Idaṃ kinti kathetukāmatāpucchā.
" Idaṃ kiṃ" (What is this?) is a question expressing a desire to speak.
Idaṃ kiṃ là câu hỏi muốn biết điều gì sẽ được nói.
Imātiādi vissajjanaṃ.
" Imā" (These) and so forth is the answer.
Imā v.v. là câu trả lời.
Vinītāni āpattiṃ tvaṃ bhikkhu āpannotiādinā (pārā. 67) bhagavatā vinicchinitāni vatthūni vinītavatthūni.
The stories that were decided by the Blessed One, saying, "You, bhikkhu, have incurred an offence," and so forth, are vinītavatthūni (stories of decision).
Những câu chuyện đã được Thế Tôn quyết định bằng cách nói “Này Tỳ-khưu, ông đã phạm tội” v.v. (pārā. 67) được gọi là vinītavatthūni (những câu chuyện đã được quyết định).
Taṃ taṃ vatthuṃ uddharitvā dānato dassanato uddānabhūtā gāthā uddānagāthā, saṅgahagāthā, uddesagāthāti vuttaṃ hoti.
The verses that are like summaries, given by extracting each story, are called uddānagāthā, meaning summary verses, collection verses, or enumeration verses.
Các bài kệ dùng để tóm tắt, bằng cách trích dẫn từng câu chuyện, được gọi là uddānagāthā, tức là saṅgahagāthā (kệ tóm lược) hay uddesagāthā (kệ chỉ dẫn).
Vatthu gāthāti tena kho pana samayena aññataro bhikkhūtiādikā vinītavatthupāḷiyeva tesaṃ tesaṃ vinītavatthūnaṃ ganthanato ‘‘vatthugāthā’’ti vuttā, na chandovicitilakkhaṇena.
Vatthugāthā (story verses) means that the Pāḷi text of the stories of decision itself, which begins, "At that time, a certain bhikkhu," and so forth, is called "story verses" because it weaves together those various stories, not according to the characteristic of metrical composition.
Vatthugāthā là chính văn Pali của các câu chuyện đã được quyết định, bắt đầu bằng “Vào lúc đó, một Tỳ-khưu nọ” v.v., được gọi là “vatthugāthā” vì nó là sự kết nối của các câu chuyện đó, chứ không phải theo đặc tính của thi pháp.
Uddānagāthānaṃ vatthu vatthugāthāti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
Or, the meaning here should be understood as: the stories of the summary verses are the story verses.
Hoặc ở đây, ý nghĩa phải được hiểu là: vatthugāthā là câu chuyện của uddānagāthā.
Etthāti vinītavatthūsu.
Ettha (here) means among the stories of decision.
Etthā có nghĩa là trong các câu chuyện đã được quyết định.
Dutiyādīnanti dutiyapārājikādīnaṃ.
Dutiyādīnaṃ (of the second and so forth) means of the second Pārājika and so forth.
Dutiyādīnaṃ có nghĩa là của các giới pārājika thứ hai v.v.
Yaṃ passitvā cittakārādayo sippikā cittakammādīni sikkhanti, taṃ paṭicchannakarūpaṃ, paṭimārūpanti attho.
That which painters and other craftsmen learn by seeing, to create paintings and so forth, is paṭicchannakarūpaṃ (a covered image), meaning a statue or image.
Hình ảnh mà các họa sĩ và thợ thủ công khác nhìn vào để học các kỹ thuật vẽ v.v. được gọi là paṭicchannakarūpaṃ, tức là hình tượng.
67. Purimāni dveti makkaṭīvajjiputtakavatthūni dve.
67. Purimāni dve (the two previous ones) are the stories of the monkey and the Vajjiputtaka.
67. Purimāni dve là hai câu chuyện về con khỉ và Vajjiputta.
Tānipi bhagavatā vinītabhāvena puna vinītavatthūsu pakkhittāni.
These were also included again among the stories of decision, as they were decided by the Blessed One.
Những câu chuyện đó cũng được Thế Tôn quyết định, nên lại được đưa vào các câu chuyện đã được quyết định.
Tattha tassa kukkuccaṃ ahosītiādi pana kiñcāpi tesaṃ paṭhamaṃ kukkuccaṃ na uppannaṃ, bhikkhūhi pana bhagavatā ca garahitvā vuttavacanaṃ sandhāya pacchā uppannattaṃ sandhāya vuttaṃ.
However, though remorse did not initially arise in them, the statement "remorse arose in him" and so forth, is said with reference to the words spoken by the bhikkhus and the Blessed One when reproaching them, and with reference to remorse arising later.
Mặc dù lúc đầu họ không có sự hối hận (kukkuccaṃ), nhưng việc nói “ở đó, ông ta đã có sự hối hận” v.v. là để chỉ sự hối hận phát sinh sau này, dựa trên lời nói của các Tỳ-khưu và Thế Tôn khi khiển trách.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuntiādi ca bhikkhūhi ānandattherena ca paṭhamaṃ bhagavato ārocite, bhagavatā ca tesaṃ pārājikatte pakāsite bhītā te sayampi gantvā attano kukkuccaṃ pacchā ārocenti eva.
And when the bhikkhus and Venerable Ānanda first reported this matter to the Blessed One, and the Blessed One declared their Pārājika status, those bhikkhus, frightened, would also go themselves and report their remorse later.
Việc nói “Họ đã trình bày sự việc này với Thế Tôn” v.v. là khi các Tỳ-khưu và Trưởng lão Ānanda đã trình bày với Thế Tôn trước, và Thế Tôn đã công bố họ phạm tội pārājika, thì họ sợ hãi và tự mình đến trình bày sự hối hận của mình sau đó.
‘‘Saccaṃ kira tva’’ntiādinā bhagavatā puṭṭhā pana ‘‘saccaṃ bhagavā’’ti paṭijānanavasenāpi ārocenti.
Being questioned by the Blessed One with "Is it true, then, that you...", they also reported by admitting, "It is true, Blessed One."
Khi được Thế Tôn hỏi “Thật vậy sao, ông…”, họ cũng trình bày bằng cách thừa nhận “Thật vậy, bạch Thế Tôn.”
Bhagavāpi āpattiṃ tvantiādinā tesaṃ pārājikattaṃ vinicchinoti eva.
And the Blessed One decided their Pārājika status by saying, "You have incurred an offence," and so forth.
Thế Tôn cũng quyết định họ phạm tội pārājika bằng cách nói “Ông đã phạm tội” v.v.
Anupaññattikathāyaṃ pana taṃ sabbaṃ avatvā anupaññattiyā anuguṇameva kiñcimattaṃ vuttaṃ, idhāpi tesaṃ vatthūnaṃ bhagavatā vinītabhāvadassanatthaṃ evaṃ vuttanti veditabbaṃ.
However, in the story of the additional legislation (anupaññatti-kathā), not all of that was stated; only a small portion suitable for the additional legislation was mentioned. Here too, it should be understood that it was stated thus to show that those stories were decided by the Blessed One.
Tuy nhiên, trong phần giải thích về giới bổ sung, tất cả những điều đó không được nói, mà chỉ nói một phần nhỏ phù hợp với giới bổ sung. Ở đây cũng vậy, phải hiểu rằng điều này được nói để chỉ ra rằng các câu chuyện đó đã được Thế Tôn quyết định.
Keci imaṃ adhippāyaṃ amanasikatvā ‘‘aññānevetāni vatthūnī’’ti vadanti.
Some, not attending to this meaning, say, "These are entirely different stories."
Một số người không chú ý đến ý nghĩa này mà nói rằng: “Đó là những câu chuyện khác.”
Kuseti kusatiṇāni.
Kuse (with Kusa grass) means Kusa grasses.
Kuse có nghĩa là cỏ kusatiṇa.
Kesehīti manussakesehi.
Kesehi (with hairs) means with human hairs.
Kesehi có nghĩa là bằng tóc người.
69. Evarūpā parivattaliṅgā bhikkhuniyo atthato ekato upasampannāpi ubhatosaṅghe upasampannāsuyeva saṅgayhanti bhikkhūpasampadāya bhikkhunīupasampadatopi ukkaṭṭhattā.
69. Such bhikkhunīs whose gender changes, even if fully ordained in essence (ekato upasampannā), are included among those fully ordained in both Saṅghas, because the bhikkhu ordination is superior to the bhikkhunī ordination.
69. Những Tỳ-khưu-ni có giới tính thay đổi như vậy, về mặt ý nghĩa, mặc dù chỉ thọ giới một lần, nhưng họ được xếp vào những người thọ giới trong cả hai Tăng đoàn, vì sự thọ giới của Tỳ-khưu cao hơn sự thọ giới của Tỳ-khưu-ni.
Pāḷiyaṃ ‘‘tāhi āpattīhi anāpatti’’nti upayogavacanaṃ katvā anujānāmīti padena sambandhitabbaṃ.
In the Pāḷi, by making "anāpatti with those offences" an instrumental plural, it should be connected with the word "anujānāmī" (I allow).
Trong kinh văn Pali, “tāhi āpattīhi anāpatti” là một câu sử dụng, phải được liên kết với từ “anujānāmi” (cho phép).
Itthiliṅganti thanādikaṃ itthisaṇṭhānaṃ vuttanti āha – ‘‘purisa…pe… itthisaṇṭhānaṃ uppanna’’nti.
"Itthiliṅgaṃ" (female gender) means the female form such as breasts, he says, meaning "the male... and so forth... female form has arisen."
Itthiliṅgaṃ có nghĩa là hình dạng nữ tính như ngực v.v., nên đã nói – “nam…pe… hình dạng nữ tính đã xuất hiện.”
Taṃ nānantarikato pana ‘‘purisindriyampi antarahitaṃ, itthindriyañca uppanna’’nti vuttameva hoti, evaṃ uparipi liṅgaggahaṇeneva itthindriyādiggahaṇaṃ veditabbaṃ.
It is not immediately (nānantarikato) but rather, it is said, "the male faculty has disappeared, and the female faculty has arisen." Similarly, further on, the taking of "gender" should be understood as the taking of the female faculty and so forth.
Điều đó không phải là ngay lập tức, mà đã được nói là “nam căn cũng biến mất, và nữ căn đã xuất hiện.” Tương tự như vậy, ở trên cũng phải hiểu rằng việc lấy giới tính là lấy nữ căn v.v.
Tāti āpattiyo, tassa vuṭṭhātunti iminā sambandho, tāhi āpattīhi vuṭṭhāpetunti attho.
Tā (those) refers to the offences. It is connected with "should be absolved of them," meaning "they should be absolved of those offences."
Tā có nghĩa là các tội lỗi, liên kết với “tassa vuṭṭhātuṃ”, có nghĩa là “cho họ xuất tội khỏi những tội lỗi đó.”
Kathanti āha tā sabbāpi bhikkhunīhi kātabbantiādi.
How? He says, " All those should be performed by bhikkhunīs," and so forth.
Làm thế nào? Đã nói: tất cả những điều đó phải được thực hiện bởi Tỳ-khưu-ni v.v.
Tena paṭicchannāyapi appaṭicchannāyapi garukāpattiyā pakkhamānattacaraṇādikaṃ vidhiṃ dasseti.
This shows the procedure, such as undergoing "pakkhamānatta" (probation) for a serious offence, whether concealed or not concealed.
Điều đó chỉ ra phương pháp thực hiện mānatta v.v. đối với tội nặng, dù đã che giấu hay không che giấu.
Okkantikavinicchayoti pasaṅgānuguṇaṃ otaraṇakavinicchayo.
Okkantikavinicchayo (decision by descent) means a decision that descends in accordance with the context.
Okkantikavinicchayo có nghĩa là sự quyết định đi vào phù hợp với trường hợp.
Balavaakusalenāti paradārikakammādinā.
Balavaakusalena (by strong unwholesome kamma) means by kamma such as adultery.
Balavaakusalenā có nghĩa là do ác nghiệp mạnh mẽ như hành vi tà dâm v.v.
Dubbalakusalenāti yathāvuttabalavākusalopahatasattinā tato eva dubbalabhūtena kusalena.
Dubbalakusalena (by weak wholesome kamma) means by wholesome kamma that is weakened by the aforementioned strong unwholesome kamma, and thus inherently weak.
Dubbalakusalenā có nghĩa là do thiện nghiệp yếu ớt, đã bị suy yếu bởi ác nghiệp mạnh mẽ được nói ở trên.
Dubbalaakusalenāti purisabhāvuppādakabrahmacariyādibalavakusalopahatasattinā tato eva dubbalabhūtena paradārikādiakusalena.
Dubbalaakusalena (by weak unwholesome kamma) means by unwholesome kamma such as adultery, which is weakened by strong wholesome kamma such as leading a holy life that produces the male state, and thus inherently weak.
Dubbalaakusalenā có nghĩa là do ác nghiệp yếu ớt như tà dâm v.v., đã bị suy yếu bởi thiện nghiệp mạnh mẽ như phạm hạnh tạo ra nam tính.
Sugatiyaṃ bhāvadvayassa kusalakammajattā akusaleneva vināso kusaleneva uppattīti āha ubhayampītiādi.
Since both states in a good destiny are born of wholesome kamma, and destruction is by unwholesome kamma and arising is by wholesome kamma, it is said, " Ubhayampī" (both) and so forth.
Ở cõi thiện thú, cả hai giới tính đều do nghiệp thiện tạo ra, sự hủy diệt là do ác nghiệp và sự phát sinh là do thiện nghiệp. Vì vậy, đã nói: cả hai v.v.
Duggatiyaṃ pana akusaleneva ubhinnampi uppatti ca vināso ca, tattha dubbalabalavabhāvova viseso.
In a bad destiny, however, both arising and destruction are by unwholesome kamma; the distinction there is only in their weakness or strength.
Tuy nhiên, ở cõi ác thú, cả sự phát sinh và hủy diệt của cả hai giới tính đều do ác nghiệp, chỉ có sự khác biệt là yếu hay mạnh.
‘‘Ehi mayaṃ gamissāmā’’ti bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānagamane pācittiyāpattiparihāratthaṃ vuttaṃ ‘‘saṃvidahanaṃ parimocetvā’’ti.
To avoid the Pācittiya offence for traveling alone with a bhikkhunī after arranging "Come, let us go," it is said, "having abandoned the arrangement."
Để tránh tội pācittiya khi đi cùng một Tỳ-khưu-ni bằng cách nói “Này chúng ta hãy đi,” đã nói “saṃvidahanaṃ parimocetvā” (sau khi từ bỏ sự thỏa thuận).
Tena ekagāmakkhettepi bahigāmato antaragharaṃ saṃvidhāya gamanampi āpattikaramevāti dasseti.
This shows that even traveling within the same village area, from outside the village to inside a house, after an arrangement, is an offence.
Điều đó chỉ ra rằng ngay cả việc đi vào trong làng từ bên ngoài làng trong cùng một khu vực làng, nếu có sự thỏa thuận, cũng là một tội lỗi.
Parimocanavidhiṃ dassento āha mayantiādi.
Showing the method of abandoning, he says, " Mayaṃ" (we) and so forth.
Để chỉ ra phương pháp từ bỏ, đã nói: chúng ta v.v.
Bahigāmeti gāmantare.
Bahigāme (outside the village) means in another village.
Bahigāme có nghĩa là ở làng khác.
Dutiyikā bhikkhunī pakkantā vā hotītiādinā (pāci. 693) vuttaanāpattilakkhaṇaṃ anulometīti vuttaṃ ‘‘gāmantara…pe… anāpattī’’ti.
It is said, "another village... and so forth... no offence," meaning it conforms to the conditions for no offence stated with "the second bhikkhunī has departed," and so forth.
Để phù hợp với đặc điểm không phạm tội đã nói “dutiyikā bhikkhunī pakkantā vā hotītiādinā” (pāci. 693), đã nói “gāmantara…pe… anāpattī” (không phạm tội ở làng khác v.v.).
Kopetvāti pariccajitvā.
Kopetvā (having angered) means having abandoned.
Kopetvā có nghĩa là từ bỏ.
Lajjiniyo…pe… labbhatīti liṅgaparivattanadukkhapīḷitassa saṅgahepi asati hīnāyāvattanampi bhaveyyāti ‘‘āpadāsū’’ti vuttaanāpattianulomena vuttaṃ.
" Lajjiniyo... and so forth... labbhatī" (ashamed... is obtained) is said in accordance with the non-offence stated in "in times of danger," implying that if there is no inclusion for one afflicted by the suffering of gender change, it might even lead to degradation.
Lajjiniyo…pe… labbhatī (những người có lòng hổ thẹn…pe… được phép) được nói để phù hợp với việc không phạm tội đã nói “āpadāsū” (trong trường hợp nguy hiểm), vì nếu không có sự chăm sóc cho người đang đau khổ vì sự thay đổi giới tính, thì có thể rơi vào tình trạng thấp kém.
Tāya dutiyikaṃ gahetvāva gantabbaṃ.
She must go taking a second bhikkhunī.
Người đó phải đi cùng với một người bạn đồng hành.
Alajjiniyo…pe… labbhatīti alajjinīhi saddhiṃ ekakammādisaṃvāse āpattisambhavato tā asantapakkhaṃ bhajantīti vuttaṃ, imināpetaṃ veditabbaṃ ‘‘alajjinīhi saddhiṃ paribhogo na vaṭṭatī’’ti.
"Shameless ones...pe... it is obtainable" means that as offenses can arise from living together and performing actions with shameless ones, they are said to belong to the unpeaceful side. By this, it should also be understood that "association with shameless ones is not permissible."
Alajjiniyo…pe… labbhatī (có được) nghĩa là do có thể phát sinh tội lỗi khi sống chung hoặc cùng hành sự với các tỳ-khưu-ni vô tàm, nên các vị ấy thuộc về phe không an ổn. Điều này cũng cần được hiểu rằng “không nên chung đụng với các tỳ-khưu-ni vô tàm”.
Yadi hi vaṭṭeyya, tatopi dutiyikaṃ vinā gāmantaragamanādīsu āpatti eva siyā saṅgāhikattā tāsaṃ saṅgāhikalajjinigaṇato viya.
If it were permissible, then even in cases like traveling between villages without a companion, an offense would arise, just as it would for a group of conscientious Bhikkhunīs, because of their collectiveness.
Nếu điều đó là hợp lệ, thì ngay cả khi không có người thứ hai, các tội lỗi vẫn sẽ phát sinh trong việc đi lại giữa các làng mạc và những nơi khác, giống như từ nhóm tỳ-khưu-ni vô tàm có tính cách thu hút.
Ñātikā na honti…pe… vaṭṭatīti vadantīti iminā aṭṭhakathāsu anāgatabhāvaṃ dīpeti.
"They are not relatives...pe... they say it is permissible" indicates that this is not found in the Aṭṭhakathās.
Ñātikā na honti…pe… vaṭṭatīti vadantī (họ nói là hợp lệ) – với câu này, vị ấy chỉ ra rằng điều đó không được đề cập trong các bản Chú giải.
Tatthāpi vissāsikañātikabhikkhuniyo vinā bhikkhunibhāve aramantassa mānapakatikassa āpadāṭṭhānasambhavena taṃ vacanaṃ appaṭikkhittampi tadaññesaṃ na vaṭṭatiyevāti gahetabbaṃ.
Even there, for one delighting in the Bhikkhunī state without trustworthy relative Bhikkhunīs, due to the possibility of a dangerous situation arising for a proud person, that statement, though not prohibited, should be understood as not being permissible for others.
Ngay cả ở đó, đối với một người có bản chất kiêu mạn, không hoan hỷ với đời sống tỳ-khưu-ni nếu không có các tỳ-khưu-ni thân quyến đáng tin cậy, thì có thể phát sinh tình huống nguy hiểm. Do đó, mặc dù lời nói đó không bị bác bỏ, nhưng cần phải hiểu rằng nó không hợp lệ đối với những người khác.
Bhikkhubhāvepīti bhikkhukālepi.
"Bhikkhubhāvepi" means even during the time as a bhikkhu.
Bhikkhubhāvepī (ngay cả trong đời sống tỳ-khưu) nghĩa là ngay cả trong thời kỳ làm tỳ-khưu.
Taṃ nissāyāti taṃ nissayācariyaṃ katvā.
"Taṃ nissāyā" means having made him the teacher (nissayācariya).
Taṃ nissāyā (nương tựa vào vị ấy) nghĩa là lấy vị ấy làm y chỉ sư.
Upajjhā gahetabbāti upasampadāgahaṇatthaṃ upajjhā gahetabbā.
"Upajjhā gahetabbā" means a preceptor should be taken for the purpose of receiving the upasampadā ordination.
Upajjhā gahetabbā (cần phải thọ trì yết-ma upajjhā) nghĩa là cần phải thọ trì yết-ma upajjhā để thọ giới Cụ túc.
Vinayakammanti vikappanaṃ sandhāya vuttaṃ.
"Vinayakamma" is said with reference to vikappana (designation).
Vinayakammaṃ (yết-ma luật) được nói đến để chỉ sự biệt trú (vikappana).
Puna kātabbanti puna vikappetabbaṃ.
"Puna kātabba" means it should be designated again.
Puna kātabbaṃ (cần phải làm lại) nghĩa là cần phải biệt trú lại.
Puna paṭiggahetvā sattāhaṃ vaṭṭatīti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, bhikkhunīnaṃ sannidhiṃ bhikkhūhi, bhikkhūnaṃ sannidhiṃ bhikkhunīhi ca paṭiggāhāpetvā paribhuñjitu’’nti (cūḷava. 421) vacanato puna paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭatīti dassanatthaṃ vuttaṃ.
"Puna paṭiggahetvā sattāhaṃ vaṭṭatī" is said to show that it is permissible to receive and consume again for seven days, according to the saying: "Monks, I allow Bhikkhunīs to accept and consume provisions from bhikkhus, and bhikkhus to accept and consume provisions from Bhikkhunīs."
Puna paṭiggahetvā sattāhaṃ vaṭṭatī (sau khi thọ nhận lại, được phép dùng trong bảy ngày) được nói để chỉ rằng sau khi thọ nhận lại, được phép dùng, theo lời dạy “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép các tỳ-khưu-ni thọ nhận thức ăn từ các tỳ-khưu, và các tỳ-khưu thọ nhận thức ăn từ các tỳ-khưu-ni để dùng” (Cūḷava. 421).
Sattame divaseti idañca nissaggiyaṃ anāpajjitvāva punapi sattāhaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti dassanatthaṃ vuttaṃ.
"Sattame divase" is said to show that it is permissible to consume again for seven days without incurring a nissaggiya offense.
Sattame divase (vào ngày thứ bảy) điều này được nói để chỉ rằng được phép dùng trong bảy ngày nữa mà không phạm tội Nissaggiya.
Pakatattoti aparivattaliṅgo.
"Pakatatto" means one whose gender has not changed.
Pakatatto (người bình thường) nghĩa là người không thay đổi giới tính.
Rakkhatīti taṃ paṭiggahaṇavijahanato rakkhati, avibhattatāya paṭiggahaṇaṃ na vijahatīti adhippāyo.
"Rakkhatī" means he protects it by not giving up the acceptance; the intention is that he does not give up the acceptance due to it being undivided.
Rakkhatī (giữ gìn) nghĩa là giữ gìn bằng cách không từ bỏ sự thọ nhận đó, ý nghĩa là không từ bỏ sự thọ nhận vì không có sự phân chia.
Hīnāyāvattanenāti ettha keci ‘‘pakatattassa bhikkhuno sikkhaṃ appaccakkhāya ‘gihī bhavissāmī’ti gihiliṅgaggahaṇaṃ hīnāyāvattana’’nti vadanti, taṃ na yuttaṃ tattakena bhikkhubhāvassa avijahanato.
Regarding "hīnāyāvattanenā" (by reverting to a lower state), some say that "reverting to a lower state is a bhikkhu abandoning the bhikkhu status by taking up the lay state, without renouncing the training," but this is not appropriate because the bhikkhu state is not abandoned merely by that.
Hīnāyāvattanenā (bằng sự thoái hóa) – ở đây, một số người nói rằng “sự thoái hóa là việc một tỳ-khưu bình thường, không xả giới, nắm giữ dấu hiệu của người cư sĩ với ý định ‘tôi sẽ trở thành cư sĩ’”. Điều đó không hợp lý vì chỉ với chừng đó, đời sống tỳ-khưu không bị từ bỏ.
Aññe pana ‘‘pārājikaṃ āpannassa bhikkhupaṭiññaṃ pahāya gihiliṅgabhāvūpagamanampi hīnāyāvattana’’nti vadanti, taṃ yuttameva.
Others, however, say that "for a bhikkhu who has incurred a Pārājika offense, giving up the bhikkhu profession and taking up the lay state is also reverting to a lower state," which is indeed appropriate.
Tuy nhiên, những người khác nói rằng “việc một người phạm tội Pārājika từ bỏ lời tuyên bố là tỳ-khưu và trở thành người cư sĩ cũng là sự thoái hóa”. Điều đó là hợp lý.
Pārājikaṃ āpanno hi taṃ paṭicchādetvā yāva bhikkhupaṭiñño hoti, tāva bhikkhu eva hoti bhikkhūnameva pārājikassa paññattattā.
For one who has incurred a Pārājika offense, if he conceals it and remains a bhikkhu by profession, he remains a bhikkhu, because the Pārājika is prescribed specifically for bhikkhus.
Vì một người phạm tội Pārājika, che giấu tội đó, chừng nào còn tuyên bố là tỳ-khưu, thì vẫn là tỳ-khưu, bởi vì tội Pārājika chỉ được chế định cho các tỳ-khưu.
‘‘Yo pana bhikkhū’’ti hi vuttaṃ.
Indeed, it is said: "As for any bhikkhu..."
Vì đã nói rằng “Vị tỳ-khưu nào…”
Tathā hi so saṃvāsaṃ sādiyantopi theyyasaṃvāsako na hoti, sahaseyyādiāpattiñca na janeti, attānaṃ omasantassa pācittiyañca janeti.
Thus, even if he consents to communal living, he is not a thief-companion, nor does he incur offenses like sleeping together, and he incurs a pācittiya offense if he insults himself.
Do đó, người đó, dù chấp nhận sống chung, cũng không phải là kẻ trộm sống chung, không phạm tội ngủ chung, v.v., và cũng phạm tội Pācittiya khi xúc phạm chính mình.
Vuttañhi –
Indeed, it is said:
Đã nói rằng –
Eke pana ‘‘pārājikaṃ āpannānaṃ dosaṃ paṭijānitvā gihiliṅgaggahaṇaṃ nāma sikkhāpaccakkhāne samodhānaṃ gacchati tenāpi paṭiññāya bhikkhubhāvassa vijahanato.
Some say that "for those who have incurred a Pārājika offense, acknowledging the fault and taking up the lay state falls under the renunciation of training, as the bhikkhu state is abandoned by that declaration.
Một số người nói rằng “việc các tỳ-khưu phạm tội Pārājika thú nhận lỗi lầm và nắm giữ dấu hiệu của người cư sĩ được bao gồm trong sự xả giới, bởi vì đời sống tỳ-khưu bị từ bỏ bởi lời tuyên bố đó.
Teneva vinayavinicchayādīsu hīnāyāvattanaṃ sikkhāpaccakkhāne samodhānetvā visuṃ taṃ na vuttaṃ.
For this reason, in the Vinayavinicchaya and other texts, reverting to a lower state is subsumed under the renunciation of training and is not mentioned separately.
Do đó, trong các tác phẩm như Vinayavinicchaya, sự thoái hóa được bao gồm trong sự xả giới và không được nói riêng.
Tasmā bhikkhunīnaṃ vibbhamitukāmatāya gihiliṅgaggahaṇaṃ idha hīnāyāvattanaṃ tāsaṃ sikkhāpaccakkhānassa abhāvato.
Therefore, for Bhikkhunīs, taking up the lay state out of a desire to break vows is considered reverting to a lower state here, as there is no renunciation of training for them.
Vì vậy, đối với các tỳ-khưu-ni, việc nắm giữ dấu hiệu của người cư sĩ với ý muốn thoái hóa là sự thoái hóa ở đây, vì họ không có sự xả giới.
Tāsaṃ paṭiggahaṇavijahanassāpi sabbaso vattabbattā’’ti vadanti, tampi appaṭibāhiyameva.
It is also said that their renunciation of acceptance applies entirely." This also cannot be opposed.
Vì sự từ bỏ sự thọ nhận của họ cũng được nói đến hoàn toàn”. Điều đó cũng không thể bác bỏ.
Tasmā pārājikānaṃ bhikkhunīnañca ‘‘uppabbajissāmī’’ti gihiliṅgaggahaṇaṃ hīnāyāvattananti gahetabbaṃ.
Therefore, for those who have incurred Pārājika offenses and for Bhikkhunīs, taking up the lay state with the intention of "I will leave the order" should be understood as reverting to a lower state.
Do đó, cần phải hiểu rằng việc các tỳ-khưu-ni phạm tội Pārājika nắm giữ dấu hiệu của người cư sĩ với ý định “tôi sẽ hoàn tục” là sự thoái hóa.
Vibbhamotipi etasseva nāmaṃ, teneva taṃ khuddasikkhāyaṃ ‘‘acchedavissajjanagāhavibbhamā’’ti adhiṭṭhānavijahane vibbhamanāmena vuttaṃ.
"Vibbhamoti" (breaking vows) is another name for this; therefore, in the Khuddasikkhā, it is stated as "acchedavissajjanagāhavibbhamā" (abandoning, relinquishing, accepting, breaking vows), using the name vibbhamana for abandoning the determination.
Vibbhamo (sự thoái hóa) cũng là một tên gọi của điều này, do đó trong Khuddasikkhā nó được nói đến với tên gọi vibbhama (thoái hóa) trong việc từ bỏ nơi nương tựa là “acchedavissajjanagāhavibbhamā” (sự cắt đứt, từ bỏ, thọ nhận, thoái hóa).
Anapekkhavissajjanenāti aññassa adatvāva anatthikasseva paṭiggahitavatthūnaṃ bahi chaḍḍanena.
"Anapekkhavissajjanenā" means by discarding the accepted items outside, as if they are unwanted, without giving them to anyone else.
Anapekkhavissajjanenā (bằng sự từ bỏ không quan tâm) nghĩa là bằng cách vứt bỏ những vật đã thọ nhận ra ngoài như thể không cần đến, mà không trao cho người khác.
Keci ‘‘paṭiggahitavatthūsu sāpekkhassa pure paṭiggahitabhāvato parimocanatthaṃ tattha paṭiggahamattassa vissajjanampi anapekkhavissajjanameva cīvarādiadhiṭṭhānapaccuddhāro viyā’’ti vadanti, taṃ na sundaraṃ tathāvacanābhāvā.
Some say that "even for one who is attached to the accepted items, relinquishing the mere acceptance of them for the purpose of being free from prior acceptance is also 'anapekkhavissajjana,' like the annulment of the determination for robes, etc.," but that is not good, as such a statement is not found.
Một số người nói rằng “ngay cả việc từ bỏ chỉ sự thọ nhận đối với những vật đã thọ nhận trước đây của người có sự quan tâm, để giải thoát khỏi chúng, cũng là sự từ bỏ không quan tâm, giống như việc từ bỏ sự y chỉ của y phục, v.v.” Điều đó không đẹp vì không có lời nói như vậy.
Yatheva hi cīvarādīsu anapekkhavissajjanena adhiṭṭhānavijahanaṃ vatvāpi visuṃ paccuddhāro ca vutto, evamidhāpi vattabbaṃ, yathā ca cīvarādīsu kāyapaṭibaddhesupi paccuddhārena adhiṭṭhānaṃ vigacchati, na evamidha.
Just as in the case of robes, etc., after stating that the determination is abandoned by discarding without attachment, paccuddhāro (annulment) is also mentioned separately; so too should it be said here. And just as in the case of robes, etc., which are attached to the body, the determination is abandoned by annulment, it is not so here.
Thật vậy, sau khi nói rằng sự từ bỏ y chỉ xảy ra do sự từ bỏ không quan tâm đối với y phục, v.v., thì sự từ bỏ y chỉ riêng biệt cũng được nói đến. Tương tự, ở đây cũng cần phải nói như vậy. Và giống như đối với y phục, v.v., ngay cả khi chúng gắn liền với thân thể, sự y chỉ cũng mất đi do sự từ bỏ y chỉ, thì ở đây không phải như vậy.
Idha pana paṭiggahitavatthusmiṃ anapekkhassāpi kāyato mutteyeva tasmiṃ paṭiggahaṇaṃ vijahati.
Here, however, even for one who is unattached to the accepted item, the acceptance is abandoned only when it is free from the body.
Ở đây, sự thọ nhận mất đi đối với vật đã thọ nhận chỉ khi nó được giải thoát khỏi thân thể của người không quan tâm.
Tathā hi vuttaṃ ‘‘satakkhattumpi pariccajatu, yāva attano hatthagataṃ paṭiggahitamevā’’ti.
Thus, it is said: "Even if he gives it away a hundred times, as long as it is in his hand, it is still accepted."
Thật vậy, đã nói rằng “dù có từ bỏ một trăm lần, chừng nào còn trong tay mình, thì vẫn là đã thọ nhận”.
Anapekkhavissajjanenāti ettha ca ‘‘anapekkhāyā’’ti ettakameva vattabbaṃ anapekkhataṃ muñcitvā idha visuṃ vissajjanassa abhāvā.
Regarding "anapekkhavissajjanenāti," it should only be said "anapekkhāyā" (by unattachment), as there is no separate act of relinquishing here apart from unattachment.
Và ở đây, trong cụm từ anapekkhavissajjanenā (bằng sự từ bỏ không quan tâm), chỉ cần nói anapekkhāyā (bằng sự không quan tâm), vì ở đây không có sự từ bỏ riêng biệt nào ngoài sự không quan tâm.
Na hettha paccuddhāre viya vissajjanavidhānamatthi.
There is no prescription for relinquishing here as there is for annulment.
Vì ở đây không có quy định về sự từ bỏ như trong trường hợp từ bỏ y chỉ.
Apica paṭiggahaṇamattavissajjane sati pure paṭiggahitopi āhāro bhuñjitukamyatāya uppannāya paṭiggahaṇamattaṃ vissajjetvā puna paṭiggahetvā yathāsukhaṃ bhuñjitabbo siyāti, tathā ca sannidhikārakasikkhāpade vuttā sabbāpi vinicchayabhedā niratthakā eva siyuṃ.
Furthermore, if there were relinquishment of mere acceptance, then food previously accepted by someone who wished to eat it would have to be relinquished merely as acceptance, and then accepted again and eaten as desired; and in that case, all the distinctions in judgments stated in the sannidhikārakasikkhāpada would be meaningless.
Hơn nữa, nếu có sự từ bỏ chỉ sự thọ nhận, thì thức ăn đã thọ nhận trước đây, khi phát sinh ý muốn ăn, sau khi từ bỏ chỉ sự thọ nhận, có thể thọ nhận lại và ăn tùy thích. Và như vậy, tất cả các phân loại quyết định đã nói trong giới học sannidhikāraka sẽ trở nên vô nghĩa.
Vuttañhi tattha –
Indeed, it is said there:
Thật vậy, ở đó đã nói –
Tattha pana ‘‘paṭiggahaṇaṃ anapekkhacittena vissajjetvā bhuñjitabba’’nti ettakameva vattabbaṃ, na ca vuttaṃ.
There, however, it should only be said: "It should be eaten after relinquishing acceptance with an unattached mind," but it is not said.
Tuy nhiên, ở đó chỉ cần nói “cần phải ăn sau khi từ bỏ sự thọ nhận với tâm không quan tâm”, nhưng đã không nói.
Katthaci īdisesu ca gaṇṭhikapattādīsu paṭiggahaṇe apekkhā kassacipi nattheva tappahānāya vāyāmato, tathāpi tatthagataāmise paṭiggahaṇaṃ na vigacchati.
In such cases as knotted leaf-bowls, no one has any attachment to the acceptance itself, as they strive to eliminate it; yet, the acceptance of the food within does not cease.
Trong những trường hợp như vậy, đối với các loại lá có nút, v.v., không ai có sự quan tâm đến sự thọ nhận, vì có nỗ lực từ bỏ chúng. Tuy nhiên, sự thọ nhận đối với thức ăn có trong đó không mất đi.
Bhikkhussa patte puna bhuñjitukāmatāpekkhāya vijjamānattā pattagatike āhārepi tassā vattanato.
Because the bhikkhu's desire to eat again from the bowl exists, and this extends to the food in the bowl.
Vì có sự quan tâm của tỳ-khưu muốn ăn lại trong bát, nên sự quan tâm đó cũng tác động đến thức ăn có trong bát.
Na hi pattaṃ avissajjetvā taggatikaṃ āhāraṃ vissajjetuṃ sakkā, nāpi āhāraṃ avissajjetvā taggatikaṃ paṭiggahaṇaṃ vissajjetuṃ.
Indeed, it is not possible to relinquish the food in the bowl without relinquishing the bowl, nor is it possible to relinquish the acceptance pertaining to it without relinquishing the food.
Thật vậy, không thể từ bỏ thức ăn có trong bát mà không từ bỏ bát, cũng không thể từ bỏ sự thọ nhận thức ăn có trong bát mà không từ bỏ thức ăn.
Tasmā vatthuno vissajjanameva anapekkhavissajjanaṃ, na paṭiggahaṇassāti niṭṭhamettha gantabbaṃ.
Therefore, it must be concluded here that anapekkhavissajjana is the relinquishment of the object, not of the acceptance itself.
Do đó, ở đây cần phải kết luận rằng sự từ bỏ vật phẩm chính là sự từ bỏ không quan tâm, chứ không phải sự từ bỏ sự thọ nhận.
Teneva sannidhisikkhāpadassa anāpattivāre –
For this reason, in the anāpattivāre (section on non-offenses) of the sannidhi training rule—
Do đó, trong phần anāpattivāra (phần không phạm tội) của giới học sannidhi –
Sāratthadīpaniyañhi (sārattha. dī. pārājikakaṇḍa 2.69) ‘‘anapekkhavissajjanenāti ettha aññassa adatvāva anatthikatāya ‘natthi iminā kammaṃ na dāni naṃ paribhuñjissāmī’ti vatthūsu vā, ‘puna paṭiggahetvā paṭibhuñjissāmī’ti paṭiggahaṇe vā anapekkhavissajjanenā’’ti evaṃ paribhuñjitukāmasseva paṭiggahaṇamattavissajjanampi paṭiggahaṇavijahanakāraṇaṃ vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ.
For in the Sāratthadīpanī it is stated: "By unconcerned relinquishing" means, in this context, without giving it to another, due to disinterest, thinking 'I have no use for this, I will not consume it now,' concerning objects, or 'I will accept it again and consume it,' concerning acceptance, by unconcerned relinquishing." Thus, even the mere relinquishing of acceptance by one who intends to consume it is stated as a reason for abandoning acceptance, but this should not be taken.
Trong Sāratthadīpanī (Sārattha. Dī. Pārājikakaṇḍa 2.69) có nói: “Ở đây, với từ ‘do từ bỏ mà không quan tâm’, có nghĩa là không cho người khác mà chỉ vì không cần thiết, ‘không có việc gì với nó, tôi sẽ không sử dụng nó nữa’ đối với các vật sở hữu, hoặc ‘tôi sẽ nhận lại và sử dụng’ đối với sự thọ nhận, do từ bỏ mà không quan tâm.” Như vậy, việc từ bỏ sự thọ nhận đơn thuần của người có ý muốn sử dụng cũng được nói là nguyên nhân từ bỏ sự thọ nhận, nhưng điều đó không nên chấp nhận.
Purimameva pana bāhiraparibhogādhiṭṭhānaṃ gahetabbaṃ.
However, the former determination for external use should be taken.
Chỉ nên chấp nhận việc quyết định để sử dụng bên ngoài đã nói trước đó.
Idaṃ pana aṭṭhakathāsu ‘‘anapekkhavissajjanasaṅkhāte vissajjetī’’ti vuttapāḷipadatthe saṅgahetvā visuṃ na vuttaṃ.
This, however, is not stated separately in the commentaries, but is included in the meaning of the Pali phrase "relinquishes by way of unconcerned relinquishing."
Tuy nhiên, điều này không được nói riêng biệt trong các Aṭṭhakathā khi được bao gồm trong ý nghĩa của từ Pali “vissajjeti” (từ bỏ) được nói là “vissajjeti, tức là việc từ bỏ được gọi là anapekkhavissajjana (từ bỏ mà không quan tâm)”.
Nassati, vinassati, ḍayhati, vissāsaṃ vā gaṇhantīti imāni pana padāni acchinditvā gaṇhantīti imasmiṃ pade saṅgahitānīti veditabbaṃ.
But the words "perishes," "is destroyed," "is burnt," or "is taken by trust" should be understood as included in the word "is taken by snatching."
Còn các từ “nassati” (bị mất), “vinassati” (bị hủy hoại), “ḍayhati” (bị cháy), hoặc “vissāsaṃ gaṇhanti” (bị lấy đi do tin tưởng) cần được hiểu là đã bao gồm trong từ “acchinditvā gaṇhanti” (bị cướp đoạt).
Acchinditvā gahaṇenāti anupasampannānaṃ balakkārādinā acchinditvā gahaṇena.
By taking by snatching means by non-upasampannas taking by snatching through force or other means.
Do bị cướp đoạt có nghĩa là do những người chưa thọ giới cướp đoạt bằng vũ lực, v.v.
Upasampannānañhi acchindanavissāsaggāhesu paṭiggahaṇaṃ na vijahati.
For in the case of upasampannas, acceptance is not abandoned by snatching or taking by trust.
Đối với những người đã thọ giới, sự thọ nhận không bị từ bỏ trong trường hợp cướp đoạt hoặc lấy đi do tin tưởng.
Etthāti bhikkhuvihāre.
Here means in the monks' monastery.
Ở đây có nghĩa là trong tu viện của Tỳ-kheo.
Uparopakāti tena ropitā rukkhagacchā.
What is planted means trees and shrubs planted by him.
Những cây được trồng có nghĩa là những cây cối, bụi cây được trồng bởi vị ấy.
Terasasu sammutīsūti bhattuddesakasenāsanapaññāpakabhaṇḍāgārikacīvarapaṭiggāhakacīvarabhājakayāgubhājakaphalabhājakakhajjabhājakaappamattakavissajjakasādiyagāhāpakapattagāhāpakaārāmikapesakasāmaṇerapesakasammutisaṅkhātāsu terasasu sammutīsu.
In the thirteen appointments means in the thirteen appointments known as the appointment of the food distributor, the lodging arranger, the storekeeper, the robe receiver, the robe distributor, the gruel distributor, the fruit distributor, the snack distributor, the dispenser of trifles, the taker of what may be accepted, the taker of leaves, the sender of monastery workers, and the sender of sāmaṇeras.
Trong mười ba sự thỏa thuận có nghĩa là trong mười ba sự thỏa thuận được gọi là thỏa thuận chỉ định thức ăn, sắp xếp chỗ ở, giữ kho, nhận y, chia y, chia cháo, chia trái cây, chia đồ ăn vặt, phân phát những thứ nhỏ nhặt, nhận đồ ăn được phép, nhận lá, cử người coi sóc vườn, cử Sa-di.
Pacchimikāya senāsanaggāhe paṭippassaddhepi appaṭippassaddhepi kathinatthārassa, tammūlakānaṃ pañcānisaṃsānañca abhāvassa samānattā tattha vijjamānampi senāsanaggāhapaṭippassaddhiṃ adassetvā tattha bhikkhūhi kattabbaṃ saṅgahameva dassetuṃ sace pacchimikāyātiādi vuttaṃ.
Even though the relaxation of the acceptance of lodging is present in the last appointment, whether relaxed or not, the absence of the Kathina offering and its five benefits is the same. Therefore, to show only the assistance to be rendered by the bhikkhus there, without showing the relaxation of the acceptance of lodging present there, it is stated: "If in the last (appointment)" and so on.
Mặc dù việc nhận chỗ ở đã được xả bỏ trong sự thỏa thuận cuối cùng, nhưng vì không có sự xả bỏ hay không xả bỏ thì việc trải y Kathina và năm lợi ích liên quan vẫn không có, nên để chỉ ra sự hỗ trợ mà các Tỳ-kheo phải làm ở đó, thay vì chỉ ra sự xả bỏ việc nhận chỗ ở hiện có, nên đã nói “ Nếu là sự thỏa thuận cuối cùng” v.v.
Sace akusalavipāke …pe… chārattaṃ mānattameva dātabbanti idaṃ paṭicchannāya sādhāraṇāpattiyā parivasantassa asamādinnaparivāsassa vā liṅge parivatte pakkhamānattaṃ carantassa vasena vuttaṃ.
"If due to unwholesome kamma-result... six nights of mānatta should be given" is stated in the context of one undergoing parivāsa for a concealed ordinary offense, or one who has not yet undertaken parivāsa, but whose gender changes while observing the pakkhā-mānatta.
Câu “ Nếu là quả của nghiệp bất thiện… v.v… phải cho sáu đêm Mānattā” được nói theo trường hợp người đang thực hành Parivāsa đối với một tội chung bị che giấu, hoặc người chưa thọ Parivāsa mà thay đổi giới tính, đang thực hành Pakkhamānattā.
Sace panassa pakkhamānatte asamādinne eva puna liṅgaṃ parivattati, parivāsaṃ datvā parivutthaparivāsasseva chārattaṃ mānattaṃ dātabbaṃ.
However, if his gender changes again while he has not yet undertaken the pakkhā-mānatta, then parivāsa should be given, and only after he has completed the parivāsa, six nights of mānatta should be given.
Nếu người ấy chưa thọ Pakkhamānattā mà lại thay đổi giới tính, thì phải cho Parivāsa và sau khi đã sống Parivāsa, phải cho sáu đêm Mānattā.
Parivāsadānaṃ natthi bhikkhukāle appaṭicchannabhāvato.
There is no giving of parivāsa because it was unconcealed during the time he was a bhikkhu.
Không có việc cho Parivāsa vì trong thời gian là Tỳ-kheo không che giấu (tội).
Sace pana bhikkhukālepi sañcicca nāroceti, āpatti paṭicchannāva hoti, āpattipaṭicchannabhāvato parivāso ca dātabboti vadanti.
But if he intentionally did not report it even when he was a bhikkhu, the offense is concealed, and they say that parivāsa should be given because the offense is concealed.
Tuy nhiên, nếu trong thời gian là Tỳ-kheo mà cố ý không báo cáo, thì tội ấy vẫn bị che giấu, và vì tội bị che giấu nên phải cho Parivāsa, họ nói vậy.
Pārājikaṃ āpannānaṃ itthipurisānaṃ liṅge parivattepi pārājikattassa ekasmiṃ attabhāve avijahanato puna upasampadā na dātabbāti gahetabbaṃ.
It should be understood that for men and women who have incurred a Pārājika offense, even if their gender changes, since the state of being a Pārājika is not abandoned in that one existence, re-ordination should not be given.
Cần hiểu rằng đối với những người nam nữ đã phạm tội Pārājika, dù có thay đổi giới tính, vì tính chất Pārājika không bị từ bỏ trong một kiếp sống, nên không được thọ giới lại.
Teneva tesaṃ sīsacchinnapurisādayo nidassitā.
For this reason, examples like a man with his head cut off are given for them.
Vì vậy, họ được ví như người bị chặt đầu, v.v.
73. Suphusitāti uparimāya dantapantiyā heṭṭhimā dantapanti āhacca ṭhitā, avivaṭāti attho.
73. Closely joined means the lower row of teeth touching the upper row of teeth, which means not open.
73. Khép chặt có nghĩa là hàm răng trên chạm vào hàm răng dưới, tức là không mở.
Tenāha ‘‘antomukhe okāso natthī’’ti.
Therefore, it is said, "There is no space inside the mouth."
Vì vậy, nói “không có khoảng trống trong miệng”.
Uppāṭite pana oṭṭhamaṃse dante suyeva upakkamantassa thullaccayanti nimittena bahinimitte chupanattā vuttaṃ.
"A grave offense for one who attempts to insert it into the teeth or gums that have been pulled out" is stated because of touching the outer sign with the sign.
Tuy nhiên, khi thịt môi bị kéo lên, nếu chạm vào răng bằng dương vật, thì phạm Thullaccaya được nói vì chạm vào vật bên ngoài bằng dương vật.
Bahinikkhantadantajivhāsupi eseva nayo.
The same method applies even in the case of teeth and tongue protruding outwards.
Tương tự đối với răng và lưỡi nhô ra ngoài.
Nijjhāmataṇhikā nāma lomakūpehi samuṭṭhitaaggijālāhi daḍḍhasarīratāya ativiya tasitarūpā.
Nijjhamatanhika are those whose bodies are burnt by flames arising from the hair-pores, and who are extremely thirsty.
Nijjhāmataṇhikā là những chúng sinh vô cùng khát nước vì thân thể bị đốt cháy bởi ngọn lửa bốc ra từ lỗ chân lông.
Ādi-saddena khuppipāsāsurā aṭṭhicammāvasiṭṭhā bhayānakasarīrā petiyo saṅgahitā.
By the word "etc.", hungry and thirsty asuras and terrifying-bodied female ghosts, whose bodies are left with only bones and skin, are included.
Bằng từ v.v., bao gồm các loài ngạ quỷ như Khuppipāsāsurā (quỷ đói khát), những ngạ quỷ có thân hình đáng sợ chỉ còn xương và da.
Visaññaṃ katvāti yathā so katampi upakkamaṃ na jānāti, evaṃ katvā.
"Having made him unconscious" means having done so that he does not know the attempt made.
Làm cho bất tỉnh có nghĩa là làm cho người ấy không biết được hành động đã làm.
Tena ca visaññī ahutvā sādiyantassa pārājikamevāti dasseti.
This indicates that if he is not unconscious and consents, it is a pārājika offense.
Điều đó cho thấy rằng nếu người ấy không bất tỉnh mà chấp nhận, thì phạm Pārājika.
Upahatakāyappasādoti vātapittādidosehi kāyaviññāṇānuppādakabhāvena dūsitakāyappasādo, na pana vinaṭṭhakāyappasādo.
"One whose bodily faculty is impaired" means one whose bodily faculty is defiled by faults such as wind and bile, making it unable to produce body-consciousness, but not one whose bodily faculty is destroyed.
Upahatakāyappasādo là sự nhạy cảm thân thể bị tổn hại do các bệnh như phong, mật, v.v., khiến không phát sinh thân thức, chứ không phải là sự nhạy cảm thân thể bị hủy hoại.
Sīse patteti maggena maggappaṭipādane jāte.
"When it has reached the head" means when the path has been traversed along the path.
Khi đã đến đỉnh có nghĩa là khi đã đạt được sự thành tựu của đạo.
Appavesetukāmatāya eva nimittena nimittachupane thullaccayaṃ vuttaṃ, sevetukāmassa pana tatthāpi dukkaṭamevāti āha ‘‘dukkhaṭameva sāmanta’’nti.
A grave offense is stated for touching the sign with the sign due to not intending to insert it; but for one who intends to engage, even in that case, it is only a dukkaṭa offense, hence it is said: "it is only a dukkaṭa, even near."
Chỉ vì không muốn đưa vào nên nói phạm Thullaccaya khi dương vật chạm vào dương vật; nhưng nếu có ý muốn giao cấu thì ngay cả ở đó cũng chỉ phạm Dukkaṭa, nên nói “Dukkaṭa là bình thường”.
77. Uppanne vatthumhīti itthīhi kataajjhācāravatthusmiṃ.
77. "When the matter has arisen" means regarding the matter of misconduct committed by women.
77. Trong vật sở hữu đã phát sinh có nghĩa là trong vật sở hữu của sự hành động quá mức do phụ nữ làm.
Rukkhasūcikaṇṭakadvāranti rukkhasūcidvāraṃ kaṇṭakadvāraṃ, evameva vā pāṭho.
"A door with wooden spikes and thorns" means a door with wooden spikes, a door with thorns, or indeed that is the reading.
Cửa kim gỗ và gai có nghĩa là cửa kim gỗ và cửa gai, hoặc là cách đọc như vậy.
Tattha yaṃ ubhosu passesu rukkhathambhe nikhanitvā tattha majjhe vijjhitvā dve tisso rukkhasūciyo pavesetvā karonti, taṃ rukkhasūcidvāraṃ nāma.
Among these, a door made by digging wooden posts on both sides, piercing them in the middle, and inserting two or three wooden spikes, is called a "door with wooden spikes".
Trong đó, cái mà họ đóng hai cây cột gỗ ở hai bên, rồi khoan lỗ ở giữa và chèn hai ba cây kim gỗ vào, đó được gọi là cửa kim gỗ.
Pavesananikkhamanakāle pana apanetvā thakanakayoggena kaṇṭakasākhāpaṭalena yuttaṃ dvāraṃ kaṇṭakadvāraṃ nāma.
A door fitted with a barrier of thorny branches that can be removed and put back for entry and exit is called a "door with thorns".
Còn cái cửa được làm bằng tấm ván gai có thể tháo ra và lắp vào khi ra vào, đó được gọi là cửa gai.
Gāmadvārassa pidhānatthaṃ padarena kaṇṭakasākhādīhi vā katassa kavāṭassa udukkhalapāsarahitatāya ekena saṃvarituṃ vivarituñca asakkuṇeyyassa heṭṭhā ekaṃ cakkaṃ yojenti, yena parivattamānena taṃ kavāṭaṃ sukhathakanaṃ hoti, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘cakkalakayuttadvāra’’nti.
To close a village gate, a door made of planks or thorny branches, which cannot be opened or closed by one person due to the absence of a pivot or bolt, has a wheel attached at the bottom, by which the door can be easily closed by rotating it. It is with reference to this that "a door fitted with a wheel-lock" is stated.
Để đóng cổng làng, một cánh cửa được làm bằng tấm ván hoặc cành gai, không có chốt ngang hay then cài, không thể một người tự đóng mở được, nên họ gắn một bánh xe ở phía dưới, nhờ đó cánh cửa có thể xoay và đóng dễ dàng, điều đó được nói đến khi đề cập đến “ cửa có bánh xe”.
Cakkameva hi lātabbaṭṭhena saṃvaraṇavivaraṇatthāya gahetabbaṭṭhena cakkalakaṃ, tena yuttampi kavāṭaṃ cakkalakaṃ nāma, tena yuttaṃ dvāraṃ cakkalakayuttadvāraṃ.
A wheel itself is a "cakkalaka" in the sense of being taken for closing and opening; a door fitted with it is also called a "cakkalaka"; a door fitted with that is a "cakkalakayuttadvāra".
Bánh xe được gọi là Cakkalaka vì nó được dùng để giữ, tức là dùng để đóng mở. Cánh cửa có bánh xe cũng được gọi là Cakkalaka, và cánh cửa có gắn bánh xe đó là Cakkalakayuttadvāra.
Mahādvāresu pana dve tīṇipi cakkalakāni yojentīti āha phalakesūtiādi.
However, in large gates, two or three wheel-locks are fitted, hence it is said: "on the planks" etc.
Tuy nhiên, ở các cổng lớn, người ta gắn hai hoặc ba bánh xe, điều này được nói trong phalakesū v.v.
Kiṭikāsūti veḷupesikāhi kaṇṭakasākhādīhi ca katathakanakesu.
"On the screens" means on the barriers made of bamboo strips and thorny branches.
Kiṭikāsū là những cái được làm bằng tre, cành gai, v.v.
Saṃsaraṇakiṭikadvāranti cakkalakayantena saṃsaraṇakiṭikāyuttamahādvāraṃ.
"A sliding screen door" means a large gate fitted with a sliding screen operated by a wheel-lock mechanism.
Saṃsaraṇakiṭikadvāraṃ là cổng lớn được trang bị hàng rào trượt bằng cơ chế bánh xe.
Gopphetvāti āvuṇitvā, rajjūhi ganthetvā vā.
"Having tied up" means having woven or having bound with ropes.
Gopphetvā có nghĩa là buộc lại, hoặc buộc bằng dây thừng.
Ekaṃ dussasāṇidvāramevāti ettha kilañjasāṇidvārampi saṅgahaṃ gacchati taggatikattā.
Here, "only a door of cloth or matting" includes a door of matting, as it belongs to the same category.
"Chỉ một cánh cửa bằng vải" – ở đây, cửa bằng chiếu vải cũng được bao gồm vì nó thuộc loại đó.
Atha bhikkhū…pe… nisinnā hontīti idaṃ bhikkhūnaṃ sannihitabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ.
"Then the bhikkhus…etc.…were seated" is stated to show the presence of the bhikkhus.
"Rồi các tỳ khưu…pe… ngồi" – điều này được nói để chỉ sự hiện diện của các tỳ khưu.
Nipannepi ābhogaṃ kātuṃ vaṭṭati, nipajjitvā niddāyante pana ābhogaṃ kātuṃ na vaṭṭati asantapakkhe ṭhitattā.
It is permissible to make an intention even when lying down, but it is not permissible to make an intention when lying down and sleeping, as one is in the state of being absent-minded.
Ngay cả khi nằm xuống cũng được phép chú ý; tuy nhiên, khi nằm ngủ thì không được phép chú ý, vì thuộc về phía không hiện diện.
Raho nisajjāya viya dvārasaṃvaraṇaṃ nāma mātugāmānaṃ pavesananivāraṇatthaṃ anuññātanti āha bhikkhuniṃ vātiādi.
Closing a door, like sitting in seclusion, is permitted to prevent the entry of women, hence it is said: "or a bhikkhuni" etc.
Việc đóng cửa, giống như việc ngồi riêng tư, được cho phép để ngăn cản phụ nữ đi vào, điều này được nói trong "một tỳ khưu ni" v.v.
Nisseṇiṃ āropetvāti idaṃ heṭṭhimatalassa sadvārabandhatāya vuttaṃ.
"Having placed a ladder" is stated because the lower floor is enclosed with a door.
"Đặt thang" – điều này được nói vì tầng dưới có cửa.
Catūsu disāsu parikkhittassa kuṭṭassa ekābaddhatāya ‘‘ekakuṭṭake’’ti vuttaṃ.
"In a single dwelling" is stated because the enclosure is surrounded on all four sides.
"Trong một vách tường" được nói vì vách tường bao quanh bốn phía được gắn liền thành một khối.
Pacchimānaṃ bhāroti pāḷiyā āgacchante sandhāya vuttaṃ.
"The burden of the latter" is stated with reference to what comes in the Pāḷi text.
"Gánh nặng của những người phía sau" được nói để chỉ những gì đến trong kinh điển.
Yena kenaci parikkhitteti ettha parikkhepassa ubbedhato pamāṇaṃ sahaseyyappahonake vuttasadisameva.
In "enclosed by anything whatsoever", the measure of the height of the enclosure is the same as stated for a place suitable for co-sleeping.
Trong "được bao quanh bởi bất cứ thứ gì", kích thước của hàng rào về chiều cao giống như đã nói trong sahaseyyappahonaka.
Mahāpariveṇanti mahantaṃ aṅgaṇaṃ, tena ca bahujanasañcāraṃ dasseti, tenāha mahābodhītiādi.
"A large enclosure" means a large courtyard, and by this, it indicates a place with much public traffic, hence it is said: "the great Bodhi tree" etc.
Mahāpariveṇaṃ là một sân lớn, và điều này cho thấy sự đi lại của nhiều người, do đó nói "mahābodhī" v.v.
Aruṇe uggate vuṭṭhahati, anāpatti anāpattikhettabhūtāya rattiyā suddhacittena nipannattā.
"When the dawn has risen, he gets up; there is no offense" because he lay down with a pure mind during the night, which is a non-offense area.
"Khi bình minh lên, nếu thức dậy, không phạm tội" vì đã nằm xuống với tâm thanh tịnh trong đêm thuộc khu vực không phạm tội.
Pabujjhitvā puna supati āpattīti aruṇe uggate pabujjhitvā aruṇuggamanaṃ ñatvā vā añatvā vā anuṭṭhahitvā sayitasantānena supati uṭṭhahitvā kattabbassa dvārasaṃvaraṇādino akatattā akiriyasamuṭṭhānā āpatti hoti anāpattikhette katanipajjanakiriyāya anaṅgattā.
" Waking up and sleeping again is an offense" means that having woken up after dawn, whether knowing or not knowing that dawn has risen, if one does not get up and sleeps on due to the continuation of lying down, it is an offense arising from inaction, because the act of lying down, performed in a non-offense area, is not a constituent part of it.
"Nếu thức dậy rồi lại ngủ, phạm tội" – khi bình minh lên, thức dậy, biết bình minh đã lên hoặc không biết, nếu không đứng dậy mà ngủ tiếp, thì phạm tội do không làm những việc cần làm như đóng cửa, v.v., vì hành động nằm xuống được thực hiện trong khu vực không phạm tội không phải là một phần của nó.
Ayañhi āpatti īdise ṭhāne akiriyā, divā asaṃvaritvā nipajjanakkhaṇe kiriyā ca acittakā cāti veditabbā.
This offense, in such a situation, is to be understood as one of inaction, and the act of lying down during the day without closing the door is also unintentional.
Nên biết rằng tội này là sự không hành động trong trường hợp như vậy, và là hành động không có ý thức khi nằm xuống vào ban ngày mà không đóng cửa.
Purāruṇā pabujjhitvāpi yāva aruṇuggamanā sayantassāpi purimanayena āpattiyeva.
Even if one wakes up before dawn and lies down until dawn rises, it is still an offense in the same manner as before.
Ngay cả khi thức dậy trước bình minh nhưng vẫn nằm cho đến khi bình minh lên, cũng phạm tội theo cách trước.
Aruṇe uggate vuṭṭhahissāmīti…pe… āpattiyevāti ettha kadā tassa āpattīti?
" I will get up when dawn rises... it is still an offense" – here, when does he incur an offense?
"Khi bình minh lên, tôi sẽ thức dậy…pe… phạm tội" – khi nào thì người đó phạm tội?
Vuccate – na tāva rattiyaṃ ‘‘divā āpajjati no ratti’’nti (pari. 323) vuttattā.
It is said: Not during the night, as it is stated, "one incurs an offense during the day, not at night."
Được nói rằng: Không phải vào ban đêm, vì đã nói "phạm tội vào ban ngày, không phải ban đêm".
‘‘Anādariyadukkaṭā na muccatī’’ti vuttadukkaṭaṃ pana divāsayanadukkaṭameva na hoti anādariyadukkaṭattā.
However, the dukkata mentioned as "is not freed from a dukkata of disrespect" is not merely a dukkata for sleeping during the day, but a dukkata of disrespect.
Tuy nhiên, dukkaṭa được nói "không thoát khỏi anādariyadukkaṭa" thì không phải là dukkaṭa của việc nằm ngủ ban ngày, mà là dukkaṭa của sự bất cẩn.
Evaṃ aruṇuggamane pana acittakaṃ akiriyasamuṭṭhānaṃ āpattiṃ āpajjatīti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that at dawn, one incurs an unintentional offense arising from inaction.
Như vậy, nên biết rằng khi bình minh lên, người đó phạm tội không ý thức, do không hành động.
So sace dvāraṃ saṃvaritvā ‘‘aruṇe uggate vuṭṭhahissāmī’’ti nipajjati, dvāre ca aññehi aruṇuggamanakāle vivaṭepi tassa anāpattiyeva dvārapidahanassa rattidivābhāgesu visesābhāvā.
If he closes the door and lies down saying, "I will get up when dawn rises," and if the door is opened by others at dawn, he still incurs no offense, as there is no distinction between night and day regarding the closing of the door.
Nếu người đó đóng cửa và nằm xuống với ý nghĩ "khi bình minh lên, tôi sẽ thức dậy", và nếu cửa được người khác mở vào lúc bình minh, người đó vẫn không phạm tội vì không có sự khác biệt giữa việc đóng cửa vào ban đêm và ban ngày.
Āpattiāpajjanasseva kālaviseso icchitabbo, na tapparihārassāti gahetabbaṃ, ‘‘dvāraṃ asaṃvaritvā rattiṃ nipajjatī’’ti (pārā. aṭṭha. 1.77) hi vuttaṃ.
It should be understood that a specific time is desired for incurring an offense, but not for avoiding it, as it is stated, "lies down at night without closing the door."
Nên hiểu rằng cần phải có một thời điểm đặc biệt cho việc phạm tội, chứ không phải cho việc tránh tội, vì đã nói "nằm xuống vào ban đêm mà không đóng cửa".
Divā saṃvaritvā nipannassa kenaci vivaṭepi dvāre anāpattiyeva.
If one lies down after closing it during the day, and someone opens the door, there is still no offense.
Nếu một người nằm xuống vào ban ngày mà đã đóng cửa, và cửa được ai đó mở, người đó vẫn không phạm tội.
Attanāpi anuṭṭhahitvāva sati paccaye vivaṭepi anāpattīti vadanti.
They say that even if one does not get up oneself, but the door is opened due to some cause, there is no offense.
Họ nói rằng ngay cả khi chính mình không đứng dậy mà có lý do để cửa mở, cũng không phạm tội.
Yathāparicchedameva ca na vuṭṭhātīti aruṇe uggateyeva uṭṭhāti.
" And does not get up as determined" means that one gets up only when dawn rises.
"Và không thức dậy theo sự định trước" có nghĩa là chỉ thức dậy khi bình minh lên.
Āpattiyevāti mūlāpattiṃyeva sandhāya vuttaṃ, anādariyaāpatti pana purāruṇā uṭṭhitassāpi tassa hoteva ‘‘dukkaṭā na muccatī’’ti vuttattā, dukkaṭā na muccatīti ca purāruṇā uṭṭhahitvā mūlāpattiyā muttopi anādariyadukkaṭā na muccatīti adhippāyo.
" It is still an offense" refers to the primary offense. However, the offense of disrespect is incurred by one who gets up even before dawn, as it is stated, "is not freed from a dukkata." The intention of "is not freed from a dukkata" is that even if one gets up before dawn and is freed from the primary offense, one is not freed from the dukkata of disrespect.
"Phạm tội" được nói để chỉ tội căn bản; tuy nhiên, tội bất cẩn vẫn xảy ra đối với người đã thức dậy trước bình minh, vì đã nói "không thoát khỏi dukkaṭa". Và "không thoát khỏi dukkaṭa" có nghĩa là ngay cả khi đã thức dậy trước bình minh và thoát khỏi tội căn bản, người đó vẫn không thoát khỏi dukkaṭa của sự bất cẩn.
Niddāvasena nipajjatīti vohāravasena vuttaṃ, pādānaṃ pana bhūmito amocitattā ayaṃ nipanno nāma na hoti, teneva anāpatti vuttā.
" Lies down due to sleep" is stated in common usage, but since the feet are not lifted from the ground, this person is not considered to be lying down; for this reason, no offense is stated.
"Nằm xuống do buồn ngủ" được nói theo cách thông thường; tuy nhiên, vì chân không rời khỏi mặt đất, đây không được gọi là nằm xuống, do đó nói là không phạm tội.
Apassāya supantassāti kaṭiṭṭhito uddhaṃ piṭṭhikaṇṭake appamattakampi padesaṃ bhūmiṃ aphusāpetvā thambhādiṃ apassāya supantassa.
" For one sleeping while leaning" means for one who, from the waist up, without any part of the spine touching the ground, sleeps while leaning against a pillar or similar object.
"Người ngủ dựa" là người ngủ dựa vào cột, v.v., mà không để bất kỳ phần nào của xương sống từ thắt lưng trở lên chạm đất.
Kaṭiṭṭhiṃ pana bhūmiṃ phusāpentassa sayanaṃ nāma hoti.
However, for one whose waist touches the ground, it is considered lying down.
Tuy nhiên, nếu để xương thắt lưng chạm đất thì đó là nằm ngủ.
Piṭṭhipasāraṇalakkhaṇā hi seyyā.
Indeed, lying down is characterized by stretching out the back.
Thật vậy, tư thế nằm ngủ được đặc trưng bởi việc duỗi lưng.
Dīghavandanādīsupi tiriyaṃ piṭṭhikaṇṭakānaṃ pasāritattā nipajjanamevāti āpatti pariharitabbāva ‘‘vandāmīti pādamūle nipajjī’’tiādīsu nipajjanasseva vuttattā.
Even in cases like a long prostration, since the spine is stretched out horizontally, it is considered lying down, and thus the offense should be avoided, as lying down is mentioned in phrases like "he lay down at the feet, saying 'I pay homage'."
Ngay cả trong các trường hợp như lạy dài, v.v., vì xương sống được duỗi ra theo chiều ngang, đó cũng là nằm xuống, do đó phải tránh phạm tội, vì đã nói "nằm xuống dưới chân để lạy" v.v.
Tassāpi anāpatti patanakkhaṇe avisayattā, visaye jāte sahasā vuṭṭhitattā ca.
" For him too, no offense" is due to being beyond the scope of the rule at the moment of falling, and having gotten up quickly when it came within scope.
"Người đó cũng không phạm tội" vì không có đối tượng vào lúc ngã, và vì đã nhanh chóng đứng dậy khi đối tượng xuất hiện.
Yassa pana visaññitāya pacchāpi avisayo, etassa anāpattiyeva patitakkhaṇe viya.
For one who remains beyond the scope of the rule even afterwards due to unconsciousness, there is no offense, just as at the moment of falling.
Tuy nhiên, đối với người mà sau đó vẫn không có đối tượng do bất tỉnh, thì người đó không phạm tội, giống như lúc ngã.
Tattheva sayati na vuṭṭhātīti iminā visayepi akaraṇaṃ dasseti, teneva ‘‘tassa āpattī’’ti vuttaṃ.
" Lies there and does not get up" indicates inaction even when within the scope of the rule; for this reason, it is stated, "he incurs an offense."
"Ngủ ngay tại đó và không thức dậy" – điều này cho thấy sự không hành động ngay cả khi có đối tượng, do đó nói "người đó phạm tội".
Ekabhaṅgenāti ubho pāde bhūmito amocetvāva ekapassena sarīraṃ bhañjitvā nipanno.
" With one bend" means one who has bent the body to one side and lain down without lifting both feet from the ground.
Ekabhaṅgena có nghĩa là nằm nghiêng người mà cả hai chân không rời khỏi mặt đất.
Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana mahāpadumattherena vuttanti sambandho, tena ‘‘mahāaṭṭhakathāya likhitamahāpadumattheravādo aya’’nti dasseti.
In the Mahāaṭṭhakathā, it is connected to what was stated by Mahāpadumatthera; thus, it indicates, "This is the statement of Mahāpadumatthera, recorded in the Mahāaṭṭhakathā."
Tuy nhiên, điều này liên quan đến những gì được nói bởi Trưởng lão Mahāpaduma trong Mahāaṭṭhakathā, do đó nó cho thấy "đây là lời của Trưởng lão Mahāpaduma được ghi trong Mahāaṭṭhakathā".
Tattha supantassāpi avisayattamatthīti mahāpadumattherena ‘‘avisayattā pana āpatti na dissatī’’ti vuttaṃ.
Mahāpadumatthera stated, "Since there is no scope for an offense," because even for one sleeping in that manner, there is no scope for an offense.
Trưởng lão Mahāpaduma đã nói "tuy nhiên, không thấy có tội do không có đối tượng" vì ngay cả khi ngủ, người đó cũng không có đối tượng.
Ācariyā pana supantassa visaññattābhāvena visayattā anāpattiṃ na kathayanti.
However, the teachers do not state that there is no offense for one sleeping, due to the absence of unconsciousness, which would bring it within the scope of the rule.
Tuy nhiên, các vị thầy không nói rằng không phạm tội vì người ngủ không bất tỉnh, do đó có đối tượng.
Visaññatte sati anāpattiyeva.
If there is unconsciousness, there is no offense.
Nếu bất tỉnh thì không phạm tội.
Dve pana janātiādipi mahāaṭṭhakathāyameva vacanaṃ, tadeva pacchā vuttattā pamāṇaṃ.
" But two persons" and so on is also a statement in the Mahāaṭṭhakathā itself, and that is the authority, having been stated later.
"Hai người" v.v. cũng là lời trong Mahāaṭṭhakathā, và điều đó là bằng chứng vì được nói sau.
Yakkhagahitaggahaṇeneva cettha visaññībhūtopi saṅgahito.
Here, one who has become unconscious due to being possessed by a yakkha is also included by the term "possessed."
Ở đây, ngay cả người bị bất tỉnh cũng được bao gồm trong việc bị quỷ ám.
Ekabhaṅgena nipanno pana anipannattā āpattito muccatiyevāti gahetabbaṃ.
However, it should be understood that one who lies down with one bend is freed from offense because he is not considered to be lying down.
Nên hiểu rằng người nằm nghiêng người thì được thoát tội vì không được coi là nằm.
84. Rājūhi gahitanti rājagahanti āha ‘‘mandhātū’’ti.
Rājūhi gahitaṃ means "taken by kings," hence it is called Rājagaha, as in "Mandhātū."
84. "Được các vị vua chiếm giữ" nên gọi là Rājagaha, điều này được nói trong "Mandhātu" v.v.
Rājapurohitena pariggahitampi rājapariggahitamevāti mahāgovindaggahaṇaṃ, nagarasaddāpekkhāya cettha ‘‘rājagaha’’nti napuṃsakaniddeso.
Even that which is taken by the royal chaplain is considered taken by kings, hence the mention of Mahāgovinda. Here, with reference to the word "city," Rājagaha is expressed in the neuter gender.
Ngay cả khi được vị trưởng tế của vua chiếm giữ, thì cũng là được vua chiếm giữ, đó là sự bao gồm của mahāgovinda; và ở đây, từ "Rājagaha" ở dạng trung tính là do liên quan đến từ "thành phố".
Aññepettha pakāreti susaṃvihitārakkhattā rājūnaṃ gahaṃ gehabhūtanti rājagahantiādike pakāre.
Aññepettha pakāre means other ways, such as "a royal residence, a house for kings due to well-arranged protection," hence Rājagaha and so forth.
"Các loại khác ở đây" là các loại như Rājagaha là nhà của các vị vua do được bảo vệ tốt, v.v.
Vasantavananti kīḷāvanaṃ, vasantakāle kīḷāya yebhuyyattā pana vasantavananti vuttaṃ.
Vasantavana means a pleasure grove. It is called Vasantavana because playing is most common during the spring season.
Vasantavanaṃ là khu rừng vui chơi, nhưng được gọi là vasantavana vì việc vui chơi thường diễn ra vào mùa xuân.
Sadvārabandhāti vassūpagamanayoggatādassanaṃ.
Sadvārabandhā means showing suitability for entering the Rains-residence.
Sadvārabandhā cho thấy sự phù hợp để an cư mùa mưa.
Nālakapaṭipadanti suttanipāte (su. ni. 684 ādayo) nālakattherassa desitaṃ moneyyapaṭipadaṃ.
Nālakapaṭipada means the way of silence taught by the Elder Nālakā in the Suttanipāta.
Nālakapaṭipada (Đạo lộ của Nālakā) là con đường tu tập (moneyyapaṭipada) được trưởng lão Nālakā thuyết giảng trong Suttanipāta (Su. Ni. 684 trở đi).
Pañcannaṃ chadanānanti tiṇapaṇṇaiṭṭhakasilāsudhāsaṅkhātānaṃ pañcannaṃ.
Pañcannaṃ chadanānaṃ means the five coverings: grass, leaves, bricks, stones, and plaster.
Pañcannaṃ chadanāna (năm loại vật liệu lợp mái) là năm loại được kể đến gồm cỏ, lá, gạch, đá và vữa.
No ce labhati…pe… sāmampi kātabbanti iminā nāvāsatthavaje ṭhapetvā aññattha ‘‘asenāsaniko aha’’nti ālayakaraṇamattena upagamanaṃ na vaṭṭati.
No ce labhati…pe… sāmampi kātabbaṃ means that, apart from in boats and caravans, it is not permissible to enter the Rains-residence merely by making a mental resolve, thinking, "I am without a dwelling."
Nếu không tìm được…v.v… cũng phải tự làm – với câu này, ngoài những nơi trú ngụ trên thuyền, ở những nơi khác, việc an cư chỉ bằng cách tựa vào ý nghĩ “tôi là người không có chỗ ở” là không được phép.
Senāsanaṃ pariyesitvā vacībhedaṃ katvā vassaṃ upagantabbamevāti dasseti.
It indicates that one must seek a dwelling, make a verbal declaration, and then enter the Rains-residence.
Điều này cho thấy rằng phải tìm kiếm chỗ ở, tuyên bố bằng lời nói và an cư mùa mưa.
‘‘Na, bhikkhave, asenāsanikenā’’tiādinā (mahāva. 204) hi pāḷiyaṃ ‘‘nālakapaṭipadaṃ paṭipannenāpī’’ti aṭṭhakathāyañca avisesena daḷhaṃ katvā vuttaṃ, nāvāsatthavajesuyeva ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, nāvāya vassaṃ upagantu’’ntiādinā (mahāva. 203) asatipi senāsane ālayakaraṇavasena vassūpagamanaṃ anuññātaṃ, nāññatthāti gahetabbaṃ.
For in the Pāḷi, it is stated firmly and without distinction, "Monks, one should not enter without a dwelling," and in the commentary, "even one who practices the Nālakapaṭipada." It should be understood that entering the Rains-residence by making a mental resolve even without a dwelling is permitted only in boats and caravans, as stated, "Monks, I permit entering the Rains-residence in a boat," and not elsewhere.
Vì trong Pāḷi (Mahāva. 204) đã nói “Này các Tỳ-khưu, không phải người không có chỗ ở…” và trong Chú giải cũng đã nói một cách chắc chắn không phân biệt “ngay cả người đang thực hành Nālakapaṭipada”, và chỉ riêng ở những nơi trú ngụ trên thuyền, việc an cư mùa mưa bằng cách tựa vào ý nghĩ khi không có chỗ ở đã được cho phép bằng câu “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép an cư mùa mưa trên thuyền…” (Mahāva. 203), chứ không phải ở nơi nào khác, điều này cần được hiểu như vậy.
Ayamanudhammatāti sāmīcivattaṃ.
Ayamanudhammatā means proper conduct.
Ayamanudhammatā (Đây là điều phù hợp với Pháp) là hành vi đúng đắn.
Katikavattānīti bhassārāmatādiṃ vihāya sabbadā appamattehi bhavitabbantiādikatikavattāni.
Katikavattāni means the resolutions such as "abandoning idle talk and delight in conversation, one must always be diligent."
Katikavattānī (những lời cam kết) là những lời cam kết như phải luôn luôn không phóng dật, từ bỏ sự ham muốn nói chuyện, v.v.
Khandhakavattānīti ‘‘āgantukādikhandhakavattaṃ pūretabba’’nti evaṃ khandhakavattāni ca adhiṭṭhahitvā.
Khandhakavattāni means also resolving to fulfill the duties pertaining to the Khandhakas, such as the duties for arriving bhikkhus.
Khandhakavattānī (những bổn phận của các Khandhaka) là những bổn phận của các Khandhaka như “phải hoàn thành bổn phận của các Khandhaka đối với người khách đến, v.v.”, và cũng đã xác định những bổn phận của các Khandhaka.
Vassaṃvutthāti padassa aṭṭhakathāyaṃ ‘‘purimikāya upagatā mahāpavāraṇāya pavāritā pāṭipadadivasato paṭṭhāya ‘vutthavassā’ti vuccantī’’ti vuttattā mahāpavāraṇādivase pavāretvā vā appavāretvā vā aññattha gacchantehi sattāhakaraṇīyanimitte sati eva gantabbaṃ, nāsati, itarathā vassacchedo dukkaṭañca hotīti veditabbaṃ.
Regarding the word vassaṃvutthā, since the commentary states, "Those who have entered the first Rains-residence and performed the Mahāpavāraṇā are called vutthavassā from the day of the Pavāraṇā," it should be understood that those who have performed the Mahāpavāraṇā or not, when going elsewhere, should only go if there is a reason for a seven-day journey, not otherwise. If they do, it results in a break of the Rains-residence and a dukkaṭa offense.
Đối với từ Vassaṃvutthā (đã an cư mùa mưa), trong Chú giải đã nói “những vị đã an cư mùa mưa trước, đã tự mãn túc vào ngày Pavāraṇā lớn, được gọi là ‘đã an cư mùa mưa’ kể từ ngày đầu của tháng Pavāraṇā”, do đó, những vị đi đến nơi khác vào ngày Pavāraṇā lớn, dù đã tự mãn túc hay chưa, chỉ được phép đi khi có lý do cần thiết trong bảy ngày, không phải khi không có lý do. Nếu không, việc an cư mùa mưa bị gián đoạn và sẽ mắc lỗi dukkaṭa, điều này cần được hiểu.
‘‘Imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti hi ‘‘na, bhikkhave, vassaṃ upagantvā purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā cārikā pakkamitabbā’’ti (mahāva. 185) ca vuttaṃ.
For it is stated, "I enter the Rains-residence for these three months," and also, "Monks, having entered the Rains-residence, one should not wander forth before the completion of either the first three months or the last three months."
Vì đã nói “Tôi an cư mùa mưa ba tháng này” và “Này các Tỳ-khưu, sau khi an cư mùa mưa, không được đi du hành trước khi kết thúc ba tháng đầu hoặc ba tháng cuối” (Mahāva. 185).
Idheva ca vassaṃvutthā temāsaccayena…pe… pakkamiṃsūti vuttaṃ.
And here it is stated, "Having completed the Rains-residence, after the three months…pe… they departed."
Và ở đây cũng đã nói rằng “đã an cư mùa mưa, sau ba tháng…v.v… đã lên đường”.
Pavāraṇādivasopi temāsapariyāpannova.
The day of Pavāraṇā is also included within the three months.
Ngày Pavāraṇā cũng nằm trong ba tháng.
Keci pana ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vassaṃvutthānaṃ bhikkhūnaṃ tīhi ṭhānehi pavāretunti (mahāva. 209) pavāraṇākammassa pubbeyeva vassaṃvutthānanti vutthavassatāya vuttattā mahāpavāraṇādivase sattāhakaraṇīyanimittaṃ vināpi yathāsukhaṃ gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ, vutthavassānañhi pavāraṇānujānanaṃ anupagatachinnavassādīnaṃ nivattanatthaṃ kataṃ, na pana pavāraṇādivase avasitvā pakkamitabbanti dassanatthaṃ tadatthassa idha pasaṅgābhāvā, pavāraṇaṃ kātuṃ anucchavikānaṃ pavāraṇā idha vidhīyati, ye ca vassaṃ upagantvā vassacchedañca akatvā yāva pavāraṇādivasā vasiṃsu, te tattakena pavāraṇākammaṃ pati pariyāyato vutthavassāti vuccanti, appakaṃ ūnamadhikaṃ vā gaṇanūpagaṃ na hotīti ñāyato, na kathinakammaṃ pati temāsassa aparipuṇṇattā, itarathā tasmiṃ mahāpavāraṇādivasepi kathinatthārappasaṅgato.
Some, however, say: "Monks, I allow bhikkhus who have completed the Rains residence to make Pavāraṇā in three ways," and because it is stated that they are "vassaṃvutthānaṃ" (those who have completed the Rains residence) even before the Pavāraṇā ceremony, by virtue of having completed the Rains, it is permissible to go wherever one wishes on the day of the great Pavāraṇā, even without the seven-day allowance. That is merely their opinion. For the permission for Pavāraṇā for those who have completed the Rains residence was made to exclude those who did not undertake or broke the Rains residence, and not to show that one may depart without staying on the day of Pavāraṇā, as there is no occasion for that meaning here. Pavāraṇā is prescribed here for those suitable to perform Pavāraṇā. And those who undertook the Rains residence, did not break the Rains, and stayed until the day of Pavāraṇā, are, by that much, conventionally called "vutthavassā" (those who have completed the Rains residence) in relation to the Pavāraṇā ceremony, according to the principle that a small deficiency or excess is not counted. This is not in relation to the Kathina ceremony, as the three months would not be complete; otherwise, there would be an occasion for spreading the Kathina even on that day of the great Pavāraṇā.
Tuy nhiên, một số người nói rằng “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép các Tỳ-khưu đã an cư mùa mưa tự mãn túc theo ba cách” (Mahāva. 209), vì đã nói về việc “đã an cư mùa mưa” trước khi hành động Pavāraṇā, nên vào ngày Pavāraṇā lớn, họ được phép đi lại tùy ý mà không cần lý do cần thiết trong bảy ngày. Đó chỉ là ý kiến của họ. Việc cho phép Pavāraṇā cho những người đã an cư mùa mưa được thực hiện để ngăn chặn những người chưa an cư mùa mưa hoặc đã gián đoạn an cư mùa mưa, chứ không phải để cho thấy rằng họ có thể lên đường sau khi kết thúc vào ngày Pavāraṇā, vì không có sự liên quan của ý nghĩa đó ở đây. Pavāraṇā ở đây được quy định cho những người phù hợp để thực hiện Pavāraṇā. Và những người đã an cư mùa mưa và không gián đoạn an cư mùa mưa cho đến ngày Pavāraṇā, họ được gọi là đã an cư mùa mưa theo cách gián tiếp đối với hành động Pavāraṇā, theo nguyên tắc rằng một sự thiếu sót hoặc vượt quá nhỏ không được tính vào số lượng, chứ không phải vì ba tháng chưa hoàn thành đối với hành động Kathina. Nếu không, vào ngày Pavāraṇā lớn đó cũng sẽ có sự liên quan đến việc trải Kathina.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vassaṃvutthānaṃ bhikkhūnaṃ kathinaṃ attharitu’’nti (mahāva. 306) idaṃ pana ‘‘na, bhikkhave, vassaṃ upagantvā purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā cārikā pakkamitabbā’’tiādi (mahāva. 185) ca nippariyāyato mahāpavāraṇāya anantarapāṭipadadivasato paṭṭhāya kathinatthāraṃ pakkamanañca sandhāya vuttaṃ, parivāre ca ‘‘kathinassa atthāramāso jānitabbo’’ti (pari. 412) vatvā ‘‘vassānassa pacchimo māso jānitabbo’’ti (pari. 412) vuttaṃ.
This statement, "Monks, I allow bhikkhus who have completed the Rains residence to spread the Kathina," and "Monks, having undertaken the Rains residence, one should not wander on tour without staying for the first three months or the last three months," etc., refer to the spreading of the Kathina and wandering on tour starting from the day after the great Pavāraṇā. And in the Parivāra, it is stated, "The month for spreading the Kathina should be known," and then it is said, "The last month of the Rains should be known."
Tuy nhiên, câu “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép các Tỳ-khưu đã an cư mùa mưa trải Kathina” (Mahāva. 306) và “Này các Tỳ-khưu, sau khi an cư mùa mưa, không được đi du hành trước khi kết thúc ba tháng đầu hoặc ba tháng cuối” (Mahāva. 185) được nói một cách trực tiếp, liên quan đến việc trải Kathina và việc lên đường du hành kể từ ngày đầu tiên sau Pavāraṇā lớn. Trong Parivāra (Pari. 412) cũng đã nói “phải biết tháng trải Kathina” và “phải biết tháng cuối của mùa mưa” (Pari. 412).
Yo hi kathinatthārassa kālo, tato paṭṭhāyeva cārikāpakkamanassāpi kālo, na tato pure vassaṃvutthānaṃyeva kathinatthārārahattā.
For the time for wandering on tour is also from the time that is the season for spreading the Kathina, not before that, as only those who have completed the Rains residence are worthy of spreading the Kathina.
Thời gian nào là thời gian trải Kathina, kể từ đó cũng là thời gian để lên đường du hành, không phải trước đó, vì chỉ những người đã an cư mùa mưa mới đủ điều kiện trải Kathina.
Yadaggena hi pavāraṇādivase kathinatthāro na vaṭṭati, tadaggena bhikkhūpi vutthavassā na honti pavāraṇādivasassa avutthattā.
Indeed, since the Kathina cannot be spread on the day of Pavāraṇā, bhikkhus are not considered to have completed the Rains residence, as that day of Pavāraṇā has not been completed.
Vì vào ngày Pavāraṇā, việc trải Kathina không được phép, nên vào ngày đó, các Tỳ-khưu cũng không được gọi là đã an cư mùa mưa vì ngày Pavāraṇā chưa được tính là đã an cư.
Mahāpavāraṇāya pavāritāti purimikāya vassaṃ upagantvā acchinnavassatādassanaparaṃ etaṃ kenaci antarāyena appavāritānampi vutthavassattā.
Mahāpavāraṇāya pavāritā (made Pavāraṇā at the great Pavāraṇā): This is to show that one undertook the Rains residence and did not break it, even for those who did not make Pavāraṇā due to some obstacle, as they are still considered to have completed the Rains residence.
Mahāpavāraṇāya pavāritā (đã tự mãn túc vào ngày Pavāraṇā lớn) – điều này nhằm chỉ ra rằng việc an cư mùa mưa trước đó không bị gián đoạn, ngay cả những người không tự mãn túc do một số chướng ngại cũng được coi là đã an cư mùa mưa.
Na ovassiyatīti anovassakanti kammasādhanaṃ daṭṭhabbaṃ, yathā na temiyati, tathā katvāti attho.
Anovassakaṃ (not raining on it): This should be understood as an object of action, meaning "so that it does not get wet."
Na ovassiyatīti (không bị mưa làm ướt) – anovassakaṃ (không bị mưa làm ướt) cần được hiểu là một từ kammasādhana (danh từ chỉ hành động), nghĩa là làm cho không bị ẩm ướt.
Anavayoti ettha anusaddo vicchāyaṃ vattatīti āha anu anu avayotiādi.
In anavayo, the prefix "anu" refers to separation, thus it says anu anu avayo (separation after separation), etc.
Anavayo (không thiếu sót) – ở đây, tiền tố anu được dùng với nghĩa “không có”, nên đã nói anu anu avayo (không có sự thiếu sót) v.v.
Ācariyassa kammaṃ ācariyakanti āha ‘‘ācariyakamme’’ti.
The teacher's work is ācariyakaṃ, thus it says ācariyakamme (in the teacher's work).
Hành động của một vị thầy là ācariyaka (thuộc về thầy), nên đã nói ācariyakamme (trong hành động thuộc về thầy).
Kaṭṭhakammaṃ thambhādi.
Kaṭṭhakammaṃ thambhādi (woodwork, such as posts).
Hành động bằng gỗ là thambhādi (cột, v.v.).
Telatambamattikāyāti telamissāya tambamattikāya.
Telatambamattikāyāti (with oil-mixed red clay).
Telatambamattikāyā (bằng đất sét đỏ trộn dầu) là bằng đất sét đỏ trộn với dầu.
85. Kuṭikāya karaṇabhāvanti kuṭiyā katabhāvaṃ.
85. Kuṭikāya karaṇabhāvaṃ (the state of having made a hut).
85. Kuṭikāya karaṇabhāvaṃ (việc làm một cái chòi) là việc đã làm một cái chòi.
Kiṃ-saddappayoge anāgatappaccayavidhānaṃ sandhāya tassa lakkhaṇantiādi vuttaṃ.
Referring to the prescription of a future participle in the use of the word "kiṃ," tassa lakkhaṇaṃ (its characteristic), etc., is stated.
Tassa lakkhaṇa (đặc điểm của nó) v.v. được nói đến liên quan đến việc quy định anāgatappaccaya (yếu tố vị lai) trong việc sử dụng từ kiṃ (cái gì).
Kiñcāpi therassa pāṇaghātādhippāyo natthi, anupaparikkhitvā karaṇena pana bahūnaṃ pāṇānaṃ maraṇattā pāṇe byābādhentassātiādi vuttaṃ.
Although the elder had no intention of killing living beings, it is stated pāṇe byābādhentassā (for one who harms living beings), etc., because many living beings died due to his unexamined action.
Mặc dù vị trưởng lão không có ý định sát sinh, nhưng do việc làm mà không xem xét kỹ lưỡng đã khiến nhiều sinh vật chết, nên đã nói pāṇe byābādhentassā (đối với người làm hại sinh vật) v.v.
Pātabyabhāvanti vināsetabbataṃ.
Pātabyabhāvaṃ (the state of being destroyed).
Pātabyabhāva (việc phải bị phá hủy) là việc phải bị hủy hoại.
Pāṇātipātaṃ karontānanti therena akatepi pāṇātipāte pāṇakānaṃ maraṇamattena pacchimānaṃ lesena gahaṇākāraṃ dasseti, tena ca ‘‘mama tādisaṃ akusalaṃ natthī’’ti pacchimānaṃ vipallāsalesaggahaṇanimittakiccaṃ na kattabbanti dīpitaṃ hoti.
Pāṇātipātaṃ karontānaṃ (those who commit the offense of destroying life): This shows how the latter ones are taken by implication, even though the elder did not commit the offense of destroying life, merely by the death of the creatures. And thereby it is indicated that the latter ones should not act as a cause for a wrong inference, thinking, "I have no such unwholesome kamma."
Pāṇātipātaṃ karontāna (những người đang sát sinh) – điều này chỉ ra cách hiểu theo nghĩa bóng đối với những người về sau, chỉ bằng việc các sinh vật chết, ngay cả khi vị trưởng lão không thực hiện hành vi sát sinh. Và điều đó cũng có nghĩa là không nên tạo ra lý do để những người về sau hiểu sai lầm rằng “tôi không có nghiệp bất thiện như vậy”.
Diṭṭhānugatinti diṭṭhassa kammassa anupagamanaṃ anukiriyaṃ, diṭṭhiyā vā laddhiyā anugamanaṃ gāhaṃ.
Diṭṭhānugatiṃ (following what is seen): Following or imitating a seen action, or holding to a view or doctrine.
Diṭṭhānugati (sự noi theo điều đã thấy) là sự không thực hiện theo hành động đã thấy, sự bắt chước; hoặc sự chấp thủ, sự noi theo quan điểm, giáo lý.
Ghaṃsitabbeti madditabbe, vināsitabbeti attho.
Ghaṃsitabbe means to be crushed, to be destroyed, that is the meaning.
Ghaṃsitabbe (phải bị nghiền nát) là phải bị chà đạp, nghĩa là phải bị hủy hoại.
Kataṃ labhitvā tattha vasantānampi dukkaṭamevāti idaṃ bhagavatā kuṭiyā bhedāpanavacanena siddhaṃ, sāpi tiṇadabbasambhārehi tulāthambhādīhi amissā suddhamattikāmayāpi iṭṭhakāhi katā vaṭṭati.
Even those dwelling there, having received what was made, commit a dukkaṭa offense – this is established by the Blessed One's statement regarding the demolition of a hut. Even if it is made of pure clay, unmixed with grass, timber, pillars, etc., or made of bricks, it is permissible.
Kataṃ labhitvā tattha vasantānampi dukkaṭamevā (ngay cả những người đã nhận được cái đã làm và trú ngụ ở đó cũng mắc lỗi dukkaṭa) – điều này được xác định bởi lời Đức Phật ra lệnh phá bỏ cái chòi. Cái chòi đó, ngay cả khi được làm bằng đất sét thuần túy không pha trộn với vật liệu cỏ cây, cột trụ, v.v., hoặc được làm bằng gạch, thì vẫn được phép.
Keci hi iṭṭhakāhiyeva thambhe cinitvā tadupari iṭṭhakāhiyeva vitānādisaṇṭhānena tulādidārusambhāravirahitaṃ chadanampi bandhitvā iṭṭhakāmayameva āvasathaṃ karonti, tādisaṃ vaṭṭati.
Indeed, some build pillars entirely of bricks, and then, above them, construct a roof in the form of a canopy, etc., also entirely of bricks, without any timber or other wooden components, thereby making a dwelling entirely of bricks. Such a dwelling is permissible.
Một số người xây cột bằng gạch, rồi dùng gạch để làm mái che, v.v., theo kiểu không có vật liệu gỗ như xà nhà, và làm một chỗ ở hoàn toàn bằng gạch. Cái như vậy thì được phép.
Giñjakāvasathasaṅkhepena katāti ettha giñjakā vuccanti iṭṭhakā, tāhiyeva kato āvasatho giñjakāvasatho.
Made briefly as a brick dwelling – here, giñjakā refers to bricks, and a dwelling made solely of them is a giñjakāvasatha.
Giñjakāvasathasaṅkhepena katā (được làm tóm tắt bằng gạch) – ở đây, giñjakā được gọi là gạch (iṭṭhakā); chỗ ở (āvasatho) được làm bằng những thứ đó chính là giñjakāvasatho.
Vayakammampīti mattikuddhāraṇaiṭṭhakadārucchedanādikārakānaṃ dinnabhattavettanādivatthubbayena nipphannakammampi atthi, etena kuṭibhedakānaṃ gīvādibhāvaṃ parisaṅkati.
Expenditure work – refers to work accomplished through the expenditure of food, wages, etc., given to those who extract clay, make bricks, cut timber, and so on. By this, it is suspected that those who demolish huts might be subject to penalties such as beheading.
Vayakammampī (cũng là công việc chi phí) – cũng có công việc được hoàn thành bằng chi phí vật chất như tiền công, thực phẩm đã cấp cho những người làm công việc như đào đất sét, làm gạch, chặt gỗ, v.v. Bằng cách này, người ta nghi ngờ rằng những kẻ phá hoại tịnh xá có thể bị chặt đầu, v.v.
Titthiyadhajoti titthiyānameva saññāṇabhūtattā vuttaṃ.
A sectarian banner – is said because it is a distinguishing mark of sectarians.
Titthiyadhajo (cờ của ngoại đạo) – được nói như vậy vì nó là dấu hiệu của riêng các ngoại đạo.
Te hi īdisesu cāṭiādīsu vasanti.
For they dwell in such things as pots.
Quả thật, họ sống trong những thứ như chậu, v.v. như thế này.
Aññānipīti pi-saddena attanā vuttakāraṇadvayampi mahāaṭṭhakathāyameva vuttanti dasseti.
Others too – by the word " pi" (too), it shows that the two reasons stated by oneself are also mentioned in the Mahāaṭṭhakathā itself.
Aññānipī (cũng có những điều khác) – bằng từ pi (cũng), nó cho thấy rằng hai lý do đã được nói bởi chính mình cũng được nói trong Đại Chú Giải.
Yasmā sabbamattikāmayā kuṭi sītakāle atisītā uṇhakāle ca uṇhā sukarā ca hoti corehi bhindituṃ, tasmā tattha ṭhapitapattacīvarādikaṃ sītuṇhacorādīhi vinassatīti vuttaṃ ‘‘pattacīvaraguttatthāyā’’ti.
Because a hut made entirely of clay is very cold in winter and hot in summer, and is easy for thieves to break into, it is said that "for the protection of bowls and robes" because bowls, robes, etc., kept there would be destroyed by cold, heat, thieves, etc.
Vì một tịnh xá hoàn toàn bằng đất sét thì rất lạnh vào mùa đông và rất nóng vào mùa hè, và cũng dễ bị trộm phá hoại, do đó y bát, y phục, v.v. được đặt ở đó sẽ bị hư hại bởi lạnh, nóng, trộm cắp, v.v. nên đã nói rằng: “để bảo vệ y bát, y phục”.
Chindāpeyya vā bhindāpeyya vā anupavajjoti idaṃ ayaṃ kuṭi viya sabbathā anupayogārahaṃ sandhāya vuttaṃ.
To have it cut or to have it broken, one is not culpable – this is said with reference to something that is entirely unsuitable for use, like this hut.
“Chặt hoặc phá hủy thì không phạm tội” – điều này được nói nhằm ám chỉ một tịnh xá hoàn toàn không thể sử dụng được như tịnh xá này.
Yaṃ pana pañcavaṇṇasuttehi vinaddhachattādikaṃ, tattha akappiyabhāgova chinditabbo, na tadavaseso tassa kappiyattā, taṃ chindanto upavajjova hoti.
However, concerning an umbrella, etc., bound with five-colored threads, only the improper part should be cut, not the rest, as that is permissible. One who cuts it is culpable.
Còn đối với những vật như lọng được tết bằng năm loại chỉ, chỉ nên chặt phần không thích hợp, không phải phần còn lại vì nó thích hợp; người chặt phần đó thì phạm tội.
Teneva vakkhati ‘‘ghaṭakampi vāḷarūpampi bhinditvā dhāretabba’’ntiādi.
Therefore, it will be said: "Even a pot or an animal figure should be broken and kept," and so on.
Chính vì vậy, sẽ nói rằng: “nên đập vỡ cả cái bình hay hình thù con thú rồi giữ lại”, v.v.
Chattadaṇḍaggāhakaṃ salākapañjaranti ettha yo pañjarasalākānaṃ majjhaṭṭho bunde puthulo ahicchattakasadiso agge sachiddo yattha daṇḍantaraṃ pavesetvā chattaṃ gaṇhanti, yo vā sayameva dīghatāya gahaṇadaṇḍo hoti, ayaṃ chattadaṇḍo nāma, tassa aparigaḷanatthāya chattasalākānaṃ mūlappadesadaṇḍassa samantato daḷhapañjaraṃ katvā suttehi vinandhanti, so padeso chattadaṇḍagāhakasalākapañjaraṃ nāma, taṃ vinandhituṃ vaṭṭati.
The umbrella handle holder, the spoke frame – here, the part that is broad at the base, like a mushroom, in the middle of the spokes of the frame, and has a hole at the top where the handle is inserted to hold the umbrella, or the handle itself if it is long enough to be grasped, is called the umbrella handle. To prevent it from slipping, a strong frame is made around the base of the spokes and the handle, bound with threads. This part is called the umbrella handle holder spoke frame, and it is permissible to bind it.
Chattadaṇḍaggāhakaṃ salākapañjaraṃ (lồng nan giữ cán lọng) – ở đây, cái lồng nan giữ cán lọng là cái phần ở giữa các nan lồng, to ở gốc, giống như một chiếc lọng rắn, có lỗ ở đầu để luồn cán vào và giữ lọng, hoặc cái cán tự nó dài để cầm. Để cán không bị tuột, người ta làm một cái lồng chắc chắn xung quanh cán ở phần gốc của các nan lọng và tết bằng chỉ; phần đó được gọi là chattadaṇḍaggāhakasalākapañjaraṃ (lồng nan giữ cán lọng), được phép tết như vậy.
Na vaṇṇamaṭṭhatthāyāti iminā thirakaraṇatthameva ekavaṇṇasuttena vinandhiyamānaṃ yadi vaṇṇamaṭṭhaṃ hoti, na tattha dosoti dasseti.
Not for the sake of ornamentation – by this, it is shown that if it becomes ornamental when bound with a single-colored thread for the sake of firmness, there is no fault in that.
Na vaṇṇamaṭṭhatthāyā (không phải để làm đẹp) – điều này cho thấy rằng nếu một sợi chỉ đơn sắc được tết để làm chắc chắn mà trở nên đẹp mắt, thì không có lỗi ở đó.
Āraggenāti nikhādanamukhena.
With the point of an awl – with the piercing end.
Āraggenā (bằng đầu dùi) – bằng mũi dùi.
Daṇḍabundeti daṇḍamūle koṭiyaṃ.
At the base of the handle – at the tip of the handle's root.
Daṇḍabunde (ở gốc cán) – ở gốc cán, ở chóp.
Chattamaṇḍalikanti chattapañjare maṇḍalākārena baddhadaṇḍavalayaṃ.
Umbrella ring – a circular band bound to the umbrella frame.
Chattamaṇḍalikaṃ (vòng lọng) – vòng cán hình tròn được buộc vào khung lọng.
Ukkiritvāti ninnaṃ, unnataṃ vā katvā.
Ukkiritvā means making it low or high.
Ukkiritvā (đào lên) – làm cho lõm xuống hoặc nhô lên.
Nānāsuttakehīti nānāvaṇṇehi suttehi.
With various threads – with threads of various colors.
Nānāsuttakehī (bằng nhiều loại chỉ) – bằng chỉ nhiều màu.
Idañca tathā karontānaṃ vasena vuttaṃ, ekavaṇṇasuttakenāpi na vaṭṭatiyeva, ‘‘pakatisūcikammameva vaṭṭatī’’ti hi vuttaṃ.
This is stated with reference to those who do it in such a way. It is not permissible even with a single-colored thread, for it is said: "Only ordinary needlework is permissible."
Điều này được nói theo cách những người làm như vậy, nhưng ngay cả bằng chỉ một màu cũng không được phép, vì đã nói rằng: “chỉ được phép may vá thông thường”.
Paṭṭamukheti dvinnaṃ paṭṭānaṃ saṅghaṭitaṭṭhānaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
At the mouth of the strip – this is said with reference to the place where two strips are joined.
Paṭṭamukhe (ở mép vải) – điều này được nói để chỉ nơi hai mảnh vải được nối lại.
Pariyanteti cīvarapariyante, anuvātaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
At the edge – at the edge of the robe, this is said with reference to the border.
Pariyante (ở mép) – ở mép y phục, điều này được nói để chỉ phần viền.
Veṇinti varakasīsākārena sibbanaṃ.
Veṇi – means sewing in the shape of a braided plait.
Veṇiṃ (bện) – may theo hình đầu lúa mạch.
Saṅkhalikanti diguṇasaṅkhalikākārena sibbanaṃ, veṇiṃ vā saṅkhalikaṃ vā karontīti pakatena sambandho.
Saṅkhalika – means sewing in the shape of a double chain. The connection is with "they make a braid or a chain" in the usual sense.
Saṅkhalikaṃ (xích) – may theo hình xích đôi, có liên quan đến việc làm veṇi (bện) hoặc saṅkhalikaṃ (xích) theo cách thông thường.
Agghiyaṃ nāma cetiyasaṇṭhānaṃ, yaṃ agghiyatthambhoti vadanti.
Agghiya is a shrine-like structure, which they call an agghiya pillar.
Agghiyaṃ (bệ thờ) – là một cấu trúc hình tháp, mà người ta gọi là cột bệ thờ.
Ukkirantīti uṭṭhapenti.
Ukkirantī means they raise up.
Ukkirantī (họ dựng lên) – họ dựng lên.
Catukoṇameva vaṭṭatīti gaṇṭhikapāsakapaṭṭāni sandhāya vuttaṃ.
Only square is permissible – this is said with reference to knot-loops and strips.
Catukoṇameva vaṭṭatī (chỉ được phép hình vuông) – điều này được nói để chỉ các nút thắt, dây buộc và dải.
Koṇasuttapiḷakāti gaṇṭhikapāsakapaṭṭānaṃ koṇehi bahi niggatasuttānaṃ piḷakākārena ṭhapitakoṭiyoti keci vadanti, te piḷake chinditvā duviññeyyā kātabbāti tesaṃ adhippāyo.
Corner thread-lumps – some say these are the ends of threads protruding from the corners of knot-loops and strips, arranged in the shape of lumps. Their intention is that those lumps should be cut off and made difficult to discern.
Koṇasuttapiḷakā (các nốt chỉ ở góc) – một số người nói rằng đó là các đầu chỉ nhô ra từ các góc của nút thắt, dây buộc và dải, được làm thành hình nốt. Ý của họ là nên cắt các nốt đó để chúng khó nhận biết.
Keci pana ‘‘koṇasuttā ca piḷakāti dveyevā’’ti vadanti, tesaṃ matena gaṇṭhikapāsakapaṭṭānaṃ koṇato koṇehi nīhatasuttā koṇasuttā nāma.
Some, however, say, "Corner threads and knots are only two types." According to their view, threads drawn from the corners of knotted straps are called koṇasuttā.
Một số người khác lại nói rằng: “koṇasuttā (chỉ góc) và piḷakā (nốt) là hai thứ riêng biệt”. Theo ý kiến của họ, koṇasuttā là những sợi chỉ được kéo ra từ các góc của nút thắt, dây buộc và dải.
Samantato pana pariyantena katā caturassasuttā piḷakā nāma.
However, square threads made all around the edge are called piḷakā.
Còn piḷakā là những sợi chỉ hình vuông được làm ở xung quanh mép.
Taṃ duvidhampi keci cīvarato visuṃ paññāyanatthāya vikārayuttaṃ karonti, taṃ nisedhāya ‘‘duviññeyyarūpā vaṭṭantī’’ti vuttaṃ, na pana sabbathā acakkhugocarabhāvena sibbanatthāya tathāsibbanassa asakkuṇeyyattā.
Some make both these types adorned with variations so that they appear distinct from the robe. To prohibit this, it is said, "they should be difficult to discern," not that they should be entirely invisible, as it would be impossible to sew them in that manner.
Một số người làm cả hai loại này có hình thức biến đổi để chúng không khác biệt so với y phục thông thường. Để cấm điều đó, đã nói rằng: “nên làm cho khó nhận biết”, chứ không phải hoàn toàn không thể nhìn thấy, vì việc may như vậy là không thể.
Yathā pakaticīvarato vikāro na paññāyati, evaṃ sibbitabbanti adhippāyo.
The intention is that they should be sewn in such a way that no variation is discernible from an ordinary robe.
Ý là nên may sao cho sự biến đổi không thể nhận ra so với y phục thông thường.
Rajanakammato pubbe paññāyamānopi viseso cīvare ratte ekavaṇṇatāya na paññāyatīti āha ‘‘cīvare ratte’’ti.
Even if a distinction is discernible before the dyeing process, it is said, "when the robe is dyed," that it should not be discernible due to being of a single color.
Mặc dù sự khác biệt có thể nhận ra trước khi nhuộm, nhưng khi y phục đã nhuộm thì không thể nhận ra do có cùng một màu, nên đã nói rằng: “khi y phục đã nhuộm”.
Maṇināti nīlamaṇiādimaṭṭhapāsāṇena, aṃsavaddhakakāyabandhanādikaṃ pana acīvarattā saṅkhādīhi ghaṃsituṃ vaṭṭatīti vadanti.
With a gem: means with a smooth stone like a sapphire. However, they say that shoulder-straps, waistbands, and the like, not being robes, may be adorned with conch shells and so on.
Maṇinā (bằng đá quý) – bằng đá quý bóng loáng như ngọc bích, v.v. Còn đối với dây đeo vai, dây lưng, v.v. thì không phải là y phục nên được phép mài bằng vỏ ốc, v.v. – họ nói vậy.
Kaṇṇasuttakanti cīvarassa dīghato tiriyañca sibbitānaṃ catūsu kaṇṇesu koṇesu ca nikkhantānaṃ suttasīsānametaṃ nāmaṃ, taṃ chinditvāva pārupitabbaṃ, tenāha ‘‘rajitakāle chinditabba’’nti.
Corner threads: This is the name given to the thread ends protruding from the four corners and edges of the robe, sewn lengthwise and crosswise. They should be cut off before wearing; therefore, it is said, "they should be cut when dyed."
Kaṇṇasuttakaṃ (chỉ góc) – đây là tên gọi của các đầu chỉ nhô ra ở bốn góc của y phục, được may theo chiều dài và chiều ngang. Nên mặc sau khi đã cắt chúng, vì vậy đã nói rằng: “nên cắt khi đã nhuộm”.
Bhagavatā anuññātaṃ ekaṃ kaṇṇasuttampi atthi, taṃ pana nāmena sadisampi ito aññamevāti dassetuṃ yaṃ panātiādi vuttaṃ.
There is also a type of corner thread permitted by the Blessed One, but to show that it is different from this one, even though similar in name, it is said, " However, that," and so on.
Cũng có một sợi chỉ góc được Đức Thế Tôn cho phép, nhưng để chỉ ra rằng mặc dù tên gọi giống nhau nhưng nó khác với cái này, nên đã nói yaṃ panā (còn cái nào), v.v.
Lagganatthāyāti cīvararajjuyaṃ cīvarabandhanatthāya.
For fastening: for fastening the robe to the robe-rope.
Lagganatthāyā (để buộc) – để buộc y phục vào dây y phục.
Gaṇṭhiketi dantādimaye.
Knots: made of ivory or similar materials.
Gaṇṭhike (các nút thắt) – làm bằng ngà voi, v.v.
Pīḷakāti binduṃ binduṃ katvā uṭṭhāpetabbapīḷakā.
Knots: knots to be raised point by point.
Pīḷakā (các nốt) – các nốt nên được làm nổi lên từng chấm một.
Thālake vāti tambādimaye puggalike tividhepi kappiyathālake.
Or in a bowl: refers to the three types of permissible bowls made of copper or similar materials, belonging to an individual.
Thālake vā (hoặc trong đĩa) – trong ba loại đĩa cá nhân thích hợp làm bằng đồng, v.v.
Na vaṭṭatīti maṇivaṇṇakaraṇappayogo na vaṭṭati, telavaṇṇakaraṇatthaṃ pana vaṭṭati.
Is not allowable: the use of coloring with gems is not allowable, but it is allowable for coloring with oil.
Na vaṭṭatī (không được phép) – việc sử dụng màu đá quý không được phép, nhưng được phép để làm màu dầu.
Pattamaṇḍaleti tipusīsādimaye.
On the rim of the bowl: made of lead, tin, or similar materials.
Pattamaṇḍale (trên đĩa bát) – làm bằng thiếc, v.v.
‘‘Na, bhikkhave, cittāni pattamaṇḍalāni dhāretabbāni rūpakākiṇṇāni bhittikammakatānī’’ti (cūḷava. 253) vuttattā ‘‘bhittikammaṃ na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
Because it is said, "Monks, bowls with painted rims, adorned with figures, or with wall paintings should not be kept," it is stated, "wall painting is not allowable."
Vì đã nói rằng: “Này các Tỳ-khưu, không được phép giữ các đĩa bát có hình vẽ, có hình tượng, có tranh vẽ trên tường” (Cūḷava. 253), nên đã nói rằng: “tranh vẽ trên tường không được phép”.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, makaradantakaṃ chinditu’’nti (cūḷava. 253) vuttattā ‘‘makaradantakaṃ pana vaṭṭatī’’ti vuttaṃ, idaṃ pana pāḷiyā laddhampi idha pāḷiyā muttattā pāḷimuttakanaye vuttaṃ.
Because it is said, "Monks, I allow you to cut off the makara-tooth ornament," it is stated, "but the makara-tooth ornament is allowable." This, though found in the Pāḷi, is mentioned here in the sense of what is outside the Pāḷi, as it is omitted from the Pāḷi here.
Vì đã nói rằng: “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép cắt hình răng cá sấu” (Cūḷava. 253), nên đã nói rằng: “nhưng hình răng cá sấu thì được phép”. Điều này, mặc dù được tìm thấy trong Kinh điển, nhưng được nói trong phần các phán quyết ngoài Kinh điển vì nó nằm ngoài Kinh điển ở đây.
Evamaññampi īdisaṃ.
The same applies to other similar cases.
Tương tự như vậy với những điều khác.
Deḍḍubhasīsanti udakasappasīsaṃ.
Snake's head: the head of a water snake.
Deḍḍubhasīsaṃ (đầu rắn nước) – đầu rắn nước.
Acchīnīti kuñjaracchisaṇṭhānāni.
Eyes: resembling elephant's eyes.
Acchīnī (mắt) – có hình dạng mắt voi.
Ekameva vaṭṭatīti ettha ekarajjukaṃ diguṇaṃ tiguṇaṃ katvāpi bandhituṃ na vaṭṭati, ekameva pana satavārampi sarīraṃ parikkhipitvā bandhituṃ vaṭṭati, bahurajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ ‘‘bahurajjuka’’nti na vattabbaṃ ‘‘vaṭṭatī’’ti vuttattā, taṃ murajasaṅkhaṃ na gacchatīti veditabbaṃ.
Only one is allowable: here, it is not allowable to tie a single cord doubled or tripled. However, it is allowable to tie a single cord wrapped around the body even a hundred times. A "multi-corded" one should not be called "multi-corded" when several cords are made into one and continuously wrapped as a single unit, since it is stated "is allowable." It should be understood that this does not become a drum or a conch shell.
Ekameva vaṭṭatī (chỉ một cái được phép) – ở đây, không được phép buộc một sợi dây đơn thành hai hoặc ba lớp, nhưng được phép buộc một sợi dây quấn quanh thân thể hàng trăm lần. Một sợi dây được làm từ nhiều sợi dây gộp lại và quấn liên tục thành một sợi không nên gọi là “nhiều sợi dây” vì đã nói rằng “được phép”. Điều đó không trở thành trống hay vỏ ốc nên cần biết.
Murajañhi nānāvaṇṇehi suttehi murajavaṭṭisaṇṭhānaṃ veṭhetvā kataṃ, idaṃ pana murajaṃ maddavīṇasaṅkhātaṃ pāmaṅgasaṇṭhānañca dasāsu vaṭṭati ‘‘kāyabandhanassa dasā jīranti; anujānāmi, bhikkhave, murajaṃ maddavīṇa’’nti (cūḷava. 278) vuttattā.
For a drum is made by wrapping threads of various colors in the shape of a drum-rim, and this drum, also called a maddavīṇa (a type of lute) and resembling a pāmaṅga (a kind of musical instrument), is allowable for the tassels, as it is said, "Monks, the tassels of the waistband wear out; I allow you the muraja-maddavīṇa."
Muraja (trống) được làm bằng cách quấn các sợi chỉ nhiều màu sắc theo hình dạng cuộn trống. Nhưng muraja này, được gọi là maddavīṇa (đàn vĩ cầm mềm), và hình dạng pāmaṅga (dây đeo) đều được phép dùng cho tua rua, vì đã nói rằng: “Các tua rua của dây buộc thân bị cũ nát; này các Tỳ-kheo, Ta cho phép dùng muraja (trống) maddavīṇa (đàn vĩ cầm mềm).”
Vidheti dasāpariyosāne thirabhāvāya dantavisāṇasuttādīhi kattabbe vidhe.
In the fastenings: in the fastenings to be made at the end of the tassels with ivory, horn, thread, and so on, for firmness.
Vidhe (sự buộc) là sự buộc phải làm bằng chỉ từ ngà voi, sừng, v.v., để giữ cho tua rua được chắc chắn ở phần cuối.
Aṭṭha maṅgalāni nāma saṅkho cakkaṃ puṇṇakumbho gayā sirīvaccho aṅkuso dhajaṃ sovattikanti vadanti.
The eight auspicious symbols are said to be the conch, wheel, full vase, gayā (a type of knot), sirīvaccha (a lucky mark), goad, banner, and sovattika (swastika).
Tám điều cát tường (Aṭṭha maṅgalāni) được cho là: ốc xà cừ, bánh xe, bình nước đầy, cây bồ đề, hoa sen, móc câu, cờ, và chữ vạn.
Macchayugaḷachattanandiyāvaṭṭādivasenapi vadanti.
They also speak of them in terms of a pair of fish, an umbrella, a nandiyāvaṭṭa (a type of knot), and so on.
Cũng có người nói là: cặp cá, lọng, chữ vạn, v.v.
Paricchedalekhāmattanti dantādīhi katavidhassa ubhosu koṭīsu kataparicchedarājimattaṃ.
Merely a demarcation line: merely a demarcation line made at both ends of a fastening made of ivory or similar material.
Paricchedalekhāmatta (chỉ là đường phân định) là chỉ là đường phân định được làm ở hai đầu của sự buộc bằng ngà voi, v.v.
‘‘Ujukamevā’’ti vuttattā caturassādisaṇṭhānāpi añjanī vaṅkagatikā na vaṭṭati.
Because it is said, "straight only," an eye-ointment stick that is square or of any other shape, or that has a crooked movement, is not allowable.
Vì đã nói “thẳng tắp”, nên ngay cả những hình dạng vuông vức, v.v., cũng như añjanī (ống đựng thuốc mắt) có đường cong đều không được phép.
Sipāṭikāyāti vāsiādibhaṇḍanikkhipanapasibbake.
In the tool-pouch: in the pouch for keeping tools like chisels and so on.
Sipāṭikā (túi đựng đồ) là túi đựng các vật dụng như dao, v.v.
Ārakaṇṭakaṃ nāma potthakādiaasaṅkhāraṇatthaṃ katadīghamukhasatthakanti vadanti.
They say ārakaṇṭaka is a long-mouthed knife made for shaping books and so on.
Ārakaṇṭaka (dao rạch sách) được cho là một con dao có mũi dài dùng để sửa chữa sách, v.v.
‘‘Bhamakārānaṃ dāruādilikhanasatthaka’’nti keci.
Some say it is "a knife for carpenters to carve wood and so on."
Một số người nói đó là “dao dùng để khắc gỗ, v.v., của thợ mộc”.
Vaṭṭamaṇikanti vaṭṭaṃ katvā uṭṭhapetabbaṃ pupphuḷakaṃ.
Vaṭṭamaṇika: A blister that should be raised by making it round.
Vaṭṭamaṇika (hạt tròn) là một vật phồng lên được làm tròn.
Aññanti iminā piḷakādiṃ saṅgaṇhāti.
Añña: By this, it includes boils and the like.
Añña (khác) bao gồm các mụn nhọt, v.v.
Pipphaliketi yaṃ kiñci chedanake khuddakasatthe.
Pipphalike: Any small knife used for cutting.
Pipphalike (dao nhỏ) là bất kỳ loại dao nhỏ nào dùng để cắt.
Valitakanti nakhacchedanakāle daḷhaggahaṇatthaṃ valīhi yuttameva karonti.
Valitaka: When cutting nails, they make it furnished with folds for a firm grip.
Valitaka (có nếp gấp) là vật được làm có nếp gấp để cầm chắc chắn khi cắt móng tay.
Tasmā taṃ vaṭṭatīti iminā yaṃ aññampi vikāraṃ daḷhīkammādiatthāya karonti, na vaṇṇamaṭṭhatthāya, taṃ vaṭṭatīti dīpitaṃ, tena ca kattaradaṇḍakoṭiyaṃ aññamaññampi ghaṭṭanena saddaniccharaṇatthāya kataṃ ayovalayādikaṃ saṃyuttampi kappiyato upapannaṃ hoti.
Tasmā taṃ vaṭṭatī: By this, it is indicated that whatever other modifications are made for the purpose of strengthening, and not for ornamentation, are permissible. Therefore, even iron rings and the like attached to the end of a knife handle for the purpose of producing sound by striking them against each other are considered allowable.
Tasmā taṃ vaṭṭatī (vì vậy điều đó được phép) điều này cho thấy rằng bất kỳ sự biến đổi nào khác được làm để tăng cường độ bền, v.v., chứ không phải để trang trí, đều được phép. Và do đó, vòng sắt, v.v., được gắn vào đầu cán dao để tạo ra âm thanh khi va chạm với nhau cũng trở nên hợp lệ.
Maṇḍalanti uttarāraṇiyā pavesanatthaṃ āvāṭamaṇḍalaṃ hoti.
Maṇḍala: There is a circular hollow for inserting the upper fire-stick (uttarāraṇi).
Maṇḍala (vòng tròn) là vòng tròn lỗ để đưa vào thanh uttarāraṇī (thanh trên của dụng cụ tạo lửa).
Ujukameva bandhitunti sambandho, ubhosu vā passesu ekapasse vāti vacanaseso.
"To tie it straight" is the connection; "on both sides or on one side" is the remaining part of the sentence.
Ujukameva bandhitunti sambandho (phải buộc thẳng) là sự liên kết, hoặc câu còn thiếu là “ở cả hai bên hoặc ở một bên”.
Vāsidaṇḍassa ubhosu passesu daṇḍakoṭīnaṃ acalanatthaṃ bandhitunti attho.
The meaning is to tie the ends of the handle of the adze on both sides so that they do not move.
Ý nghĩa là phải buộc ở cả hai bên cán dao để các đầu cán không bị lung lay.
Āmaṇḍasāraketi āmalakaphalāni pisitvā tena kakkena katatelabhājane.
Āmaṇḍasārake: In a vessel of oil made with the pulp of pounded āmalaka fruits.
Āmaṇḍasārake (trong bình dầu làm từ quả lý) là trong bình dầu được làm từ bột quả lý.
Tattha kira pakkhittaṃ telaṃ sītalaṃ hoti.
It is said that oil placed therein becomes cool.
Người ta nói rằng dầu được cho vào đó sẽ mát.
Bhūmattharaṇeti kaṭasārādimaye parikammakatāya bhūmiyā attharitabbaattharaṇe.
Bhūmattharaṇe: A covering to be spread on a prepared ground made of mats and the like.
Bhūmattharaṇe (trên thảm trải sàn) là thảm trải trên nền nhà đã được sửa soạn, làm bằng chiếu tre, v.v.
Pānīyaghaṭeti sabbaṃ bhājanavikatiṃ saṅgaṇhāti.
Pānīyaghaṭe: This includes all kinds of vessels.
Pānīyaghaṭe (bình nước) bao gồm tất cả các loại bình.
Sabbaṃ…pe… vaṭṭatīti yathāvuttesu mañcādīsu itthipurisarūpampi vaṭṭati telabhājanesuyeva itthipurisarūpānaṃ paṭikkhittattā, telabhājanena saha agaṇetvā visuṃ mañcādīnaṃ gahitattā cāti vadanti, kiñcāpi vadanti, etesaṃ pana mañcādīnaṃ hatthena āmasitabbabhaṇḍattā itthirūpamevettha na vaṭṭatīti gahetabbaṃ.
Sabbaṃ…pe… vaṭṭatī: They say that even images of men and women are permissible on beds and the like as mentioned, because images of men and women are prohibited only in oil vessels, and because beds and the like are taken separately without being counted with oil vessels. However, even though they say this, since these beds and the like are objects to be touched by hand, it should be understood that images of women are not permissible here.
Sabbaṃ…pe… vaṭṭatī (tất cả…v.v… đều được phép) người ta nói rằng, ngay cả hình tượng nam nữ cũng được phép trên giường, v.v., đã nói ở trên, vì hình tượng nam nữ chỉ bị cấm trong các bình dầu, và vì giường, v.v., được tính riêng mà không gộp chung với bình dầu. Mặc dù họ nói như vậy, nhưng vì những vật dụng như giường, v.v., này là những vật dụng phải chạm bằng tay, nên cần hiểu rằng hình tượng nữ giới không được phép ở đây.
Aññesanti sīmasāmikānaṃ.
Aññesa: Of the owners of the sīmā.
Aññesa (của những người khác) là của những người chủ giới hạn.
Rājavallabhehīti lajjīpesalādīnaṃ uposathādiantarāyakarā alajjino bhinnaladdhikā ca bhikkhū adhippetā tehi saha uposathādikaraṇāyogā, teneva ‘‘sīmāyā’’ti vuttaṃ.
Rājavallabhehī: This refers to shameless bhikkhus and those of different doctrines who cause obstacles to Uposatha and other observances for the conscientious and virtuous bhikkhus, because it is not proper to perform Uposatha and the like with them. For this very reason, "of the sīmā" is stated.
Rājavallabhehī (bởi những người được vua yêu mến) ý muốn nói đến những Tỳ-kheo vô liêm sỉ, có tà kiến, những người gây trở ngại cho việc bố-tát, v.v., của những người có liêm sỉ và đức hạnh, vì không được phép thực hiện bố-tát, v.v., cùng với họ. Chính vì vậy mà đã nói “trong giới hạn”.
Tesaṃ lajjīparisāti tesaṃ sīmāsāmikānaṃ anubalaṃ dātuṃ samatthā lajjīparisā.
Tesaṃ lajjīparisā: The assembly of conscientious bhikkhus capable of giving support to those owners of the sīmā.
Tesaṃ lajjīparisā (hội chúng Tỳ-kheo có liêm sỉ của họ) là hội chúng Tỳ-kheo có liêm sỉ có khả năng hỗ trợ những người chủ giới hạn đó.
Bhikkhūhi katanti yaṃ alajjīnaṃ senāsanabhedanādikaṃ lajjībhikkhūhi kataṃ, sabbañcetaṃ sukatameva alajjīniggahatthāya pavattitabbato.
Bhikkhūhi kataṃ: Whatever was done by the conscientious bhikkhus, such as the breaking up of the dwelling of the shameless ones, all of it is well done, as it should be carried out for the suppression of the shameless ones.
Bhikkhūhi kata (được các Tỳ-kheo làm) là việc các Tỳ-kheo có liêm sỉ phá hủy chỗ ở, v.v., của những người vô liêm sỉ, tất cả những việc này đều là việc làm tốt, vì chúng phải được thực hiện để chế ngự những người vô liêm sỉ.
88. Avajjhāyantīti nīcato cintenti.
88. Avajjhāyantī: They think lowly of.
88. Avajjhāyantī (họ khinh thường) nghĩa là họ nghĩ thấp kém.
Ujjhāyanatthoti bhikkhuno theyyakammanindanattho ‘‘kathañhi nāma adinnaṃ ādiyissatī’’ti, na pana dāru-saddavisesanattho tassa bahuvacanattā.
Ujjhāyanattho: The meaning of complaining is to condemn the bhikkhu's act of theft, saying, "How indeed could he take what is not given?" It is not a specific meaning for the word dāru (wood), as that is plural.
Ujjhāyanattho (ý nghĩa của sự than phiền) là ý nghĩa của việc chỉ trích hành vi trộm cắp của Tỳ-kheo, “làm sao mà lại lấy vật không được cho?”, chứ không phải là ý nghĩa của việc bổ nghĩa cho từ dāru (gỗ) vì nó là số nhiều.
Vacanabhedeti ekavacanabahuvacanānaṃ bhede.
Vacanabhede: In the difference between singular and plural.
Vacanabhede (trong sự khác biệt về từ ngữ) là sự khác biệt giữa số ít và số nhiều.
Sabbāvantanti bhikkhubhikkhunīādisabbāvayavavantaṃ.
Sabbāvantaṃ: Having all its parts, such as bhikkhus and bhikkhunīs.
Sabbāvanta (có tất cả các bộ phận) là có tất cả các bộ phận như Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, v.v.
Bimbisāroti tassa nāmanti ettha bimbīti suvaṇṇaṃ.
Bimbisāroti tassa nāma: Here, bimbī means gold.
Trong Bimbisāroti tassa nāma (Bimbisāra là tên của ông ấy), bimbī nghĩa là vàng.
Tasmā sārasuvaṇṇasadisavaṇṇatāya ‘‘bimbisāro’’ti vuccatīti veditabbaṃ.
Therefore, it should be understood that he is called "Bimbisāra" because his complexion is like pure gold.
Vì vậy, cần hiểu rằng ông được gọi là “Bimbisāra” vì có màu da giống như vàng ròng.
Porāṇasatthānurūpaṃ uppādito vīsatimāsappamāṇauttamasuvaṇṇagghanako lakkhaṇasampanno nīlakahāpaṇoti veditabbo.
Nīlakahāpaṇo should be understood as a perfect kahāpaṇa of excellent gold, weighing twenty māsa, produced in accordance with ancient treatises.
Nīlakahāpaṇo (đồng nīlakahāpaṇa) cần được hiểu là đồng tiền vàng chất lượng cao, có giá trị hai mươi māsa (đơn vị trọng lượng), có các đặc điểm tốt, được đúc theo hình dạng của các đồng tiền cổ.
Rudradāmena nāma kenaci uppādito rudradāmako.
Rudradāmako was produced by someone named Rudradāma.
Rudradāmako (đồng rudradāmaka) được đúc bởi một người tên là Rudradāma.
So kira nīlakahāpaṇassa tibhāgaṃ agghati.
It is said that it is worth one-third of a Nīlakahāpaṇa.
Người ta nói rằng đồng tiền đó có giá trị bằng một phần ba của đồng nīlakahāpaṇa.
Yasmiṃ pana dese nīlakahāpaṇā na santi, tatthāpi kāḷakavirahitassa niddhantasuvaṇṇassa pañcamāsagghanakena bhaṇḍena pādaparicchedo kātabbo.
However, in a country where Nīlakahāpaṇas are not available, the value of a quarter (pāda) should be determined by an object worth five māsa of pure gold, free from blackness.
Tuy nhiên, ở những nơi không có đồng nīlakahāpaṇa, một phần tư giá trị phải được tính bằng vật phẩm có giá trị năm māsa của vàng tinh khiết không có tạp chất đen.
Tenāti nīlakahāpaṇassa catutthabhāgabhūtena.
Tenā: By that which is one-fourth of a Nīlakahāpaṇa.
Tenā (bằng nó) là bằng một phần tư của đồng nīlakahāpaṇa.
Pārājikavatthumhi vātiādi pārājikānaṃ sabbabuddhehi paññattabhāvena vuttaṃ, saṅghādisesādīsu pana itarāpattīsupi tabbatthūsu ca nānattaṃ nattheva, kevalaṃ keci sabbākārena paññapenti, keci ekadesenāti ettakameva viseso.
Pārājikavatthumhi vā and so on is stated because the Pārājika rules were laid down by all Buddhas. However, there is no difference in the grounds for other offenses such as Saṅghādisesa, etc.; the only difference is that some lay down rules in all aspects, while others do so in part.
Pārājikavatthumhi vā (hoặc trong các trường hợp pārājika), v.v., được nói đến vì các giới pārājika được tất cả các Đức Phật chế định. Tuy nhiên, trong các giới khác như saṅghādisesa, v.v., và trong các trường hợp của chúng, không có sự khác biệt; chỉ có sự khác biệt là một số chế định hoàn toàn, một số chế định một phần.
Na hi kadācipi sammāsambuddhā yathāparādhaṃ atikkamma ūnamadhikaṃ vā sikkhāpadaṃ paññapenti.
For never do Perfectly Enlightened Ones lay down a training rule that is either less or more than what the offense warrants.
Vì không bao giờ có chuyện các vị Chánh Đẳng Giác chế định giới luật vượt quá hoặc ít hơn mức độ phạm lỗi.
92. Punapi ‘‘āgantukāmā’’ti vuttattā ca sabbathā manussehi anivutthapubbe abhinavamāpite, ‘‘puna na pavisissāmā’’ti nirālayehi pariccatte ca gāme gāmavohārābhāvā gāmappavesanāpucchanādikiccaṃ natthīti veditabbaṃ.
92. Again, because it is said "desiring to come," and because in a village that has never been inhabited by humans, but newly established, and abandoned by those without attachment saying "we will not enter again," there is no village-designation, it should be understood that there is no need for asking permission to enter the village and similar actions.
92. Punapi (lại nữa), vì đã nói “muốn đến”, và vì không có sự sử dụng làng mạc, v.v., ở một ngôi làng mới được xây dựng mà chưa bao giờ có người ở, hoặc một ngôi làng bị bỏ hoang bởi những người đã từ bỏ nó và nói “chúng tôi sẽ không vào lại nữa”, nên cần hiểu rằng không có việc hỏi xin phép vào làng, v.v.
Araññaparicchedadassanatthanti gāmagāmūpacāresu dassitesu tadaññaṃ araññanti araññaparicchedo sakkā ñātunti vuttaṃ.
For the purpose of showing the boundary of the wilderness, it is said that when the village and village precincts are shown, the wilderness boundary can be known as that which is other than these.
Araññaparicchedadassanattha (để chỉ ra ranh giới của rừng) được nói ra để có thể biết được ranh giới của rừng khi đã chỉ ra làng và vùng lân cận làng, rằng bất cứ thứ gì khác đều là rừng.
Mātikāyaṃ pana gāmaggahaṇeneva gāmūpacāropi gahitoti daṭṭhabbo.
However, in the Mātikā, it should be understood that the village precinct is also included by the mention of the village.
Tuy nhiên, trong Mātikā (tóm tắt), cần thấy rằng việc đề cập đến làng đã bao gồm cả vùng lân cận làng.
Indakhīleti ummāre.
Indakhīla means the door-sill.
Indakhīle (ngưỡng cửa) là ngưỡng cửa.
Araññasaṅkhepaṃ gacchati tathā abhidhamme vuttattā.
It is included in the wilderness because it is stated thus in the Abhidhamma.
Araññasaṅkhepaṃ gacchati (trở thành một phần của rừng) cũng như đã được nói trong Abhidhamma.
Asatipi indakhīle indakhīlaṭṭhāniyattā ‘‘vemajjhameva indakhīloti vuccatī’’ti vuttaṃ.
Even if there is no indakhīla, because it is in the position of an indakhīla, it is said that "the middle part itself is called an indakhīla."
Ngay cả khi không có ngưỡng cửa, vì nó ở vị trí của ngưỡng cửa, nên đã nói “chính giữa được gọi là ngưỡng cửa”.
Yattha pana dvārabāhāpi natthi, tattha pākāravemajjhameva indakhīloti gahetabbaṃ.
However, where there are no doorposts, the middle part of the wall itself should be taken as the indakhīla.
Tuy nhiên, ở nơi không có cả khung cửa, thì chính giữa bức tường bao quanh cần được coi là ngưỡng cửa.
Luṭhitvāti pavaṭṭitvā.
Luṭhitvā means having rolled.
Luṭhitvā (lăn) là lăn tròn.
Majjhimassa purisassa suppapāto vātiādi mātugāmassa kākuṭṭhāpanavasena gahetabbaṃ, na baladassanavasena ‘‘mātugāmo bhājanadhovanaudakaṃ chaḍḍetī’’ti (pārā. aṭṭha. 1.92) upari vuccamānattā, teneva ‘‘leḍḍupāto’’ti avatvā suppapātotiādi vuttaṃ.
Or the good throw of a middle-sized man, etc., should be understood as referring to the throwing by a woman, not as a display of strength, because it is stated above that "a woman discards water used for washing dishes." For this very reason, instead of saying "clod-throw," good throw, etc., is stated.
Majjhimassa purisassa suppapāto vā (hoặc tầm ném của một người đàn ông trung bình), v.v., cần được hiểu theo cách phụ nữ ném, chứ không phải theo cách thể hiện sức mạnh, vì ở trên đã nói “người phụ nữ đổ nước rửa bát” (Pārā. Aṭṭha. 1.92). Chính vì vậy mà đã nói suppapāto (tầm ném) v.v., chứ không nói leḍḍupāto (tầm ném đất cục).
Kurundaṭṭhakathāyaṃ mahāpaccariyañca gharūpacārova gāmoti adhippāyena ‘‘gharūpacāre ṭhitassa leḍḍupāto gāmūpacāro’’ti vuttaṃ.
In the Kurunda Commentary and the Mahāpaccariya, with the intention that the house precinct itself is the village, it is said that "the clod-throw of one standing in the house precinct is the village precinct."
Trong Kurundaṭṭhakathā và Mahāpaccariya, với ý nghĩa rằng chỉ có khu vực lân cận nhà là làng, nên đã nói “tầm ném đất cục của người đứng trong khu vực lân cận nhà là vùng lân cận làng”.
Kataparikkhepoti iminā parikkhepato bahi upacāro na gahetabboti dasseti.
Having made a boundary indicates that the precinct outside the boundary should not be taken.
Kataparikkhepo (có hàng rào bao quanh) điều này cho thấy rằng khu vực lân cận bên ngoài hàng rào không được tính.
Suppamusalapātopi aparikkhittagehasseva, so ca yato pahoti, tattheva gahetabbo, appahonaṭṭhāne pana vijjamānaṭṭhānameva gahetabbaṃ.
The good throw of a pestle is also for a house without a boundary, and it should be taken from where it can reach; however, in places where it cannot reach, the existing place should be taken.
Tầm ném chày cũng chỉ dành cho những ngôi nhà không có hàng rào bao quanh, và nó phải được tính từ nơi nó có thể ném tới; ở nơi không thể ném tới, thì phải lấy nơi có sẵn.
Yassa pana gharassa samantato pākārādīhi parikkhepo kato hoti, tattha sova parikkhepo gharūpacāroti gahetabbaṃ.
However, for a house that has a boundary made all around by walls, etc., that boundary itself should be taken as the house precinct.
Tuy nhiên, đối với ngôi nhà có hàng rào bao quanh bằng tường, v.v., thì chính hàng rào đó được coi là khu vực lân cận nhà.
Pubbe vuttanayenāti parikkhittagāme vuttanayena.
In the manner stated previously means in the manner stated for a walled village.
Theo cách đã nói trước nghĩa là theo cách đã nói về làng có ranh giới.
Saṅkarīyatīti missīyati.
It is mixed means it is blended.
Bị lẫn lộn nghĩa là bị pha trộn.
Vikāle gāmappavesane ‘‘parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa āpatti pācittiyassa.
Regarding entering a village at an improper time, it is stated: "For one who crosses the boundary of a walled village, there is an offence of Pācittiya. For one who enters the precinct of an unwalled village, there is an offence of Pācittiya."
Về việc vào làng phi thời, “Đối với người vượt qua ranh giới của làng có ranh giới, phạm tội pācittiya.
Aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantassa āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 513) vuttattā gāmagāmūpacārānaṃ asaṅkaratā icchitabbāti āha asaṅkarato cātiādi.
Therefore, the non-mixing of the village and village precincts is desired, thus it is said and without mixing, etc.
Đối với người bước vào khu vực phụ cận của làng không có ranh giới, phạm tội pācittiya” (pāci. 513) – vì đã nói như vậy, nên sự không lẫn lộn giữa làng và khu vực phụ cận của làng là điều mong muốn, do đó nói và không lẫn lộn, v.v.
Keci panettha pāḷiyaṃ ‘‘aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantassāti idaṃ parikkhepārahaṭṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ, na tato paraṃ ekaleḍḍupātaparicchinnaṃ upacāraṃ.
Some here say: "In the Pāḷi, 'for one who enters the precinct of an unwalled village' is said with reference to a place worthy of a boundary, not to a precinct delimited by one clod-throw beyond that.
Một số người ở đây nói trong Pāḷi: “Đối với người bước vào khu vực phụ cận của làng không có ranh giới” – điều này được nói để chỉ địa điểm thích hợp để đặt ranh giới, chứ không phải khu vực phụ cận được xác định bằng một tầm ném đất sét từ đó trở đi.
Tasmā parikkhepārahaṭṭhānasaṅkhātaṃ gāmaṃ okkamantasseva āpatti, na upacāra’’nti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ ‘‘gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupātabbhantaraṃ gāmo nāma.
Therefore, the offence occurs only for one who enters the village, which is considered a place worthy of a boundary, not the precinct." This should not be taken, because it is stated right here in the Commentary: "The village is what is within the range of a clod-throw of a middle-sized man standing in the house precinct.
Vì vậy, chỉ khi bước vào làng được coi là địa điểm thích hợp để đặt ranh giới thì mới phạm tội, chứ không phải khu vực phụ cận”, điều đó không nên chấp nhận, vì trong Aṭṭhakathā này đã nói: “Làng là khu vực trong tầm ném đất sét của một người đàn ông trung bình đứng trong khu vực phụ cận nhà.
Tato aññassa leḍḍupātassa abbhantaraṃ gāmūpacāro nāmā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.92) idheva aṭṭhakathāyaṃ vuttattā.
The village precinct is what is within the range of another clod-throw beyond that."
Khu vực trong tầm ném đất sét khác từ đó được gọi là khu vực phụ cận của làng” (pārā. aṭṭha. 1.92).
Vikāle gāmappavesanasikkhāpadaṭṭhakathāyañhi aparikkhittassa gāmassa upacāro adinnādāne vuttanayeneva veditabboti (pāci. aṭṭha. 512) ayameva nayo atidisito.
Indeed, in the Commentary on the training rule concerning entering a village at an improper time, this very method is referred to: "The precinct of an unwalled village should be understood in the same way as stated in the Adinnādāna (taking what is not given)."
Thật vậy, trong Aṭṭhakathā về giới điều vào làng phi thời, chính cách thức này đã được chỉ định thêm: “Khu vực phụ cận của làng không có ranh giới phải được hiểu theo cách đã nói trong giới điều trộm cắp” (pāci. aṭṭha. 512).
Teneva mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘yvāyaṃ aparikkhittassa gāmassa upacāro dassito, tassa vasena vikāle gāmappavesanādīsu āpatti paricchinditabbā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā) vuttaṃ, tasmā parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa, aparikkhittassa gāmassa gharūpacārato paṭṭhāya dutiyaleḍḍupātasaṅkhātaṃ gāmūpacāraṃ okkamantassa vikāle gāmappavesanāpatti hoti, mātikāyañca vikāle gāmaṃ paviseyyāti gāmaggahaṇeneva gāmūpacāropi gahitoti veditabbaṃ.
Therefore, in the Mātikā Commentary it is also stated: "The offence in cases like entering a village at an improper time should be determined by means of the precinct of an unwalled village that has been shown." Therefore, for one who crosses the boundary of a walled village, and for one who enters the village precinct—which is considered the second clod-throw from the house precinct—of an unwalled village, there is an offence of entering a village at an improper time. And in the Mātikā, by the mention of "entering a village at an improper time," the village precinct is also understood to be included.
Vì vậy, trong Mātikāṭṭhakathā cũng đã nói: “Tội được xác định trong việc vào làng phi thời, v.v., dựa trên khu vực phụ cận của làng không có ranh giới đã được chỉ rõ” (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā). Do đó, đối với người vượt qua ranh giới của làng có ranh giới, và đối với người bước vào khu vực phụ cận của làng không có ranh giới – tức là tầm ném đất sét thứ hai tính từ khu vực phụ cận nhà – thì phạm tội vào làng phi thời, và trong Mātikā, cần hiểu rằng việc nắm giữ khu vực phụ cận của làng cũng được bao gồm trong việc nắm giữ làng khi nói “vào làng phi thời”.
Vikāle gāmappavesanādīsūti ādi-saddena gharagharūpacārādīsu ṭhitānaṃ uppannalābhabhājanādiṃ saṅgaṇhāti.
In cases like entering a village at an improper time, the word etcetera includes the division of gains, etc., that arise for those standing in houses, house precincts, etc.
Trong việc vào làng phi thời, v.v., từ v.v. bao gồm việc chia sẻ lợi lộc phát sinh, v.v. cho những người ở trong nhà, khu vực phụ cận nhà, v.v.
Kappiyanti anurūpavasena vuttaṃ akappiyassāpi appaṭiggahitassa paribhoge pācittiyattā.
"Permissible" is stated in a suitable manner, because even for that which is not permissible but not yet taken, there is a pācittiya offense for its use.
Hợp lệ được nói theo cách phù hợp, vì việc sử dụng vật không hợp lệ mà chưa được chấp nhận cũng là một tội pācittiya.
Pariccāgādimhi akate ‘‘idaṃ mayhaṃ santaka’’nti vatthusāminā aviditampi pariggahitameva bālummattādīnaṃ santakaṃ viya, tādisaṃ avaharantopi ñātakādīhi pacchā ñatvā vatthusāminā ca anubandhitabbato pārājikova hoti.
Even if a donation or similar act has not been made, and the owner of the object does not know, if it is taken, it is still considered taken, just like the property of a child or an insane person. One who carries away such an object, even if later discovered by relatives and pursued by the owner, commits a pārājika offense.
Nếu không thực hiện việc từ bỏ, v.v., thì “cái này là của tôi” – dù chủ sở hữu vật không biết – nó vẫn được coi là đã được sở hữu, giống như tài sản của người điên hoặc người mất trí. Người lấy trộm vật như vậy cũng là một người phạm tội pārājika, vì sau này người thân, v.v. biết được và chủ sở hữu vật truy đuổi.
Yassa vasena puriso theno hoti, taṃ theyyanti āha ‘‘avaharaṇacittassetaṃ adhivacana’’nti.
That by which a person becomes a thief is called "theft," meaning "this is a designation for the intention to carry away."
Cái gì khiến một người trở thành kẻ trộm, cái đó được gọi là trộm cắp, ông nói: “Đây là tên gọi của ý định trộm cắp.”
Papañcasaṅkhāti taṇhāmānadiṭṭhisaṅkhātā papañcakoṭṭhāsā.
"The category of papañca" refers to the divisions of papañca, namely craving, conceit, and wrong view.
Các phân loại của ảo tưởng là các phần của ảo tưởng, tức là tham ái, kiêu mạn, và tà kiến.
Eko cittakoṭṭhāsoti ṭhānācāvanapayogasamuṭṭhāpako eko cittakoṭṭhāsoti attho.
"One mental division" means one mental division that gives rise to the effort of moving from its place.
Một phần của tâm nghĩa là một phần của tâm khởi lên sự dịch chuyển khỏi vị trí và hành động.
Abhiyogavasenāti aṭṭakaraṇavasena.
"By way of accusation" means by way of legal proceedings.
Theo cách truy tố nghĩa là theo cách xét xử.
Saviññāṇakenevāti idaṃ saviññāṇakānaññeva āveṇikavinicchayaṃ sandhāya vuttaṃ.
"Only with a sentient being" is stated with reference to a specific determination applicable only to sentient beings.
Chỉ với vật có tri giác – điều này được nói để chỉ sự phán xét đặc biệt chỉ dành cho các vật có tri giác.
Pāṇo apadantiādīsu hi ‘‘padasā nessāmī’’ti paṭhamaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti thullaccayassātiādinā pāḷiyaṃ (pārā. 111), bhikkhu dāsaṃ disvā sukhadukkhaṃ pucchitvā vā apucchitvā vā ‘‘gaccha, palāyitvā sukhaṃ jīvā’’ti vadati, so ce palāyati, dutiyapadavāre pārājikantiādinā (pārā. aṭṭha. 1.114) aṭṭhakathāyañca yo saviññāṇakānaññeva āveṇiko vinicchayo vutto, so ārāmādiaviññāṇakesu na labbhatīti tādisaṃ sandhāya ‘‘saviññāṇakenevā’’ti vuttaṃ.
For example, in the Pāḷi, in passages like "If he first moves his foot with the thought 'I will make the animal go by foot,' there is an offense of thullaccaya," and in the commentaries, in passages like "A bhikkhu, seeing a slave, asks about his well-being or not, and says, 'Go, escape and live happily.' If that slave escapes, there is a pārājika offense at the second step," the specific determination stated for sentient beings is not found in non-sentient objects like monasteries. It is with reference to such a situation that "only with a sentient being" is stated.
Thật vậy, trong các trường hợp như “sinh vật không có chân”, v.v., trong Pāḷi (pārā. 111) có nói: “Nếu nói ‘ta sẽ mang đi bằng chân’, và bước chân đầu tiên, thì phạm tội thullaccaya”, và trong Aṭṭhakathā (pārā. aṭṭha. 1.114) có nói: “Vị tỳ khưu nhìn thấy một nô lệ, hỏi thăm về khổ lạc hoặc không hỏi, nói ‘hãy đi, trốn thoát và sống hạnh phúc’, nếu người đó trốn thoát, thì phạm tội pārājika ở bước thứ hai” – sự phán xét đặc biệt chỉ dành cho các vật có tri giác đã được nói ở đây, điều đó không áp dụng cho các vật vô tri giác như tu viện, v.v., vì vậy, để chỉ những trường hợp như vậy, đã nói “ chỉ với vật có tri giác”.
Yo pana vinicchayo ārāmādiaviññāṇakesu labbhati, so yasmā saviññāṇakesu alabbhanako nāma natthi, tasmā vuttaṃ ‘‘nānābhaṇḍavasena saviññāṇakāviññāṇakamissakenā’’ti.
However, the determination that is found in non-sentient objects like monasteries is always found in sentient beings. Therefore, it is stated, "by way of various kinds of goods, with a combination of sentient and non-sentient."
Còn sự phán xét nào áp dụng cho các vật vô tri giác như tu viện, v.v., thì không có trường hợp nào không áp dụng cho các vật có tri giác, vì vậy đã nói “ với các vật phẩm khác nhau, là vật có tri giác, vô tri giác, hoặc hỗn hợp”.
Saviññāṇakena ca aviññāṇakena cāti attho.
This means with both sentient and non-sentient.
Nghĩa là với vật có tri giác và vật vô tri giác.
Yasmā cettha aviññāṇakeneva ādiyanādīni chapi padāni na sakkā yojetuṃ iriyāpathavikopanassa saviññāṇakavaseneva yojetabbato, tasmā ‘‘aviññāṇakenevā’’ti tatiyaṃ pakāraṃ na vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Since in this context, the six steps of taking, etc., cannot be applied only to non-sentient things, as the disturbance of posture must be applied only to sentient beings, it should be understood that the third category, "only with a non-sentient thing," is not mentioned.
Cần hiểu rằng vì ở đây không thể áp dụng sáu từ ngữ như lấy, v.v. chỉ với vật vô tri giác, vì việc làm rối loạn tư thế phải được áp dụng chỉ với vật có tri giác, nên không nói loại thứ ba là “chỉ với vật vô tri giác”.
Ārāmanti idaṃ upalakkhaṇamattaṃ dāsādisaviññāṇakassāpi idha saṅgahetabbato, nānābhaṇḍavasena hettha yojanā dassiyati.
"Monastery" is merely an illustration, as sentient beings like slaves are also to be included here, and the application by way of various goods will be shown here.
Tu viện – điều này chỉ là một ví dụ, vì các vật có tri giác như nô lệ, v.v. cũng được bao gồm ở đây, và sự kết hợp được chỉ ra ở đây theo các vật phẩm khác nhau.
Parikappitaṭṭhānanti parikappitokāsaṃ.
"Designated place" means a designated area.
Nơi được chỉ định nghĩa là không gian được chỉ định.
Suṅkaghātanti ettha maggaṃ gacchantehi satthikehi attanā nīyamānabhaṇḍato rañño dātabbabhāgo suṅko nāma, so ettha haññati adatvā gacchantehi avaharīyati, taṃ vā hanti ettha rājapurisā adadantānaṃ santakaṃ balakkārenāti suṅkaghāto, ‘‘ettha paviṭṭhehi suṅko dātabbo’’ti rukkhapabbatādisaññāṇena niyamitappadesassetaṃ adhivacanaṃ.
"Toll-gate" here refers to the portion of goods that merchants traveling on the road must give to the king, which is called a toll. This is where the toll is evaded by those who pass without giving it, or where royal officials forcibly take the property of those who do not give it. Thus, it is a toll-gate. This is a designation for an area determined by a sign, such as a tree or mountain, where "a toll must be paid by those who enter here."
Trạm thu thuế – ở đây, phần mà các thương nhân đi trên đường phải nộp cho vua từ hàng hóa họ mang theo được gọi là thuế (suṅka). Ở đây, thuế đó bị hủy bỏ khi họ đi mà không nộp, hoặc bị lấy trộm. Hoặc ở đây, các quan chức của vua hủy bỏ thuế đó bằng cách cưỡng đoạt tài sản của những người không nộp. Đây là tên gọi của một khu vực được quy định bằng dấu hiệu như cây cối, núi non, v.v., nơi “phải nộp thuế khi vào đây”.
Katthacīti ekissā aṭṭhakathāyaṃ.
"In some places" means in one commentary.
Ở một số nơi nghĩa là trong một Aṭṭhakathā.
Ekaṃ pañcakaṃ dassitanti ‘‘parapariggahitañca hoti, parapariggahitasaññī ca, garuko ca hoti parikkhāro pañcamāsako vā atirekapañcamāsako vā, theyyacittañca paccupaṭṭhitaṃ hoti, ṭhānā cāvetī’’ti (pārā. 122) vuttapañcaavahāraṅgāni ekaṃ pañcakanti dassitaṃ.
"One group of five is shown" means that the five factors of taking, namely "it is taken by another, one perceives it as taken by another, the object is valuable, worth five māsa or more, the intention to steal is present, and one moves it from its place," are shown as one group of five.
Một nhóm năm yếu tố được chỉ ra nghĩa là năm yếu tố của sự trộm cắp đã được nói đến: “vật thuộc sở hữu của người khác, người đó biết là vật thuộc sở hữu của người khác, vật có giá trị năm māsa hoặc hơn năm māsa, ý định trộm cắp hiện hữu, và làm cho vật rời khỏi vị trí” (pārā. 122) – đây được chỉ ra là một nhóm năm yếu tố.
Dve pañcakāni dassitānīti ‘‘chahi ākārehi adinnaṃ ādiyantassa āpatti pārājikassa.
"Two groups of five are shown" means that among the six conditions mentioned, "there is an offense of pārājika for one who takes what is not given in six ways.
Hai nhóm năm yếu tố được chỉ ra nghĩa là trong sáu yếu tố được nói: “Phạm tội pārājika khi lấy vật chưa được cho theo sáu cách.
Na ca sakasaññī, na ca vissāsaggāhī, na ca tāvakālikaṃ, garuko ca hoti parikkhāro pañcamāsako vā atirekapañcamāsako vā, theyyacittañca paccupaṭṭhitaṃ hoti, ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassā’’ti (pārā. 125) evaṃ vuttesu chasu padesu ekaṃ apanetvā sesāni pañca padāni ekaṃ pañcakaṃ katvā heṭṭhā vuttapañcakañca gahetvā dve pañcakāni dassitāni.
One does not perceive it as one's own, one does not take it trustingly, it is not temporary, the object is valuable, worth five māsa or more, the intention to steal is present, and one moves it from its place, there is an offense of pārājika." By removing one of these six conditions and making the remaining five conditions one group of five, and taking the aforementioned group of five, two groups of five are shown.
Không phải nghĩ là của mình, không phải lấy do tin tưởng, không phải tạm thời, vật có giá trị năm māsa hoặc hơn năm māsa, ý định trộm cắp hiện hữu, và làm cho vật rời khỏi vị trí, phạm tội pārājika” (pārā. 125) – loại bỏ một trong sáu yếu tố này, năm yếu tố còn lại được tạo thành một nhóm năm, và nhóm năm yếu tố đã nói ở trên cũng được lấy vào, tạo thành hai nhóm năm yếu tố.
Ettha panāti pañcahākārehītiādīsu.
"Here, however" refers to phrases like "by five modes" and so on.
Tuy nhiên, ở đây nghĩa là trong “theo năm cách”, v.v.
Sabbehipi padehīti parapariggahitañca hotītiādīhi sabbehi pañcahi padehi.
"By all the terms" means by all five terms, such as "it is also taken by others" and so on.
Với tất cả các yếu tố nghĩa là với tất cả năm yếu tố như “vật thuộc sở hữu của người khác”, v.v.
Pañcannaṃ avahārānaṃ samūho pañcakaṃ.
The group of five acts of taking is a pentad.
Tập hợp của năm cách trộm cắp là nhóm năm yếu tố.
Sako hattho sahattho, tena nibbatto, tassa vā sambandhīti sāhatthiko, avahāro.
One's own hand is sahattho; that which is produced by it or related to it is sāhatthiko, an act of taking.
Bàn tay của mình là sahattha, được tạo ra bởi nó, hoặc có liên quan đến nó, đó là sāhatthika, tức là trộm cắp.
Sāhatthikādi pañcakaṃ sāhatthikapañcakantiādipadavasena nāmalābho daṭṭhabbo.
The acquiring of the name for the pentad beginning with sāhatthika as "the sāhatthika pentad" and so on, should be understood in terms of such phrases.
Cần hiểu rằng nhóm năm yếu tố sāhatthika, v.v. có tên gọi theo các từ ngữ như nhóm năm yếu tố sāhatthika, v.v.
Evaṃ sesesupi.
Similarly for the remaining ones.
Tương tự đối với các trường hợp còn lại.
Tatiyapañcamesu pañcakesūti sāhatthikapañcakatheyyāvahārapañcakesu.
"In the third and fifth pentads" means in the sāhatthika pentad and the theyyāvahāra pentad.
Trong nhóm năm yếu tố thứ ba và thứ năm nghĩa là trong nhóm năm yếu tố sāhatthika và nhóm năm yếu tố trộm cắp.
Labbhamānapadavasenāti sāhatthikapañcake labbhamānassa nissaggiyāvahārapadassa vasena, theyyāvahārapañcake labbhamānassa parikappāvahārapadassa ca vasena yojetabbanti attho.
"In terms of the term that is obtained" means that it should be connected in terms of the nissaggiyāvahāra term obtained in the sāhatthika pentad, and in terms of the parikappāvahāra term obtained in the theyyāvahāra pentad.
Theo cách của từ được nhận có nghĩa là nên kết hợp theo cách của từ nissaggiyāvahāra (sự lấy trộm dẫn đến xả đọa) được nhận trong nhóm năm trường hợp tự tay lấy, và theo cách của từ parikappāvahāra (sự lấy trộm có dự tính) được nhận trong nhóm năm trường hợp lấy trộm. Đây là ý nghĩa.
Nissaggiyo nāma…pe… pārājikassāti iminā bahisuṅkaghātapātanaṃ nissaggiyapayogoti dasseti.
"The nissaggiya is… (etc.)… for a pārājika" – by this, it shows that the act of causing the external customs barrier to be breached is a nissaggiya application.
Nissaggiya có tên là… (vân vân)… Pārājika – bằng điều này,* chỉ ra rằng việc ném* ra ngoài hàng rào thuế là một nissaggiyapayogā (phương thức lấy trộm dẫn đến xả đọa).
‘‘Hatthe bhāraṃ theyyacitto bhūmiyaṃ nikkhipati, āpatti pārājikassā’’ti (pārā. 101) vuttattā pana suddhacittena gahitaparabhaṇḍassa theyyacittena gumbādipaṭicchannaṭṭhāne khipanampi imasmiṃ nissaggiyapayoge saṅgayhatīti daṭṭhabbaṃ.
However, since it is stated, "If with intent to steal, one places a burden in one's hand on the ground, there is an offense of pārājika", it should be understood that placing another's property, taken with a pure intention, in a hidden place like a bush with the intention to steal, is also included in this nissaggiya application.
Tuy nhiên, vì đã nói rằng: “Với tâm trộm cắp, người ấy đặt gánh nặng xuống đất, phạm pārājika”, nên việc đặt đồ vật của người khác đã được lấy bằng tâm trong sạch vào một nơi che khuất như bụi cây với tâm trộm cắp cũng được bao gồm trong nissaggiyapayogā này.
Kiriyāsiddhito puretarameva pārājikāpattisaṅkhātaṃ atthaṃ sādhetīti atthasādhako.
It accomplishes the meaning, i.e., the pārājika offense, even before the completion of the action; therefore, it is "accomplishing the meaning" (atthasādhako).
Ngay cả trước khi hành động được hoàn thành, nó đã đạt được mục đích là pārājika nên được gọi là attha-sādhaka (hoàn thành mục đích).
Atha vā attano vattamānakkhaṇe avijjamānampi kiriyāsiddhisaṅkhātaṃ atthaṃ avassaṃ āpattiṃ sādhetītipi atthasādhako.
Alternatively, even if the meaning, i.e., the completion of the action, is not present at the current moment, it definitely accomplishes the offense; therefore, it is also "accomplishing the meaning" (atthasādhako).
Hoặc, ngay cả khi hành động chưa được hoàn thành vào thời điểm hiện tại, nó chắc chắn sẽ đạt được mục đích là phạm tội, nên cũng được gọi là attha-sādhaka.
Asukaṃ nāma bhaṇḍaṃ yadā sakkosīti idaṃ nidassanamattaṃ parassa telakumbhiyā upāhanādīnaṃ nikkhepapayogassāpi atthasādhakattā.
"When you are able to take such-and-such item" – this is merely an example, because even the application of placing oil in another's oil pot or sandals and so on, is an atthasādhaka.
Khi ngươi có thể (lấy) đồ vật tên là… – đây chỉ là một ví dụ, vì việc đặt dầu vào bình dầu của người khác, hoặc giày dép vào nơi chắc chắn sẽ bị uống, v.v., cũng là attha-sādhaka.
Tathā hi vuttaṃ mātikāṭṭhakathāyaṃ –
Indeed, it is stated in the Mātikāṭṭhakathā:
Quả thật, trong Mātikāṭṭhakathā đã nói:
Imassa atthasādhakassa āṇattiyā ca ko visesoti?
What is the difference between this atthasādhaka and an āṇatti (instruction)?
Vậy attha-sādhaka này và āṇatti (sự ra lệnh) khác nhau như thế nào?
Taṅkhaṇaññeva gahaṇe niyuñjanaṃ āṇattikapayogo, kālantarena gahaṇatthaṃ niyogo atthasādhakoti ayaṃ nesaṃ viseso.
Engaging someone to take something at that very moment is an āṇattika application; engaging someone to take something at a later time is an atthasādhaka – this is the difference between them.
Sự khác biệt giữa chúng là: việc chỉ định lấy ngay lập tức là āṇattikapayoga (phương thức ra lệnh), còn việc chỉ định lấy vào một thời điểm sau là attha-sādhaka.
Tenevāha ‘‘asukaṃ nāma bhaṇḍaṃ yadā sakkosī’’tiādi.
Therefore, it is said, "When you are able to take such-and-such item," and so on.
Chính vì thế mà đã nói: “Khi ngươi có thể (lấy) đồ vật tên là…” và tương tự.
Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaṇḍavasena veditabboti idaṃ nidassanamattaṃ, ārāmābhiyuñjanādīsupi tāvakālikabhaṇḍadeyyānaṃ adānepi eseva nayo.
"The abandonment of responsibility, however, should be understood in terms of goods deposited" – this is merely an example; the same principle applies even in cases like assigning duties in a monastery and not giving the temporary goods due.
Việc đặt gánh nặng xuống đất nên được hiểu theo cách của đồ vật được ký gửi – đây chỉ là một ví dụ, đối với việc không giao các đồ vật tạm thời trong các trường hợp như chiếm đoạt tịnh xá, v.v., cũng theo cách này.
Bhaṇḍaggahaṇappayogato āṇattiyā pubbattā āha ‘‘āṇattivasena pubbapayogo veditabbo’’ti.
Since the instruction (āṇatti) precedes the act of taking goods, it is said, "The prior application should be understood as an āṇatti."
Vì sự ra lệnh có trước phương thức lấy đồ vật, nên đã nói: “ Phương thức trước nên được hiểu theo cách của sự ra lệnh.”
Payogena saha vattamāno avahāro sahapayogoti āha ‘‘ṭhānācāvanavasenā’’ti, idañca nidassanamattaṃ khīlasaṅkamanādīsupi asati ṭhānācāvane sahapayogattā.
An act of taking that occurs simultaneously with the application is a sahapayoga; thus, it is said, "in terms of causing to move from its place," and this is merely an example, as even in cases like moving stakes, if there is no causing to move from its place, it is a sahapayoga.
Sự lấy trộm xảy ra cùng với phương thức là sahapayoga (phương thức đồng thời), nên đã nói: “ Theo cách di chuyển khỏi vị trí.” Điều này cũng chỉ là một ví dụ, vì trong các trường hợp như di chuyển cọc rào, v.v., nếu không có sự di chuyển khỏi vị trí thì đó cũng là sahapayoga.
Vuttañhi mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘ṭhānācāvanavasena khīlādīni saṅkāmetvā khettādiggahaṇavasena ca sahapayogo veditabbo’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā).
Indeed, it is stated in the Mātikāṭṭhakathā: " Sahapayoga should be understood in terms of causing stakes and so on to move from their place, and in terms of taking fields and so on."
Quả thật, trong Mātikāṭṭhakathā đã nói: “ Sahapayoga nên được hiểu theo cách di chuyển cọc rào, v.v., khỏi vị trí và theo cách chiếm đoạt ruộng đất, v.v.”
Tulayitvāti upaparikkhitvā.
"Having weighed" means having examined.
Tulayitvā có nghĩa là xem xét kỹ lưỡng.
Sāmīcīti vattaṃ.
"Appropriate conduct" means proper practice.
Sāmīcī có nghĩa là hành vi đúng đắn.
Sakasaññāya adentassa āpatti natthīti vadanti.
They say there is no offense for one who does not give with their own perception.
Họ nói rằng nếu người ấy không cho do nhầm lẫn, thì không có tội.
Sammaddoti nividdhatāsaṅkhobho.
"Crowd" means a disturbance due to congestion.
Sammaddo có nghĩa là sự hỗn loạn, chen chúc.
Bhaṭṭhe janakāyeti apagate janasamūhe.
"When the people have departed" means when the crowd of people has left.
Bhaṭṭhe janakāye có nghĩa là khi đám đông đã rời đi.
Attano santakaṃ katvā etasseva bhikkhuno dehīti idaṃ ubhinnampi kukkuccavinodanatthaṃ vuttaṃ.
"Make it your own and give it to this very bhikkhu" – this was said to dispel the remorse of both.
Hãy biến nó thành tài sản của mình và đưa cho tỳ khưu này – điều này được nói ra để xua tan hối hận cho cả hai.
Avahārakassa hi ‘‘mayā sahatthena na dinnaṃ, bhaṇḍadeyyaṃ eta’’nti kukkuccaṃ uppajjeyya, itarassa ca ‘‘mayā paṭhamaṃ dhuranikkhepaṃ katvā pacchā adinnaṃ gahita’’nti kukkuccaṃ uppajjeyyāti.
For the one who took it, remorse might arise, thinking, "I did not give it with my own hand; it is something to be given." And for the other, remorse might arise, thinking, "I first abandoned responsibility and then took what was not given."
Vì người lấy trộm có thể hối hận rằng: “Tôi không tự tay cho, đây là đồ vật đáng lẽ phải được cho”, và người kia có thể hối hận rằng: “Tôi đã đặt gánh nặng xuống đất trước và sau đó lấy đi mà không được cho.”
Padabhājanīyañca ‘‘hatthena vā pādena vā kasāya vā vettena vā aḍḍhadaṇḍakena vā chajjāya vā haneyyu’’nti (pārā. 92) vuttaṃ.
And in the Pada-bhājanīya, it is said, 'they might strike with a hand, or with a foot, or with a whip, or with a cane, or with a short stick, or with a cutting instrument.'
Và trong Padabhājanīya đã nói: “Có thể đánh bằng tay, chân, roi, gậy, nửa gậy, hoặc bằng vật sắc nhọn.”
Tattha aḍḍhadaṇḍakenāti dvihatthappamāṇena rassamuggarena, veḷupesikāya vā.
There, aḍḍhadaṇḍakenā means with a short club about two cubits long, or with a piece of bamboo.
Ở đó, aḍḍhadaṇḍakena có nghĩa là bằng một cái chày ngắn khoảng hai sải tay, hoặc bằng một mảnh tre.
Chejjāya vāti hatthādīnaṃ chedanena.
Or with a cutting instrument means by cutting off hands, etc.
Chejjāya vā có nghĩa là bằng cách cắt tay, v.v.
Chindanti etāya hatthapādādīnīti chejjā, satthaṃ, tena satthenātipi attho.
That by which hands, feet, etc., are cut is a cutting instrument (chejjā), meaning a knife; thus, the meaning is, 'with that knife.'
Chejjā là vật dùng để cắt tay chân, v.v., tức là dao, bằng con dao đó, đây là ý nghĩa.
Nīhareyyunti raṭṭhato nīhareyyuṃ.
Nīhareyyuṃ means they might expel from the country.
Nīhareyyuṃ có nghĩa là trục xuất khỏi vương quốc.
‘‘Corosi…pe… thenosī’’ti ettha paribhāseyyunti padaṃ ajjhāharitvā attho veditabboti āha ‘‘corosi…pe… paribhāseyyu’’nti.
In "You are a thief...etc....a robber," the meaning should be understood by supplying the word paribhāseyyuṃ (they might revile); therefore it is said, "You are a thief...etc....they might revile."
Trong “Ngươi là kẻ trộm… (vân vân)… kẻ cắp”, cần phải thêm từ paribhāseyyuṃ (sỉ nhục) để hiểu nghĩa, nên đã nói: “Ngươi là kẻ trộm… (vân vân)… sỉ nhục.”
Yaṃ taṃ bhaṇḍaṃ dassitanti sambandho.
The connection is: "that thing which was shown."
Đồ vật đó đã được trưng ra, đây là mối liên hệ.
Aṭṭhavidhaṃ hetantiādīsu etaṃ dukkaṭaṃ nāma therehi dhammasaṅgāhakehi imasmiṃ ṭhāne samodhānetvā aṭṭhavidhanti dassitanti yojanā.
In Aṭṭhavidhaṃ hetaṃ etc., the connection is that this Dukkaṭa is shown as eightfold by the Elder Dhamma-reciters, having gathered it in this place.
Trong Aṭṭhavidhaṃ hetaṃ và tương tự, câu này có nghĩa là: dukkaṭa này được các trưởng lão trong Hội đồng kết tập Pháp chỉ ra là có tám loại tại chỗ này.
Sabbesampi dukkaṭānaṃ imesuyeva aṭṭhasu saṅgahetabbabhāvato pana itarehi sattahi dukkaṭehi vinimuttaṃ vinayadukkaṭeyeva saṅgahetabbaṃ.
However, since all Dukkaṭas are to be included in these eight, the Dukkaṭa that is distinct from the other seven Dukkaṭas should be included in the Vinaya-Dukkaṭa itself.
Tuy nhiên, vì tất cả các dukkaṭa đều được bao gồm trong tám loại này, nên các dukkaṭa còn lại không thuộc bảy loại dukkaṭa kia thì được bao gồm trong vinayadukkaṭa.
Dasavidhaṃ ratananti ‘‘muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitako masāragalla’’nti evamāgataṃ dasavidhaṃ ratanaṃ.
Dasavidhaṃ ratanaṃ means the ten kinds of jewels mentioned as "pearl, gem, lapis lazuli, conch, rock, coral, silver, gold, ruby, and cat's eye."
Dasavidhaṃ ratana (mười loại châu báu) là: “ngọc trai, ngọc bích, ngọc lưu ly, xà cừ, đá quý, san hô, bạc, vàng ròng, hồng ngọc, mã não” – mười loại châu báu được nói đến như vậy.
Hi vuttaṃ.
Thus it is said.
Quả thật, đã nói như vậy.
Sattavidhaṃ dhaññanti sāli vīhi yavo kaṅgu kudrūsaṃ varako godhumoti imaṃ sattavidhaṃ dhaññaṃ.
Sattavidhaṃ dhaññaṃ means these seven kinds of grain: rice, paddy, barley, millet, panic seed, common millet, and wheat.
Sattavidhaṃ dhañña (bảy loại ngũ cốc) là: lúa sāli, lúa vīhi, lúa mạch, kê, hắc mễ, đậu varaka, lúa mì – bảy loại ngũ cốc này.
Āvudhabhaṇḍādinti ādi-saddena turiyabhaṇḍaitthirūpādiṃ saṅgaṇhāti.
Āvudhabhaṇḍādi—the word ādi (etc.) includes musical instruments, women's forms, etc.
Āvudhabhaṇḍādi (vũ khí và đồ vật, v.v.) – từ ādi (v.v.) bao gồm các nhạc cụ, hình tượng phụ nữ, v.v.
Anāmasitabbe vatthumhi dukkaṭaṃ anāmāsadukkaṭaṃ.
A Dukkaṭa in an object that should not be touched is an anāmāsadukkaṭa (Dukkaṭa of not touching).
Dukkaṭa đối với vật không được chạm vào là anāmāsa-dukkaṭa (tội dukkaṭa do chạm vào).
Durūpaciṇṇadukkaṭanti ‘‘akattabba’’nti vāritassa katattā duṭṭhu upaciṇṇaṃ caritanti durūpaciṇṇaṃ, tasmiṃ dukkaṭaṃ durūpaciṇṇadukkaṭaṃ.
Durūpaciṇṇadukkaṭa means a Dukkaṭa in something that is badly practiced or done, because it was done after being forbidden as "not to be done."
Durūpaciṇṇa-dukkaṭa (tội dukkaṭa do hành vi sai trái) có nghĩa là hành vi được thực hiện sai trái, vì đã làm điều bị cấm “không được làm”; dukkaṭa trong trường hợp đó là durūpaciṇṇa-dukkaṭa.
Vinaye paññattaṃ avasesaṃ dukkaṭaṃ vinayadukkaṭaṃ.
The remaining Dukkaṭa laid down in the Vinaya is vinayadukkaṭa (Vinaya Dukkaṭa).
Dukkaṭa còn lại được chế định trong Vinaya là vinaya-dukkaṭa.
Ekādasa samanubhāsanā nāma bhikkhupātimokkhe cattāro yāvatatiyakā saṅghādisesā ariṭṭhasikkhāpadanti pañca, bhikkhunīpātimokkhe ekaṃ yāvatatiyakapārājikaṃ cattāro saṅghādisesā caṇḍakāḷīsikkhāpadanti cha.
The eleven acts of formal proceeding (samanubhāsanā) are: in the Bhikkhu Pātimokkha, four Saṅghādisesas requiring three repetitions, and the Ariṭṭha training rule, making five; in the Bhikkhunī Pātimokkha, one Pārājika requiring three repetitions, four Saṅghādisesas, and the Caṇḍakālī training rule, making six.
Mười một sự khiển trách (samanubhāsanā) là: trong Giới bổn Tỳ-kheo có bốn giới Tăng-già-bà-thiếp-xoa (Saṅghādisesa) cần đến ba lần khiển trách và giới học về Ariṭṭha là năm; trong Giới bổn Tỳ-kheo-ni có một giới Ba-la-di (Pārājika) cần đến ba lần khiển trách, bốn giới Tăng-già-bà-thiếp-xoa và giới học về Caṇḍakāḷī là sáu.
Aparaddhaṃ viraddhaṃ khalitanti sabbametaṃ yañca dukkaṭanti ettha vuttassa dukkaṭassa pariyāyavacanaṃ, yaṃ manusso karetiādi panettha opammanidassanaṃ.
Aparaddhaṃ, viraddhaṃ, khalitaṃ—all these are synonymous terms for the dukkaṭa mentioned in yañca dukkaṭaṃ (and whatever dukkaṭa). Yaṃ manusso kare (whatever a human does), etc., is an illustrative example here.
“Aparaddhaṃ viraddhaṃ khalitaṃ” (phạm lỗi, sai lầm, vấp váp) tất cả những từ này là từ đồng nghĩa của tội dukkaṭa đã nói trong câu “yañca dukkaṭaṃ” (và tội dukkaṭa nào), còn “yaṃ manusso kare” (điều mà người ta làm) v.v. ở đây là ví dụ minh họa.
Saṃyogabhāvoti dvittaṃ sandhāya vuttaṃ, tena rassattassāpi nimittaṃ dassitanti veditabbaṃ.
Saṃyogabhāvo (absence of conjunction) is stated with reference to doubling; thereby, the reason for shortening is also indicated, so it should be understood.
“Saṃyogabhāvo” (sự không kết hợp) được nói đến để chỉ sự gấp đôi, do đó cần hiểu rằng nó cũng chỉ ra dấu hiệu của sự ngắn gọn.
Ekassa mūleti ekassa santike.
Ekassa mūle means in the presence of one.
“Ekassa mūle” (ở gốc của một) nghĩa là ở chỗ một người.
Sabbatthāpi āmasane dukkaṭaṃ, phandāpane thullaccayañca visuṃ visuṃ āmasanaphandāpanapayogaṃ karontasseva hoti, ekapayogena gaṇhantassa pana uddhāre pārājikameva, na dukkaṭathullaccayānīti vadanti, ekapayogena gaṇhantassāpi āmasanaphandāpanānampi labbhamānattā taṃ na gahetabbaṃ.
In all cases, a dukkaṭa is incurred by touching, and a thullaccaya by shaking, only when one performs the acts of touching and shaking separately. However, they say that for one who takes with a single application, it is only a pārājika upon removal, not dukkaṭa or thullaccaya. But this should not be accepted, as touching and shaking are also obtainable even for one who takes with a single application.
Ở mọi nơi, chạm vào thì phạm tội dukkaṭa, làm rung chuyển thì phạm tội thullaccaya. Điều này chỉ xảy ra khi người đó thực hiện riêng biệt hành động chạm vào và hành động làm rung chuyển. Tuy nhiên, nếu người đó lấy trộm bằng một hành động duy nhất, thì chỉ phạm tội pārājika khi nhổ lên, chứ không phải tội dukkaṭa hay thullaccaya, nhưng điều này không nên chấp nhận vì ngay cả khi lấy trộm bằng một hành động duy nhất, việc chạm vào và làm rung chuyển vẫn có thể xảy ra.
Na hi sakkā anāmasitvā aphandāpetvā ca kiñci gahetuṃ.
Indeed, it is not possible to take anything without touching and without shaking.
Thật vậy, không thể lấy thứ gì mà không chạm vào và không làm rung chuyển.
‘‘Ekameva desetvā muccatī’’ti paṃsukhaṇanādisamānapayogepi purimā āpatti uttaramuttaraṃ āpattiṃ patvā paṭippassambhantīti saññāya kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, itaraṭṭhakathāsu pana khaṇanapayogabhedehi payoge payoge āpannā āpattiyo uttaramuttaraṃ patvā na paṭippassambhanti aññamaññaṃ sadisattā viyūhanaṃ patvā tā sabbāpi paṭippassambhanti visadisapayogattāti iminā adhippāyena paṭippassaddhividhānaṃ vuttanti veditabbaṃ.
In the Kurundaṭṭhakathā, it is stated that by the perception, "One is freed by confessing just one," even in applications similar to digging for dust, the former offense is appeased upon incurring subsequent offenses. In other Aṭṭhakathās, however, it should be understood that the rule for appeasement is given with the intention that offenses incurred in each application, due to different applications of digging, are not appeased upon incurring subsequent offenses because they are similar to each other; rather, upon reaching the stage of accumulation, all of them are appeased because they are dissimilar applications.
Trong Chú giải Kurundi (Kurundaṭṭhakathā) đã nói rằng “chỉ sám hối một tội thì được thoát khỏi”, điều này có nghĩa là ngay cả trong các hành động tương tự như đào đất, tội lỗi trước đó sẽ được xả bỏ khi tội lỗi tiếp theo xảy ra. Tuy nhiên, trong các Chú giải khác (itaraṭṭhakathāsu), cần hiểu rằng quy định về sự xả bỏ được nói đến với ý nghĩa rằng các tội lỗi đã phạm trong từng hành động do sự khác biệt trong hành động đào bới sẽ không được xả bỏ khi tội lỗi tiếp theo xảy ra vì chúng tương tự nhau, nhưng khi đến lúc giải quyết (viyūhanaṃ), tất cả chúng đều được xả bỏ vì chúng là các hành động khác biệt.
Iminā hi avahārakassa āsannaṃ orimantaṃ parāmasati.
By this, the near, lower limit of the thief is touched upon.
Thật vậy, điều này đề cập đến phần gần nhất của người ăn trộm.
Tatthevāti mukhavaṭṭiyameva.
Tattheva means right on the mouth rim.
“Tattheva” (ngay tại đó) nghĩa là ngay tại miệng bình.
Bundenāti kumbhiyā heṭṭhimatalena.
Bundenā means with the bottom surface of the pot.
“Bundenā” (bằng đáy) nghĩa là bằng mặt đáy của bình.
Ekaṭṭhāne ṭhitāya kumbhiyā ṭhānā cāvanaṃ chahi ākārehi veditabbanti sambandho.
The connection is that the moving of a pot from its place, when it is standing in one place, should be understood in six ways.
Mối liên hệ là: việc di chuyển một cái bình đang đặt ở một vị trí khỏi vị trí đó cần phải được hiểu theo sáu cách.
Ekaṭṭhāneti ca saṅkhalikabaddhabhāvena ekasmiṃ patiṭṭhitokāsaṭṭhāneti attho.
Ekaṭṭhāne means in a place established as one, by being bound by a chain.
“Ekaṭṭhāne” (ở một vị trí) có nghĩa là ở một vị trí cố định do bị cột bằng dây xích.
Khāṇukaṃ kesaggamattampi ṭhānā cāvetīti khāṇukaṃ attano patiṭṭhitaṭṭhānato pañcahi ākārehi ṭhānā cāveti.
Khāṇukaṃ kesaggamattampi ṭhānā cāvetī means a stump, even a hair's breadth, moves from its place in five ways.
“Khāṇukaṃ kesaggamattampi ṭhānā cāvetī” (ngay cả một cái cọc nhỏ bằng đầu sợi tóc cũng di chuyển khỏi vị trí) nghĩa là cái cọc di chuyển khỏi vị trí cố định của nó theo năm cách.
Chinnamatte pārājikanti avassaṃ ce patati, chinnamatte pārājikaṃ.
Chinnamatte pārājikaṃ means if it is certain to fall, it is a pārājika at the moment of cutting.
“Chinnamatte pārājikaṃ” (phạm tội Pārājika ngay khi vừa chặt) nếu nó chắc chắn sẽ rơi, thì phạm tội pārājika ngay khi vừa chặt.
Paricchedoti pañcamāsakādigarubhāvaparicchedo.
Paricchedo means the determination of its heavy nature, such as five māsa.
“Paricchedo” (sự phân định) nghĩa là sự phân định mức độ nghiêm trọng như năm māsa v.v.
Apabyūhantoti ṭhitaṭṭhānato apanayanavasena viyūhanto rāsiṃ karonto.
Apabyūhanto means accumulating by removing it from its standing place, making it into a heap.
“Apabyūhanto” (người đang di chuyển ra khỏi) nghĩa là người đang di chuyển ra khỏi vị trí cố định, đang chất đống.
Evaṃ katvāti bhājanamukhavaṭṭiyā kumbhigatena bhājanagatassa ekābaddhabhāvaṃ viyojetvāti attho.
Evaṃ katvā means having separated the state of being bound together between what is in the pot and what is in the vessel by the mouth rim of the vessel.
“Evaṃ katvā” (sau khi làm như vậy) có nghĩa là sau khi tách rời sự kết nối giữa miệng bình và phần trong bình.
Upaḍḍhakumbhīyanti upaḍḍhapuṇṇāya kumbhiyā.
Upaḍḍhakumbhīya means in a half-full pot.
“Upaḍḍhakumbhīyaṃ” (trong cái bình nửa đầy) nghĩa là trong cái bình đầy một nửa.
Vinayadhammatāti adhikakāraṇālābhe vinayavinicchayadhammatāti adhippāyo.
Vinayadhammatā means the principle of Vinaya decision in the absence of additional reasons.
“Vinayadhammatā” (bản chất của Vinaya) có nghĩa là bản chất của sự phán quyết trong Vinaya khi không có lý do bổ sung.
Na kevalañcettha garukatāva, suttānugamanampi atthīti dassento apicātiādimāha.
And not only is there gravity here, but there is also adherence to the Sutta, thus he says apicā (furthermore), etc.
Không chỉ có sự nghiêm trọng ở đây, mà còn có sự tuân theo các bài kinh, nên mới nói “apicā” (hơn nữa) v.v.
Kaṇṭhena pana paricchinnakāleti mukhagataṃ ajjhohaṭakāleti attho.
Kaṇṭhena pana paricchinnakāle means at the time of swallowing what has entered the mouth.
“Kaṇṭhena pana paricchinnakāle” (nhưng vào lúc bị cổ chặn lại) có nghĩa là vào lúc đã nuốt vào miệng.
Ajjhoharaṇameva hettha paricchindanaṃ, na kaṇṭhapidahanaṃ.
Here, swallowing is the determination, not covering the throat.
Ở đây, việc nuốt vào chính là sự chặn lại, chứ không phải việc che cổ.
Cikkananti thaddhaṃ, bahalaṃ ghananti attho.
Cikkanaṃ means stiff, thick, dense.
“Cikkanaṃ” (đặc) có nghĩa là đặc, đậm đặc, rắn chắc.
Yopi theyyacittena parassa kumbhiyā pādagghanakaṃ sappiṃ vā telaṃ vā avassaṃ pivanakaṃ yaṃ kiñci dukūlasāṭakaṃ vā cammakhaṇḍādīnaṃ vā aññataraṃ pakkhipati, hatthato muttamatte pārājikanti ettha avahāro vīmaṃsitabbo.
Here, the act of theft should be investigated in the statement: Yopi theyyacittena parassa kumbhiyā pādagghanakaṃ sappiṃ vā telaṃ vā avassaṃ pivanakaṃ yaṃ kiñci dukūlasāṭakaṃ vā cammakhaṇḍādīnaṃ vā aññataraṃ pakkhipati, hatthato muttamatte pārājikaṃ (If one, with a thievish mind, places ghee or oil worth a quarter, or any cloth or leather piece, etc., into another's pot, it is a pārājika as soon as it leaves the hand).
Trong câu “yopi theyyacittena parassa kumbhiyā pādagghanakaṃ sappiṃ vā telaṃ vā avassaṃ pivanakaṃ yaṃ kiñci dukūlasāṭakaṃ vā cammakhaṇḍādīnaṃ vā aññataraṃ pakkhipati, hatthato muttamatte pārājikaṃ” (người nào với tâm trộm cắp, bỏ vào bình của người khác một thứ vải dukūla hoặc một mảnh da v.v. nào đó mà chắc chắn sẽ thấm hút bơ hoặc dầu trị giá một phần tư đồng tiền, thì phạm tội pārājika ngay khi vừa rời tay), cần phải xem xét kỹ hành vi trộm cắp.
Yadi ca dukūlādīsu sappitelānaṃ pavisanaṃ sandhāya pārājikaṃ bhaveyya, tattha paviṭṭhatelādino kumbhigatena ekābaddhatāya na tāva avahāro bhājanantaraṃ pavesetvā gahaṇakāle viya.
If a pārājika were to occur due to the entry of ghee or oil into the cloth, etc., then there would not yet be an act of theft, as the oil, etc., that has entered would be bound together with what is in the pot, unlike when it is placed into another vessel and taken.
Nếu tội pārājika xảy ra do bơ hoặc dầu thấm vào vải dukūla v.v., thì lúc đó chưa phải là hành vi trộm cắp theo cách đưa vào một vật chứa khác rồi lấy đi, vì dầu v.v. đã thấm vào đó vẫn còn kết nối với bình.
Tathā hi vuttaṃ – ‘‘bhājanaṃ pana nimujjāpetvā gaṇhantassa yāva ekābaddhaṃ hoti, tāva rakkhatī’’tiādi.
Thus it is said: "When one takes by submerging the vessel, it protects as long as it is bound as one," etc.
Thật vậy, đã nói rằng: “khi người đó dìm bình xuống rồi lấy, thì nó vẫn được bảo vệ cho đến khi kết nối với bình.” v.v.
Atha telādivināsena pārājikaṃ bhaveyya, tadāpi tiṇajjhāpanādīsu viya avahāro natthi, dukkaṭena saddhiṃ bhaṇḍadeyyameva hoti, tathā ca pādagghanakaṃ telādiṃ pītaṃ dukūlādiṃ uddharantassāpi pārājikaṃ na siyā tattha paviṭṭhassa telādino vinaṭṭhaṭṭhena gahaṇakkhaṇe avijjamānattā, vijjamānattena ca uddhāreyeva pārājikaṃ vattabbaṃ, na hatthato muttamatteti.
If it were a pārājika by the destruction of oil, etc., then, as in the case of burning grass, etc., there would be no removal (of the object), but only an offense of dukkaṭa along with payment for the item. Similarly, for one who removes a piece of cloth, etc., that has absorbed oil, etc., worth a quarter (of a Kahaṇapaṇa), there would be no pārājika because the oil, etc., that entered it is destroyed and does not exist at the moment of taking. Pārājika should be declared only upon removal, due to its existence, not merely upon its release from the hand.
Nếu tội pārājika xảy ra do sự hư hỏng của dầu v.v., thì lúc đó cũng không có hành vi trộm cắp như trong trường hợp đốt cỏ v.v., mà chỉ là sự bồi thường vật chất cùng với tội dukkaṭa. Và như vậy, khi người đó lấy ra vải dukūla v.v. đã thấm dầu v.v. trị giá một phần tư đồng tiền, thì cũng không phạm tội pārājika, vì dầu v.v. đã thấm vào đó đã bị hư hỏng và không còn tồn tại vào thời điểm lấy đi, và tội pārājika chỉ nên được nói đến khi nó còn tồn tại vào thời điểm nhổ lên, chứ không phải ngay khi vừa rời tay.
Sabbaaṭṭhakathāsu ca dukūlādīnaṃ pakkhipane hatthato muttamatte pārājikassa vuttattā na taṃ paṭikkhipituṃ sakkā.
And since in all the commentaries it is stated that a pārājika occurs merely upon the release from the hand when placing cloth, etc., it is not possible to reject that.
Và trong tất cả các Chú giải, vì đã nói rằng tội pārājika xảy ra ngay khi vừa rời tay khi bỏ vải dukūla v.v. vào, nên không thể bác bỏ điều đó.
Aṭṭhakathāppamāṇena panetaṃ gahetabbaṃ, yutti panettha paṇḍitehi pubbāparaṃ saṃsanditvā uddhāretabbā.
However, this should be understood according to the authority of the commentaries, and the reasoning here should be extracted by the wise after correlating the former and latter parts.
Tuy nhiên, điều này cần được chấp nhận theo thẩm quyền của Chú giải, và các học giả cần phải so sánh trước sau để rút ra lý lẽ ở đây.
Palibujjhissatīti nivāressati.
Palibujjhissatī means 'will hinder'.
“Palibujjhissatī” (sẽ cản trở) nghĩa là sẽ ngăn cản.
Vuttanayena pārājikanti hatthato muttamatteyeva pārājikaṃ.
Pārājika in the manner stated means pārājika merely upon release from the hand.
“Vuttanayena pārājikaṃ” (tội pārājika theo cách đã nói) nghĩa là tội pārājika ngay khi vừa rời tay.
Neva avahāro, na gīvāti attano bhājanattā vuttaṃ, anāpattimattameva vuttaṃ, na pana evaṃ vicāritanti adhippāyo.
Neither removal nor neck is stated because it is one's own vessel; only non-offense is stated, not that it was considered in this way, is the intention.
“Neva avahāro, na gīvā” (không phải hành vi trộm cắp, cũng không phải cổ) được nói đến vì đó là vật chứa của chính mình, chỉ nói đến việc không phạm tội, chứ không phải là đã được xem xét như vậy.
Bahigataṃ nāma hotīti tato paṭṭhāya telassa aṭṭhānato adhomukhabhāvato ca bahigataṃ nāma hoti.
It is called external because from that point onwards, due to the oil being in an inappropriate place and facing downwards, it is called external.
“Bahigataṃ nāma hotī” (thì gọi là ở bên ngoài) nghĩa là từ đó trở đi, do dầu ở vị trí không thích hợp và do nó chảy xuống, nên gọi là ở bên ngoài.
Anto paṭṭhāya chidde kariyamāne telassa nikkhamitvā gatagataṭṭhānaṃ bhājanasaṅkhyameva gacchatīti āha ‘‘bāhirantato pādagghanake gaḷite pārājika’’nti.
If a hole is made starting from the inside, the oil that comes out and goes to various places is still considered part of the vessel, so it says, "pārājika when it drips from the outside-inside to the value of a quarter."
Khi lỗ được tạo ra từ bên trong, dầu chảy ra và đi đến bất cứ đâu đều được tính là nằm trong bình, nên mới nói “bāhirantato pādagghanake gaḷite pārājikaṃ” (khi dầu trị giá một phần tư đồng tiền chảy ra từ bên ngoài hoặc bên trong thì phạm tội pārājika).
Yathā tathā vā katassāti bāhirantato vā abbhantarantato vā paṭṭhāya katassa.
Made in any way whatsoever means made starting from the outside-inside or from the inside-inside.
“Yathā tathā vā katassā” (của cái đã được làm bằng cách này hay cách khác) nghĩa là của cái đã được làm từ bên ngoài hoặc từ bên trong.
Majjhe ṭhapetvā katachiddeti majjhe thokaṃ kapālaṃ ṭhapetvā pacchā taṃ chindantena katachidde.
In a hole made by placing in the middle means in a hole made by placing a small piece of pottery in the middle and then breaking it.
“Majjhe ṭhapetvā katachidde” (trong cái lỗ đã làm sau khi đặt một mảnh ở giữa) nghĩa là trong cái lỗ đã làm bởi người chặt sau khi đặt một mảnh nhỏ ở giữa.
Patthīnassa khādanaṃ itarassa pānañca sappiādīnaṃ paribhogoti āha ‘‘akhāditabbaṃ vā apātabbaṃ vā karotī’’ti.
Eating for a person who is thirsty and drinking for another is the consumption of ghee, etc., so it says, "makes it uneatable or undrinkable."
Việc ăn của người đang đói và việc uống của người khác là sự tiêu dùng bơ v.v., nên mới nói “akhāditabbaṃ vā apātabbaṃ vā karotī” (làm cho nó không thể ăn hoặc không thể uống).
Kasmā panettha dukkaṭaṃ vuttanti āha ‘‘ṭhānācāvanassa natthitāya dukkaṭa’’nti.
Why is a dukkaṭa stated here? It says, "a dukkaṭa due to the absence of moving it from its place."
Tại sao ở đây lại nói đến tội dukkaṭa? Ông nói “ṭhānācāvanassa natthitāya dukkaṭaṃ” (phạm tội dukkaṭa vì không có sự di chuyển khỏi vị trí).
Purimadvayanti bhedanaṃ chaḍḍanañca.
The first two are breaking and discarding.
“Purimadvayaṃ” (hai điều trước) là việc làm vỡ và việc vứt bỏ.
Kumbhijajjarakaraṇenāti puṇṇakumbhiyā jajjarakaraṇena.
By making the pot shattered means by shattering a full pot.
“Kumbhijajjarakaraṇenā” (bằng cách làm cho bình bị hư hỏng) nghĩa là bằng cách làm cho bình đầy bị hư hỏng.
Mātikāujukaraṇenāti udakapuṇṇāya mātikāya ujukaraṇena.
By straightening the water channel means by straightening a water channel full of water.
“Mātikāujukaraṇenā” (bằng cách làm cho rãnh nước thẳng) nghĩa là bằng cách làm cho rãnh nước đầy thẳng.
Ekalakkhaṇanti bhedanaṃ kumbhiyā jajjarakaraṇena, chaḍḍanaṃ mātikāya ujukaraṇena ca saddhiṃ ekasabhāvaṃ.
Of one characteristic means breaking, shattering the pot, and discarding, straightening the water channel, are of one nature.
“Ekalakkhaṇaṃ” (có một đặc điểm) là việc làm vỡ có cùng bản chất với việc làm cho bình bị hư hỏng, và việc vứt bỏ có cùng bản chất với việc làm cho rãnh nước thẳng.
Pacchimaṃ pana dvayanti jhāpanaṃ aparibhogakaraṇañca.
But the latter two are burning and making unusable.
“Pacchimaṃ pana dvayaṃ” (nhưng hai điều sau) là việc đốt cháy và việc làm cho không thể sử dụng.
Ettha evaṃ vinicchayaṃ vadantīti etasmiṃ mahāaṭṭhakathāyaṃ vutte atthe eke ācariyā evaṃ vinicchayaṃ vadanti.
Here some say this determination means regarding the meaning stated in the Mahāaṭṭhakathā, some teachers say this determination.
Ở đây, có những vị nói quyết định như vầy là, đối với ý nghĩa đã được nói trong Đại Chú Giải này, một số vị đạo sư nói quyết định như vầy.
Pacchimadvayaṃ sandhāya vuttanti ettha purimapadadvaye vinicchayo heṭṭhā vuttānusārena sakkā viññātunti tattha kiñci avatvā pacchimapadadvayaṃ sandhāya ‘‘ṭhānācāvanassa natthitāya dukkaṭa’’nti idaṃ vuttanti adhippāyo.
Stated with reference to the latter two is the intention that the determination in the first two terms can be understood according to what was stated below, so without saying anything there, "a dukkaṭa due to the absence of moving it from its place" is stated with reference to the latter two terms.
Được nói với ý nghĩa của hai phần sau là, ở đây, ý nghĩa là trong hai từ đầu, sự quyết định có thể được hiểu theo những gì đã nói ở dưới, nên không nói gì ở đó mà nói về hai từ sau rằng “do không có sự di chuyển khỏi vị trí nên là dukkaṭa”.
Theyyacittenāti attano vā parassa vā kātukāmatāvasena uppannatheyyacittena.
With thievish intent means with thievish intent arising from the desire to do it for oneself or for another.
Với ý trộm cắp là, với ý trộm cắp phát sinh do ý muốn làm cho chính mình hoặc cho người khác.
Vināsetukāmatāyāti hatthapādādīni chindanto viya kevalaṃ vināsetukāmatāya.
With the desire to destroy means merely with the desire to destroy, like one who cuts off hands and feet.
Với ý muốn phá hoại là, chỉ với ý muốn phá hoại, như người chặt tay, chân, v.v.
Vuttanayena bhindantassa vā chaḍḍentassa vāti muggarena pothetvā bhindantassa vā udakaṃ vā vālikaṃ vā ākiritvā uttarāpentassa vāti attho.
For one who breaks or discards in the manner stated means for one who breaks by striking with a club or discards by pouring water or sand to make it flow away, is the meaning.
Của người đập vỡ hoặc ném bỏ theo cách đã nói là, ý nghĩa là của người đập vỡ bằng chày hoặc của người đổ nước hay cát làm cho nó trôi đi.
Ayuttanti ceti pāḷiyaṃ purimadvayepi dukkaṭasseva vuttattā ‘‘purimadvaye pārājika’’nti idaṃ ayuttanti yadi tumhākaṃ siyāti attho.
If it is inappropriate means if it is inappropriate for you to say "pārājika in the first two," since the Pāḷi states only dukkaṭa for the first two.
Nếu nói là không hợp lý là, ý nghĩa là nếu quý vị cho rằng điều này là không hợp lý, vì trong Pāḷi, cả hai phần đầu đều chỉ nói về dukkaṭa, thì “trong hai phần đầu là pārājika” là không hợp lý.
Nāti ayuttabhāvaṃ nisedhetvā tattha kāraṇamāha ‘‘aññathā gahetabbatthato’’ti.
No means denying the inappropriateness and stating the reason for it: "because it should be understood otherwise."
Không là, bác bỏ sự không hợp lý và nói lý do rằng “do ý nghĩa cần được hiểu khác đi”.
Evameke vadantīti heṭṭhā vuttassa atthanayassa attanā anabhimatabhāvaṃ dassetvā sayaṃ aññathāpi pāḷiṃ aṭṭhakathañca saṃsanditvā atthaṃ dassetukāmo ayaṃ panettha sārotiādimāha.
Thus some say means, showing that the meaning explained below is not agreeable to oneself, and wishing to explain the meaning otherwise by correlating the Pāḷi and the commentary, he says, "This is the essence here," etc.
Một số vị nói như vầy là, để chỉ ra rằng mình không đồng ý với cách giải thích ý nghĩa đã nói ở dưới, và để tự mình đối chiếu Pāḷi và Chú Giải để chỉ ra ý nghĩa khác, vị ấy nói điều cốt yếu ở đây là v.v.
Acāvetukāmovāti theyyacittena ṭhānā acāvetukāmova.
Or desiring not to move means desiring not to move from its place with thievish intent.
Hoặc với ý muốn không di chuyển là, với ý muốn không di chuyển khỏi vị trí với ý trộm cắp.
Achaḍḍetukāmoyevāti etthāpi theyyacittenāti sambandhitabbaṃ.
Or desiring not to discard here also, "with thievish intent" should be connected.
Hoặc với ý muốn không ném bỏ là, ở đây cũng cần được liên kết với “với ý trộm cắp”.
Idañhi theyyacittapakkhaṃ sandhāya vuttaṃ nāsetukāmatāpakkhassa vakkhamānattā.
For this is stated with reference to the aspect of thievish intent, since the aspect of desiring to destroy will be stated later.
Điều này được nói liên quan đến khía cạnh ý trộm cắp, vì khía cạnh ý muốn phá hoại sẽ được nói sau.
Tenevāha nāsetukāmatāpakkhe panātiādi.
Therefore, he says, "But in the aspect of desiring to destroy," etc.
Chính vì thế mà vị ấy nói còn trong khía cạnh ý muốn phá hoại v.v.
Itarathāpi yujjatīti theyyacittābhāvā ṭhānā cāvetukāmassāpi dukkaṭaṃ yujjatīti vuttaṃ hoti.
"Otherwise it is applicable" means that even if there is no thievish intention, a dukkaṭa is applicable for one who wishes to remove it from its place.
Cũng hợp lý theo cách khác là, được nói rằng ngay cả người có ý muốn di chuyển khỏi vị trí mà không có ý trộm cắp thì dukkaṭa cũng hợp lý.
96. Ākāsaṭṭhakathāyaṃ antovatthumhīti parikkhittassa vatthussa anto.
96. In the Commentary on Space, "within the enclosure" means within the enclosed property.
96. Trong Chú Giải về không gian, bên trong vật sở hữu là, bên trong vật sở hữu đã được bao quanh.
Antogāmeti parikkhittassa gāmassa anto.
"Within the village" means within the enclosed village.
Bên trong làng là, bên trong làng đã được bao quanh.
Aparikkhitte pana vatthumhi gāme vā ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ.
But in an unenclosed property or village, the place where it stands is itself the place.
Còn đối với vật sở hữu hoặc làng không được bao quanh, thì vị trí mà nó đang ở chính là vị trí.
Aṭavimukhaṃ karoti…pe… rakkhatīti tena payogena tassa icchitaṭṭhānaṃ āgatattā rakkhati.
"He makes it face the wilderness…etc…he protects it" means that by that action, since the desired place has been reached, he protects it.
Làm cho nó hướng về rừng… v.v… giữ gìn là, do vị trí mong muốn của nó đã đến bằng hành động đó nên nó được giữ gìn.
Gāmato nikkhantassāti parikkhittagāmato nikkhantassa.
"For one who has gone out of the village" means for one who has gone out of the enclosed village.
Của người đã ra khỏi làng là, của người đã ra khỏi làng được bao quanh.
Kapiñjaro nāma aññamaññaṃ yujjhāpanatthāya bālajanehi posāvaniyapakkhijāti.
A partridge is a species of bird raised by foolish people for the purpose of making them fight each other.
Kapiñjara là loại chim được những người trẻ nuôi để cho chúng đánh nhau.
98. Udakaṭṭhakathāyaṃ sandamānaudake nikkhittaṃ na tiṭṭhatīti āha ‘‘asandanake udake’’ti.
98. In the Commentary on Water, it is said that what is placed in flowing water does not remain, therefore it says "in non-flowing water".
98. Trong Chú Giải về nước, vật bị ném vào nước đang chảy thì không đứng yên, nên nói “trong nước không chảy”.
Anāpattīti hatthavārapadavāresu dukkaṭāpattiyā abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
"No offense" is said with reference to the absence of a dukkaṭa offense in the cases of the hand-turn and foot-turn.
Không phạm lỗi là, được nói để chỉ sự không có lỗi dukkaṭa trong những trường hợp dùng tay hoặc dùng chân.
Kaḍḍhatīti heṭṭhato osāreti.
"He pulls" means he lowers it from above.
Kéo là, kéo xuống dưới.
Sakalamudakanti daṇḍena phuṭṭhokāsagataṃ sakalamudakaṃ.
"All the water" means all the water in the area touched by the stick.
Toàn bộ nước là, toàn bộ nước ở vị trí bị gậy chạm vào.
Na udakaṃ ṭhānanti attanā kataṭṭhānassa aṭṭhānattā.
"The water is not the place" because the place made by oneself is not the place.
Nước không phải là vị trí là, do vị trí do mình tạo ra không phải là vị trí.
Paduminiyanti padumagacche.
"In a lotus pond" means in a cluster of lotuses.
Trong ao sen là, trong bụi sen.
Kalāpabandhanti hatthakavasena khuddakaṃ katvā baddhaṃ kalāpabaddhaṃ.
"Bound in bundles" means bound into small bundles by hand.
Được bó thành bó là, được bó thành bó nhỏ bằng tay.
Bhārabaddhaṃ nāma sīsabhārādivasena baddhaṃ.
"Bound as a burden" means bound as a head-load or similar.
Được buộc thành gánh là, được buộc thành gánh trên đầu, v.v.
Muḷālanti kandaṃ.
"Root-stalk" means a tuber.
Muḷāla là, củ.
Pattaṃ vā pupphaṃ vāti idaṃ kaddamassa anto pavisitvā ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
"A leaf or a flower" is said with reference to something that has entered and remained inside the mud.
Lá hoặc hoa là, điều này được nói để chỉ vật đã chìm vào trong bùn.
Niddhamanatumbanti vāpiyā udakassa nikkhamananāḷaṃ.
"Drainage pipe" means the pipe through which water exits from a tank.
Ống thoát nước là, ống thoát nước của ao.
Udakavāhakanti mahāmātikaṃ.
"Water-channel" means a large canal.
Kênh dẫn nước là, kênh lớn.
Avahārena so na kāretabboti iminā pāṇaṃ jīvitā voropane āpattiyā sabbattha na muccatīti dīpeti.
"He should not be made to carry it away" indicates that one is not absolved of the offense of depriving a living being of life in all circumstances.
Người ấy không được làm cho có sự lấy trộm là, điều này chỉ ra rằng trong việc tước đoạt mạng sống của chúng sinh, người ấy không được thoát khỏi lỗi ở mọi nơi.
Mātikaṃ āropetvāti khuddakamātikaṃ āropetvā.
"Having placed a small dam" means having placed a small dam.
Đã đắp kênh nhỏ là, đã đắp kênh nhỏ.
Maritvā…pe… tiṭṭhantīti ettha matamacchānaṃyeva tesaṃ santakattā amate gaṇhantassa natthi avahāro.
"Having died…etc…they remain": Here, since the dead fish belong to them, there is no carrying away for one who takes the living ones.
Đã chết… v.v… đang ở là, ở đây, chỉ có cá chết mới là của họ, nên người bắt cá sống thì không có sự lấy trộm.
99. Nāvaṭṭhakathāyaṃ thullaccayampi pārājikampi hotīti ettha paṭhamaṃ ṭhānā acāvetvā mutte thullaccayaṃ, paṭhamaṃ pana ṭhānā cāvetvā mutte pārājikanti veditabbaṃ.
99. In the Commentary on Boats, "it can be a thullaccaya or a pārājika": here, it should be understood that it is a thullaccaya if released without first moving it from its place, but a pārājika if released after first moving it from its place.
99. Trong Chú Giải về thuyền, có thể là thullaccaya hoặc pārājika là, ở đây, cần được hiểu rằng nếu thả mà không di chuyển khỏi vị trí trước thì là thullaccaya, còn nếu di chuyển khỏi vị trí trước rồi thả thì là pārājika.
Pāse baddhasūkaro viyātiādinā vuttaṃ sandhāyāha ‘‘tattha yutti pubbe vuttāevā’’ti.
Referring to what was said with "like a boar caught in a snare," it says: "The reasoning there was stated earlier."
Nói về con heo bị mắc bẫy v.v. đã được nói, nên nói “lý lẽ ở đó đã được nói trước rồi”.
Vipannaṭṭhanāvāti visamavātehi desantaraṃ palātā, bhijjitvā vā vināsaṃ patvā udake nimujjitvā heṭṭhā bhūmitalaṃ appatvā sāmikehi ca apariccattālayā vuccati.
"A wrecked boat" is said of one that has drifted to another country due to strong winds, or has broken up and met destruction, sunk in the water without reaching the bottom, and has not been abandoned by its owners.
Thuyền bị hư hỏng là, được gọi là thuyền đã bị gió mạnh thổi dạt đến một nơi khác, hoặc đã bị vỡ và chìm xuống nước, chưa chạm đáy, và chủ nhân chưa từ bỏ.
Balavā ca vāto āgammāti iminā asati vāte ayaṃ payogo katoti dasseti.
"And a strong wind comes" indicates that this action was done when there was no wind.
Và gió mạnh đã đến là, điều này chỉ ra rằng hành động này được thực hiện khi không có gió.
Puggalassa natthi avahāroti sukkhamātikāyaṃ ujukaraṇanayena vuttaṃ.
"There is no carrying away for the person" is stated according to the method of straightening in a dry canal.
Người ấy không có sự lấy trộm là, được nói theo cách làm thẳng kênh khô.
Taṃ attano pādena anakkamitvā hatthena ca anukkhipitvā aññasmiṃ daṇḍādīsu bandhitvā ṭhapite yujjati, attano pādena akkamitvā hatthena ca ukkhipitvā ṭhitassa pana balavavātena chattacīvarādīsu pahaṭesu pakatiṃ vijahitvā daḷhataraṃ akkamanagahaṇādipayogo abhinavo kātabbo siyā.
This applies when one does not step on it with one's foot or lift it with one's hand, but ties it to something else like a stick and places it. However, for one who has stepped on it with their foot and lifted it with their hand, if strong winds strike umbrellas, robes, etc., a new action of stepping on or holding it more firmly, abandoning the natural state, would have to be performed.
Điều đó hợp lý khi người ấy không giẫm lên bằng chân mình và không nhấc lên bằng tay, mà buộc vào một cây gậy hoặc vật khác và đặt xuống. Còn đối với người đã giẫm lên bằng chân mình và nhấc lên bằng tay, khi gió mạnh thổi vào dù, y phục v.v., thì hành động giẫm và nắm chặt hơn, bỏ qua trạng thái tự nhiên, phải được thực hiện một cách mới mẻ.
Itarathā chattacīvarādīni vā vigacchanti, avahārako vā sayaṃ patissati, nāvā ca tadā na gamissati.
Otherwise, the umbrellas or robes would fly away, or the one carrying away would fall, and the boat would not move then.
Nếu không, dù, y phục v.v. sẽ bay đi, hoặc người lấy trộm sẽ tự ngã, và thuyền sẽ không đi vào lúc đó.
Tasmā īdise abhinavappayoge sati avahārena bhavitabbaṃ.
Therefore, if such a new action occurs, there must be carrying away.
Vì vậy, khi có hành động mới mẻ như vậy, thì phải có sự lấy trộm.
Sukkhamātikāyaṃ ujukatāya udakāgamanakāle kātabbakiccaṃ natthīti taṃ idha nidassanaṃ na hoti.
Since there is nothing to be done when water comes in the case of a dry canal being straightened, that is not an example here.
Trong kênh khô, do sự thẳng thắn, không có việc gì phải làm khi nước đến, nên điều đó không phải là ví dụ ở đây.
Dāsaṃ pana pakatiyā palāyantaṃ ‘‘sīghaṃ yāhī’’ti vatvā pakatigamanato turitagamanuppādanādinā idha nidassanena bhavitabbanti amhākaṃ khanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
However, it is our opinion that making a slave who is naturally fleeing go faster by saying "Go quickly!" and thus producing faster movement than natural movement, should be an example here; it should be examined and accepted.
Còn đối với người nô lệ đang bỏ trốn một cách tự nhiên, việc nói “đi nhanh lên” và tạo ra sự đi nhanh hơn so với sự đi tự nhiên, thì theo chúng tôi, điều đó phải là ví dụ ở đây, cần phải xem xét và chấp nhận.
Vāte āgatepi yattha atilahukattā nāvāya kañci payogaṃ akatvā pakatiyā avahārako tiṭṭhati, tatthidaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttanti gahetabbaṃ.
Even when the wind comes, where, due to the extreme lightness of the boat, without making any effort, the thief naturally remains, this should be understood as stated in the commentary there.
Cần phải hiểu rằng điều này được nói trong Chú Giải là khi gió đến, người lấy trộm không thực hiện bất kỳ hành động nào đối với thuyền do nó quá nhẹ, mà chỉ đứng yên một cách tự nhiên.
100. Yānaṭṭhakathāyaṃ ubhosu passesūti catunnaṃ thambhānaṃ upari caturassaṃ dārusaṅghāṭaṃ āropetvā tassa vāmadakkhiṇapassesu ubhosu vātātapādiparissayavinodanatthaṃ garuḷapakkhino ubho pakkhā viya katā sandamānikā.
100. In the Commentary on Vehicles, on both sides means that a square wooden frame is placed on top of four pillars, and on its left and right sides, sandamānikā are made like the two wings of a garuḷa bird, for warding off dangers such as wind and sun.
100. Trong Chú Giải về xe cộ, ở cả hai bên là, sau khi đặt một khung gỗ vuông lên trên bốn cây cột, thì hai bên trái và phải của nó được làm giống như hai cánh của chim garuḷa để tránh những hiểm nguy như gió và nắng, được gọi là sandamānikā.
Dukayuttassāti dvīhi goṇehi yuttassa.
Dukayuttassā means yoked with two oxen.
Của xe được kéo là, của xe được kéo bởi hai con bò.
Ayuttakanti goṇehi ayuttaṃ.
Ayuttaka means un-yoked with oxen.
Không được kéo là, không được kéo bởi bò.
Kappakatāti dvinnaṃ sikhānaṃ sandhiṭṭhāne gosiṅgāni viya dve koṭiyo ṭhapetvā upatthambhanī kappakatā nāma, sā dvīhipi koṭīhi bhūmiyaṃ patiṭṭhāti, tenāha ‘‘cha ṭhānānī’’ti.
Kappakatā means a support called 'kappakatā' is made by placing two points like cow horns at the joint of two peaks; it rests on the ground with both points, hence it is said, "six places."
Kappakatā là, ở chỗ nối của hai cái sừng, đặt hai đầu nhọn giống như sừng bò để chống đỡ, được gọi là kappakatā, nó đứng vững trên mặt đất bằng cả hai đầu nhọn, vì thế nói “sáu vị trí”.
Tīṇi vā cattāri vā ṭhānānīti akappakatāya upatthambhaniyā ca dvinnaṃ cakkānañca vasena tīṇi ṭhānāni, kappakatāya vasena cattāri ṭhānāni, tathā pathaviyaṃ ṭhapitassa tīṇi ṭhānānīti sambandho.
Three or four places refers to three places by way of the unprepared support and the two wheels, and four places by way of the prepared support, and similarly, three places for that placed on the ground; this is the connection.
Ba hoặc bốn chỗ là: do sự không hợp lệ của cái chống đỡ và hai bánh xe mà có ba chỗ; do sự hợp lệ mà có bốn chỗ; tương tự, đối với cái đặt trên mặt đất thì có ba chỗ, đó là sự liên quan.
Akkhasīsehīti akkhadāruno dvīhi koṭīhi.
By the axle-ends means by the two ends of the axle-wood.
Bằng các đầu trục là bằng hai đầu của thanh gỗ trục.
Akkhuddhīhīti akkhadārunā sampaṭicchakā heṭṭhimabhāge kappakatā dve dārukhaṇḍā akkhuddhiyo nāma, tāsaṃ kappakatānaṃ dvinnaṃ kappasīsāni cattāri idha ‘‘akkhuddhiyo’’ti vuccanti, tenāha ‘‘catūhi ca akkhuddhīhī’’ti.
By the axle-supports means the two pieces of wood prepared in the lower part that receive the axle-wood are called 'akkhuddhiyo'. The four prepared points of these two prepared supports are here called "akkhuddhiyo," hence it is said, "and by the four axle-supports."
Bằng các chốt trục là hai thanh gỗ được làm hợp lệ ở phần dưới để đỡ thanh gỗ trục được gọi là akkhuddhiyo; bốn đầu hợp lệ của hai thanh gỗ hợp lệ đó ở đây được gọi là akkhuddhiyo, vì vậy (văn bản) nói "và bằng bốn chốt trục".
Tāhi patiṭṭhitāhi patiṭṭhitaṭṭhānāni cattāri dhurena patiṭṭhitaṭṭhānaṃ ekanti pañca ṭhānāni honti.
When these are established, there are four established places, and one established place by the pole, thus there are five places.
Với chúng được đặt vững chắc, có bốn chỗ được đặt vững chắc, và một chỗ được đặt vững chắc bằng đòn gánh, như vậy có năm chỗ.
Uddhiyova ‘‘uddhikhāṇukā’’ti vuttā, uddhikhāṇukānaṃ abhāve akkhasīsānaṃ patiṭṭhānokāsaṃ dassento āha samameva bāhaṃ katvātiādi.
The supports themselves are called "uddhikhāṇukā." Showing the place where the axle-ends rest in the absence of uddhikhāṇukā, it is said, making the beam level, and so on.
Chính uddhi được gọi là uddhikhāṇukā. Để chỉ ra vị trí đặt các đầu trục khi không có uddhikhāṇukā, (văn bản) nói làm cho cánh tay ngang bằng và tiếp theo.
Tattha samamevāti uddhiyo heṭṭhā anolambetvā bāhuno heṭṭhimabhāgaṃ samaṃ katvā dvinnaṃ bāhudārūnaṃ majjhe akkhasīsappamāṇena chiddaṃ katvā tattha akkhasīsāni pavesitāni honti, tena bāhānaṃ heṭṭhābhāgaṃ sabbaṃ bhūmiṃ phusitvā tiṭṭhati, tenāha ‘‘sabbaṃ pathaviṃ phusitvā tiṭṭhatī’’ti.
There, level means that without letting the supports hang down, the lower part of the beam is made level, and a hole the size of the axle-end is made between the two beam-woods, where the axle-ends are inserted. Thus, the entire lower part of the beams touches the ground, hence it is said, "it touches the entire ground."
Trong đó, ngang bằng là không để các uddhi treo thấp xuống, làm cho phần dưới của cánh tay ngang bằng, khoét một lỗ có kích thước bằng đầu trục ở giữa hai thanh gỗ cánh tay, và các đầu trục được đưa vào đó. Do đó, toàn bộ phần dưới của các cánh tay chạm đất và đứng vững, vì vậy (văn bản) nói "toàn bộ chạm đất và đứng vững".
Sesaṃ nāvāyaṃ vuttasadisanti iminā yadi pana taṃ evaṃ gacchantaṃ pakatigamanaṃ pacchinditvā aññaṃ disābhāgaṃ neti, pārājikaṃ.
The rest is similar to what was stated concerning the boat, meaning that if it proceeds in this way, interrupting its normal movement and taking it to another direction, it is a pārājika.
Phần còn lại giống như đã nói trong trường hợp thuyền. Nếu đi như vậy mà ngắt quãng việc đi bình thường để đưa sang hướng khác, thì phạm tội pārājika.
Sayameva yaṃ kiñci ṭhānaṃ sampattaṃ ṭhānā acālentova vikkiṇitvā gacchati, nevatthi avahāro, bhaṇḍadeyyaṃ pana hotīti imaṃ nayaṃ atidisati.
If one sells it after it has reached some place by itself, without moving it from its place, there is no theft, but it is a debt of goods; this method is extended here.
Nếu tự mình bán một món đồ nào đó mà không di chuyển nó khỏi vị trí đã đến, thì không có hành vi trộm cắp, nhưng có thể phải trả giá món đồ. (Văn bản) khái quát hóa nguyên tắc này.
101. Bhāraṭṭhakathāyaṃ bhāraṭṭhanti mātikāpadassa bhāro nāmāti idaṃ atthadassananti āha ‘‘bhāroyeva bhāraṭṭha’’nti.
101. In the Commentary on Burdens, "bhāraṭṭha" means the burden of the mātikāpada; this is a showing of the meaning, hence it is said, "the burden itself is bhāraṭṭha."
101. Trong Bhāraṭṭhakathā, bhāraṭṭha là gánh nặng của từ mātikāpada (từ đầu đề), đây là sự hiển thị ý nghĩa, vì vậy (văn bản) nói "chính gánh nặng là bhāraṭṭha".
Purimagaleti galassa purimabhāge.
At the front of the neck means in the front part of the neck.
Ở phía trước cổ là ở phần trước của cổ.
Galavāṭakoti gīvāya uparimagalavāṭako.
Neck-collar means the upper neck-collar of the neck.
Galavāṭako là phần trên của cổ.
Uraparicchedamajjheti urapariyantassa majjhe.
In the middle of the chest division means in the middle of the chest area.
Ở giữa phần ngực là ở giữa ranh giới ngực.
Sāmikehi anāṇattoti idaṃ yadi sāmikehi ‘‘imaṃ bhāraṃ netvā asukaṭṭhāne dehī’’ti āṇatto bhaveyya, tadā tena gahitabhaṇḍaṃ upanikkhittaṃ siyā, tañca theyyacittena sīsādito oropentassāpi avahāro na siyā, sāmikānaṃ pana dhuranikkhepe eva siyāti tato upanikkhittabhaṇḍabhāvato viyojetuṃ vuttaṃ, teneva vakkhati ‘‘tehi pana anāṇattattā pārājika’’nti.
Not commanded by the owners – this is stated to distinguish it from a deposit. For if the owners had commanded, "Take this burden and give it at such and such a place," then the goods taken by him would be a deposit, and even if he lowered it from his head with an intention to steal, it would not be theft. Theft would only occur when the owners abandon their claim. Hence, it will be said, "But because he was not commanded by them, it is a pārājika."
Không được chủ ra lệnh – điều này được nói để phân biệt với trường hợp đồ ký gửi, vì nếu chủ đã ra lệnh "mang gánh này đến chỗ kia", thì món đồ đã nhận sẽ là đồ ký gửi, và khi người đó có ý định trộm cắp và hạ món đồ từ đầu xuống, cũng sẽ không có hành vi trộm cắp; hành vi trộm cắp chỉ xảy ra khi chủ từ bỏ quyền sở hữu. Vì vậy, (văn bản) sau đó sẽ nói "nhưng vì không được họ ra lệnh, nên phạm tội pārājika".
Ghaṃsantoti sīsato anukkhipanto, yadi ukkhipeyya, ukkhittamatte pārājikaṃ, tenāha sīsato kesaggamattampītiādi.
Rubbing means not lifting it from the head. If he were to lift it, it would be a pārājika as soon as it is lifted, hence it is said, even a hair's breadth from the head, and so on.
Chà xát là không nhấc lên khỏi đầu. Nếu nhấc lên, thì ngay khi nhấc lên là phạm tội pārājika. Vì vậy (văn bản) nói dù chỉ một sợi tóc từ đầu và tiếp theo.
Yo cāyanti yo ayaṃ vinicchayo.
And this means this decision.
Yo cāyaṃ là phán quyết này.
102. Ārāmaṭṭhakathāyaṃ ārāmaṃ abhiyuñjatīti idaṃ abhiyogakaraṇaṃ paresaṃ bhūmaṭṭhabhaṇḍādīsupi kātuṃ vaṭṭatiyeva.
102. In the Commentary on Parks, he claims the park – this act of claiming is permissible even for others' ground-based goods, etc.
102. Trong Ārāmaṭṭhakathā, chiếm đoạt khu vườn – hành động chiếm đoạt này cũng có thể được thực hiện đối với các món đồ bất động sản của người khác.
Ārāmādithāvaresu pana yebhuyyena abhiyogavaseneva gahaṇasambhavato ettheva pāḷiyaṃ abhiyogo vutto, iti iminā nayena sabbatthāpi sakkā ñātunti gahetabbaṃ.
However, since taking possession of parks and other immovables mostly occurs through claiming, the act of claiming is stated here in the Pāḷi. Thus, it should be understood that it can be known everywhere by this method.
Nhưng vì việc chiếm đoạt thường xảy ra đối với các tài sản bất động như khu vườn, nên ở đây trong kinh điển việc chiếm đoạt đã được đề cập. Theo nguyên tắc này, cần hiểu rằng điều đó có thể được biết đến ở khắp mọi nơi.
Adinnādānassa payogattāti sahapayogamāha.
Due to being an application of taking what is not given – this refers to a simultaneous application.
Vì là hành động của việc lấy của không cho – (văn bản) nói về hành động đồng thời.
Vatthumhiyeva katapayogattā sahapayogavasena hetaṃ dukkaṭaṃ.
This is a dukkaṭa offense by way of joint effort, due to the application made concerning the object itself.
Vì hành động được thực hiện ngay trên vật, nên đây là một tội dukkaṭa do hành động đồng thời.
Sayampīti abhiyuñjakopi.
"Sayampi" (also oneself) means even the accuser.
Chính mình là người chiếm đoạt.
‘‘Kiṃ karomi kiṃ karomī’’ti evaṃ kiṅkārameva paṭissuṇanto viya caratīti kiṅkārapaṭissāvī, tassa bhāvo kiṅkārapaṭissāvibhāvo, tasmiṃ, attano vasavattibhāveti vuttaṃ hoti.
"What shall I do? What shall I do?" — one who acts as if constantly asking "what to do?" is a kiṅkārapaṭissāvī; his state is kiṅkārapaṭissāvibhāva, meaning the state of being under one's own control.
"Tôi phải làm gì? Tôi phải làm gì?" – người hành xử như thể đang lưỡng lự trả lời như vậy được gọi là kiṅkārapaṭissāvī. Trạng thái của người đó là kiṅkārapaṭissāvibhāvo, trong đó có nghĩa là không có quyền tự chủ.
Ukkocanti lañjaṃ.
"Ukkocca" means a bribe.
Ukkoca là hối lộ.
Sabbesaṃ pārājikanti kūṭavinicchayikādīnaṃ.
"Sabbesaṃ pārājika" means for all, such as those who make fraudulent judgments.
Pārājika cho tất cả là cho những người phán quyết gian lận, v.v.
Ayaṃ vatthusāmītiādikassa ubhinnaṃ dhuranikkhepakaraṇahetuno payogassa karaṇakkhaṇeva pārājikaṃ hotīti veditabbaṃ.
It should be understood that the offense becomes pārājika at the very moment of making the effort that causes both parties to abandon their claim, as in "This is the owner of the object," and so on.
Cần biết rằng tội pārājika xảy ra ngay tại thời điểm thực hiện hành vi dẫn đến việc cả hai bên từ bỏ quyền sở hữu, chẳng hạn như "người này là chủ của món đồ".
Sace pana sāmikassa vimati ca dhuranikkhepo ca kamena uppajjanti, payogasamuṭṭhāpakacittakkhaṇe pārājikameva hoti, na thullaccayaṃ.
However, if the owner's doubt and abandonment of claim arise sequentially, it is a pārājika at the moment the effort-initiating thought arises, not a thullaccaya.
Nếu sự nghi ngờ và việc từ bỏ quyền sở hữu của chủ xảy ra theo thứ tự, thì tội pārājika xảy ra ngay tại khoảnh khắc tâm khởi ý hành động, không phải tội thullaccaya.
Yadi vimatiyeva uppajjati, tadā thullaccayamevāti veditabbaṃ, ayaṃ nayo sabbattha yathānurūpaṃ gahetabbo.
If only doubt arises, then it is a thullaccaya; this principle should be applied everywhere as appropriate.
Nếu chỉ có sự nghi ngờ xảy ra, thì đó là tội thullaccaya. Nguyên tắc này cần được áp dụng phù hợp ở khắp mọi nơi.
Dhuranikkhepavaseneva parājayoti sāmiko ‘‘ahaṃ na muccāmī’’ti dhuraṃ anikkhipanto aṭṭo parājito nāma na hotīti dasseti.
"Dhuranikkhepavaseneva parājayo" (defeat only by way of abandoning the claim) indicates that the aggrieved party is not considered defeated if the owner does not abandon the claim, saying, "I am not released."
Thua kiện chỉ do việc từ bỏ quyền sở hữu – điều này chỉ ra rằng một người bị kiện không bị coi là thua kiện nếu chủ không từ bỏ quyền sở hữu, nói rằng "tôi không được giải thoát".
103. Vihāraṭṭhakathāyaṃ vihāranti upacārasīmāsaṅkhātaṃ sakalaṃ vihāraṃ.
103. In the Vihāraṭṭhakathā, "vihāra" means the entire monastery, which is a precinct-boundary.
103. Trong Vihāraṭṭhakathā, vihāra là toàn bộ tu viện được xác định bằng ranh giới upacāra.
Pariveṇanti tassa vihārassa abbhantare visuṃ visuṃ pākārādiparicchinnaṭṭhānaṃ.
"Pariveṇa" means a place within that monastery, separated by walls, etc.
Pariveṇa là một khu vực riêng biệt trong tu viện đó, được bao quanh bởi tường rào, v.v.
Āvāsanti ekaṃ āvasathamattaṃ.
"Āvāsa" means a single dwelling place.
Āvāsa là một chỗ ở duy nhất.
Gaṇasantake paricchinnasāmikattā sakkā dhuraṃ nikkhipāpetunti āha ‘‘dīghabhāṇakādibhedassa pana gaṇassā’’ti.
Since in a communal property, the ownership is defined, it is possible to cause the abandonment of the claim, hence it is said, "for a community divided into groups such as the Dīghabhāṇakas."
Vì có quyền sở hữu riêng biệt trong tài sản chung của Tăng đoàn, nên có thể khiến họ từ bỏ quyền sở hữu, vì vậy (văn bản) nói "của Tăng đoàn được chia thành các nhóm như dīghabhāṇaka (những người đọc dài), v.v.".
Idhāpi sace ekopi dhuraṃ na nikkhipati, rakkhatiyeva.
Here too, if not even one person abandons the claim, they still protect it.
Ở đây, nếu ngay cả một người cũng không từ bỏ quyền sở hữu, thì vẫn giữ được.
Esa nayo bahūnaṃ santake sabbattha.
This principle applies everywhere to the property of many.
Nguyên tắc này áp dụng cho tài sản chung của nhiều người ở khắp mọi nơi.
104. Khettaṭṭhakathāyaṃ nirumbhitvā vātiādīsu gaṇhantassāti paccekaṃ yojetabbaṃ, tattha nirumbhitvā gahaṇaṃ nāma vīhisīsaṃ acchinditvā yathāṭhitameva hatthena gahetvā ākaḍḍhitvā bījamattasseva gahaṇaṃ.
104. In the Khettaṭṭhakathā, in phrases like "nirumbhitvā vā" (or having restrained), it should be joined with "of one who takes" for each instance. There, "taking by restraining" means taking only the seed by grasping the ear of rice with the hand as it stands, without cutting it, and pulling it.
104. Trong Khettaṭṭhakathā, trong nirumbhitvā vā và tiếp theo, cần liên kết với "người lấy". Trong đó, việc lấy bằng cách nirumbhitvā là không cắt bông lúa mà dùng tay nắm lấy bông lúa như nó vốn có, kéo ra và chỉ lấy hạt.
Ekamekanti ekaṃ vīhisīsaṃ.
"Ekameka" means a single ear of rice.
Từng cái một là một bông lúa.
Yasmiṃ bīje vātiādi nirumbhitvā gahaṇādīsu yathākkamaṃ yojetabbaṃ.
"Yasmiṃ bīje vā" (or in which seed), etc., should be applied sequentially to "taking by restraining," and so on.
Trong hạt đó và tiếp theo cần được liên kết theo thứ tự với việc lấy bằng cách nirumbhitvā, v.v.
‘‘Tasmiṃ bandhanā mocitamatte’’ti vacanato tasmiṃ bījādimhi bandhanā mutte sati tato anapanītepi ṭhānantarassa abhāvā pārājikameva.
According to the saying "as soon as it is released from that binding," if it is released from the binding of that seed, etc., even if it is not removed from there, it is still a pārājika due to the absence of an intervening space.
Theo lời dạy "ngay khi được giải thoát khỏi sự ràng buộc đó", ngay khi hạt đó, v.v., được giải thoát khỏi sự ràng buộc, thì dù chưa được di chuyển khỏi vị trí đó, vì không có sự thay đổi vị trí, nên vẫn là tội pārājika.
Yassa pana sīsādikassa santarādinā saha saṃsibbanaṃ vā ekābaddhatā vā hoti, tassa bandhanā mocite thullaccayaṃ, itaraṭṭhānato mocite pārājikanti gahetabbaṃ, tenāha vīhināḷantiādi.
However, if an ear, etc., is intertwined or connected with an intervening object, etc., it is a thullaccaya when released from its binding, but a pārājika when released from the other place; therefore, it is said, "vīhināḷa" (rice stalk), etc.
Đối với những thứ như bông lúa, v.v., mà có sự gắn kết hoặc liên kết chặt chẽ với thân cây, v.v., thì khi được giải thoát khỏi sự ràng buộc là tội thullaccaya; khi được giải thoát khỏi vị trí khác là tội pārājika. Cần hiểu như vậy. Vì vậy (văn bản) nói thân lúa và tiếp theo.
Sabhusanti palālasahitaṃ.
"Sabhusa" means with straw.
Sabhusa là bao gồm cả rơm.
Khīlenāti khāṇukena.
"Khīlenā" means with a stake.
Bằng cọc là bằng cọc gỗ.
Ettha ca khīlasaṅkamanādīsu sahapayogo dhuranikkhepo cāti ubhayaṃ sambhavati.
Here, in the case of moving a stake, etc., both joint effort and abandonment of claim are possible.
Ở đây, trong việc di chuyển cọc, v.v., cả hành động đồng thời và việc từ bỏ quyền sở hữu đều có thể xảy ra.
Khīlasaṅkamanādi ettha sahapayogo.
"Khīlasaṅkamanādi" (moving a stake, etc.) here refers to joint effort.
Di chuyển cọc, v.v. ở đây là hành động đồng thời.
Tasmiñca kate yadi sāmikā dhuraṃ na nikkhipanti puna gaṇhitukāmāva honti, na tāva avahāro, ‘‘khīlaṃ saṅkāmetvā khettādiṃ asuko rājavallabho bhikkhu gaṇhitukāmo’’ti ñatvā tassa balaṃ kakkhaḷādibhāvañca nissāya khīlasaṅkamanādikiriyāniṭṭhānato paṭhamameva sāmikā dhuraṃ nikkhipanti, na avahāro etassa payoganiṭṭhānato puretarameva dhurassa nikkhittattā.
If, after that is done, the owners do not abandon their claim and still wish to take it back, it is not yet a theft. If, knowing that a certain royal official monk wishes to take the field, etc., by moving a stake, and relying on his power and harshness, the owners abandon their claim even before the completion of the act of moving the stake, etc., it is not a theft because the claim was abandoned even before the completion of this effort.
Nếu sau khi hành động đó được thực hiện, chủ vẫn không từ bỏ quyền sở hữu mà muốn lấy lại, thì chưa có hành vi trộm cắp. Nếu chủ biết "vị tỳ-khưu quan chức hoàng gia kia muốn chiếm đoạt ruộng đất, v.v., bằng cách di chuyển cọc" và dựa vào quyền lực, sự hung bạo của vị đó mà từ bỏ quyền sở hữu ngay trước khi hành động di chuyển cọc, v.v., hoàn tất, thì không có hành vi trộm cắp, vì quyền sở hữu đã được từ bỏ trước khi hành động đó hoàn tất.
Yadā pana khīlasaṅkamanādipayogeneva dhuranikkhepo hoti, tadāyeva avahāro, tenevettha ‘‘tañca kho sāmikānaṃ dhuranikkhepenā’’ti vuttaṃ.
But when the abandonment of the claim occurs precisely through the effort of moving the stake, etc., then it is a theft. That is why it is said here, "and that, indeed, by the owners abandoning their claim."
Nhưng khi việc từ bỏ quyền sở hữu xảy ra ngay cùng với hành động di chuyển cọc, v.v., thì lúc đó mới có hành vi trộm cắp. Vì vậy ở đây (văn bản) nói "và điều đó xảy ra khi chủ từ bỏ quyền sở hữu".
Khīlādīnaṃ saṅkamitabhāvaṃ ajānitvā sāmikānaṃ sampaṭicchanampettha dhuranikkhepoti veditabbo.
It should be understood that the owners' acceptance, even without knowing that the stakes, etc., have been moved, is also an abandonment of claim here.
Việc chủ chấp thuận mà không biết về việc cọc, v.v., đã bị di chuyển cũng được coi là việc từ bỏ quyền sở hữu ở đây.
Evaṃ sabbatthāti yathāvuttamatthaṃ rajjusaṅkamanādīsupi atidisati.
"Evaṃ sabbatthā" (thus everywhere) extends the aforementioned meaning to the moving of ropes, etc., as well.
Như vậy ở khắp mọi nơi là mở rộng ý nghĩa đã nói đến cả những trường hợp như bắc dây thừng, v.v.
Yaṭṭhinti mānadaṇḍaṃ.
"Yaṭṭhi" means a measuring rod.
Gậy là cây gậy đo lường.
Ekasmiṃ anāgate thullaccayaṃ, tasmiṃ āgate pārājikanti sace dārūni nikhaṇitvā tattakeneva gaṇhitukāmo hoti, avasāne dārumhi pārājikaṃ.
"Ekasmiṃ anāgate thullaccayaṃ, tasmiṃ āgate pārājika" (a thullaccaya if one is not yet arrived, a pārājika if it has arrived) means that if one intends to take by planting stakes and that much, the pārājika occurs at the last stake.
Khi một cái chưa đến thì thô phạm, khi cái đó đến thì pārājika là nếu có ý định cắm cọc gỗ xuống và lấy chừng đó, thì khi cọc gỗ cuối cùng được cắm xuống là phạm tội pārājika.
Sace tattha kaṇṭakasākhādīhi pādānaṃ antaraṃ paṭicchādetvā kassaci appavesārahaṃ katvā gahetukāmo hoti, avasānasākhāya pārājikaṃ, tenāha ‘‘sākhāparivāreneva attano kātuṃ sakkotī’’ti, dārūni ca nikhaṇitvā sākhāparivārañca katvā eva attano santakaṃ kātuṃ sakkotīti attho.
If one wishes to take it by covering the space between the branches with thorny branches etc., making it unsuitable for anyone to enter, it is a pārājika offence by the last branch. Therefore, it is said, "one can make it one's own merely by surrounding it with branches," meaning one can make it one's own by digging in logs and surrounding it with branches.
Nếu có ý định che lấp khoảng trống giữa các cọc bằng cành cây có gai, v.v., khiến không ai có thể vào được rồi lấy, thì khi cành cây cuối cùng được đặt xuống là phạm tội pārājika. Do đó, có câu: “Có thể biến thành của mình chỉ bằng cách bao quanh bằng cành cây”, nghĩa là có thể biến thành của mình bằng cách cắm gỗ và bao quanh bằng cành cây.
Khettamariyādanti vuttamevatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘kedārapāḷi’’nti vuttaṃ.
To clarify the meaning already stated by "field boundary," the term "embankment of a rice field" is used.
Ranh giới ruộng: Để làm rõ ý nghĩa đã nói, có câu “bờ ruộng”.
Idañca khīlasaṅkamanādinā gahaṇaṃ ārāmādīsupi labbhateva.
This taking by means of a boundary post, etc., is also permissible in parks and so on.
Và việc lấy bằng cách bắc cọc, v.v. này cũng được áp dụng cho các khu vườn, v.v.
107. Araññaṭṭhakathāyaṃ vinivijjhitvāti ujukameva vinivijjhitvā.
107. In the Araññaṭṭhakathā, "having pierced through" means having pierced straight through.
107. Trong Araññaṭṭhakathā, xuyên qua là xuyên thẳng qua.
Lakkhaṇacchinnassāti araññasāmikānaṃ hatthato kiṇitvā gaṇhantehi kataakkharādisaññāṇassa.
"Marked off" refers to that which has been marked with letters or other signs by the owners of the forest when sold from their hands.
Đã được đánh dấu là dấu hiệu bằng chữ cái, v.v. được tạo ra bởi những người mua từ tay chủ rừng.
Challiyā pariyonaddhanti iminā sāmikānaṃ nirāpekkhatāya cirachaḍḍitabhāvaṃ dīpeti, tenāha ‘‘gahetuṃ vaṭṭatī’’ti.
"Covered with creepers" indicates that the owners are indifferent and it has been abandoned for a long time. Therefore, it is said, "it is permissible to take."
Được bao phủ bởi vỏ cây là điều này cho thấy tình trạng bị bỏ hoang lâu ngày do chủ nhân không còn quan tâm. Do đó, có câu: “được phép lấy”.
Yadi sāmikānaṃ sāpekkhatā atthi, na vaṭṭati.
If the owners have an interest, it is not permissible.
Nếu chủ nhân vẫn còn quan tâm, thì không được phép.
Tāni katāni ajjhāvutthāni ca hontīti tāni gehādīni katāni pariniṭṭhitāni manussehi ca ajjhāvutthāni ca honti.
"They are made and inhabited" means those houses, etc., are made and completed, and inhabited by humans.
Chúng đã được làm và có người ở là những ngôi nhà, v.v. đó đã được làm xong và có người ở.
Dārūnīti gehādīnaṃ katattā avasiṭṭhadārūni.
"Logs" refers to the remaining logs after the houses, etc., have been made.
Gỗ là số gỗ còn lại sau khi nhà cửa, v.v. đã được làm.
Gahetuṃ vaṭṭatīti sāmikānaṃ anālayattā vuttaṃ, te ca yadi gahaṇakāle disvā sālayā hutvā vārenti, gahetuṃ na vaṭṭatiyeva.
"It is permissible to take" is stated because the owners are unattached. But if they see it at the time of taking and, becoming attached, prevent it, it is not permissible to take it.
Được phép lấy là được nói vì chủ nhân không còn quan tâm. Nhưng nếu họ nhìn thấy vào lúc lấy và có ý muốn giữ lại rồi ngăn cản, thì không được phép lấy.
‘‘Dehī’’ti vutte dātabbamevāti ‘‘dehī’’ti vutte ‘‘dassāmī’’ti ābhogaṃ katvā gacchantassa ‘‘dehī’’ti avutte adatvā gamane āpatti natthi.
Regarding "when told 'give it,' it must be given": if one intends to give it when told "give it" and goes, but is not told "give it" and goes without giving, there is no offence.
Khi được nói “hãy cho” thì phải cho là khi được nói “hãy cho”, nếu đã có ý định “sẽ cho” nhưng khi đi mà chưa được nói “hãy cho” thì không có tội.
Pacchāpi tehi codite dātabbameva.
Even afterwards, if they demand it, it must be given.
Sau này, khi họ nhắc nhở thì cũng phải cho.
Adisvā gacchati, bhaṇḍadeyyanti suddhacittena gatassa bhaṇḍadeyyaṃ.
"Goes without seeing, bhaṇḍadeyya": for one who goes with a pure mind, it is bhaṇḍadeyya.
Đi mà không thấy, thì phải đền bù là đối với người đi với tâm trong sạch thì phải đền bù.
Ārakkhaṭṭhānampi suddhacittena atikkamitvā theyyacitte uppannepi avahāro natthi ārakkhaṭṭhānassa atikkantattā.
Even if one passes the protected area with a pure mind, and then a thievish thought arises, there is no act of theft because the protected area has been passed.
Ngay cả khi vượt qua khu vực bảo vệ với tâm trong sạch, rồi sau đó ý định trộm cắp phát sinh, cũng không có hành vi trộm cắp vì đã vượt qua khu vực bảo vệ.
Keci pana ‘‘yattha katthaci nītānampi dārūnaṃ araññasāmikānaññeva santakattā puna theyyacittaṃ uppādetvā gacchati, pārājikamevā’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ ‘‘ārakkhaṭṭhānaṃ patvā…pe… assatiyā atikkamatī’’ti, sahasā taṃ ṭhānaṃ atikkamatītiādinā (pārā. aṭṭha. 1.107) ca ārakkhaṭṭhānātikkameyeva āpattiyā vuccamānattā, ārakkhaṭṭhānātikkamameva sandhāya ‘‘idaṃ pana theyyacittena pariharantassa ākāsena gacchatopi pārājikamevā’’ti vuttaṃ.
However, some say, "even if the logs are taken anywhere, since they belong to the forest owners, if a thievish thought arises again and one goes, it is a pārājika offence." This is incorrect because the offence is stated to occur only upon passing the protected area, as in "having reached the protected area... and passes heedlessly," and "passes that place suddenly," etc. It is with reference to passing the protected area that it is said, "but if one carries this with a thievish thought, it is a pārājika offence even if one goes through the air."
Tuy nhiên, một số người nói rằng: “Ngay cả khi gỗ đã được mang đi bất cứ đâu, nó vẫn thuộc sở hữu của chủ rừng, nếu sau đó lại phát sinh ý định trộm cắp rồi lấy đi, thì vẫn là tội pārājika”. Điều đó không hợp lý, vì tội lỗi được nói đến chỉ khi vượt qua khu vực bảo vệ, như trong câu “đến khu vực bảo vệ… rồi vô ý vượt qua” (Pārā. Aṭṭha. 1.107), nghĩa là vượt qua khu vực đó một cách bất ngờ. Chính vì liên quan đến việc vượt qua khu vực bảo vệ mà có câu: “Tuy nhiên, đối với người mang đi với ý định trộm cắp, ngay cả khi đi trên không cũng là tội pārājika”.
Yañca ‘‘yattha katthaci nītānampi dārūnaṃ araññasāmikānaññeva santakattā’’ti kāraṇaṃ vuttaṃ, tampi ārakkhaṭṭhānato bahi pārājikāpajjanassa kāraṇaṃ na hoti bhaṇḍadeyyabhāvasseva kāraṇattā.
And the reason given, "even if the logs are taken anywhere, since they belong to the forest owners," is not a reason for incurring a pārājika offence outside the protected area, but rather a reason for it being bhaṇḍadeyya.
Và lý do được đưa ra là “ngay cả khi gỗ đã được mang đi bất cứ đâu, nó vẫn thuộc sở hữu của chủ rừng” cũng không phải là lý do để phạm tội pārājika bên ngoài khu vực bảo vệ, mà chỉ là lý do cho việc phải đền bù.
Tesaṃ santakatteneva hi bahi katassāpi bhaṇḍadeyyaṃ jātaṃ, itarathā ca bhaṇḍadeyyampi na siyā suṅkaghātātikkame viya.
It is precisely because they belong to the owners that it becomes bhaṇḍadeyya even when taken outside; otherwise, it would not even be bhaṇḍadeyya, similar to exceeding the customs barrier.
Chính vì chúng thuộc sở hữu của họ mà ngay cả khi đã mang ra ngoài cũng phải đền bù, nếu không thì cũng không phải đền bù, giống như trường hợp vượt qua trạm thu thuế.
Addhikehi dinnameva suṅkikānaṃ santakaṃ hoti, nādinnaṃ, tena taṃ ṭhānaṃ yato kutoci paccayato suddhacittena atikkantassa bhaṇḍadeyyampi na hoti.
Only what is given by travelers belongs to the customs officials, not what is not given. Therefore, for one who passes that place with a pure mind due to any reason, it is not even bhaṇḍadeyya.
Đối với những người thu thuế, chỉ những gì được người đi đường nộp mới là của họ, không phải những gì chưa nộp. Vì vậy, đối với người vượt qua trạm đó với tâm trong sạch bằng bất kỳ lý do nào, cũng không phải đền bù.
Idha pana araññasāmikānaṃ santakattā sabbatthāpi bhaṇḍadeyyameva hoti, tenevetaṃ araññe ārakkhaṭṭhānaṃ suṅkaghātatopi garutaraṃ jātaṃ.
Here, however, because it belongs to the forest owners, it is bhaṇḍadeyya everywhere. For this reason, this protected area in the forest is more serious than a customs barrier.
Ở đây, vì chúng thuộc sở hữu của chủ rừng, nên ở bất cứ đâu cũng phải đền bù. Chính vì thế, khu vực bảo vệ trong rừng này trở nên nghiêm trọng hơn cả việc vượt qua trạm thu thuế.
Yadi hi ārakkhaṭṭhānato bahipi theyyacitte sati avahāro bhaveyya, ārakkhaṭṭhānaṃ patvātiādinā ṭhānaniyamo niratthako siyā yattha katthaci theyyacitte uppanne pārājikanti vattabbato.
For if an act of theft were to occur even outside the protected area when there is a thievish thought, the place-specific rule "having reached the protected area" would be meaningless, as it would have to be said that a pārājika occurs whenever a thievish thought arises anywhere.
Nếu ngay cả bên ngoài khu vực bảo vệ mà có ý định trộm cắp thì cũng có hành vi trộm cắp, thì quy định về địa điểm như “đến khu vực bảo vệ” sẽ trở nên vô nghĩa, vì có thể nói rằng pārājika xảy ra bất cứ khi nào ý định trộm cắp phát sinh.
Tasmā ārakkhaṭṭhānato bahi theyyacittena gacchantassa avahāro na bhavati evāti niṭṭhamettha gantabbaṃ.
Therefore, it must be concluded that no act of theft occurs for one who goes with a thievish thought outside the protected area.
Vì vậy, phải kết luận rằng không có hành vi trộm cắp đối với người đi với ý định trộm cắp bên ngoài khu vực bảo vệ.
Idaṃ pana theyyacittena pariharantassāti yasmiṃ padese atikkante tesaṃ araññaṃ ārakkhaṭṭhānañca atikkanto nāma hoti, taṃ padesaṃ ākāsenāpi atikkamanavasena gacchantassāpīti attho.
One who goes past with a thieving mind means that the area where, having gone past, it is considered that one has gone past their forest and guarding place, refers to one who goes past that area even by going through the air.
Tuy nhiên, đối với người mang đi với ý định trộm cắp là ý nói đối với người đi bằng cách vượt qua khu vực mà khi vượt qua đó, rừng và khu vực bảo vệ của họ được coi là đã bị vượt qua, ngay cả khi đi trên không.
108. Udakakathāyaṃ mahākucchikā udakacāṭi udakamaṇiko, ‘‘samekhalā cāṭi udakamaṇiko’’tipi vadanti.
108. In the Water Story, a large-bellied water jar is called an udakamaṇika. They also say, "a jar with a belt is an udakamaṇika."
108. Trong Udakakathā, chum nước lớn, bình nước là bình nước, cũng có người nói “bình nước có dây thắt lưng là bình nước”.
Tatthāti tesu bhājanesu.
Therein means in those vessels.
Ở đó là trong những bình chứa đó.
Bhūtagāmena saddhimpīti pi-saddena akappiyapathavimpi saṅgaṇhāti.
Even with living things – the word " pi" (even) also includes unsuitable earth.
Ngay cả với cây cối là với giới từ pi (cũng), bao gồm cả đất không thích hợp.
Taḷākarakkhaṇatthāyāti ‘‘mahodakaṃ āgantvā taḷākamariyādaṃ mā chindī’’ti taḷākarakkhaṇatthaṃ.
For the purpose of protecting the pond means for the purpose of protecting the pond, (thinking) "may the great water not come and break the boundary of the pond."
Để bảo vệ ao là để bảo vệ ao, với ý nghĩ “nước lớn đừng đến phá vỡ bờ ao”.
Nibbahanaudakanti ettha taḷākassa ekena unnatena passena adhikajalaṃ nibbahati nigacchati etenāti ‘‘nibbahana’’nti adhikajalanikkhamanamātikā vuccati.
Nibbahanaudaka (water that flows out) – here, "nibbahana" refers to a channel for the outflow of excess water, because excess water flows out or goes out from one elevated side of the pond through this.
Nước thoát là ở đây, từ một phía cao của ao, nước dư thừa thoát ra; con kênh mà nước dư thừa chảy ra được gọi là “nibbahana” (kênh thoát nước).
Tattha gacchamānaṃ udakaṃ nibbahanaudakaṃ nāma.
The water flowing there is called nibbahanaudaka.
Nước chảy qua đó được gọi là nước thoát.
Niddhamanatumbanti sassādīnaṃ atthāya iṭṭhakādīhi kataṃ udakanikkhamanapanāḷi.
Niddhamanatumba (outflow pipe) is a water outlet channel made of bricks, etc., for the benefit of crops and so forth.
Ống thoát nước là ống thoát nước được làm bằng gạch, v.v. cho mục đích trồng trọt, v.v.
Mariyādaṃ dubbalaṃ katvāti ettha dubbalaṃ akatvāpi yathāvuttappayoge kate mariyādaṃ chinditvā nikkhantaudakagghānurūpena avahārena kattabbameva.
Having made the boundary weak – here, even without making it weak, if the aforementioned action is performed, one must pay according to the value of the water that has exited by breaking the boundary.
Làm yếu ranh giới là ở đây, ngay cả khi không làm yếu ranh giới, nếu áp dụng cách đã nói, thì phải đền bù tương ứng với giá trị nước đã thoát ra sau khi phá vỡ ranh giới.
Yattakaṃ tappaccayā sassaṃ uppajjatīti bījakasikammādibbayaṃ ṭhapetvā yaṃ adhikalābhaṃ uppajjati, taṃ sandhāya vuttaṃ.
Whatever crop arises because of that refers to the additional profit that arises, excluding expenses like seed and cultivation costs.
Lượng hoa màu phát sinh từ đó là nói đến lợi nhuận tăng thêm, không tính chi phí gieo hạt, v.v.
Na hi tehi kātabbaṃ vayakaraṇampi etassa dātabbaṃ.
For they should not be given the expenses they incurred.
Vì chi phí đó không phải do họ chịu.
Idañca taruṇasasse jāte udakaṃ vināsentassa yujjati, sasse pana sabbathā akateyeva udakaṃ vināsentena ca udakagghameva dātabbaṃ, na tappaccayā sakalaṃ sassaṃ tena vināsitabhaṇḍasseva bhaṇḍadeyyattā, itarathā vāṇijjādiatthāya parehi ṭhapitabhaṇḍaṃ avaharantassa tadubhayampi gahetvā bhaṇḍagghaṃ kātabbaṃ siyā, tañca na yuttanti amhākaṃ khanti.
This is applicable when one destroys water after young crops have grown. However, if one destroys water when no crops have been grown at all, one must pay only the value of the water, not the entire crop that would have arisen from it, just as one would pay for goods destroyed. Otherwise, if one steals goods placed by others for trade, etc., one would have to pay for both, which is not appropriate, in our opinion.
Điều này hợp lý khi phá hoại nước khi cây non đã mọc. Nhưng đối với người phá hoại nước khi cây chưa được trồng hoàn toàn, thì chỉ phải đền bù giá trị nước, không phải toàn bộ hoa màu phát sinh từ đó, vì chỉ đền bù cho tài sản đã bị phá hoại. Nếu không, đối với người lấy trộm tài sản được người khác cất giữ cho mục đích buôn bán, v.v., thì phải tính cả hai thứ đó vào giá trị tài sản, điều đó không hợp lý theo quan điểm của chúng tôi.
Sāmikānaṃ dhuranikkhepenāti ettha ekassa santake taḷāke khette ca jāte tasseva dhuranikkhepena pārājikaṃ, yadi pana taṃ taḷākaṃ sabbasādhāraṇaṃ, khettāni pāṭipuggalikāni, tassa tassa puggalasseva dhuranikkhepe avahāro, atha khettānipi sabbasādhāraṇāni, sabbesaṃ dhuranikkhepeyeva pārājikaṃ, nāsatīti daṭṭhabbaṃ.
By the owners' relinquishment of responsibility – here, if the pond and field belong to one person, a pārājika offense occurs by that person's relinquishment of responsibility. But if the pond is common property and the fields are individual, the theft occurs by the relinquishment of responsibility of each individual. If the fields are also common property, the pārājika offense occurs only by the relinquishment of responsibility of all, otherwise it does not exist; this should be understood.
Với việc bỏ gánh nặng của chủ nhân là ở đây, nếu ao và ruộng thuộc sở hữu của một người, thì tội pārājika xảy ra khi người đó bỏ gánh nặng. Nhưng nếu ao đó là của chung, còn ruộng là của từng cá nhân, thì hành vi trộm cắp xảy ra khi từng cá nhân đó bỏ gánh nặng. Còn nếu ruộng cũng là của chung, thì tội pārājika xảy ra khi tất cả mọi người bỏ gánh nặng, chứ không phải không có tội.
Aniggateti anikkhante, taḷākeyeva ṭhiteti attho.
Aniggate means not exited, meaning remaining in the pond.
Chưa thoát ra là chưa chảy ra, nghĩa là vẫn còn trong ao.
Paresaṃ mātikāmukhanti khuddakamātikāmukhaṃ.
The mouth of others' channel means the mouth of a small channel.
Cửa kênh của người khác là cửa kênh nhỏ.
Asampattevāti taḷākato nikkhamitvā mahāmātikāyaṃ eva ṭhite.
Even before reaching means while still in the main channel after exiting the pond.
Chưa đến là sau khi ra khỏi ao và đứng ngay tại kênh lớn.
Anikkhante baddhā subaddhāti taḷākato anikkhante bhaṇḍadeyyampi na hoti sabbasādhāraṇattā udakassāti adhippāyo.
Not exited, bound, well-bound – the intention is that when not exited from the pond, there is no payment for goods because the water is common property.
Chưa ra khỏi mà đã buộc chặt có nghĩa là khi chưa ra khỏi ao thì cũng không phải là tài sản có thể trao đổi, vì nước là tài sản chung của tất cả.
Nikkhante pana pāṭipuggalikaṃ hotīti āha ‘‘nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti.
But when exited, it becomes individual property, so it says, "when exited, bound, there is payment for goods."
Nhưng khi đã ra khỏi thì trở thành tài sản riêng, nên nói rằng: “Đã ra khỏi mà buộc chặt thì là tài sản có thể trao đổi”.
Idha pana khuddakamātikāyaṃ appaviṭṭhattā avahāro na jāto, ‘‘taḷākato aniggate paresaṃ mātikāmukhaṃ asampattevā’’ti heṭṭhā vuttassa vikappadvayassa ‘‘anikkhante baddhā subaddhā, nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti idaṃ dvayaṃ yathākkamena yojanatthaṃ vuttaṃ.
Here, however, since it has not entered a small channel, no theft has occurred. The two alternatives mentioned above, "while not exited, bound, well-bound" and "while not exited, before reaching the mouth of others' channel," are stated for the purpose of connecting them respectively to "not exited, bound, well-bound" and "exited, bound, there is payment for goods."
Ở đây, vì chưa đi vào cửa kênh nhỏ nên không có sự chiếm đoạt. Hai sự lựa chọn đã nói ở trên là “chưa ra khỏi ao, chưa đến cửa kênh của người khác” thì hai điều này là “chưa ra khỏi mà buộc chặt thì rất chặt, đã ra khỏi mà buộc chặt thì là tài sản có thể trao đổi” đã được nói để gán ghép theo thứ tự.
Natthi avahāroti ettha ‘‘avahāro natthi, bhaṇḍadeyyaṃ pana hotī’’ti keci vadanti, taṃ na yuttaṃ.
There is no theft – here, some say, "There is no theft, but there is payment for goods," which is not appropriate.
Không có sự chiếm đoạt: Ở đây, một số người nói rằng “không có sự chiếm đoạt, nhưng là tài sản có thể trao đổi”, điều đó không hợp lý.
Vatthuṃ…pe… na sametīti ettha taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā parasantakavatthu na hotīti adhippāyo.
The object... does not meet – here, the intention is that the water in the pond is common property, so it is not an object belonging to another.
Vật…v.v… không phải là tài sản của người khác: Ở đây, có nghĩa là nước trong ao là tài sản chung của tất cả nên không phải là vật sở hữu của người khác.
110. Vanappatikathāyaṃ sandhāritattāti chinnassa rukkhassa patituṃ āraddhassa sandhāraṇamattena vuttaṃ, na pana maricavalliādīhi pubbe veṭhetvā ṭhitabhāvena.
110. In the discussion on forest plants, 'because it was supported' refers to merely supporting a cut tree that had begun to fall, and not to its state of being previously entwined by pepper vines or similar plants.
110. Trong chuyện về cây cối, được giữ lại được nói chỉ với việc giữ lại một cây đã bị chặt và bắt đầu đổ xuống, chứ không phải là đã được quấn trước bằng dây tiêu hoặc tương tự.
Tādise hi chinnepi avahāro natthi araññaṭṭhakathāyaṃ veṭhitavalliyaṃ viya.
For, even if such a tree is cut, there is no theft, just as with a vine-entwined tree in the forest commentary.
Thật vậy, ngay cả khi bị chặt trong trường hợp như vậy thì cũng không có sự chiếm đoạt, giống như dây leo bị quấn trong chuyện về rừng.
Ujukameva tiṭṭhatīti iminā sabbaso chindanameva valliādīhi asambaddhassa rukkhassa ṭhānācāvanaṃ pubbe viya ākāsādīsu phuṭṭhasakalapadesato mocananti āveṇikamidha ṭhānācāvanaṃ dasseti.
By 'it stands upright', it shows that the displacement here is unique, meaning the complete cutting down of a tree not connected by vines or similar plants, causing it to move from the entire space it occupied in the sky and so forth, as before.
Đứng thẳng như cũ cho thấy rằng việc chặt hoàn toàn, việc di chuyển khỏi vị trí của cây không bị vướng víu bởi dây leo hoặc tương tự, là việc tách rời khỏi tất cả các phần không gian đã tiếp xúc trước đây, như không khí v.v… Đây là sự di chuyển khỏi vị trí đặc biệt.
Keci pana ‘‘rukkhabhārena kiñcideva bhassitvā ṭhitattā hotiyeva ṭhānācāvana’’nti vadanti, tanna, rukkhena phuṭṭhassa sakalassa ākāsapadesassa pañcahi chahi vā ākārehi anatikkamitattā.
Some, however, say, "Since it has fallen somewhat due to the weight of the tree, there is indeed a displacement," but this is not so, because the entire space occupied by the tree has not been exceeded in five or six ways.
Tuy nhiên, một số người nói rằng “vì đã bị đổ một chút do sức nặng của cây nên có sự di chuyển khỏi vị trí”, điều đó không đúng, vì không vượt quá tất cả các phần không gian mà cây đã tiếp xúc theo năm hoặc sáu cách.
Vātamukhaṃ sodhetīti yathā vāto āgantvā rukkhaṃ pāteti, evaṃ vātassa āgamanamaggaṃ rundhitvā ṭhitāni sākhāgumbādīni chinditvā apanento sodheti.
'Cleanses the path of the wind' means that just as the wind comes and fells a tree, so too, by cutting and removing branches, bushes, and so forth, that obstruct the wind's path, one cleanses it.
Làm sạch đường gió là làm sạch bằng cách chặt và loại bỏ các cành cây, bụi cây v.v… đang cản đường gió đến, để gió có thể đến và làm đổ cây.
Maṇḍūkakaṇṭakaṃ vāti maṇḍūkānaṃ naṅguṭṭhe aggakoṭiyaṃ ṭhitakaṇṭakanti vadanti, eke ‘‘visamacchakaṇṭaka’’ntipi vadanti.
'Or a frog's thorn': some say it is a thorn located at the very tip of a frog's tail, others say it is a 'poisonous fish thorn'.
Hoặc gai ếch được nói là gai ở đầu đuôi của ếch. Một số người khác nói là “gai cá độc”.
111. Haraṇakakathāyaṃ haraṇakanti vatthusāminā hariyamānaṃ.
111. In the discussion on robbery, 'haraṇaka' means being carried away by the owner of the object.
111. Trong chuyện về vật đang bị lấy, vật đang bị lấy là vật đang được chủ sở hữu mang đi.
So ca pādaṃ agghati, pārājikamevāti ‘‘antaṃ na gaṇhissāmī’’ti asallakkhitattā sāmaññato ‘‘gaṇhissāmi eta’’nti sallakkhitasseva paṭassa ekadesatāya tampi gaṇhitukāmovāti pārājikaṃ vuttaṃ.
'And if it is worth a quarter, it is a pārājika': This pārājika is stated because one intends to take even a part of a cloth, having generally intended to "take this" without specifically noting "I will not take the whole of it".
Và nếu nó trị giá một phần tư, thì là phạm tội Pārājika được nói là Phạm tội Pārājika vì không có ý định “tôi sẽ không lấy phần cuối”, mà chỉ có ý định chung “tôi sẽ lấy cái này”, và vì đó là một phần của tấm vải, nên cũng có ý muốn lấy nó.
Sabhaṇḍahārakanti sahabhaṇḍahārakaṃ, sakārādesassa vikappattā saha saddova ṭhito, bhaṇḍahārakena saha taṃ bhaṇḍanti attho.
'Sabhaṇḍahāraka' means 'sahabhaṇḍahāraka'; the word 'saha' remains due to the optional nature of the 'sa' prefix, meaning 'that object with the carrier of the object'.
Kẻ cắp có tài sản là kẻ cắp cùng với tài sản, vì có sự lựa chọn thay thế của chữ “sa” (saha), nên từ “saha” vẫn còn đó. Ý nghĩa là tài sản đó cùng với kẻ cắp.
Sāsaṅkoti ‘‘yadi upasaṅkamitvā bhaṇḍaṃ gaṇhissāmi, āvudhena maṃ pahareyyā’’ti bhayena sañjātāsaṅko.
'Sāsaṅko' means being fearful, thinking, "If I approach and take the object, he might strike me with a weapon."
Người nghi ngờ là người có sự nghi ngờ do sợ hãi rằng “nếu tôi đến gần và lấy tài sản, anh ta sẽ đánh tôi bằng vũ khí”.
Ekamantaṃ paṭikkammāti bhayeneva anupagantvā maggato sayaṃ paṭikkamma.
'Retreating to one side' means not approaching due to fear, but retreating from the path oneself.
Lùi sang một bên là do sợ hãi mà không đến gần, tự mình lùi khỏi con đường.
Santajjetvāti pharusavācāya ceva āvudhaparivattanādikāyavikārena ca santajjetvā.
'Having threatened' means having threatened with harsh words and physical gestures such as brandishing a weapon.
Đe dọa là đe dọa bằng lời nói thô tục và các cử chỉ cơ thể như vung vũ khí.
Anajjhāvutthakanti apariggahitakaṃ.
'Anajjhāvutthaka' means 'unappropriated'.
Không có người ở là không có người sở hữu.
Ālayena anadhimuttampi bhaṇḍaṃ anajjhāvutthakaṃ nāma hotīti āha ‘‘āharāpente dātabba’’nti, iminā paṭhamaṃ pariccattālayānampi yadi pacchāpi sakasaññā uppajjati, tesaññeva taṃ bhaṇḍaṃ hoti, balakkārenāpi sakasaññāya tassa gahaṇe doso natthi, adadantasseva avahāroti dasseti.
It states that an object not yet abandoned with attachment is also called 'anajjhāvutthaka' by saying, "It should be given when made to bring it." This shows that even if there was an initial abandonment of attachment, if the perception of ownership arises later, that object belongs to them, and there is no fault in taking it by force with the perception of ownership; theft occurs only if it is not given.
Ngay cả tài sản không bị ràng buộc bởi sự luyến ái cũng được gọi là không có người ở, nên nói rằng “phải trao khi bắt người ta mang đến”. Điều này cho thấy rằng nếu sau này có ý niệm sở hữu phát sinh ngay cả đối với những người đã từ bỏ sự luyến ái trước đó, thì tài sản đó thuộc về họ. Việc lấy nó bằng vũ lực với ý niệm sở hữu không có lỗi, chỉ có sự chiếm đoạt khi không trao.
Yadi pana sāmino ‘‘pariccattaṃ mayā paṭhamaṃ, idāni mama santakaṃ vā etaṃ, no’’ti āsaṅkā hoti, balakkārena gahetuṃ na vaṭṭati sakasaññābaleneva puna gahetabbabhāvassa āpannattā.
If, however, the owner has a doubt, "Was it abandoned by me initially, or is it mine now, or not?", it is not permissible to take it by force, as it has become a matter of taking it again solely by the strength of the perception of ownership.
Tuy nhiên, nếu chủ sở hữu có sự nghi ngờ “tôi đã từ bỏ nó trước đây, bây giờ nó có phải là của tôi không, hay không?”, thì không được phép lấy bằng vũ lực, vì đã rơi vào tình trạng phải lấy lại bằng ý niệm sở hữu.
‘‘Adentassa pārājika’’nti vacanato corassa sakasaññāya vijjamānāyapi sāmikesu sālayesu adātuṃ na vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti.
According to the saying, "Pārājika for not giving," it is implied that even if the thief has the perception of ownership, it is not permissible not to give it to the owners who have attachment.
Theo câu “Pārājika nếu không trao”, điều đó có nghĩa là ngay cả khi kẻ trộm có ý niệm sở hữu, nhưng không được phép không trao cho chủ sở hữu đang có sự luyến ái.
Aññesūti mahāpaccariyādīsu.
'In others' refers to the Mahāpaccariya and other commentaries.
Trong các trường hợp khác là trong các trường hợp như Mahāpaccariya v.v…
Vicāraṇāyeva natthīti iminā tatthāpi paṭikkhepābhāvato ayameva atthoti dasseti.
'There is no deliberation' implies that since there is no refutation there either, this is the meaning.
Không có sự xem xét cho thấy rằng ý nghĩa này cũng đúng ở đó vì không có sự bác bỏ.
112. Upanidhikathāyaṃ saṅgopanatthāya attano hatthe nikkhittassa bhaṇḍassa guttaṭṭhāne paṭisāmanappayogaṃ vinā nāhaṃ gaṇhāmītiādinā aññasmiṃ payoge akate rajjasaṅkhobhādikāle ‘‘na dāni tassa dassāmi, na mayhaṃ dāni dassatī’’ti ubhohipi sakasakaṭṭhāne nisīditvā dhuranikkhepe katepi avahāro natthi.
112. In the discussion on deposits, even if during a time of royal disturbance or similar events, when no other action is taken, such as "I will not take it" without using the act of putting away the deposited object in a safe place, and both parties, sitting in their respective places, abandon their responsibility (the owner thinking, "He will not give it to me now," and the depositor thinking, "I will not give it to him now"), there is no theft.
112. Trong chuyện về vật ký gửi, ngay cả khi không có hành động nào khác được thực hiện như “tôi sẽ không lấy” khi cất giữ tài sản được giao vào tay mình để bảo quản, và trong thời gian có sự xáo trộn của vương quốc v.v…, cả hai bên đều ngồi ở vị trí của mình và từ bỏ trách nhiệm với ý nghĩ “bây giờ tôi sẽ không trao cho anh ta, bây giờ anh ta sẽ không trao cho tôi”, thì cũng không có sự chiếm đoạt.
Keci panettha ‘‘pārājikameva paṭisāmanappayogassa katattā’’ti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ, na sārato paccetabbaṃ.
Some here say, "It is a pārājika because the act of putting away was done," but that is merely their opinion and should not be fundamentally believed.
Một số người ở đây nói rằng “chắc chắn là phạm tội Pārājika vì đã thực hiện hành động cất giữ”, đó chỉ là ý kiến của họ, không nên tin một cách chắc chắn.
Paṭisāmanakāle hissa theyyacittaṃ natthi, ‘‘na dāni tassa dassāmī’’ti theyyacittuppattikkhaṇe pana sāmino dhuranikkhepacittuppattiyā hetubhūto kāyavacīpayogo natthi, yena so āpattiṃ āpajjeyya.
For at the time of putting it away, he had no intention of theft; and at the moment the intention of theft arose ("I will not give it to him now"), there was no bodily or verbal action on the part of the owner that would cause him to incur an offense, which was the basis for the owner's intention to abandon responsibility.
Thật vậy, vào thời điểm cất giữ, người đó không có ý định trộm cắp. Nhưng vào thời điểm phát sinh ý định trộm cắp “bây giờ tôi sẽ không trao cho anh ta”, thì không có hành động thân hoặc khẩu nào là nguyên nhân cho việc chủ sở hữu từ bỏ trách nhiệm, mà người đó phải phạm tội.
Na hi akiriyasamuṭṭhānāyaṃ āpattīti.
Indeed, this offense does not arise from inaction.
Thật vậy, đây không phải là một tội phát sinh từ việc không hành động.
Dāne saussāho, rakkhati tāvāti avahāraṃ sandhāya avuttattā nāhaṃ gaṇhāmītiādinā musāvādakaraṇe pācittiyameva hoti, na dukkaṭaṃ theyyacittābhāvena sahapayogassāpi abhāvatoti gahetabbaṃ.
"Diligent in giving, he protects it for a while" – since this was not said with reference to theft, when one lies saying "I do not take it" and so on, it is a pācittiya offense, not a dukkaṭa, because there is no intention to steal, nor is there any accompanying act of theft; this should be understood.
Có nhiệt tâm trong việc cho, thì vẫn giữ gìn được hiểu là vì không nói đến sự chiếm đoạt, nên việc nói dối “tôi sẽ không lấy” v.v… chỉ là phạm tội Pācittiya, không phải Dukkata, vì không có ý định trộm cắp và cũng không có hành động kèm theo.
Yadipi mukhena dassāmīti vadati…pe… pārājikanti ettha katarapayogena āpatti, na tāva paṭhamena bhaṇḍapaṭisāmanappayogena tadā theyyacittābhāvā, nāpi ‘‘dassāmī’’ti kathanappayogena tadā theyyacitte vijjamānepi payogassa kappiyattāti?
"Even if he says with his mouth, 'I will give it,' ... and so on ... it is a pārājika" – here, by which act does the offense occur? Not by the first act of putting the goods away, for at that time there is no intention to steal. Nor by the act of saying "I will give it," for even if there is an intention to steal at that time, the act of speaking is permissible.
Ngay cả khi nói bằng miệng rằng “tôi sẽ trao”…v.v… Pārājika: Ở đây, phạm tội bằng hành động nào? Không phải bằng hành động cất giữ tài sản ban đầu, vì lúc đó không có ý định trộm cắp. Cũng không phải bằng hành động nói “tôi sẽ trao”, vì lúc đó ngay cả khi có ý định trộm cắp thì hành động đó cũng là hợp lệ?
Vuccate – sāminā ‘‘dehī’’ti bahuso yāciyamānopi adatvā yena payogena attano adātukāmataṃ sāmikassa ñāpeti, yena ca so ‘‘adātukāmo ayaṃ vikkhipatī’’ti ñatvā dhuraṃ nikkhipati, teneva payogenassa āpatti.
It is said: Even when repeatedly asked by the owner, "Give it," if he does not give it, the offense occurs by the act through which he makes the owner understand his unwillingness to give, and by which the owner, knowing "This one is unwilling to give, he is procrastinating," gives up his claim; it is by that act that the offense occurs.
Được nói rằng: Ngay cả khi chủ sở hữu nhiều lần yêu cầu “hãy trao đi” mà không trao, thì người đó phạm tội bằng chính hành động mà người đó cho chủ sở hữu biết ý định không muốn trao của mình, và bằng hành động mà chủ sở hữu biết rằng “người này không muốn trao nên đang trì hoãn” và từ bỏ trách nhiệm.
Na hettha upanikkhittabhaṇḍe pariyāyena mutti atthi.
Here, there is no indirect release concerning deposited goods.
Thật vậy, ở đây không có sự giải thoát bằng cách nào khác đối với tài sản ký gửi.
Adātukāmatāya hi kadā te dinnaṃ, kattha te dinnantiādipariyāyavacanenāpi sāmikassa dhure nikkhipāpite āpattiyeva.
Indeed, by the unwillingness to give, even by indirect statements such as "When was it given to you?" or "Where was it given to you?", if the owner is made to give up his claim, it is an offense.
Thật vậy, nếu do ý định không muốn trao mà chủ sở hữu từ bỏ trách nhiệm bằng những lời nói quanh co như “khi nào bạn đã trao cho tôi, ở đâu bạn đã trao cho tôi” v.v…, thì vẫn là phạm tội.
Teneva aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ – ‘‘kiṃ tumhe bhaṇatha…pe… evaṃ ubhinnaṃ dhuranikkhepena bhikkhuno pārājika’’nti (pārā. aṭṭha. 1.111).
Therefore, it is stated in the Commentary: "What do you say? ... and so on ... thus, by both giving up their claim, it is a pārājika for the bhikkhu."
Do đó, trong chú giải đã nói – ‘‘các ông nói gì…v.v… như vậy, do việc cả hai từ bỏ trách nhiệm, tỳ khưu phạm tội pārājika’’.
Parasantakassa parehi gaṇhāpane eva pariyāyato mutti, na sabbatthāti gahetabbaṃ.
It should be understood that indirect release applies only when one causes others to take what belongs to another, not in all cases.
Cần hiểu rằng chỉ khi khiến người khác lấy tài sản của người khác thì mới được giải thoát một cách gián tiếp, chứ không phải trong mọi trường hợp.
Attano hatthe nikkhittattāti ettha attano hatthe sāminā dinnatāya bhaṇḍāgārikaṭṭhāne ṭhitattā ca ṭhānācāvanepi natthi avahāro, theyyacittena pana gahaṇe dukkaṭato na muccatīti veditabbaṃ.
"Because it was placed in his hand" – here, because it was given by the owner into his hand, and because he stands in the position of a storekeeper, there is no theft even if he moves it from its place. However, it should be known that he is not exempt from a dukkaṭa if he takes it with the intention to steal.
Ở đây, do được đặt trong tay mình, vì đã được chủ nhân trao vào tay mình và ở vị trí người giữ kho, nên ngay cả khi di chuyển khỏi vị trí cũng không có hành vi trộm cắp. Tuy nhiên, cần biết rằng nếu lấy với ý định trộm cắp thì không thoát khỏi tội dukkaṭa.
Eseva nayoti uddhāreyeva corassa pārājikaṃ, kasmā?
"The same method" – the thief incurs a pārājika only upon lifting the object. Why?
Cách thức này cũng vậy, chỉ có pārājika đối với kẻ trộm khi nhấc lên, tại sao?
Aññehi sādhāraṇassa abhiññāṇassa vuttattā.
Because the distinguishing mark common to others has been stated.
Vì đã nói về dấu hiệu chung với người khác.
Aññaṃ tādisameva gaṇhante yujjatīti saññāṇato okāsato ca tena sadisameva aññaṃ gaṇhante yujjati, corena sallakkhitappadesato taṃ apanetvā kehici tattha tādise aññasmiṃ patte ṭhapite taṃ gaṇhanteyeva yujjatīti adhippāyo, tena corena divā sallakkhitapattaṃ aññattha apanetvā tadaññe tādise patte tattha ṭhapitepi corassa pacchā rattibhāge uppajjamānaṃ theyyacittaṃ divā sallakkhitappadese ṭhapitaṃ aññaṃ tādisaṃ pattameva ālambitvā uppajjatīti dassitaṃ hoti.
"It is applicable when taking another object exactly like it" – the meaning is that it is applicable when taking another object exactly like it in terms of its distinguishing mark and location. If someone removes the bowl marked by the thief from the place and places another similar one there, the offense is applicable when the thief takes that one. Thus, it is shown that even if the bowl marked by the thief during the day is removed elsewhere and another similar bowl is placed there, the intention to steal that arises in the thief later at night arises with reference to that other similar bowl placed in the location marked during the day.
Nếu lấy một vật khác tương tự thì hợp lý có nghĩa là nếu lấy một vật khác tương tự về dấu hiệu và vị trí thì hợp lý. Ý nghĩa là: sau khi kẻ trộm đã nhận biết địa điểm, nếu vật đó bị ai đó di chuyển đi và đặt một vật khác tương tự vào đó, thì khi kẻ trộm lấy vật đó vẫn là hợp lý. Do đó, điều này cho thấy rằng nếu kẻ trộm đã nhận biết một cái bát vào ban ngày, và sau đó cái bát đó bị di chuyển đi và một cái bát tương tự khác được đặt vào đó, thì ý định trộm cắp phát sinh vào ban đêm của kẻ trộm vẫn nhắm vào cái bát tương tự khác được đặt ở địa điểm đã nhận biết vào ban ngày.
Padavārenāti therena nīharitvā dinnaṃ pattaṃ gahetvā gacchato corassa padavārena.
"By the step" – by the step of the thief who takes the bowl that was taken out and given by the elder.
Theo bước chân có nghĩa là theo bước chân của kẻ trộm mang đi cái bát đã được vị trưởng lão nhấc lên và đưa cho.
Atādisameva gaṇhante yujjatīti atādisassa therena gahaṇakkhaṇe avahārābhāvato pacchā hatthapattaṃ ‘‘ta’’nti vā ‘‘añña’’nti vā saññāya ‘‘idaṃ gahetvā gacchāmī’’ti gamane padavāreneva avahāro yujjatīti adhippāyo.
"It is applicable when taking one that is not like it" – the meaning is that since there is no theft at the moment the elder takes one that is not like it, if later, upon taking the bowl in hand, he goes with the perception "this is it" or "it is another," saying "I will take this and go," the theft is applicable by the step itself.
Nếu lấy một vật không tương tự thì hợp lý có nghĩa là: vì không có hành vi trộm cắp khi vị trưởng lão lấy vật không tương tự, nên sau đó khi cái bát đã ở trong tay, với ý nghĩ ‘‘đây là cái đó’’ hoặc ‘‘đây là cái khác’’, nếu đi với ý định ‘‘tôi sẽ mang cái này đi’’, thì hành vi trộm cắp là hợp lý theo bước chân.
Pārājikaṃ natthīti padavārepi pārājikaṃ natthi upanidhibhaṇḍe viyāti gahetabbaṃ.
"There is no pārājika" – it should be understood that there is no pārājika even by the step, just as with deposited goods.
Không có pārājika có nghĩa là ngay cả theo bước chân cũng không có pārājika, giống như trường hợp tài sản ký gửi.
Gāmadvāranti bahigāme vihārassa patiṭṭhitattā gāmappavesassa ārambhappadesadassanavasena vuttaṃ, antogāmanti attho.
"Village gate" – this is said to indicate the starting point of entering the village, as the monastery is located outside the village; the meaning is "inside the village."
Cổng làng được nói để chỉ địa điểm bắt đầu đi vào làng, vì tịnh xá được xây dựng ở ngoại ô làng. Ý nghĩa là bên trong làng.
Dvinnampi uddhāreyeva pārājikanti therassa abhaṇḍāgārikattā vuttaṃ.
"Pārājika for both only upon lifting" – this is said because the elder is not a storekeeper.
Cả hai đều chỉ phạm pārājika khi nhấc lên được nói vì vị trưởng lão không phải là người giữ kho.
Yadi hi so bhaṇḍāgāriko bhaveyya, sabbampi upanikkhittameva siyā, upanikkhittabhaṇḍe ca theyyacittena gaṇhatopi na tāva therassa avahāro hoti, corasseva avahāro.
If he were a storekeeper, everything would be deposited. And with deposited goods, even if one takes them with the intention to steal, the elder does not incur a theft offense; only the thief incurs a theft offense.
Nếu ông ấy là người giữ kho, thì tất cả đều là vật ký gửi. Và đối với vật ký gửi, ngay cả khi lấy với ý định trộm cắp, vị trưởng lão cũng chưa phạm hành vi trộm cắp, mà chỉ kẻ trộm mới phạm hành vi trộm cắp.
Ubhinnampi dukkaṭanti therassa attano santakatāya corassa sāmikena dinnattā avahāro na jāto, ubhinnampi asuddhacittena gahitattā dukkaṭanti attho.
"A dukkaṭa for both" – the meaning is that because it was the elder's own property, given by the owner to the thief, no theft occurred. A dukkaṭa for both because it was taken with an impure intention.
Cả hai đều phạm dukkaṭa có nghĩa là vì vật đó thuộc về vị trưởng lão, và được chủ nhân trao cho kẻ trộm, nên không phát sinh hành vi trộm cắp. Cả hai đều phạm dukkaṭa vì đã lấy với tâm không thanh tịnh.
Āṇattiyā gahitattāti ‘‘pattacīvaraṃ gaṇhā’’ti evaṃ therena kataāṇattiyā gahitattā.
"Because it was taken by command" – because it was taken by the elder's command, "Take the bowl and robe."
Do lấy theo lệnh có nghĩa là do lấy theo lệnh của vị trưởng lão, chẳng hạn như ‘‘hãy lấy y bát’’.
Aṭaviṃ pavisati, padavārena kāretabboti ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā piṇḍāya carissāmā’’ti therena vihārato paṭṭhāya gāmamaggepi sakalepi gāme vicaraṇassa niyamitattā maggato okkamma gacchantasseva padavārena āpatti vuttā.
"He enters the forest, he should be made to incur an offense by the step" – the offense by the step is stated to apply to one who deviates from the path when the elder has specified the entire path from the monastery to the village and within the village for wandering, saying, "Take the bowl and robe, we will go to such-and-such a village to wander for alms."
Đi vào rừng, phải bị xử lý theo bước chân có nghĩa là: vị trưởng lão đã quy định việc đi lại trên đường làng và toàn bộ làng, bắt đầu từ tịnh xá, với lệnh ‘‘hãy lấy y bát, chúng ta sẽ đi đến làng tên là… để khất thực’’. Do đó, tội lỗi chỉ được nói là phát sinh theo bước chân khi người đó đi chệch khỏi con đường.
Vihārassa hi parabhāge upacārato paṭṭhāya yāva tassa gāmassa parato upacāro, tāva sabbaṃ daharassa therāṇattiyā sañcaraṇūpacārova hoti, na pana tato paraṃ.
Indeed, from the precincts on the far side of the monastery, up to the precincts beyond that village, all of that is the walking precinct for the young monk by the elder's command, but not beyond that.
Thật vậy, từ khu vực bên ngoài tịnh xá cho đến khu vực bên ngoài làng đó, tất cả đều là khu vực đi lại theo lệnh của vị trưởng lão đối với vị tỳ khưu trẻ, nhưng không phải xa hơn thế.
Teneva ‘‘upacārātikkame pārājikaṃ.
For that very reason, it is said, "Pārājika for transgressing the precinct.
Do đó, cũng đã nói rằng ‘‘vượt quá khu vực thì phạm pārājika.
Gāmūpacārātikkame pārājika’’nti ca vuttaṃ.
And 'Pārājika for transgressing the village precinct' is also stated."
Vượt quá khu vực làng thì phạm pārājika’’.
Paṭinivattane cīvaradhovanādiatthāya pesanepi eseva nayo.
The same principle applies when returning, even when sent for the purpose of washing robes and the like.
Khi quay trở lại và được sai đi giặt y v.v. cũng theo cách thức này.
Aṭṭhatvā anisīditvāti ettha vihāraṃ pavisitvā sīsādīsu bhāraṃ bhūmiyaṃ anikkhipitvā tiṭṭhanto vā nisīdanto vā vissamitvā theyyacitte vūpasante puna theyyacittaṃ uppādetvā gacchati ce, pāduddhārena kāretabbo.
Here, regarding " without standing up or sitting down," if, upon entering the monastery, one does not place the burden from one's head or other parts onto the ground, but while standing or sitting, rests, and the intention to steal subsides, and then one generates the intention to steal again and goes, one is to be made to take it back by foot.
Ở đây, không dừng lại, không ngồi xuống có nghĩa là: nếu người đó đi vào tịnh xá, không đặt gánh nặng trên đầu v.v. xuống đất, mà chỉ đứng hoặc ngồi nghỉ ngơi, và khi ý định trộm cắp đã lắng xuống, lại phát sinh ý định trộm cắp và đi, thì phải bị xử lý theo việc nhấc chân.
Sace bhūmiyaṃ nikkhipitvā puna taṃ gahetvā gacchati, uddhārena kāretabbo.
If one places it on the ground, then takes it again and goes, one is to be made to take it back.
Nếu đặt xuống đất rồi lại lấy đi, thì phải bị xử lý theo việc nhấc lên.
Āṇāpakassa āṇattiyā yaṃ kattabbaṃ, tassa tāvatā pariniṭṭhitattā.
Because what was to be done by the command of the one who gave the command is completed by that much.
Vì việc phải làm theo lệnh của người ra lệnh đã hoàn tất đến đó.
‘‘Asukaṃ nāma gāma’’nti aniyametvā ‘‘antogāmaṃ gamissāmā’’ti avisesena vutte vihārasāmantā pubbe piṇḍāya paviṭṭhapubbā sabbe gocaragāmāpi khettamevāti vadanti.
When it is not specified as "a certain village," but generally stated as "we will go into the village," all the villages where alms were previously entered from the vicinity of the monastery are considered the field, they say.
Khi nói ‘‘vào trong làng’’ mà không quy định ‘‘làng tên là…’’, thì tất cả các làng khất thực đã từng đi vào trước đây, gần tịnh xá, đều được gọi là khu vực.
Sesanti maggukkamanavihārābhimukhagamanādi sabbaṃ.
" The rest" refers to everything else, such as deviating from the path or going towards the monastery.
Phần còn lại là tất cả mọi thứ như đi chệch đường, đi về phía tịnh xá v.v.
Purimasadisamevāti anāṇattiyā gahitepi sāmikassa kathetvā gahitattā heṭṭhā vuttavihārūpacārādi sabbaṃ khettamevāti katvā vuttaṃ.
" Just like before" is stated because, even if taken without command, it was taken after informing the owner, thus considering everything, such as the monastery precinct mentioned below, as the field.
Giống như trường hợp trước được nói khi vật được lấy mà không có lệnh, nhưng đã nói với chủ nhân, coi tất cả khu vực tịnh xá v.v. đã nói ở trên là khu vực.
Eseva nayoti antarāmagge theyyacittaṃ uppādetvātiādinā (pārā. aṭṭha. 1.112) vuttaṃ nayaṃ atidisati.
" The same principle applies" refers to the principle stated with "having generated the intention to steal on the way," and so on.
Cách thức này cũng vậy là chỉ ra cách thức đã nói trong ‘‘phát sinh ý định trộm cắp giữa đường’’ v.v.
Nimitte vā kateti cīvaraṃ me kiliṭṭhaṃ, ko nu kho rajitvā dassatītiādinā nimitte kate.
" Or when a sign is made" means when a sign is made, such as "My robe is dirty; who will dye it and give it to me?"
Hoặc khi có dấu hiệu có nghĩa là khi có dấu hiệu như ‘‘y của tôi bị bẩn, ai sẽ nhuộm và đưa cho tôi’’ v.v.
Vuttanayenevāti anāṇattassa therena saddhiṃ pattacīvaraṃ gahetvā gamanavāre vuttanayeneva.
" In the manner stated" means in the manner stated concerning the elder going with the bowl and robe of one who was not commanded.
Theo cách thức đã nói có nghĩa là theo cách thức đã nói trong trường hợp người không có lệnh đi cùng vị trưởng lão mang y bát.
Ekapasseti vihārassa mahantatāya attānaṃ adassetvā ekasmiṃ passe.
" On one side" means on one side, without showing oneself, due to the large size of the monastery.
Ở một bên có nghĩa là ở một bên, không để lộ mình, do tịnh xá rộng lớn.
Theyyacittena paribhuñjanto jīrāpetīti theyyacitte uppanne ṭhānācāvanaṃ akatvā nivatthapārutanīhāreneva paribhuñjanto jīrāpeti, ṭhānā cāventassa pana theyyacitte sati pārājikameva sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsu viya (pārā. 101).
" Wearing it out with the intention to steal" means if, after the intention to steal arises, one does not move it from its place but wears it out by using it in the manner of wearing and covering, then one wears it out. But if one moves it from its place with the intention to steal, it is a pārājika, just as in the case of carrying a burden on the head or shoulder.
Sử dụng cho đến khi hư hỏng với ý định trộm cắp có nghĩa là khi ý định trộm cắp phát sinh, không di chuyển khỏi vị trí, mà chỉ sử dụng theo cách mặc hoặc đắp cho đến khi hư hỏng. Tuy nhiên, nếu di chuyển khỏi vị trí với ý định trộm cắp, thì đó là pārājika, giống như trường hợp mang gánh nặng trên đầu hoặc trên vai v.v.
Yathā vā tathā vā nassatīti aggiādinā nassati, añño vā kocīti iminā yena ṭhapitaṃ, sopi saṅgahitoti veditabbaṃ.
" It is destroyed in one way or another" means it is destroyed by fire or the like. By "or by someone else," it should be understood that the one who placed it is also included.
Bằng cách này hay cách khác bị mất có nghĩa là bị mất do lửa v.v. Và một người khác bất kỳ có nghĩa là người đã đặt vật đó cũng được bao gồm.
Itarassāti corassa.
" Of the other" means of the thief.
Của người kia có nghĩa là của kẻ trộm.
Itaraṃ gaṇhato uddhāre pārājikanti ettha ‘‘pavisitvā tava sāṭakaṃ gaṇhāhī’’ti imināva upanidhibhāvato mocitattā, sāmikassa itaraṃ gaṇhato attano sāṭake ālayassa sabbhāvato ca ‘‘uddhāre pārājika’’nti vuttaṃ.
Here, regarding " Pārājika for taking the other's," it is said "Pārājika for taking back" because it is freed from being a deposit by the very statement "enter and take your robe," and because there is attachment to one's own robe when taking the other's.
Ở đây, khi người kia lấy vật khác thì phạm pārājika khi nhấc lên được nói là ‘‘phạm pārājika khi nhấc lên’’ vì vật đó đã được giải thoát khỏi tình trạng ký gửi bởi câu ‘‘hãy vào lấy tấm y của ngươi’’, và vì chủ nhân có sự chấp trước vào tấm y của mình khi lấy vật khác.
Sāmiko ce ‘‘mama santakaṃ idaṃ vā hotu, aññaṃ vā, kiṃ tena, alaṃ mayhaṃ iminā’’ti evaṃ suṭṭhu nirālayo hoti, corassa pārājikaṃ natthīti gahetabbaṃ.
If the owner is completely unattached, saying, "Whether it is mine or something else, what does it matter? This is enough for me," then it should be understood that there is no pārājika for the thief.
Nếu chủ nhân hoàn toàn không chấp trước, nói rằng ‘‘vật này là của tôi, hay vật khác, điều đó có gì quan trọng, tôi không cần cái này’’, thì kẻ trộm không phạm pārājika.
Na jānantīti tena vuttavacanaṃ asuṇantā na jānanti.
" They do not know" means they do not know, not hearing the words spoken by him.
Không biết có nghĩa là không biết vì không nghe lời nói của người đó.
Eseva nayoti ettha sace jānitvāpi cittena na sampaṭicchanti, eseva nayoti daṭṭhabbaṃ.
Here, regarding " The same principle applies," it should be understood that even if they know but do not consent in their minds, the same principle applies.
Ở đây, cách thức này cũng vậy cần được hiểu là nếu ngay cả khi biết mà tâm không chấp nhận, thì cách thức này cũng vậy.
Paṭikkhipantīti ettha cittena paṭikkhepopi saṅgahitovāti veditabbaṃ.
Here, regarding " They reject," it should be understood that mental rejection is also included.
Ở đây, từ chối cần được hiểu là sự từ chối bằng tâm cũng được bao gồm.
Upacāre vijjamāneti bhaṇḍāgārassa samīpe uccārapassāvaṭṭhāne vijjamāne.
" When there is a precinct" means when there is a place for urination and defecation near the storehouse.
Khi có trong khu vực có nghĩa là khi có ở gần kho, ở nơi đi vệ sinh.
Mayi ca mate saṅghassa ca senāsane vinaṭṭheti ettha ‘‘taṃ māressāmā’’ti ettake vuttepi vivarituṃ vaṭṭati gilānapakkhe ṭhitattā avisayoti vuttattā.
Here, regarding " When I die and the monastery's dwelling is destroyed," even if only "we will kill him" is said, it is permissible to explain it, because it is stated as not being a matter for consideration due to being in the category of illness.
Ở đây, và khi tôi chết và chỗ ở của Tăng bị hư hỏng có nghĩa là ngay cả khi nói ‘‘chúng ta sẽ giết ông ấy’’, cũng được phép tiết lộ vì được coi là ở trong tình trạng bệnh tật, không phải là đối tượng.
Maraṇato hi paraṃ gelaññaṃ avisayattañca natthi.
For beyond death, there is no illness or non-consideration.
Thật vậy, sau khi chết thì không còn bệnh tật và không phải là đối tượng.
‘‘Dvāraṃ chinditvā parikkhāraṃ harissāmā’’ti ettake vuttepi vivarituṃ vaṭṭatiyeva.
Even if only "we will break the door and take the requisites" is said, it is permissible to explain it.
Ngay cả khi nói ‘‘chúng ta sẽ phá cửa và lấy đồ dùng’’, cũng được phép tiết lộ.
Sahāyehi bhavitabbanti tehipi bhikkhācārādīhi pariyesitvā attano santakepi kiñci kiñci dātabbanti vuttaṃ hoti.
" They should be companions" means that they too should seek alms and the like, and give something from their own possessions.
Phải có bạn bè có nghĩa là họ cũng phải tìm kiếm bằng cách khất thực v.v. và phải cho đi một ít từ tài sản của mình.
Ayaṃ sāmīcīti bhaṇḍāgāre vasantānaṃ idaṃ vattaṃ.
" This is the proper conduct" means this is the duty of those residing in the storehouse.
Đây là điều đúng đắn có nghĩa là đây là bổn phận của những người sống trong kho.
Lolamahātheroti mando momūho ākiṇṇavihārī.
" The elder Lolamahāthera" means one who is foolish, bewildered, and frequently residing in the monastery.
Trưởng lão Lolas có nghĩa là ngu si, mê muội, sống bừa bãi.
Itarehīti tasmiṃyeva gabbhe vasantehi itarabhikkhūhi.
" By the others" means by the other monks residing in that very same cell.
Bởi những vị khác có nghĩa là bởi các tỳ khưu khác đang sống trong cùng một phòng.
Vihārarakkhaṇavāre niyutto vihāravāriko, vuḍḍhapaṭipāṭiyā attano vāre vihārarakkhaṇako.
A monastery guard (vihāravāriko) is one appointed to the turn of guarding the monastery, who guards the monastery in his turn according to seniority.
Người được chỉ định đến lượt trông coi tịnh xá là người trông coi tịnh xá, là người trông coi tịnh xá đến lượt của mình theo thứ tự lớn tuổi.
Nivāpanti bhattavetanaṃ.
Nivāpa means food-wage.
Nivāpa có nghĩa là lương thực.
Corānaṃ paṭipathaṃ gatesūti corānaṃ āgamanaṃ ñatvā ‘‘paṭhamataraññeva gantvā saddaṃ karissāmā’’ti corānaṃ abhimukhaṃ gatesu, ‘‘corehi haṭabhaṇḍaṃ āharissāmā’’ti tadanupathaṃ gatesupi eseva nayo.
Regarding those who have gone on the path against thieves means those who, having known the coming of thieves, have gone to meet the thieves, thinking, "We will go first and make a sound." The same method applies even to those who have gone following their path, thinking, "We will bring back the goods stolen by the thieves."
Những người đi trên con đường đối diện với bọn trộm có nghĩa là những người biết được bọn trộm sắp đến và đi đối diện với bọn trộm với ý nghĩ “chúng ta sẽ đi trước và gây tiếng động”; tương tự như vậy đối với những người đi theo dấu vết của bọn trộm với ý nghĩ “chúng ta sẽ mang về những vật phẩm bị bọn trộm lấy đi”.
Nibaddhaṃ katvāti ‘‘asukakule yāgubhattaṃ vihāravārikānaññevā’’ti evaṃ niyamanaṃ katvā.
Having made it fixed means having made such a regulation as, "The gruel and food in such-and-such a family are exclusively for the monastery guards."
Đã ấn định có nghĩa là đã quy định như vậy: “Cháo và cơm tại gia đình kia là dành riêng cho những người trông coi tịnh xá”.
Dve tisso yāgusalākā cattāri pañca salākabhattāni ca labhamānovāti idaṃ nidassanamattaṃ, tato ūnaṃ vā hotu adhikaṃ vā attano veyyāvaccakarassa ca yāpanamattaṃ labhanameva pamāṇanti gahetabbaṃ.
Receiving two or three gruel-sticks and four or five food-sticks is merely an example; it should be understood that whether it is less or more than that, receiving enough for oneself and one's assistant is the measure.
Nhận được hai hoặc ba muỗng cháo và bốn hoặc năm suất cơm là một ví dụ; cần hiểu rằng dù ít hơn hay nhiều hơn thế, chỉ cần nhận được đủ để tự mình và người giúp việc của mình duy trì sự sống là đủ.
Nissitake jaggentīti tehi vihāraṃ jaggāpentīti attho.
They look after those dependent on them means they make them look after the monastery.
Trông coi những người nương tựa có nghĩa là khiến họ trông coi tịnh xá, đó là ý nghĩa.
Asahāyakassāti sahāyarahitassa.
For one without companions means for one who lacks companions.
Người không có bạn bè có nghĩa là người không có bạn đồng hành.
Attadutiyassāti appicchassa attā sarīrameva dutiyo assa nāññoti attadutiyo.
For one who has only himself as a second means for one who is content, whose body (attā) alone is his second, and no other; thus, one who has only himself as a second.
Người chỉ có mình có nghĩa là người thiểu dục, chỉ có thân mình là người thứ hai, không có ai khác, nên gọi là người chỉ có mình.
Tadubhayassāpi atthassa vibhāvanaṃ yassātiādi, etena sabbena ekekassa vāro na pāpetabboti dassitanti veditabbaṃ.
The clarification of the meaning of both of these is yassā and so on. It should be understood that by all this, it is shown that a turn should not be assigned to each individual.
Sự phân tích ý nghĩa của cả hai điều đó là yassā (của ai) v.v.; cần biết rằng tất cả điều này cho thấy không nên phân chia lượt cho từng người.
Pākavattatthāyāti niccaṃ pacitabbayāgubhattasaṅkhātavattatthāya.
For the purpose of cooked provisions means for the purpose of provisions consisting of gruel and food to be cooked regularly.
Vì mục đích duy trì việc nấu ăn có nghĩa là vì mục đích duy trì việc nấu cháo và cơm thường xuyên.
Ṭhapentīti dāyakā ṭhapenti.
They set aside means the donors set aside.
Họ đặt ra có nghĩa là các thí chủ đặt ra.
Taṃ gahetvāti taṃ ārāmikādīhi diyyamānaṃ bhāgaṃ gahetvā.
Having taken that means having taken that share given by the monastery attendants and so on.
Lấy cái đó có nghĩa là lấy phần được các ārāmika (người coi sóc tịnh xá) v.v. trao cho.
Na gāhāpetabboti ettha abbhokāsikassāpi attano adhikaparikkhāro vā ṭhapito atthi, cīvarādisaṅghikabhāgepi ālayo vā atthi, sopi gāhāpetabbova.
Should not be made to take – in this regard, even if an open-air dweller has his own extra requisites stored, or has attachment to the Sangha's share of robes and so on, he too should be made to take it.
Không được phép lấy – ở đây, ngay cả đối với một vị ẩn cư sống ngoài trời, nếu có vật dụng riêng hoặc có sự luyến ái đối với phần y phục của Tăng-già, thì vị ấy cũng phải được phép lấy.
Diguṇanti aññehi labbhamānato diguṇaṃ.
Double means double what others receive.
Gấp đôi có nghĩa là gấp đôi so với những gì người khác nhận được.
Pakkhavārenāti aḍḍhamāsavārena.
By half-monthly turn means by a turn of half a month.
Theo phiên nửa tháng có nghĩa là theo phiên nửa tháng.
113. Suṅkaghātakathāyaṃ suṅkaṃ yattha rājapurisā hananti adadantānaṃ santakaṃ acchinditvāpi gaṇhanti, taṃ ṭhānaṃ suṅkaghātanti evampi attho daṭṭhabbo.
113. In the story of the toll-gate, toll-gate (suṅkaghāta) should also be understood as the place where royal officers kill, or seize property from those who do not pay the toll.
113. Trong câu chuyện về trạm thu thuế, suṅkaghāta (trạm thu thuế) là nơi mà các quan lại của vua đánh thuế, thậm chí tịch thu tài sản của những người không nộp thuế; ý nghĩa này cũng cần được hiểu.
Vuttamevatthaṃ pākaṭaṃ kātuṃ tañhītiādi vuttaṃ.
To clarify the meaning already stated, for that reason and so on was said.
Để làm rõ ý nghĩa đã nói, tañhī (vì điều đó) v.v. đã được nói.
Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmetīti ettha paṭhamapādaṃ paricchedato bahi ṭhapetvā dutiyapāde uddhaṭamatte pārājikaṃ.
He crosses the second foot – here, having placed the first foot outside the boundary, the pārājika offense is incurred as soon as the second foot is lifted.
Vượt qua bước thứ hai – ở đây, sau khi đặt bước đầu tiên ra ngoài phạm vi, chỉ cần bước thứ hai được nhấc lên là phạm tội Pārājika.
Uddharitvā bahi aṭṭhapitepi bahi ṭhito eva nāma hotīti katvā evaṃ sabbattha padavāresupīti daṭṭhabbaṃ.
Even if it is not lifted and placed outside, it is considered to be outside; this should be understood in all such cases of steps.
Ngay cả khi không nhấc ra ngoài, nó vẫn được coi là ở ngoài, vì vậy điều này cần được hiểu tương tự đối với tất cả các trường hợp liên quan đến bước chân.
Parivattitvā abbhantarimaṃ bahi ṭhapeti, pārājikanti idaṃ sayaṃ bahi ṭhatvā paṭhamaṃ abbhantarimaṃ ukkhipitvā vā samakaṃ ukkhipitvā vā parivattanaṃ sandhāya vuttaṃ.
Having turned it over, he places the inner one outside; pārājika – this is said with reference to turning it over, either by himself standing outside and lifting the inner one first, or by lifting both simultaneously.
Xoay người và đặt phần bên trong ra ngoài, phạm tội Pārājika – điều này được nói đến khi tự mình đứng bên ngoài, nhấc phần bên trong lên trước hoặc nhấc đồng thời rồi xoay người.
Bahi ṭhatvā ukkhittamatte hi sabbaṃ bahigatameva hotīti.
For as soon as it is lifted while standing outside, everything is considered to be outside.
Bởi vì chỉ cần nhấc lên khi đang đứng bên ngoài thì tất cả đã ở bên ngoài.
Sace pana so bahi ṭhatvāpi bāhirapuṭakaṃ paṭhamaṃ anto ṭhapetvā pacchā abbhantarimaṃ ukkhipitvā bahi ṭhapeti, tadāpi ekābaddhatāya avijahitattā avahāro na dissati.
However, if he, while standing outside, first places the outer wrapper inside, and then lifts the inner one and places it outside, then, because of its being connected as one unit, the act of theft is not apparent.
Tuy nhiên, nếu vị ấy đứng bên ngoài nhưng lại đặt túi bên ngoài vào trong trước, sau đó mới nhấc phần bên trong ra ngoài, thì lúc đó cũng không thấy có sự lấy cắp vì sự gắn kết không bị gián đoạn.
Keci pana ‘‘bhūmiyaṃ patitvā vattantaṃ puna anto pavisati, pārājikamevāti (pārā. aṭṭha. 1.113) vuttattā bāhirapuṭake antopaviṭṭhepi bahigatabhāvato na muccati, antogataṃ pana puṭakaṃ paṭhamaṃ, pacchā eva vā bahi ṭhapitamatte vā pārājikamevā’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ.
Some, however, say, "Since it is said, 'If it falls to the ground and rolls, and then enters inside again, it is still a pārājika offense,' even if the outer wrapper enters inside, it is not freed from being outside. But if the inner wrapper is placed outside first, or simultaneously, or as soon as it is placed outside, it is a pārājika." That is not correct.
Một số người nói rằng: “Vì đã nói rằng ‘khi rơi xuống đất và lăn vào lại, vẫn là tội Pārājika’ (Pārā. Aṭṭha. 1.113), nên ngay cả khi túi bên ngoài đã vào trong, nó vẫn không thoát khỏi trạng thái đã ra ngoài. Chỉ cần túi bên trong được đặt ra ngoài trước hoặc đồng thời, thì vẫn là tội Pārājika”, nhưng điều đó không hợp lý.
Bahi bhūmiyaṃ pātitassa kenaci saddhiṃ ekābaddhatāya abhāvena antopaviṭṭhepi pārājikamevāti vattuṃ yuttaṃ, idaṃ pana ekābaddhattā tena saddhiṃ na sameti.
It is appropriate to say that if something falls to the ground outside and is not connected to anything, it is still a pārājika even if it re-enters. But this, being connected, does not align with that.
Việc nói rằng khi một vật rơi xuống đất và không còn gắn kết với bất cứ thứ gì, thì ngay cả khi nó vào trong, vẫn là tội Pārājika, là hợp lý. Nhưng trường hợp này không giống vì có sự gắn kết.
Tasmā yathā antobhūmigatena ekābaddhatā na hoti, evaṃ ubhayassāpi bahigatabhāve sādhiteyeva avahāroti viññāyati, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
Therefore, it is understood that the act of theft is only established when both are outside, in such a way that there is no connection with the inside ground. This should be examined and understood.
Do đó, khi cả hai đều ở ngoài và sự gắn kết với mặt đất bên trong không còn nữa, thì mới được coi là lấy cắp; cần xem xét kỹ lưỡng để hiểu.
Ye pana parivattitvāti imassa nivattitvāti atthaṃ vadanti, tehi pana abbhantarimaṃ bahi ṭhapetīti ayamattho gahito hotīti tattha saṅkāyeva natthi.
As for those who interpret "parivattitvā" as "having returned," there is no doubt that they have taken the meaning "he places the inner one outside."
Những người giải thích parivattitvā có nghĩa là nivattitvā (quay lại), thì họ đã hiểu ý nghĩa là đặt phần bên trong ra ngoài, nên không có nghi ngờ gì về điều đó.
Ekābaddhanti kājakoṭiyaṃ rajjuyā bandhanaṃ sandhāya vuttaṃ.
Connected as one unit is said with reference to tying it with a rope to the end of a carrying pole.
Gắn kết được nói đến khi buộc bằng dây vào đầu đòn gánh.
Abandhitvā kājakoṭiyaṃ ṭhapitamattameva hoti, pārājikanti bahi gahitakājakoṭiyaṃ ṭhapitaṃ yadi pādaṃ agghati, pārājikameva, antoṭhapitena ekābaddhatāya abhāvāti adhippāyo.
“If it is merely placed in the corner of the carrying-pole without being tied, it is a pārājika.” If what is placed in the corner of the carrying-pole held outside is worth a quarter, it is a pārājika. The meaning is that if it is placed inside, it is not considered as being taken, due to the absence of being bound as one unit.
Chỉ đặt lên đầu đòn gánh mà không buộc, phạm tội Pārājika – ý nghĩa là nếu vật được đặt lên đầu đòn gánh đã ra ngoài có giá trị bằng một đồng tiền, thì đó là tội Pārājika, vì không có sự gắn kết với vật được đặt bên trong.
Gacchante yāne vā…pe… ṭhapetīti suṅkaghātaṃ pavisitvā appavisitvā vā ṭhapeti.
“Or places it in a moving vehicle…” means places it having entered or not entered the customs barrier.
Đặt lên xe đang đi… v.v. có nghĩa là đặt vào hoặc không vào trạm thu thuế.
Suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitanti yānādīhi nīhaṭattā bahi ṭhitaṃ.
“Standing outside the customs post” means it is outside because it has been removed by a vehicle or similar means.
Đã ở ngoài trạm thu thuế có nghĩa là đã được đưa ra ngoài bởi xe cộ v.v.
Keci pana ‘‘bahi ṭhapita’’nti pāṭhaṃ vikappetvā suṅkaṭṭhānato pubbeva bahi ṭhapitanti atthaṃ vadanti, taṃ na sundaraṃ; suṅkaṭṭhāne pavisitvā yāne ṭhapitepi pavattitvā gate viya dosābhāvato.
Some, however, interpreting the reading “placed outside,” say the meaning is “placed outside even before the customs post.” That is not good, because there is no fault as if it were placed in a vehicle after entering the customs post and then proceeded.
Một số người lại biến đổi cách đọc bahi ṭhapitaṃ (đặt ra ngoài) và giải thích rằng đó là đặt ra ngoài trước khi đến trạm thu thuế, nhưng điều đó không hay; vì ngay cả khi đặt lên xe tại trạm thu thuế và xe đã đi qua, thì cũng không có lỗi.
Yo pana suṅkaṭṭhānassa antova pavisitvā ‘‘suṅkaṭṭhāna’’nti ñatvā theyyacittena āgatamaggena paṭinivattitvā gacchati, tassāpi yadi tena disābhāgena gacchantānampi hatthato suṅkaṃ gaṇhanti, pārājikameva.
But if someone enters within the customs post, knows it is a customs post, and then, with the intention of theft, turns back along the way he came, even for him, if they collect customs from those going in that direction, it is a pārājika.
Tuy nhiên, nếu một người đi vào trong trạm thu thuế, biết đó là “trạm thu thuế”, rồi với ý định trộm cắp, quay trở lại theo con đường đã đến, thì nếu họ cũng thu thuế từ những người đi theo hướng đó, thì đó vẫn là tội Pārājika.
Imasmiṃ ṭhāneti yānādīhi nīharaṇe.
“In this place” refers to removing by a vehicle or similar means.
Trong trường hợp này có nghĩa là khi đưa ra ngoài bằng xe cộ v.v.
Tatrāti tasmiṃ eḷakalomasikkhāpade (pārā. 571 ādayo).
“Therein” refers to that training rule concerning sheep’s wool.
Ở đó có nghĩa là trong giới học về lông cừu đó (Pārā. 571 v.v.).
114. Pāṇakathāyaṃ āṭhapitoti mātāpitūhi iṇaṃ gaṇhantehi ‘‘yāva iṇadānā ayaṃ tumhākaṃ santike hotū’’ti iṇadāyakānaṃ niyyātito.
114. In the section on living beings, “pledged” means handed over to creditors by parents who were taking a loan, saying, “Let this one be with you until the debt is repaid.”
114. Trong câu chuyện về con người, được đặt cọc có nghĩa là khi cha mẹ vay nợ, họ đã giao con cho người cho vay với lời nói: “Đứa trẻ này sẽ ở với quý vị cho đến khi trả hết nợ”.
Avahāro natthīti mātāpitūhi puttassa apariccattattā mātāpitūnañca asantakattā avahāro natthi.
“There is no taking away” because the son has not been abandoned by the parents, and he does not belong to the parents, so there is no taking away.
Không có sự lấy cắp vì người con không bị cha mẹ từ bỏ và cũng không phải là tài sản của cha mẹ, nên không có sự lấy cắp.
Dhanaṃ pana gataṭṭhāne vaḍḍhatīti iminā āṭhapetvā gahitadhanaṃ vaḍḍhiyā saha āṭhapitaputtahārakassa gīvāti dassitanti vadanti.
“But the wealth increases where it goes”—by this, they say, it is shown that the wealth taken by pledging increases with interest, and the neck (responsibility) for the pledged son falls on the one who takes him.
Tuy nhiên, tiền bạc tăng lên ở nơi nó đến – với điều này, họ nói rằng tiền đã được vay bằng cách đặt cọc con cái sẽ tăng lên cùng với lãi suất, và đó là gánh nặng của người đã mang con đi đặt cọc.
Dāsassa jātoti ukkaṭṭhalakkhaṇaṃ dassetuṃ vuttaṃ.
“Born to a slave” is stated to show the highest characteristic.
Sinh ra từ nô lệ được nói để chỉ ra đặc điểm cao nhất.
Dāsikucchiyaṃ pana adāsassa jātopi ettheva saṅgahito.
Even one born in the womb of a female slave to a non-slave is included here.
Tuy nhiên, người sinh ra trong bụng của một nữ nô lệ nhưng không phải là nô lệ cũng được bao gồm ở đây.
Paradesato paharitvāti paradesavilumpakehi rājacorādīhi paharitvā.
“Having driven away from another country” means having driven away by royal thieves or similar plunderers from another country.
Bị đánh từ nước ngoài có nghĩa là bị đánh bởi những kẻ cướp bóc từ nước ngoài, các quan lại, bọn trộm cướp v.v.
Sukhaṃ jīvāti vadatīti theyyacittena sāmikānaṃ santikato palāpetukāmatāya vadati, tathā pana acintetvā kāruññena ‘‘sukhaṃ gantvā jīvā’’ti vadantassa natthi avahāro, gīvā pana hoti.
“Says, ‘Live happily’” means says with the intention of theft, desiring to make them flee from their owners. However, if one says “Go and live happily” out of compassion without such thought, there is no taking away, but there is a neck (responsibility).
Nói: “Hãy sống hạnh phúc” – nói với ý định trộm cắp, muốn khiến họ bỏ trốn khỏi chủ. Tuy nhiên, nếu không có ý nghĩ đó mà nói với lòng từ bi: “Hãy đi và sống hạnh phúc”, thì không có sự lấy cắp, nhưng vẫn có gánh nặng.
Dutiyapadavāreti yadi dutiyapadaṃ avassaṃ uddharissati, bhikkhussa ‘‘palāyitvā sukhaṃ jīvā’’ti vacanakkhaṇeyeva pārājikaṃ.
“In the second clause” means if he will certainly utter the second clause, it is a pārājika for the bhikkhu at the very moment of saying, “Flee and live happily.”
Trong trường hợp bước thứ hai có nghĩa là nếu nhất định sẽ nhấc bước thứ hai, thì ngay khi tỳ khưu nói: “Hãy trốn thoát và sống hạnh phúc”, đó là tội Pārājika.
Anāpatti pārājikassāti tassa vacanena vegavaḍḍhane akatepi dukkaṭā na muccatīti dasseti.
“There is no pārājika” shows that even if the speed is not increased by his words, he is not free from a dukkaṭa.
Không phạm tội Pārājika cho thấy rằng ngay cả khi không làm tăng tốc độ do lời nói của vị ấy, thì cũng không thoát khỏi tội dukkaṭa.
‘‘Adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyyā’’ti (pārā. 89, 91) ādānasseva vuttattā vuttapariyāyena muccatīti.
Since only the taking of what is not given, which is theft, is stated, he is freed by the stated method.
Vì đã nói về sự lấy cắp là “lấy những gì không được cho, thuộc loại trộm cắp” (Pārā. 89, 91), nên theo cách giải thích đã nói, thì được thoát tội.
117. Catuppadakathāyaṃ pāḷiyaṃ āgatāvasesāti pāḷiyaṃ āgatehi hatthi ādīhi aññe pasu-saddassa sabbasādhāraṇattā.
117. In the section on quadrupeds, “the remainder mentioned in the Pāḷi” refers to other animals besides elephants and so forth mentioned in the Pāḷi, because the word “pasu” is general for all.
117. Trong câu chuyện về loài vật bốn chân, những loài còn lại được nêu trong Pāḷi có nghĩa là ngoài voi v.v. đã được nêu trong Pāḷi, vì từ “pasu” (súc vật) là từ chung cho tất cả.
Bhiṅkacchāpanti ‘‘bhiṅkā bhiṅkā’’ti saddāyanato evaṃ laddhanāmaṃ hatthipotakaṃ.
“Bhiṅkacchāpa” is an elephant calf so named because it makes the sound “bhiṅkā bhiṅkā.”
Bhiṅkacchāpa có nghĩa là con voi con được đặt tên như vậy vì nó kêu “bhiṅkā bhiṅkā”.
Antovatthumhīti parikkhitte.
“Within the enclosure” means within the fenced area.
Antovatthumhī có nghĩa là trong khu vực được bao quanh.
Bahinagare ṭhitassāti parikkhittanagaraṃ sandhāya vuttaṃ, aparikkhittanagare pana antonagare ṭhitassāpi ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ.
“Of one standing outside the city” is stated with reference to a fenced city. In an unfenced city, however, the place where one stands is the place, even if one is standing inside the city.
Bahinagare ṭhitassā được nói đến với ý nghĩa là một thành phố có tường bao quanh; nhưng đối với một thành phố không có tường bao quanh, thì ngay cả khi ở bên trong thành phố, nơi người đó đứng vẫn được xem là địa điểm.
Khaṇḍadvāranti attanā khaṇḍitadvāraṃ.
“Broken gate” means a gate broken by oneself.
Khaṇḍadvāra có nghĩa là cánh cửa bị chính mình làm hỏng.
Eko nipannoti etthāpi bandhoti ānetvā sambandhitabbaṃ, tenāha ‘‘nipannassa dve’’ti.
“One lying down”—here too, “binds” should be connected, meaning brought and tied. Therefore, it says, “two for one lying down.”
Eko nipanno – ở đây, cũng nên kết nối với từ “bandhoti” (buộc), do đó có câu “nipannassa dve” (hai cho người đang nằm).
Ghātetīti ettha theyyacittena vināsentassa sahapayogattā dukkaṭamevāti vadanti.
“Kills”—here, they say, it is only a dukkaṭa for one who destroys with the intention of theft, due to the accompanying action.
Ghātetī – ở đây, người ta nói rằng chỉ là một lỗi dukkaṭa vì hành động hủy hoại với ý định trộm cắp là một hành động đồng thời.
Saṃvidāvahārakathāyaṃ saṃvidhāyāti saṃvidahitvā.
In the story of stealing by agreement, saṃvidhāya means having made an agreement.
Trong câu chuyện về người trộm cắp theo thỏa thuận (Saṃvidāvahārakathā), saṃvidhāyā có nghĩa là đã thỏa thuận.
Tena nesaṃ dukkaṭāpattiyoti āṇattivasena pārājikāpattiyā asambhave satīti vuttaṃ.
Therefore, their offenses are dukkaṭa is said to mean that if a pārājika offense is not possible due to a command.
Tena nesaṃ dukkaṭāpattiyo (do đó, họ phạm tội dukkaṭa) được nói đến khi không thể phạm tội Pārājika do sự sai khiến.
Yadi hi tena āṇattā yathāṇattivasena haranti, āṇattikkhaṇe eva pārājikāpattiṃ āpajjanti.
If indeed, by that command, they steal according to the command, they incur a pārājika offense at the very moment of the command.
Nếu người được sai khiến lấy vật theo đúng lời sai khiến, thì ngay tại thời điểm sai khiến, họ đã phạm tội Pārājika.
Pāḷiyaṃ ‘‘sambahulā saṃvidahitvā eko bhaṇḍaṃ avaharati, āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’ti (pārā. 118) etthāpi āṇāpakānaṃ āṇattikkhaṇeyeva āpatti, avahārakassa uddhāreti gahetabbo.
In the Pāḷi, ‘‘Many having agreed, one steals the property; all incur a pārājika offense’’ – here too, the commanders incur the offense at the moment of command, while the actual stealer incurs it upon removal; this is to be understood.
Trong kinh điển (Pāḷi) có câu “sambahulā saṃvidahitvā eko bhaṇḍaṃ avaharati, āpatti sabbesaṃ pārājikassā” (nhiều người thỏa thuận với nhau, một người lấy trộm vật phẩm, tất cả đều phạm tội Pārājika) (pārā. 118), ở đây cũng nên hiểu rằng những người ra lệnh phạm tội ngay tại thời điểm ra lệnh, còn người lấy trộm thì phạm tội khi lấy đi.
Sambahulā bhikkhū ekaṃ āṇāpenti ‘gacchetaṃ āharā’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikantiādīsupi evameva attho gahetabbo.
Many bhikkhus command one, ‘Go, bring that,’ and upon its removal, all incur a pārājika offense – in such cases too, the same meaning is to be understood.
Trong các trường hợp như “Sambahulā bhikkhū ekaṃ āṇāpenti ‘gacchetaṃ āharā’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājika” (nhiều tỳ khưu ra lệnh cho một người ‘hãy đi lấy cái đó’, khi người đó lấy đi, tất cả đều phạm tội Pārājika), ý nghĩa cũng nên được hiểu tương tự.
Sāhatthikaṃ vā āṇattikassa āṇattikaṃ vā sāhatthikassa aṅgaṃ na hotīti bhinnakālikattā aññamaññassa aṅgaṃ na hoti.
A personal act is not a component of a commanded act, nor is a commanded act a component of a personal act – because they occur at different times, they are not components of each other.
Sāhatthikaṃ vā āṇattikassa āṇattikaṃ vā sāhatthikassa aṅgaṃ na hotī (hành động tự tay làm hay hành động sai khiến không phải là một phần của hành động sai khiến hay hành động tự tay làm) – vì chúng xảy ra vào những thời điểm khác nhau, chúng không phải là một phần của nhau.
Tathā hi sahatthā avaharantassa ṭhānācāvanakkhaṇe āpatti, āṇattiyā pana āṇattikkhaṇeyevāti bhinnakālikattā āpattiyoti.
Thus, for one who steals personally, the offense occurs at the moment of removal from its place; but for a commanded act, it occurs at the moment of command. Since they occur at different times, these are offenses.
Thật vậy, đối với người tự tay lấy trộm, tội phát sinh vào thời điểm di chuyển vật phẩm; còn đối với sự sai khiến, tội phát sinh ngay tại thời điểm sai khiến, do đó, vì chúng xảy ra vào những thời điểm khác nhau, nên có nhiều tội.
120. Nimittakammakathāyaṃ akkhinikhaṇanādinimittakammaṃ pana lahukaṃ ittarakālaṃ, tasmā taṅkhaṇeyeva taṃ bhaṇḍaṃ avaharituṃ na sakkā.
In the story of indication-making, an act of indication such as winking is momentary and brief; therefore, it is not possible to steal the property at that very moment.
120. Trong câu chuyện về hành động ra ám hiệu (Nimittakammakathā), hành động ra ám hiệu như nháy mắt, v.v., là một hành động nhẹ nhàng, chỉ trong một thời gian ngắn; do đó, không thể lấy vật phẩm ngay lập tức.
Nimittakammānantarameva gaṇhituṃ āraddhattā teneva nimittena avaharatīti vuccati.
Since one begins to take it immediately after the act of indication, it is said that one steals by that very indication.
Vì việc lấy được bắt đầu ngay sau hành động ra ám hiệu, nên được gọi là lấy bằng chính ám hiệu đó.
Yadi evaṃ purebhattappayogova esoti vādo pamāṇabhāvaṃ āpajjatīti?
If so, does the argument that this is a pre-meal application become valid?
Nếu vậy, thì luận điểm cho rằng đây là một ứng dụng của việc lấy trước bữa ăn có trở thành một bằng chứng không?
Nāpajjati.
It does not.
Không trở thành.
Na hi saṅketakammaṃ (pārā. 119) viya nimittakammaṃ kālaparicchedayuttaṃ.
For an act of indication is not defined by time like an act of sign-making.
Thật vậy, hành động ra ám hiệu không có giới hạn thời gian như hành động ra dấu hiệu (saṅketakammaṃ) (pārā. 119).
Kālavasena hi saṅketakammaṃ vuttaṃ, kiriyāvasena nimittakammanti ayameva tesaṃ viseso.
Indeed, an act of sign-making is spoken of in terms of time, while an act of indication is in terms of action; this is their distinction.
Hành động ra dấu hiệu được nói đến theo thời gian, còn hành động ra ám hiệu được nói đến theo hành động; đây chính là sự khác biệt giữa chúng.
‘‘Taṃ nimittaṃ pure vā pacchā vā taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpattī’’ti idaṃ pana nimittakaraṇato pure gaṇhantassa ceva nimittakamme ca katepi gaṇhituṃ anārabhitvā pacchā sayameva gaṇhantassa ca vasena vuttaṃ.
‘‘Whether before or after that indication, one steals that property, the owner incurs no offense’’ – this is stated with reference to one who takes it before the act of indication, and also to one who, even after the act of indication has been made, does not begin to take it but takes it himself later.
Câu “Taṃ nimittaṃ pure vā pacchā vā taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpattī” (Lấy vật phẩm đó trước hay sau ám hiệu đó, người chủ không phạm tội) được nói đến đối với người lấy trước khi ra ám hiệu, và đối với người không bắt đầu lấy ngay cả khi ám hiệu đã được thực hiện, mà sau đó tự mình lấy.
121. Āṇattikathāyaṃ asammohatthanti yasmā saṅketakammanimittakammāni karonto na kevalaṃ purebhattādikālasaṅketakammaṃ akkhinikhaṇanādinimittakammameva vā karoti, atha kho evaṃvaṇṇasaṇṭhānabhaṇḍaṃ gaṇhāti, bhaṇḍaniyamampi karoti, tvaṃ itthannāmassa pāvada, so aññassa pāvadatūtiādinā puggalapaṭipāṭiyā ca āṇāpeti, tasmā pubbaṇhādikālavasena akkhinikhaṇanādikiriyāvasena bhaṇḍapuggalapaṭipāṭivasena ca āṇatte etesu saṅketakammanimittakammesu visaṅketā visaṅketabhāve sammoho jāyati, tadapagamena asammohatthaṃ.
In the story of command, for clarity means that since one who makes signs and indications does not merely make a sign related to a time like before-meal, or merely an indication like winking, but rather commands, "Take property of such and such color and shape," and also specifies the property, "You tell so-and-so, and he tells another," and so on, by a sequence of persons. Therefore, when commanded by time (like morning), by action (like winking), or by a sequence of property and persons, confusion arises regarding the disjunction or non-disjunction of these signs and indications. To remove that confusion, it is for clarity.
121. Trong câu chuyện về sự sai khiến (Āṇattikathā), asammohattha (để tránh nhầm lẫn) có nghĩa là vì người thực hiện hành động ra dấu hiệu và hành động ra ám hiệu không chỉ thực hiện hành động ra dấu hiệu theo thời gian như trước bữa ăn, v.v., hoặc chỉ hành động ra ám hiệu như nháy mắt, v.v., mà còn lấy vật phẩm có màu sắc và hình dạng như vậy, và còn quy định vật phẩm, và còn sai khiến theo chuỗi người, như “ngươi hãy nói với người tên là X, người đó sẽ nói với người khác”, do đó, khi sai khiến theo thời gian như buổi sáng, theo hành động như nháy mắt, theo chuỗi vật phẩm và người, thì trong những hành động ra dấu hiệu và ám hiệu này, sự nhầm lẫn phát sinh do sự không rõ ràng của dấu hiệu hoặc ám hiệu, để loại bỏ sự nhầm lẫn đó.
Yaṃ āṇāpakena nimittasaññaṃ katvā vuttanti pubbaṇhādīsu akkhinikhaṇanādīsu vā gahaṇatthaṃ āṇāpentena īdisavaṇṇasaṇṭhānādiyuttaṃ gaṇhāti evaṃ gahaṇassa nimittabhūtasaññāṇaṃ katvā yaṃ bhaṇḍaṃ vuttaṃ.
What was said by the commander, having made an indication-perception means the property that was spoken of by the commander, having made a perception that serves as an indication for taking, such as taking something of a certain color and shape, for example, at dawn or by winking.
Yaṃ āṇāpakena nimittasaññaṃ katvā vutta (điều mà người ra lệnh đã nói sau khi tạo ra một ám hiệu) có nghĩa là vật phẩm được nói đến sau khi người ra lệnh đã tạo ra một ám hiệu để lấy vật phẩm có màu sắc, hình dạng, v.v., như vậy, vào buổi sáng, hoặc bằng cách nháy mắt, v.v.
Ayaṃ yutti sabbatthāti heṭṭhā vuttesu upari vakkhamānesu ca sabbattha āṇattippasaṅgesu āṇattikkhaṇeyeva pārājikādīnaṃ bhāvasaṅkhātā vinayayutti, sā ca āṇattassa kiriyāniṭṭhāpanakkhaṇe āṇāpakassa payoge theyyacittānaṃ abhāvā āṇattikkhaṇe ekā eva āpatti hotīti evaṃ upapattiyā pavattattā yuttīti vuttā.
This principle applies everywhere means that in all cases of command, both those stated above and those to be stated below, the disciplinary principle of the occurrence of pārājika and other offenses at the moment of command is called a principle because, due to the absence of a thieving intention in the commander at the moment the commanded person completes the action, there is only one offense at the moment of command, which is established by this reasoning.
Ayaṃ yutti sabbatthā (lý lẽ này áp dụng cho tất cả) – lý lẽ về kỷ luật, tức là sự phát sinh các tội Pārājika, v.v., ngay tại thời điểm sai khiến, trong tất cả các trường hợp sai khiến đã nói ở trên và sẽ nói ở dưới, và vì nó phát sinh theo lý do rằng không có ý định trộm cắp trong hành động của người được sai khiến vào thời điểm hoàn thành, nên chỉ có một tội tại thời điểm sai khiến, do đó nó được gọi là lý lẽ.
‘‘Mūlaṭṭhassa thullaccaya’’nti vuttattā saṅgharakkhitena paṭiggahitepi buddharakkhitadhammarakkhitānaṃ dukkaṭameva, kasmā panettha ācariyassa thullaccayanti āha ‘‘mahājano hī’’tiādi.
Because it is said, ‘A grave offense for the principal,’ even if accepted by Saṅgharakkhita, it is merely a dukkaṭa for Buddharakkhita and Dhammarakkhita. Why is there a grave offense for the teacher here? He says, ‘For the great multitude,’ and so on.
Vì đã nói “Mūlaṭṭhassa thullaccaya” (người chủ phạm tội thullaccaya), nên ngay cả khi Saṅgharakkhita nhận vật, Buddharakkhita và Dhammarakkhita cũng chỉ phạm tội dukkaṭa; tại sao ở đây lại nói là tội thullaccaya của vị A-xà-lê? Câu trả lời là “mahājano hī” (vì đại chúng), v.v.
Mahājanoti ca buddharakkhitadhammarakkhitasaṅgharakkhite sandhāya vuttaṃ.
And ‘great multitude’ is said with reference to Buddharakkhita, Dhammarakkhita, and Saṅgharakkhita.
Mahājano (đại chúng) được nói đến với ý nghĩa là Buddharakkhita, Dhammarakkhita và Saṅgharakkhita.
Mūlaṭṭhasseva dukkaṭanti buddharakkhitassa dukkaṭaṃ.
‘A dukkaṭa for the principal only’ refers to a dukkaṭa for Buddharakkhita.
Mūlaṭṭhasseva dukkaṭa (chỉ người chủ phạm tội dukkaṭa) là tội dukkaṭa của Buddharakkhita.
Idañca mūlaṭṭhassa thullaccayābhāvadassanatthaṃ paṭhamaṃ āṇattikkhaṇe dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ, na pana saṅgharakkhitassa paṭiggahaṇapaccayā puna dukkaṭasambhavaṃ sandhāya.
This is said with reference to the dukkaṭa at the first moment of command, to show the absence of a grave offense for the principal, and not with reference to the possibility of another dukkaṭa due to Saṅgharakkhita’s acceptance.
Điều này được nói đến để chỉ ra rằng không có tội thullaccaya của người chủ, với ý nghĩa là tội dukkaṭa ngay tại thời điểm sai khiến, chứ không phải với ý nghĩa là khả năng phát sinh tội dukkaṭa lần nữa do việc Saṅgharakkhita nhận vật.
Na hi so ekapayogena dukkaṭadvayaṃ āpajjati.
For he does not incur two dukkaṭas by a single exertion.
Thật vậy, người đó không phạm hai tội dukkaṭa với một hành động.
Keci pana ‘‘visaṅketattā pāḷiyaṃ ‘mūlaṭṭhassā’ti avatvā ‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’ti sāmaññena vuttattā idaṃ saṅgharakkhitassa dukkaṭaṃ sandhāya vutta’’nti vadanti, taṃ kiñcāpi aṭṭhakathāya na sameti, pāḷito pana yuttaṃ viya dissati.
Some, however, say, ‘‘Because of the lack of determination, the Pāḷi does not say ‘for the principal’ but generally states, ‘he accepts, a dukkaṭa is incurred,’ this is said with reference to Saṅgharakkhita’s dukkaṭa.’’ This, although it does not accord with the Aṭṭhakathā, seems appropriate according to the Pāḷi.
Một số người nói rằng “vì có sự không rõ ràng của dấu hiệu, trong kinh điển (Pāḷi) không nói ‘mūlaṭṭhassā’ (của người chủ) mà nói chung là ‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’ (nhận vật, phạm tội dukkaṭa), nên điều này được nói đến với ý nghĩa là tội dukkaṭa của Saṅgharakkhita”, điều đó tuy không phù hợp với Chú giải, nhưng dường như hợp lý với kinh điển (Pāḷi).
Na hi tassa paṭiggahaṇappayoge anāpatti hotīti.
For there is no non-offense in his act of acceptance.
Thật vậy, không có việc không phạm tội trong hành động nhận vật của người đó.
Imināva heṭṭhā āgatavāresupi paṭiggaṇhantānaṃ dukkaṭaṃ veditabbaṃ.
By this same reasoning, in the cases mentioned earlier, a dukkaṭa should be understood for those who accept.
Theo cách này, trong các trường hợp đã đề cập ở trên, tội dukkaṭa của những người nhận vật cũng nên được hiểu.
‘‘Paṇṇe vā silādīsu vā ‘coriyaṃ kātabba’nti likhitvā ṭhapite pārājikamevā’’ti keci vadanti, taṃ pana ‘‘asukassa gehe bhaṇḍa’’nti evaṃ niyametvā likhite yujjati, na aniyametvā likhiteti vīmaṃsitabbaṃ.
Some say, ‘‘If it is written on a leaf or on stones, etc., ‘theft should be committed,’ it is a pārājika,’’ but this applies when it is specified, for example, ‘‘the goods in so-and-so’s house,’’ and it should be investigated whether it applies when not specified.
Một số người nói rằng “nếu viết ‘phải trộm cắp’ trên lá cây hoặc đá, v.v., thì là tội Pārājika”, nhưng điều đó nên được xem xét liệu nó có hợp lý khi viết quy định như “vật phẩm ở nhà của người tên là X” hay không, chứ không phải khi viết không quy định.
Maggānantaraphalasadisāti iminā yathā ariyapuggalānaṃ maggānantare phale uppanne kilesapaṭippassaddhipariyosānaṃ bhāvanākiccaṃ nipphannaṃ nāma hoti, evametissā atthasādhakacetanāya uppannāya āṇattikiccaṃ nipphannamevāti dasseti, tenāha ‘‘tasmā ayaṃ āṇattikkhaṇeyeva pārājiko’’ti, āṇattivacīpayogasamuṭṭhāpakacetanākkhaṇeyeva pārājiko hotīti attho.
‘Similar to the fruit immediately following the path’ – by this, it shows that just as for noble individuals, when the fruit arises immediately after the path, the task of development culminating in the pacification of defilements is accomplished, so too, when this intention for accomplishing the purpose arises, the act of commanding is accomplished. Therefore, he says, ‘‘Therefore, he is a pārājika at the very moment of command,’’ meaning he is a pārājika at the very moment of the intention that gives rise to the verbal expression of the command.
Tương tự như quả liền sau Đạo – Với điều này, (Luận sư) chỉ ra rằng như khi quả phát sinh liền sau Đạo của các bậc Thánh nhân, thì việc tu tập chấm dứt sự lắng dịu các phiền não được xem là hoàn thành, tương tự như vậy, khi ý muốn thành tựu mục đích này phát sinh, thì hành vi sai khiến được xem là đã hoàn thành. Vì vậy, (Luận sư) nói: "Do đó, người này phạm tội Pārājika ngay khoảnh khắc ra lệnh," nghĩa là, Pārājika phát sinh ngay khoảnh khắc ý muốn khởi lên hành vi sai khiến bằng lời nói.
122. Tattha tatthāti bhūmaṭṭhathalaṭṭhādīsu.
122. ‘In those places’ refers to ground-level, elevated places, and so on.
122. Ở chỗ này chỗ kia – tức là ở các nơi như trên mặt đất, trên cạn, v.v.
Pāḷiyaṃ manussapariggahitaṃ sandhāya ‘‘parapariggahita’’nti vuttaṃ.
In the Pāḷi, ‘belonging to another’ is said with reference to what is taken possession of by humans.
Trong Pāḷi, khi nói "vật của người khác" là muốn nói đến vật đã được con người sở hữu.
Āmasati phandāpeti ṭhānā cāvetīti imehi tīhi padehi pubbapayogasahitaṃ pañcamaṃ avahāraṅgaṃ vuttaṃ, ṭhānā cāvetīti ca idaṃ upalakkhaṇamattaṃ.
‘Touches,’ ‘moves,’ ‘removes from its place’—by these three terms, the fifth factor of theft, including the preparatory act, is stated; and ‘removes from its place’ is merely an illustration.
Bằng ba từ này: chạm vào, làm lay động, làm rời khỏi chỗ – điều này đã nói đến chi phần thứ năm của hành vi trộm cắp, bao gồm cả hành vi sơ khởi. Và từ "làm rời khỏi chỗ" chỉ là một sự biểu thị chung.
Āṇattikādayo sabbepi payogā dhuranikkhepo ca idha saṅgahetabbāvāti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that all acts, such as commanding, and also the act of abandoning the burden, are to be included here.
Nên hiểu rằng tất cả các hành vi như sai khiến và đặt gánh nặng đều được bao gồm ở đây.
125. Ṭhānācāvananti idaṃ pāḷianusārato vuttaṃ dhuranikkhepassāpi saṅgahetabbato.
125. ‘Removing from its place’ is said in accordance with the Pāḷi, as the act of abandoning the burden is also to be included.
125. Làm rời khỏi chỗ – điều này được nói theo Pāḷi, vì cả việc đặt gánh nặng cũng được bao gồm.
Esa nayo uparipi sabbattha.
This method applies everywhere above as well.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho tất cả các trường hợp phía trên.
Tattha hi na ca sakasaññīti iminā parapariggahitatā vuttā, na ca vissāsaggāhī na ca tāvakālikanti imehi parapariggahitasaññitā, tīhi vā etehi parapariggahitatā parapariggahitasaññitā ca vuttāti veditabbā.
For there, ‘not perceiving it as one’s own’ states that it belongs to another; and ‘not taking it by trust, not taking it temporarily’—by these, the perception of it belonging to another is stated; or by these three, both the fact of it belonging to another and the perception of it belonging to another are stated, so it should be understood.
Ở đây, "không phải tự mình biết" nói lên tình trạng vật của người khác. "Không phải lấy với sự tin cậy" và "không phải tạm thời" – những điều này nói lên sự nhận thức về vật của người khác. Hoặc nên hiểu rằng bằng ba điều này, cả tình trạng vật của người khác và sự nhận thức về vật của người khác đều được nói đến.
Anajjhāvutthakanti ‘‘mameda’’nti pariggahavasena anajjhāvutthakaṃ araññe dārutiṇapaṇṇādi.
‘Not taken possession of’ refers to wood, grass, leaves, etc., in the wilderness that are not taken possession of with the thought, ‘‘This is mine.’’
Không có người sở hữu – là những vật như gỗ, cỏ, lá cây, v.v., trong rừng, không có người sở hữu theo kiểu "đây là của tôi".
Chaḍḍitanti paṭhamaṃ pariggahetvā pacchā anatthikatāya chaḍḍitaṃ yaṃ kiñci.
‘Discarded’ refers to anything that was first taken possession of and later discarded as useless.
Vật bị bỏ đi – là bất cứ thứ gì đã được sở hữu trước đó nhưng sau đó bị vứt bỏ vì không còn cần thiết.
Chinnamūlakanti naṭṭhaṃ pariyesitvā ālayasaṅkhātassa mūlassa chinnattā chinnamūlakaṃ.
‘Root severed’ refers to something lost and sought after, whose root, meaning attachment, has been severed.
Vật bị đứt gốc – là vật đã bị mất, đã bị cắt đứt cái gốc là sự chấp thủ, nên gọi là vật bị đứt gốc.
Assāmikanti anajjhāvutthakādīhi tīhi ākārehi dassitaṃ assāmikavatthu.
‘Ownerless’ refers to the ownerless object shown by the three aspects: not taken possession of, etc.
Vật vô chủ – là vật vô chủ được chỉ ra bằng ba khía cạnh: không có người sở hữu, v.v.
Ubhayampīti assāmikaṃ attano santakañca.
‘Both’ refers to ownerless and one’s own property.
Cả hai – tức là vật vô chủ và vật của chính mình.
131. Tasmiṃyeva attabhāve nibbattāti tasmiṃyeva matasarīre petattabhāvena nibbattā.
131. ‘Born in that very existence’ means born as a ghost in that very dead body.
131. Sinh ra trong chính thân đó – tức là sinh ra trong thân người chết đó với thân phận ngạ quỷ.
Rukkhādīsu laggitasāṭake vattabbameva natthīti manussehi agopitaṃ sandhāya vuttaṃ, sace panetaṃ devālayacetiyarukkhādīsu niyuttehi purisehi rakkhitagopitaṃ hoti, gahetuṃ na vaṭṭati.
‘There is nothing to say about a robe clinging to trees, etc.’ is said with reference to what is not guarded by humans; however, if it is guarded and protected by men appointed to temples, stupas, or sacred trees, it is not permissible to take it.
Không có gì đáng nói về tấm y treo trên cây, v.v. – điều này được nói đến khi tấm y không được con người bảo vệ. Nhưng nếu nó được bảo vệ bởi những người được giao nhiệm vụ ở đền thờ, tháp, cây cối, v.v., thì không được phép lấy.
Thoke khāyite…pe… gahetuṃ vaṭṭatīti idaṃ adinnādānābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
‘When a little is eaten… it is permissible to take’—this is said with reference to the absence of taking what is not given.
Khi đã ăn một ít… v.v… được phép lấy – điều này được nói đến khi không có hành vi trộm cắp.
Jighacchitapāṇinā khādiyamānamaṃsassa acchinditvā khādanaṃ nāma kāruññahānito lolabhāvato ca asāruppameva.
Eating meat that is being eaten by a hungry creature, without snatching it away, is indeed inappropriate due to the loss of compassion and greediness.
Việc giật lấy thịt đang được ăn bởi một con vật đói để ăn là điều không phù hợp, do thiếu lòng từ bi và do sự tham lam.
Teneva hi ariyavaṃsikā attano patte bhattaṃ khādantampi sunakhādiṃ tajjetvā na vārenti, tiracchānānaṃ āmisadāne kusalaṃ viya tesaṃ āmisassa acchindanepi akusalamevāti gahetabbaṃ, teneva vakkhati ‘‘parānuddayatāya ca na gahetabba’’nti (pārā. aṭṭha. 1.140).
For this very reason, those of noble lineage, even when eating food in their own bowls, do not prevent a dog or similar animal by scaring it away; it should be understood that just as giving food to animals is wholesome, so too is not snatching food from them unwholesome. Therefore, it will be said, "It should not be taken out of compassion for others."
Chính vì vậy, các bậc Thánh tăng không xua đuổi hay ngăn cản chó, v.v., đang ăn cơm trong bát của mình. Nên hiểu rằng việc không giật lấy thịt của chúng cũng là một điều bất thiện, giống như việc bố thí thịt cho loài súc sinh là điều thiện. Chính vì vậy, (Luận sư) sẽ nói: "Cũng không nên lấy vì lòng thương người" (Pārā. Aṭṭha. 1.140).
Bahu ekato dāruādibhāriyassa ekassa bhaṇḍassa ukkhipanakāle ‘‘gaṇhatha ukkhipathā’’ti vacīpayogena saddhiṃ kāyapayogasabbhāvaṭṭhānaṃ sandhāya ‘‘sāhatthikāṇattika’’nti vuttaṃ.
The term "sāhatthikāṇattika" is used with reference to a situation where many people are lifting one heavy object, such as a log, together, involving physical effort accompanied by verbal commands like "Take hold, lift!"
Khi nhiều người cùng nhau nâng một vật nặng như gỗ, v.v., thì nơi có hành vi thân thể đi kèm với lời nói sai khiến như "Hãy cầm lấy! Hãy nâng lên!" được gọi là sai khiến bằng tay của chính mình.
‘‘Tvaṃ etaṃ vatthuṃ gaṇha, ahaṃ añña’’nti evaṃ pavatte pana avahāre attanā gahitaṃ sāhatthikameva, parena gāhāpitaṃ āṇattikameva, teneva tadubhayagghena pañcamāsepi pārājikaṃ na hoti, ekekabhaṇḍagghavasena thullaccayādimeva hoti.
However, in a theft that occurs when one says, "You take this object, I'll take another," what is taken by oneself is sāhatthika, and what is caused to be taken by another is āṇattika. Therefore, even if the value of both combined reaches five māsa, it does not constitute a pārājika; it only results in a thullaccaya or similar offense based on the value of each individual item.
Tuy nhiên, trong trường hợp trộm cắp diễn ra như "Ngươi hãy lấy vật này, ta lấy vật khác," thì vật do chính mình lấy là tự tay lấy, còn vật do người khác lấy là sai khiến. Chính vì vậy, ngay cả khi tổng giá trị của cả hai đạt đến năm Māsa, cũng không phạm tội Pārājika, mà chỉ phạm tội Thullaccaya, v.v., tùy theo giá trị của từng vật.
Vuttañhi ‘‘sāhatthikaṃ vā āṇattikassa aṅgaṃ na hotī’’tiādi.
For it has been said, "Sāhatthika is not an element of āṇattika," and so on.
Quả thật, đã nói rằng: "Hành vi tự tay lấy không phải là một chi phần của sự sai khiến," v.v.
Upanikkhittabhaṇḍaṃ bhaṇḍadeyyañca adātukāmatāya ‘‘demi dammī’’ti vikkhipanto tuṇhībhāvena viheṭhentopi tena tena kāyavikārādikiriyāya parassa dhuraṃ nikkhipāpesīti ‘‘kiriyāsamuṭṭhānañcā’’ti vuttaṃ.
But when one, unwilling to give back a deposited item or an item due to be given, procrastinates saying "I will give, I will give," or even by remaining silent, thereby causing the other person to abandon their claim through various bodily gestures or actions, it is said to be "also arising from action."
Ngay cả khi một người không muốn trả lại vật ký gửi và vật phải trả, mà cứ chần chừ nói "tôi sẽ trả, tôi sẽ trả" hoặc gây phiền nhiễu bằng cách im lặng, thì bằng những hành vi thân thể biến dạng, v.v., người đó cũng đã làm cho người khác đặt gánh nặng xuống, nên đã nói "và khởi lên từ hành vi."
135. Vinītavatthūsu niruttiyeva taṃtaṃatthaggahaṇassa upāyatāya pathoti niruttipatho, tenevāha ‘‘vohāravacanamatte’’ti.
135. In the settled cases, the path of interpretation (niruttipatho) is language itself, as it is the means of grasping the respective meanings; therefore, it is said, "merely by customary speech."
135. Trong các vấn đề đã được giải quyết, ngôn ngữ chính là con đường, là phương tiện để hiểu các ý nghĩa khác nhau, nên gọi là con đường ngôn ngữ. Chính vì vậy, (Luận sư) nói: "chỉ là lời nói thông thường."
Yathākammaṃ gatoti tato petattabhāvato matabhāvaṃ dasseti.
Gone according to kamma indicates the state of being dead, having passed away from that existence.
Đi theo nghiệp của mình – điều này chỉ ra rằng từ thân phận ngạ quỷ, (người đó) đã trở thành thân phận người chết.
Abbhuṇheti āsannamaraṇatāya sarīrassa uṇhasamaṅgitaṃ dasseti, tenevāha ‘‘allasarīre’’ti.
Abbhuṇhe indicates the body's warmth due to approaching death; therefore, it is said, "while the body is still moist."
Còn ấm – điều này chỉ ra rằng thân thể còn ấm vì sắp chết. Chính vì vậy, (Luận sư) nói: "thân thể còn tươi."
Kuṇapabhāvaṃ upagatampi bhinnameva allabhāvato bhinnattā.
Even if it has become a corpse, it is still considered "broken" because it is "moist," hence "broken."
Ngay cả khi đã trở thành xác chết, nó vẫn bị phân rã vì còn tươi.
Visabhāgasarīreti itthisarīre.
Visabhāgasarīre means in a woman's body.
Trong thân thể khác loại – tức là trong thân thể phụ nữ.
Sīse vātiādi adhakkhake ubbhajāṇumaṇḍale padese cittavikārappattiṃ sandhāya vuttaṃ, yattha katthaci anāmasantena kataṃ sukatameva.
On the head and so on, is said with reference to the occurrence of mental aberration in the region below the armpit and above the knee-cap; if it is done without touching anywhere in particular, it is a well-done act.
Hoặc trên đầu – điều này được nói đến khi có sự rối loạn tâm trí ở các bộ phận dưới cổ, trên đầu gối. Nếu không chạm vào bất cứ chỗ nào, thì hành vi đó là thiện.
Matasarīrampi hi yena kenaci ākārena sañcicca phusantassa anāmāsadukkaṭamevāti vadanti, taṃ yuttameva.
Indeed, they say that even intentionally touching a dead body in any way whatsoever results in an anāmāsa dukkaṭa, and that is correct.
Các vị nói rằng ngay cả khi chạm vào xác chết một cách cố ý bằng bất kỳ cách nào cũng phạm tội Dukkaṭa về việc không chạm. Điều đó là hợp lý.
Na hi apārājikavatthukepi cittādiitthirūpe bhavantaṃ dukkaṭaṃ pārājikavatthubhūte matitthisarīre nivattati.
For a dukkaṭa that arises in the form of a woman, etc., which is not a pārājika-object, does not cease in a dead woman's body, which is a pārājika-object.
Vì tội Dukkaṭa phát sinh trong các hình dạng phụ nữ như tâm trí, v.v., không phải là Pārājika, thì không thể không phát sinh trong xác chết phụ nữ là đối tượng của Pārājika.