Niruttidīpanī

3785

Ajjattanī

3786

Atha ajjattanī vuccate.

Now Ajjattanī is explained.

Bây giờ, Ajjattanī (quá khứ gần) được trình bày.

3787

587. Bhūte ī uṃ o ttha iṃ mhā ā ū se vhaṃ aṃ mhe^* .

587. In the past, ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, aṃ, mhe .

587. Trong quá khứ, ī, uṃ, o, ttha, iṃ, mhā, ā, ū, se, vhaṃ, aṃ, mhe.

3788

Abhavīti bhūto, atītoti attho, bhūte kāle kriyatthā paraṃ īiccādayo honti.

Abhavī (he was/became) means 'having been', that is, 'past'. In the past tense, ī, etc., are added after the verb stem.

Abhavī là quá khứ, nghĩa là đã qua. Trong thời gian quá khứ, sau yếu tố động từ, các tiếp vĩ ngữ ī v.v. xuất hiện.

3789

588. A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu^* .

588. For the consonant of a, ī, ssā, ssati, etc., 'iu' is prefixed.

588. iu cho phụ âm của a, ī, ssā, ssati v.v.

3790

Aādissa īādissa ssāādissa ssatiādissa ca byañjanassa ādimhi iu hoti.

At the beginning of the consonant of a-ending, ī-ending, ssā-ending, and ssati-ending, 'iu' occurs.

Ở đầu phụ âm của a v.v., ī v.v., ssā v.v. và ssati v.v., iu xuất hiện.

‘Byañjanassā’ti etena aādimhi pañca, īādimhi sattāti dvādasa suddhasaravibhattiyo paṭikkhipati.

By 'byañjanassā' (of the consonant), the twelve pure vowel endings—five in the a-ending group and seven in the ī-ending group—are excluded.

Với ‘Byañjanassā’, mười hai tiếp vĩ ngữ chỉ nguyên âm thuần túy (năm ở đầu a, bảy ở đầu ī) bị loại trừ.

3791

‘Āīssādīsvaña vā’iti suttena vikappena dhātvādimhi akāro.

By the sutta 'Āīssādīsvaña vā', the prefix 'a' optionally occurs at the beginning of the root.

Với quy tắc ‘Āīssādīsvaña vā’, âm a ở đầu gốc động từ là tùy chọn.

3792

So abhavī, bhavī, te abhavuṃ, bhavuṃ, tvaṃ abhavo, bhavo, tumhe abhavittha, bhavittha, ahaṃ abhaviṃ, bhaviṃ, mayaṃ abhavimhā, bhavimhā, so abhavā, bhavā, te abhavū, bhavū, tvaṃ abhavise, bhavise, tumhe abhavivhaṃ, bhavivhaṃ, ahaṃ abhavaṃ, bhavaṃ, mayaṃ abhavimhe, bhavimhe.

He was/became, was/became; they were/became, were/became; you (sg) were/became, were/became; you (pl) were/became, were/became; I was/became, was/became; we were/became, were/became; he was/became, was/became; they were/became, were/became; you (sg) were/became, were/became; you (pl) were/became, were/became; I was/became, was/became; we were/became, were/became.

Anh ấy đã không là, đã là; họ đã không là, đã là; bạn đã không là, đã là; các bạn đã không là, đã là; tôi đã không là, đã là; chúng tôi đã không là, đã là. Anh ấy đã không là, đã là; họ đã không là, đã là; bạn đã không là, đã là; các bạn đã không là, đã là; tôi đã không là, đã là; chúng tôi đã không là, đã là.

3793

‘Āīū’iccādinā ī, mhā, ā, ūnaṃ rassatte-so abhavi, bhavi, mayaṃ abhavimha, bhavimha, so abhava, bhava, te abhavu, bhavu.

By 'Āīū', etc., due to the shortening of ī, mhā, ā, ū: so abhavi (he was/became), bhavi; mayaṃ abhavimha (we were/became), bhavimha; so abhava (he was/became), bhava; te abhavu (they were/became), bhavu.

Với ‘Āīū’ v.v., ī, mhā, ā, ū được rút gọn: anh ấy đã không là, đã là; chúng tôi đã không là, đã là; anh ấy đã không là, đã là; họ đã không là, đã là.

3794

589. Eyyāthasseaāīthānaṃ o a aṃ ttha ttho vho vā^* .

589. Eyyāthasse, a, ā, ī, thā optionally become o, a, aṃ, ttha, ttho, vho.

589. Hoặc o, a, aṃ, ttha, ttho, vho cho eyyātha, ea, ā, ītha v.v.

3795

Eyyāthādīnaṃ yathākkamaṃ oādayo honti vā.

Eyyātha, etc., optionally become o, etc., in respective order.

Các yếu tố o v.v. hoặc xuất hiện theo thứ tự cho eyyātha v.v.

3796

Tumhe gaccheyyātho, gaccheyyātha vā, tvaṃ agacchissa, agacchisse vā, ahaṃ agamaṃ, gamaṃ, agama, gama vā, so agamittha, gamittha, agamā, gamā vā, so agamittho, gamittho, agamī, gamī vā, tumhe gacchavho, gacchatha vāti.

Tumhe gaccheyyātho (you pl might go), or gaccheyyātha; tvaṃ agacchissa (you sg went), or agacchisse; ahaṃ agamaṃ (I went), gamaṃ, or agama, gama; so agamittha (he went), gamittha, or agamā, gamā; so agamittho (he went), gamittho, or agamī, gamī; tumhe gacchavho (you pl go), or gacchatha.

Các bạn hãy đi, hoặc các bạn hãy đi; bạn đã đi, hoặc bạn đã đi; tôi đã đi, đã đi, hoặc tôi đã đi, đã đi; anh ấy đã đi, đã đi, hoặc đã đi, đã đi; anh ấy đã đi, đã đi, hoặc đã đi, đã đi; các bạn hãy đi, hoặc các bạn hãy đi.

3797

Iminā ī, ā, avacanānaṃ ttho, ttha, aṃādesā honti, so abhavittho, bhavittho, so abhavittha, bhavittha, ahaṃ abhavaṃ, bhavaṃ.

By this, for ī, ā, and avacana, ttho, ttha, and aṃ are substituted: so abhavittho (he was/became), bhavittho; so abhavittha (he was/became), bhavittha; ahaṃ abhavaṃ (I was/became), bhavaṃ.

Với quy tắc này, ttho, ttha, aṃ là các thay thế cho ī, ā, a. Anh ấy đã không là, đã là; anh ấy đã không là, đã là; tôi đã không là, đã là.

3798

Atrimā pāḷī – īmhi-paṅko ca mā visiyittho^* , sañjagghittho mayā saha^* .

Further canonical examples: In ī-ending – "May you not be mired in mud," "you laughed with me."

Văn bản Pāḷi khác: trong ī - paṅko ca mā visiyittho (chớ bị lún vào bùn) , sañjagghittho mayā saha (đã cười lớn với tôi) .

Āmhi-anumodittha vāsavo^* , nimantayittha vāsavo^* , khubbhittha nagaraṃ tadā^* , subhūtitthero gāthaṃ abhāsittha^* .

In ā-ending – "Indra approved," "Indra invited," "the city then trembled," "Elder Subhūti uttered a verse."

Trong ā - anumodittha vāsavo (Vāsava đã hoan hỷ) , nimantayittha vāsavo (Vāsava đã mời) , khubbhittha nagaraṃ tadā (thành phố đã hỗn loạn lúc đó) , subhūtitthero gāthaṃ abhāsittha (Trưởng lão Subhūti đã nói bài kệ) .

Amhi-idhāhaṃ mallikaṃ deviṃ etadavocaṃ^* , ajānamevaṃ āvuso avacaṃ jānāmīti^* , ahaṃ kāmānaṃ vasamanvagaṃ^* , ajjhagaṃ amataṃ santiṃ iccādi.

In aṃ-ending – "Here, I spoke thus to Queen Mallikā," "I spoke ignorantly, friend, that I know," "I followed the sway of desires," "I attained the deathless peace," and so on.

Trong aṃ - idhāhaṃ mallikaṃ deviṃ etadavocaṃ (ở đây tôi đã nói điều này với Nữ thần Mallikā) , ajānamevaṃ āvuso avacaṃ jānāmīti (Thưa hiền giả, tôi đã nói 'tôi biết' mà không biết) , ahaṃ kāmānaṃ vasamanvagaṃ (tôi đã đi theo sự kiểm soát của dục vọng) , ajjhagaṃ amataṃ santiṃ (tôi đã đạt được sự an tịnh bất tử) v.v.

3799

590. Uṃssiṃsvaṃsu^* .

590. Uṃ becomes iṃsu, aṃsu.

590. iṃsu và aṃsu cho uṃ.

3800

Umiccassa iṃsu, aṃsu honti.

Uṃ becomes iṃsu and aṃsu.

iṃsu và aṃsu xuất hiện cho uṃ.

3801

Agamiṃsu, agamaṃsu, agamuṃ.

Agamiṃsu (they went), agamaṃsu, agamuṃ.

Đã đi, đã đi, đã đi.

Iminā uṃssa iṃsu, abhaviṃsu, bhaviṃsu.

By this, uṃ becomes iṃsu; abhaviṃsu (they were/became), bhaviṃsu.

Với quy tắc này, iṃsu cho uṃ: đã không là, đã là.

3802

591. Ossa a i ttha ttho^* .

591. O optionally becomes a, i, ttha, ttho.

591. a, i, ttha, ttho cho o.

3803

Ossa aiccādayo honti.

O optionally becomes a, etc.

Các yếu tố a v.v. xuất hiện cho o.

3804

Tvaṃ abhava, tvaṃ abhavi, tvaṃ abhavittha, tvaṃ abhavittho.

Tvaṃ abhava (you sg were/became), tvaṃ abhavi, tvaṃ abhavittha, tvaṃ abhavittho.

Bạn đã không là, bạn đã là; bạn đã không là, bạn đã là; bạn đã không là, bạn đã là; bạn đã không là, bạn đã là.

3805

Atrimā pāḷī-ossa atte-mā hevaṃ ānanda avaca^* , tvameva dāni’makara, yaṃ kāmo byagamā tayi^* .

Further canonical examples: For o becoming a – "Do not say that, Ānanda," "you alone did this now, as desire prompted you."

Văn bản Pāḷi khác: a cho o - mā hevaṃ ānanda avaca (Này Ānanda, chớ nói như vậy) , tvameva dāni’makara, yaṃ kāmo byagamā tayi (chính bạn đã làm điều đó, điều mà dục vọng đã vượt qua bạn) .

Itte-mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha^* , mā cintesi mā tvaṃ soci, yācāmi luddakaṃ ahaṃ^* .

For i – "Do not fear, great king, do not fear, chief of charioteers," "do not worry, do not grieve, I beg the hunter."

i cho o - mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha (Đại vương, chớ sợ hãi, chúa tể chiến xa, chớ sợ hãi) , mā cintesi mā tvaṃ soci, yācāmi luddakaṃ ahaṃ (chớ lo lắng, chớ buồn rầu, tôi cầu xin người thợ săn) .

Tthattemāssu tiṇṇo amaññittha^* , mā kilittha mayā vinā^* , māssu kujjhittha nāvika^* .

For ttha – "May you not think you have crossed," "may you not be distressed without me," "may you not be angry, sailor."

ttha cho o - māssu tiṇṇo amaññittha (chớ nghĩ rằng đã vượt qua) , mā kilittha mayā vinā (chớ mệt mỏi khi không có tôi) , māssu kujjhittha nāvika (người lái đò, chớ giận dữ) .

Tthotte-mā purāṇe amaññittho^* , mā dayhittho punappunaṃ^* , tiṇamatte asajjittho^* , mā tvaṃ brahmuno vacanaṃ upātivattittho^* , mā tvaṃ maññittho na maṃ jānātī^* ti.

For ttho – "May you not think of the old," "may you not burn again and again," "may you not cling to mere grass," "may you not transgress the Buddha's word," "may you not think that he does not know me."

ttho cho o - mā purāṇe amaññittho (chớ nghĩ về cái cũ) , mā dayhittho punappunaṃ (chớ bị thiêu đốt lặp đi lặp lại) , tiṇamatte asajjittho (chớ dính mắc vào một chút cỏ) , mā tvaṃ brahmuno vacanaṃ upātivattittho (chớ vượt qua lời của Phạm thiên) , mā tvaṃ maññittho na maṃ jānātī (chớ nghĩ rằng 'anh ấy không biết tôi') .

3806

Tattha ‘mā dayhittho’iccādīni parokkhāvacanenapi sijjhanti.

Here, 'mā dayhittho' (may you not burn) and so on, can also be formed with the Aorist (parokkhāvacana).

Ở đó, ‘mā dayhittho’ v.v. cũng có thể được hình thành với thì quá khứ xa.

3807

Suttavibhattena tthassa ttho hoti, taṃ vo vadāmi bhaddante, yāvantettha samāgatā^* , massu mittānaṃ dubbhittho.

By the rule of sutta, ttha becomes ttho: "I tell you, venerable sirs, all who are assembled here," "May you not betray friends."

Với Suttavibhatta, ttho cho ttha: taṃ vo vadāmi bhaddante, yāvantettha samāgatā (Thưa các vị tôn giả, tôi nói điều này với các vị, những ai đã tụ họp ở đây) , massu mittānaṃ dubbhittho (chớ phản bội bạn bè) .

Mittadubbho hi pāpakoti^* .

For betraying a friend is evil.

Vì sự phản bội bạn bè là một điều ác.

3808

Mahāvuttinā ossa kvaci lopo, puna dānaṃ adā tuvaṃ^* , mā no tvaṃ tāta adadā^* , mā bhoti kupitā ahu^* , māhu pacchānutāpinī^* .

By the Mahāvutti, o is sometimes dropped: "then you gave a gift again," "do not, dear one, give us," "may you not be angry, dear one," "may you not regret later."

Theo Mahāvutti, o đôi khi bị lược bỏ: puna dānaṃ adā tuvaṃ (bạn lại cho bố thí) , mā no tvaṃ tāta adadā (Cha ơi, chớ bỏ chúng con) , mā bhoti kupitā ahu (chớ giận dữ, thưa chị) , māhu pacchānutāpinī (chớ hối hận về sau) .

3809

592. Si^* .

592. Si .

592. si.

3810

Ossa si hoti vā.

O optionally becomes si.

si hoặc xuất hiện cho o.

3811

Tvaṃ abhavasi, bhavasi, tvaṃ anubhosi.

You (sg) were/became, were/became; you (sg) experienced.

Bạn đã không là, bạn đã là; bạn đã trải nghiệm.

3812

593. Mhātthānamuu^* .

593. Mhā, ttha optionally become u, u.

593. uu cho mhā và ttha.

3813

Mhā, tthānaṃ ādimhi uña hoti.

Mhā and ttha optionally have 'u' at the beginning.

Ở đầu mhā và ttha, u xuất hiện.

3814

Assosumhā, ahesumhā, avocumhā, avocuttha iccādīni dissanti.

Assosumhā (we heard), ahesumhā (we were), avocumhā (we spoke), avocuttha (you pl spoke), and so on, are seen.

Assosumhā (chúng tôi đã nghe), ahesumhā (chúng tôi đã là), avocumhā (chúng tôi đã nói), avocuttha (các bạn đã nói) v.v. được thấy.

3815

Tumhe abhavuttha, bhavuttha, abhavittha, bhavittha vā, mayaṃ abhavumhā, bhavumhā, abhavimhā, bhavimhā vā.

Tumhe abhavuttha (you pl were/became), bhavuttha, or abhavittha, bhavittha; mayaṃ abhavumhā (we were/became), bhavumhā, or abhavimhā, bhavimhā.

Các bạn đã không là, đã là, hoặc đã không là, đã là; chúng tôi đã không là, đã là, hoặc đã không là, đã là.

3816

594. Iṃssa ca suu^* .

594. Iṃ also, with su.

594. Và suu cho iṃ.

3817

Imiccassa mhā, tthānañca ādimhi suu hoti, sāgamo hotīti attho.

Iṃ, and also mhā and ttha, have 'su' at the beginning; meaning 'sāgama' (s-insertion) occurs.

suu xuất hiện ở đầu iṃ, mhā và ttha, nghĩa là có sự thêm vào s.

Casaddena īādīnampi ādimhi sāgamo hoti, sāgame ca sati byañjanaṃ hoti, tassa ādimhi iāgamo labbhati.

And by the word 'ca' (also), 'sāgama' occurs at the beginning of ī, etc., as well, and when 'sāgama' occurs, there is a consonant, and at its beginning 'iāgama' (i-insertion) is taken.

Với từ "ca", sự thêm vào "sa" xảy ra ở đầu các chữ cái như "ī", và khi có sự thêm vào "sa", nó trở thành một phụ âm; sự thêm vào "i" được chấp nhận ở đầu phụ âm đó.

Tena ‘‘imā gāthā abhāsisuṃ^* , te me asse ayācisuṃ, yathābhūtaṃ vipassisuṃ’’^* iccādīni^* sijjhanti.

Therefore, "they uttered these verses," "they begged me for horses," "they clearly saw things as they are," and so on, are formed.

Do đó, các ví dụ như "họ đã nói những câu kệ này", "họ đã xin ngựa của ta", "họ đã quán thấy đúng như thật" được thành tựu.

3818

So bhogaṃ anubhosi, anubhavi vā, tumhe anubhosittha, anubhavittha vā, ahaṃ anubhosi, anubhaviṃ vā.

He enjoyed the wealth, or he enjoyed; you (plural) enjoyed, or you enjoyed; I enjoyed, or I enjoyed.

Anh ấy đã hưởng thụ tài sản, hoặc đã trải nghiệm; các bạn đã hưởng thụ, hoặc đã trải nghiệm; tôi đã hưởng thụ, hoặc đã trải nghiệm.

Mayaṃ anubhosimhā anubhavimhā vā.

We enjoyed, or we enjoyed.

Chúng tôi đã hưởng thụ, hoặc đã trải nghiệm.

3819

595. Eontā suṃ^* .

595. 'Eontā suṃ'.

595. Eontā suṃ.

3820

Edantato odantato ca parassa uṃvacanassa suṃ hoti vā.

From a stem ending in 'e' or 'o', the 'uṃ' suffix optionally becomes 'suṃ'.

Từ một từ kết thúc bằng "e" hoặc "o", "uṃ" theo sau có thể trở thành "suṃ".

3821

Ānesuṃ, sāyesuṃ, cintesuṃ, paccanubhosuṃ, paribhosuṃ, adhibhosuṃ, abhibhosuṃ.

They brought, they slept, they thought, they experienced in return, they consumed, they surmounted, they overcame.

Ānesuṃ, sāyesuṃ, cintesuṃ, paccanubhosuṃ, paribhosuṃ, adhibhosuṃ, abhibhosuṃ.

3822

Suttavibhattena ādantatopi ca, vihāsuṃ viharanti ca^* , te anubhosuṃ, imāni suddhakatturūpāni.

And by the rule of Suttavibhatta, even from stems ending in 'ā', as in 'vihāsuṃ' (they dwelled) and 'viharanti' (they dwell). They experienced. These are the active voice forms.

Và theo suttavibhatta, từ một từ kết thúc bằng "ā" cũng vậy, "họ đã sống, họ đang sống", "họ đã hưởng thụ", đây là những dạng chủ động.

3823

Tena bhogo anvabhūyī, anubhūyī.

By him, the wealth was experienced (anvabhūyī), was experienced (anubhūyī).

Do đó, tài sản đã được hưởng thụ, đã được trải nghiệm.

3824

Rassatte-anvabhūyi, anubhūyi.

With shortening – anvabhūyi, anubhūyi.

Với nguyên âm ngắn: đã được hưởng thụ, đã được trải nghiệm.

3825

Dvitte-anvabhuyyi, anubhuyyi.

With reduplication – anvabhuyyi, anubhuyyi.

Với gấp đôi: đã được hưởng thụ, đã được trải nghiệm.

3826

Tena bhogā anvabhūyuṃ, anubhūyuṃ, anvabhūyiṃsu, anubhūyiṃsu iccādi suddhakammarūpaṃ.

By him, the riches were experienced (anvabhūyuṃ), were experienced (anubhūyuṃ), were experienced (anvabhūyiṃsu), were experienced (anubhūyiṃsu) and so on – these are the pure passive voice forms.

Do đó, các tài sản đã được hưởng thụ, đã được trải nghiệm, đã được hưởng thụ, đã được trải nghiệm, v.v., là dạng bị động thuần túy.

3827

So maggaṃ abhāvi, bhāvi, abhāvesi, bhāvesi, abhāvayi, bhāvayi, te maggaṃ abhāviṃsu, bhāviṃsu.

He developed the path, developed, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop; they developed the path, developed.

Anh ấy đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển; họ đã phát triển đạo lộ, đã phát triển.

3828

‘Eontāsu’nti edantamhā suṃ.

In 'Eontāsu', 'suṃ' comes from an 'e'-ending stem.

"Eontāsuṃ" là "suṃ" từ một từ kết thúc bằng "e".

Te maggaṃ abhāvesuṃ, bhāvesuṃ, abhāvayiṃsu, bhāvayiṃsu, tvaṃ maggaṃ abhāvaya, bhāvaya, abhāvayi, bhāvayi, tvaṃ maggaṃ abhāvittha, bhāvittha, abhāvayittha, bhāvayittha, tvaṃ maggaṃ abhāvayittho, bhāvayittho, tvaṃ maggaṃ abhāvesi, bhāvesi, tumhe maggaṃ abhāvittha, bhāvittha, abhāvayittha, bhāvayittha, ahaṃ maggaṃ abhāviṃ, bhāviṃ, abhāvesiṃ, bhāvesiṃ, abhāvayiṃ, bhāvayiṃ, mayaṃ maggaṃ abhāvimhā, bhāvimhā, abhāvimha, bhāvimha, abhāvayimhā, bhāvayimhā, abhāvayimha, bhāvayimha.

They caused the path to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop; you (singular) caused the path to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop; you (singular) caused the path to develop, caused to develop; you (singular) caused the path to develop, caused to develop; you (plural) caused the path to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop; I caused the path to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop; we caused the path to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop.

Họ đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển; bạn đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển; bạn đã phát triển đạo lộ, đã phát triển; bạn đã phát triển đạo lộ, đã phát triển; các bạn đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển; tôi đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển; chúng tôi đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã phát triển, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển.

3829

So maggaṃ abhāvā, bhāvā, abhāvittha, bhāvittha, abhāvayittha, bhāvayittha iccādi hetukatturūpaṃ.

He caused the path to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop, caused to develop and so on – these are the causal active voice forms.

Anh ấy đã phát triển đạo lộ, đã phát triển, đã làm cho phát triển, đã làm cho phát triển, v.v., là dạng chủ động.

3830

Tena maggo abhāviyi, bhāviyi, tena maggā abhāviyiṃsu, bhāviyiṃsu iccādi hetukammarūpaṃ.

By him, the path was caused to be developed, was caused to be developed; by him, the paths were caused to be developed, were caused to be developed and so on – these are the causal passive voice forms.

Do đó, đạo lộ đã được làm cho phát triển, đã được làm cho phát triển; các đạo lộ đã được làm cho phát triển, đã được làm cho phát triển, v.v., là dạng bị động nhân quả.

3831

Iti ajjattanī.

Thus, the Aorist.

Kết thúc phần ajjattanī.

3832

Parokkhā

The Perfect Tense (Parokkhā)

`Parokkhā` (Thì quá khứ xa)

3833

Atha parokkhā vuccate.

Now the perfect tense is explained.

Bây giờ, parokkhā được nói đến.

3834

596. Parokkhe a u e tha aṃ mha ttha re ttho vho iṃ mhe^* .

596. In the perfect tense: a, u, e, tha, aṃ, mha, ttha, re, ttho, vho, iṃ, mhe.

596. Parokkhe a u e tha aṃ mha ttha re ttho vho iṃ mhe.

3835

Akkhānaṃ indriyānaṃ paraṃ parokkhaṃ, apaccakkhanti attho.

That which is beyond the senses (akkhānaṃ indriyānaṃ paraṃ) is parokkha, meaning "not immediate, not present to the senses."

Parokkha là điều vượt quá các giác quan, nghĩa là không trực tiếp.

Bhūte kāle attano parokkhakriyāya vattabbāya kriyatthā aādayo honti.

In the past tense, for actions not personally witnessed, the suffixes 'a' and so on, are applied to the verb stem.

Trong thì quá khứ, khi một hành động không thể được nói là do chính mình trực tiếp chứng kiến, các hậu tố a v.v. được sử dụng cho động từ.

3836

Mahāvuttinā gassa dīgho vā, so kira jagāma, te kira jagāmu, tvaṃ kira jagāme, tumhe kira jagāmittha, ahaṃ kira jagāmaṃ, mayaṃ kira jagāmimha iccādi.

By Mahāvutti's rule, the 'g' is optionally lengthened: He indeed went, they indeed went, you (singular) indeed went, you (plural) indeed went, I indeed went, we indeed went and so on.

Theo Mahāvutti, ga có thể được kéo dài, ví dụ: anh ấy đã đi, họ đã đi, bạn đã đi, các bạn đã đi, tôi đã đi, chúng tôi đã đi, v.v.

3837

Ettha ca ‘so kira jagāma’ iccādīni anussavaparokkhāni nāma.

Here, "He indeed went" and so on, are called perfect tense of hearsay (anussavaparokkhāni).

Ở đây, "anh ấy đã đi" v.v. được gọi là anussavaparokkhā (quá khứ xa theo lời kể).

3838

‘Ahaṃ kira jagāmaṃ, mayaṃ kira jagāmimhā’ti idaṃ attanā gantvāpi gamanaṃ pamuṭṭhassa vā asampaṭicchitukāmassa vā paṭivacanaparokkhaṃ nāma.

"I indeed went, we indeed went" refers to the perfect tense of response (paṭivacanaparokkhaṃ), used when one has gone but has forgotten the going or is unwilling to admit it.

"Tôi đã đi, chúng tôi đã đi" là paṭivacanaparokkhaṃ (quá khứ xa theo lời đáp), dùng cho người đã tự mình đi nhưng quên mất hành trình đó, hoặc không muốn thừa nhận.

3839

597. Parokkhāyañca^* .

597. And in the perfect tense (Parokkhāyañca).

597. Parokkhāyañca.

3840

Parokkhamhi pubbakkharaṃ ekassaraṃ dverūpaṃ hoti, casaddena aññasmimpi dvedverūpaṃ sijjhati.

In the perfect tense, the preceding single vowel syllable is reduplicated, and by the word 'ca', reduplication occurs in other cases as well.

Trong parokkha, âm tiết đầu tiên có nguyên âm đơn được lặp lại hai lần; và với từ "ca", sự lặp lại hai lần cũng xảy ra ở những trường hợp khác.

3841

Caṅkamati, daddallati, dadāti, jahāti, juhoti, lolupo, momūho.

He paces back and forth, he shines brightly, he gives, he abandons, he offers, he is very greedy, he is very confused.

Caṅkamati, daddallati, dadāti, jahāti, juhoti, lolupo, momūho.

3842

598. Dutiyacatutthānaṃ paṭhamatatiyā^* .

598. The second and fourth (consonants become) the first and third (respectively).

598. Dutiyacatutthānaṃ paṭhamatatiyā.

3843

Dvitte pubbesaṃ dutiya, catutthānaṃ kamena paṭhama, tatiyā honti.

In reduplication, the second and fourth consonants of the preceding part respectively become the first and third.

Trong sự lặp lại hai lần, các phụ âm thứ hai và thứ tư ở âm tiết đầu tiên lần lượt trở thành phụ âm thứ nhất và thứ ba.

3844

599. Pubbassa a^* .

599. 'A' for the preceding (syllable).

599. Pubbassa a.

3845

Dvitte pubbassa bhūssa anto a hoti.

In reduplication, the vowel of the preceding 'bhū' becomes 'a'.

Trong sự lặp lại hai lần, nguyên âm cuối của gốc bhū ở âm tiết đầu tiên trở thành a.

3846

600. Bhūssa vuka^* .

600. 'Vuka' for 'bhū'.

600. Bhūssa vuka.

3847

Dvitte bhūdhātussa ante vuka hoti, vāgamo hotīti attho.

In reduplication, 'vuka' is appended to the end of the root 'bhū'; it means 'v' is inserted.

Trong sự lặp lại hai lần, vuka được thêm vào cuối gốc bhū, nghĩa là sự thêm vào va xảy ra.

3848

‘‘Tatthappanādo tumulo babhūvā’’ti^* pāḷi.

The Pali text says: "There indeed was a great clamour (babūvā)."

Trong kinh Pali có câu: "Ở đó, tiếng ồn ào dữ dội đã xảy ra".

3849

So kira rājā babhūva, te kira rājāno babhūvu, tvaṃ babhūve.

That king indeed was, those kings indeed were, you (singular) were.

Vị vua ấy đã trở thành, các vị vua ấy đã trở thành, bạn đã trở thành.

3850

‘A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu’ iti suttena byañjanādimhi iāgamo, tumhe babhūvittha, ahaṃ babhūvaṃ, mayaṃ babhūvimha, so babhūvittha, te babhūvire, tvaṃ babhūvittho, tumhe babhūvivho, ahaṃ babhūviṃ, mayaṃ babhūvimhe, imāni suddhakatturūpāni.

By the rule "'A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu'", the insertion of 'i' occurs before consonants. You (plural) indeed were, I indeed was, we indeed were. He indeed was, they indeed were, you (singular) indeed were, you (plural) indeed were, I indeed was, we indeed were. These are the active voice forms.

Theo quy tắc "A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu", sự thêm vào "i" xảy ra ở đầu phụ âm; các bạn đã trở thành, tôi đã trở thành, chúng tôi đã trở thành, anh ấy đã trở thành, họ đã trở thành, bạn đã trở thành, các bạn đã trở thành, tôi đã trở thành, chúng tôi đã trở thành, đây là những dạng chủ động.

3851

‘Kyo bhāvakammesvaparokkhesū’ti paṭisiddhattā parokkhamhi bhāvakammesu yapaccayo na hoti, ‘tena kira bhogo anubabhūvittha, tena bhogo anubabhūvire’tiādinā yojetabbaṃ.

Since the 'ya' suffix is prohibited in the perfect tense for passive and impersonal constructions by the rule "'Kyo bhāvakammesvaparokkhesū'", it should be used as "By him, the wealth was indeed enjoyed (anubabhūvittha), by him, the wealth was indeed enjoyed (anubabhūvire)" and so on.

Vì yapaccaya bị cấm trong bhāvakammesu aparokkhesu (dạng bị động và vô nhân xưng không phải quá khứ xa) theo quy tắc "Kyo bhāvakammesvaparokkhesū", nên trong parokkha, yapaccaya không xảy ra trong dạng bị động và vô nhân xưng. Cần kết hợp với "tài sản ấy đã được hưởng thụ, tài sản ấy đã được hưởng thụ" v.v.

3852

Iti parokkhā.

Thus, the Perfect Tense.

Kết thúc phần parokkhā.

3853

Ssatyādi

The Future Tense (Ssatyādi)

`Ssatyādi` (Thì tương lai)

3854

Atha ssatyādi vuccate.

Now the future tense is explained.

Bây giờ, ssatyādi được nói đến.

3855

601. Bhavissati ssati ssanti ssasi ssatha ssāmi ssāma ssate ssante ssase ssavhe ssaṃ ssāmhe^* .

601. In the future tense: ssati, ssanti, ssasi, ssatha, ssāmi, ssāma, ssate, ssante, ssase, ssavhe, ssaṃ, ssāmhe.

601. Bhavissati ssati ssanti ssasi ssatha ssāmi ssāma ssate ssante ssase ssavhe ssaṃ ssāmhe.

3856

Bhavissatīti bhavissanto, anāgatakālo, tasmiṃ bhavissati kāle kriyatthassa tyādayo honti.

'Bhavissatīti bhavissanto' means "that which will be," referring to the future time. In this future time, the suffixes 'ssa' and so on, are applied to the verb stem.

Bhavissati có nghĩa là "sẽ xảy ra", tức là thì vị lai; trong thì vị lai đó, các hậu tố tyādayo được thêm vào động từ.

3857

602. Nāme garahāvimhayesu^* .

602. In nouns, blame, and wonder.

602. Nāme garahāvimhayesu.

3858

Nipātanāmayoge garahāyañca vimhaye ca ssatyādayo honti, atītakālepi ssatyādīnaṃ uppattidīpanatthamidaṃ suttaṃ, anutthunana, paccānutāpa, paccānumodanādīnipi ettha saṅgayhanti.

When there is a nominal particle (nipātanāmaya), and in situations of blame and wonder, the future tense suffixes (ssatyādayo) are used. This rule indicates the occurrence of future tense suffixes even in the past tense. Reproach, regret, appreciation, and so on, are also included here.

Trong trường hợp có nipātanāma (từ chỉ định) và trong các trường hợp khiển trách (garahā) và kinh ngạc (vimhaya), các hậu tố ssatyādi được sử dụng. Quy tắc này nhằm chỉ ra rằng ssatyādi cũng có thể xuất hiện trong thì quá khứ. Các trường hợp như than thở (anutthunana), hối hận (paccānutāpa), tán thán (paccānumodanā) v.v. cũng được bao gồm ở đây.

3859

Tattha garahāyaṃ-atthi nāma tāta sudinna ābhidosikaṃ kummāsaṃ paribhuñjissasi^* .

In blame: "Sudinna, will you indeed partake of fermented gruel due on the day after tomorrow?"

Trong trường hợp khiển trách: "Này Sudinna, con lại ăn cháo đã ôi thiu ư?"

3860

Vimhaye-yatra hi nāma saññī samāno pañcamattānaṃ sakaṭasatānaṃ saddaṃ na sossati^* .

In wonder: "How can it be that, being conscious, one will not hear the sound of five hundred carts?"

Trong trường hợp kinh ngạc: "Làm sao một người có ý thức lại không nghe thấy tiếng của năm trăm cỗ xe được?"

3861

Anutthunanādīsu-na attanā paṭicodessaṃ, na gaṇassa ārocessaṃ^* , na pubbe dhanamesissaṃ^* , iti pacchānutappati^* , bhūtānaṃ nāpacāyissaṃ, pahu santo na posissaṃ, paradāraṃ asevissaṃ^* , na pubbe payirupāsissaṃ^* , iti pacchānutappati^* , anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ^* .

In reproach and so on: "I shall not admonish myself, I shall not inform the Sangha. I shall not seek wealth beforehand. Thus he regretted afterwards. I shall not neglect beings, being able, I shall not support, I shall not associate with another's wife. I shall not attend upon beforehand. Thus he regretted afterwards. Through many births in saṃsāra, I shall wander, not finding."

Trong các trường hợp than thở v.v.: "Ta sẽ không tự trách mình, ta sẽ không báo cho Tăng chúng", "Ta sẽ không tìm kiếm tài sản trước đây", "Như vậy, sau đó hối hận", "Ta sẽ không khinh thường chúng sinh, ta sẽ không nuôi dưỡng khi có khả năng, ta sẽ không tà dâm với vợ người", "Ta sẽ không phụng sự trước đây", "Như vậy, sau đó hối hận", "Ta đã lang thang qua vô số kiếp luân hồi, không tìm được lối thoát".

3862

Katthaci pana gāthāvasena ekasakāralopo, mitto mittassa pāniyaṃ, adinnaṃ paribhuñjisaṃ^* , nirayamhi apaccisaṃ^* , gacchanto naṃ udakkhisaṃ^* , yoniso paccavekkhisaṃ^* iccādi.

Sometimes, in verses, there is an elision of one 's': "A friend, I shall drink water not given by a friend. I shall burn in hell. Going, I shall behold him. I shall reflect wisely."

Đôi khi, trong các câu kệ, một chữ "sa" bị lược bỏ: "Bạn của bạn, tôi đã uống nước mà không được cho phép", "Tôi đã chịu khổ trong địa ngục", "Khi đi, tôi đã nhìn thấy anh ấy", "Tôi sẽ quán xét một cách có hệ thống", v.v.

3863

‘A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu’ iti iāgamo, bhavissati, bhavissanti, bhavissare, bhavissasi, bhavissatha, bhavissāmi, bhavissāma, bhavissate, bhavissante, bhavissare, bhavissase, bhavissavhe, bhavissaṃ, bhavissāmhe.

By the rule "'A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu'", the insertion of 'i' occurs: bhavissati (he will be), bhavissanti (they will be), bhavissare (they will be), bhavissasi (you will be), bhavissatha (you will be), bhavissāmi (I will be), bhavissāma (we will be), bhavissate (he will be), bhavissante (they will be), bhavissare (they will be), bhavissase (you will be), bhavissavhe (you will be), bhavissaṃ (I will be), bhavissāmhe (we will be).

“A ī ssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu” là sự thêm vào iā, bhavissati, bhavissanti, bhavissare, bhavissasi, bhavissatha, bhavissāmi, bhavissāma, bhavissate, bhavissante, bhavissare, bhavissase, bhavissavhe, bhavissaṃ, bhavissāmhe.

3864

Anubhossati, anubhossanti, anubhossare iccādi suddhakatturūpaṃ.

He will experience, they will experience, they will experience and so on – these are the active voice forms.

Anubhossati, anubhossanti, anubhossare v.v. là các dạng của chủ động cách.

3865

Anubhūyissati, anubhūyissanti, anubhūyissare.

It will be experienced, they will be experienced, they will be experienced.

Anubhūyissati, anubhūyissanti, anubhūyissare.

3866

603. Kyassa sse^* .

603. 'Sse' for 'kya'.

603. Kyassa sse^* .

3867

Kyassa lopo hoti vā ssakāravati vibhattimhi.

The elision of kya optionally occurs in the ending containing ssa.

Kyassa bị lược bỏ tùy chọn khi có đuôi vibhatti ssakāra.

3868

Tena maggo gamissati, gamīyissati vā, tena maggo agamissā, agamīyissā vāti vikappena kyassa lopo.

By him the path will be gone, or will be gone along; by him the path was not gone, or was not gone along—thus the optional elision of kya.

Do đó, maggo gamissati, hoặc gamīyissati, tena maggo agamissā, hoặc agamīyissā, sự lược bỏ kyassa là tùy chọn.

3869

Tena bhogo anubhavissati, anubhūyissati vā, tena bhogā anubhavissanti, anubhūyissanti vā iccādi suddhakammarūpaṃ.

By him enjoyment will be experienced, or will be made to be experienced; by him enjoyments will be experienced, or will be made to be experienced—and so on, these are pure passive forms.

Do đó, bhogo anubhavissati, hoặc anubhūyissati, tena bhogā anubhavissanti, hoặc anubhūyissanti v.v. là các dạng của nghiệp động từ thanh tịnh.

3870

Bhāvissati, ‘ūlasse’ti issa e, bhāvessati, bhāvayissatiiccādi hetukatturūpaṃ.

It will be produced; by “‘ūlassa” i becomes e; it will cause to be, it will cause to be—and so on, these are causative active forms.

Bhāvissati, “ūlasse”ti issa e, bhāvessati, bhāvayissati v.v. là các dạng của chủ động cách.

3871

Tena maggo bhāvīyissati, maggā bhāvīyissanti iccādi hetukammarūpaṃ.

By him the path will be made to be, the paths will be made to be—and so on, these are causative passive forms.

Do đó, maggo bhāvīyissati, maggā bhāvīyissanti v.v. là các dạng của nghiệp động từ sai khiến.

3872

Iti ssatyādi.

Thus ssatyādi.

Như vậy là ssatyādi.

3873

Ssādi

`Ssādi`

Ssādi

3874

Atha ssādi vuccate.

Now ssādi is spoken of.

Bây giờ, ssādi được nói đến.

3875

604. Eyyādotipattiyaṃ ssā ssaṃsu sse ssatha ssaṃ ssāmhā ssatha ssiṃsu ssase ssavhe ssiṃ ssāmhase^* .

604. Ssā, ssaṃsu, sse, ssatha, ssaṃ, ssāmhā, ssatha, ssiṃsu, ssase, ssavhe, ssiṃ, ssāmhase in eyyādi and atipatti.

604. Eyyādotipattiyaṃ ssā ssaṃsu sse ssatha ssaṃ ssāmhā ssatha ssiṃsu ssase ssavhe ssiṃ ssāmhase^* .

3876

Eyyādivisaye kriyātipattiyaṃ ssādayo bhavanti.

Ssādi forms occur in the context of eyyādi and kriyātipatti.

Trong trường hợp của eyyādi, ssādi xảy ra trong kriyātipatti.

Eyyādivisayo nāma hetuphalakriyāsambhavo, tadubhayakriyāya abhāvo kriyātipatti.

The context of eyyādi refers to the non-occurrence of both the causal and resulting actions, which is kriyātipatti.

Trường hợp của eyyādi là sự có thể xảy ra của hành động nhân quả, sự không có mặt của cả hai hành động đó là kriyātipatti.

3877

Sā duvidhā atītā ca anāgatā ca.

This is of two kinds: past and future.

Nó có hai loại: quá khứ và vị lai.

3878

Tattha atītāyaṃ-sace so paṭhamavaye pabbajjaṃ alabhissā, arahā abhavissā^* iccādi.

Regarding the past: If he had obtained renunciation in his first age, he would have become an Arahant—and so on.

Trong quá khứ—sace so paṭhamavaye pabbajjaṃ alabhissā, arahā abhavissā^* v.v..

3879

Anāgatāyaṃ-sacāhaṃ na gamissaṃ, mahājāniyo so abhavissā iccādi.

Regarding the future: If I had not gone, that great loss would have been—and so on.

Trong vị lai—sacāhaṃ na gamissaṃ, mahājāniyo so abhavissā v.v..

3880

‘Āīssādīsvaña vā’iti dhātvādimhi vikappena akārāgamo,‘a īssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu’ iti ssādīsu iāgamo, abhavissā, bhavissā, abhavissaṃsu, bhavissaṃsu, abhavisse, bhavisse, abhavissatha, bhavissatha, abhavissaṃ, bhavissaṃ, abhavissāmhā, bhavissāmhā, abhavissatha, bhavissatha, abhavissiṃsu, bhavissiṃsu, abhavissase, bhavissase, abhavissavhe, bhavissavhe, abhavissiṃ, bhavissiṃ, abhavissāmhase, bhavissāmhase.

By ‘āīssādīsvaña vā’, the augment a optionally occurs at the beginning of the root; by ‘a īssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu’, i becomes ā in ssādi forms at a consonant: abhavissā, bhavissā, abhavissaṃsu, bhavissaṃsu, abhavisse, bhavisse, abhavissatha, bhavissatha, abhavissaṃ, bhavissaṃ, abhavissāmhā, bhavissāmhā, abhavissatha, bhavissatha, abhavissiṃsu, bhavissiṃsu, abhavissase, bhavissase, abhavissavhe, bhavissavhe, abhavissiṃ, bhavissiṃ, abhavissāmhase, bhavissāmhase.

“Āīssādīsvaña vā” là sự thêm akāra tùy chọn vào đầu động từ, “a īssā ssatyādīnaṃ byañjanassiu” là sự thêm iā vào ssādi, abhavissā, bhavissā, abhavissaṃsu, bhavissaṃsu, abhavisse, bhavisse, abhavissatha, bhavissatha, abhavissaṃ, bhavissaṃ, abhavissāmhā, bhavissāmhā, abhavissatha, bhavissatha, abhavissiṃsu, bhavissiṃsu, abhavissase, bhavissase, abhavissavhe, bhavissavhe, abhavissiṃ, bhavissiṃ, abhavissāmhase, bhavissāmhase.

3881

‘Āīū’iccādinā ssā, ssāmhānaṃ rassatte-so abhavissa, bhavissa, mayaṃ abhavissāmha, bhavissāmha.

By ‘Āīū’ etc., the shortening of ssā and ssāmha: so abhavissa, bhavissa, mayaṃ abhavissāmha, bhavissāmha.

Với “Āīū” v.v. là sự rút ngắn của ssā, ssāmha—so abhavissa, bhavissa, mayaṃ abhavissāmha, bhavissāmha.

‘Eyyāthasse’iccādinā ssessa atte-tvaṃ abhavissa, bhavissa iccādīni rūpacatukkāni yathāsambhavaṃ yojetabbāni.

By ‘Eyyāthasse’ etc., ssa becomes tta: tvaṃ abhavissa, bhavissa—and so on, four forms should be combined as appropriate.

Với “Eyyāthasse” v.v. là sự biến đổi ssessa thành a—tvaṃ abhavissa, bhavissa v.v. bốn dạng này cần được ghép nối tùy theo khả năng.

3882

Itissādi.

Thus ssādi.

Như vậy là ssādi.

3883

Bhūdhāturūpaṃ niṭṭhitaṃ.

The forms of the root bhū are concluded.

Các dạng của động từ bhū đã hoàn tất.

3884

Aṭṭhavibhattuppattirāsi niṭṭhito.

The section on the origin of the eight endings is concluded.

Tám loại vibhatti đã hoàn tất.

3885

Bhūvādigaṇa

`Bhūvādigaṇa`

Nhóm Bhūvādi

3886

Sarantadhātu

Vowel-ending Roots

Động từ kết thúc bằng nguyên âm

3887

Ākārantadhāturūpa

Forms of A-ending Roots

Các dạng động từ kết thúc bằng ā

3888

Ito paṭṭhāya sarantadhātuyo sarānukkamena, byañjanantadhātuyo akkharānukkamena vuccante.

From here onwards, vowel-ending roots are stated in vowel order, and consonant-ending roots in letter order.

Từ đây trở đi, các động từ kết thúc bằng nguyên âm sẽ được trình bày theo thứ tự nguyên âm, và các động từ kết thúc bằng phụ âm sẽ được trình bày theo thứ tự chữ cái.

3889

Kaccāyanaganthe anekassaradhātuyo idha byañjanantadhātuyo nāma.

In Kaccāyana's grammar, roots with many vowels are here called consonant-ending roots.

Trong tác phẩm Kaccāyana, các động từ có nhiều nguyên âm được gọi là động từ kết thúc bằng phụ âm ở đây.

Tasmā idha dhātvantasaralopakiccaṃ nāma natthi.

Therefore, here there is no elision of the vowel at the end of the root.

Do đó, ở đây không có sự lược bỏ nguyên âm cuối động từ.

3890

Khā, khyā-kathane, gā-sadde, ghā-gandhopādāne, ñā-paññāyane avabodhane ca, ṭhā-gatinivattiyaṃ, tā-pālane, thā-ṭhāne, dā-dāne, dhā-dhāraṇe, pā-pāne, phā-vuddhiyaṃ, bhā-dittiyaṃ, mā-māne, yā-gatiyaṃ, lā-ādāne chedane ca, vā-gati, bandha, gandhanesu, sā-assādane tanukaraṇe antakammani ca, hā-cāge, nhā-soceyye.

Khā, khyā—to tell; gā—to sound; ghā—to smell; ñā—to know, to understand; ṭhā—to stand still; tā—to protect; thā—to stand; dā—to give; dhā—to hold; pā—to drink; phā—to grow; bhā—to shine; mā—to measure; yā—to go; lā—to take, to cut; vā—to go, to bind, to blow; sā—to taste, to reduce, to finish; hā—to abandon; nhā—to bathe.

Khā, khyā—nói; gā—âm thanh; ghā—ngửi; ñā—biết, hiểu; ṭhā—đứng yên; tā—bảo vệ; thā—đứng; dā—cho; dhā—giữ; pā—uống; phā—phát triển; bhā—chiếu sáng; mā—đo lường; yā—đi; lā—lấy, cắt; vā—đi, buộc, ngửi; sā—nếm, làm mỏng, kết thúc; hā—từ bỏ; nhā—thanh tịnh.

3891

Tyādyuppatti, kattarilo, mahāvuttinā sare pare ādantamhā kvaci yāgamo, akkhāti.

In tyādi forms, lo in the agent (active voice), when a vowel follows, yā optionally comes after a root ending in ā in mahāvutti: akkhāti.

Tyādyuppatti, kattarilo, khi một nguyên âm đứng sau, đôi khi yā được thêm vào sau âm cuối của động từ theo Mahāvutti, akkhāti.

Parassaralopo, akkhāyati, kriyaṃ ākhyāti, ākhyāyati, jātiṃ akkhāhi pucchito^* , saṅgāyati, saṅgāyiṃsu mahesayo^* , gandhaṃ ghāyati, paññāyati, paññāyanti, paññāyatu, paññāyantu.

Elision of the subsequent vowel, akkhāyati, kriyaṃ ākhyāti, ākhyāyati, jātiṃ akkhāhi pucchito, saṅgāyati, saṅgāyiṃsu mahesayo, gandhaṃ ghāyati, paññāyati, paññāyanti, paññāyatu, paññāyantu.

Sự lược bỏ nguyên âm sau, akkhāyati, kriyaṃ ākhyāti, ākhyāyati, jātiṃ akkhāhi pucchito^*, saṅgāyati, saṅgāyiṃsu mahesayo^*, gandhaṃ ghāyati, paññāyati, paññāyanti, paññāyatu, paññāyantu.

3892

Kamme kyo, dhammo ñāyati, dhammā ñāyanti, viññāyati, viññāyanti.

In the object (passive voice), kyo: dhammo ñāyati, dhammā ñāyanti, viññāyati, viññāyanti.

Trong nghiệp cách, kyo, dhammo ñāyati, dhammā ñāyanti, viññāyati, viññāyanti.

3893

Payojakabyāpāre-ṇāpi, ñāpeti, ñāpenti, ñāpayati, ñāpayanti.

In the causative action, ṇāpi: ñāpeti, ñāpenti, ñāpayati, ñāpayanti.

Trong hành động sai khiến—ṇāpi, ñāpeti, ñāpenti, ñāpayati, ñāpayanti.

3894

Kamme-ñāpīyati, ñāpīyanti, ṭhāti, ṭhānti, opupphā padmā ṭhānti, mālāva ganthitā ṭhānti, dhajaggāneva dissare^* .

In the object (passive): ñāpīyati, ñāpīyanti, ṭhāti, ṭhānti, opupphā padmā ṭhānti, mālāva ganthitā ṭhānti, dhajaggāneva dissare.

Trong nghiệp cách—ñāpīyati, ñāpīyanti, ṭhāti, ṭhānti, opupphā padmā ṭhānti, mālāva ganthitā ṭhānti, dhajaggāneva dissare^*.

3895

605. Ñcīlasse^* .

605. Ñcīlasse

605. Ñcīlasse^* .

3896

Ñānubandhassa īāgamassa ca kattari vihitassa lapaccayassa ca kvaci ettaṃ hotīti lassa ettaṃ.

L optionally becomes et in kattari (active voice) for lapaccaya forms which are enjoined for roots having ñ as an anubandha and for the augment īā.

Đôi khi l của lapaccaya được quy định trong chủ động cách, cho ñānubandha và īāgama, trở thành ettaṃ.

3897

Adhiṭṭheti, adhiṭṭhenti.

Adhiṭṭheti, adhiṭṭhenti.

Adhiṭṭheti, adhiṭṭhenti.

3898

606. Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā^* .

606. Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā

606. Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā^* .

3899

Ṭhā, pānaṃ tiṭṭha, pivā honti nta, māna, tyādīsu.

Ṭhā and pā become tiṭṭha and pivā in nta, māna, tyādi forms.

Ṭhā, pā trở thành tiṭṭha, pivā trong nta, māna, tyādi.

3900

Tiṭṭhati, tiṭṭhanti.

Tiṭṭhati, tiṭṭhanti.

Tiṭṭhati, tiṭṭhanti.

3901

607. Pādito ṭhāssa vā ṭhaho kvaci^* .

607. Pādito ṭhāssa vā ṭhaho kvaci

607. Pādito ṭhāssa vā ṭhaho kvaci^* .

3902

Pādayo upasaggā pādi nāma, pādito parassa ṭhāssa ṭhaho hoti vā kvaci.

Pādayo are called prefixes; ṭhā optionally becomes ṭhaha in some cases after pādi.

Các giới từ như pā v.v. được gọi là pādi, đôi khi ṭhā sau pādi trở thành ṭhaho tùy chọn.

3903

Saṇṭhahati, saṇṭhahanti, saṇṭhāti, saṇṭhānti, upaṭṭhahati, upaṭṭhahanti, upaṭṭhāti, upaṭṭhānti.

Saṇṭhahati, saṇṭhahanti, saṇṭhāti, saṇṭhānti, upaṭṭhahati, upaṭṭhahanti, upaṭṭhāti, upaṭṭhānti.

Saṇṭhahati, saṇṭhahanti, saṇṭhāti, saṇṭhānti, upaṭṭhahati, upaṭṭhahanti, upaṭṭhāti, upaṭṭhānti.

3904

Kamme –

In the object (passive) —

Trong nghiệp cách –

3905

608. Aññādissi kye^* .

608. Aññādissi kye

608. Aññādissi kye^* .

3906

Ñādito aññassa ākārantakriyatthassa i hoti kye paramhi.

The verb ending in ā, other than those with ñ as an anubandha, takes i when kya follows.

Ākārantakriyattha khác với ñādi trở thành i khi kye theo sau.

3907

Adhiṭṭhīyati, adhiṭṭhīyanti, upaṭṭhīyati, upaṭṭhīyanti.

Adhiṭṭhīyati, adhiṭṭhīyanti, upaṭṭhīyati, upaṭṭhīyanti.

Adhiṭṭhīyati, adhiṭṭhīyanti, upaṭṭhīyati, upaṭṭhīyanti.

3908

Aññādissāti kiṃ?

What is meant by "other than those with ñ as an anubandha"?

“Aññādissāti” là gì?

Ñāyati, ñāyanti, ākkhāyati, ākkhāyanti, ākhyāyati, ākhyāyanti.

Ñāyati, ñāyanti, ākkhāyati, ākkhāyanti, ākhyāyati, ākhyāyanti.

Ñāyati, ñāyanti, ākkhāyati, ākkhāyanti, ākhyāyati, ākhyāyanti.

3909

Ṇāpimhi-patiṭṭhāpeti, patiṭṭhāpenti, patiṭṭhāpayati, patiṭṭhāpayanti.

In ṇāpi: patiṭṭhāpeti, patiṭṭhāpenti, patiṭṭhāpayati, patiṭṭhāpayanti.

Trong ṇāpi—patiṭṭhāpeti, patiṭṭhāpenti, patiṭṭhāpayati, patiṭṭhāpayanti.

3910

Ajjhattanimhi vikappena sāgamo, aṭṭhāsi, patiṭṭhāsi, adhiṭṭhahi, adhiṭṭhāsi, adhiṭṭhesi, saṇṭhahi, saṇṭhāsi, upaṭṭhahi, upaṭṭhāsi.

In ajjhattani (imperfect past tense) there is optional sāgamo: aṭṭhāsi, patiṭṭhāsi, adhiṭṭhahi, adhiṭṭhāsi, adhiṭṭhesi, saṇṭhahi, saṇṭhāsi, upaṭṭhahi, upaṭṭhāsi.

Trong ajjhattanimhi, sāgama tùy chọn, aṭṭhāsi, patiṭṭhāsi, adhiṭṭhahi, adhiṭṭhāsi, adhiṭṭhesi, saṇṭhahi, saṇṭhāsi, upaṭṭhahi, upaṭṭhāsi.

3911

‘Uṃssiṃsvaṃsū’ti uṃssa iṃsu, aṃsu, adhiṭṭhahiṃsu, saṇṭhahiṃsu, upaṭṭhahiṃsu.

By ‘Uṃssiṃsvaṃsū’, uṃssa becomes iṃsu, aṃsu: adhiṭṭhahiṃsu, saṇṭhahiṃsu, upaṭṭhahiṃsu.

“Uṃssiṃsvaṃsū”ti, uṃssa trở thành iṃsu, aṃsu, adhiṭṭhahiṃsu, saṇṭhahiṃsu, upaṭṭhahiṃsu.

Atthamentamhi sūriye, vāḷā panthe upaṭṭhahuṃ^* .

When the sun sets, jackals stood along the path.

Atthamentamhi sūriye, vāḷā panthe upaṭṭhahuṃ^*.

Aṭṭhaṃsu, upaṭṭhahaṃsu.

Aṭṭhaṃsu, upaṭṭhahaṃsu.

Aṭṭhaṃsu, upaṭṭhahaṃsu.

3912

Parachakke-aṭṭhā buddhassa santike^* .

In the parachakka (past tense for third person plural): aṭṭhā buddhassa santike.

Trong parachakka—aṭṭhā buddhassa santike^*.

3913

Kamme-adhiṭṭhiyi, adhiṭṭhiyiṃsu, upaṭṭhiyi, upaṭṭhiyiṃsu.

In the object (passive): adhiṭṭhiyi, adhiṭṭhiyiṃsu, upaṭṭhiyi, upaṭṭhiyiṃsu.

Trong nghiệp cách—adhiṭṭhiyi, adhiṭṭhiyiṃsu, upaṭṭhiyi, upaṭṭhiyiṃsu.

3914

Ṇāpimhi-patiṭṭhāpesi, patiṭṭhāpayi, saṇṭhāpesi, saṇṭhāpayi.

In ṇāpi: patiṭṭhāpesi, patiṭṭhāpayi, saṇṭhāpesi, saṇṭhāpayi.

Trong ṇāpi—patiṭṭhāpesi, patiṭṭhāpayi, saṇṭhāpesi, saṇṭhāpayi.

3915

‘Eontāsu’nti uṃssasuṃ, saralopo, aṭṭhāsuṃ, upaṭṭhāsuṃ, patiṭṭhāpesuṃ, saṇṭhāpesuṃ, patiṭṭhāpayuṃ, saṇṭhāpayuṃ, patiṭṭhāpayiṃsu, saṇṭhāpayiṃsu.

By ‘Eontāsu’ uṃssa becomes suṃ, elision of the vowel: aṭṭhāsuṃ, upaṭṭhāsuṃ, patiṭṭhāpesuṃ, saṇṭhāpesuṃ, patiṭṭhāpayuṃ, saṇṭhāpayuṃ, patiṭṭhāpayiṃsu, saṇṭhāpayiṃsu.

“Eontāsu”nti, uṃssa trở thành suṃ, lược bỏ nguyên âm, aṭṭhāsuṃ, upaṭṭhāsuṃ, patiṭṭhāpesuṃ, saṇṭhāpesuṃ, patiṭṭhāpayuṃ, saṇṭhāpayuṃ, patiṭṭhāpayiṃsu, saṇṭhāpayiṃsu.

3916

Ssatyādimhi-ṭhassati, ṭhassanti, rassattaṃ, upaṭṭhissati, upaṭṭhissanti, ahaṃ bhotiṃ upaṭṭhissaṃ^* , saṇṭhahissati, saṇṭhahissanti.

In the future ssati tense: ṭhassati (will stand), ṭhassanti (they will stand), shortening (of vowel), upaṭṭhissati (will attend), upaṭṭhissanti (they will attend), ahaṃ bhotiṃ upaṭṭhissaṃ (I will attend on you, madam), saṇṭhahissati (will stand firm), saṇṭhahissanti (they will stand firm).

Trong thì tương lai (s-suffix): sẽ đứng, sẽ đứng (số nhiều), sự rút ngắn, sẽ hầu hạ, sẽ hầu hạ (số nhiều), tôi sẽ hầu hạ ngài, sẽ đứng vững, sẽ đứng vững (số nhiều).

3917

Ṇāpimhi-patiṭṭhāpessati, patiṭṭhāpessanti.

In the causative ṇāpi: patiṭṭhāpessati (will establish), patiṭṭhāpessanti (they will establish).

Trong thể sai khiến (ṇāpi): sẽ thiết lập, sẽ thiết lập (số nhiều).

3918

Tā-pālane, bhayaṃ tāyati.

The root Tā means to protect: bhayaṃ tāyati (protects from fear).

Tā - bảo vệ: bảo vệ khỏi sợ hãi.

3919

Thā-ṭhāne, avatthāti, avatthāyati, vitthāyati, vitthāyanti, mā kho vitthāsi^* .

The root Thā means to stand: avatthāti (establishes), avatthāyati (stands firm), vitthāyati (spreads out), vitthāyanti (they spread out), mā kho vitthāsi (do not spread out!).

Thā - đứng, ở: đứng vững, đứng vững, lan rộng, lan rộng (số nhiều), chớ có lan rộng.

3920

Dā-dāne, ‘ūlasse’ti lassa ettaṃ, deti, denti, desi, detha, demi, dema.

The root Dā means to give: by the rule ‘ūlassa’ the ‘l’ becomes ‘e’, deti (gives), denti (they give), desi (you give), detha (you give), demi (I give), dema (we give).

Dā - cho, ban: với ‘ūlasse’, ‘a’ trở thành ‘e’: cho, cho (số nhiều), ngươi cho, các ngươi cho, tôi cho, chúng tôi cho.

3921

‘Parokkhāyañcā’ti sutte casaddena dāssa dvittaṃ.

In the rule ‘Parokkhāyañcā’ by the word ‘ca’, there is doubling of dā.

Trong kinh Parokkhāyañcā, với từ 'ca', dā được lặp đôi.

‘Rasso pubbassā’ti pubbassa rassattaṃ, dadāti, dadanti, dadāsi, dadātha, dadāmi, dadāma.

By ‘Rasso pubbassā’, the preceding vowel is shortened: dadāti (gives), dadanti (they give), dadāsi (you give), dadātha (you give), dadāmi (I give), dadāma (we give).

Với ‘Rasso pubbassā’, nguyên âm trước được rút ngắn: cho, cho (số nhiều), ngươi cho, các ngươi cho, tôi cho, chúng tôi cho.

3922

609. Dāssa daṃ vā mimesvadvitte^* .

609. The Dā of dā becomes daṃ optionally, when not doubled, for mi and ma endings.

609. Dāssa daṃ vā mimesvadvitte^*.

3923

Advitte dāssa daṃ hoti vā mi, mesu, niggahītassa vaggantattaṃ.

When not doubled, dā optionally becomes daṃ for mi and ma endings; the niggahīta becomes a nasal of the class.

Trong trường hợp không lặp đôi, dā trở thành daṃ hoặc mi, me, niggahīta trở thành âm cuối của varga.

3924

Dammi, damma.

Dammi (I give), damma (we give).

Tôi cho, chúng tôi cho.

3925

Advitteti kiṃ?

Why ‘when not doubled’?

Tại sao không lặp đôi?

Dadāmi, dadāma.

Dadāmi (I give), dadāma (we give).

Tôi cho, chúng tôi cho.

3926

610. Dāssiyaṅa^* .

610. Dā becomes iyaṅa.

610. Dāssiyaṅa^*.

3927

Pādito parassa dāssa iyaṅa hoti kvaci.

Sometimes dā after a prefix becomes iyaṅa.

Đôi khi, dā theo sau từ gốc trở thành iyaṅa.

3928

‘Iyaṅa’ iti suttavibhattena aññadhātūnampi.

By the rule ‘Iyaṅa’, for other roots as well.

Với Iyaṅa trong phân tích kinh, các động từ khác cũng vậy.

Jā-hāniyaṃ, appena bahuṃ jiyyāma^* , tassevā’nuvidhiyyati^* , vidhurassa hadayaṃ dhaniyati^* , nihīyati tassa yaso^* , eko rājā vihiyyasi^* , so pahīyissati^* iccādi.

Jā-decaying: appena bahuṃ jiyyāma (we suffer much decay from little), tassevā’nuvidhiyyati (it is indeed followed by him), vidhurassa hadayaṃ dhaniyati (the heart of the distressed is grieved), nihīyati tassa yaso (his fame decays), eko rājā vihiyyasi (you alone, O king, are neglected), so pahīyissati (he will be abandoned), and so on.

Jā - suy yếu: chúng ta suy yếu nhiều vì ít, người ấy được tuân theo, trái tim của người góa bụa đau khổ, danh tiếng của người ấy suy giảm, ngươi là vị vua duy nhất bị suy yếu, người ấy sẽ bị từ bỏ, v.v.

3929

Ādiyati, ādiyanti, upādiyati, upādiyanti, samādiyati, samādiyanti, sikkhāpadaṃ samādiyāmi^* , vattaṃ samādiyāmi^* .

Ādiyati (takes), ādiyanti (they take), upādiyati (takes up), upādiyanti (they take up), samādiyati (undertakes), samādiyanti (they undertake), sikkhāpadaṃ samādiyāmi (I undertake the training rule), vattaṃ samādiyāmi (I undertake the practice).

Tiếp nhận, tiếp nhận (số nhiều), thọ trì, thọ trì (số nhiều), thọ trì, thọ trì (số nhiều), tôi thọ trì giới luật, tôi thọ trì phận sự.

3930

611. Gama vada dānaṃ ghamma vajja dajjā^* .

611. Gama, vada, dāna optionally become ghamma, vajja, dajjā.

611. Gama vada dānaṃ ghamma vajja dajjā^*.

3931

Etesaṃ ghamma, vajja, dajjā honti vā nta, māna, tyādīsu.

These optionally become ghamma, vajja, dajjā for nta, māna, tyādi endings.

Những từ này trở thành ghamma, vajja, dajjā hoặc nta, māna, tyādi.

3932

Dajjati, dajjanti, dajjasi, dajjatha, dajjāmi, dajjāma.

Dajjati (gives), dajjanti (they give), dajjasi (you give), dajjatha (you give), dajjāmi (I give), dajjāma (we give).

Cho, cho (số nhiều), ngươi cho, các ngươi cho, tôi cho, chúng tôi cho.

3933

‘Ūlasse’ti lassa ettaṃ, dajjeti, dajjenti.

By ‘Ūlasse’, the ‘l’ becomes ‘e’: dajjeti (gives), dajjenti (they give).

Với ‘ūlasse’, ‘a’ trở thành ‘e’: cho, cho (số nhiều).

3934

Kamme ‘aññādissi kye’ti kyamhi āssa ittaṃ, diyati, diyanti.

In the passive, by ‘Aññādissi kye’, the ‘ā’ becomes ‘i’ in kya: diyati (is given), diyanti (they are given).

Trong thể bị động, với ‘aññādissi kye’, ‘ā’ trở thành ‘i’ trong kyamhi: được cho, được cho (số nhiều).

3935

Dīghatte-dīyati, dīyanti.

With lengthening: dīyati (is given), dīyanti (they are given).

Trong trường hợp nguyên âm dài: được cho, được cho (số nhiều).

3936

Dvitte-diyyati, diyyanti, dajjīyati, dajjīyanti.

With doubling: diyyati (is given), diyyanti (they are given), dajjīyati (is given), dajjīyanti (they are given).

Trong trường hợp lặp đôi: được cho, được cho (số nhiều), được cho, được cho (số nhiều).

3937

Ṇāpimhi-dāpeti, dāpenti, dāpayati, dāpayanti.

In the causative ṇāpi: dāpeti (causes to give), dāpenti (they cause to give), dāpayati (causes to give), dāpayanti (they cause to give).

Trong thể sai khiến (ṇāpi): làm cho cho, làm cho cho (số nhiều), làm cho cho, làm cho cho (số nhiều).

3938

Pādipubbe rasso, samādapeti^* , samādapenti, samādapayati, samādapayanti.

If preceded by pā, there is shortening: samādapeti (causes to undertake), samādapenti (they cause to undertake), samādapayati (causes to undertake), samādapayanti (they cause to undertake).

Nguyên âm trước được rút ngắn: làm cho thọ trì, làm cho thọ trì (số nhiều), làm cho thọ trì, làm cho thọ trì (số nhiều).

3939

Kamme-dāpīyati, dāpīyanti, samādapīyati, samādapīyanti.

In the passive: dāpīyati (is caused to be given), dāpīyanti (they are caused to be given), samādapīyati (is caused to be undertaken), samādapīyanti (they are caused to be undertaken).

Trong thể bị động: được làm cho cho, được làm cho cho (số nhiều), được làm cho thọ trì, được làm cho thọ trì (số nhiều).

3940

Eyyādimhi mahāvuttinā dajjato eyyādīnaṃ antassa eyyassa lopo vā, dānaṃ dajjā, dadeyya, dajjuṃ, dadeyyuṃ, dajjāsi, dadeyyāsi, dajjātha, dadeyyātha, dajjāmi, dadeyyāmi, dajjāma, dadeyyāma, ahaṃ dajjaṃ, dadeyyaṃ, mayaṃ dajjāmhe, dadeyyāmhe.

In the eyya optative tense: according to the great commentary, for dajjato there is optional omission of eyya for eyyādīnaṃ anta: dānaṃ dajjā (he should give a gift), dadeyya (he should give), dajjuṃ (they should give), dadeyyuṃ (they should give), dajjāsi (you should give), dadeyyāsi (you should give), dajjātha (you should give), dadeyyātha (you should give), dajjāmi (I should give), dadeyyāmi (I should give), dajjāma (we should give), dadeyyāma (we should give), ahaṃ dajjaṃ (I should give), dadeyyaṃ (I should give), mayaṃ dajjāmhe (we should give), dadeyyāmhe (we should give).

Trong thì eyyādi, với mahāvuttinā, eyyādi của dajjato và eyyassa cuối bị lược bỏ hoặc: người thiện trí nên cho bố thí, nên cho, họ nên cho, họ nên cho, ngươi nên cho, ngươi nên cho, các ngươi nên cho, các ngươi nên cho, tôi nên cho, tôi nên cho, chúng tôi nên cho, chúng tôi nên cho, tôi nên cho, tôi nên cho, chúng tôi nên cho, chúng tôi nên cho.

3941

Atrimā pāḷī-dajjā sappuriso dānaṃ^* , upāyanāni me dajjuṃ^* , mātaraṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino^* .

The following canonical passages: dajjā sappuriso dānaṃ (a good person should give a gift), upāyanāni me dajjuṃ (they should give me offerings), mātaraṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino (for what fault, O water-guardian, should you give up your mother?).

Các đoạn Pāḷi khác: người thiện trí nên cho bố thí, họ nên cho tôi những lễ vật, với lỗi lầm nào, ngươi nên cho người giữ nước mẹ?

Tāni ammāya dajjesi^* , chaṭṭhāhaṃ dajjamattānaṃ, neva dajjaṃ mahosadhaṃ^* .

Tāni ammāya dajjesi (you gave those to mother), chaṭṭhāhaṃ dajjamattānaṃ, neva dajjaṃ mahosadhaṃ (I would give up myself as the sixth, but I would not give the great medicine).

Ngươi đã cho những thứ đó cho mẹ, ta nên cho chính mình sáu phần, ta sẽ không cho Mahosadha.

3942

Ajjhattanimhi-adadi, adāsi, adaduṃ, adaṃsu, adajji, adajjuṃ, tvaṃ adado.

In the past tense: adadi (gave), adāsi (gave), adaduṃ (they gave), adaṃsu (they gave), adajji (gave), adajjuṃ (they gave), tvaṃ adado (you gave).

Trong thì quá khứ (ajjattanī): đã cho, đã cho, đã cho (số nhiều), đã cho (số nhiều), đã cho, đã cho (số nhiều), ngươi đã cho.

Varañce me ado sakka^* .

Varañce me ado sakka (if, O Sakka, you gave me a boon).

Nếu ngươi, Sakka, đã ban cho ta một điều ước.

3943

Parachakke-so dānaṃ adā, brāhmaṇassa adā dānaṃ, sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano^* .

In the second person plural: so dānaṃ adā (he gave a gift), brāhmaṇassa adā dānaṃ, sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano (the增 prosperity of the Sivis gave a gift to the brahmin).

Trong thì quá khứ xa (paracchakke): người ấy đã cho bố thí, người làm tăng trưởng vương quốc của Sivi đã cho bố thí cho vị Bà-la-môn.

3944

Ssatyādimhi-dāssati, dāssanti, dadissati, dadissanti, dajjissati, dajjissanti.

In the future ssati tense: dāssati (will give), dāssanti (they will give), dadissati (will give), dadissanti (they will give), dajjissati (will give), dajjissanti (they will give).

Trong thì tương lai (s-suffix): sẽ cho, sẽ cho (số nhiều), sẽ cho, sẽ cho (số nhiều), sẽ cho, sẽ cho (số nhiều).

3945

Dāiccassa diccha, pavecchādesampi icchanti, vipulaṃ annaṃ pānañca, samaṇānaṃ pavecchasi^* .

They also desire the substitution of diccha and pavecchā for Dā: vipulaṃ annaṃ pānañca, samaṇānaṃ pavecchasi (you will give abundant food and drink to ascetics).

Người ta cũng muốn diccha và pavecchādesu cho dā: ngươi ban phát nhiều thức ăn và đồ uống cho các Sa-môn.

Appasmeke pavecchanti, bahuneke na dicchare^* .

Appasmeke pavecchanti, bahuneke na dicchare (some give from little, many do not give from much).

Một số người cho ít, nhiều người không cho.

Devo sammā dhāraṃ pavecchatu.

Devo sammā dhāraṃ pavecchatu (may the deity properly bestow rain).

Cầu mong chư thiên ban mưa đúng lúc.

Bhojanaṃ bhojanatthīnaṃ, sammadeva pavecchatha.

Bhojanaṃ bhojanatthīnaṃ, sammadeva pavecchatha (you should properly bestow food on those who desire food).

Các ngươi hãy ban thức ăn đúng lúc cho những người cần thức ăn.

3946

Dhā-dhāraṇe, sandhāti, vidhāti, nidheti, nidhenti.

The root Dhā means to hold: sandhāti (connects), vidhāti (arranges), nidheti (deposits), nidhenti (they deposit).

Dhā - giữ gìn: giữ gìn, duy trì, đặt xuống, đặt xuống (số nhiều).

Vidheti, vidhenti.

Vidheti (arranges), vidhenti (they arrange).

Sắp đặt, sắp đặt (số nhiều).

3947

‘Parokkhāyañcā’ti casaddena dvittaṃ.

By the word ca in the rule ‘Parokkhāyañcā’ there is doubling.

Với từ 'ca' trong kinh Parokkhāyañcā, lặp đôi.

‘Dutiyacatutthāna…’nti dhassa dattaṃ.

By ‘Dutiyacatutthāna…’, dh becomes d.

Với ‘Dutiyacatutthāna…’, dh trở thành d.

‘Rasso pubbassā’ti pubbassa rasso.

By ‘Rasso pubbassā’, the preceding vowel is shortened.

Với ‘Rasso pubbassā’, nguyên âm trước được rút ngắn.

3948

612. Dhāssa ho^* .

612. Dhā becomes ho.

612. Dhāssa ho^*.

3949

Dvitte parassa dhāssa ho hoti.

In doubling, the latter dhā becomes ho.

Trong trường hợp lặp đôi, dhā thứ hai trở thành ho.

3950

Saddahāti, saddahati vā.

Saddahāti (believes), or saddahati (believes).

Tin tưởng, hoặc tin tưởng.

Saddahāti tathāgatassa bodhiṃ.

Saddahāti tathāgatassa bodhiṃ (he believes in the Buddha’s enlightenment).

Tin tưởng vào sự giác ngộ của Đức Như Lai.

Vidahāti, nidahāti, saddahanti, vidahanti, nidahanti.

Vidahāti (arranges), nidahāti (deposits), saddahanti (they believe), vidahanti (they arrange), nidahanti (they deposit).

Sắp đặt, đặt xuống, tin tưởng (số nhiều), sắp đặt (số nhiều), đặt xuống (số nhiều).

3951

‘Mayadā sare’ti sutte ‘mayadā’ti suttavibhattiyā byañjanepi niggahītassa dattaṃ, kammaṃ saddahāti, kammaphalaṃ saddahāti, saddahanti, vatthaṃ paridahāti, paridahanti.

In the rule ‘Mayadā sare’, by the rule ‘mayadā’, for a consonant, the niggahīta becomes d: kammaṃ saddahāti (he believes in kamma), kammaphalaṃ saddahāti (he believes in the fruit of kamma), saddahanti (they believe), vatthaṃ paridahāti (he puts on clothes), paridahanti (they put on clothes).

Trong kinh Mayadā sare, với mayadā trong phân tích kinh, niggahīta trở thành d ngay cả trong phụ âm: tin tưởng vào nghiệp, tin tưởng vào quả của nghiệp, tin tưởng (số nhiều), mặc y, mặc y (số nhiều).

3952

Kamme-sandhīyati, sandhīyanti, sandhiyyati, sandhiyyanti, vidhiyyati.

In the passive: sandhīyati (is connected), sandhīyanti (they are connected), sandhiyyati (is connected), sandhiyyanti (they are connected), vidhiyyati (is arranged).

Trong thể bị động: được giữ gìn, được giữ gìn (số nhiều), được giữ gìn, được giữ gìn (số nhiều), được sắp đặt.

Navena sukhadukkhena, porāṇaṃ apidhiyyati^* .

Navena sukhadukkhena, porāṇaṃ apidhiyyati (the old is obscured by new pleasure and pain).

Với những khổ vui mới, cái cũ bị che lấp.

3953

Ṇāpimhi-nidhāpeti, nidhāpenti, nidhāpayati, nidhāpayanti.

In the causative ṇāpi: nidhāpeti (causes to deposit), nidhāpenti (they cause to deposit), nidhāpayati (causes to deposit), nidhāpayanti (they cause to deposit).

Trong thể sai khiến (ṇāpi): làm cho đặt xuống, làm cho đặt xuống (số nhiều), làm cho đặt xuống, làm cho đặt xuống (số nhiều).

3954

Kamme-nidhāpīyati, nidhāpīyanti.

In the passive: nidhāpīyati (is caused to be deposited), nidhāpīyanti (they are caused to be deposited).

Trong thể bị động: được làm cho đặt xuống, được làm cho đặt xuống (số nhiều).

3955

Eyyādimhi-saddaheyyaṃ, saddaheyyuṃ.

In the eyya optative tense: saddaheyyaṃ (I should believe), saddaheyyuṃ (they should believe).

Trong thì eyyādi: nên tin, nên tin (số nhiều).

3956

Īādimhi-saddahi, saddahiṃsu.

In the ī aorist tense: saddahi (believed), saddahiṃsu (they believed).

Trong thì īādi: đã tin, đã tin (số nhiều).

Tatra bhikkhavo samādahiṃsu^* , samādahaṃsu vā.

Tatra bhikkhavo samādahiṃsu (there, bhikkhus attained concentration), or samādahaṃsu (they attained concentration).

Ở đó, các Tỳ-kheo đã định tâm, hoặc đã định tâm (số nhiều).

3957

Pā-pāne, pāti, pānti.

The root Pā means to drink: pāti (drinks), pānti (they drink).

Pā - uống: uống, uống (số nhiều).

3958

‘Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā’ti pāssa pivo, pivati, pivanti.

By ‘Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā’, pā becomes piva: pivati (drinks), pivanti (they drink).

Với ‘Ṭhāpānaṃ tiṭṭhapivā’, pā trở thành piva: uống, uống (số nhiều).

3959

Kamme-pīyati, pīyanti.

In the passive: pīyati (is drunk), pīyanti (they are drunk).

Trong thể bị động: được uống, được uống (số nhiều).

3960

Ṇimhi-‘āssā ṇāpimhi yuka’ iti suttena ṇānubandhe āssa ante yāgamo, puttaṃ thaññaṃ pāyeti, pāyenti, pāyayati, pāyayanti.

In the ṇi causative: by the rule ‘Āssā ṇāpimhi yuka’, in the ṇi suffix, ā is followed by yāgama: puttaṃ thaññaṃ pāyeti (causes his son to drink milk), pāyenti (they cause to drink), pāyayati (causes to drink), pāyayanti (they cause to drink).

Trong thể sai khiến (ṇi), với kinh ‘āssā ṇāpimhi yuka’, khi có ṇā, ‘ā’ ở cuối được thêm ‘y’: cho con bú sữa, cho bú sữa (số nhiều), cho bú sữa, cho bú sữa (số nhiều).

3961

Kamme-pāyīyati, pāyīyanti.

In the passive: pāyīyati (is caused to be drunk), pāyīyanti (they are caused to be drunk).

Trong thể bị động: được cho bú sữa, được cho bú sữa (số nhiều).

3962

Ssatyādimhi-passati, passanti, pissati, pissanti.

In the future ssati tense: passati (will drink), passanti (they will drink), pissati (will drink), pissanti (they will drink).

Trong thì tương lai (s-suffix): sẽ uống, sẽ uống (số nhiều), sẽ uống, sẽ uống (số nhiều).

3963

Atrimā pāḷī-ayañhi te mayā’ruḷho, saro pissati lohitaṃ^* ,aggodakāni pissāmi, yūthassa purato vajaṃ^* .

The following canonical passages: ayañhi te mayā’ruḷho, saro pissati lohitaṃ (indeed, this arrow, shot by me, will drink your blood), aggodakāni pissāmi, yūthassa purato vajaṃ (I will drink pure waters, going before the herd).

Các đoạn Pāḷi khác: mũi tên này do tôi bắn ra sẽ uống máu, tôi sẽ uống nước đầu đàn, đi trước bầy.

Naḷena vāriṃ pissāma, na ca maṃ tvaṃ vadhissasi^* .

Naḷena vāriṃ pissāma, na ca maṃ tvaṃ vadhissasi (we will drink water with a reed, and you will not kill me).

Chúng ta sẽ uống nước bằng ống tre, và ngươi sẽ không giết ta.

3964

Bhā-dittiyaṃ, bhāti, rattimābhāti candimā^* , disā bhanti virocamānā^* , daddallamānā ābhanti^* , paṭibhāti, paṭibhanti, paṭibhātu, paṭibhantu taṃ cunda bojjhaṅgā^* , tisso maṃ upamāyo paṭibhaṃsu^* , ratti vibhāti, vibhāyati.

The root Bhā means to shine: bhāti (shines), rattimābhāti candimā (the moon shines at night), disā bhanti virocamānā (the quarters shine brilliantly), daddallamānā ābhanti (they shine brightly), paṭibhāti (appears), paṭibhanti (they appear), paṭibhātu (may it appear), paṭibhantu taṃ cunda bojjhaṅgā (may the factors of enlightenment appear to you, Cunda), tisso maṃ upamāyo paṭibhaṃsu (three similes occurred to me), ratti vibhāti (the night shines), vibhāyati (shines forth).

Bhā - chiếu sáng: chiếu sáng, mặt trăng chiếu sáng vào ban đêm, các phương hướng chiếu sáng rực rỡ, chiếu sáng rực rỡ, hiện ra, hiện ra (số nhiều), các chi phần giác ngộ hãy hiện ra với ngươi, Cunda, ba ví dụ đã hiện ra với tôi, đêm chiếu sáng, đêm chiếu sáng.

3965

Mā-māne, dvittaṃ rasso ca, mamāyati, mamāyanti.

The root Mā means to measure: doubling and shortening (of vowel), mamāyati (clings to), mamāyanti (they cling to).

Mā - đo lường: lặp đôi và nguyên âm ngắn, chấp thủ, chấp thủ (số nhiều).

Yemaṃ kāyaṃ mamāyanti, andhā bālā puthujjanā^* .

Yemaṃ kāyaṃ mamāyanti, andhā bālā puthujjanā (those blind, foolish common people who cling to this body).

Những kẻ ngu si, phàm phu mù quáng chấp thủ thân này.

3966

Yā-gatiyaṃ, yāti, yanti, yāyati, yāyanti, yāyanta’ manuyāyanti^* , uyyāti, uyyanti, niyyāti, niyyanti dhīrā lokamhā, hitvā māraṃ savāhanaṃ.

The root Yā means to go: yāti (goes), yanti (they go), yāyati (goes), yāyanti (they go), yāyanta’ manuyāyanti (they follow him who is going), uyyāti (comes forth), uyyanti (they come forth), niyyāti (goes forth), niyyanti dhīrā lokamhā, hitvā māraṃ savāhanaṃ (the wise go forth from the world, having abandoned Māra with his retinue).

Yā - đi: đi, đi (số nhiều), đi, đi (số nhiều), họ đi theo người đang đi, đi ra, đi ra (số nhiều), những bậc trí đi ra khỏi thế gian, từ bỏ Māra cùng với tùy tùng.

Anuyāti, anuyanti, anupariyāyati, anupariyāyanti.

Anuyāti (follows), anuyanti (they follow), anupariyāyati (wanders around), anupariyāyanti (they wander around).

Đi theo, đi theo (số nhiều), đi vòng quanh, đi vòng quanh (số nhiều).

3967

Lā-ādāne, lāti.

The root Lā means to take: lāti (takes).

Lā - lấy: lấy.

3968

Vā-gati, gandhanesu, vāti devesu uttamo^* , vāto vāyati, vāyanti, nibbāti, nibbanti, nibbāyati, nibbāyanti, parinibbāti, parinibbāyati.

Vā—to go, to blow; vāti devesu uttamo, vāto vāyati, vāyanti, nibbāti, nibbanti, nibbāyati, nibbāyanti, parinibbāti, parinibbāyati.

Vā (đi, chuyển động), trong gandha (mùi hương), vāti (thổi) trong devesu uttamo (tối thượng giữa chư thiên)^*, vāto vāyati (gió thổi), vāyanti (chúng thổi), nibbāti (tắt, tịch diệt), nibbanti (chúng tắt, tịch diệt), nibbāyati (tắt, tịch diệt), nibbāyanti (chúng tắt, tịch diệt), parinibbāti (hoàn toàn tịch diệt), parinibbāyati (hoàn toàn tịch diệt).

3969

Ṇāpimhi-nibbāpeti, nibbāpayati.

In ṇāpi: nibbāpeti, nibbāpayati.

Trong thể sai khiến: nibbāpeti (làm cho tắt), nibbāpayati (làm cho tắt).

3970

Īādimhi-parinibbāyi, parinibbāyiṃsu.

In īādi: parinibbāyi, parinibbāyiṃsu.

Trong thì quá khứ: parinibbāyi (đã hoàn toàn tịch diệt), parinibbāyiṃsu (họ đã hoàn toàn tịch diệt).

3971

Ssatyādimhi-parinibbissati, parinibbissanti, parinibbāyissati, parinibbāyissanti.

In ssatyādi: parinibbissati, parinibbissanti, parinibbāyissati, parinibbāyissanti.

Trong thì tương lai: parinibbissati (sẽ hoàn toàn tịch diệt), parinibbissanti (họ sẽ hoàn toàn tịch diệt), parinibbāyissati (sẽ hoàn toàn tịch diệt), parinibbāyissanti (họ sẽ hoàn toàn tịch diệt).

3972

Sā-assādana, tanukaraṇa, antakriyāsu, sāti, sāyati, sāyanti, pariyosāyanti.

Sā—to taste, to reduce, to finish; sāti, sāyati, sāyanti, pariyosāyanti.

Sā (nếm, làm cho mỏng, kết thúc), sāti (nếm, kết thúc), sāyati (nếm, kết thúc), sāyanti (chúng nếm, kết thúc), pariyosāyanti (chúng kết thúc).

3973

Ṇāpimhi-osāpeti, pariyosāpeti, osāpayati, pariyosāpayati.

In ṇāpi: osāpeti, pariyosāpeti, osāpayati, pariyosāpayati.

Trong thể sai khiến: osāpeti (làm cho kết thúc), pariyosāpeti (làm cho kết thúc), osāpayati (làm cho kết thúc), pariyosāpayati (làm cho kết thúc).

3974

Kamme-osāpīyati, pariyosāpīyati.

In the object (passive): osāpīyati, pariyosāpīyati.

Trong thể bị động: osāpīyati (bị làm cho kết thúc), pariyosāpīyati (bị làm cho kết thúc).

3975

Hā-cāge, pahāti, pahāyati, pahāyanti.

Hā—to abandon; pahāti, pahāyati, pahāyanti.

Hā (từ bỏ): pahāti (từ bỏ), pahāyati (từ bỏ), pahāyanti (chúng từ bỏ).

3976

Kattu, kammani kyo, īñaāgamo, hiyyoti hiyyati poso^* , nihiyyati tassa yaso^* , tvaṃ eko avahiyyasi, dvittaṃ rasso ca.

Kyo in agent (active) and object (passive), īñaāgamo: hiyyoti hiyyati poso, nihiyyati tassa yaso, tvaṃ eko avahiyyasi, gemination and shortening.

Trong thể chủ động và bị động, với hậu tố kyo và thêm īñā: hiyyati poso (người ấy bị mất đi)^*, nihiyyati tassa yaso (danh tiếng của người ấy bị mất đi)^*, tvaṃ eko avahiyyasi (chỉ một mình ngươi bị bỏ lại), với sự lặp đôi và nguyên âm ngắn.

3977

613. Kavaggahānaṃ cavaggajā^* .

613. For the ka-group, the ca-group becomes ja .

613. Các âm ka-vaggahānaṃ trở thành ca-vaggajā^*.

3978

Dvitte pubbesaṃ kavagga, hānaṃ cavagga, jā honti.

When reduplicated, the ka-group of the preceding syllable, for hā, becomes the ca-group, ja.

Khi lặp đôi, các âm ka-vagga và ha đứng trước trở thành các âm ca-vagga.

3979

Jahāti, pajahāti, jahanti, pajahanti.

jahāti (từ bỏ), pajahāti (từ bỏ), jahanti (chúng từ bỏ), pajahanti (chúng từ bỏ).

3980

Kamme-pahīyati, pahīyanti.

In the passive (kamme): pahīyati, pahīyanti.

Trong thể bị động: pahīyati (bị từ bỏ), pahīyanti (chúng bị từ bỏ).

3981

Rassatte-pahiyati, pahiyanti.

With shortening (rassatte): pahiyati, pahiyanti.

Với nguyên âm ngắn: pahiyati (bị từ bỏ), pahiyanti (chúng bị từ bỏ).

3982

Dvitte-pahiyyati, pahiyyanti, pajahīyati, pajahīyanti.

When reduplicated (dvitte): pahiyyati, pahiyyanti, pajahīyati, pajahīyanti.

Với sự lặp đôi: pahiyyati (bị từ bỏ), pahiyyanti (chúng bị từ bỏ), pajahīyati (bị từ bỏ), pajahīyanti (chúng bị từ bỏ).

3983

Ṇāpimhi-hāpeti, hāpenti, hāpayati, hāpayanti, jahāpeti, jahāpenti, jahāpayati, jahāpayanti.

In the causative (ṇāpimhi): hāpeti, hāpenti, hāpayati, hāpayanti, jahāpeti, jahāpenti, jahāpayati, jahāpayanti.

Trong thể sai khiến: hāpeti (làm cho từ bỏ), hāpenti (chúng làm cho từ bỏ), hāpayati (làm cho từ bỏ), hāpayanti (chúng làm cho từ bỏ), jahāpeti (làm cho từ bỏ), jahāpenti (chúng làm cho từ bỏ), jahāpayati (làm cho từ bỏ), jahāpayanti (chúng làm cho từ bỏ).

3984

Kamme-hāpīyati, jahāpīyati.

In the passive (kamme): hāpīyati, jahāpīyati.

Trong thể bị động: hāpīyati (bị làm cho từ bỏ), jahāpīyati (bị làm cho từ bỏ).

3985

Īādimhi-pahāsi, pahāsuṃ, pajahi, pajahiṃsu.

In the aorist (īādimhi): pahāsi, pahāsuṃ, pajahi, pajahiṃsu.

Trong thì quá khứ: pahāsi (đã từ bỏ), pahāsuṃ (họ đã từ bỏ), pajahi (đã từ bỏ), pajahiṃsu (họ đã từ bỏ).

3986

614. Hāto ha^* .

614. From hā, ha .

614. Hāto thành ha^*.

3987

Hāto parassa ssa-kārassa ha hoti vā.

Optionally, from hā, the following ssa-sound becomes ha.

Âm ssa sau hāto đôi khi trở thành ha.

3988

‘‘Hāhisi tvaṃ jīvaloka’’nti^* pāḷi, hāhiti, hāhinti, hāhati, hāhanti, jahissati, hissati, aññamaññaṃ vadhitvāna, khippaṃ hissāma jīvitaṃ^* .

The Pali reads: ‘‘You will forsake the world of living beings’’, hāhiti, hāhinti, hāhati, hāhanti, jahissati, hissati, having killed each other, we will quickly abandon life.

Trong kinh điển có hāhisi tvaṃ jīvaloka (ngươi sẽ từ bỏ cõi đời)^*, hāhiti (sẽ từ bỏ), hāhinti (chúng sẽ từ bỏ), hāhati (sẽ từ bỏ), hāhanti (chúng sẽ từ bỏ), jahissati (sẽ từ bỏ), hissati (sẽ từ bỏ), aññamaññaṃ vadhitvāna, khippaṃ hissāma jīvitaṃ (sau khi giết lẫn nhau, chúng ta sẽ nhanh chóng từ bỏ mạng sống)^*.

3989

Nhā-soceyye, nhāti, nhāyati, nhāyanti.

For Nhā-soceyye (to wash, to purify): nhāti, nhāyati, nhāyanti.

Nhā (thanh tịnh): nhāti (tắm rửa), nhāyati (tắm rửa), nhāyanti (chúng tắm rửa).

3990

Mahāvuttinā byañjanavaḍḍhane, nahāti, nahāyati, nahāyanti.

According to Mahāvutti, with consonant lengthening: nahāti, nahāyati, nahāyanti.

Theo Mahāvutti khi tăng phụ âm: nahāti (tắm rửa), nahāyati (tắm rửa), nahāyanti (chúng tắm rửa).

3991

Iti bhūvādigaṇe ākārantadhāturūpaṃ.

Thus concludes the forms of verbs ending in ā in the Bhūvādi group.

Như vậy là các dạng động từ tận cùng bằng nguyên âm ā trong nhóm Bhūvādi.

3992

Ivaṇṇantadhāturūpa

Forms of verbs ending in i

Các dạng động từ tận cùng bằng nguyên âm `i`

3993

I-gatiyaṃ ajjhāyane ca, khi-khaye pakāsane ca, cicaye, ji-jaye, ḍī-vehāsagatiyaṃ, nī-naye, bhī-bhaye, lī-laye, sī-saye, mhi-hāse.

I - to go, to study; khi - to waste away, to reveal; ci - to gather; ji - to conquer; ḍī - to fly in the air; nī - to lead; bhī - to fear; lī - to cling; sī - to lie down; mhi - to smile.

I (đi, học tập), khi (tiêu diệt, công bố), ci (tích lũy), ji (chiến thắng), ḍī (bay trên không), nī (dẫn dắt), bhī (sợ hãi), lī (tan biến), sī (nằm), mhi (cười).

3994

Tyādyuppatti, kattari lo, eti, enti, esi, etha, emi, ema, veti, venti, sameti, samenti, abbheti, abbhenti, abhisameti, abhisamenti, aveti, aventi, samaveti, samaventi, apeti, apenti, upeti, upenti, anveti, anventi, acceti, accenti, pacceti, paccenti, ajjheti, ajjhenti, udeti, udenti, samudeti, samudenti, pariyeti, pariyenti, upayati, upayanti, accayati, accayanti, udayati, samudayati.

Beginning with tyā (present tense), in the active voice (kattari lo): eti, enti, esi, etha, emi, ema, veti, venti, sameti, samenti, abbheti, abbhenti, abhisameti, abhisamenti, aveti, aventi, samaveti, samaventi, apeti, apenti, upeti, upenti, anveti, anventi, acceti, accenti, pacceti, paccenti, ajjheti, ajjhenti, udeti, udenti, samudeti, samudenti, pariyeti, pariyenti, upayati, upayanti, accayati, accayanti, udayati, samudayati.

Các dạng khởi đầu, trong thể chủ động với lo: eti (đi), enti (chúng đi), esi (ngươi đi), etha (các ngươi đi), emi (tôi đi), ema (chúng tôi đi), veti (đi), venti (chúng đi), sameti (hội tụ), samenti (chúng hội tụ), abbheti (đi đến), abbhenti (chúng đi đến), abhisameti (hoàn toàn hội tụ), abhisamenti (chúng hoàn toàn hội tụ), aveti (đi xuống), aventi (chúng đi xuống), samaveti (hội tụ lại), samaventi (chúng hội tụ lại), apeti (rời đi), apenti (chúng rời đi), upeti (đến gần), upenti (chúng đến gần), anveti (đi theo), anventi (chúng đi theo), acceti (vượt qua), accenti (chúng vượt qua), pacceti (trở lại), paccenti (chúng trở lại), ajjheti (nghiên cứu), ajjhenti (chúng nghiên cứu), udeti (mọc lên), udenti (chúng mọc lên), samudeti (cùng mọc lên), samudenti (chúng cùng mọc lên), pariyeti (tìm kiếm), pariyenti (chúng tìm kiếm), upayati (đến gần), upayanti (chúng đến gần), accayati (vượt qua), accayanti (chúng vượt qua), udayati (mọc lên), samudayati (cùng mọc lên).

3995

Etu, sametu, entu, samentu, ehi, samehi, etha, sametha, etha byagghā nivattavho, paccupetha mahāvanaṃ^* .

Etu, sametu, entu, samentu, ehi, samehi, etha, sametha, ‘‘Come, tigers, turn back, approach the great forest.’’

etu (hãy đi), sametu (hãy hội tụ), entu (chúng hãy đi), samentu (chúng hãy hội tụ), ehi (hãy đi), samehi (hãy hội tụ), etha (các ngươi hãy đi), sametha (các ngươi hãy hội tụ), etha byagghā nivattavho, paccupetha mahāvanaṃ (hỡi hổ, hãy trở lại, hãy đi đến khu rừng lớn)^*.

3996

Mahāvuttinā idhātumhā eyyādīnaṃ ekārassa lopo, na ca apatvā dukkhassantaṃ^* , vissāsaṃ eyya paṇḍito, yadā te pahiṇeyyāmi, tadā eyyāsi khattiya^* .

According to Mahāvutti, the e-vowel of eyyā etc. from this root is dropped: ‘‘and one does not reach the end of suffering’’, ‘‘a wise person should trust’’, ‘‘when I send you, then you should come, O warrior.’’

Theo Mahāvutti, nguyên âm e của eyyādīnaṃ bị lược bỏ từ động từ i này: na ca apatvā dukkhassantaṃ (và không đạt đến sự chấm dứt khổ đau)^*, vissāsaṃ eyya paṇḍito (người trí nên tin tưởng), yadā te pahiṇeyyāmi, tadā eyyāsi khattiya (khi nào ta sai ngươi đi, thì ngươi, vị chiến sĩ, hãy đi)^*.

3997

Īādimhi ‘paro kvacī’ti vibhattisaralopo, dhammaṃ abhisami, abhisamiṃsu.

In the aorist (īādimhi), ‘paro kvacī’ (sometimes after) causes vowel elision of the ending: abhisami, abhisamiṃsu (he understood the Dhamma, they understood the Dhamma).

Trong thì quá khứ, theo quy tắc ‘paro kvacī’, nguyên âm cuối của biến cách bị lược bỏ: dhammaṃ abhisami (đã thấu hiểu Pháp), abhisamiṃsu (họ đã thấu hiểu).

3998

‘Eontā su’nti uṃssa suṃ, abhisamesuṃ, abhisamayuṃ, abhisamayiṃsu.

‘Eontā su’ causes uṃ to become suṃ: abhisamesuṃ, abhisamayuṃ, abhisamayiṃsu.

Theo ‘Eontā su’nti, uṃ trở thành suṃ: abhisamesuṃ (họ đã thấu hiểu), abhisamayuṃ (họ đã thấu hiểu), abhisamayiṃsu (họ đã thấu hiểu).

3999

Ssatyādimhi –

In the future tense (ssatyādimhi) –

Trong thì tương lai –

4000

615. Etismā^* .

615. From eti .

615. Etismā^*.

4001

‘Etī’ti dhātuniddeso tisaddo, idhātumhā parassa ssakārassa hi hoti vā.

‘Eti’ indicates the root, the word ti (referring to the root). From this root, the following ssa-sound optionally becomes hi.

Etī là một chỉ định động từ, âm ssa sau động từ i này đôi khi trở thành hi.

4002

Ehiti, essati.

ehiti (sẽ đi), essati (sẽ đi).

Bodhirukkhamupehiti^* , nerañjaramupehiti^* , upessati, tadā ehinti me vasaṃ^* , tato nibbānamehisi^* , na punaṃ jātijaraṃ upehisi^* .

He will approach the Bodhi tree, he will approach the Nerañjarā river, he will approach, ‘‘Then they will come into my power’’, ‘‘from there you will attain nibbāna’’, ‘‘you will not again undergo birth and old age.’’

Bodhirukkhamupehiti (sẽ đến cây Bồ đề)^*, Nerañjaramupehiti (sẽ đến sông Nerañjarā)^*, upessati (sẽ đến gần), tadā ehinti me vasaṃ (khi ấy chúng sẽ đến với ta)^*, tato nibbānamehisi (từ đó ngươi sẽ đạt Niết bàn)^*, na punaṃ jātijaraṃ upehisi (ngươi sẽ không còn đến với sinh và già nữa)^*.

Suttavibhattena aññadhātūhipi, kathaṃ jīvihisi tvaṃ^* , jāyihitippasādo^* , paññāyihinti etā daharā^* .

According to Suttavibhanga, from other roots as well: ‘‘how will you live?’’, ‘‘purity will arise’’, ‘‘these young women will become known.’’

Theo Suttavibhatta, từ các động từ khác cũng vậy: kathaṃ jīvihisi tvaṃ (ngươi sẽ sống như thế nào?)^*, jāyihitippasādo (sự trong sạch sẽ sinh khởi)^*, paññāyihinti etā daharā (những cô gái trẻ này sẽ được biết đến)^*.

4003

Ssādimhi ‘‘sace puttaṃ siṅgālānaṃ, kukkurānaṃ adāhisī’’ti^* pāḷi, ‘adāhisī’ti ca adadissasetyattho.

In the future (ssādimhi): The Pali reads, ‘‘If you would give a son to jackals, to dogs’’, and ‘adāhisī’ means ‘you would not have given’.

Trong thì tương lai, có đoạn kinh sace puttaṃ siṅgālānaṃ, kukkurānaṃ adāhisī (nếu ngươi đã cho con trai của cáo, của chó)^*, và adāhisī có nghĩa là adadissase (ngươi sẽ cho).

4004

Khi-khaye avaṇṇapakāsane ca, khayati, khayanti.

Khi - to waste away, to reveal: khayati, khayanti.

Khi (tiêu diệt, công bố điều không tốt): khayati (tiêu diệt, công bố), khayanti (chúng tiêu diệt, công bố).

4005

Khito yāgamo, vikappena yassa dvittaṃ, kappo khīyetha, vaṇṇo na khīyetha tathāgatassa^* , ujjhāyanti khīyanti^* , avaṇṇaṃ pakāsentīti attho.

From Khi, y comes as an augment. Optionally, the y is reduplicated: ‘‘Let the kalpa waste away, but the Tathāgata’s complexion will not waste away’’, ‘‘they complain, they waste away’’, which means they reveal their unworthiness.

Từ khi, hậu tố ya được thêm vào, đôi khi ya được lặp đôi: kappo khīyetha (kiếp sẽ bị tiêu diệt), vaṇṇo na khīyetha tathāgatassa (sắc tướng của Đức Như Lai không bị tiêu diệt)^*, ujjhāyanti khīyanti (chúng than phiền, công bố điều không tốt)^*, nghĩa là chúng công bố điều không tốt.

Khiyyati, khiyyanti, āyu khiyyati maccānaṃ, kunnadīnaṃva odakaṃ^* .

Khiyyati, khiyyanti, ‘‘The lifespan of mortals wastes away, like water in small rivers.’’

khiyyati (bị tiêu diệt), khiyyanti (chúng bị tiêu diệt), āyu khiyyati maccānaṃ, kunnadīnaṃva odakaṃ (mạng sống của chúng sinh bị tiêu diệt, như nước của những con sông nhỏ)^*.

4006

Ci-caye, samucceti, samuccayati.

Ci - to gather: samucceti, samuccayati.

Ci (tích lũy): samucceti (tích lũy), samuccayati (tích lũy).

4007

616. Nito cissa cho^* .

616. From ni, c becomes ch .

616. c sau ni thành ch^*.

4008

Nito parassa cissa ca-kārassa cho hoti.

From ni, the following ca-sound of c becomes ch.

Âm ca sau ni trở thành cha.

4009

Nicchayati, vinicchayati, vinicchayanti, viniccheti, vinicchenti,

nicchayati (quyết định), vinicchayati (phân định), vinicchayanti (chúng phân định), viniccheti (phân định), vinicchenti (chúng phân định).

4010

Kamme kyo –

In the passive (kamme), with kya –

Trong thể bị động với kyo –

4011

617. Dīgho sarassa^* .

617. Lengthening of the vowel .

617. Nguyên âm dài^*.

4012

Sarantassa dhātussa dīgho hoti kyamhīti ikāru’kārānaṃ kyamhi vikappena dīgho.

The vowel of a root ending in a vowel is lengthened when kya follows. For i and u vowels, lengthening is optional when kya follows.

Nguyên âm của động từ tận cùng đôi khi trở thành dài khi có kyamhīti, tức là nguyên âm i và u đôi khi trở thành dài khi có kyamhi.

4013

Samuccīyati samuccīyanti, vinicchīyati, vinicchīyanti.

Samuccīyati, samuccīyanti, vinicchīyati, vinicchīyanti.

samuccīyati (bị tích lũy), samuccīyanti (chúng bị tích lũy), vinicchīyati (bị phân định), vinicchīyanti (chúng bị phân định).

4014

Ji-jaye, jeti, jenti, vijeti, vijenti, parājeti, parājenti, jayati, jayanti, vijayati, vijayanti, parājayati, parājayanti.

Ji - to conquer: jeti, jenti, vijeti, vijenti, parājeti, parājenti, jayati, jayanti, vijayati, vijayanti, parājayati, parājayanti.

Ji (chiến thắng): jeti (chiến thắng), jenti (chúng chiến thắng), vijeti (chiến thắng), vijenti (chúng chiến thắng), parājeti (đánh bại), parājenti (chúng đánh bại), jayati (chiến thắng), jayanti (chúng chiến thắng), vijayati (chiến thắng), vijayanti (chúng chiến thắng), parājayati (đánh bại), parājayanti (chúng đánh bại).

4015

Kamme kyamhi dīgho, na taṃ jitaṃ sādhu jitaṃ, yaṃ jitaṃ avajīyati.

In the passive (kamme), with kya, lengthening: ‘‘That victory is not a good victory, which is conquered and then lost.’’

Trong thể bị động với kyamhi, nguyên âm dài: na taṃ jitaṃ sādhu jitaṃ, yaṃ jitaṃ avajīyati (chiến thắng ấy không tốt, chiến thắng mà bị thua lại).

Taṃ kho jitaṃ sādhu jitaṃ, yaṃ jitaṃ nāvajīyati^* .

‘‘Indeed, that victory is a good victory, which is conquered and is not lost.’’

Taṃ kho jitaṃ sādhu jitaṃ, yaṃ jitaṃ nāvajīyati (chiến thắng ấy thật tốt, chiến thắng mà không bị thua lại)^*.

4016

Ṇāpimhi pubbassaralopo vā, jāpeti, jāpayati.

In the causative (ṇāpimhi), optional elision of the preceding vowel: jāpeti, jāpayati.

Trong thể sai khiến, đôi khi nguyên âm đầu bị lược bỏ: jāpeti (làm cho chiến thắng), jāpayati (làm cho chiến thắng).

Yo na hanti na ghāteti, na jināti na jāpaye^* .

‘‘One who does not strike, does not cause to strike, does not conquer, does not cause to conquer.’’

Yo na hanti na ghāteti, na jināti na jāpaye (người nào không giết, không làm cho giết, không chiến thắng, không làm cho chiến thắng)^*.

Jayāpeti, jayāpayati, jayāpīyati, jayāpīyanti, jayatu, jayantu.

jayāpeti (làm cho chiến thắng), jayāpayati (làm cho chiến thắng), jayāpīyati (bị làm cho chiến thắng), jayāpīyanti (chúng bị làm cho chiến thắng), jayatu (hãy chiến thắng), jayantu (chúng hãy chiến thắng).

4017

Īādimhi-ajesi, ajesuṃ, vijesi, vijesuṃ, ajayi, ajayuṃ, ajayiṃsu, vijayi, vijayuṃ, vijayiṃsu, jessati, vijessati, parājessati, jayissati, vijayissati, parājayissati.

In the aorist (īādimhi): ajesi, ajesuṃ, vijesi, vijesuṃ, ajayi, ajayuṃ, ajayiṃsu, vijayi, vijayuṃ, vijayiṃsu, jessati, vijessati, parājessati, jayissati, vijayissati, parājayissati.

Trong thì quá khứ: ajesi (đã chiến thắng), ajesuṃ (họ đã chiến thắng), vijesi (đã chiến thắng), vijesuṃ (họ đã chiến thắng), ajayi (đã chiến thắng), ajayuṃ (họ đã chiến thắng), ajayiṃsu (họ đã chiến thắng), vijayi (đã chiến thắng), vijayuṃ (họ đã chiến thắng), vijayiṃsu (họ đã chiến thắng), jessati (sẽ chiến thắng), vijessati (sẽ chiến thắng), parājessati (sẽ đánh bại), jayissati (sẽ chiến thắng), vijayissati (sẽ chiến thắng), parājayissati (sẽ đánh bại).

4018

Ḍī-vehāsagatiyaṃ, sakuṇo ḍeti, ḍenti^* .

Ḍī - to fly in the air: The bird flies, they fly.

Ḍī (bay trên không): sakuṇo ḍeti (chim bay), ḍenti (chúng bay)^*.

Pāsaṃ oḍḍeti, oḍḍenti.

He spreads a snare, they spread snares.

Pāsaṃ oḍḍeti (giăng lưới), oḍḍenti (chúng giăng lưới).

4019

Nī-naye, neti, nenti, vineti, vinenti, nayati, nayanti, vinayati, vinayanti.

Nī - to lead: neti, nenti, vineti, vinenti, nayati, nayanti, vinayati, vinayanti.

Nī (dẫn dắt): neti (dẫn dắt), nenti (chúng dẫn dắt), vineti (huấn luyện), vinenti (chúng huấn luyện), nayati (dẫn dắt), nayanti (chúng dẫn dắt), vinayati (huấn luyện), vinayanti (chúng huấn luyện).

4020

Kamme-nīyati, nīyanti.

In the passive (kamme): nīyati, nīyanti.

Trong thể bị động: nīyati (bị dẫn dắt), nīyanti (chúng bị dẫn dắt).

4021

Dvitte-niyyati, niyyanti, niyyare.

When reduplicated (dvitte): niyyati, niyyanti, niyyare.

Với sự lặp đôi: niyyati (bị dẫn dắt), niyyanti (chúng bị dẫn dắt), niyyare (chúng bị dẫn dắt).

4022

Ṇāpimhi āyādesassa rasso, nayāpeti, nayāpenti, nayāpayati, nayāpayanti.

In the causative (ṇāpimhi), shortening of the vowel from āyādesassa: nayāpeti, nayāpenti, nayāpayati, nayāpayanti.

Trong thể sai khiến, nguyên âm ā bị rút ngắn: nayāpeti (làm cho dẫn dắt), nayāpenti (chúng làm cho dẫn dắt), nayāpayati (làm cho dẫn dắt), nayāpayanti (chúng làm cho dẫn dắt).

4023

Kamme-nayāpīyati, nayāpīyanti.

In the passive (kamme): nayāpīyati, nayāpīyanti.

Trong thể bị động: nayāpīyati (bị làm cho dẫn dắt), nayāpīyanti (chúng bị làm cho dẫn dắt).

4024

Īādimhi-nesi, nesuṃ, vinesi, vinesuṃ, ānesi, ānesuṃ, anayi, nayi, anayiṃsu, nayiṃsu, ānayi, ānayiṃsu, vinayi, vinayiṃsu.

In the aorist (īādimhi): nesi, nesuṃ, vinesi, vinesuṃ, ānesi, ānesuṃ, anayi, nayi, anayiṃsu, nayiṃsu, ānayi, ānayiṃsu, vinayi, vinayiṃsu.

Trong thì quá khứ: nesi (đã dẫn dắt), nesuṃ (họ đã dẫn dắt), vinesi (đã huấn luyện), vinesuṃ (họ đã huấn luyện), ānesi (đã mang đến), ānesuṃ (họ đã mang đến), anayi (đã dẫn dắt), nayi (đã dẫn dắt), anayiṃsu (họ đã dẫn dắt), nayiṃsu (họ đã dẫn dắt), ānayi (đã mang đến), ānayiṃsu (họ đã mang đến), vinayi (đã huấn luyện), vinayiṃsu (họ đã huấn luyện).

4025

Ssatyādimhi-nessati, nessanti, nayissati, nayissanti.

In the future (ssatyādimhi): nessati, nessanti, nayissati, nayissanti.

Trong thì tương lai: nessati (sẽ dẫn dắt), nessanti (chúng sẽ dẫn dắt), nayissati (sẽ dẫn dắt), nayissanti (chúng sẽ dẫn dắt).

4026

Bhī-bhaye, bheti.

Bhī - to fear: bheti.

Bhī (sợ hãi): bheti (sợ hãi).

Mā bhetha kiṃ socatha modathavho^* , vibhemi etaṃ asādhuṃ, uggatejo hi brāhmaṇo^* .

Do not fear, why do you grieve? Be joyful. I fear this evil; for the brahmin has fierce splendor.

Mā bhetha kiṃ socatha modathavho^*, vibhemi etaṃ asādhuṃ, uggatejo hi brāhmaṇo^*.

Bhāyati, bhāyanti.

He fears, they fear.

Bhāyati, bhāyanti.

4027

Kārite mahāvuttinā sāgamo vā, bhīseti, bhīsayati, bhīsāpeti, bhīsāpayati.

In the causative form with augment by Mahāvutti, he frightens, he causes to frighten, he causes to frighten, he causes to frighten.

Trong kārita, sāgama tùy chọn theo Mahāvutti, bhīseti, bhīsayati, bhīsāpeti, bhīsāpayati.

Bhikkhuṃ bhīseyya vā bhīsāpeyya vā^* .

He might frighten a bhikkhu or cause him to be frightened.

Bhikkhuṃ bhīseyya vā bhīsāpeyya vā^*.

4028

Sī-saye, seti, senti, atiseti, atisenti, sayati, sayanti.

Sī - in lying down: he lies down, they lie down, he lies upon, they lie upon, he lies, they lie.

Sī (nằm): nằm, nằm xuống, nằm quá, nằm quá, nằm, nằm.

4029

Kamme-atisīyati, atisīyanti.

In the passive: he is laid upon, they are laid upon.

Trong thể bị động: bị nằm quá, bị nằm quá.

4030

Ṇāpimhi rasso, sayāpeti, sayāpayati.

In ṇāpi (causative) with shortening: he causes to lie down, he causes to lie down.

Trong thể sai khiến (ṇāpi): rút ngắn (nguyên âm), khiến nằm, khiến nằm.

4031

Ṇimhi-sāyeti, sāyayati, sāyesuṃ dīnamānasā^* .

In ṇi (causative): he causes to lie, he causes to lie, "they lay down, with sorrowful minds."

Trong thể sai khiến (ṇi): khiến nằm, khiến nằm, với tâm trí mềm yếu đã nằm.

4032

Mhi-hāse, umheti, umhayati, vimheti, vimhayati, na naṃ umhayate disvā, na ca naṃ paṭinandati^* .

Mhi - in laughing: he smiles, he laughs, he smiles in a special way, he laughs in a special way, "seeing him, one does not laugh at him, nor does one welcome him."

Mhi (cười): mỉm cười, mỉm cười, mỉm cười, mỉm cười, khi thấy nó không mỉm cười, và cũng không hoan nghênh nó.

4033

Kamme-umhīyati, vimhīyati.

In the passive: he is smiled at, he is smiled at specially.

Trong thể bị động: được mỉm cười, được mỉm cười.

4034

Kārite pubbassaralopo, sace maṃ nāganāsūrū, umhāyeyya pabhāvatī.

In the causative with elision of the initial vowel: "If Prabhāvatī, with thighs like an elephant's trunk, were to smile at me."

Trong thể sai khiến: nguyên âm đầu tiên bị lược bỏ, nếu cô gái có đùi như vòi voi, Pabhāvatī sẽ mỉm cười với tôi.

Sace maṃ nāganāsūrū, pamhāyeyya pabhāvatī^* .

"If Prabhāvatī, with thighs like an elephant's trunk, were to smile at me."

Nếu cô gái có đùi như vòi voi, Pabhāvatī sẽ mỉm cười với tôi.

4035

Iti bhūvādigaṇe ivaṇṇantadhārūpaṃ.

Thus ends the form of verbs ending in the vowel ‘i’ in the Bhūvādi group.

Đây là các dạng động từ tận cùng bằng nguyên âm ‘i’ trong nhóm Bhūvādi.

Table of Contents

Ajjattanī

Ajjattanī

Ajjattanī

Parokkhā

The Perfect Tense (Parokkhā)

Parokkhā (Thì quá khứ xa)

Ssatyādi

The Future Tense (Ssatyādi)

Ssatyādi (Thì tương lai)

Ssādi

Ssādi

Ssādi

Bhūvādigaṇa

Bhūvādigaṇa

Nhóm Bhūvādi

Sarantadhātu

Vowel-ending Roots

Động từ kết thúc bằng nguyên âm

Ākārantadhāturūpa

Forms of A-ending Roots

Các dạng động từ kết thúc bằng ā

Ivaṇṇantadhāturūpa

Forms of verbs ending in i

Các dạng động từ tận cùng bằng nguyên âm i

Settings

`Parokkhā` (Thì quá khứ xa)

`Ssatyādi` (Thì tương lai)

`Ssādi`

`Bhūvādigaṇa`

Các dạng động từ tận cùng bằng nguyên âm `i`