Abhidhammāvatāro-nāmarūpaparicchedo

5198

Bhedasaṅgahavibhāgo

Section on Classification

Phần Tổng hợp các Loại

5199

123.

5200

Evaṃ bhedasabhāvesu, tesveva puna saṅgahaṃ;

Having thus categorized these same diverse mental phenomena,

Sau khi phân biệt các loại pháp tự tánh như vậy,

5201

Sabhāvatthavisesehi, pavakkhāmi ito paraṃ.

I shall now explain their further classification by way of their distinct intrinsic natures.

tôi sẽ trình bày tiếp về sự tổng hợp chúng dựa trên sự khác biệt về tự tánh và ý nghĩa.

5202

124.

5203

Asādhāraṇañāṇehi, satthā vatthuvivecako;

The Teacher, discerning objects with his unique knowledge,

Bậc Đạo Sư, người có nhãn lực, đã phân biệt các đối tượng bằng trí tuệ độc đáo,

5204

Saṅgahetvā sabhāgehi, dhamme dassesi cakkhumā.

The All-Seeing One, having grouped them by their similar natures, taught the dhammas.

và đã tổng hợp các pháp theo nhóm tương đồng để trình bày.

5205

125.

5206

Diṭṭhibhinivesaṭṭhena, yathābhūtasabhāvato;

Since it clings by way of the characteristic of strong adherence to a view, from its true nature,

Do tính chất bám chấp của tà kiến, và theo tự tánh như thật,

5207

Paramāmasaticcekā, parāmāsoti bhāsitā.

Each one that clings is called clinging (parāmāsa).

mỗi sự bám chấp được gọi là bám chấp (parāmāso).

5208

126.

5209

Kilesāsucibhāvena, vaṇassāvaraso viya;

Like the repulsive taste of a scab, by the nature of defilement and impurity;

Do tính chất bất tịnh của phiền não, như màu sắc bị ô uế,

5210

Ālimpantāva santānaṃ, savantīti pakāsitā.

Declared as flowing, staining the mental continuum.

chúng được tuyên bố là chảy ra vì chúng làm ô nhiễm dòng tâm thức.

5211

127.

5212

Kāmataṇhā bhavataṇhā, diṭṭhāvijjāti āsavā;

Sensual craving, craving for existence, wrong view, and ignorance are the āsavas;

Dục ái (kāmataṇhā), hữu ái (bhavataṇhā), tà kiến (diṭṭhi) và vô minh (avijjā) là các lậu hoặc (āsavā);

5213

Cattāro āsavaṭṭhena, tayo dhammā sabhāvato.

Four in the sense of āsavas, but three dhammas in their inherent nature.

bốn theo nghĩa lậu hoặc, ba pháp theo tự tánh.

5214

128.

5215

Etevo ghāti vuttāva, dvārālambābhivāhino;

These very same are also called oghas (floods), carrying beings away through doors and objects;

Chính những điều này được gọi là ghā, mang đến các đối tượng và cửa giác quan.

5216

Ottharitvā parābhūte, harantā pāṇino bhave.

Overwhelming and dragging beings, who are overcome, into existence.

Sau khi bị đè bẹp, chúng lôi kéo chúng sanh vào vòng hữu.

5217

129.

5218

Yogāti cāhu te eva, pāṇino bhavayantake;

And these very same are called yogas, because they bind beings to the end of existence;

Chính chúng được gọi là Yogas (ách buộc), trói buộc chúng sanh vào cỗ máy sanh hữu;

5219

Dvārālambābhisambandhā, yantabandhāva yojitā.

They are yoked, like a machine's bindings, by connection with doors and objects.

Bị ràng buộc như bị cột vào cỗ máy, do sự liên kết với các căn môn và đối tượng.

5220

130.

5221

Santānamadhigaṇhantā, māluvāva mahātaruṃ;

Grasping the mental continuum, like a creeper a great tree;

Nắm giữ dòng tương tục như dây leo quấn lấy cây lớn;

5222

Gaṇhantā daḷhamālambaṃ, maṇḍūkamiva pannago.

firmly grasping a support, like a snake a frog.

Nắm giữ chặt chẽ đối tượng, như rắn (nắm) ếch.

5223

131.

5224

Kāmataṇhā ca diṭṭhi ca, upādānā catubbidhā;

Sensual craving and wrong view, the attachments are fourfold;

Dục ái và tà kiến, chấp thủ có bốn loại;

5225

Diṭṭhi diṭṭhisīlabbata-mattavādoti bheditā.

wrong view is divided into clinging to views, precepts and vows, and doctrines of self.

Kiến được phân loại thành kiến chấp, giới cấm thủ và ngã luận.

5226

132.

5227

Kāyena kāyaṃ ganthentā, duppamuñcānuveṭhino;

Binding body to body, entwined difficult to loosen;

Thân buộc vào thân, khó thoát, quấn quýt;

5228

Kathitā kāyaganthāti, taṇhābyāpādadiṭṭhiyo.

craving, ill-will, and views are called the bodily ties.

Tham ái, sân hận và tà kiến được gọi là thân kiết sử.

5229

133.

5230

Sīlabbataparāmāso, iti diṭṭhi vibheditā;

Clinging to precepts and vows, thus wrong view is divided;

Giới cấm thủ, như vậy tà kiến được phân biệt;

5231

Idaṃsaccābhiniveso, iti cevaṃ catubbidhā.

and dogmatic adherence to "this is the truth," thus fourfold.

Chấp thủ “đây là sự thật”, và như vậy có bốn loại.

5232

134.

5233

Nekkhammaṃ palibodhentā, bhāvanāparipanthakā;

Hindering renunciation, obstacles to development;

Ngăn trở sự xuất ly, là những chướng ngại cho sự tu tập;

5234

Santānamaṇḍakosāva, pariyonandhakāti ca.

like an inner shell of impurity, they are also called envelopers.

Như vỏ bọc của tâm, và là những thứ trói buộc.

5235

135.

5236

Kāmacchando ca byāpādo, thinamiddhañca saṃsayo;

Sensual desire, ill-will, sloth and torpor, and doubt;

Dục tham và sân hận, hôn trầm, thụy miên và hoài nghi;

5237

Avijjuddhaccakukkuccamiti nīvaraṇā matā.

ignorance, restlessness, and remorse—these are considered the hindrances.

Vô minh, trạo cử và hối hận, được gọi là năm triền cái.

5238

136.

5239

Āgāḷhaṃ pariyādāya, ogayhanuppavattino;

Closely seizing, entering and persisting;

Chúng chiếm ngự mạnh mẽ, thâm nhập và phát sinh;

5240

Yopparogāva santāna-manusentīti bhāsitā.

they are said to follow the mental continuum like lingering diseases.

Được nói là như bệnh tật ẩn náu trong tâm.

5241

137.

5242

Kāmarāgo bhavarāgo, paṭigho mānadiṭṭhiyo;

Sensual lust, lust for existence, aversion, conceit, and wrong views;

Dục ái, hữu ái, sân hận, kiêu mạn, tà kiến;

5243

Kaṅkhāvijjāti satteva, cha dhammā nusayā matā.

doubt, and ignorance—these seven, six qualities, are considered the latent tendencies.

Hoài nghi và vô minh, bảy pháp này được gọi là tùy miên.

5244

138.

5245

Dvārālambaṇabandhena, pāṇīnaṃ bhavamaṇḍale;

Through the binding of sense-doors and objects, for beings in the cycle of existence;

Với sự trói buộc vào các căn và đối tượng, trong vòng luân hồi của chúng sinh;

5246

Saṃyojanāni vuttāni, pāsabandhāva pakkhinaṃ.

fetters are declared, like a snare binding birds.

Kiết sử được nói đến, như dây bẫy chim.

5247

139.

5248

Kāmarūpārūparāgā, paṭigho mohasaṃsayo;

Sensual lust, lust for form, lust for the formless, aversion, delusion, and doubt;

Dục ái, sắc ái, vô sắc ái, sân hận, si mê, hoài nghi;

5249

Diṭṭhi sīlabbataṃ māno, uddhaccena dasā bhave.

wrong view, clinging to precepts and vows, conceit, and restlessness—these are ten.

Tà kiến, giới cấm thủ, kiêu mạn, và trạo cử, như vậy có mười.

5250

140.

5251

Rūpārūparāguddhaccaṃ, abhidhamme vinā puna;

Excluding lust for form, lust for the formless, and restlessness in the Abhidhamma;

Trong Abhidhamma, không có sắc ái, vô sắc ái, trạo cử nữa;

5252

Bhavarāgissa maccheraṃ, gahetvā dasadhā siyuṃ.

and including avarice, there are again ten for lust for existence.

Thay vào đó là hữu ái và xan tham, như vậy có mười.

5253

141.

5254

Saṃklepayanti santānaṃ, upaghātenti pāṇino;

They defile the mental continuum, they harm beings;

Chúng làm ô nhiễm tâm, làm tổn hại chúng sinh;

5255

Sahajāteklesentīti, kilesāti pakāsitā.

they afflict by arising together—thus they are called defilements.

Chúng làm ô nhiễm cùng sinh, nên được gọi là phiền não.

5256

142.

5257

Lobho doso ca moho ca,

Greed, hatred, and delusion;

Tham, sân và si;

5258

Diṭṭhi māno ca saṃsayo;

wrong view, conceit, and doubt;

Tà kiến, kiêu mạn và hoài nghi;

5259

Thināhirikanottappa-

sloth, shamelessness, fearlessness of wrongdoing,

Hôn trầm, vô tàm, vô quý;

5260

Muddhaccena siyuṃ dasa.

and restlessness—thus there are ten.

Và trạo cử, như vậy có mười.

5261

143.

5262

Navasaṅgahitā ettha, diṭṭhilobhā pakāsitā;

Here, wrong view and greed are enumerated ninefold;

Ở đây, tà kiến và tham được nói là gồm chín; vô minh gồm bảy;

5263

Sattasaṅgahitāvijjā, paṭigho pañcasaṅgaho.

ignorance is enumerated sevenfold, aversion is enumerated fivefold.

Sân hận gồm năm.

5264

144.

5265

Catusaṅgahitā kaṅkhā, mānuddhaccā tisaṅgahā;

Doubt is enumerated fourfold, conceit and restlessness threefold;

Hoài nghi gồm bốn, kiêu mạn và trạo cử gồm ba;

5266

Dukasaṅgahitaṃ thīnaṃ, kukkuccamekasaṅgahaṃ.

sloth is enumerated twofold, remorse is enumerated onefold.

Hôn trầm gồm hai, hối hận gồm một.

5267

145.

5268

Dvidhāhirikanottappa-missāmacchariyaṃ tathā;

Shamelessness and fearlessness of wrongdoing, and avarice, are twofold;

Vô tàm và vô quý, xan tham và tật đố, mỗi thứ gồm hai;

5269

Iccevaṃ dasadhā vuttā, pāpakesveva saṅgahā.

thus are the enumerations among unwholesome states declared as tenfold.

Như vậy được nói là mười loại tập hợp trong các pháp bất thiện.

5270

146.

5271

Parāmāsāsavoghā ca, yogupādānaganthato;

Wrong views, influxes, floods, and from ties of clinging and bondage;

Từ chấp thủ, lậu hoặc, bộc lưu, kiết phược, thân kiết sử;

5272

Nīvāraṇānusayato, saṃyojanakilesato.

from hindrances, latent tendencies, fetters, and defilements.

Triền cái, tùy miên, kiết sử và phiền não.

5273

147.

5274

Cuddaseva tu saṅkhepā, sattapaññāsa bhedato;

These fourteen, in brief, and fifty-seven by division;

Mười bốn loại tóm tắt, được phân biệt thành năm mươi bảy;

5275

Yathādhammānusārena, cittuppādesu yojaye.

should be applied to the mind-moments according to the Dhamma.

Hãy phối hợp chúng vào các tâm sinh theo pháp.

5276

148.

5277

Tatopare noparāmā-sādibheditasaṅgahā;

Furthermore, other enumerations, such as wrong views, are not specified;

Ngoài ra, các tập hợp được phân biệt bởi chấp thủ v.v. không có;

5278

Cittaṃ cetasikaṃ rūpaṃ, nibbānamiti dīpaye.

mind, mental factors, matter, and Nibbāna are thus explained.

Hãy giải thích tâm, tâm sở, sắc và Nibbāna.

5279

149.

5280

Iccākusaladhammānaṃ, ñatvā saṅgahamuttaraṃ;

Having thus understood the enumeration of unwholesome states, a further one;

Sau khi biết sự tập hợp cao cấp của các pháp bất thiện như vậy;

5281

Missakā nāma viññeyyā, yathāsambhavato kathaṃ;

is to be known as the mixed enumeration, how it arises according to possibility;

Các pháp hỗn hợp cần được hiểu, tùy theo sự khả thi như thế nào;

5282

150.

5283

Lobho doso ca moho ca,

Greed, hatred, and delusion,

Tham, sân và si,

5284

Ekantākusalā tayo;

these three are exclusively unwholesome;

Ba pháp này hoàn toàn bất thiện;

5285

Alobhādosāmoho ca,

non-greed, non-hatred, and non-delusion,

Vô tham, vô sân, vô si,

5286

Kusalābyākatā tathā.

are wholesome and indeterminate, respectively.

Cũng là thiện và vô ký.

5287

151.

5288

Pādapasseva mūlāni, thirabhāvāya paccayā;

Just as the roots of a tree are causes for its stability;

Như rễ cây, là nhân duyên cho sự vững chắc;

5289

Mūlabhāvena dhammānaṃ, hetū dhammā cha dīpitā.

six qualities, being roots of phenomena, are explained as roots.

Sáu pháp được giải thích là nhân của các pháp, với ý nghĩa là gốc rễ.

5290

152.

5291

Vitakko ca vicāro ca, pīti cekaggatā tathā;

Applied thought and sustained thought, rapture and one-pointedness;

Tầm và tứ, hỷ và nhất tâm;

5292

Somanassaṃ domanassaṃ, upekkhāti ca vedanā.

gladness, sadness, and equanimity—these are feelings.

Hỷ thọ, ưu thọ, xả thọ, như vậy là các thọ.

5293

153.

5294

Āhaccupanijjhāyantā, nijjhānaṭṭhena paccayā;

Focusing directly, being causes in the sense of absorption;

Chúng chú tâm vào đối tượng, là nhân duyên với ý nghĩa quán sát;

5295

Jhānadhammāti satthāha, pañca vatthusabhāvato.

the Teacher declared five jhāna factors according to their nature.

Bậc Đạo Sư nói là các pháp thiền, năm loại theo bản chất của đối tượng.

5296

154.

5297

Sammādiṭṭhi ca saṅkappo, vāyāmo viratittayaṃ;

Right view and right intention, right effort and the three abstinences;

Chánh kiến và chánh tư duy, chánh tinh tấn, ba sự ly;

5298

Sammāsati samādhī ca, micchādiṭṭhi ca sambhavā.

right mindfulness and right concentration, and wrong view, are possible.

Chánh niệm, chánh định, và tà kiến có thể phát sinh.

5299

155.

5300

Sammāmicchā ca nīyantā, niyyānaṭṭhena paccayā;

Leading rightly and wrongly, being causes in the sense of leading forth;

Được dẫn dắt đến chánh và tà, là nhân duyên với ý nghĩa dẫn dắt;

5301

Maggaṅgā dvādasakkhātā, nava dhammā sabhāvato.

the path factors are declared as twelve, with nine qualities according to their nature.

Các chi đạo được nói là mười hai, chín pháp theo bản chất.

5302

156.

5303

Attabhāvaṃ pavattentā, ojaṭṭhamakavedanaṃ;

Sustaining existence, sensation with nutriment as the eighth;

Làm cho thân thể tiếp tục tồn tại, thọ và vật chất thứ tám;

5304

Paṭisandhināmarūpa-māharantā yathākkamaṃ.

bringing forth rebirth, mentality-materiality, in sequence.

Mang lại danh sắc tái sinh theo thứ tự.

5305

157.

5306

Kabaḷīkāro āhāro,

Edible food,

Vật thực đoàn thực,

5307

Phasso sañcetanā tathā;

contact, and volition;

Xúc và tư;

5308

Viññāṇamiti cattāro,

consciousness—these four

Và thức, bốn loại này,

5309

Āhārāti pakāsitā.

are declared as nutriments.

Được gọi là các món ăn.

5310

158.

5311

Dhammānaṃ sahajātānaṃ, indriyaṭṭhena paccayā;

For co-arisen phenomena, causes in the sense of control;

Là nhân duyên với ý nghĩa là quyền năng cho các pháp đồng sinh;

5312

Attānamissaraṭṭhena, anuvattāpakā tathā.

in the sense of mastery over oneself, and making others follow.

Cũng là những thứ làm chủ với ý nghĩa tự chủ, làm cho chúng tiếp tục.

5313

159.

5314

Saddhā ca sati paññā ca, vīriyekaggatāpi ca;

Faith, mindfulness, wisdom, energy, and one-pointedness;

Tín, niệm, tuệ, tinh tấn và nhất tâm;

5315

Vedanā jīvitaṃ cittaṃ, aṭṭha rūpindriyāni ca.

feeling, life-faculty, consciousness, and the eight material faculties.

Thọ, mạng và tâm, và tám sắc quyền.

5316

160.

5317

Kathaṃ jīvitamekaṃ tu, sukhaṃ dukkhanti vedanā;

How is the life-faculty one, while feeling is happiness and suffering;

Như thế nào mạng chỉ là một, còn thọ thì là khổ và lạc;

5318

Somanassaṃ domanassaṃ, upekkhāti ca bheditā.

gladness, sadness, and equanimity are distinguished.

Hỷ thọ, ưu thọ và xả thọ được phân biệt.

5319

161.

5320

Paññādimaggenaññāta-ññassāmītindriyaṃ bhave;

Through the path of wisdom, the faculty of "I shall know the unknown" arises;

Quyền "sẽ biết điều chưa biết" phát sinh từ đạo tuệ;

5321

Majjhe aññindriya mante, aññātāvindriyaṃ tathā.

in the middle, the faculty of "knowing," and finally, the faculty of "one who knows."

Ở giữa là quyền "biết", và cuối cùng là quyền "đã biết".

5322

162.

5323

Soḷaseva sabhāvena, indriyaṭṭhavibhāgato;

Sixteen by nature, by the division of the eight faculties;

Mười sáu loại theo bản chất, được phân chia thành tám quyền;

5324

Indriyānīti vuttāni, bāvīsati vibhāvaye.

the faculties are declared, to be understood as twenty-two.

Các quyền được nói đến, hãy hiểu là hai mươi hai.

5325

163.

5326

Daḷhādhiṭṭhitasantānā, vipakkhehi akampiyā;

Mental continua firmly established, unshaken by opponents;

Tâm kiên cố, không bị lay chuyển bởi các đối nghịch;

5327

Balavantasabhāvena, baladhammā pakāsitā.

by virtue of their strength, the powers are declared.

Với bản chất mạnh mẽ, được gọi là các pháp lực.

5328

164.

5329

Saddhā sati hirottappaṃ, vīriyekaggatā tathā;

Faith, mindfulness, shame, fear of wrongdoing, energy, and one-pointedness;

Tín, niệm, tàm, quý, tinh tấn và nhất tâm;

5330

Paññāhirikānottappa-miccevaṃ navadhā matā.

wisdom, shamelessness, and fearlessness of wrongdoing—thus they are considered ninefold.

Tuệ, vô tàm, vô quý, như vậy được biết là chín loại.

5331

165.

5332

Jeṭṭhā pubbaṅgamaṭṭhena, puññāpuññapavattiyaṃ;

Being foremost in the sense of leadership, in the arising of wholesome and unwholesome states;

Là bậc tối thượng với ý nghĩa đi đầu, trong sự phát sinh của thiện và bất thiện;

5333

Paccayādhippateyyena, sahajānaṃ yathārahaṃ.

as a causal dominance for co-arisen states, appropriately.

Là nhân duyên chi phối, cho các pháp đồng sinh một cách thích hợp.

5334

166.

5335

Cattāro dhipatī vuttā, ādhippaccasabhāvato;

Four dominants are declared, by nature of dominance;

Bốn tăng thượng được nói đến, theo bản chất của sự chi phối;

5336

Chando cittañca vīriyaṃ, vīmaṃsāti ca tādinā.

volition, mind, energy, and investigation—such are they.

Dục, tâm, tinh tấn và quán sát, như vậy.

5337

167.

5338

Pañcasaṅgahitā paññā, vāyāmekaggatā pana;

Wisdom is enumerated fivefold, energy and one-pointedness;

Tuệ gồm năm, tinh tấn và nhất tâm thì;

5339

Catusaṅgahitā cittaṃ, sati ceva tisaṅgahā.

mind is enumerated fourfold, and mindfulness threefold.

Tâm gồm bốn, niệm gồm ba.

5340

168.

5341

Saṅkappo vedanā saddhā, dukasaṅgahitā matā;

Intention, feeling, and faith are considered twofold;

Tư duy, thọ, tín, được biết là gồm hai;

5342

Ekekasaṅgahā sesā, aṭṭhavīsati bhāsitā;

the remaining are enumerated onefold, declared as twenty-eight;

Các pháp còn lại gồm một, được nói là hai mươi tám;

5343

Iccevaṃ sattadhā bhedo, vutto missakasaṅgaho.

thus seven kinds of division are stated as the mixed enumeration.

Như vậy bảy loại phân biệt được nói là tập hợp hỗn hợp.

5344

169.

5345

Hetujhānaṅgamaggaṅgā, āhārindriyato tathā;

From roots, jhāna factors, path factors, and from nutriments and faculties;

Từ nhân, chi thiền, chi đạo, món ăn và quyền;

5346

Balādhippatito ceva, puññāpuññādimissatā;

and from powers and dominants, mixed with wholesome and unwholesome, etc.;

Từ lực và tăng thượng, sự hỗn hợp của thiện và bất thiện v.v.;

5347

Chattiṃseva sabhāvena, catusaṭṭhi pabhedato.

thirty-six by nature, sixty-four by subdivision.

Ba mươi sáu loại theo bản chất, sáu mươi bốn loại theo phân biệt.

5348

170.

5349

Iccevaṃ saṅgahetvāna, vibhāveyya tato paraṃ;

Having thus enumerated, one should further explain;

Sau khi tập hợp như vậy, hãy phân tích tiếp;

5350

Cittuppādapabhedesu, yathāsambhavato kathaṃ.

how they occur in the divisions of mind-moments according to possibility.

Trong các loại tâm sinh, tùy theo sự khả thi như thế nào.

5351

171.

5352

Sitāvajjanaviññāṇaṃ, sampaṭicchanatīraṇā;

Smiling, advertence, sense-consciousness, receiving, and investigating;

Tâm khai ngũ môn, tâm hướng ngũ môn, tâm tiếp thọ, tâm suy cứu;

5353

Aṭṭhārasāhetukāva, momūhā ekahetukā.

eighteen are without roots, and the extremely deluded are with one root.

Mười tám tâm vô nhân, tâm si mê là một nhân.

5354

172.

5355

Sesā tu kusalā ñāṇaviyuttā ca dvihetukā;

The remaining wholesome ones, disconnected from knowledge, are with two roots;

Các tâm thiện còn lại không hợp trí là hai nhân;

5356

Cittuppādāpare satta-cattālīsa tihetukā.

the other forty-seven mind-moments are with three roots.

Bốn mươi bảy tâm sinh còn lại là ba nhân.

5357

173.

5358

Pañcaviññāṇamajjhānaṃ, dvijhānaṅgikamīritaṃ;

The five sense-consciousnesses and the middle jhāna are said to have two jhāna factors;

Ngũ song thức và tâm thiền thứ hai được nói là có hai chi thiền;

5359

Catutthapañcamajjhānaṃ, tijhānaṃ tatiyaṃ matā.

the fourth and fifth jhānas are considered to have three jhāna factors, and the third jhāna as well.

Tâm thiền thứ tư và thứ năm, tâm thiền thứ ba được biết là có ba chi thiền.

5360

174.

5361

Catujhānaṃ tu dutiyaṃ, kāme ca sukhavajjitā;

The second jhāna has four jhāna factors, and those in the sense-sphere devoid of happiness;

Tâm thiền thứ hai là bốn chi thiền, và trong dục giới thì không có lạc thọ;

5362

Pañcajhānaṃ tu paṭhamaṃ, kāme ca sukhitā matā.

the first jhāna has five jhāna factors, and those in the sense-sphere with happiness are considered.

Tâm thiền thứ nhất, và trong dục giới thì có lạc thọ, được biết là năm chi thiền.

5363

175.

5364

Paṭhamānuttaraṃ jhānaṃ, aṭṭhamaggaṅgikaṃ mataṃ;

The first supramundane jhāna is considered to have eight path factors;

Tâm thiền siêu thế thứ nhất được biết là có tám chi đạo;

5365

Sattamaggaṅgikaṃ nāma, sesajhānamanuttaraṃ.

the other supramundane jhānas are said to have seven path factors.

Các tâm thiền siêu thế còn lại được gọi là bảy chi đạo.

5366

176.

5367

Lokiyaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ, tathā kāme tihetukā;

The first mundane jhāna, and likewise the three-rooted sense-sphere states;

Tâm thiền thế gian thứ nhất, và các tâm ba nhân trong dục giới;

5368

Pañcamaggaṅgikā nāma, cittuppādā pakāsitā.

are declared as mind-moments with five path factors.

Được gọi là các tâm sinh có năm chi đạo.

5369

177.

5370

Sesaṃ mahaggataṃ jhānaṃ, sampayuttā ca diṭṭhiyā;

The remaining exalted jhānas, associated with wrong view;

Các tâm thiền đại hành còn lại, hợp với tà kiến;

5371

Ñāṇena vippayuttā ca, catumaggaṅgikā matā.

and disconnected from knowledge, are considered to have four path factors.

Và các tâm không hợp trí, được biết là có bốn chi đạo.

5372

178.

5373

Paṭighuddhaccayuttā ca, vippayuttā ca diṭṭhiyā;

Associated with aversion and restlessness, and disconnected from wrong view;

Hợp với sân hận và trạo cử, và không hợp với tà kiến;

5374

Timaggaṅgaṃ dumaggaṅgaṃ, kaṅkhitaṃ samudīritaṃ.

three path factors, two path factors, and doubt are declared.

Được nói là ba chi đạo, hai chi đạo, và tâm hoài nghi.

5375

179.

5376

Na hontāhetuke maggā, cittaṭṭhiti ca kaṅkhite;

There are no paths in rootless states, nor in states of mind with doubt;

Không có đạo trong các tâm vô nhân, và trong tâm hoài nghi thì không có sự an trụ của tâm;

5377

Viditā niyatatā ca, lokiyesu na uddhaṭā.

certainty of knowledge is not lifted in mundane states.

Được biết là không được nói đến trong các tâm thế gian có sự chắc chắn.

5378

180.

5379

Kāmesu kabaḷīkāro, anāhāro asaññino;

In sense-sphere states, edible food; in non-percipient states, no nutriment;

Trong dục giới có đoàn thực, trong các tâm vô tưởng thì không có món ăn;

5380

Cittuppādesu sabbattha, āhārattayamīritaṃ.

in all mind-moments, the three nutriments are declared.

Trong tất cả các tâm sinh, ba loại món ăn được nói đến.

5381

181.

5382

Indriyāni vibhāveyya, navadhānuttare budho;

The wise one should explain the faculties, ninefold in the supramundane;

Bậc trí hãy phân tích các quyền, chín loại trong các tâm siêu thế;

5383

Aṭṭhadhā samudīreyya, lokiyesu tihetuke.

and declare them eightfold in mundane states that are three-rooted.

Tám loại được nói đến trong các tâm thế gian ba nhân.

5384

182.

184.

182.

5385

Sattadhā pana ñāṇena, vippayutte pakāsaye;

But sevenfold in those disconnected from knowledge are they declared;

Bảy loại được giải thích trong các tâm không hợp trí;

5386

Sitavoṭṭhabbanāpuññe, pañcadhā kaṅkhite pana.

in smiling and determining and unwholesome states, fivefold in those with doubt.

Trong tâm khai ngũ môn, tâm hướng ngũ môn và các tâm bất thiện là năm loại, trong tâm hoài nghi thì.

5387

183.

5388

Catudhā tividhā sese, cittuppāde samīraye;

The remaining cittuppādas are said to be fourfold and threefold;

Bốn loại, ba loại trong các tâm sinh còn lại được nói đến;

5389

Tihetukā sattabalā, chabalā tu duhetukā.

The tri-rooted have seven powers, and the dvi-rooted have six powers.

Các tâm ba nhân có bảy lực, các tâm hai nhân có sáu lực.

5390

184.

5391

Catubalā akusalā, kaṅkhitaṃ tibalaṃ mataṃ;

The unwholesome have four powers; doubt (kaṅkhitaṃ) is considered to have three powers;

Các tâm bất thiện có bốn lực, tâm hoài nghi được biết là ba lực;

5392

Dvibalaṃ sitavoṭṭhabba-mabalaṃ sesamīritaṃ.

The smiling thought-determining (sitavoṭṭhabbaṃ) has two powers; the rest are said to be powerless.

Tâm khai ngũ môn và tâm hướng ngũ môn là hai lực, các tâm còn lại được nói là không có lực.

5393

185.

5394

Javanedhipatīnaṃ tu, yo koceko tihetuke;

Among the impulsion (javana) adhipatis, whichever one in the tri-rooted (thoughts),

Trong các tâm tốc hành, bất kỳ cái nào trong các tăng thượng, trong các tâm ba nhân;

5395

Dvihetuke vā kusale, vīmaṃsā nopalabbhati.

or in the wholesome dvi-rooted, investigation (vīmaṃsā) is not found.

Hoặc trong các thiện có hai nhân, sự quán sát (trí tuệ) không hiện hữu.

5396

186.

5397

Lokiyesu vipākesu,

In mundane resultant thoughts,

Trong các quả thế gian,

5398

Mohamūle ahetuke;

in delusion-rooted ahetuka thoughts,

Các pháp vô nhân có gốc si;

5399

Yathāsambhavavuttittā,

due to their occurrence as is possible,

Do sự vận hành tùy theo khả năng,

5400

Natthādhipati kocipi.

there is no adhipati whatsoever.

Không có bất kỳ pháp chủ tể nào.

5401

187.

5402

Sambhoti kāyaviññāṇe, puññapāke sukhindriyaṃ;

In body-consciousness, the pleasant faculty (sukhindriyaṃ) arises from wholesome kamma-result;

Lạc căn phát sinh trong thân thức, là quả của thiện nghiệp;

5403

Dukkhindriyampi tattheva, pāpapākamhi bhāsitaṃ.

The painful faculty (dukkhindriyaṃ) is said to arise there too, from unwholesome kamma-result.

Khổ căn cũng được nói đến ngay tại đó, trong quả của ác nghiệp.

5404

188.

5405

Santīraṇañca hasanaṃ, somanassāni soḷasa;

The two investigating consciousnesses (santīraṇa) and the smiling consciousness (hasanaṃ), and the sixteen associated with joy (somanassa),

Sự thẩm sát và sự cười, mười sáu tâm hoan hỷ;

5406

Paṭhamādicatujjhānaṃ, somanassayutaṃ bhave.

the first four jhāna thoughts are associated with joy.

Tứ thiền từ sơ thiền trở đi, đều có hoan hỷ.

5407

189.

5408

Domanassayuttā dveva, cittuppādā pakāsitā;

Two cittuppādas are declared to be associated with displeasure (domanassa);

Chỉ có hai tâm sở hữu ưu được nói đến;

5409

Tadaññe pana sabbepi, pañcapaññāsupekkhakā.

All others, fifty-five (thoughts), are associated with equanimity (upekkhā).

Còn tất cả các tâm khác, năm mươi lăm tâm đều là xả.

5410

190.

5411

Vedanāsampayogañca, vinibbhujjevamaṭṭhadhā;

Thus, having distinguished the association with feeling in eight ways,

Sự tương ưng với thọ, cũng được phân loại thành tám cách như vậy;

5412

Hetuyogādibhedehi, cittuppādā pakāsitā.

the cittuppādas are declared by classifications such as root-association.

Các tâm được nói đến với các phân loại như tương ưng nhân, v.v.

5413

191.

5414

Taṃtaṃviyogabhedañca, paccekamatha missitaṃ;

One should lead each distinct dissociation and mixed associations,

Sự phân loại không tương ưng với từng cái, hoặc hỗn hợp;

5415

Yathāvuttānusārena, yathāsambhavato naye.

according to what has been stated and as is possible.

Hãy dẫn dắt theo những gì đã nói, tùy theo khả năng hiện hữu.

5416

192.

5417

Iccevaṃ pana yojetvā, cittuppādesu missakaṃ;

Having thus combined the mixed elements in the cittuppādas,

Sau khi đã phối hợp như vậy, sự hỗn hợp trong các tâm;

5418

Tato ñeyyā visuddhā ca, bodhipakkhiyasaṅgahā.

one should then understand the pure aggregates of the Bodhipakkhiya-dhammas.

Từ đó, cần biết sự thanh tịnh và sự nhiếp thuộc Bồ-đề phần.

5419

193.

5420

Kāye ca vedanācitte, dhammesu ca yathārahaṃ;

Well-established as impermanent (anicca), suffering (dukkha), non-self (anatta), and unattractive (asubha),

Trong thân, thọ, tâm và pháp, một cách thích hợp;

5421

Asubhaṃ dukkhamanicca-manattāti supaṭṭhitā.

in body, feelings, mind, and dhammas respectively.

Được thiết lập vững chắc là bất tịnh, khổ, vô thường và vô ngã.

5422

194.

5423

Sammāsati paniccekā, kiccagocarabhedato;

Right Mindfulness (sammāsati), being one in each case, due to difference in function and object,

Chánh niệm, mỗi cái, do sự khác biệt về chức năng và đối tượng;

5424

Satipaṭṭhānanāmena, cattāroti pakāsitā.

is declared to be four, under the name Satipaṭṭhāna (Foundations of Mindfulness).

Được gọi là Tứ Niệm Xứ, được nói đến là bốn.

5425

195.

5426

Uppannānuppannapāpa-pahānānuppādanāya ca;

For the abandoning of unwholesome states that have arisen and have not arisen,

Để đoạn trừ các điều ác đã sinh và chưa sinh, và để làm phát sinh các điều thiện;

5427

Anuppannuppannehi vā, nibbattiabhivuddhiyā.

and for the arising and growth of wholesome states that have not arisen and have arisen.

Hoặc để làm phát sinh và tăng trưởng các điều thiện chưa sinh và đã sinh.

5428

196.

5429

Padahantassa vāyāmo, kiccābhogavibhāgato;

The effort of one who strives, due to the distinction of function and object,

Sự tinh tấn của người đang nỗ lực, do sự phân chia chức năng và đối tượng;

5430

Sammappadhānanāmena, cattāroti pakāsitā.

is declared to be four, under the name Sammappadhāna (Right Exertion).

Được gọi là Tứ Chánh Cần, được nói đến là bốn.

5431

197.

5432

Iddhiyā pādabhūtattā, iddhipādāti bhāsitā;

Because they are the basis of accomplishment, they are called Iddhipāda (Bases of Spiritual Power);

Do là nền tảng của thần thông, nên được gọi là Tứ Thần Túc;

5433

Chando cittañca vīriyaṃ, vīmaṃsāti catubbidhā.

Desire (chando), mind (cittaṃ), effort (vīriyaṃ), and investigation (vīmaṃsā) are the four kinds.

Dục, tâm, tinh tấn và quán sát là bốn loại.

5434

198.

5435

Pañca saddhā sati paññā, vīriyekaggatā tathā;

Faith (saddhā), mindfulness (sati), wisdom (paññā), effort (vīriya), and one-pointedness (ekaggatā), are thus five;

Năm pháp: Tín, niệm, tuệ, tinh tấn và nhất tâm cũng vậy;

5436

Indriyānindriyaṭṭhena, balaṭṭhena balāni ca.

They are Indriya (faculties) by way of control, and Bala (powers) by way of being unshakable.

Là các căn theo nghĩa là căn, và là các lực theo nghĩa là lực.

5437

199.

5438

Sati dhammavicayo ca, tathā vīriyapītiyo;

Mindfulness (sati), investigation of phenomena (dhammavicaya), also effort (vīriya), joy (pīti),

Niệm, trạch pháp, tinh tấn và hỷ cũng vậy;

5439

Passaddhekaggatāpekkhā, bujjhantassaṅgabhāvato.

tranquillity (passaddhi), concentration (ekaggatā), and equanimity (upekkhā), due to being factors of one awakening.

Khinh an, nhất tâm và xả, do là các chi phần của người giác ngộ.

5440

200.

5441

Bojjhaṅgāti visesena, satta dhammā pakāsitā;

These seven dhammas are specifically declared as Bojjhaṅga (Factors of Awakening);

Bảy pháp được đặc biệt nói đến là các chi phần giác ngộ (Bojjhaṅga);

5442

Niyyānaṭṭhena maggaṅgā, sammādiṭṭhādiaṭṭhadhā.

By way of leading to liberation, they are Maggaṅga (Factors of the Path), eightfold, beginning with Right View (sammādiṭṭhi).

Theo nghĩa là sự dẫn đến giải thoát, là các chi phần đạo (Maggaṅga), tám loại như chánh kiến, v.v.

5443

201.

5444

Chasaṅgahettha vāyāmo, satipaññā samīritā;

Here, effort (vīyāma), mindfulness (sati), and wisdom (paññā) are mentioned as included in six categories;

Ở đây, tinh tấn, niệm và tuệ được nói đến là được nhiếp sáu;

5445

Pañcasaṅgahitā nāma, samādhi catusaṅgaho.

Concentration (samādhi) is included in five categories, and also in four categories.

Định thì được nhiếp năm, và được nhiếp bốn.

5446

202.

5447

Saddhā dusaṅgahā vuttā, sesā ekekasaṅgahā;

Faith (saddhā) is said to be included in two categories; the rest are included in one category each;

Tín được nói đến là được nhiếp hai, các pháp còn lại được nhiếp một;

5448

Iccevaṃ sattadhā bhedo, bodhipakkhiyasaṅgaho.

Thus, the Bodhipakkhiyasaṅgaha (Collection of Factors of Awakening) has a sevenfold classification.

Như vậy, sự phân loại thành bảy loại là sự nhiếp thuộc Bồ-đề phần.

5449

203.

5450

Satipaṭṭhānasammappadhānato iddhipādato;

From Satipaṭṭhāna, Sammappadhāna, and Iddhipāda;

Từ Tứ Niệm Xứ, Tứ Chánh Cần, Tứ Thần Túc;

5451

Indriyabalabojjhaṅgā, maggabhedā ca bhāsitā.

The Indriya, Bala, Bojjhaṅga, and Magga classifications are declared.

Các căn, các lực, các chi phần giác ngộ, và các phân loại đạo được nói đến.

5452

204.

5453

Chando cittamupekkhā ca, saddhāpassaddhipītiyo;

Desire (chando), mind (cittaṃ), equanimity (upekkhā), faith (saddhā), tranquillity (passaddhi), joy (pīti),

Dục, tâm, xả, tín, khinh an và hỷ;

5454

Sammādiṭṭhi ca saṅkappo, vāyāmo viratittayaṃ.

Right View (sammādiṭṭhi), and Right Intention (saṅkappo), effort (vīyāmo), the three abstinences (viratittayaṃ).

Chánh kiến và chánh tư duy, tinh tấn, ba sự ly dục.

5455

205.

5456

Sammāsati samādhīti, dīpitā bodhipakkhiyā;

Right Mindfulness (sammāsati) and Concentration (samādhi) are expounded as the Bodhipakkhiya-dhammas;

Chánh niệm và chánh định, được chỉ ra là các pháp Bồ-đề phần;

5457

Cuddasā dhammato honti, sattatiṃsa pabhedato.

They are fourteen in terms of dharma, and thirty-seven in terms of classification.

Về mặt pháp là mười bốn, về mặt phân loại là ba mươi bảy.

5458

206.

5459

Yehi dhammehi bujjhanto, saccāni paṭivijjhati;

By which dhammas, one awakening, penetrates the truths;

Nhờ các pháp mà người giác ngộ thâm nhập các Chân lý;

5460

Samattānuttare honti, na vā saṅkappapītiyo.

In the complete unsurpassed states, intention (saṅkappa) and joy (pīti) may or may not be present.

Trong các pháp siêu thế hoàn toàn, không có tư duy và hỷ.

5461

207.

5462

Pubbabhāgepi labbhanti, lokiyamhi yathārahaṃ;

They are also obtainable in the preliminary stage, in the mundane, as appropriate;

Trong giai đoạn chuẩn bị cũng được tìm thấy, trong thế gian một cách thích hợp;

5463

Nibbedhabhāvanākāle, chabbisuddhipavattiyaṃ.

During the development of penetration (nibbedhabhāvanā), and in the occurrence of the six purifications (chabbisuddhi).

Trong thời điểm tu tập thâm nhập, trong sự vận hành của sáu thanh tịnh.

5464

208.

5465

Iccevaṃ tividhā bhedaṃ, vibhāveyya yathārahaṃ;

Thus, one should elucidate the three kinds of classification, as appropriate;

Như vậy, hãy phân chia ba loại phân loại một cách thích hợp;

5466

Sabhāvabhedabhinnānaṃ, sabhāgatthehi saṅgahaṃ.

The aggregation of various natures with homogeneous meanings.

Sự nhiếp thuộc các pháp có bản chất khác nhau, với các pháp đồng loại.

5467

209.

5468

Bhedasaṅgahavidūhi vaṇṇitaṃ, bhedasaṅgahavimuttisāsane;

This excellent approach to classification, described by those skilled in the various classifications,

Sự phân loại đã được các bậc thông hiểu về nhiếp thuộc phân loại ca ngợi, trong giáo pháp giải thoát khỏi nhiếp thuộc phân loại;

5469

Bhedasaṅgahanayatthamuttamaṃ, bhedasaṅgahamukhaṃ pakāsitaṃ.

is expounded in the teaching that is free from classification and aggregation, through the classification of differences.

Ý nghĩa tối thượng của phương pháp nhiếp thuộc phân loại, lối vào nhiếp thuộc phân loại đã được công bố.

5470

210.

5471

Dhammasabhāvavibhāgabudhevaṃ, dhammadisampatisāsanadhamme;

Those who are thus wise in the analysis of the nature of phenomena, in the teaching of the Lord Buddha,

Như vậy, các bậc trí tuệ phân chia các pháp bản chất, trong giáo pháp chỉ rõ các pháp;

5472

Dhammavibhūtivibhūsitacittā, dhammarasāmatabhāgi bhavanti.

with minds adorned by the distinctness of phenomena, partake of the nectar of the Dhamma-flavor.

Tâm được trang hoàng bằng sự hiển bày của các pháp, trở thành người chia sẻ hương vị cam lồ của pháp.

5473

Iti nāmarūpaparicchede bhedasaṅgahavibhāgo nāma

Here ends the section on the Classification of Distinctions in the Nāmarūpapariccheda.

Như vậy, trong bài Thuyết minh Danh Sắc, đây là chương về Phân loại Nhiếp thuộc

5474

Tatiyo paricchedo.

The Third Chapter.

Chương thứ ba.

Table of Contents

Bhedasaṅgahavibhāgo

Section on Classification

Phần Tổng hợp các Loại

Settings