236-7. Cetanā-saddato visuṃ saṃ-saddassa atthābhāvaṃ ika-paccayassa ca atthavantataṃ dassetuṃ sañcetanā vātiādi dutiyavikappo vutto.
236-7. The second alternative, "or volition," was stated to show the absence of meaning for the prefix saṃ- distinct from the word cetanā, and the meaningfulness of the suffix -ika.
236-7. Để chỉ rõ rằng tiền tố saṃ- không có nghĩa riêng biệt ngoài từ cetanā và hậu tố ika có nghĩa, nên đã nói đến lựa chọn thứ hai là sañcetanā vā (hoặc sự cố ý) v.v.
Sikhāppatto atthoti adhippetatthaṃ sandhāya vuttaṃ.
"The ultimate meaning" was stated with reference to the intended meaning.
Sikhāppatto attho (ý nghĩa đạt đến đỉnh) được nói để chỉ ý nghĩa mong muốn.
Āsayabhedatoti pittasemhapubbalohitānaṃ catunnaṃ āsayānaṃ bhedena.
"Due to the difference in receptacles" refers to the difference in the four receptacles of bile, phlegm, pus, and blood.
Āsayabhedato (do sự khác biệt của bốn nơi chứa) là do sự khác biệt của bốn nơi chứa: mật, đàm, mủ và máu.
Dhātunānattatoti rasaruhirādīnaṃ sattannaṃ, pathavādīnaṃ vā catunnaṃ dhātūnaṃ nānattena.
"Due to the diversity of elements" refers to the diversity of the seven elements such as essence and blood, or the four elements such as earth.
Dhātunānattato (do sự đa dạng của các yếu tố) là do sự đa dạng của bảy yếu tố như tinh chất, máu v.v., hoặc bốn yếu tố như đất v.v.
Vatthisīsanti muttavatthito matthakapassaṃ.
"The head of the bladder" refers to the top part from the urinary bladder.
Vatthisīsaṃ (đầu bàng quang) là phần trên của bàng quang tiết niệu.
Hatthimadacalanaṃ nāmañca sambhavoti āha ‘‘sambhavo nikkhamatī’’ti.
Since the flowing of elephant's rut and the name are possible, he said, "it is possible for it to exit."
Vì sự chuyển động của tinh dịch voi và tên gọi là có thể xảy ra, nên đã nói là “ sambhavo nikkhamati” (tinh dịch xuất ra).
Sambhavaveganti sambhavassa ṭhānato cavitvā dakasotābhimukhaṃ otaraṇena sañjātasarīrakkhobhavegaṃ.
"The impulse of emission" refers to the bodily agitation impulse arising from its displacement from the place of emission and its descent towards the urinary tract.
Sambhavavegaṃ (lực của tinh dịch) là lực làm xáo trộn cơ thể phát sinh do tinh dịch rời khỏi nơi chứa và chảy vào dòng nước.
Bāhusīsanti khandhappadesaṃ.
"The head of the arm" refers to the shoulder region.
Bāhusīsaṃ (đầu vai) là vùng vai.
Dassesīti ettha iti-saddo hetuttho, tena yasmā kaṇṇacūḷikāhi sambhavo nikkhamati…pe… sambhavañca dassesi, tasmā tatiyassa bhāsitaṃ subhāsitanti evaṃ yojanā veditabbā.
In "he showed," the word "iti" means "because." Therefore, the connection should be understood as: "Because the emission exits from the earlobes... and he showed the emission, therefore the third person's statement is well-spoken."
Trong từ Dassesī (đã chỉ ra) ở đây, từ iti có nghĩa là nguyên nhân, do đó, nên hiểu rằng: “vì tinh dịch xuất ra từ lỗ tai… v.v… và đã chỉ ra tinh dịch, nên lời nói của người thứ ba là lời nói hay”.
Dakasotanti muttassa vatthito nikkhamanamaggaṃ, aṅgajātappadesanti vuttaṃ hoti.
"The urinary tract" refers to the passage of urine exiting from the bladder, meaning the region of the generative organ.
Dakasotaṃ (dòng nước) là đường xuất ra của nước tiểu từ bàng quang, có nghĩa là vùng cơ quan sinh dục.
Sukkañca nāmetaṃ rasaruhirādisattadehadhātūsu majjhimadhātucatujaṃ aṭṭhimiñjādi viya pathavīdhātusaṅgahitaṃ āhārūpajīvīnaṃ sakalakāyagataṃ atidaharadārakānampi attheva, taṃ pana pannarasasoḷasavassuddesato paṭṭhāya sattānaṃ samuppajjanakakāmarāgeheva ṭhānato calati, calitañca āpodhātubhāvena cittajameva hutvā dakasotaṃ otarati, dakasotato pana paṭṭhāya cittapaccayautujaṃ hoti matthaluṅgato calitasiṅghāṇikā viya.
And this semen, which is included in the earth element, like bone marrow, is the middle element among the seven bodily elements such as essence and blood, originating from the four great elements. It is present in the entire body of beings who subsist on food, even in very young children. However, from the age of fifteen or sixteen, it is displaced from its place by the sensual lust that arises in beings. Once displaced, it becomes mind-born in the nature of the water element and descends into the urinary tract. From the urinary tract onwards, it becomes temperature-born, conditioned by the mind, like mucus flowing from the brain.
Tinh dịch (sukka) này là một trong bảy yếu tố cấu tạo cơ thể (như tinh chất, máu v.v.), là yếu tố trung gian, thuộc về địa đại giống như tủy xương v.v., có trong toàn bộ cơ thể của những sinh vật sống nhờ thức ăn, ngay cả ở trẻ sơ sinh rất nhỏ; nhưng nó chỉ chuyển động từ vị trí của nó do tham ái dục phát sinh ở chúng sinh từ mười lăm, mười sáu tuổi trở lên. Khi chuyển động, nó trở thành một yếu tố thuộc về thủy đại, do tâm tạo ra, và chảy vào dòng nước. Từ dòng nước trở đi, nó thuộc về yếu tố do tâm và thời tiết tạo ra, giống như nước mũi chảy ra từ não.
Yesaṃ pana samucchedanavikkhambhanādīhi rāgapariyuṭṭhānaṃ natthi, tesaṃ sukkavissaṭṭhi na siyā.
However, for those in whom the obsession of lust is eradicated or suppressed, there would be no emission of semen.
Tuy nhiên, đối với những người không có sự phiền não tham ái do đoạn trừ hoặc trấn áp v.v., thì sự xuất tinh sẽ không xảy ra.
Iti yathāṭhānato sukkassa vissaṭṭhiyeva rāgacittasamuṭṭhānā, na pakatirūpaṃ, teneva kathāvatthuaṭṭhakathāyaṃ (kathā. aṭṭha. 307) ‘‘sukkavissaṭṭhi nāma rāgasamuṭṭhānā hotī’’ti sukkassa vissaṭṭhi eva rāgasamuṭṭhānā vuttā, na pakatirūpaṃ.
Thus, the emission of semen from its proper place is indeed mind-born from lust, not its natural form. For this reason, in the Kathāvatthu-aṭṭhakathā, it is stated, "The emission of semen arises from lust," referring to the emission of semen as arising from lust, not its natural form.
Như vậy, chính sự xuất tinh từ vị trí của nó là do tâm tham ái khởi lên, không phải là một hiện tượng tự nhiên. Chính vì vậy, trong Kathāvatthuaṭṭhakathā (Kathā. aṭṭha. 307) đã nói: “Sự xuất tinh là do tham ái khởi lên”, chính sự xuất tinh được nói là do tham ái khởi lên, chứ không phải là hiện tượng tự nhiên.
Channaṃ pana kāmāvacaradevānaṃ vijjamānāpi sukkadhātu dvayaṃdvayasamāpattivasena pariyuṭṭhitarāgenāpi ṭhānato na gaḷati, yathāṭhāne eva ṭhatvā kiñci vikāraṃ āpajjamānā taṅkhaṇikapariḷāhavūpasamāvahā methunakiccaniṭṭhāpitā hotīti veditabbaṃ.
However, even though the semen element is present in the six classes of devas of the sensuous realm, it does not flow from its place even when lust is obsessed due to their attainment of union in pairs. Remaining in its proper place, it undergoes some change, bringing about a temporary cessation of agitation and completing the sexual act, so it should be understood.
Tuy nhiên, đối với sáu loại chư thiên cõi Dục, dù có tinh dịch, nhưng do sự nhập định song song hai yếu tố, tinh dịch không chảy ra khỏi vị trí của nó ngay cả khi tham ái phiền não. Nó vẫn ở nguyên vị trí, trải qua một số biến đổi, mang lại sự lắng dịu của sự nóng bức tạm thời, và được hoàn thành như một hành vi giao cấu. Điều này nên được hiểu.
Keci pana ‘‘kāyasamphassasukhameva tesaṃ kāmakicca’’nti vadanti.
Some, however, say, "Their sexual act is merely the pleasure of bodily contact."
Một số người nói rằng: “Chỉ sự khoái lạc do xúc chạm thân thể là hành vi dục của họ”.
Khīṇāsavānaṃ pana anāgāmīnañca sabbaso kāmarāgābhāvena sukkadhātuvikārampi nāpajjatīti veditabbaṃ.
However, for Arahants and Anāgāmīs, due to the complete absence of sensual lust, the semen element does not even undergo change, so it should be understood.
Tuy nhiên, đối với các bậc A-la-hán và Bất Lai, do hoàn toàn không có tham ái dục, nên tinh dịch cũng không biến đổi. Điều này nên được hiểu.
Rūpībrahmānaṃ pana vikkhambhitakāmarāgena janitattā anāhārūpajīvitattā ca sabbathā sukkadhātupi nattheva.
For the rūpī Brahmās, however, since they are generated by suppressed sensual lust and do not subsist on food, there is no semen element at all.
Đối với các Phạm thiên sắc giới, do tham ái dục đã bị trấn áp và do không sống nhờ thức ăn, nên hoàn toàn không có tinh dịch.
Tathevāti mocanassādena nimitte upakkamatotiādiṃ atidisati.
"In the same way" refers to the extension of the previous statement, "he applies himself to the sign with the enjoyment of release," and so on.
Tathevā (cũng vậy) chỉ sự mở rộng đến “tiến hành trên tướng với sự khoái lạc của sự phóng thích” v.v.
‘‘Vissaṭṭhīti ṭhānācāvanā vuccatī’’ti padabhājane (pārā. 237) vuttattā ‘‘dakasotaṃ otiṇṇamatte’’ti kasmā vuttanti āha dakasotorohaṇañcetthātiādi.
Since it is stated in the word analysis that "emission is called displacement from its place," he asks why it is said, "as soon as it has entered the urinary tract," and answers, "And here, the descent into the urinary tract," and so on.
Vì trong phần phân tích từ (pārā. 237) đã nói rằng “Vissaṭṭhī (sự xuất) được gọi là sự rời khỏi vị trí”, nên đã đặt câu hỏi tại sao lại nói “ngay khi đã chảy vào dòng nước” và trả lời bằng dakasotorohaṇañcetthā (và sự chảy vào dòng nước ở đây) v.v.
Etthāti tīsupi vādesu.
"Here" refers to all three statements.
Etthā (ở đây) là trong cả ba luận điểm.
Adhivāsetvāti nimitte upakkamitvā puna vippaṭisāre uppanne mocanassādaṃ vinodetvā.
"Having endured" means having applied oneself to the sign and then, when regret arises, having eliminated the enjoyment of release.
Adhivāsetvā (sau khi chấp nhận) là sau khi tiến hành trên tướng và khi sự hối hận phát sinh trở lại, thì loại bỏ sự khoái lạc của sự phóng thích.
Antarā nivāretunti attano nimitte katūpakkamena ṭhānā cutaṃ dakasotaṃ otarituṃ adatvā antarā nivāretuṃ.
"To prevent it midway" means not allowing the semen, displaced from its place by one's own application to the sign, to enter the urinary tract, but preventing it midway.
Antarā nivāretuṃ (để ngăn chặn giữa chừng) là không cho tinh dịch đã rời khỏi vị trí do sự tiến hành của chính mình trên tướng chảy vào dòng nước, mà ngăn chặn nó giữa chừng.
Mocanassādena hatthaparikammādiṃ karontassa muttepi dukkaṭameva, nimitte upakkamābhāvato pana saṅghādiseso na hotīti āha ‘‘hattha…pe… anāpattī’’ti.
Even if one performs hand-manipulation and the like with the pleasure of emission, and there is emission, it is still a dukkata offense. However, since there is no effort towards the nimitta, it is not a saṅghādisesa, as stated in ‘hand…etc.…no offense’.
Đối với người thực hiện các hành vi như thủ dâm với sự khoái lạc của sự phóng thích, thì ngay cả khi xuất tinh cũng chỉ là dukkaṭa (ác tác), nhưng không phải là saṅghādisesa (tăng-già-tàn) vì không có sự tiến hành trên tướng. Vì vậy đã nói “hattha… v.v… anāpattī” (thủ… v.v… không phạm).
Dakasotorohaṇañcetthātiādinā vuttavinicchayaṃ sandhāya ‘‘ayaṃ sabbācariyasādhāraṇavinicchayo’’ti vuttaṃ.
Referring to the determination stated in 'descending into a water-current here' and so on, it is said, 'this is a determination common to all teachers'.
Dựa trên phán quyết đã nói trong “dakasotorohaṇañcetthā” v.v., nên đã nói “đây là phán quyết chung của tất cả các bậc thầy”.
Khobhakaraṇapaccayo nāma visabhāgabhesajjasenāsanāhārādipaccayo.
Cause of disturbance means a cause such as unsuitable medicine, lodging, or food.
Khobhakaraṇapaccayo (nhân gây xáo trộn) là nhân tố như thuốc men, chỗ ở, thức ăn không phù hợp v.v.
Nānāvidhaṃ supinanti khubhitavātādidhātūnaṃ anuguṇaṃ.
Various kinds of dreams means those that are not conducive to disturbed vāta and other elements.
Nānāvidhaṃ supinaṃ (giấc mơ đa dạng) là không phù hợp với các yếu tố như gió bị xáo trộn v.v.
Anubhūtapubbanti pubbe bhūtapubbaṃ manasā parikappitapubbañca.
Experienced previously means that which was experienced or mentally conceived previously.
Anubhūtapubbaṃ (đã từng trải nghiệm) là đã từng xảy ra trước đây và đã từng được tưởng tượng trong tâm.
Sagganarakadesantarādīnampi hi saṅgahetvā vuttaṃ.
Indeed, it is spoken comprehensively to include even heavens, hells, and other lands.
Thật vậy, nó được nói bao gồm cả các cõi trời, địa ngục và các vùng đất khác.
Atthakāmatāya vā anatthakāmatāya vāti idaṃ devatānaṃ hitāhitādhippāyataṃ dassetuṃ vuttaṃ.
Out of desire for benefit or desire for harm — this is stated to show the benevolent or malevolent intention of deities.
Atthakāmatāya vā anatthakāmatāya vā (hoặc do mong muốn lợi ích hoặc do mong muốn bất lợi) được nói để chỉ ý định có lợi hoặc có hại của chư thiên.
Atthāya vā anatthāya vāti sabhāvato bhavitabbaṃ hitāhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
For benefit or for harm is stated with reference to the benefit or harm that is to occur by nature.
Atthāya vā anatthāya vā (hoặc vì lợi ích hoặc vì bất lợi) được nói để chỉ lợi ích và bất lợi phải xảy ra theo bản chất.
Nanu devatāhi upasaṃhariyamānāni ārammaṇāni paramatthato natthi, kathaṃ tāni puriso passati, devatā vā tāni avijjamānāni upasaṃharantīti codanaṃ manasi katvā āha so tāsantiādi.
Considering the question, "Are the objects presented by deities not ultimately real? How then does a person see them, or do deities present non-existent things?", he says, 'that person' and so on.
Nghi vấn đặt ra là: “Những đối tượng mà chư thiên mang đến không tồn tại theo nghĩa tối hậu, làm sao một người có thể thấy chúng, hay chư thiên mang đến những thứ không tồn tại?” Đặt câu hỏi đó trong tâm, đã nói so tāsa (người ấy của họ) v.v.
Tena ‘‘evameso parikappatū’’ti devatāhi cintitamattena supantassa cittaṃ bhavaṅgasantatito nipatitvā devatāhi cintitaniyāmeneva parikappamānaṃ pavattati, evaṃ tena parikappamānāni ārammaṇāni devatāhi upasaṃhaṭāni nāma honti, tāni ca so devatānubhāvena passati nāmāti dasseti.
Thereby, it shows that when deities merely think, "May this person conceive thus," the sleeper's mind falls from the bhavaṅga continuum and proceeds conceiving in the exact manner thought by the deities. In this way, the objects conceived by that person are said to be presented by deities, and that person sees them by the power of the deities.
Điều đó chỉ ra rằng: “Nguyện cho điều này được tưởng tượng như vậy”, ngay khi chư thiên nghĩ như vậy, tâm của người đang ngủ sẽ rời khỏi dòng tâm thức hữu phần và tiếp tục tưởng tượng theo cách mà chư thiên đã nghĩ. Như vậy, những đối tượng được người ấy tưởng tượng được gọi là do chư thiên mang đến, và người ấy thấy chúng nhờ năng lực của chư thiên.
Bodhisattamātā viya puttapaṭilābhanimittantiādīsu bodhisattassa gabbhokkantidivase mahāmāyādeviyā attano dakkhiṇapassena ekassa setavaravāraṇassa antokucchipaviṭṭhabhāvadassanaṃ puttapaṭilābhanimittaṃ supinaṃ nāma.
In phrases like 'like the Bodhisatta's mother, a sign of gaining a son', the dream of Mahāmāyādevī, on the day of the Bodhisatta's conception, seeing a noble white elephant entering her right side, is called a dream indicating the gain of a son.
Trong Bodhisattamātā viya puttapaṭilābhanimitta (giống như mẹ của Bồ-tát là điềm báo có con) v.v., việc Đại mẫu Mahāmāyā thấy một con voi trắng cao quý đi vào bụng bên hông phải của mình vào ngày Bồ-tát nhập thai được gọi là giấc mơ điềm báo có con.
Amhākaṃ pana bodhisattassa ‘‘sve buddho bhavissatī’’ti cātuddasiyaṃ pakkhassa rattivibhāyanakāle himavantaṃ bibbohanaṃ katvā puratthimapacchimasamuddesu vāmadakkhiṇahatthe dakkhiṇasamudde pāde ca odahitvā mahāpathaviyā sayanaṃ eko, dabbatiṇasaṅkhātāya tiriyā nāma tiṇajātiyā naṅgalamattarattadaṇḍāya nābhito uggatāya khaṇena anekayojanasahassaṃ nabhaṃ āhacca ṭhānaṃ eko, setānaṃ kaṇhasīsānaṃ kimīnaṃ pādehi ussakkitvā yāva jāṇumaṇḍalaṃ āhacca ṭhānaṃ eko, nānāvaṇṇānaṃ catunnaṃ sakuṇānaṃ catūhi disāhi āgantvā pādamūle setavaṇṇatāpajjanaṃ eko, bodhisattassa mahato mīḷhapabbatassa upari alimpamānassa caṅkamanaṃ ekoti ime pañca mahāsupinā nāma, ime ca yathākkamaṃ sambodhiyā, devamanussesu ariyamaggappakāsanassa, gihīnañca saraṇūpagamanassa, khattiyādicatuvaṇṇānaṃ pabbajitvā arahattapaṭilābhassa, catunnaṃ paccayānaṃ lābhe alittabhāvassa ca pubbanimittānīti veditabbaṃ.
However, for our Bodhisatta, the five great dreams are: one, on the fourteenth day of the fortnight, at dawn, when he was to become a Buddha the next day, he lay on the great earth, making the Himalayas his pillow, placing his left and right hands in the eastern and western oceans, and his feet in the southern ocean; one, a spear-like red staff of the tiriya grass species, called dabba grass, the size of a plough, emerging from his navel and instantly reaching up into the sky for many thousands of yojanas; one, white worms with black heads, crawling up his feet and reaching his knees; one, four birds of various colors coming from the four directions and turning white at his feet; and one, the Bodhisatta walking on a great mountain of excrement without being soiled. These are known as the five great dreams, and they are, respectively, premonitions of his enlightenment, the proclamation of the Noble Path to gods and humans, the taking of refuge by householders, the attainment of Arahantship by the four castes (Khattiyas etc.) after going forth, and his unsoiled state in gaining the four requisites.
Tuy nhiên, đối với Bồ-tát của chúng ta, vào đêm rằm khi trời sắp sáng, với lời tiên tri “Ngày mai sẽ thành Phật”, có năm đại mộng: một là nằm trên đại địa, lấy dãy Hy Mã Lạp Sơn làm gối, đặt tay trái và tay phải xuống biển phía đông và phía tây, và đặt chân xuống biển phía nam; hai là một loại cỏ tên là Tiriya, tức là cỏ Dabba, với thân màu đỏ như cái cày, mọc ra từ rốn và trong chốc lát vươn lên không trung hàng ngàn dojan; ba là những con sâu trắng đầu đen bò lên từ chân và chạm đến đầu gối; bốn là bốn con chim với nhiều màu sắc khác nhau từ bốn phương đến và trở thành màu trắng ở chân; năm là Bồ-tát đi kinh hành trên một ngọn núi phân lớn mà không bị dính bẩn. Năm đại mộng này, theo thứ tự, là những điềm báo trước về sự giác ngộ, sự tuyên bố Thánh đạo cho chư thiên và loài người, sự quy y Tam bảo của hàng cư sĩ, sự xuất gia và chứng đắc A-la-hán của bốn giai cấp Sát-đế-lợi và các giai cấp khác, và sự không bị dính mắc vào việc thọ nhận bốn vật dụng. Điều này nên được hiểu rõ.
Soḷasa supinā pākaṭā eva.
The sixteen dreams are well-known.
Mười sáu giấc mộng đã rõ ràng.
Ekantasaccamevāti phalaniyamuppattito vuttaṃ.
Absolutely true is stated due to the arising of the determined result.
Ekantasaccameva (chỉ là sự thật tuyệt đối) được nói ra từ sự phát sinh của kết quả đã được định trước.
Dassanaṃ pana sabbattha vipallatthameva.
However, the perception itself is always distorted.
Tuy nhiên, sự thấy thì ở mọi nơi đều bị sai lạc.
Dhātukkhobhādīsu catūsu mūlakāraṇesu dvīhi tīhipi kāraṇehi kadāci supinaṃ passantīti āha ‘‘saṃsaggabhedato’’ti.
He says 'due to combination and distinction' because sometimes one dreams due to two or three causes among the four fundamental causes like elemental disturbance.
Về bốn nguyên nhân gốc rễ như sự rối loạn của các yếu tố (dhātu-kkhobha), đôi khi người ta thấy mộng do hai hoặc ba nguyên nhân, điều này được nói là “do sự hòa hợp và phân chia (saṃsaggabhedato)”.
Supinabhedoti saccāsaccatthatābhedo.
Distinction of dreams means the distinction in their truthfulness or falsity.
Supinabhedo (sự phân loại giấc mộng) là sự phân loại về tính chân thật và không chân thật của ý nghĩa.
Rūpanimittādiārammaṇanti ettha kammanimittagatinimittato aññarūpameva viññāṇassa nimittanti rūpanimittaṃ, taṃ ādi yesaṃ sattanimittādīnaṃ tāni rūpanimittādīni ārammaṇāni yassa bhavaṅgacittassa taṃ rūpanimittādiārammaṇaṃ.
In 'an object such as a form-sign', rūpanimitta (form-sign) is the form itself, which is a sign for consciousness, distinct from kammanimitta (kamma-sign) and gatinimitta (destiny-sign). The bhavaṅga consciousness that has these rūpanimitta and other signs, such as signs of beings, as its objects, is called rūpanimittādiārammaṇa.
Ở đây, rūpanimittādiārammaṇaṃ (đối tượng là tướng sắc và các thứ khác) có nghĩa là tướng sắc (rūpanimitta) là tướng của thức (viññāṇa) khác với tướng nghiệp (kammanimitta) và tướng cảnh giới (gatinimitta). Đối tượng của tâm hữu phần (bhavaṅgacitta) mà tướng sắc và các thứ khác (như tướng chúng sinh) là đối tượng của nó thì gọi là rūpanimittādiārammaṇaṃ.
Īdisānīti rūpanimittādiārammaṇāni rāgādisampayuttāni ca.
Such things means objects like form-signs and those associated with greed and so on.
Īdisāni (những điều như vậy) là những đối tượng như tướng sắc và các thứ khác, và cũng là những điều liên quan đến tham ái, v.v.
Sabbohārikacittenāti paṭibuddhassa pakativīthicittena.
With a conventional mind means with the normal mind-process of one who is awake.
Sabbohārikacittena (bằng tâm thông thường) có nghĩa là bằng tâm lộ trình bình thường của người đã tỉnh giấc.
Ko nāma passatīti suttapaṭibuddhabhāvaviyuttāya cittappavattiyā abhāvato supinaṃ passanto nāma na siyāti adhippāyo, tenāha ‘‘supinassa abhāvova āpajjatī’’ti.
Who indeed sees? The intention is that there would be no one who sees dreams, as there would be no mental process devoid of the state of being awake from sleep. Therefore, he says, "the non-existence of dreams would follow."
Ko nāma passatī (ai là người thấy) có nghĩa là không có sự vận hành của tâm tách rời khỏi trạng thái tỉnh giấc, do đó không có người nào thấy mộng. Vì vậy, đã nói “chỉ có sự không tồn tại của giấc mộng mới xảy ra”.
Kapimiddhaparetoti iminā niddāvasena pavattamānabhavaṅgasantatibyavahitāya kusalākusalāya manodvāravīthiyā ca passatīti dasseti, tenāha yā niddātiādi.
By " Kapimiddhapareto" (overcome by sloth and torpor), it is shown that one sees through a wholesome or unwholesome mind-door process that is interrupted by the continuum of the bhavaṅga state occurring due to sleep. Therefore, it is said, " yā niddā" (that sleep) and so on.
Kapimiddhapareto (bị hôn trầm, thụy miên chi phối) điều này cho thấy rằng người ta thấy mộng bằng lộ trình ý môn (manodvāravīthi) thiện hoặc bất thiện bị gián đoạn bởi dòng hữu phần (bhavaṅgasantati) đang diễn ra trong trạng thái ngủ. Vì vậy, đã nói yā niddā (giấc ngủ) và các thứ khác.
Dvīhi antehi muttoti kusalākusalasaṅkhātehi dvīhi antehi mutto.
" Freed from two extremes" means freed from the two extremes, namely, wholesome and unwholesome.
Dvīhi antehi mutto (thoát khỏi hai cực đoan) có nghĩa là thoát khỏi hai cực đoan được gọi là thiện và bất thiện.
Āvajjanatadārammaṇakkhaṇeti supine pañcadvāravīthiyā abhāvato manodvāre uppajjanārahaṃ gahetvā vuttaṃ.
" At the moment of adverting and resultant apprehension" – This is stated by taking into account what is fit to arise in the mind-door, due to the absence of a five-door process in a dream.
Āvajjanatadārammaṇakkhaṇe (vào khoảnh khắc chú ý và đối tượng đó) được nói ra khi nắm giữ điều có thể phát sinh ở ý môn, vì không có lộ trình ngũ môn trong giấc mộng.
Ettha ca supinantepi tadārammaṇavacanato anubhūtesu sutapubbesu vā rūpādīsu purāpattibhāvena parikappetvā vipallāsato pavattamānāpi kāmāvacaravipākadhammā parittadhamme nissāya parikappetvā pavattattā parittārammaṇā vuttā, na pana sarūpato parittadhamme gahetvā pavattattā evāti gahetabbaṃ.
Here, even in a dream, due to the mention of tadārammaṇa, the kāmāvacara vipāka phenomena, which occur due to perversion by conceiving previously experienced or heard forms, etc., as having been attained before, are said to have paritta objects because they occur by conceiving based on paritta phenomena. It should not be understood that they occur by taking paritta phenomena as their intrinsic nature.
Ở đây, ngay cả trong giấc mộng, do từ ngữ “tadārammaṇa” (đối tượng đó), các pháp quả dị thục thuộc cõi Dục, dù phát sinh do sự sai lạc khi tưởng tượng các sắc pháp, v.v., đã từng được kinh nghiệm hoặc từng được nghe, là những pháp đã từng được trải qua trước đây, cũng được gọi là “parittārammaṇā” (đối tượng nhỏ hẹp) vì chúng phát sinh dựa trên sự tưởng tượng các pháp nhỏ hẹp, chứ không phải vì chúng phát sinh do nắm giữ các pháp nhỏ hẹp theo bản chất của chúng, điều này nên được hiểu.
Evañca itthipurisādiākāraṃ āropetvā pavattamānānaṃ rāgādisavipākadhammānampi tesaṃ ārammaṇaṃ gahetvā uppannānaṃ paṭisandhādivipākānampi parittārammaṇatā kammanimittārammaṇatā ca upapannā eva hoti.
Thus, for the resultant phenomena of lust, etc., which occur by imposing the forms of men, women, etc., and for the resultant rebirth-linking consciousness, etc., which arise taking those as their objects, the nature of having paritta objects and kamma-nimitta objects is indeed established.
Và như vậy, ngay cả các pháp quả dị thục liên quan đến tham ái, v.v., phát sinh do sự áp đặt hình tướng nam nữ, v.v., và các quả dị thục như tái sinh, v.v., phát sinh do nắm giữ đối tượng của chúng, cũng đều là đối tượng nhỏ hẹp (parittārammaṇa) và đối tượng nghiệp tướng (kammanimittārammaṇa).
Vatthudhammavinimuttaṃ pana sammutibhūtaṃ kasiṇādipaṭibhāgārammaṇaṃ gahetvā uppannā upacārappanādivasappavattā cittacetasikadhammā eva parittattike (dha. sa. tikamātikā 12) na vattabbārammaṇāti gahetabbā.
However, the citta and cetasika phenomena that occur in the mode of access and absorption, arising by taking a conventional kasiṇa-paṭibhāga object that is free from intrinsic reality, are to be understood as not having paritta objects in the paritta triad.
Tuy nhiên, các pháp tâm và tâm sở phát sinh do nắm giữ đối tượng tướng tùy phần (paṭibhāgārammaṇa) của kasiṇa, v.v., là những khái niệm được giả định mà không tách rời khỏi các pháp thực tính, và vận hành theo sự cận định và an định, thì không được gọi là đối tượng không thể nói (navattabbārammaṇa) trong bộ ba pháp nhỏ hẹp (parittattika) của Pháp Tụ (Dhammasaṅgaṇī), điều này nên được hiểu.
240. Vāyamatoti aṅgajāte kāyena upakkamato.
" Vāyamato" means exerting effort with the body on the private parts.
Vāyamato (người đang cố gắng) có nghĩa là người đang tác động bằng thân vào bộ phận sinh dục.
Dve āpattisahassānīti khaṇḍacakkādīni anāmasitvāva vuttaṃ, icchantena pana khaṇḍacakkādibhedenāpi gaṇanā kātabbā.
" Dve āpattisahassānī" (two thousand offences) is stated without touching upon the distinctions of khaṇḍacakka (broken wheel) and so on. However, one who wishes can calculate the number by distinguishing khaṇḍacakka and so on.
Dve āpattisahassāni (hai ngàn tội) được nói ra mà không đề cập đến các loại tội như khaṇḍacakka (vòng tròn bị cắt) và các thứ khác. Tuy nhiên, nếu muốn, có thể đếm theo sự phân loại khaṇḍacakka và các thứ khác.
Ekena padenāti gehasitapemapadena.
" Ekena padena" means by one word of domestic affection.
Ekena padena (bằng một từ) có nghĩa là bằng từ gehasitapema (tình yêu thương trong gia đình).
Tathevāti mocanassādacetanāya eva gāḷhaṃ pīḷanādippayogaṃ avijahitvā supanena saṅghādisesoti vuttaṃ.
" Tathevā" means that the saṅghādisesa is incurred by sleeping, without abandoning the strong pressing and other applications, due to the volition of pleasure in emission.
Tatheva (cũng vậy) được nói là saṅghādisesa do hành vi ngủ mà không từ bỏ sự tác động mạnh mẽ như đè nén, v.v., với ý chí thích thú trong việc phóng thích.
Suddhacittoti mocanassādassa nimitte ūruādīhi kataupakkamassa vijahanaṃ sandhāya vuttaṃ.
" Suddhacitto" (with pure mind) is stated with reference to abandoning the effort made with the thighs, etc., for the purpose of pleasure in emission.
Suddhacitto (tâm trong sạch) được nói ra để chỉ sự từ bỏ tác động đã được thực hiện bằng đùi và các bộ phận khác vào dấu hiệu của sự thích thú trong việc phóng thích.
Tena asubhamanasikārābhāvepi payogābhāveneva mocanepi anāpatti dīpitāti veditabbā.
Therefore, it should be understood that even in the absence of unpleasant contemplation, the absence of application itself implies no offence even if there is emission.
Do đó, ngay cả khi không có sự tác ý bất tịnh, việc không phạm tội khi phóng thích cũng được chỉ ra chỉ bằng sự không có tác động, điều này nên được hiểu.
265. Ehi me tvaṃ, āvuso, sāmaṇerāti vatthusmiṃ aññaṃ āṇāpetu, tena kariyamānassa aṅgajātacalanassa mocanassādena sādiyanato taṃ calanaṃ bhikkhussa sādiyanacittasamuṭṭhitampi hotīti sukkavissaṭṭhipaccayassa aṅgajātacalanassa hetubhūtā assādacetanāva āpattiyā aṅgaṃ hoti, na āṇāpanavācā tassā pavattikkhaṇe saṅghādisesassa asijjhanato.
265. In the case of "Come, friend, novice, for me!", when one orders another, and that person causes the generative organ to move, and one approves of that movement with the enjoyment of emission, then that movement can also arise from the bhikkhu's mind of approval. Thus, the intention of enjoyment, which is the cause of the movement of the generative organ leading to semen emission, is the constituent of the offence, not the words of command, as the Saṅghādisesa does not arise at the moment of uttering them.
265. Này bạn, hãy lại đây, sadi của tôi (khi ra lệnh cho người khác) trong trường hợp này, vì hoan hỷ với sự cử động của bộ phận sinh dục do người đó thực hiện, sự cử động đó cũng phát sinh từ tâm hoan hỷ của tỳ khưu; do đó, ý muốn hoan hỷ là nguyên nhân của sự cử động bộ phận sinh dục, là yếu tố dẫn đến xuất tinh, là yếu tố cấu thành tội, chứ không phải lời ra lệnh, vì tội Tăng-già-bà-thi-sa (saṅghādisesa) không thành vào khoảnh khắc ra lệnh.
Evaṃ āṇāpetvāpi yonisomanasikārena mocanassādaṃ paṭivinodentassa āpattiasambhavato idaṃ sikkhāpadaṃ anāṇattikaṃ, kāyakammaṃ, kiriyasamuṭṭhānañca jātanti gahetabbaṃ, āṇāpanavācāya pana dukkaṭaṃ āpajjati.
Therefore, it should be understood that even after giving such a command, if one suppresses the enjoyment of emission with wise attention, there is no possibility of an offence. This training rule is not based on a command, but on a bodily action, and arises from an action. However, a Dukkata is incurred by the words of command.
Cũng vậy, nếu sau khi ra lệnh mà vị ấy dùng tác ý đúng đắn (yonisomanasikāra) để đoạn trừ sự hoan hỷ với sự cử động, thì không có khả năng phạm tội. Do đó, cần hiểu rằng giới điều này không liên quan đến việc ra lệnh, mà là hành vi thân nghiệp, phát sinh từ hành động.
Yo pana parena anāṇattena balakkārenāpi kariyamānappayogaṃ mocanassādena sādiyati, tassāpi mutte paṭhamapārājike viya saṅghādisesova, amutte thullaccayaṃ.
But if one approves of an act performed by another, even by force and without command, with the enjoyment of emission, then if there is emission, it is a Saṅghādisesa, as in the first Pārājika; if there is no emission, it is a Thullaccaya.
Còn đối với người mà người khác thực hiện hành động (kāyasaṃsagga) mà không ra lệnh, dù là cưỡng ép, nhưng vị ấy hoan hỷ với sự cử động, thì khi xuất tinh, vị ấy phạm tội Tăng-già-bà-thi-sa (saṅghādisesa) giống như trong giới điều Ba-la-di thứ nhất; nếu không xuất tinh thì phạm tội Thô-phiệt-cực (thullaccaya).
Mocanassāde cetanāya pana asati kāyasaṃsaggarāgena sādiyantassāpi muttepi saṅghādisesena anāpattīti ācariyā vadanti, tañca yuttameva.
Some teachers say that if there is no intention of enjoying the emission, but one approves due to lust for bodily contact, there is no Saṅghādisesa even if there is emission, and this is indeed appropriate.
Tuy nhiên, các vị A-xà-lê (ācariya) nói rằng nếu không có ý muốn hoan hỷ với sự cử động, nhưng hoan hỷ do dục ái tiếp xúc thân thể (kāyasaṃsaggarāga), thì dù có xuất tinh cũng không phạm tội Tăng-già-bà-thi-sa. Điều này là hợp lý.
273. Etesaṃ padānanti āmasanādipadānaṃ.
273. Of these words means of words like touching.
273. Của những từ này (etesaṃ padānaṃ) nghĩa là những từ như "chạm", v.v...
Itthisaññīti manussitthisaññī.
Perceiving as a woman means perceiving as a human woman.
Với tưởng là phụ nữ (itthisaññī) nghĩa là với tưởng là phụ nữ loài người.
Naṃ-saddassa kāyavisesanabhāvena etaṃ kāyanti atthaṃ dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ.
The phrase beginning with "atha vā" was stated to show the meaning "this body," by "naṃ" functioning as an adjective for "body."
Hoặc là (atha vā) v.v... được nói đến để chỉ ý nghĩa "thân thể này" do từ "naṃ" là một tính từ bổ nghĩa cho thân thể.
Omasanto…pe… ekāva āpattīti anivatthaṃ sandhāya vuttaṃ, na nivatthaṃ.
The phrase "omasanto…pe… ekāva āpattī" was stated with reference to an unclad person, not a clad one.
Khi chạm…v.v… chỉ một tội (ekāva āpattī) được nói đến khi không mặc y, chứ không phải khi mặc y.
Sanivatthāya pana matthakato paṭṭhāya hatthaṃ otārentassa nivatthasāṭakopari hatthe āruḷhe thullaccayaṃ.
However, for a clad woman, if one lowers a hand from the head downwards, and the hand rests upon her clad robe, it is a thullaccaya.
Tuy nhiên, đối với người phụ nữ mặc y, nếu vị ấy đưa tay từ đỉnh đầu xuống và tay chạm vào y bên ngoài, thì phạm tội Thô-phiệt-cực (thullaccaya).
Sāṭakato hatthaṃ otārāpetvā jaṅghato paṭṭhāya omasantassa puna saṅghādiseso.
If, having removed the hand from the robe, one touches her starting from the thigh downwards, it is again a saṅghādisesa.
Nếu vị ấy đưa tay qua y và chạm từ bắp chân trở xuống, thì lại phạm tội Tăng-già-bà-thi-sa (saṅghādisesa).
Sārattanti kāyasaṃsaggarāgeneva sārattaṃ.
"Sārattaṃ" means being impassioned solely by the passion for bodily contact.
Với dục ái (sārattaṃ) nghĩa là với dục ái tiếp xúc thân thể.
Virattanti kāyasaṃsaggarāgarahitaṃ mātuādiṃ sandhāya vadati.
"Virattaṃ" refers to a mother or similar person, devoid of the passion for bodily contact.
Không dục ái (virattaṃ) được nói đến để chỉ những người như mẹ, v.v... không có dục ái tiếp xúc thân thể.
Dukkaṭanti mātupemādivasena gaṇhantassa vasena vuttaṃ, virattampi itthiṃ kāyasaṃsaggarāgena gaṇhantassa pana saṅghādiseso eva.
"Dukkaṭaṃ" was stated with reference to one taking due to maternal affection and so on; however, for one taking even an unpassioned woman with the passion for bodily contact, it is indeed a saṅghādisesa.
Tội ác tác (dukkaṭa) được nói đến trong trường hợp nắm giữ với tình yêu thương mẹ, v.v... Tuy nhiên, nếu nắm giữ một người phụ nữ không có dục ái nhưng với dục ái tiếp xúc thân thể, thì vẫn phạm tội Tăng-già-bà-thi-sa.
Imāya pāḷiyā sametīti sambandho.
The connection is: "It accords with this Pāḷi text."
"Phù hợp với bản kinh này" là sự kết nối.
Kathaṃ sametīti ce?
If it is asked, "How does it accord?"
Nếu hỏi "phù hợp như thế nào?"
Yadi hi ‘‘itthiyā kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmī’’ti citte uppanne itthisaññā virāgitā bhaveyya.
If, indeed, when the thought "I will take what is attached to a woman's body" arose, the perception of woman were to have gone astray,
Nếu khi tâm muốn "tôi sẽ nắm giữ một vật gắn liền với thân thể phụ nữ" phát sinh, mà tưởng về phụ nữ đã bị loại bỏ.
Kāyappaṭibaddhaggahaṇepi thullaccayenāpi na bhavitabbaṃ itthisaññāya eva pāḷiyaṃ (pārā. 276) thullaccayassa vuttattā, tasmā ‘‘itthiyā kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhantassa itthisaññā virāgitā nāma na hotīti kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhissāmīti kāyaṃ gaṇhato itthisaññāya ceva kāyasaṃsaggarāgassa ca kāyaggahaṇassa ca sambhavā yathāvatthukaṃ saṅghādisesameva āpajjatī’’ti mahāsumattherena vuttavādova imāya pāḷiyā sameti.
then there should not be even a thullaccaya for taking what is attached to the body, as thullaccaya is stated in the Pāḷi text only for the perception of woman. Therefore, the view stated by the Elder Mahāsumma, "When one takes the body with the thought 'I will take what is attached to a woman's body,' the perception of woman has not gone astray. Thus, when one takes the body with the thought 'I will take what is attached to the body,' since the perception of woman, the passion for bodily contact, and the taking of the body are all present, one incurs a saṅghādisesa according to the actual object," accords with this Pāḷi text.
Thì ngay cả khi nắm giữ vật gắn liền với thân thể, cũng không nên có tội Thô-phiệt-cực (thullaccaya), vì trong bản kinh (pārā. 276) tội Thô-phiệt-cực chỉ được nói đến khi có tưởng về phụ nữ. Do đó, lời nói của Đại Trưởng lão Suma rằng "khi một người nắm giữ thân thể với ý nghĩ 'tôi sẽ nắm giữ một vật gắn liền với thân thể phụ nữ', thì tưởng về phụ nữ không bị loại bỏ. Vì vậy, khi nắm giữ thân thể với ý nghĩ 'tôi sẽ nắm giữ một vật gắn liền với thân thể', do có sự hiện diện của tưởng về phụ nữ, dục ái tiếp xúc thân thể và hành động nắm giữ thân thể, nên vị ấy phạm tội Tăng-già-bà-thi-sa tùy theo đối tượng" là phù hợp với bản kinh này.
Aṭṭhakathāyañhi ‘‘sambahulā itthiyo bāhāhi parikkhipitvā gaṇhāmī’’ti saññāya parikkhipato majjhagatānaṃ vasena thullaccayaṃ vuttaṃ.
In the Commentary, indeed, a thullaccaya is stated for one embracing many women with the thought "I will embrace them with my arms," with reference to those in the middle.
Trong Chú Giải (Aṭṭhakathā), tội Thô-phiệt-cực được nói đến trong trường hợp một người ôm nhiều phụ nữ với ý nghĩ "tôi sẽ ôm họ bằng cánh tay", đối với những người phụ nữ ở giữa.
Na hi tassa ‘‘majjhagatā itthiyo kāyappaṭibaddhena gaṇhāmī’’ti saññā atthi, tasmā aṭṭhakathāyapi sametīti gahetabbaṃ.
For he does not have the perception "I will take the women in the middle by what is attached to their bodies." Therefore, it should be understood that it also accords with the Commentary.
Vì vị ấy không có tưởng "tôi sẽ nắm giữ những người phụ nữ ở giữa bằng vật gắn liền với thân thể", do đó, cần hiểu rằng điều này cũng phù hợp với Chú Giải.
Nīlena duviññeyyabhāvato kāḷitthī vuttā.
"Kāḷitthī" (dark woman) was stated due to the difficulty of discerning her in the dark.
Người phụ nữ da đen (kāḷitthī) được nói đến vì khó nhận biết do màu xanh.
279. Sevanādhippāyoti phassasukhasevanādhippāyo.
"Sevanādhippāyo" means the intention of enjoying the pleasure of contact.
279. Ý muốn hưởng thụ (sevanādhippāyo) nghĩa là ý muốn hưởng thụ khoái lạc tiếp xúc.
Kāyappaṭibaddhāmasanavāre kāyappaṭibaddhavasena phassapaṭivijānanaṃ veditabbaṃ.
In the case of touching what is attached to the body, the recognition of contact should be understood as being through what is attached to the body.
Trong trường hợp chạm vào vật gắn liền với thân thể, cần hiểu rằng sự nhận biết xúc chạm là do vật gắn liền với thân thể.
Cittuppādamatte āpattiyābhāvato anāpattīti idaṃ kāyasaṃsaggarāgamattena kāyacalanassa anuppattito itthiyā kariyamānakāyacalanaṃ sādiyatopi payogābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
"Cittuppādamatte āpattiyābhāvato anāpattī" (no offense merely by the arising of thought, hence no offense) was stated with reference to the absence of effort, even when one approves of the woman's bodily movement, due to the non-arising of bodily movement merely from the passion for bodily contact.
Không phạm tội vì không có tội chỉ do tâm khởi lên (cittuppādamatte āpattiyābhāvato anāpattī) được nói đến để chỉ rằng không có nỗ lực (payoga) ngay cả khi hoan hỷ với sự cử động thân thể do người phụ nữ thực hiện, vì sự cử động thân thể không phát sinh chỉ do dục ái tiếp xúc thân thể.
Paṭhamapārājike pana parehi upakkamiyamānassa abhāvato sevanādhippāye uppanne tena adhippāyena aṅgajātakkhobho sayameva avassaṃ sañjāyati, so ca tena kato nāma hotīti pārājikaṃ vuttaṃ, teneva nayena paṭhamasaṅghādisesepi parena kariyamānapayogasādiyamānepi aṅgajātakkhobhasambhavena āpatti hotīti veditabbaṃ.
However, in the first Pārājika, since there is no initiation by others, when the intention to enjoy arises, the agitation of the sexual organ inevitably occurs by itself through that intention, and that is considered to have been done by him, hence a Pārājika is stated. In the same way, in the first Saṅghādisesa too, even when one approves of the effort made by another, an offense occurs due to the possibility of the agitation of the sexual organ, so it should be understood.
Tuy nhiên, trong giới Pārājika thứ nhất, vì không có hành động do người khác khởi xướng, khi ý định giao cấu (sevanādhippāya) phát sinh, sự kích động của cơ quan sinh dục (aṅgajātakkhobha) nhất định tự động phát sinh do ý định đó, và điều đó được xem là do chính mình thực hiện, nên được gọi là pārājika. Tương tự, trong giới Saṅghādisesa thứ nhất, ngay cả khi chấp thuận hành động do người khác thực hiện, vẫn có thể phát sinh sự kích động của cơ quan sinh dục, do đó có tội.
Catuttheti ‘‘na ca kāyena vāyamati, na ca phassaṃ paṭivijānātī’’ti imasmiṃ vāre.
"Catutthe" means in this case: "neither does he exert effort with the body, nor does he recognize the contact."
Trong điều thứ tư: tức là trong trường hợp “không gắng sức về thân, cũng không nhận biết sự xúc chạm”.
Phassapaṭivijānanampīti api-saddena tatiyavāre viya vāyāmopi natthīti dasseti.
"Phassapaṭivijānanampī" (even the recognition of contact) – the word "api" (even) indicates that there is also no effort, as in the third case.
Và sự nhận biết xúc chạm: với từ api (cũng), điều này cho thấy rằng không có sự gắng sức như trong trường hợp thứ ba.
Nissaggiyena nissaggiyāmasane viyāti idaṃ pana phassapaṭivijānanābhāvamattasseva nidassanaṃ, na payogābhāvassāti daṭṭhabbaṃ.
"Nissaggiyena nissaggiyāmasane viyā" (as in touching a nissaggiya object with a nissaggiya intention) should be seen as merely an illustration of the absence of the recognition of contact, not of the absence of effort.
Giống như việc chạm vào vật nissaggiya: điều này chỉ là ví dụ cho sự không có nhận biết xúc chạm, chứ không phải cho sự không có hành động.
Mokkhādhippāyoti ettha cittassa lahuparivattitāya antarantarā kāyasaṃsaggarāge samuppannepi mokkhādhippāyassa avicchinnatāya anāpattiyeva, vicchinne pana tasmiṃ āpatti eva.
In "mokkhādhippāyo" (intention for liberation), even if the passion for bodily contact arises intermittently due to the mind's quick changeability, there is no offense as long as the intention for liberation is unbroken; however, if it is broken, there is indeed an offense.
Ý định giải thoát: ở đây, vì tâm nhanh chóng thay đổi, ngay cả khi dục ái thân xúc (kāyasaṃsaggarāga) thỉnh thoảng phát sinh, nhưng vì ý định giải thoát (mokkhādhippāya) không bị gián đoạn, nên không phạm tội. Tuy nhiên, nếu ý định đó bị gián đoạn, thì phạm tội.
281. Ettha gaṇhāhīti na vattabbāti gehasitapemena kāyappaṭibaddhena phusane dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ, kāruññena pana vatthādiṃ gahetuṃ asakkontiṃ ‘‘gaṇhā’’ti vadantassāpi avasasabhāvappattaṃ udake nimujjantiṃ kāruññena sahasā anāmāsanti acintetvā kesādīsu gahetvā mokkhādhippāyena ākaḍḍhatopi anāpattiyeva.
281. The statement, "One should not say, 'Take it here,'" was made with reference to a dukkaṭa offense for touching (a woman) with affection rooted in household life, bound to the body. However, out of compassion, even if one says "Take it" to a woman unable to take clothes, etc., or if, out of compassion, one quickly and without thinking, takes hold of the hair, etc., of a woman who has fallen into a helpless state and is drowning in water, and pulls her with the intention of saving her, there is no offense.
281. Không nên nói “Hãy cầm lấy ở đây”: điều này được nói đến để chỉ tội dukkaṭa khi chạm vào với tình cảm thế tục (gehasitapema) gắn liền với thân. Tuy nhiên, nếu vì lòng từ bi (kāruñña) mà nói “Hãy cầm lấy” với người không thể cầm y phục hay vật khác, hoặc vì lòng từ bi mà nhanh chóng nắm lấy tóc hay các bộ phận khác của người đang chết đuối mà không suy nghĩ, với ý định giải thoát, thì cũng không phạm tội.
Na hi mīyamānaṃ mātaraṃ ukkhipituṃ na vaṭṭati.
Indeed, it is not disallowed to lift one's dying mother.
Không được nâng mẹ đang chết thì không đúng.
Aññātikāya itthiyāpi eseva nayo.
The same principle applies even to a woman who is not a relative.
Đối với người nữ không phải bà con cũng theo cách này.
Ukkaṭṭhāya mātuyāpi āmāso na vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘mātara’’nti vuttaṃ.
The word "mother" was used to show that touching is not allowed even for one's own mother who is not in extreme danger.
Để chỉ rằng không được chạm vào ngay cả mẹ ruột cao quý, nên đã nói “mẹ”.
Tassā kātabbaṃ pana aññāsampi itthīnaṃ karontassāpi anāpattiyeva anāmāsatte visesābhāvā.
However, regarding what is to be done for her, there is no offense even when doing it for other women, as there is no difference in the state of not touching.
Tuy nhiên, khi làm những việc phải làm cho mẹ mà làm cho những người nữ khác, cũng không phạm tội vì không có sự khác biệt trong việc không chạm vào (anāmāsa).
Tiṇaṇḍupakanti hiriverādimūlehi kesālaṅkāratthāya katacumbaṭakaṃ.
Tiṇaṇḍupaka means a coil made from the roots of hirivera (fragrant grass) and similar plants, used as a hair ornament.
Tiṇaṇḍupaka: là búi tóc được làm từ rễ cây cỏ hương bài (hirivera) và các loại tương tự để trang trí tóc.
Parivattetvāti attano nivāsanādibhāvato apanetvā.
Parivattetvā means to remove (it) from being one's own lower robe, etc.
Parivattetvā: nghĩa là loại bỏ khỏi trạng thái y phục của mình.
Pūjādiatthaṃ pana tāvakālikampi āmasituṃ vaṭṭati.
However, for the purpose of offerings, etc., it is permissible to touch it temporarily.
Tuy nhiên, có thể chạm vào tạm thời để cúng dường và các mục đích khác.
Sīsapasādhanakadantasūciādīti idaṃ sīsālaṅkāratthāya paṭapilotikādīhi kataṃ sīsapasādhanakañceva dantasūciādi cāti dvidhā yojetvā sīsapasādhanaṃ sipāṭikopakaraṇatthāya ceva dantasūciupakaraṇatthāya ca gahetabbanti yathākkamaṃ atthaṃ dasseti.
Sīsapasādhanakadantasūciādī (head-ornament-toothpick, etc.) explains that this is composed of two parts: a head-ornament made of cloth, rags, etc., for decorating the head, and a toothpick, etc. It thus shows the meaning that the head-ornament is to be taken for the purpose of a hair-parting tool, and the toothpick for the purpose of a toothpick, in respective order.
Sīsapasādhanakadantasūciādī: điều này được kết hợp theo hai cách: sīsapasādhanaka (vật trang sức đầu) được làm từ vải vụn và các loại tương tự để trang trí đầu, và dantasūciādi (kim xỉa răng và các loại tương tự). Như vậy, nó trình bày ý nghĩa theo thứ tự là sīsapasādhana được dùng làm dụng cụ cho sipāṭikā (hộp đựng đồ trang sức) và dụng cụ cho dantasūci.
Kesakalāpaṃ bandhitvā tattha tiriyaṃ pavesanatthāya katā dantasūci eva sīsapasādhanakadantasūcīti ekameva katvā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharitabbasūciyeva tassa tassa kiccassa upakaraṇanti sipāṭikāsūciupakaraṇanti evaṃ vā yojanā kātabbā.
Alternatively, it can be interpreted as: a toothpick made for inserting crosswise after tying a lock of hair is itself a head-ornament-toothpick, and this very toothpick, to be kept by placing it in a hair-parting, is a tool for that particular purpose, hence a hair-parting-toothpick-tool.
Hoặc có thể kết hợp theo cách này: kim xỉa răng được làm để buộc búi tóc và xuyên ngang qua đó chính là sīsapasādhanakadantasūci, và đó là kim được cất giữ trong sipāṭikā, là dụng cụ cho các công việc đó, tức là dụng cụ kim sipāṭikā.
Potthakarūpanti sudhādīhi kataṃ, pārājikavatthubhūtānaṃ tiracchānagatitthīnaṃ saṇṭhānena katampi anāmāsameva.
Potthakarūpa (a plaster figure) means one made of plaster, etc.; even one made in the form of female animals, which are the basis for a pārājika offense, is not to be touched.
Potthakarūpa: là hình nộm được làm từ vôi và các loại tương tự. Ngay cả hình nộm được làm theo hình dáng của loài thú cái là đối tượng của pārājika cũng là vật không được chạm vào (anāmāsa).
Itthirūpādīni dassetvā kataṃ, vatthabhittiādiñca itthirūpaṃ anāmasitvā vaḷañjetuṃ vaṭṭati.
It is permissible to use female figures, etc., shown and made, and female figures on walls, etc., without touching them.
Có thể dùng hình nộm nữ giới và các loại tương tự được trưng bày, và hình nộm nữ giới trên tường hay các vật khác mà không chạm vào.
Evarūpehi anāmāse kāyasaṃsaggarāge asati kāyappaṭibaddhena āmasato doso natthi.
If there is no sensual desire for physical contact with such untouchable objects, there is no fault in touching them due to (their) physical connection.
Trong trường hợp không chạm vào những vật như vậy, nếu không có dục ái thân xúc, thì không có lỗi khi chạm vào những vật gắn liền với thân.
Bhinditvāti ettha anāmāsampi daṇḍapāsāṇādīhi bhedanassa aṭṭhakathāyaṃ vuttattā, pāḷiyampi āpadāsu mokkhādhippāyassa āmasanepi anāpattiyā vuttattā ca.
Bhinditvā (having broken): Here, even for what is not to be touched, breaking it with a stick, stone, etc., is mentioned in the commentary, and in the Pāli (text) itself, there is no offense for touching with the intention of saving in emergencies.
Bhinditvā: ở đây, vì trong chú giải có nói đến việc phá vỡ ngay cả vật không được chạm vào bằng gậy, đá và các loại tương tự, và trong kinh điển cũng nói đến việc không phạm tội khi chạm vào với ý định giải thoát trong các trường hợp nguy hiểm.
Sappinīādīhi vāḷamigīhi ca gahitapāṇakānaṃ mocanatthāya taṃ sappinīādiṃ vatthadaṇḍādīhi parikkhipitvā gahetuṃ, mātuādiṃ udake mīyamānaṃ vatthādīhi gahetuṃ, asakkontiṃ kesādīsu gahetvā kāruññena ukkhipituṃ vaṭṭatīti ayamattho gahetabbova.
Therefore, this meaning should be taken: it is permissible to take hold of a female snake, etc., or other wild animals that have caught living beings, by surrounding them with cloth, sticks, etc., to free the living beings; and to lift a mother, etc., who is dying in water, by taking hold of her clothes, etc., or if unable to do so, by taking hold of her hair, etc., out of compassion.
Nên phải chấp nhận ý nghĩa này: được phép dùng vải, gậy và các loại tương tự để nắm bắt rắn cái (sappinī) và các loài thú dữ khác để giải thoát các sinh vật bị chúng bắt giữ; được phép dùng vải và các loại tương tự để nắm bắt mẹ và các người thân khác đang chết đuối trong nước; và được phép nắm lấy tóc và các bộ phận khác của người không thể tự cứu mình để nâng lên với lòng từ bi.
Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘na tveva āmasitabbā’’ti idaṃ pana vacanaṃ amīyamānavatthuṃ sandhāya vuttanti ayaṃ amhākaṃ khanti.
However, the commentary's statement, "but it should certainly not be touched," refers to an object not in danger of dying; this is our understanding.
Tuy nhiên, câu “không được chạm vào” trong chú giải được nói đến để chỉ vật không chết, đó là sự chấp nhận của chúng tôi.
Maggaṃ adhiṭṭhāyāti ‘‘maggo aya’’nti maggasaññaṃ uppādetvāti attho.
Maggaṃ adhiṭṭhāyā means "having generated the perception of a path, thinking, 'This is the path.'"
Maggaṃ adhiṭṭhāyā: có nghĩa là tạo ra ý niệm về con đường “đây là con đường”.
Paññapetvā dentīti idaṃ sāmīcivasena vuttaṃ, tehi pana āsanaṃ apaññapetvāva nisīdathāti vutte sayameva paññapetvā nisīditumpi vaṭṭati.
Paññapetvā dentī (having arranged, they give) is said in the sense of proper conduct; however, even if they say "Sit down" without arranging a seat, it is permissible to arrange it oneself and sit down.
Paññapetvā dentī: điều này được nói theo nghĩa thông thường. Tuy nhiên, khi họ nói “Hãy ngồi” mà không trải chỗ ngồi, thì cũng được phép tự trải chỗ ngồi và ngồi.
Tatthajātakānīti acchinditvā bhūtagāmabhāveneva ṭhitāni.
Tatthajātakānī (those born there) means those that remain in the state of living plants without being uprooted.
Tatthajātakānī: là những vật tồn tại dưới dạng cây cối mà không bị cắt đứt.
Kīḷantenāti vuttattā sati paccaye āmasantassa anāpatti.
Kīḷantenā (by playing) implies that there is no offense for touching if there is a reason.
Kīḷantenā: vì đã nói như vậy, nên không phạm tội khi chạm vào nếu có lý do.
Bhikkhusantakaṃ pana paribhogārahaṃ sabbathā āmasituṃ na vaṭṭati durupaciṇṇattā.
However, what belongs to monks and is suitable for use should never be touched due to improper conduct.
Tuy nhiên, không được chạm vào bất cứ vật gì thuộc về Tăng chúng mà có thể sử dụng, vì đó là hành vi sai trái.
Anupasampannānaṃ dassāmīti idaṃ appaṭiggahetvā gahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
Anupasampannānaṃ dassāmī (I will give to the unordained) refers to taking without accepting.
Anupasampannānaṃ dassāmī: điều này được nói đến để chỉ việc nhận mà không thọ nhận (appaṭiggahetvā gahaṇaṃ).
Attanopi atthāya paṭiggahetvā gahaṇe doso natthi anāmāsattābhāvā.
There is no fault in accepting and taking for oneself, as there is no state of not touching.
Nếu nhận để dùng cho chính mình, thì không có lỗi vì không phải là vật không được chạm vào.
Maṇīti veḷuriyādito añño jotirasādibhedo sabbopi maṇi.
Maṇī (gem) refers to all gems other than beryl, such as those of the jotirasa (luminous essence) type.
Maṇī: là tất cả các loại đá quý khác ngoài ngọc lưu ly (veḷuriya), như đá quý có tính phát sáng (jotirasa) và các loại khác.
Veḷuriyoti allaveḷuvaṇṇomaṇi, ‘‘majjārakkhi maṇḍalavaṇṇo’’tipi vadanti.
Veḷuriyo (beryl) is a gem the color of fresh bamboo; some also call it "majjarakkhi maṇḍalavaṇṇo" (having the color of a circular pattern with a cat's eye).
Veḷuriyo: là ngọc có màu xanh như tre tươi, cũng có người nói là “ngọc có màu xanh lá cây đậm”.
Silāti muggamāsavaṇṇā atisiniddhā kāḷasilā, maṇivohāraṃ āgatā rattasetādivaṇṇā sumaṭṭhāpi silā anāmāsā evāti vadanti.
Silā (stone) refers to a very smooth black stone the color of mung beans or black-eyed peas; they say that even smooth stones of red, white, etc., colors that are referred to as gems are not to be touched.
Silā: là đá đen rất bóng, có màu như đậu xanh. Người ta nói rằng ngay cả đá có màu đỏ, trắng và các màu khác, được mài bóng và được gọi là đá quý, cũng là vật không được chạm vào.
Rajatanti kahāpaṇamāsādibhedaṃ jatumāsādiṃ upādāya sabbaṃ vuttāvasesaṃ rūpiyaṃ gahitaṃ.
Rajata (silver) refers to all remaining silver, including kahāpaṇa and māsa coins, and jatumāsa (lacquer-māsa) coins.
Rajata: là tất cả các loại bạc còn lại, được tính từ đồng tiền (kahāpaṇa), đồng tiền nhỏ (māsa) và các loại tương tự, đến các loại tiền bằng sáp (jatumāsa) và các loại khác.
Lohitaṅkoti rattamaṇi.
Lohitaṅko (ruby) means a red gem.
Lohitaṅko: là hồng ngọc.
Masāragallanti kabaravaṇṇo maṇi, ‘‘marakata’’ntipi vadanti.
Masāragalla (emerald) means a variegated gem; some also call it "marakata" (emerald).
Masāragalla: là ngọc có màu lốm đốm, cũng có người nói là “ngọc lục bảo” (marakata).
Bhesajjatthāya pisitvā yojitānaṃ muttānaṃ ratanabhāvavirahato gahaṇakkhaṇepi ratanākārena apekkhitābhāvā ‘‘bhesajjatthāya pana vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
Since pearls crushed and used for medicine lose their gem-like quality, and are not regarded as gems even at the moment of being taken, it is said, "but it is permissible for medicinal purposes."
Vì ngọc trai đã được nghiền và dùng làm thuốc không còn là đá quý, và tại thời điểm nhận cũng không được xem là đá quý, nên đã nói “nhưng được phép dùng làm thuốc”.
Yāva pana tā muttā ratanarūpena tiṭṭhanti, tāva āmasituṃ na vaṭṭati eva.
However, as long as those pearls remain in the form of gems, it is certainly not permissible to touch them.
Tuy nhiên, chừng nào ngọc trai còn ở dạng đá quý, thì không được phép chạm vào.
Evaṃ aññampi ratanapāsāṇaṃ pisitvā bhesajje yojanatthāya gahetuṃ vaṭṭati eva, jātarūparajataṃ pana pisitvā yojanabhesajjatthāyapi sampaṭicchituṃ na vaṭṭati, gahaṭṭhehi yojetvā dinnampi yadi bhesajje suvaṇṇādirūpena tiṭṭhati, viyojetuñca sakkā, tādisaṃ bhesajjampi na vaṭṭati.
Similarly, it is certainly permissible to take other precious stones, crush them, and use them for medicine. However, it is not permissible to accept gold and silver even for the purpose of crushing and using them in medicine. Even if householders prepare and give it, if it remains in the medicine in the form of gold, etc., and can be separated, such medicine is also not permissible.
Tương tự, cũng được phép nhận các loại đá quý khác đã được nghiền để dùng làm thuốc. Tuy nhiên, không được phép thọ nhận vàng bạc đã được nghiền để dùng làm thuốc. Ngay cả khi gia chủ đã pha chế và dâng cúng, nếu thuốc đó vẫn còn ở dạng vàng và có thể tách rời, thì cũng không được phép dùng loại thuốc đó.
Taṃ abbohārikattaṃ gataṃ ce, vaṭṭati.
If it has become unusable, it is permissible.
Nếu nó đã trở thành vật không thể sử dụng (abbohārikattaṃ), thì được phép.
‘‘Jātiphalikaṃ upādāyā’’ti vuttattā, sūriyakantacandakantādikaṃ jātipāsāṇaṃ maṇimhi eva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ.
Since it is said, "excluding natural crystal," it should be understood that natural stones like sunstone and moonstone are included in the category of gems.
Vì đã nói “ngoại trừ đá quý tự nhiên (jātiphalika)”, nên phải hiểu rằng các loại đá tự nhiên như đá mặt trời (sūriyakanta) và đá mặt trăng (candakanta) được bao gồm trong đá quý.
Dhamanasaṅkho ca dhotaviddho ca ratanamisso cāti yojetabbaṃ.
It should be construed as: a blown conch, a washed and pierced conch, and a conch mixed with gems.
Phải kết hợp như sau: ốc thổi (dhamanasaṅkho), ốc đục lỗ đã rửa sạch (dhotaviddho), và ốc có lẫn đá quý (ratanamisso).
Viddhoti maṇiādibhāvena katachiddo.
Pierced means having a hole made in the manner of a gem, etc.
Viddho: là vật có lỗ được làm bằng đá quý và các loại tương tự.
Bījato paṭṭhāyāti dhātupāsāṇato paṭṭhāya.
From the seed means from the mineral stone.
Bījato paṭṭhāyā: từ khoáng vật.
Paṭikkhipīti suvaṇṇamayadhātukaraṇḍakassa, buddharūpādissa ca attano santakakaraṇe nissaggiyattā vuttaṃ.
He forbade refers to the fact that making a gold-made mineral casket or a Buddha image, etc., one's own property leads to a Nissaggiya offense.
Paṭikkhipī: điều này được nói đến vì việc biến hộp đựng khoáng vật bằng vàng, tượng Phật và các loại tương tự thành tài sản của mình là nissaggiya.
‘‘Rūpiyachaḍḍakaṭṭhāne’’ti vuttattā rūpiyachaḍḍakassa jātarūparajataṃ āmasitvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti siddhaṃ.
Since it is said, "in the place for discarding silver," it is established that it is permissible to touch silver and discard it.
"Ở nơi vứt bỏ tiền bạc" được nói như vậy, nên đã xác định rằng người vứt bỏ tiền bạc được phép chạm vào vàng bạc rồi vứt bỏ.
Keḷāpayitunti āmasitvā ito cito ca sañcāretuṃ.
To move about means to touch and move it here and there.
"Để đùa giỡn" nghĩa là chạm vào rồi di chuyển từ đây sang đó.
Vuttanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
Said means stated in the Mahāaṭṭhakathā.
"Được nói" nghĩa là được nói trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā).
Kacavarameva harituṃ vaṭṭatīti gopakā vā hontu aññe vā, hatthena puñchitvā kacavaraṃ apanetuṃ vaṭṭati, malampi pamajjituṃ vaṭṭati evāti vadanti, taṃ aṭṭhakathāya na sameti keḷāyanasadisattā.
It is permissible to remove only dirt means, whether they are cowherds or others, it is permissible to wipe with the hand and remove dirt, and it is permissible to clean away impurities, so they say. This does not accord with the Aṭṭhakathā, as it is similar to moving about.
"Chỉ được phép dọn rác" nghĩa là, dù là người chăn bò hay người khác, được phép dùng tay lau chùi để loại bỏ rác, cũng như được phép lau chùi chất bẩn, họ nói như vậy. Điều đó không phù hợp với Chú Giải vì nó tương tự như việc đùa giỡn (keḷāyana).
Ārakūṭalohanti suvaṇṇavaṇṇo kittimalohaviseso.
Ārakūṭaloha is a special kind of base metal that is golden in color.
"Đồng ārakūṭa" là một loại hợp kim có màu vàng như vàng.
Tividhañhi kittimalohaṃ kaṃsalohaṃ vaṭṭalohaṃ hārakūṭalohanti.
There are three kinds of base metal: bronze, bell metal, and ārakūṭaloha.
Hợp kim có ba loại: đồng thau (kaṃsaloha), đồng chì (vaṭṭaloha), và đồng hārakūṭa.
Tattha tiputambe missetvā kataṃ kaṃsalohaṃ nāma.
Among these, metal made by mixing tin and copper is called bronze.
Trong đó, loại được làm bằng cách trộn với thiếc gọi là đồng thau (kaṃsaloha).
Sīsatambe missetvā kataṃ vaṭṭalohaṃ.
Metal made by mixing lead and copper is bell metal.
Loại được làm bằng cách trộn với chì gọi là đồng chì (vaṭṭaloha).
Rasatambe missetvā kataṃ hārakūṭalohaṃ nāma.
Metal made by mixing mercury and copper is called hārakūṭaloha.
Loại được làm bằng cách trộn với thủy ngân gọi là đồng hārakūṭa.
Taṃ pana ‘‘jātarūpagatika’’nti vuttattā uggaṇhato nissaggiyampi hotīti keci vadanti.
However, some say that since it is referred to as "having the nature of gold," it becomes Nissaggiya even when one takes it.
Một số người nói rằng, vì nó được gọi là "có tính chất vàng", nên khi nhận lấy, nó cũng trở thành nissaggiya (vật phải xả bỏ).
Rūpiyesu pana agaṇitattā nissaggiyaṃ na hoti, āmasane, sampaṭicchane ca dukkaṭamevāti veditabbaṃ.
But since it is not counted among silver, it is not Nissaggiya; it should be understood that touching and accepting it is only a Dukkaṭa offense.
Tuy nhiên, vì nó không được tính vào các loại tiền bạc (rūpiya), nên nó không phải là nissaggiya, mà chỉ là dukkaṭa khi chạm vào và nhận lấy.
Sabbakappiyoti yathāvuttasuvaṇṇādimayānaṃ senāsanaparikkhārānaṃ āmasanagopanādivasena paribhogo sabbathā kappiyoti adhippāyo.
Completely permissible means that the use of such gold, etc., made dwellings and requisites, by way of touching, guarding, etc., is permissible in all respects.
"Hoàn toàn hợp lệ" là ý nói việc sử dụng các vật dụng như chỗ nằm, đồ dùng làm từ vàng và các kim loại quý khác đã nói ở trên, bằng cách chạm vào, bảo quản, v.v., là hoàn toàn hợp lệ.
Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi.
Therefore, he said, "thus," etc.
Vì vậy, ngài nói "do đó" và tiếp theo.
‘‘Bhikkhūnaṃ dhammavinayavaṇṇanaṭṭhāne’’ti vuttattā saṅghikameva suvaṇṇādimayaṃ senāsanaṃ, senāsanaparikkhārā ca vaṭṭanti, na puggalikānīti gahetabbaṃ.
Since it is said, "in the explanation of the Dhamma and Vinaya for bhikkhus," it should be understood that only Sanghika (belonging to the Sangha) dwellings and requisites made of gold, etc., are permissible, not personal ones.
Vì được nói "ở nơi mô tả Pháp và Luật cho các Tỳ-kheo", nên phải hiểu rằng chỉ những chỗ nằm và đồ dùng làm từ vàng và các kim loại quý khác thuộc về Tăng đoàn mới được phép, chứ không phải của cá nhân.
Phalakajālikādīnīti ettha saraparittāṇāya hatthena gahetabbaṃ kiṭikāphalakaṃ akkhirakkhaṇatthāya ayalohādīhi jālākārena katvā sīsādīsu paṭimuñcitabbaṃ jālikaṃ nāma.
Among "phalakajālikādīni," a kiṭikāphalaka is a shield to be held in the hand for self-protection. A jālikā is a net-like covering made of iron, etc., to protect the eyes, to be worn on the head, etc.
"Phalakajālikādīni" (tấm chắn, lưới, v.v.): Trong đó, tấm chắn (kiṭikāphalaka) là vật được cầm bằng tay để bảo vệ cơ thể; lưới (jālika) là vật được làm bằng sắt, đồng, v.v., có hình dạng lưới, đeo trên đầu hoặc các bộ phận khác để bảo vệ mắt.
Ādi-saddena kavacādiṃ saṅgaṇhāti.
The word "ādi" (etc.) includes armor, etc.
Từ "v.v." bao gồm áo giáp và các loại tương tự.
Anāmāsānīti macchajālādiparūparodhakaṃ sandhāya vuttaṃ, na saraparittāṇaṃ tassa āvudhabhaṇḍattābhāvā.
Not to be touched refers to fishnets, etc., which obstruct others, not to self-protection, as it is not a weapon.
"Không chạm vào" được nói liên quan đến lưới đánh cá hoặc vật cản tương tự, chứ không phải vật bảo vệ cơ thể, vì nó không phải là vũ khí.
Teneva vakkhati ‘‘parūparodhanivāraṇaṃ hī’’tiādi.
Therefore, it will be said, "for warding off others," etc.
Chính vì vậy, ngài sẽ nói "vì nó ngăn cản sự tấn công của kẻ thù" và tiếp theo.
Āsanassāti cetiyassa samantā kataparibhaṇḍassa.
Āsanassā means of the requisites prepared all around the shrine.
"Của chỗ ngồi" là của vật trang trí được làm xung quanh tháp thờ.
Bandhissāmīti kākādīhi adūsanatthāya bandhissāmi.
Bandhissāmī means I will bind it so that it is not spoilt by crows and the like.
"Tôi sẽ buộc" nghĩa là tôi sẽ buộc để ngăn chim quạ và các loài khác không làm hại.
‘‘Bherisaṅghāṭoti saṅghaṭitacammabherī.
“Bherisaṅghāṭo” means a drum made of assembled hides.
282. "Bheri-saṅghāṭo" là trống bheri được bọc da.
Vīṇāsaṅghāṭoti saṅghaṭitacammavīṇā’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.281) vuttaṃ.
Vīṇāsaṅghāṭo means a lute made of assembled hides,” it is said in the Sāratthadīpanī.
"Vīṇā-saṅghāṭo" là đàn vīṇā được bọc da," được nói trong Sāratthadīpanī (Sārattha. ṭī. 2.281).
‘‘Cammavinaddhāni vīṇābheriādīnī’’ti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttavacanato visesābhāvā, ‘‘kurundiyaṃ panā’’tiādinā tato visesassa vattumāraddhattā ca bheriādīnaṃ vinaddhanopakaraṇasamūho bherivīṇāsaṅghāṭoti veditabbaṃ saṅghaṭitabboti saṅghāṭoti katvā.
Since there is no distinction from the statement in the Mahāaṭṭhakathā, “Lutes, drums, and the like, covered with hide,” and since a distinction from that is begun to be stated with “but in the Kurundī” and so on, it should be understood that bherivīṇāsaṅghāṭa is a collection of instruments for covering drums and the like, taking saṅghāṭa to mean that which is to be assembled.
Vì không có sự khác biệt so với câu được nói trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā): "Trống bheri và đàn vīṇā, v.v., được bọc da," và vì sau đó bắt đầu nói về sự khác biệt với "Tuy nhiên, trong Kurundī" và tiếp theo, nên phải hiểu rằng bheri-vīṇā-saṅghāṭa là tập hợp các dụng cụ để bọc trống bheri, v.v., và saṅghāṭa là vật phải được lắp ráp.
Tucchapokkharanti avinaddhacammabherivīṇānaṃ pokkharaṃ.
Tucchapokkharan means the hollow body of a drum or lute not yet covered with hide.
"Thân trống rỗng" là thân trống bheri và đàn vīṇā chưa được bọc da.
Āropitacammanti pubbe āropitaṃ hutvā pacchā tato apanetvā visuṃ ṭhapitamukhacammamattaṃ, na sesopakaraṇasahitaṃ.
Āropitacamman means only the face-hide that was attached previously, then removed and kept separately, not together with the other instruments.
"Da đã bọc" là chỉ riêng tấm da mặt đã được bọc trước đó, sau đó tháo ra và đặt riêng, không kèm theo các dụng cụ khác.
Sahitaṃ pana saṅghāṭoti ayaṃ viseso.
The distinction is that if it is together, it is a saṅghāṭa.
Sự khác biệt là, nếu kèm theo các dụng cụ khác thì gọi là saṅghāṭa.
Onahitunti bheripokkharādīni cammaṃ āropetvā cammavaṭṭiādīhi sabbehi upakaraṇehi vinandhituṃ.
Onahitun means to cover the drum-body and the like with hide and bind it with all instruments such as hide-straps.
"Để bọc" là để bọc da lên thân trống bheri, v.v., và buộc chặt bằng dây da và tất cả các dụng cụ khác.
282. Ekapadikasaṅkamoti tanukasetu.
282. Ekapadikasaṅkamo means a narrow bridge.
282. "Ekapadika-saṅkamo" là cầu mỏng.
‘‘Āviñchanto’’ti vuttattā cāletuṃ yuttāya eva rajjuyā thullaccayaṃ, na itarāya bhittithambhādigatikattāti āha ‘‘yā mahārajju hotī’’tiādi.
Since it is stated “pulling,” it implies a thullaccaya for a rope that is suitable for pulling, not for one that is fixed like a wall or pillar, hence it says “yā mahārajju hotī” (which is a large rope) and so on.
Vì được nói "kéo", nên tội thullaccaya là đối với sợi dây được phép làm rung chuyển, chứ không phải đối với sợi dây có tính chất cố định như tường, cột, v.v., vì vậy ngài nói "sợi dây lớn" và tiếp theo.
Tena cāletuṃ yutte tanukarajjudaṇḍake acāletvā phusantassāpi thullaccayamevāti dīpitanti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that a thullaccaya is incurred even by one who touches a small rope or stick suitable for pulling, without moving it.
Do đó, phải hiểu rằng, ngay cả khi chạm vào mà không làm rung chuyển sợi dây mỏng hoặc cây gậy được phép làm rung chuyển, thì cũng phạm tội thullaccaya.
Paṭicchādetabbāti chādanādivasena gūhitabbā.
Paṭicchādetabbā means to be concealed by covering and so on.
"Phải che đậy" là phải che giấu bằng cách che đậy, v.v.
Manussitthī, manussitthisaññitā, kāyasaṃsaggarāgo, vāyāmo, tena hatthādīsu phusananti imānettha pañca aṅgāni.
Here, the five factors are: a human woman, the perception of a human woman, lust for bodily contact, effort, and touching with the hand and so on due to that.
Ở đây có năm yếu tố: phụ nữ, nhận thức là phụ nữ, tâm dục vọng tiếp xúc thân thể, sự cố gắng, và việc chạm vào tay, v.v., do đó.
288. Tasmā dukkaṭanti appaṭivijānanato dukkaṭaṃ, paṭivijānane pana sati thullaccayameva paribbājikāvatthusmiṃ (pārā. 289) viya akhettapadattā.
288. Tasmā dukkaṭa means a dukkata due to not understanding; however, if there is understanding, it is a thullaccaya, as in the story of the female wanderer, because it is not a direct expression of the field of sexual intercourse.
288. "Do đó là dukkaṭa" là dukkaṭa vì không có sự nhận biết. Tuy nhiên, nếu có sự nhận biết, thì là thullaccaya, như trong trường hợp của ni sư du sĩ (pārā. 289), vì đó là từ không phải là khu vực (không phải là khu vực nhạy cảm).
Khettapade hi paṭivijānantiyā saṅghādisesova siyā methunadhammayācanavatthudvaye (pārā. 289) viya, taṃ pana vatthudvayaṃ methunayācanato catutthasaṅghādisese vattabbampi duṭṭhullavācassādamattena pavattattā idha vuttanti veditabbaṃ.
Indeed, for one who understands in the appropriate context, there would be a Saṅghādisesa, just as in the two cases of soliciting sexual intercourse. However, it should be understood that those two cases, although spoken of in the fourth Saṅghādisesa concerning soliciting sexual intercourse, are mentioned here because they arise merely from the enjoyment of coarse speech.
Trong trường hợp (từ) khetta, khi người phụ nữ hiểu rõ, thì sẽ là Saṅghādisesa, như trong hai trường hợp về việc cầu xin hành vi tà dâm. Nhưng hai trường hợp đó, dù được nói đến trong Saṅghādisesa thứ tư về việc cầu xin tà dâm, thì cần được hiểu là đã được nói đến ở đây vì nó chỉ xảy ra do sự thích thú với lời nói thô tục.
Evaṃ khettapadena vadantassa itthiyā appaṭivijānantiyā kiṃ hotīti?
If one speaks thus with the term "appropriate context," what happens to the woman who does not understand?
Như vậy, khi nói về trường hợp (từ) khetta, nếu người phụ nữ không hiểu rõ thì sẽ là gì?
Kiñcāpi ayaṃ nāma āpattīti pāḷiaṭṭhakathāsu na vuttaṃ, atha kho thullaccayenevettha bhavitabbaṃ.
Although it is not stated in the Pāḷi or commentaries that this is a specific offense, nevertheless, it must be a thullaccaya here.
Mặc dù trong kinh tạng và chú giải không nói rõ đây là tội gì, nhưng ở đây phải là Thullaccaya.
Tathā hi akhettapade appaṭivijānantiyā dukkaṭaṃ, paṭivijānantiyā thullaccayaṃ vuttaṃ.
For thus, in the inappropriate context, a dukkaṭa is stated for one who does not understand, and a thullaccaya for one who understands.
Thật vậy, trong trường hợp akhetta, khi người phụ nữ không hiểu rõ thì là Dukkaṭa, khi hiểu rõ thì là Thullaccaya đã được nói đến.
Khettapade pana paṭivijānane saṅghādisesova vutto, appaṭivijānane thullaccayameva bhavituṃ yuttaṃ, na dukkaṭaṃ, akhettapadato visesābhāvappasaṅgoti gahetabbaṃ.
However, in the appropriate context, a Saṅghādisesa is stated for one who understands; for one who does not understand, it is proper for it to be a thullaccaya, not a dukkaṭa, lest there be no distinction from the inappropriate context, so it should be understood.
Trong trường hợp khetta, khi hiểu rõ thì là Saṅghādisesa đã được nói đến, khi không hiểu rõ thì hợp lý là Thullaccaya, không phải Dukkaṭa, vì nếu không sẽ có nguy cơ không có sự khác biệt so với trường hợp akhetta, cần phải hiểu như vậy.
Yathā cettha, evaṃ catutthasikkhāpadepi akhettapade paṭivijānantiyā thullaccayaṃ, appaṭivijānantiyā dukkaṭaṃ, khettapade pana appaṭivijānantiyā thullaccayanti veditabbaṃ.
Just as here, so too in the fourth training rule, it should be understood that in the inappropriate context, for one who understands, it is a thullaccaya, and for one who does not understand, a dukkaṭa; but in the appropriate context, for one who does not understand, it is a thullaccaya.
Như ở đây, tương tự trong học giới thứ tư, trong trường hợp akhetta, khi hiểu rõ thì là Thullaccaya, khi không hiểu rõ thì là Dukkaṭa, còn trong trường hợp khetta, khi không hiểu rõ thì là Thullaccaya, cần phải hiểu như vậy.
Pāḷiyaṃ navāvutanti navavītaṃ.
In the Pāḷi, "navāvutaṃ" means "newly woven."
Trong Pāḷi, navāvuta có nghĩa là navavīta (mới gieo).
290. Catutthe parehi patte pātiyamānānaṃ bhikkhāpiṇḍānaṃ pāto sannipātoti piṇḍapātoti bhikkhāhāro vuccati, taṃsadisatāya aññopi yo koci bhikkhācariyaṃ vinā bhikkhūhi laddho piṇḍapātotveva vuccati.
290. In the fourth*, "piṇḍapāta" refers to almsfood, the gathering of alms collected by others, which is offered. By analogy to this, any other alms obtained by bhikkhus without going for alms is also called piṇḍapāta.
290. Trong học giới thứ tư, piṇḍapāta là sự tập hợp các món ăn khất thực được các tỳ khưu nhận từ người khác vào buổi sáng, nên piṇḍapāta được gọi là thức ăn khất thực. Bất kỳ món ăn nào khác mà các tỳ khưu nhận được mà không phải do khất thực cũng được gọi là piṇḍapāta vì tương tự như vậy.
Pati eti etasmāti paccayoti āha ‘‘patikaraṇaṭṭhena paccayo’’ti.
That from which one obtains what is due is a "paccaya," as it states, "a paccaya by way of being a means of counteraction."
Cái gì đến từ cái này thì gọi là paccaya (duyên, vật dụng), nên nói “paccaya là do nguyên nhân”.
Rogadukkhānaṃ vā paṭipakkhabhāvena ayati pavattatīti paccayo.
Or it is a paccaya because it proceeds in the future as an antagonist to the suffering of illness.
Hoặc cái gì phát sinh trong tương lai như là đối nghịch với nỗi khổ bệnh tật thì gọi là paccaya.
Sappāyassāti hitassa.
Of what is suitable means "of what is beneficial."
Sappāyassāti có nghĩa là có lợi.
Nagaraparikkhārehīti nagaraṃ parivāretvā rakkhaṇakehi.
By the city's defenses means by those who surround and protect the city.
Nagaraparikkhārehīti những thứ để bảo vệ thành phố bằng cách bao quanh nó.
Rājūnaṃ gehaparikkhepo parikhā uddāpo pākāro esikā paligho aṭṭoti ime satta nagaraparikkhārāti vadanti.
They say that the seven city defenses are: the enclosure of the king's house, a moat, an embankment, a wall, a stake, a bar, and a watchtower.
Hàng rào bao quanh nhà vua, hào, ụ đất, tường thành, cọc nhọn, chốt chặn, tháp canh – bảy thứ này được gọi là vật dụng bảo vệ thành phố.
Setaparikkhāroti visuddhisīlālaṅkāro.
White equipment means the adornment of purity (sīla).
Setaparikkhāroti vật trang sức của giới hạnh thanh tịnh.
Ariyamaggo hi idha ‘‘ratho’’ti adhippeto, tassa ca sammāvācādayo alaṅkāraṭṭhena ‘‘parikkhārā’’ti vuttā.
The Noble Eightfold Path is here intended as a "chariot," and right speech, etc., are called "equipment" by way of adornment for it.
Ở đây, Bát Chánh Đạo được xem là “cỗ xe”, và chánh ngữ v.v. được gọi là “vật dụng” vì chúng là vật trang sức.
Cakkavīriyoti vīriyacakko.
Wheel of energy means the wheel of energy.
Cakkavīriyoti bánh xe tinh tấn.
Jīvitaparikkhārāti jīvitassa pavattikāraṇāni.
Requisites for life means the causes for the continuance of life.
Jīvitaparikkhārāti những nguyên nhân duy trì sự sống.
Samudānetabbāti sammā uddhaṃ ānetabbā pariyesitabbā.
To be sought means to be properly brought forth, to be searched for.
Samudānetabbāti cần phải tìm kiếm, cần phải thu thập một cách đúng đắn.
291. Upacāreti yattha ṭhito viññāpetuṃ sakkoti, tādise ṭhāne.
291. In the vicinity means in a place where one can make a request.
291. Upacāreti ở nơi có thể thông báo, ở vị trí như vậy.
Kāmo ceva hetu ca pāricariyā ca atthoti pāḷiyaṃ ‘‘attano kāmaṃ, attano hetuṃ, attano adhippāyaṃ, attano pāricariya’’nti (pārā. 292) vuttesu imesu catūsu padesu kāmo, hetu, pāricariyā ca aṭṭhakathāyaṃ vutte paṭhame atthavikappe viggahavākyādhippāyasūcanato attho.
Desire, and cause, and service, and purpose – in these four terms mentioned in the Pāḷi, "one's own desire, one's own cause, one's own intention, one's own service," desire, cause, and service are the purpose, indicating the intent of the analysis in the first interpretative option stated in the commentary.
Kāmo ceva hetu ca pāricariyā ca atthoti trong bốn từ được nói đến trong Pāḷi “attano kāmaṃ, attano hetuṃ, attano adhippāyaṃ, attano pāricariyaṃ”, kāma, hetu, và pāricariyā là nghĩa theo cách giải thích đầu tiên được nói đến trong chú giải, cho thấy ý nghĩa của câu phân tích.
Sesanti adhippāyapadamekaṃ.
The remainder is the single term "intention."
Sesanti một từ là adhippāya.
Byañjananti byañjanamattaṃ, paṭhamavikappānupayogitāya vacanamattanti attho.
Mere expression means merely an expression, meaning it is just a word, not relevant to the first interpretative option.
Byañjananti chỉ là một từ, có nghĩa là chỉ là một lời nói vì không phù hợp với cách giải thích đầu tiên.
Dutiye atthavikappepi eseva nayo.
The same method applies to the second interpretative option.
Trong cách giải thích thứ hai cũng tương tự.