Jātakapāḷi-2

10160

Mahāvanavaṇṇanā

The Description of the Great Forest

Miêu tả rừng lớn

10161

2007.

10162

Gacchanto so bhāradvājo, addassa accutaṃ isiṃ;

As he went, that Bhāradvāja saw the ascetic Accuta;

Đi đường, Bà-la-môn Bhāradvāja đã gặp ẩn sĩ Accuta;

10163

Disvāna taṃ bhāradvājo, sammodi isinā saha.

Having seen him, Bhāradvāja exchanged greetings with the ascetic.

Sau khi gặp ngài, Bà-la-môn Bhāradvāja đã trò chuyện với ẩn sĩ.

10164

2008.

10165

‘‘Kacci nu bhoto kusalaṃ, kacci bhoto anāmayaṃ;

“Is all well with you, sir? Are you free from illness, sir?

“Này ngài, có an lành không, này ngài, có bệnh tật gì không?

10166

Kacci uñchena yāpesi, kacci mūlaphalā bahū.

Do you subsist by gleaning? Are there many roots and fruits?

Ngài có sống bằng cách nhặt lượm không, có nhiều củ và quả không?

10167

2009.

10168

‘‘Kacci ḍaṃsā makasā ca, appameva sarīsapā;

Are there few gnats, mosquitoes, and creeping creatures?

Có ít muỗi mòng, và có ít bò sát không?

10169

Vane vāḷamigākiṇṇe, kacci hiṃsā na vijjati’’.

In this forest teeming with wild animals, is there no harm?”

Trong khu rừng đầy thú dữ, có sự quấy nhiễu nào không?”

10170

2010.

10171

‘‘Kusalañceva me brahme, atho brahme anāmayaṃ;

“All is well with me, brahmin, and I am free from illness, brahmin;

“Này Phạm thiên, tôi an lành, này Phạm thiên, tôi không bệnh tật;

10172

Atho uñchena yāpemi, atho mūlaphalā bahū.

And I subsist by gleaning, and there are many roots and fruits.

Tôi sống bằng cách nhặt lượm, và có nhiều củ và quả.

10173

2011.

10174

‘‘Atho ḍaṃsā makasā ca, appameva sarīsapā;

And there are few gnats, mosquitoes, and creeping creatures;

Có ít muỗi mòng, và có ít bò sát;

10175

Vane vāḷamigākiṇṇe, hiṃsā mayhaṃ na vijjati.

In this forest teeming with wild animals, no harm comes to me.

Trong khu rừng đầy thú dữ, tôi không bị quấy nhiễu.

10176

2012.

10177

‘‘Bahūni vassapūgāni, assame vasato mama;

For many years that I have dwelt in the hermitage;

Trong nhiều năm tôi sống ở tịnh xá này,

10178

Nābhijānāmi uppannaṃ, ābādhaṃ amanoramaṃ.

I do not recall any unpleasant ailment having arisen.

Tôi không biết mình đã từng mắc bệnh tật khó chịu nào.

10179

2013.

10180

‘‘Svāgataṃ te mahābrahme, atho te adurāgataṃ;

Welcome, great brahmin, and your arrival is not too far;

Này Đại Phạm thiên, ngài đã đến đúng lúc, ngài đã không đến quá xa;

10181

Anto pavisa bhaddante, pāde pakkhālayassu te.

Enter, good sir, and wash your feet.

Này hiền giả, xin hãy vào trong, và rửa chân của ngài.

10182

2014.

10183

‘‘Tindukāni piyālāni, madhuke kāsumāriyo;

Tinduka fruits, piyāla fruits, madhuka fruits, and kāsumāri fruits;

Trái tinduka, piyāla, madhuka, kāsumārī;

10184

Phalāni khuddakappāni, bhuñja brahme varaṃ varaṃ.

Small fruits, brahmin, eat the choicest ones.

Này Phạm thiên, hãy thưởng thức những trái cây nhỏ ngon nhất.

10185

2015.

10186

‘‘Idampi pānīyaṃ sītaṃ, ābhataṃ girigabbharā;

This cool drinking water, brought from a mountain cave;

Đây cũng là nước mát, được mang về từ hang núi;

10187

Tato piva mahābrahme, sace tvaṃ abhikaṅkhasi’’.

Drink from it, great brahmin, if you desire.”

Này Đại Phạm thiên, nếu ngài muốn, hãy uống từ đó.”

10188

2016.

10189

‘‘Paṭiggahitaṃ yaṃ dinnaṃ, sabbassa agghiyaṃ kataṃ;

“What has been given has been accepted, all has been made an offering;

“Những gì đã cho, tôi đã nhận, tất cả đã được xem là xứng đáng;

10190

Sañjayassa sakaṃ puttaṃ, sivīhi vippavāsitaṃ;

I have come to see Sañjaya’s own son, exiled by the Sivis;

Con trai của Sañjaya, bị người Sibī trục xuất;

10191

Tamahaṃ dassanamāgato, yadi jānāsi saṃsa me’’.

If you know him, tell me.”

Tôi đã đến để gặp người ấy, nếu ngài biết, xin hãy nói cho tôi.”

10192

2017.

10193

‘‘Na bhavaṃ eti puññatthaṃ, sivirājassa dassanaṃ;

“Sir, you have not come for merit, nor to see the Sivi king;

“Ngài không đến vì phước báu, để gặp vị vua Sibī;

10194

Maññe bhavaṃ patthayati, rañño bhariyaṃ patibbataṃ;

I think, sir, you desire the king’s faithful wife;

Tôi nghĩ ngài mong muốn vợ của nhà vua, người vợ trung trinh;

10195

Maññe kaṇhājinaṃ dāsiṃ, jāliṃ dāsañca icchasi.

I think you want Kaṇhājina the slave girl, and Jāli the slave boy.

Tôi nghĩ ngài muốn cô hầu gái Kaṇhājinā, và người nô lệ Jālī.

10196

2018.

10197

‘‘Atha vā tayo mātāputte, araññā netumāgato;

Or perhaps you have come to take the mother and two children from the forest;

Hoặc ngài đến để đưa ba mẹ con từ rừng đi;

10198

Na tassa bhogā vijjanti, dhanaṃ dhaññañca brāhmaṇa’’.

He has no possessions, brahmin, no wealth or grain.”

Này Bà-la-môn, người ấy không có tài sản, không có tiền bạc hay ngũ cốc.”

10199

2019.

10200

‘‘Akuddharūpohaṃ bhoto^* , nāhaṃ yācitumāgato;

“I am not angry, sir, I have not come to beg;

“Này ngài, tôi không giận dữ, tôi không đến để cầu xin;

10201

Sādhu dassanamariyānaṃ, sannivāso sadā sukho.

It is good to see noble ones, association is always pleasant.

Thật tốt lành khi gặp các bậc Thánh, sự chung sống luôn mang lại hạnh phúc.

10202

2020.

10203

‘‘Adiṭṭhapubbo sivirājā, sivīhi vippavāsito;

The Sivi king, exiled by the Sivis, has not been seen before by me;

Vị vua Sibī, bị người Sibī trục xuất, tôi chưa từng thấy trước đây;

10204

Tamahaṃ dassanamāgato, yadi jānāsi saṃsa me’’.

I have come to see him, if you know him, tell me.”

Tôi đến để thấy người ấy, nếu ông biết, hãy nói cho tôi.”

10205

2021.

10206

‘‘Esa selo mahābrahme, pabbato gandhamādano;

“That, great brahmin, is Mount Gandhamādana;

“Hỡi Đại Phạm thiên, đây là núi, là ngọn Gandhamādana;

10207

Yattha vessantaro rājā, saha puttehi sammati.

Where King Vessantara dwells with his sons.

Nơi mà vua Vessantara cùng các con cư ngụ.

10208

2022.

10209

‘‘Dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ, āsadañca masaṃ jaṭaṃ;

Wearing the appearance of a brahmin, with a beard, matted hair, and a growth on the shoulder;

Mang hình tướng Bà-la-môn, râu rậm và tóc bện;

10210

Cammavāsī chamā seti, jātavedaṃ namassati.

Clad in skins, he sleeps on the ground, revering the fire.

Mặc da thú, nằm trên đất, đảnh lễ lửa thiêng.

10211

2023.

2022.

2023.

10212

‘‘Ete nīlā padissanti, nānāphaladharā dumā;

These blue trees appear, bearing various fruits;

Những cây này hiện ra màu xanh, mang nhiều loại quả;

10213

Uggatā abbhakūṭāva nīlā añjanapabbatā.

Rising like cloud-masses, blue like collyrium mountains.

Mọc lên như những đám mây, xanh biếc như núi Anjana.

10214

2024.

10215

‘‘Dhavassakaṇṇā khadirā, sālā phandanamāluvā;

Dhavas, assakaṇṇas, khadiras, salas, phandanas, and māluvās;

Những cây Dhavassakaṇṇa, Khadira, Sāla, Phandana, Māluvā;

10216

Sampavedhanti vātena, sakiṃ pītāva māṇavā.

Tremble in the wind, like young men who have just drunk.

Rung động trong gió, như những chàng trai vừa uống rượu.

10217

2025.

10218

‘‘Upari dumapariyāyesu, saṅgītiyova suyyare;

Above, among the tree branches, sounds like singing are heard;

Trên những cành cây, như có tiếng ca vang vọng;

10219

Najjuhā kokilasaṅghā, sampatanti dumā dumaṃ.

Najjuhas and flocks of cuckoos fly from tree to tree.

Những đàn chim Najjuhā, Kokila bay lượn từ cây này sang cây khác.

10220

2026.

10221

‘‘Avhayanteva gacchantaṃ, sākhāpattasamīritā;

As if calling to the one who goes, stirred by branches and leaves;

Như mời gọi người đi, với tiếng lá cành xào xạc;

10222

Ramayanteva āgantaṃ, modayanti nivāsinaṃ;

They delight those who come, and gladden the inhabitants;

Như làm vui lòng người đến, làm hân hoan người cư ngụ;

10223

Yattha vessantaro rājā, saha puttehi sammati.

Where King Vessantara, together with his children, dwells.

Nơi vua Vessantara cùng các con cư ngụ.

10224

2027.

10225

‘‘Dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ, āsadañca masaṃ jaṭaṃ;

‘‘Bearing the appearance of a brahmin, with a beard and matted hair;

Mang hình tướng Bà-la-môn, râu rậm và tóc bện;

10226

Cammavāsī chamā seti, jātavedaṃ namassati.

Clad in deerskin, he sleeps on the ground, revering the fire.

Mặc da thú, nằm trên đất, đảnh lễ lửa thiêng.

10227

2028.

10228

‘‘Karerimālā vitatā, bhūmibhāge manorame;

‘‘Garlands of Kareri flowers are spread out on the delightful ground;

Những hàng cây Karerī trải dài, trên vùng đất đẹp đẽ;

10229

Saddalāharitā bhūmi, na tatthuddhaṃsate rajo.

The ground is green with fresh grass, no dust is stirred up there.

Đất phủ cỏ xanh tươi, không có bụi bặm bay lên ở đó.

10230

2029.

10231

‘‘Mayūragīvasaṅkāsā, tūlaphassasamūpamā;

‘‘Resembling peacocks’ necks, soft like cotton to the touch;

Tựa như màu cổ công, mềm mại như bông gòn;

10232

Tiṇāni nātivattanti, samantā caturaṅgulā.

The grasses do not grow beyond four fingers all around.

Cỏ không mọc quá cao, bốn ngón tay xung quanh.

10233

2030.

10234

‘‘Ambā jambū kapitthā ca, nīce pakkā cudumbarā;

‘‘Mangoes, rose-apples, wood-apples, and ripe figs hang low;

Những cây xoài (Amba), trâm (Jambū), bưởi (Kapittha), và đa (Udumbara) chín rụng ở thấp;

10235

Paribhogehi rukkhehi, vanaṃ taṃ rativaḍḍhanaṃ.

With trees laden with fruits, that forest increases delight.

Với những cây ăn quả, khu rừng ấy tăng thêm niềm vui.

10236

2031.

10237

‘‘Veḷuriyavaṇṇasannibhaṃ, macchagumbanisevitaṃ;

‘‘Water resembling the color of lapis lazuli, frequented by schools of fish;

Nước trong và thơm, tựa màu ngọc bích, có nhiều đàn cá;

10238

Suciṃ sugandhaṃ salilaṃ, āpo tatthapi sandati.

Pure, fragrant water, flows there too.

Nước chảy ở đó.

10239

2032.

10240

‘‘Tassāvidūre pokkharaṇī, bhūmibhāge manorame;

‘‘Not far from it is a lotus pond, in a delightful spot;

Không xa hồ ấy, trên vùng đất đẹp đẽ;

10241

Padumuppalasañchannā, devānamiva nandane.

Covered with lotuses and water lilies, like the Nandana grove of the devas.

Một hồ sen phủ đầy hoa sen và hoa súng, như Nandana của chư thiên.

10242

2033.

10243

‘‘Tīṇi uppalajātāni, tasmiṃ sarasi brāhmaṇa;

‘‘Three kinds of lotuses, O brahmin, are in that lake;

Hỡi Bà-la-môn, có ba loại hoa súng trong hồ ấy;

10244

Vicittaṃ nīlānekāni, setā lohitakāni ca.

Variegated blue ones, and white and red ones.

Nhiều màu xanh, trắng và đỏ rực rỡ.

10245

2034.

10246

‘‘Khomāva tattha padumā, setasogandhikehi ca;

‘‘There are also lotuses like flax, and white fragrant ones;

Những hoa sen ở đó như vải lanh, cùng với hoa sen trắng thơm;

10247

Kalambakehi sañchanno, mucalindo nāma so saro.

That lake, called Mucalinda, is covered with Kalambaka flowers.

Hồ ấy tên là Mucalinda, phủ đầy hoa Kalambaka.

10248

2035.

10249

‘‘Athettha padumā phullā, apariyantāva dissare;

‘‘And here, countless lotuses are seen in bloom;

Ở đó, những hoa sen nở rộ, dường như vô tận;

10250

Gimhā hemantikā phullā, jaṇṇutagghā upattharā.

Bloomed in summer and winter, knee-deep as a carpet.

Nở vào mùa hè và mùa đông, phủ kín đến đầu gối.

10251

2036.

10252

‘‘Surabhī sampavāyanti, vicittapupphasanthatā;

‘‘Fragrant breezes blow, with variegated flower beds;

Hương thơm lan tỏa, với những thảm hoa rực rỡ;

10253

Bhamarā pupphagandhena, samantā mabhināditā.

Bees, by the scent of flowers, hum all around.

Ong vò vẽ vây quanh, kêu vang bởi hương hoa.

10254

2037.

10255

‘‘Athettha udakantasmiṃ, rukkhā tiṭṭhanti brāhmaṇa;

‘‘And here, at the edge of the water, O brahmin, stand trees;

Hỡi Bà-la-môn, ở đó, bên bờ nước, có những cây;

10256

Kadambā pāṭalī phullā, koviḷārā ca pupphitā.

Kadamba trees, blooming Pāṭalī, and flowering Koviḷāra trees.

Kadamba, Pāṭalī nở hoa, và Koviḷāra cũng nở hoa.

10257

2038.

10258

‘‘Aṅkolā kacchikārā ca, pārijaññā ca pupphitā;

‘‘Aṅkola, Kacchikāra, and Pārijañña trees are in bloom;

Aṅkola, Kacchikāra, và Pārijañña cũng nở hoa;

10259

Vāraṇā vayanā^* rukkhā, mucalindamubhato^* saraṃ.

Vāraṇa, Vayana trees, on both sides of the Mucalinda lake.

Những cây Vāraṇa, Vayana đứng hai bên hồ Mucalinda.

10260

2039.

10261

‘‘Sirīsā setapārisā^* , sādhu vāyanti padmakā;

‘‘Sirīsa, Setapārisa, and Padmaka trees waft sweet scents;

Sirīsa, Setapārisa, Padmaka thơm ngát;

10262

Nigguṇḍī sirīnigguṇḍī^* , asanā cettha pupphitā.

Nigguṇḍī, Sirīnigguṇḍī, and Asana trees are in bloom here.

Nigguṇḍī, Sirīnigguṇḍī, Asana cũng nở hoa ở đây.

10263

2040.

10264

‘‘Paṅgurā^* bahulā selā, sobhañjanā ca pupphitā;

‘‘Paṅgurā, Bahulā, Selā, and Sobhañjana trees are in bloom;

Paṅgura, Bahula, Sela, Sobhañjana cũng nở hoa;

10265

Ketakā kaṇikārā ca, kanaverā ca pupphitā.

Ketaka, Kaṇikāra, and Kanavera trees are in bloom.

Ketaka, Kaṇikāra, và Kanavera cũng nở hoa.

10266

2041.

10267

‘‘Ajjunā ajjukaṇṇā ca, mahānāmā ca pupphitā;

‘‘Arjuna, Ajjukaṇṇa, and Mahānāma trees are in bloom;

Arjuna, Ajjukaṇṇa, và Mahānāma cũng nở hoa;

10268

Supupphitaggā tiṭṭhanti, pajjalanteva kiṃsukā.

Standing with their tops in full bloom, like flaming Kiṃsuka trees.

Đứng với những ngọn hoa rực rỡ, như những cây Kiṃsuka đang cháy.

10269

2042.

10270

‘‘Setapaṇṇī sattapaṇṇā, kadaliyo kusumbharā;

‘‘Setapaṇṇī, Sattapaṇṇā, Kadaliyo, Kusumbharā;

Setapaṇṇī, Sattapaṇṇa, Kadalī, Kusumbhara;

10271

Dhanutakkārī pupphehi, sīsapāvaraṇāni ca.

Dhanutakkārī with flowers, and Sīsapāvaraṇa trees.

Dhanutakkārī với hoa, và Sīsapāvaraṇa.

10272

2043.

10273

‘‘Acchivā sallavā^* rukkhā, sallakiyo ca pupphitā;

‘‘Acchivā, Sallavā trees, and flowering Sallakī trees;

Những cây Acchivā, Sallavā, và Sallakī cũng nở hoa;

10274

Setageru ca tagarā, maṃsikuṭṭhā kulāvarā.

Setageru and Tagara, Maṃsikuṭṭha, Kulāvara.

Setageru, Tagara, Maṃsikuṭṭha, Kulāvara.

10275

2044.

10276

‘‘Daharā rukkhā ca vuddhā ca, akuṭilā cettha pupphitā;

‘‘Young and old trees, straight and flowering here;

Những cây non và cây già, không cong queo, cũng nở hoa ở đây;

10277

Assamaṃ ubhato ṭhanti, agyāgāraṃ samantato.

Stand on both sides of the hermitage, all around the fire-house.

Đứng hai bên am thất, và xung quanh nhà lửa.

10278

2045.

10279

‘‘Athettha udakantasmiṃ, bahujāto phaṇijjako;

‘‘And here, at the edge of the water, much phaṇijjaka grows;

Ở đó, bên bờ nước, có nhiều cây Phaṇijjaka;

10280

Muggatiyo karatiyo, sevālasīsakā bahū.

Muggatiyo, Karatiyo, and many Sīsakā algae.

Muggati, Karati, và nhiều loại rong rêu.

10281

2046.

10282

‘‘Uddāpavattaṃ^* ulluḷitaṃ, makkhikā hiṅgujālikā;

‘‘Uddāpavattaṃ, Ulluḷitaṃ, Makkhikā, Hiṅgujālikā;

Uddāpavatta, Ulluḷita, Makkhikā, Hiṅgujālikā;

10283

Dāsimakañjako^* cettha, bahū nīcekaḷambakā.

Dāsimakañjaka, and many low Kaḷambaka plants are here.

Dāsimakañjaka ở đây, và nhiều loại Kaḷambaka thấp.

10284

2047.

10285

‘‘Elamphurakasañchannā^* , rukkhā tiṭṭhanti brāhmaṇa;

‘‘Elamphuraka-covered trees stand, O brahmin;

Hỡi Bà-la-môn, những cây Elamphuraka phủ kín đứng ở đó;

10286

Sattāhaṃ dhāriyamānānaṃ, gandho tesaṃ na chijjati.

Their fragrance does not diminish for seven days when held.

Hương thơm của chúng không phai nhạt, ngay cả khi giữ trong bảy ngày.

10287

2048.

10288

‘‘Ubhato saraṃ mucalindaṃ, pupphā tiṭṭhanti sobhanā;

‘‘On both sides of the Mucalinda lake, beautiful flowers stand;

Hai bên hồ Mucalinda, những bông hoa đẹp đẽ đứng đó;

10289

Indīvarehi sañchannaṃ, vanaṃ taṃ upasobhati.

That forest, covered with Indīvara lotuses, shines beautifully.

Khu rừng ấy được tô điểm, phủ đầy hoa Indīvara.

10290

2049.

10291

‘‘Aḍḍhamāsaṃ dhāriyamānānaṃ, gandho tesaṃ na chijjati;

‘‘Their fragrance does not diminish for half a month when held;

Hương thơm của chúng không phai nhạt, ngay cả khi giữ trong nửa tháng;

10292

Nīlapupphī setavārī, pupphitā girikaṇṇikā;

Blue-flowered, white-watered, flowering Girikaṇṇikā;

Nīlapupphī, Setavārī, Girikaṇṇikā nở hoa;

10293

Kalerukkhehi^* sañchannaṃ, vanaṃ taṃ tulasīhi ca.

That forest is covered with Kalerukkha trees and Tulasī plants.

Khu rừng ấy phủ đầy cây Kalerukkha và Tulasī.

10294

2050.

10295

‘‘Sammaddateva gandhena, pupphasākhāhi taṃ vanaṃ;

‘‘That forest is filled with fragrance from flower branches;

Khu rừng ấy tràn ngập hương thơm, với những cành hoa;

10296

Bhamarā pupphagandhena, samantā mabhināditā.

Bees, by the scent of flowers, hum all around.

Ong vò vẽ vây quanh, kêu vang bởi hương hoa.

10297

2051.

10298

‘‘Tīṇi kakkārujātāni, tasmiṃ sarasi brāhmaṇa;

‘‘Three kinds of Kakkāru, O brahmin, are in that lake;

Hỡi Bà-la-môn, có ba loại Kakkāru trong hồ ấy;

10299

Kumbhamattāni cekāni, murajamattāni tā ubho.

Some are the size of pots, and both are the size of drums.

Một loại to bằng chum, hai loại kia to bằng trống Muraja.

10300

2052.

10301

‘‘Athettha sāsapo bahuko, nādiyo^* haritāyuto;

‘‘And here, there is much mustard, with green reeds;

Ở đó có nhiều cây cải (Sāsapa), nhiều cây Nādī xanh tươi;

10302

Asī tālāva tiṭṭhanti, chejjā indīvarā bahū.

Eighty stand like palm trees; many blue water lilies are cut down.

Nhiều Indīvara có thể cắt được, đứng như những cây cọ (Tāla).

10303

2053.

10304

‘‘Apphoṭā suriyavallī ca, kāḷīyā^* madhugandhiyā;

“Apphoṭā and suriyavallī, Kāḷīyā and madhugandhiyā;

Apphoṭā, Suriyavallī, Kāḷīyā thơm mùi mật;

10305

Asokā mudayantī ca, vallibho khuddapupphiyo.

Asokā and Mudayantī, Vallibho with small flowers.

Asoka, Mudayantī, Vallibha, Khuddapupphiya.

10306

2054.

10307

‘‘Koraṇḍakā anojā ca, pupphitā nāgamallikā^* ;

“Koraṇḍakā and Anojā, flowered Nāgamallikā;

Koraṇḍaka, Anojā, Nāgamallikā nở hoa;

10308

Rukkhamāruyha tiṭṭhanti, phullā kiṃsukavalliyo.

Having climbed the trees, the blooming Kiṃsukavallī creepers stand.

Những cây Kiṃsukavallī nở hoa, leo bám trên cây.

10309

2055.

10310

‘‘Kaṭeruhā ca vāsantī, yūthikā madhugandhiyā;

“Kaṭeruhā and Vāsantī, Yūthikā and madhugandhiyā;

Kaṭeruhā, Vāsantī, Yūthikā thơm mùi mật;

10311

Niliyā sumanā bhaṇḍī, sobhati padumuttaro.

Niliyā, Sumanā, Bhaṇḍī—Padumuttara shines forth.

Niliyā, Sumanā, Bhaṇḍī, Padumuttara tỏa sáng.

10312

2056.

10313

‘‘Pāṭalī samuddakappāsī, kaṇikārā ca pupphitā;

“Pāṭalī, Samuddakappāsī, and flowered Kaṇikārā;

Pāṭalī, Samuddakappāsī, Kaṇikāra cũng nở hoa;

10314

Hemajālāva dissanti, ruciraggi sikhūpamā.

Appear like golden nets, like beautiful flames of fire.

Hiện ra như những lưới vàng, như ngọn lửa rực rỡ.

10315

2057.

10316

‘‘Yāni tāni ca pupphāni, thalajānudakāni ca;

“And all those flowers, both land-born and water-born;

Tất cả những loài hoa, cả trên cạn lẫn dưới nước;

10317

Sabbāni tattha dissanti, evaṃ rammo mahodadhi.

All are seen there; so delightful is the great ocean.

Đều hiện hữu ở đó, đại dương ấy thật đẹp như vậy.

10318

2058.

10319

‘‘Athassā pokkharaṇiyā, bahukā vārigocarā;

“And in that pond, many aquatic creatures;

Ở hồ ấy, có nhiều loài thủy sinh;

10320

Rohitā naḷapī^* siṅgū, kumbhilā makarā susū.

Rohitā, Naḷapī, Siṅgū, Kumbhilā, Makarā, Susū.

Rohita, Naḷapī, Siṅgū, Kumbhila, Makara, Susū.

10321

2059.

10322

‘‘Madhu ca madhulaṭṭhi ca, tālisā ca piyaṅgukā;

“Madhu and Madhulaṭṭhi, Tālisā and Piyaṅgukā;

Madhu và Madhulaṭṭhi, Tālisā và Piyaṅguka;

10323

Kuṭandajā bhaddamuttā^* , setapupphā ca lolupā.

Kuṭandajā, Bhaddamuttā, and Setapupphā, Lolupā.

Kuṭandajā, Bhaddamuttā, và Setapupphā, Lolupā.

10324

2060.

10325

‘‘Surabhī ca rukkhā tagarā, bahukā tuṅgavaṇṭakā^* ;

“Fragrant trees, Tagarā, many Tuṅgavaṇṭakā;

Những cây Surabhī và Tagara, nhiều loại Tuṅgavaṇṭaka;

10326

Padmakā naradā kuṭṭhā, jhāmakā ca hareṇukā.

Padmakā, Naradā, Kuṭṭhā, Jhāmakā and Hareṇukā.

Padmaka, Narada, Kuṭṭha, Jhāmaka và Hareṇuka.

10327

2061.

10328

‘‘Haliddakā gandhasilā, hiriverā ca guggulā;

“Haliddakā, Gandhasilā, Hiriverā and Guggulā;

Haliddaka, Gandhasilā, Hirivera và Guggula;

10329

Vibhedikā corakā kuṭṭhā, kappurā ca kaliṅgukā.

Vibhedikā, Corakā, Kuṭṭhā, Kappurā and Kaliṅgukā.

Vibhedikā, Coraka, Kuṭṭha, Kappura và Kaliṅguka.

10330

2062.

10331

‘‘Athettha sīhabyagghā ca, purisālū ca hatthiyo;

“And there are lions and tigers, man-eaters and elephants;

Ở đó có sư tử, hổ, và voi có hình người;

10332

Eṇeyyā pasadā ceva, rohiccā sarabhā migā.

Eṇeyyā, Pasadā, Rohiccā, Sarabhā deer.

Eṇeyya, Pasada, Rohicca, Sarabha là các loài hươu.

10333

2063.

10334

‘‘Koṭṭhasuṇā suṇopi ca, tuliyā naḷasannibhā;

“Koṭṭhasuṇā and Suṇopi, Tuliyā like reeds;

Koṭṭhasuṇa và Suṇa, Tuliya giống như sậy;

10335

Cāmarī calanī laṅghī, jhāpitā makkaṭā picu.

Cāmarī, Calanī, Laṅghī, Jhāpitā, Makkaṭā, Picu.

Cāmarī, Calanī, Laṅghī, Jhāpitā, Makkaṭa, Picu.

10336

2064.

10337

‘‘Kakkaṭā kaṭamāyā ca, ikkā goṇasirā bahū;

“Kakkaṭā and Kaṭamāyā, many Ikkā and Goṇasirā;

Cua (Kakkaṭa), Katamāyā, nhiều Ikkā, Goṇasira;

10338

Khaggā varāhā nakulā, kāḷakettha bahūtaso.

Rhinoceroses, wild boars, mongooses, and many black ones are there.

Tê giác (Khagga), lợn rừng (Varāha), chồn (Nakula), và nhiều Kāḷaka ở đây.

10339

2065.

10340

‘‘Mahiṃsā soṇasiṅgālā, pampakā ca samantato;

“Buffaloes, Soṇasiṅgālā, and Pampakā all around;

Trâu (Mahiṃsa), chó (Soṇa), chó rừng (Siṅgāla), Pampakā khắp nơi;

10341

Ākucchā pacalākā ca, citrakā cāpi dīpiyo.

Ākucchā, Pacalākā, and Citrakā, also leopards.

Ākucchā, Pacalākā, Citraka, và Dīpi.

10342

2066.

10343

‘‘Pelakā ca vighāsādā, sīhā gogaṇisādakā;

“Pelakā and Vighāsādā, lions, Gogaṇisādakā;

Pelaka, Vighāsāda, sư tử (Sīha), Gogaṇisādaka;

10344

Aṭṭhapādā ca morā ca, bhassarā ca kukutthakā.

Aṭṭhapādā and peacocks, Bhassarā and Kukutthakā.

Aṭṭhapāda, công (Mora), Bhassara và Kukutthaka.

10345

2067.

10346

‘‘Caṅkorā kukkuṭā nāgā, aññamaññaṃ pakūjino;

“Caṅkorā, cocks, Nāgā, calling to one another;

Caṅkora, gà (Kukkuṭa), Nāga, hót líu lo với nhau;

10347

Bakā balākā najjuhā, dindibhā kuñjavājitā^* .

Cranes, herons, Najjuhā, Dindibhā, Kuñjavājitā.

Cò (Baka), Balākā, Najjuhā, Dindibha, Kuñjavājita.

10348

2068.

10349

‘‘Byagghinasā lohapiṭṭhā, pammakā^* jīvajīvakā;

“Byagghinasā, Lohapiṭṭhā, Pammakā, Jīvajīvakā;

Byagghinasā, Lohapiṭṭha, Pammaka, Jīvajīvaka;

10350

Kapiñjarā tittirāyo, kulā ca paṭikutthakā.

Partridges, pheasants, Kulā, and Paṭikutthakā.

Kapiñjara, Tittirā, Kula và Paṭikutthaka.

10351

2069.

10352

‘‘Mandālakā celakeṭu, bhaṇḍutittiranāmakā;

“Mandālakā, Celakeṭu, named Bhaṇḍutittira;

Mandālaka, Celakeṭu, Bhaṇḍutittiranāmaka;

10353

Celāvakā piṅgalāyo^* , goṭakā aṅgahetukā.

Celāvakā, Piṅgalāyo, Goṭakā, Aṅgahetukā.

Celāvaka, Piṅgalā, Goṭaka, Aṅgahetuka.

10354

2070.

10355

‘‘Karaviyā ca saggā ca, uhuṅkārā ca kukkuhā;

“Karaviyā and Saggā, Uhuṅkārā and Kukkuhā;

Karaviya và Sagga, Uhuṅkāra và Kukkuhā;

10356

Nānādijagaṇākiṇṇaṃ, nānāsaranikūjitaṃ.

Filled with various bird flocks, resounding with various calls.

Đầy những đàn chim muông đủ loại, hót vang nhiều âm thanh.

10357

2071.

10358

‘‘Athettha sakuṇā santi, nīlakā^* mañjubhāṇikā;

“And there are birds, Nīlakā, with sweet voices;

Ở đó có những loài chim, Nīlaka hót hay;

10359

Modanti saha bhariyāhi, aññamaññaṃ pakūjino.

They rejoice with their mates, calling to one another.

Chúng vui vẻ cùng vợ, hót líu lo với nhau.

10360

2072.

10361

‘‘Athettha sakuṇā santi, dijā mañjussarā sitā;

“And there are birds, Dijā, with sweet, clear voices;

Ở đó có những loài chim, dijā có giọng hót ngọt ngào;

10362

Setacchikuṭā bhadrakkhā, aṇḍajā citrapekhuṇā.

Setacchikuṭā, Bhadrakkhā, egg-born, with colorful feathers.

Setacchikuṭa, Bhadrakkha, Aṇḍaja với bộ lông sặc sỡ.

10363

2073.

10364

‘‘Athettha sakuṇā santi, dijā mañjussarā sitā;

“And there are birds, Dijā, with sweet, clear voices;

Ở đó có những loài chim, dijā có giọng hót ngọt ngào;

10365

Sikhaṇḍī nīlagīvāhi, aññamaññaṃ pakūjino.

Peacocks with blue necks, calling to one another.

Sikhaṇḍī với cổ xanh, hót líu lo với nhau.

10366

2074.

10367

‘‘Kukutthakā kuḷīrakā, koṭṭhā pokkharasātakā;

“Kukutthakā, Kuḷīrakā, Koṭṭhā, Pokkharasātakā;

Kukutthaka, Kuḷīraka, Koṭṭha, Pokkharasātaka;

10368

Kālāmeyyā baliyakkhā, kadambā suvasāḷikā.

Kālāmeyyā, Baliyakkhā, Kadambā, Suvasāḷikā.

Kālāmeyya, Baliyakka, Kadamba, Suvasāḷika.

10369

2075.

10370

‘‘Haliddā lohitā setā, athettha nalakā bahū;

“Yellow, red, white, and many Nalaka are there;

Haliddā, Lohitā, Setā, và nhiều Nalaka ở đây;

10371

Vāraṇā bhiṅgarājā ca, kadambā suvakokilā.

Vāraṇā, Bhiṅgarājā, Kadambā, Suvakokilā.

Những con vāraṇa, bhiṅgarāja, kadamba, và chim cu gáy.

10372

2076.

10373

‘‘Ukkusā kurarā haṃsā, āṭā parivadentikā;

“Ospreys, Kurarā, swans, Āṭā, Parivadentikā;

Những con ukkusa, kurara, haṃsa, āṭā, parivadentikā;

10374

Pākahaṃsā atibalā, najjuhā jīvajīvakā.

Pākahaṃsā, Atibalā, Najjuhā, Jīvajīvakā.

Những con pākahaṃsa rất mạnh mẽ, najjuhā, jīvajīvaka.

10375

2077.

10376

‘‘Pārevatā ravihaṃsā, cakkavākā nadīcarā;

“Doves, Ravihaṃsā, Cakkavākā, river-dwellers;

Những con bồ câu, thiên nga mặt trời, vịt trời, chim sông;

10377

Vāraṇābhirudā rammā, ubho kālūpakūjino.

Vāraṇābhirudā, delightful, both calling at the right time.

Những con vāraṇa hân hoan, đáng yêu, cả hai đều hót vào những thời điểm thích hợp.

10378

2078.

10379

‘‘Athettha sakuṇā santi, nānāvaṇṇā bahū dijā;

“And there are birds, many Dijā of various colors;

Ở đây có những loài chim, nhiều loài chim với màu sắc khác nhau;

10380

Modanti saha bhariyāhi, aññamaññaṃ pakūjino.

They rejoice with their mates, calling to one another.

Chúng vui vẻ cùng với bạn đời, hót líu lo cho nhau nghe.

10381

2079.

10382

‘‘Athettha sakuṇā santi, nānāvaṇṇā bahū dijā;

“And there are birds, many Dijā of various colors;

Ở đây có những loài chim, nhiều loài chim với màu sắc khác nhau;

10383

Sabbe mañjū nikūjanti, mucalindamubhatosaraṃ.

All sing sweetly, on both sides of Mucalinda.

Tất cả đều hót líu lo ngọt ngào, quanh hồ Mucalinda.

10384

2080.

10385

‘‘Athettha sakuṇā santi, karaviyā nāma te dijā^* ;

“And there are birds, those Dijā named Karaviyā;

Ở đây có những loài chim, những loài chim tên là karavī;

10386

Modanti saha bhariyāhi, aññamaññaṃ pakūjino.

They rejoice with their mates, calling to one another.

Chúng vui vẻ cùng với bạn đời, hót líu lo cho nhau nghe.

10387

2081.

10388

‘‘Athettha sakuṇā santi, karaviyā nāma te dijā;

‘‘And there are birds, those birds are named Karavika;

Ở đây có những loài chim, những loài chim tên là karavī;

10389

Sabbe mañjū nikūjanti, mucalindamubhatosaraṃ.

All sing sweetly, around the Mucalinda lake.

Tất cả đều hót líu lo ngọt ngào, quanh hồ Mucalinda.

10390

2082.

10391

‘‘Eṇeyyapasadākiṇṇaṃ, nāgasaṃsevitaṃ vanaṃ;

‘‘A forest crowded with deer and antelopes, frequented by elephants;

Khu rừng đầy hươu nai eṇeyya, được voi lui tới;

10392

Nānālatāhi sañchannaṃ, kadalīmigasevitaṃ.

Covered with various creepers, frequented by plantain-eating deer.

Được bao phủ bởi nhiều loại dây leo, được nai kadalī lui tới.

10393

2083.

10394

‘‘Athettha sāsapo bahuko^* , nīvāro varako bahu;

‘‘And there is much mustard, much wild rice and millet;

Ở đây có rất nhiều sāsapa, rất nhiều nīvāra và varaka;

10395

Sāli akaṭṭhapāko ca, ucchu tattha anappako.

And rice that ripens without cultivation, and sugar cane there is not a little.

Lúa akaṭṭhapāka và mía ở đó cũng không ít.

10396

2084.

10397

‘‘Ayaṃ ekapadī eti, ujuṃ gacchati assamaṃ;

‘‘This is a single path that goes straight to the hermitage;

Con đường mòn này dẫn thẳng đến tịnh xá;

10398

Khudaṃ^* pipāsaṃ aratiṃ, tattha patto na vindati;

One who arrives there finds no hunger, thirst, or discontent;

Người đến đó không cảm thấy đói, khát hay buồn chán;

10399

Yattha vessantaro rājā, saha puttehi sammati.

Where King Vessantara dwells with his children.

Nơi vua Vessantara cùng các con đang sống yên bình.

10400

2085.

10401

‘‘Dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ, āsadañca masaṃ jaṭaṃ;

‘‘Wearing the guise of a brahmin, with a beard and matted hair;

Mang hình dáng Bà-la-môn, với gậy, da thú và tóc bện;

10402

Cammavāsī chamā seti, jātavedaṃ namassati’’.

Clad in a skin, he sleeps on the ground, revering the fire.’’

Mặc áo da, ngủ trên đất, người ấy đang cúng dường lửa.”

10403

2086.

10404

Idaṃ sutvā brahmabandhu, isiṃ katvā padakkhiṇaṃ;

Having heard this, the brahmin, a kinsman of Brahmā, circumambulated the ascetic;

Nghe vậy, người bà con của Phạm thiên, sau khi đi nhiễu quanh vị đạo sĩ;

10405

Udaggacitto pakkāmi, yattha vessantaro ahu’’.

With a joyful heart, he departed to where Vessantara was.’’

Với tâm hoan hỷ, đã ra đi đến nơi Vessantara đang ở.”

10406

Mahāvanavaṇṇanā.

Description of the Great Forest.

Mô tả Đại Lâm.

Table of Contents

Mahāvanavaṇṇanā

The Description of the Great Forest

Miêu tả rừng lớn

Settings