Table of Contents

⮲

Vibhaṅga-mūlaṭīkā

Edit
648
Vedanānupassanāniddesavaṇṇanā
Explanation of the Section on the Contemplation of Feeling
Phần giải thích về Vedanānupassanāniddesa
649
363. Sampajānassa vediyanaṃ sampajānavediyanaṃ.
363. The experience of one who comprehends is sampajānavediyana (comprehending experience).
363. Cảm thọ của người có chánh niệm là sampajānavediyanaṃ (sự cảm thọ với chánh niệm).
Vatthunti sukhādīnaṃ ārammaṇamāha, tena vatthu ārammaṇaṃ etissāti vatthuārammaṇāti samāso daṭṭhabbo.
By " vatthu" (basis), it refers to the object of pleasure, etc. Therefore, the compound vatthuārammaṇā (having basis as object) should be understood as: "the object for this (feeling) is the basis."
Vatthuṃ nói đến đối tượng của lạc thọ, v.v.; do đó, cần hiểu rằng sự ghép từ là vatthuārammaṇā (có đối tượng là nền tảng).
Vohāramattaṃ hotīti etena ‘‘sukhaṃ vedanaṃ vedayāmī’’ti idaṃ vohāramattena vuttanti dasseti.
By the phrase " it is merely a conventional expression," it shows that "I experience a pleasant feeling" is stated merely by way of conventional expression.
Với câu Vohāramattaṃ hotīti, cho thấy rằng câu “Ta cảm thọ lạc thọ” này chỉ được nói theo nghĩa thông thường.
650
Vīriyasamādhiṃ yojetvāti adhivāsanavīriyassa adhimattatāya tassa samatāya ubhayaṃ saha yojetvā.
Having combined energy and concentration means having combined both, due to the excessive nature of the energy of endurance and its equality with concentration.
Vīriyasamādhiṃ yojetvā nghĩa là kết hợp cả hai (tinh tấn và định) lại với nhau, do sự tinh tấn chịu đựng (adhivāsanavīriya) ở mức độ cao và sự quân bình của nó.
Saha paṭisambhidāhīti lokuttarapaṭisambhidāhi saha.
Together with the Paṭisambhidās means together with the supramundane Paṭisambhidās.
Saha paṭisambhidāhīti nghĩa là cùng với các tuệ phân tích (paṭisambhidā) siêu thế.
Lokiyānampi vā sati uppattikāle tattha samatthataṃ sandhāya ‘‘saha paṭisambhidāhī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ.
Or it should be understood that " together with the Paṭisambhidās" is stated with reference to the capability of even the mundane (Paṭisambhidās) when they arise.
Hoặc, cần hiểu rằng “saha paṭisambhidāhī” được nói để chỉ sự thành thạo trong các tuệ phân tích thế gian khi chúng phát sinh.
Samasīsīti vārasamasīsī hutvā paccavekkhaṇavārassa anantaravāre parinibbāyīti attho.
Samasīsī means that having become 'equal-headed in terms of turns,' he attained Nibbāna in the turn immediately following the turn of recollection.
Samasīsī nghĩa là, sau khi đạt đến sự quân bình về thời gian, vị ấy nhập Niết-bàn ngay sau thời gian quán xét.
Saṅkhepamanasikāravasena mahāsatipaṭṭhāne, vitthāramanasikāravasena rāhulovādadhātuvibhaṅgādīsu.
By way of condensed attention in the Mahāsatipaṭṭhāna Sutta; by way of detailed attention in the Rāhulovāda, Dhātuvibhaṅga, and other Suttas.
Saṅkhepamanasikāravasena (theo cách tác ý tóm tắt) là trong Mahāsatipaṭṭhāna Sutta, còn vitthāramanasikāravasena (theo cách tác ý chi tiết) là trong Rāhulovāda, Dhātuvibhaṅga, v.v.
651
Phassapañcamakeyevāti eva-saddena vuttesu tīsupi mukhesu pariggahassa samānataṃ dasseti.
By the word " eva" in " phassapañcamakeyevā," it shows the similarity of comprehension in all three aspects (of form, unpleasantness, and knowledge by hearing) mentioned.
Với Phassapañcamakeyevā, từ eva cho thấy sự nắm bắt là như nhau trong cả ba phương diện đã được nói đến.
Nāmarūpavavatthānassa adhippetattā niravasesarūpapariggahassa dassanatthaṃ ‘‘vatthu nāma karajakāyo’’ti āha, na cakkhādīni chavatthūnīti.
Since the ascertainment of nāmarūpa is intended, (the compiler) says " vatthu refers to the generated body" to show the comprehension of all physical forms without remainder, not the six bases like the eye, etc.
Vì sự phân định danh sắc (nāmarūpavavatthāna) được mong muốn, để chỉ ra sự nắm bắt toàn bộ sắc, đã nói “vatthu nāma karajakāyo” (nền tảng là thân do nghiệp sinh), chứ không phải sáu nền tảng như mắt, v.v.
Karajakāyassa pana vatthubhāvasādhanatthaṃ ‘‘idañca pana me viññāṇaṃ ettha sitaṃ, ettha paṭibaddha’’nti (dī. ni. 1.235; ma. ni. 2.252) suttaṃ ābhataṃ.
And to establish the basis-nature of the generated body, the Sutta passage "And this consciousness of mine is bound here, attached here" is cited.
Để chứng minh rằng thân do nghiệp sinh (karajakāya) là nền tảng, kinh “Và thức này của tôi đã an trú ở đây, đã bị ràng buộc ở đây” đã được trích dẫn.
652
Phassaviññāṇānaṃ pākaṭatā kesañci hotīti yesaṃ na hoti, te sandhāyāha ‘‘phassavasena vā hi…pe… na pākaṭaṃ hotī’’ti.
The manifestation of contact and consciousness occurs for some. Therefore, with reference to those for whom it does not occur, (the compiler) says " for by way of contact, indeed… not manifest."
Vì sự rõ ràng của xúc và thức xảy ra với một số người, nên đã nói “phassavasena vā hi…pe… na pākaṭaṃ hoti” để chỉ những người mà điều đó không xảy ra.
Tesaṃ pana aññesañca sabbesaṃ veneyyānaṃ vedanā pākaṭāti āha ‘‘vedanāvasena pana pākaṭaṃ hotī’’ti.
But for them and for all other trainees, feeling is manifest. Hence, (the compiler) says " but it is manifest by way of feeling."
Nhưng cảm thọ là rõ ràng đối với tất cả những người đáng được giáo hóa khác, nên đã nói “vedanāvasena pana pākaṭaṃ hoti”.
Satadhotasappi nāma satavāraṃ vilāpetvā vilāpetvā udake pakkhipitvā uddharitvā gahitasappi.
Satadhotasappi (ghee washed a hundred times) refers to ghee that has been melted repeatedly a hundred times, placed in water, removed, and then taken.
Satadhotasappi là bơ đã được làm tan chảy và nhúng vào nước một trăm lần, rồi vớt ra và lấy.
653
Vinivattetvāti catukkhandhasamudāyato visuṃ uddharitvā.
Having separated means having extracted separately from the aggregate of the four mental aggregates.
Vinivattetvā nghĩa là tách riêng ra khỏi khối bốn uẩn.
Mahāsatipaṭṭhānasuttādīsu katthaci paṭhamaṃ rūpakammaṭṭhānaṃ vatvā pacchā arūpakammaṭṭhānaṃ vedanāvasena vinivattetvā dassitaṃ.
In the Mahāsatipaṭṭhāna Sutta and others, in some places, the rūpa-kammaṭṭhāna is stated first, and afterwards the arūpa-kammaṭṭhāna is presented by separating it by way of feeling.
Trong Mahāsatipaṭṭhāna Sutta, v.v., ở một số chỗ, sau khi nói về đề mục thiền định sắc (rūpakammaṭṭhāna) trước, sau đó đề mục thiền định vô sắc (arūpakammaṭṭhāna) được chỉ ra bằng cách tách riêng theo cảm thọ.
Katthaci arūpakammaṭṭhānaṃ eva vedanāvasena arūparāsito, ñātapariññāya pariññātato vā rūpārūparāsito vā vinivattetvā dassitaṃ.
In some places, only the arūpa-kammaṭṭhāna is presented by separating it by way of feeling from the aggregate of immateriality, or from what is discerned by discernment of the known, or from the aggregate of materiality and immateriality.
Ở một số chỗ khác, chỉ đề mục thiền định vô sắc được chỉ ra bằng cách tách riêng theo cảm thọ từ khối vô sắc, hoặc từ những pháp đã được thấu triệt bằng tri kiến thấu triệt (ñātapariññā), hoặc từ khối sắc và vô sắc.
Tatthāpi yesu paṭhamaṃ ñātapariññā vuttā, tesu tadantogadhaṃ.
Even there, in those where discernment of the known is mentioned first, it is included therein.
Trong những chỗ đó, ở những kinh mà tri kiến thấu triệt được nói trước, thì nó được bao gồm trong đó.
Yesu na vuttā, tesu ca vedanāya ārammaṇamattaṃ saṃkhittaṃ pāḷianāruḷhaṃ rūpakammaṭṭhānaṃ sandhāya rūpakammaṭṭhānassa paṭhamaṃ kathitatā vuttāti veditabbā.
In those where it is not mentioned, it should be understood that the prior mention of the rūpa-kammaṭṭhāna is with reference to a concise rūpa-kammaṭṭhāna, which is merely an object of feeling and not included in the Pāli (text).
Ở những kinh mà nó không được nói, thì sự đề cập đầu tiên về đề mục thiền định sắc cần được hiểu là để chỉ đề mục thiền định sắc tóm tắt, không được bao gồm trong Pāḷi, chỉ là đối tượng của cảm thọ.
654
‘‘Manoviññeyyānaṃ dhammānaṃ iṭṭhānaṃ kantāna’’ntiādinā (ma. ni. 3.306) nayena vuttaṃ chagehassitasomanassaṃ pañcakāmaguṇesu assādānupassino eva hotīti āha ‘‘pañcakāmaguṇāmisanissitā cha gehassitasomanassavedanā’’ti.
The six kinds of domestic happiness, mentioned in the way beginning with "desirable, agreeable mental cognizable phenomena," occur only for one who contemplates the enjoyment in the five sense pleasures. Hence, (the compiler) says " the six kinds of domestic happiness-feelings rooted in the bait of the five sense pleasures."
Sáu hỷ gia thuộc (gehassitasomanassa) được nói theo cách “những pháp ý căn khả ý, khả lạc, v.v.” chỉ xảy ra với người quán chiếu sự thỏa mãn trong năm dục lạc, nên đã nói “pañcakāmaguṇāmisanissitā cha gehassitasomanassavedanā” (sáu cảm thọ hỷ gia thuộc nương vào năm dục lạc).
655
Vedanānupassanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
The explanation of the section on the contemplation of feeling is concluded.
Phần giải thích về Vedanānupassanāniddesa đã hoàn tất.
656
Cittānupassanāniddesavaṇṇanā
Explanation of the Section on the Contemplation of Consciousness
Phần giải thích về Cittānupassanāniddesa
657
365. Kilesasampayuttānaṃ dhammānaṃ kehici kilesehi vippayogepi sati yehi sampayuttā, tehi saṃkilesabhāvena sadisehi saṃkiliṭṭhattā itarehipi na visuddhatā hotīti āha ‘‘na pacchimapadaṃ bhajantī’’ti.
365. Even if there is disjunction from certain defilements for phenomena conjoined with defilements, since they are defiled by those with which they are conjoined, similar in nature as defilements, they are not purified by others (defilements as well). Hence, (the compiler) says " they do not partake of the latter term."
365. Mặc dù các pháp tương ưng với phiền não có thể không tương ưng với một số phiền não, nhưng vì chúng bị ô nhiễm bởi những phiền não mà chúng tương ưng, và những phiền não đó tương tự như sự ô nhiễm, nên chúng không thanh tịnh ngay cả với những phiền não khác, nên đã nói “na pacchimapadaṃ bhajantī” (không đạt đến trạng thái cuối cùng).
Duvidhanti visuṃ vacanaṃ sarāgasadosehi visiṭṭhaggahaṇatthaṃ.
Duvidhaṃ (twofold) is a separate statement for the purpose of specifically including mohamūladve (delusion-rooted two) distinct from sarāga and sadosa (consciousness rooted in greed and hatred).
Từ duvidhaṃ (hai loại) được nói riêng để chỉ sự nắm bắt đặc biệt của si mê (moha) khác với tâm tham (sarāga) và tâm sân (sadosa).
Avipassanupagattā ‘‘idha okāsova natthī’’ti vuttaṃ.
It is stated " there is no room here" because it does not pertain to Vipassanā.
Vì không thuộc về thiền quán (vipassanā), nên đã nói “idha okāsova natthī” (ở đây không có cơ hội).
658
Cittānupassanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
The explanation of the section on the contemplation of consciousness is concluded.
Phần giải thích về Cittānupassanāniddesa đã hoàn tất.
659
Dhammānupassanāniddeso
Section on the Contemplation of Dhammas
Dhammānupassanāniddesa
660
Ka.
(a)
Ka.
nīvaraṇapabbavaṇṇanā
Explanation of the Chapter on Hindrances
Phần giải thích về các chướng ngại (nīvaraṇa)
661
367. Kaṇhasukkānaṃ yuganaddhatā natthīti pajānanakāle abhāvā ‘‘abhiṇhasamudācāravasenā’’ti āha.
367. There is no yoking of the dark and the bright. Hence, (the compiler) says " by way of frequent occurrence," due to its absence at the time of knowing.
367. Vì không có sự kết hợp của đen và trắng, nên khi biết rằng không có chúng, đã nói “abhiṇhasamudācāravasena” (do sự thường xuyên hiện hành).
662
Subhampīti kāmacchandopi.
Subhaṃpi means sensual desire (kāmacchanda) as well.
Subhampīti (ngay cả cái đẹp) cũng là dục tham (kāmacchanda).
So hi attano gahaṇākārena ‘‘subha’’nti vuccati, tenākārena pavattamānakassa aññassa kāmacchandassa nimittattā ‘‘nimitta’’nti cāti.
For it is called "subha" (beautiful) by its mode of apprehension, and it is called " nimitta" (sign) because it is the cause for the arising of other sensual desire functioning in that mode.
Nó được gọi là “đẹp” (subha) theo cách nắm bắt của chính nó, và cũng là “nimitta” (tướng) vì nó là tướng của dục tham khác đang hiện hành theo cách đó.
Ākaṅkhitassa hitasukhassa anupāyabhūto manasikāro anupāyamanasikāro.
Attention that is not a means to desired benefit and happiness is anupāyamanasikāra (attention not conducive to the goal).
Sự tác ý không đúng cách (ayoniso manasikāra) là sự tác ý không phải là phương tiện để đạt được lợi ích và hạnh phúc mong muốn, được gọi là anupāyamanasikāro.
Tatthāti nipphādetabbe ārammaṇabhūte ca duvidhepi subhanimitte.
Tatthā (there) refers to both kinds of beautiful signs: that which is to be produced and that which is the object.
Tatthāti (ở đó) là trong cả hai loại tướng đẹp (subhanimitta): cái cần được tạo ra và cái là đối tượng.
663
Asubhampīti asubhajjhānampi.
Asubhaṃpi means asubha-jhāna (foulness meditation) as well.
Asubhampīti (ngay cả cái bất tịnh) cũng là thiền bất tịnh (asubhajjhāna).
Taṃ pana dasasu asubhesu kesādīsu ca pavattaṃ daṭṭhabbaṃ.
That (asubha-jhāna) should be understood as occurring in the ten kinds of foulness and in hair, etc.
Cần hiểu rằng thiền này xảy ra trong mười loại bất tịnh và trong các phần như tóc, v.v.
Kesādīsu hi saññā asubhasaññāti girimānandasutte vuttāti.
For the perception of foulness in hair, etc., is called asubha-saññā, as stated in the Girimānanda Sutta.
Vì trong Girimānanda Sutta, tưởng (saññā) về các phần như tóc, v.v., được gọi là tưởng bất tịnh (asubhasaññā).
Ettha catubbidhassapi ayonisomanasikārassa yonisomanasikārassa ca dassanaṃ niravasesadassanatthaṃ katanti veditabbaṃ.
Here, the presentation of all four kinds of unwise attention and wise attention should be understood as made for the purpose of a complete presentation.
Ở đây, cần hiểu rằng việc chỉ ra cả bốn loại tác ý không đúng cách (ayoniso manasikāra) và tác ý đúng cách (yoniso manasikāra) là để chỉ ra một cách toàn diện.
Tesu pana asubhe subhanti asubhanti ca manasikāro idhādhippeto, tadanukulattā vā itarepīti.
Among them, however, attention to the beautiful as beautiful and as foul in the foul is intended here, or the others are also intended because they are conducive to that.
Tuy nhiên, trong số đó, sự tác ý về cái đẹp trong cái bất tịnh và cái bất tịnh được mong muốn ở đây, hoặc những cái khác cũng được mong muốn vì chúng phù hợp với điều đó.
664
Bhojane mattaññuno thinamiddhābhibhavābhāvā otāraṃ alabhamāno kāmarāgo pahīyatīti vadanti.
They say that for one who is moderate in eating, sensual desire is abandoned because it finds no foothold due to the absence of being overcome by sloth and torpor.
Họ nói rằng dục tham được đoạn trừ vì người biết tiết độ trong ăn uống không bị hôn trầm và thụy miên chi phối, nên không tìm được cơ hội.
Bhojananissitaṃ pana āhārepaṭikūlasaññaṃ, tabbipariṇāmassa tadādhārassa tassa ca upanissayabhūtassa asubhatādidassanaṃ, kāyassa ca āhāraṭṭhitikatādidassanaṃ so uppādetīti tassa kāmacchando pahīyateva, abhidhammapariyāyena sabbopi lobho kāmacchandanīvaraṇanti āha ‘‘arahattamaggenā’’ti.
However, if one develops the perception of repulsiveness in food, the contemplation of the impurity and so on of its decomposition, of its basis, and of that which serves as the strong support, and the contemplation of the body being sustained by food and so on, then his sensual desire is indeed abandoned. By the Abhidhamma method, all craving is a sensual-desire-hindrance, therefore (the compiler) said, "by the Arahant-path."
Tuy nhiên, vị ấy phát sanh tưởng bất tịnh trong vật thực vốn nương vào sự ăn uống, thấy được sự bất tịnh v.v... của sự biến hoại của vật thực ấy, của nơi chứa đựng vật thực ấy, và của chính vật thực ấy vốn là duyên trợ cho dục tham, và thấy được rằng thân này có sự tồn tại nhờ vật thực v.v... Do đó, dục tham của vị ấy chắc chắn được đoạn trừ. Theo cách trình bày của Abhidhamma, tất cả tham ái đều là dục tham triền cái, vì vậy ngài đã nói “bằng A-la-hán đạo”.
665
Odissakānodissakadisāpharaṇānanti attagaruatippiyasahāyamajjhattavasena odissakatā, sīmābhede kate anodissakatā, ekadisāpharaṇavasena disāpharaṇatā mettāya uggahaṇe veditabbā.
The phrase "with specific and non-specific pervasion of directions" should be understood in the apprehension of mettā as follows: specific (odissaka) by way of oneself, those worthy of respect, extremely dear companions, and neutral persons; non-specific (anodissaka) when a boundary is made; and pervasion of directions (disāpharaṇa) by way of pervading one direction.
Trong câu “sự biến mãn các phương có đối tượng và không có đối tượng”, sự có đối tượng được hiểu theo phương diện bản thân, người đáng kính, bạn thân thiết và người trung lập; sự không có đối tượng là khi ranh giới được xóa bỏ; sự biến mãn các phương là theo phương diện biến mãn một phương. Đây là cách cần hiểu trong việc học hỏi về tâm từ.
Vihāraracchāgāmādivasena vā odissakadisāpharaṇaṃ, vihārādiuddesarahitaṃ puratthimādidisāvasena anodissakadisāpharaṇanti evaṃ vā dvidhā uggahaṃ sandhāya ‘‘odissakānodissakadisāpharaṇāna’’nti vuttaṃ.
Or the phrase "with specific and non-specific pervasion of directions" was stated with reference to the two-fold apprehension: specific pervasion of directions by way of a monastery, a street, a village, etc., and non-specific pervasion of directions by way of directions like the East, without specifying a monastery, etc.
Hoặc, sự biến mãn các phương có đối tượng là theo phương diện trú xứ, đường sá, làng mạc v.v...; sự biến mãn các phương không có đối tượng là không nhắm đến trú xứ v.v..., mà theo các phương như phương đông v.v... Do nhắm đến hai cách học hỏi như vậy nên đã nói “sự biến mãn các phương có đối tượng và không có đối tượng”.
Uggaho ca yāva upacārā daṭṭhabbo, uggahitāya āsevanā bhāvanā.
Apprehension should be understood as extending up to access concentration (upacāra). Repeated cultivation of what has been apprehended is bhāvanā (development).
Và sự học hỏi nên được hiểu là cho đến cận hành định; sự thực hành thường xuyên đề mục đã học hỏi là sự tu tập.
Tattha ‘‘sabbe sattā pāṇā bhūtā puggalā attabhāvapariyāpannā’’ti etesaṃ vasena pañcavidhā, ekekasmiṃ ‘‘averā hontu, abyāpajjā, anīghā, sukhī attānaṃ pariharantū’’ti catudhā pavattito vīsatividhā vā anodhisopharaṇā mettā, ‘‘sabbā itthiyo purisā ariyā anariyā devā manussā vinipātikā’’ti sattodhikaraṇavasena pavattā sattavidhā, aṭṭhavīsatividhā vā odhisopharaṇā mettā, dasahi disāhi disodhikaraṇavasena pavattā dasavidhā ca disāpharaṇā mettā, ekekāya vā disāya sattādiitthiādiaverādiyogena asītādhikacatusatappabhedā anodhisoodhisopharaṇā veditabbā.
Here, the non-specific pervasion (anodhiso pharaṇā) of mettā is fivefold by way of "all beings, all living things, all creatures, all persons, all having individual existence," or twentyfold by being cultivated in four ways for each: "may they be free from enmity, free from affliction, free from trouble, may they maintain themselves happily." The specific pervasion (odhiso pharaṇā) of mettā is sevenfold by being cultivated by way of seven specified groups: "all women, all men, all noble ones, all ignoble ones, all devas, all humans, all those in states of woe," or twenty-eight-fold. The pervasion of directions (disāpharaṇā) of mettā is tenfold by being cultivated by way of the ten directions specifically, or it should be understood as having four hundred and eighty sub-divisions of non-specific and specific pervasion for each direction, combined with "beings" etc., "women" etc., "free from enmity" etc.
Ở đây, tâm từ biến mãn không có đối tượng có năm loại theo các câu “mong cho tất cả chúng sanh, tất cả sinh vật, tất cả loài hữu tình, tất cả cá nhân, tất cả những ai có thân”; và có hai mươi loại khi mỗi loại được triển khai theo bốn cách “mong cho không có oan trái, không có sân hận, không có phiền não, mong cho được an lạc tự thân”; tâm từ biến mãn có đối tượng có bảy loại, hoặc hai mươi tám loại, được triển khai theo bảy đối tượng là “tất cả nữ nhân, nam nhân, bậc Thánh, phàm nhân, chư thiên, nhân loại, và các loài đọa xứ”; tâm từ biến mãn các phương có mười loại, được triển khai theo mười phương làm đối tượng; hoặc nên hiểu rằng có bốn trăm tám mươi loại tâm từ biến mãn có và không có đối tượng, khi mỗi phương được kết hợp với các đối tượng như chúng sanh v.v..., nữ nhân v.v..., và các lời nguyện như không oan trái v.v...
666
Kāyavināmanāti kāyassa vividhena ākārena nāmanā.
Kāyavināmanā means bending the body in various ways.
Sự uốn nắn thân là sự uốn nắn thân theo nhiều cách khác nhau.
667
Atibhojane nimittaggāhoti atibhojane thinamiddhassa nimittaggāho, ‘‘ettake bhutte thinamiddhassa kāraṇaṃ hoti, ettake na hotī’’ti thinamiddhassa kāraṇākāraṇaggāhoti attho.
Atibhojane nimittaggāho means taking the sign of sloth and torpor in overeating; the meaning is discerning the cause or non-cause of sloth and torpor, by thinking "eating this much causes sloth and torpor, eating this much does not."
Sự nắm bắt tướng trong việc ăn quá độ là sự nắm bắt tướng của hôn trầm thụy miên trong việc ăn quá độ. Nghĩa là, sự nắm bắt nguyên nhân và không phải nguyên nhân của hôn trầm thụy miên, rằng “khi ăn chừng này thì là nguyên nhân của hôn trầm thụy miên, khi ăn chừng này thì không phải”.
Dhutaṅgānaṃ vīriyanissitattā āha ‘‘dhutaṅganissitasappāyakathāyapī’’ti.
Because the dhutaṅga practices are based on energy, (the compiler) said, "also by suitable talk rooted in dhutaṅga."
Vì các hạnh đầu đà nương vào tinh tấn, ngài nói “cả trong câu chuyện tương hợp nương vào hạnh đầu đà”.
668
Kukkuccampi katākatānusocanavasena pavattamānaṃ uddhaccena samānalakkhaṇaṃ avūpasamasabhāvamevāti cetaso avūpasamo ‘‘uddhaccakukkuccamevā’’ti vutto.
Remorse (kukkucca), when it occurs by way of regret over what has been done and what has not been done, has the same characteristic as restlessness (uddhacca), being a state of mental agitation. Hence, the mind's agitation is called "uddhacca-kukkucca" (restlessness and remorse).
Hối quá, khi khởi lên qua việc hối tiếc về điều đã làm và chưa làm, có đặc tính tương tự như trạo cử, và bản chất của nó là không an tịnh. Do đó, sự không an tịnh của tâm được gọi là “chính là trạo cử hối quá”.
669
Bahussutassa ganthato ca atthato ca atthādīni vicinantassa cetaso vikkhepo na hoti yathāvidhipaṭipattiyā yathānurūpapatikārappavattiyā katākatānusocanañcāti ‘‘bāhusaccenapi uddhaccakukkuccaṃ pahīyatī’’ti āha.
The scattering of mind does not occur for one who is learned and discerns meanings from both texts and meanings, as does regret over what has been done and what has not been done, due to practicing according to method and applying remedies appropriately. Therefore, (the compiler) said, "uddhacca-kukkucca is abandoned even by extensive learning."
Đối với người đa văn, khi quán xét nghĩa lý v.v... cả về phương diện văn tự và ý nghĩa, tâm không bị phân tán; và do thực hành đúng phương pháp và có cách đối trị thích hợp, sự hối tiếc về điều đã làm và chưa làm cũng không khởi lên. Vì vậy, ngài nói “trạo cử hối quá cũng được đoạn trừ nhờ sự đa văn”.
Vuḍḍhasevitā ca vuḍḍhasīlitaṃ āvahatīti cetovūpasamakarattā uddhaccakukkuccappahānakāritā vuttā.
Serving elders (vuḍḍhasevitā) leads to good conduct (vuḍḍhasīlita). Therefore, it is stated to cause the abandonment of uddhacca-kukkucca because it brings about mental tranquility.
Việc thân cận bậc trưởng thượng mang lại sự thực hành của bậc trưởng thượng, vì vậy, do làm cho tâm an tịnh, nó được nói là có khả năng đoạn trừ trạo cử hối quá.
Vuḍḍhataṃ pana anapekkhitvā vinayadharā kukkuccavinodakā kalyāṇamittā vuttāti daṭṭhabbā.
However, it should be understood that Vinaya-holders who dispel remorse are called kalyāṇamitta (noble friends), irrespective of their seniority.
Tuy nhiên, cần hiểu rằng các vị thiện hữu tri thức được nói đến ở đây là những vị thông thuộc Luật, có khả năng xua tan hối quá, không cần xét đến tuổi tác.
670
Tiṭṭhati etthāti ṭhānīyā, vicikicchāya ṭhānīyā vicikicchāṭhānīyā.
"Where doubt stands" is ṭhānīyā. The causes of doubt (vicikicchāya ṭhānīyā) are what constitute vicikicchāṭhānīyā.
Là nơi hoài nghi trú ngụ, nên gọi là trú xứ của hoài nghi. Vicikicchāṭhānīyā là những trú xứ của hoài nghi.
Ṭhātabbāti vā ṭhānīyā, vicikicchā ṭhānīyā etesūti vicikicchāṭhānīyā.
Or, what should stand is ṭhānīyā. That in which doubt stands (vicikicchā ṭhānīyā etesu) is vicikicchāṭhānīyā.
Hoặc, là nơi đáng để trú ngụ, nên gọi là trú xứ. Vicikicchāṭhānīyā là những pháp mà hoài nghi trú ngụ trong đó.
671
Kāmaṃ bahussutatāparipucchakatāhi aṭṭhavatthukāpi vicikicchā pahīyati, tathāpi ratanattayavicikicchāmūlikā sesavicikicchāti katvā āha ‘‘tīṇi ratanāni ārabbhā’’ti.
Even if the eight-fold doubt is abandoned by extensive learning and frequent inquiry, still, because the remaining doubts are rooted in doubt concerning the Triple Gem, (the compiler) said, "with regard to the three jewels."
Thật vậy, hoài nghi có tám đối tượng có thể được đoạn trừ nhờ sự đa văn và sự ham hỏi, tuy nhiên, vì các hoài nghi còn lại có gốc rễ từ hoài nghi về Tam Bảo, nên ngài nói “liên quan đến ba ngôi báu”.
Vinaye pakataññutā ‘‘sikkhāya kaṅkhatī’’ti (dha. sa. 1008; vibha. 915) vuttāya vicikicchāya pahānaṃ karotīti āha ‘‘vinaye ciṇṇavasībhāvassapī’’ti.
Familiarity with the Vinaya leads to the abandonment of doubt, as stated in "doubts about the training" (Dhs. 1008; Vibh. 915). Therefore, (the compiler) said, "also by being skilled and proficient in the Vinaya."
Sự thông thạo Luật có thể đoạn trừ hoài nghi được nói đến trong câu “nghi ngờ về học giới”, vì vậy ngài nói “cả sự thuần thục trong Luật”.
Okappaniyasaddhāsaṅkhātaadhimokkhabahulassāti anupavisanasaddhāsaṅkhātaadhimokkhena adhimuccanabahulassa.
Okappaniyasaddhāsaṅkhātaadhimokkhabahulassā means one who abounds in strong determination (adhimokkha) called penetrative faith (anupavisanasaddhā).
Của người có nhiều adhimokkha được gọi là tín okappaniya có nghĩa là của người có nhiều sự quyết đoán bằng adhimokkha, được gọi là tín anupavisana (tín thâm nhập).
Adhimuccanañca adhimokkhuppādanamevāti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that adhimuccana (strong determination) is nothing but the arising of adhimokkha.
Và cần hiểu rằng sự quyết đoán chính là sự phát sinh của adhimokkha.
Saddhāya vā ninnatā adhimutti.
Or, adhimutti is inclination (ninnatā) towards faith.
Hoặc, adhimutti là sự hướng về niềm tin.
672
Nīvaraṇapabbavaṇṇanā niṭṭhitā.
The section on hindrances (nīvaraṇapabba) is concluded.
Dứt phần giải về chương triền cái.
673
Kha.
Kha.
Kh.
bojjhaṅgapabbavaṇṇanā
The section on factors of awakening (bojjhaṅgapabba)
Giải về chương giác chi
674
Khandhādipāḷiyā attho khandhādīnaṃ atthoti katvā āha ‘‘khandha…pe… vipassanānaṃ atthasannissitaparipucchābahulatā’’ti.
Since the meaning of the Khandha-related Pāḷi is the meaning of the Khandhas and so on, (the compiler) said, "frequent inquiry dependent on the meaning of aggregates...pe... and insights."
Vì ý nghĩa của kinh văn về uẩn v.v... là ý nghĩa của các uẩn v.v..., nên ngài nói “sự ham hỏi thường xuyên nương vào ý nghĩa của uẩn... cho đến... minh sát”.
Tena pāḷimuttakapucchā na tathā paññāsaṃvattanikā, yathā atthapaṭipucchāti dasseti.
By this, it is shown that inquiry not from the Pāḷi text is not as conducive to wisdom as inquiry dependent on the meaning.
Qua đó, ngài chỉ ra rằng việc hỏi những câu hỏi không liên quan đến kinh văn không giúp phát triển trí tuệ bằng việc hỏi về ý nghĩa.
675
Mandattā aggijālādīsu āpodhātuādīnaṃ viya vīriyādīnaṃ sakicce asamatthatā vuttā.
Their inability to perform their respective functions due to their weakness is stated, just like the weakness of the water element, etc., in flames, etc.
Sự bất lực trong phận sự của tinh tấn v.v... được nói đến là do chúng yếu ớt, giống như sự bất lực của thủy đại v.v... trong ngọn lửa v.v...
676
Pattaṃ nīharantova taṃ sutvāti ettha pañcābhiññattā dibbasotena assosīti vadanti.
Regarding "hearing that while taking out the bowl," some say he heard it with divine ear (dibbasota) because he possessed the five supernormal powers (pañcābhiññattā).
Trong câu “đang mang bát đi, ngài nghe thấy điều đó”, người ta nói rằng vì ngài có ngũ thông nên đã nghe bằng thiên nhĩ thông.
677
Pasādasinehābhāvenāti pasādasaṅkhātassa sinehassa abhāvena.
Pasādasinehābhāvenā means due to the absence of the "gum" known as faith.
Do không có sự dính mắc của niềm tin có nghĩa là do không có sự dính mắc được gọi là niềm tin.
Gadrabhapiṭṭhe lūkharajo lūkhataro hutvā dissatīti atilūkhatāya taṃsadise.
On a donkey's back, rough dust appears rougher, hence gadrabhapiṭṭhe refers to something similar, being extremely rough.
Trên lưng lừa, bụi thô hiện ra càng thô hơn, do đó, nó được dùng để ví với sự thô thiển tột cùng.
678
Saṃvejanapasādanehi tejanaṃ tosanañca sampahaṃsanāti.
Sampahaṃsanā means inspiring enthusiasm and gladdening through stirring up urgency (saṃvejanā) and inspiring confidence (pasādanā).
Sampahaṃsanā là sự khích lệ và làm cho hoan hỷ bằng những điều gây xúc động và những điều gây tín thành.
679
Bojjhaṅgapabbavaṇṇanā niṭṭhitā.
The section on the factors of awakening (Bojjhaṅgapabbavaṇṇanā) is concluded.
Dứt phần giải về chương giác chi.
680
Samathavipassanāsuddhavipassanāvasena paṭhamassa itaresañca kathitattāti attho.
The meaning is that it is spoken of by way of samatha-vipassanā and suddha-vipassanā for the first (contemplation of the body) and the others.
Nghĩa là, vì niệm xứ thứ nhất và các niệm xứ còn lại đã được trình bày theo phương diện chỉ quán và thuần quán.
Maggasampayuttā sati kāyānupassanā nāmāti āgamanavasena vuttaṃ.
The statement "mindfulness connected with the path is called contemplation of the body" is made by way of the arising (of the path).
Câu “niệm tương ưng với đạo được gọi là thân tùy quán” được nói theo phương diện của sự đi đến (của đạo).
Evaṃ tāva desanā puggale tiṭṭhatīti kāyānupassīādīnaṃ āgamanavasena visesetvā vuttā satipaṭṭhānadesanā puggale tiṭṭhatīti attho.
"Thus the teaching stands with reference to individuals" means that the Satipaṭṭhāna teaching, specified by way of the arising of individuals like the contemplator of the body, stands with reference to individuals.
“Như vậy, trước hết, lời dạy được đặt trên cá nhân” có nghĩa là lời dạy về niệm xứ, được nói một cách đặc biệt theo phương diện của sự đi đến (của đạo) đối với các vị thân tùy quán v.v..., được đặt trên cá nhân.
Na hi sakkā ekassa anekasamaṅgitā vattuṃ ekakkhaṇe anekasatisambhavāvabodhapasaṅgā, puggalaṃ pana āmasitvā sakiccaparicchinne dhamme vuccamāne kiccabhedena ekissāpi satiyā anekanāmatā hotīti dassento ‘‘kāye panā’’tiādimāha.
Indeed, it is not possible to speak of one individual possessing many (Satipaṭṭhānas) simultaneously, due to the implication of the possibility of many instances of mindfulness arising at one moment and being known (simultaneously). But when a phenomenon, delimited by its own function, is spoken of by referring to an individual, then even a single instance of mindfulness can have many names due to the difference in function. It is to show this that the phrase "but regarding the body" etc. is used.
Thật vậy, không thể nói rằng một người có thể có nhiều niệm xứ cùng lúc, vì sẽ dẫn đến việc thừa nhận rằng nhiều niệm có thể sinh khởi trong một khoảnh khắc. Tuy nhiên, khi nói về một pháp được phân định theo phận sự của nó, nhắm đến cá nhân, thì ngay cả một niệm duy nhất cũng có thể có nhiều tên gọi khác nhau tùy theo sự khác biệt về phận sự. Để chỉ ra điều này, ngài đã nói “còn trong thân...” v.v...
Yathā hi puggalakiccaṃ dhammā evāti dhammabhedena kāyānupassīādipuggalabhedova hoti, na evaṃ dhammassa dhammo kiccanti na dhammabhedena tassa bhedo, tasmā ekāva sati catuvipallāsappahānabhūtā magge samiddhā anatthantarena tappahānakiccabhedena cattāri nāmāni labhatīti ayamettha adhippāyo.
Just as the function of an individual is simply phenomena, and thus there is only a distinction of individuals like the body-contemplator due to the distinction of phenomena; so too, a phenomenon's function is not another phenomenon, and therefore it is not distinguished by the distinction of phenomena. Hence, the intention here is that the one mindfulness, which is the abandonment of the four perversions and is perfect on the path, attains four names due to the different functions of abandoning those perversions, without any other (extraneous) meaning.
Giống như phận sự của cá nhân chính là các pháp, do đó, sự khác biệt của các pháp dẫn đến sự khác biệt của các cá nhân như thân tùy quán v.v...; nhưng không phải pháp này là phận sự của pháp kia, do đó, sự khác biệt của các pháp không dẫn đến sự khác biệt của phận sự ấy. Vì vậy, chỉ có một niệm duy nhất, có khả năng đoạn trừ bốn điên đảo, khi viên mãn trong đạo, sẽ nhận được bốn tên gọi khác nhau tùy theo sự khác biệt về phận sự đoạn trừ các điên đảo ấy, mà không có một mục đích nào khác. Đây là ý nghĩa ở đây.
681
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
The commentary on the Suttanta-Bhājanīya is concluded.
Dứt phần giải về Suttantabhājanīya.
682

2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā

2. Commentary on the Abhidhamma-Bhājanīya

2. Giải về Abhidhammabhājanīya

683
374. Abhidhammabhājanīye ‘‘kathañca bhikkhu kāye kāyānupassī viharati?
374. In the Abhidhamma-Bhājanīya, the Satipaṭṭhānas are taught by placing them in individuals and specifying them by way of arising, with phrases like "And how, bhikkhus, does a bhikkhu dwell contemplating the body in the body? Here, bhikkhus, at whatever time...pe... a bhikkhu contemplates the body in the body slowly gaining direct knowledge, that mindfulness at that time."
374. Trong Abhidhammabhājanīya, với câu “Và này các tỳ khưu, thế nào là tỳ khưu sống tùy quán thân trên thân?
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye…pe… dandhābhiññaṃ kāye kāyānupassī, yā tasmiṃ samaye satī’’tiādinā āgamanavasena visesitāni satipaṭṭhānāni puggale ṭhapetvā desetvā puna ‘‘tattha katamaṃ satipaṭṭhānaṃ?
Then again, without referring to individuals and without specifying by way of arising, the method of pure Satipaṭṭhāna is stated, by way of a single mindfulness that accomplishes four functions, with phrases like "Among these, what is Satipaṭṭhāna? Here, bhikkhus, at whatever time...pe... slowly gaining direct knowledge...pe... that mindfulness at that time."
Ở đây, này các tỳ khưu, vào lúc... cho đến... có trí tuệ chậm lụt, vị ấy tùy quán thân trên thân, niệm nào có mặt vào lúc ấy...” v.v..., các niệm xứ được đặc tả theo phương diện của sự đi đến (của đạo) đã được thuyết giảng bằng cách đặt trên cá nhân. Sau đó, với câu “Trong đó, niệm xứ là gì?
Idha bhikkhu yasmiṃ samaye…pe… dandhābhiññaṃ…pe… yā tasmiṃ samaye satī’’tiādinā puggalaṃ anāmasitvā āgamavisesanañca akatvā catukiccasādhakekasativasena suddhikasatipaṭṭhānanayo vuttoti ayamettha nayadvaye viseso.
This is the difference between these two methods.
Ở đây, này các tỳ khưu, vào lúc... cho đến... có trí tuệ chậm lụt... cho đến... niệm nào có mặt vào lúc ấy...” v.v..., phương pháp niệm xứ thuần túy đã được nói đến theo phương diện của một niệm duy nhất thực hiện bốn phận sự, mà không đề cập đến cá nhân và không đặc tả theo phương diện của sự đi đến (của đạo). Đây là sự khác biệt giữa hai phương pháp này.
684
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
The commentary on the Abhidhamma-Bhājanīya is concluded.
Dứt phần giải về Abhidhammabhājanīya.
685
Satipaṭṭhānavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
The commentary on the Satipaṭṭhāna-Vibhaṅga is concluded.
Dứt phần giải về Satipaṭṭhānavibhaṅga.
Next Page →

Settings