Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya

126

Dutiyapārājikakathā

Discourse on the Second Pārājika

Câu Chuyện Pārājika Thứ Hai

127

39.

128

Ādiyanto harantova-haranto iriyāpathaṃ;

One who takes, one who carries away, one who carries away by changing the posture;

Người lấy trộm, người lấy đi, người làm biến đổi tư thế;

129

Vikopento tathā ṭhānā, cāventopi parājito.

And one who disturbs it from its place, or moves it, is defeated (pārājika).

Người làm thay đổi vị trí, người di chuyển khỏi vị trí đó cũng phạm Pārājika.

130

40.

131

Tattha nānekabhaṇḍānaṃ, pañcakānaṃ vasā pana;

There, according to the five types of various goods,

Ở đây, do sự khác biệt của nhiều loại tài sản, và do năm loại;

132

Avahārā dasevete, viññātabbā vibhāvinā.

These ten acts of theft should be understood by the discerning one.

Mười cách lấy trộm này cần được người trí phân biệt.

133

41.

134

Sāhatthāṇattiko ceva, nissaggo atthasādhako;

By oneself, by command, by abandonment, by accomplishing the purpose;

Tự tay lấy, ra lệnh, giao phó, làm cho tài sản trở thành của mình;

135

Dhuranikkhepanañcāti, idaṃ sāhatthapañcakaṃ.

And by laying down the burden – these are the five acts done by oneself.

Và đặt gánh nặng xuống, đây là năm loại "tự tay lấy".

136

42.

137

Pubbasahapayogo ca, saṃvidāharaṇampi ca;

Previous joint effort, and taking by agreement;

Hành động chuẩn bị trước, hành động đồng lõa;

138

Saṅketakammaṃ nemittaṃ, pubbayogādipañcakaṃ.

Concealed action, pre-arrangement – these are the five acts of previous effort and so forth.

Hành động ra dấu, hành động theo điềm báo, đây là năm loại "chuẩn bị trước", v.v.

139

43.

140

Theyyapasayhaparikappa-paṭicchannakusādikā;

By stealth, by force, by deception, by concealment, by substitution, and so forth;

Trộm cắp, cưỡng đoạt, lừa đảo, che giấu, cho vay nặng lãi;

141

Avahārā ime pañca, veditabbāva viññunā.

These five acts of theft should be known by the wise.

Năm cách lấy trộm này cần được người trí biết rõ.

142

44.

143

Vatthukālagghadese ca, paribhogañca pañcapi;

Having known the object, time, value, place, and enjoyment, these five;

Đối tượng, thời gian, giá trị, địa điểm và sự sử dụng, năm điều này;

144

Ñatvā etāni kātabbo, paṇḍitena vinicchayo.

A wise person should make a decision.

Người trí cần biết rõ để đưa ra phán quyết.

145

45.

146

Dutiyaṃ vāpi kuddālaṃ, piṭakaṃ pariyesato;

For one who seeks a second spade or a basket;

Khi tìm kiếm cái cuốc thứ hai hoặc cái giỏ;

147

Gacchato theyyacittena, dukkaṭaṃ pubbayogato.

A dukkaṭa arises from the previous effort, if he goes with the intention of theft.

Nếu đi với ý định trộm cắp, người ấy phạm Dukkata do hành động chuẩn bị trước.

148

46.

149

Tatthajātakakaṭṭhaṃ vā, lataṃ vā chindato pana;

For one who cuts wood or a creeper grown there;

Khi chặt cây củi hoặc dây leo mọc ở đó;

150

Dukkaṭaṃ ubhayatthāpi, vuttaṃ sahapayogato.

A dukkaṭa is stated in both cases, due to joint effort.

Ở cả hai trường hợp đều phạm Dukkata, được nói là do hành động đồng lõa.

151

47.

152

Pathaviṃ khaṇato vāpi, byūhato paṃsumeva vā;

For one who digs the earth, or scatters dust;

Khi đào đất, hoặc vun đống đất;

153

Āmasantassa vā kumbhiṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.

Or touches a pot, a dukkaṭa offense occurs.

Hoặc khi chạm vào cái chum, người ấy phạm Dukkata.

154

48.

155

Mukhe pāsaṃ pavesetvā, khāṇuke baddhakumbhiyā;

Having inserted a noose into the mouth of a pot tied to a stake;

Khi đưa dây thòng lọng vào miệng cái chum bị buộc vào cọc;

156

Bandhanānaṃ vasā ñeyyo, ṭhānabhedo vijānatā.

The wise one should know the breaking of its place according to the fastenings.

Người biết cần hiểu sự khác biệt về vị trí do các mối buộc.

157

49.

158

Dve ṭhānāni panekasmiṃ, khāṇuke baddhakumbhiyā;

There are two places for a pot tied to a single stake;

Có hai vị trí đối với cái chum bị buộc vào một cọc;

159

Valayaṃ rukkhamūlasmiṃ, pavesetvā katāya vā.

Or for one made by inserting a ring at the base of a tree.

Hoặc khi đã đưa vòng vào gốc cây.

160

50.

161

Uddharantassa khāṇuṃ vā, chindato saṅkhalimpi vā;

For one who pulls out the stake or cuts the chain;

Khi nhổ cọc, hoặc chặt dây xích;

162

Thullaccayaṃ tato kumbhiṃ, ṭhānā cāveti ce cuto.

It is a thullaccaya; if he then moves the pot from its place, he is defeated.

Thì phạm Thullaccaya, nếu sau đó di chuyển cái chum khỏi vị trí, người ấy phạm Pārājika.

163

51.

164

Paṭhamaṃ pana kumbhiṃ vā, uddharitvā tathā puna;

First, having lifted the pot, and then again;

Trước tiên, nếu nhổ cái chum, rồi sau đó;

165

Ṭhānā cāveti khāṇuṃ vā, saṅkhaliṃ vāpi so nayo.

If he moves the stake or the chain from its place, the same rule applies.

Di chuyển cọc hoặc dây xích khỏi vị trí, cũng theo cách đó.

166

52.

167

Ito cito ca ghaṃsanto, mūle sāreti rakkhati;

Rubbing it here and there, he moves it to the base, he protects it;

Cọ xát chỗ này chỗ kia, giữ gìn ở gốc;

168

Valayaṃ khegataṃ tattha, karontova parājito.

If he makes the ring enter the ground there, he is defeated.

Như thể tạo ra một vòng tròn bị hư hại ở đó, vị ấy bị ba-la-di.

169

53.

170

Jātaṃ chindati ce rukkhaṃ, dukkaṭaṃ kumbhimatthake;

If he cuts a tree that has grown, a dukkaṭa arises on the pot's top;

Nếu chặt cây đã mọc, thì phạm tội dukkaṭa ở miệng vại;

171

Samīpe chindato tassa, pācittiyamatatthajaṃ.

If he cuts near it, a pācittiya arises from that.

Đối với người chặt gần đó, thì phạm tội pācittiya về vật không phải do đó sinh ra.

172

54.

173

Antokumbhigataṃ bhaṇḍaṃ, phandāpeti sace pana;

If he causes the goods inside the pot to shake;

Nếu làm cho vật phẩm ở trong vại lay động;

174

Apabyūheti tattheva, tassa thullaccayaṃ siyā.

Or scatters them right there, it would be a thullaccaya for him.

Nếu đẩy ra ngay tại đó, thì vị ấy phạm tội thullaccaya.

175

55.

176

Haranto kumbhiyā bhaṇḍaṃ, muṭṭhiṃ chindati attano;

Carrying the goods from the pot, he cuts off his own fist;

Mang vật phẩm ra khỏi vại, chặt nắm tay của chính mình;

177

Bhājane vā gataṃ katvā, hoti bhikkhu parājito.

Or having put it into a vessel, the bhikkhu is defeated.

Hoặc làm cho nó vào trong bình, vị tỳ-khưu bị ba-la-di.

178

56.

179

Hāraṃ vā pana pāmaṅgaṃ, suttāruḷhaṃ tu kumbhiyā;

Or if he causes a necklace or a string of beads, threaded, to shake from the pot;

Hoặc một sợi dây chuyền hay một vòng tay, được cột bằng sợi chỉ trong vại;

180

Phandāpeti yathāvatthuṃ, ṭhānā cāveti ce cuto.

If he moves it from its place according to the object, he is defeated.

Nếu làm cho nó lay động tùy theo vật, và nếu làm cho nó rời khỏi vị trí thì bị rời khỏi.

181

57.

182

Sappiādīsu yaṃ kiñci, pivato pādapūraṇaṃ;

For drinking any amount of ghee and so forth, equivalent to a foot's worth;

Đối với bất cứ thứ gì như bơ sữa, uống đủ một chân giá trị;

183

Ekeneva payogena, pītamatte parājayo.

By a single act, as soon as it is drunk, there is defeat.

Với một lần dùng, ngay khi uống xong thì bị ba-la-di.

184

58.

185

Katvāva dhuranikkhepaṃ, pivantassa punappunaṃ;

For one who drinks repeatedly, having laid down the burden;

Sau khi đã đặt gánh nặng xuống, uống đi uống lại;

186

Sakalampi ca taṃ kumbhiṃ, pivato na parājayo.

Even if he drinks the entire pot, there is no defeat.

Dù uống hết cả vại đó, cũng không bị ba-la-di.

187

59.

188

Sace khipati yaṃ kiñci, bhaṇḍakaṃ telakumbhiyaṃ;

If he throws any item into a pot of oil;

Nếu ném bất cứ vật phẩm nào vào vại dầu;

189

Taṃ pādagghanakaṃ telaṃ, dhuvaṃ pivati tāvade.

He definitely drinks that oil worth a foot's measure immediately.

Dầu đó có giá trị đủ một chân, lập tức uống.

190

60.

191

Hatthato muttamatteva, theyyacitto vinassati;

As soon as it is released from his hand, with the intention of theft, he is ruined;

Ngay khi rời khỏi tay, với ý định trộm cắp thì bị mất;

192

Āviñjetvāpi vā kumbhiṃ, telaṃ gāḷeti ce tathā.

Or if he pulls the pot and spills the oil, it is the same.

Hoặc nếu kéo vại ra, và làm đổ dầu ra như vậy.

193

61.

194

Telassākiraṇaṃ ñatvā, khittaṃ rittāya kumbhiyā;

Knowing the oil will be poured, he throws it into an empty pot;

Biết dầu bị đổ ra, đã ném vào vại rỗng;

195

Pītaṃ telañca taṃ bhaṇḍaṃ, uddharantova dhaṃsito.

Having drunk the oil and removed that item, he is ruined.

Dầu đã uống và vật phẩm đó, như thể đang lấy ra thì bị hủy hoại.

196

62.

197

Tattheva bhindato telaṃ, chaḍḍentassa tatheva ca;

For one who breaks the oil there, and for one who spills it there, it is the same;

Ngay tại đó làm vỡ dầu, và vứt bỏ ngay tại đó;

198

Jhāpentassa abhogaṃ vā, karontassa ca dukkaṭaṃ.

While folding, if without intent, or if doing it, a dukkaṭa offense.

Hoặc đốt cháy, hoặc làm cho không có lợi ích thì phạm tội dukkaṭa.

199

Bhūmaṭṭhakathā.

Bhūmaṭṭhakathā.

Chú giải về mặt đất.

200

63.

201

Ṭhapitaṃ pattharitvā ca, sāṭakattharaṇādikaṃ;

Having spread out and placed a cloth covering, etc.;

Đã đặt và trải ra, như tấm vải hoặc tấm thảm;

202

Veṭhetvā uddharantassa, mutte ṭhānā parābhavo.

For one who wraps it up and lifts it, if released from its place, there is defeat.

Đối với người cuộn lại và lấy ra, khi rời khỏi vị trí thì bị ba-la-di.

203

64.

204

Orimantena vā phuṭṭha-mokāsaṃ pārimantato;

Or the place touched by the near end, from the far end;

Hoặc chạm vào chỗ ở phía bên này, từ phía bên kia;

205

Pārājikamatikkante, kaḍḍhato ujukampi vā.

When it passes the pārājika boundary, for one who pulls it, even straight.

Khi kéo thẳng ra, thì vượt qua ba-la-di.

206

Thalaṭṭhakathā.

Thalaṭṭhakathā.

Chú giải về mặt đất khô.

207

65.

208

Purato mukhatuṇḍañca, kalāpaggañca pacchato;

The beak in front, and the tail-tip behind;

Phía trước là miệng và mỏ, phía sau là chùm đuôi;

209

Dvīsu passesu pakkhanto, heṭṭhā pādanakhā tathā.

The wings on both sides, and similarly the talons below.

Đã vào hai bên, phía dưới là móng chân như vậy.

210

66.

211

Uddhañcāpi sikhagganti, gagane gacchato pana;

And the crest-tip above, for a peacock moving in the sky;

Và phía trên là chóp lông, đối với con công đang bay trên trời;

212

Morassa cha paricchedā, veditabbā vibhāvinā.

The six boundaries of the peacock should be understood by one who discerns.

Sáu phần giới hạn cần được biết bởi người có trí tuệ.

213

67.

214

Bhikkhu ‘‘sassāmikaṃ moraṃ, gahessāmī’’ti khegataṃ;

A bhikkhu, thinking, "I will take this peacock with an owner," approaches it;

Vị tỳ-khưu với ý định trộm cắp, "Ta sẽ bắt con công có chủ" đang bay trên trời;

215

Hatthaṃ vāpi pasāreti, purato vāssa tiṭṭhati.

Or extends his hand, or stands in front of it.

Hoặc đưa tay ra, hoặc đứng trước mặt nó.

216

68.

217

Moropi gagane pakkhe, cāreti na ca gacchati;

If the peacock moves its wings in the sky but does not go;

Con công cũng đang vỗ cánh trên trời, nhưng không bay đi;

218

Dukkaṭaṃ gamanacchede, āmasantassa ceva taṃ.

A dukkaṭa offense arises for obstructing its movement, and for touching it.

Phạm tội dukkaṭa khi ngăn cản sự bay đi, và khi chạm vào nó.

219

69.

220

Ṭhānā moramamocento, phandāpeti sace pana;

If he causes the peacock to flutter without releasing it from its place;

Nếu làm cho con công lay động mà không làm cho nó rời khỏi vị trí;

221

Evaṃ phandāpane tassa, thullaccayamudīritaṃ.

In such a case of causing it to flutter, a thullaccaya offense is declared.

Khi làm cho nó lay động như vậy, thì phạm tội thullaccaya đã được nói đến.

222

70.

223

Aggahetvā gahetvā vā, hatthena pana attano;

Whether without taking or having taken it with his own hand;

Dù đã bắt hay chưa bắt, bằng tay của chính mình;

224

Ṭhānā cāveti ce moraṃ, sayaṃ ṭhānā cuto siyā.

If he moves the peacock from its place, he himself falls from his place.

Nếu làm cho con công rời khỏi vị trí, thì chính vị ấy bị rời khỏi vị trí.

225

71.

226

Phuṭṭhokāsaṃ mukhaggena, kalāpaggena vā pana;

If a bhikkhu causes the place touched by the beak, or by the tail-tip;

Chạm vào chỗ bằng miệng, hoặc bằng chùm đuôi;

227

Kalāpaggena vā phuṭṭhaṃ, mukhatuṇḍena bhikkhu ce.

Or the place touched by the tail-tip, or by the beak, to pass beyond.

Hoặc nếu vị tỳ-khưu chạm vào bằng chùm đuôi, hoặc bằng miệng.

228

72.

229

Atikkāmeyya yo moraṃ, ṭhānā cāveti nāma so;

Whoever causes the peacock to pass beyond, he is said to move it from its place;

Người nào vượt qua con công, người đó được gọi là làm cho nó rời khỏi vị trí;

230

Eseva ca nayo pāda-sikhāpakkhesu dīpito.

The same method is explained for the feet, crest, and wings.

Và phương pháp này cũng được chỉ ra đối với chân và chóp lông cánh.

231

73.

232

Gagane pana gacchanto, kare moro nilīyati;

If a peacock, while moving in the sky, alights on his hand;

Nhưng con công đang bay trên trời, đậu trên tay;

233

Taṃ kareneva cārento, phandāpetīti vuccati.

Moving it with that hand is called causing it to flutter.

Làm cho nó lay động bằng chính bàn tay đó, được gọi là làm cho lay động.

234

74.

235

Sace gaṇhāti taṃ moraṃ, itarena karena so;

If he takes that peacock with his other hand;

Nếu vị ấy bắt con công đó, bằng tay kia;

236

Cāvitattā pana ṭhānā, bhikkhu ṭhānā cuto siyā.

Because it has been moved from its place, the bhikkhu falls from his place.

Vì đã làm cho nó rời khỏi vị trí, vị tỳ-khưu bị rời khỏi vị trí.

237

75.

238

Itaraṃ pana morassa, upaneti sace karaṃ;

But if he brings his other hand to the peacock;

Nhưng nếu đưa tay kia đến con công;

239

Na doso tattha uḍḍetvā, sayameva nilīyati.

There is no offense if it flies up and alights by itself.

Không có lỗi ở đó, nó tự mình bay đi và đậu xuống.

240

76.

241

Disvā aṅge nilīnaṃ taṃ, theyyacittena gacchato;

Seeing it alighted on his body, for one who goes with a thieving intent;

Khi thấy nó đậu trên người, với ý định trộm cắp mà đi;

242

Pāde thullaccayaṃ hoti, dutiye ca parājayo.

A thullaccaya offense arises at the first step, and a pārājika at the second.

Ở chân thì phạm tội thullaccaya, ở bước thứ hai thì bị ba-la-di.

243

77.

244

Bhūmiyaṃ ṭhitamorassa, tīṇi ṭhānāni paṇḍito;

For a peacock standing on the ground, a wise person should explain three places;

Đối với con công đang đứng trên đất, người trí tuệ;

245

Pādānañca kalāpassa, vasena paridīpaye.

In terms of its feet and its tail-tip.

Nên giải thích ba vị trí liên quan đến chân và chùm đuôi.

246

78.

247

Tato kesaggamattampi, moraṃ pathavito pana;

Even if the peacock is lifted from the ground by a hair's breadth;

Sau đó, dù chỉ bằng một sợi tóc, con công từ mặt đất;

248

Hoti pārājikaṃ tassa, ukkhipantassa bhikkhuno.

For that bhikkhu who lifts it, it is a pārājika offense.

Vị tỳ-khưu nhấc lên thì bị ba-la-di.

249

79.

250

Chijjamānaṃ suvaṇṇādiṃ, patte patati ce pana;

If gold, etc., which is being cut, falls into his bowl;

Nếu vàng v.v. đang bị chặt, rơi vào lá;

251

Hatthena uddharantassa, tassa pārājikaṃ siyā.

For one who removes it with his hand, it is a pārājika offense.

Đối với người dùng tay lấy ra, thì vị ấy bị ba-la-di.

252

80.

253

Sace anuddharitvāva, theyyacittena gacchati;

If he goes with thieving intent without removing it;

Nếu không lấy ra, mà với ý định trộm cắp đi;

254

Dutiye padavārasmiṃ, pārājikamudīraye.

A pārājika offense is declared at the second step.

Ở bước chân thứ hai, thì bị ba-la-di.

255

81.

256

Eseva ca nayo ñeyyo, hatthe vattheva matthake;

The same method should be known for the hand, clothes, or head;

Và phương pháp này cũng nên được biết, trên tay, trên áo, trên đầu;

257

Taṃ taṃ tassa bhave ṭhānaṃ, yattha yattha patiṭṭhitaṃ.

Wherever it is placed, that becomes its place.

Tùy theo chỗ nó đặt, thì đó là vị trí của nó.

258

Ākāsaṭṭhakathā.

Ākāsaṭṭhakathā.

Chú giải về không gian.

259

82.

260

Theyyacittena yaṃ kiñci, mañcapīṭhādisuṭṭhitaṃ;

Whatever is placed on beds, chairs, etc., with thieving intent;

Với ý định trộm cắp, bất cứ thứ gì đặt trên giường, ghế v.v.;

261

Āmāsampi anāmāsaṃ, āmasantassa dukkaṭaṃ.

Whether touched or not touched, for one who touches it, a dukkaṭa offense arises.

Dù chạm hay không chạm, khi chạm vào thì phạm tội dukkaṭa.

262

83.

263

Saṃharitvā sace vaṃse, ṭhapitaṃ hoti cīvaraṃ;

If a robe is folded and placed on a pole;

Nếu y phục được gấp lại và đặt trên sào;

264

Katvā punorato bhogaṃ, tathā antañca pārato.

Having folded it back again, and similarly the other end.

Lại gấp lại như vậy, và đầu kia cũng như vậy.

265

84.

266

Cīvarena phuṭṭhokāso, ṭhānaṃ tassa pavuccati;

The place touched by the robe is called its place;

Chỗ mà y phục chạm vào, được gọi là vị trí của nó;

267

Na tu cīvaravaṃso so, hotīti sakalo mato.

But the entire pole of the robe is not considered so.

Chứ không phải toàn bộ sào treo y phục, được cho là như vậy.

268

85.

269

Orimantena okāsaṃ, phuṭṭhaṃ tamitarena vā;

The place touched by the near end, or by the other end;

Chỗ chạm vào ở phía bên này, hoặc bởi phía bên kia;

270

Itarenapi vā phuṭṭhaṃ, orimantena vā puna.

Or again, the place touched by the other end, or by the near end.

Hoặc lại chạm vào bởi phía bên kia, hoặc bởi phía bên này.

271

86.

272

Dakkhiṇantena phuṭṭhaṃ vā, vāmantenitarena vā;

Or the place touched by the right end, or by the left end;

Hoặc chạm vào bởi phía bên phải, hoặc bởi phía bên trái;

273

Vāmantena phuṭṭhaṭṭhānaṃ, atikkāmayato cuti.

For one who causes the place touched by the left end to pass beyond, there is a fall.

Khi vượt qua chỗ chạm vào bởi phía bên trái, thì bị rời khỏi.

274

87.

275

Uddhaṃ vā ukkhipantassa, cīvaraṃ pana vaṃsato;

Or for one who lifts the robe from the pole;

Hoặc đối với người nhấc y phục lên khỏi sào;

276

Kesaggamatte ukkhitte, tassa pārājikaṃ bhave.

If it is lifted by a hair's breadth, it is a pārājika offense.

Khi nhấc lên dù chỉ bằng một sợi tóc, thì vị ấy bị ba-la-di.

277

88.

278

Rajjukena ca bandhitvā, ṭhapitaṃ pana cīvaraṃ;

If a robe is tied with a rope and placed;

Y phục được buộc bằng dây và đặt xuống;

279

Thullaccayaṃ vimocento, mutte pārājikaṃ phuse.

For one who unties it, a thullaccaya offense; if released, a pārājika offense.

Khi tháo ra thì phạm tội thullaccaya, khi rời khỏi thì bị ba-la-di.

280

89.

281

Veṭhetvā ṭhapitaṃ vaṃse, nibbeṭhentassa bhikkhuno;

For a bhikkhu who unwraps a robe wrapped and placed on a pole;

Đối với vị tỳ-khưu tháo ra y phục đã cuộn lại và đặt trên sào;

282

Valayaṃ chindato vāpi, mocentassapyayaṃ nayo.

Or one who cuts a loop, or one who releases it, the same method applies.

Hoặc chặt vòng, hoặc tháo ra thì cũng theo phương pháp này.

283

90.

284

Cīvarassa pasāretvā, ṭhapitassa hi vaṃsake;

For a robe spread out and placed on a pole;

Đối với y phục đã trải ra và đặt trên sào;

285

Saṃharitvā tu nikkhitte, cīvare viya nicchayo.

The decision is like that for a robe folded and put down.

Khi gấp lại và đặt xuống, thì quyết định giống như đối với y phục.

286

91.

287

Sikkāya pakkhipitvā yaṃ, laggitaṃ hoti bhaṇḍakaṃ;

Whatever article is placed in a net and hung;

Vật phẩm nào được bỏ vào giỏ và treo lên;

288

Sikkāto taṃ haranto vā, saha sikkāya vā cuto.

One who takes it from the net, or with the net, falls.

Hoặc lấy ra khỏi giỏ, hoặc cùng với giỏ thì bị rời khỏi.

289

92.

290

Kuntādiṃ nāgadantesu, ṭhitesu paṭipāṭiyā;

For one who pulls a spear, etc., placed in a row on elephant tusks;

Đối với cây giáo v.v. được đặt trên ngà voi theo hàng;

291

Agge vā pana bunde vā, gahetvā parikaḍḍhato.

Taking it from the tip or from the base.

Hoặc ở đầu, hoặc ở gốc, khi nắm lấy và kéo ra.

292

93.

293

Pārājikaṃ phuṭṭhokāsaṃ, atikkāmayato siyā;

A pārājika offense arises if the touched place is passed beyond;

Khi vượt qua chỗ đã chạm vào thì bị ba-la-di;

294

Ujukaṃ ukkhipantassa, kesaggena parājayo.

For one who lifts it straight up, there is a pārājika by a hair's breadth.

Khi nhấc thẳng lên, dù chỉ bằng một sợi tóc thì bị ba-la-di.

295

94.

296

Pākārābhimukho ṭhatvā, ākaḍḍhati sace pana;

If, however, standing facing a wall, he pulls it;

Nếu đứng đối diện bức tường và kéo ra;

297

Orimantaphuṭṭhokāsa-mitarantaccaye cuto.

if it passes beyond the space touched by the near end and the other end, he is cut off.

Khi vượt qua chỗ chạm vào ở phía bên này, thì bị rời khỏi.

298

95.

299

Tatheva parato tassa, pellentassāpi bhikkhuno;

Just so, for that bhikkhu who pushes from the other side;

Cũng như vậy đối với vị tỳ-khưu đẩy nó ra phía bên kia;

300

Bhittiṃ pana ca nissāya, ṭhapitepi ayaṃ nayo.

this principle applies even if it is placed leaning against a wall.

Và khi đặt dựa vào tường, thì cũng theo phương pháp này.

301

96.

302

Cālentassa ca tālassa, phalaṃ vatthu hi pūrati;

For one who shakes a palmyra fruit, the object is completed;

Khi làm cho quả cây thốt nốt lay động, thì vật phẩm được đầy đủ;

303

Yenassa bandhanā mutte, tasmiṃ pārājikaṃ bhave.

when it is freed from its stalk, he incurs a pārājika.

Khi nó rời khỏi chỗ buộc, thì bị ba-la-di.

304

97.

305

Piṇḍiṃ chindati tālassa, sace pārājikaṃ siyā;

If he cuts the cluster of a palmyra, it is a pārājika;

Nếu chặt chùm quả thốt nốt, thì bị ba-la-di;

306

Eseva ca nayo sesa-rukkhapupphaphalesupi.

this same principle applies to the flowers and fruits of other trees.

Và phương pháp này cũng giống như đối với hoa và quả của các cây khác.

307

Vehāsaṭṭhakathā.

Vehāsaṭṭhakathā (Commentary on theft from the air).

Chú giải về trên không.

308

98.

309

Gacchato hi nidhiṭṭhānaṃ, padavārena dukkaṭaṃ;

For one going to the place of treasure, there is a dukkata at each step;

Khi đi đến chỗ cất giấu, thì phạm tội dukkaṭa ở mỗi bước chân;

310

Udake pana gambhīre, tathā nimujjanādisu.

and in deep water, and in diving, and so on.

Ở dưới nước sâu, cũng như khi lặn xuống v.v.

311

99.

312

Tatthajātakapupphesu, yena pupphena pūrati;

Among the flowers born there, by which flower the object is completed;

Trong số các loài hoa mọc ở đó, với bông hoa nào mà vật phẩm được đầy đủ;

313

Vatthu taṃ chindato pupphaṃ, tassa pārājikaṃ vade.

if he cuts that flower, it is declared a pārājika for him.

Khi chặt bông hoa đó, thì nói rằng vị ấy bị ba-la-di.

314

100.

315

Ekanāḷassa vā passe, vāko uppalajātiyā;

Or a sheath of the lotus species beside a single stalk;

Hoặc vỏ cây sen, ở bên cạnh một cuống;

316

Na chijjati tato yāva, tāva naṃ parirakkhati.

as long as it is not cut from there, he protects it.

Cho đến khi nó chưa bị chặt, thì nó được bảo vệ.

317

101.

318

Sāmikeheva pupphesu, chinditvā ṭhapitesupi;

Even when flowers are cut and placed by their owners;

Ngay cả đối với những bông hoa đã được chủ nhân chặt và đặt xuống;

319

Pubbe vuttanayeneva, veditabbo vinicchayo.

the decision should be understood according to the method stated earlier.

Quyết định nên được biết theo phương pháp đã nói trước đó.

320

102.

321

Bhārabaddhāni pupphāni, chasvākāresu kenaci;

If he moves flowers tied in a bundle from their place by any of the six methods,

Các bông hoa được buộc thành bó, bằng bất kỳ một trong sáu cách;

322

Ākārena sace tāni, ṭhānā cāveti nassati.

they are lost.

Nếu làm cho chúng rời khỏi vị trí, thì bị mất.

323

103.

324

Ṭhapitaṃ pana pupphānaṃ, kalāpaṃ jalapiṭṭhiyaṃ;

If he moves a bunch of flowers placed on the surface of the water,

Bó hoa được đặt trên mặt nước;

325

Cāletvā udakaṃ puppha-ṭṭhānā cāveti ce cuto.

and moves the water from the place of the flowers, he is cut off.

Nếu làm cho nước lay động và làm cho hoa rời khỏi vị trí, thì bị rời khỏi.

326

104.

327

Parikappeti ce ‘‘ettha, gahessāmī’’ti rakkhati;

If he intends, ‘‘I will take it here,’’ and protects it;

Nếu dự định “tôi sẽ lấy ở đây” và giữ gìn;

328

Uddharanto gataṭṭhānā, bhaṭṭho nāma pavuccati.

one who lifts it from its place is called "lost".

Khi nhổ lên khỏi vị trí đó, được gọi là đã mất.

329

105.

330

Accuggatassa taṃ ṭhānaṃ, jalato sakalaṃ jalaṃ;

For one who uproots the entire water from the place of an exceedingly tall stalk from the water,

Vị trí của cây mọc rất cao, toàn bộ nước;

331

Uppāṭetvā tato pupphaṃ, ujumuddharato pana.

and then lifts the flower straight up from there.

Sau khi nhổ hoa từ đó, và nhổ thẳng lên.

332

106.

333

Nāḷante jalato mutta-matte pārājikaṃ bhave;

A pārājika occurs as soon as the stalk is freed from the water;

Ngay khi nước chảy ra khỏi cuống, sẽ phạm tội Pārājika;

334

Amutte jalato tasmiṃ, thullaccayamudīritaṃ.

if it is not freed from the water, a thullaccaya is declared.

Nếu nước chưa chảy ra khỏi cuống đó, thì được nói là phạm tội Thullaccaya.

335

107.

336

Pupphe gahetvā nāmetvā, uppāṭeti sace pana;

If he takes the flower, bends it, and uproots it;

Nếu lấy hoa, uốn cong rồi nhổ lên;

337

Na tassa udakaṃ ṭhānaṃ, naṭṭho uppāṭitakkhaṇe.

the water is not its place, it is lost at the moment of uprooting.

Nước không phải là vị trí của nó, đã mất ngay khi nhổ lên.

338

108.

339

Yo hi sassāmike macche, theyyacittena gaṇhati;

Whoever takes ownerless fish with the intention of theft;

Người nào lấy cá có chủ với ý trộm cắp;

340

Baḷisenapi jālena, hatthena kuminena vā.

whether with a hook, a net, by hand, or with a fish trap.

Dù bằng câu, lưới, tay hay dụng cụ bắt cá.

341

109.

342

Tassevaṃ gaṇhato vatthu, yena macchena pūrati;

For him who takes in this way, by which fish the object is completed;

Đối với người lấy như vậy, vật mà con cá làm đầy;

343

Tasmiṃ uddhaṭamattasmiṃ, jalā hoti parājayo.

as soon as it is lifted from the water, there is a pārājika.

Ngay khi nó được nhấc lên khỏi nước, thì phạm tội Pārājika.

344

110.

345

Ṭhānaṃ salilajānañhi, kevalaṃ sakalaṃ jalaṃ;

The place of aquatic creatures is simply all the water;

Vị trí của loài sinh vật dưới nước, toàn bộ nước;

346

Salilaṭṭhaṃ vimocento, jalā pārājiko bhave.

one who releases an aquatic creature while it is in the water incurs a pārājika.

Khi làm cho vật ở dưới nước rời khỏi nước, sẽ phạm tội Pārājika.

347

111.

348

Nīrato uppatitvā yo, tīre patati vārijo;

A fish that jumps out of the water and falls on the bank;

Sinh vật dưới nước nào đã nhảy ra khỏi nước, và rơi xuống bờ;

349

Gaṇhato taṃ panāpattiṃ, bhaṇḍagghena viniddise.

for one who takes it, the offense should be declared as the value of the item.

Khi lấy nó, thì nên nói là phạm tội tùy theo giá trị của vật.

350

112.

351

Māraṇatthāya macchānaṃ, taḷāke nadiyāpi vā;

For the purpose of killing fish, in a pond or a river;

Để giết cá, sau khi bỏ thuốc độc cá;

352

Ninne macchavisaṃ nāma, pakkhipitvā gate pana.

if he throws fish poison into a deep place and then leaves.

Vào ao hay sông, hoặc chỗ nước trũng.

353

113.

354

Pacchā macchavisaṃ macchā, khāditvā pilavanti ce;

Afterwards, if the fish eat the poison and float up;

Sau đó, nếu cá ăn thuốc độc cá và nổi lên;

355

Pārājikaṃ mate macche, theyyacittena gaṇhato.

for one who takes the dead fish with the intention of theft, it is a pārājika.

Khi lấy cá đã chết với ý trộm cắp, thì phạm tội Pārājika.

356

114.

357

Paṃsukūlikasaññāya, na doso koci gaṇhato;

With the perception of a rag-robe, there is no fault in taking;

Với ý nghĩ là vật nhặt được (paṃsukūlika), thì không có lỗi gì khi lấy;

358

Sāmikesvāharantesu, bhaṇḍadeyyamudīritaṃ.

when the owners are carrying them away, the offense is declared as the value of the item.

Khi chủ nhân đang mang về, thì được nói là phạm tội tùy theo giá trị của vật.

359

115.

360

Gahetvā sāmikā macche, sace yanti nirālayā;

If the owners take the fish and go away, leaving them behind;

Nếu chủ nhân đã lấy cá và đi mất;

361

Gaṇhato pana te sese, theyyacittena dukkaṭaṃ.

for one who takes the remaining fish with the intention of theft, it is a dukkata.

Khi lấy những con còn lại với ý trộm cắp, thì phạm tội Dukkata.

362

116.

363

Amatesu anāpattiṃ, vadanti vinayaññuno;

The vinaya experts say there is no offense for those that are not dead;

Các bậc tinh thông Luật nói rằng không có lỗi đối với những con chưa chết;

364

Eseva ca nayo sese, kacchapādimhi vārije.

and this same principle applies to other aquatic creatures like turtles.

Và cũng vậy đối với các loài sinh vật dưới nước còn lại như rùa, v.v.

365

Udakaṭṭhakathā.

Udakaṭṭhakathā (Commentary on water).

Chú giải về nước.

366

117.

367

‘‘Nāvaṃ nāvaṭṭhaṃ vā bhaṇḍaṃ, thenetvā gaṇhissāmī’’ti;

‘‘I will steal a boat or goods in a boat’’;

“Tôi sẽ trộm thuyền hoặc vật trên thuyền”;

368

Pāduddhāre dosā vuttā, bhikkhussevaṃ gacchantassa.

offenses are declared for each step of a bhikkhu who walks with such an intention.

Đối với tỳ-khưu đi như vậy, lỗi đã được nói khi nhấc chân.

369

118.

370

Baddhāya nāvāya hi caṇḍasote;

For a boat tied in a strong current;

Đối với chiếc thuyền bị cột trong dòng nước xiết;

371

Ṭhānaṃ mataṃ bandhanamekameva;

the tying point itself is considered its place;

Vị trí được xem là chỉ có một, chính là chỗ buộc;

372

Bhikkhussa tasmiṃ muttamatte;

the wise declare a pārājika for the bhikkhu;

Ngay khi tỳ-khưu tháo dây buộc đó;

373

Pārājikaṃ tassa vadanti dhīrā.

as soon as it is untied.

Các bậc trí nói rằng người đó phạm tội Pārājika.

374

119.

375

Niccale udake nāva-mabandhanamavaṭṭhitaṃ;

For a boat situated untied in still water;

Chiếc thuyền không buộc đang nằm yên trên mặt nước lặng;

376

Purato pacchato vāpi, passato vāpi kaḍḍhato.

whether pulling it forward, backward, or sideways.

Khi kéo từ phía trước hoặc phía sau, hoặc khi kéo từ một bên.

377

120.

378

Ekenantena samphuṭṭha-mokāsamitarena taṃ;

If he moves the boat beyond the space touched by one end and the other,

Nếu làm cho chiếc thuyền vượt qua vị trí đã chạm một đầu sang đầu kia;

379

Atikkāmayato nāvaṃ, tassa pārājikaṃ siyā.

it would be a pārājika for him.

Người đó sẽ phạm tội Pārājika.

380

121. Tathā –

121. Similarly –

121. Cũng vậy –

381

Uddhaṃ kesaggamattampi, udakamhā vimocite;

Even if only a hair's breadth is released from the water;

Ngay cả khi làm cho một sợi tóc nhô lên khỏi mặt nước;

382

Adhonāvātalaṃ tena, phuṭṭhañca mukhavaṭṭiyā.

the bottom of the boat below and the edge of the mouth (gunwale) touched by it.

Phần đáy thuyền và thành thuyền đã chạm vào đó.

383

122.

384

Bandhitvā pana yā tīre, ṭhapitā niccale jale;

For a boat tied and placed on the bank in still water;

Chiếc thuyền được buộc và đặt trên bờ trong nước lặng;

385

Bandhanañca ṭhitokāso, ṭhānaṃ tassā dvidhā mataṃ.

the tying point and the place where it rests are considered its place in two ways.

Vị trí của nó được xem là có hai: chỗ buộc và chỗ nó nằm.

386

123.

387

Hoti thullaccayaṃ pubbaṃ, bandhanassa vimocane;

A thullaccaya occurs first upon untying the rope;

Trước tiên, khi tháo dây buộc, thì phạm tội Thullaccaya;

388

Pacchā kenacupāyena, ṭhānā cāveti ce cuto.

if he afterwards moves it from its place by any means, he is cut off.

Sau đó, nếu dùng bất kỳ cách nào làm cho nó rời khỏi vị trí, thì đã rời.

389

124.

390

Cāvetvā paṭhamaṃ ṭhānā, pacchā bandhanamocane;

If he first moves it from its place, and then unties the rope;

Nếu trước tiên làm cho nó rời khỏi vị trí, sau đó tháo dây buộc;

391

Eseva ca nayo vutto, theyyacittassa bhikkhuno.

And this method is stated for a bhikkhu with a thieving mind.

Cũng vậy, cách thức này được nói đối với tỳ-khưu có ý trộm cắp.

392

125.

393

Ussāretvā nikujjitvā, ṭhapitāya thale pana;

Having lifted and overturned, or placed on land;

Đối với chiếc thuyền được nhấc lên, lật úp và đặt trên cạn;

394

Phuṭṭhokāsova hi ṭhānaṃ, nāvāya mukhavaṭṭiyā.

Indeed, the place touched is the station, at the mouth-rim of the boat.

Vị trí của nó chính là chỗ thành thuyền đã chạm.

395

126.

396

Ñeyyo ṭhānaparicchedo;

The demarcation of the station should be known;

Sự xác định vị trí nên được biết;

397

Ākāreheva pañcahi;

By five modes.

Bằng năm cách;

398

Yato kutoci cāvento;

Moving it from anywhere;

Người nào làm cho nó rời khỏi bất cứ đâu;

399

Hoti pārājiko naro.

A person becomes pārājika.

Thì phạm tội Pārājika.

400

127.

401

Eseva ca nayo ñeyyo, nāvāyukkujjitāyapi;

And this method should be known for a boat that is overturned,

Cũng vậy, cách thức này nên được biết đối với chiếc thuyền bị lật ngửa;

402

Ṭhapitāyapi nāvāya, ghaṭikānaṃ tathūpari.

And for a boat placed on top of rollers.

Và đối với chiếc thuyền được đặt trên các khúc gỗ.

403

128.

404

Theyyā titthe ṭhitaṃ nāvaṃ, āruhitvā sace pana;

If, with a thieving mind, having boarded a boat standing at the landing,

Nếu với ý trộm cắp, tỳ-khưu lên chiếc thuyền đang đậu ở bến;

405

Arittena phiyenāpi, pājentassa parājayo.

Even by an oar or a paddle, for one who propels it, there is defeat (pārājika).

Khi chèo bằng mái chèo hoặc bằng tay, thì phạm tội Pārājika.

406

129.

407

Sace chattaṃ paṇāmetvā, ussāpetvāva cīvaraṃ;

If, having lowered an umbrella, or having hoisted a robe,

Nếu hạ dù xuống, rồi giương y lên;

408

Laṅkārasadisaṃ katvā, gaṇhāpeti samīraṇaṃ.

Making it like a sail, one causes it to catch the wind.

Làm giống như cánh buồm, để đón gió.

409

130.

410

Āgamma balavā vāto, nāvaṃ harati ce pana;

If a strong wind comes and carries the boat away;

Nếu gió mạnh đến và cuốn thuyền đi;

411

Vāteneva haṭā nāvā, na doso koci vijjati.

If the boat is carried away by the wind itself, no fault exists.

Thuyền bị gió cuốn đi, thì không có lỗi gì.

412

131.

413

Sayameva ca yaṃ kiñci, gāmatitthamupāgataṃ;

And if anything that has come to a village landing by itself,

Nếu tự mình đến một bến làng nào đó;

414

Acāventova taṃ ṭhānā, kiṇitvā ce palāyati.

Without moving it from that place, one buys it and flees.

Mà không làm cho nó rời khỏi vị trí, rồi mua và bỏ đi.

415

132.

416

Avahāro na bhikkhussa, bhaṇḍadeyyamudīritaṃ;

There is no theft for the bhikkhu; the item is declared as bought;

Không phải là hành vi trộm cắp của tỳ-khưu, được nói là phạm tội tùy theo giá trị của vật;

417

Sayameva ca gacchantiṃ, ṭhānā cāveti ce cuto.

But if he moves it from its place while it is going by itself, he is defeated.

Nếu tự mình làm cho chiếc thuyền đang đi rời khỏi vị trí, thì đã rời.

418

Nāvaṭṭhakathā.

Boat Commentary.

Chú giải về thuyền.

419

133.

420

Yānaṃ nāma ratho vayhaṃ, sakaṭaṃ sandamānikā;

A vehicle is a chariot, a conveyance, a cart, a sedan chair;

Yāna (phương tiện) là xe, kiệu, xe bò, xe kéo;

421

Yānaṃ avaharissāmi, yānaṭṭhamiti vā pana.

"I will steal a vehicle," or "for the sake of a vehicle."

“Tôi sẽ trộm phương tiện này” hoặc “vật trên phương tiện”.

422

134.

423

Gacchato dukkaṭaṃ vuttaṃ, dutiyaṃ pariyesato;

A dukkata is stated for one who goes, a second for one who seeks;

Lỗi Dukkata được nói khi đi, lỗi thứ hai khi tìm kiếm;

424

Ṭhānā cāvanayogasmiṃ, vijjamāne parājayo.

When there is an act of moving it from its place, there is pārājika.

Nếu có hành vi làm cho nó rời khỏi vị trí, thì phạm tội Pārājika.

425

135.

426

Yānassa dukayuttassa, dasa ṭhānāni dīpaye;

For a vehicle yoked, ten stations are to be shown;

Đối với phương tiện được kéo bởi bò, nên chỉ ra mười vị trí;

427

Yānaṃ pājayato tassa, nisīditvā dhure pana.

For him who drives the vehicle, having sat at the yoke.

Đối với người đang lái phương tiện đó, khi ngồi ở trục xe.

428

136.

429

Thullaccayaṃ tu goṇānaṃ, pāduddhāre viniddise;

A thullaccaya should be specified at the lifting of the oxen's feet;

Phạm tội Thullaccaya được nói khi nhấc chân của bò;

430

Cakkānañhi ṭhitokāsa-matikkante parābhavo.

When the wheels have passed beyond their standing place, there is defeat.

Khi vượt qua vị trí của bánh xe, thì phạm tội Pārājika.

431

137.

432

Ayuttakassāpi ca yānakassa, dhurenupatthambhaniyaṃ ṭhitassa;

And for an unyoked vehicle, standing supported by its pole;

Cũng vậy, đối với phương tiện không được kéo, đang đứng dựa vào trục xe;

433

Vasenupatthambhanicakkakānaṃ, ṭhānāni tīṇeva bhavanti tassa.

There are three stations, based on the supporting wheels.

Tùy theo chỗ dựa và bánh xe, có ba vị trí.

434

138.

435

Tathā dhurena dārūnaṃ, upariṭṭhapitassa ca;

Likewise, for one placed on top of wood by its pole;

Cũng vậy, đối với phương tiện được đặt trên các khúc gỗ bằng trục xe;

436

Bhūmiyampi dhureneva, tatheva ṭhapitassa ca.

And for one placed on the ground, also by its pole.

Và cũng vậy, đối với phương tiện được đặt trên mặt đất bằng trục xe.

437

139.

438

Purato pacchato vāpi, ṭhānā cāveti ce pana;

If one moves it from its place, either forward or backward;

Nếu làm cho nó rời khỏi vị trí, dù là phía trước hay phía sau;

439

Thullaccayaṃ tu tiṇṇampi, ṭhānā cāve parājayo.

A thullaccaya for all three, but moving it from its place is pārājika.

Thì phạm tội Thullaccaya đối với cả ba, khi làm cho nó rời khỏi vị trí, thì phạm tội Pārājika.

440

140.

441

Apanetvāna cakkāni, akkhānaṃ sīsakehi tu;

Having removed the wheels, from the ends of the axles;

Sau khi tháo bánh xe, và đặt trên đầu trục;

442

Ṭhitassūpari dārūnaṃ, ṭhānāni dve viniddise.

Two stations are to be specified for one standing on top of wood.

Đối với phương tiện đứng trên các khúc gỗ, nên chỉ ra hai vị trí.

443

141.

444

Kaḍḍhanto ukkhipanto vā, phuṭṭhokāsaccaye cuto;

Pulling or lifting, if the touched place is passed, one is defeated;

Khi kéo hoặc nhấc lên, nếu vượt qua vị trí đã chạm, thì đã rời;

445

Ṭhapitassa panaññassa, bhūmiyaṃ yassa kassaci.

For any other placed on the ground.

Đối với bất kỳ vật nào khác được đặt trên mặt đất.

446

142.

447

Akkhuddhīnaṃ dhurassāti, pañca ṭhānāni dīpaye;

Five stations are to be shown for the axle-ends of the pole;

Nên chỉ ra năm vị trí của trục xe không có bánh xe;

448

Uddhīsu vā gahetvā taṃ, ṭhānā cāveti ce cuto.

If one takes it by the axle-ends and moves it from its place, one is defeated.

Nếu lấy nó từ các trục xe và làm cho nó rời khỏi vị trí, thì đã rời.

449

143.

450

Ṭhapitassa hi cakkassa, nābhiyā pana bhūmiyaṃ;

Indeed, for a wheel placed on the ground by its hub;

Đối với bánh xe được đặt trên mặt đất bằng trục;

451

Ekameva siyā ṭhānaṃ, paricchedopi pañcadhā.

There is only one station, and the demarcation is fivefold.

Chỉ có một vị trí, và sự xác định cũng có năm cách.

452

144.

453

Phusitvā yaṃ ṭhitaṃ bhūmiṃ, nemipassena nābhiyā;

The ground it touches by the rim-side or the hub;

Phần vành và trục đã chạm mặt đất;

454

Ṭhānāni dve bhavantassa, naṭṭho tesamatikkame.

Two stations exist for it, and passing beyond them results in defeat.

Có hai vị trí, đã mất khi vượt qua chúng.

455

145.

456

Disvā yānamanārakkhaṃ, paṭipannaṃ mahāpathe;

Seeing an unguarded vehicle, proceeding on the highway;

Thấy phương tiện không có người trông coi, đang đi trên đường lớn;

457

Āruhitvā acodetvā, kiṇitvā yāti vaṭṭati.

Boarding it without asking, buying it and going, is permissible.

Leo lên mà không hỏi, mua rồi đi, thì không có lỗi.

458

Yānaṭṭhakathā.

Vehicle Commentary.

Chú giải về phương tiện.

459

146.

460

Sīsakkhandhakaṭolamba-vasā bhāro catubbidho;

A burden is fourfold according to head, shoulder, waist, and hanging;

Gánh nặng có bốn loại: trên đầu, trên vai, trên hông, và treo;

461

Tattha sīsagataṃ bhāraṃ, āmasantassa dukkaṭaṃ.

Touching a burden on the head incurs a dukkata.

Trong đó, khi chạm vào gánh nặng trên đầu, thì phạm tội Dukkata.

462

147.

463

Ito cito ca ghaṃsanto, theyyacittena yo pana;

If, with a thieving mind, one rubs it here and there,

Người nào với ý trộm cắp, cọ xát từ đây đến đó;

464

Sirasmiṃyeva sāreti, tassa thullaccayaṃ siyā.

And moves it just on the head, there is a thullaccaya.

Và chỉ di chuyển trên đầu, thì phạm tội Thullaccaya.

465

148.

466

Khandhaṃ oropite bhāre, tassa pārājikaṃ mataṃ;

When the burden is placed on the shoulder, it is considered pārājika;

Khi đặt gánh nặng xuống vai, thì người đó phạm tội Pārājika;

467

Sīsato kesamattampi, mocentopi parājito.

Even moving it by a hair's breadth from the head, one is defeated.

Ngay cả khi làm cho một sợi tóc rời khỏi đầu, thì cũng phạm tội Pārājika.

468

149.

469

Bhāraṃ pathaviyaṃ kiñci, ṭhapetvā suddhamānaso;

Having placed some burden on the ground with a pure mind;

Đặt một gánh nặng nào đó xuống đất với tâm trong sạch;

470

Pacchā taṃ theyyacittena, uddharanto parājito.522

If later one lifts it with a thieving mind, one is defeated.

Sau đó, nếu nhấc nó lên với ý trộm cắp, thì phạm tội Pārājika.522

471

150.

472

Ettha vuttanayeneva, sesesupi asesato;

In this way, the decision should be understood in all other burdens,

Cũng vậy, theo cách đã nói ở đây, đối với tất cả các gánh nặng còn lại;

473

Bhāresu matisārena, veditabbo vinicchayo.

By the wisdom of the mind.

Sự phân định nên được biết bằng trí tuệ.

474

Bhāraṭṭhakathā.

Burden Commentary.

Chú giải về gánh nặng.

475

151.

476

Dukkaṭaṃ muninā vuttaṃ, ārāmaṃ abhiyuñjato;

A dukkata is stated by the Sage for one who encroaches upon a monastery;

Đức Phật đã nói Dukkata đối với người chiếm đoạt khu vườn;

477

Parājeti paraṃ dhammaṃ, caranto ce parājito.522

If one practices a false Dhamma for another, one is defeated.

Nếu làm cho người khác phạm pháp, khi tự mình hành động, thì phạm tội Pārājika.522

478

152.

479

Vimatiṃ janayantassa, tassa thullaccayaṃ siyā;

For one who causes doubt, there is a thullaccaya;

Đối với người gây ra nghi ngờ, thì phạm tội Thullaccaya;

480

Parajjati sayaṃ dhammaṃ, caranto yopi tassa ca.

And for one who practices a false Dhamma for oneself, there is also defeat.

Người nào tự mình phạm pháp, khi tự mình hành động, thì cũng vậy.

481

153.

482

Sāmino dhuranikkhepe, ‘‘na dassāmī’’ti cattano;

When the owner abandons the burden, saying "I will not give it," for oneself;

Khi chủ nhân từ bỏ quyền sở hữu, “tôi sẽ không trả lại” cho chính mình;

483

Pārājikaṃ bhave tassa, sabbesaṃ kūṭasakkhinaṃ.

There is pārājika for him, and for all false witnesses.

Thì người đó phạm tội Pārājika, đối với tất cả những người làm chứng gian.

484

Ārāmaṭṭhakathā.

Monastery Commentary.

Chú giải về khu vườn.

485

154.

486

Vihāraṃ saṅghikaṃ kiñci, acchinditvāna gaṇhituṃ;

To seize and take any Sangha-owned monastery;

Bất kỳ tịnh xá nào thuộc Tăng-già, để chiếm đoạt và lấy đi;

487

Sabbesaṃ dhuranikkhepā-bhāvatova na sijjhati.

It does not succeed due to the absence of abandonment by all.

Vì không có sự từ bỏ quyền sở hữu của tất cả, nên không thành công.

488

Vihāraṭṭhakathā.

Monastery Commentary.

Chú giải về tịnh xá.

489

155.

490

Sīsāni sāliādīnaṃ, nirumbhitvāna gaṇhato;

Taking the heads of rice, etc., having gathered them;

Khi nắm chặt và lấy những đầu (hạt) lúa, v.v.;

491

Asitena ca lāyitvā, chinditvā vā karena ca.

And having cut with a sickle, or having cut off with the hand.

Hoặc gặt bằng liềm, hoặc cắt bằng tay.

492

156.

493

Yasmiṃ bījepi vā vatthu, sīse pūreti muṭṭhiyaṃ;

In which, even in seed or substance, one fills a handful from the head;

Trong đó, vật hay hạt giống làm đầy nắm tay ở phần đầu;

494

Bandhanā mocite tasmiṃ, tassa pārājikaṃ bhave.

When that is released from its stalk, for him there would be a pārājika offense.

Khi vật ấy được giải thoát khỏi gốc, người ấy sẽ mắc tội Pārājika.

495

157.

496

Acchinno pana daṇḍo vā, taco vā appamattako;

But if the stalk is not cut off, or a small amount of skin;

Nhưng nếu không cắt cành cây hoặc một chút vỏ cây;

497

Vīhināḷampi vā dīghaṃ, anikkhantova rakkhati.

Or even a long rice stalk, one keeps it without extracting it.

Hoặc thân lúa dài, người ấy giữ không cho nó rời khỏi.

498

158.

499

Sace so parikappeti, ‘‘madditvā panidaṃ ahaṃ;

If he plans, ‘‘Having threshed this,

Nếu người ấy dự tính: “Ta sẽ giã nát cái này,

500

Papphoṭetvā ito sāraṃ, gaṇhissāmī’’ti rakkhati.

And having winnowed it, I will take the essence from it,’’ and keeps it.

Và sau khi đập ra, ta sẽ lấy phần tinh túy từ đó,” rồi giữ nó.

501

159.

502

Maddanuddharaṇe natthi, doso papphoṭanepi vā;

There is no fault in threshing or winnowing;

Không có tội khi giã nát hoặc lấy ra, hoặc khi đập ra;

503

Attano bhājanagataṃ, karontassa parājayo.

But for one who makes it enter his own container, there is defeat (pārājika).

Khi làm cho nó vào trong vật chứa của mình, người ấy phạm tội Pārājika.

504

160.

505

Jānaṃ kesaggamattampi, pathaviṃ parasantakaṃ;

Knowing even a hair's breadth of land belongs to another;

Biết rõ dù chỉ một sợi tóc của đất thuộc về người khác;

506

Theyyacittena ce khīlaṃ, saṅkāmeti parājayo.

If with a thievish mind he moves a boundary-stake, it is a pārājika offense.

Nếu với ý trộm cắp mà di chuyển một cọc, người ấy phạm tội Pārājika.

507

161.

508

Tañca kho sāmikānaṃ tu, dhuranikkhepane sati;

And indeed, when the owners have relinquished their claim;

Tuy nhiên, khi chủ nhân đã từ bỏ gánh nặng (quyền sở hữu);

509

Anagghā bhūmi nāmesā, tasmā evamudīritaṃ.

This land is without value, therefore it has been said thus.

Mảnh đất đó không có giá trị, do đó đã được nói như vậy.

510

162.

511

Gahetabbā sace hoti, dvīhi khīlehi yā pana;

If a piece of land is to be taken with two stakes;

Nếu có mảnh đất cần phải lấy bằng hai cọc;

512

Ādo thullaccayaṃ tesu, dutiyeva parājayo.

For the first of these, it is a gross offense; for the second, it is a pārājika offense.

Thì cọc đầu tiên là tội Thullaccaya, cọc thứ hai là tội Pārājika.

513

163.

514

Ñāpetukāmo yo bhikkhu, ‘‘mamedaṃ santaka’’nti ca;

A bhikkhu who wishes to make known, ‘‘This is my property,’’

Tỳ-kheo nào muốn cho người khác biết: “Cái này là của tôi,”

515

Rajjuṃ vāpi pasāreti, yaṭṭhiṃ pāteti dukkaṭaṃ.

And stretches out a rope or sets down a stick, commits a dukkaṭa offense.

Rồi giăng dây hoặc cắm gậy, thì mắc tội Dukkaṭa.

516

164.

517

Yehi dvīhi payogehi, attano santakaṃ siyā;

By which two acts it would become his own property;

Nếu bằng hai hành động mà nó trở thành của mình;

518

Ādo thullaccayaṃ tesu, dutiye ca parājayo.

For the first of these, it is a gross offense; for the second, it is a pārājika offense.

Hành động đầu tiên là tội Thullaccaya, hành động thứ hai là tội Pārājika.

519

Khettaṭṭhakathā.

The Story of the Field.

Giải thích về ruộng đất.

520

165.

521

Khette vuttanayeneva, vatthuṭṭhassa vinicchayo;

The determination for a dwelling-site is in the same manner as for a field;

Việc phán quyết về vật sở hữu được thực hiện theo cách đã nói về ruộng đất;

522

Gāmaṭṭhepi ca vattabbaṃ, apubbaṃ natthi kiñcipi.

Nothing new needs to be said regarding a village-site either.

Cũng phải nói về vật sở hữu trong làng, không có gì mới lạ.

523

Vatthuṭṭhagāmaṭṭhakathā.

The Story of the Dwelling-site and Village-site.

Giải thích về vật sở hữu và vật trong làng.

524

166.

525

Tiṇaṃ vā pana paṇṇaṃ vā, lataṃ vā kaṭṭhameva vā;

Whether it be grass, or leaves, or vines, or wood itself;

Cỏ, lá, dây leo, hoặc gỗ;

526

Bhaṇḍaggheneva kātabbo, gaṇhanto tatthajātakaṃ.

One must determine its value, if one takes what grows there.

Người lấy vật mọc ra ở đó phải tính theo giá trị của vật.

527

167.

528

Mahagghe pana rukkhasmiṃ, chinnamattepi nassati;

But in the case of a valuable tree, it is lost as soon as it is cut;

Khi một cây có giá trị lớn bị chặt, nó bị mất ngay lập tức;

529

Tacchetvā ṭhapito rukkho, gahetabbo na kocipi.

A tree that has been trimmed and set aside, no one may take.

Cây đã được đẽo gọt và đặt xuống, không ai được lấy.

530

168.

531

Chinditvā ṭhapitaṃ mūle, rukkhamaddhagataṃ pana;

A tree cut and placed at the root, or one that has reached half its size,

Nhưng cây đã bị chặt và đặt ở gốc, hoặc đã đi được nửa đường;

532

‘‘Chaḍḍito sāmikehī’’ti, gahetuṃ pana vaṭṭati.

If the owners have abandoned it, it is permissible to take.

Thì được phép lấy, vì chủ nhân đã vứt bỏ.

533

169.

534

Lakkhaṇe challiyonaddhe, na doso koci gaṇhato;

There is no fault in taking what is marked with six layers,

Khi lấy vật bị đánh dấu là của người khác, không có tội;

535

Ajjhāvutthaṃ kataṃ vāpi, vinassantañca gaṇhato.

Or what is inhabited, or made, or perishing.

Hoặc lấy vật đã bị chiếm hữu, đã được làm, hoặc đang bị hư hỏng.

536

170.

537

Yo cārakkhaṭṭhānaṃ patvā, katvā kammaṭṭhānādīni;

One who arrives at a protected place, performs meditation, etc.,

Tỳ-kheo nào đến nơi bảo vệ, thực hành thiền định, v.v.;

538

Citte cintento vā aññaṃ, bhaṇḍadeyyaṃ hotevassa.

And contemplates something else in his mind, would incur a penalty for goods.

Hoặc suy nghĩ điều khác trong tâm, thì vật đó thuộc về người đó.

539

171.

540

Varāhabyagghacchataracchakādito;

If, wishing to escape dangers

Nếu người nào muốn thoát khỏi các hiểm họa

541

Upaddavā muccitukāmatāya yo;

from boars, tigers, bears, jackals, etc.,

Từ heo rừng, hổ, chó sói, v.v.;

542

Tatheva taṃ ṭhānamatikkameti ce;

One similarly passes beyond that place;

Và vượt qua nơi đó như vậy;

543

Na koci doso pana bhaṇḍadeyyakaṃ.

There is no fault, nor a penalty for goods.

Thì không có tội gì đối với vật thuộc về người đó.

544

172.

545

Idamārakkhaṇaṭṭhānaṃ, garukaṃ suṅkaghātato;

This protected place is serious, more so than tax evasion;

Nơi bảo vệ này là nơi nghiêm trọng hơn việc trốn thuế;

546

Tasmā dukkaṭamuddiṭṭhaṃ, tamanokkamma gacchato.

Therefore, a dukkaṭa offense is declared for passing beyond it.

Do đó, tội Dukkaṭa đã được quy định cho người đi qua mà không vượt qua nó.

547

173.

548

Etaṃ pariharantassa, theyyacittena satthunā;

For one who avoids this, with a thievish mind, by means of a raft,

Đối với người tránh né nơi này với ý trộm cắp, Đức Phật đã quy định tội Pārājika;

549

Pārājikamanuddiṭṭhaṃ, ākāsenāpi gacchato.

A pārājika offense is declared, even if one goes by air.

Ngay cả khi người ấy đi bằng đường không.

550

174.

551

Tasmā ettha visesena, satisampannacetasā;

Therefore, in this matter, with special mindfulness,

Do đó, ở đây, một tỳ-kheo yêu mến giới luật,

552

Appamattena hotabbaṃ, piyasīlena bhikkhunā.

A bhikkhu who loves virtue must be diligent.

Với tâm đầy chánh niệm, phải sống không phóng dật.

553

Araññaṭṭhakathā.

The Story of the Wilderness.

Giải thích về rừng.

554

175.

555

Toyadullabhakālasmiṃ, bhājane gopitaṃ jalaṃ;

In a time of water scarcity, water stored in a container;

Trong thời kỳ khan hiếm nước, nước được giữ trong bình;

556

Āviñjitvā pavesetvā, chiddaṃ katvāpi vā tathā.

Having drawn it out, having poured it in, or having made a hole in it in the same way.

Kéo vào, đưa vào, hoặc làm thủng lỗ như vậy.

557

176.

558

Vāpiyaṃ vā taḷāke vā, bhājanaṃ attano pana;

Whether in a well or a pond, if one puts in one's own container and takes it,

Khi đưa bình của mình vào giếng hoặc ao để lấy (nước),

559

Gaṇhantassa pavesetvā, bhaṇḍagghena viniddise.

It should be determined by the value of the goods.

Phải quy định theo giá trị của vật.

560

177.

561

Chindato mariyādaṃ tu, adinnādānapubbato;

For one who breaks a boundary, in the context of taking what is not given,

Khi phá hủy ranh giới, trước khi phạm tội trộm cắp;

562

Bhūtagāmena saddhimpi, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ.

Even with living beings, a dukkaṭa offense is declared.

Ngay cả với các loài thực vật, tội Dukkaṭa đã được quy định.

563

178.

564

Anto ṭhatvā bahi ṭhatvā, chindanto ubhayatthapi;

Cutting while standing inside or standing outside, in both cases;

Người phá hủy ranh giới khi đứng bên trong hoặc bên ngoài, ở cả hai trường hợp;

565

Bahiantena kātabbo, antoantena majjhato.

One should act as if from outside to outside, and from inside to the middle.

Nếu ở bên ngoài, phải tính từ bên ngoài; nếu ở bên trong, phải tính từ giữa.

566

Udakakathā.

The Story of Water.

Giải thích về nước.

567

179.

568

Vārena sāmaṇerā yaṃ, dantakaṭṭhamaraññato;

If novices, by turns, bring tooth-sticks from the forest,

Nếu các Sa-di thay phiên nhau mang tăm xỉa răng từ rừng;

569

Ānetvācariyānampi, āharanti sace pana.

And offer them to their teachers as well.

Và mang đến cho các vị thầy của mình.

570

180.

571

Chinditvā yāva saṅghassa, na niyyādenti te pana;

Until they have offered them to the Saṅgha,

Nếu họ chưa dâng cúng cho Tăng đoàn;

572

Ābhataṃ tāva taṃ sabbaṃ, tesameva ca santakaṃ.

All that has been brought belongs to them.

Thì tất cả những gì đã mang về đều là của riêng họ.

573

181.

574

Tasmā taṃ theyyacittena, gaṇhantassa ca bhikkhuno;

Therefore, for a bhikkhu who takes it with a thievish mind,

Do đó, tỳ-kheo nào lấy nó với ý trộm cắp;

575

Garubhaṇḍañca saṅghassa, bhaṇḍagghena parābhavo.

It is a pārājika offense based on the value of the goods, which are weighty goods of the Saṅgha.

Thì mắc tội Pārājika theo giá trị của vật, vật đó là vật nặng của Tăng đoàn.

576

182.

577

Yadā niyyāditaṃ tehi, tato paṭṭhāya saṅghikaṃ;

When they have offered it, from that point onwards it belongs to the Saṅgha;

Khi họ đã dâng cúng, từ đó trở đi nó thuộc về Tăng đoàn;

578

Gaṇhantassāpi theyyāya, avahāro na vijjati.

Even if one takes it with a thievish intention, there is no theft (avahāra).

Ngay cả khi lấy với ý trộm cắp, cũng không có hành vi trộm cắp.

579

183.

580

Arakkhattā yathāvuḍḍha-mabhājetabbatopi ca;

Because it is unprotected, and not to be distributed according to seniority,

Vì không có người bảo vệ, và không cần phải chia theo tuổi tác;

581

Sabbasādhāraṇattā ca, aññaṃ viya na hotidaṃ.

And because it is common to all, it is not like other things.

Và vì nó là tài sản chung, nên nó không giống như những thứ khác.

582

Dantakaṭṭhakathā.

The Story of Tooth-sticks.

Giải thích về tăm xỉa răng.

583

184.

584

Aggiṃ vā deti satthena, ākoṭeti samantato;

Or one gives fire with a weapon, or strikes all around;

Hoặc dùng dao đốt lửa, hoặc đập xung quanh;

585

Ākoṭeti visaṃ vāpi, maṇḍūkaṇṭakanāmakaṃ.

Or strikes with poison, named maṇḍūkaṇṭaka.

Hoặc đập nọc độc, gọi là nọc ếch.

586

185.

185.

185.

587

Yena vā tena vā rukkho, vinassati ca ḍayhati;

By whatever means a tree is destroyed or burnt;

Nếu cây bị hủy hoại hoặc bị cháy bởi bất kỳ cách nào;

588

Sabbattha bhikkhuno tassa, bhaṇḍadeyyaṃ pakāsitaṃ.

In all cases, for that bhikkhu, compensation for the goods is declared.

Ở mọi nơi, tỳ-kheo đó được tuyên bố là đã lấy tài sản.

589

Vanappatikathā.

The discussion on vegetation.

Giải thích về thực vật rừng.

590

186.

186.

186.

591

Sīsato kaṇṇato vāpi, gīvato hatthatopi vā;

From the head or from the ear, from the neck or from the hand;

Từ đầu, từ tai, từ cổ, hoặc từ tay;

592

Chinditvā vāpi mocetvā, gaṇhato theyyacetasā.

Having cut or having released, for one taking with thievish intent.

Khi cắt hoặc tháo ra, và lấy với ý trộm cắp.

593

187.

187.

187.

594

Hoti mocitamattasmiṃ, sīsādīhi parājayo;

There is a pārājika at the very moment of release from the head and so on;

Ngay khi được tháo ra khỏi đầu, v.v., là tội Pārājika;

595

Thullaccayaṃ karontassa, ākaḍḍhanavikaḍḍhanaṃ.

For one who is pulling it back and forth, it is a thullaccaya.

Người kéo hoặc giật gây ra tội Thullaccaya.

596

188.

188.

188.

597

Hatthā anīharitvāva, valayaṃ kaṭakampi vā;

Without removing from the hand a bracelet or a bangle;

Không lấy vòng tay hoặc vòng đeo tay ra khỏi tay;

598

Aggabāhuñca ghaṃsanto, cāreti aparāparaṃ.

And rubbing the forearm, one moves it back and forth.

Mà cọ xát cánh tay trên và di chuyển nó tới lui.

599

189.

189.

189.

600

Tamākāsagataṃ coro, karoti yadi rakkhati;

If the thief makes it go into the air, he is safe (from an offense);

Nếu kẻ trộm làm cho nó bay lên không trung và giữ nó;

601

Saviññāṇakato mūle, valayaṃva na hotidaṃ.

This is not like a bracelet on a living being, in principle.

Thì nó không giống như vòng đeo tay ở gốc của vật có sinh mạng.

602

190.

190.

190.

603

Nivatthaṃ pana vatthaṃ yo, acchindati parassa ce;

If one snatches away a cloth worn by another;

Nếu người nào giật lấy y phục đang mặc của người khác;

604

Paropi pana lajjāya, sahasā taṃ na muñcati.

And the other, out of shame, does not let it go at once.

Người kia vì xấu hổ mà không buông ra ngay lập tức.

605

191.

191.

191.

606

Ākaḍḍhati ca coropi, so paro tāva rakkhati;

And the thief also pulls, while the other holds on to it;

Kẻ trộm cứ kéo, người kia vẫn giữ;

607

Parassa hatthato vatthe, muttamatte parājayo.

At the very moment the cloth is released from the other's hand, it is a pārājika.

Ngay khi y phục rời khỏi tay người kia, là tội Pārājika.

608

192.

192.

192.

609

Sabhaṇḍahārakaṃ bhaṇḍaṃ, nentassa paṭhame pade;

For one carrying away goods together with their container, at the first step,

Khi người mang đồ vật có tài sản, ở bước chân đầu tiên;

610

Thullaccayamatikkante, dutiyeva cuto siyā.

There is a thullaccaya; when it is crossed over, at the second, he would be defeated.

Vượt qua tội Thullaccaya, thì ở bước thứ hai là bị truất quyền.

611

193.

193.

193.

612

Pātāpeti sace bhaṇḍaṃ, tajjetvā theyyacetano;

If, having threatened, a person with thievish intent makes another drop the goods;

Nếu người có ý trộm cắp hăm dọa để làm rơi đồ vật;

613

Parassa hatthato bhaṇḍe, muttamatte parājayo.

At the very moment the goods are released from the other's hand, it is a pārājika.

Ngay khi đồ vật rời khỏi tay người kia, là tội Pārājika.

614

194.

194.

194.

615

Athāpi parikappetvā, pātāpeti va yo pana;

Then again, if one, having made a plan, makes another drop it;

Hoặc nếu người nào dự tính và làm rơi đồ vật;

616

Tassa pātāpane vuttaṃ, dukkaṭāmasanepi ca.

For him, a dukkaṭa is stated for making it drop, and also for touching.

Thì khi làm rơi đó được nói là tội Dukkaṭa khi chạm vào.

617

195.

195.

195.

618

Phandāpeti yathāvatthuṃ, ṭhānā cāveti ce cuto;

If he makes it move or displaces it from its original position, he is defeated;

Nếu làm cho vật rung chuyển, di chuyển khỏi vị trí, thì bị truất quyền;

619

‘‘Tiṭṭha tiṭṭhā’’ti vadato, na doso chaḍḍitepi ca.

For one saying, "Stop, stop," there is no offense even if it is dropped.

Khi nói ‘Hãy dừng lại! Hãy dừng lại!’, thì không có lỗi ngay cả khi (vật) bị bỏ lại.

620

196.

196.

196.

621

Āgantvā theyyacittena, pacchā taṃ gaṇhato siyā;

For one who, having come with thievish intent, takes it afterwards,

Đến với tâm trộm cắp, sau đó nếu lấy vật đó;

622

Pārājikaṃ taduddhāre, sālaye sāmike gate.

There would be a pārājika upon lifting it, if the owner has left, being attached to it.

Thì phạm pārājika khi nhặt lại vật đó, nếu chủ nhân đã rời khỏi nơi đó.

623

197.

197.

197.

624

Gaṇhato sakasaññāya, gahaṇe pana rakkhati;

For one taking it with the perception that it is his own, he is safe in the taking;

Nếu lấy với ý nghĩ là của mình, thì được bảo vệ khỏi việc lấy;

625

Bhaṇḍadeyyaṃ tathā paṃsu-kūlasaññāya gaṇhato.

Likewise for one taking it with the perception that it is dust-heap refuse, he is to pay compensation for the goods.

Cũng vậy, nếu lấy vật cúng dường với ý nghĩ là y phấn tảo.

626

198.

198.

198.

627

‘‘Tiṭṭha tiṭṭhā’’ti vutto ca, chaḍḍetvā pana bhaṇḍakaṃ;

And being told, "Stop, stop," and having dropped the goods,

Khi được nói ‘Hãy dừng lại! Hãy dừng lại!’, và sau khi bỏ lại vật;

628

Katvāva dhuranikkhepaṃ, bhīto corā palāyati.

Having given up the responsibility, the thief flees in fear.

Đã từ bỏ gánh nặng, vì sợ hãi kẻ trộm mà bỏ chạy.

629

199.

199.

199.

630

Gaṇhato theyyacittena, uddhāre dukkaṭaṃ puna;

For one taking it again with thievish intent, there is a dukkaṭa upon lifting it;

Nếu lấy với tâm trộm cắp, khi nhặt lại thì phạm dukkaṭa;

631

Dātabbamāharāpente, adentassa parājayo.

When making another bring what should be given, for the one not giving, there is a pārājika.

Nếu bắt người khác mang vật phải trả, mà không trả thì phạm pārājika.

632

200.

200.

200.

633

‘‘Kasmā?

"Why?

‘‘Tại sao?

Tassa payogena, chaḍḍitattā’’ti sādaraṃ;

Because it was dropped through his effort," thus with respect;

Vì do hành động của người đó mà vật bị bỏ lại’’ – điều này được nói một cách cẩn trọng

634

Mahāaṭṭhakathāyaṃ tu, vuttamaññāsu nāgataṃ.

In the Mahā-aṭṭhakathā, however, this is stated, but it has not come down in other commentaries.

Trong Đại Chú Giải nhưng không có trong các chú giải khác.

635

Haraṇakathā.

The discussion on taking.

Chuyện về việc lấy trộm.

636

201.

201.

201.

637

Sampajānamusāvādaṃ, ‘‘na gaṇhāmī’’ti bhāsato;

For one speaking a deliberate falsehood, saying, "I did not take it,"

Nếu nói lời nói dối có chủ ý rằng ‘‘Tôi không lấy’’;

638

Adinnādānapubbattā, dukkaṭaṃ hoti bhikkhuno.

Because it is preceded by taking what was not given, there is a dukkaṭa for the bhikkhu.

Do là tiền thân của adinnādāna, tỳ khưu phạm dukkaṭa.

639

202.

202.

202.

640

‘‘Raho mayā panetassa, ṭhapitaṃ kiṃ nu dassati’’;

"In private, I placed this for him; will he give it or not?"

‘‘Vật này tôi đã cất giấu kín đáo, liệu người đó có trả lại không’’;

641

Iccevaṃ vimatuppāde, tassa thullaccayaṃ siyā.

When such doubt arises, for him there would be a thullaccaya.

Nếu có sự nghi ngờ như vậy, thì người đó phạm thullaccaya.

642

203.

203.

203.

643

Tasmiṃ dāne nirussāhe, paro ce nikkhipe dhuraṃ;

If the other, being unenthusiastic about giving it, gives up the responsibility;

Nếu người khác từ bỏ gánh nặng khi người đó không có ý định trả lại;

644

Ubhinnaṃ dhuranikkhepe, bhikkhu hoti parājito.

When both have given up the responsibility, the bhikkhu is defeated.

Khi cả hai đều từ bỏ gánh nặng, tỳ khưu phạm pārājika.

645

204.

204.

204.

646

Cittenādātukāmova, ‘‘dassāmī’’ti mukhena ce;

If, with a mind intending to take, but with his mouth saying, "I will give it,"

Nếu trong tâm không muốn trả, nhưng miệng nói ‘‘Tôi sẽ trả’’;

647

Vadato dhuranikkhepe, sāmino hi parājayo.

For one who speaks thus, upon the owner's giving up of responsibility, there is indeed a pārājika.

Khi chủ nhân từ bỏ gánh nặng, thì đó là pārājika.

648

Upanidhikathā.

The discussion on deposits.

Chuyện về vật ký thác.

649

205.

205.

205.

650

Suṅkaghātassa antova, ṭhatvā pāteti ce bahi;

Standing inside a customs post, if one throws it outside;

Nếu đứng trong khu vực thuế quan mà ném (vật) ra ngoài;

651

Dhuvaṃ patati ce hatthā, muttamatte parājayo.

If it certainly falls, at the very moment it is released from the hand, there is a pārājika.

Nếu nó rơi khỏi tay, ngay khi vừa buông ra, thì là tội ba-la-di.

652

206.

206.

206.

653

Taṃ rukkhe khāṇuke vāpi, hutvā paṭihataṃ puna;

Having been thrown, it is struck by a tree or a stump and again,

Nếu nó, sau khi đụng vào cây hoặc gốc cây, lại;

654

Vātukkhittampi vā anto, sace patati rakkhati.

Or being blown by the wind, if it falls inside, one is safe.

Hoặc bị gió thổi vào bên trong, nếu rơi vào thì được bảo vệ (không phạm).

655

207.

207.

207.

656

Patitvā bhūmiyaṃ pacchā, vaṭṭantaṃ pana bhaṇḍakaṃ;

Having fallen to the ground, the goods then roll;

Nhưng nếu vật đó, sau khi rơi xuống đất, lăn;

657

Sace pavisatyantova, tassa pārājikaṃ siyā.

If they enter inside, for him there would be a pārājika.

Nếu nó đi vào bên trong, thì vị ấy sẽ phạm ba-la-di.

658

208.

208.

208.

659

Ṭhatvā ṭhatvā pavaṭṭantaṃ, paviṭṭhaṃ ce parājayo;

If, rolling and stopping, it enters, there is a pārājika;

Nếu nó lăn, dừng lại rồi lại lăn, và đi vào, thì là ba-la-di;

660

Atiṭṭhamānaṃ vaṭṭitvā, paviṭṭhaṃ pana rakkhati.

But if it enters by rolling without stopping, one is safe.

Nhưng nếu nó lăn mà không dừng lại và đi vào, thì được bảo vệ (không phạm).

661

209.

209.

209.

662

Iti vuttaṃ daḷhaṃ katvā, kurundaṭṭhakathādisu;

Thus it is said, having been firmly established, in the Kurundaṭṭhakathā and others;

Điều này được nói một cách vững chắc trong các chú giải như Kurundaṭṭhakathā;

663

Sārato taṃ gahetabbaṃ, yuttaṃ viya ca dissati.

Its essence should be grasped, as it appears to be reasonable.

Nó nên được chấp nhận như là tinh túy, và dường như là hợp lý.

664

210.

210.

210.

665

Sayaṃ vā yadi vaṭṭeti, vaṭṭāpeti parena vā;

If one rolls it oneself, or has it rolled by another;

Dù tự mình lăn, hay khiến người khác lăn;

666

Aṭṭhatvā vaṭṭamānaṃ taṃ, gataṃ nāsakaraṃ siyā.

That which is rolling without having stopped, having gone, would not cause destruction.

Nếu nó lăn mà không dừng lại, và đi ra, thì không phải là hành vi lấy trộm.

667

211.

211.

211.

668

Ṭhatvā ṭhatvā sace anto, bahi gacchati rakkhati;

If, having stopped and stopped, it goes from inside to outside, one is safe;

Nếu nó dừng lại rồi lại dừng lại, và đi ra ngoài, thì được bảo vệ (không phạm);

669

Ṭhapite suddhacittena, sayaṃ vaṭṭati vaṭṭati.

When placed with a pure mind, it rolls by itself.

Nếu được đặt với tâm ý thanh tịnh, nó tự lăn thì cứ để nó lăn.

670

212.

212.

212.

671

Gacchante pana yāne vā, gaje vā taṃ ṭhapeti ce;

If one places it on a moving vehicle or elephant,

Nhưng nếu đặt nó lên một phương tiện đang di chuyển, hoặc trên một con voi;

672

Bahi nīharaṇatthāya, nāvahāropi nīhaṭe.

For the purpose of taking it outside, there is no taking away even when it is taken out.

Để mang ra ngoài, thì việc mang ra đó không phải là hành vi lấy trộm.

673

213.

213.

213.

674

Ṭhapite ṭhitayāne vā, payogena vinā gate;

When placed on a stationary vehicle, which then moves without one's effort;

Nếu đặt trên một phương tiện đang đứng yên, mà nó tự di chuyển mà không có tác động;

675

Satipi theyyacittasmiṃ, avahāro na vijjati.

Even if there is thievish intent, there is no taking away.

Dù có ý định trộm cắp, cũng không có hành vi lấy trộm.

676

214.

214.

214.

677

Sace pājeti taṃ yānaṃ, ṭhapetvā yānake maṇiṃ;

If one drives that vehicle, having placed a gem in the vehicle,

Nếu vị ấy điều khiển phương tiện đó, sau khi đặt viên ngọc lên phương tiện;

678

Siyā pārājikaṃ tassa, sīmātikkamane pana.

There would be a pārājika for him upon crossing the boundary.

Thì vị ấy sẽ phạm ba-la-di, khi vượt qua ranh giới.

679

215.

215.

215.

680

Suṅkaṭṭhāne mataṃ suṅkaṃ, gantuṃ datvāva vaṭṭati;

It is proper to go only after having paid the tax at the customs post;

Tại trạm thu thuế, sau khi đã trả thuế, thì được phép đi;

681

Seso idha kathāmaggo, araññaṭṭhakathāsamo.

The remaining discourse here is similar to the discourse on the forest.

Phần còn lại của câu chuyện ở đây tương tự như chú giải Araññaṭṭhakathā.

682

Suṅkaghātakathā.

Discourse on Smuggling.

Câu chuyện về việc phá thuế.

683

216.

684

Antojātaṃ dhanakkītaṃ, dinnaṃ vā pana kenaci;

A slave born within the household, bought with money, or given by someone;

Người sinh ra trong nhà, được mua bằng tiền, hoặc được ai đó cho;

685

Dāsaṃ karamarānītaṃ, harantassa parājayo.

A slave brought in by force, for one who takes him away, it is a defeat (pārājika).

Người nô lệ được đưa đến bằng cống nạp, nếu mang đi thì phạm ba-la-di.

686

217.

687

Bhujissaṃ vā harantassa, mānusaṃ mātarāpi vā;

But for one who takes away a free person, or a human being by his mother;

Nếu mang đi một người tự do, hoặc một người do mẹ;

688

Pitarāṭhapitaṃ vāpi, avahāro na vijjati.

Or one placed by his father, there is no taking away (no offense).

Hoặc cha đặt ra, thì không có hành vi lấy trộm.

689

218.

690

Taṃ palāpetukāmova, ukkhipitvā bhujehi vā;

Desiring to make him flee, or lifting him with his arms;

Nếu với ý định khiến người đó bỏ trốn, vị ấy nhấc lên bằng tay;

691

Taṃ ṭhitaṭṭhānato kiñci, saṅkāmeti parājayo.

If he moves him even slightly from his standing place, it is a defeat (pārājika).

Và di chuyển người đó khỏi vị trí ban đầu một chút, thì là ba-la-di.

692

219.

693

Tajjetvā padasā dāsaṃ, nentassa padavārato;

For one who frightens a slave with his feet, leading him by foot;

Nếu đe dọa nô lệ bằng chân, và dẫn đi bằng bước chân;

694

Honti āpattiyo vuttā, tassa thullaccayādayo.

The offenses mentioned, such as thullaccaya and others, arise for him.

Thì vị ấy phạm các tội như Thullaccaya, v.v., như đã nói.

695

220.

696

Hatthādīsu gahetvā taṃ, kaḍḍhatopi parājayo;

Even for one who takes him by the hand or other limbs and drags him, it is a defeat (pārājika);

Nếu nắm tay, v.v., kéo đi, thì cũng là ba-la-di;

697

‘‘Gaccha yāhi palāyā’’ti, vadatopi ayaṃ nayo.

Even for one who says, "Go, depart, flee!", this is the rule.

Nếu nói “Đi đi, chạy trốn đi”, thì cũng theo cách này.

698

221.

699

Vegasāva palāyantaṃ, ‘‘palāyā’’ti ca bhāsato;

For one who says "Flee!" to someone already fleeing swiftly;

Nếu người đó đang bỏ trốn nhanh, và vị ấy nói “Chạy trốn đi”;

700

Hoti pārājikenassa, anāpatti hi bhikkhuno.

There is no pārājika offense for that bhikkhu.

Thì vị tỳ-khưu không phạm ba-la-di.

701

222.

702

Saṇikaṃ pana gacchantaṃ, sace vadati sopi ca;

But if he says it to someone going slowly;

Nhưng nếu người đó đang đi chậm, và vị ấy nói như vậy;

703

Sīghaṃ gacchati ce tassa, vacanena parājayo.

If he then goes quickly because of his words, it is a defeat (pārājika).

Nếu người đó đi nhanh hơn do lời nói của vị ấy, thì là ba-la-di.

704

223.

705

Palāyitvā sace aññaṃ, gāmaṃ vā nigamampi vā;

If he flees to another village or town;

Nếu người đó bỏ trốn đến một làng khác, hoặc một thị trấn;

706

Gataṃ disvā tato tañce, palāpeti parājayo.

And seeing him there, he makes him flee, it is a defeat (pārājika).

Nếu thấy người đó ở đó và khiến người đó bỏ trốn, thì là ba-la-di.

707

Pāṇakathā.

Discourse on Living Beings.

Câu chuyện về sinh vật (người).

708

224.

709

Theyyā sappakaraṇḍaṃ ce, parāmasati dukkaṭaṃ;

If, with a thievish intention, one touches a snake-basket, it is a dukkaṭa offense;

Nếu chạm vào hộp rắn với ý định trộm cắp, thì phạm Dukkaṭa;

710

Phandāpeti yathāvatthuṃ, ṭhānato cāvane cuto.

If one makes it move, according to the object, it is an offense of moving from its place.

Nếu làm cho nó rung chuyển khỏi vị trí ban đầu, thì là phạm tội.

711

225.

712

Ugghāṭetvā karaṇḍaṃ tu, sappamuddharato pana;

But for one who opens the basket and takes out the snake;

Nhưng nếu mở hộp và lấy con rắn ra;

713

Karaṇḍatalato mutte, naṅguṭṭhe tu parājayo.

When its tail is released from the bottom of the basket, it is a defeat (pārājika).

Khi đuôi của con rắn rời khỏi đáy hộp, thì là ba-la-di.

714

226.

715

Ghaṃsitvā kaḍḍhato sappaṃ, naṅguṭṭhe mukhavaṭṭito;

For one who rubs and drags the snake by its tail from the mouth of the basket;

Nếu kéo con rắn bằng cách cọ xát, từ đuôi đến miệng hộp;

716

Tassa sappakaraṇḍassa, muttamatte parājayo.

As soon as it is released from that snake-basket, it is a defeat (pārājika).

Ngay khi con rắn rời khỏi hộp, thì là ba-la-di.

717

227.

718

Karaṇḍaṃ vivaritvā ce, pakkosantassa nāmato;

If, having opened the basket, one calls it by name;

Nếu mở hộp và gọi tên con rắn;

719

So nikkhamati ce sappo, tassa pārājikaṃ siyā.

And if that snake comes out, it would be a pārājika offense for him.

Nếu con rắn bò ra, thì vị ấy sẽ phạm ba-la-di.

720

228.

721

Tathā katvā tu maṇḍūka-mūsikānaṃ ravampi vā;

And similarly, having made the sound of frogs or mice;

Tương tự, nếu làm tiếng ếch nhái hay chuột;

722

Pakkosantassa nāmena, nikkhantepi parājayo.

If one calls them by name, and they come out, it is a defeat (pārājika).

Và gọi tên, nếu chúng bò ra thì là ba-la-di.

723

229.

724

Mukhaṃ avivaritvāva, karontassevameva ca;

And similarly, for one who does so without opening the mouth (of the container);

Và nếu làm như vậy mà không mở miệng hộp;

725

Yena kenaci nikkhante, sappe pārājikaṃ siyā.

If the snake comes out by any means, it would be a pārājika offense.

Nếu con rắn bò ra bằng bất cứ cách nào, thì là ba-la-di.

726

230.

727

Mukhe vivarite sappo, sayameva palāyati;

If, with the mouth opened, the snake flees by itself;

Nếu khi miệng hộp mở, con rắn tự mình bỏ trốn;

728

Na pakkosati ce tassa, bhaṇḍadeyyamudīritaṃ.

And he does not call it, the offense of taking property is not incurred.

Nếu vị ấy không gọi, thì đó được gọi là vật bị bỏ rơi.

729

Apadakathā.

Discourse on Footless Creatures.

Câu chuyện về loài không chân (rắn).

730

231.

731

Theyyacittena yo hatthiṃ, karotāmasanādayo;

If, with a thievish intention, one performs acts of touching an elephant and so on;

Người nào với ý định trộm cắp, chạm vào voi, v.v.;

732

Honti āpattiyo tassa, tividhā dukkaṭādayo.

Three kinds of offenses, such as dukkaṭa and others, arise for him.

Thì vị ấy phạm các tội ba loại như Dukkaṭa, v.v.

733

232.

234.

734

Sālāyaṃ ṭhitahatthissa, antovatthaṅgaṇesupi;

But for an elephant standing outside the city;

Đối với con voi đang đứng trong sảnh, trong sân hoặc trong khuôn viên;

735

Ṭhānaṃ sālā ca vatthu ca, aṅgaṇaṃ sakalaṃ siyā.

Its standing place is its location, one should determine by its footsteps.

Vị trí là sảnh và khuôn viên là toàn bộ khu vực.

736

233.

737.

237.

737

Abaddhassa hi baddhassa, ṭhitaṭṭhānañca bandhanaṃ;

The standing place and the tethering place of an untethered or tethered elephant;

Vị trí đứng của con voi không bị buộc hoặc bị buộc, và nơi buộc nó;

738

Tasmā tesaṃ vasā hatthiṃ, harato kāraye budho.

Therefore, the wise one should determine the taking of an elephant based on these.

Do đó, người trí nên khiến con voi di chuyển tùy theo những yếu tố đó.

739

234.

740.

240.

740

Nagarassa bahiddhā tu, ṭhitassa pana hatthino;

If an elephant is lying down, and one makes it stand up from that place;

Nhưng đối với con voi đang đứng bên ngoài thành phố;

741

Ṭhitaṭṭhānaṃ bhave ṭhānaṃ, padavārena kāraye.

As soon as it stands up, it is a pārājika offense for him.

Vị trí đứng của nó là vị trí, và nên dựa vào bước chân của nó.

742

235.

743.

243.

743

Nipannassa gajassekaṃ, ṭhānaṃ taṃ uṭṭhapeti ce;

This same rule should be understood for horses, buffaloes, and so on;

Nếu con voi đang nằm, và vị ấy khiến nó đứng dậy;

744

Tasmiṃ uṭṭhitamatte tu, tassa pārājikaṃ siyā.

There is nothing to be said differently for two-legged or many-legged creatures.

Ngay khi nó đứng dậy, thì vị ấy sẽ phạm ba-la-di.

745

236.

Discourse on Quadruped Creatures.

246.

746

Eseva ca nayo ñeyyo, turaṅgamahisādisu;

747.

Quy tắc này cũng nên được hiểu đối với ngựa, trâu, v.v.;

747

Natthi kiñcipi vattabbaṃ, dvipadepi bahuppade.

Knowing it belongs to others, if one moves another's valuable property with a thievish intention, he incurs an offense of moving from its place.

Không có gì khác để nói về loài hai chân và nhiều chân.

748

Catuppadakathā.

749.

Câu chuyện về loài bốn chân.

749

237.

There is no offense for one who has the perception of ownership, in the case of taking animals;

250.

750

Paresanti vijānitvā, paresaṃ santakaṃ dhanaṃ;

Or in the case of taking things belonging to spirits, where there is temporary trust.

Biết rằng đó là của người khác, tài sản quý giá của người khác;

751

Garukaṃ theyyacittena, ṭhānā cāveti ce cuto.

752.

Nếu với ý định trộm cắp, vị ấy di chuyển nó khỏi vị trí, thì là phạm tội.

752

238.

Whatever pāḷi-independent rulings are to be stated here;

253.

753

Anāpatti sasaññissa, tiracchānapariggahe;

We shall state them later in the Miscellaneous section.

Không phạm tội đối với việc chiếm hữu động vật (tiracchāna) của người có ý thức;

754

Tāvakālikavissāsa-ggāhe petapariggahe.

755.

Đối với việc chiếm hữu của ngạ quỷ (peta), là sự tin tưởng tạm thời.

755

239.

The second pārājika offense, which was spoken by the Conqueror,

256.

756

Yo panettha ca vattabbo, pāḷimuttavinicchayo;

Which is full of many impurities;

Những gì cần được nói ở đây, các quyết định ngoài Pāḷi;

757

Taṃ mayaṃ paratoyeva, bhaṇissāma pakiṇṇake.

Its meaning has been stated by me in brief;

Chúng tôi sẽ nói điều đó sau, trong phần Pakiṇṇaka.

758

240.

Who indeed is capable of stating it in full?

259.

759

Parājitānekamalena vuttaṃ;

Thus ends the discourse on the second pārājika offense in the Vinayavinicchaya.

Ba-la-di thứ hai, được Đức Jinā nói;

760

Pārājikaṃ yaṃ dutiyaṃ jinena;

Discourse on the Third Pārājika Offense

Được nói bởi nhiều người đã thất bại;

761

Vutto samāsena mayassa cattho;

241.

Ý nghĩa của nó đã được tôi tóm tắt;

762

Vattuṃ asesena hi ko samattho.

One who, knowing it to be a human being, deprives it of life;

Ai có thể nói hết được tất cả?

763

Iti vinayavinicchaye dutiyapārājikakathā niṭṭhitā.

Or lays down a weapon for it, or praises death;

Kết thúc câu chuyện về Ba-la-di thứ hai trong Vinayavinicchaya.

Table of Contents

Dutiyapārājikakathā

Discourse on the Second Pārājika

Câu Chuyện Pārājika Thứ Hai

Discourse on the Third Pārājika Offense

Settings