Table of Contents

⮲

Niruttidīpanī

Edit
926
Manādigaṇarāsi
The Manādi Group
Nhóm từ manādi
927
116. Kodhādīhi.
116. From kodha and so on.
116. Với kodhādīhi (các từ như kodha).
928
Etehi nāvacanassa sā hoti vā.
From these, the nā ending optionally becomes sā.
Đối với các từ này, sā được thêm vào nā-vacana hoặc không.
929
Kodhasā, kodhena, atthasā, atthena.
By anger (kodhasā), by anger (kodhena); by meaning (atthasā), by meaning (atthena).
Kodhasā, kodhena, atthasā, atthena.
930
117. Nāssa sā* .
117. The nā (ending) becomes sā.
117. Không có sā (Ka. 181; Rū. 95; Nī. 373).
931
Padādīhi nāvacanassa sā hoti vā.
From pada and so on, the nā ending optionally becomes sā.
Đối với các từ như pada, sā được thêm vào nā-vacana hoặc không.
932
Padasā, padena, bilasā, bilena.
By step (padasā), by step (padena); by hole (bilasā), by hole (bilena).
Padasā, padena, bilasā, bilena.
933
118. Padādīhi si.
118. From pada and so on, si.
118. Với padādīhi (các từ như pada) có si.
934
Padādīhi smiṃno si hoti vā.
From pada and so on, the smiṃ ending optionally becomes si.
Đối với các từ như pada, si được thêm vào smiṃ-vacana hoặc không.
935
Padasi, pade, bilasi, bile.
On the step (padasi), on the step (pade); in the hole (bilasi), in the hole (bile).
Padasi, pade, bilasi, bile.
936
Tattha kodhādiko pulliṅgo, padādiko napuṃsako.
Among these, kodhādi (anger and so on) is masculine, and padādi (step and so on) is neuter.
Trong đó, kodhādiko là giống đực, padādiko là giống trung.
Tattha keci saddā samāsa, taddhitamajjhe odantā honti* , āpodhātu, āpomayaṃ, vāyodhātu, vāyomayaṃ, jīva tvaṃ saradosataṃ* , anuyanti disodisaṃ* iccādi.
Among these, some words end in o in the middle of compounds and derivatives; water-element, made of water; wind-element, made of wind; "May you live for a hundred years," "they follow in every direction," and so on.
Trong đó, một số từ kết thúc bằng ‘o’ ở giữa các hợp từ và từ phái sinh (Ka. 183; Rū. 48; Nī. 375): āpodhātu (thủy giới), āpomayaṃ (tạo bởi nước), vāyodhātu (phong giới), vāyomayaṃ (tạo bởi gió), “mong ngươi sống một trăm năm” (Jā. 1.2.9), “đi khắp các phương” (Dī. Ni. 3.281), v.v...
937
Keci nāssa sādesaṃ labhanti, kodhasā usunā vijjhi* , daḷhaṃ gaṇhāhi thāmasā* , padasāva agamāsi, mākāsi mukhasā pāpaṃ, saccena danto damasā upeto-damasāti indriyadamanena, suciṃ paṇītaṃ rasasā upetaṃ* , vegasā gantvāna, āyusā ekaputtamanurakkhe* iccādi.
Some obtain the sā-ending for nā; "He pierced with an arrow by anger," "hold firmly with strength," "he went on foot," "do not commit evil by word of mouth," "one tamed by truth, endowed with self-control (damasā means by sense-restraint)," "pure, exquisite, endowed with flavor," "having gone swiftly," "protect one's only son as one's life," and so on.
Một số từ nhận sā-adesa cho nā-vacana: “bắn bằng mũi tên với sự tức giận” (Jā. 2.22.352), “hãy nắm chặt bằng sức mạnh” (Jā. 1.7.30), “đã đi bộ”, “đừng làm điều ác bằng miệng”, “đã được chế ngự bằng sự thật, được trang bị sự tự chủ” — damasā nghĩa là bằng sự tự chế các căn, “thanh khiết, tinh tế, đầy hương vị” (Jā. 1.7.18), “sau khi đi nhanh chóng”, “hãy bảo vệ đứa con duy nhất bằng mạng sống” (Khu. Pā. 9.7), v.v...
938
Keci smiṃno syādesaṃ labhanti, padasi, bilasi iccādi.
Some obtain the syā-ending for smiṃ; padasi, bilasi, and so on.
Một số từ nhận syā-adesa cho smiṃ-vacana: padasi, bilasi, v.v...
939
Kehici mahāvuttinā nā, smānaṃ so hoti, atthaso, akkharaso, suttaso, byañjanaso, hetuso, yoniso, upāyaso, ṭhānaso, dīghaso, oraso, bahuso, puthuso, mattaso, bhāgaso iccādi.
By some great rule, nā and sma become so; meaningfully, literally, textually, phonetically, causally, wisely, skillfully, appropriately, lengthily, by birth, abundantly, separately, moderately, by portion, and so on.
Bởi một số quy tắc của Mahāvutti, nā và sma trở thành so: atthaso (theo ý nghĩa), akkharaso (theo chữ cái), suttaso (theo kinh), byañjanaso (theo âm tiết), hetuso (theo nguyên nhân), yoniso (theo nguồn gốc), upāyaso (theo phương tiện), ṭhānaso (theo vị trí), dīghaso (theo chiều dài), oraso (theo huyết thống), bahuso (nhiều lần), puthuso (rộng rãi), mattaso (theo mức độ), bhāgaso (theo phần), v.v...
940
‘‘Padaso dhammaṃ vāceyya* , bilaso vibhajitvā nisinno assa’’* iccādīsu pana vicchāyaṃ sopaccayo.
However, in "He should recite the Dhamma step by step," "He should be seated having divided it into portions," and so on, the suffix so indicates distribution.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như “nên thuyết pháp từng phần” (Pāci. 45), “nên ngồi chia từng phần” (Dī. Ni. 2.378), v.v..., hậu tố so được dùng để phân chia.
941
Yadā pana samāsante mahāvuttinā syādīsu vibhattīsu sāgamo hoti, tadā purisādigaṇopi hoti, byāsattamanaso, abyaggamanaso* , putto jāto acetaso* , sumedhaso* , bhūrimedhaso* iccādi.
But when, at the end of a compound, by the Mahāvutti rule, the augment sā occurs in the case endings syādi, then it also becomes like the purisādi group; "whose mind is attached," "whose mind is not agitated," "a son born without consciousness," "endowed with good wisdom," "endowed with vast wisdom," and so on.
Khi hậu tố sā, v.v... được thêm vào các biến cách ở cuối hợp từ theo Mahāvutti, thì nó cũng trở thành nhóm từ purisādi: byāsattamanaso (tâm bị vướng mắc), abyaggamanaso (tâm không bị phân tán) (A. Ni. 3.29), “con trai được sinh ra không có tâm” (Jā. 2.22.4), sumedhaso (người có trí tuệ tốt) (A. Ni. 4.62), bhūrimedhaso (người có trí tuệ rộng lớn) (Su. Ni. 1137), v.v...
942
Iti manādigaṇarāsi.
Thus, the Manādi group.
Nhóm từ manādi đã hoàn tất.
943
Guṇavādigaṇarāsi
The Guṇavādi Group
Nhóm từ guṇavādi
944
119. Ntussa* .
119. For nta.
119. Đối với nt (Ka. 124; Rū. 98; Nī. 299).
945
Simhi ntussa ṭā hoti.
When si follows, nta becomes ṭā.
Khi có simhi, nt trở thành ṭā.
946
Guṇavā tiṭṭhati.
He who is virtuous stands.
Guṇavā đứng.
947
120. Yvādo ntussa* .
120. For nta when yo and so on follow.
120. Đối với nt khi có yoādi (Ka. 92; Rū. 100; Nī. 249).
948
Yoādīsu ntussa attaṃ hoti.
When yo and so on follow, nta becomes attaṃ.
Khi có yoādi, nt trở thành attaṃ.
949
Guṇavantā tiṭṭhanti.
Virtuous ones stand.
Guṇavantā đứng.
950
121. Ntantūnaṃ nto yomhi paṭhame* .
121. For nta and ntū in the first yo case, it becomes nto.
121. Nta và ntū trở thành nto khi có yomhi paṭhame (Ka. 92; Rū. 100; Nī. 249).
951
Paṭhame yomhi savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ nto hoti.
In the first yo case, nta and ntū with their endings become nto.
Khi có yomhi paṭhame, nta và ntū cùng với biến cách trở thành nto.
952
Guṇavanto tiṭṭhanti.
The virtuous ones stand.
Guṇavanto đứng.
953
122. Ṭaṭāaṃ ge* .
122. When ge follows, ṭa, ṭā, aṃ.
122. Ṭa, ṭā, aṃ khi có ge (Ka. 126; Rū. 101; Nī. 301-2).
954
Ge pare savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ ṭa, ṭā, aṃ honti.
When ge follows, nta and ntū with their endings become ṭa, ṭā, aṃ.
Khi có ge theo sau, nta và ntū cùng với biến cách trở thành ṭa, ṭā, aṃ.
955
Bho guṇava, bho guṇavā, bho guṇavaṃ, bhonto guṇavantā, bhonto guṇavanto, guṇavantaṃ, guṇavante, guṇavantena.
O virtuous one (Bho guṇava), O virtuous one (bho guṇavā), O virtuous one (bho guṇavaṃ), O virtuous ones (bhonto guṇavantā), O virtuous ones (bhonto guṇavanto), the virtuous one (accusative), the virtuous ones (accusative), by the virtuous one.
Bho guṇava, bho guṇavā, bho guṇavaṃ, bhonto guṇavantā, bhonto guṇavanto, guṇavantaṃ, guṇavante, guṇavantena.
956
123. Totātitā sasmāsmiṃnāsu* .
123. When sa, smā, smiṃ, nā follow, to, tā, ti, tā.
123. To, tā, ti, tā khi có sa, smā, smiṃ, nā (Ka. 127, 187; Rū. 102, 108; Nī. 303, 386).
957
Sa, smā, smiṃ, nāsu savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ kamena to, tā,ti, tā honti vā.
When sa, smā, smiṃ, nā follow, nta and ntū with their endings optionally become to, tā, ti, tā respectively.
Khi có sa, smā, smiṃ, nā, nta và ntū cùng với biến cách lần lượt trở thành to, tā, ti, tā hoặc không.
958
Guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato.
By the virtuous one, by the virtuous ones (plural instrumental), by the virtuous ones (plural instrumental), of the virtuous one (genitive/dative), of the virtuous one (genitive/dative).
Guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato.
959
124. Naṃmhi taṃ vā* .
124. When naṃ follows, taṃ (optionally).
124. Taṃ hoặc không khi có naṃ (Ka. 128; Rū. 104; Nī. 304).
960
Naṃmhi savibhattīnaṃ nta, ntūnaṃ taṃ hoti vā.
When naṃ follows, nta and ntū with their endings optionally become taṃ.
Khi có naṃ, nta và ntū cùng với biến cách trở thành taṃ hoặc không.
961
Guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmā, guṇavantamhā, guṇavantā, guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato, guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmiṃ, guṇavantamhi, guṇavati, guṇavante, guṇavantesu.
Of the virtuous ones (genitive plural), of the virtuous ones (genitive plural), from the virtuous one (ablative), from the virtuous one (ablative), from the virtuous one (ablative), by the virtuous one (ablative), by the virtuous ones (instrumental plural), by the virtuous ones (instrumental plural), of the virtuous one (genitive/dative), of the virtuous one (genitive/dative), of the virtuous ones (genitive plural), of the virtuous ones (genitive plural), in the virtuous one (locative), in the virtuous one (locative), in the virtuous one (locative), among the virtuous ones (locative plural), among the virtuous ones (locative plural).
Guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmā, guṇavantamhā, guṇavantā, guṇavatā, guṇavantehi, guṇavantebhi, guṇavantassa, guṇavato, guṇavantānaṃ, guṇavataṃ, guṇavantasmiṃ, guṇavantamhi, guṇavati, guṇavante, guṇavantesu.
962
Evaṃ bhagavā, sīlavā, paññavā, balavā, dhanavā, vaṇṇavā, bhogavā, sutavā iccādi.
Similarly, Bhagavā (Blessed One), sīlavā (virtuous), paññavā (wise), balavā (strong), dhanavā (wealthy), vaṇṇavā (beautiful/having good complexion), bhogavā (prosperous), sutavā (learned), and so on.
Tương tự: bhagavā (Thế Tôn), sīlavā (người có giới), paññavā (người có trí tuệ), balavā (người có sức mạnh), dhanavā (người có tài sản), vaṇṇavā (người có sắc đẹp), bhogavā (người có của cải), sutavā (người có học vấn), v.v...
Ettha ca ālapane bhagavāti niccaṃ dīgho.
And here, in address, Bhagavā is always long.
Trong đó, trong hô cách, bhagavā luôn là nguyên âm dài.
963
Sabbāvā, sabbāvanto, sabbāvantaṃ, sabbāvante, sabbāvantena, sabbāvatā, sabbāvantehi…pe… sabbāvantesu.
All (sabbāvā), all (sabbāvanto), all (accusative singular), all (accusative plural), by all (instrumental singular)... and so on... among all (locative plural).
Sabbāvā, sabbāvanto, sabbāvantaṃ, sabbāvante, sabbāvantena, sabbāvatā, sabbāvantehi…v.v… sabbāvantesu.
964
Evaṃ yāvā, yāvanto, tāvā, tāvanto, ettāvā, ettāvanto, kiṃvā, kiṃvanto, kittāvā, kittāvanto iccādi.
Similarly, yāvā (as much as), yāvanto (as many as); tāvā (so much), tāvanto (so many); ettāvā (this much), ettāvanto (these many); kiṃvā (what much), kiṃvanto (how many); kittāvā (how much), kittāvanto (how many), and so on.
Tương tự: yāvā, yāvanto, tāvā, tāvanto, ettāvā, ettāvanto, kiṃvā, kiṃvanto, kittāvā, kittāvanto, v.v...
Tathā bhojanaṃ bhuttavā, bhuttavanto, dhammaṃ buddhavā, buddhavanto, kammaṃ katavā, katavanto iccādi ca.
Also, "one who has eaten food," "those who have eaten food," "one who has understood the Dhamma," "those who have understood the Dhamma," "one who has done work," "those who have done work," and so on.
Cũng vậy: bhojanaṃ bhuttavā (đã ăn thức ăn), bhuttavanto, dhammaṃ buddhavā (đã hiểu Pháp), buddhavanto, kammaṃ katavā (đã làm việc), katavanto, v.v...
965
Satimā, satimantā, satimanto, bho satima, bho satimā, bho satimaṃ, bhonto satimantā, bhonto satimanto, satimantaṃ, satimante, satimantena, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmā, satimantamhā, satimantā, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmiṃ, satimantamhi, satimati, satimante, satimantesu.
Mindful (singular nominative), mindful (plural nominative/vocative), mindful (plural nominative/vocative), O mindful one, O mindful one, O mindful one, O mindful ones, O mindful ones, mindful (singular accusative), mindful (plural accusative/locative singular), by the mindful one, by the mindful one, by the mindful ones, by the mindful ones, to/of the mindful one, to/of the mindful one, to/of the mindful ones, to/of the mindful ones, from the mindful one, from the mindful one, from the mindful one, from the mindful one, by the mindful ones, by the mindful ones, to/of the mindful one, to/of the mindful one, to/of the mindful ones, to/of the mindful ones, in/on the mindful one, in/on the mindful one, in/on the mindful one, in/on the mindful one, in/on the mindful ones.
Satimā, satimantā, satimanto, bho satima, bho satimā, bho satimaṃ, bhonto satimantā, bhonto satimanto, satimantaṃ, satimante, satimantena, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmā, satimantamhā, satimantā, satimatā, satimantehi, satimantebhi, satimantassa, satimato, satimantānaṃ, satimataṃ, satimantasmiṃ, satimantamhi, satimati, satimante, satimantesu.
966
Evaṃ matimā, gatimā, pāpimā, jātimā, bhāṇumā, āyumā, āyasmā, sirimā, hirimā, dhitimā, kittimā, iddhimā, jutimā, mutimā, thutimā, buddhimā, cakkhumā, bandhumā, gomā iccādi.
Similarly: discerning, having gone, wicked, having birth, luminous, having a lifespan, venerable, glorious, modest, resolute, famous, powerful, radiant, sagacious, laudable, intelligent, having eyes, related, having cattle, and so on.
Tương tự như vậy: matimā, gatimā, pāpimā, jātimā, bhāṇumā, āyumā, āyasmā, sirimā, hirimā, dhitimā, kittimā, iddhimā, jutimā, mutimā, thutimā, buddhimā, cakkhumā, bandhumā, gomā, v.v.
967
Visesavidhānamuccate.
Specific rules are stated.
Quy tắc đặc biệt được trình bày.
968
125. Himavato vā o* .
125. And of himavant- in the nominative singular.
125. Himavato vā o.
969
Simhi himavantasaddassa o hoti vā.
In the nominative singular, 'o' is optionally substituted for himavant-.
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), chữ ‘o’ thay thế cho từ himavanta (có tuyết) một cách tùy chọn.
‘Gasīna’nti lopo.
The 's' is elided.
Chữ ‘s’ bị lược bỏ theo quy tắc ‘Gasīnaṃ’.
970
Himavanto pabbato* , himavā pabbato.
Himavant Mountain, Himavā Mountain.
Himavanto pabbato (núi Himavanta), himavā pabbato (núi Himavanta).
971
126. Ntassa ca ṭa vaṃse* .
126. And 'ṭa' for 'nt' in the nominative singular.
126. Ntassa ca ṭa vaṃse.
972
Aṃ, sesu ntassa ca ntussa ca sabbassa ṭa hoti vā.
In the accusative singular and other cases, 'ṭa' is optionally substituted for the entire 'nt' (of the stem) or 'nt' (of the ending).
Trong các trường hợp số ít đối cách (aṃ) và các trường hợp khác (sesu), toàn bộ ‘nt’ của ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’ một cách tùy chọn.
973
‘‘Ajjhogāhetvā himava’’nti* pāḷi.
The Pali text is: "Having completely plunged into the Himavā".
Pāḷi là ‘‘Ajjhogāhetvā himavaṃ’’ (sau khi đã lặn sâu vào tuyết).
Satimaṃ, bandhumaṃ, guṇavassa, satimassa, bandhumassa.
Mindful (accusative singular), related (accusative singular), for the virtuous, for the mindful, for the related.
Satimaṃ, bandhumaṃ, guṇavassa, satimassa, bandhumassa.
974
Mahāvuttinā kvaci simhi ge ca pare ntussa attaṃ hoti, ‘‘atulo nāma nāmena, paññavanto jutindharo’’ti* ca ‘‘gatimanto satimanto, dhitimanto ca yo isī’’ti* ca ‘‘cakkhumanto mahāyaso’’ti ca ‘‘tuyhaṃ pitā mahāvīra, paññavanta jutindharā’’ti* ca pāḷī.
According to the Mahāvutti, sometimes in the nominative singular and other cases, 'atta' is substituted for 'nt', as in the Pali texts: "named Atulō, the wise and radiant one" and "who is a seer, endowed with progress, mindfulness, and resolution" and "the mighty one with eyes" and "O mighty hero, your parents are wise and radiant".
Theo Mahāvutti, đôi khi trong trường hợp số ít chủ cách (simhi) và số ít sở hữu cách (ge), ‘nt’ được thay thế bằng ‘attaṃ’. Các bản pāḷi là ‘‘atulo nāma nāmena, paññavanto jutindharo’’ (người không gì sánh bằng, trí tuệ và rạng rỡ) và ‘‘gatimanto satimanto, dhitimanto ca yo isī’’ (vị ẩn sĩ có ý chí, chánh niệm và trí tuệ) và ‘‘cakkhumanto mahāyaso’’ (người có mắt, với danh tiếng lớn) và ‘‘tuyhaṃ pitā mahāvīra, paññavanta jutindharā’’ (cha của ngài, vị đại anh hùng, trí tuệ và rạng rỡ).
975
Paṭhamāyomhi kvaci ntussa ṭa hoti, vaggumudātīriyā pana bhikkhū vaṇṇavā honti* , etha tumhe āvuso sīlavā hotha* , cakkhumā andhakā honti, ye itthīnaṃ vasaṃ gatā* , saṃsuddhapaññā kusalā mutimā bhavanti* .
Sometimes in the nominative singular, 'ṭa' is substituted for 'nt'; but the bhikkhus of the Vaggu-mudātīra region are of good complexion; "Come, friends, be virtuous"; "The blind are those with eyes who have fallen under the sway of women"; "They become pure in wisdom, skillful, and sagacious."
Trong trường hợp số ít chủ cách (paṭhamāyomhi), đôi khi ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’. Tuy nhiên, các tỳ khưu ở Vaggumudātīriya có dung mạo đẹp (vaṇṇavā honti); ‘‘Này các bạn, hãy giữ giới đức (sīlavā hotha)’’; ‘‘Những người bị lệ thuộc vào phụ nữ thì dù có mắt cũng như mù (cakkhumā andhakā honti)’’; ‘‘Những người có trí tuệ thanh tịnh và khéo léo thì có trí tuệ (mutimā bhavanti)’’.
976
Iti guṇavādigaṇarāsi.
Thus, the class of epithets.
Như vậy là nhóm từ guṇavādi (nhóm từ chỉ phẩm chất).
977
Gacchantādigaṇarāsi
The class of present participles (gacchantādi).
Nhóm từ gacchantādi (nhóm từ gacchant, v.v.)
978
127. Ntassaṃ simhi* .
127. 'aṃ' for 'nt' in the nominative singular.
127. Ntassaṃ simhi.
979
Simhi ntassa aṃ hoti vā.
In the nominative singular, 'aṃ' is optionally substituted for 'nt'.
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ được thay thế bằng ‘aṃ’ một cách tùy chọn.
Silopo.
The 's' is elided.
S bị lược bỏ.
980
Gacchaṃ, gacchanto, gacchantā, gacchanto, bho gaccha, bho gacchā, bho gacchaṃ, bhonto gacchantā, bhonto gacchanto, gacchantaṃ, gacchante, gacchantena, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmā, gacchantamhā, gacchantā, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmiṃ, gacchantamhi, gacchati, gacchante, gacchantesu.
Going (nominative singular), going (plural nominative/vocative), going (plural nominative/vocative), O going one, O going one, O going one, O going ones, O going ones, going (singular accusative), going (plural accusative/locative singular), by the going one, by the going one, by the going ones, by the going ones, to/of the going one, to/of the going one, to/of the going ones, to/of the going ones, from the going one, from the going one, from the going one, from the going one, by the going ones, by the going ones, to/of the going one, to/of the going one, to/of the going ones, to/of the going ones, in/on the going one, in/on the going one, in/on the going one, in/on the going one, in/on the going ones.
Gacchaṃ, gacchanto, gacchantā, gacchanto, bho gaccha, bho gacchā, bho gacchaṃ, bhonto gacchantā, bhonto gacchanto, gacchantaṃ, gacchante, gacchantena, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmā, gacchantamhā, gacchantā, gacchatā, gacchantehi, gacchantebhi, gacchantassa, gacchato, gacchantānaṃ, gacchataṃ, gacchantasmiṃ, gacchantamhi, gacchati, gacchante, gacchantesu.
981
Evaṃ karaṃ, kubbaṃ, caraṃ, cavaṃ, jayaṃ, jahaṃ, jānaṃ, jiraṃ, dadaṃ, dahaṃ, juhaṃ, suṇaṃ, pacaṃ, saraṃ, bhuñjaṃ, muñcaṃ, sayaṃ, saraṃ, haraṃ, tiṭṭhaṃ, bhavissaṃ, karissaṃ, gamissaṃ iccādi.
Similarly: doing, making, moving, swaying, conquering, abandoning, knowing, decaying, giving, burning, sacrificing, hearing, cooking, remembering, eating, releasing, lying, remembering, carrying, standing, will be, will do, will go, and so on.
Tương tự như vậy: karaṃ, kubbaṃ, caraṃ, cavaṃ, jayaṃ, jahaṃ, jānaṃ, jiraṃ, dadaṃ, dahaṃ, juhaṃ, suṇaṃ, pacaṃ, saraṃ, bhuñjaṃ, muñcaṃ, sayaṃ, saraṃ, haraṃ, tiṭṭhaṃ, bhavissaṃ, karissaṃ, gamissaṃ, v.v.
982
Visesavidhānamuccate.
Specific rules are stated.
Quy tắc đặc biệt được trình bày.
983
‘Ntassa ca ṭa vaṃse’ti aṃ, sesu ntassa ṭattaṃ, yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ.
According to "'ṭa' for 'nt' in the nominative singular," 'ṭa' is substituted for 'nt' in the accusative singular and other cases: "Whatever king he attends, whether he is good or not good."
Theo quy tắc ‘Ntassa ca ṭa vaṃse’, trong trường hợp số ít đối cách (aṃ) và các trường hợp khác (sesu), ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’. ‘‘Vị vua nào mà người ta phụng sự, dù là người có giới đức (santaṃ) hay không có giới đức (asaṃ).’’
Sīlavantaṃ visīlaṃ vā, vasaṃ tasseva gacchati* .
"Whether he is virtuous or not virtuous, he goes under his sway."
‘‘Dù là người có giới đức (sīlavantaṃ) hay vô giới đức (visīlaṃ), người đó sẽ đi theo ý muốn của người ấy (vasaṃ tasseva gacchati).’’
Kiccānukrubbassa kareyya kiccaṃ* – anukrubbassāti puna karontassa.
"One should do what is to be done for one who is doing what is to be done" – "anukrubbassa" means for one who is doing again.
‘‘Người đang làm việc (anukrubbassa) nên làm công việc (kareyya kiccaṃ)’’ – anukrubbassāti nghĩa là người đang làm.
984
Mahāvuttinā paṭhamāyomhi ca savibhattissa ntassa aṃ hoti, api nu tumhe ekantasukhaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharatha* , kasaṃ khettaṃ bījaṃ vapaṃ, dhanaṃ vindanti māṇavā* , bharanti mātāpitaro, pubbe katamanussaraṃ* .
According to the Mahāvutti, in the nominative singular, 'aṃ' is substituted for 'nt' with its case ending: "Indeed, do you dwell knowing and seeing a world of absolute happiness?", "Having ploughed the field and sown the seed, youths find wealth", "Parents nurture, remembering what was done previously."
Theo Mahāvutti, trong trường hợp số ít chủ cách (paṭhamāyomhi), ‘nt’ kèm theo biến cách (savibhattissa) được thay thế bằng ‘aṃ’. Các bản pāḷi là: ‘‘Api nu tumhe ekantasukhaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharatha’’ (Phải chăng các vị sống biết và thấy một thế giới chỉ toàn hạnh phúc?), ‘‘Kasaṃ khettaṃ bījaṃ vapaṃ, dhanaṃ vindanti māṇavā’’ (Cày ruộng, gieo hạt, người ta kiếm được tài sản), ‘‘Bharanti mātāpitaro, pubbe katamanussaraṃ’’ (Họ phụng dưỡng cha mẹ, nhớ lại những gì đã làm trước đây).
985
128. Mahantārahantānaṃ ṭā vā* .
128. And 'ṭā' optionally for mahant- and arahant-.
128. Mahantārahantānaṃ ṭā vā.
986
Simhi etesaṃ ntassa ṭā hoti vā.
In the nominative singular, 'ṭā' is optionally substituted for 'nt' of these (stems).
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ của các từ này được thay thế bằng ‘ṭā’ một cách tùy chọn.
987
Mahā, mahaṃ, mahanto, mahantā, mahanto, bho maha, bho mahā, bho mahaṃ, bhonto mahantā, bhonto mahanto, mahantaṃ.
Great (masculine/feminine singular nominative), great (masculine/feminine singular nominative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), O great one, O great one, O great one, O great ones, O great ones, great (masculine/feminine singular accusative).
Mahā, mahaṃ, mahanto, mahantā, mahanto, bho maha, bho mahā, bho mahaṃ, bhonto mahantā, bhonto mahanto, mahantaṃ.
988
‘Ntassa ca ṭa vaṃse’ti aṃmhi ntassa ṭattaṃ, ‘‘sumahaṃ puraṃ, parikkhipissa’’nti* pāḷi-suṭṭhu mahantaṃ bārāṇasipuranti attho.
According to "'ṭa' for 'nt' in the nominative singular," 'ṭa' for 'nt' in the accusative singular: the Pali text "sumahaṃ puraṃ parikkhipissaṃ" means "I will encompass the very great city of Bārāṇasī."
Theo quy tắc ‘Ntassa ca ṭa vaṃse’, trong trường hợp số ít đối cách (aṃ), ‘nt’ được thay thế bằng ‘ṭa’. Pāḷi là ‘‘sumahaṃ puraṃ, parikkhipissa’’nti (sẽ bao vây một thành phố rất lớn), nghĩa là thành phố Bārāṇasī rất lớn.
Sesaṃ gacchantasamaṃ.
The rest is similar to gacchant.
Phần còn lại tương tự như gacchant.
989
Arahā tiṭṭhati.
The Arahant stands.
Arahā tiṭṭhati (Arahán đứng).
‘Ntassaṃ simhī’ti simhi ntassa aṃ, arahaṃ sugato loke* , arahaṃ sammāsambuddho* , arahantā, arahanto, arahantaṃ, arahante, arahantena, arahatā, arahantehi, arahantebhi, arahantassa, arahato, arahantānaṃ, arahataṃ iccādi.
According to "'aṃ' for 'nt' in the nominative singular," 'aṃ' for 'nt' in the nominative singular: "the Arahant, the Sugata in the world," "the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One," Arahants (plural nominative), Arahants (plural nominative), Arahant (singular accusative), Arahants (plural accusative/locative singular), by the Arahant, by the Arahant, by the Arahants, by the Arahants, to/of the Arahant, to/of the Arahant, to/of the Arahants, to/of the Arahants, and so on.
Theo quy tắc ‘Ntassaṃ simhī’, trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ được thay thế bằng ‘aṃ’. Arahaṃ sugato loke (Đức Arahán, Thiện Thệ trong thế gian), Arahaṃ sammāsambuddho (Đức Arahán, Chánh Đẳng Giác), arahantā, arahanto, arahantaṃ, arahante, arahantena, arahatā, arahantehi, arahantebhi, arahantassa, arahato, arahantānaṃ, arahataṃ, v.v.
990
Mahāvuttinā brahmantassa ca ntassa ṭā hoti simhi, brahā, brahanto, brahantā, brahanto, brahantaṃ, brahante iccādi.
According to the Mahāvutti, 'ṭā' is also substituted for 'nt' of brahmant- in the nominative singular: "great (masculine/feminine singular nominative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine plural nominative/vocative), great (masculine/feminine singular accusative), great (masculine/feminine plural accusative/locative singular)," and so on.
Theo Mahāvutti, ‘nt’ của từ brahmanta cũng được thay thế bằng ‘ṭā’ trong trường hợp số ít chủ cách (simhi). Brahā, brahanto, brahantā, brahanto, brahantaṃ, brahante, v.v.
991
‘‘Sā parisā mahā hoti, sā senā dissate mahā’’ti* ca ‘‘mahā bhante bhūmicālo’’ti* ca ‘‘mahā te upāsaka pariccāgo’’ti* ca ‘‘mahā me bhayamāgata’’nti ca ‘‘bārāṇasirajjaṃ nāma mahā’’ti* ca ‘‘mahāssa honti parivārā brāhmaṇagahapatikā, mahāssa honti parivārā bhikkhū bhikkhuniyo’’ti* ca ‘‘mahā vahanti dudiṭṭhiṃ, saṅkappā rāganissitā’’ti ca pāḷī.
The Pali texts are: "That assembly is great, that army appears great" and "Great, venerable sir, is the earthquake" and "Great, lay follower, is your generosity" and "Great fear has come upon me" and "The kingdom of Bārāṇasī is truly great" and "His retinue consists of many brahmins and householders, his retinue consists of many bhikkhus and bhikkhunīs" and "Great delusive thoughts, rooted in craving, carry (people away)."
Các bản pāḷi là: ‘‘Sā parisā mahā hoti, sā senā dissate mahā’’ (Hội chúng ấy lớn, quân đội ấy trông thật vĩ đại) và ‘‘mahā bhante bhūmicālo’’ (Bạch Thế Tôn, trận động đất lớn) và ‘‘mahā te upāsaka pariccāgo’’ (Này cư sĩ, sự bố thí của ông thật lớn lao) và ‘‘mahā me bhayamāgata’’nti (Nỗi sợ hãi lớn đã đến với tôi) và ‘‘bārāṇasirajjaṃ nāma mahā’’ti (Vương quốc Bārāṇasī thật vĩ đại) và ‘‘mahāssa honti parivārā brāhmaṇagahapatikā, mahāssa honti parivārā bhikkhū bhikkhuniyo’’ti (Ông ấy có một đoàn tùy tùng lớn gồm các Bà la môn và gia chủ, ông ấy có một đoàn tùy tùng lớn gồm các tỳ khưu và tỳ khưu ni) và ‘‘mahā vahanti dudiṭṭhiṃ, saṅkappā rāganissitā’’ti (Những tà kiến lớn mang theo, những tư duy dựa trên tham ái).
Atra mahāsaddo nipātapaṭirūpakopi siyā.
Here, the word 'mahā' might also be an indeclinable word.
Ở đây, từ mahā cũng có thể là một tiểu từ phỏng theo (nipātapaṭirūpaka).
992
129. Bhūto.
129. Bhūta- (from bhū-).
129. Bhūto.
993
Bhūdhātusiddhato ntassa aṃ hoti simhi.
'aṃ' is substituted for 'nt' of the stem derived from the root bhū- in the nominative singular.
Trong trường hợp số ít chủ cách (simhi), ‘nt’ của từ được thành lập từ căn bhū được thay thế bằng ‘aṃ’.
Suddhe niccaṃ, upapade aniccaṃ.
Always for the simple form, optionally for the compound form.
Luôn luôn (niccaṃ) khi đứng một mình (suddhe), không luôn luôn (aniccaṃ) khi có tiền tố (upapade).
994
Bhavaṃ tiṭṭhati, sampattiṃ anubhavaṃ, anubhavanto, taṇhaṃ abhibhavaṃ, abhibhavanto, dukkhaṃ paribhavaṃ, paribhavanto tiṭṭhati, bhavantā, bhavanto, he bhavanta, he bhavantā, he bhavanto, he bhava, he bhavā, he bhavaṃ.
He lives (as) a venerable one, experiencing prosperity, experiencing, overcoming craving, overcoming, overcoming suffering, overcoming; venerable ones (plural nominative), venerable ones (plural nominative); O venerable one, O venerable one, O venerable one, O venerable one, O venerable one, O venerable one.
Bhavaṃ tiṭṭhati (ngài đứng), sampattiṃ anubhavaṃ (kinh nghiệm sự thịnh vượng), anubhavanto (đang kinh nghiệm), taṇhaṃ abhibhavaṃ (chế ngự tham ái), abhibhavanto (đang chế ngự), dukkhaṃ paribhavaṃ (khinh miệt khổ đau), paribhavanto tiṭṭhati (đang khinh miệt mà đứng), bhavantā, bhavanto, he bhavanta, he bhavā, he bhavaṃ.
‘‘Kacci bhavaṃ abhiramasi araññe’’ti* pāḷi.
The Pali text is: "Are you, venerable sir, delighting in the wilderness?"
Pāḷi là ‘‘Kacci bhavaṃ abhiramasi araññe’’ (Phải chăng ngài hoan hỷ trong rừng?).
995
He bhavantā, he bhavanto, bhavantaṃ, bhavante, bhavantena, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmā, bhavantamhā, bhavantā, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmiṃ, bhavantamhi, bhavati, bhavante, bhavantesu.
O venerable ones, O venerable ones, venerable (singular accusative), venerable (plural accusative/locative singular), by the venerable one, by the venerable one, by the venerable ones, by the venerable ones, to/of the venerable one, to/of the venerable one, to/of the venerable ones, to/of the venerable ones, from the venerable one, from the venerable one, from the venerable one, from the venerable one, by the venerable ones, by the venerable ones, to/of the venerable one, to/of the venerable one, to/of the venerable ones, to/of the venerable ones, in/on the venerable one, in/on the venerable one, in/on the venerable one, in/on the venerable one, in/on the venerable ones.
He bhavantā, he bhavanto, bhavantaṃ, bhavante, bhavantena, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmā, bhavantamhā, bhavantā, bhavatā, bhavantehi, bhavantebhi, bhavantassa, bhavato, bhavantānaṃ, bhavataṃ, bhavantasmiṃ, bhavantamhi, bhavati, bhavante, bhavantesu.
996
130. Bhavato vā bhonto gayonāse* .
130. And 'bhonto' optionally for bhavant- in the nominative plural, vocative, and genitive plural.
130. Bhavato vā bhonto gayonāse.
997
Ga, yo, nā, sesu bhavantassa bhonto hoti vā.
In the nominative plural, vocative, and genitive plural, 'bhonto' is optionally substituted for bhavant-.
Trong các trường hợp số nhiều chủ cách (ga), số nhiều đối cách (yo), số nhiều sở hữu cách (nā) và các trường hợp khác (sesu), bhavanta được thay thế bằng bhonto một cách tùy chọn.
Suttavibhattena aṃ, hi, naṃ, smādīsu ca.
By the rule for 'aṃ', 'hi', 'naṃ', 'smādi' and others.
Theo quy tắc suttavibhatta, trong trường hợp số ít đối cách (aṃ), số ít chủ cách (hi), số nhiều sở hữu cách (naṃ), số ít xuất xứ cách (smā), v.v. cũng vậy.
998
Bhontā, bhonto, he bhonta, he bhontā, he bhonto, bhontaṃ, bhonte, bhontena, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmā, bhontamhā, bhontā, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmiṃ, bhontamhi, bhoti, bhonte, bhontesu.
O venerable sir, O venerable sirs, O venerable sir, O venerable sirs, O venerable sirs, the venerable sir, the venerable sirs, by the venerable sir, by the venerable sir, by the venerable sirs, by the venerable sirs, to the venerable sir, of the venerable sir, to the venerable sirs, of the venerable sirs, from the venerable sir, from the venerable sir, from the venerable sir, from the venerable sir, by the venerable sirs, by the venerable sirs, to the venerable sir, of the venerable sir, to the venerable sirs, of the venerable sirs, in the venerable sir, in the venerable sir, in the venerable sir, in the venerable sirs, in the venerable sirs.
Bhontā, bhonto, he bhonta, he bhontā, he bhonto, bhontaṃ, bhonte, bhontena, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmā, bhontamhā, bhontā, bhotā, bhontehi, bhontebhi, bhontassa, bhoto, bhontānaṃ, bhotaṃ, bhontasmiṃ, bhontamhi, bhoti, bhonte, bhontesu.
999
Bho, bhanteti dve vuddhiatthe siddhā āmantanatthe nipātā eva, tehi paraṃ ga, yonaṃ lopo, ito bho sugatiṃ gaccha* , ummujjabho puthusile, kuto nu āgacchatha bho tayo janā* , passatha bho imaṃ kulaputtaṃ, ehi bhante khamāpehi, so te bhikkhū khamāpesi ‘‘khamatha bhante’’ti.
"Bho" and "bhante" are two indeclinable particles that, when established in the sense of prosperity (vuddhi) by them, are indeed appellative particles. Following them, the 'ga' and 'yo' are dropped. For example, "Go well, sir (bho sugatiṃ gaccha)," "Arise, sir (ummujjabho) O Puthusila," "Whence do you three people come, sirs (bho tayo janā)?" "Behold, sirs (bho), this good man," "Come, venerable sir (bhante), ask for forgiveness," "He asked those bhikkhus for forgiveness, saying, 'Forgive me, venerable sirs (bhante).'"
Bho và Bhante là hai từ được dùng với nghĩa tôn kính, là các giới từ hô cách. Sau chúng, 'ga' và 'yo' bị lược bỏ. "Hỡi ngài, hãy đi đến cõi thiện" (Itivu. 83), "Hỡi ngài, hãy nổi lên từ tảng đá lớn", "Hỡi ba người, các ngài từ đâu đến?" (Jā. 1.9.87), "Hỡi các ngài, hãy nhìn thiện nam tử này", "Bạch Thế Tôn, xin hãy tha thứ", vị ấy đã xin lỗi các Tỳ-kheo đó rằng: "Bạch chư Tôn giả, xin hãy tha thứ."
Tathā bhaddante, bhaddantāti dve ‘‘tuyhaṃ bhaddaṃ hotu, tumhākaṃ bhaddaṃ hotū’’ti atthe siddhā āmantananipātāva, ‘‘bhaddante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ* , taṃ vo vadāmi bhaddante, yāvantettha samāgatā* .
Similarly, "bhaddante" and "bhaddantā" are two appellative particles established in the sense of "may there be good for you" or "may there be good for you all." "Bhaddante," those bhikkhus replied to the Bhagavā, "I speak to you, venerable sirs (bhaddante), all who are assembled here."
Tương tự, Bhaddante và Bhaddantāti là hai giới từ hô cách được dùng với nghĩa "mong điều tốt lành đến với ngài/các ngài". "Chư Tỳ-kheo đó đã đáp lại Thế Tôn rằng: ‘Bhaddante’" (Saṃ. Ni. 1.249), "Ta nói với các ngài, Bhaddante, tất cả những ai đã hội tụ ở đây" (Jā. 1.7.108).
Bhaddanta, bhadantasaddā pana purisādigaṇikā eva.
However, the words "bhaddanta" and "bhadantā" belong to the purisa-ādi group.
Tuy nhiên, các từ Bhaddanta, Bhadanta thuộc nhóm Purisādi.
1000
Santasaddo pana sappurise vijjamāne samāne ca pavatto idha labbhati.
The word "santa" (good, existing) is used here in the sense of a good person or one who is present.
Từ Santa được dùng ở đây với nghĩa là người tốt hoặc hiện hữu.
Sameti asatā asaṃ* .
"He associates with the unvirtuous (asam)" is the meaning of "sam."
"Hợp với người không tốt, không hợp với người tốt" (Jā. 1.2.16).
Saṃ, santo, santā, santo, bhosanta, bhosantā, bhosa, bho sā, bho saṃ vā, bhonto santā, bhonto santo.
O good person, O good persons, O good persons, O good person, O good persons, O good person (singular), O good person (feminine), O good person (neuter), O good persons, O good persons.
Saṃ, santo, santā, santo, bhosanta, bhosantā, bhosa, bho sā, bho saṃ vā, bhonto santā, bhonto santo.
Yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ* .
"Whichever king he associates with, whether good or not good."
"Hỡi vua, người nào kết giao với người tốt hay người không tốt" (Jā. 1.15.180).
Sante, santena, satā.
In the good ones, by the good one, by the good one.
Sante, santena, satā.
1001
131. Sato sabba bhe* .
131. "Sato sabba bhe"
131. Sato sabba bhe*.
1002
Bhe pare santassa sabaādeso hoti vā.
When "bhe" follows, 'santa' optionally becomes 'saba'.
Khi 'bhe' theo sau, 'saba' thay thế cho 'santa' tùy chọn.
1003
Santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmā, santamhā, santā, satā, santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmiṃ, santamhi, sati, sante, santesu.
By the good ones, by the good ones, by the good ones, to the good one, of the good one, to the good ones, of the good ones, from the good one, from the good one, from the good one, from the good one, by the good ones, by the good ones, by the good ones, to the good one, of the good one, to the good ones, of the good ones, in the good one, in the good one, in the good one, in the good ones.
Santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmā, santamhā, santā, satā, santehi, santebhi, sabbhi, santassa, sato, santānaṃ, sataṃ, santasmiṃ, santamhi, sati, sante, santesu.
Santo sappurisā loke, dūresanto pakāsenti* , cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ* , pahusanto na bharati* .
"Good persons (santo) shine from afar in the world," "There are four good individuals (puggalā santo) existing in the world," "One who is rich and good (pahusanto) does not sustain."
"Những người tốt (santo sappurisā) trên thế gian, những người tốt ở xa thì tỏa sáng" (Dha. Pa. 304), "Bốn hạng người tốt (puggalā santo) hiện hữu trên thế gian" (A. Ni. 4.85), "Người tốt (pahusanto) không gánh vác" (Su. Ni. 91).
1004
Khede nirodhe ca pavatto santo purisādigaṇādiko, dīghaṃ santassa yojanaṃ* , santā honti samitā niruddhā iccādi.
The word "santa" (pacified, ended), meaning rest or cessation, belongs to the purisa-ādi group. For example, "Long is the journey for the pacified (dīghaṃ santassa yojanaṃ)," and "The pacified (santā) are tranquil, ceased," etc.
Từ Santa, khi được dùng với nghĩa "kiệt sức" hoặc "chấm dứt", thuộc nhóm Purisādi, v.d. "một chặng đường dài của người kiệt sức" (Dha. Pa. 61), "họ đã an tịnh, chấm dứt" v.v.
1005
Iti gacchantādigaṇarāsi.
Thus ends the group of words like 'gacchanta'.
Như vậy là nhóm Gacchantādi.
1006
Rājādiyuvādigaṇarāsi
The group of words like 'rājan' and 'yuvan'
Nhóm Rājādi và Yuvādi
1007
132. Rājādiyuvādīhā* .
132. "Rājādiyuvādīhā"
132. Rājādiyuvādīhā*.
1008
Rājādīhi yuvādīhi ca sissa ā hoti.
After 'rājan-ādi' and 'yuvan-ādi' words, 'si' becomes 'ā'.
Đối với Rājādi và Yuvādi, 'ā' thay thế cho 'si'.
1009
Rājā gacchati.
The king goes.
Rājā (vua) đi.
1010
133. Yonamāno* .
133. "Yonamāno"
133. Yonamāno*.
1011
Rājādīhi yuvādīhi ca yonaṃ āno hoti vā.
After 'rājan-ādi' and 'yuvan-ādi' words, 'yo' optionally becomes 'āno'.
Đối với Rājādi và Yuvādi, 'āno' thay thế cho 'yo' tùy chọn.
1012
Rājāno.
Kings.
Rājāno.
1013
Vāti kiṃ?
Why 'vā' (optionally)?
Tại sao là 'vā' (tùy chọn)?
Caturo ca mahārājā.
"And the four great kings (mahārājā)."
Bốn vị đại vương.
1014
Bho rāja, bho rājā, bhonto rājāno.
O king, O king, O kings.
Bho rāja, bho rājā, bhonto rājāno.
1015
134. Vaṃmhānaṅ* .
134. "Vaṃmhānaṅ"
134. Vaṃmhānaṅ*.
1016
Rājādīnaṃ yuvādīnañca ānaṅa hoti vā aṃmhi.
For 'rājan-ādi' and 'yuvan-ādi' words, 'ānaṅa' optionally occurs when 'aṃ' follows.
Đối với Rājādi và Yuvādi, 'ānaṅa' thay thế cho 'aṃ' tùy chọn.
1017
Rājānaṃ, rājaṃ, rājāno, caturo ca mahārāje* .
The king, the king, the kings, "and the four great kings."
Rājānaṃ, rājaṃ, rājāno, "bốn vị đại vương" (Pe. Va. 11).
1018
135. Nāsmāsu raññā* .
135. "Nāsmāsu raññā"
135. Nāsmāsu raññā*.
1019
Nā, smāsu rājassa raññā hoti vā.
When 'nā' or 'smā' follow, 'rājan' optionally becomes 'raññā'.
Đối với 'nā' và 'smā', 'raññā' thay thế cho 'rāja' tùy chọn.
1020
Raññā, rājena.
By the king, by the king.
Raññā, rājena.
1021
136. Rājassi nāmhi* .
136. "Rājassi nāmhi"
136. Rājassi nāmhi*.
1022
Nāmhi rājassa i hoti.
When 'nā' follows, 'rājan' gets 'i'.
Đối với 'nā', 'i' thay thế cho 'rāja'.
1023
Rājinā.
By the king.
Rājinā.
1024
137. Sunaṃhisvu* .
137. "Sunaṃhisvu"
137. Sunaṃhisvu*.
1025
Su, naṃ, hisu rājassa uhoti vā.
When 'su', 'naṃ', or 'hi' follow, 'rājan' optionally gets 'u'.
Đối với 'su', 'naṃ', 'hisu', 'u' thay thế cho 'rāja' tùy chọn.
1026
Rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi.
By the kings, by the kings, by the kings, by the kings.
Rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi.
1027
138. Raññoraññassarājino se* .
138. "Raññoraññassarājino se"
138. Raññoraññassarājino se*.
1028
Separe savibhattissa rājassa rañño, raññassa, rājino honti vā.
When 'se' follows, 'rājan' with its ending optionally becomes 'rañño', 'raññassa', or 'rājino'.
Khi 'se' theo sau, 'rañño', 'raññassa', 'rājino' thay thế cho 'rāja' với đuôi cách tùy chọn.
1029
Rañño, raññassa, rājino.
To the king, of the king, to the king, of the king.
Rañño, raññassa, rājino.
1030
Vāti kiṃ?
Why 'vā' (optionally)?
Tại sao là 'vā' (tùy chọn)?
Rājassa.
To the king, of the king.
Rājassa.
1031
Rājūnaṃ, rājānaṃ.
To the kings, of the kings.
Rājūnaṃ, rājānaṃ.
1032
139. Rājassa raññaṃ* .
139. "Rājassa raññaṃ"
139. Rājassa raññaṃ*.
1033
Naṃmhi rājassa raññaṃ hoti vā.
When 'naṃ' follows, 'rājan' optionally becomes 'raññaṃ'.
Đối với 'naṃ', 'raññaṃ' thay thế cho 'rāja' tùy chọn.
1034
Raññaṃ, rājasmā, rājamhā, raññā, rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi, rañño, raññassa, rājino, rājassa vā, rājūnaṃ, rājānaṃ, raññaṃ.
Of the kings, from the king, from the king, from the king, by the kings, by the kings, by the kings, by the kings, to the king, of the king, to the king, of the king, optionally to the king, of the king, to the kings, of the kings, of the kings.
Raññaṃ, rājasmā, rājamhā, raññā, rājūhi, rājūbhi, rājehi, rājebhi, rañño, raññassa, rājino, rājassa vā, rājūnaṃ, rājānaṃ, raññaṃ.
1035
140. Smiṃmhi raññerājini* .
140. "Smiṃmhi raññerājini"
140. Smiṃmhi raññerājini*.
1036
Smiṃmhi savibhattissa rājassa raññe, rājini honti vā.
When 'smiṃ' follows, 'rājan' with its ending optionally becomes 'raññe' or 'rājini'.
Đối với 'smiṃ', 'raññe', 'rājini' thay thế cho 'rāja' với đuôi cách tùy chọn.
1037
Raññe, rājini, rājasmiṃ, rājamhi, rājūsu, rājesu.
In the king, in the king, in the king, in the king, in the kings, in the kings.
Raññe, rājini, rājasmiṃ, rājamhi, rājūsu, rājesu.
1038
141. Samāse vā.
141. "Samāse vā"
141. Samāse vā.
1039
Samāsaṭṭhāne sabbe te ādesā vikappena honti.
In compounds, all those substitutions occur optionally.
Trong trường hợp hợp chất, tất cả các thay thế đó là tùy chọn.
1040
Cattāro mahārājā* , cattāro mahārājāno* , devarājānaṃ, devarājaṃ, devarājāno, devarāje, cattāro ca mahārāje, maṇimhi passa nimmitaṃ* , kāsiraññā, kāsirājena, devarājūhi, devarājehi, kāsirañño, kāsirājassa, devarājūnaṃ, devarājānaṃ…pe… kāsiraññe, kāsirāje, devarājūsu, devarājesu.
"The four great kings," "the four great kings," "to the king of devas," "the king of devas," "the kings of devas," "in the king of devas," "and the four great kings," "behold the jewel crafted," "by the Kasi king," "by the Kasi king," "by the kings of devas," "by the kings of devas," "to the Kasi king," "of the Kasi king," "to the kings of devas," "of the kings of devas"...etc... "in the Kasi king," "in the Kasi king," "in the kings of devas," "in the kings of devas."
"Bốn vị đại vương" (Dī. Ni. 2.336), "bốn vị đại vương" (A. Ni. 3.37), devarājānaṃ, devarājaṃ, devarājāno, devarāje, "bốn vị đại vương", "hãy nhìn vào viên ngọc được tạo tác" (Jā. 2.22.1394), kāsiraññā, kāsirājena, devarājūhi, devarājehi, kāsirañño, kāsirājassa, devarājūnaṃ, devarājānaṃ...pe... kāsiraññe, kāsirāje, devarājūsu, devarājesu.
1041
Mahāvuttinā rājato yonaṃ ino hoti, ‘‘samantapāsādikā nāma, soḷasāsiṃsu rājino, ekūnatiṃse kappamhi, ito soḷasarājino* , kusarājaṃ mahabbalaṃ* , sālarājaṃva pupphitaṃ* , uḷurājaṃva sobhitaṃ, caturo ca mahārāje* , yudhañcayo anuññāto, sabbadattena rājinā* , tadā adāsi maṃ tāto, bimbisārassa rājino* , nikkhamante mahārāje, pathavī sampakampatha’’ iccādīni pāḷipadāni.
According to the Mahāvutti, 'yo' of 'rājan' becomes 'ino'. "There were sixteen kings (rājino) named Samantapāsādika, in the twenty-ninth kappa, these sixteen kings." "Kusarāja of great strength," "like the blossoming Sālarāja," "like the adorned Owl-king," "and the four great kings," "Yudhañcaya, permitted by King Sabbadatta," "Then my father gave me to King Bimbisāra," "When the great king departed, the earth trembled," and so on, are the Pali passages.
Theo Mahāvutti, 'ino' thay thế cho 'yo' của 'rāja', "Tên là Samantapāsādikā, có mười sáu vị vua, trong kiếp thứ hai mươi chín, từ đây mười sáu vị vua" (Apa. Thera 1.12.54-55 (ekūnatiṃsakappamhi, ito soḷasarājāno)), "vua Kusa vĩ đại" (Jā. 2.20.67), "như vua Sāla nở hoa" (Apa. Thera 1.42.86), "như vua cú được tôn kính", "bốn vị đại vương" (Pe. Va. 11), "Yudhañcaya được vua Sabbadatta cho phép" (Jā. 1.11.81), "lúc đó cha tôi đã gả tôi cho vua Bimbisāra" (Apa. Therī. 2.2.326), "khi đại vương rời đi, trái đất rung chuyển" v.v. là các từ Pāḷi.
1042
Brahmā, brahmāno, bho brahma, bho brahmā.
Brahmā, Brahmās, O Brahmā, O Brahmā.
Brahmā, brahmāno, bho brahma, bho brahmā.
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettaṃ, bho brahme, bhonto brahmāno, brahmānaṃ, brahmaṃ, brahmāno.
According to 'Ghabrahmāditve', 'gha' becomes 'ettaṃ'. O Brahmā, O Brahmās, the Brahmā, the Brahmā, the Brahmās.
Theo 'Ghabrahmāditve', 'ettaṃ' thay thế cho 'ga', bho brahme, bhonto brahmāno, brahmānaṃ, brahmaṃ, brahmāno.
1043
142. Nāmhi* .
143. "Nāmhi"
142. Nāmhi*.
1044
Nāmhi brahmassa uhoti vā.
When 'nā' follows, 'brahmā' optionally gets 'u'.
Đối với 'nā', 'u' thay thế cho 'brahma' tùy chọn.
1045
Brahmunā, brahmena, brahmehi, brahmebhi.
By Brahmā, by Brahmā, by Brahmās, by Brahmās.
Brahmunā, brahmena, brahmehi, brahmebhi.
1046
143. Brahmassu vā* .
143. "Brahmassu vā"
143. Brahmassu vā*.
1047
Sa, naṃsu brahmassa u hoti vā.
When 'sa' or 'naṃ' follow, 'brahmā' optionally gets 'u'.
Đối với 'sa', 'naṃsu', 'u' thay thế cho 'brahma' tùy chọn.
1048
144. Jhalā sassa no* .
144. "Jhalā sassa no"
144. Jhalā sassa no*.
1049
Jha, lato sassa no hoti.
After 'jha' or 'la', 'sa' becomes 'no'.
Đối với 'jha', 'la', 'no' thay thế cho 'sa'.
1050
Brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
To Brahmā, of Brahmā, to Brahmās, of Brahmās.
Brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
1051
145. Smā nāva brahmā ca* .
145. "Smā nāva brahmā ca"
145. Smā nāva brahmā ca*.
1052
Attā’tumehi ca brahmato ca smāssa nā viya rūpaṃ hoti.
For 'attā' and 'tumā', and also for 'brahmā', 'smā' is like 'nā'.
Đối với 'atta', 'tuma' và 'brahma', 'nā' thay thế cho 'smā' như một dạng.
1053
Brahmunā, brahmasmā, brahmamhā, brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
By Brahmā, from Brahmā, from Brahmā, to Brahmā, of Brahmā, to Brahmās, of Brahmās.
Brahmunā, brahmasmā, brahmamhā, brahmuno, brahmassa, brahmūnaṃ, brahmānaṃ.
‘Kammādito’ti suttena smiṃno ni hoti, brahmasmiṃ, brahmamhi, brahmani, brahme, brahmesu.
According to the rule 'Kammādito', 'smiṃno' becomes 'ni'. In Brahmā, in Brahmā, in Brahmā, in Brahmā, in Brahmās.
Theo quy tắc 'Kammādito', 'ni' thay thế cho 'smiṃno', brahmasmiṃ, brahmamhi, brahmani, brahme, brahmesu.
1054
Attā, attāno, bho atta, bho attā, bhonto attāno, attānaṃ, attaṃ, attāno.
Self, selves, O self, O self, O selves, the self, the self, the selves.
Attā, attāno, bho atta, bho attā, bhonto attāno, attānaṃ, attaṃ, attāno.
‘Nāsseno’ti vikappena nāssa enattaṃ, attanā, attena.
According to 'Nāsseno', 'nā' optionally becomes 'ena'. By the self, by the self.
Theo 'Nāsseno', 'enattaṃ' thay thế cho 'nā' tùy chọn, attanā, attena.
1055
146. Suhisvanaka* .
146. "Suhisvanaka"
146. Suhisvanaka*.
1056
Su, hisu attā’tumānaṃ anto anaka hoti.
When 'su' or 'hi' follow, 'anta' of 'attā' and 'tumā' becomes 'anaka'.
Đối với 'su', 'hisu', 'anaka' thay thế cho 'anta' của 'atta' và 'tuma'.
1057
Attanehi, attanebhi, attehi, attebhi.
By oneself, by oneself, by oneself, by oneself.
Attanehi, attanebhi, attehi, attebhi.
1058
147. Nottātumā* .
147. Nottātumā.
147. Nottātumā .
1059
Attā’tumato sassa no hoti.
To the word attā, atumā does not occur for sa.
Attā’tumato không có sassa.
1060
Attano, attassa, attānaṃ, attasmā, attamhā, attā, attanā, attanehi, attanebhi, attehi, attebhi, attano, attassa, attānaṃ, attasmiṃ, attamhi, attani, atte, attesu, attanesu.
Of oneself, of oneself, oneself, from oneself, from oneself, oneself, by oneself, by oneself, by oneself, by oneself, by oneself, of oneself, of oneself, oneself, in oneself, in oneself, in oneself, in oneself, among oneself, among oneself.
Attano, attassa, attānaṃ, attasmā, attamhā, attā, attanā, attanehi, attanebhi, attehi, attebhi, attano, attassa, attānaṃ, attasmiṃ, attamhi, attani, atte, attesu, attanesu.
1061
Samāse pana purisādirūpaṃ hoti, pahito attā etenāti pahitatto, pahitattā, pahitattaṃ, pahitatte, pahitattena, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmā, pahitattamhā, pahitattā, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmiṃ, pahitattamhi, pahitatte, pahitattesu.
However, in a compound, it takes the form like purisa; "one whose self is sent forth by this" means pahitatto, pahitattā, pahitattaṃ, pahitatte, pahitattena, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmā, pahitattamhā, pahitattā, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmiṃ, pahitattamhi, pahitatte, pahitattesu.
Tuy nhiên, trong samāsa, hình thái purisādi được hình thành: pahito attā etenāti pahitatto (tự ngã được phái đi bởi điều này), pahitattā, pahitattaṃ, pahitatte, pahitattena, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmā, pahitattamhā, pahitattā, pahitattehi, pahitattebhi, pahitattassa, pahitattānaṃ, pahitattasmiṃ, pahitattamhi, pahitatte, pahitattesu.
1062
Ātumā, ātumāno, ātumānaṃ, ātumaṃ, ātumāno, ātumanā, ātumena, ātumanehi, ātumanebhi, ātumano, ātumassa, ātumānaṃ iccādi.
Ātumā, ātumāno, ātumānaṃ, ātumaṃ, ātumāno, ātumanā, ātumena, ātumanehi, ātumanebhi, ātumano, ātumassa, ātumānaṃ, etc.
Ātumā, ātumāno, ātumānaṃ, ātumaṃ, ātumāno, ātumanā, ātumena, ātumanehi, ātumanebhi, ātumano, ātumassa, ātumānaṃ, v.v.
1063
Sakhā tiṭṭhati.
A friend stands.
Người bạn đứng.
1064
148. Āyo no ca sakhā* .
148. Āyo no ca sakhā.
148. Āyo no ca sakhā .
1065
Sakhato yonaṃ āyo ca no ca honti vā āno ca.
For sakhā, āyo and no occur for the yo (plural nominative and accusative) forms, or āno.
Đối với yonaṃ của sakha, āyo và no có thể xảy ra, hoặc āno.
1066
Sakhāno, sakhāyo.
Friends, friends.
Sakhāno, sakhāyo.
1067
149. Nonāsesvi* .
149. Nonāsesvi.
149. Nonāsesvi .
1068
No, nā, sesu sakhantassa i hoti vā.
For the word ending in sakhā, i occurs for no, nā, and sesu optionally.
No, nā, và i có thể xảy ra đối với sakhanta trong sesu.
1069
Sakhino.
Friends.
Sakhino.
1070
Suttavibhattena ttapaccayamhi ittaṃ, ‘‘sakhittaṃ kareyya, sakhittaṃ na kareyyā’’ti* pāḷī.
In suttavibhatta, in the tta suffix, ittaṃ occurs, as in the Pāḷi: "One should make friendship, one should not make friendship."
Trong suttavibhatta, ittaṃ trong ttapaccaya, pāḷi là ‘‘sakhittaṃ kareyya, sakhittaṃ na kareyyā’’ti.
1071
150. Yosvaṃhismānaṃsvāraṅa* .
150. Yosvaṃhismānaṃsvāraṅa.
150. Yosvaṃhismānaṃsvāraṅa .
1072
Yosu aṃ, hi, smā, naṃsu sakhantassa āraṅa hoti.
For the word ending in sakhā, āraṅa occurs for yo, aṃ, hi, smā, naṃ.
Đối với sakhanta, āraṅa xảy ra trong yosu aṃ, hi, smā, naṃsu.
‘Ṭoṭe vā’ti suttena ārādesato yonaṃ kamena ṭo, ṭe honti.
By the rule ‘Ṭoṭe vā’, ṭo and ṭe occur for yo from āraṅa in order.
Theo sutta ‘Ṭoṭe vā’, ṭo, ṭe xảy ra theo thứ tự cho yonaṃ từ ārādesa.
1073
Sakhāro tiṭṭhanti.
Friends stand.
Những người bạn đứng.
‘Ghabrahmāditve’ti gassa vikappena ettaṃ, bho sakha, bho sakhā, bho sakhe, hare sakhā kissa maṃ jahāsi* .
By ‘Ghabrahmāditve’, ettaṃ occurs optionally for gha: bho sakha, bho sakhā, bho sakhe, "O friend, why do you abandon me?"
Theo ‘Ghabrahmāditve’, ettaṃ tùy chọn cho ga, bho sakha, bho sakhā, bho sakhe, hare sakhā kissa maṃ jahāsi.
1074
‘‘Sakhi, sakhīti dvayaṃ itthiyaṃ siddha’’nti vuttiyaṃ vuttaṃ.
It is stated in the Vutti that "Both sakhi and sakhī are established in the feminine gender."
Trong vuttiyaṃ, đã nói rằng ‘‘Sakhi, sakhīti dvayaṃ itthiyaṃ siddhaṃ’’ (Sakhi, sakhī, cả hai đều được chứng minh là giống cái).
1075
Bhonto sakhāno, bhonto sakhāyo, bhonto sakhino, bhonto sakhāro, sakhānaṃ, sakhāraṃ, sakhaṃ, sakhāno, sakhāyo, sakhino, sakhāre, sakhāro, sakhinā, sakhārena, sakhena, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ.
O friends, O friends, O friends, O friends, of friends, friend, friend, friends, friends, friends, friends, friends, by a friend, by a friend, by a friend, by friends, by friends, by friends, by friends, for a friend, for a friend, of friends, of friends.
Bhonto sakhāno, bhonto sakhāyo, bhonto sakhino, bhonto sakhāro, sakhānaṃ, sakhāraṃ, sakhaṃ, sakhāno, sakhāyo, sakhino, sakhāre, sakhāro, sakhinā, sakhārena, sakhena, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ.
1076
151. Smānaṃsu vā* .
151. Smānaṃsu vā.
151. Smānaṃsu vā .
1077
Smā, naṃsu sakhantassa i hoti vā.
For the word ending in sakhā, i occurs optionally for smā and naṃ.
Đối với sakhanta, i có thể xảy ra trong smā, naṃsu.
1078
Sakhīnaṃ, sakhismā, sakhimhā, sakhā, sakhinā, sakhārasmā, sakhāramhā, sakhārā, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ, sakhīnaṃ.
Of friends, from a friend, from a friend, from a friend, by a friend, by a friend, by a friend, by friends, by friends, by friends, by friends, for a friend, for a friend, of friends, of friends, of friends.
Sakhīnaṃ, sakhismā, sakhimhā, sakhā, sakhinā, sakhārasmā, sakhāramhā, sakhārā, sakhārehi, sakhārebhi, sakhehi, sakhebhi, sakhissa, sakhino, sakhārānaṃ, sakhānaṃ, sakhīnaṃ.
1079
152. Ṭe smiṃno* .
152. Ṭe smiṃno.
152. Ṭe smiṃno .
1080
Sakhato smiṃno ṭe hoti.
For sakhā, ṭe occurs for smiṃ and no.
Đối với sakha, ṭe xảy ra cho smiṃno.
Niccatthamidaṃ suttaṃ.
This Sutta is for constancy.
Sutta này là để chỉ sự thường xuyên.
1081
Sakhe, sakhāresu, sakhesu.
In a friend, among friends, among friends.
Sakhe, sakhāresu, sakhesu.
‘‘Netādisā sakhā honti, labbhā me jīvato sakhā’’ti* pāḷi.
The Pāḷi is: "Friends are not like this; I have a friend while living."
Pāḷi là ‘‘Netādisā sakhā honti, labbhā me jīvato sakhā’’.
Purisādinayena yonaṃ vidhi.
The rule for yo is according to purisādi.
Quy tắc cho yonaṃ theo cách purisādi.
1082
Samāse pana sabbaṃ purisādirūpaṃ labbhati, ‘‘sabbamitto sabbasakho, pāpamitto pāpasakho’’ti* ca pāḷi.
However, in a compound, all forms like purisa are obtained, and the Pāḷi is: "One who has all as friends, one who has all as friends; one who has evil as friends, one who has evil as friends."
Tuy nhiên, trong samāsa, tất cả các hình thái purisādi đều được chấp nhận, và pāḷi là ‘‘sabbamitto sabbasakho, pāpamitto pāpasakho’’.
Pāpasakho, pāpasakhā, pāpasakhaṃ, pāpasakhe, pāpasakhena, pāpasakhehi, pāpasakhebhi…pe… pāpasakhasmiṃ, pāpasakhamhi, pāpasakhe, pāpasakhesu.
An evil friend, an evil friend, an evil friend, in an evil friend, by an evil friend, by evil friends, by evil friends… and so on… in an evil friend, in an evil friend, in an evil friend, among evil friends.
Pāpasakho, pāpasakhā, pāpasakhaṃ, pāpasakhe, pāpasakhena, pāpasakhehi, pāpasakhebhi…pe… pāpasakhasmiṃ, pāpasakhamhi, pāpasakhe, pāpasakhesu.
1083
Yuvā gacchati.
A youth goes.
Người trẻ đi.
1084
153. Yonaṃ none vā* .
153. Yonaṃ none vā.
153. Yonaṃ nonānesu vā .
1085
Yuva, pumādīhi paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
For the primary and secondary plural yo forms of yuva, pumādi, etc., no and ne occur optionally in order.
Từ yuva, pumādi, no, ne có thể xảy ra theo thứ tự cho yonaṃ của ngôi thứ nhất và thứ hai.
1086
154. Nonānesvā* .
154. Nonānesvā.
154. Nonānesvā .
1087
No, nā, nesu yuvādīnaṃ anto ā hoti vā.
For yuva, etc., the ending a occurs optionally for no, nā, nesu.
Trong no, nā, nesa, âm cuối của yuvādi có thể là ā.
1088
Yuvāno, yuvānā, yuvā, he yuva, he yuvā, he yuvāno, he yuvā vā, yuvānaṃ, yuvaṃ, yuvāne, yuve, yuvena, yuvānā.
Youths, youths, youth, O youth, O youth, O youths, O youth, youths, youth, youths, youths, by a youth, by youths.
Yuvāno, yuvānā, yuvā, he yuva, he yuvā, he yuvāno, he yuvā vā, yuvānaṃ, yuvaṃ, yuvāne, yuve, yuvena, yuvānā.
1089
155. Yuvādīnaṃ suhisvānaṅa* .
155. Yuvādīnaṃ suhisvānaṅa.
155. Yuvādīnaṃ suhisvānaṅa .
1090
Yuva, pumādīnaṃ anto ānaṅa hoti vā su, hisu.
For yuva, pumādi, etc., ānaṅa occurs optionally for the ending ā in su and hi.
Âm cuối của yuva, pumādi có thể là ānaṅa trong su, hisu.
1091
Yuvānehi, yuvehi, yuvānebhi, yuvebhi, yuvassa.
By youths, by youths, by youths, by youths, for a youth.
Yuvānehi, yuvehi, yuvānebhi, yuvebhi, yuvassa.
1092
156. Yuvā sassino.
156. Yuvā sassino.
156. Yuvā sassino.
1093
Yuvato sassa ino hoti vā.
For yuva, ino occurs optionally for sa.
Từ yuva, ino có thể xảy ra cho sassa.
1094
Yuvino, yuvānaṃ, yuvasmā, yuvamhā.
For a youth, of youths, from a youth, from a youth.
Yuvino, yuvānaṃ, yuvasmā, yuvamhā.
1095
157. Smāsmiṃnaṃ nāne* .
157. Smāsmiṃnaṃ nāne.
157. Smāsmiṃnaṃ nāne .
1096
Yuva, pumādīhi smā, smiṃnaṃ nā, ne honti vā.
For yuva, pumādi, etc., nā and ne occur optionally for smā and smiṃ.
Từ yuva, pumādi, nā, ne có thể xảy ra cho smā, smiṃnaṃ.
‘Nonānesvā’ti nāmhi āttaṃ.
By ‘Nonānesvā’, āttaṃ occurs for nāmhi.
Āttaṃ trong nā theo ‘Nonānesvā’.
1097
Yuvānā, yuvānehi, yuvānebhi, yuvehi, yuvebhi, yuvassa, yuvino, yuvānaṃ, yuvasmiṃ, yuvamhi, yuve, yuvāne, yuvānesu, yuvesu.
From youths, by youths, by youths, by youths, by youths, for a youth, for a youth, of youths, in a youth, in a youth, in a youth, in youths, among youths, among youths.
Yuvānā, yuvānehi, yuvānebhi, yuvehi, yuvebhi, yuvassa, yuvino, yuvānaṃ, yuvasmiṃ, yuvamhi, yuve, yuvāne, yuvānesu, yuvesu.
1098
Rūpasiddhiyaṃ pana ‘‘maghava, yuvādīnamantassa ānādeso hoti vā sabbāsu vibhattīsū’’ti* vuttaṃ.
However, in Rūpasiddhi it is stated: "For maghava, yuva, etc., āna occurs optionally for the ending in all cases."
Tuy nhiên, trong Rūpasiddhi, đã nói rằng ‘‘maghava, yuvādīnamantassa ānādeso hoti vā sabbāsu vibhattīsū’’ (Đối với maghava, âm cuối của yuvādi có thể là ānādesa trong tất cả các vibhatti).
1099
Pumā, pumāno, he puma, he pumā.
A man, men, O man, O man.
Pumā, pumāno, he puma, he pumā.
1100
158. Gassaṃ* .
158. Gassaṃ.
158. Gassaṃ .
1101
Pumato gassa aṃ hoti vā.
For puma, aṃ occurs optionally for ga.
Từ puma, aṃ có thể xảy ra cho ga.
1102
He pumaṃ, he pumāno, pumānaṃ, pumaṃ, pumāne, pume.
O man, O men, of men, man, men, in a man.
He pumaṃ, he pumāno, pumānaṃ, pumaṃ, pumāne, pume.
1103
159. Nāmhi* .
159. Nāmhi.
159. Nāmhi .
1104
Nāmhi pumantassa ā hoti vā.
For the ending of puma, ā occurs optionally in nāmhi.
Trong nā, âm cuối của puma có thể là ā.
1105
Pumānā, pumena.
By men, by a man.
Pumānā, pumena.
1106
160. Pumakammathāmaddhānaṃ vā sasmāsu ca* .
160. Pumakammathāmaddhānaṃ vā sasmāsu ca.
160. Pumakammathāmaddhānaṃ vā sasmāsu ca .
1107
Nāmhi ca sa, smāsu ca puma, kamma, thāmaddhānaṃ anto u hoti vā.
For the endings of puma, kamma, thāmaddha, u occurs optionally in nāmhi and also in sa and smā.
Trong nā và trong sa, smā, âm cuối của puma, kamma, thāma, addhāna có thể là u.
1108
Pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumassa, pumuno, pumānaṃ, pumasmā, pumamhā, pumānā, pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumuno, pumassa, pumānaṃ, pumasmiṃ, pumamhi, pume.
By a man, by men, by men, by men, by men, for a man, for a man, of men, from a man, from a man, from men, by a man, by men, by men, by men, by men, for a man, for a man, of men, in a man, in a man, in a man.
Pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumassa, pumuno, pumānaṃ, pumasmā, pumamhā, pumānā, pumunā, pumānehi, pumānebhi, pumehi, pumebhi, pumuno, pumassa, pumānaṃ, pumasmiṃ, pumamhi, pume.
1109
161. Pumā* .
161. Pumā.
161. Pumā .
1110
Pumato smiṃno ne hoti vā.
For puma, ne occurs optionally for smiṃ and no.
Từ puma, ne có thể xảy ra cho smiṃno.
‘Nonānesvā’ti pumantassa āttaṃ.
By ‘Nonānesvā’, āttaṃ occurs for the ending of puma.
Āttaṃ cho âm cuối của puma theo ‘Nonānesvā’.
1111
Pumāne.
In men.
Pumāne.
1112
162. Sumhā ca* .
162. Sumhā ca.
162. Sumhā ca .
1113
Sumhi pumantassa ā ca hoti āne ca.
For the ending of puma in su, ā also occurs, and āne.
Trong su, âm cuối của puma có thể là ā và āne.
1114
Pumānesu, pumāsu, pumesu.
Among men, among men, among men.
Pumānesu, pumāsu, pumesu.
1115
Si, yonaṃ purisādividhi ca hoti, ‘‘yathā balākayonimhi, na vijjati pumo sadā* , soḷasitthisahassānaṃ, na vijjati pumo tadā* , itthī hutvā svajja pumomhi devo* , thiyo tassa pajāyanti, na pumā jāyare kule’’ti* pāḷī.
The method for si and yo is also like purisādi, as in the Pāḷi: "Just as in the stork species, no male is ever found; then no male was found among sixteen thousand women; having been a woman, today I am a male deva; daughters are born to him, no males are born in his family."
Si, yonaṃ cũng có quy tắc purisādi, ‘‘yathā balākayonimhi, na vijjati pumo sadā, soḷasitthisahassānaṃ, na vijjati pumo tadā, itthī hutvā svajja pumomhi devo, thiyo tassa pajāyanti, na pumā jāyare kule’’ là pāḷi.
1116
Maghavasaddo yuvasaddasadisoti rūpasiddhiyaṃ* vuttaṃ, guṇavādigaṇikoti saddanītiyaṃ* icchito.
It is stated in Rūpasiddhi that the word maghava is similar to yuva; in Saddanīti, it is desired to be guṇavādigana.
Trong Rūpasiddhi, đã nói rằng từ maghava giống như từ yuva, và trong Saddanīti, nó được mong muốn là guṇavādigaṇika.
Aghanti dukkhaṃ pāpañca vuccati, na aghaṃ maghaṃ, sukhaṃ puññañca, magho iti purāṇaṃ nāmaṃ assa atthīti maghavāti* attho pāḷiyaṃ dissati.
Agha is said to be suffering and evil, not agha, but magha is happiness and merit; magho means "one who has the ancient name of Indra," which is the meaning found in the Pāḷi.
Agha được gọi là khổ và ác, không phải agha là magha, mà là hạnh phúc và công đức, magha là tên cổ của nó, có nghĩa là maghavā được thấy trong pāḷi.
1117
Thāmasaddo purisādigaṇo, thāmena, thāmunā, thāmassa, thāmuno, thāmasmā, thāmamhā, thāmā, thāmunā, thāmassa, thāmuno.
The word thāma belongs to the purisādi group: by strength, by strength, for strength, for strength, from strength, from strength, from strength, by strength, for strength, for strength.
Từ thāma thuộc nhóm purisādi, thāmena, thāmunā, thāmassa, thāmuno, thāmasmā, thāmamhā, thāmā, thāmunā, thāmassa, thāmuno.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như purisa.
1118
Addhā vuccati kālo.
Addhā means time.
Addhā được gọi là thời gian.
Nādyekavacanesu-dīghena addhunā, addhanā, addhena, dīghassa addhuno, addhussa, addhassa, addhunā, addhumhā, addhusmā, addhā, addhamhā, addhasmā, addhuno, addhussa, addhassa, addhani, addhe, addhamhi, addhasminti cūḷamoggallāne āgataṃ.
In the singular cases, dīghena addhunā, addhanā, addhena, dīghassa addhuno, addhussa, addhassa, addhunā, addhumhā, addhusmā, addhā, addhamhā, addhasmā, addhuno, addhussa, addhassa, addhani, addhe, addhamhi, addhasminti are found in the Cūḷamoggallāna.
Trong các biến cách số ít, từ "addhan" xuất hiện trong Cūḷamoggallāna (Ngữ pháp Pali) với các dạng: dīghena addhunā, addhanā, addhena, dīghassa addhuno, addhussa, addhassa, addhunā, addhumhā, addhusmā, addhā, addhamhā, addhasmā, addhuno, addhussa, addhassa, addhani, addhe, addhamhi, addhasmiṃ.
Sesaṃ yuvasadisaṃ.
The rest are like yuva.
Phần còn lại giống như "yuva".
1119
Upaddhavācako addhasaddo idha na labbhati, ekaṃsatthavācako ca nipāto eva.
The word addhā, which denotes calamity, is not taken here; it is merely an indeclinable particle denoting certainty.
Từ "addha" mang nghĩa tai họa không được dùng ở đây, mà chỉ là một từ bất biến (nipāta) mang nghĩa chắc chắn.
‘‘Addhānamaggappaṭipanno’’tiādīsu addhānasaddo pana visuṃ siddho napuṃsakaliṅgova.
However, in phrases like "one who has entered the path of the journey" (addhānamaggappaṭipanno), the word addhāna is independently established and is indeed neuter gender.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như "addhānamaggappaṭipanno" (người đã đi trên con đường dài), từ "addhāna" là một từ riêng biệt, chỉ thuộc giống trung.
1120
Muddhasadde ‘‘muddhā te phalatu sattadhā, muddhā me phalatu sattadhā’’ iccādīsu* siro vuccati, ‘‘pabbatamuddhaniṭṭhito’’ iccādīsu* matthakaṃ vuccati, tadubhayaṃ idha labbhati, smiṃvacane muddhanīti siddhaṃ, sesaṃ yuvasamaṃ.
In the word muddha, in expressions such as "May your head split into seven" (muddhā te phalatu sattadhā, muddhā me phalatu sattadhā), it refers to the head, and in expressions such as "standing on the mountaintop" (pabbatamuddhaniṭṭhito), it refers to the top. Both of these are taken here. In the smiṃ case, muddhanīti is established; the rest is like yuva.
Trong từ "muddha", ở các chỗ như "muddhā te phalatu sattadhā, muddhā me phalatu sattadhā" (đầu ngươi hãy vỡ làm bảy mảnh, đầu ta hãy vỡ làm bảy mảnh), nó có nghĩa là "siro" (đầu); ở các chỗ như "pabbatamuddhaniṭṭhito" (đứng trên đỉnh núi), nó có nghĩa là "matthakaṃ" (đỉnh, chỏm). Cả hai nghĩa này đều được dùng ở đây. Trong biến cách smiṃ, "muddhani" được thiết lập. Phần còn lại giống như "yuva".
Bālavācako pana purisanayo.
However, bāla (hair) follows the masculine paradigm.
Tuy nhiên, từ "bāla" (nghĩa là người ngu) thì theo cách của giống đực.
Hatthamuṭṭhivācako itthiliṅgo.
Hattha-muṭṭhi (fist) is feminine gender.
Từ "hatthamuṭṭhi" (nghĩa là nắm tay) thì thuộc giống cái.
1121
Asmā vuccati pāsāṇo, usmā vuccati kāyaggi, bhismā vuccati bhayānako mahākāyo.
Asma refers to a stone, usma refers to body-heat, bhisma refers to a terrifying large body.
"Asmā" có nghĩa là đá (pāsāṇa), "usmā" có nghĩa là lửa thân (kāyaggi), "bhismā" có nghĩa là thân thể to lớn đáng sợ (bhayānako mahākāyo).
1122
Tattha asmasadde ‘‘taṃ te paññāya bhindāmi, āmaṃ pakkaṃva asmanā* , mā tvaṃ cande khali asmanī’’ti pāḷī.
Therein, regarding the word asma, the Pāḷi reads: "That I will break with wisdom, like ripe fruit with a stone (āmaṃ pakkaṃva asmanā), do not stumble, O Moon, on a stone (mā tvaṃ cande khali asmanī)."
Trong đó, đối với từ "asma", có câu Pali: "taṃ te paññāya bhindāmi, āmaṃ pakkaṃva asmanā, mā tvaṃ cande khali asmanī" (Ta dùng trí tuệ phá vỡ nó, như đá phá vỡ vật sống và vật chín; hỡi mặt trăng, đừng vấp ngã trên đá).
Sesaṃ yuvasamaṃ.
The rest is like yuva.
Phần còn lại giống như "yuva".
Usmā, bhismāsaddāpi yuvasadisāti vadanti.
They also say that the words usma and bhisma are like yuva.
Họ nói rằng các từ "usmā" và "bhismā" cũng giống như "yuva".
1123
Cūḷamoggallāne muddha, gāṇḍīvadhanva, aṇima, laghimādayo ca asmasadisāti vuttaṃ.
In Cūḷamoggallāna, it is stated that muddha, gāṇḍīvadhanva, aṇima, laghimādayo (and so on) are like asma.
Trong Cūḷamoggallāna, các từ "muddha", "gāṇḍīvadhanva", "aṇima", "laghimā" v.v. cũng được nói là giống như "asma".
1124
Yattha suttavidhānaṃ na dissati, tattha mahāvuttinā vā suttavibhattena vā rūpaṃ vidhiyati.
Where a Sutta rule is not seen, the form is established by the Mahāvutti or by a Sutta subdivision.
Ở đâu không thấy quy tắc của sūtta, ở đó các dạng được thiết lập bằng Mahāvutti hoặc Suttavibhatta.
1125
Iti rājādiyuvādigaṇarāsi.
Thus ends the group of words like rāja and yuva.
Như vậy là nhóm các từ giống "rājan" và "yuvan".
1126
Akārantapulliṅgaṃ niṭṭhitaṃ.
End of Masculine Nouns ending in a.
Từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "a" đã hoàn tất.
1127
Ākārantapulliṅgarāsi
Group of Masculine Nouns ending in ā
Nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "ā"
1128
‘Gasīna’nti silopo, sā tiṭṭhati.
By "of the ga class," there is elision of sa, and sā remains.
Theo quy tắc "gasīnaṃ", âm tiết cuối bị lược bỏ, "sā" đứng.
1129
‘Ekavacanayosvaghona’nti yosu ca ekavacanesu ca rasso, ‘ato yona’miccādinā vidhānaṃ, sā tiṭṭhanti.
By "of the singular and yo cases, if not gha," there is shortening in the yo and singular cases. By "from a, to yo" etc., there is a rule, and sā remains.
Theo quy tắc "ekavacana yosvaghonaṃ", nguyên âm được rút ngắn ở các biến cách yo và số ít. Theo quy tắc "ato yonaṃ" v.v., "sā" đứng.
1130
163. Sāssaṃse cānaṅa.
163. And for sā in aṃ and se, there is ānaṅa.
163. Sāssaṃse cānaṅa.
1131
Aṃ, sesu ge ca sāsaddassa ānaṅa hoti.
For the word sā, ānaṅa occurs in the aṃ case and the se case.
Ở các biến cách aṃ và se, từ "sā" có hậu tố "ānaṅa".
1132
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
Bho sāna, bhonto sā, saṃ, sānaṃ, se, sena, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmā, samhā, sā, sāhi, sābhi, sassa, sānassa, sānaṃ, sasmiṃ, samhi, se, sāsu.
1133
Atha vā ‘sāssaṃse cānaṅa’iti sutte casaddo avuttasamuccayatthopi hotītikatvā sito sesāsu vibhattīsupi ānaṅa hoti vā, mahāvuttinā ca ānādesato yonaṃ o.
Alternatively, considering that the word ca in the Sutta "and for sā in aṃ and se, there is ānaṅa" also denotes the inclusion of unmentioned things, ānaṅa may also occur in the remaining case endings, starting from si. And by the Mahāvutti, from the āna substitute, yo becomes o.
Hoặc, vì từ "ca" trong sūtta "sāssaṃse cānaṅa" cũng có nghĩa là tập hợp các từ không được nói đến, nên hậu tố "ānaṅa" cũng có thể xuất hiện ở các biến cách khác ngoài si. Và theo Mahāvutti, nguyên âm "o" xuất hiện từ lệnh "āna".
1134
Sā gacchati, sāno gacchanti, sā vā, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne iccādi.
Sā goes, sāno go, sā or, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne etc.
Sā gacchati, sāno gacchanti, sā vā, he sa, he sā, he sāna, he sā, he sāno, saṃ, sānaṃ, se, sāne v.v.
1135
Saddanītirūpaṃ vuccate –
The forms according to Saddanīti are stated:
Dạng trong Saddanīti được nói đến:
1136
Sā tiṭṭhati, sā tiṭṭhanti, sāno tiṭṭhanti, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti* .
Sā stands, sā stand, sāno stand, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti.
Sā tiṭṭhati, sā tiṭṭhanti, sāno tiṭṭhanti, bho sā, bhonto sā, sāno, sānaṃ, sāne, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sānā, sānehi, sānebhi, sāssa, sānaṃ, sāne, sānesūti.
1137
Vattahā vuccati satto* .
Vattahā refers to a being.
"Vattahā" có nghĩa là chúng sinh (satto).
1138
164. Vattahā sanaṃnaṃ nonānaṃ.
164. For vattahā, sassa becomes no, and naṃ becomes nānaṃ.
164. Vattahā sanaṃnaṃ nonānaṃ.
1139
Vattahato sassa no hoti, naṃvacanassa nānaṃ hoti.
For vattahā, sassa becomes no, and naṃ becomes nānaṃ.
Đối với từ "vattahā", "sanaṃ" trở thành "no", và "naṃ" trở thành "nānaṃ".
1140
Vattahāno deti, vattahānānaṃ deti.
Vattahāno gives, vattahānānaṃ gives.
Vattahāno deti, vattahānānaṃ deti.
Sesaṃ yuvasaddasamaṃ.
The rest is like the word yuva.
Phần còn lại giống như từ "yuva".
1141
Saddanītiyaṃ pana nā, sesu vattahinā, vattahinoti* vuttaṃ.
However, in Saddanīti, it is stated that in nā and se cases, it is vattahinā, vattahino.
Tuy nhiên, trong Saddanīti, ở các biến cách nā và se, nó được nói là "vattahinā, vattahino".
1142
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
Daḷhadhammā, daḷhadhammā, daḷhadhammāno.
‘‘Sikkhitā daḷhadhammino’’tipi* pāḷi.
The Pāḷi also has "well-trained, firm in Dhamma (sikkhitā daḷhadhammino)".
Cũng có câu Pali "sikkhitā daḷhadhammino" (những người đã học, kiên định trong Dhamma).
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Bho daḷhadhammā, bhonto daḷhadhammā, daḷhadhammāno, daḷhadhammino, daḷhadhammānaṃ, daḷhadhammāne, daḷhadhamminā, daḷhadhammehi.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như "purisa".
Evaṃ paccakkhadhammāti.
Similarly paccakkhadhamma.
Tương tự, "paccakkhadhammā".
Vivaṭacchadasadde pana nāmhi ittaṃ natthi, sesaṃ daḷhadhammasamaṃ.
However, in the word vivaṭacchada, there is no ittaṃ in the nām case; the rest is like daḷhadhamma.
Tuy nhiên, trong từ "vivaṭacchada", không có "ittaṃ" ở biến cách nā. Phần còn lại giống như "daḷhadhamma".
Pāḷiyaṃ pana ‘‘daḷhadhammoti vissuto’’ti* ca ‘‘loke vivaṭacchado’’ti* ca diṭṭhattā ete saddā purisarūpā akārantāpi yujjanti.
In the Pāḷi, since "known as daḷhadhamma" and "with open parasol in the world" are seen, these words are also applicable as masculine a-ending forms.
Vì trong Pali có thấy "daḷhadhammoti vissuto" (được biết đến là người kiên định trong Dhamma) và "loke vivaṭacchado" (người đã cởi bỏ màn che trong thế gian), nên những từ này, dù tận cùng bằng nguyên âm "a", cũng có thể được dùng theo dạng giống đực.
1143
Vuttasirā vuccati navavoropitakeso, vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
Vuttasirā refers to one whose hair has just been cut off. Vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
"Vuttasirā" có nghĩa là người mới cạo tóc. Vuttasirā brāhmaṇo, vuttasirā, vuttasirāno, vuttasirānaṃ, vuttasirāne, vuttasirānā, vuttasirānehi.
Sesaṃ purisasamaṃ.
The rest is like purisa.
Phần còn lại giống như "purisa".
Pāḷiyaṃ pana ‘‘kāpaṭiko māṇavo vuttasiro’’tipi* dissati.
However, in the Pāḷi, "the fraudulent brahmin youth with shorn head (kāpaṭiko māṇavo vuttasiro)" is also seen.
Tuy nhiên, trong Pali cũng thấy "kāpaṭiko māṇavo vuttasiro" (chàng thanh niên lừa đảo với đầu đã cạo).
1144
Rahā vuccati pāpadhammo.
Rahā refers to one of evil habits.
"Rahā" có nghĩa là người có pháp ác (pāpadhammo).
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ…pe… rahāne, rahānesūti* sabbaṃ saddanītiyaṃ vuttaṃ, idha pana mahāvuttinā siddhaṃ.
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ… (etc.) rahāne, rahānesūti – all of this is stated in Saddanīti, but here it is established by the Mahāvutti.
Rahā, rahā, rahino, rahānaṃ, rahine, rahinā, rahinehi, rahinebhi, rahassa, rahino, rahānaṃ…v.v… rahāne, rahānesūti, tất cả đều được nói trong Saddanīti. Ở đây, nó được thiết lập bằng Mahāvutti.
1145
Iti ākārantapulliṅgarāsi.
Thus ends the Group of Masculine Nouns ending in ā.
Như vậy là nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "ā".
1146
Ikārantapulliṅgarāsi
Group of Masculine Nouns ending in i
Nhóm các từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm "i"
1147
‘Gasīna’nti lopo, muni gacchati.
By "of the ga class," there is elision, and muni goes.
Theo quy tắc "gasīnaṃ", âm tiết cuối bị lược bỏ, "muni" đi.
1148
165. Lopo* .
165. Elision.
165. Lopo.
1149
Jha, lato yonaṃ lopo hoti.
For jha and la, there is elision of yo.
Ở các biến cách jha và la, âm tiết cuối bị lược bỏ.
‘Yolopanīsu dīgho’ti dīgho.
By "for those with yo elision, there is lengthening," there is lengthening.
Theo quy tắc "yolopanīsu dīgho", nguyên âm được kéo dài.
1150
Munī gacchanti.
Munī go.
Munī gacchanti.
1151
166. Yosu jhissa pume* .
166. For jha in the yo case in masculine.
166. Yosu jhissa pume.
1152
Pulliṅge yosu jhasaññassa i-kārassa ṭa hoti vā.
In the masculine gender, for i-ending words with the designation jha in the yo case, ṭa optionally occurs.
Trong giống đực, ở các biến cách yo, nguyên âm "i" của từ có hậu tố "jha" có thể trở thành "ṭa".
1153
Munayo gacchanti.
Munayo go.
Munayo gacchanti.
1154
Jhissāti kiṃ?
Why jhissa?
"Jhissā" là gì?
Rattiyo, daṇḍino.
Rattiyo, daṇḍino.
Rattiyo, daṇḍino.
1155
Pumeti kiṃ?
Why pume?
"Pume" là gì?
Aṭṭhīni.
Aṭṭhīni.
Aṭṭhīni.
1156
Bho muni, ‘ayunaṃ vā dīgho’ti dīgho, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
Bho muni, by "or lengthening of ayu," there is lengthening, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
Bho muni, theo quy tắc "ayunaṃ vā dīgho", nguyên âm được kéo dài, bho munī, bhonto munī, bhonto munayo, muniṃ, munī, munayo, muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismā, munimhā.
1157
167. Nā smāssa* .
167. Nā for smā (of sassa).
167. Nā smāssa.
1158
Jha, lato smāssa nā hoti vā.
For jha and la, smā optionally becomes nā.
Ở các biến cách jha và la, "smā" có thể trở thành "nā".
1159
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
Muninā, munīhi, munībhi, munissa, munino, munīnaṃ, munismiṃ, munimhi, munīsu.
1160
Isi gacchati, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo iccādi.
Isi goes, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo etc.
Isi gacchati, isī, isayo, bho isi, bho isī, bhonto isī, bhonto isayo v.v.
1161
Aggi jalati, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo iccādi.
Aggi burns, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo etc.
Aggi jalati, aggī, aggayo, bho aggi, bho aggī, bhonto aggī, bhonto aggayo v.v.
1162
Evaṃ kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhiiccādayo.
Similarly, kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhi and so on.
Tương tự, kucchi, muṭṭhi, gaṇṭhi, maṇi, pati, adhipati, gahapati, senāpati, narapati, yati, ñāti, sāti, vatthi, atithi, sārathi, bondi, ādi, upādi, nidhi, vidhi, odhi, byādhi, samādhi, udadhi, upadhi, nirupadhi, dhani, senāni, kapi, dīpi, kimi, timi, ari, hari, giri, kali, bali, sāli, añjali, kavi, ravi, asi, masi, kesi, pesi, rāsi, ahi, vīhi v.v.
1163
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Các quy tắc đặc biệt được nói đến.
1164
Mahāvuttinā akatarassehipi kehici jhasaññehi yonaṃ no hoti, ‘‘cha munino agāramunino, anagāramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimunino’’ti* ca ‘‘ñāṇupapannā munino vadantī’’ti ca ‘‘ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyu’’nti ca* ‘‘patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārīna’’* nti ca ‘‘haṃsādhipatino ime’’ti* ca suttapadāni dissanti.
By the Mahāvutti, for some jha-designated words even without shortening, yo becomes no. And Sutta passages like "six muni: household muni, homeless muni, trainee muni, accomplished muni, Paccekabuddha muni, silent muni" and "wise ones speak of muni" and "for each woman, there are eight husbands (aṭṭhaṭṭha patino siyu)" and "our husbands are excellent women" and "these leaders of geese" are seen.
Theo Mahāvutti, đối với một số từ có hậu tố "jha" mà không có rút ngắn nguyên âm, "yo" trở thành "no". Và các câu Pali "cha munino agāramunino, anagāramunino, sekhamunino, asekhamunino, paccekamunino, munimunino" (sáu bậc ẩn sĩ: ẩn sĩ tại gia, ẩn sĩ xuất gia, ẩn sĩ hữu học, ẩn sĩ vô học, bậc Độc Giác Phật, bậc ẩn sĩ của các ẩn sĩ) và "ñāṇupapannā munino vadantī" (các bậc ẩn sĩ đầy trí tuệ nói rằng) và "ekamekāya itthiyā, aṭṭhaṭṭha patino siyu" (mỗi người phụ nữ có tám người chồng) và "patino kiramhākaṃ visiṭṭhanārīna" (những người chồng của chúng ta là những người phụ nữ ưu việt) và "haṃsādhipatino ime" (đây là những vị vua của loài ngỗng) được thấy.
1165
Gāthāsu ‘ghabrahmāditve’ti munito gassa ettañca hoti, porohicco tavaṃ mune* , dhammadasso tavaṃ mune* , ciraṃ jīva mahāvīra, kappaṃ tiṭṭha mahāmune* , paṭiggaṇha mahāmune* .
In verses, ‘ghabrahmāditve’ means that after the word muni, ga becomes ettañca (here referring to the vocative form mune), as in ‘You are a chaplain, O sage,’ ‘You are a seer of Dhamma, O sage,’ ‘Long live, O great hero; endure for an eon, O great sage,’ ‘Accept, O great sage.’
Trong các câu kệ, theo quy tắc ‘ghabrahmāditve’, từ muni (ẩn sĩ) có dạng gassa ettañca hoti, như trong: “Ngươi là vị đạo sĩ, hỡi bậc hiền giả,” “Ngươi là bậc thấy Pháp, hỡi bậc hiền giả,” “Hãy sống lâu, hỡi bậc đại anh hùng, hãy tồn tại trọn kiếp, hỡi bậc đại ẩn sĩ,” “Xin hãy thọ nhận, hỡi bậc đại ẩn sĩ.”
Tuyhatthāya mahāmuneti* .
‘For your sake, O great sage.’
“Vì lợi ích của ngươi, hỡi bậc đại ẩn sĩ.”
1166
Tehiyeva aṃvacanassa nañca hoti, tamāhu ekaṃ muninaṃ carantaṃ* , muninaṃ monapathesu sikkhamānaṃ* , pitaraṃ puttagiddhinaṃ* , sabbakāmasamiddhinaṃ* .
From these, the aṃ case ending also becomes naṃ, as in ‘They call him one among the sages, wandering,’ ‘training in the paths of silence for the sages,’ ‘the father of those greedy for sons,’ ‘of those perfected in all desires.’
Do đó, chữ na xuất hiện thay cho aṃvacana (cách đối cách số nhiều), như trong: “Người ta gọi bậc ẩn sĩ độc hành là một,” “Các bậc ẩn sĩ tu tập trên con đường độc cư,” “Người cha tham luyến con,” “Người có mọi ước muốn thành tựu.”
1167
Isisadde pana –
However, in the word isi (seer) –
Đối với từ isi (hiền giả) thì –
1168
168. Ṭe sissisismā* .
168. From isi, si becomes ṭe.
168. Ṭe sissisismā.
1169
Isimhā sissa ṭe hoti vā.
From isi, the si (ending) optionally becomes ṭe.
Từ isi (hiền giả), sissa có thể biến thành ṭe.
1170
Yo no’jja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise* .
‘Who for us today has no doubt in the Vinaya, O seer, knower of meaning and Dhamma.’
“Ai hôm nay giải tỏa nghi ngờ của chúng ta, hỡi bậc hiền giả thông hiểu nghĩa và Pháp.”
‘Ghabrahmāditve’ti gassa ettañca hoti, nisīdāhi mahāise* , tvaṃ no’si saraṇaṃ ise* , putto uppajjataṃ ise* .
‘Ghabrahmāditve’ means that ga becomes ettañca (here referring to the vocative form ise), as in ‘Sit down, O great seer,’ ‘You are our refuge, O seer,’ ‘Let a son be born, O seer.’
Theo quy tắc ‘ghabrahmāditve’, chữ ga cũng có dạng etta, như trong: “Xin hãy an tọa, hỡi bậc đại hiền giả,” “Ngươi là nơi nương tựa của chúng ta, hỡi bậc hiền giả,” “Mong con trai được sinh ra, hỡi bậc hiền giả.”
1171
169. Dutiyassa yossa.
169. Of the second yo.
169. Dutiyassa yossa.
1172
Isimhā dutiyassa yossa ṭe hoti vā.
From isi, the second yo optionally becomes ṭe.
Từ isi (hiền giả), dutiyassa yossa có thể biến thành ṭe.
1173
Samaṇe brāhmaṇe vande, sampannacaraṇe ise* .
‘I pay homage to recluses and brahmins, O seer, perfected in conduct.’
“Tôi đảnh lễ các Sa-môn, Bà-la-môn, các bậc hiền giả đầy đủ giới hạnh và trí tuệ.”
1174
Samāse pana mahesi gacchati, mahesī gacchanti, mahesayo, mahesino.
However, in compounds, mahesi goes, mahesī go, mahesayo, mahesino.
Trong trường hợp hợp từ (samāsa), mahesi (đại ẩn sĩ) đi, mahesī (các đại ẩn sĩ) đi, mahesayo, mahesino.
Aṃvacane mahesinanti sijjhati.
In the aṃ case, mahesinaṃ is formed.
Trong cách đối cách số nhiều (aṃvacana), mahesinaṃ được hình thành.
‘‘Saṅgāyiṃsu mahesayo* , vānamuttā mahesayo’’ti* ca ‘‘na taṃ sammaggatā yaññaṃ, upayanti mahesino, etaṃ sammaggatā yaññaṃ, upayanti mahesino* , pahantā mahesino kāme, yena tiṇṇā mahesino’’ti ca ‘‘mahesiṃ vijitāvina’’nti* ca ‘‘saṅghañcāpi mahesinaṃ, kuñjaraṃva mahesinaṃ, upagantvā mahesinaṃ* , khippaṃ passa mahesinaṃ* , katakiccaṃ mahesina’’nti* ca suttapadāni dissanti.
And the following Sutta passages are seen: ‘‘The great seers chanted,’’ ‘‘The great seers are released from the forest,’’ and ‘‘Those who have gone correctly do not approach that sacrifice; those who have gone correctly approach that sacrifice,’’ ‘‘The great seers who have abandoned sensual pleasures, by which they have crossed over,’’ and ‘‘The victorious great seer,’’ and ‘‘And the Sangha of great seers, like an elephant among great seers, having approached the great seer, quickly see the great seer, the great seer whose task is done.’’
Các đoạn kinh văn như: “Các bậc đại ẩn sĩ đã tụng,” “Các bậc đại ẩn sĩ đã thoát khỏi rừng,” và “Những bậc thiện hạnh không đến lễ tế đó, những bậc thiện hạnh đến lễ tế đó,” “Các bậc đại ẩn sĩ đã từ bỏ dục lạc, nhờ đó các bậc đại ẩn sĩ đã vượt qua,” và “Bậc đại ẩn sĩ đã chiến thắng,” và “Cũng là Tăng đoàn của các bậc đại ẩn sĩ, như voi chúa của các bậc đại ẩn sĩ, sau khi đến gần các bậc đại ẩn sĩ,” “Hãy nhanh chóng chiêm ngưỡng bậc đại ẩn sĩ,” “Bậc đại ẩn sĩ đã hoàn thành công việc” được thấy.
1175
Aggisadde –
In the word aggi (fire) –
Đối với từ aggi (lửa) –
1176
170. Sissaggito ni* .
170. From aggi, si becomes ni.
170. Sissaggito ni.
1177
Aggito sissa ni hoti vā.
From aggi, si optionally becomes ni.
Từ aggi, sissa có thể biến thành ni.
1178
Aggi jalati, aggini jalati, aggī jalanti, aggayo iccādi.
Aggi burns, aggini burns, aggī burn, aggayo and so forth.
Lửa cháy (aggi jalati), lửa cháy (aggini jalati), các ngọn lửa cháy (aggī jalanti), các ngọn lửa (aggayo) v.v.
1179
Pāḷiyaṃ pana ‘‘aggi, gini, agginī’’ti tayo aggipariyāyā dissanti – ‘‘rāgaggi, dosaggi, mohaggī’’ti* ca ‘‘channā kuṭi āhito gini, vivaṭā kuṭi nibbuto gini* , mahāgini sampajjalito* , yasmā so jāyate ginī’’ti* ca ‘‘agginiṃ sampajjalitaṃ pavisantī’’ti* ca.
However, in the Pāḷi, three synonyms for fire are seen: aggi, gini, agginī – as in ‘‘Fire of lust, fire of hatred, fire of delusion,’’ and ‘‘The hut is covered, the fire is kindled; the hut is open, the fire is extinguished,’’ ‘‘A great fire ablaze,’’ ‘‘From which that fire is born,’’ and ‘‘Entering a blazing fire.’’
Trong Pāḷi, ba từ đồng nghĩa với aggi (lửa) là aggi, gini, agginī được thấy: “Lửa tham, lửa sân, lửa si,” và “Túp lều đã che, lửa đã được nhóm; túp lều đã mở, lửa đã tắt,” “Ngọn lửa lớn đang bùng cháy,” “Vì từ đó lửa được sinh ra,” và “Đi vào ngọn lửa đang bùng cháy.”
Tesaṃ visuṃ visuṃ rūpamālā labbhati.
Separate declensional forms are obtained for these.
Các dạng biến cách riêng biệt của chúng được tìm thấy.
1180
Seṭṭhi, pati, adhipati, senāpati, atithi, sārathisaddehi ca yonaṃ no hoti, aṃvacanassa naṃ hoti vā, seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinanti.
From the words seṭṭhi, pati, adhipati, senāpati, atithi, sārathi, yo becomes no, and aṃ case ending optionally becomes naṃ, as in seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinaṃ.
Từ các từ seṭṭhi (trưởng giả), pati (chủ), adhipati (chúa tể), senāpati (tướng quân), atithi (khách), sārathi (người đánh xe), yonaṃ có thể biến thành no, và aṃvacana có thể biến thành naṃ: seṭṭhino, seṭṭhinaṃ, patino, patinaṃ, adhipatino, adhipatinaṃ, senāpatino, senāpatinaṃ, atithino, atithinaṃ, sārathino, sārathinaṃ.
Gahapatayo, jānipatayo iccādīni niccarūpāni dissanti.
Regular forms such as gahapatayo, jānipatayo and so forth are seen.
Các dạng cố định như gahapatayo (gia chủ), jānipatayo (vợ chồng) v.v. được thấy.
1181
Ādisadde –
In the word ādi (beginning) –
Đối với từ ādi (khởi đầu) –
1182
‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’ti smiṃno ṭo hoti, ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
According to ‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’, smiṃno becomes ṭo, as in ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
Theo quy tắc ‘Ratthyādīhi ṭo smiṃno’, smiṃno biến thành ṭo: ādismiṃ, ādimhi, ādo, gāthādo, pādādo.
‘‘Ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ’’ iccādīsu pana ādhāratthe dutiyā eva ‘‘imaṃ rattiṃ, imaṃ divasaṃ, purimaṃ disaṃ, pacchimaṃ disaṃ, taṃ khaṇaṃ, taṃ layaṃ, taṃ muhuttaṃ’’ iccādīsu viya.
However, in ‘‘Ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ’’ and so forth, it is the accusative case (dutiyā) in the sense of location, just as in ‘‘This night, this day, the eastern direction, the western direction, that moment, that rhythm, that instant’’ and so forth.
Trong các trường hợp như “ādiṃ, gāthādiṃ, pādādiṃ” v.v., đó là cách đối cách (dutiyā) chỉ nơi chốn, giống như trong “imaṃ rattiṃ (đêm này), imaṃ divasaṃ (ngày này), purimaṃ disaṃ (phía đông), pacchimaṃ disaṃ (phía tây), taṃ khaṇaṃ (khoảnh khắc đó), taṃ layaṃ (thời điểm đó), taṃ muhuttaṃ (chốc lát đó)” v.v.
1183
Idāni samāse jhissa ṭādesābhāvo vuccati.
Now, the non-occurrence of the ṭa substitution for jha in compounds is stated.
Bây giờ nói về việc không có sự biến đổi jhissa thành ṭādesa trong hợp từ (samāsa).
1184
171. Itoññatthe pume.
171. In masculine gender, in other senses.
171. Itoññatthe pume.
1185
Pume aññapadatthasamāse i-kāramhā paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
In masculine gender, in a compound with another word's meaning (aññapadattha-samāsa), from an i-vowel, the first and second case endings (yo) optionally become no and ne respectively.
Trong trường hợp hợp từ chỉ ý nghĩa khác (aññapadatthasamāsa) của giống đực (pume), paṭhamā và dutiyāyonaṃ từ nguyên âm i có thể lần lượt biến thành no và ne.
Suttavibhattena uttarapadatthasamāsepi kvaci yonaṃ no, ne honti.
Sometimes, in a compound where the meaning of the latter word is predominant (uttarapadattha-samāsa) as taught in the Sutta, yo optionally becomes no and ne.
Trong trường hợp hợp từ chỉ ý nghĩa của từ sau (uttarapadatthasamāsa) theo quy tắc suttavibhatta, yonaṃ cũng đôi khi biến thành no và ne.
1186
Paṭhamāyomhi –
In the first case ending (yo) –
Trong paṭhamāyomhi –
1187
Micchādiṭṭhino, sammādiṭṭhino, muṭṭhassatino, upaṭṭhitassatino, asāre sāramatino* , nimmānaratino devā, ye devā vasavattino* , aṭṭhete cakkavattino, dhamme dhammānuvattino* , saggaṃ sugatino yanti* , tomara’ṅkusapāṇino* , daṇḍamuggarapāṇino, ariyavuttino, nipakā santavuttino iccādi.
Micchādiṭṭhino, sammādiṭṭhino, muṭṭhassatino, upaṭṭhitassatino, asāre sāramatino (those who consider essential what is unessential), nimmānaratino devā (deities who delight in creations), ye devā vasavattino (deities who control others), aṭṭhete cakkavattino (these eight Wheel-turning monarchs), dhamme dhammānuvattino (those who live in accordance with the Dhamma), saggaṃ sugatino yanti (those of good destination go to heaven), tomara’ṅkusapāṇino (those with spears and goads in hand), daṇḍamuggarapāṇino (those with staves and clubs in hand), ariyavuttino (those with noble conduct), nipakā santavuttino (wise ones of peaceful conduct) and so forth.
Người có tà kiến (micchādiṭṭhino), người có chánh kiến (sammādiṭṭhino), người thất niệm (muṭṭhassatino), người có niệm tỉnh giác (upaṭṭhitassatino), người thấy giá trị trong điều vô giá trị (asāre sāramatino), các vị trời vui thích sự không chấp thủ (nimmānaratino devā), những vị trời có quyền năng (ye devā vasavattino), tám vị chuyển luân vương này (aṭṭhete cakkavattino), người sống phù hợp với Pháp (dhamme dhammānuvattino), người thiện hạnh đi về cõi trời (saggaṃ sugatino yanti), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇino), người cầm gậy và chùy (daṇḍamuggarapāṇino), người có hành xử cao quý (ariyavuttino), người khôn ngoan và có hành xử an tịnh (nipakā santavuttino) v.v.
1188
Dutiyāyomhi –
In the second case ending (yo) –
Trong dutiyāyomhi –
1189
Muṭṭhassatine, upaṭṭhitassatine, ariyavuttine, tomara’ṅkusapāṇine* iccādi.
Muṭṭhassatine, upaṭṭhitassatine, ariyavuttine, tomara’ṅkusapāṇine and so forth.
Người thất niệm (muṭṭhassatine), người có niệm tỉnh giác (upaṭṭhitassatine), người có hành xử cao quý (ariyavuttine), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇine) v.v.
1190
Vātveva?
Why ‘optionally’ (vā)?
‘Vā’ (hoặc) là gì?
Micchādiṭṭhī janā gacchanti, micchādiṭṭhī jane passati.
People of wrong view go, he sees people of wrong view.
Những người có tà kiến (micchādiṭṭhī janā) đi, thấy những người có tà kiến (micchādiṭṭhī jane).
1191
Garū pana ‘‘tomara’ṅkusapāṇayo, atthe visāradamatayo’’ti* rūpāni idha icchanti.
However, the revered teachers prefer the forms tomara’ṅkusapāṇayo, atthe visāradamatayo here.
Tuy nhiên, các bậc thầy (garū) mong muốn các dạng tomara’ṅkusapāṇayo (người cầm giáo và móc), atthe visāradamatayo (người có trí tuệ tinh thông trong các vấn đề) ở đây.
1192
Aññattheti kiṃ?
Why ‘in other senses’ (aññattheti kiṃ)?
‘Aññatthe’ (ý nghĩa khác) là gì?
Micchādiṭṭhiyo dhammā, micchādiṭṭhiyo dhamme.
Dhammas of wrong view, Dhammas of wrong view.
Các pháp tà kiến (micchādiṭṭhiyo dhammā), các pháp tà kiến (micchādiṭṭhiyo dhamme).
1193
Pumeti kiṃ?
Why ‘in masculine gender’ (pumeti kiṃ)?
‘Pume’ (giống đực) là gì?
Micchādiṭṭhiniyo itthiyo, micchādiṭṭhīni kulāni.
Women of wrong view, families of wrong view.
Những người phụ nữ có tà kiến (micchādiṭṭhiniyo itthiyo), những gia đình có tà kiến (micchādiṭṭhīni kulāni).
1194
172. Ne smiṃno kvaci* .
172. Sometimes ne for smiṃno.
172. Ne smiṃno kvaci.
1195
Pume aññatthe ito smiṃno kvaci ne hoti.
In masculine gender, in other senses, smiṃno sometimes becomes ne from an i-vowel.
Trong trường hợp giống đực (pume), chỉ ý nghĩa khác (aññatthe), smiṃno từ nguyên âm i đôi khi biến thành ne.
1196
Kataññumhi ca posamhi, sīlavante ariyavuttine* .
‘In a grateful person, virtuous and of noble conduct.’
“Đối với người biết ơn, có giới hạnh, có hành xử cao quý,”
Sabbakāmasamiddhine kule, chattapāṇine, daṇḍapāṇine, tomara’ṅkusapāṇine* iccādi.
‘In a family perfected in all desires, with parasols in hand, with staves in hand, with spears and goads in hand’ and so forth.
“Trong gia đình có mọi ước muốn thành tựu (sabbakāmasamiddhine kule), người cầm dù (chattapāṇine), người cầm gậy (daṇḍapāṇine), người cầm giáo và móc (tomara’ṅkusapāṇine)” v.v.
1197
Suttavibhattena ītopi smiṃno kvaci ne hoti, mātaṅgasmiṃ yasassine* , devavaṇṇine, brahmavaṇṇine, arahantamhi tādine* iccādi.
According to the Sutta, from an ī-vowel also, smiṃno sometimes becomes ne, as in ‘In a glorious elephant,’ ‘of divine hue,’ ‘of Brahma’s hue,’ ‘in the Arahant, the Immovable One’ and so forth.
Theo quy tắc suttavibhatta, smiṃno từ nguyên âm ī cũng đôi khi biến thành ne: “Trong voi chúa vinh quang (mātaṅgasmiṃ yasassine),” “Người có sắc tướng của chư thiên (devavaṇṇine),” “Người có sắc tướng của Phạm thiên (brahmavaṇṇine),” “Trong vị A-la-hán như vậy (arahantamhi tādine)” v.v.
1198
Ikārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the section on masculine words ending in -i.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm i đã hoàn tất.
1199
Īkārantapulliṅgarāsi
Section on masculine words ending in -ī
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng nguyên âm Ī
1200
Īkārante ‘simhi nā’napuṃsakassā’ti suttena simhi rassattaṃ natthi, ‘ge vā’ti ge pare vikappena rasso, yosu ca aṃ, nā, sa, smā, smiṃ su ca ‘ekavacanayosvaghona’nti niccaṃ rasso, daṇḍī gacchati.
In words ending in ī, according to the rule ‘simhi nā’napuṃsakassā’, there is no shortening of the vowel for si; according to ‘ge vā’, there is an optional shortening before ge; and for yo, aṃ, nā, sa, smā, smiṃ, there is always a shortening according to ‘ekavacanayosvaghonaṃ’, as in daṇḍī goes.
Trong các từ tận cùng bằng nguyên âm ī, theo quy tắc ‘simhi nā’napuṃsakassā’, không có sự rút ngắn nguyên âm (rassattaṃ) khi có simhi; theo quy tắc ‘ge vā’, nguyên âm có thể được rút ngắn khi có ge; và trong các trường hợp yosu, aṃ, nā, sa, smā, smiṃ, nguyên âm luôn được rút ngắn theo quy tắc ‘ekavacanayosvaghona’: daṇḍī (người cầm gậy) đi.
‘Jantu hetu’ iccādisuttena vikappena yonaṃ lopo, daṇḍī gacchanti.
According to the rule ‘Jantu hetu’ and so forth, there is an optional elision of yo, as in daṇḍī go.
Theo quy tắc ‘Jantu hetu’ v.v., yonaṃ có thể bị lược bỏ: daṇḍī (những người cầm gậy) đi.
1201
Pakkhe –
In the other case –
Trong trường hợp khác –
1202
173. Yonaṃ none pume* .
173. For yo, no and ne in masculine gender.
173. Yonaṃ none pume.
1203
Pume jhasaññamhā ī-kārato paṭhamā, dutiyāyonaṃ kamena no, ne honti vā.
In masculine gender, from a word ending in ī-vowel that has the jha-sign, the first and second case endings (yo) optionally become no and ne respectively.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhasaññā, paṭhamā và dutiyāyonaṃ có thể lần lượt biến thành no và ne.
1204
Daṇḍino gacchanti, bhodaṇḍi, bho daṇḍī, bhonto daṇḍino, daṇḍiṃ.
Daṇḍino go, O daṇḍi, O daṇḍī, O daṇḍino, daṇḍiṃ.
Những người cầm gậy (daṇḍino) đi, hỡi người cầm gậy (bhodaṇḍi), hỡi người cầm gậy (bho daṇḍī), hỡi các người cầm gậy (bhonto daṇḍino), người cầm gậy (daṇḍiṃ).
1205
174. Naṃ jhīto* .
174. Naṃ from jhī.
174. Naṃ jhīto.
1206
Pume jhasaññamhā ī-kārato aṃvacanassa naṃ hoti vā.
In masculine gender, from a word ending in ī-vowel that has the jha-sign, the aṃ case ending optionally becomes naṃ.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhasaññā, aṃvacana có thể biến thành naṃ.
1207
Daṇḍinaṃ.
Daṇḍinaṃ.
Người cầm gậy (daṇḍinaṃ).
1208
175. No vā* .
175. No optionally.
175. No vā.
1209
Pume jhīto dutiyāyossa no hoti vā.
In masculine gender, from jhī, the second case ending yo optionally becomes no.
Trong trường hợp giống đực (pume), từ nguyên âm ī của jhīto, dutiyāyossa có thể biến thành no.
1210
Daṇḍī, daṇḍino, daṇḍine, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismiṃ, daṇḍimhi.
Daṇḍī, daṇḍino, daṇḍine, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā, daṇḍīhi, daṇḍībhi, daṇḍissa, daṇḍino, daṇḍīnaṃ, daṇḍismiṃ, daṇḍimhi.
Người cầm gậy (daṇḍī), những người cầm gậy (daṇḍino), những người cầm gậy (daṇḍine), bởi người cầm gậy (daṇḍinā), bởi những người cầm gậy (daṇḍīhi, daṇḍībhi), của người cầm gậy (daṇḍissa, daṇḍino), của những người cầm gậy (daṇḍīnaṃ), từ người cầm gậy (daṇḍismā, daṇḍimhā, daṇḍinā), từ những người cầm gậy (daṇḍīhi, daṇḍībhi), cho người cầm gậy (daṇḍissa, daṇḍino), cho những người cầm gậy (daṇḍīnaṃ), trong người cầm gậy (daṇḍismiṃ, daṇḍimhi).
1211
176. Smiṃno niṃ* .
176. Smiṃno niṃ .
176. Smiṃno niṃ.
1212
Jhīto smiṃno ni hoti vā.
Or, if it is ī, smiṃno becomes ni.
Jhīto smiṃno trở thành ni hoặc không.
1213
Daṇḍini.
Daṇḍini.
Daṇḍini.
1214
‘Ne smiṃno kvacī’ti vibhattasuttena smiṃno ne ca hoti, daṇḍine, daṇḍīsu.
By the grammatical rule ‘Ne smiṃno kvacī’, smiṃno also becomes ne, as in daṇḍine and daṇḍīsu.
Theo công thức vibhatta ‘Ne smiṃno kvacī’, smiṃno cũng trở thành ne, như trong daṇḍine, daṇḍīsu.
1215
Evaṃ cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Thus: cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Tương tự, cakkī, pakkhī, sukhī, sikhī, cāgī, bhāgī, bhogī, yogī, saṅghī, vācī, dhajī, bhajī, kuṭṭhī, raṭṭhī, dāṭhī, ñāṇī, pāṇī, gaṇī, guṇī, cammī, dhammī, sīghayāyī, pāpakārī, brahmacārī, māyāvī, medhāvī, bhuttāvī, bhayadassāvī, yasassī, tejassī, chattī, pattī, dantī, mantī, sattughātī, sīhanādī, sāmī, piyappasaṃsī.
Atthadassī, dhammadassī iccādayo.
Atthadassī, dhammadassī, and so on.
Atthadassī, dhammadassī, v.v.
Gāmaṇī, senānī, sudhī iccādīsu pana smiṃno nittaṃ natthi.
However, in words like Gāmaṇī, senānī, sudhī, there is no ni for smiṃno.
Tuy nhiên, trong gāmaṇī, senānī, sudhī, v.v., không có sự biến đổi smiṃno thành nittaṃ.
1216
Visesavidhānamuccate.
Special rules are stated.
Một quy tắc đặc biệt được nêu ra.
1217
Mahāvuttinā yosu jhī-kārassapi kvaci ṭattaṃ hoti,
According to Mahāvutti, sometimes the ī of jhī also becomes ṭa in the locative plural.
Theo Mahāvutti, đối với jhī-kāra của yosu, đôi khi cũng có sự biến đổi thành ṭa,
1218
‘‘Haṃsā koñcā mayūrā ca, hatthayo pasadā migā;
“Swans, cranes, and peacocks, elephants, deer, and other wild animals;
“Thiên nga, sếu và công, voi và linh dương;
1219
Sabbe sīhassa bhāyanti, natthi kāyasmiṃ tulyatā* .
All fear the lion, there is no equality in the body (of a lion).”
Tất cả đều sợ sư tử, không có sự tương đồng trong thân thể.”
1220
Purisālū ca hatthayo, saññatā brahmacārayo* , apace brahmacārayo’’ti dissanti.
“Human ogresses and elephants, restrained Brahmacārins, worship the Brahmacārins.” Such forms are seen.
“Những người đàn ông và voi, những người sống phạm hạnh có giới hạn, những người sống phạm hạnh không có giới hạn” được thấy.
Tattha ‘hatthayo’ti hatthino, ‘purisālū’ti purisalolā balavāmukhayakkhiniyo, ‘brahmacārayo’ti brahmacārino, ‘apace’ti pūjeyya.
Here, ‘hatthayo’ means elephants; ‘purisālū’ means ogresses fond of men, powerful and ugly; ‘brahmacārayo’ means Brahmacārins; ‘apace’ means may he worship.
Trong đó, ‘hatthayo’ là hatthino (những con voi), ‘purisālū’ là purisalolā balavāmukhayakkhiniyo (những nữ dạ xoa có khuôn mặt mạnh mẽ thèm khát đàn ông), ‘brahmacārayo’ là brahmacārino (những người sống phạm hạnh), ‘apace’ là pūjeyya (nên cúng dường).
1221
Sussapi kvaci nesu hoti, susukhaṃ vata jīvāma, verinesu averino* , verinesu manussesu, viharāma averino.
Sometimes, su also becomes ne in the locative plural, as in: “Indeed, we live very happily, without enemies among those with enemies, without hatred among those with hatred in the human realm.”
Trong sus, đôi khi cũng có nesu, “Chúng ta sống thật hạnh phúc, giữa những kẻ thù mà không có thù hận, giữa những người có lòng thù hận, chúng ta sống không thù hận.”
Tattha ‘verinesū’ti verīcittavantesu.
Here, ‘verinesū’ means among those with a mind of enmity.
Trong đó, ‘verinesū’ là verīcittavantesu (những người có tâm thù hận).
1222
Samāsepi paṭhamāyossa nottaṃ, dutiyāyossa nottaṃ nettañca hoti.
In compounds too, the nominative plural yo becomes no, and the accusative plural yo becomes no and ne.
Trong samāsa (hợp từ), nottaṃ cũng xảy ra cho paṭhamāyossa, và nottaṃ cùng nettañca xảy ra cho dutiyāyossa.
Tattha dve nottāni pākaṭāni.
There, two instances of no are evident.
Trong đó, hai nottaṃ thì rõ ràng.
Nettaṃ pana vuccate, ‘‘assamaṇe samaṇamānine* , nare pāṇātipātine* , mañjuke piyabhāṇine* , māladhārine* , kāsikuttamadhārine* , vaṇṇavante yasassine* , cāpahatthe kalāpine, ubho bhassaravaṇṇine* , brāhmaṇe devavaṇḍine, samuddharati pāṇine* , evaṃ jarā ca maccu ca, adhivattanti pāṇine’’ti* dissanti.
However, ne is stated as: “Among those who are not ascetics but imagine themselves to be ascetics, among men who are killers, among those who are pleasing and sweet-spoken, among those who wear garlands, among those who wear Kasi robes of the highest quality, among those possessed of beauty and fame, among those with bows in hand and quivers, both with radiant complexions, among Brahmins who worship devas, he lifts up living beings, thus old age and death overcome living beings.” Such forms are seen.
Nettaṃ được nói đến, “những người không phải sa môn nhưng tự cho mình là sa môn, những người đàn ông sát sinh, những người nói lời dễ thương, những người đeo vòng hoa, những người mặc y phục Kāsi thượng hạng, những người có vẻ đẹp và danh tiếng, những người cầm cung và ống tên, cả hai đều có màu sắc rực rỡ, những Bà la môn thờ thần, những người cứu vớt chúng sinh, và như vậy, già và chết xâm chiếm chúng sinh” được thấy.
Tattha ‘bhassaravaṇṇine’ti pabhassaravaṇṇavante.
Here, ‘bhassaravaṇṇine’ means those with a radiant complexion.
Trong đó, ‘bhassaravaṇṇine’ là pabhassaravaṇṇavante (những người có màu sắc rực rỡ).
Smiṃno nette pana ‘‘mātaṅgasmiṃ yasassine’’ iccādīni* pubbe vuttāneva.
Regarding ne for smiṃno, examples like ‘‘mātaṅgasmiṃ yasassine’’ have already been given above.
Tuy nhiên, trong smiṃno nette, ‘mātaṅgasmiṃ yasassine’ v.v. đã được nói trước đó.
1223
Īkārantapulliṅgarāsi niṭṭhito.
End of the masculine nouns ending in ī.
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng ī-kāra đã hoàn tất.
1224
Ukārantapulliṅgarāsi
Masculine nouns ending in u
Phần danh từ giống đực tận cùng bằng u-kāra
Next Page →

Settings