Table of Contents

⮲

Apadānapāḷi-2

Edit
2064
5. Candanamāliyattheraapadānaṃ
5. The Apadāna of Candanamāliya Thera
5. Tự sự của Trưởng lão Candanamāliya
2065
75.
75.
75.
2066
‘‘Pañca kāmaguṇe hitvā, piyarūpe manorame;
“Having abandoned the five sense pleasures, lovely and delightful;
Từ bỏ năm dục lạc, những hình thái đáng yêu, đáng mến;
2067
Asītikoṭiyo hitvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
Having abandoned eighty crores (of wealth), I went forth into homelessness.
Từ bỏ tám mươi triệu (tài sản), tôi xuất gia không nhà.
2068
76.
76.
76.
2069
‘‘Pabbajitvāna kāyena, pāpakammaṃ vivajjayiṃ;
“Having gone forth, I avoided evil deeds with my body;
Sau khi xuất gia, tôi tránh xa ác nghiệp bằng thân;
2070
Vacīduccaritaṃ hitvā, nadīkūle vasāmahaṃ.
Having abandoned misconduct in speech, I dwelt on a riverbank.
Từ bỏ ác hạnh bằng lời nói, tôi sống bên bờ sông.
2071
77.
77.
77.
2072
‘‘Ekakaṃ maṃ viharantaṃ, buddhaseṭṭho upāgami;
“While I was dwelling alone, the foremost Buddha approached me;
Khi tôi đang sống một mình, Đức Phật tối thượng đã đến;
2073
Nāhaṃ jānāmi buddhoti, akāsiṃ paṭisantharaṃ* .
Not knowing he was the Buddha, I offered him a greeting.
Tôi không biết đó là Đức Phật, nên tôi đã chào hỏi.
2074
78.
78.
78.
2075
‘‘Karitvā paṭisanthāraṃ, nāmagottamapucchahaṃ;
“Having offered a greeting, I asked his name and clan:
Sau khi chào hỏi, tôi hỏi tên và dòng họ;
2076
‘Devatānusi gandhabbo, adu sakko purindado.
‘Are you a deity, or a gandhabba, or Sakka, Purindada?
‘Ngài là chư thiên hay Gandhabba, hay là Sakka Purindada?
2077
79.
79.
79.
2078
‘‘‘Ko vā tvaṃ kassa vā putto, mahābrahmā idhāgato;
“‘Who are you, or whose son, or has Mahābrahmā come here?
Ngài là ai, con của ai, hay là Đại Phạm Thiên đến đây?
2079
Virocesi disā sabbā, udayaṃ sūriyo yathā.
You illuminate all directions, just like the rising sun.
Ngài chiếu sáng khắp các phương, như mặt trời mọc.
2080
80.
80.
80.
2081
‘‘‘Sahassārāni cakkāni, pāde dissanti mārisa;
“‘O Sir, a thousand-spoked wheels are seen on your feet;
Thưa Ngài, ngàn nan hoa của bánh xe được thấy ở chân Ngài;
2082
Ko vā tvaṃ kassa vā putto, kathaṃ jānemu taṃ mayaṃ;
Who are you, or whose son, how are we to know you?
Ngài là ai, con của ai, làm sao chúng tôi biết được Ngài?
2083
Nāmagottaṃ pavedehi, saṃsayaṃ apanehi me’.
Declare your name and clan, remove my doubt.’
Xin hãy cho biết tên và dòng họ, hãy loại bỏ nghi ngờ của tôi’.
2084
81.
81.
81.
2085
‘‘‘Namhi devo na gandhabbo, namhi* sakko purindado;
“‘I am not a god, nor a gandhabba, nor Sakka, Purindada;
‘Ta không phải chư thiên, không phải Gandhabba, không phải Sakka Purindada;
2086
Brahmabhāvo ca me natthi, etesaṃ uttamo ahaṃ.
Nor do I have the state of Brahmā; I am superior to them.
Ta cũng không phải Phạm Thiên, Ta là bậc tối thượng hơn những vị ấy.
2087
82.
82.
82.
2088
‘‘‘Atīto visayaṃ tesaṃ, dālayiṃ kāmabandhanaṃ;
“‘I have transcended their realm, I have broken the fetter of sensual pleasures;
Ta đã vượt qua cảnh giới của họ, đã cắt đứt trói buộc của dục vọng;
2089
Sabbe kilese jhāpetvā, patto sambodhimuttamaṃ’.
Having burned away all defilements, I have attained the supreme perfect enlightenment.’
Sau khi đốt cháy tất cả các phiền não, Ta đã đạt đến giác ngộ tối thượng’.
2090
83.
83.
83.
2091
‘‘Tassa vācaṃ suṇitvāhaṃ, idaṃ vacanamabraviṃ;
“Having heard his words, I spoke this utterance:
Nghe lời Ngài, tôi nói lời này;
2092
‘Yadi buddhoti sabbaññū, nisīda tvaṃ mahāmune.
‘If you are the Buddha, the Omniscient One, O great sage, please sit down.
‘Nếu Ngài là Đức Phật, bậc Toàn Giác, xin Ngài hãy ngồi xuống, bậc Đại Hiền Triết.
2093
84.
84.
84.
2094
‘Tamahaṃ pūjayissāmi, dukkhassantakaro tuvaṃ’;
‘I will honor you, for you are the terminator of suffering.’
Tôi sẽ cúng dường Ngài, Ngài là bậc chấm dứt khổ đau’;
2095
‘‘Pattharitvā jinacammaṃ, adāsi satthuno ahaṃ.
Having spread out the deer skin, I offered it to the Teacher.
Tôi trải tấm da nai và dâng lên Đức Đạo Sư.
2096
85.
85.
85.
2097
‘‘Nisīdi tattha bhagavā, sīhova girigabbhare;
“The Blessed One sat there, like a lion in a mountain cave;
Đức Thế Tôn ngồi đó, như sư tử trong hang núi;
2098
Khippaṃ pabbatamāruyha, ambassa phalamaggahiṃ.
Quickly ascending the mountain, I took a mango fruit.
Tôi nhanh chóng leo lên núi, hái quả xoài.
2099
86.
86.
86.
2100
‘‘Sālakalyāṇikaṃ pupphaṃ, candanañca mahārahaṃ;
“A beautiful sal flower, and precious sandalwood;
Hoa Sāla Kalyāṇika và gỗ đàn hương quý giá;
2101
Khippaṃ paggayha taṃ sabbaṃ, upetvā lokanāyakaṃ.
Quickly taking all of that, I approached the Leader of the World.
Nhanh chóng lấy tất cả những thứ đó, tôi đến gặp vị lãnh đạo thế gian.
2102
87.
87.
87.
2103
‘‘Phalaṃ buddhassa datvāna, sālapupphamapūjayiṃ;
“Having given the fruit to the Buddha, I worshipped with the sal flower;
Dâng quả lên Đức Phật, tôi cúng dường hoa Sāla;
2104
Candanaṃ anulimpitvā, avandiṃ satthuno ahaṃ.
Having anointed with sandalwood, I bowed to the Teacher.
Thoa gỗ đàn hương, tôi đảnh lễ Đức Đạo Sư.
2105
88.
88.
88.
2106
‘‘Pasannacitto sumano, vipulāya ca pītiyā;
“With a serene mind, joyful, and with abundant rapture;
Với tâm thanh tịnh, hoan hỷ, và niềm vui lớn lao;
2107
Ajinamhi nisīditvā, sumedho lokanāyako.
Having sat on the deer skin, Sumedha, the Leader of the World,
Đức Sumedha, vị lãnh đạo thế gian, ngồi trên tấm da nai.
2108
89.
89.
89.
2109
‘‘Mama kammaṃ pakittesi, hāsayanto mamaṃ tadā;
Declared my deed, gladdening me at that time:
Ngài nói về nghiệp của tôi, làm tôi vui vẻ lúc đó;
2110
‘Iminā phaladānena, gandhamālehi cūbhayaṃ.
‘By this offering of fruit, and both perfumes and garlands,
‘Nhờ sự dâng quả này, và cả hương hoa.
2111
90.
90.
90.
2112
‘‘‘Pañcavīse kappasate, devaloke ramissati;
“‘For twenty-five hundred kappas, he will rejoice in the deva world;
Trong hai ngàn năm trăm kiếp, kẻ ấy sẽ hưởng lạc trong cõi trời;
2113
Anūnamanasaṅkappo, vasavattī bhavissati.
With an unwavering resolve, he will be a controller of desires.
Ý chí không suy giảm, kẻ ấy sẽ là bậc tự tại.
2114
91.
91.
91.
2115
‘‘‘Chabbīsatikappasate, manussattaṃ gamissati;
“‘For twenty-six hundred kappas, he will attain human existence;
Trong hai ngàn sáu trăm kiếp, kẻ ấy sẽ tái sanh làm người;
2116
Bhavissati cakkavattī, cāturanto mahiddhiko.
He will be a Wheel-turning Monarch, a sovereign of the four continents, of great power.
Sẽ là Chuyển Luân Vương, cai trị bốn phương, có đại thần thông.
2117
92.
92.
92.
2118
‘‘‘Vebhāraṃ nāma nagaraṃ, vissakammena māpitaṃ;
“‘A city named Vebhāra, created by Vissakamma,
Một thành phố tên Vebhāra, do Visukamma tạo ra;
2119
Hessati sabbasovaṇṇaṃ, nānāratanabhūsitaṃ.
Will be entirely golden, adorned with various jewels.
Sẽ toàn bằng vàng, trang trí bằng nhiều loại ngọc quý.
2120
93.
93.
93.
2121
‘‘‘Eteneva upāyena, saṃsarissati so bhave* ;
“‘By this very means, he will wander through existences;
Bằng cách này, kẻ ấy sẽ luân hồi trong các cõi;
2122
Sabbattha pūjito hutvā, devatte atha mānuse.
Having been honored everywhere, among devas and then among humans.
Được tôn kính khắp nơi, dù là chư thiên hay loài người.
2123
94.
94.
94.
2124
‘‘‘Pacchime bhave sampatte, brahmabandhu bhavissati;
“‘When the last existence is reached, he will be a Brahmā-kinsman;
Khi đạt đến kiếp cuối cùng, kẻ ấy sẽ là Bà-la-môn;
2125
Agārā abhinikkhamma, anagārī bhavissati;
Having gone forth from home, he will become homeless;
Rời bỏ gia đình, kẻ ấy sẽ xuất gia không nhà;
2126
Abhiññāpāragū hutvā, nibbāyissatināsavo’.
Having become one who has mastered the Abhiññās, he will attain Nibbāna, taintless.’
Sau khi đạt đến bờ bên kia của các thần thông, kẻ ấy sẽ nhập Niết Bàn không lậu hoặc’.
2127
95.
95.
95.
2128
‘‘Idaṃ vatvāna sambuddho, sumedho lokanāyako;
“Having said this, the Sambuddha, Sumedha, the Leader of the World,
Nói xong điều này, Đức Sambuddha Sumedha, vị lãnh đạo thế gian;
2129
Mama nijjhāyamānassa, pakkāmi anilañjase.
While I was contemplating, departed through the sky.
Khi tôi đang chiêm ngưỡng, Ngài đã bay lên không trung.
2130
96.
96.
96.
2131
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
“Due to that well-performed deed, and my aspirations,
Nhờ nghiệp thiện đó, và những lời nguyện;
2132
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
Having abandoned my human body, I went to Tāvatiṃsa.
Từ bỏ thân người, tôi đã đến cõi Tam Thập Tam Thiên.
2133
97.
97.
97.
2134
‘‘Tusitato cavitvāna, nibbattiṃ mātukucchiyaṃ;
“Having passed away from Tusita, I was reborn in my mother’s womb;
Từ cõi Tusita, tôi chuyển sanh vào bụng mẹ;
2135
Bhoge me ūnatā natthi, yamhi gabbhe vasāmahaṃ.
There is no deficiency in my enjoyments, in whichever womb I dwell.
Tài sản của tôi không hề thiếu thốn, trong bào thai mà tôi cư ngụ.
2136
98.
98.
98.
2137
‘‘Mātukucchigate mayi, annapānañca bhojanaṃ;
“While I was in my mother’s womb, food and drink,
Khi tôi ở trong bụng mẹ, thức ăn, đồ uống và thực phẩm;
2138
Mātuyā mama chandena, nibbattati yadicchakaṃ.
According to my mother’s wish, appeared as desired.
Theo ý muốn của mẹ tôi, mọi thứ đều xuất hiện như ý.
2139
99.
99.
99.
2140
‘‘Jātiyā pañcavassena, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
“At five years of age, I went forth into homelessness;
Khi năm tuổi, tôi xuất gia không nhà;
2141
Oropitamhi kesamhi, arahattamapāpuṇiṃ.
When my hair was shaven, I attained Arahantship.
Khi cạo tóc, tôi đã chứng A-la-hán quả.
2142
100.
100.
100.
2143
‘‘Pubbakammaṃ gavesanto, orena nāddasaṃ ahaṃ;
“Searching for my past kamma, I did not see it within (this kappa);
Tìm kiếm nghiệp quá khứ, tôi không thấy gì gần đây;
2144
Tiṃsakappasahassamhi, mama kammamanussariṃ.
In thirty thousand kappas, I recollected my kamma.
Trong ba mươi ngàn kiếp, tôi đã nhớ lại nghiệp của mình.
2145
101.
101.
101.
2146
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
“Homage to you, O thoroughbred of men, homage to you, O supreme among men;
Con xin đảnh lễ Ngài, bậc tối thượng trong loài người, con xin đảnh lễ Ngài, bậc tối thượng trong loài người;
2147
Tava sāsanamāgamma, pattomhi acalaṃ padaṃ.
Having come to your teaching, I have attained the unshakeable state.
Nương nhờ giáo pháp của Ngài, con đã đạt đến cảnh giới bất động.
2148
102.
102.
102.
2149
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;
“Thirty thousand kappas ago, I worshipped the Buddha;
Trong ba mươi ngàn kiếp, tôi đã cúng dường Đức Phật;
2150
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
I do not know a bad destination; this is the fruit of worshipping the Buddha.
Tôi không biết đến khổ cảnh, đây là quả báo của việc cúng dường Đức Phật.
2151
103.
103.
103.
2152
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
“My defilements are burnt away…pe… I dwell taintless.
Các phiền não của tôi đã được đốt cháy… (v.v.) … tôi sống không lậu hoặc.
2153
104.
104.
104.
2154
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
“It was indeed a good coming for me…pe… the Buddha’s teaching has been done.
Thật tốt đẹp thay sự đến của tôi… (v.v.) … giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.
2155
105.
105.
105.
2156
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
“The four analytical knowledges…pe… the Buddha’s teaching has been done.”
“Bốn Tuệ Phân Tích (Paṭisambhidā) ... (v.v.) ... giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.”
2157
Itthaṃ sudaṃ āyasmā candanamāliyo thero imā gāthāyo
Thus indeed, the Venerable Candanamāliya Thera spoke these verses.
Như vậy, Trưởng lão Candanamāliya đã đọc những bài kệ này.
2158
Abhāsitthāti.
.
.
2159
Candanamāliyattherassāpadānaṃ pañcamaṃ.
The Fifth Apadāna of Thera Candanamāliya.
Phẩm của Trưởng lão Candanamāliya, thứ năm.
2160
6. Dhātupūjakattheraapadānaṃ
6. The Apadāna of Thera Dhātupūjaka
6. Phẩm của Trưởng lão Dhātupūjaka
2161
106.
106.
106.
2162
‘‘Nibbute lokanāthamhi, siddhatthe lokanāyake;
“When the Lord of the world, Siddhattha, the Leader of the world, had attained Nibbāna;
“Khi Đức Đạo Sư Thế Gian, Đức Siddhattha, bậc lãnh đạo thế gian đã nhập Niết Bàn;
2163
Mama ñātī samānetvā, dhātupūjaṃ akāsahaṃ.
I gathered my relatives and performed relic worship.
Ta đã tập hợp quyến thuộc của mình và thực hiện lễ cúng dường xá lợi.
2164
107.
107.
107.
2165
‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ dhātumabhipūjayiṃ;
“Ninety-four aeons ago, when I worshipped the relic;
Chín mươi bốn kiếp về trước, khi ta đã cúng dường xá lợi;
2166
Duggatiṃ nābhijānāmi, dhātupūjāyidaṃ phalaṃ.
I have not known a bad destination; this is the fruit of relic worship.
Ta chưa từng biết đến khổ cảnh, đây là quả báo của việc cúng dường xá lợi.
2167
108.
108.
108.
2168
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
“My defilements are burnt away…pe… I dwell without taints.
“Các phiền não của ta đã được đốt sạch ... (v.v.) ... ta sống không lậu hoặc (āsava).”
2169
109.
109.
109.
2170
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
“Indeed, my coming was welcome…pe… the Buddha’s teaching has been done.
“Sự đến của ta thật là tốt lành ... (v.v.) ... giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.”
2171
110.
110.
110.
2172
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
“The four analytical knowledges…pe… the Buddha’s teaching has been done.”
“Bốn Tuệ Phân Tích (Paṭisambhidā) ... (v.v.) ... giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.”
2173
Itthaṃ sudaṃ āyasmā dhātupūjako thero imā gāthāyo
Thus indeed, the venerable Dhātupūjaka Thera uttered these verses.
Như vậy, Trưởng lão Dhātupūjaka đã đọc những bài kệ này.
2174
Abhāsitthāti.
.
.
2175
Dhātupūjakattherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.
The Sixth Apadāna of Thera Dhātupūjaka.
Phẩm của Trưởng lão Dhātupūjaka, thứ sáu.
2176
7. Pulinuppādakattheraapadānaṃ
7. The Apadāna of Thera Pulinuppādaka
7. Phẩm của Trưởng lão Pulinuppādaka
2177
111.
111.
111.
2178
‘‘Pabbate himavantamhi, devalo nāma tāpaso;
“On Himavanta mountain, there was an ascetic named Devala;
“Trên núi Himavanta, có một đạo sĩ tên là Devala;
2179
Tattha me caṅkamo āsi, amanussehi māpito.
There I had a walking path, created by non-humans.
Nơi đó có một đường kinh hành của ta, do các phi nhân tạo ra.
2180
112.
112.
112.
2181
‘‘Jaṭābhārena* bharito, kamaṇḍaludharo sadā;
Filled with a mass of matted hair, always holding a water-pot;
Luôn mang theo búi tóc nặng trĩu, và bình nước (kamaṇḍalu);
2182
Uttamatthaṃ gavesanto, vipinā nikkhamiṃ tadā.
Seeking the highest good, I then emerged from the forest.
Tìm kiếm mục đích tối thượng, khi ấy ta đã rời khỏi rừng.
2183
113.
113.
113.
2184
‘‘Cullāsītisahassāni, sissā mayhaṃ upaṭṭhahuṃ;
Eighty-four thousand disciples attended me;
Tám mươi bốn ngàn đệ tử đã hầu hạ ta;
2185
Sakakammābhipasutā, vasanti vipine tadā.
Engaged in their own duties, they then dwelled in the forest.
Họ chuyên tâm vào nghiệp của mình, khi ấy họ sống trong rừng.
2186
114.
114.
114.
2187
‘‘Assamā abhinikkhamma, akaṃ pulinacetiyaṃ;
Having come forth from the hermitage, I made a sand stupa;
Rời khỏi am thất, ta đã tạo một tháp cát;
2188
Nānāpupphaṃ samānetvā, taṃ cetiyamapūjayiṃ.
Having gathered various flowers, I worshipped that stupa.
Mang đến nhiều loại hoa, ta đã cúng dường tháp đó.
2189
115.
115.
115.
2190
‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, assamaṃ pavisāmahaṃ;
Having purified my mind there, I entered the hermitage;
Sau khi tịnh hóa tâm ở đó, ta đi vào am thất;
2191
Sabbe sissā samāgantvā, etamatthaṃ pucchiṃsu maṃ* .
All the disciples came together and asked me this matter.
Tất cả các đệ tử đã đến gần ta và hỏi về việc này.
2192
116.
116.
116.
2193
‘‘‘Pulinena kato thūpo* , yaṃ tvaṃ deva* massati;
‘O ascetic, the stupa made of sand, which you worship;
‘Thưa đạo sĩ, tháp được làm bằng cát mà ngài đang tôn kính;
2194
Mayampi ñātumicchāma, puṭṭho ācikkha no tuvaṃ’.
We also wish to know; when asked, please tell us.’
Chúng con cũng muốn biết, xin ngài hãy nói cho chúng con khi được hỏi.’
2195
117.
117.
117.
2196
‘‘‘Niddiṭṭhā nu* mantapade, cakkhumanto mahāyasā;
‘Those endowed with vision, of great fame, are declared in the mantra-verses;
‘Những bậc Giác Ngộ, có đại danh tiếng, có năm nhãn quan (cakkhu), đã được chỉ rõ trong các bài chú (mantapada);
2197
Te kho ahaṃ namassāmi, buddhaseṭṭhe mahāyase’.
I indeed pay homage to those supreme Buddhas, of great fame.’
Ta xin đảnh lễ những bậc Phật tối thượng, có đại danh tiếng đó.’
2198
118.
118.
118.
2199
‘‘‘Kīdisā te mahāvīrā, sabbaññū lokanāyakā;
‘What kind are those great heroes, omniscient Leaders of the world;
‘Những bậc Đại Hùng đó như thế nào, những bậc Toàn Giác, lãnh đạo thế gian đó;
2200
Kathaṃvaṇṇā kathaṃsīlā, kīdisā te mahāyasā’.
What is their appearance, what is their virtue, what kind are those of great fame?’
Họ có hình dáng, giới hạnh như thế nào, những bậc Đại Danh tiếng đó như thế nào?’
2201
119.
119.
119.
2202
‘‘‘Bāttiṃsalakkhaṇā buddhā, cattālīsadijāpi ca;
‘The Buddhas possess thirty-two marks, and also forty teeth;
‘Các Đức Phật có ba mươi hai tướng tốt, và bốn mươi răng;
2203
Nettā gopakhumā tesaṃ, jiñjukā phalasannibhā.
Their eyelashes are like those of a calf, their eyes resemble the jujube fruit.
Mắt của các Ngài có lông mi như bò con, đồng tử như quả jiñjuka.
2204
120.
120.
120.
2205
‘‘‘Gacchamānā ca te buddhā, yugamattañca pekkhare;
And when those Buddhas walk, they look a yoke’s length ahead;
Và khi đi, các Đức Phật chỉ nhìn xa một ách (yuga);
2206
Na tesaṃ jāṇu nadati, sandhisaddo na suyyati.
Their knees do not make a sound, the sound of their joints is not heard.
Đầu gối của các Ngài không phát ra tiếng động, không nghe thấy tiếng khớp xương.
2207
121.
121.
121.
2208
‘‘‘Gacchamānā ca sugatā, uddharantāva gacchare;
And when the Sugatas walk, they walk as if lifting their feet;
Và khi đi, các Thiện Thệ như nhấc chân lên mà đi;
2209
Paṭhamaṃ dakkhiṇaṃ pādaṃ, buddhānaṃ esa dhammatā.
First the right foot, this is the nature of Buddhas.
Đầu tiên là chân phải, đó là quy luật của các Đức Phật.
2210
122.
122.
122.
2211
‘‘‘Asambhītā ca te buddhā, migarājāva kesarī;
And those Buddhas are fearless, like a lion, king of beasts;
Và các Đức Phật không sợ hãi, như sư tử chúa;
2212
Nevukkaṃsenti attānaṃ, no ca vambhenti pāṇinaṃ.
They do not exalt themselves, nor do they disparage beings.
Không tự tôn mình, cũng không khinh miệt chúng sinh.
2213
123.
123.
123.
2214
‘‘‘Mānāvamānato muttā, samā sabbesu pāṇisu;
Freed from pride and disdain, equal to all beings;
Thoát khỏi sự kiêu mạn và khinh miệt, bình đẳng với tất cả chúng sinh;
2215
Anattukkaṃsakā buddhā, buddhānaṃ esa dhammatā.
The Buddhas do not exalt themselves; this is the nature of Buddhas.
Các Đức Phật không tự tôn mình, đó là quy luật của các Đức Phật.
2216
124.
124.
124.
2217
‘‘‘Uppajjantā ca sambuddhā, ālokaṃ dassayanti te;
And when the Sambuddhas arise, they manifest light;
Và khi xuất hiện, các Đức Chánh Đẳng Giác chiếu sáng;
2218
Chappakāraṃ pakampenti, kevalaṃ vasudhaṃ imaṃ.
They cause this entire earth to quake in six ways.
Làm rung chuyển toàn bộ mặt đất này theo sáu cách.
2219
125.
125.
125.
2220
‘‘‘Passanti nirayañcete, nibbāti nirayo tadā;
And when they see hell, hell then becomes extinguished;
Và các Ngài nhìn thấy địa ngục, khi đó địa ngục tắt lửa;
2221
Pavassati mahāmegho, buddhānaṃ esa dhammatā.
A great cloud rains; this is the nature of Buddhas.
Mưa lớn đổ xuống, đó là quy luật của các Đức Phật.
2222
126.
126.
126.
2223
‘‘‘Īdisā te mahānāgā, atulā ca* mahāyasā;
Such are those great Nāgas, incomparable and of great fame;
Những bậc Đại Long (Mahānāga) đó như vậy, vô song và có đại danh tiếng;
2224
Vaṇṇato anatikkantā, appameyyā tathāgatā’.
Unsurpassed in glory, the Tathāgatas are immeasurable.’
Bất khả vượt qua về vẻ đẹp, các Như Lai là vô lượng.’
2225
127.
127.
127.
2226
‘‘‘Anumodiṃsu me vākyaṃ, sabbe sissā sagāravā;
“All my disciples, full of reverence, rejoiced at my words;
‘Tất cả các đệ tử của ta đều hoan hỷ với lời nói của ta, với lòng tôn kính;
2227
Tathā ca paṭipajjiṃsu, yathāsatti yathābalaṃ’.
And they practiced accordingly, to the best of their ability and strength.
Và họ đã thực hành tùy theo khả năng và sức lực.’
2228
128.
128.
128.
2229
‘‘Paṭipūjenti pulinaṃ, sakakammābhilāsino;
Desiring their own good deeds, they worshipped the sand stupa;
Họ cúng dường tháp cát, mong cầu nghiệp lành của mình;
2230
Saddahantā mama vākyaṃ, buddhasakkatamānasā* .
Believing my words, their minds revering the Buddha.
Tin tưởng lời ta, với tâm tôn kính Đức Phật.
2231
129.
129.
129.
2232
‘‘Tadā cavitvā tusitā, devaputto mahāyaso;
Then, having departed from Tusita, the devaputta of great fame;
Khi đó, một vị thiên tử có đại danh tiếng, sau khi mạng chung từ cõi Tusita;
2233
Uppajji mātukucchimhi, dasasahassi kampatha.
Was reborn in his mother’s womb, and the ten-thousand-world system quaked.
Đã tái sinh vào bụng mẹ, làm rung chuyển mười ngàn thế giới.
2234
130.
130.
130.
2235
‘‘Assamassāvidūramhi, caṅkamamhi ṭhito ahaṃ;
I was standing on the walking path, not far from the hermitage;
Ta đang đứng trên đường kinh hành, không xa am thất;
2236
Sabbe sissā samāgantvā, āgacchuṃ mama santike.
All the disciples gathered and came to me.
Tất cả các đệ tử đã tập hợp và đến gần ta.
2237
131.
131.
131.
2238
‘‘Usabhova mahī nadati, migarājāva kūjati;
The earth roars like a bull, it cries out like a lion, king of beasts;
‘Đất rung chuyển như tiếng bò đực, như sư tử chúa gầm thét;
2239
Susumārova* saḷati, kiṃ vipāko bhavissati.
It trembles like a porpoise; what will be the result of this?
Như cá sấu kêu, quả báo nào sẽ xảy ra?’
2240
132.
132.
132.
2241
‘‘Yaṃ pakittemi sambuddhaṃ, sikatāthūpasantike;
That Sambuddha whom I extolled near the sand stupa;
Đức Chánh Đẳng Giác mà ta đã ca ngợi gần tháp cát;
2242
So dāni bhagavā satthā, mātukucchimupāgami.
That Blessed One, the Teacher, has now entered his mother’s womb.
Vị Đạo Sư Thế Tôn đó bây giờ đã nhập vào bụng mẹ.
2243
133.
133.
133.
2244
‘‘Tesaṃ dhammakathaṃ vatvā, kittayitvā mahāmuniṃ;
“Having spoken the Dhamma discourse to them, having extolled the Great Sage;
Sau khi thuyết pháp cho họ, ca ngợi Đức Đại Tiên;
2245
Uyyojetvā sake sisse, pallaṅkamābhujiṃ ahaṃ.
Having sent forth my disciples, I assumed the cross-legged posture.
Ta đã tiễn các đệ tử của mình, và nhập thiền.
2246
134.
134.
134.
2247
‘‘Balañca vata me khīṇaṃ, byādhinā* paramena taṃ;
“Indeed, my strength was exhausted; I was afflicted by a severe illness;
Sức lực của ta đã cạn kiệt, vì bệnh tật cực độ;
2248
Buddhaseṭṭhaṃ saritvāna, tattha kālaṅkato* ahaṃ.
Having recollected the Foremost Buddha, I passed away there.
Nhớ đến Đức Phật tối thượng, ta đã mạng chung ở đó.
2249
135.
135.
135.
2250
‘‘Sabbe sissā samāgantvā, akaṃsu citakaṃ tadā;
“All the disciples gathered together and then made a funeral pyre;
Tất cả các đệ tử đã tập hợp và dựng giàn hỏa táng khi đó;
2251
Kaḷevarañca me gayha, citakaṃ abhiropayuṃ.
They took my body and placed it upon the pyre.
Họ đã mang thi thể của ta và đặt lên giàn hỏa táng.
2252
136.
136.
136.
2253
‘‘Citakaṃ parivāretvā, sīse katvāna añjaliṃ;
“Surrounding the pyre, with hands clasped at their heads,
Họ vây quanh giàn hỏa táng, chắp tay trên đầu;
2254
Sokasallaparetā te, vikkandiṃsu samāgatā.
Overwhelmed by the dart of sorrow, they cried out together.
Họ bị nỗi đau buồn xâm chiếm, tụ tập lại và than khóc.
2255
137.
137.
137.
2256
‘‘Tesaṃ lālappamānānaṃ, agamaṃ citakaṃ tadā;
“While they were lamenting, I then went to the pyre;
Khi họ đang than khóc, ta đã đến giàn hỏa táng khi đó;
2257
‘Ahaṃ ācariyo tumhaṃ, mā socittha sumedhasā.
‘I am your teacher, O wise ones, do not grieve.
‘Ta là thầy của các con, hỡi những bậc có trí tuệ tốt, đừng đau buồn.
2258
138.
138.
138.
2259
‘‘‘Sadatthe vāyameyyātha, rattindivamatanditā;
“‘Strive for your own welfare, day and night, without idleness;
Hãy nỗ lực vì lợi ích của chính mình, ngày đêm không lười biếng;
2260
Mā vo pamattā ahuttha* , khaṇo vo paṭipādito’.
Do not be heedless; the opportune moment has been granted to you.’
Đừng lơ là, khoảnh khắc tốt đẹp đã được trao cho các con.’
2261
139.
139.
139.
2262
‘‘Sake sissenusāsitvā, devalokaṃ punāgamiṃ;
“Having admonished my disciples, I returned to the deva-world;
Sau khi khuyên dạy các đệ tử của mình, ta lại trở về cõi trời;
2263
Aṭṭhārasa ca kappāni, devaloke ramāmahaṃ.
For eighteen aeons, I delighted in the deva-world.
Ta đã hưởng lạc ở cõi trời trong mười tám kiếp.
2264
140.
140.
140.
2265
‘‘Satānaṃ pañcakkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ;
“Five hundred times I was a wheel-turning monarch;
Năm trăm lần ta đã làm Chuyển Luân Vương;
2266
Anekasatakkhattuñca, devarajjamakārayiṃ.
And countless hundreds of times I ruled as a deva-king.
Và vô số lần ta đã làm vua cõi trời.
2267
141.
141.
141.
2268
‘‘Avasesesu kappesu, vokiṇṇo* saṃsariṃ ahaṃ;
“In the remaining aeons, I wandered through various existences;
Trong các kiếp còn lại, ta đã luân hồi lẫn lộn (vokiṇṇa);
2269
Duggatiṃ nābhijānāmi, uppādassa idaṃ phalaṃ* .
I have not known a lower realm; this is the fruit of that offering.
Ta chưa từng biết đến khổ cảnh, đây là quả báo của sự phát sinh (tiên tri).
2270
142.
142.
142.
2271
‘‘Yathā komudike māse, bahū pupphanti pādapā;
“Just as many trees blossom in the month of Komuda;
Như vào tháng Komudī (tháng Tasaungmon), nhiều cây nở hoa;
2272
Tathevāhampi samaye, pupphitomhi mahesinā.
So too, I have blossomed at the proper time, by the Great Sage.
Cũng vậy, ta đã được Đức Đại Tiên làm cho nở hoa vào đúng thời điểm.
2273
143.
143.
143.
2274
‘‘Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;
“My energy is like a burden-bearing ox, bringing about the supreme security from bondage;
Nỗ lực của ta là gánh vác trách nhiệm, đưa đến sự an ổn khỏi các ràng buộc (yogakkhema);
2275
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
Like an elephant breaking its bonds, I dwell without defilements.
Như voi chúa phá bỏ xiềng xích, ta sống không lậu hoặc (āsava).
2276
144.
144.
144.
2277
‘‘Satasahassito kappe, yaṃ buddhamabhikittayiṃ;
“One hundred thousand aeons ago, when I extolled the Buddha;
Một trăm ngàn kiếp về trước, khi ta đã ca ngợi Đức Phật;
2278
Duggatiṃ nābhijānāmi, kittanāya idaṃ phalaṃ.
I have not known a lower realm; this is the fruit of that extolling.
Ta chưa từng biết đến khổ cảnh, đây là quả báo của sự ca ngợi.
2279
145.
145.
145.
2280
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
“My defilements are burnt away…pe… I dwell without defilements.
“Các phiền não của ta đã được đốt sạch ... (v.v.) ... ta sống không lậu hoặc (āsava).”
2281
146.
146.
146.
2282
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
“Indeed, my coming was welcome…pe… the Buddha’s teaching has been done.
“Sự đến của ta thật là tốt lành ... (v.v.) ... giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.”
2283
147.
147.
147.
2284
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
“The four analytical knowledges…pe… the Buddha’s teaching has been done.”
“Bốn Tuệ Phân Tích (Paṭisambhidā) ... (v.v.) ... giáo pháp của Đức Phật đã được thực hiện.”
2285
Itthaṃ sudaṃ āyasmā pulinuppādako thero imā gāthāyo
Thus indeed, the Venerable Pulinuppādaka Thera spoke these verses.
Như vậy, Trưởng lão Pulinuppādaka đã đọc những bài kệ này.
2286
Abhāsitthāti.
He spoke thus.
.
2287
Pulinuppādakattherassāpadānaṃ sattamaṃ.
The seventh Apadāna is that of Pulinuppādaka Thera.
Phẩm của Trưởng lão Pulinuppādaka, thứ bảy.
2288
8. Taraṇiyattheraapadānaṃ
8. Taraṇiya Thera’s Apadāna
8. Phẩm của Trưởng lão Taraṇiya
2289
148.
148.
148.
2290
‘‘Atthadassī tu bhagavā, sayambhū lokanāyako;
“The Blessed One, Atthadassī, the Self-Awakened One, the Leader of the world;
“Đức Thế Tôn Atthadassī, bậc Tự Giác, lãnh đạo thế gian;
2291
Vinatā nadiyā tīraṃ* , upāgacchi tathāgato.
The Tathāgata approached the bank of the Vinatā River.
Đức Như Lai đã đến bờ sông Vinatā.
2292
149.
149.
149.
2293
‘‘Udakā abhinikkhamma, kacchapo vārigocaro;
“Having emerged from the water, I, a tortoise dwelling in the water,
Một con rùa sống dưới nước, từ dưới nước lên;
2294
Buddhaṃ tāretukāmohaṃ, upesiṃ lokanāyakaṃ.
Desiring to ferry the Buddha, approached the Leader of the world.
Ta muốn đưa Đức Phật qua sông, nên đã đến gần bậc lãnh đạo thế gian.
2295
150.
150.
150.
2296
‘‘‘Abhirūhatu maṃ buddho, atthadassī mahāmuni;
“‘May the Buddha, Atthadassī, the Great Sage, mount upon me;
‘Xin Đức Phật Atthadassī, bậc Đại Tiên hãy bước lên ta;
2297
Ahaṃ taṃ tārayissāmi, dukkhassantakaro tuvaṃ’.
I shall ferry you, for you are the one who puts an end to suffering.’
Con sẽ đưa Ngài qua sông, Ngài là bậc chấm dứt khổ đau.’
2298
151.
151.
151.
2299
‘‘Mama saṅkappamaññāya, atthadassī mahāyaso;
“Knowing my intention, Atthadassī, the greatly renowned one,
Biết được ý định của ta, Đức Atthadassī có đại danh tiếng;
2300
Abhirūhitvā me piṭṭhiṃ, aṭṭhāsi lokanāyako.
Mounted upon my back, the Leader of the world stood.
Đã bước lên lưng ta, bậc lãnh đạo thế gian đã đứng đó.
2301
152.
152.
152.
2302
‘‘Yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi viññutaṃ;
“From the time I remember myself, from the time I attained understanding,
Từ khi ta nhớ về bản thân, từ khi ta đạt được trí tuệ;
2303
Sukhaṃ me tādisaṃ natthi, phuṭṭhe pādatale yathā.
There has been no such happiness for me as when his feet touched me.
Không có hạnh phúc nào như hạnh phúc khi chân Ngài chạm vào ta.
2304
153.
153.
153.
2305
‘‘Uttaritvāna sambuddho, atthadassī mahāyaso;
“Having crossed over, the Fully Awakened One, Atthadassī, the greatly renowned one,
Sau khi vượt qua sông, Đức Chánh Đẳng Giác Atthadassī có đại danh tiếng;
2306
Nadītīramhi ṭhatvāna, imā gāthā abhāsatha.
Standing on the riverbank, spoke these verses.
Đã đứng trên bờ sông và đọc những bài kệ này.
2307
154.
154.
154.
2308
‘‘‘Yāvatā vattate cittaṃ, gaṅgāsotaṃ tarāmahaṃ;
“‘As far as the mind extends, I cross the current of the Ganges;
‘Với tâm nguyện bao la, ta đã vượt qua dòng sông Gangā;
2309
Ayañca kacchapo rājā, tāresi mama paññavā.
And this wise king of tortoises ferried me across.
Vị vua rùa này, người trí tuệ, đã đưa ta qua sông.
2310
155.
155.
155.
2311
‘‘‘Iminā buddhataraṇena, mettacittavatāya ca;
“‘By this act of ferrying the Buddha, and by having a mind of loving-kindness;
Nhờ việc đưa Đức Phật qua sông này, và nhờ tâm từ bi;
2312
Aṭṭhārase kappasate, devaloke ramissati.
For eighteen hundred aeons, he will delight in the deva-world.
Trong một ngàn tám trăm kiếp, nó sẽ hưởng lạc ở cõi trời.
2313
156.
156.
156.
2314
‘‘‘Devalokā idhāgantvā, sukkamūlena codito;
“‘Coming from the deva-world to this human world, urged by the root of merit,
“Đến đây từ cõi trời, được thúc đẩy bởi căn lành,
2315
Ekāsane nisīditvā, kaṅkhāsotaṃ tarissati.
Seated on a single seat, he will cross the current of doubt.
Ngồi trên một chỗ ngồi, sẽ vượt qua dòng nghi ngờ.
2316
157.
157.
157.
2317
‘‘‘Yathāpi bhaddake khette, bījaṃ appampi ropitaṃ;
“‘Just as in a good field, even a little seed sown,
“Cũng như trong ruộng tốt, dù gieo ít hạt giống,
2318
Sammādhāre pavacchante, phalaṃ toseti kassakaṃ* .
When the rain falls properly, satisfies the farmer with its fruit.
Nếu mưa thuận gió hòa, sẽ làm nông dân hài lòng.
2319
158.
158.
158.
2320
‘‘‘Tathevidaṃ buddhakhettaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
“‘So too, this Buddha-field, taught by the Perfectly Self-Awakened One;
“Cũng vậy, cánh đồng Phật này, được Đức Chánh Đẳng Giác thuyết giảng;
2321
Sammādhāre pavacchante, phalaṃ maṃ tosayissati’.
When the rain of faith falls properly, its fruit will surely satisfy me.’
Nếu mưa thuận gió hòa, quả sẽ làm tôi hài lòng.”
2322
159.
159.
159.
2323
‘‘Padhānapahitattomhi, upasanto nirūpadhi;
“I am one whose mind is dedicated to exertion, tranquil, without substrata;
“Tôi đã tinh tấn, an tịnh, không còn chấp thủ;
2324
Sabbāsave pariññāya, viharāmi anāsavo.
Having fully understood all defilements, I dwell without defilements.
Sau khi đã liễu tri tất cả các lậu hoặc, tôi sống không lậu hoặc.
2325
160.
160.
160.
2326
‘‘Aṭṭhārase kappasate, yaṃ kammamakariṃ tadā;
“Eighteen hundred aeons ago, the deed I did then;
“Một ngàn tám trăm kiếp trước, nghiệp tôi đã làm khi ấy;
2327
Duggatiṃ nābhijānāmi, taraṇāya idaṃ phalaṃ.
I have not known a lower realm; this is the fruit of ferrying.
Tôi không biết khổ cảnh, đây là quả để vượt qua (khổ).
2328
161.
161.
161.
2329
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
“My defilements are burnt away…pe… I dwell without defilements.
“Các phiền não của tôi đã được đốt cháy…pe… tôi sống không lậu hoặc.
2330
162.
162.
162.
2331
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
“Indeed, my coming was welcome…pe… the Buddha’s teaching has been done.
“Sự đến của tôi quả thật là tốt đẹp…pe… giáo pháp của Đức Phật đã được thực hành.
2332
163.
163.
163.
2333
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
“The four analytical knowledges…pe… the Buddha’s teaching has been accomplished.”
“Bốn tuệ phân tích…pe… giáo pháp của Đức Phật đã được thực hành.”
2334
Itthaṃ sudaṃ āyasmā taraṇiyo thero imā gāthāyo
Thus indeed, the Venerable Elder Taraṇiya recited these verses.
Như vậy, Tôn giả Taraṇiya Thera đã nói lên những bài kệ này
2335
Abhāsitthāti.
recited.
Đã nói lên.
2336
Taraṇiyattherassāpadānaṃ aṭṭhamaṃ.
The eighth Apadāna of the Elder Taraṇiya.
Taraṇiyattherassāpadānaṃ, thứ tám.
Next Page →

Settings