Mahāvagge ubhinnaṃ pātimokkhānanti ubhinnaṃ pātimokkhavibhaṅgānaṃ.
In the Mahāvagga, ubhinnaṃ pātimokkhāna means of both Pātimokkha Vibhaṅgas.
Trong Mahāvagga, ubhinnaṃ pātimokkhānanti có nghĩa là của hai bộ Pātimokkha Vibhaṅga.
Yaṃ khandhakaṃ saṅgāyiṃsūti sambandho.
The connection is: which Khandhaka they recited.
Có liên hệ với “khandhakaṃ saṅgāyiṃsu” (đã kết tập chương).
Khandhānaṃ samūho, khandhānaṃ vā pakāsanato khandhako.
A collection of Khandhas, or Khandhaka because it illuminates the Khandhas.
Khandhako là tập hợp các uẩn, hoặc là sự công bố các uẩn.
Khandhāti cettha pabbajjādicārittavārittasikkhāpadapaññattisamūho adhippeto.
Here, Khandhā refers to the collection of training rules (sikkhāpada) concerning conduct and prohibitions, such as ordination and so on.
Ở đây, khandhā có ý nghĩa là tập hợp các giới luật về hành trì và cấm giới như sự xuất gia v.v…
Padabhājanīye yesaṃ padānaṃ atthā yehi aṭṭhakathānayehi pakāsitāti yojanā.
In the Padabhājanīya, the meaning of those words is illuminated by these methods of commentary; this is the construction.
Trong Padabhājanīya, các ý nghĩa của những từ được giải thích bằng các phương pháp chú giải nào, thì sự kết nối là như vậy.
Atha vā ye atthāti yojetabbaṃ.
Or alternatively, it should be construed as "which meanings."
Hoặc có thể kết nối là “những ý nghĩa nào”.
Hi-saddo cettha padapūraṇe daṭṭhabbo.
The word "hi" here should be understood as a particle for filling out the line.
Ở đây, từ hi phải được hiểu là để điền vào câu.
1. Visesakāraṇanti ‘‘yena samayena āyasmato sāriputtattherassa sikkhāpadapaññattiyācanahetubhūto parivitakko udapādi, tena samayenā’’tiādinā vuttakāraṇaṃ viya visesakāraṇaṃ bhummavacananivattanakakāraṇanti attho.
The "special reason" means a reason that prevents the locative case, like the reason stated by "at which time the thought arose in Venerable Sāriputta Thera, which was the cause for requesting the promulgation of the training rule, at that time" and so on.
1. Visesakāraṇanti có nghĩa là một nguyên nhân đặc biệt như nguyên nhân được nói đến ở đoạn “vào thời điểm đó, một ý nghĩ đã khởi lên trong Tôn giả Sāriputta Thera, là nguyên nhân để thỉnh cầu ban hành giới luật”, có ý nghĩa là nguyên nhân loại bỏ cách dùng vị trí ngữ.
Etassāti abhisambodhito paṭṭhāya satthu cariyāvibhāvanassa vinayapaññattiyaṃ kiṃ payojanaṃ?
What is the purpose of expounding the Teacher's conduct, starting from his perfect enlightenment, in the promulgation of the Vinaya?
Etassāti có ý nghĩa là: việc trình bày hạnh của Đức Phật từ khi giác ngộ có mục đích gì trong việc ban hành giới luật?
Yadi visesakāraṇaṃ natthīti adhippāyo.
This is the intention if there is no special reason.
Nếu không có nguyên nhân đặc biệt.
Nidānadassanaṃ payojananti yojanā.
The connection is: the showing of the origin is the purpose.
Sự kết nối là: mục đích là để trình bày nhân duyên.
Nidānanticettha sikkhāpadapaññattihetubhūtaṃ vatthupuggalādikāraṇaṃ adhippetaṃ, na paññattiṭṭhānameva.
Here, by "origin," the cause such as the object or person that led to the promulgation of the training rule is intended, not merely the place of promulgation.
Ở đây, nidānanti có ý nghĩa là nguyên nhân như sự kiện, con người v.v… là nguyên nhân ban hành giới luật, chứ không phải chỉ là nơi ban hành.
Tenāha ‘‘yā hī’’tiādi.
Therefore, it is said, "for whatever reason," and so on.
Do đó, Ngài nói ‘‘yā hī’’tiādi.
Uruvelāyanti ettha uru-saddo mahantavācī.
Here, in "Uruvelāya," the word "uru" means great.
Trong Uruvelāyanti, từ uru có nghĩa là lớn.
Velā-saddo tīrapariyāyo.
The word "velā" is synonymous with bank.
Từ velā là từ đồng nghĩa với bờ.
Unnatattādinā velā viya velā.
It is a bank like a bank due to its elevation and so on.
Velā giống như bờ vì sự cao lớn v.v…
Uru mahantī velā uruvelā, tassaṃ.
Uruvelā is a great bank; in that.
Velā lớn là Uruvelā, tại đó.
Tenāha ‘‘mahāvelāya’’ntiādi.
Therefore, it is said, "at the great bank," and so on.
Do đó, Ngài nói ‘‘mahāvelāya’’ntiādi.
Mariyādāti sīlādiguṇasīmā.
"Mariyādā" means the boundary of qualities such as sīla.
Mariyādāti có nghĩa là giới hạn của các đức tính như giới v.v…
Pattapuṭenāti tālādīnaṃ paṇṇapuṭena.
"Pattapuṭena" means with a leaf-cup of a palm tree and so on.
Pattapuṭenāti có nghĩa là bằng lá gói của cây cọ v.v…
Pāḷiyaṃ atha khoti ettha athāti etasmiṃ samayeti attho anekatthattā nipātānaṃ.
In the Pāḷi, in "atha kho," "athā" means at that time, as particles have many meanings.
Trong Pāḷi, atha khoti, ở đây athāti có nghĩa là vào thời điểm đó, vì các tiểu từ có nhiều nghĩa.
Sattāhanti accantasaṃyoge etaṃ upayogavacanaṃ.
"Sattāhaṃ" is an instrumental case for expressing continuous association.
Sattāhanti là cách dùng từ chỉ sự liên tục tuyệt đối.
Atha khoti adhikārantaradassane nipāto.
"Atha kho" is a particle indicating a change of subject.
Atha khoti là một tiểu từ chỉ sự chuyển đổi chủ đề.
Tena vimuttisukhapaṭisaṃvedanaṃ pahāya paṭiccasamuppādamanasikāre adhikatabhāvaṃ dasseti.
By this, it shows that he abandoned the experience of the bliss of liberation and focused more on the contemplation of dependent origination.
Điều đó cho thấy sự chú tâm tăng cường vào sự tác ý về Duyên khởi, sau khi từ bỏ sự cảm nhận lạc thú giải thoát.
Paṭiccāti paṭimukhaṃ gantvā, aññamaññaṃ apekkhitvāti attho.
"Paṭiccā" means having gone face to face, or having depended on each other.
Paṭiccāti có nghĩa là đối mặt, nương tựa lẫn nhau.
Etena kāraṇabahutā dassitā.
By this, the multiplicity of causes is shown.
Điều này cho thấy có nhiều nguyên nhân.
Sahiteti kāriyabahutā.
"Sahite" means the multiplicity of effects.
Sahiteti có nghĩa là có nhiều kết quả.
Anulomanti bhāvanapuṃsakaniddeso.
"Anulomaṃ" is an exposition in the neuter gender of state.
Anulomanti là cách diễn đạt ở thể trung tính chỉ sự trạng thái.
Svevāti so eva paccayākāro.
"Svevā" means that very causal condition.
Svevāti có nghĩa là chính cái duyên đó.
Purimanayena vā vuttoti ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā’’tiādinā nayena vutto paccayākāro.
"Purimanayena vā vutto" means the causal condition stated in the manner of "with ignorance as condition, volitional formations" and so on.
Purimanayena vā vuttoti có nghĩa là duyên khởi được nói theo cách “do vô minh có các hành” v.v…
Pavattiyāti saṃsārappavattiyā.
"Pavattiyā" means of the continuation of saṃsāra.
Pavattiyāti có nghĩa là sự vận hành của luân hồi.
Pāḷiyaṃ ‘‘avijjāpaccayā’’tiādīsu dukkhādīsu aññāṇaṃ avijjā.
In the Pāḷi, in "avijjāpaccayā" and so on, "avijjā" is ignorance of suffering and so on.
Trong Pāḷi, ở các đoạn ‘‘avijjāpaccayā’’tiādi, sự không biết về khổ v.v… là vô minh (avijjā).
Lokiyakusalākusalacetanā saṅkhārā.
"Saṅkhārā" are worldly wholesome and unwholesome volitions.
Các tư tâm sở thiện và bất thiện thuộc thế gian là các hành (saṅkhārā).
Lokiyavipākameva viññāṇaṃ.
"Viññāṇaṃ" is merely worldly resultant consciousness.
Chỉ có quả dị thục thuộc thế gian là thức (viññāṇaṃ).
Lokiyavedanādikkhandhattayaṃ nāmaṃ, bhūtupādāyabhedaṃ rūpaṃ.
"Nāmaṃ" is the three aggregates of worldly feeling and so on; "rūpaṃ" is the division of material elements and their derivatives.
Ba uẩn thọ v.v… thuộc thế gian là danh (nāmaṃ), sắc (rūpaṃ) là sự khác biệt giữa các đại chủng và sở y.
Pasādaviññāṇabhedaṃ saḷāyatanaṃ.
"Saḷāyatanaṃ" is the division of sensitive faculties and consciousness.
Sáu xứ (saḷāyatanaṃ) là sự khác biệt giữa tịnh sắc và thức.
Vipākabhūto sabbo phasso, vedanā ca.
"Phasso" and "vedanā" are all resultant.
Tất cả xúc (phasso) và thọ (vedanā) là quả dị thục.
Rāgo taṇhā.
"Taṇhā" is craving.
Tham ái là khát ái (taṇhā).
Balavarāgo, tividhā ca diṭṭhi upādānaṃ.
"Upādānaṃ" is strong craving and the three kinds of views.
Tham ái mạnh mẽ, và ba loại tà kiến là chấp thủ (upādānaṃ).
Bhavo pana duvidho kammabhavo, upapattibhavo ca.
"Bhavo" (existence) is twofold: kamma-bhava and upapatti-bhava.
Hữu (bhavo) có hai loại: nghiệp hữu và tái sanh hữu.
Tattha kammabhavo sāsavakusalākusalacetanāva, upapattibhavo upādinnakakkhandhā.
Among these, "kamma-bhava" is merely wholesome and unwholesome volitions accompanied by taints, and "upapatti-bhava" is the aggregates that have been taken up.
Trong đó, nghiệp hữu (kammabhavo) chỉ là các tư tâm sở thiện và bất thiện có lậu hoặc, tái sanh hữu (upapattibhavo) là các uẩn bị chấp thủ.
Tesaṃ upapatti jāti.
"Jāti" is their rebirth.
Sự tái sanh của chúng là sanh (jāti).
Pāko jarā.
"Jarā" is decay.
Sự chín muồi là già (jarā).
Bhedo maraṇaṃ.
"Maraṇaṃ" is dissolution.
Sự tan rã là chết (maraṇaṃ).
Te eva nissāya socanaṃ soko.
"Soko" is sorrowing, relying on these very things.
Nương vào chúng mà có sự than khóc là sầu (soko).
Kandanaṃ paridevo.
"Paridevo" is lamentation.
Sự rên rỉ là bi (paridevo).
Dukkhaṃ kāyikaṃ.
"Dukkhaṃ" is physical suffering.
Khổ (dukkhaṃ) là khổ thân.
Domanassaṃ cetasikaṃ.
"Domanassaṃ" is mental distress.
Ưu (domanassaṃ) là khổ tâm.
Ativiya soko upāyāso.
"Upāyāso" is excessive sorrow.
Sự sầu khổ tột độ là não (upāyāso).
Paccekañca sambhavati-saddo yojetabbo.
The word "sambhavati" (arises) should be connected individually.
Từ sambhavati phải được kết nối riêng lẻ.
Tenāha ‘‘iminā nayenā’’tiādi.
Therefore, it is said, "in this manner," and so on.
Do đó, Ngài nói ‘‘iminā nayenā’’tiādi.
‘‘Dukkharāsissā’’ti iminā na sattassa.
By "of this mass of suffering," it shows that it is not of a being.
‘‘Dukkharāsissā’’ti điều này cho thấy không phải của chúng sanh.
Nāpi subhasukhādīnanti dasseti.
Nor is it of beauty, happiness, and so on.
Cũng không phải của những thứ như đẹp đẽ, hạnh phúc v.v…
Haveti byattanti imasmiṃ atthe nipāto.
"Have" is a particle in the sense of "indeed."
Haveti là một tiểu từ trong ý nghĩa của sự rõ ràng.
‘‘Anulomapaccayākārapaṭivedhasādhakā bodhipakkhiyadhammā’’ti idaṃ paṭhamavāre kiñcāpi ‘‘avijjāyatveva asesavirāganirodhā’’tiādinā paṭilomapaccayākāropi āgato, tathāpi ‘‘yato pajānāti sahetudhamma’’nti anulomapaccayākārapaṭivedhasseva kāraṇattena vuttanti.
Although in this first instance, "bodhipakkhiyadhammā that are conducive to the penetration of the causal conditions in direct order" also includes the causal conditions in reverse order, as in "from the utter fading away and cessation of ignorance," it is stated as the cause for the penetration of the causal conditions in direct order, as in "since he understands phenomena with their causes."
‘‘Anulomapaccayākārapaṭivedhasādhakā bodhipakkhiyadhammā’’ti mặc dù trong lần đầu tiên, duyên khởi nghịch chiều cũng được đề cập bằng cách “do sự diệt tận hoàn toàn của vô minh” v.v…, nhưng vì “yato pajānāti sahetudhamma” (khi biết các pháp có nguyên nhân) được nói là nguyên nhân của sự chứng ngộ duyên khởi thuận chiều.
Yathā cettha, evaṃ dutiyavārepi ‘‘yato khayaṃ paccayānaṃ avedī’’ti gāthāya vuttattā ‘‘paccayānaṃ khayasaṅkhāta’’ntiādi vuttanti veditabbaṃ.
Just as here, so too in the second instance, it should be understood that "the cessation of causal conditions" and so on, is stated because it is mentioned in the verse "since he knew the destruction of conditions."
Như ở đây, tương tự, trong lần thứ hai, vì được nói trong kệ “yato khayaṃ paccayānaṃ avedī” (khi biết sự diệt tận của các duyên), nên phải hiểu rằng “paccayānaṃ khayasaṅkhāta” v.v… đã được nói.
No kallo pañhoti ayutto na byākātabbo, avijjamānaṃ attānaṃ siddhaṃ katvā ‘‘ko phusatī’’ti tassa kiriyāya puṭṭhattā ‘‘ko vañjhāputto phusatī’’tiādi viyāti adhippāyo.
"No kallo pañho" means it is not proper to answer, as the question "who touches?" is asked about the action of a non-existent self, having established it as existing, just like "who does the son of a barren woman touch?" and so on, is the intention.
No kallo pañhoti có nghĩa là câu hỏi không hợp lý không nên được giải thích, vì nó hỏi về hành động của một cái ‘ngã’ không tồn tại, giống như “ai chạm vào con trai của người phụ nữ hiếm muộn?” v.v…
Soḷasa kaṅkhāti ‘‘ahosiṃ nu kho ahamatītamaddhānaṃ, nanu kho ahosiṃ, kiṃ nu kho ahosiṃ, kathaṃ nu kho ahosiṃ, kiṃ hutvā kiṃ ahosiṃ nu kho ahamatītamaddhānaṃ, bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, nanu kho bhavissāmi, kiṃ nu kho bhavissāmi, kathaṃ nu kho bhavissāmi, kiṃ hutvā kiṃ bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, ahaṃ nu khosmi, no nu khosmi, kiṃ nu khosmi, kathaṃ nu khosmi, ayaṃ nu kho satto kuto āgato, so kuhiṃ gāmī bhavissatī’’ti (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20) evaṃ āgatā atīte pañca, anāgate pañca, paccuppanne chāti soḷasavidhā kaṅkhā.
Sixteen doubts are thus: "Was I in the past? Was I not? What was I? How was I? Having been what, what was I in the past? Shall I be in the future? Shall I not be? What shall I be? How shall I be? Having been what, what shall I be in the future? Am I? Am I not? What am I? How am I? From where has this being come? Where will it go?" Thus, five concerning the past, five concerning the future, and six concerning the present, are the sixteen kinds of doubt.
Mười sáu mối nghi ngờ là: “Ta có hiện hữu trong quá khứ không? Ta không hiện hữu trong quá khứ sao? Ta đã là gì trong quá khứ? Ta đã là như thế nào trong quá khứ? Sau khi đã là gì, ta đã là gì trong quá khứ? Ta sẽ hiện hữu trong tương lai không? Ta sẽ không hiện hữu trong tương lai sao? Ta sẽ là gì trong tương lai? Ta sẽ là như thế nào trong tương lai? Sau khi đã là gì, ta sẽ là gì trong tương lai? Ta có hiện hữu bây giờ không? Ta không hiện hữu bây giờ sao? Ta là gì bây giờ? Ta là như thế nào bây giờ? Chúng sinh này từ đâu đến? Nó sẽ đi về đâu?” Như vậy, có năm mối nghi ngờ về quá khứ, năm về tương lai, và sáu về hiện tại, tổng cộng là mười sáu loại nghi ngờ (kaṅkhā).
Tattha kiṃ nu khoti manussadevādīsu, khattiyādīsu vā aññataraṃ nissāya kaṅkhati.
Therein, concerning "What then?", one doubts by relying on one of human beings, devas, etc., or Khattiyas, etc.
Trong đó, ‘Ta là gì’ là nghi ngờ dựa trên một trong các loài người, chư thiên, hoặc các giai cấp như sát-đế-lợi.
Kathaṃ nu khoti pana saṇṭhānākārādīsu issarādijanakaṃ, kāraṇaṃ vā nissāya.
Concerning "How then?", one doubts by relying on the form, appearance, etc., or the generative cause of a lord, etc.
Còn ‘Ta là như thế nào’ là nghi ngờ dựa trên hình tướng, trạng thái, hoặc nguyên nhân tạo ra vị thần, v.v.
Kiṃ hutvā kiṃ ahosinti ca manussādīsu paṭhamaṃ kiṃ hutvā pacchā kiṃ ahosinti kaṅkhati.
And concerning "Having been what, what was I?", one doubts what one was first among human beings, etc., and what one became afterwards.
Và ‘Sau khi đã là gì, ta đã là gì’ là nghi ngờ về việc đã là gì trước đó rồi sau đó trở thành gì trong các loài người, v.v.
Ahaṃ nu khosmītiādi idāni attano vijjamānāvijjamānataṃ, sarūpapakārādikañca kaṅkhati.
Concerning "Am I?" and so forth, one doubts one's present existence or non-existence, and one's nature, kind, etc.
‘Ta có hiện hữu bây giờ’, v.v., là nghi ngờ về sự hiện hữu hay không hiện hữu của chính mình, về bản chất và các đặc điểm khác của mình ngay bây giờ.
Vapayantīti viapayanti byapagacchanti.
"Vapayanti" means they depart, they cease.
Vapayanti nghĩa là biến mất, tiêu tan.
Tenāha ‘‘apagacchanti nirujjhantī’’ti.
Therefore, it is said: "they depart, they cease."
Vì thế, có lời nói “tan biến, hoại diệt”.
4. Tassa sattāhassa accayenāti pallaṅkasattāhassa apagamanena.
4. After the lapse of that seven days means after the passing of the seven days of sitting cross-legged.
4. Tassa sattāhassa accayena nghĩa là sau khi bảy ngày ngồi kiết già đã trôi qua.
Tamhā samādhimhāti arahattaphalasamāpattisamādhimhā.
From that concentration means from the concentration of the attainment of the fruit of arahantship.
Tamhā samādhimhā nghĩa là từ định của quả A-la-hán.
Antarantarā eva hi paccayākāramanasikāro.
Indeed, the reflection on conditionality occurred intermittently.
Thật vậy, sự tác ý về nhân duyên chỉ xen kẽ đôi khi.
Avasesakālaṃ pana sabbaṃ bhagavā phalasamāpattiyāpi vītināmesi.
But the Blessed One spent all the remaining time in the attainment of the fruit as well.
Còn tất cả thời gian còn lại, Đức Thế Tôn đã trải qua trong quả định (phalasamāpatti).
Taṃ sandhāya ‘‘tamhā samādhimhā’’ti vuttaṃ.
Referring to that, it is said: "from that concentration."
Nói “từ định đó” là để chỉ điều này.
Ratanacaṅkameti bhagavato ciraṃ ṭhitassa caṅkamanādhippāyaṃ ñatvā devatāhi māpite ratanacaṅkame.
On the jewel promenade means on the jewel promenade created by devas, having known the Blessed One's intention to walk for a long time.
Ratanacaṅkame nghĩa là trên lối đi dạo bằng châu báu, được các vị thiên nhân tạo ra khi biết ý Đức Thế Tôn muốn đi kinh hành sau khi ngồi lâu.
Ratanagharanti bhagavato nisīdanādhippāyaṃ ñatvā devatāhi māpitaṃ ratanamayaṃ gehaṃ.
The jewel house means the jewel house created by devas, having known the Blessed One's intention to sit.
Ratanagharaṃ nghĩa là ngôi nhà châu báu, được các vị thiên nhân tạo ra bằng châu báu khi biết ý Đức Thế Tôn muốn ngồi.
Tatrāpīti na kevalaṃ ratanaghareyeva.
There also means not only in the jewel house.
Tatrāpi nghĩa là không chỉ ở ngôi nhà châu báu.
Tatrāpi ajapālanigrodhamūlepi abhidhammaṃ vicinanto eva antarantarā vimuttisukhaṃ paṭisaṃvedentoti attho.
There also, at the foot of the Ajapāla banyan tree, while contemplating the Abhidhamma, he intermittently experienced the bliss of liberation—this is the meaning.
Ngay cả tại gốc cây Ajapāla nigrodha đó, khi quán xét Vi Diệu Pháp, Ngài cũng xen kẽ cảm nhận lạc thú giải thoát, đó là ý nghĩa.
Tatthāpi hi anantanayasamantapaṭṭhānaṃ sammasato sammāsambuddhassa pītisamuṭṭhitā chabbaṇṇā buddharasmiyo ratanaghare viya nicchariṃsu eva.
For there too, as the Perfectly Self-Enlightened One contemplated the Paṭṭhāna with its infinite methods, the six-colored Buddha-rays, arisen from joy, radiated forth just as they did in the jewel house.
Thật vậy, ngay cả ở đó, khi một vị Chánh Đẳng Giác quán xét vô số phương pháp của Paṭṭhāna, sáu màu hào quang Phật phát ra từ niềm hỷ lạc cũng đã toát ra như ở ngôi nhà châu báu.
‘‘Huṃhu’’nti karontoti ‘‘sabbe hīnajātikā maṃ mā upagacchantū’’ti mānavasena, samīpaṃ upagatesu kodhavasena ca ‘‘apethā’’ti adhippāyanicchāritaṃ huṃhuṃkāraṃ karonto.
Making "Huṃhu" sound means making the "huṃhu" sound uttered with the intention of "Go away!" due to pride, thinking "May all low-caste people not approach me," and due to anger towards those who approached.
‘‘Huṃhu’’nti karonto nghĩa là tạo ra tiếng “huṃhuṃ” phát ra với ý nghĩa “tất cả những kẻ hạ tiện đừng đến gần ta” do kiêu mạn, và do tức giận khi có người đến gần, với ý nghĩa “hãy tránh xa”.
5. Mucalindamūleti ettha ca mucalindo vuccati nīparukkho, yo ‘‘niculo’’tipi vuccati.
5. At the foot of the Mucalinda tree — here Mucalinda is said to be the Nīpa tree, which is also called "Nicula."
5. Mucalindamūle ở đây, Mucalinda được gọi là cây nipa, còn được gọi là “nicula”.
Uppannameghoti sakalacakkavāḷagabbhaṃ pūretvā uppanno mahāmegho.
The arisen cloud means the great cloud that arose, filling the entire sphere of the universe.
Uppannamegho nghĩa là đám mây lớn xuất hiện, che phủ toàn bộ vũ trụ.
Vaddalikāti vuṭṭhiyā eva itthiliṅgavasena nāmaṃ.
Vaddalikā is a name for rain in the feminine gender.
Vaddalikā là tên gọi của mưa theo giống cái.
Yā ca sattāhaṃ pavattattā sattāhavaddalikāti vuttāti āha ‘‘sattāhaṃ avicchinnavuṭṭhikā ahosī’’ti.
And because it lasted for seven days, it is called "sattāhavaddalikā" (seven-day rain), thus it is said: "there was uninterrupted rain for seven days."
Vì nó kéo dài bảy ngày nên được gọi là “sattāhavaddalikā”, do đó có lời nói “mưa không ngớt trong bảy ngày”.
Sītavātena dūsitaṃ dinametissā vaddalikāyāti sītavātaduddinīti āha ‘‘udakaphusitasammissenā’’tiādi.
The day was spoiled by cold wind due to this rain, hence "sītavātaduddinī" (a day of cold wind and rain), thus it is said: "mixed with drops of water," etc.
Ngày đó bị hoen ố bởi gió lạnh do trận mưa này, nên gọi là “sītavātaduddinī”, do đó có lời nói “với những hạt nước mưa hòa lẫn”, v.v.
Ubbiddhatā nāma dūrabhāvena upaṭṭhānanti āha ‘‘meghavigamena dūrībhūta’’nti.
"Ubbiddhatā" means appearing from afar, thus it is said: "removed by the passing of the cloud."
Ubbiddhatā có nghĩa là xuất hiện từ xa, do đó có lời nói “xa cách do mây tan”.
Indanīlamaṇi viya dibbati jotetīti devo, ākāso.
Devo is the sky, which shines and gleams like an Indanīla gem.
Devo là bầu trời, chiếu sáng như ngọc Indanīla.
7. Ālīyanti sevīyantīti ālayā.
7. They cling, they are resorted to, hence they are ālayas (attachments/dwellings).
7. Ālīyanti, được nương tựa, đó là ālayā.
Pañca kāmaguṇāti āha ‘‘sattā…pe… vuccantī’’ti.
He says the five sense pleasures are " beings...etc....are called."
Năm dục lạc, do đó có lời nói “chúng sinh…pe… được gọi”.
Suṭṭhu muditāti ativiya pamuditā.
Suṭṭhu muditā means exceedingly joyful.
Suṭṭhu muditā nghĩa là vô cùng hoan hỷ.
Ṭhānaṃ sandhāyāti ṭhāna-saddaṃ apekkhitvā.
Ṭhānaṃ sandhāya means referring to the word ṭhāna.
Ṭhānaṃ sandhāyā nghĩa là dựa vào từ ṭhāna.
Imesanti saṅkhārādīnaṃ phalānaṃ.
Imesaṃ refers to the fruits of formations and so on.
Imesaṃ nghĩa là những quả của các hành, v.v.
Pāḷiyaṃ sabbasaṅkhārasamathotiādīni nibbānavevacanāni.
In the Pāḷi, sabbasaṅkhārasamatho and so on are synonyms for Nibbāna.
Trong Pāḷi, sabbasaṅkhārasamatho, v.v., là các từ đồng nghĩa với Niết Bàn.
Apissūti sampiṇḍanatthe nipāto.
Apissu is a particle in the sense of inclusion.
Apissū là một giới từ với ý nghĩa tổng hợp.
Na kevalaṃ etadahosi, imāpi gāthā paṭibhaṃsūti attho.
The meaning is that not only did this happen, but these verses also occurred to him.
Không chỉ có điều đó, những bài kệ này cũng xuất hiện, đó là ý nghĩa.
Kicchena me adhigatanti pāramipūraṇaṃ sandhāya vuttaṃ, na dukkhāpaṭipadaṃ.
Kicchena me adhigataṃ is said with reference to the fulfillment of perfections, not to a painful practice.
Kicchena me adhigataṃ được nói để chỉ sự viên mãn các ba-la-mật, chứ không phải sự thực hành khó khăn.
Buddhānañhi cattāro maggā sukhāpaṭipadāva honti.
For the four paths of the Buddhas are always a pleasant practice.
Đối với các vị Phật, bốn đạo luôn là sự thực hành an lạc.
Ha-iti byattaṃ, ekaṃsanti dvīsu atthesu nipāto, byattaṃ, ekaṃsena vā alanti viyojenti.
Ha is clear; ekaṃsaṃ is a particle in two senses: clear, or they decisively separate.
Ha là rõ ràng, ekaṃsaṃ là một giới từ với hai nghĩa: rõ ràng, hoặc chắc chắn là đủ để tách rời.
Halanti vā eko nipāto.
Or halaṃ is a single particle.
Hoặc halaṃ là một giới từ duy nhất.
8. Pāḷiyaṃ sahampatissāti so kira kassapassa bhagavato sāsane sahako nāma thero paṭhamajjhānabhūmiyaṃ brahmapati hutvā nibbatto, tena naṃ ‘‘sahampatī’’ti sañjāniṃsu.
8. In the Pāḷi, sahampatissā: he, they say, was reborn as Brahmā-pati in the first jhāna-realm during the dispensation of Kassapa Bhagavā, as a thera named Sahaka; therefore, they knew him as "Sahampati."
8. Trong Pāḷi, sahampatissa – vị này, trong giáo pháp của Đức Thế Tôn Kassapa, là một vị trưởng lão tên Sahaka, đã tái sinh làm Phạm Thiên chủ trong cõi thiền thứ nhất, vì thế người ta gọi ngài là “Sahampati”.
Assavanatāti assavanatāya, assavanenāti attho.
Assavanatā means by not hearing, by not listening.
Assavanatā nghĩa là do không nghe, do không lắng nghe.
Savanameva hi savanatā yathā devatāti.
For hearing itself is savanatā, just as devatā (divinity).
Thật vậy, việc nghe chính là savanatā, giống như devatā.
Seleti ghanasilāmaye.
Sele means made of solid rock.
Sele nghĩa là làm bằng đá đặc.
Tathūpamanti ettha tathā-saddo taṃ-saddatthe daṭṭhabbo.
In tathūpamaṃ, the word tathā should be understood in the sense of the word taṃ.
Tathūpamaṃ ở đây, từ tathā nên được hiểu theo nghĩa của từ taṃ.
Tena so selapabbato upamā yassa.
Therefore, that rock-mountain is its simile.
Do đó, ngọn núi đá đó là ví dụ cho nó.
Taṃ tathūpamanti attho.
That is the meaning of tathūpamaṃ.
Nó là tathūpamaṃ, đó là ý nghĩa.
Tena vā pabbatādinā pakārena upamā assātipi attho.
Or, it means that it has a simile in the manner of that mountain, etc.
Hoặc cũng có nghĩa là có ví dụ theo cách của núi, v.v.
Dhammamayanti lokuttaradhammabhūtaṃ.
Dhammamayaṃ means consisting of the supramundane Dhamma.
Dhammamayaṃ nghĩa là thuộc về Pháp siêu thế.
Uṭṭhāhīti dhammadesanatthāya cārikacaraṇatthaṃ imamhā āsanā kāyena, appossukkabhāvato vā cittena uṭṭhehi, ayameva vā pāṭho.
Uṭṭhāhī means rise up from this seat with your body for the purpose of teaching the Dhamma and wandering, or rise up with your mind from a state of indifference; or this is the reading.
Uṭṭhāhī nghĩa là hãy đứng dậy khỏi chỗ ngồi này bằng thân để thuyết pháp, để du hành, hoặc hãy đứng dậy bằng tâm khỏi trạng thái ít lo lắng, hoặc đây chính là cách đọc.
Teneva ‘‘vicara, desassū’’ti duvidhepi kāyacittapayoge niyojesi.
Therefore, he urged him to both kinds of bodily and mental application: "Wander, teach!"
Vì thế, Ngài đã ra lệnh cho cả hai hành động của thân và tâm: “hãy du hành, hãy thuyết giảng”.
Vīrātiādi cattāri thutivasena sambodhanāni.
Vīrā and so on are four appellations in the sense of praise.
Vīrā, v.v., là bốn lời xưng hô với ý nghĩa tán dương.
9. Buddhacakkhunāti indriyaparopariyattañāṇena, āsayānusayañāṇena ca.
9. Buddhacakkhunā means with the knowledge of the diversity of faculties and with the knowledge of inclinations and underlying tendencies.
9. Buddhacakkhunā nghĩa là bằng tuệ tri về căn tánh thượng liệt của chúng sinh và tuệ tri về khuynh hướng tiềm ẩn (āsayānusayañāṇa).
Imesañhi dvinnaṃ ‘‘buddhacakkhū’’ti nāmaṃ.
For these two are called "Buddhacakkhu."
Thật vậy, hai loại tuệ này được gọi là “Phật nhãn” (buddhacakkhu).
Svākārāti saddhindriyādayova ākārā sundarā yesaṃ, te svākārā, suviññāpayā, paralokañca vajjañca bhayato dassanasīlā cāti daṭṭhabbaṃ.
Svākārā means those whose faculties of faith and so on are beautiful aspects, they are svākārā, easy to instruct, and accustomed to seeing the other world and faults and danger.
Svākārā nghĩa là những người có các căn như tín căn, v.v., là những đặc điểm tốt đẹp, họ dễ hiểu, và có thói quen nhìn thấy thế giới sau và những lỗi lầm là đáng sợ.
Uppalāni ettha santīti uppalinīti gacchalatāpi pokkharaṇīpi vuccati.
Uppalinī means where lotuses are present, it refers to a creeping plant and also a lotus pond.
Có hoa sen ở đây nên gọi là uppalinī; cũng được dùng để chỉ cây dây leo và ao sen.
Idha pana pokkharaṇī.
Here, however, it means a lotus pond.
Nhưng ở đây là ao sen.
Evamitaresupi.
Likewise in other cases.
Tương tự với những từ khác.
Udakānuggatānīti udakato anuggatāni.
Udakānuggatāni means not risen from the water.
Udakānuggatāni có nghĩa là không nổi lên khỏi mặt nước.
Anto nimuggāneva hutvā pusanti vaḍḍhanti, tāni antonimuggaposīni.
They bloom and grow while remaining submerged within, those are antonimuggaposīni.
Chìm sâu bên trong, chúng được nuôi dưỡng và lớn lên, đó là antonimuggaposīni.
Accuggammāti udakaṃ atikkamanavasena uggantvā.
Accuggammā means having risen, surpassing the water.
Accuggammā có nghĩa là vượt qua nước mà nổi lên.
Apārutāti vivaṭā.
Apārutā means opened.
Apārutā có nghĩa là rộng mở.
Tesanti saupanissayānaṃ sattānaṃ.
Tesaṃ refers to those beings with supporting conditions.
Tesaṃ có nghĩa là đối với những chúng sinh có căn lành.
Dvārāti ariyamaggadvārāni.
Dvārā refers to the doors of the Noble Path.
Dvārā có nghĩa là cánh cửa Thánh đạo.
Idañca attano sayambhuñāṇena saupanissayānaṃ tesaṃ magguppattidiṭṭhataṃ sandhāya vadati.
And this is said with reference to his own self-arisen knowledge seeing the arising of the path for those with supporting conditions.
Điều này được nói đến để chỉ sự chứng đắc đạo quả của những chúng sinh có căn lành bằng tuệ giác tự chứng của Ngài.
Vihiṃsasaññītiādīsu evamattho daṭṭhabbo – ‘‘ahañhi attano paguṇaṃ suppavattitampi imaṃ paṇītaṃ dhammaṃ ajānantesu manujesu desanāya vihiṃsā kāyavācākilamatho hotī’’ti evaṃ vihiṃsasaññī hutvā na bhāsiṃ bhāsituṃ na icchiṃ.
In vihiṃsasaññī and so on, the meaning should be understood thus: "Indeed, I, having the perception of harm—that teaching this excellent Dhamma, which is well-mastered by me and well-established, to people who do not know it, would cause harm, physical and verbal fatigue—thus, being vihiṃsasaññī, I did not desire to speak."
Trong vihiṃsasaññī và những từ khác, ý nghĩa nên được hiểu như sau: “Vì ta nghĩ rằng việc thuyết giảng Pháp cao quý này, dù ta đã thành thạo và thực hành tốt, sẽ gây phiền toái, mệt mỏi về thân và khẩu cho những người không hiểu biết,” nên ta đã không muốn thuyết giảng.
Idāni pana hetusampannā attano saddhābhājanaṃ vivarantu, pūressāmi nesaṃ saṅkappanti.
Now, however, let those endowed with conditions open their vessel of faith; I will fulfill their aspirations.
Nhưng bây giờ, những ai có đầy đủ nhân duyên hãy mở lòng tin của mình, ta sẽ hoàn thành ước nguyện của họ.
10. Āḷāroti nāmaṃ.
10. Āḷāro is a name.
10. Āḷāra là tên.
Kālāmoti gottaṃ.
Kālāmo is a clan name.
Kālāma là họ.
Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādīti kiṃ idāneva udapādi, nanu bodhimūle tekālikā, kālavinimuttā ca sabbe dhammā sabbākārato diṭṭhāti?
Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādī (Knowledge arose in the Blessed One too)—did it arise only now? Were not all phenomena, past, present, and future, seen in all their aspects at the foot of the Bodhi tree?
Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādī (trí tuệ cũng khởi lên nơi Đức Thế Tôn) — có phải trí tuệ chỉ khởi lên bây giờ? Chẳng phải tại cội Bồ-đề, tất cả các pháp thuộc ba thời và vượt ngoài thời gian đã được thấy rõ trong mọi khía cạnh sao?
Saccaṃ diṭṭhā, tathāpi nāmādivasena avikappitā ekacittakkhaṇikattā sabbaññutaññāṇassa.
Truth is seen, yet it is unconceptualized in terms of name, etc., because the omniscience is momentary (occurs in a single mind-moment).
Đúng vậy, đã được thấy rõ, nhưng không được phân biệt theo tên gọi và các đặc tính khác, vì trí tuệ Toàn Giác chỉ là một sát-na tâm.
Na hi ekena cittena sabbadhammānaṃ nāmajātiādikaṃ paccekaṃ anantaṃ vibhāgaṃ vikappetuṃ sakkā vikappānaṃ viruddhānaṃ sahānuppattito, sabbavikappārahadhammadassanameva panānena sakkā kātuṃ.
Indeed, it is not possible for a single mind to conceptualize the infinite individual divisions of all phenomena, such as name, genus, etc., because contradictory conceptualizations cannot arise simultaneously; however, by means of it, the seeing of phenomena worthy of all conceptualizations is possible.
Thật vậy, không thể dùng một tâm để phân biệt vô số chi tiết như tên gọi, chủng loại, v.v., của tất cả các pháp, vì những phân biệt mâu thuẫn không thể cùng khởi lên; nhưng có thể thấy tất cả các pháp xứng đáng được phân biệt.
Yathā diṭṭhesu pana yathicchitākāraṃ ārabbha vikappo uppajjati cakkhuviññāṇena diṭṭhe cittapaṭe viya.
Just as, regarding things seen, a conceptualization arises concerning the desired aspect, like on a painted cloth seen by eye-consciousness.
Tuy nhiên, sau khi đã thấy, sự phân biệt khởi lên dựa trên khía cạnh mong muốn, giống như bức tranh được thấy bằng nhãn thức.
Idhāpi āḷāraṃ nissāya āvajjanānantarameva sabbākārañāṇaṃ udapādi.
Here too, immediately after attention, based on Āḷāra, knowledge of all aspects arose.
Ở đây cũng vậy, ngay sau khi quán chiếu về Āḷāra, trí tuệ toàn diện đã khởi lên.
Na kevalañca taṃ, atha kho pañcavaggiyā eva paṭhamaṃ dhammaṃ jānissanti, tappamukhā ca devatā, āḷāro kālaṃ katvā ākiñcaññāyatane, udako ca nevasaññānāsaññāyatane nibbattoti evamādikaṃ sabbampi nissāya ñāṇaṃ uppajjati eva.
Not only that, but also that the group of five ascetics would be the first to understand the Dhamma, and the devas led by them, and that Āḷāra, having passed away, was reborn in the sphere of nothingness, and Udaka in the sphere of neither perception nor non-perception—all such knowledge arose based on these things.
Không chỉ vậy, mà còn khởi lên trí tuệ về việc nhóm năm vị Tỳ-kheo sẽ là những người đầu tiên hiểu Pháp, và các vị thiên đứng đầu họ, Āḷāra đã chết và tái sinh vào cõi Vô Sở Hữu Xứ, Udaka tái sinh vào cõi Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ, v.v.
Taṃ pana khaṇasampattiyā dullabhabhāvaṃ dassetuṃ kamena oloketvā devatāya vutte ñāṇaṃ viya katvā vuttaṃ.
However, in order to show the rarity of the attainment of the moment, it is stated as if the knowledge was seen gradually and then spoken by a deva.
Tuy nhiên, để chỉ ra sự khó có được của khoảnh khắc hội đủ duyên, điều đó được nói như thể trí tuệ khởi lên sau khi quán chiếu từng bước và được một vị thiên nói ra.
Saddagatiyā hi bandhattā ekena ñāṇena ñātampi vuccamānaṃ kamena ñātaṃ viya paṭibhāti, devatāpi ca bhagavatā ñātamevatthaṃ ārocesi.
Indeed, because it is bound by the path of sound, even what is known by a single knowledge appears as if known gradually when spoken; and the deva also reported what was already known by the Blessed One.
Vì bị ràng buộc bởi sự vận hành của ngôn ngữ, ngay cả điều đã được biết bằng một trí tuệ cũng có vẻ như được biết từng bước khi được nói ra, và vị thiên cũng đã báo cáo điều mà Đức Thế Tôn đã biết.
Teneva ‘‘bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Therefore, it should be understood that it was said, ‘‘knowledge also arose in the Blessed One.’’
Vì vậy, nên hiểu rằng “trí tuệ cũng khởi lên nơi Đức Thế Tôn” được nói ra.
Evamaññatthāpi īdisesu ‘‘lokaṃ volokento asukaṃ addasa, tattha mayi gate kiṃ bhavissatī’’ti evamādinā satthu hitesitāsandassanavasappavattesu.
Similarly, in other such instances where it is stated, for example, ‘‘looking over the world, he saw so-and-so, what will happen if I go there?’’ in order to show the Teacher’s benevolence.
Tương tự ở những chỗ khác, trong những đoạn văn như “quán sát thế gian, Ngài thấy người kia, điều gì sẽ xảy ra khi ta đến đó?” v.v., những câu này được nói ra để thể hiện lòng từ bi của Đức Đạo Sư.
Sabbattha vacanagatiyaṃ kamavuttite paññāyamānepi ekeneva ñāṇena sakalāvabodho veditabbo.
Even though a gradual sequence is apparent in the manner of expression everywhere, it should be understood that the entire comprehension occurred with a single knowledge.
Mặc dù trong mọi cách diễn đạt, sự tuần tự được hiểu, nhưng cần biết rằng sự hiểu biết toàn diện được thực hiện bằng một trí tuệ duy nhất.
Bahukārā kho me pañcavaggiyāti upakārassāpi vijjamānataṃ sandhāya vuttaṃ, na pana dhammadesanāya kāraṇattena anupakārānampi desanato.
The group of five ascetics are very helpful to me is stated with reference to their helpfulness, and not as a reason for teaching the Dhamma, since he teaches even those who are not helpful.
Bahukārā kho me pañcavaggiyā (nhóm năm vị Tỳ-kheo thật là những người có nhiều lợi ích cho ta) được nói ra để chỉ sự hiện hữu của lợi ích, chứ không phải là nguyên nhân của việc thuyết giảng Pháp cho những người không có lợi ích.
Sabbābhibhūti sabbaṃ tebhūmakadhammaṃ abhibhavitvā ṭhito.
All-overcoming means standing having overcome all phenomena of the three realms.
Sabbābhibhū có nghĩa là vượt lên trên tất cả các pháp thuộc ba cõi.
Anūpalittoti kilesalepena alitto.
Unstained means unstained by the defilements.
Anūpalitto có nghĩa là không bị ô nhiễm bởi phiền não.
Tato eva sabbañjaho.
For that very reason, all-abandoning.
Do đó, Ngài là sabbañjaho (người từ bỏ tất cả).
Taṇhakkhaye vimuttoti taṇhakkhaye nibbāne ārammaṇakaraṇavasaena vimutto.
Freed by the destruction of craving means freed by making Nibbāna, the destruction of craving, an object.
Taṇhakkhaye vimutto có nghĩa là được giải thoát bằng cách lấy sự diệt trừ tham ái, tức Niết-bàn, làm đối tượng.
Evaṃ sayaṃ sabbadhamme attanāva jānitvā.
Thus, having known all phenomena by himself.
Như vậy, tự mình đã biết tất cả các pháp.
Kamuddiseyyanti kaṃ aññaṃ ‘‘ayaṃ me ācariyo’’ti uddiseyyaṃ.
Whom would I point to? means whom else would I point to as ‘‘this is my teacher’’?
Kamuddiseyyaṃ có nghĩa là ta sẽ chỉ định ai khác là thầy của ta?
Hupeyyāpīti evampi bhaveyya, evaṃvidhe rūpakāyaratane īdisena ñāṇena bhavitabbanti adhippāyo.
It might be so means it could be so, the intention is that such knowledge should exist in such a jewel-like physical body.
Hupeyyāpi có nghĩa là có thể là như vậy; ý nghĩa là với trí tuệ như vậy, Ngài nên có một thân thể quý báu như thế này.
Evaṃ nāma kathanañhissa upanissayasampannassa aparakāle dukkhappattassa bhagavantaṃ upagamma pabbajitvā maggaphalapaṭivedhāya paccayo jāto.
Such a statement became a cause for him, being endowed with supporting conditions and later suffering, to approach the Blessed One, go forth, and realize the path and fruit.
Việc nói như vậy đã trở thành nhân duyên cho người ấy, một người có căn lành, sau này khi gặp khổ đau, đã đến với Đức Thế Tôn, xuất gia và chứng đắc đạo quả.
Tathāhesa bhagavā tena samāgamatthaṃ padasāva maggaṃ paṭipajji.
Therefore, the Blessed One travelled the path on foot to meet him.
Vì vậy, Đức Thế Tôn đã đi bộ trên con đường để gặp người ấy.
12. Bāhullikoti paccayabāhulliko.
12. Bāhulliko means one with many requisites.
12. Bāhulliko có nghĩa là có nhiều vật dụng.
Padhānavibbhantoti padhānato dukkaracaraṇato parihīno.
Deviating from exertion means fallen away from the difficult practice of exertion.
Padhānavibbhanto có nghĩa là đã từ bỏ sự tinh tấn, tức là sự thực hành khổ hạnh.
Natthi ettha agāriyaṃ, agārassa hitaṃ kasigorakkhādikammanti anagāriyā, pabbajjā, taṃ anagāriyaṃ.
There is no household life here; that which is beneficial to the household, such as farming and cattle-rearing, is not for householders, it is going forth, that is the homeless life.
Ở đây không có gia đình, anagāriyaṃ (vô gia cư) là sự xuất gia, tức là công việc như trồng trọt và chăn nuôi gia súc có lợi cho gia đình.
Pabbajantīti upagacchanti.
Go forth means approach.
Pabbajantī có nghĩa là đi đến.
Tadanuttaranti taṃ anuttaraṃ.
That unsurpassed means that unsurpassed.
Tadanuttaraṃ có nghĩa là điều vô thượng đó.
Brahmacariyapariyosānanti maggabrahmacariyassa pariyosānaṃ, arahattaphalanti attho.
Conclusion of the holy life means the conclusion of the holy life of the path, which is the fruit of Arahantship.
Brahmacariyapariyosānaṃ có nghĩa là sự kết thúc của phạm hạnh đạo, tức là quả A-la-hán.
Tassa hi atthāya kulaputtā pabbajanti.
Indeed, for that purpose, sons of good families go forth.
Vì mục đích đó mà các thiện nam tử xuất gia.
Diṭṭheva dhammeti imasmiṃ paccakkhe attabhāve.
In this very life means in this present existence.
Diṭṭheva dhamme có nghĩa là trong kiếp hiện tại này.
Sayanti aparappaccayā.
By myself means without dependence on others.
Sayaṃ có nghĩa là không phụ thuộc vào người khác.
Abhiññā sacchikatvāti attanova ñāṇena paccakkhaṃ katvā.
Having realized by direct knowledge means having made it manifest by one’s own knowledge.
Abhiññā sacchikatvā có nghĩa là tự mình chứng ngộ bằng trí tuệ của chính mình.
Upasampajjāti pāpuṇitvā.
Having attained means having reached.
Upasampajjā có nghĩa là đạt được.
Iriyāyāti dukkarairiyāya.
By the posture means by the difficult posture.
Iriyāyā có nghĩa là bằng oai nghi khó khăn.
Uttarimanussadhammātiādīsu manussadhammato lokiyañāṇato upari ariyaṃ kātuṃ alaṃ samattho alamariyo.
In phrases like " superhuman states," alamariyo means one who is fully capable of making (oneself) noble, beyond human states and mundane knowledge.
Trong uttarimanussadhammā và các từ khác, alamariyo (bậc Thánh đủ khả năng) có nghĩa là đủ khả năng để trở thành bậc Thánh, vượt lên trên pháp của loài người, tức là trí tuệ thế gian.
Ñāṇadassanavisesoti sabbaññutaññāṇassa pubbabhāgaṃ adhippetaṃ.
Distinction of knowledge and vision is intended as the preliminary part of omniscience.
Ñāṇadassanaviseso có nghĩa là giai đoạn đầu của trí tuệ Toàn Giác.
Noti nu.
No means 'not'.
No có nghĩa là không.
Bhāsitametanti evarūpametaṃ vākyabhedanti attho.
This was spoken means that such is this difference in wording.
Bhāsitametaṃ có nghĩa là loại câu nói này.
Te ca ‘‘yadi esa padhānakāle ‘ahaṃ arahā’ti vadeyya, mayañca saddahāma, na cānena tadā vuttaṃ.
And they thought, "If he had said 'I am an Arahant' during the period of striving, and we had believed it, but he did not say it then.
Và họ nói: “Nếu Ngài nói ‘ta là A-la-hán’ trong thời gian tinh tấn, và chúng ta tin, nhưng Ngài đã không nói điều đó vào lúc đó.
Idāni pana vijjamānameva guṇaṃ vadatī’’ti ekapadena satiṃ labhitvā ‘‘buddho jāto’’ti uppannagāravā āvusovādaṃ pahāya ‘‘no hetaṃ, bhante’’ti āhaṃsu.
Now, however, he speaks of an existing quality." Thus, gaining mindfulness in a single word, they abandoned the address "āvuso" and, filled with reverence, said, "No, venerable sir."
Bây giờ Ngài chỉ nói về phẩm chất hiện có,” và với một từ duy nhất, họ đã đạt được sự tỉnh thức, và với lòng tôn kính phát sinh, họ đã từ bỏ cách xưng hô ‘āyusovāda’ (hiền giả) và nói: “Bạch Thế Tôn, không phải vậy.”
Aññā cittanti aññāya arahattappattiyā cittaṃ.
Aññā cittaṃ means the mind for the attainment of Arahantship.
Aññā cittaṃ có nghĩa là tâm hướng đến sự chứng đắc A-la-hán.
13. Antāti koṭṭhāsā dve bhāgā.
13. Antā means parts, two divisions.
13. Antā có nghĩa là hai phần, hai cực.
Kāmesu kāmasukhallikānuyogoti vatthukāmesu kilesakāmasukhassa anubhavo.
Indulgence in sensual pleasures means the experience of the pleasure of defilement in material sensual objects.
Kāmesu kāmasukhallikānuyogo có nghĩa là sự đắm mình trong lạc thú dục vọng của phiền não đối với các đối tượng dục vọng.
Kilesakāmā eva vā āmisasukhena allīyanato kāmasukhallikāti vuttāti daṭṭhabbā.
Or, it should be understood that defilement-sensual pleasures themselves are called kāmasukhallikā because they cling to the pleasure of the five sense objects.
Hoặc nên hiểu rằng chính những dục vọng phiền não được gọi là kāmasukhallikā vì chúng bám víu vào lạc thú vật chất.
Gammoti gāmavāsīnaṃ santako.
Gammo means belonging to villagers.
Gammo có nghĩa là thuộc về những người dân làng.
Attakilamathānuyogoti attano kilamathassa kaṇṭakaseyyādidukkhassa anuyogo.
Indulgence in self-mortification means the pursuit of one's own torment, such as the suffering of sleeping on thorns.
Attakilamathānuyogo có nghĩa là sự đắm mình trong việc làm khổ mình, tức là khổ đau do nằm trên gai, v.v.
Ubho anteti yathāvutte lobho vā sassato vā eko anto, doso vā ucchedo vā ekoti veditabbo.
Both extremes should be understood as follows: greed or eternalism is one extreme, and hatred or annihilationism is the other.
Ubho ante (cả hai cực) nên được hiểu là một cực là tham ái hoặc thường kiến, và cực kia là sân hận hoặc đoạn kiến.
Cakkhukaraṇītiādīsu attanā sampayuttañāṇacakkhuṃ karotīti cakkhukaraṇī.
In phrases like Cakkhukaraṇī, it means that which produces the eye of knowledge associated with oneself.
Trong cakkhukaraṇī và các từ khác, cakkhukaraṇī có nghĩa là tạo ra nhãn tuệ liên quan đến chính mình.
Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ.
The second is a synonym for the same.
Từ thứ hai là đồng nghĩa của từ đó.
Upasamoti kilesupasamo.
Upasamo means the calming of defilements.
An tịnh (Upasama) là sự an tịnh các phiền não (kilesa).
Abhiññā, sambodho ca catusaccapaṭivedhova.
Abhiññā (direct knowledge) and sambodho (full enlightenment) are simply the penetration of the Four Noble Truths.
Thắng trí (Abhiññā) và Giác ngộ hoàn toàn (sambodha) chính là sự thể nhập Tứ Thánh Đế (catusacca).
Nibbānaṃ asaṅkhatadhātu.
Nibbānaṃ is the unconditioned element.
Niết Bàn (Nibbāna) là pháp giới vô vi (asaṅkhata-dhātu).
Etesampi atthāya saṃvattatīti paṭipadaṃ thometi.
It praises the path, saying that it leads to these as well.
Vì nó dẫn đến lợi ích của những điều này, nên con đường (paṭipadā) được tán thán.
Sammādiṭṭhīti ñāṇaṃ.
Sammādiṭṭhī is knowledge.
Chánh kiến (Sammādiṭṭhi) là trí tuệ (ñāṇa).
Sammāsaṅkappoti vitakko.
Sammāsaṅkappo is thought.
Chánh tư duy (Sammāsaṅkappa) là tầm (vitakka).
Sesaṃ dhammato suviññeyyameva.
The rest is easily understood from the Dhamma itself.
Phần còn lại dễ hiểu theo Pháp.
14. Evaṃ cattāropi magge ekato dassetvā idāni tehi maggehi paṭivijjhitabbāni cattāri ariyasaccāni dassetuṃ ‘‘idaṃ kho pana, bhikkhave’’tiādimāha.
14. Having thus shown all four paths together, he now states " This, monks," and so on, to show the Four Noble Truths that are to be penetrated by those paths.
14. Sau khi trình bày bốn con đường (magga) cùng nhau như vậy, giờ đây, để trình bày Tứ Thánh Đế (ariya-sacca) cần được thể nhập bằng những con đường đó, Ngài nói: “Này các Tỳ-khưu, đây là…” và vân vân.
Jātipi dukkhātiādīsu tattha tattha bhave nibbattamānānaṃ sattānaṃ sabbapaṭhamaṃ rūpārūpadhammappavatti idha jāti nāma, sā ca tattha tattha bhavesu upalabbhamānānaṃ dukkhādīnaṃ vatthubhāvato dukkhā, evaṃ jarādīsu dukkhavatthukatāya dukkhatā veditabbā.
In phrases like Birth is suffering, there, the initial manifestation of mental and material phenomena for beings born in various existences is called birth here, and since it is the basis for suffering, etc., found in those various existences, it is suffering. Similarly, the suffering of old age, etc., should be understood as suffering due to being the basis of suffering.
Trong các câu “Sinh cũng là khổ” và vân vân, sự khởi lên đầu tiên của các pháp sắc và vô sắc (rūpārūpadhamma) của chúng sinh được tái sinh trong các cõi khác nhau, ở đây gọi là sinh (jāti); và vì nó là cơ sở của khổ và các điều khác được tìm thấy trong các cõi khác nhau, nên nó là khổ. Tương tự, sự khổ của già và các điều khác cần được hiểu là do chúng là cơ sở của khổ.
Pañcupādānakkhandhā pana dukkhadukkhavipariṇāmadukkhasaṅkhāradukkhavasena dukkhā eva.
The five aggregates of clinging, however, are suffering in themselves, due to suffering, due to the suffering of change, and due to the suffering of conditioned states.
Còn năm uẩn chấp thủ (pañcupādānakkhandhā) thì chính là khổ, theo nghĩa khổ khổ (dukkha-dukkha), hoại khổ (vipariṇāma-dukkha) và hành khổ (saṅkhāra-dukkha).
Ponobhavikāti punabbhavakaraṇaṃ punabbhavo uttarapadalopena, punabbhavo sīlametissāti ponobhavikā.
Leading to renewed existence (ponobhavikā) means making renewed existence; renewed existence (punabbhavo) by elision of the latter part (uttarapadalopena); it has renewed existence as its characteristic, thus ponobhavikā.
Tái hữu (ponobhavikā): sự tạo tác tái sinh (punabbhava-karaṇaṃ) là tái sinh (punabbhava), do sự lược bỏ hậu tố; có tái sinh là bản chất của nó, nên gọi là tái hữu.
Nandirāgasahagatāti ettha rūpādīsu nandati piyāyatīti nandī, sā eva rāgoti nandirāgoti bhāvappadhānoyaṃ niddeso, nandirāgattanti attho.
In accompanied by delight and lust, "nandati" means to delight in, to be fond of material things and so on, that delight is lust, thus nandirāga; this exposition is primary in meaning, meaning "delight and lust."
Đồng sanh với hỷ ái (nandirāgasahagatā): ở đây, sự hân hoan, yêu thích đối với sắc và các điều khác gọi là hỷ (nandī); chính hỷ đó là ái (rāga), nên đây là một diễn tả nhấn mạnh về bản chất; nghĩa là hỷ ái.
Tena sahagatāni nandirāgasahagatā.
Accompanied by that, they are accompanied by delight and lust.
Những gì đồng hành với nó là đồng sanh với hỷ ái.
Tatra tatrāti tasmiṃ tasmiṃ bhave.
Here and there means in that particular existence.
Trong mọi nơi đó (tatra tatrā): trong cõi này cõi kia.
Rūpādīsu chasu ārammaṇesu kāmassādanavasena pavattā kāmataṇhā nāma.
Sensual craving is that which arises in the six sense objects (material forms, etc.) through the enjoyment of sensual pleasures.
Dục ái (kāmataṇhā) là sự ái dục khởi lên đối với sáu đối tượng như sắc, theo cách hưởng thụ dục lạc.
Sassatadiṭṭhiyā saha pavattā bhavataṇhā.
Craving for existence is that which arises with the view of eternalism.
Hữu ái (bhavataṇhā) là ái dục khởi lên cùng với tà kiến thường còn (sassata-diṭṭhi).
Ucchedadiṭṭhiyā saha pavattā vibhavataṇhā.
Craving for non-existence is that which arises with the view of annihilationism.
Phi hữu ái (vibhavataṇhā) là ái dục khởi lên cùng với tà kiến đoạn diệt (uccheda-diṭṭhi).
Asesavirāganirodhotiādinā nibbānameva vuccati.
The utter fading away and cessation and so on refer to Nibbāna itself.
Bằng câu “sự ly tham, đoạn diệt không còn sót lại” và vân vân, chính Niết Bàn được nói đến.
Tattha virajjanaṃ vigamanaṃ virāgo.
There, fading away, departing is virāgo.
Trong đó, sự ly tham, sự rời bỏ là ly tham (virāga).
Nirujjhanaṃ nirodho.
Cessation is nirodho.
Sự đoạn diệt là đoạn diệt (nirodha).
Ubhayenāpi suṭṭhu vigamova vuccati.
Both refer to excellent departure.
Cả hai đều nói về sự rời bỏ hoàn toàn.
Asesāyapi taṇhāya virāgo, nirodho ca yena hoti, so asesavirāganirodho, nibbānameva.
The fading away and cessation of all craving, through which it occurs, is the utter fading away and cessation, which is Nibbāna itself.
Sự ly tham và đoạn diệt tất cả ái dục, mà nhờ đó ái dục được đoạn diệt, được gọi là sự ly tham, đoạn diệt không còn sót lại, chính là Niết Bàn.
Yasmā ca taṃ āgamma taṇhaṃ, vaṭṭañca cajanti paṭinissajjanti vimuccanti na allīyanti, tasmā cāgo paṭinissaggo mutti anālayoti vuccati.
And because, relying on it, one abandons craving and the cycle of existence, relinquishes, is liberated, and does not cling, it is called relinquishment, letting go, liberation, non-clinging.
Và bởi vì nương vào đó mà người ta từ bỏ (cajanti), xả ly (paṭinissajjanti), giải thoát (vimuccanti), không bám víu (na allīyanti) ái dục và luân hồi, nên nó được gọi là sự từ bỏ, sự xả ly, sự giải thoát, sự không bám víu.
16. Yāvakīvañcāti yattakaṃ kālaṃ.
16. As long as means for how long a time.
16. Chừng nào còn (yāvakīvañcā): trong bao lâu.
Tiparivaṭṭanti saccañāṇa, kiccañāṇa, katañāṇasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ parivaṭṭānaṃ vasena tiparivaṭṭaṃ ñāṇadassanaṃ.
Three-fold round refers to the knowledge and vision in a three-fold round, consisting of knowledge of the truth, knowledge of the task, and knowledge of accomplishment.
Ba vòng (tiparivaṭṭa): sự thấy biết (ñāṇa-dassana) có ba vòng (parivaṭṭa), tức là trí tuệ về sự thật (sacca-ñāṇa), trí tuệ về bổn phận (kicca-ñāṇa), và trí tuệ về việc đã hoàn thành (kata-ñāṇa).
Ettha ca ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudaya’’nti evaṃ catūsu saccesu yathābhūtañāṇaṃ saccañāṇaṃ nāma.
Here, knowledge of the truth is the knowledge of the Four Noble Truths as they truly are, such as "This is the Noble Truth of Suffering, this is the origin of suffering."
Trong đó, trí tuệ như thật về bốn Thánh Đế, chẳng hạn như “Đây là Khổ Thánh Đế, đây là Khổ Tập Thánh Đế”, được gọi là trí tuệ về sự thật (sacca-ñāṇa).
Tesu eva ‘‘pariññeyyaṃ pahātabbaṃ sacchikātabbaṃ bhāvetabba’’nti evaṃ kattabbakiccajānanañāṇaṃ kiccañāṇaṃ nāma.
Among these, the knowledge of what needs to be done, such as ‘to be fully understood, to be abandoned, to be realized, to be developed,’ is called knowledge of the task (kiccañāṇa).
Trong đó, trí tuệ biết về bổn phận cần phải làm, chẳng hạn như “cần phải liễu tri, cần phải đoạn trừ, cần phải chứng ngộ, cần phải tu tập”, được gọi là trí tuệ về bổn phận (kicca-ñāṇa).
‘‘Pariññātaṃ pahīnaṃ sacchikataṃ bhāvita’’nti tassa kiccassa katabhāvajānanañāṇaṃ katañāṇaṃ nāma.
The knowledge of the completion of that task, such as ‘fully understood, abandoned, realized, developed,’ is called knowledge of completion (katañāṇa).
Trí tuệ biết rằng bổn phận đó đã được hoàn thành, chẳng hạn như “đã liễu tri, đã đoạn trừ, đã chứng ngộ, đã tu tập”, được gọi là trí tuệ về việc đã hoàn thành (kata-ñāṇa).
Dvādasākāranti tesameva ekekasmiṃ sacce tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ ākārānaṃ vasena dvādasākāraṃ.
Twelve aspects (dvādasākāra) refers to the twelve aspects, based on three aspects for each of those truths.
Mười hai khía cạnh (dvādasākāra): tức là mười hai khía cạnh do có ba khía cạnh cho mỗi Thánh Đế.
Abhisambuddhoti paccaññāsinti abhisambuddho arahattaṃ pattoti evaṃ na paṭijāniṃ.
‘I acknowledged that I was fully enlightened’ (abhisambuddhoti paccaññāsi) means ‘I did not declare, "I am fully enlightened, having attained arahantship."’
Đã giác ngộ hoàn toàn, ta đã tuyên bố (abhisambuddhoti paccaññāsi): ta đã không tuyên bố rằng ta đã giác ngộ hoàn toàn, đã đạt đến A-la-hán quả.
Yato ca khoti yato bodhimūle nisinnakālato paṭṭhāya.
‘And when’ (yato ca kho) means from the time of sitting at the root of the Bodhi tree.
Và từ khi (yato ca kho): từ thời điểm ngồi dưới cội Bồ-đề.
Athāhanti tato paraṃ ahaṃ.
‘Then I’ (athāhaṃ) means thereafter I.
Rồi ta (athāhaṃ): sau đó ta.
Ñāṇañca pana meti paccavekkhaṇañāṇaṃ sandhāya vadati.
‘And my knowledge’ (ñāṇañca pana me) refers to the knowledge of review (paccavekkhaṇañāṇa).
Trí tuệ của ta (ñāṇañca pana me): nói đến trí tuệ quán xét (paccavekkhaṇa-ñāṇa).
Akuppā metiādi tassa pavattiākāradassanaṃ.
‘My liberation is unshakeable’ (akuppā me) and so on, shows the manner of its occurrence.
Sự giải thoát của ta không lay chuyển (akuppā me) và vân vân, là sự trình bày về cách thức khởi lên của nó.
Tattha akuppā me vimuttīti arahattaphalaṃ tassa maggasaṅkhātakāraṇato ca ārammaṇato ca akuppatā veditabbā.
There, ‘My liberation is unshakeable’ (akuppā me vimutti) means that the fruit of arahantship is to be understood as unshakeable due to its cause, which is the path, and its object.
Trong đó, sự giải thoát của ta không lay chuyển (akuppā me vimutti): quả A-la-hán, sự không lay chuyển của nó cần được hiểu là do nhân là con đường (magga) và do đối tượng của nó.
Imasmiṃ pana veyyākaraṇasminti niggāthasutte.
‘In this explanation’ (imasmiṃ pana veyyākaraṇasmiṃ) refers to the prose discourse (niggāthasutta).
Trong bài giảng này (imasmiṃ pana veyyākaraṇasmiṃ): trong bài kinh không kệ (niggātha-sutta).
Bhaññamāneti bhaṇiyamāne.
‘While being spoken’ (bhaññamāne) means while being recited.
Đang được thuyết giảng (bhaññamāne): đang được nói.
Dhammacakkhunti idha catusaccadhammesu cakkhukiccakaraṇato sotāpattimaggo adhippeto.
‘The Dhamma-eye’ (dhammacakkhu) here refers to the Stream-entry path (sotāpattimagga), because it performs the function of an eye regarding the truths of the Dhamma.
Pháp nhãn (dhammacakkhu): ở đây, con đường nhập lưu (sotāpatti-magga) được ám chỉ vì nó thực hiện chức năng của mắt đối với các pháp Tứ Thánh Đế.
Yaṃ kiñcītiādi nibbānārammaṇattepi kiccavasena asammohato pavattidassanatthaṃ vuttaṃ.
‘Whatever is’ (yaṃ kiñcī) and so on, was stated to show its occurrence without confusion in terms of function, even when its object is Nibbāna.
Bất cứ điều gì (yaṃ kiñcī) và vân vân, được nói ra để trình bày sự khởi lên của nó do không bị mê lầm về chức năng, mặc dù đối tượng là Niết Bàn.
18. Diṭṭho ariyasaccadhammo etenāti diṭṭhadhammo.
18. The Dhamma of the Noble Truths has been seen by him, hence ‘one who has seen the Dhamma’ (diṭṭhadhammo).
18. Pháp Thánh Đế đã được thấy bởi vị ấy, nên gọi là người đã thấy Pháp (diṭṭha-dhamma).
Esa nayo sesesupi.
The same method applies to the rest.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho những trường hợp còn lại.
Attano paccakkhato adhigatattā na paraṃ pacceti, parassa saddhāya ettha na pavattatīti aparappaccayo.
Because it is attained by one's own direct experience, one does not rely on others; it does not arise through another's faith, hence ‘independent of others’ (aparappaccayo).
Vì đã tự mình chứng ngộ trực tiếp, vị ấy không tin vào người khác, không khởi lên niềm tin vào người khác, nên gọi là không phụ thuộc người khác (aparappaccaya).
Ehi bhikkhūti ettake vuttamatte pabbajjā, upasampadā ca sijjhati, teneva tattha iti-saddena paricchedo dassitoti vadanti.
They say that ‘Come, bhikkhu’ (ehi bhikkhū)—as soon as these words are spoken, both going forth (pabbajjā) and full ordination (upasampadā) are accomplished, and therefore the word ‘iti’ (thus) marks the conclusion there.
Hãy đến, Tỳ-khưu (Ehi bhikkhu): khi nói chừng đó, sự xuất gia và thọ giới đã thành tựu; vì thế, từ “iti” ở đó được dùng để chỉ sự kết thúc, họ nói vậy.
Keci pana ‘‘sammā dukkhassa antakiriyāyāti vacanapariyosāne eva upasampadā sijjhati, aṭṭhakathāyaṃ pana ‘ehi bhikkhūti bhagavato vacanenā’ti idaṃ ehibhikkhusaddopalakkhitavacanaṃ ehibhikkhuvacanantiādipadavasena vuttaṃ musāvādavaggotiādīsu viyā’’ti vadanti, tadetaṃ paṭhamapārājikaṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhagavā hi…pe… ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.45 bhikkhūpadabhājanīyavaṇṇanā) iminā vacanena sameti.
However, some say, ‘Full ordination is accomplished only at the end of the statement, "for the complete ending of suffering" (sammā dukkhassa antakiriyāya); but in the Aṭṭhakathā, "by the Blessed One's words, 'Come, bhikkhu'" (ehi bhikkhūti bhagavato vacanenā) refers to the words characterized by "Come, bhikkhu," as in phrases like "ehibhikkhuvacana" (the saying 'Come, bhikkhu') in the section on False Speech (musāvādavagga) and so on.’ This aligns with the statement in the Commentary to the First Pārājika (paṭhamapārājikaṭṭhakathāyaṃ): ‘For the Blessed One… (pe)… "Come, bhikkhu, lead the holy life for the complete ending of suffering" (ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā).’
Tuy nhiên, một số người nói rằng: “Sự thọ giới chỉ thành tựu khi kết thúc câu ‘để đoạn tận khổ một cách chân chính’; còn trong Chú giải, ‘bằng lời của Đức Thế Tôn ‘Hãy đến, Tỳ-khưu’’ được nói theo cách ‘lời được đánh dấu bằng từ ‘Hãy đến, Tỳ-khưu’ là lời ‘Hãy đến, Tỳ-khưu’’ như trong ‘Phẩm nói dối’ và vân vân.” Điều này phù hợp với Chú giải Ba-la-di thứ nhất: “Đức Thế Tôn… (vân vân)… ‘Hãy đến, Tỳ-khưu, hãy sống Phạm hạnh để đoạn tận khổ một cách chân chính’” (Pārā. aṭṭha. 1.45 Bhikkhūpadabhājanīyavaṇṇanā).
Yattakañhi bhagavatā niyamena vuccati, tattakaṃ sabbampi aṅgameva.
Indeed, whatever is stated definitively by the Blessed One, all of that is part of the formula.
Quả thật, tất cả những gì Đức Thế Tôn nói một cách quy định đều là một phần của nó.
Sekkhaputhujjanānañhi etaṃ paripuṇṇaṃ vuccati, asekkhānaṃ pana ‘‘cara brahmacariya’’nti pariyosānanti daṭṭhabbaṃ sikkhattayasamiddhito.
For trainees and ordinary people (sekkhaputhujjanānaṃ), this is stated in full; but for those beyond training (asekkhānaṃ), ‘lead the holy life’ (cara brahmacariyaṃ) is the conclusion, to be understood from the completion of the three trainings.
Đối với các phàm phu và hữu học, câu đó được nói đầy đủ; nhưng đối với các bậc vô học, “hãy sống Phạm hạnh” là kết thúc, cần được hiểu là do sự viên mãn của ba học giới (sikkhattaya).
Lokiyasampadāhi uparibhūtā seṭṭhabhūtā sampadāti upasampadā.
Upasampadā is an accomplishment superior to and excelling worldly accomplishments.
Sự thành tựu vượt trội hơn, tối thượng hơn các thành tựu thế gian, nên gọi là thọ giới (upasampadā).
22-23. Tasmā tihāti ettha tihāti nipātamattaṃ, tasmāti attho.
22-23. ‘Therefore indeed’ (tasmā tihā): here, ‘tihā’ is merely a particle; the meaning is ‘therefore’ (tasmā).
22-23. Vì vậy (tasmā tihā): ở đây, tihā chỉ là một tiểu từ, nghĩa là vì vậy.
Nibbindatīti vuṭṭhānagāminivipassanāvasena ukkaṇṭhati.
‘He becomes dispassionate’ (nibbindatī) means he becomes weary through insight leading to emergence (vuṭṭhānagāminivipassanā).
Chán ghét (nibbindati): cảm thấy chán nản theo cách của tuệ quán dẫn đến xuất ly (vuṭṭhānagāminivipassanā).
Virajjatīti catunnaṃ maggānaṃ vasena na rajjati.
‘He is unattached’ (virajjatī) means he is not attached through the four paths.
Ly tham (virajjati): không còn tham đắm theo cách của bốn đạo (magga).
Vimuccatīti phalavasena vimuccati.
‘He is liberated’ (vimuccatī) means he is liberated through the fruits.
Giải thoát (vimuccati): giải thoát theo cách của quả (phala).
Vimuttasmintiādi paccavekkhaṇañāṇadassanaṃ.
‘In the liberated one’ (vimuttasmiṃ) and so on, shows the knowledge of review (paccavekkhaṇañāṇa).
Khi đã giải thoát (vimuttasmiṃ) và vân vân, là sự thấy biết của trí tuệ quán xét (paccavekkhaṇa-ñāṇa).
Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ.
‘Holy life’ (brahmacariya) refers to the holy life of the path (maggabrahmacariya).
Phạm hạnh (brahmacariya): Phạm hạnh đạo (magga-brahmacariya).
Karaṇīyaṃ catūsu saccesu catūhi maggehi paccekaṃ kattabbaṃ pariññādivasena soḷasavidhaṃ kiccaṃ.
‘What was to be done’ (karaṇīyaṃ) refers to the sixteen kinds of tasks to be done individually in the four truths by the four paths, such as full understanding (pariññā).
Việc cần làm (karaṇīyaṃ): mười sáu loại bổn phận cần làm riêng biệt bằng bốn đạo đối với bốn Thánh Đế, theo nghĩa liễu tri và vân vân.
Nāparaṃ itthattāyāti itthabhāvāya soḷasakiccabhāvāya, kilesakkhayāya vā aparaṃ puna maggabhāvanākiccaṃ me natthīti pajānāti.
‘There is no further for this state of being’ (nāparaṃ itthattāyā) means ‘I know that there is no further task of developing the path for this state of being (itthabhāvāya), or for the sixteen tasks, or for the destruction of defilements.’
Không còn trạng thái này nữa (nāparaṃ itthattāyā): vị ấy biết rằng không còn bổn phận tu tập đạo nào khác đối với trạng thái này, tức là đối với mười sáu bổn phận, hoặc đối với sự diệt trừ phiền não.
Atha vā itthattāyāti itthabhāvato vattamānakkhandhasantānato aparaṃ khandhasantānaṃ mayhaṃ na bhavissatīti attho.
Alternatively, ‘for this state of being’ (itthattāyā) means ‘from this state of being, from the present continuum of aggregates, there will be no further continuum of aggregates for me.’
Hoặc, đối với trạng thái này (itthattāyā): nghĩa là không còn dòng tương tục uẩn nào khác đối với ta từ dòng tương tục uẩn hiện tại này.
15. Āḷambaranti paṇavaṃ.
15. Āḷambara means a drum.
15. Trống (Āḷambara): trống lớn.
Vikesikanti vippakiṇṇakesaṃ.
Vikesika means with dishevelled hair.
Tóc rối bù (Vikesika): tóc xõa tung.
Vikkheḷikanti vissandamānalālaṃ.
Vikkheḷika means with saliva dripping.
Vikkheḷika (vô ý thức) nghĩa là nước dãi chảy ra.
Susānaṃ maññeti susānaṃ viya addasa sakaṃ parijananti sambandho.
Susānaṃ maññe means "I imagine a charnel ground"; the connection is that he saw his own retinue as if a charnel ground.
Susānaṃ maññe (ta nghĩ là nghĩa địa) là mối liên hệ với việc thấy người thân của mình như một nghĩa địa.
Udānaṃ udānesīti saṃvegavasappavattaṃ vacanaṃ nicchāresi.
Udānaṃ udānesī means he uttered words that arose due to a sense of urgency.
Udānaṃ udānesī (thốt lên lời cảm hứng) nghĩa là nói ra lời do sự xúc động mà phát sinh.
Upassaṭṭhanti dukkhena sammissaṃ, dukkhotiṇṇaṃ sabbasattakāyajātanti attho.
Upassaṭṭha means mixed with suffering, meaning the entire body of all beings is afflicted by suffering.
Upassaṭṭha (bị phiền não) nghĩa là bị trộn lẫn với khổ, tức là tất cả các loài hữu tình đều bị khổ chi phối.
26. Idaṃ kho yasāti bhagavā nibbānaṃ sandhāyāha.
26. Idaṃ kho yasā – the Blessed One spoke this with reference to Nibbāna.
26. Idaṃ kho yasā (này Yasa) Đức Thế Tôn nói điều này ám chỉ Niết Bàn.
Anupubbiṃ kathanti anupaṭipāṭikathaṃ.
Anupubbiṃ katha means a progressive discourse.
Anupubbiṃ katha (bài pháp tuần tự) nghĩa là bài pháp theo thứ tự.
Ādīnavanti dosaṃ.
Ādīnava means disadvantage.
Ādīnava (sự nguy hiểm) nghĩa là lỗi lầm.
Okāranti nihīnatā nihīnajanasevitattā.
Okāra means degradation due to being frequented by degraded people.
Okāra (sự hạ thấp) nghĩa là sự thấp kém do được người thấp kém phục vụ.
Saṃkilesanti tehi sattānaṃ saṃkilesanaṃ, saṃkilesavisayanti vā attho.
Saṃkilesa means the defilement of beings by those things, or it means objects of defilement.
Saṃkilesa (sự ô nhiễm) nghĩa là sự ô nhiễm của chúng sinh do những điều đó, hoặc là đối tượng của sự ô nhiễm.
Kallacittanti arogacittaṃ.
Kallacitta means a healthy mind.
Kallacitta (tâm thanh tịnh) nghĩa là tâm không bệnh.
Sāmaṃ attanāva ukkaṃso ukkhipanaṃ etissanti sāmukkaṃsikā, saccadesanā.
That which has self-exaltation, self-lifting up, is sāmukkaṃsikā, the teaching of truth.
Tự mình đề cao, ca ngợi chính mình, đó là sāmukkaṃsikā (tự ca ngợi), sự thuyết giảng chân lý.
Tassā sarūpadassanaṃ ‘‘dukkha’’ntiādi.
The showing of its nature is “dukkha” and so on.
Sự trình bày bản chất của điều đó là “dukkha” (khổ) v.v.
28. Yathādiṭṭhanti paṭhamamaggena diṭṭhaṃ catussaccabhūmiṃ sesamaggattayena paccavekkhantassa, passantassāti attho.
28. Yathādiṭṭha means for one who reviews the four noble truths, seen by the first path, with the other three paths; meaning, for one who sees.
28. Yathādiṭṭha (như đã thấy) nghĩa là người quán sát bốn chân lý đã được thấy bằng đạo quả đầu tiên, quán sát bằng ba đạo quả còn lại.
Mātu no jīvitanti ettha noti nipātamattaṃ, mātu jīvitanti attho.
In Mātu no jīvita, no is merely a particle; the meaning is the mother's life.
Mātu no jīvita (mạng sống của mẹ chúng con), ở đây no chỉ là một giới từ, nghĩa là mạng sống của mẹ.
Yasassa khīṇāsavattā ‘‘ehi bhikkhu, svākkhāto dhammo, cara brahmacariya’’nti ettakeneva bhagavā upasampadaṃ adāsi.
Because Yasa was an Arahant, the Blessed One conferred ordination with merely "Come, bhikkhu, the Dhamma is well-proclaimed, lead the holy life."
Do Yasa đã là một bậc A-la-hán, Đức Thế Tôn đã ban cho sự thọ giới chỉ với lời: “Này Tỳ-khưu, Giáo pháp đã được thuyết giảng tốt đẹp, hãy sống Phạm hạnh.”
Khīṇāsavānañhi ettakeneva upasampadā anuññātā pubbeva dukkhassa parikkhīṇattā.
For Arahants, ordination was allowed with just this much, as suffering had already been exhausted previously.
Đối với các bậc A-la-hán, sự thọ giới chỉ được cho phép với lời như vậy, vì khổ đã được diệt trừ từ trước.
Cara brahmacariyanti sāsanabrahmacariyasaṅkhātaṃ sikkhāpadapūraṇaṃ sandhāya vuttaṃ, na maggabrahmacariyaṃ.
Cara brahmacariya was said with reference to the holy life of the Dispensation, which is the fulfillment of the precepts, not the holy life of the path.
Cara brahmacariya (hãy sống Phạm hạnh) được nói đến để chỉ sự hoàn thành các giới luật được gọi là Phạm hạnh của giáo pháp, chứ không phải Phạm hạnh của đạo quả.
34. Parivitakko udapādīti yasmā ehibhikkhubhāvāya upanissayarahitānampi pabbajitukāmatā uppajjissati, buddhā ca te na pabbājenti, tasmā tesampi pabbajjāvidhiṃ dassento evaṃ parivitakkesīti daṭṭhabbaṃ.
34. Parivitakko udapādī means, since the desire to go forth would arise even for those who lacked the prerequisite for the "Come, bhikkhu" ordination, and the Buddhas do not ordain them, it should be understood that he thus deliberated, showing the procedure for their ordination.
34. Parivitakko udapādī (một ý nghĩ khởi lên) nên hiểu rằng, vì những người không có đủ duyên để trở thành Tỳ-khưu (ehibhikkhu) cũng có thể có ý muốn xuất gia, và chư Phật không cho phép họ xuất gia, nên Đức Phật đã suy nghĩ như vậy để chỉ ra phương pháp xuất gia cho những người đó.
Upanissayasampannā pana bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ehibhikkhubhāveneva pabbajanti.
However, those endowed with the prerequisites approached the Blessed One and were ordained with the "Come, bhikkhu" ordination.
Còn những người có đủ duyên thì đến gặp Đức Thế Tôn và xuất gia theo phương pháp Tỳ-khưu (ehibhikkhu) này.
Ye paṭikkhittapuggalāti sambandho.
The connection is: "who are the rejected persons."
Có liên quan đến những người bị cấm đoán.
Sayaṃ pabbājetabboti ettha ‘‘kesamassuṃ ohāretvā’’tiādivacanato kesacchedanakāsāyacchādanasaraṇadānāni pabbajjā nāma, tesu pacchimadvayaṃ bhikkhūhi eva kātabbaṃ, kāretabbaṃ vā.
In Sayaṃ pabbājetabbo, from the words "having shaved hair and beard" and so on, ordination is the cutting of hair, donning of saffron robes, and the giving of refuge; of these, the latter two must be done or caused to be done by bhikkhus.
Sayaṃ pabbājetabbo (tự mình cho xuất gia), ở đây, từ lời “cạo bỏ râu tóc” v.v. thì việc cắt tóc, đắp y cà sa, và cho quy y là sự xuất gia, trong đó hai điều sau cùng phải do các Tỳ-khưu tự làm hoặc cho người khác làm.
‘‘Pabbājehī’’ti idaṃ tividhampi sandhāya vuttaṃ.
“Pabbājehī” was said with reference to all three types.
“Pabbājehī” (hãy cho xuất gia) được nói đến để chỉ cả ba điều này.
Khaṇḍasīmaṃ netvāti bhaṇḍukammārocanapariharaṇatthaṃ.
Khaṇḍasīmaṃ netvā means to a broken sīmā, for the purpose of announcing and avoiding the act of a barber.
Khaṇḍasīmaṃ netvā (đưa đến khu vực giới hạn) là để thông báo và tránh việc làm một mình.
Bhikkhūnañhi anārocetvā ekasīmāya ‘‘etassa kese chindā’’ti aññaṃ āṇāpetumpi na vaṭṭati.
For bhikkhus, it is not proper to order another to "cut his hair" within one sīmā without informing them.
Vì các Tỳ-khưu không được phép ra lệnh cho người khác “hãy cắt tóc cho người này” trong cùng một giới trường mà không thông báo.
Pabbājetvāti kesādicchedanameva sandhāya vuttaṃ ‘‘kāsāyāni acchādetvā’’ti visuṃ vuttattā.
Pabbājetvā was said with reference to the cutting of hair and so on, because "having donned saffron robes" was stated separately.
Pabbājetvā (sau khi cho xuất gia) được nói đến để chỉ việc cắt tóc v.v. vì việc “đắp y cà sa” được nói riêng.
Pabbājetuṃ na labhatīti saraṇadānaṃ sandhāya vuttaṃ, anupasampannena bhikkhuāṇattiyā dinnampi saraṇaṃ na ruhati.
" Pabbājetuṃ na labhatī" (one cannot ordain) is said with reference to the giving of the refuges. Even the refuges given by an unordained person at the command of a bhikkhu are not valid.
Pabbājetuṃ na labhatī (không được phép cho xuất gia) được nói đến để chỉ việc cho quy y, vì sự quy y do người chưa thọ giới ban cho theo lệnh của Tỳ-khưu cũng không có hiệu lực.
Yasassīti parivārasampanno.
" Yasassī" (glorious) means endowed with a retinue.
Yasassī (có danh tiếng) nghĩa là có quyến thuộc đông đảo.
Nijjīvanissattabhāvanti ‘‘kesā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātū’’tiādinayaṃ saṅgaṇhāti, sabbaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.311) āgatanayena gahetabbaṃ.
" Nijjīvanissattabhāva" (absence of life and soul) encompasses the method beginning with "Hair, in this body, is a separate part, unconscious, indeterminate, empty, soulless, rigid, the earth element," and so on. All should be understood according to the method presented in the Visuddhimagga.
Nijjīvanissattabhāva (trạng thái vô sinh vô ngã) bao gồm phương pháp “tóc là một phần riêng biệt trong thân thể này, vô tri, vô ký, trống rỗng, vô ngã, cứng rắn, là địa đại” v.v., tất cả nên hiểu theo phương pháp đã được nói trong Visuddhimagga (Thanh Tịnh Đạo) (visuddhi. 1.311).
Pubbeti pubbabuddhuppādesu.
" Pubbe" (formerly) means in previous Buddha-appearances.
Pubbe (trước đây) nghĩa là trong các thời kỳ Phật xuất hiện trước đây.
Madditasaṅkhāroti vipassanāvasena vuttaṃ.
" Madditasaṅkhāro" (one who has crushed formations) is said in terms of insight.
Madditasaṅkhāro (các hành đã được nghiền nát) được nói đến theo nghĩa quán vipassanā.
Bhāvitabhāvanoti samathavasenāpi.
" Bhāvitabhāvano" (one whose development is developed) is also said in terms of tranquility.
Bhāvitabhāvano (đã tu tập) cũng theo nghĩa samatha.
Kāsāyāni tikkhattuṃ vā…pe… paṭiggāhāpetabboti ettha ‘‘sabbadukkhanissaraṇatthāya imaṃ kāsāvaṃ gahetvā’’ti vā ‘‘taṃ kāsāvaṃ datvā’’ti vā vatvā ‘‘pabbājetha maṃ, bhante, anukampaṃ upādāyā’’ti evaṃ yācanapubbakaṃ cīvaraṃ paṭicchāpeti.
Here, " Kāsāyāni tikkhattuṃ vā…pe… paṭiggāhāpetabbo" (the saffron robes should be received three times, etc.) means that one says "Taking this saffron robe for the sake of liberation from all suffering" or "Giving that saffron robe," and then causes the robe to be received with a request, saying "Venerable sir, ordain me out of compassion."
Kāsāyāni tikkhattuṃ vā…pe… paṭiggāhāpetabbo (y cà sa ba lần…v.v… phải được nhận) ở đây, sau khi nói “hãy nhận y cà sa này để thoát khỏi mọi khổ đau” hoặc “hãy trao y cà sa đó”, người đó thỉnh cầu “Bạch Thế Tôn, xin hãy cho con xuất gia, vì lòng bi mẫn” và sau đó nhận y.
Athāpītiādi tikkhattuṃ paṭiggāhāpanato paraṃ kattabbavidhidassanaṃ.
" Athāpī" and so on indicates the procedure to be followed after causing the robes to be received three times.
Athāpī (hoặc là) v.v. là sự chỉ dẫn về những gì phải làm sau khi đã nhận y ba lần.
Athāpīti tato parampīti attho.
" Athāpī" means "furthermore."
Athāpī (hoặc là) ở đây có nghĩa là sau đó nữa.
Keci pana ‘‘cīvaraṃ appaṭiggāhāpetvā pabbajanappakārabhedadassanatthaṃ ‘‘athāpī’’ti vuttaṃ, athāpīti ca atha vāti attho’’ti vadanti.
Some, however, say that " athāpī" is stated to show a different method of ordination without causing the robes to be received, and " athāpī" means "or else."
Một số người nói rằng “ athāpī được nói đến để chỉ sự khác biệt trong cách xuất gia mà không cần nhận y, và athāpī có nghĩa là ‘hoặc là’.”
‘‘Adinnaṃ na vaṭṭatī’’ti iminā pabbajjā na ruhatīti dasseti.
By " Adinnaṃ na vaṭṭatī" (what is not given is not valid), it shows that the ordination is not valid.
“Adinnaṃ na vaṭṭatī” (không được phép nhận những gì không được cho) điều này chỉ ra rằng sự xuất gia không có hiệu lực.
Pāde vandāpetvāti pādābhimukhaṃ namāpetvā.
" Pāde vandāpetvā" (having caused him to venerate the feet) means having caused him to bow towards the feet.
Pāde vandāpetvā (sau khi cho đảnh lễ chân) nghĩa là cho cúi đầu hướng về bàn chân.
Dūre vandantopi hi pāde vandatīti vuccati.
Indeed, even one who bows from afar is said to venerate the feet.
Ngay cả người đảnh lễ từ xa cũng được gọi là đảnh lễ chân.
Upajjhāyena vāti ettha yassa santike upajjhaṃ gaṇhāti, ayaṃ upajjhāyo.
Here, " Upajjhāyena vā" (or by the preceptor) refers to the one from whom one takes a preceptor. This is the upajjhāya.
Upajjhāyena vā (hoặc bởi vị thầy tế độ), ở đây, người mà mình nương tựa để thọ giới là vị thầy tế độ (upajjhāya).
Ābhisamācārikesu vinayanatthaṃ yaṃ ācariyaṃ katvā niyyātenti, ayaṃ ācariyo.
The one whom they appoint as teacher for training in the Abhisamācārikas (rules of conduct) is the ācariya.
Người mà các Tỳ-khưu giao phó để giáo dục về các phép tắc ứng xử là vị thầy (ācariya).
Sace pana upajjhāyo sayameva sabbaṃ sikkhāpeti, aññasmiṃ na niyyāteti, upajjhāyovassa ācariyopi hoti, yathā upasampadākāle sayameva kammavācaṃ vācento upajjhāyova kammavācācariyopi hoti.
However, if the upajjhāya himself teaches everything and does not assign it to another, then the upajjhāya is also his ācariya, just as at the time of upasampadā, the upajjhāya himself, by reciting the kammavācā, also becomes the kammavācācariya.
Nếu vị thầy tế độ tự mình dạy dỗ tất cả mọi thứ, không giao phó cho người khác, thì vị thầy tế độ đó cũng là vị thầy của người đó, giống như trong lúc thọ giới, vị thầy tế độ tự mình đọc lời tác pháp thì vị ấy cũng là vị thầy tác pháp.
36. Idaṃ nesaṃ pubbakammanti tesaṃ tiṃsajanānaṃ ekato abhisamayassa pubbakammaṃ.
36. " Idaṃ nesaṃ pubbakamma" (this is their past kamma) refers to the past kamma for the simultaneous realization of these thirty people.
36. Đây là nghiệp quá khứ của họ có nghĩa là nghiệp quá khứ dẫn đến sự giác ngộ đồng thời của ba mươi người đó.
Aññampi tesaṃ paccekaṃ pubbabuddhuppādesu saddhammassavanasaraṇagamanadānasīlasamādhivipassanāsamāyogavasena bahuṃ vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ atthevāti gahetabbaṃ.
It should be understood that there was also much other wholesome kamma for each of them in previous Buddha-appearances, which was conducive to liberation, through hearing the Saddhamma, taking refuge, giving, morality, samādhi, and vipassanā.
Cũng cần phải hiểu rằng mỗi người trong số họ đã có nhiều thiện nghiệp làm duyên giải thoát trong các kiếp Phật quá khứ, thông qua việc nghe Chánh Pháp, quy y, bố thí, giữ giới, thiền định và tuệ quán.
Itarathā hi tadaheva paṭivedho, ehibhikkhubhāvādiviseso ca na sampajjeyya.
Otherwise, realization would not have occurred at that very moment, nor would the special status of being "Ehi Bhikkhu" have been attained.
Nếu không thì sự chứng đắc ngay lúc đó, và những đặc điểm như trạng thái "Ehi Bhikkhu" (Hãy đến Tỳ-khưu) sẽ không thành tựu.
37-38. Pāḷiyaṃ agarūti bhāriyaṃ na siyāti attho.
37-38. In the Pāli, " agarū" (not heavy) means it would not be difficult.
37-38. Trong bản Pāḷi, agarū có nghĩa là không nặng nề.
Ubhinnaṃ sajotibhūtānanti ubhosu sajotibhūtesu.
" Ubhinnaṃ sajotibhūtāna" (both having become fiery) means when both were fiery.
Ubhinnaṃ sajotibhūtānaṃ có nghĩa là ở cả hai đã trở thành có ánh sáng.
Patte pakkhipīti taṃ nāgaṃ nihatatejaṃ dhammadesanāya santappetvā saraṇasīlāni datvā sakalarattiṃ bhagavantaṃ payirupāsitvā ṭhitaṃ jaṭilānaṃ dassanatthaṃ patte pakkhipi, na ahituṇḍiko viya balakkārenāti veditabbaṃ.
" Patte pakkhipī" (he put it into the bowl) should be understood as having appeased that nāga, whose power was overcome, with a Dhamma discourse, and having given him the refuges and precepts, and after he had attended upon the Blessed One throughout the night, he put him into the bowl for the ascetics to see, not by force like a snake charmer.
Patte pakkhipī (đặt vào bát) cần được hiểu là: sau khi làm cho con rắn hổ mang đó bị suy yếu thần thông bằng bài pháp, ban cho nó các giới quy y, và nó đã ở đó hầu hạ Thế Tôn suốt đêm, Ngài đã đặt nó vào bát để cho các vị đạo sĩ khổ hạnh thấy, chứ không phải bằng vũ lực như người bắt rắn.
Yatra hi nāmāti yo nāma.
" Yatra hi nāmā" (where indeed) means "who indeed."
Yatra hi nāmā có nghĩa là người nào.
39. Ajjaṇhoti ajja ekadivasaṃ.
39. " Ajjaṇho" (today) means just for one day.
39. Ajjaṇho có nghĩa là hôm nay, một ngày.
Aggisālamhīti agyāgāre.
" Aggisālamhī" (in the fire-hall) means in the house of fire.
Aggisālamhi có nghĩa là trong nhà lửa.
Sumanānaṃ buddhānaṃ manasā sadiso mano assāti sumanamanaso.
" Sumanamanaso" (with a mind like Sumanā) means one whose mind is like the minds of the Buddhas.
Có tâm giống như tâm của các vị Phật có tâm thanh tịnh nên gọi là sumanamanaso (tâm thanh tịnh).
Adhicittoti mahākaruṇādīhi adhicitto.
"Adhicitto" means one whose mind is elevated by great compassion and so on.
Adhicitto có nghĩa là tâm vượt trội với đại bi và các đức tính khác.
Udicchareti ullokesuṃ, parivāresunti attho.
"Udicchare" means they looked up, they surrounded.
Udicchare có nghĩa là nhìn lên, bao quanh.
Anekavaṇṇā acciyoti chabbaṇṇaraṃsiyo vuttā.
"Anekavaṇṇā acciyo" refers to the six-colored rays.
Anekavaṇṇā acciyo (các tia sáng nhiều màu sắc) được nói đến là sáu màu quang minh.
Ahaṃ te dhuvabhattena paṭimānanaṃ karissāmīti seso.
The rest (of the sentence implies): "I shall honor you with a regular meal."
Phần còn lại là: "Tôi sẽ cúng dường Ngài với thực phẩm thường xuyên."
40. Abhikkantāya rattiyāti parikkhīṇāya rattiyā, majjharattisamayeti attho.
40. "Abhikkantāya rattiyā" means when the night was far spent, i.e., at midnight.
40. Abhikkantāya rattiyā có nghĩa là khi đêm đã qua, tức là nửa đêm.
Abhikkantavaṇṇāti abhirūpacchavivaṇṇā.
"Abhikkantavaṇṇā" means of excellent complexion and color.
Abhikkantavaṇṇā có nghĩa là có sắc đẹp tuyệt vời.
Kevalakappanti ettha kevala-saddassa anavasesattho, kappa-saddassa samantabhāvo, tasmā anavasesaṃ samantato vanasaṇḍanti attho.
In "kevalakappaṃ", the word "kevala" means without remainder, and the word "kappa" means entirely; therefore, it means the entire forest grove without remainder.
Kevalakappaṃ: ở đây, từ kevala có nghĩa là không còn gì, từ kappa có nghĩa là toàn bộ; do đó, có nghĩa là toàn bộ khu rừng không còn gì.
Catuddisāti catūsu disāsu.
"Catuddisā" means in the four directions.
Catuddisā có nghĩa là ở bốn phương.
Yatra hi nāmāti yaṃ nāma.
"Yatra hi nāmā" means indeed that which.
Yatra hi nāmā có nghĩa là cái nào.
43. Aṅgamagadhāti aṅgamagadharaṭṭhavāsino.
43. "Aṅgamagadhā" refers to the inhabitants of the Aṅga and Magadha countries.
43. Aṅgamagadhā có nghĩa là cư dân của xứ Aṅga và Magadha.
Iddhipāṭihāriyanti abhiññiddhiyeva paṭipakkhānaṃ titthiyānaṃ, veneyyasattagatadosānañca haraṇato apanayanato pāṭihāriyaṃ, taṃ taṃ vā sattahitaṃ paṭicca haritabbaṃ pavattetabbanti paṭihāriyaṃ, tadeva pāṭihāriyaṃ.
"Iddhipāṭihāriya" refers to the miracle of psychic power itself, which removes the faults of opposing sectarians and those beings to be trained, or which should be performed for the benefit of beings; that itself is a miracle.
Iddhipāṭihāriyaṃ (phép lạ thần thông) là phép lạ thần thông (abhiññiddhiyeva) vì nó loại bỏ (haraṇato apanayanato) những người tà đạo đối nghịch và những ô nhiễm trong tâm của chúng sinh có thể giáo hóa, hoặc vì nó phải được thực hiện (haritabbaṃ pavattetabbaṃ) vì lợi ích của chúng sinh đó, đó chính là phép lạ (pāṭihāriyaṃ).
Iddhi eva pāṭihāriyaṃ iddhipāṭihāriyaṃ.
Psychic power itself is a miracle, hence "iddhipāṭihāriya".
Thần thông chính là phép lạ, iddhipāṭihāriyaṃ.
44. Paṃsukūlaṃ uppannaṃ hotīti puṇṇāya dāsiyā sarīraṃ parikkhipitvā chaḍḍitaṃ sāṇamayaṃ kimikulākulaṃ pariyesanavasena uppannaṃ hoti, yaṃ bhagavā bhūmiṃ kampento pārupitvā pacchā mahākassapattherassa adāsi, taṃ sandhāyetaṃ vuttanti vadanti.
44. "Paṃsukūlaṃ uppannaṃ hotī"ti refers to the coarse, worm-infested cloth discarded by Puṇṇā, the maidservant, which appeared through searching. It is said that this refers to the cloth that the Bhagavā wrapped around himself, shaking the earth, and later gave to the Elder Mahākassapa.
44. Paṃsukūlaṃ uppannaṃ hotī (y áo phấn tảo đã xuất hiện) có nghĩa là một tấm vải thô do một người nữ tỳ tên Puṇṇā vứt bỏ sau khi quấn quanh thân thể, đầy giòi bọ, đã xuất hiện thông qua việc tìm kiếm. Người ta nói rằng điều này được nói đến khi Thế Tôn rung chuyển trái đất và mặc nó, sau đó đã trao cho Đại Trưởng lão Mahākassapa.
Kattha nu khotiādiparivitakko jaṭilānaṃ vividhapāṭihāriyadassanatthaṃ kato.
The thought "Kattha nu kho" and so on was made to show the various miracles to the Jaṭilas.
Kattha nu kho và các suy nghĩ tương tự đã được thực hiện để cho các vị đạo sĩ khổ hạnh thấy các phép lạ khác nhau.
Pāṇinā khaṇanto viya iddhiyā mattikaṃ apanetvā dinnattā vuttaṃ ‘‘pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā’’ti.
It is said "pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā" because the earth was removed by psychic power as if digging with the hand.
Được nói là “pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā” (dùng tay đào hồ nước) vì Ngài đã dùng thần thông để loại bỏ đất và ban tặng, như thể đang đào bằng tay.
50. Udakavāhakoti udakogho.
50. "Udakavāhako" means a flood of water.
50. Udakavāhako có nghĩa là dòng nước lũ.
Reṇuhatāyāti rajokiṇṇāya, atintāyāti attho.
"Reṇuhatāyā" means covered with dust, i.e., not clean.
Reṇuhatāyā có nghĩa là bị bụi bẩn, tức là không trong sạch.
Nāvāyāti kullena.
"Nāvāyā" means by raft.
Nāvāyā có nghĩa là bằng bè.
Idaṃ nu tvaṃ mahāsamaṇāti idha nu tvaṃ.
"Idaṃ nu tvaṃ mahāsamaṇā" means "here are you".
Idaṃ nu tvaṃ mahāsamaṇā có nghĩa là ở đây, Ngài Đại Sa-môn.
Dha-kārassa da-kāraṃ, anusārañca katvā ‘‘idaṃ nū’’ti vuttaṃ ‘‘ekamidāha’’ntiādīsu (dī. ni. 1.165, 265) viya.
The "dha" sound is changed to "da" and an anusāra is added, making "idaṃ nū" as in "ekamidāhaṃ" and so on.
Chữ dha được đổi thành da và thêm anusāra, nên nói là "idaṃ nū" như trong "ekamidāhaṃ" và các từ tương tự (Dī. Ni. 1.165, 265).
‘‘Imasmiṃ padese tvaṃ nu kho ṭhitosī’’ti pucchi.
He asked, "Are you standing in this place?"
Ông ta hỏi: "Có phải Ngài đang ở nơi này không?"
Ayamahamasmīti ayamahaṃ idha ṭhitosmīti attho.
"Ayamahamasmī" means "I am standing here."
Ayamahamasmī có nghĩa là tôi đang ở đây.
‘‘Yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā…pe… sukhaṃ vā’’tiādinā cakkhuviññāṇavīthicittesu somanassadomanassaupekkhāvedanāmukhena sesārūpakkhandhānampi ādittataṃ dasseti.
"Yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā…pe… sukhaṃ vā" and so on, shows the burning nature of the remaining formless aggregates through pleasant, unpleasant, and neutral feelings in the eye-consciousness thought-process.
“Yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā…pe… sukhaṃ vā” (Cái gì do xúc chạm mắt làm duyên…v.v… hoặc là lạc thọ) và các câu tương tự cho thấy sự cháy bỏng của các uẩn vô sắc còn lại thông qua các cảm thọ hỷ, ưu, xả trong các tâm lộ ý môn.
Esa nayo sesesupi.
This method applies to the rest as well.
Tương tự với các trường hợp còn lại.
Manoti bhavaṅgacittaṃ manodvārassa adhippetattā.
"Mano" refers to the bhavanga-citta, as the mind-door is intended.
Mano (ý) là tâm bhavanga (tâm hộ kiếp) vì được ý môn đề cập.
Manoviññāṇanti manodvāravīthipaayāpannameva gahitaṃ.
"Manoviññāṇaṃ" refers specifically to that which pertains to the mind-door thought-process.
Manoviññāṇaṃ (ý thức) chỉ được lấy là cái đã đạt đến lộ ý môn.
55. Yaññā abhivadantīti yāgahetu ijjhantīti vadanti.
55. "Yaññā abhivadantī" means they say that they are performed for the sake of sacrifice.
55. Yaññā abhivadantī (các lễ tế được ca ngợi) có nghĩa là người ta nói rằng chúng được thành tựu vì mục đích cúng tế.
Upadhīsūti ettha dukkhasukhādīnaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena cattāro upadhī kāmakhandhakilesaabhisaṅkhārūpadhīnaṃ vasena.
Here, regarding upadhis, there are four upadhis in the sense of being the basis for suffering, happiness, and so forth, namely, kāma-upadhi, khandha-upadhi, kilesa-upadhi, and abhisaṅkhāra-upadhi.
Upadhīsu (trong các chấp thủ) ở đây, có bốn loại chấp thủ (upadhī) theo nghĩa là nền tảng của khổ và lạc, đó là dục chấp thủ, uẩn chấp thủ, phiền não chấp thủ và hành chấp thủ.
Tesu khandhūpadhi idhādhippetoti āha ‘‘khandhūpadhīsu malanti ñatvā’’ti.
Among these, khandha-upadhi is intended here, thus it is said, "having known defilement in the khandha-upadhis."
Trong số đó, uẩn chấp thủ được đề cập ở đây, nên nói là “khandhūpadhīsu malanti ñatvā” (biết rằng chúng là ô uế trong các uẩn chấp thủ).
Yaññāti yaññahetu.
Yaññā means due to sacrifice.
Yaññā có nghĩa là vì lễ tế.
Yiṭṭheti mahāyāge.
Yiṭṭhe means in a great sacrifice.
Yiṭṭhe có nghĩa là trong đại lễ tế.
Huteti divase divase kattabbe aggiparicaraṇe.
Hute means in the tending of the sacred fire to be performed day by day.
Hute có nghĩa là trong việc thờ lửa được thực hiện hàng ngày.
Kiṃ vakkhāmīti kathaṃ vakkhāmi.
Kiṃ vakkhāmī means how shall I say?
Kiṃ vakkhāmī có nghĩa là tôi sẽ nói thế nào.
57-8. Āsīsanāti manorathā.
57-8. Āsīsanā means wishes.
57-8. Āsīsanā có nghĩa là những mong muốn.
Siṅgīsuvaṇṇanikkhenāti siṅgīsuvaṇṇassa rāsinā.
Siṅgīsuvaṇṇanikkhenā means with a heap of siṅgīsuvaṇṇa (gold from the Siṅgī river).
Siṅgīsuvaṇṇanikkhenā có nghĩa là bằng một đống vàng Siṅgī.
Suvaṇṇesu hi yuttikataṃ hīnaṃ.
Among golds, that which is alloyed is inferior.
Trong các loại vàng, loại được pha chế là kém nhất.
Tato rasaviddhaṃ seṭṭhaṃ, tato ākaruppannaṃ seṭṭhaṃ, tato yaṃkiñci dibbasuvaṇṇaṃ seṭṭhaṃ, tatrāpi cāmīkaraṃ, tato sātakumbhaṃ, tato jambunadaṃ, tatopi siṅgīsuvaṇṇaṃ seṭṭhaṃ.
Superior to that is gold purified by mercury; superior to that is gold produced from a mine; superior to that is any divine gold; and among those, cāmīkara is superior; then sātakumbha; then jambunada; and even superior to that is siṅgīsuvaṇṇa.
Sau đó, loại vàng đã được tinh luyện là tốt hơn, sau đó loại vàng tự nhiên là tốt hơn, sau đó bất kỳ loại vàng trời nào cũng tốt hơn, trong đó vàng cāmīkara là tốt hơn, sau đó vàng sātakumbha, sau đó vàng jambunada, và sau đó vàng siṅgī là tốt nhất.
Tassa nikkhaṃ nāma pañcasuvaṇṇaparimāṇaṃ.
A nikkha of that is a measure of five suvaṇṇas.
Một nikkha của nó có lượng bằng năm đơn vị vàng.
Aṭṭhasuvaṇṇādibhedaṃ anekavidhampi vadanti.
They also speak of many kinds, such as eight suvaṇṇas and so forth.
Người ta cũng nói có nhiều loại khác nhau như tám đơn vị vàng.
Dasasu ariyavāsesūti –
Dasasu ariyavāsesu means –
Dasasu ariyavāsesu (trong mười pháp trú của bậc Thánh) –
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno paṇunnapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño’’ti (dī. ni. 3.348, 360; a. ni. 10.19) –
"Here, bhikkhus, a bhikkhu has abandoned five factors, is endowed with six factors, has one guard, four supports, has rejected individual truths, has completely discarded all seeking, has undefiled intentions, has a tranquil bodily formation, is well-liberated in mind, and is well-liberated in wisdom" (Dī. Ni. 3.348, 360; A. Ni. 10.19) –
“Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu đã từ bỏ năm chi, thành tựu sáu chi, có một người bảo vệ, có bốn chỗ nương tựa, đã loại bỏ các tà kiến riêng rẽ, đã loại bỏ sự tìm cầu sự ngang bằng, có ý định không ô nhiễm, thân hành đã lắng dịu, tâm được giải thoát hoàn toàn, tuệ được giải thoát hoàn toàn” (Dī. Ni. 3.348, 360; A. Ni. 10.19) –
Evamāgatesu dasasu ariyavāsesu.
In these ten noble abodes that are thus stated.
Trong mười pháp trú của bậc Thánh được đề cập như vậy.
Tattha pañcaṅgavippahīnoti pañcanīvaraṇehi vippayuttatā vuttā.
There, pañcaṅgavippahīno refers to being free from the five hindrances.
Ở đó, pañcaṅgavippahīno (đã từ bỏ năm chi) có nghĩa là đã thoát ly khỏi năm triền cái.
Chaḷaṅgasamannāgatoti iṭṭhādīsu chasu ārammaṇesu somanassitādipaṭipakkhā chaḷaṅgupekkhā vuttā.
Chaḷaṅgasamannāgato refers to the six-factored equanimity, which is the opposite of being pleased with desirable objects, and so forth, in the six sense objects.
Chaḷaṅgasamannāgato (thành tựu sáu chi) có nghĩa là sáu chi xả đối nghịch với hỷ và các cảm thọ khác trong sáu đối tượng được đề cập.
Ekārakkhoti upaṭṭhitasatitā.
Ekārakkho means mindfulness being present.
Ekārakkho có nghĩa là sự an trú chánh niệm.
Saṅkhāyasevanā adhivāsanā parivajjanā vinodanāsaṅkhātāni cattāri apassenā nissayā etassāti caturāpasseno, etena ca te nissayā dassitā.
He has four supports, which are the bases of consideration through discernment, endurance, avoidance, and removal, thus he is caturāpasseno; and by this, those supports are shown.
Caturāpasseno là người có bốn sự nương tựa, đó là: sử dụng có suy xét, kham nhẫn, tránh né và diệt trừ; và bởi điều này, những sự nương tựa đó được chỉ ra.
Paṇunnāni apanītāni diṭṭhigatikehi paccekaṃ gahitāni diṭṭhisaccāni yassa, so paṇunnapaccekasacco, tena lokiyañāṇena diṭṭhippahānaṃ vuttaṃ.
He whose individual truths, grasped by those holding wrong views, are repelled and removed, is paṇunnapaccekasacco; by this, the abandonment of wrong views through mundane knowledge is stated.
Paṇunnapaccekasacco là người mà những sự thật về tà kiến đã bị loại bỏ, đã bị xua tan, những điều được những người có tà kiến chấp giữ riêng rẽ; bởi điều này, sự đoạn trừ tà kiến bằng trí tuệ thế gian được nói đến.
Kāmesanā bhavesanābrahmacariyesanāsaṅkhātā esanā sammadeva avayā anūnā saṭṭhā nisaṭṭhā anenāti samavayasaṭṭhesano.
He by whom the cravings, namely, craving for sensual pleasures, craving for existence, and craving for the holy life, are completely and perfectly repelled and abandoned, is samavayasaṭṭhesano.
Samavayasaṭṭhesano là người mà sự tầm cầu dục lạc, sự tầm cầu hữu và sự tầm cầu phạm hạnh đã được loại bỏ một cách đúng đắn, không thiếu sót, đã được xua tan, đã được vứt bỏ.
Etena tiṇṇaṃ esanānaṃ abhāvo vutto.
By this, the absence of the three cravings is stated.
Bởi điều này, sự không còn ba sự tầm cầu được nói đến.
‘‘Anāvilasaṅkappo’’ti iminā kāmavitakkādīhi anāvilacittatā.
"Anāvilasaṅkappo" by this refers to having an undefiled mind, free from thoughts of sensual pleasure and so forth.
Với từ “Anāvilasaṅkappo” (tư duy không ô nhiễm) có nghĩa là tâm không bị ô nhiễm bởi các dục tầm, v.v.
‘‘Passaddhakāyasaṅkhāro’’ti iminā catutthajjhānasamāyogena vigatadarathatā vuttā.
"Passaddhakāyasaṅkhāro" by this refers to the cessation of agitation through the attainment of the fourth jhāna.
Với từ “Passaddhakāyasaṅkhāro” (thân hành an tịnh) có nghĩa là sự không còn phiền nhiễu nhờ sự phối hợp của Tứ thiền.
‘‘Suvimuttacitto’’ti iminā maggo.
"Suvimuttacitto" by this refers to the path.
Với từ “Suvimuttacitto” (tâm giải thoát hoàn toàn) có nghĩa là đạo.
‘‘Suvimuttapañño’’ti iminā paccavekkhaṇañāṇamukhena phalañāṇaṃ vuttaṃ.
"Suvimuttapañño" by this refers to the fruit-knowledge through the knowledge of review.
Với từ “Suvimuttapañño” (tuệ giải thoát hoàn toàn) có nghĩa là quả trí tuệ thông qua trí tuệ quán xét.
Ete hi ariyā vasanti etthāti ariyavāsāti vuccanti.
These are called ariyavāsā because the noble ones dwell in them.
Những điều này được gọi là ariyavāsā (những trú xứ của bậc Thánh) vì các bậc Thánh trú ngụ trong đó.
Te pana vāsā vutthā vasitā sampāditā yena, so vutthavāso, bhagavā.
But he by whom those abodes have been dwelt in, resided in, and accomplished, is vutthavāso, the Blessed One.
Và những trú xứ đó đã được trú, đã được thực hành, đã được thành tựu bởi ai, người ấy là vutthavāso (người đã trú), tức là Đức Thế Tôn.
Dasabaloti dasahi kāyabalehi, ñāṇabalehi ca upeto.
Dasabalo means endowed with ten bodily strengths and ten strengths of knowledge.
Dasabalo (Thập Lực) có nghĩa là người có mười sức mạnh về thân và mười sức mạnh về trí tuệ.
Yāni hetāni –
Indeed, these are –
Những điều này –
Yāni panetāni pāḷiyaṃ ‘‘idha, sāriputta, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānātī’’tiādinā (ma. ni. 1.148; a. ni. 10.21; vibha. 760; paṭi. ma. 2.44) vuttāni ṭhānāṭhānañāṇabalaṃ, kammavipākañāṇabalaṃ, sabbatthagāminipaṭipadāñāṇabalaṃ, anekadhātunānādhātulokañāṇabalaṃ, sattānaṃ nānādhimuttikatāñāṇabalaṃ, indriyaparopariyattañāṇabalaṃ, jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṃkilesavodānavuṭṭhānañāṇabalaṃ, pubbenivāsañāṇabalaṃ, dibbacakkhuñāṇabalaṃ, āsavakkhayañāṇabalanti dasabalañāṇāni, imāni bhagavato dasabalāni nāma.
These ten powers of knowledge, namely, the power of knowledge regarding what is possible and what is impossible, the power of knowledge regarding the ripening of kamma, the power of knowledge regarding the path leading to all destinations, the power of knowledge regarding the world with its many and various elements, the power of knowledge regarding the various inclinations of beings, the power of knowledge regarding the faculties of other beings, the power of knowledge regarding the defilement, purification, and emergence from the jhānas, vimokkhas, samādhis, and samāpattis, the power of knowledge regarding past lives, the power of knowledge of the divine eye, and the power of knowledge regarding the destruction of the asavas—which are stated in the Pāli as, "Here, Sāriputta, the Tathāgata understands what is possible as possible and what is impossible as impossible, as it really is," and so on—these are called the ten powers of the Bhagavā.
Và những điều này được nói trong Pāḷi như: “Ở đây, Sāriputta, Như Lai biết đúng như thật về chỗ hợp lý và chỗ không hợp lý, v.v.”, đó là mười trí lực: trí lực biết chỗ hợp lý và chỗ không hợp lý, trí lực biết quả nghiệp, trí lực biết con đường đưa đến mọi nơi, trí lực biết thế giới với nhiều giới và nhiều yếu tố, trí lực biết sự sai biệt về khuynh hướng của các chúng sanh, trí lực biết sự hơn kém của các căn, trí lực biết sự ô nhiễm, sự thanh tịnh và sự xuất khởi của các thiền, giải thoát, định và đẳng chí, trí lực biết các đời trước, trí lực thiên nhãn, trí lực đoạn tận các lậu hoặc; những điều này là mười sức mạnh của Đức Thế Tôn.
Dasahi asekkhehi aṅgehīti arahattaphalasampayuttehi pāḷiyaṃ ‘‘asekkhā sammādiṭṭhi…pe… asekkho sammāsamādhi, asekkhaṃ sammāñāṇaṃ, asekkhā sammāvimuttī’’ti (dī. ni. 3.348, 360) evaṃ vuttehi dasahi asekkhadhammehi samannāgato.
By the ten asekha factors means endowed with the ten asekha qualities, which are associated with the fruit of arahantship and are stated in the Pāli as, "asekkhā sammādiṭṭhi (right view of one beyond training)...pe... asekho sammāsamādhi (right concentration of one beyond training), asekhaṃ sammāñāṇaṃ (right knowledge of one beyond training), asekkhā sammāvimuttī (right liberation of one beyond training)."
Dasahi asekkhehi aṅgehi có nghĩa là người thành tựu mười pháp vô học được nói trong Pāḷi như: “Chánh kiến vô học…v.v… Chánh định vô học, Chánh trí vô học, Chánh giải thoát vô học” (Dī. Ni. 3.348, 360), những pháp này đi kèm với quả vị A-la-hán.
Ettha ca dassanaṭṭhena vuttā sammādiṭṭhi eva jānanaṭṭhena sammāñāṇantipi vuttā, vuttāvasesā pana phalacittasampayuttā sabbe phassādidhammā sammāvimuttīti vuttāti daṭṭhabbaṃ.
Here, sammādiṭṭhi (right view), stated in the sense of seeing, is also stated as sammāñāṇa (right knowledge) in the sense of knowing; and all other dhammas associated with the fruit-consciousness, such as phassa (contact), are to be understood as sammāvimuttī (right liberation).
Ở đây, cần phải hiểu rằng sammādiṭṭhi (chánh kiến) được nói theo nghĩa thấy, cũng được nói là sammāñāṇa (chánh trí) theo nghĩa biết; còn tất cả các pháp xúc, v.v., còn lại đi kèm với tâm quả được gọi là sammāvimuttī (chánh giải thoát).
60. Sārībrāhmaṇiyā putto sāriputto.
Sāriputta was the son of the brāhmaṇī Sārī.
Sāriputta là con trai của bà Sa-ri Bà-la-môn.
Moggalībrāhmaṇiyā putto moggallāno.
Moggallāna was the son of the brāhmaṇī Moggalī.
Moggallāno là con trai của bà Moggali Bà-la-môn.
Channaparibbājakassāti setavatthena hirikopīnaṃ chādetvā vicaraṇakaparibbājakassa, tena ‘‘nāyaṃ naggaparibbājako’’ti dasseti.
Of the wanderer Channa means of the wanderer who covered his private parts with a white cloth and wandered about; this indicates that he was "not a naked wanderer."
Channaparibbājakassa (của vị du sĩ che thân) có nghĩa là của vị du sĩ đi lại bằng cách che bộ phận sinh dục bằng vải trắng; bởi điều này, cho thấy rằng “vị này không phải là du sĩ lõa thể”.
‘‘Upaññāta’’nti imassa vivaraṇaṃ ñāto cevāti.
The explanation of "upaññātaṃ" is "ñāto ceva" (known).
Giải thích của từ “Upaññātaṃ” là ñāto cevā (đã biết).
‘‘Magga’’nti imassa vivaraṇaṃ upagato ca maggoti.
The explanation of "maggaṃ" is "upagato ca maggo" (and the path has been approached).
Giải thích của từ “Maggaṃ” là upagato ca maggo (và con đường đã được đến).
Tena ca upaññātanti ettha ñāta-saddo ñāṇapariyāyo.
And in "upaññātaṃ", the word "ñāta" is a synonym for knowledge.
Và bởi điều này, trong từ upaññātaṃ, từ ñāta là đồng nghĩa với trí tuệ.
Magganti liṅgavipallāsena maggova vutto.
Maggaṃ is stated as "magga" due to a gender inversion.
Maggaṃ được nói là con đường do sự biến đổi giống.
Upasaddo ca upagamanattho maggasaddenapi sambandhitabboti dasseti.
The prefix "upa" means "approaching" and should also be connected with the word "magga," so it indicates.
Và tiền tố Upa- có nghĩa là sự đến gần, và cần được liên kết với từ magga (con đường).
Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā piṭṭhito piṭṭhito anubandhanaṃ nāma atthikehi upaññātaṃ upagatañāṇañceva hoti, tehi upagato paṭipanno maggo ca, tasmā yaṃnūnāhaṃ anubandheyyanti.
This is what is meant: Since following closely behind means that it is "upaññātaṃ" (known) by those who seek, and it is a path that has been approached and practiced by them, therefore, "Why should I not follow?"
Điều này có nghĩa là: bởi vì việc theo sát phía sau là điều đã được biết và đã được đến với trí tuệ bởi những người mong muốn, và con đường đã được đến, đã được thực hành bởi họ, nên tôi nên theo dõi.
Upaññātaṃ nibbānanti upapattiyā anumānena ñātaṃ nibbānaṃ.
Upaññātaṃ nibbānaṃ means Nibbāna known by inference, by occurrence.
Upaññātaṃ nibbānaṃ có nghĩa là Nibbāna đã được biết bằng suy luận, bằng sự phát sinh.
‘‘Magga’’nti imassa vivaraṇaṃ maggantoti, anumānena ñātaṃ paccakkhato dassanatthāya gavesantoti attho.
The explanation of "maggaṃ" is "magganto" (seeking); the meaning is "seeking to see directly what is known by inference."
Giải thích của từ “Maggaṃ” là magganto; có nghĩa là tìm kiếm để thấy Nibbāna đã được biết bằng suy luận, bằng cách trực tiếp.
62-3. Tadārammaṇāyāti nibbānārammaṇāya sotāpattiphalavimuttiyā.
Tadārammaṇāyā means to the stream-entry fruit-liberation, which has Nibbāna as its object.
62-3. Tadārammaṇāya có nghĩa là sự giải thoát quả Dự lưu có Nibbāna làm đối tượng.
Tesaṃ āyasmantānanti saparisānaṃ tesaṃ dvinnaṃ parisānaṃ tasmiṃyeva khaṇe bhagavato dhammaṃ sutvā arahattaṃ pāpuṇi, aggasāvakā pana attano ñāṇakiccassa mahantatāya katipāhaccayena.
Tesaṃ āyasmantānaṃ means that those two assemblies, along with their retinues, attained arahantship immediately after hearing the Dhamma from the Bhagavā, but the Chief Disciples attained it a few days later due to the greatness of their knowledge-tasks.
Tesaṃ āyasmantānaṃ có nghĩa là những vị Tôn giả cùng với chúng của họ, vào chính khoảnh khắc đó, sau khi nghe pháp của Đức Thế Tôn, đã đạt được A-la-hán; còn các vị Đại đệ tử thì vài ngày sau đó vì sự vĩ đại của công việc trí tuệ của mình.
Tenāha ‘‘eva’’ntiādi.
Therefore, he says "eva" (thus), and so on.
Vì thế nói “eva” (chỉ), v.v.
Usūyanakiriyāya kammabhāvaṃ sandhāya ‘‘upayogatthevā’’ti vuttaṃ.
"Upayogatthevā" is stated with reference to the action of being envious as a kamma.
“Upayogatthevā” được nói với ý nghĩa là trạng thái của nghiệp trong hành động đố kỵ.
64. Vajjāvajjanti khuddakaṃ, mahantañca vajjaṃ.
Vajjāvajjaṃ means minor and major offenses.
64. Vajjāvajjaṃ có nghĩa là lỗi nhỏ và lỗi lớn.
Uttiṭṭhapattanti ettha uttiṭṭhaṃ nāma piṇḍāya caraṇaṃ vuccati ‘‘uttiṭṭhe nappamajjeyyā’’tiādīsu (dha. pa. 168) viya.
In "uttiṭṭhapattaṃ", "uttiṭṭha" means going for alms, as in "uttiṭṭhe nappamajjeyyā" (one should not be negligent in going for alms), and so on.
Trong từ uttiṭṭhapattaṃ, uttiṭṭhaṃ có nghĩa là đi khất thực, như trong “uttiṭṭhe nappamajjeyyā” (không nên phóng dật khi đi khất thực), v.v.
Uttiṭṭhatthāya gahitaṃ pattaṃ uttiṭṭhapattaṃ, tenāha ‘‘piṇḍāya caraṇakapatta’’nti.
A bowl taken for the purpose of alms is "uttiṭṭhapattaṃ"; therefore, he says "piṇḍāya caraṇakapattaṃ" (a bowl for going on alms round).
Bát được nhận để khất thực là uttiṭṭhapattaṃ, vì thế nói “piṇḍāya caraṇakapattaṃ” (bát để đi khất thực).
Tassa upanāme ko dosoti āha ‘‘tasmiṃ hī’’tiādi.
He asks, "What is the fault in bringing it?" and says "tasmiṃ hī" (for in that), and so on.
Có lỗi gì trong việc dâng bát đó? Nên nói “tasmiṃ hī” (vì trong đó), v.v.
Tasmāti yasmā manussā etasmiṃyeva ete bhuñjantīti uttiṭṭhapatte ucchiṭṭhasaññino, tasmā uttiṭṭhapattanti vuttaṃ uttiṭṭha-saddeneva manussānaṃ saññāya ucchiṭṭhatāpi gammatīti.
Therefore, because people perceive these bowls as 'leftover' when they eat from them, it is called 'uttiṭṭhapatta' (leftover bowl). By the very word 'uttiṭṭha', the perception of being leftover by people is also conveyed.
Tasmā (vì vậy) có nghĩa là vì con người có nhận thức về đồ thừa (ucchiṭṭha) đối với bát khất thực (uttiṭṭhapatta) này, rằng “họ ăn trong đó”; vì vậy, uttiṭṭhapattaṃ được nói là từ uttiṭṭha- cũng ngụ ý sự dơ bẩn trong nhận thức của con người.
Keci pana ‘‘ucchiṭṭhasaddena samānattho uttiṭṭhasaddo’’ti vadanti.
Some, however, say that the word 'uttiṭṭha' has the same meaning as the word 'ucchiṭṭha'.
Một số người nói rằng “từ uttiṭṭha đồng nghĩa với từ ucchiṭṭha”.
‘‘Uttiṭṭhā’’ti tvāpaccayantopi hotīti āha ‘‘uṭṭhahitvā’’ti.
He says that "uttiṭṭhā" can also be a gerund (ending in -tvā), meaning "having risen up".
“Uttiṭṭhā” cũng có thể là một động từ phân từ quá khứ (tvāpaccayanta), nên nói “uṭṭhahitvā” (sau khi đứng dậy).
Upajjhāyaṃ gahetunti upajjhāyattaṃ manasā gahetuṃ, yācanavacanena tassa anumatiṃ gahetunti vā attho.
To accept an Upajjhāya means to accept the state of an Upajjhāya mentally, or it means to obtain his permission by a word of request.
Upajjhāyaṃ gahetuṃ có nghĩa là nhận lấy vai trò upajjhāya trong tâm, hoặc có nghĩa là nhận được sự đồng ý của vị ấy bằng lời thỉnh cầu.
65. Patissayanaṃ patisso, garuṃ nissāya vattanabhāvo, yaṃkiñci gāravanti attho.
65. Patissayanaṃ is patisso, the state of living dependent on a superior, which means respect of any kind.
65. Patissayanaṃ là patisso, trạng thái sống dựa vào một người đáng kính, có nghĩa là bất cứ sự tôn kính nào.
Saha patissena sappatisso, paraṃ jeṭṭhaṃ katvā tassovāde vattanatāti attho.
Sappatisso means with respect, which means living according to the advice of a superior, making him the elder.
Sappatisso là người có sự tôn kính, có nghĩa là xem người khác là bậc trưởng thượng và sống theo lời khuyên của vị ấy.
Tenāha ‘‘jeṭṭhakabhāvañca upaṭṭhapetvā’’ti.
Therefore, he says "and establishing him as the elder".
Vì thế nói “jeṭṭhakabhāvañca upaṭṭhapetvā” (và sau khi thiết lập vị thế trưởng thượng).
Sāhūti sādhu sundaraṃ.
Sāhū means good, excellent.
Sāhū có nghĩa là tốt, đẹp.
Lahūti agaru, subharatāti attho.
Lahū means not heavy, which means easy to bear.
Lahū nghĩa là không nặng, ý nói dễ mang vác.
Opāyikanti upāyapaṭisaṃyuttaṃ, evaṃ paṭipajjanaṃ nittharaṇūpāyoti attho.
Opāyikaṃ means connected with a means, which means that such a practice is a means to deliverance.
Opāyika nghĩa là liên quan đến phương tiện, ý nói sự thực hành như vậy là phương tiện để thoát ly.
Patirūpanti sāmīcikammamidanti attho.
Patirūpaṃ means this is proper conduct.
Patirūpa nghĩa là điều này là hành vi thích hợp.
Pāsādikenāti pasādāvahena kāyavacīpayogena sampādehīti attho.
Pāsādikenā means accomplish it with bodily and verbal actions that inspire confidence.
Pāsādikena nghĩa là hãy thực hiện bằng hành động thân và khẩu mang lại sự hoan hỷ.
Kāyenāti etadatthaviññāpakaṃ hatthamuddādiṃ dassento kāyena viññāpeti.
By body: By showing hand gestures and so on that convey this meaning, one communicates by body.
Kāyena nghĩa là trình bày bằng thân, tức là thể hiện bằng cử chỉ tay v.v. để truyền đạt ý nghĩa này.
Sādhūti sampaṭicchanaṃ sandhāyāti upajjhāyena ‘‘sāhū’’tiādīsu vuttesu saddhivihārikassa ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchanaṃ vacanaṃ sandhāya ‘‘kāyena viññāpetī’’tiādi vuttanti adhippāyo.
Referring to the acceptance of "Sādhu": The intention is that when the Upajjhāya says "Sādhu" or similar words, the Saddhivihārika's acceptance, saying "Sādhu", is what is referred to by "communicates by body" and so on.
Sādhūti sampaṭicchanaṃ sandhāyā nghĩa là dựa vào lời chấp thuận "Lành thay". Ý nói, khi vị bổn sư nói "Lành thay" v.v., thì lời chấp thuận "Lành thay" của vị đồng cư được gọi là "viññāpeti bằng thân" v.v.
Āyācanadānamattenāti saddhivihārikassa paṭhamaṃ āyācanamattena, tato upajjhāyassa ca ‘‘sāhū’’tiādinā vacanamattenāti attho.
Merely by asking and giving: This means merely by the Saddhivihārika's asking first, and then by the Upajjhāya's words such as "Sādhu".
Āyācanadānamattenā nghĩa là chỉ bằng lời thỉnh cầu ban đầu của vị đồng cư, và sau đó chỉ bằng lời nói "Lành thay" v.v. của vị bổn sư.
66. Assāti saddhivihārikassa.
66. His: of the Saddhivihārika.
66. Assā nghĩa là của vị đồng cư.
Dve cīvarānīti uttarāsaṅgaṃ, saṅghāṭiñca sandhāya vadati.
Two robes refers to the upper robe (uttarāsaṅga) and the outer robe (saṅghāṭi).
Dve cīvarānī nghĩa là nói đến y khoác vai (uttarāsaṅga) và y tăng-già-lê (saṅghāṭi).
Ito paṭṭhāyāti ‘‘na upajjhāyassa bhaṇamānassā’’ti ettha na-kārato paṭṭhāya, tena ‘‘nātidūre’’tiādīsu na-kārapaṭisiddhesu āpatti natthīti dasseti.
From this point onwards means from the negative particle in "na upajjhāyassa bhaṇamānassā" (not while the Upajjhāya is speaking). This shows that there is no offense in cases prohibited by the negative particle, such as "nātidūre" (not too far).
Ito paṭṭhāyā nghĩa là từ chữ "na" trong câu "na upajjhāyassa bhaṇamānassā" (không phải khi vị bổn sư đang nói). Điều này cho thấy rằng không có tội khi bị cấm đoán bởi chữ "na" trong các trường hợp như "nātidūre" (không quá xa) v.v.
Sabbattha dukkaṭāpattīti āpadāummattakhittacittavedanaṭṭatādīhi vinā paṇṇattiṃ ajānitvāpi vadantassa gilānassapi dukkaṭameva.
An offense of Dukkata everywhere: Even for a sick person who speaks without knowing the rule, except in cases of danger, madness, mental derangement, or severe pain, it is still a Dukkata.
Sabbattha dukkaṭāpattī nghĩa là phạm tội dukkaṭa ở mọi nơi. Ngay cả khi không biết điều luật, không phải trong trường hợp nguy hiểm, điên loạn, mất trí, đau đớn, bệnh tật v.v., thì người nói, kể cả người bệnh, cũng phạm dukkaṭa.
Āpadāsu hi antarantarā kathā vattuṃ vaṭṭati.
For in times of danger, it is permissible to speak occasionally.
Trong các trường hợp nguy hiểm, đôi khi được phép nói chuyện.
Evamaññesupi na-kārapaṭisiddhesu īdisesu, itaresu pana gilānopi na muccati.
Similarly, in other such cases prohibited by the negative particle, but in other cases, even a sick person is not exempt.
Tương tự như vậy trong các trường hợp khác bị cấm đoán bởi chữ "na" như thế này. Còn trong các trường hợp khác, ngay cả người bệnh cũng không được miễn.
Pāḷiyaṃ ‘‘heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvā’’ti idaṃ pubbe tattha ṭhapitapattādinā asaṅghaṭṭanatthāya vuttaṃ, cakkhunā oloketvāpi aññesaṃ abhāvaṃ ñatvāpi ṭhapetuṃ vaṭṭati eva.
In the Pāḷi, "or touching the lower seat" is said to prevent collision with bowls and so on placed there previously; it is permissible to place it after looking with the eye and knowing the absence of others.
Trong Pāḷi, "heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvā" được nói ra để tránh va chạm với bát v.v. đã được đặt ở đó trước. Tuy nhiên, vẫn được phép đặt sau khi nhìn bằng mắt và biết rằng không có gì khác.
Āpattiyā āsannanti āpattikaraṇameva.
Close to an offense means causing an offense.
Āpattiyā āsanna nghĩa là gần với tội, tức là hành động gây ra tội.
Gāmeti antogāme tādise maṇḍapādimhi.
In the village: in such a pavilion within the village.
Gāme nghĩa là trong làng, trong một ngôi đình v.v. như thế.
Antaraghareti antogehe.
Inside the house: inside the dwelling.
Antaraghare nghĩa là trong nhà.
Paṭikkamaneti āsanasālāyaṃ.
In the retreat room: in the assembly hall.
Paṭikkamane nghĩa là trong phòng ngồi.
Dhotavālikāyāti udakena gataṭṭhāne nirajāya parisuddhavālikāya.
On washed sand: on pure sand, free from dust, in a place reached by water.
Dhotavālikāyā nghĩa là trên cát sạch không bụi, ở nơi nước đã chảy qua.
Niddhūmeti jantāghare jaliyamānaaggidhūmarahite.
Niddhūme means free from the smoke of burning fire in a Jantāghara.
Niddhūme nghĩa là trong phòng tắm hơi (jantāghara) không có khói lửa đang cháy.
Jantāgharañhi nāma himapātabahulesu desesu tappaccayarogapīḷādinivāraṇatthaṃ sarīrasedāpanaṭṭhānaṃ.
A Jantāghara is a place for sweating the body to prevent diseases caused by cold in regions with heavy snowfall.
Phòng tắm hơi (jantāghara) là nơi để xông hơi cơ thể nhằm ngăn ngừa bệnh tật do lạnh giá ở những vùng có nhiều tuyết rơi.
Tattha kira andhakārapaṭicchannatāya bahūpi ekato pavisitvā cīvaraṃ nikkhipitvā aggitāpaparihārāya mattikāya mukhaṃ limpitvā sarīraṃ yāvadatthaṃ sedetvā cuṇṇādīhi ubbaṭṭetvā nahāyanti.
There, because it is covered in darkness, many people enter together, take off their robes, smear their faces with clay to protect against the heat of the fire, sweat their bodies as much as needed, rub themselves with powders, and bathe.
Ở đó, vì bị che khuất bởi bóng tối, nhiều người cùng vào, cởi y, trát bùn lên mặt để tránh hơi nóng của lửa, xông hơi cơ thể tùy thích, sau đó xoa bóp bằng bột v.v. rồi tắm.
Teneva pāḷiyaṃ ‘‘cuṇṇaṃ sannetabba’’ntiādi vuttaṃ.
Therefore, in the Pāḷi, "powder should be mixed" and so on is stated.
Chính vì thế mà trong Pāḷi có nói "cuṇṇaṃ sannetabba" (nên pha bột) v.v.
Ullokanti uddhaṃ olokanaṭṭhānaṃ.
Ullokaṃ means the place for looking up.
Ulloka nghĩa là nơi nhìn lên.
Uparibhāganti attho.
It means the upper part.
Ý nói phần trên.
Aññattha netabboti yattha viharato sāsane anabhirati uppannā, tato aññattha kalyāṇamittādisampattiyuttaṭṭhāne netabbo.
Should be taken elsewhere: If disaffection with the Sāsana has arisen in the place where one resides, one should be taken elsewhere, to a place endowed with good friends and so on.
Aññattha netabbo nghĩa là nên dẫn đến nơi khác, đến nơi có các thiện tri thức v.v., khi sự bất mãn với giáo pháp phát sinh ở nơi đang cư trú.
Visabhāgapuggalānanti lajjino vā alajjino vā upajjhāyassa avaḍḍhikāme sandhāya vuttaṃ.
Of unsuitable individuals is said referring to the Upajjhāya's unprogressiveness, whether he is conscientious or unconscientious.
Visabhāgapuggalāna nghĩa là nói đến những người không cùng chí hướng với vị bổn sư, dù là người có lòng hổ thẹn hay không có lòng hổ thẹn, những người không mong muốn sự tiến bộ của vị bổn sư.
Sace pana upajjhāyo alajjī ovādampi na gaṇhāti, lajjino ca etassa visabhāgā honti, tattha upajjhāyaṃ vihāya lajjīheva saddhiṃ āmisādiparibhogo kātabbo.
If, however, the Upajjhāya is unconscientious and does not accept advice, and conscientious individuals are unsuitable for him, then one should leave the Upajjhāya and partake of requisites with conscientious individuals.
Tuy nhiên, nếu vị bổn sư không có lòng hổ thẹn và không chấp nhận lời khuyên, và những người có lòng hổ thẹn lại là những người không cùng chí hướng với vị ấy, thì trong trường hợp đó, nên từ bỏ vị bổn sư và cùng thọ dụng vật thực v.v. với những người có lòng hổ thẹn.
Upajjhāyādibhāvo hettha na pamāṇanti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that the state of being an Upajjhāya and so on is not the criterion here.
Nên hiểu rằng địa vị bổn sư v.v. ở đây không phải là tiêu chuẩn.
Pariveṇaṃ gantvāti upajjhāyassa pariveṇaṃ gantvā.
Going to the cell means going to the preceptor's cell.
Pariveṇaṃ gantvā nghĩa là đi đến khu vực của vị bổn sư.
‘‘Na susāna’’nti idaṃ upalakkhaṇaṃ, upacārasīmato bahi gantukāmena anāpucchā gantuṃ na vaṭṭati.
"Not to a charnel ground" is an indication; it is not proper for one who wishes to go outside the boundary of the precincts to go without asking.
"Na susāna" là một ví dụ điển hình. Không được phép đi ra ngoài ranh giới khu vực mà không xin phép.
68. Nasammāvattanādikathāyaṃ vattaṃ na pūreyyāti ‘‘vattakaraṇakālo’’ti vatthuvijānanavasena ñatvā mānakosajjādivasena vā upajjhāyādīsu anādarena vā ‘‘akātuṃ na vaṭṭatī’’ti ajānanatāya vā na kareyya, dukkaṭameva.
68. In the explanation of not behaving properly, if one does not fulfill the duty—knowing the time for performing the duty, but due to pride, laziness, or disrespect towards the preceptor, etc., or not knowing that "it is not proper not to do it"—does not perform it, it is a dukkata.
68. Trong phần giải thích về sự không hành xử đúng mực v.v., vattaṃ na pūreyyā nghĩa là khi biết "đây là thời điểm thực hiện phận sự" nhưng lại không thực hiện do kiêu mạn, lười biếng, hoặc do không tôn trọng vị bổn sư v.v., hoặc do không biết rằng "không được phép không làm", thì phạm tội dukkaṭa.
Asañcicca asatiyātiādīhi ca akarontassa pana anāpatti.
However, for one who does not perform it unintentionally or unmindfully, there is no offense.
Tuy nhiên, người không làm do vô ý, không chú tâm v.v. thì không phạm tội.
Sabbāni hi vattāni sekhiyāneva, tasmā sekhiyesu vuttanayenevettha sabbopi vinicchayo veditabbo.
Indeed, all duties are sekhiya rules, therefore, all decisions here should be understood in the manner stated for the sekhiya rules.
Tất cả các phận sự đều là giới học (sekhiya), do đó, tất cả các quyết định về vấn đề này đều phải được hiểu theo cách đã nói trong các giới học.
Gehassitapemanti mettāpemaṃ.
Attachment to the home means the attachment of loving-kindness.
Gehassitapema nghĩa là tình thương yêu.
Sādiyanaṃ vā asādiyanaṃ vā na jānātīti ‘‘mayi sādiyante akarontānaṃ āpatti hoti, paṭikkhipitvā asādiyante āpatti na hotī’’ti evaṃ na jānātīti attho.
He does not know whether it is approved or not approved means he does not know, "If I approve, those who do not perform incur an offense; if I reject and do not approve, there is no offense."
Sādiyanaṃ vā asādiyanaṃ vā na jānātī nghĩa là không biết rằng "khi tôi chấp nhận thì những người không làm sẽ phạm tội, khi tôi từ chối không chấp nhận thì không phạm tội".
‘‘Tesu eko vattasampanno bhikkhu…pe… tesaṃ anāpattī’’ti vacanato sace koci ‘‘tumhākaṃ saddhivihārike, antevāsike vā gilāne upaṭṭhahissāmi, ovādānusāsaniādikaṃ sabbaṃ kattabbaṃ karissāmī’’ti vadati, te vā saddhivihārikādayo ‘‘appossukkā hothā’’ti vadanti, vattaṃ vā na sādiyanti, ācariyupajjhāyānampi anāpatti.
According to the saying, "Among them, one bhikkhu endowed with duties… there is no offense for them," if someone says, "I will attend to your co-residents or pupils when they are sick; I will do all that needs to be done, such as giving advice and instruction," or if those co-residents, etc., say, "Be unconcerned," or do not approve of the duty, then there is no offense for the teachers and preceptors either.
Theo câu "Trong số đó, một vị tỳ khưu có phận sự đầy đủ... v.v. ... họ không phạm tội", nếu có ai nói "Tôi sẽ chăm sóc các vị đồng cư, các vị đệ tử của quý vị khi họ bệnh, tôi sẽ làm tất cả những gì cần làm như lời khuyên và sự giáo huấn", hoặc nếu các vị đồng cư v.v. nói "Xin quý vị đừng bận tâm", hoặc không chấp nhận phận sự, thì các vị thầy bổn sư và giáo thọ cũng không phạm tội.
69. Rādhabrāhmaṇavatthusmiṃ pāḷiyaṃ uppaṇḍuppaṇḍukajātoti sakalasarīre sañjātapaṇḍuvaṇṇo.
69. In the story of the Brahmin Rādhā, in the Pāḷi, pale and yellowish means having a yellowish complexion all over the body.
69. Trong câu chuyện Bà-la-môn Rādha, trong Pāḷi, uppaṇḍuppaṇḍukajāto nghĩa là toàn thân bị vàng vọt.
Paṇḍuvaṇṇassa sakalasarīre byāpitabhāvadassanatthañhi vicchāvacanaṃ kataṃ.
Indeed, the repetition of the word is made to show the widespread nature of the yellowish complexion throughout the entire body.
Chữ lặp lại được dùng để chỉ sự lan rộng của màu vàng khắp toàn thân.
Adhikāranti upakāraṃ.
Assistance means help.
Adhikāra nghĩa là sự giúp đỡ.
Katavedinoti attano kataṃ upakāraṃ paṭikiriyāya ñāpakā.
Grateful means those who acknowledge the help rendered to them by reciprocating.
Katavedino nghĩa là những người biết ơn công ơn đã được làm cho mình bằng cách đền đáp.
Upasampadākammavācāya yaṃ vattabbaṃ, taṃ pariyosāne vakkhāma.
What is to be said in the ordination ceremony, we will explain at the end.
Những gì cần nói trong nghi thức thọ cụ túc giới, chúng tôi sẽ nói ở phần cuối.
Parimaṇḍalehīti paripuṇṇehi.
Perfect means complete.
Parimaṇḍalehi nghĩa là đầy đủ.
71-73. Paṇṇattivītikkamanti sikkhāpadavītikkamaṃ.
71-73. Transgression of the rule means transgression of the training rule.
71-73. Paṇṇattivītikkama nghĩa là vi phạm giới luật.
Pāḷiyaṃ piṇḍiyālopabhojananti jaṅghapiṇḍimaṃsabalena caritvā ālopālopavasena pariyiṭṭhabhojanaṃ.
In the Pāḷi, food obtained by alms-round means food sought alms-round by alms-round, with the strength of the thigh muscle.
Trong Pāḷi, piṇḍiyālopabhojana nghĩa là thức ăn khất thực từng miếng, được kiếm bằng sức mạnh của bắp chân.
Atirekalābhoti bhikkhāhārato adhikalābho.
Extra gain means gain in excess of alms-food.
Atirekalābho nghĩa là lợi lộc vượt quá thức ăn khất thực.
Saṅghabhattādīnaṃ vibhāgo senāsanakkhandhake āvi bhavissati.
The division of communal meals, etc., will be evident in the Section on Dwellings.
Sự phân chia các bữa ăn cúng dường tăng (saṅghabhatta) v.v. sẽ được trình bày rõ trong phẩm về chỗ ở (senāsanakkhandhaka).
Vihāroti tiṇakuṭikādisahito pākāraparicchinno sakalo saṅghārāmo.
Dwelling means the entire monastery, enclosed by a wall, including grass huts, etc.
Vihāro nghĩa là toàn bộ tăng xá được bao quanh bởi tường rào, bao gồm các túp lều cỏ v.v.
Aḍḍhayogoti ekasālo dīghapāsādo.
Half-yoke means a long mansion with a single hall.
Aḍḍhayogo nghĩa là một sảnh dài, một lâu đài dài.
Hatthipiṭṭhigaruḷasaṇṭhāno dīghapāsādotipi vadanti.
They also say it is a long mansion shaped like an elephant's back or a garuḷa.
Cũng có người nói đó là một lâu đài dài có hình dáng như lưng voi hoặc chim thần Garuḷa.
Pāsādoti caturasso ucco anekabhūmakapāsādo.
Mansion means a square, tall, multi-storied mansion.
Pāsādo nghĩa là một lâu đài cao, nhiều tầng, hình vuông.
Hammiyanti muṇḍacchadano candikaṅgaṇayutto nātiucco pāsādo.
Attic means a mansion with a flat roof and an open-air terrace, not excessively tall.
Hammiya nghĩa là một lâu đài không quá cao, có mái phẳng và sân thượng.
Guhāti pabbataguhā.
Cave means a mountain cave.
Guhā nghĩa là hang núi.
Pūtimuttanti gomuttaṃ.
Putrid urine means cow's urine.
Pūtimutta nghĩa là nước tiểu bò.
76. Sahadhammikaṃ vuccamānoti ‘‘evaṃ nivāsetabba’’ntiādinā sikkhāpadena ovadiyamāno.
76. Being spoken to by a fellow Dhamma-farer means being advised by a training rule, such as "one should wear the lower robe in this manner."
76. Sahadhammikaṃ vuccamāno nghĩa là được khuyên răn bằng giới luật như "nên mặc y như thế này" v.v.
Vādaṃ āropetvāti ‘‘olambitvā nivāsanādīsu ko doso?
Raising a dispute means raising a criticism such as, "What is the fault in wearing the lower robe loosely? If there were a fault, there would also be a fault in wearing the lower robe neatly."
Vādaṃ āropetvā nghĩa là đặt ra câu hỏi tranh luận: "Có lỗi gì khi mặc y trễ nải v.v.?
Yadi doso bhaveyya, parimaṇḍalanivāsanādīsupi doso siyā’’tiādinā niggahaṃ āropetvā.
Having imposed a rebuke with words such as, "If there were a fault, there would also be a fault in the well-rounded wearing of robes and so on."
Nếu có lỗi lầm, thì ngay cả trong việc mặc y cho tròn trịa, v.v., cũng sẽ có lỗi lầm,” bằng cách đó đã buộc tội.
Taṃyeva titthāyatananti diṭṭhisaṅkhātatitthameva āyatanaṃ dukkhuppattiṭṭhānanti titthāyatanaṃ.
That very source of views means that very source of views, which is called a diṭṭhi, is the origin of suffering, hence it is a source of views.
Chính cái tà kiến đó là căn cứ của tà kiến (titthāyatana) có nghĩa là chính cái tà kiến được gọi là tittha, và āyatana là nơi phát sinh khổ, nên đó là titthāyatana.
Āyasmato nissāya vacchāmīti āyasmantaṃ nissāya vasissāmīti attho.
I will dwell dependent on the venerable one means, "I will live dependent on the venerable one."
Con sẽ nương tựa vào Tôn giả mà sống có nghĩa là con sẽ nương tựa vào Tôn giả mà sống.
80. Yaṃ pubbe lakkhaṇaṃ vuttaṃ, teneva lakkhaṇena nissayantevāsikassa āpatti na veditabbāti sambandhayojanā daṭṭhabbā.
80. The connection and explanation should be understood as: "The offense of a resident under dependence should not be known by that same characteristic which was stated previously."
80. Cái đặc tính đã được nói trước đây, với chính đặc tính đó, lỗi lầm của đệ tử nương tựa không nên được biết đến, đó là sự liên kết cần được hiểu.
Potthakesu pana ‘‘na teneva lakkhaṇenā’’ti ettha na-kāraṃ chaḍḍetvā ‘‘teneva lakkhaṇena nissayantevāsikassa āpatti veditabbā’’ti likhanti, taṃ pamādalikhitaṃ.
However, in the books, the negative particle 'na' is omitted from "na teneva lakkhaṇenā" and they write "teneva lakkhaṇena nissayantevāsikassa āpatti veditabbā" (the offense of a resident under dependence should be known by that same characteristic); that is a careless writing.
Tuy nhiên, trong các bản kinh, tại chỗ “na teneva lakkhaṇenā” (không phải với chính đặc tính đó), họ bỏ chữ na và viết “teneva lakkhaṇena nissayantevāsikassa āpatti veditabbā” (với chính đặc tính đó, lỗi lầm của đệ tử nương tựa cần được biết đến), đó là lỗi viết do bất cẩn.
Tathā hi teneva lakkhaṇena āpattibhāve gayhamāne nissayamuttakassāpi amuttakassāpi āpatti evāti vuttalakkhaṇena āpattiṃ āpajjeyya.
For if it is taken that an offense occurs by that very characteristic, then an offense would arise by the stated characteristic for both one freed from dependence and one not freed from dependence.
Thật vậy, nếu lỗi lầm được hiểu là có với chính đặc tính đó, thì lỗi lầm đó sẽ là của cả người đã thoát khỏi sự nương tựa và người chưa thoát khỏi sự nương tựa, tức là sẽ phạm lỗi với đặc tính đã được nói.
Tathā ca ‘‘nissayantevāsikena hi yāva ācariyaṃ nissāya vasati, tāva sabbaṃ ācariyavattaṃ kātabba’’nti iminā anantaravacanena virodho siyā.
And thus, there would be a contradiction with the immediately preceding statement: "Indeed, by a resident under dependence, as long as one dwells relying on the teacher, all duties towards the teacher should be performed."
Và như vậy, sẽ có sự mâu thuẫn với câu văn liền sau: “Đệ tử nương tựa phải thực hiện tất cả bổn phận của vị thầy chừng nào còn nương tựa vào vị thầy mà sống.”
Visuddhimaggepi ca –
And also in the Visuddhimagga –
Và trong Thanh Tịnh Đạo cũng vậy –
83. Nissayapaṭippassaddhikathāyaṃ ‘‘yo vā ekasambhogaparibhogo, tassa santike nissayo gahetabbo’’ti iminā lajjīsu eva nissayaggahaṇaṃ niyojeti alajjīsu paṭikkhittattā.
83. In the section on the cessation of dependence, the statement "Or by whom there is a shared enjoyment and consumption, dependence should be undertaken with him" enjoins the undertaking of dependence only with the scrupulous, as it is forbidden with the unscrupulous.
83. Trong câu chuyện về sự chấm dứt sự nương tựa, “người nào có chung sự thọ dụng và sinh hoạt, thì sự nương tựa cần được thọ nhận từ người đó” quy định việc thọ nhận sự nương tựa chỉ từ những người có lòng tàm quý, vì bị cấm đối với những người không có lòng tàm quý.
Ettha ca paribhogasaddena ekakammādiko saṃvāso gahito paccayaparibhogassa sambhoga-saddena gahitattā, etena ca sambhogasaṃvāsānaṃ alajjīhi saddhiṃ na kattabbataṃ dasseti.
Here, by the word paribhoga (consumption), dwelling together for common activities and so forth is understood, because the consumption of requisites is covered by the word sambhoga (enjoyment); and by this, it shows that shared enjoyment and dwelling together should not be done with the unscrupulous.
Ở đây, từ paribhogasaddena (bằng từ thọ dụng) được hiểu là sự chung sống như cùng làm các nghi lễ, v.v., vì sự thọ dụng các yếu tố cần thiết đã được hiểu bằng từ sambhoga (chung sự thọ dụng). Bằng điều này, nó chỉ ra rằng không nên có sự chung sự thọ dụng và chung sống với những người không có lòng tàm quý.
Parihāro natthīti āpattiparihāro natthi.
There is no exemption means there is no exemption from the offense.
Không có sự miễn trừ có nghĩa là không có sự miễn trừ khỏi lỗi lầm.
Tādisoti yattha nissayo gahitapubbo, yo ca ekasambhogaparibhogo, tādiso.
Such a one refers to one with whom dependence was previously undertaken, and who shares enjoyment and consumption; such a one.
Người như vậy có nghĩa là người mà sự nương tựa đã được thọ nhận trước đây, và người có chung sự thọ dụng và sinh hoạt, người như vậy.
Tathā vuttanti ‘‘lahuṃ āgamissāmī’’ti vuttañceti attho.
Thus spoken means "I will come quickly" was spoken.
Đã được nói như vậy có nghĩa là đã được nói “con sẽ đến nhanh chóng.”
‘‘Cattāri pañca divasānī’’ti idaṃ upalakkhaṇamattaṃ.
"Four or five days" is merely an illustrative example.
“Bốn, năm ngày” đây chỉ là một sự minh họa.
Yadi ekāhadvīhena sabhāgatā paññāyati, ñātadivasena gahetabbova.
If a shared status is discernible within one or two days, it should be taken as known within those days.
Nếu sự tương đồng được nhận ra trong một hoặc hai ngày, thì cần phải thọ nhận sự nương tựa trong những ngày đã biết.
Athāpi catupañcāhenāpi na paññāyati, yattakehi divasehi paññāyati, tattakāni atikkametabbāni.
If it is not discernible even after four or five days, then as many days as it takes to discern it should be allowed to pass.
Nếu sự tương đồng không được nhận ra ngay cả trong bốn hoặc năm ngày, thì cần phải vượt qua số ngày mà sự tương đồng được nhận ra.
Sabhāgataṃ olokemīti pana leso na kātabbo.
However, the pretext "I am observing the shared status" should not be made.
Tuy nhiên, không nên dùng lý do “con sẽ quan sát sự tương đồng.”
Dve leḍḍupāte atikkamma aññasmiṃ vihāre vasantīti upacārasīmato bahi aññasmiṃ vihāre antevāsikānaṃ vasanaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkamma vasanti.
Dwelling in another monastery beyond two stone-throws means dwelling in another monastery outside the boundary of the precinct, beyond two stone-throws from the dwelling place of the residents.
Sống ở một tu viện khác vượt qua hai tầm ném đất (leḍḍupāta) có nghĩa là sống ở một tu viện khác bên ngoài ranh giới cận kề, vượt qua hai tầm ném đất tính từ nơi ở của các đệ tử.
Tena bahiupacārepi antevāsikādīnaṃ vasanaṭṭhānato dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ antare āsannapadese vasati, nissayo na paṭippassambhatīti dasseti.
By this, it shows that if one dwells in a nearby place, within two stone-throws from the dwelling place of the residents, even outside the precinct, the dependence does not cease.
Điều này chỉ ra rằng nếu sống trong khu vực gần, trong khoảng hai tầm ném đất tính từ nơi ở của các đệ tử, ngay cả bên ngoài ranh giới cận kề, thì sự nương tựa không chấm dứt.
Antoupacārasīmāyaṃ pana dve leḍḍupāte atikkamitvā vasato nissayo na paṭippassambhateva.
However, within the boundary of the precinct, if one dwells having passed beyond two stone-throws, the dependence certainly does not cease.
Tuy nhiên, trong ranh giới cận kề bên trong, nếu sống vượt qua hai tầm ném đất, thì sự nương tựa vẫn không chấm dứt.
Antaggāhikāyāti sassatucchedakoṭṭhāsaggāhikāya.
Antaggāhikā means grasping the extreme views of eternalism and annihilationism.
Antaggāhikāyā có nghĩa là nắm giữ một phần của sự thường còn và đoạn diệt.
Pacchimāni dveti appassuto hoti, duppañño hotīti imāni dve aṅgāni.
The last two means these two factors: he is of little learning, and he is unwise.
Hai điều cuối cùng có nghĩa là hai điều này: ít học và kém trí tuệ.
Pacchimāni tīṇīti na paṭibalo uppannaṃ kukkuccaṃ dhammato vinodetuṃ, āpattiṃ na jānāti, āpattiyā vuṭṭhānaṃ na jānātīti imāni tīṇi.
The last three means these three: he is not capable of dispelling arisen remorse according to the Dhamma, he does not know an offense, and he does not know the recovery from an offense.
Ba điều cuối cùng có nghĩa là ba điều này: không đủ khả năng để loại bỏ sự hối hận đã phát sinh theo pháp, không biết lỗi lầm, không biết cách thoát khỏi lỗi lầm.
Kukkuccassa hi pāḷiaṭṭhakathānayasaṅkhātadhammato vinodetuṃ apaṭibalatā nāma abyattatā eva hotīti sāpi āpattiaṅgameva vuttā.
Indeed, the inability to dispel remorse according to the Dhamma, which encompasses the Pāḷi and Aṭṭhakathā methods, is simply a lack of skill; thus, that too is stated as a factor of offense.
Thật vậy, sự không đủ khả năng loại bỏ sự hối hận theo pháp, tức là theo cách của Pāḷi và Chú giải, chính là sự không hiểu biết, và điều đó cũng được nói là một yếu tố của lỗi lầm.
Abhivisiṭṭho uttamo samācāro ābhisamācāro, vattapaṭivattasīlaṃ.
Abhivisiṭṭho, uttamo samācāro is ābhisamācāro, which is the morality of duties and counter-duties.
Hành vi cao thượng, ưu việt là Ābhisamācāra, tức là giới hạnh về bổn phận và đối bổn phận.
Taṃ ārabbha paññattā khandhakasikkhāpadasaṅkhātā sikkhā ābhisamācārikā.
The training, comprising the training rules of the Khandhakas, which was laid down concerning that, is ābhisamācārikā.
Giới luật (sikkhā) được chế định liên quan đến điều đó, tức là giới luật thuộc Ābhisamācārikā được gọi là các giới điều thuộc Khandhaka.
Sikkhāpadampi hi taṃ tattha paṭipūraṇatthikehi uggahaṇādivasena sikkhitabbato ‘‘sikkhā’’ti vuccati.
Even a training rule is called "sikkhā" because it must be learned by those who wish to fulfill it.
Giới điều (sikkhāpada) cũng được gọi là “sikkhā” vì những người muốn hoàn thành nó ở đó cần phải học hỏi, v.v.
Maggabrahmacariyassa ādibhūtā kāraṇabhūtāti ādibrahmacariyakā sikkhā, ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāpadaṃ.
The training that is the beginning and cause of the path of pure conduct is ādibrahmacariyakā sikkhā, which refers to the training rules included in both Vibhaṅgas.
Giới luật là nguyên nhân ban đầu của Phạm hạnh đạo, nên gọi là Ādibrahmacariyikā, tức là giới điều thuộc cả hai phần Vibhaṅga.
Teneva visuddhimaggepi ‘‘ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāpadaṃ ādibrahmacariyakaṃ, khandhakavattapaayāpannaṃ ābhisamācārika’’nti (visuddhi. 1.11) vuttaṃ.
For this reason, it is stated in the Visuddhimagga: "The training rules included in both Vibhaṅgas are ādibrahmacariya, and those included in the Khandhaka duties are ābhisamācārika."
Chính vì vậy, trong Thanh Tịnh Đạo cũng đã nói: “Giới điều thuộc cả hai phần Vibhaṅga là Ādibrahmacariyika, và giới luật thuộc bổn phận Khandhaka là Ābhisamācārika” (Visuddhi. 1.11).
Tasmā sekkhapaṇṇattiya’’nti ettha sikkhitabbato sekkhā, bhagavatā paññattattā paṇṇatti.
Therefore, in sekkhapaṇṇatti, "sekkhā" means to be learned, and "paṇṇatti" means to be laid down by the Bhagavā.
Do đó, tại chỗ “sekkhapaṇṇattiya” ở đây, sekkha là những điều cần học, paṇṇatti là những điều được Đức Phật chế định.
Sabbāpi ubhatovibhaṅgapariyāpannā sikkhāpadapaṇṇatti ‘‘sekkhapaṇṇattī’’ti vuttāti gahetabbā.
It should be understood that all training rules included in both Vibhaṅgas are called "sekkhapaṇṇatti".
Tất cả các giới điều thuộc cả hai phần Vibhaṅga đều được gọi là “sekkhapaṇṇatti” (sự chế định của người hữu học), cần được hiểu như vậy.
Nāmarūpaparicchedeti ettha kusalattikādīhi vuttaṃ jātibhūmipuggalasampayogavatthārammaṇakammadvāralakkhaṇarasādibhedehi vedanākkhandhādicatubbidhaṃ sanibbānaṃ nāmaṃ, bhūtupādāyabhedaṃ rūpañca paricchinditvā jānanapaññā, tappakāsako ca gantho nāmarūpaparicchedo nāma.
In nāmarūpapariccheda, it refers to the wisdom that discerns and knows nāma—the four aggregates of feeling and so forth, including Nibbāna, as explained by the Kusalattika and so on, in terms of species, planes of existence, individuals, associations, objects, actions, doors, characteristics, functions, and so forth—and rūpa, which is of the nature of primary and secondary matter; it also refers to the text that elucidates this.
Tại chỗ Nāmarūpaparicchede ở đây, nāma (danh) là bốn uẩn như thọ uẩn, v.v., cùng với Nibbāna, được nói bằng các bộ ba thiện, v.v., và được phân biệt theo các loại như chủng loại, cảnh giới, cá nhân, sự tương ưng, đối tượng, nghiệp, cửa, đặc tính, vị, v.v. Rūpa (sắc) là sự phân biệt giữa đại hiển sắc và sở tạo sắc. Sự phân biệt và hiểu biết về danh và sắc đó là trí tuệ, và kinh điển làm sáng tỏ điều đó được gọi là Nāmarūpapariccheda.
Iminā abhidhammatthakusalena bhavitabbanti dasseti.
By this, it shows that one should be skilled in the Abhidhammattha.
Bằng điều này, nó chỉ ra rằng cần phải thành thạo về ý nghĩa của Abhidhamma.
Sikkhāpetunti uggaṇhāpetuṃ.
Sikkhāpetuṃ means to make one learn.
Sikkhāpetuṃ có nghĩa là dạy cho học.
86. Titthiyaparivāsakathāyaṃ ājīvakassa vātiādīsu akiriyavādī ājīvako nāma, kiriyavādino pana nigaṇṭhāpi aññepi naggatitthikā acelakapade saṅgahitā.
86. In the discourse on the probation for adherents of other sects, in phrases like or of an Ājīvaka, "Ājīvaka" refers to an akiriyavādī (non-actionist), while Nigaṇṭhas and other naked sectarians, who are kiriyavādī (actionists), are included under the term "acelaka".
86. Trong câu chuyện về thời gian thử thách của ngoại đạo, trong các từ như “hoặc của Ājīvaka” v.v., Ājīvaka là người theo thuyết không hành động (akiriyavādī), còn những người Ni-kiền-tử (Nigaṇṭha) và các ngoại đạo khỏa thân khác, những người theo thuyết hành động (kiriyavādī), thì được bao gồm trong danh mục không y phục (acelaka).
Sabbathā naggasseva titthiyaparivāso vihito.
Probation for adherents of other sects is prescribed only for those who are completely naked.
Thời gian thử thách của ngoại đạo được quy định chỉ dành cho người hoàn toàn khỏa thân.
So ca teneva naggavesena bhikkhūnaṃ santikaṃ āgatassa, na paṭicchādetvā āgatassāti dassetuṃ ‘‘sace sopī’’tiādi vuttaṃ.
To show that this applies to one who comes to the bhikkhus in that naked guise, not to one who comes having covered himself, it is said: "If even he" and so on.
Để chỉ ra rằng người đó đã đến với các Tỳ-kheo trong trang phục khỏa thân đó, chứ không phải đã che thân rồi mới đến, nên đã nói “nếu người đó cũng vậy” v.v.
Tattha sopīti ājīvako.
There, he refers to the Ājīvaka.
Ở đây, “người đó” là Ājīvaka.
Āmisakiñcikkhasampadānaṃ nāma appamattakassa deyyadhammassa anuppadānaṃ.
Āmisakiñcikkhasampadānaṃ means the giving of a small amount of a gift-worthy thing.
Sự ban tặng vật chất nhỏ nhặt có nghĩa là việc ban tặng một chút tài vật.
Rūpūpajīvikāti attano rūpameva nissāya jīvantiyo.
Rūpūpajīvikā means those who live by relying on their own beauty.
Rūpūpajīvikā nghĩa là những người sống dựa vào sắc đẹp của chính mình.
Vesiyā gocaro bahulaṃ pavattiṭṭhānaṃ assāti vesiyāgocaro.
Vesiyāgocaro means a place where courtesans frequently reside, a place of resort for courtesans.
Vesiyāgocaro nghĩa là nơi mà các kỹ nữ thường lui tới.
Esa nayo sabbattha.
This method applies everywhere.
Nguyên tắc này áp dụng cho mọi nơi.
Yobbannātītāti anividdhā eva mahallikabhāvaṃ pattā thullakumārī evāti vuttaṃ.
Yobbannātītā means a fully grown maiden who has reached old age without having been touched.
Yobbannātītā nghĩa là đã đến tuổi già mà chưa từng được ai biết đến, tức là vẫn là một thiếu nữ lớn tuổi.
Ādāyassāti ādānassa gahaṇassa.
Ādāyassa means of taking, of grasping.
Ādāyassā nghĩa là của sự nhận lấy, sự thâu nhận.
88-9. Pañcābādhādivatthūsu pāḷiyaṃ somhi arogo, vibbhamissāmīti so ahaṃ arogo, vibbhamissāmīti attho.
88-9. In the discourses on the five ailments and so on, in the Pāḷi, somhi arogo, vibbhamissāmī means "I am healthy, I will go astray."
88-9. Trong các câu chuyện về năm loại bệnh v.v., trong kinh tạng somhi arogo, vibbhamissāmī có nghĩa là “tôi là người không bệnh, tôi sẽ đi lang thang.”
Nakhapiṭṭhippamāṇanti kaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhi adhippetā.
Nakhapiṭṭhippamāṇaṃ refers to the size of the fingernail of the little finger.
Kích thước bằng móng tay là chỉ móng tay út.
‘‘Paṭicchanne ṭhāne nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃ hoti, vaṭṭatī’’ti vuttattā appaṭicchannaṭṭhāne tādisampi na vaṭṭati, paṭicchannaṭṭhānepi ca vaḍḍhanakapakkhe ṭhitopi na vaṭṭatīti siddhameva hoti.
Since it is stated that "it is permissible if it is the size of a fingernail in a covered place and is not growing," it is clear that even such a thing is not permissible in an uncovered place, and it is also not permissible in a covered place if it is growing.
Vì đã nói rằng “ở nơi che kín, nếu có kích thước bằng móng tay và không phát triển thì được phép,” nên đã rõ ràng rằng ở nơi không che kín thì ngay cả như vậy cũng không được phép, và ở nơi che kín nếu đang phát triển thì cũng không được phép.
Pākaṭaṭṭhānepi pana nakhapiṭṭhippamāṇato ūnataraṃ avaḍḍhanakaṃ vaṭṭatīti ye gaṇheyyuṃ, tesaṃ taṃ gahaṇaṃ paṭisedhetuṃ ‘‘mukhe panā’’tiādi vuttaṃ.
To refute the notion of those who might assume that something smaller than the size of a fingernail and not growing is permissible even in an exposed place, it is said: "But on the face" and so on.
Để bác bỏ quan điểm của những người cho rằng ở nơi lộ liễu, nếu nhỏ hơn kích thước móng tay và không phát triển thì được phép, nên đã nói “nhưng ở miệng” v.v.
Kolaṭṭhimattakopīti badaraṭṭhippamāṇopi.
Kolaṭṭhimattakopi means even the size of a jujube seed.
Kolaṭṭhimattakopī nghĩa là ngay cả bằng hạt táo ta.
Avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopi na vaṭṭatīti ettha pi-saddena kolaṭṭhimattato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti dasseti.
"Even if it remains in the non-growing state, it is not permissible" – here, by the word "even," it shows that even a tumor smaller than a kolaṭṭhi seed is not permissible.
Trong câu “ngay cả khi không phát triển cũng không được phép”, từ “pi” (cũng) cho thấy rằng ngay cả một khối u nhỏ hơn hạt táo ta cũng không được phép.
Tenāha ‘‘sacchaviṃ kāretvā’’ti, vijjamānacchaviṃ katvāti attho.
Therefore, it says "having made it with skin," meaning having made it with existing skin.
Do đó đã nói “khi đã làm cho có da”, có nghĩa là khi đã làm cho có da hiện hữu.
‘‘Sañchavi’’nti vā pāṭho, sañjātacchavinti attho.
Alternatively, the reading is "sañchavi," meaning having developed skin.
Hoặc là đọc “sañchavi”, có nghĩa là da đã hình thành.
Gaṇḍādīsu vūpasantesupi gaṇḍānaṃ vivaṇṇampi hoti, taṃ vaṭṭati.
Even when boils and the like have subsided, there can be discoloration of the boils, which is permissible.
Ngay cả khi các khối u v.v. đã lành, chúng vẫn có thể để lại vết sẹo, điều đó được phép.
Padumapuṇḍarīkapattavaṇṇanti rattapadumasetapadumapupphadalavaṇṇaṃ.
"The color of a lotus and white lotus petal" means the color of the petals of red lotus and white lotus flowers.
Màu sắc như cánh sen hồng và sen trắng là màu sắc của cánh hoa sen hồng và sen trắng.
Kuṭṭhe vuttanayenevāti paṭicchannaṭṭhāne avaḍḍhanakaṃ vaṭṭati, aññattha na kiñcipi vaṭṭatīti vuttanayaṃ dasseti.
"In the same way as stated for leprosy" refers to the method stated that a non-growing one is permissible in a covered place, but nothing at all is permissible elsewhere.
Theo cách đã nói về bệnh phong là chỉ cách đã nói rằng ở nơi che kín nếu không phát triển thì được phép, còn ở nơi khác thì không có gì được phép cả.
Sosabyādhīti khayarogo.
"Sosabyādhī" means consumption (tuberculosis).
Sosabyādhī là bệnh lao.
Yakkhummāroti kadāci kadāci āgantvā bhūmiyaṃ pātetvā hatthamukhādikaṃ avayavaṃ bhūmiyaṃ ghaṃsanako yakkhova rogo.
"Yakkhummāro" is a disease like a yakkha that sometimes comes, throws one to the ground, and causes parts of the body like hands and face to rub against the ground.
Yakkhummāro là bệnh do yêu tinh (yakkha) gây ra, đôi khi đến, làm ngã xuống đất, và cọ xát tay, mặt v.v. xuống đất.
92. Uparamanti viramanti.
"Uparamanti" means they cease.
92. Uparamanti là từ bỏ.
Bhinditvāti andubandhanaṃ bhinditvā.
"Having broken" means having broken the fetters.
Bhinditvā là phá vỡ xiềng xích.
Chinditvāti saṅkhalikaṃ chinditvā.
"Having cut" means having cut the chains.
Chinditvā là cắt đứt dây xích.
Muñcitvāti rajjubandhanaṃ muñcitvā.
"Having released" means having released the rope bonds.
Muñcitvā là cởi bỏ dây trói.
Vivaritvāti gāmabandhanādīsu gāmadvārādīnaṃ vivaritvā.
"Having opened" means having opened village gates and the like in village bindings and so on.
Vivaritvā là mở cửa làng v.v. trong các nơi bị ràng buộc bởi làng.
Apassamānānanti purisaguttiyaṃ gopakānaṃ apassantānaṃ.
"Of those not seeing" means of the guards who are not seeing the human protection.
Apassamānānaṃ là khi những người canh gác không nhìn thấy.
96. Palātopīti iṇasāmikānaṃ āgamanaṃ ñatvā bhayena palāto.
"Even one who has fled" means one who has fled in fear, knowing the arrival of the creditors.
96. Ngay cả khi bỏ trốn là bỏ trốn vì sợ hãi khi biết chủ nợ đến.
Gīvā hotīti iṇāyikabhāvaṃ ñatvā anādarena iṇamuttake bhikkhubhāve pavesitattā.
"Becomes a debtor" means because, knowing him to be a debtor, he was ordained into the bhikkhu state without respect, as one freed from debt.
Là gánh nặng là vì đã cho người không mắc nợ xuất gia làm Tỳ-kheo một cách bất cẩn khi biết người đó là người mắc nợ.
Upaḍḍhupaḍḍhanti thokathokaṃ.
"Upaḍḍhupaḍḍhaṃ" means little by little.
Upaḍḍhupaḍḍhaṃ là từng chút một.
Dātabbamevāti iṇāyikena dhanaṃ sampaṭicchatu vā mā vā, dāne saussāheneva bhavitabbaṃ.
"It must be given" means whether the debtor accepts the money or not, one should be zealous in giving.
Phải cho là dù người mắc nợ có nhận hay không, vẫn phải nhiệt tình trong việc cho.
Aññehi ca bhikkhūhi ‘‘mā dhuraṃ nikkhipāhī’’ti vatvā sahāyakehi bhavitabbanti dasseti.
And it shows that other bhikkhus should be helpful by saying, "Do not abandon your burden."
Và các Tỳ-kheo khác cũng phải là bạn bè bằng cách nói “đừng từ bỏ gánh nặng.”
Dhuranikkhepena hissa bhaṇḍagghena kāretabbatā siyāti.
For by abandoning the burden, he might have to be made to pay the price of the goods.
Vì nếu từ bỏ gánh nặng, người đó có thể bị buộc phải trả giá bằng tài sản.
97. ‘‘Dāsacārittaṃ āropetvā kīto’’ti iminā dāsabhāvaparimocanatthāya kītakaṃ nivatteti.
"Having imposed the slave custom, bought" – by this, it excludes one bought for the purpose of freeing him from slavery.
97. “Được mua để áp đặt thân phận nô lệ” điều này bác bỏ việc mua để giải thoát khỏi thân phận nô lệ.
Tādiso hi dhanakkītopi adāso eva.
For such a person, even if bought with money, is not a slave.
Vì một người như vậy, dù được mua bằng tiền, vẫn không phải là nô lệ.
Tattha tattha cārittavasenāti tasmiṃ tasmiṃ janapade dāsapaṇṇajjhāpanādinā adāsakaraṇaniyāmena.
"According to the custom in each place" means by the custom of making one not a slave, such as by issuing a slave-deed in that particular country.
Theo phong tục ở từng nơi là theo quy định giải phóng nô lệ bằng cách ghi giấy tờ nô lệ v.v. ở từng quốc gia đó.
Abhisekādīsu sabbabandhanāni mocāpenti, taṃ sandhāya ‘‘sabbasādhāraṇenā’’ti vuttaṃ.
At consecrations and so on, they release all bonds; with reference to that, it is said, "by a universally accepted custom."
Trong các lễ đăng quang v.v., họ giải phóng mọi ràng buộc, điều đó được nói đến trong câu “bằng cách thông thường”.
Sayameva paṇṇaṃ āropenti, na vaṭṭatīti tā bhujissitthiyo ‘‘mayampi vaṇṇadāsiyo homā’’ti attano rakkhaṇatthāya sayameva rājūnaṃ dāsipaṇṇe attano nāmaṃ likhāpenti, tāsaṃ puttāpi rājadāsāva honti, tasmā te pabbājetuṃ na vaṭṭati.
"They themselves issue a deed, it is not permissible" – these free women, for their own protection, write their names in the slave-deeds of kings, saying, "We too are slaves for beauty." Their children also become royal slaves; therefore, it is not permissible to ordain them.
Tự mình ghi giấy tờ, không được phép là những người phụ nữ được giải phóng đó tự mình ghi tên vào giấy tờ nô lệ của nhà vua để tự bảo vệ mình, nói rằng “chúng tôi cũng là nô lệ của sắc đẹp”, con cái của họ cũng là nô lệ của vua, do đó không được phép cho họ xuất gia.
Tehi adinnā na pabbājetabbāti yattakā tesaṃ sāmino, tesu ekena adinnepi na pabbājetabbā.
"Not to be ordained without their permission" means that even if one of their owners has not given permission, they should not be ordained.
Không được phép cho xuất gia nếu họ không được chủ cho phép là nếu có bao nhiêu chủ nhân của họ, thì ngay cả một người không cho phép cũng không được phép cho xuất gia.
Bhujisse pana katvā pabbājetuṃ vaṭṭatīti yassa vihārassa te ārāmikā dinnā, tasmiṃ vihāre saṅghaṃ ñāpetvā phātikammena dhanāni datvā bhujisse katvā pabbājetuṃ vaṭṭati.
"But it is permissible to ordain them after making them free" means that if they are given as monastery attendants to a certain monastery, it is permissible to ordain them after informing the Saṅgha in that monastery, giving money for their freedom, and making them free.
Nhưng được phép cho xuất gia sau khi đã giải phóng họ là ở tu viện mà những người làm vườn đó được giao, sau khi thông báo cho Tăng đoàn, trả tiền bằng công việc chung (phātikamma), giải phóng họ rồi mới được phép cho xuất gia.
Takkaṃ sīse āsittakasadisāva hontīti kesuci janapadesu adāse karontā takkaṃ sīse āsiñcanti, tena kira te adāsā honti, evamidampi ārāmikavacanena dānampīti adhippāyo.
The phrase "just like those on whose heads buttermilk has been poured" refers to how in some regions, when people make others slaves, they pour buttermilk on their heads, and by that, it is believed they become slaves. Similarly, this donation (of an ārāmika) by word is also meant to be like that.
Họ giống như người đã đổ sữa chua lên đầu là ở một số quốc gia, khi giải phóng nô lệ, họ đổ sữa chua lên đầu, điều đó được cho là khiến họ trở thành người tự do; điều này cũng có ý nghĩa là sự ban tặng bằng lời nói về người làm vườn cũng vậy.
Tathā dinnepi saṅghassa ārāmikadāso evāti ‘‘neva pabbājetabbo’’ti vuttaṃ.
Even if given to the Saṅgha in that way, he is still an ārāmika slave, which is why it is said, "he should not be ordained."
Ngay cả khi được ban tặng như vậy, người đó vẫn là nô lệ làm vườn của Tăng đoàn, nên đã nói “không được phép cho xuất gia”.
‘‘Tāvakāliko nāmā’’ti vuttattā kālaparicchedaṃ katvā vā pacchāpi gahetukāmatāya vā dinnaṃ sabbaṃ tāvakālikamevāti gahetabbaṃ.
Since it is stated, "one who is temporary," it should be understood that anything given with a time limit or with the intention of taking it back later is all considered temporary.
Vì đã nói “tạm thời”, nên tất cả những gì được ban tặng với giới hạn thời gian hoặc với ý định sẽ lấy lại sau này đều phải hiểu là tạm thời.
Nissāmikadāso nāma yassa sāmikulaṃ aññātikaṃ maraṇena parikkhīṇaṃ, na koci tassa dāyādo, so pana samānajātikehi vā nivāsagāmavāsīhi vā issarehi vā bhujisso katova pabbājetabbo.
A "masterless slave" is one whose master's family, without any relatives, has perished by death, and there is no heir for him. Such a person, however, should be ordained only after being freed by those of the same caste, or by the residents of the village where he lives, or by rulers.
Nô lệ không chủ là người mà gia đình chủ đã chết hết không còn người thân, không có ai là người thừa kế của người đó, thì người đó phải được giải phóng bởi những người cùng dòng dõi hoặc những người sống cùng làng hoặc các vị quan chức rồi mới được phép cho xuất gia.
Devadāsāpi dāsā eva.
Temple slaves (devadāsā) are also slaves.
Nô lệ của thần linh cũng là nô lệ.
Te hi katthaci dese rājadāsā honti, katthaci vihāradāsā, tasmā pabbājetuṃ na vaṭṭati.
For in some regions they are royal slaves, and in some, monastery slaves. Therefore, it is not permissible to ordain them.
Ở một số nơi, họ là nô lệ của vua, ở một số nơi là nô lệ của tu viện, do đó không được phép cho xuất gia.
Dāsampi pabbājetvā sāmike disvā paṭicchādanatthaṃ apanento padavārena adinnādānāpattiyā kāretabbo, dāsassa pana palāyato anāpatti.
If one ordains a slave and, seeing the master, hides him, one incurs an offense of taking what is not given, by way of the steps taken. However, there is no offense if the slave flees.
Nếu cho nô lệ xuất gia, khi thấy chủ nhân, để che giấu, người đó sẽ bị xử lý theo tội trộm cắp tài sản (adinnādāna) theo từng trường hợp, nhưng nô lệ bỏ trốn thì không phạm tội.
98. Bhaṇḍukammāpucchānādikathāyaṃ kammārabhaṇḍūti daharatāya amoḷibandho muṇḍikasīso kammāradārako eva vutto.
In the story of the smith's hair-cutting and asking permission, "the smith's hair-cutting" refers to a young smith's boy who has not yet tied his hair into a topknot, a shaven-headed one.
98. Trong câu chuyện về việc hỏi ý kiến Bhaṇḍukamma và những điều khác, Kammārabhaṇḍu được nói đến chính là một cậu bé thợ rèn còn trẻ, không buộc búi tóc, đầu trọc.
Tulādhāramuṇḍakoti ettha tulādhārāti tambasuvaṇṇādīnaṃ tulaṃ hatthena dhāretīti kammārā ‘‘tulādhārā’’ti vuttā, tesu eko muṇḍikasīso daharoti attho.
Here, "the scale-bearer's shaven-headed one" means that smiths are called "scale-bearers" because they hold the scales for copper, gold, etc., by hand; among them, one is a young shaven-headed boy.
Ở đây, Tulādhāramuṇḍaka có nghĩa là một người thợ rèn còn trẻ, đầu trọc, trong số những người thợ rèn được gọi là Tulādhāra vì họ cầm cân bằng tay để cân đồng, vàng, v.v.
Tenāha ‘‘pañcasikho taruṇadārako’’ti.
Therefore, it is said, "a young boy with five topknots."
Do đó đã nói: “một cậu bé trẻ có năm búi tóc”.
Ekāva sikhā pañca veṇiyo katvā bandhanena pañcasikhāti vuccati, sā etassa atthīti pañcasikho, tassa sikhaṃ chindantā kañci bhikkhuṃ ajānāpetvāva pabbājesuṃ.
One topknot is called "five topknots" when it is tied by making five braids. He has this, so he is "one with five topknots." When cutting his topknot, they ordained him without informing any bhikkhu.
Một búi tóc được gọi là pañcasikhā (năm búi tóc) vì được buộc thành năm bím, và người đó có búi tóc ấy nên được gọi là pañcasikho. Họ đã xuất gia cho người này mà không báo cho bất kỳ vị tỳ khưu nào khi cắt búi tóc của người ấy.
Tena bhaṇḍukammāpalokanaṃ anuññātaṃ.
Because of this, seeking permission for hair-cutting was allowed.
Do đó, việc hỏi ý kiến Bhaṇḍukamma đã được cho phép.
Sīmāpariyāpanneti baddhasīmāya sati tadantogadhe, asati upacārasīmantogadheti attho.
"Within the boundary" means within a consecrated sīmā, if there is one; if not, within the upacāra boundary.
Sīmāpariyāpanne có nghĩa là, nếu có giới trường đã kiết, thì là bên trong giới trường đó; nếu không có, thì là bên trong ranh giới cận kề (upacāra-sīmā).
Ettha ca kiñcāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, saṅghaṃ apaloketuṃ bhaṇḍukammāyā’’ti ettakameva vuttaṃ, na pana anapalokentassa āpatti vuttā, tathāpi aṭṭhakathāyaṃ ‘‘sabbe āpucchitā amhehītisaññino…pe… pabbājentassapi anāpattī’’ti vuttattā sañcicca anāpucchā kese ohārentassa dukkaṭamevāti daṭṭhabbaṃ.
Although it is only stated here, "Monks, I allow you to ask permission for hair-cutting," and no offense is mentioned for not asking permission, still, since the Aṭṭhakathā states, "all, perceiving that they have been asked... and there is no offense for the ordainer," it should be understood that intentionally cutting hair without asking permission incurs an offense of dukkata.
Ở đây, mặc dù chỉ nói “Này các tỳ khưu, Ta cho phép hỏi ý kiến Tăng chúng về Bhaṇḍukamma”, nhưng không nói đến tội lỗi nếu không hỏi ý kiến. Tuy nhiên, vì trong Chú giải đã nói “Tất cả đều nghĩ rằng ‘chúng tôi đã được hỏi ý kiến’…v.v… ngay cả người cho xuất gia cũng không phạm tội”, nên cần phải hiểu rằng nếu cố ý cạo tóc mà không hỏi ý kiến thì phạm tội dukkaṭa.
Kesoropanampi samaṇapabbajanavohāraṃ labhatīti āha ‘‘imassa samaṇakaraṇa’’ntiādi.
Even the shaving of hair is called "the practice of a recluse," as it says, "this act of making him a recluse," etc.
Việc cạo tóc cũng có thể được gọi là sự xuất gia của một sa-môn, nên đã nói “việc làm sa-môn này” v.v.
Ekasikhāmattadharoti ettha ekena kesena sikhā ekasikhāti vadanti, appakesāva sikhā evaṃ vuttāti gahetabbā.
Here, "one who has only a single topknot" means that a topknot made with a single strand of hair is called a single topknot; it should be understood that a topknot with little hair is referred to in this way.
Ở đây, ekasikhāmattadharo có nghĩa là một búi tóc chỉ có một sợi tóc, cần hiểu rằng một búi tóc ít tóc được nói đến như vậy.
Ekakesampi pana anāpucchā chindituṃ na vaṭṭatiyeva.
However, it is not permissible to cut even a single hair without asking permission.
Tuy nhiên, ngay cả một sợi tóc cũng không được cắt mà không hỏi ý kiến.
105. Pokkharavassanti pokkhare padumagacche viya atemitukāmānaṃ sarīrato pavaṭṭanakavassaṃ.
"Lotus rain" refers to rain that falls from the body for those who wish to get wet, like rain on a lotus stalk.
105. Mưa sen (pokkharavassa) là trận mưa tuôn ra từ thân thể của những người muốn ướt, giống như sen trong ao.
Tasmiṃ kira vassante temitukāmāva tementi, na itare.
It is said that when this rain falls, only those who wish to get wet do so, not others.
Người ta nói rằng khi trận mưa ấy rơi xuống, chỉ những người muốn ướt mới bị ướt, chứ không phải những người khác.
‘‘Bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti vatvā gato nāma natthīti attano santake rajje sabbampi sāpateyyaṃ sayameva paribhuñjissatīti gāravena suddhodanamahārājāpi na nimantesi, gantvā pana gehe sakalarattiṃ mahādānañceva buddhappamukhassa saṅghassa āsanapaññattiṭṭhānālaṅkārañca saṃvidahantova vītināmesi.
"No one went saying, 'Receive alms'" means that King Suddhodana, out of respect, did not invite him, thinking that he would enjoy all the wealth in his own kingdom himself. Instead, he spent the entire night at home arranging a great offering and decorations for the seating of the Saṅgha headed by the Buddha.
Không có chuyện “Hãy nhận đồ khất thực” rồi bỏ đi có nghĩa là, với lòng tôn kính, ngay cả Đại vương Suddhodana cũng không mời Ngài, vì nghĩ rằng Ngài sẽ tự mình hưởng thụ tất cả tài sản trong vương quốc của mình. Thay vào đó, Ngài đã dành cả đêm để sắp xếp một đại lễ cúng dường và trang trí chỗ ngồi cho Tăng chúng do Đức Phật dẫn đầu.
Na koci…pe… pattaṃ vā aggahesīti bhagavā attano pitu nivesanameva gamissatītisaññāya naggahesi.
"No one... took a bowl" means they did not take a bowl, thinking that the Blessed One would go to his father's residence.
Không ai…v.v… cũng không nhận bát vì nghĩ rằng Thế Tôn sẽ đi đến chính ngôi nhà của cha mình, nên không nhận.
Kulanagareti ñātikulantake nagare.
Kulanagare: in the town where one has relatives.
Trong thành phố của gia tộc có nghĩa là trong thành phố thuộc dòng tộc của Ngài.
Piṇḍacāriyavattanti attano ñātigāmesupi sapadānacārikavattaṃ.
Piṇḍacāriyavatta: the practice of going for alms house-to-house in order, even in one's own relatives' villages.
Bổn phận khất thực là bổn phận đi khất thực từng nhà ngay cả trong làng của bà con mình.
Bhikkhāya cāro caraṇaṃ etassāti bhikkhācāro, khattiyo.
Bhikkhācāro: one whose wandering is for alms; a mendicant.
Bhikkhācāro là một vị vua, người có hành động đi khất thực.
Uttiṭṭheti uttiṭṭhitvā paresaṃ gharadvāre uddissa ṭhatvā gahetabbapiṇḍe.
Uttiṭṭhe: alms food to be received by standing up and waiting at others' house doors.
Uttiṭṭhe là những đồ khất thực được nhận khi đứng ở cửa nhà người khác.
Nappamajjeyyāti nimantanādivasena labbhamānapaṇītabhojanaṃ paṭikkhipitvā piṇḍāya caraṇavasena tattha nappamajjeyya.
Nappamajjeyyā: one should not be negligent in that, meaning, one should reject delicious food obtained through invitations and instead go for alms.
Không lơ là có nghĩa là không lơ là trong việc đi khất thực, từ chối những món ăn ngon được nhận qua lời mời v.v.
Dhammanti anesanaṃ pahāya sapadānaṃ caranto tameva bhikkhācariyadhammaṃ sucaritaṃ careyya.
Dhammaṃ: abandoning improper seeking, one should practice well that very practice of going for alms house-to-house.
Dhamma có nghĩa là hãy thực hành thật tốt pháp khất thực đó, đi từng nhà mà từ bỏ việc cầu cạnh.
Sukhaṃ setīti catūhi iriyāpathehi sukhaṃ viharatīti attho.
Sukhaṃ setī: he dwells happily in the four postures; this is the meaning.
Ngủ an lạc có nghĩa là sống an lạc với bốn oai nghi.
Dhammapālajātakantiādīsu pana tato parakālesupi rañño pavatti parinibbānaṃ pāpetvā yathāpasaṅgavasena dassetuṃ vuttā.
However, in Dhammapālajātaka and other texts, it was stated to show the king's later conduct, even after that time, leading to his parinibbāna, as occasion arose.
Trong Dhammapālajātaka v.v., câu chuyện về nhà vua sau đó cũng được kể để trình bày sự viên tịch của Ngài theo cách thích hợp.
Tenāha ‘‘sotāpattiphalaṃ sacchikatvā’’tiādi.
Therefore, it is said, "sotāpattiphalaṃ sacchikatvā" and so on.
Do đó đã nói “đã chứng đắc quả Dự Lưu” v.v.
Sirigabbhaṃ gantvāti ettha yadi hi bhagavā tadaheva gantvā na passeyya, sā hadayena phalitena mareyyāti agamāsīti daṭṭhabbaṃ.
Sirigabbhaṃ gantvā: here, it should be understood that if the Bhagavā had gone then and not seen her, she would have died from a broken heart, and so he went.
Đi đến Sirigabbha có nghĩa là cần phải hiểu rằng Đức Thế Tôn đã đi đến đó vì nếu Ngài không đến thăm ngay lúc đó, bà ấy sẽ chết vì trái tim tan vỡ.
Taṃ divasamevāti tasmiṃ rāhulamātudassanadivaseyeva.
Taṃ divasamevā: on that very day of seeing Rāhula's mother.
Ngay trong ngày đó có nghĩa là ngay trong ngày gặp mẹ của Rāhula.
Dhammapadaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘satthā kapilapuraṃ gantvā tatiyadivase nandaṃ pabbājesī’’ti (dha. pa. aṭṭha. 1.12 nandattheravatthu) vuttaṃ.
In the Dhammapadaṭṭhakathā, however, it is stated, "The Teacher, having gone to Kapilapura, ordained Nanda on the third day."
Tuy nhiên, trong Dhammapadaṭṭhakathā đã nói “Đức Đạo Sư đến Kapilapura và xuất gia cho Nanda vào ngày thứ ba” (dha. pa. aṭṭha. 1.12 nandattheravatthu).
Kesavissajjananti rājamoḷibandhanatthaṃ kumārakāle bandhitasikhāveṇimocanaṃ, taṃ kira karontā maṅgalaṃ karonti.
Kesavissajjana: the undoing of the topknot tied in childhood for the purpose of the royal diadem; it is said that they perform a ceremony when doing this.
Kesavissajjana là việc tháo bím tóc đã buộc khi còn nhỏ để làm lễ buộc búi tóc của hoàng gia, người ta nói rằng khi làm điều đó, họ tổ chức một buổi lễ tốt lành.
Sāratthadīpaniyaṃ pana ‘‘kesavissajjananti kulamariyādavasena kesoropana’’nti (sārattha. ṭī. mahāvagga 3.105) vuttaṃ.
In the Sāratthadīpanī, however, it is stated, "Kesavissajjana means the shaving of the hair according to family custom."
Tuy nhiên, trong Sāratthadīpanī đã nói “Kesavissajjana là việc cạo tóc theo truyền thống hoàng gia” (sārattha. ṭī. mahāvagga 3.105).
Paṭṭabandhoti ‘‘asukarājā’’ti naḷāṭe suvaṇṇapaṭṭabandhanaṃ.
Paṭṭabandho: the tying of a golden fillet on the forehead, indicating "such and such a king."
Paṭṭabandho là việc buộc một dải vàng lên trán với dòng chữ “vua nọ”.
Abhinavapāsādappavesamaṅgalaṃ gharamaṅgalaṃ.
Gharamaṅgalaṃ is the auspicious ceremony of entering a new palace.
Lễ nhập cung điện mới là gharamaṅgalaṃ (lễ nhà).
Chattussāpane maṅgalaṃ chattamaṅgalaṃ.
Chattamaṅgalaṃ is the auspicious ceremony of raising the parasol.
Lễ dựng lọng là chattamaṅgalaṃ (lễ lọng).
Janapadakalyāṇīti janapadamhi kalyāṇī parehi asādhāraṇehi pañcakalyāṇādīhi sahitattā sā evaṃ vuttā.
Janapadakalyāṇī: she is called thus because she possesses extraordinary fivefold beauty and other qualities in the country.
Janapadakalyāṇī được gọi như vậy vì nàng là người đẹp trong xứ (janapada), sở hữu năm vẻ đẹp không ai sánh bằng.
Tuvaṭanti sīghaṃ.
Tuvaṭaṃ: quickly.
Tuvaṭaṃ là nhanh chóng.
Anicchamānanti manasā arocentaṃ, vācāya pana bhagavatā ‘‘pabbajissasi nandā’’ti vutte gāravena paṭikkhipituṃ avisahanto ‘‘āmā’’ti avoca.
Anicchamānaṃ: not wishing in mind, but when the Bhagavā said, "Will you go forth, Nanda?" he, unable to refuse out of reverence, said, "Yes."
Anicchamānaṃ là không muốn trong tâm; nhưng khi Đức Thế Tôn nói “Này Nanda, con sẽ xuất gia chứ?”, vì lòng tôn kính, không dám từ chối, nên đã nói “Vâng”.
Bhagavā ca etena lesena pabbājesi.
And the Bhagavā ordained him with this stratagem.
Và Đức Thế Tôn đã cho xuất gia bằng cách này.
Evaṃ vuttaṃ sattavidhaṃ ariyadhanaṃ.
The seven noble treasures thus stated.
Bảy loại tài sản cao quý được nói đến như vậy.
Adhimattaṃ rāhuleti rāhule pabbajite nandapabbajjāya uppannadukkhatopi adhikataraṃ dukkhaṃ ahosīti attho.
Adhimattaṃ rāhule: the meaning is that when Rāhula was ordained, the suffering was greater than the suffering that arose from Nanda's ordination.
Adhimattaṃ rāhule có nghĩa là nỗi khổ còn lớn hơn cả nỗi khổ phát sinh từ việc Nanda xuất gia, khi Rāhula xuất gia.
Ito pacchāti ito vuttasokuppattito aparadivasesu anāgāmīnaṃ ñātisinehapaṭighacittuppādābhāvā.
Ito pacchā: in the days after this arising of sorrow, because there are no thoughts of affection or aversion for relatives among non-returners.
Sau đó có nghĩa là vào những ngày sau khi nỗi buồn này phát sinh, vì không có sự phát sinh tâm sân hận do tình cảm bà con đối với những vị Bất Lai.
Pāḷiyaṃ puttapemantiādi raññā puttasinehassa tibbabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ.
In the Pali, puttapema and so on, was stated to show the intensity of the king's affection for his son.
Trong Pāḷi, tình yêu con v.v. được nói đến để chỉ mức độ mãnh liệt của tình yêu con của nhà vua.
Puttasineho hi attanā sahajātapītivegasamuṭṭhitānaṃ rūpadhammānaṃ sakalasarīraṃ khobhetvā pavattanavasena ‘‘chaviṃ…pe… aṭṭhimiñjaṃ āhacca tiṭṭhatī’’ti vutto.
For filial affection is said to "penetrate the skin... to the bone marrow," in that it agitates the entire body with surges of joy arising spontaneously.
Tình yêu con được nói là “ảnh hưởng đến da…v.v… tủy xương” vì nó làm rung chuyển toàn bộ cơ thể với những sắc pháp phát sinh từ sức mạnh của tình yêu bẩm sinh.
Attano piyatarāti bhagavantaṃ sandhāya vadati.
Attano piyatarā: refers to the Bhagavā.
Người thân yêu hơn của mình được nói đến để chỉ Đức Thế Tôn.
Putteti rāhulaṃ.
Putte: Rāhula.
Con trai tức là Rāhula.
Saddahantenāti tassa vacanena avematikenāti attho.
Saddahantenā: meaning, without doubt in his words.
Với niềm tin có nghĩa là không nghi ngờ lời nói của ngài.
Vimatiyā sati āpatti eva.
If there is doubt, it is an offense.
Nếu có nghi ngờ thì có tội.
106. Sāmaṇerasikkhāpadādīsu pāḷiyaṃ sikkhāpadānīti sikkhākoṭṭhāsā.
106. In the Pali of the Sāmaṇera Sikkhāpadas and so forth, sikkhāpadānī means sections of training.
106. Trong các giới điều của Sa-di, v.v., trong Pāli, các giới điều (sikkhāpadāni) là các phần của sự học.
Adhisīlasikkhānaṃ vā adhigamūpāyā.
Or, means of attaining higher morality training.
Hoặc là các phương tiện để đạt được sự học về giới.
Pāṇoti paramatthato jīvitindriyaṃ.
Pāṇa (life) means, in the ultimate sense, the faculty of life (jīvitindriya).
Sinh mạng (pāṇo) theo nghĩa tối hậu là sinh mạng quyền.
Tassa atipātanaṃ pabandhavasena pavattituṃ adatvā satthādīhi atikkamma abhibhavitvā pātanaṃ pāṇātipāto.
Its destruction (atipātanaṃ) is pāṇātipāta (taking life), which is to overcome and suppress with weapons and so forth, not allowing it to continue its course, and bringing about its downfall.
Sự tước đoạt sinh mạng đó là pāṇātipāto, tức là không cho nó tiếp tục tồn tại theo dòng chảy, mà dùng gươm giáo, v.v. để vượt qua và tước đoạt.
Pāṇavadhoti attho.
It means the killing of a living being.
Nghĩa là sự giết hại sinh mạng.
So pana atthato pāṇe pāṇasaññino jīvitindriyupacchedakaupakkamasamuṭṭhāpikā vadhakacetanāva.
In essence, it is the volitional act (cetanā) of killing, arising from an attempt to cut off the faculty of life, with the perception of a living being in that living being.
Nhưng điều đó, theo nghĩa, chính là ý muốn giết hại, phát sinh từ sự xâm hại sinh mạng quyền của người nhận biết sinh mạng là sinh mạng.
Tasmā pāṇātipātā veramaṇi, verahetutāya verasaṅkhātaṃ pāṇātipātādipāpadhammaṃ maṇati nīharatīti virati ‘‘veramaṇī’’ti vuccati, viramati etāyāti vā ‘‘viramaṇī’’ti vattabbe niruttinayena ‘‘veramaṇī’’ti samādānavirati vuttā.
Therefore, abstaining from the destruction of life (pāṇātipātā veramaṇi)—the cessation (virati) is called "veramaṇī" because it purifies or removes the evil deeds such as pāṇātipāta, which are called "vera" (enmity) because they are causes of enmity; or, it is stated as "veramaṇī" by way of etymology, instead of "viramaṇī" (that by which one abstains), meaning the cessation of undertaking.
Do đó, sự kiêng cữ khỏi pāṇātipāta, được gọi là “veramaṇī” (sự kiêng cữ) vì nó loại trừ (maṇati, nīharati) ác pháp như pāṇātipāta, được gọi là “vera” do là nguyên nhân của sự thù hằn; hoặc lẽ ra phải nói là “viramaṇī” (sự kiêng cữ) vì người ta kiêng cữ bởi điều này, nhưng theo quy tắc ngữ nguyên, “veramaṇī” được nói đến như là sự kiêng cữ do thọ trì.
Esa nayo sesesupi.
The same method applies to the rest.
Các giới điều còn lại cũng theo cách này.
Adinnassa ādānaṃ adinnādānaṃ, theyyacetanāva.
Taking what is not given is adinnādānaṃ, which is simply the volition of theft.
Sự lấy của không cho là adinnādānaṃ, chính là ý muốn trộm cắp.
Abrahmacariyanti aseṭṭhacariyaṃ, maggena maggapaṭipattisamuṭṭhāpikā methunacetanā.
Abrahmacariyaṃ means ignoble conduct, the volition of sexual intercourse giving rise to the path and the practice of the path.
Abrahmacariyanti (phi phạm hạnh) là hành vi không cao thượng, tức là ý muốn tà dâm phát sinh từ con đường và sự thực hành con đường.
Musāti abhūtavatthu, tassa vādo abhūtataṃ ñatvāva bhūtato viññāpanacetanā musāvādo.
Musā means an untrue matter; its utterance, knowing it to be untrue, with the volition to make it appear true, is musāvāda (false speech).
Musā (lời nói dối) là sự việc không có thật, lời nói về sự việc đó, tức là ý muốn làm cho người khác hiểu lầm là có thật khi biết rõ là không có thật, là musāvādo (lời nói dối).
Piṭṭhapūvādinibbattasurā ceva pupphāsavādibhedaṃ merayañca surāmerayaṃ.
Both liquor (surā), made from rice flour cakes and so forth, and intoxicants (merayaṃ), which include flower-fermented drinks and so forth, are surāmerayaṃ.
Rượu làm từ bột gạo, v.v. và các loại meraya (rượu mạnh) như rượu hoa, v.v. là surāmerayaṃ (rượu và rượu mạnh).
Tadeva madanīyaṭṭhena majjañceva pamādakāraṇaṭṭhena pamādaṭṭhānañca, taṃ yāya cetanāya pivati, tassa etaṃ adhivacanaṃ.
That same thing is called majja (intoxicant) because it causes intoxication, and pamādaṭṭhāna (cause of heedlessness) because it causes heedlessness; this is a designation for the volition by which one drinks it.
Chính điều đó là majja (chất say) do có tính chất làm say, và là pamādaṭṭhāna (nguyên nhân của sự phóng dật) do là nguyên nhân của sự phóng dật; đây là tên gọi của ý muốn uống điều đó.
Aruṇuggamanato paṭṭhāya yāva majjhanhikā ayaṃ ariyānaṃ bhojanassa kālo nāma, tadañño vikālo.
From sunrise until noon, this is called the time for eating for noble ones; any other time is vikāla (improper time).
Từ lúc bình minh cho đến giữa trưa, đây là thời gian ăn của các bậc Thánh, thời gian khác là vikālo (phi thời).
Bhuñjitabbaṭṭhena bhojananti idha sabbaṃ yāvakālikaṃ vuccati, tassa ajjhoharaṇaṃ idha uttarapadalopena ‘‘bhojana’’nti adhippetaṃ.
Bhojana (food), in the sense of what is to be eaten, here refers to all yāvakālika (food allowed until noon); its consumption is here intended as "bhojana" by the elision of the latter part of the compound.
Ở đây, bhojana (thức ăn) theo nghĩa là thứ có thể ăn được, chỉ tất cả các loại vật thực tạm thời (yāvakālikaṃ); sự ăn vào điều đó ở đây được hiểu là “bhojana” (thức ăn) do lược bỏ hậu tố.
Vikāle bhojanaṃ ajjhoharaṇaṃ vikālabhojanaṃ, vikāle vā yāvakālikassa bhojanaṃ ajjhoharaṇaṃ vikālabhojanantipi attho gahetabbo, atthato vikāle yāvakālikaajjhoharaṇacetanāva.
Consuming food at an improper time is vikālabhojanaṃ; or, the meaning should be taken as consuming yāvakālika at an improper time is vikālabhojanaṃ; in essence, it is the volition of consuming yāvakālika at an improper time.
Sự ăn thức ăn vào phi thời là vikālabhojanaṃ (ăn phi thời), hoặc có thể hiểu là sự ăn vật thực tạm thời vào phi thời là vikālabhojanaṃ; theo nghĩa, chính là ý muốn ăn vật thực tạm thời vào phi thời.
Sāsanassa ananulomattā visūkaṃ paṭāṇībhūtaṃ dassanaṃ visūkadassanaṃ, naccagītādidassanasavanānañceva vaṭṭakayuddhajūtakīḷādisabbakīḷānañca nāmaṃ.
Seeing what is contrary to the Dispensation, which is like a spectacle, is visūkadassanaṃ; it is the name for seeing and hearing dances, songs, and so forth, and all games such as quail fights and gambling.
Sự trình diễn không phù hợp với giáo pháp, trở thành chướng ngại, là visūkadassanaṃ (xem trò mua vui); đó là tên gọi của việc xem và nghe các điệu múa, ca hát, v.v. và tất cả các trò chơi như đá gà, đánh bạc, v.v.
Dassananti cettha pañcannampi viññāṇānaṃ yathāsakaṃ visayassa ālocanasabhāvatāya dassana-saddena saṅgahetabbattā savanampi saṅgahitaṃ.
Here, dassana (seeing) also includes hearing, as all five consciousnesses, by their nature of apprehending their respective objects, are encompassed by the term dassana.
Ở đây, từ dassana (sự thấy) bao gồm cả sự nghe, vì cả năm thức đều có bản chất là làm sáng tỏ đối tượng của chính nó, nên được bao gồm bởi từ dassana.
Naccagītavādita-saddehi cettha attano naccanagāyanādīnipi saṅgahitānīti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that here, the terms naccagītavādita (dancing, singing, and playing instruments) also include one's own dancing, singing, and so forth.
Ở đây, cần hiểu rằng các từ naccagītavādita (múa, hát, đàn) cũng bao gồm cả việc tự mình múa, hát, v.v.
Mālāti baddhamabaddhaṃ vā antamaso suttādimayampi alaṅkāratthāya piḷandhiyamānaṃ ‘‘mālā’’tveva vuccati.
Mālā (garland) refers to anything, whether strung or unstrung, even made of thread and so forth, worn for adornment, which is called "mālā".
Mālā (vòng hoa) là bất cứ thứ gì được đeo để trang sức, dù được kết hay không kết, thậm chí làm bằng sợi, v.v. cũng được gọi là “mālā”.
Gandhanti vāsacuṇṇādivilepanato aññaṃ yaṃ kiñci gandhajātaṃ.
Gandha (perfume) refers to any kind of fragrance other than scented powders and anointing pastes.
Gandha (hương) là bất kỳ loại hương nào khác ngoài bột thơm, v.v. để thoa.
Vilepananti pisitvā gahitaṃ chavirāgakaraṇañceva gandhajātañca.
Vilepana (anointing paste) refers to ground substances that color the skin, as well as fragrant substances.
Vilepana (xoa bóp) là loại hương liệu đã được nghiền nát, dùng để làm đẹp da.
Dhāraṇaṃ nāma piḷandhanaṃ.
Dhāraṇaṃ means wearing.
Dhāraṇaṃ (sự đeo) là sự trang sức.
Maṇḍanaṃ nāma ūnaṭṭhānapūraṇaṃ.
Maṇḍanaṃ means filling in deficiencies.
Maṇḍanaṃ (sự trang hoàng) là sự bổ sung vào những chỗ thiếu sót.
Gandhavasena, chavirāgavasena ca sādiyanaṃ vibhūsanaṃ nāma.
Vibhūsanaṃ means delighting in fragrance and skin coloring.
Sự ưa thích theo mùi hương và theo màu da là vibhūsanaṃ (sự trang điểm).
Mālādīsu vā dhāraṇādīni yathākkamaṃ yojetabbāni.
Or, wearing and so forth should be applied to garlands and so forth, respectively.
Hoặc sự đeo, v.v. cần được áp dụng tuần tự cho vòng hoa, v.v.
Tesaṃ dhāraṇādīnaṃ ṭhānaṃ kāraṇaṃ vītikkamacetanā.
The volition of transgression is the basis or cause for wearing and so forth of these.
Ý muốn vượt qua nguyên nhân của sự đeo, v.v. đó.
Uccāti ucca-saddena samānattho nipāto, uccāsayanaṃ vuccati pamāṇātikkantaṃ āsandādi.
Uccā is a particle synonymous with ucca (high); uccāsayanaṃ refers to a couch and so forth exceeding the proper measure.
Uccā là một từ bất biến đồng nghĩa với ucca (cao), uccāsayanaṃ (giường cao) được gọi là ghế bành, v.v. vượt quá mức quy định.
Mahāsayanaṃ akappiyattharaṇehi atthataṃ, salohitavitānañca.
Mahāsayanaṃ (great couch) is one covered with inappropriate coverings, and also a canopy with red fringes.
Mahāsayanaṃ (giường lớn) là giường được trải bằng các loại vật liệu không hợp lệ, và màn che có màu đỏ.
Etesu hi āsanaṃ, sayanañca uccāsayanamahāsayana-saddehi gahitāni uttarapadalopena.
Here, sitting and lying are included by the terms uccāsayana and mahāsayana through the elision of the latter part of the compound.
Trong những điều này, chỗ ngồi và chỗ nằm được bao gồm bởi các từ uccāsayana (giường cao) và mahāsayana (giường lớn) do lược bỏ hậu tố.
Jātarūparajatapaṭiggahaṇāti ettha rajata-saddena dārumāsakādi sabbaṃ rūpiyaṃ saṅgahitaṃ, muttāmaṇiādayopettha dhaññakhettavatthādayo ca saṅgahitāti daṭṭhabbā.
In jātarūparajatapaṭiggahaṇā (receiving gold and silver), the term rajata (silver) includes all currency such as wooden coins and so forth; it should be understood that pearls, gems, and so forth, as well as grains, fields, and lands, are also included here.
Trong jātarūparajatapaṭiggahaṇā (thọ nhận vàng và bạc), từ rajata (bạc) bao gồm tất cả các loại tiền tệ như dārumāsaka (tiền gỗ), v.v.; cần hiểu rằng ngọc trai, đá quý, v.v. và lúa, ruộng đất, vải vóc, v.v. cũng được bao gồm ở đây.
Paṭiggahaṇa-saddena paṭiggāhāpanasādiyanāni saṅgahitāni.
The term paṭiggahaṇa (receiving) includes causing to receive and assenting to receive.
Từ paṭiggahaṇa (sự thọ nhận) bao gồm sự thọ nhận và sự chấp thuận cho người khác thọ nhận.
Nāsanavatthūti pārājikaṭṭhānatāya liṅganāsanāya kāraṇaṃ.
Nāsanavatthū (cause of destruction) means the cause for the destruction of one's status (liṅganāsana) due to being a pārājika offense.
Nāsanavatthū (nguyên nhân hủy hoại) là nguyên nhân của sự hủy hoại giới hạnh, vì là nơi phát sinh của tội Pārājika.
107. Pāḷiyaṃ sabbaṃ saṅghārāmaṃ āvaraṇaṃ karontīti sabbasaṅghārāme pavesanivāraṇaṃ karonti.
107. In the Pali, sabbaṃ saṅghārāmaṃ āvaraṇaṃ karontī means they make the entire monastery inaccessible.
107. Trong Pāli, sabbaṃ saṅghārāmaṃ āvaraṇaṃ karontī (làm chướng ngại toàn bộ tịnh xá) có nghĩa là ngăn cản sự ra vào toàn bộ tịnh xá.
Saṅghārāmo āvaraṇaṃ kātabboti saṅghārāmo āvaraṇo kātabbo, saṅghārāme vā āvaraṇaṃ kātabbanti attho.
Saṅghārāmo āvaraṇaṃ kātabbo means the monastery should be made inaccessible, or an obstruction should be made in the monastery.
Saṅghārāmo āvaraṇaṃ kātabbo (tịnh xá phải bị chướng ngại) có nghĩa là tịnh xá phải bị làm chướng ngại, hoặc phải làm chướng ngại trong tịnh xá.
Teneva ‘‘tattha āvaraṇaṃ kātu’’nti bhummavasena vuttaṃ.
Therefore, it is said in the locative case, "to make an obstruction there."
Do đó, “tattha āvaraṇaṃ kātu” (làm chướng ngại ở đó) được nói theo cách thức chỉ địa điểm.
Āhāraṃ āvaraṇantiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to phrases like "obstructing food," etc.
Trong “Āhāraṃ āvaraṇa” (chướng ngại vật thực), v.v. cũng theo cách này.
‘‘Yattha vā vasatī’’ti iminā sāmaṇerassa vassaggena laddhaṃ vā sakasantakameva vā nibaddhavasanakasenāsanaṃ vuttaṃ.
By "where he resides," it refers to a fixed dwelling or lodging obtained by the novice through his seniority in the rains-residence or belonging to himself.
“Yattha vā vasatī” (hoặc nơi Sa-di cư trú) nói đến chỗ ở cố định mà Sa-di đã có được theo số năm an cư hoặc là tài sản riêng của mình.
Yattha vā paṭikkamatīti ācariyupajjhāyānaṃ vasanaṭṭhānaṃ vuttaṃ.
"Or where he retreats" refers to the dwelling place of the teacher and preceptor.
Yattha vā paṭikkamatī (hoặc nơi Sa-di lui tới) nói đến nơi cư trú của các vị A-xà-lê và Yết-ma A-xà-lê.
Tenāha ‘‘attano’’tiādi.
Therefore, it says "of oneself," etc.
Vì vậy, Ngài nói “attano” (của chính mình), v.v.
Attanoti hi sayaṃ, ācariyassa, upajjhāyassa vāti attho.
"Of oneself" means of oneself, or of the teacher, or of the preceptor.
Attano (của chính mình) có nghĩa là của chính mình, của A-xà-lê, hoặc của Yết-ma A-xà-lê.
Daṇḍenti vinenti etenāti daṇḍo, so eva kattabbattā kammanti daṇḍakammaṃ, āvaraṇādi.
That by which they are punished or disciplined is a daṇḍa. Because it is to be done, it is daṇḍakamma (act of punishment), such as obstruction.
Daṇḍa là điều mà người ta dùng để trừng phạt, răn dạy; chính điều đó, do phải được thực hiện, nên là daṇḍakammaṃ (hành phạt), tức là sự ngăn cản, v.v.
Udakaṃ vā pavesetunti pokkharaṇīādiudake pavesetuṃ.
"Or to let in water" means to let in water from a pond, etc.
Udakaṃ vā pavesetu (hoặc cho nước vào) có nghĩa là cho nước vào ao, v.v.
108. Saddhivihārikaantevāsikānampīti upasampanne sandhāya vuttaṃ.
108. "Even for co-residents and pupils" is said with reference to the fully ordained.
108. Saddhivihārikaantevāsikānampī (ngay cả các saddhivihārika và antevāsika) được nói đến để chỉ những vị Tỳ-kheo đã thọ Cụ túc giới.
Tesupi hi ācariyupajjhāyesu yathā oramanti, tathā tesaṃ niggahaṃ akarontesu aññehi āvaraṇādiniggahakammaṃ kātabbameva.
For even if their teachers and preceptors do not restrain them as they should, others must certainly perform the act of restraint, such as obstruction, against them.
Vì ngay cả đối với họ, nếu các vị A-xà-lê và Yết-ma A-xà-lê không quở trách họ như cách họ đã làm, thì những người khác cũng phải thực hiện hành vi quở trách như ngăn cản, v.v. đối với họ.
Saṅgaṇhantīti ‘‘paraparisato bhinditvā gaṇhissāmī’’ti dānādicatūhi saṅgahavatthūhi (dī. ni. 3.210; a. ni. 4.32, 256) upalāḷanavasena saṅgaṇhanti.
"They gather" means they gather by way of appeasement, using the four saṅgahavatthus (bases of sympathy) such as giving, thinking, "I will break them away from the other assembly and gather them."
Saṅgaṇhantī (thu hút) có nghĩa là thu hút bằng cách xoa dịu thông qua bốn saṅgahavatthū (pháp nhiếp hóa) (dī. ni. 3.210; a. ni. 4.32, 256) như bố thí, v.v. với ý nghĩ “chúng ta sẽ chia rẽ họ khỏi nhóm khác và thu hút họ”.
So bhijjatu vā mā vā, saṅgaṇhantassa payoge āpatti eva.
Whether it breaks or not, an offense is incurred by the one who attempts to gather.
Dù người đó có bị chia rẽ hay không, người thực hiện hành vi thu hút vẫn có tội.
Bhinditvā gaṇhituṃ na vaṭṭatīti bhinditumpi na vaṭṭati, gaṇhitumpi na vaṭṭatīti attho.
"It is not proper to break and gather" means it is not proper to break, nor is it proper to gather.
Bhinditvā gaṇhituṃ na vaṭṭatī (không được chia rẽ và thu hút) có nghĩa là không được chia rẽ, cũng không được thu hút.
Ādīnavaṃ pana vattuṃ vaṭṭatīti sāsanagāravena vā parānuddayatāya vā vattuṃ vaṭṭati, na parisalolatāya.
"But it is proper to speak of the danger" means it is proper to speak out of reverence for the Dispensation or out of compassion for others, not out of longing for an assembly.
Ādīnavaṃ pana vattuṃ vaṭṭatī (nhưng được phép nói về sự nguy hiểm) có nghĩa là được phép nói vì lòng kính trọng giáo pháp hoặc vì lòng từ bi đối với người khác, chứ không phải vì ham muốn nhóm họp.
‘‘Senāsanaggāho ca paṭippassambhatī’’ti iminā vassacchedaṃ dasseti.
By "and the taking of lodging ceases," it indicates the cutting off of the rains-residence.
“Senāsanaggāho ca paṭippassambhatī” (và sự thọ nhận chỗ ở cũng bị đình chỉ) điều này cho thấy sự mất an cư.
Upasampannānampi pārājikasamāpattiyā saraṇagamanādisāmaṇerabhāvassāpi vinassanato senāsanaggāho ca paṭippassambhati, saṅghalābhampi te na labhantīti veditabbaṃ.
It should be understood that for the fully ordained, due to falling into a pārājika offense, even the state of being a novice, which involves going for refuge, etc., is destroyed, and thus the taking of lodging ceases, and they do not receive the Sangha's gains.
Cần hiểu rằng ngay cả đối với các vị Tỳ-kheo đã thọ Cụ túc giới, do sự phạm Pārājika, ngay cả trạng thái Sa-di như quy y, v.v. cũng bị hủy bỏ, nên sự thọ nhận chỗ ở cũng bị đình chỉ, và họ cũng không nhận được lợi lộc của Tăng đoàn.
Purimikāya puna saraṇāni gahitānīti saraṇaggahaṇena saha tadahevassa vassūpagamanampi dasseti.
"If the refuges were taken again in the former period" also indicates his entering the rains-residence on that very day along with the taking of refuge.
Purimikāya puna saraṇāni gahitānī (các giới quy y lại được thọ trì vào mùa an cư đầu) điều này cho thấy sự an cư của người đó cũng bắt đầu vào cùng ngày với việc thọ trì giới quy y.
Pacchimikāya vassāvāsikanti vassāvāsikalābhaggahaṇadassanamattamevetaṃ, tato purepi, pacchāpi vā vassāvāsikañca cīvaramāsesu saṅghe uppannaṃ kālacīvarañca purimikāya upagantvā avipannasīlo sāmaṇero labhati eva.
"The rains-residence in the latter period" is merely an indication of receiving the gains of the rains-residence; even before or after that, a novice who has entered the rains-residence in the former period and whose morality is not impaired certainly receives the rains-residence and the timely robes that arise in the Sangha during the robe months.
Pacchimikāya vassāvāsika (y an cư vào mùa an cư sau) điều này chỉ là sự trình bày về việc thọ nhận y an cư; trước đó hoặc sau đó, một Sa-di đã an cư vào mùa an cư đầu và không phạm giới vẫn nhận được y an cư và y kālacīvara (y đúng thời) phát sinh trong Tăng đoàn vào các tháng.
Sace pacchimikāya gahitānīti pacchimikāya vassūpagamanañca chinnavassatañca dasseti.
"If they were taken in the latter period" indicates both entering the rains-residence in the latter period and having the rains-residence cut off.
Nếu được nhận vào mùa sau—điều này cho thấy việc an cư mùa sau và việc cắt đứt an cư của người đó.
Tassa hi kālacīvare bhāgo na pāpuṇāti.
For such a one, a share in the timely robes does not accrue.
Thật vậy, người đó không được phần y kāla.
Tasmā ‘‘apaloketvā lābho dātabbo’’ti vuttaṃ.
Therefore, it is said, "the gain should be given after informing."
Do đó, đã nói rằng “phần lợi lộc phải được trao sau khi hỏi ý kiến”.
Vassāvāsikalābho pana yadi senāsanasāmikā dāyakā senāsanaguttatthāya pacchimikāya upagantvā vattaṃ katvā attano senāsane vasantassapi vassāvāsikaṃ dātabbanti vadanti, anapaloketvāpi dātabbova.
However, regarding the gain of the rains-residence, if the donors, as owners of the lodging, say that the rains-residence should be given even to one who has entered the rains-residence in the latter period for the protection of the lodging and is residing in their lodging after performing the duties, then it should be given even without informing.
Tuy nhiên, nếu các thí chủ của tịnh xá nói rằng phần lợi lộc an cư phải được trao cho cả người đã đến an cư vào mùa sau để bảo vệ tịnh xá, đã thực hành bổn phận và đang sống trong tịnh xá của mình, thì phần lợi lộc an cư đó phải được trao mà không cần hỏi ý kiến.
Yaṃ pana sāratthadīpaniyaṃ ‘‘pacchimikāya vassāvāsikaṃ lacchatīti pacchimikāya puna vassaṃ upagatattā lacchatī’’ti (sārattha. ṭī. mahāvagga 3.108) vuttaṃ, tampi vassāvāsike dāyakānaṃ imaṃ adhippāyaṃ nissāya vuttañce, sundaraṃ.
What is said in the Sāratthadīpanī, "he receives the rains-residence in the latter period because he has again entered the rains-residence in the latter period," is good if it is said relying on this intention of the donors regarding the rains-residence.
Điều đã nói trong Sāratthadīpanī là “người đó được phần lợi lộc an cư vào mùa sau vì đã an cư trở lại vào mùa sau” (Sārattha. Ṭī. Mahāvagga 3.108), nếu điều đó được nói dựa trên ý định này của các thí chủ đối với phần lợi lộc an cư, thì thật là hay.
Saṅghikaṃ, kālacīvarampi sandhāya vuttañce, na yujjatīti veditabbaṃ.
If it is said with reference to the Sangha's property or timely robes, it should be understood that it is not appropriate.
Nhưng nếu điều đó được nói liên quan đến y kāla của Tăng chúng, thì phải hiểu là không phù hợp.
Na ajānitvāti ‘‘surā’’ti ajānitvā pivato pāṇātipātaveramaṇiādisabbasīlabhedaṃ, saraṇabhedañca na āpajjati, akusalaṃ pana surāpānaveramaṇisīlabhedo ca hoti mālādidhāraṇādīsu viyāti daṭṭhabbaṃ.
"Not knowing" means that one who drinks not knowing it is liquor does not incur the breaking of all precepts, such as abstaining from taking life, and the breaking of refuge; however, it is an unwholesome act and a breaking of the precept of abstaining from liquor, similar to wearing garlands, etc., it should be understood.
Không biết—người uống rượu mà không biết đó là rượu thì không phạm giới sát sinh và tất cả các giới khác như vậy, cũng như không phạm giới quy y; nhưng đó là một hành vi bất thiện, và cũng là sự phá giới kiêng rượu, giống như việc đeo vòng hoa, v.v., phải hiểu như vậy.
Itarānīti vikālabhojanaveramaṇiādīni.
"The others" refers to abstaining from eating at the wrong time, etc.
Những giới khác—là các giới như kiêng ăn phi thời, v.v.
Tānipi hi sañcicca vītikkamantassa taṃ taṃ bhijjati eva, itarītaresaṃ pana abhijjamānena nāsanaṅgāni na honti.
For those too, if one intentionally transgresses, that particular precept is certainly broken; but for others, if they are not broken, they do not become causes for expulsion.
Thật vậy, đối với người cố ý vi phạm, giới đó sẽ bị phá vỡ; nhưng đối với những người khác, nếu không bị phá vỡ, thì không phải là những yếu tố dẫn đến sự hủy diệt.
Teneva ‘‘tesu bhinnesū’’ti bhedavacanaṃ vuttaṃ.
Therefore, the word "broken" is used in "when these are broken."
Chính vì vậy, đã nói “khi những giới đó bị phá vỡ”.
Accayaṃ desāpetabboti ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā’’tiādinā saṅghamajjhe desāpetvā saraṇasīlaṃ dātabbanti adhippāyo pārājikattā tesaṃ.
"He should be made to confess the transgression" means that because they are pārājika offenses, the intention is that he should be made to confess, "A transgression, Venerable Sir, has overcome me," etc., in the midst of the Sangha, and then the refuges and precepts should be given.
Phải sám hối lỗi lầm—ý nghĩa là vì đó là Pārājika của họ, nên phải sám hối giữa Tăng chúng với lời “Bạch Đại đức, lỗi lầm đã đến với con” và sau đó phải được trao quy y và giới.
Tenāha ‘‘liṅganāsanāya nāsetabbo’’ti.
Therefore, it says, "he should be expelled by way of disrobing."
Vì thế, đã nói “phải bị hủy diệt bằng cách tước bỏ y phục”.
Ayameva hi nāsanā idha adhippetāti liṅganāsanākāraṇehi pāṇātipātādīhi avaṇṇabhāsanādīnaṃ saha patitattā vuttaṃ.
"Indeed, this very destruction is intended here," it is said, because speaking dispraise, etc., along with killing living beings, etc., fall together by means of signs of destruction and reasons for destruction.
Đây chính là sự hủy diệt được đề cập ở đây—điều này được nói vì việc phỉ báng, v.v., cùng với các nguyên nhân tước bỏ y phục như sát sinh, v.v., đã xảy ra.
Nanu ca kaṇṭakasāmaṇeropi micchādiṭṭhiko eva, tassa ca heṭṭhā daṇḍakammanāsanāva vuttā.
But wasn't the thorn-novice also a wrong-view holder? And for him, only the destruction by disciplinary action was mentioned below.
Chẳng phải Sāmaṇera Kaṇṭaka cũng là người có tà kiến sao, và ở dưới đã nói về hình phạt hủy diệt bằng cách trừng phạt đối với người đó?
Idha pana micchādiṭṭhikassa liṅganāsanā vuccati, ko imesaṃ bhedoti codanaṃ manasi nidhāyāha ‘‘sassatucchedānañhi aññataradiṭṭhiko’’ti.
Here, however, the destruction by signs is spoken of for a wrong-view holder. Bearing in mind the question, "What is the difference between these?", it is said: "one who holds one of the views of eternalism or annihilationism."
Ở đây lại nói về sự hủy diệt bằng cách tước bỏ y phục đối với người có tà kiến, sự khác biệt giữa chúng là gì?—Với ý nghĩ về câu hỏi này, đã nói “người có một trong những tà kiến thường kiến hoặc đoạn kiến”.
Ettha cāyamadhippāyo – yo hi ‘‘attā issaro vā nicco dhuvo’’tiādinā vā ‘‘attā ucchijjissati vinassissatī’’tiādinā vā titthiyaparikappitaṃ yaṃ kiñci sassatucchedadiṭṭhiṃ daḷhaṃ gahetvā voharati, tassa sā pārājikaṭṭhānaṃ hoti.
And here, this is the intention: whoever firmly holds and asserts any view of eternalism or annihilationism conceived by sectarians, such as "the self or the lord is eternal, permanent" or "the self will be annihilated, will perish," for him, that becomes a ground for defeat (pārājika).
Ở đây, ý nghĩa là: người nào kiên cố chấp giữ bất kỳ tà kiến thường kiến hay đoạn kiến nào do các ngoại đạo tưởng tượng, như “tự ngã hay đấng tối cao là thường còn, bất biến” hoặc “tự ngã sẽ bị đoạn diệt, bị hủy hoại”, và nói ra điều đó, thì tà kiến đó trở thành căn bản của Pārājika.
So ca liṅganāsanāya nāsetabbo.
And he should be destroyed by destruction by signs.
Người đó phải bị hủy diệt bằng cách tước bỏ y phục.
Yo pana īdisaṃ diṭṭhiṃ aggahetvā sāsanikova hutvā kevalaṃ buddhavacanādhippāyaṃ viparītato gahetvā bhikkhūhi ovadiyamānopi appaṭinissajjitvā voharati, tassa sā diṭṭhi pārājikaṃ na hoti, so pana kaṇṭakanāsanāya eva nāsetabboti.
But whoever, without holding such a view, being solely a follower of the Dispensation, merely misunderstands the intention of the Buddha's words and, even when admonished by bhikkhus, does not renounce it and asserts it, for him, that view does not become a defeat (pārājika); he, however, should be destroyed only by the destruction of the thorn-novice.
Còn người nào không chấp giữ tà kiến như vậy, mà chỉ là người trong giáo pháp, nhưng hiểu sai ý nghĩa của lời Phật dạy, và dù được các Tỳ-kheo khuyên bảo vẫn không từ bỏ mà nói ra, thì tà kiến đó không phải là Pārājika, mà người đó phải bị hủy diệt bằng cách trừng phạt Kaṇṭaka.
109. Paṇḍakavatthusmiṃ āsittausūyapakkhapaṇḍakā tayopi purisabhāvaliṅgādiyuttā ahetukapaṭisandhikā, te ca kilesapariyuṭṭhānassa balavatāya napuṃsakapaṇḍakasadisattā ‘‘paṇḍakā’’ti vuttā.
109. In the story of the paṇḍaka, the three types of paṇḍakas—āsitta, usūya, and pakkha—are all endowed with the signs of a male and have a rebirth without a cause; and they are called "paṇḍakas" because of the strength of their defilement-infestation, making them similar to neuter paṇḍakas.
109. Trong câu chuyện về Paṇḍaka, cả ba loại Paṇḍaka là āsitta, usūya và pakkha đều có các dấu hiệu nam tính, v.v., và có sự tái sinh không có nhân; và vì sự quấy nhiễu của phiền não quá mạnh mẽ, họ được gọi là “Paṇḍaka” giống như Paṇḍaka bất lực.
Tesu āsittausūyapaṇḍakānaṃ dvinnaṃ kilesapariyuṭṭhānaṃ yonisomanasikārādīhi vītikkamato nivāretumpi sakkā, tena te pabbājetabbā vuttā.
Among them, the defilement-infestation of the two, āsitta and usūya paṇḍakas, can be prevented by transcending it through proper attention (yonisomanasikāra), etc.; therefore, it is said that they should be ordained.
Trong số đó, sự quấy nhiễu của phiền não của hai loại Paṇḍaka āsitta và usūya có thể được ngăn chặn bằng cách vượt qua chúng qua sự tác ý đúng đắn, v.v., do đó họ được nói là có thể xuất gia.
Pakkhapaṇḍakassa pana kāḷapakkhesu ummādo viya kilesapariḷāho avattharanto āgacchati, vītikkamaṃ patvā eva ca nivattati.
However, for the pakkha paṇḍaka, the fever of defilements comes overwhelming him, like madness during the dark half of the month, and it only ceases when he has transgressed.
Tuy nhiên, đối với Paṇḍaka pakkha, sự phiền não của phiền não đến bao trùm như sự điên loạn trong các kỳ trăng đen, và chỉ dừng lại sau khi đã vi phạm.
Tasmā so tasmiṃ pakkhe na pabbājetabboti vutto.
Therefore, it is said that he should not be ordained during that half-month.
Do đó, người đó được nói là không nên xuất gia trong kỳ đó.
Tadetaṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘yassa paresa’’ntiādi vuttaṃ.
To show this distinction, "for whom others," etc., is stated.
Để chỉ ra sự phân biệt này, đã nói “người nào của người khác” và v.v.
Tattha āsittassāti mukhe āsittassa attanopi asucimuccanena pariḷāho vūpasammati.
There, "for the āsitta" means that the fever subsides when semen is emitted by himself after being poured into the mouth.
Trong đó, āsitta—là sự phiền não được xoa dịu khi tinh dịch được phun vào miệng, và chính người đó cũng xuất tinh.
Usūyāya uppannāyāti usūyāya vasena attano sevetukāmatārāge uppanne asucimuttiyā pariḷāho vūpasammati.
"When envy arises" means that when the desire to engage in sexual activity arises in oneself due to envy, the fever subsides with the emission of semen.
Khi sự đố kỵ phát sinh—là sự phiền não được xoa dịu khi sự ham muốn tình dục phát sinh do sự đố kỵ, và tinh dịch được xuất ra.
‘‘Bījāni apanītānī’’ti vuttattā bījesu ṭhitesu nimittamatte apanīte paṇḍako na hoti.
Because it is said, "the seeds are removed," if only the mere sign is removed while the seeds remain, one is not a paṇḍaka.
Vì đã nói “hạt giống đã bị loại bỏ”, nên nếu chỉ có dấu hiệu bị loại bỏ mà hạt giống vẫn còn, thì không phải là Paṇḍaka.
Bhikkhunopi anābādhapaccayā tadapanayane thullaccayameva, na pana paṇḍakattaṃ, bījesu pana apanītesu aṅgajātampi rāgena kammaniyaṃ na hoti, pumabhāvo vigacchati, massuādipurisaliṅgampi upasampadāpi vigacchati, kilesapariḷāhopi dunnivāravītikkamo hoti napuṃsakapaṇḍakassa viya.
Even for a bhikkhu, removing them without a health reason incurs a grave offense (thullaccaya), but not paṇḍaka-hood; however, when the seeds are removed, the sexual organ is no longer functional due to lust, male-hood ceases, and male signs like a beard, as well as higher ordination, also cease; the fever of defilements becomes an irresistible transgression, like that of a neuter paṇḍaka.
Đối với một Tỳ-kheo, việc loại bỏ chúng do một nguyên nhân không bệnh tật cũng chỉ là Thullaccaya, chứ không phải là Paṇḍaka; nhưng khi hạt giống đã bị loại bỏ, thì bộ phận sinh dục cũng không còn hoạt động do dục vọng, phẩm chất nam tính biến mất, các dấu hiệu nam tính như râu, v.v., cũng như sự thọ giới cũng biến mất, và sự phiền não của dục vọng trở nên khó ngăn chặn và vi phạm, giống như Paṇḍaka bất lực.
Tasmā īdiso upasampannopi nāsetabboti vadanti.
Therefore, they say that such a person, even if already ordained, should be destroyed.
Do đó, họ nói rằng một người như vậy, dù đã thọ giới, cũng phải bị hủy diệt.
Yadi evaṃ kasmā bījuddharaṇe pārājikaṃ na paññattanti?
If so, why is a pārājika not laid down for the removal of the seeds?
Nếu vậy, tại sao Pārājika không được chế định cho việc loại bỏ hạt giống?
Ettha tāva keci vadanti ‘‘paññattamevetaṃ bhagavatā ‘paṇḍako, bhikkhave, anupasampanno na upasampādetabbo, upasampanno nāsetabbo’ti vuttattā’’ti.
Here, some say, "This has indeed been laid down by the Blessed One, as it is said, 'Bhikkhus, an unordained paṇḍaka should not be ordained; an ordained one should be destroyed.'"
Về điều này, một số người nói: “Điều này đã được Đức Phật chế định khi Ngài nói: ‘Này các Tỳ-kheo, một Paṇḍaka chưa thọ giới không nên được thọ giới, một người đã thọ giới thì phải bị hủy diệt’.”
Keci pana ‘‘yasmā bījuddharaṇakkhaṇe paṇḍako na hoti, tasmā tasmiṃ khaṇe pārājikaṃ na paññattaṃ.
Others, however, say, "Because one is not a paṇḍaka at the moment of seed removal, a pārājika is not laid down at that moment.
Một số khác lại nói: “Vì vào thời điểm loại bỏ hạt giống, người đó không phải là Paṇḍaka, nên Pārājika không được chế định vào thời điểm đó.
Yasmā pana so uddhaṭabījo bhikkhu aparena samayena vuttanayena paṇḍakattaṃ āpajjati, abhāvako hoti, upasampadāya avatthu, tato eva cassa upasampadā vigacchati, tasmā esa paṇḍakattupagamanakālato paṭṭhāya jātiyā napuṃsakapaṇḍakena saddhiṃ yojetvā ‘upasampanno nāsetabbo’ti abhabboti vutto, na tato pubbe.
But because that bhikkhu, whose seeds have been removed, later becomes a paṇḍaka in the manner described, he is incapable, not a proper subject for higher ordination, and for that very reason his higher ordination ceases; therefore, from the time he becomes a paṇḍaka, he is categorized with a naturally neuter paṇḍaka and is said to be 'an ordained one should be destroyed' and is incapable, not before then.
Nhưng vì Tỳ-kheo đã bị loại bỏ hạt giống đó sau một thời gian, theo cách đã nói, trở thành Paṇḍaka, không đủ tư cách, không phải là đối tượng để thọ giới, và do đó sự thọ giới của người đó biến mất, nên người đó được nói là ‘một người đã thọ giới thì phải bị hủy diệt’ bằng cách kết hợp với Paṇḍaka bất lực từ khi trở thành Paṇḍaka, chứ không phải trước đó.
Ayañca kiñcāpi sahetuko, bhāvakkhayena panassa ahetukasadisatāya maggopi na uppajjatī’’ti vadanti.
And although this one has a cause, due to the cessation of his male state, being similar to one without a cause, the path does not arise for him," so they say.
Và mặc dù người này có nhân, nhưng do sự tiêu diệt của phẩm chất, giống như người không có nhân, con đường cũng không phát sinh”, họ nói như vậy.
Apare pana ‘‘pabbajjato pubbe upakkamena paṇḍakabhāvamāpannaṃ sandhāya ‘upasampanno nāsetabbo’ti vuttaṃ, upasampannassa pana pacchā upakkamena upasampadāpi na vigacchatī’’ti, taṃ na yuttaṃ.
Still others say, "It is said, 'an ordained one should be destroyed,' referring to one who has become a paṇḍaka through an operation before ordination; but for an ordained person, higher ordination does not cease through an operation performed afterwards," but that is not appropriate.
Những người khác lại nói: “Việc ‘một người đã thọ giới thì phải bị hủy diệt’ được nói đến để chỉ người đã trở thành Paṇḍaka do hành động trước khi xuất gia, nhưng đối với người đã thọ giới, sự thọ giới không biến mất do hành động sau này”, điều đó không phù hợp.
Yadaggena hi pabbajjato pubbe upakkamena abhabbo hoti, tadaggena pacchāpi hotīti vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
For by that very reason, if one is incapable by effort before ordination, by that very reason, one is incapable afterwards as well. This should be understood after investigation.
Thật vậy, phải xem xét và hiểu rằng nếu người đó không đủ tư cách do hành động trước khi xuất gia, thì cũng không đủ tư cách sau này.
Itthattādi bhāvo natthi etassāti abhāvako.
One for whom the state of being a female, etc., does not exist is called an abhāvaka.
Không có phẩm chất nam tính, v.v., của người này, nên gọi là abhāvaka (người không đủ tư cách).
Pabbajjā na vāritāti ettha pabbajjāgahaṇeneva upasampadāpi gahitā.
In the phrase "Pabbajjā na vāritā" (ordination is not forbidden), by the mention of pabbajjā alone, upasampadā (higher ordination) is also included.
Xuất gia không bị cấm—ở đây, việc đề cập đến xuất gia cũng bao gồm cả sự thọ giới.
Tenāha ‘‘yassa cettha pabbajjā vāritā’’tiādi.
Therefore, it is said, "for whom ordination is forbidden here," and so on.
Do đó, đã nói “người nào mà sự xuất gia bị cấm ở đây” và v.v.
Tasmiṃyevassa pakkhe pabbajjā vāritāti ettha pana apaṇḍakapakkhepi pabbajjāmattameva labhati, upasampadā pana tadāpi na vaṭṭati, paṇḍakapakkhe pana āgate liṅganāsanāya nāsetabboti veditabbaṃ.
However, in the phrase "Tasmiṃyevassa pakkhe pabbajjā vāritā" (ordination is forbidden in that very case for him), it should be understood that in the case of a paṇḍaka, one only obtains pabbajjā (going forth); upasampadā (higher ordination) is not permissible even then. But if a paṇḍaka appears, his ordination should be annulled by the removal of his robes.
Tuy nhiên, ở đây, sự xuất gia của người đó bị cấm trong kỳ đó—phải hiểu rằng trong kỳ không phải Paṇḍaka, người đó chỉ được phép xuất gia, nhưng không được thọ giới vào lúc đó; còn khi kỳ Paṇḍaka đến, người đó phải bị hủy diệt bằng cách tước bỏ y phục.
110. Theyyasaṃvāsakavatthumhi kolaññāti kule jātā, tattha vā viditā ñātā pasiddhā, taṃ vā jānanti kolaññāti ñātakānaṃ nāmaṃ.
110. In the chapter concerning the theyyasaṃvāsaka (one who lives in communion by stealth), kolaññā means those born in a family, or known and famous within it, or those who know it. This is a name for relatives.
110. Trong câu chuyện về Theyyasaṃvāsaka, kolaññā—là những người sinh ra trong một gia đình, hoặc được biết đến, nổi tiếng trong gia đình đó, hoặc những người biết gia đình đó, là tên gọi của những người thân thích.
Theyyāya liṅgaggahaṇamattampi idha saṃvāso evāti āha ‘‘tayo theyyasaṃvāsakā’’ti.
Here, even the mere taking of robes by stealth is saṃvāsa (communion), therefore it is said, "there are three theyyasaṃvāsakas".
Ở đây, ngay cả việc chỉ mặc y phục một cách lén lút cũng là sự sống chung, nên đã nói “ba loại Theyyasaṃvāsaka”.
Na yathāvuḍḍhaṃ vandananti bhikkhūnaṃ, sāmaṇerānaṃ vā vandanaṃ na sādiyati.
Na yathāvuḍḍhaṃ vandanaṃ (not bowing according to seniority) means not accepting bows from bhikkhus or novices.
Không đảnh lễ theo thứ lớp tuổi hạ: không chấp nhận sự đảnh lễ của các tỳ khưu hoặc sa-di.
‘‘Bhikkhuvassānī’’ti idaṃ saṃvāsatthenake vuttapāṭhavasena vuttaṃ, sayameva pana pabbajitvā sāmaṇeravassāni gaṇentopi ubhayatthenako eva.
The phrase "bhikkhuvassāni" (bhikkhu-years) is stated according to the text in the context of saṃvāsa (communion). However, even one who ordains oneself and counts novice-years is still a ubhayatthenaka (one who intends both).
“Số tuổi tỳ khưu”: điều này được nói theo văn bản được đề cập trong ý nghĩa sống chung. Tuy nhiên, một người tự xuất gia và đếm số tuổi sa-di thì cũng là người có cả hai ý nghĩa.
Na kevalañca purisova, itthīpi bhikkhunīsu evaṃ paṭipajjati, theyyasaṃvāsikāva.
And not only a man, but also a woman who acts similarly among bhikkhunīs is a theyyasaṃvāsikā (female theyyasaṃvāsaka).
Không chỉ có người nam, mà người nữ cũng hành xử như vậy với các tỳ khưu ni, thì là kẻ sống chung trộm.
Ādikammikāpi cettha na muccanti, upasampannesu eva paññattāpattiṃ paṭicca ādikammikā vuttā, tenevettha ādikammikopi na mutto.
Even those who are ādikammika (first offenders) are not exempt here. Ādikammikas are mentioned in relation to offenses prescribed for those who are fully ordained. Therefore, even an ādikammika is not exempt here.
Ngay cả những người phạm tội lần đầu cũng không được miễn trừ ở đây. Đối với những người đã thọ Cụ túc, tội được chế định, nên những người phạm tội lần đầu ở đây cũng không được miễn trừ.
Rāja…pe… bhayenāti ettha bhaya-saddo paccekaṃ yojetabbo.
In Rāja…pe… bhayena (through fear of a king…etc.), the word bhaya (fear) should be connected individually to each item.
Vua… v.v… do sợ hãi: ở đây, từ sợ hãi phải được ghép riêng lẻ.
Yāva so suddhamānasoti ‘‘iminā liṅgena bhikkhū vañcetvā tehi saṃvasissāmī’’ti asuddhacittābhāvena suddhacitto.
Yāva so suddhamānaso (as long as he is pure-minded) means one whose mind is pure, without the impure thought, "I will deceive bhikkhus with these robes and live in communion with them."
Cho đến khi tâm thanh tịnh: tâm thanh tịnh do không có ý nghĩ bất tịnh rằng “với dấu hiệu này, ta sẽ lừa dối các tỳ khưu và sống chung với họ”.
Tena hi asuddhacittena liṅge gahitamatte pacchā bhikkhūhi saha saṃvasatu vā mā vā, liṅgatthenako hoti.
For if one takes the robes with an impure mind, whether one lives in communion with bhikkhus afterwards or not, one is a liṅgatthenaka (one who intends by means of robes).
Khi ấy, nếu người đó với tâm bất tịnh chỉ cần nắm giữ dấu hiệu, thì sau đó dù có sống chung với các tỳ khưu hay không, người đó vẫn là kẻ có ý nghĩa dấu hiệu.
Pacchā saṃvasantopi abhabbo hutvā saṃvasati.
Even if one lives in communion afterwards, one does so as an incapable person.
Sau này, dù sống chung, người đó vẫn sống chung một cách không hợp lệ.
Tasmā ubhayatthenakopi liṅgatthenake eva pavisatīti veditabbaṃ.
Therefore, it should be understood that even an ubhayatthenaka (one who intends both) falls under the liṅgatthenaka (one who intends by means of robes).
Vì vậy, cần phải biết rằng người có cả hai ý nghĩa cũng thuộc vào kẻ có ý nghĩa dấu hiệu.
Yo pana rājādibhayena suddhacittova liṅgaṃ gahetvā vicaranto pacchā ‘‘bhikkhuvassāni gaṇetvā jīvissāmī’’ti asuddhacittaṃ uppādeti, so cittuppādamattena theyyasaṃvāsakopi na hoti suddhacittena gahitaliṅgattā.
However, one who, out of fear of a king, etc., takes the robes with a pure mind and wanders, but later develops an impure mind thinking, "I will live by counting bhikkhu-years," is not a theyyasaṃvāsaka by the mere arising of that thought, because the robes were taken with a pure mind.
Tuy nhiên, nếu một người do sợ vua hoặc các điều khác, với tâm thanh tịnh nắm giữ dấu hiệu và đi lại, sau đó phát sinh ý nghĩ bất tịnh rằng “ta sẽ đếm số tuổi tỳ khưu và sống”, thì người đó không phải là kẻ sống chung trộm chỉ vì phát sinh ý nghĩ, bởi vì dấu hiệu được nắm giữ với tâm thanh tịnh.
Sace pana so bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā sāmaṇeravassagaṇanādiṃ karoti, tadā saṃvāsatthenako, ubhayatthenako vā hotīti daṭṭhabbaṃ.
But if such a person goes to bhikkhus and performs acts such as counting novice-years, then he becomes a saṃvāsatthenaka (one who intends by means of communion) or an ubhayatthenaka (one who intends both).
Nhưng nếu người đó đến chỗ các tỳ khưu và thực hiện việc đếm số tuổi sa-di, v.v., thì lúc đó người đó là kẻ có ý nghĩa sống chung, hoặc có cả hai ý nghĩa, cần phải xem xét.
Yaṃ pana parato saha dhuranikkhepena ‘‘ayampi theyyasaṃvāsako, vā’’ti vuttaṃ, taṃ bhikkhūhi saṅgamma saṃvāsādhivāsanavasena dhuranikkhepaṃ sandhāya vuttaṃ.
What is said later, "this one is also a theyyasaṃvāsaka" along with the laying down of the burden, refers to the laying down of the burden by assenting to communion with bhikkhus.
Điều được nói sau này, cùng với việc từ bỏ gánh nặng, rằng “người này cũng là kẻ sống chung trộm”, điều đó được nói liên quan đến việc từ bỏ gánh nặng bằng cách đồng ý sống chung với các tỳ khưu.
Tena vuttaṃ ‘‘saṃvāsaṃ nādhivāseti yāvā’’ti.
Therefore, it is said, "as long as he does not assent to communion".
Vì vậy, đã nói “chừng nào chưa đồng ý sống chung”.
Tassa tāva theyyasaṃvāsako nāma na vuccatīti sambandho daṭṭhabbo.
The connection should be understood as: such a one is not called a theyyasaṃvāsaka.
Cần phải hiểu mối liên hệ rằng người đó chưa được gọi là kẻ sống chung trộm.
Ettha ca corādibhayaṃ vināpi kīḷādhippāyena liṅgaṃ gahetvā bhikkhūnaṃ santike pabbajitālayaṃ dassetvā vandanādiṃ asādiyantopi ‘‘sobhati nu kho me pabbajitaliṅga’’ntiādinā suddhacittena gaṇhantopi theyyasaṃvāsako na hotīti daṭṭhabbaṃ.
And here, it should be understood that even without fear of robbers, etc., one who takes the robes with the intention of play, shows a desire for ordination to bhikkhus, and does not accept bows, or one who takes the robes with a pure mind, thinking, "Does my ordained appearance look good?" and so on, is not a theyyasaṃvāsaka.
Ở đây, cần phải biết rằng ngay cả khi không có sự sợ hãi của kẻ trộm, v.v., một người nắm giữ dấu hiệu với ý định vui chơi, thể hiện ý muốn xuất gia tại chỗ các tỳ khưu, nhưng không chấp nhận sự đảnh lễ, v.v., hoặc một người nắm giữ dấu hiệu với tâm thanh tịnh như “liệu dấu hiệu xuất gia của ta có phù hợp không?”, thì cũng không phải là kẻ sống chung trộm.
Sabbapāsaṇḍiyabhattānīti sabbasāmayikānaṃ sādhāraṇaṃ katvā paññattabhattāni, idañca bhikkhūnaññeva niyamitabhattagahaṇe saṃvāsopi sambhaveyyāti sabbasādhāraṇabhattaṃ vuttaṃ.
Sabbapāsaṇḍiyabhattāni (meals for all sects) means meals arranged in common for all religious followers. This is mentioned because if only meals specifically for bhikkhus were taken, saṃvāsa (communion) could arise. Therefore, common meals for all are mentioned.
Tất cả các bữa ăn của ngoại đạo: các bữa ăn được chế định chung cho tất cả các tông phái. Điều này được nói về bữa ăn chung, vì nếu chỉ nhận bữa ăn được quy định cho các tỳ khưu, thì sự sống chung có thể xảy ra.
Saṃvāsaṃ pana asādiyitvā abhikkhukavihārādīsu vihārabhattādīni bhuñjantopi theyyasaṃvāsako na hoti eva.
However, one who does not assent to saṃvāsa but partakes of monastery meals, etc., in monasteries without bhikkhus, is still not a theyyasaṃvāsaka.
Tuy nhiên, một người không chấp nhận sự sống chung, mà ăn các bữa ăn của trú xứ, v.v., tại các trú xứ không có tỳ khưu, thì cũng không phải là kẻ sống chung trộm.
Kammantānuṭṭhānenāti kasiādikammakaraṇena.
Kammantānuṭṭhānena (by engaging in work) means by engaging in work such as farming.
Bằng cách thực hiện các công việc: bằng cách làm các công việc như nông nghiệp.
Pattacīvaraṃ ādāyāti bhikkhuliṅgavesena sarīrena dhāretvā.
Having taken the bowl and robes means having worn them on the body in the guise of a bhikkhu.
Mang bát và y: mang trên thân với hình dáng của một tỳ khưu.
‘‘Yo evaṃ pabbajati, so theyyasaṃvāsako nāma hotī’’ti idaṃ nidassanamattaṃ, ‘‘theyyasaṃvāsako’’ti pana nāmaṃ ajānantopi ‘‘evaṃ kātuṃ na vaṭṭatī’’ti vā ‘‘evaṃ karonto samaṇo nāma na hotī’’ti vā ‘‘yadi ārocessāmi, chaḍḍessanti ma’’nti vā ‘‘yena kenaci pabbajjā me na ruhatī’’ti jānāti, theyyasaṃvāsako hoti.
“Whoever goes forth in this way is called a thief-dweller (theyyasaṃvāsaka)” is merely an illustration. Even if one does not know the name “theyyasaṃvāsaka,” but knows “it is not proper to do this,” or “one who does this is not a recluse,” or “if I reveal it, they will expel me,” or “this going forth is not agreeable to me for any reason,” then one is a theyyasaṃvāsaka.
“Người nào xuất gia như vậy, người đó được gọi là kẻ sống chung trộm”: đây chỉ là một ví dụ. Tuy nhiên, một người không biết tên “kẻ sống chung trộm” nhưng biết rằng “không nên làm như vậy” hoặc “làm như vậy thì không phải là sa-môn” hoặc “nếu ta báo cáo, họ sẽ đuổi ta đi” hoặc “dù bằng cách nào đi nữa, sự xuất gia của ta không hợp lệ”, thì người đó là kẻ sống chung trộm.
Yo pana paṭhamaṃ ‘‘pabbajjā evaṃ me gahitā’’tisaññī kevalaṃ antarā attano setavatthanivāsanādivippakāraṃ pakāsetuṃ lajjanto na katheti, so theyyasaṃvāsako na hoti.
But one who initially perceives, “my going forth was taken in this way,” and merely refrains from speaking out of shame to reveal the impropriety of wearing white clothes in between, is not a theyyasaṃvāsaka.
Tuy nhiên, nếu một người ban đầu có ý nghĩ “sự xuất gia của ta đã được thọ như vậy” và chỉ vì xấu hổ không muốn tiết lộ sự thay đổi của mình như việc mặc quần áo trắng, v.v., thì người đó không phải là kẻ sống chung trộm.
Anupasampannakāleyevāti ettha avadhāraṇena upasampannakāle theyyasaṃvāsakalakkhaṇaṃ ñatvā vañcanāyapi nāroceti, theyyasaṃvāsako na hotīti dīpeti.
The emphasizing particle -eva in “only during the time of being unordained” indicates that if one knows the characteristic of a theyyasaṃvāsaka during the time of being ordained, and does not reveal it even for deception, one is not a theyyasaṃvāsaka.
Trong thời gian chưa thọ Cụ túc: ở đây, bằng cách nhấn mạnh, điều đó cho thấy rằng nếu người đó biết đặc điểm của kẻ sống chung trộm trong thời gian đã thọ Cụ túc nhưng không báo cáo để lừa dối, thì người đó không phải là kẻ sống chung trộm.
So parisuddhacittena gahitaliṅgattā liṅgatthenako na hoti, laddhūpasampadattā tadanuguṇasseva saṃvāsassa sāditattā saṃvāsatthenakopi na hoti.
Such a person is not a theyyasaṃvāsaka by virtue of the robe (liṅga) because the robe was taken with a pure mind, and is not a theyyasaṃvāsaka by virtue of dwelling (saṃvāsa) because ordination was obtained and only a dwelling consistent with that was desired.
Người đó không phải là kẻ có ý nghĩa dấu hiệu vì đã nắm giữ dấu hiệu với tâm hoàn toàn thanh tịnh, và không phải là kẻ có ý nghĩa sống chung vì đã thọ Cụ túc và chỉ chấp nhận sự sống chung phù hợp với điều đó.
Anupasampanno pana liṅgatthenako hoti, saṃvāsārahassa liṅgassa gahitattā saṃvāsasādiyanamattena saṃvāsatthenako hoti.
However, an unordained person is a theyyasaṃvāsaka by virtue of the robe, because the robe of one worthy of dwelling was taken, and is a theyyasaṃvāsaka by virtue of dwelling merely by desiring to dwell.
Tuy nhiên, một người chưa thọ Cụ túc là kẻ có ý nghĩa dấu hiệu, và là kẻ có ý nghĩa sống chung chỉ bằng cách chấp nhận sự sống chung vì đã nắm giữ dấu hiệu phù hợp với người đủ điều kiện sống chung.
Saliṅge ṭhitoti saliṅgabhāve ṭhito.
Remaining in his own guise means remaining in the state of his own guise.
Đứng trong dấu hiệu của mình: đứng trong trạng thái của dấu hiệu của mình.
Theyyasaṃvāsako na hotīti bhikkhūhi dinnaliṅgassa apariccattattā liṅgatthenako na hoti, bhikkhupaṭiññāya apariccattattā saṃvāsatthenako na hotīti.
He is not a thief-dweller (theyyasaṃvāsaka) means he is not a theyyasaṃvāsaka by virtue of the robe because the robe given by the bhikkhus has not been abandoned, and he is not a theyyasaṃvāsaka by virtue of dwelling because the acceptance of a bhikkhu has not been abandoned.
Không phải là kẻ sống chung trộm: không phải là kẻ có ý nghĩa dấu hiệu vì không từ bỏ dấu hiệu do các tỳ khưu ban cho, và không phải là kẻ có ý nghĩa sống chung vì không từ bỏ lời tuyên bố tỳ khưu.
Yaṃ pana mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘liṅgānurūpassa saṃvāsassa sāditattā na saṃvāsatthenako’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapārājikavaṇṇanā) kāraṇaṃ vuttaṃ, tampi idameva kāraṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
The reason stated in the Mātikāṭṭhakathā, “not a theyyasaṃvāsaka by virtue of dwelling because a dwelling consistent with the robe was desired,” also refers to this very reason.
Lý do được nêu trong Mātikāṭṭhakathā rằng “không phải là kẻ có ý nghĩa sống chung vì chấp nhận sự sống chung phù hợp với dấu hiệu” cũng được nói liên quan đến lý do này.
Itarathā sāmaṇerassapi bhikkhuvassagaṇanādīsu liṅgānurūpasaṃvāso eva sāditoti saṃvāsatthenakatā na siyā bhikkhūhi dinnaliṅgassa ubhinnampi sādhāraṇattā.
Otherwise, even for a sāmaṇera, a dwelling consistent with the robe is desired in counting bhikkhu-years and so on, so there would be no theyyasaṃvāsaka by virtue of dwelling, as the robe given by the bhikkhus is common to both.
Nếu không, ngay cả một sa-di cũng chấp nhận sự sống chung phù hợp với dấu hiệu trong việc đếm số tuổi tỳ khưu, v.v., thì sẽ không có sự sống chung, vì dấu hiệu do các tỳ khưu ban cho là chung cho cả hai.
Yathā cettha bhikkhu, evaṃ sāmaṇeropi pārājikaṃ samāpanno sāmaṇerapaṭiññāya apariccattattā saṃvāsatthenako na hotīti veditabbo.
Just as a bhikkhu here, so too a sāmaṇera who has incurred a pārājika offense is to be understood as not a theyyasaṃvāsaka by virtue of dwelling because the acceptance of a sāmaṇera has not been abandoned.
Cần phải hiểu rằng, cũng như tỳ khưu ở đây, một sa-di đã phạm tội Pārājika cũng không phải là kẻ có ý nghĩa sống chung vì không từ bỏ lời tuyên bố sa-di.
Sobhatīti sampaṭicchitvāti kāsāvadhāraṇe dhuraṃ nikkhipitvā gihibhāvaṃ sampaṭicchitvā.
“It is beautiful,” having accepted means having laid down the burden of wearing the saffron robes and having accepted the state of a layperson.
Đã chấp nhận rằng nó phù hợp: đã từ bỏ gánh nặng của việc mặc y cà-sa và chấp nhận trạng thái cư sĩ.
Titthiyapakkantakādikathāsu tesaṃ liṅge ādinnamatteti vīmaṃsādiadhippāyaṃ vinā ‘‘titthiyo bhavissāmī’’ti sanniṭṭhānavasena liṅge kāyena dhāritamatte.
In the stories of those who have gone over to other sects, etc., as soon as their guise is taken means as soon as the guise is physically assumed with the firm resolve, “I will become a follower of another sect,” without any intention of testing or similar purposes.
Trong các câu chuyện về người đã bỏ theo ngoại đạo, v.v., ngay khi dấu hiệu của họ được nắm giữ: ngay khi dấu hiệu được thân thể mang theo với ý định quyết định “ta sẽ trở thành ngoại đạo”, mà không có ý định thăm dò, v.v.
Sayamevāti titthiyānaṃ santikaṃ agantvā sayameva saṅghārāmepi kusacīrādīni nivāseti.
By himself means without going to the followers of other sects, he himself wears grass-robes and so on even in the monastery.
Tự mình: tự mình mặc y cỏ, v.v., ngay cả trong tịnh xá của Tăng đoàn mà không đến chỗ các ngoại đạo.
Ājīvako bhavissāmi…pe… gacchatīti ājīvakānaṃ santike tesaṃ pabbajanavidhinā ‘‘ājīvako bhavissāmī’’ti gacchati.
“I will become an Ājīvaka… and so on… he goes” means he goes to the Ājīvakas with their ordination procedure, intending “I will become an Ājīvaka.”
Ta sẽ trở thành Ājīvaka… v.v… đi: đi đến chỗ các Ājīvaka với ý định “ta sẽ trở thành Ājīvaka” theo nghi thức xuất gia của họ.
Tassa hi titthiyabhāvūpagamanaṃ pati sanniṭṭhāne vijjamānepi ‘‘gantvā bhavissāmī’’ti parikappitattā padavāre dukkaṭameva vuttaṃ.
Even though there is a firm resolve to become a follower of another sect, because he has conceived the idea “I will go and become one,” only a dukkaṭa is stated for the preliminary step.
Mặc dù có ý định quyết định trở thành ngoại đạo, nhưng vì đã dự định “sẽ đi và trở thành”, nên chỉ nói về tội dukkaṭa trong bước đi.
Dukkaṭanti pāḷiyā avuttepi methunādīsu vuttapubbapayogadukkaṭānulomato vuttaṃ.
Dukkaṭa is stated here in accordance with the previously mentioned preliminary dukkaṭa offenses in cases like sexual intercourse, even though it is not explicitly mentioned in the Pāḷi text.
Dukkaṭa: mặc dù không được nói trong Pāḷi, nhưng được nói theo các tội dukkaṭa tiền hành đã được đề cập trong các trường hợp như tà dâm.
Etena ca sanniṭṭhānavasena liṅge sampaṭicchite pārājikaṃ, tato purimapayoge thullaccayañca vattabbameva, thullaccayakkhaṇe nivattantopi āpattiṃ desāpetvā muccati evāti daṭṭhabbaṃ.
By this, it should be understood that when the robe is accepted with firm resolve, a pārājika offense is incurred, and a thullaccaya offense for the preceding preliminary action is certainly to be stated. Even if one turns back at the moment of the thullaccaya, one is freed by confessing the offense.
Với điều này, cần phải hiểu rằng tội Pārājika được nói khi dấu hiệu được chấp nhận với ý định quyết định, và tội Thullaccaya trong hành động trước đó. Ngay cả khi dừng lại vào thời điểm Thullaccaya, người đó vẫn được giải thoát sau khi sám hối tội.
Yathā cettha, evaṃ saṅghabhedepi lohituppādepi bhikkhūnaṃ pubbapayogādīsu dukkaṭathullaccayapārājikāhi muccanasīmā ca veditabbā.
Just as here, so too in the case of schism in the Saṅgha and causing blood to flow, the limits for bhikkhus to be freed from dukkaṭa, thullaccaya, and pārājika offenses in preliminary actions, etc., should be understood.
Cũng như ở đây, trong trường hợp chia rẽ Tăng đoàn (saṅghabheda) và làm chảy máu Như Lai (lohituppāda), giới hạn giải thoát khỏi các tội dukkaṭa, thullaccaya và pārājika trong các hành vi chuẩn bị của tỳ khưu cũng phải được hiểu.
Sāsanaviruddhatāyettha ādikammikānampi anāpatti na vuttā.
Here, non-offense for even the initial perpetrators is not stated due to its opposition to the Dispensation.
Ở đây, không nói rằng những người khởi xướng cũng không phạm tội do sự chống đối Giáo pháp.
Pabbajjāyapi abhabbatādassanatthaṃ panete, aññe ca pārājikakaṇḍe visuṃ sikkhāpadena pārājikādiṃ adassetvā idha abhabbesu eva vuttāti veditabbaṃ.
It should be understood that these, and others in the pārājika section, are mentioned here as unsuitable for ordination, without explicitly showing them as pārājika offenses by separate training rules.
Tuy nhiên, cần phải hiểu rằng những điều này và những điều khác trong phần pārājika được nói ở đây chỉ về những người không thể xuất gia, mà không chỉ ra tội pārājika, v.v., bằng một giới điều riêng biệt.
Taṃ laddhinti titthiyavese seṭṭhabhāvaggahaṇameva sandhāya vuttaṃ.
That doctrine is stated with reference to the adoption of superiority in the guise of an external ascetic.
Từ laddhi (tà kiến) được nói đến ở đây chỉ việc chấp giữ sự ưu việt trong hình tướng của ngoại đạo.
Tesañhi titthiyānaṃ sassatādiggāhaṃ gaṇhantopi liṅge asampaṭicchite titthiyapakkantako na hoti, taṃ laddhiṃ aggahetvāpi ‘‘etesaṃ vatacariyā sundarā’’ti liṅgaṃ sampaṭicchanto titthiyapakkantako hoti eva.
For even if one holds views like eternalism of those external ascetics, if one does not adopt their outward signs, one is not considered to have gone over to the external ascetics. But even without adopting their doctrine, if one adopts their outward signs thinking, "The practices of these (ascetics) are good," one is indeed considered to have gone over to the external ascetics.
Thật vậy, ngay cả khi chấp giữ các quan điểm vĩnh cửu, v.v., của các ngoại đạo đó, nếu không chấp nhận hình tướng (liṅga) của họ, người đó không trở thành người theo ngoại đạo (titthiyapakkantaka). Nhưng ngay cả khi không chấp nhận tà kiến đó, nếu chấp nhận hình tướng của họ với ý nghĩ “hạnh tu của những người này thật tốt đẹp”, người đó vẫn trở thành người theo ngoại đạo.
Laddhiyā abhāvenāti bhikkhubhāve sālayatāya titthiyabhāvūpagamanaladdhiyā abhāvena, etena ca āpadāsu kusacīrādiṃ pārupantassāpi naggassa viya anāpattiṃ dasseti.
Due to the absence of the doctrine means due to the absence of the doctrine of becoming an external ascetic while wishing to remain a bhikkhu. By this, it shows that even one who wears grass garments, etc., in times of danger, like a naked ascetic, does not incur an offense.
Do không có tà kiến (laddhiyā abhāvena) có nghĩa là do không có tà kiến chấp nhận ngoại đạo vì sự ham muốn trong trạng thái tỳ khưu. Với điều này, cũng chỉ ra rằng người đắp y bằng cỏ, v.v., trong những trường hợp khẩn cấp, cũng không phạm tội như người khỏa thân.
111. Udakasañcārikaṃ maṇḍūkabhakkhaṃ nāgasarīranti sambandhitabbaṃ.
It should be connected as: the body of a nāga, a water-dweller, eaten by a frog.
111. Cần liên kết rằng thân của loài rồng (nāga) là loài di chuyển trong nước và bị ếch ăn.
Vissarabhayenāti nāgassa sarīraṃ disvā bhikkhuno viravanabhayena.
Due to the fear of a cry means due to the bhikkhu's fear of crying out upon seeing the nāga's body.
Vì sợ hãi tiếng kêu (vissarabhayena) là vì tỳ khưu sợ hãi mà la lên khi thấy thân của loài rồng.
Kapimiddhādīsu nāgasarīraṃ nuppajjatīti taduppattisīmaṃ dassento āha ‘‘vissaṭṭho’’tiādi.
Indicating the limit of its occurrence, as a nāga body does not arise in monkeys, bears, etc., he says, "released" and so on.
Thân của loài rồng không xuất hiện trong trường hợp ngủ gật như khỉ, v.v., nên để chỉ ra giới hạn xuất hiện của nó, kinh nói “vissaṭṭho” (đã phóng xuất), v.v.
112. Apavāhananti sodhanaṃ.
Removal means purification.
112. Apavāhana (loại bỏ) là sự thanh lọc.
Tiracchānādiamanussajātito manussajātikānaññeva puttesu mettādayopi tikkhavisadā honti lokuttaraguṇā viyāti āha ‘‘manussitthibhūtā janikā mātā’’ti.
Since loving-kindness and the like towards children of human beings, unlike those of animals and other non-human species, are keen and clear, like supramundane qualities, he says, "a human woman, the mother who gave birth."
Tình thương, v.v., đối với con cái chỉ của loài người mới sâu sắc và rõ ràng như các pháp siêu thế, khác với loài súc sanh và các loài phi nhân, nên kinh nói “người mẹ sinh ra là người phụ nữ thuộc loài người”.
Yathā manussānaññeva kusalappavatti tikkhavisadā, evaṃ akusalappavattipīti āha ‘‘sayampi manussajātikenevā’’tiādi.
Just as the practice of wholesome deeds is keen and clear only in humans, so too is the practice of unwholesome deeds, so he says, "by a human being himself" and so on.
Cũng như hành vi thiện chỉ của loài người mới sâu sắc và rõ ràng, hành vi bất thiện cũng vậy, nên kinh nói “chính bản thân người đó cũng thuộc loài người”, v.v.
Ānantariyenāti ettha cutianantaraṃ niraye paṭisandhiphalaṃ anantaraṃ nāma, tasmiṃ anantare janakattena niyuttaṃ ānantariyaṃ, tena.
By an immediate (karma): Here, the fruit of rebirth in hell immediately after death is called "immediate." The immediate karma is that which is appointed as the generator in that immediate interval, by that.
Ānantariyena (nghiệp vô gián): Ở đây, quả tái sanh vào địa ngục ngay sau khi chết được gọi là vô gián (anantara), và nghiệp vô gián là nghiệp được định sẵn để tạo ra quả đó một cách vô gián. Do nghiệp đó.
Vesiyā puttoti upalakkhaṇamattaṃ, kulitthiyā aticāriniyā puttopi attano pitaraṃ ajānitvā ghātento pitughātakova hoti.
Son of a courtesan is merely an illustration. Even the son of an unchaste woman of good family, if he kills his father unknowingly, is still a parricide.
Con của kỹ nữ (vesiyā putto) chỉ là một ví dụ. Ngay cả con của một người phụ nữ có gia đình mà ngoại tình, nếu giết cha mình mà không biết, cũng là kẻ giết cha.
‘‘Duṭṭhacittenā’’ti vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘vadhakacittenā’’ti.
The meaning already stated as "with a malicious mind" is elaborated as "with a murderous mind."
Kinh nói “vadhakacittena” (với tâm muốn giết hại) để giải thích ý nghĩa đã được nói là “duṭṭhacittena” (với tâm độc ác).
Lohitaṃ uppādetīti tathāgatassa verīhi abhejjakāyatāya kenaci balakkārena cammādichedaṃ katvā bahi lohitaṃ paggharāpetuṃ na sakkā, āvudhādipahārena pana lohitaṃ ṭhānato calitvā kuppamānaṃ ekattha sañcitaṃ hoti, ettakena pana pahāradāyako lohituppādako nāma hoti devadatto viya.
Causes blood to flow: Because the Tathāgata's body is indestructible by enemies, it is not possible for anyone to cut the skin, etc., by force and cause blood to flow out. However, by a blow from a weapon or similar, blood moves from its place and, being disturbed, collects in one spot. By this much, the one who delivers the blow is called a "causer of blood," like Devadatta.
Làm chảy máu (lohitaṃ uppādeti): Vì thân của Đức Như Lai không thể bị phá hủy bởi kẻ thù, không ai có thể dùng vũ lực cắt da, v.v., để máu chảy ra ngoài. Tuy nhiên, do bị đánh bằng vũ khí, v.v., máu có thể di chuyển khỏi vị trí ban đầu và tích tụ ở một chỗ. Với mức độ đó, người gây ra vết thương được gọi là người làm chảy máu, như Devadatta.
Cetiyaṃ pana bodhiṃ vā paṭimādiṃ vā bhindato ānantariyaṃ na hoti, ānantariyasadisaṃ mahāsāvajjaṃ hoti.
However, breaking a cetiya or a Bodhi tree or an image does not constitute an immediate karma, but it is a great offense similar to an immediate karma.
Tuy nhiên, việc phá hoại tháp (cetiya) hoặc cây Bồ đề (bodhi), hoặc tượng Phật, v.v., không phải là nghiệp vô gián, nhưng là một tội lỗi lớn tương tự nghiệp vô gián.
Bodhirukkhassa pana ojoharaṇasākhā ceva sadhātukaṃ cetiyaṃ bādhayamānā ca chinditabbā, puññamevettha hoti.
But branches that draw nourishment from a Bodhi tree, and those that obstruct a cetiya containing relics, should be cut down; in this case, it is a meritorious act.
Tuy nhiên, những cành cây Bồ đề hút nhựa sống và những cành cây làm hại tháp có xá lợi thì phải được chặt bỏ, và trong trường hợp này, đó là công đức.
116. Itthiubhatobyañjanakoti itthindriyayutto, itaro pana purisindriyayutto.
Female hermaphrodite means endowed with the female faculty; the other is endowed with the male faculty.
116. Itthiubhatobyañjanako (người lưỡng tính nữ) là người có cơ quan sinh dục nữ. Người kia là người có cơ quan sinh dục nam.
Ekassa hi bhāvadvayaṃ saha nuppajjati yamake (yama. 3.indriyayamaka.188) paṭikkhittattā.
For the two states do not arise simultaneously in one person, as rejected in the Yamaka.
Thật vậy, hai trạng thái không thể cùng xuất hiện trong một người vì đã bị bác bỏ trong Yamaka (yama. 3.indriyayamaka.188).
Dutiyabyañjanaṃ pana kammasahāyena akusalacitteneva bhāvavirahitaṃ uppajjati.
The second sexual characteristic, however, arises without a state, solely by an unwholesome consciousness accompanied by karma.
Tuy nhiên, cơ quan sinh dục thứ hai xuất hiện do tâm bất thiện cùng với nghiệp, không có trạng thái sinh dục (bhāva).
Pakatitthipurisānampi kammameva byañjanaliṅgānaṃ kāraṇaṃ, na bhāvo tassa kenaci paccayena paccayattassa paṭṭhāne avuttattā.
For ordinary women and men, karma itself is the cause of their distinguishing marks, not their inherent nature, as its causal relationship with any condition is not stated in the establishment.
Ngay cả đối với nam và nữ bình thường, nghiệp cũng là nguyên nhân của các cơ quan sinh dục và dấu hiệu giới tính, chứ không phải trạng thái sinh dục (bhāva) vì không có sự đề cập đến nó như một nguyên nhân bởi bất kỳ yếu tố nào trong Paṭṭhāna.
Kevalaṃ bhāvasahitānaṃyeva byañjanaliṅgānaṃ pavattidassanatthaṃ aṭṭhakathāsu ‘‘itthindriyaṃ paṭicca itthiliṅgādīnī’’tiādinā (dha. sa. aṭṭha. 632) indriyaṃ byañjanakaāraṇattena vuttaṃ, idha pana akusalabalena indriyaṃ vināpi byañjanaṃ uppajjatīti vuttaṃ.
Only to show the manifestation of distinguishing marks accompanied by inherent nature, in the commentaries it is stated that the faculty (indriya) is the cause of the distinguishing marks, as in 'the female distinguishing marks, etc., arise dependent on the female faculty'. But here, it is stated that by the power of unwholesome karma, distinguishing marks can arise even without the faculty.
Chỉ để chỉ ra sự xuất hiện của các cơ quan sinh dục và dấu hiệu giới tính đi kèm với trạng thái sinh dục (bhāva), trong Aṭṭhakathā đã nói rằng “cơ quan sinh dục nữ, v.v., xuất hiện do dựa vào nữ căn” (dha. sa. aṭṭha. 632), v.v., và căn (indriya) được nói là nguyên nhân của cơ quan sinh dục. Nhưng ở đây, nói rằng cơ quan sinh dục có thể xuất hiện mà không có căn do sức mạnh của bất thiện nghiệp.
Ubhinnampi cesaṃ ubhatobyañjanakānaṃ yadā itthiyā rāgo uppajjati, tadā purisabyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ.
And for both of these individuals who possess both distinguishing marks, when lust arises in the woman, then the male distinguishing mark becomes manifest, and the other is concealed.
Đối với cả hai loại người lưỡng tính này, khi dục vọng nữ nổi lên, cơ quan sinh dục nam trở nên rõ ràng, còn cơ quan kia thì ẩn giấu.
Yadā purise rāgo uppajjati, tadā itthibyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ.
When lust arises in the man, then the female distinguishing mark becomes manifest, and the other is concealed.
Khi dục vọng nam nổi lên, cơ quan sinh dục nữ trở nên rõ ràng, còn cơ quan kia thì ẩn giấu.
Tattha vicāraṇakkamoti paṭisandhikkhaṇe eva itthipurisaliṅgānampi pātubhāvappakāsake kurundivacane ayuttatāpakāsanatthaṃ atthavicāraṇakkamo.
Therein, the method of investigation means the method of investigating the meaning, in order to show the impropriety of the Kurundi statement which declares the manifestation of both female and male distinguishing marks already at the moment of rebirth-linking.
Tattha vicāraṇakkamo (cách thức xem xét ở đây) là cách thức xem xét ý nghĩa để chỉ ra sự không phù hợp trong lời dạy của Kurundi về sự xuất hiện của các dấu hiệu giới tính nam và nữ ngay tại thời điểm tái sinh.
Aṭṭhasāliniyañhi ‘‘itthiliṅgādīni pana itthindriyaṃ paṭicca pavatte samuṭṭhitānī’’tiādi (dha. sa. aṭṭha. 632) vuttaṃ.
For in the Aṭṭhasālinī it is stated: "Female distinguishing marks, etc., arise dependent on the female faculty," and so on.
Thật vậy, trong Aṭṭhasālinī đã nói rằng “các dấu hiệu giới tính nữ, v.v., là do nữ căn mà phát sinh” (dha. sa. aṭṭha. 632).
Nevassa pabbajjā atthīti yojanā.
The meaning to be supplied is: "He has no ordination."
Có nghĩa là người đó không có sự xuất gia.
Yo ca paṭikkhitte abhabbe, bhabbe ca puggale ñatvā pabbājeti, upasampādeti vā, dukkaṭaṃ.
Whoever, knowing a person to be rejected and incapable, yet ordains or gives upasampadā to them, commits a dukkaṭa offense.
Người nào biết rõ về những người không thể xuất gia và những người có thể xuất gia mà vẫn cho xuất gia hoặc thọ giới, thì phạm tội dukkaṭa.
Ajānantassa sabbattha anāpattīti veditabbaṃ.
It should be understood that there is no offense anywhere for one who does not know.
Cần phải hiểu rằng người không biết thì không phạm tội trong mọi trường hợp.
117. Anupajjhāyādivatthūsu sikkhāpadaṃ apaññattanti ‘‘na, bhikkhave, anupajjhāyako upasampādetabbo’’ti idheva paññāpiyamānasikkhāpadaṃ sandhāya vuttaṃ.
117. In the stories of one without a preceptor, etc., "the training rule has not been laid down" is stated with reference to the training rule being laid down here, as in "Monks, one without a preceptor should not be given upasampadā."
117. Trong các câu chuyện về không có yết ma sư, v.v., giới điều chưa được chế định (sikkhāpadaṃ apaññattaṃ) được nói đến để chỉ giới điều đang được chế định ở đây là “Này các tỳ khưu, không được thọ giới cho người không có yết ma sư”.
‘‘Kammaṃ pana na kuppatī’’ti idaṃ upajjhāyābhāvepi ‘‘itthannāmassa upasampadāpekkho, itthannāmena upajjhāyenā’’ti matassa vā vibbhamantassa vā purāṇaupajjhāyassa, aññassa vā yassa kassaci avijjamānassāpi nāmena sabbattha upajjhāyakittanassa katattā vuttaṃ.
"But the act is not invalidated" is stated because even in the absence of a preceptor, the preceptor's name is mentioned everywhere, as in "This person of such-and-such a name seeks upasampadā, with such-and-such a preceptor," whether the preceptor is imagined, or an old preceptor who has erred, or any other non-existent person.
“Tuy nhiên, yết ma không bị lỗi” (kammaṃ pana na kuppatī) được nói đến vì ngay cả khi không có yết ma sư, việc xướng tên yết ma sư được thực hiện ở khắp mọi nơi với tên của một yết ma sư cũ đã được biết đến hoặc bị nhầm lẫn, hoặc tên của bất kỳ ai không hiện diện, với ý định “người này mong cầu thọ giới, với yết ma sư tên là X”.
Yadi hi upajjhāyakittanaṃ na kareyya, ‘‘puggalaṃ na parāmasatī’’ti vuttakammavipatti eva siyā.
If the preceptor's name were not mentioned, there would be an invalidation of the act, as stated, "it does not refer to a person."
Nếu không xướng tên yết ma sư, thì sẽ có lỗi yết ma như đã nói là “không liên quan đến người đó”.
Teneva pāḷiyaṃ ‘‘anupajjhāyaka’’nti vuttaṃ.
Therefore, in the Pāli, it is stated as "without a preceptor."
Chính vì thế, trong Pāḷi đã nói “anupajjhāyaka” (không có yết ma sư).
Aṭṭhakathāyampissa ‘‘upajjhāyaṃ akittetvā’’ti avatvā ‘‘upajjhāyaṃ agāhāpetvā sabbena sabbaṃ upajjhāyavirahitaṃ’’icceva atthoti vutto.
And in the Commentary, it is stated that the meaning is not "without mentioning a preceptor," but "without having a preceptor appointed, entirely without a preceptor."
Trong Aṭṭhakathā cũng nói rằng “không phải nói ‘không có yết ma sư’, mà là ‘hoàn toàn không có yết ma sư sau khi không cho yết ma sư’” là ý nghĩa.
Pāḷiyaṃ saṅghena upajjhāyenāti ‘‘ayaṃ itthannāmo saṅghassa upasampadāpekkho, itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācati saṅghena upajjhāyenā’’ti evaṃ kammavācāya saṅghameva upajjhāyaṃ kittetvāti attho.
In the Pāli, "by the Saṅgha as preceptor" means that in the kammavācā, the Saṅgha itself is mentioned as the preceptor, as in "This person of such-and-such a name seeks upasampadā from the Saṅgha, this person of such-and-such a name requests upasampadā from the Saṅgha, with the Saṅgha as preceptor."
Trong Pāḷi, cụm từ "do Tăng đoàn làm Hòa thượng" có nghĩa là: "Người tên là này là người cầu thọ Cụ túc giới của Tăng đoàn, người tên là này cầu thọ Cụ túc giới từ Tăng đoàn, do Tăng đoàn làm Hòa thượng" – tuyên bố Tăng đoàn là Hòa thượng bằng nghi thức kammavācā như vậy.
Evaṃ gaṇena upajjhāyenāti etthāpi ‘‘ayaṃ itthannāmo gaṇassa upasampadāpekkho’’tiādinā yojanā veditabbā, evaṃ vuttepi kammaṃ na kuppati eva dukkaṭasseva vuttattā.
Similarly, in "by the gaṇa as preceptor," the meaning should be understood in the same way, as in "This person of such-and-such a name seeks upasampadā from the gaṇa," and so on. Even if stated this way, the act is not invalidated, as only a dukkaṭa offense is mentioned.
Tương tự, ở đây cũng cần hiểu sự kết nối với cụm từ "do nhóm làm Hòa thượng" như: "Người tên là này là người cầu thọ Cụ túc giới của nhóm", v.v. Dù đã nói như vậy, nghi thức vẫn không bị hư hoại, vì chỉ nói đến lỗi dukkaṭa.
Aññathā ‘‘so ca puggalo anupasampanno’’ti vadeyya.
Otherwise, it would be said, "that person is not given upasampadā."
Nếu không, sẽ nói rằng "người đó vẫn chưa thọ Cụ túc giới".
Tenāha ‘‘saṅghenā’’tiādi.
Therefore, it says "by the Saṅgha," and so on.
Vì vậy, đã nói "do Tăng đoàn", v.v.
Tattha paṇḍakādīhi upajjhāyehi kariyamānesu kammesu paṇḍakādike vināva yadi pañcavaggādigaṇo pūrati, kammaṃ na kuppati, itarathā kuppatīti veditabbaṃ.
It should be understood that in acts performed by preceptors such as paṇḍakas, if the group of five or more is complete without including the paṇḍakas, etc., the act is not invalidated; otherwise, it is invalidated.
Trong đó, đối với các nghi thức được thực hiện bởi những vị Hòa thượng như paṇḍaka (người ái nam), v.v., nếu một nhóm năm vị trở lên được bổ sung mà không có paṇḍaka, v.v., thì nghi thức không bị hư hoại. Nếu không, cần phải hiểu rằng nghi thức sẽ bị hư hoại.
118. Apattacīvaravatthūsupi pattacīvarānaṃ abhāvepi ‘‘paripuṇṇassa pattacīvara’’nti kammavācāya sāvitattā kammakopaṃ avatvā dukkaṭameva vuttaṃ.
118. In the stories concerning one without a bowl and robes, even in the absence of a bowl and robes, because it is declared in the kammavācā as "with a complete bowl and robes," an invalidation of the act is not mentioned, only a dukkaṭa offense.
118. Trong các sự việc về người không có y bát, dù không có y bát, nhưng vì đã tuyên bố trong kammavācā là "y bát đầy đủ", nên không nói nghi thức bị hư hoại mà chỉ nói đến lỗi dukkaṭa.
Itarathā sāvanāya hāpanato kammakopo eva siyā.
Otherwise, due to the omission in the declaration, there would be an invalidation of the act.
Nếu không, do sự thiếu sót trong lời tuyên bố, nghi thức sẽ bị hư hoại.
Keci pana ‘‘paṭhamaṃ anuññātakammavācāya upasampannā viya idānipi ‘paripuṇṇassa pattacīvara’nti avatvā kammavācāya upasampannāpi sūpasampannāevā’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ.
However, some say, "Just as those who were given upasampadā with the originally permitted kammavācā are well-ordained, so too now, those who are given upasampadā with the kammavācā without saying 'with a complete bowl and robes' are also well-ordained." This is not proper.
Một số người nói rằng: "Cũng như những người thọ Cụ túc giới bằng kammavācā đã được cho phép từ ban đầu, bây giờ dù không nói 'y bát đầy đủ' mà thọ Cụ túc giới bằng kammavācā, họ vẫn là người đã thọ Cụ túc giới tốt đẹp". Điều đó không hợp lý.
Anuññātakālato paṭṭhāya hi aparāmasanaṃ sāvanāya hāpanavipatti eva hoti ‘‘itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācatī’’ti padassa hāpane viya.
For, from the time of the permission, not referring to the person constitutes an invalidation due to omission in the declaration, just as in the omission of the phrase "This person of such-and-such a name requests upasampadā from the Saṅgha."
Thật vậy, kể từ thời điểm được cho phép, sự bỏ sót (không đề cập) là một sự hư hoại của lời tuyên bố, giống như việc bỏ sót cụm từ "người tên là này cầu thọ Cụ túc giới từ Tăng đoàn".
Tampi hi pacchā anuññātaṃ, ‘‘saṅghaṃ, bhante, upasampadaṃ yācāmī’’tiādivākyena ayācetvā tampi upasampādento ‘‘ayaṃ itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācatī’’ti vatvāva yadi kammavācaṃ karoti, kammaṃ sukatameva hoti, no ce vipannaṃ.
Indeed, that was later permitted. Even if one does not ask for upasampadā with the phrase "Venerable Sirs, I ask the Saṅgha for upasampadā," but rather, when conferring upasampadā, one says, "This person of such and such a name asks the Saṅgha for upasampadā," and then performs the kammavācā, the act is well-performed and not flawed.
Điều đó cũng đã được cho phép sau này. Nếu một người không cầu thọ Cụ túc giới bằng câu "Bạch Tăng đoàn, con cầu thọ Cụ túc giới", v.v., mà vẫn làm kammavācā sau khi nói "người tên là này cầu thọ Cụ túc giới từ Tăng đoàn", thì nghi thức là tốt đẹp. Nếu không, nó sẽ bị hư hoại.
Sabbapacchā hi anuññātakammavācato kiñcipi parihāpetuṃ na vaṭṭati, sāvanāya hāpanameva hoti.
Indeed, it is not proper to omit anything from the kammavācā that was permitted last of all; it would be an omission in the proclamation.
Thật vậy, không được bỏ sót bất cứ điều gì từ kammavācā đã được cho phép sau cùng, vì đó sẽ là sự thiếu sót trong lời tuyên bố.
Aññe vā bhikkhū dātukāmā hontīti sambandho.
The connection is: "or other bhikkhus wish to give."
Sự kết nối là: hoặc các Tỳ-khưu khác muốn cúng dường.
Anāmaṭṭhapiṇḍapātanti bhikkhūhi laddhabhikkhato aggahitaggaṃ piṇḍapātaṃ.
Anāmaṭṭhapiṇḍapāta means almsfood from which the best portion has not been taken, from the alms received by bhikkhus.
Thức ăn khất thực chưa chạm đến (Anāmaṭṭhapiṇḍapāta) là thức ăn khất thực chưa được lấy phần đầu tiên từ những gì các Tỳ-khưu đã nhận.
Sāmaṇerabhāgasamakoti ettha kiñcāpi sāmaṇerānampi āmisabhāgassa samakameva diyyamānattā visuṃ sāmaṇerabhāgo nāma natthi, pattacīvaraparikammamattapaṭibaddhapabbajjatāya pana sāmaṇerasadisā ete paṇḍupalāsāti dassanatthaṃ evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Here, in Sāmaṇerabhāgasamako (equal to a novice's share), although there is no separate novice's share because novices also receive an equal share of material things, it should be understood that this is said to show that these "yellow leaves" are similar to novices, as their ordination is merely dependent on the requisites of bowl and robes.
Trong cụm từ "ngang bằng phần của Sa-di" (Sāmaṇerabhāgasamako), mặc dù Sa-di không có phần vật chất riêng biệt vì họ cũng được cúng dường ngang bằng, nhưng cần phải hiểu rằng điều này được nói để chỉ ra rằng những người này giống như Sa-di, như những chiếc lá úa vàng, vì sự xuất gia của họ chỉ gắn liền với việc chuẩn bị y bát.
Niyatāsannapabbajjasseva cāyaṃ bhāgo dīyati.
And this share is given only to one whose ordination is definitely imminent.
Và phần này chỉ được cúng dường cho những người sắp xuất gia một cách chắc chắn.
Teneva ‘‘yāva patto paccatī’’tiādi vuttaṃ.
That is why it is said, "as long as the bowl is being cooked," etc.
Vì vậy, đã nói "cho đến khi bát được nấu chín", v.v.
Āmisabhāgoti vihāre dinnaṃ saṅghabhattaṃ, tatruppādañca sandhāya vuttaṃ, na dāyakānaṃ gehesu tehi diyyamānaṃ.
Āmisabhāgo (material share) refers to the Saṅgha meal given in the monastery and the produce arising therefrom, not what is given by donors in their homes.
Phần vật chất (Āmisabhāgo) được nói đến là bữa ăn của Tăng đoàn được cúng dường tại tu viện và những gì phát sinh từ đó, chứ không phải những gì được các thí chủ cúng dường tại nhà của họ.
Teneva salākabhattādi paṭikkhittaṃ, dāyakā vippaṭisārino hontīti.
That is why ticket-food, etc., is prohibited, lest the donors become regretful.
Vì vậy, các bữa ăn theo phiếu (salākabhatta), v.v., bị cấm, vì các thí chủ sẽ hối tiếc.
Bhesajjantiādinā pana gihīnaṃ bhesajjakaraṇādidoso ettha na hotīti dasseti.
By bhesajja (medicine), etc., it is shown that there is no fault here like the fault of laypeople administering medicine.
Bằng cụm từ "thuốc men" (Bhesajja), v.v., ở đây chỉ ra rằng không có lỗi như việc chữa bệnh cho gia chủ.
119. Hatthacchinnādivatthūsu kaṇṇamūleti sakalassa kaṇṇassa chedaṃ sandhāya vuttaṃ.
119. In the stories of those with mutilated hands, etc., kaṇṇamūle refers to the cutting off of the entire ear.
119. Trong các sự việc về người bị cắt tay, v.v., cụm từ "gốc tai" (kaṇṇamūle) được nói đến là việc cắt toàn bộ tai.
Kaṇṇasakkhalikāyāti kaṇṇacūḷikāya.
Kaṇṇasakkhalikāyā means the earlobe.
"Phần sụn tai" (Kaṇṇasakkhalikāyā) là dái tai.
Yassa pana kaṇṇāviddheti heṭṭhā kuṇḍalādiṭhapanacchiddaṃ sandhāya vuttaṃ.
Yassa pana kaṇṇāviddhe refers to the hole below for placing earrings, etc.
Cụm từ "người có lỗ tai xỏ khuyên" (Yassa pana kaṇṇāviddhe) được nói đến là lỗ xỏ khuyên để đeo hoa tai, v.v., ở phía dưới.
Tañhi saṅghaṭanakkhamaṃ.
For that can be rejoined.
Vì điều đó có thể được nối lại.
Ajapadaketi ajapadanāsikaṭṭhikoṭiyaṃ.
Ajapadake means the tip of the goat-foot-like cartilage of the nose.
"Ở mũi dê" (Ajapadake) là ở chóp xương mũi dê.
Tato hi uddhaṃ na vicchindati.
For it does not get cut off above that.
Vì từ đó trở lên thì không bị cắt rời.
Sakkā hoti sandhetunti avirūpasaṇṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ, virūpaṃ pana parisadūsakataṃ āpādeti.
Sakkā hoti sandhetuṃ refers to rejoining without disfigurement; a disfigured one, however, makes one appear repulsive in an assembly.
"Có thể nối lại được" (Sakkā hoti sandhetuṃ) được nói đến là việc nối lại mà không làm biến dạng. Còn sự biến dạng sẽ gây ô uế cho hội chúng.
Kūṭakūṭasīsoti anekesu ṭhānesu piṇḍikamaṃsataṃ dassetuṃ āmeḍitaṃ kataṃ.
Kūṭakūṭasīso is said in an emphatic way to show the lumpiness of the flesh in many places.
"Đầu có nhiều u cục" (Kūṭakūṭasīso) là một cách nói lặp lại để chỉ ra rằng có nhiều khối thịt ở nhiều chỗ.
Tenāha ‘‘tālaphalapiṇḍisadisenā’’ti, tālaphalānaṃ mañjarī piṇḍi nāma.
Therefore, he says ‘‘tālaphalapiṇḍisādenā’’ (like a cluster of palm fruits); a cluster of palm fruits is called piṇḍi.
Vì vậy, đã nói "giống như khối quả thốt nốt" (tālaphalapiṇḍisadisenā). Piṇḍi là chùm hoa của quả thốt nốt.
Anupubbatanukena sīsenāti cetiyathūpikā viya kamena kisena sīsena, thūlaveḷupabbaṃ viya ādito paṭṭhāya yāvapariyosānaṃ samathūlena uccena sīsena samannāgato nāḷisīso nāma.
Anupubbatanukena sīsenā means with a head gradually tapering like a cetiya spire; one endowed with a head that is thick and tall from beginning to end like a thick bamboo joint is called nāḷisīso.
"Đầu thon dần" (Anupubbatanukena sīsenā) là đầu nhỏ dần như tháp thờ. Người có đầu cao và dày đều từ đầu đến cuối như đốt tre dày là "đầu hình ống" (nāḷisīso).
Kappasīsoti gajamatthakaṃ viya dvidhā bhinnasīso.
Kappasīso means one with a head split in two like an elephant's forehead.
"Đầu hình voi" (Kappasīso) là đầu bị chia đôi như đầu voi.
‘‘Kaṇṇikakeso vā’’ti imassa vivaraṇaṃ ‘‘pāṇakehī’’tiādi.
The explanation of ‘‘Kaṇṇikakeso vā’’ (or with hair like an ear-ornament) is ‘‘pāṇakehī’’ (by creatures), etc.
Sự giải thích của cụm từ "hoặc có tóc như vành tai" (‘‘Kaṇṇikakeso vā’’) là "do các sinh vật" (‘‘pāṇakehī’’), v.v.
Makkaṭasseva naḷāṭepi kesānaṃ uṭṭhitabhāvaṃ sandhāyāha ‘‘sīsalomehī’’tiādi.
He says ‘‘sīsalomehī’’ (with head-hairs), etc., referring to the hair growing on the forehead like a monkey's.
Để chỉ ra rằng lông mọc trên trán như khỉ, đã nói "tóc trên đầu" (‘‘sīsalomehī’’), v.v.
Makkaṭabhamukoti naḷāṭalomehi avibhattalomabhamuko.
Makkaṭabhamuko means one whose eyebrows are indistinct from the hairs on the forehead.
"Lông mày khỉ" (Makkaṭabhamuko) là lông mày không phân biệt với lông trên trán.
Akkhicakkalehīti kaṇhamaṇḍalehi.
Akkhicakkalehī means with black pupils.
"Với tròng đen" (Akkhicakkalehī) là với con ngươi đen.
Kekaroti tiriyaṃ passanako.
Kekaro means one who looks sideways.
"Mắt lác" (Kekaro) là người nhìn nghiêng.
Udakatārakāti olokentānaṃ udake paṭibimbikacchāyā, udakapubbuḷanti keci.
Udakatārakā means the reflection in the water for those looking; some say a water bubble.
"Con ngươi nước" (Udakatārakā) là bóng phản chiếu trong nước của người đang nhìn. Một số người nói là bọt nước.
Akkhitārakāti abhimukhe ṭhitānaṃ chāyā, akkhigaṇḍakātipi vadanti.
Akkhitārakā means the reflection of those standing in front; some also say the eyeball.
"Con ngươi mắt" (Akkhitārakā) là bóng của người đứng đối diện. Một số người cũng gọi là nhãn cầu.
Atipiṅgalakkhīti majjārakkhi.
Atipiṅgalakkhī means one with very reddish-brown eyes.
"Mắt quá vàng" (Atipiṅgalakkhī) là mắt có màu vàng mật.
Madhupiṅgalanti madhuvaṇṇapiṅgalaṃ.
Madhupiṅgalaṃ means honey-colored reddish-brown.
"Màu vàng mật" (Madhupiṅgalaṃ) là màu vàng như mật.
Nippakhumakkhīti ettha pakhuma-saddo akkhidalalomesu nirūḷho, tadabhāvā nippakhumakkhi.
In Nippakhumakkhī (eyeless), the word pakhuma is established for the eyelashes, so nippakhumakkhī means without them.
Trong cụm từ "mắt không có lông mi" (Nippakhumakkhī), từ pakhuma dùng để chỉ lông mi, vì không có lông mi nên gọi là nippakhumakkhi.
Akkhipākenāti akkhidala pariyantesu pūtibhāvāpajjanarogena.
Akkhipākenā means by the disease of suppuration at the edges of the eyelids.
"Bệnh mắt" (Akkhipākenā) là bệnh làm cho các cạnh mí mắt bị mưng mủ.
Cipiṭanāsikoti anunnatanāsiko.
Cipiṭanāsiko means one with a flat nose.
"Mũi tẹt" (Cipiṭanāsiko) là mũi không nhô cao.
Paṭaṅgamaṇḍūko nāma mahāmukhamaṇḍūko.
Paṭaṅgamaṇḍūko is a large-mouthed frog.
"Ếch paṭaṅgamaṇḍūko" là ếch có miệng to.
Bhinnamukhoti upakkamukhapariyosāno, sabbadā vivaṭamukho vā.
Bhinnamukho means one with a split mouth-end, or one whose mouth is always open.
"Miệng nứt" (Bhinnamukho) là miệng bị nứt đến tận khóe miệng, hoặc miệng luôn há.
Vaṅkamukhoti ekapasse apakkamma ṭhitaheṭṭhimahanukaṭṭhiko.
Vaṅkamukho means one whose lower jawbone is displaced to one side.
"Miệng lệch" (Vaṅkamukho) là người có xương hàm dưới lệch sang một bên.
Oṭṭhacchinnakoti ubhosu oṭṭhesu yattha katthaci jātiyā vā pacchā vā satthādinā apanītamaṃsena oṭṭhena samannāgato.
Oṭṭhacchinnako means one whose lips are cut, either from birth or later by a knife or similar, having lips with flesh removed.
"Môi bị cắt" (Oṭṭhacchinnako) là người có môi bị mất thịt ở một chỗ nào đó trên cả hai môi, do bẩm sinh hoặc do bị cắt bằng dao, v.v., sau này.
Eḷamukhoti niccapaggharitalālāmukho.
Eḷamukho means one whose mouth constantly drips saliva.
"Miệng chảy dãi" (Eḷamukho) là miệng luôn chảy nước dãi.
Bhinnagaloti avanatagato.
Bhinnagalo means one whose neck is bent downwards.
"Cổ nứt" (Bhinnagalo) là cổ bị lõm xuống.
Bhinnauroti atininnauramajjho.
Bhinnauro means one whose chest is excessively sunken in the middle.
"Ngực nứt" (Bhinnauro) là giữa ngực bị lõm quá sâu.
Evaṃ bhinnapiṭṭhipi.
Similarly, bhinnapiṭṭhi (one whose back is sunken).
Tương tự, "lưng nứt" (bhinnapiṭṭhi) cũng vậy.
Sabbañcetanti ‘‘kacchugatto’’tiādiṃ sandhāya vuttaṃ.
All this is said with reference to "one whose body is covered with scabs," etc.
"Tất cả những điều này" (Sabbañcetaṃ) được nói đến là "thân thể ghẻ lở", v.v.
Ettha ca vinicchayo kuṭṭhādīsu vutto evāti āha ‘‘vinicchayo’’tiādi.
And the decision here is as stated regarding leprosy, etc., thus it says " the decision," etc.
Và ở đây, sự phân định đã được nói đến trong các bệnh như phong cùi, v.v., vì vậy đã nói "sự phân định" (‘‘vinicchayo’’), v.v.
Vātaṇḍikoti aṇḍavātarogena uddhutabījaṇḍakosena samannāgato, yassa nivāsanena paṭicchannampi unnataṃ pakāsati, sova na pabbājetabbo.
Vātaṇḍiko means one afflicted with a scrotal hernia, whose scrotum is swollen due to a wind-disease, such that even when covered by clothing, it appears elevated. Such a person should not be ordained.
"Người bị bệnh tinh hoàn sưng" (Vātaṇḍiko) là người có túi tinh hoàn bị sưng do bệnh tinh hoàn sưng, mà dù được che bằng y phục vẫn lộ ra sự sưng to. Người như vậy không được xuất gia.
Vikaṭoti tiriyaṃgamanapādo, yassa caṅkamato jāṇukā bahi nigacchanti.
Vikaṭo means one whose feet are turned sideways, whose knees turn outwards when walking.
"Người đi chân vẹo" (Vikaṭo) là người có bàn chân đi ngang, khi đi bộ thì đầu gối hướng ra ngoài.
Paṇhoti pacchato parivattanakapādo, yassa caṅkamato jāṇukā anto pavisanti.
Paṇho means one whose feet are turned backwards, whose knees turn inwards when walking.
"Người đi chân khuỳnh" (Paṇho) là người có bàn chân xoay về phía sau, khi đi bộ thì đầu gối hướng vào trong.
Mahājaṅghoti thūlajaṅgho.
Mahājaṅgho means one with thick calves.
"Chân to" (Mahājaṅgho) là bắp chân to.
Mahāpādoti mahantena pādatalena yutto.
Mahāpādo means one with large soles of the feet.
"Bàn chân to" (Mahāpādo) là người có bàn chân lớn.
Pādavemajjheti piṭṭhipādavemajjhe, etena aggapādo ca paṇhi ca sadisoti dasseti.
Pādavemajjhe means the middle of the top of the foot; by this, it shows that the front part of the foot and the heel are similar.
"Giữa bàn chân" (Pādavemajjhe) là giữa mu bàn chân. Điều này chỉ ra rằng phần mũi bàn chân và gót chân là tương tự.
Mammananti ṭhānakaraṇavisuddhiyā abhāvena ayuttakkharavacanaṃ.
Mammanaṃ means speech with indistinct letters due to the impurity of the place and manner of articulation.
Nói lắp bắp nghĩa là lời nói có chữ cái không phù hợp do thiếu sự thanh tịnh trong vị trí và cách phát âm.
Vacanānukaraṇena hi so mammano vutto.
He is called a stammerer (mammano) by imitating his speech.
Thực vậy, người đó được gọi là nói lắp bắp do cách mô phỏng lời nói của mình.
Yo ca karaṇasampannopi ekamevakkharaṃ hikkārabahuso vadati, sopi idheva saṅgayhati.
And one who, even with perfect organs of articulation, utters a single letter with many hiccups, is also included here.
Và người nào dù có đủ phương tiện phát âm nhưng lại nói một chữ cái nhiều lần với tiếng khịt mũi, người đó cũng được bao gồm ở đây.
Yo vā pana hikkaṃ niggahetvāpi anāmeḍitakkharameva siliṭṭhavacanaṃ vattuṃ samattho, so pabbājetabbo.
But one who, even suppressing a hiccup, is able to speak clearly without repeating letters, should be ordained.
Hoặc người nào có khả năng nói những lời rõ ràng mà không khịt mũi nhưng lại không nói được những chữ cái không lặp lại, người đó nên được xuất gia.
121. Nissayakaraṇīyoti ettha nissayaggahaṇaṃ nissayo, so karaṇīyo yassāti visesanassa paranipāto daṭṭhabbo.
121. In Nissayakaraṇīyo, the word nissaya (dependence) is taken as the dependence itself, and the latter part of the compound should be understood as a modifier meaning "for whom it is to be made."
121. Trong cụm từ Nissayakaraṇīyo (người cần y chỉ), cần hiểu rằng danh từ nissaya (y chỉ) là nissayo, và đây là một danh từ phụ được đặt sau để chỉ “người mà y chỉ là cần thiết”.
Vissamento vā…pe… anāpattīti gamanasaussāhatāya tathā vasantopi addhiko eva, tattha nissayadāyake asati anāpattīti adhippāyo.
Vissamento vā…pe… anāpattī means that even if he stays thus with the intention of traveling, he is still a traveler; in the absence of one who can give dependence, there is no offense.
Người đang đi đường… v.v… không phạm tội nghĩa là ý muốn nói rằng người đang đi đường, dù ở như vậy với sự nỗ lực đi lại, vẫn là một hành giả; nếu không có người cấp y chỉ thì không phạm tội.
Etena ca parissamādiabhāve senāsanādisampadaṃ paṭicca vasato āpattīti dasseti.
By this, it shows that if one stays due to the comfort of lodging, etc., in the absence of fatigue, etc., there is an offense.
Điều này cũng cho thấy rằng nếu ở lại vì lợi ích của chỗ ở, v.v., mà không có sự mệt mỏi, v.v., thì sẽ phạm tội.
Tañca agamanapaccayā divase divase āpajjatīti vadanti.
And they say that this offense is incurred day by day due to the failure to depart.
Và họ nói rằng tội đó phát sinh từng ngày do không đi.
Cīvararajanādikiccatthāya garūhi pesitassāpi kiccapariyosānameva vasitabbaṃ, na tato paraṃ.
Even one sent by elders for tasks like dyeing robes should stay only until the task is completed, and not beyond that.
Người được các bậc thầy sai đi làm việc như nhuộm y, v.v., chỉ nên ở lại cho đến khi công việc hoàn tất, không được ở lại lâu hơn.
Garūhipi tāvakālikakiccatthameva pesaladaharā pesitabbā, na niccakālakiccatthanti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that elders should also send only conscientious young bhikkhus for temporary tasks, not for permanent ones.
Cần hiểu rằng các bậc thầy cũng chỉ nên sai những người trẻ có giới hạnh đi làm những công việc tạm thời, chứ không phải những công việc thường xuyên.
‘‘Nāvāya gacchantassa…pe… anāpattī’’ti vuttattā evarūpaṃ avidheyyataṃ vinā nissayadāyakarahitaṭṭhāne vassaṃ upagantuṃ na vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ.
Since it is said, " Nāvāya gacchantassa…pe… anāpattī" (for one going by boat... there is no offense), it should be understood that without such lack of control, it is not permissible to enter the Rains Retreat in a place where there is no one to give dependence.
Vì đã nói “người đi thuyền… v.v… không phạm tội”, nên cần hiểu rằng không được an cư mùa mưa ở nơi không có người cấp y chỉ, trừ khi có lý do bất khả kháng như vậy.
Tassa nissāyāti taṃ nissāya.
Tassa nissāyā means depending on him.
Tassa nissāyā nghĩa là nương tựa vào người đó.
Āsāḷhīmāse…pe… tattha gantabbanti ettha pana sacepi ‘‘asuko thero ettha āgamissati āgamissatī’’ti āgamentasseva vassūpanāyikadivaso hoti.
Āsāḷhīmāse…pe… tattha gantabbaṃ means that even if the day for entering the Rains Retreat arrives while one is waiting, thinking, "Such and such an elder will come here, will come here,"
Trong tháng Āsāḷha… v.v… phải đi đến đó nghĩa là ở đây, dù ngày an cư mùa mưa đến trong khi người đó đang chờ đợi, chẳng hạn như “vị Trưởng lão kia sẽ đến đây, sẽ đến đây”.
Hotu, vasitaṭṭhāne vassaṃ anupagamma yattha nissayo labbhati, dūrepi tattha gantvā pacchimikāya upagantabbaṃ.
Let it be so; one should not enter the Rains Retreat in the place where one is staying, but should go even to a distant place where dependence can be obtained and enter the latter Rains Retreat.
Cứ như vậy, không an cư mùa mưa ở nơi đã ở, mà phải đi đến nơi có thể nhận y chỉ, dù xa, và an cư mùa mưa sau.
122. Gottenapīti ‘‘āyasmato pippalissa upasampadāpekkho’’ti evaṃ nāmaṃ avatvā gottanāmenapīti attho, tena ‘‘konāmo te upajjhāyo’’ti puṭṭhena gottanāmena ‘‘āyasmā kassapo’’ti vattabbanti siddhaṃ hoti.
122. Gottenapīti means "also by clan name," implying that instead of saying "the candidate for ordination of Venerable Pippali," one says it by clan name. Therefore, when asked "What is your preceptor's name?", it is established that one should say "Venerable Kassapa" by clan name.
122. Ngay cả bằng họ nghĩa là không nói tên như “người cầu thọ giới của Tôn giả Pippali”, mà là bằng tên họ, có nghĩa là “Tôn giả Kassapa”. Như vậy, khi được hỏi “Thầy của con tên gì?”, thì phải nói tên họ là “Bạch ngài, Thầy của con tên Tôn giả Kassapa”.
Tasmā aññampi kiñci tassa nāmaṃ pasiddhaṃ, tasmiṃ vā khaṇe sukhaggahaṇatthaṃ nāmaṃ paññāpitaṃ, taṃ sabbaṃ gahetvāpi anussāvanā kātabbā.
Therefore, if any other name of his is well-known, or a name has been assigned for ease of understanding at that moment, the announcement should be made using all of those names.
Do đó, nếu có tên nào khác của người đó được biết đến, hoặc tên được đặt vào thời điểm đó để dễ gọi, thì tất cả những tên đó cũng có thể được dùng để xướng danh.
Yathā upajjhāyassa, evaṃ upasampadāpekkhassapi gottādināmena, taṅkhaṇikanāmena ca anussāvanaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Just as for the preceptor, so too for the candidate for ordination, it is permissible to make the announcement using a clan name and so forth, or a temporary name.
Giống như thầy tế độ, người cầu thọ giới cũng có thể được xướng danh bằng tên họ, v.v., và bằng tên tạm thời vào thời điểm đó.
Tasmimpi khaṇe ‘‘ayaṃ tisso’’ti vā ‘‘nāgo’’ti vā nāmaṃ karontehi anusāsakasammutito paṭhamameva kātabbaṃ, evaṃ katvāpi antarāyikadhammānusāsanapucchanakālesu ‘‘kinnāmosi, ahaṃ bhante nāgo nāma, konāmo te upajjhāyo, upajjhāyo me bhante tisso nāmā’’tiādinā viññāpentena ubhinnampi citte ‘‘mamedaṃ nāma’’nti yathā saññā uppajjati, evaṃ viññāpetabbaṃ.
Even at that moment, those who assign a name like "this Tissa" or "Nāga" should do so before the formal instruction. Even after doing so, during the times of instructing and questioning about the obstructing factors, one should make it known in such a way that both individuals develop the perception "this is my name," by saying, for example, "What is your name? Venerable sir, my name is Nāga. What is your preceptor's name? Venerable sir, my preceptor's name is Tissa."
Vào thời điểm đó, những người đặt tên “Tisso” hoặc “Nāgo” phải làm điều đó trước khi có sự đồng ý của người hướng dẫn; và ngay cả khi đã làm như vậy, vào thời điểm hỏi về những điều chướng ngại, thì cả hai người phải làm cho tâm mình nhận biết “tên của tôi là này” bằng cách thông báo như “Con tên gì? Bạch ngài, con tên Nāgo. Thầy của con tên gì? Bạch ngài, Thầy của con tên Tisso”, v.v.
Sace pana tasmiṃ khaṇe pakatināmena vatvā pacchā tissa-nāmādiapubbanāmena anussāveti, na vaṭṭati.
However, if at that moment one states the ordinary name and later makes the announcement with a new name like Tissa, it is not permissible.
Tuy nhiên, nếu vào thời điểm đó, người ta nói bằng tên thông thường, và sau đó xướng danh bằng một tên mới như Tissa, v.v., thì không được phép.
Tattha ca kiñcāpi upajjhāyasseva nāmaṃ aggahetvā yena kenaci nāmena ‘‘tissassa upasampadāpekkho’’tiādināpi puggale parāmaṭṭhe kammaṃ sukatameva hoti anupajjhāyakādīnaṃ upasampadākammaṃ viya upajjhāyassa abhāvepi abhabbattepi kammavācāya puggale parāmaṭṭhe kammassa sijjhanato.
Although, in this case, even if the preceptor's name is not taken, and the individual is referred to by any name such as "the candidate for ordination of Tissa," the act is well-performed, just as an ordination act without a preceptor or in the absence of a preceptor, or when the preceptor is incapable, is accomplished if the individual is referred to in the kammavācā.
Trong trường hợp đó, dù không dùng tên của thầy tế độ mà dùng bất kỳ tên nào khác để chỉ người đó, chẳng hạn như “người cầu thọ giới của Tissa”, thì nghi thức vẫn được thực hiện đúng, giống như nghi thức thọ giới của những người không có thầy tế độ, v.v., dù không có thầy tế độ hoặc không đủ điều kiện, nghi thức vẫn thành tựu khi người đó được chỉ định bằng lời tác bạch.
Upasampadāpekkhassa pana yathāsakaṃ nāmaṃ vinā aññena nāmena anussāvite kammaṃ kuppati, so anupasampannova hoti.
However, if the candidate for ordination is announced by a name other than his own, the act is flawed, and he remains unordained.
Tuy nhiên, nếu người cầu thọ giới được xướng danh bằng một tên khác thay vì tên của mình, thì nghi thức sẽ bị lỗi, và người đó vẫn chưa thọ giới.
Tattha ṭhito añño anupasampanno viya gahitanāmassa vatthupuggalassa tattha abhāvā, etassa ca nāmassa anussāvanāya avuttattā.
This is because the individual whose name was taken is not present there, like another unordained person, and this name was not mentioned in the announcement.
Điều đó là do không có người vật được đặt tên đó ở đó, giống như một người khác chưa thọ giới, và tên này không được xướng danh.
Tasmā upasampadāpekkhassa pakatināmaṃ parivattetvā anupubbena nāgādināmena anussāvetukāmena paṭikacceva ‘‘tvaṃ nāgo’’tiādinā viññāpetvā anusāsanaantarāyikadhammapucchanakkhaṇesupi tassa ca saṅghassa ca yathā pākaṭaṃ hoti, tathā pakāsetvāva nāgādināmena anussāvetabbaṃ.
Therefore, if one wishes to change the ordinary name of the candidate for ordination and announce him progressively by a name like Nāga, one must first make it known beforehand by saying "You are Nāga," and then, during the instruction and questioning about the obstructing factors, make it clear to both him and the Sangha before announcing him by a name like Nāga.
Do đó, người muốn thay đổi tên thông thường của người cầu thọ giới và xướng danh bằng tên Nāga, v.v., theo thứ tự, phải thông báo trước bằng cách nói “con là Nāga”, v.v., và vào thời điểm hướng dẫn và hỏi về những điều chướng ngại, phải công bố rõ ràng để cả người đó và Tăng đoàn đều biết, rồi sau đó mới xướng danh bằng tên Nāga, v.v.
Ekassa bahūni nāmāni honti, tesu ekaṃ gahetuṃ vaṭṭati.
One person may have many names; it is permissible to take one of them.
Một người có nhiều tên, có thể dùng một trong số đó.
Yaṃ pana upasampadāpekkhaupajjhāyānaṃ ekattha gahitaṃ nāmaṃ, tadeva ñattiyā, sabbattha anussāvanāsu ca gahetabbaṃ.
However, the name taken for the candidate for ordination and the preceptor in one place must be the same name used in the ñatti and in all announcements.
Tên của người cầu thọ giới và thầy tế độ đã được dùng ở một nơi, thì phải dùng chính tên đó trong lời tác bạch và tất cả các lời xướng danh.
Gahitato hi aññasmiṃ gahite byañjanaṃ bhinnaṃ nāma hoti, kammaṃ vipajjati.
For if a different name is taken from the one already taken, the wording becomes different, and the act fails.
Nếu dùng tên khác với tên đã dùng, thì từ ngữ sẽ khác, và nghi thức sẽ bị hỏng.
Atthato, hi byañjanato ca abhinnā eva ñatti, anussāvanā ca vaṭṭanti, upajjhāyanāmassa pana purato ‘‘āyasmato tissassā’’tiādinā āyasmanta-padaṃ sabbattha yojetvāpi anussāveti, tathā ayojitepi doso natthi.
Indeed, only a ñatti and announcement that are identical in meaning and wording are valid. However, one may also make the announcement by adding the word āyasmanta (Venerable) everywhere before the preceptor's name, such as "of Venerable Tissa"; there is no fault even if it is not added.
Thực vậy, chỉ có lời tác bạch và lời xướng danh không khác biệt về ý nghĩa và từ ngữ mới được chấp nhận; tuy nhiên, có thể xướng danh bằng cách thêm từ āyasmanta (Tôn giả) vào trước tên của thầy tế độ ở mọi nơi, chẳng hạn như “āyasmato tissassā” (của Tôn giả Tissa); nếu không thêm vào cũng không có lỗi.
Pāḷiyaṃ pana kiñcāpi ‘‘itthannāmassa āyasmato’’ti pacchato ‘‘āyasmato’’ti padaṃ vuttaṃ, tathāpi ‘‘āyasmā sāriputto atthakusalo’’tiādinā nāmassa purato āyasmanta-padayogassa dassanato puratova payogo yuttataro.
Although in the Pāli text the word "āyasmato" (Venerable) is stated after the name, as in "of the Venerable so-and-so," yet, as seen in "Venerable Sāriputta is skilled in meaning," the use of the word "āyasmanta" before the name is more appropriate.
Trong Pāḷi, dù từ “āyasmato” được nói sau tên, như “itthannāmassa āyasmato” (của Tôn giả tên này), nhưng vì có sự sử dụng từ “āyasmanta” trước tên, như “āyasmā sāriputto atthakusalo” (Tôn giả Sāriputta là người khéo léo về ý nghĩa), nên việc dùng trước tên là phù hợp hơn.
Tañca ekattha yojetvā aññattha ayojitepi ekattha purato yojetvā aññattha pacchato yojanepi sāvanāya hāpanaṃ nāma na hoti nāmassa ahāpitattā.
And even if it is used in one place and not in another, or used before in one place and after in another, it does not constitute a loss for the announcement, as the name itself is not lost.
Và dù có dùng ở một nơi mà không dùng ở nơi khác, hoặc dùng trước ở một nơi và dùng sau ở nơi khác, thì cũng không làm mất đi lời xướng danh vì tên không bị mất.
Teneva pāḷiyampi ‘‘itthannāmassa āyasmato’’ti ekattha yojetvā ‘‘itthannāmena upajjhāyenā’’tiādīsu ‘‘āyasmato’’ti na yojitanti vadanti.
For this reason, they say that in the Pāli text itself, it is used in one place as "of the Venerable so-and-so," but in other places like "by the preceptor so-and-so," "āyasmato" is not used.
Chính vì thế, họ nói rằng trong Pāḷi, dù từ “āyasmato” được dùng ở một nơi như “itthannāmassa āyasmato”, nhưng ở những chỗ như “itthannāmena upajjhāyenā” (bởi thầy tế độ tên này), thì từ “āyasmato” không được dùng.
Tañca kiñcāpi evaṃ, tathāpi sabbaṭṭhānepi ekeneva pakārena yojetvā eva vā ayojetvā vā anussāvanaṃ pasatthataranti gahetabbaṃ.
Although it is so, it should be understood that making the announcement in the same way, either by using or not using it in all places, is more commendable.
Và dù là như vậy, nhưng cần hiểu rằng việc xướng danh bằng cách dùng hoặc không dùng theo cùng một cách ở tất cả các nơi là điều đáng khen hơn.
123. Ekato saheva ekasmiṃ khaṇe anussāvanaṃ etesanti ekānussāvanā, upasampadāpekkhā, ete ekānussāvane kātuṃ.
123. Ekānussāvanā means "having one announcement together at the same moment," referring to candidates for ordination, to perform these with one announcement.
123. Ekānussāvanā là những người mà lời xướng danh được thực hiện cùng lúc, vào cùng một thời điểm; những người cầu thọ giới này, để thực hiện ekānussāvane (một lời xướng danh).
Tenāha ‘‘ekānussāvane kātu’’nti, idañca ekaṃ padaṃ vibhattialopena daṭṭhabbaṃ.
Therefore, it is said, "to perform a single announcement." This word should be understood as a single term with the elision of its case ending.
Do đó, có câu “ekānussāvane kātu” (để thực hiện một lời xướng danh), và đây cần được xem là một từ ghép với sự lược bỏ biến cách.
Ekena vāti dvinnampi ekasmiṃ khaṇe ekāya eva kammavācāya anussāvane ekenācariyenāti attho.
"Or by one" means that for two (candidates), the announcement is made at one moment, with one kammavācā, by one ācariya.
Hoặc bởi một người có nghĩa là, khi tuyên đọc cho cả hai trong cùng một khoảnh khắc bằng cùng một lời tác bạch (kammavācā), bởi một vị A-xà-lê (ācariya).
‘‘Ayaṃ buddharakkhito ca ayaṃ dhammarakkhito ca āyasmato saṅgharakkhitassa upasampadāpekkho’’tiādinā nayena ekena ācariyena dvinnaṃ ekasmiṃ khaṇe anussāvananayo daṭṭhabbo.
The method of announcement for two (candidates) at one moment by one ācariya should be understood in the manner beginning with, "This Buddharakkhita and this Dhammarakkhita are candidates for upasampadā under Venerable Saṅgharakkhita."
Cách một vị A-xà-lê (ācariya) tuyên đọc cho hai người trong cùng một khoảnh khắc, theo cách như: “Vị Buddharakkhita này và vị Dhammarakkhita này là người cầu thọ Tỳ-kheo (upasampadāpekkha) của Tôn giả (āyasmā) Saṅgharakkhita,” v.v..., nên được hiểu.
Imināva nayena tiṇṇampi ekena ācariyena ekakkhaṇe anussāvanaṃ daṭṭhabbaṃ.
In this same manner, the announcement for three (candidates) at one moment by one ācariya should be understood.
Cũng theo cách này, việc một vị A-xà-lê (ācariya) tuyên đọc cho cả ba người trong cùng một khoảnh khắc nên được hiểu.
Purimanayeneva ekato anussāvane kātunti ‘‘ekena ekassa, aññena itarassā’’tiādinā pubbe vuttanayena dvinnaṃ dvīhi vā, tiṇṇaṃ tīhi vā ācariyehi, ekakena vā ācariyena tayopi ekato anussāvane kātunti attho, tañca kho ekena upajjhāyena.
"To make a single announcement together in the former manner" means that for two (candidates) by two ācariyas, or for three by three ācariyas, or all three by one ācariya, the announcement should be made together, in the manner previously stated, beginning with 'one for one, another for the other,' and that, too, with one upajjhāya.
Theo cách trước, cùng tuyên đọc có nghĩa là, theo cách đã nói trước đây, “một vị cho một người, vị khác cho người kia,” v.v..., hai vị A-xà-lê (ācariya) cho hai người, hoặc ba vị A-xà-lê (ācariya) cho ba người, hoặc một vị A-xà-lê (ācariya) tuyên đọc cho cả ba người cùng một lúc, và điều đó được thực hiện bởi một vị Bổn sư (upajjhāya).
‘‘Na tveva nānupajjhāyenā’’ti idaṃ ekena ācariyena dvīhi vā tīhi vā upajjhāyehi dve vā tayo vā upasampadāpekkhe ekakkhaṇe ekāya anussāvanāya ekānussāvane kātuṃ na vaṭṭatīti paṭikkhepapadaṃ.
"But not with different upajjhāyas" is a prohibitive statement meaning that it is not permissible for one ācariya to make a single announcement for two or three upasampadā candidates at one moment with one announcement, with two or three upajjhāyas.
“Nhưng không phải bởi nhiều Bổn sư (upajjhāya) khác nhau” đây là từ phủ định, có nghĩa là không được phép một vị A-xà-lê (ācariya) tuyên đọc cho hai hoặc ba người cầu thọ Tỳ-kheo (upasampadāpekkha) trong cùng một khoảnh khắc bằng một lời tuyên đọc duy nhất, khi có hai hoặc ba vị Bổn sư (upajjhāya) khác nhau.
Na pana nānācariyehi nānupajjhāyehi tayo ekānussāvane kātuṃ na vaṭṭatīti āha ‘‘sace pana nānācariyā nānupajjhāyā…pe… vaṭṭatī’’ti.
But it is not that it is impermissible for different ācariyas and different upajjhāyas to make a single announcement for three, as it says, "But if there are different ācariyas and different upajjhāyas... it is permissible."
Nhưng không phải là không được phép nhiều vị A-xà-lê (ācariya) và nhiều vị Bổn sư (upajjhāya) khác nhau tuyên đọc cho ba người cùng một lúc, như đã nói “nếu có nhiều vị A-xà-lê (ācariya) khác nhau, nhiều vị Bổn sư (upajjhāya) khác nhau… v.v... thì được phép.”
Yañcettha ‘‘tissatthero sumanattherassa saddhivihārikaṃ, sumanatthero tissattherassa saddhivihārika’’nti evaṃ upajjhāyehi aññamaññaṃ saddhivihārikānaṃ anussāvanakaraṇaṃ vuttaṃ, taṃ upalakkhaṇamattaṃ.
What is stated here, that the upajjhāyas make announcements for each other's pupils, such as "Elder Tissa's pupil for Elder Sumana, and Elder Sumana's pupil for Elder Tissa," is merely an illustration.
Và điều được nói ở đây là việc các vị Bổn sư (upajjhāya) tuyên đọc cho các đệ tử (saddhivihārika) của nhau, ví dụ: “Trưởng lão Tissa cho đệ tử (saddhivihārika) của Trưởng lão Sumana, Trưởng lão Sumana cho đệ tử (saddhivihārika) của Trưởng lão Tissa,” đó chỉ là một ví dụ.
Tasmā sace tissatthero sumanattherassa saddhivihārikaṃ, sumanatthero nandattherassa saddhivihārikaṃ anussāveti, aññamaññañca gaṇapūrakā honti, vaṭṭati eva.
Therefore, if Elder Tissa announces for Elder Sumana's pupil, and Elder Sumana announces for Elder Nanda's pupil, and they serve as quorum-completers for each other, it is indeed permissible.
Do đó, nếu Trưởng lão Tissa tuyên đọc cho đệ tử (saddhivihārika) của Trưởng lão Sumana, và Trưởng lão Sumana tuyên đọc cho đệ tử (saddhivihārika) của Trưởng lão Nanda, và họ là những người đủ số lượng (gaṇapūraka) cho nhau, thì điều đó được phép.
Sace pana upajjhāyo sayameva attano saddhivihārikaṃ anussāvetīti ettha vattabbameva natthi, kammaṃ sukatameva hoti.
But if the upajjhāya himself announces for his own pupil, there is nothing to be said here; the act is well-performed.
Còn nếu Bổn sư (upajjhāya) tự mình tuyên đọc cho đệ tử (saddhivihārika) của mình, thì không cần phải nói gì thêm, nghi thức (kamma) hoàn toàn thành tựu.
Anupajjhāyakassapi yena kenaci anussāvite upasampadā hoti, kimaṅgaṃ pana saupajjhāyakassa upajjhāyeneva anussāvaneti daṭṭhabbaṃ.
Even for one without an upajjhāya, if anyone makes the announcement, upasampadā occurs; how much more so for one with an upajjhāya, when the upajjhāya himself makes the announcement.
Ngay cả đối với người không có Bổn sư (anupajjhāyaka), nếu được bất kỳ ai tuyên đọc thì cũng thành tựu Tỳ-kheo (upasampadā), huống chi đối với người có Bổn sư (saupajjhāyaka) mà lại được chính Bổn sư (upajjhāya) tuyên đọc, điều này nên được hiểu.
Teneva navaṭṭanapakkhaṃ dassetuṃ ‘‘sace panā’’tiādimāha.
Therefore, to show the impermissible side, it states, "But if..." and so on.
Chính vì vậy, để chỉ ra trường hợp không được phép, lời nói “sace panā” (nếu nhưng) v.v... được đưa ra.
126. Upajjhāti upajjhāya-saddasamānattho ākāranto upajjhāsaddoti dasseti.
"Upajjhā" indicates that the word upajjhā is an ā ending word, synonymous with the word upajjhāya.
126. Upajjhā cho thấy rằng từ upajjhā là một từ có tận cùng là nguyên âm dài ‘ā’, đồng nghĩa với từ upajjhāya.
Upajjhāya-saddo eva vā upajjhā upayogapaccattavacanesu ya-kāralopaṃ katvā evaṃ vutto karaṇavacanādīsu upajjhā-saddassa payogābhāvāti daṭṭhabbaṃ.
Or the word upajjhāya itself is thus stated as upajjhā by eliding the ya-sound in the accusative and locative cases, as there is no use of the word upajjhā in the instrumental case, etc.
Hoặc từ upajjhāya chính nó, khi bỏ âm tiết ‘ya’ trong các cách sử dụng ở cách đối cách (upayogapaccatta) và các cách khác, được nói như vậy, vì không có việc sử dụng từ upajjhā trong cách công cụ (karaṇavacana) v.v..., nên cần được hiểu.
Pāḷiyaṃ attanāva attānaṃ sammannitabbanti attanāva kattubhūtena karaṇabhūtena attānameva kammabhūtaṃ pati sammananakiccaṃ kātabbaṃ.
In the Pāḷi, "one should appoint oneself" means that the act of appointing oneself as the object should be performed by oneself as the agent and instrument.
Trong Pāḷi, tự mình phải tự mình tác thành có nghĩa là, chính mình là chủ thể (kattubhūta) và là công cụ (karaṇabhūta), phải thực hiện hành động tác thành cho chính mình là đối tượng (kammabhūta).
Attānanti vā paccatte upayogavacanaṃ, attanāva attā sammannitabboti attho.
Or "oneself" is an accusative case in the sense of "for oneself"; the meaning is that one should appoint oneself.
Hoặc attanā là cách đối cách (upayogavacana) chỉ sự sở hữu, có nghĩa là chính mình phải tự mình tác thành.
Na kevalañca ettheva, aññatrāpi terasasammutiādīsu imināva lakkhaṇena attanāva attā sammannitabbova.
And not only here, but also elsewhere, in the thirteen sammutis, etc., by this same characteristic, one should appoint oneself.
Không chỉ ở đây, mà còn ở những nơi khác như mười ba sự tác thành (terasasammuti) v.v..., theo cùng một đặc điểm này, chính mình phải tự mình tác thành.
Apica sayaṃ kammārahattā attānaṃ muñcitvā catuvaggādiko gaṇo sabbattha icchitabbo.
Moreover, since one is the doer of the action, the gaṇa of four or more should always be desired, excluding oneself.
Hơn nữa, vì chính mình là đối tượng (kammāraha), nên ở khắp mọi nơi, cần phải mong muốn một hội chúng (gaṇa) gồm bốn vị (catuvagga) trở lên, trừ chính mình ra.
Saccakāloti ‘‘nigūhissāmī’’ti vañcanaṃ pahāya saccasseva te icchitabbakālo.
"Time for truth" means it is the time for you to desire only truth, abandoning the deception of "I will conceal."
Thời điểm chân thật (saccakālo) có nghĩa là, thời điểm mà bạn phải mong muốn sự thật, từ bỏ sự lừa dối “tôi sẽ che giấu”.
Bhūtakāloti vañcanāya abhāvepi manussattādivatthuno bhūtatāya avassaṃ icchitabbakālo, itarathā kammakopādiantarāyo hotīti adhippāyo.
"Time for reality" means the time when the fact of being a human, etc., is necessarily desired, even in the absence of deception, implying that otherwise, there would be an obstacle like an invalid act.
Thời điểm hiện thực (bhūtakālo) có nghĩa là, ngay cả khi không có sự lừa dối, đó là thời điểm mà các yếu tố như thân người (manussatta) v.v... phải được mong muốn một cách chắc chắn vì chúng là hiện thực; nếu không, sẽ có chướng ngại như sự sai sót trong nghi thức (kammakopa), v.v..., đó là ý nghĩa.
Maṅkūti adhomukho.
"Maṅkū" means downcast.
Maṅkū có nghĩa là cúi mặt xuống.
Uddharatūti anupasampannabhāvato upasampattiyaṃ patiṭṭhapetūti attho.
"May he lift up" means may he establish (him) in upasampadā from the state of not having received upasampadā.
Uddharatū có nghĩa là, từ trạng thái chưa thọ Tỳ-kheo (anupasampanna), hãy đưa vào trạng thái thọ Tỳ-kheo (upasampatti).
Sabbakammavācāsu atthakosallatthaṃ panettha upasampadākammavācāya evamattho daṭṭhabbo – suṇātūti savanāṇattiyaṃ paṭhamapurisekavacanaṃ.
For skill in meaning in all kammavācās, the meaning of the upasampadā-kammavācā here should be understood thus: "Suṇātu" is a third-person singular imperative in the sense of "may he listen."
Để hiểu rõ ý nghĩa của tất cả các lời tác bạch (kammavācā), ở đây ý nghĩa của lời tác bạch thọ Tỳ-kheo (upasampadākammavācā) nên được hiểu như sau: Suṇātū là ngôi thứ ba số ít của mệnh lệnh cách (savanāṇatti) (nghe).
Tañca kiñcāpi yo saṅgho savanakiriyāya niyojīyati, tassa sammukhattā ‘‘suṇāhī’’ti majjhimapurisekavacanena vattabbaṃ, tathāpi yasmā saṅgha-saddasannidhāne paṭhamapurisapayogova saddavidhūhi samāciṇṇo bhagavantaāyasmantādisaddasannidhānesu viya ‘‘adhivāsetu me bhavaṃ gotamo (pārā. 22).
And although the Saṅgha, which is being enjoined to listen, should be addressed in the second person singular, saying "Listen!", because it is present, nevertheless, since in the presence of the word "Saṅgha" only the third person singular is customary among grammarians, as in the presence of words like "Bhagavant" and "Āyasmant" – for example, "May the venerable Gotama consent for me."
Và mặc dù hội chúng (saṅgha) được chỉ định để thực hiện hành động lắng nghe, nên dùng ngôi thứ hai số ít “suṇāhī” vì họ đang ở trước mặt, nhưng vì trong ngữ cảnh có từ saṅgha, việc sử dụng ngôi thứ ba là điều được các nhà ngữ pháp (saddavidhū) thực hành, giống như trong ngữ cảnh có các từ bhagavant, āyasmant, v.v..., ví dụ: “Bạch Thế Tôn (bhavaṃ gotamo) hãy chấp nhận con (adhivāsetu me) (pārā. 22).
Etassa sugata kālo, yaṃ bhagavā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññapeyya (pārā. 21).
"This is the time, O Sugata, for the Blessed One to lay down a training rule for the disciples."
Này Thiện Thệ (sugata), đây là thời điểm để Thế Tôn (bhagavā) ban hành giới luật (sikkhāpada) cho các đệ tử (sāvaka) (pārā. 21).
Pakkamatāyasmā (pārā. 436).
"Go away, venerable sir."
Tôn giả (āyasmā) hãy rời đi (pakkamatā) (pārā. 436).
Suṇantu me āyasmanto’’tiādīsu viya.
And "May the venerable ones listen to me!" and so on.
Kính xin các Tôn giả (āyasmanto) lắng nghe con (suṇantu me)” v.v...
Tasmā idha paṭhamapurisapayogo kato.
Therefore, here the third person singular is used.
Do đó, ở đây đã sử dụng ngôi thứ ba.
Atha vā gāravavasenevetaṃ vuttaṃ.
Alternatively, this is said out of reverence.
Hoặc điều này được nói do sự tôn kính.
Garuṭṭhānīyesu hi gāravavasena majjhimapurisapayoguppattiyampi paṭhamapurisapayogaṃ payujjanti ‘‘desetu sugato dhamma’’ntiādīsu (dī. ni. 2.66; ma. ni. 2.338; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 8) viyāti daṭṭhabbaṃ.
For, towards those in a position of respect, out of reverence, even when the second person singular could be used, the third person singular is employed, as in "May the Sugata teach the Dhamma," and so on. This should be understood.
Vì đối với những người đáng tôn kính, ngay cả khi ngôi thứ hai có thể được sử dụng do sự tôn kính, người ta vẫn sử dụng ngôi thứ ba, như trong “Này Thiện Thệ (sugata), hãy thuyết pháp (desetu dhamma)” v.v... (dī. ni. 2.66; ma. ni. 2.338; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 8), điều này nên được hiểu.
Keci pana ‘‘bhante, āvusoti sadde apekkhitvā idha paṭhamapurisapayogo’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ ‘‘ācariyo me bhante hohi, (mahāva. 77) iṅghāvuso upāli, imaṃ pabbajitaṃ anuyuñjāhī’’tiādīsu (pārā. 517) tappayogepi majjhimapurisapayogasseva dassanato.
Some, however, say, "Considering the words 'Bhante' and 'Āvuso', the third person singular is used here." That is not appropriate, as even with the use of those terms, the second person singular is seen, as in "Venerable sir, be my teacher," and "Come, friend Upāli, question this renunciant," and so on.
Một số người nói rằng “ở đây sử dụng ngôi thứ ba do xem xét các từ ‘bhante’ và ‘āvuso’,” điều đó không hợp lý, vì ngay cả khi những từ đó được sử dụng, ngôi thứ hai vẫn được thấy sử dụng, như trong “Bạch Đại đức (bhante), hãy làm A-xà-lê (ācariya) của con (hohi me) (mahāva. 77), Này Hiền giả (āvuso) Upāli, hãy thẩm vấn vị xuất gia này (anuyuñjāhi imaṃ pabbajitaṃ)” v.v... (pārā. 517).
Meti yo sāveti, tassa attaniddese sāmivacanaṃ.
Me is the genitive case for the speaker, referring to himself.
Me là cách sở hữu (sāmivacana) trong việc tự xưng của người tuyên đọc.
Bhanteti ālapanatthe vuḍḍhesu sagāravavacanaṃ.
Bhante is a respectful form of address for elders.
Bhante là từ kính trọng (sagāravavacana) dùng để xưng hô với người lớn tuổi.
‘‘Āvuso’’ti padaṃ pana navakesu.
The word āvuso is for juniors.
Còn từ “āvuso” thì dùng cho người trẻ hơn.
Tadubhayampi nipāto ‘‘tumhe bhante, tumhe āvuso’’ti bahūsupi samānarūpattā.
Both are indeclinables (nipāta), being of the same form even in the plural, as in "You, venerable sirs" and "You, friends."
Cả hai từ này đều là giới từ (nipāta) vì chúng có cùng hình thức khi dùng cho số nhiều, như “tumhe bhante, tumhe āvuso” (quý vị, bạch Đại đức; quý vị, này Hiền giả).
Saṅghoti avisesato catuvaggādike pakatattapuggalasamūhe vattati.
Saṅgho refers generally to a group of individuals who are present, such as a group of four or more.
Saṅgho (Hội chúng) dùng để chỉ nhóm người đã được xác định, gồm bốn vị trở lên, không phân biệt.
Idha pana paccantimesu janapadesu pañcavaggato paṭṭhāya, majjhimesu janapadesu dasavaggato paṭṭhāya saṅghoti gahetabbo.
Here, however, in remote regions, Saṅgha should be understood as starting from five or more, and in central regions, from ten or more.
Nhưng ở đây, ở các vùng biên giới, saṅgha được hiểu là từ năm vị trở lên, và ở các vùng trung tâm, là từ mười vị trở lên.
Tatrāyaṃ piṇḍattho – bhante, saṅgho mama vacanaṃ suṇātūti.
The collective meaning here is: "Venerable sirs, may the Saṅgha listen to my words."
Ý nghĩa tổng quát ở đây là – Bạch Đại đức (bhante), hội chúng (saṅgha) hãy lắng nghe lời con.
Idañca navakatarena vattabbavacanaṃ.
And this is the statement to be made by a junior.
Và đây là lời nói của người trẻ hơn.
Sace pana anussāvako sabbehi bhikkhūhi vuḍḍhataro hoti, ‘‘suṇātu me, āvuso, saṅgho’’ti vattabbaṃ.
If, however, the announcer is senior to all the bhikkhus, it should be said, "May the Saṅgha listen to me, friends."
Nhưng nếu người tuyên đọc lớn tuổi hơn tất cả các Tỳ-kheo (bhikkhu), thì nên nói “Suṇātu me, āvuso, saṅgho” (Này Hiền giả (āvuso), hội chúng (saṅgha) hãy lắng nghe con).
Sopi ce ‘‘bhante’’ti vadeyya, navakataro vā ‘‘āvuso’’ti, kammakopo natthi.
Even if he were to say "Bhante", or a junior were to say "Āvuso", there is no fault in the act (kamma).
Nếu người đó nói “bhante” (bạch Đại đức), hoặc người trẻ hơn nói “āvuso” (này Hiền giả), thì không có lỗi trong nghi thức (kammakopa).
Keci pana ‘‘ekattha ‘āvuso’ti vatvā aññattha ‘bhante’ti vuttepi natthi doso ubhayenāpi ālapanassa sijjhanato’’ti vadanti.
Some, however, say, "Even if 'Āvuso' is said in one place and 'Bhante' in another, there is no fault, as the address is accomplished by both."
Một số người nói rằng “ngay cả khi nói ‘āvuso’ ở một nơi và ‘bhante’ ở nơi khác, cũng không có lỗi, vì lời xưng hô được thành tựu bằng cả hai cách.”
Idāni yamatthaṃ ñāpetukāmo ‘‘suṇātū’’ti saṅghaṃ savane niyojeti, taṃ ñāpento ‘‘ayaṃ itthannāmo’’tiādimāha.
Now, wishing to make known the matter for which he enjoins the Saṅgha to listen with "Suṇātu", he makes it known by saying "Ayaṃ itthannāmo" and so on.
Bây giờ, để thông báo điều mà người tuyên đọc muốn cho biết khi sai khiến hội chúng (saṅgha) lắng nghe bằng cách nói “suṇātū” (hãy lắng nghe), người đó nói “Ayaṃ itthannāmo” (Vị tên là này), v.v...
Tattha ayanti upasampadāpekkhassa hatthapāse sannihitabhāvadassanaṃ.
Here, ayaṃ indicates the presence of the candidate for upasampadā within arm's reach.
Trong đó, ayaṃ (này) chỉ ra rằng người cầu thọ Tỳ-kheo (upasampadāpekkha) đang ở trong tầm tay (hatthapāsa).
Tena ca hatthapāse ṭhitasseva upasampadā ruhatīti sijjhati hatthapāsato bahi ṭhitassa ‘‘aya’’nti na vattabbato.
And thereby, upasampadā is conferred only upon one who is within arm's reach; this is established by the fact that "ayaṃ" is not said of one standing outside arm's reach.
Và việc thọ Tỳ-kheo (upasampadā) chỉ thành tựu cho người đang ở trong tầm tay, vì không thể nói “ayaṃ” cho người đứng ngoài tầm tay.
Teneva anusāsakasammutiyaṃ so hatthapāsato bahi ṭhitattā ‘‘aya’’nti na vutto.
For this reason, in the appointment of the instructor, he is not referred to as "ayaṃ" because he stands outside arm's reach.
Chính vì vậy, trong sự tác thành của người hướng dẫn (anusāsakasammuti), người đó không được gọi là “ayaṃ” vì đứng ngoài tầm tay.
Tasmā upasampadāpekkho anupasampanno hatthapāse ṭhapetabbo.
Therefore, the candidate for upasampadā, who is not yet ordained, must be placed within arm's reach.
Do đó, người cầu thọ Tỳ-kheo (upasampadāpekkha) chưa thọ Tỳ-kheo (anupasampanna) phải được đặt trong tầm tay.
Ayaṃ itthannāmoti ayaṃ-saddo ca avassaṃ payujjitabbo.
The word ayaṃ must necessarily be used in "Ayaṃ itthannāmo".
Ayaṃ itthannāmo (Vị tên là này) – từ ayaṃ (này) nhất thiết phải được sử dụng.
So ca imasmiṃ paṭhamanāmapayoge evāti gahetabbaṃ.
And it should be understood that this is only in this first use of the name.
Và điều đó nên được hiểu là chỉ trong lần sử dụng tên đầu tiên này.
‘‘Itthannāmo’’ti idaṃ aniyamato tassa nāmadassanaṃ.
"Itthannāmo" indicates his name without specifying it.
“Người tên là thế này” là cách chỉ tên người đó một cách không xác định.
Ubhayenapi ayaṃ buddharakkhitotiādināmaṃ dasseti.
By both, it indicates a name such as "This is Buddharakkhita."
Cả hai cách này đều chỉ ra tên như “Buddharakkhita” và tương tự.
‘‘Upasampadāpekkho’’ti bhinnādhikaraṇavisaye bahubbīhisamaāso, upasampadaṃ me saṅgho apekkhamānoti attho.
"Upasampadāpekkhoti" is a Bahubbīhi compound in the sense of a different referent, meaning "The Saṅgha, expecting upasampadā from me."
“Người cầu thọ Tỳ-kheo giới” là một hợp thể Bahubbīhi với các chủ từ khác nhau, có nghĩa là “Tăng đoàn mong đợi tôi thọ Tỳ-kheo giới”.
Tassa ca upajjhāyataṃ samaṅgibhāvena dassetuṃ ‘‘itthannamassa āyasmato’’ti vuttaṃ.
And to show his connection as an upajjhāya, it is said "itthannamassa āyasmato".
Để chỉ rõ vị đó là một vị thầy tế độ (upajjhāya) một cách đầy đủ, người ta nói “của Tôn giả tên là thế này”.
Etena ‘‘ayaṃ buddharakkhito āyasmato dhammarakkhitassa saddhivihārikabhūto upasampadāpekkho’’ti evamādinā nayena nāmayojanāya saha attho dassitoti.
By this, the meaning is shown together with the arrangement of names in a manner such as "This Buddharakkhita, the sādhivihārika of the venerable Dhammarakkhita, is a candidate for upasampadā."
Bằng cách này, ý nghĩa được trình bày cùng với việc đặt tên theo cách như “người Buddharakkhita này là đệ tử cùng học của Tôn giả Dhammarakkhita, là người cầu thọ Tỳ-kheo giới”.
Ettha ca ‘‘āyasmato’’ti padaṃ avatvāpi ‘‘ayaṃ buddharakkhito dhammarakkhitassa upasampadāpekkho’’ti vattuṃ vaṭṭati.
Here, it is permissible to say "This Buddharakkhita is Dhammarakkhita's candidate for upasampadā" even without the word "āyasmato".
Ở đây, dù không nói từ “Tôn giả” thì nói “người Buddharakkhita này là người cầu thọ Tỳ-kheo giới của Dhammarakkhita” cũng được.
Teneva pāḷiyaṃ ‘‘itthannāmena upajjhāyenā’’ti ettha ‘‘āyasmato’’ti padaṃ na vuttaṃ.
For this reason, in the Pāḷi, the word "āyasmato" is not used in "itthannāmena upajjhāyenā".
Vì vậy, trong bản Pāḷi, ở chỗ “với vị thầy tế độ tên là thế này”, từ “Tôn giả” đã không được nói đến.
Yañcettha vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva.
What needs to be said here has already been said above.
Những gì cần nói ở đây đã được nói ở phần dưới.
Nanu cettha upajjhāyopi upasampadāpekkho viya hatthapāse ṭhito eva icchitabbo, atha kasmā ‘‘ayaṃ itthannāmo imassa itthannāmassa upasampadāpekkho’’ti evaṃ upajjhāyaparāmasanepi ima-saddassa payogo na katoti?
Is it not the case that here the preceptor, like the ordination candidate, should be considered as standing within arm’s reach? Why then, in referring to the preceptor, is the word ‘this’ (ima-sadda) not used in the phrase ‘this person of such-and-such a name is the ordination candidate of this person of such-and-such a name’?
Chẳng phải ở đây, vị thầy tế độ cũng phải được mong muốn có mặt trong tầm tay như người cầu thọ Tỳ-kheo giới sao? Vậy tại sao trong việc chỉ định vị thầy tế độ, không sử dụng từ “imassa” (của người này) như “người tên là thế này là người cầu thọ Tỳ-kheo giới của người tên là thế này”?
Nāyaṃ virodho upajjhāyassa abhāvepi kammakopābhāvato.
This is no contradiction, because even in the absence of the preceptor, the act (kamma) is not invalidated.
Điều này không có mâu thuẫn vì sự vắng mặt của vị thầy tế độ không làm hỏng nghi thức (kamma).
Kevalañhi kammanipphattiyā santapadavasena avijjamānassapi upajjhāyassa nāmakittanaṃ anupajjhāyassa upasampadādīsupi karīyati.
Indeed, merely for the completion of the act, the naming of a preceptor, even if non-existent, is done in the ordinations (upasampadā) etc., of one who has no preceptor.
Thật vậy, việc xướng tên vị thầy tế độ, ngay cả khi vị đó không có mặt, theo cách khẳng định sự hoàn thành nghi thức, cũng được thực hiện trong các nghi thức thọ giới và các nghi thức khác của người không phải là thầy tế độ.
Tasmā upajjhāyassa asannihitatāyapi tapparāmasanamatteneva kammasiddhito ‘‘imassā’’ti niddisituṃ na vaṭṭati.
Therefore, even with the preceptor absent, the act is accomplished by the mere reference to him, so it is not proper to indicate with ‘this one’.
Vì vậy, ngay cả khi vị thầy tế độ không có mặt, chỉ cần xướng tên vị đó là nghi thức đã thành tựu, nên không cần chỉ định bằng từ “imassa” (của người này).
Parisuddho antarāyikehi dhammehīti abhabbatādikehi upasampadāya avatthukarehi ceva pañcābādhahatthacchinnādīhi ca āpattimattakarehi antarāyikehi sabhāvehi parimutto.
Pure from obstructive things means free from those obstructive things that invalidate the ordination, such as the abhabbatā (incapacity) and so forth, and from those that merely cause an offense, such as the five ailments (pañcābādha) and having a hand cut off.
Thanh tịnh khỏi các pháp chướng ngại nghĩa là được giải thoát khỏi các pháp chướng ngại làm cho việc thọ Tỳ-kheo giới không thể thực hiện được, như những người không có khả năng thọ giới và tương tự, cũng như những pháp chướng ngại chỉ gây ra tội lỗi, như năm loại bệnh tật, bị chặt tay và tương tự.
Evaṃ vutto eva ca āpattimattakarehi pañcābādhādīhi aparimuttassapi upasampadā ruhati, nāññathā.
Only when stated thus does the ordination succeed even for one not free from the five ailments etc., which merely cause an offense; not otherwise.
Chỉ khi được nói như vậy, việc thọ Tỳ-kheo giới mới thành tựu, ngay cả khi người đó chưa được giải thoát khỏi năm loại bệnh tật và các pháp chướng ngại chỉ gây ra tội lỗi; nếu không thì không thành tựu.
Paripuṇṇassa pattacīvaranti paripuṇṇamassa upasampadāpekkhassa pattacīvaraṃ.
With bowl and robes complete means the ordination candidate’s bowl and robes are complete.
Y và bát đầy đủ nghĩa là y và bát của người cầu thọ Tỳ-kheo giới đã đầy đủ.
Evaṃ vutte eva apattacīvarassāpi upasampadā ruhati, nāññathā.
Only when stated thus does the ordination succeed even for one without bowl and robes; not otherwise.
Chỉ khi được nói như vậy, việc thọ Tỳ-kheo giới mới thành tựu, ngay cả khi người đó không có y và bát; nếu không thì không thành tựu.
Upasampadaṃ yācatīti ‘‘saṅghaṃ, bhante, upasampadaṃ yācāmī’’tiādinā (mahāva. 71, 126) yācitabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
Asks for ordination is stated with reference to the act of asking, such as ‘‘Venerable Sir, I ask the Saṅgha for ordination’’.
Cầu thọ Tỳ-kheo giới được nói đến dựa trên việc đã cầu thọ giới như “Bạch Tăng, con xin Tăng đoàn cho con thọ Tỳ-kheo giới” và tương tự (Mahāva. 71, 126).
Evaṃ tena saṅghe ayācitepi ‘‘itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācatī’’ti vutte eva kammaṃ avipannaṃ hoti, nāññathā.
Only when it is stated ‘‘So-and-so asks the Saṅgha for ordination’’, even if he has not asked the Saṅgha, is the act valid; not otherwise.
Ngay cả khi người đó chưa cầu thọ giới với Tăng đoàn, chỉ cần nói “người tên là thế này xin Tăng đoàn cho thọ Tỳ-kheo giới” thì nghi thức mới không bị thất bại; nếu không thì không.
Upajjhāyenāti upajjhāyena karaṇabhūtena itthannāmaṃ upajjhāyaṃ katvā kammabhūtaṃ upasampadaṃ dātuṃ nipphādetuṃ kattubhūtaṃ saṅghaṃ yācatīti attho.
By the preceptor means that the candidate, making such-and-such a person the preceptor (as the instrument), asks the Saṅgha (as the agent) to grant or accomplish the ordination (as the object).
Với vị thầy tế độ nghĩa là người đó cầu xin Tăng đoàn, là chủ thể thực hiện, để hoàn thành việc thọ Tỳ-kheo giới, là đối tượng của hành động, bằng cách lấy vị thầy tế độ tên là thế này làm phương tiện.
Yācadhātuno pana dvikammakattā ‘‘saṅghaṃ, upasampada’’nti dve kammapadāni vuttāni.
And because the root yāc (to ask) takes two objects, the two object-phrases ‘‘Saṅgha’’ and ‘‘ordination’’ are stated.
Vì động từ “yācati” (cầu xin) có hai đối tượng, nên hai từ chỉ đối tượng “Tăng đoàn” và “Tỳ-kheo giới” đã được nói đến.
Yadi saṅghassa pattakallanti ettha patto kālo imassāti pattakālaṃ, apalokanādicatubbidhasaṅghakammaṃ, tadeva sakatthe ya-paccayena ‘‘pattakalla’’nti vuccati.
In if it is suitable for the Saṅgha, pattakāla means ‘one for whom the time has arrived’, which refers to the four kinds of Saṅgha-kamma, such as apalokanā. That same kamma is called pattakalla by the suffix ya in its own sense.
Trong câu Nếu Tăng đoàn đã đến lúc thuận tiện, “đến lúc thuận tiện” (pattakalla) nghĩa là đã đến thời điểm thích hợp cho Tăng đoàn thực hiện nghi thức Tăng sự bốn loại như apalokanā (thông báo), v.v., chính nghi thức đó được gọi là “pattakalla” bằng cách thêm hậu tố “ya” vào nghĩa của chính nó.
Idha pana ñatticatutthaupasampadākammaṃ adhippetaṃ, taṃ kātuṃ saṅghassa pattakallaṃ jātaṃ.
Here, however, the ñatticatuttha ordination kamma is intended, for which it has become suitable for the Saṅgha to perform.
Ở đây, ý muốn nói đến nghi thức thọ Tỳ-kheo giới với ñatti thứ tư, đã đến lúc thuận tiện cho Tăng đoàn thực hiện nghi thức đó.
Yadīti anumatigahaṇavasena kammassa pattakallataṃ ñāpeti.
If indicates the suitability of the kamma by way of obtaining consent.
Nếu cho biết sự thuận tiện của nghi thức theo cách lấy sự đồng ý.
Yo hi koci tattha apattakallataṃ maññissati, so vakkhati.
For whoever there considers it unsuitable, that one will speak.
Bất cứ ai nghĩ rằng nó không thuận tiện ở đó, người đó sẽ nói ra.
Imameva hi atthaṃ sandhāya anussāvanāsu ‘‘yassāyasmato khamati…pe… so bhāseyyā’’ti (mahāva. 127) vuttaṃ.
It is with reference to this very meaning that in the announcements it is said, ‘‘If it is agreeable to any venerable one… let him speak’’.
Chính ý nghĩa này được nói đến trong các lời thông báo: “Nếu Tôn giả nào chấp thuận… v.v… thì hãy nói” (Mahāva. 127).
Taṃ panetaṃ pattakallaṃ vatthusampadā, antarāyikehi dhammehi cassa parisuddhatā, sīmāsampadā, parisasampadā, pubbakiccaniṭṭhāpananti imehi pañcahi aṅgehi saṅgahitaṃ.
And this suitability comprises five factors: completeness of the basis (vatthusampadā), his purity from obstructive things, completeness of the boundary (sīmāsampadā), completeness of the assembly (parisasampadā), and completion of preliminary duties.
Sự thuận tiện này được bao gồm bởi năm yếu tố: sự đầy đủ về đối tượng (vatthusampadā), sự thanh tịnh của người đó khỏi các pháp chướng ngại, sự đầy đủ về giới trường (sīmāsampadā), sự đầy đủ về hội chúng (parisasampadā), và việc hoàn thành các công việc sơ bộ (pubbakiccaniṭṭhāpana).
Antarāyikehi dhammehi cassa parisuddhatā nāma yathāvuttasseva upasampadāvatthubhūtassa puggalassa ye ime bhagavatā paṭikkhittā pañcābādhaphuṭṭhatādayo mātāpitūhi ananuññātatāpariyosānā ceva hatthacchinnatādayo ca dosadhammā kārakasaṅghassa āpattādiantarāyahetutāya ‘‘antarāyikā’’ti vuccanti tehi antarāyikehi dosadhammehi parimuttattā, imissā ca sati eva idaṃ kammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati.
His purity from obstructive things means that the person who is the basis for ordination, as stated, is free from those corrupting things that are rejected by the Blessed One—such as being afflicted by the five ailments and so forth, not having been permitted by parents, and having a hand cut off and so forth—which are called ‘‘obstructive’’ because they are causes of obstruction, such as offenses, for the performing Saṅgha. And only when this purity exists is this kamma called suitable; not when it is absent.
Sự thanh tịnh của người đó khỏi các pháp chướng ngại nghĩa là người đó, là đối tượng thọ Tỳ-kheo giới như đã nói, được giải thoát khỏi những pháp bất thiện gây chướng ngại mà Đức Phật đã cấm, như năm loại bệnh tật, v.v., từ việc không được cha mẹ cho phép cho đến việc bị chặt tay, v.v., những pháp bất thiện này được gọi là “chướng ngại” vì chúng là nguyên nhân gây ra các chướng ngại như tội lỗi cho Tăng đoàn thực hiện nghi thức; và chỉ khi có sự thanh tịnh này thì nghi thức mới được gọi là thuận tiện, nếu không thì không.
Kataṃ pana kammaṃ sukatameva hoti ṭhapetvā ūnavīsativassapuggalaṃ.
However, the kamma performed is valid, except for a person under twenty years of age.
Nhưng nghi thức đã thực hiện là đúng đắn, ngoại trừ trường hợp người chưa đủ hai mươi tuổi.
Parisasampadā pana ye ime upasampadākammassa sabbantimena paricchedena kammappattā dasahi vā pañcahi vā anūnā pārājikaṃ anāpannā, anukkhittā ca samānasaṃvāsakā bhikkhū, tesaṃ ekasīmāyaṃ hatthapāsaṃ avijahitvā ṭhānaṃ, chandārahānañca chandassa ānayanaṃ, sammukhībhūtānañca appaṭikkosanaṃ, upasampadāpekkharahitānaṃ uposathakkhandhake paṭikkhittānaṃ gahaṭṭhādianaupasampannānañceva pārājikukkhittakanānāsaṃvāsakabhikkhunīnañca vajjanīyapuggalānaṃ saṅghassa hatthapāse abhāvo cāti imehi catūhi aṅgehi saṅgahitā.
Completeness of the Assembly refers to that which is comprised of these four factors: the presence, within one sīmā and within arm's reach, of bhikkhus who are eligible for the upasampadā ceremony by the final reckoning, not fewer than ten or five, not having committed a pārājika, not having been expelled, and sharing the same saṃvāsa; the bringing of the chanda (consent) of those eligible for chanda; the non-rejection of those who are present; and the absence, within the Saṅgha's arm's reach, of individuals to be avoided, such as those not seeking upasampadā, those prohibited in the Uposatha Khandhaka, householders and other unordained individuals, bhikkhus who have committed a pārājika, those who have been expelled, those of different saṃvāsa, and bhikkhunīs.
Sự đầy đủ về hội chúng được bao gồm bởi bốn yếu tố này: sự có mặt của các Tỳ-kheo không ít hơn mười hoặc năm vị, không phạm tội Pārājika, không bị trục xuất, có cùng giới luật, đang ở trong một giới trường mà không rời khỏi tầm tay; việc thỉnh cầu sự đồng ý (chanda) của những vị cần được thỉnh cầu; sự không phản đối của những vị có mặt; và sự vắng mặt trong tầm tay của Tăng đoàn những người cần tránh như gia chủ, người chưa thọ giới, Tỳ-kheo-ni, những người phạm tội Pārājika bị trục xuất, những người có giới luật khác nhau, những người bị cấm trong chương Uposatha, và những người không phải là người cầu thọ Tỳ-kheo giới.
Evarūpāya ca parisasampadāya sati eva idaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati.
And only when there is such completeness of the assembly is this called "fit for the occasion" (pattakalla), not otherwise.
Chỉ khi có sự đầy đủ về hội chúng như vậy thì nghi thức này mới được gọi là thuận tiện, nếu không thì không.
Tattha purimānaṃ tiṇṇaṃ aṅgānaṃ aññatarassapi abhāve kataṃ kammaṃ vipajjati, na pacchimassa.
In this regard, if any one of the first three factors is absent, the act performed fails; it does not fail due to the last one.
Trong đó, nếu thiếu bất kỳ yếu tố nào trong ba yếu tố đầu tiên, nghi thức đã thực hiện sẽ bị thất bại, nhưng không phải do thiếu yếu tố cuối cùng.
Pubbakiccaniṭṭhāpanaṃ nāma yānimāni ‘‘paṭhamaṃ upajjhaṃ gāhāpetabbo’’tiādinā pāḷiyaṃ vuttāni ‘‘upajjhaṃ gāhāpanaṃ, pattacīvarācikkhanaṃ, tato taṃ hatthapāsato bahi ṭhapetvā anusāsakasammutikammakaraṇaṃ, sammatena ca gantvā anusāsanaṃ, tena ca paṭhamataraṃ āgantvā saṅghassa ñāpetvā upasampadāpekkhaṃ ‘āgacchāhī’ti hatthapāse eva abbhānaṃ, tena ca bhikkhūnaṃ pāde vandāpetvā upasampadāyācāpanaṃ, tato antarāyikadhammapucchakasammutikaraṇaṃ, sammatena ca pucchana’’nti imāni aṭṭha pubbakiccāni, tesaṃ sabbesaṃ yāthāvato karaṇena niṭṭhāpanaṃ.
Completion of Preliminary Duties refers to the proper performance of all these eight preliminary duties mentioned in the Pāḷi, such as "first, an upajjhāya should be obtained": obtaining an upajjhāya; informing about the bowl and robes; then, placing him outside arm's reach and performing the act of appointing an instructor; the appointed instructor going and instructing; his returning first and informing the Saṅgha, then bringing the upasampadā-seeker within arm's reach with "Come!"; the upasampadā-seeker making the bhikkhus worship his feet and requesting upasampadā; then, appointing an interrogator of obstructive factors; and the appointed interrogator questioning.
Việc hoàn thành các công việc sơ bộ nghĩa là việc hoàn thành đúng đắn tất cả tám công việc sơ bộ này, đã được nói đến trong bản Pāḷi như “trước tiên phải có một vị thầy tế độ” và tương tự: việc có một vị thầy tế độ, việc thông báo về y và bát, sau đó đưa người đó ra khỏi tầm tay và thực hiện nghi thức cử một vị giáo thọ, vị giáo thọ đã được cử đi và khuyên bảo, vị đó trở về trước và thông báo cho Tăng đoàn, sau đó đưa người cầu thọ Tỳ-kheo giới vào trong tầm tay bằng cách nói “hãy đến đây”, người đó lạy chân các Tỳ-kheo và xin thọ Tỳ-kheo giới, sau đó thực hiện nghi thức cử một vị hỏi về các pháp chướng ngại, và vị đã được cử hỏi.
Etasmiñca pubbakammaniṭṭhāpane sati eva idaṃ saṅghassa upasampadākammaṃ pattakallaṃ nāma hoti, nāsati.
And only when these preliminary duties are completed is this upasampadā act of the Saṅgha called "fit for the occasion" (pattakalla), not otherwise.
Chỉ khi các công việc sơ bộ này được hoàn thành thì nghi thức thọ Tỳ-kheo giới của Tăng đoàn mới được gọi là thuận tiện, nếu không thì không.
Etesu pana pubbakammesu akatesupi kataṃ kammaṃ yathāvuttavatthusampattiādīsu vijjamānesu akuppameva hoti.
However, even if these preliminary duties are not performed, the act performed remains valid if the aforementioned completeness of the basis (and so on) exists.
Tuy nhiên, ngay cả khi những nghiệp trước đó không được thực hiện, nghiệp đã làm vẫn không bị hủy hoại nếu có sự đầy đủ về sự vật như đã nói, v.v.
Tadevamettha pattakallaṃ imehi pañcahi aṅgehi saṅgahitanti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that "fit for the occasion" (pattakalla) here is comprised of these five factors.
Do đó, cần phải hiểu rằng sự thích hợp ở đây được bao gồm bởi năm yếu tố này.
Imināva nayena heṭṭhā vuttesu, vakkhamānesu ca sabbesu kammesu pattakallatā yathārahaṃ yojetvā ñātabbā.
In this same way, the fitness for the occasion (pattakallatā) in all acts mentioned below and to be mentioned should be appropriately applied and understood.
Theo cách này, sự thích hợp trong tất cả các nghiệp đã nói ở trên và sẽ nói sau nên được áp dụng và hiểu một cách thích đáng.
Itthannāmaṃ upasampādeyyāti upasampadānipphādanena taṃsamaṅgiṃ kareyya karotūti patthanāyaṃ, vidhimhi vā idaṃ daṭṭhabbaṃ.
Should ordain so-and-so – this should be understood as an aspiration, or in the imperative mood, to effect the upasampadā and make him endowed with it.
Itthannāmaṃ upasampādeyyāti (Hãy cho người tên là X thọ Tỳ-kheo): Điều này nên được hiểu là một lời cầu nguyện, "mong rằng người đó được làm cho đầy đủ sự thành tựu thọ cụ túc," hoặc là một mệnh lệnh.
Yathā hi ‘‘devadattaṃ sukhāpeyyā’’ti vutte sukhamassa nipphādetvā taṃ sukhasamaṅginaṃ kareyyāti attho hoti, evamidhāpi upasampadamassa nipphādetvā taṃ upasampadāsamaṅginaṃ kareyyāti attho.
Just as when it is said, "Should make Devadatta happy," the meaning is, "Should effect happiness for him and make him endowed with happiness," so too here the meaning is, "Should effect upasampadā for him and make him endowed with upasampadā."
Cũng như khi nói "Hãy làm cho Devadatta được hạnh phúc," có nghĩa là làm cho người đó đạt được hạnh phúc và trở thành người có hạnh phúc, thì ở đây cũng vậy, có nghĩa là làm cho người đó thành tựu thọ cụ túc và trở thành người có thọ cụ túc.
Payojakabyāpāre cetaṃ yathā sukhayantaṃ kañci suddhakattāraṃ koci hetukattā sukhahetunipphādanena sukhāpeyyāti vuccati, evamidhāpi upasampajjantaṃ suddhakattāraṃ puggalaṃ hetukattubhūto saṅgho upasampadāhetunipphādanena upasampādeyyāti vutto.
And this refers to the activity of the agent, just as someone is said to make someone happy by effecting the cause of happiness, so too here the Saṅgha, being the agent, is said to ordain the person seeking upasampadā by effecting the cause of upasampadā.
Và điều này liên quan đến hành vi của người điều hành, cũng như khi một người nào đó làm cho người khác hạnh phúc bằng cách tạo ra nguyên nhân của hạnh phúc, thì ở đây cũng vậy, Tăng-già, là người làm cho người khác thọ cụ túc, được nói là làm cho người đang thọ cụ túc thành tựu thọ cụ túc bằng cách tạo ra nguyên nhân của sự thọ cụ túc.
Etena ca sukhaṃ viya sukhadāyakena saṅghena puggalassa diyyamānā tathāpavattaparamatthadhamme upādāya ariyajanapaññattā upasampadā nāma sammutisaccatā atthīti samatthitaṃ hoti.
By this, it is established that upasampadā is a conventional truth (sammutisaccatā), designated by noble ones based on such existing ultimate realities, being given to a person by the Saṅgha (the giver of happiness), just like happiness.
Và điều này khẳng định rằng có một sự thật quy ước tên là upasampadā (thọ cụ túc), được người cao quý chế định dựa trên các pháp tối hậu hiện hành, được Tăng-già ban cho một người, giống như hạnh phúc được người ban hạnh phúc ban cho.
Ettha ca ‘‘itthannāmo saṅghaṃ upasampadaṃ yācatī’’ti vuttattā parivāsādīsu viya yācanānuguṇaṃ ‘‘itthannāmassa upasampadaṃ dadeyyā’’ti avatvā ‘‘itthannāmaṃ upasampādeyyā’’ti vuttattā idaṃ upasampadākammaṃ dāne asaṅgahetvā kammalakkhaṇe eva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ.
And here, because it is stated, "So-and-so requests upasampadā from the Saṅgha," and not "Should give upasampadā to so-and-so" (as in parivāsa and so on, in accordance with the request), but rather "Should ordain so-and-so," it should be understood that this upasampadā act is included under the characteristic of an act (kammalakkhaṇa), not under giving.
Và ở đây, vì đã nói "người tên là X cầu xin sự thọ cụ túc từ Tăng-già," nhưng không nói "hãy ban sự thọ cụ túc cho người tên là X" như trong trường hợp parivāsa (thời gian thử thách) và các trường hợp khác phù hợp với lời cầu xin, mà lại nói "hãy làm cho người tên là X thọ cụ túc," nên cần hiểu rằng nghiệp thọ cụ túc này không thuộc về sự ban tặng (dāna) mà thuộc về đặc tính của nghiệp (kamma).
Iminā nayena ‘‘itthannāmaṃ upasampādeti, upasampanno saṅghenā’’ti etthāpi attho veditabbo.
In this way, the meaning should also be understood in "ordains so-and-so" and "ordained by the Saṅgha."
Theo cách này, ý nghĩa của "người tên là X thọ cụ túc, người đó đã được Tăng-già cho thọ cụ túc" cũng nên được hiểu tương tự.
Kevalañhi tattha vattamānakālaatītakālavasena, idha pana anāmaṭṭhakālavasenāti ettakameva viseso.
The only difference is that there it refers to the present and past tenses, while here it refers to an unspecified tense.
Chỉ có sự khác biệt là ở đó là thì hiện tại và quá khứ, còn ở đây là thì chưa xác định.
Esā ñattīti ‘‘saṅgho ñāpetabbo’’ti vuttañāpanā esā.
This is the motion – this is the announcement mentioned as "the Saṅgha should be informed."
Esā ñattīti (Đây là bạch): Đây là sự bạch đã nói "Tăng-già nên được bạch."
Idañca anussāvanānampi sabbhāvasūcanatthaṃ vuccati.
This is also stated to indicate the existence of the proclamations.
Điều này được nói để chỉ ra sự tồn tại của các lời yết-ma.
Avassañcetaṃ vattabbameva, ñattikamme eva taṃ na vattabbaṃ.
And this must certainly be stated; it should not be omitted in a motion-only act.
Và điều này nhất định phải được nói, nhưng trong bạch nghiệp thì không cần nói.
Tattha pana yya-kāre vuttamatte eva ñattikammaṃ niṭṭhitaṃ hotīti daṭṭhabbaṃ.
There, however, it should be understood that the formal motion (ñattikamma) is completed immediately upon the utterance of 'yya-kāre'.
Tuy nhiên, cần hiểu rằng bạch nghiệp hoàn tất ngay khi chữ "yya" được nói.
Khamatīti ruccati.
Khamati means 'it is agreeable'.
Khamatīti (được chấp thuận): có nghĩa là được chấp nhận.
Upasampadāti saṅghena diyyamānā nipphādiyamānā upasampadā yassa khamati.
Upasampadā refers to the full ordination (upasampadā) being given and performed by the Saṅgha, which is agreeable to whom.
Upasampadāti (sự thọ cụ túc): sự thọ cụ túc được Tăng-già ban cho, được thành tựu, được ai chấp thuận.
So tuṇhassāti yojanā.
The connection is 'he should be silent'.
Nghĩa là "người đó hãy im lặng."
Tuṇhīti ca akathanatthe nipāto, akathanako assa bhaveyyāti attho.
Tuṇhī is an indeclinable particle meaning 'not speaking'; the meaning is 'he should be one who does not speak'.
Tuṇhīti (im lặng): là một giới từ chỉ sự không nói, có nghĩa là người đó nên không nói.
Khamati saṅghassa itthannāmassa upasampadāti pakatena sambandho.
The connection with the preceding text is 'The full ordination of so-and-so is agreeable to the Saṅgha'.
"Sự thọ cụ túc của người tên là X được Tăng-già chấp thuận" là liên hệ với chủ ngữ.
Tattha kāraṇamāha ‘‘tasmā tuṇhī’’ti.
There, the reason is stated: 'Therefore, silent'.
Ở đó, nguyên nhân được nói là "tasmā tuṇhī" (do đó, im lặng).
Tattha ‘‘āsī’’ti seso.
There, 'āsī' (was) is supplied.
Ở đó, "āsī" (đã là) là phần còn lại.
Yasmā ‘‘yassa nakkhamati, so bhāseyyā’’ti tikkhattuṃ vuccamānopi saṅgho tuṇhī niravo ahosi, tasmā khamati saṅghassāti attho.
The meaning is: 'Because the Saṅgha, even when asked three times, "Whoever is not agreeable, let him speak," remained silent and unspoken, therefore it is agreeable to the Saṅgha'.
Có nghĩa là, vì Tăng-già, mặc dù đã được nói ba lần "ai không chấp thuận, người đó hãy nói," vẫn im lặng và không nói gì, do đó Tăng-già chấp thuận.
Evanti iminā pakārena.
Evaṃ means 'in this manner'.
Evanti (Như vậy): theo cách này.
Tuṇhībhāvene vetaṃ saṅghassa ruccanabhāvaṃ dhārayāmi bujjhāmi pajānāmīti attho.
The meaning is: 'I understand (dhārayāmi), I comprehend, I know this state of being agreeable to the Saṅgha by its silence'.
Dhārayāmi (tôi ghi nhận): có nghĩa là tôi hiểu, tôi biết, sự chấp thuận này của Tăng-già bằng sự im lặng.
Iti-saddo parisamāpanatthe kato, so ca kammavācāya anaṅgaṃ.
The word iti is used for conclusion, and it is not a part of the formal motion (kammavācā).
Từ Iti được dùng để kết thúc, và nó không phải là một phần của kammavācā.
Tasmā anussāvakena ‘‘dhārayāmī’’ti ettha mi-kārapariyosānameva vatvā niṭṭhāpetabbaṃ, iti-saddo na payujjitabboti daṭṭhabbaṃ.
Therefore, it should be understood that the reciter should conclude by saying only up to the 'mi-kāra' (the 'mi' sound) in 'dhārayāmi', and the word 'iti' should not be used.
Do đó, người yết-ma chỉ nên nói đến cuối chữ "mi" trong "dhārayāmī" và kết thúc, không nên dùng từ "iti."
Iminā nayena sabbattha kammavācānamattho veditabbo.
In this way, the meaning of all formal motions (kammavācā) should be understood.
Theo cách này, ý nghĩa của tất cả các kammavācā nên được hiểu.
128. Ekaporisā vātiādi sattānaṃ sarīracchāyaṃ pādehi minitvā jānanappakāradassanaṃ.
128. Ekaporisā vā (or one man's height) and so on, is a demonstration of how to know the measure of beings' body shadows by their feet.
128. Ekaporisā vāti (hoặc một người): Đây là cách cho thấy cách biết chiều cao của bóng cơ thể của chúng sinh bằng chân.
Chasattapadaparamatā hi chāyā ‘‘porisā’’ti vuccati.
Indeed, a shadow that is six or seven feet at its maximum is called a 'porisā'.
Bóng tối đa sáu hoặc bảy bước được gọi là "porisā" (chiều cao một người).
Idañca utuppamāṇācikkhanādi ca āgantukehi saddhiṃ vīmaṃsitvā vuḍḍhanavabhāvaṃ ñatvā vandanavandāpanādikaraṇatthaṃ vuttaṃ.
And this, along with the declaration of the season's measure (utuppamāṇa) and so on, is stated for the purpose of knowing the seniority of newcomers by examining them, and then performing acts of veneration and causing veneration.
Và điều này, cùng với việc chỉ ra thời tiết, v.v., được nói để sau khi xem xét với các vị khách và biết được ai là người lớn tuổi hơn, thì thực hiện việc đảnh lễ và cho phép đảnh lễ, v.v.
Eti āgacchati, gacchati cāti utu, sova pamiyate anena saṃvaccharanti pamāṇanti āha ‘‘utuyeva utuppamāṇa’’nti.
Utu means 'it comes and goes' (eti āgacchati, gacchati ca); that which is measured by it as a year is 'pamāṇa'. Thus, it says 'the season itself is the season's measure'.
Eti (đi đến), gacchati (đi đi) là "utu" (mùa, thời tiết), và "pamāṇa" (đo lường) là cái mà năm được đo lường bằng nó, nên nói "utuyeva utuppamāṇa" (mùa chính là thước đo mùa).
Aparipuṇṇāti upasampadādivasena aparipuṇṇā.
Aparipuṇṇā means 'incomplete' in terms of full ordination (upasampadā), etc.
Aparipuṇṇāti (không đầy đủ): không đầy đủ về mặt thọ cụ túc, v.v.
Yadi utuvemajjhe upasampādito, tadā tasmiṃ utumhi avasiṭṭhadivasācikkhanaṃ ‘‘divasabhāgācikkhana’’nti dasseti.
If one was fully ordained in the middle of a season, then the remaining days in that season are indicated as 'declaration of the remaining days'.
Nếu thọ cụ túc được thực hiện vào giữa mùa, thì việc chỉ ra những ngày còn lại trong mùa đó được gọi là "divasabhāgācikkhana" (chỉ ra phần ngày).
Tenāha ‘‘yattakehi divasehi yassa yo utu aparipuṇṇo, te divase’’ti.
Therefore, it says 'the days by which the season of a certain person is incomplete'.
Do đó, nói "yattakehi divasehi yassa yo utu aparipuṇṇo, te divase" (những ngày mà mùa của người đó không đầy đủ).
Tattha yassa taṃ khaṇaṃ laddhūpasampadassa puggalassa sambandhī yo utu yattakehi divasehi aparipuṇṇo, te divaseti yojanā.
There, the connection is 'the days by which the season belonging to that person who has just received full ordination at that moment is incomplete'.
Ở đó, nghĩa là "những ngày mà mùa liên quan đến người đã thọ cụ túc vào thời điểm đó không đầy đủ bao nhiêu ngày."
Chāyādikameva sabbaṃ saṅgahetvā gāyitabbato kathetabbato saṅgītīti āha ‘‘idamevā’’tiādi.
It says 'idamevā' (this very thing) and so on, because all the shadow (chāyā) and so on, should be gathered and recited and declared as a 'saṅgīti' (recitation).
Chỉ ra rằng "idamevā"ti (chính điều này) và các điều khác là saṅgītī (tụng tập) vì tất cả mọi thứ như bóng được tụng tập và nói ra.
Tattha ekato katvā ācikkhitabbaṃ.
There, it should be declared by bringing them together.
Ở đó, nên được tập hợp lại và chỉ ra.
Tvaṃ kiṃ labhasīti tvaṃ upasampādanakāle kataravassaṃ, katarautuñca labhasi, katarasmiṃ te upasampadā laddhāti attho.
Tvaṃ kiṃ labhasī means 'which year and which season did you receive at the time of full ordination, in which (season) did you receive your full ordination?'
Tvaṃ kiṃ labhasīti (ông nhận được gì): có nghĩa là, ông nhận được năm nào, mùa nào vào lúc thọ cụ túc, ông đã thọ cụ túc vào mùa nào?
Vassanti vassānautu.
Vassaṃ means the rainy season (vassāna-utu).
Vassanti (năm): mùa mưa.
Idañca saṃvaccharācikkhanaṃ vinā vuttampi na ñāyatīti iminā utuācikkhaneneva sāsanavassesu vā kaliyugavassādīsu vā sahassime vā satime vā asukaṃ utuṃ labhāmīti dassitanti daṭṭhabbaṃ.
And this, even though stated without mentioning the year, is understood to indicate that one received such and such a season in such and such a year of the Dispensation, or in such and such a Kaliyuga year, or in the thousandth or hundredth year, by this declaration of the season.
Và điều này, mặc dù được nói mà không chỉ ra năm, nhưng không thể hiểu được, nên cần hiểu rằng bằng cách chỉ ra mùa này, đã chỉ ra "tôi đã nhận được mùa đó trong năm Phật giáo hoặc năm Kaliyuga, v.v., là năm thứ một nghìn hoặc năm thứ một trăm."
‘‘Chāyā’’ti idaṃ pāḷiyaṃ āgatapaṭipāṭiṃ sandhāya vuttaṃ.
'Chāyā' (shadow) is stated with reference to the order given in the Pāḷi text.
"Chāyā"ti (bóng): Điều này được nói liên quan đến thứ tự xuất hiện trong Pāḷi.
Vattabbakamato pana kaliyugavassādīsu sabbadesapasiddhesu asukavasse asukautumhi asukamāse asuke kaṇhe vā sukke vā pakkhe asukatithivāravisesayutte nakkhatte pubbaṇhādidivasabhāge ettake chāyāpamāṇe, nāḍikāpamāṇe vā mayā upasampadā laddhāti vadeyyāsīti evaṃ ācikkhitabbaṃ.
However, according to the proper way of speaking, one should declare: 'I received full ordination in such and such a year of the Kaliyuga (which is famous in all countries), in such and such a season, in such and such a month, in such and such a dark or bright fortnight, on such and such a day of the week, with such and such a special constellation, in the forenoon or other part of the day, with such and such a shadow measure, or such and such a nāḍikā measure'.
Tuy nhiên, theo thứ tự cần nói, nên chỉ ra rằng "tôi đã thọ cụ túc vào năm đó, mùa đó, tháng đó, vào ngày trắng hoặc ngày đen, vào ngày đó, giờ đó, với chòm sao đó, vào buổi sáng hoặc phần ngày đó, với chiều cao bóng đó, hoặc thời gian đó, trong các năm Kaliyuga, v.v., được biết đến rộng rãi ở tất cả các quốc gia."
‘‘Idaṃ suṭṭhu uggahetvā āgantukehi vuḍḍhapaṭipāṭiṃ ñatvā paṭipajjāhī’’ti vattabbaṃ.
It should be said: 'Having thoroughly learned this, know the order of seniority among newcomers and practice accordingly'.
Nên nói rằng "Hãy ghi nhớ điều này thật kỹ và hành xử theo thứ tự của người lớn tuổi sau khi biết được điều đó từ các vị khách."
Pāḷiyaṃ kissa tvanti kiṃ tvaṃ ettakaṃ kālaṃ akāsīti attho.
In the Pāḷi, kissa tvaṃ means 'what did you do for such a long time?'
Trong Pāḷi, kissa tvanti (ông làm gì): có nghĩa là, ông đã làm gì trong khoảng thời gian đó?
130. Upasampadaṃ yācīti pabbajjañca upasampadañca yācīti attho.
130. Upasampadaṃ yācī means 'he requested both the going forth (pabbajjā) and the full ordination (upasampadā)'.
130. Upasampadaṃ yācīti (cầu xin thọ cụ túc): có nghĩa là cầu xin sự xuất gia và thọ cụ túc.
Passissāmīti ettha vadatīti seso, evaṃ uparipi.
In Passissāmī (I will see), 'he says' is supplied; similarly for what follows.
Passissāmīti (tôi sẽ thấy): ở đây, "vadatīti" (người đó nói) là phần còn lại, và cũng tương tự ở trên.
‘‘Osāretabbo’’ti iminā purimo ukkhittabhāvo vibbhamitvā puna laddhūpasampadampi na muñcati.
By 'Osāretabbo' (he must be reinstated), it indicates that the previous state of being suspended, even if one has wandered away and then received full ordination again, does not release him.
"Osāretabbo"ti (nên được đưa trở lại): Điều này chỉ ra rằng trạng thái bị trục xuất trước đó, ngay cả khi đã phạm lỗi và sau đó được thọ cụ túc lại, cũng không thoát khỏi.
Tena ca sambhuñjanādīsupi bhikkhūnaṃ pācittiyamevāti dasseti.
And it shows that even for eating together (sambhuñjana) and so on, it is still a pācittiya offence for the bhikkhus.
Và điều này chỉ ra rằng việc ăn chung, v.v., với các Tỳ-kheo cũng là pācittiya.
Anāpatti sambhoge saṃvāseti ettha sahaseyyāpi saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ.
In Anāpatti sambhoge saṃvāse (no offence in eating together, dwelling together), it should be understood that even sleeping together (sahaseyyā) is included.
Anāpatti sambhoge saṃvāseti (không có tội khi chung sống, chung đụng): ở đây, ngủ chung cũng được bao gồm.
Ettha cāyamadhippāyo – yasmā ayaṃ osāritattā pakatatto, tasmā ukkhittasambhogādipaccayena pācittiyenettha anāpattīti.
Here, the intention is this: since he has been reinstated and is a normal bhikkhu, there is no offense of pācittiya due to association with a suspended bhikkhu, and so on.
Và ý nghĩa ở đây là: Vì người này đã được đưa trở lại trạng thái bình thường, nên không có tội pācittiya do việc chung đụng với người bị trục xuất, v.v.
Yo pana āpattiṭṭhāne anāpattidiṭṭhitāya āpattiṃ na passati, teneva paṭikammampi na karoti, so yasmā ettāvatā alajjī nāma na hoti.
But one who, due to the view of "no offense" in a place of offense, does not see the offense and therefore does not make amends, is not called shameless merely by this.
Còn người không thấy tội do quan điểm không có tội ở nơi có tội, và do đó không sám hối, thì người đó không phải là người vô tàm.
Paṇṇattiṃ ñatvā vītikkamaṃ karonto eva hi alajjī nāma hoti.
For only one who transgresses knowing the rule is called shameless.
Chỉ khi biết giới luật mà cố ý vi phạm thì mới là người vô tàm.
‘‘Sañcicca āpattiṃ āpajjatī’’tiādi (pari. 359) hi vuttaṃ.
For it is said, "He intentionally commits an offense," and so on.
Vì đã nói "cố ý phạm tội," v.v.
Tasmā ettha alajjisambhogādipaccayā dukkaṭāpattiniyamo natthi.
Therefore, in this case, there is no rule of dukkata offense due to association with a shameless person, and so on.
Do đó, ở đây không có quy định về tội dukkaṭa do việc chung đụng với người vô tàm, v.v.
Tena sāpettha āpatti na vuttāti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that no offense is stated here for that reason.
Do đó, cần hiểu rằng giới đó không được nói đến ở đây.
Yo panettha imaṃ adhippāyaṃ asallakkhentena kenaci ‘‘anāpatti sambhoge saṃvāse’’ti iminā pācittiyena anāpatti vuttā, alajjisambhogapaccayā dukkaṭaṃ pana āpajjati evāti āpattiniyamo vutto, so alajjitte sati eva vutto, nāsatīti daṭṭhabbaṃ.
If someone, not noticing this intention, states that there is no offense of pācittiya by the statement "no offense in association, in dwelling together," and states the rule that a dukkata is certainly incurred due to association with a shameless person, it should be understood that this is stated only when shamelessness is present, not when it is absent.
Nhưng bất cứ ai ở đây, không chú ý đến ý nghĩa này, bởi một số người đã nói rằng "không phạm giới trong việc chung sống, thọ dụng" với giới pācittiya này, và quy định về giới đã được nói rằng "chắc chắn phạm tội dukkaṭa do nhân duyên thọ dụng với người không biết hổ thẹn", thì cần hiểu rằng điều đó chỉ được nói đến khi có sự không biết hổ thẹn, chứ không phải khi không có.
131. Vinayamhītiādigāthāsu niggahānanti niggahakaraṇesu.
131. In the verses beginning " Vinayamhī" (In the Vinaya), " niggahānaṃ" means in the acts of censure.
131. Trong các bài kệ bắt đầu bằng Vinayamhī (trong Luật), niggahānaṃ (của những sự khiển trách) có nghĩa là trong những sự khiển trách.
Pāpiccheti pāpapuggalānaṃ niggahakaraṇesu, lajjīnaṃ paggahesu ca pesalānaṃ sukhāvahe mahante vinayamhi yathā atthakārī atthānuguṇaṃ karontova yasmā yoniso paṭipajjati nāma hoti, tasmā uddānaṃ pavakkhāmīti sambandhayojanā daṭṭhabbā.
The connection of the meaning should be understood as: "I will now recite the summary," because in the great Vinaya, which brings happiness to the virtuous and is beneficial in censuring wicked individuals and supporting the conscientious, one who acts in accordance with the welfare and is attuned to the purpose is said to practice properly.
Pāpicche (của những người có dục vọng xấu) có nghĩa là trong những sự khiển trách những người xấu, và trong những sự tán thán những người biết hổ ththẹn, và trong Luật vĩ đại mang lại hạnh phúc cho những người đáng kính, vì người nào hành trì một cách đúng đắn thì đó là người làm điều lợi ích, phù hợp với mục đích, do đó cần hiểu cách kết nối câu là "Tôi sẽ nói về phần tóm tắt".
Sesaṃ sabbattha suviññeyyameva.
The rest is easily understood everywhere.
Phần còn lại đều dễ hiểu ở mọi nơi.