Abhidhammāvatāro-nāmarūpaparicchedo

4226

20. Vīsatimo paricchedo

20. Twentieth Chapter

20. Chương thứ hai mươi

4227

Maggāmaggañāṇadassanavisuddhiniddeso

Exposition of the Purification by Knowledge and Vision of What is Path and Not Path

Giải thích về Thanh tịnh tri kiến về Đạo và Phi Đạo

4228

1263.

4229

Kalāpasammasaneneva,

By grouping and contemplating,

Chỉ bằng cách quán sát theo từng nhóm (kalāpasammasana),

4230

Yogo karaṇiyo siyā;

Effort should be made;

Hành giả nên thực hành;

4231

Maggāmagge tu ñāṇaṃ ta-

By one who desires to attain

Người mong muốn đạt được trí tuệ về đạo và phi đạo.

4232

Madhigantuṃ panicchatā.

Knowledge of the path and non-path.

1263.

4233

1264.

4234

Paccuppannassa dhammassa, nibbatti udayo mato;

The arising of a present phenomenon is considered its arising;

Sự sinh khởi của các pháp hiện tại được gọi là sự sinh (udaya);

4235

Vayo vipariṇāmoti, tasseva samudīritā.

Its passing away and transformation are declared to be its dissolution.

Sự biến hoại của chúng được gọi là sự diệt (vaya).

4236

1265.

4237

Anupassanāpi ñāṇanti, varañāṇena desitaṃ;

Contemplation is also knowledge, taught by the Supreme Knower;

Sự quán sát cũng là trí tuệ, được bậc trí tuệ tối thượng giảng dạy;

4238

So panevaṃ pajānāti, yogāvacaramāṇavo.

The practitioner, that youth, thus understands.

Hành giả ấy hiểu rõ như vậy.

4239

1266.

4240

Imassa nāmarūpassa, pubbe uppattito pana;

Before the arising of this mind-and-matter,

Trước khi danh sắc này sinh khởi,

4241

Nicayo rāsi vā natthi, tathā uppajjatopi ca.

There is no accumulation or heap, and similarly, when it arises.

Không có sự tích lũy hay khối lượng, cũng như khi nó đang sinh khởi.

4242

1267.

4243

Rāsito nicayā vāpi, natthi āgamananti ca;

And there is no coming from a heap or accumulation;

Không có sự đến từ khối lượng hay sự tích lũy;

4244

Tathā nirujjhamānassa, na disāgamananti ca.

Similarly, when it ceases, there is no going to a direction.

Cũng như khi nó đang diệt, không có sự đi về một hướng nào.

4245

1268.

1248.

1268.

4246

Niruddhassāpi ekasmiṃ, ṭhāne natthi cayoti ca;

Nor is there an accumulation in one place of what has ceased;

Khi đã diệt, cũng không có sự tích tụ ở một nơi nào;

4247

Ettha vīṇūpamā vuttā, etassatthassa dīpane.

Here, the simile of the lute is given to illuminate this meaning.

Ở đây, ví dụ về cây đàn vĩ cầm được đưa ra để làm sáng tỏ ý nghĩa này.

4248

1269.

4249

Udabbayamanakkāramevaṃ saṅkhepato pana;

Thus, having briefly made the arising and passing away immediate;

Như vậy, sự sinh diệt không ngừng diễn ra một cách tóm tắt;

4250

Katvā tasseva ñāṇassa, vibhaṅgassa vasena tu.

And by way of the analysis of that same knowledge.

Và dựa trên sự phân tích của chính trí tuệ đó.

4251

1270.

4252

‘‘Avijjāsamudayā rūpasamudayo’’ti hi ādinā;

By the method beginning with "From the arising of ignorance, there is the arising of form";

Bằng cách như “Do vô minh sinh khởi, sắc sinh khởi,” v.v.;

4253

Nayenekekakhandhassa, udayabbayadassane.

In seeing the arising and passing away of each aggregate.

Trong sự thấy biết sinh diệt của mỗi uẩn.

4254

1271.

4255

Dasa dasāti katvāna, vuttā paññāsalakkhaṇā;

By making them ten by ten, fifty characteristics are stated;

Năm mươi đặc điểm được nói đến, mỗi đặc điểm có mười;

4256

Tesaṃ pana vasenāpi, dhamme samanupassati.

By means of these also, one contemplates phenomena.

Dựa vào những đặc điểm đó, người ấy cũng quán sát các pháp.

4257

1272.

4258

Evaṃ rūpudayo hoti, evamassa vayo iti;

Thus form arises, thus it passes away;

Sắc sinh khởi như vậy, và diệt như vậy;

4259

Udeti evaṃ rūpampi, evaṃ rūpaṃ tu veti ca.

Thus form arises, and thus form also passes away.

Sắc sinh khởi như vậy, và diệt như vậy.

4260

1273.

4261

Evaṃ paccayatopettha, khaṇato udayabbayaṃ;

Thus, for one who sees here the momentary arising and passing away

Ở đây, khi thấy sự sinh diệt từng sát na do duyên;

4262

Passato sabbadhammā ca, pākaṭā honti tassa te.

Due to conditions, all those phenomena become manifest to him.

Tất cả các pháp đều trở nên rõ ràng đối với người ấy.

4263

1274.

4264

Udake daṇḍarājīva, āraggeriva sāsapo;

Like a line drawn on water, like a mustard seed on the tip of an awl;

Như vệt gậy trên mặt nước, như hạt cải trên đầu kim;

4265

Vijjuppādāva dhammā te, parittaṭṭhāyino siyuṃ.

Like a flash of lightning, those phenomena are momentary.

Như tia chớp, các pháp ấy chỉ tồn tại trong một khoảnh khắc ngắn ngủi.

4266

1275.

4267

Kadalīsupinālātacakkamāyupamā ime;

These phenomena, like a plantain tree, a delusion, a fire-wheel, a mirage;

Chúng giống như chuối, ảo ảnh, bánh xe lửa, ảo giác;

4268

Asārā pana nissārā, hutvā khāyanti yogino.

Appear to the meditator as substanceless and without essence.

Đối với hành giả, chúng xuất hiện là vô cốt lõi và vô giá trị.

4269

1276.

4270

Evamettāvatā tena, udayabbayadassanaṃ;

Thus, by this extent, having penetrated the seeing of arising and passing away

Như vậy, đến đây, người ấy đã thâm nhập vào sự thấy biết sinh diệt;

4271

Lakkhaṇāni ca paññāsa, paṭivijjha ṭhitaṃ pana.

And the fifty characteristics, one is established.

Và năm mươi đặc điểm đã được thiết lập.

4272

1277.

4273

Ñāṇaṃ adhigataṃ hoti, taruṇaṃ paṭhamaṃ pana;

A beginner's primary knowledge is thus attained;

Trí tuệ non trẻ ban đầu đã được thành tựu;

4274

Yassa cādhigamā yogī, hotāraddhavipassako.

By the attainment of which, the yogi becomes an ardent meditator.

Nhờ sự thành tựu đó, hành giả trở thành người bắt đầu tu tập thiền quán.

4275

1278.

4276

Vipassanāya hetāya,

For such a meditator,

Trong thiền quán này,

4277

Karuṇāyātha yogino;

And for his compassion;

Đối với hành giả có lòng bi mẫn;

4278

Vipassakassa jāyante,

For the meditating one, these

Đối với người tu tập thiền quán, mười phiền não phụ này

4279

Upaklesā dasevime.

Ten defilements arise.

Sẽ sinh khởi.

4280

1279.

4281

Obhāso pīti passaddhi, ñāṇaṃ saddhā satī sukhaṃ;

Light, joy, tranquility, knowledge, faith, mindfulness, happiness;

Ánh sáng (Obhāsa), hỷ (Pīti), khinh an (Passaddhi), trí tuệ (ñāṇa), tín (saddhā), niệm (sati), lạc (sukha);

4282

Upekkhā vīriyaṃ nikantīti, upaklesā dasevime.

Equanimity, energy, and attachment—these are the ten defilements.

Xả (Upekkhā), tinh tấn (vīriya), chấp thủ (nikantī)—đây là mười phiền não phụ.

4283

1280.

4284

Sampattapaṭivedhassa, sotāpannādinopi ca;

For one who has attained insight, such as a stream-enterer and so on;

Đối với người đã đạt được sự thâm nhập, như bậc Dự lưu (Sotāpanna) v.v.;

4285

Tathā vippaṭipannassa, upaklesā na jāyare.

And for one who has gone astray, defilements do not arise.

Cũng như đối với người đã đi sai đường, các phiền não phụ này không sinh khởi.

4286

1281.

1287.

4287

Sammāva paṭipannassa, yuttayogassa bhikkhuno;

Indeed, for the monk who is rightly practicing and correctly engaged in meditation;

Đối với tỳ khưu đang đi đúng đường, đang thực hành thiền định đúng đắn;

4288

Sadā vipassakasseva, uppajjanti kirassu te.

For him who is always meditating, they certainly arise.

Đối với người luôn tu tập thiền quán, chúng chắc chắn sẽ sinh khởi.

4289

1282.

1290.

4290

Vipassanāya obhāso, obhāsoti pavuccati;

The light of insight is called Light (Obhāsa);

Ánh sáng của thiền quán được gọi là ánh sáng (obhāsa);

4291

Tasmiṃ pana samuppanne, yogāvacarabhikkhu so.

When that arises, that yogi monk.

Khi ánh sáng ấy sinh khởi, tỳ khưu hành giả ấy.

4292

1283.

1293.

4293

Maggappatto phalappatto, ahamasmīti gaṇhati;

Grasps, "I am one who has attained the path, attained the fruit";

Chấp rằng “Tôi đã đạt được đạo, tôi đã đạt được quả”;

4294

Amaggaṃyeva maggoti, tassevaṃ pana gaṇhato.

When he thus grasps the non-path as the path.

Khi người ấy chấp cái không phải đạo là đạo.

4295

1284.

1294.

1297.

4296

Evaṃ vipassanāvīthi,

Thus, that path of insight

Như vậy, con đường thiền quán,

4297

Okkantā nāma hoti sā;

Is said to be entered;

Được gọi là đã bị chệch hướng;

4298

Obhāsameva so bhikkhu,

That monk, indulging in the light,

Tỳ khưu ấy chỉ tận hưởng ánh sáng,

4299

Assādento nisīdati.

Remains there.

Và ngồi yên.

4300

1285.

4301

Pīti vippassanāpīti, tassa tasmiṃ khaṇe pana;

The joy of insight is called Joy (Pīti); at that moment,

Hỷ (Pīti) là hỷ của thiền quán, vào khoảnh khắc ấy;

4302

Tadā pañcavidhā pīti, jāyante khuddikādikā.

Then five kinds of joy arise, beginning with minor joy.

Lúc đó, năm loại hỷ sinh khởi, bắt đầu từ hỷ nhỏ.

4303

1286.

4304

Vipassanāya passaddhi, passaddhīti pavuccati;

The tranquility of insight is called Tranquility (Passaddhi);

Khinh an của thiền quán được gọi là khinh an (passaddhī);

4305

Yogino kāyacittāni, passaddhāneva honti hi.

Indeed, the yogi’s body and mind become tranquil.

Thân và tâm của hành giả trở nên khinh an.

4306

1287.

4307

Lahūni ca mudūneva, kammaññāneva honti hi;

They become light, soft, and workable;

Chúng trở nên nhẹ nhàng, mềm mại và dễ sử dụng;

4308

Passaddhādīhi so bhikkhu, anuggahitamānaso.

That monk, whose mind is supported by tranquility and the like.

Với tâm được nâng đỡ bởi khinh an v.v., tỳ khưu ấy.

4309

1288.

4310

Amānusiṃ ratiṃ nāma,

Experiences a superhuman

Cảm nhận niềm vui phi nhân (amānusī rati),

4311

Anubhoti anuttaraṃ;

Supreme delight;

Vô thượng;

4312

Yaṃ sandhāya ca gāthāyo,

Referring to which, the verses

Và liên quan đến điều đó, các bài kệ đã được

4313

Bhāsitā hi mahesinā.

Were spoken by the Great Seer:

Đức Đại Hiền (Mahesī) giảng.

4314

1289.

4315

‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;

“For a monk who has entered an empty dwelling, with a tranquil mind;

“Đối với tỳ khưu đi vào nhà trống, với tâm an tịnh;

4316

Amānusī rati hoti, sammā dhammaṃ vipassato.

A superhuman delight arises, for one rightly discerning the Dhamma.

Niềm vui phi nhân sinh khởi, khi quán sát pháp đúng đắn.

4317

1290.

4318

‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;

“Whenever one contemplates the rise and fall of the aggregates;

“Khi nào quán xét sự sanh diệt của các uẩn,

4319

Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti.

One obtains joy and delight; that, for one who knows, is the Deathless.”

Người biết được điều đó đạt đến hỷ lạc, bất tử.”

4320

1291.

4321

Ñāṇādayo upaklesā, ñeyyā vuttanayenidha;

Herein, the imperfections (upaklesā) such as 'knowledge' are to be known in the manner stated;

Các phiền não phụ như tri kiến (ñāṇa) v.v., cần được biết theo cách đã nói ở đây;

4322

Ete dasa upaklesā, vajjanīyāva yoginā.

These ten imperfections must indeed be avoided by the yogi.

Mười phiền não phụ này cần phải được hành giả tránh xa.

4323

1292.

4324

Etthobhāsādayo dhammā,

Herein, phenomena such as light,

Ở đây, các pháp như ánh sáng (obhāsa) v.v.,

4325

Upaklesassa vatthuto;

Are, in essence, the basis of imperfection;

Về bản chất là đối tượng của các phiền não phụ;

4326

Upaklesāti niddiṭṭhā,

They are designated as imperfections,

Được gọi là các cấu uế (upaklesa),

4327

Upaklesanikanti tu.

And as 'causes of imperfection'.

Và những gì thuộc về cấu uế.

4328

1293.

4329

Taṃ tamāvajjamānassa, bhāvanā parihāyati;

When one attends to those things, one’s meditation declines;

Khi người ấy chú tâm vào điều đó,

4330

Asatte sattasaññī ca, hoti appassuto naro.

And the person of little learning becomes one who perceives self where there is no self.

Sự tu tập (bhāvanā) bị suy thoái; người ít học lại cho rằng có chúng sanh trong những gì không phải chúng sanh.

4331

1294.

4332

Sabbobhāsādayo dhamme, na maggoti vicārayaṃ;

Considering all phenomena such as light as not the path,

Xét rằng tất cả các pháp như hào quang (obhāsā) không phải là đạo,

4333

Maggo vipassanāñāṇaṃ, iccevaṃ pana paṇḍito.

But that the path is vipassanā-ñāṇa, in this way, the wise one

Bậc trí tuệ lại cho rằng tuệ quán (vipassanāñāṇa) mới là đạo.

4334

1295.

4335

Vavatthapeti maggañca, amaggañceva cetasā;

Distinguishes the path and the non-path with the mind;

Và trong tâm phân biệt đạo và phi đạo;

4336

Tassa cevaṃ ayaṃ maggo, nāyaṃ maggoti yogino.

For that yogi, this is the path, that is not the path.

Đối với hành giả, đây là đạo, đây không phải là đạo.

4337

1296.

4338

Maggāmaggañca viññāya, ṭhitañāṇamidaṃ pana;

Having understood the path and non-path, this established knowledge,

Sau khi hiểu rõ đạo và phi đạo, tuệ này được thiết lập vững chắc;

4339

Maggāmaggesuñāṇanti, bhūriñāṇena desitaṃ.

Is taught as Maggāmaggañāṇadassana by the one of great wisdom.

Được bậc Đại trí (Bhūriñāṇa) thuyết giảng là Tuệ tri Đạo và Phi Đạo (Maggāmaggesuñāṇa).

4340

1297.

4341

Maggāmaggañāṇadassanesu kovidā,

Those skilled in the knowledge and vision of the path and non-path,

Những bậc thiện xảo trong Tuệ tri Đạo và Phi Đạo,

4342

Sārāsāravedino samāhitāhitā;

Those who know the essence and non-essence, those mindful and not mindful;

Những bậc biết rõ điều cốt yếu và không cốt yếu, những bậc định tĩnh và không định tĩnh;

4343

Maggāmaggañāṇadassananti taṃ idaṃ,

The Buddhas and disciples of the Buddha, the teachers, declare

Chính là điều này, Tuệ tri Đạo và Phi Đạo,

4344

Buddhā buddhasāvakā vadanti vādino.

That this is the knowledge and vision of the path and non-path.

Đức Phật và các đệ tử của Phật, những bậc luận sư, đã tuyên bố.

4345

Iti abhidhammāvatāre maggāmaggañāṇadassanavisuddhiniddeso

*Thus concludes the description of Purification by Knowledge and Vision of Path and Non-Path

Như vậy, phần trình bày về Thanh tịnh Tuệ tri Đạo và Phi Đạo

4346

Nāma vīsatimo paricchedo.

in the Abhidhammāvatāra, which is the twentieth chapter.

Trong Abhidhammāvatāra là chương hai mươi.