Table of Contents

⮲

Niruttidīpanī

Edit
631

2. Nāmakaṇḍa

2. Nāmakaṇḍa (Chapter on Nouns)

2. Nāmakaṇḍa (Phần Danh từ)

632
Vibhattirāsi
Vibhattirāsi (Section on Inflections)
Vibhattirāsi (Phần Biến cách)
633
Atha liṅgamhā syādivibhattividhānaṃ dīpiyate.
Now, the rules for the syā-ādi inflections from the gender (liṅga) are explained.
Bây giờ, quy tắc về các biến cách syādi từ liṅga được giải thích.
634
Liṅgaṃ, nāmaṃ, pāṭipadikanti atthato ekaṃ, dabbābhidhānassa purisādikassa pakatirūpassetaṃ nāmaṃ.
Liṅga, nāma, and pāṭipadika are one in meaning. This is the name for the basic form of a substance, such as 'man'.
Liṅga, nāma, pāṭipadika là một về nghĩa, đó là tên của dạng tự nhiên của một vật thể như con người.
Tañhi sattannaṃ vibhattīnaṃ vasena vibhāgaṃ patvā kiñci visadarūpaṃ hoti, kiñci avisadarūpaṃ, kiñci majjhimarūpanti evaṃ tividhena liṅgarūpena yuttattā liṅganti vuccati.
This, upon being divided according to the seven inflections, becomes sometimes a distinct form, sometimes an indistinct form, and sometimes an intermediate form; being endowed with these three types of gender forms, it is called liṅga.
Khi nó được phân chia theo bảy biến cách, nó có thể có một dạng khác biệt, một dạng không khác biệt, hoặc một dạng trung gian; do đó, vì nó được kết hợp với ba loại dạng liṅga, nó được gọi là liṅga.
635
Tadeva kiñci saddaliṅgānurūpaṃ, kiñci atthaliṅgānurūpañca pariṇamantaṃ pavattati, tasmā nāmanti ca vuccati.
The same, sometimes conforming to the gender of the word, and sometimes conforming to the gender of the meaning, changes and occurs; therefore, it is also called nāma.
Chính nó, khi biến đổi để phù hợp với liṅga của từ hoặc liṅga của nghĩa, thì tiếp diễn, do đó nó cũng được gọi là nāma.
636
Tadeva dhātu, paccaya, vibhattipadehi cevasaddapadatthakapadehi ca ‘visuṃ bhūtaṃ pada’nti katvā pāṭipadikanti ca vuccati.
The same, being considered a "word distinct" from verb roots, suffixes, and inflectional endings, as well as from compound word elements, is also called pāṭipadika.
Chính nó, khi được coi là ‘một từ riêng biệt’ so với gốc (dhātu), hậu tố (paccaya), biến cách (vibhatti) và các từ có nghĩa, thì cũng được gọi là pāṭipadika.
637
Tattha dhātupadaṃ nāma brū, bhū, hūiccādi.
Among these, dhātupadaṃ (verb root) is like brū, bhū, hū, and so on.
Trong đó, dhātupadaṃ là brū, bhū, hū, vân vân.
638
Paccayapadaṃ nāma ṇa, tabba, anīya iccādi.
Affix-words are named ṇa, tabba, anīya, etc.
Hậu tố là ṇa, tabba, anīya, v.v.
639
Vibhattipadaṃ nāma si, yo, aṃ, yo,ti, anti iccādi.
Inflectional-ending-words are named si, yo, aṃ, yo, ti, anti, etc.
Biến cách là si, yo, aṃ, yo, ti, anti, v.v.
640
Saddapadatthakapadāni nāma rājassa, sakhassa, pumassa iccādīni.
Grammatical-word-meaning-words are named rājassa, sakhassa, pumassa, etc.
Các từ ngữ nghĩa học âm thanh là rājassa, sakhassa, pumassa, v.v.
Ettha ca rājassaiccādīni saddasutte saddapadatthakāni honti, payoge atthapadatthakāni.
And here, rājassa, etc., are grammatical-word-meaning words in grammatical treatises, but in usage, they are referential-meaning words.
Và ở đây, những từ như rājassa trong ngữ pháp học là ngữ nghĩa học âm thanh, nhưng trong cách sử dụng thì là ngữ nghĩa học ý nghĩa.
Dhātupaccayavibhattipadāni pana niccaṃ saddapadatthakāni eva honti, saddasuttesveva ca labbhanti, na payogeti, idaṃ dvinnaṃ nānattaṃ.
However, root-words, affix-words, and ending-words are always exclusively grammatical-word-meaning words, and are found only in grammatical treatises, not in usage; this is the difference between the two.
Còn các từ gốc, hậu tố và biến cách thì luôn luôn chỉ là ngữ nghĩa học âm thanh, và chỉ được tìm thấy trong ngữ pháp học, không phải trong cách sử dụng; đây là sự khác biệt giữa hai loại này.
641
Yadievaṃ bhussa, brussa, bhūto, hūto, ṇe, tabbe, simhi, timhi iccādinā tehi kathaṃ vibhattuppatti hotīti?
If that is so, how do the inflectional endings originate from bhussa, brussa, bhūto, hūto, ṇa, tabba, simhi, timhi, etc.?
Nếu vậy, làm thế nào mà các biến cách được hình thành từ bhussa, brussa, bhūto, hūto, ṇe, tabbe, simhi, timhi, v.v.?
Anukaraṇapadāni nāma tāni atthissa, karotissa iccādīni viya, tasmā tāni ca rājassa iccādīni ca anukaraṇaliṅgabhāvena ettha saṅgayhanti, na ekantaliṅgabhāvenāti.
Those are imitative words, like atthissa and karotissa. Therefore, both those and rājassa, etc., are included here as imitative gender-forms, not as absolute gender-forms.
Chúng là những từ mô phỏng, giống như atthissa, karotissa, v.v. Do đó, những từ này và những từ như rājassa được bao gồm ở đây theo nghĩa là những danh từ mô phỏng, không phải theo nghĩa là những danh từ tuyệt đối.
Evañca katvā ‘dhātu- paccaya, vibhattivajjitamatthavaṃ liṅga’nti avocuṃ.
Having done so, they said, ‘That which is devoid of root, affix, and ending, if it has meaning, is a gender-form (liṅga).’
Và khi đã làm như vậy, họ nói: “Một danh từ là một ý nghĩa không có gốc, hậu tố, biến cách.”
Tattha atthavanti atthapadatthakaṃ vuccati, rājassaiccādikaṃ saddapadatthakaṃ vivajjeti, etena atthapadatthake sati taddhita, samāsa, kitakapadānampi ekantaliṅgabhāvaṃ sādhenti.
Here, 'atthavanti' refers to a referential-meaning word, excluding a grammatical-word-meaning word like rājassa, etc. By this, when there is a referential-meaning word, the absolute gender-form of taddhita, samāsa, and kitaka words is also established.
Ở đây, “ý nghĩa” được gọi là ngữ nghĩa học ý nghĩa, loại trừ ngữ nghĩa học âm thanh như rājassa, v.v. Bằng cách này, khi có ngữ nghĩa học ý nghĩa, họ cũng chứng minh rằng các từ taddhita, samāsa và kitaka là danh từ tuyệt đối.
Na hi tesaṃ liṅganāmabyapadesakiccaṃ atthi, yāni ca nāmassa visesanāni bhavituṃ arahanti, tāni upasagga, nipātapadāni tvāntādipadāni ca idha visesananāmabhāvena saṅgayhantīti.
Indeed, for them, there is no function of designating gender or name. And those which can be modifiers of a noun, namely upasagga and nipāta words, and words ending in tvā, etc., are included here as modifier-names.
Thật vậy, chúng không có chức năng chỉ định danh từ, và những gì có thể là bổ ngữ của danh từ, tức là các giới từ, tiểu từ và các từ kết thúc bằng tvā, v.v., được bao gồm ở đây theo nghĩa là bổ ngữ danh từ.
642
61. Dve dvekānekesu nāmasmā si yo aṃyo nā hi sa naṃ smāhi sanaṃsmiṃsu* .
61. Dve dvekānekesu nāmasmā si yo aṃyo nā hi sa naṃ smāhi sanaṃsmiṃsu.
61. Dve dvekānekesu nāmasmā si yo aṃyo nā hi sa naṃ smāhi sanaṃsmiṃsu.
643
Ekasmiṃ atthe ca anekesu atthesu ca pavattā nāmasmā dve dve si, yo…pe… smiṃ, suvibhattiyo honti.
From a noun, when it refers to one meaning or many meanings, the two inflections si, yo... (and so on) ...smiṃ, su, occur.
Từ một danh từ chỉ một ý nghĩa và nhiều ý nghĩa, hai biến cách si, yo…pe… smiṃ, su được hình thành.
644
Vibhajantīti vibhattiyo, ekamekaṃ pakatināmapadaṃ nānārūpavibhāgavasena kattu, kammādinānāatthavibhāgavasena ekatta, bahuttasaṅkhyāvibhāgavasena ca vibhajantīti attho.
They divide, therefore they are inflections (vibhattiyo). The meaning is that each individual noun-base word divides into various forms, various meanings such as agent and object, and various numbers such as singular and plural.
Những gì phân chia thì gọi là biến cách (vibhatti). Có nghĩa là, mỗi danh từ tự nhiên được phân chia theo các dạng khác nhau, theo các ý nghĩa khác nhau như chủ ngữ, tân ngữ, v.v., và theo các số lượng khác nhau như số ít, số nhiều.
Si, lo iti paṭhamā nāma…pe… smiṃ, su iti sattamī nāma.
Si, lo is called Paṭhamā (first case)... (and so on) ...smiṃ, su is called Sattamī (seventh case).
Si, lo được gọi là biến cách thứ nhất…pe… smiṃ, su được gọi là biến cách thứ bảy.
Dvīsu dvīsu pubbaṃ pubbaṃ ‘ekasmiṃ atthe pavattaṃ vacana’nti ekavacanaṃ nāma.
Of the two sets of two, the former is called ekavacanaṃ (singular number), meaning ‘a word that refers to one meaning’.
Trong mỗi cặp, cái đầu tiên là “lời nói chỉ một ý nghĩa” được gọi là số ít (ekavacana).
Paraṃ paraṃ ‘anekesu atthesu pavattaṃ vacana’nti anekavacanaṃ nāma.
The latter is called anekavacanaṃ (plural number), meaning ‘a word that refers to many meanings’.
Cái tiếp theo là “lời nói chỉ nhiều ý nghĩa” được gọi là số nhiều (anekavacana).
Bahuvacananti ca puthuvacananti ca etassa nāmaṃ.
It is also called bahuvacana (plural) and puthuvacana (plural).
Bahuvacana (số nhiều) và puthuvacana (đa số) là những tên gọi của nó.
Sabbamidaṃ iminā suttena siddhaṃ.
All this is established by this rule.
Tất cả điều này được thiết lập bởi quy tắc này.
645
62. Paṭhamātthamatte* .
62. Paṭhamātthamatte.
62. Paṭhamātthamatte.
646
Kattu, kammādikaṃ bāhiratthaṃ anapekkhitvā liṅgatthamatte pavattā nāmasmā paṭhamāvibhatti hoti.
From a noun, the first case ending (Paṭhamā-vibhatti) occurs when it refers merely to the gender-form, without depending on external meanings such as agent or object.
Biến cách thứ nhất được hình thành từ một danh từ chỉ riêng ý nghĩa của danh từ, không phụ thuộc vào các ý nghĩa bên ngoài như chủ ngữ, tân ngữ, v.v.
647
Ayaṃ mama puriso, ime mama purisā.
Ayaṃ mama puriso (This is my man), ime mama purisā (These are my men).
Ayaṃ mama puriso (Người đàn ông này là của tôi), ime mama purisā (Những người đàn ông này là của tôi).
648
63. Āmantane* .
63. Āmantane.
63. Āmantane.
649
Āmantanaṃ vuccati ālapanaṃ.
Āmantanaṃ is called calling forth.
Āmantanaṃ (Lời gọi) được gọi là ālapanaṃ (sự xưng hô).
Āmantanavisaye liṅgatthamatte pavattā nāmasmā paṭhamāvibhatti hoti.
From a noun, the first case ending (Paṭhamā-vibhatti) occurs in the context of calling forth, when it refers merely to the gender-form.
Trong trường hợp gọi, biến cách thứ nhất được hình thành từ một danh từ chỉ riêng ý nghĩa của danh từ.
650
Bho purisa, bhonto purisā.
Bho purisa (O man!), bhonto purisā (O men!).
Bho purisa (Hỡi người đàn ông), bhonto purisā (Hỡi những người đàn ông).
651
64. Kamme dutiyā* .
64. Kamme dutiyā.
64. Kamme dutiyā.
652
Nāmasmā kammatthe dutiyāvibhatti hoti.
From a noun, the second case ending (Dutiyā-vibhatti) occurs in the sense of object.
Biến cách thứ hai được hình thành từ một danh từ trong ý nghĩa tân ngữ.
653
Purisaṃ passati, purise passanti.
Purisaṃ passati (He sees a man), purise passanti (They see men).
Purisaṃ passati (Anh ấy thấy người đàn ông), purise passanti (Họ thấy những người đàn ông).
654
65. Kattukaraṇesu tatiyā* .
65. Kattukaraṇesu tatiyā.
65. Kattukaraṇesu tatiyā.
655
Nāmasmā kattari ca karaṇe ca tatiyāvibhatti hoti.
From a noun, the third case ending (Tatiyā-vibhatti) occurs in the sense of agent and instrument.
Biến cách thứ ba được hình thành từ một danh từ trong ý nghĩa chủ ngữ và phương tiện.
656
Purisena kataṃ, purisehi kataṃ, purisena kulaṃ sobhati, purisehi kulaṃ sobhati.
Purisena kataṃ (Done by a man), purisehi kataṃ (Done by men), purisena kulaṃ sobhati (The family is adorned by a man), purisehi kulaṃ sobhati (The family is adorned by men).
Purisena kataṃ (Được làm bởi người đàn ông), purisehi kataṃ (Được làm bởi những người đàn ông), purisena kulaṃ sobhati (Gia đình được tôn vinh bởi người đàn ông), purisehi kulaṃ sobhati (Gia đình được tôn vinh bởi những người đàn ông).
657
66. Catutthī sampadāne* .
66. Catutthī sampadāne.
66. Catutthī sampadāne.
658
Nāmasmā sampadānatthe catutthīvibhatti hoti.
From a noun, the fourth case ending (Catutthī-vibhatti) occurs in the sense of recipient.
Biến cách thứ tư được hình thành từ một danh từ trong ý nghĩa người nhận.
659
Purisassa deti, purisānaṃ deti.
Purisassa deti (He gives to a man), purisānaṃ deti (He gives to men).
Purisassa deti (Anh ấy cho người đàn ông), purisānaṃ deti (Anh ấy cho những người đàn ông).
660
67. Pañcamyāvadhismiṃ* .
67. Pañcamyāvadhismiṃ.
67. Pañcamyāvadhismiṃ.
661
Avadhi vuccati apādānaṃ.
Avadhi is called apādānaṃ (ablative).
Avadhi được gọi là apādānaṃ (nguồn gốc).
Nāmasmā avadhiatthe pañcamīvibhatti hoti.
From a noun, the fifth case ending (Pañcamī-vibhatti) occurs in the sense of the point of departure.
Biến cách thứ năm được hình thành từ một danh từ trong ý nghĩa nguồn gốc.
662
Purisasmā apeti, purisehi apeti.
Purisasmā apeti (He departs from a man), purisehi apeti (He departs from men).
Purisasmā apeti (Anh ấy rời khỏi người đàn ông), purisehi apeti (Anh ấy rời khỏi những người đàn ông).
663
68. Chaṭṭhī sambandhe* .
68. Chaṭṭhī sambandhe.
68. Chaṭṭhī sambandhe.
664
Nāmasmā sambandhatthe chaṭṭhīvibhatti hoti.
From a noun, the sixth case ending (Chaṭṭhī-vibhatti) occurs in the sense of relation.
Biến cách thứ sáu được hình thành từ một danh từ trong ý nghĩa sở hữu/quan hệ.
665
Purisassa dhanaṃ, purisānaṃ dhanaṃ.
Purisassa dhanaṃ (A man's wealth), purisānaṃ dhanaṃ (Men's wealth).
Purisassa dhanaṃ (Tài sản của người đàn ông), purisānaṃ dhanaṃ (Tài sản của những người đàn ông).
666
69. Sattamyādhāre* .
69. Sattamyādhāre.
69. Sattamyādhāre.
667
Nāmasmā ādhāratthe sattamīvibhatti hoti.
From a noun, the seventh case ending (Sattamī-vibhatti) occurs in the sense of locus.
Biến cách thứ bảy được hình thành từ một danh từ trong ý nghĩa địa điểm/nền tảng.
668
Purisasmiṃ tiṭṭhati, purisesu tiṭṭhati.
Purisasmiṃ tiṭṭhati (He stands on a man), purisesu tiṭṭhati (He stands on men).
Purisasmiṃ tiṭṭhati (Anh ấy đứng trên người đàn ông), purisesu tiṭṭhati (Anh ấy đứng trên những người đàn ông).
669
Vibhattirāsi niṭṭhito.
The section on case endings is concluded.
Phần biến cách đã hoàn tất.
670
Itthipaccayarāsi
Section on Feminine Affixes
Phần Hậu Tố Giống Cái
671
70. Itthiyamatvā* .
70. Itthiyamatvā.
70. Itthiyamatvā.
672
Itthiyaṃ+ato+āti chedo.
The division is Itthiyaṃ + ato + ā + ti.
Itthiyaṃ+ato+āti là cách chia. (Trong giống cái, từ một danh từ kết thúc bằng a, hậu tố ā được hình thành).
Akārantanāmamhā itthiyaṃ āpaccayo hoti.
From a noun ending in 'a', the feminine affix 'ā' occurs.
Từ một danh từ kết thúc bằng âm ‘a’, hậu tố ‘ā’ được hình thành khi chỉ giống cái.
673
Abhāsitapumehi kehici saññāsaddehi niccaṃ –
Constantly from some proper nouns not previously spoken of as masculine –
Từ một số danh từ riêng không có dạng giống đực được nói đến, luôn luôn—
674
Kaññā, paññā, saññā, nāvā, sālā, taṇhā, icchā, bhikkhā, sikkhā, gīvā, jivhā, vīsā, tiṃsā, cattālīsā, paññāsā iccādi.
Kaññā, paññā, saññā, nāvā, sālā, taṇhā, icchā, bhikkhā, sikkhā, gīvā, jivhā, vīsā, tiṃsā, cattālīsā, paññāsā, etc.
Kaññā, paññā, saññā, nāvā, sālā, taṇhā, icchā, bhikkhā, sikkhā, gīvā, jivhā, vīsā, tiṃsā, cattālīsā, paññāsā, v.v.
675
Bhāsitapumehipi sabbanāmehi tabbā, nīya, tapaccayantehi ca niccaṃ –
And constantly from all pronouns previously spoken of as masculine, and from words ending in tabba, nīya, and ta affixes –
Và từ tất cả các đại từ có dạng giống đực được nói đến, và từ các từ kết thúc bằng hậu tố tabba, nīya, ta, luôn luôn—
676
Sabbā, katarā, katamā, anubhavitabbā, anubhavanīyā, gatā, jātā, bhūtā, hūtā iccādi.
Sabbā, katarā, katamā, anubhavitabbā, anubhavanīyā, gatā, jātā, bhūtā, hūtā, etc.
Sabbā, katarā, katamā, anubhavitabbā, anubhavanīyā, gatā, jātā, bhūtā, hūtā, v.v.
677
Aññehi pana aniccaṃ –
But inconsistently from others –
Tuy nhiên, từ những từ khác thì không luôn luôn—
678
Kalyāṇā, kalyāṇī, sundarā, sundarī, sobhaṇā, sobhaṇī, kumbhakārā, kumbhakārī, kumbhakārinī, atthakāmā, atthakāmī, atthakāminī, paribbājikā, paribbājikinī, ekākā, ekākinī, dīpanā, dīpanī iccādi.
Kalyāṇā, kalyāṇī; sundarā, sundarī; sobhaṇā, sobhaṇī; kumbhakārā, kumbhakārī, kumbhakārinī; atthakāmā, atthakāmī, atthakāminī; paribbājikā, paribbājikinī; ekākā, ekākinī; dīpanā, dīpanī, etc.
Kalyāṇā, kalyāṇī, sundarā, sundarī, sobhaṇā, sobhaṇī, kumbhakārā, kumbhakārī, kumbhakārinī, atthakāmā, atthakāmī, atthakāminī, paribbājikā, paribbājikinī, ekākā, ekākinī, dīpanā, dīpanī, v.v.
679
Suttavibhattena samāse mātu, dhītu iccādīhi āpaccayo hoti.
In a compound word formed with suttavibhatta, the affix 'ā' occurs from mātu, dhītu, etc.
Trong một hợp chất được phân tích theo quy tắc, hậu tố ā được hình thành từ mātu, dhītu, v.v.
Nandamātā, uttaramātā, devadhītā, rājadhītā, assamaṇī hoti asakyadhītarā iccādi.
Nandamātā, uttaramātā, devadhītā, rājadhītā, assamaṇī hoti asakyadhītarā, etc.
Nandamātā (mẹ của Nanda), uttaramātā (mẹ của Uttara), devadhītā (con gái của chư thiên), rājadhītā (con gái của vua), assamaṇī hoti asakyadhītarā (cô ấy là một người nữ không phải Sa-môn, con gái của Sakya), v.v.
680
Ettha ca ‘itthiya’nti katthaci saddamattassa vā, katthaci atthamattassa vā itthibhāve jotetabbeti attho.
And here, the meaning is that ‘itthiyaṃ’ (in the feminine) indicates the feminine nature of the word itself in some instances, or merely the meaning in others.
Và ở đây, “trong giống cái” có nghĩa là, ở một số nơi, chỉ ra giống cái của bản thân từ, và ở một số nơi, chỉ ra giống cái của bản thân ý nghĩa.
Evañca sati itthipaccayāpi syādayo viya jotakamattā eva honti, na vācakāti siddhaṃ hoti.
If this is so, it is established that feminine affixes, like case endings, merely indicate and are not expressive.
Và nếu vậy, các hậu tố giống cái cũng chỉ là những từ chỉ định, giống như syādayo, và không phải là những từ diễn đạt, điều này được thiết lập.
681
71. Nadādīhi ṅī* .
71. Nadādīhi ṅī.
71. Nadādīhi ṅī.
682
Nadādīhi itthiyaṃ ṅī hoti.
From nadī, etc., the affix ṅī occurs in the feminine.
Từ nadādī, hậu tố ṅī được hình thành khi chỉ giống cái.
Ṅānubandho ‘ntantūnaṃ ṅīmhi to vā’ti ettha visesanattho.
The anubandha ṅ indicates a specific meaning in the rule ‘ntantūnaṃ ṅīmhi to vā’.
Tiếp vĩ ngữ ṅa có ý nghĩa đặc biệt trong ‘ntantūnaṃ ṅīmhi to vā’.
683
Nadī, mahī, itthī, kumārī, taruṇī, vāseṭṭhī, gotamī, kaccānī, kaccāyanī, māṇavī, sāmaṇerī, nāvikī, pañcamī, chaṭṭhī, catuddasī, pañcadasī, sahassī, dasasahassī, satasahassī, kumbhakārī, mālakārī, cakkhukaraṇī, ñāṇakaraṇī, dhammadīpanī iccādi.
Nadī, mahī, itthī, kumārī, taruṇī, vāseṭṭhī, gotamī, kaccānī, kaccāyanī, māṇavī, sāmaṇerī, nāvikī, pañcamī, chaṭṭhī, catuddasī, pañcadasī, sahassī, dasasahassī, satasahassī, kumbhakārī, mālakārī, cakkhukaraṇī, ñāṇakaraṇī, dhammadīpanī, etc.
Nadī, mahī, itthī, kumārī, taruṇī, vāseṭṭhī, gotamī, kaccānī, kaccāyanī, māṇavī, sāmaṇerī, nāvikī, pañcamī, chaṭṭhī, catuddasī, pañcadasī, sahassī, dasasahassī, satasahassī, kumbhakārī, mālakārī, cakkhukaraṇī, ñāṇakaraṇī, dhammadīpanī, v.v.
684
72. Ntantūnaṃ ṅīmhi to vā* .
72. Ntantūnaṃ ṅīmhi to vā.
72. Ntantūnaṃ ṅīmhi to vā.
685
Nta, ntūnaṃ to hoti vā ṅīmhi pare.
From nta and ntū, to optionally occurs when ṅī follows.
Chữ ‘nta’ và ‘ntū’ trở thành ‘to’ hoặc ‘vā’ khi có ṅī theo sau.
686
Gacchatī, gacchantī, satī, santī, bhavissatī, bhavissantī, guṇavatī, guṇavantī, satimatī, satimantī, sabbāvatī, sabbāvantī, yāvatī, yāvantī, tāvatī, tāvantī, bhuttavatī, bhuttavantī.
Going (fem.), being (fem.), will be (fem.), virtuous (fem.), mindful (fem.), possessing all (fem.), as much as (fem.), so much as (fem.), having eaten (fem.).
Gacchatī, gacchantī (đang đi); satī, santī (đang có); bhavissatī, bhavissantī (sẽ có); guṇavatī, guṇavantī (có đức hạnh); satimatī, satimantī (có niệm); sabbāvatī, sabbāvantī (có tất cả); yāvatī, yāvantī (bao nhiêu); tāvatī, tāvantī (bấy nhiêu); bhuttavatī, bhuttavantī (đã ăn).
687
73. Goto vā* .
73. Or from Go.
73. Goto vā.
688
Gosaddamhā itthiyaṃ vī hoti vā.
From the word go, vī optionally occurs in the feminine.
Từ danh từ “go” (bò), trong giống cái, vī hoặc vā được thêm vào.
689
Gāvī.
Cow.
Gāvī (bò cái).
690
Vāti kiṃ?
Why 'optionally'?
Vā có nghĩa là gì?
Gokāṇā pariyantacārinīti pāḷi.
The Pali text says: Gokāṇā (a blind cow) is one that roams at the boundary.
Pāḷi là “Gokāṇā pariyantacārinī”.
Tattha kāṇāti andhā.
There, kāṇā means blind.
Trong đó, kāṇā nghĩa là mù.
691
74. Yakkhādīhinī ca* .
74. And from Yakkha and others, inī.
74. Yakkhādīhinī ca.
692
Yakkhādīhi akārantehi itthiyaṃ vī ca hoti inī ca.
From Yakkha and other words ending in a, vī and inī both occur in the feminine.
Từ các từ kết thúc bằng âm “a” như yakkhā (quỷ dạ xoa) và các từ khác, trong giống cái, vī và inī được thêm vào.
693
Yakkhī, yakkhinī, nāgī, nāginī, mahiṃsī, mahiṃsinī, migī, miginī, sīhī, sīhinī, dīpī, dīpinī, byagghī, byagghinī, kākī, kākinī, kapotī, kapotinī, mānusī, mānusinī iccādi.
She-Yakkha, she-Nāga, she-buffalo, she-deer, she-lion, she-leopard, she-tiger, she-crow, she-pigeon, human female, and so on.
Yakkhī, yakkhinī (quỷ dạ xoa cái); nāgī, nāginī (rồng cái); mahiṃsī, mahiṃsinī (trâu cái); migī, miginī (nai cái); sīhī, sīhinī (sư tử cái); dīpī, dīpinī (báo cái); byagghī, byagghinī (hổ cái); kākī, kākinī (quạ cái); kapotī, kapotinī (bồ câu cái); mānusī, mānusinī (người nữ), v.v.
694
75. Ārāmikādīhi* .
75. From Ārāmika and others.
75. Ārāmikādīhi.
695
Ārāmikādīhi akārantehi itthiyaṃ inī hoti.
From Ārāmika and other words ending in a, inī occurs in the feminine.
Từ các từ kết thúc bằng âm “a” như ārāmika (người giữ vườn) và các từ khác, trong giống cái, inī được thêm vào.
696
Ārāmikinī, antarāyikinī, nāvikinī, olumbikinī, paṃsukūlikinī, paribbājikinī, rājinī, ekākinī iccādi.
She-monastery attendant, she-obstacle maker, she-sailor, she-one who relies on (a rope), she-rag-wearer, she-wanderer, she-queen, she-lonely one, and so on.
Ārāmikinī (người giữ vườn nữ); antarāyikinī (người gây chướng ngại nữ); nāvikinī (người lái thuyền nữ); olumbikinī (người treo nữ); paṃsukūlikinī (người lượm vải vụn nữ); paribbājikinī (du sĩ nữ); rājinī (vua nữ); ekākinī (người đơn độc nữ), v.v.
697
Saññāyaṃ –
In proper names –
Trong trường hợp danh từ riêng –
698
Mānusinī mānusā vā, aññatra mānusī sampatti.
Mānusinī or Mānusā, but mānusī occurs elsewhere.
Mānusinī là người nữ, còn mānusī là tài sản.
699
76. Gharaṇyādayo* .
76. Gharaṇī and others.
76. Gharaṇyādayo.
700
Gharaṇīiccādayo itthiyaṃ nīpaccayantā sijjhanti.
Gharaṇī and so on, words ending with the suffix nī, are formed in the feminine.
Các từ như gharaṇī (vợ, chủ nhà nữ) và các từ khác, trong giống cái, được hình thành với hậu tố nī.
701
Gharaṇī, vetraṇī, pokkharaṇī-esu nassa ṇattaṃ.
In gharaṇī, vetraṇī, pokkharaṇī, n becomes ṇ.
Trong gharaṇī, vetraṇī (cây mây), pokkharaṇī (ao sen), chữ “na” biến thành “ṇa”.
Ācarinīyalopo, ācariyā vā.
Ācarinī has ya-elision, or ācariyā.
Trong ācarinī, “ya” bị lược bỏ, hoặc ācariyā.
702
77. Mātulāditvānī bhariyāyaṃ* .
77. Mātula and others, ānī in the sense of 'wife'.
77. Mātulāditvānī bhariyāyaṃ.
703
Mātulādīhi akārantehi bhariyāyaṃ ānī hoti.
From Mātula and other words ending in a, ānī occurs in the sense of 'wife'.
Từ các từ kết thúc bằng âm “a” như mātulā (cậu) và các từ khác, trong nghĩa “vợ”, ānī được thêm vào.
704
Mātubhātā mātulo, tassa bhariyā mātulānī, evaṃ varuṇānī, gahapatānī, ācariyānī, khattiyānī.
The brother of the mother is mātula, his wife is mātulānī; similarly, varuṇānī, gahapatānī, ācariyānī, khattiyānī.
Mātubhātā là mātulo (cậu), vợ của người đó là mātulānī (mợ); tương tự, varuṇānī (vợ của thần Varuna), gahapatānī (vợ của gia chủ), ācariyānī (vợ của vị thầy), khattiyānī (vợ của chiến sĩ).
705
‘Bahulā’dhikārā khattiyī khattiyā ca.
By the rule of 'bahulā' (frequently), khattiyī and khattiyā also occur.
Do thẩm quyền của ‘Bahulā’ (đa số), khattiyī và khattiyā cũng được dùng.
706
78. Yuvaṇṇehi nī.
78. From words ending in i and u, nī.
78. Yuvaṇṇehi nī.
707
Ivaṇṇantehi uvaṇṇantehi ca itthiyaṃ nī hoti.
From words ending in i and u, nī occurs in the feminine.
Từ các từ kết thúc bằng nguyên âm “i” và “u”, trong giống cái, nī được thêm vào.
708
Chattapāṇinī, daṇḍapāṇinī, daṇḍinī, chattinī, hatthinī, mālinī, māyāvinī, medhāvinī, piyapasaṃsinī, brahmacārinī, bhayadassāvinī, atthakāminī, hitacārinī, bhikkhunī, khattiyabandhunī, paṭunī, paracittavidunī, mattaññunī, atthaññunī, dhammaññunī iccādi.
She-umbrella-bearer, she-staff-bearer, she-staff-holder, she-umbrella-holder, she-elephant, she-garlanded, she-delusional, she-wise, she-praising what is dear, she-celibate, she-seeing danger, she-desiring benefit, she-acting for welfare, she-bhikkhunī, she-khattiya kinswoman, she-skillful, she-knowing others' minds, she-knowing moderation, she-knowing the meaning, she-knowing the Dhamma, and so on.
Chattapāṇinī (người cầm dù nữ); daṇḍapāṇinī (người cầm gậy nữ); daṇḍinī (người có gậy nữ); chattinī (người có dù nữ); hatthinī (voi cái); mālinī (người có vòng hoa nữ); māyāvinī (người có ảo thuật nữ); medhāvinī (người có trí tuệ nữ); piyapasaṃsinī (người ca ngợi điều dễ thương nữ); brahmacārinī (người sống phạm hạnh nữ); bhayadassāvinī (người thấy điều đáng sợ nữ); atthakāminī (người mong cầu lợi ích nữ); hitacārinī (người hành động vì lợi ích nữ); bhikkhunī (tỳ khưu ni); khattiyabandhunī (người thân của chiến sĩ nữ); paṭunī (người khéo léo nữ); paracittavidunī (người biết tâm người khác nữ); mattaññunī (người biết chừng mực nữ); atthaññunī (người biết ý nghĩa nữ); dhammaññunī (người biết pháp nữ), v.v.
709
79. Timhāññatthe* .
79. From words ending in ti in another sense.
79. Timhāññatthe.
710
Aññapadatthasamāse tipaccayantamhā itthiyaṃ nī hoti.
In a compound word where the meaning is 'another word' (aññapadattha-samāsa), nī occurs in the feminine after a word ending in the ti suffix.
Trong hợp chất aññapadattha (chỉ nghĩa khác), từ các từ có hậu tố “ti”, trong giống cái, nī được thêm vào.
711
Ahiṃsāratinī, dhammaratinī, vacchagiddhinī, puttagiddhinī, muṭṭhassatinī, micchādiṭṭhinī, sammādiṭṭhinī, attaguttinī iccādi.
She-delighting-in-non-harming, she-delighting-in-Dhamma, she-greedy-for-calves, she-greedy-for-sons, she-forgetful, she-of-wrong-view, she-of-right-view, she-self-guarded, and so on.
Ahiṃsāratinī (người có sự an vui trong bất hại nữ); dhammaratinī (người có sự an vui trong Pháp nữ); vacchagiddhinī (người tham ái con bê nữ); puttagiddhinī (người tham ái con trai nữ); muṭṭhassatinī (người thất niệm nữ); micchādiṭṭhinī (người có tà kiến nữ); sammādiṭṭhinī (người có chánh kiến nữ); attaguttinī (người tự bảo vệ nữ), v.v.
712
Aññattheti kiṃ?
Why 'in another sense'?
Vì sao là “aññatthe” (trong nghĩa khác)?
Dhamme rati dhammarati.
Delight in Dhamma is dhammarati (not a compound referring to another entity).
Dhamme rati (sự an vui trong Pháp) là dhammarati.
713
80. Yuvāti.
80. Yuvati.
80. Yuvāti.
714
Yuvato itthiyanti hoti.
From yuvan in the feminine, ti occurs.
Từ yuvā (thanh niên), trong giống cái, “ti” được thêm vào.
715
Yuvati.
A young woman.
Yuvati (thiếu nữ).
716
Ettha ca ‘ti’ iti suttavibhattena vīsa, tiṃsatopiti hoti vā.
Here, ti (by the rule) vīsa, tiṃsa can also optionally take ti.
Và ở đây, với ‘ti’ trong suttavibhatta, từ vīsa (hai mươi) và tiṃsa (ba mươi) cũng có ‘ti’.
Vīsati, vīsaṃ, tiṃsati, tiṃsaṃ.
Twenty, twenty (alt. form), thirty, thirty (alt. form).
Vīsati, vīsaṃ; tiṃsati, tiṃsaṃ.
717
81. Upamā saṃhita sahita saññata saha sapha vāmalakkhaṇāditūrutvū* .
81. Upamā, saṃhita, sahita, saññata, saha, sapha, vāmalakkhaṇa and others, ūru becomes ū.
81. Upamā saṃhita sahita saññata saha sapha vāmalakkhaṇāditūrutvū.
718
Lakkhaṇādito+ūruto+ūti chedo.
The dissection is lakkhaṇaādito (from Lakkhaṇa etc.) + ūruto (from ūru) + ū (ū occurs).
Chỗ ngắt là Lakkhaṇādito + ūruto + ū.
719
Aññapadatthasamāse upamādipubbā ūrusaddamhā itthiyaṃ ū hoti.
In an aññapadattha compound, ū occurs in the feminine from the word ūru preceded by upamā and others.
Trong hợp chất aññapadattha (chỉ nghĩa khác), từ danh từ ūru (đùi) có upamā (ví dụ) và các từ khác đứng trước, trong giống cái, ū được thêm vào.
720
Nāgassa nāsā viya ūrū yassāti nāganāsūrū, saṃhitā sambandhā ūrū yassāti saṃhitorū, sahitā ekabaddhā ūrū yassāti sahitorū, saññatā alolā ūrū yassāti saññatorū, ūruyā* saha vattatīti sahorū, sapho vuccati khuro, saṃsiliṭṭhatāya saphabhūtā ūrū yassāti saphorū, vāmā sundarā ūrū yassāti vāmorū, lakkhaṇasampannā ūrū yassāti lakkhaṇorū.
She whose thighs are like the trunk of an elephant is nāganāsūrū; she whose thighs are well-joined is saṃhitorū; she whose thighs are firmly knit is sahitorū; she whose thighs are controlled (not restless) is saññatorū; she who is with thighs (having thighs) is sahorū; sapha means hoof, she whose thighs are hoof-like due to being joined closely is saphorū; she whose beautiful thighs are vāmorū; she whose thighs are endowed with auspicious marks is lakkhaṇorū.
Nāgassa nāsā viya ūrū yassāti (đùi như vòi voi) là nāganāsūrū; saṃhitā sambandhā ūrū yassāti (đùi khép kín) là saṃhitorū; sahitā ekabaddhā ūrū yassāti (đùi gắn chặt vào nhau) là sahitorū; saññatā alolā ūrū yassāti (đùi không lay động) là saññatorū; ūruyā saha vattatīti (có đùi) là sahorū; sapho được gọi là móng guốc, saṃsiliṭṭhatāya saphabhūtā ūrū yassāti (đùi khít như móng guốc) là saphorū; vāmā sundarā ūrū yassāti (đùi đẹp) là vāmorū; lakkhaṇasampannā ūrū yassāti (đùi có tướng tốt) là lakkhaṇorū.
721
Suttavibhattena brahmabandhūti sijjhati.
By the rule, brahmabandhū (kinswoman of a brahmin) is formed.
Với suttavibhatta, brahmabandhū (người thân của Bà la môn) được hình thành.
722
‘‘Sace maṃ nāganāsūrū, olokeyya pabhāvatī’’ti* ca ‘‘ekā tuvaṃ tiṭṭhasi sahitūrū’’ti* ca ‘‘saññatūrū mahāmāyā, kumāri cārudassanā’’ti* ca ‘‘vāmorū saja maṃ bhadde’’ti* ca ‘‘kāraṇaṃ nappajānāmi, sammatto lakkhaṇūruyā’’ti* ca ‘‘gārayhassaṃ brahmabandhuyā’’ti* ca pāḷipadāni dissanti.
Pali verses such as "If the resplendent one with elephant-trunk-like thighs were to look at me" and "You alone stand there with well-knit thighs" and "Mahāmāyā, with controlled thighs, a charming-looking maiden" and "Embrace me, O graceful one with beautiful thighs" and "I do not understand the reason, I am bewildered by the one with auspicious-marked thighs" and "I would be reprehensible to a brahmin kinswoman" are seen.
Các từ pāḷi như ‘‘Sace maṃ nāganāsūrū, olokeyya pabhāvatī’’ (Nếu người có đùi như vòi voi, Pabhāvatī, hãy nhìn ta) và ‘‘ekā tuvaṃ tiṭṭhasi sahitūrū’’ (Một mình nàng đứng đó với đôi đùi khép kín) và ‘‘saññatūrū mahāmāyā, kumāri cārudassanā’’ (Nàng Mahāmāyā với đôi đùi không lay động, thiếu nữ có dung mạo khả ái) và ‘‘vāmorū saja maṃ bhadde’’ (Hỡi người có đùi đẹp, hãy ôm ta, hỡi nàng tốt lành) và ‘‘kāraṇaṃ nappajānāmi, sammatto lakkhaṇūruyā’’ (Ta không biết lý do, ta bị mê hoặc bởi người có đùi có tướng tốt) và ‘‘gārayhassaṃ brahmabandhuyā’’ (Ta sẽ bị chỉ trích bởi người thân của Bà la môn) được tìm thấy.
723
Tattha ‘sajā’ti āliṅgāhi, ‘gārayhassa’nti ahaṃ gārayho bhaveyyaṃ.
There, sajā means embrace; gārayhassaṃ means I would be reprehensible.
Trong đó, ‘sajā’ nghĩa là hãy ôm, ‘gārayhassaṃ’ nghĩa là ta sẽ bị chỉ trích.
724
Ettha ca tāpaccayantā sabhāvaitthiliṅgā eva – lahutā, mudutā, gāmatā, janatā, devatā iccādi.
Here, words ending with the tā suffix are naturally in the feminine gender: lightness, softness, village-state, populace, deity, and so on.
Ở đây, các từ có hậu tố ‘tā’ tự nhiên thuộc giống cái – lahutā (nhẹ nhàng), mudutā (mềm mại), gāmatā (làng xóm), janatā (dân chúng), devatā (chư thiên), v.v.
725
Tathā tipaccayantā – gati, mati, ratti, sati, tuṭṭhi, diṭṭhi, iddhi, siddhi iccādi, tathā yāgu, dhātu, dhenu, kaṇḍu, kacchu, mātu, dhītu, duhitu iccādi, jambū, vadhū, camū, sutanū, sarabū iccādi ca.
Likewise, words ending with the ti suffix: going, mind, night, mindfulness, contentment, view, psychic power, success, and so on; likewise, rice-gruel, element, milch-cow, itch, scabies, mother, daughter, daughter (alt. form), and so on; rose-apple tree, bride, army, beautiful-bodied woman, sarabū (a kind of insect), and so on.
Tương tự, các từ có hậu tố ‘ti’ – gati (sự đi), mati (ý nghĩ), ratti (đêm), sati (niệm), tuṭṭhi (hài lòng), diṭṭhi (kiến giải), iddhi (thần thông), siddhi (thành tựu), v.v. Tương tự, yāgu (cháo), dhātu (giới), dhenu (bò cái), kaṇḍu (ngứa), kacchu (ghẻ), mātu (mẹ), dhītu (con gái), duhitu (con gái), v.v. Jambū (cây jambu), vadhū (nàng dâu), camū (quân đội), sutanū (người có thân hình đẹp), sarabū (rết), v.v.
Sakkataganthesu pana sutanū, sarabū iccādīsupi ūpaccayaṃ vidahanti.
However, in Sanskrit texts, the ū suffix is also prescribed for sutanū, sarabū, and so on.
Tuy nhiên, trong các tác phẩm tiếng Phạn, hậu tố ū cũng được thêm vào các từ như sutanū, sarabū, v.v.
726
Tattha itthiliṅgabhūtā sabbe ‘ivaṇṇuvaṇṇā pitthiya’nti suttena niccaṃ pasaññā honti.
All of these feminine words ending in i and u are invariably ghasaññā (have the gha designation) by the rule 'ivaṇṇuvaṇṇā pitthiyaṃ' (i and u ending words in feminine).
Ở đây, tất cả các từ giống cái kết thúc bằng nguyên âm “i” và “u” luôn được gọi là “pasaññā” (tên gọi đặc biệt) theo quy tắc ‘ivaṇṇuvaṇṇā pitthiyaṃ’.
‘Ākāro ca ghā’ti suttena niccaṃ ghasañño.
The ā ending is invariably ghasaññā by the rule 'Ākāro ca ghā' (and ā also has gha).
Và luôn được gọi là “ghasañño” (tên gọi ghā) theo quy tắc ‘Ākāro ca ghā’.
727
Itthipaccayarāsi niṭṭhito.
The chapter on feminine suffixes is concluded.
Phần hậu tố giống cái đã hoàn tất.
728
Ākārantitthiliṅgarāsi
Chapter on Feminine Words Ending in ā
Phần danh từ giống cái kết thúc bằng âm “ā”
729
Itthiliṅgaṃ chabbidhaṃ ākārantaṃ, ikārantaṃ, īkārantaṃ, ukārantaṃ, ūkārantaṃ, okārantaṃ.
Feminine gender is of six types: ending in ā, i, ī, u, ū, o.
Danh từ giống cái có sáu loại: kết thúc bằng âm “ā”, “i”, “ī”, “u”, “ū”, “o”.
Tattha kaññāsaddamhā atthamatte paṭhamā.
Among these, for the word kaññā (girl), the nominative first case ending occurs just for the meaning (of a noun).
Trong đó, từ danh từ kaññā (thiếu nữ), trong nghĩa “chỉ sự vật”, là cách thứ nhất.
730
82. Gasīnaṃ* .
82. Of ga and sī.
82. Gasīnaṃ.
731
Kenaci suttena aladdhavidhīnaṃ gasīnaṃ lopo hotīti silopo.
The elision of sī occurs for ga and sī (suffixes) whose formation is not obtained by any specific rule.
Sự lược bỏ của “si” xảy ra khi “ga” và “si” không được quy định bởi bất kỳ quy tắc nào, nghĩa là sự lược bỏ của “si” (silopo) xảy ra.
732
Kaññā tiṭṭhati.
The girl stands.
Kaññā tiṭṭhati (thiếu nữ đứng).
733
83. Jantuhetvīghapehi vā* .
83. From Jantu, Hetu, and īgha optionally.
83. Jantuhetvīghapehi vā.
734
Jantu, hetūhi ca punnapuṃsakesu īkārantehi ca ghato ca pasaññehi ivaṇṇuvaṇṇehi ca yonaṃ lopo hoti vā.
From jantu and hetu, and from neuter words ending in ī, and from gha (words with gha designation), and from i and u ending words, the yo (plural nominative) optionally undergoes elision.
Từ jantu (sinh vật) và hetu (nguyên nhân), và từ các từ giống trung kết thúc bằng nguyên âm “ī”, và từ các từ có “gha” và “pa” (tên gọi đặc biệt), và từ các từ kết thúc bằng nguyên âm “i” và “u”, sự lược bỏ của “yo” xảy ra hoặc không.
735
Kaññā tiṭṭhanti, kaññāyo tiṭṭhanti.
The girls stand, the girls stand.
Kaññā tiṭṭhanti (các thiếu nữ đứng), kaññāyo tiṭṭhanti (các thiếu nữ đứng).
736
Āmantanatthe paṭhamā, ‘gosyālapane’ti gasaññā.
The nominative first case ending is used for address, and by the rule 'gosyālapane' (for calling cow), it has the gha designation.
Trong nghĩa “lời gọi”, là cách thứ nhất, “gosyālapane” là “ghasaññā” (tên gọi ghā).
737
84. Ghabrahmāditve* .
84. Of gha and Brahmā and others, e.
84. Ghabrahmāditve.
738
Ghato ca brahmādito ca gassa e hoti vā.
From gha designated words and from Brahmā and others, e optionally occurs for ga.
Từ các từ có “gha” và từ brahmā (Phạm thiên) và các từ khác, “ga” biến thành “e” hoặc không.
Ādisaddena isi, muni, revatī, kattu, khattuiccāditopi.
By 'etcetera', also from isi, muni, revatī, kattu, khattu, and so on.
Với từ “ādi” (và các từ khác), cũng từ isi (hiền giả), muni (ẩn sĩ), revatī, kattu (người làm), khattu (người lái xe), v.v.
739
Bhoti kaññe, bhoti kaññā, bhotiyo kaññāyo, bhotī kaññāyo, ‘‘uṭṭhehi puttika pabbajjā dukkarā puttika’’ iti therīpāḷi* , tasmā ge pare mahāvuttinā rassopi yujjati.
O girl!, O girl!, O girls!, O girls!, and the Therī-Pali states: "Arise, daughter! The ascetic life is difficult, daughter!" Therefore, e (for ge) in a great utterance is also fitting for shortening.
Bhoti kaññe (hỡi thiếu nữ), bhoti kaññā (hỡi thiếu nữ), bhotiyo kaññāyo (hỡi các thiếu nữ), bhotī kaññāyo (hỡi các thiếu nữ), ‘‘uṭṭhehi puttika pabbajjā dukkarā puttika’’ (Hãy đứng dậy, con gái, đời sống xuất gia thật khó khăn, con gái) là pāḷi của các vị Trưởng lão ni, do đó, khi có “ge” theo sau, việc rút ngắn cũng được áp dụng theo quy tắc của Mahāvutti.
Kusajātake ‘‘na me akāsi vacanaṃ, atthakāmāya puttike’’tipi* atthi.
In the Kusajātakā, it also says: "You did not heed my word, O daughter who seeks benefit!"
Trong Kusajātake cũng có ‘‘na me akāsi vacanaṃ, atthakāmāya puttike’’ (Con đã không nghe lời ta, người mong cầu lợi ích, hỡi con gái).
740
Kammatthe dutiyā, ‘saro lopo sare’ti pubbasaralopo.
The accusative second case ending is used for the object, and by the rule 'saro lopo sare' (vowel elision before a vowel), the preceding vowel is elided.
Trong nghĩa “đối tượng của hành động”, là cách thứ hai, “saro lopo sare” là sự lược bỏ nguyên âm đầu.
741
Kaññaṃ passati, kaññā passati, kaññāyo passati.
He sees the girl, he sees the girl, he sees the girls.
Kaññaṃ passati (thấy thiếu nữ), kaññā passati (thấy thiếu nữ), kaññāyo passati (thấy các thiếu nữ).
742
Kattari tatiyā.
The instrumental third case ending is for the agent.
Trong nghĩa “chủ thể”, là cách thứ ba.
743
85. Ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā* .
85. Of gha and pati in the singular, yā for nā and others.
85. Ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā.
744
Ghato ca pasaññehi ivaṇṇuvaṇṇehi ca ekatte pavattānaṃ nādīnaṃ pañcannaṃ ekavacanānaṃ kamena ya, yā honti.
From gha designated words and i and u ending words with the pa designation, for the five singular case endings beginning with nā that occur in the singular, ya and yā occur respectively.
Từ các từ có “gha” và các từ có “pa” (tên gọi đặc biệt) kết thúc bằng nguyên âm “i” và “u”, khi ở số ít, năm cách nā (cách thứ ba), v.v., biến thành ya và yā tương ứng.
745
Kaññāya kataṃ, kaññāhi kataṃ.
Done by the girl, done by the girls.
Kaññāya kataṃ (được làm bởi thiếu nữ), kaññāhi kataṃ (được làm bởi các thiếu nữ).
Ettha ca ghatopi yāādeso dissati.
Here, the substitution of yā is also seen for gha.
Ở đây, sự thay thế bằng yā cũng được thấy từ “gha”.
‘‘Te ca tattha nisīditvā, tassa rukkhassa chāyayā’’* ti ca ‘‘samantā parivāriṃsu, tassa rukkhassa chāyayā’’* ti ca pāḷi, tathā ‘‘sakkharopamayā vade’’* , ‘‘bāladārakalīlayā’’ti* ca dissanti.
And the Pāli texts ‘‘And they, having sat there, in the shade of that tree’’ and ‘‘they surrounded it entirely, in the shade of that tree’’ are seen, as are ‘‘I speak in the manner of gravel’’ and ‘‘in the play of foolish children’’.
‘‘Họ ngồi ở đó, dưới bóng cây ấy’’* và ‘‘Họ vây quanh khắp, dưới bóng cây ấy’’* là các đoạn Pāḷi, cũng như ‘‘Tôi nói về sự tương tự như đường’’*, và ‘‘như trò chơi của trẻ con’’* cũng được thấy.
Mahāvuttinā ghassa rasso.
The shortening of 'gha' is by the Mahāvutti.
Bởi Mahāvutti, nguyên âm của ghā bị rút ngắn.
746
86. Smāhismiṃnaṃ mhābhimhi vā* .
86. Smā, hi, smiṃ, naṃ (to) mhā, bhi, mhi optionally.
86. Smā, hi, smiṃ, naṃ tùy nghi biến thành mhā, bhi, mhi.*.
747
Tesaṃ kamena mhā, bhi, mhi honti vā.
In their respective order, (they become) mhā, bhi, mhi optionally.
Tùy nghi, chúng lần lượt biến thành mhā, bhi, mhi.
Ete ādesā gāthāsu bahulaṃ dissanti.
These substitutions are mostly seen in verses.
Những biến thể này thường được thấy trong các bài kệ.
748
Kaññāhi kataṃ, kaññābhi kataṃ.
Done by maidens, done by maidens.
Được làm bởi các cô gái (kaññāhi kataṃ), được làm bởi các cô gái (kaññābhi kataṃ).
749
Sampadāne catutthī, kaññāya deti, kaññānaṃ deti, kaññāya ābhataṃ vatthaṃ, kaññānaṃ ābhataṃ vatthaṃ.
In the dative (sampadāna) fourth case: gives to the maiden, gives to the maidens, cloth brought for the maiden, cloth brought for the maidens.
Trong cách cho (sampadāna), cách thứ tư (catutthī): dâng cho cô gái (kaññāya deti), dâng cho các cô gái (kaññānaṃ deti), vải được mang đến cho cô gái (kaññāya ābhataṃ vatthaṃ), vải được mang đến cho các cô gái (kaññānaṃ ābhataṃ vatthaṃ).
750
Apādāne pañcamī, kaññāya apeti, kaññamhā apetirassattaṃ, kaññāhi kaññābhi apeti.
In the ablative (apādāna) fifth case: departs from the maiden, departs from the maiden – with shortening, departs from the maidens.
Trong cách xuất xứ (apādāna), cách thứ năm (pañcamī): rời khỏi cô gái (kaññāya apeti), rời khỏi cô gái (kaññamhā apeti) – nguyên âm rút ngắn, rời khỏi các cô gái (kaññāhi kaññābhi apeti).
751
Sambandhe chaṭṭhī, kaññāya santakaṃ, kaññānaṃ santakaṃ.
In the genitive (sambandha) sixth case: belonging to the maiden, belonging to the maidens.
Trong cách sở hữu (sambandha), cách thứ sáu (chaṭṭhī): tài sản của cô gái (kaññāya santakaṃ), tài sản của các cô gái (kaññānaṃ santakaṃ).
752
Okāse sattamī, kaññāya tiṭṭhati.
In the locative (okāsa) seventh case: stands in the maiden.
Trong cách vị trí (okāsa), cách thứ bảy (sattamī): đứng ở cô gái (kaññāya tiṭṭhati).
753
87. Yaṃ* .
87. Yaṃ.
87. Yaṃ.*.
754
Ghato ca pasaññehi ivaṇṇuvaṇṇehi ca smiṃno yaṃ hoti vā.
After the gha-stem and after the i-vowel and u-vowel, smiṃ and naṃ optionally become yaṃ.
Tùy nghi, gha và smiṃ, naṃ sau nguyên âm i và u biến thành yaṃ.
755
Kaññāyaṃ tiṭṭhati, kaññāya tiṭṭhati, kaññāsu tiṭṭhati.
Stands in the maiden, stands in the maiden, stands among the maidens.
Đứng ở cô gái (kaññāyaṃ tiṭṭhati), đứng ở cô gái (kaññāya tiṭṭhati), đứng ở các cô gái (kaññāsu tiṭṭhati).
756
Saddhā medhā paññā vijjā, cintā mantā vīṇā taṇhā.
Faith, intelligence, wisdom, knowledge, thought, counsel, lute, craving.
Saddhā (đức tin), medhā (trí tuệ), paññā (tuệ), vijjā (minh), cintā (tư duy), mantā (mật chú), vīṇā (đàn), taṇhā (khát ái).
757
Icchā mucchā ejā māyā, mettā mattā sikkhā bhikkhā.
Desire, fainting, agitation, illusion, loving-kindness, measure, training, alms-food.
Icchā (mong muốn), mucchā (ngất xỉu), ejā (rung động), māyā (huyễn hoặc), mettā (từ ái), mattā (lượng), sikkhā (học tập), bhikkhā (khất thực).
758
Jaṅghā gīvā jivhā vācā, chāyā āsā gaṅgānāvā.
Leg, neck, tongue, speech, shade, hope, river Gaṅgā, boat.
Jaṅghā (bắp chân), gīvā (cổ), jivhā (lưỡi), vācā (lời nói), chāyā (bóng), āsā (hy vọng), gaṅgā (sông Hằng), nāvā (thuyền).
759
Gāthā senā lekhā sākhā, mālā velā pūjā khiḍḍā.
Verse, army, writing, branch, garland, time, worship, play.
Gāthā (kệ), senā (quân đội), lekhā (chữ viết), sākhā (cành cây), mālā (vòng hoa), velā (thời gian), pūjā (cúng dường), khiḍḍā (trò chơi).
760
Pipāsā vedanā saññā, cetanā tasiṇāpajā.
Thirst, feeling, perception, volition, craving, offspring.
Pipāsā (khát nước), vedanā (thọ), saññā (tưởng), cetanā (tư), tasiṇā (khát ái), pajā (dân chúng).
761
Devatā vaṭṭakā godhā, balākā parisā sabhā.
Deity, quail, iguana, crane, assembly, council.
Devatā (chư thiên), vaṭṭakā (chim cút), godhā (kỳ đà), balākā (cò), parisā (hội chúng), sabhā (hội trường).
762
Ūkā sephālikā laṅkā, salākā vālikā sikhā.
Louse, sephālikā flower, Laṅkā, stick, sand, crest.
Ūkā (chí), sephālikā (hoa lài), laṅkā (Laṅkā), salākā (que thăm), vālikā (cát), sikhā (chỏm tóc).
763
Visākhā visikhā sākhā, gacchā vañjhā jaṭā ghaṭā.
Visākhā, street, branch, journey, barren, matted hair, pot.
Visākhā (Visākhā), visikhā (ngã tư), sākhā (cành cây), gacchā (bụi cây), vañjhā (vô sinh), jaṭā (búi tóc), ghaṭā (bình).
764
Jeṭṭhā soṇḍā vitaṇḍā ca, varuṇā vanitā latā.
Elder sister, elephant's trunk, sophistry, Varuṇā, woman, creeper.
Jeṭṭhā (lớn nhất), soṇḍā (vòi voi), vitaṇḍā (ngụy biện), varuṇā (thần Varuna), vanitā (người phụ nữ), latā (dây leo).
765
Kathā niddā sudhā rādhā, vāsanā sīsapā papā.
Talk, sleep, nectar, Rādhā, impression, sīsapā tree, drinking-stall.
Kathā (câu chuyện), niddā (giấc ngủ), sudhā (cam lồ), rādhā (Rādhā), vāsanā (tập khí), sīsapā (cây sīsapa), papā (quán nước).
766
Pabhā sīmā khamā jāyā, khattiyā sakkharā surā.
Luster, boundary, patience, wife, noblewoman, gravel, liquor.
Pabhā (ánh sáng), sīmā (biên giới), khamā (nhẫn nại), jāyā (vợ), khattiyā (nữ chiến sĩ), sakkharā (đường), surā (rượu).
767
Dolā tulā silā līlā, lāle’lā mekhalā kalā.
Swing, balance, stone, play, beauty, cardamom, girdle, art.
Dolā (cái nôi), tulā (cân), silā (đá), līlā (duyên dáng), lāle (lala), elā (bạch đậu khấu), mekhalā (dây lưng), kalā (nghệ thuật).
768
Vaḷavā’ lambusā mūsā, mañjūsā sulasā disā.
Mare, Ambūsā, mouse, casket, sulasā herb, direction.
Vaḷavā (ngựa cái), lambusā (Lambusā), mūsā (chuột), mañjūsā (hộp), sulasā (Sulasā), disā (phương hướng).
769
Nāsā juṇhā guhā īhā, lasikā vasudhādayo.
Nose, moonlight, cave, effort, lymph, earth, etcetera.
Nāsā (mũi), juṇhā (ánh trăng), guhā (hang động), īhā (cố gắng), lasikā (dịch khớp), vasudhā (đất) và các từ khác.
770
88. Nambādīhi* .
88. After ambādi words.
88. Từ ambādi.*.
771
Gasaññehi amba, anna, ammaiccetehi gassa e na hoti.
After the gha-stem, and after amba, anna, amma, the gha does not become e.
Sau các từ amba, anna, amma, v.v., của gha không biến thành e.
772
89. Rasso vā.
89. Shortening optionally.
89. Nguyên âm rút ngắn tùy nghi.
773
Ambādīnaṃ rasso hoti vā ge pare.
The ambādi words optionally become shortened when the gha case ending follows.
Nguyên âm của ambādi tùy nghi bị rút ngắn khi gha theo sau.
774
Bhoti amba, bhoti ambā, bhoti anna, bhoti annā, bhoti amma, bhoti ammā, sesaṃ kaññāsamaṃ.
O Amba, O Ambā, O Anna, O Annā, O Amma, O Ammā; the rest are like Kaññā.
Thưa mẹ (bhoti amba), thưa mẹ (bhoti ambā), thưa mẹ (bhoti anna), thưa mẹ (bhoti annā), thưa mẹ (bhoti amma), thưa mẹ (bhoti ammā), phần còn lại giống như kaññā.
775
Ettha visesavidhānamuccate.
Here, a special rule is stated.
Ở đây, một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
776
90. Ti sabhāparisāya.
90. Tī for sabhā and parisā.
90. Ti đối với sabhāparisā.
777
Sabhāparisāhi smiṃnoti hoti.
Smiṃ becomes tī for sabhā and parisā.
Smiṃ của sabhāparisā biến thành ti.
‘Gho ssaṃssāssāya tīsū’ti suttena timhi rasso.
By the rule ‘Gho ssaṃssāssāya tīsū’, the final vowel is shortened before tī.
Theo quy tắc ‘Gho ssaṃssāssāya tīsu’, nguyên âm rút ngắn khi timhi theo sau.
778
Sabhati, sabhāya, sabhāyaṃ, sabhāsu, parisati, parisāya, parisāyaṃ, parisāsu, tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi parisati, iti bhagavā tasmiṃ parisati suvaṇṇavaṇṇaṃ kāyaṃ vivari* .
In the assembly, in the assembly, in the assembly, among the assemblies; in the multitude, in the multitude, in the multitude, among the multitudes. "Mahābrahmā saw him sitting in the assembly. Therefore, the Blessed One revealed his golden-colored body in that assembly."
Trong hội trường (sabhāti), trong hội trường (sabhāya), trong hội trường (sabhāyaṃ), trong các hội trường (sabhāsu), trong hội chúng (parisati), trong hội chúng (parisāya), trong hội chúng (parisāyaṃ), trong các hội chúng (parisāsu), Đại Phạm thiên thấy vị ấy, ngồi trong hội chúng ấy, vì vậy Đức Thế Tôn đã hiện thân vàng của mình trong hội chúng ấy*.
779
Nandamātā, rājadhītāiccādīsu ‘ghabrahmāditve’ti ghassa ettaṃ.
In Nandamātā, Rājadhītā, etc., gha becomes ettaṃ by ‘ghabrahmāditve’.
Trong các từ như Nandamātā, Rājadhītā, v.v., theo ‘ghabrahmāditve’, ghā biến thành ettaṃ.
780
Acchariyaṃ nandamāte, abbhutaṃ nandamāte* , bhoti devadhīte, bhoti sakyadhītare-mahāvuttinā samāse syādīsu ārattaṃ rassattañca.
"Wonderful, O Nandamātā, amazing, O Nandamātā!" "O daughter of a deva, O daughter of a Sakyan" — in compounds, the Mahāvutti makes syādi words have the ā sound and also shortening.
Thật kỳ diệu, thưa mẹ của Nanda (acchariyaṃ nandamāte), thật phi thường, thưa mẹ của Nanda (abbhutaṃ nandamāte)*, thưa con gái của chư thiên (bhoti devadhīte), thưa con gái của dòng Sakya (bhoti sakyadhītare) – bởi Mahāvutti, trong các hợp từ như syādi, nguyên âm ā biến thành nguyên âm rút ngắn.
Ltupaccayantā pana yebhuyyena tīsu liṅgesu samānarūpā honti, ‘‘atthadhammaṃ paripucchitā ca uggahetā ca dhammānaṃ sotā ca payirūpāsitā cā’’ti therīpāḷi.
However, words ending in ltupaccaya generally have the same form in all three genders, as in the Therīpāli: ‘‘Having questioned and learned about the meaning and Dhamma, and having served the Dhamma’’.
Tuy nhiên, các từ tận cùng bằng ltupaccaya thường có cùng hình thức trong ba giống, ‘‘đã hỏi và học hỏi về ý nghĩa và giáo pháp, và đã lắng nghe và gần gũi với giáo pháp’’ là đoạn Pāḷi của các vị Therī.
Tathā kvaci gacchantādisaddāpi.
Similarly, sometimes words like gacchantā, etc., also do.
Cũng vậy, đôi khi các từ như gacchantā, v.v.
Tamokhandhaṃ padālayaṃ, evaṃ dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ iccādi-tattha padālayanti padālayantī, bhaṇanti bhaṇantīti attho.
"Dispelling the mass of darkness," "thus speaking ill," etc.—here, padālayanti means padālayantī, and bhaṇanti means bhaṇantī.
Phá tan khối bóng tối, nói lời ác như vậy, v.v. – ở đây, padālayanti có nghĩa là padālayantī, bhaṇanti có nghĩa là bhaṇantī.
781
Vīsā, tiṃsā, cattālīsā, paññāsā iccete saṅkhyārāsimhi āgamissanti.
Vīsā, tiṃsā, cattālīsā, paññāsā — these will appear in the number section.
Vīsā (hai mươi), tiṃsā (ba mươi), cattālīsā (bốn mươi), paññāsā (năm mươi) sẽ xuất hiện trong nhóm số đếm.
782
Ākārantitthiliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the section on feminine nouns ending in -ā.
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng ā đã hoàn tất.
783
Ikārantitthiliṅgarāsi
Section on feminine nouns ending in -i
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng i
784
‘Gasīna’nti silopo.
Deletion of si after ga (gasīnaṃ).
‘Gasīnaṃ’ – loại bỏ nguyên âm i.
Ratti tiṭṭhati, rattiyo tiṭṭhanti.
Ratti stands, rattiyo stand.
Đêm đứng (ratti tiṭṭhati), các đêm đứng (rattiyo tiṭṭhanti).
785
‘Jantuhetvā’disuttena yolope –
When yo is deleted by the rule ‘Jantuhetvā’disuttena –
Theo quy tắc ‘Jantuhetvā’disuttena yolope’ – loại bỏ ya:
786
91. Yolopanīsu dīgho* .
91. Lengthening in deletions of yo and ni.
91. Nguyên âm dài khi ya bị loại bỏ hoặc ni được biến thể.*.
787
Tiliṅge yonaṃ lope ca niādese ca rassānaṃ dīgho hoti.
In the three genders, when yo is deleted and when ni is substituted, short vowels are lengthened.
Trong ba giống, khi ya bị loại bỏ và ni được biến thể, nguyên âm rút ngắn biến thành nguyên âm dài.
788
Rattī tiṭṭhanti.
Rattī stand.
Các đêm đứng (rattī tiṭṭhanti).
789
92. Ye passivaṇṇassa.
92. Deletion of the i-vowel of the stem before ya.
92. Ya sau nguyên âm i của pasañña.
790
Vibhattibhūte vibhattādesabhūte ca yakāre pare pasaññassa ivaṇṇassa lopo hoti.
When the suffix ya, or a suffix substitute ya, follows, the i-vowel of the stem is deleted.
Khi ya là một biến tố hoặc một biến thể của biến tố theo sau, nguyên âm i của pasañña bị loại bỏ.
Gāthāsuyeva idaṃ vidhānaṃ daṭṭhabbaṃ.
This rule should be seen only in verses.
Quy tắc này chỉ nên được thấy trong các bài kệ.
791
Ratyo tiṭṭhanti* -sandhivasena āditakāralopo.
Ratyo stand - deletion of the initial k-sound due to sandhi.
Các đêm đứng (ratyo tiṭṭhanti)* – loại bỏ âm đầu k do sandhi.
792
63. Ayunaṃ vā dīgho* .
63. Lengthening of a, i, u optionally.
63. Nguyên âm dài tùy nghi cho a, i, u.*.
793
Ge pare tiliṅge aiunaṃ dīgho hoti vā.
In the three genders, when ga follows, a, i, u are optionally lengthened.
Khi gha theo sau, trong ba giống, a, i, u tùy nghi biến thành nguyên âm dài.
794
He rattī, he ratti.
O Rattī, O Ratti.
Hỡi đêm (he rattī), hỡi đêm (he ratti).
Bahuvacane he rattī, he rattiyo, he ratyo.
In the plural: O Rattī, O Rattiyo, O Ratyo.
Ở số nhiều: hỡi các đêm (he rattī), hỡi các đêm (he rattiyo), hỡi các đêm (he ratyo).
795
Aṃvacane ‘paro kvacī’ti suttena parasare lutte niggahītaṃ pubbe ivaṇṇuvaṇṇesu tiṭṭhati.
In the accusative (aṃvacana), by the rule ‘paro kvacī’, when the following vowel is deleted, the niggahīta (ṃ) remains before i-vowels and u-vowels.
Ở cách đối cách (aṃvacana), theo quy tắc ‘paro kvacī’, khi nguyên âm sau bị loại bỏ, niggahīta đứng trước nguyên âm i và u.
796
Rattiṃ, tathā itthiṃ, dhenuṃ, vadhuṃ, aggiṃ, daṇḍiṃ, bhikkhuṃ, sayambhuṃ iti.
Rattiṃ, similarly itthiṃ, dhenuṃ, vadhuṃ, aggiṃ, daṇḍiṃ, bhikkhuṃ, sayambhuṃ.
Đêm (rattiṃ), cũng vậy phụ nữ (itthiṃ), bò cái (dhenuṃ), cô dâu (vadhuṃ), lửa (aggiṃ), người cầm gậy (daṇḍiṃ), tỳ khưu (bhikkhuṃ), tự thân (sayambhuṃ).
Rattiyaṃ, ‘bujjhassu jinabodhiya’nti pāḷi* , rattinaṃ vā, ‘yāvanto purisassatthaṃ, guyhaṃ jānanti mantina’ntipāḷi* .
Rattiyaṃ, the Pāli text is "may you awaken to the enlightenment of the Jina," rattinaṃ optionally, the Pāli text is "as many ministers as know the secret purpose of a man."
Vào đêm (rattiyaṃ), đoạn Pāḷi ‘‘hãy giác ngộ Phật quả’’*, hoặc của đêm (rattinaṃ), đoạn Pāḷi ‘‘bao nhiêu người biết bí mật của người đàn ông, những người cố vấn’’*.
797
Rattī, rattiyo, ratyo-‘ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā’ti nādīnaṃ yā hoti, rattiyā, yakāre pare ivaṇṇalopo, ratyā.
Rattī, rattiyo, ratyo - by ‘ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā’, nādī become yā, rattiyā, deletion of the i-vowel before ya, ratyā.
Các đêm (rattī), các đêm (rattiyo), các đêm (ratyo) – theo ‘ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā’, nādī biến thành ya, của đêm (rattiyā), khi ya theo sau, nguyên âm i bị loại bỏ, của đêm (ratyā).
798
94. Sunaṃhisu* .
94. In su, naṃ, hi.
94. Trong su, naṃ, hi.*.
799
Su, naṃ, hisu rassānaṃ dīgho hoti.
Short vowels are lengthened before su, naṃ, hi.
Trong su, naṃ, hi, nguyên âm rút ngắn biến thành nguyên âm dài.
800
Rattīhi, rattībhi, rattiyā, ratyā, rattīnaṃ, rattiyā, ratyā, rattīhi, rattībhi, rattiyā, ratyā, rattīnaṃ, rattiyā, ratyā, rattiyaṃ, ratyaṃ, rattīsu.
By nights, by nights, to the night, of the night, of the nights, to the night, of the night, by nights, by nights, to the night, of the night, of the nights, to the night, of the night, in the night, in the night, among the nights.
Bởi các đêm (rattīhi), bởi các đêm (rattībhi), của đêm (rattiyā), của đêm (ratyā), của các đêm (rattīnaṃ), của đêm (rattiyā), của đêm (ratyā), bởi các đêm (rattīhi), bởi các đêm (rattībhi), của đêm (rattiyā), của đêm (ratyā), của các đêm (rattīnaṃ), của đêm (rattiyā), của đêm (ratyā), vào đêm (rattiyaṃ), vào đêm (ratyaṃ), trong các đêm (rattīsu).
801
Ettha garū su, naṃ, hisu dīghattaṃ aniccaṃ icchanti, taṃ gāthāsu yujjati.
Here, the teachers (gurū) desire the lengthening in su, naṃ, hi to be optional; this applies in verses.
Ở đây, các bậc thầy mong muốn sự biến đổi nguyên âm dài trong su, naṃ, hi là không thường xuyên, điều này phù hợp trong các bài kệ.
802
Patti yutti vutti kitti, mutti titti khanti kanti.
Obtainment, suitability, conduct, fame, liberation, satisfaction, patience, beauty.
Patti (đạt được), yutti (hợp lý), vutti (hành vi), kitti (danh tiếng), mutti (giải thoát), titti (hài lòng), khanti (nhẫn nại), kanti (sự mong muốn).
803
Santi tanti siddhi suddhi, iddhi vuddhi buddhi bodhi.
Peace, system, success, purity, prosperity, growth, wisdom, enlightenment.
Santi (an lạc), tanti (kinh điển), siddhi (thành tựu), suddhi (thanh tịnh), iddhi (thần thông), vuddhi (tăng trưởng), buddhi (trí tuệ), bodhi (giác ngộ).
804
Bhūmi jāti pīti suti, nandi sandhi sāṇi koṭi.
Earth, birth, joy, hearing, delight, conjunction, cloth, tip.
Bhūmi (đất), jāti (sanh), pīti (hỷ), suti (lời đồn), nandi (hỷ lạc), sandhi (liên kết), sāṇi (vải), koṭi (đỉnh).
805
Diṭṭhi vuḍḍhi tuṭṭhi yaṭṭhi, pāḷi āḷi nāḷi keḷi.
View, growth, contentment, stick, Pāli (language), row, pipe, play.
Diṭṭhi (kiến), vuḍḍhi (tăng trưởng), tuṭṭhi (hài lòng), yaṭṭhi (gậy), pāḷi (Pāḷi), āḷi (hàng), nāḷi (ống), keḷi (trò chơi).
806
Sati mati gati muti, dhīti yuvati vikati.
Mindfulness, intelligence, going, utterance, courage, young woman, alteration.
Sati (niệm), mati (trí), gati (cảnh giới), muti (sự hiểu biết), dhīti (trí tuệ), yuvati (thiếu nữ), vikati (biến đổi).
807
Rati ruci rasmi asani vasani osadhi aṅguli dhūli dudrabhi
Attachment, delight, ray, thunderbolt, washerwoman, medicine, finger, dust, drum.
Rati (ái dục), ruci (sở thích), rasmi (tia sáng), asani (sấm sét), vasani (sự cư trú), osadhi (thảo dược), aṅguli (ngón tay), dhūli (bụi), dudrabhi (trống).
808
Doṇi aṭavi chaviādayo rattādi.
Bucket, forest, skin, etcetera, are like ratti.
Doṇi (thuyền), aṭavi (rừng), chavi (da) và các từ khác thuộc loại ratti.
809
Ettha visesavidhānamuccate.
Here, a special rule is stated.
Ở đây, một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
810
95. Rattādīhi ṭo smiṃno* .
95. Ṭo for smiṃ and naṃ after ratti, etc.
95. Ṭa cho smiṃ, naṃ từ rattādi.*.
811
Rattisadda, ādisaddehi smiṃno ṭo hoti vā.
Smiṃ and naṃ optionally become ṭo after the word ratti and other such words.
Smiṃ, naṃ từ rattisadda và ādisadda tùy nghi biến thành ṭa.
812
Divā ca ratto ca* , ādo, ādimhi, pādādo, pādādimhi, gāthādo, gāthādimhi-ādisaddo pana pulliṅgoyeva, rattiṃ bhojanaṃ bhuñjati, ādiṃ tiṭṭhatīti ādhāratthe dutiyāva, ratyo amoghā gacchanti* , tiṇalatāni osadhyo* , tato ratyā vivasāne* , na jaccā vasalo hoti, na jaccā hoti brāhmaṇo* -jaccāti jātiyā, na nikatyā sukhamedhati* , khantyā bhiyyo na vijjati* .
By day and by night, in the beginning, in the beginning, at the foot, at the foot, in the verse, in the verse - the word ādi is masculine. Eating food at night, standing in the beginning - the second case is used in the sense of location. "Nights pass in vain," "creepers and herbs," "then at the end of the night," "not by birth is one an outcast, not by birth is one a brāhmaṇa" - jaccā means by birth. "Not by hypocrisy does one gain happiness," "nothing is superior to patience."
Ban ngày và ban đêm (divā ca ratto ca)*, lúc bắt đầu (ādo), lúc bắt đầu (ādimhi), ở đầu câu (pādādo), ở đầu câu (pādādimhi), ở đầu bài kệ (gāthādo), ở đầu bài kệ (gāthādimhi) – tuy nhiên, từ ādisadda chỉ là giống đực, ăn vào đêm (rattiṃ bhojanaṃ bhuñjati), đứng ở lúc bắt đầu (ādiṃ tiṭṭhati) – cách đối cách (dutiyā) trong ý nghĩa vị trí, các đêm không vô ích trôi qua (ratyo amoghā gacchanti)*, cỏ và dây leo là cây thuốc (tiṇalatāni osadhyo)*, sau đó vào cuối đêm (tato ratyā vivasāne)*, không phải do sanh mà là tiện dân, không phải do sanh mà là Bà la môn (na jaccā vasalo hoti, na jaccā hoti brāhmaṇo)* – jaccā có nghĩa là do sanh, không do lừa dối mà đạt được hạnh phúc (na nikatyā sukhamedhati)*, không có gì hơn nhẫn nại (khantyā bhiyyo na vijjati)*.
813
Nāññatra bojjhā tapasā* , yatheva khalatī bhūmyā, bhūmyāyeva patiṭṭhati* , mahāvuttinā māti, pitisaddā nādīhi saddhiṃ matyā, petyāti sijjhanti, matyā ca petyā ca etaṃ jānāmimātito pititoti attho, matyā ca petyā ca kataṃ susādhu* -katanti kataṃ nāmaṃ, susādhūti atisundaraṃ.
Not otherwise than by enlightenment and austerity, just as one stumbles on the ground, one establishes oneself on the ground. By the mahāvutti rule, 'māti' and the word 'piti' along with 'nādī' are accomplished as 'matyā' and 'petyā'. The meaning is 'I know this from mother and father' (from 'māti' and 'piti'). 'Done by mother and father' (from 'māti' and 'piti') refers to 'kataṃ nāmaṃ' (the name formed), and 'susādhu' means exceedingly beautiful.
Không gì khác ngoài sự giác ngộ và khổ hạnh, giống như khi vấp ngã trên đất, thì cũng đứng dậy trên đất. Với đại chú giải, từ māti, từ piti cùng với các âm nādī (sông) và matyā, thành tựu petyā. matyā và petyā có nghĩa là "từ mẹ và từ cha", ta biết điều này. matyā ca petyā ca kataṃ susādhu – kataṃ là danh từ, susādhu là rất đẹp.
‘Anuññāto ahaṃ matyā, sañcatto pitarā aha’nti* pāḷipadāni.
"I am permitted by my mother, I am encouraged by my father" are Pali phrases.
Các văn bản Pali là: ‘Con được mẹ cho phép, được cha chấp thuận’.
‘Mātīnaṃ dohaḷo nāma janinda vuccatī’* ti ca pāḷi, vīsati, tiṃsati, saṭṭhi, sattati, asīti, navuti, koṭi, pakoṭi iccete saṅkhyārāsimhi āgamissanti.
And the Pali phrase is, "The longing of mothers, O king, is called," and 'vīsati' (twenty), 'tiṃsati' (thirty), 'saṭṭhi' (sixty), 'sattati' (seventy), 'asīti' (eighty), 'navuti' (ninety), 'koṭi' (ten million), 'pakoṭi' (one hundred thousand million) and so on will appear in the numerical group.
Và văn bản Pali là: ‘Thưa vua, điều mà các bà mẹ mong mỏi được gọi là dohaḷa’. Các số đếm như hai mươi, ba mươi, sáu mươi, bảy mươi, tám mươi, chín mươi, koṭi, pakoṭi sẽ xuất hiện trong nhóm số.
814
Ikārantitthiliṅgarāsi niṭṭhito.
The group of feminine nouns ending in 'i' is finished.
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm I đã hoàn tất.
815
Īkārantitthiliṅgarāsi
Group of feminine nouns ending in 'ī'
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm Ī
816
96. Simhi nānapuṃsakassa* .
96. Simhi nānapuṃsakassa .
96. Simhi nānapuṃsakassa.
817
Simhi pare anapuṃsakassa pumitthīnaṃ dīghassa rasso na hoti.
When simhi follows, the long vowel of non-neuter (masculine and feminine) nouns does not become short.
Khi simhi theo sau, nguyên âm dài của danh từ giống đực và giống cái không phải giống trung sẽ không bị rút ngắn.
818
Itthī tiṭṭhati, itthī tiṭṭhanti.
Itthī tiṭṭhati (the woman stands), itthī tiṭṭhanti (the women stand).
Itthī tiṭṭhati (người phụ nữ đứng), itthī tiṭṭhanti (những người phụ nữ đứng).
819
97. Ekavacanayosvaghonaṃ* .
97. Ekavacanayosvaghonaṃ .
97. Ekavacanayosvaghonaṃ.
820
Gho ca o ca gho, na gho agho.
'Gho' and 'o' are 'gho'; 'not gho' is 'agho'.
Gho và o là gho, không phải gho là agho.
Ekavacanesu ca yosu ca paresu gha, ovajjitānaṃ sabbesaṃ dīghānaṃ rasso hoti.
When singular forms and 'yo' follow, all long vowels, except 'gha' and 'o', become short.
Khi ekavacana (số ít) và yo theo sau, tất cả các nguyên âm dài trừ gha và o sẽ bị rút ngắn.
821
Itthiyo tiṭṭhanti, ithyo tiṭṭhanti.
Itthiyo tiṭṭhanti (the women stand), ithyo tiṭṭhanti (the women stand).
Itthiyo tiṭṭhanti (những người phụ nữ đứng), ithyo tiṭṭhanti (những người phụ nữ đứng).
822
98. Ge vā* .
98. Ge vā .
98. Ge vā.
823
Ge pare gha, ovajjitānaṃ sabbesaṃ dīghānaṃ rasso hoti vā.
When 'ge' follows, all long vowels, except 'gha' and 'o', optionally become short.
Khi ge theo sau, tất cả các nguyên âm dài trừ gha và o có thể bị rút ngắn.
824
Bhoti itthi, bhoti itthī, bhotiyo itthī, bhotiyo itthiyo, bhotiyo ithyo, itthiṃ passati.
Bhoti itthi (O woman), bhoti itthī (O woman), bhotiyo itthī (O women), bhotiyo itthiyo (O women), bhotiyo ithyo (O women), itthiṃ passati (he sees the woman).
Bhoti itthi, bhoti itthī, bhotiyo itthī, bhotiyo itthiyo, bhotiyo ithyo, itthiṃ passati (thấy người phụ nữ).
825
99. Yaṃ pīto* .
99. Yaṃ pīto .
99. Yaṃ pīto.
826
Yo pasañño īkāro, tato aṃvacanassa yaṃ hoti vā.
The 'ī' vowel that is an object optionally becomes 'yaṃ' for the accusative case.
Nguyên âm ī đã được biến đổi, thì aṃvacana (cách đối cách) có thể trở thành yaṃ.
827
Itthiyaṃ passati, ettha ca yanti suttavibhattena ‘‘bujjhassu jinabodhiya’’nti* sijjhati.
Itthiyaṃ passati (he sees the woman). Here, by the rule "yanti suttavibhattena", "bujjhassu jinabodhiyā" is accomplished.
Itthiyaṃ passati (thấy người phụ nữ). Ở đây, với phân cách yaṃ của công thức, ‘bujjhassu jinabodhiya’ được thành tựu.
Itthī passati, itthiyo passati, ithyo passati, itthiyā, ithyā, itthīhi, itthībhi, itthiyā, ithyā, itthīnaṃ, itthiyā, itthimhā, ithyā, itthīhi, itthībhi, itthiyā, ithyā, itthīnaṃ, itthiyā, ithyā, itthiyaṃ, ithyaṃ, itthimhi, itthīsu.
Itthī passati (the woman sees), itthiyo passati (the women see), ithyo passati (the women see), itthiyā, ithyā, itthīhi, itthībhi, itthiyā, ithyā, itthīnaṃ, itthiyā, ithyā, itthimhā, ithyā, itthīhi, itthībhi, itthiyā, ithyā, itthīnaṃ, itthiyā, ithyā, itthiyaṃ, ithyaṃ, itthimhi, itthīsu.
Itthī passati, itthiyo passati, ithyo passati, itthiyā, ithyā, itthīhi, itthībhi, itthiyā, ithyā, itthīnaṃ, itthiyā, itthimhā, ithyā, itthīhi, itthībhi, itthiyā, ithyā, itthīnaṃ, itthiyā, ithyā, itthiyaṃ, ithyaṃ, itthimhi, itthīsu.
828
Nadī sandati, nadī sandanti, nadiyo sandanti.
Nadī sandati (the river flows), nadī sandanti (the rivers flow), nadiyo sandanti (the rivers flow).
Nadī sandati (con sông chảy), nadī sandanti (những con sông chảy), nadiyo sandanti (những con sông chảy).
829
Ivaṇṇalope sandhisuttena yakāre pare tavaggassa cavaggo, yassa ca pubbarūpaṃ* .
When the 'i' vowel is dropped, by the sandhi rule, 'tavagga' becomes 'cavagga' when 'yakāra' follows, and the former form of 'ya' is also applied.
Khi nguyên âm i bị lược bỏ và yakāra theo sau, tavagga trở thành cavagga theo công thức sandhi, và yassa là hình thức trước đó.
Najjo sandanti* , nādyekavacanesu najjā kataṃ, najjā deti, najjā apeti, najjā santakaṃ, najjā tiṭṭhati, najjaṃ tiṭṭhati, sesarūpāni itthisadisāni.
Najjo sandanti (the rivers flow), in singular cases of 'nadī', 'najjā kataṃ' (done by the river), 'najjā deti' (gives to the river), 'najjā apeti' (departs from the river), 'najjā santakaṃ' (belonging to the river), 'najjā tiṭṭhati' (stands on the river), 'najjaṃ tiṭṭhati' (stands in the river). The remaining forms are similar to 'itthi'.
Najjo sandanti (những con sông chảy). Ở số ít của nādī, najjā kataṃ (được làm bởi sông), najjā deti (cho sông), najjā apeti (đi khỏi sông), najjā santakaṃ (thuộc về sông), najjā tiṭṭhati (đứng ở sông), najjaṃ tiṭṭhati (đứng trong sông). Các hình thức còn lại tương tự như itthi.
830
Evaṃ gacchatī gacchantī, satī santī, asatī asantī, mahatī mahantī, brahmatī brantī, bhotī bhontī, bhavissatī bhavissantī, gamissatī gamissantī, guṇavatī guṇavantī, sīlavatī sīlavantī, satimatī satimantī, sirimatī sirimantī, katavatī katavantī, bhuttāvatī bhuttāvantī, sabbāvatī sabbāvantī, yāvatī yāvantī, tāvatī tāvantī.
Similarly: gacchatī, gacchantī; satī, santī; asatī, asantī; mahatī, mahantī; brahmatī, brantī; bhotī, bhontī; bhavissatī, bhavissantī; gamissatī, gamissantī; guṇavatī, guṇavantī; sīlavatī, sīlavantī; satimatī, satimantī; sirimatī, sirimantī; katavatī, katavantī; bhuttāvatī, bhuttāvantī; sabbāvatī, sabbāvantī; yāvatī, yāvantī; tāvatī, tāvantī.
Tương tự: gacchatī (đi) gacchantī (đang đi), satī (có) santī (đang có), asatī (không có) asantī (không đang có), mahatī (lớn) mahantī (rất lớn), brahmatī (phạm) brantī (đang phạm), bhotī (tôn kính) bhontī (đang tôn kính), bhavissatī (sẽ có) bhavissantī (sẽ đang có), gamissatī (sẽ đi) gamissantī (sẽ đang đi), guṇavatī (có đức) guṇavantī (rất có đức), sīlavatī (có giới) sīlavantī (rất có giới), satimatī (có niệm) satimantī (rất có niệm), sirimatī (có phước) sirimantī (rất có phước), katavatī (đã làm) katavantī (đã đang làm), bhuttāvatī (đã ăn) bhuttāvantī (đã đang ăn), sabbāvatī (tất cả) sabbāvantī (tất cả đang), yāvatī (bao nhiêu) yāvantī (đang bao nhiêu), tāvatī (bấy nhiêu) tāvantī (đang bấy nhiêu).
Kamhi āgame rasso, yāvatikā, tāvatikā.
When 'ka' is augmented, the vowel is short: yāvatikā, tāvatikā.
Khi ka theo sau, nguyên âm bị rút ngắn: yāvatikā, tāvatikā.
831
Gāvī, yakkhī, yakkhinī, ārāmikinī, daṇḍapāṇinī, daṇḍinī, bhikkhunī, paracittavidunī, muṭṭhassatinī, gharaṇī, pokkharaṇī, ācarinī, mātulānī, gahapatānī iccādayo.
Gāvī (cow), yakkhī (female yakkha), yakkhinī (female yakkha), ārāmikinī (female resident of a monastery), daṇḍapāṇinī (female holding a staff), daṇḍinī (female staff-bearer), bhikkhunī (nun), paracittavidunī (female who knows others' minds), muṭṭhassatinī (female with lost mindfulness), gharaṇī (mistress of a house), pokkharaṇī (lotus pond), ācarinī (female teacher), mātulānī (aunt), gahapatānī (wife of a householder), and so on.
Gāvī (bò cái), yakkhī (nữ dạ xoa), yakkhinī (nữ dạ xoa), ārāmikinī (nữ chăm sóc vườn), daṇḍapāṇinī (nữ cầm gậy), daṇḍinī (nữ cầm gậy), bhikkhunī (tỳ khưu ni), paracittavidunī (nữ biết tâm người khác), muṭṭhassatinī (nữ quên niệm), gharaṇī (vợ chủ nhà), pokkharaṇī (ao sen), ācarinī (nữ giáo thọ), mātulānī (vợ cậu), gahapatānī (vợ gia chủ), v.v.
Nadādi.
Group of 'nadī'.
Nhóm nadī.
832
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Sẽ nói về quy tắc đặc biệt.
833
100. Najjā yosvāma* .
100. Najjā yosvāma .
100. Najjā yosvāma.
834
Yosu paresu nadiyā ante āmaāgamo hoti vā.
When 'yosu' follows, an 'āma' augmentation optionally occurs at the end of 'nadī'.
Khi yo theo sau, āmaāgama có thể xuất hiện ở cuối nadī.
835
Najjāyo sandanti* , najjāyo supatitthāyo* ti pāḷi, nimijātake pana najjonupariyāyati, nānāpupphadumāyutāti ca najjo cānupariyātīti* ca pāḷi, tattha mahāvuttinā sissa ottaṃ.
Najjāyo sandanti (the rivers flow). The Pali phrase is "najjāyo supatitthāyo" (the rivers with good fords). However, in the Nimijātaka, the Pali phrases are "najjo anupariyāyati, nānāpupphadumāyutā" (the river flows around, adorned with various flowering trees) and "najjo ca anupariyātī". There, by the mahāvutti rule, 'si' becomes 'o'.
Najjāyo sandanti (những con sông chảy), najjāyo supatitthāyo (những con sông có bến nước tốt) là văn bản Pali. Tuy nhiên, trong Nimijātaka, có văn bản Pali là najjonupariyāyati (con sông chảy quanh), nānāpupphadumāyutā (với nhiều cây hoa), và najjo cānupariyātīti (con sông cũng chảy quanh). Ở đó, sissa trở thành ottaṃ theo đại chú giải.
836
Uṭṭhehi revate supāpakamme* , dāsā ca dāsyo ca, anujīvino* , bārāṇasyaṃ mahārāja, kākarājā nivāsako* , bārāṇasyaṃ ahu rājā* , rañño mano ummādantyā niviṭṭho, ummādantyā ramitvāna, sivirājā tato siyaṃ* , dārakeva ahaṃ nessaṃ.
"Uṭṭhehi revate supāpakamme" (Arise, Revati, you extremely wicked one), "dāsā ca dāsyo ca" (male servants and female servants), "anujīvino" (dependents), "bārāṇasyaṃ mahārāja, kākarājā nivāsako" (in Bārāṇasī, O great king, the crow-king dwelt), "bārāṇasyaṃ ahu rājā" (there was a king in Bārāṇasī), "rañño mano ummādantyā niviṭṭho, ummādantyā ramitvāna, sivirājā tato siyaṃ" (the king's mind was fixed on Ummādantī, having delighted with Ummādantī, the king of Sivi might be). "Dārakeva ahaṃ nessaṃ" (I will surely take the children).
Uṭṭhehi revate supāpakamme (Hãy đứng dậy, Revata, kẻ ác nghiệp), dāsā ca dāsyo ca (các nô lệ nam và nô lệ nữ), anujīvino (những người theo sau), bārāṇasyaṃ mahārāja (ở Bārāṇasī, đại vương), kākarājā nivāsako (vua quạ cư ngụ), bārāṇasyaṃ ahu rājā (ở Bārāṇasī có một vị vua), rañño mano ummādantyā niviṭṭho (tâm của vua bị ám ảnh bởi Ummādantī), ummādantyā ramitvāna (sau khi vui vẻ với Ummādantī), sivirājā tato siyaṃ (vua Sivi sẽ ở đó), dārakeva ahaṃ nessaṃ (ta sẽ dẫn những đứa trẻ).
Brāhmaṇyā paricārake* .
"Brāhmaṇyā paricārake" (the servants of the brahmin woman).
Brāhmaṇyā paricārake (những người hầu của Bà la môn nữ).
Tathā yosu pokkharañño.
Similarly, in 'yosu', 'pokkharañño'.
Tương tự, pokkharañño trong yo.
Nādīsu pathabyā, puthabyā, pokkharaññā.
In 'nādīsu', 'pathabyā', 'puthabyā', 'pokkharaññā'.
Trong nādīsu: pathabyā, puthabyā, pokkharaññā.
Smiṃmhi pathabyā, pathabyaṃ, puthabyā, puthabyaṃ, pokkharaññā, pokkharaññaṃ, vetraññā, vetraññaṃ* iccādīni dissanti.
In 'smiṃmhi', 'pathabyā', 'pathabyaṃ', 'puthabyā', 'puthabyaṃ', 'pokkharaññā', 'pokkharaññaṃ', 'vetraññā', 'vetraññaṃ' and so on are seen.
Trong smiṃmhi: pathabyā, pathabyaṃ, puthabyā, puthabyaṃ, pokkharaññā, pokkharaññaṃ, vetraññā, vetraññaṃ, v.v. được thấy.
837
Īkārantitthiliṅgarāsi niṭṭhito.
The group of feminine nouns ending in 'ī' is finished.
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm Ī đã hoàn tất.
838
Ukārantitthiliṅgarāsi
Group of feminine nouns ending in 'u'
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm U
839
Silopo, dhenu gacchati, dhenuyo gacchanti, yolope dīgho, dhenū gacchanti, bhoti dhenu, bhoti dhenū, bhotiyo dhenuyo, bhotiyo dhenū, dhenuṃ passati, dhenuyo passati, dhenū passati, dhenuyā, dhenūhi, dhenūbhi, dhenuyā, dhenūnaṃ, dhenuyā, dhenumhā, dhenūhi, dhenūbhi, dhenuyā, dhenūnaṃ, dhenuyā, dhenuyaṃ, dhenumhi, dhenūsu.
Silopo: Dhenu gacchati (the cow goes), dhenuyo gacchanti (the cows go). When 'yo' is dropped, the vowel is long: dhenū gacchanti (the cows go). Bhoti dhenu (O cow), bhoti dhenū (O cow), bhotiyo dhenuyo (O cows), bhotiyo dhenū (O cows), dhenuṃ passati (he sees the cow), dhenuyo passati (he sees the cows), dhenū passati (he sees the cows), dhenuyā, dhenūhi, dhenūbhi, dhenuyā, dhenūnaṃ, dhenuyā, dhenumhā, dhenūhi, dhenūbhi, dhenuyā, dhenūnaṃ, dhenuyā, dhenuyaṃ, dhenumhi, dhenūsu.
Lược bỏ si: dhenu gacchati (bò cái đi), dhenuyo gacchanti (những con bò cái đi). Lược bỏ yo, nguyên âm dài: dhenū gacchanti (những con bò cái đi). Bhoti dhenu, bhoti dhenū, bhotiyo dhenuyo, bhotiyo dhenū, dhenuṃ passati (thấy bò cái), dhenuyo passati (thấy những con bò cái), dhenū passati (thấy những con bò cái), dhenuyā, dhenūhi, dhenūbhi, dhenuyā, dhenūnaṃ, dhenuyā, dhenumhā, dhenūhi, dhenūbhi, dhenuyā, dhenūnaṃ, dhenuyā, dhenuyaṃ, dhenumhi, dhenūsu.
840
Evaṃ yāgu, kāsu, daddu, kaṇḍu, kacchu, rajju, kareṇu, piyaṅgu, sassu iccādayo.
Similarly: yāgu (rice gruel), kāsu (pit), daddu (ringworm), kaṇḍu (itching), kacchu (scabies), rajju (rope), kareṇu (female elephant), piyaṅgu (millet), sassu (mother-in-law), and so on.
Tương tự: yāgu (cháo), kāsu (hố), daddu (ghẻ), kaṇḍu (ngứa), kacchu (ghẻ lở), rajju (dây thừng), kareṇu (voi cái), piyaṅgu (hạt kê), sassu (mẹ chồng), v.v.
Dhenvādi.
Group of 'dhenu'.
Nhóm dhenu.
841
Dhātusaddo pana pāḷinaye itthiliṅgo, saddasatthanaye pumitthiliṅgo.
However, the word 'dhātu' is feminine in the Pali system, but masculine and feminine in the grammatical system.
Tuy nhiên, từ Dhātu trong ngữ pháp Pali là giống cái, trong ngữ pháp từ vựng là giống đực và giống cái.
842
Mātu, dhītu, duhitusaddā itthi liṅgā, tesaṃ rūpaṃ pitādigaṇe āgamissati.
The words 'mātu' (mother), 'dhītu' (daughter), 'duhitu' (daughter) are feminine nouns; their forms will appear in the group of 'piti' and so on.
Các từ mātu (mẹ), dhītu (con gái), duhitu (con gái) là giống cái. Các hình thức của chúng sẽ xuất hiện trong nhóm pita.
843
Ukārantitthiliṅgarāsi niṭṭhito.
The group of feminine nouns ending in 'u' is finished.
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm U đã hoàn tất.
844
Ūkārantitthiliṅgarāsi
Group of feminine nouns ending in 'ū'
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm Ū
845
Vadhū gacchati, vadhū gacchanti, yosu rasso, vadhuyo gacchanti, bhoti vadhu, bhoti vadhū, bhotiyo vadhū, vadhuyo, vadhuṃ, vadhū, vadhuyo, vadhuyā, vadhūhi, vadhūbhi, vadhuyā, vadhūnaṃ, vadhuyā, vadhumhā, vadhūhi, vadhūbhi, vadhuyā, vadhūnaṃ, vadhuyā, vadhuyaṃ, vadhūsu.
Vadhū gacchati (the bride goes), vadhū gacchanti (the brides go). In 'yosu', the vowel is short: vadhuyo gacchanti (the brides go). Bhoti vadhu (O bride), bhoti vadhū (O bride), bhotiyo vadhū (O brides), vadhuyo (O brides), vadhuṃ (the bride, accusative), vadhū (the brides, accusative), vadhuyo (the brides, accusative), vadhuyā, vadhūhi, vadhūbhi, vadhuyā, vadhūnaṃ, vadhuyā, vadhumhā, vadhūhi, vadhūbhi, vadhuyā, vadhūnaṃ, vadhuyā, vadhuyaṃ, vadhūsu.
Vadhū gacchati (cô dâu đi), vadhū gacchanti (những cô dâu đi). Trong yo, nguyên âm ngắn: vadhuyo gacchanti (những cô dâu đi). Bhoti vadhu, bhoti vadhū, bhotiyo vadhū, vadhuyo, vadhuṃ, vadhū, vadhuyo, vadhuyā, vadhūhi, vadhūbhi, vadhuyā, vadhūnaṃ, vadhuyā, vadhumhā, vadhūhi, vadhūbhi, vadhuyā, vadhūnaṃ, vadhuyā, vadhuyaṃ, vadhūsu.
Evaṃ jambū, sarabhū, sutanū, nāganāsūrū, saṃhitorū, vāmorū, lakkhaṇūrū, brahmabandhū, bhū, camū iccādayo.
Similarly: jambū (rose-apple tree), sarabhū (Sarabhū), sutanū (Slender-bodied), nāganāsūrū (elephant-trunk-thighed), saṃhitorū (compact-thighed), vāmorū (beautiful-thighed), lakkhaṇūrū (well-marked-thighed), brahmabandhū (kinsman of Brahmā), bhū (earth), camū (army), and so on.
Tương tự: jambū (cây hồng táo), sarabhū (sara-bhū), sutanū (có thân hình đẹp), nāganāsūrū (có đùi như vòi voi), saṃhitorū (có đùi săn chắc), vāmorū (có đùi đẹp), lakkhaṇūrū (có đùi có dấu hiệu tốt), brahmabandhū (thân thuộc của Phạm thiên), bhū (đất), camū (quân đội), v.v.
Vadhādi.
Group of 'vadhū'.
Nhóm vadhu.
846
Sāhaṃ gantvā manussattaṃ, vadaññū vītamaccharāti* ca kodhanā akataññū cāti* ca pāḷiyo, tasmā nīpaccayaṃ vināpi kvaci ūkārantakitakasaddā itthiliṅgā bhavanti.
"Sāhaṃ gantvā manussattaṃ, vadaññū vītamaccharā" (Having gone to human existence, I am benevolent and free from avarice) and "kodhanā akataññū cā" (and wrathful and ungrateful) are Pali phrases. Therefore, sometimes feminine nouns are formed from kṛt-suffixes ending in 'ū' even without the 'nī' suffix.
Các văn bản Pali là: Sāhaṃ gantvā manussattaṃ, vadaññū vītamaccharāti (Ta, sau khi đi đến cõi người, là người biết nói và không có sự keo kiệt) và kodhanā akataññū cāti (và là người giận dữ và vô ơn). Do đó, đôi khi các từ phái sinh tận cùng bằng nguyên âm ū có thể là giống cái ngay cả khi không có hậu tố nī.
847
Ūkārantitthiliṅgarāsi niṭṭhito.
The group of feminine nouns ending in 'ū' is finished.
Nhóm danh từ giống cái tận cùng bằng nguyên âm Ū đã hoàn tất.
848
Okārantarāsi
Group of nouns ending in 'o'
Nhóm danh từ tận cùng bằng nguyên âm O
849
Gosaddo dviliṅgo.
The word 'go' is of two genders.
Từ go có hai giống.
Tassa rūpāni kānici dviyatthavasena itthiyampi vattanti pumepi vattanti missakepi vattanti, kānici itthiyaṃ kānici pume.
Some of its forms are used in the feminine, some in the masculine, and some mixed, according to their meaning; some are feminine, some masculine.
Một số hình thức của nó được dùng cho giống cái, một số cho giống đực, và một số cho cả hai, tùy theo ý nghĩa. Một số cho giống cái, một số cho giống đực.
Idha pana sabbāni yāni samodhānetvā dīpiyante.
Here, however, all of them are presented together.
Ở đây, tất cả chúng được tập hợp và giải thích.
850
Silopo, gogacchati-ettha ca goti abhinnasaddaliṅgattā goṇotipi yujjati, gāvītipi yujjati.
Silopo: go gacchati (the cow goes) - here, because 'go' is a noun of undifferentiated gender, 'goṇa' (ox) is also applicable, and 'gāvī' (cow) is also applicable.
Lược bỏ si: gogacchati (bò đi). Ở đây, do go là một từ có giống không phân biệt, nên goṇo (bò đực) cũng phù hợp, và gāvī (bò cái) cũng phù hợp.
851
101. Gossāgasihinaṃsu gāvagavā* .
101. In the case of go, aga, siha, hiṃsu, (they become) gāva, gava.
101. Gossāgasihinaṃsu gāvagavā* .
852
Ga, si, hi, naṃvajjitāsu vibhattīsu gosaddassa gāva, gavādesā honti.
In the case endings except for ga, si, hi, and naṃ, the substitutions gāva and gava occur for the word go.
Các biến cách gāva, gavā xảy ra cho từ go trong các cách ngoại trừ ga, si, hi, naṃ.
853
102. Ubhagohi ṭo* .
102. Ubhagohi ṭo.
102. Ubhagohi ṭo* .
854
Ubha, gohi yonaṃ ṭo hoti.
For ubha and go, ṭo occurs in place of yo.
Ṭo xảy ra cho yo sau ubha và go.
855
Gāvo, gavo, he go, he gāvo, he gavo, gāvaṃ, gavaṃ.
Gāvo, gavo, he go, he gāvo, he gavo, gāvaṃ, gavaṃ.
Gāvo, gavo, he go, he gāvo, he gavo, gāvaṃ, gavaṃ.
856
103. Gāvumhi* .
103. Gāvumhi.
103. Gāvumhi* .
857
Aṃmhi gossa gāvu hoti vā.
When 'aṃ' follows, gāvu optionally occurs for go.
Gāvu xảy ra cho go khi có aṃ, hoặc.
858
Gāvuṃ, gāvo, gavo, gāvena, gavena.
Gāvuṃ, gāvo, gavo, gāvena, gavena.
Gāvuṃ, gāvo, gavo, gāvena, gavena.
859
104. Nāssā.
104. Nāssā.
104. Nāssā.
860
Gossa gāva, gavādesato nāvacanassa ā hoti vā.
When 'nā' follows after the substitution of gāva or gava for go, ā optionally occurs for 'nā'.
Ā xảy ra cho nā-cách sau biến cách gāva, gavā của go, hoặc.
861
Gāvā, gavā, gohi, gobhi, gāvassa, gavassa.
Gāvā, gavā, gohi, gobhi, gāvassa, gavassa.
Gāvā, gavā, gohi, gobhi, gāvassa, gavassa.
862
105. Gavaṃ sena.
105. Gavaṃ sena.
105. Gavaṃ sena.
863
Sena saha gossa gavaṃ hoti vā.
Gavaṃ optionally occurs for go when 'sa' follows.
Gavaṃ xảy ra cho go cùng với se, hoặc.
864
Gavaṃ, gonaṃ.
Gavaṃ, gonaṃ.
Gavaṃ, gonaṃ.
865
106. Gunnañca naṃnā* .
106. Gunnañca naṃnā.
106. Gunnañca naṃnā* .
866
Naṃnā saha gossa gunnañca hoti gavañca.
When 'naṃ' follows, gunnaṃ and gavaṃ also occur for go.
Gunnañca và gavaṃ xảy ra cho go cùng với naṃnā.
867
Gunnaṃ, gavaṃ, gāvasmā, gavasmā, gāvamhā, gavamhā, gāvā, gavā, gohi, gobhi, gāvassa, gavassa, gavaṃ, gonaṃ, gunnaṃ, gavaṃ, gāvasmiṃ, gāvamhi, gāve, gavasmiṃ, gavamhi, gave, gosu, gāvesu, gavesu.
Gunnaṃ, gavaṃ, gāvasmā, gavasmā, gāvamhā, gavamhā, gāvā, gavā, gohi, gobhi, gāvassa, gavassa, gavaṃ, gonaṃ, gunnaṃ, gavaṃ, gāvasmiṃ, gāvamhi, gāve, gavasmiṃ, gavamhi, gave, gosu, gāvesu, gavesu.
Gunnaṃ, gavaṃ, gāvasmā, gavasmā, gāvamhā, gavamhā, gāvā, gavā, gohi, gobhi, gāvassa, gavassa, gavaṃ, gonaṃ, gunnaṃ, gavaṃ, gāvasmiṃ, gāvamhi, gāve, gavasmiṃ, gavamhi, gave, gosu, gāvesu, gavesu.
868
Yosu gāva, gavādese kate ato yonaṃ ṭā, ṭe ca honti, usabhā rukkhā gāviyo gavā ca* .
When gāva and gava substitutions are made in 'yo', ṭā and ṭe also occur for 'yo': usabhā rukkhā gāviyo gavā ca.
Khi biến cách gāva, gavā được thực hiện cho yo, thì ṭā và ṭe cũng xảy ra cho yo sau nguyên âm a: usabhā rukkhā gāviyo gavā ca* .
Balagavā dammagavā vā gaṅgāya pāraṃ agamiṃsu.
Balagavā dammagavā vā gaṅgāya pāraṃ agamiṃsu.
Những con bò đực mạnh mẽ và những con bò đực đã thuần hóa đã đi qua bờ sông Gaṅgā.
Athāpare patāresi balagāve dammagāve* ti pāḷipadāni.
The Pāḷi phrases are Athāpare patāresi balagāve dammagāve.
Và những câu pāḷi là: Athāpare patāresi balagāve dammagāve* .
869
Ettha ca gāvo no paramā mittā, yāsu jāyanti osadhā* ti ca, gavā khīraṃ, khīramhā dadhi, dadhimhā navanītaṃ, navanītamhā sappi, sappimhā sappimaṇḍoti ca itthiyaṃ vattanti.
Here, "gāvo no paramā mittā, yāsu jāyanti osadhā" and "gavā khīraṃ, khīramhā dadhi, dadhimhā navanītaṃ, navanītamhā sappi, sappimhā sappimaṇḍo" are used in the feminine gender.
Ở đây, các từ gāvo no paramā mittā, yāsu jāyanti osadhā* và gavā khīraṃ, khīramhā dadhi, dadhimhā navanītaṃ, navanītamhā sappi, sappimhā sappimaṇḍoti đều được dùng ở giống cái.
Gāviyo gavāti ca balagavā dammagavā balagave dammagaveti* ca gāvuṃ vā te dammi gāviṃ vā te dammīti ca gavaṃva siṅgino siṅganti* ca pume bhavanti.
"Gāviyo gavāti" and "balagavā dammagavā balagave dammagave" and "gāvuṃ vā te dammi gāviṃ vā te dammīti" and "gavaṃva siṅgino siṅganti" are used in the masculine gender.
Các từ gāviyo gavā và balagavā dammagavā balagave dammagaveti* và gāvuṃ vā te dammi gāviṃ vā te dammīti và gavaṃva siṅgino siṅganti* đều được dùng ở giống đực.
Atittheneva gāvo patāresi, atha kho tā gāvo majjhe gaṅgāya anayabyasanaṃ āpajjiṃsū* ti ca annadā baladā cetā, vaṇṇadā sukhadā ca tā, etamatthavasaṃ ñatvā, nāssu gāvo haniṃsu teti* ca bhaddavasena itthiyaṃ atthavasena missake vattanti.
"Atittheneva gāvo patāresi, atha kho tā gāvo majjhe gaṅgāya anayabyasanaṃ āpajjiṃsū" and "annadā baladā cetā, vaṇṇadā sukhadā ca tā, etamatthavasaṃ ñatvā, nāssu gāvo haniṃsu te" are used in the feminine gender by force of common usage, or in mixed gender by force of meaning.
Các từ Atittheneva gāvo patāresi, atha kho tā gāvo majjhe gaṅgāya anayabyasanaṃ āpajjiṃsū* và annadā baladā cetā, vaṇṇadā sukhadā ca tā, etamatthavasaṃ ñatvā, nāssu gāvo haniṃsu teti* được dùng ở giống cái theo nghĩa tốt lành, và ở giống hỗn hợp theo nghĩa sự vật.
Gunnaṃ ce taramānānaṃ, gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo, sabbā tā ujuṃ gacchantīti* ca missake eva.
"Gunnaṃ ce taramānānaṃ, gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo, sabbā tā ujuṃ gacchantīti" is also only in mixed gender.
Gunnaṃ ce taramānānaṃ, gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo, sabbā tā ujuṃ gacchantīti* cũng chỉ ở giống hỗn hợp.
Balagava, dammagavasaddā jaraggava, puṅgava, sagava, paragava, dāragavasaddā viya akārantā samāsasaddātipi yujjati.
It is also suitable to consider words like balagava and dammagava as akāranta compound words, similar to jaraggava, puṅgava, sagava, paragava, and dāragava.
Các từ balagava, dammagava cũng thích hợp là các từ ghép kết thúc bằng nguyên âm a, giống như jaraggava, puṅgava, sagava, paragava, dāragava.
870
Missakaṭṭhānesu pana itthibahulattā tā gāvo etā gāvotiādinā itthiliṅgameva dissati.
However, in mixed gender contexts, due to the predominance of the feminine, the feminine gender is seen with "tā gāvo etā gāvo" and so on.
Tuy nhiên, ở những chỗ hỗn hợp, do phần lớn là giống cái, nên chỉ thấy giống cái với các từ như tā gāvo, etā gāvo, v.v.
871
Iti okārantarāsi.
Thus ends the section on words ending in 'o'.
Như vậy là hết phần từ kết thúc bằng nguyên âm o.
872
Itthiliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on feminine gender is completed.
Phần giống cái đã hoàn tất.
873
Pulliṅgarāsi
Masculine Gender Section
Phần Giống Đực
874
Akāranta pulliṅgapurisādirāsi
Section of Masculine Words ending in 'a', such as purisa
Phần từ giống đực kết thúc bằng nguyên âm a như purisa
875
Atha pulliṅgāni dīpiyante.
Now masculine words are explained.
Bây giờ các từ giống đực được giải thích.
876
Sattavidhaṃ pulliṅgaṃ – adantaṃ, ādantaṃ, idantaṃ, īdantaṃ, udantaṃ, ūdantaṃ, odantaṃ.
There are seven types of masculine gender: ending in 'a', ending in 'ā', ending in 'i', ending in 'ī', ending in 'u', ending in 'ū', ending in 'o'.
Giống đực có bảy loại – kết thúc bằng a, kết thúc bằng ā, kết thúc bằng i, kết thúc bằng ī, kết thúc bằng u, kết thúc bằng ū, kết thúc bằng o.
877
107. Sisso* .
107. Sisso.
107. Sisso* .
878
Ato sissa o hoti pume.
For 'a', 'o' occurs for 'si' in the masculine gender.
O xảy ra cho si sau nguyên âm a ở giống đực.
879
Puriso tiṭṭhati.
Puriso tiṭṭhati (A man stands).
Puriso tiṭṭhati (Người đàn ông đứng).
880
108. Ato yonaṃ ṭāṭe* .
108. Ato yonaṃ ṭāṭe.
108. Ato yonaṃ ṭāṭe* .
881
Ato paṭhamāyonaṃ dutiyāyonañca kamena ṭā, ṭe honti puṃ, napuṃsakesu.
For 'a', ṭā and ṭe occur respectively for the first 'yo' and second 'yo' in masculine and neuter genders.
Ṭā và ṭe lần lượt xảy ra cho yo của cách thứ nhất và yo của cách thứ hai sau nguyên âm a, ở giống đực và giống trung.
Ṭānubandho sabbādesattho.
The anubandha 'ṭa' indicates substitution for the whole (ending).
Hậu tố ṭā có nghĩa là biến cách toàn bộ.
882
Purisā tiṭṭhanti.
Purisā tiṭṭhanti (Men stand).
Purisā tiṭṭhanti (Những người đàn ông đứng).
883
‘Gasīna’nti silopo, bho purisa, ‘ayunaṃ vā dīgho’ti dīgho, bho purisā, bhonto purisā, purisaṃ, purise.
Due to 'Gasīnaṃ', 'si' is elided, bho purisa; due to 'ayunaṃ vā dīgho', it is lengthened, bho purisā, bhonto purisā, purisaṃ, purise.
‘Gasīna’nti (Gasīna) là sự lược bỏ nguyên âm, bho purisa (hỡi người đàn ông), ‘ayunaṃ vā dīgho’ti (ayunaṃ vā dīgho) là kéo dài nguyên âm, bho purisā (hỡi những người đàn ông), bhonto purisā (các ngài, những người đàn ông), purisaṃ, purise.
884
109. Atena* .
109. Atena.
109. Atena* .
885
Ato nāvacanassa enādeso hoti puṃ, napuṃsakesu.
For 'a', 'ena' occurs for 'nā' in masculine and neuter genders.
Biến cách enā xảy ra cho nā-cách sau nguyên âm a, ở giống đực và giống trung.
886
Purisena.
Purisena.
Purisena.
887
110. Suhisvasse* .
110. Suhisvasse.
110. Suhisvasse* .
888
Su, hisu paresu assa e hoti puṃ, napuṃsakesu.
When 'su' and 'hi' follow, 'e' occurs for 'assa' in masculine and neuter genders.
E xảy ra cho assa sau su và hi, ở giống đực và giống trung.
889
Purisehi, purisebhi.
Purisehi, purisebhi.
Purisehi, purisebhi.
890
111. Suu sassa* .
111. Suu sassa.
111. Suu sassa* .
891
Sassa ādimhi sāgamo hoti.
'Sa' is augmented at the beginning of 'ssa'.
Sāgama xảy ra ở đầu sassa.
Ukāro uccāraṇattho, ñānubandho ādimhīti dīpanattho.
The 'u' is for pronunciation, and the anubandha 'ña' indicates it is at the beginning.
Ukāra là để phát âm, ñānubandha là để chỉ ở đầu.
892
Purisassa, ‘sunaṃhisū’ti dīgho.
Purisassa; due to 'sunaṃhisū', it is lengthened.
Purisassa, ‘sunaṃhisū’ti (sunaṃhisū) là kéo dài nguyên âm.
Purisānaṃ, purisasmā, purisamhā.
Purisānaṃ, purisasmā, purisamhā.
Purisānaṃ, purisasmā, purisamhā.
893
112. Smāsmiṃnaṃ* .
112. Smāsmiṃnaṃ.
112. Smāsmiṃnaṃ* .
894
Ato smā, smiṃnaṃ kamena ṭā, ṭe honti puṃ, napuṃsakesu.
For 'a', ṭā and ṭe occur respectively for 'smā' and 'smiṃ' in masculine and neuter genders.
Ṭā và ṭe lần lượt xảy ra cho smā và smiṃ sau nguyên âm a, ở giống đực và giống trung.
895
Purisā, purisehi, purisebhi, purisassa, purisānaṃ, purisasmiṃ, purisamhi, purise, purisesu.
Purisā, purisehi, purisebhi, purisassa, purisānaṃ, purisasmiṃ, purisamhi, purise, purisesu.
Purisā, purisehi, purisebhi, purisassa, purisānaṃ, purisasmiṃ, purisamhi, purise, purisesu.
896
Evaṃ buddho, dhammo, saṅgho, sakko, devo, satto, naro, goṇo, puṅgavo, jaraggavo, sagavo, paragavo, rājagavo, mātugāmo, orodho, dāroiccādi.
Similarly: buddho, dhammo, saṅgho, sakko, devo, satto, naro, goṇo, puṅgavo, jaraggavo, sagavo, paragavo, rājagavo, mātugāmo, orodho, dāro, etc.
Tương tự: buddho, dhammo, saṅgho, sakko, devo, satto, naro, goṇo, puṅgavo, jaraggavo, sagavo, paragavo, rājagavo, mātugāmo, orodho, dāro, v.v.
897
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Các quy tắc đặc biệt được nói đến.
898
113. Kvace vā* .
113. Kvace vā.
113. Kvace vā* .
899
Ato sissa kvaci e hoti vā puṃ, napuṃsakesu.
For 'a', 'e' optionally occurs for 'si' in some cases in masculine and neuter genders.
E đôi khi xảy ra cho si sau nguyên âm a, hoặc, ở giống đực và giống trung.
900
Pume tāva –
First in the masculine gender –
Trước hết ở giống đực –
901
Vanappagumbe yatha phussitagge* , ‘‘ke gandhabbe rakkhase ca nāge, ke kimpurise cāpi mānuse.
As a clump of trees, with blossoming tops, "Who are the gandhabbas, rakkhasas, and nāgas? Who are the kinnaras and also humans?
Vanappagumbe yatha phussitagge* , ‘‘ke gandhabbe rakkhase ca nāge, ke kimpurise cāpi mānuse.
Ke paṇḍite sabbakāmadade.
Who are the wise ones, bestowing all desires?
Ke paṇḍite sabbakāmadade.
Dīgharattaṃ bhattā me bhavissati’’* .
He will be my husband for a long time."
Dīgharattaṃ bhattā me bhavissati’’* .
Natthi attakāre natthi parakāre natthi purisakāre* , eke ekatthe, same samabhāge, nahevaṃ vattabbe* , ke chave siṅgāle, ke chave pāthikaputte* iccādi.
There is no self-effort, no other's effort, no human effort; some are in one meaning, some in equal parts, it should not be spoken thus; who are the wretched jackals? Who are the wretched sons of Pathika? and so on.
Natthi attakāre natthi parakāre natthi purisakāre* , eke ekatthe, same samabhāge, nahevaṃ vattabbe* , ke chave siṅgāle, ke chave pāthikaputte* , v.v.
902
Napuṃsake pana –
In the neuter gender –
Còn ở giống trung –
903
Bhogavatī nāma mandire, nagare nimmite kañcanamaye* iccādi.
In a palace named Bhogavatī, in a city built of gold, and so on.
Bhogavatī nāma mandire, nagare nimmite kañcanamaye* , v.v.
904
Vāti kiṃ?
What is 'vā' (optionally)?
Vā (hoặc) có nghĩa gì?
Vanappagumbo.
Vanappagumbo (A clump of trees).
Vanappagumbo.
905
Kvacīti kiṃ?
What is 'kvaci' (in some cases)?
Kvaci (đôi khi) có nghĩa gì?
Puriso.
Puriso (A man).
Puriso.
906
Mahāvuttinā paṭhamāyonañca kvaci ṭe hoti.
By Mahāvutti, ṭe also optionally occurs for the first 'yo' in some cases.
Theo Mahāvutti, ṭe cũng đôi khi xảy ra cho yo của cách thứ nhất.
Bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti* , kvaci yonaṃ pakati hoti, vane vāḷamigā ceva, acchakokataracchayo, bahūhi paripanthayo* , kyassa byapathayo assu iccādi.
Fools and wise men, having wandered and transmigrated, will make an end to suffering; sometimes 'yo' remains in its natural form: in the forest there are wild animals, bears, apes, and many dangers; what difficulties might there be for him? and so on.
Bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti* , đôi khi yo vẫn giữ nguyên, vane vāḷamigā ceva, acchakokataracchayo, bahūhi paripanthayo* , kyassa byapathayo assu, v.v.
907
114. Divādito* .
114. Divādito.
114. Divādito* .
908
Divādīhi smiṃno ṭi hoti.
From divādi words, 'ti' occurs for 'smiṃ'.
Ṭi xảy ra cho smiṃ sau divādi.
909
Divi-devaloketyattho.
Divi means in the deva-world.
Divi có nghĩa là cõi trời.
910
Ādisaddena asa bhuvi, niccaṃ vāgamo.
By the word 'ādi' (etc.), 'asa' (to be) in 'bhuvi', and 'vā' (speech) are always permanent.
Với từ ādi, asa bhuvi, vāgama luôn xảy ra.
Ayyasaddamhā mahāvuttinā ālapane ga, yonaṃ ṭo hoti vā.
From the word 'ayya', by Mahāvutti, 'ṭo' optionally occurs for 'yo' in the vocative.
Theo Mahāvutti, ṭo đôi khi xảy ra cho ga, yo trong hô cách của từ ayya.
Bho ayyo ayya vā, bhonto ayyo ayyā vā.
Bho ayyo or ayya; bhonto ayyo or ayyā.
Bho ayyo hoặc ayya, bhonto ayyo hoặc ayyā.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is similar to purisa.
Các phần còn lại giống như purisa.
911
Purisādirāsi niṭṭhito.
The section on words like purisa is completed.
Phần Purisādirāsi đã hoàn tất.
912
Manogaṇarāsi
Manogaṇa Section
Phần Manogaṇa
913
Mano, manā, bho mana, bho manā, bhonto manā.
Mano, manā, bho mana, bho manā, bhonto manā.
Mano, manā, bho mana, bho manā, bhonto manā.
914
115. Manādīhi smiṃsaṃnāsmānaṃ sisoosāsā* .
115. Manādīhi smiṃsaṃnāsmānaṃ sisoosāsā.
115. Manādīhi smiṃsaṃnāsmānaṃ sisoosāsā* .
915
Tehi smiṃ, sa, aṃ, nā, smānaṃ kamena si, so, o, sā, sā honti vā.
From these words (like mano), si, so, o, sā, sā optionally occur respectively for smiṃ, sa, aṃ, nā, and smā.
Si, so, o, sā, sā lần lượt xảy ra cho smiṃ, sa, aṃ, nā, smānaṃ sau manādi, hoặc.
916
Manaṃ, mano, mane, manena, manasā, manehi, manebhi, manassa, manaso, manānaṃ, manasmā, manamhā, manasā, manā, manehi, manebhi, manassa, manaso, manānaṃ, manasmiṃ, manamhi, manasi, mane, manesu.
Manaṃ, mano, mane, manena, manasā, manehi, manebhi, manassa, manaso, manānaṃ, manasmā, manamhā, manasā, manā, manehi, manebhi, manassa, manaso, manānaṃ, manasmiṃ, manamhi, manasi, mane, manesu.
Manaṃ, mano, mane, manena, manasā, manehi, manebhi, manassa, manaso, manānaṃ, manasmā, manamhā, manasā, manā, manehi, manebhi, manassa, manaso, manānaṃ, manasmiṃ, manamhi, manasi, mane, manesu.
917
Tamo, tapo, tejo, siro, uro, vaco, rajo, ojo, ayo, payo, vayo, saro, yaso, ceto, chando, radhatā, aho iccādi manogaṇo.
Darkness, austerity, splendor, head, chest, speech, dust, vital essence, iron, water/milk, age, essence, fame, mind, intention, accomplishment, O!, and so on, are the mano-group.
Tamo (si mê), tapo (khổ hạnh), tejo (oai lực), siro (đầu), uro (ngực), vaco (lời nói), rajo (bụi trần), ojo (tinh hoa), ayo (sắt), payo (sữa), vayo (tuổi tác), saro (hồ), yaso (danh tiếng), ceto (tâm), chando (ý muốn), radhatā (sự thành công), aho (than ôi), v.v... là nhóm từ manogaṇa.
918
Idaṃ manogaṇalakkhaṇaṃ.
This is the characteristic of the mano-group.
Đây là đặc điểm của nhóm từ manogaṇa.
Kriyākamme odanto, nādīnaṃ sāditā, samāsataddhitamajjhe odanto cāti.
(It is characterized by) ending in o in the action case, having sā for the nā case, and ending in o in the middle of compounds and derivatives.
Trong động từ, kết thúc bằng ‘o’; có ‘sā’ cho các danh từ; và kết thúc bằng ‘o’ ở giữa các hợp từ và từ phái sinh.
919
Yo ve dassanti vatvāna, adāne kurute mano* , kassapassa vaco sutvā, tapo idha pakrubbati* , ceto paricca jānāti* , siro te bādhayissāmi iccādi.
"Having said 'I will give,' whoever sets their mind on not giving," "Having heard Kassapa's words, austerity here produces," "He knows the mind by direct knowledge," "I will oppress your head," and so on.
“Ai nói ‘ta sẽ cho’ nhưng lại khởi ý không cho” (Jā. 1.15.61), “Nghe lời của Kassapa, khổ hạnh ở đây phát triển” (Saṃ. Ni. 1.204), “biết rõ tâm” (Dī. Ni. 1.242), “Ta sẽ làm đau đầu ngươi”, v.v...
920
Manasā ce pasannena* , vippasannena cetasā* , vacasā manasā ceva, vandā me te tathāgate* .
"With a mind made clear," "with a perfectly clear mind," "With speech and with mind, I revere those Tathāgatas."
“Với tâm ý thanh tịnh” (Dha. Pa. 2), “với tâm ý hoàn toàn thanh tịnh” (Jā. 2.22.551), “Con xin đảnh lễ các đấng Như Lai đó bằng lời nói và tâm ý” (Parittapāḷi Āṭānāṭiyasutta).
Ekūnatiṃso vayasā* , tejasā yasasā jalaṃ* , tapasā uttamo satto, ghatena vā bhuñjassu payasā vā, vandāmi sirasā pāde* , ye etā upasevanti, chandasā vā dhanena vā* , urasā panudissāmi* , ayasā paṭikujjhito* iccādi.
"Twenty-nine years old," "shining with splendor and fame," "the highest being through ascetic practice," "eat with ghee or with milk," "I revere their feet with my head," "those who attend to these, by will or by wealth," "I will repel with my chest," "struck down by iron," and so on.
“Tuổi hai mươi chín” (Dī. Ni. 2.214), “tỏa sáng với oai lực và danh tiếng” (Vi. Va. 857), “chúng sanh tối thượng nhờ khổ hạnh”, “hãy dùng bơ hoặc sữa mà ăn”, “Con xin đảnh lễ dưới chân bằng đầu” (Jā. 2.20.68), “những ai phụng sự những điều này, hoặc bằng ý muốn hoặc bằng tài sản” (Jā. 2.21.350), “Ta sẽ đẩy lùi bằng ngực” (Jā. 2.22.1833), “bị sắt đánh trả”, v.v...
921
Na mayhaṃ manaso piyo* , cetaso parivitakko udapādi* , cetaso samannāhāro, sādhu khalu payaso pānaṃ, sāvittī chandaso mukhaṃ* iccādi.
"Not dear to my mind," "a thought arose in my mind," "a mental aspiration," "the drinking of milk is indeed good," "the Sāvitrī is the foremost of metres," and so on.
“Không vừa ý ta” (Jā. 1.10.11), “ý nghĩ khởi lên trong tâm” (Pārā. 18), “sự tập trung của tâm”, “thật tốt khi uống sữa”, “Sāvittī là phần đầu của nhịp điệu” (Ma. Ni. 2.400), v.v...
922
Sādhukaṃ manasi karotha* , etamatthaṃ cetasi sannidhāya, sirasi añjaliṃ katvā* , urasilomo, pāpaṃ akāsi rahasi iccādi.
"Pay careful attention," "having established this matter in mind," "having placed joined hands on the head," "hair on the chest," "he committed evil in secret," and so on.
“Hãy chú ý kỹ” (Dī. Ni. 2.3), “đặt ý nghĩa này trong tâm”, “chắp tay trên đầu” (Apa. Thera 1.41.82), “lông ngực”, “đã làm điều ác trong bí mật”, v.v...
923
Manodhātu, manomayaṃ, tamokhandhaṃ padālayi, tapodhano, tejodhātu, siroruhā kesā, saroruhaṃ padumaṃ, rajoharaṇaṃ vatthaṃ, ojoharaṇā sākhā, ayopatto, vayoguṇā anupubbaṃ jahanti, yasodharā devī, cetoyuttā dhammā, chandovicitipakaraṇaṃ, rahogato cintesi, ahorattānamaccaye* iccādi.
Mind-element, mind-made, dispelled the mass of darkness, one whose wealth is ascetic practice, splendor-element, hair on the head, lotus (growing in water), garment for removing dust, branches extracting vital essence, iron dish, age gradually abandons qualities, Queen Yasodharā, qualities connected with the mind, a treatise on prosody, he thought in seclusion, at the passing of days and nights, and so on.
Manodhātu (tâm giới), manomayaṃ (ý tạo), tamokhandhaṃ (khối si mê) padālayi (phá tan), tapodhano (người tu khổ hạnh), tejodhātu (hỏa giới), siroruhā kesā (tóc mọc trên đầu), saroruhaṃ padumaṃ (hoa sen mọc trong hồ), rajoharaṇaṃ vatthaṃ (y phục tẩy sạch bụi trần), ojoharaṇā sākhā (cành cây hút tinh hoa), ayopatto (bát sắt), vayoguṇā anupubbaṃ jahanti (các phẩm chất của tuổi tác dần dần biến mất), yasodharā devī (công chúa Yasodharā), cetoyuttā dhammā (các pháp liên quan đến tâm), chandovicitipakaraṇaṃ (tác phẩm về nhịp điệu), rahogato cintesi (người ẩn dật suy nghĩ), ahorattānamaccaye (sau khi ngày đêm trôi qua) (Saṃ. Ni. 1.112), v.v...
924
Mahāvuttinā ahamhā smiṃno ni ca u ca hoti, tadahani, tadahu.
By the Mahāvutti rule, smiṃ and ni become u in ahaṃ (I); tadahani (on that day), tadahu (on that day).
Theo Mahāvutti, khi có ni và u sau ahamhā smiṃ, nó trở thành tadahani, tadahu.
Rahamhā smiṃno o hoti, mātugāmena saddhiṃ eko ekāya raho nisīdati* , raho tiṭṭhati, raho manteti.
In rahaṃ, smiṃ becomes o; "He sits alone with a woman in seclusion," "He stands in seclusion," "He confers in seclusion."
Khi có o sau rahamhā smiṃ, nó trở thành raho: “một người đàn ông ngồi một mình với một người phụ nữ trong bí mật” (Pārā. 452), “đứng một mình”, “bàn bạc một mình”.
925
Manogaṇarāsi niṭṭhito.
The mano-group is concluded.
Nhóm từ manogaṇa đã hoàn tất.
926
Manādigaṇarāsi
The Manādi Group
Nhóm từ manādi
927
116. Kodhādīhi.
116. From kodha and so on.
116. Với kodhādīhi (các từ như kodha).
928
Etehi nāvacanassa sā hoti vā.
From these, the nā ending optionally becomes sā.
Đối với các từ này, sā được thêm vào nā-vacana hoặc không.
929
Kodhasā, kodhena, atthasā, atthena.
By anger (kodhasā), by anger (kodhena); by meaning (atthasā), by meaning (atthena).
Kodhasā, kodhena, atthasā, atthena.
930
117. Nāssa sā* .
117. The nā (ending) becomes sā.
117. Không có sā (Ka. 181; Rū. 95; Nī. 373).
931
Padādīhi nāvacanassa sā hoti vā.
From pada and so on, the nā ending optionally becomes sā.
Đối với các từ như pada, sā được thêm vào nā-vacana hoặc không.
932
Padasā, padena, bilasā, bilena.
By step (padasā), by step (padena); by hole (bilasā), by hole (bilena).
Padasā, padena, bilasā, bilena.
933
118. Padādīhi si.
118. From pada and so on, si.
118. Với padādīhi (các từ như pada) có si.
934
Padādīhi smiṃno si hoti vā.
From pada and so on, the smiṃ ending optionally becomes si.
Đối với các từ như pada, si được thêm vào smiṃ-vacana hoặc không.
935
Padasi, pade, bilasi, bile.
On the step (padasi), on the step (pade); in the hole (bilasi), in the hole (bile).
Padasi, pade, bilasi, bile.
936
Tattha kodhādiko pulliṅgo, padādiko napuṃsako.
Among these, kodhādi (anger and so on) is masculine, and padādi (step and so on) is neuter.
Trong đó, kodhādiko là giống đực, padādiko là giống trung.
Tattha keci saddā samāsa, taddhitamajjhe odantā honti* , āpodhātu, āpomayaṃ, vāyodhātu, vāyomayaṃ, jīva tvaṃ saradosataṃ* , anuyanti disodisaṃ* iccādi.
Among these, some words end in o in the middle of compounds and derivatives; water-element, made of water; wind-element, made of wind; "May you live for a hundred years," "they follow in every direction," and so on.
Trong đó, một số từ kết thúc bằng ‘o’ ở giữa các hợp từ và từ phái sinh (Ka. 183; Rū. 48; Nī. 375): āpodhātu (thủy giới), āpomayaṃ (tạo bởi nước), vāyodhātu (phong giới), vāyomayaṃ (tạo bởi gió), “mong ngươi sống một trăm năm” (Jā. 1.2.9), “đi khắp các phương” (Dī. Ni. 3.281), v.v...
937
Keci nāssa sādesaṃ labhanti, kodhasā usunā vijjhi* , daḷhaṃ gaṇhāhi thāmasā* , padasāva agamāsi, mākāsi mukhasā pāpaṃ, saccena danto damasā upeto-damasāti indriyadamanena, suciṃ paṇītaṃ rasasā upetaṃ* , vegasā gantvāna, āyusā ekaputtamanurakkhe* iccādi.
Some obtain the sā-ending for nā; "He pierced with an arrow by anger," "hold firmly with strength," "he went on foot," "do not commit evil by word of mouth," "one tamed by truth, endowed with self-control (damasā means by sense-restraint)," "pure, exquisite, endowed with flavor," "having gone swiftly," "protect one's only son as one's life," and so on.
Một số từ nhận sā-adesa cho nā-vacana: “bắn bằng mũi tên với sự tức giận” (Jā. 2.22.352), “hãy nắm chặt bằng sức mạnh” (Jā. 1.7.30), “đã đi bộ”, “đừng làm điều ác bằng miệng”, “đã được chế ngự bằng sự thật, được trang bị sự tự chủ” — damasā nghĩa là bằng sự tự chế các căn, “thanh khiết, tinh tế, đầy hương vị” (Jā. 1.7.18), “sau khi đi nhanh chóng”, “hãy bảo vệ đứa con duy nhất bằng mạng sống” (Khu. Pā. 9.7), v.v...
938
Keci smiṃno syādesaṃ labhanti, padasi, bilasi iccādi.
Some obtain the syā-ending for smiṃ; padasi, bilasi, and so on.
Một số từ nhận syā-adesa cho smiṃ-vacana: padasi, bilasi, v.v...
939
Kehici mahāvuttinā nā, smānaṃ so hoti, atthaso, akkharaso, suttaso, byañjanaso, hetuso, yoniso, upāyaso, ṭhānaso, dīghaso, oraso, bahuso, puthuso, mattaso, bhāgaso iccādi.
By some great rule, nā and sma become so; meaningfully, literally, textually, phonetically, causally, wisely, skillfully, appropriately, lengthily, by birth, abundantly, separately, moderately, by portion, and so on.
Bởi một số quy tắc của Mahāvutti, nā và sma trở thành so: atthaso (theo ý nghĩa), akkharaso (theo chữ cái), suttaso (theo kinh), byañjanaso (theo âm tiết), hetuso (theo nguyên nhân), yoniso (theo nguồn gốc), upāyaso (theo phương tiện), ṭhānaso (theo vị trí), dīghaso (theo chiều dài), oraso (theo huyết thống), bahuso (nhiều lần), puthuso (rộng rãi), mattaso (theo mức độ), bhāgaso (theo phần), v.v...
940
‘‘Padaso dhammaṃ vāceyya* , bilaso vibhajitvā nisinno assa’’* iccādīsu pana vicchāyaṃ sopaccayo.
However, in "He should recite the Dhamma step by step," "He should be seated having divided it into portions," and so on, the suffix so indicates distribution.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như “nên thuyết pháp từng phần” (Pāci. 45), “nên ngồi chia từng phần” (Dī. Ni. 2.378), v.v..., hậu tố so được dùng để phân chia.
941
Yadā pana samāsante mahāvuttinā syādīsu vibhattīsu sāgamo hoti, tadā purisādigaṇopi hoti, byāsattamanaso, abyaggamanaso* , putto jāto acetaso* , sumedhaso* , bhūrimedhaso* iccādi.
But when, at the end of a compound, by the Mahāvutti rule, the augment sā occurs in the case endings syādi, then it also becomes like the purisādi group; "whose mind is attached," "whose mind is not agitated," "a son born without consciousness," "endowed with good wisdom," "endowed with vast wisdom," and so on.
Khi hậu tố sā, v.v... được thêm vào các biến cách ở cuối hợp từ theo Mahāvutti, thì nó cũng trở thành nhóm từ purisādi: byāsattamanaso (tâm bị vướng mắc), abyaggamanaso (tâm không bị phân tán) (A. Ni. 3.29), “con trai được sinh ra không có tâm” (Jā. 2.22.4), sumedhaso (người có trí tuệ tốt) (A. Ni. 4.62), bhūrimedhaso (người có trí tuệ rộng lớn) (Su. Ni. 1137), v.v...
942
Iti manādigaṇarāsi.
Thus, the Manādi group.
Nhóm từ manādi đã hoàn tất.
943
Guṇavādigaṇarāsi
The Guṇavādi Group
Nhóm từ guṇavādi
944
119. Ntussa* .
119. For nta.
119. Đối với nt (Ka. 124; Rū. 98; Nī. 299).
945
Simhi ntussa ṭā hoti.
When si follows, nta becomes ṭā.
Khi có simhi, nt trở thành ṭā.
946
Guṇavā tiṭṭhati.
He who is virtuous stands.
Guṇavā đứng.
947
120. Yvādo ntussa* .
120. For nta when yo and so on follow.
120. Đối với nt khi có yoādi (Ka. 92; Rū. 100; Nī. 249).
948
Yoādīsu ntussa attaṃ hoti.
When yo and so on follow, nta becomes attaṃ.
Khi có yoādi, nt trở thành attaṃ.
949
Guṇavantā tiṭṭhanti.
Virtuous ones stand.
Guṇavantā đứng.
950
121. Ntantūnaṃ nto yomhi paṭhame* .
121. For nta and ntū in the first yo case, it becomes nto.
121. Nta và ntū trở thành nto khi có yomhi paṭhame (Ka. 92; Rū. 100; Nī. 249).
951
Paṭhame yomhi savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ nto hoti.
In the first yo case, nta and ntū with their endings become nto.
Khi có yomhi paṭhame, nta và ntū cùng với biến cách trở thành nto.
952
Guṇavanto tiṭṭhanti.
The virtuous ones stand.
Guṇavanto đứng.
953
122. Ṭaṭāaṃ ge* .
122. When ge follows, ṭa, ṭā, aṃ.
122. Ṭa, ṭā, aṃ khi có ge (Ka. 126; Rū. 101; Nī. 301-2).
954
Ge pare savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ ṭa, ṭā, aṃ honti.
When ge follows, nta and ntū with their endings become ṭa, ṭā, aṃ.
Khi có ge theo sau, nta và ntū cùng với biến cách trở thành ṭa, ṭā, aṃ.
955
Bho guṇava, bho guṇavā, bho guṇavaṃ, bhonto guṇavantā, bhonto guṇavanto, guṇavantaṃ, guṇavante, guṇavantena.
O virtuous one (Bho guṇava), O virtuous one (bho guṇavā), O virtuous one (bho guṇavaṃ), O virtuous ones (bhonto guṇavantā), O virtuous ones (bhonto guṇavanto), the virtuous one (accusative), the virtuous ones (accusative), by the virtuous one.
Bho guṇava, bho guṇavā, bho guṇavaṃ, bhonto guṇavantā, bhonto guṇavanto, guṇavantaṃ, guṇavante, guṇavantena.
956
123. Totātitā sasmāsmiṃnāsu* .
123. When sa, smā, smiṃ, nā follow, to, tā, ti, tā.
123. To, tā, ti, tā khi có sa, smā, smiṃ, nā (Ka. 127, 187; Rū. 102, 108; Nī. 303, 386).
957
Sa, smā, smiṃ, nāsu savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ kamena to, tā,ti, tā honti vā.
When sa, smā, smiṃ, nā follow, nta and ntū with their endings optionally become to, tā, ti, tā respectively.
Khi có sa, smā, smiṃ, nā, nta và ntū cùng với biến cách lần lượt trở thành to, tā, ti, tā hoặc không.
958
Guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato.
By the virtuous one, by the virtuous ones (plural instrumental), by the virtuous ones (plural instrumental), of the virtuous one (genitive/dative), of the virtuous one (genitive/dative).
Guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato.
959
124. Naṃmhi taṃ vā* .
124. When naṃ follows, taṃ (optionally).
124. Taṃ hoặc không khi có naṃ (Ka. 128; Rū. 104; Nī. 304).
960
Naṃmhi savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ taṃ hoti vā.
When naṃ follows, nta and ntū with their endings optionally become taṃ.
Khi có naṃ, nta và ntū cùng với biến cách trở thành taṃ hoặc không.
961
Guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmā, guṇavantamhā, guṇavantā, guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato, guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmiṃ, guṇavantamhi, guṇavati, guṇavante, guṇavantesu.
Of the virtuous ones (genitive plural), of the virtuous ones (genitive plural), from the virtuous one (ablative), from the virtuous one (ablative), from the virtuous one (ablative), by the virtuous one (ablative), by the virtuous ones (instrumental plural), by the virtuous ones (instrumental plural), of the virtuous one (genitive/dative), of the virtuous one (genitive/dative), of the virtuous ones (genitive plural), of the virtuous ones (genitive plural), in the virtuous one (locative), in the virtuous one (locative), in the virtuous one (locative), among the virtuous ones (locative plural), among the virtuous ones (locative plural).
Guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmā, guṇavantamhā, guṇavantā, guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato, guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmiṃ, guṇavantamhi, guṇavati, guṇavante, guṇavantesu.
962
Evaṃ bhagavā, sīlavā, paññavā, balavā, dhanavā, vaṇṇavā, bhogavā, sutavā iccādi.
Similarly, Bhagavā (Blessed One), sīlavā (virtuous), paññavā (wise), balavā (strong), dhanavā (wealthy), vaṇṇavā (beautiful/having good complexion), bhogavā (prosperous), sutavā (learned), and so on.
Tương tự: bhagavā (Thế Tôn), sīlavā (người có giới), paññavā (người có trí tuệ), balavā (người có sức mạnh), dhanavā (người có tài sản), vaṇṇavā (người có sắc đẹp), bhogavā (người có của cải), sutavā (người có học vấn), v.v...
Ettha ca ālapane bhagavāti niccaṃ dīgho.
And here, in address, Bhagavā is always long.
Trong đó, trong hô cách, bhagavā luôn là nguyên âm dài.
963
Sabbāvā, sabbāvanto, sabbāvantaṃ, sabbāvante, sabbāvantena, sabbāvatā, sabbāvantehi…pe… sabbāvantesu.
All (sabbāvā), all (sabbāvanto), all (accusative singular), all (accusative plural), by all (instrumental singular)... and so on... among all (locative plural).
Sabbāvā, sabbāvanto, sabbāvantaṃ, sabbāvante, sabbāvantena, sabbāvatā, sabbāvantehi…v.v… sabbāvantesu.
964
Evaṃ yāvā, yāvanto, tāvā, tāvanto, ettāvā, ettāvanto, kiṃvā, kiṃvanto, kittāvā, kittāvanto iccādi.
Similarly, yāvā (as much as), yāvanto (as many as); tāvā (so much), tāvanto (so many); ettāvā (this much), ettāvanto (these many); kiṃvā (what much), kiṃvanto (how many); kittāvā (how much), kittāvanto (how many), and so on.
Tương tự: yāvā, yāvanto, tāvā, tāvanto, ettāvā, ettāvanto, kiṃvā, kiṃvanto, kittāvā, kittāvanto, v.v...
Tathā bhojanaṃ bhuttavā, bhuttavanto, dhammaṃ buddhavā, buddhavanto, kammaṃ katavā, katavanto iccādi ca.
Also, "one who has eaten food," "those who have eaten food," "one who has understood the Dhamma," "those who have understood the Dhamma," "one who has done work," "those who have done work," and so on.
Cũng vậy: bhojanaṃ bhuttavā (đã ăn thức ăn), bhuttavanto, dhammaṃ buddhavā (đã hiểu Pháp), buddhavanto, kammaṃ katavā (đã làm việc), katavanto, v.v...
965
Satimā, satimantā, satimanto, bho satima, bho satimā, bho satimaṃ, bhonto satimantā, bhonto satimanto, satimantaṃ, satimante, satimantena, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmā, satimantamhā, satimantā, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmiṃ, satimantamhi, satimati, satimante, satimantesu.
Mindful (singular nominative), mindful (plural nominative/vocative), mindful (plural nominative/vocative), O mindful one, O mindful one, O mindful one, O mindful ones, O mindful ones, mindful (singular accusative), mindful (plural accusative/locative singular), by the mindful one, by the mindful one, by the mindful ones, by the mindful ones, to/of the mindful one, to/of the mindful one, to/of the mindful ones, to/of the mindful ones, from the mindful one, from the mindful one, from the mindful one, from the mindful one, by the mindful ones, by the mindful ones, to/of the mindful one, to/of the mindful one, to/of the mindful ones, to/of the mindful ones, in/on the mindful one, in/on the mindful one, in/on the mindful one, in/on the mindful one, in/on the mindful ones.
Satimā, satimantā, satimanto, bho satima, bho satimā, bho satimaṃ, bhonto satimantā, bhonto satimanto, satimantaṃ, satimante, satimantena, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmā, satimantamhā, satimantā, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmiṃ, satimantamhi, satimati, satimante, satimantesu.
966
Evaṃ matimā, gatimā, pāpimā, jātimā, bhāṇumā, āyumā, āyasmā, sirimā, hirimā, dhitimā, kittimā, iddhimā, jutimā, mutimā, thutimā, buddhimā, cakkhumā, bandhumā, gomā iccādi.
Similarly: discerning, having gone, wicked, having birth, luminous, having a lifespan, venerable, glorious, modest, resolute, famous, powerful, radiant, sagacious, laudable, intelligent, having eyes, related, having cattle, and so on.
Tương tự như vậy: matimā, gatimā, pāpimā, jātimā, bhāṇumā, āyumā, āyasmā, sirimā, hirimā, dhitimā, kittimā, iddhimā, jutimā, mutimā, thutimā, buddhimā, cakkhumā, bandhumā, gomā, v.v.
967
Visesavidhānamuccate.
Specific rules are stated.
Quy tắc đặc biệt được trình bày.
968
125. Himavato vā o* .
125. And of himavant- in the nominative singular.
125. Himavato vā o.
969
Simhi himavantasaddassa o hoti vā.
In the nominative singular, 'o' is optionally substituted for himavant-.
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), chữ ‘o’ thay thế cho từ himavanta (có tuyết) một cách tùy chọn.
‘Gasīna’nti lopo.
The 's' is elided.
Chữ ‘s’ bị lược bỏ theo quy tắc ‘Gasīnaṃ’.
970
Himavanto pabbato* , himavā pabbato.
Himavant Mountain, Himavā Mountain.
Himavanto pabbato (núi Himavanta), himavā pabbato (núi Himavanta).
971
126. Ntassa ca ṭa vaṃse* .
126. And 'ṭa' for 'nt' in the nominative singular.
126. Ntassa ca ṭa vaṃse.
972
Aṃ, sesu ntassa ca ntussa ca sabbassa ṭa hoti vā.
In the accusative singular and other cases, 'ṭa' is optionally substituted for the entire 'nt' (of the stem) or 'nt' (of the ending).
Trong các trường hợp số ít đối cách (aṃ) và các trường hợp khác (sesu), toàn bộ ‘nt’ của ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’ một cách tùy chọn.
973
‘‘Ajjhogāhetvā himava’’nti* pāḷi.
The Pali text is: "Having completely plunged into the Himavā".
Pāḷi là ‘‘Ajjhogāhetvā himavaṃ’’ (sau khi đã lặn sâu vào tuyết).
Satimaṃ, bandhumaṃ, guṇavassa, satimassa, bandhumassa.
Mindful (accusative singular), related (accusative singular), for the virtuous, for the mindful, for the related.
Satimaṃ, bandhumaṃ, guṇavassa, satimassa, bandhumassa.
974
Mahāvuttinā kvaci simhi ge ca pare ntussa attaṃ hoti, ‘‘atulo nāma nāmena, paññavanto jutindharo’’ti* ca ‘‘gatimanto satimanto, dhitimanto ca yo isī’’ti* ca ‘‘cakkhumanto mahāyaso’’ti ca ‘‘tuyhaṃ pitā mahāvīra, paññavanta jutindharā’’ti* ca pāḷī.
According to the Mahāvutti, sometimes in the nominative singular and other cases, 'atta' is substituted for 'nt', as in the Pali texts: "named Atulō, the wise and radiant one" and "who is a seer, endowed with progress, mindfulness, and resolution" and "the mighty one with eyes" and "O mighty hero, your parents are wise and radiant".
Theo Mahāvutti, đôi khi trong trường hợp số ít chủ cách (simhi) và số ít sở hữu cách (ge), ‘nt’ được thay thế bằng ‘attaṃ’. Các bản pāḷi là ‘‘atulo nāma nāmena, paññavanto jutindharo’’ (người không gì sánh bằng, trí tuệ và rạng rỡ) và ‘‘gatimanto satimanto, dhitimanto ca yo isī’’ (vị ẩn sĩ có ý chí, chánh niệm và trí tuệ) và ‘‘cakkhumanto mahāyaso’’ (người có mắt, với danh tiếng lớn) và ‘‘tuyhaṃ pitā mahāvīra, paññavanta jutindharā’’ (cha của ngài, vị đại anh hùng, trí tuệ và rạng rỡ).
975
Paṭhamāyomhi kvaci ntussa ṭa hoti, vaggumudātīriyā pana bhikkhū vaṇṇavā honti* , etha tumhe āvuso sīlavā hotha* , cakkhumā andhakā honti, ye itthīnaṃ vasaṃ gatā* , saṃsuddhapaññā kusalā mutimā bhavanti* .
Sometimes in the nominative singular, 'ṭa' is substituted for 'nt'; but the bhikkhus of the Vaggu-mudātīra region are of good complexion; "Come, friends, be virtuous"; "The blind are those with eyes who have fallen under the sway of women"; "They become pure in wisdom, skillful, and sagacious."
Trong trường hợp số ít chủ cách (paṭhamāyomhi), đôi khi ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’. Tuy nhiên, các tỳ khưu ở Vaggumudātīriya có dung mạo đẹp (vaṇṇavā honti); ‘‘Này các bạn, hãy giữ giới đức (sīlavā hotha)’’; ‘‘Những người bị lệ thuộc vào phụ nữ thì dù có mắt cũng như mù (cakkhumā andhakā honti)’’; ‘‘Những người có trí tuệ thanh tịnh và khéo léo thì có trí tuệ (mutimā bhavanti)’’.
976
Iti guṇavādigaṇarāsi.
Thus, the class of epithets.
Như vậy là nhóm từ guṇavādi (nhóm từ chỉ phẩm chất).
977
Gacchantādigaṇarāsi
The class of present participles (gacchantādi).
Nhóm từ gacchantādi (nhóm từ gacchant, v.v.)
978
127. Ntassaṃ simhi* .
127. 'aṃ' for 'nt' in the nominative singular.
127. Ntassaṃ simhi.
979
Simhi ntassa aṃ hoti vā.
In the nominative singular, 'aṃ' is optionally substituted for 'nt'.
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ được thay thế bằng ‘aṃ’ một cách tùy chọn.
Silopo.
The 's' is elided.
S bị lược bỏ.
980
Gacchaṃ, gacchanto, gacchantā, gacchanto, bho gaccha, bho gacchā, bho gacchaṃ, bhonto gacchantā, bhonto gacchanto, gacchantaṃ, gacchante, gacchantena, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmā, gacchantamhā, gacchantā, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmiṃ, gacchantamhi, gacchati, gacchante, gacchantesu.
Going (nominative singular), going (plural nominative/vocative), going (plural nominative/vocative), O going one, O going one, O going one, O going ones, O going ones, going (singular accusative), going (plural accusative/locative singular), by the going one, by the going one, by the going ones, by the going ones, to/of the going one, to/of the going one, to/of the going ones, to/of the going ones, from the going one, from the going one, from the going one, from the going one, by the going ones, by the going ones, to/of the going one, to/of the going one, to/of the going ones, to/of the going ones, in/on the going one, in/on the going one, in/on the going one, in/on the going one, in/on the going ones.
Gacchaṃ, gacchanto, gacchantā, gacchanto, bho gaccha, bho gacchā, bho gacchaṃ, bhonto gacchantā, bhonto gacchanto, gacchantaṃ, gacchante, gacchantena, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmā, gacchantamhā, gacchantā, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmiṃ, gacchantamhi, gacchati, gacchante, gacchantesu.
981
Evaṃ karaṃ, kubbaṃ, caraṃ, cavaṃ, jayaṃ, jahaṃ, jānaṃ, jiraṃ, dadaṃ, dahaṃ, juhaṃ, suṇaṃ, pacaṃ, saraṃ, bhuñjaṃ, muñcaṃ, sayaṃ, saraṃ, haraṃ, tiṭṭhaṃ, bhavissaṃ, karissaṃ, gamissaṃ iccādi.
Similarly: doing, making, moving, swaying, conquering, abandoning, knowing, decaying, giving, burning, sacrificing, hearing, cooking, remembering, eating, releasing, lying, remembering, carrying, standing, will be, will do, will go, and so on.
Tương tự như vậy: karaṃ, kubbaṃ, caraṃ, cavaṃ, jayaṃ, jahaṃ, jānaṃ, jiraṃ, dadaṃ, dahaṃ, juhaṃ, suṇaṃ, pacaṃ, saraṃ, bhuñjaṃ, muñcaṃ, sayaṃ, saraṃ, haraṃ, tiṭṭhaṃ, bhavissaṃ, karissaṃ, gamissaṃ, v.v.
982
Visesavidhānamuccate.
Specific rules are stated.
Quy tắc đặc biệt được trình bày.
983
‘Ntassa ca ṭa vaṃse’ti aṃ, sesu ntassa ṭattaṃ, yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ.
According to "'ṭa' for 'nt' in the nominative singular," 'ṭa' is substituted for 'nt' in the accusative singular and other cases: "Whatever king he attends, whether he is good or not good."
Theo quy tắc ‘Ntassa ca ṭa vaṃse’, trong trường hợp số ít đối cách (aṃ) và các trường hợp khác (sesu), ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’. ‘‘Vị vua nào mà người ta phụng sự, dù là người có giới đức (santaṃ) hay không có giới đức (asaṃ).’’
Sīlavantaṃ visīlaṃ vā, vasaṃ tasseva gacchati* .
"Whether he is virtuous or not virtuous, he goes under his sway."
‘‘Dù là người có giới đức (sīlavantaṃ) hay vô giới đức (visīlaṃ), người đó sẽ đi theo ý muốn của người ấy (vasaṃ tasseva gacchati).’’
Kiccānukrubbassa kareyya kiccaṃ* – anukrubbassāti puna karontassa.
"One should do what is to be done for one who is doing what is to be done" – "anukrubbassa" means for one who is doing again.
‘‘Người đang làm việc (anukrubbassa) nên làm công việc (kareyya kiccaṃ)’’ – anukrubbassāti nghĩa là người đang làm.
984
Mahāvuttinā paṭhamāyomhi ca savibhattissa ntassa aṃ hoti, api nu tumhe ekantasukhaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharatha* , kasaṃ khettaṃ bījaṃ vapaṃ, dhanaṃ vindanti māṇavā* , bharanti mātāpitaro, pubbe katamanussaraṃ* .
According to the Mahāvutti, in the nominative singular, 'aṃ' is substituted for 'nt' with its case ending: "Indeed, do you dwell knowing and seeing a world of absolute happiness?", "Having ploughed the field and sown the seed, youths find wealth", "Parents nurture, remembering what was done previously."
Theo Mahāvutti, trong trường hợp số ít chủ cách (paṭhamāyomhi), ‘nt’ kèm theo biến cách (savibhattissa) được thay thế bằng ‘aṃ’. Các bản pāḷi là: ‘‘Api nu tumhe ekantasukhaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharatha’’ (Phải chăng các vị sống biết và thấy một thế giới chỉ toàn hạnh phúc?), ‘‘Kasaṃ khettaṃ bījaṃ vapaṃ, dhanaṃ vindanti māṇavā’’ (Cày ruộng, gieo hạt, người ta kiếm được tài sản), ‘‘Bharanti mātāpitaro, pubbe katamanussaraṃ’’ (Họ phụng dưỡng cha mẹ, nhớ lại những gì đã làm trước đây).
985
128. Mahantārahantānaṃ ṭā vā* .
128. And 'ṭā' optionally for mahant- and arahant-.
128. Mahantārahantānaṃ ṭā vā.
986
Simhi etesaṃ ntassa ṭā hoti vā.
In the nominative singular, 'ṭā' is optionally substituted for 'nt' of these (stems).
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ của các từ này được thay thế bằng ‘ṭā’ một cách tùy chọn.
987
Mahā, mahaṃ, mahanto, mahantā, mahanto, bho maha, bho mahā, bho mahaṃ, bhonto mahantā, bhonto mahanto, mahantaṃ.
Great (masculine/feminine singular nominative), great (masculine/feminine singular nominative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), O great one, O great one, O great one, O great ones, O great ones, great (masculine/feminine singular accusative).
Mahā, mahaṃ, mahanto, mahantā, mahanto, bho maha, bho mahā, bho mahaṃ, bhonto mahantā, bhonto mahanto, mahantaṃ.
988
‘Ntassa ca ṭa vaṃse’ti aṃmhi ntassa ṭattaṃ, ‘‘sumahaṃ puraṃ, parikkhipissa’’nti* pāḷi-suṭṭhu mahantaṃ bārāṇasipuranti attho.
According to "'ṭa' for 'nt' in the nominative singular," 'ṭa' for 'nt' in the accusative singular: the Pali text "sumahaṃ puraṃ parikkhipissaṃ" means "I will encompass the very great city of Bārāṇasī."
Theo quy tắc ‘Ntassa ca ṭa vaṃse’, trong trường hợp số ít đối cách (aṃ), ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’. Pāḷi là ‘‘sumahaṃ puraṃ, parikkhipissa’’nti (sẽ bao vây một thành phố rất lớn), nghĩa là thành phố Bārāṇasī rất lớn.
Sesaṃ gacchantasamaṃ.
The rest is similar to gacchant.
Phần còn lại tương tự như gacchant.
989
Arahā tiṭṭhati.
The Arahant stands.
Arahā tiṭṭhati (Arahán đứng).
‘Ntassaṃ simhī’ti simhi ntassa aṃ, arahaṃ sugato loke* , arahaṃ sammāsambuddho* , arahantā, arahanto, arahantaṃ, arahante, arahantena, arahatā, arahantehi, arahantebhi, arahantassa, arahato, arahantānaṃ, arahataṃ iccādi.
According to "'aṃ' for 'nt' in the nominative singular," 'aṃ' for 'nt' in the nominative singular: "the Arahant, the Sugata in the world," "the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One," Arahants (plural nominative), Arahants (plural nominative), Arahant (singular accusative), Arahants (plural accusative/locative singular), by the Arahant, by the Arahant, by the Arahants, by the Arahants, to/of the Arahant, to/of the Arahant, to/of the Arahants, to/of the Arahants, and so on.
Theo quy tắc ‘Ntassaṃ simhī’, trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ được thay thế bằng ‘aṃ’. Arahaṃ sugato loke (Đức Arahán, Thiện Thệ trong thế gian), Arahaṃ sammāsambuddho (Đức Arahán, Chánh Đẳng Giác), arahantā, arahanto, arahantaṃ, arahante, arahantena, arahatā, arahantehi, arahantebhi, arahantassa, arahato, arahantānaṃ, arahataṃ, v.v.
990
Mahāvuttinā brahmantassa ca ntassa ṭā hoti simhi, brahā, brahanto, brahantā, brahanto, brahantaṃ, brahante iccādi.
According to the Mahāvutti, 'ṭā' is also substituted for 'nt' of brahmant- in the nominative singular: "great (masculine/feminine singular nominative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine singular accusative), great (masculine/feminine plural accusative/locative singular)," and so on.
Theo Mahāvutti, ‘nt’ của từ brahmanta cũng được thay thế bằng ‘ṭā’ trong trường hợp số ít chủ cách (simhi). Brahā, brahanto, brahantā, brahanto, brahantaṃ, brahante, v.v.
991
‘‘Sā parisā mahā hoti, sā senā dissate mahā’’ti* ca ‘‘mahā bhante bhūmicālo’’ti* ca ‘‘mahā te upāsaka pariccāgo’’ti* ca ‘‘mahā me bhayamāgata’’nti ca ‘‘bārāṇasirajjaṃ nāma mahā’’ti* ca ‘‘mahāssa honti parivārā brāhmaṇagahapatikā, mahāssa honti parivārā bhikkhū bhikkhuniyo’’ti* ca ‘‘mahā vahanti dudiṭṭhiṃ, saṅkappā rāganissitā’’ti ca pāḷī.
The Pali texts are: "That assembly is great, that army appears great" and "Great, venerable sir, is the earthquake" and "Great, lay follower, is your generosity" and "Great fear has come upon me" and "The kingdom of Bārāṇasī is truly great" and "His retinue consists of many brahmins and householders, his retinue consists of many bhikkhus and bhikkhunīs" and "Great delusive thoughts, rooted in craving, carry (people away)."
Các bản pāḷi là: ‘‘Sā parisā mahā hoti, sā senā dissate mahā’’ (Hội chúng ấy lớn, quân đội ấy trông thật vĩ đại) và ‘‘mahā bhante bhūmicālo’’ (Bạch Thế Tôn, trận động đất lớn) và ‘‘mahā te upāsaka pariccāgo’’ (Này cư sĩ, sự bố thí của ông thật lớn lao) và ‘‘mahā me bhayamāgata’’nti (Nỗi sợ hãi lớn đã đến với tôi) và ‘‘bārāṇasirajjaṃ nāma mahā’’ti (Vương quốc Bārāṇasī thật vĩ đại) và ‘‘mahāssa honti parivārā brāhmaṇagahapatikā, mahāssa honti parivārā bhikkhū bhikkhuniyo’’ti (Ông ấy có một đoàn tùy tùng lớn gồm các Bà la môn và gia chủ, ông ấy có một đoàn tùy tùng lớn gồm các tỳ khưu và tỳ khưu ni) và ‘‘mahā vahanti dudiṭṭhiṃ, saṅkappā rāganissitā’’ti (Những tà kiến lớn mang theo, những tư duy dựa trên tham ái).
Atra mahāsaddo nipātapaṭirūpakopi siyā.
Here, the word 'mahā' might also be an indeclinable word.
Ở đây, từ mahā cũng có thể là một tiểu từ phỏng theo (nipātapaṭirūpaka).
992
129. Bhūto.
129. Bhūta- (from bhū-).
129. Bhūto.
993
Bhūdhātusiddhato ntassa aṃ hoti simhi.
'aṃ' is substituted for 'nt' of the stem derived from the root bhū- in the nominative singular.
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ của từ được thành lập từ căn bhū được thay thế bằng ‘aṃ’.
Suddhe niccaṃ, upapade aniccaṃ.
Always for the simple form, optionally for the compound form.
Luôn luôn (niccaṃ) khi đứng một mình (suddhe), không luôn luôn (aniccaṃ) khi có tiền tố (upapade).
994
Bhavaṃ tiṭṭhati, sampattiṃ anubhavaṃ, anubhavanto, taṇhaṃ abhibhavaṃ, abhibhavanto, dukkhaṃ paribhavaṃ, paribhavanto tiṭṭhati, bhavantā, bhavanto, he bhavanta, he bhavantā, he bhavanto, he bhava, he bhavā, he bhavaṃ.
He lives (as) a venerable one, experiencing prosperity, experiencing, overcoming craving, overcoming, overcoming suffering, overcoming; venerable ones (plural nominative), venerable ones (plural nominative); O venerable one, O venerable one, O venerable one, O venerable one, O venerable one, O venerable one.
Bhavaṃ tiṭṭhati (ngài đứng), sampattiṃ anubhavaṃ (kinh nghiệm sự thịnh vượng), anubhavanto (đang kinh nghiệm), taṇhaṃ abhibhavaṃ (chế ngự tham ái), abhibhavanto (đang chế ngự), dukkhaṃ paribhavaṃ (khinh miệt khổ đau), paribhavanto tiṭṭhati (đang khinh miệt mà đứng), bhavantā, bhavanto, he bhavanta, he bhavā, he bhavaṃ.
‘‘Kacci bhavaṃ abhiramasi araññe’’ti* pāḷi.
The Pali text is: "Are you, venerable sir, delighting in the wilderness?"
Pāḷi là ‘‘Kacci bhavaṃ abhiramasi araññe’’ (Phải chăng ngài hoan hỷ trong rừng?).
995
He bhavantā, he bhavanto, bhavantaṃ, bhavante, bhavantena, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmā, bhavantamhā, bhavantā, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmiṃ, bhavantamhi, bhavati, bhavante, bhavantesu.
O venerable ones, O venerable ones, venerable (singular accusative), venerable (plural accusative/locative singular), by the venerable one, by the venerable one, by the venerable ones, by the venerable ones, to/of the venerable one, to/of the venerable one, to/of the venerable ones, to/of the venerable ones, from the venerable one, from the venerable one, from the venerable one, from the venerable one, by the venerable ones, by the venerable ones, to/of the venerable one, to/of the venerable one, to/of the venerable ones, to/of the venerable ones, in/on the venerable one, in/on the venerable one, in/on the venerable one, in/on the venerable one, in/on the venerable ones.
He bhavantā, he bhavanto, bhavantaṃ, bhavante, bhavantena, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmā, bhavantamhā, bhavantā, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmiṃ, bhavantamhi, bhavati, bhavante, bhavantesu.
996
130. Bhavato vā bhonto gayonāse* .
130. And 'bhonto' optionally for bhavant- in the nominative plural, vocative, and genitive plural.
130. Bhavato vā bhonto gayonāse.
997
Ga, yo, nā, sesu bhavantassa bhonto hoti vā.
In the nominative plural, vocative, and genitive plural, 'bhonto' is optionally substituted for bhavant-.
Trong các trường hợp số nhiều chủ cách (ga), số nhiều đối cách (yo), số nhiều sở hữu cách (nā) và các trường hợp khác (sesu), bhavanta được thay thế bằng bhonto một cách tùy chọn.
Suttavibhattena aṃ, hi, naṃ, smādīsu ca.
By the rule for 'aṃ', 'hi', 'naṃ', 'smādi' and others.
Theo quy tắc suttavibhatta, trong trường hợp số ít đối cách (aṃ), số ít chủ cách (hi), số nhiều sở hữu cách (naṃ), số ít xuất xứ cách (smā), v.v. cũng vậy.
998
Bhontā, bhonto, he bhonta, he bhontā, he bhonto, bhontaṃ, bhonte, bhontena, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmā, bhontamhā, bhontā, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmiṃ, bhontamhi, bhoti, bhonte, bhontesu.
O venerable sir, O venerable sirs, O venerable sir, O venerable sirs, O venerable sirs, the venerable sir, the venerable sirs, by the venerable sir, by the venerable sir, by the venerable sirs, by the venerable sirs, to the venerable sir, of the venerable sir, to the venerable sirs, of the venerable sirs, from the venerable sir, from the venerable sir, from the venerable sir, from the venerable sir, by the venerable sirs, by the venerable sirs, to the venerable sir, of the venerable sir, to the venerable sirs, of the venerable sirs, in the venerable sir, in the venerable sir, in the venerable sir, in the venerable sirs, in the venerable sirs.
Bhontā, bhonto, he bhonta, he bhontā, he bhonto, bhontaṃ, bhonte, bhontena, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmā, bhontamhā, bhontā, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmiṃ, bhontamhi, bhoti, bhonte, bhontesu.
999
Bho, bhanteti dve vuddhiatthe siddhā āmantanatthe nipātā eva, tehi paraṃ ga, yonaṃ lopo, ito bho sugatiṃ gaccha* , ummujjabho puthusile, kuto nu āgacchatha bho tayo janā* , passatha bho imaṃ kulaputtaṃ, ehi bhante khamāpehi, so te bhikkhū khamāpesi ‘‘khamatha bhante’’ti.
"Bho" and "bhante" are two indeclinable particles that, when established in the sense of prosperity (vuddhi) by them, are indeed appellative particles. Following them, the 'ga' and 'yo' are dropped. For example, "Go well, sir (bho sugatiṃ gaccha)," "Arise, sir (ummujjabho) O Puthusila," "Whence do you three people come, sirs (bho tayo janā)?" "Behold, sirs (bho), this good man," "Come, venerable sir (bhante), ask for forgiveness," "He asked those bhikkhus for forgiveness, saying, 'Forgive me, venerable sirs (bhante).'"
Bho và Bhante là hai từ được dùng với nghĩa tôn kính, là các giới từ hô cách. Sau chúng, 'ga' và 'yo' bị lược bỏ. "Hỡi ngài, hãy đi đến cõi thiện" (Itivu. 83), "Hỡi ngài, hãy nổi lên từ tảng đá lớn", "Hỡi ba người, các ngài từ đâu đến?" (Jā. 1.9.87), "Hỡi các ngài, hãy nhìn thiện nam tử này", "Bạch Thế Tôn, xin hãy tha thứ", vị ấy đã xin lỗi các Tỳ-kheo đó rằng: "Bạch chư Tôn giả, xin hãy tha thứ."
Tathā bhaddante, bhaddantāti dve ‘‘tuyhaṃ bhaddaṃ hotu, tumhākaṃ bhaddaṃ hotū’’ti atthe siddhā āmantananipātāva, ‘‘bhaddante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ* , taṃ vo vadāmi bhaddante, yāvantettha samāgatā* .
Similarly, "bhaddante" and "bhaddantā" are two appellative particles established in the sense of "may there be good for you" or "may there be good for you all." "Bhaddante," those bhikkhus replied to the Bhagavā, "I speak to you, venerable sirs (bhaddante), all who are assembled here."
Tương tự, Bhaddante và Bhaddantāti là hai giới từ hô cách được dùng với nghĩa "mong điều tốt lành đến với ngài/các ngài". "Chư Tỳ-kheo đó đã đáp lại Thế Tôn rằng: ‘Bhaddante’" (Saṃ. Ni. 1.249), "Ta nói với các ngài, Bhaddante, tất cả những ai đã hội tụ ở đây" (Jā. 1.7.108).
Bhaddanta, bhadantasaddā pana purisādigaṇikā eva.
However, the words "bhaddanta" and "bhadantā" belong to the purisa-ādi group.
Tuy nhiên, các từ Bhaddanta, Bhadanta thuộc nhóm Purisādi.
1000
Santasaddo pana sappurise vijjamāne samāne ca pavatto idha labbhati.
The word "santa" (good, existing) is used here in the sense of a good person or one who is present.
Từ Santa được dùng ở đây với nghĩa là người tốt hoặc hiện hữu.
Sameti asatā asaṃ* .
"He associates with the unvirtuous (asam)" is the meaning of "sam."
"Hợp với người không tốt, không hợp với người tốt" (Jā. 1.2.16).
Saṃ, santo, santā, santo, bhosanta, bhosantā, bhosa, bho sā, bho saṃ vā, bhonto santā, bhonto santo.
O good person, O good persons, O good persons, O good person, O good persons, O good person (singular), O good person (feminine), O good person (neuter), O good persons, O good persons.
Saṃ, santo, santā, santo, bhosanta, bhosantā, bhosa, bho sā, bho saṃ vā, bhonto santā, bhonto santo.
Yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ* .
"Whichever king he associates with, whether good or not good."
"Hỡi vua, người nào kết giao với người tốt hay người không tốt" (Jā. 1.15.180).
Sante, santena, satā.
In the good ones, by the good one, by the good one.
Sante, santena, satā.
1001
131. Sato sabba bhe* .
131. "Sato sabba bhe"
131. Sato sabba bhe*.
1002
Bhe pare santassa sabaādeso hoti vā.
When "bhe" follows, 'santa' optionally becomes 'saba'.
Khi 'bhe' theo sau, 'saba' thay thế cho 'santa' tùy chọn.
1003
Santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmā, santamhā, santā, satā, santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmiṃ, santamhi, sati, sante, santesu.
By the good ones, by the good ones, by the good ones, to the good one, of the good one, to the good ones, of the good ones, from the good one, from the good one, from the good one, from the good one, by the good ones, by the good ones, by the good ones, to the good one, of the good one, to the good ones, of the good ones, in the good one, in the good one, in the good one, in the good ones.
Santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmā, santamhā, santā, satā, santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmiṃ, santamhi, sati, sante, santesu.
Santo sappurisā loke, dūresanto pakāsenti* , cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ* , pahusanto na bharati* .
"Good persons (santo) shine from afar in the world," "There are four good individuals (puggalā santo) existing in the world," "One who is rich and good (pahusanto) does not sustain."
"Những người tốt (santo sappurisā) trên thế gian, những người tốt ở xa thì tỏa sáng" (Dha. Pa. 304), "Bốn hạng người tốt (puggalā santo) hiện hữu trên thế gian" (A. Ni. 4.85), "Người tốt (pahusanto) không gánh vác" (Su. Ni. 91).
1004
Khede nirodhe ca pavatto santo purisādigaṇādiko, dīghaṃ santassa yojanaṃ* , santā honti samitā niruddhā iccādi.
The word "santa" (pacified, ended), meaning rest or cessation, belongs to the purisa-ādi group. For example, "Long is the journey for the pacified (dīghaṃ santassa yojanaṃ)," and "The pacified (santā) are tranquil, ceased," etc.
Từ Santa, khi được dùng với nghĩa "kiệt sức" hoặc "chấm dứt", thuộc nhóm Purisādi, v.d. "một chặng đường dài của người kiệt sức" (Dha. Pa. 61), "họ đã an tịnh, chấm dứt" v.v.
1005
Iti gacchantādigaṇarāsi.
Thus ends the group of words like 'gacchanta'.
Như vậy là nhóm Gacchantādi.
1006
Rājādiyuvādigaṇarāsi
The group of words like 'rājan' and 'yuvan'
Nhóm Rājādi và Yuvādi
1007
132. Rājādiyuvādīhā* .
132. "Rājādiyuvādīhā"
132. Rājādiyuvādīhā*.
1008
Rājādīhi yuvādīhi ca sissa ā hoti.
After 'rājan-ādi' and 'yuvan-ādi' words, 'si' becomes 'ā'.
Đối với Rājādi và Yuvādi, 'ā' thay thế cho 'si'.
1009
Rājā gacchati.
The king goes.
Rājā (vua) đi.
1010
133. Yonamāno* .
133. "Yonamāno"
133. Yonamāno*.
1011
Rājādīhi yuvādīhi ca yonaṃ āno hoti vā.
After 'rājan-ādi' and 'yuvan-ādi' words, 'yo' optionally becomes 'āno'.
Đối với Rājādi và Yuvādi, 'āno' thay thế cho 'yo' tùy chọn.
1012
Rājāno.
Kings.
Rājāno.
1013
Vāti kiṃ?
Why 'vā' (optionally)?
Tại sao là 'vā' (tùy chọn)?
Caturo ca mahārājā.
"And the four great kings (mahārājā)."
Bốn vị đại vương.
1014
Bho rāja, bho rājā, bhonto rājāno.
O king, O king, O kings.
Bho rāja, bho rājā, bhonto rājāno.
1015
134. Vaṃmhānaṅ* .
134. "Vaṃmhānaṅ"
134. Vaṃmhānaṅ*.
1016
Rājādīnaṃ yuvādīnañca ānaṅa hoti vā aṃmhi.
For 'rājan-ādi' and 'yuvan-ādi' words, 'ānaṅa' optionally occurs when 'aṃ' follows.
Đối với Rājādi và Yuvādi, 'ānaṅa' thay thế cho 'aṃ' tùy chọn.
1017
Rājānaṃ, rājaṃ, rājāno, caturo ca mahārāje* .
The king, the king, the kings, "and the four great kings."
Rājānaṃ, rājaṃ, rājāno, "bốn vị đại vương" (Pe. Va. 11).
1018
135. Nāsmāsu raññā* .
135. "Nāsmāsu raññā"
135. Nāsmāsu raññā*.
1019
Nā, smāsu rājassa raññā hoti vā.
When 'nā' or 'smā' follow, 'rājan' optionally becomes 'raññā'.
Đối với 'nā' và 'smā', 'raññā' thay thế cho 'rāja' tùy chọn.
1020
Raññā, rājena.
By the king, by the king.
Raññā, rājena.
1021
136. Rājassi nāmhi* .
136. "Rājassi nāmhi"
136. Rājassi nāmhi*.
1022
Nāmhi rājassa i hoti.
When 'nā' follows, 'rājan' gets 'i'.
Đối với 'nā', 'i' thay thế cho 'rāja'.
1023
Rājinā.
By the king.
Rājinā.
1024
137. Sunaṃhisvu* .
137. "Sunaṃhisvu"
137. Sunaṃhisvu*.
1025
Su, naṃ, hisu rājassa uhoti vā.
When 'su', 'naṃ', or 'hi' follow, 'rājan' optionally gets 'u'.
Đối với 'su', 'naṃ', 'hisu', 'u' thay thế cho 'rāja' tùy chọn.
1026
Rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi.
By the kings, by the kings, by the kings, by the kings.
Rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi.
1027
138. Raññoraññassarājino se* .
138. "Raññoraññassarājino se"
138. Raññoraññassarājino se*.
1028
Separe savibhattissa rājassa rañño, raññassa, rājino honti vā.
When 'se' follows, 'rājan' with its ending optionally becomes 'rañño', 'raññassa', or 'rājino'.
Khi 'se' theo sau, 'rañño', 'raññassa', 'rājino' thay thế cho 'rāja' với đuôi cách tùy chọn.
1029
Rañño, raññassa, rājino.
To the king, of the king, to the king, of the king.
Rañño, raññassa, rājino.
1030
Vāti kiṃ?
Why 'vā' (optionally)?
Tại sao là 'vā' (tùy chọn)?
Rājassa.
To the king, of the king.
Rājassa.
1031
Rājūnaṃ, rājānaṃ.
To the kings, of the kings.
Rājūnaṃ, rājānaṃ.
1032
139. Rājassa raññaṃ* .
139. "Rājassa raññaṃ"
139. Rājassa raññaṃ*.
1033
Naṃmhi rājassa raññaṃ hoti vā.
When 'naṃ' follows, 'rājan' optionally becomes 'raññaṃ'.
Đối với 'naṃ', 'raññaṃ' thay thế cho 'rāja' tùy chọn.
1034
Raññaṃ, rājasmā, rājamhā, raññā, rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi, rañño, raññassa, rājino, rājassa vā, rājūnaṃ, rājānaṃ, raññaṃ.
Of the kings, from the king, from the king, from the king, by the kings, by the kings, by the kings, by the kings, to the king, of the king, to the king, of the king, optionally to the king, of the king, to the kings, of the kings, of the kings.
Raññaṃ, rājasmā, rājamhā, raññā, rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi, rañño, raññassa, rājino, rājassa vā, rājūnaṃ, rājānaṃ, raññaṃ.
1035
140. Smiṃmhi raññerājini* .
140. "Smiṃmhi raññerājini"
140. Smiṃmhi raññerājini*.
1036
Smiṃmhi savibhattissa rājassa raññe, rājini honti vā.
When 'smiṃ' follows, 'rājan' with its ending optionally becomes 'raññe' or 'rājini'.
Đối với 'smiṃ', 'raññe', 'rājini' thay thế cho 'rāja' với đuôi cách tùy chọn.
1037
Raññe, rājini, rājasmiṃ, rājamhi, rājūsu, rājesu.
In the king, in the king, in the king, in the king, in the kings, in the kings.
Raññe, rājini, rājasmiṃ, rājamhi, rājūsu, rājesu.
1038
141. Samāse vā.
141. "Samāse vā"
141. Samāse vā.
1039
Samāsaṭṭhāne sabbe te ādesā vikappena honti.
In compounds, all those substitutions occur optionally.
Trong trường hợp hợp chất, tất cả các thay thế đó là tùy chọn.
1040
Cattāro mahārājā* , cattāro mahārājāno* , devarājānaṃ, devarājaṃ, devarājāno, devarāje, cattāro ca mahārāje, maṇimhi passa nimmitaṃ* , kāsiraññā, kāsirājena, devarājūhi, devarājehi, kāsirañño, kāsirājassa, devarājūnaṃ, devarājānaṃ…pe… kāsiraññe, kāsirāje, devarājūsu, devarājesu.
"The four great kings," "the four great kings," "to the king of devas," "the king of devas," "the kings of devas," "in the king of devas," "and the four great kings," "behold the jewel crafted," "by the Kasi king," "by the Kasi king," "by the kings of devas," "by the kings of devas," "to the Kasi king," "of the Kasi king," "to the kings of devas," "of the kings of devas"...etc... "in the Kasi king," "in the Kasi king," "in the kings of devas," "in the kings of devas."
"Bốn vị đại vương" (Dī. Ni. 2.336), "bốn vị đại vương" (A. Ni. 3.37), devarājānaṃ, devarājaṃ, devarājāno, devarāje, "bốn vị đại vương", "hãy nhìn vào viên ngọc được tạo tác" (Jā. 2.22.1394), kāsiraññā, kāsirājena, devarājūhi, devarājehi, kāsirañño, kāsirājassa, devarājūnaṃ, devarājānaṃ...pe... kāsiraññe, kāsirāje, devarājūsu, devarājesu.
1041
Mahāvuttinā rājato yonaṃ ino hoti, ‘‘samantapāsādikā nāma, soḷasāsiṃsu rājino, ekūnatiṃse kappamhi, ito soḷasarājino* , kusarājaṃ mahabbalaṃ* , sālarājaṃva pupphitaṃ* , uḷurājaṃva sobhitaṃ, caturo ca mahārāje* , yudhañcayo anuññāto, sabbadattena rājinā* , tadā adāsi maṃ tāto, bimbisārassa rājino* , nikkhamante mahārāje, pathavī sampakampatha’’ iccādīni pāḷipadāni.
According to the Mahāvutti, 'yo' of 'rājan' becomes 'ino'. "There were sixteen kings (rājino) named Samantapāsādika, in the twenty-ninth kappa, these sixteen kings." "Kusarāja of great strength," "like the blossoming Sālarāja," "like the adorned Owl-king," "and the four great kings," "Yudhañcaya, permitted by King Sabbadatta," "Then my father gave me to King Bimbisāra," "When the great king departed, the earth trembled," and so on, are the Pali passages.
Theo Mahāvutti, 'ino' thay thế cho 'yo' của 'rāja', "Tên là Samantapāsādikā, có mười sáu vị vua, trong kiếp thứ hai mươi chín, từ đây mười sáu vị vua" (Apa. Thera 1.12.54-55 (ekūnatiṃsakappamhi, ito soḷasarājāno)), "vua Kusa vĩ đại" (Jā. 2.20.67), "như vua Sāla nở hoa" (Apa. Thera 1.42.86), "như vua cú được tôn kính", "bốn vị đại vương" (Pe. Va. 11), "Yudhañcaya được vua Sabbadatta cho phép" (Jā. 1.11.81), "lúc đó cha tôi đã gả tôi cho vua Bimbisāra" (Apa. Therī. 2.2.326), "khi đại vương rời đi, trái đất rung chuyển" v.v. là các từ Pāḷi.
1042
Brahmā, brahmāno, bho brahma, bho brahmā.
Brahmā, Brahmās, O Brahmā, O Brahmā.
Brahmā, brahmāno, bho brahma, bho brahmā.
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettaṃ, bho brahme, bhonto brahmāno, brahmānaṃ, brahmaṃ, brahmāno.
According to 'Ghabrahmāditve', 'gha' becomes 'ettaṃ'. O Brahmā, O Brahmās, the Brahmā, the Brahmā, the Brahmās.
Theo 'Ghabrahmāditve', 'ettaṃ' thay thế cho 'ga', bho brahme, bhonto brahmāno, brahmānaṃ, brahmaṃ, brahmāno.
1043
142. Nāmhi* .
143. "Nāmhi"
142. Nāmhi*.
1044
Nāmhi brahmassa uhoti vā.
When 'nā' follows, 'brahmā' optionally gets 'u'.
Đối với 'nā', 'u' thay thế cho 'brahma' tùy chọn.
1045
Brahmunā, brahmena, brahmehi, brahmebhi.
By Brahmā, by Brahmā, by Brahmās, by Brahmās.
Brahmunā, brahmena, brahmehi, brahmebhi.
1046
143. Brahmassu vā* .
143. "Brahmassu vā"
143. Brahmassu vā*.
1047
Sa, naṃsu brahmassa u hoti vā.
When 'sa' or 'naṃ' follow, 'brahmā' optionally gets 'u'.
Đối với 'sa', 'naṃsu', 'u' thay thế cho 'brahma' tùy chọn.
1048
144. Jhalā sassa no* .
144. "Jhalā sassa no"
144. Jhalā sassa no*.
1049
Jha, lato sassa no hoti.
After 'jha' or 'la', 'sa' becomes 'no'.
Đối với 'jha', 'la', 'no' thay thế cho 'sa'.
1050
Brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
To Brahmā, of Brahmā, to Brahmās, of Brahmās.
Brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
1051
145. Smā nāva brahmā ca* .
145. "Smā nāva brahmā ca"
145. Smā nāva brahmā ca*.
1052
Attā’tumehi ca brahmato ca smāssa nā viya rūpaṃ hoti.
For 'attā' and 'tumā', and also for 'brahmā', 'smā' is like 'nā'.
Đối với 'atta', 'tuma' và 'brahma', 'nā' thay thế cho 'smā' như một dạng.
1053
Brahmunā, brahmasmā, brahmamhā, brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
By Brahmā, from Brahmā, from Brahmā, to Brahmā, of Brahmā, to Brahmās, of Brahmās.
Brahmunā, brahmasmā, brahmamhā, brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
‘Kammādito’ti suttena smiṃno ni hoti, brahmasmiṃ, brahmamhi, brahmani, brahme, brahmesu.
According to the rule 'Kammādito', 'smiṃno' becomes 'ni'. In Brahmā, in Brahmā, in Brahmā, in Brahmā, in Brahmās.
Theo quy tắc 'Kammādito', 'ni' thay thế cho 'smiṃno', brahmasmiṃ, brahmamhi, brahmani, brahme, brahmesu.
1054
Attā, attāno, bho atta, bho attā, bhonto attāno, attānaṃ, attaṃ, attāno.
Self, selves, O self, O self, O selves, the self, the self, the selves.
Attā, attāno, bho atta, bho attā, bhonto attāno, attānaṃ, attaṃ, attāno.
‘Nāsseno’ti vikappena nāssa enattaṃ, attanā, attena.
According to 'Nāsseno', 'nā' optionally becomes 'ena'. By the self, by the self.
Theo 'Nāsseno', 'enattaṃ' thay thế cho 'nā' tùy chọn, attanā, attena.
1055
146. Suhisvanaka* .
146. "Suhisvanaka"
146. Suhisvanaka*.
1056
Su, hisu attā’tumānaṃ anto anaka hoti.
When 'su' or 'hi' follow, 'anta' of 'attā' and 'tumā' becomes 'anaka'.
Đối với 'su', 'hisu', 'anaka' thay thế cho 'anta' của 'atta' và 'tuma'.
1057
Attanehi, attanebhi, attehi, attebhi.
By oneself, by oneself, by oneself, by oneself.
Attanehi, attanebhi, attehi, attebhi.
1058
147. Nottātumā* .
147. Nottātumā.
147. Nottātumā .
1059
Attā’tumato sassa no hoti.
To the word attā, atumā does not occur for sa.
Attā’tumato không có sassa.
1060
Attano, attassa, attānaṃ, attasmā, attamhā, attā, attanā, attanehi, attanebhi, attehi, attebhi, attano, attassa, attānaṃ, attasmiṃ, attamhi, attani, atte, attesu, attanesu.
Of oneself, of oneself, oneself, from oneself, from oneself, oneself, by oneself, by oneself, by oneself, by oneself, by oneself, of oneself, of oneself, oneself, in oneself, in oneself, in oneself, in oneself, among oneself, among oneself.
Attano, attassa, attānaṃ, attasmā, attamhā, attā, attanā, attanehi, attanebhi, attehi, attebhi, attano, attassa, attānaṃ, attasmiṃ, attamhi, attani, atte, attesu, attanesu.
1061
Samāse pana purisādirūpaṃ hoti, pahito attā etenāti pahitatto, pahitattā, pahitattaṃ, pahitatte, pahitattena, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmā, pahitattamhā, pahitattā, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmiṃ, pahitattamhi, pahitatte, pahitattesu.
However, in a compound, it takes the form like purisa; "one whose self is sent forth by this" means pahitatto, pahitattā, pahitattaṃ, pahitatte, pahitattena, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmā, pahitattamhā, pahitattā, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmiṃ, pahitattamhi, pahitatte, pahitattesu.
Tuy nhiên, trong samāsa, hình thái purisādi được hình thành: pahito attā etenāti pahitatto (tự ngã được phái đi bởi điều này), pahitattā, pahitattaṃ, pahitatte, pahitattena, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmā, pahitattamhā, pahitattā, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmiṃ, pahitattamhi, pahitatte, pahitattesu.
1062
Ātumā, ātumāno, ātumānaṃ, ātumaṃ, ātumāno, ātumanā, ātumena, ātumanehi, ātumanebhi, ātumano, ātumassa, ātumānaṃ iccādi.
Ātumā, ātumāno, ātumānaṃ, ātumaṃ, ātumāno, ātumanā, ātumena, ātumanehi, ātumanebhi, ātumano, ātumassa, ātumānaṃ, etc.
Ātumā, ātumāno, ātumānaṃ, ātumaṃ, ātumāno, ātumanā, ātumena, ātumanehi, ātumanebhi, ātumano, ātumassa, ātumānaṃ, v.v.
1063
Sakhā tiṭṭhati.
A friend stands.
Người bạn đứng.
1064
148. Āyo no ca sakhā* .
148. Āyo no ca sakhā.
148. Āyo no ca sakhā .
1065
Sakhato yonaṃ āyo ca no ca honti vā āno ca.
For sakhā, āyo and no occur for the yo (plural nominative and accusative) forms, or āno.
Đối với yonaṃ của sakha, āyo và no có thể xảy ra, hoặc āno.
1066
Sakhāno, sakhāyo.
Friends, friends.
Sakhāno, sakhāyo.
1067
149. Nonāsesvi* .
149. Nonāsesvi.
149. Nonāsesvi .
1068
No, nā, sesu sakhantassa i hoti vā.
For the word ending in sakhā, i occurs for no, nā, and sesu optionally.
No, nā, và i có thể xảy ra đối với sakhanta trong sesu.
1069
Sakhino.
Friends.
Sakhino.
1070
Suttavibhattena ttapaccayamhi ittaṃ, ‘‘sakhittaṃ kareyya, sakhittaṃ na kareyyā’’ti* pāḷī.
In suttavibhatta, in the tta suffix, ittaṃ occurs, as in the Pāḷi: "One should make friendship, one should not make friendship."
Trong suttavibhatta, ittaṃ trong ttapaccaya, pāḷi là ‘‘sakhittaṃ kareyya, sakhittaṃ na kareyyā’’ti.
1071
150. Yosvaṃhismānaṃsvāraṅa* .
150. Yosvaṃhismānaṃsvāraṅa.
150. Yosvaṃhismānaṃsvāraṅa .
1072
Yosu aṃ, hi, smā, naṃsu sakhantassa āraṅa hoti.
For the word ending in sakhā, āraṅa occurs for yo, aṃ, hi, smā, naṃ.
Đối với sakhanta, āraṅa xảy ra trong yosu aṃ, hi, smā, naṃsu.
‘Ṭoṭe vā’ti suttena ārādesato yonaṃ kamena ṭo, ṭe honti.
By the rule ‘Ṭoṭe vā’, ṭo and ṭe occur for yo from āraṅa in order.
Theo sutta ‘Ṭoṭe vā’, ṭo, ṭe xảy ra theo thứ tự cho yonaṃ từ ārādesa.
1073
Sakhāro tiṭṭhanti.
Friends stand.
Những người bạn đứng.
‘Ghabrahmāditve’ti gassa vikappena ettaṃ, bho sakha, bho sakhā, bho sakhe, hare sakhā kissa maṃ jahāsi* .
By ‘Ghabrahmāditve’, ettaṃ occurs optionally for gha: bho sakha, bho sakhā, bho sakhe, "O friend, why do you abandon me?"
Theo ‘Ghabrahmāditve’, ettaṃ tùy chọn cho ga, bho sakha, bho sakhā, bho sakhe, hare sakhā kissa maṃ jahāsi.
1074
‘‘Sakhi, sakhīti dvayaṃ itthiyaṃ siddha’’nti vuttiyaṃ vuttaṃ.
It is stated in the Vutti that "Both sakhi and sakhī are established in the feminine gender."
Trong vuttiyaṃ, đã nói rằng ‘‘Sakhi, sakhīti dvayaṃ itthiyaṃ siddhaṃ’’ (Sakhi, sakhī, cả hai đều được chứng minh là giống cái).
1075
Bhonto sakhāno, bhonto sakhāyo, bhonto sakhino, bhonto sakhāro, sakhānaṃ, sakhāraṃ, sakhaṃ, sakhāno, sakhāyo, sakhino, sakhāre, sakhāro, sakhinā, sakhārena, sakhena, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ.
O friends, O friends, O friends, O friends, of friends, friend, friend, friends, friends, friends, friends, friends, by a friend, by a friend, by a friend, by friends, by friends, by friends, by friends, for a friend, for a friend, of friends, of friends.
Bhonto sakhāno, bhonto sakhāyo, bhonto sakhino, bhonto sakhāro, sakhānaṃ, sakhāraṃ, sakhaṃ, sakhāno, sakhāyo, sakhino, sakhāre, sakhāro, sakhinā, sakhārena, sakhena, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ.
1076
151. Smānaṃsu vā* .
151. Smānaṃsu vā.
151. Smānaṃsu vā .
1077
Smā, naṃsu sakhantassa i hoti vā.
For the word ending in sakhā, i occurs optionally for smā and naṃ.
Đối với sakhanta, i có thể xảy ra trong smā, naṃsu.
1078
Sakhīnaṃ, sakhismā, sakhimhā, sakhā, sakhinā, sakhārasmā, sakhāramhā, sakhārā, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ, sakhīnaṃ.
Of friends, from a friend, from a friend, from a friend, by a friend, by a friend, by a friend, by friends, by friends, by friends, by friends, for a friend, for a friend, of friends, of friends, of friends.
Sakhīnaṃ, sakhismā, sakhimhā, sakhā, sakhinā, sakhārasmā, sakhāramhā, sakhārā, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ, sakhīnaṃ.
1079
152. Ṭe smiṃno* .
152. Ṭe smiṃno.
152. Ṭe smiṃno .
1080
Sakhato smiṃno ṭe hoti.
For sakhā, ṭe occurs for smiṃ and no.
Đối với sakha, ṭe xảy ra cho smiṃno.
Niccatthamidaṃ suttaṃ.
This Sutta is for constancy.
Sutta này là để chỉ sự thường xuyên.
1081
Sakhe, sakhāresu, sakhesu.
In a friend, among friends, among friends.
Sakhe, sakhāresu, sakhesu.
‘‘Netādisā sakhā honti, labbhā me jīvato sakhā’’ti* pāḷi.
The Pāḷi is: "Friends are not like this; I have a friend while living."
Pāḷi là ‘‘Netādisā sakhā honti, labbhā me jīvato sakhā’’.
Purisādinayena yonaṃ vidhi.
The rule for yo is according to purisādi.
Quy tắc cho yonaṃ theo cách purisādi.
1082
Samāse pana sabbaṃ purisādirūpaṃ labbhati, ‘‘sabbamitto sabbasakho, pāpamitto pāpasakho’’ti* ca pāḷi.
However, in a compound, all forms like purisa are obtained, and the Pāḷi is: "One who has all as friends, one who has all as friends; one who has evil as friends, one who has evil as friends."
Tuy nhiên, trong samāsa, tất cả các hình thái purisādi đều được chấp nhận, và pāḷi là ‘‘sabbamitto sabbasakho, pāpamitto pāpasakho’’.
Pāpasakho, pāpasakhā, pāpasakhaṃ, pāpasakhe, pāpasakhena, pāpasakhehi, pāpasakhebhi…pe… pāpasakhasmiṃ, pāpasakhamhi, pāpasakhe, pāpasakhesu.
An evil friend, an evil friend, an evil friend, in an evil friend, by an evil friend, by evil friends, by evil friends… and so on… in an evil friend, in an evil friend, in an evil friend, among evil friends.
Pāpasakho, pāpasakhā, pāpasakhaṃ, pāpasakhe, pāpasakhena, pāpasakhehi, pāpasakhebhi…pe… pāpasakhasmiṃ, pāpasakhamhi, pāpasakhe, pāpasakhesu.
1083
Yuvā gacchati.
A youth goes.
Người trẻ đi.
1084
153. Yonaṃ none vā* .
153. Yonaṃ none vā.
153. Yonaṃ nonānesu vā .
1085
Yuva, pumādīhi paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
For the primary and secondary plural yo forms of yuva, pumādi, etc., no and ne occur optionally in order.
Từ yuva, pumādi, no, ne có thể xảy ra theo thứ tự cho yonaṃ của ngôi thứ nhất và thứ hai.
1086
154. Nonānesvā* .
154. Nonānesvā.
154. Nonānesvā .
1087
No, nā, nesu yuvādīnaṃ anto ā hoti vā.
For yuva, etc., the ending a occurs optionally for no, nā, nesu.
Trong no, nā, nesa, âm cuối của yuvādi có thể là ā.
1088
Yuvāno, yuvānā, yuvā, he yuva, he yuvā, he yuvāno, he yuvā vā, yuvānaṃ, yuvaṃ, yuvāne, yuve, yuvena, yuvānā.
Youths, youths, youth, O youth, O youth, O youths, O youth, youths, youth, youths, youths, by a youth, by youths.
Yuvāno, yuvānā, yuvā, he yuva, he yuvā, he yuvāno, he yuvā vā, yuvānaṃ, yuvaṃ, yuvāne, yuve, yuvena, yuvānā.
1089
155. Yuvādīnaṃ suhisvānaṅa* .
155. Yuvādīnaṃ suhisvānaṅa.
155. Yuvādīnaṃ suhisvānaṅa .
1090
Yuva, pumādīnaṃ anto ānaṅa hoti vā su, hisu.
For yuva, pumādi, etc., ānaṅa occurs optionally for the ending ā in su and hi.
Âm cuối của yuva, pumādi có thể là ānaṅa trong su, hisu.
1091
Yuvānehi, yuvehi, yuvānebhi, yuvebhi, yuvassa.
By youths, by youths, by youths, by youths, for a youth.
Yuvānehi, yuvehi, yuvānebhi, yuvebhi, yuvassa.
1092
156. Yuvā sassino.
156. Yuvā sassino.
156. Yuvā sassino.
1093
Yuvato sassa ino hoti vā.
For yuva, ino occurs optionally for sa.
Từ yuva, ino có thể xảy ra cho sassa.
1094
Yuvino, yuvānaṃ, yuvasmā, yuvamhā.
For a youth, of youths, from a youth, from a youth.
Yuvino, yuvānaṃ, yuvasmā, yuvamhā.
1095
157. Smāsmiṃnaṃ nāne* .
157. Smāsmiṃnaṃ nāne.
157. Smāsmiṃnaṃ nāne .
1096
Yuva, pumādīhi smā, smiṃnaṃ nā, ne honti vā.
For yuva, pumādi, etc., nā and ne occur optionally for smā and smiṃ.
Từ yuva, pumādi, nā, ne có thể xảy ra cho smā, smiṃnaṃ.
‘Nonānesvā’ti nāmhi āttaṃ.
By ‘Nonānesvā’, āttaṃ occurs for nāmhi.
Āttaṃ trong nā theo ‘Nonānesvā’.
1097
Yuvānā, yuvānehi, yuvānebhi, yuvehi, yuvebhi, yuvassa, yuvino, yuvānaṃ, yuvasmiṃ, yuvamhi, yuve, yuvāne, yuvānesu, yuvesu.
From youths, by youths, by youths, by youths, by youths, for a youth, for a youth, of youths, in a youth, in a youth, in a youth, in youths, among youths, among youths.
Yuvānā, yuvānehi, yuvānebhi, yuvehi, yuvebhi, yuvassa, yuvino, yuvānaṃ, yuvasmiṃ, yuvamhi, yuve, yuvāne, yuvānesu, yuvesu.
1098
Rūpasiddhiyaṃ pana ‘‘maghava, yuvādīnamantassa ānādeso hoti vā sabbāsu vibhattīsū’’ti* vuttaṃ.
However, in Rūpasiddhi it is stated: "For maghava, yuva, etc., āna occurs optionally for the ending in all cases."
Tuy nhiên, trong Rūpasiddhi, đã nói rằng ‘‘maghava, yuvādīnamantassa ānādeso hoti vā sabbāsu vibhattīsū’’ (Đối với maghava, âm cuối của yuvādi có thể là ānādesa trong tất cả các vibhatti).
1099
Pumā, pumāno, he puma, he pumā.
A man, men, O man, O man.
Pumā, pumāno, he puma, he pumā.
1100
158. Gassaṃ* .
158. Gassaṃ.
158. Gassaṃ .
1101
Pumato gassa aṃ hoti vā.
For puma, aṃ occurs optionally for ga.
Từ puma, aṃ có thể xảy ra cho ga.
1102
He pumaṃ, he pumāno, pumānaṃ, pumaṃ, pumāne, pume.
O man, O men, of men, man, men, in a man.
He pumaṃ, he pumāno, pumānaṃ, pumaṃ, pumāne, pume.
1103
159. Nāmhi* .
159. Nāmhi.
159. Nāmhi .
1104
Nāmhi pumantassa ā hoti vā.
For the ending of puma, ā occurs optionally in nāmhi.
Trong nā, âm cuối của puma có thể là ā.
1105
Pumānā, pumena.
By men, by a man.
Pumānā, pumena.
1106
160. Pumakammathāmaddhānaṃ vā sasmāsu ca* .
160. Pumakammathāmaddhānaṃ vā sasmāsu ca.
160. Pumakammathāmaddhānaṃ vā sasmāsu ca .
1107
Nāmhi ca sa, smāsu ca puma, kamma, thāmaddhānaṃ anto u hoti vā.
For the endings of puma, kamma, thāmaddha, u occurs optionally in nāmhi and also in sa and smā.
Trong nā và trong sa, smā, âm cuối của puma, kamma, thāma, addhāna có thể là u.
1108
Pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumassa, pumuno, pumānaṃ, pumasmā, pumamhā, pumānā, pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumuno, pumassa, pumānaṃ, pumasmiṃ, pumamhi, pume.
By a man, by men, by men, by men, by men, for a man, for a man, of men, from a man, from a man, from men, by a man, by men, by men, by men, by men, for a man, for a man, of men, in a man, in a man, in a man.
Pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumassa, pumuno, pumānaṃ, pumasmā, pumamhā, pumānā, pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumuno, pumassa, pumānaṃ, pumasmiṃ, pumamhi, pume.
1109
161. Pumā* .
161. Pumā.
161. Pumā .
1110
Pumato smiṃno ne hoti vā.
For puma, ne occurs optionally for smiṃ and no.
Từ puma, ne có thể xảy ra cho smiṃno.
‘Nonānesvā’ti pumantassa āttaṃ.
By ‘Nonānesvā’, āttaṃ occurs for the ending of puma.
Āttaṃ cho âm cuối của puma theo ‘Nonānesvā’.
1111
Pumāne.
In men.
Pumāne.
1112
162. Sumhā ca* .
162. Sumhā ca.
162. Sumhā ca .
1113
Sumhi pumantassa ā ca hoti āne ca.
For the ending of puma in su, ā also occurs, and āne.
Trong su, âm cuối của puma có thể là ā và āne.
1114
Pumānesu, pumāsu, pumesu.
Among men, among men, among men.
Pumānesu, pumāsu, pumesu.
1115
Si, yonaṃ purisādividhi ca hoti, ‘‘yathā balākayonimhi, na vijjati pumo sadā* , soḷasitthisahassānaṃ, na vijjati pumo tadā* , itthī hutvā svajja pumomhi devo* , thiyo tassa pajāyanti, na pumā jāyare kule’’ti* pāḷī.
The method for si and yo is also like purisādi, as in the Pāḷi: "Just as in the stork species, no male is ever found; then no male was found among sixteen thousand women; having been a woman, today I am a male deva; daughters are born to him, no males are born in his family."
Si, yonaṃ cũng có quy tắc purisādi, ‘‘yathā balākayonimhi, na vijjati pumo sadā, soḷasitthisahassānaṃ, na vijjati pumo tadā, itthī hutvā svajja pumomhi devo, thiyo tassa pajāyanti, na pumā jāyare kule’’ là pāḷi.
1116
Maghavasaddo yuvasaddasadisoti rūpasiddhiyaṃ* vuttaṃ, guṇavādigaṇikoti saddanītiyaṃ* icchito.
It is stated in Rūpasiddhi that the word maghava is similar to yuva; in Saddanīti, it is desired to be guṇavādigana.
Trong Rūpasiddhi, đã nói rằng từ maghava giống như từ yuva, và trong Saddanīti, nó được mong muốn là guṇavādigaṇika.
Aghanti dukkhaṃ pāpañca vuccati, na aghaṃ maghaṃ, sukhaṃ puññañca, magho iti purāṇaṃ nāmaṃ assa atthīti maghavāti* attho pāḷiyaṃ dissati.
Agha is said to be suffering and evil, not agha, but magha is happiness and merit; magho means "one who has the ancient name of Indra," which is the meaning found in the Pāḷi.
Agha được gọi là khổ và ác, không phải agha là magha, mà là hạnh phúc và công đức, magha là tên cổ của nó, có nghĩa là maghavā được thấy trong pāḷi.
1117
Thāmasaddo purisādigaṇo, thāmena, thāmunā, thāmassa, thāmuno, thāmasmā, thāmamhā, thāmā, thāmunā, thāmassa, thāmuno.
The word thāma belongs to the purisādi group: by strength, by strength, for strength, for strength, from strength, from strength, from strength, by strength, for strength, for strength.
Từ thāma thuộc nhóm purisādi, thāmena, thāmunā, thāmassa, thāmuno, thāmasmā, thāmamhā, thāmā, thāmunā, thāmassa, thāmuno.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như purisa.
1118
Addhā vuccati kālo.
Addhā means time.
Addhā được gọi là thời gian.
Nādyekavacanesu-dīghena addhunā, addhanā, addhena, dīghassa addhuno, addhussa, addhassa, addhunā, addhumhā, addhusmā, addhā, addhamhā, addhasmā, addhuno, addhussa, addhassa, addhani, addhe, addhamhi, addhasminti cūḷamoggallāne āgataṃ.
In the singular cases, dīghena addhunā, addhanā, addhena, dīghassa addhuno, addhussa, addhassa, addhunā, addhumhā, addhusmā, addhā, addhamhā, addhasmā, addhuno, addhussa, addhassa, addhani, addhe, addhamhi, addhasminti are found in the Cūḷamoggallāna.
Trong các biến cách số ít, từ "addhan" xuất hiện trong Cūḷamoggallāna (Ngữ pháp Pali) với các dạng: dīghena addhunā, addhanā, addhena, dīghassa addhuno, addhussa, addhassa, addhunā, addhumhā, addhusmā, addhā, addhamhā, addhasmā, addhuno, addhussa, addhassa, addhani, addhe, addhamhi, addhasmiṃ.
Sesaṃ yuvasadisaṃ.
The rest are like yuva.
Phần còn lại giống như "yuva".
1119
Upaddhavācako addhasaddo idha na labbhati, ekaṃsatthavācako ca nipāto eva.
The word addhā, which denotes calamity, is not taken here; it is merely an indeclinable particle denoting certainty.
Từ "addha" mang nghĩa tai họa không được dùng ở đây, mà chỉ là một từ bất biến (nipāta) mang nghĩa chắc chắn.
‘‘Addhānamaggappaṭipanno’’tiādīsu addhānasaddo pana visuṃ siddho napuṃsakaliṅgova.
However, in phrases like "one who has entered the path of the journey" (addhānamaggappaṭipanno), the word addhāna is independently established and is indeed neuter gender.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như "addhānamaggappaṭipanno" (người đã đi trên con đường dài), từ "addhāna" là một từ riêng biệt, chỉ thuộc giống trung.
1120
Muddhasadde ‘‘muddhā te phalatu sattadhā, muddhā me phalatu sattadhā’’ iccādīsu* siro vuccati, ‘‘pabbatamuddhaniṭṭhito’’ iccādīsu* matthakaṃ vuccati, tadubhayaṃ idha labbhati, smiṃvacane muddhanīti siddhaṃ, sesaṃ yuvasamaṃ.
In the word muddha, in expressions such as "May your head split into seven" (muddhā te phalatu sattadhā, muddhā me phalatu sattadhā), it refers to the head, and in expressions such as "standing on the mountaintop" (pabbatamuddhaniṭṭhito), it refers to the top. Both of these are taken here. In the smiṃ case, muddhanīti is established; the rest is like yuva.
Trong từ "muddha", ở các chỗ như "muddhā te phalatu sattadhā, muddhā me phalatu sattadhā" (đầu ngươi hãy vỡ làm bảy mảnh, đầu ta hãy vỡ làm bảy mảnh), nó có nghĩa là "siro" (đầu); ở các chỗ như "pabbatamuddhaniṭṭhito" (đứng trên đỉnh núi), nó có nghĩa là "matthakaṃ" (đỉnh, chỏm). Cả hai nghĩa này đều được dùng ở đây. Trong biến cách smiṃ, "muddhani" được thiết lập. Phần còn lại giống như "yuva".
Bālavācako pana purisanayo.
However, bāla (hair) follows the masculine paradigm.
Tuy nhiên, từ "bāla" (nghĩa là người ngu) thì theo cách của giống đực.
Hatthamuṭṭhivācako itthiliṅgo.
Hattha-muṭṭhi (fist) is feminine gender.
Từ "hatthamuṭṭhi" (nghĩa là nắm tay) thì thuộc giống cái.
1121
Asmā vuccati pāsāṇo, usmā vuccati kāyaggi, bhismā vuccati bhayānako mahākāyo.
Asma refers to a stone, usma refers to body-heat, bhisma refers to a terrifying large body.
"Asmā" có nghĩa là đá (pāsāṇa), "usmā" có nghĩa là lửa thân (kāyaggi), "bhismā" có nghĩa là thân thể to lớn đáng sợ (bhayānako mahākāyo).
1122
Tattha asmasadde ‘‘taṃ te paññāya bhindāmi, āmaṃ pakkaṃva asmanā* , mā tvaṃ cande khali asmanī’’ti pāḷī.
Therein, regarding the word asma, the Pāḷi reads: "That I will break with wisdom, like ripe fruit with a stone (āmaṃ pakkaṃva asmanā), do not stumble, O Moon, on a stone (mā tvaṃ cande khali asmanī)."
Trong đó, đối với từ "asma", có câu Pali: "taṃ te paññāya bhindāmi, āmaṃ pakkaṃva asmanā, mā tvaṃ cande khali asmanī" (Ta dùng trí tuệ phá vỡ nó, như đá phá vỡ vật sống và vật chín; hỡi mặt trăng, đừng vấp ngã trên đá).
Sesaṃ yuvasamaṃ.
The rest is like yuva.
Phần còn lại giống như "yuva".
Usmā, bhismāsaddāpi yuvasadisāti vadanti.
They also say that the words usma and bhisma are like yuva.
Họ nói rằng các từ "usmā" và "bhismā" cũng giống như "yuva".
1123
Cūḷamoggallāne muddha, gāṇḍīvadhanva, aṇima, laghimādayo ca asmasadisāti vuttaṃ.
In Cūḷamoggallāna, it is stated that muddha, gāṇḍīvadhanva, aṇima, laghimādayo (and so on) are like asma.
Trong Cūḷamoggallāna, các từ "muddha", "gāṇḍīvadhanva", "aṇima", "laghimā" v.v. cũng được nói là giống như "asma".
1124
Yattha suttavidhānaṃ na dissati, tattha mahāvuttinā vā suttavibhattena vā rūpaṃ vidhiyati.
Where a Sutta rule is not seen, the form is established by the Mahāvutti or by a Sutta subdivision.
Ở đâu không thấy quy tắc của sūtta, ở đó các dạng được thiết lập bằng Mahāvutti hoặc Suttavibhatta.
1125
Iti rājādiyuvādigaṇarāsi.
Thus ends the group of words like rāja and yuva.
Như vậy là nhóm các từ giống "rājan" và "yuvan".
1126
Akārantapulliṅgaṃ niṭṭhitaṃ.
End of Masculine Nouns ending in a.
Từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "a" đã hoàn tất.
1127
Ākārantapulliṅgarāsi
Group of Masculine Nouns ending in ā
Nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "ā"
1128
‘Gasīna’nti silopo, sā tiṭṭhati.
By "of the ga class," there is elision of sa, and sā remains.
Theo quy tắc "gasīnaṃ", âm tiết cuối bị lược bỏ, "sā" đứng.
1129
‘Ekavacanayosvaghona’nti yosu ca ekavacanesu ca rasso, ‘ato yona’miccādinā vidhānaṃ, sā tiṭṭhanti.
By "of the singular and yo cases, if not gha," there is shortening in the yo and singular cases. By "from a, to yo" etc., there is a rule, and sā remains.
Theo quy tắc "ekavacana yosvaghonaṃ", nguyên âm được rút ngắn ở các biến cách yo và số ít. Theo quy tắc "ato yonaṃ" v.v., "sā" đứng.
1130
163. Sāssaṃse cānaṅa.
163. And for sā in aṃ and se, there is ānaṅa.
163. Sāssaṃse cānaṅa.
1131
Aṃ, sesu ge ca sāsaddassa ānaṅa hoti.
For the word sā, ānaṅa occurs in the aṃ case and the se case.
Ở các biến cách aṃ và se, từ "sā" có hậu tố "ānaṅa".
1132
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
1133
Atha vā ‘sāssaṃse cānaṅa’iti sutte casaddo avuttasamuccayatthopi hotītikatvā sito sesāsu vibhattīsupi ānaṅa hoti vā, mahāvuttinā ca ānādesato yonaṃ o.
Alternatively, considering that the word ca in the Sutta "and for sā in aṃ and se, there is ānaṅa" also denotes the inclusion of unmentioned things, ānaṅa may also occur in the remaining case endings, starting from si. And by the Mahāvutti, from the āna substitute, yo becomes o.
Hoặc, vì từ "ca" trong sūtta "sāssaṃse cānaṅa" cũng có nghĩa là tập hợp các từ không được nói đến, nên hậu tố "ānaṅa" cũng có thể xuất hiện ở các biến cách khác ngoài si. Và theo Mahāvutti, nguyên âm "o" xuất hiện từ lệnh "āna".
1134
Sā gacchati, sāno gacchanti, sā vā, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne iccādi.
Sā goes, sāno go, sā or, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne etc.
Sā gacchati, sāno gacchanti, sā vā, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne v.v.
1135
Saddanītirūpaṃ vuccate –
The forms according to Saddanīti are stated:
Dạng trong Saddanīti được nói đến:
1136
Sā tiṭṭhati, sā tiṭṭhanti, sāno tiṭṭhanti, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti* .
Sā stands, sā stand, sāno stand, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti.
Sā tiṭṭhati, sā tiṭṭhanti, sāno tiṭṭhanti, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti.
1137
Vattahā vuccati satto* .
Vattahā refers to a being.
"Vattahā" có nghĩa là chúng sinh (satto).
1138
164. Vattahā sanaṃnaṃ nonānaṃ.
164. For vattahā, sassa becomes no, and naṃ becomes nānaṃ.
164. Vattahā sanaṃnaṃ nonānaṃ.
1139
Vattahato sassa no hoti, naṃvacanassa nānaṃ hoti.
For vattahā, sassa becomes no, and naṃ becomes nānaṃ.
Đối với từ "vattahā", "sanaṃ" trở thành "no", và "naṃ" trở thành "nānaṃ".
1140
Vattahāno deti, vattahānānaṃ deti.
Vattahāno gives, vattahānānaṃ gives.
Vattahāno deti, vattahānānaṃ deti.
Sesaṃ yuvasaddasamaṃ.
The rest is like the word yuva.
Phần còn lại giống như từ "yuva".
1141
Saddanītiyaṃ pana nā, sesu vattahinā, vattahinoti* vuttaṃ.
However, in Saddanīti, it is stated that in nā and se cases, it is vattahinā, vattahino.
Tuy nhiên, trong Saddanīti, ở các biến cách nā và se, nó được nói là "vattahinā, vattahino".
1142
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
‘‘Sikkhitā daḷhadhammino’’tipi* pāḷi.
The Pāḷi also has "well-trained, firm in Dhamma (sikkhitā daḷhadhammino)".
Cũng có câu Pali "sikkhitā daḷhadhammino" (những người đã học, kiên định trong Dhamma).
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như "purisa".
Evaṃ paccakkhadhammāti.
Similarly paccakkhadhamma.
Tương tự, "paccakkhadhammā".
Vivaṭacchadasadde pana nāmhi ittaṃ natthi, sesaṃ daḷhadhammasamaṃ.
However, in the word vivaṭacchada, there is no ittaṃ in the nām case; the rest is like daḷhadhamma.
Tuy nhiên, trong từ "vivaṭacchada", không có "ittaṃ" ở biến cách nā. Phần còn lại giống như "daḷhadhamma".
Pāḷiyaṃ pana ‘‘daḷhadhammoti vissuto’’ti* ca ‘‘loke vivaṭacchado’’ti* ca diṭṭhattā ete saddā purisarūpā akārantāpi yujjanti.
In the Pāḷi, since "known as daḷhadhamma" and "with open parasol in the world" are seen, these words are also applicable as masculine a-ending forms.
Vì trong Pali có thấy "daḷhadhammoti vissuto" (được biết đến là người kiên định trong Dhamma) và "loke vivaṭacchado" (người đã cởi bỏ màn che trong thế gian), nên những từ này, dù tận cùng bằng nguyên âm "a", cũng có thể được dùng theo dạng giống đực.
1143
Vuttasirā vuccati navavoropitakeso, vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
Vuttasirā refers to one whose hair has just been cut off. Vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
"Vuttasirā" có nghĩa là người mới cạo tóc. Vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như "purisa".
Pāḷiyaṃ pana ‘‘kāpaṭiko māṇavo vuttasiro’’tipi* dissati.
However, in the Pāḷi, "the fraudulent brahmin youth with shorn head (kāpaṭiko māṇavo vuttasiro)" is also seen.
Tuy nhiên, trong Pali cũng thấy "kāpaṭiko māṇavo vuttasiro" (chàng thanh niên lừa đảo với đầu đã cạo).
1144
Rahā vuccati pāpadhammo.
Rahā refers to one of evil habits.
"Rahā" có nghĩa là người có pháp ác (pāpadhammo).
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ…pe… rahāne, rahānesūti* sabbaṃ saddanītiyaṃ vuttaṃ, idha pana mahāvuttinā siddhaṃ.
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ… (etc.) rahāne, rahānesūti – all of this is stated in Saddanīti, but here it is established by the Mahāvutti.
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ…v.v… rahāne, rahānesūti, tất cả đều được nói trong Saddanīti. Ở đây, nó được thiết lập bằng Mahāvutti.
1145
Iti ākārantapulliṅgarāsi.
Thus ends the Group of Masculine Nouns ending in ā.
Như vậy là nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "ā".
1146
Ikārantapulliṅgarāsi
Group of Masculine Nouns ending in i
Nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "i"
1147
‘Gasīna’nti lopo, muni gacchati.
By "of the ga class," there is elision, and muni goes.
Theo quy tắc "gasīnaṃ", âm tiết cuối bị lược bỏ, "muni" đi.
1148
165. Lopo* .
165. Elision.
165. Lopo.
1149
Jha, lato yonaṃ lopo hoti.
For jha and la, there is elision of yo.
Ở các biến cách jha và la, âm tiết cuối bị lược bỏ.
‘Yolopanīsu dīgho’ti dīgho.
By "for those with yo elision, there is lengthening," there is lengthening.
Theo quy tắc "yolopanīsu dīgho", nguyên âm được kéo dài.
1150
Munī gacchanti.
Munī go.
Munī gacchanti.
1151
166. Yosu jhissa pume* .
166. For jha in the yo case in masculine.
166. Yosu jhissa pume.
1152
Pulliṅge yosu jhasaññassa i-kārassa ṭa hoti vā.
In the masculine gender, for i-ending words with the designation jha in the yo case, ṭa optionally occurs.
Trong giống đực, ở các biến cách yo, nguyên âm "i" của từ có hậu tố "jha" có thể trở thành "ṭa".
1153
Munayo gacchanti.
Munayo go.
Munayo gacchanti.
1154
Jhissāti kiṃ?
Why jhissa?
"Jhissā" là gì?
Rattiyo, daṇḍino.
Rattiyo, daṇḍino.
Rattiyo, daṇḍino.
1155
Pumeti kiṃ?
Why pume?
"Pume" là gì?
Aṭṭhīni.
Aṭṭhīni.
Aṭṭhīni.
1156
Bho muni, ‘ayunaṃ vā dīgho’ti dīgho, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
Bho muni, by "or lengthening of ayu," there is lengthening, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
Bho muni, theo quy tắc "ayunaṃ vā dīgho", nguyên âm được kéo dài, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
1157
167. Nā smāssa* .
167. Nā for smā (of sassa).
167. Nā smāssa.
1158
Jha, lato smāssa nā hoti vā.
For jha and la, smā optionally becomes nā.
Ở các biến cách jha và la, "smā" có thể trở thành "nā".
1159
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
1160
Isi gacchati, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo iccādi.
Isi goes, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo etc.
Isi gacchati, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo v.v.
1161
Aggi jalati, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo iccādi.
Aggi burns, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo etc.
Aggi jalati, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo v.v.
1162
Evaṃ kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhiiccādayo.
Similarly, kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhi and so on.
Tương tự, kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhi v.v.
1163
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Các quy tắc đặc biệt được nói đến.
1164
Mahāvuttinā akatarassehipi kehici jhasaññehi yonaṃ no hoti, ‘‘cha munino agāramunino, anagāramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimunino’’ti* ca ‘‘ñāṇupapannā munino vadantī’’ti ca ‘‘ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyu’’nti ca* ‘‘patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārīna’’* nti ca ‘‘haṃsādhipatino ime’’ti* ca suttapadāni dissanti.
By the Mahāvutti, for some jha-designated words even without shortening, yo becomes no. And Sutta passages like "six muni: household muni, homeless muni, trainee muni, accomplished muni, Paccekabuddha muni, silent muni" and "wise ones speak of muni" and "for each woman, there are eight husbands (aṭṭhaṭṭha patino siyu)" and "our husbands are excellent women" and "these leaders of geese" are seen.
Theo Mahāvutti, đối với một số từ có hậu tố "jha" mà không có rút ngắn nguyên âm, "yo" trở thành "no". Và các câu Pali "cha munino agāramunino, anagāramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimunino" (sáu bậc ẩn sĩ: ẩn sĩ tại gia, ẩn sĩ xuất gia, ẩn sĩ hữu học, ẩn sĩ vô học, bậc Độc Giác Phật, bậc ẩn sĩ của các ẩn sĩ) và "ñāṇupapannā munino vadantī" (các bậc ẩn sĩ đầy trí tuệ nói rằng) và "ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyu" (mỗi người phụ nữ có tám người chồng) và "patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārīna" (những người chồng của chúng ta là những người phụ nữ ưu việt) và "haṃsādhipatino ime" (đây là những vị vua của loài ngỗng) được thấy.
1165
Gāthāsu ‘ghabrahmāditve’ti munito gassa ettañca hoti, porohicco tavaṃ mune* , dhammadasso tavaṃ mune* , ciraṃ jīva mahāvīra, kappaṃ tiṭṭha mahāmune* , paṭiggaṇha mahāmune* .
In verses, ‘ghabrahmāditve’ means that after the word muni, ga becomes ettañca (here referring to the vocative form mune), as in ‘You are a chaplain, O sage,’ ‘You are a seer of Dhamma, O sage,’ ‘Long live, O great hero; endure for an eon, O great sage,’ ‘Accept, O great sage.’
Trong các câu kệ, theo quy tắc ‘ghabrahmāditve’, từ muni (ẩn sĩ) có dạng gassa ettañca hoti, như trong: “Ngươi là vị đạo sĩ, hỡi bậc hiền giả,” “Ngươi là bậc thấy Pháp, hỡi bậc hiền giả,” “Hãy sống lâu, hỡi bậc đại anh hùng, hãy tồn tại trọn kiếp, hỡi bậc đại ẩn sĩ,” “Xin hãy thọ nhận, hỡi bậc đại ẩn sĩ.”
Tuyhatthāya mahāmuneti* .
‘For your sake, O great sage.’
“Vì lợi ích của ngươi, hỡi bậc đại ẩn sĩ.”
1166
Tehiyeva aṃvacanassa nañca hoti, tamāhu ekaṃ muninaṃ carantaṃ* , muninaṃ monapathesu sikkhamānaṃ* , pitaraṃ puttagiddhinaṃ* , sabbakāmasamiddhinaṃ* .
From these, the aṃ case ending also becomes naṃ, as in ‘They call him one among the sages, wandering,’ ‘training in the paths of silence for the sages,’ ‘the father of those greedy for sons,’ ‘of those perfected in all desires.’
Do đó, chữ na xuất hiện thay cho aṃvacana (cách đối cách số nhiều), như trong: “Người ta gọi bậc ẩn sĩ độc hành là một,” “Các bậc ẩn sĩ tu tập trên con đường độc cư,” “Người cha tham luyến con,” “Người có mọi ước muốn thành tựu.”
1167
Isisadde pana –
However, in the word isi (seer) –
Đối với từ isi (hiền giả) thì –
1168
168. Ṭe sissisismā* .
168. From isi, si becomes ṭe.
168. Ṭe sissisismā.
1169
Isimhā sissa ṭe hoti vā.
From isi, the si (ending) optionally becomes ṭe.
Từ isi (hiền giả), sissa có thể biến thành ṭe.
1170
Yo no’jja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise* .
‘Who for us today has no doubt in the Vinaya, O seer, knower of meaning and Dhamma.’
“Ai hôm nay giải tỏa nghi ngờ của chúng ta, hỡi bậc hiền giả thông hiểu nghĩa và Pháp.”
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettañca hoti, nisīdāhi mahāise* , tvaṃ no’si saraṇaṃ ise* , putto uppajjataṃ ise* .
‘Ghabrahmāditve’ means that ga becomes ettañca (here referring to the vocative form ise), as in ‘Sit down, O great seer,’ ‘You are our refuge, O seer,’ ‘Let a son be born, O seer.’
Theo quy tắc ‘ghabrahmāditve’, chữ ga cũng có dạng etta, như trong: “Xin hãy an tọa, hỡi bậc đại hiền giả,” “Ngươi là nơi nương tựa của chúng ta, hỡi bậc hiền giả,” “Mong con trai được sinh ra, hỡi bậc hiền giả.”
1171
169. Dutiyassa yossa.
169. Of the second yo.
169. Dutiyassa yossa.
1172
Isimhā dutiyassa yossa ṭe hoti vā.
From isi, the second yo optionally becomes ṭe.
Từ isi (hiền giả), dutiyassa yossa có thể biến thành ṭe.
1173
Samaṇe brāhmaṇe vande, sampannacaraṇe ise* .
‘I pay homage to recluses and brahmins, O seer, perfected in conduct.’
“Tôi đảnh lễ các Sa-môn, Bà-la-môn, các bậc hiền giả đầy đủ giới hạnh và trí tuệ.”
1174
Samāse pana mahesi gacchati, mahesī gacchanti, mahesayo, mahesino.
However, in compounds, mahesi goes, mahesī go, mahesayo, mahesino.
Trong trường hợp hợp từ (samāsa), mahesi (đại ẩn sĩ) đi, mahesī (các đại ẩn sĩ) đi, mahesayo, mahesino.
Aṃvacane mahesinanti sijjhati.
In the aṃ case, mahesinaṃ is formed.
Trong cách đối cách số nhiều (aṃvacana), mahesinaṃ được hình thành.
‘‘Saṅgāyiṃsu mahesayo* , vānamuttā mahesayo’’ti* ca ‘‘na taṃ sammaggatā yaññaṃ, upayanti mahesino, etaṃ sammaggatā yaññaṃ, upayanti mahesino* , pahantā mahesino kāme, yena tiṇṇā mahesino’’ti ca ‘‘mahesiṃ vijitāvina’’nti* ca ‘‘saṅghañcāpi mahesinaṃ, kuñjaraṃva mahesinaṃ, upagantvā mahesinaṃ* , khippaṃ passa mahesinaṃ* , katakiccaṃ mahesina’’nti* ca suttapadāni dissanti.
And the following Sutta passages are seen: ‘‘The great seers chanted,’’ ‘‘The great seers are released from the forest,’’ and ‘‘Those who have gone correctly do not approach that sacrifice; those who have gone correctly approach that sacrifice,’’ ‘‘The great seers who have abandoned sensual pleasures, by which they have crossed over,’’ and ‘‘The victorious great seer,’’ and ‘‘And the Sangha of great seers, like an elephant among great seers, having approached the great seer, quickly see the great seer, the great seer whose task is done.’’
Các đoạn kinh văn như: “Các bậc đại ẩn sĩ đã tụng,” “Các bậc đại ẩn sĩ đã thoát khỏi rừng,” và “Những bậc thiện hạnh không đến lễ tế đó, những bậc thiện hạnh đến lễ tế đó,” “Các bậc đại ẩn sĩ đã từ bỏ dục lạc, nhờ đó các bậc đại ẩn sĩ đã vượt qua,” và “Bậc đại ẩn sĩ đã chiến thắng,” và “Cũng là Tăng đoàn của các bậc đại ẩn sĩ, như voi chúa của các bậc đại ẩn sĩ, sau khi đến gần các bậc đại ẩn sĩ,” “Hãy nhanh chóng chiêm ngưỡng bậc đại ẩn sĩ,” “Bậc đại ẩn sĩ đã hoàn thành công việc” được thấy.
1175
Aggisadde –
In the word aggi (fire) –
Đối với từ aggi (lửa) –
1176
170. Sissaggito ni* .
170. From aggi, si becomes ni.
170. Sissaggito ni.
1177
Aggito sissa ni hoti vā.
From aggi, si optionally becomes ni.
Từ aggi, sissa có thể biến thành ni.
1178
Aggi jalati, aggini jalati, aggī jalanti, aggayo iccādi.
Aggi burns, aggini burns, aggī burn, aggayo and so forth.
Lửa cháy (aggi jalati), lửa cháy (aggini jalati), các ngọn lửa cháy (aggī jalanti), các ngọn lửa (aggayo) v.v.
1179
Pāḷiyaṃ pana ‘‘aggi, gini, agginī’’ti tayo aggipariyāyā dissanti – ‘‘rāgaggi, dosaggi, mohaggī’’ti* ca ‘‘channā kuṭi āhito gini, vivaṭā kuṭi nibbuto gini* , mahāgini sampajjalito* , yasmā so jāyate ginī’’ti* ca ‘‘agginiṃ sampajjalitaṃ pavisantī’’ti* ca.
However, in the Pāḷi, three synonyms for fire are seen: aggi, gini, agginī – as in ‘‘Fire of lust, fire of hatred, fire of delusion,’’ and ‘‘The hut is covered, the fire is kindled; the hut is open, the fire is extinguished,’’ ‘‘A great fire ablaze,’’ ‘‘From which that fire is born,’’ and ‘‘Entering a blazing fire.’’
Trong Pāḷi, ba từ đồng nghĩa với aggi (lửa) là aggi, gini, agginī được thấy: “Lửa tham, lửa sân, lửa si,” và “Túp lều đã che, lửa đã được nhóm; túp lều đã mở, lửa đã tắt,” “Ngọn lửa lớn đang bùng cháy,” “Vì từ đó lửa được sinh ra,” và “Đi vào ngọn lửa đang bùng cháy.”
Tesaṃ visuṃ visuṃ rūpamālā labbhati.
Separate declensional forms are obtained for these.
Các dạng biến cách riêng biệt của chúng được tìm thấy.
1180
Seṭṭhi, pati, adhipati, senāpati, atithi, sārathisaddehi ca yonaṃ no hoti, aṃvacanassa naṃ hoti vā, seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinanti.
From the words seṭṭhi, pati, adhipati, senāpati, atithi, sārathi, yo becomes no, and aṃ case ending optionally becomes naṃ, as in seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinaṃ.
Từ các từ seṭṭhi (trưởng giả), pati (chủ), adhipati (chúa tể), senāpati (tướng quân), atithi (khách), sārathi (người đánh xe), yonaṃ có thể biến thành no, và aṃvacana có thể biến thành naṃ: seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinaṃ.
Gahapatayo, jānipatayo iccādīni niccarūpāni dissanti.
Regular forms such as gahapatayo, jānipatayo and so forth are seen.
Các dạng cố định như gahapatayo (gia chủ), jānipatayo (vợ chồng) v.v. được thấy.
1181
Ādisadde –
In the word ādi (beginning) –
Đối với từ ādi (khởi đầu) –
1182
‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’ti smiṃno ṭo hoti, ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
According to ‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’, smiṃno becomes ṭo, as in ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
Theo quy tắc ‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’, smiṃno biến thành ṭo: ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
‘‘Ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ’’ iccādīsu pana ādhāratthe dutiyā eva ‘‘imaṃ rattiṃ, imaṃ divasaṃ, purimaṃ disaṃ, pacchimaṃ disaṃ, taṃ khaṇaṃ, taṃ layaṃ, taṃ muhuttaṃ’’ iccādīsu viya.
However, in ‘‘Ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ’’ and so forth, it is the accusative case (dutiyā) in the sense of location, just as in ‘‘This night, this day, the eastern direction, the western direction, that moment, that rhythm, that instant’’ and so forth.
Trong các trường hợp như “ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ” v.v., đó là cách đối cách (dutiyā) chỉ nơi chốn, giống như trong “imaṃ rattiṃ (đêm này), imaṃ divasaṃ (ngày này), purimaṃ disaṃ (phía đông), pacchimaṃ disaṃ (phía tây), taṃ khaṇaṃ (khoảnh khắc đó), taṃ layaṃ (thời điểm đó), taṃ muhuttaṃ (chốc lát đó)” v.v.
1183
Idāni samāse jhissa ṭādesābhāvo vuccati.
Now, the non-occurrence of the ṭa substitution for jha in compounds is stated.
Bây giờ nói về việc không có sự biến đổi jhissa thành ṭādesa trong hợp từ (samāsa).
1184
171. Itoññatthe pume.
171. In masculine gender, in other senses.
171. Itoññatthe pume.
1185
Pume aññapadatthasamāse i-kāramhā paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
In masculine gender, in a compound with another word's meaning (aññapadattha-samāsa), from an i-vowel, the first and second case endings (yo) optionally become no and ne respectively.
Trong trường hợp hợp từ chỉ ý nghĩa khác (aññapadatthasamāsa) của giống đực (pume), paṭhamā và dutiyāyonaṃ từ nguyên âm i có thể lần lượt biến thành no và ne.
Suttavibhattena uttarapadatthasamāsepi kvaci yonaṃ no, ne honti.
Sometimes, in a compound where the meaning of the latter word is predominant (uttarapadattha-samāsa) as taught in the Sutta, yo optionally becomes no and ne.
Trong trường hợp hợp từ chỉ ý nghĩa của từ sau (uttarapadatthasamāsa) theo quy tắc suttavibhatta, yonaṃ cũng đôi khi biến thành no và ne.
1186
Paṭhamāyomhi –
In the first case ending (yo) –
Trong paṭhamāyomhi –
1187
Micchādiṭṭhino, sammādiṭṭhino, muṭṭhassatino, upaṭṭhitassatino, asāre sāramatino* , nimmānaratino devā, ye devā vasavattino* , aṭṭhete cakkavattino, dhamme dhammānuvattino* , saggaṃ sugatino yanti* , tomara’ṅkusapāṇino* , daṇḍamuggarapāṇino, ariyavuttino, nipakā santavuttino iccādi.
Micchādiṭṭhino, sammādiṭṭhino, muṭṭhassatino, upaṭṭhitassatino, asāre sāramatino (those who consider essential what is unessential), nimmānaratino devā (deities who delight in creations), ye devā vasavattino (deities who control others), aṭṭhete cakkavattino (these eight Wheel-turning monarchs), dhamme dhammānuvattino (those who live in accordance with the Dhamma), saggaṃ sugatino yanti (those of good destination go to heaven), tomara’ṅkusapāṇino (those with spears and goads in hand), daṇḍamuggarapāṇino (those with staves and clubs in hand), ariyavuttino (those with noble conduct), nipakā santavuttino (wise ones of peaceful conduct) and so forth.
Người có tà kiến (micchādiṭṭhino), người có chánh kiến (sammādiṭṭhino), người thất niệm (muṭṭhassatino), người có niệm tỉnh giác (upaṭṭhitassatino), người thấy giá trị trong điều vô giá trị (asāre sāramatino), các vị trời vui thích sự không chấp thủ (nimmānaratino devā), những vị trời có quyền năng (ye devā vasavattino), tám vị chuyển luân vương này (aṭṭhete cakkavattino), người sống phù hợp với Pháp (dhamme dhammānuvattino), người thiện hạnh đi về cõi trời (saggaṃ sugatino yanti), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇino), người cầm gậy và chùy (daṇḍamuggarapāṇino), người có hành xử cao quý (ariyavuttino), người khôn ngoan và có hành xử an tịnh (nipakā santavuttino) v.v.
1188
Dutiyāyomhi –
In the second case ending (yo) –
Trong dutiyāyomhi –
1189
Muṭṭhassatine, upaṭṭhitassatine, ariyavuttine, tomara’ṅkusapāṇine* iccādi.
Muṭṭhassatine, upaṭṭhitassatine, ariyavuttine, tomara’ṅkusapāṇine and so forth.
Người thất niệm (muṭṭhassatine), người có niệm tỉnh giác (upaṭṭhitassatine), người có hành xử cao quý (ariyavuttine), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇine) v.v.
1190
Vātveva?
Why ‘optionally’ (vā)?
‘Vā’ (hoặc) là gì?
Micchādiṭṭhī janā gacchanti, micchādiṭṭhī jane passati.
People of wrong view go, he sees people of wrong view.
Những người có tà kiến (micchādiṭṭhī janā) đi, thấy những người có tà kiến (micchādiṭṭhī jane).
1191
Garū pana ‘‘tomara’ṅkusapāṇayo, atthe visāradamatayo’’ti* rūpāni idha icchanti.
However, the revered teachers prefer the forms tomara’ṅkusapāṇayo, atthe visāradamatayo here.
Tuy nhiên, các bậc thầy (garū) mong muốn các dạng tomara’ṅkusapāṇayo (người cầm giáo và móc), atthe visāradamatayo (người có trí tuệ tinh thông trong các vấn đề) ở đây.
1192
Aññattheti kiṃ?
Why ‘in other senses’ (aññattheti kiṃ)?
‘Aññatthe’ (ý nghĩa khác) là gì?
Micchādiṭṭhiyo dhammā, micchādiṭṭhiyo dhamme.
Dhammas of wrong view, Dhammas of wrong view.
Các pháp tà kiến (micchādiṭṭhiyo dhammā), các pháp tà kiến (micchādiṭṭhiyo dhamme).
1193
Pumeti kiṃ?
Why ‘in masculine gender’ (pumeti kiṃ)?
‘Pume’ (giống đực) là gì?
Micchādiṭṭhiniyo itthiyo, micchādiṭṭhīni kulāni.
Women of wrong view, families of wrong view.
Những người phụ nữ có tà kiến (micchādiṭṭhiniyo itthiyo), những gia đình có tà kiến (micchādiṭṭhīni kulāni).
1194
172. Ne smiṃno kvaci* .
172. Sometimes ne for smiṃno.
172. Ne smiṃno kvaci.
1195
Pume aññatthe ito smiṃno kvaci ne hoti.
In masculine gender, in other senses, smiṃno sometimes becomes ne from an i-vowel.
Trong trường hợp giống đực (pume), chỉ ý nghĩa khác (aññatthe), smiṃno từ nguyên âm i đôi khi biến thành ne.
1196
Kataññumhi ca posamhi, sīlavante ariyavuttine* .
‘In a grateful person, virtuous and of noble conduct.’
“Đối với người biết ơn, có giới hạnh, có hành xử cao quý,”
Sabbakāmasamiddhine kule, chattapāṇine, daṇḍapāṇine, tomara’ṅkusapāṇine* iccādi.
‘In a family perfected in all desires, with parasols in hand, with staves in hand, with spears and goads in hand’ and so forth.
“Trong gia đình có mọi ước muốn thành tựu (sabbakāmasamiddhine kule), người cầm dù (chattapāṇine), người cầm gậy (daṇḍapāṇine), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇine)” v.v.
1197
Suttavibhattena ītopi smiṃno kvaci ne hoti, mātaṅgasmiṃ yasassine* , devavaṇṇine, brahmavaṇṇine, arahantamhi tādine* iccādi.
According to the Sutta, from an ī-vowel also, smiṃno sometimes becomes ne, as in ‘In a glorious elephant,’ ‘of divine hue,’ ‘of Brahma’s hue,’ ‘in the Arahant, the Immovable One’ and so forth.
Theo quy tắc suttavibhatta, smiṃno từ nguyên âm ī cũng đôi khi biến thành ne: “Trong voi chúa vinh quang (mātaṅgasmiṃ yasassine),” “Người có sắc tướng của chư thiên (devavaṇṇine),” “Người có sắc tướng của Phạm thiên (brahmavaṇṇine),” “Trong vị A-la-hán như vậy (arahantamhi tādine)” v.v.
1198
Ikārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the section on masculine words ending in -i.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm i đã hoàn tất.
1199
Īkārantapulliṅgarāsi
Section on masculine words ending in -ī
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm Ī
1200
Īkārante ‘simhi nā’napuṃsakassā’ti suttena simhi rassattaṃ natthi, ‘ge vā’ti ge pare vikappena rasso, yosu ca aṃ, nā, sa, smā, smiṃ su ca ‘ekavacanayosvaghona’nti niccaṃ rasso, daṇḍī gacchati.
In words ending in ī, according to the rule ‘simhi nā’napuṃsakassā’, there is no shortening of the vowel for si; according to ‘ge vā’, there is an optional shortening before ge; and for yo, aṃ, nā, sa, smā, smiṃ, there is always a shortening according to ‘ekavacanayosvaghonaṃ’, as in daṇḍī goes.
Trong các từ tận cùng bằng nguyên âm ī, theo quy tắc ‘simhi nā’napuṃsakassā’, không có sự rút ngắn nguyên âm (rassattaṃ) khi có simhi; theo quy tắc ‘ge vā’, nguyên âm có thể được rút ngắn khi có ge; và trong các trường hợp yosu, aṃ, nā, sa, smā, smiṃ, nguyên âm luôn được rút ngắn theo quy tắc ‘ekavacanayosvaghona’: daṇḍī (người cầm gậy) đi.
‘Jantu hetu’ iccādisuttena vikappena yonaṃ lopo, daṇḍī gacchanti.
According to the rule ‘Jantu hetu’ and so forth, there is an optional elision of yo, as in daṇḍī go.
Theo quy tắc ‘Jantu hetu’ v.v., yonaṃ có thể bị lược bỏ: daṇḍī (những người cầm gậy) đi.
1201
Pakkhe –
In the other case –
Trong trường hợp khác –
1202
173. Yonaṃ none pume* .
173. For yo, no and ne in masculine gender.
173. Yonaṃ none pume.
1203
Pume jhasaññamhā ī-kārato paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
In masculine gender, from a word ending in ī-vowel that has the jha-sign, the first and second case endings (yo) optionally become no and ne respectively.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhasaññā, paṭhamā và dutiyāyonaṃ có thể lần lượt biến thành no và ne.
1204
Daṇḍino gacchanti, bhodaṇḍi, bho daṇḍī, bhonto daṇḍino, daṇḍiṃ.
Daṇḍino go, O daṇḍi, O daṇḍī, O daṇḍino, daṇḍiṃ.
Những người cầm gậy (daṇḍino) đi, hỡi người cầm gậy (bhodaṇḍi), hỡi người cầm gậy (bho daṇḍī), hỡi các người cầm gậy (bhonto daṇḍino), người cầm gậy (daṇḍiṃ).
1205
174. Naṃ jhīto* .
174. Naṃ from jhī.
174. Naṃ jhīto.
1206
Pume jhasaññamhā ī-kārato aṃvacanassa naṃ hoti vā.
In masculine gender, from a word ending in ī-vowel that has the jha-sign, the aṃ case ending optionally becomes naṃ.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhasaññā, aṃvacana có thể biến thành naṃ.
1207
Daṇḍinaṃ.
Daṇḍinaṃ.
Người cầm gậy (daṇḍinaṃ).
1208
175. No vā* .
175. No optionally.
175. No vā.
1209
Pume jhīto dutiyāyossa no hoti vā.
In masculine gender, from jhī, the second case ending yo optionally becomes no.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhīto, dutiyāyossa có thể biến thành no.
1210
Daṇḍī, daṇḍino, daṇḍine, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismiṃ, daṇḍimhi.
Daṇḍī, daṇḍino, daṇḍine, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismiṃ, daṇḍimhi.
Người cầm gậy (daṇḍī), những người cầm gậy (daṇḍino), những người cầm gậy (daṇḍine), bởi người cầm gậy (daṇḍinā), bởi những người cầm gậy (daṇḍīhi, daṇḍībhi), của người cầm gậy (daṇḍissa, daṇḍino), của những người cầm gậy (daṇḍīnaṃ), từ người cầm gậy (daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā), từ những người cầm gậy (daṇḍīhi, daṇḍībhi), cho người cầm gậy (daṇḍissa, daṇḍino), cho những người cầm gậy (daṇḍīnaṃ), trong người cầm gậy (daṇḍismiṃ, daṇḍimhi).
1211
176. Smiṃno niṃ* .
176. Smiṃno niṃ .
176. Smiṃno niṃ.
1212
Jhīto smiṃno ni hoti vā.
Or, if it is ī, smiṃno becomes ni.
Jhīto smiṃno trở thành ni hoặc không.
1213
Daṇḍini.
Daṇḍini.
Daṇḍini.
1214
‘Ne smiṃno kvacī’ti vibhattasuttena smiṃno ne ca hoti, daṇḍine, daṇḍīsu.
By the grammatical rule ‘Ne smiṃno kvacī’, smiṃno also becomes ne, as in daṇḍine and daṇḍīsu.
Theo công thức vibhatta ‘Ne smiṃno kvacī’, smiṃno cũng trở thành ne, như trong daṇḍine, daṇḍīsu.
1215
Evaṃ cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Thus: cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Tương tự, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Atthadassī, dhammadassī iccādayo.
Atthadassī, dhammadassī, and so on.
Atthadassī, dhammadassī, v.v.
Gāmaṇī, senānī, sudhī iccādīsu pana smiṃno nittaṃ natthi.
However, in words like Gāmaṇī, senānī, sudhī, there is no ni for smiṃno.
Tuy nhiên, trong gāmaṇī, senānī, sudhī, v.v., không có sự biến đổi smiṃno thành nittaṃ.
1216
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1217
Mahāvuttinā yosu jhī-kārassapi kvaci ṭattaṃ hoti,
According to Mahāvutti, sometimes the ī of jhī also becomes ṭa in the locative plural.
Theo Mahāvutti, đối với jhī-kāra của yosu, đôi khi cũng có sự biến đổi thành ṭa,
1218
‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, hatthayo pasadā migā;
“Swans, cranes, and peacocks, elephants, deer, and other wild animals;
“Thiên nga, sếu và công, voi và linh dương;
1219
Sabbe sīhassa bhāyanti, natthi kāyasmiṃ tulyatā* .
All fear the lion, there is no equality in the body (of a lion).”
Tất cả đều sợ sư tử, không có sự tương đồng trong thân thể.”
1220
Purisālū ca hatthayo, saññatā brahmacārayo* , apace brahmacārayo’’ti dissanti.
“Human ogresses and elephants, restrained Brahmacārins, worship the Brahmacārins.” Such forms are seen.
“Những người đàn ông và voi, những người sống phạm hạnh có giới hạn, những người sống phạm hạnh không có giới hạn” được thấy.
Tattha ‘hatthayo’ti hatthino, ‘purisālū’ti purisalolā balavāmukhayakkhiniyo, ‘brahmacārayo’ti brahmacārino, ‘apace’ti pūjeyya.
Here, ‘hatthayo’ means elephants; ‘purisālū’ means ogresses fond of men, powerful and ugly; ‘brahmacārayo’ means Brahmacārins; ‘apace’ means may he worship.
Trong đó, ‘hatthayo’ là hatthino (những con voi), ‘purisālū’ là purisalolā balavāmukhayakkhiniyo (những nữ dạ xoa có khuôn mặt mạnh mẽ thèm khát đàn ông), ‘brahmacārayo’ là brahmacārino (những người sống phạm hạnh), ‘apace’ là pūjeyya (nên cúng dường).
1221
Sussapi kvaci nesu hoti, susukhaṃ vata jīvāma, verinesu averino* , verinesu manussesu, viharāma averino.
Sometimes, su also becomes ne in the locative plural, as in: “Indeed, we live very happily, without enemies among those with enemies, without hatred among those with hatred in the human realm.”
Trong sus, đôi khi cũng có nesu, “Chúng ta sống thật hạnh phúc, giữa những kẻ thù mà không có thù hận, giữa những người có lòng thù hận, chúng ta sống không thù hận.”
Tattha ‘verinesū’ti verīcittavantesu.
Here, ‘verinesū’ means among those with a mind of enmity.
Trong đó, ‘verinesū’ là verīcittavantesu (những người có tâm thù hận).
1222
Samāsepi paṭhamāyossa nottaṃ, dutiyāyossa nottaṃ nettañca hoti.
In compounds too, the nominative plural yo becomes no, and the accusative plural yo becomes no and ne.
Trong samāsa (hợp từ), nottaṃ cũng xảy ra cho paṭhamāyossa, và nottaṃ cùng nettañca xảy ra cho dutiyāyossa.
Tattha dve nottāni pākaṭāni.
There, two instances of no are evident.
Trong đó, hai nottaṃ thì rõ ràng.
Nettaṃ pana vuccate, ‘‘assamaṇe samaṇamānine* , nare pāṇātipātine* , mañjuke piyabhāṇine* , māladhārine* , kāsikuttamadhārine* , vaṇṇavante yasassine* , cāpahatthe kalāpine, ubho bhassaravaṇṇine* , brāhmaṇe devavaṇḍine, samuddharati pāṇine* , evaṃ jarā ca maccu ca, adhivattanti pāṇine’’ti* dissanti.
However, ne is stated as: “Among those who are not ascetics but imagine themselves to be ascetics, among men who are killers, among those who are pleasing and sweet-spoken, among those who wear garlands, among those who wear Kasi robes of the highest quality, among those possessed of beauty and fame, among those with bows in hand and quivers, both with radiant complexions, among Brahmins who worship devas, he lifts up living beings, thus old age and death overcome living beings.” Such forms are seen.
Nettaṃ được nói đến, “những người không phải sa môn nhưng tự cho mình là sa môn, những người đàn ông sát sinh, những người nói lời dễ thương, những người đeo vòng hoa, những người mặc y phục Kāsi thượng hạng, những người có vẻ đẹp và danh tiếng, những người cầm cung và ống tên, cả hai đều có màu sắc rực rỡ, những Bà la môn thờ thần, những người cứu vớt chúng sinh, và như vậy, già và chết xâm chiếm chúng sinh” được thấy.
Tattha ‘bhassaravaṇṇine’ti pabhassaravaṇṇavante.
Here, ‘bhassaravaṇṇine’ means those with a radiant complexion.
Trong đó, ‘bhassaravaṇṇine’ là pabhassaravaṇṇavante (những người có màu sắc rực rỡ).
Smiṃno nette pana ‘‘mātaṅgasmiṃ yasassine’’ iccādīni* pubbe vuttāneva.
Regarding ne for smiṃno, examples like ‘‘mātaṅgasmiṃ yasassine’’ have already been given above.
Tuy nhiên, trong smiṃno nette, ‘mātaṅgasmiṃ yasassine’ v.v. đã được nói trước đó.
1223
Īkārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the masculine nouns ending in ī.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng ī-kāra đã hoàn tất.
1224
Ukārantapulliṅgarāsi
Masculine nouns ending in u
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng u-kāra
1225
Bhikkhādigaṇarāsi
The Bhikkhādi group of nouns
Phần Bhikkhādigaṇa
1226
‘Gasīna’nti silopo, bhikkhu.
‘Gasīna’ means the elision of sī, bhikkhu.
‘Gasīna’nti silopo, bhikkhu.
Yonaṃ lope dīgho, bhikkhū.
When yo is elided, there is lengthening, bhikkhū.
Yonaṃ lope dīgho, bhikkhū.
1227
Pakkhe –
Alternatively—
Trong trường hợp khác –
1228
177. Lā yonaṃ vo pume* .
177. Lā yonaṃ vo pume .
177. Lā yonaṃ vo pume.
1229
Pume lasaññehi uvaṇṇehi yonaṃ vo hoti vāti yonaṃ vo.
In masculine nouns, from u vowels ending in la-suffix, yo optionally becomes vo; thus yo becomes vo.
Trong giống đực, yonaṃ trở thành vo từ các âm uvaṇṇa có lasañña, hoặc yonaṃ trở thành vo.
1230
178. Vevosu lussa* .
178. Vevosu lussa .
178. Vevosu lussa.
1231
Pume ve, vosu paresu lasaññassa u-kārassa ṭa hoti.
In masculine nouns, when ve or vo follow, the u vowel of la-suffix becomes ṭa.
Trong giống đực, khi ve, vosu theo sau, u-kāra của lasañña trở thành ṭa.
1232
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
1233
Lussāti kiṃ?
Why ‘lussa’?
Lussāti kiṃ?
Sayambhuvo.
Sayambhuvo.
Sayambhuvo.
1234
Bho bhikkhu, bho bhikkhū, bhonto bhikkhū.
Bho bhikkhu, bho bhikkhū, bhonto bhikkhū.
Bho bhikkhu, bho bhikkhū, bhonto bhikkhū.
1235
179. Pumālapane vevo* .
179. Pumālapane vevo .
179. Pumālapane vevo.
1236
Pume ālapane lasaññamhā u-kārato yossa ve, vo honti vā.
In masculine vocatives, yo optionally becomes ve or vo after an u vowel ending in la-suffix.
Trong giống đực, ở ālapana, yossa trở thành ve, vo từ u-kāra của lasañña, hoặc không.
1237
Bhonto bhikkhave, atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘bhikkhavo’’ti* , devakāyā abhikkantā, te vijānātha bhikkhavo* , bhikkhuṃ, bhikkhū, bhikkhavo, bhikkhunā.
“Bhonto bhikkhave,” then the Blessed One addressed the bhikkhus, “bhikkhavo,” “divine beings have arrived, understand them, bhikkhavo,” “bhikkhuṃ, bhikkhū, bhikkhavo, bhikkhunā.”
Bhonto bhikkhave, rồi Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo “bhikkhavo”, “Các đoàn chư thiên đã đến, này các Tỳ-kheo, hãy biết điều đó”, bhikkhuṃ, bhikkhū, bhikkhavo, bhikkhunā.
‘Sunaṃhisū’ti dīgho, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmā, bhikkhumhā, bhikkhunā, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmiṃ, bhikkhumhi, bhikkhūsu.
By ‘Sunaṃhisū’, there is lengthening: bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmā, bhikkhumhā, bhikkhunā, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmiṃ, bhikkhumhi, bhikkhūsu.
‘Sunaṃhisū’ti dīgho, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmā, bhikkhumhā, bhikkhunā, bhikkhūhi, bhikkhūbhi, bhikkhussa, bhikkhuno, bhikkhūnaṃ, bhikkhusmiṃ, bhikkhumhi, bhikkhūsu.
1238
Evaṃ maṅku, maccu, ucchu, paṭu, bhāṇu, setu, ketu, sattu, sindhu, bandhu, kāru, neru, meru, ruru, veḷu iccādayo.
Thus: maṅku, maccu, ucchu, paṭu, bhāṇu, setu, ketu, sattu, sindhu, bandhu, kāru, neru, meru, ruru, veḷu, and so on.
Tương tự, maṅku, maccu, ucchu, paṭu, bhāṇu, setu, ketu, sattu, sindhu, bandhu, kāru, neru, meru, ruru, veḷu, v.v.
1239
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1240
Hetu, jantu, kurusaddesu ‘jantuhetu’ iccādisuttena vikappena yonaṃ lopo, hetu dhammo, hetū dhammā, atīte hetavo pañca.
In the words hetu, jantu, kuru, by the rule ‘jantuhetu’ etc., yo is optionally elided: hetu dhammo, hetū dhammā, atīte hetavo pañca.
Trong các từ hetu, jantu, kuru, theo công thức ‘jantuhetu’ v.v., yonaṃ lopo xảy ra có lựa chọn, hetu dhammo, hetū dhammā, atīte hetavo pañca.
1241
180. Yomhi vā kvaci* .
180. Yomhi vā kvaci .
180. Yomhi vā kvaci.
1242
Yosu lasaññino u-kārassa kvaci ṭa hoti vā.
Before yo, the u vowel of la-suffix optionally becomes ṭa sometimes.
Trong yosu, u-kāra của lasaññino đôi khi trở thành ṭa, hoặc không.
1243
Atīte hetayo pañca.
Atīte hetayo pañca.
Atīte hetayo pañca.
1244
Vāti kiṃ?
Why ‘vā’?
Vāti kiṃ?
Hetuyo.
Hetuyo.
Hetuyo.
1245
Kvacīti kiṃ?
Why ‘kvaci’?
Kvacīti kiṃ?
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
Bhikkhavo.
1246
Bho hetu, bho hetū, bhonto hetū, hetavo, hetayo, hetuyo vā, hetuṃ, hetū, hetavo, hetayo, hetuyo vā.
Bho hetu, bho hetū, bhonto hetū, hetavo, hetayo, or hetuyo. Hetuṃ, hetū, hetavo, hetayo, or hetuyo.
Bho hetu, bho hetū, bhonto hetū, hetavo, hetayo, hetuyo hoặc không, hetuṃ, hetū, hetavo, hetayo, hetuyo hoặc không.
Sesaṃ bhikkhusamaṃ.
The rest is similar to bhikkhu.
Phần còn lại tương tự như bhikkhu.
1247
Jantu gacchati, jantū, jantayo, jantuyo vā.
Jantu gacchati, jantū, jantayo, or jantuyo.
Jantu gacchati, jantū, jantayo, jantuyo hoặc không.
1248
181. Jantādito no ca* .
181. Jantādito no ca .
181. Jantādito no ca.
1249
Pume jantādito yonaṃ no ca hoti vo ca.
In masculine nouns, from jantu and so on, yo optionally becomes no and also vo.
Trong giống đực, từ jantādi, yonaṃ trở thành no và cũng là vo.
1250
Jantuno, jantavo, bhojantu, bhojantū, bhonto jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo, jantuṃ, jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo.
Jantuno, jantavo, bhojantu, bhojantū, bhonto jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo, jantuṃ, jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo.
Jantuno, jantavo, bhojantu, bhojantū, bhonto jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo, jantuṃ, jantū, jantayo, jantuyo, jantuno, jantavo.
Sesaṃ bhikkhusamaṃ.
The rest is similar to bhikkhu.
Phần còn lại tương tự như bhikkhu.
1251
Kuru, kurū, kurayo, kuruyo, kuruno, kuravoti sabbaṃ jantusamaṃ.
Kuru, kurū, kurayo, kuruyo, kuruno, kuravo are all similar to jantu.
Kuru, kurū, kurayo, kuruyo, kuruno, kuravo, tất cả đều tương tự jantu.
1252
‘‘Ajjeva taṃ kurayo pāpayātu* , nandanti taṃ kurayo dassanena* , ajjeva taṃ kurayo pāpayāmī’’ti* dissanti.
‘‘May the Kurus lead you today,” “the Kurus rejoice at your sight,” “I will lead you to the Kurus today.” Such forms are seen.
“Hôm nay, những người Kuru sẽ đưa bạn đến đó, những người Kuru vui mừng khi thấy bạn, hôm nay, tôi sẽ đưa bạn đến những người Kuru” được thấy.
1253
Mahāvuttinā latopi aṃvacanassa kvaci naṃ hoti, ‘‘kimatthinaṃ bhikkhunaṃ āhu, bhikkhunamāhu maggadesiṃ, bhikkhunamāhu maggajīviṃ, buddhaṃ ādiccabandhuna’’nti dissanti, tathā ‘‘roganiḍḍaṃ pabhaṅgunaṃ, bhogānañca pabhaṅgunaṃ* , viññāṇañca virāguna’’nti ca.
According to Mahāvutti, sometimes naṃ occurs in the accusative singular even from la, as in: “What kind of bhikkhus they spoke of, they spoke of the guide of the path, they spoke of the one living on the path, the Buddha, the kinsman of the sun.” And also: “a nest of disease, perishable, and also perishable of enjoyments, and consciousness, dispassionate.” Such forms are seen.
Theo Mahāvutti, đôi khi naṃ cũng xảy ra cho aṃvacana từ lata, “họ nói về các Tỳ-kheo có mục đích gì, họ nói về Đức Phật, người chỉ đường, người sống theo con đường, người thân của mặt trời”, và cũng “cái ổ của bệnh tật, sự tan rã, và sự tan rã của các tài sản, và sự nhàm chán của thức.”
Tattha ‘kimatthina’nti kiṃsabhāvaṃ, ‘maggadesi’nti maggaṃ desentaṃ, ‘maggajīvi’nti magge jīvantaṃ, ‘roganiḍḍa’nti rogānaṃ kulāvakabhūtaṃ, ‘pabhaṅguna’nti pabhijjanasīlaṃ, ‘virāguna’nti virajjanasīlaṃ.
Here, ‘kimatthina’ means of what nature; ‘maggadesi’ means one who teaches the path; ‘maggajīvi’ means one who lives on the path; ‘roganiḍḍa’ means a nest, a dwelling place, for diseases; ‘pabhaṅguna’ means of a breaking nature; ‘virāguna’ means of a dispassionate nature.
Trong đó, ‘kimatthina’ là kiṃsabhāvaṃ (bản chất là gì), ‘maggadesi’ là maggaṃ desentaṃ (người chỉ đường), ‘maggajīvi’ là magge jīvantaṃ (người sống theo con đường), ‘roganiḍḍa’ là rogānaṃ kulāvakabhūtaṃ (cái tổ của bệnh tật), ‘pabhaṅguna’ là pabhijjanasīlaṃ (có bản chất tan rã), ‘virāguna’ là virajjanasīlaṃ (có bản chất nhàm chán).
Katthaci paṭhamantampi dissati, tattha nāgamo.
Sometimes the nominative form is also seen, without the insertion of na.
Đôi khi paṭhamanta cũng được thấy, trong đó không có nāgama.
1254
Iti bhikkhādigaṇarāsi.
Thus ends the Bhikkhādi group of nouns.
Như vậy, phần bhikkhādigaṇa đã hoàn tất.
1255
Satthādigaṇarāsi
The Satthādi group of nouns
Phần Satthādigaṇa
1256
Satthādirāsi
The Satthā group
Phần Satthādi
1257
182. Ltupitādīnamā simhi* .
182. Ltupitādīnamā simhi .
182. Ltupitādīnamā simhi.
1258
Simhi pare ltupaccayantānaṃ satthu, kattuiccādīnaṃ pitādīnañca u-kāro ā hoti.
When si follows, the u vowel of words ending in ltu suffix, such as satthu, kattu, and so on, and also of pitādi words, becomes ā.
Khi simhi theo sau, u-kāra của các từ tận cùng bằng ltupaccaya như satthu, kattu, v.v., và pitādi, v.v., trở thành ā.
‘Gasīna’nti lopo.
By ‘Gasīna’, there is elision.
‘Gasīna’nti lopo.
1259
Satthā.
Satthā.
Satthā.
1260
183. Ltupitādīnamase* .
183. Ltupitādīnamase .
183. Ltupitādīnamase.
1261
Samhā aññasmiṃ vibhattigaṇe pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro āraṅa hoti.
When a case ending other than si follows, the u vowel of ltu and pitādi words becomes āraṃ.
Khi một vibhattigaṇa khác ngoài samhā theo sau, u-kāra của ltu, pitādi, v.v., trở thành āraṅa.
1262
184. Āraṅasmā* .
184. Āraṅasmā .
184. Āraṅasmā.
1263
Āraṅato yonaṃ ṭo hoti.
From āraṃ, yo becomes ro.
Từ āraṅa, yonaṃ trở thành ṭo.
1264
Satthāro.
Satthāro.
Satthāro.
1265
185. Ge a ca* .
185. Ge a ca .
185. Ge a ca.
1266
Ge pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro hoti a ca ā ca.
When ge follows, the u vowel of ltu and pitādi words becomes a and also ā.
Khi ge theo sau, u-kāra của ltu, pitādi, v.v., trở thành a và cũng là ā.
Bhosattha, bho satthā, bhonto satthāro, satthāraṃ.
Bhosattha, bho satthā, bhonto satthāro, satthāraṃ.
Bhosattha, bho satthā, bhonto satthāro, satthāraṃ.
1267
186. Ṭoṭe vā* .
186. Ṭoṭe vā .
186. Ṭoṭe vā.
1268
Āraṅato yonaṃ kamena ṭo, ṭe honti vā.
From āraṅa, the yo ending successively becomes ṭo or ṭe.
Từ āraṅa, yo lần lượt trở thành ṭo, ṭe hoặc.
Ettha ca vāsaddo sakhasadde vikappanattho tattha vidhyantarasabbhāvā.
And here, the word ‘vā’ implies an option because another rule exists there.
Ở đây, từ vā trong từ sakha có nghĩa là tùy chọn, vì có một quy tắc khác tồn tại ở đó.
Puna ṭoggahaṇaṃ lahubhāvatthaṃ.
Again, the inclusion of ‘ṭo’ is for brevity.
Việc lấy lại ṭo là để cho sự nhẹ nhàng.
1269
Satthāro, satthāre.
Satthāro, satthāre.
Satthāro, satthāre.
1270
187. Ṭā nāsmānaṃ* .
187. Ṭā nāsmānaṃ.
187. Ṭā nāsmānaṃ.
1271
Āraṅato nā, smānaṃ ṭā hoti.
From āraṅa, nā and sma become ṭā.
Từ āraṅa, nā, smāna trở thành ṭā.
1272
Satthārā, satthārehi, satthārebhi.
Satthārā, satthārehi, satthārebhi.
Satthārā, satthārehi, satthārebhi.
1273
188. Lopo* .
188. Lopo.
188. Lopo.
1274
Ltu, pitādīhi salopo hoti vā.
From ltu, pitādi, the ssa ending is optionally deleted.
Từ ltu, pitādi và các từ tương tự, có sự lược bỏ sa hoặc.
1275
Satthu, satthussa, satthuno.
Satthu, satthussa, satthuno.
Satthu, satthussa, satthuno.
1276
189. Naṃmhi vā* .
189. Naṃmhi vā.
189. Naṃmhi vā.
1277
Naṃmhi pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro āraṅa hoti vā.
When naṃ follows, the u vowel of ltu, pitādi optionally becomes āraṅa.
Khi naṃ theo sau, nguyên âm u của ltu, pitādi và các từ tương tự trở thành āraṅa hoặc.
Imesaṃ mahānāma tiṇṇaṃ satthārānaṃ ekā niṭṭhā udāhu puthu niṭṭhāti* .
Of these three great Teachers, is there one attainment, or are there separate attainments?
"Ba vị Đạo Sư vĩ đại này có cùng một sự hoàn thành hay có những sự hoàn thành riêng biệt?"
Satthūnaṃ.
Satthūnaṃ.
Satthūnaṃ.
1278
190. Ā* .
190. Ā.
190. Ā.
1279
Naṃmhi pare ltu, pitādīnaṃ u-kāro ā hoti vā.
When naṃ follows, the u vowel of ltu, pitādi optionally becomes ā.
Khi naṃ theo sau, nguyên âm u của ltu, pitādi và các từ tương tự trở thành ā hoặc.
1280
Satthānaṃ, satthārā, satthārehi, satthārebhi, satthu, satthussa, satthuno, satthūnaṃ, satthārānaṃ, satthānaṃ.
Satthānaṃ, satthārā, satthārehi, satthārebhi, satthu, satthussa, satthuno, satthūnaṃ, satthārānaṃ, satthānaṃ.
Satthānaṃ, satthārā, satthārehi, satthārebhi, satthu, satthussa, satthuno, satthūnaṃ, satthārānaṃ, satthānaṃ.
1281
191. Ṭi smiṃno* .
191. Ṭi smiṃno.
191. Ṭi smiṃno.
1282
Āraṅato smiṃno ṭi hoti.
From āraṅa, smiṃ becomes ṭi.
Từ āraṅa, smiṃ trở thành ṭi.
1283
192. Rassāraṅa* .
192. Rassāraṅa.
192. Rassāraṅa.
1284
Smiṃmhi pare āraṅkato rasso hoti.
When smiṃ follows, āraṅa becomes short.
Khi smiṃ theo sau, āraṅa trở thành nguyên âm ngắn.
1285
Satthari, satthāresu.
Satthari, satthāresu.
Satthari, satthāresu.
1286
Bahulādhikārā nā, smāsu satthunāti ca sumhi satthūsūti ca siddhaṃ.
Due to the predominance of rules, satthunā for nā and smā, and satthūsū for su are established.
Do thẩm quyền của bahula, satthunā trong nā, smā và satthūsu trong su cũng được thành lập.
‘‘Dhammarājena satthunā, pūjaṃ labbhati bhattusū’’ti* pāḷi.
The Pali text is: “By the Dhamma-king, the Teacher, homage is received from the husband.”
Lời kệ là: "Sự cúng dường được nhận bởi vị Đạo Sư là Pháp Vương, bởi người chồng."
‘Bhattusū’ti sāmīsu, ‘bhattāsū’tipi pāṭho.
‘Bhattusū’ is in the locative plural; ‘bhattāsū’ is also a reading.
Bhattusū là trong số các chủ nhân, bhattāsū cũng là một biến thể.
1287
‘Ltupitādīnamase’ti aseggahaṇena tomhi āraṅa hoti* , ‘‘satthārato satthāraṃ gacchanti, satthārato satthāraṃ ghaṭentī’’ti* pāḷi.
By the inclusion of 'ase' in ‘ltupitādīnamase’, āraṅa occurs when to follows; the Pali text is: ‘‘They go from the Teacher to the Teacher, they unite the Teacher with the Teacher.’’
Do việc lấy ase trong ltupitādīnamase, āraṅa xảy ra trong to; lời kệ là: "Họ đi từ vị Đạo Sư đến vị Đạo Sư, họ gắn bó với vị Đạo Sư từ vị Đạo Sư."
1288
Evaṃ kattā, bhattā, gantā, jetā, janetā, chettā, cheditā, viññātā, viññāpetā, uṭṭhātā, uṭṭhāpetā, taritā, tāretā, dātā, dāpetā, sandhātā, sandhāpetā, netā, nettā, posetā, bhettā, yātā, vattā, setā, hantā, sakamandhātā, mahāmandhātā iccādayo.
Thus are kattā, bhattā, gantā, jetā, janetā, chettā, cheditā, viññātā, viññāpetā, uṭṭhātā, uṭṭhāpetā, taritā, tāretā, dātā, dāpetā, sandhātā, sandhāpetā, netā, nettā, posetā, bhettā, yātā, vattā, setā, hantā, sakamandhātā, mahāmandhātā and so on.
Tương tự: kattā, bhattā, gantā, jetā, janetā, chettā, cheditā, viññātā, viññāpetā, uṭṭhātā, uṭṭhāpetā, taritā, tāretā, dātā, dāpetā, sandhātā, sandhāpetā, netā, nettā, posetā, bhettā, yātā, vattā, setā, hantā, sakamandhātā, mahāmandhātā, v.v.
1289
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Các quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1290
Mahāvuttinā yonaṃ ā hoti, avitakkitā gabbhamupavajanti* , te bhikkhū brūhetā suññāgārānaṃ.
By the Mahāvutti, yo becomes ā; unhesitatingly they enter the womb; those monks are the exalters of empty dwellings.
Theo Mahāvutti, yo trở thành ā; "Họ đi vào bào thai mà không suy nghĩ," "Những tỳ khưu đó là những người bảo vệ các tịnh xá."
1291
Amaccavācīhi kattu, khattusaddehi gassa ettaṃ, uṭṭhehi katte taramāno* , natthi bho khatte paroloko* .
From kattu and khattusadda denoting a minister, ga becomes ettaṃ: “Arise, O doer, quickly!”; “There is no other world, O minister.”
Từ các từ kattu, khattu có nghĩa là quan lại, gassa trở thành ettaṃ; "Này người làm, hãy nhanh chóng đứng dậy," "Này quan lại, không có thế giới bên kia."
1292
Ge pare āraṅa ca hoti, pucchāma kattāra anomapañña, ‘‘kattāraṃ anomapañña’’ntipi* yujjati.
When ge follows, āraṅa also occurs: “We ask the doer, O wise one;” “the doer, O wise one” is also appropriate.
Khi ge theo sau, āraṅa cũng xảy ra; "Chúng tôi hỏi vị Đấng Sáng Tạo với trí tuệ vô thượng," "kattāraṃ anomapaññaṃ" cũng phù hợp.
1293
Aṃmhi pare pubbassaralopo ca hoti, anukampakaṃ pāṇasamampi bhattuṃ jahanti itthiyo.
When aṃ follows, the previous vowel is also deleted: “Women abandon even a compassionate husband who is like life itself.”
Khi aṃ theo sau, có sự lược bỏ nguyên âm trước; "Phụ nữ từ bỏ ngay cả người chồng yêu thương như hơi thở."
‘‘So patīto pamuttena, bhattunā bhattugāravo’’ti* diṭṭhattā kattunā, gantunā iccādīnipi yujjanti.
Since it is seen: “He, pleased and honored by his released husband,” kattunā, gantunā and so on are also appropriate.
Vì đã được thấy "Người đó vui mừng, với người chồng được giải thoát, tôn kính người chồng," nên kattunā, gantunā, v.v. cũng phù hợp.
1294
Nettumhā smiṃno ettaṃ* , nette ujuṃ gate sati* , ete saddā tīsu liṅgesu samānarūpā honti, kattā itthī, kattā puriso, kattā kulaṃ iccādi.
From nettu, smiṃ becomes ettaṃ: “When the eyes are straight”; these words have the same form in all three genders: kattā (female), kattā (male), kattā (family) and so on.
Từ nettumhā, smiṃ trở thành ettaṃ; "Khi đôi mắt đã đi thẳng," những từ này có hình thức giống nhau trong ba giống (nam, nữ, trung); kattā nữ, kattā nam, kattā gia đình, v.v.
1295
Iti satthādirāsi.
Thus ends the Satthādi Class.
Như vậy là nhóm Satthā-ādi.
1296
Pitādirāsi
Pitādi Class
Nhóm Pitā-ādi
1297
Pitā gacchati.
Pitā goes.
Cha đi.
1298
193. Pitādīnamanattādīnaṃ* .
193. Pitādīnamanattādīnaṃ.
193. Pitādīnamanattādīnaṃ.
1299
Nattādivajjitānaṃ pitādīnaṃ āraṅakato rasso hoti.
From the āraṅa of pitādi, excluding nattādi, a short vowel occurs.
Từ āraṅa, các từ pitādi không bao gồm nattādi trở thành nguyên âm ngắn.
1300
Pitaro, bho pita, bho pitā, bhonto pitaro.
Pitaro, bho pita, bho pitā, bhonto pitaro.
Pitaro, bho pita, bho pitā, bhonto pitaro.
Pitaraṃ, pituṃ vā.
Pitaraṃ, or pituṃ.
Pitaraṃ, hoặc pituṃ.
‘‘Mātuṃ pituñca vanditvā’’ti* dissati.
‘‘Having bowed to mother and father’’ is seen.
"Sau khi đảnh lễ mẹ và cha" được thấy.
1301
Pitaro, pitare, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitānaṃ, pitusmiṃ, pitumhi, pitari, pitaresu, pitūsu.
Pitaro, pitare, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitānaṃ, pitusmiṃ, pitumhi, pitari, pitaresu, pitūsu.
Pitaro, pitare, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitarā, pitunā, pitarehi, pitarebhi, pitūhi, pitūbhi, pitu, pitussa, pituno, pitūnaṃ, pitarānaṃ, pitānaṃ, pitusmiṃ, pitumhi, pitari, pitaresu, pitūsu.
1302
Anaṇo ñātinaṃ hoti, devānaṃ pitunañca so* , mātāpitūnaṃ accayena, dhammaṃ cara mahārāja, mātāpitūsu khattiya* .
He is debt-free to relatives, and to devas and fathers; when mother and father pass away, O great king, practice Dhamma, O khattiya, towards mother and father.
"Người đó không nợ bà con, chư thiên và cha mẹ," "Hỡi Đại vương, sau khi cha mẹ qua đời, hãy thực hành pháp, hỡi chiến sĩ, đối với cha mẹ."
1303
Evaṃ bhātā, bhātaro, jāmātā, jāmātaroiccādi.
Similarly, bhātā, bhātaro, jāmātā, jāmātaro and so on.
Tương tự: bhātā, bhātaro, jāmātā, jāmātaro, v.v.
1304
Anattādīnanti kiṃ?
What about 'anatādīnaṃ'?
"Anattādīnaṃ" có nghĩa là gì?
Nattā, nattāro, nattāraṃ, nattāro, nattāre iccādi.
Nattā, nattāro, nattāraṃ, nattāro, nattāre and so on.
Nattā, nattāro, nattāraṃ, nattāro, nattāre, v.v.
Tathā panattusaddopi.
Similarly, the word panattu.
Tương tự, từ panattu cũng vậy.
1305
Mātu, dhītu, duhitusaddā pana itthiliṅgā eva, mātā, mātaro, bhoti māta, bhoti mātā, bhoti māte vā, ‘‘acchariyaṃ nandamāte, abbhutaṃ nandamāte’’ti* dissati.
The words mātu, dhītu, duhitu are feminine only: mātā, mātaro, bhoti māta, bhoti mātā, or bhoti māte, ‘‘Wonderful, O Nanda’s mother, marvelous, O Nanda’s mother’’ is seen.
Tuy nhiên, các từ mātu, dhītu, duhitu chỉ là giống cái: mātā, mātaro, bhoti māta, bhoti mātā, hoặc bhoti māte; "Kỳ diệu thay, Nandamātā, phi thường thay, Nandamātā" được thấy.
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettaṃ.
By ‘ghabrahmāditve’, ga becomes ettaṃ.
"Ghabrahmāditve" có nghĩa là gassa trở thành ettaṃ.
Bhotiyo mātaro, mātaraṃ, mātuṃ, mātaro, mātare, mātuyā, mātarā, mātarehi, mātarebhi, mātūhi, mātūbhi, mātu, mātussa, mātuyā.
Bhotiyo mātaro, mātaraṃ, mātuṃ, mātaro, mātare, mātuyā, mātarā, mātarehi, mātarebhi, mātūhi, mātūbhi, mātu, mātussa, mātuyā.
Bhotiyo mātaro, mātaraṃ, mātuṃ, mātaro, mātare, mātuyā, mātarā, mātarehi, mātarebhi, mātūhi, mātūbhi, mātu, mātussa, mātuyā.
‘‘Mātussa sarati, pitussa saratī’’ti* satthe dissati.
In the canonical texts, ‘‘He remembers his mother, he remembers his father’’ is seen.
"Ghi nhớ mẹ, ghi nhớ cha" được thấy trong kinh điển.
‘‘Buddhamātussa sakkāraṃ, karotu sugatoraso’’ti* ca dissati.
And ‘‘Let the Sugata’s son pay homage to the Buddha’s mother’’ is also seen.
Và "Hãy làm lễ cúng dường cho mẹ của Đức Phật, vị có hương thơm của bậc Thiện Thệ" cũng được thấy.
Mātūnaṃ, mātānaṃ, mātarānaṃ.
Mātūnaṃ, mātānaṃ, mātarānaṃ.
Mātūnaṃ, mātānaṃ, mātarānaṃ.
Pañcamīrūpaṃ tatiyāsamaṃ.
The ablative form is the same as the instrumental.
Hình thức cách thứ năm giống cách thứ ba.
Chaṭṭhīrūpaṃ catutthīsamaṃ.
The genitive form is the same as the dative.
Hình thức cách thứ sáu giống cách thứ tư.
Mātusmiṃ, mātumhi, mātari, mātuyā, mātuyaṃ, mātaresu, mātūsu.
Mātusmiṃ, mātumhi, mātari, mātuyā, mātuyaṃ, mātaresu, mātūsu.
Mātusmiṃ, mātumhi, mātari, mātuyā, mātuyaṃ, mātaresu, mātūsu.
Evaṃ dhītu, duhitusaddā.
Similarly, the words dhītu, duhitu.
Tương tự, các từ dhītu, duhitu.
1306
Visesavidhimhi gāthāsu mahāvuttinā mātu, pitusaddehi nādīnaṃ pañcannaṃ ekavacanānaṃ yā hoti, smiṃno pana yañca hoti, antalopo ca.
In special rules, in verses, by the Mahāvutti, from the words mātu and pitu, the five singular forms of nādi become yā, and smiṃ becomes ya, with internal elision.
Trong quy tắc đặc biệt, trong các câu kệ, theo Mahāvutti, yā xảy ra cho năm số ít của nādi từ các từ mātu, pitu; và yañca xảy ra cho smiṃ, và có sự lược bỏ ở giữa.
Matyā kataṃ, matyā deti, matyā apeti, matyā dhanaṃ, matyā ṭhitaṃ.
Done by the mother, gives to the mother, separates from the mother, wealth of the mother, stood by the mother.
Được mẹ làm, mẹ cho, mẹ rời đi, tài sản của mẹ, được mẹ đặt.
Matyaṃ ṭhitaṃ.
Stood in the mother.
Được đặt trong mẹ.
Evaṃ petyā kataṃiccādi, idha vuddhi.
Similarly, done by the father and so on, here is lengthening.
Tương tự, được cha làm, v.v., ở đây có sự tăng trưởng.
1307
Anuññāto ahaṃ matyā, sañcatto pitarā ahaṃ* .
‘‘I am permitted by my mother, I am prepared by my father.’’
"Tôi được mẹ cho phép, tôi được cha chấp thuận."
Matyā ca petyā ca kataṃ susādhu* , ahañhi jānāmi janinda etaṃ, matyā ca petyā ca* , sabbaṃ pubbepi vuttameva.
‘‘Done very well by mother and by father;’’ ‘‘Indeed, O king of men, I know this, by mother and by father;’’ all has been said before.
"Được mẹ và cha làm thì rất tốt," "Hỡi vua, tôi biết điều này, được mẹ và cha làm," tất cả đã được nói trước đó.
1308
Satthu, pitādīnaṃ samāse vidhānaṃ samāsakaṇḍe āgamissati.
The rules for satthu and pitādi in compounds will come in the compound section.
Các quy tắc cho satthu, pitādi trong hợp chất sẽ được trình bày trong phần hợp chất.
1309
Iti pitādirāsi.
Thus ends the Pitādi Class.
Như vậy là nhóm Pitā-ādi.
1310
Iti satthādigaṇarāsi.
Thus ends the Satthādi Group Class.
Như vậy là nhóm Satthādi.
1311
Ukārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
The Ukāranta Masculine Class is concluded.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm U dài đã hoàn tất.
1312
Ūkārantapulliṅgarāsi
Ūkāranta Masculine Class
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm Ū dài
1313
‘Gasīna’nti lopo, sayambhū gacchati.
By ‘Gasīnaṃ’, deletion; sayambhū goes.
Do Gasīnaṃ, có sự lược bỏ; sayambhū đi.
‘Lopo’ti yonaṃ lopo, sayambhū gacchanti.
By ‘Lopo’, deletion of yo; sayambhū go.
Do Lopo, có sự lược bỏ yo; sayambhū đi.
1314
Pakkhe –
Alternatively —
Trong trường hợp khác –
1315
‘Jantādito no cā’ti yonaṃ vo, no, sayambhuvo, sayambhuno.
By ‘Jantādito no cā’, yo becomes vo, no: sayambhuvo, sayambhuno.
Do Jantādito no cā, yo trở thành vo, no; sayambhuvo, sayambhuno.
1316
‘Ge vā’ti ge pare vikappena rasso, bho sayambhu, bho sayambhū, bhonto sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
By ‘Ge vā’, when ge follows, it is optionally short: bho sayambhu, bho sayambhū, bhonto sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Do Ge vā, khi ge theo sau, có nguyên âm ngắn tùy chọn; bho sayambhu, bho sayambhū, bhonto sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
1317
‘Ekavacanayosvaghona’nti amādīsu ekavacanesu niccaṃ rasso, sayambhuṃ, gāthāyaṃ ‘sayambhuna’ntipi yujjati.
By ‘Ekavacanayosvaghona’, in singular forms like ama, it is always short: sayambhuṃ; in verses, ‘sayambhunaṃ’ is also appropriate.
Do Ekavacanayosvaghona, trong các số ít của amādi, luôn có nguyên âm ngắn; sayambhuṃ, trong câu kệ, sayambhunaṃ cũng phù hợp.
1318
Sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Sayambhū, sayambhuvo, sayambhuno.
Sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmā, sayambhumhā, sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmā, sayambhumhā, sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmā, sayambhumhā, sayambhunā, sayambhūhi, sayambhūbhi, sayambhussa, sayambhuno, sayambhūnaṃ.
Sayambhusmiṃ, sayambhumhi, sayambhūsu.
In a self-existent one, in a self-existent one, among self-existent ones.
Sayambhusmiṃ, sayambhumhi, sayambhūsu.
1319
Evaṃ abhibhū, parābhibhū, vessabhū, gotrabhū, vatrabhū iccādi.
Thus, similarly, abhibhū, parābhibhū, vessabhū, gotrabhū, vatrabhū, and so on.
Tương tự như vậy: abhibhū, parābhibhū, vessabhū, gotrabhū, vatrabhū, v.v.
Sesesu pana yonaṃ no eva labbhati, cittasahabhuno dhammā* .
But in the remaining (words), the yo ending is not obtained at all, as in cittasahabhuno dhammā.
Tuy nhiên, trong các trường hợp còn lại, yo không được lấy, ví dụ: cittasahabhuno dhammā (các pháp đồng sinh với tâm).
1320
194. Kūto* .
194. Kūto.
194. Kūto.
1321
Pume kūpaccayantehi yonaṃ no hoti vā.
For masculine words ending in the kū affix, the yo ending optionally does not occur.
Ở giống đực, từ tận cùng bằng hậu tố kū, yo có thể không xảy ra.
1322
Sabbaññū, sabbaññuno.
Sabbaññū, sabbaññuno.
Sabbaññū, sabbaññuno.
Sesaṃ suviññeyyaṃ.
The rest is easily understood.
Phần còn lại dễ hiểu.
1323
Viññū, vadaññū, atthaññū, dhammaññū, mattaññū, vidū.
Viññū, vadaññū, atthaññū, dhammaññū, mattaññū, vidū.
Viññū, vadaññū, atthaññū, dhammaññū, mattaññū, vidū.
Idha kūsaddena rūpaccayantāpi gayhanti, vedagū, pāragū.
Here, by the word kū, words ending in the rū affix are also understood, such as vedagū, pāragū.
Ở đây, với từ kū, các từ tận cùng bằng hậu tố rū cũng được bao gồm, ví dụ: vedagū, pāragū.
Tathā bhīrū, pabhaṅgū, virāgūiccādi ca.
Likewise, bhīrū, pabhaṅgū, virāgū, and so on.
Cũng như bhīrū, pabhaṅgū, virāgū, v.v.
1324
Ūkārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on masculine words ending in ū is concluded.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng ū đã hoàn tất.
1325
Okāranto pana gosaddo eva, so pubbe vuttoyeva.
As for words ending in o, only gosaddo (the word go) exists, which has already been mentioned previously.
Còn danh từ tận cùng bằng o chỉ có từ go, đã được đề cập trước đó.
1326
Pulliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on masculine words is concluded.
Phần danh từ giống đực đã hoàn tất.
1327
Napuṃsakaliṅgarāsi
Section on Neuter Gender Words
Phần danh từ giống trung
1328
Akārantanapuṃsaka cittādirāsi
Neuter words ending in a, such as citta
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng a như citta, v.v.
1329
Atha napuṃsakaliṅgaṃ dīpiyate.
Now, the neuter gender is explained.
Bây giờ, giống trung được giải thích.
Taṃ pana pañcavidhaṃ adantaṃ, idantaṃ īdantaṃ, udantaṃ, ūdantanti.
It is of five kinds: ending in a, ending in i, ending in ī, ending in u, and ending in ū.
Nó có năm loại: tận cùng bằng a, tận cùng bằng i, tận cùng bằng ī, tận cùng bằng u, tận cùng bằng ū.
1330
195. Aṃ napuṃsake* .
195. aṃ for neuter.
195. Aṃ napuṃsake.
1331
Napuṃsake ato sissa aṃ hoti.
In the neuter gender, for a-ending words, sī becomes aṃ.
Ở giống trung, a của si trở thành aṃ.
1332
Cittaṃ.
Cittaṃ.
Cittaṃ.
1333
196. Yonaṃ ni* .
196. ni for yo.
196. Yonaṃ ni.
1334
Napuṃsake ato yonaṃ ni hoti.
In the neuter gender, for a-ending words, yo becomes ni.
Ở giống trung, a của yo trở thành ni.
‘Yolopanīsū’ti nimhi dīgho.
By the rule ‘Yolopanīsū’, there is lengthening when ni is present.
Với quy tắc ‘Yolopanīsū’, ni được kéo dài.
1335
Cittāni.
Cittāni.
Cittāni.
1336
197. Nīnaṃ vā* .
197. nīnaṃ optionally.
197. Nīnaṃ vā.
1337
Ato nīnaṃ ṭā, ṭe honti vā.
For a-ending words, nī (of yo) optionally becomes ṭā or ṭe.
a của nī có thể trở thành ṭā, ṭe.
1338
Cittā, he citta, he cittā, he cittāni, he cittā vā, cittaṃ, cittāni, citte, cittena.
Cittā, he citta, he cittā, he cittāni, he cittā (optionally), cittaṃ, cittāni, citte, cittena.
Cittā, he citta, he cittā, he cittāni, he cittā vā, cittaṃ, cittāni, citte, cittena.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is the same as for masculine words.
Phần còn lại giống như giống đực.
1339
Evaṃ dakaṃ, udakaṃ, sukhaṃ, dukkhaṃ, mukhaṃ, aṅgaṃ, liṅgaṃ, siṅgaṃ, aghaṃ, saccaṃ, naccaṃ, rajjaṃ, pajjaṃ, ambujaṃ, dhaññaṃ, thaññaṃ, araññaṃ, puññaṃ, kiliṭṭhaṃ, piṭṭhaṃ, bhaṇḍaṃ, tuṇḍaṃ, ñāṇaṃ, tāṇaṃ, leṇaṃ, karaṇaṃ, caraṇaṃ, chattaṃ, khettaṃ, nettaṃ, amataṃ, sotaṃ, pīṭhaṃ, vatthaṃ, padaṃ, gadaṃ, āvudhaṃ, kānanaṃ, ghānaṃ, jhānaṃ, dānaṃ, dhanaṃ, vanaṃ, pāpaṃ, dumaṃ, hadayaṃ, cīraṃ, cīvaraṃ, kulaṃ, mūlaṃ, balaṃ, maṅgalaṃ, bhisaṃ, sīsaṃ, lohaṃiccādayo.
Similarly, dakaṃ, udakaṃ, sukhaṃ, dukkhaṃ, mukhaṃ, aṅgaṃ, liṅgaṃ, siṅgaṃ, aghaṃ, saccaṃ, naccaṃ, rajjaṃ, pajjaṃ, ambujaṃ, dhaññaṃ, thaññaṃ, araññaṃ, puññaṃ, kiliṭṭhaṃ, piṭṭhaṃ, bhaṇḍaṃ, tuṇḍaṃ, ñāṇaṃ, tāṇaṃ, leṇaṃ, karaṇaṃ, caraṇaṃ, chattaṃ, khettaṃ, nettaṃ, amataṃ, sotaṃ, pīṭhaṃ, vatthaṃ, padaṃ, gadaṃ, āvudhaṃ, kānanaṃ, ghānaṃ, jhānaṃ, dānaṃ, dhanaṃ, vanaṃ, pāpaṃ, dumaṃ, hadayaṃ, cīraṃ, cīvaraṃ, kulaṃ, mūlaṃ, balaṃ, maṅgalaṃ, bhisaṃ, sīsaṃ, lohaṃ, and so on.
Tương tự như vậy: dakaṃ, udakaṃ, sukhaṃ, dukkhaṃ, mukhaṃ, aṅgaṃ, liṅgaṃ, siṅgaṃ, aghaṃ, saccaṃ, naccaṃ, rajjaṃ, pajjaṃ, ambujaṃ, dhaññaṃ, thaññaṃ, araññaṃ, puññaṃ, kiliṭṭhaṃ, piṭṭhaṃ, bhaṇḍaṃ, tuṇḍaṃ, ñāṇaṃ, tāṇaṃ, leṇaṃ, karaṇaṃ, caraṇaṃ, chattaṃ, khettaṃ, nettaṃ, amataṃ, sotaṃ, pīṭhaṃ, vatthaṃ, padaṃ, gadaṃ, āvudhaṃ, kānanaṃ, ghānaṃ, jhānaṃ, dānaṃ, dhanaṃ, vanaṃ, pāpaṃ, dumaṃ, hadayaṃ, cīraṃ, cīvaraṃ, kulaṃ, mūlaṃ, balaṃ, maṅgalaṃ, bhisaṃ, sīsaṃ, lohaṃ, v.v.
1340
Iti cittādirāsi.
Thus concludes the section on words like citta.
Như vậy là phần danh từ citta, v.v.
1341
Kammādirāsi
Section on words like kamma
Phần danh từ kamma, v.v.
1342
Kammasadde –
Regarding the word kamma –
Trong từ kamma –
1343
198. Nāsseno* .
198. eno for nā.
198. Nāsseno.
1344
Kammādīhi nāssa eno hoti vā.
For kamma and similar words, nā optionally becomes ena.
Từ kamma, v.v., nā có thể trở thành eno.
1345
Kammena, kammanā.
Kammena, kammanā.
Kammena, kammanā.
1346
‘Pumakammathāmaddhāna’nti suttena nā, smāsu uttaṃ, kammunā, kammassa, kammuno, kammasmā, kammamhā, kammanā, kammunā, kammassa, kammuno.
By the rule ‘Pumakammathāmaddhāna’, for nā and smā, u is stated, as in kammunā, kammassa, kammuno, kammasmā, kammamhā, kammanā, kammunā, kammassa, kammuno.
Theo quy tắc ‘Pumakammathāmaddhāna’, nā và smā được nói là utta, kammunā, kammassa, kammuno, kammasmā, kammamhā, kammanā, kammunā, kammassa, kammuno.
1347
199. Kammādito* .
199. From kamma and similar.
199. Kammādito.
1348
Kammādīhi smiṃno ni hoti vā.
For kamma and similar words, smiṃ optionally becomes ni.
Từ kamma, v.v., smiṃ có thể trở thành ni.
1349
Kammasmiṃ, kammamhi, kammani, kamme.
Kammasmiṃ, kammamhi, kammani, kamme.
Kammasmiṃ, kammamhi, kammani, kamme.
Sesaṃ cittasamaṃ.
The rest is the same as citta.
Phần còn lại giống như citta.
1350
Kamma camma ghamma asma vesma addha muddha aha brahma attaātumā kammādi.
Kamma, camma, ghamma, asma, vesma, addha, muddha, aha, brahma, atta, ātumā are like kamma.
Kamma, camma, ghamma, asma, vesma, addha, muddha, aha, brahma, atta, ātumā là các từ thuộc nhóm kamma, v.v.
Kammani, cammani.
Kammani, cammani.
Kammani, cammani.
‘‘Kiṃ chando kimadhippāyo, eko sammasi ghammanī’’ti* ca ‘‘kiṃ patthayaṃ mahābrahme, eko sammasi ghammanī’’ti* ca ‘‘mā tvaṃ cande khali asmanī’’ti ca ‘‘tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmanī’’ti ca dissanti.
And it is seen in: ‘‘Kiṃ chando kimadhippāyo, eko sammasi ghammanī’’ and ‘‘kiṃ patthayaṃ mahābrahme, eko sammasi ghammanī’’ and ‘‘mā tvaṃ cande khali asmanī’’ and ‘‘tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmanī’’.
Và ‘‘Kiṃ chando kimadhippāyo, eko sammasi ghammanī’’ và ‘‘Kiṃ patthayaṃ mahābrahme, eko sammasi ghammanī’’ và ‘‘Mā tvaṃ cande khali asmanī’’ và ‘‘Tamaddasa mahābrahmā, nisinnaṃ samhi vesmanī’’ đều được thấy.
Addhani, muddhani, ahani, brahmani, attani, ātumani, sabbametaṃ pubbepi vuttameva ca.
Addhani, muddhani, ahani, brahmani, attani, ātumani – all these have also been mentioned before.
Addhani, muddhani, ahani, brahmani, attani, ātumani, tất cả những điều này cũng đã được nói trước đó.
Tattha ‘sammasī’ti acchasi, ‘ghammanī’ti gimhakāle ātape vā, ‘asmanī’ti pāsāṇe, ‘vesmanī’ti ghare.
Therein, ‘sammasī’ means you reside, ‘ghammanī’ means in the summer season or in the sun, ‘asmanī’ means on a rock, ‘vesmanī’ means in a house.
Trong đó, ‘sammasī’ nghĩa là ngồi, ‘ghammanī’ nghĩa là vào mùa hè hoặc trong nắng, ‘asmanī’ nghĩa là trên đá, ‘vesmanī’ nghĩa là trong nhà.
1351
Iti kammādirāsi.
Thus concludes the section on words like kamma.
Như vậy là phần danh từ kamma, v.v.
1352
200. Aṃ napuṃsake* .
200. aṃ for neuter.
200. Aṃ napuṃsake.
1353
Napuṃsake simhi ntussa aṃ hoti vā.
In the neuter gender, nt optionally becomes aṃ for sī.
Ở giống trung, nt của si có thể trở thành aṃ.
Silopo.
Deletion of sī.
Si bị lược bỏ.
1354
Guṇavaṃ kulaṃ.
Guṇavaṃ kulaṃ (a virtuous family).
Guṇavaṃ kulaṃ.
1355
Pakkhe –
In the alternative –
Trong trường hợp khác –
1356
Simhi mahāvuttinā ntussa anto a hoti, tato sissa aṃ hoti, guṇavantaṃ kulaṃ.
For sī, nt becomes anta by the rule mahāvutti, then sī becomes aṃ, resulting in guṇavantaṃ kulaṃ.
Trong si, nt của mahāvutti trở thành anta, sau đó si trở thành aṃ, guṇavantaṃ kulaṃ.
1357
‘Yvādo ntussā’ti yvādīsu ntussantassa attaṃ, guṇavantāni, guṇavantā, he guṇava, he guṇavā, he guṇavantāni, he guṇavantā, guṇavaṃ, guṇavantaṃ, guṇavantāni, guṇavante, guṇavantena, guṇavatā kulena.
By ‘Yvādo ntussā’, nt becomes anta in yvādi words, resulting in guṇavantāni, guṇavantā, he guṇava, he guṇavā, he guṇavantāni, he guṇavantā, guṇavaṃ, guṇavantaṃ, guṇavantāni, guṇavante, guṇavantena, guṇavatā kulena.
Theo quy tắc ‘Yvādo ntussā’, âm cuối của nt trong yvādi trở thành atta, guṇavantāni, guṇavantā, he guṇava, he guṇavā, he guṇavantāni, he guṇavantā, guṇavaṃ, guṇavantaṃ, guṇavantāni, guṇavante, guṇavantena, guṇavatā kulena.
Sabbaṃ pulliṅgasamaṃ.
All are the same as masculine words.
Tất cả giống như giống đực.
1358
Satimaṃ kulaṃ, satimantaṃ kulaṃ iccādi.
Satimaṃ kulaṃ, satimantaṃ kulaṃ, and so on.
Satimaṃ kulaṃ, satimantaṃ kulaṃ, v.v.
1359
Gacchaṃ kulaṃ, gacchantaṃ kulaṃ, gacchantāni kulāni iccādi.
Gacchaṃ kulaṃ, gacchantaṃ kulaṃ, gacchantāni kulāni, and so on.
Gacchaṃ kulaṃ, gacchantaṃ kulaṃ, gacchantāni kulāni, v.v.
1360
Iti akārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in a.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng a.
1361
Ikārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in i
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng i
1362
Aṭṭhi tiṭṭhati, aṭṭhī tiṭṭhanti.
Aṭṭhi tiṭṭhati (a bone stands), aṭṭhī tiṭṭhanti (bones stand).
Aṭṭhi tiṭṭhati, aṭṭhī tiṭṭhanti.
1363
201. Jhalā vā* .
201. jhala optionally.
201. Jhalā vā.
1364
Napuṃsake jha, lato yonaṃ ni hoti vā.
In the neuter gender, for jha and la (words ending in i), yo optionally becomes ni.
Ở giống trung, yo của jha và la có thể trở thành ni.
‘Yolopanīsū’ti dīgho.
By ‘Yolopanīsū’, there is lengthening.
Với quy tắc ‘Yolopanīsū’, ni được kéo dài.
1365
Aṭṭhīni, he aṭṭhi, he aṭṭhī, he aṭṭhīni, he aṭṭhī vā, aṭṭhiṃ, aṭṭhinaṃ, aṭṭhīni, aṭṭhī, aṭṭhinā, aṭṭhīhi, aṭṭhībhi.
Aṭṭhīni, he aṭṭhi, he aṭṭhī, he aṭṭhīni, he aṭṭhī (optionally), aṭṭhiṃ, aṭṭhinaṃ, aṭṭhīni, aṭṭhī, aṭṭhinā, aṭṭhīhi, aṭṭhībhi.
Aṭṭhīni, he aṭṭhi, he aṭṭhī, he aṭṭhīni, he aṭṭhī vā, aṭṭhiṃ, aṭṭhinaṃ, aṭṭhīni, aṭṭhī, aṭṭhinā, aṭṭhīhi, aṭṭhībhi.
Sesaṃ munisamaṃ.
The rest is the same as muni.
Phần còn lại giống như muni.
1366
Samāsepi sammādiṭṭhi kulaṃ, sammādiṭṭhīni kulāni iccādi, yonaṃ no, ne natthi.
Even in compounds, sammādiṭṭhi kulaṃ, sammādiṭṭhīni kulāni, and so on; yo does not become no or ne.
Ngay cả trong hợp chất, sammādiṭṭhi kulaṃ, sammādiṭṭhīni kulāni, v.v., yo không có no, ne.
1367
Smiṃmhi sammādiṭṭhismiṃ, sammādiṭṭhimhi, sammādiṭṭhini, sammādiṭṭhine kule, ariyavuttine kule iti vattabbaṃ.
For smiṃ, sammādiṭṭhismiṃ, sammādiṭṭhimhi, sammādiṭṭhini, sammādiṭṭhine kule, ariyavuttine kule should be stated.
Trong smiṃ, phải nói là sammādiṭṭhismiṃ, sammādiṭṭhimhi, sammādiṭṭhini, sammādiṭṭhine kule, ariyavuttine kule.
1368
Evaṃ akkhi, acchi, satthi, dadhi, vāri iccādayo.
Similarly, akkhi, acchi, satthi, dadhi, vāri, and so on.
Tương tự như vậy: akkhi, acchi, satthi, dadhi, vāri, v.v.
1369
Iti ikārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in i.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng i.
1370
Īkārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in ī
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng ī
1371
Īkārante ‘ekavacanayosvaghona’nti suttena simhi rasso, daṇḍi kulaṃ, daṇḍīni kulāni, yonaṃ lope daṇḍī.
For words ending in ī, by the rule ‘ekavacanayosvaghona’, ī is shortened when sī is present, as in daṇḍi kulaṃ, daṇḍīni kulāni, and upon deletion of yo, daṇḍī.
Trong các từ tận cùng bằng ī, theo quy tắc ‘ekavacanayosvaghona’, ī được rút ngắn trong si, daṇḍi kulaṃ, daṇḍīni kulāni, khi yo bị lược bỏ thì daṇḍī.
1372
‘Ge vā’ti rasso, he daṇḍi, he daṇḍī vā, he daṇḍīni, he daṇḍī, daṇḍiṃ, daṇḍinaṃ, daṇḍīni, daṇḍī, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi.
By ‘Ge vā’, there is optional shortening, as in he daṇḍi, he daṇḍī (optionally), he daṇḍīni, he daṇḍī, daṇḍiṃ, daṇḍinaṃ, daṇḍīni, daṇḍī, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi.
Theo quy tắc ‘Ge vā’, ī được rút ngắn, he daṇḍi, he daṇḍī vā, he daṇḍīni, he daṇḍī, daṇḍiṃ, daṇḍinaṃ, daṇḍīni, daṇḍī, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi.
Pulliṅgasamaṃ.
Same as masculine words.
Giống như giống đực.
1373
Samāsepi sīghayāyi cittaṃ, sīghayāyīni, sīghayāyī, he sīghayāyi, he sīghayāyī vā, he sīghayāyīni, he sīghayāyī, sīghayāyiṃ, sīghayāyinaṃ, sīghayāyīni iccādi.
Even in compounds, sīghayāyi cittaṃ, sīghayāyīni, sīghayāyī, he sīghayāyi, he sīghayāyī (optionally), he sīghayāyīni, he sīghayāyī, sīghayāyiṃ, sīghayāyinaṃ, sīghayāyīni, and so on.
Ngay cả trong hợp chất, sīghayāyi cittaṃ, sīghayāyīni, sīghayāyī, he sīghayāyi, he sīghayāyī vā, he sīghayāyīni, he sīghayāyī, sīghayāyiṃ, sīghayāyinaṃ, sīghayāyīni, v.v.
1374
Evaṃ sukhakāri dānaṃ, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī iccādayo kulasambandhino ca veditabbā.
Similarly, sukakāri dānaṃ, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, and so on, pertaining to family, should be understood.
Tương tự như vậy: sukhakāri dānaṃ, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, v.v., và những từ liên quan đến kula cũng phải được hiểu.
1375
Iti īkārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in ī.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng ī.
1376
Ukārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in u
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng u
1377
Āyu tiṭṭhati, ‘jhalā vā’ti yonaṃ nitte lope ca dīgho, āyūni, āyū, he āyu, he āyū, he āyūni, he āyū, āyuṃ, āyunaṃ, āyūni, āyū.
Āyu tiṭṭhati (life stands), by ‘jhalā vā’, upon deletion of ni for yo, there is lengthening, resulting in āyūni, āyū, he āyu, he āyū, he āyūni, he āyū, āyuṃ, āyunaṃ, āyūni, āyū.
Āyu tiṭṭhati, theo quy tắc ‘jhalā vā’, yo trở thành ni, và khi bị lược bỏ thì ī được kéo dài, āyūni, āyū, he āyu, he āyū, he āyūni, he āyū, āyuṃ, āyunaṃ, āyūni, āyū.
Sesaṃ bhikkhusamaṃ.
The rest is the same as bhikkhu.
Phần còn lại giống như bhikkhu.
1378
Āyusaddo pulliṅgepi vattati, ‘‘punarāyu ca me laddho* , āyuñca vo kīvatako nu samma* , āyu nu khīṇo maraṇañca santike, na cāyu khīṇo maraṇañca dūre’’ti pāḷipadāni.
The word āyu is also used in the masculine gender, as in the Pali passages: ‘‘punarāyu ca me laddho (and renewed life has been obtained by me), āyuñca vo kīvatako nu samma (and how much is your life, friend?), āyu nu khīṇo maraṇañca santike (is life indeed exhausted and death near?), na cāyu khīṇo maraṇañca dūre (and life is not exhausted and death is far away).’’
Từ āyu cũng được sử dụng trong giống đực, ví dụ: ‘‘punarāyu ca me laddho, āyuñca vo kīvatako nu samma, āyu nu khīṇo maraṇañca santike, na cāyu khīṇo maraṇañca dūre’’ là các đoạn Pali.
1379
Evaṃ cakkhu, hiṅgu, siggu, jatu, vatthu, matthu, madhu, dhanu, tipu, dāru, vasu, assu iccādayo.
Similarly, cakkhu, hiṅgu, siggu, jatu, vatthu, matthu, madhu, dhanu, tipu, dāru, vasu, assu, and so on.
Tương tự như vậy: cakkhu, hiṅgu, siggu, jatu, vatthu, matthu, madhu, dhanu, tipu, dāru, vasu, assu, v.v.
1380
202. Ambādīhi* .
202. From ambu and similar.
202. Ambādīhi.
1381
Ambu, paṃsuiccādīhi smiṃno ni hoti vā.
For ambu, paṃsu, and similar words, smiṃ optionally becomes ni.
Từ ambu, paṃsu, v.v., smiṃ có thể trở thành ni.
1382
Phalaṃ patati ambuni, pupphaṃ yathā paṃsuni ātape gataṃ.
Phalaṃ patati ambuni (fruit falls into the water), pupphaṃ yathā paṃsuni ātape gataṃ (as a flower gone into the dust in the sun).
Phalaṃ patati ambuni, pupphaṃ yathā paṃsuni ātape gataṃ.
Sesaṃ āyusamaṃ.
The rest is the same as āyu.
Phần còn lại giống như āyu.
Citragu, vahagu, digu iccādayopi ukārantapakatikā evāti.
Citragu, vahagu, digu, and so on, are also naturally ending in u.
Citragu, vahagu, digu, v.v., cũng là các từ gốc tận cùng bằng u.
1383
Iti ukārantanapuṃsakarāsi.
Thus concludes the section on neuter words ending in u.
Như vậy là phần danh từ giống trung tận cùng bằng u.
1384
Ūkārantanapuṃsakarāsi
Section on neuter words ending in ū
Phần danh từ giống trung tận cùng bằng ū
1385
Simhi rasso, gotrabhu ñāṇaṃ, gotrabhūni, gotrabhū, he gotrabhu, he gotrabhū, he gotrabhūni, hegotrabhū, gotrabhuṃ, gotrabhunaṃ, gotrabhūni, gotrabhū.
Simhi rasso, gotrabhu ñāṇaṃ, gotrabhūni, gotrabhū, he gotrabhu, he gotrabhū, he gotrabhūni, hegotrabhū, gotrabhuṃ, gotrabhunaṃ, gotrabhūni, gotrabhū.
Ở thể si, nguyên âm ngắn lại: gotrabhu ñāṇaṃ, gotrabhūni, gotrabhū, he gotrabhu, he gotrabhū, he gotrabhūni, hegotrabhū, gotrabhuṃ, gotrabhunaṃ, gotrabhūni, gotrabhū.
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like masculine.
Phần còn lại tương tự như giống đực.
Evaṃ sayambhu ñāṇaṃ, abhibhu jhānaṃ iccādi.
Thus, 'sayambhu ñāṇa', 'abhibhu jhāna', etc.
Tương tự như vậy là sayambhu ñāṇaṃ (trí tuệ tự hiện hữu), abhibhu jhānaṃ (thiền thắng tri) v.v.
1386
Iti ūkārantanapuṃsakarāsi.
Thus ends the section on neuter nouns ending in -ū.
Kết thúc phần danh sách danh từ giống trung tận cùng bằng ū.
1387
Napuṃsakaliṅgarāsi niṭṭhito.
The section on neuter gender nouns is finished.
Phần danh sách danh từ giống trung đã hoàn tất.
1388
Sabbādirāsi
Section on 'Sabba' and similar words
Danh sách các đại từ bắt đầu bằng sabba
1389
Atha sabbanāmāni dīpiyante.
Now, pronouns are explained.
Bây giờ các đại từ sẽ được trình bày.
1390
Sabba, katara, katama, ubhaya, itara, añña, aññatara, aññatama, pubba, para, apara, dakkhiṇa, uttara, adhara, ya, ta, tya, eta, ima, amu, kiṃ, eka, ubha, dvi,ti, catu, tumha, amha imāni aṭṭhavīsati sabbanāmāni nāma.
Sabba, katara, katama, ubhaya, itara, añña, aññatara, aññatama, pubba, para, apara, dakkhiṇa, uttara, adhara, ya, ta, tya, eta, ima, amu, kiṃ, eka, ubha, dvi, ti, catu, tumha, amha—these are the twenty-eight pronouns.
Sabba, katara, katama, ubhaya, itara, añña, aññatara, aññatama, pubba, para, apara, dakkhiṇa, uttara, adhara, ya, ta, tya, eta, ima, amu, kiṃ, eka, ubha, dvi, ti, catu, tumha, amha – đây là hai mươi tám đại từ.
Sabbesaṃ liṅgatthānaṃ sādhāraṇāni nāmāni sabbanāmāni.
Names common to all genders and meanings are pronouns.
Các danh từ chung cho tất cả các nghĩa giống được gọi là đại từ.
1391
Tattha sabbasaddo sakalattho.
Among these, the word sabba means 'all' or 'whole'.
Trong đó, từ sabba có nghĩa là "tất cả, toàn bộ".
1392
Katara, katamasaddā pucchanatthā.
The words katara and katama are for questioning.
Các từ katara, katama có nghĩa là "hỏi".
1393
Ubhayasaddo dvinnaṃ avayavānaṃ samudāyattho.
The word ubhaya means the collection of two parts.
Từ ubhaya có nghĩa là "cả hai bộ phận".
1394
Itarasaddo ekato vuttassa paṭiyogīvacano.
The word itara refers to the counterpart of what has been mentioned as one.
Từ itara là từ đối lập với cái đã được nói đến.
1395
Aññasaddo yathādhigatamhā aparavacano.
The word añña refers to something other than what has been understood.
Từ añña có nghĩa là "khác" so với cái đã được biết.
1396
Aññatara, aññatamasaddā aniyamatthā.
The words aññatara and aññatama are for indefiniteness.
Các từ aññatara, aññatama có nghĩa là "không xác định".
1397
Pubbādayo saddā disā, kālādivavatthānavacanā.
Words like pubba (etc.) refer to directions, times, and so forth.
Các từ như pubba v.v. là các từ chỉ sự phân biệt về phương hướng, thời gian v.v.
1398
Yasaddo aniyamatthavacano.
The word ya is for indefiniteness.
Từ ya có nghĩa là "không xác định".
1399
Ta, tyasaddā parammukhe dūravacanā.
The words ta and tya refer to something distant, out of sight.
Các từ ta, tya có nghĩa là "xa" đối với cái ở đằng sau.
1400
Etasaddo parammukhe samīpavacano, sammukhe dūravacano.
The word eta refers to something near, out of sight, and something distant, in sight.
Từ eta có nghĩa là "gần" đối với cái ở đằng sau, và "xa" đối với cái ở đằng trước.
Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘eteti cakkhupathaṃ atikkamitvā dūragate sandhāyāhā’’ti* vuttaṃ, tasmā tasaddatthepi vattati.
In the commentaries, however, it is said, "The word 'eta' refers to something that has passed beyond the range of sight and is distant," therefore it also functions with the meaning of 'ta'.
Tuy nhiên, trong Chú giải có nói: "Từ eta được dùng để chỉ cái đã vượt qua tầm mắt và ở xa" (Jā. Aṭṭha. 4.15.104). Do đó, nó cũng được dùng với nghĩa của từ ta.
1401
Imasaddo sammukhe samīpavacano.
The word ima refers to something near, in sight.
Từ ima có nghĩa là "gần" đối với cái ở đằng trước.
1402
Amusaddo dūravacano.
The word amu refers to something distant.
Từ amu có nghĩa là "xa".
Samīpa, dūratā ca parikappabuddhivasenāpi hoti.
Nearness and distance can also be based on conceptual understanding.
Sự gần và xa cũng có thể là do sự tưởng tượng trong tâm.
1403
Kiṃsaddo pucchanattho.
The word kiṃ is for questioning.
Từ kiṃ có nghĩa là "hỏi".
1404
Ekasaddo saṅkhyattho aññattho ca.
The word eka refers to number and also to 'another'.
Từ eka có nghĩa là "số lượng" và "khác".
1405
Ubhasaddo dvisaddapariyāyo.
The word ubha is a synonym for the word 'dvi'.
Từ ubha là từ đồng nghĩa với từ dvi (hai).
1406
Tattha tyasaddopi bahulaṃ dissati.
Among these, the word 'tya' is also frequently seen.
Trong đó, từ tya cũng thường xuất hiện.
Khiḍḍā paṇihitā tyāsu, rati tyāsu patiṭṭhitā, bījāni tyāsu ruhanti* , kathaṃ nu vissase tyamhi* , atha vissasate tyamhiiccādi* .
"Play is directed towards them, delight is established in them, seeds grow in them," "How can one trust in them," "Then one trusts in them," etc.
"Trò chơi được đặt vào chúng, niềm vui được thiết lập trong chúng, hạt giống mọc lên trong chúng" (Jā. 2.21.120), "Làm sao tôi có thể tin tưởng vào người đó?" (Jā. 1.16.288), "Sau đó tôi tin tưởng vào người đó" v.v. (Jā. 2.22.1474).
1407
‘Itthiyamatvā’ti āpaccayo, ghasañño, silopo, sabbā itthī, sabbā, sabbāyo, he sabbe, he sabbā, he sabbāyo, sabbaṃ, sabbā, sabbāyo, sabbāya, sabbāhi, sabbābhi, sabbāya.
By 'itthiyamatvā', the ā-suffix, gha-designation, and lopa of 'si' occur: sabbā itthī, sabbā, sabbāyo, he sabbe, he sabbā, he sabbāyo, sabbaṃ, sabbā, sabbāyo, sabbāya, sabbāhi, sabbābhi, sabbāya.
Với itthiyamātvā, tiếp vĩ ngữ ā được thêm vào, có sự biến đổi gha, sự loại bỏ si, tạo thành sabbā itthī, sabbā, sabbāyo, he sabbe, he sabbā, he sabbāyo, sabbaṃ, sabbā, sabbāyo, sabbāya, sabbāhi, sabbābhi, sabbāya.
1408
203. Ghapāsassa ssā vā* .
203. Ghapāsassa ssā vā.
203. Ghapāsassa ssā vā*.
1409
Gha, pasaññehi sabbanāmehi sassa ssā hoti vā.
From pronouns with gha and pa designations, 'ssa' becomes 'ssā' optionally.
Từ các đại từ có biến đổi gha và pa, sa trở thành ssā hoặc không.
1410
204. Ghossaṃssāssāyaṃtiṃsu* .
204. Ghossaṃssāssāyaṃtiṃsu.
204. Ghossaṃssāssāyaṃtiṃsu*.
1411
Ssamādīsu gho rasso hoti.
In 'ssa' and so forth, 'gha' becomes short.
Trong các trường hợp bắt đầu bằng ssa, gha trở thành nguyên âm ngắn.
1412
Sabbassā.
Sabbassā.
Sabbassā.
1413
205. Saṃsānaṃ* .
205. Saṃsānaṃ.
205. Saṃsānaṃ*.
1414
Sabbādīhi naṃvacanassa saṃ, sānaṃ honti.
From 'sabba' and similar words, 'naṃ' becomes 'saṃ' and 'sānaṃ'.
Từ các từ loại sabba và tương tự, naṃ trở thành saṃ, sānaṃ.
1415
Sabbāsaṃ, sabbāsānaṃ, sabbāya, sabbāhi, sabbābhi, sabbāya, sabbassā, sabbāsaṃ, sabbāsānaṃ, sabbāya, sabbāyaṃ.
Sabbāsaṃ, sabbāsānaṃ, sabbāya, sabbāhi, sabbābhi, sabbāya, sabbassā, sabbāsaṃ, sabbāsānaṃ, sabbāya, sabbāyaṃ.
Sabbāsaṃ, sabbāsānaṃ, sabbāya, sabbāhi, sabbābhi, sabbāya, sabbassā, sabbāsaṃ, sabbāsānaṃ, sabbāya, sabbāyaṃ.
1416
206. Smiṃno ssaṃ* .
206. Smiṃno ssaṃ.
206. Smiṃno ssaṃ*.
1417
Sabbādīhi smiṃno ssaṃ hoti vā.
From 'sabba' and similar words, 'smiṃ' becomes 'ssaṃ' optionally.
Từ các từ loại sabba và tương tự, smiṃ và no trở thành ssaṃ hoặc không.
1418
Sabbassaṃ, sabbāsu.
Sabbassaṃ, sabbāsu.
Sabbassaṃ, sabbāsu.
1419
Saddanītiyaṃ nā, smā, smiṃnampi ssādeso vutto* .
In Saddanīti, the substitution of 'ssā' for 'nā', 'smā', and 'smiṃ' is also stated.
Trong Saddanīti, sự thay thế ssā cũng được nói đến cho nā, smā, smiṃ*.
‘‘Tassā kumārikāya saddhiṃ* , kassāhaṃ kena hāyāmī’’ti* pāḷi.
The Pāḷi reads: "with that girl," "by whom am I abandoned by whom?"
"Với cô gái đó" (Pārā. 443), "Tôi bị ai bỏ rơi bởi ai?" (Pārā. 290) là các đoạn Pāḷi.
Idha pana suttavibhattena sādhiyati.
Here, however, it is accomplished by the rule of the suttas.
Ở đây, nó được chứng minh bằng cách phân tích câu.
Sabbassā kataṃ, sabbassā apeti, sabbassā ṭhitaṃ.
Done for all, departs from all, stands for all.
Sabbassā kataṃ (đã làm cho tất cả), sabbassā apeti (nó rời khỏi tất cả), sabbassā ṭhitaṃ (nó đứng yên cho tất cả).
1420
Sabbo puriso.
Sabbo puriso.
Sabbo puriso (tất cả đàn ông).
1421
207. Yonameṭa* .
207. Yonameṭa.
207. Yonameṭa*.
1422
Akārantehi sabbādīhi yonaṃ eṭa hoti.
From 'sabba' and similar words ending in 'a', 'yo' becomes 'eṭa'.
Từ các từ loại sabba và tương tự tận cùng bằng a, yo trở thành eṭa.
1423
Sabbe purisā.
Sabbe purisā.
Sabbe purisā (tất cả đàn ông).
1424
Atotveva?
Only 'a' (ending)?
Chỉ khi tận cùng bằng a?
Sabbā itthiyo, amū purisā.
Sabbā itthiyo, amū purisā.
Sabbā itthiyo (tất cả phụ nữ), amū purisā (những người đàn ông đó).
1425
He sabba, he sabbā, he sabbe, sabbaṃ, sabbe, sabbena.
He sabba, he sabbā, he sabbe, sabbaṃ, sabbe, sabbena.
He sabba, he sabbā, he sabbe, sabbaṃ, sabbe, sabbena.
1426
208. Sabbādīnaṃ naṃmhi ca* .
208. Sabbādīnaṃ naṃmhi ca.
208. Sabbādīnaṃ naṃmhi ca*.
1427
Naṃmhi ca su, hisu ca sabbādīnaṃ assa e hoti.
And in 'naṃ', and in 'su' and 'hi', the 'a' of 'sabba' and similar words becomes 'e'.
Trong naṃ, và trong su, hi, a của các từ loại sabba và tương tự trở thành e.
1428
Sabbehi, sabbebhi, sabbassa, sabbesaṃ, sabbesānaṃ, sabbasmā, sabbamhā, sabbehi, sabbebhi, sabbassa, sabbesaṃ, sabbesānaṃ, sabbasmiṃ, sabbamhi, sabbesu.
Sabbehi, sabbebhi, sabbassa, sabbesaṃ, sabbesānaṃ, sabbasmā, sabbamhā, sabbehi, sabbebhi, sabbassa, sabbesaṃ, sabbesānaṃ, sabbasmiṃ, sabbamhi, sabbesu.
Sabbehi, sabbebhi, sabbassa, sabbesaṃ, sabbesānaṃ, sabbasmā, sabbamhā, sabbehi, sabbebhi, sabbassa, sabbesaṃ, sabbesānaṃ, sabbasmiṃ, sabbamhi, sabbeṣu.
1429
Cūḷaniruttiyaṃ pana smā, smiṃnaṃ ā, ettaṃ vuttaṃ, sabbā apeti, sabbe patiṭṭhitanti.
In the Cūḷanirutti, moreover, it has been said that smā and smiṃ become ā, as in "all departs" and "all are established."
Trong Cūḷanirutti, sự thay thế ā, ettaṃ được nói đến cho smā, smiṃ: sabbā apeti (nó rời khỏi tất cả), sabbe patiṭṭhitanti (chúng được thiết lập trong tất cả).
‘‘Sabbā ca savati, sabbathā savatī’’ti ca ‘‘tyāhaṃ mante paratthaddho’’ti* ca pāḷī.
And the Pali text states: "And all flows, in every way it flows," and "I am excessively proud of these mantras."
"Và tất cả chảy ra, tất cả chảy ra bằng mọi cách" và "Tôi đã quá tự mãn với những câu thần chú đó" (Jā. 2.22.835) là các đoạn Pāḷi.
Tattha ‘tyāha’nti te+ahaṃ, tasmiṃ manteti attho.
There, 'tyāhaṃ' means 'te + ahaṃ', the meaning is 'in that mantra'.
Trong đó, tyāhaṃ là te + ahaṃ, nghĩa là "trong câu thần chú đó".
1430
Sabbanāmehi catutthiyā āyādesopi dissati, ‘‘yāya no anukampāya, amhe pabbājayī muni.
From pronouns, the substitution of āya for the dative case is also seen, as in "by which compassion for us, the sage ordained us.
Sự thay thế āya cho cách thứ tư của đại từ cũng được thấy: "Với lòng từ bi mà vị ẩn sĩ đã cho chúng tôi xuất gia.
So no attho anuppatto’’ti* ca ‘‘yāyeva kho panatthāya āgaccheyyātha, tameva atthaṃ sādhukaṃ manasi kareyyāthā’’ti ca* ‘‘neva mayhaṃ ayaṃ nāgo, alaṃ dukkhāya kāyacī’’ti* ca pāḷī.
That purpose has been attained by us," and "for whatever purpose you have come, you should carefully bear that very purpose in mind," and "this nāga is not for me, enough of this suffering for the body."
Mục đích đó đã được chúng tôi đạt đến" (Theragā. 176), và "Vì mục đích nào mà quý vị đến, quý vị hãy ghi nhớ mục đích đó một cách cẩn thận" (Dī. Ni. 1.263), và "Con voi này không phải của tôi, nó đủ đau khổ cho thân thể" (Jā. 2.22.870) là các đoạn Pāḷi.
1431
Sabbaṃ cittaṃ.
All mind.
Sabbaṃ cittaṃ (tất cả tâm).
1432
209. Sabbādīhi.
209. From Sabbādi words.
209. Sabbādīhi.
1433
Sabbādīhi nissa ṭā na hoti.
From Sabbādi words, the suffix ṭā does not occur for nissa.
Từ các từ loại sabba và tương tự, ni không trở thành ṭā.
1434
Sabbāni, sabbaṃ, sabbāni.
Sabbāni, sabbaṃ, sabbāni.
Sabbāni, sabbaṃ, sabbāni.
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like the masculine gender.
Phần còn lại tương tự như giống đực.
1435
Bahulādhikārā kvaci nissa ṭā, ṭepi honti.
Due to the rule of Bahulādhikāra, sometimes ṭā and ṭe occur for nissa.
Do quy tắc bahulādhikārā (quy tắc chung), đôi khi ni trở thành ṭā, ṭe.
Pāḷiyaṃ pana nissa ṭā, ṭepi dissanti- ‘‘yā pubbe bodhisattānaṃ, pallaṅkavaramābhuje.
In the Pali text, however, ṭā and ṭe for nissa are seen: "The signs that formerly appeared for the Bodhisattas on the excellent throne, those appear today.
Tuy nhiên, trong Pāḷi, ṭā, ṭe cho ni cũng được thấy: "Những điềm báo đã xuất hiện trước đây cho các vị Bồ Tát khi Ngài ngồi trên tòa sen cao quý.
Nimittāni padissanti, tāni ajja padissare* .
Signs will appear; they will appear today.
Những điềm báo đó hôm nay lại xuất hiện" (Bu. Vaṃ. 2.82).
Kiṃ māṇavassa ratanāni atthi, ye taṃ jinanto hare akkhadhutto’’ti* .
Does the brahmin have jewels, so that the dice-player, having defeated him, might take them?"
"Māṇava có những viên ngọc nào mà người chơi xúc xắc đó đã chiến thắng và lấy đi?" (Jā. 2.22.1390).
Evaṃ katara, katamasaddāpi ñeyyā.
Thus, the words katara and katama should also be understood.
Tương tự, các từ katara, katama cũng nên được hiểu như vậy.
1436
Ubhayasadde itthi, pumesu ubhayā, ubhayoti paṭhamekavacanarūpaṃ appasiddhaṃ.
In the word ubhaya, in feminine and masculine genders, the first singular forms ubhayā and ubhayo are not established.
Trong từ ubhaya, ở giống cái và giống đực, các hình thức ubhayā, ubhayo ở cách thứ nhất số ít không được giải thích rõ ràng.
Mahāvuttinā yonaṃ ṭo vā hoti, ubhayo itthiyo, ubhayaṃ itthiṃ, ubhayo itthiyo, ubhayāya, ubhayāhi, ubhayābhi.
According to the Mahāvutti, ṭa sometimes occurs for yona: ubhayo itthiyo, ubhayaṃ itthiṃ, ubhayo itthiyo, ubhayāya, ubhayāhi, ubhayābhi.
Theo Mahāvutti, yo trở thành ṭo hoặc không: ubhayo itthiyo (cả hai người phụ nữ), ubhayaṃ itthiṃ (cả hai người phụ nữ), ubhayo itthiyo, ubhayāya, ubhayāhi, ubhayābhi.
Sesaṃ sabbasamaṃ.
The rest is like sabba.
Phần còn lại tương tự như sabba.
1437
Ubhayo purisā, ubhaye purisā, ubhayaṃ, ubhayo, ubhaye, ubhayena, ubhayehi, ubhayebhi, ubhayassa, ubhayesaṃ, ubhayesānaṃ.
Ubhayo purisā, ubhaye purisā, ubhayaṃ, ubhayo, ubhaye, ubhayena, ubhayehi, ubhayebhi, ubhayassa, ubhayesaṃ, ubhayesānaṃ.
Ubhayo purisā (cả hai người đàn ông), ubhaye purisā (cả hai người đàn ông), ubhayaṃ, ubhayo, ubhaye, ubhayena, ubhayehi, ubhayebhi, ubhayassa, ubhayesaṃ, ubhayesānaṃ.
Sabbasamaṃ.
Like sabba.
Tương tự như sabba.
1438
Ubhayaṃ kulaṃ tiṭṭhati, ubhayāni, ubhayaṃ, ubhayāni.
Ubhayaṃ kulaṃ tiṭṭhati, ubhayāni, ubhayaṃ, ubhayāni.
Ubhayaṃ kulaṃ tiṭṭhati (cả hai gia đình đều đứng vững), ubhayāni, ubhayaṃ, ubhayāni.
Sabbasamaṃ.
Like sabba.
Tương tự như sabba.
‘‘Ekarattena ubhayo, tuvañca dhanusekha ca* , todeyya, kappā ubhayo, idhekarattiṃ ubhayo vasema, ubhaye devamanussā, ubhaye vasāmase’’ti pāḷi.
The Pali text states: "Both, you and Dhanusekha, in one night," "both Todeyya and Kappā, let us both stay here for one night," "both devas and humans," "let us both dwell."
"Trong một đêm, cả hai, bạn và Dhanusekha" (Jā. 1.16.239), "Todeyya, cả hai thời kỳ, chúng ta hãy ở lại đây một đêm, cả hai chư thiên và loài người, chúng ta hãy ở lại cả hai" là các đoạn Pāḷi.
1439
210. Ssaṃssāssāyesitarekaññetimānami* .
210. Ssaṃssāssāyesitarekaññetimānami.
210. Ssaṃssāssāyesitarekaññetimānami*.
1440
Ssamādīsu itarā, ekā, aññā, etā, imāsaddānaṃ i hoti.
In ssa and so on, 'i' occurs for the words itarā, ekā, aññā, etā, imā.
Trong các trường hợp bắt đầu bằng ssa v.v., i được thêm vào các từ itarā, ekā, aññā, etā, imā.
1441
Itarissā kataṃ, itarissā deti, itarissā apeti, itarissā dhanaṃ, itarissā, itarissaṃ ṭhitaṃ.
Done for the other woman, gives to the other woman, departs from the other woman, wealth of the other woman, to the other woman, established in the other woman.
Itarissā kataṃ (đã làm cho người khác), itarissā deti (cho người khác), itarissā apeti (nó rời khỏi người khác), itarissā dhanaṃ (tài sản của người khác), itarissā, itarissaṃ ṭhitaṃ (đứng yên trong người khác).
Sesaṃ sabbasamaṃ.
The rest is like sabba.
Phần còn lại tương tự như sabba.
1442
Aññā, aññā, aññāyo, aññaṃ, aññā, aññāyo, aññāya, aññissā, aññāhi, aññābhi, aññāya, aññissā, aññāsaṃ, aññāsānaṃ, aññissā, aññāhi, aññābhi, aññāya, aññissā, aññāsaṃ, aññāsānaṃ, aññāya, aññissā, aññāyaṃ, aññissaṃ, aññāsu.
Aññā, aññā, aññāyo, aññaṃ, aññā, aññāyo, aññāya, aññissā, aññāhi, aññābhi, aññāya, aññissā, aññāsaṃ, aññāsānaṃ, aññissā, aññāhi, aññābhi, aññāya, aññissā, aññāsaṃ, aññāsānaṃ, aññāya, aññissā, aññāyaṃ, aññissaṃ, aññāsu.
Aññā, aññā, aññāyo, aññaṃ, aññā, aññāyo, aññāya, aññissā, aññāhi, aññābhi, aññāya, aññissā, aññāsaṃ, aññāsānaṃ, aññissā, aññāhi, aññābhi, aññāya, aññissā, aññāsaṃ, aññāsānaṃ, aññāya, aññissā, aññāyaṃ, aññissaṃ, aññāsu.
Sesaliṅgesu sabbasamaṃ.
In other genders, it is like sabba.
Ở các giống khác tương tự như sabba.
1443
‘‘Aññatarissā itthiyā paṭibaddhacitto hotī’’ti* pāḷi, idha suttavibhattena sijjhati.
"He is bound in mind to a certain woman" is the Pali text; here it is accomplished by the Suttavibhaṅga.
“Tâm bị ràng buộc vào một người phụ nữ nào đó” là Pali, ở đây được hoàn thành bằng cách phân tích theo kinh điển.
Sesaṃ aññatara, aññatamesu sabbasamaṃ.
The rest is the same for aññatara and aññatamesu as for sabba.
Phần còn lại của aññatara và aññatama thì hoàn toàn giống sabba.
1444
Iti sabbādiaṭṭhakarāsi.
Thus ends the section on words like sabbādi.
Kết thúc phần nhóm từ bắt đầu bằng sabba.
1445
Pubbā itthī, pubbā, pubbāyo, pubbaṃ, pubbā, pubbāyo, pubbāya, pubbassā, pubbāhi, pubbābhi, pubbāya, pubbassā, pubbāsaṃ, pubbāsānaṃ, sattamiyaṃ pubbāya, pubbassā, pubbāyaṃ, pubbassaṃ, pubbāsu.
Pubbā (a woman), pubbā, pubbāyo; pubbaṃ, pubbā, pubbāyo; pubbāya, pubbassā; pubbāhi, pubbābhi; pubbāya, pubbassā; pubbāsaṃ, pubbāsānaṃ; in the seventh case, pubbāya, pubbassā, pubbāyaṃ, pubbassaṃ, pubbāsu.
Pubbā (người phụ nữ), pubbā, pubbāyo, pubbaṃ, pubbā, pubbāyo, pubbāya, pubbassā, pubbāhi, pubbābhi, pubbāya, pubbassā, pubbāsaṃ, pubbāsānaṃ, trong cách thứ bảy là pubbāya, pubbassā, pubbāyaṃ, pubbassaṃ, pubbāsu.
1446
211. Pubbādīhi chahi* .
211. By the six words beginning with pubba.
211. Từ sáu từ bắt đầu bằng pubba*.
1447
Tehi chahi yonaṃ eṭa hoti vā.
By these six, eṭa optionally occurs for yo.
Từ sáu từ đó, eṭa của yo có thể xảy ra.
1448
Pubbe, pubbā, pare, parā, apare, aparā, dakkhiṇe, dakkhiṇā, uttare, uttarā, adhare, adharā.
Pubbe, pubbā; pare, parā; apare, aparā; dakkhiṇe, dakkhiṇā; uttare, uttarā; adhare, adharā.
Pubbe, pubbā, pare, parā, apare, aparā, dakkhiṇe, dakkhiṇā, uttare, uttarā, adhare, adharā.
Tattha ‘pubbe pubbā’ti puratthimadisābhāgā, tatraṭṭhakā vā atthā, purātanā vā sattā saṅkhārā ca.
Here, 'pubbe pubbā' means the eastern directions, or the meanings pertaining to them, or ancient beings and formations.
Trong đó, ‘pubbe pubbā’ có nghĩa là các phương đông, hoặc các ý nghĩa của những gì ở đó, hoặc các chúng sinh và các pháp hữu vi cổ xưa.
‘‘Pubbabuddhā, pubbadevā, pubbācariyā’’tiādīsu ‘‘pubbe buddhā pubbabuddhā, pubbā buddhā vā pubbabuddhā’’tiādinā attho veditabbo.
In phrases like "pubbabuddhā, pubbadevā, pubbācariyā", the meaning should be understood as "pubbe buddhā (were) pubbabuddhā, or pubbā buddhā (were) pubbabuddhā," and so on.
Trong các trường hợp như ‘‘pubbabuddhā, pubbadevā, pubbācariyā’’, ý nghĩa nên được hiểu là ‘‘pubbe buddhā là pubbabuddhā, hoặc pubbā buddhā là pubbabuddhā’’ v.v.
Evaṃ sesesu.
Similarly for the rest.
Tương tự với các trường hợp còn lại.
1449
Pubbesaṃ, pubbesānaṃ, paresaṃ, paresānaṃ, aparesaṃ, aparesānaṃ, dakkhiṇesaṃ, dakkhiṇesānaṃ, uttaresaṃ, uttaresānaṃ, adharesaṃ, adharesānaṃ.
Pubbesaṃ, pubbesānaṃ; paresaṃ, paresānaṃ; aparesaṃ, aparesānaṃ; dakkhiṇesaṃ, dakkhiṇesānaṃ; uttaresaṃ, uttaresānaṃ; adharesaṃ, adharesānaṃ.
Pubbesaṃ, pubbesānaṃ, paresaṃ, paresānaṃ, aparesaṃ, aparesānaṃ, dakkhiṇesaṃ, dakkhiṇesānaṃ, uttaresaṃ, uttaresānaṃ, adharesaṃ, adharesānaṃ.
Sesaṃ ñeyyaṃ.
The rest is to be known.
Phần còn lại nên được biết.
1450
Pubbādīhīti kiṃ?
Why 'beginning with pubba?'
‘‘Từ các từ bắt đầu bằng pubba’’ để làm gì?
Sabbe.
For sabba.
Sabba.
1451
Chahīti kiṃ?
Why 'by six?'
‘‘Từ sáu từ’’ để làm gì?
Ye, te.
For ye, te.
Ye, te.
1452
212. Nāññañca nāmappadhānā* .
212. And not when primary as a noun.
212. Không phải añña và những từ không phải là chính trong hợp chất*.
1453
Suddhanāmabhūtā ca samāse appadhānabhūtā ca sabbādito pubbe vuttaṃ sabbādikāriyaṃ aññañca upari vuccamānaṃ sabbādikāriyaṃ na hoti.
Words from the sabbādi group that are pure nouns or are not primary in a compound, do not undergo the sabbādi operations previously mentioned or those that will be mentioned later.
Các danh từ thuần túy và các danh từ không phải là chính trong hợp chất thì không có chức năng sabbādikāriya đã được nói đến trước đây trong nhóm sabbādi và cũng không có chức năng sabbādikāriya sẽ được nói đến sau này.
Tattha suddhanāmabhūtaṃ sabbādināma na jānātīti atthena bālavācako aññasaddo, ājānātīti atthena majjhemaggaphalañāṇavācako aññasaddo, arahattaphalañāṇavācako aññasaddo, ‘pubbo lohita’ntiādīsu pubbasaddo, atirekaparamādivācako parasaddo, disākālādito aññesu atthesu pavattā dakkhiṇu’ttarasaddā ca saṅkhyatthavācito añño ekasaddo cāti sabbametaṃ suddhanāmaṃ nāma, tato sabbādikāriyaṃ natthi.
Here, a sabbādi noun that is a pure noun is the word añña when it means 'fool' (one who does not know); the word añña when it means 'knowledge of the middle path and fruition' (one who knows fully); the word añña when it means 'knowledge of Arahantship fruition'; the word pubba in 'pubbo lohita' and so on; the word para meaning 'additional' or 'supreme'; and the words dakkhiṇa and uttara when used in meanings other than direction or time; and the word añña meaning 'one' when indicating number – all these are pure nouns, and therefore do not undergo sabbādi operations.
Trong đó, danh từ añña thuần túy là từ chỉ người ngu dốt theo nghĩa không biết, danh từ añña chỉ trí tuệ của quả vị trung đạo theo nghĩa biết rõ, danh từ añña chỉ trí tuệ của quả vị A-la-hán, từ pubba trong ‘‘pubbo lohita’’ v.v., từ para chỉ sự vượt trội, tối thượng v.v., các từ dakkhiṇa và uttara được dùng trong các nghĩa khác ngoài phương hướng và thời gian, và từ añña là một từ chỉ số lượng; tất cả những từ này được gọi là danh từ thuần túy, và do đó không có chức năng sabbādikāriya.
1454
Appadhāne diṭṭhapubba, gatapubba, piyapubba iccādi.
In a non-primary position: diṭṭhapubba, gatapubba, piyapubba, etc.
Trong các hợp chất không phải là chính: diṭṭhapubba, gatapubba, piyapubba, v.v.
Tattha pubbe diṭṭho diṭṭhapubbo buddho purisena.
Here, diṭṭhapubbo buddho purisena (the Buddha previously seen by the man).
Trong đó, diṭṭhapubbo buddho purisena (Đức Phật đã được người đó thấy trước đây).
Pubbe diṭṭho yenāti vā diṭṭhapubbo puriso buddhaṃ.
Or, diṭṭhapubbo puriso buddhaṃ (the man who previously saw the Buddha).
Hoặc diṭṭhapubbo puriso buddhaṃ (người đã thấy Đức Phật trước đây).
Evaṃ gatapubbo maggo purisena, gatapubbo vā puriso maggaṃ.
Similarly, gatapubbo maggo purisena (the path previously gone by the man), or gatapubbo puriso maggaṃ (the man who previously went the path).
Tương tự, gatapubbo maggo purisena (con đường đã được người đó đi trước đây), hoặc gatapubbo vā puriso maggaṃ (người đã đi con đường trước đây).
Piyā vuccati bhariyā, piyā pubbā purāṇā etassāti piyapubbo, piyo vuccati pati, piyo pubbo yassāti piyapubbā.
A wife is called piyā; piyapubbo (one whose wife was formerly dear) or piyapubbo (one whose wife was ancient). A husband is called piya; piyapubbā (one whose husband was formerly dear).
Piyā được gọi là vợ. Piyā pubbā purāṇā etassāti piyapubbo (người có vợ cũ yêu quý). Piyo được gọi là chồng. Piyo pubbo yassāti piyapubbā (người có chồng cũ yêu quý).
Etehi ca sabbādikāriyaṃ natthi.
These also do not undergo sabbādi operations.
Và từ những từ này không có chức năng sabbādikāriya.
1455
213. Tatiyatthayoge* .
213. When connected with the meaning of the third case.
213. Khi kết hợp với nghĩa của cách thứ ba*.
1456
Tatiyatthena padena yoge sabbādikāriyaṃ natthi.
When connected with a word in the sense of the third case, there is no sabbādi operation.
Khi kết hợp với một từ ở cách thứ ba, không có chức năng sabbādikāriya.
1457
Māsena pubbānaṃ māsapubbānaṃ.
Māsena pubbānaṃ (months earlier) becomes māsapubbānaṃ.
Māsena pubbānaṃ (trước một tháng) là māsapubbānaṃ.
1458
214. Catthasamāse* .
214. In a ca-compound.
214. Trong hợp chất ca*.
1459
Catthasamāso vuccati dvandasamāso, tasmiṃ sabbādikāriyaṃ natthi.
A ca-compound is called a Dvandva compound; in it, there is no sabbādi operation.
Hợp chất ca được gọi là hợp chất dvanda, trong đó không có chức năng sabbādikāriya.
1460
Dakkhiṇā ca uttarā ca pubbā ca dakkhiṇuttarapubbā, dakkhiṇuttarapubbānaṃ.
Dakkhiṇā ca uttarā ca pubbā ca (south, north, and east) becomes dakkhiṇuttarapubbā, dakkhiṇuttarapubbānaṃ.
Dakkhiṇā ca uttarā ca pubbā ca là dakkhiṇuttarapubbā (phương nam, phương bắc và phương đông), dakkhiṇuttarapubbānaṃ.
1461
Cattheti kiṃ?
Why 'in a ca-compound'?
‘‘Trong hợp chất ca’’ để làm gì?
Dakkhiṇassā ca pubbassā ca yā antaradisāti dakkhiṇapubbā, dakkhiṇā ca sā pubbā cāti dakkhiṇapubbā, dakkhiṇapubbassā, dakkhiṇapubbassaṃ.
For dakkhiṇassā ca pubbassā ca yā antaradisā (the intermediate direction between south and east) is dakkhiṇapubbā; and dakkhiṇā ca sā pubbā cā (that which is south and also east) is dakkhiṇapubbā; dakkhiṇapubbassā, dakkhiṇapubbassaṃ.
Phương nằm giữa phương nam và phương đông là dakkhiṇapubbā. Phương nam và cũng là phương đông là dakkhiṇapubbā. Dakkhiṇapubbassā, dakkhiṇapubbassaṃ.
1462
215. Veṭa* .
215. Optionally eṭa.
215. Veṭa*.
1463
Catthasamāse yonaṃ eṭa hoti vā.
In a ca-compound, eṭa optionally occurs for yo.
Trong hợp chất ca, eṭa của yo có thể xảy ra.
1464
Katarakatame, katarakatamā, itaritare, itaritarā, aññamaññe, aññamaññā, pubbapare, pubbaparā, pubbāpare, pubbāparā iccādi.
Katarakatame, katarakatamā; itaritare, itaritarā; aññamaññe, aññamaññā; pubbapare, pubbaparā; pubbāpare, pubbāparā, etc.
Katarakatame, katarakatamā, itaritare, itaritarā, aññamaññe, aññamaññā, pubbapare, pubbaparā, pubbāpare, pubbāparā, v.v.
1465
Imesu pubbādīsu smā, smiṃnaṃ ā, ettaṃ hoti, pubbā, pubbe, parā, pare, aparā, apare, dakkhiṇā, dakkhiṇe, uttarā, uttare, adharā, adhare.
Among these words like pubba, smā and smiṃ become ā and ettaṃ: pubbā, pubbe; parā, pare; aparā, apare; dakkhiṇā, dakkhiṇe; uttarā, uttare; adharā, adhare.
Trong các từ bắt đầu bằng pubba này, ā và ettaṃ của smā và smiṃ xảy ra: pubbā, pubbe, parā, pare, aparā, apare, dakkhiṇā, dakkhiṇe, uttarā, uttare, adharā, adhare.
1466
Iti pubbādichakkarāsi.
Thus ends the section on the six words like pubbādi.
Kết thúc phần nhóm sáu từ bắt đầu bằng pubba.
1467
Yā itthī, yā, yāyo, yaṃ, yā, yāyo, yāya, yassā, yāhi, yābhi, yāya, yassā, yāsaṃ, yāsānaṃ, yāya, yassā, yāhi, yābhi, yāya, yassā, yāsaṃ, yāsānaṃ, yāya, yassā, yāyaṃ, yassaṃ, yāsu.
Yā (a woman), yā, yāyo; yaṃ, yā, yāyo; yāya, yassā; yāhi, yābhi; yāya, yassā; yāsaṃ, yāsānaṃ; yāya, yassā, yāhi, yābhi; yāya, yassā; yāsaṃ, yāsānaṃ; yāya, yassā, yāyaṃ, yassaṃ, yāsu.
Yā (người phụ nữ), yā, yāyo, yaṃ, yā, yāyo, yāya, yassā, yāhi, yābhi, yāya, yassā, yāsaṃ, yāsānaṃ, yāya, yassā, yāhi, yābhi, yāya, yassā, yāsaṃ, yāsānaṃ, yāya, yassā, yāyaṃ, yassaṃ, yāsu.
1468
Yo puriso, ye, yaṃ, ye, yena, yehi, yebhi, yassa, yesaṃ, yesānaṃ, yasmā, yamhā, yehi, yebhi, yassa, yesaṃ, yesānaṃ, yasmiṃ, yamhi, yesu.
Yo (a man), ye; yaṃ, ye; yena, yehi, yebhi; yassa, yesaṃ, yesānaṃ; yasmā, yamhā, yehi, yebhi; yassa, yesaṃ, yesānaṃ; yasmiṃ, yamhi, yesu.
Yo (người đàn ông), ye, yaṃ, ye, yena, yehi, yebhi, yassa, yesaṃ, yesānaṃ, yasmā, yamhā, yehi, yebhi, yassa, yesaṃ, yesānaṃ, yasmiṃ, yamhi, yesu.
1469
Yaṃ cittaṃ, yāni cittāni, yaṃ, yāni.
Yaṃ (a mind), yāni cittāni; yaṃ, yāni.
Yaṃ (cái tâm), yāni cittāni (các cái tâm), yaṃ, yāni.
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is the same as for masculine.
Phần còn lại giống như giống đực.
1470
216. Tyatetānaṃ tassa so* .
216. The ta of tya, ta, eta becomes so.
216. So của ta cho tya, ta, eta*.
1471
Anapuṃsakānaṃtya, ta, etasaddānaṃ tabyañjanassa so hoti simhi.
The consonant ta of the words tya, ta, eta (which are not neuter) becomes so when si follows.
So của phụ âm ta của các từ tya, ta, eta (không phải giống trung) xảy ra khi có si.
Silopo.
Si is elided.
Rút gọn si.
1472
Sā itthī, tā, tāyo, itthiyo, taṃ, tā, tāyo, tāya.
Sā (a woman), tā, tāyo (women); taṃ, tā, tāyo; tāya.
Sā (người phụ nữ), tā, tāyo, itthiyo, taṃ, tā, tāyo, tāya.
1473
217. Ssā vā tetimāmūhi* .
217. Optionally ssā for ta, eta, ima, amu.
217. Ssā thay thế vā cho ta, eta, ima, amu*.
1474
Gha, pasaññehi tā, etā, imā, amusaddehi nādīnaṃ pañcannaṃ ekavacanānaṃ ssā hoti vā.
From tā, etā, imā, amu, ssā optionally occurs for the five singular endings beginning with nādi (gha, pa, etc.).
Từ các từ ta, eta, ima, amu (có dấu hiệu gha và pa), ssā có thể xảy ra cho năm cách đơn số bắt đầu bằng nā.
Rasso.
Shortening.
Nguyên âm ngắn.
1475
Tassā kataṃ, tāhi, tābhi, tāya, tassā.
Tassā (done), tāhi, tābhi; tāya, tassā.
Tassā (của cô ấy) được làm, tāhi, tābhi, tāya, tassā.
1476
218. Tāssi vā* .
218. Optionally i for tā.
218. I của tā có thể xảy ra*.
1477
Ssaṃ, ssā, ssāyesu ghasaññassa tāsaddassa i hoti vā.
For the stem tā marked with gha, i optionally occurs when ssaṃ, ssā, ssāye follow.
I của từ tā (có dấu hiệu gha) có thể xảy ra khi có ssaṃ, ssā, ssāyesu.
1478
Tissā.
Tissā.
Tissā.
1479
219. Tetimāto sassa ssāya* .
219. From ta, eta, ima, amu, ssa becomes ssāya.
219. Từ ta, eta, ima, ssa thành ssāya*.
1480
Tā, etā, imāhi sassa ssāyādeso hoti vā.
From tā, etā, imā, amu, ssāya optionally occurs for ssa.
Từ các từ tā, etā, imā, ssāya có thể thay thế cho ssa.
1481
Tassāya, tissāya, tāsaṃ, tāsānaṃ, tāya, tassā, tassāya, tissāya, tāsaṃ, tāsānaṃ, tāya, tāyaṃ, tassā, tassaṃ, tissā, tissaṃ, tāsu.
Tassāya, tissāya; tāsaṃ, tāsānaṃ; tāya, tassā, tassāya, tissāya; tāsaṃ, tāsānaṃ; tāya, tāyaṃ, tassā, tassaṃ, tissā, tissaṃ, tāsu.
Tassāya, tissāya, tāsaṃ, tāsānaṃ, tāya, tassā, tassāya, tissāya, tāsaṃ, tāsānaṃ, tāya, tāyaṃ, tassā, tassaṃ, tissā, tissaṃ, tāsu.
1482
So puriso, te purisā, taṃ, te, tena, tehi, tebhi, tassa, tesaṃ, tesānaṃ, tasmiṃ, tamhi, tesu.
So (a man), te (men); taṃ, te; tena, tehi, tebhi; tassa, tesaṃ, tesānaṃ; tasmiṃ, tamhi, tesu.
So (người đàn ông), te (những người đàn ông), taṃ, te, tena, tehi, tebhi, tassa, tesaṃ, tesānaṃ, tasmiṃ, tamhi, tesu.
1483
Taṃ cittaṃ, tāni cittāni, taṃ, tāni.
Taṃ (a mind), tāni (minds); taṃ, tāni.
Taṃ (cái tâm), tāni (các cái tâm), taṃ, tāni.
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is the same as for masculine.
Phần còn lại giống như giống đực.
1484
220. Tassa no sabbāsu* .
220. The ta becomes na in all cases.
220. No của ta trong tất cả các cách*.
1485
Yvādīsu sabbāsu vibhattīsu tassa no hoti.
In all case endings (vibhattī) for yvādī, ta becomes na.
No của ta xảy ra trong tất cả các cách bắt đầu bằng yvādi.
1486
Ne purisā, naṃ, ne, nehi, nebhi, nesaṃ, nesānaṃ, nehi, nebhi, nesaṃ, nesānaṃ, namhi, nesu.
Ne (men); naṃ, ne; nehi, nebhi; nesaṃ, nesānaṃ; nehi, nebhi; nesaṃ, nesānaṃ; namhi, nesu.
Ne (những người đàn ông), naṃ, ne, nehi, nebhi, nesaṃ, nesānaṃ, nehi, nebhi, nesaṃ, nesānaṃ, namhi, nesu.
1487
Ettha ca ‘sabbāsū’ti vuttepi yā yā vibhatti labbhati, taṃ taṃ ñatvā yojetabbā.
Here, although 'in all' is stated, whichever case ending is permissible should be known and applied.
Ở đây, mặc dù nói ‘‘trong tất cả các cách’’, nhưng cần phải biết và áp dụng từng cách thích hợp.
1488
Naṃ cittaṃ, nehi, nebhi.
Naṃ (a mind); nehi, nebhi.
Naṃ (cái tâm), nehi, nebhi.
Pulliṅgasamaṃ.
Same as masculine.
Giống như giống đực.
1489
221. Ṭa sasmāsmiṃssāyassaṃssāsaṃmhāmhisvimassa ca* .
221. And ṭa for sa, smā, smiṃ, ssāya, ssaṃ, ssāsaṃ, mha, mhi, sviṃ of ima and ca.
221. Ṭa cho sa, smā, smiṃ, ssā, yassaṃ, ssāsaṃ, mhā, mhi, svi và ima*.
1490
Sādīsu tassa ca imassa ca ṭa hoti vā.
In case endings beginning with sa, ṭa optionally occurs for ta and ima.
Ṭa cho sa và ima có thể xảy ra khi có các cách bắt đầu bằng sā.
1491
Assā itthiyā kataṃ, assā, assāya deti.
Assā (done by this woman); assā, assāya (gives).
Assā (của người phụ nữ này) được làm, assā, assāya (cho người phụ nữ này).
Saṃmhi dīgho* – āsaṃ itthīnaṃ, nāsaṃ kujjhanti paṇḍitā* , assā apeti, assā, assāya dhanaṃ, āsaṃ dhanaṃ, ‘‘abhikkamo sānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti* ettha ‘sāna’nti vedanānaṃ, mahāvuttinā tassa sattaṃ.
In saṃ, it is lengthened: āsaṃ (of these women); nāsaṃ kujjhanti paṇḍitā (the wise do not get angry at these). Assā (departs from this); assā, assāya (this woman's wealth); āsaṃ (their wealth). "Their progress is evident, not their retreat" – here, 'sānaṃ' means 'of the feelings'; according to the Mahāvutti, ta becomes sa.
Trong saṃmhi có nguyên âm dài* – āsaṃ (của những người phụ nữ), nāsaṃ kujjhanti paṇḍitā (những người trí không giận những người phụ nữ này)*, assā (từ người phụ nữ này) rời đi, assā, assāya (tiền của người phụ nữ này), āsaṃ (tiền của những người phụ nữ này), trong ‘‘abhikkamo sānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’*, ‘sānaṃ’ có nghĩa là của các cảm thọ, sattaṃ của ta theo mahāvutti.
Assā, assaṃ ṭhitaṃ.
Assā, assaṃ (located in this).
Assā, assaṃ (ở trong người phụ nữ này).
1492
Assa purisassa, āsaṃ purisānaṃ.
Of assa (this man); āsaṃ (of these men).
Assa (của người đàn ông này), āsaṃ (của những người đàn ông này).
Nevāsaṃ kesā dissanti, hatthapādā ca jālino* .
Neither are their hairs seen, nor hands and feet, shining ones.
Nevāsaṃ kesā dissanti, hatthapādā ca jālino (không thấy tóc của họ, và tay chân của những người có mạng lưới)*.
Asmā, amhā, assa, āsaṃ, asmiṃ, amhi.
Asmā, amhā; assa, āsaṃ; asmiṃ, amhi.
Asmā, amhā, assa, āsaṃ, asmiṃ, amhi.
1493
Assa cittassa.
Of assa (this mind).
Assa (của cái tâm này).
Pulliṅgasamaṃ.
Same as masculine.
Giống như giống đực.
1494
Esā itthī, etā, etāyo, etaṃ, etā, etāyo, etāya, etassā, etissā kataṃ.
This woman, these, these, this, these, these, by this, for this, of this are made.
Người phụ nữ này (chủ cách số ít), những người này (chủ cách số nhiều), những người này (chủ cách số nhiều), người phụ nữ này (đối cách số ít), những người này (đối cách số nhiều), những người này (đối cách số nhiều), bởi người phụ nữ này (công cụ cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít) đã làm.
1495
Eso puriso, ete, etaṃ, ete, etena.
This man, these, this, these, by this.
Người đàn ông này (chủ cách số ít), những người này (chủ cách số nhiều), người đàn ông này (đối cách số ít), những người này (đối cách số nhiều), bởi người đàn ông này (công cụ cách số ít).
1496
Etaṃ cittaṃ, etāni, etaṃ, etāni, etena.
This mind, these, this, these, by this.
Tâm này (chủ cách số ít), những tâm này (chủ cách số nhiều), tâm này (đối cách số ít), những tâm này (đối cách số nhiều), bởi tâm này (công cụ cách số ít).
Sabbaṃ tasaddasamaṃ ṭhapetvā nattaṃ, ṭattañca.
Everything is like the ta word, except for neuter, and for ṭa.
Tất cả đều giống như ta (từ chỉ định) ngoại trừ na và ta (biến cách).
1497
222. Simhānapuṃsakassāyaṃ* .
222. Simhānapuṃsakassāyaṃ.
222. Simhānapuṃsakassāyaṃ.
1498
Simhi napuṃsakato aññassa imassa ayaṃ hoti.
For ima in cases other than neuter, ayaṃ occurs in si.
Trong si, ayaṃ là của ima không phải giống trung.
Silopo.
Deletion of si.
Loại bỏ si.
1499
Ayaṃ itthī, imā, imāyo, imaṃ, imā, imāyo, imāya, imassā, imissā, imāhi, imābhi, imāya, imassā, imassāya, imissā, imissāya, imissaṃ, assā, assāya, imāsaṃ, imāsānaṃ, āsaṃ.
This woman, these, these, this, these, these, by this, for this, for this, for this, by these, by these, from this, from this, from this, from this, of this, of this, of this, of these, of these, of these.
Người phụ nữ này (chủ cách số ít), những người này (chủ cách số nhiều), những người này (chủ cách số nhiều), người phụ nữ này (đối cách số ít), những người này (đối cách số nhiều), những người này (đối cách số nhiều), bởi người phụ nữ này (công cụ cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), bởi những người này (công cụ cách số nhiều), bởi những người này (công cụ cách số nhiều), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của những người này (sở cách số nhiều), của những người này (sở cách số nhiều), của những người này (sở cách số nhiều).
Pañcamīrūpaṃ tatiyāsamaṃ, chaṭṭhīrūpaṃ catutthīsamaṃ.
The fifth case form is like the third, and the sixth case form is like the fourth.
Dạng ngũ cách giống dạng tam cách, dạng lục cách giống dạng tứ cách.
Imāya, imāyaṃ, imassā, imassāya, imassaṃ, imissā, imissāya, imissaṃ, assā, assaṃ, imāsu.
In this, in this, in this, in this, in this, in this, in this, in this, in this, in this, in these.
Trong người phụ nữ này (ngũ cách số ít), trong người phụ nữ này (thất cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), trong người phụ nữ này (thất cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), trong người phụ nữ này (thất cách số ít), của người phụ nữ này (sở cách số ít), trong người phụ nữ này (thất cách số ít), trong những người này (thất cách số nhiều).
1500
Ayaṃ puriso, ime, imaṃ, ime.
This man, these, this, these.
Người đàn ông này (chủ cách số ít), những người này (chủ cách số nhiều), người đàn ông này (đối cách số ít), những người này (đối cách số nhiều).
1501
223. Nāmhinimi* .
223. Nāmhinimi.
223. Nāmhinimi.
1502
Nāmhi anitthiliṅge imassa ana, imiādesā honti.
In nā and mi, for ima in non-feminine gender, the substitutions ana and imi occur.
Trong nā, ana và imi là các biến cách của ima không phải giống cái.
1503
Iminā, anena, imehi, imebhi.
By this, by this, by these, by these.
Bởi cái này (công cụ cách số ít), bởi cái này (công cụ cách số ít), bởi những cái này (công cụ cách số nhiều), bởi những cái này (công cụ cách số nhiều).
1504
224. Imassānitthiyaṃ ṭe* .
224. Imassānitthiyaṃ ṭe.
224. Imassānitthiyaṃ ṭe.
1505
Anitthiliṅge imassa ṭe hoti vā su, naṃ, hisu.
For ima in non-feminine gender, ṭe optionally occurs in su, naṃ, hi.
Trong su, naṃ, hi, ṭe là của ima không phải giống cái, hoặc.
1506
Ehi, ebhi, imassa, assa, imesaṃ, imesānaṃ, esaṃ, esānaṃ, imasmā, imamhā, asmā, amhā, imehi, imebhi, ehi, ebhi, imassa, assa, imesaṃ, imesānaṃ, esaṃ, esānaṃ, imasmiṃ, imamhi, asmiṃ, amhi, imesu, esu.
By these, by these, of this, of this, of these, of these, of these, of these, from this, from this, from this, from this, by these, by these, by these, by these, of this, of this, of these, of these, of these, of these, in this, in this, in this, in this, in these, in these.
Bởi những cái này (công cụ cách số nhiều), bởi những cái này (công cụ cách số nhiều), của cái này (sở cách số ít), của cái này (sở cách số ít), của những cái này (sở cách số nhiều), của những cái này (sở cách số nhiều), của những cái này (sở cách số nhiều), của những cái này (sở cách số nhiều), từ cái này (ngũ cách số ít), từ cái này (ngũ cách số ít), từ cái này (ngũ cách số ít), từ cái này (ngũ cách số ít), bởi những cái này (ngũ cách số nhiều), bởi những cái này (ngũ cách số nhiều), bởi những cái này (ngũ cách số nhiều), bởi những cái này (ngũ cách số nhiều), của cái này (sở cách số ít), của cái này (sở cách số ít), của những cái này (sở cách số nhiều), của những cái này (sở cách số nhiều), của những cái này (sở cách số nhiều), của những cái này (sở cách số nhiều), trong cái này (thất cách số ít), trong cái này (thất cách số ít), trong cái này (thất cách số ít), trong cái này (thất cách số ít), trong những cái này (thất cách số nhiều), trong những cái này (thất cách số nhiều).
1507
‘‘Anamhi bhadde susoṇe, kinnu jagghasi sobhane’’ti* pāḷi- ‘anamhī’ti imasmiṃ ṭhāne, mahāvuttinā smiṃmhi anādeso.
In the Pali text ‘‘Anamhi bhadde susoṇe, kinnu jagghasi sobhane’’ in this place of ‘anamhī’, the substitution anā occurs for smiṃ by the Mahāvutti.
Trong pāḷi ‘‘Anamhi bhadde susoṇe, kinnu jagghasi sobhane’’, ở chỗ ‘anamhī’, theo Mahāvutti, trong smiṃ có biến cách anā.
1508
Imaṃ cittaṃ.
This mind.
Tâm này (đối cách số ít).
1509
225. Imassidaṃ vā* .
225. Imassidaṃ vā.
225. Imassidaṃ vā.
1510
Napuṃsake aṃ, sisu imassa tehi aṃ, sīhi saha idaṃ hoti vā.
In neuter, for ima in aṃ and si, idaṃ optionally occurs with them.
Trong giống trung, idaṃ là của ima cùng với aṃ và si hoặc.
1511
Idaṃ cittaṃ, imāni cittāni, imaṃ, idaṃ, imāni, iminā, anena.
This mind, these minds, this, this, these, by this, by this.
Tâm này (chủ cách số ít), những tâm này (chủ cách số nhiều), tâm này (đối cách số ít), tâm này (đối cách số ít), những tâm này (đối cách số nhiều), bởi cái này (công cụ cách số ít), bởi cái này (công cụ cách số ít).
Sabbaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like the masculine gender.
Tất cả đều giống giống đực.
1512
Idha missakarūpaṃ vuccati –
Here, mixed forms are stated –
Ở đây, dạng hỗn hợp được nói đến –
1513
Yā, sā itthī, yā, tā itthiyo, yaṃ, taṃ itthiṃ, yā, esā itthī, yā, etā itthiyo, yaṃ, etaṃ itthiṃ, yā, ayaṃ itthī, yā, imā itthiyo, yaṃ, imaṃ itthiṃ, yo, so puriso, ye, te purisāiccādayo.
That woman, those women, that woman, that woman, these women, that woman, this woman, these women, this woman, that man, those men, and so on.
Người phụ nữ nào, người phụ nữ đó (chủ cách số ít), những người phụ nữ nào, những người phụ nữ đó (chủ cách số nhiều), người phụ nữ nào, người phụ nữ đó (đối cách số ít), người phụ nữ nào, người phụ nữ này (chủ cách số ít), những người phụ nữ nào, những người phụ nữ này (chủ cách số nhiều), người phụ nữ nào, người phụ nữ này (đối cách số ít), người phụ nữ nào, người phụ nữ này (chủ cách số ít), những người phụ nữ nào, những người phụ nữ này (chủ cách số nhiều), người phụ nữ nào, người phụ nữ này (đối cách số ít), người đàn ông nào, người đàn ông đó (chủ cách số ít), những người đàn ông nào, những người đàn ông đó, v.v.
1514
‘‘Sa kho so kumāro vuddhimanvāyā’’ti ettha so so kumāroti, ‘ese se eke ekatthe’ti ettha eso so eko ekatthoti vattabbaṃ.
In ‘‘Sa kho so kumāro vuddhimanvāyā’’, it should be stated as ‘that very boy’, and in ‘ese se eke ekatthe’, it should be stated as ‘this very one, this one, that one, that one, one, one meaning’.
Trong ‘‘Sa kho so kumāro vuddhimanvāyā’’, ‘so so kumāro’ được nói, và trong ‘ese se eke ekatthe’, ‘eso so eko ekatthoti’ được nói.
Tattha pubbaṃ pubbaṃ atthapadaṃ, paraṃ paraṃ byañjanamattaṃ.
There, the former is a meaningful word, and the latter is merely an articulation.
Ở đó, từ ý nghĩa trước là chính, từ sau chỉ là phụ.
‘‘Ayaṃ so sārathi etī’’ti* ettha pana dvepi visuṃ visuṃ atthapadāni evāti.
In ‘‘Ayaṃ so sārathi etī’’, however, both are distinct meaningful words.
Nhưng trong ‘‘Ayaṃ so sārathi etī’’, cả hai đều là những từ ý nghĩa riêng biệt.
Yaṃ, taṃ, idanti ime saddā nipātarūpāpi hutvā pāḷivākyesu sañcaranti sabbaliṅgavibhattīsu abhinnarūpāti.
These words yaṃ, taṃ, idaṃ also appear as indeclinable particles in Pali sentences, with unchanging forms in all genders and cases.
Các từ yaṃ, taṃ, idaṃ này cũng có thể là các giới từ và được sử dụng trong các câu pāḷi với các dạng không thay đổi trong tất cả các giống và biến cách.
1515
226. Imetānamenānvādese dutiyāyaṃ* .
226. Imetānamenānvādese dutiyāyaṃ.
226. Imetānamenānvādese dutiyāyaṃ.
1516
Anvādeso vuccati anukathanaṃ, punakathanaṃ, anvādesaṭhāne ima, etānaṃ enādeso hoti dutiyāvibhattīsu.
Anvādesa is called repetition, restatement; in the context of anvādesa, for ima and eta, the substitution ena occurs in the second case.
Anvādesa được gọi là kể lại, nói lại, ở vị trí anvādesa, enā là biến cách của ima, eta trong các biến cách đối cách.
1517
Imaṃ bhikkhuṃ vinayaṃ ajjhāpehi, atho enaṃ bhikkhuṃ dhammaṃ ajjhāpehi, ime bhikkhū vinayaṃ ajjhāpehi, atho ene bhikkhū dhammaṃ ajjhāpehi, etaṃ bhikkhuṃ vinayaṃ ajjhāpehiiccādinā vattabbaṃ.
Teach this bhikkhu the Vinaya; then teach that bhikkhu the Dhamma; teach these bhikkhus the Vinaya; then teach those bhikkhus the Dhamma; teach this bhikkhu the Vinaya, and so on, should be stated.
Hãy dạy vị tỳ khưu này về giới luật, sau đó hãy dạy vị tỳ khưu đó về Pháp, hãy dạy những vị tỳ khưu này về giới luật, sau đó hãy dạy những vị tỳ khưu đó về Pháp, hãy dạy vị tỳ khưu này về giới luật, v.v. cần được nói.
Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā* , yatvādhikaraṇamenaṃ bhikkhuṃ iccādīsupi* anukathanameva.
Even in ‘‘Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā’’ and ‘‘yatvādhikaraṇamenaṃ bhikkhuṃ’’ and so forth, it is merely a restatement.
Trong các trường hợp như ‘‘Tamenaṃ bhikkhave nirayapālā’’ và ‘‘yatvādhikaraṇamenaṃ bhikkhuṃ’’ cũng chỉ là cách kể lại.
1518
227. Massāmussa* .
227. Massāmussa.
227. Massāmussa.
1519
Simhi anapuṃsakassa amussa massa so hoti.
For amu in si in non-neuter gender, the ma becomes ussa.
Trong si, ussa là của asu không phải giống trung.
1520
Asu itthī, amu vā, amū, amuyo, amuṃ, amū, amuyo, amuyā, amussā, amūhi, amūbhi, amuyā, amussā, amūsaṃ, amūsānaṃ, amuyā, amussā, amūhi, amūbhi, amuyā, amussā, amūsaṃ, amūsānaṃ, amuyā, amuyaṃ, amussā, amussaṃ, amūsu.
That woman, that (or) that, those, those, that, those, those, by that, for that, by those, by those, from that, from that, of those, of those, from that, from that, by those, by those, of those, of those, in that, in that, in that, in that, in those.
Người phụ nữ đó (chủ cách số ít), người phụ nữ đó (chủ cách số ít) hoặc, những người đó (chủ cách số nhiều), những người đó (chủ cách số nhiều), người phụ nữ đó (đối cách số ít), những người đó (đối cách số nhiều), những người đó (đối cách số nhiều), bởi người phụ nữ đó (công cụ cách số ít), của người phụ nữ đó (sở cách số ít), bởi những người đó (công cụ cách số nhiều), bởi những người đó (công cụ cách số nhiều), của người phụ nữ đó (sở cách số ít), của người phụ nữ đó (sở cách số ít), của những người đó (sở cách số nhiều), của những người đó (sở cách số nhiều), bởi người phụ nữ đó (ngũ cách số ít), của người phụ nữ đó (ngũ cách số ít), bởi những người đó (ngũ cách số nhiều), bởi những người đó (ngũ cách số nhiều), của người phụ nữ đó (sở cách số ít), của người phụ nữ đó (sở cách số ít), của những người đó (sở cách số nhiều), của những người đó (sở cách số nhiều), trong người phụ nữ đó (thất cách số ít), trong người phụ nữ đó (thất cách số ít), của người phụ nữ đó (thất cách số ít), trong người phụ nữ đó (thất cách số ít), trong những người đó (thất cách số nhiều).
1521
Asu puriso, amu vā.
That man, that (or).
Người đàn ông đó (chủ cách số ít), người đàn ông đó (chủ cách số ít) hoặc.
1522
228. Lopomusmā* .
228. Lopomusmā.
228. Lopomusmā.
1523
Amuto yonaṃ lopo hoti.
Deletion of yo occurs from amu.
Từ amu, yo bị loại bỏ.
Vo, nopavādoyaṃ* .
This is an exception to vo, no.
Vo, đây là một ngoại lệ cho no.
1524
Amū, amuṃ, amū, amunā, amūhi, amūbhi.
Those, that, those, by that, by those, by those.
Những cái đó (chủ cách số nhiều), cái đó (đối cách số ít), những cái đó (đối cách số nhiều), bởi cái đó (công cụ cách số ít), bởi những cái đó (công cụ cách số nhiều), bởi những cái đó (công cụ cách số nhiều).
1525
229. Na no sassa.
229. Na no sassa.
229. Na no sassa.
1526
Amuto sassa no na hoti.
For sa from amu, no does not occur.
Từ amu, no không phải là của sa.
1527
Amussa.
Of that.
Của người đó (sở cách số ít).
1528
Mahāvuttinā samhi mussa duttaṃ, adussa.
According to the Mahāvutti, in samhi, mu becomes dutta and adu.
Theo Mahāvutti, trong sa, mu trở thành du, adu.
Pāḷiyaṃ ‘‘dussa me khettapālassa, rattiṃ bhattaṃ apābhata’’nti* ettha gāthāvasena a-kāralopo.
In the Pali text ‘‘dussa me khettapālassa, rattiṃ bhattaṃ apābhata’’, the deletion of the a vowel occurs due to the verse.
Trong pāḷi ‘‘dussa me khettapālassa, rattiṃ bhattaṃ apābhata’’, a-kāra bị loại bỏ theo cách của một bài kệ.
Amūsaṃ, amūsānaṃ, amusmā, amumhā, amūhi, amūbhi, amussa, adussa, amūsaṃ, amūsānaṃ, amusmiṃ, amumhi, amūsu.
Of those, of those, from that, from that, by those, by those, of that, of that, of those, of those, in that, in that, in those.
Của những người đó (sở cách số nhiều), của những người đó (sở cách số nhiều), từ người đó (ngũ cách số ít), từ người đó (ngũ cách số ít), bởi những người đó (ngũ cách số nhiều), bởi những người đó (ngũ cách số nhiều), của người đó (sở cách số ít), của người đó (sở cách số ít), của những người đó (sở cách số nhiều), của những người đó (sở cách số nhiều), trong người đó (thất cách số ít), trong người đó (thất cách số ít), trong những người đó (thất cách số nhiều).
1529
230. Amussāduṃ* .
230. Amussāduṃ.
230. Amussāduṃ.
1530
Napuṃsake aṃ, sisu amussa tehi saha aduṃ hoti vā.
In neuter, for amu in aṃ and si, aduṃ optionally occurs with them.
Trong giống trung, aduṃ là của amu cùng với aṃ và si hoặc.
1531
Amuṃ cittaṃ, aduṃ cittaṃ, amūni, amuṃ, aduṃ, amūni.
That mind, that mind, those, that, that, those.
Tâm đó (đối cách số ít), tâm đó (đối cách số ít), những cái đó (chủ cách số nhiều), cái đó (đối cách số ít), cái đó (đối cách số ít), những cái đó (đối cách số nhiều).
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like the masculine gender.
Phần còn lại giống giống đực.
‘Sakatthe’ti suttena kapaccaye kate sabbādirūpaṃ natthi.
When the suffix ka is added by the rule ‘Sakatthe’, the initial forms do not exist.
Khi ka hậu tố được tạo ra bởi sutta ‘Sakatthe’, không có dạng sabbādi.
Amukā kaññā, amukā, amukāyo.
A certain maiden, a certain, certain ones.
Cô gái đó (chủ cách số ít), cô gái đó (chủ cách số ít), những cô gái đó (chủ cách số nhiều).
Amuko puriso, amukā purisā.
A certain man, certain men.
Người đàn ông đó (chủ cách số ít), những người đàn ông đó (chủ cách số nhiều).
Amukaṃ cittaṃ, amukāni cittāni iccādi.
A certain mind, certain minds, and so on.
Tâm đó (chủ cách số ít), những tâm đó (chủ cách số nhiều), v.v.
1532
231. Ke vā.
231. Ke vā.
231. Ke vā.
1533
Ke pare amussa massa so hoti vā.
When ke follows, the ma of amu optionally becomes sa.
Khi ke theo sau, sa là của amu hoặc.
1534
Asukā itthī, asukā, asukāyo.
A certain woman, certain, certain ones.
Người phụ nữ nào đó (chủ cách số ít), người phụ nữ nào đó (chủ cách số ít), những người phụ nữ nào đó (chủ cách số nhiều).
Asuko puriso, asukā purisā.
A certain man, certain men.
Người đàn ông nào đó (chủ cách số ít), những người đàn ông nào đó (chủ cách số nhiều).
Asukaṃ kulaṃ, asukāni kulāni.
A certain family, certain families.
Gia đình nào đó (chủ cách số ít), những gia đình nào đó (chủ cách số nhiều).
Sabbaṃ kaññā, purisa, cittasamaṃ.
All are like kaññā, purisa, citta.
Tất cả đều giống kaññā, purisa, citta.
1535
‘Itthiyamatvā’ti ettha ‘itthiyaṃ ā’ti vibhattasuttena kiṃsaddato itthiyaṃ āpaccayo.
In ‘Itthiyamatvā’, by the rule ‘itthiyaṃ ā’ (vibhattasutta), the suffix ā is added to the word kiṃ in the feminine gender.
Trong ‘Itthiyamatvā’, ‘itthiyaṃ ā’ là hậu tố ā trong giống cái từ từ kiṃ bởi sutta phân tách.
1536
232. Kiṃssa ko* .
232. Kiṃssa ko.
232. Kiṃssa ko.
1537
Sabbesu vibhattipaccayesu kiṃssa ko hoti.
For kiṃ in all suffixes, ko occurs.
Trong tất cả các hậu tố biến cách, ko là của kiṃ.
1538
Kā itthī, kā, kāyo, kaṃ, kā, kāyo, kāya, kassā iccādi sabbasamaṃ.
Which woman, which, which ones, which, which, which ones, by which, of which, and so on, all are alike.
Người phụ nữ nào (chủ cách số ít), người phụ nữ nào (chủ cách số ít), những người phụ nữ nào (chủ cách số nhiều), người phụ nữ nào (đối cách số ít), những người phụ nữ nào (đối cách số nhiều), những người phụ nữ nào (đối cách số nhiều), bởi người phụ nữ nào (công cụ cách số ít), của người phụ nữ nào (sở cách số ít), v.v. tất cả đều giống nhau.
Ko puriso, ke purisā, kaṃ, ke, kena, kehi, kebhi, kassa.
Which man, which men, which, which, by which, by which, by which, of which.
Người đàn ông nào (chủ cách số ít), những người đàn ông nào (chủ cách số nhiều), người đàn ông nào (đối cách số ít), những người đàn ông nào (đối cách số nhiều), bởi người đàn ông nào (công cụ cách số ít), bởi những người đàn ông nào (công cụ cách số nhiều), bởi những người đàn ông nào (công cụ cách số nhiều), của người đàn ông nào (sở cách số ít).
1539
233. Ki sasmiṃsu vānitthiyaṃ.
233. Ki sasmiṃsu vānitthiyaṃ.
233. Ki sasmiṃsu vānitthiyaṃ.
1540
Anitthiliṅge sa, smiṃsu kiṃsaddassa ki hoti vā.
In non-feminine gender, for the word kiṃ in sa and smiṃ, ki optionally occurs.
Trong giống không phải giống cái, ki là của từ kiṃ trong sa, smiṃ hoặc.
1541
Kissa, kesaṃ, kesānaṃ, kasmā, kamhā, kehi, kebhi, kassa, kissa, kesaṃ, kesānaṃ, kasmiṃ, kamhi, kismiṃ, kimhi, kesu.
Of which, of which, of which, from which, from which, by which, by which, of which, of which, of which, of which, in which, in which, in which, in which, in which.
Của cái gì (sở cách số ít), của những cái gì (sở cách số nhiều), của những cái gì (sở cách số nhiều), từ cái gì (ngũ cách số ít), từ cái gì (ngũ cách số ít), bởi những cái gì (ngũ cách số nhiều), bởi những cái gì (ngũ cách số nhiều), của cái gì (sở cách số ít), của cái gì (sở cách số ít), của những cái gì (sở cách số nhiều), của những cái gì (sở cách số nhiều), trong cái gì (thất cách số ít), trong cái gì (thất cách số ít), trong cái gì (thất cách số ít), trong cái gì (thất cách số ít), trong những cái gì (thất cách số nhiều).
1542
234. Kimaṃsisu napuṃsake* .
234. Kimaṃsisu napuṃsake.
234. Kimaṃsisu napuṃsake.
1543
Napuṃsake aṃ, sisu kiṃsaddassa tehi aṃsīhi saha kiṃ hoti.
In neuter, for the word kiṃ in aṃ and si, kiṃ occurs with them.
Trong giống trung, kiṃ là của từ kiṃ cùng với aṃ và si.
1544
Kiṃ cittaṃ, kāni, kiṃ, kaṃ vā, kāni.
Which mind, which ones, which, which (or), which ones.
Tâm nào (chủ cách số ít), những tâm nào (chủ cách số nhiều), tâm nào (đối cách số ít), tâm nào (đối cách số ít) hoặc, những tâm nào (đối cách số nhiều).
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like the masculine gender.
Phần còn lại giống giống đực.
Idaṃ pucchanatthassa suddhakiṃsaddassa rūpaṃ.
This is the form of the pure word kiṃ for the interrogative meaning.
Đây là dạng của từ kiṃ thuần túy với ý nghĩa hỏi.
1545
‘Ci’itinipātena yutte pana ekaccatthaṃ vā appatthaṃ vā vadati.
When combined with the particle ‘ci’, it denotes either a certain amount or a small amount.
Khi được kết hợp với giới từ ‘ci’, nó có nghĩa là một số hoặc một ít.
Kāci itthī, kāci itthiyo, kiñci itthiṃ, kāci, kāyaci, kāhici, kāyaci, kassāci, kāsañci, kutoci, kāhici.
Any woman, any women, any woman, any, any, by any, by any, of any, of any, from any, by any.
Một cô gái nào đó (chủ cách số ít), một số cô gái nào đó (chủ cách số nhiều), một cô gái nào đó (đối cách số ít), một số cô gái nào đó (đối cách số nhiều), một số cô gái nào đó (đối cách số nhiều), bởi một số cô gái nào đó (công cụ cách số nhiều), bởi một số cô gái nào đó (công cụ cách số nhiều), của một cô gái nào đó (sở cách số ít), của một số cô gái nào đó (sở cách số nhiều), từ một nơi nào đó (ngũ cách số ít), bởi một số cô gái nào đó (ngũ cách số nhiều).
Sattamiyaṃ - kāyaci, katthaci, kāsuci.
In the seventh case - in any, in any place, in any.
Trong thất cách - trong một cô gái nào đó, ở một nơi nào đó, trong một số cô gái nào đó.
1546
Koci puriso, keci, kiñci, keci, kenaci, kehici, kassaci, kesañci, kismiñci, kimhici, katthaci, kesuci.
Any man, any, any, any, by any, by any, of any, of any, in any, in any, in any place, in any.
Một người đàn ông nào đó (chủ cách số ít), một số người nào đó (chủ cách số nhiều), một người nào đó (đối cách số ít), một số người nào đó (đối cách số nhiều), bởi một người nào đó (công cụ cách số ít), bởi một số người nào đó (công cụ cách số nhiều), của một người nào đó (sở cách số ít), của một số người nào đó (sở cách số nhiều), trong một người nào đó (thất cách số ít), trong một người nào đó (thất cách số ít), ở một nơi nào đó (thất cách số ít), trong một số người nào đó (thất cách số nhiều).
1547
Kiñci kulaṃ, kānici kulāni, kiñci, kānici.
Any family, any families, any, any.
Một gia đình nào đó (chủ cách số ít), một số gia đình nào đó (chủ cách số nhiều), một gia đình nào đó (đối cách số ít), một số gia đình nào đó (đối cách số nhiều).
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is like the masculine gender.
Phần còn lại giống giống đực.
1548
Puna yasaddena yutte sakalatthaṃ vadati.
Moreover, when combined with the word 'ya', it denotes the entire meaning.
Lại nữa, khi được sử dụng với từ ya, nó nói lên tất cả các nghĩa.
Yā kāci itthī, yākāci itthiyo.
Whatever woman, whatever women.
Bất kỳ người phụ nữ nào, bất kỳ những người phụ nữ nào.
1549
Yo koci puriso, ye keci, yaṃ kiñci, ye keci yena kenaci, yehi kehici, yassa kassaci, yesaṃ kesañci yato kutoci, yehi kehici, yassa kassaci, yesaṃkesañci, yasmiṃ kismiñci, yamhi kimhici, yattha katthaci, yesu kesuci.
Whatever man, whoever, whatever, whoever, by whatsoever, by whatsoever, to/of whomsoever, to/of whomsoever, from whatsoever, by whatsoever, to/of whomsoever, to/of whomsoever, in whomsoever, in whomsoever, wherever, in whomsoever.
Bất kỳ người đàn ông nào, bất kỳ những người nào, bất kỳ cái gì, bất kỳ những cái nào, với bất kỳ cái gì/người nào, với bất kỳ những cái gì/người nào, của bất kỳ cái gì/người nào, của bất kỳ những cái gì/người nào, từ bất kỳ nơi nào, với bất kỳ những cái gì/người nào, của bất kỳ cái gì/người nào, của bất kỳ những cái gì/người nào, trong bất kỳ cái gì/người nào, trong bất kỳ cái gì/người nào, ở bất kỳ nơi nào, trong bất kỳ những cái gì/người nào.
1550
Yaṃ kiñcicittaṃ, yāni kānici, yaṃ kiñci, yāni kānici.
Whatever thought, whatever (neuter pl.), whatever (neuter sg.), whatever (neuter pl.).
Bất kỳ tâm nào, bất kỳ những tâm nào, bất kỳ cái gì, bất kỳ những cái nào.
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is similar to the masculine gender.
Phần còn lại giống như danh từ giống đực.
1551
Saṅkhyārāsi
Numerical terms
Nhóm Số Từ
1552
Ekasaddo saṅkhyatthe pavatto ekavacanantova, aññatthe pavatto ekabahuvacananto.
The word 'eka' (one), when used in a numerical sense, is always singular; when used in another sense, it can be singular or plural.
Từ eka khi được dùng với nghĩa số lượng thì chỉ ở số ít, khi được dùng với nghĩa khác thì có thể ở số ít và số nhiều.
1553
Tattha saṅkhyatthe – ekā itthī, ekaṃ, ekāya, ekissā iccādi.
There, in the numerical sense – one woman (ekā itthī), one (ekaṃ), of one (ekāya), of one (ekissā), and so on.
Trong nghĩa số lượng – ekā itthī (một người phụ nữ), ekaṃ, ekāya, ekissā, v.v.
Punnapuṃsakesu ekavacanesu purisa, cittarūpameva.
In masculine and neuter, in the singular, it is like the forms of 'purisa' and 'citta'.
Trong giống đực và giống trung, ở số ít, nó giống như các dạng của purisa và citta.
1554
Aññatthe – ekā itthī, ekā itthiyo, ekaṃ, ekā, ekāya, ekissā, ekāhi, ekābhi iccādi.
In another sense – one woman (ekā itthī), some women (ekā itthiyo), one (ekaṃ), some (ekā), by one (ekāya), by one (ekissā), by some (ekāhi), by some (ekābhi), and so on.
Trong nghĩa khác – ekā itthī (một người phụ nữ), ekā itthiyo (một số người phụ nữ), ekaṃ, ekā, ekāya, ekissā, ekāhi, ekābhi, v.v.
1555
Eko puriso, eke, ekaṃ, eke, ekena, ekehi, ekebhi, ekassa, ekesaṃ, ekesānaṃ.
One man (eko puriso), some (eke), one (ekaṃ), some (eke), by one (ekena), by some (ekehi), by some (ekebhi), to/of one (ekassa), to/of some (ekesaṃ), to/of some (ekesānaṃ).
Eko puriso (một người đàn ông), eke (một số người đàn ông), ekaṃ (một người đàn ông), eke (một số người đàn ông), ekena (với một người đàn ông), ekehi (với một số người đàn ông), ekebhi (với một số người đàn ông), ekassa (của một người đàn ông), ekesaṃ (của một số người đàn ông), ekesānaṃ (của một số người đàn ông).
Pulliṅga sabbasamaṃ.
It is similar to all forms of the masculine gender.
Giống như tất cả các dạng của giống đực.
1556
Ekaṃ kulaṃ, ekāni kulāni, ekaṃ kulaṃ, ekāni kulāni.
One family (ekaṃ kulaṃ), some families (ekāni kulāni), one family (ekaṃ kulaṃ), some families (ekāni kulāni).
Ekaṃ kulaṃ (một gia đình), ekāni kulāni (một số gia đình), ekaṃ kulaṃ (một gia đình), ekāni kulāni (một số gia đình).
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is similar to the masculine gender.
Phần còn lại giống như danh từ giống đực.
1557
Kapaccaye pare sabbādirūpaṃ natthi.
When the suffix 'ka' follows, the form of 'sabba' (all) does not occur.
Khi hậu tố ka theo sau, không có dạng sabbādi.
1558
‘‘Ekikā sayane setu, yā te ambe avāhari* .
"Let that solitary woman sleep on the couch, mother, who stole your mangoes."
“Ekikā sayane setu, yā te ambe avāhari” (Hãy ngủ một mình trên giường, hỡi người đã lấy xoài của con).
Ekākinī gahaṭṭhāhaṃ, mātuyā paricoditā’’ti* pāḷi, ekako puriso, ekakaṃ, ekakena.
"I, a solitary householder, was reproached by my mother." This is a Pāḷi text. A solitary man (ekako puriso), a solitary (ekakaṃ), by a solitary (ekakena).
“Ekākinī gahaṭṭhāhaṃ, mātuyā paricoditā” (Tôi là một người nữ tại gia đơn độc, bị mẹ tôi quở trách) là Pāḷi. Ekako puriso (một người đàn ông đơn độc), ekakaṃ, ekakena.
Ekakaṃ kulaṃ iccādi ekavacanantameva, ekakānaṃ bahutte vattabbe dve ekakā, dve ekake, dvīhi ekakehīti labbhati.
A solitary family (ekakaṃ kulaṃ), and so on, are always singular. When speaking of many solitaries, "two solitaries (dve ekakā), two solitaries (dve ekake), by two solitaries (dvīhi ekakehi)" are obtained.
Ekakaṃ kulaṃ (một gia đình đơn độc), v.v., chỉ ở số ít. Khi cần nói về số nhiều của ekaka, có thể dùng dve ekakā (hai người đơn độc), dve ekake (hai người đơn độc), dvīhi ekakehīti (với hai người đơn độc).
‘‘Pañcālo ca videho ca, ubho ekā bhavantu te’’ti pāḷi.
"Let Pañcāla and Videha, both, become one for you." This is a Pāḷi text.
“Pañcālo ca videho ca, ubho ekā bhavantu te” (Pancala và Videha, cả hai hãy trở thành một với con) là Pāḷi.
Iminā nayena bahuvacanampi labbhati.
In this way, the plural is also obtained.
Theo cách này, số nhiều cũng được sử dụng.
‘Ekā’ti missakā.
'Ekā' means mixed.
‘Ekā’ có nghĩa là hỗn hợp.
1559
Paṭisedhayutte pana anekā itthiyo, anekāsaṃ itthīnaṃ.
However, when combined with a negative particle, it is 'many women' (anekā itthiyo), 'of many women' (anekāsaṃ itthīnaṃ).
Tuy nhiên, khi dùng với nghĩa phủ định: anekā itthiyo (nhiều người phụ nữ), anekāsaṃ itthīnaṃ (của nhiều người phụ nữ).
Aneke purisā, anekesaṃ purisānaṃ.
Many men (aneke purisā), of many men (anekesaṃ purisānaṃ).
Aneke purisā (nhiều người đàn ông), anekesaṃ purisānaṃ (của nhiều người đàn ông).
Anekāni kulāni, anekesaṃ kulānaṃ.
Many families (anekāni kulāni), of many families (anekesaṃ kulānaṃ).
Anekāni kulāni (nhiều gia đình), anekesaṃ kulānaṃ (của nhiều gia đình).
Pāḷiyaṃ pana ‘‘nekāni dhaññagaṇāni, nekāni khettagaṇāni, nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ, nekānaṃ khettagaṇāna’’ntipi atthi.
In the Pāḷi, there are also "many heaps of grain (nekāni dhaññagaṇāni), many groups of fields (nekāni khettagaṇāni), of many heaps of grain (nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ), of many groups of fields (nekānaṃ khettagaṇānaṃ)."
Trong Pāḷi cũng có: “nekāni dhaññagaṇāni, nekāni khettagaṇāni, nekānaṃ dhaññagaṇānaṃ, nekānaṃ khettagaṇānaṃ” (nhiều đống ngũ cốc, nhiều mảnh ruộng; của nhiều đống ngũ cốc, của nhiều mảnh ruộng).
1560
Ekacca, ekacciya, kati, bahusaddāpi idha vattabbā.
The words 'ekacca', 'ekacciya', 'kati', and 'bahu' should also be mentioned here.
Các từ ekacca, ekacciya, kati, bahu cũng nên được đề cập ở đây.
Ekaccā itthī, ekaccā, ekaccāyoti sabbaṃ kaññāsamaṃ.
Some woman (ekaccā itthī), some (ekaccā), of some (ekaccāya), all are like 'kaññā'.
Ekaccā itthī (một số người phụ nữ), ekaccā, ekaccāya, v.v., tất cả đều giống như kaññā.
1561
Ekacco puriso.
Some man (ekacco puriso).
Ekacco puriso (một số người đàn ông).
1562
135. Ekaccādīhyato* .
135. From ekacca and others, 'a'.
135. Ekaccādīhyato.
1563
Akārantehi ekaccādīhi yonaṃ ṭe hoti.
For 'yo' after 'ekacca' and other words ending in 'a', 'ṭe' occurs.
Đối với các từ ekaccādi kết thúc bằng âm a, yo trở thành ṭe.
1564
Ekacce purisā, ekacce purise.
Some men (ekacce purisā), some men (ekacce purise).
Ekacce purisā (một số người đàn ông), ekacce purise (một số người đàn ông).
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is similar to 'purisa'.
Phần còn lại giống như purisa.
Ādisaddena appekacca, ekatiya, ubhādayo saṅgayhanti.
By the word 'ādi' (etc.), 'appekacca', 'ekatiya', 'ubha' and so on are included.
Từ ādi bao gồm appekacca, ekatiya, ubhādayo.
Appekacce purisā, ekatiye purisā, ubhe purisā.
Some men (appekacce purisā), some men (ekatiye purisā), both men (ubhe purisā).
Appekacce purisā (một vài người đàn ông), ekatiye purisā (một số người đàn ông), ubhe purisā (cả hai người đàn ông).
1565
Ekaccaṃ cittaṃ.
Some mind (ekaccaṃ cittaṃ).
Ekaccaṃ cittaṃ (một số tâm).
1566
236. Na nissa ṭā.
236. No 'ṭā' for 'ni'.
236. Na nissa ṭā.
1567
Ekaccādīhi nissa ṭā na hoti.
For 'ni' after 'ekacca' and others, 'ṭā' does not occur.
Đối với các từ ekaccādi, nissa không trở thành ṭā.
1568
Ekaccāni cittāni.
Some minds (ekaccāni cittāni).
Ekaccāni cittāni (một số tâm).
Sesaṃ cittasamaṃ.
The rest is similar to 'citta'.
Phần còn lại giống như citta.
1569
Ekacciya, ekacceyya, ekatiyasaddā kaññā, purisa, cittanayā.
The words 'ekacciya', 'ekacceyya', 'ekatiya' follow the pattern of 'kaññā', 'purisa', 'citta'.
Các từ ekacciya, ekacceyya, ekatiya theo cách của kaññā, purisa, citta.
‘‘Itthīpi hi ekacciyā, seyyā posa janādhipa* .
"Indeed, some women, O king of men, are superior to men.
“Itthīpi hi ekacciyā, seyyā posa janādhipa” (Hỡi chúa tể loài người, ngay cả một số phụ nữ cũng tốt hơn).
Saccaṃ kirevamāhaṃsu, narā ekacciyā idha.
They say truly, some men here.
“Saccaṃ kirevamāhaṃsu, narā ekacciyā idha” (Quả thật, người ta đã nói như vậy, một số người ở đây).
Kaṭṭhaṃ niplavitaṃ seyyo, na tvevekacciyo naro’’ti* ca ‘‘parivāritā muñcare ekacceyyā’’ti ca ‘‘na vissase ekatiyesū’’ti ca pāḷī – tattha ‘niplavita’nti udakato ubbhataṃ.
Better a piece of wood afloat than some man." And "surrounded, some move about," and "do not trust some." These are Pāḷi texts – there, 'niplavitaṃ' means 'lifted from the water'.
“Kaṭṭhaṃ niplavitaṃ seyyo, na tvevekacciyo naro” (Gỗ trôi nổi còn tốt hơn, chứ không phải một số người) và “parivāritā muñcare ekacceyyā” (được bao quanh, một số người được giải thoát) và “na vissase ekatiyesū” (đừng tin vào một số người) là Pāḷi – trong đó ‘niplavitaṃ’ có nghĩa là được nâng lên khỏi nước.
1570
Katisaddo bahuvacanantova.
The word 'kati' is always plural.
Từ kati chỉ ở số nhiều.
1571
237. Ṭikatimhā* .
237. 'ṭi' from 'kati'.
237. Ṭikatimhā.
1572
Katimhā yonaṃ ṭi hoti.
For 'yo' after 'kati', 'ṭi' occurs.
Từ kati, yo trở thành ṭi.
1573
Kati itthiyo, kati purisā, kati purise, kati cittāni.
How many women, how many men, how many men (acc.), how many minds.
Kati itthiyo (bao nhiêu người phụ nữ), kati purisā (bao nhiêu người đàn ông), kati purise (bao nhiêu người đàn ông), kati cittāni (bao nhiêu tâm).
Katihi itthīhi, katihi purisehi, katihi cittehi.
By how many women, by how many men, by how many minds.
Katihi itthīhi (với bao nhiêu người phụ nữ), katihi purisehi (với bao nhiêu người đàn ông), katihi cittehi (với bao nhiêu tâm).
1574
238. Bahukatīnaṃ* .
238. Of many and 'kati'.
238. Bahukatīnaṃ.
1575
Naṃmhi bahu, katīnaṃ ante nuka hoti.
When 'naṃ' follows 'bahu' and 'kati', 'nuka' occurs at the end.
Khi naṃ theo sau, nuka được thêm vào cuối bahu và kati.
1576
Katinnaṃ itthīnaṃ, katinnaṃ purisānaṃ, katinnaṃ cittānaṃ, ayaṃ nāgamo bahulaṃ na hoti, ‘katinaṃ tithīnaṃ pūraṇī katimī’ti ca dissati.
Of how many women, of how many men, of how many minds. This insertion of 'na' is often optional, and 'katinaṃ tithīnaṃ pūraṇī katimī' (What is the ordinal number of how many dates?) is also seen.
Katinnaṃ itthīnaṃ (của bao nhiêu người phụ nữ), katinnaṃ purisānaṃ (của bao nhiêu người đàn ông), katinnaṃ cittānaṃ (của bao nhiêu tâm). Việc thêm nuka này thường không xảy ra, và người ta cũng thấy ‘katinaṃ tithīnaṃ pūraṇī katimī’ (thứ tự của bao nhiêu ngày là thứ mấy).
‘‘Bahūnaṃ vassasatānaṃ, bahūnaṃ vassasahassāna’’nti ca ‘‘bahūnaṃ kusaladhammānaṃ, bahūnaṃ akusaladhammāna’’nti ca ‘‘bahūnaṃ vata atthāya, uppajjiṃsu tathāgatā’’ti* ca pāḷī.
And "of many hundreds of years, of many thousands of years," and "of many wholesome states, of many unwholesome states," and "for the welfare of many, the Tathāgatas arose." These are Pāḷi texts.
Và “bahūnaṃ vassasatānaṃ, bahūnaṃ vassasahassānaṃ” (của nhiều trăm năm, của nhiều ngàn năm) và “bahūnaṃ kusaladhammānaṃ, bahūnaṃ akusaladhammānaṃ” (của nhiều pháp thiện, của nhiều pháp bất thiện) và “bahūnaṃ vata atthāya, uppajjiṃsu tathāgatā” (Thật vậy, các Như Lai xuất hiện vì lợi ích của nhiều người) là Pāḷi.
1577
Katisu itthīsu, katisu purisesu, katisu cittesu.
In how many women, in how many men, in how many minds.
Katisu itthīsu (trong bao nhiêu người phụ nữ), katisu purisesu (trong bao nhiêu người đàn ông), katisu cittesu (trong bao nhiêu tâm).
1578
Bahusadde dvīsu naṃvacanesu bahunnaṃ, bahunnanti vattabbaṃ.
For the word 'bahu' (many), in the two 'naṃ' cases, 'bahunnaṃ, bahunnaṃ' should be used.
Với từ bahu, trong hai dạng naṃ, phải dùng bahunnaṃ, bahunnaṃ.
Sesaṃ dhenu, bhikkhu, āyusadisaṃ.
The rest is similar to 'dhenu', 'bhikkhu', 'āyu'.
Phần còn lại giống như dhenu, bhikkhu, āyu.
1579
Kapaccaye kaññā, purisa, cittasadisaṃ, bahū itthiyo, bahukā itthiyo.
With the suffix 'ka', it is similar to 'kaññā', 'purisa', 'citta'. Many women (bahū itthiyo), many women (bahukā itthiyo).
Khi có hậu tố ka, nó giống như kaññā, purisa, citta. Bahū itthiyo (nhiều người phụ nữ), bahukā itthiyo (nhiều người phụ nữ).
Bahū purisā, bahavo purisā, bahukā purisā.
Many men (bahū purisā), many men (bahavo purisā), many men (bahukā purisā).
Bahū purisā (nhiều người đàn ông), bahavo purisā (nhiều người đàn ông), bahukā purisā (nhiều người đàn ông).
Bahūni cittāni, bahukāni cittāni iccādinā vattabbaṃ.
Many minds (bahūni cittāni), many minds (bahukāni cittāni), and so on, should be stated.
Bahūni cittāni (nhiều tâm), bahukāni cittāni (nhiều tâm), v.v., phải được nói như vậy.
Bahūnaṃ samudāyāpekkhane sati ekavacanampi labbhati, ‘‘bahujanassa atthāya bahujanassa hitāya, bahuno janassa atthāya hitāyā’’ti* pāḷi.
When considering a multitude, the singular is also obtained, "for the welfare of the many, for the benefit of the many, for the welfare of the numerous people, for the benefit of the numerous people." This is a Pāḷi text.
Khi có sự kỳ vọng về một tập hợp lớn, số ít cũng được sử dụng, “bahujanassa atthāya bahujanassa hitāya, bahuno janassa atthāya hitāyā” (vì lợi ích của nhiều người, vì hạnh phúc của nhiều người, vì lợi ích và hạnh phúc của nhiều người) là Pāḷi.
1580
Ubhasaddo bahuvacanantova, ‘ubhagohi ṭo’ti yonaṃ ṭo, ubho itthiyo, purisā, kulāni gacchanti, ubho itthiyo, purisā, kulāni passati.
The word 'ubha' (both) is always plural. By 'ubhagohi ṭo', 'ṭo' occurs for 'yo'. Both women, men, families go; he sees both women, men, families.
Từ ubha chỉ ở số nhiều. ‘ubhagohi ṭo’ nghĩa là yo trở thành ṭo. Ubho itthiyo, purisā, kulāni gacchanti (cả hai người phụ nữ, đàn ông, gia đình đều đi), ubho itthiyo, purisā, kulāni passati (thấy cả hai người phụ nữ, đàn ông, gia đình).
1581
239. Suhisubhasso* .
239. 'o' for 'ubha' in 'su' and 'hi'.
239. Suhisubhasso.
1582
Su, hisu ubhassa anto o hoti.
For 'ubha' in 'su' and 'hi', 'anto' becomes 'o'.
Trong su và hi, âm cuối của ubha trở thành o.
1583
Ubhohi, ubhosu.
By both, in both.
Ubhohi, ubhosu.
1584
240. Ubhinnaṃ* .
240. Of both.
240. Ubhinnaṃ.
1585
Ubhamhā naṃvacanassa innaṃ hoti.
For the 'naṃ' case ending after 'ubha', 'innaṃ' occurs.
Từ ubha, naṃ trở thành innaṃ.
1586
Ubhinnaṃ.
Of both.
Ubhinnaṃ.
Sabbattha itthi, purisa, kulehi yojetabbaṃ.
It should be combined with 'itthi', 'purisa', 'kula' everywhere.
Ở khắp mọi nơi, nó phải được kết hợp với itthi, purisa, kula.
1587
241. Yomhi dvinnaṃ duvedve* .
241. 'duve, dve' for 'dvi' in 'yo'.
241. Yomhi dvinnaṃ duvedve.
1588
Yosu savibhattissa dvissa duve, dve honti.
When 'yo' with its ending follows 'dvi', 'duve' and 'dve' occur.
Trong các dạng yo có biến cách, dvi trở thành duve và dve.
‘Dvinna’nti vacanaṃ dvissa bahuvacanantaniyamatthaṃ.
The mention of 'dvinnaṃ' means to fix the plural for 'dvi'.
Việc nói ‘dvinnaṃ’ là để quy định số nhiều cho dvi.
1589
Dve itthiyo, dve purisā, dve purise, dve cittāni, duve itthiyo, duve purisā, duve purise, duve cittāni, dvīhi, dvībhi.
Two women (dve itthiyo), two men (dve purisā), two men (dve purise), two minds (dve cittāni), two women (duve itthiyo), two men (duve purisā), two men (duve purise), two minds (duve cittāni), by two (dvīhi), by two (dvībhi).
Dve itthiyo (hai người phụ nữ), dve purisā (hai người đàn ông), dve purise (hai người đàn ông), dve cittāni (hai tâm), duve itthiyo (hai người phụ nữ), duve purisā (hai người đàn ông), duve purise (hai người đàn ông), duve cittāni (hai tâm), dvīhi (với hai), dvībhi (với hai).
1590
242. Naṃmhi nuka dvādīnaṃ sattarasannaṃ* .
242. 'nuka' for 'dvi' and others up to seventeen in 'naṃ'.
242. Naṃmhi nuka dvādīnaṃ sattarasannaṃ.
1591
Naṃmhi pare dvādīnaṃ aṭṭhārasantānaṃ sattarasannaṃ saṅkhyānaṃ ante nuka hoti.
When 'naṃ' follows, 'nuka' occurs at the end of 'dvi' and others, seventeen of the eighteen numbers.
Khi naṃ theo sau, nuka được thêm vào cuối mười bảy số từ từ dvi trở đi, trong số mười tám số từ.
U-kāro uccāraṇattho.
The 'u' is for pronunciation.
Âm u chỉ để phát âm.
Kānubandhaṃ disvā anteti ñāyati.
Seeing the 'ka' as an anubandha, it is understood to be at the end.
Khi thấy kānubandha, người ta biết rằng nó được thêm vào cuối.
1592
Dvinnaṃ.
Of two.
Dvinnaṃ.
1593
243. Duvinnaṃ naṃmhi* .
243. 'duvinnaṃ' in 'naṃ'.
243. Duvinnaṃ naṃmhi.
1594
Naṃmhi savibhattissa dvissa duvinnaṃ hoti vā.
When 'naṃ' with its ending follows 'dvi', 'duvinnaṃ' optionally occurs.
Khi naṃ theo sau, dvi có biến cách có thể trở thành duvinnaṃ.
1595
Duvinnaṃ, dvīhi, dvībhi, dvinnaṃ, duvinnaṃ, dvīsu.
Of two (duvinnaṃ), by two (dvīhi), by two (dvībhi), of two (dvinnaṃ), of two (duvinnaṃ), in two (dvīsu).
Duvinnaṃ, dvīhi, dvībhi, dvinnaṃ, duvinnaṃ, dvīsu.
Mahāvuttinā sumhi duve hoti, nāgassa duvesu dantesu nimmitā* , cakkāni pādesu duvesu vindati* .
According to Mahāvutti, 'duve' occurs in 'sumhi'. "Teeth were created in the two tusks of the elephant," "He finds wheels in his two feet."
Theo Mahāvutti, trong su, duve được hình thành, “nāgassa duvesu dantesu nimmitā” (được tạo ra trên hai chiếc răng của con voi) và “cakkāni pādesu duvesu vindati” (tìm thấy các bánh xe trên hai bàn chân) là Pāḷi.
Evañca sati duvehi, duvebhītipi siddhameva hoti, ayaṃ dvisaddo ubhasaddo viya aliṅgo.
And thus, 'duvehi' and 'duvebhīti' are also established. This word 'dvi' is genderless like the word 'ubha'.
Và như vậy, duvehi, duvebhīti cũng được hình thành. Từ dvi này không có giống, giống như từ ubha.
1596
244. Tisso catasso yomhi savibhattīnaṃ* .
244. 'tisso, catasso' for 'dvi' and 'catur' in 'yo' with endings.
244. Tisso catasso yomhi savibhattīnaṃ.
1597
Itthiyaṃ yosu savibhattīnanti, catunnaṃ tisso, catasso honti.
In the feminine, when 'yo' with its ending follows 'tinnaṃ' and 'catunnaṃ', 'tisso' and 'catasso' occur.
Trong giống cái, trong các dạng yo có biến cách, ti và catu trở thành tisso và catasso.
1598
Tisso itthiyo, catasso itthiyo.
Three women, four women.
Tisso itthiyo (ba người phụ nữ), catasso itthiyo (bốn người phụ nữ).
1599
Mahāvuttinā hisu ca tissa, catassā honti, ‘‘tissehi catassehi parisāhi, catassehi sahito lokanāyako’’ti pāḷī.
According to Mahāvutti, 'tissa' and 'catassā' also occur in 'hi' and 'su'. "With three and four assemblies, the Lord of the world was accompanied by four." This is a Pāḷi text.
Theo Mahāvutti, trong hi cũng có tissa và catassā, “tissehi catassehi parisāhi, catassehi sahito lokanāyako” (với ba và bốn hội chúng, vị lãnh đạo thế giới cùng với bốn hội chúng) là Pāḷi.
Tīhi, tībhi itthīhi, catūhi, catūbhi, catubbhi itthīhi.
By three women, by three women, by four women, by four women, by four women.
Tīhi, tībhi itthīhi (với ba người phụ nữ), catūhi, catūbhi, catubbhi itthīhi (với bốn người phụ nữ).
1600
245. Naṃmhi ticatunnamitthiyaṃ tissacatassā* .
245. 'tissa, catassā' for 'tinnaṃ' and 'catunnaṃ' in the feminine 'naṃ'.
245. Naṃmhi ticatunnamitthiyaṃ tissacatassā.
1601
Itthiyaṃ naṃmhiti, catunnaṃ tissa, catassā honti.
In the feminine, when 'naṃ' follows 'tinnaṃ' and 'catunnaṃ', 'tissa' and 'catassā' occur.
Trong giống cái, khi naṃ theo sau, ti và catu trở thành tissa và catassā.
1602
Tissannaṃ itthīnaṃ, catassannaṃ itthīnaṃ, tiṇṇaṃ itthīnaṃ, catunnaṃ itthīnaṃ, samaṇo gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato hoti, catunnaṃ parisānaṃ piyo hoti manāpoti* , tissehi, catassehi, tīhi, tībhi, catūhi, catūbhi, catubbhi, tissannaṃ, catassannaṃ, tiṇṇaṃ, catunnaṃ, tīsu, catūsu.
For three women, for four women, for three women, for four women. The recluse Gotama is honored by the four assemblies, dear and pleasing to the four assemblies; by three, by four, by three, by four, by three, by four, by four; for three, for four, for three, for four; in three, in four.
của ba người nữ, của bốn người nữ; của ba*, của bốn*; Sa-môn Gotama được bốn hội chúng tôn kính, được bốn hội chúng yêu mến và vừa lòng*; bởi ba*, bởi bốn*; bởi ba*, bởi ba*; bởi bốn*, bởi bốn*, bởi bốn*; của ba*, của bốn*; của ba*, của bốn*; trong ba*, trong bốn*.
1603
Pāḷiyaṃ ‘‘catassehī’’ti diṭṭhattā tissesu, catassesūtipi diṭṭhameva hoti.
As "catassehi" is seen in the Pali, "tissesu" and "catassesu" are also seen.
Vì trong Pāḷi có thấy ‘‘catassehī’’ nên cũng có thấy tissesu, catassesūti.
1604
246. Pume tayo cattāro* .
246. In the masculine, tayo and cattāro.
246. Pume tayo cattāro*.
1605
Pulliṅge yosu savibhattīnanti, catunnaṃ tayo, cattāro honti.
In the masculine gender, for the inflected forms (of the yo case), three and four become "tayo" and "cattāro" respectively.
Trong giống đực, đối với các vibhatti yosu, tayo và cattāro là của catunnaṃ.
1606
Tayo purisā, tayo purise, cattāro purisā, cattāro purise.
Three men, three men, four men, four men.
Tayo purisā (ba người đàn ông), tayo purise (ba người đàn ông); cattāro purisā (bốn người đàn ông), cattāro purise (bốn người đàn ông).
1607
247. Caturo catussa* .
247. Caturo for catussa.
247. Caturo catussa*.
1608
Pume savibhattissa catusaddassa caturo hoti.
In the masculine gender, for the inflected word "catu", it becomes "caturo".
Trong giống đực, đối với catus-sadda có vibhatti, thì caturo xuất hiện.
1609
Caturo purisā, caturo purise.
Four men, four men.
Caturo purisā (bốn người đàn ông), caturo purise (bốn người đàn ông).
Kathaṃ caturo nimitte nādassiṃ, caturo phalamuttameti?
How is "caturo nimitte nādassiṃ" (I did not see four signs), "caturo phalamuttame" (the four excellent fruits)?
Làm sao lại có ‘caturo nimitte nādassiṃ’ (tôi đã không thấy bốn điềm), ‘caturo phalamuttame’ (bốn quả tối thượng)?
‘‘Liṅgavipallāsā’’ti vuttiyaṃ vuttaṃ, tīhi, tībhi, catūhi, catūbhi, catubbhi.
It is stated in the commentary, "due to gender reversal"; by three, by four, by three, by four, by four.
Trong phần chú giải đã nói là ‘‘do sự đảo ngược giống’’; tīhi, tībhi, catūhi, catūbhi, catubbhi.
1610
248. Iṇṇaṃiṇṇannaṃ tito jhā* .
248. Iṇṇaṃ and iṇṇannaṃ from the jha of ti.
248. Iṇṇaṃiṇṇannaṃ tito jhā*.
1611
Jhasaññamhā timhā naṃvacanassa iṇṇaṃ, iṇṇannaṃ honti.
From the numeral "ti" (three), which has the designation "jha", the "naṃ" suffix becomes "iṇṇaṃ" and "iṇṇannaṃ".
Từ timhā có saññā jha, đối với naṃ-vacana, iṇṇaṃ và iṇṇannaṃ xuất hiện.
1612
Tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, catunnaṃ, tīhi, tībhi, catūhi, catūbhi, catubbhi, tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, catunnaṃ, tīsu, catūsu.
Tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, catunnaṃ; by three, by four, by three, by four, by four; tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, catunnaṃ; in three, in four.
Tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, catunnaṃ; tīhi, tībhi, catūhi, catūbhi, catubbhi; tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, catunnaṃ; tīsu, catūsu.
1613
249. Tīṇicattāri napuṃsake* .
249. Tīṇi and cattāri in the neuter gender.
249. Tīṇicattāri napuṃsake*.
1614
Napuṃsake yosu savibhattīnanti, catunnaṃ tīṇi, cattāri honti.
In the neuter gender, for the inflected forms (of the yo case), three and four become "tīṇi" and "cattāri" respectively.
Trong giống trung, đối với các vibhatti yosu, tīṇi và cattāri là của catunnaṃ.
1615
Tīṇi cittāni, cattāri cittāni.
Three minds, four minds.
Tīṇi cittāni (ba tâm), cattāri cittāni (bốn tâm).
Sesaṃ pulliṅgasamaṃ.
The rest is similar to the masculine gender.
Phần còn lại tương tự giống đực.
1616
Vacanasiliṭṭhatte pana sati visadisaliṅgavacanānampi padānaṃ aññamaññasaṃyogo hoti, cattāro satipaṭṭhānā* , cattāro sammappadhānā* , tayomahābhūtā, tayo mahābhūte* , sabbe mālā upenti maṃ* , sabbe kaññā upenti maṃ* , sabbe ratanā upenti maṃ* , sabbe yānā upenti maṃ* , avijjāya sati saṅkhārā honti, saṅkhāresu sati viññāṇaṃ hoti* iccādi.
However, when there is agreement in speech, even words with dissimilar gender and number can be combined: "cattāro satipaṭṭhānā" (four foundations of mindfulness), "cattāro sammappadhānā" (four right exertions), "tayo mahābhūtā" (three great elements), "tayo mahābhūte" (three great elements), "sabbe mālā upenti maṃ" (all garlands come to me), "sabbe kaññā upenti maṃ" (all maidens come to me), "sabbe ratanā upenti maṃ" (all jewels come to me), "sabbe yānā upenti maṃ" (all vehicles come to me), "avijjāya sati saṅkhārā honti" (when there is ignorance, volitional formations arise), "saṅkhāresu sati viññāṇaṃ hoti" (when there are volitional formations, consciousness arises), and so forth.
Tuy nhiên, khi có sự phù hợp về cách nói, các từ có giống và số khác nhau cũng có thể kết hợp với nhau, như cattāro satipaṭṭhānā (bốn niệm xứ)*, cattāro sammappadhānā (bốn chánh cần)*, tayo mahābhūtā (ba đại chủng), tayo mahābhūte (ba đại chủng)*, sabbe mālā upenti maṃ (tất cả vòng hoa đến với tôi)*, sabbe kaññā upenti maṃ (tất cả thiếu nữ đến với tôi)*, sabbe ratanā upenti maṃ (tất cả châu báu đến với tôi)*, sabbe yānā upenti maṃ (tất cả xe cộ đến với tôi)*, avijjāya sati saṅkhārā honti (khi có vô minh thì có các hành), saṅkhāresu sati viññāṇaṃ hoti (khi có các hành thì có thức)*, v.v...
1617
Gāthāsu vipallāsāpi bahulaṃ dissanti, aññe dhammāni desenti, evaṃ dhammāni sutvāna, satañca dhammāni sukittitāni sutvā, atthāni cintayitvāna, uttamatthāni tayi labhimhā, kiṃ tvaṃ atthāni jānāsi, iccheyyāmi bhante sattaputtāni, siviputtāni avhaya* , puttadārāni posenti, balībaddāni soḷasa iccādi.
In verses, reversals are also frequently seen: "aññe dhammāni desenti" (others teach the Dhamma), "evaṃ dhammāni sutvāna" (having heard such teachings), "satañca dhammāni sukittitāni sutvā" (having heard the Dhamma well-expounded by the virtuous), "atthāni cintayitvāna" (having pondered the meanings), "uttamatthāni tayi labhimhā" (we have attained the supreme meaning in you), "kiṃ tvaṃ atthāni jānāsi" (what meanings do you know?), "iccheyyāmi bhante sattaputtāni" (Venerable sir, I desire seven sons), "siviputtāni avhaya" (call the sons of Sivi), "puttadārāni posenti" (they support sons and wives), "balībaddāni soḷasa" (sixteen oxen), and so forth.
Trong các bài kệ, sự đảo ngược cũng thường thấy, như aññe dhammāni desenti (những người khác thuyết các pháp), evaṃ dhammāni sutvāna (sau khi nghe các pháp như vậy), satañca dhammāni sukittitāni sutvā (sau khi nghe các pháp được thiện thuyết của các bậc thiện trí), atthāni cintayitvāna (sau khi suy nghĩ các ý nghĩa), uttamatthāni tayi labhimhā (chúng tôi đã đạt được các ý nghĩa tối thượng nơi ngài), kiṃ tvaṃ atthāni jānāsi (ngươi có biết các ý nghĩa không), iccheyyāmi bhante sattaputtāni (bạch Ngài, con muốn bảy người con trai), siviputtāni avhaya (hãy gọi các con trai của Sivi)*, puttadārāni posenti (nuôi dưỡng vợ con), balībaddāni soḷasa (mười sáu con bò đực), v.v...
1618
Idha sesasaṅkhyānāmāni dīpiyante.
Here, the remaining numerals are explained.
Ở đây, các danh từ số còn lại được trình bày.
1619
250. Ṭa pañcādīhi cuddasahi* .
250. Ṭa from pañcādi and cuddasa.
250. Ṭa pañcādīhi cuddasahi*.
1620
Pañcādīhi aṭṭhārasantehi saṅkhyāsaddehi yonaṃ ṭa hoti.
From the numeral words beginning with "pañca" up to "aṭṭhārasa" (eighteen), the "yo" suffix becomes "ṭa".
Đối với yosu của các danh từ số từ pañca (năm) đến aṭṭhārasa (mười tám), thì ṭa xuất hiện.
1621
Pañca itthiyo, pañca purisā, purise, pañca cittāni, cha itthiyo.
Five women, five men, five men, five minds, six women.
Pañca itthiyo (năm người nữ), pañca purisā (năm người đàn ông), pañca purise (năm người đàn ông), pañca cittāni (năm tâm); cha itthiyo (sáu người nữ).
1622
Ḷāgame pana ‘‘itthibhāvā na muccissaṃ, chaḷāni gatiyo imā’’ti pāḷi.
However, in the Pali with the addition of "ḷa" (ḷāgama), it is "itthibhāvā na muccissaṃ, chaḷāni gatiyo imā" (may I not be freed from the feminine state, these six destinies).
Tuy nhiên, trong Pāḷi có ḷāgama là ‘‘itthibhāvā na muccissaṃ, chaḷāni gatiyo imā’’ (tôi sẽ không thoát khỏi trạng thái nữ, đây là sáu nẻo đường).
1623
Cha purisā, cha purise, cha cittāni.
Six men, six men, six minds.
Cha purisā (sáu người đàn ông), cha purise (sáu người đàn ông), cha cittāni (sáu tâm).
Evaṃ satta, aṭṭha, nava, dasa, ekādasa…pe… aṭṭhārasa.
Similarly, seven, eight, nine, ten, eleven... up to... eighteen.
Tương tự, satta (bảy), aṭṭha (tám), nava (chín), dasa (mười), ekādasa (mười một)…v.v… aṭṭhārasa (mười tám).
1624
251. Pañcādīnaṃ cuddasannama* .
251. A for pañcādi (up to) cuddasa.
251. Pañcādīnaṃ cuddasannama*.
1625
Su, naṃ, hisu pañcādīnaṃ cuddasannaṃ assa attameva hoti, na ettaṃ vā dīghattaṃ vā hoti.
For the fourteen numeral words from "pañca" onwards, when followed by "su", "naṃ", or "hi", the final vowel becomes "a"; it is neither shortened nor lengthened.
Trong su, naṃ, hisu, đối với mười bốn danh từ số từ pañca trở đi, thì a xuất hiện, không có ettaṃ hoặc dīghattaṃ.
1626
Pañcahi, pañcannaṃ, pañcasu, chahi, channaṃ, chasu, sattahi, sattannaṃ, sattasu, aṭṭhahi, aṭṭhannaṃ, aṭṭhasu, navahi, navannaṃ, navasu, dasahi, dasannaṃ, dasasu, ekādasahi, ekādasannaṃ, ekādasasu…pe… aṭṭhārasahi, aṭṭhārasannaṃ, aṭṭhārasasu.
By five, for five, in five; by six, for six, in six; by seven, for seven, in seven; by eight, for eight, in eight; by nine, for nine, in nine; by ten, for ten, in ten; by eleven, for eleven, in eleven... up to... by eighteen, for eighteen, in eighteen.
Pañcahi (bởi năm), pañcannaṃ (của năm), pañcasu (trong năm); chahi (bởi sáu), channaṃ (của sáu), chasu (trong sáu); sattahi (bởi bảy), sattannaṃ (của bảy), sattasu (trong bảy); aṭṭhahi (bởi tám), aṭṭhannaṃ (của tám), aṭṭhasu (trong tám); navahi (bởi chín), navannaṃ (của chín), navasu (trong chín); dasahi (bởi mười), dasannaṃ (của mười), dasasu (trong mười); ekādasahi (bởi mười một), ekādasannaṃ (của mười một), ekādasasu (trong mười một)…v.v… aṭṭhārasahi (bởi mười tám), aṭṭhārasannaṃ (của mười tám), aṭṭhārasasu (trong mười tám).
1627
Ete sabbe aliṅgā bahuvacanantā eva.
All these are indeclinable and always in the plural.
Tất cả những từ này đều không có giống và chỉ ở số nhiều.
1628
‘Itthiyamatvā’ti vīsa, tiṃsa, cattālīsa, paññāsehi āpaccayo, mahāvuttinā simhi rasso silopo ca, ‘niggahīta’nti vikappena niggahītāgamo, vikappena aṃlopo, nādīnaṃ ekavacanānaṃ yādeso, vīsa itthiyo, vīsaṃ itthiyo, vīsa purisā, vīsaṃ purisā, vīsa purise, vīsaṃ purise, vīsa cittāni, vīsaṃ cittāni, vīsāya itthīhi kammaṃ kataṃ, vīsāya purisehi kammaṃ kataṃ, vīsāya kulehi kammaṃ kataṃ, vīsāya itthīnaṃ, purisānaṃ, kulānaṃ, sattamiyaṃ vīsāya itthīsu, purisesu, kulesu.
For "vīsa", "tiṃsa", "cattālīsa", "paññāsa" (twenty, thirty, forty, fifty), the "ā" suffix is added if it is feminine. According to Mahāvutti, in the "si" case, the vowel is shortened and the "si" suffix is dropped. By "niggahītaṃ" rule, the niggahīta (ṃ) is optionally added, and the "aṃ" is optionally dropped. For singular forms of "nādīnaṃ", "yā" is substituted. Thus: twenty women, twenty women, twenty men, twenty men, twenty men, twenty men, twenty minds, twenty minds. Work done by twenty women, work done by twenty men, work done by twenty families. For twenty women, for twenty men, for twenty families. In the locative case: in twenty women, in twenty men, in twenty families.
‘Itthiyamatvā’ thì vīsa, tiṃsa, cattālīsa, paññāsa có ā-paccaya. Theo mahāvutti, đối với simhi, có rasso và silopo. ‘Niggahīta’ thì có niggahītāgama tùy chọn, aṃ-lopo tùy chọn. Đối với các ekavacana của nādi, có yādeso. Vīsa itthiyo (hai mươi người nữ), vīsaṃ itthiyo (hai mươi người nữ); vīsa purisā (hai mươi người đàn ông), vīsaṃ purisā (hai mươi người đàn ông); vīsa purise (hai mươi người đàn ông), vīsaṃ purise (hai mươi người đàn ông); vīsa cittāni (hai mươi tâm), vīsaṃ cittāni (hai mươi tâm); kammaṃ kataṃ vīsāya itthīhi (việc làm được thực hiện bởi hai mươi người nữ), kammaṃ kataṃ vīsāya purisehi (việc làm được thực hiện bởi hai mươi người đàn ông), kammaṃ kataṃ vīsāya kulehi (việc làm được thực hiện bởi hai mươi gia đình); vīsāya itthīnaṃ (của hai mươi người nữ), purisānaṃ (của hai mươi người đàn ông), kulānaṃ (của hai mươi gia đình); trong sattamī, vīsāya itthīsu (trong hai mươi người nữ), purisesu (trong hai mươi người đàn ông), kulesu (trong hai mươi gia đình).
1629
Tipaccaye vīsati, tiṃsatisaddāpi saṭṭhi, sattati, asīti, navutisaddā viya niccaṃ itthi liṅgekavacanantā eva, si, aṃlopo, vīsati itthiyo, vīsati purisā, purise, vīsati kulāni, vīsatiyā itthīhi, itthīnaṃ, purisehi, purisānaṃ, kulehi, kulānaṃ, vīsatiyā, vīsatiyaṃ itthi, purisa, kulesu, evaṃ yāvanavutiyā veditabbā.
In the "ti" suffix, words like "vīsati" and "tiṃsati", like "saṭṭhi", "sattati", "asīti", "navuti", are always feminine singular. With "si", the "aṃ" is dropped. Twenty women, twenty men, twenty men, twenty families. By twenty women, for twenty women, by twenty men, for twenty men, by twenty families, for twenty families. In twenty women, in twenty men, in twenty families. This should be understood up to ninety.
Đối với ti-paccaya, các từ vīsati, tiṃsati, cũng như saṭṭhi, sattati, asīti, navuti, luôn ở giống cái và số ít. Si, aṃ-lopo. Vīsati itthiyo (hai mươi người nữ), vīsati purisā (hai mươi người đàn ông), vīsati purise (hai mươi người đàn ông), vīsati kulāni (hai mươi gia đình); vīsatiyā itthīhi (bởi hai mươi người nữ), itthīnaṃ (của hai mươi người nữ), purisehi (bởi hai mươi người đàn ông), purisānaṃ (của hai mươi người đàn ông), kulehi (bởi hai mươi gia đình), kulānaṃ (của hai mươi gia đình); vīsatiyā, vīsatiyaṃ itthi (trong hai mươi người nữ), purisa (trong hai mươi người đàn ông), kulesu (trong hai mươi gia đình). Tương tự, cần hiểu cho đến navuti.
Vaggabhede pana sati bahuvacanampi vikappena dissati, dve vīsatiyo iccādi.
However, in divisions of groups, the plural is also optionally seen, such as "dve vīsatiyo" (two twenties), and so forth.
Tuy nhiên, khi có sự phân loại nhóm, số nhiều cũng xuất hiện tùy chọn, như dve vīsatiyo (hai mươi), v.v...
1630
Sataṃ, sahassaṃ, dasasahassaṃ, satasahassaṃ, dasasatasahassanti ime napuṃsakaliṅgāyeva.
"Sataṃ" (hundred), "sahassaṃ" (thousand), "dasasahassaṃ" (ten thousand), "satasahassaṃ" (hundred thousand), "dasasatasahassaṃ" (million) – these are always in the neuter gender.
Các từ sataṃ (một trăm), sahassaṃ (một ngàn), dasasahassaṃ (mười ngàn), satasahassaṃ (một trăm ngàn), dasasatasahassaṃ (một triệu) này đều là giống trung.
Saṅkhyeyyapadhāne pana itthiliṅge vattabbe sahassī, dasasahassī, satasahassīti itthiliṅgaṃ bhavati.
However, when the counted object is predominant and in the feminine gender, "sahassī" (a thousand), "dasasahassī" (ten thousand), "satasahassī" (a hundred thousand) become feminine gender.
Tuy nhiên, khi số đếm là chính yếu và cần dùng giống cái, thì sahassī (ngàn), dasasahassī (mười ngàn), satasahassī (trăm ngàn) trở thành giống cái.
Vaggabhede pana dve satāni, tīṇi satāni, dve sahassāni, tīṇi sahassāni iccādīni bhavanti.
In divisions of groups, however, "dve satāni" (two hundreds), "tīṇi satāni" (three hundreds), "dve sahassāni" (two thousands), "tīṇi sahassāni" (three thousands), and so forth, occur.
Khi có sự phân loại nhóm, thì dve satāni (hai trăm), tīṇi satāni (ba trăm), dve sahassāni (hai ngàn), tīṇi sahassāni (ba ngàn), v.v... xuất hiện.
Koṭi, pakoṭi, koṭipakoṭi, akkhobhiṇīsaddā itthiliṅgā eva.
The words "koṭi" (ten million), "pakoṭi" (hundred trillion), "koṭipakoṭi" (ten quintillion), "akkhobhiṇī" (an immeasurable number) are always in the feminine gender.
Các từ koṭi (mười triệu), pakoṭi (một trăm tỷ), koṭipakoṭi (mười ngàn tỷ), akkhobhiṇī (một đơn vị số rất lớn) đều là giống cái.
Sesaṃ sabbaṃ yāvaasaṅkhyeyyā napuṃsakameva.
All the rest, up to "asaṅkhyeyya" (incalculable), are in the neuter gender.
Tất cả phần còn lại cho đến asaṅkhyeyya (vô lượng) đều là giống trung.
1631
Sahassaṃ kāsi nāma, dasasahassaṃ nahutaṃ nāma, satasahassaṃ lakkhaṃ nāma.
A thousand is called kāsi, ten thousand is called nahutaṃ, a hundred thousand is called lakkhaṃ.
Một ngàn gọi là kāsi, mười ngàn gọi là nahutaṃ, một trăm ngàn gọi là lakkhaṃ.
1632
Duvidhaṃ padhānaṃ saṅkhyāpadhānaṃ, saṅkhyeyyapadhānañca.
There are two kinds of predominance: numerical predominance and the predominance of the counted object.
Có hai loại chính yếu: số đếm là chính yếu (saṅkhyāpadhāna) và vật được đếm là chính yếu (saṅkhyeyyapadhāna).
Purisānaṃ vīsati hoti, purisānaṃ navuti hoti, purisānaṃ sataṃ hoti, sahassaṃ hoti iccādi saṅkhyāpadhānaṃ nāma, vīsati purisā, navuti purisā, sataṃ purisā, sahassaṃ purisā iccādi saṅkhyeyyapadhānaṃ nāma.
"Purisānaṃ vīsati hoti" (there are twenty men), "purisānaṃ navuti hoti" (there are ninety men), "purisānaṃ sataṃ hoti" (there are a hundred men), "sahassaṃ hoti" (there are a thousand men) and so forth, is called numerical predominance. "Vīsati purisā" (twenty men), "navuti purisā" (ninety men), "sataṃ purisā" (a hundred men), "sahassaṃ purisā" (a thousand men) and so forth, is called predominance of the counted object.
Purisānaṃ vīsati hoti (hai mươi người đàn ông), purisānaṃ navuti hoti (chín mươi người đàn ông), purisānaṃ sataṃ hoti (một trăm người đàn ông), sahassaṃ hoti (một ngàn người đàn ông), v.v... gọi là số đếm là chính yếu; vīsati purisā (hai mươi người đàn ông), navuti purisā (chín mươi người đàn ông), sataṃ purisā (một trăm người đàn ông), sahassaṃ purisā (một ngàn người đàn ông), v.v... gọi là vật được đếm là chính yếu.
1633
Etthapi vīsatisaddo itthiliṅgekavacano eva.
Here too, the word "vīsati" is always feminine singular.
Ở đây, từ vīsati vẫn là giống cái số ít.
Sata, sahassasaddā napuṃsakekavacanā eva.
The words "sata" and "sahassa" are always neuter singular.
Các từ sata, sahassa vẫn là giống trung số ít.
Saṅkhyāsaddānaṃ pana padavidhānañca guṇavidhānañca samāsakaṇḍe āgamissati.
However, the formation of words for numerals and the formation of qualities (adjectives) will be discussed in the chapter on compounds.
Tuy nhiên, sự sắp xếp từ và sự sắp xếp phẩm chất của các danh từ số sẽ được trình bày trong chương về hợp từ (samāsa-kaṇḍa).
1634
Saṅkhyārāsi niṭṭhito.
The section on Numerals is concluded.
Phần về các con số đã hoàn tất.
1635
252. Simhāhaṃ* .
252. Ahaṃ from simhi.
252. Simhāhaṃ*.
1636
Simhi savibhattissa amhassa ahaṃ hoti.
When "si" is present, the inflected form of "amha" becomes "ahaṃ".
Đối với amha có vibhatti simhi, thì ahaṃ xuất hiện.
1637
Ahaṃ gacchāmi.
I go.
Ahaṃ gacchāmi (tôi đi).
1638
253. Mayamasmāmhassa* .
253. Mayaṃ and asmā for amha.
253. Mayamasmāmhassa*.
1639
Yosu savibhattissa amhassa kamena mayaṃ, asmā honti vā.
When "yo" is present, the inflected form of "amha" optionally becomes "mayaṃ" and "asmā" in order.
Đối với amha có vibhatti yosu, thì mayaṃ và asmā xuất hiện theo thứ tự, hoặc tùy chọn.
1640
Mayaṃ gacchāma, asme passāmi.
We go, I see us.
Mayaṃ gacchāma (chúng tôi đi), asme passāmi (tôi thấy chúng tôi).
1641
Pakkhe –
Alternatively –
Trong trường hợp khác –
1642
‘Yonameṭa’ iti vidhi, amhe gacchāma.
The rule "yonameṭa" applies, we go.
Quy tắc ‘Yonameṭa’ (thay thế e cho yo) được áp dụng, amhe gacchāma (chúng tôi đi).
1643
254. Tumhassa tuvaṃtvaṃmhi ca* .
254. And 'tuvaṃ' and 'tvaṃ' for 'tumha'.
254. Tumhassa tuvaṃtvaṃmhi ca.
1644
Simhi ca aṃmhi ca savibhattissa tumhassa tuvaṃ, tvaṃ honti.
In (the endings) si and aṃ, tumha with its case ending becomes tuvaṃ and tvaṃ.
Trong trường hợp của si và aṃ, tumha với hậu tố cách trở thành tuvaṃ và tvaṃ.
1645
Tuvaṃ buddho tuvaṃ satthā, tuvaṃ mārābhibhū muni* , tvaṃ no satthā anuttaro, tumhe gacchatha, tuvaṃ passati, tvaṃ passati.
You are the Buddha, you are the Teacher, you are the sage who conquered Māra, you are our unsurpassed Teacher. You (pl.) go, you (sg.) see, you (sg.) see.
Ngươi là Phật, ngươi là Bậc Đạo Sư, ngươi là bậc ẩn sĩ đã chiến thắng Ma vương, ngươi là Bậc Đạo Sư vô thượng của chúng ta, các ngươi hãy đi, ngươi thấy, ngươi thấy.
1646
255. Aṃmhi taṃ maṃ tavaṃ mamaṃ* .
255. In 'aṃ', 'taṃ', 'maṃ', 'tavaṃ', 'mamaṃ'.
255. Aṃmhi taṃ maṃ tavaṃ mamaṃ.
1647
Aṃmhi savibhattīnaṃ tumhā’mhānaṃ taṃ, maṃ, tavaṃ, mamaṃ honti.
In (the ending) aṃ, tumha and amha with their case endings become taṃ, maṃ, tavaṃ, and mamaṃ.
Trong trường hợp của aṃ, tumha và amha với hậu tố cách trở thành taṃ, maṃ, tavaṃ, mamaṃ.
1648
Maṃ passati, mamaṃ passati, taṃ passati, tavaṃ passati, amhe passati, tumhe passati.
He sees me, he sees mamaṃ, he sees you, he sees tavaṃ, he sees us, he sees you (pl.).
Thấy tôi, thấy tôi, thấy ngươi, thấy ngươi, thấy chúng tôi, thấy các ngươi.
1649
256. Dutiyāyomhi vā* .
256. Or in the second yo.
256. Dutiyāyomhi vā.
1650
Dutiyāyomhi savibhattīnaṃ tumhā’mhānaṃ ṅānubandhā aṃ, ākaṃādesā honti vā.
In the second yo, for tumha and amha with their case endings, the ṅ suffixes aṃ and ākaṃ are optionally substituted.
Trong trường hợp của yo ở cách hai, tumha và amha với hậu tố cách có thể trở thành các biến thể aṃ và ākaṃ có ṅa làm phụ âm nối.
1651
Amhaṃ, amhākaṃ passati, tumhaṃ, tumhākaṃ passati.
He sees us, he sees us, he sees you (pl.), he sees you (pl.).
Thấy chúng tôi, thấy chúng tôi, thấy các ngươi, thấy các ngươi.
1652
257. Nāsmāsu tayāmayā* .
257. In nā and smā, tayā and mayā.
257. Nāsmāsu tayāmayā.
1653
Nā, smāsu savibhattīnaṃ tumhā’mhānaṃ tayā, mayā honti.
In (the endings) nā and smā, tumha and amha with their case endings become tayā and mayā.
Trong trường hợp của nā và smā, tumha và amha với hậu tố cách trở thành tayā, mayā.
1654
Mayā kataṃ, tayā kataṃ, mayā apeti, tayā apeti.
Done by me, done by you. It departs from me, it departs from you.
Tôi đã làm, ngươi đã làm, tôi rời đi, ngươi rời đi.
1655
258. Tayātayīnaṃ tva vā tassa* .
258. And tva for tayā, tayī optionally.
258. Tayātayīnaṃ tva vā tassa.
1656
Tayā, tayīnaṃ tassa tva hoti vā.
Tva optionally occurs for tayā and tayī.
Tayā và tayī có thể trở thành tva.
1657
Tvayā kataṃ, tvayā apeti, amhehi kataṃ, tumhehi kataṃ.
Done by you (sg.), it departs from you (sg.), done by us, done by you (pl.).
Ngươi đã làm, ngươi rời đi, chúng tôi đã làm, các ngươi đã làm.
1658
259. Tavamamatuyhaṃmayhaṃ se* .
259. Tava, mama, tuyhaṃ, mayhaṃ in se.
259. Tavamamatuyhaṃmayhaṃ se.
1659
Samhi savibhattīnaṃ tumhā’mhānaṃ tavādayo honti.
In (the ending) sa, tumha and amha with their case endings become tava and so on.
Trong trường hợp của sa, tumha và amha với hậu tố cách trở thành tava v.v.
1660
Mama dīyate, mayhaṃ dīyate, tava dīyate, tuyhaṃ dīyate.
Given to me, given to me (mayhaṃ), given to you, given to you (tuyhaṃ).
Được ban cho tôi, được ban cho tôi, được ban cho ngươi, được ban cho ngươi.
1661
260. Naṃsesvasmākaṃmamaṃ* .
260. Asmākaṃ and mamaṃ in naṃ and su.
260. Naṃsesvasmākaṃmamaṃ.
1662
Naṃ, sesu savibhattissa amhassa kamena asmākaṃ, mamaṃ honti.
In (the endings) naṃ and su, amha with its case ending becomes asmākaṃ and mamaṃ respectively.
Trong trường hợp của naṃ và se, amha với hậu tố cách lần lượt trở thành asmākaṃ và mamaṃ.
1663
Mamaṃ dīyate, asmākaṃ dīyate.
Given to me (mamaṃ), given to us.
Được ban cho tôi, được ban cho chúng tôi.
1664
261. Ṅaṃṅākaṃ naṃmhi* .
261. Ṅaṃ and ṅākaṃ in naṃ.
261. Ṅaṃṅākaṃ naṃmhi.
1665
Naṃmhi savibhattīnaṃ tumhā’mhānaṃ ṅānubandhā aṃ, ākaṃādesā honti vā.
In (the ending) naṃ, for tumha and amha with their case endings, the ṅ suffixes aṃ and ākaṃ are optionally substituted.
Trong trường hợp của naṃ, tumha và amha với hậu tố cách có thể trở thành các biến thể aṃ và ākaṃ có ṅa làm phụ âm nối.
1666
Amhaṃ dīyate, amhākaṃ dīyate, tumhaṃ dīyate, tumhākaṃ dīyate.
Given to us, given to us, given to you (pl.), given to you (pl.).
Được ban cho chúng tôi, được ban cho chúng tôi, được ban cho các ngươi, được ban cho các ngươi.
Pañcamiyaṃ mayā, tayā, tvayā, pubbe vuttāva.
In the fifth case, mayā, tayā, tvayā are already stated.
Trong cách năm, mayā, tayā, tvayā đã được nêu ở trên.
1667
262. Smāmhi tvamhā.
262. Tvamhā in smā.
262. Smāmhi tvamhā.
1668
Smāmhi savibhattissa tumhassa tvamhā hoti.
In (the ending) smā, tumha with its case ending becomes tvamhā.
Trong trường hợp của smā, tumha với hậu tố cách trở thành tvamhā.
1669
Tvamhā apeti, amhehi, tumhehi, mama, mamaṃ, mayhaṃ, tava, tuyhaṃ, amhaṃ, amhākaṃ, asmākaṃ, tumhaṃ, tumhākaṃ.
It departs from you (sg.), from us, from you (pl.), mine, mine, mine, yours, yours, ours, ours, ours, yours, yours.
Ngươi rời đi, bởi chúng tôi, bởi các ngươi, của tôi, của tôi, của tôi, của ngươi, của ngươi, của chúng tôi, của chúng tôi, của chúng tôi, của các ngươi, của các ngươi.
1670
263. Smiṃmhi tumhamhānaṃ tayimayi* .
263. Tayi and mayi for tumha and amha in smiṃ.
263. Smiṃmhi tumhamhānaṃ tayimayi.
1671
Smiṃmhi savibhattīnaṃ tumhā’mhānaṃ tayi, mayi honti.
In (the ending) smiṃ, tumha and amha with their case endings become tayi and mayi.
Trong trường hợp của smiṃ, tumha và amha với hậu tố cách trở thành tayi, mayi.
1672
Tayi, mayi, tvatte tvayi, amhesu, tumhesu.
In you (sg.), in me, in you (sg.), in you (sg.), in us, in you (pl.).
Trong ngươi, trong tôi, trong ngươi, trong các ngươi, trong chúng tôi.
1673
264. Sumhāmhassāsmā* .
264. Asmā for amha in su.
264. Sumhāmhassāsmā.
1674
Sumhi amhassa asmā hoti.
In (the ending) su, amha becomes asmā.
Trong trường hợp của su, amha trở thành asmā.
1675
Asmāsu.
In us.
Trong chúng tôi.
1676
Mahāvuttinā yo, hisu amhassa asmādeso, yonaṃ ettañca, asmā gacchāma, asme passati, asmāhi kataṃ, asmākaṃ dīyate, asmāhi apeti, asmākaṃ dhanaṃ, asmāsu ṭhitaṃ.
According to the Mahāvutti, asmā is the substitute for amha in yo and hi, and also ettañca for yo. We go, they see us, done by us, given to us, it departs from us, our wealth, situated in us.
Theo Mahāvutti, trong trường hợp của yo và hi, amha trở thành asmā, và yo cũng trở thành etta. Chúng tôi đi, thấy chúng tôi, chúng tôi đã làm, được ban cho chúng tôi, chúng tôi rời đi, tài sản của chúng tôi, đặt trong chúng tôi.
‘‘Asmābhijappanti janā anekā’’ti* pāḷi-asme abhijappanti patthentīti attho.
In the Pāḷi ‘‘Asmābhijappanti janā anekā’’, the meaning is ‘many people long for us’.
Trong đoạn kinh văn ‘‘Asmābhijappanti janā anekā’’ (jā. 1.7.68), ‘asme abhijappanti’ có nghĩa là ‘mong muốn chúng tôi’.
‘‘Asmābhi pariciṇṇosi, mettacittā hi nāyakā’’ti* therīpāḷi – ‘pariciṇṇo’ti paricārito.
In the Therī Pāḷi ‘‘Asmābhi pariciṇṇosi, mettacittā hi nāyakā’’, ‘pariciṇṇo’ means ‘served’.
Trong đoạn kinh văn của Therī ‘‘Asmābhi pariciṇṇosi, mettacittā hi nāyakā’’ (apa. therī 2.2.230), ‘pariciṇṇo’ có nghĩa là ‘được phụng sự’.
1677
Catutthiyaṃ asmākaṃ adhipannānaṃ, khamassu rājakuñjara* – ‘adhipannāna’nti dukkhābhibhūtānaṃ.
In the fourth case: forgive us, the afflicted ones, O best of kings – ‘adhipannānaṃ’ means ‘those overcome by suffering’.
Trong cách bốn, ‘asmākaṃ adhipannānaṃ, khamassu rājakuñjara’ (jā. 2.21.181) – ‘adhipannānaṃ’ có nghĩa là ‘những người bị khổ đau áp bức’.
1678
Chaṭṭhiyaṃ esasmākaṃ kule dhammo* , esā asmākaṃ dhammatā.
In the sixth case: this is our family custom, this is our nature.
Trong cách sáu, ‘esasmākaṃ kule dhammo’ (jā. 1.4.147), ‘esā asmākaṃ dhammatā’.
1679
Sattamiyaṃ yaṃ kiccaṃ parame mitte, katamasmāsu taṃ tayā.
In the seventh case: whatever duty there is for supreme friends, that has been done by you in us.
Trong cách bảy, ‘yaṃ kiccaṃ parame mitte, katamasmāsu taṃ tayā’.
Pattā nissaṃsayaṃ tvamhā, bhattirasmāsu yā tava* – tattha ‘yaṃ kicca’nti yaṃ kammaṃ kattabbaṃ, tava asmāsu yā bhatti, tāya mayaṃ tvamhā nissaṃsayataṃ pattāti attho.
We have certainly attained, through your devotion which is in us – there, ‘yaṃ kiccaṃ’ means ‘whatever work is to be done’, the meaning is ‘by that devotion of yours which is in us, we have attained certainty from you’.
‘Pattā nissaṃsayaṃ tvamhā, bhattirasmāsu yā tava’ (jā. 2.21.81) – ở đó, ‘yaṃ kiccaṃ’ có nghĩa là ‘việc cần làm’, ‘tava asmāsu yā bhatti, tāya mayaṃ tvamhā nissaṃsayataṃ pattā’ có nghĩa là ‘nhờ lòng trung thành của ngươi đối với chúng tôi, chúng tôi đã đạt được sự không nghi ngờ từ ngươi’.
1680
265. Apādādo padatekavākye* .
265. After a word that is not at the beginning of a sentence, within a single sentence.
265. Apādādo padatekavākye.
1681
Apādādimhi pavattānaṃ padato paresaṃ ekavākye ṭhitānaṃ tumhā’mhānaṃ vidhi hoti.
The rule applies to tumha and amha which occur after a word, not at the beginning of a sentence, and within a single sentence.
Quy tắc này áp dụng cho tumha và amha đứng sau một từ và nằm trong cùng một câu, khi chúng không ở đầu câu.
Adhikārasuttamidaṃ.
This is an adhikāra-sutta (governing rule).
Đây là một quy tắc quyền hạn.
1682
266. Yonaṃhisvapañcamyā vono* .
266. Vo and no for yo, naṃ, hi except for the fifth case.
266. Yonaṃhisvapañcamyā vono.
1683
Pañcamīvajjitesu yo, naṃ, hisu paresu apādādopavattānaṃ padato paresaṃ ekavākye ṭhitānaṃ savibhattīnaṃ tumhā’mhasaddānaṃ vo, no honti vā.
Excluding the fifth case, when yo, naṃ, or hi follow, vo and no optionally occur for tumha and amha words with their case endings, which are located after a word and not at the beginning of a sentence, within a single sentence.
Trong trường hợp của yo, naṃ, hi (ngoại trừ cách năm), khi đứng sau một từ và nằm trong cùng một câu, tumha và amha với hậu tố cách có thể trở thành vo và no.
1684
Gacchatha vo, gacchatha tumhe, gacchāma no, gacchāma amhe, passeyya vo, passeyya tumhe, passeyya no, passeyya amhe, dīyate vo, dīyate tumhākaṃ, dīyate no, dīyate amhākaṃ, dhanaṃ vo, dhanaṃ tumhākaṃ, dhanaṃ no, dhanaṃ amhākaṃ, kataṃ vo puññaṃ, kataṃ tumhehi puññaṃ, kataṃ no puññaṃ, kataṃ amhehi puññaṃ.
Go, you (pl.) go; we go, we go; may you (pl.) see, may you (pl.) see; may we see, may we see; given to you (pl.), given to you (pl.); given to us, given to us; your (pl.) wealth, your (pl.) wealth; our wealth, our wealth; merit done by you (pl.), merit done by you (pl.); merit done by us, merit done by us.
Các ngươi hãy đi, các ngươi hãy đi, chúng tôi hãy đi, chúng tôi hãy đi, các ngươi hãy thấy, các ngươi hãy thấy, chúng tôi hãy thấy, chúng tôi hãy thấy, được ban cho các ngươi, được ban cho các ngươi, được ban cho chúng tôi, được ban cho chúng tôi, tài sản của các ngươi, tài sản của các ngươi, tài sản của chúng tôi, tài sản của chúng tôi, các ngươi đã tạo công đức, các ngươi đã tạo công đức, chúng tôi đã tạo công đức, chúng tôi đã tạo công đức.
1685
Apañcamyāti kiṃ?
Why ‘excluding the fifth case’?
Tại sao ‘ngoại trừ cách năm’?
Nissaṭaṃ tumhehi, nissaṭaṃ amhehi.
It has departed from you (pl.), it has departed from us.
Các ngươi đã thoát, chúng tôi đã thoát.
1686
Apādādotveva?
Why ‘not at the beginning of a sentence’?
Tại sao ‘không ở đầu câu’?
Balañca bhikkhūnamanuppadinnaṃ, tumhehi puññaṃ pasutaṃ anappakaṃ* .
And strength has been given to the bhikkhus; much merit has been performed by you.
Sức mạnh đã được ban cho các Tỳ-kheo, các ngươi đã tạo công đức không ít.
1687
Padatotveva?
Why ‘after a word’?
Tại sao ‘sau một từ’?
Tumhe gacchatha, amhe gacchāma.
You (pl.) go, we go.
Các ngươi hãy đi, chúng tôi hãy đi.
1688
Ekavākyetveva?
Why ‘within a single sentence’?
Tại sao ‘trong cùng một câu’?
Devadatto tiṭṭhati gāme, tumhe tiṭṭhatha nagare.
Devadatta stands in the village; you (pl.) stand in the city.
Devadatta đứng trong làng, các ngươi đứng trong thành phố.
1689
Savibhattīnantveva?
Why ‘with their case endings’?
Tại sao ‘với hậu tố cách’?
Arahati dhammo tumhādisānaṃ.
The Dhamma is worthy of ones like you.
Pháp xứng đáng với những người như các ngươi.
1690
267. Teme nāse* .
267. Te and me in nā and se.
267. Teme nāse.
1691
Nā, sesu tādisānaṃ savibhattīnaṃ tumha, amhasaddānaṃ te, me honti vā.
In (the endings) nā and se, for tumha and amha words with their case endings, te and me optionally occur.
Trong trường hợp của nā và se, tumha và amha với hậu tố cách có thể trở thành te và me.
1692
Kataṃ te puññaṃ, kataṃ tayā puññaṃ, kataṃ me puññaṃ, kataṃ mayā puññaṃ, dinnaṃ te vatthaṃ, dinnaṃ tuyhaṃ vatthaṃ, dinnaṃ me vatthaṃ, dinnaṃ mayhaṃ vatthaṃ, idaṃ te raṭṭhaṃ, idaṃ tava raṭṭhaṃ, idaṃ me raṭṭhaṃ, idaṃ mama raṭṭhaṃ.
Merit has been done by you, merit has been done by you (tayā); merit has been done by me, merit has been done by me (mayā); cloth has been given to you, cloth has been given to you (tuyhaṃ); cloth has been given to me, cloth has been given to me (mayhaṃ); this is your realm, this is your (tava) realm; this is my realm, this is my (mama) realm.
Công đức của ngươi đã được tạo, công đức của ngươi đã được tạo, công đức của tôi đã được tạo, công đức của tôi đã được tạo, y phục đã được ban cho ngươi, y phục đã được ban cho ngươi, y phục đã được ban cho tôi, y phục đã được ban cho tôi, đây là quốc độ của ngươi, đây là quốc độ của ngươi, đây là quốc độ của tôi, đây là quốc độ của tôi.
1693
268. Anvādese* .
268. In subsequent mention.
268. Anvādese.
1694
Anvādesaṭṭhāne tumhā’mhasaddānaṃ vo, no, te, meādesā niccaṃ bhavanti punabbidhānā.
In the context of subsequent mention, the substitutions vo, no, te, me for tumha and amha words always occur due to repetition of the rule.
Trong trường hợp anvādesa, các biến thể vo, no, te, me của tumha và amha luôn được sử dụng do quy tắc được lặp lại.
1695
Gāmo tumhākaṃ pariggaho, atho nagarampi vo pariggaho.
The village is your (pl.) possession, and the city is also your (pl.) possession.
Làng là sở hữu của các ngươi, và thành phố cũng là sở hữu của các ngươi.
Evaṃ sesesu.
Likewise in the remaining cases.
Tương tự trong các trường hợp khác.
1696
269. Sapubbā paṭhamantā vā* .
269. Or with a preceding word and ending in the first case.
269. Sapubbā paṭhamantā vā.
1697
Saṃvijjati pubbapadaṃ assāti sapubbaṃ, sapubbā paṭhamantapadamhā paresaṃ savibhattīnaṃ tumhā’mhasaddānaṃ vo, no, te, meādesā vikappena honti anvādesaṭṭhānepi.
If there is a preceding word (sapubba), vo, no, te, me are optionally substituted for tumha and amha words with their case endings, when they follow a word ending in the first case, even in the context of subsequent mention.
Khi có một tiền tố, vo, no, te, me có thể được sử dụng thay thế cho tumha và amha với hậu tố cách, ngay cả trong trường hợp anvādesa.
1698
Gāme paṭo tumhākaṃ, atho nagare kambalaṃ vo, atho nagare kambalaṃ tumhākaṃ vā.
A cloth in the village is yours, and a blanket in the city is yours, or a blanket in the city is yours (tumhākaṃ).
Trong làng, tấm vải là của các ngươi; và trong thành phố, tấm chăn là của các ngươi; hoặc trong thành phố, tấm chăn là của các ngươi.
Evaṃ sesesu.
Likewise in the remaining cases.
Tương tự trong các trường hợp khác.
1699
270. Na cavāhāhevayoge* .
270. Not in conjunction with ca, vā, ha, aha, eva.
270. Na cavāhāhevayoge.
1700
Ca, vā, ha, aha, evasaddehi yoge tumhā’mhānaṃ vo, no, te, meādesā na honti.
In conjunction with the words ca, vā, ha, aha, eva, the substitutions vo, no, te, me for tumha and amha do not occur.
Khi kết hợp với các từ ca, vā, ha, aha, eva, các biến thể vo, no, te, me của tumha và amha không được sử dụng.
1701
Gāmo tava ca mama ca pariggaho, gāmo tava vā mama vā pariggaho iccādi.
The village is your and my possession, the village is your or my possession, and so on.
Làng là sở hữu của ngươi và của tôi, làng là sở hữu của ngươi hoặc của tôi, v.v.
1702
Cādiyogeti kiṃ?
Why ‘in conjunction with ca and so on’?
Tại sao ‘khi kết hợp với các từ ca v.v.’?
Gāmo ca te pariggaho, nagarañca me pariggaho.
And the village is your possession, and the city is my possession.
Làng là sở hữu của ngươi, và thành phố là sở hữu của tôi.
1703
271. Dassanatthenālocane* .
271. When "looking" is used for the purpose of seeing.
271. Khi có ý nghĩa là thấy, không phải là nhìn ngắm.
1704
Ālocanaṃ olokanaṃ, ālocanato aññasmiṃ dassanatthe payujjamāne tumhā’mhānaṃ vo, no, te, meādesā na honti.
Ālocana means 'looking'. When ālocana is used in a sense other than 'seeing', the substitutes vo, no, te, me for tumha and amha do not occur.
Ālocana là olokana (nhìn ngắm). Khi được sử dụng với ý nghĩa là thấy, khác với ālocana (nhìn ngắm), các đại từ thay thế vo, no, te, me cho tumhā và amhā sẽ không xảy ra.
1705
Gāmo tumhe uddissa āgato, gāmo amhe uddissa āgato – ‘gāmo’ti gāmavāsī mahājano.
The village came for you, the village came for us — 'the village' means the large number of villagers.
Làng đến vì các bạn, làng đến vì chúng tôi – ‘Gāmo’ có nghĩa là dân làng, đông đảo người dân.
1706
Anālocaneti kiṃ?
What if it is not ālocana?
Thế nào là không phải nhìn ngắm?
Gāmo vo passati, gāmo no passati.
The village sees you, the village sees us.
Làng thấy các bạn, làng thấy chúng tôi.
1707
272. Āmantanapubbaṃ asantaṃva* .
272. An address is as if not existing in the prior position.
272. Từ hô cách đứng trước như không hiện hữu.
1708
Āmantanabhūtaṃ pubbapadaṃ asantaṃ viya hoti, padatoti saṅkhyaṃ na gacchati.
A prior word which is an address is as if not existing; it is not counted as a word.
Từ hô cách đứng trước như không hiện hữu, nó không được tính vào số từ.
1709
Devadatta!
Devadatta!
Devadatta!
Tava pariggaho.
Your possession.
Tài sản của bạn.
1710
273. Na sāmaññavacanamekatthe* .
273. A common noun is not as if non-existent when referring to the same person.
273. Khi có một nghĩa, không phải là từ chung.
1711
Tulyādhikaraṇabhūte pade sati pubbaṃ sāmaññavacanabhūtaṃ āmantanapadaṃ asantaṃ viya na hoti, padatoti saṅkhyaṃ gacchati.
When there is an appositional word, a prior vocative common noun is not as if non-existent; it is counted as a word.
Khi có một từ đồng vị, từ hô cách chung đứng trước không như không hiện hữu, nó được tính vào số từ.
1712
Māṇavaka jaṭila!
Youth, ascetic!
Này thanh niên khổ hạnh!
Te pariggaho.
Your possession.
Tài sản của các bạn.
1713
Sāmaññavacananti kiṃ?
What is 'common noun'?
Thế nào là từ chung?
Māṇavaka devadatta!
Youth, Devadatta!
Này thanh niên Devadatta!
Tuyhaṃ pariggaho.
Your possession.
Tài sản của bạn.
1714
Ekattheti kiṃ?
What is 'referring to the same person'?
Thế nào là một nghĩa?
Devadatta!
Devadatta!
Devadatta!
Yaññadatta!
Yaññadatta!
Yaññadatta!
Tumhākaṃ pariggaho.
Your possession.
Tài sản của các bạn.
1715
274. Bahūsu vā* .
274. Or in many.
274. Hoặc trong nhiều người.
1716
Bahūsu janesu pavattamānaṃ sāmaññavacanabhūtampi āmantanapadaṃ ekatthe pade sati asantaṃ viya na hoti vā.
Or, even a vocative common noun referring to many people is not as if non-existent when there is a word referring to the same thing.
Từ hô cách chung, dù áp dụng cho nhiều người, khi có một từ đồng vị, nó có thể không như không hiện hữu.
1717
Brāhmaṇā guṇavanto vo pariggaho, brāhmaṇā guṇavanto tumhākaṃ pariggaho.
O brahmins, virtuous ones, your possession; O brahmins, virtuous ones, your possession.
Này các Bà-la-môn có phẩm hạnh, tài sản của các bạn; Này các Bà-la-môn có phẩm hạnh, tài sản của các bạn.
1718
Sabbādirāsi niṭṭhito.
The section on sabbādi (all-beginning) words is finished.
Phần Sabbādi đã hoàn tất.
1719
Vibhattipaccayantarāsi
Section on vibhatti-suffixes
Phần Vibhattipaccaya
1720
Atha vibhattipaccayā dīpiyante.
Now the vibhatti-suffixes are explained.
Bây giờ các hậu tố vibhatti sẽ được giải thích.
1721
Vibhatyatthānaṃ jotakattā vibhattiṭṭhāne ṭhitā paccayā vibhattipaccayā.
The suffixes that stand in place of the vibhatti are called vibhatti-suffixes because they illuminate the meanings of the vibhattis.
Các hậu tố đứng ở vị trí của vibhatti được gọi là vibhattipaccaya vì chúng làm sáng tỏ ý nghĩa của vibhatti.
1722
275. To pañcamyā* .
275. To for the fifth case.
275. To cho cách thứ năm.
1723
Pañcamiyā vibhattiyā atthe topaccayo hoti.
The suffix to occurs in the meaning of the fifth case vibhatti.
Hậu tố to xảy ra trong ý nghĩa của cách thứ năm.
1724
Tomhi dīghānaṃ rasso, kaññato, rattito, itthito, dhenuto.
When to is added, long vowels become short: kaññato, rattito, itthito, dhenuto.
Khi có to, các nguyên âm dài trở thành ngắn: kaññato, rattito, itthito, dhenuto.
Mahāvuttinā tomhi mātāpitūnaṃ ittaṃ, mātito, pitito, vadhuto, purisato, munito, daṇḍito, bhikkhuto, satthārato, kattuto, gotrabhuto, sabbato, yato, tato.
According to the Mahāvutti, when to is added, mātā and pitu get ittaṃ: mātito, pitito, vadhuto, purisato, munito, daṇḍito, bhikkhuto, satthārato, kattuto, gotrabhuto, sabbato, yato, tato.
Theo Mahāvutti, khi có to, mātā và pitū trở thành ittaṃ: mātito, pitito, vadhuto, purisato, munito, daṇḍito, bhikkhuto, satthārato, kattuto, gotrabhuto, sabbato, yato, tato.
1725
Ima, eta, kiṃsaddehi to.
To from the words ima, eta, kiṃ.
To từ các từ ima, eta, kiṃ.
1726
276. Itotettokuto* .
276. Ito, atto, etto, kuto.
276. Ito, atto, etto, kuto.
1727
Ito, ato, etto, kutoti ete saddā topaccayantā nipaccante.
The words ito, atto, etto, kuto are formed with the suffix to.
Các từ ito, atto, etto, kuto này là các từ được tạo thành với hậu tố to.
1728
Imamhā imehīti vā ito, etasmā etehīti vā ato, etto, kasmā kehīti vā kuto.
Ito from imamhā or imehi; atto (or etto) from etasmā or etehi; kuto from kasmā or kehi.
Imamhā hoặc imehi là ito; etasmā hoặc etehi là atto, etto; kasmā hoặc kehi là kuto.
Ettha ca imamhā, imehītiādikaṃ atthavākyaṃ disvā pakatiliṅgaṃ veditabbaṃ.
Here, by observing the meaning sentence like imamhā, imehī, the original gender should be understood.
Ở đây, cần biết giống tính của từ gốc bằng cách nhìn vào câu có nghĩa như imamhā, imehi.
Iminā suttena imassa ittaṃ, etassa attaṃ ettañca, ‘saramhā dve’ti esaramhā dvittaṃ, kiṃsaddassa kuttaṃ.
By this rule, i is for ima, a and etta for eta, and kutta for kiṃ from 'saramhā dve'.
Với quy tắc này, ima trở thành ittaṃ, eta trở thành attaṃ và ettaṃ, e từ sara trở thành dvittaṃ bởi ‘saramhā dve’, và từ kiṃ trở thành kuttaṃ.
Esa nayo sesesu nipātanesu.
This is the method for the remaining indeclinables.
Đây là phương pháp cho các từ được tạo thành còn lại.
1729
277. Abhyādīhi* .
277. From abhi and so on.
277. Từ abhi và các từ khác.
1730
Abhiādīhi to hoti, punabbidhānā’pañcamyatthepītipi siddhaṃ.
To occurs from abhi and so on; by reiterating the rule, it is also established that it can occur even when not in the fifth case meaning.
Hậu tố to xảy ra từ abhi và các từ khác. Do việc quy định lại, nó cũng được thiết lập rằng nó xảy ra ngay cả khi không có ý nghĩa của cách thứ năm.
1731
Abhito gāmaṃ gāmassa abhimukheti attho.
Abhito gāmaṃ means 'facing the village'.
Abhito gāmaṃ có nghĩa là hướng về làng.
1732
Parito gāmaṃ gāmassa samantatoti attho.
Parito gāmaṃ means 'around the village'.
Parito gāmaṃ có nghĩa là xung quanh làng.
1733
Ubhato gāmaṃ gāmassa ubhosu passesūti attho.
Ubhato gāmaṃ means 'on both sides of the village'.
Ubhato gāmaṃ có nghĩa là ở cả hai bên của làng.
1734
Pacchato, heṭṭhato, uparito.
Pacchato, heṭṭhato, uparito.
Pacchato, heṭṭhato, uparito.
1735
278. Ādyādīhi* .
278. From ādi and so on.
278. Từ ādi và các từ khác.
1736
Ādipabhutīhi apañcamyatthepi to hoti.
To occurs from ādi and so on, even when not in the fifth case meaning.
Từ ādi và các từ khác, hậu tố to cũng xảy ra ngay cả khi không có ý nghĩa của cách thứ năm.
1737
Ādito, majjhato, purato, passato, piṭṭhito, orato, parato, pacchato, puratthimato, dakkhiṇatoiccādīsu bahulaṃ sattamyatthe dissati.
It is frequently seen in the seventh case meaning in words like ādito, majjhato, purato, passato, piṭṭhito, orato, parato, pacchato, puratthimato, dakkhiṇato, etc.
Ādito, majjhato, purato, passato, piṭṭhito, orato, parato, pacchato, puratthimato, dakkhiṇato, v.v., thường được thấy trong ý nghĩa của cách thứ bảy.
1738
Tathā tatiyatthepi rūpaṃ attato samanupassati* , pañcakkhandhe aniccato vipassati iccādi.
Similarly, in the third case meaning: rūpaṃ attato samanupassati (perceives form as self), pañcakkhandhe aniccato vipassati (discerns the five aggregates as impermanent), etc.
Tương tự, trong ý nghĩa của cách thứ ba: rūpaṃ attato samanupassati (quán sát sắc là tự ngã), pañcakkhandhe aniccato vipassati (quán sát năm uẩn là vô thường), v.v.
1739
Yatonidānaṃ* , yatvādhikaraṇaṃ, yatodakaṃ tadādittamiccādīsu* paṭhamatthe icchanti.
In yatonidānaṃ (from what origin), yatvādhikaraṇaṃ (what support), yatodakaṃ tadādittaṃ (where there is water, there is fire), etc., it is desired in the first case meaning.
Trong yatonidānaṃ (từ nguyên nhân nào), yatvādhikaraṇaṃ (từ căn cứ nào), yatodakaṃ tadādittaṃ (nước từ đâu thì cháy từ đó), v.v., người ta muốn nó có ý nghĩa của cách thứ nhất.
1740
Ito ehi, ito balāke āgaccha, caṇḍo me vāyaso sakhā iccādīsu dutiyatthe.
In ito ehi (come here), ito balāke āgaccha (come here, O crane), caṇḍo me vāyaso sakhā (my fierce crow-friend), etc., it is in the second case meaning.
Trong ito ehi (hãy đến đây), ito balāke āgaccha (này sếu, hãy đến đây), caṇḍo me vāyaso sakhā (con quạ hung dữ là bạn của tôi), v.v., là cách thứ hai.
1741
Paratoghoso, nādiṭṭhā parato dosaṃ iccādīsu chaṭṭhyatthe.
In paratoghoso (a sound from afar), nādiṭṭhā parato dosaṃ (one should not look for fault in others), etc., it is in the sixth case meaning.
Trong paratoghoso (âm thanh từ phía bên kia), nādiṭṭhā parato dosaṃ (không thấy lỗi của người khác), v.v., là cách thứ sáu.
1742
279. Sabbādito sattamyā tratthā* .
279. Tra and tthā for the seventh case from sabbādi words.
279. Từ tất cả các từ sabbādi, tra và tthā cho cách thứ bảy.
1743
Sabbādināmakehi sabbanāmehi sattamiyā atthe tra, tthā honti.
From the pronouns beginning with sabba, tra and tthā occur in the meaning of the seventh case.
Từ các đại danh từ thuộc nhóm sabbādi, tra và tthā xảy ra trong ý nghĩa của cách thứ bảy.
1744
Sabbasmiṃ sabbesūti vā sabbatra, sabbattha, sabbassaṃ sabbāsu vātipi.
Sabbatra or sabbattha from sabbasmiṃ or sabbesu, or even sabbassaṃ or sabbāsu.
Sabbasmiṃ hoặc sabbesu là sabbatra, sabbattha; hoặc sabbassaṃ hoặc sabbāsu cũng vậy.
Evaṃ kataratra, katarattha, aññatra, aññattha iccādi.
Similarly, kataratra, katarattha, aññatra, aññattha, etc.
Tương tự: kataratra, katarattha, aññatra, aññattha, v.v.
1745
Yatra, yattha, tatra, tattha.
Yatra, yattha, tatra, tattha.
Yatra, yattha, tatra, tattha.
1746
280. Katthetthakutrātrakvehidha* .
280. Katha, ettha, kutra, atra, kva, iha, idha.
280. Kattha, ettha, kutra, atra, kva, iha, idha.
1747
Kattha, ettha, kutra, atra, tva, iha, idhāti ete saddāttha, tra,va ha, dhāpaccayantā sattamyatthe sijjhanti.
These words kattha, ettha, kutra, atra, kva, iha, idha are formed with the suffixes ttha, tra, va, ha, dhā in the meaning of the seventh case.
Các từ kattha, ettha, kutra, atra, kva, iha, idha này được tạo thành với các hậu tố ttha, tra, va, ha, dhā trong ý nghĩa của cách thứ bảy.
1748
Kasmiṃ kesūti vā kattha, kutra, kva.
Kattha, kutra, kva from kasmiṃ or kesu.
Kasmiṃ hoặc kesu là kattha, kutra, kva.
‘Kuva’ntipi sijjhati, ‘‘kuvaṃ sattassa kārako, kuvaṃ satto samuppanno* , kuvaṃ asissaṃ, kuvaṃ khādissa’’nti pāḷi.
Kuva is also formed: "Where is the maker of beings? Where did beings originate? Where shall I sit? Where shall I eat?" is the Pāḷi text.
Kuvaṃ cũng được tạo thành, như trong các đoạn kinh: ‘‘kuvaṃ sattassa kārako, kuvaṃ satto samuppanno, kuvaṃ asissaṃ, kuvaṃ khādissaṃ’’.
1749
Etasmiṃ etesūti vā ettha, atra, imasmiṃ imesūti vā iha, idha.
Ettha, atra from etasmiṃ or etesu; iha, idha from imasmiṃ or imesu.
Etasmiṃ hoặc etesu là ettha, atra; imasmiṃ hoặc imesu là iha, idha.
1750
281. Dhi sabbā vā* .
281. Dhi optionally from sabba.
281. Dhi từ sabba hoặc.
1751
Sabbasaddamhā sattamyatthe dhi hoti vā.
Dhi occurs optionally from the word sabba in the meaning of the seventh case.
Từ từ sabba, dhi xảy ra trong ý nghĩa của cách thứ bảy, hoặc.
1752
Namo te buddha vīra’tthu, vippamuttosi sabbadhi* .
Homage to you, O Buddha, hero, you are completely liberated in every way (or everywhere).
Namo te buddha vīra’tthu, vippamuttosi sabbadhi (Kính lễ Ngài, bậc Phật anh hùng, Ngài đã hoàn toàn giải thoát ở khắp mọi nơi).
1753
282. Yā hiṃ* .
282. Hiṃ for ya.
282. Hiṃ từ ya.
1754
Yamhā sattamyatthe hiṃ hoti.
Hiṃ occurs from ya in the meaning of the seventh case.
Từ yamhā, hiṃ xảy ra trong ý nghĩa của cách thứ bảy.
1755
Yahiṃ.
Yahiṃ.
Yahiṃ.
1756
283. Tā hañca* .
283. Ha also for ta.
283. Haṃ và ca từ ta.
1757
Tamhā sattamyatthe hiṃ hoti hañca.
Hiṃ and ha occur from ta in the meaning of the seventh case.
Từ tamhā, hiṃ xảy ra trong ý nghĩa của cách thứ bảy, và haṃ.
1758
Tahiṃ, tahaṃ.
Tahiṃ, tahaṃ.
Tahiṃ, tahaṃ.
Dutiyatthepi dissati ‘‘tahaṃ tahaṃ olokento gacchatī’’ti.
It is also seen in the second case meaning: "looking here and there, he goes."
Cũng được thấy trong ý nghĩa của cách thứ hai: ‘‘tahaṃ tahaṃ olokento gacchatī’’ (đi nhìn ngắm khắp nơi).
1759
284. Kiṃssa kukañca* .
284. Ku and ka for kiṃ.
284. Ku và ka từ kiṃ.
1760
Kiṃmhā sattamyatthe hiṃ, taṃ hoti.
From kiṃ, hiṃ occurs in the meaning of the seventh case.
Từ kiṃmhā, hiṃ và taṃ xảy ra trong ý nghĩa của cách thứ bảy.
Kiṃssa kuttaṃ kattañca hoti.
Ku and ka occur for kiṃ.
Kiṃ trở thành kuttaṃ và kattaṃ.
1761
Kuhiṃ gacchati, kuhaṃ gacchati.
Kuhiṃ gacchati (where does he go), kuhaṃ gacchati (where does he go).
Kuhiṃ gacchati (đi đâu), kuhaṃ gacchati (đi đâu).
Kahaṃ ekaputtaka kahaṃ ekaputtaka* .
Kahaṃ ekaputtaka kahaṃ ekaputtaka (where, only son, where, only son).
Kahaṃ ekaputtaka kahaṃ ekaputtaka (con trai duy nhất ở đâu, con trai duy nhất ở đâu).
Kuhiñci, kuhiñcananti dve ci, cana-nipātantā sijjhanti.
Kuhiñci, kuhiñcana are formed with the enclitics ci and cana.
Kuhiñci, kuhiñcanaṃ được tạo thành với hai tiểu từ ci, cana.
1762
Iti sāmaññasattamyantarāsi.
Thus concludes the section on general seventh-case endings.
Như vậy là phần Cách thứ bảy chung đã hoàn tất.
1763
Kālasattamyantaṃ vuccate.
The temporal seventh-case endings are now stated.
Cách thứ bảy chỉ thời gian được nói đến.
1764
285. Sabbekaññayatehi kāledā* .
285. Dā in the sense of 'time' from sabba, eka, añña, ya, ta.
285. Dā cho thời gian từ sabba, eka, añña, ya, ta.
1765
Sabba, eka, añña, ya, tasaddehi kāle dā hoti.
Dā occurs in the meaning of 'time' from the words sabba, eka, añña, ya, ta.
Từ các từ sabba, eka, añña, ya, ta, dā xảy ra trong ý nghĩa thời gian.
1766
Sabbasmiṃ kāle sabbadā, ekasmiṃ kāle ekadā, aññasmiṃ kāle aññadā, yasmiṃ kāle yadā, tasmiṃ kāle tadā.
Sabbadā (always) from 'at all times'; ekadā (once) from 'at one time'; aññadā (at another time) from 'at another time'; yadā (when) from 'at which time'; tadā (then) from 'at that time'.
Sabbasmiṃ kāle là sabbadā (mọi lúc); ekasmiṃ kāle là ekadā (một lúc); aññasmiṃ kāle là aññadā (lúc khác); yasmiṃ kāle là yadā (khi nào); tasmiṃ kāle là tadā (lúc đó).
1767
286. Kadākudāsadāadhunedāni* .
286. Kadā, kudā, sadā, adhunā, idāni.
286. Kadā, kudā, sadā, adhunā, idāni.
1768
Etepi sattamyatthe kāle dā, dhunā, dānipaccayantā sijjhanti.
These words are also formed with the suffixes dā, dhunā, dāni in the meaning of 'time' for the seventh case.
Những từ này cũng được tạo thành với các hậu tố dā, dhunā, dāni trong ý nghĩa cách thứ bảy chỉ thời gian.
1769
Kiṃsmiṃ kāle kadā, kudā, sabbasmiṃ kāle sadā, imasmiṃ kāle adhunā, idāni.
Kadā, kudā from 'at what time?'; sadā from 'at all times'; adhunā, idāni from 'at this time'.
Kiṃsmiṃ kāle là kadā, kudā (khi nào); sabbasmiṃ kāle là sadā (luôn luôn); imasmiṃ kāle là adhunā, idāni (bây giờ).
1770
287. Ajjasajjuparajjetarahikarahā* .
287. Ajja, sajju, parajju, jetarahi, karahā.
287. Ajja, sajju, parajja, etarahi, karahā.
1771
Etepi kāle jja, jju, rahi, raha paccayantā sijjhanti.
These words are also formed with the suffixes jja, jju, rahi, raha in the sense of 'time'.
Những từ này cũng được tạo thành với các hậu tố jja, jju, rahi, raha trong ý nghĩa thời gian.
1772
Imasmiṃ kāle ajja, imasmiṃ divasetyattho.
Ajja (today) from 'at this time', meaning 'on this day'.
Imasmiṃ kāle là ajja (hôm nay), có nghĩa là vào ngày này.
1773
Samāne kāle sajju-‘samāne’ti vijjamāne.
Sajju (presently, immediately) from 'at the same time'— 'at the same time' means 'at the existing time'.
Samāne kāle là sajju (ngay lập tức) – ‘samāne’ có nghĩa là hiện hữu.
Na hi pāpaṃ kataṃ kammaṃ, sajju khīraṃva muccati* , sajjukaṃ pāhesi – tattha ‘sajjū’ti tasmiṃ divase.
Indeed, an evil deed done does not curdle immediately like milk. (You sent immediately). There, 'sajju' means 'on that very day'.
Việc ác đã làm không phải như sữa tươi không đông ngay, nó gửi ngay. Ở đây, ‘sajju’ nghĩa là ‘trong ngày đó’.
1774
Aparasmiṃ kāle aparajju, punadivaseti attho.
At another time, 'aparajju' means 'on the following day'.
Vào một thời gian khác, ngày hôm sau, có nghĩa là ngày khác.
1775
Imasmiṃ kāle etarahi, kiṃsmiṃ kāle karaha.
At this time, 'etarahi'. At what time, 'karaha'.
Vào thời điểm này (etarahi), vào thời điểm nào (karaha).
Kutoci, kvaci, katthaci, kuhiñci, kadāci, karahacisaddā pana ci-nipātantā honti, tathā yato kutoci, yattha katthaci, yadā kadācīti.
The words 'kutoci', 'kvaci', 'katthaci', 'kuhiñci', 'kadāci', 'karahaci' end with the particle 'ci', as do 'yato kutoci', 'yattha katthaci', 'yadā kadāci'.
Tuy nhiên, các từ kutoci, kvaci, katthaci, kuhiñci, kadāci, karahaci là các từ tận cùng bằng tiếp vĩ ngữ ci, cũng như yato kutoci, yattha katthaci, yadā kadāci.
Kiñcanaṃ, kuhiñcanaṃ, kudācananti cana-nipātantāti.
'Kiñcanaṃ', 'kuhiñcanaṃ', 'kudācananti' end with the particle 'cana'.
Kiñcanaṃ, kuhiñcanaṃ, kudācananti là các từ tận cùng bằng tiếp vĩ ngữ cana.
1776
Vibhattipaccayantarāsi niṭṭhito.
The section on Vibhatti-paccayanta is concluded.
Phần kết thúc bằng tiếp vĩ ngữ vibhatti đã hoàn tất.
1777
Abyayapadāni
Indeclinable words
Các từ bất biến (Abyayapadāni)
1778
Upasaggapadarāsi
Section on Prepositions (Upasagga)
Phần các tiền tố (Upasaggapadarāsi)
1779
Atha abyayapadāni dīpiyante.
Now, indeclinable words are explained.
Bây giờ, các từ bất biến (abyayapadāni) được giải thích.
1780
Chabbidhāni abyayapadāni upasaggapadaṃ, nipātapadaṃ, vibhattipaccayantapadaṃ, abyayībhāvasamāsapadaṃ, abyayataddhitapadaṃ, tvādipaccayantapadanti.
There are six kinds of indeclinable words: prepositions (upasaggapada), particles (nipātapada), words ending in case-endings and suffixes (vibhattipaccayantapada), indeclinable compounds (abyayībhāvasamāsapada), indeclinable derivatives (abyayataddhitapada), and words ending in 'tvā' and similar suffixes (tvādipaccayantapada).
Có sáu loại từ bất biến: từ tiền tố (upasaggapada), từ tiểu từ (nipātapada), từ tận cùng bằng tiếp vĩ ngữ vibhatti (vibhattipaccayantapada), từ hợp chất abyayībhāva (abyayībhāvasamāsapada), từ taddhita bất biến (abyayataddhitapada), và từ tận cùng bằng tiếp vĩ ngữ tvā (tvādipaccayantapada).
Byayo vuccati vikāro, nānāliṅgavibhattivacanehi natthi rūpabyayo etesanti abyayā, asaṅkhyāti ca vuccanti.
Declension is called 'vikāra' (change); words which have no change in form due to different genders, cases, and numbers are called 'abyaya' (indeclinable), and they are also called 'asaṅkhyā' (innumerable).
Byaya được gọi là biến đổi, không có sự biến đổi hình thức đối với chúng theo các giới tính, vibhatti và số nhiều khác nhau, nên chúng được gọi là abyaya, và cũng được gọi là asaṅkhya.
1781
Tattha vibhattipaccayantapadato puna vibhattuppatti nāma natthi.
Among these, there is no further origin of case-endings from words ending in case-endings and suffixes.
Trong đó, từ các từ tận cùng bằng tiếp vĩ ngữ vibhatti, không có sự phát sinh vibhatti trở lại.
Abyayībhāvasamāsamhi vibhattīnaṃ vidhi samāsakaṇḍe vakkhati, tasmā tāni dve ṭhapetvā sesāni cattāri idha vuccante.
The rule for case-endings in abyayībhāva compounds will be explained in the chapter on compounds. Therefore, setting aside those two, the remaining four are discussed here.
Trong hợp chất abyayībhāva, quy tắc về các vibhatti sẽ được giải thích trong phần hợp chất, do đó, bỏ qua hai loại đó, bốn loại còn lại được nói đến ở đây.
1782
288. Asaṅkhyehi sabbāsaṃ* .
288. From indeclinables, of all (case-endings).
288. Asaṅkhyehi sabbāsaṃ* .
1783
Asaṅkhyehi padehi yathārahaṃ sabbāsaṃ vibhattīnaṃ lopo hoti, kehici padehi paṭhamāya lopo, kehici padehi dutiyāya lopo…pe… kehici sattamiyā, kehici dvinnaṃ, kehici tissannaṃ…pe… kehici sattannanti vuttaṃ hoti.
It is said that from indeclinable words, the elision of all case-endings occurs as appropriate: from some words, the elision of the first case; from some words, the elision of the second case…and so on…from some, the seventh; from some, two; from some, three…and so on…from some, all seven.
Từ các từ bất biến (asaṅkhya), sự lược bỏ tất cả các vibhatti xảy ra một cách thích hợp, tức là, từ một số từ, vibhatti thứ nhất bị lược bỏ, từ một số từ, vibhatti thứ hai bị lược bỏ…pe… từ một số từ, vibhatti thứ bảy, từ một số từ, hai vibhatti, từ một số từ, ba vibhatti…pe… từ một số từ, tất cả bảy vibhatti bị lược bỏ.
1784
Tattha āvuso, bho, bhanteiccādīhi āmantananipātehi atthi, natthi, sakkā, labbhā, siyā, siyuṃ, sādhu, tuṇhīiccādīhi ca paṭhamāya lopo.
Among these, the elision of the first case occurs with vocative particles such as 'āvuso', 'bho', 'bhante', etc., and with 'atthi', 'natthi', 'sakkā', 'labbhā', 'siyā', 'siyuṃ', 'sādhu', 'tuṇhī', etc.
Ở đây, từ các tiểu từ hô cách như āvuso, bho, bhante, v.v., và từ atthi, natthi, sakkā, labbhā, siyā, siyuṃ, sādhu, tuṇhī, v.v., vibhatti thứ nhất bị lược bỏ.
1785
Ciraṃ, cirassaṃ, niccaṃ, satataṃ, abhiṇhaṃ, abhikkhaṇaṃ, muhuttaṃ iccādīhi accantasaṃyogalakkhaṇe dutiyāya.
The elision of the second case occurs with 'ciraṃ', 'cirassaṃ', 'niccaṃ', 'satataṃ', 'abhiṇhaṃ', 'abhikkhaṇaṃ', 'muhuttaṃ', etc., when indicating continuous duration (accantasaṃyoga).
Từ ciraṃ, cirassaṃ, niccaṃ, satataṃ, abhiṇhaṃ, abhikkhaṇaṃ, muhuttaṃ, v.v., vibhatti thứ hai bị lược bỏ trong ý nghĩa liên tục (accantasaṃyoga).
1786
Yathā, tathā, sabbathā, sabbaso, musā, micchāiccādīhi tatiyāya.
The elision of the third case occurs with 'yathā', 'tathā', 'sabbathā', 'sabbaso', 'musā', 'micchā', etc.
Từ yathā, tathā, sabbathā, sabbaso, musā, micchā, v.v., vibhatti thứ ba bị lược bỏ.
1787
Kātuṃ, kātave iccādīhi catutthiyā.
The elision of the fourth case occurs with 'kātuṃ', 'kātave', etc.
Từ kātuṃ, kātave, v.v., vibhatti thứ tư bị lược bỏ.
1788
Samantā, samantato, dīghaso, orasoiccādīhi pañcamiyā.
The elision of the fifth case occurs with 'samantā', 'samantato', 'dīghaso', 'oraso', etc.
Từ samantā, samantato, dīghaso, oraso, v.v., vibhatti thứ năm bị lược bỏ.
1789
Pure, purā, pacchā, uddhaṃ, upari, adho, heṭṭhā, antarā, anto, raho, āvi, hiyyo, suveiccādīhi sattamiyā lopo.
The elision of the seventh case occurs with 'pure', 'purā', 'pacchā', 'uddhaṃ', 'upari', 'adho', 'heṭṭhā', 'antarā', 'anto', 'raho', 'āvi', 'hiyyo', 'suve', etc.
Từ pure, purā, pacchā, uddhaṃ, upari, adho, heṭṭhā, antarā, anto, raho, āvi, hiyyo, suve, v.v., vibhatti thứ bảy bị lược bỏ.
1790
Namosaddamhā ‘‘namo te buddha vīra’tthū’’ti ettha paṭhamāya.
From the word 'namo', the first case is elided in "Homage to you, O Buddha, O Hero!"
Từ từ namo, trong câu ‘‘namo te buddha vīra’tthū’’, vibhatti thứ nhất bị lược bỏ.
‘‘Namo karohi nāgassā’’ti ettha dutiyāya.
The second case is elided in "Pay homage to the Nāga."
Trong câu ‘‘Namo karohi nāgassā’’, vibhatti thứ hai bị lược bỏ.
1791
Sayaṃsaddamhā ‘‘kusūlo sayameva bhijjate’’ti ettha paṭhamāya.
From the word 'sayaṃ', the first case is elided in "The granary itself breaks open."
Từ từ sayaṃ, trong câu ‘‘kusūlo sayaṃ’eva bhijjate’’, vibhatti thứ nhất bị lược bỏ.
‘‘Sayaṃ kataṃ sukhadukkha’’nti* ettha tatiyāya, iccādinā yathārahavibhāgo veditabbo.
The third case is elided in "Pleasure and pain made by oneself." In this manner, the appropriate distinction should be understood.
Trong câu ‘‘Sayaṃ kataṃ sukhadukkha’’*, vibhatti thứ ba bị lược bỏ, v.v., sự phân biệt thích hợp cần được hiểu theo cách này.
1792
Iti, evaṃsaddehi payogānurūpaṃ sattannaṃ vibhattīnaṃ lopaṃ icchanti.
It is desired that with the words 'iti' and 'evaṃ', the elision of the seven case-endings occurs according to their usage.
Với các từ iti, evaṃ, người ta mong muốn sự lược bỏ bảy vibhatti tùy theo cách sử dụng.
1793
Upasaggehipi atthānurūpaṃ taṃtaṃvibhattilopo.
Even with prepositions (upasagga), the elision of the respective case-ending occurs according to the meaning.
Với các tiền tố (upasagga) cũng vậy, sự lược bỏ vibhatti tương ứng xảy ra tùy theo ý nghĩa.
1794
Rūpasiddhiyaṃ pana ‘‘tehi paṭhamekavacanameva bhavatī’’ti* vuttaṃ.
However, in Rūpasiddhi, it is stated: "Only the first case singular occurs with them."
Trong Rūpasiddhi, đã nói rằng ‘‘chỉ có vibhatti thứ nhất số ít xảy ra với chúng’’*.
1795
Tattha ‘‘abhikkamati, abhidhammo’’ iccādīsu dhātuliṅgāni upecca tesaṃ atthaṃ nānāppakāraṃ karontā sajjanti saṅkharontīti upasaggā.
There, in "He proceeds," "Abhidhamma," etc., the prepositions come together (upecca) with verbs and nouns, and by making their meanings diverse, they are formed or arranged (saṅkharonti). Hence, they are called prepositions (upasaggā).
Ở đây, trong các trường hợp như ‘‘abhikkamati, abhidhammo’’, v.v., các tiền tố (upasagga) được gắn vào các gốc động từ và danh từ để tạo ra các ý nghĩa khác nhau, chúng được gọi là upasagga vì chúng kết hợp và cấu tạo.
Te hi kvaci tadatthaṃ visiṭṭhaṃ karonti ‘‘jānāti, pajānāti, sañjānāti, avajānāti, abhijānāti, parijānāti, susīlo, dussīlo, suvaṇṇo, dubbaṇṇo, surājā, durājā’’ iccādīsu.
Indeed, sometimes they make that meaning specific, as in "knows (jānāti), clearly understands (pajānāti), perceives (sañjānāti), misunderstands (avajānāti), comprehends (abhijānāti), fully understands (parijānāti), virtuous (susīlo), unvirtuous (dussīlo), golden (suvaṇṇo), ill-coloured (dubbaṇṇo), good king (surājā), bad king (durājā)," etc.
Đôi khi chúng làm cho ý nghĩa đó trở nên đặc biệt, như trong ‘‘jānāti, pajānāti, sañjānāti, avajānāti, abhijānāti, parijānāti, susīlo, dussīlo, suvaṇṇo, dubbaṇṇo, surājā, durājā’’ v.v.
1796
Kvaci tadatthaṃ nānāppakāraṃ katvā vibhajjanti ‘‘gacchati, āgacchati, uggacchati, ogacchati’’iccādīsu.
Sometimes they diversify and divide that meaning, as in "goes (gacchati), comes (āgacchati), rises (uggacchati), descends (ogacchati)," etc.
Đôi khi chúng phân chia ý nghĩa đó thành nhiều loại khác nhau, như trong ‘‘gacchati, āgacchati, uggacchati, ogacchati’’ v.v.
1797
Kvaci tadatthaṃ bādhetvā tappaṭiviruddhe vā tadaññasmiṃ vā atthe tāni yojenti.
Sometimes they suppress that meaning and apply those words to a contrary meaning or another meaning.
Đôi khi chúng làm thay đổi ý nghĩa đó, hoặc gán chúng cho một ý nghĩa đối lập hoặc một ý nghĩa khác.
1798
Tattha tappaṭiviruddhe –
There, to a contrary meaning –
Ở đây, trong ý nghĩa đối lập –
1799
Jeti, parājeti, omuñcati, paṭimuñcati, gilati, uggilati, nimmujjati, ummujjati, dhammo, uddhammoiccādi.
Conquers (jeti), is defeated (parājeti); takes off (omuñcati), puts on (paṭimuñcati); swallows (gilati), vomits (uggilati); sinks (nimmujjati), emerges (ummujjati); Dhamma (dhammo), un-Dhamma (uddhammo), etc.
Jeti, parājeti (thắng, thua); omuñcati, paṭimuñcati (tháo ra, buộc lại); gilati, uggilati (nuốt, nhổ ra); nimmujjati, ummujjati (chìm, nổi); dhammo, uddhammo (Pháp, phi Pháp) v.v.
1800
Tadaññasmiṃ –
To another meaning –
Trong ý nghĩa khác –
1801
Dadāti, ādadāti, dadhāti, vidheti, pidheti, nidheti, sandhiyati, saddahati, abhidhātiiccādi.
Gives (dadāti), takes (ādadāti); holds (dadhāti), creates (vidheti), covers (pidheti), deposits (nidheti); is connected (sandhiyati), believes (saddahati), declares (abhidhāti), etc.
Dadāti (cho), ādadāti (lấy); dadhāti (giữ), vidheti (sắp đặt), pidheti (đóng), nidheti (cất giữ); sandhiyati (liên kết), saddahati (tin tưởng); abhidhāti (giải thích) v.v.
1802
Kvaci pana padasobhaṇaṃ katvā tadatthaṃ anuvattanti, ‘‘vijjati, saṃvijjati, labhati, paṭilabhati’’ iccādi.
Sometimes, however, they adorn the word and follow its meaning, as in "exists (vijjati), exists well (saṃvijjati); obtains (labhati), receives (paṭilabhati)," etc.
Đôi khi, chúng làm đẹp từ và duy trì ý nghĩa đó, như trong ‘‘vijjati, saṃvijjati (tồn tại); labhati, paṭilabhati (đạt được)’’ v.v.
1803
Te vīsati honti-pa, ā, u, o, du, ni, vi, su, saṃ, ati, adhi, anu, apa, api, abhi, ava, upa, pati, parā, pari.
They are twenty: pa, ā, u, o, du, ni, vi, su, saṃ, ati, adhi, anu, apa, api, abhi, ava, upa, pati, parā, pari.
Có hai mươi tiền tố: pa, ā, u, o, du, ni, vi, su, saṃ, ati, adhi, anu, apa, api, abhi, ava, upa, pati, parā, pari.
1804
Kaccāyane pana osaddo avakāriyamattanti taṃ aggahetvā nīsaddaṃ gaṇhāti, idha pana nīsaddo nissa dīghamattanti taṃ aggahetvā osaddaṃ gaṇhāti.
In Kaccāyana, however, the word 'o' is considered merely a form of 'ava' and is not taken, but 'nī' (nis) is taken. Here, however, 'nī' is considered merely a lengthened 'ni' and is not taken, but the word 'o' is taken.
Trong Kaccāyana, từ o được coi là một biến thể của ava, nên không được chấp nhận, và từ nī được chấp nhận; ở đây, từ nī được coi là chỉ là dạng dài của ni, nên không được chấp nhận, và từ o được chấp nhận.
1805
Tattha pa –
Among them, pa –
Trong đó, pa –
1806
Pakāratthe-paññā.
In the sense of kind: paññā (wisdom).
Trong ý nghĩa loại: paññā (trí tuệ).
Ādikamme-vippakataṃ.
In the sense of beginning: vippakataṃ (begun).
Trong ý nghĩa khởi đầu: vippakataṃ (đã bắt đầu).
Padhāne-paṇītaṃ.
In the sense of chief: paṇītaṃ (excellent).
Trong ý nghĩa chính: paṇītaṃ (tinh tế).
Issariye-pabhū.
In the sense of lordship: pabhū (lord).
Trong ý nghĩa quyền lực: pabhū (chúa tể).
Antobhāve-pakkhittaṃ, passāso.
In the sense of inclusion: pakkhittaṃ (inserted), passāso (in-breath).
Trong ý nghĩa bên trong: pakkhittaṃ (đã ném vào), passāso (hơi thở vào).
Viyoge-pavāso.
In the sense of separation: pavāso (exile).
Trong ý nghĩa chia ly: pavāso (sự đi xa).
Tappare-pācariyo.
In the sense of devoted to: pācariyo (excellent teacher).
Trong ý nghĩa phụ thuộc: pācariyo (phó sư).
Tadanubandhe-putto, paputto, nattā, panattā.
In the sense of succession: putto (son), paputto (grandson), nattā (grandchild), panattā (great-grandchild).
Trong ý nghĩa tiếp nối: putto (con trai), paputto (cháu trai), nattā (cháu), panattā (chắt).
Bhusatthe-pavaḍḍho.
In the sense of abundance: pavaḍḍho (greatly grown).
Trong ý nghĩa rất nhiều: pavaḍḍho (rất tăng trưởng).
Sambhave-pabhavati.
In the sense of origin: pabhavati (originates).
Trong ý nghĩa phát sinh: pabhavati (phát sinh).
Tittiyaṃ-pahutaṃ annaṃ.
In the sense of satisfaction: pahutaṃ annaṃ (ample food).
Trong ý nghĩa đầy đủ: pahutaṃ annaṃ (thức ăn dồi dào).
Anāvile-pasanno.
In the sense of clear: pasanno (clear, serene).
Trong ý nghĩa không vẩn đục: pasanno (trong sáng).
Patthanāyaṃ-paṇidhānaṃ.
In the sense of aspiration: paṇidhānaṃ (aspiration, vow).
Trong ý nghĩa ước nguyện: paṇidhānaṃ (lời nguyện).
1807
Ā –
Ā –
Ā –
1808
Abhimukhe-āgacchati.
In the sense of towards: āgacchati (comes).
Trong ý nghĩa đối mặt: āgacchati (đến).
Uddhaṃkamme-ārohati.
In the sense of ascending: ārohati (ascends).
Trong ý nghĩa hành động đi lên: ārohati (leo lên).
Mariyādāyaṃ-āpabbatā khettaṃ.
In the sense of limit: āpabbatā khettaṃ (the field up to the mountain).
Trong ý nghĩa giới hạn: āpabbatā khettaṃ (cánh đồng đến núi).
Abhividhimhi-ābrahmalokā kittisaddo.
In the sense of pervading: ābrahmalokā kittisaddo (the sound of fame reaching up to the Brahma-world).
Trong ý nghĩa bao gồm: ābrahmalokā kittisaddo (tiếng lành đến cõi Phạm thiên).
Pattiyaṃ-āpanno.
In the sense of attainment: āpanno (attained).
Trong ý nghĩa đạt được: āpanno (đã đạt được).
Icchāyaṃ-ākaṅkhā.
In the sense of desire: ākaṅkhā (desire).
Trong ý nghĩa mong muốn: ākaṅkhā (mong muốn).
Parissajane-āliṅgati.
In the sense of embrace: āliṅgati (embraces).
Trong ý nghĩa ôm ấp: āliṅgati (ôm).
Ādikamme-ārambho.
In the sense of beginning: ārambho (beginning).
Trong ý nghĩa khởi đầu: ārambho (sự khởi đầu).
Gahaṇe-ādīyati.
In the sense of taking: ādīyati (takes).
Trong ý nghĩa nắm lấy: ādīyati (nắm lấy).
Nivāse-āvasatho.
In the sense of dwelling: āvasatho (dwelling).
Trong ý nghĩa nơi ở: āvasatho (nơi cư trú).
Samīpe-āsannaṃ.
In the sense of proximity: āsannaṃ (near).
Trong ý nghĩa gần: āsannaṃ (gần).
Avhāne-āmantanaṃ.
In the sense of summoning: āmantanaṃ (invitation).
Trong ý nghĩa gọi: āmantanaṃ (lời mời).
1809
U –
U –
U –
1810
Uggate-uggacchati.
In the sense of arisen: uggacchati (rises).
Trong ý nghĩa nổi lên: uggacchati (nổi lên).
Uddhaṃkamme-uṭṭhāti.
In the sense of ascending: uṭṭhāti (stands up).
Trong ý nghĩa hành động đi lên: uṭṭhāti (đứng dậy).
Padhāne-uttaro.
In the sense of chief: uttaro (superior).
Trong ý nghĩa chính: uttaro (tối thượng).
Viyoge-upavāso.
In the sense of separation: upavāso (fasting).
Trong ý nghĩa chia ly: upavāso (sự nhịn ăn).
Sambhave-ubbhūto.
In the sense of origin: ubbhūto (originated).
Trong ý nghĩa phát sinh: ubbhūto (đã phát sinh).
Atthalābhe-rūpassa uppādo.
In the sense of gain: rūpassa uppādo (the arising of form).
Trong ý nghĩa đạt được lợi ích: rūpassa uppādo (sự phát sinh của sắc).
Sattiyaṃ-ussahati gantuṃ.
In the sense of ability: ussahati gantuṃ (strives to go).
Trong ý nghĩa khả năng: ussahati gantuṃ (có khả năng đi).
Sarūpakhyāne-uddeso.
In the sense of description of its own nature: uddeso (outline).
Trong ý nghĩa mô tả bản chất: uddeso (sự trình bày).
1811
O –
O –
O –
1812
Antobhāve-ocarako, orodho.
In the sense of inclusion: ocarako (spy), orodho (harem).
Trong ý nghĩa bên trong: ocarako (gián điệp), orodho (cung cấm).
Adhokamme-okkhitto.
In the sense of downward action: okkhitto (thrown down).
Trong ý nghĩa hành động đi xuống: okkhitto (đã ném xuống).
Niggahe-ovādo.
In the sense of restraint: ovādo (admonition).
Trong ý nghĩa kiềm chế: ovādo (lời khuyên).
Antare, dese ca-okāso.
In the sense of between, and place: okāso (opportunity, space).
Trong ý nghĩa giữa, nơi chốn: okāso (cơ hội, nơi chốn).
Pātubhāve-opapātiko.
In the sense of manifestation: opapātiko (spontaneously arisen).
Trong ý nghĩa hiện ra: opapātiko (hóa sinh).
Yesu atthesu avasaddo vattati, tesupi osaddo vattati.
In meanings where the word 'ava' occurs, the word 'o' also occurs.
Trong những ý nghĩa mà từ ava được dùng, từ o cũng được dùng.
1813
Du –
Du –
Du –
1814
Asobhaṇe-duggandho.
In the sense of disagreeable: duggandho (foul smell).
Trong ý nghĩa không tốt: duggandho (mùi hôi).
Abhāve-dubbhikkhaṃ, dussīlo, duppañño.
In the sense of absence: dubbhikkhaṃ (famine), dussīlo (immoral), duppañño (unwise).
Trong ý nghĩa thiếu: dubbhikkhaṃ (nạn đói), dussīlo (người ác giới), duppañño (người kém trí tuệ).
Kucchite-dukkaṭaṃ.
In the sense of blameworthy: dukkaṭaṃ (wrongdoing).
Trong ý nghĩa đáng chê: dukkaṭaṃ (việc ác).
Asamiddhiyaṃ-dusassaṃ.
In the sense of unsuccessful: dusassaṃ (bad horse).
Trong ý nghĩa không thành công: dusassaṃ (con ngựa tồi).
Kicche-dukkaraṃ.
In the sense of difficulty: dukkaraṃ (difficult).
Trong ý nghĩa khó khăn: dukkaraṃ (khó làm).
Virūpe-dubbaṇṇo, dummukho.
In the sense of ugly: dubbaṇṇo (ugly), dummukho (ugly-faced).
Trong ý nghĩa xấu xí: dubbaṇṇo (người xấu sắc), dummukho (người mặt xấu).
1815
Ni –
Ni –
Ni –
1816
Nissese-nirutti.
In the sense of complete: nirutti (explanation, complete utterance).
Trong ý nghĩa hoàn toàn: nirutti (ngữ pháp).
Niggate-niyyānaṃ.
In the sense of gone out: niyyānaṃ (exit, departure).
Trong ý nghĩa đi ra: niyyānaṃ (sự xuất ly).
Nīharaṇe-niddhāraṇaṃ.
In the sense of extraction: niddhāraṇaṃ (determining, extracting).
Trong ý nghĩa lấy ra: niddhāraṇaṃ (sự xác định).
Antopavesane-nikhāto.
In the sense of insertion: nikhāto (buried, planted).
Trong ý nghĩa đưa vào bên trong: nikhāto (đã chôn).
Abhāve-nimmakkhikaṃ.
In the sense of absence: nimmakkhikaṃ (free from flies).
Trong ý nghĩa thiếu: nimmakkhikaṃ (không có ruồi).
Nisedhe-nivāreti.
In the sense of prohibition: nivāreti (prevents).
Trong ý nghĩa cấm đoán: nivāreti (ngăn cản).
Nikkhante-nibbānaṃ.
In the sense of gone forth: nibbānaṃ (Nirvana).
Trong ý nghĩa đi ra: nibbānaṃ (Niết bàn).
Pātubhāve-nimmitaṃ.
In the sense of manifestation: nimmitaṃ (created, manifested).
Trong ý nghĩa hiện ra: nimmitaṃ (đã tạo ra).
Avadhāraṇe-vinicchayo.
In the sense of ascertainment: vinicchayo (decision).
Trong ý nghĩa xác định: vinicchayo (sự quyết định).
Vibhajjane-niddeso.
In the sense of division: niddeso (description, exposition).
Trong ý nghĩa phân chia: niddeso (sự trình bày chi tiết).
Upamāyaṃ-nidassanaṃ.
In the sense of simile: nidassanaṃ (example).
Trong ý nghĩa so sánh: nidassanaṃ (ví dụ).
Upadhāraṇe-nisāmeti.
In the sense of attention: nisāmeti (listens attentively).
Trong ý nghĩa lắng nghe: nisāmeti (lắng nghe).
Avasāne-niṭṭhitaṃ.
In the sense of completion: niṭṭhitaṃ (finished).
Trong ý nghĩa kết thúc: niṭṭhitaṃ (đã hoàn tất).
Cheke-nipuṇo.
In the sense of clever: nipuṇo (skilful).
Trong ý nghĩa khéo léo: nipuṇo (khéo léo).
1817
Vi –
Vi –
Vi –
1818
Visese-vipassati.
In the sense of special: vipassati (discerns).
Trong ý nghĩa đặc biệt: vipassati (quán chiếu).
Vividhe-vicittaṃ.
In the sense of various: vicittaṃ (varied, adorned).
Trong ý nghĩa đa dạng: vicittaṃ (đa dạng).
Viruddhe-vivādo.
In the sense of contrary: vivādo (dispute).
Trong ý nghĩa đối lập: vivādo (tranh cãi).
Vigate-vimalo.
In the sense of gone away: vimalo (pure, stainless).
Trong ý nghĩa không có: vimalo (không cấu uế).
Viyoge-vippayutto.
In the sense of separation: vippayutto (separated).
Trong ý nghĩa chia ly: vippayutto (đã chia ly).
Virūpe-vippaṭisāro.
In the sense of disagreeable: vippaṭisāro (regret).
Trong ý nghĩa xấu xí: vippaṭisāro (sự hối hận).
1819
Su –
Su –
Su –
1820
Sobhaṇe-suggati.
In the sense of good: suggati (happy destiny).
Trong ý nghĩa tốt đẹp: suggati (thiện thú).
Sundare-sumano.
In the sense of beautiful: sumano (pleasant-minded).
Trong ý nghĩa đẹp đẽ: sumano (tâm hoan hỷ).
Sammāsaddatthe-sugato.
In the sense of rightly: sugato (well-gone, a Buddha).
Trong ý nghĩa đúng đắn: sugato (Thiện Thệ).
Samiddhiyaṃ-subhikkhaṃ.
In the sense of prosperity: subhikkhaṃ (abundance, good harvest).
Trong ý nghĩa thịnh vượng: subhikkhaṃ (mùa màng bội thu).
Sukhatthe-sukaro.
In the sense of ease: sukaro (easy to do).
Trong ý nghĩa dễ dàng: sukaro (dễ làm).
1821
Saṃ –
Saṃ –
Saṃ –
1822
Samodhāne-sandhi.
In the sense of joining: sandhi (connection).
Trong ý nghĩa kết hợp: sandhi (hòa hợp).
Sammā, samatthesu-samādhi, sampayutto.
In the sense of rightly, completely: samādhi (concentration), sampayutto (connected).
Trong ý nghĩa đúng đắn, đầy đủ: samādhi (định), sampayutto (kết hợp).
Samantabhāve-saṃkiṇṇo.
In the sense of all around: saṃkiṇṇo (scattered, confused).
Trong ý nghĩa khắp nơi: saṃkiṇṇo (trộn lẫn).
Saṅgate-samāgamo, saṅkhepe-samāso.
In the sense of together: samāgamo (meeting); in the sense of brevity: samāso (compound).
Trong ý nghĩa kết nối: samāgamo (sự hội ngộ); trong ý nghĩa tóm tắt: samāso (hợp chất).
Bhusatthe-sāratto.
In the sense of intensely: sāratto (deeply attached).
Trong ý nghĩa rất nhiều: sāratto (rất tham ái).
Sahatthe-saṃvāso, sambhogo.
In the sense of together: saṃvāso (dwelling together), sambhogo (enjoyment).
Trong ý nghĩa cùng với: saṃvāso (sự chung sống), sambhogo (sự hưởng thụ).
Appatthe-samaggho.
In the sense of little: samaggho (cheap).
Trong ý nghĩa ít: samaggho (giá trị thấp).
Pabhave-sambhavo.
In the sense of origin: sambhavo (origin).
Trong ý nghĩa phát sinh: sambhavo (sự phát sinh).
Abhimukhe-sammukhaṃ.
In the sense of facing: sammukhaṃ (facing).
Trong ý nghĩa đối mặt: sammukhaṃ (trước mặt).
Saṅgahe-saṅgayhati.
In the sense of gathering: saṅgayhati (is compiled).
Trong ý nghĩa thu thập: saṅgayhati (được thu thập).
Pidahane-saṃvuto.
In the sense of covering: saṃvuto (restrained).
Trong ý nghĩa che đậy: saṃvuto (đã che đậy).
Punappunakamme-sandhāvati, saṃsarati.
In the sense of repeated action: sandhāvati (runs around), saṃsarati (wanders).
Trong ý nghĩa lặp lại: sandhāvati (chạy đi chạy lại), saṃsarati (luân hồi).
Samiddhiyaṃ-sampanno.
In the sense of prosperity: sampanno (accomplished, prosperous).
Trong ý nghĩa thịnh vượng: sampanno (đã thành tựu).
1823
Ati –
Ati –
Ati –
1824
Atikkame-atirocati, accayo, atīto.
In exceeding: excels, transgression, past.
Trong nghĩa 'vượt qua': atirocati (vượt trội), accayo (lỗi lầm, vượt quá), atīto (đã qua).
Atikkante-accantaṃ.
In excess: exceedingly.
Trong nghĩa 'vượt quá': accantaṃ (cực kỳ).
Atissaye-atikusalo.
In excellence: very skillful.
Trong nghĩa 'quá mức': atikusalo (rất thiện xảo).
Bhusatthe-atikodho.
In the sense of 'intensely': intense anger.
Trong nghĩa 'rất nhiều': atikodho (cơn giận dữ tột độ).
Antokamme-mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā atiharitvā ṭhapeti.
In removing: having carried away a bed or a stool, one places it.
Trong nghĩa 'hành động vượt qua': mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā atiharitvā ṭhapeti (mang giường hoặc ghế vượt qua và đặt xuống).
1825
Adhi –
Adhi –
Adhi –
1826
Adhike-adhisīlaṃ.
In addition: higher virtue (adhisīla).
Trong nghĩa 'hơn, trội hơn': adhisīlaṃ (giới tăng thượng).
Issare-adhipati, adhibrahmadatte pañcālā.
In mastery: master (adhipati), the Pañcālas ruled by Brahmadatta.
Trong nghĩa 'chủ tể, quyền lực': adhipati (chúa tể), adhibrahmadatte pañcālā (Pañcālā dưới quyền Brahmadatta).
Uparibhāve-adhiseti.
In being above: lies on (adhiseti).
Trong nghĩa 'ở trên': adhiseti (ngủ trên).
Paribhavane-adhibhūto.
In overcoming: overcome (adhibhūto).
Trong nghĩa 'áp đảo': adhibhūto (bị áp đảo).
Ajjhāyane-ajjheti, byākaraṇamadhīte.
In studying: studies, studies grammar.
Trong nghĩa 'học hỏi': ajjheti (học), byākaraṇamadhīte (học ngữ pháp).
Adhiṭṭhāne-navakammaṃ adhiṭṭhāti, cīvaraṃ adhiṭṭhāti, iddhivikubbanaṃ adhiṭṭhāti.
In determination: he supervises construction work, he determines a robe, he determines a magical display.
Trong nghĩa 'quyết định, xác định': navakammaṃ adhiṭṭhāti (xác định công việc mới), cīvaraṃ adhiṭṭhāti (xác định y áo), iddhivikubbanaṃ adhiṭṭhāti (quyết định biến hóa thần thông).
Nicchaye-adhimuccati.
In resolve: resolves (adhimuccati).
Trong nghĩa 'quyết đoán': adhimuccati (quyết đoán).
Pāpuṇane-bhogakkhandhaṃ adhigacchati, amataṃ adhigacchati.
In attaining: he attains a mass of wealth, he attains the Deathless.
Trong nghĩa 'đạt được': bhogakkhandhaṃ adhigacchati (đạt được khối tài sản), amataṃ adhigacchati (đạt được Niết Bàn).
1827
Anu –
Anu –
Anu –
1828
Anugate-anveti.
In following: follows after.
Trong nghĩa 'đi theo': anveti (đi theo).
Anuppacchinne-anusayo.
In unbroken continuity: latent tendency (anusaya).
Trong nghĩa 'không bị cắt đứt': anusayo (tiềm miên tùy miên).
Pacchāsaddatthe-anurathaṃ.
In the sense of 'after' or 'along': along the chariot.
Trong nghĩa 'phía sau': anurathaṃ (theo xe).
Punappunabhāve-anvaḍḍhamāsaṃ, anusaṃvaccharaṃ.
In reiteration: every half month, every year.
Trong nghĩa 'lặp đi lặp lại': anvaḍḍhamāsaṃ (nửa tháng một lần), anusaṃvaccharaṃ (hàng năm).
Yogyabhāve-anurūpaṃ.Kaniṭṭhabhāve-anubuddho, anuthero.
In suitability: suitable. In being younger: subsequent Buddha (anubuddho), junior elder (anuthero).
Trong nghĩa 'phù hợp': anurūpaṃ (tương xứng). Trong nghĩa 'nhỏ hơn': anubuddho (Phật thứ cấp), anuthero (trưởng lão thứ cấp).
Sesaṃ kārakakaṇḍe vakkhati.
The rest will be explained in the Kārakakaṇḍa.
Phần còn lại sẽ được nói đến trong phần Kārakakaṇḍa (Phần Cú Pháp).
1829
Apa –
Apa –
Apa –
1830
Apagate-apeti, apāyo.
In removal: goes away, a woeful state.
Trong nghĩa 'rời đi': apeti (rời đi), apāyo (ác đạo).
Garahe-apagabbho, apasaddo.
In censure: impudent, a bad word.
Trong nghĩa 'chê bai': apagabbho (vô liêm sỉ), apasaddo (tiếng xấu).
Vajjane-apasālāya āyanti.
In avoiding: they come away from the hall.
Trong nghĩa 'tránh xa': apasālāya āyanti (họ đến tránh xa hội trường).
Pūjāyaṃ-vuḍḍha-mapacāyanti.
In reverence: they revere the elder.
Trong nghĩa 'tôn kính': vuḍḍha-mapacāyanti (họ tôn kính người già).
Padussane-aparajjhati.
In transgression: commits an offense.
Trong nghĩa 'phạm lỗi': aparajjhati (phạm lỗi).
1831
Api –
Api –
Api –
1832
Sambhāvane-apipabbataṃ bhindeyya, merumpi vinivijjheyya.
In possibility: he could split a mountain, he could pierce Mount Meru.
Trong nghĩa 'có khả năng': apipabbataṃ bhindeyya (có thể phá núi), merumpi vinivijjheyya (có thể xuyên qua cả núi Meru).
Apekkhāyaṃ-ayampi dhammo aniyato.
In consideration: this Dhamma too is undetermined.
Trong nghĩa 'mong đợi': ayampi dhammo aniyato (pháp này cũng không cố định).
Samuccaye-itipi arahaṃ, chavimpi dahati, cammampi dahati, maṃsampi dahati.
In accumulation: this one too is an Arahant, he burns even a corpse, he burns even skin, he burns even flesh.
Trong nghĩa 'tập hợp': itipi arahaṃ (vị này cũng là A-la-hán), chavimpi dahati (thiêu cả da), cammampi dahati (thiêu cả da thịt), maṃsampi dahati (thiêu cả thịt).
Garahāyaṃ-api amhākaṃ paṇḍitaka.
In censure: O our little wise one!
Trong nghĩa 'chê bai': api amhākaṃ paṇḍitaka (ngay cả kẻ thông thái của chúng ta).
Pucchāyaṃ-api bhante bhikkhaṃ labhittha, api nu tumhe sotukāmāttha.
In questioning: Reverend Sir, did you obtain alms? Are you desirous of hearing?
Trong nghĩa 'hỏi': api bhante bhikkhaṃ labhittha (bạch Thế Tôn, ngài có nhận được vật thực khất thực không?), api nu tumhe sotukāmāttha (các vị có muốn nghe không?).
1833
Abhi –
Abhi –
Abhi –
1834
Abhimukhe-abhikkanto.
In facing: gone forward.
Trong nghĩa 'hướng về': abhikkanto (đã đến).
Visiṭṭhe-abhiññā.
In excellence: higher knowledge (abhiññā).
Trong nghĩa 'đặc biệt': abhiññā (thắng trí).
Adhike-abhidhammo.
In addition: higher Dhamma (Abhidhamma).
Trong nghĩa 'hơn, trội hơn': abhidhammo (vi diệu pháp).
Uddhaṃkamme-abhirūhati.
In ascending: climbs up.
Trong nghĩa 'hành động lên trên': abhirūhati (leo lên).
Kule-abhijāto.
In lineage: well-born.
Trong nghĩa 'dòng dõi': abhijāto (sinh ra từ dòng dõi cao quý).
Sāruppe-abhirūpo.
In likeness: beautiful.
Trong nghĩa 'tương tự': abhirūpo (đẹp đẽ).
Vandane-abhivādeti.
In salutation: salutes.
Trong nghĩa 'đảnh lễ': abhivādeti (đảnh lễ).
Sesaṃ kārakakaṇḍe vakkhati.
The rest will be explained in the Kārakakaṇḍa.
Phần còn lại sẽ được nói đến trong phần Kārakakaṇḍa (Phần Cú Pháp).
1835
Ava –
Ava –
Ava –
1836
Adhobhāge-avakkhitto.
In the lower part: cast down.
Trong nghĩa 'phía dưới': avakkhitto (đã ném xuống).
Viyoge-avakokilaṃ vanaṃ.
In separation: a forest devoid of cuckoos.
Trong nghĩa 'chia lìa': avakokilaṃ vanaṃ (khu rừng không có chim cu gáy).
Paribhave-avajānāti.
In contempt: despises.
Trong nghĩa 'khinh thường': avajānāti (khinh thường).
Jānane-avagacchati.
In knowing: understands.
Trong nghĩa 'biết': avagacchati (hiểu biết).
Suddhiyaṃ-vodāyati, vodānaṃ.
In purity: becomes clear, purification.
Trong nghĩa 'thanh tịnh': vodāyati (trở nên thanh tịnh), vodānaṃ (sự thanh tịnh).
Nicchaye-avadhāraṇaṃ.
In ascertainment: ascertainment.
Trong nghĩa 'quyết định': avadhāraṇaṃ (sự quyết định).
Dese-avakāso.
In place: opportunity.
Trong nghĩa 'nơi chốn': avakāso (cơ hội, chỗ trống).
Theyye-avahāro.
In theft: theft.
Trong nghĩa 'trộm cắp': avahāro (sự trộm cắp).
1837
Upa –
Upa –
Upa –
1838
Upagame-upanisīdati.
In approaching: sits near.
Trong nghĩa 'đến gần': upanisīdati (ngồi gần).
Samīpe-upacāro, upanagaraṃ.
In proximity: vicinity, suburb.
Trong nghĩa 'gần': upacāro (phạm vi gần), upanagaraṃ (gần thành phố).
Upapattiyaṃ-saggaṃ lokaṃ upapajjati.
In rebirth: is reborn in the heavenly world.
Trong nghĩa 'tái sinh': saggaṃ lokaṃ upapajjati (tái sinh vào cõi trời).
Sadise-upamāṇaṃ, upameyyaṃ.
In likeness: comparison, that which is to be compared.
Trong nghĩa 'tương tự': upamāṇaṃ (sự so sánh), upameyyaṃ (cái được so sánh).
Adhike-upakhāriyaṃ doṇo.
In addition: a droṇa more than a khārī.
Trong nghĩa 'hơn': upakhāriyaṃ doṇo (một doṇa hơn một khāri).
Uparibhāve – upasampanno, upacayo.
In superiority: fully ordained, accumulation.
Trong nghĩa 'ở trên': upasampanno (đã thọ giới), upacayo (sự tích lũy).
Anasane-upavāso.
In fasting: fasting.
Trong nghĩa 'nhịn ăn': upavāso (sự nhịn ăn).
Dosakkhāne-paraṃ upavadati.
In fault-finding: he abuses another.
Trong nghĩa 'chỉ trích lỗi lầm': paraṃ upavadati (chỉ trích người khác).
Saññāyaṃ-upadhā, upasaggo.
In designation: consideration, prefix.
Trong nghĩa 'nhận biết': upadhā (sự xem xét), upasaggo (tiền tố).
Pubbakamme-upakkamo, upahāro.
In initial action: attempt, offering.
Trong nghĩa 'hành động trước': upakkamo (sự khởi đầu), upahāro (sự cúng dường).
Pūjāyaṃ-buddhaṃ upaṭṭhāti.
In reverence: he attends on the Buddha.
Trong nghĩa 'tôn kính': buddhaṃ upaṭṭhāti (phụng sự Đức Phật).
Gayhākāre-paccupaṭṭhānaṃ.
In being perceptible: manifestation.
Trong nghĩa 'sự xuất hiện': paccupaṭṭhānaṃ (sự hiện diện).
Bhusatthe-upādānaṃ, upāyāso, upanissayo.
In the sense of 'intensely': clinging, distress, strong support.
Trong nghĩa 'rất nhiều': upādānaṃ (sự chấp thủ), upāyāso (sự tuyệt vọng), upanissayo (sự hỗ trợ mạnh mẽ).
1839
Pati –
Pati –
Pati –
1840
Patigate-paccakkhaṃ.
In return: direct perception.
Trong nghĩa 'đối diện': paccakkhaṃ (trực tiếp).
Paṭilome-paṭisotaṃ.
In opposition: against the current.
Trong nghĩa 'ngược lại': paṭisotaṃ (ngược dòng).
Paṭiyogimhi-paṭipuggalo.
In counterpart: an individual match.
Trong nghĩa 'đối thủ': paṭipuggalo (người đối lại).
Nisedhe-paṭisedho.
In prohibition: prohibition.
Trong nghĩa 'ngăn cấm': paṭisedho (sự ngăn cấm).
Nivatte-paṭikkamati.
In turning back: withdraws.
Trong nghĩa 'quay lại': paṭikkamati (quay lại).
Sadise-paṭirūpakaṃ.
In likeness: an imitation.
Trong nghĩa 'tương tự': paṭirūpakaṃ (bản sao).
Paṭikamme-rogassa paṭikāro.
In counteraction: remedy for illness.
Trong nghĩa 'hành động đối lại': rogassa paṭikāro (sự chữa bệnh).
Ādāne-paṭiggaṇhāti.
In receiving: receives.
Trong nghĩa 'nhận lấy': paṭiggaṇhāti (nhận lấy).
Paṭibodhe-paṭivedho.
In understanding: penetration.
Trong nghĩa 'sự thấu hiểu': paṭivedho (sự thấu hiểu).
Paṭicce-paccayo.
In dependence: condition.
Trong nghĩa 'tùy thuộc': paccayo (duyên).
Sesaṃ kārakakaṇḍe vakkhati.
The rest will be explained in the Kārakakaṇḍa.
Phần còn lại sẽ được nói đến trong phần Kārakakaṇḍa (Phần Cú Pháp).
1841
Parā –
Parā –
Parā –
1842
Parihāniyaṃ-parābhavo.
In loss: downfall.
Trong nghĩa 'suy đồi': parābhavo (sự suy đồi).
Parājaye-parājito.
In defeat: defeated.
Trong nghĩa 'thất bại': parājito (đã bị đánh bại).
Gatiyaṃ-parāyanaṃ.
In goal: final goal.
Trong nghĩa 'đi đến': parāyanaṃ (nơi nương tựa).
Vikkame-parakkamo.
In exertion: effort.
Trong nghĩa 'nỗ lực': parakkamo (sự nỗ lực).
Āmasane-parāmasanaṃ.
In touching: touching.
Trong nghĩa 'chạm vào': parāmasanaṃ (sự chạm vào).
1843
Pari –
Pari –
Pari –
1844
Samantabhāve-parivuto, parikkhitto, parikkhāro.
In all around: surrounded, encircled, requisites.
Trong nghĩa 'khắp nơi': parivuto (được bao quanh), parikkhitto (được bao bọc), parikkhāro (vật dụng).
Paricchede-pariññeyyaṃ, parijānāti.
In demarcation: to be fully understood, fully comprehends.
Trong nghĩa 'xác định': pariññeyyaṃ (cái cần được hiểu rõ), parijānāti (hiểu rõ).
Vajjane-pariharati.
In avoiding: avoids.
Trong nghĩa 'tránh xa': pariharati (tránh xa).
Parihāro.
Avoidance.
Sự tránh xa.
Āliṅgane-parissajati.
In embracing: embraces.
Trong nghĩa 'ôm': parissajati (ôm).
Nivāsane-vatthaṃ paridahati.
In wearing: wears a robe.
Trong nghĩa 'mặc': vatthaṃ paridahati (mặc y áo).
Pūjāyaṃ-pāricariyā.
In veneration: service.
Trong nghĩa 'tôn kính': pāricariyā (sự phục vụ).
Bhojane-parivisati.
In serving food: serves food.
Trong nghĩa 'phục vụ thức ăn': parivisati (phục vụ thức ăn).
Abhibhave-paribhavati.
In overcoming: despises.
Trong nghĩa 'áp đảo': paribhavati (khinh thường).
Dosakkhāne-paribhāsati.
In fault-finding: censures.
Trong nghĩa 'chỉ trích lỗi lầm': paribhāsati (chỉ trích).
Sesaṃ kārakakaṇḍe vakkhati.
The rest will be explained in the Kārakakaṇḍa.
Phần còn lại sẽ được nói đến trong phần Kārakakaṇḍa (Phần Cú Pháp).
1845
Nīsaddo pana nīharaṇa, nīvaraṇādīsu vattati, nīharaṇaṃ, nīvaraṇaṃiccādi.
Furthermore, the word "nī" is used in the senses of removal, obstruction, and so on, as in 'nīharaṇaṃ' (removal), 'nīvaraṇaṃ' (obstruction), etc.
Tiền tố Nī- cũng được dùng trong các nghĩa nīharaṇa (sự mang ra), nīvaraṇa (sự che chướng), v.v., như trong nīharaṇaṃ, nīvaraṇaṃ, v.v.
1846
Iti upasaggapadarāsi.
Thus ends the section on Upasaggas.
Đây là phần tập hợp các tiền tố.
1847
Nipātapadarāsi
Section on Nipātas
Tập hợp các trạng từ
1848
Niccaṃ ekarūpena vākyapathe patantīti nipātā.
Words that are always unchangeable and occur in the sentence are called nipātas.
Những từ luôn xuất hiện trong câu với một hình thức duy nhất được gọi là trạng từ (nipātā).
Padānaṃ ādi, majjhā’vasānesu nipatantīti nipātātipi vadanti.
Some also say that nipātas are those that occur at the beginning, middle, or end of words.
Cũng có người nói rằng những từ xuất hiện ở đầu, giữa và cuối câu là trạng từ.
1849
Asatvavācakā cādisaddā nipātā nāma.
Indeclinables such as "ca" are called nipātas.
Những từ như “cā” và các từ khác không chỉ định thực thể là trạng từ.
Te pana vibhattiyuttā, ayuttā cāti duvidhā honti.
These are of two kinds: those with case endings and those without.
Chúng có hai loại: có biến cách và không có biến cách.
Tattha vibhattiyuttā pubbe dassitā eva.
Among them, those with case endings have already been shown.
Trong đó, những từ có biến cách đã được trình bày ở trên.
Cādayo ayuttā nāma.
Words like "ca" are those without case endings.
Những từ như “ca” và các từ khác là những từ không có biến cách.
Te pana anekasatappabhedā honti.
These are of several hundred kinds.
Chúng có hàng trăm loại khác nhau.
Nighaṇṭusatthesu gahetabbāti.
They should be understood from glossaries.
Chúng cần được học từ các sách từ điển (Nighaṇṭusattha).
1850
Abyayataddhitapaccayapadarāsi
Section on Indeclinable Taddhita Suffixes
Tập hợp các từ tận cùng bằng hậu tố bất biến (Abyayataddhita) và hậu tố (Paccaya)
1851
Abyayataddhitapaccayantā nāma yathā, tathā, ekadhā, ekajjhaṃ, sabbaso, kathaṃ, itthaṃ iccādayo.
Examples of words ending in indeclinable taddhita suffixes are: yathā (as), tathā (so), ekadhā (in one way), ekajjhaṃ (together), sabbaso (altogether), kathaṃ (how), itthaṃ (thus), etc.
Các từ tận cùng bằng hậu tố bất biến và hậu tố là: yathā (như thế nào), tathā (như vậy), ekadhā (một cách), ekajjhaṃ (một nơi), sabbaso (hoàn toàn), kathaṃ (bằng cách nào), itthaṃ (theo cách này), v.v.
Tehi tatiyālopo.
From these, the third case ending is omitted.
Ở những từ này, biến cách thứ ba bị lược bỏ.
1852
Tvādipaccayantapadarāsi
Section on Tvādi Suffixes
Tập hợp các từ tận cùng bằng hậu tố Tvā- và các hậu tố khác
1853
Tvādipaccayantā nāma katvā, katvāna, kātuna, kātuṃ, kātave, dakkhitāye, hetuye, ādāya, upādāya, viceyya, vineyya, sakkacca, āhacca, upasampajja, samecca, avecca, paṭicca, aticca, āgamma, ārabbhaiccādayo.
Examples of words ending in Tvādi suffixes are: katvā (having done), katvāna (having done), kātuna (having done), kātuṃ (to do), kātave (to do), dakkhitāye (to see), hetuye (to be), ādāya (having taken), upādāya (having clung), viceyya (having investigated), vineyya (having removed), sakkacca (carefully), āhacca (having struck), upasampajja (having attained), samecca (having known), avecca (having known), paṭicca (dependent on), aticca (having surpassed), āgamma (having come), ārabbha (having begun), etc.
Các từ tận cùng bằng hậu tố Tvā- và các hậu tố khác là: katvā (sau khi làm), katvāna (sau khi làm), kātuna (sau khi làm), kātuṃ (để làm), kātave (để làm), dakkhitāye (để thấy), hetuye (để là), ādāya (sau khi lấy), upādāya (sau khi chấp thủ), viceyya (sau khi phân tích), vineyya (sau khi loại bỏ), sakkacca (một cách cẩn thận), āhacca (sau khi đánh), upasampajja (sau khi đạt được), samecca (sau khi hiểu rõ), avecca (sau khi biết rõ), paṭicca (tùy thuộc), aticca (sau khi vượt qua), āgamma (tùy thuộc vào), ārabbha (sau khi bắt đầu), v.v.
Tesu tvā, tvānantehi paṭhamālopo.
Among these, the first case ending is omitted for those ending in tvā and tvāna.
Trong số đó, biến cách thứ nhất bị lược bỏ ở các từ tận cùng bằng Tvā và Tvāna.
Tuṃ, tave, tāye, tuyepaccayantehi catutthīlopoti.
And the fourth case ending is omitted for those ending in tuṃ, tave, tāye, and tuye.
Biến cách thứ tư bị lược bỏ ở các từ tận cùng bằng hậu tố Tuṃ, Tave, Tāye, Tuye.
1854
Dhātavo paccayā ceva, upasagganipātakā.
Verbs and suffixes, prefixes and particles,
Các căn (dhātu), các hậu tố (paccaya), các tiền tố (upasagga) và các trạng từ (nipāta)
1855
Anekatthāva te paṭi-sambhidā ñāṇagocarā.
having many meanings, are the domain of analytical knowledge.
Chúng có nhiều nghĩa khác nhau và là đối tượng của trí tuệ phân tích (paṭisambhidāñāṇa).
1856
Iti niruttidīpaniyā nāma moggallānadīpaniyā
Thus ends the Section on Nouns
Như vậy, phần Danh Từ trong Niruttidīpanī, tức là Moggallānadīpanī,
1857
Nāmakaṇḍo niṭṭhito.
in the Moggallānadīpanī called Niruttidīpanī.
đã hoàn tất.
Next Page →

Settings