Mahāvaṃsa

13983

Tivaññāsatima paccheda

Chapter Fifty-Three

Chương Năm Mươi Ba

13984

Laṃkāviloponāma

The Plunder of Laṅkā

Tên là “Sự cướp phá Laṅkā”

13985

1.

13986

Mahindo taṃ kaṇiṭṭho so, rājaputto tadaccaye;

After his demise, his younger brother, King Mahinda,

Sau đó, người em trai của ông, hoàng tử Mahinda,

13987

Ussāpiya setacchatta-manurādhapure vare.

raised the white parasol in excellent Anurādhapura.

đã giương cao lọng trắng ở thành phố Anurādhapura vĩ đại.

13988

2.

13989

Sena senānīnā’nīta desantarajanā kule;

He dwelt there with difficulty for ten years,

Ông đã định cư ở đó trong mười năm với khó khăn,

13990

Tattha vāsamakappesi, kicchena dasavacchare.

among people from other lands brought by General Sena.

cùng với những người từ các quốc gia khác được tướng quân Sena đưa đến.

13991

3.

13992

Apetanīti maggassa, mudubhūtassa sabbaso;

Being utterly devoid of political wisdom and completely gentle,

Vào thời đó, người dân trong nước đã không nộp thuế cho ông,

13993

Uppādabhāgaṃ nādaṃsu, tassa jānapadā tadā.

the rural folk at that time did not give him his share of produce.

người đã đi chệch khỏi con đường chính sách và quá mềm yếu.

13994

4.

13995

Accantaṃ khīṇacitto so, vassamhi dasame vibhū;

That lord, with an extremely disheartened mind in his tenth year,

Vào năm thứ mười, vị vua đó, với tâm trạng cực kỳ chán nản,

13996

Vuttidānena nāsakkhi, saṅgahetuṃ sakaṃ balaṃ.

was unable to gather his forces by providing sustenance.

đã không thể duy trì quân đội của mình bằng cách cấp phát lương bổng.

13997

5.

13998

Aladdha vuttino sabbe, keraḷā sahitā tato;

All the Keraḷa soldiers, having not received sustenance, gathered there and said,

Tất cả những người Keraḷa không được cấp lương đã tập hợp lại và nói:

13999

Na vuttidānaṃ no yāva, hoti mātāva bhuñjatu.

“Until our sustenance is provided, let our mothers eat it!”

“Cho đến khi chúng ta nhận được lương, hãy để mẹ ăn.”

14000

6.

14001

Iti rājagharadvāre, sāhasekarasā bhusaṃ;

Thus, full of boldness, they sat at the royal palace gate,

Với lòng dũng cảm mãnh liệt, họ đã ngồi trước cửa cung điện,

14002

Cāpahatā nisīdiṃsu, sannaddhachurikāyudhā.

armed with bows and arrows, and with daggers ready.

với gươm giáo sẵn sàng.

14003

7.

14004

Hatthasāraṃ samādāya, te vivañciya bhūpati;

The king, having taken a small amount of wealth and having deceived them,

Vị vua, nắm lấy cơ hội, đã lẩn tránh họ

14005

Ummaggato viniggamma, turito rohaṇaṃ agā.

escaped through a secret passage and quickly went to Rohana.

và nhanh chóng rời khỏi thành phố bằng một con đường bí mật, đi đến Rohaṇa.

14006

8.

14007

Sīdupabbatagāmamhi, khandhavāraṃ nibandhiya;

Having established a camp in the village of Sīdupabbata,

Ông đã thiết lập một doanh trại ở làng Sīdupabbata,

14008

Bhātu jāyamma hesitte, ṭhapetvā so tahiṃ vasī.

he appointed his brother's wife as regent and dwelt there.

và đã sống ở đó, đặt vợ của anh trai mình làm hoàng hậu.

14009

9.

14010

Na cirasseva tassāya, matā yasamahīpati;

Not long after, that Queen Yasamahīpati died; and he

Chẳng bao lâu sau, vị vua vinh quang đó đã qua đời;

14011

Mahesitte nivesesi, sakabhātussa dhītaraṃ.

appointed his own brother's daughter as chief queen.

ông đã phong con gái của anh trai mình làm hoàng hậu.

14012

10.

14013

Deviyā tāya sañjāte, sute kassapanāmake;

When a son named Kassapa was born to that queen,

Khi người con trai tên là Kassapa được sinh ra bởi vị hoàng hậu đó,

14014

Ajjhāvuttaṃ vihāyā’tha, khandhāvāraṃ mahīmati.

the king then abandoned the camp he had occupied.

vị vua đã rời bỏ doanh trại mà ông đã ở.

14015

11.

14016

Kārayitvāna nagaraṃ, kappagallakagāmake;

Having built a city in the village of Kappagallaka,

Sau khi xây dựng một thành phố ở làng Kappagallaka,

14017

Adhipaccaṃ pavattento, rohaṇe suciraṃ vasī.

he long reigned in Rohana.

ông đã cai trị Rohaṇa trong một thời gian dài.

14018

12.

14019

Tato sesesu ṭhānesu, keraḷā sīhaḷā tadā;

Thereafter, the Keraḷa and Siṃhaḷa people in the remaining areas,

Sau đó, ở những nơi còn lại, người Keraḷa và người Sīhaḷa,

14020

Kaṇṇāṭā ca yathākāma-mādhipaccaṃ pavattayuṃ.

and the Kaṇṇāṭas, exercised sovereignty as they wished.

cùng với người Kaṇṇāṭa, đã cai trị theo ý muốn của họ.

14021

13.

14022

Athassa vāṇijo eko, paratīraṃ idhāgato;

Then, a certain merchant who had come here from the other shore,

Sau đó, một thương nhân từ bờ bên kia đến đây,

14023

Gantvā pavattiṃ laṃkāya, coḷarañño nivedayi.

went and reported the news of Laṅkā to the Coḷa king.

đã đi và báo cáo tình hình ở Laṅkā cho vua Coḷa.

14024

14.

14025

Sotaṃ suṇitvā pesesi, laṃkāgahaṇamānaso;

Having heard that news, the powerful king, intending to seize Laṅkā,

Nghe tin đó, vị vua hùng mạnh, với ý định chiếm Laṅkā,

14026

Balaṃ mahantaṃ balavā, taṃ khippaṃ laṃkamotari.

dispatched a large army, which quickly landed in Laṅkā.

đã phái một đạo quân lớn, và nó đã nhanh chóng đổ bộ lên Laṅkā.

14027

15.

14028

Paṭṭhāyo tiṇṇaṭhānamhā, viheṭhentaṃ bahū jane;

Setting out from three places, harassing many people,

Khởi hành từ ba nơi, làm hại nhiều người,

14029

Anukkamena taṃ coḷa-balaṃ rohaṇamajjhagā.

that Coḷa army gradually reached Rohana.

đạo quân Coḷa đó dần dần tiến vào Rohaṇa.

14030

16.

14031

Chattiṃse rājino vasse, mahesiṃ ratanāni ca;

In the thirty-sixth year of the king, they seized the queen and the jewels,

Vào năm thứ ba mươi sáu của triều đại vua đó, họ đã bắt hoàng hậu, các châu báu,

14032

Makuṭañca kamāyātaṃ, sabbamābharaṇaṃ tathā.

the crown, and all the ornaments that had come down through succession.

vương miện được truyền từ đời này sang đời khác, và tất cả các đồ trang sức.

14033

17.

14034

Amūlikañcavajira-valayaṃ devadattiyaṃ;

Also, the priceless diamond bracelet (devadattīyaṃ),

Và chiếc vòng kim cương vô giá tên là Devadattiya,

14035

Acchejjacchurikaṃ chinna-paṭṭikā dhātukañca te.

the irresistible dagger, the torn-off banner, and the relics —

con dao không thể cắt và miếng vải xá-lợi.

14036

18.

14037

Paviṭṭhaṃ vanaduggamhi, bhayātañca mahīpatiṃ;

They captured the king, who had entered a difficult forest and was afraid,

Họ đã bắt sống vị vua đang ẩn náu trong rừng rậm vì sợ hãi,

14038

Jīvaggāhamagaṇhiṃsu, sandhilesampadassiya.

by offering peace and assurances.

sau khi cho ông ấy thấy sự phản bội.

14039

19.

14040

Mahīpālaṃ dhanaṃ tañca, sabbaṃ hatthagataṃ tato;

Then they quickly sent that king and all the wealth they had obtained

Sau đó, họ đã nhanh chóng gửi vị vua và tất cả tài sản đã chiếm được

14041

Pesayiṃsu lahuṃ coḷa-mahīpālassa santikaṃ.

to the Coḷa king.

đến vua Coḷa.

14042

20.

14043

Nikāyattitaye dhātu-gabbhe laṃkātale khile;

In the desolate land of Laṅkā, in the relic chambers of the three Nikāyas,

Trong ba bộ phái, trong các bảo tháp trên đất Laṅkā,

14044

Mahārahe suvaṇṇādi-paṭibimbe ca’nappake.

and countless very valuable gold and other images —

và vô số tượng vàng và các tượng quý giá khác.

14045

21.

14046

Bhinditvā sahasā sabbe, vihāre ca tahiṃ tahiṃ;

Having swiftly shattered all the monasteries here and there,

Họ đã phá hủy tất cả các tu viện ở khắp nơi,

14047

Yatho johārino yakkhā, laṅkāyaṃ sāramaggahuṃ.

those Coḷas plundered the essence of Laṅkā like rakshasas.

và đã cướp bóc những thứ quý giá ở Laṅkā như quỷ dữ.

14048

22.

14049

Te coḷā rājaraṭṭhaṃ taṃ, pulatthipuranissitā;

Those Coḷas, based in Pulatthipura, ruled that royal territory

Những người Coḷa đó, đóng quân tại Puḷatthipura,

14050

Rakkhapāsāṇakaṇḍavha, ṭhānāvadhimabhuñjisuṃ.

up to the place called Rakkhapāsāṇakaṇḍa.

đã cai trị vùng đất của nhà vua cho đến địa điểm tên là Rakkhapāsāṇakaṇḍa.

14051

23.

14052

Taṃ kumārakamādāya, kassapaṃ raṭṭhavāsino;

The inhabitants, taking that young prince Kassapa,

Người dân trong nước đã mang theo hoàng tử Kassapa đó,

14053

Vaḍḍhenti coḷabhayato, gopayantā susādarā.

raised him with great care, protecting him from the Coḷa threat.

nuôi dưỡng và bảo vệ ngài cẩn thận khỏi sự đe dọa của người Coḷa.

14054

24.

14055

Coḷarājā kumāraṃ taṃ, sutvā dvādasavassikaṃ;

The Coḷa king, hearing that the prince was twelve years old,

Vua Coḷa, nghe tin hoàng tử đó đã mười hai tuổi,

14056

Gahaṇatthāya pesesi, mahāmacce mahābale.

dispatched mighty ministers with great armies to capture him.

đã phái các đại thần hùng mạnh để bắt ngài.

14057

25.

14058

Ūnaṃ pañcasahassena, yodhalakkhaṃ samādiya;

Taking an army of one hundred thousand warriors, minus five thousand,

Sau khi tập hợp một trăm ngàn binh sĩ trừ năm ngàn người;

14059

Sabbaṃ te rohaṇaṃ desaṃ, saṅkhobhesu mito tato.

they agitated the entire Rohana region from there.

Sau đó, tất cả vùng Rohaṇa đều bị người ấy khuấy động.

14060

26.

14061

Kittināmo’tha sacivo, makkhakudrūsavāsiko;

Then the minister named Kitti, dwelling in Makkhakudrūsa,

Sau đó, vị quan tên Kitti, người cư ngụ ở Makkhakudrūsa;

14062

Muddhanāmo tathāmacco, māragallakavāsiko.

and likewise the minister named Muddha, dwelling in Māragallaka,

Và vị quan tên Mudda, người cư ngụ ở Māragallaka.

14063

27.

14064

Ubhopi te mahāvīrā, yuddhopāyavicakkhaṇā;

both great heroes, skilled in war tactics,

Cả hai vị ấy đều là những dũng sĩ vĩ đại, khéo léo trong chiến thuật chiến tranh;

14065

Coḷasenaṃ vināsetu-maccantakatanicchayā.

were absolutely determined to destroy the Coḷa army.

Với quyết tâm cao độ muốn tiêu diệt quân Chola.

14066

28.

14067

Paluṭṭhagirināmamhi, ṭhāne dugge nivesiya;

Having established themselves in the fortified place named Paluṭṭhagiri,

Sau khi đóng quân tại pháo đài tên Paluṭṭhagiri;

14068

Katvā chamāsaṃ saṅgāmaṃ, haniṃsu damiḷe bahūṃ.

they fought for six months and slew many Damila soldiers.

Họ đã chiến đấu sáu tháng và giết rất nhiều người Damiḷa.

14069

29.

14070

Hatāvasiṭṭhā coḷātā, raṇe tasmiṃ bhayadditā;

The remaining Coḷa soldiers, terrified in that battle,

Những người Chola còn lại đã bị đánh bại, sợ hãi trong trận chiến đó;

14071

Palāyitvā yathāpubbaṃ, pulattipuramāvasuṃ.

fled and settled in Pulatthipura as before.

Đã chạy trốn như trước và cư ngụ tại Pulattipura.

14072

30.

14073

Kumāro jayito disvā, ubho te sacive tadā;

The victorious prince, seeing those two ministers then,

Khi Hoàng tử đã chiến thắng nhìn thấy hai vị quan ấy;

14074

Haṭṭhatuṭṭho ‘‘varaṃ tātā, gaṇhathā’’ti sa cabravī.

was greatly pleased and said, “My fathers, choose a boon!”

Ngài vô cùng hoan hỷ và nói: “Hỡi các con, hãy chọn điều ước đi!”

14075

31.

14076

Buddho paveṇigāmaṃ so, varaṃ yācittha kittiko;

Kitti asked for the boon of the village Buddhapaveṇi;

Vị Kitti đó đã xin làng Paveṇi làm điều ước;

14077

Saṅghikaṃ gahitaṃ bhāgaṃ, vissajjetuṃ varaṃ vari.

Muddha requested the boon that the portion taken by the Saṅgha be released.

Và xin một điều ước là được giải phóng phần tài sản đã bị chiếm đoạt của Tăng đoàn.

14078

32.

14079

Rājaputtavarāladdha-varā’maccavarā tadā;

Those excellent ministers, having received boons from the excellent prince,

Sau khi nhận được điều ước từ vị hoàng tử cao quý, các vị quan cao quý đó;

14080

Niddarā sādarā vīrā, pāde vandiṃsu tassa te.

fearless, respectful heroes, bowed at his feet.

Những dũng sĩ không sợ hãi và đầy kính trọng, đã đảnh lễ dưới chân ngài.

14081

33.

14082

Rājā dvādasavassāni, vasitvā coḷamaṇḍale;

The king, having resided in the Coḷa country for twelve years,

Nhà vua đã sống mười hai năm trong vùng Chola;

14083

Aṭṭhatālīsavassamhi, mahindo so divaṃgato.

Mahinda departed to the heavens in his forty-eighth year.

Vào năm thứ bốn mươi tám, Mahinda đó đã qua đời.

14084

34.

14085

Pamāda dosānagatena evaṃ,

Thus, possessions obtained due to the fault of heedlessness

Như vậy, những của cải đã đạt được

14086

Laddhā’pi bhogānanathirā bhavanti;

do not remain stable.

Cũng trở nên không bền vững do lỗi lầm của sự xao lãng;

14087

Iccappamaṃdaṃ hitamāsasāno,

Therefore, one who desires his welfare, being diligent,

Mong muốn lợi ích của sự không xao lãng này,

14088

Niccaṃ suviññūsusamā careyya.

should always associate with the wise.

Người trí luôn nên sống cùng với những người có trí tuệ.

14089

Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse

*Here ends the chapter called ‘The Plunder of Laṅkā’

Trong bộ Mahāvaṃsa được biên soạn để khơi dậy niềm tin và sự xúc động trong những người thiện lành,

14090

Laṃkāvilopo nāma

in the Mahāvaṃsa, composed for the serene joy and emotion of the good.

Chương mang tên Sự tàn phá Laṅkā

14091

Tipaññāsatimo paricchedo.

Chapter Fifty-Three

Chương năm mươi ba.