Table of Contents

⮲

Jātakapāḷi-1

Edit
6551
471. Meṇḍakapañhajātakaṃ (8)
471. The Meṇḍaka Pañha Jātaka (8)
471. Meṇḍakapañhajātaka (8)
6552
94.
94.
94.
6553
Yesaṃ na kadāci bhūtapubbaṃ, sakhyaṃ* sattapadampimasmi loke;
For whom there was never before, in this world, a friendship of seven steps;
Những kẻ chưa từng có tình bạn, ngay cả bảy bước trong đời này;
6554
Jātā amittā duve sahāyā, paṭisandhāya caranti kissa hetu.
Born enemies, two friends, for what reason do they associate and wander?
Hai kẻ thù sinh ra làm bạn, vì lý do gì mà chúng tái kết bạn?
6555
95.
95.
95.
6556
Yadi me ajja pātarāsakāle, pañhaṃ na sakkuṇeyyātha vattumetaṃ;
If you cannot answer this question for me this morning at breakfast time;
Nếu hôm nay vào bữa sáng, các người không thể trả lời câu hỏi này của ta;
6557
Raṭṭhā pabbājayissāmi vo sabbe, na hi mattho duppaññajātikehi.
I will banish all of you from the kingdom, for there is no use for those of poor wisdom.
Ta sẽ trục xuất tất cả các người khỏi vương quốc, vì ta không cần những kẻ ngu dốt.
6558
96.
96.
96.
6559
Mahājanasamāgamamhi ghore, janakolāhalasaṅgamamhi jāte;
In this terrible assembly of people, when the clamor of the crowd has arisen;
Trong cuộc tụ họp đông đảo đáng sợ, khi sự ồn ào của dân chúng nổi lên;
6560
Vikkhittamanā anekacittā, pañhaṃ na sakkuṇoma vattumetaṃ.
With distracted minds and many thoughts, we cannot answer this question.
Với tâm trí phân tán, nhiều suy nghĩ, chúng tôi không thể trả lời câu hỏi này.
6561
97.
97.
97.
6562
Ekaggacittāva ekamekā, rahasi gatā atthaṃ nicintayitvā* ;
With minds focused, each one, having gone to a secluded place and pondered the matter;
Với tâm trí tập trung, từng người một, đi đến nơi vắng vẻ suy nghĩ về ý nghĩa;
6563
Paviveke sammasitvāna dhīrā, atha vakkhanti janinda etamatthaṃ.
Having reflected in solitude, the wise ones will then tell this matter, O king.
Những người trí tuệ sẽ suy xét trong sự cô độc, rồi sẽ nói lên điều đó, thưa bệ hạ.
6564
98.
98.
98.
6565
Uggaputta-rājaputtiyānaṃ, urabbhassa maṃsaṃ piyaṃ manāpaṃ;
For the sons of nobles and princesses, the flesh of a ram is dear and pleasing;
Thịt cừu là món ưa thích của các hoàng tử và công chúa;
6566
Na sunakhassa te adenti maṃsaṃ, atha meṇḍassa suṇena sakhyamassa.
They do not give that flesh to a dog, so how could there be friendship between a ram and a dog?
Họ không cho chó ăn thịt đó, vậy tại sao cừu lại có tình bạn với chó?
6567
99.
99.
99.
6568
Cammaṃ vihananti eḷakassa, assapiṭṭhattharassukhassa* hetu;
They beat the hide of a ram for the sake of a comfortable horse-blanket;
Họ đánh da cừu để làm yên ngựa thoải mái;
6569
Na ca te sunakhassa attharanti, atha meṇḍassa suṇena sakhyamassa.
But they do not spread it for a dog, so how could there be friendship between a ram and a dog?
Nhưng họ không trải cho chó, vậy tại sao cừu lại có tình bạn với chó?
6570
100.
100.
100.
6571
Āvellitasiṅgiko hi meṇḍo, na ca sunakhassa visāṇakāni atthi;
Indeed, the ram has twisted horns, but the dog has no horns;
Cừu có sừng cong, còn chó thì không có sừng;
6572
Tiṇabhakkho maṃsabhojano ca, atha meṇḍassa suṇena sakhyamassa.
One eats grass, the other eats meat, so how could there be friendship between a ram and a dog?
Một con ăn cỏ, một con ăn thịt, vậy tại sao cừu lại có tình bạn với chó?
6573
101.
101.
101.
6574
Tiṇamāsi palāsamāsi meṇḍo, na ca sunakho tiṇamāsi no palāsaṃ;
The ram eats grass and leaves, but the dog eats neither grass nor leaves;
Cừu ăn cỏ, ăn lá, còn chó thì không ăn cỏ, không ăn lá;
6575
Gaṇheyya suṇo sasaṃ biḷāraṃ, atha meṇḍassa suṇena sakhyamassa.
A dog would catch a hare or a cat, so how could there be friendship between a ram and a dog?
Chó bắt thỏ, mèo, vậy tại sao cừu lại có tình bạn với chó?
6576
102.
102.
102.
6577
Aṭṭhaḍḍhapado catuppadassa, meṇḍo aṭṭhanakho adissamāno;
The eight-and-a-half-footed one for the four-footed one, the ram with eight claws, unseen;
Cừu có tám chân, chó có bốn chân, cừu có tám móng không nhìn thấy;
6578
Chādiyamāharatī ayaṃ imassa, maṃsaṃ āharatī ayaṃ amussa.
This one brings the covering for that one, this one brings the flesh for that one.
Con này mang da đến cho con kia, con kia mang thịt đến cho con này.
6579
103.
103.
103.
6580
Pāsādavaragato videhaseṭṭho, vitihāraṃ aññamaññabhojanānaṃ;
The chief of Videha, having ascended the excellent palace, the exchange of mutual foods;
Vị vua Videha cao quý trên cung điện, việc trao đổi thức ăn cho nhau;
6581
Addakkhi* kira sakkhikaṃ janindo, bubhukkassa puṇṇaṃ mukhassa* cetaṃ.
Indeed, the lord of men saw this as a witness, for the hungry and for the full mouth.
Quả thật, đức vua đã chứng kiến điều đó, miệng của kẻ đói và miệng của kẻ no.
6582
104.
104.
104.
6583
Lābhā vata me anapparūpā, yassa medisā paṇḍitā kulamhi;
Indeed, my gains are not insignificant, since such wise ones are in my family;
Thật là lợi lộc không nhỏ cho tôi, khi có những người trí tuệ như vậy trong gia đình;
6584
Pañhassa gambhīragataṃ nipuṇamatthaṃ, paṭivijjhanti subhāsitena dhīrā.
The wise penetrate the deep and subtle meaning of the question with well-spoken words.
Những người trí tuệ thấu hiểu ý nghĩa sâu xa và tinh tế của câu hỏi bằng lời nói khéo léo.
6585
105.
105.
105.
6586
Assatarirathañca ekamekaṃ, phītaṃ gāmavarañca ekamekaṃ;
One mule-carriage each, and one prosperous chief village each;
Mỗi người một cỗ xe la, và mỗi người một làng thịnh vượng;
6587
Sabbesaṃ vo dammi paṇḍitānaṃ, paramappatītamano subhāsitenāti.
I give to all of you, wise ones, with a mind exceedingly pleased by your well-spoken words.
Ta sẽ ban cho tất cả các người, những người trí tuệ, với tâm trí vô cùng hoan hỷ vì lời nói khéo léo.
6588
Meṇḍakapañhajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
The Ram's Question Jātaka, the Eighth.
Meṇḍakapañhajātaka, thứ tám.
6589
472. Mahāpadumajātakaṃ (9)
472. The Mahāpaduma Jātaka (9)
472. Mahāpadumajātaka (9)
6590
106.
106.
106.
6591
Nādaṭṭhā* parato dosaṃ, aṇuṃ thūlāni sabbaso;
One should not see fault in others, neither small nor great, in any way;
Không nên nhìn thấy lỗi lầm của người khác, dù nhỏ hay lớn, trong mọi khía cạnh;
6592
Issaro paṇaye daṇḍaṃ, sāmaṃ appaṭivekkhiya.
A ruler should inflict punishment only after having examined it himself.
Vị vua không nên thi hành hình phạt mà không tự mình xem xét.
6593
107.
107.
107.
6594
Yo ca appaṭivekkhitvā, daṇḍaṃ kubbati khattiyo;
And the king who inflicts punishment without examining it;
Vị Sát-đế-lợi nào thi hành hình phạt mà không xem xét kỹ;
6595
Sakaṇṭakaṃ so gilati, jaccandhova samakkhikaṃ.
He swallows it with thorns, like a born-blind person with flies.
Người ấy nuốt gai, như kẻ mù bẩm sinh nuốt ruồi.
6596
108.
108.
108.
6597
Adaṇḍiyaṃ daṇḍayati* , daṇḍiyañca adaṇḍiyaṃ* ;
He punishes the unpunishable, and the punishable he does not punish;
Kẻ đáng phạt thì không phạt, kẻ không đáng phạt thì lại phạt;
6598
Andhova visamaṃ maggaṃ, na jānāti samāsamaṃ.
Like a blind person on an uneven path, he does not know what is even or uneven.
Như kẻ mù trên con đường hiểm trở, không biết đường bằng hay đường gồ ghề.
6599
109.
109.
109.
6600
Yo ca etāni ṭhānāni, aṇuṃ thūlāni sabbaso;
And whoever carefully examines these matters, small and great, in every way;
Kẻ nào có thể chỉ rõ những điểm này, dù nhỏ hay lớn, trong mọi khía cạnh;
6601
Sudiṭṭhamanusāseyya, sa ve voharitu* marahati.
He indeed is worthy to govern.
Quả thật, người ấy xứng đáng để phán xử.
6602
110.
110.
110.
6603
Nekantamudunā sakkā, ekantatikhiṇena vā;
It is not possible to establish oneself in greatness by being entirely soft, nor by being entirely harsh;
Không thể bằng sự quá mềm mỏng, hay bằng sự quá sắc bén;
6604
Attaṃ mahante* ṭhapetuṃ* , tasmā ubhayamācare.
Therefore, one should practice both.
Để đặt bản thân vào địa vị cao cả, do đó nên thực hành cả hai.
6605
111.
111.
111.
6606
Paribhūto mudu hoti, atitikkho ca veravā;
The soft person is despised, and the overly harsh person has enemies;
Bị khinh miệt thì nhu nhược, quá gay gắt thì gây thù oán;
6607
Etañca ubhayaṃ ñatvā, anumajjhaṃ samācare.
Knowing both of these, one should act with moderation.
Biết rõ cả hai điều này, nên thực hành trung dung.
6608
112.
112.
112.
6609
Bahumpi ratto bhāseyya, duṭṭhopi bahu bhāsati;
One who is infatuated may speak much, and one who is malicious also speaks much;
Dù đang yêu cũng nói nhiều, dù giận dữ cũng nói nhiều;
6610
Na itthikāraṇā rāja, puttaṃ ghātetumarahasi.
O King, you should not kill your son because of a woman.
Hỡi vua, không vì lý do phụ nữ mà ngài nên giết con trai.
6611
113.
113.
113.
6612
Sabbova* loko ekato* , itthī ca ayamekikā;
The whole world is one, and this woman is one;
Tất cả thế gian đều là một phía, còn người phụ nữ này là một phía khác;
6613
Tenāhaṃ paṭipajjissaṃ, gacchatha pakkhipatheva* taṃ.
Therefore, I will act according to this. Go and throw him down!
Vì vậy tôi sẽ thực hiện, hãy đi và ném nó đi.
6614
114.
114.
114.
6615
Anekatāle narake, gambhīre ca suduttare* ;
Into a hell with many layers, deep and very difficult to escape;
Trong địa ngục nhiều tầng, sâu thẳm và rất khó thoát ra;
6616
Pātito giriduggasmiṃ, kena tvaṃ tattha nāmari.
Cast into a mountain chasm, why did you not die there?
Bị ném xuống khe núi hiểm trở, tại sao ngươi không chết ở đó?
6617
115.
115.
115.
6618
Nāgo jātaphaṇo tattha, thāmavā girisānujo;
A Nāga, with hood raised, strong, a brother of the mountain;
Một con Nāga đã trổ mang, hùng mạnh như núi non, ở đó;
6619
Paccaggahi maṃ bhogehi, tenāhaṃ tattha nāmariṃ.
Caught me with his coils, that is why I did not die there.
Nó đã đỡ tôi bằng thân mình, vì vậy tôi không chết ở đó.
6620
116.
116.
116.
6621
Ehi taṃ paṭinessāmi, rājaputta sakaṃ gharaṃ;
Come, I will lead you back, O prince, to your own home;
Hãy đến, ta sẽ đưa ngươi về nhà, hỡi hoàng tử;
6622
Rajjaṃ kārehi* bhaddante, kiṃ araññe karissasi.
Rule the kingdom, good sir, what will you do in the forest?
Hỡi người hiền thiện, hãy trị vì vương quốc, ngươi sẽ làm gì trong rừng?
6623
117.
117.
117.
6624
Yathā gilitvā baḷisaṃ, uddhareyya salohitaṃ;
Just as one who has swallowed a hook, might pull it out with blood;
Như người nuốt lưỡi câu, rồi kéo ra với máu;
6625
Uddharitvā sukhī assa, evaṃ* passāmi attanaṃ* .
And having pulled it out, would be happy, so do I see myself.
Sau khi kéo ra thì được an lạc, tôi thấy bản thân mình cũng vậy.
6626
118.
118.
118.
6627
Kiṃ nu tvaṃ baḷisaṃ brūsi, kiṃ tvaṃ brūsi salohitaṃ;
What do you call the hook, what do you call "with blood";
Ngươi nói lưỡi câu là gì, ngươi nói có máu là gì;
6628
Kiṃ nu tvaṃ ubbhataṃ brūsi, taṃ me akkhāhi pucchito.
What do you call "pulled out"? Tell me, when asked.
Ngươi nói được kéo ra là gì, khi được hỏi, hãy nói cho ta biết điều đó.
6629
119.
119.
119.
6630
Kāmāhaṃ baḷisaṃ brūmi, hatthiassaṃ salohitaṃ;
I call sensual pleasures the hook, elephants and horses "with blood";
Tôi nói dục lạc là lưỡi câu, voi ngựa là có máu;
6631
Cattāhaṃ ubbhataṃ brūmi, evaṃ jānāhi khattiya.
I call "given up" as pulled out. Know this, O warrior.
Tôi nói từ bỏ là được kéo ra, hỡi chiến sĩ, hãy biết như vậy.
6632
120.
120.
120.
6633
Ciñcāmāṇavikā mātā, devadatto ca me pitā;
Ciñcāmāṇavikā was the mother, Devadatta was my father;
Mẹ là Ciñcāmāṇavikā, Devadatta là cha tôi;
6634
Ānando paṇḍito nāgo, sāriputto ca devatā;
Ānanda was the wise Nāga, and Sāriputta was the deity;
Nāga thông thái là Ānanda, và vị trời là Sāriputta;
6635
Rājaputto ahaṃ āsiṃ* , evaṃ dhāretha jātakanti.
I was the prince then. Thus remember the Jātaka.
Khi ấy tôi là hoàng tử, hãy ghi nhớ câu chuyện Jātaka này.
6636
Mahāpadumajātakaṃ navamaṃ.
The Mahāpaduma Jātaka, the Ninth.
Đại Paduma Jātaka thứ chín.
6637
473. Mittāmittajātakaṃ (10)
473. The Mittāmitta Jātaka (10)
473. Mittāmitta Jātaka (10)
6638
121.
121.
121.
6639
Kāni kammāni kubbānaṃ, kathaṃ viññū parakkame;
What actions performing, how should a discerning person proceed;
Thực hiện những hành động nào, người trí tuệ nên hành xử ra sao;
6640
Amittaṃ jāneyya medhāvī, disvā sutvā ca paṇḍito.
How should a wise and learned person recognize an enemy, by seeing and hearing?
Kẻ trí tuệ, sau khi thấy và nghe, nên biết kẻ thù như thế nào?
6641
122.
122.
122.
6642
Na naṃ umhayate disvā, na ca naṃ paṭinandati;
He does not smile when he sees him, nor does he greet him;
Khi thấy không mỉm cười với người ấy, cũng không chào đón người ấy;
6643
Cakkhūni cassa* na dadāti, paṭilomañca vattati.
He does not give him his eyes, and he acts contrary.
Cũng không nhìn thẳng vào mắt người ấy, và hành động ngược lại.
6644
123.
124.
123.
6645
Amitte tassa bhajati, mitte tassa na sevati;
He associates with his enemies, he does not frequent his friends;
Kết giao với kẻ thù của người ấy, không thân cận với bạn bè của người ấy;
6646
Vaṇṇakāme nivāreti, akkosante pasaṃsati.
He restrains those who praise him, he praises those who abuse him.
Ngăn cản những người ca ngợi, khen ngợi những người phỉ báng.
6647
124.
124.
124.
6648
Guyhañca tassa nakkhāti, tassa guyhaṃ na gūhati;
He reveals the other's secrets; he does not keep the other's secrets hidden;
Không tiết lộ điều bí mật của người ấy, không che giấu điều bí mật của người ấy;
6649
Kammaṃ tassa na vaṇṇeti, paññassa nappasaṃsati.
He does not praise his deeds, he does not commend his wisdom.
Không ca ngợi công việc của người ấy, không khen ngợi trí tuệ của người ấy.
6650
125.
125.
125.
6651
Abhave nandati tassa, bhave tassa na nandati;
He rejoices in his misfortune; he does not rejoice in his prosperity;
Vui mừng khi người ấy thất bại, không vui mừng khi người ấy thành công;
6652
Accheraṃ* bhojanaṃ laddhā, tassa nuppajjate sati;
Having received excellent food, mindfulness does not arise in him for the other;
Khi nhận được món ăn ngon lạ, không nhớ đến người ấy;
6653
Tato naṃ nānukampati, aho sopi* labheyyito.
Then he does not feel compassion for him, thinking, "Oh, may he also obtain this!"
Từ đó không thương xót người ấy, rằng "mong người ấy cũng nhận được điều này".
6654
126.
126.
126.
6655
Iccete soḷasākārā, amittasmiṃ patiṭṭhitā;
Thus, these sixteen characteristics are established in an enemy;
Mười sáu đặc điểm này, được thiết lập nơi kẻ thù;
6656
Yehi amittaṃ jāneyya, disvā sutvā ca paṇḍito.
By which a wise person, having seen and heard, may know an enemy.
Nhờ đó người trí tuệ, sau khi thấy và nghe, nên biết kẻ thù.
6657
127.
127.
127.
6658
Kāni kammāni kubbānaṃ, kathaṃ viññū parakkame;
What deeds does one do, how should a discerning person act;
Thực hiện những hành động nào, người trí tuệ nên hành xử ra sao;
6659
Mittaṃ jāneyya medhāvī, disvā sutvā ca paṇḍito.
By which a wise person, having seen and heard, may know a friend?
Kẻ trí tuệ, sau khi thấy và nghe, nên biết bạn bè như thế nào?
6660
128.
128.
128.
6661
Pavutthaṃ tassa sarati, āgataṃ abhinandati;
He remembers him when he is away, he rejoices when he returns;
Nhớ đến người ấy khi vắng mặt, hoan hỷ khi người ấy đến;
6662
Tato kelāyito hoti, vācāya paṭinandati.
Then he becomes joyful, he greets him with words.
Khi ấy trở nên vui vẻ, chào đón bằng lời nói.
6663
129.
129.
129.
6664
Mitte tasseva bhajati, amitte tassa na sevati;
He associates with his friends, he does not frequent his enemies;
Thân cận với bạn bè của người ấy, không kết giao với kẻ thù của người ấy;
6665
Akkosante nivāreti, vaṇṇakāme pasaṃsati.
He restrains those who insult, he praises those who speak well.
Ngăn cản những người phỉ báng, khen ngợi những người ca ngợi.
6666
130.
130.
130.
6667
Guyhañca tassa akkhāti, tassa guyhañca gūhati;
He reveals his secrets; he conceals his secrets;
Tiết lộ điều bí mật của người ấy, và che giấu điều bí mật của người ấy;
6668
Kammañca tassa vaṇṇeti, paññaṃ tassa* pasaṃsati.
He praises his deeds, he commends his wisdom.
Ca ngợi công việc của người ấy, khen ngợi trí tuệ của người ấy.
6669
131.
131.
131.
6670
Bhave ca nandati tassa* , abhave tassa na nandati;
He rejoices in his prosperity, he does not rejoice in his misfortune;
Vui mừng khi người ấy thành công, không vui mừng khi người ấy thất bại;
6671
Accheraṃ* bhojanaṃ laddhā, tassa uppajjate sati;
Having received excellent food, mindfulness arises in him for the other;
Khi nhận được món ăn ngon lạ, nhớ đến người ấy;
6672
Tato naṃ anukampati, aho sopi* labheyyito.
Then he feels compassion for him, thinking, "Oh, may he also obtain this!"
Từ đó thương xót người ấy, rằng "mong người ấy cũng nhận được điều này".
6673
132.
132.
132.
6674
Iccete soḷasākārā, mittasmiṃ suppatiṭṭhitā;
Thus, these sixteen characteristics are well-established in a friend;
Mười sáu đặc điểm này, được thiết lập vững chắc nơi bạn bè;
6675
Yehi mittañca jāneyya* , disvā sutvā ca paṇḍitoti.
By which a wise person, having seen and heard, may know a friend.
Nhờ đó người trí tuệ, sau khi thấy và nghe, nên biết bạn bè.
6676
Mittāmittajātakaṃ dasamaṃ.
The Mittāmitta Jātaka is the tenth.
Mittāmitta Jātaka thứ mười.
6677
Tassuddānaṃ –
Its summary:
Tóm tắt:
6678
Lahucitta sasāla kasanti puna, atha kāma dasakhaluṭṭhānavaro;
Lahucitta, Sasāla, and Kasanti again, then Kāma, Dasakha, Luṭṭhāna, and Varo;
Lahucitta, Sasāla, Kasanti, và sau đó là Kāma, mười điều bất thiện;
6679
Atha kaṇha sukosiya meṇḍavaro, padumo puna mittavarena dasāti.
Then Kaṇha, Sukosiya, Meṇḍavaro, Paduma, and again Mittavara, ten in all.
Sau đó là Kaṇha, Sukosiya, Meṇḍa, Paduma, và Mitta là mười điều cuối cùng.
Next Page →

Settings