Abhidhammāvatāro-nāmarūpaparicchedo

14167

Ekūnatiṃsatimo paricchedo

The Twenty-Ninth Chapter

Chương hai mươi chín

14168

29. Nāmapaññattikathā

29. Account of Name-Concept (Nāmapaññatti)

29. Thuyết về Chế định Danh (Nāmapaññattikathā)

14169

1114.

14170

Nāmavohārasaṅketakāraṇopanibandhanā;

The consideration (cintanā) of the aforementioned words pertaining to conceptual objects (atthasaddānaṃ),

Sự liên kết với nguyên nhân của quy ước danh và cách nói;

14171

Yathāvuttatthasaddānaṃ, antarā cintanā gatā.

which are based on the causes of nominal usage (nāmavohāra) and convention (saṅketa), has passed.

Nằm trong sự suy nghĩ về các từ ngữ nghĩa đã được nói.

14172

1115.

14173

Nāmapaññatti nāmāyaṃ, atthasaddavinissaṭā;

This nāmapaññatti (name-concept) is distinct from words pertaining to conceptual objects (atthasaddavinissaṭā);

Chế định danh (nāmapaññatti) này, tách rời khỏi từ ngữ nghĩa;

14174

Taṃdvayābaddhasaṅketañeyyākāropalakkhitā.

it is characterized by being a cognizable mode associated with the convention (saṅketa) of those two (name and object).

Được đặc trưng bởi hình thái nhận thức gắn liền với hai điều đó (danh và nghĩa).

14175

1116.

14176

Yā gayhati nāmaghosagocaruppannavīthiyā;

Which is grasped by the process of the mind-door (manodvārikavīthiyā) that arises immediately after

Cái được nắm bắt trong lộ trình ý môn phát sinh trong phạm vi của âm thanh và danh;

14177

Pavattānantaruppanna-manodvārikavīthiyā.

the process of apprehension arising through the ear-door (nāmaghosagocaruppannavīthiyā).

Là lộ trình ý môn phát sinh ngay sau đó.

14178

1117.

14179

Mañcapīṭhādisaddaṃ hi, sotaviññāṇavīthiyā;

Indeed, having heard the word "couch," "chair," and so on, through the ear-consciousness process,

Nghe từ ‘giường’, ‘ghế’, v.v. trong lộ trình nhĩ thức;

14180

Sutvā tameva cintetvā, manodvārikavīthiyā.

and having thought about it in the mind-door process,

Sau đó, suy nghĩ về chính điều đó trong lộ trình ý môn.

14181

1118.

14183.

1118.

14182

Tato saṅketanipphannaṃ, nāmaṃ cintāya gayhati;

then the name (nāma), established by convention (saṅketa), is grasped by thought;

Từ đó, danh được hình thành bởi quy ước được nắm bắt qua suy nghĩ;

14183

Nāmapaññattiatthā tu, tato gayhanti sambhavā.

and the objects of name-concept (nāmapaññattiatthā) are grasped from that, due to their existence.

Còn các nghĩa của chế định danh thì phát sinh từ đó mà được nắm bắt.

14184

1119.

14185

Saddanāmatthapaññattiparamatthavasena hi;

Indeed, by way of sound, name-designation, and ultimate meaning,

Theo danh từ, chế định nghĩa và pháp tối hậu;

14186

Catudhā tividhā vātha, cintanā tattha icchitā.

it is considered to be either fourfold or threefold in contemplation.

Sự suy nghĩ ở đó được mong muốn là bốn loại hoặc ba loại.

14187

1120.

14188

Itthamaṭṭhakathāmaggaṃ, vaṇṇentena hi dassito;

Thus, the method has been demonstrated by the teacher,

Như vậy, vị đạo sư đã trình bày phương pháp này khi giải thích con đường của chú giải;

14189

Nayo ācariyeneti, vibhāgoyaṃ pakāsito.

explaining the path of the commentaries; this division is thus clarified.

Do đó, sự phân loại này được công bố.

14190

1121.

14191

Natthaññā kāci viññatti, vikārasahito pana;

There is no other^* expression (viññatti); rather, that which involves modification (vikāra),

Không có ý nghiệp nào khác, nhưng từ ngữ có sự biến đổi;

14192

Saddova nāmapaññatti, iccekaccehi vaṇṇitaṃ.

the mere sound, is name-designation (nāmapaññatti)—so some explain.

Chính là chế định danh, một số người đã giải thích như vậy.

14193

1122.

14194

Tadetaṃ nāmapaññattibhāvenekavidhampi ca;

Though that very name-designation (nāmapaññatti) is of one kind, by way of its nature,

Điều đó, mặc dù là một loại duy nhất dưới dạng chế định danh;

14195

Neruttikayādicchakavasā nāmaṃ dvidhā bhave.

name can be twofold according to the grammatical (neruttika) and conventional (yādicchaka) views.

Theo cách của nhà ngữ pháp và cách tùy tiện, danh có hai loại.

14196

1123.

14197

Saññāsu dhāturūpāni, paccayañca tato paraṃ;

Having applied roots and forms (dhāturūpāni) to concepts (saññāsu), and then suffixes (paccayañca tato paraṃ),

Trong các danh từ, các gốc từ và hình thái, và sau đó là các hậu tố;

14198

Katvā vaṇṇāgamādiñca, saddalakkhaṇasādhitaṃ.

and additions of letters (vaṇṇāgamādi), it is established by the rules of grammar (saddalakkhaṇa).

Và việc thêm bớt nguyên âm, v.v., được xác định bởi ngữ pháp.

14199

1124.

14200

Neruttikamudīrenti, nāmaṃ yādicchakaṃ padaṃ;

They call that the grammatical (neruttika) name; while the conventional word (yādicchakaṃ padaṃ)

Họ gọi đó là ngữ pháp, còn từ tùy tiện là từ;

14201

Yadicchāya katamattaṃ, byañjanatthavivajjitaṃ.

is merely made by convention, devoid of etymological meaning (byañjanatthavivajjitaṃ).

Chỉ được tạo ra một cách tùy tiện, không có nghĩa biểu trưng.

14202

1125.

14203.

14203

Tividhampi tadanvatthakādimañcopacārimaṃ;

All three—the truly descriptive (anvatthaka), the conventional (kādimañca), and the figurative (opacārimaṃ)—

Cả ba loại đó, tức là tương ứng nghĩa, ban đầu và giả định;

14204

Nibbacanatthasāpekkhaṃ, tatthānvatthamudīritaṃ.

if they depend on etymological meaning (nibbacanatthasāpekkhaṃ), are called truly descriptive (anvatthamudīritaṃ) in that context.

Trong đó, tương ứng nghĩa được nói là phụ thuộc vào nghĩa giải thích.

14205

1126.

14206.

14206

Yadicchākatasaṅketaṃ, kādimañcopacārimaṃ;

The conventional (yādicchākata) name, the initial (kādimañca), and the figurative (opacārimaṃ),

Quy ước được tạo ra một cách tùy tiện, ban đầu và giả định;

14207

Atambhūtassa tabbhāvavohāroti pavuccati.

are said to be the usage of something as being what it is not (atambhūtassa tabbhāvavohāro).

Được gọi là cách nói về sự tồn tại của cái không phải là nó.

14208

1127.

14209.

14209

Tathā sāmaññanāmañca, guṇanāmañca kittimaṃ;

Thus, a name is also of four kinds: common name (sāmaññanāma), quality name (guṇanāma), artificial name (kittimaṃ),

Và danh chung, và danh phẩm chất, và danh nhân tạo;

14210

Opapātikamiccevaṃ, nāmaṃ hoti catubbidhaṃ.

and spontaneously arisen name (opapātikaṃ).

Tên gọi là bốn loại như thế, là tự sinh (hóa sinh).

14211

1128.

14212.

1128.

14212

Mahājanasammatañca, anvatthañceva tādisaṃ;

Among these, the three names that are generally accepted (mahājanasammatañca) and truly descriptive (anvatthañceva tādisaṃ),

Và được đại chúng chấp nhận, và đúng nghĩa như vậy;

14213

Tīṇi nāmāni candādināmaṃ tatthopapātikaṃ.

such as the name of the moon and so forth, are spontaneously arisen (opapātikaṃ).

Ba tên gọi, tên gọi như Canda (Mặt Trăng) v.v. trong đó là tên gọi hóa sinh.

14214

1129.

14215.

1129.

14215

Yādicchakamāvatthikaṃ, nemittakamathāparaṃ;

A name can also be of five kinds: conventional (yādicchakaṃ), circumstantial (āvatthikaṃ), then indicative (nemittakaṃ),

Tùy ý, tùy thời, tướng, và khác;

14216

Liṅgikaṃ ruḷhikañceti, nāmaṃ pañcavidhaṃ bhave.

inferential (liṅgikaṃ), and customary (ruḷhikañca).

Dấu hiệu và tập quán, tên gọi là năm loại.

14217

1130.

14218.

1130.

14218

Yādicchakaṃ yathāvuḍḍhaṃ, vacchadammādikaṃ pana;

Conventional names (yādicchakaṃ) are like names given to children such as Vaccha and Damma;

Tên gọi tùy ý như Vaccha, Damma v.v. theo sự lớn lên;

14219

Āvatthikaṃ nemittakaṃ, sīlavāpaññavādikaṃ.

circumstantial and indicative names (āvatthikaṃ nemittakaṃ) are like "virtuous" (sīlavā) or "wise" (paññavā).

Tên gọi tùy thời và tướng như Sīlavā (người giữ giới), Paññavā (người có trí tuệ) v.v.

14220

1131.

14221.

1131.

14221

Liṅgikaṃ diṭṭhaliṅgaṃ tu, daṇḍīchattītiādikaṃ;

Inferential names (liṅgikaṃ) are those based on an observed characteristic, such as "staff-bearer" (daṇḍī) or "umbrella-bearer" (chattī) and so on;

Tên gọi dấu hiệu là dấu hiệu được thấy, như Daṇḍī (người cầm gậy), Chattī (người cầm dù) v.v.;

14222

Ruḷhikaṃ lesamattena, ruḷhaṃ gomahiṃsādikaṃ.

customary names (ruḷhikaṃ) are those established by usage with only a slight indication, such as "cow" (go) or "buffalo" (mahiṃsa) and so on.

Tên gọi tập quán là tập quán chỉ với một phần nhỏ, như Gomahiṃsa (bò, trâu) v.v.

14223

1132.

14224.

1132.

14224

Vijjamānāvijjamāna-paññattobhayamissitā;

Name-designation, being divided into existent (vijjamāna), non-existent (avijjamāna), and mixed of both (obhayamissitā),

Trong đó, sự chế định tên gọi được phân loại thành sáu loại,

14225

Vibhattā nāmapaññatti, chabbidhā hoti tattha hi.

becomes sixfold. In that regard,

Bao gồm hiện hữu, không hiện hữu, và kết hợp cả hai.

14226

1133.

14227.

1133.

14227

Vijjamānapaññattīti, vijjamānatthadīpitā;

"Existent name-designation" (vijjamānapaññattīti) refers to that which designates existent meanings;

Chế định hiện hữu được gọi là sự hiển lộ ý nghĩa hiện hữu;

14228

Vuccati khandhāyatana-dhātupañcindriyādikā.

it is spoken of as aggregates (khandhā), sense-bases (āyatana), elements (dhātu), five faculties (pañcindriyādikā), and so on.

Như uẩn, xứ, giới, năm căn, v.v.

14229

1134.

14230.

1134.

14230

Avijjamānapaññatti-nāmikā paramatthato;

"Non-existent name-designation" (avijjamānapaññatti-nāmikā) refers to that which is ultimately (paramatthato)

Chế định không hiện hữu, về mặt bản chất tối hậu,

14231

Avijjamānamañcādi, atthapaññattidīpitā.

non-existent, such as a "couch" (mañca) and so on, which designate a meaning-designation of non-existent things.

Là sự hiển lộ ý nghĩa của những thứ không hiện hữu như giường v.v.

14232

1135.

14233.

1135.

14233

Vijjamānena avijja-mānapaññattināmikā;

"Non-existent name-designation through an existent" (vijjamānena avijjamānapaññattināmikā)

Chế định không hiện hữu bởi sự hiện hữu;

14234

Tevijjo chaḷabhiñño ca, sīlavā paññavāpi ca.

is like "one with the three knowledges" (tevijjo), "one with the six supernormal powers" (chaḷabhiñño ca), "virtuous" (sīlavā), and "wise" (paññavā).

Như Tam Minh, Lục Thông, người giữ giới, người có trí tuệ.

14235

1136.

14236.

1136.

14236

Avijjamānena vijja-mānapaññattināmikā;

"Existent name-designation through a non-existent" (avijjamānena vijjamānapaññattināmikā)

Chế định hiện hữu bởi sự không hiện hữu;

14237

Itthirūpaṃ itthisaddo, itthicittantiādikā.

is like "female form" (itthirūpaṃ), "female sound" (itthisaddo), "female mind" (itthicittantiādikā), and so on.

Như sắc của phụ nữ, âm thanh của phụ nữ, tâm của phụ nữ v.v.

14238

1137.

14239.

1137.

14239

Vijjamānena tu vijja-mānapaññattināmikā;

"Existent name-designation through an existent" (vijjamānena tu vijjamānapaññattināmikā)

Chế định hiện hữu bởi sự hiện hữu;

14240

Cakkhuviññāṇaṃ ca cakkhu-samphasso cevamādikā.

is like "eye-consciousness" (cakkhuviññāṇaṃ), "eye-contact" (cakkhusamphasso), and so on.

Như nhãn thức và nhãn xúc v.v.

14241

1138.

14242.

1138.

14242

Avijjamānenāvijja-mānapaññattināmikā;

"Non-existent name-designation through a non-existent" (avijjamānenāvijjamānapaññattināmikā)

Chế định không hiện hữu bởi sự không hiện hữu;

14243

Khattiyaputto brāhmaṇa-putto iccevamādikā.

is like "son of a khattiya" (khattiyaputto), "son of a brahmin" (brāhmaṇaputto), and so on.

Như con vua Sát-đế-lợi, con Bà-la-môn v.v.

14244

1139.

14245.

1139.

14245

Iti vuttānusārena, nāmapaññattiyā budho;

Thus, based on what has been stated, the wise one should clarify

Như vậy, người trí tuệ nên hiểu rõ bản chất,

14246

Sarūpaṃ visayañceva, vibhāgañca vibhāvaye.

the nature, scope, and division of name-designation.

Phạm vi và sự phân loại của chế định tên gọi theo những gì đã nói.

14247

1140.

14248.

1140.

14248

Iccevaṃ paramatthā ca, yathāvuttā catubbidhā;

Thus, the ultimate realities (paramatthā) as stated are fourfold,

Như vậy, các pháp tối hậu đã được nói là bốn loại,

14249

Paññatti duvidhā ceti, ñeyyatthā chabbidhā matāti.

and designations (paññatti) are twofold; thus, knowable things (ñeyyatthā) are considered sixfold.

Và chế định là hai loại, tức là sáu loại pháp cần được biết.

14250

Iti paññattivibhāge nāmapaññattikathā niṭṭhitā.

Here ends the discourse on name-designation in the section on designation.

Tại đây, phần nói về chế định tên gọi trong sự phân loại chế định đã hoàn tất.

14251

Ekūnatiṃsatimo paricchedo.

The twenty-ninth chapter.

Chương hai mươi chín.

14252

Niṭṭhito ca sabbathāpi paññattivibhāgo.

And thus the section on designation is fully completed.

Và sự phân loại chế định đã hoàn tất hoàn toàn.

14253

Nigamanakathā

Concluding Discourse

Lời kết

14254

1141.

14255

Seṭṭhe kañcivare raṭṭhe, kāverinagare vare;

In the supreme country called Kañci and in the excellent city of Kāveri;

Trong quốc độ tối thượng Kañcīvara, tại thành phố ưu việt Kāveri;

14256

Kule sañjātabhūtena, bahussutena ñāṇinā.

born into a family, learned and wise,

Được sinh ra trong một gia đình, bởi một vị có học rộng và trí tuệ.

14257

1142.

14258

Anuruddhena therena, aniruddhayasassinā;

by the venerable Thera Anuruddha, whose fame is unceasing;

Bởi Trưởng lão Anuruddha, người có danh tiếng không bị cản trở;

14259

Tambaraṭṭhe vasantena, nagare tañjanāmake.

residing in the city called Tañja in the Tambaraṭṭha country.

Đang cư trú tại quốc độ Tamba, trong thành phố tên là Tañja.

14260

1143.

14261.

1143.

14261

Tattha saṅghavisiṭṭhena, yācitena anākulaṃ;

Being requested there by Saṅghavisiṭṭha, without confusion,

Tại đó, được Saṅghavisiṭṭha thỉnh cầu một cách không rối loạn;

14262

Mahāvihāravāsīnaṃ, vācanāmagganissitaṃ.

a path of recitation followed by Mahāvihāra dwellers.

Dựa trên phương pháp đọc tụng của các vị cư sĩ Đại Tự viện.

14263

1144.

14264.

1144.

14264

Paramatthaṃ pakāsentaṃ, paramatthavinicchayaṃ;

Clarifying the ultimate meaning, the Paramatthavinicchaya;

Để làm sáng tỏ ý nghĩa tối hậu, bộ Paramatthavinicchaya;

14265

Pakaraṇaṃ kataṃ tena, paramatthatthavedināti.

this treatise was composed by him, who understands the ultimate meaning.

Đã được vị ấy biên soạn, người am hiểu ý nghĩa tối hậu.

14266

Iti anuruddhācariyena racito

Thus composed by Acariya Anuruddha,

Như vậy, bộ Paramatthavinicchaya do Đại Đức Anuruddha biên soạn

14267

Paramatthavinicchayo niṭṭhito.

the Paramatthavinicchaya is completed.

đã hoàn tất.

14268

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

Homage to that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One!

Kính lễ Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác.

14269

Saccasaṅkhepo

Saccasaṅkhepa (Compendium of Truths)

Saccasaṅkhepa (Tóm tắt các sự thật)

14270

Ganthārambhakathā

Introduction to the Text

Lời mở đầu của tác phẩm

14271

1.

14272

Namassitvā tilokaggaṃ, ñeyyasāgarapāraguṃ;

Having paid homage to the foremost in the three worlds, who has crossed the ocean of knowledge,

Sau khi đảnh lễ bậc tối thượng của ba cõi, người đã vượt qua biển cả của các pháp cần biết;

14273

Bhavābhāvakaraṃ dhammaṃ, gaṇañca guṇasāgaraṃ.

to the Dhamma, which brings about existence or non-existence, and to the Saṅgha, an ocean of virtues.

Pháp tạo ra sự hữu và vô hữu, và Tăng đoàn là biển cả của các đức tính.

14274

2.

14275

Nissāya pubbācariyamataṃ atthāvirodhinaṃ;

Relying on the views of ancient teachers, which are not contradictory to meaning,

Dựa vào quan điểm của các bậc đạo sư tiền bối, không trái với ý nghĩa;

14276

Vakkhāmi saccasaṅkhepaṃ, hitaṃ kārakayoginaṃ.

I shall explain the Compendium of Truths (Saccasaṅkhepa), beneficial to practitioners.

Tôi sẽ nói về Saccasaṅkhepa, lợi ích cho những người hành trì.

Table of Contents