Sampajānamusāvādeti ettha musāti abhūtaṃ atacchaṃ vatthu, vādoti tassa bhūtato tacchato viññāpanaṃ, sampajānassa musāvādo sampajānamusāvādo, tasmiṃ sampajānamusāvādeti attho.
In the term sampajānamusāvāde, musā means a matter that is not existing or untrue; vādo means making it known as existing or true. Sampajānamusāvādo is the false speech of one who knows well. The meaning is: in that false speech with full awareness.
Trong sampajānamusāvāde (cố ý nói dối), musā là sự việc không có thật, không đúng; vādo là việc khiến người khác biết điều đó là có thật, là đúng. Sampajānamusāvādo là lời nói dối của người có ý thức rõ ràng. Tasmiṃ sampajānamusāvāde có nghĩa là trong trường hợp cố ý nói dối như vậy.
Tenāha ‘‘pubbe’’tiādi.
Therefore, it says "pubbe" and so on.
Vì vậy, (văn bản) nói pubbe và những điều tương tự.
So ca pana musāvādo pubbabhāgakkhaṇe, taṅkhaṇe ca vijānantassa hoti ‘‘pubbevassa hoti ‘musā bhaṇissa’nti, bhaṇantassa hoti ‘musā bhaṇāmī’’’ti (pāci. 4) vuttattāti āha ‘‘pubbepi jānitvā vacanakkhaṇepi jānantassā’’ti.
And that false speech occurs to one who knows at the moment preceding it and at the moment of speaking it. This is because it is stated: "Before, it occurs to him: 'I shall speak falsely'; while speaking, it occurs to him: 'I am speaking falsely'" Therefore, it says "knowing beforehand and knowing at the moment of speaking".
Lời nói dối đó xảy ra khi người nói biết rõ trong khoảnh khắc trước khi nói và trong khoảnh khắc đang nói, vì đã được nói rằng: “Trước khi nói, người ấy nghĩ: ‘Ta sẽ nói dối’; khi đang nói, người ấy nghĩ: ‘Ta đang nói dối’.” Vì vậy, (văn bản) nói pubbepi jānitvā vacanakkhaṇepi jānantassā (biết rõ cả trước khi nói và trong khoảnh khắc đang nói).
Etañhi dvayaṃ aṅgabhūtaṃ, itaraṃ pana hotu vā, mā vā, akāraṇametaṃ.
Indeed, these two are constituent factors; the other, however, whether it exists or not, is irrelevant.
Thật vậy, hai yếu tố này là những điều kiện cần thiết (để cấu thành tội), còn việc biết rõ sau đó thì không quan trọng, dù có hay không.
Nanu cetaṃ bhaṇanameva ñāyatīti āha ‘‘bhaṇanañca nāmā’’tiādi.
Is it not known that this is merely speaking? Therefore, it says "and speaking" and so on.
Chẳng phải chỉ có lời nói mới được biết sao? Vì vậy, (văn bản) nói bhaṇanañca nāmā và những điều tương tự.
Abhūtassāti atacchassa.
Abhūtassa means untrue.
Abhūtassā nghĩa là không đúng sự thật.
Hatthakaṃ sakyaputtanti ettha hatthakoti tassa therassa nāmaṃ.
In the phrase Hatthakaṃ Sakyaputtaṃ, Hatthako is the name of that elder.
Trong Hatthakaṃ Sakyaputtaṃ (Hatthaka Sakyaputta), Hatthako là tên của vị trưởng lão đó.
Sakyānaṃ puttoti sakyaputto.
He is called Sakyaputta because he is a son of the Sakyas.
Là con trai của dòng Sakya nên gọi là Sakyaputto.
Buddhakāle kira sakyakulato asīti purisasahassāni pabbajiṃsu, tesaṃ so aññataro.
It is said that during the time of the Buddha, eighty thousand men from the Sakya clan went forth into homelessness, and he was one of them.
Nghe nói, vào thời Đức Phật, có tám mươi ngàn người đàn ông từ dòng Sakya đã xuất gia, và vị ấy là một trong số đó.
Avajānitvā paṭijānanādivatthusminti ettha avajānitvā paṭijānanaṃ nāma titthiyehi saddhiṃ kathento attano vāde kañci dosaṃ sallakkhento ‘‘nāyaṃ mama vādo’’ti avajānitvā puna kathento kathento niddosataṃ sallakkhetvā ‘‘mameva ayaṃ vādo’’ti paṭijānāti.
In the phrase avajānitvā paṭijānanādivatthusmiṃ, avajānitvā paṭijānanaṃ means that when one is conversing with sectarians, if one notices some fault in one's own doctrine, one rejects it, saying, "This is not my doctrine." Then, as one continues to speak, one notices its blamelessness and asserts, "This doctrine is indeed mine."
Trong avajānitvā paṭijānanādivatthusmiṃ (trong trường hợp từ chối rồi thừa nhận và những điều tương tự), avajānitvā paṭijānanaṃ nghĩa là khi nói chuyện với các ngoại đạo, một người nhận thấy có lỗi trong lời nói của mình, liền từ chối: “Đây không phải lời nói của tôi.” Sau đó, khi tiếp tục nói, người ấy nhận thấy không có lỗi và thừa nhận: “Đây chính là lời nói của tôi.”
Ādisaddena paṭijānitvā avajānanaṃ, aññenaññaṃ paṭicaraṇaṃ, sampajānamusābhāsanaṃ, saṅketaṃ katvā visaṃvādakaraṇañca saṅgaṇhāti.
The word ādi (etc.) includes asserting after rejecting, acting deceitfully, speaking a deliberate falsehood, and deceiving after making an agreement.
Từ ādi (vân vân) bao gồm việc thừa nhận rồi từ chối, việc thay đổi chủ đề, việc cố ý nói dối, và việc lừa dối sau khi đã hẹn ước.
Idāni āpattibhedadassanatthaṃ ‘‘uttarimanussadhammārocanattha’’ntiādi vuttaṃ.
Now, in order to show the different kinds of offenses, the phrase "uttarimanussadhammārocanattha" and so on was stated.
Giờ đây, để chỉ ra sự khác biệt của các loại lỗi, (văn bản) nói uttarimanussadhammārocanattha (vì mục đích tuyên bố pháp thượng nhân) và những điều tương tự.
Anupadhāretvā sahasā bhaṇantassāti avīmaṃsitvā vegena diṭṭhampi ‘‘adiṭṭhaṃ me’’tiādinā bhaṇantassa.
Anupadhāretvā sahasā bhaṇantassa means for one who speaks hastily without reflection, saying, for example, "I have not seen" what has actually been seen.
Anupadhāretvā sahasā bhaṇantassā (người nói vội vàng mà không suy xét) nghĩa là người nói mà không suy xét, nhanh chóng nói điều mình đã thấy là “Tôi chưa thấy” và những điều tương tự.
‘‘Aññaṃ bhaṇissāmī’’ti aññaṃ bhaṇantassāti yo mandattā momūhattā pakkhalanto ‘‘cīvara’’nti vattabbe ‘‘cīra’’ntiādīni bhaṇati, ayaṃ ‘‘aññaṃ bhaṇissāmī’’ti aññaṃ bhaṇati nāma.
Aññaṃ bhaṇissāmīti aññaṃ bhaṇantassa means that if one, due to dullness or great delusion, makes a slip of the tongue and says "cīra" instead of "cīvara", this is called "intending to say one thing but saying another".
Aññaṃ bhaṇissāmīti aññaṃ bhaṇantassā (người nói điều khác với ý định nói điều khác) là người do ngu dốt, mê muội mà lỡ lời, đáng lẽ nói cīvaraṃ (y phục) lại nói cīraṃ (vải rách) và những điều tương tự. Người này được gọi là nói điều khác với ý định nói điều khác.
Yo pana sāmaṇerena ‘‘api, bhante, mayhaṃ upajjhāyaṃ passitthā’’ti vutto keḷiṃ kurumāno ‘‘tava upajjhāyo dārusakaṭaṃ yojetvā gato bhavissatī’’ti vā siṅgālasaddaṃ sutvā ‘‘kassāyaṃ saddo’’ti vutto ‘‘mātuyā te yānena gacchantiyā kaddame laggacakkaṃ uddharantānaṃ ayaṃ saddo’’ti vā evaṃ neva davā, na ravā aññaṃ bhaṇati, so āpattiṃ āpajjatiyeva.
However, if a monk, when asked by a novice, "Venerable sir, did you see my preceptor?", playfully says, "Your preceptor must have harnessed a wooden cart and gone," or upon hearing the sound of a jackal, when asked, "Whose sound is this?", says, "This is the sound of those who are pulling out the wheel stuck in the mud while your mother was going by cart," thus speaking something else, neither quickly nor mistakenly, he incurs an offense.
Tuy nhiên, nếu một tỳ khưu được một sa-di hỏi: “Bạch Đại đức, Đại đức có thấy thầy tế độ của con không?”, và vị tỳ khưu đó, muốn đùa giỡn, nói: “Thầy tế độ của con chắc đã buộc xe gỗ mà đi rồi.” Hoặc, khi nghe tiếng chó rừng và được hỏi: “Tiếng gì vậy?”, vị ấy nói: “Đây là tiếng của những người đang kéo bánh xe bị mắc kẹt trong bùn khi mẹ con đang đi xe.” Nếu vị ấy nói những điều khác như vậy mà không phải do vội vàng hay lỡ lời, thì vị ấy phạm tội.
Aññā pūraṇakathā nāma hoti – eko gāme thokaṃ telaṃ labhitvā vihāraṃ āgato sāmaṇeraṃ bhaṇati ‘‘tvaṃ ajja kuhiṃ gato, gāmo ekatelo ahosī’’ti vā, pacchikāya ṭhapitaṃ pūvakhaṇḍaṃ labhitvā ‘‘ajja gāme pacchikāhi pūve cāresu’’nti vā, ayaṃ musāvādova hoti.
There is also a type of speech called "embellishing talk." For example, a monk who has obtained a little oil in a village returns to the monastery and says to a novice, "Where did you go today? The whole village was full of oil!" Or, having obtained a piece of cake placed in a basket, he says, "Today, they served cakes in baskets in the village!" This is indeed false speech.
Có một loại lời nói bổ sung (pūraṇakathā) khác: một tỳ khưu nhận được một ít dầu trong làng và trở về tịnh xá, nói với sa-di: “Hôm nay con đi đâu vậy, cả làng chỉ có một loại dầu thôi sao?” Hoặc, nhận được một miếng bánh đặt trong giỏ, nói: “Hôm nay cả làng đã làm bánh bằng giỏ rồi.” Đây là lời nói dối.
Visaṃvādanapurekkhāratāti visaṃ vādenti etenāti visaṃvādanaṃ, vañcanādhippāyavasappavattaṃ cittaṃ, tassa purekkhāratā visaṃvādanapurekkhāratā, visaṃvādanacittassa purato karaṇanti attho.
Visaṃvādanapurekkhāratā: That by which one deceives is visaṃvādanaṃ, meaning a mind that acts with the intention of cheating. Visaṃvādanapurekkhāratā is the act of putting that deception first, meaning making the intention to deceive foremost.
Visaṃvādanapurekkhāratā (việc đặt ý định lừa dối lên hàng đầu): Visaṃvādanaṃ là điều mà nhờ đó người ta lừa dối, tức là tâm ý muốn lừa gạt. Visaṃvādanapurekkhāratā là việc đặt tâm ý lừa dối lên hàng đầu. Điều này có nghĩa là đặt tâm lừa dối ở phía trước.
Omasavādeti khuṃsanagarahaṇavacane.
Omasavāde means speech of contempt or censure.
Omasavāde (lời nói khinh miệt) là lời nói sỉ nhục, chê bai.
Yasmā pana taṃ neva kaṇṇasukhaṃ, na hadayasukhaṃ, tasmā tena kaṇṇañceva hadayañca vijjhatīti āha ‘‘ovijjhanavacane’’ti, jātiādīhi ghaṭetvā vacaneti vuttaṃ hoti.
Since such speech is neither pleasant to the ear nor pleasant to the heart, it pierces both the ear and the heart. Therefore, it says "ovijjhanavacane", meaning speech that is connected with birth and so on.
Vì lời nói đó không dễ nghe, không dễ chịu, nên nó đâm xuyên cả tai và tim. Vì vậy, (văn bản) nói ovijjhanavacane (lời nói đâm xuyên), có nghĩa là lời nói được kết hợp với chủng tộc và những điều tương tự.
Tenāha ‘‘jātināmā’’tiādi.
Therefore, it says "jātināmā" and so on.
Vì vậy, (văn bản) nói jātināmā và những điều tương tự.
Tattha jāti nāma brāhmaṇādi ukkaṭṭhā ceva caṇḍālādi hīnā ca jāti.
Among these, jāti (birth) refers to both high births like Brahmins and low births like Caṇḍālas.
Trong đó, jāti (chủng tộc) là chủng tộc cao quý như Bà-la-môn và những điều tương tự, và chủng tộc thấp kém như Caṇḍāla và những điều tương tự.
Nāmaṃ nāma avakaṇṇakādi hīnañceva buddharakkhitādi ukkaṭṭhañca nāmaṃ.
Nāmaṃ (name) refers to both low names like Avakaṇṇaka and high names like Buddharakkhita.
Nāmaṃ (tên) là tên thấp kém như Avakaṇṇaka và những điều tương tự, và tên cao quý như Buddharakkhita và những điều tương tự.
Gottaṃ nāma kosiyādi hīnañceva gotamādi ukkaṭṭhañca gottaṃ.
Gottaṃ (clan) refers to both low clans like Kosiya and high clans like Gotama.
Gottaṃ (dòng họ) là dòng họ thấp kém như Kosiya và những điều tương tự, và dòng họ cao quý như Gotama và những điều tương tự.
Kammaṃ nāma pupphachaḍḍakādi hīnañceva kasivaṇijjādi ukkaṭṭhañca kammaṃ.
Kammaṃ (occupation) refers to both low occupations like flower-sweeper and high occupations like farming and trade.
Kammaṃ (nghề nghiệp) là nghề nghiệp thấp kém như người dọn rác hoa và những điều tương tự, và nghề nghiệp cao quý như nông nghiệp, thương mại và những điều tương tự.
Sippaṃ nāma naḷakārādi hīnañceva muddāgaṇanādi ukkaṭṭhañca sippaṃ.
Sippaṃ (craft) refers to both low crafts like reed-worker and high crafts like counting and calculating.
Sippaṃ (nghề thủ công) là nghề thủ công thấp kém như làm đồ tre và những điều tương tự, và nghề thủ công cao quý như tính toán, ghi chép và những điều tương tự.
Ābādho nāma sabbopi rogo hīnoyeva.
Illness means that all diseases are inferior.
Ābādho (bệnh tật) là tất cả các bệnh đều thấp kém.
Atha vā madhumeho ukkaṭṭho, seso hīnoti veditabbo.
Or, diabetes is superior, and the rest are to be understood as inferior.
Hoặc, bệnh tiểu đường là cao quý, còn lại là thấp kém.
Liṅgaṃ nāma atidīghādi hīnañceva nātidīghādi ukkaṭṭhañca liṅgaṃ.
Characteristic means a characteristic that is inferior, such as being excessively tall, and one that is superior, such as not being excessively tall.
Liṅgaṃ (dấu hiệu) là dấu hiệu thấp kém như quá cao và những điều tương tự, và dấu hiệu cao quý như không quá cao và những điều tương tự.
Kileso nāma rāgādiko sabbopi kileso.
Defilement means all defilements, such as lust.
Kileso (phiền não) là tất cả các phiền não như tham ái và những điều tương tự.
Āpatti nāma sotāpattādikā ukkaṭṭhā ceva pārājikādi anukkaṭṭhā ca āpatti.
Offence means an offence that is superior, such as stream-entry, and one that is not superior, such as a pārājika offence.
Āpatti (lỗi) là lỗi cao quý như nhập lưu và những điều tương tự, và lỗi không cao quý như Pārājika và những điều tương tự.
Akkoso nāma ‘‘oṭṭhosī’’tiādiko hīno ceva ‘‘paṇḍitosī’’tiādiko (pāci. 15) ukkaṭṭho ca akkoso.
Abuse means abuse that is inferior, such as "You are a camel," and abuse that is superior, such as "You are wise."
Akkoso (lời mắng nhiếc) là lời mắng nhiếc thấp kém như “Ngươi là lạc đà” và những điều tương tự, và lời mắng nhiếc cao quý như “Ngươi là người thông thái” và những điều tương tự.
Yathā tathāti pāḷiāgatānāgatapadānaṃ yena kenaci ākārena.
Yathā tathā means in any manner, for words found in the Pāḷi and not found in the Pāḷi.
Yathā tathā (bất cứ cách nào) là bằng bất kỳ cách nào đối với các từ có và không có trong Pāli.
Imasmiṃ sikkhāpade ṭhapetvā bhikkhuṃ bhikkhuniādayo sabbe sattā anupasampannaṭṭhāne ṭhitāti āha ‘‘idha cā’’tiādi.
In this training rule, it is said, "idha cā" and so on, meaning that all beings apart from a bhikkhu, such as bhikkhunīs, are in the state of not having received higher ordination.
Trong giới này, trừ tỳ khưu, tất cả chúng sinh như tỳ khưu-ni và những người khác đều ở trong tình trạng chưa thọ đại giới. Vì vậy, (văn bản) nói idha cā và những điều tương tự.
Davakamyatā nāma keḷihasādhippāyatā.
Davakamyatā means the intention for sport and laughter.
Davakamyatā (ý muốn đùa giỡn) là ý muốn chơi đùa, cười cợt.
Sabbatthāti upasampannānupasampannesu ceva pāḷiāgatānāgatapadesu cāti sabbattha.
Sabbatthā means everywhere, both among those with and without higher ordination, and in words found in the Pāḷi and not found in the Pāḷi.
Sabbatthā (khắp mọi nơi) là khắp mọi nơi, tức là đối với cả người đã thọ đại giới và chưa thọ đại giới, và đối với cả các từ có và không có trong Pāli.
Atthadhammaanusāsanipurekkhārānanti ettha ‘‘caṇḍālosī’’tiādikāya pāḷiyā atthaṃ vaṇṇento atthapurekkhāro nāma.
Regarding atthadhammaanusāsanipurekkhārānaṃ, one who explains the meaning of the Pāḷi, such as "You are an outcaste," is called atthapurekkhāro.
Trong atthadhammaanusāsanipurekkhārānaṃ (đặt mục đích giải thích ý nghĩa, pháp và lời khuyên lên hàng đầu), người giải thích ý nghĩa của câu Pāli như “Ngươi là Caṇḍāla” và những điều tương tự được gọi là atthapurekkhāro (người đặt ý nghĩa lên hàng đầu).
Pāḷiṃ vācento dhammapurekkhāro nāma.
One who recites the Pāḷi is called dhammapurekkhāro.
Người đọc Pāli được gọi là dhammapurekkhāro (người đặt pháp lên hàng đầu).
Anusiṭṭhiyaṃ ṭhatvā ‘‘idānipi caṇḍālosi, pāpaṃ mā akāsi.
One who speaks in accordance with instruction, saying, "Even now you are an outcaste, do not commit evil.
Người nói theo lời khuyên như: “Ngươi bây giờ cũng là Caṇḍāla, đừng làm điều ác.
Mā tamotamaparāyaṇo ahosī’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 35) nayena kathento anusāsanipurekkhāro nāmāti veditabbo.
Do not become one whose ultimate refuge is darkness upon darkness," is to be understood as anusāsanipurekkhāro.
Đừng trở thành người có số phận tăm tối” và những điều tương tự, được gọi là anusāsanipurekkhāro (người đặt lời khuyên lên hàng đầu).
Bhikkhupesuññeti pisatīti pisuṇā, yāya vācāya samagge satte avayavabhūte vagge bhinne karoti, sā vācā pisuṇā, pisuṇā eva pesuññaṃ, tāya vācāya samannāgato pisuṇo, tassa kammaṃ pesuññaṃ, bhikkhussa pesuññaṃ bhikkhupesuññaṃ, tasmiṃ bhikkhupesuññe, bhikkhuto sutvā bhikkhunā, bhikkhussa vā upasaṃhaṭapesuññeti attho.
Regarding bhikkhupesuññe: that which grinds down is pisuṇā (slanderous speech); the speech by which one divides harmonious beings into factions, or separates them, that speech is pisuṇā; pisuṇā itself is pesuññaṃ (slander); one endowed with such speech is pisuṇo (a slanderer); his action is pesuññaṃ; a bhikkhu's pesuññaṃ is bhikkhupesuññaṃ; in that bhikkhupesuññaṃ, having heard from a bhikkhu, by a bhikkhu, or pesuññaṃ brought forward by a bhikkhu, is the meaning.
Trong từ Bhikkhupesuñña (khiêu khích tỳ khưu): Pisuṇā là lời nói chia rẽ, vì nó nghiền nát (pisati). Hoặc lời nói nào làm cho những chúng sanh hòa hợp trở nên chia rẽ, thành từng nhóm, lời nói đó là pisuṇā. Chính pisuṇā là pesuñña (khiêu khích). Người đầy đủ lời nói đó là pisuṇo (người khiêu khích). Hành động của người đó là pesuñña. Lời khiêu khích đối với tỳ khưu là bhikkhupesuñña. Trong trường hợp bhikkhupesuñña này, ý nghĩa là một tỳ khưu nghe từ một tỳ khưu khác, hoặc lời khiêu khích được mang đến cho một tỳ khưu.
Tenāha ‘‘jātiādīhī’’tiādi.
Therefore, it is said, "jātiādīhī" and so on.
Vì vậy, có câu “jātiādīhi” (do chủng tộc, v.v.).
Tañca kho dvīhi kāraṇehi upasaṃharatīti āha ‘‘bhikkhuno piyakamyatāya vā’’tiādi.
And he brings forward that slander for two reasons, so it is said, "bhikkhuno piyakamyatāya vā" and so on.
Và lời khiêu khích đó được mang đến do hai nguyên nhân, nên có câu “bhikkhuno piyakamyatāya vā” (hoặc vì muốn được tỳ khưu đó yêu mến), v.v.
Tattha bhikkhuno piyakamyatāyāti yassa taṃ bhāsati, tassa bhikkhuno ‘‘evamahaṃ etassa piyo bhavissāmī’’ti attano piyabhāvaṃ patthayamānatāya.
There, bhikkhuno piyakamyatāya means desiring one's own dearness, thinking, "Thus I will be dear to this bhikkhu to whom I speak this."
Trong đó, bhikkhuno piyakamyatāya có nghĩa là do mong muốn được người tỳ khưu mà mình nói chuyện yêu mến, rằng “bằng cách này, tôi sẽ được người này yêu mến”.
Bhedādhippāyenāti ‘‘evamayaṃ tena saddhiṃ bhijjissatī’’ti parassa parena bhedaṃ icchantena.
Bhedādhippāyenā means desiring the separation of another from another, thinking, "Thus this one will be separated from that one."
Bhedādhippāyenā có nghĩa là do mong muốn gây chia rẽ giữa người này với người kia, rằng “bằng cách này, người này sẽ chia rẽ với người kia”.
Atha vā piyasuññakaraṇato pesuññaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.36) niruttinayena, yāya vācāya yassa taṃ bhāsati, tassa hadaye attano piyabhāvaṃ, parassa ca suññabhāvaṃ karoti, sā vācā, ‘‘bhikkhussa pesuññaṃ bhikkhupesuñña’’ntiādinā evampettha attho daṭṭhabbo.
Alternatively, by the etymological method, it is pesuññaṃ from the act of making dear and empty (piyasuññakaraṇato); the speech by which one makes one's own dearness and another's emptiness in the heart of the bhikkhu to whom one speaks it, that speech, and the meaning here is to be understood in this way, such as "a bhikkhu's slander is bhikkhupesuññaṃ."
Hoặc theo cách giải thích từ nguyên, pesuññaṃ (khiêu khích) là do làm cho tình cảm yêu mến trở nên trống rỗng (piyasuññakaraṇato). Lời nói nào làm cho tâm của người mà mình nói chuyện trở nên trống rỗng tình cảm yêu mến đối với người khác, lời nói đó là pesuñña. Ý nghĩa ở đây phải được hiểu theo cách “lời khiêu khích đối với tỳ khưu là bhikkhupesuñña”, v.v.
‘‘Vuttanayenevāti ‘‘jātiādīhi akkosavatthūhī’’tiādinā vuttanayena.
"Vuttanayenevā" means by the method stated, such as "by the grounds of abuse like birth and so on."
“Vuttanayenevā” (cũng theo cách đã nói) có nghĩa là theo cách đã nói “do những lời mắng chửi như chủng tộc, v.v.”.
Pāḷimuttakaakkosūpasaṃhāreti ‘‘corosī’’tiādinā akkosassa upasaṃhāre.
Pāḷimuttakaakkosūpasaṃhāre means bringing forward abuse such as "You are a thief."
Pāḷimuttakaakkosūpasaṃhāre (trong việc mang đến những lời mắng chửi nằm ngoài kinh điển) có nghĩa là trong việc mang đến những lời mắng chửi như “ngươi là kẻ trộm”, v.v.
‘‘Anakkosavatthubhūtaṃ pana pesuññakaraṃ tassa kiriyaṃ, vacanaṃ vā piyakamyatāya upasaṃharantassa kiñcāpi iminā sikkhāpadena āpatti na dissati, tathāpi dukkaṭena bhavitabba’’nti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.36) vadanti.
"However, if one brings forward the action or speech of another that is not a ground for abuse, out of a desire for affection, even if an offence is not seen by this training rule, it should still be a dukkaṭa offence," so say the teachers.
Tuy nhiên, các bậc thầy nói rằng: “Mặc dù không có tội pācittiya theo giới này đối với người mang đến hành động hoặc lời nói của người khác mà không phải là đối tượng mắng chửi, nhưng là lời khiêu khích, với ý muốn được yêu mến, thì vẫn phải chịu tội dukkaṭa.”
Pāpagarahitāya vadantassāti ekaṃ akkosantaṃ, ekañca khamantaṃ disvā ‘‘aho nillajjo, īdisampi nāma bhavantaṃ puna vattabbaṃ maññissatī’’ti evaṃ kevalaṃ pāpagarahitāya bhaṇantassa.
Pāpagarahitāya vadantassā means one who speaks merely out of condemnation of evil, having seen one abusing and another enduring, thinking, "Oh, how shameless! He would even think it proper to speak again to such a venerable, forbearing one!"
Pāpagarahitāya vadantassā (đối với người nói do chỉ muốn khiển trách điều xấu) có nghĩa là khi thấy một người mắng chửi và một người nhẫn nhục, người đó nói chỉ với ý muốn khiển trách điều xấu, rằng “Ôi, thật vô liêm sỉ! Người này lại nghĩ rằng có thể nói như vậy với một vị đáng kính như thế sao!”.
Padaso dhammaṃ vāceyyāti ekato padaṃ padaṃ dhammaṃ vāceyya, koṭṭhāsaṃ koṭṭhāsaṃ vāceyyāti attho.
Padaso dhammaṃ vāceyyā means one should teach the Dhamma word by word, or section by section.
Padaso dhammaṃ vāceyyā (nên thuyết Pháp từng từ một) có nghĩa là nên thuyết Pháp từng từ, từng phần một.
Yasmā na kevalaṃ tisso saṅgītiyo āruḷhadhammaṃyeva padaso vācentassa āpatti, tasmā ‘‘saṅgītittayaṃ anāruḷhampī’’tiādi vuttaṃ.
Since the offence is not only for teaching word by word the Dhamma that has been included in the three recitations, it is said, "saṅgītittayaṃ anāruḷhampī" and so on.
Vì không chỉ riêng việc thuyết Pháp từng từ một, là Pháp đã được kết tập trong ba kỳ kết tập, mới phạm tội, nên có câu “saṅgītittayaṃ anāruḷhampī” (ngay cả Pháp chưa được kết tập trong ba kỳ kết tập), v.v.
Ādi-saddena (pāci. aṭṭha. 45) sīlūpadesa dhutaṅgapañhaārammaṇakathā buddhikadaṇḍakaññāṇavatthuasubhakathādīnaṃ gahaṇaṃ.
By the word ādi, are included instructions on sīla, questions on dhutaṅga, topics of meditation objects, intellectual discussions, stories of daṇḍakaññāṇa, and discussions on asubha.
Bằng từ ādi (v.v.), bao gồm những lời khuyên về giới, những vấn đề về hạnh đầu đà, những câu chuyện về đối tượng thiền quán, những câu chuyện về trí tuệ, những câu chuyện về vật bất tịnh, v.v.
Meṇḍakamilindapañhesu therassa sakappaṭibhāne anāpatti.
In the questions of Meṇḍaka and Milinda, there is no offense for the Elder in his own spontaneous wisdom.
Trong các câu hỏi của Meṇḍaka và Milinda, vị trưởng lão không phạm tội khi tự mình ứng biến bằng trí tuệ của mình.
Yaṃ rañño saññāpanatthaṃ āharitvā vuttaṃ, tattha āpatti.
Where something was spoken, having been brought forth to inform the king, there is an offense.
Tuy nhiên, nếu đó là lời được trích dẫn để giải thích cho nhà vua, thì sẽ phạm tội.
Vaṇṇapiṭakaaṅgulimālapiṭakaraṭṭhapālagajjitaāḷavakagajjitagūḷhamaggagūḷhavessantaragūḷhavinayavedallapiṭakādīni pana abuddhavacanāniyeva.
However, the Vaṇṇapiṭaka, Aṅgulimālapiṭaka, Raṭṭhapālagajjita, Āḷavakagajjita, Gūḷhamagga, Gūḷhavessantara, Gūḷhavinaya, Vedallapiṭaka, and so forth, are indeed not the words of the Buddha.
Những tác phẩm như Vaṇṇapiṭaka, Aṅgulimālapiṭaka, Raṭṭhapālagajjita, Āḷavakagajjita, Gūḷhamagga, Gūḷhavessantara, Gūḷhavinaya, Vedallapiṭaka, v.v., đều là những lời không phải của Đức Phật.
Yasmā pana taṃ padaṃ catubbidhaṃ hoti, tasmā taṃ dassetuṃ ‘‘padānupadaanvakkharānubyañjanesū’’ti vuttaṃ.
But since that word is fourfold, in order to show it, it is said: “in words, subsequent words, letters, and subsequent syllables.”
Vì từ đó có bốn loại, để chỉ ra điều đó, có câu “padānupadaanvakkharānubyañjanesu” (từng từ, từng phần, từng chữ cái, từng phụ âm).
Tattha padanti eko gāthāpādo adhippeto.
There, pada (word) is understood as one verse-quarter.
Trong đó, pada (từ) là một câu kệ (gāthāpāda).
Anupadanti dutiyapādo.
Anupada (subsequent word) is the second verse-quarter.
Anupada (từ tiếp theo) là câu kệ thứ hai.
Anvakkharanti ekekaṃ akkharaṃ.
Anvakkhara (letter) is each individual letter.
Anvakkhara (từng chữ cái) là từng chữ cái một.
Anubyañjananti purimabyañjanena sadisaṃ pacchābyañjanaṃ.
Anubyañjana (subsequent syllable) is a subsequent syllable similar to a preceding syllable.
Anubyañjana (phụ âm tiếp theo) là phụ âm sau giống với phụ âm trước.
Yaṃ kiñci vā ekaṃ akkharaṃ anvakkharaṃ.
Or any single letter is anvakkhara.
Hoặc bất kỳ một chữ cái nào cũng là anvakkhara.
Akkharasamūho anubyañjanaṃ.
A group of letters is anubyañjana.
Tập hợp các chữ cái là anubyañjana.
Akkharānubyañjanasamūho padaṃ.
A group of letters and syllables is pada.
Tập hợp các chữ cái và phụ âm là pada.
Paṭhamaṃ padaṃ padameva, dutiyaṃ anupadanti evamettha nānākaraṇaṃ veditabbaṃ.
The first word is indeed a word, the second is anupada; thus, the distinction here should be understood.
Từ đầu tiên là pada, từ thứ hai là anupada. Sự khác biệt này phải được hiểu như vậy.
Etesu padādīsu yaṃ kañci koṭṭhāsaṃ bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā avasesapuggalehi saddhiṃ ekato bhaṇantassa padādigaṇanāya pācittiyanti sambandho.
The connection is that for one who recites any part of these words and so forth, together with individuals other than a bhikkhu or bhikkhunī, there is a pācittiya offense according to the count of words and so forth.
Trong những pada, v.v. này, nếu một tỳ khưu cùng tụng đọc một phần nào đó với những người khác ngoài tỳ khưu và tỳ khưu ni, thì sẽ phạm tội pācittiya theo số lượng của pada, v.v. Đây là mối liên hệ.
Ettha gāthābandhesu (pāci. aṭṭha. 45) tāva ‘‘manopubbaṅgamā dhammā’’ti (dha. pa. 1, 2) ekamekaṃ padaṃ sāmaṇerena saddhiṃ ekato ārabhitvā ekatoyeva niṭṭhāpentassa padagaṇanāya pācittiyaṃ.
Here, in verses, if one begins reciting each pada like “Mind precedes all phenomena” together with a sāmaṇera and finishes it together, there is a pācittiya offense according to the count of words.
Ở đây, trong các bài kệ, nếu một tỳ khưu bắt đầu và kết thúc cùng với một sa-di khi tụng đọc từng từ một như “manopubbaṅgamā dhammā” (các pháp do ý dẫn đầu), thì sẽ phạm tội pācittiya theo số lượng từ.
Therena ‘‘manopubbaṅgamā dhammā’’ti vutte taṃ padaṃ apāpuṇitvā ‘‘manoseṭṭhā manomayā’’ti vacanakāle pattena sāmaṇerena ekato bhaṇantassa anupadagaṇanāya.
If, when the Elder says “Mind precedes all phenomena,” the sāmaṇera does not reach that word but recites together with him when he says “Mind is chief, mind-made,” there is an offense according to the count of subsequent words.
Khi vị trưởng lão nói “manopubbaṅgamā dhammā” và sa-di, chưa đến từ đó, nhưng đã đến lúc nói “manoseṭṭhā manomayā” (ý là chủ, ý tạo tác), cùng tụng đọc, thì sẽ phạm tội pācittiya theo số lượng anupada.
‘‘Rūpaṃ anicca’’ntiādi (ma. ni. 1.353, 356) vacanakāle tena saddhiṃ ‘‘rū’’ kāramattameva vācentassa anvakkharagaṇanāya.
When saying “Form is impermanent” and so forth, if one recites only the letter “rū” together with the sāmaṇera, there is an offense according to the count of letters.
Khi nói “rūpaṃ anicca” (sắc là vô thường), v.v., nếu cùng tụng đọc chỉ chữ “rū” với sa-di, thì sẽ phạm tội pācittiya theo số lượng anvakkhara.
Esa nayo gāthābandhepi.
This method should be understood in verses as well.
Tương tự như vậy đối với các bài kệ.
‘‘Rūpaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, vedanā aniccā’’ti (ma. ni. 1.353, 356) imaṃ suttaṃ vācayamāno therena ‘‘rūpaṃ anicca’’nti vuccamāne sāmaṇero sīghapaññatāya ‘‘vedanā aniccā’’ti imaṃ aniccapadaṃ therassa ‘‘rūpaṃ anicca’’nti etena aniccapadena saddhiṃ ekato bhaṇanto vācaṃ nicchāreti, evaṃ vācentassa anubyañjanagaṇanāya pācittiyanti veditabbaṃ.
When an Elder recites this Sutta, “Form, bhikkhus, is impermanent; feeling is impermanent,” and the Elder says “Form is impermanent,” if the sāmaṇera, due to quick wisdom, recites the word “impermanent” of “feeling is impermanent” together with the Elder’s word “impermanent” from “Form is impermanent,” then for such a reciter, there is a pācittiya offense according to the count of subsequent syllables.
Khi một vị trưởng lão đang thuyết bài kinh này: “Này các tỳ khưu, sắc là vô thường, thọ là vô thường”, nếu vị trưởng lão nói “rūpaṃ anicca” và sa-di, do trí tuệ nhanh nhạy, cùng phát ra từ “anicca” của “vedanā aniccā” với từ “anicca” của “rūpaṃ anicca” của vị trưởng lão, thì phải hiểu rằng sẽ phạm tội pācittiya theo số lượng anubyañjana.
Tikapācittiyanti anupasampanne anupasampannasaññivematikaupasampannasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni.
Three pācittiya offenses means three pācittiya offenses based on the perception of an unordained person, doubt, and the perception of an ordained person, when dealing with an unordained person.
Tikapācittiya (ba tội pācittiya) có nghĩa là ba tội pācittiya tùy theo nhận thức là người chưa thọ giới, nghi ngờ, và nhận thức là người đã thọ giới đối với người chưa thọ giới.
Anupasampannena saddhiṃ ekato uddesaggahaṇe ekato bhaṇantassa anāpattīti sambandho.
The connection is that there is no offense for one who recites together with an unordained person when learning or teaching together.
Nếu cùng học và cùng tụng đọc với người chưa thọ giới thì không phạm tội. Đây là mối liên hệ.
Esa nayo ‘‘sajjhāyakaraṇe, tassa santike uddesaggahaṇe’’ti etthāpi.
This method applies also to “when reciting aloud, and when learning from him.”
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho “sajjhāyakaraṇe, tassa santike uddesaggahaṇe” (trong việc tụng đọc, trong việc học từ người đó).
Tatrāyaṃ vinicchayo – upasampanno ca anupasampanno ca nisīditvā uddisāpenti.
Here is the determination concerning that: An ordained person and an unordained person sit and have the teaching recited.
Trong đó, đây là phán quyết: Một người đã thọ giới và một người chưa thọ giới ngồi xuống và yêu cầu thầy dạy kinh.
Ācariyo ‘‘nisinnānaṃ bhaṇāmī’’ti tehi saddhiṃ ekato vadati, ācariyasseva āpatti.
If the teacher thinks, “I will recite to those who are seated,” and recites together with them, only the teacher incurs an offense.
Vị thầy nói “Tôi sẽ dạy cho những người đang ngồi” và cùng nói với họ, thì chỉ vị thầy phạm tội.
Anupasampannena saddhiṃ gaṇhantassa anāpatti.
There is no offense for one who learns together with an unordained person.
Nếu cùng học với người chưa thọ giới thì không phạm tội.
Dvepi ṭhitā gaṇhanti, eseva nayo.
If both stand and learn, the same method applies.
Nếu cả hai đều đứng và học, nguyên tắc cũng tương tự.
Daharabhikkhu nisinno, sāmaṇero ṭhito, ‘‘nisinnassa bhaṇāmī’’ti bhaṇato anāpatti.
If a young bhikkhu is seated and a sāmaṇera is standing, there is no offense for one who recites thinking, “I will recite to the one who is seated.”
Nếu một tỳ khưu trẻ ngồi, một sa-di đứng, và vị thầy nói “Tôi sẽ dạy cho người đang ngồi”, thì không phạm tội.
Sace daharo tiṭṭhati, itaro nisīdati, ‘‘ṭhitassa bhaṇāmī’’ti bhaṇatopi anāpatti.
If the young bhikkhu stands and the other sits, there is no offense for one who recites thinking, “I will recite to the one who is standing.”
Nếu tỳ khưu trẻ đứng, người kia ngồi, và vị thầy nói “Tôi sẽ dạy cho người đang đứng”, thì cũng không phạm tội.
Sace bahūnaṃ bhikkhūnaṃ antare eko sāmaṇero nisinno hoti, tasmiṃ nisinne padaso dhammaṃ vācentassa acittakā āpatti.
If one sāmaṇera is seated among many bhikkhus, and one recites the Dhamma word by word while that sāmaṇera is seated, there is an offense without intention (acittakā āpatti).
Nếu có một sa-di đang ngồi giữa nhiều tỳ khưu, thì việc thuyết Pháp từng từ một cho sa-di đang ngồi đó sẽ phạm tội acittaka (vô ý).
Sace sāmaṇero upacāraṃ muñcitvā ṭhito vā nisinno vā hoti, yesaṃ vāceti, tesu apariyāpannattā ekena disābhāgena palāyanakaganthaṃ nāma gaṇhātīti saṅkhaṃ gacchati, tasmā anāpatti.
If the sāmaṇera stands or sits outside the precincts, since he is not included among those to whom one is reciting, it is considered as if he is taking a text that has escaped to another direction, therefore there is no offense.
Nếu sa-di đứng hoặc ngồi ngoài phạm vi (upacāraṃ muñcitvā), thì được coi là học một bài kinh bỏ chạy (palāyanakaganthaṃ) từ một phía, vì không thuộc vào nhóm người mà vị thầy đang thuyết Pháp, do đó không phạm tội.
Sajjhāyakaraṇeti anupasampannena saddhiṃ ekato sajjhāyakaraṇe.
When reciting aloud means reciting aloud together with an unordained person.
Sajjhāyakaraṇe (trong việc tụng đọc) có nghĩa là trong việc cùng tụng đọc với người chưa thọ giới.
Tassa santike uddesaggahaṇeti anupasampannassa santike uddesaggahaṇe.
When learning from him means learning from an unordained person.
Tassa santike uddesaggahaṇe (trong việc học từ người đó) có nghĩa là trong việc học từ người chưa thọ giới.
Yebhuyyena paguṇaganthaṃ bhaṇantassāti sace ekagāthāya eko pādo nāgacchati, avasesā āgacchanti, ayaṃ yebhuyyena paguṇagantho nāma.
For one who recites a text that is mostly mastered means if one verse has one verse-quarter that is not remembered, but the rest are remembered, this is called a text that is mostly mastered.
Yebhuyyena paguṇaganthaṃ bhaṇantassā (đối với người tụng đọc bài kinh đã thuộc lòng phần lớn) có nghĩa là nếu trong một bài kệ, một câu kệ không nhớ được, nhưng các câu còn lại thì nhớ được, thì đó gọi là bài kinh đã thuộc lòng phần lớn.
Etena nayena suttepi veditabbo, taṃ bhaṇantassa.
This method should be understood in the Sutta as well, for one who recites that.
Theo cách này, cũng phải hiểu tương tự đối với bài kinh (sutta). Đối với người tụng đọc bài kinh đó.
Osārentassa cāti parisāmajjhe suttaṃ uccārentassa ca.
Osārentassa ca means for a bhikkhu reciting the Sutta loudly in the midst of the assembly.
Osārentassa cā (và đối với người tụng đọc) có nghĩa là và đối với người tụng đọc bài kinh giữa hội chúng.
Idha ‘‘bhikkhuṃ ṭhapetvā avaseso anupasampanno nāmā’’ti (pāci. 52) vacanato tiracchānagatopi anupasampannoyeva, so ca kho na sabbo, methunadhammāpattiyā vatthubhūtovāti āha ‘‘antamaso’’tiādi.
Here, because it is said, “Apart from a bhikkhu, the rest are called anupasampanna,” even an animal is an anupasampanna. However, not all animals are anupasampanna; only those that are the basis for a methunadhamma offense are considered so. Therefore, it is said, “at least,” and so on.
Ở đây, theo lời dạy trong phần phân tích từ ngữ của Đức Phật rằng “ngoại trừ tỳ khưu, phần còn lại được gọi là anupasampanna” thì ngay cả loài súc sanh cũng là anupasampanna. Tuy nhiên, không phải tất cả*, mà chỉ những loài là đối tượng của tội tà dâm, nên* đã nói “ít nhất là” v.v.
Tassa ca paricchedo methunadhammāpattiyā vuttanayeneva veditabbo.
The definition of such an animal that is the basis for a methunadhamma offense should be understood in the manner stated for the methunadhamma offense itself.
Và sự phân định của nó cần phải được hiểu theo cách đã nói trong tội tà dâm.
Dirattatirattanti ettha dirattavacanena na koci visesattho labbhati, kevalaṃ lokavohāravasena byañjanasiliṭṭhatāya, mukhāruḷhatāya evaṃ vuttanti veditabbaṃ.
In the phrase dirattatirattaṃ (two or three nights), no specific meaning is to be taken from the word "diratta" (two nights). It should be understood that this is merely said according to common usage, for the sake of verbal smoothness and familiarity.
Trong cụm từ “dirattatirattaṃ” này, không có ý nghĩa đặc biệt nào được tìm thấy từ từ “diratta” (hai đêm). Cần phải hiểu rằng nó được nói như vậy chỉ để văn phong trôi chảy và dễ đọc theo cách nói thông thường của thế gian.
Dvinnaṃ vā tiṇṇaṃ vā rattīnanti pana vacanatthamattadassanatthaṃ vuttaṃ, nirantaratirattadassanatthaṃ vā dirattaggahaṇaṃ katanti daṭṭhabbaṃ.
However, the phrase dvinnaṃ vā tiṇṇaṃ vā rattīnaṃ (for two or three nights) is stated to show the mere meaning of the word, or it should be understood that the inclusion of "diratta" (two nights) is to indicate three consecutive nights.
Tuy nhiên, cụm từ “dvinnaṃ vā tiṇṇaṃ vā rattīnaṃ” (hai hoặc ba đêm) được nói chỉ để trình bày ý nghĩa của từ ngữ, hoặc cần phải hiểu rằng việc sử dụng từ “diratta” là để chỉ sự liên tục của ba đêm.
Sahaseyyanti ekato seyyaṃ.
Sahaseyya means sleeping together.
Sahaseyya có nghĩa là ngủ chung.
Seyyāti ca kāyappasāraṇasaṅkhātaṃ sayanampi vuccati ‘‘sayanaṃ seyyā’’ti katvā, yasmiṃ senāsane sayanti, tampi ‘‘sayanti etthāti seyyā’’ti katvā.
The word seyyā also refers to the act of lying down, which is the stretching out of the body, as in "sayanaṃ seyyā" (lying down is seyyā). It also refers to the lodging where one lies down, as in "sayanti ettha ti seyyā" (one lies down here, thus seyyā).
Và seyyā (sự nằm) được gọi là sự duỗi thân, tức là sự nằm, theo nghĩa “sự nằm là seyyā”; và nơi mà người ta nằm, nơi đó cũng được gọi là seyyā, theo nghĩa “người ta nằm ở đây nên là seyyā”.
Tadubhayampi idha sāmaññena, ekasesanayena vā gahitanti āha ‘‘sabbacchannaparicchanne’’tiādi.
Both of these are taken here in a general sense, or by way of ekasesa, as indicated by “sabbacchannaparicchanne” and so on.
Cả hai điều đó ở đây đều được hiểu theo nghĩa chung, hoặc theo cách rút gọn, nên* đã nói “sabbacchannaparicchanne” v.v.
Tattha yaṃ senāsanaṃ upari pañcahi chadanehi (pāci. aṭṭha. 51), aññena vā kenaci antamaso vatthenāpi sabbameva paricchannaṃ, bhūmito paṭṭhāya yāva chadanaṃ āhacca, anāhaccāpi vā sabbantimena pariyāyena diyaḍḍhahatthubbedhena pākārena vā aññena vā kenaci antamaso vatthenāpi parikkhittaṃ, idaṃ sabbacchannasabbaparicchannaṃ nāma.
Among those lodgings, a lodging that is entirely covered above by five types of coverings, or by any other means, even by a cloth, and is entirely enclosed from the ground up to the covering, touching or not touching it, or at the very least, by a wall one and a half cubits high, or by any other means, even by a cloth, is called sabbacchannasabbaparicchannaṃ (completely covered and completely enclosed).
Trong đó, một chỗ ở mà tất cả đều được che chắn ở phía trên bằng năm loại vật liệu che chắn, hoặc bằng bất kỳ thứ gì khác, ngay cả bằng một tấm vải, được che chắn hoàn toàn từ mặt đất cho đến mái nhà, có thể chạm hoặc không chạm đến mái nhà, hoặc được bao quanh hoàn toàn bằng một bức tường cao một thước rưỡi hoặc bất kỳ thứ gì khác, ngay cả bằng một tấm vải, thì đây được gọi là “sabbacchannasabbaparicchanne” (được che chắn và bao quanh hoàn toàn).
Yassa pana upari bahutaraṃ ṭhānaṃ channaṃ, appaṃ acchannaṃ, samantato ca bahutaraṃ parikkhittaṃ, appaṃ aparikkhittaṃ, idaṃ yebhuyyena channaṃ yebhuyyena paricchannaṃ nāma.
But if a lodging has most of its upper part covered and little uncovered, and most of its surroundings enclosed and little unenclosed, this is called yebhuyyena channaṃ yebhuyyena paricchannaṃ (mostly covered and mostly enclosed).
Còn đối với chỗ ở mà phần lớn phía trên được che chắn, một phần nhỏ không được che chắn, và phần lớn xung quanh được bao quanh, một phần nhỏ không được bao quanh, thì đây được gọi là “yebhuyyena channaṃ yebhuyyena paricchannaṃ” (phần lớn được che chắn, phần lớn được bao quanh).
Tasmiṃ sabbacchannaparicchanne, yebhuyyena channaparicchanne vā.
In that completely covered and enclosed, or mostly covered and enclosed, lodging.
Trong chỗ ở được che chắn và bao quanh hoàn toàn, hoặc phần lớn được che chắn và bao quanh.
Vidaheyyāti kareyya, tañca kho atthato sampādananti āha ‘‘sampādeyyā’’ti.
Vidaheyyā means he should do it, and that, in essence, is to accomplish it. Thus, it is said, “sampādeyyā” (he should accomplish).
Vidaheyyā có nghĩa là làm, và điều đó có nghĩa là hoàn thành về mặt ý nghĩa, nên* đã nói “sampādeyyā”.
Ayañhettha saṅkhepattho ‘‘senāsanasaṅkhātaṃ seyyaṃ pavisitvā kāyappasāraṇasaṅkhātaṃ seyyaṃ kappeyya vidaheyya sampādeyyā’’ti.
The concise meaning here is: “Having entered a lodging, which is a sleeping place, he should perform, he should do, he should accomplish the act of lying down, which is the stretching out of the body.”
Đây là ý nghĩa tóm tắt ở đây: “Sau khi vào chỗ nằm được gọi là senāsana, vị ấy nên thực hiện, nên làm, nên hoàn thành sự nằm được gọi là sự duỗi thân”.
Diyaḍḍhahatthubbedho vaḍḍhakihatthena gahetabbo.
Diyaḍḍhahatthubbedho (one and a half cubits high) should be measured with a carpenter’s cubit.
Diyaḍḍhahatthubbedho (cao một thước rưỡi) cần được đo bằng thước của thợ mộc.
Ekūpacāroti valañjanadvārassa ekattaṃ sandhāya vuttaṃ.
Ekūpacāro (having one entrance) is said with reference to the singleness of the access door.
Ekūpacāro (có một lối vào) được nói để chỉ sự thống nhất của cửa ra vào.
Satagabbhaṃ vā catusālaṃ ekūpacāraṃ hotīti sambandho.
The connection is that a four-sided hall with a hundred rooms also has one entrance.
Một ngôi nhà tứ giác có một trăm phòng cũng có một lối vào, đó là sự liên kết.
Tattha vāti purimapurimadivase yattha vuṭṭhaṃ, tasmiṃyeva senāsane vā.
Tattha vā means in that same lodging where he stayed on previous days.
Tattha vā (hoặc ở đó) có nghĩa là hoặc ở chính chỗ ở mà vị ấy đã ở vào những ngày trước.
Aññattha vā tādiseti yathāvuttalakkhaṇena samannāgate aññasmiṃ pubbe avuṭṭhasenāsane vā.
Aññattha vā tādise means in another lodging endowed with the aforementioned characteristics, where he had not stayed before on previous days.
Aññattha vā tādise (hoặc ở một nơi khác tương tự) có nghĩa là hoặc ở một chỗ ở khác có đặc điểm như đã nói, mà vị ấy chưa từng ở trước đây.
Tena vāti yena saha purimapurimadivase vuṭṭhaṃ, tena vā.
Tena vā means with that same person with whom he stayed on previous days.
Tena vā (hoặc với người đó) có nghĩa là hoặc với người mà vị ấy đã ở cùng vào những ngày trước.
Aññena vāti yena saha purimapurimasmiṃ divase vuṭṭhaṃ, tato aññena vā.
Aññena vā means with another person different from the one with whom he stayed on previous days.
Aññena vā (hoặc với người khác) có nghĩa là hoặc với một người khác không phải là người mà vị ấy đã ở cùng vào những ngày trước.
Saṅkhepoti saṅkhepavaṇṇanā.
Saṅkhepo means a concise commentary.
Saṅkhepo (tóm tắt) có nghĩa là chú giải tóm tắt.
Yadi evaṃ vitthāro kathaṃ veditabboti āha ‘‘vitthāro panā’’tiādi.
If so, how should the detailed explanation be understood? Thus, it is said, “vitthāro panā” and so on.
Nếu vậy, thì sự giải thích chi tiết cần được hiểu như thế nào? Nên* đã nói “vitthāro panā” v.v.
Upaḍḍhacchannaparicchannādīsūti ādisaddena ‘‘sabbacchanne cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyena channe cūḷakaparicchanne dukkaṭaṃ, sabbaparicchanne cūḷakacchanne dukkaṭaṃ, yebhuyyena paricchanne cūḷakacchanne dukkaṭa’’nti (pāci. aṭṭha. 53) aṭṭhakathāyaṃ vuttānaṃ gahaṇaṃ.
Upaḍḍhacchannaparicchannādīsu (in half-covered and half-enclosed places, etc.): The word ādi (etc.) here refers to what is stated in the commentary: “A dukkaṭa offense is incurred if one lies down in a completely covered but slightly enclosed lodging, a dukkaṭa if in a mostly covered but slightly enclosed lodging, a dukkaṭa if in a completely enclosed but slightly covered lodging, a dukkaṭa if in a mostly enclosed but slightly covered lodging.”
Trong cụm từ “Upaḍḍhacchannaparicchannādīsu”, từ “ādi” (v.v.) bao gồm những điều đã được nói trong Chú giải rằng “nếu ở trong chỗ ở được che chắn hoàn toàn nhưng chỉ được bao quanh một phần nhỏ, thì là dukkaṭa; nếu ở trong chỗ ở phần lớn được che chắn nhưng chỉ được bao quanh một phần nhỏ, thì là dukkaṭa; nếu ở trong chỗ ở được bao quanh hoàn toàn nhưng chỉ được che chắn một phần nhỏ, thì là dukkaṭa; nếu ở trong chỗ ở phần lớn được bao quanh nhưng chỉ được che chắn một phần nhỏ, thì là dukkaṭa”.
Tatiyāya rattiyā purāruṇā nikkhamitvā puna vasantassāti tatiyāya rattiyā aruṇato puretarameva nikkhamitvā aruṇaṃ bahi uṭṭhāpetvā catutthadivase atthaṅgate sūriye puna vasantassa.
Tatiyāya rattiyā purāruṇā nikkhamitvā puna vasantassā means for one who, on the third night, leaves before dawn, causes the dawn to break outside, and then stays again on the fourth day after the sun has set.
Tatiyāya rattiyā purāruṇā nikkhamitvā puna vasantassā có nghĩa là đối với vị đã rời đi trước khi bình minh của đêm thứ ba, đã để bình minh lên bên ngoài, và lại ở lại khi mặt trời lặn vào ngày thứ tư.
Sabbacchannasabbāparicchannādīsūti ettha pana ādisaddena ‘‘sabbaparicchanne sabbaacchanne, yebhuyyena acchanne yebhuyyena aparicchanne’’ti (pāci. 54) pāḷiyaṃ āgatānaṃ, ‘‘upaḍḍhacchanne cūḷakaparicchanne anāpatti, upaḍḍhaparicchanne cūḷakacchanne anāpatti, cūḷakacchanne cūḷakaparicchanne anāpattī’’ti (pāci. aṭṭha. 53) aṭṭhakathāyaṃ āgatānañca gahaṇaṃ.
Here, in the phrase sabbacchannasabbāparicchannādīsu (completely covered, completely uncovered, etc.), the word ādi (etc.) refers to the cases mentioned in the Pāḷi: “completely covered, completely uncovered; mostly uncovered, mostly covered,” and those mentioned in the Aṭṭhakathā: “no offense for half-covered, slightly uncovered; no offense for half-uncovered, slightly covered; no offense for slightly covered, slightly uncovered.”
Trong cụm từ “Sabbacchannasabbāparicchannādīsu” này, từ “ādi” bao gồm những điều đã được nói trong Pāḷi rằng “nếu được bao quanh hoàn toàn nhưng không được che chắn hoàn toàn, nếu phần lớn không được che chắn và phần lớn không được bao quanh”, và những điều đã được nói trong Chú giải rằng “nếu được che chắn một nửa nhưng chỉ được bao quanh một phần nhỏ, thì không phạm; nếu được bao quanh một nửa nhưng chỉ được che chắn một phần nhỏ, thì không phạm; nếu chỉ được che chắn một phần nhỏ và chỉ được bao quanh một phần nhỏ, thì không phạm”.
Manussitthiyāti jīvamānakamanussitthiyā.
Manussitthiyā means with a living human woman.
Manussitthiyā có nghĩa là với người nữ còn sống.
‘‘Matitthī pana kiñcāpi pārājikavatthubhūtā, anupādinnapakkhe pana ṭhitattā sahaseyyāpattiṃ na karotī’’ti (vajira. ṭī. pācittiya 55) vadanti.
They say that a dead woman, although being an object for a pārājika offense, does not cause an offense of sleeping together because she is in the category of what is not taken up.
Các vị* nói rằng: “Mặc dù một người nữ đã chết là đối tượng của tội Pārājika, nhưng vì thuộc về phía không bị chấp thủ, nên không gây ra tội sahaseyya (ngủ chung)”.
Adissamānarūpāhi pana yakkhipetīhi, methunassa avatthubhūtāya ca tiracchānagatitthiyā anāpatti.
However, there is no offense with yakkhiṇīs and petīs whose forms are invisible, nor with a female animal who is not an object for sexual intercourse.
Tuy nhiên, không phạm tội với các nữ dạ xoa, nữ ngạ quỷ có hình tướng không thể nhìn thấy, và với nữ súc sanh không phải là đối tượng của tà dâm.
Paṭhamadivasepīti paṭhamasmiṃ viya sikkhāpade na catuttheyeva divase, atha kho idha paṭhamadivasepīti attho.
Paṭhamadivasepī means that it is not only on the fourth day, as in the first training rule, but here it is also on the first day.
Paṭhamadivasepī có nghĩa là không phải chỉ vào ngày thứ tư như trong giới học thứ nhất, mà ở đây có nghĩa là ngay cả vào ngày thứ nhất cũng phạm tội.
Iminā idha divasaparicchedo natthīti dasseti.
By this, it shows that there is no limitation of days here.
Với điều này,* chỉ ra rằng ở đây không có sự phân định về ngày.
Aṅgesu pana pācittiyavatthukasenāsanaṃ, tattha mātugāmena saha nipajjanaṃ, sūriyatthaṅgamananti tīṇi aṅgānīti ayampi viseso daṭṭhabbo.
It should also be noted that there are three factors: a dwelling place that is an object for a pācittiya, lying down with a woman there, and sunset.
Cũng cần phải thấy sự khác biệt này ở các chi phần: chỗ ở là đối tượng của tội pācittiya, việc nằm cùng với người nữ ở đó, và mặt trời lặn là ba chi phần.
Chappañcavācāhīti chahi pañcahi vācāhi.
Chappañcavācāhi means with six or five words.
Chappañcavācāhi có nghĩa là bằng sáu hoặc năm lời.
Vācāparicchedo panettha kathaṃ veditabboti āha ‘‘uttari chappañcavācāhī’’tiādi.
As to how the limit of words should be understood here, it is stated: "uttari chappañcavācāhi" (more than six or five words), and so on.
Sự phân định về lời nói ở đây cần được hiểu như thế nào? Nên* đã nói “uttari chappañcavācāhi” v.v.
Sabbatthāti sutte, aṭṭhakathāyañca.
Sabbatthā means in the Sutta and in the Aṭṭhakathā.
Sabbatthā có nghĩa là trong cả kinh và chú giải.
Sace aṭṭhakathaṃ, dhammapadaṃ, jātakādivatthuṃ vā kathetukāmo hoti, chappadamattameva kathetuṃ vaṭṭati.
If one wishes to explain the Aṭṭhakathā, the Dhammapada, or a Jātaka story, it is permissible to explain only six words.
Nếu muốn giảng chú giải, Dhammapada, hoặc các câu chuyện Jātaka v.v., thì chỉ được giảng tối đa sáu từ.
Pāḷiyā saddhiṃ kathentena ekaṃ padaṃ pāḷito, pañca aṭṭhakathātoti evaṃ cha padāni anatikkamitvāva kathetabbo.
When explaining with the Pāḷi, one word from the Pāḷi and five from the Aṭṭhakathā, thus not exceeding six words, should be explained.
Khi giảng cùng với Pāḷi, không được vượt quá sáu từ, ví dụ: một từ từ Pāḷi và năm từ từ chú giải.
Purisenāti manussapurisena.
Purisenā means by a human man.
Purisenā có nghĩa là bởi người nam.
Tenāha ‘‘manussaviggahaṃ gahetvā panā’’tiādi.
Therefore, it says: "manussaviggahaṃ gahetvā panā" (having taken a human form), and so on.
Do đó,* đã nói “manussaviggahaṃ gahetvā panā” v.v.
Tikapācittiyanti mātugāme mātugāmasaññivematikaamātugāmasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni.
Tikapācittiyaṃ refers to the three pācittiya offenses that arise depending on whether one perceives a woman as a woman, is in doubt about her being a woman, or perceives her as not a woman.
Tikapācittiya có nghĩa là ba tội pācittiya đối với người nữ, tùy theo sự nhận biết là người nữ, sự nghi ngờ, hoặc sự không nhận biết là người nữ.
Aññassa vā mātugāmassāti ekassa mātugāmassa desetvā nisinne puna āgatassa aññassa mātugāmassa, evaṃ pana ekāsane nisinnena mātugāmasatassāpi desetuṃ vaṭṭati.
Aññassa vā mātugāmassa means to another woman who comes again after one has taught and sat down with one woman; in this way, it is permissible for a bhikkhu sitting on one seat to teach even a hundred women.
Aññassa vā mātugāmassa có nghĩa là đối với một người nữ khác đã đến sau khi giảng cho một người nữ và đang ngồi. Tuy nhiên, một tỳ khưu đang ngồi trên cùng một chỗ có thể giảng cho một trăm người nữ.
‘‘Viññumanussitthiyā’’ti vacanato aviññitthiyāpi desayato anāpatti.
According to the phrase "with a discerning human woman," there is no offense if one teaches an undiscerning woman.
Theo lời dạy “viññumanussitthiyā” (với người nữ có trí tuệ), thì không phạm tội khi giảng cho người nữ không có trí tuệ.
Iriyāpathaparivattābhāvoti attano vā mātugāmassa vā iriyāpathaparivattābhāvo.
Iriyāpathaparivattābhāvo means the absence of a change in one's own posture or the woman's posture.
Iriyāpathaparivattābhāvo có nghĩa là không có sự thay đổi oai nghi của chính mình hoặc của người nữ.
Kappiyakārakassābhāvoti viññussa kappiyakārakassābhāvo, dutiyāniyate vuttalakkhaṇassa manussassa abhāvoti vuttaṃ hoti.
Kappiyakārakassābhāvo means the absence of a discerning kappiyakāraka, which implies the absence of a human being with the characteristics mentioned in the second aniyata rule.
Kappiyakārakassābhāvo có nghĩa là không có người phục vụ hợp lệ có trí tuệ, tức là không có người nam có đặc điểm đã nói trong giới aniyata thứ hai.
Kiriyākiriyanti ettha uttari chappañcavācāhi dhammadesanā kiriyā, kappiyakārakassa aggahaṇaṃ akiriyāti daṭṭhabbaṃ.
Here, in kiriyākiriyaṃ, teaching the Dhamma with more than six or five words is kiriyā (an action), and not taking a kappiyakāraka is akiriyā (a non-action).
Trong cụm từ Kiriyākiriya này, cần phải hiểu rằng việc giảng Pháp vượt quá sáu hoặc năm lời là kiriyā (hành động), và việc không có người phục vụ hợp lệ là akiriyā (không hành động).
Nippariyāyenāti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji’’ntiādinā (pāci. 71) ujukameva.
Nippariyāyena means directly, as in "he attained the first jhāna," and so on.
Nippariyāyenāti (không gián tiếp) nghĩa là trực tiếp, như trong câu “đã nhập sơ thiền” v.v.
Pariyāyena ārocitanti ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji, samāpajjati, samāpanno’’tiādinā (pāci. 75) aññāpadesena bhaṇitaṃ.
Pariyāyena ārocitaṃ means spoken indirectly, as in "the bhikkhu who resided in your monastery attained the first jhāna, is attaining, or has attained," and so on.
Pariyāyena ārocitanti (tiết lộ gián tiếp) nghĩa là nói bằng cách ám chỉ người khác, như trong câu “vị Tỳ-khưu sống trong tịnh xá của ông đã nhập sơ thiền, đang nhập sơ thiền, đã thành tựu sơ thiền” v.v.
Parinibbānakāle (pāci. aṭṭha. 77), pana antarā vā atikaḍḍhiyamānena upasampannassa bhūtaṃ ārocetuṃ vaṭṭati.
It is permissible for an Arahant to declare a genuine superhuman state to an ordained bhikkhu at the time of parinibbāna or when excessively urged at other times.
Tuy nhiên, vào lúc sắp nhập Niết-bàn, hoặc khi bị thúc ép quá mức, một vị A-la-hán được phép tiết lộ trạng thái siêu nhân (uttarimanussadhamma) của mình cho một vị Tỳ-khưu đã thọ Cụ túc giới.
Anatikaḍḍhiyamānenāpi (sārattha. ṭī. pācittiya 3.77) tathārūpe kāraṇe sati ārocetuṃ vaṭṭatiyeva.
Even when not excessively urged, it is permissible to declare it if there is such a reason.
Ngay cả khi không bị thúc ép quá mức, nếu có lý do thích hợp, vị ấy cũng được phép tiết lộ.
Teneva aññatarena daharabhikkhunā upavadito aññataro thero ‘‘āvuso, uparimaggatthāya vāyāmaṃ mā akāsi, khīṇāsavo tayā upavadito’’ti āha.
Therefore, a certain elder, being reproached by a certain young bhikkhu, said, "Friend, do not strive for the higher paths; you have reproached an Arahant."
Chính vì vậy, một vị Trưởng lão đã nói với một vị Tỳ-khưu trẻ tuổi bị quở trách rằng: “Này Hiền giả, đừng cố gắng vì đạo quả cao hơn nữa, vì Hiền giả đã quở trách một vị A-la-hán.”
Therena ca ‘‘atthi te, āvuso, imasmiṃ sāsane patiṭṭhā’’ti puṭṭho daharabhikkhu ‘‘āma, bhante, sotāpanno āha’’nti avoca.
And when the elder asked, "Friend, do you have a footing in this Dispensation?" the young bhikkhu replied, "Yes, venerable sir, I am a sotāpanna."
Vị Tỳ-khưu trẻ tuổi được Trưởng lão hỏi: “Này Hiền giả, Hiền giả có chỗ nương tựa trong Giáo pháp này không?” đã đáp: “Bạch Đại đức, con là bậc Nhập lưu.”
‘‘Kārako aya’’nti ñatvāpi paṭipattiyā amoghabhāvadassanena samuttejanāya, sampahaṃsanāya ca ariyā attānaṃ pakāsentiyeva.
Knowing "This one is a doer," and also by showing the unfruitfulness of practice, for the sake of encouragement and for the sake of delight, the Noble Ones reveal themselves.
Ngay cả khi biết rằng vị này là người thực hành (pāṭipatti), các bậc Thánh vẫn tự biểu lộ mình để khích lệ và làm cho hoan hỷ bằng cách cho thấy sự thực hành không vô ích.
Tenāha ‘‘tathārūpe kāraṇe sati upasampannassa ārocayato’’ti.
Therefore, it is said: "when there is such a reason, one may declare it to an ordained bhikkhu."
Vì thế, có câu: “khi tiết lộ trạng thái siêu nhân của mình cho một vị Tỳ-khưu đã thọ Cụ túc giới trong một trường hợp như vậy”.
Sutapariyattisīlaguṇaṃ pana anupasampannassapi ārocetuṃ vaṭṭati.
However, one may declare the qualities of learning, textual study, and sīla even to an unordained person.
Tuy nhiên, được phép tiết lộ phẩm hạnh về học vấn, kinh điển và giới luật cho cả người chưa thọ Cụ túc giới.
Kasmā na idha ummattakādayo gahitāti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi.
Why are mad persons and others not included here? It is said: "Because..." and so on.
Tại sao những người điên rồ v.v. không được đề cập ở đây? Vì thế, có câu: “yasmā panā”tiādi (Bởi vì v.v.).
Ādisaddena khittacittavedanāṭṭānaṃ gahaṇaṃ.
By the word "and so on," those with disturbed minds and those afflicted by pain are included.
Bằng từ ādi (v.v.) bao gồm những người bị tâm loạn, bị bệnh tật.
Tasmiṃ satīti ummattakādibhāve sati.
"When that is present" means when the state of being mad and so on is present.
Tasmiṃ satīti (khi điều đó có mặt) nghĩa là khi có trạng thái điên rồ v.v.
Idha na gahitāti imasmiṃ sikkhāpade padabhājaniyaṃ na gahitā.
"Not included here" means not included in the word-by-word analysis of this training rule.
Idha na gahitāti (không được đề cập ở đây) nghĩa là trong giới điều này, phần phân tích từ ngữ (padabhājaniya) không đề cập đến.
Acittakanti paṇṇattijānanacittābhāvena acittakaṃ.
"Without thought" means without thought due to the absence of a mind that knows the Pāḷi term.
Acittakanti (không có tâm) nghĩa là không có tâm nhận biết điều giới đã được chế định.
Kusalābyākatacittehi dvicitta’’nti idaṃ ukkaṭṭhaparicchedena ariyapuggaleyeva sandhāya vuttaṃ.
"Two thoughts, wholesome and indeterminate" is stated with reference only to Noble Ones, as the highest classification.
Kusalābyākatacittehi dvicitta’’nti (hai tâm thiện và vô ký) câu này được nói chỉ với ý nghĩa đề cập đến các bậc Thánh (ariyapuggala) theo cách phân định cao nhất.
Na hi paṇṇattiṃ ajānantā jhānalābhino puthujjanā vatthumhi lobhavasena akusalacittenāpi na ārocentīti.
For ordinary individuals who have attained jhāna but do not know the Pāḷi term, they do not declare it even with unwholesome thought due to craving for the object.
Vì những phàm nhân (puthujjana) đã chứng đắc thiền định nhưng không biết điều giới đã được chế định, không tiết lộ (trạng thái siêu nhân của mình) ngay cả với tâm bất thiện do tham ái đối với thiền định.
Dukkhavedanāya vā abhāvato ‘‘dvivedana’’nti imassa anurūpaṃ katvā evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Or, it should be understood that this was stated by making it consistent with "two feelings" due to the absence of painful feeling.
Hoặc vì không có cảm thọ khổ, nên câu ‘‘dvivedana’’nti (hai cảm thọ) được nói theo cách phù hợp như vậy.
Dvinnaṃ ‘āpattikkhandhānanti pārājikasaṅghādisesasaṅkhātānaṃ dvinnaṃ āpattikkhandhānaṃ.
"Of the two classes of offences" means of the two classes of offences, namely, pārājika and saṅghādisesa.
Dvinnaṃ ‘āpattikkhandhānanti (hai loại tội) nghĩa là hai loại tội Parājika và Saṅghādisesa.
Āyatiṃ saṃvaratthāyāti ‘‘evamesa paresu hirottappenāpi āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjissatī’’ti āyatiṃ saṃvaratthāya.
"For future restraint" means for future restraint, thinking: "By this, he will come to future restraint due to shame and dread regarding others."
Āyatiṃ saṃvaratthāyāti (vì mục đích tự chế trong tương lai) nghĩa là vì mục đích tự chế trong tương lai, rằng “nếu nói như vậy, vị Tỳ-khưu đó sẽ tự chế trong tương lai do hổ thẹn và ghê sợ đối với người khác”.
Āpattīnañca kulānañca pariyantaṃ katvā vā akatvā vāti ‘‘ettakā āpattiyo ārocetabbā, ettakesu kulesu ārocetabbā’’ti evaṃ āpattīnañca kulānañca pariyantaṃ katvā vā akatvā vā.
"Having set a limit or not set a limit to the offences and families" means having set a limit or not set a limit, thinking: "So many offences are to be declared, and they are to be declared in so many families."
Āpattīnañca kulānañca pariyantaṃ katvā vā akatvā vāti (có giới hạn hoặc không giới hạn về số tội và số gia đình) nghĩa là có giới hạn hoặc không giới hạn về số tội và số gia đình, như “nên tiết lộ bấy nhiêu tội, nên tiết lộ trong bấy nhiêu gia đình”.
Aduṭṭhullāyāti pārājikasaṅghādisesaṃ ṭhapetvā avasesapañcāpattikkhandhasaṅkhātāya aduṭṭhullāya āpattiyā. Avasese cha āpattikkhandheti saṅghādisesavajjite sese cha āpattikkhandhe. Purimapañcasikkhāpadavītikkamasaṅkhātaṃ duṭṭhullanti pāṇātipātaveramaṇiādikassa ādito pañcasikkhāpadassa vītikkamasaṅkhātaṃ duṭṭhullaṃ. Itaraṃ aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti tato aññaṃ vikālabhojanādikapañcakaṃ, sukkavisaṭṭhikāyasaṃsaggaduṭṭhullaattakāmañceti aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāraṃ. Vatthumattanti ‘‘ayaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpanno, duṭṭhullaṃ, attakāmaṃ, kāyasaṃsaggaṃ āpanno’’ti evaṃ vatthumattaṃ vā ārocentassa. Āpattimattanti ‘‘ayaṃ pārājikaṃ āpanno, saṅghādisesaṃ, thullaccayaṃ, pācittiyaṃ, pāṭidesanīyaṃ, dukkaṭaṃ, dubbhāsitaṃ āpanno’’ti evaṃ āpattimattaṃ vā ārocentassa. Vuttalakkhaṇassāti ‘‘pārājikaṃ anajjhāpannassā’’ti kaṅkhā. aṭṭha. duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā) evaṃ vuttalakkhaṇassa.
"Of a non-gross offence" means of a non-gross offence, referring to the remaining five classes of offences apart from pārājika and saṅghādisesa. "The remaining six classes of offences" means the remaining six classes of offences, excluding saṅghādisesa. "A gross offence, being the transgression of the first five training rules" means a gross offence, being the transgression of the first five training rules, such as abstinence from taking life. "The other, a non-gross offence or transgression" means other things such as the five categories beginning with eating at the wrong time, or a non-gross transgression such as emission of semen, bodily contact, or self-gratification. "Merely the ground" means to one who declares merely the ground, saying: "This one has committed emission of semen, a gross offence, self-gratification, bodily contact." "Merely the offence" means to one who declares merely the offence, saying: "This one has committed a pārājika, a saṅghādisesa, a thullaccaya, a pācittiya, a pāṭidesanīya, a dukkaṭa, a dubbhāsita." "Of one with the stated characteristic" refers to the doubt "of one who has not committed a pārājika" (Aṭṭhakathā, Duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā); thus, of one with the stated characteristic.
Aduṭṭhullāyāti (tội không thô ác) nghĩa là tội không thô ác, được gọi là năm loại tội còn lại, trừ tội Parājika và Saṅghādisesa. Avasese cha āpattikkhandheti (sáu loại tội còn lại) nghĩa là sáu loại tội còn lại, trừ tội Saṅghādisesa. Purimapañcasikkhāpadavītikkamasaṅkhātaṃ duṭṭhullanti (lỗi thô ác được gọi là vi phạm năm giới điều đầu tiên) nghĩa là lỗi thô ác được gọi là vi phạm năm giới điều đầu tiên như tránh sát sinh v.v. Itaraṃ aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti (hoặc lỗi không thô ác khác) nghĩa là năm loại khác như ăn phi thời v.v., hoặc lỗi không thô ác như phóng tinh, xúc chạm thân thể, lời nói thô tục, tự ý phục vụ. Vatthumattanti (chỉ là sự việc) nghĩa là chỉ là sự việc, như “vị này đã phạm tội phóng tinh, tội thô tục, tội tự ý phục vụ, tội xúc chạm thân thể” khi tiết lộ chỉ sự việc đó. Āpattimattanti (chỉ là tội) nghĩa là chỉ là tội, như “vị này đã phạm tội Parājika, Saṅghādisesa, Thullaccaya, Pācittiya, Pāṭidesanīya, Dukkaṭa, Dubbhāsita” khi tiết lộ chỉ tội đó. Vuttalakkhaṇassāti (của người có đặc điểm đã nói) nghĩa là “của người không phạm tội Parājika” (Kaṅkhā. aṭṭha. duṭṭhullārocanasikkhāpadavaṇṇanā) là người có đặc điểm đã nói như vậy.
Savatthukoti vatthunā saha ghaṭito.
"With a ground" means connected with a ground.
Savatthukoti (có căn cứ) nghĩa là gắn liền với sự việc (căn cứ).
Pāsāṇasakkharakathalamarumbavālukādīsūti ettha muṭṭhippamāṇato upari pāsāṇāti veditabbā.
In "among rocks, pebbles, potsherds, gravel, sand, and so on," rocks (pāsāṇā) should be understood as larger than a fist.
Trong câu Pāsāṇasakkharakathalamarumbavālukādīsūti (trong đá, sỏi, đất sét, đất vụn, cát v.v.), pāsāṇā (đá) được hiểu là những tảng đá lớn hơn một nắm tay.
Muṭṭhippamāṇā sakkharā.
Pebbles (sakkharā) are the size of a fist.
Sakkharā (sỏi) là những viên đá có kích thước bằng một nắm tay.
Kathalāti kapālakhaṇḍāni.
Potsherds (kathalā) are fragments of pottery.
Kathalā (đất sét) là những mảnh gốm.
Marumbāti kaṭasakkharā.
Gravel (marumbā) are broken stones.
Marumbā (đất vụn) là những viên sỏi đã được nung.
Vālukā vālikāyeva.
Sand (vālukā) is just sand.
Vālukā (cát) chính là cát.
Aññatarassa tatiyabhāgo hotīti tatiyo bhāgo hoti.
"A third part of any one" means it is the third part.
Aññatarassa tatiyabhāgo hotīti (là một phần ba của một trong số đó) nghĩa là là một phần ba.
Idaṃ vuttaṃ hoti – yato paṃsuṃ vā mattikaṃ vā āharāpetvā visuṃ visuṃ kate dve koṭṭhāsā paṃsu vā mattikā vā eko pāsāṇādīsu aññataro hoti, ayaṃ missakapathavī nāmāti.
This means: when dust or clay is brought and two separate portions are made, and one portion is dust or clay while the other is one of the rocks and so on, this is called mixed earth (missakapathavī).
Điều này có nghĩa là: khi lấy đất hoặc đất sét từ một nơi nào đó và chia thành hai phần riêng biệt, nếu một phần là đất hoặc đất sét và một phần là đá hoặc một trong những thứ khác, thì loại đất này được gọi là missakapathavī (đất hỗn hợp).
Ovaṭṭho nāma devena ovaṭṭho (pāci. 86).
"Ovaṭṭho" means moistened by rain.
Ovaṭṭho (đất bị ướt) nghĩa là đất bị mưa làm ướt.
Vuttanti padabhājaniyaṃ, sīhaḷaṭṭhakathāyameva vā vuttaṃ.
"Stated" refers to the word-by-word analysis, or it is stated in the Sinhalese Aṭṭhakathā itself.
Vuttanti (đã nói) nghĩa là đã nói trong phần phân tích từ ngữ (padabhājaniya), hoặc đã nói trong chú giải tiếng Sinhala.
Adhikatarapāsāṇādimissāti adhikatarapāsāṇādīhi missā, adaḍḍhāpi vuttappamāṇato adhikatarapāsāṇādimissāti adhippāyo.
"Mixed with more rocks and so on" means mixed with more rocks and so on; the intention is that even if not burnt, it is mixed with more rocks and so on than the stated quantity.
Adhikatarapāsāṇādimissāti (hỗn hợp với nhiều đá v.v. hơn) nghĩa là hỗn hợp với nhiều đá v.v. hơn, ý muốn nói là ngay cả khi chưa bị đốt cháy, nó vẫn là đất hỗn hợp với nhiều đá v.v. hơn mức đã nói.
Vā-saddo avuttavikappattho, tena ūnakacatumāsovaṭṭhapathaviṃ saṅgaṇhāti.
The word " Vā" has the meaning of including what is not stated; by it, it encompasses earth that has been moistened by rain for less than four months.
Từ vā (hoặc) có nghĩa là một lựa chọn không được nói đến, do đó nó bao gồm đất bị ướt mưa ít hơn bốn tháng.
Suddhapāsāṇādibhedāyāti suddhā pāsāṇā etthāti suddhapāsāṇā, sā ādi yassa bhedassa so suddhapāsāṇādi.
The meaning of the word " Suddhapāsāṇādibhedāyā" should be understood thus: "pure stones" exist in this earth, therefore that earth is suddhapāsāṇā (pure stone earth); that division which has suddhapāsāṇā as its beginning is suddhapāsāṇādi (beginning with pure stone).
Suddhapāsāṇādibhedāyāti (đối với loại đá thuần khiết v.v.) nghĩa là suddhapāsāṇā (đá thuần khiết) là loại đất chỉ có đá, không lẫn đất; suddhapāsāṇādi (loại đá thuần khiết v.v.) là loại mà đá thuần khiết là khởi đầu của sự phân loại đó.
Ādi-saddena suddhasakkharādīnaṃ gahaṇaṃ.
By the word " Ādi" (etc.), pure gravel, etc., are included.
Bằng từ ādi (v.v.) bao gồm sỏi thuần khiết v.v.
Suddhapāsāṇādibhedo yassā sā suddhapāsāṇādibhedā, tāya suddhapāsāṇādibhedāya, suddhapāsāṇādippakārāyāti attho.
That earth which has a division beginning with pure stone is suddhapāsāṇādibhedā; by such earth with a division beginning with pure stone, the meaning is of the type beginning with pure stone.
Suddhapāsāṇādibhedā, (loại đá thuần khiết v.v.) là loại đất có sự phân loại đá thuần khiết v.v., nghĩa là đối với loại đất có sự phân loại đá thuần khiết v.v., đối với loại đất có đặc tính đá thuần khiết v.v.
Sayaṃ khaṇatīti ettha yo antamaso pādaṅguṭṭhakenapi khaṇati, udakampi chaḍḍento bhindati, pādaṅguṭṭhakenapi vilikhati, pattampi pacanto dahati, so sabbo khaṇatiyevāti veditabbo.
In the phrase " Sayaṃ khaṇati" (digs by oneself), whoever digs even with his big toe, or breaks the ground while pouring water, or scrapes the earth even with his big toe, or burns the earth while cooking a leaf, all such a person is to be understood as digging.
Trong câu Sayaṃ khaṇatīti (tự mình đào), người nào đào dù chỉ bằng ngón chân cái, làm vỡ đất khi đổ nước, cào đất bằng ngón chân cái, hoặc đốt đất khi nung bát, tất cả đều được hiểu là đang đào.
Tenāha ‘‘khaṇanabhedanavilekhanapacanādīhi vikopetīti.
Therefore, it is said, " disturbs by digging, breaking, scraping, cooking, etc."
Vì thế, có câu: ‘‘khaṇanabhedanavilekhanapacanādīhi vikopetīti (làm hư hại bằng cách đào, đập, cào, đốt v.v.)
Pattaṃ pacantena (pāci. aṭṭha. 87) hi pubbe pakkaṭṭhāneyeva pacitabbo.
Indeed, one who cooks a leaf should cook it only in a place where it has been cooked before.
Một Tỳ-khưu muốn nung bát phải nung ở nơi đã từng nung trước đó.
Adaḍḍhāya pathaviyā aggiṃ ṭhapetuṃ na vaṭṭati.
It is not permissible to place fire on unburnt earth.
Không được đặt lửa trên đất chưa bị đốt cháy.
Pattapacanakapālassa pana upari aggiṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to place fire on top of a pot-cooking vessel.
Tuy nhiên, được phép đặt lửa trên nắp nồi dùng để nung bát.
Dārūnaṃ upari ṭhapeti, so aggi tāni dahanto gantvā pathaviṃ dahati, na vaṭṭati.
If one places it on wood, that fire, burning the wood, goes and burns the earth, which is not permissible.
Nếu đặt lửa trên gỗ, lửa sẽ đốt cháy gỗ và lan xuống đất, điều đó không được phép.
Iṭṭhakapāsāṇādīsupi eseva nayo.
The same method applies to bricks, stones, etc.
Tương tự như vậy đối với iṭṭhakapāsāṇādīsu (gạch, đá v.v.).
Tatrāpi hi iṭṭhakādīnaṃyeva upari ṭhapetuṃ vaṭṭati.
There too, it is permissible to place fire only on top of bricks, etc.
Trong trường hợp đó, cũng chỉ được phép đặt lửa trên gạch v.v.
Tesaṃ anupādānattā.
Because they are not fuel.
Vì chúng không phải là vật liệu dễ cháy.
Na hi tāni aggissa upādānasaṅkhaṃ gacchanti.
Indeed, they do not count as fuel for the fire.
Chúng không được tính là vật liệu dễ cháy của lửa.
Sukkhakhāṇurukkhādīsupi aggiṃ dātuṃ na vaṭṭati.
It is also not permissible to set fire to dry stumps, trees, etc.
Cũng không được đốt lửa trên cây khô, gốc cây khô v.v.
Sace pana ‘‘pathaviṃ apattameva nibbāpetvā gamissāmī’’ti deti, vaṭṭati.
However, if one sets fire with the intention, "I will extinguish it before it reaches the earth," it is permissible.
Tuy nhiên, nếu đốt lửa với ý định “sẽ dập tắt lửa trước khi nó chạm đất”, thì được phép.
Pacchā nibbāpetuṃ na sakkoti, avisayattā anāpatti.
If one is unable to extinguish it afterwards, there is no offense due to it being beyond one's control.
Nếu sau đó không thể dập tắt được, thì không phạm tội vì nằm ngoài khả năng.
Vuttanayenevāti ‘‘khaṇanabhedanavilikhanapacanādīhī’’ti vutteneva nayena.
" Vuttanayeneva" means by the method stated as "by digging, breaking, scraping, cooking, etc."
Vuttanayenevāti (theo cách đã nói) nghĩa là theo cách đã nói “bằng cách đào, đập, cào, đốt v.v.”.
Niyametvāti sanniṭṭhānaṃ katvā.
" Niyametvā" means having made a determination.
Niyametvāti (sau khi xác định) nghĩa là sau khi đưa ra quyết định.
Itaroti āṇāpako.
" Itaro" means the one who commands.
Itaroti (người khác) nghĩa là vị Tỳ-khưu ra lệnh.
‘‘Pokkharaṇiṃ khaṇā’’ti (pāci. aṭṭha. 86) vadati, vaṭṭati.
If one says, "Dig a pond," it is permissible.
Nói rằng: “Hãy đào ao”, thì được phép.
Khatāyeva pokkharaṇī nāma hoti, tasmā ayaṃ kappiyavohāro.
A pond is so called because it is dug; therefore, this is a permissible expression.
Ao được gọi là ao khi nó đã được đào, do đó đây là lời nói hợp phép.
Esa nayo ‘‘vāpiṃ, taḷākaṃ, āvāṭaṃ khaṇā’’tiādīsupi.
The same method applies to "Dig a lake, a tank, a pit," etc.
Tương tự như vậy đối với các trường hợp như: “Hãy đào hồ, hãy đào ao, hãy đào hố”.
‘‘Imaṃ okāsaṃ khaṇa, imasmiṃ okāse pokkharaṇiṃ khaṇā’’ti pana vattuṃ na vaṭṭati.
However, it is not permissible to say, "Dig this spot," or "Dig a pond in this spot."
Tuy nhiên, nói rằng: “Hãy đào chỗ này, hãy đào ao ở chỗ này”, thì không được phép.
‘‘Kandaṃ khaṇa mūlaṃ khaṇā’’ti aniyametvā vattuṃ vaṭṭati.
It is permissible to say, "Dig a root, dig a tuber," without specifying a location.
Nói rằng: “Hãy đào củ, hãy đào rễ”, mà không xác định rõ thì được phép.
‘‘Imaṃ valliṃ khaṇa, imasmiṃ okāse kandaṃ vā mūlaṃ vā khaṇā’’ti vattuṃ na vaṭṭati.
It is not permissible to say, "Dig this creeper," or "Dig a tuber or a root in this spot."
Nói rằng: “Hãy đào dây leo này, hãy đào củ hoặc rễ ở chỗ này”, thì không được phép.
Tenāha ‘‘okāsaṃ aniyametvā…pe… bhaṇantassā’’ti.
Therefore, it is said, " to one who speaks without specifying a location... etc."
Vì thế, có lời nói rằng: “không xác định rõ vị trí…v.v… của người nói”.
Ātapena sukkhakaddamo ca phalati, tatra yo heṭṭhā pathaviyā asambaddho, tameva apanetuṃ vaṭṭati.
Dried mud also cracks from the sun; in that case, it is permissible to remove only that which is not connected to the earth below.
Bùn khô do nắng cũng bị nứt ra, trong đó, phần nào không dính liền với đất bên dưới thì được phép loại bỏ.
Esa nayo gokaṇṭakepi.
The same method applies to cow-thorn mud.
Tương tự như vậy đối với gokaṇṭaka (bùn khô bị nứt do móng bò).
Tenāha ‘‘ātapena…pe… asambaddha’’nti.
Therefore, it is said, " from the sun... etc. not connected."
Vì thế, có lời nói rằng: “do nắng…v.v… không dính liền”.
Tattha gokaṇṭako (pāci. aṭṭha. 86) nāma gāvīnaṃ khuracchinnakaddamo vuccati.
There, " gokaṇṭako" refers to mud cut by the hooves of cows.
Trong đó, gokaṇṭaka được gọi là bùn bị móng bò cắt đứt.
Sace pana heṭṭhimatalena bhūmisambandho, vikopetuṃ na vaṭṭati.
However, if it is connected to the ground at its lower surface, it is not permissible to disturb it.
Tuy nhiên, nếu nó dính liền với mặt đất bên dưới, thì không được phép phá hoại.
Bhijjitvā patitanaditaṭanti bhijjitvā nadisāmantā patitaṃ omakacātumāsaṃ ovaṭṭhaṃ naditaṭaṃ.
" Bhijjitvā patitanaditaṭaṃ" means a riverbank that has broken off and fallen near the river, having been moistened by rain for less than four months.
Bờ sông bị vỡ lở và rơi xuống là bờ sông bị vỡ lở và rơi xuống gần sông, bị mưa xối trong bốn tháng mùa mưa ít ỏi.
Sace pana bhijjitvā udakeyeva pakati, deve atirekacātumāsaṃ ovaṭṭhepi udakeyeva udakassa patitattā vaṭṭati.
However, if it breaks off and falls only into the water, even if the rain has moistened it for more than four months, it is permissible because it falls only into the water.
Tuy nhiên, nếu bờ sông bị vỡ lở và rơi hẳn vào trong nước, thì dù mưa xối quá bốn tháng, vẫn được phép (phá hoại) vì nó đã rơi vào trong nước.
Mahantampi naṅgalacchinnamattikāpiṇḍanti mahantampi kasitaṭṭhāne heṭṭhā pathaviyā asambaddhaṃ naṅgalacchinnamattikāpiṇḍaṃ.
" Mahantampi naṅgalacchinnamattikāpiṇḍaṃ" means a large lump of earth cut by a plow, which is not connected to the earth below in a cultivated area.
Cục đất lớn bị cày xới là cục đất lớn bị cày xới ở chỗ đất đã cày, không dính liền với đất bên dưới.
Evamādisaddena kūṭāsiñcanayoggatanukakaddamādīnaṃ gahaṇaṃ.
By the word " Evamādi" (and so on), soft mud suitable for pouring with a water pot, etc., is included.
Với từ evamādi (và những thứ tương tự), bao gồm bùn non thích hợp để múc bằng gáo, v.v.
Asañcicca rukkhādipavaṭṭanena bhindantassāti pāsāṇarukkhādīni vā pavaṭṭentassa, kattaradaṇḍena vā āhacca āhacca gacchantassa pathavī bhijjati, sā ‘‘tena bhindissāmī’’ti evaṃ sañcicca abhinnattā asañcicca bhinnā nāma hoti, iti asañcicca rukkhādippavaṭṭanena bhindantassa anāpatti.
" Asañcicca rukkhādipavaṭṭanena bhindantassā" means that if the earth is broken by someone rolling stones, trees, etc., or by someone striking repeatedly with a walking stick, and it was not broken intentionally with the thought "I will break it with that," then it is called " asañcicca bhinnā" (broken unintentionally). Thus, there is no offense for one who breaks it by rolling trees, etc., unintentionally.
Người vô ý làm vỡ đất do lăn cây, v.v. là người lăn đá, cây, v.v. hoặc người đi lại cứ dùng gậy đâm vào đất làm đất vỡ ra. Đất đó được gọi là bị vỡ vô ý vì nó không bị vỡ do cố ý “ta sẽ làm vỡ nó bằng cách đó”. Như vậy, người vô ý làm vỡ đất do lăn cây, v.v. thì không phạm tội.
Asatiyā pādaṅguṭṭhakādīhi vilikhantassāti yo aññavihito kenaci saddhiṃ kiñci kathento pādaṅguṭṭhakena vā kattarayaṭṭhiyā vā pathaviṃ vilikhanto tiṭṭhati, tassa evaṃ asatiyā pādaṅguṭṭhakādīhi vilikhantassa anāpatti.
" Asatiyā pādaṅguṭṭhakādīhi vilikhantassā" means that if a bhikkhu, being otherwise occupied, talks with someone about something and stands scraping the earth with his big toe or a walking stick, there is no offense for such a bhikkhu who scrapes with his big toe, etc., unintentionally.
Người vô ý cào đất bằng ngón chân cái, v.v. là người đang nói chuyện với ai đó, tâm trí để chỗ khác, đứng cào đất bằng ngón chân cái hoặc bằng gậy. Người vô ý cào đất bằng ngón chân cái, v.v. như vậy thì không phạm tội.
‘‘Bhavantī’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.90) iminā viruḷhamūle nīlabhāvaṃ āpajjitvā vaḍḍhamānake taruṇagacche dasseti.
By this word ‘bhavantī’, it indicates young bushes that have sprouted roots, become green-blue, and are still growing.
Với từ “bhavantī”, nó chỉ những cây non đang phát triển, đã mọc rễ và trở nên xanh tươi.
‘‘Ahesu’’nti iminā pana vaḍḍhitvā ṭhite mahante rukkhagacchādike dasseti.
By the word ‘ahesu’, however, it indicates large trees, bushes, and so forth, that have grown and become established.
Với từ “ahesu”, nó chỉ những cây lớn đã phát triển và đứng vững, như cây cổ thụ, bụi cây, v.v.
Tenāha ‘‘jāyantī’’tiādi.
Therefore, it is said, ‘jāyanti’ and so on.
Vì thế, có lời nói rằng: “jāyantī” (đang sinh trưởng), v.v.
Ettha ca ‘‘bhavantī’’ti imassa vivaraṇaṃ ‘‘jāyanti vaḍḍhantī’’ti, ‘‘ahesu’’nti imassa ‘‘jātā vaḍḍhitā’’ti.
And here, the explanation of ‘‘bhavantī’’ is ‘‘jāyanti vaḍḍhanti’’ (are born, grow), and of ‘‘ahesu’’ is ‘‘jātā vaḍḍhitā’’ (were born, grew).
Ở đây, giải thích của “bhavantī” là “jāyanti vaḍḍhantī” (đang sinh ra, đang lớn lên), và của “ahesu” là “jātā vaḍḍhitā” (đã sinh ra, đã lớn lên).
Gāmoti samūho.
Gāma means a collection.
Gāmo (làng) nghĩa là một nhóm, một tập hợp.
Patiṭṭhitaharitatiṇarukkhādīnanti bhūmiyaṃ patiṭṭhitassa haritatiṇassa ceva haritarukkhādīnañca.
‘Patiṭṭhitaharitatiṇarukkhādīnaṃ’ means of green grass established on the ground, and of green trees and so forth.
Patiṭṭhitaharitatiṇarukkhādīnaṃ nghĩa là của cỏ xanh và cây xanh, v.v. đã mọc trên đất.
Ādisaddena osadhigacchalatādayo veditabbā.
By the word ‘ādi’ (etc.), medicinal plants, bushes, creepers, and so forth, should be understood.
Với từ ādi (v.v.), nên hiểu là các loại cây thuốc, bụi cây, dây leo, v.v.
Nimittatthe ca bhummaṃ.
And the locative case is used in the sense of a cause.
Và ở đây, bhummaṃ (locus) là trong ý nghĩa chỉ nguyên nhân.
Yo attho sampajjati, tamāha ‘‘bhūtagāmapātabyatāyā’’tiādinā.
The meaning that is accomplished, he states with ‘bhūtagāmapātabyatāya’ (by the destruction of plant-life) and so on.
Ý nghĩa nào được thành tựu, thì được nói bằng “bhūtagāmapātabyatāyā” (do sự phá hoại các loài thực vật), v.v.
Nanu ca rukkhādayo cittarahitatāya na jīvā, cittarahitatā ca pariphandābhāvato, chinnepi viruhanato, visadisajātikabhāvato, catuyoniyaṃ apariyāpannato ca veditabbā, vuḍḍhi pana pavāḷasilālavaṇānampi vijjatīti na tesaṃ jīvabhāve kāraṇaṃ, visayaggahaṇañca nesaṃ parikappanāmattaṃ supanaṃ viya ciñcādīnaṃ, tathā dohaḷādayo, atha kasmā bhūtagāmassa pātabyatāya pācittiyaṃ icchitanti?
Are not trees and so forth not living beings due to being devoid of consciousness? And is not being devoid of consciousness understood from the absence of movement, from sprouting again even when cut, from being of a different kind, and from not being included in the four modes of generation? Growth is also found in coral, crystal, and salt, so it is not a reason for their being living beings. And their perception of objects is merely an imagination, like the sleep of tamarind trees and so forth, and similarly for dohaḷā (longings) and so forth. If so, why is a pācittiya desired for the destruction of plant-life?
Chẳng phải cây cối, v.v. không có sinh mệnh vì không có tâm, và việc không có tâm được biết qua việc không có sự rung động, việc chúng mọc lại dù bị chặt, việc chúng thuộc các loài khác nhau, và việc chúng không nằm trong bốn loại sinh sản? Sự tăng trưởng cũng có ở san hô, pha lê, muối, v.v., nên đó không phải là lý do cho sự sống của chúng. Và sự nắm bắt đối tượng của chúng chỉ là sự tưởng tượng, giống như giấc mơ của cây me, v.v., cũng như sự thèm muốn, v.v. Vậy tại sao việc phá hoại các loài thực vật lại bị xem là pācittiya?
Samaṇaasāruppato, tannissitasattānurakkhaṇato ca.
Because it is unseemly for a recluse, and out of compassion for the beings dependent on them.
Là vì không thích hợp với Sa-môn, và vì sự bảo vệ các chúng sinh nương tựa vào đó.
Tenevāha ‘‘jīvasaññino hi moghapurisā manussā rukkhasmi’’ntiādi (pāci. 89).
It is for this very reason that it is said: ‘‘Indeed, foolish men perceive trees as living beings’’ and so on.
Vì thế, có lời nói rằng: “Này những người đàn ông ngu si, họ cho rằng cây có sinh mệnh”, v.v.
Sāsapabījakasevālampīti sāsapabījakasaṅkhātaṃ sevālampi, sāsapasevālaṃ, bījakasevālampīti attho.
‘Sāsapabījakasevālampi’ means algae that are like mustard seeds, i.e., mustard-algae and seed-algae.
Sāsapabījakasevālampī nghĩa là rong rêu được gọi là hạt cải, tức là rong rêu hạt cải, hoặc rong rêu có hạt.
Tattha sāsapasevālo nāma sāsapamatto khuddakasevālo.
Among these, sāsapasevālo means small algae the size of a mustard seed.
Trong đó, sāsapasevālo là rong rêu nhỏ bằng hạt cải.
Bījakasevālo nāma upari khuddakapatto heṭṭhā khuddakamūlo sevālo.
Bījakasevālo means algae with small leaves above and small roots below.
Bījakasevālo là rong rêu có lá nhỏ ở trên và rễ nhỏ ở dưới.
Mūlabījakhandhabījaphaḷubījaaggabījabījabījānanti ettha mūlameva bījaṃ mūlabījaṃ.
In ‘mūlabījakhandhabījaphaḷubījaaggabījabījabījānaṃ’, a root itself is a seed, hence mūlabījaṃ (root-seed).
Trong mūlabījakhandhabījaphaḷubījaaggabījabījabījānaṃ, mūlabījaṃ là hạt giống gốc.
Evaṃ sesesupi.
The same applies to the rest.
Tương tự đối với các loại còn lại.
Tattha mūlabījaṃ haliddiādikaṃ.
Among these, mūlabījaṃ refers to turmeric and so forth.
Trong đó, mūlabījaṃ là củ nghệ, v.v.
Khandhabījaṃ assatthādikaṃ.
Khandhabījaṃ refers to the Bodhi tree and so forth.
Khandhabījaṃ là cây bồ đề, v.v.
Phaḷubījaṃ ucchuādikaṃ.
Phaḷubījaṃ refers to sugarcane and so forth.
Phaḷubījaṃ là cây mía, v.v.
Aggabījaṃ hiriverādikaṃ.
Aggabījaṃ refers to ginger and so forth.
Aggabījaṃ là gừng, v.v.
Bījaṃbījaṃ pubbaṇṇādikaṃ.
Bījabījaṃ refers to grains and so forth.
Bījaṃbījaṃ là các loại ngũ cốc, v.v.
Bhājanagatanti sarāvādibhājanagataṃ.
‘Bhājanagataṃ’ means placed in a container like a bowl.
Bhājanagataṃ là nằm trong các vật chứa như bát, v.v.
Nikkhantaṃ mūlamattaṃ etasmāti nikkhantamūlamattaṃ.
‘Nikkhantamūlamattaṃ’ means that only the root has emerged from it.
Nikkhantamūlamattaṃ là chỉ có rễ mọc ra từ đó.
Matta saddena cettha paṇṇassa nikkhamanaṃ paṭikkhipati.
Here, the word ‘matta’ (only) precludes the emergence of a leaf.
Với từ matta, ở đây bác bỏ sự mọc ra của lá.
Esa nayo nikkhantaaṅkuramattanti etthāpi.
The same method applies to ‘nikkhantaaṅkuramattaṃ’ (only the sprout has emerged).
Tương tự như vậy đối với nikkhantaaṅkuramattaṃ (chỉ có mầm mọc ra).
Sace pana mūlañca paṇṇañca niggataṃ, bhūtagāmasaṅkhaṃ gacchati.
If, however, both root and leaf have emerged, it falls under the category of plant-life (bhūtagāma).
Tuy nhiên, nếu cả rễ và lá đều mọc ra, thì nó thuộc loại bhūtagāma.
Vidatthimattā pattavaṭṭi niggacchatīti vidatthimattā anīlavaṇṇā pattavaṭṭi nikkhamati.
‘Vidatthimattā pattavaṭṭi niggacchati’ means a leaf-bud, not green in color, about a span long, emerges.
Vidatthimattā pattavaṭṭi niggacchatī nghĩa là một chồi lá chưa xanh dài một gang tay mọc ra.
Tenāha ‘‘nikkhante’’tiādi.
Therefore, it is said ‘‘nikkhante’’ (when emerged) and so on.
Vì thế, có lời nói rằng: “nikkhante” (khi mọc ra), v.v.
Harito na hotīti nīlavaṇṇo na hoti.
‘Harito na hoti’ means it is not green in color.
Harito na hotī nghĩa là không có màu xanh.
Muggādīnaṃ pana paṇṇesu uṭṭhitesu, vīhiādīnaṃ vā aṅkure harite bhūtagāmasaṅgahaṃ gacchanti.
However, when the leaves of mung beans and so forth have arisen, or when the sprouts of rice and so forth are green, they are included in plant-life.
Tuy nhiên, khi lá của đậu xanh, v.v. đã mọc, hoặc khi mầm của lúa, v.v. đã xanh, thì chúng thuộc loại bhūtagāma.
Esa nayo ambaṭṭhiādīsu.
The same applies to mango seeds and so forth.
Tương tự như vậy đối với hạt xoài, v.v.
Bhūtagāmabījagāmeti ettha bhūtagāmato viyojitaṃ viruhanasamatthameva mūlabījādikaṃ bījagāmo nāmāti veditabbaṃ.
In ‘bhūtagāmabījagāme’, it should be understood that bījagāma refers to root-seeds and so forth, which are separated from plant-life (bhūtagāma) and are capable of sprouting.
Trong Bhūtagāmabījagāme, nên hiểu rằng bījagāmo là hạt giống gốc, v.v. đã tách ra khỏi bhūtagāmo và có khả năng mọc lại.
Ubhayatthāti bhūtagāmabījagāmesu.
‘Ubhayattha’ means in both plant-life (bhūtagāma) and seed-life (bījagāma).
Ubhayatthā là ở cả bhūtagāma và bījagāma.
Atathāsaññissāti abhūtagāmābījagāmasaññissa.
‘Atathāsaññissa’ means for one who does not perceive it as plant-life or seed-life.
Atathāsaññissā là đối với người không có nhận thức về bhūtagāma hoặc bījagāma.
Ko pana vādo abhūtagāmābījagāmesu abhūtagāmābījagāmasaññissa.
What then of one who does not perceive as plant-life or seed-life, objects that are neither plant-life nor seed-life?
Vậy thì còn nói gì đến người không có nhận thức về bhūtagāma hoặc bījagāma đối với những vật không phải bhūtagāma hoặc bījagāma.
Asañciccāti pāsāṇarukkhādīni vā pavaṭṭentassa, sākhaṃ vā kaḍḍhantassa, kattaradaṇḍena vā bhūmiṃ paharitvā gacchantassa tiṇāni kuppanti.
‘Asañcicca’ means when one is rolling stones, trees, and so forth, or pulling a branch, or striking the ground with a stick and walking, grasses are disturbed.
Asañcicca là khi một người lăn đá, cây, v.v., hoặc kéo cành cây, hoặc dùng gậy đâm vào đất khi đi, thì cỏ bị phá hoại.
Tāni tena ‘‘vikopessāmī’’ti evaṃ sañcicca avikopitattā asañcicca vikopitāni nāma honti.
These are called ‘asañcicca vikopitāni’ (destroyed unintentionally) because they were not destroyed by him with the intention, ‘‘I will destroy them.’’
Những thứ đó được gọi là bị phá hoại vô ý vì chúng không bị phá hoại do cố ý “ta sẽ phá hoại chúng”.
Iti asañcicca vikopentassa anāpatti.
Thus, there is no offense for one who destroys unintentionally.
Như vậy, người vô ý phá hoại thì không phạm tội.
Ajānitvāti ettha abbhantare ‘‘bījagāmo’’ti vā ‘‘bhūtagāmo’’ti vā na jānāti, ‘‘vikopemī’’ti pana jānāti.
In ‘ajānitvā’, it means one does not know internally, ‘‘This is seed-life’’ or ‘‘This is plant-life,’’ but one knows, ‘‘I am destroying.’’
Trong Ajānitvā, người đó không biết bên trong là “bījagāma” hay “bhūtagāma”, nhưng biết rằng “ta đang phá hoại”.
Evaṃ tiṇe vā palālapuñje vā khaṇittiṃ vā kudālaṃ vā saṅgopanatthāya ṭhapeti, ḍayhamānahattho vā aggiṃ pāteti.
If, not knowing that there are seed-plants or living plants, one places a spade or a hoe in grass or a pile of straw for safekeeping, or if one with a burning hand drops fire.
Như vậy, người đó đặt cuốc hoặc xẻng vào đống cỏ hoặc đống rơm để cất giữ, hoặc người đó có tay bị bỏng và làm rơi lửa.
Tatra ce tiṇāni chijjanti vā ḍayhanti vā, evaṃ ajānitvā vikopentassa anāpatti.
If, in that act of dropping fire, the grass is cut or burnt, for one who destroys it unknowingly, there is no offense.
Nếu trong trường hợp đó cỏ bị cắt hoặc bị cháy, thì người vô ý phá hoại như vậy không phạm tội.
Yena kenaci aggināti kaṭṭhaggigomayaggiādīsu yena kenaci agginā, antamaso lohakhaṇḍenapi ādittena.
By any kind of fire means by any kind of fire among wood-fire, cow-dung fire, etc., even by a heated piece of iron.
Yena kenaci agginā là bằng bất kỳ loại lửa nào, như lửa củi, lửa phân bò, v.v., ngay cả bằng một mảnh sắt nung đỏ.
‘‘Kappiya’’nti vatvāvāti yāya kāyaci bhāsāya ‘‘kappiya’’nti vatvāva.
Having said, ‘It is allowable’ means having said, ‘It is allowable’ in any language.
“Sau khi nói ‘kappiya’” có nghĩa là chỉ sau khi nói ‘kappiya’ (hợp lệ) bằng bất kỳ ngôn ngữ nào.
Eva-saddena paṭhamaṃ agginā phusitvā pacchā ‘‘kappiya’’nti vattuṃ na vaṭṭatī’’ti dasseti.
By the word eva (only), it is shown that it is not proper to touch with fire first and then say, ‘It is allowable’.
Từ ‘ eva’ (chắc chắn) cho thấy rằng không được phép nói ‘kappiya’ sau khi đã chạm vào lửa trước.
‘‘Paṭhamaṃ aggiṃ nikkhipitvā taṃ anuddharitvāva ‘kappiya’nti vutte pana vaṭṭatī’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.93) vadanti.
However, some say that if one first places the fire and then, without removing it, says, ‘It is allowable,’ it is permissible.
Các vị thầy nói: “Tuy nhiên, nếu đặt lửa xuống trước và không nhấc nó lên mà nói ‘kappiya’ thì được phép.”
Esa nayo sesesupi.
The same method applies to the rest.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho những trường hợp còn lại.
Tathevāti ‘kappiya’nti vatvāva.
In the same way means having said, ‘It is allowable’.
“Cũng vậy” có nghĩa là chỉ sau khi nói ‘kappiya’.
Assamahiṃsasūkaramigagorūpānaṃ pana khurā atikhiṇā, tasmā tehi na kātabbaṃ, katampi akataṃ hotīti āha ‘‘ṭhapetvā gomahiṃsādīnaṃ khure’’ti.
However, the hooves of horses, buffaloes, pigs, deer, and cattle are not sharp, therefore it should not be done with them; even if done, it is considered not done. Thus he says, “excluding the hooves of cattle and buffaloes, etc.”.
Tuy nhiên, móng của ngựa, trâu, heo, nai, bò rất sắc, vì vậy không được phép làm (kappiya) bằng chúng; nếu đã làm thì cũng coi như chưa làm. Vì thế, ngài nói “trừ móng của bò, trâu, v.v.”.
Hatthinakhā pana khurā na honti, tasmā tehi vaṭṭati.
But elephant nails are not hooves, so it is permissible with them.
Móng của voi không phải là móng (khura), vì vậy được phép làm bằng chúng.
Tiracchānānanti sīhabyagghadīpimakkaṭānaṃ, sakuntānañca.
Of animals means of lions, tigers, leopards, monkeys, and birds.
“Của các loài súc sinh” có nghĩa là của sư tử, hổ, báo, khỉ và chim.
Tesañhi nakhā tikhiṇā honti, tasmā tehi kātabbaṃ.
Their claws are indeed sharp, so it should be done with them.
Vì móng của chúng sắc bén, nên được phép làm bằng chúng.
‘‘Antamaso chinditvā āhaṭenapī’’ti iminā yehi kātuṃ vaṭṭati, tehi tatthajātakehi kātabbanti ettha vattabbameva natthīti dasseti.
“Even with one cut and brought” indicates that there is nothing to say here about doing it with those that are permissible, and that are naturally occurring.
Với câu “ngay cả bằng vật đã cắt và mang đến”, ngài cho thấy rằng không cần phải nói gì thêm về việc được phép làm bằng những vật tự nhiên đó.
‘‘Satthe vuttanayenevā’’ti iminā chedaṃ vā vedhaṃ vā dassentena ‘‘kappiyanti vatvāvā’’ti vuttamatidisati.
“In the manner stated in the treatise” refers to what was said by showing cutting or piercing, that is, “having said, ‘It is allowable’”.
Với câu “cũng theo cách đã nói trong kinh điển”, ngài chỉ ra rằng việc cắt hay đâm thủng (để làm cho hợp lệ) cũng phải nói “kappiya” trước.
Ettha ca kiñcāpi ‘‘kappiyanti vatvāva kātabba’’ntiādinā kappiyaṃ karontena kattabbākārameva dassitaṃ, tathāpi bhikkhunā ‘‘kappiyaṃ karohī’’ti vutteyeva anupasampannena ‘‘kappiya’’nti vatvā aggiparijitādi kātabbanti gahetabbaṃ.
Although here the way of making something allowable is shown by phrases like “it should be done having said, ‘It is allowable’”, it should be understood that a non-ordained person should perform the act of making fire allowable, etc., only when the bhikkhu says, “Make it allowable.”
Ở đây, mặc dù cách thức làm cho vật hợp lệ đã được chỉ ra bằng các câu như “phải làm sau khi nói ‘kappiya’”, nhưng cần hiểu rằng một người chưa thọ giới (anupasampanna) chỉ nên làm các việc như đốt lửa sau khi tỳ-kheo đã nói “hãy làm cho hợp lệ”.
Avacanaṃ pana ‘‘punapi kappiyaṃ karohīti kāretvāva paribhuñjitabba’’nti paṭhamameva vuttattā.
As for the omission, it is because it was stated at the very beginning that “one should consume it only after having had it made allowable again, saying ‘Make it allowable’”.
Việc không nói (về việc tỳ-kheo phải nói) là vì đã nói trước rằng “phải làm cho hợp lệ lại rồi mới được thọ dụng”.
Ekasmiṃ…pe… kappiye kate sabbaṃ kataṃ hotīti ekaṃyeva ‘‘kappiyaṃ karomī’’ti adhippāyenapi kappiye kate ekābaddhattā sabbaṃ kataṃ hoti.
When one… made allowable, all is made allowable means that even if only one thing is made allowable with the intention of “I will make it allowable,” since all are connected, everything is considered made allowable.
“Khi một vật… được làm… hợp lệ, tất cả đều hợp lệ”: Ngay cả khi chỉ một hạt giống được làm cho hợp lệ với ý định “tôi sẽ làm cho vật này hợp lệ”, thì vì tất cả đều gắn liền với nhau, mọi thứ đều trở nên hợp lệ.
Dārukaṃ vijjhatīti jānitvā vā ajānitvā vā vijjhati vā vijjhāpeti vā, vaṭṭatiyeva.
Pierces a piece of wood means whether one pierces or causes to pierce, knowingly or unknowingly, it is permissible.
“Đâm vào gỗ”: Dù biết hay không biết, tự đâm hay sai người khác đâm, đều được phép.
Bhattasitthe vijjhatīti etthāpi eseva nayo.
The same method applies here too, pierces a grain of cooked rice.
“Đâm vào cơm thừa”: Ở đây cũng vậy, nguyên tắc này cũng được áp dụng.
Taṃ vijjhati, na vaṭṭatīti valliādīnaṃ bhājanagatikattāti adhippāyo.
Pierces it, it is not permissible means that creepers, etc., are considered like containers.
“Đâm vào đó, không được phép” là ý nói rằng các loại dây leo, v.v. có thể dùng làm đồ đựng.
Bhindāpetvā kappiyaṃ kāretabbanti bījato muttassa kaṭāhassa bhājanagatikattā vuttaṃ.
Having broken it, it should be made allowable is said because the peel of the fruit, released from the seed, is considered like a container.
“Phải đập vỡ rồi làm cho hợp lệ” được nói vì vỏ quả đã tách hạt có thể dùng làm đồ đựng.
Abījanti aṅkurajananasamatthabījarahitataruṇambaphalādi.
Seedless means young mango fruits, etc., that are devoid of seeds capable of generating sprouts.
“Không hạt” có nghĩa là các loại quả non như xoài, v.v. mà không có hạt có khả năng nảy mầm.
Tenāha ‘‘yaṃ pana phalaṃ taruṇaṃ hoti, abīja’’nti.
Therefore, he says, “a fruit that is young is seedless.”
Vì thế, ngài nói: “Quả nào còn non, thì không có hạt.”
Nibbattabījaṃ nāma bījaṃ nibbattetvā visuṃ katvā paribhuñjituṃ sakkuṇeyyaṃ ambapanasādiphalaṃ.
A fruit with developed seeds is an ambapanasa fruit, etc., whose seeds can be removed and eaten separately.
Quả có hạt là những loại quả như xoài, mít, v.v. mà hạt đã hình thành và có thể tách riêng ra để thọ dụng.
Tenāha ‘‘bījaṃ apanetvā paribhuñjitabba’’nti.
Therefore, he says, “the seed should be removed and eaten.”
Vì thế, ngài nói: “Phải bỏ hạt đi rồi mới thọ dụng.”
Tattha kappiyakaraṇakiccaṃ natthi, sayameva kappiyānīti adhippāyo.
In that case, there is no need for making it allowable; they are allowable by themselves, is the intention.
Ở đó không có việc làm cho hợp lệ, ý nói rằng chúng tự thân đã hợp lệ.
Yamatthanti ‘‘tvaṃ kira dukkaṭāpattiṃ āpanno’’tiādikaṃ yaṃ kiñci atthaṃ.
Whatever matter means any matter such as, “You have incurred a dukkaṭa offense.”
“Bất cứ điều gì” có nghĩa là bất cứ điều gì như “này hiền giả, hình như ông đã phạm một lỗi dukkaṭa”.
Tato aññanti pucchitatthato aññamatthaṃ.
Other than that means a matter different from the one asked about.
“Điều khác với điều đó” có nghĩa là một điều khác với điều đã được hỏi.
Aññenaññaṃ paṭicaraṇassāti vinayadharena yaṃ vacanaṃ dosapucchanatthaṃ vuttaṃ, tato aññena vacanena paṭicchādanassa.
Of answering with something else means of concealing with words other than those spoken by the Vinaya-holder for the purpose of inquiring about an offense.
“Che giấu bằng cách nói điều khác” có nghĩa là che giấu bằng một lời nói khác với lời đã được vị Vinayadhara nói ra để hỏi về lỗi.
Paṭicchādanatthopi hi carasaddo hoti anekatthattā dhātūnaṃ.
Indeed, the word cara also has the meaning of concealing, as verbs have multiple meanings.
Thật vậy, từ ‘cara’ (hành) cũng có nghĩa là che giấu, vì các căn có nhiều nghĩa.
Vuttanti pāḷiyaṃ vuttaṃ.
Stated means stated in the Pāḷi.
“Đã nói” có nghĩa là đã nói trong Pāḷi.
Sāvasesaṃ āpattiṃ āpannoti ettha ṭhapetvā pārājikaṃ sesā sāvasesāpatti nāma, taṃ āpanno.
Incurs an offense with residue means, excluding a Pārājika, the remaining offenses are called sāvasesāpatti; he incurs that.
“Đã phạm một lỗi sāvasesa”: Ở đây, lỗi sāvasesa là những lỗi còn lại sau khi trừ lỗi pārājika; vị ấy đã phạm lỗi đó.
Anuyuñjiyamānoti ‘‘kiṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti pucchiyamāno.
Being questioned means being asked, “Friend, have you incurred such and such an offense?”
“Khi bị chất vấn” có nghĩa là khi bị hỏi: “Này hiền giả, ông có phạm lỗi tên là gì không?”
Aññena vacanenāti ‘‘ko āpanno?
With other words means, “Who incurred it?
“Bằng lời nói khác” có nghĩa là: “Ai đã phạm?
Kiṃ āpanno?
What did he incur?
Phạm lỗi gì?
Kismiṃ āpanno?
In what did he incur it?
Phạm lỗi trong trường hợp nào?
Kathaṃ āpanno?
How did he incur it?
Phạm lỗi như thế nào?
Kaṃ bhaṇatha?
Whom are you talking about?
Các ông nói về ai?
Kiṃ bhaṇathā’’ti aññena vacanena.
What are you talking about?” with other words.
Các ông nói gì?” bằng lời nói khác.
Aññanti ‘‘kiṃ tvaṃ itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’tiādikaṃ anuyuñjakavacanaṃ.
Añña means the questioner’s words, such as, “Are you guilty of such-and-such an offense?”
“Điều khác” có nghĩa là lời nói của người chất vấn như “Ông có phạm lỗi tên là gì không?”
Tathā tathā vikkhipatīti tena tena pakārena vikkhipati.
Tathā tathā vikkhipati means he evades in this way and that way.
“Lạc đề theo nhiều cách” có nghĩa là lạc đề theo nhiều kiểu khác nhau.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is meant?
Ý nghĩa là gì?
So (pāci. aṭṭha. 94) kiñci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, āpattiṃ āpannosī’’ti saṅghamajjhe āpattiyā anuyuñjiyamāno ‘‘ko āpanno’’ti vadati.
That bhikkhu, having seen some transgression, when questioned about the offense in the midst of the Saṅgha with the words, “Friend, you are guilty of an offense,” says, “Who is guilty?”
Khi vị tỳ-kheo đó thấy một sự vi phạm nào đó và bị chất vấn về lỗi giữa Tăng chúng: “Này hiền giả, ông có phạm lỗi không?”, vị ấy nói: “Ai đã phạm?”
Tato ‘‘tva’’nti vutte ‘‘ahaṃ kiṃ āpanno’’ti vadati.
Then, when told “You are,” he says, “What am I guilty of?”
Khi được nói: “Ông!”, vị ấy nói: “Tôi đã phạm lỗi gì?”
Atha ‘‘pācittiyaṃ vā dukkaṭaṃ vā’’ti vutte ‘‘ahaṃ kismiṃ āpanno’’ti vadati.
Then, when told “A pācittiya or a dukkaṭa,” he says, “Of what am I guilty?”
Khi được nói: “Hoặc pācittiya hoặc dukkaṭa”, vị ấy nói: “Tôi đã phạm lỗi trong trường hợp nào?”
Tato ‘‘amukasmiṃ nāma vatthusmi’’nti vutte ‘‘ahaṃ kathaṃ āpanno, kiṃ karonto āpannomhī’’ti pucchati.
Then, when told “Of such-and-such a matter,” he asks, “How am I guilty? What was I doing to become guilty?”
Khi được nói: “Trong trường hợp tên là gì đó”, vị ấy hỏi: “Tôi đã phạm lỗi như thế nào? Tôi đã làm gì mà phạm lỗi?”
Atha ‘‘idaṃ nāma karonto āpanno’’ti vutte ‘‘kaṃ bhaṇathā’’ti vadati.
Then, when told “You became guilty by doing such-and-such,” he says, “Whom are you speaking of?”
Khi được nói: “Ông đã phạm lỗi khi làm điều này”, vị ấy nói: “Các ông nói về ai?”
Tato ‘‘taṃ bhaṇāmā’’ti vutte ‘‘kiṃ bhaṇathā’’ti evamanekehi pakārehi vikkhipatīti vuttaṃ hoti.
Then, when told “We are speaking of you,” he says, “What are you speaking of?” It is meant that he evades in these and many other ways.
Khi được nói: “Chúng tôi nói về ông”, vị ấy nói: “Các ông nói gì?” Như vậy, vị ấy lạc đề theo nhiều cách.
Yo pana bhikkhu sāvasesaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ na kathetukāmo tuṇhībhāvena vihesetīti sambandho.
The connection is that a bhikkhu who has committed a sāvasesa offense, being unwilling to confess it, causes trouble by remaining silent.
Vị tỳ-kheo nào đã phạm lỗi sāvasesa, nhưng không muốn nói ra, làm phiền Tăng chúng bằng cách giữ im lặng, đó là mối liên hệ.
Vihesetīti ciranisajjācirabhāsanehi piṭṭhiāgilāyanatālusosādivasena saṅghaṃ viheseti, parissamaṃ tesaṃ karotīti attho.
Viheseti means he troubles the Saṅgha, or causes them fatigue, by prolonged sitting and prolonged speaking, leading to backaches, dry mouth, and so on.
“Làm phiền” có nghĩa là làm phiền Tăng chúng bằng cách ngồi lâu, nói lâu, gây đau lưng, khô họng, v.v., tức là làm cho họ mệt mỏi.
Parissamo hi vihesā nāma.
Indeed, fatigue is called trouble.
Thật vậy, sự mệt mỏi chính là sự phiền toái.
Aññavādakakammanti aññavādakassa bhikkhuno aññavādakāropanatthaṃ kātabbaṃ ñattidutiyakammaṃ.
Aññavādakakamma means a ñattidutiya kamma to impose the charge of "speaking otherwise" on a bhikkhu who speaks otherwise.
“Nghiệp aññavādaka” là nghiệp ñattidutiya phải làm để kết tội vị tỳ-kheo nói lời lạc đề.
Vihesakakammanti etthāpi eseva nayo.
The same method applies to vihesakakamma.
“Nghiệp vihesaka” ở đây cũng vậy, nguyên tắc này cũng được áp dụng.
Tasmiṃ saṅghena kateti tasmiṃ aññavādakakamme ca vihesakakamme ca saṅghena ñattidutiyakammavācāya kate.
Tasmiṃ saṅghena kate means when that aññavādaka kamma and vihesaka kamma have been performed by the Saṅgha with a ñattidutiya kammavācā.
“Khi Tăng chúng đã thực hiện điều đó” có nghĩa là khi Tăng chúng đã thực hiện nghiệp aññavādaka và nghiệp vihesaka bằng lời tuyên bố ñattidutiya.
Tathā karontānanti taṃ pakāraṃ karontānaṃ, aññavādakañca vihesakañca karontānanti attho.
Tathā karontānaṃ means for those who act in that manner, that is, for those who act as one who speaks otherwise and as one who causes trouble.
“Những người làm như vậy” có nghĩa là những người làm theo cách đó, tức là những người làm nghiệp aññavādaka và vihesaka.
‘‘Vihesaketi ayamettha anupaññattī’’ti avacanañcettha ‘‘āpattikarā ca hoti aññavādakasikkhāpadādīsu viyā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) vuttattāyeva paññāyatīti katvā.
The reason for not saying, "Here, 'vihesaka' is an anupaññatti," is because it is already understood from what is stated in the explanation of the first Pārājika, "It also leads to an offense, as in the aññavādaka training rule and so on."
Và ở đây, việc không nói “Vihesaka là một giới phụ ở đây” là vì đã nói rằng “nó cũng gây ra lỗi như trong giới aññavādaka, v.v.” (Kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā), nên điều đó đã rõ ràng.
Esa nayo upari sikkhāpadesu.
The same method applies to the training rules above.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho các giới luật phía trên.
Dhammakamme tikapācittiyanti dhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni.
Dhammakamme tikapācittiyaṃ means three pācittiyas in a dhammakamma, according to whether one perceives it as a dhammakamma, is in doubt about it, or perceives it as an adhammakamma.
“Ba lỗi pācittiya trong nghiệp pháp” có nghĩa là ba lỗi pācittiya tùy theo việc một vị có nhận thức đó là nghiệp pháp, có nghi ngờ, hoặc nhận thức đó là phi pháp.
Adhammakamme tikadukkaṭanti etthāpi eseva nayo.
The same method applies to adhammakamme tikadukkaṭaṃ.
“Ba lỗi dukkaṭa trong nghiệp phi pháp” ở đây cũng vậy, nguyên tắc này cũng được áp dụng.
Anāropiteti kammavācāya anāropite, appatiṭṭhāpiteti attho.
Anāropite means not yet imposed by a kammavācā, that is, not yet established.
“Khi chưa tuyên bố” có nghĩa là khi chưa được tuyên bố bằng kammavācā, tức là chưa được thiết lập.
Gelaññenāti yena kathetuṃ na sakkoti, mukhe tādisena byādhinā.
Gelaññenā means due to such an illness in the mouth that one cannot speak.
“Do bệnh tật” có nghĩa là do một bệnh tật ở miệng mà không thể nói được.
Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantīti saṅghamajjhe kathite tappaccayā saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā viggaho vā vivādo vā saṅghabhedo vā saṅgharāji vā bhavissantīti iminā vā adhippāyena na kathentassa.
Saṅghassa bhaṇḍanādīni bhavissantīti means for one who does not confess with the intention that if it were confessed in the midst of the Saṅgha, disputes, quarrels, disagreements, contentions, schisms, or factions would arise in the Saṅgha because of it.
“Sẽ có tranh cãi, v.v. trong Tăng chúng” có nghĩa là vị ấy không nói ra vì e ngại rằng nếu nói ra giữa Tăng chúng, do nguyên nhân đó sẽ có tranh cãi, xung đột, bất hòa, tranh chấp, chia rẽ Tăng chúng, hoặc phân phe trong Tăng chúng.
Ettha ca adhammenāti abhūtena vatthunā.
Here, adhammenā means with an unreal matter.
Và ở đây, “một cách phi pháp” có nghĩa là bằng một sự việc không có thật.
Yena vacanenāti ‘‘chandāya itthannāmo idaṃ nāma karotī’’tiādikena yena vacanena.
Yena vacanenā means by words such as, "Such-and-such a person acts out of favoritism."
Với lời nói nào—tức là với lời nói nào như: “Người tên này làm việc này do thiên vị (chandāya).”
Tenāha ‘‘chandāyā’’tiādi.
Therefore, it says chandāyātiādi.
Vì vậy, (bản chú giải) nói: “Do thiên vị” v.v.
Tattha chandāyāti chandena pakkhapātena.
Here, chandāyā means out of favoritism or partiality.
Ở đây, chandāya có nghĩa là do thiên vị (chanda), do lòng ưu ái.
‘‘Akkharāya vācetī’’tiādīsu (pāci. 46) viya liṅgavipallāso esa.
This is a gender inversion, like in "akkharāya vāceti" and so on.
Đây là sự đảo ngược giống (liṅgavipallāso) như trong các trường hợp “dạy bằng chữ” (akkharāya vācetī) v.v.
Idaṃ nāma karotīti attano sandiṭṭhasambhattānaṃ paṇītaṃ senāsanaṃ vā paññapeti, bhattādikaṃ vāti adhippāyo.
Idaṃ nāma karoti means he arranges excellent lodging or food for his friends and associates; this is the intention.
Làm việc này—ý nghĩa là: sắp xếp chỗ ở hoặc thức ăn v.v. cao cấp cho những người mà mình quen biết và có mối quan hệ thân thiết.
Senāsanapaññāpakādibhedanti ettha ādisaddena bhattuddesakayāgubhājakaphalabhājakādīnaṃ gahaṇaṃ.
In senāsanapaññāpakādibheda, the word ādi refers to those who assign food, distribute gruel, distribute fruit, and so on.
Trong cụm từ senāsanapaññāpakādibheda (phân loại người sắp xếp chỗ ở v.v.), từ v.v. bao gồm những người như người chỉ định thức ăn (bhattuddesaka), người chia cháo (yāgubhājaka), người chia trái cây (phalabhājaka) v.v.
Anekatthattā dhātūnaṃ jhe-saddo olokanatthopi hotīti āha ‘‘avaññāya olokāpentī’’ti.
Since verbs have many meanings, the word jhe can also mean "to look at," so it says avaññāya olokāpentīti (looking down with contempt).
Vì các gốc từ có nhiều nghĩa, từ jhe cũng có nghĩa là nhìn, nên (bản chú giải) nói: “nhìn với thái độ khinh thường”.
Cintanatthoyeva vā gahetabboti āha ‘‘lāmakato vā cintāpentī’’ti.
Or it should be taken as only meaning "to think," so it says lāmakato vā cintāpentīti (or thinking of as inferior).
Hoặc chỉ nên hiểu theo nghĩa suy nghĩ, nên (bản chú giải) nói: “hoặc suy nghĩ một cách tồi tệ”.
Tatheva vadantāti ‘‘chandāya itthannāmo idaṃ nāma karotī’’tiādīni vadantā.
Tatheva vadantā means saying, "Such-and-such a person acts out of favoritism," and so on.
Nói như vậy—tức là nói những lời như: “Người tên này làm việc này do thiên vị (chandāya)” v.v.
Vuttanti pāḷiyaṃ vuttaṃ.
Vutta means stated in the Pāḷi.
Đã nói—tức là đã nói trong Pāḷi.
‘‘Khiyyanake’’ti (pāci. aṭṭha. 105) ayamettha anupaññatti.
“Khiyyanake” is here an additional rule.
Ở đây, khiyyanake là một điều luật bổ sung (anupaññatti).
Asammatassāti saṅghena kammavācāya asammatassa.
“Asammatassa” means one not appointed by the Saṅgha with a formal motion (kammavācā).
Đối với người chưa được chấp thuận—tức là đối với người chưa được Tăng chúng chấp thuận bằng tụng đọc nghi thức (kammavācā).
Kevalaṃ ‘‘taveso bhāro’’ti saṅghena āropitabhārassa, bhikkhūnaṃ vā phāsuvihāratthāya sayameva bhāraṃ vahantassa, yatra vā dve tayo bhikkhū viharanti, tatra tādisaṃ kammaṃ karontassāti adhippāyo.
The meaning is: a bhikkhu on whom the Saṅgha has simply laid the burden, saying, “This is your responsibility”; or one who undertakes the responsibility himself for the bhikkhus’ comfortable dwelling; or one who performs such a task in a place where two or three bhikkhus reside.
Ý nghĩa là: đối với người mà Tăng chúng chỉ giao phó trách nhiệm bằng lời rằng “gánh nặng này là của ông”, hoặc đối với người tự mình gánh vác trách nhiệm vì sự an ổn của các Tỳ-khưu, hoặc đối với người làm công việc như vậy ở nơi có hai hoặc ba Tỳ-khưu cư trú.
Yassa kassacīti upasampannassa vā anupasampannassa vā yassa kassaci.
“Yassa kassaci” means anyone, whether an ordained bhikkhu or an unordained person.
Đối với bất cứ ai—tức là đối với bất cứ ai, dù đã thọ giới hay chưa thọ giới.
Anupasampannassa pana sammatassa vā asammatassa vāti ettha pana (pāci. aṭṭha. 106) kiñcāpi anupasampannassa terasa sammatiyo dātuṃ na vaṭṭanti, tathāpi yo upasampannakāle laddhasammutiko pacchā anupasampannabhāve ṭhito, taṃ sandhāya ‘‘sammatassa vā’’ti vuttaṃ.
Regarding the phrase “anupasampannassa pana sammatassa vā asammatassa vā” (for an unordained person, whether appointed or unappointed), although thirteen appointments cannot be given to an unordained person, the phrase “whether appointed” refers to one who received an appointment while ordained and later became unordained.
Tuy nhiên, trong cụm từ đối với người chưa thọ giới, dù đã được chấp thuận hay chưa được chấp thuận, mặc dù không được phép trao mười ba sự chấp thuận (sammatiyo) cho người chưa thọ giới, nhưng từ “dù đã được chấp thuận” được nói đến để chỉ người đã được chấp thuận khi còn là Tỳ-khưu, sau đó trở thành người chưa thọ giới (sāmaṇera).
Yassa pana byattassa sāmaṇerassa kevalaṃ saṅghena vā sammatena vā bhikkhunā ‘‘tvaṃ idaṃ kammaṃ karohī’’ti bhāro kato, taṃ sandhāya ‘‘asammatassa vā’’ti vuttaṃ.
The phrase “or unappointed” refers to a competent sāmaṇera on whom the Saṅgha or an appointed bhikkhu has simply laid the burden, saying, “You do this task.”
Còn từ “dù chưa được chấp thuận” được nói đến để chỉ một sāmaṇera thông minh mà Tăng chúng hoặc một Tỳ-khưu đã chấp thuận chỉ giao phó trách nhiệm rằng: “Ông hãy làm công việc này.”
Yasmā ujjhāpanañca khiyyanañca musāvādavasena pavattaṃ, tasmā ādikammikassa imināva anāpatti, musāvādena pana āpattiyevāti gahetabbaṃ.
Since both complaining (ujjhāpana) and fault-finding (khiyyana) arise due to falsehood (musāvāda), the initial offender (ādikammika) is not at fault under this training rule, but is at fault due to falsehood; this should be understood.
Vì việc khiển trách (ujjhāpana) và chê bai (khiyyana) diễn ra theo cách nói dối (musāvāda), nên đối với người phạm lỗi lần đầu (ādikammika), không có lỗi theo giới luật này, nhưng sẽ có lỗi pācittiya do nói dối. Điều này cần được hiểu như vậy.
Mañcaṃ vāti masārako, bundikābaddho, kuḷīrapādako, āhaccapādakoti imesu catūsu yaṃ kañci mañcaṃ vā.
“Mañcaṃ vā” means any bed among these four: one with inserted legs (masāraka), one with legs fixed directly (bundikābaddha), one with curved legs (kuḷīrapādaka), or one with removable legs (āhaccapādaka).
Giường—tức là bất kỳ loại giường nào trong bốn loại này: giường có chân gắn vào khung, giường có chân liền với khung, giường có chân cong như càng cua, giường có chân tháo rời được.
Pīṭhaṃ vāti etthāpi eseva nayo.
The same method applies to “pīṭhaṃ vā” (or a chair).
Đối với ghế cũng theo cách tương tự.
Bhisiṃ vāti uṇṇabhisi, coḷabhisi, vākabhisi, tiṇabhisi, paṇṇabhisīti imāsu pañcasu bhisīsu yaṃ kañci bhisiṃ vā.
“Bhisiṃ vā” means any cushion among these five: a wool cushion, a cloth cushion, a bark cushion, a grass cushion, or a leaf cushion.
Đệm—tức là bất kỳ loại đệm nào trong năm loại này: đệm lông cừu, đệm vải, đệm vỏ cây, đệm cỏ, đệm lá cây.
Tenāha ‘‘mañcādīsū’’tiādi.
Therefore, it is said “mañcādīsu” (among beds, etc.).
Vì vậy, (bản chú giải) nói: “giường v.v.”.
Tattha ‘‘mañcasaṅkhepenā’’ti iminā pīṭhasaṅkhepaṃ paṭikkhipati.
Here, by “mañcasaṅkhepenā” (by including beds), the inclusion of chairs (pīṭhasaṅkhepa) is rejected.
Ở đây, cụm từ “tóm tắt về giường” bác bỏ sự tóm tắt về ghế.
Kappiyacammenāti migājeḷakacammena.
“Kappiyacammena” means with deer hide or goat hide.
Bằng da hợp pháp—tức là bằng da nai, da dê.
Ettha pana migacamme eṇimigo, vātamigo, pasadamigo, kuruṅgamigo, migamātuko, rohitamigoti etesaṃyeva cammāni vaṭṭanti, aññesaṃ pana –
Here, among deer hides, only the hides of the eṇi deer, vāta deer, pasada deer, kuruṅga deer, migamātuka deer, and rohita deer are permissible. The hides of others, however—
Ở đây, trong da nai, chỉ được phép dùng da của các loài nai sau: nai Eṇī, nai Vāta, nai Pasada, nai Kuruṅga, nai Mātuka, nai Rohita. Còn đối với các loài khác—
Tattha vāḷamigāti sīhabyagghaacchataracchā.
Here, “vāḷamigā” refers to lions, tigers, bears, and hyenas.
Ở đây, thú dữ là sư tử, hổ, gấu, linh cẩu.
Na kevalañca eteyeva, yesaṃ pana cammaṃ vaṭṭatīti vuttaṃ, te ṭhapetvā avasesā antamaso gomahiṃsasasabiḷārādayopi sabbe imasmiṃ atthe ‘‘vāḷamigā’’tveva veditabbā.
Not only these, but all other animals apart from those whose hides are said to be permissible, down to cows, buffaloes, hares, and cats, should be understood as “fierce animals” in this context.
Không chỉ riêng những loài này, mà tất cả các loài khác, trừ những loài đã nói là da được phép dùng, như bò, trâu, thỏ, mèo v.v., đều phải được hiểu là “thú dữ” trong trường hợp này.
Etesañhi sabbesaṃ cammaṃ na vaṭṭati.
Indeed, the hides of all these are not permissible.
Thật vậy, da của tất cả những loài này đều không được phép dùng.
Tālīsapattanti suddhaṃ tamālapattaṃ, aññena missaṃ pana vaṭṭati.
“Tālīsapattaṃ” refers to a pure tamāla leaf, which is not permissible; but one mixed with other leaves is permissible.
Lá Tālīsa—tức là lá tamāla nguyên chất không được phép dùng, nhưng nếu trộn lẫn với lá khác thì được phép.
Tiṇavākacoḷesu akappiyaṃ nāma natthi.
Among grass, bark, and cloth, there is nothing that is not permissible.
Trong cỏ, vỏ cây và vải, không có thứ gì là không hợp pháp.
Kiṃ panettha bibbohane viya nisīdituñca nipajjituñca na vaṭṭatīti āha ‘‘tatthā’’tiādi.
As to whether it is not permissible to sit or lie on it, as with a pillow, it is said, “tatthā” (there), etc.
Có phải ở đây, cũng như với gối, không được phép ngồi và nằm trên đệm này không? (Bản chú giải) nói: “Ở đó” v.v.
Na kevalañcedamevāti āha ‘‘pamāṇaparicchedopi cettha natthī’’ti, ‘‘ettakameva kātabba’’nti bhisiyā pamāṇaniyamopi natthīti attho.
Not only this, but it is also said, “pamāṇaparicchedopi cettha natthī” (there is also no fixed measure here), meaning there is no rule specifying, “Only this much should be made” for a cushion.
Không chỉ có thế, (bản chú giải) nói: “Ở đây cũng không có giới hạn về kích thước”, nghĩa là không có quy định về kích thước của đệm, rằng “chỉ được làm đến mức này”.
Mañcabhisipīṭhabhisibhūmattharaṇabhisicaṅkamanabhisipādapuñchanabhisīti etāsaṃ pana anurūpato sallakkhetvā attano rucivasena pamāṇaṃ kātabbaṃ.
However, the size of bed cushions, chair cushions, floor cushions, walking-path cushions, and foot-wiping cushions should be determined according to their suitability and one’s own preference.
Tuy nhiên, cần phải xác định kích thước theo ý muốn của mình, dựa trên sự phù hợp của các loại đệm như đệm giường, đệm ghế, đệm trải sàn, đệm đi kinh hành, và đệm lau chân.
Anto saṃvellitvā baddhanti yathā vemajjhaṃ saṃkhittaṃ hoti, evaṃ majjhe suṭṭhu veṭhetvā baddhaṃ.
“Anto saṃvellitvā baddhaṃ” means tied tightly in the middle, so that the center is constricted when wrapped.
Cuộn vào trong và buộc lại—tức là được buộc chặt ở giữa sao cho phần giữa được thu gọn.
Ye aṭṭha māsāti sambandho.
The connection is “which eight months.”
Tám tháng—đây là sự liên kết.
‘‘Avassikasaṅketā’’ti etasseva vivaraṇaṃ ‘‘vassānamāsāti evaṃ apaññātā’’ti, appatitā appasiddhāti attho.
“Vassānamāsāti evaṃ apaññātā” is an explanation of “avassikasaṅketā,” meaning unknown as rainy months, not well-known.
Cụm từ “không được chỉ định là mùa mưa” là lời giải thích cho “không có dấu hiệu mùa mưa”, nghĩa là không được biết đến hay không rõ ràng là mùa mưa.
‘‘Asaññitā’’tipi pāṭho, tattha aviññātāti attho.
“Asaññitā” is also a reading, meaning unknown.
Cũng có bản đọc là “asaññitā”, ở đó có nghĩa là không được biết đến.
Aṭṭha māsāti cattāro hemantikā, cattāro gimhikā māsāti aṭṭha māsā.
“Aṭṭha māsā” means the four winter months and the four summer months, making eight months.
Tám tháng—tức là bốn tháng mùa đông và bốn tháng mùa hè, tổng cộng là tám tháng.
Ovassakamaṇḍapeti sākhāmaṇḍapapadaramaṇḍapānaṃ yattha katthaci ovassake maṇḍape.
“Ovassakamaṇḍape” means in any pavilion, whether a branch pavilion or a plank pavilion, where it leaks.
Trong lều bị dột—tức là trong bất kỳ lều bị dột nào, dù là lều lá cây hay lều ván gỗ.
Yatthāti yesu janapadesu.
“Yatthā” means in which countries.
Ở đâu—tức là ở những vùng nào.
Sabbatthāti sabbesu janapadesu.
“Sabbatthā” means in all countries.
Ở khắp mọi nơi—tức là ở tất cả các vùng.
Kākādīnaṃ nibaddhavāsarukkhamūleti yattha dhuvanivāsena kākā vā kulālā vā aññe vā sakuntā kulāvake katvā vasanti, tādisassa kākādīnaṃ nibaddhavāsassa yassa kassaci rukkhassa heṭṭhā.
At the root of a tree where crows, etc., permanently dwell means under any such tree where crows, kites, or other birds build nests and reside permanently.
Dưới gốc cây nơi quạ v.v. thường trú ngụ—tức là dưới gốc cây nào đó mà quạ, diều hâu hay các loài chim khác thường làm tổ và trú ngụ vĩnh viễn.
Yattha pana gocarappasutā sakuntā vissamitvā gacchanti, tassa rukkhassa mūle nikkhipituṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to place it at the root of a tree where birds, having sought food, rest and then depart.
Tuy nhiên, được phép đặt dưới gốc cây nơi các loài chim đi kiếm mồi nghỉ ngơi rồi bay đi.
‘‘Kadācipī’’ti iminā na kevalaṃ vassikasaṅketeyevāti dasseti.
By this* "kadācipi" (at any time), it shows that it is not only during the rainy season that it is permissible to place it.
Cụm từ “bất cứ lúc nào” cho thấy rằng không chỉ riêng trong mùa mưa.
Yatthāti yasmiṃ padese.
Yattha means in which place.
Ở đâu—tức là ở nơi nào.
Yadāti yasmiṃ kāle.
Yadā means at which time.
Khi nào—tức là vào thời điểm nào.
Soti yassatthāya santhato, so.
So means the one for whose sake it was spread.
Người đó—tức là người mà vì lợi ích của người đó mà đệm được trải.
Pakatisanthateti pakatiyāva santhate, yaṃ nevattanā santhataṃ, na parena santharāpitaṃ, tasminti vuttaṃ hoti.
On a naturally spread (bed/seat) means on one naturally spread, which was neither spread by oneself nor caused to be spread by another; this is what is meant.
Trên đệm đã trải sẵn—tức là trên đệm vốn dĩ đã được trải sẵn, mà không phải do mình tự trải hay do người khác trải giúp.
Lajjī hotīti lajjanasīlo hoti, parikkhāravināsane bhītoti attho.
He is conscientious means he is by nature conscientious, meaning he is afraid of the destruction of his requisites.
Là người có lòng hổ thẹn—tức là người có tính hay hổ thẹn, người sợ tài sản bị hư hỏng.
Tenāha ‘‘attano palibodhaṃ viya maññatī’’ti, iminā alajjiṃ āpucchitvā gantuṃ na vaṭṭatīti dasseti.
Therefore, it is said, “he considers it as his own encumbrance,” by this it shows that it is not permissible to depart after asking an unconscientious person.
Vì vậy, (bản chú giải) nói: “người đó coi đó như là sự vướng mắc của mình”, điều này cho thấy rằng không được phép đi mà không hỏi ý kiến người không có lòng hổ thẹn.
Nirapekkhoti ‘‘āgantvā uddharissāmī’’ti apekkhārahito, iminā sāpekkho ce gacchati, anāpattīti dasseti.
Nirapekkho (without concern) means without concern, thinking, "I will come back and remove it." By this, it shows that if he goes with concern, there is no offense.
Không quan tâm—tức là không có ý nghĩ “tôi sẽ quay lại và nhặt nó lên”, điều này cho thấy rằng nếu đi mà có ý quan tâm, thì không có lỗi.
Teneva hi anāpattivāre ‘‘otāpento gacchatī’’ti (pāci. 113) vuttaṃ.
For this very reason, in the section on non-offenses, it is said, "he goes while being mindful."
Chính vì thế, trong phần không có lỗi đã nói: “đi mà có ý quan tâm”.
Aññattha gacchantoti taṃ maggaṃ atikkamitvā aññattha gacchanto.
Going elsewhere means going elsewhere, having gone beyond that path.
Đi đến nơi khác—tức là đi vượt qua con đường đó để đến một nơi khác.
Leḍḍupātūpacārato bahi ṭhitattā ‘‘pāduddhārena kāretabbo’’ti vuttaṃ, aññattha gacchantassa paṭhamapāduddhāre dukkaṭaṃ, dutiyapāduddhāre pācittiyanti attho.
Because it is outside the range of a thrown clod of earth, it is said, "it should be done by lifting the foot," meaning that for one going elsewhere, there is a dukkata on the first foot-lift, and a pācittiya on the second foot-lift.
Vì đứng ngoài phạm vi ném đất, nên (bản chú giải) nói: “phải bị xử lý bằng việc nhấc chân”, nghĩa là lỗi dukkaṭa khi nhấc chân lần đầu, và lỗi pācittiya khi nhấc chân lần thứ hai, đối với người đi đến nơi khác.
Tikapācittiyaṃ saṅghike saṅghikasaññivematikapuggalikasaññīnaṃ vasena.
A tikapācittiya arises in the case of a saṅghika item, depending on whether one perceives it as saṅghika, is in doubt, or perceives it as personal.
Lỗi pācittiya ba tầng là theo sự nhận thức về tài sản của Tăng chúng, sự nghi ngờ về tài sản của Tăng chúng, và sự nhận thức về tài sản cá nhân.
Imināva nayena tikadukkaṭampi veditabbaṃ.
In the same way, a tikadukkaṭa should also be understood.
Theo cách tương tự, lỗi dukkaṭa ba tầng cũng cần được hiểu.
Cimilikādīnaṃ attho dutiyasikkhāpade dassitova.
The meaning of cimilikā and so on has already been explained in the second training rule.
Ý nghĩa của cimilika v.v. đã được giải thích trong giới luật thứ hai.
Pādapuñchanī (pāci. aṭṭha. 112) nāma rajjukehi vā pilotikāhi vā pādapuñchanatthaṃ katā.
A pādapuñchanī is something made for wiping the feet, with ropes or rags.
Pādapuñchanī là vật được làm bằng dây thừng hoặc vải vụn để lau chân.
Phalakapīṭhaṃ nāma phalakamayaṃ pīṭhaṃ.
A phalakapīṭha is a wooden stool.
Phalakapīṭhaṃ là ghế làm bằng ván gỗ.
Na kevalaṃ cimilikādīniyeva ajjhokāse ṭhapetvā gacchantassa dukkaṭanti āha ‘‘yaṃ vā panā’’tiādi.
It is not only for one who leaves cimilikā and so on in the open that a dukkata arises; therefore, it is said, "or whatever else," etc.
Không chỉ riêng việc để những vật như cimilikā (thảm chùi chân) ở ngoài trời rồi ra đi thì phạm dukkaṭa, mà (chú giải) còn nói “hay bất cứ thứ gì” (yaṃ vā pana) nữa.
Yaṃ kiñci dārubhaṇḍaṃ, yaṃ kiñci mattikābhaṇḍanti sambandho.
The connection is: whatever wooden article, whatever earthen article.
Có sự liên hệ là “bất cứ vật dụng bằng gỗ nào, bất cứ vật dụng bằng đất sét nào”.
‘‘Antamaso pattādhārakampī’’ti iminā tālavaṇṭabījanipattapānīyauḷauṅkapānīyasaṅkhādīsu vattabbameva natthīti dasseti.
By this* "even a bowl-stand," it shows that there is no need to mention palm-leaf fans, seed-leaf fans, water-ladles, conch-shell water containers, and so on.
Với câu “ngay cả giá bát” này, (chú giải) cho thấy rằng không có gì để nói về quạt lá cọ, quạt lá, gáo nước, vỏ ốc đựng nước, v.v.
Araññe (pāci. aṭṭha. 110) paṇṇakuṭīsu vasantānaṃ sīlasampadāya pasannacittā manussā mañcapīṭhādīni denti ‘‘saṅghikaparibhogena paribhuñjathā’’ti, tattha kiṃ kātabbanti āha ‘‘āraññakena panā’’tiādi.
People with serene minds, pleased with the moral conduct of those dwelling in leaf-huts in the forest, offer beds, seats, and so on, saying, "Enjoy them as communal property." Regarding what should be done in such a situation, it is said, "But for the forest-dweller," etc.
Khi những người thành tâm với giới hạnh của các vị tỳ khưu sống trong các túp lều lá trong rừng cúng dường giường ghế, v.v. và nói: “Xin quý vị hãy sử dụng như tài sản của Tăng-già”, vậy thì phải làm gì? (Chú giải) nói “đối với tỳ khưu sống ở rừng” (āraññakena pana) v.v.
Tattha asati anovassaketi pabbhārādianovassakaṭṭhāne asati.
In this context, "if there is no rain-shelter" means if there is no rain-sheltered place like a cave or a rock overhang.
Ở đây, “nếu không có chỗ không bị mưa dột” (asati anovassake) nghĩa là nếu không có chỗ không bị mưa dột như hang động, v.v.
Idañca lakkhaṇavacanaṃ ‘‘sabhāgānaṃ abhāve’’ti ca icchitabbattā.
And this is an indicative statement, as it is also desired to mean "in the absence of suitable ones."
Và câu này là một từ biểu thị đặc tính, vì nó cũng được mong muốn là “khi không có những người đồng đẳng”.
Āraññakena hi bhikkhunā tattha vasitvā aññattha gacchantena sāmantavihāre bhikkhūnaṃ pesetvā gantabbaṃ.
Indeed, a forest-dwelling bhikkhu, having resided there and wishing to go elsewhere, should send word to the bhikkhus in a nearby monastery before departing.
Thật vậy, một tỳ khưu sống ở rừng, khi rời đi nơi khác sau khi ở đó, phải gửi (tài sản) đến các tỳ khưu ở tu viện gần đó rồi mới đi.
Sabhāgānaṃ abhāve anovassake nikkhipitvā gantabbaṃ.
In the absence of suitable bhikkhus, he should place it in a rain-sheltered place and depart.
Nếu không có những người đồng đẳng, thì phải cất giữ ở chỗ không bị mưa dột rồi mới đi.
Anovassake asati rukkhe laggetvā gantabbaṃ.
If there is no rain-sheltered place, he should hang it on a tree and depart.
Nếu không có chỗ không bị mưa dột, thì phải treo lên cây rồi mới đi.
Na kevalaṃ idaṃyeva katvā gantuṃ vaṭṭatīti āha ‘‘yathā vā’’tiādi.
It is not only by doing this that it is permissible to depart; therefore, it is said, "or as," etc.
Không chỉ riêng việc làm như vậy rồi đi là hợp lệ, (chú giải) còn nói “hoặc như thế nào” (yathā vā) v.v.
Yathā vā upacikāhi na khajjatīti yathā ṭhapite upacikāhi senāsanaṃ na khajjati, evaṃ tathā pāsāṇānaṃ upari ṭhapanaṃ katvāti attho.
"Or so that it is not eaten by termites" means that it should be placed in such a way that the bed/seat is not eaten by termites, for example, by placing it on stones.
“Hoặc như không bị mối mọt ăn” (yathā vā upacikāhi na khajjatī) nghĩa là, ý muốn nói là, sau khi đặt giường ghế sao cho mối mọt không ăn được, thì đặt lên trên những tảng đá.
Idaṃ vuttaṃ hoti – catūsu (pāci. aṭṭha. 116) pāsāṇesu mañcaṃ ṭhapetvā mañce avasesamañcapīṭhāni āropetvā upari bhisiādikaṃ rāsiṃ katvā dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍaṃ paṭisāmetvā gamikavattaṃ pūretvā gantabbanti.
This is what is meant: one should place the bed on four stones, then place other beds and seats on the bed, pile up cushions and so on on top, put away wooden and earthen articles, fulfill the duties of a traveler, and then depart.
Điều này có nghĩa là: phải đặt giường lên bốn tảng đá, đặt các giường ghế còn lại lên giường, chất đệm, v.v. lên trên, cất giữ các vật dụng bằng gỗ và vật dụng bằng đất sét, hoàn tất bổn phận của người đi đường rồi mới đi.
Abbhokāsikenāpi ‘‘ahaṃ ukkaṭṭhaabbhokāsiko’’ti cīvarakuṭimpi akatvā asamaye ajjhokāse paññapetvā nisīdituṃ vā nipajjituṃ vā na vaṭṭatīti dassento āha ‘‘abbhokāsikenā’’tiādi.
Even for an open-air dweller, it is not permissible to spread a bed/seat in the open at an unsuitable time and sit or lie down, thinking, "I am a supreme open-air dweller," without even making a robe-shelter. Therefore, it is said, "For an open-air dweller," etc.
Để cho thấy rằng ngay cả một tỳ khưu sống ngoài trời cũng không được phép nghĩ “tôi là người sống ngoài trời ưu tú” mà không làm lều y, rồi trải ra ngồi hoặc nằm ngoài trời vào lúc không thích hợp, (chú giải) nói “đối với tỳ khưu sống ngoài trời” (abbhokāsikenā) v.v.
Sace pana catugguṇenapi cīvarena katakuṭi atementaṃ rakkhituṃ neva sakkoti, sattāhavaddalikādīni bhavanti, bhikkhuno kāyānugatikattā vaṭṭati.
However, if a shelter made with even a four-layered robe cannot protect it from getting wet, and there are seven-day heavy rains, it is permissible for the bhikkhu to act in accordance with his body's needs.
Tuy nhiên, nếu một cái lều được làm bằng y phục bốn lớp cũng không thể bảo vệ khỏi bị ướt, và có những trận mưa lớn kéo dài bảy ngày, v.v., thì điều đó là hợp lệ vì (y phục) phù hợp với thân của tỳ khưu.
Rukkhamūlikassāpi eseva nayo.
The same rule applies to a tree-root dweller.
Đối với tỳ khưu sống dưới gốc cây cũng vậy.
Yasmiṃ vissāsaggāho ruhati, tassa santakaṃ attano puggalikamiva hotīti āha ‘‘vissāsikapuggalike’’ti.
If a familiarity arises with a person, their property, such as bedding and seating, becomes like one's own personal property. Thus it is said, " personal property due to familiarity."
Nơi nào có sự tin tưởng và chấp nhận, thì tài sản của người đó trở thành như tài sản cá nhân của mình, (chú giải) nói “tài sản cá nhân được tin tưởng” (vissāsikapuggalike).
Yasmiṃ pana vissāso na ruhati, tassa santake dukkaṭameva.
However, if no familiarity arises with that person, then in the case of their property, it is merely a dukkaṭa.
Tuy nhiên, nơi nào không có sự tin tưởng, thì tài sản của người đó sẽ phạm dukkaṭa.
Amanussoti yakkho vā peto vā.
Non-human means a yakkha or a peta.
“Phi nhân” (amanusso) là dạ xoa hoặc ngạ quỷ.
Palibuddhaṃ hotīti upaddutaṃ hoti.
Is afflicted means it is tormented.
“Bị quấy nhiễu” (palibuddhaṃ hoti) nghĩa là bị làm phiền.
Yaṃ kiñci cammanti kappiyākappiyaṃ yaṃ kiñci cammaṃ.
Any kind of hide means any hide, whether allowable or not allowable.
“Bất cứ loại da nào” (yaṃ kiñci cammaṃ) là bất cứ loại da nào, dù hợp lệ hay không hợp lệ.
Nanu ‘‘na, bhikkhave, mahācammāni dhāretabbāni sīhacammaṃ byagghacammaṃ dīpicammaṃ, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 255) khandhake sīhacammādīnaṃ paṭikkhepo katoti āha ‘‘sīhacammādīnañhī’’tiādi.
Is it not the case that in the Khandhaka it is forbidden to wear large hides such as lion, tiger, and leopard hides, saying, "Monks, large hides such as lion, tiger, and leopard hides are not to be worn; whoever wears them incurs a dukkaṭa offense"? In response, it is said, " Indeed, concerning lion hides and so forth," and so on.
Chẳng phải trong khandhaka (Đại Phẩm) đã cấm các loại da sư tử, da hổ, da báo, v.v. với câu “Này các tỳ khưu, không được mang các loại da lớn như da sư tử, da hổ, da báo; ai mang sẽ phạm dukkaṭa” sao? (Chú giải) nói “vì các loại da sư tử, v.v.” (sīhacammādīnañhī) v.v.
Pariharaṇeyeva paṭikkhepoti attano santakaṃ katvā taṃ taṃ vihāraṃ haritvā mañcapīṭhādīsu attharitvā paribhogeyeva paṭikkhepo, senāsanasantakaṃ katvā bhūmattharaṇavasena pana paribhoge nevatthi doso.
The prohibition is only in carrying it around means that the prohibition made by the Blessed One is only in making such hides one's own property, carrying them to various monasteries, spreading them on beds, chairs, and so forth, and using them. However, there is no fault in using them as monastery property by spreading them on the ground.
“Sự cấm đoán chỉ áp dụng cho việc sở hữu” (pariharaṇeyeva paṭikkhepo) nghĩa là sự cấm đoán chỉ áp dụng cho việc biến chúng thành tài sản của mình, mang chúng đến các tu viện khác, trải chúng trên giường ghế, v.v. và sử dụng chúng. Tuy nhiên, không có lỗi khi sử dụng chúng làm tài sản của chỗ ở, theo cách trải trên sàn.
Tenāha ‘‘senāsanaparibhoge pana akappiyacammaṃ nāma natthī’’ti.
Therefore, it is said, " However, there is no such thing as unallowable hide for use as senāsana property."
Vì vậy, (chú giải) nói “tuy nhiên, không có loại da nào không hợp lệ khi sử dụng làm chỗ ở”.
Pāvārenti sañchādenti sarīraṃ etenāti pāvāro.
They cover the body with this, hence it is a cloak (pāvāro).
Họ che thân bằng thứ này, nên gọi là pāvāra (áo choàng).
Kojavoti uddalomiekantalomiādikojavattharaṇaṃ.
Kojavo means a rug like a single-sided woolly rug or a double-sided woolly rug.
Kojavo là loại thảm len có lông mọc một mặt, v.v.
Sesanti bhisi nisīdanaṃ tiṇasanthāro paṇṇasanthāroti avasiṭṭhaṃ senāsanaṃ.
The rest means the remaining senāsana such as a cushion (bhisi), a sitting mat (nisīdana), a grass mat (tiṇasanthāro), or a leaf mat (paṇṇasanthāro).
“Còn lại” (sesaṃ) là các chỗ ở còn lại như đệm, tọa cụ, thảm cỏ, thảm lá.
Tattha bhisīti mañcakabhisi vā pīṭhakabhisi vā.
Among these, cushion means a bed cushion or a chair cushion.
Trong đó, bhisi (đệm) là đệm giường hoặc đệm ghế.
Nisīdananti sadasaṃ veditabbaṃ.
Sitting mat should be understood as one with fringes.
“Tọa cụ” (nisīdanaṃ) nên được hiểu là loại có viền.
Tiṇasanthāroti yesaṃ kesañci tiṇānaṃ santhāro.
Grass mat means a mat made of any kind of grass.
“Thảm cỏ” (tiṇasanthāro) là thảm làm từ bất kỳ loại cỏ nào.
Esa nayo paṇṇasanthāre.
The same method applies to a leaf mat.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho “thảm lá” (paṇṇasanthāre).
Ettha ca bhisi heṭṭhā vuttattā pākaṭā.
Here, cushion is well-known because it was mentioned previously.
Và ở đây, bhisi đã rõ ràng vì đã được đề cập ở trên.
Nisīdanaṃ nisīdanasikkhāpadeneva (pāci. 531 ādayo) pākaṭaṃ.
Sitting mat is well-known from the nisīdana training rule itself.
“Tọa cụ” đã rõ ràng qua giới điều về tọa cụ.
Tiṇasanthārapaṇṇasanthārāni pana lokapasiddhāniyeva.
However, grass mats and leaf mats are simply well-known in the world.
Tuy nhiên, “thảm cỏ và thảm lá” thì đã quá phổ biến trong đời sống.
Tenevāha ‘‘pākaṭamevā’’ti.
Therefore, it is said, " It is simply well-known."
Vì vậy, (chú giải) nói “đã rõ ràng” (pākaṭamevā).
Neva uddhareyya, na uddharāpeyyāti attanā vā uddharitvā patirūpe ṭhāne na ṭhapeyya, parena vā tathā na kāreyya.
He should neither remove it nor have it removed means he should not remove it himself and place it in an appropriate place, nor should he have another do so.
“Không được tự mình dọn đi, cũng không được bảo người khác dọn đi” (neva uddhareyya, na uddharāpeyyā) nghĩa là không được tự mình dọn đi và đặt ở chỗ thích hợp, cũng không được bảo người khác làm như vậy.
Tenāha ‘‘yathā ṭhapita’’ntiādi.
Therefore, it is said, " as it was placed," and so on.
Vì vậy, (chú giải) nói “như đã đặt” (yathā ṭhapita) v.v.
Taṃ ṭhapentena ca ‘‘catūsu pāsāṇesū’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 116) pubbe vuttanayeneva antogehe anovassake nikkhipitabbaṃ.
When placing it, it should be stored inside the dwelling, in a place where it does not get wet, in the manner previously described, such as "on four stones."
Người đặt chỗ ở đó phải đặt nó trong nhà hoặc ở chỗ không bị mưa dột, theo cách đã nói trước đây về “trên bốn tảng đá”, v.v.
Sace pana senāsanaṃ ovassati, chadanatthañca tiṇaṃ vā iṭṭhakā vā ānītā honti.
However, if the senāsana gets wet, and grass or bricks have been brought for roofing,
Tuy nhiên, nếu chỗ ở bị mưa dột, và cỏ hoặc gạch đã được mang đến để che chắn.
Sace ussahati, chādetabbaṃ.
if one is able, it should be roofed.
Nếu có thể, thì phải che chắn.
No ce sakkoti, yo okāso anovassako, tattha nikkhipitabbaṃ.
If one cannot, it should be placed in a spot that does not get wet.
Nếu không thể, thì phải đặt ở chỗ không bị mưa dột.
Sace sabbampi ovassati, ussahantena antogāme upāsakānaṃ ghare ṭhapetabbaṃ.
If the entire senāsana gets wet, if one is able, it should be placed in the homes of lay devotees within the village.
Nếu tất cả đều bị mưa dột, thì người có khả năng phải đặt nó trong nhà của các cư sĩ trong làng.
Sace tepi ‘‘saṅghikaṃ nāma, bhante, bhāriyaṃ, aggidāhādīnaṃ bhāyāmā’’ti na sampaṭicchanti, ajjhokāse pāsāṇānaṃ upari mañcaṃ ṭhapetvā sesaṃ pubbe vuttanayeneva nikkhipitvā tiṇehi ca paṇṇehi ca paṭicchādetabbaṃ.
If they too do not accept, saying, "Venerable Sir, property belonging to the Saṅgha is heavy; we fear fire and so forth," then a bed should be placed on stones in the open, and the rest should be put away in the manner previously described, and covered with grass and leaves.
Nếu các cư sĩ đó không chấp nhận, nói rằng “Bạch Đại đức, tài sản của Tăng-già là một gánh nặng, chúng con sợ hỏa hoạn, v.v.”, thì phải đặt giường trên những tảng đá ở ngoài trời, đặt phần còn lại theo cách đã nói trước đây, rồi che phủ bằng cỏ và lá.
Yañhi tattha aṅgamattampi avasissati, taṃ aññesaṃ tattha āgatānaṃ bhikkhūnaṃ upakāraṃ bhavissatīti.
For even a small part that remains there will be helpful to other monks who come there.
Vì bất kỳ phần nhỏ nào còn lại ở đó cũng sẽ hữu ích cho các tỳ khưu khác đến đó.
Upacāranti sabbapacchimasenāsanato dve leḍḍupātā.
Vicinity means two clod-throws from the very last senāsana.
“Phạm vi” (upacāraṃ) là hai tầm ném đất từ chỗ ở cuối cùng.
Ayamettha āpucchitabbānāpucchitabbavinicchayo – (pāci. aṭṭha. 118) yā tāva bhūmiyaṃ dīghasālā vā paṇṇasālā vā hoti, yaṃ vā rukkhatthambhesu katagehaṃ upacikānaṃ uṭṭhānaṭṭhānaṃ hoti, tato pakkamantena āpucchitvāva pakkamitabbaṃ.
Herein is the determination of what should and should not be announced: If there is a long hall or a leaf hut on the ground, or a dwelling built on tree stumps where termites rise and ascend, then one should depart only after announcing it.
Đây là sự phân định về việc nên hỏi ý kiến hay không nên hỏi ý kiến: Đối với một hội trường dài hoặc một túp lều lá được xây trên mặt đất, hoặc một ngôi nhà được xây trên các cột cây mà là nơi mối mọt xuất hiện, thì khi rời đi phải hỏi ý kiến.
Tasmiñhi katipayāni divasāni ajaggiyamāne vammikāva santiṭṭhanti.
For if it is not looked after for a few days, anthills will form.
Vì nếu không được chăm sóc trong vài ngày, thì mối sẽ hình thành tổ.
Yaṃ pana pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇatthambhesu vā katasenāsanaṃ siluccayaleṇaṃ vā sudhālittasenāsanaṃ vā, yattha upacikāsaṅkā natthi, tato pakkamantassa āpucchitvāpi anāpucchitvāpi gantuṃ vaṭṭati.
But if it is a senāsana built on a rock slab or rock pillars, or a cave of piled stones, or a senāsana plastered with lime, where there is no fear of termites, then one may go after announcing it or without announcing it.
Tuy nhiên, đối với chỗ ở được xây trên phiến đá hoặc cột đá, hoặc một hang đá, hoặc một chỗ ở được trát vôi, nơi không có mối mọt, thì người rời đi có thể đi mà không cần hỏi ý kiến.
Tenāha ‘‘yattha panā’’tiādi.
Therefore, it is said, " But where," and so on.
Vì vậy, (chú giải) nói “tuy nhiên, nơi nào” (yattha panā) v.v.
Sace tādisepi senāsane ekena passena upacikā ārohanti, āpucchitvāva gantabbaṃ.
However, if termites climb up on one side even in such a senāsana, one should depart only after announcing it.
Nếu ngay cả ở một chỗ ở như vậy, mối mọt xuất hiện ở một bên, thì phải hỏi ý kiến rồi mới đi.
Āpucchanaṃ pana vattanti āpucchanaṃ gamikavattaṃ.
But announcing is a duty means that announcing is the duty of a departing monk.
“Tuy nhiên, việc hỏi ý kiến là một bổn phận” (āpucchanaṃ pana vattaṃ) nghĩa là việc hỏi ý kiến là bổn phận của người đi đường.
Idañca itikattabbatādassanatthaṃ vuttaṃ, na pana vattabhedadukkaṭanti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.118) dassanatthaṃ.
This was stated to show what should be done, but not to show that it is a dukkaṭa for breaking the rule of conduct.
Điều này được nói để chỉ ra bổn phận phải làm, chứ không phải để chỉ ra lỗi dukkaṭa do vi phạm bổn phận.
Keci pana ‘‘dukkaṭanti dassanattha’’nti vadanti, taṃ na yujjati vattakkhandhakaṭṭhakathāya ‘‘yaṃ pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇatthambhesu vā katasenāsanaṃ, yattha upacikānārohanti, taṃ anāpucchantassāpi anāpattī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 360) vuttattā.
However, some say that it is "to show that it is a dukkaṭa," but that is not appropriate, because it is stated in the Vattakkhandhaka Commentary: "If a dwelling is built on a stone slab or on stone pillars, where termites do not climb, there is no offense even if one departs without informing."
Tuy nhiên, một số người nói rằng “để chỉ ra lỗi dukkaṭa”, điều đó không hợp lý vì trong Chú giải về Vattakkhandhaka (phẩm các bổn phận) đã nói “đối với chỗ ở được xây trên phiến đá hoặc cột đá, nơi mối mọt không xuất hiện, thì không có lỗi ngay cả khi không hỏi ý kiến”.
Āpucchantena pana bhikkhumhi (pāci. aṭṭha. 116) sati bhikkhu āpucchitabbo, tasmiṃ asati sāmaṇero, tasmiṃ asati ārāmiko, tasmimpi asati yena vihāro kārāpito, so vihārasāmiko, tassa vā kule yo koci āpucchitabbo.
However, if there is a bhikkhu, that bhikkhu should be informed; if there is no bhikkhu, a sāmaṇera; if there is no sāmaṇera, an ārāmika; and if there is no ārāmika, the lay supporter who had the monastery built, or someone from his family, should be informed.
Tuy nhiên, khi muốn xin phép, nếu có tỳ khưu thì phải xin phép tỳ khưu ấy; nếu không có tỳ khưu ấy thì xin phép Sa-di; nếu không có Sa-di ấy thì xin phép người giữ tinh xá (ārāmika); nếu cũng không có người giữ tinh xá ấy thì xin phép chủ tinh xá là người đã xây dựng tinh xá đó, hoặc bất cứ ai trong gia đình của người ấy.
‘‘Upacāre’’ti etasseva vivaraṇaṃ ‘‘bahi āsanne’’ti, vihārassa bahi āsannaṭṭhāneti attho.
"In the precinct" is an elaboration of this very term, meaning "outside, nearby," which signifies a place near the monastery but outside its main structure.
“Upacāre” (trong khu vực) là sự giải thích của chính từ này “bahi āsanne” (ở gần bên ngoài), có nghĩa là ở nơi gần bên ngoài tinh xá.
Upaṭṭhānasālāya vāti bhojanasālāyaṃ vā.
Or in the service hall means in the refectory.
Upaṭṭhānasālāya vā (hoặc trong giảng đường) có nghĩa là hoặc trong phòng ăn.
Dukkaṭamevāti vuttappakārañhi dasavidhaṃ seyyaṃ antogabbhādimhi guttaṭṭhāne paññapetvā gacchantassa yasmā seyyāpi senāsanampi upacikāhi palujjati, vammikarāsiyeva hoti, tasmā pācittiyaṃ vuttaṃ.
It is only a dukkaṭa: Indeed, if a bhikkhu spreads out the ten kinds of bedding as described, in a protected place such as inside a chamber, and then departs, since both the bedding and the dwelling are destroyed by termites and become a termite mound, a pācittiya offense is incurred.
Dukkaṭamevā (chỉ là tác ác) – Thật vậy, vì khi một vị tỳ khưu đã sắp xếp mười loại giường nằm như đã nói ở nơi được bảo vệ như trong phòng kín, v.v., rồi đi, thì giường nằm và chỗ ở đều bị mối mọt phá hoại, chỉ còn là đống đất của mối, nên đã nói là pācittiya.
Bahi pana upaṭṭhānasālādīsu paññapetvā gacchantassa seyyāmattameva nasseyya ṭhānassa aguttatāya, na senāsanaṃ, tasmā ettha dukkaṭaṃ vuttaṃ.
However, if one spreads out the bedding in an unprotected place outside, such as in a service hall, and then departs, only the bedding might be destroyed due to the unprotected nature of the place, not the dwelling. Therefore, in this case, a dukkaṭa is incurred.
Tuy nhiên, khi sắp xếp giường nằm ở bên ngoài, trong các phòng ăn, v.v., rồi đi, thì chỉ có giường nằm bị hư hại do nơi đó không được bảo vệ, chứ chỗ ở thì không bị hư hại, nên ở đây đã nói là dukkaṭa.
Mañcapīṭhaṃ pana yasmā na sakkā sahasā upacikāhi khāyituṃ, tasmā taṃ vihārepi santharitvā gacchantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ.
As for couches and chairs, since they cannot be quickly eaten by termites, a dukkaṭa is incurred even if one spreads them out inside the monastery and then departs.
Còn đối với giường và ghế, vì không thể bị mối mọt ăn phá nhanh chóng, nên khi sắp xếp chúng trong tinh xá rồi đi, thì đã nói là dukkaṭa.
Vihārūpacāre pana taṃ vihāracārikaṃ āhiṇḍantā disvāva paṭisāmenti.
However, if they are spread out within the monastery precinct, those who wander around the monastery will see them and put them away.
Tuy nhiên, nếu đặt chúng trong khu vực tinh xá rồi đi, thì những vị tỳ khưu đi tuần quanh tinh xá sẽ thấy và thu dọn chúng.
Uddharaṇāni katvāti ettha uddharitvā gacchantena mañcapīṭhakavānaṃ sabbaṃ apanetvā (pāci. aṭṭha. 118) saṃharitvā cīvaravaṃse laggetvā gantabbaṃ.
Having taken them up: Here, a bhikkhu who departs after taking up the bedding should remove all the ropes and straps of the couch or chair, fold them up, hang them on a robe-pole, and then leave.
Uddharaṇāni katvā (đã thu dọn) – Ở đây, vị tỳ khưu khi đi phải tháo gỡ tất cả các dây buộc giường và ghế, thu dọn lại, rồi treo lên sào phơi y (cīvaravaṃsa) rồi đi.
Pacchā āgantvā vasanakabhikkhunāpi puna mañcapīṭhaṃ vā paññapetvā sayitvā gacchantena tatheva kātabbaṃ.
A bhikkhu who comes later and stays should also do the same: spread out a couch or chair, sleep, and then depart.
Vị tỳ khưu đến ở sau đó cũng phải làm tương tự khi sắp xếp giường hoặc ghế để ngủ rồi đi.
Antokuṭṭato seyyaṃ bahikuṭṭe paññapetvā vasantena gamanakāle puna gahitaṭṭhāneyeva paṭisāmetabbaṃ.
If one spreads out bedding from inside a room to outside a room and stays there, upon departure, it should be put back in the place from which it was taken.
Khi một vị tỳ khưu ở bằng cách sắp xếp giường nằm từ trong phòng ra ngoài phòng, thì khi đi, phải thu dọn lại đúng chỗ đã lấy.
Uparipāsādato oropetvā heṭṭhāpāsāde vasantassāpi eseva nayo.
The same method applies to one who lowers bedding from an upper storey of a palace and stays on the lower storey.
Đối với vị tỳ khưu ở tầng dưới sau khi dời giường nằm từ tầng trên của lâu đài xuống, thì cũng theo cách này.
Rattiṭṭhānadivāṭṭhānesu mañcapīṭhaṃ paññapetvāpi gamanakāle puna gahitaṭṭhāneyeva ṭhapetabbaṃ.
Even if a couch or chair is spread out in a night-quarters or day-quarters, upon departure, it should be put back in the place from which it was taken.
Ngay cả khi đã sắp xếp giường và ghế ở chỗ ngủ ban đêm và chỗ ở ban ngày, thì khi đi, cũng phải đặt lại đúng chỗ đã lấy.
Uddharāpetvā gamanepi eseva nayo.
The same method applies to having them taken up and then departing.
Ngay cả khi đã nhờ người khác thu dọn rồi đi, thì cũng theo cách này.
Āpucchitvā gacchantena pana ‘‘bhikkhumhi sati bhikkhu āpucchitabbo’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 116) heṭṭhā vuttanayeneva āpucchitvā gantabbaṃ.
However, a bhikkhu who departs after informing should do so by informing in the manner stated below, beginning with "if there is a bhikkhu, that bhikkhu should be informed."
Tuy nhiên, khi xin phép rồi đi, thì phải xin phép theo cách đã nói ở trên, như “nếu có tỳ khưu thì phải xin phép tỳ khưu ấy”, v.v.
‘‘Jāna’’nti vutte ‘‘anuṭṭhāpanīyo ‘aya’nti jānanto’’ti ayaṃ viseso kuto labbhatīti āha ‘‘tenevassā’’tiādi.
When it is said "knowing," the question "from where is this special meaning derived, that 'this one should not be made to get up'?" is answered by "because of that," etc.
Khi nói “jāna” (biết), từ đâu mà có sự đặc biệt này là “biết rằng ‘vị này’ không được mời đứng dậy”? Vị biên tập nói “tenevassā” (vì thế).
Nanu padabhājanepi vuḍḍhabhāvādijānanameva vuttaṃ, na tu anuṭṭhāpanīyabhāvanti anuyogaṃ sandhāyāha ‘‘vuḍḍho hī’’tiādi.
To address the objection, "But in the word-analysis too, only the knowledge of seniority, etc., is mentioned, not the state of not being made to get up," it is stated "for a senior," etc.
Há chẳng phải trong phần phân tích từ cũng chỉ nói về việc biết tuổi tác, v.v., chứ không phải là việc không được mời đứng dậy sao? Để đáp lại câu hỏi này, vị biên tập nói “vuḍḍho hī” (thật vậy, vị trưởng lão), v.v.
Bahūpakāratanti ‘‘bhaṇḍāgārikattādibahuupakārabhāvaṃ’’.
"Many services" means "the state of rendering many services, such as being a storekeeper."
Bahūpakārataṃ (có nhiều lợi ích) có nghĩa là “có nhiều lợi ích như là người giữ kho, v.v.”.
Na kevalaṃ idamevāti āha ‘‘guṇavisiṭṭhatañcā’’tiādi, tena bahūpakārattepi guṇavisiṭṭhattābhāve, guṇavisiṭṭhattepi bahūpakārattābhāve dātuṃ na vaṭṭatīti dasseti.
It is not only this, but also, as it is said, "and superior qualities," etc., which shows that even if there are many services but no superior qualities, or if there are superior qualities but no many services, it is not proper to give (the dwelling).
Không chỉ có điều này, nên vị biên tập nói “guṇavisiṭṭhatañcā” (và phẩm chất ưu việt), v.v., điều này cho thấy rằng không được phép cấp chỗ ở nếu có nhiều lợi ích nhưng không có phẩm chất ưu việt, hoặc nếu có phẩm chất ưu việt nhưng không có nhiều lợi ích.
‘‘Bhaṇḍāgārikassa bahūpakārataṃ, dhammakathikādīnaṃ guṇavisiṭṭhatañca sallakkhetvā’’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.119-121) keci.
Some say, "having considered the many services of a storekeeper and the superior qualities of Dhamma speakers, etc."
Một số vị nói: “sau khi xem xét lợi ích lớn của người giữ kho và phẩm chất ưu việt của các vị thuyết pháp, v.v.”.
Dhuvavāsatthāyāti niccavāsatthāya.
"For permanent residence" means for continuous residence.
Dhuvavāsatthāyā (để ở lâu dài) có nghĩa là để ở vĩnh viễn.
Sammannitvāti apalokanena kammena sammannitvā.
"Having appointed" means having appointed by an apalokana kamma (declaration).
Sammannitvā (đã chỉ định) có nghĩa là đã chỉ định bằng hành động apalokanakamma (hành động thông báo).
Kāmañcettha gilānassāpi saṅghoyeva anucchavikaṃ senāsanaṃ deti, gilāno pana apaloketvā saṅghena adinnasenāsanopi na pīḷetabbo anukampitabboti dassetuṃ visuṃ vutto.
Although in this case the Saṅgha itself gives a suitable dwelling to a sick bhikkhu, the sick bhikkhu is mentioned separately to show that even if he informs and the Saṅgha has not yet given him a dwelling, he should not be oppressed but should be treated with compassion.
Mặc dù ở đây, ngay cả đối với người bệnh, Tăng đoàn cũng cấp chỗ ở phù hợp, nhưng để cho thấy rằng người bệnh không được làm phiền và phải được thương xót, ngay cả khi Tăng đoàn chưa cấp chỗ ở sau khi người bệnh đã thông báo, nên người bệnh được nói riêng.
Samantā diyaḍḍho hatthoti majjhe paññattaṃ mañcapīṭhaṃ sandhāya vuttaṃ.
"One and a half cubits all around" is stated with reference to a couch or chair spread out in the middle.
Samantā diyaḍḍho hattho (một thước rưỡi xung quanh) được nói liên quan đến giường hoặc ghế được đặt ở giữa.
Ekapassena ce pahonakadisā dissati, tato gahetabbaṃ.
If a sufficient direction is seen on one side, it should be taken from there.
Nếu thấy có hướng đủ rộng ở một bên, thì phải lấy từ đó.
Pādadhovanapāsāṇatoti dvāre nikkhittapādadhovanapāsāṇato.
“From the foot-washing stone” means from the foot-washing stone placed at the door.
Pādadhovanapāsāṇato (từ hòn đá rửa chân) có nghĩa là từ hòn đá rửa chân đặt ở cửa.
Nisīdantassa vā nipajjantassa vā pācittiyanti ettha nisīdanamattena, nipajjanamatteneva vā pācittiyaṃ.
Here, “a pācittiya offence for one who sits or lies down” means a pācittiya offence merely by sitting, or merely by lying down.
Nisīdantassa vā nipajjantassa vā pācittiya (tội pācittiya khi ngồi hoặc nằm) – Ở đây, chỉ cần ngồi hoặc chỉ cần nằm cũng là pācittiya.
Punappunaṃ karontassāti uṭṭhāyuṭṭhāya nisīdato vā nipajjato vā.
“For one who does it again and again” means for one who sits down or lies down after repeatedly getting up.
Punappunaṃ karontassā (đối với người làm đi làm lại) có nghĩa là đối với người đứng dậy rồi ngồi xuống hoặc nằm xuống.
Tassa parikkhāranikkaḍḍhaneti tassa santakaṃ yaṃ kiñci pattacīvaraparissāvanadhammakaraṇamañcapīṭhabhisibibbohanādibhedaṃ antamaso rajanachallipi atthi, tassa parikkhārassa nikkaḍḍhane.
“In removing his belongings” means in removing any of his belongings, such as a bowl, robes, water-strainer, Dhamma-implement, bed, chair, cushion, pillow, and so forth; even a dye-cloth.
Tassa parikkhāranikkaḍḍhane (trong việc kéo ra đồ dùng của người ấy) có nghĩa là trong việc kéo ra bất cứ đồ dùng nào thuộc về người ấy, như bát, y, bình lọc nước, dụng cụ lọc nước, giường, ghế, nệm, gối, v.v., cho đến cả bã thuốc nhuộm.
Tañcāti dukkaṭaṃ parāmasati.
“And that” refers to the dukkata offence.
Tañcā (và điều đó) ám chỉ tội dukkaṭa.
Nikkaḍḍhāpanepi eseva nayo.
The same method applies to “having them removed”.
Nikkaḍḍhāpane (trong việc sai người kéo ra) cũng theo cách này.
Gāḷhaṃ bandhitvā ṭhapitesu pana ekāva āpatti.
However, for items that are tightly bound and placed, there is only one offence.
Tuy nhiên, đối với những vật đã được buộc chặt, thì chỉ có một tội.
Bhaṇḍanakārakakalahakārakameva sakalasaṅghārāmato nikkaḍḍhituṃ labhati.
Only a quarrelsome and contentious monk may be expelled from the entire Saṅgha’s monastery.
Chỉ được phép trục xuất một vị tỳ khưu gây tranh cãi, gây xung đột ra khỏi toàn bộ khu vườn Tăng đoàn.
So hi pakkhaṃ labhitvā saṅghampi bhindeyya.
For he might gain a faction and even cause a schism in the Saṅgha.
Vì vị ấy có thể lập phe phái và chia rẽ Tăng đoàn.
Alajjiādayo pana attano vasanaṭṭhānatoyeva nikkaḍḍhitabbā.
Shameless monks and others, however, should be expelled only from their own dwelling place.
Tuy nhiên, những vị tỳ khưu vô liêm sỉ, v.v., chỉ được trục xuất khỏi chỗ ở của chính mình.
Sakalasaṅghārāmato nikkaḍḍhituṃ na vaṭṭati.
It is not proper to expel them from the entire Saṅgha’s monastery.
Không được phép trục xuất họ ra khỏi toàn bộ khu vườn Tăng đoàn.
Tenāha ‘‘sakalasaṅghārāmatopī’’tiādi.
Therefore, it is said, “from the entire Saṅgha’s monastery,” and so on.
Vì thế, vị biên tập nói “sakalasaṅghārāmatopī” (ngay cả từ toàn bộ khu vườn Tăng đoàn), v.v.
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā.
“In an upper storey dwelling” means in a dwelling with an unfloored upper level.
Uparivehāsakuṭiyā (trong tịnh xá trên cao) có nghĩa là trong tịnh xá có sàn chưa được lát ở tầng trên.
Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi.
Therefore, it is said, “with an unfloored upper level,” and so on.
Vì thế, vị biên tập nói “upari acchannatalāyā” (có sàn chưa được che phủ ở trên), v.v.
Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati.
Any two-storey or three-storey dwelling, or one of similar kind, that has an unfloored upper level, is called a “vehāsakuṭī”.
Bất kỳ tịnh xá hai tầng hoặc ba tầng, v.v., mà có sàn chưa được che phủ ở trên, đều được gọi là “vehāsakuṭī” (tịnh xá trên cao).
Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ.
This is indeed the characteristic of a vehāsakuṭī.
Đây là đặc điểm của vehāsakuṭi.
Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi.
If so, why is it said in the word-division, “where a medium-sized man’s head does not strike”?—Therefore, it is said, “But in the word-division,” and so on.
Nếu vậy, tại sao trong phần phân tích từ lại nói “majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā” (không chạm đầu của người có tầm vóc trung bình)? Vị biên tập nói “padabhājane panā” (tuy nhiên, trong phần phân tích từ), v.v.
Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ.
“To show the dwelling intended here” means to show the vehāsakuṭī intended in this training rule.
Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetuṃ (để chỉ ra tịnh xá được đề cập ở đây) có nghĩa là để chỉ ra vehāsakuṭi được đề cập trong giới điều này.
Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa.
“Of a medium-sized man” means of a man of medium stature.
Majjhimassa purisassā (của một người có tầm vóc trung bình) có nghĩa là của một người có chiều cao trung bình.
Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā.
“Asīsaghaṭṭā” means that the head does not strike the lowest beams.
Asīsaghaṭṭā (không chạm đầu) có nghĩa là đầu không chạm vào các xà ngang thấp nhất.
Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā.
“Having pierced the parts” means having pierced the legs.
Aṅge vijjhitvā (đã đục vào các thanh ngang) có nghĩa là đã đục vào các thanh ngang.
Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ.
“With inserted legs” means with inserted leg-tops.
Pavesitapādakaṃ (có chân được gắn vào) có nghĩa là có đầu chân được gắn vào.
Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati.
“Therefore” refers back to the meaning stated by “on the ground” and so on, as a reason.
Tasmā (vì thế) ám chỉ lại ý nghĩa đã nói bằng cách “bhūmatthe vā” (hoặc ở trên mặt đất), v.v., như là nguyên nhân.
Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
It is said, “Because in things like beds with attached legs, the meaning is as stated.”
Có nghĩa là, vì ý nghĩa như đã nói có trong các loại chân trụ được gắn vào, v.v., nên đã nói như vậy.
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā.
“Sahasā” means forcibly, oppressively.
Sahasā (một cách mạnh mẽ) có nghĩa là áp đảo, đè nén.
Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti.
“In a non-vehāsakuṭī” means in leaf-huts and similar structures built on the ground; there is no offence there.
Avehāsakuṭikāyā (trong tịnh xá không trên cao) có nghĩa là trong các túp lều lá, v.v., được xây dựng trên mặt đất; ở đó không có tội.
Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ.
For it is not possible to cause harm to another there.
Vì không thể làm hại người khác ở đó.
Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti.
“In one where the head strikes” means in one where the head strikes; there is also no offence there.
Sīsaghaṭṭāyā (trong tịnh xá chạm đầu) có nghĩa là trong tịnh xá mà đầu bị chạm, ở đó cũng không có tội.
Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati.
For it is not possible to walk upright in the lower storey there, and since it is not a place for walking, there will be no harm to another.
Vì không thể đi lại ở tầng dưới của lâu đài mà không cúi đầu, nên do nơi đó không phải là nơi đi lại, sẽ không có sự làm hại người khác.
Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ.
“Or the upper level is covered with planks” means the upper level is solidly floored with wooden planks.
Sàn trên được lát bằng ván có nghĩa là sàn trên được lát dày đặc bằng các tấm ván gỗ.
Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā.
“Or takes anything” means takes anything, such as a robe, hung on elephant-tusk pegs or similar things above.
Hoặc lấy bất cứ thứ gì có nghĩa là lấy bất cứ thứ gì như y áo v.v... được treo trên móc ngà voi v.v... ở phía trên.
Laggati vāti etthāpi eseva nayo.
The same method applies to “or it gets caught”.
Hoặc bị mắc vào – ở đây cũng theo cách đó.
Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi.
A nail that is opposite is a paṭāṇi.
Cái chốt đối diện là paṭāṇi.
Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho.
The meaning is that a nail of this kind, when inserted into the leg-tops of beds and chairs, prevents the legs from falling off even when one sits on it.
Nghĩa là, cái chốt như vậy được gắn vào các đầu chân của giường hay ghế, khi được gắn vào, dù đang ngồi thì các chân cũng không bị rơi ra.
Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
Therefore, it is said, “of the leg-tops,” and so on.
Do đó, có câu “pādasīsāna” (các đầu chân) v.v...
Piṭṭhasaṅghāṭassāti dvārabandhassa.
“Of the back frame” means of the door-frame.
Piṭṭhasaṅghāṭassa có nghĩa là khung cửa.
Sāmantā aḍḍhateyyahattho padesoti yassa (pāci. aṭṭha. 135) vemajjhe dvāraṃ hoti, uparibhāge ca uccā bhitti, tassa tīsu disāsu sāmantā aḍḍhateyyahattho padeso.
Sāmantā aḍḍhateyyahattho padeso (a surrounding area of two and a half cubits) refers to the area of two and a half cubits on three sides around the door-frame which has a door in the middle and a high wall above.
Vùng đất rộng hai rưỡi cubit xung quanh có nghĩa là vùng đất rộng hai rưỡi cubit xung quanh ba phía của một tu viện lớn có cửa ở giữa và bức tường cao ở phía trên.
Khuddakassa pana vihārassa dvīsu disāsu.
For a small monastery, it is on two sides.
Đối với một tu viện nhỏ, thì là hai phía.
Tatrāpi yaṃ bhittiṃ vivariyamānaṃ kavāṭaṃ āhanati, sā aparipuṇṇūpacārāpi hoti.
Even in that case, the wall that a door strikes when being opened may have an incomplete or narrow surrounding area.
Ở đó, bức tường mà cánh cửa va vào khi mở ra cũng có thể không có đủ khoảng trống.
Sace pana dvārassa adhobhāgepi lepokāso atthi, tampi limpituṃ vaṭṭati.
However, if there is a plastering space below the door, it is permissible to plaster that too.
Nếu có chỗ để trát vữa ở phần dưới của cửa, thì cũng được phép trát.
Aggaḷaṭṭhapanāyāti ettha aggaḷasaddena taṃsambandhato dvāraphalakasahitaṃ dvārabandhanaṃ adhippetaṃ.
In the phrase aggaḷaṭṭhapanāya (for fixing the bolt), the word aggaḷa (bolt), due to its connection, implies the door-frame together with the door-panels.
Ở đây, trong từ aggaḷaṭṭhapanāya (để lắp chốt cửa), từ aggaḷa ám chỉ khung cửa có kèm theo cánh cửa, do mối liên hệ của nó.
Tenāha ‘‘sakavāṭakassā’’tiādi.
Therefore, it says ‘‘sakavāṭakassā’’ (of the door with its panels) and so on.
Do đó, có câu “sakavāṭakassā” (có cánh cửa) v.v...
‘‘Niccalabhāvatthāyā’’ti iminā tañca kho ṭhapanaṃ idha niccalabhāvenāti dasseti.
By ‘‘niccalabhāvatthāyā’’ (for the purpose of immobility), it shows that this fixing is for immobility here.
Với từ “niccalabhāvatthāyā” (để được vững chắc), điều này cho thấy rằng việc lắp đặt ở đây là để được vững chắc.
Ko panettha adhippāyoti āha ‘‘kavāṭañhī’’tiādi.
What is the intention here? It says ‘‘kavāṭañhī’’ (for the door indeed) and so on.
Nghĩa của điều này là gì? Do đó, có câu “kavāṭañhī” (cánh cửa) v.v...
Kampatīti calati.
Kampatī (trembles) means it moves.
Kampatī có nghĩa là rung chuyển.
Yāva dvārakosā aggaḷaṭṭhapanāya punappunaṃ limpitabbo vā lepāpetabbo vāti aggaḷaṭṭhapanatthāya yāva dvārakosā punappunaṃ attanā limpitabbo vā, parehi lepāpetabbo vāti attho.
Yāva dvārakosā aggaḷaṭṭhapanāya punappunaṃ limpitabbo vā lepāpetabbo vā means that for the purpose of fixing the bolt, up to the door-frame, one should plaster repeatedly oneself or have others plaster repeatedly.
Phải tự trát hoặc cho người khác trát đi trát lại nhiều lần để lắp chốt cửa cho đến khung cửa có nghĩa là phải tự trát hoặc cho người khác trát đi trát lại nhiều lần cho đến khung cửa để lắp chốt cửa.
Nanu cāyamattho neva mātikāyaṃ, na padabhājane vutto, atha kuto daṭṭhabboti āha ‘‘tatthā’’tiādi.
Now, this meaning is stated neither in the Mātikā nor in the Padabhājana; so from where should it be understood? It says ‘‘tatthā’’ (there) and so on.
Nếu ý nghĩa này không được đề cập trong bản tóm tắt cũng như trong phần phân tích từ ngữ, vậy thì nó phải được thấy ở đâu? Do đó, có câu “tatthā” (ở đó) v.v...
Kiñcāpīti yadipi.
Kiñcāpī (although) means even if.
Kiñcāpī có nghĩa là mặc dù.
Aṭṭhuppattiyanti sikkhāpadassa nidāne.
Aṭṭhuppattiyaṃ (in the origin of the matter) means in the origin of the rule.
Aṭṭhuppattiyaṃ có nghĩa là trong nguyên nhân của điều học.
Adhikāratoti anuvattanato.
Adhikārato (by connection) means by continuation.
Adhikārato có nghĩa là do sự tiếp nối.
Ālokaṃ sandheti pidhetīti ālokasandhi.
That which joins and closes off light is an ālokasandhi (light-closure).
Cái gì đóng mở ánh sáng thì gọi là ālokasandhi.
Tenāha ‘‘ālokasandhīti vātapānakavāṭakā vuccantī’’ti.
Therefore, it says ‘‘ālokasandhīti vātapānakavāṭakā vuccantī’’ (ālokasandhi refers to window-panels).
Do đó, có câu “ālokasandhīti vātapānakavāṭakā vuccantī” (ālokasandhi được gọi là ván cửa sổ).
Tattha vātapānakavāṭakāti vātapānaphalakā.
There, vātapānakavāṭakā (window-panels) means window-boards.
Ở đó, vātapānakavāṭakā có nghĩa là ván cửa sổ.
Anuññātappadesato pana aññattha punappunaṃ vilimpituṃ vā vilimpāpetuṃ vā na vaṭṭati.
However, it is not permissible to plaster repeatedly or have others plaster repeatedly in a place other than the permitted area.
Tuy nhiên, không được phép tự trát hoặc cho người khác trát đi trát lại nhiều lần ở những nơi khác ngoài khu vực được phép.
‘‘Mattikāya kattabbakiccaṃ niṭṭhāpetvā puna catutthalepe dinne pācittiya’’nti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.135) keci.
Some say: ‘‘If, after completing the necessary work with clay, a fourth layer of plaster is applied, it is a pācittiya offense.’’
Một số người nói: “Sau khi hoàn tất công việc bằng đất sét, nếu trát lớp thứ tư thì phạm pācittiya.”
‘‘Punappunaṃ lepadānassa vuttappamāṇato aññattha paṭikkhittamattaṃ ṭhapetvā pācittiyassa avuttattā dukkaṭa’’nti apare.
Others say: ‘‘Since the prohibition is only for exceeding the stated measure of repeated plastering, and a pācittiya offense is not mentioned, it is a dukkaṭa offense.’’
Những người khác nói: “Vì pācittiya không được nói đến, ngoại trừ việc cấm trát vữa nhiều lần ở những nơi khác ngoài mức độ đã nêu, nên đó là dukkaṭa.”
Adhiṭṭhātabbanti saṃvidhātabbaṃ.
Adhiṭṭhātabbaṃ (should be designated) means should be arranged.
Adhiṭṭhātabbaṃ có nghĩa là phải sắp xếp.
Appahariteti ettha appasaddo ‘‘appiccho’’tiādīsu (ma. ni. 1.252, 336; saṃ. ni. 2.148) viya abhāvatthoti āha ‘‘aharite’’ti.
In the word appaharite (without vegetation), the word appa (little or no) means absence, as in ‘‘appiccho’’ (of few desires) and so on. Therefore, it says ‘‘aharite’’ (without green vegetation).
Ở đây, trong từ appaharite, từ appa có nghĩa là không có, giống như trong các từ “appiccho” (ít dục) v.v... Do đó, có câu “aharite” (không có cây xanh).
Sālivīhiādi (sārattha. ṭī. 2.30) pubbaṇṇaṃ ‘‘purakkhataṃ sassaphala’’nti katvā, tabbipariyāyato muggamāsādi aparaṇṇaṃ.
Rice, paddy, and so on, are pubbaṇṇaṃ (early grains), considered as ‘‘first-grown crop-fruits,’’ and by contrast, mung beans, black gram, and so on, are aparaṇṇaṃ (later grains).
Lúa gạo v.v... là ngũ cốc chính (pubbaṇṇaṃ) vì chúng là “hoa màu được ưu tiên”, và ngược lại, đậu xanh, đậu đen v.v... là ngũ cốc phụ (aparaṇṇaṃ).
Vuttanti vapitaṃ.
Vutta (sown) means cultivated.
Vutta có nghĩa là đã gieo trồng.
‘‘Tasmiṃ ṭhatvā adhiṭṭhahanto dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti iminā yasmiṃ padese samantā vuttappamāṇe paricchede pubbaṇṇādīni na santi, tattha vihāro kāretabbo.
By the phrase ‘‘Tasmiṃ ṭhatvā adhiṭṭhahanto dukkaṭaṃ āpajjatī’’ (one who designates while standing there incurs a dukkaṭa), it shows that a monastery should be built in a place where early grains and so on are not present within the surrounding specified boundary.
Với câu “Tasmiṃ ṭhatvā adhiṭṭhahanto dukkaṭaṃ āpajjatī” (người đứng ở đó để sắp xếp sẽ phạm dukkaṭa), điều này cho thấy rằng tu viện nên được xây dựng ở nơi không có ngũ cốc chính v.v... trong phạm vi đã nêu xung quanh.
Yattha pana santi, tattha kārāpetuṃ na vaṭṭatīti dasseti.
But where they are present, it is not permissible to have it built.
Nhưng ở nơi có, thì không được phép xây dựng.
Tathevāti mukhavaṭṭiantena.
Tathevāti (in the same way) means with the edge of the eaves.
Tathevāti có nghĩa là bằng cách viền quanh.
Tasmiṃ ṭhātabbaṃ patantassa vihārassa apatanokāsattā, tassa bhikkhuno upari na pateyyāti adhippāyo.
Tasmiṃ ṭhātabbaṃ (one should stand there) means that because it is a place where the falling monastery would not fall, the intention is that it should not fall on that bhikkhu.
Phải đứng ở đó với ý nghĩa là tu viện đang đổ sẽ không đổ lên vị tỳ khưu đó, vì đó là nơi tu viện không đổ.
Yathāparicchinnassa pana okāsassa abbhantaraṃ vihārassa patantassa okāso hotīti appaharitepi tasmiṃ ṭhatvā adhiṭṭhātuṃ na labhati.
However, if the falling monastery would fall within the specified area, then even if it is without green vegetation, one should not stand there and designate.
Tuy nhiên, vì tu viện đổ sẽ có chỗ trong phạm vi đã được xác định, nên không được phép đứng ở đó để sắp xếp ngay cả khi không có cây xanh.
Tenāha ‘‘tassa anto aharitepi ṭhātuṃ na labhatī’’ti.
Therefore, it says ‘‘tassa anto aharitepi ṭhātuṃ na labhatī’’ (one should not stand even in its interior without green vegetation).
Do đó, có câu “tassa anto aharitepi ṭhātuṃ na labhatī” (không được phép đứng ở đó ngay cả khi không có cây xanh bên trong).
Tato ce uttarīti tiṇṇaṃ maggānaṃ vā pariyāyānaṃ vā upari catutthe magge vā pariyāye vāti attho.
Tato ce uttarī (if beyond that) means if on the fourth layer or method, beyond the three layers or methods.
Tato ce uttarī có nghĩa là trên ba hàng hoặc ba lớp, hoặc ở hàng thứ tư hoặc lớp thứ tư.
Tenāha ‘‘maggena chādiyamāne’’tiādi.
Therefore, it says ‘‘maggena chādiyamāne’’ (when roofing by method) and so on.
Do đó, có câu “maggena chādiyamāne” (khi lợp theo hàng) v.v...
Tattha maggena chādiyamāneti aparikkhipitvā ujukameva chādiyamāne.
There, maggena chādiyamāne (when roofing by method) means when roofing straight without encircling.
Ở đó, maggena chādiyamāne có nghĩa là khi lợp thẳng hàng mà không bao quanh.
Pariyāyenāti parikkhepena.
Pariyāyenā (by method) means by encircling.
Pariyāyenā có nghĩa là bằng cách bao quanh.
Tattha maggena chādanaṃ iṭṭhakasilāsudhāhi labbhati, pariyāyena chādanaṃ tiṇapaṇṇehīti āha ‘‘iṭṭhakasilāsudhāhī’’tiādi.
There, roofing by method is done with bricks, stones, and plaster, while roofing by encircling is done with grass and leaves. Therefore, it says ‘‘iṭṭhakasilāsudhāhī’’ (with bricks, stones, and plaster) and so on.
Ở đó, việc lợp theo hàng được thực hiện bằng gạch, đá, vữa, và việc lợp theo lớp được thực hiện bằng cỏ và lá. Do đó, có câu “iṭṭhakasilāsudhāhī” (bằng gạch, đá, vữa) v.v...
Tasmā yathā icchati, tathā dve magge vā dve pariyāye vā adhiṭṭhahitvā tatiyaṃ maggaṃ vā pariyāyaṃ vā ‘‘evaṃ chādehī’’ti āṇāpetvā pakkamitabbaṃ.
Therefore, one should designate two layers or two methods as one wishes, and then, ordering ‘‘roof it thus’’ for the third layer or method, one should depart.
Vì vậy, phải sắp xếp hai hàng hoặc hai lớp theo ý muốn, sau đó ra lệnh “hãy lợp hàng thứ ba hoặc lớp thứ ba như thế này” rồi rời đi.
Sace na pakkamati, tuṇhībhāvena ṭhātabbaṃ.
If one does not depart, one should remain silent.
Nếu không rời đi, thì phải giữ im lặng.
Sabbampi cetaṃ chadanaṃ chadanūpari veditabbaṃ.
All this roofing should be understood as roofing on top of roofing.
Tất cả việc lợp này phải được hiểu là lợp chồng lên nhau.
Uparūparichanno hi vihāro ciraṃ anovassako hotīti maññamānā evaṃ chādenti.
People roof in this way, thinking that a monastery roofed layer upon layer will not leak for a long time.
Các vị lợp như vậy vì nghĩ rằng tu viện được lợp nhiều lớp sẽ không bị dột trong một thời gian dài.
Tiṇamuṭṭhigaṇanāyāti tiṇakaraḷagaṇanāya.
By counting bundles of grass means by counting handfuls of grass.
Tiṇamuṭṭhigaṇanāyā có nghĩa là theo số bó cỏ.
Tikapācittiyanti atirekadvattipariyāye atirekasaññivematikaūnakasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni.
Three pācittiyas means three pācittiyas arise in cases where one exceeds two or three layers, due to the perception of excess, doubt, or perception of deficiency.
Tikapācittiya có nghĩa là ba pācittiya do có sự nhầm lẫn về việc vượt quá, nghi ngờ hoặc thiếu sót đối với hai hoặc ba lớp vượt quá.
Setavaṇṇādikaraṇeti setavaṇṇakāḷavaṇṇagerukaparikammamālākammalatākammamakaradantakapañcapaṭikānaṃ karaṇe.
In making white colors etc. means in making white colors, black colors, geruka decorations, garland work, creeper work, makara-tooth patterns, and five-finger prints.
Setavaṇṇādikaraṇe có nghĩa là trong việc làm màu trắng, màu đen, màu đất son, trang trí bằng vòng hoa, trang trí bằng dây leo, trang trí bằng ngà voi và năm loại hình vẽ.
Leṇaguhātiṇakuṭikādīsūti ettha leṇanti dvārabaddhaṃ.
In caves, grottos, grass huts, etc., here leṇa means a dwelling with a door.
Ở đây, trong các từ leṇaguhātiṇakuṭikādīsū (trong hang động, hang núi, chòi cỏ v.v...), leṇa có nghĩa là nơi có cửa.
Guhāti kevalā pabbataguhā.
Guhā means a mere mountain cave.
Guhā có nghĩa là hang núi đơn thuần.
Tiṇakuṭikā pākaṭā eva.
Grass huts are well-known.
Tiṇakuṭikā thì rõ ràng.
Ekasmiṃ ghaṭe ekāva āpattīti ekasmiṃ udakaghaṭe ekāva āpatti.
One offense in one pot means one offense in one pot of water.
Ekasmiṃ ghaṭe ekāva āpattī có nghĩa là chỉ có một āpatti trong một bình nước.
Esa nayo sabbabhājanesu.
This method should be understood for all vessels.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho tất cả các loại bình chứa.
Vicchindantassāti dhāraṃ vicchindantassa.
For one who interrupts means for one who interrupts the stream.
Vicchindantassā có nghĩa là người làm gián đoạn dòng chảy.
Ekekaṃ pakkhipantassāti ekekaṃ tiṇaṃ vā paṇṇaṃ vā mattikaṃ vā aññaṃ vā kaṭṭhagomayādiṃ pakkhipantassa.
For one who puts in one by one means for one who puts in one by one a blade of grass, or a leaf, or a lump of clay, or any other wood, cow dung, etc.
Ekekaṃ pakkhipantassā có nghĩa là người bỏ từng cọng cỏ, từng chiếc lá, từng cục đất sét hoặc bất cứ thứ gì khác như gỗ, phân bò v.v... vào.
Pariyādānanti khayaṃ.
Pariyādāna means exhaustion.
Pariyādāna có nghĩa là sự cạn kiệt.
‘‘Padīpe (sārattha. ṭī. pācittiya 3.140) patitvā paṭaṅgādipāṇakā marissantī’’ti jānantassāpi kusalacittena padīpujjalanaṃ viya ‘‘siñcanena pāṇakā marissantī’’ti pubbabhāge jānantassāpi ‘‘idaṃ jalaṃ siñcāmī’’ti siñcantassa vadhakacittaṃ na hotīti āha ‘‘vinā vadhakacetanāyā’’tiādi.
Just as there is no murderous thought for one who, knowing that "insects like moths will die by falling into the lamp," lights the lamp with a wholesome mind, so too, for one who, knowing beforehand that "living beings will die by pouring this water," pours the water with the thought "I will pour this water," there is no murderous thought. Therefore, it is said, "without murderous intention," and so on.
Giống như việc một người biết rằng côn trùng như bướm đêm v.v... sẽ chết khi rơi vào đèn, nhưng vẫn thắp đèn với tâm thiện, thì cũng vậy, một người biết rằng côn trùng sẽ chết khi đổ nước, nhưng khi đổ nước với ý nghĩ “tôi sẽ đổ nước này”, thì không có tâm sát hại. Do đó, có câu “vinā vadhakacetanāyā” (không có ý định sát hại) v.v...
Evañca katvā ‘‘paṇṇattivajja’’nti idampi samatthitaṃ hoti.
And having done so, "an offense of designation" is also established.
Và như vậy, câu “paṇṇattivajja” (lỗi do giới luật) này cũng được xác nhận.
Ticittanti kusalākusalābyākatavasena ticittaṃ.
Three kinds of minds means three kinds of minds: wholesome, unwholesome, and indeterminate.
Ticitta có nghĩa là ba loại tâm: thiện, bất thiện và vô ký.
Tathā hi paṇṇattiṃ madditvā siñcantassa vā siñcāpentassa vā akusalacittena hoti, ‘‘āsanaṃ dhovissāmī’’ti cittena dhovanatthaṃ siñcantassa vā siñcāpentassa vā kusalacittena hoti, paṇṇattiṃ ajānatā arahatā siñcanādikaraṇe abyākatacittena hotīti kusalākusalābyākatacittavasena ticittaṃ hoti.
Thus, for one who pours or causes to pour, transgressing the rule, it is with an unwholesome mind; for one who pours or causes to pour for the purpose of washing with the thought "I will wash the seat," it is with a wholesome mind; for an Arahant who, not knowing the rule, pours or causes to pour, it is with an indeterminate mind. Thus, there are three kinds of minds: wholesome, unwholesome, and indeterminate.
Thật vậy, đối với người tự đổ nước hoặc cho người khác đổ nước mà vi phạm giới luật, thì đó là tâm bất thiện; đối với người tự đổ nước hoặc cho người khác đổ nước với ý nghĩ “tôi sẽ rửa chỗ ngồi”, thì đó là tâm thiện; đối với vị A-la-hán không biết giới luật mà thực hiện việc đổ nước v.v..., thì đó là tâm vô ký. Như vậy, có ba loại tâm: thiện, bất thiện và vô ký.
Aṭṭhaṅgasamannāgatassāti ‘‘sīlavā hotī’’tiādīhi (pāci. 147) aṭṭhahi aṅgehi samannāgatassa.
For one endowed with eight qualities means for a bhikkhu endowed with eight qualities such as "he is virtuous," etc.
Aṭṭhaṅgasamannāgatassa có nghĩa là vị tỳ khưu đầy đủ tám chi phần như đã nói trong “sīlavā hoti” và các chi phần khác.
Anuññātāti imassa sikkhāpadassa nidāne anuññātā.
Permitted means permitted in the origin of this training rule.
Anuññātā có nghĩa là được cho phép trong phần duyên khởi của giới học này.
‘‘Vassasatūpasampannāyā’’tiādi vakkhamānaaṭṭhagarudhammadassanaṃ.
"A bhikkhunī who has been ordained for a hundred years," etc., refers to the exposition of the eight Garudhammas that will be explained.
‘‘Vassasatūpasampannāyā’’ và vân vân là lời nói để chỉ rõ tám trọng pháp sẽ được nói đến.
Tattha sāmīcikammanti maggasampadānabījanapānīyāpucchanādikaṃ anucchavikaṃ vattaṃ.
Therein, sāmīcikamma means proper conduct, such as offering a path, fanning, asking for drinking water, and so on.
Trong đó, sāmīcikammaṃ là phận sự thích hợp như chỉ đường, quạt, hỏi nước uống, vân vân.
Ādisaddena –
By the word ādi—
Với từ ādi (vân vân) –
Aññena vā dhammenāti ṭhapetvā aṭṭha garudhamme aññena yena kenaci dhammena.
Or by any other dhamma means by any other dhamma apart from the eight Garudhammas.
Aññena vā dhammena có nghĩa là với bất kỳ pháp nào khác ngoài tám trọng pháp.
Bhikkhunīsu upasampannamattaṃ vā ovadatoti bhikkhunīsu upasampannamattaṃ garudhammena ovadato vā.
Or for one who admonishes bhikkhunīs who have just been ordained means for one who admonishes bhikkhunīs who have just been ordained with a Garudhamma.
Bhikkhunīsu upasampannamattaṃ vā ovadato có nghĩa là giáo huấn tỳ khưu ni vừa mới thọ giới Cụ túc bằng trọng pháp.
Bhikkhūnaṃ santike upasampannāya yathāvatthukameva.
For a bhikkhunī who has received upasampadā from bhikkhus, it is just according to the actual case.
Đối với tỳ khưu ni đã thọ giới Cụ túc từ các tỳ khưu, thì tùy theo sự việc.
‘‘Adhammakamme’’tiādīsu bhikkhunovādasammutikammaṃ ‘‘kamma’’nti veditabbanti āha ‘‘sammatassāpī’’tiādi.
In "in an unlawful act," etc., the act of appointing a bhikkhu to admonish should be understood as an "act." Therefore, it is said, "even for one who is appointed," and so on.
Trong các trường hợp như ‘‘adhammakamme’’, ông nói rằng nghi thức chấp thuận giáo huấn tỳ khưu ni cần được hiểu là ‘‘kamma’’ (nghi thức), vân vân, như đã nói ‘‘sammatassāpī’’.
Vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyanti vagge bhikkhunisaṅghe ovadato vaggasaññivematikasamaggasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni.
“A pācittiya of three for admonishing a divided Bhikkhunī Saṅgha” means that for admonishing a divided Bhikkhunī Saṅgha, there are three pācittiyas depending on whether one perceives it as divided, is in doubt, or perceives it as unified.
Vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyaṃ có nghĩa là khi giáo huấn một Tăng đoàn tỳ khưu ni bất hòa, sẽ có ba pācittiya tùy theo sự nhận thức là bất hòa, nghi ngờ hoặc hòa hợp.
Tathā vematikassa cāti adhammakamme vematikassa ca vagge bhikkhunisaṅghe ovadato tikapācittiyanti attho.
“And likewise for one in doubt” means that for one who is in doubt regarding an improper act and admonishes a divided Bhikkhunī Saṅgha, there is a pācittiya of three.
Tathā vematikassa cā có nghĩa là: nếu giáo huấn một Tăng đoàn tỳ khưu ni bất hòa trong một nghi thức bất hợp pháp, thì vị tỳ khưu nghi ngờ cũng mắc ba pācittiya.
Esa nayo dhammakammasaññino cāti etthāpi.
This method applies also in the case of “one who perceives it as a proper act.”
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho dhammakammasaññino cā.
Yathā ca vagge bhikkhunisaṅghe ovadato nava pācittiyāni, evaṃ adhammakamme adhammakammasaññino samagge bhikkhunisaṅghe ovadato tasmiṃ saṅghe vaggasaññivematikasamaggasaññīnaṃ vasena tikapācittiyaṃ, tathā vematikassa ca dhammakammasaññino cāti nava pācittiyāni.
Just as there are nine pācittiyas for admonishing a divided Bhikkhunī Saṅgha, so too, for one who perceives an improper act as an improper act and admonishes a unified Bhikkhunī Saṅgha, there is a pācittiya of three depending on whether one perceives that Saṅgha as divided, is in doubt, or perceives it as unified; and likewise for one in doubt and for one who perceives it as a proper act—thus there are nine pācittiyas.
Cũng như khi giáo huấn một Tăng đoàn tỳ khưu ni bất hòa, có chín pācittiya, thì tương tự, khi giáo huấn một Tăng đoàn tỳ khưu ni hòa hợp trong một nghi thức bất hợp pháp, một tỳ khưu nhận thức là nghi thức bất hợp pháp sẽ mắc ba pācittiya tùy theo sự nhận thức là bất hòa, nghi ngờ hoặc hòa hợp trong Tăng đoàn đó; và tương tự, một tỳ khưu nghi ngờ và một tỳ khưu nhận thức là nghi thức hợp pháp cũng mắc chín pācittiya.
Tenāha ‘‘samaggepi bhikkhunisaṅghe navā’’tiādi.
Therefore, it is said, “There are nine even in a unified Bhikkhunī Saṅgha,” and so on.
Do đó, ông nói ‘‘samaggepi bhikkhunisaṅghe navā’’ và vân vân.
Dhammakamme pana adhammakammasaññino vaggaṃ bhikkhunisaṅghaṃ ovadato tikadukkaṭaṃ, tathā vematikassa, dhammakammasaññino cāti nava dukkaṭāni.
However, for one who perceives a proper act as an improper act and admonishes a divided Bhikkhunī Saṅgha, there is a dukkaṭa of three; likewise for one in doubt, and for one who perceives it as a proper act—thus there are nine dukkaṭas.
Tuy nhiên, trong một nghi thức hợp pháp, nếu một tỳ khưu nhận thức là nghi thức bất hợp pháp giáo huấn một Tăng đoàn tỳ khưu ni bất hòa, thì sẽ có ba dukkaṭa; tương tự, một tỳ khưu nghi ngờ và một tỳ khưu nhận thức là nghi thức hợp pháp cũng mắc chín dukkaṭa.
Samaggaṃ pana bhikkhunisaṅghaṃ ovadato aṭṭhāti sattarasa dukkaṭāni.
But for admonishing a unified Bhikkhunī Saṅgha, there are eight, making seventeen dukkaṭas.
Nếu giáo huấn một Tăng đoàn tỳ khưu ni hòa hợp, thì có tám dukkaṭa, tổng cộng là mười bảy dukkaṭa.
Tenāha ‘‘sace panā’’tiādi.
Therefore, it is said, “If, however,” and so on.
Do đó, ông nói ‘‘sace panā’’ và vân vân.
Aññaṃ dhammanti aññaṃ suttantaṃ vā abhidhammaṃ vā.
“Another Dhamma” means another Suttanta or Abhidhamma.
Aññaṃ dhammaṃ có nghĩa là một bài kinh khác hoặc Abhidhamma.
‘‘Samaggāmhāyyā’’ti vacanena hi ovādaṃ paccāsīsanti.
For by saying, “Venerable sirs, we are unified,” they expect an admonition.
Vì các tỳ khưu ni mong đợi lời giáo huấn bằng cách nói “Thưa Tôn giả, chúng con hòa hợp”.
Tasmā ṭhapetvā ovādaṃ aññaṃ dhammaṃ bhaṇantassa dukkaṭaṃ.
Therefore, for one who teaches another Dhamma, excluding the admonition, there is a dukkaṭa.
Do đó, một dukkaṭa sẽ phát sinh nếu thuyết một pháp khác ngoài lời giáo huấn.
Ovādañca aniyyātetvāti ‘‘eso bhagini ovādo’’ti avatvā.
“Without delivering the admonition” means without saying, “Sister, this is the admonition.”
Ovādañca aniyyātetvā có nghĩa là không nói “Này tỷ muội, đây là lời giáo huấn”.
Paripucchaṃ detīti tassāyeva paguṇāya garudhammapāḷiyā atthaṃ bhaṇati.
“He gives a question” means he explains the meaning of that very well-learned Garudhamma recitation.
Paripucchaṃ detī có nghĩa là giải thích ý nghĩa của chính bản văn Pali về trọng pháp đã được học thuộc lòng.
Osārehīti uccārehi, kathehīti attho.
“Recite” means pronounce, declare.
Osārehi có nghĩa là hãy đọc to, hãy thuyết giảng.
Osāretīti aṭṭhagarudhammapāḷiṃ vadati.
“He recites” means he recites the eight Garudhamma recitations.
Osāretī có nghĩa là thuyết giảng bản văn Pali về tám trọng pháp.
Pañhaṃ puṭṭhoti garudhammanissitaṃ vā khandhādinissitaṃ vā pañhaṃ bhikkhuniyā puṭṭho.
“Questioned with a question” means a bhikkhu questioned by a bhikkhunī with a question related to the Garudhammas or to the aggregates and so on.
Pañhaṃ puṭṭho có nghĩa là được một tỳ khưu ni hỏi một câu hỏi liên quan đến trọng pháp hoặc liên quan đến uẩn, vân vân.
Taṇhādiṭṭhīhi āmasitabbato āmisaṃ, cīvarādi, āmisameva hetu āmisahetu.
“Material gain” (āmisa) is that which is grasped by craving and views, such as robes and so on. “Material cause” (āmisahetu) is a cause that is itself material gain.
Āmisaṃ là vật chất, y phục, vân vân, vì nó bị tham ái và tà kiến nắm giữ; āmisahetu là nguyên nhân của vật chất.
Tenāha ‘‘cīvarādīnaṃ aññatarahetū’’ti.
Therefore, it is said, “a cause of robes and so on.”
Do đó, ông nói ‘‘cīvarādīnaṃ aññatarahetū’’ (vì một trong các nguyên nhân như y phục).
Ādisaddena piṇḍapātasenāsanagilānapaccayasakkāragarukāramānanavandanapūjanānaṃ gahaṇaṃ.
By the word “and so on,” almsfood, lodgings, requisites for the sick, honor, respect, reverence, bowing, and worship are included.
Với từ ādi (vân vân) bao gồm: thực phẩm, chỗ ở, thuốc men cho người bệnh, sự tôn trọng, sự kính trọng, sự quý mến, sự đảnh lễ, sự cúng dường.
Avaṇṇakāmatāyāti ayasakāmatāyeva.
“Out of a desire for disrepute” means simply a desire for ill-fame.
Avaṇṇakāmatāya có nghĩa là chỉ vì mong muốn sự tai tiếng.
Dhammakammetiādīsu bhikkhunovādasammutikammaṃ ‘‘kamma’’nti veditabbaṃ.
In phrases like “in a proper act,” the Bhikkhunī Admonition Appointment Act should be understood as “act.”
Trong các trường hợp như dhammakamme, nghi thức chấp thuận giáo huấn tỳ khưu ni cần được hiểu là “kamma” (nghi thức).
Tattha tikapācittiyanti dhammakamme dhammakammasaññivematikaadhammakammasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni.
There, “a pācittiya of three” means three pācittiyas depending on whether one perceives a proper act as a proper act, is in doubt, or perceives it as an improper act.
Trong đó, tikapācittiyaṃ có nghĩa là ba pācittiya phát sinh trong một nghi thức hợp pháp, tùy theo sự nhận thức là hợp pháp, nghi ngờ hoặc bất hợp pháp.
Tatheva adhammakamme tikadukkaṭaṃ veditabbaṃ.
Likewise, “a dukkaṭa of three” should be understood in the case of an improper act.
Tương tự, adhammakamme tikadukkaṭaṃ cũng phải được hiểu là ba dukkaṭa trong một nghi thức bất hợp pháp.
Asammatanti sammatena vā saṅghena vā bhāraṃ katvā ṭhapitaṃ upasampannaṃ.
“Unappointed” refers to an ordained bhikkhu appointed by the Saṅgha or by an appointed bhikkhu to take on a responsibility.
Asammataṃ có nghĩa là vị đã thọ giới Cụ túc được Tăng đoàn hoặc một vị đã được chấp thuận giao phó trách nhiệm.
Nanu ovādasammuti upasampannasseva dīyati, na sāmaṇerassāti āha ‘‘tatthā’’tiādi.
Since the appointment for admonition is given only to an ordained bhikkhu, and not to a sāmaṇera, it is said, “There, etc.”
Chẳng phải sự chấp thuận giáo huấn chỉ được cấp cho vị đã thọ giới Cụ túc, chứ không phải cho Sa-di sao? Do đó, ông nói ‘‘tatthā’’ và vân vân.
Sammatena vā saṅghena vā ṭhapito pana bahussuto sāmaṇero ‘‘asammato’’ti veditabbo.
However, a learned sāmaṇera appointed by the Saṅgha or by an appointed bhikkhu is to be understood as “unappointed.”
Tuy nhiên, một Sa-di đa văn được Tăng đoàn hoặc một vị đã được chấp thuận bổ nhiệm, phải được hiểu là “asammata” (chưa được chấp thuận).
Pakatiyā cīvarādihetu ovadantaṃ pana evaṃ bhaṇantassāti pakatiyā cīvarādihetu ovadantaṃ ‘‘esa cīvarādihetu ovadatī’’ti saññāya evaṃ bhaṇantassa.
“But for one who speaks thus to one who admonishes for the sake of robes and so on by nature” means for one who speaks thus, with the perception that “this one admonishes for the sake of robes and so on,” to one who by nature admonishes for the sake of robes and so on.
Pakatiyā cīvarādihetu ovadantaṃ pana evaṃ bhaṇantassā có nghĩa là đối với người nói như vậy, khi giáo huấn vì lý do y phục, vân vân, với nhận thức rằng “vị này giáo huấn vì lý do y phục, vân vân”.
‘‘Na cīvarādihetu ovadatī’’ti saññāya pana evaṃ bhaṇantassa dukkaṭaṃ.
However, for one who speaks thus with the perception that “this one does not admonish for the sake of robes and so on,” there is a dukkaṭa.
Tuy nhiên, đối với người nói như vậy với nhận thức rằng “vị này không giáo huấn vì lý do y phục, vân vân”, thì sẽ mắc dukkaṭa.
Anāmisantaratāti āmisacittābhāvo, ‘‘āmisahetu ovadissāmī’’ti evaṃ pavattaajjhāsayābhāvoti attho.
“Without material intent” means the absence of a mind for material gain, meaning the absence of an intention such as, “I will admonish for the sake of material gain.”
Anāmisantaratā có nghĩa là không có tâm tham đắm vật chất, tức là không có ý định “ta sẽ giáo huấn vì vật chất”.
Cittapariyāyo hettha antarasaddo ‘‘yassantarato na santi kopā’’tiādīsu (udā. 20) viya.
Here, the word “antara” is a synonym for mind, as in phrases like “whose minds are free from anger” (Ud. 20).
Ở đây, từ antara là một từ đồng nghĩa với tâm, như trong “yassantarato na santi kopā” và vân vân.
Sūciṃ pavesetvā pavesetvā nīharaṇeti ārāpathe ārāpathe pācittiyaṃ.
“When inserting the needle, inserting it, and pulling it out” means there is a pācittiya at each stitch.
Sūciṃ pavesetvā pavesetvā nīharaṇe có nghĩa là mỗi khi kim được đưa vào và rút ra, sẽ mắc pācittiya.
‘‘Sibbissāmī’’ti pana vicārentassa, chindantassāpi dukkaṭaṃ.
However, for one who considers, “I will sew,” or for one who cuts, there is a dukkaṭa.
Tuy nhiên, đối với người suy nghĩ “ta sẽ may”, hoặc người cắt vải, cũng mắc dukkaṭa.
Satakkhattumpi vijjhitvā sakiṃ nīharantassāti sakalasūciṃ anīharanto dīghasuttappavesanatthaṃ satakkhattumpi vijjhitvā sakiṃ nīharantassa.
“Even if one pierces a hundred times and withdraws once” means for one who does not withdraw the entire needle but pierces even a hundred times to insert a long thread, and then withdraws it once.
Satakkhattumpi vijjhitvā sakiṃ nīharantassā có nghĩa là đối với người không rút toàn bộ kim ra, mà đâm kim vào một trăm lần hoặc nhiều lần để luồn chỉ dài, rồi rút ra một lần.
‘‘Sibbā’’ti vuttoti sakiṃ ‘‘cīvaraṃ sibbā’’ti vutto.
“When told, ‘Sew’” means when told once, “Sew the robe.”
‘‘Sibbā’’ti vutto có nghĩa là người được bảo “hãy may y phục” một lần.
Niṭṭhāpetīti sabbaṃ sūcikammaṃ pariyosāpeti.
“Completes” means finishes all needlework.
Niṭṭhāpetī có nghĩa là hoàn thành tất cả công việc may vá.
Tassa ārāpathe ārāpathe pācittiyanti āṇattassa sūciṃ pavesetvā pavesetvā nīharaṇe ekamekaṃ pācittiyaṃ.
“For him, a pācittiya at each stitch” means for the one who was commanded, there is a pācittiya for each instance of inserting the needle, inserting it, and pulling it out.
Tassa ārāpathe ārāpathe pācittiya có nghĩa là mỗi khi người được sai bảo đâm kim vào và rút ra, sẽ mắc một pācittiya.
Saṃvidahitvāti ‘‘ehi, asukagāmaṃ gacchāmā’’ti vā ‘‘sve ahaṃ gacchāmi, tvampi āgaccheyyāsī’’ti vā vatvā.
“Having made an arrangement” means having said, “Come, let us go to such-and-such a village,” or “I will go tomorrow, you should also come.”
Saṃvidahitvā có nghĩa là đã nói rằng: “Này, chúng ta hãy đi đến làng nọ” hoặc “Ngày mai tôi sẽ đi, ông cũng hãy đến”.
Tañca kho saṃvidahanaṃ atthato saṅketakammanti āha ‘‘gamanakāle saṅketaṃ katvāti attho’’ti.
And that arrangement is, in essence, an appointment, so it is said, “The meaning is, having made an appointment at the time of departure.”
Và sự hẹn gặp đó, về mặt ý nghĩa, là việc định kỳ hẹn gặp, nên đã nói: “có nghĩa là đã hẹn gặp vào lúc đi”.
Akappiyabhūmiyaṃ saṃvidahantassāti antogāme, bhikkhuniupassayadvāre, rathikāya, aññesu vā catukkasiṅghāṭakahatthisālādīsu ṭhatvā saṃvidahantassa.
“For one making an arrangement in an inappropriate place” means for one making an arrangement while standing inside a village, at the gate of a bhikkhunī's residence, on a main road, or in other places such as crossroads, elephant stables, and so on.
Akappiyabhūmiyaṃ saṃvidahantassā có nghĩa là đối với người hẹn gặp khi đang đứng trong làng, tại cổng tu viện của tỳ khưu ni, trên đường xe, hoặc tại những nơi khác như ngã tư, ngã ba, chuồng voi v.v.
Tenāha ‘‘tattha ṭhapetvā’’tiādi.
Therefore, it is said, “Having stood there,” and so on.
Vì vậy, đã nói: “đã đặt ở đó” v.v.
Āsannassāpīti accāsannassāpi, ratanamattantarassāpīti adhippāyo.
“Even if it is near” means even if it is very near, even if there is only a ratana (cubit) in between; this is the intention.
Āsannassāpi có nghĩa là dù rất gần, dù chỉ cách một tầm tay.
Aññassa gāmassāti yato nikkhamati, tato aññassa gāmassa.
“Of another village” means of a village other than the one from which one departs.
Aññassa gāmassa có nghĩa là của một làng khác với làng mà vị ấy xuất phát.
Taṃ okkamantassāti taṃ antaragāmassa upacāraṃ okkamantassa.
“Entering that” means entering the precincts of that intervening village.
Taṃ okkamantassā có nghĩa là đối với người bước vào khu vực của làng khác.
Sace dūraṃ gantukāmo hoti, gāmūpacāragaṇanāya okkamante okkamante purimanayeneva āpatti.
If one intends to go far, an offense is incurred in the same manner as before, for each entry into the precincts of a village, according to the count of village precincts.
Nếu vị ấy muốn đi xa, thì mỗi khi bước vào khu vực làng, tội Pācittiya sẽ phát sinh theo cách đã nói trước.
Tenāha ‘‘iti gāmūpacārokkamanagaṇanāya pācittiyānī’’ti.
Therefore, it is said, “Thus, pācittiyas are incurred according to the count of entering village precincts.”
Vì vậy, đã nói: “như vậy, các tội Pācittiya phát sinh theo số lần bước vào khu vực làng”.
Tassa tassa pana gāmassa atikkamane anāpatti.
However, there is no offense for passing beyond that particular village.
Nhưng khi vượt qua làng đó thì không có tội.
Gāme asatīti addhayojanabbhantare gāme asati.
“When there is no village” means when there is no village within half a yojana.
Gāme asatī có nghĩa là khi không có làng trong vòng nửa dojana.
Tasmiṃ pana gāme sati gāmantaragaṇanāyeva pācittiyāni.
But if there is a village within that distance, pācittiyas are incurred only by counting the intervening villages.
Khi có làng trong vòng đó, thì tội Pācittiya phát sinh theo số làng đã đi qua.
Addhayojanagaṇanāya pācittiyanti addhayojane addhayojane pācittiyaṃ, ekamekaṃ addhayojanaṃ atikkamantassa ‘‘idāni atikkamissāmī’’ti paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāde pācittiyanti attho.
“A pācittiya for each half-yojana” means a pācittiya for each half-yojana; for one who passes beyond each half-yojana, there is a dukkaṭa on the first step, and a pācittiya on the second step, when thinking, “Now I will pass beyond”; this is the meaning.
Addhayojanagaṇanāya pācittiya có nghĩa là cứ mỗi nửa dojana thì có một tội Pācittiya; có nghĩa là đối với người vượt qua từng nửa dojana, khi bước chân đầu tiên với ý nghĩ “bây giờ ta sẽ vượt qua”, thì phạm tội Dukkaṭa, và khi bước chân thứ hai, thì phạm tội Pācittiya.
Imasmiñhi naye atikkamane āpatti, okkamane anāpatti.
Indeed, in this method, there is an offense for passing beyond, but no offense for entering.
Theo cách này, tội phát sinh khi vượt qua, không có tội khi bước vào.
Visaṅketenāti (pāci. aṭṭha. 185) ettha ‘‘purebhattaṃ gamissāmā’’ti vatvā pacchābhattaṃ gacchanti, ‘‘ajja vā gamissāmā’’ti sve gacchanti, evaṃ kālavisaṅketeyeva anāpatti.
In the phrase “with a change of arrangement,” if one says, “We will go before noon,” but goes after noon, or says, “We will go today,” but goes tomorrow, there is no offense only in such a change of time.
Trong câu Visaṅketenā này, nếu nói “chúng ta sẽ đi trước bữa ăn” nhưng lại đi sau bữa ăn, hoặc nói “hôm nay chúng ta sẽ đi” nhưng lại đi vào ngày mai, thì chỉ khi thời gian hẹn gặp bị sai lệch như vậy mới không có tội.
Dvāravisaṅkete, pana maggavisaṅkete, vā satipi āpattiyeva.
However, even with a change of gate or a change of path, there is still an offense.
Nhưng nếu cổng hẹn gặp bị sai lệch hoặc đường đi bị sai lệch thì vẫn có tội.
Āpadāsūti raṭṭhabhede cakkasamāruḷhā jānapadā pariyāyanti, evarūpāsu āpadāsu anāpatti.
“In dangers” means in such dangers as when people from the countryside, mounted on wheels, flee when a country is in turmoil; in such dangers, there is no offense.
Āpadāsu có nghĩa là trong những tai họa như khi đất nước bị chia cắt, những người dân quê phải di chuyển bằng xe cộ; trong những tai họa như vậy thì không có tội.
Cakkasamāruḷhāti ca iriyāpathacakkaṃ vā sakaṭacakkaṃ vā samāruḷhāti attho.
“Mounted on wheels” means mounted on a wheel of posture or a cart wheel; this is the meaning.
Cakkasamāruḷhā có nghĩa là người dân quê đã lên xe hoặc lên xe bò.
Mātugāmasikkhāpadenāti (pāci. 413 ādayo) sappāṇakavagge sattamasikkhāpadena.
“By the Mātugāma Sikkhāpada” means by the seventh sikkhāpada in the Sappāṇakavagga.
Mātugāmasikkhāpadenā có nghĩa là giới học thứ bảy trong nhóm Sappāṇaka.
Kīḷāpurekkhāroti lokassādamittasanthavavasena kīḷāpurekkhāro.
“With the primary intention of sport” means with the primary intention of sport due to the enjoyment of worldly pleasure and friendship.
Kīḷāpurekkhāro có nghĩa là việc vui chơi giải trí do sự quen biết và tình bạn của người đời.
Tathevāti kīḷāvaseneva.
“In the same way” means for the sake of sport.
Tathevā có nghĩa là cũng vì mục đích vui chơi.
Agāmakatīrapassenāti addhayojanabbhantare gāmānaṃ abhāvato agāmakatīrapassena.
“Along a shore without villages” means along a shore without villages, because there are no villages within half a yojana.
Agāmakatīrapassenā có nghĩa là do không có làng trong vòng nửa dojana, nên là bờ sông không có làng.
Pāḷiyaṃ ‘‘uddhaṃgāminiṃ vā adhogāminiṃ vā’’ti (pāci. 186) vacanato pana vāpisamuddādīsu kīḷāpurekkhāratāyapi gacchantassa anāpatti.
However, according to the Pāḷi statement, “either upstream or downstream,” there is no offense even for one who goes in lakes, oceans, and so on, with the primary intention of sport.
Vì trong Pāḷi có câu “đi lên hoặc đi xuống”, nên khi đi trên hồ, biển v.v. với mục đích vui chơi thì không có tội.
Tenāha ‘‘samudde pana yathāsukhaṃ gantuṃ vaṭṭatī’’ti.
Therefore, it is said, “However, in the ocean, it is permissible to go as one pleases.”
Vì vậy, đã nói: “nhưng trên biển thì được phép đi tùy ý”.
Visaṅketenāti idhāpi kālavisaṅketeneva anāpatti, titthavisaṅketena, pana nāvāvisaṅketena vā gacchantassa āpattiyeva.
“With a change of arrangement” – here too, there is no offense only with a change of time; however, if one goes with a change of landing place or a change of boat, there is an offense.
Visaṅketenā có nghĩa là ở đây cũng chỉ khi thời gian hẹn gặp bị sai lệch thì không có tội, nhưng nếu đi khi bến hẹn gặp bị sai lệch hoặc thuyền hẹn gặp bị sai lệch thì vẫn có tội.
Sesanti saddhiṃ samuṭṭhānādīhi avasesaṃ, keci pana ‘‘kīḷāpurekkhāro ‘saṃvidahitvā’ti (sārattha. ṭī. pācittiya 3.188) vacanato imaṃ sikkhāpadaṃ akusalacittaṃ lokavajjaṃ, tasmā sesaṃ nāma ṭhapetvā ‘paṇṇattivajjaṃ ticitta’nti idaṃ dvayaṃ avasesa’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ.
"Sesa" means the remainder, together with its origin and so on. But some say, "Because of the statement 'without making preparations due to a playful intention', this training rule involves an unwholesome mind and is censurable by the world. Therefore, 'sesa' refers to the remainder, excluding these two: 'an offense by enactment, with three types of mind'." That statement should not be accepted.
Sesa có nghĩa là phần còn lại cùng với các yếu tố phát sinh v.v. Một số người nói rằng: “Giới học này là bất thiện tâm và là lỗi của thế gian vì có câu ‘kīḷāpurekkhāro saṃvidahitvā’. Do đó, phần còn lại là hai điều này: ‘lỗi do giới luật và ba loại tâm’, trừ phần đó ra.” Điều đó không nên chấp nhận.
Kīḷāpurekkhāratāya hi abhiruhitvāpi gāmantarokkamane, addhayojanātikkame vā saṃvegaṃ paṭilabhitvā arahattaṃ vā sacchikareyya, niddaṃ vā okkameyya, kammaṭṭhānaṃ vā manasi karonto gaccheyya, kuto cassa akusalacittasamaṅgitā, yenidaṃ sikkhāpadaṃ akusalacittaṃ, lokavajjañca siyāti.
For, even if one boards a boat with a playful intention, upon entering another village or after passing half a yojana, one might attain a sense of urgency and realize arahantship, or fall asleep, or go while contemplating a meditation subject. How then could it involve an unwholesome mind, such that this training rule would be unwholesome and censurable by the world?
Vì sao? Vì dù đã lên thuyền với mục đích vui chơi, nhưng khi bước vào làng khác hoặc vượt qua nửa dojana, vị ấy có thể cảm thấy sự sợ hãi (saṃvegaṃ), đạt được A-la-hán quả, hoặc chìm vào giấc ngủ, hoặc đi trong khi quán tưởng đề mục thiền định. Làm sao vị ấy có thể có bất thiện tâm, để giới học này là bất thiện tâm và là lỗi của thế gian?