Table of Contents

⮲

Vibhaṅgapāḷi

Edit
904

1. Suttantabhājanīyaṃ

1. Suttanta Exposition

1. Phần Giải Thích Theo Kinh Tạng

905
225. Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti.
Due to ignorance (avijjā) arise volitional formations (saṅkhārā); due to volitional formations, consciousness (viññāṇaṃ); due to consciousness, mentality-materiality (nāmarūpaṃ); due to mentality-materiality, the six sense bases (saḷāyatanaṃ); due to the six sense bases, contact (phasso); due to contact, feeling (vedanā); due to feeling, craving (taṇhā); due to craving, clinging (upādānaṃ); due to clinging, becoming (bhavo); due to becoming, birth (jāti); due to birth, old age and death (jarāmaraṇaṃ), sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair (sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā) come into being.
Do duyên vô minh mà có các hành; do duyên các hành mà có thức; do duyên thức mà có danh sắc; do duyên danh sắc mà có sáu xứ; do duyên sáu xứ mà có xúc; do duyên xúc mà có thọ; do duyên thọ mà có ái; do duyên ái mà có thủ; do duyên thủ mà có hữu; do duyên hữu mà có sanh; do duyên sanh mà có già chết, sầu bi khổ ưu não phát sanh.
Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
Thus arises the entire mass of suffering.
Như vậy là sự tập khởi của toàn bộ khối khổ này.
906
226. Tattha katamā avijjā?
Among these, what is ignorance (avijjā)?
Trong đó, thế nào là vô minh?
Dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘avijjā’’.
Ignorance of suffering, ignorance of the origin of suffering, ignorance of the cessation of suffering, ignorance of the path leading to the cessation of suffering—this is called "ignorance" (avijjā).
Không biết về Khổ, không biết về Khổ tập, không biết về Khổ diệt, không biết về con đường đưa đến Khổ diệt – đây được gọi là “vô minh” (avijjā).
907
Tattha katame avijjāpaccayā saṅkhārā?
Among these, what are the volitional formations (saṅkhārā) conditioned by ignorance (avijjā)?
Trong số đó, những hành (saṅkhārā) nào do vô minh (avijjā) làm duyên?
Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro, kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro.
Meritorious volitional formation (puññābhisaṅkhāra), demeritorious volitional formation (apuññābhisaṅkhāra), imperturbable volitional formation (āneñjābhisaṅkhāra), bodily volitional formation (kāyasaṅkhāra), verbal volitional formation (vacīsaṅkhāra), mental volitional formation (cittasaṅkhāra).
Phước hành (puññābhisaṅkhāra), bất phước hành (apuññābhisaṅkhāra), bất động hành (āneñjābhisaṅkhāra), thân hành (kāyasaṅkhāra), khẩu hành (vacīsaṅkhāra), ý hành (cittasaṅkhāra).
908
Tattha katamo puññābhisaṅkhāro?
Among these, what is the meritorious volitional formation (puññābhisaṅkhāra)?
Trong số đó, phước hành (puññābhisaṅkhāra) là gì?
Kusalā cetanā kāmāvacarā rūpāvacarā dānamayā sīlamayā bhāvanāmayā – ayaṃ vuccati ‘‘puññābhisaṅkhāro’’.
Wholesome volitions (cetanā) pertaining to the sense-sphere (kāmāvacara) or the fine-material sphere (rūpāvacara), consisting of giving (dānamayā), morality (sīlamayā), or development (bhāvanāmayā)—this is called "meritorious volitional formation" (puññābhisaṅkhāra).
Tâm sở tư (cetanā) thiện thuộc cõi Dục (kāmāvacara) và cõi Sắc (rūpāvacara), do bố thí (dānamaya), do trì giới (sīlamaya), do tu tập (bhāvanāmaya) – đây được gọi là “phước hành” (puññābhisaṅkhāra).
909
Tattha katamo apuññābhisaṅkhāro?
Among these, what is the demeritorious volitional formation (apuññābhisaṅkhāra)?
Trong số đó, bất phước hành (apuññābhisaṅkhāra) là gì?
Akusalā cetanā kāmāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘apuññābhisaṅkhāro’’.
Unwholesome volitions (cetanā) pertaining to the sense-sphere (kāmāvacara)—this is called "demeritorious volitional formation" (apuññābhisaṅkhāra).
Tâm sở tư (cetanā) bất thiện thuộc cõi Dục (kāmāvacara) – đây được gọi là “bất phước hành” (apuññābhisaṅkhāra).
910
Tattha katamo āneñjābhisaṅkhāro?
Among these, what is the imperturbable volitional formation (āneñjābhisaṅkhāra)?
Trong số đó, bất động hành (āneñjābhisaṅkhāra) là gì?
Kusalā cetanā arūpāvacarā – ayaṃ vuccati ‘‘āneñjābhisaṅkhāro’’.
Wholesome volitions (cetanā) pertaining to the immaterial sphere (arūpāvacara)—this is called "imperturbable volitional formation" (āneñjābhisaṅkhāra).
Tâm sở tư (cetanā) thiện thuộc cõi Vô sắc (arūpāvacara) – đây được gọi là “bất động hành” (āneñjābhisaṅkhāra).
911
Tattha katamo kāyasaṅkhāro?
Among these, what is the bodily volitional formation (kāyasaṅkhāra)?
Trong số đó, thân hành (kāyasaṅkhāra) là gì?
Kāyasañcetanā kāyasaṅkhāro, vacīsañcetanā vacīsaṅkhāro, manosañcetanā cittasaṅkhāro.
Bodily volition (kāyasañcetanā) is the bodily volitional formation; verbal volition (vacīsañcetanā) is the verbal volitional formation; mental volition (manosañcetanā) is the mental volitional formation.
Thân tư (kāyasañcetanā) là thân hành (kāyasaṅkhāra), khẩu tư (vacīsañcetanā) là khẩu hành (vacīsaṅkhāra), ý tư (manosañcetanā) là ý hành (cittasaṅkhāra).
Ime vuccanti ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’.
These are called "volitional formations (saṅkhārā) conditioned by ignorance (avijjā)."
Những điều này được gọi là “các hành do vô minh làm duyên” (avijjāpaccayā saṅkhārā).
912
227. Tattha katamaṃ saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ?
227. Among these, what is consciousness (viññāṇa) conditioned by volitional formations (saṅkhārā)?
227. Trong số đó, thức (viññāṇa) do các hành (saṅkhārā) làm duyên là gì?
Cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ – idaṃ vuccati ‘‘saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ’’.
Eye-consciousness, ear-consciousness, nose-consciousness, tongue-consciousness, body-consciousness, mind-consciousness—this is called "consciousness (viññāṇa) conditioned by volitional formations (saṅkhārā)."
Nhãn thức (cakkhuviññāṇa), nhĩ thức (sotaviññāṇa), tỷ thức (ghānaviññāṇa), thiệt thức (jivhāviññāṇa), thân thức (kāyaviññāṇa), ý thức (manoviññāṇa) – đây được gọi là “thức do các hành làm duyên” (saṅkhārapaccayā viññāṇa).
913
228. Tattha katamaṃ viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ?
228. Among these, what are mind-and-matter (nāmarūpa) conditioned by consciousness (viññāṇa)?
228. Trong số đó, danh sắc (nāmarūpa) do thức (viññāṇa) làm duyên là gì?
Atthi nāmaṃ, atthi rūpaṃ.
There is mind (nāma), there is matter (rūpa).
Có danh, có sắc.
Tattha katamaṃ nāmaṃ?
Among these, what is mind (nāma)?
Trong số đó, danh là gì?
Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho – idaṃ vuccati ‘‘nāmaṃ’’.
The aggregate of feeling (vedanākkhandha), the aggregate of perception (saññākkhandha), the aggregate of volitional formations (saṅkhārakkhandha)—this is called "mind" (nāma).
Uẩn thọ (vedanākkhandha), uẩn tưởng (saññākkhandha), uẩn hành (saṅkhārakkhandha) – đây được gọi là “danh”.
Tattha katamaṃ rūpaṃ?
Among these, what is matter (rūpa)?
Trong số đó, sắc là gì?
Cattāro mahābhūtā, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – idaṃ vuccati ‘‘rūpaṃ’’.
The four great elements (cattāro mahābhūtā), and matter derived from the four great elements (catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ)—this is called "matter" (rūpa).
Bốn đại hiển (mahābhūta) và sắc do nương tựa bốn đại hiển (mahābhūtānaṃ upādāya rūpa) mà có – đây được gọi là “sắc”.
Iti idañca nāmaṃ, idañca rūpaṃ.
Thus, this is mind (nāma) and this is matter (rūpa).
Vì vậy, đây là danh, và đây là sắc.
Idaṃ vuccati ‘‘viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ’’.
This is called "mind-and-matter (nāmarūpa) conditioned by consciousness (viññāṇa)."
Đây được gọi là “danh sắc do thức làm duyên” (viññāṇapaccayā nāmarūpa).
914
229. Tattha katamaṃ nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ?
229. Among these, what are the six sense bases (saḷāyatana) conditioned by mind-and-matter (nāmarūpa)?
229. Trong số đó, sáu xứ (saḷāyatana) do danh sắc (nāmarūpa) làm duyên là gì?
Cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ – idaṃ vuccati ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ’’.
The eye base (cakkhāyatana), the ear base (sotāyatana), the nose base (ghānāyatana), the tongue base (jivhāyatana), the body base (kāyāyatana), the mind base (manāyatana)—this is called "the six sense bases (saḷāyatana) conditioned by mind-and-matter (nāmarūpa)."
Nhãn xứ (cakkhāyatana), nhĩ xứ (sotāyatana), tỷ xứ (ghānāyatana), thiệt xứ (jivhāyatana), thân xứ (kāyāyatana), ý xứ (manāyatana) – đây được gọi là “sáu xứ do danh sắc làm duyên” (nāmarūpapaccayā saḷāyatana).
915
230. Tattha katamo saḷāyatanapaccayā phasso?
230. Among these, what is contact (phassa) conditioned by the six sense bases (saḷāyatana)?
230. Trong số đó, xúc (phassa) do sáu xứ (saḷāyatana) làm duyên là gì?
Cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso – ayaṃ vuccati ‘‘saḷāyatanapaccayā phasso’’.
Eye-contact, ear-contact, nose-contact, tongue-contact, body-contact, mind-contact—this is called "contact (phassa) conditioned by the six sense bases (saḷāyatana)."
Nhãn xúc (cakkhusamphassa), nhĩ xúc (sotasamphassa), tỷ xúc (ghānasamphassa), thiệt xúc (jivhāsamphassa), thân xúc (kāyasamphassa), ý xúc (manosamphassa) – đây được gọi là “xúc do sáu xứ làm duyên” (saḷāyatanapaccayā phassa).
916
231. Tattha katamā phassapaccayā vedanā?
231. Among these, what is feeling (vedanā) conditioned by contact (phassa)?
231. Trong số đó, thọ (vedanā) do xúc (phassa) làm duyên là gì?
Cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā – ayaṃ vuccati ‘‘phassapaccayā vedanā’’.
Feeling born of eye-contact, feeling born of ear-contact, feeling born of nose-contact, feeling born of tongue-contact, feeling born of body-contact, feeling born of mind-contact—this is called "feeling (vedanā) conditioned by contact (phassa)."
Thọ do nhãn xúc sinh (cakkhusamphassajā vedanā), thọ do nhĩ xúc sinh (sotasamphassajā vedanā), thọ do tỷ xúc sinh (ghānasamphassajā vedanā), thọ do thiệt xúc sinh (jivhāsamphassajā vedanā), thọ do thân xúc sinh (kāyasamphassajā vedanā), thọ do ý xúc sinh (manosamphassajā vedanā) – đây được gọi là “thọ do xúc làm duyên” (phassapaccayā vedanā).
917
232. Tattha katamā vedanāpaccayā taṇhā?
232. Among these, what is craving (taṇhā) conditioned by feeling (vedanā)?
232. Trong số đó, ái (taṇhā) do thọ (vedanā) làm duyên là gì?
Rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā – ayaṃ vuccati ‘‘vedanāpaccayā taṇhā’’.
Craving for forms, craving for sounds, craving for smells, craving for tastes, craving for tangibles, craving for mental objects—this is called "craving (taṇhā) conditioned by feeling (vedanā)."
Sắc ái (rūpataṇhā), thanh ái (saddataṇhā), hương ái (gandhataṇhā), vị ái (rasataṇhā), xúc ái (phoṭṭhabbataṇhā), pháp ái (dhammataṇhā) – đây được gọi là “ái do thọ làm duyên” (vedanāpaccayā taṇhā).
918
233. Tattha katamaṃ taṇhāpaccayā upādānaṃ?
233. Among these, what is clinging (upādāna) conditioned by craving (taṇhā)?
233. Trong số đó, thủ (upādāna) do ái (taṇhā) làm duyên là gì?
Kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ – idaṃ vuccati ‘‘taṇhāpaccayā upādānaṃ’’.
Clinging to sensual pleasures (kāmupādāna), clinging to views (diṭṭhupādāna), clinging to rites and rituals (sīlabbatupādāna), clinging to a doctrine of self (attavādupādāna)—this is called "clinging (upādāna) conditioned by craving (taṇhā)."
Thủ dục (kāmupādāna), thủ kiến (diṭṭhupādāna), thủ giới cấm (sīlabbatupādāna), thủ ngã luận (attavādupādāna) – đây được gọi là “thủ do ái làm duyên” (taṇhāpaccayā upādāna).
919
234. Tattha katamo upādānapaccayā bhavo?
234. Among these, what is existence (bhava) conditioned by clinging (upādāna)?
234. Trong số đó, hữu (bhava) do thủ (upādāna) làm duyên là gì?
Bhavo duvidhena – atthi kammabhavo, atthi upapattibhavo.
Existence is twofold: there is kamma-existence (kammabhava), and there is rebirth-existence (upapattibhava).
Hữu có hai loại – có nghiệp hữu (kammabhava), có tái sinh hữu (upapattibhava).
Tattha katamo kammabhavo?
Among these, what is kamma-existence (kammabhava)?
Trong số đó, nghiệp hữu (kammabhava) là gì?
Puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro, āneñjābhisaṅkhāro – ayaṃ vuccati ‘‘kammabhavo’’.
Meritorious volitional formation (puññābhisaṅkhāra), demeritorious volitional formation (apuññābhisaṅkhāra), imperturbable volitional formation (āneñjābhisaṅkhāra)—this is called "kamma-existence" (kammabhava).
Phước hành (puññābhisaṅkhāra), bất phước hành (apuññābhisaṅkhāra), bất động hành (āneñjābhisaṅkhāra) – đây được gọi là “nghiệp hữu” (kammabhava).
Sabbampi bhavagāmikammaṃ kammabhavo.
All kamma leading to existence is kamma-existence.
Tất cả các nghiệp dẫn đến tái sinh đều là nghiệp hữu.
920
Tattha katamo upapattibhavo?
Among these, what is rebirth-existence (upapattibhava)?
Trong số đó, tái sinh hữu (upapattibhava) là gì?
Kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo, saññābhavo, asaññābhavo, nevasaññānāsaññābhavo, ekavokārabhavo, catuvokārabhavo, pañcavokārabhavo – ayaṃ vuccati ‘‘upapattibhavo’’.
Sense-sphere existence, fine-material existence, immaterial existence, percipient existence, non-percipient existence, neither-percipient-nor-non-percipient existence, one-constituent existence, four-constituent existence, five-constituent existence—this is called "rebirth-existence" (upapattibhava).
Dục hữu (kāmabhava), sắc hữu (rūpabhava), vô sắc hữu (arūpabhava), tưởng hữu (saññābhava), vô tưởng hữu (asaññābhava), phi tưởng phi phi tưởng hữu (nevasaññānāsaññābhava), nhất uẩn hữu (ekavokārabava), tứ uẩn hữu (catuvokārabava), ngũ uẩn hữu (pañcavokārabava) – đây được gọi là “tái sinh hữu” (upapattibhava).
Iti ayañca kammabhavo, ayañca upapattibhavo.
Thus, this is kamma-existence, and this is rebirth-existence.
Vì vậy, đây là nghiệp hữu, và đây là tái sinh hữu.
Ayaṃ vuccati ‘‘upādānapaccayā bhavo’’.
This is called "existence (bhava) conditioned by clinging (upādāna)."
Đây được gọi là “hữu do thủ làm duyên” (upādānapaccayā bhava).
921
235. Tattha katamā bhavapaccayā jāti?
235. Among these, what is birth (jāti) conditioned by existence (bhava)?
235. Trong số đó, sinh (jāti) do hữu (bhava) làm duyên là gì?
Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti, khandhānaṃ pātubhāvo, āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccati ‘‘bhavapaccayā jāti’’.
The birth, generation, descent, production, manifestation of the aggregates, and the acquisition of the sense bases for those various beings in their respective orders of beings—this is called "birth (jāti) conditioned by existence (bhava)."
Sự sinh (jāti), sự tái sinh (sañjāti), sự giáng sinh (okkanti), sự phát sinh (abhinibbatti) của các chúng sinh trong các loài chúng sinh khác nhau, sự xuất hiện của các uẩn (khandha), sự thâu nhận các xứ (āyatana) – đây được gọi là “sinh do hữu làm duyên” (bhavapaccayā jāti).
922
236. Tattha katamaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ?
236. Among these, what is aging-and-death (jarāmaraṇa) conditioned by birth (jāti)?
236. Trong số đó, già và chết (jarāmaraṇa) do sinh (jāti) làm duyên là gì?
Atthi jarā, atthi maraṇaṃ.
There is aging, there is death.
Có già, có chết.
Tattha katamā jarā?
Among these, what is aging (jarā)?
Trong số đó, già là gì?
Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccati ‘‘jarā’’.
The aging, decrepitude, broken teeth, graying hair, wrinkled skin, dwindling of life, and decay of the faculties of those various beings in their respective orders of beings—this is called "aging" (jarā).
Sự già (jarā), sự lão hóa (jīraṇatā), sự sứt mẻ (khaṇḍiccaṃ), sự bạc tóc (pāliccaṃ), sự nhăn nheo (valittacatā), sự suy giảm tuổi thọ (āyuno saṃhāni), sự suy yếu các căn (indriyānaṃ paripāko) của các chúng sinh trong các loài chúng sinh khác nhau – đây được gọi là “già” (jarā).
923
Tattha katamaṃ maraṇaṃ?
Among these, what is death (maraṇa)?
Trong số đó, chết là gì?
Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā* khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccati ‘‘maraṇaṃ’’.
The passing away, falling away, breaking up, disappearance, death, demise, completion of time, breaking up of the aggregates, casting off of the body, and severance of the life-faculty for those various beings from their respective orders of beings—this is called "death" (maraṇa).
Sự diệt (cuti), sự hoại diệt (cavanatā), sự tan rã (bhedo), sự biến mất (antaradhānaṃ), sự chết (maccu maraṇaṃ), sự chấm dứt thời gian sống (kālakiriyā), sự tan rã của các uẩn (khandhānaṃ bhedo), sự bỏ rơi thân xác (kaḷevarassa nikkhepo), sự đoạn tuyệt mạng quyền (jīvitindriyassupacchedo) của các chúng sinh từ các loài chúng sinh khác nhau – đây được gọi là “chết” (maraṇa).
Iti ayañca jarā, idañca maraṇaṃ.
Thus, this is aging and this is death.
Vì vậy, đây là già, và đây là chết.
Idaṃ vuccati ‘‘jātipaccayā jarāmaraṇaṃ’’.
This is called "aging-and-death (jarāmaraṇa) conditioned by birth (jāti)."
Đây được gọi là “già và chết do sinh làm duyên” (jātipaccayā jarāmaraṇa).
924
237. Tattha katamo soko?
237. Among these, what is sorrow (soka)?
237. Trong số đó, sầu (soka) là gì?
Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘soko’’.
For one afflicted by the loss of relatives, or afflicted by the loss of wealth, or afflicted by illness, or afflicted by the loss of virtue, or afflicted by the loss of views, or endowed with any other misfortune, or afflicted by any other painful phenomenon: sorrow, grieving, the state of having grieved, internal sorrow, deep internal sorrow, mental burning, distress, the dart of sorrow—this is called "sorrow" (soka).
Sự sầu (soka), sự than khóc (socanā), trạng thái than khóc (socitattaṃ), sầu nội tâm (antosoka), sầu nội tâm sâu sắc (antoparisoko), sự buồn bã trong tâm (cetaso parijjhāyanā), sự ưu phiền (domanassaṃ), mũi tên sầu muộn (sokasallaṃ) của người bị chạm đến bởi tai họa thân quyến, hoặc tai họa tài sản, hoặc tai họa bệnh tật, hoặc tai họa giới hạnh, hoặc tai họa tà kiến, hoặc bị vướng vào một tai họa nào đó, hoặc bị chạm đến bởi một pháp khổ nào đó – đây được gọi là “sầu” (soka).
925
238. Tattha katamo paridevo?
238. Among these, what is lamentation (parideva)?
238. Trong số đó, bi (parideva) là gì?
Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā lālappitattaṃ – ayaṃ vuccati paridevo’’.
For one afflicted by the loss of relatives, or afflicted by the loss of wealth, or afflicted by illness, or afflicted by the loss of virtue, or afflicted by the loss of views, or endowed with any other misfortune, or afflicted by any other painful phenomenon: wailing, lamentation, the act of wailing, the act of lamenting, the state of having wailed, the state of having lamented, vocal babbling, excessive babbling, chatter, chattering, the state of having chattered—this is called "lamentation" (parideva).
Sự than vãn (ādevo), sự than khóc (paridevo), sự than vãn (ādevanā), sự than khóc (paridevanā), trạng thái than vãn (ādevitattaṃ), trạng thái than khóc (paridevitattaṃ), lời nói lảm nhảm (vācā palāpo), lời nói lảm nhảm (vippalāpo), lời nói than vãn (lālappo), sự than vãn (lālappanā), trạng thái than vãn (lālappitattaṃ) của người bị chạm đến bởi tai họa thân quyến, hoặc tai họa tài sản, hoặc tai họa bệnh tật, hoặc tai họa giới hạnh, hoặc tai họa tà kiến, hoặc bị vướng vào một tai họa nào đó, hoặc bị chạm đến bởi một pháp khổ nào đó – đây được gọi là “bi” (parideva).
926
239. Tattha katamaṃ dukkhaṃ?
239. Among these, what is pain (dukkha)?
239. Trong số đó, khổ (dukkha) là gì?
Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘dukkhaṃ’’.
Whatever is bodily unpleasant, bodily painful, an unpleasant, painful feeling born of bodily contact, an unpleasant, painful sensation born of bodily contact—this is called "pain" (dukkha).
Bất lạc thuộc thân (kāyikaṃ asātaṃ), khổ thuộc thân (kāyikaṃ dukkhaṃ), cảm thọ bất lạc khổ do thân xúc sinh (kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ), thọ khổ bất lạc do thân xúc sinh (kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā) – đây được gọi là “khổ” (dukkha).
927
240. Tattha katamaṃ domanassaṃ?
240. Among these, what is distress (domanassa)?
240. Trong số đó, ưu (domanassa) là gì?
Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ, cetasikaṃ dukkhaṃ, cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati ‘‘domanassaṃ’’.
Whatever is mental unpleasantness, mental pain, an unpleasant, painful feeling born of mental contact, an unpleasant, painful sensation born of mental contact—this is called "distress" (domanassa).
Bất lạc thuộc tâm (cetasikaṃ asātaṃ), khổ thuộc tâm (cetasikaṃ dukkhaṃ), cảm thọ bất lạc khổ do ý xúc sinh (cetosamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ), thọ khổ bất lạc do ý xúc sinh (cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā) – đây được gọi là “ưu” (domanassa).
928
241. Tattha katamo upāyāso?
241. Among these, what is despair (upāyāsa)?
241. Trong số đó, não (upāyāsa) là gì?
Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘upāyāso’’.
For one afflicted by the loss of relatives, or afflicted by the loss of wealth, or afflicted by illness, or afflicted by the loss of virtue, or afflicted by the loss of views, or endowed with any other misfortune, or afflicted by any other painful phenomenon: vexation, despair, the state of having vexed, the state of having despaired—this is called "despair" (upāyāsa).
Sự phiền não (āyāso), sự phiền não sâu sắc (upāyāso), trạng thái phiền não (āyāsitattaṃ), trạng thái phiền não sâu sắc (upāyāsitattaṃ) của người bị chạm đến bởi tai họa thân quyến, hoặc tai họa tài sản, hoặc tai họa bệnh tật, hoặc tai họa giới hạnh, hoặc tai họa tà kiến, hoặc bị vướng vào một tai họa nào đó, hoặc bị chạm đến bởi một pháp khổ nào đó – đây được gọi là “não” (upāyāso).
929
242. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa saṅgati hoti, samāgamo hoti, samodhānaṃ hoti, pātubhāvo hoti.
242. Thus, there is the origin of this entire mass of suffering; thus, there is the coming together, the meeting, the combination, the manifestation of this entire mass of suffering.
Như vậy, sự tập khởi của toàn bộ khối khổ uẩn này là sự hội tụ, sự tụ hội, sự kết hợp, sự hiện khởi.
Tena vuccati ‘‘evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti.
For this reason, it is said: “Thus, there is the origin of this entire mass of suffering.”
Vì lẽ đó, được nói rằng: “Như vậy, sự tập khởi của toàn bộ khối khổ uẩn này xảy ra.”
930
Suttantabhājanīyaṃ.
The Suttanta Section.
Phần phân tích theo Kinh tạng.
Next Page →

Settings