508. Jhānassa pubbabhāgakaraṇīyasampadā pātimokkhasaṃvarādi.
508. The preliminary requisites for jhāna are such as the Pātimokkha restraint.
508. Sự thành tựu các việc cần làm trước khi nhập thiền (pubbabhāgakaraṇīyasampadā) của thiền là sự phòng hộ giới bổn (pātimokkhasaṃvara) và các điều khác.
Asubhānussatiyo lokuttarajjhānāni ca ito bahiddhā natthīti sabbappakāra-ggahaṇaṃ karoti, suññā parappavādā samaṇebhīti (ma. ni. 1.139; a. ni. 4.241) vacanena samaṇabhāvakarapubbabhāgakaraṇīyasampadāsampannassapi abhāvaṃ dasseti.
The asubha-anussatis (meditations on impurity) and the supramundane jhānā do not exist outside this teaching; thus, the word sabbappakāra (all kinds) is used. And by the statement "empty are the teachings of others of true recluses" (MN 1.139; AN 4.241), it indicates the absence of even one endowed with the preliminary requisites that lead to recluseship.
Các niệm bất tịnh (asubhānussati) và các thiền siêu thế (lokuttarajjhāna) không tồn tại bên ngoài giáo pháp này, nên có sự bao gồm tất cả các loại (sabbappakāra), và bằng câu nói "Các tà kiến của các sa-môn khác đều trống rỗng" (Suññā parappavādā samaṇebhī), nó cho thấy sự không tồn tại của ngay cả những người đã thành tựu các việc cần làm trước khi nhập thiền để trở thành sa-môn.
Sikkhāpadesu nāmakāyādivasena vuttesu vacanānatikkamavasena sikkhitabbesu, avītikkamanaviraticetanāsaṅkhātesu vā sikkhākoṭṭhāsesu paripūraṇavasena sikkhitabbesu sā sā bhikkhusikkhādikā sikkhāpadekadesabhūtā sikkhitabbāti āha ‘‘sikkhāpadesūti idamassa sikkhitabbadhammaparidīpana’’nti.
With regard to the training rules, which are stated in terms of the body and so on, and which are to be observed by not transgressing the words, or which are to be fulfilled by practicing the portions of training that consist of volitions of non-transgression and abstention, that specific training (such as the bhikkhu's training) is a part of the training rules to be practiced. Thus, it is said: "sikkhāpadesūti idamassa sikkhitabbadhammaparidīpana" (the phrase "in the training rules" indicates the Dhamma to be practiced by him).
Trong các giới học (sikkhāpada) được trình bày theo thân danh (nāmakāya) và các điều khác, cần phải thực hành bằng cách không vi phạm lời dạy, hoặc trong các phần giới học (sikkhākoṭṭhāsa) cần phải thực hành bằng cách hoàn thiện sự từ bỏ ý muốn vi phạm (avītikkamanaviraticetanā), do đó, giới học của tỳ khưu và các giới học khác là một phần của giới học cần thực hành, nên nói "sikkhāpadesūti idamassa sikkhitabbadhammaparidīpana" (giới học là sự trình bày các pháp cần học của vị ấy).
Santosādivasena itarītarasantosaṃ, tassa ca vaṇṇavāditaṃ, aladdhā ca aparitassanaṃ, laddhā ca agadhitaparibhoganti ete guṇe dasseti.
By santosādi (contentment, etc.), it shows these qualities: contentment with whatever one gets, praising it, not worrying if one does not get it, and consuming what one gets without greed.
Theo sự biết đủ (santosa) và các điều khác, nó cho thấy các phẩm chất như sự biết đủ với bất cứ điều gì có được, sự ca ngợi điều đó, sự không lo lắng khi không có được, và sự sử dụng không tham đắm khi có được.
Jhānabhāvanāya kārakoti paridīpanaṃ kārakabhāvaparidīpanaṃ.
Kārakabhāvaparidīpanaṃ means revealing the doer, i.e., the one who cultivates jhāna.
Sự trình bày về người thực hành thiền định được gọi là kārakabhāvaparidīpana (sự trình bày về trạng thái của người thực hành).
Araññantiādinā senāsanassa pabhedaṃ, appasaddantiādinā nirādīnavataṃ, paṭisallānasāruppanti ānisaṃsaṃ dīpetīti āha ‘‘senāsanappabhede…pe… paridīpana’’nti.
By arañña (forest), etc., it clarifies the kind of dwelling place; by appasadda (quiet), etc., its safety; and by paṭisallānasāruppa (suitable for seclusion), its benefit. Thus, it is said: "senāsanappabhede…pe… paridīpana" (the kinds of dwelling… etc. … revealing).
Bằng cách dùng "rừng (arañña)" và các từ khác, nó trình bày sự phân loại của chỗ ở (senāsana); bằng cách dùng "ít tiếng động (appasadda)" và các từ khác, nó trình bày sự vô hại; bằng cách dùng "thích hợp cho sự độc cư (paṭisallānasāruppa)", nó trình bày lợi ích, nên nói "senāsanappabhede…pe… paridīpana" (sự phân loại chỗ ở...pe... sự trình bày).
509. Kammatthehi diṭṭhi-saddādīhi sāsanaṃ vuttanti ‘‘diṭṭhattā diṭṭhī’’tiādi vuttaṃ.
509. Because the teaching (sāsana) is spoken of by terms of action such as diṭṭhi (view) and saddhā (faith), it is said: "diṭṭhattā diṭṭhī" (it is diṭṭhi because it is seen), and so on.
509. Giáo pháp (sāsana) được nói đến bằng các từ mang nghĩa hành động như thấy (diṭṭhi), nghe (sadda) và các từ khác, nên nói "diṭṭhattā diṭṭhī" (thấy nên là thấy) và các điều khác.
Sabhāvaṭṭhenāti aviparītaṭṭhena.
Sabhāvaṭṭhenāti means in the sense of not being perverted.
Sabhāvaṭṭhenā (theo nghĩa tự tính) có nghĩa là theo nghĩa không sai lệch.
Sikkhiyamāno kāyādīni vineti, na aññathāti āha ‘‘sikkhitabbaṭṭhena vinayo’’ti, vinayo vā sikkhitabbāni sikkhāpadāni, khandhattayaṃ sikkhitabbanti vinayo viyāti vinayoti dasseti.
It is by being trained that one disciplines the body, etc., not otherwise; therefore, it is said: "sikkhitabbaṭṭhena vinayo" (Vinaya in the sense of what is to be trained). Or, Vinaya means the training rules that are to be observed, and the three trainings are to be observed; thus, it shows that vinaya is like vinaya.
Khi được thực hành, giới luật (vinaya) chế ngự thân và các hành động khác, chứ không phải cách khác, nên nói "sikkhitabbaṭṭhena vinayo" (giới luật là sự chế ngự theo nghĩa cần học); hoặc giới luật là các giới học (sikkhāpada) cần học, ba tạng (khandhattaya) cần học, nên nó giống như giới luật, do đó được gọi là giới luật (vinaya), điều này được giải thích.
Satthu anusāsanadānabhūtaṃ sikkhattayanti āha ‘‘anusiṭṭhidānavasenā’’ti.
It is said "anusiṭṭhidānavasenā" (in the manner of giving instruction) because the three trainings constitute the Buddha's giving of instruction.
Ba tạng giới học (sikkhattaya) là sự ban bố lời giáo huấn của Đức Phật, nên nói "anusiṭṭhidānavasenā" (theo cách ban bố lời giáo huấn).
Sammādiṭṭhipaccayattāti sammādiṭṭhiyā paccayattā.
Sammādiṭṭhipaccayattāti means being a condition for right view.
Sammādiṭṭhipaccayattā có nghĩa là do là duyên cho chánh kiến (sammādiṭṭhi).
Tisso hi sikkhā sikkhantassa sammādiṭṭhi paripūratīti.
For indeed, by practicing the three trainings, one's right view is perfected.
Vì khi một người thực hành ba tạng giới học, chánh kiến của người ấy sẽ được viên mãn.
‘‘Tasmātiha tvaṃ bhikkhu ādimeva visodhehi kusalesu dhammesu, ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ?
From the saying: "Therefore, bhikkhu, first purify the beginning of wholesome states. And what is the beginning of wholesome states?
Theo câu nói: "Này Tỳ khưu, do đó, ngươi hãy thanh tịnh hóa điều đầu tiên trong các pháp thiện. Điều gì là đầu tiên trong các pháp thiện?
Sīlañca suvisuddhaṃ diṭṭhi ca ujukā’’ti (saṃ. ni. 5.369) vacanato sammādiṭṭhipubbaṅgamaṃ sikkhattayaṃ.
It is well-purified sīla and upright diṭṭhi," the three trainings have right view as their precursor.
Đó là giới luật hoàn toàn thanh tịnh và kiến giải ngay thẳng" (Sīlañca suvisuddhaṃ diṭṭhi ca ujukā), ba tạng giới học có chánh kiến làm điềm báo trước.
Etasmiñca atthadvaye phalakāraṇopacārehi sikkhattayaṃ ‘‘diṭṭhī’’ti vuttaṃ, kusaladhammehi vā attano ekadesabhūtehīti adhippāyo.
And in these two senses, the three trainings are called "diṭṭhi" by way of the figure of speech of cause and effect, or it is the intention that they are so called by wholesome states that are parts of oneself.
Và trong hai nghĩa này, ba tạng giới học được gọi là "kiến giải (diṭṭhi)" theo cách ẩn dụ về quả và nhân, hoặc theo ý nghĩa là một phần của các pháp thiện của tự thân.
Bhagavato vinayanakiriyattā vinayo sikkhattayaṃ, taṃ pana vinayanaṃ dhammeneva avisamasabhāvena, desanādhammena vā pavattaṃ, na daṇḍādināti ‘‘dhammavinayo’’ti vuttaṃ.
Because it is the Buddha's act of disciplining, vinaya (discipline) refers to the three trainings. And that disciplining proceeds solely through the Dhamma, which is of an unperverted nature, or through the Dhamma of teaching, not through punishment, etc.; thus, it is called "dhammavinayo".
Giới luật (vinaya) là ba tạng giới học vì đó là hành động chế ngự của Đức Thế Tôn, nhưng sự chế ngự đó diễn ra chỉ bằng Pháp (dhamma) với tự tánh không bất bình đẳng, hoặc diễn ra bằng Pháp là giáo lý, chứ không phải bằng gậy gộc và các hình phạt khác, nên được gọi là "dhammavinayo" (Pháp và Luật).
Anavajjadhammatthanti paramānavajjanibbānatthaṃ, akuppacetovimuttiatthaṃ vā.
Anavajjadhammatthaṃ means for the purpose of Nibbāna, which is supremely faultless, or for the purpose of the unshakeable liberation of mind (akuppacetovimutti).
Anavajjadhammatthaṃ (vì mục đích pháp vô tội) có nghĩa là vì mục đích Niết Bàn vô tội tối thượng, hoặc vì mục đích giải thoát tâm bất động (akuppacetovimutti).
Dhammesu abhiññeyyādīsu abhijānanādikāraṇaṃ sikkhattayanti taṃ ‘‘dhammavinayo’’ti vuttaṃ.
The three trainings are the cause for direct knowledge (abhijānana) and so on, regarding the dhammas to be directly known (abhiññeyya) and so on; thus, they are called "dhammavinayo".
Ba tạng giới học là nguyên nhân của sự hiểu biết thâm sâu và các điều khác trong các pháp cần phải biết thâm sâu, nên nó được gọi là "dhammavinayo" (Pháp và Luật).
‘‘Imissā imasmi’’nti punappunaṃ vuccamānaṃ niyamakaraṇaṃ hoti, eva-saddalopo vā katoti adhippāyenāha ‘‘niyamo kato’’ti.
The repeated statement "imissā imasmiṃ" implies a restriction, or the particle eva has been omitted. Thus, it says: "niyamo kato" (a restriction is made).
Việc lặp đi lặp lại câu "Imissā imasmiṃ" (trong điều này, trong điều này) là để thiết lập một quy tắc, hoặc từ eva đã bị lược bỏ, theo ý nghĩa đó nên nói "niyamo kato" (quy tắc đã được thiết lập).
510. Bhikkhukoti anaññatthena ka-kārena padaṃ vaḍḍhitanti ‘‘bhikkhanadhammatāyā’’ti atthamāha.
510. Bhikkhukoti – the word is extended with the suffix ka to denote no other meaning, thus the meaning "bhikkhanadhammatāyā" (by the nature of begging) is given.
510. Bhikkhuko (người khất thực) là từ được mở rộng với tiếp vĩ ngữ -ka để chỉ sự không khác biệt, nên giải thích nghĩa là "bhikkhanadhammatāyā" (theo bản chất khất thực).
Bhikkhakoti pana pāṭhe bhikkhatīti bhikkhakoti attho.
However, in the reading bhikkhako, the meaning is "one who begs is a bhikkhaka."
Tuy nhiên, trong bản đọc Bhikkhako, nghĩa là người khất thực (bhikkhati) nên gọi là bhikkhako.
Jallikaṃ rajamissaṃ malaṃ, amissaṃ malameva.
Jallikaṃ is dirt mixed with dust; malaṃ is just dirt, unmixed.
Jallikaṃ là bụi bẩn lẫn lộn với đất, còn malaṃ chỉ là bụi bẩn không lẫn lộn.
Bhinnapaṭadharoti nibbacanaṃ bhinnapaṭadhare bhikkhu-saddassa niruḷhattā vuttaṃ.
The explanation bhinnapaṭadharo (wearer of ragged robes) is stated because the word bhikkhu is established by convention for one who wears ragged robes.
Giải thích Bhinnapaṭadharo (người mặc y vá) được nói đến vì từ bhikkhu đã trở nên thông dụng để chỉ người mặc y vá.
Yassa bhāvetabbo pahātabbo ca odhi avasiṭṭho atthi, so odhiso, arahā pana tadabhāvā odhirahitoti ‘‘anodhiso kilesānaṃ pahānā bhikkhū’’ti vutto.
One for whom there is a remaining boundary (odhi) to be cultivated and a remaining boundary to be abandoned is odhi-so. An Arahant, however, is without boundaries due to the absence of these; therefore, he is called "anodhiso kilesānaṃ pahānā bhikkhū" (a bhikkhu without boundaries, due to the abandonment of defilements).
Người nào còn có giới hạn (odhi) cần tu tập và cần đoạn trừ, người đó là odhiso; còn A-la-hán thì không có điều đó, nên không có giới hạn (odhirahita), do đó được gọi là "anodhiso kilesānaṃ pahānā bhikkhū" (Tỳ khưu là người đã đoạn trừ phiền não không giới hạn).
Odhi-saddo vā ekadese niruḷhoti sabbamaggā sabbakilesā ca arahatā bhāvitā pahīnā ca ‘‘odhī’’ti na vuccanti.
Alternatively, the word odhi is established in a specific sense; thus, all paths and all defilements, which have been cultivated and abandoned by an Arahant, are not referred to as odhī.
Hoặc từ odhi (giới hạn) chỉ thông dụng trong một phần, nên tất cả các đạo (magga) và tất cả các phiền não (kilesa) đã được A-la-hán tu tập và đoạn trừ thì không được gọi là "odhī".
Pahānāti idañca nibbacanaṃ bhedanapariyāyavasena vuttanti veditabbaṃ.
It should be understood that this explanation of pahānā (abandonment) is stated in the sense of breaking through.
Và lời giải thích Pahānā (đoạn trừ) này cần được hiểu là được nói theo nghĩa đồng nghĩa với sự phá hủy (bhedana).
Sekkho bhikkhūti satta sekkhā kathitā, bhinnattā pāpakānaṃ…pe… bhikkhūti khīṇāsavova kathitoti idaṃ dvayaṃ ‘‘sekkhoti puthujjanakalyāṇakena saddhiṃ satta ariyā, bhinnattāti iminā pana cattāro phalaṭṭhā’’ti iminā dvayena na sameti, tadidaṃ nippariyāyadassanaṃ vuttanti veditabbaṃ.
The statement "sekkhoti puthujjanakalyāṇakena saddhiṃ satta ariyā, bhinnattāti iminā pana cattāro phalaṭṭhā" (a sekkha is one of the seven noble ones, together with the noble disciple; by bhinnattā, however, it refers to the four who are established in the fruits) does not correspond to this pair: "Sekkho bhikkhūti satta sekkhā kathitā, bhinnattā pāpakānaṃ…pe… bhikkhūti khīṇāsavova kathito" (Seven trainees are called bhikkhus, because of breaking through evil… etc. … a bhikkhu is indeed one whose taints are destroyed). It should be understood that this is a direct exposition.
Hai điều này: "Sekkho bhikkhu" (Bậc Hữu học Tỳ khưu) nói về bảy bậc Hữu học, "bhinnattā pāpakānaṃ…pe… bhikkhu" (Tỳ khưu là người đã phá hủy các ác pháp) nói về bậc A-la-hán không khớp với hai điều này: "Sekkho nói về bảy bậc Thánh cùng với phàm phu thiện lành, còn bhinnattā nói về bốn bậc quả." Điều này cần được hiểu là một sự trình bày trực tiếp (nippariyāya) đã được nói đến.
‘‘Sesaṭṭhānesu puthujjanakalyāṇakādayo kathitā’’ti vuttaṃ, nanu paṭiññāya bhikkhusīlopi vuttoti?
It is stated: "Sesaṭṭhānesu puthujjanakalyāṇakādayo kathitā" (In other places, the ordinary virtuous person, etc., are mentioned). But isn't the bhikkhu of good conduct also mentioned by way of declaration?
Đã nói "Ở những nơi còn lại, phàm phu thiện lành và các bậc khác đã được nói đến", vậy chẳng phải giới luật của Tỳ khưu theo sự tuyên bố cũng đã được nói đến sao?
Vutto, na pana idhādhippeto sabbappakārajjhānanibbattakassa adhippetattā.
Yes, he is mentioned, but he is not intended here, as the intention is to refer to one who produces jhāna of all kinds.
Đã được nói đến, nhưng ở đây không có ý đó, vì ở đây có ý muốn nói đến người có khả năng tạo ra tất cả các loại thiền.
511. Nippariyāyato sīlaṃ samādānaviratiavītikkamanaviratibhāvatoti adhippāyo.
511. Nippariyāyato sīlaṃ (sīla without figurative meaning) means in the sense of abstention through undertaking and abstention through non-transgression.
511. Giới luật trực tiếp (nippariyāyato sīlaṃ) có ý nghĩa là theo bản chất của giới luật thọ trì (samādānavirati) và giới luật không vi phạm (avītikkamanavirati).
Anabhijjhādīni sandhāya cetasikasīlassa pariyāyasīlatā vuttā.
The figurative nature of mental sīla is stated with reference to non-covetousness (anabhijjhā), etc.
Tính chất giới luật gián tiếp của giới luật tâm sở (cetasikasīla) được nói đến khi đề cập đến sự không tham lam (anabhijjhā) và các điều khác.
Nagaravaḍḍhakī vatthuvijjācariyoti vadanti.
Nagaravaḍḍhakī (city builder) is said by some to mean an expert in architecture.
Người ta nói rằng nagaravaḍḍhakī (thợ xây thành phố) là bậc thầy về kiến trúc (vatthuvijjācariya).
Catubbidho āhāro asitādīni, bhakkhitabbabhuñjitabbalehitabbacubitabbāni vā.
The four kinds of food are chewed food and so on, or that which is to be gnawed, eaten, licked, or sucked.
Bốn loại đồ ăn (āhāra) là các thức ăn như asita (thức ăn cứng), hoặc các loại đồ ăn cần nhai, nuốt, liếm, và hút.
Pātimokkhasaṃvarena upeto pihitindriyo hoti tiṇṇaṃ sucaritānaṃ indriyasaṃvarāhārattā, pātimokkhasaṃvaro vā indriyasaṃvarassa upanissayo hoti.
A person endowed with Pātimokkha restraint has the sense-faculties restrained, because the three good conducts are nourished by sense-faculty restraint. Or, Pātimokkha restraint is a strong supporting condition for sense-faculty restraint.
Người được trang bị giới luật Pātimokkha (Pātimokkhasaṃvarena upeto) là người có các căn được che đậy (pihitindriya), bởi vì ba thiện hạnh (sucarita) là nguyên nhân của sự phòng hộ căn (indriyasaṃvara), hoặc sự phòng hộ Pātimokkha là sự hỗ trợ mạnh mẽ cho sự phòng hộ căn.
Iti pātimokkhasaṃvarena pihitindriyo ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’ti vutto.
Therefore, a person whose sense-faculties are restrained through Pātimokkha restraint is called "restrained by Pātimokkha restraint."
Vì vậy, người có các căn được che đậy nhờ sự phòng hộ Pātimokkha được gọi là “được phòng hộ bởi sự phòng hộ Pātimokkha” (Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto).
Iminā adhippāyena ‘‘saṃvuto’’ti etassa pihitindriyoti atthamāha.
With this intention, the meaning of "saṃvuto" (restrained) is said to be "pihitindriyo" (whose sense-faculties are restrained).
Với ý nghĩa này, từ “saṃvuto” (được phòng hộ) được giải thích là pihitindriyo (có các căn được che đậy).
Pātimokkhena ca saṃvarena cāti idaṃ pātimokkhato aññaṃ sīlaṃ kāyikaavītikkamādiggahaṇena gahitanti iminā adhippāyena vuttanti daṭṭhabbaṃ.
The phrase " by Pātimokkha and by restraint" should be understood as being said with the intention that another sīla (virtue), distinct from the Pātimokkha, is meant by the inclusion of non-transgression of bodily conduct, and so on.
Câu “Pātimokkhena ca saṃvarena ca” (bởi Pātimokkha và bởi sự phòng hộ) này phải được hiểu là giới luật khác ngoài Pātimokkha đã được bao gồm bằng cách đề cập đến sự không vi phạm thân nghiệp, v.v.
Dutiyo panattho dvinnampi ekatthataṃ sandhāya vutto.
However, the second meaning is stated with reference to both terms having the same meaning.
Tuy nhiên, ý nghĩa thứ hai được nói đến với ý định rằng cả hai từ đều có cùng một nghĩa.
513. Sabbampi dussīlyanti iminā abhijjhādayo ca gahitāti sandhāyāha ‘‘manasāpi ācarati eva, tasmā taṃ dassetu’’nti.
513. By " all unwholesome conduct," covetousness and other unwholesome deeds are also included. With this in mind, it is said: " one acts even with the mind, therefore, to show that."
513. Với cụm từ “tất cả sự ác hạnh (sabbampi dussīlya)” này, ý định là các phiền não như tham lam, v.v., cũng được bao gồm, và vì vậy, lời giải thích là “người đó cũng hành động bằng ý nghĩ, do đó để chỉ ra điều đó”.
Tatthāti kāyikavītikkamādivasena vuttesu anācāresu.
Therein: among the wrong conducts mentioned in terms of bodily transgressions, and so on.
Tatthā (trong đó) là trong các hành vi phi pháp được nói đến dưới dạng vi phạm thân nghiệp, v.v.
Garubhaṇḍavissajjanamāpajjatīti thullaccayaṃ āpajjatīti attho.
incurs a relinquishment of a grave article means incurs a thullaccaya offense.
Garubhaṇḍavissajjanamāpajjati có nghĩa là phạm tội thullaccaya (trọng tội).
Aropimoti saṅghikabhūmiyaṃ uṭṭhito vutto.
Aropimo refers to bamboo that has grown by itself on Sangha-owned land.
Aropimo (cái được trồng) được nói đến là tre mọc tự nhiên trên đất của Tăng.
Phātikammanti garubhaṇḍantarabhūtaṃ kammaṃ.
Phātikamma refers to work that is a garubhaṇḍa (heavy article) other than bamboo.
Phātikamma là hành động thuộc về tài sản nặng (garubhaṇḍa) khác ngoài tre.
Daṇḍakammanti yathāvuttaṃ hatthakammamāha.
Daṇḍakamma refers to the handiwork as described.
Daṇḍakamma (hành động trừng phạt) là hành động bằng tay như đã nói.
Sināyanti etenāti sinānaṃ, cuṇṇādi.
That by which one bathes is sinānaṃ, such as powdered soap-nut bark.
Người ta tắm bằng thứ này, nên nó được gọi là sinānaṃ (đồ tắm), tức là bột, v.v.
Saccālīkena piyavādī ‘‘cāṭū’’ti vuccati, cāṭuṃ attānaṃ icchatīti cāṭukāmo, tassa bhāvo cāṭukamyatā.
One who speaks pleasantly with both truth and falsehood is called a " cāṭu." One who desires to be a cāṭu is a cāṭukāmo; the state of being such is cāṭukamyatā.
Người nói lời dễ nghe bằng sự thật và sai lầm được gọi là “cāṭu” (kẻ dua nịnh), người mong muốn mình trở thành kẻ dua nịnh là cāṭukāmo (người thích dua nịnh), trạng thái đó là cāṭukamyatā (sự dua nịnh).
Muggasūpassa appavisanaṭṭhānaṃ nāma natthi sabbāhārehi aviruddhattāti adhippāyo.
There is no place where lentil soup cannot enter implies that it is not incompatible with any food.
Không có nơi nào mà súp đậu xanh không thể vào có nghĩa là nó không xung đột với bất kỳ loại thức ăn nào.
Paribhaṭati dhāreti, poseti vāti paribhaṭo, atha vā parivārabhūto bhaṭo sevako paribhaṭo.
One who carries or supports, or one who nourishes, is a paribhaṭa. Alternatively, a bhaṭa (servant) who is part of an entourage is a paribhaṭa.
Paribhaṭati (người mang vác) là người mang vác, nuôi dưỡng; hoặc paribhaṭo (người hầu cận) là người hầu cận, người phục vụ.
Bhaṇḍāgārikakammaṃ gihīnaṃ kariyamānaṃ vuttaṃ.
Bhaṇḍāgārikakammaṃ refers to the work of a storekeeper performed by lay people.
Bhaṇḍāgārikakammaṃ (công việc quản lý kho) được nói đến là công việc được thực hiện cho các gia chủ.
Piṇḍatthaṃ paṭipiṇḍadānaṃ, piṇḍaṃ datvā paṭipiṇḍaggahaṇaṃ vā piṇḍapaṭipiṇḍaṃ.
Piṇḍapaṭipiṇḍaṃ is the giving of food in return for alms, or the taking of alms in return for giving one's own food first.
Piṇḍapaṭipiṇḍaṃ là việc cúng dường đồ ăn cho các Tỳ-khưu, hoặc việc nhận lại đồ ăn sau khi đã cúng dường đồ ăn của mình.
Saṅghabhogacetiyabhogānaṃ ayoniso vicāraṇaṃ saṅghuppādacetiyuppādapaṭṭhapanaṃ, attano santake viya paṭipajjananti keci.
Saṅghuppādacetiyuppādapaṭṭhapanaṃ is the improper management of the Sangha's possessions and the cetiya's possessions. Some say it is treating them as one's own property.
Saṅghuppādacetiyuppādapaṭṭhapanaṃ là việc xem xét không đúng cách các tài sản của Tăng và tài sản của tháp thờ; một số người nói đó là hành động như đối với tài sản của chính mình.
514. Gāvo caranti etthāti gocaro, gocaro viyāti gocaro, abhiṇhaṃ caritabbaṭṭhānaṃ.
514. Gocaro is that place where cows graze. Or, it is like a grazing ground, a place where one constantly wanders.
514. Gāvo (bò) đi lại ở đây, nên nó là gocaro (bãi chăn thả), hoặc gocaro là nơi thường xuyên đi lại, giống như bãi chăn thả.
Gāvo vā cakkhādīni indriyāni, tehi caritabbaṭṭhānaṃ gocaro.
Or, the "cows" are the sense-faculties like the eye, and gocaro is the sphere where they wander.
Hoặc gāvo là các căn như mắt, v.v., gocaro là nơi mà chúng đi lại.
Ayutto gocaro agocaroti tadañño yutto ‘‘gocaro’’ti vutto.
An unsuitable sphere is agocaro; from this, a suitable sphere is called "gocaro."
Gocaro không phù hợp là agocaro (không phải bãi chăn thả); do đó, cái phù hợp khác với nó được gọi là “gocaro”.
515. Avarā pacchimā mattā etesanti oramattakāni.
515. The faults whose measure is the lowest, the last, are oramattakāni.
515. Oramattakāni là những điều lỗi nhỏ nhặt nhất.
Saṃyamakaraṇīyānīti kāyavācāsaṃyamamattena kattabbapaṭikammāni, vikkhipitabbāni vā.
Saṃyamakaraṇīyānī are the acts of remedy to be done merely by bodily and verbal restraint, or those to be abandoned.
Saṃyamakaraṇīyānī là những điều cần được sửa chữa chỉ bằng sự chế ngự thân và khẩu, hoặc những điều cần được loại bỏ.
‘‘Puna na evaṃ karomī’’ti cittena saṃvaramattena, indriyasaṃvareneva vā karaṇīyāni saṃvarakaraṇīyāni.
Saṃvarakaraṇīyāni are those to be done merely by the intention of restraint, saying, "I will not do this again," or those to be done by sense-faculty restraint itself.
Saṃvarakaraṇīyāni là những điều cần được thực hiện chỉ bằng sự chế ngự với ý nghĩ “ta sẽ không làm như vậy nữa”, hoặc chỉ bằng sự phòng hộ căn.
Divivihārajanapadavāsī divivihāravāsī.
Divivihāravāsī is a thera who dwells in the country of Divivihāra.
Vị Trưởng lão sống ở vùng Divivihāra là Divivihāravāsī.
Manassa adhiṭṭhānameva adhiṭṭhānāvikammaṃ.
The mere resolve of the mind is adhiṭṭhānāvikammaṃ.
Chỉ sự quyết định của tâm là adhiṭṭhānāvikammaṃ.
Desanā idha ‘‘vuṭṭhānāvikamma’’nti adhippetā.
Here, "vuṭṭhānāvikamma" is intended as instruction.
Ở đây, bài giảng được hiểu là “vuṭṭhānāvikammaṃ”.
Tattha ‘‘cittuppādakaraṇīyāni manasikārapaṭibaddhānī’’ti vacanato pātimokkhasaṃvaravisuddhatthaṃ anatikkamanīyāni anāpattigamanīyāni vajjāni vuttānīti ācariyassa adhippāyo.
There, according to the statement, "They are concerned with the arising of thought, dependent on attention," the teacher's intention is that the minor faults which are not to be transgressed and do not lead to an offense, are mentioned for the purification of Pātimokkha restraint.
Trong đó, theo lời dạy “cittuppādakaraṇīyāni manasikārapaṭibaddhānī” (những điều cần làm bằng sự phát khởi tâm, gắn liền với sự tác ý), ý định của vị thầy là những lỗi lầm không nên vượt qua, không dẫn đến phạm tội, đã được nói đến vì sự thanh tịnh của sự phòng hộ Pātimokkha.
Catubbidhassāti attānuvādaparānuvādadaṇḍaduggatibhayassa.
Catubbidhassā means the fourfold fear: of self-reproach, of others' reproach, of punishment, and of an evil destination.
Catubbidhassā (của bốn loại) là của sự sợ hãi tự trách, sự sợ hãi bị người khác khiển trách, sự sợ hãi bị hình phạt, và sự sợ hãi khổ cảnh.
516. ‘‘Idha bhikkhū’’ti bhikkhu eva adhippetoti sandhāya ‘‘sesasikkhā pana atthuddhāravasena sikkhā-saddassa atthadassanatthaṃ vuttā’’ti āha.
516. With the thought that "bhikkhu" in "Idha bhikkhū" refers only to a bhikkhu, it is said: " the other trainings are stated to show the meaning of the word 'sikkhā' in terms of essence."
516. Với ý định rằng “idha bhikkhū” (ở đây, Tỳ-khưu) chỉ đề cập đến Tỳ-khưu, lời giải thích là “những giới luật còn lại được nói đến để chỉ ra ý nghĩa của từ ‘sikkhā’ theo cách trích dẫn ý nghĩa”.
Bhikkhuggahaṇaṃ pana aggaparisāmukhena sabbajjhānanibbattakānaṃ catunnampi parisānaṃ dassanatthaṃ kataṃ.
However, the mention of "bhikkhu" is made to indicate all four assemblies that give rise to all meditations, with the foremost assembly as the principal one.
Tuy nhiên, việc đề cập đến Tỳ-khưu được thực hiện để chỉ ra cả bốn hội chúng có thể thành tựu tất cả các thiền định, thông qua hội chúng tối thượng.
Guṇato vā bhikkhu adhippetoti sabbāpi sikkhā idhādhippetāti daṭṭhabbā.
Or, a bhikkhu is intended in terms of his qualities, and thus all trainings are intended here.
Hoặc, Tỳ-khưu được đề cập theo phẩm chất; do đó, phải hiểu rằng tất cả các giới luật đều được đề cập ở đây.
Sabbena sikkhāsamādānenāti ettha yena samādānena sabbāpi sikkhā samādinnā honti, taṃ ekampi sabbasamādānakiccakarattā sabbasamādānaṃ nāma hoti, anekesu pana vattabbameva natthi.
Regarding " by undertaking all trainings": that single undertaking by which all trainings are undertaken is called "undertaking of all trainings" because it performs the function of undertaking all; there is no need to speak of it when there are many.
Trong cụm từ “sabbena sikkhāsamādānena” (bằng tất cả sự thọ trì giới luật), nếu chỉ có một sự thọ trì mà tất cả các giới luật đều được thọ trì, thì sự thọ trì đó được gọi là sabbasamādāna (sự thọ trì tất cả) vì nó thực hiện chức năng thọ trì tất cả; còn đối với nhiều sự thọ trì thì không cần phải nói.
Sabbena sikkhitabbākārenāti avītikkamadesanāvuṭṭhānavattacaraṇādiākārena.
By all modes of training means by modes such as non-transgression, instruction, rising from offense, and observing duties.
Sabbena sikkhitabbākārena (bằng tất cả các cách cần học) là bằng cách không vi phạm, giảng dạy, xuất tội, thực hành bổn phận, v.v.
Vītikkamanavasena sesassapi nissesatākaraṇaṃ sandhāya ‘‘bhinnassapī’’tiādimāha.
Referring to the complete annulment of the rest through transgression, the text states " bhinnassapī" and so on.
Với ý định rằng việc không còn gì của những giới luật còn lại cũng do sự vi phạm, lời giải thích bắt đầu bằng “bhinnassapī” (ngay cả khi bị phá vỡ).
519. Āvaraṇīyehi cittaparisodhanabhāvanā jāgariyānuyogoti katvā āha ‘‘bhāvana’’nti.
519. Knowing that the development of mental purification from hindrances is jāgariyānuyoga, it is said: " bhāvana" (development).
519. Vì sự tu tập làm thanh tịnh tâm khỏi những chướng ngại là sự tinh tấn thức tỉnh, nên lời giải thích là “bhāvana” (sự tu tập).
Suppapariggāhakanti ‘‘suppapariggāhakaṃ nāma idaṃ ito pubbe ito parañca natthi, ayametassa paccayo’’tiādinā pariggāhakaṃ.
Suppapariggāhakaṃ means knowing comprehensively, as in "this sleep, as something that was not before this (moment of entering subconsciousness without mixed vitthi-cittas) nor after this (moment of arising of vitthi-cittas that produce bodily and verbal actions), has this cause, which is bodily fatigue and the arising of sloth and torpor," and so on.
Suppapariggāhakaṃ (sự nắm bắt giấc ngủ tốt) là sự nắm bắt bằng cách nói “cái này không có trước hay sau cái này, đây là nguyên nhân của nó”, v.v.
522. Lokiyāyapi…pe… āhāti idaṃ vipassanābhāvanāya satipaṭṭhānādayo ekasmiṃ ārammaṇe saha nappavattanti, pavattamānānipi indriyabalāni bojjhaṅgesveva antogadhāni honti.
522. Lokiyāyapi…pe… āhā indicates that in Vipassanā bhāvanā, satipaṭṭhāna and other mental states do not arise together in a single object. Even if they arise together, the faculties and powers are included within the bojjhaṅgas.
522. Câu “Lokiyāyapi…pe… āhā” (ngay cả trong thế gian… v.v… đã nói) này có nghĩa là trong sự tu tập thiền quán (vipassanā-bhāvanā), các pháp như niệm xứ (satipaṭṭhāna), v.v., không đồng thời khởi lên trên một đối tượng duy nhất; và ngay cả khi các căn lực (indriyabala) khởi lên, chúng cũng được bao gồm trong các chi giác ngộ (bojjhaṅga).
Pītisambojjhaṅgaggahaṇena hi tadupanissayabhūtaṃ saddhindriyaṃ saddhābalañca gahitameva hoti ‘‘saddhūpanisaṃ pāmojja’’nti (saṃ. ni. 2.23) vuttattā.
Indeed, by taking pītisambojjhaṅga, the saddhindriya (faculty of faith) and saddhābala (power of faith) which are its strong supporting conditions are already included, as it is stated, "Joy has faith as its strong supporting condition."
Thật vậy, bằng cách đề cập đến hỷ giác chi (pītisambojjhaṅga), căn tín (saddhindriya) và tín lực (saddhābala) là những điều kiện hỗ trợ mạnh mẽ cho nó, đã được bao gồm, vì đã nói rằng “niềm vui có tín làm điều kiện” (Saṃ. Ni. 2.23).
Maggaṅgāni pañceva vipassanākkhaṇe pavattantīti imamatthaṃ sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that this is said with reference to the fact that only five path factors arise at the moment of Vipassanā.
Phải hiểu rằng điều này được nói đến với ý định rằng chỉ có năm chi đạo (maggaṅga) khởi lên trong khoảnh khắc thiền quán.
523. Samantato, sammā, samaṃ vā sātthakādipajānanaṃ sampajānaṃ, tadeva sampajaññaṃ.
523. Sampajaññaṃ is the knowing thoroughly, correctly, or equally, and comprehensively, of what is beneficial and so on. That alone is sampajaññaṃ.
523. Sự hiểu biết đúng đắn, toàn diện, hoặc bình đẳng về các điều có lợi, v.v., là sampajānaṃ (sự hiểu biết rõ ràng), và đó chính là sampajaññaṃ (trạch pháp).
Tenāti satisampayuttattā eva uddese avuttāpi sati niddese ‘‘sato’’ti iminā vuttāti adhippāyo.
Tenā (by that) means that even though sati (mindfulness) is not mentioned in the summary, it is mentioned in the detailed explanation by "sato" (mindful), because it is conjoined with sati.
Tenā (bởi điều đó) có nghĩa là ngay cả khi niệm (sati) không được nói đến trong phần tóm tắt, nó vẫn được nói đến trong phần giải thích bằng từ “sato” (có niệm) vì nó luôn đi kèm với niệm.
Sātthakānaṃ abhikkamādīnaṃ sampajānanaṃ sātthakasampajaññaṃ.
Knowing thoroughly the beneficial advance and retreat, and so on, is sātthakasampajaññaṃ.
Sự hiểu biết rõ ràng về các hành động như đi tới, v.v., có lợi ích là sātthakasampajaññaṃ (trạch pháp có lợi ích).
Evaṃ sappāyasampajaññaṃ.
Similarly, sappāyasampajaññaṃ (thorough understanding of what is suitable).
Tương tự, sappāyasampajaññaṃ (trạch pháp phù hợp).
Abhikkamādīsu pana bhikkhācāragocare aññatthāpi ca pavattesu avijahite kammaṭṭhānasaṅkhāte gocare sampajaññaṃ gocarasampajaññaṃ.
However, the thorough understanding regarding the gocara (sphere of activity) called kammaṭṭhāna, which is not abandoned during advance, retreat, alms round, and other activities, is gocarasampajaññaṃ.
Tuy nhiên, đối với các hành động như đi tới, v.v., diễn ra trong việc khất thực (bhikkhācāra-gocara) và những nơi khác, nhưng không rời bỏ đối tượng thiền định (kammaṭṭhāna) được gọi là gocara, thì sự hiểu biết rõ ràng là gocarasampajaññaṃ (trạch pháp đối tượng).
Abhikkamādīsu asammuyhanameva sampajaññaṃ asammohasampajaññaṃ.
The thorough understanding which is simply non-delusion in advancing, retreating, and so on, is asammohasampajaññaṃ.
Sự không lầm lẫn trong các hành động như đi tới, v.v., chính là sự hiểu biết rõ ràng, đó là asammohasampajaññaṃ (trạch pháp không lầm lẫn).
Kammaṭṭhānasīsenevāti kammaṭṭhānaggeneva, kammaṭṭhānaṃ padhānaṃ katvā evāti attho.
519. Kammaṭṭhānasīsenevā means with kammaṭṭhāna as the chief, making kammaṭṭhāna primary.
Kammaṭṭhānasīsenevā (chỉ với thiền đề là chủ yếu) có nghĩa là chỉ với thiền đề là tối thượng, chỉ lấy thiền đề làm chính yếu.
Tena ‘‘pattampi acetana’’ntiādinā vakkhamānaṃ kammaṭṭhānaṃ, yathāparihariyamānaṃ vā avijahitvāti dasseti.
By this, it shows that the kammaṭṭhāna which will be spoken of, such as "even the bowl is inanimate," or the kammaṭṭhāna that is carried about, should not be abandoned.
Điều đó cho thấy rằng thiền đề sẽ được nói đến sau này, bắt đầu bằng “ngay cả bát cũng vô tri”, hoặc không rời bỏ thiền đề đang được thực hành.
‘‘Tasmā’’ti etassa ‘‘dhammakathā kathetabbāyevāti vadantī’’ti etena sambandho.
The word "tasmā" (therefore) is connected with "vadantī" (they say) in "dhammakathā kathetabbāyevāti vadantī" (they say that Dhamma talks should indeed be given).
Từ “tasmā” (vì vậy) có liên hệ với câu “dhammakathā kathetabbāyevāti vadantī” (họ nói rằng pháp thoại phải được giảng).
Bhayeti paracakkādibhaye.
Bhaye means in the fear of an enemy army, and so on.
Bhaye (trong sự sợ hãi) là trong sự sợ hãi từ quân thù, v.v.
‘‘Tasmātiha te, bāhiya, evaṃ sikkhitabbaṃ.
“Therefore, Bāhiya, you should train yourself thus:
“Này Bāhiya, do đó, ông phải học như thế này:
Diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati, sute mute viññāte.
In what is seen, there will be merely the seen; in what is heard, merely the heard; in what is sensed, merely the sensed; in what is cognized, merely the cognized.
Trong cái đã thấy, chỉ là cái đã thấy; trong cái đã nghe, đã ngửi, đã nếm, đã xúc chạm, đã biết, chỉ là cái đã nghe, đã ngửi, đã nếm, đã xúc chạm, đã biết.”
Yato kho te, bāhiya, diṭṭhe diṭṭhamattaṃ bhavissati, sute mute viññāte viññātamattaṃ bhavissati, tato tvaṃ, bāhiya, na tena, yato tvaṃ, bāhiya, na tena.
Bāhiya, when for you, in the seen there will be just the seen; in the heard, smelt, tasted, touched, and cognized there will be just the cognized, then, Bāhiya, you will not be connected with that (the seen, etc.), from which (cause) you, Bāhiya, will not be connected with that (greed, etc., connected with the seen, etc.).
Này Bāhiya, khi đối với cái được thấy chỉ là cái được thấy, đối với cái được nghe chỉ là cái được nghe, đối với cái được nhận biết chỉ là cái được nhận biết, thì này Bāhiya, ngươi sẽ không còn bị ràng buộc bởi cái đó, vì này Bāhiya, ngươi sẽ không còn bị ràng buộc bởi cái đó.
Tato tvaṃ, bāhiya, na tattha, yato tvaṃ, bāhiya, na tattha.
Bāhiya, when from which (cause) you are not connected with that (greed, etc.), then, Bāhiya, you will not be in that (object such as the seen, etc., thinking "this is mine, this I am, this is my self").
Này Bāhiya, ngươi sẽ không còn ở trong đó, vì này Bāhiya, ngươi sẽ không còn ở trong đó.
Tato tvaṃ, bāhiya, nevidha na huraṃ na ubhayamantarena.
Bāhiya, when from which (cause) you are not in that (thinking "this is mine, this I am, this is my self"), then, Bāhiya, you will not be here (in this world), nor there (in the next world), nor in between both (this and the next world).
Này Bāhiya, ngươi sẽ không còn ở đây, không còn ở thế giới sau, và không còn ở giữa hai thế giới đó.
Esevanto dukkhassā’’ti (udā. 10) –
This is the end of suffering.”
Đó chính là sự chấm dứt của khổ đau.”
Khāṇuādipariharaṇatthaṃ, patiṭṭhitapādapariharaṇatthaṃ vā passena haraṇaṃ vītiharaṇanti vadanti.
They say that vītiharaṇa means to avoid (something) by the side, for the purpose of avoiding a stump, etc., or for the purpose of avoiding the established foot.
Việc di chuyển sang một bên để tránh các chướng ngại như gốc cây, hoặc để tránh việc đặt chân lên chỗ đã đứng, được gọi là vītiharaṇa.
Yāva patiṭṭhitapādo, tāva āharaṇaṃ atiharaṇaṃ, tato paraṃ haraṇaṃ vītiharaṇanti ayaṃ vā etesaṃ viseso.
Or this is the distinction between them: atiharaṇa is to draw (the foot) as far as the established foot, and vītiharaṇa is to draw beyond that.
Hoặc một sự khác biệt giữa chúng là: việc di chuyển chân sau đến ngang với chân trước đang đứng được gọi là atiharaṇa, còn việc di chuyển vượt quá chân trước đang đứng được gọi là vītiharaṇa.
Avīcinti nirantaraṃ.
Avīci means continuous, without interval.
Avīci nghĩa là không gián đoạn.
Paṭhamajavanepi…pe… na hotīti idaṃ pañcaviññāṇavīthiyaṃ itthipurisoti rajjanādīnaṃ abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
The statement “ na hotīti (does not occur) even in the first javana, etc.” refers to the absence of attachment, etc., like “woman” or “man” in the five-door thought-process.
Câu “ngay cả trong javana đầu tiên... không có” này được nói để chỉ sự không có các phiền não như tham ái đối với hình ảnh nam nữ trong lộ trình ngũ song thức.
Tattha hi āvajjanavoṭṭhabbanānaṃ ayoniso āvajjanavoṭṭhabbanavasena iṭṭhe itthirūpādimhi lobho, aniṭṭhe ca paṭigho uppajjati.
For there, through inappropriate adverting and determining of the adverting and determining thoughts, greed arises for desirable female forms, etc., and aversion for undesirable ones.
Thật vậy, trong lộ trình đó, do sự chú ý và quyết định không đúng cách của āvajjanā và voṭṭhabbana, tham ái phát sinh đối với hình ảnh nữ giới dễ chịu, và sân hận phát sinh đối với hình ảnh không dễ chịu.
Manodvāre pana itthipurisoti rajjanādi hoti, tassa pañcadvārajavanaṃ mūlaṃ, yathāvuttaṃ vā sabbaṃ bhavaṅgādi.
However, in the mind-door, attachment, etc., like “woman” or “man” occurs, and the five-door javana is its root; or all the bhavaṅga, etc., as mentioned, are its root.
Tuy nhiên, trong lộ trình ý môn, có sự tham ái đối với hình ảnh nam nữ, v.v., mà javana của ngũ môn là gốc rễ, hoặc tất cả các bhavaṅga, v.v., như đã nói.
Evaṃ manodvārajavanassa mūlavasena mūlapariññā vuttā.
Thus, mūlapariññā (knowledge of the root) is stated with reference to the root of the mind-door javana.
Như vậy, mūlapariññā (sự liễu tri gốc rễ) được nói đến theo nghĩa gốc rễ của javana ý môn.
Āgantukatāvakālikatā pana pañcadvārajavanasseva apubbatittaratāvasena.
However, āgantukatāvakālikatā (being accidental and temporary) refers to the five-door javana itself, in terms of its being novel and momentary.
Còn āgantukatāvakālikatā (sự đến rồi đi và sự tạm thời) là của chính javana ngũ môn, theo nghĩa không phải là cái trước và là cái tạm thời.
Maṇisappo sīhaḷadīpe vijjamānā ekā sappajātīti vadanti.
They say that maṇisappo is a type of snake found in Sri Lanka.
Người ta nói rằng maṇisappo là một loài rắn tồn tại ở đảo Tích Lan.
Calananti kampanaṃ.
Calana means trembling.
Calana nghĩa là rung động.
Atiharatīti yāva mukhā āharati.
Atiharatī means to bring up to the mouth.
Atiharatī nghĩa là mang đến tận miệng.
Vītiharatīti tato yāva kucchi, tāva harati, kucchigataṃ vā passato harati.
Vītiharatī means to carry from there to the stomach, or to carry what has entered the stomach past it.
Vītiharatī nghĩa là mang từ đó đến tận bụng, hoặc mang thức ăn đã vào bụng đi qua.
Allattañca anupāletīti vāyuādīhi ativisosanaṃ yathā na hoti, tathā pāleti.
Allattañca anupāletī means to preserve (food) so that it does not become excessively dry due to wind, etc.
Allattañca anupāletī nghĩa là bảo vệ để không bị khô quá mức do gió, v.v.
Ābhujatīti pariyesanajjhoharaṇajiṇṇājiṇṇatādiṃ āvajjeti, vijānātīti attho.
Ābhujatī means to advert to, or know, the searching, swallowing, being digested or undigested, etc.
Ābhujatī nghĩa là chú ý, nhận biết việc tìm kiếm, nuốt, tiêu hóa hay không tiêu hóa, v.v.
Taṃtaṃvijānananipphādakoyeva hi payogo ‘‘sammāpayogo’’ti vuttoti.
For indeed, the exertion that brings about such knowing is called sammāpayogo (right application).
Thật vậy, chỉ có sự thực hành tạo ra sự nhận biết đó mới được gọi là “sammāpayogo” (sự thực hành đúng đắn).
Atha vā ‘‘sammāpaṭipattimāgamma abbhantare attā nāma koci bhujanako natthī’’tiādinā vijānanaṃ ābhujanaṃ.
Alternatively, ābhujana is the knowing that there is no individual who eats within oneself, having resorted to right practice, etc.
Hoặc, ābhujana là sự nhận biết rằng "không có bất kỳ ai là kẻ hưởng thụ bên trong thân này" dựa trên sự thực hành đúng đắn, v.v.
Ettakenāti kammaṭṭhānaṃ avissajjetvā catunnaṃ iriyāpathānaṃ pavattanavacanamattena gocarasampajaññaṃ na pākaṭaṃ hotīti attho.
Ettakenāti means that the comprehension of suitable objects (gocara-sampajañña) is not manifest merely by the statement of the four postures being maintained without abandoning the meditation object.
Ettakenā nghĩa là chỉ bằng lời nói về sự duy trì bốn oai nghi mà không từ bỏ đề mục thiền quán, sự tỉnh giác về đối tượng không trở nên rõ ràng.
Evaṃ pana sutte kammaṭṭhānaṃ avibhūtaṃ hotīti caṅkamanaṭṭhānanisajjāsu eva pavatte pariggaṇhantassa sutte pavattā apākaṭā hontīti attho.
And the meaning of “ Evaṃ pana sutte kammaṭṭhānaṃ avibhūtaṃ hoti” (thus, in sleep, the meditation object is not clearly manifest) is that for one who observes the phenomena occurring only during walking, standing, and sitting, the phenomena occurring during sleep are not manifest.
Và câu “Evaṃ pana sutte kammaṭṭhānaṃ avibhūtaṃ hotī” nghĩa là đối với người quán sát các pháp đang diễn ra chỉ trong khi đi kinh hành, đứng và ngồi, thì các pháp đang diễn ra trong khi ngủ không rõ ràng.
526. Upāsanaṭṭhānanti issāsānaṃ viya upāsanassa sikkhāyogakaraṇassa kammaṭṭhānaupāsanassa ṭhānanti attho.
526. Upāsanaṭṭhānanti means a place for practicing the meditation object, just as it is a place for archers to practice shooting arrows and to exert themselves in learning the skill.
Upāsanaṭṭhānaṃ nghĩa là nơi thực hành đề mục thiền quán, giống như nơi luyện tập bắn cung của những người thợ săn.
Tameva hi atthaṃ dassetuṃ ‘‘yogapatha’’nti āhāti.
It is to show this very meaning that he said yogapatha (path of practice).
Để chỉ rõ ý nghĩa đó, người ta nói “yogapatha” (con đường thực hành).
Sīsaṃ dhovatīti icchādāsabyā bhujissataṃ ñāpayati, micchāpaṭipannehi vā pakkhittaṃ ayasarajaṃ dhovati.
Sīsaṃ dhovatīti means that he makes known his freedom from the slavery of evil desires, or he washes away the dirt of ill-repute cast upon him by those who practice wrongly.
Sīsaṃ dhovatī nghĩa là biểu thị sự giải thoát khỏi sự nô lệ của dục vọng, hoặc gột rửa bụi bẩn của sự bất danh do những người hành tà đạo gây ra.
529. Vinayapariyāyena adinnādānapārājike āgataṃ.
529. Vinayapariyāyena refers to what is stated in the Pārājika for stealing.
Vinayapariyāyena (theo cách giải thích của Luật) được đề cập trong giới pācittiya về adinnādāna (trộm cắp).
Suttantapariyāyena āraññakasikkhāpade ‘‘pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti āgataṃ āraññikaṃ bhikkhuṃ sandhāya.
Suttantapariyāyena refers to what is stated in the Araññika Sikkhāpada, “five hundred bows at the last,” regarding a forest-dwelling monk.
Suttantapariyāyena (theo cách giải thích của Kinh) được đề cập trong giới luật āraññaka (người sống trong rừng) về “pañcadhanusatikaṃ pacchimaṃ” (tối đa năm trăm cung), ám chỉ vị tỳ-khưu sống trong rừng.
Na hi so vinayapariyāyike araññe vasanato ‘‘āraññako pantasenāsano’’ti sutte vuttoti.
For he is not called “a forest dweller, one with a secluded dwelling” in the suttas simply because he lives in a forest mentioned in the Vinaya-pariyāya.
Thật vậy, vị ấy không được gọi là “āraññako pantasenāsano” (người sống trong rừng, người sống nơi vắng vẻ) trong Kinh chỉ vì sống trong rừng theo cách giải thích của Luật.
533. Rahassa kiriyā rahassaṃ, taṃ arahati tassa yogganti rāhasseyyakaṃ.
533. A secret act is rahassa. What is fitting for it, or what is suitable for it, is rāhasseyyakaṃ.
Hành động bí mật là rahassaṃ, cái xứng đáng với nó, cái thích hợp với nó là rāhasseyyakaṃ.
Vicittā hi taddhitāti.
For the taddhita suffixes are diverse.
Thật vậy, các taddhita (hậu tố) rất đa dạng.
Rahasi vā sādhu rahassaṃ, tassa yoggaṃ rāhasseyyakaṃ.
Alternatively, what is good in secret is rahassa, and what is suitable for that is rāhasseyyakaṃ.
Hoặc, điều tốt ở nơi bí mật là rahassaṃ, cái thích hợp với nó là rāhasseyyakaṃ.
537. Pariggahitaniyyānanti pariggahitaniyyānasabhāvaṃ, kāyādīsu suṭṭhu pavattiyā niyyānasabhāvayuttanti attho.
537. Pariggahitaniyyānaṃ (well-grasped escape) means the state of being an escape that is well-grasped; that is, endowed with the nature of escape due to well-established activity in the body, etc.
Pariggahitaniyyānaṃ nghĩa là bản chất của sự thoát ly đã được nắm giữ, tức là được trang bị bản chất của sự thoát ly do sự vận hành tốt đẹp của thân, v.v.
Kāyādipariggahaṇaṃ ñāṇaṃ vā pariggaho, taṃ-sampayuttatāya pariggahitaṃ niyyānabhūtaṃ upaṭṭhānaṃ katvāti attho.
Alternatively, the grasping of the body, etc., is knowledge, or pariggaha. The meaning is: having made mindfulness that is grasped due to being conjoined with that (knowledge) and which is an escape.
Hoặc, sự nắm giữ thân, v.v., là trí tuệ, sự nắm giữ đó là pariggaha. Nghĩa là, đã thực hiện sự chú tâm (upaṭṭhāna) đã được nắm giữ và có tính chất thoát ly do sự tương ưng với trí tuệ đó.
546. Idaṃ sandhāyāti ‘‘dve dhammā’’ti sandhāya.
546. Idaṃ sandhāyāti refers to "dve dhammā" (two things).
Idaṃ sandhāya nghĩa là ám chỉ “dve dhammā” (hai pháp).
Ekavacanena ‘‘thinamiddha’’nti uddisitvāpi niddese ‘‘santā’’ti vacanabhedo, bahuvacanaṃ katanti attho.
Even though it is designated as "thinamiddha" (sloth and torpor) in the singular, the vacanabhedo (difference in number) with "santā" (are present) in the exposition means that a plural form is used.
Mặc dù đã đề cập “thinamiddhaṃ” (hôn trầm, thụy miên) bằng số ít, nhưng trong phần giải thích, đã sử dụng số nhiều “santā” (chúng tồn tại), nghĩa là vacanabhedo (sự thay đổi số).
Nirodhasantatāyāti vacanaṃ aṅgasantatāya, sabhāvasantatāya vā santatānivāraṇatthaṃ.
The statement nirodhasantatāyā (for the continuity of cessation) is to prevent continuity as a component (aṅga-santatā) or as an inherent nature (sabhāva-santatā).
Lời nói về nirodhasantatāya (sự an tịnh của diệt) là để ngăn chặn sự an tịnh do sự an tịnh của các chi phần hoặc sự an tịnh tự tính.
553. ‘‘Vantattā muttattā’’tiādīni, ‘‘ālokā hotī’’tiādīni ca ‘‘cattattātiādīnī’’ti vuttāni.
553. "Vantattā muttattā" (being disgorged, being released), etc., and "ālokā hotī" (is light), etc., are referred to as " cattattātiādīnī" (being abandoned, etc.).
Các từ như “vantattā muttattā” (đã nhổ bỏ, đã giải thoát), v.v., và “ālokā hotī” (là ánh sáng), v.v., được gọi là “cattattātiādīnī” (đã từ bỏ, v.v.).
Ādi-saddena vā dvinnampi niddesapadāni saṅgahetvā tattha yāni yesaṃ vevacanāni, tāneva sandhāya ‘‘aññamaññavevacanānī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Alternatively, it should be understood that by the word ādi, both sets of expository terms are included, and among them, those that are synonyms for each other are referred to as " aññamaññavevacanānī" (mutual synonyms).
Hoặc, cần phải hiểu rằng bằng từ ādi (v.v.), đã bao gồm cả các từ giải thích của cả hai, và chỉ ám chỉ những từ đồng nghĩa của chúng, nên được gọi là “aññamaññavevacanānī” (các từ đồng nghĩa lẫn nhau).
Paṭimuñcatoti etena sārambhaṃ abhibhavaṃ dasseti.
Paṭimuñcato (releasing) shows the suppression of agitation.
Bằng từ paṭimuñcato, người ta chỉ ra sự áp đảo với sự ràng buộc.
Nirāvaraṇā hutvā ābhujati sampajānātīti nirāvaraṇābhogā, taṃsabhāvattā vivaṭā.
Having become unimpeded, one adverts and comprehends; therefore, it is nirāvaraṇābhogā (unimpeded advertence), and due to that nature, it is vivaṭā (open).
Trở nên không chướng ngại, chú tâm và nhận biết là nirāvaraṇābhogā (sự chú tâm không chướng ngại), và do bản chất đó nên là vivaṭā (mở ra).
588. Niddesavasenāti ‘‘tattha katamā upekkhā?
588. Niddesavasenāti means by way of exposition such as "What is equanimity? The equanimity..."
Niddesavasena (theo cách giải thích) nghĩa là theo cách giải thích như “Thế nào là upekkhā? Upekkhā là cái nào?” v.v.
Yā upekkhā’’tiādiniddesavasena.
"Imāya upekkhāya upeto hotī" (is endowed with this equanimity), etc., they say, is paṭiniddesavasenāti (by way of counter-exposition).
Người ta nói rằng “Imāya upekkhāya upeto hotī” (được trang bị sự xả này), v.v., là paṭiniddesavasena (theo cách giải thích lại).
‘‘Imāya upekkhāya upeto hotī’’tiādi paṭiniddesavasenāti vadanti.
They say that "tattha katamā upekkhā?" (what is equanimity there?) points to the person, and "imāya upekkhāya upeto hotī" (is endowed with this equanimity) counter-points to the person.
Họ nói rằng, 'Với sự xả này, người ấy được trang bị,' v.v... là theo cách giải thích lại.
‘‘Tattha katamā…pe… imāya upekkhāya upeto hotī’’ti etena puggalo niddiṭṭho hoti, ‘‘samupeto’’tiādinā paṭiniddiṭṭho.
By this* 'What is that... endowed with this upekkhā', the individual is designated, and by* 'samupeto' and so on, he is redescribed.
Trong đó, câu ‘upekkha này là gì… người ấy an trú trong xả’ – qua lời giải thích này, cá nhân được chỉ rõ. Qua lời giải thích ‘samupeta’ (đầy đủ) v.v., cá nhân được chỉ rõ lại.
Yāva vā ‘‘samannāgato’’ti padaṃ, tāva niddiṭṭho, ‘‘tena vuccati upekkhako’’ti iminā paṭiniddiṭṭhoti tesaṃ vasena niddesapaṭiniddesā yojetabbā.
Or, he is designated up to the word 'possessed of' (samannāgato), and redescribed by 'therefore he is called upekkhako'; in this way, the designations and redescriptions should be applied in accordance with these.
Hoặc, cá nhân được chỉ rõ cho đến từ ‘samannāgato’ (đầy đủ), và được chỉ rõ lại bởi câu ‘do đó người ấy được gọi là upekkhaka (người có xả)’. Các lời giải thích và giải thích lại phải được kết hợp theo những từ này.
Pakārenāti upekkhāya ‘‘upekkhanā’’tiādidhammappakārena ‘‘upeto samupeto’’tiādipuggalappakārena ca upekkhakasaddassa atthaṃ ṭhapento paṭṭhapenti.
By way of aspect (pakārena), establishing the meaning of the word upekkhaka by the aspect of phenomena, such as upekkhanā (equanimous observation), and by the aspect of individuals, such as upeto (endowed) and samupeto (fully endowed), they classify it (paṭṭhapenti).
Bằng cách thức, tức là khi thiết lập ý nghĩa của từ upekkhaka theo cách thức của pháp như ‘upekkhanā’ (sự xả) v.v., và theo cách thức của cá nhân như ‘upeto samupeto’ (đạt được, đầy đủ) v.v., họ thiết lập một cách chi tiết.
‘‘Upekkhā’’ti etassa atthassa ‘‘upekkhanā’’ti kāraṇaṃ.
For the meaning of "upekkhā" (equanimity), "upekkhanā" (equanimous observation) is the reason.
‘Upekkhanā’ là nguyên nhân của ý nghĩa ‘upekkha’ này.
Upekkhanāvasena hi upekkhāti.
Indeed, upekkhā is by way of upekkhanā.
Thật vậy, do sự xả mà có upekkha.
Tathā ‘‘upeto samupeto’’ti etesaṃ ‘‘upāgato samupāgato’’ti kāraṇanti evaṃ dhammapuggalavasena tassa tassatthassa kāraṇaṃ dassentā vivaranti, ‘‘upekkhako’’ti imasseva vā atthassa ‘‘imāya upekkhāya upeto hotī’’tiādinā kāraṇaṃ dassentā.
Similarly, 'upāgato' (approached) and 'samupāgato' (fully approached) are the reason for these meanings of 'upeto' (endowed) and 'samupeto' (fully endowed); thus, they explain by showing the reason for each meaning by way of phenomena and individuals, or by showing the reason for this very meaning of 'upekkhako' (one who is equanimous) by 'he is endowed with this upekkhā', and so on.
Tương tự, ‘upāgato samupāgato’ là nguyên nhân của ‘upeto samupeto’. Như vậy, họ giải thích bằng cách trình bày nguyên nhân của từng ý nghĩa đó theo cách thức của pháp và cá nhân, hoặc trình bày nguyên nhân của chính ý nghĩa ‘upekkhako’ này bằng câu ‘do upekkha này mà người ấy an trú’ v.v.
‘‘Upekkhanā ajjhupekkhanā samupeto’’tiādinā byañjanānaṃ vibhāgaṃ dassentā vibhajanti.
They differentiate (vibhajanti) by showing the division of terms (byañjanānaṃ vibhāgaṃ) with 'upekkhanā', 'ajjhupekkhanā', 'samupeto', and so on.
Họ phân tích bằng cách trình bày sự phân chia của các từ ngữ qua ‘upekkhanā, ajjhupekkhanā, samupeto’ v.v.
Upekkhaka-saddantogadhāya vā upekkhāya tasseva ca upekkhaka-saddassa visuṃ atthavacanaṃ ‘‘yā upekkhā upekkhanā’’tiādinā, ‘‘imāya upekkhāya upeto hotī’’tiādinā ca byañjanavibhāgo.
Or, the separate statement of the meaning of upekkhā, which is included in the word upekkhaka, and of that very word upekkhaka, as in 'that upekkhā, upekkhanā', and so on, and 'endowed with this upekkhā', and so on, is the division of terms (byañjanavibhāgo).
Hoặc, sự phân chia từ ngữ là lời nói riêng biệt về ý nghĩa của upekkha nằm trong từ upekkhaka và của chính từ upekkhaka, qua ‘upekkha nào là upekkhanā’ v.v., và ‘do upekkha này mà người ấy an trú’ v.v.
Sabbathā aññātatā nikujjhitabhāvo, kenaci pakārena viññātepi niravasesaparicchindanābhāvo gambhīrabhāvo.
To be unknown in every way is concealedness (nikujjhitabhāvo); the inability to completely define, even if known in some aspect, is profoundness (gambhīrabhāvo).
Sự không được biết đến ở mọi khía cạnh là trạng thái bị che giấu; ngay cả khi được biết đến ở một khía cạnh nào đó, sự thiếu khả năng phân định hoàn toàn là trạng thái sâu sắc.
610. Viññāṇañcāyatananiddese ‘‘anantaṃ viññāṇanti taṃyeva ākāsaṃ viññāṇena phuṭaṃ manasi karoti anantaṃ pharati, tena vuccati anantaṃ viññāṇa’’nti ettha viññāṇenāti etaṃ upayogatthe karaṇavacanaṃ, taṃyeva ākāsaṃ phuṭaṃ viññāṇaṃ manasi karotīti kira aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
610. In the designation of the Sphere of Infinite Consciousness, in the passage 'infinite consciousness' (anantaṃ viññāṇanti)... 'he reflects on that very space as pervaded by consciousness, he pervades it infinitely, therefore it is called infinite consciousness' (anantaṃ viññāṇa), the word viññāṇena (by consciousness) is a karana (instrumental) case in the sense of 'upayoga' (application); it is said in the Aṭṭhakathā that he reflects on that very space, pervaded by consciousness.
610. Trong phần giải thích về Viññāṇañcāyatana, ở câu ‘anantaṃ viññāṇanti taṃyeva ākāsaṃ viññāṇena phuṭaṃ manasi karoti anantaṃ pharati, tena vuccati anantaṃ viññāṇa’ (Vô biên thức – người ấy tác ý không gian đó tràn đầy thức, người ấy tỏa khắp vô biên, do đó được gọi là vô biên thức), từ viññāṇena là một từ ở cách công cụ mang ý nghĩa của đối tượng (upayoga), và được nói trong Chú Giải rằng người ấy tác ý thức tràn đầy không gian đó.
Ayaṃ vā etassa attho – taṃyeva ākāsaṃ phuṭaṃ viññāṇaṃ viññāṇañcāyatanaviññāṇena manasi karotīti.
Alternatively, this is its meaning: he reflects on that very space pervaded by consciousness, by the consciousness of the Sphere of Infinite Consciousness.
Hoặc, ý nghĩa của câu này là: người ấy tác ý thức tràn đầy không gian đó bằng thức của Viññāṇañcāyatana.
Ayaṃ panattho yutto – taṃyeva ākāsaṃ viññāṇena phuṭaṃ tena gahitākāraṃ manasi karoti, evaṃ taṃ viññāṇaṃ anantaṃ pharatīti.
But this meaning is suitable: he reflects on that very space as pervaded by consciousness, as having an aspect grasped by that (consciousness), and thus that consciousness pervades infinitely.
Nhưng ý nghĩa này là hợp lý: người ấy tác ý không gian đó tràn đầy thức, với hình thái được thức đó nắm giữ. Như vậy, thức đó tỏa khắp vô biên.
Yañhi ākāsaṃ paṭhamāruppasamaṅgī viññāṇena anantaṃ pharati, taṃ pharaṇākārasahitameva viññāṇaṃ manasikaronto dutiyāruppasamaṅgī anantaṃ pharatīti vuccatīti.
For the space that one endowed with the first formless jhāna pervades infinitely with consciousness, it is said that one endowed with the second formless jhāna, reflecting on that consciousness together with the aspect of pervasion, pervades infinitely.
Thật vậy, không gian mà người thành tựu vô sắc thiền thứ nhất tỏa khắp vô biên bằng thức, thì người thành tựu vô sắc thiền thứ hai được gọi là tỏa khắp vô biên khi tác ý chính thức đó cùng với hình thái tỏa khắp đó.
615. Taṃyeva viññāṇaṃ abhāvetīti yaṃ pubbe ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti manasi kataṃ, taṃyevāti attho.
615. He makes that very consciousness nonexistent (taṃyeva viññāṇaṃ abhāvetī) means that very consciousness which was reflected upon earlier as 'infinite consciousness'.
615. Taṃyeva viññāṇaṃ abhāvetī (làm cho thức đó không còn) – ý nghĩa là chính thức mà trước đây đã được tác ý là ‘vô biên thức’.
Tasseva hi ārammaṇabhūtaṃ paṭhamena viya rūpanimittaṃ tatiyenāruppena abhāvetīti.
For, just as the meditation-sign (rūpanimittaṃ) is made nonexistent by the first (formless jhāna), so too, the first formless consciousness, which is the object of the second (formless jhāna), is made nonexistent by the third formless jhāna.
Thật vậy, cũng như ấn tướng sắc bị vô sắc thiền thứ nhất làm cho không còn, thì thức đó, vốn là đối tượng của nó, bị vô sắc thiền thứ ba làm cho không còn.
623. Abhidhammabhājanīye pañcakanayadassane ‘‘pañca jhānānī’’ti ca, ‘‘tattha katamaṃ paṭhamaṃ jhāna’’nti ca ādinā uddhaṭaṃ.
623. In the Abhidhamma-bhājanīya, in the explanation of the fivefold method, it is extracted by 'five jhānas' and 'among these, what is the first jhāna', and so on.
623. Trong Abhidhammabhājanīya, tại phần trình bày về phương pháp ngũ thiền, đã được trích dẫn bằng ‘năm thiền’ và ‘trong đó thiền thứ nhất là gì’ v.v.
Uddhaṭānaṃyeva catunnaṃ paṭhamatatiyacatutthapañcamajjhānānaṃ dassanato, dutiyasseva visesadassanato ca.
This is due to the showing of the first, third, fourth, and fifth jhānas, which are already extracted (in the fourfold method), and the showing of the specific characteristic of the second (jhāna) only.
Vì chỉ trình bày bốn thiền đã được trích dẫn là thiền thứ nhất, thứ ba, thứ tư và thứ năm, và chỉ trình bày sự đặc biệt của thiền thứ hai.
640. Lokuttarāpanetthāti etesu tīsujhānesu ‘‘lokuttarā siyā appamāṇārammaṇā’’ti evaṃ koṭṭhāsikā pana maggakāle, phalakāle vā lokuttarabhūtā evāti adhippāyo.
640. Here, supramundane (lokuttarā panetthā): The intention is that these jhānas, which are divided into 'supramundane and having immeasurable objects', are indeed supramundane at the time of the path and at the time of fruition.
640. Lokuttarā panetthā (siêu thế) – ý muốn nói rằng, trong ba thiền này, các phần của thiền ‘siêu thế có thể có đối tượng vô lượng’ là siêu thế trong thời điểm Đạo hoặc thời điểm Quả.
Paricchinnākāsakasiṇālokakasiṇānāpānabrahmavihāracatutthāni sabbatthapādakacatutthe saṅgahitānīti daṭṭhabbāni.
The fourth jhānas of limited space kasiṇa, light kasiṇa, Anāpāna, and Brahmavihāras should be understood as included in the all-supporting fourth jhāna (sabbatthapādakacatutthe).
Các thiền thứ tư của kasina không gian giới hạn, kasina ánh sáng, hơi thở vào ra, và Tứ Vô Lượng Tâm phải được xem là bao gồm trong thiền thứ tư làm nền tảng cho mọi nơi (sabbatthapādakacatuttha).
Buddhapaccekabuddhakhīṇāsavā maggaṃ bhāvayiṃsu, phalaṃ sacchikariṃsūti, bhāvessanti sacchikarissantīti ca heṭṭhimamaggaphalānaṃ vasena vuttanti veditabbaṃ.
It should be understood that 'Buddhas, Paccekabuddhas, and Arahants developed the path and realized the fruit' and 'will develop and will realize' are stated with reference to the lower paths and fruits.
Phải hiểu rằng câu ‘Chư Phật, chư Phật Độc Giác, và các A-la-hán đã tu tập Đạo và chứng đạt Quả’, và câu ‘sẽ tu tập và sẽ chứng đạt’ được nói theo các Đạo và Quả thấp hơn.
Kusalato terasasu hi catutthesu ayaṃ kathā pavattā, na ca kusalacatutthena arahattamaggaphalāni daṭṭhuṃ sakkoti.
Indeed, this discussion pertains to the thirteen fourth jhānas that are kusala, and one cannot see the Arahantship path and fruit with a kusala fourth jhāna.
Thật vậy, lời nói này được đề cập trong mười ba thiền thứ tư thuộc về thiện, và không thể nhìn thấy các Đạo và Quả A-la-hán bằng thiền thứ tư thuộc về thiện.
‘‘Kiriyato terasanna’’nti ettha lokuttaracatutthaṃ kiriyaṃ natthīti ‘‘dvādasanna’’nti vattabbaṃ, kusalato vā terasasu sekkhaphalacatutthaṃ antogadhaṃ katvā ‘‘kiriyato terasanna’’nti asekkhacatutthena saha vadatīti veditabbaṃ.
In 'of the thirteen kriyā', it should be said 'of the twelve', as there is no supramundane fourth jhāna that is kriyā, or it should be understood that 'of the thirteen kriyā' is said together with the asekha fourth jhāna, having included the sekha-phala fourth jhāna among the thirteen kusala jhānas.
Trong câu ‘kiriyato terasannaṃ’ (mười ba thiền thuộc về hành), vì không có thiền thứ tư siêu thế thuộc về hành, nên phải nói là ‘dvādasannaṃ’ (mười hai). Hoặc, phải hiểu rằng câu ‘kiriyato terasannaṃ’ được nói bằng cách bao gồm thiền thứ tư của Quả hữu học trong mười ba thiền thuộc về thiện, cùng với thiền thứ tư của bậc vô học.
Sabbatthapādakañcettha khīṇāsavānaṃ yāni abhiññādīni santi, tesaṃ sabbesaṃ pādakattā sabbatthapādakanti daṭṭhabbaṃ.
Here, the all-supporting (sabbatthapādaka) should be understood as such because it is the support for all the abhinnā and so on that Arahants possess.
Và ở đây, sabbatthapādaka (nền tảng cho mọi nơi) phải được hiểu là vì nó là nền tảng cho tất cả các thần thông v.v. mà các A-la-hán có.
Na hi tesaṃ vaṭṭaṃ atthīti.
For they have no saṃsāra.
Thật vậy, không có vòng luân hồi đối với họ.
Paricchannākāsakasiṇacatutthādīni viya vā navattabbatāya sabbatthapādakasamānattā sabbatthapādakatā daṭṭhabbā.
Or, its all-supporting nature (sabbatthapādakatā) should be understood as being similar to the all-supporting jhānas in not being expressible as limited, great, or immeasurable, like the fourth jhāna of limited space kasiṇa and so on.
Hoặc, sabbatthapādakatā (tính nền tảng cho mọi nơi) phải được xem là giống như các thiền thứ tư của kasina không gian giới hạn v.v., vì không thể nói là không có.
‘‘Ajjhatto dhammo ajjhattassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.20.28) ettha ‘‘ajjhattā khandhā iddhividhañāṇassa pubbenivāsānussatiñāṇassa yathākammūpagañāṇassa anāgataṃsañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo’’ti vuttattā na cetopariyañāṇaṃ viya yathākammūpagañāṇaṃ parasantānagatameva jānāti, sasantānagatampi pana apākaṭaṃ rūpaṃ dibbacakkhu viya apākaṭaṃ kammaṃ vibhāveti.
In the passage 'the internal phenomenon is a condition for the internal phenomenon by way of object condition' (Paṭṭhāna 2.20.28), it is stated that 'the internal aggregates are a condition for the iddhi-vidha-ñāṇa, pubbenivāsānussati-ñāṇa, yathākammūpaga-ñāṇa, anāgataṃsa-ñāṇa, and āvajjanā by way of object condition'. Therefore, yathākammūpaga-ñāṇa does not know only what is in another's mind, like cetopariya-ñāṇa; rather, it reveals obscure kamma just as the divine eye reveals obscure form that is in one's own mind.
Trong câu ‘Ajjhatto dhammo ajjhattassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo’ (Pháp nội tại là duyên đối tượng cho pháp nội tại) trong Paṭṭhāna, vì đã nói rằng ‘các uẩn nội tại là duyên đối tượng cho thần thông trí, túc mạng trí, như nghiệp trí, vị lai trí, và sự hướng tâm’, nên như nghiệp trí không chỉ biết những gì thuộc dòng tâm thức của người khác như tâm hành trí, mà còn làm rõ nghiệp ẩn khuất trong dòng tâm thức của chính mình, giống như thiên nhãn làm rõ sắc ẩn khuất.
Tenāha ‘‘attano kammajānanakāle’’ti.
Therefore, it is said, 'at the time of knowing one's own kamma'.
Do đó, Ngài nói ‘trong thời điểm biết nghiệp của chính mình’.
642. Sabbadhīti disādesodhinā anodhisopharaṇaṃ vuttaṃ, sabbattatāya sabbāvantanti sattodhinā.
642. 'All-pervading' (sabbadhī) refers to pervasion without limitation by way of directions and localities; 'all beings' (sabbattatāya sabbāvantaṃ) refers to pervasion by way of sentient beings.
642. Sabbadhī (khắp mọi phương) – sự tỏa khắp không giới hạn được nói đến theo giới hạn phương hướng và địa điểm. Sabbattatāya sabbāvantaṃ (khắp mọi chúng sinh) – theo giới hạn chúng sinh.
Tenāha ‘‘anodhiso dassanattha’’nti.
Therefore, it is said, 'for the purpose of showing without limitation'.
Do đó, Ngài nói ‘để trình bày sự không giới hạn’.
Tathā-saddo iti-saddo vā na vuttoti ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti etassa anuvattakaṃ taṃ dvayaṃ tassa pharaṇantarādiṭṭhānaṃ aṭṭhānanti katvā na vuttaṃ, puna ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti vuttanti attho.
The words tathā (thus) or iti (so) are not stated because those two, which would follow 'with a mind accompanied by mettā', would be a place for other kinds of pervasion and so on, which is not the case; hence they are not stated, meaning that 'with a mind accompanied by mettā' is stated again.
Từ ‘tathā’ hoặc từ ‘iti’ không được nói đến – ý nghĩa là hai từ đó, vốn là từ nối tiếp của ‘mettāsahagatena cetasā’ (với tâm từ bi), không được nói đến vì chúng không phải là nền tảng cho các loại tỏa khắp khác v.v., và ‘mettāsahagatena cetasā’ được nói lại.
648. Heṭṭhā vuttoyevāti ‘‘sabbena sabbaṃ sabbathā sabba’’nti etesaṃ ‘‘sabbena sikkhāsamādānena sabbaṃ sikkhaṃ, sabbena sikkhitabbākārena sabbaṃ sikkha’’nti ca jhānavibhaṅge (vibha. aṭṭha. 516) attho vutto.
648. As stated below (heṭṭhā vuttoyevā), in the Jhānavibhaṅga, the meaning of "sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ" (all by all, in all ways, all) for these terms was given as "all training by all undertaking of training, all training by all modes of what should be trained."
648. Như đã nói ở dưới, ý nghĩa của các từ 'sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ' (tất cả mọi thứ, bằng mọi cách, hoàn toàn) đã được giải thích trong Phân tích Thiền định (VibhA. 516) là 'toàn bộ sự học tập bằng tất cả sự thực hành giới, toàn bộ sự học tập bằng tất cả các phương cách cần học hỏi'.
Idha pana sabbena avadhinā attasamatāya sabbasattayuttatāya ca sabbaṃ lokaṃ, sabbāvadhidisādipharaṇākārehi sabbaṃ lokanti ca attho yujjati.
Here, however, in this Appamaññā-vibhaṅga, the meaning is appropriate as "the entire world by all boundaries, by one's own equality, and by being connected with all beings, and the entire world by modes of pervading all boundaries and directions, etc."
Tuy nhiên, ở đây, ý nghĩa phù hợp là "toàn bộ thế gian" bằng mọi giới hạn, bằng sự bình đẳng với chính mình và bằng sự liên kết với tất cả chúng sinh; và "toàn bộ thế gian" bằng các cách thức lan tỏa đến mọi phương hướng và giới hạn.
703. Patiṭṭhānaṭṭhenāti sampayogavasena upanissayavasena ca okāsabhāvena.
703. By way of support (patiṭṭhānaṭṭhena) means by way of being a condition of concomitance, by way of being a decisive support, and by way of being an occasion.
703. Theo nghĩa là nền tảng là theo cách liên hợp, theo cách y chỉ và theo cách là cơ hội.
Piṭṭhapūvaodanakiṇṇanānāsambhāre pakkhipitvā madditvā katā surā nāma.
Surā is made by mixing flour, cakes, rice, yeast, and various ingredients, and then kneading them.
Surā là loại rượu được làm bằng cách cho bột bánh, bánh, cơm, men và các nguyên liệu khác vào rồi nhào nặn.
Madhukādipupphapanasādiphalaucchumuddikādinānāsambhārānaṃ rasā ciraparivāsitā merayaṃ nāma, āsavoti attho.
Merayaṃ refers to the juices of various ingredients such as flowers of Madhuka and so on, fruits of jackfruit and so on, sugarcane, and grapes, which have been kept for a long time; it means āsawo.
Merayaṃ là loại rượu được ủ lâu ngày từ nước ép của các nguyên liệu khác nhau như hoa madhukā, v.v., trái cây như mít, v.v., mía, nho, v.v., có nghĩa là āsava.
Kammapathā evāti asabbasādhāraṇesu jhānādikoṭṭhāsesu kammapathakoṭṭhāsikā evāti attho.
Only kamma-paths (kammapathā eva) means only constituents of kamma-paths in portions like jhāna, which are not common to all.
Chỉ là các nghiệp đạo có nghĩa là chỉ là các phần thuộc nghiệp đạo trong những phần không phổ biến như thiền định, v.v.
Surāpānampi ‘‘surāpānaṃ, bhikkhave, āsevitaṃ…pe… nirayasaṃvattanika’’nti (a. ni. 8.40) visuṃ kammapathabhāvena āgatanti vadanti.
They say that drinking alcohol is also stated as a separate kamma-path: "Monks, drinking alcohol, when practiced...pe...leads to hell."
Họ nói rằng uống rượu cũng được đề cập riêng như một nghiệp đạo: "Này các Tỳ-kheo, việc uống rượu, nếu được thực hành...v.v...sẽ dẫn đến địa ngục" (A.N. 8.40).
Evaṃ sati ekādasa kammapathā siyuṃ, tasmāssa yathāvuttesveva kammapathesu upakārakattasabhāgattavasena anupaveso daṭṭhabbo.
If that were the case, there would be eleven kamma-paths. Therefore, its inclusion should be seen as being auxiliary or inherent to the kamma-paths as already described.
Nếu vậy, sẽ có mười một nghiệp đạo; do đó, cần phải hiểu rằng nó được bao gồm trong các nghiệp đạo đã nói ở trên theo cách hỗ trợ và bản chất tương tự.
Sattaitthipurisārammaṇatā tathāgahitasaṅkhārārammaṇatāya daṭṭhabbā.
The object being seven men and women (sattaitthipurisārammaṇatā) should be understood as the object being the aggregates grasped in that way.
Đối tượng là bảy người nam và nữ cần được hiểu là đối tượng là các hành (saṅkhāra) được nắm giữ theo cách đó.
‘‘Pañca sikkhāpadā parittārammaṇā’’ti hi vuttaṃ.
For it is said, "The five precepts have limited objects."
Vì đã nói rằng: "Năm giới có đối tượng hạn chế."
‘‘Sabbāpi hi etā vītikkamitabbavatthuṃ ārammaṇaṃ katvā veracetanāhi eva viramantī’’ti (vibha. aṭṭha. 704) ca vakkhatīti.
And it will be stated, "All of these abstain from acts of enmity, taking the object to be the thing to be transgressed."
Và sẽ nói rằng: "Tất cả những điều này đều kiêng cữ bằng ý chí từ bỏ, lấy đối tượng là những gì cần phải vượt qua" (VibhA. 704).
Gorūpasīlako pakatibhaddo.
Gorūpasīla is naturally gentle.
Gorūpasīlako là người có bản chất hiền lành.
Kākaṇikamattassa atthāyātiādi lobhavasena musākathane vuttaṃ.
For the sake of even a kākaṇika (kākaṇikamattassa atthāyā) and so on, refers to lying out of greed.
Vì một kākaṇika nhỏ v.v. được nói đến trong trường hợp nói dối vì lòng tham.
Dosavasena musākathane ca niṭṭhappatto saṅghabhedo gahito.
And in lying out of hatred, the completed breaking of the Saṅgha is included.
Trong trường hợp nói dối vì sân, sự chia rẽ Tăng đoàn đã hoàn tất được bao hàm.
Dosavasena parassa byasanatthāya musākathane pana tassa tassa guṇavasena appasāvajjamahāsāvajjatā yojetabbā, mandādhimattabyasanicchāvasena ca.
However, in lying out of hatred for the misfortune of another, the degree of fault, whether minor or major, should be connected according to the specific qualities of that person, and according to the desire for slight or extreme misfortune.
Tuy nhiên, trong trường hợp nói dối để gây hại cho người khác vì sân, cần phải kết hợp mức độ lỗi nhỏ hay lớn tùy theo phẩm chất của người đó, và tùy theo ý muốn gây hại ít hay nhiều.
Nissaggiyathāvaravijjāmayiddhimayā sāhatthikāṇattikesveva pavisantīti dve eva gahitā.
Only the two (Nissaggiya, Thāvara, Vijjāmaya, Iddhimaya) are included because they enter into what is done by one's own hand or by command.
Chỉ hai loại được bao hàm là những thứ thuộc về nissaggiya (cần xả), thāvara (bất động), vijjāmaya (do thần chú), iddhimaya (do thần thông) chỉ thuộc về sāhatthika (tự tay làm) và āṇattika (do ra lệnh).
712. ‘‘Koṭṭhāsabhāvenā’’ti vuttaṃ, ‘‘patiṭṭhānabhāvenā’’ti pana vattabbaṃ.
712. It is said, "by way of being a constituent," but it should be said, "by way of being a support."
712. Đã nói là "theo cách là một phần", nhưng lẽ ra phải nói là "theo cách là nền tảng".
Ettha pana sikkhāpadavāre pahīnapañcābhabbaṭṭhānassa arahato viramitabbaverassa sabbathā abhāvā kiriyesu viratiyo na santīti na uddhaṭā, sekkhānaṃ pana pahīnapañcaverattepi taṃsabhāgatāya verabhūtānaṃ akusalānaṃ veranidānānaṃ lobhādīnañca sabbhāvā viratīnaṃ uppatti na na bhavissati.
Here, in the context of the sikkhāpada, since an Arahant has completely abandoned the five unassailable positions and there is no enmity from which to abstain, abstentions in mere functions (kiriya) are not presented. However, for those undergoing training (sekkhā), even though they have abandoned the five enmities, due to the presence of unwholesome states that are inimical in nature and defilements like greed, which are causes of enmity, the arising of abstentions will not cease.
Ở đây, trong phần giới học, vì không có bất kỳ sự thù hận nào cần phải từ bỏ đối với A-la-hán, người đã đoạn trừ năm điều không thể xảy ra, nên không có sự kiêng cữ trong các hành động (kiriya), do đó chúng không được đề cập; nhưng đối với các bậc học (sekha), mặc dù đã đoạn trừ năm điều thù hận, nhưng vì các bất thiện pháp có bản chất thù hận và các nguyên nhân của sự thù hận như tham, v.v. vẫn còn tồn tại, nên sự phát sinh của các sự kiêng cữ sẽ không không xảy ra.
Akusalasamuṭṭhitāni ca kāyakammādīni tesaṃ kāyaduccaritādīni verāneva, tehi ca tesaṃ viratiyo honteva, yato naphalabhūtassapi uparimaggattayassa aṭṭhaṅgikatā hoti.
And bodily actions, etc., arising from unwholesome states, such as misconduct in body, are themselves enmities for them, and abstentions from these occur for them, because even for those who have not attained the fruit, the three higher paths are eight-membered.
Và các hành động thân, v.v. phát sinh từ bất thiện là chính những điều thù hận như ác hạnh thân, v.v. của họ; và sự kiêng cữ của họ từ những điều này vẫn tồn tại, bởi vì ngay cả con đường cao hơn ba bậc, vốn không phải là quả, cũng có tám chi.
Sikkhāvāre ca abhāvetabbatāya phaladhammāpi na sikkhitabbā, nāpi sikkhitasikkhassa uppajjamānā kiriyadhammāti na keci abyākatā sikkhāti uddhaṭā.
And in the context of training, fruit-dharmas are not to be trained, nor are action-dharmas (kiriya-dharmas) which arise for one who has completed training; therefore, no undeterminable (abyākata) states are presented as training.
Và trong phần học, vì các pháp quả không cần phải được phát triển, cũng như các pháp hành động (kiriya-dhamma) phát sinh ở người đã hoàn tất việc học không phải là giới, nên không có pháp vô ký nào được đề cập là giới.