Table of Contents

⮲

Apadānapāḷi-1

Edit
5

1. Buddhavaggo

1. The Buddha Chapter

1. Phẩm Phật

6
1. Buddhaapadānaṃ
1. The Apadāna of the Buddha
1. Phật Apadāna
7
1.
1.
1.
8
Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ, apucchi vedehamunī nataṅgo;
The sage Vedeha, with clasped hands, asked the Tathāgata, who was residing in Jetavana:
Tôn giả Vedehamunī (Ānanda) chắp tay cung kính hỏi Đức Như Lai đang an trú tại Jetavana:
9
‘‘Sabbaññubuddhā kira nāma honti, bhavanti te hetubhi kehi vīra’’.
“O Hero, the Omniscient Buddhas, they say, come into being; by what causes do they arise?”
“Bạch Đức Đại Hùng, quả thật có những vị Phật Toàn Giác. Do những nhân duyên nào mà các Ngài thành tựu quả vị ấy?”
10
2.
2.
2.
11
Tadāha sabbaññuvaro mahesī, ānandabhaddaṃ madhurassarena;
Then the supreme Omniscient One, the Great Seer, spoke to the auspicious Ānanda with a sweet voice:
Khi ấy, Đức Toàn Giác tối thượng, bậc Đại Hiền, với giọng nói ngọt ngào, đã dạy Tôn giả Ānanda:
12
‘‘Ye pubbabuddhesu* katādhikārā, aladdhamokkhā jinasāsanesu.
“Those who, in the presence of former Buddhas, performed meritorious deeds, but did not attain liberation in the dispensations of the Jinas—
“Này Ānanda, những vị Bồ Tát đã tạo tác ba-la-mật với các Đức Phật quá khứ, chưa đạt được Niết Bàn trong giáo pháp của các Đức Phật ấy,
13
3.
3.
3.
14
‘‘Teneva sambodhimukhena dhīrā, ajjhāsayenāpi mahābalena;
“By that very path to enlightenment, by their mighty aspiration,
Những bậc trí ấy, nhờ con đường giác ngộ (Sambodhi) ấy, với ý chí kiên định và sức mạnh vĩ đại,
15
Paññāya tejena sutikkhapaññā, sabbaññubhāvaṃ anupāpuṇanti.
By the power of wisdom, possessing extremely sharp wisdom, they attain omniscience.
Với năng lực của trí tuệ và trí tuệ sắc bén, sẽ tuần tự đạt đến quả vị Toàn Giác.
16
4.
4.
4.
17
‘‘Ahampi pubbabuddhesu, buddhattamabhipatthayiṃ,
“I too, in the presence of former Buddhas, aspired to Buddhahood,
Ta cũng đã từng ước nguyện thành Phật quả nơi các Đức Phật quá khứ,
18
Manasāyeva hutvāna, dhammarājā asaṅkhiyā.
Having resolved with my mind, I was a Dhamma King for countless eons.
Với tâm ý kiên định, đã trở thành Pháp Vương vô số kiếp.
19
5.
5.
5.
20
‘‘Atha buddhāpadānāni, suṇātha suddhamānasā;
“Now, with pure minds, listen to the Apadānas of the Buddhas;
Vậy này các vị có tâm thanh tịnh, hãy lắng nghe những Apadāna (hạnh nghiệp) của các Đức Phật;
21
Tiṃsapāramisampuṇṇā, dhammarājā asaṅkhiyā.
The Dhamma Kings, complete with thirty Pāramīs, are countless.
Các Pháp Vương đã viên mãn ba mươi ba-la-mật là vô số.
22
6.
6.
6.
23
‘‘Sambodhiṃ buddhaseṭṭhānaṃ, sasaṅghe lokanāyake;
“Having paid homage to the enlightenment of the supreme Buddhas, the guides of the world, together with their Saṅgha,
Con đã chắp mười ngón tay kính lễ giác ngộ của các Đức Phật tối thượng, các bậc lãnh đạo thế gian cùng với Tăng đoàn;
24
Dasaṅgulī namassitvā, sirasā abhivādayiṃ* .
I bowed with ten-fingered hands, revering with my head.
Đã cúi đầu đảnh lễ.
25
7.
7.
7.
26
‘‘Yāvatā buddhakhettesu, ratanā vijjantisaṅkhiyā;
“As many countless jewels as exist in the Buddha-fields,
Trong tất cả các cõi Phật, có vô số châu báu;
27
Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā* , manasā sabbamāhariṃ.
Both those in the sky and those on the earth, I brought them all forth mentally.
Những châu báu ở trên trời và dưới đất, ta đều tập hợp bằng tâm ý.
28
8.
8.
8.
29
‘‘Tattha rūpiyabhūmiyaṃ, pāsādaṃ māpayiṃ ahaṃ;
“There, on a silver ground, I constructed a palace;
Tại đó, trên nền đất bằng bạc, ta đã xây dựng một cung điện;
30
Nekabhummaṃ ratanamayaṃ, ubbiddhaṃ nabhamuggataṃ.
Of many stories, made of jewels, lofty, reaching up to the sky.
Nhiều tầng, làm bằng ngọc báu, cao vút chạm tới trời.
31
9.
9.
9.
32
‘‘Vicittathambhaṃ sukataṃ, suvibhattaṃ mahārahaṃ;
“With varied pillars, well-made, well-divided, very precious;
Với những cây cột trang trí đẹp đẽ, được xây dựng tinh xảo, phân chia hợp lý, và vô cùng quý giá;
33
Kanakamayasaṅghāṭaṃ, kontacchattehi maṇḍitaṃ.
With golden crossbeams, adorned with pointed parasols.
Với các xà ngang bằng vàng, được trang hoàng bằng những lọng vàng (kontachatta).
34
10.
10.
10.
35
‘‘Paṭhamā veḷuriyā bhūmi, vimalabbhasamā subhā;
“The first floor was of beryl, beautiful, like a clear cloud;
Tầng thứ nhất làm bằng ngọc bích, trong sáng như mây không tì vết, rực rỡ;
36
Naḷinajalajākiṇṇā, varakañcanabhūmiyā.
Abundant with lotuses and water lilies, on a ground of excellent gold.
Đầy hoa sen và hoa súng, trên nền đất vàng quý giá.
37
11.
11.
11.
38
‘‘Pavāḷaṃsā pavāḷavaṇṇā, kāci lohitakā subhā;
“Some floors were of coral, coral-colored, some were beautiful and red;
Một số tầng làm bằng san hô, màu san hô; một số tầng màu đỏ rực rỡ;
39
Indagopakavaṇṇābhā, bhūmi obhāsatī disā.
Shining like the color of an Indagopaka insect, the ground illuminated the directions.
Ánh sáng như màu bọ cánh cam (indagopaka), chiếu rọi khắp các phương.
40
12.
12.
12.
41
‘‘Suvibhattā gharamukhā, niyyūhā sīhapañjarā;
“The house-fronts were well-divided, with projecting eaves and lion-windows;
Các cửa nhà được phân chia hợp lý, các mái hiên, các cửa sổ hình lồng sư tử;
42
Caturo vedikā jālā, gandhāveḷā manoramā.
Four railings, lattices, and delightful fragrant garlands.
Bốn hàng rào (vedikā), các lưới cửa (jāla), các dây hoa thơm ngát làm say đắm lòng người.
43
13.
13.
13.
44
‘‘Nīlā pītā lohitakā, odātā suddhakāḷakā;
“Blue, yellow, red, white, pure black;
Màu xanh, vàng, đỏ, trắng, và đen tuyền;
45
Kūṭāgāravarūpetā, sattaratanabhūsitā.
Adorned with excellent pinnacled chambers, decorated with seven jewels.
Được trang trí bằng những ngọn tháp (kūṭāgāra) tuyệt đẹp, được tô điểm bằng bảy loại ngọc báu.
46
14.
14.
14.
47
‘‘Olokamayā padumā, vāḷavihaṅgasobhitā;
“Lotuses made of gold, adorned with wild birds;
Những đóa sen hướng lên trên, được tô điểm bằng các loài chim và thú rừng;
48
Nakkhattatārakākiṇṇā, candasūrehi* maṇḍitā.
Filled with constellations and stars, adorned with the moon and sun.
Đầy sao và chòm sao, được trang hoàng bằng mặt trăng và mặt trời.
49
15.
15.
15.
50
‘‘Hemajālena sañchannā, soṇṇakiṅkiṇikāyutā;
“Covered with golden nets, endowed with golden bells;
Được phủ bằng lưới vàng, với những chuông vàng nhỏ;
51
Vātavegena kūjanti, soṇṇamālā manoramā.
Golden garlands, delightful, chimed with the force of the wind.
Những dây hoa vàng đẹp đẽ reo vang theo làn gió.
52
16.
16.
16.
53
‘‘Mañjeṭṭhakaṃ lohitakaṃ, pītakaṃ haripiñjaraṃ;
“Crimson, red, yellow, golden-tawny;
Màu đỏ sẫm, màu đỏ, màu vàng, màu vàng cam;
54
Nānāraṅgehi sampītaṃ* , ussitaddhajamālinī* .
Colored with various dyes, adorned with raised flags and garlands.
Được nhuộm bằng nhiều màu sắc khác nhau, với những hàng cờ phướn cao vút.
55
17.
17.
17.
56
‘‘Na naṃ* bahūnekasatā, phalikā rajatāmayā;
“Many hundreds of crystal couches, and silver ones;
Nhiều trăm chiếc giường bằng pha lê, bằng bạc, khác nhau;
57
Maṇimayā lohitaṅgā, masāragallamayā tathā;
Made of gems, made of rubies, and likewise made of musāragalla;
Bằng ngọc, bằng hồng ngọc, và cũng bằng ngọc mã não.
58
Nānāsayanavicittā, saṇhakāsikasanthatā.
Various splendid couches, spread with soft Kāsi cloths.
Các loại giường nằm đa dạng, được trải bằng vải Kāsi mịn màng.
59
18.
18.
18.
60
‘‘Kampalā dukūlā cīnā, paṭṭuṇṇā paṇḍupāvurā;
“Woolen blankets, fine silk, Chinese silk, woolen cloths, and yellow robes;
“Chăn len, vải dukūla, vải Tàu, vải paṭṭuṇṇa, và áo khoác màu vàng nhạt;
61
Vividhattharaṇaṃ sabbaṃ, manasā paññapesahaṃ.
All kinds of varied coverings, I mentally arranged.
Tất cả các loại thảm trải đa dạng, ta đã trải ra bằng ý chí.
62
19.
19.
19.
63
‘‘Tāsu tāsveva bhūmīsu, ratanakūṭalaṅkataṃ;
“On those very floors, adorned with jeweled pinnacles;
Trên từng tầng lầu ấy, được trang hoàng bằng đỉnh tháp ngọc quý;
64
Maṇiverocanā ukkā, dhārayantā sutiṭṭhare.
Jeweled lamps of shining gems, stood well, holding light.
Những ngọn đuốc ngọc sáng chói, được giữ vững chắc.
65
20.
20.
20.
66
‘‘Sobhanti esikā thambhā, subhā kañcanatoraṇā;
“Pillars and beautiful golden archways shone;
Những cột trụ đẹp đẽ, những cổng vòm vàng rực rỡ thật lộng lẫy;
67
Jambonadā sāramayā, atho rajatamayāpi ca.
Made of Jambonada gold, made of sandalwood, and also made of silver.
Làm bằng vàng Jambonada, bằng gỗ quý, và cả bằng bạc nữa.
68
21.
21.
21.
69
‘‘Nekā sandhī suvibhattā, kavāṭaggaḷacittitā;
“Many well-divided joints, doors adorned with bolts;
Nhiều khe hở được phân chia rõ ràng, được trang trí bằng then cửa và cánh cửa;
70
Ubhato puṇṇaghaṭānekā, padumuppalasaṃyutā.
Many full water-pots on both sides, combined with lotuses and water lilies.
Hai bên có nhiều bình đầy nước, cùng với hoa sen và hoa súng.
71
22.
22.
22.
72
‘‘Atīte sabbabuddhe ca, sasaṅghe lokanāyake;
“All past Buddhas, the guides of the world, together with their Saṅgha,
Tất cả các vị Phật quá khứ, cùng với Tăng đoàn, những bậc dẫn dắt thế gian;
73
Pakativaṇṇarūpena, nimminitvā sasāvake.
Having created them in their natural form and appearance, together with their disciples.
Ta đã hóa hiện các vị ấy cùng với các đệ tử, với hình dáng và màu sắc tự nhiên.
74
23.
23.
23.
75
‘‘Tena dvārena pavisitvā, sabbe buddhā sasāvakā;
“Through that door, all Buddhas with their disciples entered;
Tất cả chư Phật cùng các đệ tử, đã đi vào qua cánh cửa đó;
76
Sabbasoṇṇamaye pīṭhe, nisinnā ariyamaṇḍalā.
Seated on seats made entirely of gold, an assembly of noble ones.
Ngồi trên những chiếc ghế hoàn toàn bằng vàng, là hội chúng của các bậc Thánh.
77
24.
24.
24.
78
‘‘Ye ca etarahi atthi, buddhā loke anuttarā;
“And those Buddhas who are now in the world, unsurpassed;
Và những vị Phật vô thượng hiện đang có mặt trên thế gian;
79
Atīte vattamānā ca, bhavanaṃ sabbe samāhariṃ.
Both past and present, I brought all to the dwelling.
Các vị trong quá khứ và hiện tại, tất cả đều được ta thỉnh đến cung điện.
80
25.
25.
25.
81
‘‘Paccekabuddhenekasate, sayambhū aparājite;
“Many hundreds of Paccekabuddhas, self-enlightened, unconquered;
Hàng trăm vị Độc Giác Phật, tự giác ngộ, không ai đánh bại được;
82
Atīte vattamāne ca, bhavanaṃ sabbe samāhariṃ.
Both past and present, I brought all to the dwelling.
Các vị trong quá khứ và hiện tại, tất cả đều được ta thỉnh đến cung điện.
83
26.
26.
26.
84
‘‘Kapparukkhā bahū atthi, ye dibbā ye ca mānusā;
“Many wish-fulfilling trees exist, both divine and human;
Có rất nhiều cây như ý, cả của trời và của người;
85
Sabbaṃ dussaṃ samāhantā, acchādemi ticīvaraṃ.
Gathering all the cloth, I covered them with the three robes.
Ta đã thâu tóm tất cả vải vóc, và dâng cúng ba y ca-sa.
86
27.
27.
27.
87
‘‘Khajjaṃ bhojjaṃ sāyanīyaṃ, sampannaṃ pānabhojanaṃ;
“Hard food, soft food, lickable food, complete food and drink;
Thức ăn, đồ uống, đồ nhấm nháp, đồ uống và thức ăn đầy đủ;
88
Maṇimaye subhe patte, saṃpūretvā adāsahaṃ.
Filling beautiful bowls made of jewels, I offered them.
Ta đã đổ đầy vào những chiếc bát ngọc đẹp đẽ và dâng cúng.
89
28.
28.
28.
90
‘‘Dibbavatthasamā hutvā, maṭṭhā* cīvarasaṃyutā;
“Being like divine garments, smooth and adorned with robes;
Trở nên như y phục của chư thiên, mịn màng và được trang bị y phục;
91
Madhurā sakkharā ceva, telā ca madhuphāṇitā.
Sweet sugar, oil, and treacle.
Ngọt ngào là đường phèn, dầu, mật ong và mật đường.
92
29.
29.
29.
93
‘‘Tappitā paramannena, sabbe te ariyamaṇḍalā;
“All those assemblies of noble ones, satisfied with supreme food,
Tất cả hội chúng của các bậc Thánh ấy, đã được no đủ với thức ăn thượng hạng;
94
Ratanagabbhaṃ pavisitvā, kesarīva guhāsayā.
Having entered the jewel chamber, like lions dwelling in a cave.
Đi vào căn phòng ngọc quý, như sư tử nằm trong hang.
95
30.
30.
30.
96
‘‘Mahārahamhi sayane, sīhaseyyamakappayuṃ;
“They adopted the lion's posture on a magnificent couch;
Trên chiếc giường quý giá, các vị ấy đã nằm kiểu sư tử nằm;
97
Sampajānā samuṭṭhāya, sayane* pallaṅkamābhujuṃ.
Having arisen with full awareness, they sat cross-legged on the couch.
Sau khi tỉnh dậy với chánh niệm, các vị ấy đã ngồi kiết già trên giường.
98
31.
31.
31.
99
‘‘Gocaraṃ sabbabuddhānaṃ, jhānaratisamappitā;
“Devoted to the delight of jhāna, the domain of all Buddhas;
Đắm mình trong niềm vui thiền định, là cảnh giới của tất cả chư Phật;
100
Aññe dhammāni desenti, aññe kīḷanti iddhiyā.
Some teach the Dhamma, others sport with psychic power.
Một số vị thuyết giảng Dhamma, một số vị khác vui đùa với thần thông.
101
32.
32.
32.
102
‘‘Aññe abhiññā appenti, abhiññā vasibhāvitā;
“Others enter into higher knowledges, skilled in higher knowledges;
Một số vị đạt đến các Abhiññā, đã làm chủ các Abhiññā;
103
Vikubbanā vikubbanti, aññenekasahassiyo.
Others perform transformations, in thousands of ways.
Một số vị khác hóa hiện, hàng ngàn hóa thân.
104
33.
33.
33.
105
‘‘Buddhāpi buddhe pucchanti, visayaṃ sabbaññumālayaṃ;
“Even Buddhas question Buddhas, on the domain of omniscience;
Chư Phật cũng hỏi chư Phật, về cảnh giới của sự Toàn Tri;
106
Gambhīraṃ nipuṇaṃ ṭhānaṃ, paññāya vinibujjhare.
They discern the profound, subtle state with wisdom.
Về những vấn đề sâu xa, vi tế, các vị ấy thấu hiểu bằng trí tuệ.
107
34.
34.
34.
108
‘‘Sāvakā buddhe pucchanti, buddhā pucchanti sāvake;
“Disciples question Buddhas, Buddhas question disciples;
Các đệ tử hỏi chư Phật, chư Phật hỏi các đệ tử;
109
Aññamaññañca pucchitvā* , aññoññaṃ byākaronti te.
Having questioned each other, they explain to each other.
Hỏi lẫn nhau, các vị ấy giải đáp cho nhau.
110
35.
35.
35.
111
‘‘Buddhā paccekabuddhā ca, sāvakā paricārakā;
“Buddhas, Paccekabuddhas, disciples, and attendants;
Chư Phật, chư Độc Giác Phật, các đệ tử và những người hầu cận;
112
Evaṃ sakāya ratiyā, pāsādebhiramanti te.
Thus, they delight in the palace with their own joy.
Như vậy, các vị ấy vui hưởng sự an lạc riêng của mình trong cung điện.
113
36.
36.
36.
114
‘‘Chattā tiṭṭhantu ratanā, kañcanāveḷapantikā;
“Let jeweled parasols stand, with rows of golden nets;
Những chiếc lọng ngọc quý, với hàng chuỗi vàng;
115
Muttājālaparikkhittā, sabbe dhārentu* matthake.
Adorned with pearl nets, let all hold them over their heads.
Được bao quanh bởi mạng lưới ngọc trai, tất cả đều được giữ trên đỉnh đầu.
116
37.
37.
37.
117
‘‘Bhavantu ceḷavitānā, soṇṇatārakacittitā;
“Let cloth canopies be, adorned with golden stars;
Hãy có những tấm trần vải, được trang trí bằng những ngôi sao vàng;
118
Vicittamalyavitatā, sabbe dhārentu matthake.
Spread with variegated garlands, let all hold them over their heads.
Những tràng hoa rực rỡ được giăng ra, nguyện tất cả hãy đội lên đầu.
119
38.
38.
38.
120
‘‘Vitatā malyadāmehi, gandhadāmehi sobhitā;
“Spread with garlands of flowers, beautified with garlands of perfumes;
“Được giăng ra bằng những tràng hoa, được trang hoàng bằng những tràng hương;
121
Dussadāmaparikiṇṇā, ratanadāmabhūsitā.
Interspersed with garlands of cloth, adorned with garlands of jewels.
Được bao quanh bằng những tràng vải, được tô điểm bằng những tràng ngọc quý.
122
39.
39.
39.
123
‘‘Pupphābhikiṇṇā sucittā, surabhigandhabhūsitā;
“Scattered with flowers, variegated, adorned with fragrant perfumes;
“Được rắc đầy hoa, được trang trí lộng lẫy, được tô điểm bằng hương thơm ngát;
124
Gandhapañcaṅgulikatā* , hemacchadanachāditā.
Anointed with five-fingered perfume marks, covered with golden coverings.
Được làm bằng năm ngón tay hương, được che phủ bằng những tấm che bằng vàng.
125
40.
40.
40.
126
‘‘Catuddisā pokkharañño, padumuppalasanthatā;
“Let ponds in the four directions, spread with lotuses and water lilies,
“Bốn phía có những hồ sen, trải đầy sen hồng và sen xanh;
127
Sovaṇṇarūpā khāyantu, padmaṃreṇurajuggatā.
Appear golden, with rising lotus pollen dust.
Nguyện chúng hiện ra bằng vàng, và bụi phấn sen bay lên.
128
41.
41.
41.
129
‘‘Pupphantu pādapā sabbe, pāsādassa samantato;
“Let all trees bloom, all around the palace;
“Nguyện tất cả cây cối quanh cung điện đều nở hoa;
130
Sayañca pupphā muñcitvā, gantvā bhavanamokiruṃ.
And having released their own flowers, let them fall upon the mansion.
Và tự mình những bông hoa rơi xuống, bay đến cung điện và rải đầy.
131
42.
42.
42.
132
‘‘Sikhino tattha naccantu, dibbahaṃsā pakūjare;
“Let peacocks dance there, let divine swans sing;
“Ở đó, nguyện những con công nhảy múa, những con thiên nga thần thánh hót vang;
133
Karavīkā ca gāyantu, dijasaṅghā samantato.
And karavīka birds sing, bird flocks all around.
Và những con Karavīka cùng các loài chim khác hót ca khắp nơi.
134
43.
43.
43.
135
‘‘Bheriyo sabbā vajjantu, vīṇā sabbā rasantu* tā;
“Let all drums sound, let all lutes resonate;
“Nguyện tất cả trống đều vang lên, tất cả đàn vīṇā đều réo rắt;
136
Sabbā saṅgīti vattantu, pāsādassa samantato.
Let all music play, all around the palace.
Nguyện tất cả âm nhạc đều vang vọng khắp cung điện.
137
44.
44.
44.
138
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, cakkavāḷe tato pare;
“As far as the Buddha-field, and beyond those world-systems;
“Trong Phật độ, và hơn thế nữa trong các cõi thế giới (cakkavāḷa);
139
Mahantā jotisampannā, acchinnā ratanāmayā.
Great, full of light, unbroken, made of jewels.
Những vật lớn, đầy ánh sáng, không đứt đoạn, làm bằng ngọc quý.
140
45.
45.
45.
141
‘‘Tiṭṭhantu soṇṇapallaṅkā, dīparukkhā jalantu te;
“Let golden couches stand, let lamp-trees burn;
“Nguyện những ngai vàng bằng vàng tồn tại, nguyện những cây đèn ấy rực sáng;
142
Bhavantu ekapajjotā, dasasahassiparamparā.
Let them be a single light, in a succession of ten thousand world-systems.
Nguyện chúng trở thành một ánh sáng liên tục, trải dài mười ngàn thế giới.
143
46.
46.
46.
144
‘‘Gaṇikā lāsikā ceva, naccantu accharāgaṇā;
“Let dancers, female performers, and throngs of celestial nymphs dance;
“Nguyện những vũ nữ, những người múa, và các nhóm tiên nữ đều nhảy múa;
145
Nānāraṅgā padissantu, pāsādassa samantato.
Let various entertainments appear, all around the palace.
Nguyện nhiều loại hình giải trí hiện ra khắp cung điện.
146
47.
47.
47.
147
‘‘Dumagge pabbatagge vā, sinerugirimuddhani;
“At the top of trees, or mountain peaks, on the summit of Mount Sineru;
“Trên ngọn cây, trên đỉnh núi, hay trên đỉnh núi Sineru;
148
Ussāpemi dhajaṃ sabbaṃ, vicittaṃ pañcavaṇṇikaṃ.
I raise all banners, variegated and five-colored.
Tôi dựng lên tất cả những lá cờ đa sắc, năm màu rực rỡ.
149
48.
48.
48.
150
‘‘Narā nāgā ca gandhabbā, sabbe devā upentu te;
“Humans, nāgas, gandhabbas, all devas, let them approach;
“Nguyện người, nāga, gandhabba, tất cả chư thiên đều đến;
151
Namassantā pañjalikā, pāsādaṃ parivārayuṃ.
Worshipping with clasped hands, they surrounded the palace.
Đảnh lễ với hai tay chắp lại, họ vây quanh cung điện.
152
49.
49.
49.
153
‘‘Yaṃ kiñci kusalaṃ kammaṃ, kattabbaṃ kiriyaṃ mama;
“Whatever wholesome action, deed to be done by me;
“Bất cứ thiện nghiệp nào, hành động nào tôi phải làm;
154
Kāyena vācā manasā, tidase sukataṃ kataṃ.
By body, speech, and mind, well-done in the three times.
Bằng thân, lời, ý, tôi đã làm thiện trong ba thời.
155
50.
50.
50.
156
‘‘Ye sattā saññino atthi, ye ca sattā asaññino;
“Whatever beings are conscious, and whatever beings are unconscious;
“Những chúng sinh có tri giác, và những chúng sinh không tri giác;
157
Kataṃ puññaphalaṃ mayhaṃ, sabbe bhāgī bhavantu te.
Let them all partake of the fruit of merit done by me.
Nguyện tất cả họ đều được chia sẻ phước báu tôi đã tạo.
158
51.
51.
51.
159
‘‘Yesaṃ kataṃ suviditaṃ, dinnaṃ puññaphalaṃ mayā;
“To whom it is well known, the fruit of merit given by me;
“Những ai biết rõ về phước báu tôi đã cho;
160
Ye ca tattha* na jānanti, devā gantvā nivedayuṃ.
And those who do not know it, let devas go and inform them.
Và những ai không biết điều đó, chư thiên hãy đi và thông báo cho họ.
161
52.
52.
52.
162
‘‘Sabbalokamhi* ye sattā, jīvantāhārahetukā;
“Whatever beings in all the world, live dependent on food;
“Tất cả chúng sinh trong mọi thế giới, sống nhờ vào thức ăn;
163
Manuññaṃ bhojanaṃ sabbaṃ* , labhantu mama cetasā.
Let them all obtain delicious food, by my intention.
Nguyện cho tất cả chúng sanh đó được mọi món ăn ngon lành nhờ năng lực tâm của ta.
164
53.
53.
53.
165
‘‘Manasā dānaṃ mayā dinnaṃ, manasā pasādamāvahiṃ;
“By mind, I have given a gift; by mind, I have generated faith;
“Ta đã dâng cúng dường với tâm thanh tịnh, ta đã khởi lên niềm tịnh tín trong tâm;
166
Pūjitā sabbasambuddhā, paccekā jinasāvakā.
All Buddhas, Paccekabuddhas, and disciples of the Victorious Ones have been honored.
Tất cả các bậc Chánh Đẳng Giác và các bậc Thanh văn của Đức Phật đã được cúng dường.
167
54.
54.
54.
168
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
“By that well-done deed, and by aspirations of intention;
“Nhờ nghiệp lành đã làm ấy, và nhờ các sự phát nguyện với tâm thiện;
169
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
Having abandoned the human body, I went to Tāvatiṃsa.
Từ bỏ thân người, ta đã đến cõi trời Đao Lợi.
170
55.
55.
55.
171
‘‘Duve bhave pajānāmi, devatte atha mānuse;
“I know two existences, in the divine realm and then among humans;
“Ta biết hai cõi tồn tại, cõi chư thiên và cõi người;
172
Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, manasā patthanāphalaṃ.
I know no other destination, the fruit of my mental aspiration.
Ta không biết một cảnh giới nào khác, đó là quả của sự phát nguyện trong tâm.
173
56.
56.
56.
174
‘‘Devānaṃ adhiko homi, bhavāmi manujādhipo;
“I become superior to devas, I become a ruler of humans;
“Ta trở nên cao quý hơn chư thiên, ta trở thành vua của loài người;
175
Rūpalakkhaṇasampanno, paññāya asamo bhave.
Endowed with beauty and marks, I am unequaled in wisdom.
Đầy đủ tướng tốt và vẻ đẹp, ta trở thành vô song về trí tuệ.
176
57.
57.
57.
177
‘‘Bhojanaṃ vividhaṃ seṭṭhaṃ, ratanañca anappakaṃ;
“Various excellent foods, and abundant gems;
“Thức ăn thượng vị đủ loại, vô số châu báu;
178
Vividhāni ca vatthāni, nabhā* khippaṃ upenti maṃ.
And various garments swiftly come to me from the sky.
Và đủ loại y phục, nhanh chóng từ trời giáng xuống cho ta.
179
58.
58.
58.
180
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
181
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, dibbā bhakkhā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, divine foods come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, các món ăn của chư thiên đều đến với ta.
182
59.
59.
59.
183
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
184
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, ratanā sabbe upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all gems come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả châu báu đều đến với ta.
185
60.
60.
60.
186
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
187
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe gandhā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all fragrances come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả hương liệu đều đến với ta.
188
61.
61.
61.
189
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
190
Yaṃ yaṃ* hatthaṃ pasāremi, sabbe yānā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all conveyances come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả xe cộ đều đến với ta.
191
62.
62.
62.
192
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
193
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe mālā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all garlands come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả vòng hoa đều đến với ta.
194
63.
63.
63.
195
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
196
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, alaṅkārā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all ornaments come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả đồ trang sức đều đến với ta.
197
64.
64.
64.
198
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
199
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbā kaññā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all maidens come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả thiếu nữ đều đến với ta.
200
65.
65.
65.
201
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
202
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, madhusakkharā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, honey and sugar come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, mật ong và đường đều đến với ta.
203
66.
66.
66.
204
‘‘Pathabyā pabbate ceva, ākāse udake vane;
“On earth, on mountains, in the sky, in water, in the forest;
“Trên đất liền, trên núi, trên không trung, dưới nước, trong rừng;
205
Yaṃ yaṃ hatthaṃ pasāremi, sabbe khajjā upenti maṃ.
Wherever I extend my hand, all edibles come to me.
Bất cứ nơi nào ta đưa tay ra, tất cả đồ ăn vặt đều đến với ta.
206
67.
67.
67.
207
‘‘Adhane addhika* jane, yācake ca pathāvino;
“To the destitute, to travelers, to beggars, and to wanderers;
“Ta dâng cúng dường tối thượng cho những người nghèo khó, những lữ khách,
208
Dadāmihaṃ* dānavaraṃ, sambodhivarapattiyā.
I give the supreme gift for the attainment of supreme enlightenment.
Những người ăn xin và những người đi đường, để đạt được quả vị Chánh Giác tối thượng.
209
68.
68.
68.
210
‘‘Nādento pabbataṃ selaṃ, gajjento bahalaṃ giriṃ;
“Making the mountain and the rock echo, making the great mountain thunder;
“Làm cho núi đá vang dội, làm cho ngọn núi cao hùng vĩ gầm thét;
211
Sadevakaṃ hāsayanto, buddho loke bhavāmahaṃ.
Making the world with its devas rejoice, I shall be a Buddha in the world.
Làm cho thế gian cùng với chư thiên hoan hỷ, ta sẽ là một vị Phật trong thế gian.
212
69.
69.
69.
213
‘‘Disā dasavidhā loke, yāyato natthi antakaṃ;
“There are ten directions in the world, to which there is no end for one who travels;
“Trong mười phương thế giới, không có giới hạn cho sự đi lại;
214
Tasmiñca disābhāgamhi, buddhakhettā asaṅkhiyā.
And in that quarter of the directions, there are countless Buddha-fields.
Trong các phương hướng đó, có vô số Phật độ.
215
70.
70.
70.
216
‘‘Pabhā pakittitā mayhaṃ, yamakā raṃsivāhanā;
“My radiance, bearing twin rays, is proclaimed;
“Ánh sáng của ta được tuyên bố, mang theo những tia sáng đôi;
217
Etthantare raṃsijālaṃ, āloko vipulo bhave.
Within this realm, a vast light of a network of rays shall appear.
Trong khoảng không gian này, mạng lưới ánh sáng sẽ lan tỏa rộng lớn.
218
71.
71.
71.
219
‘‘Ettake lokadhātumhi, sabbe passantu maṃ janā;
“In this entire world-system, may all people see me;
“Trong khắp thế giới này, nguyện cho tất cả mọi người được thấy ta;
220
Sabbe maṃ anuvattantu, yāva brahmanivesanaṃ* .
May all follow me, up to the abode of Brahmā.
Nguyện cho tất cả đều theo ta, cho đến cõi Phạm thiên.”
221
72.
72.
72.
222
‘‘Visiṭṭhamadhunādena, amatabherimāhaniṃ;
“With a supremely sweet sound, I have struck the drum of the Deathless;
“Với âm thanh ngọt ngào đặc biệt, ta đã đánh trống bất tử;
223
Etthantare janā sabbe, suṇantu madhuraṃ giraṃ.
Within this realm, may all people hear the sweet voice.
Trong khoảng không gian này, nguyện cho tất cả mọi người được nghe lời nói ngọt ngào.
224
73.
73.
73.
225
‘‘Dhammameghena vassante, sabbe hontu anāsavā;
“When the rain of Dhamma falls, may all be free from taints;
“Khi mưa pháp tuôn xuống, nguyện cho tất cả đều vô lậu;
226
Yettha pacchimakā sattā, sotāpannā bhavantu te.
And those beings who are the last, may they become stream-enterers.
Nguyện cho những chúng sanh cuối cùng đó trở thành bậc Nhập Lưu.
227
74.
74.
74.
228
‘‘Datvā dātabbakaṃ dānaṃ, sīlaṃ pūretvā asesato;
“Having given the gift that should be given, having completely fulfilled sīla;
“Sau khi đã bố thí những gì cần bố thí, sau khi đã hoàn mãn giới hạnh một cách trọn vẹn;
229
Nekkhammapāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
Having gone forth in the pāramī of renunciation, I attained supreme enlightenment.
Sau khi đã hoàn thành Ba-la-mật Xuất Gia, ta đã đạt đến quả vị Chánh Giác tối thượng.
230
75.
75.
75.
231
‘‘Paṇḍite paripucchitvā, katvā vīriyamuttamaṃ;
“Having questioned the wise, having exerted supreme effort;
“Sau khi đã hỏi các bậc hiền trí, sau khi đã tinh tấn tối thượng;
232
Khantiyā pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
Having gone forth in the pāramī of patience, I attained supreme enlightenment.
Sau khi đã hoàn thành Ba-la-mật Nhẫn Nại, ta đã đạt đến quả vị Chánh Giác tối thượng.
233
76.
76.
76.
234
‘‘Katvā daḷhamadhiṭṭhānaṃ, saccapārami pūriya;
“Having made a firm resolution, fulfilling the pāramī of truth;
“Sau khi đã lập đại nguyện kiên cố, sau khi đã hoàn mãn Ba-la-mật Chân Thật;
235
Mettāya pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.
Having gone forth in the pāramī of loving-kindness, I attained supreme enlightenment.
Sau khi đã hoàn thành Ba-la-mật Từ Bi, ta đã đạt đến quả vị Chánh Giác tối thượng.
236
77.
77.
77.
237
‘‘Lābhālābhe sukhe dukkhe, sammāne cāvamānane* ;
“In gain and loss, in happiness and suffering, in honor and dishonor;
“Trong được lợi và mất lợi, trong hạnh phúc và khổ đau, trong tôn trọng và khinh miệt;
238
Sabbattha samako hutvā, patto sambodhimuttamaṃ.
Having been equal in all, I attained supreme enlightenment.
Sau khi đã trở nên bình đẳng trong mọi hoàn cảnh, ta đã đạt đến quả vị Chánh Giác tối thượng.
239
78.
78.
78.
240
‘‘Kosajjaṃ bhayato disvā, vīriyaṃ cāpi khemato;
“Seeing idleness as fearful, and energy as secure;
“Thấy sự biếng nhác là đáng sợ, và sự tinh tấn là an toàn;
241
Āraddhavīriyā hotha, esā buddhānusāsanī.
Be resolute in effort, this is the instruction of the Buddhas.
Hãy tinh tấn, đó là lời giáo huấn của chư Phật.
242
79.
79.
79.
243
‘‘Vivādaṃ bhayato disvā, avivādañca khemato;
“Seeing contention as fearful, and non-contention as secure;
“Thấy sự tranh cãi là đáng sợ, và sự hòa hợp là an toàn;
244
Samaggā sakhilā hotha, esā buddhānusāsanī.
Be harmonious and friendly, this is the instruction of the Buddhas.
Hãy sống hòa hợp và thân thiện, đó là lời giáo huấn của chư Phật.
245
80.
80.
80.
246
‘‘Pamādaṃ bhayato disvā, appamādañca khemato;
“Seeing heedlessness as fearful, and heedfulness as secure;
“Thấy sự phóng dật là đáng sợ, và sự không phóng dật là an toàn;
247
Bhāvethaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, esā buddhānusāsanī.
Cultivate the Noble Eightfold Path, this is the instruction of the Buddhas.
Hãy tu tập Bát Chánh Đạo, đó là lời giáo huấn của chư Phật.
248
81.
81.
81.
249
‘‘Samāgatā bahū buddhā, arahantā* ca sabbaso;
“Many Buddhas have gathered, and Arahants in every way;
“Nhiều vị Phật đã tề tựu, và các vị A-la-hán khắp nơi;
250
Sambuddhe arahante ca, vandamānā namassatha.
Worship and pay homage to the fully enlightened Buddhas and Arahants.
Hãy đảnh lễ và tôn kính các bậc Chánh Đẳng Giác và các bậc A-la-hán.”
251
82.
82.
82.
252
‘‘Evaṃ acintiyā buddhā, buddhadhammā acintiyā;
“Thus, the Buddhas are inconceivable, the qualities of the Buddhas are inconceivable;
“Như vậy, chư Phật là bất tư nghì, các pháp của Phật là bất tư nghì;
253
Acintiye pasannānaṃ, vipāko hoti acintiyo’’’.
For those who have faith in the inconceivable, the result is inconceivable.”
Đối với những ai có niềm tin vào điều bất tư nghì, quả báo sẽ là bất tư nghì.”
254
Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano buddhacariyaṃ sambhāvayamāno buddhāpadāniyaṃ* nāma dhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.
Thus indeed did the Blessed One, praising his own Buddha-career, deliver this discourse on Dhamma called Buddhāpadāniya.
Như vậy, Thế Tôn đã tán thán hạnh Phật của mình và thuyết giảng bài pháp có tên là Buddhāpadāniyaṃ (Hạnh Phật).
255
Buddhāpadānaṃ samattaṃ.
The Buddhāpadāna is concluded.
Buddhāpadānaṃ (Hạnh Phật) đã kết thúc.
256
2. Paccekabuddhaapadānaṃ
2. Paccekabuddhaapadāna
2. Paccekabuddhaapadānaṃ
257
Atha paccekabuddhāpadānaṃ suṇātha –
Now listen to the Paccekabuddhāpadāna—
Bây giờ, hãy lắng nghe Paccekabuddhāpadānaṃ (Hạnh của các vị Độc Giác Phật) –
258
83.
83.
83.
259
‘‘Tathāgataṃ jetavane vasantaṃ, apucchi vedehamunī nataṅgo;
The sage from Videha, with hands clasped in reverence, asked the Tathāgata, who was dwelling in Jetavana:
“Vị hiền nhân Vedeha, cúi đầu, hỏi Đức Như Lai đang ngự tại Jetavana:
260
‘Paccekabuddhā kira nāma honti, bhavanti te hetubhi kehi vīra’* .
‘Indeed, there are Paccekabuddhas. By what causes, O hero, do they come to be?’.
‘Thưa bậc Anh hùng, nghe nói có các vị Độc Giác Phật, các vị ấy thành tựu do những nhân duyên nào?’”
261
84.
84.
84.
262
‘‘Tadāha sabbaññuvaro mahesī, ānandabhaddaṃ madhurassarena;
Then the Supreme All-Knowing Great Sage spoke to the auspicious Ānanda with a sweet voice:
“Bấy giờ, bậc Toàn Giác tối thượng, Đại Hiền Sĩ, đã nói với Ānandabhaddaṃ bằng giọng ngọt ngào:
263
‘Ye pubbabuddhesu* katādhikārā, aladdhamokkhā jinasāsanesu.
‘Those who, having made aspirations under previous Buddhas, did not attain liberation in the dispensations of the Conquerors,
‘Những ai đã tạo công đức trong thời chư Phật quá khứ, chưa đạt được giải thoát trong giáo pháp của các bậc Chiến Thắng.
264
85.
85.
85.
265
‘‘‘Teneva saṃvegamukhena dhīrā, vināpi buddhehi sutikkhapaññā;
Those wise ones, by that very path of urgency, even without Buddhas, being extremely sharp-witted,
‘Chính vì sự xao động đó, các bậc hiền trí, với trí tuệ vô cùng sắc bén, dù không có chư Phật;
266
Ārammaṇenāpi parittakena, paccekabodhiṃ anupāpuṇanti.
Even with a small object of meditation, attain Paccekabodhi.
Chỉ với một đối tượng nhỏ nhoi, họ cũng đạt được quả vị Độc Giác.
267
86.
86.
86.
268
‘‘‘Sabbamhi lokamhi mamaṃ ṭhapetvā, paccekabuddhehi samova natthi;
In this entire world, apart from myself, there is no one equal to the Paccekabuddhas;
‘Trong toàn bộ thế gian, trừ ta ra, không ai sánh bằng các vị Độc Giác Phật;
269
Tesaṃ imaṃ vaṇṇapadesamattaṃ, vakkhāmahaṃ sādhu mahāmunīnaṃ.
I shall well describe this mere portion of their qualities, those great sages.
Ta sẽ nói một phần nhỏ về phẩm chất này của các bậc Đại Hiền Sĩ ấy.
270
87.
87.
87.
271
‘‘‘Sayameva buddhānaṃ mahāisīnaṃ, sādhūni vākyāni madhūva* khuddaṃ;
The wholesome words of the great sages, the Buddhas, are like pure honey;
‘Những lời nói tốt đẹp của các bậc Đại Hiền Sĩ, chư Phật, tựa như mật ong rừng;
272
Anuttaraṃ bhesajaṃ patthayantā, suṇātha sabbesu pasannacittā.
Desiring the unsurpassed medicine, all of you listen with minds full of faith.
Các ngươi hãy lắng nghe với tâm thanh tịnh tuyệt đối, mong cầu phương thuốc vô thượng (Niết Bàn).
273
88.
88.
88.
274
‘‘‘Paccekabuddhānaṃ samāgatānaṃ, paramparaṃ byākaraṇāni yāni;
The successive declarations concerning the assembled Paccekabuddhas,
‘Những câu chuyện về các vị Độc Giác Phật đã tề tựu, được truyền tụng liên tiếp;
275
Ādīnavo yañca virāgavatthuṃ, yathā ca bodhiṃ anupāpuṇiṃsu.
What the danger is, what the basis for dispassion is, and how they attained enlightenment.
Và những tai họa, những điều dẫn đến sự ly tham, và cách họ đã đạt được giác ngộ.
276
89.
89.
89.
277
‘‘‘Sarāgavatthūsu virāgasaññī, rattamhi lokamhi virattacittā;
Perceiving dispassion in objects of attachment, with minds dispassionate in a world of attachment,
‘Với nhận thức về sự ly tham trong những điều đáng tham ái, với tâm ly tham trong thế gian đầy tham ái;
278
Hitvā papañce jitaphanditāni* , tatheva bodhiṃ anupāpuṇiṃsu.
Having abandoned proliferations and overcome waverings, they likewise attained enlightenment.
Từ bỏ những sự phóng dật và những sự ràng buộc đã chiến thắng, họ cũng đã đạt được giác ngộ như vậy.
279
90.
90.
90.
280
‘‘‘Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
Having laid down the rod towards all beings, not harming any one of them,
‘Đặt gậy xuống đối với tất cả chúng sanh, không làm hại bất kỳ ai trong số họ;
281
Mettena cittena hitānukampī, eko care khaggavisāṇakappo.
Benevolent and compassionate with a mind of loving-kindness, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Với tâm từ bi, mong muốn lợi ích và thương xót, hãy độc hành như sừng tê giác.
282
91.
91.
91.
283
‘‘‘Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, aviheṭhayaṃ aññatarampi tesaṃ;
Having laid down the rod towards all beings, not harming any one of them,
‘Đặt gậy xuống đối với tất cả chúng sanh, không làm hại bất kỳ ai trong số họ;
284
Na puttamiccheyya kuto sahāyaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
One should not desire a son, how much less a companion; one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Không mong cầu con cái, huống hồ là bạn bè, hãy độc hành như sừng tê giác.
285
92.
92.
92.
286
‘‘‘Saṃsaggajātassa bhavanti snehā, snehanvayaṃ dukkhamidaṃ pahoti;
For one who is born of association, attachments arise; from attachment, this suffering springs forth;
‘Đối với người đã tạo ra sự giao du, sẽ phát sinh những ái luyến, từ ái luyến này khổ đau phát sinh;
287
Ādīnavaṃ snehajaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Seeing the danger born of attachment, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Thấy sự nguy hiểm do ái luyến, hãy độc hành như sừng tê giác.
288
93.
93.
93.
289
‘‘‘Mitte suhajje anukampamāno, hāpeti atthaṃ paṭibaddhacitto;
Pitying friends and well-wishers, with a mind bound, one loses one’s goal;
‘Thương xót bạn bè và người thân, tâm bị ràng buộc sẽ làm mất đi lợi ích;
290
Etaṃ bhayaṃ santhave pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Seeing this danger in intimacy, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Thấy sự nguy hiểm này trong tình bạn, hãy độc hành như sừng tê giác.
291
94.
94.
94.
292
‘‘‘Vaṃso visālova yathā visatto, puttesu dāresu ca yā apekkhā;
Just as a bamboo grove is entangled, so too is the longing for sons and wives;
‘Như cây tre bị vướng mắc, sự quyến luyến đối với con cái và vợ con;
293
Vaṃse kaḷīrova asajjamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Like a bamboo shoot, unattached, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Như chồi tre không bị vướng mắc, hãy độc hành như sừng tê giác.
294
95.
95.
95.
295
‘‘‘Migo araññamhi yathā abaddho, yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
Just as a deer in the forest, unbound, goes wherever it wishes for pasture;
‘Như con nai trong rừng không bị ràng buộc, đi kiếm ăn tùy ý muốn;
296
Viññū naro seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
A wise person, seeing freedom, should wander alone, like a rhinoceros horn.
Người trí thấy sự tự do, hãy độc hành như sừng tê giác.
297
96.
96.
96.
298
‘‘‘Āmantanā hoti sahāyamajjhe, vāse ca* ṭhāne gamane cārikāya;
There is consultation among companions, in dwelling, standing, going, and wandering;
‘Giữa bạn bè có sự mời gọi, trong việc ở, đứng, đi và du hành;
299
Anabhijjhitaṃ seritaṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Seeing uncoveted freedom, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Thấy sự tự do không bị mong cầu, hãy độc hành như sừng tê giác.
300
97.
97.
97.
301
‘‘‘Khiḍḍā ratī hoti sahāyamajjhe, puttesu pemaṃ vipulañca hoti;
Play and delight exist among companions, and love for children is immense;
‘Giữa bạn bè có trò chơi và niềm vui, và có tình yêu thương sâu sắc đối với con cái;
302
Piyavippayogaṃ vijigucchamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Loathing separation from loved ones, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Ghê tởm sự chia lìa với những người thân yêu, hãy độc hành như sừng tê giác.
303
98.
98.
98.
304
‘‘‘Cātuddiso appaṭigho ca hoti, santussamāno itarītarena;
He is one who is without obstruction in all four directions, contented with whatever he gets;
Bậc ấy có lòng từ trải khắp bốn phương, không chướng ngại; biết đủ với bất cứ thứ gì có được,
305
Parissayānaṃ sahitā achambhī, eko care khaggavisāṇakappo.
Enduring dangers, fearless, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Chịu đựng mọi hiểm nguy, không run sợ, hãy độc hành như sừng tê giác.
306
99.
99.
99.
307
‘‘‘Dussaṅgahā pabbajitāpi eke, atho gahaṭṭhā gharamāvasantā;
Some renunciants are hard to support, as are householders living in a home;
Một số người xuất gia khó hòa hợp, và cả những gia chủ sống tại gia;
308
Appossukko paraputtesu hutvā, eko care khaggavisāṇakappo.
Being unconcerned about others’ children, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Không bận tâm đến con cái người khác, hãy độc hành như sừng tê giác.
309
100.
100.
100.
310
‘‘‘Oropayitvā gihibyañjanāni, sañchinnapatto yathā koviḷāro;
Having cast off the marks of a householder, like a koviḷāra tree with its leaves shed;
Từ bỏ mọi dấu hiệu của đời sống gia đình, như cây koviḷāra rụng hết lá;
311
Chetvāna vīro gihibandhanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
The hero, having cut the bonds of a householder, should wander alone, like a rhinoceros horn.
Bậc anh hùng đã cắt đứt mọi ràng buộc gia đình, hãy độc hành như sừng tê giác.
312
101.
101.
101.
313
‘‘‘Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
If one should find a discerning companion, one who wanders with him, virtuous and wise;
Nếu tìm được một người bạn khôn ngoan, cùng đi trên đường chánh, sống đời đạo hạnh,
314
Abhibhuyya sabbāni parissayāni, careyya tenattamano satīmā.
Overcoming all dangers, one should wander with him, joyful and mindful.
Vượt qua mọi hiểm nguy, hãy cùng người ấy hoan hỷ, tỉnh giác mà sống.
315
102.
102.
102.
316
‘‘‘No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ, saddhiṃ caraṃ sādhuvihāridhīraṃ;
If one should not find a discerning companion, one who wanders with him, virtuous and wise;
Nếu không tìm được một người bạn khôn ngoan, cùng đi trên đường chánh, sống đời đạo hạnh,
317
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya, eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
Like a king abandoning a conquered kingdom, or an elephant in the forest, one should wander alone.
Như vua bỏ nước đã chinh phục, hãy độc hành như voi Mātaṅga trong rừng.
318
103.
103.
103.
319
‘‘‘Addhā pasaṃsāma sahāyasampadaṃ, seṭṭhā samā sevitabbā sahāyā;
Indeed, we praise the blessing of companionship; excellent companions should be cultivated;
Thật vậy, chúng ta ca ngợi sự có bạn, những người bạn tốt nhất nên được thân cận;
320
Ete aladdhā anavajjabhojī, eko care khaggavisāṇakappo.
Not finding such, living on blameless food, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Nếu không có được những người ấy, hãy sống với vật thực không lỗi lầm, độc hành như sừng tê giác.
321
104.
104.
104.
322
‘‘‘Disvā suvaṇṇassa pabhassarāni, kammāraputtena suniṭṭhitāni;
Having seen two brilliant golden bracelets, well-finished by a goldsmith’s son,
Thấy hai chiếc vòng vàng sáng chói, được người thợ kim hoàn chế tác tinh xảo,
323
Saṅghaṭṭamānāni duve bhujasmiṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
Clashing on the arm, one should wander alone, like a rhinoceros horn.
Va chạm vào nhau trên cánh tay, hãy độc hành như sừng tê giác.
324
105.
105.
105.
325
‘‘‘Evaṃ dutīyena sahā mamassa, vācābhilāpo abhisajjanā vā;
‘‘‘Thus, with a second companion, there would be speech or attachment for me;
Cũng vậy, khi có người thứ hai, có thể có lời nói qua lại hoặc sự bám víu;
326
Etaṃ bhayaṃ āyatiṃ pekkhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Seeing this danger in the future, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Thấy mối nguy hiểm này trong tương lai, hãy độc hành như sừng tê giác.
327
106.
106.
106.
328
‘‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, virūparūpena mathenti cittaṃ;
‘‘‘Sensual pleasures are indeed varied, sweet, and delightful; they torment the mind with their changing nature;
Dục vọng thật đa dạng, ngọt ngào, và làm say đắm lòng người, chúng khuấy động tâm trí với những hình thái biến đổi;
329
Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
Seeing the danger in sensual pleasures, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Thấy sự nguy hiểm trong các dục, hãy độc hành như sừng tê giác.
330
107.
107.
107.
331
‘‘‘Ītī ca gaṇḍo ca upaddavo ca, rogo ca sallañca bhayañca metaṃ;
‘‘‘This is a calamity, a boil, a misfortune, a disease, a dart, and a terror;
Dục vọng là tai họa, là mụn nhọt, là hiểm nguy, là bệnh tật, là mũi tên, là nỗi sợ hãi;
332
Etaṃ bhayaṃ kāmaguṇesu disvā, eko care khaggavisāṇakappo.
Seeing this danger in sensual pleasures, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Thấy mối nguy hiểm này trong các dục, hãy độc hành như sừng tê giác.
333
108.
108.
108.
334
‘‘‘Sītañca uṇhañca khudaṃ pipāsaṃ, vātātape ḍaṃsasarīsape* ca;
‘‘‘Cold and heat, hunger and thirst, winds and sun, and stinging insects and serpents;
Lạnh và nóng, đói và khát, gió và nắng, côn trùng và rắn rết;
335
Sabbānipetāni abhibbhavitvā* , eko care khaggavisāṇakappo.
Having overcome all these, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Vượt qua tất cả những điều này, hãy độc hành như sừng tê giác.
336
109.
109.
109.
337
‘‘‘Nāgova yūthāni vivajjayitvā, sañjātakhandho padumī uḷāro;
‘‘‘Like an elephant, having abandoned its herd, with a well-developed body, majestic and noble;
Như voi chúa rời đàn, thân hình vạm vỡ, oai vệ như hoa sen;
338
Yathābhirantaṃ viharaṃ araññe, eko care khaggavisāṇakappo.
Dwelling in the forest as it pleases, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Sống tự do trong rừng, hãy độc hành như sừng tê giác.
339
110.
110.
110.
340
‘‘‘Aṭṭhānataṃ saṅgaṇikāratassa, yaṃ phassaye* sāmayikaṃ vimuttiṃ;
‘‘‘It is not possible for one who delights in company to attain a timely liberation;
Thật không thể nào mà người ưa thích hội chúng lại có thể chạm đến sự giải thoát tạm thời;
341
Ādiccabandhussa vaco nisamma, eko care khaggavisāṇakappo.
Having heard the words of the Kinsman of the Sun, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Nghe lời của bậc thân quyến của mặt trời, hãy độc hành như sừng tê giác.
342
111.
111.
111.
343
‘‘‘Diṭṭhīvisūkāni upātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;
‘‘‘Having transcended the entanglements of views, having attained the path, having gained the way;
Vượt qua mọi tà kiến, đã đạt đến sự chắc chắn, đã tìm lại được con đường;
344
Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo.
I am one with arisen knowledge, not to be led by others; one should wander alone like a rhinoceros horn.
Với trí tuệ đã phát sinh, không ai có thể dẫn dắt ta nữa, hãy độc hành như sừng tê giác.
345
112.
112.
112.
346
‘‘‘Nillolupo nikkuho nippipāso, nimmakkha* niddhantakasāvamoho;
‘‘‘Without craving, without deceit, without thirst, without ingratitude, with defilements and delusion expelled;
Không tham lam, không lừa dối, không khát ái, không xảo trá, đã loại bỏ mọi cấu uế và si mê;
347
Nirāsayo* sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
Having become without attachment in all the world, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Không còn nương tựa vào bất cứ điều gì trong mọi thế gian, hãy độc hành như sừng tê giác.
348
113.
113.
113.
349
‘‘‘Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha, anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ;
‘‘‘One should avoid a bad companion, who sees no benefit, who is settled in wrong ways;
Hãy tránh xa bạn xấu, người chỉ thấy điều bất lợi, người sa vào sự bất chính;
350
Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
One should not associate with one who is addicted and heedless; one should wander alone like a rhinoceros horn.
Đừng thân cận với người phóng dật, người ham mê dục lạc, hãy độc hành như sừng tê giác.
351
114.
114.
114.
352
‘‘‘Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha, mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;
‘‘‘One should associate with one who is learned, a Dhamma-bearer, a noble friend, and quick-witted;
Hãy thân cận với người đa văn, giữ gìn Pháp, bạn cao thượng, có trí tuệ nhanh nhạy;
353
Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
Having understood the meanings, having dispelled doubt, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Để hiểu rõ các mục đích và loại bỏ mọi nghi ngờ, hãy độc hành như sừng tê giác.
354
115.
115.
115.
355
‘‘‘Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke, analaṅkaritvā anapekkhamāno;
‘‘‘Not adorning oneself with play, delight, or sensual pleasures in the world, not longing for them;
Không trang sức, không mong cầu sự vui chơi, sự hoan lạc, và khoái lạc thế gian;
356
Vibhūsaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo.
Having abstained from places of adornment, a speaker of truth, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Từ bỏ nơi trang điểm, nói lời chân thật, hãy độc hành như sừng tê giác.
357
116.
116.
116.
358
‘‘‘Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni;
‘‘‘Sons and wives, father and mother, riches and grains, and relatives;
Con cái và vợ, cha và mẹ, tài sản và ngũ cốc, và bà con quyến thuộc;
359
Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo.
Having abandoned desires as appropriate, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Từ bỏ mọi dục lạc theo mức độ của chúng, hãy độc hành như sừng tê giác.
360
117.
117.
117.
361
‘‘‘Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamevettha bhiyyo;
‘‘‘This is an entanglement; there is little happiness here; it has little gratification, and more suffering;
Đây là sự ràng buộc, hạnh phúc ở đây rất ít, vị ngọt ít ỏi, khổ đau ở đây lại nhiều hơn;
362
Gaḷo* eso iti ñatvā matimā, eko care khaggavisāṇakappo.
Knowing this to be a snare, the wise one should wander alone like a rhinoceros horn.
Bậc trí tuệ biết đây là một cái bẫy, hãy độc hành như sừng tê giác.
363
118.
118.
118.
364
‘‘‘Sandālayitvāna saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;
‘‘‘Having shattered the fetters, like a fish breaking a net in the water;
Phá tan mọi kiết sử, như cá phá lưới trong nước;
365
Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Like a fire not returning to what it has burned, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Như lửa đã cháy không quay lại, hãy độc hành như sừng tê giác.
366
119.
119.
119.
367
‘‘‘Okkhittacakkhū na ca pādalolo, guttindriyo rakkhitamānasāno;
‘‘‘With downcast eyes, not restless in step, with guarded faculties, with a protected mind;
Mắt nhìn xuống, chân không lăng xăng, các căn được hộ trì, tâm được bảo vệ;
368
Anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Not defiled, not burning, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Không bị ô nhiễm, không bị thiêu đốt, hãy độc hành như sừng tê giác.
369
120.
120.
120.
370
‘‘‘Ohārayitvā gihibyañjanāni, sañchannapatto yathā pārichatto;
‘‘‘Having discarded the marks of a householder, like a coral tree with fallen leaves;
Từ bỏ mọi dấu hiệu của đời sống gia đình, như cây pārichatta rụng hết lá;
371
Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo.
Having gone forth in a saffron robe, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Mặc y cà sa, đã xuất gia, hãy độc hành như sừng tê giác.
372
121.
121.
121.
373
‘‘‘Rasesu gedhaṃ akaraṃ alolo, anaññaposī sapadānacārī;
‘‘‘Not greedy for tastes, not fickle, not dependent on others for support, walking for alms in due order;
Không tham đắm hương vị, không lăng xăng, không nuôi dưỡng ai khác ngoài mình, đi khất thực từng nhà;
374
Kule kule appaṭibaddhacitto, eko care khaggavisāṇakappo.
With a mind unattached to any family, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Tâm không vướng bận vào bất cứ gia đình nào, hãy độc hành như sừng tê giác.
375
122.
122.
122.
376
‘‘‘Pahāya pañcāvaraṇāni cetaso, upakkilese byapanujja sabbe;
‘‘‘Having abandoned the five hindrances of the mind, having expelled all defilements;
Từ bỏ năm triền cái trong tâm, loại bỏ tất cả mọi cấu uế;
377
Anissito chejja sinehadosaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
Not clinging, having cut off the fault of affection, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Không nương tựa, cắt đứt lỗi lầm của sự bám víu, hãy độc hành như sừng tê giác.
378
123.
123.
123.
379
‘‘‘Vipiṭṭhikatvāna sukhañca dukkhaṃ, pubbeva somanassadomanassaṃ;
‘‘‘Having turned one’s back on happiness and suffering, and previously on joy and sorrow;
Đã quay lưng lại với cả khổ và lạc, với cả hỷ và ưu từ trước đó;
380
Laddhānupekkhaṃ samathaṃ visuddhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.
Having attained pure equanimity and tranquility, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Đã đạt được xả, sự an tịnh và thanh tịnh, hãy độc hành như sừng tê giác.
381
124.
124.
124.
382
‘‘‘Āraddhavīriyo paramatthapattiyā, alīnacitto akusītavutti;
‘‘‘Having aroused energy for the attainment of the ultimate goal, with an unsluggish mind, not indolent in conduct;
Đã khởi phát tinh tấn để đạt được mục đích tối thượng, tâm không chùn bước, không lười biếng;
383
Daḷhanikkamo thāmabalūpapanno, eko care khaggavisāṇakappo.
With firm exertion, endowed with strength and power, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Với sự nỗ lực kiên cường, đầy sức mạnh và nghị lực, hãy độc hành như sừng tê giác.
384
125.
125.
125.
385
‘‘‘Paṭisallānaṃ jhānamariñcamāno, dhammesu niccaṃ anudhammacārī;
‘‘‘Not abandoning seclusion and jhāna, always practicing the Dhamma among the Dhammas;
Không từ bỏ sự độc cư và thiền định, luôn sống đúng Pháp;
386
Ādīnavaṃ sammasitā bhavesu, eko care khaggavisāṇakappo.
Having reflected on the danger in existences, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Quán xét sự nguy hiểm trong các cõi hữu, hãy độc hành như sừng tê giác.
387
126.
126.
126.
388
‘‘‘Taṇhakkhayaṃ patthayamappamatto, aneḷamūgo sutavā satīmā;
‘‘‘Aspiring for the destruction of craving, heedful, not foolish or dumb, learned and mindful;
Mong cầu sự diệt tận của tham ái, không phóng dật, không ngu dốt, có học thức, có chánh niệm;
389
Saṅkhātadhammo niyato padhānavā, eko care khaggavisāṇakappo.
Having discerned the Dhamma, resolute, striving, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Đã thấu hiểu Pháp, kiên định, có tinh tấn, hãy độc hành như sừng tê giác.
390
127.
127.
127.
391
‘‘‘Sīhova saddesu asantasanto, vātova jālamhi asajjamāno;
‘‘‘Like a lion, fearless of sounds; like the wind, unattached to a net;
Như sư tử không sợ hãi tiếng động, như gió không vướng mắc vào lưới;
392
Padumaṃva toyena alimpamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Like a lotus, unsoiled by water, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Như hoa sen không bị nước làm ô nhiễm, hãy độc hành như sừng tê giác.
393
128.
128.
128.
394
‘‘‘Sīho yathā dāṭhabalī pasayha, rājā migānaṃ abhibhuyya cārī;
‘‘‘As a lion, powerful with fangs, overpowering and dominating the deer,
Như sư tử với sức mạnh răng nanh, vua của các loài thú, đi lại oai vệ;
395
Sevetha pantāni senāsanāni, eko care khaggavisāṇakappo.
One should resort to secluded dwellings, and wander alone like a rhinoceros horn.
Hãy thân cận những trú xứ thanh vắng, hãy độc hành như sừng tê giác.
396
129.
129.
129.
397
‘‘‘Mettaṃ upekkhaṃ karuṇaṃ vimuttiṃ, āsevamāno muditañca kāle;
‘‘‘Practicing loving-kindness, equanimity, compassion, and sympathetic joy at the proper time;
Thực hành từ, bi, hỷ, xả đúng lúc;
398
Sabbena lokena avirujjhamāno, eko care khaggavisāṇakappo.
Not opposing anyone in the whole world, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Không đối nghịch với bất cứ ai trong mọi thế gian, hãy độc hành như sừng tê giác.
399
130.
130.
130.
400
‘‘‘Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, sandālayitvāna saṃyojanāni;
‘‘‘Having abandoned lust, hatred, and delusion, having shattered the fetters;
Từ bỏ tham, sân, si, phá tan mọi kiết sử;
401
Asantasaṃ jīvitasaṅkhayamhi, eko care khaggavisāṇakappo.
Not trembling at the end of life, one should wander alone like a rhinoceros horn.
Không sợ hãi khi sinh mạng chấm dứt, hãy độc hành như sừng tê giác.
402
131.
131.
131.
403
‘‘‘Bhajanti sevanti ca kāraṇatthā, nikkāraṇā dullabhā ajja mittā;
‘‘‘They associate and attend for a reason; selfless friends are rare today;
Họ thân cận và phục vụ vì lợi ích, ngày nay khó tìm được bạn vô cớ;
404
Attatthapaññā asucīmanussā, eko care khaggavisāṇakappo.
People whose wisdom is for their own benefit are impure; one should wander alone like a rhinoceros horn.
Những người chỉ thấy lợi ích cho bản thân là những người bất tịnh, hãy độc hành như sừng tê giác.
405
132.
132.
132.
406
‘‘‘Visuddhasīlā suvisuddhapaññā, samāhitā jāgariyānuyuttā;
‘‘‘Those with purified virtue, with thoroughly purified wisdom, well-composed, devoted to wakefulness,
Những bậc giới hạnh thanh tịnh, trí tuệ vô cùng thanh tịnh, tâm định tĩnh, luôn tinh tấn;
407
Vipassakā dhammavisesadassī, maggaṅgabojjhaṅgagate vijaññā.
Discerning, seeing the special qualities of the Dhamma, they know the factors of the path and the factors of awakening.
Những bậc quán chiếu, thấy được sự thù thắng của Pháp, sẽ thấu hiểu các chi phần của đạo và giác chi.
408
133.
133.
133.
409
‘‘‘Suññappaṇidhiñca tathānimittaṃ* , āsevayitvā jinasāsanamhi;
‘‘‘Having practiced the emptiness and signless concentration in the Victor’s Dispensation,
Thực hành Vô Nguyện và Vô Tướng trong giáo pháp của bậc Chiến Thắng;
410
Ye sāvakattaṃ na vajanti dhīrā, bhavanti paccekajinā sayambhū.
Those wise ones who do not attain discipleship become Paccekabuddhas, self-enlightened ones.
Những bậc trí tuệ không trở thành đệ tử, họ là các Bích Chi Phật tự giác.
411
134.
134.
134.
412
‘‘‘Mahantadhammā bahudhammakāyā, cittissarā sabbadukkhoghatiṇṇā;
‘‘‘Great in Dhamma, with many bodies of Dhamma, masters of their minds, crossed over all floods of suffering;
Những bậc có Pháp vĩ đại, với nhiều Pháp thân, làm chủ tâm mình, đã vượt qua mọi dòng khổ đau;
413
Udaggacittā paramatthadassī, sīhopamā khaggavisāṇakappā.
With uplifted minds, seeing the ultimate truth, like lions, like rhinoceros horns.
Tâm hân hoan, thấy được mục đích tối thượng, giống như sư tử, như sừng tê giác.
414
135.
135.
135.
415
‘‘‘Santindriyā santamanā samādhī, paccantasattesu patippacārā* ;
‘‘‘With tranquil faculties, tranquil minds, well-composed, moving among various beings;
Các căn an tịnh, tâm an tịnh, có định, hành xử thâm sâu với chúng sinh ở nơi biên địa;
416
Dīpā parattha idha vijjalantā, paccekabuddhā satataṃ hitāme.
Shining here and as islands for others, these Paccekabuddhas are always beneficial to me.
Những ngọn đèn soi sáng cho người khác, tỏa sáng ở đời này, các Bích Chi Phật luôn vì lợi ích của tôi.
417
136.
136.
136.
418
‘‘‘Pahīnasabbāvaraṇā janindā, lokappadīpā ghanakañcanābhā;
‘‘‘Kings of men, with all hindrances abandoned, lamps of the world, shining like solid gold;
Những bậc vua người đã đoạn trừ mọi chướng ngại, những ngọn đèn của thế gian, rạng rỡ như vàng khối;
419
Nissaṃsayaṃ lokasudakkhiṇeyyā, paccekabuddhā satatappitāme.
Undoubtedly worthy of the world’s highest offerings, these Paccekabuddhas are always revered by me.
Chắc chắn là những bậc đáng cúng dường cao thượng nhất của thế gian, các Bích Chi Phật luôn được tôi tôn kính.
420
137.
137.
137.
421
‘‘‘Paccekabuddhānaṃ subhāsitāni, caranti lokamhi sadevakamhi;
‘‘‘The well-spoken words of the Paccekabuddhas circulate in the world with its devas;
Những lời dạy tốt đẹp của các Bích Chi Phật, lưu hành trong thế gian cùng với chư thiên;
422
Sutvā tathā ye na karonti bālā, caranti dukkhesu punappunaṃ te.
Fools who hear them and do not act accordingly wander again and again in suffering.
Những kẻ ngu si nghe mà không thực hành, họ sẽ luân hồi trong khổ đau mãi mãi.
423
138.
138.
138.
424
‘‘‘Paccekabuddhānaṃ subhāsitāni, madhuṃ yathā khuddamavassavantaṃ;
‘‘‘The well-spoken words of the Paccekabuddhas, like honey dripping from a hive;
Những lời dạy tốt đẹp của các Bích Chi Phật, như mật ong chảy ra từ tổ ong;
425
Sutvā tathā ye paṭipattiyuttā, bhavanti te saccadasā sapaññā’.
Those who hear them and are endowed with practice, those wise ones become seers of the truth.’
Những ai nghe và thực hành đúng theo, họ sẽ thấy được Chân lý, họ là những bậc có trí tuệ.
426
139.
139.
139.
427
‘‘Paccekabuddhehi jinehi bhāsitā, kathā* uḷārā abhinikkhamitvā;
‘‘These noble verses, spoken by the Paccekabuddhas, the Victors, after their renunciation,
“Những lời giáo huấn cao quý, được các bậc Độc Giác Phật, các bậc Chiến Thắng đã xuất gia thuyết giảng;
428
Tā sakyasīhena naruttamena, pakāsitā dhammavijānanatthaṃ.
Were proclaimed by the Lion of the Sakyas, the supreme among men, for the understanding of the Dhamma.
Đức Phật, bậc tối thượng nhân, Sư tử của dòng Sakya, đã công bố những điều ấy để giác ngộ Dhamma.
429
140.
140.
140.
430
‘‘Lokānukampāya imāni tesaṃ, paccekabuddhāna vikubbitāni;
‘‘These manifestations of those Paccekabuddhas, out of compassion for the world,
Vì lòng thương xót thế gian, những sự biến hóa thần thông của các bậc Độc Giác Phật ấy,
431
Saṃvegasaṅgamativaḍḍhanatthaṃ, sayambhusīhena pakāsitānī’’ti.
Were proclaimed by the Self-Enlightened Lion for the increase of urgency and detachment.’’
Đã được bậc Tự Tồn Sư tử (Phật) công bố để tăng trưởng sự xúc động và trí tuệ thoát ly (khỏi luân hồi).”
432
Paccekabuddhāpadānaṃ samattaṃ.
The Paccekabuddhāpadāna is concluded.
Chương về Độc Giác Phật chấm dứt.
433
3-1. Sāriputtattheraapadānaṃ
3-1. Sāriputtattheraapadānaṃ
3-1. Chương về Trưởng Lão Sāriputta
434
Atha therāpadānaṃ suṇātha –
Now listen to the Therāpadāna—
Bây giờ, hãy lắng nghe chương về các Trưởng lão –
435
141.
141.
141.
436
‘‘Himavantassa avidūre, lambako nāma pabbato;
‘‘‘Not far from the Himalayas, there is a mountain named Lambaka;
“Không xa dãy Hy Mã Lạp Sơn, có ngọn núi tên Lambaka;
437
Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā.
My hermitage was well-made, a leaf-hut well-constructed.
Am thất của ta được xây dựng tốt đẹp, tịnh xá lá được dựng lên thật khéo.
438
142.
142.
142.
439
‘‘Uttānakūlā nadikā, supatitthā manoramā;
‘‘‘A river with shallow banks, with good bathing places, delightful;
Một con sông nhỏ với bờ cạn, bến nước đẹp đẽ, đáng yêu;
440
Susuddhapuḷinākiṇṇā, avidūre mamassamaṃ.
Covered with clean sand, not far from my hermitage.
Với bãi cát trắng tinh khiết rải đầy, không xa am thất của ta.
441
143.
143.
143.
442
‘‘Asakkharā apabbhārā, sādu appaṭigandhikā;
‘‘‘Without rocks, without cliffs, sweet and without unpleasant odor;
Không đá sỏi, không vực sâu, nước ngọt ngào không mùi hôi;
443
Sandatī nadikā tattha, sobhayantā mamassamaṃ.
That river flows there, adorning my hermitage.
Con sông nhỏ ấy chảy ở đó, làm đẹp am thất của ta.
444
144.
144.
144.
445
‘‘Kumbhīlā makarā cettha, susumārā* ca kacchapā;
‘‘‘Crocodiles, makaras, porpoises, and turtles;
Cá sấu, cá makara, cá susumāra và rùa;
446
Caranti nadiyā tattha, sobhayantā mamassamaṃ.
Move about in that river, adorning my hermitage.
Bơi lội trên con sông ấy, làm đẹp am thất của ta.
447
145.
145.
145.
448
‘‘Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā* muñjarohitā;
‘‘‘Pāṭhīna, pāvusa, balaja, muñjarohita fish;
Cá pāṭhīna, cá pāvusa, cá balaja, cá muñjarohita;
449
Vaggaḷā* papatāyantā, sobhayanti* mamassamaṃ.
And vaggaḷā, leaping about, adorn my hermitage.
Cá vaggaḷa nhảy múa, làm đẹp am thất của ta.
450
146.
146.
146.
451
‘‘Ubho kūlesu nadiyā, pupphino phalino dumā;
‘‘‘On both banks of the river, trees, flowering and fruiting;
Hai bên bờ sông, cây cối trổ hoa kết trái;
452
Ubhato abhilambantā, sobhayanti* mamassamaṃ.
Hanging down on both sides, adorn my hermitage.
Cả hai bên đều rủ xuống, làm đẹp am thất của ta.
453
147.
147.
147.
454
‘‘Ambā sālā ca tilakā, pāṭalī sinduvārakā* ;
‘‘‘Mangoes, sālas, tilakas, pāṭalīs, sinduvārakas;
Cây xoài, cây sala, cây tilaka, cây pāṭalī, cây sinduvāraka;
455
Dibbagandhā sampavanti, pupphitā mama assame.
With divine fragrances, they spread their scent, blooming in my hermitage.
Tỏa hương thơm thần diệu, nở hoa trong am thất của ta.
456
148.
148.
148.
457
‘‘Campakā saḷalā nīpā* , nāgapunnāgaketakā;
‘‘‘Campakas, saḷalas, nīpas, nāgas, punnāgas, ketakas;
Cây campaka, cây saḷala, cây nīpa, cây nāga, cây punnāga, cây ketaka;
458
Dibbagandhā sampavanti, pupphitā mama assame.
With divine fragrances, they spread their scent, blooming in my hermitage.
Tỏa hương thơm thần diệu, nở hoa trong am thất của ta.
459
149.
149.
149.
460
‘‘Atimuttā asokā ca, bhaginīmālā ca pupphitā;
‘‘‘Atimuttas and asokas, and bhaginīmālās, all blooming;
Cây atimutta, cây asoka, và cây bhaginīmālā nở hoa;
461
Aṅkolā bimbijālā* ca, pupphitā mama assame.
Aṅkola trees and Bimbijālā trees bloomed in my hermitage.
Cây aṅkola, cây bimbijāla cũng nở hoa trong am thất của ta.
462
150.
150.
150.
463
‘‘Ketakā kandali* ceva, godhukā tiṇasūlikā;
“Ketakā, Kandali, Godhukā, and Tiṇasūlikā;
Cây ketaka, cây kandali, cây godhuka, cây tiṇasūlika;
464
Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ.
Emitting a divine fragrance, they adorn my hermitage.
Tỏa hương thơm thần diệu, làm đẹp am thất của ta.
465
151.
151.
151.
466
‘‘Kaṇikārā kaṇṇikā ca, asanā ajjunā bahū;
Kaṇikārā, Kaṇṇikā, Asanā, and many Arjunā;
Cây kaṇikāra, cây kaṇṇikā, nhiều cây asana, cây arjuna;
467
Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ.
Emitting a divine fragrance, they adorn my hermitage.
Tỏa hương thơm thần diệu, làm đẹp am thất của ta.
468
152.
152.
152.
469
‘‘Punnāgā giripunnāgā, koviḷārā ca pupphitā;
Punnāgā, Giripunnāgā, and Koviḷārā, all in bloom;
Cây punnāga, cây giripunnāga, và cây koviḷāra nở hoa;
470
Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ.
Emitting a divine fragrance, they adorn my hermitage.
Tỏa hương thơm thần diệu, làm đẹp am thất của ta.
471
153.
153.
153.
472
‘‘Uddhālakā ca kuṭajā, kadambā vakulā bahū;
Uddhālakā, Kuṭajā, Kadambā, and many Vakulā;
Cây uddhālaka, cây kuṭaja, nhiều cây kadamba, cây vakula;
473
Dibbagandhaṃ sampavantā, sobhayanti mamassamaṃ.
Emitting a divine fragrance, they adorn my hermitage.
Tỏa hương thơm thần diệu, làm đẹp am thất của ta.
474
154.
154.
154.
475
‘‘Āḷakā isimuggā ca, kadalimātuluṅgiyo;
Āḷakā, Isimuggā, Kadali, and Mātuluṅgī;
Cây āḷaka, cây isimugga, cây kadali, cây mātuluṅga;
476
Gandhodakena saṃvaḍḍhā, phalāni dhārayanti te.
Nourished by fragrant water, they bear fruits.
Được nuôi dưỡng bằng nước thơm, chúng mang trái.
477
155.
155.
155.
478
‘‘Aññe pupphanti padumā, aññe jāyanti kesarī;
Some lotuses bloom, others appear with only stamens;
Những hoa sen khác nở, những hoa sen khác có nhụy;
479
Aññe opupphā padumā, pupphitā taḷāke tadā.
Still others are lotuses without petals, blooming in the pond at that time.
Những hoa sen khác đã tàn, nở rộ trong hồ nước lúc ấy.
480
156.
156.
156.
481
‘‘Gabbhaṃ gaṇhanti padumā, niddhāvanti mulāḷiyo;
Lotuses form buds, and lotus roots emerge;
Những hoa sen kết nụ, những cọng sen vươn lên;
482
Siṃghāṭipattamākiṇṇā, sobhanti taḷāke tadā.
Covered with water caltrop leaves, they adorn the pond at that time.
Rải rác lá siṃghāṭi, làm đẹp hồ nước lúc ấy.
483
157.
157.
157.
484
‘‘Nayitā ambagandhī ca, uttalī bandhujīvakā;
Nayitā, Ambagandhī, Uttalī, and Bandhujīvakā;
Cây nayitā, cây ambagandhī, cây uttalī, cây bandhujīvaka;
485
Dibbagandhā sampavanti, pupphitā taḷāke tadā.
Emitting divine fragrances, they bloomed in the pond at that time.
Tỏa hương thơm thần diệu, nở hoa trong hồ nước lúc ấy.
486
158.
158.
158.
487
‘‘Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā muñjarohitā;
Pāṭhīnā, Pāvusā fish, Balajā, and Muñjarohitā;
Cá pāṭhīna, cá pāvusa, cá balaja, cá muñjarohita;
488
Saṃgulā maggurā* ceva, vasanti taḷāke tadā.
Saṃgulā and Maggurā, all reside in the pond at that time.
Cá saṃgula và cá maggura, sống trong hồ nước lúc ấy.
489
159.
159.
159.
490
‘‘Kumbhīlā susumārā ca, tantigāhā ca rakkhasā;
Crocodiles, Susumārā, Tantigāhā, and Rakkhasā;
Cá sấu, cá susumāra, cá tantigāha và loài quỷ dữ;
491
Oguhā* ajagarā ca, vasanti taḷāke tadā.
Oguhā and Ajagarā, all reside in the pond at that time.
Cá oguha và trăn lớn, sống trong hồ nước lúc ấy.
492
160.
160.
160.
493
‘‘Pārevatā ravihaṃsā, cakkavākā nadīcarā;
Pigeons, Ravihaṃsā, Cakkavākā, and Nadīcarā;
Bồ câu, thiên nga, chim cakkavāka sống ở sông;
494
Kokilā sukasāḷikā, upajīvanti taṃ saraṃ.
Kokilā, Sukasāḷikā, they all subsist on that lake.
Chim cu cu, chim vẹt, chim sáo, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
495
161.
161.
161.
496
‘‘Kukkutthakā kuḷīrakā, vane pokkharasātakā;
Kukkutthakā, Kuḷīrakā, and Pokkharasātakā in the forest;
Chim kukkutthaka, chim kuḷīraka, chim pokkharasātaka trong rừng;
497
Dindibhā suvapotā ca, upajīvanti taṃ saraṃ.
Dindibhā and Suvapotā, they all subsist on that lake.
Chim dindibha, chim suvapoṭa, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
498
162.
162.
162.
499
‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, kokilā tambacūḷakā* ;
Swans, cranes, peacocks, cuckoos, and Tambacūḷakā;
Thiên nga, sếu, công, chim cu cu, gà trống đỏ;
500
Pampakā jīvaṃjīvā ca, upajīvanti taṃ saraṃ.
Pampakā and Jīvaṃjīvā, they all subsist on that lake.
Chim pampaka, chim jīvaṃjīva, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
501
163.
163.
163.
502
‘‘Kosikā poṭṭhasīsā ca, kurarā senakā bahū;
Owls, Poṭṭhasīsā, Kurarā, and many Senakā;
Cú, chim poṭṭhasīsa, chim kurara, nhiều chim senaka;
503
Mahākāḷā ca sakuṇā, upajīvanti taṃ saraṃ.
And great black birds, they all subsist on that lake.
Và những loài chim mahākāḷa, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
504
164.
164.
164.
505
‘‘Pasadā ca varāhā ca, camarā gaṇḍakā bahū* ;
Deer, wild boars, yaks, and many rhinoceroses;
Hươu, lợn rừng, bò rừng, nhiều tê giác;
506
Rohiccā sukapotā* ca, upajīvanti taṃ saraṃ.
Rohiccā and Sukapotā, they all subsist on that lake.
Hươu rohicca, chim sukapoṭa, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
507
165.
165.
165.
508
‘‘Sīhabyagghā ca dīpī ca, acchakokataracchakā;
Lions, tigers, leopards, bears, wolves, and hyenas;
Sư tử, hổ, báo, gấu, chó rừng, chó sói;
509
Tidhā pabhinnamātaṅgā, upajīvanti taṃ saraṃ.
Elephants in rut, with three streams of ichor, they all subsist on that lake.
Và những con voi có ba dòng nước mật chảy ra, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
510
166.
166.
166.
511
‘‘Kinnarā vānarā ceva, athopi vanakammikā;
Kinnarā, monkeys, and also forest workers;
Kinnara, vượn, và cả những người làm việc trong rừng;
512
Cetā ca luddakā ceva, upajīvanti taṃ saraṃ.
Servants and hunters, they all subsist on that lake.
Người hầu và thợ săn, sống nương tựa vào hồ nước ấy.
513
167.
167.
167.
514
‘‘Tindukāni piyālāni, madhukā kāsumārayo* ;
Tindukā, Piyālā, Madhukā, and Kāsumārayo;
Cây tinduka, cây piyāla, cây madhuka, cây kāsumāra;
515
Dhuvaṃ phalāni dhārenti, avidūre mamassamaṃ.
Constantly bear fruit, not far from my hermitage.
Luôn luôn mang trái, không xa am thất của ta.
516
168.
168.
168.
517
‘‘Kosambā* saḷalā nimbā* , sāduphalasamāyutā;
Kosambā, Saḷalā, Nimbā, endowed with sweet fruits;
Cây kosamba, cây saḷala, cây nimba, với trái ngọt ngào;
518
Dhuvaṃ phalāni dhārenti, avidūre mamassamaṃ.
Constantly bear fruit, not far from my hermitage.
Luôn luôn mang trái, không xa am thất của ta.
519
169.
169.
169.
520
‘‘Harītakā āmalakā, ambajambuvibhītakā;
Harītakā, Āmalakā, Ambajambu, and Vibhītakā;
Cây harītakī, cây āmalaka, cây xoài, cây jambu, cây vibhītaka;
521
Kolā bhallātakā billā, phalāni dhārayanti te.
Kolā, Bhallātakā, and Billā, they all bear fruits.
Cây kola, cây bhallātaka, cây billa, chúng mang trái.
522
170.
170.
170.
523
‘‘Āluvā ca kaḷambā ca, biḷālītakkaḷāni ca;
Āluvā, Kaḷambā, Biḷālī, and Takkaḷā;
Cây āluva, cây kaḷamba, cây biḷālī, cây takkaḷa;
524
Jīvakā sutakā ceva, bahukā mama assame.
Jīvakā and Sutakā, many are in my hermitage.
Cây jīvaka, cây sutaka, rất nhiều trong am thất của ta.
525
171.
171.
171.
526
‘‘Assamassāvidūramhi, taḷākāsuṃ sunimmitā;
Not far from the hermitage, well-constructed ponds existed;
Không xa am thất, có những hồ nước được xây dựng khéo léo;
527
Acchodakā sītajalā, supatitthā manoramā.
With clear water, cool water, good bathing places, delightful.
Nước trong, nước mát lạnh, bến nước đẹp đẽ, đáng yêu.
528
172.
172.
172.
529
‘‘Padumuppalasañchannā, puṇḍarīkasamāyutā;
Covered with lotuses and water lilies, endowed with white water lilies;
Phủ đầy hoa sen paduma và uppala, với hoa puṇḍarīka;
530
Mandālakehi sañchannā, dibbagandho pavāyati.
Covered with Mandālaka flowers, a divine fragrance wafts forth.
Phủ đầy hoa mandālaka, hương thơm thần diệu tỏa ra.
531
173.
173.
173.
532
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampanne, pupphite phalite vane;
Thus, in a forest complete with all its parts, blooming and bearing fruit;
Như vậy, trong khu rừng đầy đủ mọi thứ, với hoa và trái;
533
Sukate assame ramme, viharāmi ahaṃ tadā.
In that well-made, delightful hermitage, I resided at that time.
Trong am thất đẹp đẽ, ta sống ở đó.
534
174.
174.
174.
535
‘‘Sīlavā vatasampanno* , jhāyī jhānarato sadā;
Virtuous, accomplished in observances, a meditator, always delighting in jhāna;
Một đạo sĩ tên Suruci, giữ giới, đầy đủ các hạnh, luôn thiền định, ưa thích thiền định;
536
Pañcābhiññābalappatto, suruci nāma tāpaso.
One who had attained the power of the five abhiññā, a recluse named Suruci.
Đã đạt được sức mạnh của năm thần thông.
537
175.
175.
175.
538
‘‘Catuvīsasahassāni, sissā mayhaṃ upaṭṭhahu;
Twenty-four thousand disciples attended upon me;
Hai mươi bốn ngàn đệ tử đã hầu hạ ta;
539
Sabbeva brāhmaṇā ete, jātimanto yasassino.
All of them were Brahmins, of noble birth and renowned.
Tất cả đều là Bà-la-môn, có dòng dõi cao quý và danh tiếng.
540
176.
176.
176.
541
‘‘Lakkhaṇe itihāse ca, sanighaṇṭusakeṭubhe;
In prognostication, history, with glossaries and etymologies;
Trong các khoa tướng, lịch sử, với từ điển và ngữ pháp;
542
Padakā veyyākaraṇā, sadhamme pāramiṃ gatā.
Skilled in grammar and analysis, they had reached perfection in their own doctrine.
Họ là những người phân tích từ, nhà ngữ pháp, đã đạt đến sự hoàn hảo trong pháp của mình.
543
177.
177.
177.
544
‘‘Uppātesu nimittesu, lakkhaṇesu ca kovidā;
Skilled in portents, omens, and characteristics;
Thành thạo trong các điềm báo, dấu hiệu, và tướng số;
545
Pathabyā bhūmantalikkhe, mama sissā susikkhitā.
My disciples were well-trained in matters of the earth, the underworld, and the sky.
Trên đất, dưới đất và trên không, các đệ tử của ta đều được huấn luyện kỹ lưỡng.
546
178.
178.
178.
547
‘‘Appicchā nipakā ete, appāhārā alolupā;
These were of few desires, sagacious, moderate in food, and not greedy;
Những người này ít dục, khéo léo, ít ăn, không tham lam;
548
Lābhālābhena santuṭṭhā, parivārenti maṃ sadā.
Content with gain and loss, they always surround me.
Hài lòng với lợi lộc hay không lợi lộc, họ luôn vây quanh ta.
549
179.
179.
179.
550
‘‘Jhāyī jhānaratā dhīrā, santacittā samāhitā;
“Meditative, delighting in jhāna, wise, with tranquil minds, composed;
Những bậc trí giả thiền định, ưa thích thiền định, tâm tĩnh lặng, định tĩnh;
551
Ākiñcaññaṃ patthayantā, parivārenti maṃ sadā.
Desiring nothingness, they always surround me.
Mong cầu vô sở hữu xứ, họ luôn vây quanh ta.
552
180.
180.
180.
553
‘‘Abhiññāpāramippattā, pettike gocare ratā;
“Having attained the perfection of abhiññā, delighting in the ancestral domain;
Đã đạt đến sự hoàn hảo của các thần thông, ưa thích cảnh giới của tổ tiên;
554
Antalikkhacarā dhīrā, parivārenti maṃ sadā.
These wise ones, who roam the sky, always surround me.
Những bậc trí giả đi trên không, họ luôn vây quanh ta.
555
181.
181.
181.
556
‘‘Saṃvutā chasu dvāresu, anejā rakkhitindriyā;
“Restrained in the six doors, free from craving, with guarded faculties;
Họ tự chế ngự sáu căn, không xao động, các căn được bảo vệ;
557
Asaṃsaṭṭhā ca te dhīrā, mama sissā durāsadā.
And those wise ones are unassociated; my disciples are formidable.
Và những bậc trí giả ấy không giao du, các đệ tử của ta khó tiếp cận.
558
182.
182.
182.
559
‘‘Pallaṅkena nisajjāya, ṭhānacaṅkamanena ca;
“By sitting cross-legged, and by standing and walking;
Bằng cách ngồi kiết già, đứng và đi kinh hành;
560
Vītināmenti te rattiṃ, mama sissā durāsadā.
They pass the night; my disciples are formidable.
Họ trải qua đêm, các đệ tử của ta khó tiếp cận.
561
183.
183.
183.
562
‘‘Rajanīye na rajjanti, dussanīye na dussare;
“They are not infatuated with what is alluring, they are not angered by what is offensive;
Họ không say đắm trong những gì đáng say đắm, không sân hận trong những gì đáng sân hận;
563
Mohanīye na muyhanti, mama sissā durāsadā.
They are not deluded by what is deluding; my disciples are formidable.
Không mê muội trong những gì đáng mê muội, các đệ tử của ta khó tiếp cận.
564
184.
184.
184.
565
‘‘Iddhiṃ vīmaṃsamānā te, vattanti niccakālikaṃ;
“Investigating psychic power, they constantly practice;
Họ luôn luôn thực hành, suy xét thần thông;
566
Pathaviṃ* te pakampenti, sārambhena durāsadā.
They shake the earth, formidable through their impetuosity.
Họ làm rung chuyển trái đất, khó tiếp cận với sự uy nghi.
567
185.
185.
185.
568
‘‘Kīḷamānā ca te sissā, kīḷanti jhānakīḷitaṃ;
“And those disciples, when they play, play the game of jhāna;
Khi vui chơi, các đệ tử ấy vui chơi với niềm vui thiền định;
569
Jambuto phalamānenti, mama sissā durāsadā.
They bring fruit from the rose-apple tree; my disciples are formidable.
Họ mang trái cây từ cây jambu, các đệ tử của ta khó tiếp cận.
570
186.
186.
186.
571
‘‘Aññe gacchanti goyānaṃ, aññe pubbavidehakaṃ* ;
“Some go to Goyāna, some to Pubbavideha;
Một số đi đến Goyāna, một số đến Pubbavideha;
572
Aññe ca uttarakuruṃ, esanāya durāsadā.
And others to Uttarakuru, formidable in their quest.
Một số khác đến Uttarakuru, để tìm kiếm thức ăn, khó tiếp cận.
573
187.
187.
187.
574
‘‘Purato pesenti khāriṃ, pacchato ca vajanti te;
“They send their ascetic's burden forward, and they follow behind;
Họ gửi giỏ thức ăn đi trước, rồi tự mình đi theo sau;
575
Catuvīsasahassehi, chāditaṃ hoti ambaraṃ.
The sky is covered by twenty-four thousand.
Với hai mươi bốn ngàn người, bầu trời bị che phủ.
576
188.
188.
188.
577
‘‘Aggipākī anaggī ca, dantodukkhalikāpi ca;
“Some cook with fire, some do not cook with fire, and some eat only what they bite with their teeth;
Một số ăn thức ăn nấu bằng lửa, một số không dùng lửa; một số dùng răng để nghiền;
578
Asmena koṭṭitā keci, pavattaphalabhojanā.
Some pound in a mortar, some pound with a stone, eating only fallen fruit.
Một số nghiền bằng đá, một số ăn trái cây rụng.
579
189.
189.
189.
580
‘‘Udakorohaṇā keci, sāyaṃ pāto sucīratā;
“Some descend into water, delighting in purity morning and evening;
Một số xuống nước, sáng chiều siêng năng thanh tịnh;
581
Toyābhisecanakarā, mama sissā durāsadā.
Some perform water libations; my disciples are formidable.
Một số thực hiện việc rưới nước, các đệ tử của ta khó tiếp cận.
582
190.
190.
190.
583
‘‘Parūḷhakacchanakhalomā, paṅkadantā rajassirā;
“With overgrown armpit hair, nails, and hair, with dirty teeth, with dusty heads;
“Với lông nách, lông chân dài mọc rậm, răng dính bẩn, tóc dính bụi;
584
Gandhitā sīlagandhena, mama sissā durāsadā.
Fragrant with the scent of virtue; my disciples are formidable.
Thơm ngát hương giới đức, các đệ tử của ta khó ai sánh kịp.
585
191.
191.
191.
586
‘‘Pātova sannipatitvā, jaṭilā uggatāpanā;
“Having gathered in the morning, those ascetics with intense ascetic practices;
“Các đạo sĩ tóc bện, với hạnh khổ tu cao thượng, vừa sáng sớm đã tề tựu;
587
Lābhālābhaṃ pakittetvā, gacchanti ambare tadā.
Having announced their gains and losses, then go through the sky.
Sau khi bàn luận về được mất, liền bay lên không trung.
588
192.
192.
192.
589
‘‘Etesaṃ pakkamantānaṃ, mahāsaddo pavattati;
“As they depart, a great sound arises;
“Khi các vị ấy bay đi, một tiếng động lớn vang lên;
590
Ajinacammasaddena, muditā honti devatā.
The devas rejoice at the sound of their antelope skins.
Với tiếng da thú, các vị trời hoan hỷ.
591
193.
193.
193.
592
‘‘Disodisaṃ pakkamanti, antalikkhacarā isī;
“The sages, who roam the sky, depart in every direction;
“Các đạo sĩ bay trên không trung, đi khắp mọi phương;
593
Sake balenupatthaddhā, te gacchanti yadicchakaṃ.
Supported by their own power, they go wherever they wish.
Dựa vào sức mạnh của mình, các vị ấy đi đến nơi nào tùy ý muốn.
594
194.
194.
194.
595
‘‘Pathavīkampakā ete, sabbeva nabhacārino;
“These are earth-shakers, all sky-farers;
“Tất cả các vị ấy đều bay trên không trung, có thể làm rung chuyển trái đất;
596
Uggatejā duppasahā, sāgarova akhobhiyā.
Of fierce energy, invincible, unshakable like the ocean.
Hào quang rực rỡ, khó ai địch nổi, bất động như đại dương.
597
195.
195.
195.
598
‘‘Ṭhānacaṅkamino keci, keci nesajjikā isī;
“Some sages are those who stand and walk, some are those who sit;
“Một số đạo sĩ của ta thì chỉ đứng hoặc đi kinh hành, một số thì chỉ ngồi;
599
Pavattabhojanā keci, mama sissā durāsadā.
Some eat only fallen fruit; my disciples are formidable.
Một số thì chỉ ăn trái cây rụng, các đệ tử của ta khó ai sánh kịp.
600
196.
196.
196.
601
‘‘Mettāvihārino ete, hitesī sabbapāṇinaṃ;
“These dwell in mettā, seeking the welfare of all beings;
“Các vị ấy sống với tâm từ, luôn tìm lợi ích cho tất cả chúng sinh;
602
Anattukkaṃsakā sabbe, na te vambhenti kassaci.
All do not exalt themselves, nor do they disparage anyone.
Tất cả đều không tự đề cao mình, không khinh miệt bất cứ ai.
603
197.
197.
197.
604
‘‘Sīharājāvasambhītā, gajarājāva thāmavā;
“Undismayed like lion kings, strong like elephant kings;
“Không sợ hãi như sư tử chúa, mạnh mẽ như voi chúa;
605
Durāsadā byagghāriva, āgacchanti mamantike.
Formidable like tigers, they come to me.
Khó ai sánh kịp như hổ, các vị ấy đến gần ta.
606
198.
198.
198.
607
‘‘Vijjādharā devatā ca, nāgagandhabbarakkhasā;
“Vijjādharas, devas, nāgas, gandhabbas, and rakkhasas;
“Các vị thần Vidyādhara, chư thiên, Nāga, Gandhabba, Rakkhasa;
608
Kumbhaṇḍā dānavā garuḷā, upajīvanti taṃ saraṃ.
Kumbhaṇḍas, dānavas, garuḷas, all depend on that lake.
Kumbhaṇḍa, Dānava, Garuḷa, đều nương tựa vào hồ nước ấy.
609
199.
199.
199.
610
‘‘Te jaṭākhāribharitā, ajinuttaravāsanā;
“Those ascetics, laden with their ascetic's burden, wearing antelope skins;
“Các vị đạo sĩ ấy, mang theo gánh vật dụng của đạo sĩ, khoác da thú;
611
Antalikkhacarā sabbe, upajīvanti taṃ saraṃ.
All roam the sky, depending on that lake.
Tất cả đều bay trên không trung, nương tựa vào hồ nước ấy.
612
200.
200.
200.
613
‘‘Sadānucchavikā* ete, aññamaññaṃ sagāravā;
“These are always suitable, respectful to one another;
“Các vị ấy luôn thích hợp, kính trọng lẫn nhau;
614
Catubbīsasahassānaṃ, khipitasaddo na vijjati.
Among the twenty-four thousand, no sound of spitting is heard.
Trong hai mươi bốn ngàn vị, không có tiếng ồn ào.
615
201.
201.
201.
616
‘‘Pāde pādaṃ nikkhipantā, appasaddā susaṃvutā;
“Placing foot after foot, quiet and well-restrained;
“Bước chân nối tiếp nhau, ít tiếng động, giữ gìn giới hạnh tốt đẹp;
617
Upasaṅkamma sabbeva* , sirasā vandare mamaṃ.
All approach and worship me with their heads.
Tất cả đều đến gần, cúi đầu đảnh lễ ta.
618
202.
202.
202.
619
‘‘Tehi sissehi parivuto, santehi ca tapassibhi;
“Surrounded by those disciples, tranquil and ascetic;
“Được bao quanh bởi các đệ tử ấy, những vị hiền thiện và tu khổ hạnh;
620
Vasāmi assame tattha, jhāyī jhānarato ahaṃ.
I dwell in that hermitage, meditative, delighting in jhāna.
Ta sống trong am thất đó, là một thiền giả, ưa thích thiền định.
621
203.
203.
203.
622
‘‘Isīnaṃ sīlagandhena, pupphagandhena cūbhayaṃ;
“With the scent of the sages’ virtue, and also with the scent of flowers;
“Với hương giới đức của các đạo sĩ, và cả hương hoa;
623
Phalīnaṃ phalagandhena, gandhito hoti assamo.
With the scent of the fruits of the fruit-bearing trees, the hermitage is fragrant.
Với hương trái cây của các cây ăn quả, am thất tỏa ngát hương.
624
204.
204.
204.
625
‘‘Rattindivaṃ na jānāmi, arati me na vijjati;
“I know neither day nor night, discontent does not exist for me;
“Ta không biết ngày đêm, không có sự bất mãn trong ta;
626
Sake sisse ovadanto, bhiyyo hāsaṃ labhāmahaṃ.
Advising my own disciples, I gain even greater joy.
Khi giáo huấn các đệ tử của mình, ta càng thêm hoan hỷ.
627
205.
205.
205.
628
‘‘Pupphānaṃ pupphamānānaṃ, phalānañca vipaccataṃ;
“From the blooming flowers, and the ripening fruits;
“Hương thơm của các loài hoa đang nở, và của các loại quả đang chín;
629
Dibbagandhā pavāyanti, sobhayantā mamassamaṃ.
Divine fragrances waft, adorning my hermitage.
Hương trời tỏa ngát, làm đẹp am thất của ta.
630
206.
206.
206.
631
‘‘Samādhimhā vuṭṭhahitvā, ātāpī nipako ahaṃ;
“Having emerged from samādhi, ardent and sagacious, I;
“Sau khi xuất khỏi thiền định, ta là một người tinh tấn, khéo léo;
632
Khāribhāraṃ gahetvāna, vanaṃ ajjhogahiṃ ahaṃ.
Taking my ascetic's burden, entered the forest.
Ta lấy gánh vật dụng của đạo sĩ, rồi đi vào rừng.
633
207.
207.
207.
634
‘‘Uppāte supine cāpi, lakkhaṇesu susikkhito;
“Well-versed in omens, dreams, and characteristics;
“Ta đã được huấn luyện kỹ lưỡng về các điềm báo, giấc mơ, và tướng;
635
Pavattamānaṃ* mantapadaṃ, dhārayāmi ahaṃ tadā.
I then mastered the current mantra verses.
Khi đó, ta ghi nhớ các câu thần chú đang được sử dụng.
636
208.
208.
208.
637
‘‘Anomadassī bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
“The Blessed One Anomadassī, chief of the world, bull among men;
“Đức Anomadassī Thế Tôn, bậc tối thắng của thế gian, bậc nhân trung sư tử;
638
Vivekakāmo sambuddho, himavantamupāgami.
The Fully Enlightened One, desiring seclusion, approached the Himalayas.
Vị Chánh Đẳng Giác mong muốn sự độc cư, đã đến dãy Hy Mã Lạp Sơn.
639
209.
209.
209.
640
‘‘Ajjhogāhetvā himavantaṃ, aggo kāruṇiko muni;
The supreme, greatly compassionate Sage entered the Himavanta;
“Bậc Đạo Sĩ tối thượng, đầy lòng bi mẫn, sau khi đi vào Hy Mã Lạp Sơn;
641
Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, nisīdi purisuttamo.
The Supreme Man sat down, having folded his legs crosswise.
Bậc tối thượng trong loài người đã xếp bằng, rồi ngồi xuống.
642
210.
210.
210.
643
‘‘Tamaddasāhaṃ sambuddhaṃ, sappabhāsaṃ manoramaṃ;
I saw that Fully Enlightened One, radiant and delightful,
“Ta đã thấy Đức Chánh Đẳng Giác đó, rực rỡ hào quang, đẹp đẽ vô cùng;
644
Indīvaraṃva jalitaṃ, ādittaṃva hutāsanaṃ.
Like a blazing blue water-lily, like a brightly burning fire.
Như hoa sen xanh đang cháy sáng, như lửa đang bừng cháy.
645
211.
211.
211.
646
‘‘Jalantaṃ dīparukkhaṃva, vijjutaṃ gagaṇe yathā;
Like a shining lamp-tree, like lightning flashing in the sky;
“Như cây đèn đang cháy sáng, như tia chớp trên bầu trời;
647
Suphullaṃ sālarājaṃva, addasaṃ lokanāyakaṃ.
I saw the Leader of the World, like a fully bloomed royal sal tree.
Ta đã thấy bậc lãnh đạo thế gian như cây Sala vương đang nở rộ.
648
212.
212.
212.
649
‘‘Ayaṃ nāgo mahāvīro, dukkhassantakaro muni;
“This Sage, the Great Hero, like a majestic elephant, puts an end to suffering;
“Vị Nāga này, bậc Đại Hùng này, bậc Đạo Sĩ chấm dứt khổ đau;
650
Imaṃ dassanamāgamma, sabbadukkhā pamuccare.
By means of seeing him, all beings are freed from suffering.
Nhờ thấy được Ngài, tất cả khổ đau sẽ được giải thoát.
651
213.
213.
213.
652
‘‘Disvānāhaṃ devadevaṃ, lakkhaṇaṃ upadhārayiṃ;
Having seen the God of gods, I examined the marks:
“Sau khi thấy bậc Thiên trung thiên, ta đã quán sát các tướng;
653
Buddho nu kho na vā buddho, handa passāmi cakkhumaṃ.
‘Is he a Buddha or not a Buddha? Come, I shall see the All-seeing One.’
Liệu Ngài có phải là Phật hay không phải là Phật? Này, ta hãy xem vị có mắt này.
654
214.
214.
214.
655
‘‘Sahassārāni cakkāni, dissanti caraṇuttame;
Wheels with a thousand spokes are seen on his supreme feet;
“Các tướng bánh xe ngàn căm, hiện rõ trên bàn chân tối thượng;
656
Lakkhaṇānissa disvāna, niṭṭhaṃ gacchiṃ tathāgate.
Having seen his marks, I arrived at the conviction regarding the Tathāgata.
Sau khi thấy các tướng của Ngài, ta đã quyết định về Đức Như Lai.
657
215.
215.
215.
658
‘‘Sammajjaniṃ gahetvāna, sammajjitvānahaṃ tadā;
Having taken a broom, I swept at that time;
“Sau khi lấy chổi, ta đã quét dọn lúc đó;
659
Atha pupphe samānetvā, buddhaseṭṭhaṃ apūjayiṃ.
Then, having gathered flowers, I worshipped the best of Buddhas.
Rồi ta gom hoa lại, cúng dường bậc Phật tối thượng.
660
216.
216.
216.
661
‘‘Pūjayitvāna taṃ buddhaṃ, oghatiṇṇamanāsavaṃ;
Having worshipped that Buddha, who had crossed the flood and was without taints,
“Sau khi cúng dường Đức Phật đó, bậc đã vượt qua dòng lũ, không còn lậu hoặc;
662
Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, namassiṃ lokanāyakaṃ.
I placed the deer-skin on one shoulder and bowed to the Leader of the World.
Ta khoác da thú một bên vai, đảnh lễ bậc lãnh đạo thế gian.
663
217.
217.
217.
664
‘‘Yena ñāṇena sambuddho, viharati* anāsavo;
With what knowledge the Fully Enlightened One, the taintless one, abides,
“Với trí tuệ mà Đức Chánh Đẳng Giác, bậc không lậu hoặc, đang an trú;
665
Taṃ ñāṇaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
That knowledge I shall praise; listen to my words.
Ta sẽ ca ngợi trí tuệ đó, hãy lắng nghe lời ta nói.
666
218.
218.
218.
667
‘‘‘Samuddharasimaṃ* lokaṃ, sayambhū amitodaya;
‘O Self-existent One, O One of immeasurable arising, you uplift this world;
“‘Ngài là bậc Tự Sinh, với sự xuất hiện vô lượng, hãy cứu vớt thế gian này;
668
Tava dassanamāgamma, kaṅkhāsotaṃ taranti te.
By means of seeing you, they cross the stream of doubt.
Nhờ thấy được Ngài, họ vượt qua dòng suối nghi ngờ.
669
219.
219.
219.
670
‘‘‘Tuvaṃ satthā ca ketu ca, dhajo yūpo ca pāṇinaṃ;
You are the Teacher, the banner, the flag, and the sacrificial post for beings;
“‘Ngài là Đạo Sư, là ngọn cờ, là lá cờ, là trụ cột cho chúng sinh;
671
Parāyaṇo* patiṭṭhā ca, dīpo ca dvipaduttamo.
You are the refuge, the support, and the lamp, O best of bipeds.
Là nơi nương tựa, là chỗ dựa, là ngọn đèn, bậc tối thượng trong loài hai chân.
672
220.
220.
220.
673
‘‘‘Sakkā samudde udakaṃ, pametuṃ āḷhakena vā;
It is possible to measure the water in the ocean, even with an āḷhaka measure;
“‘Có thể đo nước trong đại dương, bằng một cái đấu;
674
Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā pametave.
But your knowledge, O Omniscient One, cannot be measured.
Nhưng trí tuệ của Ngài, bậc Toàn Tri, không thể nào đo lường được.
675
221.
221.
221.
676
‘‘‘Dhāretuṃ pathaviṃ sakkā, ṭhapetvā tulamaṇḍale;
It is possible to weigh the earth, by placing it on a scale;
“‘Có thể cân trái đất, đặt lên bàn cân;
677
Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā dharetave.
But your knowledge, O Omniscient One, cannot be weighed.
Nhưng trí tuệ của Ngài, bậc Toàn Tri, không thể nào cân được.
678
222.
222.
222.
679
‘‘‘Ākāso minituṃ sakkā, rajjuyā aṅgulena vā;
The sky can be measured with a rope or with a finger;
“‘Có thể đo không gian, bằng dây hoặc bằng ngón tay;
680
Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā pametave.
But your knowledge, O Omniscient One, cannot be measured.
Nhưng trí tuệ của Ngài, bậc Toàn Tri, không thể nào đo lường được.
681
223.
223.
223.
682
‘‘‘Mahāsamudde udakaṃ, pathavī cākhilā jaṭaṃ* ;
The water in the great ocean and the entire earth
“‘Nước trong đại dương, và toàn bộ trái đất;
683
Buddhañāṇaṃ upādāya, upamāto na yujjare.
Are not suitable as a comparison for the Buddha’s knowledge.
So với Phật trí, không thể nào sánh ví được.
684
224.
224.
224.
685
‘‘‘Sadevakassa lokassa, cittaṃ yesaṃ pavattati;
The minds of all beings in the world with its devas, as they arise,
“‘Tâm của những ai trong thế gian cùng với chư thiên đang vận hành;
686
Antojālīkatā* ete, tava ñāṇamhi cakkhuma.
Are all caught within the net of your knowledge, O All-seeing One.
Họ đều nằm trong lưới trí tuệ của Ngài, bậc có mắt.
687
225.
225.
225.
688
‘‘‘Yena ñāṇena pattosi, kevalaṃ bodhimuttamaṃ;
With what knowledge you attained the supreme, complete enlightenment,
“‘Với trí tuệ mà Ngài đã đạt được sự giác ngộ tối thượng hoàn toàn;
689
Tena ñāṇena sabbaññu, maddasī paratitthiye’.
With that knowledge, O Omniscient One, you vanquished other sectarians.’
Với trí tuệ đó, bậc Toàn Tri, Ngài đã đánh bại các ngoại đạo khác.’
690
226.
226.
226.
691
‘‘Imā gāthā thavitvāna, suruci nāma tāpaso;
Having praised with these verses, the ascetic named Suruci,
“Sau khi ca ngợi những bài kệ này, đạo sĩ tên Suruci;
692
Ajinaṃ pattharitvāna, pathaviyaṃ nisīdi so.
Having spread his deer-skin, sat down on the ground.
Đã trải da thú ra, và ngồi xuống đất.
693
227.
227.
227.
694
‘‘Cullāsītisahassāni, ajjhogāḷho mahaṇṇave;
Eighty-four thousand (yojanas) it descends into the great ocean;
“Tám mươi bốn ngàn (do yojana) chìm sâu dưới đại dương;
695
Accugato tāvadeva, girirājā pavuccati.
Just as much it is said to rise above, the king of mountains.
Chừng ấy lại nhô cao lên, được gọi là vua núi.
696
228.
228.
228.
697
‘‘Tāva accuggato neru, āyato vitthato ca so;
As high as Neru rises, and as long and broad it is,
“Núi Meru cao chừng ấy, dài rộng chừng ấy;
698
Cuṇṇito aṇubhedena, koṭisatasahassaso* .
If it were pulverized into fine particles, a hundred thousand crores of times.
Nó có thể bị nghiền nát thành trăm ngàn vạn mảnh vụn nhỏ.
699
229.
229.
229.
700
‘‘Lakkhe ṭhapiyamānamhi, parikkhayamagacchatha;
When placed as a mark, it would come to an end;
“Nếu đặt vào một triệu (hạt bụi), chúng sẽ cạn kiệt;
701
Na tveva tava sabbaññu, ñāṇaṃ sakkā pametave.
But your knowledge, O Omniscient One, cannot be measured.
Nhưng trí tuệ của Ngài, bậc Toàn Tri, không thể nào đo lường được.
702
230.
230.
230.
703
‘‘Sukhumacchikena jālena, udakaṃ yo parikkhipe;
Whoever would enclose water with a fine-meshed net,
“Người nào dùng lưới mắt nhỏ để bao vây nước;
704
Ye keci udake pāṇā, antojālīkatā siyuṃ.
Whatever creatures are in the water, they would be caught within the net.
Tất cả những sinh vật nào trong nước, đều sẽ nằm trong lưới.
705
231.
231.
231.
706
‘‘Tatheva hi mahāvīra, ye keci puthutitthiyā;
Just so, O Great Hero, whatever other sectarians there are,
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, tất cả các ngoại đạo khác nhau;
707
Diṭṭhigahanapakkhandā* , parāmāsena mohitā.
Having entered the thicket of wrong views, deluded by clinging.
Đã sa vào rừng tà kiến, bị mê hoặc bởi sự chấp thủ sai lầm.
708
232.
232.
232.
709
‘‘Tava suddhena ñāṇena, anāvaraṇadassinā;
By your pure knowledge, which sees without obstruction,
“Với trí tuệ thanh tịnh của Ngài, bậc thấy không chướng ngại;
710
Antojālīkatā ete, ñāṇaṃ te nātivattare.
These are caught within the net; they cannot surpass your knowledge.
Các vị ấy đều nằm trong lưới trí tuệ, không thể vượt qua trí tuệ của Ngài.
711
233.
233.
233.
712
‘‘Bhagavā tamhi samaye, anomadassī mahāyaso;
At that time, the Blessed One Anomadassī, the greatly renowned,
“Lúc đó, Đức Anomadassī Thế Tôn, bậc có đại danh;
713
Vuṭṭhahitvā samādhimhā, disaṃ olokayī jino.
Having arisen from samādhi, the Conqueror looked in a direction.
Sau khi xuất khỏi thiền định, bậc Toàn Thắng đã nhìn khắp mọi phương.
714
234.
234.
234.
715
‘‘Anomadassimunino, nisabho nāma sāvako;
Nisabha, a disciple of the Sage Anomadassī,
“Đệ tử của Đức Anomadassī Đạo Sĩ, tên là Nisabha;
716
Parivuto satasahassehi, santacittehi tādibhi.
Surrounded by a hundred thousand calm-minded, steadfast ones,
Được một trăm ngàn vị có tâm an tịnh và đầy đủ phẩm chất như vậy vây quanh.
717
235.
235.
235.
718
‘‘Khīṇāsavehi suddhehi, chaḷabhiññehi jhāyibhi;
By those pure ones, whose taints were destroyed, who possessed the six higher knowledges, who were meditators,
“Với các vị đã diệt trừ lậu hoặc, thanh tịnh, có sáu thắng trí, là các thiền giả;
719
Cittamaññāya buddhassa, upesi lokanāyakaṃ.
Understanding the Buddha’s wish, he approached the Leader of the World.
Hiểu được tâm ý của Đức Phật, đã đến gần bậc lãnh đạo thế gian.
720
236.
236.
236.
721
‘‘Antalikkhe ṭhitā tattha, padakkhiṇamakaṃsu te;
Standing in the air there, they circumambulated him clockwise;
“Họ đứng trên không trung ở đó, và đi nhiễu hữu;
722
Namassantā pañjalikā, otaruṃ* buddhasantike.
Bowing with clasped hands, they descended near the Buddha.
Đảnh lễ với hai tay chắp lại, họ hạ xuống gần Đức Phật.
723
237.
237.
237.
724
‘‘Anomadassī bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
The Blessed One Anomadassī, the foremost in the world, the bull among men,
“Đức Anomadassī Thế Tôn, bậc tối thắng của thế gian, bậc nhân trung sư tử;
725
Bhikkhusaṅghe nisiditvā, sitaṃ pātukarī jino.
Having sat down in the assembly of bhikkhus, the Conqueror revealed a smile.
Ngồi giữa Tăng chúng, bậc Toàn Thắng đã mỉm cười.
726
238.
238.
238.
727
‘‘Varuṇo nāmupaṭṭhāko, anomadassissa satthuno;
Varuṇa by name, an attendant of the Teacher Anomadassī;
“Vị thị giả tên Varuṇa, của Đức Đạo Sư Anomadassī;
728
Ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā, apucchi lokanāyakaṃ.
Having arranged his robe over one shoulder, he questioned the Guide of the World.
Đã khoác y một bên vai, và hỏi bậc lãnh đạo thế gian:
729
239.
239.
239.
730
‘‘‘Ko nu kho bhagavā hetu, sitakammassa satthuno;
“‘What, Venerable Sir, is the cause of the Teacher’s smile?
“‘Thưa Thế Tôn, nguyên nhân nào khiến Đức Đạo Sư mỉm cười?
731
Na hi buddhā ahetūhi, sitaṃ pātukaronti te’.
For Buddhas do not reveal a smile without a cause.’
Vì các Đức Phật không bao giờ mỉm cười mà không có nguyên nhân.’
732
240.
240.
240.
733
‘‘Anomadassī bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
The Blessed One Anomadassī, chief of the world, a bull among men,
“Đức Anomadassī Thế Tôn, bậc tối thắng của thế gian, bậc nhân trung sư tử;
734
Bhikkhumajjhe nisīditvā, imaṃ gāthaṃ abhāsatha.
Sat amidst the bhikkhus and spoke this verse.
Ngồi giữa chư Tỳ-kheo, đã nói bài kệ này:
735
241.
241.
241.
736
‘‘‘Yo maṃ pupphena pūjesi, ñāṇañcāpi anutthavi;
“‘He who honored me with flowers and also praised my knowledge;
“‘Người nào đã cúng dường ta bằng hoa, và cũng đã ca ngợi trí tuệ;
737
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇotha mama bhāsato.
I shall declare him; listen as I speak.
Ta sẽ tuyên bố về người đó, hãy lắng nghe lời ta nói.
738
242.
242.
242.
739
‘‘‘Buddhassa giramaññāya, sabbe devā samāgatā;
“‘Understanding the Buddha’s word, all devas gathered;
“‘Hiểu được lời của Đức Phật, tất cả chư thiên đã tề tựu;
740
Saddhammaṃ sotukāmā te, sambuddhamupasaṅkamuṃ.
Desiring to hear the Saddhamma, they approached the Perfectly Enlightened One.
Họ muốn nghe Chánh Pháp, nên đã đến gần Đức Chánh Đẳng Giác.
741
243.
243.
243.
742
‘‘‘Dasasu lokadhātūsu, devakāyā mahiddhikā;
“‘Deva hosts of great power from ten world-systems;
“‘Trong mười cõi thế giới, các chúng thiên nhân có đại thần thông;
743
Saddhammaṃ sotukāmā te, sambuddhamupasaṅkamuṃ.
Desiring to hear the Saddhamma, they approached the Perfectly Enlightened One.
Họ muốn nghe Chánh Pháp, nên đã đến gần Đức Chánh Đẳng Giác.
744
244.
244.
244.
745
‘‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā ca caturaṅginī;
“‘Elephants, horses, chariots, infantry, and a four-fold army;
“‘Voi, ngựa, xe, bộ binh, và quân đội bốn binh chủng;
746
Parivāressantimaṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
Will always surround him; this is the fruit of honoring the Buddha.
Họ sẽ luôn vây quanh vị ẩn sĩ này. Đây là quả của việc cúng dường Đức Phật.
747
245.
245.
245.
748
‘‘‘Saṭṭhitūriyasahassāni, bheriyo samalaṅkatā;
“‘Sixty thousand musical instruments, well-adorned drums;
“““Sáu vạn nhạc khí, và những trống lớn được trang hoàng lộng lẫy;
749
Upaṭṭhissantimaṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
Will always attend him; this is the fruit of honoring the Buddha.
Sẽ luôn phụng sự vị ẩn sĩ này. Đây là quả của việc cúng dường Đức Phật.
750
246.
246.
246.
751
‘‘‘Soḷasitthisahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
“‘Sixteen thousand women, well-adorned;
“““Mười sáu ngàn mỹ nữ, được trang điểm lộng lẫy;
752
Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.
With varied clothes and ornaments, wearing jeweled earrings.
Với y phục và trang sức rực rỡ, đeo khuyên tai ngọc quý.
753
247.
247.
247.
754
‘‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;
“‘With long eyelashes, smiling, well-composed, slender-waisted;
“““Mắt to, hay cười, cử chỉ duyên dáng, eo thon;
755
Parivāressantimaṃ niccaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
Will always surround him; this is the fruit of honoring the Buddha.
Sẽ luôn vây quanh vị ẩn sĩ này. Đây là quả của việc cúng dường Đức Phật.
756
248.
248.
248.
757
‘‘‘Kappasatasahassāni, devaloke ramissati;
“‘For a hundred thousand aeons, he will rejoice in the deva realm;
“““Trong một trăm ngàn kiếp, người ấy sẽ hoan hỷ ở cõi trời;
758
Sahassakkhattuṃ cakkavattī, rājā raṭṭhe bhavissati.
A thousand times he will be a Cakkavattī king in the land.
Một ngàn lần sẽ là Chuyển Luân Vương, trị vì quốc độ.
759
249.
249.
249.
760
‘‘‘Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati;
“‘A thousand times he will be the lord of devas, ruling the deva realm;
“““Một ngàn lần sẽ là chúa tể chư thiên, cai trị cõi trời;
761
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ* .
Vast regional kingships, innumerable by count.
Và vô số lần sẽ là vua chư hầu rộng lớn.
762
250.
250.
250.
763
‘‘‘Pacchime bhavasampatte* , manussattaṃ gamissati;
“‘When his last existence is attained, he will reach human state;
“““Khi đạt đến kiếp cuối cùng,
764
Brāhmaṇī sāriyā nāma, dhārayissati kucchinā.
A brahmin woman named Sāri will carry him in her womb.
Người ấy sẽ tái sinh làm người, được Bà-la-môn nữ tên Sāriyā mang thai.
765
251.
251.
251.
766
‘‘‘Mātuyā nāmagottena, paññāyissatiyaṃ naro;
“‘This man will be known by his mother’s name and clan;
“““Người này sẽ được biết đến theo tên và dòng họ của mẹ;
767
Sāriputtoti nāmena, tikkhapañño bhavissati.
By the name Sāriputta, he will be sharp in wisdom.
Với tên Sāriputta, người ấy sẽ có trí tuệ sắc bén.
768
252.
252.
252.
769
‘‘‘Asītikoṭī chaḍḍetvā, pabbajissatikiñcano;
“‘Abandoning eighty crores, he will go forth without possessions;
“““Từ bỏ tám mươi crore tài sản, người ấy sẽ xuất gia vô gia cư;
770
Gavesanto santipadaṃ, carissati mahiṃ imaṃ.
Seeking the peaceful state, he will wander this earth.
Tìm kiếm trạng thái an tịnh (Nibbāna), người ấy sẽ du hành khắp cõi đất này.
771
253.
253.
253.
772
‘‘‘Apparimeyye ito kappe, okkākakulasambhavo;
“‘From this aeon, in an immeasurable aeon hence, a Buddha of the Okkāka clan;
“““Từ kiếp này trở đi, trong một A-tăng-kỳ và một trăm ngàn đại kiếp, một vị;
773
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
Named Gotama by clan, will appear in the world as the Teacher.
Đạo Sư tên Gotama, thuộc dòng dõi Okkāka, sẽ xuất hiện trên thế gian.
774
254.
254.
254.
775
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
“‘A lawful heir to his Dhamma, born of the Dhamma, created by the Dhamma;
“““Người con thừa kế giáo pháp của Ngài, được giáo pháp tạo ra;
776
Sāriputtoti nāmena, hessati aggasāvako.
Named Sāriputta, he will be the foremost disciple.
Với tên Sāriputta, sẽ là vị Thượng Thủ Thanh Văn.
777
255.
255.
255.
778
‘‘‘Ayaṃ bhāgīrathī* gaṅgā, himavantā pabhāvitā;
“‘Just as this Bhāgīrathī Gaṅgā, originating from the Himālaya,
“““Sông Hằng Bhāgīrathī này, khởi nguồn từ dãy Hy Mã Lạp Sơn;
779
Mahāsamuddamappeti, tappayantī mahodadhiṃ* .
Flows into the great ocean, satisfying the great ocean.
Chảy vào đại dương, làm đầy biển cả.
780
256.
256.
256.
781
‘‘‘Tathevāyaṃ sāriputto, sake tīsu visārado;
“‘Even so, this Sāriputta, skilled in his three Pitakas;
“““Cũng vậy, Sāriputta này, thông thạo ba tạng giáo điển của bậc Đạo Sư;
782
Paññāya pāramiṃ gantvā, tappayissati pāṇine* .
Having reached the perfection of wisdom, will satisfy beings.
Đạt đến tột cùng của trí tuệ, sẽ làm cho chúng sinh mãn nguyện.
783
257.
257.
257.
784
‘‘‘Himavantamupādāya, sāgarañca mahodadhiṃ;
“‘Taking the Himālaya and the great ocean as boundaries;
“““Từ dãy Hy Mã Lạp Sơn đến đại dương bao la;
785
Etthantare yaṃ pulinaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
The sand between them is innumerable by count.
Lượng cát trong khoảng đó, là vô số.
786
258.
258.
258.
787
‘‘‘Tampi sakkā asesena, saṅkhātuṃ gaṇanā yathā;
“‘Even that can be entirely counted, according to calculation;
“““Ngay cả số cát ấy cũng có thể đếm hết, tính toán được;
788
Na tveva sāriputtassa, paññāyanto bhavissati.
But Sāriputta’s wisdom will not have an end.
Nhưng trí tuệ của Sāriputta thì không thể đếm hết được.
789
259.
259.
259.
790
‘‘‘Lakkhe ṭhapiyamānamhi, khīye gaṅgāya vālukā;
“‘Even if a mark is placed, and the sand of the Gaṅgā is exhausted;
“““Nếu đặt một trăm ngàn hạt cát sông Hằng vào một điểm, cát sẽ cạn;
791
Na tveva sāriputtassa, paññāyanto bhavissati.
Sāriputta’s wisdom will not have an end.
Nhưng trí tuệ của Sāriputta thì không thể đếm hết được.
792
260.
260.
260.
793
‘‘‘Mahāsamudde ūmiyo, gaṇanāto asaṅkhiyā;
“‘The waves in the great ocean are innumerable by count;
“““Sóng trong đại dương bao la, là vô số;
794
Tatheva sāriputtassa, paññāyanto na hessati.
Even so, Sāriputta’s wisdom will not have an end.
Cũng vậy, trí tuệ của Sāriputta sẽ là vô tận.
795
261.
261.
261.
796
‘‘‘Ārādhayitvā sambuddhaṃ, gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ;
“‘Having pleased the Perfectly Enlightened One, Gotama, the bull of the Sakyas;
“““Sau khi làm hài lòng Đức Phật Toàn Giác Gotama, bậc ưu tú của dòng Sakya;
797
Paññāya pāramiṃ gantvā, hessati aggasāvako.
Having reached the perfection of wisdom, he will be the foremost disciple.
Đạt đến tột cùng của trí tuệ, người ấy sẽ là Thượng Thủ Thanh Văn.
798
262.
262.
262.
799
‘‘‘Pavattitaṃ dhammacakkaṃ, sakyaputtena tādinā;
“‘The Dhamma-wheel set in motion by the Tathāgata, the Sakyan son;
“““Bánh xe Chánh Pháp đã được bậc Sakya Gotama như vậy chuyển vận;
800
Anuvattessati sammā, vassento dhammavuṭṭhiyo.
He will rightly follow, raining down showers of Dhamma.
Người ấy sẽ tiếp tục chuyển vận đúng đắn, như mưa pháp tưới tẩm.
801
263.
263.
263.
802
‘‘‘Sabbametaṃ abhiññāya, gotamo sakyapuṅgavo;
“‘Knowing all this by super-knowledge, Gotama, the bull of the Sakyas;
“““Biết được tất cả những điều này, Đức Gotama, bậc ưu tú của dòng Sakya;
803
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, aggaṭṭhāne ṭhapessati’.
Will sit in the assembly of bhikkhus and place him in the foremost position.’
Sẽ ngồi giữa Tăng đoàn, và đặt người ấy vào vị trí tối cao.”
804
264.
264.
264.
805
‘‘Aho me sukataṃ kammaṃ, anomadassissa satthuno;
“Oh, how well done is my deed for the Teacher Anomadassī;
“Ôi, nghiệp lành của tôi đã được thực hiện đối với bậc Đạo Sư Anomadassī;
806
Yassāhaṃ kāraṃ* katvāna, sabbattha pāramiṃ gato.
By performing that deed, I have reached perfection in all things.
Nhờ đó tôi đã thực hiện công đức và đạt đến sự toàn hảo ở khắp mọi nơi.
807
265.
265.
265.
808
‘‘Aparimeyye kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
The deed done in immeasurable aeons has shown me its fruit here;
Nghiệp đã thực hiện trong vô số kiếp, nay đã hiển lộ quả báo cho tôi ở đây;
809
Sumutto saravegova, kilese jhāpayiṃ ahaṃ.
Like an arrow-shot well-released, I have burnt up the defilements.
Như mũi tên được bắn ra khỏi cung, tôi đã thiêu rụi các phiền não.
810
266.
266.
266.
811
‘‘Asaṅkhataṃ gavesanto, nibbānaṃ acalaṃ padaṃ;
Seeking the unconditioned, the unshakeable state of Nibbāna;
Tìm kiếm trạng thái bất tạo (Nibbāna), một cảnh giới bất động;
812
Vicinaṃ titthiye sabbe, esāhaṃ saṃsariṃ bhave.
Searching among all sectarians, I wandered in existence.
Tôi đã lang thang trong các cõi, tìm kiếm tất cả các ngoại đạo.
813
267.
267.
267.
814
‘‘Yathāpi byādhito poso, pariyeseyya osadhaṃ;
“Just as a sick person would seek medicine;
Như một người bệnh tìm kiếm thuốc;
815
Vicineyya vanaṃ* sabbaṃ, byādhito parimuttiyā.
He would search the entire forest, for release from sickness.
Sẽ tìm khắp rừng để thoát khỏi bệnh tật.
816
268.
268.
268.
817
‘‘Asaṅkhataṃ gavesanto, nibbānaṃ amataṃ padaṃ;
Seeking the unconditioned, deathless state of Nibbāna;
Tìm kiếm trạng thái bất tạo (Nibbāna), cảnh giới bất tử;
818
Abbokiṇṇaṃ* pañcasataṃ, pabbajiṃ isipabbajaṃ.
I went forth into the ascetic's life, five hundred times, without interruption.
Tôi đã xuất gia làm ẩn sĩ năm trăm lần không gián đoạn.
819
269.
269.
269.
820
‘‘Jaṭābhārena bharito, ajinuttaranivāsano;
I was burdened with matted hair, wearing a superior deer-skin;
Với mái tóc bện búi, khoác áo da thú;
821
Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokaṃ agacchihaṃ.
Having attained the perfection of supernormal knowledge, I reached the Brahma-world.
Đạt đến tột cùng của các thần thông, tôi đã đến cõi Phạm thiên.
822
270.
270.
270.
823
‘‘Natthi bāhirake suddhi, ṭhapetvā jinasāsanaṃ;
There is no purity in external doctrines, apart from the Dispensation of the Conqueror;
Không có sự thanh tịnh nào ở bên ngoài, ngoại trừ giáo pháp của Đức Phật;
824
Ye keci buddhimā sattā, sujjhanti jinasāsane.
Whatever intelligent beings there are, they become pure in the Dispensation of the Conqueror.
Bất cứ chúng sinh nào có trí tuệ, đều được thanh tịnh trong giáo pháp của Đức Phật.
825
271.
271.
271.
826
‘‘Attakāramayaṃ* etaṃ, nayidaṃ itihītihaṃ;
This purity is self-made, it is not mere hearsay;
Điều này là do tự mình thực hiện, không phải là lời đồn đại;
827
Asaṅkhataṃ gavesanto, kutitthe* sañcariṃ ahaṃ.
Seeking the unconditioned, I wandered among other sects.
Tìm kiếm trạng thái bất tạo (Nibbāna), tôi đã lang thang trong các ngoại đạo sai lầm.
828
272.
272.
272.
829
‘‘Yathā sāratthiko poso, kadaliṃ chetvāna phālaye;
Just as a person seeking essence would cut down a plantain tree and split it;
Như một người tìm lõi cây, chặt và chẻ cây chuối;
830
Na tattha sāraṃ vindeyya, sārena rittako hi so.
He would find no essence there, for it is devoid of essence.
Sẽ không tìm thấy lõi ở đó, vì cây đó vốn rỗng lõi.
831
273.
273.
273.
832
‘‘Tatheva titthiyā loke, nānādiṭṭhī bahujjanā;
Just so, the sectarians in the world, many people with various views;
Cũng vậy, các ngoại đạo trên thế gian, với nhiều quan điểm khác nhau, đông đảo;
833
Asaṅkhatena rittāse, sārena kadalī yathā.
They are devoid of the unconditioned, like a plantain tree without essence.
Họ rỗng không khỏi trạng thái bất tạo (Nibbāna), như cây chuối rỗng lõi.
834
274.
274.
274.
835
‘‘Pacchime bhavasampatte, brahmabandhu ahosahaṃ;
In my last existence, I was a brahmin by birth;
Khi đạt đến kiếp cuối cùng, tôi đã là một người Bà-la-môn;
836
Mahābhogaṃ chaḍḍetvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
Abandoning great wealth, I went forth into the homeless life.
Từ bỏ tài sản lớn, tôi đã xuất gia vô gia cư.
837
Paṭhamabhāṇavāraṃ.
First Recitation Section.
Chương tụng niệm thứ nhất.
838
275.
275.
275.
839
‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
A reciter, a holder of mantras, one who had mastered the three Vedas;
Có một Bà-la-môn tên Sañcaya, là người học thuộc, giữ gìn thần chú, thông thạo ba bộ Veda;
840
Brāhmaṇo sañcayo* nāma, tassa mūle vasāmahaṃ.
There was a brahmin named Sañjaya, and I lived with him.
Tôi sống dưới sự hướng dẫn của ông ấy.
841
276.
276.
276.
842
‘‘Sāvako te mahāvīra, assaji nāma brāhmaṇo;
O Great Hero, your disciple, the brahmin named Assaji;
Đại Anh Hùng, vị đệ tử của Ngài, một Bà-la-môn tên Assaji;
843
Durāsado uggatejo, piṇḍāya caratī tadā.
Hard to approach, of fierce splendor, was then going for alms.
Khó tiếp cận, uy lực mạnh mẽ, lúc ấy đang đi khất thực.
844
277.
277.
277.
845
‘‘Tamaddasāsiṃ sappaññaṃ, muniṃ mone samāhitaṃ;
I saw that wise sage, composed in silence;
Tôi đã thấy vị hiền giả ấy, bậc ẩn sĩ định tâm trong sự tĩnh lặng;
846
Santacittaṃ mahānāgaṃ, suphullaṃ padumaṃ yathā.
A tranquil-minded great nāga, like a fully bloomed lotus.
Với tâm an tịnh, một bậc đại long tượng, như hoa sen nở rộ.
847
278.
278.
278.
848
‘‘Disvā me cittamuppajji, sudantaṃ suddhamānasaṃ;
Seeing him, a thought arose in me, of a well-tamed, purified mind;
Khi thấy vậy, tâm tôi khởi lên sự thanh tịnh và hoan hỷ;
849
Usabhaṃ pavaraṃ vīraṃ, arahāyaṃ bhavissati.
This bull, this excellent hero, will surely be an Arahant.
Bậc tối thượng, anh hùng, vị này chắc chắn sẽ là một A-la-hán.
850
279.
279.
279.
851
‘‘Pāsādiko iriyati, abhirūpo susaṃvuto;
His demeanor is pleasing, he is handsome and well-restrained;
Dáng đi đoan trang, dung mạo tuyệt đẹp, oai nghi thu thúc;
852
Uttame damathe danto, amatadassī bhavissati.
Tamed in the highest taming, he will be a seer of the Deathless.
Được điều phục trong sự điều phục tối thượng, người ấy sẽ là bậc thấy Nibbāna.
853
280.
280.
280.
854
‘‘Yaṃnūnāhaṃ uttamatthaṃ, puccheyyaṃ tuṭṭhamānasaṃ;
What if I were to ask this joyful-minded one about the highest goal?
Tôi tự nhủ: "Hay là mình nên hỏi về mục đích tối thượng, với tâm hoan hỷ của vị ấy";
855
So me puṭṭho kathessati, paṭipucchāmahaṃ tadā.
Being asked by me, he will explain; I will question him then.
"Được tôi hỏi, vị ấy sẽ trả lời. Lúc đó tôi sẽ hỏi lại."
856
281.
281.
281.
857
‘‘Piṇḍapātaṃ* carantassa, pacchato agamāsahaṃ;
As he was going for alms, I followed behind him;
Khi vị ấy đang đi khất thực, tôi đi theo sau;
858
Okāsaṃ paṭimānento, pucchituṃ amataṃ padaṃ.
Waiting for an opportunity, to ask about the deathless state.
Đợi dịp thuận tiện, để hỏi về cảnh giới bất tử (Nibbāna).
859
282.
282.
282.
860
‘‘Vīthintare anuppattaṃ, upagantvāna pucchahaṃ;
Having reached him in the street, I approached and asked;
Khi vị ấy đến một con đường, tôi tiến lại gần và hỏi;
861
‘Kathaṃ gottosi tvaṃ vīra, kassa sissosi mārisa’.
‘Of what lineage are you, O hero? Whose disciple are you, good sir?’
“Này anh hùng, anh thuộc dòng họ nào, và là đệ tử của ai, này hiền giả?”
862
283.
283.
283.
863
‘‘So me puṭṭho viyākāsi, asambhītova kesarī;
Being asked by me, he answered, undaunted like a lion;
Được tôi hỏi, vị ấy trả lời, không hề sợ hãi như một con sư tử;
864
‘Buddho loke samuppanno, tassa sissomhi āvuso’.
‘A Buddha has arisen in the world; I am his disciple, friend.’
“Này hiền giả, Đức Phật đã xuất hiện trên thế gian, tôi là đệ tử của Ngài.”
865
284.
284.
284.
866
‘‘‘Kīdisaṃ te mahāvīra, anujāta mahāyasa;
‘O Great Hero, O glorious one, what kind of teaching, what Dhamma of the Buddha,
“Này Đại Anh Hùng, bậc cao quý, giáo pháp của Đức Phật, bậc Đạo Sư của Ngài, như thế nào;
867
Buddhassa sāsanaṃ dhammaṃ, sādhu me kathayassu bho’.
Please, sir, tell it to me.’
Xin Ngài vui lòng kể cho tôi nghe.”
868
285.
285.
285.
869
‘‘So me puṭṭho kathī sabbaṃ, gambhīraṃ nipuṇaṃ padaṃ;
Being asked by me, he explained everything, the profound and subtle teaching;
Được tôi hỏi, vị ấy đã kể tất cả, về cảnh giới sâu sắc và vi tế;
870
Taṇhāsallassa hantāraṃ, sabbadukkhāpanūdanaṃ.
The destroyer of the dart of craving, the remover of all suffering.
Là bậc nhổ mũi tên khát ái, loại bỏ mọi khổ đau.
871
286.
286.
286.
872
‘‘‘Ye dhammā hetuppabhavā, tesaṃ hetuṃ tathāgato āha;
‘Of those phenomena that arise from a cause, the Tathāgata has declared the cause;
“Những pháp nào do nhân duyên mà sinh khởi, Như Lai đã thuyết về nhân duyên của chúng;
873
Tesañca yo nirodho, evaṃ vādī mahāsamaṇo’.
And also their cessation—thus teaches the Great Ascetic.’
Và sự diệt trừ của chúng, đó là lời dạy của Đại Sa-môn.”
874
287.
287.
287.
875
‘‘Sohaṃ vissajjite pañhe, paṭhamaṃ phalamajjhagaṃ;
When the questions were answered, I attained the first fruit;
Khi câu hỏi được giải đáp, tôi đã chứng đắc quả vị đầu tiên;
876
Virajo vimalo āsiṃ, sutvāna jinasāsanaṃ.
I became dustless and stainless, having heard the Dispensation of the Conqueror.
Sau khi nghe giáo pháp của Đức Phật, tôi trở nên không bụi trần, không cấu uế.
877
288.
288.
288.
878
‘‘Sutvāna munino vākyaṃ, passitvā dhammamuttamaṃ;
Having heard the words of the sage, having seen the supreme Dhamma;
Sau khi nghe lời của bậc ẩn sĩ, và thấy được giáo pháp tối thượng;
879
Pariyogāḷhasaddhammo, imaṃ gāthamabhāsahaṃ.
Having penetrated the good Dhamma, I uttered this verse.
Với chánh pháp đã thâm nhập, tôi đã nói lên bài kệ này.
880
289.
289.
289.
881
‘‘‘Eseva dhammo yadi tāvadeva, paccabyathapadamasokaṃ;
‘If this Dhamma is indeed the sorrowless state of Nibbāna,
“Nếu đây là giáo pháp, thì ngay lập tức, tôi đã chứng đạt cảnh giới vô sầu;
882
Adiṭṭhaṃ abbhatītaṃ, bahukehi kappanahutehi’.
Unseen and unreached for many tens of thousands of eons.’
Điều chưa từng thấy, chưa từng trải qua trong vô số ngàn kiếp.”
883
290.
290.
290.
884
‘‘Svāhaṃ dhammaṃ gavesanto, kutitthe sañcariṃ ahaṃ;
I, seeking the Dhamma, had wandered among other sects;
Tôi đã lang thang trong các ngoại đạo sai lầm, tìm kiếm giáo pháp;
885
So me attho anuppatto, kālo me nappamajjituṃ.
Now that goal has been attained by me, it is time for me not to be heedless.
Mục đích của tôi đã đạt được, đã đến lúc tôi không nên lơ là nữa.
886
291.
291.
291.
887
‘‘Tositohaṃ assajinā, patvāna acalaṃ padaṃ;
I was gladdened by Assaji, having reached the unshakable state;
Tôi đã được Assaji làm cho hoan hỷ, đạt đến cảnh giới bất động;
888
Sahāyakaṃ gavesanto, assamaṃ agamāsahaṃ.
Seeking my companion, I went to the hermitage.
Tìm kiếm bạn đồng hành, tôi đã trở về tịnh xá.
889
292.
292.
292.
890
‘‘Dūratova mamaṃ disvā, sahāyo me susikkhito;
My well-trained companion, seeing me from afar;
Từ xa, người bạn đã được huấn luyện kỹ lưỡng của tôi thấy tôi;
891
Iriyāpathasampanno* , idaṃ vacanamabravi.
Endowed with proper deportment, he spoke these words.
Với oai nghi đoan trang, đã nói lời này.
892
293.
293.
293.
893
‘‘‘Pasannamukhanettosi, munibhāvova dissati;
‘Your face and eyes are clear, your ascetic state is apparent;
“Khuôn mặt và đôi mắt của bạn thật thanh tịnh, vẻ ẩn sĩ hiển lộ;
894
Amatādhigato kacci, nibbānamaccutaṃ padaṃ.
Have you attained the deathless Nibbāna, the immutable state?
Bạn đã chứng đắc cảnh giới bất tử (Nibbāna) bất diệt chăng?”
895
294.
294.
294.
896
‘‘‘Subhānurūpo āyāsi, āneñjakārito viya;
You come with a beautiful appearance, like one who has attained the imperturbable;
“Bạn đến với vẻ đẹp tương xứng, như một con voi đã được huấn luyện để không lay động;
897
Dantova dantadamatho* , upasantosi brāhmaṇa.
You are tamed, O brahmin, tranquil in the taming of the tamed.
Này Bà-la-môn, bạn đã được điều phục và an tịnh trong sự điều phục.”
898
295.
295.
295.
899
‘‘‘Amataṃ mayādhigataṃ, sokasallāpanūdanaṃ;
‘‘‘Friend, I have attained the Deathless, which removes the dart of sorrow.
“Tôi đã chứng đắc cảnh giới bất tử (Nibbāna), loại bỏ mũi tên sầu muộn;
900
Tvampi taṃ adhigacchesi* , gacchāma buddhasantikaṃ’.
May you too attain it. Let us go to the Buddha.’
“Ngươi cũng sẽ đạt được điều đó, chúng ta hãy đến với Đức Phật.”
901
296.
296.
296.
902
‘‘Sādhūti so paṭissutvā, sahāyo me susikkhito;
“My well-trained friend, having assented, saying, ‘Good!’
“Người bạn thân đã được huấn luyện kỹ lưỡng của tôi, sau khi đồng ý ‘Lành thay’,”
903
Hatthena hatthaṃ gaṇhitvā, upagamma* tavantikaṃ.
Took my hand with his hand and approached you.
“Đã nắm tay tôi, rồi đến gần Ngài.”
904
297.
297.
297.
905
‘‘Ubhopi pabbajissāma, sakyaputta tavantike;
“O Sakyan son, both of us will go forth in your presence;
“Chúng con cả hai sẽ xuất gia với Ngài, hỡi con của dòng Sakya.”
906
Tava sāsanamāgamma, viharāma anāsavā.
Having resorted to your Dispensation, we shall dwell without taints.
“Nương tựa giáo pháp của Ngài, chúng con sẽ an trú không lậu hoặc.”
907
298.
298.
298.
908
‘‘Kolito iddhiyā seṭṭho, ahaṃ paññāya pārago;
“Kolita is supreme in psychic power, and I am one who has reached the limit of wisdom.
“Kolita là bậc tối thắng về thần thông, còn tôi là bậc đã đạt đến bờ bên kia của trí tuệ.”
909
Ubhova ekato hutvā, sāsanaṃ sobhayāmase.
Both of us, having become united, shall adorn the Dispensation.
“Cả hai chúng con sẽ cùng nhau làm rạng rỡ giáo pháp.”
910
299.
299.
299.
911
‘‘Apariyositasaṅkappo, kutitthe sañcariṃ ahaṃ;
“I wandered in wrong doctrines with an unfulfilled aspiration;
“Với ý định chưa hoàn thành, tôi đã lang thang ở các tà giáo.”
912
Tava dassanamāgamma, saṅkappo pūrito mama.
Having seen you, my aspiration is fulfilled.
“Nhờ được thấy Ngài, ý định của tôi đã được hoàn mãn.”
913
300.
300.
300.
914
‘‘Pathaviyaṃ patiṭṭhāya, pupphanti samaye dumā;
“Trees, established on the earth, blossom at the proper time;
“Đứng vững trên đất, cây cối nở hoa đúng mùa.”
915
Dibbagandhā sampavanti, tosenti sabbapāṇinaṃ.
Divine fragrances waft forth, delighting all beings.
“Hương trời lan tỏa, làm hài lòng tất cả chúng sinh.”
916
301.
301.
301.
917
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, sakyaputta mahāyasa;
“Just so, O Great Hero, Sakyan son of great renown,
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, hỡi con của dòng Sakya, bậc Đại Danh tiếng,”
918
Sāsane te patiṭṭhāya, samayesāmi pupphituṃ.
Established in your Dispensation, I shall blossom at the right time.
“Con sẽ đứng vững trong giáo pháp của Ngài, và sẽ nở hoa đúng thời.”
919
302.
302.
302.
920
‘‘Vimuttipupphaṃ esanto, bhavasaṃsāramocanaṃ;
“Seeking the flower of liberation, which frees from the cycle of existence,
“Khi tìm kiếm hoa giải thoát, làm thoát khỏi luân hồi sinh tử,”
921
Vimuttipupphalābhena, tosemi sabbapāṇinaṃ.
By gaining the flower of liberation, I delight all beings.
“Nhờ đạt được hoa giải thoát, con làm hài lòng tất cả chúng sinh.”
922
303.
303.
303.
923
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapetvāna mahāmuniṃ;
“As far as the Buddha-field extends, apart from the Great Sage,
“Trong toàn cõi Phật, trừ bậc Đại Hiền giả ra,”
924
Paññāya sadiso natthi, tava puttassa cakkhuma.
There is none equal in wisdom to your son, O Possessor of Vision.
“Không ai sánh bằng trí tuệ của con trai Ngài, hỡi bậc có Mắt.”
925
304.
304.
304.
926
‘‘Suvinītā ca te sissā, parisā ca susikkhitā;
“Your disciples are well-disciplined, and your assembly is well-trained;
“Các đệ tử của Ngài được giáo hóa tốt, và hội chúng cũng được huấn luyện kỹ lưỡng.”
927
Uttame damathe dantā, parivārenti taṃ sadā.
Tamed in the highest taming, they always surround you.
“Họ đã được điều phục trong sự điều phục tối thượng, luôn luôn vây quanh Ngài.”
928
305.
305.
305.
929
‘‘Jhāyī jhānaratā dhīrā, santacittā samāhitā;
“Meditators, delighting in meditation, wise, with tranquil minds, composed;
“Các bậc thiền giả, ưa thích thiền định, trí tuệ kiên định, tâm thanh tịnh, định tĩnh,”
930
Munī moneyyasampannā, parivārenti taṃ sadā.
Sages endowed with sagely conduct, they always surround you.
“Các bậc hiền triết đầy đủ sự hiền triết, luôn luôn vây quanh Ngài.”
931
306.
306.
306.
932
‘‘Appicchā nipakā dhīrā, appāhārā alolupā;
“Of few wishes, discerning, wise, moderate in food, not greedy;
“Các bậc thiểu dục, khôn ngoan, trí tuệ kiên định, ít ăn, không tham lam,”
933
Lābhālābhena santuṭṭhā, parivārenti taṃ sadā.
Content with gain or no gain, they always surround you.
“Hài lòng với được lợi hay không được lợi, luôn luôn vây quanh Ngài.”
934
307.
307.
307.
935
‘‘Āraññikā dhutaratā, jhāyino lūkhacīvarā;
“Forest-dwellers, delighting in ascetic practices, meditators, wearing coarse robes;
“Các bậc sống ở rừng, ưa thích hạnh đầu đà, thiền giả, mặc y thô,”
936
Vivekābhiratā dhīrā, parivārenti taṃ sadā.
Wise ones delighting in solitude, they always surround you.
“Các bậc trí tuệ ưa thích viễn ly, luôn luôn vây quanh Ngài.”
937
308.
308.
308.
938
‘‘Paṭipannā phalaṭṭhā ca, sekhā phalasamaṅgino;
“Those on the path and those who have attained the fruits, trainees endowed with fruits;
“Các bậc đang trên đường đạo và đã đạt quả, các bậc Hữu học có đầy đủ các quả,”
939
Āsīsakā* uttamatthaṃ, parivārenti taṃ sadā.
Aspiring to the highest goal, they always surround you.
“Các bậc mong cầu mục đích tối thượng, luôn luôn vây quanh Ngài.”
940
309.
309.
309.
941
‘‘Sotāpannā ca vimalā, sakadāgāmino ca ye;
“Stream-enterers, undefiled, and those who are once-returners;
“Các bậc Nhập Lưu thanh tịnh, và các bậc Nhất Lai,”
942
Anāgāmī ca arahā, parivārenti taṃ sadā.
Non-returners and Arahants, they always surround you.
“Các bậc Bất Lai và các bậc A-la-hán, luôn luôn vây quanh Ngài.”
943
310.
310.
310.
944
‘‘Satipaṭṭhānakusalā, bojjhaṅgabhāvanāratā;
“Skilled in the foundations of mindfulness, delighting in the development of the factors of awakening;
“Các bậc thiện xảo trong Tứ Niệm Xứ, ưa thích tu tập Thất Giác Chi,”
945
Sāvakā te bahū sabbe, parivārenti taṃ sadā.
Many are your disciples, all of them always surround you.
“Tất cả các đệ tử đông đảo của Ngài, luôn luôn vây quanh Ngài.”
946
311.
311.
311.
947
‘‘Iddhipādesu kusalā, samādhibhāvanāratā;
“Skilled in the bases of psychic power, delighting in the development of concentration;
“Các bậc thiện xảo trong Tứ Như Ý Túc, ưa thích tu tập Định,”
948
Sammappadhānānuyuttā, parivārenti taṃ sadā.
Engaged in right efforts, they always surround you.
“Các bậc chuyên cần Tứ Chánh Cần, luôn luôn vây quanh Ngài.”
949
312.
312.
312.
950
‘‘Tevijjā chaḷabhiññā ca, iddhiyā pāramiṃ gatā;
“Possessors of the three knowledges, and those with the six supernormal powers, who have reached the perfection of psychic power;
“Các bậc Tam Minh, Lục Thông, đã đạt đến sự toàn hảo về thần thông,”
951
Paññāya pāramiṃ pattā, parivārenti taṃ sadā.
Those who have attained the perfection of wisdom, they always surround you.
“Đã đạt đến sự toàn hảo về trí tuệ, luôn luôn vây quanh Ngài.”
952
313.
313.
313.
953
‘‘Edisā te mahāvīra, tava sissā susikkhitā;
“Such, O Great Hero, are your well-trained disciples;
“Hỡi bậc Đại Hùng, các đệ tử của Ngài đã được huấn luyện tốt như vậy,”
954
Durāsadā uggatejā, parivārenti taṃ sadā.
Difficult to approach, of mighty splendor, they always surround you.
“Khó tiếp cận, với uy lực mạnh mẽ, luôn luôn vây quanh Ngài.”
955
314.
314.
314.
956
‘‘Tehi sissehi parivuto, saññatehi tapassibhi;
“Surrounded by such disciples, self-controlled and austere;
“Được vây quanh bởi những đệ tử như vậy, những bậc tự chế, những bậc khổ hạnh,”
957
Migarājāvasambhīto, uḷurājāva sobhasi.
You shine like a lion, unafraid, like the king of stars.
“Ngài tỏa sáng như vua sư tử không sợ hãi, như vua mặt trăng (giữa các vì sao).”
958
315.
315.
315.
959
‘‘Pathaviyaṃ patiṭṭhāya, ruhanti dharaṇīruhā;
“Established on the earth, trees grow;
“Đứng vững trên đất, cây cối phát triển,”
960
Vepullataṃ pāpuṇanti, phalañca dassayanti te.
They reach maturity and display their fruits.
“Chúng đạt đến sự sung mãn, và kết trái.”
961
316.
316.
316.
962
‘‘Pathavīsadiso tvaṃsi, sakyaputta mahāyasa;
“You are like the earth, O Sakyan son of great renown;
“Ngài giống như đất, hỡi con của dòng Sakya, bậc Đại Danh tiếng,”
963
Sāsane te patiṭṭhāya, labhanti amataṃ phalaṃ.
Established in your Dispensation, they obtain the deathless fruit.
“Đứng vững trong giáo pháp của Ngài, chúng sinh đạt được quả bất tử.”
964
317.
317.
317.
965
‘‘Sindhu sarassatī ceva, nadiyo candabhāgikā;
“The Sindhu, the Sarasvatī, and the Candabhāgā rivers;
“Sông Sindhu và Sarasvatī, các sông Candabhāgā,”
966
Gaṅgā ca yamunā ceva, sarabhū ca atho mahī.
The Gaṅgā and the Yamunā, the Sarabhū and also the Mahī.
“Sông Gaṅgā và Yamunā, và cả Sarabhū, rồi Mahī.”
967
318.
318.
318.
968
‘‘Etāsaṃ sandamānānaṃ, sāgaro sampaṭicchati;
“As these flow, the ocean receives them;
“Khi những dòng sông này chảy, đại dương tiếp nhận chúng;”
969
Jahanti purimaṃ nāmaṃ, sāgaroteva ñāyati.
They abandon their former names, and are known only as the ocean.
“Chúng từ bỏ tên cũ, và chỉ được biết đến là đại dương.”
970
319.
319.
319.
971
‘‘Tathevime catubbaṇṇā, pabbajitvā tavantike;
“Just so, these four castes, having gone forth in your presence;
“Cũng vậy, bốn giai cấp này, sau khi xuất gia với Ngài,”
972
Jahanti purimaṃ nāmaṃ, buddhaputtāti ñāyare.
Abandon their former names, and are known as sons of the Buddha.
“Từ bỏ tên cũ, và được biết đến là con của Đức Phật.”
973
320.
320.
320.
974
‘‘Yathāpi cando vimalo, gacchaṃ ākāsadhātuyā;
“Just as the spotless moon, moving in the sky,
“Cũng như mặt trăng thanh tịnh, khi đi trong không gian,”
975
Sabbe tāragaṇe loke, ābhāya atirocati.
Outshines all constellations in the world with its radiance.
“Vượt trội hơn tất cả các chòm sao trên thế gian bằng ánh sáng của mình.”
976
321.
321.
321.
977
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, parivuto devamānuse;
“Just so, O Great Hero, surrounded by gods and humans;
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, được chư thiên và loài người vây quanh,”
978
Ete sabbe atikkamma, jalasi sabbadā tuvaṃ.
You always shine, surpassing all of them.
“Ngài luôn luôn tỏa sáng, vượt trội hơn tất cả những điều này.”
979
322.
322.
322.
980
‘‘Gambhīre uṭṭhitā ūmī, na velamativattare;
“Waves rising in the deep do not transgress the shore;
“Những con sóng dâng lên từ biển sâu, không vượt quá bờ biển;”
981
Sabbā velaṃva phusanti* , sañcuṇṇā vikiranti tā.
All of them touch the shore, are crushed, and scatter.
“Tất cả chúng đều chạm vào bờ, rồi vỡ tan và phân tán.”
982
323.
323.
323.
983
‘‘Tatheva titthiyā loke, nānādiṭṭhī bahujjanā;
“Just so, the sectarians in the world, many people of various views;
“Cũng vậy, các tà sư trên thế gian, nhiều người với các tà kiến khác nhau,”
984
Dhammaṃ vāditukāmā te, nātivattanti taṃ muniṃ.
Desiring to debate the Dhamma, they cannot overcome you, O Sage.
“Họ muốn tranh luận về Pháp, nhưng không thể vượt qua Ngài, bậc Hiền giả.”
985
324.
324.
324.
986
‘‘Sace ca taṃ pāpuṇanti, paṭivādehi cakkhuma;
“And if they do reach you, O Possessor of Vision, with opposing arguments;
“Nếu họ đến gần Ngài để phản bác, hỡi bậc có Mắt,”
987
Tavantikaṃ upāgantvā, sañcuṇṇāva bhavanti te.
Having approached you, they are utterly crushed.”
“Họ sẽ tan vỡ khi đến gần Ngài.”
988
325.
325.
325.
989
‘‘Yathāpi udake jātā, kumudā mandālakā bahū;
‘‘Just as many kumudā and mandālakā lotuses, born in water;
“Cũng như trong nước, nhiều hoa súng và hoa sen,”
990
Upalimpanti* toyena, kaddamakalalena ca.
Are smeared by water, and by thick mud and thin mud.
“Bị dính bởi nước, và bởi bùn lầy.”
991
326.
326.
326.
992
‘‘Tatheva bahukā sattā, loke jātā virūhare;
‘‘Just so, many beings, born in the world, grow;
“Cũng vậy, nhiều chúng sinh, sinh ra và lớn lên trên thế gian,”
993
Aṭṭitā rāgadosena, kaddame kumudaṃ yathā.
Afflicted by lust and hatred, like a kumudā in mud.
“Bị khổ sở bởi tham ái và sân hận, như hoa súng trong bùn.”
994
327.
327.
327.
995
‘‘Yathāpi padumaṃ jalajaṃ, jalamajjhe virūhati;
‘‘Just as a lotus, born of water, grows in the middle of the water;
“Cũng như hoa sen sinh ra từ nước, mọc lên giữa nước;”
996
Na so limpati toyena, parisuddho hi kesarī.
It is not smeared by water, for it is pure, with its filaments.
“Nó không bị dính bởi nước, vì nó thanh tịnh, hỡi bậc có nhụy hoa (sư tử).”
997
328.
328.
328.
998
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, loke jāto mahāmuni;
‘‘Just so, Great Hero, Great Sage, you are born in the world;
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, bậc Đại Hiền giả sinh ra trên thế gian;”
999
Nopalimpasi lokena, toyena padumaṃ yathā.
You are not smeared by the world, like a lotus by water.
“Ngài không bị thế gian làm ô nhiễm, như hoa sen không bị nước làm ô nhiễm.”
1000
329.
329.
329.
1001
‘‘Yathāpi rammake māse, bahū pupphanti vārijā;
‘‘Just as in the delightful month, many water-born lotuses blossom;
“Cũng như vào tháng đẹp trời, nhiều hoa sen nở rộ;”
1002
Nātikkamanti taṃ māsaṃ, samayo pupphanāya so.
They do not exceed that month, for it is their time to blossom.
“Chúng không vượt quá tháng đó, đó là thời điểm nở hoa của chúng.”
1003
330.
330.
330.
1004
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, pupphito te vimuttiyā;
‘‘Just so, Great Hero, you have blossomed through liberation;
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, Ngài đã nở hoa với sự giải thoát;”
1005
Sāsanaṃ nātivattanti, padumaṃ vārijaṃ yathā.
Your disciples do not transgress the Teaching, like a water-born lotus its season.
“Họ không vượt quá giáo pháp, như hoa sen không vượt quá thời điểm (nở hoa).”
1006
331.
331.
331.
1007
‘‘Supupphito sālarājā, dibbagandhaṃ pavāyati;
‘‘A fully blossomed Sāla king tree wafts a divine fragrance;
“Cây Sala vương nở hoa rực rỡ, tỏa hương trời;”
1008
Aññasālehi parivuto, sālarājāva sobhati.
Surrounded by other sāla trees, it shines like a Sāla king tree.
“Được bao quanh bởi các cây Sala khác, nó tỏa sáng như cây Sala vương.”
1009
332.
332.
332.
1010
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, buddhañāṇena pupphito;
‘‘Just so, Great Hero, you have blossomed with the Buddha-knowledge;
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, Ngài đã nở hoa với Phật trí;”
1011
Bhikkhusaṅghaparivuto, sālarājāva sobhasi.
Surrounded by the Saṅgha of bhikkhus, you shine like a Sāla king tree.
“Được Tăng đoàn vây quanh, Ngài tỏa sáng như cây Sala vương.”
1012
333.
333.
333.
1013
‘‘Yathāpi selo himavā, osadho sabbapāṇinaṃ;
‘‘Just as the Himālaya mountain is a remedy for all beings;
“Cũng như núi Himavā, là nơi thuốc men cho tất cả chúng sinh;”
1014
Nāgānaṃ asurānañca, devatānañca ālayo.
A dwelling place for nāgas, asuras, and devas.
“Là nơi trú ngụ của các loài Nāga, Asura và chư thiên.”
1015
334.
334.
334.
1016
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, osadho viya pāṇinaṃ;
‘‘Just so, Great Hero, you are like a remedy for beings;
“Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, Ngài giống như thuốc men cho chúng sinh;”
1017
Tevijjā chaḷabhiññā ca, iddhiyā pāramiṃ gatā.
Those with the three knowledges, and those with the six supernormal powers, have reached the perfection of psychic power.
“Các bậc Tam Minh, Lục Thông, đã đạt đến sự toàn hảo về thần thông.”
1018
335.
335.
335.
1019
‘‘Anusiṭṭhā mahāvīra, tayā kāruṇikena te;
‘‘Instructed by you, Great Hero, who are compassionate;
“Hỡi bậc Đại Hùng, những người đã được Ngài, bậc Đại Bi, giáo huấn,”
1020
Ramanti dhammaratiyā, vasanti tava sāsane.
They delight in the delight of Dhamma, and dwell in your Teaching.
“Họ hoan hỷ với niềm vui Pháp, an trú trong giáo pháp của Ngài.”
1021
336.
336.
336.
1022
‘‘Migarājā yathā sīho, abhinikkhamma āsayā;
‘‘Just as the lion, king of beasts, emerges from its lair;
“Như vua sư tử, chúa tể loài thú, xuất ra khỏi hang của mình;”
1023
Catuddisānuviloketvā* ,
Looks around in the four directions,
“Nhìn khắp bốn phương,”
1024
Tikkhattuṃ abhinādati.
And roars three times.
“Gầm lên ba lần.”
1025
337.
337.
337.
1026
‘‘Sabbe migā uttasanti, migarājassa gajjato;
‘‘All beasts are terrified when the king of beasts roars;
“Tất cả các loài thú đều kinh hoàng, khi vua sư tử gầm rống;”
1027
Tathā hi jātimā eso, pasū tāseti sabbadā.
Indeed, this noble one always frightens the animals.
“Cũng vậy, loài này có sức mạnh, luôn luôn làm cho các loài thú khác sợ hãi.”
1028
338.
338.
338.
1029
‘‘Gajjato te mahāvīra, vasudhā sampakampati;
‘‘When you roar, Great Hero, the earth trembles;
“Khi Ngài gầm rống, hỡi bậc Đại Hùng, trái đất rung chuyển;”
1030
Bodhaneyyāvabujjhanti, tasanti mārakāyikā.
Those capable of awakening awaken, and the hosts of Māra are terrified.
“Những người có thể giác ngộ thì giác ngộ, còn những chúng sinh thuộc về Ma thì kinh sợ.”
1031
339.
339.
339.
1032
‘‘Tasanti titthiyā sabbe, nadato te mahāmuni;
‘‘All sectarians are terrified when you, Great Sage, roar;
“Tất cả các tà sư đều kinh sợ, khi Ngài gầm rống, hỡi bậc Đại Hiền giả;”
1033
Kākā senāva vibbhantā, migaraññā yathā migā.
Like a flock of crows scattered by a hawk, or like deer in a forest of beasts.
“Như đàn quạ hoảng loạn vì chim ưng, như các loài thú trong rừng hoảng loạn vì vua sư tử.”
1034
340.
340.
340.
1035
‘‘Ye keci gaṇino loke, satthāroti pavuccare;
‘‘Whoever are leaders in the world, are called teachers;
“Bất cứ ai có môn đồ trên thế gian, được gọi là các bậc đạo sư;”
1036
Paramparāgataṃ dhammaṃ, desenti parisāya te.
They teach the Dhamma, handed down through tradition, to their assembly.
“Họ giảng dạy Pháp truyền thừa cho hội chúng của mình.”
1037
341.
341.
341.
1038
‘‘Na hevaṃ tvaṃ mahāvīra, dhammaṃ desesi pāṇinaṃ;
‘‘But you, Great Hero, do not teach the Dhamma to beings in that way;
“Ngài không giảng dạy Pháp cho chúng sinh như vậy, hỡi bậc Đại Hùng;”
1039
Sāmaṃ saccāni bujjhitvā, kevalaṃ bodhipakkhiyaṃ.
Having understood the truths yourself, you teach only the factors of awakening.
“Mà tự mình giác ngộ các Chân lý, chỉ giảng dạy những gì thuộc về Bồ-đề.”
1040
342.
342.
342.
1041
‘‘Āsayānusayaṃ ñatvā, indriyānaṃ balābalaṃ;
‘‘Having known dispositions and latent tendencies, and the strength and weakness of faculties;
“Biết rõ khuynh hướng và tùy miên, sức mạnh và yếu kém của các căn;”
1042
Bhabbābhabbe viditvāna, mahāmeghova gajjasi.
Having discerned the capable and the incapable, you roar like a great cloud.
“Biết rõ những người có khả năng và không có khả năng (giác ngộ), Ngài gầm rống như mây lớn.”
1043
343.
343.
343.
1044
‘‘Cakkavāḷapariyantā, nisinnā parisā bhave;
‘‘An assembly, extending to the edge of the Cakkavāḷa, may be seated;
“Hội chúng có thể ngồi chật đến tận biên giới các thế giới;”
1045
Nānādiṭṭhī vicinantā* , vimaticchedanāya taṃ.
Searching with various views, to resolve their doubts about you.
“Với nhiều tà kiến khác nhau, họ tìm đến Ngài để cắt đứt sự nghi ngờ.”
1046
344.
344.
344.
1047
‘‘Sabbesaṃ cittamaññāya, opammakusalo muni;
‘‘Knowing the minds of all, the Sage, skilled in similes;
“Biết rõ tâm của tất cả, bậc Hiền giả thiện xảo về ví dụ;”
1048
Ekaṃ pañhaṃ kathentova, vimatiṃ chindasi* pāṇinaṃ.
By answering a single question, you resolve the doubts of beings.
“Chỉ bằng cách trả lời một câu hỏi, Ngài đã cắt đứt sự nghi ngờ của chúng sinh.”
1049
345.
345.
345.
1050
‘‘Upatissasadiseheva, vasudhā pūritā bhave;
‘‘The earth might be filled with those like Upatissa;
“Nếu trái đất được lấp đầy bởi những người giống như Upatissa;”
1051
Sabbeva te pañjalikā, kittayuṃ lokanāyakaṃ.
All of them, with joined palms, would praise the Leader of the World.
“Tất cả họ sẽ chắp tay ca ngợi bậc Lãnh đạo thế gian.”
1052
346.
346.
346.
1053
‘‘Kappaṃ vā te kittayantā, nānāvaṇṇehi kittayuṃ;
‘‘Even if they praised for an eon, they would praise with various descriptions;
“Dù họ có ca ngợi Ngài trong một kiếp, họ sẽ ca ngợi bằng nhiều cách khác nhau;”
1054
Parimetuṃ na sakkeyyuṃ* , appameyyo tathāgato.
They would not be able to measure, for the Tathāgata is immeasurable.
“Họ không thể đo lường được, vì Đức Như Lai là vô lượng.”
1055
347.
347.
347.
1056
‘‘Yathāsakena thāmena, kittito hi mayā jino;
‘‘Indeed, the Conqueror has been praised by me according to my own ability;
“Như tôi đã ca ngợi bậc Chiến Thắng bằng sức mạnh của mình;”
1057
Kappakoṭīpi kittentā, evameva pakittayuṃ.
Even those who praise for a crore of eons would praise in this very way.
“Dù ca ngợi trong hàng trăm triệu kiếp, họ cũng sẽ ca ngợi như vậy.”
1058
348.
348.
348.
1059
‘‘Sace hi koci devo vā, manusso vā susikkhito;
‘‘If any deva or human, well-trained;
“Nếu có bất kỳ vị trời hay người nào đã được huấn luyện tốt;”
1060
Pametuṃ parikappeyya, vighātaṃva labheyya so.
Should attempt to measure, he would only meet with frustration.
“Mà cố gắng đo lường Ngài, người đó sẽ gặp thất bại.”
1061
349.
349.
349.
1062
‘‘Sāsane te patiṭṭhāya, sakyaputta mahāyasa;
‘‘Having established myself in your Teaching, Sakyaputta of great renown;
“Đứng vững trong giáo pháp của Ngài, hỡi con của dòng Sakya, bậc Đại Danh tiếng;”
1063
Paññāya pāramiṃ gantvā, viharāmi anāsavo.
Having gone to the perfection of wisdom, I dwell without taints.
“Đạt đến sự toàn hảo về trí tuệ, tôi an trú không lậu hoặc.”
1064
350.
350.
350.
1065
‘‘Titthiye sampamaddāmi, vattemi jinasāsanaṃ;
‘‘I crush the sectarians, I uphold the Teaching of the Conqueror;
“Tôi đè bẹp các dị giáo, duy trì giáo pháp của Đức Phật;
1066
Dhammasenāpati ajja, sakyaputtassa sāsane.
Today, I am the General of the Dhamma in the Teaching of the Sakyaputta.
Hôm nay, tôi là Tướng quân Chánh pháp trong giáo pháp của Đức Thích Ca.
1067
351.
351.
351.
1068
‘‘Aparimeyye kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
‘‘The immeasurable kamma done has shown its fruit to me here;
Nghiệp thiện đã làm trong vô lượng kiếp, đã hiển lộ quả báo cho tôi ở đây;
1069
Sukhitto saravegova, kilese jhāpayī mama* .
Like a well-shot arrow, I have burned up my defilements.
Như mũi tên được bắn ra khéo léo, tôi đã đốt cháy các phiền não của mình.
1070
352.
352.
352.
1071
‘‘Yo koci manujo bhāraṃ, dhāreyya matthake sadā;
‘‘Whoever a person is, if he always carries a burden on his head;
Bất cứ người nào luôn mang gánh nặng trên đầu,
1072
Bhārena dukkhito assa, bhārehi bharito tathā.
He would be distressed by the burden, thus laden with burdens.
Người đó sẽ đau khổ vì gánh nặng, và bị chất đầy bởi các gánh nặng như vậy.
1073
353.
353.
353.
1074
‘‘Ḍayhamāno tīhaggīhi, bhavesu saṃsariṃ ahaṃ;
‘‘Burning with the three fires, I wandered in existences;
Bị thiêu đốt bởi ba ngọn lửa, tôi đã luân hồi trong các cõi hữu;
1075
Bharito bhavabhārena, giriṃ uccārito yathā.
Laden with the burden of existence, as if made to carry a mountain.
Bị chất đầy bởi gánh nặng của hữu, như người phải vác núi cao vậy.
1076
354.
354.
354.
1077
‘‘Oropito ca me bhāro, bhavā ugghāṭitā mayā;
My burden has been laid down, and existences have been uprooted by me;
Gánh nặng đã được tôi đặt xuống, các cõi hữu đã được tôi phá hủy;
1078
Karaṇīyaṃ kataṃ sabbaṃ, sakyaputtassa sāsane.
All that was to be done has been done in the Dispensation of the Son of the Sakyan.
Tất cả những gì cần làm đã được hoàn thành trong giáo pháp của Đức Thích Ca.
1079
355.
355.
355.
1080
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapetvā sakyapuṅgavaṃ;
As far as the Buddha-field extends, excluding the Sakyan Bull;
Trong cõi Phật, ngoại trừ bậc tối thượng của dòng Sakya,
1081
Ahaṃ aggomhi paññāya, sadiso me na vijjati.
I am foremost in wisdom; one equal to me is not found.
Tôi là người đứng đầu về trí tuệ, không ai sánh bằng tôi.
1082
356.
356.
356.
1083
‘‘Samādhimhi sukusalo, iddhiyā pāramiṃ gato;
I am highly skilled in concentration, I have reached the perfection of psychic power;
Tôi khéo léo trong Samādhi, đã đạt đến sự hoàn hảo về thần thông;
1084
Icchamāno cahaṃ ajja, sahassaṃ abhinimmine.
If I wished today, I could create a thousand forms.
Nếu hôm nay tôi muốn, tôi có thể hóa hiện một ngàn thân.
1085
357.
357.
357.
1086
‘‘Anupubbavihārassa, vasībhūto mahāmuni;
The Great Sage, master of the successive attainments,
Đại ẩn sĩ, bậc đã làm chủ các trú xứ tuần tự;
1087
Kathesi sāsanaṃ mayhaṃ, nirodho sayanaṃ mama.
Taught me the Dispensation: "Cessation is my resting place."
Ngài đã thuyết giáo pháp cho tôi, Niết Bàn là nơi an nghỉ của tôi.
1088
358.
358.
358.
1089
‘‘Dibbacakkhu visuddhaṃ me, samādhikusalo ahaṃ;
My divine eye is purified, I am skilled in concentration;
Thiên nhãn của tôi đã thanh tịnh, tôi khéo léo trong Samādhi;
1090
Sammappadhānānuyutto, bojjhaṅgabhāvanārato.
I am devoted to right exertions, delighting in the development of the factors of awakening.
Tôi chuyên cần trong Chánh Tinh Tấn, hoan hỷ tu tập các chi phần giác ngộ (Bojjhaṅga).
1091
359.
359.
359.
1092
‘‘Sāvakena hi pattabbaṃ, sabbameva kataṃ mayā;
All that a disciple should attain has been accomplished by me;
Tất cả những gì một đệ tử cần đạt được, tôi đã hoàn thành;
1093
Lokanāthaṃ ṭhapetvāna, sadiso me na vijjati.
Excluding the World-Protector, one equal to me is not found.
Ngoại trừ Đấng Cứu Thế, không ai sánh bằng tôi.
1094
360.
360.
360.
1095
‘‘Samāpattīnaṃ kusalo* , jhānavimokkhāna khippapaṭilābhī;
I am skilled in attainments, quickly gaining jhānas and liberations;
Tôi khéo léo trong các Samāpatti, nhanh chóng đạt được các thiền và giải thoát;
1096
Bojjhaṅgabhāvanārato, sāvakaguṇapāramigatosmi.
Delighting in the development of the factors of awakening, I have reached the perfection of a disciple's qualities.
Hoan hỷ tu tập các chi phần giác ngộ, tôi đã đạt đến sự hoàn hảo của phẩm hạnh đệ tử.
1097
361.
361.
361.
1098
‘‘Sāvakaguṇenapi phussena* , buddhiyā parisuttamabhāravā* ;
Though endowed with the qualities of a disciple and wisdom, revering the Supreme Person;
Dù đã đạt đến sự hoàn hảo của phẩm hạnh đệ tử và trí tuệ,
1099
Yaṃ saddhāsaṅgahitaṃ* cittaṃ, sadā sabrahmacārīsu.
My mind, collected by faith, is always respectful towards my fellow practitioners.
Tâm tôi luôn kính trọng các vị đồng Phạm hạnh.
1100
362.
362.
362.
1101
‘‘Uddhatavisova sappo, chinnavisāṇova usabho;
Like a snake with its venom removed, like a bull with broken horns;
Như rắn đã được loại bỏ nọc độc, như bò đực đã bị cắt sừng;
1102
Nikkhittamānadappova* , upemi garugāravena gaṇaṃ.
With pride and conceit cast aside, I approach the Sangha with reverence.
Như người đã vứt bỏ kiêu mạn, tôi đến với Tăng đoàn với lòng kính trọng.
1103
363.
363.
363.
1104
‘‘Yadi rūpinī bhaveyya, paññā me vasumatīpi* na sameyya;
If my wisdom were corporeal, even the earth would not equal it;
Nếu trí tuệ của tôi có hình tướng, thì ngay cả trái đất cũng không thể sánh bằng;
1105
Anomadassissa* bhagavato, phalametaṃ ñāṇathavanāya.
This is the fruit of praising the knowledge of the Blessed One Anomadassī.
Quả này là để ca ngợi trí tuệ của Đức Thế Tôn Anomadassī.
1106
364.
364.
364.
1107
‘‘Pavattitaṃ dhammacakkaṃ, sakyaputtena tādinā;
The Dhamma-wheel set in motion by the Tathāgata, the Son of the Sakyan;
Bánh xe Chánh pháp đã được Đức Thích Ca như vậy chuyển vận;
1108
Anuvattemahaṃ sammā, ñāṇathavanāyidaṃ phalaṃ.
I follow it rightly; this is the fruit of praising knowledge.
Tôi đã thực hành đúng theo, quả này là để ca ngợi trí tuệ.
1109
365.
365.
365.
1110
‘‘Mā me kadāci pāpiccho, kusīto hīnavīriyo;
May no one ever be associated with me who is wicked, lazy, of weak energy,
Cầu mong tôi không bao giờ gặp gỡ kẻ có ý muốn ác, lười biếng, yếu kém tinh tấn,
1111
Appassuto anādaro* , sameto ahu katthaci.
Of little learning, or disrespectful.
Kẻ ít học, vô lễ, ở bất cứ nơi nào.
1112
366.
366.
366.
1113
‘‘Bahussuto ca medhāvī, sīlesu susamāhito;
But may one who is learned and wise, well-established in virtues,
Người đa văn và có trí tuệ, khéo an trú trong giới luật;
1114
Cetosamathānuyutto, api muddhani tiṭṭhatu.
And devoted to mental tranquility, stand even on my head.
Chuyên cần trong sự an tịnh của tâm, cầu mong người ấy đứng trên đỉnh đầu tôi.
1115
367.
367.
367.
1116
‘‘Taṃ vo vadāmi bhaddante, yāvantettha samāgatā;
I tell you, venerable sirs, all who are assembled here:
Này các Tôn giả, tôi nói với tất cả quý vị đang có mặt ở đây:
1117
Appicchā hotha santuṭṭhā, jhāyī jhānaratā sadā.
Be of few wishes, content, meditative, always delighting in jhāna.
Hãy ít dục, biết đủ, luôn thiền định và hoan hỷ trong thiền định.
1118
368.
368.
368.
1119
‘‘Yamahaṃ paṭhamaṃ disvā, virajo vimalo ahuṃ;
The one whom I first saw, and thereby became dustless and stainless;
Người mà tôi lần đầu tiên nhìn thấy, và trở nên không bụi bẩn, không ô uế;
1120
So me ācariyo dhīro, assaji nāma sāvako.
That wise one, my teacher, was the disciple named Assaji.
Vị thầy trí tuệ đó của tôi là đệ tử tên Assaji.
1121
369.
369.
369.
1122
‘‘Tassāhaṃ vāhasā ajja, dhammasenāpatī ahuṃ;
Through his influence, I am now the General of the Dhamma;
Nhờ công lao của vị ấy, hôm nay tôi trở thành Tướng quân Chánh pháp;
1123
Sabbattha pāramiṃ patvā, viharāmi anāsavo.
Having attained perfection in all things, I dwell without taints.
Đã đạt đến sự hoàn hảo trong mọi phương diện, tôi an trú không lậu hoặc.
1124
370.
370.
370.
1125
‘‘Yo me ācariyo āsi, assaji nāma sāvako;
Wherever that disciple named Assaji, who was my teacher, dwells,
Vị thầy của tôi, đệ tử tên Assaji,
1126
Yassaṃ disāyaṃ vasati, ussīsamhi karomahaṃ.
I make that direction my headrest.
Hướng nào vị ấy cư trú, tôi đặt đầu về hướng đó.
1127
371.
371.
371.
1128
‘‘Mama kammaṃ saritvāna, gotamo sakyapuṅgavo;
Remembering my deeds, Gotama, the Sakyan Bull,
Gautama, bậc tối thượng của dòng Sakya, nhớ đến nghiệp của tôi;
1129
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, aggaṭṭhāne ṭhapesi maṃ.
Sat in the assembly of bhikkhus and placed me in the foremost position.
Ngài đã ngồi giữa Tăng đoàn và đặt tôi vào vị trí tối thượng.
1130
372.
372.
372.
1131
*
*
*
1132
Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā.
My defilements are burnt, all existences are uprooted.
Các phiền não của tôi đã bị đốt cháy, tất cả các cõi hữu đã bị nhổ tận gốc.
1133
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
Like a great elephant breaking its bonds, I dwell without taints.
Như voi chúa đã cắt đứt dây trói, tôi an trú không lậu hoặc.
1134
373.
373.
373.
1135
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
My coming was indeed a good coming, to the presence of the Chief of Buddhas;
Thật là một sự đến tốt đẹp cho tôi, trước Đức Phật tối thượng;
1136
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ* .
The three knowledges have been attained, the Buddha’s Dispensation has been fulfilled.
Ba minh đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được hoàn thành.
1137
374.
374.
374.
1138
‘‘Paṭisambhidā catasso* , vimokkhāpi ca aṭṭhime;
The four analytical knowledges, and these eight liberations;
Bốn Phân Tích Giải Thích (Paṭisambhidā), và tám giải thoát này;
1139
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges have been realized, the Buddha’s Dispensation has been fulfilled.”
Sáu thắng trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được hoàn thành.”
1140
Itthaṃ sudaṃ āyasmā sāriputto thero imā gāthāyo
Thus indeed, the Venerable Elder Sāriputta uttered these verses.
Như vậy, Tôn giả Sāriputta Trưởng lão đã nói những bài kệ này.
1141
Abhāsitthāti.
He spoke.
.
1142
Sāriputtattherassāpadānaṃ paṭhamaṃ.
The First Apadāna of Elder Sāriputta.
Câu chuyện tiền kiếp của Trưởng lão Sāriputta, thứ nhất.
1143
3-2. Mahāmoggallānattheraapadānaṃ
3-2. The Apadāna of Elder Mahāmoggallāna
3-2. Câu chuyện tiền kiếp của Trưởng lão Mahāmoggallāna
1144
375.
375.
375.
1145
‘‘Anomadassī bhagavā, lokajeṭṭho narāsabho;
The Blessed One Anomadassī, Chief of the World, Bull among men,
“Đức Thế Tôn Anomadassī, bậc tối thượng của thế gian, bậc vĩ nhân trong loài người;
1146
Vihāsi himavantamhi, devasaṅghapurakkhato.
Dwelt in the Himalayas, surrounded by a host of devas.
Ngài đã cư trú ở dãy Hy Mã Lạp Sơn, được chư thiên vây quanh.
1147
376.
376.
376.
1148
‘‘Varuṇo nāma nāmena, nāgarājā ahaṃ tadā;
At that time, I was a Nāga king named Varuṇa;
Khi ấy, tôi là vua Nāga tên Varuṇa;
1149
Kāmarūpī vikubbāmi, mahodadhinivāsahaṃ.
Capable of assuming any form, I performed transformations, dwelling in the great ocean.
Có thể biến hóa theo ý muốn, tôi sống ở đại dương.
1150
377.
377.
377.
1151
‘‘Saṅgaṇiyaṃ gaṇaṃ hitvā, tūriyaṃ paṭṭhapesahaṃ;
Gathering my retinue, I set forth music;
Bỏ lại đoàn tùy tùng của mình, tôi đã bắt đầu tấu nhạc cụ;
1152
Sambuddhaṃ parivāretvā, vādesuṃ accharā tadā.
Surrounding the Buddha, the celestial nymphs played music then.
Vây quanh Đức Phật, các nàng tiên Nāga đã tấu nhạc.
1153
378.
378.
378.
1154
‘‘Vajjamānesu tūresu, devā tūrāni* vajjayuṃ;
When the musical instruments were played, the devas played their instruments;
Khi các nhạc cụ được tấu lên, các nhạc cụ của chư thiên cũng vang lên;
1155
Ubhinnaṃ saddaṃ sutvāna, buddhopi sampabujjhatha.
Having heard the sound of the two nāgas, the Buddha also awoke from his attainment.
Nghe thấy âm thanh của cả hai, Đức Phật cũng thức dậy (từ Samādhi).
1156
379.
379.
379.
1157
‘‘Nimantetvāna sambuddhaṃ, sakaṃ bhavanupāgamiṃ;
“Having invited the Fully Enlightened One, I went to my own abode;
Sau khi thỉnh Đức Phật, tôi trở về cung điện của mình;
1158
Āsanaṃ paññapetvāna, kālamārocayiṃ ahaṃ.
Having prepared a seat, I announced the time.
Sau khi sắp đặt chỗ ngồi, tôi đã báo giờ (cúng dường).
1159
380.
380.
380.
1160
‘‘Khīṇāsavasahassehi, parivuto lokanāyako;
“The Leader of the World, surrounded by thousands of Arahants,
Đấng dẫn dắt thế gian, được hàng ngàn vị A-la-hán vây quanh;
1161
Obhāsento disā sabbā, bhavanaṃ me upāgami.
Illuminating all directions, came to my abode.
Chiếu sáng khắp mọi phương, Ngài đã đến cung điện của tôi.
1162
381.
381.
381.
1163
‘‘Upaviṭṭhaṃ mahāvīraṃ, devadevaṃ narāsabhaṃ;
“The Great Hero, the God of gods, the Bull among men, who had taken his seat,
Đấng Đại Hùng, Vua của chư thiên, bậc vĩ nhân trong loài người, đang ngự tọa;
1164
Sabhikkhusaṅghaṃ tappesiṃ* , annapānenahaṃ tadā.
I then satisfied with food and drink, along with the Saṅgha of bhikkhus.
Khi ấy, tôi đã cúng dường thực phẩm và đồ uống cho Ngài cùng Tăng đoàn.
1165
382.
382.
382.
1166
‘‘Anumodi mahāvīro, sayambhū aggapuggalo;
“The Great Hero, the Self-existent, the Foremost Person,
Đấng Đại Hùng, bậc Tự Sanh, bậc tối thượng trong các cá nhân, đã tùy hỷ;
1167
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.
Having sat down with the Saṅgha of bhikkhus, expressed his appreciation with these verses.
Ngài đã ngồi giữa Tăng đoàn và nói những bài kệ này:
1168
383.
383.
383.
1169
‘‘‘Yo so* saṅghaṃ apūjesi, buddhañca lokanāyakaṃ;
“‘That one who honored the Saṅgha and the Buddha, the Leader of the World,
“Vì người ấy đã cúng dường Tăng đoàn và Đức Phật, Đấng dẫn dắt thế gian;
1170
Tena cittappasādena, devalokaṃ gamissati.
By that clarity of mind, he will go to the world of devas.
Với tâm thanh tịnh ấy, người ấy sẽ đi đến cõi trời.
1171
384.
384.
384.
1172
‘‘‘Sattasattatikkhattuñca, devarajjaṃ karissati;
“‘Seventy-seven times he will be king of devas;
Người ấy sẽ làm vua cõi trời bảy mươi bảy lần;
1173
Pathabyā rajjaṃ aṭṭhasataṃ, vasudhaṃ āvasissati.
Eight hundred times he will rule the earth, he will dwell on the earth.
Sẽ thống trị trái đất tám trăm lần, sẽ cai trị thế gian.
1174
385.
385.
385.
1175
‘‘‘Pañcapaññāsakkhattuñca, cakkavattī bhavissati;
“‘Fifty-five times he will be a Cakkavatti;
Người ấy sẽ trở thành Chuyển Luân Vương năm mươi lăm lần;
1176
Bhogā asaṅkhiyā tassa, uppajjissanti tāvade.
Countless riches will immediately arise for him.
Vô số tài sản sẽ phát sinh cho người ấy ngay lập tức.
1177
386.
386.
386.
1178
‘‘‘Aparimeyye ito kappe, okkākakulasambhavo;
“‘After immeasurable aeons from now, born in the Okkāka clan,
Từ kiếp này vô lượng kiếp về sau, một vị xuất thân từ dòng dõi Okkāka;
1179
Gotamo nāma gottena* , satthā loke bhavissati.
A Teacher named Gotama by clan will appear in the world.
Vị Đạo Sư tên Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian.
1180
387.
387.
387.
1181
‘‘‘Nirayā so cavitvāna, manussataṃ gamissati;
“‘Having passed away from hell, he will attain human existence;
Người ấy sẽ chuyển từ địa ngục, và tái sinh làm người;
1182
Kolito nāma nāmena, brahmabandhu bhavissati.
He will be a brahmin by the name Kolita.
Sẽ là một Bà La Môn tên Kolita.
1183
388.
388.
388.
1184
‘‘‘So pacchā pabbajitvāna, kusalamūlena codito;
“‘Later, having gone forth, urged by wholesome roots,
Sau đó, người ấy sẽ xuất gia, được thúc đẩy bởi căn lành;
1185
Gotamassa bhagavato, dutiyo hessati sāvako.
He will be the second chief disciple of the Buddha Gotama.
Sẽ là đệ tử thứ hai của Đức Thế Tôn Gotama.
1186
389.
387.
389.
1187
‘‘‘Āraddhavīriyo pahitatto, iddhiyā pāramiṃ gato;
“‘Having aroused energy, with mind directed, having reached the perfection of psychic power,
Người ấy sẽ tinh tấn, tâm hướng đến Niết Bàn, đạt đến sự hoàn hảo về thần thông;
1188
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo’.
Having fully understood all defilements, he will attain Nibbāna, stainless.’
Sau khi thấu triệt mọi lậu hoặc, người ấy sẽ nhập Niết Bàn không lậu hoặc.”
1189
390.
390.
390.
1190
‘‘Pāpamittopanissāya, kāmarāgavasaṃ gato;
“Associated with evil friends, I fell under the sway of sensual craving;
Vì kết giao với bạn ác, tôi đã bị dục ái chi phối;
1191
Mātaraṃ pitarañcāpi, ghātayiṃ duṭṭhamānaso.
With a wicked mind, I killed my mother and father.
Với tâm ác độc, tôi đã giết cha mẹ mình.
1192
391.
391.
391.
1193
‘‘Yaṃ yaṃ yonupapajjāmi, nirayaṃ atha mānusaṃ;
“Whatever realm I was reborn in, whether hell or human,
Bất cứ cõi nào tôi tái sinh, dù là địa ngục hay loài người;
1194
Pāpakammasamaṅgitā, bhinnasīso marāmahaṃ.
Due to being endowed with evil kamma, I died with a broken head.
Do nghiệp ác đã làm, tôi đã chết với đầu bị vỡ.
1195
392.
392.
392.
1196
‘‘Idaṃ pacchimakaṃ mayhaṃ, carimo vattate bhavo;
“This is my last, my final existence is now occurring;
Đây là lần cuối cùng của tôi, kiếp sống cuối cùng đang diễn ra;
1197
Idhāpi ediso mayhaṃ, maraṇakāle bhavissati.
Here too, such will be my fate at the time of death.
Ở kiếp này cũng vậy, cái chết của tôi sẽ diễn ra như thế.
1198
393.
393.
393.
1199
‘‘Pavivekamanuyutto, samādhibhāvanārato;
“Devoted to seclusion, delighting in the development of concentration,
Chuyên cần trong sự độc cư, hoan hỷ tu tập Samādhi;
1200
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
Having fully understood all defilements, I dwell without defilements.
Sau khi thấu triệt mọi lậu hoặc, tôi an trú không lậu hoặc.
1201
394.
394.
394.
1202
‘‘Dharaṇimpi sugambhīraṃ, bahalaṃ duppadhaṃsiyaṃ;
“Even the very deep, thick, and impregnable earth,
Ngay cả trái đất sâu thẳm, dày đặc và khó lay chuyển;
1203
Vāmaṅguṭṭhena khobheyyaṃ, iddhiyā pāramiṃ gato.
Having reached the perfection of psychic power, I could shake with my left big toe.
Tôi có thể làm rung chuyển bằng ngón chân cái bên trái, vì đã đạt đến sự hoàn hảo về thần thông.
1204
395.
395.
395.
1205
‘‘Asmimānaṃ na passāmi, māno mayhaṃ na vijjati;
“I do not see the conceit ‘I am’; conceit does not exist for me;
Tôi không thấy ngã mạn, không có kiêu mạn trong tôi;
1206
Sāmaṇere upādāya, garucittaṃ karomahaṃ.
Even towards novices, I maintain a respectful attitude.
Tôi kính trọng ngay cả các Sāmaṇera.
1207
396.
396.
396.
1208
‘‘Aparimeyye ito kappe, yaṃ kammamabhinīhariṃ;
“After immeasurable aeons from now, the kamma I performed,
Nghiệp mà tôi đã thực hiện từ vô lượng kiếp trước;
1209
Tāhaṃ bhūmimanuppatto, pattomhi āsavakkhayaṃ.
I have attained that state; I have reached the destruction of defilements.
Tôi đã đạt đến cảnh giới đó, tôi đã đạt đến sự diệt trừ các lậu hoặc.
1210
397.
397.
397.
1211
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
“The four analytical knowledges, and these eight liberations,
Bốn Phân Tích Giải Thích (Paṭisambhidā), và tám giải thoát này;
1212
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges have been realized; the Buddha’s teaching has been done.”
Sáu thắng trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được hoàn thành.”
1213
Itthaṃ sudaṃ āyasmā mahāmoggallāno thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Elder Mahāmoggallāna spoke these verses.
Như vậy, Tôn giả Mahāmoggallāna Trưởng lão đã nói những bài kệ này.
1214
Mahāmoggallānattherassāpadānaṃ dutiyaṃ.
The Second Apadāna of the Elder Mahāmoggallāna.
Câu chuyện tiền kiếp của Trưởng lão Mahāmoggallāna, thứ hai.
1215
3-3. Mahākassapattheraapadānaṃ
3-3. The Apadāna of the Elder Mahākassapa
3-3. Câu chuyện tiền kiếp của Trưởng lão Mahākassapa
1216
398.
398.
398.
1217
‘‘Padumuttarassa bhagavato, lokajeṭṭhassa tādino;
“When the Buddha Padumuttara, the Foremost of the World, the Steadfast One,
Vào thời Đức Phật Padumuttara, bậc tối thắng của thế gian, bậc như vậy;
1218
Nibbute lokanāthamhi, pūjaṃ kubbanti satthuno.
Had attained Nibbāna, people were making offerings to the Teacher.
Khi bậc Hộ Thế đã nhập Niết Bàn, họ thực hiện sự cúng dường Đức Đạo Sư.
1219
399.
399.
399.
1220
‘‘Udaggacittā janatā, āmoditapamoditā;
“The people, with uplifted minds, greatly gladdened and delighted,
‘‘Những người dân với tâm phấn khởi, tràn đầy hân hoan và hoan hỷ;
1221
Tesu saṃvegajātesu, pīti me udapajjatha.
As they became inspired, joy arose in me.
Khi lòng sùng kính khởi lên trong họ, niềm hoan hỷ đã sinh khởi trong tôi.
1222
400.
400.
400.
1223
‘‘Ñātimitte samānetvā, idaṃ vacanamabraviṃ;
“Having gathered my relatives and friends, I spoke this word:
‘‘Tôi đã tập hợp bạn bè và thân quyến, rồi nói lời này:
1224
Parinibbuto mahāvīro, handa pūjaṃ karomase.
‘The Great Hero has attained parinibbāna; come, let us make an offering.’
‘Đấng Đại Hùng đã nhập Niết Bàn, chúng ta hãy cùng nhau cúng dường!’
1225
401.
401.
401.
1226
‘‘Sādhūti te paṭissutvā, bhiyyo hāsaṃ janiṃsu me;
“They assented, saying ‘So be it,’ and increased my joy even more;
‘‘Họ đồng thanh ‘Lành thay!’ rồi càng thêm hoan hỷ với tôi;
1227
Buddhasmiṃ lokanāthamhi, kāhāma puññasañcayaṃ.
‘We will accumulate merit in the Buddha, the Leader of the World.’
‘Chúng ta sẽ tích lũy công đức nơi Đức Phật, bậc Hộ Thế!’
1228
402.
402.
402.
1229
‘‘Agghiyaṃ sukataṃ katvā, satahatthasamuggataṃ;
“Having made a well-crafted offering-house, a hundred cubits high,
‘‘Sau khi tạo một ngôi điện cúng dường được làm tốt, cao một trăm cubit;
1230
Diyaḍḍhahatthapatthaṭaṃ, vimānaṃ nabhamuggataṃ.
One and a half cubits wide, a mansion rising to the sky.
Rộng một trăm rưỡi cubit, một cung điện vươn lên bầu trời.
1231
403.
403.
403.
1232
‘‘Katvāna hammiyaṃ tattha, tālapantīhi cittitaṃ;
“Having built a palace there, adorned with rows of palm trees,
‘‘Sau khi xây dựng một ngôi nhà cao ở đó, được trang trí bằng hàng cây thốt nốt;
1233
Sakaṃ cittaṃ pasādetvā, cetiyaṃ pūjayuttamaṃ.
Having purified my mind, I honored the supreme cetiya.
Sau khi làm cho tâm mình thanh tịnh, tôi đã cúng dường bảo tháp tối thượng.
1234
404.
404.
404.
1235
‘‘Aggikkhandhova jalito, kiṃsuko iva* phullito;
“It blazed like a mass of fire, it blossomed like a kiṃsuka tree;
‘‘Nó rực rỡ như một đống lửa, nở rộ như cây Pāṭalī (kiṃsuka);
1236
Indalaṭṭhīva ākāse, obhāseti catuddisā.
Like Indra’s banner in the sky, it illuminated all four directions.
Như cột Indra trên bầu trời, nó chiếu sáng khắp bốn phương.
1237
405.
405.
405.
1238
‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, katvāna kusalaṃ bahuṃ;
“Having purified my mind there, and performed much wholesome kamma,
‘‘Sau khi làm cho tâm mình thanh tịnh ở đó, và tạo nhiều công đức;
1239
Pubbakammaṃ saritvāna, tidasaṃ upapajjahaṃ.
Recalling my former kamma, I was reborn among the devas of Tāvatiṃsa.
Sau khi nhớ lại nghiệp quá khứ của mình, tôi đã tái sinh vào cõi ba mươi ba chư thiên.
1240
406.
406.
406.
1241
‘‘Sahassayuttaṃ hayavāhiṃ, dibbayānamadhiṭṭhito;
“Seated in a divine chariot drawn by a thousand horses,
‘‘Ngự trên cỗ xe trời có một ngàn ngựa kéo;
1242
Ubbiddhaṃ bhavanaṃ mayhaṃ, sattabhūmaṃ samuggataṃ.
My abode was lofty, a seven-storied mansion, well-risen.
Cung điện của tôi cao vút, có bảy tầng.
1243
407.
407.
407.
1244
‘‘Kūṭāgārasahassāni, sabbasoṇṇamayā ahuṃ;
Thousands of pinnacled mansions, all made of gold, came into being;
‘‘Hàng ngàn nhà có mái nhọn, tất cả đều làm bằng vàng;
1245
Jalanti sakatejena, disā sabbā pabhāsayaṃ.
Shining with their own splendor, illuminating all directions.
Tự mình chiếu sáng, làm rực rỡ khắp các phương.
1246
408.
408.
408.
1247
‘‘Santi aññepi niyyūhā, lohitaṅgamayā tadā;
At that time, there were other pinnacles made of rubies;
‘‘Khi đó, cũng có những tháp nhỏ khác làm bằng đá quý màu đỏ;
1248
Tepi jotanti ābhāya, samantā caturo disā.
They too shone with radiance, illuminating the four directions all around.
Chúng cũng phát sáng rực rỡ, chiếu rọi khắp bốn phương.
1249
409.
409.
409.
1250
‘‘Puññakammābhinibbattā, kūṭāgārā sunimmitā;
Well-built pinnacled mansions, arisen from wholesome kamma;
‘‘Những nhà có mái nhọn được xây dựng tốt, sinh ra từ nghiệp công đức;
1251
Maṇimayāpi jotanti, disā dasa* samantato.
Those made of gems also shone, illuminating the ten directions all around.
Cũng làm bằng ngọc báu, chiếu sáng khắp mười phương.
1252
410.
410.
410.
1253
‘‘Tesaṃ ujjotamānānaṃ, obhāso vipulo ahu;
As they shone forth, a vast radiance arose;
‘‘Khi chúng phát sáng, một ánh hào quang rộng lớn đã sinh khởi;
1254
Sabbe deve abhibhomi, puññakammassidaṃ phalaṃ.
I surpassed all devas—this is the fruit of wholesome kamma.
Tôi vượt trội hơn tất cả các vị trời, đây là quả của nghiệp công đức.
1255
411.
411.
411.
1256
‘‘Saṭṭhikappasahassamhi, ubbiddho nāma khattiyo;
Sixty thousand kappas ago, I was a khattiya named Ubbiddha;
‘‘Sáu mươi ngàn kiếp trước, tôi là một vị vua tên là Ubbiddha;
1257
Cāturanto vijitāvī, pathaviṃ āvasiṃ ahaṃ.
A conqueror of the four quarters, I ruled the earth.
Là một người chinh phục khắp bốn phương, tôi đã cai trị trái đất.
1258
412.
412.
412.
1259
‘‘Tatheva bhaddake kappe, tiṃsakkhattuṃ ahosahaṃ;
Likewise, in this auspicious kappa, I was a Cakkavatti thirty times;
‘‘Cũng trong kiếp hiền, tôi đã làm vua ba mươi lần;
1260
Sakakammābhiraddhomhi, cakkavattī mahabbalo.
Delighting in my own deeds, I was a Cakkavatti of great power.
Tôi là một vị Chuyển Luân Vương với sức mạnh vĩ đại, yêu thích nghiệp của mình.
1261
413.
413.
413.
1262
‘‘Sattaratanasampanno, catudīpamhi issaro;
Endowed with the seven jewels, a sovereign over the four continents;
‘‘Đầy đủ bảy báu, là chúa tể của bốn châu lục;
1263
Tatthāpi bhavanaṃ mayhaṃ, indalaṭṭhīva uggataṃ.
Even there, my mansion rose up like a thunderbolt.
Ở đó, cung điện của tôi cũng vươn cao như cột Indra.
1264
414.
414.
414.
1265
‘‘Āyāmato catubbīsaṃ, vitthārena ca dvādasa;
Twenty-four yojanas in length, and twelve in width;
‘‘Chiều dài hai mươi bốn (yojana), và chiều rộng mười hai (yojana);
1266
Rammaṇaṃ* nāma nagaraṃ, daḷhapākāratoraṇaṃ.
The city named Rammaṇa, with strong walls and gateways.
Một thành phố tên là Rammaṇa, với tường thành và cổng chào kiên cố.
1267
415.
415.
415.
1268
‘‘Āyāmato pañcasataṃ, vitthārena tadaḍḍhakaṃ;
Five hundred yojanas in length, and half that in width;
‘‘Chiều dài năm trăm (yojana), và chiều rộng một nửa số đó;
1269
Ākiṇṇaṃ janakāyehi, tidasānaṃ puraṃ viya.
Crowded with people, like the city of the Tāvatiṃsa devas.
Đông đúc dân chúng, như thành phố của chư thiên.
1270
416.
416.
416.
1271
‘‘Yathā sūcighare sūcī, pakkhittā paṇṇavīsati;
Just as twenty-five needles, placed in a needle-case,
‘‘Như hai mươi lăm cây kim được đặt vào một hộp kim;
1272
Aññamaññaṃ paghaṭṭenti, ākiṇṇaṃ hoti laṅkataṃ* .
Collide with each other, so crowded and adorned it was.
Chúng chạm vào nhau, trở nên đông đúc và lộn xộn.
1273
417.
417.
417.
1274
‘‘Evampi nagaraṃ mayhaṃ, hatthissarathasaṃkulaṃ;
Thus, my city, crowded with elephants, horses, and chariots;
‘‘Cũng vậy, thành phố của tôi, đầy voi, ngựa và xe;
1275
Manussehi sadākiṇṇaṃ, rammaṇaṃ nagaruttamaṃ.
Always thronged with people, Rammaṇa, the supreme city.
Thành phố Rammaṇa tối thượng, luôn đông đúc người.
1276
418.
418.
418.
1277
‘‘Tattha bhutvā pivitvā ca, puna devattanaṃ gato* .
Having eaten and drunk there, I again attained divinity.
‘‘Ở đó, sau khi ăn uống, tôi lại tái sinh làm chư thiên.
1278
Bhave pacchimake mayhaṃ, ahosi kulasampadā.
In my last existence, I had the prosperity of a family.
Trong kiếp cuối cùng của tôi, sự thịnh vượng gia đình đã có.
1279
419.
419.
419.
1280
‘‘Brāhmaññakulasambhūto, mahāratanasañcayo;
Born into a brahmin family, a great accumulation of jewels;
‘‘Sinh ra trong một gia đình Bà-la-môn, với kho tàng châu báu vĩ đại;
1281
Asītikoṭiyo hitvā, hiraññassāpi pabbajiṃ.
Having given up eighty crores of gold, I went forth into homelessness.
Sau khi từ bỏ tám mươi triệu vàng bạc, tôi đã xuất gia.
1282
420.
420.
420.
1283
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
The four Paṭisambhidās, and these eight Vimokkhas;
‘‘Bốn Tuệ Phân Tích, và tám Giải Thoát này;
1284
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six Abhiññās are realized, the Buddha's Dispensation has been fulfilled.”
Sáu Thắng Trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.’’
1285
Itthaṃ sudaṃ āyasmā mahākassapo thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Mahākassapa Thera spoke these verses.
Như vậy, Trưởng lão Mahākassapa đã nói những câu kệ này.
1286
Mahākassapattherassāpadānaṃ tatiyaṃ.
The third Apadāna of Mahākassapa Thera.
Chuyện tiền thân của Trưởng lão Mahākassapa, thứ ba.
1287
3-4. Anuruddhattheraapadānaṃ
3-4. The Apadāna of Anuruddha Thera
3-4. Chuyện tiền thân của Trưởng lão Anuruddha
1288
421.
421.
421.
1289
‘‘Sumedhaṃ bhagavantāhaṃ, lokajeṭṭhaṃ narāsabhaṃ;
“I saw the Blessed One Sumedha, chief of the world, bull among men;
‘‘Tôi đã thấy Đức Thế Tôn Sumedha, bậc tối thượng trong thế gian, bậc nhân hùng;
1290
Vūpakaṭṭhaṃ viharantaṃ, addasaṃ lokanāyakaṃ.
The leader of the world, dwelling in seclusion.
Đấng lãnh đạo thế gian đang sống viễn ly.
1291
422.
422.
422.
1292
‘‘Upagantvāna sambuddhaṃ, sumedhaṃ lokanāyakaṃ;
Having approached the Fully Enlightened One, Sumedha, the leader of the world;
‘‘Sau khi đến gần Đức Sambuddha Sumedha, bậc lãnh đạo thế gian;
1293
Añjaliṃ paggahetvāna, buddhaseṭṭhamayācahaṃ.
Having raised my hands in Añjali, I implored the best of Buddhas.
Tôi đã chắp tay và thỉnh cầu Đức Phật tối thượng.
1294
423.
423.
423.
1295
‘‘Anukampa mahāvīra, lokajeṭṭha narāsabha;
‘Have compassion, Great Hero, chief of the world, bull among men;
‘‘‘Xin Đức Đại Hùng, bậc tối thượng trong thế gian, bậc nhân hùng, hãy thương xót;
1296
Padīpaṃ te padassāmi, rukkhamūlamhi jhāyato.
I shall offer a lamp to you, meditating at the root of a tree.’
Con sẽ dâng đèn cho Ngài, khi Ngài đang thiền định dưới gốc cây.’
1297
424.
424.
424.
1298
‘‘Adhivāsesi so dhīro, sayambhū vadataṃ varo;
That wise one, the Self-existent, the best of speakers, consented;
‘‘Đấng Trí Giả, bậc Tự Sinh, tối thượng trong những người thuyết giảng, đã chấp thuận;
1299
Dumesu vinivijjhitvā, yantaṃ yojiyahaṃ tadā.
Having pierced the trees, I then fitted a machine.
Khi đó, tôi đã đục xuyên qua các cây, rồi lắp đặt một cỗ máy.
1300
425.
425.
425.
1301
‘‘Sahassavaṭṭiṃ pādāsiṃ, buddhassa lokabandhuno;
I offered a thousand wicks to the Buddha, the kinsman of the world;
‘‘Tôi đã dâng một ngàn ngọn đèn cho Đức Phật, bậc thân hữu của thế gian;
1302
Sattāhaṃ pajjalitvāna, dīpā vūpasamiṃsu me.
Having burned for seven days, my lamps were extinguished.
Sau khi cháy sáng bảy ngày, những ngọn đèn của tôi đã tắt.
1303
426.
426.
426.
1304
‘‘Tena cittappasādena, cetanāpaṇidhīhi ca;
By that clarity of mind, and by those aspirations;
‘‘Với sự thanh tịnh của tâm ấy, và những lời nguyện;
1305
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, vimānamupapajjahaṃ.
Having abandoned my human body, I was reborn in a celestial mansion.
Sau khi từ bỏ thân người, tôi đã tái sinh vào một cung điện trời.
1306
427.
427.
427.
1307
‘‘Upapannassa devattaṃ, byamhaṃ āsi sunimmitaṃ;
When I was reborn as a deva, a well-built mansion appeared;
‘‘Khi tôi tái sinh làm chư thiên, một cung điện trời đã được tạo ra tốt đẹp;
1308
Samantato pajjalati, dīpadānassidaṃ phalaṃ.
It shone all around—this is the fruit of the lamp offering.
Nó chiếu sáng khắp nơi, đây là quả của việc bố thí đèn.
1309
428.
428.
428.
1310
‘‘Samantā yojanasataṃ, virocesimahaṃ tadā;
At that time, I shone for a hundred yojanas all around;
‘‘Khi đó, tôi đã tỏa sáng khắp một trăm yojana;
1311
Sabbe deve abhibhomi, dīpadānassidaṃ phalaṃ.
I surpassed all devas—this is the fruit of the lamp offering.
Tôi vượt trội hơn tất cả các vị trời, đây là quả của việc bố thí đèn.
1312
429.
429.
429.
1313
‘‘Tiṃsakappāni devindo, devarajjamakārayiṃ;
For thirty kappas, I reigned as the lord of devas;
‘‘Trong ba mươi kiếp, tôi đã làm vua các vị trời, Indra;
1314
Na maṃ kecītimaññanti, dīpadānassidaṃ phalaṃ.
No one dared to disrespect me—this is the fruit of the lamp offering.
Không ai dám khinh thường tôi, đây là quả của việc bố thí đèn.
1315
430.
430.
430.
1316
‘‘Aṭṭhavīsatikkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ;
And twenty-eight times, I was a Cakkavatti;
‘‘Và hai mươi tám lần, tôi đã làm Chuyển Luân Vương;
1317
Divā rattiñca passāmi, samantā yojanaṃ tadā.
Then, I could see for a yojana all around, day and night.
Khi đó, tôi có thể nhìn thấy khắp một yojana cả ngày lẫn đêm.
1318
431.
431.
431.
1319
‘‘Sahassalokaṃ ñāṇena, passāmi satthu sāsane;
In the Teacher’s Dispensation, I see a thousand worlds with my knowledge;
‘‘Trong giáo pháp của Đức Đạo Sư, tôi nhìn thấy một ngàn thế giới bằng tuệ giác;
1320
Dibbacakkhumanuppatto, dīpadānassidaṃ phalaṃ.
I have attained the divine eye—this is the fruit of the lamp offering.
Tôi đã đạt được thiên nhãn, đây là quả của việc bố thí đèn.
1321
432.
432.
432.
1322
‘‘Sumedho nāma sambuddho, tiṃsakappasahassito;
Thirty thousand kappas ago, there was a Fully Enlightened One named Sumedha;
‘‘Đức Sambuddha tên là Sumedha, ba mươi ngàn kiếp trước;
1323
Tassa dīpo mayā dinno, vippasannena cetasā.
To him, I offered a lamp with a mind deeply purified.
Tôi đã dâng đèn cho Ngài, với tâm ý hoàn toàn thanh tịnh.
1324
433.
433.
433.
1325
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
The four Paṭisambhidās, and these eight Vimokkhas;
‘‘Bốn Tuệ Phân Tích, và tám Giải Thoát này;
1326
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six Abhiññās are realized, the Buddha's Dispensation has been fulfilled.”
Sáu Thắng Trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.’’
1327
Itthaṃ sudaṃ āyasmā anuruddho thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Anuruddha Thera spoke these verses.
Như vậy, Trưởng lão Anuruddha đã nói những câu kệ này.
1328
Anuruddhattherassāpadānaṃ catutthaṃ.
The fourth Apadāna of Anuruddha Thera.
Chuyện tiền thân của Trưởng lão Anuruddha, thứ tư.
1329
3-5. Puṇṇamantāṇiputtattheraapadānaṃ
3-5. The Apadāna of Puṇṇamantāṇiputta Thera
3-5. Chuyện tiền thân của Trưởng lão Puṇṇamantāṇiputta
1330
434.
434.
434.
1331
‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
‘‘Knowing the divisions of the Vedas, bearing the Vedas, gone to the other shore of the three Vedas;
‘‘Là một người học hỏi, giữ gìn các bài chú, thông thạo ba bộ Veda;
1332
Purakkhatomhi sissehi, upagacchiṃ naruttamaṃ.
I was surrounded by disciples and approached the Supreme Man.
Được các đệ tử vây quanh, tôi đã đến gần bậc nhân tối thượng.
1333
435.
435.
435.
1334
‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
‘‘Padumuttara, the knower of worlds, the recipient of offerings;
‘‘Đức Padumuttara, bậc hiểu biết thế gian, bậc đáng thọ nhận lễ vật;
1335
Mama kammaṃ pakittesi, saṅkhittena mahāmuni.
The Great Sage briefly declared my deed.
Đấng Đại Hiền đã tóm tắt và kể về nghiệp của tôi.
1336
436.
436.
436.
1337
‘‘Tāhaṃ dhammaṃ suṇitvāna, abhivādetvāna satthuno;
‘‘Having heard that Dhamma, and having saluted the Teacher;
‘‘Sau khi nghe Pháp ấy, và đảnh lễ Đức Đạo Sư;
1338
Añjaliṃ paggahetvāna, pakkamiṃ* dakkhiṇāmukho.
Having raised my clasped hands, I departed facing south.
Tôi đã chắp tay và quay về phía nam.
1339
437.
437.
437.
1340
‘‘Saṅkhittena suṇitvāna, vitthārena abhāsayiṃ* ;
‘‘Having heard it briefly, I expounded it extensively;
‘‘Sau khi nghe tóm tắt, tôi đã giảng giải rộng rãi;
1341
Sabbe sissā attamanā, sutvāna mama bhāsato;
All my disciples, joyful, having heard my discourse;
Tất cả các đệ tử đều hoan hỷ, sau khi nghe tôi giảng;
1342
Sakaṃ diṭṭhiṃ vinodetvā, buddhe cittaṃ pasādayuṃ.
Dispelling their own views, they clarified their minds in the Buddha.
Họ đã từ bỏ tà kiến của mình, và làm cho tâm mình thanh tịnh nơi Đức Phật.
1343
438.
438.
438.
1344
‘‘Saṅkhittenapi desemi, vitthārena tathevahaṃ* ;
‘‘I teach briefly and also extensively;
‘‘Tôi giảng giải cả tóm tắt và rộng rãi;
1345
Abhidhammanayaññūhaṃ, kathāvatthuvisuddhiyā;
Skilled in the method of Abhidhamma, for the purification of the Kathāvatthu;
Tôi là người thông hiểu phương pháp Abhidhamma, về sự thanh tịnh của các đề mục thảo luận;
1346
Sabbesaṃ viññāpetvāna, viharāmi anāsavo.
Having made everyone understand, I dwell taintless.
Sau khi làm cho tất cả mọi người hiểu rõ, tôi sống không lậu hoặc.
1347
439.
439.
439.
1348
‘‘Ito pañcasate kappe, caturo suppakāsakā;
‘‘Five hundred aeons ago from now, there were four Suppakāsakas;
‘‘Năm trăm kiếp trước, có bốn vị Chuyển Luân Vương tên là Suppakāsaka;
1349
Sattaratanasampannā, catudīpamhi issarā.
Endowed with seven treasures, rulers of the four continents.
Đầy đủ bảy báu, là chúa tể của bốn châu lục.
1350
440.
440.
440.
1351
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
‘‘The four analytical knowledges, and these eight liberations;
‘‘Bốn Tuệ Phân Tích, và tám Giải Thoát này;
1352
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six supernormal powers have been realized, the Buddha’s teaching has been accomplished.’’
Sáu Thắng Trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.’’
1353
Itthaṃ sudaṃ āyasmā puṇṇo mantāṇiputto thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Puṇṇa Mantāṇiputta Thera uttered these verses.
Như vậy, Trưởng lão Puṇṇamantāṇiputta đã nói những câu kệ này.
1354
Puṇṇamantāṇiputtattherassāpadānaṃ pañcamaṃ.
The fifth Apadāna of Thera Puṇṇa Mantāṇiputta.
Chuyện tiền thân của Trưởng lão Puṇṇamantāṇiputta, thứ năm.
1355
3-6. Upālittheraapadānaṃ
3-6. The Apadāna of Thera Upāli
3-6. Chuyện tiền thân của Trưởng lão Upāli
1356
441.
441.
441.
1357
‘‘Nagare haṃsavatiyā, sujāto nāma brāhmaṇo;
‘‘In the city of Haṃsavatī, there was a brahmin named Sujāta;
‘‘Tại thành phố Haṃsavatī, có một Bà-la-môn tên là Sujāta;
1358
Asītikoṭinicayo, pahūtadhanadhaññavā.
Possessing eighty crores of wealth, abundant in riches and grain.
Với tám mươi triệu tài sản tích lũy, sở hữu nhiều của cải và ngũ cốc.
1359
442.
442.
442.
1360
‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
‘‘Knowing the divisions of the Vedas, bearing the Vedas, gone to the other shore of the three Vedas;
‘‘Là một người học hỏi, giữ gìn các bài chú, thông thạo ba bộ Veda;
1361
Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato.
He had reached perfection in omens, history, and his own doctrine.
Thành thạo về tướng số, lịch sử và giáo pháp của chính mình.
1362
443.
443.
443.
1363
‘‘Paribbājā ekasikhā* , gotamā
‘‘Wanderers, ascetics with a single topknot, Gotama’s
‘‘Những người du sĩ, những người tu khổ hạnh chỉ có một búi tóc, thuộc dòng Gotama
1364
Buddhasāvakā* .
Disciples of the Buddha.
những đệ tử của Đức Phật.
1365
Carakā tāpasā ceva, caranti mahiyā tadā.
Wanderers and ascetics, they roamed the earth then.
Những người hành khất và những người tu khổ hạnh, khi đó đang đi khắp trái đất.
1366
444.
444.
444.
1367
‘‘Tepi maṃ parivārenti, brāhmaṇo vissuto iti;
‘‘They also surrounded me, thinking, ‘This brahmin is renowned’;
‘‘Họ cũng vây quanh tôi, vì tôi là một Bà-la-môn nổi tiếng;
1368
Bahujjano maṃ pūjeti, nāhaṃ pūjemi kiñcanaṃ.
Many people honored me, but I honored no one.
Nhiều người cúng dường tôi, nhưng tôi không cúng dường bất cứ ai.
1369
445.
445.
445.
1370
‘‘Pūjārahaṃ na passāmi, mānatthaddho ahaṃ tadā;
‘‘I saw no one worthy of honor, I was stiff with pride then;
‘‘Tôi không thấy ai đáng được cúng dường, khi đó tôi kiêu ngạo;
1371
Buddhoti vacanaṃ natthi, tāva nuppajjate jino.
There was no mention of ‘Buddha’, for the Conqueror had not yet arisen.
Không có từ ‘Phật’, cho đến khi Đấng Chiến Thắng xuất hiện.
1372
446.
446.
446.
1373
‘‘Accayena ahorattaṃ, padumuttaranāmako* ;
‘‘After the passage of days and nights, the Buddha named Padumuttara;
‘‘Sau khi ngày đêm trôi qua, một vị tên là Padumuttara;
1374
Sabbaṃ tamaṃ vinodetvā, loke uppajji cakkhumā.
The Seer arose in the world, dispelling all darkness.
Đấng có mắt đã xuất hiện trong thế gian, xua tan mọi bóng tối.
1375
447.
447.
447.
1376
‘‘Vitthārike bāhujaññe, puthubhūte ca sāsane;
‘‘When the teaching was widespread, known to many, and greatly expanded;
Khi giáo pháp được truyền bá rộng rãi khắp nơi, khi nhiều người biết đến và trở nên phổ biến;
1377
Upāgami tadā buddho, nagaraṃ haṃsasavhayaṃ.
Then the Buddha approached the city named Haṃsa.
Khi ấy, Đức Phật Padumuttara đã đến thành phố tên Hamsa.
1378
448.
448.
448.
1379
‘‘Pitu atthāya so buddho, dhammaṃ desesi cakkhumā;
‘‘For the benefit of his father, that Buddha, the Seer, taught the Dhamma;
Đức Phật ấy, bậc có năm nhãn, đã thuyết pháp vì lợi ích của phụ vương Ananda.
1380
Tena kālena parisā, samantā yojanaṃ tadā.
At that time, the assembly extended for a yojana all around.
Vào thời điểm đó, hội chúng trải rộng khắp một dojana xung quanh.
1381
449.
449.
449.
1382
‘‘Sammato manujānaṃ so, sunando nāma tāpaso;
‘‘A recluse named Sunanda, revered by men;
Có một đạo sĩ tên Sunanda, được mọi người tôn kính là bậc tối thượng.
1383
Yāvatā buddhaparisā, pupphehacchādayī tadā.
Covered the entire Buddha-assembly with flowers then.
Khi ấy, ông đã phủ đầy hoa khắp nơi mà hội chúng của Đức Phật đang hiện diện.
1384
450.
450.
450.
1385
‘‘Catusaccaṃ pakāsente, seṭṭhe ca* pupphamaṇḍape;
‘‘As the four noble truths were proclaimed, beneath the excellent flower canopy;
Khi bậc tối thượng đang tuyên thuyết Tứ Diệu Đế dưới lều hoa,
1386
Koṭisatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.
There was an understanding of the Dhamma for a hundred thousand crores of beings.
Một trăm ngàn crore người đã chứng ngộ Pháp.
1387
451.
451.
451.
1388
‘‘Sattarattindivaṃ buddho, vassetvā dhammavuṭṭhiyo;
‘‘The Buddha, having showered Dhamma-rain for seven days and nights;
Đức Phật đã ban mưa pháp trong bảy ngày bảy đêm.
1389
Aṭṭhame divase patte, sunandaṃ kittayī jino.
When the eighth day arrived, the Conqueror praised Sunanda.
Đến ngày thứ tám, Đức Chiến Thắng đã tán dương đạo sĩ Sunanda.
1390
452.
452.
452.
1391
‘‘Devaloke manusse vā, saṃsaranto ayaṃ bhave;
‘‘Wandering in this existence, whether in the deva-world or among humans;
Người này, khi luân chuyển trong các cõi, dù là cõi trời hay cõi người,
1392
Sabbesaṃ pavaro hutvā, bhavesu saṃsarissati.
He shall be supreme among all, and wander through existences.
Sẽ là bậc tối thắng trong tất cả, và sẽ tiếp tục luân chuyển trong các cõi.
1393
453.
453.
453.
1394
‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
‘‘In a hundred thousand aeons, born into the Okkāka clan;
Trong một trăm ngàn đại kiếp (kappa), một bậc sinh ra trong dòng dõi Okkāka,
1395
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
A Teacher named Gotama by clan, will arise in the world.
Bậc Đạo Sư tên Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian.
1396
454.
454.
454.
1397
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
‘‘An heir to his Dhamma, born from his heart, created by the Dhamma;
Trong giáo pháp của Ngài, một người con chính thống, được Pháp tạo nên,
1398
Mantāṇiputto puṇṇoti, hessati satthu sāvako.
A disciple of the Teacher will be Puṇṇa Mantāṇiputta.
Sẽ là đệ tử của Bậc Đạo Sư, tên là Puṇṇa, con của Mantāṇī.
1399
455.
455.
455.
1400
‘‘Evaṃ kittayi sambuddho, sunandaṃ tāpasaṃ tadā;
‘‘Thus did the Fully Enlightened One praise the recluse Sunanda then;
Đức Sambuddha đã tán dương đạo sĩ Sunanda như vậy vào lúc đó,
1401
Hāsayanto janaṃ sabbaṃ, dassayanto sakaṃ balaṃ.
Delighting all people, showing his own power.
Làm cho mọi người hoan hỷ, và hiển bày năng lực của mình.
1402
456.
456.
456.
1403
‘‘Katañjalī namassanti, sunandaṃ tāpasaṃ janā;
‘‘People, with clasped hands, paid homage to the recluse Sunanda;
Mọi người chắp tay cung kính đạo sĩ Sunanda,
1404
Buddhe kāraṃ karitvāna, sodhesi gatimattano.
Having performed a good deed for the Buddha, he purified his destiny.
Sau khi đã tạo công đức với Đức Phật, ông đã thanh tịnh con đường tái sinh của mình.
1405
457.
457.
457.
1406
‘‘Tattha me ahu saṅkappo, sutvāna munino vacaṃ;
‘‘There arose a thought in me, having heard the Sage’s words;
Khi ấy, sau khi nghe lời của bậc ẩn sĩ, ý định đã khởi lên trong tôi:
1407
Ahampi kāraṃ kassāmi, yathā passāmi gotamaṃ.
‘I too will perform a good deed, so that I may see Gotama.’
"Tôi cũng sẽ tạo công đức để có thể gặp được Đức Gotama."
1408
458.
458.
458.
1409
‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, kiriyaṃ cintayiṃ mama;
‘‘Thus having reflected, I considered my action;
Sau khi suy nghĩ như vậy, tôi đã quán xét hành động của mình:
1410
Kyāhaṃ kammaṃ ācarāmi, puññakkhette anuttare.
‘What deed shall I perform in the unsurpassed field of merit?’
"Tôi nên thực hiện công đức gì trong ruộng phước vô thượng này?"
1411
459.
459.
459.
1412
‘‘Ayañca pāṭhiko bhikkhu, sabbapāṭhissa sāsane;
‘‘And this monk, a reciter, in the teaching of the All-Reciter;
Vị tỳ khưu này là người tụng đọc trong giáo pháp của bậc thuyết tất cả,
1413
Vinaye agganikkhitto, taṃ ṭhānaṃ patthaye ahaṃ.
Is placed foremost in Vinaya; that position I aspire to.
Được đặt vào vị trí đứng đầu về Vinaya, tôi cũng mong cầu vị trí đó.
1414
460.
460.
460.
1415
‘‘Idaṃ me amitaṃ bhogaṃ, akkhobhaṃ sāgarūpamaṃ;
‘‘This immeasurable wealth of mine, unshakable, like the ocean;
"Tài sản vô lượng này của tôi, bất động như biển cả,
1416
Tena bhogena buddhassa, ārāmaṃ māpaye ahaṃ.
With that wealth, I will construct a monastery for the Buddha.
Với tài sản đó, tôi sẽ xây dựng một tu viện cho Đức Phật."
1417
461.
461.
461.
1418
‘‘Sobhanaṃ nāma ārāmaṃ, nagarassa puratthato;
Having thought thus, to the east of the city, a monastery named Sobhana,
Sau khi suy nghĩ như vậy, ở phía đông thành phố, một tu viện tên Sobhaṇa,
1419
Kiṇitvā* satasahassena, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.
having bought it for one hundred thousand, I constructed a monastery for the Saṅgha.
Tôi đã mua với một trăm ngàn (tiền) và xây dựng một tịnh xá cho Tăng đoàn.
1420
462.
462.
462.
1421
‘‘Kūṭāgāre ca pāsāde, maṇḍape hammiye guhā;
Multi-storied dwellings, palaces, pavilions, single-storied residences, and caves;
Tôi đã xây dựng tịnh xá cho Tăng đoàn, làm các nhà có chóp nhọn, cung điện, giảng đường, lầu các, hang động,
1422
Caṅkame sukate katvā, saṅghārāmaṃ amāpayiṃ.
having made well-made promenades, I constructed a monastery for the Saṅgha.
Và các đường kinh hành được làm tốt.
1423
463.
463.
463.
1424
‘‘Jantāgharaṃ aggisālaṃ, atho udakamāḷakaṃ;
A hot-bath house, a fire-hall, and also a water-pot shed;
Tôi đã xây dựng nhà tắm hơi, nhà lửa, và cả nhà nước,
1425
Nhānagharaṃ māpayitvā, bhikkhusaṅghassadāsahaṃ.
having constructed a bathing house, I gave it to the community of bhikkhus.
Nhà tắm, rồi dâng cúng cho Tăng đoàn tỳ khưu.
1426
464.
464.
464.
1427
‘‘Āsandiyo pīṭhake ca, paribhoge ca bhājane;
Couches, stools, utensils, and bowls;
Ghế dài, ghế đẩu, đồ dùng và bát đĩa,
1428
Ārāmikañca bhesajjaṃ, sabbametaṃ adāsahaṃ.
also a monastery attendant and medicine—all of this I gave.
Người coi sóc tu viện và thuốc men, tôi đã dâng cúng tất cả những thứ này.
1429
465.
465.
465.
1430
‘‘Ārakkhaṃ paṭṭhapetvāna, pākāraṃ kārayiṃ daḷhaṃ;
Having established a guard, I built a strong wall;
Tôi đã thiết lập sự bảo vệ và xây dựng một bức tường vững chắc,
1431
Mā naṃ koci viheṭhesi, santacittāna tādinaṃ.
thinking, "May no one harm these tranquil-minded ones, the Tādins."
Để không ai quấy nhiễu những bậc hiền hòa có tâm thanh tịnh ấy.
1432
466.
466.
466.
1433
‘‘Satasahassenāvāsaṃ* , saṅghārāme amāpayiṃ;
I constructed a dwelling in the monastery for one hundred thousand;
Tôi đã xây dựng một trăm ngàn chỗ ở trong tịnh xá;
1434
Vepullaṃ taṃ māpayitvā* , sambuddhaṃ upanāmayiṃ.
having constructed that extensive monastery, I offered it to the Fully Enlightened One.
Sau khi xây dựng rộng lớn như vậy, tôi đã dâng cúng lên Đức Sambuddha.
1435
467.
467.
467.
1436
‘‘Niṭṭhāpito mayārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni;
My monastery is completed, O Sage, please accept it;
"Tu viện của con đã hoàn tất, xin bậc ẩn sĩ hãy thọ nhận!
1437
Niyyādessāmi taṃ vīra* , adhivāsehi cakkhuma.
I will present it to you, O Hero, O Seer, please consent.
Con xin dâng cúng lên Ngài, bậc anh hùng, xin bậc có nhãn hãy chấp thuận!"
1438
468.
468.
468.
1439
‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
Padumuttara, the Knower of the Worlds, the Receiver of offerings;
Đức Padumuttara, bậc hiểu biết thế gian, bậc đáng thọ nhận các vật cúng dường,
1440
Mama saṅkappamaññāya, adhivāsesi nāyako.
the Leader, knowing my intention, consented.
Vị Đạo Sư đã chấp thuận, sau khi biết được ý nguyện của tôi.
1441
469.
469.
469.
1442
‘‘Adhivāsanamaññāya, sabbaññussa mahesino;
Knowing the consent of the Omniscient Great Sage;
Sau khi biết sự chấp thuận của Đức Toàn Giác, bậc Đại Ẩn Sĩ,
1443
Bhojanaṃ paṭiyādetvā, kālamārocayiṃ ahaṃ.
having prepared a meal, I announced the time.
Tôi đã chuẩn bị thức ăn và báo thời gian (thọ trai).
1444
470.
470.
470.
1445
‘‘Ārocitamhi kālamhi, padumuttaranāyako;
At the announced time, the Leader Padumuttara;
Khi thời gian được báo, Đức Đạo Sư Padumuttara,
1446
Khīṇāsavasahassehi, ārāmaṃ me upāgami.
together with a thousand bhikkhus whose taints were destroyed, approached my monastery.
Cùng với một ngàn vị Tỳ khưu đã đoạn tận lậu hoặc, đã đến tu viện của tôi.
1447
471.
471.
471.
1448
‘‘Nisinnaṃ kālamaññāya, annapānena tappayiṃ;
Knowing the time of their seating, I satisfied them with food and drink;
Sau khi biết thời gian Ngài đã ngồi, tôi đã cúng dường thức ăn và đồ uống để Ngài no đủ;
1449
Bhuttāviṃ kālamaññāya, idaṃ vacanamabraviṃ.
knowing the time of their completion of eating, I spoke these words.
Sau khi biết thời gian Ngài đã dùng bữa, tôi đã nói lời này:
1450
472.
472.
472.
1451
‘‘Kīto satasahassena, tattakeneva kārito;
Bought for one hundred thousand, and constructed for the same amount;
"Tu viện này được mua với một trăm ngàn, và được xây dựng cũng với số tiền tương tự;
1452
Sobhano nāma ārāmo, sampaṭiccha tuvaṃ muni.
O Sage, please accept this monastery named Sobhana.
Tu viện tên Sobhaṇa này, xin bậc ẩn sĩ hãy thọ nhận!"
1453
473.
473.
473.
1454
‘‘Iminārāmadānena, cetanāpaṇidhīhi ca;
By this gift of a monastery, and by these volitional aspirations;
"Nhờ sự cúng dường tu viện này, và nhờ những ước nguyện tâm linh của con,
1455
Bhave nibbattamānohaṃ, labhāmi mama patthitaṃ.
as I am reborn in existence, may I obtain what I have wished for.
Khi con tái sinh trong các cõi, con sẽ đạt được điều con mong cầu."
1456
474.
474.
474.
1457
‘‘Paṭiggahetvā sambuddho, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;
The Fully Enlightened One, having accepted the well-constructed monastery for the Saṅgha;
Đức Sambuddha đã thọ nhận tịnh xá được xây dựng tốt đẹp đó,
1458
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, idaṃ vacanamabravi.
seated among the community of bhikkhus, spoke these words.
Ngài ngồi giữa Tăng đoàn tỳ khưu và nói lời này:
1459
475.
475.
475.
1460
‘‘Yo so buddhassa pādāsi, saṅghārāmaṃ sumāpitaṃ;
He who gave to the Buddha this well-constructed monastery for the Saṅgha;
"Người đã dâng cúng tịnh xá được xây dựng tốt đẹp này cho Đức Phật,
1461
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
I shall extol him; listen to my words.
Ta sẽ tán dương người ấy, hãy lắng nghe lời Ta nói!"
1462
476.
476.
476.
1463
‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā ca caturaṅginī;
Elephants, horses, chariots, infantry, and a four-fold army;
Voi, ngựa, xe, bộ binh, và quân đội bốn binh chủng,
1464
Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.
will always surround him; this is the fruit of the monastery for the Saṅgha.
Sẽ luôn vây quanh người ấy; đây là quả báo của sự cúng dường tịnh xá.
1465
477.
477.
477.
1466
‘‘Saṭṭhi tūrasahassāni* , bheriyo samalaṅkatā;
Sixty thousand musical instruments, and well-adorned drums;
Sáu mươi ngàn nhạc khí, và trống được trang trí,
1467
Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.
will always surround him; this is the fruit of the monastery for the Saṅgha.
Sẽ luôn vây quanh người ấy; đây là quả báo của sự cúng dường tịnh xá.
1468
478.
478.
478.
1469
‘‘Chaḷasītisahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
Eighty-six thousand well-adorned women;
Tám mươi sáu ngàn phụ nữ được trang điểm,
1470
Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā.
with diverse clothes and ornaments, wearing jeweled earrings.
Với y phục và trang sức rực rỡ, đeo khuyên tai ngọc quý.
1471
479.
479.
479.
1472
‘‘Aḷārapamhā hasulā, susaññā tanumajjhimā;
With long eyelashes, smiling, well-mannered, and slender-waisted;
Với hàng mi cong vút, nụ cười duyên dáng, đoan trang, eo thon,
1473
Parivāressantimaṃ niccaṃ, saṅghārāmassidaṃ phalaṃ.
will always surround him; this is the fruit of the monastery for the Saṅgha.
Sẽ luôn vây quanh người ấy; đây là quả báo của sự cúng dường tịnh xá.
1474
480.
480.
480.
1475
‘‘Tiṃsakappasahassāni, devaloke ramissati;
For thirty thousand aeons, he will rejoice in the deva world;
Trong ba mươi ngàn đại kiếp, người ấy sẽ hưởng lạc ở cõi trời;
1476
Sahassakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissati.
a thousand times he will be king of devas, ruling the deva realm.
Một ngàn lần, người ấy sẽ là chúa tể chư thiên, cai trị cõi trời.
1477
481.
481.
481.
1478
‘‘Devarājena pattabbaṃ, sabbaṃ paṭilabhissati;
All that is to be attained by a deva king, he will obtain;
Tất cả những gì một vị vua trời có thể đạt được, người ấy sẽ đạt được;
1479
Anūnabhogo hutvāna, devarajjaṃ karissati.
having inexhaustible wealth, he will rule the deva realm.
Trở thành một vị vua trời với tài sản sung túc, người ấy sẽ cai trị cõi trời.
1480
482.
482.
482.
1481
‘‘Sahassakkhattuṃ cakkavattī, rājā raṭṭhe bhavissati;
A thousand times he will be a Universal Monarch, a king in the land;
Một ngàn lần, người ấy sẽ là Chuyển Luân Vương, cai trị các quốc độ;
1482
Pathabyā rajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
an immeasurable, vast kingdom on earth.
Sẽ có vương quốc rộng lớn trên mặt đất, không thể đếm xuể.
1483
483.
483.
483.
1484
‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
In one hundred thousand aeons, born into the Okkāka clan;
Trong một trăm ngàn đại kiếp (kappa), một bậc sinh ra trong dòng dõi Okkāka,
1485
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
a Teacher named Gotama by clan, will arise in the world.
Bậc Đạo Sư tên Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian.
1486
484.
484.
484.
1487
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
Of his Dhamma, an heir, his own son, created by the Dhamma;
Trong giáo pháp của Ngài, một người con chính thống, được Pháp tạo nên,
1488
Upāli nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
a disciple of the Teacher, named Upāli, will be.
Sẽ là đệ tử của Bậc Đạo Sư, tên là Upāli.
1489
485.
485.
485.
1490
‘‘Vinaye pāramiṃ patvā, ṭhānāṭhāne ca kovido;
Having attained perfection in Vinaya, skilled in what is proper and improper;
Đạt đến sự hoàn hảo trong Vinaya, thông thạo về những điều đúng và sai,
1491
Jinasāsanaṃ dhārento, viharissatināsavo.
upholding the Dispensation of the Conqueror, he will dwell taintless.
Giữ gìn giáo pháp của Đức Chiến Thắng, vị ấy sẽ an trú mà không còn lậu hoặc.
1492
486.
486.
486.
1493
‘‘Sabbametaṃ abhiññāya, gotamo sakyapuṅgavo;
Knowing all this, Gotama, the foremost of the Sakyas;
Đức Gotama, bậc ưu tú trong dòng Sakya, sau khi biết rõ tất cả điều này,
1494
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapessati.
seated among the community of bhikkhus, will place him at the forefront.
Ngồi giữa Tăng đoàn tỳ khưu, sẽ đặt vị ấy vào vị trí đứng đầu.
1495
487.
487.
487.
1496
‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;
For immeasurable years, I have aspired to your Dispensation;
Từ vô lượng kiếp, con đã mong cầu giáo pháp của Ngài;
1497
So me attho anuppatto, sabbasaṃyojanakkhayo.
that goal has been reached by me, the destruction of all fetters.
Điều lợi ích đó đã đến với con, sự đoạn tận tất cả các kiết sử.
1498
488.
488.
488.
1499
‘‘Yathā sūlāvuto poso, rājadaṇḍena tajjito;
Just as a person impaled on a stake, threatened by royal punishment;
Như một người bị xiên cọc, bị đe dọa bởi hình phạt của vua,
1500
Sūle sātaṃ avindanto, parimuttiṃva icchati.
not finding pleasure on the stake, desires only liberation.
Không tìm thấy niềm vui trên cọc, chỉ mong muốn được giải thoát.
1501
489.
489.
489.
1502
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, bhavadaṇḍena tajjito;
Even so, O Great Hero, I, threatened by the punishment of existence;
Cũng vậy, bậc Đại Anh Hùng, con bị đe dọa bởi hình phạt của luân hồi;
1503
Kammasūlāvuto santo, pipāsāvedanaṭṭito.
being impaled on the stake of kamma, afflicted by the pain of craving.
Bị xiên cọc nghiệp, con bị hành hạ bởi cảm giác khát khao.
1504
490.
490.
490.
1505
‘‘Bhave sātaṃ na vindāmi, ḍayhanto tīhi aggibhi;
“In saṃsāra, I find no comfort, burning with the three fires;
Con không tìm thấy niềm vui trong luân hồi, bị thiêu đốt bởi ba ngọn lửa;
1506
Parimuttiṃ gavesāmi, yathāpi rājadaṇḍito.
I seek liberation, just as one punished by the king seeks release.
Con tìm kiếm sự giải thoát, như người bị hình phạt của vua.
1507
491.
491.
491.
1508
‘‘Yathā visādo puriso, visena paripīḷito;
“Just as a man who has consumed poison, afflicted by the poison;
Như một người bị nhiễm độc, bị chất độc hành hạ nặng nề,
1509
Agadaṃ so gaveseyya, visaghātāyupālanaṃ* .
Would seek an antidote, a remedy for destroying the poison.
Người ấy sẽ tìm kiếm thuốc giải độc, phương tiện để tiêu diệt chất độc.
1510
492.
492.
492.
1511
‘‘Gavesamāno passeyya, agadaṃ visaghātakaṃ;
“Seeking, he would find an antidote that destroys poison;
Khi tìm kiếm, người ấy sẽ tìm thấy thuốc giải độc, có khả năng tiêu diệt chất độc;
1512
Taṃ pivitvā sukhī assa, visamhā parimuttiyā.
Having drunk it, he would be happy, liberated from the poison.
Uống thuốc đó, người ấy sẽ được an vui, thoát khỏi chất độc.
1513
493.
493.
493.
1514
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathā visahato naro;
“Just so, Great Hero, I am like a man free from poison;
Cũng vậy, bậc Đại Anh Hùng, như người bị chất độc,
1515
Sampīḷito avijjāya, saddhammāgadamesahaṃ.
Afflicted by the poison of ignorance, I sought the antidote of the True Dhamma.
Con bị vô minh hành hạ nặng nề, con tìm kiếm thuốc giải độc là Chánh Pháp.
1516
494.
494.
494.
1517
‘‘Dhammāgadaṃ gavesanto, addakkhiṃ sakyasāsanaṃ;
“Seeking the antidote of Dhamma, I saw the Sakyan teaching;
Khi tìm kiếm thuốc giải độc là Pháp, con đã thấy giáo pháp của dòng Sakya;
1518
Aggaṃ sabbosadhānaṃ taṃ, sabbasallavinodanaṃ.
It is the supreme of all medicines, dispelling all darts.
Đó là loại thuốc tối thượng trong tất cả các loại thuốc, loại bỏ tất cả các mũi tên đau khổ.
1519
495.
495.
495.
1520
‘‘Dhammosadhaṃ pivitvāna, visaṃ sabbaṃ samūhaniṃ;
“Having drunk the medicine of Dhamma, I eradicated all poison;
Sau khi uống thuốc Pháp, con đã tiêu diệt tất cả chất độc;
1521
Ajarāmaraṃ sītibhāvaṃ, nibbānaṃ phassayiṃ ahaṃ.
I realized Nibbāna, the ageless, deathless, cool state.
Con đã chứng ngộ Niết Bàn, trạng thái bất tử, không già, không chết, thanh tịnh.
1522
496.
496.
496.
1523
‘‘Yathā bhūtaṭṭito poso, bhūtaggāhena pīḷito;
“Just as a person possessed by a spirit, afflicted by spirit-possession;
Như một người bị quỷ ám, bị quỷ hành hạ,
1524
Bhūtavejjaṃ gaveseyya, bhūtasmā parimuttiyā.
Would seek a spirit-doctor, for liberation from the spirit.
Người ấy sẽ tìm kiếm thầy pháp, để được giải thoát khỏi quỷ.
1525
497.
497.
497.
1526
‘‘Gavesamāno passeyya, bhūtavijjāsu kovidaṃ;
“Seeking, he would find one skilled in spirit-lore;
Khi tìm kiếm, người ấy sẽ tìm thấy một thầy pháp thông thạo các phép trừ quỷ;
1527
Tassa so vihane bhūtaṃ, samūlañca vināsaye.
He would dispel that spirit, and utterly destroy it from the root.
Vị ấy sẽ xua đuổi con quỷ, tiêu diệt nó tận gốc.
1528
498.
498.
498.
1529
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, tamaggāhena pīḷito;
“Just so, Great Hero, I was afflicted by the grasp of darkness;
Cũng vậy, bậc Đại Anh Hùng, con bị bóng tối (phiền não) hành hạ;
1530
Ñāṇālokaṃ gavesāmi, tamato parimuttiyā.
I sought the light of knowledge, for liberation from that darkness.
Con tìm kiếm ánh sáng trí tuệ, để được giải thoát khỏi bóng tối đó.
1531
499.
499.
499.
1532
‘‘Athaddasaṃ sakyamuniṃ, kilesatamasodhanaṃ;
“Then I saw the Sakyan Sage, who purifies the darkness of defilements;
Rồi con đã thấy Đức Sakyamuni, bậc thanh lọc bóng tối phiền não;
1533
So me tamaṃ vinodesi, bhūtavejjova bhūtakaṃ.
He dispelled my darkness, just as a spirit-doctor dispels a spirit from a possessed person.
Ngài đã xua tan bóng tối của con, như thầy pháp xua đuổi quỷ.
1534
500.
500.
500.
1535
‘‘Saṃsārasotaṃ sañchindiṃ, taṇhāsotaṃ nivārayiṃ;
“I cut off the stream of saṃsāra, I restrained the stream of craving;
Con đã cắt đứt dòng luân hồi, ngăn chặn dòng khát ái;
1536
Bhavaṃ ugghāṭayiṃ sabbaṃ, bhūtavejjova mūlato.
I uprooted all existence, just as a spirit-doctor uproots from the root.
Con đã nhổ bỏ tất cả các cõi hữu, như thầy pháp nhổ tận gốc con quỷ.
1537
501.
501.
501.
1538
‘‘Garuḷo yathā opatati, pannagaṃ bhakkhamattano;
“Just as a Garuḷa swoops down on its prey, a nāga;
Như chim Garuda sà xuống, nuốt chửng rắn làm thức ăn của mình;
1539
Samantā yojanasataṃ, vikkhobheti mahāsaraṃ.
It stirs up the great lake for a hundred yojanas all around.
Từ khắp bốn phía, một trăm do tuần, làm khuấy động biển lớn.
1540
502.
502.
502.
1541
‘‘Pannagaṃ so gahetvāna, adhosīsaṃ viheṭhayaṃ;
“Having seized the nāga, tormenting it head downwards;
‘‘Đại bàng ấy, sau khi bắt lấy con rắn, hành hạ nó bằng cách lộn đầu xuống;
1542
Ādāya so pakkamati, yenakāmaṃ vihaṅgamo.
That bird departs, taking it wherever it wishes.
Chim ấy mang đi, đến nơi nào nó muốn.
1543
503.
503.
503.
1544
‘‘Tathevāhaṃ mahāvīra, yathāpi garuḷo balī;
“Just so, Great Hero, I am like the mighty Garuḷa;
‘‘Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, như con Đại bàng hùng mạnh;
1545
Asaṅkhataṃ gavesanto, dose vikkhālayiṃ ahaṃ.
Seeking the Unconditioned, I shook off defilements.
Khi tìm cầu Vô vi, tôi đã gột rửa các cấu uế.
1546
504.
504.
504.
1547
‘‘Diṭṭho ahaṃ dhammavaraṃ, santipadamanuttaraṃ;
“I have seen the supreme Dhamma, the unsurpassed state of peace;
‘‘Tôi đã thấy Pháp tối thượng, con đường an tịnh vô thượng;
1548
Ādāya viharāmetaṃ, garuḷo pannagaṃ yathā.
I abide, having taken it, just as a Garuḷa takes a nāga.
Tôi an trú với nó, như Đại bàng với con rắn.
1549
505.
505.
505.
1550
‘‘Āsāvatī nāma latā, jātā cittalatāvane;
“There is a creeper called Āsāvatī, born in the Cittalatāvana forest;
‘‘Có một loài dây leo tên là Āsāvatī, mọc trong rừng Cittalatā;
1551
Tassā vassasahassena, ekaṃ nibbattate phalaṃ.
From it, one fruit is produced every thousand years.
Cứ một nghìn năm, nó mới kết một quả.
1552
506.
506.
506.
1553
‘‘Taṃ devā payirupāsanti, tāvadūraphale sati;
“The devas attend upon it, even though its fruit is so far off;
‘‘Chư thiên vẫn tôn kính nó, dù quả ấy cách xa đến thế;
1554
Devānaṃ sā piyā evaṃ, āsāvatī latuttamā.
That supreme creeper, Āsāvatī, is so dear to the devas.
Dây leo Āsāvatī tối thượng ấy được chư thiên yêu mến như vậy.
1555
507.
507.
507.
1556
‘‘Satasahassupādāya, tāhaṃ paricare muni;
“For a hundred thousand eons, O Sage, I served you;
‘‘Từ một trăm ngàn kiếp, tôi đã phụng sự Ngài, bậc Hiền giả;
1557
Sāyaṃ pātaṃ namassāmi, devā āsāvatiṃ yathā.
Morning and evening I paid homage, just as the devas do to Āsāvatī.
Tôi đảnh lễ Ngài sáng tối, như chư thiên đảnh lễ Āsāvatī.
1558
508.
508.
508.
1559
‘‘Avañjhā pāricariyā, amoghā ca namassanā;
“My service was not fruitless, nor was my homage in vain;
‘‘Sự phụng sự không vô ích, sự đảnh lễ cũng không uổng công;
1560
Dūrāgatampi maṃ santaṃ, khaṇoyaṃ na virādhayi.
Even though I came from afar, this moment did not fail me.
Dù tôi đến từ xa, khoảnh khắc này không làm tôi lỡ mất.
1561
509.
509.
509.
1562
‘‘Paṭisandhiṃ na passāmi, vicinanto bhave ahaṃ;
“I do not see rebirth, searching in existence;
‘‘Khi tìm kiếm trong các cõi, tôi không thấy sự tái sinh;
1563
Nirūpadhi vippamutto* , upasanto carāmahaṃ.
I wander, utterly liberated, without substratum, utterly peaceful.
Tôi sống không còn chấp thủ, hoàn toàn giải thoát, đã an tịnh.
1564
510.
510.
510.
1565
‘‘Yathāpi padumaṃ nāma, sūriyaraṃsena pupphati;
“Just as a lotus blossoms by the sun's rays;
‘‘Như hoa sen nở rộ dưới ánh mặt trời;
1566
Tathevāhaṃ mahāvīra, buddharaṃsena pupphito.
Just so, Great Hero, I have blossomed by the Buddha’s rays.
Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, tôi đã nở rộ dưới ánh sáng của Phật.
1567
511.
511.
511.
1568
‘‘Yathā balākayonimhi, na vijjati pumo* sadā;
“Just as in the lineage of cranes, there is never a male;
‘‘Như trong loài cò, không bao giờ có con đực;
1569
Meghesu gajjamānesu, gabbhaṃ gaṇhanti tā sadā.
When the clouds thunder, they always conceive.
Khi mây gầm, chúng luôn mang thai.
1570
512.
512.
512.
1571
‘‘Cirampi gabbhaṃ dhārenti, yāva megho na gajjati;
“They carry the embryo for a long time, until the cloud thunders;
Chúng mang thai rất lâu, cho đến khi mây không còn gầm;
1572
Bhārato parimuccanti, yadā megho pavassati.
They are freed from the burden when the cloud rains.
Chúng thoát khỏi gánh nặng khi mây đổ mưa.
1573
513.
513.
513.
1574
‘‘Padumuttarabuddhassa, dhammameghena gajjato;
“When Padumuttara Buddha thundered with the Dhamma-cloud;
Khi Đức Phật Padumuttara gầm lên tiếng Pháp mây mưa;
1575
Saddena dhammameghassa, dhammagabbhaṃ agaṇhahaṃ.
By the sound of the Dhamma-cloud, I conceived the Dhamma-embryo.
Với âm thanh của Pháp mây mưa, tôi đã thọ thai Pháp.
1576
514.
514.
514.
1577
Satasahassupādāya, puññagabbhaṃ dharemahaṃ;
For a hundred thousand eons, I carried the embryo of merit;
Từ một trăm ngàn kiếp, tôi đã mang thai phước báu;
1578
Nappamuccāmi bhārato, dhammamegho na gajjati.
I was not freed from the burden, for the Dhamma-cloud had not thundered.
Tôi chưa thoát khỏi gánh nặng, Pháp mây mưa chưa gầm thét.
1579
515.
515.
515.
1580
‘‘Yadā tuvaṃ sakyamuni, ramme kapilavatthave;
“When you, Sakyan Sage, in delightful Kapilavatthu;
‘‘Khi Ngài, bậc Mâu-ni Thích-ca, ở Kapilavatthu xinh đẹp;
1581
Gajjasi dhammameghena, bhārato parimuccahaṃ.
Thundered with the Dhamma-cloud, I was freed from the burden.
Ngài gầm lên tiếng Pháp mây mưa, tôi đã thoát khỏi gánh nặng.
1582
516.
516.
516.
1583
‘‘Suññataṃ animittañca, tathāppaṇihitampi ca;
“Emptiness, the Signless, and also the Undirected;
‘‘Tôi đã thấu hiểu Tánh Không, Vô Tướng, và Vô Nguyện;
1584
Caturo ca phale sabbe, dhammevaṃ vijanayiṃ* ahaṃ.
And all four fruits—I thus brought forth these Dhammas.
Cũng như tất cả bốn quả, các pháp như vậy, tôi đã sinh ra.
1585
Dutiyabhāṇavāraṃ.
The Second Recitation Section.
Chương thứ hai đã hoàn tất.
1586
517.
517.
517.
1587
‘‘Aparimeyyupādāya, patthemi tava sāsanaṃ;
“For innumerable eons, I aspired to your teaching;
‘‘Từ vô lượng kiếp, tôi đã khao khát giáo pháp của Ngài;
1588
So me attho anuppatto, santipadamanuttaraṃ.
That goal has been attained by me, the unsurpassed state of peace.
Điều mong muốn ấy đã thành tựu cho tôi, con đường an tịnh vô thượng.
1589
518.
518.
518.
1590
‘‘Vinaye pāramiṃ patto, yathāpi pāṭhiko isi;
“Having reached perfection in the Vinaya, just like the sage Pāṭhaka;
‘‘Tôi đã đạt đến sự hoàn hảo trong Luật, như vị ẩn sĩ Pāṭaka;
1591
Na me samasamo atthi, dhāremi sāsanaṃ ahaṃ.
There is no one equal to me, I uphold the teaching.
Không ai bằng tôi, tôi nắm giữ giáo pháp.
1592
519.
519.
519.
1593
‘‘Vinaye khandhake cāpi, tikacchede ca pañcake* ;
“In the Vinaya, in the Khandhakas, in the three sections, and in the five parts;
‘‘Trong Luật, trong các Khandhaka, trong Tikaccheda và Pañcaka;
1594
Ettha me vimati natthi, akkhare byañjanepi vā.
In these five Vinaya texts, regarding syllables or sentences, I have no doubt.
Trong những điều này, tôi không có nghi ngờ, dù là về chữ cái hay âm tiết.
1595
520.
520.
520.
1596
‘‘Niggahe paṭikamme ca, ṭhānāṭhāne ca kovido;
I am skilled in suppressing wicked monks, in treating offenses, and in what is proper and improper;
‘‘Giỏi trong việc khiển trách và sửa chữa, thông thạo về đúng và sai;
1597
Osāraṇe vuṭṭhāpane, sabbattha pāramiṃ gato.
in readmitting monks who have undergone a formal act, and in reinstating from an offense, I have reached the perfection in all matters.
Trong việc phục hồi và trục xuất, tôi đã đạt đến sự hoàn hảo trong mọi điều.
1598
521.
521.
521.
1599
‘‘Vinaye khandhake vāpi, nikkhipitvā padaṃ ahaṃ;
Having set down a term in the Vinaya or in the Khandhakas, I,
‘‘Trong Luật hay trong các Khandhaka, tôi có thể đặt một từ;
1600
Ubhato viniveṭhetvā, rasato osareyyahaṃ.
can unravel it from both sides and bring forth its meaning.
Và giải thích nó từ cả hai phía, tôi sẽ trình bày ý nghĩa của nó.
1601
522.
522.
522.
1602
‘‘Niruttiyā sukusalo, atthānatthe ca kovido;
I am very skilled in etymology, and expert in what is beneficial and unbeneficial;
‘‘Rất thành thạo về ngữ pháp, thông thạo về ý nghĩa và phi ý nghĩa;
1603
Anaññātaṃ mayā natthi, ekaggo satthu sāsane.
there is nothing unknown to me; I am steadfast in the Teacher’s Dispensation.
Không có gì tôi không biết, tôi chuyên tâm vào giáo pháp của Bậc Đạo Sư.
1604
523.
523.
523.
1605
‘‘Rūpadakkho* ahaṃ ajja, sakyaputtassa sāsane;
Today, I am skilled in the nature of things in the Dispensation of the Sakyan Son;
‘‘Hôm nay, tôi là người tinh thông hình thức trong giáo pháp của con trai dòng Thích-ca;
1606
Kaṅkhaṃ sabbaṃ vinodemi, chindāmi sabbasaṃsayaṃ.
I dispel all doubt, I cut off all uncertainty.
Tôi xua tan mọi nghi ngờ, tôi cắt đứt mọi hoài nghi.
1607
524.
524.
524.
1608
‘‘Padaṃ anupadañcāpi, akkharañcāpi byañjanaṃ;
In the preceding term, the succeeding term, the syllable, and the sentence;
‘‘Về từ, từng từ, về chữ cái và âm tiết;
1609
Nidāne pariyosāne, sabbattha kovido ahaṃ.
in the origin and in the conclusion, I am skilled in all matters.
Về nguyên nhân và kết thúc, tôi thông thạo mọi điều.
1610
525.
525.
525.
1611
‘‘Yathāpi rājā balavā, niggaṇhitvā parantape;
Just as a mighty king, having suppressed his enemies,
‘‘Như một vị vua hùng mạnh, sau khi chinh phục kẻ thù;
1612
Vijinitvāna saṅgāmaṃ, nagaraṃ tattha māpaye.
and having conquered the battlefield, would establish a city there.
Sau khi chiến thắng trận chiến, ông xây dựng một thành phố ở đó.
1613
526.
526.
526.
1614
‘‘Pākāraṃ parikhañcāpi, esikaṃ dvārakoṭṭhakaṃ;
He would build a rampart, a moat, a city-pillar, and gatehouses;
‘‘Ông xây dựng tường thành, hào nước, cột trụ cổng và cổng thành;
1615
Aṭṭālake ca vividhe, kāraye nagare bahū.
and many various watchtowers in the city.
Và nhiều loại tháp canh khác nhau trong thành phố.
1616
527.
527.
527.
1617
‘‘Siṅghāṭakaṃ caccarañca, suvibhattantarāpaṇaṃ;
He would build crossroads, squares, and well-divided marketplaces;
‘‘Ngã tư đường, quảng trường, và các khu chợ được phân chia rõ ràng;
1618
Kārayeyya sabhaṃ tattha, atthānatthavinicchayaṃ.
and a court there for deciding what is beneficial and unbeneficial.
Ông xây dựng một hội trường ở đó, để phân xử đúng sai.
1619
528.
528.
528.
1620
‘‘Nigghātatthaṃ amittānaṃ, chiddāchiddañca jānituṃ;
For the suppression of enemies, and to know their weaknesses and strengths;
‘‘Để đánh bại kẻ thù, để biết được những điểm yếu và điểm mạnh;
1621
Balakāyassa rakkhāya, senāpaccaṃ ṭhapeti* so.
for the protection of the army, he appoints a general.
Để bảo vệ quân đội, ông bổ nhiệm một vị tướng quân.
1622
529.
529.
529.
1623
‘‘Ārakkhatthāya bhaṇḍassa, nidhānakusalaṃ naraṃ;
For the protection of his treasures, he appoints a man skilled in storage,
‘‘Để bảo vệ tài sản, ông bổ nhiệm một người giỏi cất giữ;
1624
Mā me bhaṇḍaṃ vinassīti, bhaṇḍarakkhaṃ ṭhapeti so.
thinking, ‘May my treasures not perish,’ he appoints a treasurer.
Để tài sản của tôi không bị mất, ông bổ nhiệm một người giữ kho báu.
1625
530.
530.
530.
1626
‘‘Mamatto*
The minister who is devoted to the king,
‘‘Người nào trung thành với vua, và mong muốn sự thịnh vượng của vua;
1627
Hoti yo rañño, vuddhiṃ yassa ca icchati.
and whose prosperity he desires,
Người ấy là của nhà vua, và nhà vua mong muốn sự thịnh vượng cho người ấy.
1628
Tassādhikaraṇaṃ deti, mittassa paṭipajjituṃ.
to that minister, he gives the office of judge, to act as a friend.
Ông giao quyền xét xử cho người bạn ấy để thi hành.
1629
531.
531.
531.
1630
‘‘Uppātesu nimittesu, lakkhaṇesu ca kovidaṃ;
He appoints a brahmin skilled in portents, omens, and marks,
‘‘Thông thạo về điềm báo, dấu hiệu và tướng số;
1631
Ajjhāyakaṃ mantadharaṃ, porohicce ṭhapeti so.
who is learned and a mantra-holder, to the office of royal chaplain.
Ông bổ nhiệm một Bà-la-môn thông thái, giữ bí mật, làm thầy tế.
1632
532.
532.
532.
1633
‘‘Etehaṅgehi sampanno, khattiyoti pavuccati;
One endowed with these qualities is called a khattiya;
‘‘Người nào đầy đủ những yếu tố này, được gọi là Sát-đế-lợi;
1634
Sadā rakkhanti rājānaṃ, cakkavākova dukkhitaṃ.
they always protect the king, just as a ruddy goose protects one in distress.
Họ luôn bảo vệ vua, như chim Chakravaka bảo vệ kẻ khốn khổ.
1635
533.
533.
533.
1636
‘‘Tatheva tvaṃ mahāvīra, hatāmittova khattiyo;
Likewise, O Great Hero, like a khattiya who has slain his enemies,
‘‘Cũng vậy, hỡi bậc Đại Hùng, Ngài là Sát-đế-lợi đã tiêu diệt kẻ thù;
1637
Sadevakassa lokassa, dhammarājāti vuccati.
you are called the King of Dhamma for the world with its devas.
Ngài được gọi là Pháp vương của thế giới cùng với chư thiên.
1638
534.
534.
534.
1639
‘‘Titthiye nihanitvāna* , mārañcāpi sasenakaṃ;
Having suppressed the sectarians and Māra with his army,
‘‘Sau khi đánh bại các ngoại đạo và Ma vương cùng với quân đội của nó;
1640
Tamandhakāraṃ vidhamitvā, dhammanagaraṃ amāpayi.
and having dispelled that darkness, you established the city of Dhamma.
Sau khi xua tan bóng tối ấy, Ngài đã xây dựng thành phố Pháp.
1641
535.
535.
535.
1642
‘‘Sīlaṃ pākārakaṃ tattha, ñāṇaṃ te dvārakoṭṭhakaṃ;
Therein, Sīla is the rampart, your wisdom is the gatehouse;
‘‘Giới là tường thành ở đó, trí tuệ của Ngài là cổng thành;
1643
Saddhā te esikā vīra, dvārapālo ca saṃvaro.
your faith, O Hero, is the city-pillar, and restraint is the gatekeeper.
Đức tin của Ngài là cột trụ, hỡi bậc Anh hùng, và sự chế ngự là người gác cổng.
1644
536.
536.
536.
1645
‘‘Satipaṭṭhānamaṭṭālaṃ, paññā te caccaraṃ mune;
Mindfulness is the watchtower, your wisdom, O Sage, is the square;
‘‘Tứ Niệm Xứ là tháp canh, trí tuệ của Ngài là quảng trường, hỡi bậc Hiền giả;
1646
Iddhipādañca siṅghāṭaṃ, dhammavīthi sumāpitā.
the Bases of Psychic Power are the crossroads, the Dhamma-street is well-made.
Tứ Như Ý Túc là ngã tư đường, con đường Pháp đã được xây dựng tốt đẹp.
1647
537.
537.
537.
1648
‘‘Suttantaṃ abhidhammañca, vinayañcāpi kevalaṃ;
The Suttanta, the Abhidhamma, and the entire Vinaya;
‘‘Kinh tạng, Vi Diệu Pháp, và toàn bộ Luật tạng;
1649
Navaṅgaṃ buddhavacanaṃ, esā dhammasabhā tava.
the ninefold Buddha-word, this is your Dhamma assembly hall.
Chín phần giáo pháp của Đức Phật, đó là hội trường Pháp của Ngài.
1650
538.
538.
538.
1651
‘‘Suññataṃ animittañca, vihārañcappaṇīhitaṃ;
The liberation of emptiness, the signless, and the desireless;
‘‘Tánh Không, Vô Tướng, và sự an trú Vô Nguyện;
1652
Āneñjañca nirodho ca, esā dhammakuṭī tava.
the imperturbable and cessation, this is your Dhamma dwelling.
Vô Sở Hữu Xứ và Diệt Thọ Tưởng Định, đó là Pháp điện của Ngài.
1653
539.
539.
539.
1654
‘‘Paññāya aggo nikkhitto* , paṭibhāne ca kovido;
One who is foremost in wisdom, and skilled in ready wit;
‘‘Là bậc tối thượng về trí tuệ, và thông thạo về biện tài;
1655
Sāriputtoti nāmena, dhammasenāpatī tava.
by name Sāriputta, is your Dhamma general.
Với tên gọi Sāriputta, đó là vị Pháp tướng quân của Ngài.
1656
540.
540.
540.
1657
‘‘Cutūpapātakusalo, iddhiyā pāramiṃ gato;
O Sage, skilled in decease and rebirth, one who has reached perfection in psychic power;
‘‘Giỏi về sinh tử, đã đạt đến sự hoàn hảo về thần thông;
1658
Kolito nāma nāmena, porohicco tavaṃ mune.
by name Kolita, is your royal chaplain.
Với tên gọi Kolita, đó là vị thầy tế của Ngài, hỡi bậc Hiền giả.
1659
541.
541.
541.
1660
‘‘Porāṇakavaṃsadharo, uggatejo durāsado;
O Sage, one who upholds the ancient lineage, possessing fierce energy, unapproachable;
‘‘Người giữ dòng dõi cổ xưa, có oai lực lớn, khó tiếp cận;
1661
Dhutavādīguṇenaggo, akkhadasso tavaṃ mune.
foremost in the quality of ascetic practices, is your judge.
Tối thượng về đức hạnh của Dhutavādī, đó là vị Pháp quan của Ngài, hỡi bậc Hiền giả.
1662
542.
542.
542.
1663
‘‘Bahussuto dhammadharo, sabbapāṭhī ca sāsane;
O Sage, one who is learned, a Dhamma-bearer, and recites all in the Dispensation;
‘‘Người đa văn, trì pháp, và đọc thuộc lòng tất cả trong giáo pháp;
1664
Ānando nāma nāmena, dhammārakkho* tavaṃ mune.
by name Ānanda, is your Dhamma guardian.
Với tên gọi Ānanda, đó là vị Pháp hộ vệ của Ngài, hỡi bậc Hiền giả.
1665
543.
543.
543.
1666
‘‘Ete sabbe atikkamma, pamesi bhagavā mamaṃ;
Having surpassed all these, the Blessed One sent me;
‘‘Vượt qua tất cả những vị này, Thế Tôn đã cử tôi;
1667
Vinicchayaṃ me pādāsi, vinaye viññudesitaṃ.
He gave me the power of decision, as taught by the wise in the Vinaya.
Ngài đã ban cho tôi sự phân định, được các bậc trí chỉ dạy trong Luật.
1668
544.
544.
544.
1669
‘‘Yo koci vinaye pañhaṃ, pucchati buddhasāvako;
Whatever disciple of the Buddha asks a question in the Vinaya;
‘‘Bất kỳ đệ tử Phật nào hỏi một câu hỏi về Luật;
1670
Tattha me cintanā natthi, taññevatthaṃ kathemahaṃ.
I have no need to ponder it, I can explain that very meaning.
Tôi không cần suy nghĩ về điều đó, tôi sẽ trả lời đúng ý nghĩa ấy.
1671
545.
545.
545.
1672
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapetvā taṃ mahāmuni;
As far as the Buddha's domain extends, apart from that Great Sage,
‘‘Trong phạm vi cõi Phật, ngoại trừ Ngài, bậc Đại Mâu-ni;
1673
Vinaye mādiso natthi, kuto bhiyyo bhavissati.
there is no one like me in the Vinaya; how could there be anyone superior?
Không ai giống tôi trong Luật, làm sao có thể có người hơn thế?
1674
546.
546.
546.
1675
‘‘Bhikkhusaṅghe nisīditvā, evaṃ gajjati gotamo;
Seated in the assembly of bhikkhus, Gotama thus declares:
‘‘Đức Gotama ngồi giữa Tăng đoàn, tuyên bố như vậy;
1676
Upālissa samo natthi, vinaye khandhakesu ca.
There is no one equal to Upāli in the Vinaya and the Khandhakas.
Không ai bằng Upāli, trong Luật và các Khandhaka.
1677
547.
547.
547.
1678
‘‘Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
Whatever the Buddha has spoken, the ninefold teaching of the Teacher;
‘‘Tất cả những gì Đức Phật đã nói, chín phần giáo pháp của Bậc Đạo Sư;
1679
Vinayogadhaṃ taṃ* sabbaṃ,
all of that is encompassed within the Vinaya,
Tất cả đều được chứa đựng trong Luật,
1680
Vinayamūlapassino* .
One who contemplates the root of the Vinaya.
Đối với người xem Luật là gốc rễ.
1681
548.
548.
548.
1682
‘‘Mama kammaṃ saritvāna, gotamo sakyapuṅgavo;
“Remembering my deed, Gotama, the foremost of the Sakyas,
‘‘Nhớ lại hành động của tôi, Đức Gotama, bậc tối thượng của dòng Thích-ca;
1683
Bhikkhusaṅghe nisīditvā, etadagge ṭhapesi maṃ.
Sat among the Saṅgha of bhikkhus and placed me foremost.
Ngồi giữa Tăng đoàn, đã đặt tôi vào vị trí tối thượng này.
1684
549.
549.
549.
1685
‘‘Satasahassupādāya, imaṃ ṭhānaṃ apatthayiṃ;
Beginning a hundred thousand aeons ago, I aspired to this position;
‘‘Từ một trăm ngàn kiếp, tôi đã khao khát vị trí này;
1686
So me attho anuppatto, vinaye pāramiṃ gato.
That aspiration has been attained by me; I have reached the perfection in Vinaya.
Điều mong muốn ấy đã thành tựu cho tôi, tôi đã đạt đến sự hoàn hảo trong Luật.
1687
550.
550.
550.
1688
‘‘Sakyānaṃ nandijanano, kappako āsahaṃ pure;
I was formerly a barber, who brought joy to the Sakyas;
‘‘Tôi từng là một thợ cắt tóc, người mang lại niềm vui cho dòng Thích-ca;
1689
Vijahitvāna taṃ jātiṃ, putto jāto mahesino.
Having abandoned that birth, I was born as the son of the Great Seer.
Sau khi từ bỏ dòng dõi ấy, tôi đã tái sinh làm con của bậc Đại Hiền.
1690
551.
551.
551.
1691
‘‘Ito dutiyake kappe, añjaso nāma khattiyo;
In the second aeon from this one, there was a khattiya named Añjasa;
‘‘Trong kiếp thứ hai từ đây, có một vị vua Sát-đế-lợi tên là Añjasa;
1692
Anantatejo amitayaso, bhūmipālo mahaddhano.
He had endless power, immeasurable fame, was a protector of the earth, and possessed great wealth.
Có oai lực vô biên, danh tiếng vô lượng, là vua của xứ sở, giàu có.
1693
552.
552.
552.
1694
‘‘Tassa rañño ahaṃ putto, candano nāma khattiyo;
I was the son of that king, a khattiya named Candana;
‘‘Tôi là con trai của vị vua ấy, một vị vua Sát-đế-lợi tên là Candana;
1695
Jātimadenupatthaddho, yasabhogamadena ca.
I was arrogant with the pride of birth and the pride of fame and possessions.
Tôi kiêu ngạo vì dòng dõi, và kiêu ngạo vì danh tiếng và tài sản.
1696
553.
553.
553.
1697
‘‘Nāgasatasahassāni, sabbālaṅkārabhūsitā;
Hundreds of thousands of elephants, adorned with all ornaments,
‘‘Hàng trăm ngàn con voi, được trang sức đầy đủ mọi đồ trang sức;
1698
Tidhāpabhinnā mātaṅgā, parivārenti maṃ sadā.
Mātanga elephants, with ichor flowing from three places, always surrounded me.
Những con voi chiến có ba dòng mật chảy ra, luôn vây quanh tôi.
1699
554.
554.
554.
1700
‘‘Sabalehi paretohaṃ, uyyānaṃ gantukāmako;
Surrounded by my forces, desiring to go to the park,
“Được đoàn tùy tùng bao quanh, tôi muốn đi đến khu vườn;
1701
Āruyha sirikaṃ nāgaṃ, nagarā nikkhamiṃ tadā.
I mounted the elephant Sirika and then departed from the city.
Cưỡi voi Sirika, tôi rời thành lúc bấy giờ.
1702
555.
555.
555.
1703
‘‘Caraṇena ca sampanno, guttadvāro susaṃvuto;
Endowed with conduct, with guarded doors, well-restrained,
Một vị (Độc Giác Phật) hoàn mãn về hạnh (caraṇa), các căn được bảo vệ, khéo phòng hộ;
1704
Devalo nāma sambuddho, āgacchi purato mama.
A Paccekabuddha named Devala came before me.
Vị Độc Giác Phật tên Devala đã đến trước mặt tôi.
1705
556.
556.
556.
1706
‘‘Pesetvā sirikaṃ nāgaṃ, buddhaṃ āsādayiṃ tadā;
Releasing the elephant Sirika, I then assaulted the Buddha;
Lúc bấy giờ, tôi đã sai voi Sirika xông tới, xúc phạm vị Phật;
1707
Tato sañjātakopo so* , nāgo nuddharate padaṃ.
Then, that elephant, having become enraged, could not lift its foot.
Do đó, con voi ấy nổi giận, không thể nhấc chân lên được.
1708
557.
557.
557.
1709
‘‘Nāgaṃ ruṇṇamanaṃ* disvā, buddhe kodhaṃ akāsahaṃ;
Seeing the enraged elephant, I became angry at the Paccekabuddha;
Thấy con voi nổi giận, tôi đã nổi sân với vị Phật;
1710
Vihesayitvā sambuddhaṃ, uyyānaṃ agamāsahaṃ.
Having tormented the Paccekabuddha, I went to the park.
Sau khi quấy nhiễu vị Độc Giác Phật, tôi đã đi đến khu vườn.
1711
558.
558.
558.
1712
‘‘Sātaṃ tattha na vindāmi, siro pajjalito yathā;
I found no pleasure there, as if my head were ablaze;
Ở đó, tôi không tìm thấy sự an lạc, như thể đầu tôi bốc cháy;
1713
Pariḷāhena ḍayhāmi, macchova baḷisādako.
I was burning with fever, like a fish that has swallowed a hook.
Tôi bị thiêu đốt bởi sự nóng bức, như con cá nuốt lưỡi câu.
1714
559.
559.
559.
1715
‘‘Sasāgarantā pathavī, ādittā viya hoti me;
The earth, with its oceans, seemed to me as if it were ablaze;
Cả trái đất với biển cả dường như bốc cháy đối với tôi;
1716
Pitu santikupāgamma, idaṃ vacanamabraviṃ.
Approaching my father, I spoke these words.
Tôi đến gần cha và nói lời này.
1717
560.
560.
560.
1718
‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, aggikkhandhaṃva āgataṃ;
O King, it is as if I have assailed a provoked poisonous snake, or an approaching mass of fire,
“Như con rắn hổ mang nổi giận, như ngọn lửa đang bùng lên;
1719
Mattaṃva kuñjaraṃ dantiṃ, yaṃ sayambhumasādayiṃ.
Or a maddened, tusked elephant; it is the Self-Awakened One whom I have assailed.
Như con voi say đang xông tới, tôi đã xúc phạm vị Tự Giác ấy.
1720
561.
561.
561.
1721
‘‘Āsādito mayā buddho, ghoro uggatapo jino;
I have assailed the Buddha, a formidable conqueror of great austerity;
Tôi đã xúc phạm vị Phật, vị Chiến Thắng đáng sợ với khổ hạnh cao cả;
1722
Purā sabbe vinassāma, khamāpessāma taṃ muniṃ.
Before we all perish, let us seek forgiveness from that sage.
Trước khi tất cả chúng ta bị hủy diệt, chúng ta hãy xin lỗi vị ẩn sĩ ấy.
1723
562.
562.
562.
1724
‘‘No ce taṃ nijjhāpessāma, attadantaṃ samāhitaṃ;
If we do not seek forgiveness from that self-controlled, composed one,
Nếu chúng ta không làm cho vị ấy, người tự chế ngự, an tịnh, nguôi giận;
1725
Orena sattadivasā, raṭṭhaṃ me vidhamissati.
Within seven days, my kingdom will be destroyed.
Trong vòng bảy ngày, vương quốc của tôi sẽ bị hủy hoại.
1726
563.
563.
563.
1727
‘‘Sumekhalo kosiyo ca, siggavo cāpi sattako* ;
Sumekhala, Kosiya, Siggava, and Sattaka—these four kings—
Sumekhala, Kosiyo, Siggava và Sattaka;
1728
Āsādayitvā isayo, duggatā te saraṭṭhakā.
Having tormented the sages, those kings, together with their kingdoms, met with misfortune.
Sau khi xúc phạm các vị ẩn sĩ, những vị vua ấy cùng vương quốc của họ đã rơi vào cảnh khốn cùng.
1729
564.
564.
564.
1730
‘‘Yadā kuppanti isayo, saññatā brahmacārino;
When sages, self-restrained and pure in conduct, become angry,
Khi các vị ẩn sĩ, những người tự chế ngự, sống phạm hạnh nổi giận;
1731
Sadevakaṃ vināsenti, sasāgaraṃ sapabbataṃ.
They destroy the world with its devas, its oceans, and its mountains.
Họ có thể hủy diệt cả thế giới với chư thiên, cùng biển cả và núi non.”
1732
565.
565.
565.
1733
‘‘Tiyojanasahassamhi, purise sannipātayiṃ;
I assembled men from three thousand yojanas;
Tôi đã tập hợp người dân trong phạm vi ba ngàn dojana;
1734
Accayaṃ desanatthāya, sayambhuṃ upasaṅkamiṃ.
To confess my transgression, I approached the Self-Awakened One.
Để sám hối lỗi lầm, tôi đã đến gần vị Tự Giác.
1735
566.
566.
566.
1736
‘‘Allavatthā allasirā, sabbeva pañjalīkatā;
With wet clothes and wet heads, all with clasped hands,
Tất cả đều mặc y phục ướt, đầu ướt, chắp tay;
1737
Buddhassa pāde nipatitvā, idaṃ vacanamabravuṃ* .
Falling at the feet of the Buddha, they spoke these words.
Sau khi quỳ dưới chân Đức Phật, họ đã nói lời này.
1738
567.
567.
567.
1739
‘‘Khamassu tvaṃ mahāvīra, abhiyācati taṃ jano;
“Forgive us, O Great Hero, the people implore you;
“Đại Hùng giả, xin Ngài tha thứ, dân chúng đang cầu xin Ngài;
1740
Pariḷāhaṃ vinodehi, mā no raṭṭhaṃ vināsaya.
Remove the burning fever, do not destroy our kingdom.”
Xin Ngài xua tan sự nóng bức, đừng hủy diệt vương quốc của chúng con.”
1741
568.
568.
568.
1742
‘‘Sadevamānusā sabbe, sadānavā sarakkhasā;
All beings, with devas and humans, with asuras and rākṣasas,
Tất cả chư thiên và loài người, cùng với các A-tu-la và Dạ-xoa;
1743
Ayomayena kuṭena, siraṃ bhindeyyu me sadā.
May they always smash my head with an iron hammer.
Họ có thể dùng búa sắt đập vỡ đầu tôi mãi mãi.
1744
569.
569.
569.
1745
‘‘Dake* aggi na saṇṭhāti, bījaṃ sele na rūhati;
Just as fire does not remain in water, just as a seed does not grow on rock,
Như lửa không tồn tại trong nước, hạt giống không nảy mầm trên đá;
1746
Agade kimi na saṇṭhāti, kopo buddhe na jāyati.
Just as a worm does not remain in medicine, so anger does not arise in a Buddha.
Sâu bọ không tồn tại trong thuốc giải độc, sân hận không phát sinh nơi Đức Phật.
1747
570.
570.
570.
1748
‘‘Yathā ca bhūmi acalā, appameyyo ca sāgaro;
Just as the earth is unmoving and the ocean immeasurable,
Như đất bất động, như biển cả vô lượng;
1749
Anantako ca ākāso, evaṃ buddhā akhobhiyā.
And space is endless, so are the Buddhas unshakable.
Như hư không vô tận, chư Phật cũng bất động như vậy.
1750
571.
571.
571.
1751
‘‘Sadā khantā mahāvīrā, khamitā ca tapassino;
The Great Heroes, the ascetics, are always patient and forgiving;
Các Đại Hùng giả, các bậc khổ hạnh luôn luôn nhẫn nại;
1752
Khantānaṃ khamitānañca, gamanaṃ taṃ* na vijjati.
For those who are patient and forgiving, there is no such deviation (from the Dhamma).
Đối với những người nhẫn nại và đã được nhẫn nại, sự đi đến (sân hận) không tồn tại.
1753
572.
572.
572.
1754
‘‘Idaṃ vatvāna sambuddho, pariḷāhaṃ vinodayaṃ;
Having said this, the Paccekabuddha, dispelling the burning fever,
Sau khi nói lời này, vị Độc Giác Phật đã xua tan sự nóng bức;
1755
Mahājanassa purato, nabhaṃ abbhuggami tadā.
Then rose into the sky before the great multitude.
Trước đại chúng, Ngài đã bay lên hư không lúc bấy giờ.
1756
573.
573.
573.
1757
‘‘Tena kammenahaṃ vīra, hīnattaṃ ajjhupāgato;
Because of that deed, O Hero, I reached a low state;
Đại Hùng giả, do nghiệp đó, tôi đã rơi vào cảnh thấp hèn;
1758
Samatikkamma taṃ jātiṃ, pāvisiṃ abhayaṃ puraṃ.
Having overcome that birth, I entered the city of safety.
Sau khi vượt qua kiếp sống ấy, tôi đã nhập vào thành vô úy.
1759
574.
574.
574.
1760
‘‘Tadāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ susaṇṭhitaṃ;
Even then, O Great Hero, when I was burning and well-established,
Đại Hùng giả, lúc bấy giờ, khi tôi đang bị thiêu đốt và đau khổ;
1761
Pariḷāhaṃ vinodesi, sayambhuñca khamāpayiṃ.
You dispelled the burning fever and made me seek forgiveness from the Self-Awakened One.
Ngài đã xua tan sự nóng bức và tôi đã xin lỗi vị Tự Giác.
1762
575.
575.
575.
1763
‘‘Ajjāpi maṃ mahāvīra, ḍayhamānaṃ tihaggibhi;
Even today, O Great Hero, when I am burning with the three fires,
Đại Hùng giả, ngay cả hôm nay, khi tôi đang bị thiêu đốt bởi ba ngọn lửa (tham, sân, si);
1764
Nibbāpesi tayo aggī, sītibhāvañca pāpayiṃ* .
You extinguished the three fires and brought me to a state of coolness.
Ngài đã dập tắt ba ngọn lửa ấy, và tôi đã đạt đến sự mát mẻ.
1765
576.
576.
576.
1766
Yesaṃ sotāvadhānatthi, suṇātha mama bhāsato;
Those who have ears to hear, listen to my words;
Ai có tai lắng nghe, hãy nghe lời tôi nói;
1767
Atthaṃ tumhaṃ pavakkhāmi, yathā diṭṭhaṃ padaṃ mama.
I will explain the meaning to you, the state I have seen.”
Tôi sẽ nói cho các bạn ý nghĩa, như tôi đã thấy con đường.
1768
577.
577.
577.
1769
‘‘Sayambhuṃ taṃ vimānetvā, santacittaṃ samāhitaṃ;
Having slighted that Self-existent One, who had a tranquil mind and was well-composed;
Vì đã khinh thường vị Tự Giác ấy, người có tâm an tịnh, định tĩnh;
1770
Tena kammenahaṃ ajja, jātomhi nīcayoniyaṃ.
By that action, I am born today in a low birth.
Do nghiệp đó, hôm nay tôi sinh vào dòng dõi thấp hèn.
1771
578.
578.
578.
1772
‘‘Mā vo khaṇaṃ virādhetha, khaṇātītā hi socare;
Do not miss the opportune moment, for those who miss the moment grieve;
Chớ để lỡ cơ hội, vì những người đã bỏ lỡ cơ hội sẽ hối tiếc;
1773
Sadatthe vāyameyyātha, khaṇo vo paṭipādito.
Strive for your own welfare, the opportune moment has been granted to you.
Hãy tinh tấn vì lợi ích của mình, cơ hội đã được ban cho các bạn.
1774
579.
579.
579.
1775
‘‘Ekaccānañca vamanaṃ, ekaccānaṃ virecanaṃ;
For some, it is an emetic; for others, a purgative;
Đối với một số người, (Giáo Pháp) là thuốc xổ, đối với một số người là thuốc sổ;
1776
Visaṃ halāhalaṃ eke, ekaccānañca osadhaṃ.
For some, it is a deadly poison; for others, a divine medicine.
Đối với một số người, nó là chất độc halāhala, đối với một số người là thuốc thần.
1777
580.
580.
580.
1778
‘‘Vamanaṃ paṭipannānaṃ, phalaṭṭhānaṃ virecanaṃ;
For those who have entered the path, it is an emetic for defilements; for those who have attained the fruits, it is a purgative;
Đối với những người đã thực hành (đạo lộ), đó là thuốc xổ (cho phiền não), đối với những người đã đạt quả vị, đó là thuốc sổ (cho phiền não);
1779
Osadhaṃ phalalābhīnaṃ, puññakkhettaṃ gavesinaṃ.
For those who desire the fruits and seek the field of merit, it is a medicine.
Đối với những người muốn đạt được thành quả, những người tìm kiếm ruộng phước, đó là thuốc thần.
1780
581.
581.
581.
1781
‘‘Sāsanena viruddhānaṃ, visaṃ halāhalaṃ yathā;
For those who oppose the Dispensation, it is like a deadly poison;
Đối với những người chống đối Giáo Pháp, nó như chất độc halāhala;
1782
Āsīviso diṭṭhaviso* , evaṃ jhāpeti taṃ naraṃ.
Just as a venomous serpent with a deadly glance burns that person, so too does it burn that person (who opposes the Dispensation).
Như rắn độc có nọc độc chết người, nó thiêu đốt người ấy.
1783
582.
582.
582.
1784
‘‘Sakiṃ pītaṃ halāhalaṃ, uparundhati jīvitaṃ;
Once drunk, deadly poison cuts off life;
Chất độc halāhala chỉ cần uống một lần là hủy hoại mạng sống;
1785
Sāsanena virujjhitvā, kappakoṭimhi ḍayhati.
Having opposed the Dispensation, one burns for a crore of aeons.
Chống đối Giáo Pháp, người ấy bị thiêu đốt trong hàng triệu kiếp.
1786
583.
583.
583.
1787
‘‘Khantiyā avihiṃsāya, mettacittavatāya ca;
By patience, by non-violence, and by a mind full of loving-kindness;
Với sự nhẫn nại, không làm hại, và tâm từ bi;
1788
Sadevakaṃ so tārati, tasmā te avirādhiyā* .
He saves the world with its devas; therefore, they should not be opposed.
Vị ấy cứu độ cả thế giới với chư thiên, vì vậy chớ chống đối họ.
1789
584.
584.
584.
1790
‘‘Lābhālābhe na sajjanti, sammānanavimānane;
They do not cling to gain or loss, to honor or dishonor;
Họ không dính mắc vào được mất, khen chê;
1791
Pathavīsadisā buddhā, tasmā te na virādhiyā* .
The Buddhas are like the earth; therefore, they should not be opposed.
Chư Phật giống như đất, vì vậy chớ chống đối họ.
1792
585.
585.
585.
1793
‘‘Devadatte ca vadhake, core aṅgulimālake;
Towards Devadatta, the murderer, and Angulimāla, the robber;
Đối với Devadatta kẻ sát nhân, đối với Angulimāla kẻ cướp;
1794
Rāhule dhanapāle ca, sabbesaṃ samako muni.
Towards Rahula and Dhanapāla, the Sage is equal to all.
Đối với Rahula và Dhanapāla, vị ẩn sĩ là bình đẳng với tất cả.
1795
586.
586.
586.
1796
‘‘Etesaṃ paṭigho natthi, rāgomesaṃ na vijjati;
There is no aversion in them towards these, no lust is found in these;
Họ không có ác ý đối với những người ấy, họ không có tham ái đối với những người ấy;
1797
Sabbesaṃ samako buddho, vadhakassorasassa ca.
The Buddha is equal to all, to the murderer and to his own son.
Đức Phật bình đẳng với tất cả, với kẻ sát nhân và con trai.
1798
587.
587.
587.
1799
‘‘Panthe disvāna kāsāvaṃ, chaḍḍitaṃ mīḷhamakkhitaṃ;
Seeing a saffron robe, discarded and smeared with filth, on the path;
Thấy y kāṣāya bị vứt bỏ, dính đầy phân trên đường;
1800
Sirasmiṃ añjaliṃ katvā, vanditabbaṃ isiddhajaṃ.
One should make an añjali on one's head and venerate the banner of the sages.
Hãy chắp tay lên đầu, đảnh lễ lá cờ của các bậc ẩn sĩ.
1801
588.
588.
588.
1802
‘‘Abbhatītā ca ye buddhā, vattamānā anāgatā;
And those Buddhas who have passed away, those who are present, and those who are yet to come;
Chư Phật đã qua, hiện tại và vị lai;
1803
Dhajenānena sujjhanti, tasmā ete namassiyā.
They are purified by this banner; therefore, these should be honored.
Đều được thanh tịnh nhờ lá cờ này, vì vậy hãy đảnh lễ họ.
1804
589.
589.
589.
1805
‘‘Satthukappaṃ suvinayaṃ, dhāremi hadayenahaṃ;
I hold the good Vinaya, which is like the Teacher, in my heart;
Tôi giữ trong tim Giáo Pháp của Đức Bổn Sư, giới luật thanh tịnh;
1806
Namassamāno vinayaṃ, viharissāmi sabbadā.
Venerating the Vinaya, I shall dwell always.
Đảnh lễ Giới Luật, tôi sẽ sống mãi mãi.
1807
590.
590.
590.
1808
‘‘Vinayo āsayo mayhaṃ, vinayo ṭhānacaṅkamaṃ;
The Vinaya is my dwelling place, the Vinaya is my standing and walking place;
Giới Luật là nơi nương tựa của tôi, Giới Luật là nơi tôi đứng, đi;
1809
Kappemi vinaye vāsaṃ, vinayo mama gocaro.
I make my abode in the Vinaya, the Vinaya is my resort.
Tôi sống theo Giới Luật, Giới Luật là nơi tôi hành trì.
1810
591.
591.
591.
1811
‘‘Vinaye pāramippatto, samathe cāpi kovido;
Having reached perfection in the Vinaya, and skilled in samatha too;
Đã đạt đến sự hoàn hảo trong Giới Luật, và thiện xảo trong Định (samatha) nữa;
1812
Upāli taṃ mahāvīra, pāde vandati satthuno.
Upāli venerates the feet of the Teacher, that great hero.
Đại Hùng giả, Upāli đảnh lễ chân Đức Bổn Sư.
1813
592.
592.
592.
1814
‘‘So ahaṃ vicarissāmi, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
So I shall wander from village to village, from town to town;
Tôi sẽ đi từ làng này sang làng khác, từ thành này sang thành khác;
1815
Namassamāno sambuddhaṃ, dhammassa ca sudhammataṃ.
Venerating the Fully Enlightened One, and the excellent nature of the Dhamma.
Đảnh lễ Đức Độc Giác Phật, và sự thiện xảo của Pháp.
1816
593.
593.
593.
1817
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
My defilements are burnt away, all existences are uprooted;
Các phiền não của tôi đã được thiêu đốt, tất cả các kiếp sống đã được nhổ tận gốc;
1818
Sabbāsavā parikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.
All cankers are exhausted, there is no more rebirth now.
Tất cả các lậu hoặc đã được đoạn trừ, không còn tái sinh nữa.
1819
594.
594.
594.
1820
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
My coming was indeed a good coming, in the presence of the Chief Buddha;
Thật là một sự đến tốt đẹp cho tôi, bên cạnh Đức Phật tối thượng;
1821
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
The three knowledges are attained, the Buddha’s Dispensation has been accomplished.
Ba minh đã được chứng đắc, Giáo Pháp của Đức Phật đã được thực hành.
1822
595.
595.
595.
1823
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
The four analytical knowledges, and these eight liberations;
Bốn tuệ phân tích, và tám giải thoát này;
1824
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges are realized, the Buddha’s Dispensation has been accomplished.”
Sáu thắng trí đã được chứng đắc, Giáo Pháp của Đức Phật đã được thực hành.”
1825
Itthaṃ sudaṃ āyasmā upāli thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Elder Upāli spoke these verses.
Đại đức Upāli Trưởng lão đã nói những bài kệ này như vậy.
1826
Upālittherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.
The Apadāna of Elder Upāli, the Sixth.
Upāli Theraapadānaṃ, thứ sáu.
1827
3-7. Aññāsikoṇḍaññattheraapadānaṃ
3-7. The Apadāna of Elder Aññāsikoṇḍañña
3-7. Aññāsikoṇḍaññattheraapadānaṃ
1828
596.
596.
596.
1829
‘‘Padumuttarasambuddhaṃ, lokajeṭṭhaṃ vināyakaṃ;
The Fully Enlightened Padumuttara, the Chief of the world, the Leader;
“Đức Padumuttara Sambuddha, bậc tối thượng của thế gian, vị đạo sư;
1830
Buddhabhūmimanuppattaṃ, paṭhamaṃ addasaṃ ahaṃ.
I first saw Him, who had attained the state of a Buddha.
Đã đạt đến Phật địa, tôi đã thấy Ngài lần đầu tiên.
1831
597.
597.
597.
1832
‘‘Yāvatā bodhiyā mūle, yakkhā sabbe samāgatā;
All the devas, as far as the root of the Bodhi tree, had gathered;
Tất cả các Dạ-xoa đã tập hợp dưới gốc cây Bồ-đề;
1833
Sambuddhaṃ parivāretvā, vandanti pañjalīkatā.
Surrounding the Fully Enlightened One, they venerated Him with clasped hands.
Họ vây quanh Đức Phật, chắp tay đảnh lễ.
1834
598.
598.
598.
1835
‘‘Sabbe devā tuṭṭhamanā, ākāse sañcaranti te;
All the devas, with joyful minds, moved about in the sky;
Tất cả chư thiên đều hoan hỷ, họ bay lượn trên không trung;
1836
Buddho ayaṃ anuppatto, andhakāratamonudo.
“This Buddha has appeared, the dispeller of darkness and gloom.”
“Vị Phật này đã xuất hiện, Ngài xua tan bóng tối vô minh.”
1837
599.
599.
599.
1838
‘‘Tesaṃ hāsaparetānaṃ, mahānādo avattatha;
A great cry arose from those who were filled with joy;
Tiếng reo hò vang dội của những vị hoan hỷ ấy đã vang lên;
1839
Kilese jhāpayissāma, sammāsambuddhasāsane.
“We shall burn away defilements in the Dispensation of the Perfectly Self-Enlightened One.”
“Chúng ta sẽ thiêu đốt các phiền não trong Giáo Pháp của Đức Chánh Đẳng Giác.”
1840
600.
600.
600.
1841
‘‘Devānaṃ giramaññāya, vācāsabhimudīrihaṃ;
Understanding the devas’ utterance, the noble speech;
Hiểu được lời của chư thiên, tôi đã nói lên lời cao quý;
1842
Haṭṭho haṭṭhena cittena, ādibhikkhamadāsahaṃ.
I, joyful with a joyful mind, offered the first alms-food.
Với tâm hoan hỷ, tôi đã dâng cúng bữa ăn đầu tiên.
1843
601.
601.
601.
1844
‘‘Mama saṅkappamaññāya, satthā loke anuttaro;
Understanding my intention, the Teacher, unsurpassed in the world;
Hiểu được ý nguyện của tôi, Đức Bổn Sư vô thượng trong thế gian;
1845
Devasaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.
Sat amidst the assembly of devas and spoke these verses.
Ngồi giữa hội chúng chư thiên, Ngài đã nói những bài kệ này.
1846
602.
602.
602.
1847
‘‘‘Sattāhaṃ abhinikkhamma, bodhiṃ ajjhagamaṃ ahaṃ;
“Having renounced the world for seven days, I attained enlightenment;
“Sau khi xuất gia bảy ngày, tôi đã chứng đắc Bồ-đề;
1848
Idaṃ me paṭhamaṃ bhattaṃ, brahmacārissa yāpanaṃ.
This is my first meal, sustenance for the brahmacārī.
Đây là bữa ăn đầu tiên của tôi, để duy trì cuộc sống phạm hạnh.
1849
603.
603.
603.
1850
‘‘‘Tusitā hi idhāgantvā, yo me bhikkhaṃ upānayi;
He who came here from Tusita heaven and offered me alms-food;
Vị đã từ cõi Tusita đến đây, và dâng cúng bữa ăn cho tôi;
1851
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇotha mama bhāsato.
I shall extol him, listen to my words.
Tôi sẽ tuyên bố về vị ấy, hãy lắng nghe lời tôi nói.
1852
604.
604.
604.
1853
‘‘‘Tiṃsakappasahassāni* , devarajjaṃ karissati;
For thirty thousand aeons, he will rule as king of devas;
Trong ba mươi ngàn kiếp, vị ấy sẽ cai trị cõi trời;
1854
Sabbe deve abhibhotvā, tidivaṃ āvasissati.
Overcoming all devas, he will dwell in the deva-world.
Sau khi vượt qua tất cả chư thiên, vị ấy sẽ cư ngụ ở cõi trời.
1855
605.
605.
605.
1856
‘‘‘Devalokā cavitvāna, manussattaṃ gamissati;
‘‘‘Having departed from the deva realm, he will go to the human state;
Sau khi chuyển từ cõi trời, vị ấy sẽ tái sinh làm người;
1857
Sahassadhā cakkavattī, tattha rajjaṃ karissati.
A thousand times a Cakkavatti, he will reign there.
Vị ấy sẽ làm Chuyển Luân Vương một ngàn lần, cai trị ở đó.
1858
606.
606.
606.
1859
‘‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
‘‘‘In a hundred thousand aeons, born into the Okkāka clan;
Trong một trăm ngàn kiếp, vị ấy sẽ sinh ra trong dòng dõi Okkāka;
1860
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
By clan named Gotama, a Teacher will appear in the world.
Theo dòng họ, một vị Đạo Sư tên Gotama sẽ xuất hiện trên đời.
1861
607.
607.
607.
1862
‘‘‘Tidasā so cavitvāna, manussattaṃ gamissati;
‘‘‘Having departed from the Tidasā realm, he will go to the human state;
Vị ấy sẽ chuyển sinh từ cõi trời, đi đến loài người;
1863
Agārā pabbajitvāna, chabbassāni vasissati.
Having gone forth from home, having renounced, he will dwell for six years.
Xuất gia từ bỏ gia đình, trở thành Tỳ-khưu, vị ấy sẽ sống sáu năm.
1864
608.
608.
608.
1865
‘‘‘Tato sattamake vasse, buddho saccaṃ kathessati;
‘‘‘Then in the seventh year, the Buddha will declare the Truth;
Sau đó, vào năm thứ bảy, Đức Phật Gotama sẽ thuyết giảng Dhamma;
1866
Koṇḍañño nāma nāmena, paṭhamaṃ sacchikāhiti’.
Koṇḍañña by name, will first realize the Truth.’
Một người tên Koṇḍañña sẽ chứng ngộ sự thật đầu tiên.’
1867
609.
609.
609.
1868
‘‘Nikkhantenānupabbajiṃ, padhānaṃ sukataṃ mayā;
‘‘When he went forth, I followed, my striving was well done;
Khi Ngài xuất gia, tôi cũng theo Ngài xuất gia, sự tinh tấn của tôi đã được thực hiện tốt.
1869
Kilese jhāpanatthāya, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
To burn up defilements, I renounced the household life.
Để đốt cháy các phiền não, tôi đã xuất gia, sống không gia đình.
1870
610.
610.
610.
1871
‘‘Abhigantvāna sabbaññū, buddho loke sadevake;
‘‘Having approached the Omniscient One, the Buddha in the world with devas,
Đức Phật Toàn Giác, bậc biết tất cả trong thế gian cùng chư thiên,
1872
Isināme migāraññe* , amatabherimāhani.
In the Migāra forest of the seers, he beat the drum of Immortality.
Đã đến rừng Isipatana Migadāya và đánh trống bất tử (Dhamma).
1873
611.
611.
611.
1874
‘‘So dāni patto amataṃ, santipadamanuttaraṃ;
‘‘Now I have attained Immortality, the supreme state of peace;
Bây giờ tôi đã đạt đến Niết Bàn, trạng thái an tịnh vô thượng;
1875
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
Having fully comprehended all defilements, I dwell taintless.
Sau khi thấu hiểu tất cả các lậu hoặc, tôi sống không lậu hoặc.
1876
612.
612.
612.
1877
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
‘‘The four analytical knowledges, and these eight liberations;
Bốn Tuệ Phân Tích, tám Giải Thoát này;
1878
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges are realized, the Buddha’s teaching has been fulfilled.’’
Sáu Thắng Trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.’
1879
Itthaṃ sudaṃ āyasmā aññāsikoṇḍañño* thero imā
Thus indeed, the Venerable Aññāsikoṇḍañña Thera spoke these
Như vậy, Trưởng lão Aññāsikoṇḍañña đã nói những bài kệ này.
1880
Gāthāyo abhāsitthāti.
verses.
Đã thuyết những bài kệ này.
1881
Aññāsikoṇḍaññattherassāpadānaṃ sattamaṃ.
The Seventh Apadāna: Aññāsikoṇḍañña Thera.
Cuộc đời của Trưởng lão Aññāsikoṇḍañña, phẩm thứ bảy.
1882
3-8. Piṇḍolabhāradvājattheraapadānaṃ
3-8. Piṇḍolabhāradvāja Thera’s Apadāna
3-8. Cuộc đời của Trưởng lão Piṇḍolabhāradvāja
1883
613.
613.
613.
1884
‘‘Padumuttaro nāma jino, sayambhū aggapuggalo;
‘‘The Victor named Padumuttara, self-existent, the foremost person;
Khi ấy, Đức Padumuttara, bậc Tự Tỉnh Giác, bậc tối thượng nhân,
1885
Purato himavantassa, cittakūṭe vasī tadā.
Dwelt then on Cittakūṭa, in front of the Himavanta.
Đang trú ngụ tại núi Cittakūṭa, phía trước dãy Hy Mã Lạp Sơn.
1886
614.
614.
614.
1887
‘‘Abhītarūpo tatthāsiṃ, migarājā catukkamo;
‘‘I was there, fearless, a lion, four-footed;
Khi ấy, tôi là một vua sư tử bốn chân, không hề sợ hãi tại đó;
1888
Tassa saddaṃ suṇitvāna, vikkhambhanti bahujjanā.
Hearing its roar, many people trembled.
Nghe tiếng gầm của nó, nhiều người kinh hãi.
1889
615.
615.
615.
1890
‘‘Suphullaṃ padumaṃ gayha, upagacchiṃ narāsabhaṃ;
‘‘Taking a fully bloomed lotus, I approached the Bull of Men;
Tôi hái một bông sen nở rộ, rồi đến gần bậc tối thắng nhân;
1891
Vuṭṭhitassa samādhimhā, buddhassa abhiropayiṃ.
I offered it to the Buddha, who had arisen from absorption.
Tôi dâng lên Đức Phật vừa xuất định.
1892
616.
616.
616.
1893
‘‘Cātuddisaṃ namassitvā, buddhaseṭṭhaṃ naruttamaṃ;
‘‘Having paid homage in the four directions, to the Best of Buddhas, the Foremost of Men;
Sau khi đảnh lễ Đức Phật tối thượng, bậc nhân tối thắng ở bốn phương,
1894
Sakaṃ cittaṃ pasādetvā, sīhanādaṃ nadiṃ ahaṃ* .
Having purified my mind, I roared a lion’s roar.
Tôi tịnh hóa tâm mình, rồi gầm lên tiếng sư tử hống.
1895
617.
617.
617.
1896
‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
‘‘Padumuttara, the Knower of Worlds, worthy of offerings,
Đức Padumuttara, bậc thông hiểu thế gian, bậc đáng nhận các lễ vật,
1897
Sakāsane nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.
Seated on his own seat, spoke these verses.
Ngồi trên chỗ của mình, đã nói những bài kệ này:
1898
618.
618.
618.
1899
‘‘‘Buddhassa giramaññāya, sabbe devā samāgatā;
‘‘‘Understanding the Buddha’s word, all devas assembled;
‘Sau khi hiểu lời của Đức Phật, tất cả chư thiên đều tề tựu;
1900
Āgato vadataṃ seṭṭho, dhammaṃ sossāma taṃ mayaṃ.
The Foremost of Speakers has come, we will hear that Dhamma.
Bậc tối thắng trong những người thuyết giảng đã đến, chúng ta sẽ nghe Dhamma từ Ngài.
1901
619.
619.
619.
1902
‘‘‘Tesaṃ hāsaparetānaṃ, purato lokanāyako;
‘‘‘Before them, who were overcome with joy, the Leader of the World;
Trước mặt những vị đang vui mừng ấy, bậc Đạo Sư thế gian;
1903
Mama saddaṃ* pakittesi, dīghadassī mahāmuni’.
The far-seeing Great Sage, declared my deed.’
Đại Hiền Giả có tầm nhìn xa đã tuyên bố về tiếng gầm của tôi.’
1904
620.
620.
620.
1905
‘‘Yenidaṃ padumaṃ dinnaṃ, sīhanādo ca nādito;
‘‘He who gave this lotus, and roared a lion’s roar;
Ta sẽ tuyên bố về người đã dâng bông sen này và đã gầm lên tiếng sư tử hống;
1906
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.
I will declare him, listen to my words.
Hãy lắng nghe lời ta nói.
1907
621.
621.
621.
1908
‘‘‘Ito aṭṭhamake kappe, cakkavattī bhavissati;
‘‘‘From this, in the eighth aeon, a Cakkavatti will arise;
‘Từ kiếp này trở đi, vào kiếp thứ tám, sẽ có một vị Chuyển Luân Vương;
1909
Sattaratanasampanno catudīpamhi issaro.
Endowed with seven treasures, sovereign over the four continents.
Đầy đủ bảy báu, là chúa tể của bốn châu lục.
1910
622.
622.
622.
1911
‘‘‘Kārayissati issariyaṃ* , mahiyā catusaṭṭhiyā;
‘‘‘He will exercise sovereignty, over the earth sixty-four times;
Vị ấy sẽ cai trị trên mặt đất sáu mươi bốn lần;
1912
Padumo nāma nāmena, cakkavattī mahabbalo.
Named Paduma, a Cakkavatti of great power.
Một vị Chuyển Luân Vương tên Paduma, với sức mạnh vĩ đại.
1913
623.
623.
623.
1914
‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
‘‘In a hundred thousand aeons, born into the Okkāka clan;
Trong một trăm ngàn đại kiếp, thuộc dòng dõi Okkāka;
1915
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
By clan named Gotama, a Teacher will appear in the world.
Một vị Đạo Sư tên Gotama, theo dòng họ, sẽ xuất hiện trên đời.
1916
624.
624.
624.
1917
‘Pakāsite pāvacane, brahmabandhu bhavissati;
‘When his teaching is proclaimed, a kinsman of Brahmā will arise;
Khi giáo pháp được công bố, sẽ có một người Bà La Môn;
1918
Brahmaññā abhinikkhamma, pabbajissati tāvade’.
Having gone forth from the brahmin class, he will renounce immediately.’
Vị ấy sẽ xuất gia ngay lập tức, từ bỏ dòng dõi Bà La Môn.’
1919
625.
625.
625.
1920
‘‘Padhānapahitatto so, upasanto nirūpadhi;
‘‘That one, with mind directed to striving, peaceful, without substratum;
Vị ấy, với tâm chuyên chú tinh tấn, đã an tịnh, không còn chấp thủ;
1921
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.
Having fully comprehended all defilements, will attain Nibbāna, taintless.
Sau khi thấu hiểu tất cả các lậu hoặc, vị ấy sẽ nhập Niết Bàn, không còn lậu hoặc.
1922
626.
626.
626.
1923
‘‘Vijane pantaseyyamhi, vāḷamigasamākule;
‘‘In a secluded, remote dwelling, frequented by wild animals;
Trong một nơi vắng vẻ, trên giường nằm hẻo lánh, đầy rẫy thú dữ;
1924
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.
Having fully comprehended all defilements, he will attain Nibbāna, taintless.
Sau khi thấu hiểu tất cả các lậu hoặc, vị ấy sẽ nhập Niết Bàn, không còn lậu hoặc.
1925
627.
627.
627.
1926
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
‘‘The four analytical knowledges, and these eight liberations;
Bốn Tuệ Phân Tích, tám Giải Thoát này;
1927
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges are realized, the Buddha’s teaching has been fulfilled.’’
Sáu Thắng Trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.’
1928
Itthaṃ sudaṃ āyasmā piṇḍolabhāradvājo thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Piṇḍolabhāradvāja Thera spoke these verses.
Như vậy, Trưởng lão Piṇḍolabhāradvāja đã nói những bài kệ này.
1929
Piṇḍolabhāradvājattherassāpadānaṃ aṭṭhamaṃ.
The Eighth Apadāna: Piṇḍolabhāradvāja Thera.
Cuộc đời của Trưởng lão Piṇḍolabhāradvāja, phẩm thứ tám.
1930
3-9. Khadiravaniyarevatattheraapadānaṃ
3-9. Khadiravaniya Revata Thera’s Apadāna
3-9. Cuộc đời của Trưởng lão Khadiravaniya Revata
1931
628.
628.
628.
1932
‘‘Gaṅgā bhāgīrathī nāma, himavantā pabhāvitā;
‘‘The river named Gaṅgā Bhāgīrathī, originates from the Himavanta;
Sông Gaṅgā, tên Bhāgīrathī, khởi nguồn từ Hy Mã Lạp Sơn;
1933
Kutitthe nāviko āsiṃ, orime ca tariṃ* ahaṃ.
I was a ferryman at a difficult ford, I ferried from this side and that.
Tôi là người lái đò ở bến khó đi, tôi đã chở người qua lại bờ này và bờ kia.
1934
629.
629.
629.
1935
‘‘Padumuttaro nāyako, sambuddho dvipaduttamo;
‘‘The Leader Padumuttara, the Perfectly Enlightened One, supreme among bipeds;
Đức Padumuttara, bậc Đạo Sư, bậc Chánh Đẳng Giác, bậc tối thượng trong loài người hai chân,
1936
Vasī satasahassehi, gaṅgātīramupāgato* .
Accompanied by a hundred thousand ascetics, came to the bank of the Gaṅgā.
Cùng với một trăm ngàn vị có thần thông, đã đến bờ sông Gaṅgā.
1937
630.
630.
630.
1938
‘‘Bahū nāvā samānetvā, vaḍḍhakīhi* susaṅkhataṃ;
Having brought together many boats, well-prepared with cammaka decorations;
Sau khi tập hợp nhiều thuyền, được đóng kỹ lưỡng bởi những người thợ mộc;
1939
Nāvāya* chadanaṃ katvā, paṭimāniṃ narāsabhaṃ.
And having made a canopy for the boats, I honored the Best of Men.
Tôi đã làm mái che cho thuyền, và cung kính bậc tối thắng nhân.
1940
631.
631.
631.
1941
‘‘Āgantvāna ca sambuddho, ārūhi tañca nāvakaṃ;
And the Sambuddha, having come, ascended that boat;
Đức Chánh Đẳng Giác đã đến và lên chiếc thuyền ấy;
1942
Vārimajjhe ṭhito satthā, imā gāthā abhāsatha.
Standing in the midst of the water, the Teacher spoke these verses.
Vị Đạo Sư đứng giữa dòng nước, đã nói những bài kệ này:
1943
632.
632.
632.
1944
‘‘‘Yo so tāresi sambuddhaṃ, saṅghañcāpi anāsavaṃ;
‘He who ferried the Sambuddha and also the Saṅgha, free from defilements;
‘Người lái đò đã đưa Đức Chánh Đẳng Giác và Tăng đoàn không lậu hoặc qua sông;
1945
Tena cittappasādena, devaloke ramissati.
By that clarity of mind, he will rejoice in the deva-world.
Với sự tịnh tín ấy, vị ấy sẽ vui hưởng ở cõi trời.
1946
633.
633.
633.
1947
‘‘‘Nibbattissati te byamhaṃ, sukataṃ nāvasaṇṭhitaṃ;
A mansion, well-made and shaped like a boat, will arise for you;
Một cung điện được tạo tác tốt, có hình dáng chiếc thuyền, sẽ xuất hiện cho ngươi;
1948
Ākāse pupphachadanaṃ, dhārayissati sabbadā.
A canopy of flowers in the sky will always be held.
Một mái che hoa sẽ luôn che phủ trên không trung.
1949
634.
634.
634.
1950
‘‘‘Aṭṭhapaññāsakappamhi, tārako* nāma khattiyo;
In the fifty-eighth eon, a Khattiya named Tāraka;
Vào kiếp thứ năm mươi tám, sẽ có một vị vua tên Tāraka;
1951
Cāturanto vijitāvī, cakkavattī bhavissati.
Will become a Cakkavatti, a conqueror of the four continents.
Vị ấy sẽ là một Chuyển Luân Vương, chinh phục bốn phương.
1952
635.
635.
635.
1953
‘‘‘Sattapaññāsakappamhi, cammako* nāma khattiyo;
In the fifty-seventh eon, a Khattiya named Campaka;
Vào kiếp thứ năm mươi bảy, sẽ có một vị vua tên Campaka;
1954
Uggacchantova sūriyo, jotissati mahabbalo.
Will shine with great power, like the rising sun.
Vị ấy sẽ tỏa sáng với sức mạnh vĩ đại, như mặt trời đang mọc.
1955
636.
636.
636.
1956
‘‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
In one hundred thousand eons, born in the Okkāka clan;
Trong một trăm ngàn đại kiếp, thuộc dòng dõi Okkāka;
1957
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
A Teacher named Gotama by clan will appear in the world.
Một vị Đạo Sư tên Gotama, theo dòng họ, sẽ xuất hiện trên đời.
1958
637.
637.
637.
1959
‘‘‘Tidasā so cavitvāna, manussattaṃ gamissati;
Having fallen from the deva-world, he will attain human existence;
Vị ấy sẽ chuyển sinh từ cõi trời, đi đến loài người;
1960
Revato nāma nāmena, brahmabandhu bhavissati.
He will be a Brāhmaṇa by name Revata.
Vị ấy sẽ là một Bà La Môn tên Revata.
1961
638.
638.
638.
1962
‘‘‘Agārā nikkhamitvāna, sukkamūlena codito;
Having left home, urged by the root of merit;
Từ bỏ gia đình, được thúc đẩy bởi căn lành;
1963
Gotamassa bhagavato, sāsane pabbajissati.
He will go forth in the Dispensation of the Blessed One Gotama.
Vị ấy sẽ xuất gia trong giáo pháp của Đức Thế Tôn Gotama.
1964
639.
639.
639.
1965
‘‘‘So pacchā pabbajitvāna, yuttayogo vipassako;
Having gone forth later, diligent in practice and keen in insight;
Sau khi xuất gia, vị ấy sẽ là một hành giả tinh tấn, có tuệ quán;
1966
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo’.
Having fully comprehended all defilements, he will attain Nibbāna, free from defilements.’
Sau khi thấu hiểu tất cả các lậu hoặc, vị ấy sẽ nhập Niết Bàn, không còn lậu hoặc.’
1967
640.
640.
640.
1968
‘‘Vīriyaṃ* me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;
My energy is like a draught-ox, leading to the security from bondage;
Sự tinh tấn của tôi là gánh nặng chính, dẫn đến sự an toàn tuyệt đối (Niết Bàn);
1969
Dhāremi antimaṃ dehaṃ, sammāsambuddhasāsane.
I bear my final body in the Dispensation of the Perfectly Self-Awakened One.
Tôi mang thân cuối cùng này trong giáo pháp của Đức Chánh Đẳng Giác.
1970
641.
641.
641.
1971
‘‘Satasahasse kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
The deed done by me a hundred thousand eons ago, has shown its fruit here;
Nghiệp thiện tôi đã tạo một trăm ngàn kiếp, đã cho quả ở đời này;
1972
Sumutto saravegova, kilese jhāpayī mama.
Like an arrow well-released, its force has burned up my defilements.
Như mũi tên được bắn ra, nó đã đốt cháy các phiền não của tôi.
1973
642.
642.
642.
1974
‘‘Tato maṃ vananirataṃ, disvā lokantagū muni;
Then, seeing me delighting in the forest, the sage who has reached the end of the world, the great wise one;
Sau đó, Đức Hiền Giả, bậc đã đến tận cùng thế gian, với trí tuệ vĩ đại, thấy tôi vui thích rừng núi;
1975
Vanavāsibhikkhūnaggaṃ, paññapesi mahāmati.
Declared me foremost among the forest-dwelling bhikkhus.
Ngài đã tuyên bố tôi là bậc đứng đầu trong số các Tỳ-khưu sống trong rừng.
1976
643.
643.
643.
1977
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
The four analytical knowledges, and these eight liberations;
Bốn Tuệ Phân Tích, tám Giải Thoát này;
1978
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges have been realized, the Buddha’s Dispensation has been fulfilled.”
Sáu Thắng Trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.’
1979
Itthaṃ sudaṃ āyasmā khadiravaniyo revato thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Elder Khadiravaniya Revata spoke these verses.
Như vậy, Trưởng lão Khadiravaniya Revata đã nói những bài kệ này.
1980
Khadiravaniyarevatattherassāpadānaṃ navamaṃ.
The Ninth Apadāna: The Apadāna of Elder Khadiravaniya Revata.
Cuộc đời của Trưởng lão Khadiravaniya Revata, phẩm thứ chín.
1981
3-10. Ānandattheraapadānaṃ
3-10. The Apadāna of Elder Ānanda
3-10. Cuộc đời của Trưởng lão Ānanda
1982
644.
644.
644.
1983
‘‘Ārāmadvārā nikkhamma, padumuttaro mahāmuni;
The Great Sage Padumuttara, having emerged from the monastery gate;
Đức Padumuttara, bậc Đại Hiền Giả, xuất ra từ cổng tu viện;
1984
Vassento amataṃ vuṭṭhiṃ, nibbāpesi mahājanaṃ.
Quenched the great multitude, showering the rain of deathlessness.
Ngài đã làm cho đại chúng an tịnh, như mưa cam lồ rơi xuống.
1985
645.
645.
645.
1986
‘‘Satasahassaṃ te dhīrā, chaḷabhiññā mahiddhikā;
A hundred thousand of those wise ones, possessing the six higher knowledges and great power;
Một trăm ngàn vị trí giả ấy, có sáu Thắng Trí, với đại thần thông;
1987
Parivārenti sambuddhaṃ, chāyāva anapāyinī* .
Surrounded the Sambuddha, like an inseparable shadow.
Đã vây quanh Đức Chánh Đẳng Giác, như bóng không rời.
1988
646.
646.
646.
1989
‘‘Hatthikkhandhagato āsiṃ, setacchattaṃ varuttamaṃ;
I was mounted on an elephant’s back, holding the excellent white umbrella;
Tôi đang cưỡi trên lưng voi, mang chiếc lọng trắng tối thượng;
1990
Sucārurūpaṃ disvāna, vitti me udapajjatha.
Seeing the Buddha, whose form was exceedingly beautiful, delight arose in me.
Thấy Ngài có dung mạo vô cùng đẹp đẽ, tôi tràn đầy niềm hoan hỷ.
1991
647.
647.
647.
1992
‘‘Oruyha hatthikhandhamhā, upagacchiṃ narāsabhaṃ;
Having descended from the elephant’s back, I approached the Best of Men;
Tôi xuống khỏi lưng voi, rồi đến gần bậc tối thắng nhân;
1993
Ratanāmayachattaṃ me, buddhaseṭṭhassa dhārayiṃ.
I held my jeweled umbrella over the Chief of Buddhas.
Tôi đã che chiếc lọng bằng ngọc của tôi cho Đức Phật tối thượng.
1994
648.
648.
648.
1995
‘‘Mama saṅkappamaññāya, padumuttaro mahāisi;
Knowing my intention, the Great Seer Padumuttara;
Đức Padumuttara, bậc Đại Hiền Giả, biết được ý định của tôi;
1996
Taṃ kathaṃ ṭhapayitvāna, imā gāthā abhāsatha.
Stopped that discourse and spoke these verses.
Ngài đã tạm dừng bài thuyết pháp ấy, và nói những bài kệ này:
1997
649.
649.
649.
1998
‘‘‘Yo so chattamadhāresi, soṇṇālaṅkārabhūsitaṃ;
‘He who held the umbrella adorned with golden ornaments;
‘Người đã che chiếc lọng được trang trí bằng vàng ấy;
1999
Tamahaṃ kittayissāmi, suṇotha mama bhāsato.
I shall extol him, listen to what I say.
Ta sẽ tuyên bố về người ấy, hãy lắng nghe lời ta nói.
2000
650.
650.
650.
2001
‘‘‘Ito gantvā ayaṃ poso, tusitaṃ āvasissati;
This person, having departed from this existence, will dwell in Tusita heaven;
Người này, từ đây đi đến, sẽ cư ngụ ở cõi trời Tusita;
2002
Anubhossati sampattiṃ, accharāhi purakkhato.
He will experience prosperity, surrounded by celestial nymphs.
Vị ấy sẽ hưởng sự giàu sang, được vây quanh bởi các tiên nữ.
2003
651.
651.
651.
2004
‘‘‘Catuttiṃsatikkhattuñca, devarajjaṃ karissati;
And thirty-four times he will be king of devas;
Vị ấy sẽ làm vua trời ba mươi bốn lần;
2005
Balādhipo aṭṭhasataṃ, vasudhaṃ āvasissati.
As a lord of power, he will rule the earth eight hundred times.
Và làm chúa tể của quân đội, cai trị mặt đất tám trăm lần.
2006
652.
652.
652.
2007
‘‘‘Aṭṭhapaññāsakkhattuñca, cakkavattī bhavissati;
And fifty-eight times he will become a Cakkavatti;
Vị ấy sẽ là một Chuyển Luân Vương năm mươi tám lần;
2008
Padesarajjaṃ vipulaṃ, mahiyā kārayissati.
He will establish extensive regional sovereignty on earth.
Và sẽ cai trị một vương quốc rộng lớn trên mặt đất.
2009
653.
653.
653.
2010
‘‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
In one hundred thousand eons, born in the Okkāka clan;
Trong một trăm ngàn đại kiếp, thuộc dòng dõi Okkāka;
2011
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
A Teacher named Gotama by clan will appear in the world.
Một vị Đạo Sư tên Gotama, theo dòng họ, sẽ xuất hiện trên đời.
2012
654.
654.
654.
2013
‘‘‘Sakyānaṃ kulaketussa, ñātibandhu bhavissati;
He will be a kinsman of the Sakyas’ family banner;
Vị ấy sẽ là người thân, anh em của Đức Phật Gotama, bậc biểu tượng của dòng dõi Sakya;
2014
Ānando nāma nāmena, upaṭṭhāko mahesino.
An attendant of the Great Seer, named Ānanda.
Tên là Ānanda, người thị giả của bậc Đại Hiền.
2015
655.
655.
655.
2016
‘‘‘Ātāpī nipako cāpi, bāhusacce sukovido;
He will be ardent, discerning, and skilled in much learning;
“‘Người tinh cần, khôn ngoan, và rất thông thạo trong việc học rộng;
2017
Nivātavutti atthaddho, sabbapāṭhī bhavissati.
Humble in conduct, not arrogant, and a master of all recitations.
Có thái độ khiêm tốn, không kiêu căng, sẽ là người thông suốt mọi giáo pháp.
2018
656.
656.
656.
2019
‘‘‘Padhānapahitatto so, upasanto nirūpadhi;
With his mind directed towards exertion, he will be peaceful and free from defilements;
“‘Người ấy đã nỗ lực tinh tấn, an tịnh, không còn các uẩn;
2020
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.
Having fully comprehended all defilements, he will attain Nibbāna, free from defilements.
Sau khi đã liễu tri tất cả lậu hoặc, sẽ nhập Niết Bàn, không còn lậu hoặc.
2021
657.
657.
657.
2022
‘‘‘Santi āraññakā nāgā, kuñjarā saṭṭhihāyanā;
There are forest-dwelling elephants, sixty years old;
“‘Có những con voi rừng, voi chúa sáu mươi tuổi;
2023
Tidhāpabhinnā mātaṅgā, īsādantā urūḷhavā.
Mātanga elephants with three streams of ichor, tusks like plough-poles, and capable of bearing kings.
Những con voi đực có ba chỗ chảy nước, có ngà như trục xe, có sức mạnh lớn.
2024
658.
658.
658.
2025
‘‘‘Anekasatasahassā, paṇḍitāpi mahiddhikā;
‘‘‘Many hundreds of thousands, wise and greatly powerful (Arahant elephants);
“‘Hàng trăm ngàn con, những bậc hiền trí và có đại thần thông;
2026
Sabbe te buddhanāgassa, na hontu paṇidhimhi te’* .
All those are not equal to your aspiration, O Buddha-elephant king’.
Tất cả những vị ấy không thể sánh bằng ý nguyện của Đức Phật, bậc Voi chúa.
2027
659.
659.
659.
2028
‘‘Ādiyāme namassāmi, majjhime atha pacchime;
‘‘In the first watch, I pay homage; in the middle, and then in the last watch;
“Vào canh đầu con đảnh lễ, vào canh giữa và canh cuối;
2029
Pasannacitto sumano, buddhaseṭṭhaṃ upaṭṭhahiṃ.
With a serene mind and joyful heart, I attended upon the foremost Buddha.
Với tâm hoan hỷ, ý vui vẻ, con đã phụng sự bậc Phật tối thượng.
2030
660.
660.
660.
2031
‘‘Ātāpī nipako cāpi, sampajāno patissato;
‘‘Zealous, discerning, fully aware, and mindful;
“Tinh cần, khéo léo, có chánh niệm và tỉnh giác;
2032
Sotāpattiphalaṃ patto, sekhabhūmīsu kovido.
I attained the fruit of Stream-entry, skilled in the stages of training.
Đã đạt được quả Tu-đà-hoàn, thiện xảo trong các bậc Hữu học.
2033
661.
661.
661.
2034
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ kammamabhinīhariṃ;
‘‘A hundred thousand aeons ago, I performed the act (of service);
“Một trăm ngàn kiếp từ đây, nghiệp mà con đã tạo;
2035
Tāhaṃ bhūmimanuppatto, ṭhitā saddhammamācalā* .
I have attained that state, established in the True Dhamma, unwavering.
Con đã đạt được địa vị đó, niềm tin vào Chánh Pháp kiên cố.
2036
662.
662.
662.
2037
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
‘‘My coming was indeed welcome, in the presence of the foremost Buddha;
“Sự đến của con thật tốt lành, nơi Đức Phật tối thượng;
2038
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
The three knowledges have been attained, the Buddha’s Dispensation has been fulfilled.
Ba minh đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.
2039
663.
663.
663.
2040
‘‘Paṭisambhidā catasso, vimokkhāpi ca aṭṭhime;
‘‘The four analytical knowledges, and these eight deliverances;
“Bốn tuệ phân tích, và tám giải thoát này;
2041
Chaḷabhiññā sacchikatā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
The six higher knowledges have been realized, the Buddha’s Dispensation has been fulfilled’’.
Sáu thắng trí đã được chứng đắc, giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.”
2042
Itthaṃ sudaṃ āyasmā ānando thero imā gāthāyo abhāsitthāti.
Thus indeed, the Venerable Ānanda Thera spoke these verses.
Như vậy, Tôn giả Ānanda Trưởng lão đã nói những bài kệ này.
2043
Ānandattherassāpadānaṃ dasamaṃ.
The Tenth Apadāna of Venerable Ānanda.
Tự sự về Trưởng lão Ānanda, thứ mười.
2044
Tassuddānaṃ –
Its summary –
Bản tóm tắt của chương đó –
2045
Buddho paccekabuddho ca, sāriputto ca kolito;
Buddha, Paccekabuddha, Sāriputta, and Kolita;
Đức Phật, Đức Phật Độc Giác, Sāriputta và Kolita;
2046
Kassapo anuruddho ca, puṇṇatthero upāli ca.
Kassapa, Anuruddha, Puṇṇa Thera, and Upāli.
Kassapa, Anuruddha, Trưởng lão Puṇṇa và Upāli.
2047
Aññāsikoṇḍañño piṇḍolo, revatānandapaṇḍito;
Aññāsikoṇḍañña, Piṇḍola, Revata, Ānanda the wise;
Aññāsikoṇḍañña, Piṇḍola, Revata và Ānanda thông thái;
2048
Chasatāni ca paññāsa, gāthāyo sabbapiṇḍitā.
Six hundred and fifty verses in total.
Sáu trăm năm mươi bài kệ, tổng cộng tất cả.
Next Page →

Settings