241-2. Evamatisukhumanayasamākulaṃ dutiyapārājikaṃ dassetvā idāni tatiyapārājikaṃ dassetumāha ‘‘manussajāti’’ntiādi.
241-2. Having thus shown the second pārājika, which is replete with extremely subtle points, he now states "manussajātiṃ" and so on, in order to show the third pārājika.
Sau khi đã trình bày điều học Pārājika thứ hai vốn phức tạp với những phương pháp vô cùng vi tế như vậy, bây giờ để trình bày điều học Pārājika thứ ba, ngài nói “manussajāti” v.v...
Tattha manussajātinti jāyatīti jāti, rūpārūpapaṭisandhi, manussesu jāti yassa so manussajāti, manussajātiko manussaviggahoti vuttaṃ hoti, taṃ manussajātiṃ.
Therein, manussajāti means that which is born is jāti (birth), which is the rebirth-linking (paṭisandhi) of mind-and-matter (nāmarūpa); one who has birth among humans is manussajāti, meaning a human being, a human body. That manussajāti.
Trong đó, manussajāti là: cái được sinh ra gọi là jāti, tức sự tái sinh của sắc và danh; sự sinh trong loài người là của ai, người đó là manussajāti, có nghĩa là thân người, có hình dạng người; chính thân người đó.
Ettha ca manussesūti kusalākusalamanassa ussannattā manussasaṅkhātesu naresu.
And here, manussesu refers to humans, those individuals called humans because of the abundance of wholesome and unwholesome states of mind.
Và ở đây, trong loài người là trong những con người được gọi là manussa vì tâm thiện và bất thiện của họ vượt trội.
‘‘Yaṃ mātukucchismiṃ paṭhamaṃ cittaṃ uppanna’’nti (pārā. 172) padabhājane vuttanayena mātukucchimhi paṭhamaṃ uppajjamānapaṭisandhicittañca taṃsampayuttavedanāsaññāsaṅkhārasaṅkhātakhandhattayañca taṃsahajātāni –
According to the method stated in the Padabhājana (Word Analysis) – "The first consciousness that arises in the mother's womb" – the rebirth-linking consciousness that first arises in the mother's womb, and the three aggregates (khandhas) of feeling, perception, and mental formations associated with it, and the co-arisen –
Theo phương pháp đã được nói trong phần phân tích từ (padabhājana) rằng “Tâm đầu tiên khởi lên trong bụng mẹ” (pārā. 172), thì tâm tái sinh đầu tiên khởi lên trong bụng mẹ, ba uẩn gồm thọ, tưởng, hành tương ưng với tâm ấy, và cùng sinh với chúng là –
Vuttāni jātiuṇṇaṃsumhi pasannatilatele vā sappimaṇḍe vā otāretvā ukkhipitvā vidhunite agge lambamānabinduppamāṇakalalasaṅkhātāni sabhāvakānaṃ kāyabhāvavatthudasakavasena tiṃsa rūpāni ca abhāvakānaṃ kāyavatthudasakavasena vīsati rūpāni cāti ayaṃ nāmarūpapaṭisandhi idha ‘‘jātī’’ti gahitā.
So is the corresponding form called kalala" – the thirty rūpas, which are the kalala (embryonic fluid) equal to a drop hanging at the tip when it is dipped into and lifted out of pure sesame oil or a film of ghee, and shaken, consisting of the ten rūpas of the body-existence-base (kāyabhāvavatthudasaka) for those that exist, and the twenty rūpas of the body-base (kāyavatthudasaka) for those that do not exist – this nāmarūpa-paṭisandhi is taken as jāti here.
Ba mươi sắc pháp theo cách thập pháp thân, thập pháp tánh, thập pháp căn đối với chúng sinh có đủ các căn, và hai mươi sắc pháp theo cách thập pháp thân và thập pháp căn đối với chúng sinh không đủ các căn, được gọi là kalala, có kích thước bằng một giọt nước bám ở đầu sợi lông cừu đã được nhúng vào dầu mè trong hoặc lớp váng sữa rồi nhấc lên và vẩy đi, như đã được nói – sự tái sinh của danh và sắc này được xem là “jāti” ở đây.
‘‘Yassā’’ti iminā aññapadena ‘‘yāva maraṇakālā etthantare eso manussaviggaho nāmā’’ti (pārā. 172) padabhājane vuttanayena paṭhamabhavaṅgato paṭṭhāya cuticittāsannabhavaṅgapariyantasantānasaṅkhātasatto gahito.
By the word yassā (whose), an external word, a being (satta) is taken, which is the continuum from the first bhavaṅga up to the bhavaṅga proximate to the death-consciousness, as stated in the Padabhājana: "This human body is called so from the time of birth until the time of death."
Với từ “yassa” này, là một từ khác, chúng sinh được hiểu là một chuỗi tương tục kéo dài từ sát-na bhavaṅga đầu tiên cho đến sát-na bhavaṅga gần kề tâm tử, theo phương pháp đã được nói trong phần phân tích từ rằng “Trong khoảng thời gian cho đến lúc chết, đây được gọi là thân người” (pārā. 172).
Iminā manussaviggahassa paṭisandhito paṭṭhāya pārājikavatthubhāvaṃ dasseti.
By this, it is shown that the human body is the object of a pārājika offense from the time of rebirth-linking.
Qua đó, ngài chỉ ra rằng thân người là đối tượng của tội Pārājika kể từ lúc tái sinh.
Jānantoti ‘‘satto aya’’nti jānanto.
Jānanto means knowing, "This is a being."
Biết là biết rằng “Đây là một chúng sinh.”
Jīvitā yo viyojayeti yo bhikkhu jīvitindriyā viyojeyya voropeyya, tassa jīvitindriyaṃ upacchindeyya uparodheyyāti vuttaṃ hoti.
Jīvitā yo viyojaye means whichever bhikkhu deprives (viyojeyya) or takes away (voropeyya) the life faculty (jīvitindriya), meaning he cuts off or obstructs its life faculty.
Tước đoạt mạng sống là vị tỳ-khưu nào tước đoạt, loại bỏ mạng căn, có nghĩa là đoạn tuyệt, chấm dứt mạng căn của người đó.
Tenāha padabhājane ‘‘jīvitā voropeyyāti jīvitindriyaṃ upacchindati uparodhetī’’ti (pārā. 172).
Therefore, it is stated in the Padabhājana: "To deprive of life means to cut off or obstruct the life faculty."
Do đó, trong phần phân tích từ đã nói: “Tước đoạt mạng sống là đoạn tuyệt, chấm dứt mạng căn” (pārā. 172).
Tañca jīvitindriyaṃ rūpārūpavasena duvidhaṃ hoti.
And that life faculty is of two kinds, according to rūpa (matter) and arūpa (mind).
Và mạng căn ấy có hai loại theo sắc và danh.
Tattha arūpajīvitindriyaṃ aviggahattā upakkamavisayaṃ na hoti.
Among these, the arūpa-jīvitindriya, being without body, is not subject to exertion (upakkama).
Trong đó, mạng căn danh vì không có hình thể nên không phải là đối tượng của sự cố gắng (giết hại).
Rūpajīvitindriyupacchedena pana tadāyattavuttitāya taṃsamakālameva occhijjamānatāya ettha sāmaññena ubhayampi gahetabbaṃ.
However, by the cutting off of the rūpa-jīvitindriya, due to the dependence of the former on the latter, and its cessation at the same time, both should be taken generally here.
Tuy nhiên, do sự đoạn tuyệt của mạng căn sắc, và vì mạng căn danh có sự tồn tại phụ thuộc vào đó và bị đoạn tuyệt cùng lúc, nên ở đây cần hiểu chung là cả hai.
Idañca atītānāgataṃ na gahetabbaṃ tassa avijjamānattā.
And this (life faculty) should not be taken as past or future, as it does not exist (in those states).
Và ở đây, không nên hiểu là quá khứ và vị lai, vì chúng không hiện hữu.
Upakkamavisayārahaṃ pana paccuppannameva gahetabbaṃ.
Only the present, which is suitable for exertion, should be taken.
Chỉ nên hiểu là hiện tại, vốn có thể là đối tượng của sự cố gắng.
Tañca khaṇasantatiaddhāvasena tividhaṃ hoti.
And that is of three kinds according to moment (khaṇa), continuum (santati), and duration (addhā).
Và hiện tại đó có ba loại theo sát-na, tương tục, và thời gian.
Tattha uppādaṭṭhitibhaṅgavasena khaṇattayapariyāpanno bhāvo khaṇapaccuppannaṃ nāma.
Among these, the state encompassed by the three moments of arising, presence, and dissolution is called khaṇapaccuppannaṃ (momentary present).
Trong đó, sự tồn tại bao gồm ba sát-na là sinh, trụ, diệt được gọi là sát-na hiện tại.
Taṃ sarasabhaṅgabhūtattā sayaṃ bhijjamānaṃ upakkamasādhiyaṃ vināsavantaṃ na hoti.
Being inherently subject to dissolution, it does not possess destruction that can be achieved by exertion, as it dissolves by itself.
Nó, do có bản chất tự hoại, tự tan rã, nên không phải là thứ có sự hủy diệt có thể được thực hiện bởi sự cố gắng.
Ātape ṭhatvā gabbhaṃ paviṭṭhassa andhakāravigamantarañca sītena ovarakaṃ paviṭṭhassa visabhāgautusamuṭṭhānena sītapanūdantarañca rūpasantati santatipaccuppannaṃ nāma.
The continuum of rūpa, such as when one who has stood in the sun enters a dark room and experiences the cessation of darkness, or when one who has entered a cold room experiences the removal of cold due to a dissimilar season-originated (rūpa), is called santatipaccuppannaṃ (continuum present).
Sự tương tục của sắc pháp, như là khoảng thời gian bóng tối tan đi đối với người đã đứng ngoài nắng rồi đi vào trong phòng, và khoảng thời gian cái lạnh được xua tan bởi nhiệt độ không tương hợp sinh khởi đối với người đã từ ngoài lạnh đi vào trong buồng, được gọi là santatipaccuppannaṃ (hiện tại tương tục).
Paṭisandhicutīnamantarāḷappavatti khandhasantati addhāpaccuppannaṃ nāma.
The continuum of aggregates (khandhas) that occurs between rebirth-linking and death is called addhāpaccuppannaṃ (duration present).
Sự tương tục của các uẩn diễn tiến trong khoảng giữa sự tái sanh và cái chết được gọi là addhāpaccuppannaṃ (hiện tại thời gian).
Imasmiṃ dvaye upakkamasambhavo, taṃvasena upacchijjamānaṃ jīvitaṃ santānaparihānipaccayabhāvato santatiaddhāpaccuppannadvayaṃ yathāparicchinnakālamappatvā upakkamavasena antarāyeva nirujjhati, tasmā santatiaddhāpaccuppannarūpajīvitindriyañca taṃnirodhena nirujjhamānaarūpajīvitindriyañcāti ubhayaṃ ettha ‘‘jīvitā’’ti gahitanti veditabbaṃ.
In these two, exertion is possible; by means of it, the life that is cut off, due to being a condition for the decline of the continuum, the two kinds of present, santati and addhā, cease prematurely by exertion, without reaching their predetermined time. Therefore, both the rūpa-jīvitindriya of the santati and addhā present, and the arūpa-jīvitindriya that ceases with its cessation, are to be understood as taken as "life" (jīvitā) here.
Trong hai loại này, sự cố gắng (giết) có thể xảy ra. Do đó, mạng sống bị cắt đứt, do không có duyên làm cho sự tương tục suy giảm, cả hai loại hiện tại tương tục và hiện tại thời gian không đạt đến thời gian đã được định trước mà bị đoạn diệt ngay giữa chừng do sự cố gắng (giết). Vì vậy, cần phải hiểu rằng ở đây, cả hai, tức là mạng căn sắc pháp thuộc hiện tại tương tục và hiện tại thời gian, và mạng căn vô sắc pháp bị đoạn diệt do sự đoạn diệt của mạng căn sắc pháp ấy, đều được bao gồm trong từ “mạng sống”.
Idameva sandhāyāha padabhājane ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti (pārā. 172).
It is with this in mind that the Padabhājana states: "He disturbs the continuum."
Chính vì ý này mà trong Padabhājana đã nói: “làm tổn hại sự tương tục”.
Imissāva pāṇātipātabhāve āpattibhāvato ettha ṭhatvā aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.172) pāṇapāṇātipātapāṇātipātīpāṇātipātappayogānaṃ vibhāgo dassito.
Since the offense of taking life is in this very category, remaining here, the Commentary explains the distinction of pāṇa, pāṇātipāta, pāṇātipātī, and pāṇātipātappayoga.
Bởi vì chính điều này, khi là sát sanh, mới trở thành tội, nên đứng trên lập trường này, trong Chú giải, sự phân biệt về sanh mạng, sát sanh, kẻ sát sanh, và phương tiện sát sanh đã được chỉ ra.
Tattha pāṇoti vohārato satto, paramatthato upacchijjamānaṃ jīvitindriyaṃ, taṃ ‘‘jīvitā’’ti iminā vuttaṃ.
There, pāṇa conventionally means a living being, but ultimately it is the life faculty (jīvitindriya) that is being cut off; this is expressed by "life."
Trong đó, sanh mạng theo cách nói thông thường là chúng sanh, theo nghĩa chân đế là mạng căn đang bị cắt đứt; điều đó đã được nói đến bằng từ “mạng sống”.
Pāṇātipāto nāma vadhakacetanā, so ca ‘‘viyojaye’’ti iminā sandassito.
Pāṇātipāta is the intention to kill, and this is indicated by "should separate."
Sát sanh là tác ý giết; điều đó được chỉ ra bằng từ “cắt đứt”.
Pāṇātipātī nāma puggalo, so ca ‘‘yo’’ti iminā sandassito.
Pāṇātipātī is the person who takes life, and this is indicated by "who."
Kẻ sát sanh là cá nhân; điều đó được chỉ ra bằng từ “người nào”.
Pāṇātipātappayogo pana –
However, pāṇātipātappayoga (the application of taking life) –
Còn phương tiện sát sanh thì –
Assa satthaṃ nikkhipeyya vāti yojanā.
This is the construction: "or should place a weapon for him."
Nên được liên kết là: hoặc đặt vũ khí cho người ấy.
Assāti manussajātikassa.
Assa means for a human being.
Cho người ấy có nghĩa là cho người thuộc loài người.
‘‘Hatthapāse’’ti pāṭhaseso.
"Hatthapāse" is the remainder of the passage.
Phần còn thiếu của câu là “trong tầm tay”.
Hatthapāso nāma samīpoti.
Hatthapāso means nearby.
Tầm tay có nghĩa là gần.
Assāti samīpasambandhe sāmivacanaṃ.
Assa is the genitive case indicating proximity.
Của người ấy là sở hữu cách trong mối quan hệ gần gũi.
Satthanti ettha jīvitavihiṃ sanupakaraṇabhāvena sammatā dhārāvantaasiādi ca dhārārahitayaṭṭhibhindivālalaguḷādi ca upalakkhaṇavasena gahetabbā.
Here, satthaṃ (weapon) is to be taken by way of indication to include both sharp-edged instruments like swords, etc., which are considered means of destroying life, and blunt instruments like staffs, slings, clubs, etc.
Trong từ vũ khí, cần phải hiểu bao gồm cả những vật được xem là công cụ để hủy hoại mạng sống như gươm có lưỡi bén, v.v., và cả những vật không có lưỡi bén như gậy, lao, gậy tày, v.v., theo cách nói ẩn dụ.
Sasati hiṃsatīti satthaṃ.
It harms, it injures, therefore it is a sattha (weapon).
Vũ khí (satthaṃ) là thứ gây sát thương, gây tổn hại.
Tenevāha padabhājane ‘‘asiṃ vā sattiṃ vā bhindivālaṃ vā laguḷaṃ vā pāsāṇaṃ vā satthaṃ vā visaṃ vā rajjuṃ vā’’ti.
Therefore, it is said in the word-by-word explanation: "a sword, or a spear, or a sling, or a club, or a stone, or a weapon, or poison, or a rope."
Chính vì vậy, trong Padabhājana đã nói: “gươm, hoặc giáo, hoặc lao, hoặc gậy tày, hoặc đá, hoặc vũ khí, hoặc thuốc độc, hoặc dây thừng”.
Idhāvuttaṃ karapālikāchurikādi samukhaṃ ‘‘satthaṃ vā’’ti iminā saṅgahitaṃ.
What is mentioned here, such as a dagger or a knife, is included in "or a weapon."
Những thứ không được đề cập ở đây như dao găm, dao nhỏ, v.v., có đầu nhọn, được bao gồm trong cụm từ “hoặc vũ khí”.
Nikkhipeyyāti yathā bhogahetuṃ labhati, tathā upanikkhipeyya, attavadhāya icchitakkhaṇe yathā gaṇhāti, tathā samīpe teneva cittena ṭhapeyyāti vuttaṃ hoti.
Nikkhipeyyā means he should place it in such a way that he obtains it for the purpose of enjoyment, or that he places it nearby with that very intention, so that he may take it at the desired moment for self-destruction.
Đặt có nghĩa là đặt gần để người đó có thể nhận được với mục đích tự sát, hoặc đặt gần với chính tâm ý đó để người đó có thể lấy bất cứ lúc nào muốn tự sát.
Iminā thāvarappayogo sandassito.
This indicates the thāvara (fixed) application.
Bằng cách này, phương tiện cố định được chỉ ra.
Maraṇe guṇaṃ vā vadeyyāti yojanā, maraṇatthāya maraṇe guṇaṃ vaṇṇetīti attho.
This is the construction: "or should speak in praise of death," meaning he praises the virtues of death for the purpose of death.
Nên được liên kết là: hoặc nói về lợi ích của cái chết. Nghĩa là, tán thán lợi ích của cái chết với mục đích làm cho chết.
‘‘Jīvite ādīnavaṃ dasseti, maraṇe guṇaṃ bhaṇatī’’ti (pārā. 172) padabhājane vuttattā ‘‘kiṃ tuyhiminā pāpakena dujjīvitena, yo tvaṃ na labhasi paṇītabhojanāni bhuñjitu’’miccādinā nayena maraṇatthāya jīvite avaṇṇaṃ vadanto ca ‘‘tvaṃ khosi upāsaka katakalyāṇo akatapāpo, mataṃ te jīvitā seyyo, ito tvaṃ kālakato vividhavihaṅgamavikūjite paramasurabhikusumabhūsitataruvaranicite paramaratikaralaḷitagatibhāsitavilapitasurayuvatigaṇavicarite varanandane accharāsaṅghaparivārito vicarissasī’’tiādinā nayena maraṇatthāya maraṇānisaṃsaṃ dassento ca ‘‘maraṇe guṇaṃ vadeyya’’icceva vuccati.
As stated in the word-by-word explanation "He points out the drawbacks of life, he speaks of the virtues of death," one who speaks disparagingly of life for the purpose of death, saying, "What is this evil, wretched life to you, where you cannot partake of excellent food?" and so forth, and one who points out the advantages of death for the purpose of death, saying, "You, lay follower, are one who has done good deeds and not evil deeds; death is better for you than life. Having passed away from here, you will wander in the excellent Nandana grove, filled with the calls of various birds, adorned with trees laden with supremely fragrant flowers, frequented by groups of celestial nymphs whose charming movements, speech, and laments are supremely delightful, surrounded by hosts of Apsaras," and so forth, is said to "speak in praise of death."
Bởi vì trong Padabhājana đã nói: “chỉ ra sự nguy hại trong sự sống, nói về lợi ích trong cái chết”, nên người nói về sự xấu của sự sống với mục đích làm cho chết theo cách như: “Này ngươi, sống một cuộc đời tồi tệ, khốn khổ thế này để làm gì, khi mà ngươi không được ăn những món ngon”, và người chỉ ra lợi ích của cái chết với mục đích làm cho chết theo cách như: “Này thiện tín, ngươi đã làm điều lành, không làm điều ác, cái chết của ngươi tốt hơn sự sống. Khi ngươi chết đi, ngươi sẽ được vây quanh bởi các nàng thiên nữ và dạo chơi trong khu vườn Nandana tuyệt vời, nơi có tiếng chim hót líu lo, được trang hoàng bởi những cây cối tuyệt đẹp đầy hoa thơm ngát, và là nơi dạo chơi của các nhóm tiên nữ xinh đẹp với những dáng đi duyên dáng và lời nói ngọt ngào”, đều được gọi là “nói về lợi ích của cái chết”.
Maraṇūpāyaṃ deseyyāti yojanā.
This is the construction: "or should describe a means of death."
Nên được liên kết là: chỉ bày phương cách chết.
Maraṇādhippāyeneva ‘‘satthaṃ vā āhara, visaṃ vā khāda, rajjuyā vā ubbandhitvā kālaṅkarohī’’ti padabhājane vuttasatthaharaṇāni ca avuttampi sobbhanarakapapātādīsu papatanañcāti evamādikaṃ maraṇūpāyaṃ ācikkheyya.
With the intention of death, he should explain a means of death, such as bringing a weapon, eating poison, or hanging oneself with a rope, as mentioned in the word-by-word explanation regarding bringing a weapon, and also falling into pits or chasms in a precipice, even if not explicitly mentioned.
Với ý định làm cho chết, chỉ bày các phương cách chết như đã nói trong Padabhājana: “hãy mang vũ khí đến, hoặc hãy uống thuốc độc, hoặc hãy treo cổ tự vẫn”, và cả những cách không được nói đến như gieo mình xuống vực thẳm, hố sâu, v.v.
‘‘Hoti ayampī’’ti padacchedo, apīti pubbe vuttadvayaṃ samuccinoti.
"Hoti ayampī" is the word division; api (also) combines the two previously mentioned points.
Cụm từ được phân chia là “hoti ayampī”. Apī (cũng) bao gồm cả hai điều đã nói trước đó.
Dvedhā bhinnasilā viya asandheyyova so ñeyyoti dvidhā bhinnapāsāṇo viya bhagavato paṭipattipaṭivedhasāsanadvayena so paccuppanne attabhāve sandhātumasakkuṇeyyovāti ñātabboti attho.
Dvedhā bhinnasilā viya asandheyyova so ñeyyo means he should be known as one who cannot be united in his present existence with the two teachings of the Buddha – the path of practice and the penetration of the truth – just like a rock split into two parts.
Người ấy nên được biết là không thể hàn gắn lại được, giống như tảng đá vỡ làm đôi có nghĩa là: cần phải biết rằng người ấy không thể hàn gắn lại được với hai giáo pháp thực hành và chứng ngộ của Đức Thế Tôn trong kiếp hiện tại, giống như một tảng đá đã vỡ làm hai.
244. Tatthāti tesu chasu payogesu.
244. Tatthā (among them): among those six applications.
244. Trong đó có nghĩa là trong sáu phương tiện ấy.
Sako hattho sahattho, tena nibbatto sāhatthiko, payogo.
One's own hand is sahattho; the application produced by it is sāhatthiko.
Tay của mình là sahattho, do đó mà thành là sāhatthiko, là phương tiện.
Idha hatthaggahaṇaṃ upalakkhaṇaṃ, tasmā hatthādinā attano aṅgapaccaṅgena nipphādito vadhappayogo sāhatthikoti veditabbo.
Here, the mention of hattha (hand) is by way of indication; therefore, an application of killing performed by one's own hand or other limb is to be understood as sāhatthiko.
Ở đây, việc dùng từ tay là một cách nói ẩn dụ. Do đó, cần phải hiểu rằng phương tiện giết người được thực hiện bằng các bộ phận cơ thể của chính mình như tay, v.v., được gọi là phương tiện tự tay.
245. ‘‘Tvaṃ taṃ evaṃ paharitvā mārehī’’ti bhikkhuno parassa yaṃ āṇāpanaṃ, ayamāṇattiko nayoti yojanā.
245. "You, having struck him thus, kill him" – this command given by a bhikkhu to another is the āṇattiko method, this is the construction.
245. Việc vị tỳ-khưu ra lệnh cho người khác rằng: “Ngươi hãy đánh người kia như thế này mà giết đi”, đây là phương pháp ra lệnh; nên được liên kết như vậy.
Āṇattiko nayoti āṇattiyeva āṇattiko.
Āṇattiko nayo (commanding method) means āṇatti (command) itself is āṇattiko.
Phương pháp ra lệnh có nghĩa là chính sự ra lệnh là phương pháp ra lệnh.
Neti pavattetīti nayo, payogassetaṃ nāmaṃ.
It leads, it causes to proceed, therefore it is nayo (method); this is the name of the application.
Nayo có nghĩa là dẫn dắt, làm cho diễn ra; đây là tên của phương tiện.
246. Dūranti dūraṭṭhaṃ.
246. Dūraṃ (far) means far off.
246. Ở xa có nghĩa là ở nơi xa.
Kāyena paṭibaddhenāti ettha kāyekadeso hatthādi kāyo avayave samudāyopacārato ‘‘gāmo daḍḍho’’ti yathā.
Here, by what is bound to the body refers to a part of the body, such as a hand, which is the body itself, just as "the village is burnt" is a collective designation for a part.
Bằng vật gắn liền với thân: Ở đây, một phần của thân như tay, v.v., được gọi là thân, theo cách nói ẩn dụ về toàn thể trong một bộ phận, giống như câu “làng bị cháy”.
Kāyapaṭibaddhaṃ cāpādikaṃ paṭibaddhaṃ nāma pubbapadalopena ‘‘devadatto datto’’ti yathā.
Something bound to the body, like a bow, is called "bound" by the elision of the first word, just as "Devadatta is Datta."
Vật gắn liền với thân như cung, v.v., được gọi là vật gắn liền, do lược bỏ từ đầu, giống như “Devadatto” được gọi là “Datto”.
Vā-saddo luttaniddiṭṭho, kāyena vā kāyapaṭibaddhena vāti vuttaṃ hoti, ‘‘usuādinipātana’’nti iminā sambandho.
The word "vā" (or) is implied; it means "by the body or by what is bound to the body," and this is connected with "shooting arrows, etc."
Từ vā được chỉ định là đã bị lược bỏ; có nghĩa là, bằng thân hoặc bằng vật gắn liền với thân, có liên quan đến câu “bắn tên, v.v.”.
Vidhānaṃ vidhi, payogoti attho.
"Vidhāna" is method, meaning application.
Sự thực hiện là vidhi, có nghĩa là phương tiện.
247. Asañcārimupāyenāti asañcārimena niccalena upāyena.
247. By an unmoving means means by an unmoving, steady means.
247. Bằng phương tiện không di chuyển có nghĩa là bằng phương tiện cố định, không di chuyển.
Opatanti etthāti opāto, so ādi yesaṃ apassenavisabhesajjasaṃvidhānādīnaṃ te opātādayo, tesaṃ vidhānaṃ opātādividhānaṃ, opātakkhaṇanādikiriyā.
That into which things fall is opāta. Those of which this is the beginning, such as falling, poison, medicine, and arrangements, are opātādayo (falling and so forth). The method concerning these is opātādividhānaṃ (method of falling and so forth), which is the act of causing to fall, etc.
Nơi người ta rơi xuống là hố bẫy; hố bẫy là khởi đầu của những thứ như việc sắp đặt bẫy, thuốc độc, v.v., chúng được gọi là hố bẫy, v.v.; sự thực hiện những điều đó là sự thực hiện hố bẫy, v.v., tức là hành động đào hố bẫy, v.v.
249. Māraṇe samatthā yā kammavipākajā iddhi, ayaṃ iddhimayo payogo nāmāti samudīritoti yojanā.
249. The connection is: "That power (iddhi) born of kamma-result which is capable of killing, this is called the application of power."
249. Thần thông do quả của nghiệp có khả năng giết người, đây được gọi là phương tiện thần thông; nên được liên kết như vậy.
Kammavipāke jātā kammavipākajā, iddhi, yā ‘‘nāgānaṃ nāgiddhi supaṇṇānaṃ supaṇṇiddhi yakkhānaṃ yakkhiddhī’’tiādinā (pārā. aṭṭha. 2.172) bahudhā aṭṭhakathāyaṃ vuttā.
Kammavipākajā means born of kamma-result, the iddhi which is described in various ways in the Aṭṭhakathā as "the iddhi of nāgas, the iddhi of supaṇṇas, the iddhi of yakkhas," and so forth.
Sinh ra từ quả của nghiệp là kammavipākajā, là thần thông; thần thông này đã được nói đến trong Chú giải theo nhiều cách như: “thần thông của rồng là nāgiddhi, thần thông của chim garuḷa là supaṇṇiddhi, thần thông của dạ-xoa là yakkhiddhi”, v.v.
Tattha diṭṭhadaṭṭhaphuṭṭhavisānaṃ nāgānaṃ disvā, ḍaṃsitvā, phusitvā ca parūpaghātakaraṇe nāgiddhi veditabbā.
There, the nāgiddhi (power of nāgas) should be understood as the ability of nāgas, whose venom is seen, bitten, and touched, to cause harm to others by seeing, biting, and touching.
Trong đó, cần phải hiểu nāgiddhi là khả năng gây hại cho người khác của các loài rồng có nọc độc qua cái nhìn, cái cắn và cái chạm.
Evaṃ sesānampi.
Similarly for the others.
Tương tự đối với các loài còn lại.
Iddhiyeva iddhimayo, bhāvanāmayo iddhippayogo panettha na gahetabbo.
Iddhimayo means consisting of iddhi itself; the application of iddhi born of development (bhāvanāmayo iddhippayogo) is not to be taken here.
Chính thần thông là iddhimayo; phương tiện thần thông do tu tập không nên được bao gồm ở đây.
Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyaṃ –
For this was said in the Aṭṭhakathā:
Điều này đã được nói trong Chú giải –
‘‘Keci pana bhāvanāmayiddhiyāpi parūpaghātakaraṇaṃ vadanti.
"Some, however, speak of causing harm to others even by iddhi born of development.
“Tuy nhiên, một số người cho rằng cũng có thể gây hại cho người khác bằng thần thông do tu tập.”
Saha parūpaghātakaraṇena ca ādittagharūpari khittassa udakaghaṭassa bhedanaṃ viya iddhivināsañca icchanti, taṃ tesaṃ icchāmattameva.
And they desire the destruction of iddhi, like the breaking of a water-pot thrown onto a burning house, along with the causing of harm to others. But that is merely their desire.
Và họ cho rằng cùng với việc gây hại cho người khác, thần thông cũng bị hủy hoại, giống như việc một bình nước bị vỡ khi ném lên một ngôi nhà đang cháy; nhưng đó chỉ là mong muốn của họ.
Yasmā taṃ kusalavedanāvitakkaparittattikādīhi na sameti.
Because it does not agree with the pleasant feeling, applied thought, and limitedness of wholesome states.
Bởi vì điều ấy không tương hợp với các tam đề như thiện, thọ, tầm, và hữu hạn.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Ayañhi bhāvanāmayiddhi nāma catutthajjhānamayā kusalattike kusalā ceva abyākatā ca, pāṇātipāto akusalo.
For this iddhi born of development, which is of the fourth jhāna, is wholesome and indeterminate in the wholesome triad, whereas the destruction of life is unwholesome.
Thật vậy, thần thông do tu tập này thuộc về đệ tứ thiền, trong tam đề thiện thì vừa là thiện vừa là vô ký, còn việc sát sanh là bất thiện.
Vedanāttike adukkhamasukhasampayuttā, pāṇātipāto dukkhasampayutto.
In the feeling triad, it is associated with neither-painful-nor-pleasant feeling, whereas the destruction of life is associated with painful feeling.
Trong tam đề thọ, nó tương ưng với xả thọ; còn việc sát sanh tương ưng với khổ thọ.
Vitakkattike avitakkaavicārā, pāṇātipāto savitakkasavicāro.
In the applied thought triad, it is without applied thought and sustained thought, whereas the destruction of life is with applied thought and sustained thought.
Trong tam đề tầm, nó là vô tầm vô tứ; còn việc sát sanh là hữu tầm hữu tứ.
Parittattike mahaggatā, pāṇātipāto parittoyevā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.172).
In the limited triad, it is exalted, whereas the destruction of life is merely limited."
Trong tam đề hữu hạn, nó là đại hành; còn việc sát sanh chỉ là hữu hạn.
250. Tatthāti tesu chabbidhesu payogesu.
250. There means among those six kinds of applications.
250. Tattha có nghĩa là trong sáu loại phương tiện ấy.
Uddesopīti uddisanaṃ uddeso, taṃsahito payogopi uddesoti vuttaṃ hoti ‘‘kunte pavesehī’’ti yathā.
Even the designation means the act of designating is a designation, and an application accompanied by it is also called a designation, just as "thrust it with a spear."
Uddesopi: việc chỉ định là uddesa, phương tiện đi cùng với nó cũng được gọi là uddesa, giống như câu “hãy đưa giáo vào”.
Evaṃ vattabbatāya ca anuddesoti tabbiparītavacanameva ñāpakanti veditabbaṃ.
It should be understood that to be spoken of in this way, anuddeso (non-designation) is merely the opposite statement.
Và vì phải nói như vậy, nên anuddeso cần được hiểu là lời nói ngược lại chính là dấu hiệu chỉ báo.
Ettha ekeko uddesopi anuddesopi hotīti tesamayaṃ bhedo pana duvidho hotīti paridīpitoti yojanā.
The connection is: "Here, each designation and non-designation becomes twofold, and thus this distinction of theirs is twofold."
Ở đây, mỗi một loại vừa là uddesa vừa là anuddesa, do đó sự phân biệt của chúng trở thành hai loại, như vậy đã được giải thích. Đây là cách kết nối.
Imesu chasu payogesveva ekekasseva uddissānuddissakiriyamānatāya duvidhabhāvato tesaṃ dvādasavidho bhedo padabhājane ca aṭṭhakathāya ca dīpito, tattha vinicchayamidāni dassayissāmīti adhippāyo.
The intention is that in these six applications, each one being done by designation and non-designation, their twelvefold distinction is explained in the Padabhājana and the Aṭṭhakathā, and now the determination regarding them will be shown.
Trong sáu phương tiện này, vì mỗi một phương tiện được thực hiện theo cách chỉ định và không chỉ định nên có hai loại, do đó sự phân biệt của chúng thành mười hai loại đã được giải thích trong Padabhājana và trong Aṭṭhakathā. Ý muốn nói rằng: bây giờ tôi sẽ trình bày sự quyết đoán ở đó.
253. Pahaṭamatte vāti pahaṭakkhaṇe vā.
253. Or immediately upon being struck means or at the moment of being struck.
253. Pahaṭamatte vā: hoặc ngay trong khoảnh khắc đánh.
Pacchāti tappaccayā kālantare vā.
Later means or at a later time due to that cause.
Pacchā: hoặc sau đó, do nhân duyên ấy mà chết vào một thời điểm khác.
Ubhayathāpi ca mateti dvinnaṃ ākārānamaññatarena matepi.
And if he dies in either way means if he dies in one of the two ways.
Ubhayathāpi ca mate: dù chết theo một trong hai cách.
Hantā vadhako.
Hantā is the killer.
Hantā: kẻ giết.
Pahaṭamattasminti tasmiṃ maraṇārahapahārassa laddhakkhaṇeyeva, maraṇato pubbabhāgeyevāti mattasaddena dīpeti.
Immediately upon being struck means at the very moment the fatal blow is received, that is, even before death, as indicated by the word "matta."
Pahaṭamattasminti: ngay khi cú đánh có thể gây chết người được thực hiện, tức là ngay trước khi chết, từ "matte" đã làm rõ điều này.
Maraṇatthāya ca aññatthāya ca dinnesu anekesu pahāresu maraṇatthāya dinnappahāreneva yadā kadāci marissati, pahāradānakkhaṇeyeva pārājikaṃ hoti.
Among many blows given for death or for other purposes, if one will die at some point by a blow given for the purpose of death, the pārājika offense occurs at the very moment the blow is given.
Trong nhiều cú đánh được thực hiện với ý định giết và không có ý định giết, khi người đó chết vào bất cứ lúc nào do cú đánh được thực hiện với ý định giết, thì phạm tội pārājika ngay tại khoảnh khắc ra tay đánh.
Amaraṇādhippāyena dinnappahārabalena ce mareyya, na hotīti vuttaṃ hotīti.
If one were to die by the force of a blow given with the intention of not killing, it is said that it does not occur.
Nếu người đó chết do sức của cú đánh được thực hiện không có ý định giết, thì không phạm tội, điều này đã được nói đến.
258. Vijjhananti usuādīhi vijjhanaṃ.
258. Vijjhanaṃ (piercing) means piercing with arrows, etc.
258. Vijjhananti: việc đâm bằng tên v.v...
Bhedananti kakacādīhi dvidhākaraṇaṃ.
Bhedanaṃ (splitting) means dividing into two with saws, etc.
Bhedananti: việc xẻ làm đôi bằng cưa v.v...
Chedananti khaggādīhi dvidhākaraṇaṃ.
Chedanaṃ (cutting) means cutting into two with swords, etc.
Chedananti: việc chặt làm đôi bằng gươm v.v...
Tāḷananti muggarādīhi āghātanaṃ.
Tāḷanaṃ (striking) means striking with clubs, etc.
Tāḷananti: việc đập bằng chùy v.v...
Evamādividhoti evamādippakāro.
Evamādividho (of such and similar kinds) means of such and similar types.
Evamādividho: loại như vậy.
Anekoti bahuko bhedo.
Aneko (manifold) means many kinds of distinction.
Aneko: nhiều sự phân biệt.
Karaṇassa viseso kiriyāvisesoti attho.
Karaṇassa viseso means distinction of action.
Karaṇassa viseso: có nghĩa là sự khác biệt của hành động.
259-60. ‘‘Purato paharitvāna mārehī’’ti yo bhāsito āṇāpakena, tena āṇattena pacchato…pe… māriteti yojanā.
259-60. The connection is: if the one commanded kills the enemy from behind, when the commander bhāsito (said), ‘‘Strike and kill him from the front’’.
259-60. Người được nói bởi người ra lệnh rằng “Hãy đánh từ phía trước mà giết đi”, người được lệnh đó đã giết từ phía sau... Đây là cách kết nối.
Vatthāṇatti visaṅketāti ettha ‘‘yaṃ ‘mārehī’ti…pe… tato’’ti vatthuvisaṅketo dassito.
In vatthāṇatti visaṅketā (discrepancy in object or command), the discrepancy in object is shown by ‘‘if ‘kill him’…pe… then’’.
Vatthāṇatti visaṅketā: ở đây, sự sai khác về đối tượng được chỉ ra qua câu “Điều mà ‘hãy giết’... cho đến... từ đó”.
‘‘Purato…pe… mārite’’ti āṇattivisaṅketo dassito.
The discrepancy in command is shown by ‘‘from the front…pe… if killed’’.
Sự sai khác về mệnh lệnh được chỉ ra qua câu “Từ phía trước... cho đến... khi đã giết”.
Mūlaṭṭhoti āṇāpako.
Mūlaṭṭho (the original one) means the commander.
Mūlaṭṭho: người ra lệnh.
Mūlanti hi pubbakiriyānurūpaṃ āṇāpanaṃ, tattha ṭhitoti mūlaṭṭho.
Mūlaṃ (root) refers to the command in accordance with the prior action; one who stands therein is mūlaṭṭho.
Mūla là việc ra lệnh tương ứng với hành động trước đó, người đứng ở đó là mūlaṭṭho.
261. Iminā visaṅkete āṇāpakassa anāpattiṃ dassetvā saṅkete avirādhite ubhinnampi pārājikaṃ dassetumāha ‘‘vatthu’’ntiādi.
261. Having shown the commander's blamelessness in this discrepancy, he then says vatthu (object), etc., to show that both incur a pārājika when there is no discrepancy.
261. Bằng cách này, sau khi chỉ ra sự không phạm tội của người ra lệnh trong trường hợp sai khác, để chỉ ra tội pārājika của cả hai khi sự thỏa thuận không bị vi phạm, ngài nói “vatthu” v.v...
Taṃ vatthuṃ avirajjhitvā mārite ubhayesaṃ…pe… udīrito, yathāṇatti ca mārite…pe… udīritoti yojanā.
The connection is: if that object is killed without discrepancy, both…pe… are declared, and if killed according to the command…pe… are declared.
Khi đối tượng đó được giết mà không vi phạm... của cả hai... đã được tuyên bố; và khi giết đúng theo lệnh... đã được tuyên bố. Đây là cách kết nối.
Mārite vatthusminti sāmatthiyā labbhati.
Mārite (when killed) is understood to mean in the case of the object.
Mārite: khi đối tượng bị giết, điều này được hiểu theo năng lực của từ.
Ubhayesanti āṇāpakaāṇattānaṃ.
Ubhayesaṃ (for both) means for the commander and the commanded.
Ubhayesanti: của người ra lệnh và người được lệnh.
Yathākālanti āṇāpakassa āṇattikkhaṇaṃ, āṇattassa māraṇakkhaṇañca anatikkamitvā.
Yathākālaṃ (according to time) means without exceeding the moment of the commander's command and the moment of the commanded person's killing.
Yathākālanti: không vượt quá khoảnh khắc ra lệnh của người ra lệnh, và khoảnh khắc giết của người được lệnh.
Bandhanaṃ bandho, kammunā bandho kammabandho.
Bandhanaṃ (binding) is a bond; a bond by action is kammabandho.
Sự trói buộc là bandha, sự trói buộc bởi nghiệp là kammabandho.
Atha vā bajjhati etenāti bandho, kammameva bandho kammabandho.
Alternatively, that by which one is bound is a bond; action itself is a bond, kammabandho.
Hoặc, bị trói buộc bởi cái này nên là bandha, nghiệp chính là sự trói buộc, kammabandho.
265. Sabbasoti sabbesu kālabhedesu, sabbaso veditabboti vā sambandho.
265. Sabbaso (in every way) means in all distinctions of time, or the connection is, it should be known in every way.
265. Sabbaso: trong tất cả các sự phân biệt về thời gian, hoặc có thể kết nối là, cần được hiểu một cách toàn diện.
Sabbasoti sabbappakārena.
Sabbaso (in every way) means in all respects.
Sabbaso: bằng mọi cách.
Vibhāvināti paṇḍitena.
Vibhāvinā (by the discerning one) means by the wise person.
Vibhāvinā: bởi người có trí.
So hi atthaṃ vibhāvetīti tathā vutto.
For he discerns the meaning, so he is called such.
Vì người ấy làm sáng tỏ ý nghĩa, nên được gọi như vậy.
266-7-8. ‘‘Imaṃ gāme ṭhita’’nti idaṃ taṃ sañjānituṃ vuttaṃ, na māraṇakkhaṇaṭṭhānaniyamatthāyāti ‘‘yattha katthaci ṭhita’’nti vatvāpi ‘‘natthi tassa visaṅketo’’ti āha.
266-7-8. The phrase imaṃ gāme ṭhitaṃ (this one who is in the village) is said to identify him, not to specify the place of killing; therefore, even after saying yattha katthaci ṭhitaṃ (who is standing anywhere), he says natthi tassa visaṅketo (there is no discrepancy for him).
266-7-8. “Người này đang ở trong làng”: câu này được nói để nhận dạng người đó, chứ không phải để quy định nơi chốn tại thời điểm giết, do đó, dù nói “đang ở bất cứ nơi đâu”, ngài vẫn nói “không có sự sai khác đối với người đó”.
Tassāti āṇāpakassa.
Tassā (for him) refers to the commander.
Tassā: của người ra lệnh.
‘‘Tatthā’’ti vā pāṭho, tassaṃ āṇattiyanti attho.
Alternatively, the reading is tatthā (therein), meaning in that command.
Hoặc có bản đọc là “tatthā”, có nghĩa là trong mệnh lệnh ấy.
‘‘Gāmeyeva ṭhitaṃ veriṃ mārehī’’ti sāvadhāraṇaṃ āṇatto vane ce ṭhitaṃ māreti vā ‘‘vaneyeva ṭhitaṃ veriṃ mārehī’’ti sāvadhāraṇaṃ vutto gāme ṭhitaṃ ce māreti vāti yojanā.
The connection is: if one is commanded with emphasis, ‘‘Kill the enemy who is gāmeyeva (only in the village),’’ and one kills him while he is in the forest, or if one is commanded with emphasis, ‘‘Kill the enemy who is vaneyeva (only in the forest),’’ and one kills him while he is in the village.
Người được lệnh một cách xác định rằng “ chỉ giết kẻ thù đang ở trong làng”, nếu giết người đó đang ở trong rừng; hoặc người được nói một cách xác định rằng “ chỉ giết kẻ thù đang ở trong rừng”, nếu giết người đó đang ở trong làng. Đây là cách kết nối.
‘‘Bhikkhunā sāvadhāraṇa’’nti ca potthakesu likhanti, taṃ aggahetvā ‘‘vane vā sāvadhāraṇa’’nti pāṭhoyeva gahetabbo.
Some books write ‘‘bhikkhunā sāvadhāraṇaṃ (by the monk with emphasis),’’ but that should not be taken; the reading vane vā sāvadhāraṇaṃ (or in the forest with emphasis) should be adopted.
Trong các bản kinh sách có ghi “bởi tỳ-khưu một cách xác định”, không nên lấy theo đó, mà nên lấy bản đọc là “hoặc trong rừng, một cách xác định”.
Vigato saṅketo āṇattiniyāmo etthāti visaṅketo.
Visaṅketo (discrepancy) means that the regulation of the command is absent here.
Sự thỏa thuận, tức quy định của mệnh lệnh, đã không còn ở đây, nên là visaṅketo.
271-2. Iminā vāsinā hīti ettha hīti padapūraṇe.
271-2. In iminā vāsinā hī (indeed with this axe), the word hī is a particle for emphasis.
271-2. Iminā vāsinā hī: ở đây, hī chỉ là từ đệm.
‘‘Iminā asinā māreyyā’’ti vutto aññena asinā māreti vā ‘‘tvaṃ imassa asissa etāya dhārāya māraya’’ iti vutto taṃ veriṃ sace itarāya dhārāya māreti vā tharunā māreti vā tuṇḍena māreti vā, tathā mārite visaṅketoyeva hotīti yojanā.
If, being told, "Kill with this sword," one kills with another sword, or if, being told, "You, kill that enemy with this blade of this sword," one kills with another blade, or kills with the hilt, or kills with the point, when killed in such a way, it is a visaṅketa (discrepancy). This is the explanation.
Người được nói “hãy giết bằng thanh gươm này” mà lại giết bằng một thanh gươm khác; hoặc người được nói “ngươi hãy giết kẻ thù này bằng lưỡi gươm này của ta” mà nếu giết kẻ thù đó bằng lưỡi gươm kia, hoặc giết bằng chuôi, hoặc giết bằng mũi, khi giết như vậy thì có sự sai khác. Đây là cách kết nối.
Tharunāti khaggamuṭṭhinā.
Tharunā means with the hilt of the sword.
Tharunā: bằng chuôi gươm.
Tuṇḍenāti khaggatuṇḍena.
Tuṇḍenā means with the point of the sword.
Tuṇḍenā: bằng mũi gươm.
‘‘Visaṅketovā’’ti saṅketavirādheneva pārājikaṃ na hotīti dassanapadametaṃ.
"Visaṅketovā" is a term indicating that a pārājika does not arise due to a deviation from the instruction.
“Visaṅketovā”: đây là từ ngữ chỉ ra rằng không phạm tội pārājika chính do sự vi phạm thỏa thuận.
274. Parenāti bhikkhunā.
274. Parenā means by another bhikkhu.
274. Parenā: bởi một tỳ-khưu khác.
Soti āṇatto.
So means the one commanded.
So: người được lệnh.
Nisinnaṃ naṃ māreti, visaṅketo na vijjatīti ‘‘gacchantameva mārehī’’ti sāvadhāraṇaṃ avuttattā ‘‘nisinnopi soyevā’’ti taṃ mārentassa visaṅketo na hoti, avadhāraṇaṃ antarena kathanaṃ taṃ sañjānāpetuṃ vuccatīti iriyāpathaniyāmakaṃ na hotīti adhippāyo.
If one kills him while he is sitting, there is no visaṅketa because it was not stated with a restrictive particle, "Kill him only while he is walking." The meaning is that "even if he is sitting, he is still the same person," so for the one who kills him, there is no visaṅketa. When something is stated without a restrictive particle, it is said to make one recognize the person, and thus it does not regulate the posture.
Nisinnaṃ naṃ māreti, visaṅketo na vijjatīti có nghĩa là: vì không có sự nhấn mạnh khi nói rằng “hãy giết khi nó đang đi”, nên khi giết người đó dù đang ngồi thì cũng vẫn là người ấy, không có sự sai lệch đối với người giết. Ý muốn nói rằng, lời nói không có sự nhấn mạnh thì không phải là sự quy định về oai nghi.
275-6. Asati sāvadhāraṇe visaṅketābhāvaṃ dassetvā idāni sāvadhāraṇe iriyāpathantaresu visaṅketaṃ dassetumāha ‘‘nisinnaṃyevā’’tiādi.
275-6. Having shown the absence of visaṅketa when there is no restrictive particle, it now shows visaṅketa in different postures when there is a restrictive particle, beginning with "nisinnaṃyevā" (only while sitting).
275-6. Sau khi chỉ ra sự không sai lệch khi không có sự nhấn mạnh, bây giờ để chỉ ra sự sai lệch trong các oai nghi khác khi có sự nhấn mạnh, ngài nói “nisinnaṃyevā”ti, v.v.
‘‘Nisinnaṃyeva mārehī’’ti vutto gacchantaṃ māreti, visaṅketanti ñātabbaṃ.
It should be understood that if, being told, "Kill him only while he is sitting," one kills him while he is walking, it is a visaṅketa.
Được bảo “hãy giết khi nó đang ngồi”, nhưng lại giết khi nó đang đi, nên biết đó là sự sai lệch.
‘‘Gacchantaṃyeva mārehī’’ti vutto nisinnaṃ māreti, visaṅketanti ñātabbanti yojanā.
It should be understood that if, being told, "Kill him only while he is walking," one kills him while he is sitting, it is a visaṅketa. This is the explanation.
Cách liên kết là: Được bảo “hãy giết khi nó đang đi”, nhưng lại giết khi nó đang ngồi, nên biết đó là sự sai lệch.
Imameva yojanākkamaṃ sandhāyāha ‘‘yathākkama’’nti.
Referring to this sequence of explanation, it says "yathākkama" (in due order).
Nhắm đến chính trình tự liên kết này, ngài nói “yathākkama”nti (theo thứ tự).
280-1. Ettāvatā āṇattiniyāmakaniddesaṃ dassetvā idāni dīghādiliṅgavasenāpi sambhavantaṃ visaṅketaṃ dassetumāha ‘‘dīgha’’ntiādi.
280-1. Having thus shown the instruction-regulating directive, it now shows the visaṅketa that can occur due to long, etc., characteristics, beginning with "dīgha" (long).
280-1. Sau khi trình bày xong phần chỉ dẫn về sự quy định trong mệnh lệnh, bây giờ để chỉ ra sự sai lệch cũng có thể xảy ra dựa trên đặc điểm dài, v.v., ngài nói “dīgha”nti, v.v.
‘‘Dīghaṃ…pe… thūlaṃ mārehīti aniyametvā āṇāpetī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.174) aṭṭhakathāvacanato eva-kāraṃ vinā ‘‘dīghaṃ mārehī’’ti aniyametvā kenaci yo āṇatto hoti, sopi āṇatto yaṃ kiñci tādisaṃ sace māreti, natthi tattha visaṅketo, ubhinnampi parājayoti yojanā.
From the Aṭṭhakathā statement, "If one commands without specifying, 'Kill the long one... etc. ...the stout one'," if someone is commanded by someone without the particle "eva" (only), "Kill the long one," and that commanded person kills any such person, there is no visaṅketa in that case, and both incur pārājika. This is the explanation.
Do câu Chú giải nói rằng “ra lệnh mà không quy định: ‘hãy giết người cao… người mập’”, nên cách liên kết là: người nào được ra lệnh mà không có từ eva (chỉ), không quy định rằng “hãy giết người cao”, nếu người được lệnh đó giết bất kỳ ai có đặc điểm tương tự, thì ở đó không có sự sai lệch, cả hai đều phạm tội bất cộng trụ.
Evaṃ ‘‘rassa’’ntiādisabbapadehipi paccekaṃ yojanā kātabbā.
Similarly, the explanation should be made individually for all terms like "rassa" (short), etc.
Cũng cần phải liên kết riêng với tất cả các từ như “rassa”nti (lùn), v.v.
Aniyametvāti visaṅketābhāvassa hetudassanaṃ.
Aniyametvā (without specifying) is the reason shown for the absence of visaṅketa.
Aniyametvāti (không quy định) là sự chỉ ra nguyên nhân của việc không có sự sai lệch.
Evakāro vākyālaṅkāro.
The particle eva is an ornamental particle in the sentence.
Từ eva là một từ trang trí cho câu.
Tatthāti āṇattikappayoge.
Tatthā means in the application of the command.
Tatthāti là trong trường hợp ra lệnh.
‘‘Ubhinnampi parājayo’’ti vuttattā āṇāpakaṃ vinā aññaṃ yathāvuttakkhaṇaṃ manussaviggahaṃ ‘‘yaṃ kiñci tādisa’’nti iminā dasseti.
Since it is said, "Both incur pārājika," "yaṃ kiñci tādisaṃ" (any such person) indicates a human form of the aforementioned characteristic, other than the one who commanded.
Vì đã nói “cả hai đều phạm tội bất cộng trụ”, nên từ “yaṃ kiñci tādisa” (bất kỳ ai tương tự) chỉ ra một hình người khác với người ra lệnh, có đặc điểm như đã nói.
Sace āṇāpako āṇāpetvā attānameva māreti, āṇāpako dukkaṭaṃ āpajjitvā marati, āṇattassa pārājikaṃ.
If the one who commands, after giving the command, kills himself, the one who commanded incurs a dukkaṭa and dies, while the one commanded incurs a pārājika.
Nếu người ra lệnh, sau khi ra lệnh, lại tự giết chính mình, thì người ra lệnh phạm tội tác ác rồi chết, người được lệnh phạm tội bất cộng trụ.
Āṇāpakena attānamuddissa āṇattiyā katāya āṇatto ajānitvā tādisaṃ aññaṃ māreti, okāsassa aniyamitattā āṇāpako muccati, itaro kammunā bajjhati.
If the one commanded, not knowing, kills another such person when the one who commanded gave the command intending to kill himself, the one who commanded is absolved because the location was not specified, and the other is bound by the action.
Khi người ra lệnh đã ra lệnh nhắm đến chính mình, nhưng người được lệnh không biết mà giết một người khác tương tự, vì nơi chốn không được quy định, người ra lệnh được thoát tội, người kia bị ràng buộc bởi nghiệp.
Yadi ‘‘amukasmiṃ rattiṭṭhāne vā divāṭṭhāne vā nisinnaṃ īdisaṃ mārehī’’ti okāsaṃ niyametvā āṇāpeti, tattha āṇāpakato aññasmiṃ mārite ubhinnampi pārājikaṃ.
If one specifies the location and commands, "Kill such a one sitting in such a night-place or day-place," and someone other than the one who commanded is killed there, both incur pārājika.
Nếu ra lệnh bằng cách quy định nơi chốn rằng “hãy giết người có đặc điểm như vậy đang ngồi ở nơi này vào ban đêm hoặc ban ngày”, khi một người khác với người ra lệnh bị giết ở đó, cả hai đều phạm tội bất cộng trụ.
Tato bahi mārite vadhakasseva kammabandho.
If killed outside of that place, only the killer is bound by the action.
Nếu giết ở bên ngoài nơi đó, chỉ có người giết bị ràng buộc bởi nghiệp.
Āṇāpako attānameva uddissa āṇāpeti, itaro ca tameva tattha māreti, āṇāpakassa dukkaṭaṃ, āṇattassa pārājikaṃ.
If the one who commanded gives the command intending to kill himself, and the other kills him there, the one who commanded incurs a dukkaṭa, and the one commanded incurs a pārājika.
Người ra lệnh nhắm đến chính mình, và người kia cũng giết chính người đó tại nơi đó, người ra lệnh phạm tội tác ác, người được lệnh phạm tội bất cộng trụ.
Sace aññattha māreti, mūlaṭṭho muccati.
If killed elsewhere, the original instigator is absolved.
Nếu giết ở nơi khác, người ra lệnh được thoát tội.
Ajānitvā aññaṃ tattha vā aññattha vā māreti, vadhako pārājikaṃ āpajjati, mūlaṭṭho muccati.
If, not knowing, one kills another person there or elsewhere, the killer incurs a pārājika, and the original instigator is absolved.
Nếu không biết mà giết một người khác tại nơi đó hoặc nơi khác, người giết phạm tội bất cộng trụ, người ra lệnh được thoát tội.
Ānantariyavatthumhi ānantariyena saddhiṃ yojetabbaṃ.
In the immediate preceding case, it should be connected with the immediate preceding.
Trong trường hợp tội vô gián, cần liên kết với tội vô gián.
282. Yo manussaṃ kañci uddissa sace opātaṃ khaṇati, tathā opātaṃ khaṇantassa tassa dukkaṭaṃ nāma āpatti hotīti ajjhāhārayojanā.
282. If one digs a pit intending to kill a certain person, then for such a one digging a pit, a dukkaṭa offense arises. This is the implied explanation.
282. Cách liên kết bằng cách thêm từ là: nếu người nào nhắm đến một người nào đó mà đào một cái hố, thì người đó khi đang đào cái hố như vậy sẽ phạm một tội gọi là tác ác.
Yojanā ca nāmesā yathārutayojanā, ajjhāhārayojanāti duvidhā.
And this explanation is of two kinds: literal explanation and implied explanation.
Và sự liên kết này có hai loại: liên kết theo văn bản và liên kết bằng cách thêm từ.
Tattha pāṭhāgatapadānameva yojanā yathārutayojanā, ūnapūraṇatthamajjhāhārapadehi saha pāṭhāgatapadānaṃ yojanā ajjhāhārayojanāti veditabbā.
There, the explanation of only the words present in the text is yathārutayojanā (explanation according to what is stated), and the explanation of the words present in the text along with words supplied for completion is ajjhāhārayojanā (explanation by supplying words) – this should be understood.
Trong đó, sự liên kết chỉ các từ có trong văn bản được gọi là yathārutayojanā (liên kết theo văn bản), sự liên kết các từ có trong văn bản cùng với các từ được thêm vào để bổ sung phần thiếu được gọi là ajjhāhārayojanā (liên kết bằng cách thêm từ), cần phải hiểu như vậy.
‘‘Khaṇantassa ca opāta’’nti potthakesu pāṭho dissati.
In the books, the reading khaṇantassa ca opāta (and a pit for one digging) is seen.
Trong các bản kinh, thấy có câu “khaṇantassa ca opāta”.
‘‘Khaṇantassa tathopāta’nti pāṭho sundaro’’ti nissandehe vuttaṃ.
It is stated in the Nissandeha that the reading khaṇantassa tathopāta (and such a pit for one digging) is better.
Trong sách Nissandeha có nói rằng: “Câu ‘khaṇantassa tathopāta’nti thì hay hơn”.
‘‘Āvāṭanti etassa ‘opāta’nti pariyāyo’’ti ca vuttaṃ.
And it is also stated that opāta is a synonym for āvāṭa (pit).
Và cũng có nói rằng: “‘opāta’ là từ đồng nghĩa của ‘āvāṭanti’ (cái hố)”.
Tatopi –
Even from that –
Do đó –
283. Tatthāti tasmiṃ āvāṭe.
283. Tatthāti means "in that pit".
283. Tatthāti là trong cái hố đó.
Tassāti patitassa manussaviggahassa.
Tassāti means "of that fallen human body".
Tassāti là của hình người đã rơi xuống đó.
Dukkhassuppattiyāti dukkhuppattihetu.
Dukkhassuppattiyāti means "due to the arising of suffering".
Dukkhassuppattiyāti là do sự phát sinh của đau khổ.
Tassāti yena āvāṭo khato, tassa bhikkhuno.
Tassāti means "of that bhikkhu by whom the pit was dug".
Tassāti là của vị tỳ-khưu đã đào cái hố đó.
Patitvā so ce marati, tasmiṃ mate tassa bhikkhuno pārājikaṃ bhaveti yojanā.
The explanation is: "If he falls and dies, when he is dead, for that bhikkhu there is a pārājika offense."
Cách liên kết là: sau khi rơi xuống, nếu người đó chết, khi người đó chết, vị tỳ-khưu ấy sẽ phạm tội bất cộng trụ.
284. Aññasminti yaṃ samuddissa āvāṭo khato, tato aññasmiṃ.
284. Aññasminti means "in another" (person), other than the one for whom the pit was intended.
284. Aññasminti là một người khác với người đã được nhắm đến khi đào hố.
Anuddissakanti kiriyāvisesanaṃ, anuddissakaṃ katvāti attho.
Anuddissakanti is an adverb modifying the action, meaning "having done it without intending anyone".
Anuddissakanti là trạng từ, có nghĩa là làm một cách không nhắm đến ai.
Opātavisesanaṃ ce, ‘‘anuddissako opāto’’ti padacchedo.
If it is an adjective for opāta, then the word division is anuddissako opāto.
Nếu là tính từ của cái hố, thì cách ngắt từ là “anuddissako opāto”.
‘‘Aggamakkhāyatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.139; a. ni. 4.34; 10.15; itivu. 90; netti. 170) viya o-kāraṭṭhāne a-kāro, ma-kārāgamo ca daṭṭhabbo, anodissako opāto khato hotīti attho.
As in aggamakkhāyatī and so on, the a sound in place of o and the insertion of ma should be understood; the meaning is "a pit dug without intending anyone".
Giống như trong các câu “aggamakkhāyatī”ti, v.v., cần hiểu rằng chữ a đứng ở vị trí của chữ o, và có sự thêm vào của chữ ma, có nghĩa là một cái hố được đào không nhắm đến ai.
285. ‘‘Ettha patitvā yo koci maratū’’ti anodissako opāto sace khato hoti, yattakā nipatitvā maranti ce, assa tattakā dosā hontīti yojanā.
285. The explanation is: "If a pit is dug without intending anyone, with the thought 'Let anyone who falls here die,' then for as many as fall and die, that many faults accrue to him."
285. Cách liên kết là: nếu một cái hố được đào không nhắm đến ai với ý nghĩ “ai rơi vào đây mà chết cũng được”, thì bao nhiêu người rơi xuống và chết, người ấy sẽ có bấy nhiêu tội lỗi.
‘‘Yo kocī’’ti iminā attano mātāpitaro ca saṅgahitā.
By "Yo kocī" (whoever), one's own mother and father are also included.
Từ “yo kocī” (bất kỳ ai) cũng bao gồm cả cha mẹ của mình.
Dosāti kammabandhadosā, pārājikaṃ pana ekameva.
Dosāti means "faults of karmic entanglement"; the pārājika, however, is only one.
Dosāti là tội lỗi do nghiệp ràng buộc, nhưng tội bất cộng trụ thì chỉ có một.
Assāti yena anodissa opāto khato, tassa.
Assāti means "of him by whom the pit was dug without intending anyone".
Assāti là của người đã đào cái hố không nhắm đến ai.
286. Ānantariyavatthusmiṃ mateti pāṭhaseso, ‘‘tattha patitvā’’ti adhikāro, arahante, mātari, pitari ca tasmiṃ patitvā mate kālakateti attho.
286. In ānantariyavatthusmiṃ (in the case of an ānantariya deed), the rest of the reading is "mate" (when dead); the context is "tattha patitvā" (having fallen there); the meaning is "when an Arahant, mother, or father falls there and dies, they pass away."
286. Trong ānantariyavatthusmiṃ (trường hợp tội vô gián), phần còn thiếu của câu là mate (khi chết), với quyền hạn của “tattha patitvā” (rơi vào đó), có nghĩa là khi một vị A-la-hán, mẹ, hoặc cha rơi vào đó và chết.
Ānantariyakanti ettha sakatthe, kucchite, saññāyaṃ vā ka-paccayo daṭṭhabbo.
In ānantariyakanti, the suffix ka should be understood in the sense of self, disparagement, or designation.
Trong từ ānantariyakanti, cần hiểu hậu tố ka có nghĩa là chính nó, hoặc nghĩa xấu, hoặc là một danh từ.
‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘ānantariyavatthusmi’’nti imasmiṃ samāsapade avayavabhūtampi ‘‘vatthusmi’’nti idañca ‘‘tattha patitvā mate’’ti idañca ākaḍḍhati.
By "Tathā" (similarly), even the component part "vatthusmiṃ" (in the case) within the compound word "ānantariyavatthusmiṃ" and "tattha patitvā mate" (having fallen there, when dead) are drawn in.
Từ “tathā” (như vậy) này kéo theo cả từ “vatthusmi” là một phần của từ ghép “ānantariyavatthusmi” và cả cụm từ “tattha patitvā mate” (khi rơi vào đó và chết).
Thullaccayādīnaṃ vatthusmiṃ tattha patitvā mate thullaccayādayo hontīti yojanā.
The explanation is: "In the case of thullaccaya and other offenses, if one falls there and dies, thullaccaya and other offenses arise."
Cách liên kết là: trong trường hợp của tội thullaccayādīnaṃ (trọng tội, v.v.), khi rơi vào đó và chết, sẽ phạm các tội thullaccayādayo.
Tasmiṃ āvāṭe patitvā yakkhādīsu matesu, pārājikavatthuno dukkhuppattiyañca thullaccayaṃ, manussaviggahe mate pārājikaṃ, tiracchāne mate pācittiyanti vuttaṃ hoti.
It is stated that if yakkhas and so on die after falling into that pit, or if suffering arises in the case of a pārājika offense, there is a thullaccaya; if a human body dies, there is a pārājika; if an animal dies, there is a pācittiya.
Điều này có nghĩa là: khi các dạ-xoa, v.v., rơi vào cái hố đó và chết, thì phạm tội trọng tội; khi có sự phát sinh đau khổ đối với đối tượng của tội bất cộng trụ, cũng phạm tội trọng tội; khi một hình người chết, phạm tội bất cộng trụ; khi một loài bàng sinh chết, phạm tội ưng đối trị.
289-90. Verino bhikkhuto aññe veripuggalā.
289-90. Verino means "enemies" other than the bhikkhu.
289-90. Verino là những kẻ thù khác với vị tỳ-khưu.
Tattha tasmiṃ opāte sace manussaṃ pātetvā mārenti, tathā verino tattha sayameva patitaṃ manussaṃ bahi nīharitvā sace mārenti, tattha opapātikā manussā opāte nibbattitvā tato nikkhantuṃ asakkontā matā ce siyuṃ, sabbattha ca yathāvuttasabbavāresu opātakhaṇakasseva parājayoti yojanā.
The explanation is: "If enemies cause a person to fall into that pit and kill them, or if enemies themselves pull out a person who has fallen into that pit and kill them, or if opapātika beings are born in the pit and die unable to get out, in all such cases, in all the aforementioned situations, the digger of the pit incurs defeat."
Ở đó: trong cái hố đó, nếu xô người xuống và giết chết, cũng vậy, nếu kẻ thù lôi người đã tự mình rơi xuống đó ra ngoài rồi giết chết, những người hóa sanh ở đó, là những người sanh ra trong hố rồi chết vì không thể thoát ra khỏi đó, và trong tất cả các trường hợp đã được nói đến, nên hiểu rằng chỉ người đào hố mới phạm parājaya.
Nibbattitvā hīti ettha hīti padapūraṇe.
In nibbattitvā hī, hī is a particle for emphasis.
Nibbattitvā hīti: ở đây, từ hī chỉ là để điền vào chỗ trống.
Yattha yattha nipātasaddānaṃ attho na dassito, tattha tattha padapūraṇamattatā veditabbā.
Wherever the meaning of particles (nipāta) is not given, it should be understood as merely an emphatic particle.
Ở bất cứ nơi nào mà ý nghĩa của các tiểu từ không được giải thích, thì nên hiểu rằng chúng chỉ có tác dụng điền vào chỗ trống.
297. Mudhā vāpīti amūlena vāpi.
297. Even for free means even without payment.
297. Mudhā vāpīti: hoặc là không có giá trị.
Mūlaṭṭhassevāti pāsakārakasseva.
Only of the original owner means only of the one who set the snare.
Mūlaṭṭhassevāti: chỉ của người làm bẫy.
Kammabandhoti pāṇātipāto.
Kammabandha means the offense of taking life.
Kammabandhoti: là sát sanh.
Bajjhati etenāti bandho, kammameva bandho kammabandho.
That by which one is bound is a bond; the kamma itself is the bond, kammabandha.
Bị trói buộc bởi cái đó, nên gọi là bandho (sự trói buộc); chính hành động là sự trói buộc, nên gọi là kammabandho (sự trói buộc của hành động).
Pārājikamatte vattabbepi yāva so vattati, tāva tattha bajjhitvā matasattesu paṭhamamatassa vasena pārājikaṃ, avasesānaṃ pāṇātipātasaṅkhātassa akusalarāsino sambhavato taṃ sabbaṃ saṅgahetvā sāmaññena dvayampi dassetumāha ‘‘kammabandho’’ti.
Even though it should only be said for the pārājika offense, as long as it operates, being bound therein, pārājika is incurred due to the first animal that dies among the dead animals, and because of the arising of the mass of unwholesome kamma, namely the taking of life, for the remaining ones, to include all of it and show both generally, it is said, “kammabandha.”
Mặc dù chỉ cần nói về tội pārājika, nhưng vì trong suốt thời gian bẫy còn tồn tại, đối với các chúng sanh bị mắc bẫy và chết ở đó, tội pārājika phát sinh dựa trên chúng sanh chết đầu tiên, và đối với những chúng sanh còn lại, do sự hiện hữu của một khối bất thiện được gọi là sát sanh, để bao gồm tất cả điều đó và chỉ ra cả hai một cách tổng quát, ngài nói “kammabandho”.
298. ‘‘Sace yena laddho, so uggaḷitaṃ vā pāsaṃ saṇṭhapeti, tassa passena vā gacchante disvā vatiṃ katvā sammukhe paveseti, thaddhataraṃ vā pāsayaṭṭhiṃ ṭhapeti, daḷhataraṃ vā pāsarajjuṃ bandhati, thirataraṃ vā khāṇukaṃ ākoṭetī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.176) aṭṭhakathāgataṃ vinicchayaṃ saṅgahitumāha ‘‘pāsamuggaḷitampi vā’’ti.
298. To include the determination found in the Aṭṭhakathā, “If the one who found it either resets the dislodged snare, or, seeing an animal passing by, makes a fence and drives it into the snare, or places the snare-stick more firmly, or ties the snare-rope more tightly, or drives the stake more securely” (Pārā. Aṭṭha. 2.176), it is said, “even if the snare is dislodged.”
298. Để tóm tắt phần phân tích trong Chú giải (Pārā. aṭṭha. 2.176) rằng: “Nếu người nhận được bẫy, người đó sửa lại cái bẫy đã bị bung ra, hoặc khi thấy có người đi ngang qua bẫy, người đó làm một hàng rào rồi dẫn họ vào phía trước, hoặc đặt cây gậy bẫy cứng hơn, hoặc buộc dây bẫy chắc hơn, hoặc đóng cọc chắc hơn”, ngài nói “pāsamuggaḷitampi vā” (hoặc cái bẫy đã bị bung ra).
Ettha avuttasamuccayatthena pi-saddena ‘‘saṇṭhapetī’’tiādikā ‘‘bandhatī’’ti dassitakiriyāvasānā payogā dassitā.
Here, by the word pi in the sense of including what is unsaid, actions like “resets” and ending with “ties” are shown.
Ở đây, từ pi với ý nghĩa bao hàm những điều chưa được nói đến, chỉ ra các hành động bắt đầu bằng “sửa lại” và kết thúc bằng hành động được chỉ ra là “buộc lại”.
Thiraṃ vāpīti ettha api-saddo aṭṭhakathāya avasiṭṭhaṃ ‘‘khāṇukaṃ ākoṭetī’’ti kiriyaṃ samuccinoti ubhayatthapi pakārantaravikappatthattāti gahetabbā.
In “or securely,” the word api includes the remaining action from the Aṭṭhakathā, “drives the stake,” and it should be understood that in both cases it is for the purpose of an alternative type.
Thiraṃ vāpīti: ở đây, nên hiểu rằng từ api bao hàm hành động còn lại trong Chú giải là “đóng cọc”, và ở cả hai nơi, nó có ý nghĩa lựa chọn một phương cách khác.
Evanti evaṃ sati.
Thus means when this is the case.
Evanti: khi như vậy.
Yena pāso laddho, tenāpi evaṃ pāse katavisese satīti vuttaṃ hoti.
It is said that even if the one who found the snare makes such an improvement to the snare.
Điều được nói là: khi người nhận được bẫy đã thực hiện những thay đổi như vậy đối với cái bẫy.
Ubhinnanti pāsakārakassa ca idāni labhitvā paṭijaggantassa cāti ubhayesaṃ.
Of both means of both the one who set the snare and the one who has now found and maintained it.
Ubhinnanti: của cả hai, tức là của người làm bẫy và của người nhận được và bây giờ đang sửa chữa nó.
299-300. Yoti pāsakārako, laddhapāsakoti imesaṃ yo koci.
299-300. Whoever means whoever among the one who set the snare and the one who found the snare.
299-300. Yoti: người làm bẫy, người nhận được bẫy, bất kỳ ai trong số họ.
Uggaḷāpetvāti vighāṭetvā, yathā tattha pāṇino na bajjhanti, evaṃ katvāti attho.
Having dislodged means having dismantled it, meaning having done it in such a way that no animals are caught therein.
Uggaḷāpetvāti: sau khi tháo gỡ, có nghĩa là sau khi làm sao cho chúng sanh không bị mắc bẫy ở đó.
Tattha cāti puna saṇṭhapite pāse ca.
And therein means in the snare that has been reset.
Tattha cāti: và trong cái bẫy được gài lại.
Ko vimuccati?
Who is released?
Ai được giải thoát?
Yena laddho, so.
The one who found it.
Người đã nhận được nó.
301-2. Gopetvāti gopanahetu mokkho na hotīti yojanā.
301-2. Having protected means the connection is that there is no release due to protection.
301-2. Gopetvāti: nên hiểu rằng sự giải thoát không xảy ra vì lý do canh giữ.
‘‘Sīhaṃ disvā bhayaṃ hotī’’tiādīsu viya hetumhi tvā-paccayo daṭṭhabbo.
The tvā suffix in the sense of cause should be understood as in “Seeing a lion, there is fear,” etc.
Nên xem hậu tố tvā ở đây có nghĩa là nguyên nhân, giống như trong các câu “Sīhaṃ disvā bhayaṃ hoti” (thấy sư tử nên sợ hãi) v.v.
Tamañño…pe… na ca muccatīti ettha na cāti neva.
In “that other… and is not released,” na ca means never.
Tamañño…pe… na ca muccatīti: ở đây, na cā có nghĩa là không bao giờ.
Nāsetvā sabbaso vāti so yathā yassa kassaci sattassa vināsopakaraṇaṃ na hoti, tathā chindanādīhi nāsetvā.
Or having completely destroyed means having destroyed it by cutting, etc., so that it does not become an instrument for the destruction of any living being.
Nāsetvā sabbaso vāti: sau khi phá hủy nó bằng cách chặt đứt v.v., sao cho nó không trở thành công cụ hủy diệt bất kỳ chúng sanh nào.
Taṃ pāsayaṭṭhiṃ.
That snare-stick.
Taṃ: cây gậy bẫy đó.
Ko vimuccati?
Who is released?
Ai được giải thoát?
Pāsakārako.
The one who set the snare.
Người làm bẫy.
304. Asañciccāti ettha ‘‘katena payogenā’’ti pāṭhaseso, ‘‘matepi anāpattī’’ti etehi sambandho.
304. In “without intention,” the remaining part of the text is “by the action performed,” and it is connected with “no offense even if dead.”
304. Asañciccāti: ở đây, phần còn thiếu của câu là “bằng phương tiện đã thực hiện”, và nó có liên quan đến “dù có chết cũng không phạm tội”.
‘‘Imināhaṃ upakkamena imaṃ māressāmī’’ti acetetvā apakappetvā avadhakacetano hutvā katena aññatthikenapi upakkamena pare matepi āpatti natthīti attho, musalussāpanādivatthūsu (pārā. 180) viya ayaṃ sattotisaññī hutvā ‘‘iminā upakkamena imaṃ māressāmī’’ti vītikkamasamuṭṭhāpakacetanāsampayuttavikapparahito hutvā aññatthikena payogena manusse matepi pārājikaṃ natthīti vuttaṃ hoti.
It means that even if others die by an action performed without the intention, “I will kill this one by this means,” without planning, without having the intention of a murderer, even by an action intended for another purpose, there is no offense. It is said that, as in the cases of lifting a pestle, etc., if a human dies by an action performed for another purpose, without having the intention of transgressing, “I will kill this one by this means,” while having the perception of a living being, there is no pārājika.
Ý nghĩa là: không có ý định “ta sẽ giết người này bằng phương tiện này”, không sắp đặt, không có ý định giết, dù người khác có chết bởi một phương tiện được thực hiện với mục đích khác, cũng không có tội; giống như trong các trường hợp nâng chày lên v.v., điều được nói là: dù người đó có tưởng đây là chúng sanh, nhưng không có sự lựa chọn đi kèm với tâm khởi lên sự vi phạm rằng “ta sẽ giết người này bằng phương tiện này”, và nếu một người chết bởi một phương tiện được thực hiện với mục đích khác, thì không phạm pārājika.
Ajānantassāti ‘‘iminā ayaṃ marissatī’’ti ajānantassa upakkamena pare matepi anāpatti, visagatapiṇḍapātavatthumhi (pārā. 181) viya ‘‘idaṃ kāraṇa’’nti ajānitvā katena manusse matepi anāpattīti vuttaṃ hoti.
For the one not knowing means that even if others die by an action performed by one not knowing, “this one will die by this,” there is no offense. It is said that, as in the case of the poisoned alms-food, even if a human dies by an action performed without knowing, “this is the cause,” there is no offense.
Ajānantassāti: không biết rằng “người này sẽ chết vì điều này”, dù người khác có chết bởi phương tiện đó cũng không phạm tội; giống như trong trường hợp vật thực có tẩm độc, điều được nói là: dù một người có chết bởi hành động được thực hiện mà không biết rằng “đây là nguyên nhân”, cũng không phạm tội.
‘‘Tathā’’ti iminā ‘‘anāpattī’’ti ākaḍḍhati.
“Thus” implies “no offense.”
“Tathā”ti: bằng từ này, ngài dẫn đến “không phạm tội”.
Amaraṇacittassa amaraṇicchāsahitacittassa upakkamena pare matepi anāpatti vuddhapabbajitādivatthūsu (pārā. 180) viyāti attho.
The meaning is that there is no offense, even if others die by the effort of a mind without the intention to kill, a mind accompanied by the wish not to kill, as in the cases of the old monk, etc.
Amaraṇacittassa: của người có tâm không muốn chết, dù người khác có chết bởi phương tiện đó cũng không phạm tội; ý nghĩa là giống như trong các trường hợp vị xuất gia già v.v..
Ummattakādayo vuttasarūpāyeva.
The insane and others are just as described.
Người điên v.v. có bản chất như đã nói.
306-7. Evaṃ nātisaṅkhepavitthāranayena tatiyapārājikavinicchayaṃ dassetvā idāni catutthapārājikavinicchayaṃ dassetumāha ‘‘asanta’’ntiādi.
306-7. Having thus shown the determination of the Third Pārājika in a manner neither too brief nor too extensive, now, in order to show the determination of the Fourth Pārājika, he says, ‘‘asanta’’ and so on.
306-7. Sau khi đã chỉ ra phần phân tích về tội pārājika thứ ba theo phương pháp không quá vắn tắt cũng không quá dài dòng, bây giờ để chỉ ra phần phân tích về tội pārājika thứ tư, ngài nói “asanta” (không có) v.v.
Tattha ‘‘asanta’’nti apekkhitvā ‘‘attanī’’ti ca ‘‘jhānādibheda’’nti apekkhitvā ‘‘uttarimanussadhamma’’nti ca ‘‘samudācareyyā’’ti apekkhitvā ‘‘yo bhikkhū’’ti ca sāmatthiyā labbhatīti ajjhāharitvā ‘‘attani asanta’’ntiādinā nayena yojetabbaṃ.
There, by supplying what is implicitly understood, it should be construed as ‘‘not existing in oneself,’’ by supplying ‘‘in oneself’’ in relation to ‘‘asanta,’’ and ‘‘uttarimanussadhamma’’ in relation to ‘‘jhānādibheda,’’ and ‘‘whichever monk’’ in relation to ‘‘samudācareyyā.’’
Ở đó, nên liên kết theo phương pháp bắt đầu bằng “attani asanta” (không có nơi bản thân), bằng cách bổ sung các từ dựa vào năng lực của chúng: “attani” (nơi bản thân) khi xem xét “asanta” (không có), “uttarimanussadhamma” (pháp thượng nhân) khi xem xét “jhānādibheda” (các loại thiền v.v.), và “yo bhikkhū” (vị tỳ-khưu nào) khi xem xét “samudācareyya” (tuyên bố).
Attani asantanti tasmiṃ attabhāve attano santāne anuppāditatāya avijjamānaṃ.
Not existing in oneself means not existing in that self-existence, in one’s own continuum, due to not having been produced.
Attani asantanti: không có trong bản thể đó, trong dòng tâm thức của mình, do chưa được phát sinh.
Attassitameva katvāti attupanāyikaṃ katvā attani vijjamānaṃ viya katvā taṃ upanetvā.
Making it dependent on oneself means making it personal, making it as if existing in oneself, bringing it to oneself.
Attassitameva katvāti: sau khi làm cho nó liên quan đến bản thân, sau khi làm cho nó như thể có ở nơi bản thân, sau khi đưa nó đến.
Bhavaṃ adhiṭṭhāya ca vattamānanti paṭisandhito paṭṭhāya ca vattantaṃ bhavaṃ cittena adhiṭṭhahitvā takketvā, citte ṭhapetvāti vuttaṃ hoti.
And existing by establishing existence means establishing and inferring existence, which has been existing since rebirth, with the mind, which is to say, placing it in the mind.
Bhavaṃ adhiṭṭhāya ca vattamānanti: sau khi quyết định trong tâm, sau khi suy xét về sự tồn tại đang diễn ra kể từ lúc tái sanh; điều được nói là: sau khi đặt vào trong tâm.
Aññāpadesañca vināti ‘‘yo te vihāre vasatīdha bhikkhū’’tiādinā nayena vakkhamānaṃ pariyāyakathaṃ ṭhapetvā.
And without indirect speech means excluding indirect speech, which will be explained by such phrases as ‘‘whichever monk dwells in your monastery here.’’
Aññāpadesañca vināti: ngoại trừ cách nói ẩn dụ sẽ được đề cập theo phương pháp bắt đầu bằng “yo te vihāre vasatīdha bhikkhū” (vị tỳ-khưu nào sống trong trú xứ của ông ở đây).
Adhimānañca vināti adiṭṭhe diṭṭhasaññitādisabhāvaṃ adhigatamānasaṅkhātaṃ ‘‘adhigatauttarimanussadhammo ahamhī’’ti adhimānañca ṭhapetvā.
And without overestimation means excluding overestimation, which is called ‘attained conceit,’ such as the state of perceiving the unseen as seen, thinking, ‘‘I have attained a superior human state.’’
Adhimānañca vināti: ngoại trừ sự ngã mạn rằng “tôi là người đã chứng đắc pháp thượng nhân”, được gọi là adhigatamāna (sự kiêu mạn về chứng đắc), có bản chất là tưởng rằng đã thấy trong cái chưa thấy v.v.
Jhānādibhedanti jhānādayo bhedā visesā yassa taṃ jhānādibhedaṃ, ‘‘uttarimanussadhammo nāma jhānaṃ vimokkho samādhi samāpatti ñāṇadassanaṃ maggabhāvanā phalasacchi kiriyā kilesappahānaṃ vinīvaraṇatā cittassa suññāgāre abhiratī’’ti (pārā. 198, 199) padabhājane vuttaṃ jhānādidhammavisesanti attho.
Of the jhāna-etc. distinction means that which has jhāna and so on as distinctions or special qualities, that which is of the jhāna-etc. distinction; the meaning is the special qualities of jhāna and other dhammas as stated in the word analysis: ‘‘The superior human states are jhāna, liberation, concentration, attainment, knowledge and vision, cultivation of the path, realization of the fruit, abandonment of defilements, freedom from hindrances, and delight in an empty dwelling.’’
Jhānādibhedanti là cái có các sự khác biệt là thiền, v.v...; có nghĩa là các pháp đặc biệt là thiền, v.v... được nói trong Padabhājana: “Pháp của bậc siêu nhân tên là thiền, giải thoát, định, nhập, tri kiến, sự tu tập đạo, sự chứng ngộ quả, sự đoạn trừ phiền não, sự không còn triền cái của tâm, sự ưa thích ở nơi vắng vẻ”.
‘‘Uttarimanussadhammanti uttarimanussānaṃ jhāyīnañceva ariyānañca dhamma’’nti (pārā. aṭṭha. 2.197) aṭṭhakathāya vuttaṃ jhānalābhīhi ceva aṭṭhahi ariyapuggalehi ca adhigatattā tesaṃ santakanti saṅkhyaṃ gataṃ uttarimanussadhammaṃ.
Superior human state means that which has come to be counted as belonging to those who have attained jhāna and the eight noble individuals, because it is attained by those who have attained jhāna and the eight noble individuals, as stated in the commentary: ‘‘Superior human state means the state of superior humans, namely, those who practice jhāna and the noble ones.’’
Uttarimanussadhamma (pháp của bậc siêu nhân) được gọi là sở hữu của các vị ấy do đã được chứng đắc bởi các vị đắc thiền và tám bậc Thánh nhân, như được nói trong Chú giải: “Uttarimanussadhammanti là pháp của những bậc siêu nhân, tức là của các vị hành thiền và các bậc Thánh”.
Viññattipathe ṭhitassa kāyena vā vācāya vā yo bhikkhu samudācareyyāti ajjhāharitvā yojetabbaṃ.
It should be construed by supplying ‘‘whichever monk should declare by body or by speech to one who is within the range of communication.’’
Nên bổ túc và liên kết rằng: Vị tỳ-khưu nào thực hành bằng thân hoặc bằng lời đối với người đang ở trong tầm nhận biết.
Viññattipathe ṭhitassāti dvādasahatthabbhantare padese ṭhitassa ‘‘itthiyā vā purisassa vā gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā’’ti (pārā. 198) padabhājane vuttassa yassa kassaci.
To one who is within the range of communication means to anyone whatsoever, whether a woman or a man, a householder or a renunciant, who is within the twelve-cubit radius, as stated in the word analysis.
Viññattipathe ṭhitassāti là đối với bất kỳ ai, như đã được nói trong Padabhājana: “đối với người nữ hoặc người nam, tại gia hoặc xuất gia”, đang ở trong phạm vi mười hai hắc-thủ.
Kāyena vāti hatthamuddādivasena kāyena vā.
By body means by body, by means of hand gestures and so on.
Kāyena vāti là bằng thân, qua cách dùng thủ ấn, v.v...
‘‘Sikkhāpaccakkhānaṃ hatthamuddāya sīsaṃ na otarati, idaṃ abhūtārocanaṃ hatthamuddāyapi otaratī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.215) aṭṭhakathāyaṃ vuttattā idha hatthamuddādihatthavikāro ca aṅgapaccaṅgacopanañca ‘‘kāyenā’’ti iminā gahetabbaṃ.
Since it is stated in the commentary that ‘‘the renunciation of training does not descend by hand gesture, but this false declaration descends even by hand gesture,’’ here, hand gestures and other bodily movements, and the movement of limbs and minor limbs, are to be understood by ‘‘by body.’’
Do được nói trong Chú giải rằng: “Sự từ bỏ học giới không thành tựu bằng thủ ấn, còn sự tuyên bố điều không thật này thì thành tựu cả bằng thủ ấn”, nên ở đây, các cử chỉ của tay như thủ ấn, v.v... và sự cử động các chi phần lớn nhỏ nên được hiểu qua từ “kāyena” (bằng thân) này.
Vācāya vāti yo savanūpacāre ṭhito tena viññātuṃ sakkuṇeyyena yena kenaci vohārena vā.
Or by speech means by any utterance whatsoever that can be understood by one who is within earshot.
Vācāya vāti là bằng bất kỳ cách nói nào mà người đang ở trong tầm nghe có thể hiểu được.
Yo bhikkhūti yo upasampanno thero vā navo vā majjhimo vā.
Whichever monk means whichever ordained monk, whether elder, new, or middle-aged.
Yo bhikkhūti là vị nào đã thọ cụ túc giới, dù là trưởng lão, trung niên hay tân tỳ-khưu.
Samudācareyyāti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’tiādivacanappakāresu yaṃ kañci pakāraṃ vadeyya.
Should declare means should say any kind of statement, such as ‘‘I enter the first jhāna’’ and so on.
Samudācareyyāti là nói ra bất kỳ cách nào trong các cách nói như: “Tôi nhập sơ thiền”, v.v...
Tadattheti tena vuttavākyassa atthe.
In that sense means in the sense of the statement made by him.
Tadattheti là trong ý nghĩa của câu nói đã được vị ấy nói ra.
Ñātevāti ñāte eva.
When known means when actually known.
Ñātevāti là ñāte eva (chỉ khi được biết).
Mātugāmaṃ vā purisaṃ vā yaṃ kiñci uddissa vutte, teneva vā anuddissa vutte savanūpacāre ṭhitena yena kenaci manussabhūtena vacanasamanantarameva ‘‘ayaṃ paṭhamajjhānalābhī’’tiādike yathāvutte atthappakāre ñāteyeva.
Whether spoken referring to a woman, or a man, or anything whatsoever, or spoken without referring to them, if the meaning, such as "this one has attained the first jhāna," as stated, is understood immediately upon the utterance by any human being standing within earshot.
Khi nói nhắm đến người nữ, người nam, hay bất kỳ ai, chỉ khi người đó hiểu; hoặc khi nói không nhắm đến ai, chỉ khi bất kỳ người nào đang ở trong tầm nghe hiểu được ngay sau lời nói theo cách đã được trình bày như: “Vị này là người đắc sơ thiền”, v.v...
‘‘So’’ti ajjhāharitvā ‘‘so puna ruḷhibhāve abhabbo’’ti yojetabbaṃ, attani avijjamānaguṇaṃ santaṃ viya katvā icchācāre ṭhatvā evaṃ kathitapuggalo sīle patiṭṭhāya uparūpari labbhamānalokiyalokuttaraguṇehi buddhisaṅkhātaṃ sāsane buddhimadhigantuṃ anarahoti attho.
By supplying "He," it should be construed as "He is again incapable of growth." The meaning is that the person who spoke thus, having acted according to his desires, making a non-existent quality in himself appear as existent, is unworthy of attaining wisdom in the Dispensation, which is called enlightenment, through the worldly and supramundane qualities that are progressively attained by being established in virtue.
Nên bổ túc “so” (vị ấy) và liên kết “so puna ruḷhibhāve abhabbo” (vị ấy không thể tăng trưởng trở lại); có nghĩa là, người đã nói như vậy khi ở trong tình trạng tùy tiện, làm cho phẩm chất không có nơi mình như là có, thì không xứng đáng để đạt được sự tăng trưởng trong giáo pháp này, tức là sự tăng trưởng về các phẩm chất thế gian và siêu thế có thể đạt được tuần tự khi đã an trú trong giới.
Kiṃ viyāti āha ‘‘yatheva…pe… ruḷibhāve’’ti.
He asks, "Like what?" He says, "Just as... (etc.)... of growth."
Ví như điều gì? Ngài nói: “yatheva…pe… ruḷibhāve” (cũng như... không thể tăng trưởng).
‘‘Yathā’’ti etena sambandho ‘‘tathā’’ti, yathā tālo matthakacchinno abhabbo puna viruḷhiyā, sopi pārājikaṃ āpanno tatheva daṭṭhabboti attho.
The connection with " Just as" is "so." The meaning is that just as a palm tree with its crown cut off is incapable of growing again, so too, one who has incurred a Pārājika offense should be regarded in the same way.
Từ “yathā” (cũng như) có liên hệ với từ “tathā” (cũng vậy); có nghĩa là, cũng như cây thốt nốt bị chặt ngọn thì không thể mọc lại, vị nào phạm tội pārājika cũng nên được hiểu như vậy.
Anantaranti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’tiādivacanasamanantarameva.
" Immediately" means immediately upon the utterance of words such as "I attain the first jhāna."
Anantaranti là ngay sau lời nói: “Tôi nhập sơ thiền”, v.v...
Soti dvādasahatthabbhantare ṭhatvā yena taṃ vacanaṃ sutaṃ, so paro puggalo.
" He" refers to the other person who heard that utterance while standing within twelve cubits.
Soti là người khác, người đã nghe lời nói đó khi đang ở trong phạm vi mười hai hắc-thủ.
Jānāti ceti ‘‘ayaṃ paṭhamajjhānalābhī’’tiādivasena tena vuttavacanappakārena atthaṃ avirādhetvā acireneva sace jānātīti attho.
" If he knows" means if he knows the meaning without distorting the kind of utterance made by that person, such as "this one has attained the first jhāna," and knows it quickly.
Jānāti ceti có nghĩa là, nếu người đó biết ngay lập tức, không sai lệch về ý nghĩa, theo cách nói đã được vị kia nói ra, như: “Vị này là người đắc sơ thiền”, v.v...
Yo pana jhānādīnaṃ attanā aladdhabhāvena vā āgame uggahaparipucchādivasena aparicitattā vā jhānādisarūpaṃ ajānantopi kevalaṃ ‘‘jhānaṃ vimokkho samādhi samāpattī’’tiādivacanānaṃ sutapubbattā tena ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’tiādivacane vutte ‘‘jhānaṃ kira esa samāpajjatī’’ti yadi ettakamatthampi jānāti, sopi ‘‘jānāti’’cceva aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.215) vuttoti gahetabbo.
But if someone, not having attained jhāna and so forth himself, or being unfamiliar with the nature of jhāna and so forth due to not having studied or inquired about it in the scriptures, but merely having heard words such as "jhāna, vimokkha, samādhi, samāpatti" before, when that person says "I attain the first jhāna," and if he knows even this much meaning, "He is indeed attaining jhāna," then he too is considered to "know," as stated in the commentary.
Còn người nào, dù không biết bản chất của thiền, v.v... do bản thân chưa từng đắc, hoặc do không quen thuộc qua việc học hỏi, tra vấn trong kinh điển, v.v..., nhưng chỉ vì đã từng nghe các từ như “thiền, giải thoát, định, nhập”, v.v..., khi vị kia nói câu: “Tôi nhập sơ thiền”, v.v..., nếu người đó biết được chừng ấy ý nghĩa rằng: “Hình như vị này nhập thiền”, thì người đó cũng được xem là “biết”, như đã được nói trong Chú giải.
Cuto hīti hi-saddo avadhāraṇe, attanā vutte tena tattakeyeva ñāte so asantaguṇadīpako pāpapuggalo phalasampattisampannaṃ imaṃ sāsanāmatamahāpādapaṃ āruyhāpi phalaṃ aparibhuñjitvā virādhetvā patitvā mato nāma hotīti vuttaṃ hoti.
" Indeed fallen"—the word " hi" (indeed) is for emphasis. It is said that when he himself makes an utterance and it is known by that person to that extent, that evil person, who reveals a non-existent quality, even after ascending this great tree of the Dispensation, which is endowed with the attainment of fruits, falls, having missed the fruit without enjoying it, and is considered dead.
Cuto hīti, từ hi có nghĩa nhấn mạnh; khi người kia biết được đúng chừng ấy điều do mình nói, kẻ ác xấu khoe khoang phẩm chất không thật đó, dù đã leo lên cây đại thọ bất tử là giáo pháp này vốn đầy đủ quả chứng, nhưng lại không hưởng được quả, đã đánh mất và rơi xuống, được gọi là đã chết.
Imassevatthassa ‘‘asanta’’miccādinā paṭhamaṃ vuttassapi byatirekatthaṃ dassetuṃ anuvādavasena vuttattā punaruttidoso na hotīti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that there is no fault of repetition here, as this very meaning, though stated first with "non-existent," etc., is restated by way of recapitulation to show the antithetical meaning.
Nên hiểu rằng không có lỗi trùng lặp, vì ý nghĩa này, dù đã được nói trước bằng câu “asantaṃ” (không có), v.v..., nhưng được lặp lại như một sự trích dẫn để chỉ ra nghĩa phủ định của nó.
‘‘Aññāpadesañca vinā’’ti iminā dassitabyatirekatthassa bhāvābhāve sambhavantaṃ āpattibhedaṃ dassetumāha ‘‘yo te’’tiādi.
To show the distinctions in offenses that arise in the presence or absence of the antithetical meaning indicated by "without any other designation," he says, " Whoever you," and so on.
Để chỉ ra sự phân loại tội có thể xảy ra khi có hoặc không có nghĩa phủ định được trình bày bởi câu “aññāpadesañca vinā” (và không có cách nói ám chỉ), ngài nói: “yo te”ti, v.v...
Yo bhikkhu te tava idha imasmiṃ vihāre vasatīti yojanā.
The construction is: "Whatever monk you reside here in this monastery."
Cách liên kết là: Vị tỳ-khưu nào trú trong tu viện idha (này) của te (ông).
Dīpiteti attano adhippāye pakāsite.
" Revealed" means when his intention is made manifest.
Dīpiteti là khi chủ ý của mình được biểu lộ.
Jānāti ceti yo tathā vuttavacanaṃ assosi, so ‘‘esa aññāpadesena attano jhānalābhitaṃ dīpetī’’ti vā ‘‘eso jhānalābhī’’ti vā vacanasamanantarameva sace jānāti.
" If he knows" means if the one who heard such an utterance knows immediately upon the utterance, either "this one is revealing his attainment of jhāna by another designation" or "this one is an attainer of jhāna."
Jānāti ceti là nếu người đã nghe lời nói như vậy, ngay sau lời nói, biết rằng: “Vị này đang biểu lộ sự đắc thiền của mình bằng cách nói ám chỉ” hoặc “Vị này là người đắc thiền”.
Assāti evaṃ kathitavacanavato tassa bhikkhuno.
" For him" refers to that monk who uttered such words.
Assāti là đối với vị tỳ-khưu có lời nói như vậy.
Taṃ tena vuttavacanaṃ.
" That" refers to the utterance made by him.
Taṃ là lời nói đã được vị ấy nói ra.
Dukkaṭameva hoti, na thullaccayanti attho.
" It is merely a Dukkata offense," not a Thullaccaya, is the meaning.
Dukkaṭameva hoti, có nghĩa là chỉ là tội dukkaṭa, không phải thullaccaya.
Attano āvāsakārānaṃ dāyakānaṃ aññassa pavattiṃ kathentassa viya attanoyeva asantaguṇaṃ santamiva katvā kathanākāro imāya gāthāya atthato vuttoti daṭṭhabbo.
It should be understood that the manner of speaking, making a non-existent quality of oneself appear as existent, like one relating the activities of another to his own supporters, is expressed in meaning by this verse.
Nên hiểu rằng, qua ý nghĩa của bài kệ này, đã nói lên cách thức kể về phẩm chất không thật của chính mình như là có thật, giống như kể về hành vi của người khác cho những người xây dựng trú xứ, những thí chủ của mình.
Ettha ca jhānalābhīti cāti avuttasamuccayatthena ca-saddena pāḷiyaṃ (pārā. 220) āgatā avasesapariyāyavārā ca saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ.
And here, by the word " ca" (and) in " and an attainer of jhāna," which implies unstated inclusions, the remaining alternative cases mentioned in the Pāli are also included.
Ở đây, nên hiểu rằng với từ ca trong jhānalābhīti cāti theo nghĩa tập hợp những điều chưa nói, các trường hợp nói ám chỉ khác được nêu trong Pāḷi cũng được bao gồm.
Tathā jhānalābhīti ettha jhānaggahaṇena vimokkhādīnañca upalakkhitattā jhānādidasavidhauttarimanussadhammavisayapariyāyakathaṃ sutavatā taṅkhaṇe tadatthe ñāte pariyāyasamullāpakena āpajjitabbaṃ thullaccayañca aviññāte vā cirena viññāte vā āpajjitabbaṃ dukkaṭañca imāya gāthāya atthato dassitamevāti daṭṭhabbaṃ.
Similarly, in the phrase " jhānalābhī" (one who has attained jhānas), by the inclusion of " jhāna" (meditation), liberations and so forth are also implied. It should be understood that if one who has heard a figurative statement concerning the ten kinds of supramundane states, such as jhānas, understands its meaning at that moment, a grave offense (thullaccaya) is incurred by speaking figuratively. If it is not understood, or understood after a long time, a minor offense (dukkata) is incurred. This has been shown in meaning by this verse.
Tương tự, trong jhānalābhīti, việc đề cập đến jhāna (thiền) cũng bao hàm cả vimokkha (giải thoát), v.v... Do đó, nên hiểu rằng bài kệ này, về mặt ý nghĩa, cũng đã chỉ ra tội thullaccaya mà người nói ám chỉ phạm phải khi người nghe hiểu được ý nghĩa ngay lúc đó sau khi nghe lời nói ám chỉ liên quan đến mười loại pháp siêu nhân là thiền, v.v...; và tội dukkaṭa phạm phải khi người nghe không hiểu hoặc hiểu sau một thời gian dài.
310. Etanti yathāvuttappakāraṃ jhānādibhedaṃ uttarimanussadhammaṃ.
310. " This" refers to the supramundane state of the aforementioned kind, distinguished by jhānas and so forth.
310. Etanti là pháp của bậc siêu nhân có sự phân loại là thiền, v.v... như đã được trình bày.
Adhimānāti ‘‘adhigatoha’’nti evaṃ uppannamānā, adhikamānāti attho, ‘‘ayaṃ dhammo mayā adhigato’’ti daḷhamuppannena mānena kathentassāti vuttaṃ hoti.
" Adhimānā" means conceit that has arisen thus: "I have attained it," meaning excessive conceit. It is said that one speaks with firm conceit, thinking, "This Dhamma has been attained by me."
Adhimānāti là do mạn phát sinh rằng: “Ta đã chứng đắc”; có nghĩa là do mạn quá mức; được hiểu là nói với tâm mạn đã phát sinh một cách chắc chắn rằng: “Pháp này đã được ta chứng đắc”.
Vutto anāpattinayoti āpattiyā abhāvo anāpatti, sā eva nayo netabbo bujjhitabboti katvā, anāpattīti vuttaṃ hoti.
" Vutto anāpattinayo" means "non-offense" is the absence of an offense; this is the method to be understood. Thus, it is called non-offense.
Vutto anāpattinayoti là sự không có tội là anāpatti (vô tội); chính điều đó là nayo (phương pháp) cần được dẫn đến, cần được hiểu, do đó được gọi là anāpatti (vô tội).
‘‘Adhimānenā’’ti evaṃ vutto bhagavatāti attho, ‘‘adhigatadhammoha’’nti adhimānena ‘‘ahaṃ paṭhamajjhānalābhī’’tiādīni vadantassa anāpattīti vuttaṃ hoti.
" Evaṃ vutto" means "thus spoken by the Blessed One" with reference to "adhimānena." It is said that there is no offense for one who, out of conceit, thinking "I have attained the Dhamma," declares, "I am one who has attained the first jhāna," and so forth.
‘‘Do sự ngã mạn’’: Nghĩa là, được đức Thế Tôn nói như vậy. Điều này có nghĩa là, đã được nói rằng không có tội đối với người nói ra những điều như ‘‘tôi là người đắc sơ thiền’’ do sự ngã mạn rằng ‘‘tôi là người đã chứng đắc pháp’’.
Ayamadhimāno kassa hoti, kassa na hotīti ce?
If it is asked, to whom does this conceit arise, and to whom does it not?
Nếu hỏi rằng, sự ngã mạn này có ở ai, và không có ở ai?
Ariyānaṃ na hoti maggapaccavekkhaṇādīhi pañcahi paccavekkhaṇāhi sañjātasomanassānaṃ vitiṇṇakaṅkhattā.
It does not arise in noble ones, as they are free from doubt, having experienced joy through the five reviews, such as reviewing the path.
Nó không có ở các bậc Thánh, vì các ngài đã vượt qua hoài nghi, có hỷ sanh khởi từ năm pháp quán xét, như quán xét về đạo.
Dussīlassāpi na hoti tassa ariyaguṇādhigame nirussāhattā.
It does not arise even in an immoral person, as he lacks enthusiasm for the attainment of noble qualities.
Nó cũng không có ở người ác giới, vì người ấy không có nhiệt tâm trong việc chứng đắc các đức tính của bậc Thánh.
Susīlassāpi kammaṭṭhānānuyogarahitassa niddārāmatādimanuyuttassa na hoti vissaṭṭhabhāvanābhiyogattā.
It does not arise even in a virtuous person who is negligent in meditation practice, devoted to idleness and so forth, because he has abandoned the application of development.
Nó cũng không có ở người thiện giới nhưng không thực hành đề mục thiền định, người chuyên tâm vào việc ham ngủ, v.v., vì đã từ bỏ việc thực hành tu tập.
Suparisuddhāya sīlasampattiyā patiṭṭhāya samathabhāvanāmanuyuttassa rūpārūpasamāpattiyaṃ pattāsino vā vipassanābhiyuttassa sopakkilesodayabbayañāṇalābhino vā uppajjati.
It arises in one who, having established himself in perfectly pure moral accomplishment, is devoted to samatha meditation and has attained proficiency in rūpa and arūpa attainments, or in one devoted to vipassanā who has attained knowledge of the arising and passing away of defilements.
Nó sanh khởi ở người đã an trú trong giới đức thanh tịnh, chuyên tâm tu tập thiền chỉ, mong muốn đạt được các thiền chứng sắc giới và vô sắc giới; hoặc ở người chuyên tâm tu tập thiền quán, đã đắc được tuệ sanh diệt có tùy phiền não.
So samathavipassanābhāvanāhi kilesasamudācārassa abhāve uppanne te visesabhāgino bhavituṃ adatvā ṭhitibhāgino katvā ṭhapetīti veditabbo.
It should be understood that when this arises due to the absence of the occurrence of defilements through samatha and vipassanā development, it does not allow them to become specific factors but keeps them as stable factors.
Cần hiểu rằng, khi sự ngã mạn ấy sanh khởi do không có sự biểu hiện của phiền não nhờ tu tập thiền chỉ và thiền quán, nó không cho phép các pháp ấy trở thành đặc biệt mà chỉ làm cho chúng ở trạng thái tĩnh tại.
Panāti api-saddattho.
" Pana" has the meaning of the word "api" (also).
Panā: có nghĩa là từ api (cũng vậy).
‘‘Eva’’nti iminā ‘‘anāpattinayo vutto’’ti paccāmasati.
" Evaṃ" refers back to "anāpattinayo vutto" (the method of non-offense has been stated).
‘‘Evaṃ’’: Bằng từ này, ngài nhắc lại rằng ‘‘phần vô tội đã được nói đến’’.
‘‘Avattukāmassā’’ti idañca pāḷiyaṃ āgataṃ ‘‘anullapanādhippāyassā’’ti (pārā. 222, 225) idañca anatthantaraṃ.
" Avattukāmassā" (for one who has no intention to speak) and "anullapanādhippāyassā" (for one whose intention is not to extol oneself) found in the Pāli are not different in meaning.
‘‘Đối với người không muốn nói’’: Điều này và điều được nêu trong Chánh tạng là ‘‘đối với người không có ý định khoe khoang’’ không có nghĩa khác nhau.
Avattukāmassāti evaṃ vuttoti yojanā.
The phrase is to be construed as "evaṃ vutto avattukāmassāti" (thus spoken for one who has no intention to speak).
Cần được nối kết là: đối với người không muốn nói, được nói như vậy.
Kohaññena pāpicchāpakatassa ‘‘jhānādīnaṃ lābhimhī’’ti vadantassa ajjhāsayo ullapanādhippāyo nāma, tathā ahutvā sabrahmacārīsu aññaṃ byākarontassa evameva anāpattibhāvo vutto bhagavatāti attho.
The intention of one afflicted by evil desires, who declares "I am one who has attained jhānas and so forth" out of deceit, is called the intention to extol oneself. The meaning is that the Blessed One has stated that there is no offense for one who, not being such, declares something else to his fellow brahmacārīs in the same way.
Tâm ý của người nói ‘‘chúng tôi là người đắc thiền, v.v.’’ do sự lừa dối và ác dục được gọi là ý định khoe khoang. Nghĩa là, đức Thế Tôn đã dạy rằng không có tội đối với người, dù không phải vậy, lại tuyên bố điều khác cho các vị đồng phạm hạnh.
Ādikassāpi evaṃ vuttoti yojanā.
" Ādikassāpi" is to be construed as "evaṃ vutto" (thus spoken).
Cũng đối với người sơ cơ: cần được nối kết là: được nói như vậy.
‘‘Anāpatti ādikammikassā’’ti (pārā. 222) ādikammikassāpi anāpattibhāvo vutto bhagavatāti attho.
The meaning is that the Blessed One has stated the state of non-offense for the first offender as well, as in "anāpatti ādikammikassā" (no offense for the first offender).
‘‘Không có tội đối với người sơ cơ’’: nghĩa là, đức Thế Tôn đã dạy rằng không có tội cũng đối với người sơ cơ.
Imasmiṃ sikkhāpade vaggumudātīriyā bhikkhū ādikammikā.
In this training rule, the monks Vaggumuda are the first offenders.
Trong điều học này, các tỳ khưu ở bờ sông Vaggumudā là những người sơ cơ.
Avuttasamuccayatthena tathā-saddena idha avuttaummattakakhittacittavedanaṭṭā gahitā.
By the word " tathā" (similarly), which implies an unstated collection, here are included the unstated cases of one who is insane, one whose mind is deranged, and one afflicted by pain.
Bằng từ tathā (cũng vậy) theo nghĩa tập hợp những điều chưa nói, ở đây bao gồm cả người điên, người loạn trí, và người bị đau đớn, là những trường hợp không được đề cập.
311. Pāpicchatāti ‘‘evaṃ maṃ jano sambhāvessatī’’ti jhānalābhitādihetukāya sambhāvanāya sambhāvanānimittassa paccayapaṭilābhassa patthanāsaṅkhātāya pāpikāya lāmikāya icchāya samannāgatabhāvo ca.
" Pāpicchatā" refers to being endowed with evil, base desire, which is the longing for the acquisition of requisites, the cause of esteem, for the sake of esteem, thinking, "People will esteem me thus" because of having attained jhānas and so forth.
311. Ác dục: là trạng thái có lòng ham muốn xấu xa, thấp hèn, được gọi là sự mong cầu được tôn trọng hoặc mong cầu các vật dụng là nhân duyên của sự tôn trọng, do các nguyên nhân như là người đắc thiền, với ý nghĩ rằng ‘‘như vậy, mọi người sẽ tôn trọng ta’’.
Tassāti yaṃ jhānādibhedabhinnaṃ uttarimanussadhammaṃ samullapi, tassa dhammassa.
" Tassā" refers to that Dhamma, that supramundane state distinguished by jhānas and so forth, which one extols.
Của pháp ấy: là của pháp thượng nhân, được phân loại thành thiền, v.v., mà vị ấy đã khoe khoang.
Asantabhāvoti attasantāne paccuppannajātiyaṃ anuppāditabhāvena avijjamānabhāvo.
" Asantabhāvo" means the state of non-existence, of not being produced in one's own continuum in the present existence.
Trạng thái không có: là trạng thái không hiện hữu do chưa được làm cho sanh khởi trong tự thân ở kiếp hiện tại.
Manussakassa ārocanañcevāti vuttavacanassa atthaṃ taṅkhaṇe jānanakassa manussajātikassa ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji’’ntiādinā nayena savanūpacāre ṭhatvā ārocanañca.
" Manussakassa ārocanañcevā" means the declaration to a human being who understands the meaning of the spoken word at that moment, by way of "I have attained the first jhāna," and so forth, while being within the range of hearing.
Và việc nói cho người: là việc nói cho người thuộc loài người, người có thể hiểu được ý nghĩa của lời nói ngay lúc đó, bằng cách nói như ‘‘tôi đã nhập sơ thiền’’, v.v., khi người ấy ở trong tầm nghe.
Naññāpadesena ārocanañcāti sambandho.
The connection is "na aññāpadesena ārocanañca" (and the declaration not by way of another designation).
Nối kết là: và việc nói không bằng cách ám chỉ.
‘‘Yo te vihāre vasati, so bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjī’’tiādinā (pārā. 220) nayena pavattaaññāpadesaṃ vinā ujukameva ārocanañca.
And the direct declaration, without another designation, as in "The bhikkhu who resides in your monastery has attained the first jhāna," and so forth.
Và việc nói một cách trực tiếp, không dùng cách ám chỉ như ‘‘vị tỳ khưu nào sống trong trú xứ của ông, vị ấy đã nhập sơ thiền’’, v.v.
Tadeva ñāṇanti tadā eva ñāṇaṃ, acirāyitvā vuttakkhaṇeyeva jānananti attho.
" Tadeva ñāṇa" means knowledge at that very time; it means understanding at the very moment of speaking, without delay.
Sự biết ngay lúc ấy: là sự biết ngay lúc đó, nghĩa là, biết ngay trong khoảnh khắc nói ra, không trì hoãn.
Etthāti imasmiṃ catutthapārājikāpattiyaṃ.
" Etthā" means in this fourth pārājika offense.
Ở đây: là trong tội pārājika thứ tư này.
Dhīrā vinayadharā.
" Dhīrā" refers to the wise ones, the masters of Vinaya.
Các bậc trí: là các bậc thông thuộc Luật.
312. Paṭhame dutiye canteti manussaviggahapārājikavajjite yathāvuttapārājikattaye.
312. In the first, second, and fourth refers to the three pārājika offenses as described, excluding the pārājika concerning killing a human being.
312. Trong tội đầu, tội thứ hai và tội cuối: là trong ba tội pārājika đã nói, trừ tội giết người.
Pariyāyo na vijjatīti pārājikāpattipathaṃ pariyāyavacanaṃ na labhati.
No indirect statement is found means that an indirect expression leading to a pārājika offense is not obtained.
Không có cách nói ám chỉ: là cách nói ám chỉ không dẫn đến tội pārājika.
‘‘Na panetare’’ti idaṃ etthāpi yojetabbaṃ, itare pana tatiyapārājike pariyāyo na vijjatīti attho.
The phrase "but not in the others" should also be applied here; the meaning is that in the other, the third pārājika, no indirect statement is found.
‘‘Nhưng không phải các tội khác’’: câu này cũng nên được áp dụng ở đây. Nghĩa là, trong tội pārājika thứ ba, không có cách nói ám chỉ.
‘‘Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyā’’ti (pārā. 172) ca ‘‘ambho purisa kiṃ tuyhiminā’’tiādinā (pārā. 171) ca ‘‘yo evaṃ marati, so dhanaṃ vā labhatī’’tiādinā (pārā. 175) ca pariyāyena vadantassa pārājikamevāti vuttaṃ hoti.
It is stated that for one who speaks indirectly, such as "one should praise death," and "Oh man, what is this to you?" and "whoever dies thus, he obtains wealth," it is still a pārājika offense.
Điều này có nghĩa là, đã được nói rằng, đối với người nói một cách ám chỉ như ‘‘hãy tán thán cái chết’’, hoặc ‘‘này bạn, bạn cần gì với cuộc sống này’’, v.v., hoặc ‘‘người nào chết như vậy, người đó sẽ được của cải’’, v.v., thì phạm tội pārājika.
Āṇatti pārājikahetuāṇattikappayogo.
Instigation refers to the application of instigation that causes a pārājika offense.
Sự ra lệnh: là việc sử dụng cách ra lệnh làm nhân cho tội pārājika.
Na panetareti paṭhamacatutthapārājikadvaye pana pārājikahetubhūtā āṇatti na labhatīti attho.
But not in the others means that in the first and fourth pārājika offenses, instigation that causes a pārājika offense is not found.
Nhưng không phải các tội khác: nghĩa là, trong hai tội pārājika đầu và thứ tư, sự ra lệnh làm nhân cho tội pārājika không có.
313. Ādīti paṭhamapārājikaṃ.
313. The first refers to the first pārājika.
313. Tội đầu: là tội pārājika thứ nhất.
Ekasamuṭṭhānanti ekakāraṇaṃ.
Having one origin means having one cause.
Một nguồn sanh: là một nguyên nhân.
Samuṭṭhāti āpatti etasmāti samuṭṭhānaṃ, kāraṇaṃ kāyādi.
That from which an offense arises is its origin, the cause, such as body, etc.
Nguồn sanh (samuṭṭhāna) là nơi mà tội lỗi sanh khởi, tức là nguyên nhân như thân, v.v.
Taṃ pana chabbidhaṃ kāyo, vācā, kāyavācā, kāyacittaṃ, vācācittaṃ, kāyavācācittanti.
These are sixfold: body, speech, body and speech, body and mind, speech and mind, body, speech, and mind.
Nó có sáu loại: thân, khẩu, thân và khẩu, thân và ý, khẩu và ý, thân và khẩu và ý.
Tesaṃ vinicchayaṃ uttare (u. vi. 325 ādayo) yathāgataṭṭhāneyeva ca vaṇṇayissāma.
We will explain their determination in the later section in the appropriate place.
Sự phân tích về chúng, chúng tôi sẽ giải thích ở phần sau và ở những nơi đã được đề cập.
Tatridaṃ ekasamuṭṭhānaṃ ekaṃ kāyacittaṃ samuṭṭhānaṃ etassāti katvā.
Here, this is "having one origin" because its origin is one, namely body and mind.
Trong đó, tội này có một nguồn sanh, vì nó có một nguồn sanh là thân và ý.
Tenāha ‘‘duvaṅgaṃ kāyacittato’’ti.
Therefore, it is said, "two-factored, from body and mind."
Do đó, ngài nói ‘‘hai chi phần, từ thân và ý’’.
‘‘Taṃ samuṭṭhāna’’nti ajjhāhāro.
"That origin" is to be supplied.
‘‘Nguồn sanh ấy’’: là từ được thêm vào.
Yena samuṭṭhānena paṭhamapārājikāpatti uppajjati, taṃsamuṭṭhānasaṅkhātaṃ kāraṇaṃ.
The cause, referred to as the origin, by which the first pārājika offense arises.
Nguyên nhân, được gọi là nguồn sanh, mà từ đó tội pārājika thứ nhất sanh khởi.
Aṅgajātasaṅkhātaṃ kāyañca sevanacittañcāti dvayaṃ aṅgaṃ avayavaṃ etassāti duvaṅgaṃ, tadubhayasabhāvanti attho yathā ‘‘duvaṅgaṃ catutthajjhāna’’nti.
It is two-factored because it has two factors or constituents: the body, which is the sexual organ, and the mind of engagement; meaning, it is of the nature of both, just as in "the two-factored fourth jhāna."
Hai chi phần: vì nó có hai chi phần, hai thành phần là thân (tức là bộ phận sinh dục) và ý (tức là tâm hành dâm); nghĩa là, nó có bản chất của cả hai, giống như câu ‘‘thiền thứ tư có hai chi phần’’.
Sesāti avasiṭṭhāni tīṇi pārājikāni.
The remaining refers to the remaining three pārājika offenses.
Các tội còn lại: là ba tội pārājika còn lại.
Tisamuṭṭhānāti kāyacittaṃ, vācācittaṃ, kāyavācācittanti tisamuṭṭhānā tīṇi samuṭṭhānāni etesanti katvā.
Having three origins because they have three origins: body and mind, speech and mind, and body, speech, and mind.
Ba nguồn sanh: vì chúng có ba nguồn sanh là thân và ý, khẩu và ý, thân và khẩu và ý.
Tesanti tesaṃ tiṇṇaṃ samuṭṭhānānaṃ.
Of these refers to these three origins.
Của chúng: là của ba nguồn sanh ấy.
Aṅgānīti avayavāni.
Factors refers to constituents.
Các chi phần: là các thành phần.
Satta kāyo, cittaṃ, vācā, cittaṃ, kāyo, vācā, cittanti, taṃsabhāvāti vuttaṃ hoti.
Seven: body, mind, speech, mind, body, speech, mind; meaning, they are of that nature.
Bảy: là thân, ý, khẩu, ý, thân, khẩu, ý. Điều này có nghĩa là, chúng có bản chất như vậy.
314. Ādīti methunadhammapaṭisevanacittasampayuttacetanāsabhāvaṃ paṭhamapārājikaṃ.
314. The first refers to the first pārājika, which is of the nature of volition connected with the mind that engages in sexual intercourse.
314. Tội đầu: là tội pārājika thứ nhất, có bản chất là tư tâm sở tương ưng với tâm hành dâm.
Sukhopekkhāyutaṃ udīritanti yojanā.
It is to be construed as "arisen with pleasant equanimity."
Cần được nối kết là: được nói là tương ưng với lạc hoặc xả.
Iṭṭhālambaṇapaṭilābhādisomanassahetumhi sati sukhavedanāsampayuttaṃ hoti, tasmiṃ asati upekkhāvedanāya sampayuttaṃ hotīti vuttanti attho.
The meaning is that when there is a cause for joy, such as obtaining a desirable object, it is accompanied by pleasant feeling; when that is absent, it is accompanied by equanimity feeling.
Nghĩa là, đã được nói rằng, khi có nhân duyên của hỷ như việc gặp được đối tượng khả ái, v.v., thì nó tương ưng với lạc thọ; khi không có nhân duyên ấy, thì nó tương ưng với xả thọ.
Dutiyanti adinnādānacetanālakkhaṇaṃ dutiyapārājikaṃ.
The second refers to the second pārājika, characterized by the volition of taking what is not given.
Tội thứ hai: là tội pārājika thứ hai, có đặc tính là tư tâm sở lấy của không cho.
Lobhena parasantakaṃ corikāya gaṇhantassa somanassasampayuttaṃ hoti, kodhena abhibhūtassa vilumpitvā vā vilumpāpetvā vā gaṇhato domanassasampayuttaṃ hoti, somanassaṃ, domanassañca vinā aggahetukāmo viya hutvā udāsīnassa gaṇhato upekkhāsampayuttaṃ hotīti ‘‘tivedanamudīrita’’nti āha.
It is accompanied by joyful feeling for one who takes another's property by stealth out of greed; it is accompanied by sorrowful feeling for one who, overcome by anger, takes by plundering or causes to plunder; and it is accompanied by equanimity feeling for one who takes indifferently, as if without desire for joy or sorrow, hence it is said "declared to be with three feelings."
Đối với người lấy của người khác bằng cách trộm cắp với lòng tham, thì nó tương ưng với hỷ; đối với người bị sân hận chi phối, lấy bằng cách cướp đoạt hoặc sai người cướp đoạt, thì nó tương ưng với ưu; đối với người lấy một cách dửng dưng, như người không muốn lấy, không có hỷ và ưu, thì nó tương ưng với xả. Vì vậy, ngài nói ‘‘được nói là có ba thọ’’.
Catutthañcāti uttarimanussadhammasamullapanacetanālakkhaṇaṃ catutthapārājikañca.
And the fourth refers to the fourth pārājika, characterized by the volition of falsely claiming superhuman attainments.
Và tội thứ tư: là tội pārājika thứ tư, có đặc tính là tư tâm sở khoe khoang pháp thượng nhân.
Sambhāvanicchāya paccayāsāya vā tuṭṭhatuṭṭhasseva ‘‘ahaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’tiādinā nayena attano uttarimanussadhammalābhitaṃ vadantassa somanassasampayuttaṃ hoti, aññapuggalesu paṭihatacittassa kalahapurekkhāratāya vadato domanassasampayuttaṃ hoti, paccayālābhena jighacchādidukkhaṃ sahitumasakkuṇeyyatāya udāsīnassa vadato upekkhāsampayuttaṃ hotīti ‘‘tivedanamudīrita’’nti āha.
It is accompanied by joyful feeling for one who, pleased and delighted with the desire for estimation or the hope of requisites, speaks of his own attainment of superhuman qualities, in a manner such as "I attain the first jhāna"; it is accompanied by sorrowful feeling for one who, with a mind hostile towards other individuals, speaks out of a desire for conflict or quarrel; and it is accompanied by equanimity feeling for one who, unable to endure suffering such as hunger due to not obtaining requisites, speaks indifferently, hence it is said "declared to be with three feelings."
Với ý định có thể xảy ra hoặc hy vọng vào các yếu tố hỗ trợ, khi một người nói với sự vui mừng "Tôi nhập thiền thứ nhất", v.v., về việc đạt được các pháp siêu nhân của mình, thì đó là sự vui mừng đi kèm với lạc thọ; khi nói với tâm ý bất mãn với người khác, với sự gây gổ, thì đó là sự vui mừng đi kèm với khổ thọ; khi nói với sự thờ ơ vì không thể chịu đựng được nỗi khổ của đói khát do không đạt được các yếu tố hỗ trợ, thì đó là sự vui mừng đi kèm với xả thọ. Vì vậy, Ngài nói "phát sinh ba loại cảm thọ".
315. Aṭṭha cittānīti lobhasahagatāni aṭṭha cittāni labbhareti yojanā, labbhantīti attho, cetanāsabhāvena paṭhamapārājikena sampayuttānīti vuttaṃ hoti.
315. Eight minds is to be construed as eight minds accompanied by greed are obtained, meaning they are found; it is stated that they are connected with the first pārājika by way of volition.
315. Tám tâm có nghĩa là tám tâm đi kèm với tham ái có thể đạt được, tức là có thể đạt được. Điều đó có nghĩa là chúng đi kèm với tội Pārājika thứ nhất theo bản chất của tư tâm sở.
Evamuparipi.
And similarly above.
Cũng vậy ở trên.
Duveti paṭighasampayuttāni dve cittāni.
Two refers to the two minds accompanied by aversion.
Hai là hai tâm đi kèm với sự chống đối.
Dasa cittānīti lobhasahagatāni aṭṭha, dve paṭighasampayuttānīti.
"Ten cittas" means eight accompanied by greed, and two accompanied by aversion.
Mười tâm là tám tâm câu hữu với tham, hai tâm câu hữu với sân.
Labbhareti sampayuttabhāvena labbhanti.
"Are obtained" means they are obtained by being conjoined.
Được tìm thấy là được tìm thấy do sự câu hữu.
316. Tasmāti yasmā yathāvuttacittehi sampayuttaṃ, tena hetunā.
316. "Therefore" means because it is conjoined with the previously mentioned cittas, for that reason.
316. Do đó là bởi vì nó câu hữu với các tâm đã nói ở trên, do nguyên nhân đó.
Kriyāti karaṇena āpajjitabbattā kiriyā.
"Action" (kriyā) means it is an action because it is to be fallen into by doing.
Hành động là hành động vì nó phải được phạm do sự thực hiện.
Vītikkamasaññāya abhāvena muccanato saññāya vimokkho etassāti saññāvimokkhaṃ.
Because it is freed by the absence of the perception of transgression, it has liberation from perception, hence "saññāvimokkhaṃ."
Được giải thoát do không có nhận thức về sự vi phạm, nên sự giải thoát về nhận thức là của nó, do đó gọi là saññāvimokkha (giải thoát về nhận thức).
Lokavajjanti lokena akusalabhāvato vajjanīyanti dīpitaṃ pakāsitaṃ.
"To be censured by the world" means it is "declared" (pakāsitaṃ) as censurable by the world due to its unwholesome nature.
Lỗi thế gian là được thế gian tránh né vì là bất thiện, do đó đã được tuyên bố.
318-9. Mudupiṭṭhi cāti latā viya namitvā karaṇaṃ dassetvā naccituṃ samavāhitvā mudukatapiṭṭhiko ca.
318-9. "And one with a soft back" means one whose back is soft, having bent like a creeper, showing the act, and having arranged oneself to dance.
318-9. Và lưng mềm là người có lưng mềm mại, đã uốn cong như dây leo để thực hiện hành động và đã chuẩn bị để nhảy múa.
Lambī cāti palambamānena dīghena aṅgajātena yutto.
"And one with a long organ" means one endowed with a long, dangling sexual organ.
Và người có dương vật dài là người có dương vật dài rủ xuống.
Lambatīti lambaṃ, aṅgajātaṃ, taṃ yassa atthi so lambī.
It hangs, so it is "long" (lambaṃ), the sexual organ; one who has that is "lambī."
Lambaṃ là rủ xuống, dương vật. Người có cái đó là lambī (người có dương vật dài).
Ime dvepi kāmapariḷāhāturabhāve sati attano aṅgajātaṃ attano mukhaṃ, vaccamaggañca pavesetvā vītikkamitumarahattā pārājikāpannasadisattā parivajjitā.
These two are to be avoided because, when afflicted by the torment of sensual desire, they are capable of transgressing by inserting their own sexual organ into their own mouth or anus, and thus are similar to one who has incurred a Pārājika offense.
Hai người này bị tránh né vì tương tự như người phạm Ba-la-di, bởi vì khi có sự khổ não do dục lạc, họ có thể vi phạm bằng cách đưa dương vật của mình vào miệng hoặc hậu môn của mình.
Mukhaggāhīti mukhena gahaṇaṃ mukhaggāho, so etassa atthīti mukhaggāhī, parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhantoti attho.
"One who takes with the mouth" means taking with the mouth is "mukhaggāha," one who has that is "mukhaggāhī," meaning one who takes another's sexual organ with the mouth.
Người ngậm miệng là sự ngậm bằng miệng là mukhaggāho, người có cái đó là mukhaggāhī, có nghĩa là người ngậm dương vật của người khác bằng miệng.
Nisīdakoti parassa aṅgajāte attano vaccamaggena nisīdanto.
"One who sits upon" means one who sits upon another's sexual organ with one's own anus.
Người ngồi lên là người ngồi lên dương vật của người khác bằng hậu môn của mình.
Ime dve sahavāsikānaṃ sīlavināsanato aññehi saṃvasituṃ anarahāti pārājikāpannasadisattā vivajjitā.
These two are to be avoided because they destroy the morality of co-residents and are unfit to live with others, thus being similar to one who has incurred a Pārājika offense.
Hai người này bị tránh né vì tương tự như người phạm Ba-la-di, bởi vì họ không thích hợp để sống chung với những người khác do làm hư hoại giới hạnh của những người sống chung.
Tesanti asaṃvāsatāsāmaññena cattāro pārājikāpanne saṅgaṇhāti.
"These" (tesaṃ) includes the four who have incurred a Pārājika offense due to the commonality of being unfit for co-residence.
Trong số đó (tesaṃ) bao gồm bốn người phạm Ba-la-di có cùng đặc điểm là không thể sống chung.
‘‘Tesañca maggenamaggapaṭipattisāmaññena paṭhamapārājikāpannasseva anulomikāti gahetabbā’’ iccevaṃ nissandehe vuttaṃ.
It is stated in the Nissandeha, "And by the commonality of 'path-to-path practice' for these, it should be understood that they are analogous only to the first Pārājika offense."
Trong Nissandeha đã nói: ‘‘Và trong số đó, do sự tương đồng về hành vi không đúng đắn với con đường, nên nên hiểu rằng đó là những giới thuận Ba-la-di của người phạm Ba-la-di đầu tiên.’’
Iminā ca akatavītikkamānampi mudupiṭṭhiādīnaṃ catunnaṃ anulomapārājikabhāvo vuttoti viññāyati.
By this, it is understood that even for those who have not committed a transgression, the four, such as "one with a soft back," are considered analogous Pārājika offenses.
Và qua điều này, có thể hiểu rằng bốn người như người lưng mềm, v.v., dù chưa vi phạm, cũng có địa vị là Ba-la-di thuận.
‘‘Aparānipi lambī, mudupiṭṭhiko, parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhāti, parassa aṅgajāte abhinisīdatīti imesaṃ catunnaṃ vasena cattāri anulomapārājikānīti vadanti.
"Others also say that there are four analogous Pārājika offenses in terms of these four: one with a long organ, one with a soft back, one who takes another's sexual organ with the mouth, and one who sits upon another's sexual organ.
‘‘Họ nói rằng có bốn Ba-la-di thuận khác nữa theo bốn loại này: người có dương vật dài, người lưng mềm, người ngậm dương vật của người khác bằng miệng, người ngồi lên dương vật của người khác.
Etāni hi yasmā ubhinnaṃ rāgavasena sadisabhāvūpagatānaṃ dhammo ‘methunadhammo’ti vuccati, tasmā etena pariyāyena methunaṃ dhammaṃ appaṭisevitvāyeva kevalaṃ maggena maggappavesanavasena āpajjitabbattā methunadhammapārājikassa anulomentīti ‘anulomapārājikānī’ti vuccantī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.233) –
For these are called 'analogous Pārājika offenses' because, since the Dhamma engaged in by two individuals who have reached a similar state due to passion is called 'sexual intercourse,' by this method, merely by inserting the organ into the path without engaging in sexual intercourse, they are to be fallen into, and thus they are analogous to the Pārājika offense of sexual intercourse" (Pārā. Aṭṭha. 2.233).
Những điều này được gọi là ‘Ba-la-di thuận’ bởi vì, mặc dù không thực hành ‘pháp dâm dục’ theo nghĩa đen, mà pháp dâm dục được gọi là hành vi của hai người cùng chung dục vọng, nhưng do sự đưa dương vật vào con đường, chúng được phạm, do đó chúng thuận với Ba-la-di về pháp dâm dục’’ (Pārā. aṭṭha. 2.233) –
‘‘Lambaṃdīghatāya palambamānaṃ aṅgajātametassāti lambī.
" Lambī is one whose sexual organ is long and dangling due to its length.
‘‘ Lambī là người có dương vật dài rủ xuống do sự dài của nó.
So ettāvatā na pārājiko, atha kho yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ mukhe vā vaccamagge vā paveseti, tadā pārājiko hoti.
Such a one is not a Pārājika merely by this, but when afflicted by discontent, he inserts his own sexual organ into his mouth or anus, then he incurs a Pārājika.
Người đó chưa phải là Ba-la-di chỉ vì điều này, nhưng khi bị phiền não bởi sự không hoan hỷ, người đó đưa dương vật của mình vào miệng hoặc hậu môn, thì người đó phạm Ba-la-di.
Mudukā piṭṭhi etassāti mudupiṭṭhiko, kataparikammāya mudukāya piṭṭhiyā samannāgato.
Mudupiṭṭhiko is one whose back is soft, endowed with a soft back that has been prepared.
Mudupiṭṭhiko là người có lưng mềm mại, người có lưng mềm mại đã được chuẩn bị.
Sopi yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhe paveseti tadā pārājiko hoti.
He too, when afflicted by discontent, inserts his own sexual organ into his own mouth, then he incurs a Pārājika.
Người đó cũng vậy, khi bị phiền não bởi sự không hoan hỷ, người đó đưa dương vật của mình vào miệng của mình, thì người đó phạm Ba-la-di.
Parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhātīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā pamattassa vā aṅgajātaṃ attano mukhena gaṇhāti.
One who takes another's sexual organ with the mouth is one who, afflicted by discontent, takes the sexual organ of another, who is asleep or heedless, with his own mouth.
Người ngậm dương vật của người khác bằng miệng là người bị phiền não bởi sự không hoan hỷ, ngậm dương vật của người đang ngủ hoặc người lơ đễnh bằng miệng của mình.
Parassa aṅgajāte abhinisīdatīti yo anabhiratiyā pīḷito parassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ disvā attano vaccamaggena tassūpari abhinisīdati, taṃ attano vaccamaggaṃ pavesetīti attho.
One who sits upon another's sexual organ is one who, afflicted by discontent, seeing another's sexual organ ready for use, sits upon it with his own anus; the meaning is that he inserts his own anus into it.
Người ngồi lên dương vật của người khác là người bị phiền não bởi sự không hoan hỷ, nhìn thấy dương vật của người khác đã sẵn sàng, và ngồi lên nó bằng hậu môn của mình, có nghĩa là đưa hậu môn của mình vào đó.
Lambīādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā pana ubhinnaṃ rāgapariyuṭṭhānasaṅkhātena pariyāyena methunaṃ dhammaṃ appaṭisevino honti, tasmā visuṃ vuttā’’ti (sārattha. ṭī. 2.233) –
Although the four, such as Lambī, are included in the first Pārājika, they are mentioned separately because they do not engage in sexual intercourse in the sense of the arising of passion in both individuals" (Sārattha. Ṭī. 2.233).
Mặc dù bốn loại như người có dương vật dài, v.v., được bao gồm trong Ba-la-di đầu tiên, nhưng vì họ là những người không thực hành pháp dâm dục theo cách thức được gọi là sự quấy nhiễu của dục vọng của cả hai, nên họ được nói riêng’’ (Sārattha. ṭī. 2.233) –
Bhikkhunīnañca cattārīti ettha ‘‘asādhāraṇānī’’ti pāṭhaseso, bhikkhūhi asādhāraṇāni bhikkhunīnameva niyatāni ubbhajāṇumaṇḍalikā, vajjapaṭicchādikā, ukkhittānuvattikā, aṭṭhavatthukāti cattāri pārājikāni ca.
Regarding "And four for bhikkhunīs," the remaining part of the text is "asādhāraṇānī" (not common). These are four pārājikas not common with bhikkhus, but fixed only for bhikkhunīs: ubbhajāṇumaṇḍalikā (exposing the knee-cap area), vajjapaṭicchādikā (concealing a serious offence), ukkhittānuvattikā (following a suspended bhikkhu/bhikkhunī), and aṭṭhavatthukā (eight-matter offence).
Và bốn Ba-la-di của tỳ khưu ni – ở đây có phần còn lại của câu là ‘‘không chung’’ (asādhāraṇāni), có nghĩa là bốn Ba-la-di không chung với các tỳ khưu mà chỉ dành riêng cho tỳ khưu ni: người quỳ gối cao (ubbha jāṇumaṇḍalikā), người che giấu lỗi lầm (vajjapaṭicchādikā), người đi theo người bị trục xuất (ukkhittānuvattikā), và người có tám vật (aṭṭhavatthukā).
Vibbhantā bhikkhunī sayanti ettha ‘‘tesaṃ anulomikā’’ti ānetvā sambandhitabbaṃ.
Regarding "a bhikkhunī who has herself gone astray," "tesaṃ anulomikā" (in conformity with them) should be brought in and connected.
Tỳ khưu ni tự mình từ bỏ (vibbhantā bhikkhunī sayaṃ) – ở đây cần phải thêm vào ‘‘những giới thuận của những điều đó’’ (tesaṃ anulomikā) để kết nối.
Tesaṃ catunnaṃ pārājikānaṃ anulomikā sayaṃ vibbhantā bhikkhunī cāti yojanā.
The connection is: "a bhikkhunī who has herself gone astray in conformity with those four pārājikas."
Có nghĩa là, tỳ khưu ni tự mình từ bỏ là những giới thuận của bốn Ba-la-di đó.
Cittavasikā hutvā attanā nivatthacīvarampi hi mātugāmānaṃ nivāsananīhārena sayameva nivāsetvā gihivesaṃ rocetvā gahitamatte sāsanato cutā bhikkhunī cāti vuttaṃ hoti.
It is said that a bhikkhunī, having become self-willed, having herself worn even her own robes in the manner of women's dress, and having approved of the lay life, is one who is cut off from the Dispensation as soon as she takes up the lay attire.
Có nghĩa là, tỳ khưu ni đã từ bỏ giáo pháp khi, do sự chi phối của tâm, tự mình mặc y phục theo cách của nữ cư sĩ và chấp nhận lối sống cư sĩ.
Evaṃkaraṇena gihibhāvāpannatāsāmaññena saṃvāsārahā na hontīti imesaṃ catunnaṃ pārājikānaṃ anulomikā jātā.
By acting in this way, due to the commonality of having entered the lay state, they are not fit for co-residence; thus, she becomes one who is in conformity with these four pārājikas.
Do hành động như vậy, họ trở thành những giới thuận của bốn Ba-la-di này, do có cùng đặc điểm là trở thành cư sĩ và không thích hợp để sống chung.
Tathāti yathā ime dassitā tena asaṃvāsārahatāya, bhikkhubhāvāya abhabbatāya ca pārājikāva, tathā ekādasa abhabbapuggalāpi hontīti attho.
"Similarly" (Tathā) means that just as these individuals shown are pārājikas due to their unsuitability for co-residence and unfitness for the state of a bhikkhu, similarly, there are also eleven "unfit individuals."
Cũng vậy (tathā) – có nghĩa là, như những người này đã được chỉ ra là Ba-la-di vì không thích hợp để sống chung và không đủ tư cách để trở thành tỳ khưu, thì mười một người không đủ tư cách cũng vậy.
Ekādasābhabbāti mātughātako, pitughātako, arahantaghātako, saṅghabhedako, lohituppādako, paṇḍako, tiracchānagato, ubhatobyañjanako, theyyasaṃvāsako, bhikkhunidūsako, titthiyapakkantakoti ekādasa.
The "eleven unfit individuals" are: a matricide, a parricide, an arahant-slayer, a schismatic of the Saṅgha, one who has caused blood to flow from a Buddha, a paṇḍaka, one born as an animal, an ubhatobyañjanaka, a thief-in-robes, one who has defiled a bhikkhunī, and one who has apostatized to another sect.
Mười một người không đủ tư cách là: kẻ giết mẹ, kẻ giết cha, kẻ giết A-la-hán, kẻ phá hòa hợp Tăng, kẻ gây đổ máu Phật, người ái nam ái nữ (paṇḍaka), loài bàng sinh, người có hai bộ phận sinh dục, kẻ trộm cắp để sống chung, kẻ làm ô uế tỳ khưu ni, và kẻ đã bỏ theo ngoại đạo.
Sabbete catuvīsati ete sabbe catuvīsati puggalā samodhānato veditabbāti adhippāyo.
"All these twenty-four" means that all these twenty-four individuals should be understood in combination.
Tất cả là hai mươi bốn – ý nghĩa là tất cả hai mươi bốn người này cần được biết đến qua sự tổng hợp.
321. Imesaṃ ekādasannaṃ abhabbatāya hetudassanatthamāha ‘‘paṇḍako cā’’tiādi.
321. To show the reason for the unfitness of these eleven, it is said: "and a paṇḍaka," etc.
321. Để chỉ ra nguyên nhân của sự không đủ tư cách của mười một người này, đã nói ‘‘và người ái nam ái nữ’’ (paṇḍako cā) v.v.
Paṇḍako cāti āsittapaṇḍako, usūyapaṇḍako, pakkhapaṇḍako, opakkamikapaṇḍako, napuṃsakapaṇḍakoti vutto pañcavidho paṇḍako ca.
"And a paṇḍaka" refers to the five kinds of paṇḍaka: the āsittapaṇḍaka, usūyapaṇḍaka, pakkhapaṇḍaka, opakkamikapaṇḍaka, and napuṃsakapaṇḍaka.
Và người ái nam ái nữ là năm loại người ái nam ái nữ đã được nói đến: āsittapaṇḍaka (người ái nam ái nữ do tinh dịch), usūyapaṇḍaka (người ái nam ái nữ do ghen tỵ), pakkhapaṇḍaka (người ái nam ái nữ theo mùa), opakkamikapaṇḍaka (người ái nam ái nữ do nghiệp), và napuṃsakapaṇḍaka (người ái nam ái nữ vô sinh).
Tiracchānoti tiriyaṃ añchati gacchatīti ‘‘tiracchāno’’ti gahito nāgasupaṇṇādiko sabbatiracchānayoniko ca.
"An animal" (Tiracchāno) means any being born in an animal realm, such as a nāga or supaṇṇa, understood as "tiracchāno" because it moves horizontally.
Tiracchāno có nghĩa là đi ngang, di chuyển ngang, do đó được gọi là "tiracchāno"; được hiểu là các loài nāga, supaṇṇa, và tất cả các loài thuộc bàng sanh giới.
Yakkhādayo sabbe amanussāpi idha tiracchāneyeva saṅgahitāti veditabbā.
It should be understood that all non-human beings like yakkhas are also included here under "animal."
Cần hiểu rằng ở đây, tất cả các loài phi nhân như dạ xoa v.v... cũng được bao gồm trong loài bàng sanh.
Ubhatobyañjanopi cāti itthipurisabyañjanasādhakehi ubhato kammato jātāni thanādikāni byañjanāni yassāti nirutto itthiubhatobyañjano, purisaubhatobyañjanoti duvidho ubhatobyañjano ca.
"And an ubhatobyañjanaka" refers to the two kinds of ubhatobyañjanaka: the female ubhatobyañjanaka and the male ubhatobyañjanaka, defined as one who has both male and female characteristics, such as breasts, which arise from both types of kamma.
Ubhatobyañjano nữa là, người có các biểu hiện như vú v.v... sinh ra từ nghiệp của cả hai, là tác nhân tạo ra các biểu hiện của nữ và nam; người lưỡng tính có hai loại: itthiubhatobyañjano (lưỡng tính nữ) và purisaubhatobyañjano (lưỡng tính nam).
Vatthuvipannāti tabbhāvabhāvitāya bhikkhubhāvo vasati etthāti vatthu, puggalānaṃ bhikkhubhāvārahatā, sā pana pabbajjākkhandhakāgatasabbadosavirahitaguṇasampayuttatā, taṃ vipannaṃ paṇḍakabhāvādiyogena yesaṃ te ‘‘vatthuvipannā’’ti gahetabbā.
"One whose basis is ruined" (Vatthuvipannā): Vatthu is that wherein the state of a bhikkhu resides, being endowed with the qualities free from all defilements mentioned in the Pabbajjākkhandhaka, which is the fitness of individuals for the state of a bhikkhu. Those whose vatthu is ruined due to being a paṇḍaka, etc., should be understood as "vatthuvipannā."
Vatthuvipannā là những người có nền tảng bị hư hỏng. Vatthu là nơi trú ngụ của phẩm hạnh tỳ khưu, được hình thành do bản chất ấy, tức là sự xứng đáng với phẩm hạnh tỳ khưu của các cá nhân. Đó là sự hội đủ các phẩm chất, không có tất cả các khuyết điểm được đề cập trong thiên Xuất Gia. "Vatthuvipannā" nên được hiểu là những người có nền tảng ấy bị hư hỏng do tình trạng ái nam ái nữ v.v...
Hi-saddo hetumhi.
The particle "hi" is used for emphasis or as a causal particle.
Từ hi dùng trong ý nghĩa nguyên nhân.
Yasmā vatthuvipannā, tasmā idha attabhāve pabbajjāya abhabbāti vuttaṃ hoti.
It is said that because their basis is ruined, they are unfit for ordination in this existence.
Điều này có nghĩa là, vì họ có nền tảng bị hư hỏng, nên họ không đủ tư cách xuất gia trong kiếp sống này.
‘‘Ahetupaṭisandhikā’’ti vacanena imesaṃ vipākāvaraṇayuttabhāvamāha, iminā etesaṃ maggādhigamassa vāritabhāvo dassitoti veditabbaṃ.
By the statement "those with a rebirth without cause," their state of being associated with kamma-covering is indicated, and by this, it should be understood that their attainment of the path is obstructed.
Qua câu "Ahetupaṭisandhikā", ngài chỉ ra rằng họ có thân thể bị nghiệp chướng che lấp; qua đó, cần hiểu rằng điều này cho thấy việc chứng đắc đạo quả của họ đã bị ngăn cản.
322. Pañcānantarikāti kammāvaraṇena yuttatāya saggamokkhasampattito parihāyitvā maraṇānantaraṃ apāyapaṭisandhiyaṃ niyatā mātughātakādayo pañcānantarikā ca.
322. "Five anantariya-kamma doers" (Pañcānantarikā) are the five anantariya-kamma doers such as matricides, who, being associated with kamma-covering, are deprived of heavenly and liberation attainments and are destined for rebirth in the lower realms immediately after death.
Pañcānantarikā là năm hạng người phạm tội ngũ nghịch, như kẻ giết mẹ v.v..., những người do bị nghiệp chướng ngăn che nên xa rời các thành tựu của cõi trời và giải thoát, và chắc chắn sẽ tái sanh vào cõi dữ ngay sau khi chết.
Theyyasaṃvāsopi cāti liṅgatthenako, saṃvāsatthenako, ubhayatthenakoti tividho theyyasaṃvāsako ca.
"And a thief-in-robes" (Theyyasaṃvāsopi ca) refers to the three kinds of thief-in-robes: one who steals the robes, one who steals the co-residence, and one who steals both.
Theyyasaṃvāsako nữa là, kẻ sống chung lén lút có ba loại: kẻ lén lút về giới tướng, kẻ lén lút về sự chung sống, và kẻ lén lút về cả hai.
Dūsakoti pakatattāya bhikkhuniyā methunaṃ paṭisevitvā tassā dūsitattā bhikkhuniṃ dūsetīti ‘‘bhikkhunidūsako’’ti vutto ca.
"A defiler" (Dūsako) is called a "bhikkhunī-defiler" because he has engaged in sexual intercourse with a bhikkhunī, thereby defiling her, who was otherwise pure.
Dūsako, người làm ô uế tỳ khưu ni, được gọi là "bhikkhunidūsako" vì đã làm ô uế tỳ khưu ni ấy bằng cách thực hành dâm dục với một tỳ khưu ni đúng nghĩa.
Titthipakkantako cāti titthiyānaṃ laddhiṃ, vesañca rocetvā taṃ gahetvā tesamantaraṃ paviṭṭho ca.
"And one who has apostatized to another sect" (Titthipakkantako ca) is one who has approved of and adopted the doctrine and attire of other sects, and has entered among them.
Titthipakkantako nữa là, người đã ưa thích và chấp nhận tín ngưỡng và y phục của các ngoại đạo rồi đi vào hàng ngũ của họ.
Iti aṭṭha pana kiriyānaṭṭhāti yojanā.
Thus, these eight are "ruined by actions"—this is the connection.
Như vậy, nên nối kết rằng tám hạng người này bị hư hỏng do hành vi.
Itīti idamatthattā imeti vuttaṃ hoti.
"Thus" (Iti) means "because of this meaning, these are said."
Iti có nghĩa là "những người này", vì nó mang ý nghĩa này.
Te imeti sambandho.
The connection is "these are these."
Mối liên hệ là "te ime" (chính những người này).
Te ime aṭṭha pana mātuvadhādikiriyāya ihattabhāve bhikkhubhāvāya anarahā hutvā naṭṭhāti attho.
The meaning is: these eight, due to actions such as matricide, are unfit for the state of a bhikkhu in this existence and are ruined.
Nghĩa là, tám hạng người này, do hành vi giết mẹ v.v..., đã trở nên không xứng đáng với phẩm hạnh tỳ khưu trong kiếp sống này và đã bị hư hỏng.
Ettāvatā ekādasaabhabbānaṃ abhabbatāya kāraṇaṃ dassitaṃ hoti.
Thus far, the reason for the unfitness of the eleven unfit individuals has been shown.
Đến đây, nguyên nhân về sự không đủ tư cách của mười một hạng người không đủ tư cách đã được trình bày.
324. Paṭubhāvakare parame vividhehi nayehi yutte vinayapiṭake paramatthanayaṃ abhipatthayatā ayaṃ satataṃ pariyāpuṇitabboti yojanā.
324. The explanation is that this (Vinaya) should always be studied by one who desires the ultimate meaning in the Vinaya Piṭaka, which is supreme, conducive to sharpness, and replete with various methods.
Nên nối kết rằng, người mong cầu phương pháp tối thượng trong Tạng Luật, vốn làm phát sinh sự tài giỏi và bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, thì nên thường xuyên học hỏi điều này.
Tattha vividhehi nānappakārehi.
Here, vividhehi means 'of various kinds'.
Trong đó, vividhehi là nhiều loại khác nhau.
Nayehīti nīyanti vuttānusārena udīriyantīti ‘‘nayā’’ti vuttehi cakkapeyyālādīhi nayehi.
Nayehīti refers to methods like cakkapeyyāla and others, which are called nayā because they lead (nīyanti) or are expounded (udīriyanti) according to what has been said.
Nayehi là bằng các phương pháp được gọi là "nayā", vì chúng được trình bày theo những gì đã được nói, như cakkapeyyāla v.v...
Paramatthanayanti paramo ca so attho cāti paramattho, paramo vā visesena nicchitabbo attho paramattho, soyeva vinicchayatthikānaṃ buddhiyā netabboti paramatthanayo, vinicchayūpāyo nīyati etenāti katvā ‘‘paramatthanayo’’ti vuccati, taṃ paramatthanayaṃ.
Paramatthanayanti: that which is supreme and also the meaning is paramattho (ultimate meaning); or, the meaning that is to be determined especially as supreme is paramattho. This very meaning should be guided by the intellect of those who seek determination, hence it is paramatthanayo. It is called paramatthanayo because the means of determination is led by it; that ultimate meaning.
Paramatthanayaṃ là: paramattho là nghĩa tối thượng, vừa cao tột vừa là nghĩa lý; hoặc paramattho là nghĩa lý cần được xác định một cách đặc biệt. Chính nó cần được trí tuệ của những người tìm cầu sự phân tích hướng đến, nên gọi là paramatthanayo; vì nó là phương tiện phân tích, nên được gọi là "paramatthanayo". (Mong cầu) phương pháp tối thượng ấy.
Abhipatthayatāti vinayapiṭake vinicchayaṃ vā tadupāyaṃ vā patthayatā, icchantenāti attho.
Abhipatthayatāti means 'by one who desires determination or its means in the Vinaya Piṭaka', i.e., by one who wishes.
Abhipatthayatā có nghĩa là người mong cầu, người ước muốn sự phân tích hoặc phương tiện của nó trong Tạng Luật.
‘‘Pariyāpuṇitabbo aya’’nti padacchedo.
‘‘Pariyāpuṇitabbo aya’’nti is the word division.
Phân tách từ là "pariyāpuṇitabbo ayaṃ".
Ma-kāro āgamasandhijo, o-kārassa a-kārādeso.
The letter ma is due to āgamasandhi; o-kāra (vowel 'o') is replaced by a-kāra (vowel 'a').
Chữ "ma" là do sự nối âm; chữ "o" được biến thành "a".
Pariyāpuṇitabboti paṭhitabbo, sotabbo cintetabbo dhāretabboti vuttaṃ hoti.
Pariyāpuṇitabboti means 'should be studied', 'should be heard, reflected upon, and retained'.
Pariyāpuṇitabbo có nghĩa là nên đọc, nên nghe, nên suy tư, nên ghi nhớ.
Ayanti vinayavinicchayo.
Ayanti refers to this Vinaya determination.
Ayaṃ là sự phân tích Luật này.