Vuttaṃ dhammakathikalakkhaṇaṃ samanussarantoyamācariyo pātimokkhasaṃvarasīlaparidīpakaṃ vinicchayaṃ nātisaṅkhepavitthāramukhena dassetvā taṃmūlakānaṃ itaresañca tiṇṇaṃ sīlānaṃ taṃdassaneneva dassitabhāvañca sīlavisuddhimūlikā cittavisuddhiādiyo pañcavisuddhiyo ca taṃmūlikañca ariyamaggasaṅkhātaṃ ñāṇadassanavisuddhiṃ tadadhigamanīyaṃ nibbānañca dassetvā yathāraddhaṃ vinayakathaṃ pariyosāpetukāmo āha ‘‘pāmokkhe’’tiādi.
Recalling this characteristic of a Dhamma speaker, this ācariya, having presented the determination that illuminates the sīla of Pātimokkha restraint in a manner neither too concise nor too detailed, and having shown that the other three sīlas, which are rooted in it, are also thereby shown, and having shown the five purifications such as cittavisuddhi (purification of mind) which are rooted in sīlavisuddhi (purification of virtue), and ñāṇadassanavisuddhi (purification of knowledge and vision) which is rooted in these and is synonymous with the Noble Path, and Nibbāna which is to be attained thereby, desiring to conclude the Vinaya discourse as undertaken, he says "pāmokkhe" and so on.
Vị đạo sư này, ghi nhớ đặc điểm của người thuyết pháp đã được nói, sau khi trình bày sự phân tích làm sáng tỏ giới Pātimokkha-saṃvara-sīla một cách không quá vắn tắt hay quá chi tiết, và rằng ba loại giới còn lại dựa trên đó đã được trình bày ngay khi giới đó được trình bày, và năm sự thanh tịnh như tâm thanh tịnh v.v… dựa trên sự thanh tịnh của giới, và sự thanh tịnh về tri kiến (ñāṇadassana-visuddhi) tức là Thánh đạo dựa trên đó, và Nibbāna có thể đạt được nhờ đó, rồi muốn kết thúc bài pháp Vinaya đã bắt đầu, nên đã nói “pāmokkhe” v.v….
Tattha pāmokkheti samādhiādīnaṃ anavajjadhammānaṃ patiṭṭhābhāvena uttame.
Among these, pāmokkhe means supreme, by being the foundation for blameless qualities such as samādhi and so on.
Trong đó, pāmokkhe có nghĩa là tối thượng, là nền tảng của các pháp vô tội như định v.v…
Mokkhappavesaneti amatamahānibbānanagarassa pavesananimitte.
Mokkhappavesane (for the entrance to liberation) means for the purpose of entering the great city of the deathless Nibbāna.
Mokkhappavesane có nghĩa là nhân để đi vào thành Nibbāna vĩ đại bất tử.
Mukhe asahāyadvārabhūte.
Mukhe (at the door) means being the sole door.
Mukhe có nghĩa là cửa không có người bạn đồng hành.
Yathāha –
As it is said –
Như đã nói:
Sabbadukkhakkhayeti jātidukkhādisabbadukkhānaṃ khayassa ariyamaggassa adhigamūpāyattā phalūpacārena sabbadukkhakkhayasaṅkhāte.
Sabbadukkhakkhaye (in the destruction of all suffering) means designated as the destruction of all suffering by way of figurative expression of the result, because it is a means of attaining the Noble Path for the destruction of all sufferings, such as the suffering of birth.
Sabbadukkhakkhaye có nghĩa là sự diệt tận mọi khổ đau, như khổ đau của sanh v.v…, do là phương tiện để đạt được Thánh đạo, nên bằng cách dùng quả để chỉ nhân, được gọi là sự diệt tận mọi khổ đau.
‘‘Pāmokkhe’’ti ca ‘‘mokkhappavesane mukhe’’ti ca ‘‘sabbadukkhakkhaye’’ti ca ‘‘pātimokkhasmi’’nti etassa visesanaṃ.
‘‘Pāmokkhe’’, ‘‘mokkhappavesane mukhe’’, and ‘‘sabbadukkhakkhaye’’ are epithets of ‘‘pātimokkhasmiṃ’’.
“Pāmokkhe”, “mokkhappavesane mukhe” và “sabbadukkhakkhaye” là các từ bổ nghĩa cho “pātimokkhasmiṃ”.
Vutteti pārājikato paṭṭhāya nānappakārato niddiṭṭhe sati.
Vutte (when it has been stated) means when it has been specified in various ways, starting from the pārājika offenses.
Vutte có nghĩa là khi đã được chỉ định theo nhiều cách khác nhau, bắt đầu từ các pháp Pārājika.
Itarattayaṃ vuttamevāti sambandho.
The connection is that the other three are already stated.
Ba giới còn lại đã được nói đến, là sự liên kết.
Indriyasaṃvarasīlaājīvapārisuddhisīlapaccayasannissitasīlasaṅkhātaṃ itaraṃ sīlattayaṃ vuttameva hoti ‘‘rājā āgato’’ti vutte parisāya āgamanaṃ viya, tasmā taṃ na vakkhāmāti adhippāyo.
The intention is that the other three sīlas, namely indriyasaṃvarasīla, ājīvapārisuddhisīla, and paccayasannissitasīla, are already stated, just as when it is said ‘‘the king has arrived,’’ the arrival of the retinue is implied; therefore, I will not speak of them.
Ba giới còn lại tức là giới chế ngự các căn (indriyasaṃvara-sīla), giới thanh tịnh về phương tiện sinh sống (ājīvapārisuddhi-sīla), giới nương tựa vào các vật dụng (paccayasannissita-sīla) đã được nói đến, giống như khi nói “vua đã đến” thì sự đến của hội chúng cũng được hiểu, do đó ý nghĩa là “ta sẽ không nói về điều đó”.
3126. Idaṃ catubbidhaṃ sīlanti pātimokkhasaṃvarasīlādiṃ catupārisuddhisīlaṃ.
3126. Idaṃ catubbidhaṃ sīlaṃ (this fourfold sīla) means the fourfold purity of sīla, beginning with pātimokkhasaṃvarasīla.
3126. Idaṃ catubbidhaṃ sīlaṃ có nghĩa là bốn giới thanh tịnh (catupārisuddhi-sīla), bắt đầu từ giới Pātimokkha-saṃvara-sīla.
Ñatvāti lakkhaṇādito, vodānato, hānabhāgiyaṭṭhitibhāgiyavisesabhāgiyanibbedhabhāgiyādippakārato ca jānitvā.
Ñatvā (having known) means having known it from its characteristics, from its purification, and from its various kinds such as decline-partaking, stability-partaking, distinction-partaking, and penetration-partaking.
Ñatvā có nghĩa là biết rõ từ các đặc điểm, từ sự thanh tịnh, và từ các loại như thoái thất phần, an trú phần, thù thắng phần, và thấu triệt phần.
Tatthāti catubbidhasīle.
Tatthā (therein) means in the fourfold sīla.
Tatthā có nghĩa là trong bốn giới này.
Patiṭṭhitoti acchiddādiaṅgasamannāgatabhāvamāpādanena patiṭṭhito.
Patiṭṭhito (established) means established by bringing about the state of being endowed with qualities such as being unbroken.
Patiṭṭhito có nghĩa là an trú bằng cách làm cho giới đạt được các chi phần như không sứt mẻ v.v…
Samādhinti upacārappanābhedalokiyasamādhiṃ.
Samādhiṃ (concentration) means mundane concentration, which is divided into access and absorption.
Samādhiṃ có nghĩa là định thế gian, được phân loại thành cận định và an chỉ định.
Bhāvetvāti samacattālīsāya kammaṭṭhānesu punappunaṃ anuyogavasena vaḍḍhetvā.
Bhāvetvā (having developed) means having increased it by repeatedly practicing the forty meditation subjects.
Bhāvetvā có nghĩa là phát triển bằng cách thực hành lặp đi lặp lại trong bốn mươi đề mục thiền định.
Paññāyāti tilakkhaṇākārādiparicchedikāya lokuttarāya paññāya hetubhūtāya, karaṇabhūtāya ca.
Paññāyā (by wisdom) means by supramundane wisdom which discerns the three characteristics and so forth, which is both the cause and the instrument.
Paññāya có nghĩa là nhờ tuệ siêu thế, là nguyên nhân và là phương tiện để phân biệt các đặc tính như ba pháp ấn v.v…
Parimuccatīti sabbakilesabandhanaṃ chetvā saṃsāracārakā samantato muccati, anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyatīti adhippāyo.
Parimuccatī (is completely liberated) means, having cut all bonds of defilements, one is completely liberated from the prison of saṃsāra, meaning one attains parinibbāna in the anupādisesa Nibbāna-dhātu.
Parimuccatī có nghĩa là cắt đứt mọi sự trói buộc của phiền não, hoàn toàn giải thoát khỏi ngục tù luân hồi, và đạt Niết bàn với vô dư y (anupādisesa-nibbāna-dhātu) – đó là ý nghĩa.
3127. Evaṃ samāsato vuttamevatthaṃ niddisanto āha ‘‘dasānussatiyo’’tiādi.
3127. Thus, explaining the meaning that was stated in brief, he says ‘‘dasānussatiyo’’ and so on.
3127. Vị đạo sư, trình bày ý nghĩa đã được nói một cách tóm tắt như vậy, đã nói “dasānussatiyo” v.v…
Dasa anussatiyo ca dasa kasiṇā ca dasa asubhā ca catasso appamaññāyo ca tathā cattāro āruppā ca vuttā.
The ten recollections, the ten kasiṇas, the ten asubhas, the four illimitables, and likewise the four immaterial attainments have been stated.
Mười tùy niệm, mười đề mục biến xứ (kasiṇa), mười đề mục bất tịnh, bốn vô lượng tâm, và bốn thiền vô sắc đã được nói đến.
Aparaṃ kammaṭṭhānadvayañca vuttanti sambandho.
The connection is that the other two meditation subjects have also been stated.
Hai đề mục thiền định khác cũng đã được nói đến, đó là sự liên kết.
Tattha dasānussatiyo nāma ‘‘buddhānussati, dhammānussati, saṅghānussati, sīlānussati, cāgānussati, devatānussati, kāyagatāsati, maraṇānussati, ānāpānasati, upasamānussatī’’ti (visuddhi. 1.47) evaṃ vuttā dasa anussatiyo.
Among these, dasānussatiyo (the ten recollections) are the ten recollections thus stated: ‘‘recollection of the Buddha, recollection of the Dhamma, recollection of the Saṅgha, recollection of sīla, recollection of generosity, recollection of devas, mindfulness of the body, mindfulness of death, mindfulness of breathing, and recollection of peace.’’
Trong đó, dasānussatiyo là mười tùy niệm đã được nói như sau: “Phật tùy niệm, Pháp tùy niệm, Tăng tùy niệm, Giới tùy niệm, Thí tùy niệm, Thiên tùy niệm, Quán thân bất tịnh, Tử tùy niệm, Hơi thở vào ra, Tùy niệm sự an tịnh (Nibbāna).”
Dasa kasiṇā nāma ‘‘pathavīkasiṇaṃ, āpokasiṇaṃ, tejokasiṇaṃ, vāyokasiṇaṃ, nīlakasiṇaṃ, pītakasiṇaṃ, lohitakasiṇaṃ, odātakasiṇaṃ, ālokakasiṇaṃ, paricchinnākāsakasiṇa’’nti (visuddhi. 1.47) vuttā ime dasa kasiṇā.
Dasa kasiṇā (the ten kasiṇas) are these ten kasiṇas thus stated: ‘‘earth kasiṇa, water kasiṇa, fire kasiṇa, wind kasiṇa, blue kasiṇa, yellow kasiṇa, red kasiṇa, white kasiṇa, light kasiṇa, and limited space kasiṇa.’’
Dasa kasiṇā là mười đề mục biến xứ này đã được nói: “Biến xứ đất, biến xứ nước, biến xứ lửa, biến xứ gió, biến xứ xanh, biến xứ vàng, biến xứ đỏ, biến xứ trắng, biến xứ ánh sáng, biến xứ không gian giới hạn.”
Dasa asubhā nāma ‘‘uddhumātakaṃ, vinīlakaṃ, vipubbakaṃ, vicchiddakaṃ, vikkhāyitakaṃ, vikkhittakaṃ, hatavikkhittakaṃ, lohitakaṃ, puḷuvakaṃ, aṭṭhika’’nti (visuddhi. 1.47) vuttā ime dasa asubhā.
Dasa asubhā (the ten foulness meditations) are these ten foulness meditations thus stated: ‘‘a bloated corpse, a discolored corpse, a festering corpse, a dissected corpse, a gnawed corpse, a scattered corpse, a hacked and scattered corpse, a bloody corpse, a worm-infested corpse, and a skeleton.’’
Dasa asubhā là mười đề mục bất tịnh này đã được nói: “Thi thể trương phình, thi thể xanh xám, thi thể có mủ, thi thể bị cắt xẻ, thi thể bị gặm nhấm, thi thể bị phân tán, thi thể bị chặt thành từng mảnh, thi thể đầy máu, thi thể có giòi bọ, thi thể xương.”
Cattāro āruppā nāma ‘‘ākāsānañcāyatanaṃ, viññāṇañcāyatanaṃ, ākiñcaññāyatanaṃ, nevasaññānāsaññāyatana’’nti (visuddhi. 1.47) vuttā ime āruppā.
Cattāro āruppā (the four immaterial attainments) are these immaterial attainments thus stated: ‘‘the base of infinite space, the base of infinite consciousness, the base of nothingness, and the base of neither perception nor non-perception.’’
Cattāro āruppā là bốn thiền vô sắc này đã được nói: “Không vô biên xứ, Thức vô biên xứ, Vô sở hữu xứ, Phi tưởng phi phi tưởng xứ.”
Aparaṃ kammaṭṭhānadvayaṃ nāma ‘‘āhārepaṭikkūlasaññā, catudhātuvavatthāna’’nti vuttaṃ ṭṭhānaubhayaṃ.
Aparaṃ kammaṭṭhānadvayaṃ (the other two meditation subjects) are the two subjects thus stated: ‘‘perception of the repulsiveness of food, and analysis of the four elements.’’
Aparaṃ kammaṭṭhānadvayaṃ là hai đề mục đã được nói: “Quán tưởng sự ghê tởm của thực phẩm, và phân biệt bốn đại.”
3128. Iccevaṃ cattālīsavidhaṃ manobhuno kammaṭṭhānaṃ sabbampi kammaṭṭhānaṃ samuddiṭṭhaṃ siyāti yojanā.
3128. The connection is that in this way, all forty meditation subjects for the mind are to be understood as having been comprehensively taught.
3128. Như vậy, tất cả bốn mươi đề mục thiền định của tâm đã được nói đến, đó là sự liên kết.
Kammassa yogasaṅkhātassa ṭhānaṃ ārammaṇabhāvena pavattiṭṭhānanti kammaṭṭhānaṃ.
Kammaṭṭhānaṃ (meditation subject) means the place for the practice, which is called yoga, or the place where it occurs as an object.
Kammaṭṭhānaṃ là nơi nương tựa của nghiệp, tức là nơi diễn ra của sự hành thiền (yoga) với vai trò đối tượng.
Tiṭṭhati ettha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ṭhānaṃ, kāraṇaṃ, kammassa vipassanāya ṭhānaṃ kāraṇaṃ kammaṭṭhānaṃ, kassāti āha ‘‘manobhuno’’ti.
Ṭhānaṃ (place) means that wherein the result stands, due to its dependence on it; it is a cause. Kammaṭṭhānaṃ (meditation subject) is the place, the cause, for insight. For whom? He says ‘‘manobhuno’’ (for one who cultivates the mind).
Quả an trú ở đây vì sự tồn tại của nó phụ thuộc vào đó, nên ṭhānaṃ là nguyên nhân, kammaṭṭhānaṃ là nguyên nhân của tuệ quán. Của ai? Vị ấy nói “manobhuno”.
Mano abhibhavatīti manobhū, tassa manobhuno, kusalacittappavattinivāraṇena tathāladdhanāmassa kāmadevassāti attho.
"He who overcomes the mind is Manobhū." Thus, Manobhū means Kāmadeva, who obtained that name by preventing the arising of wholesome thoughts.
Mano abhibhavati (tâm bị chế ngự) nên gọi là manobhū, của manobhuno, tức là của Kāmadeva, người được gọi tên như vậy vì ngăn cản sự phát sinh của các tâm thiện.
Iminā kammaṭṭhānagaṇanāparicchedo dassito.
By this, the delimitation of the enumeration of meditation subjects has been shown.
Qua đây, sự phân loại số lượng đề mục thiền định đã được trình bày.
3129-30. Imesaṃ kammaṭṭhānānaṃ bhāvanāmayaṃ bhinditvā dassetuṃ mātikaṃ tāva dassento āha ‘‘upacārappanāto’’tiādi.
3129-30. To show the aspect of development of these meditation subjects by differentiating it, he first shows the matrix, saying, " from access and absorption," and so on.
3129-30. Để trình bày sự phát triển của các đề mục thiền định này bằng cách phân loại, trước hết vị ấy trình bày phần tóm tắt, nói “upacārappanāto” v.v…
Tattha upacārappanātoti ‘‘ettakāni kammaṭṭhānāni upacārāvahāni, ettakāni appanāvahānī’’ti evaṃ upacārappanāvasena ca.
Therein, from access and absorption means by way of access and absorption, as in, "so many meditation subjects lead to access, and so many lead to absorption."
Trong đó, upacārappanāto có nghĩa là theo cận định và an chỉ định, như “có bấy nhiêu đề mục thiền định dẫn đến cận định, có bấy nhiêu đề mục dẫn đến an chỉ định”.
Jhānabhedāti ‘‘ettakāni paṭhamajjhānikāni, ettakāni tikacatukkajjhānikāni, ettakāni pañcakajjhānikānī’’tiādinā jhānabhedā ca.
By jhana divisions means by jhana divisions, as in, "so many are for the first jhana, so many are for the three-fold or four-fold jhana, so many are for the five-fold jhana," and so on.
Jhānabhedā có nghĩa là sự phân loại thiền định, như “có bấy nhiêu đề mục thiền định thuộc sơ thiền, có bấy nhiêu thuộc tam thiền và tứ thiền, có bấy nhiêu thuộc ngũ thiền” v.v…
Atikkamāti aṅgānaṃ, ārammaṇānañca atikkamato.
By transgression means by the transgression of factors and objects.
Atikkamā có nghĩa là sự vượt qua các chi phần và đối tượng.
Vaḍḍhanāvaḍḍhanā cāpīti aṅguladvaṅgulādivasena vaḍḍhetabbā, avaḍḍhetabbā ca.
And by increase and non-increase means they should be increased or not increased by one or two fingers, and so on.
Vaḍḍhanāvaḍḍhanā cāpī có nghĩa là cần phải phát triển hoặc không phát triển theo từng ngón tay, hai ngón tay v.v…
Ārammaṇabhūmitoti nimittārammaṇādiārammaṇato ceva labbhamānālabbhamānabhūmito ca.
From the basis of the object means from the object such as the sign-object, and from the basis of being obtainable or unobtainable.
Ārammaṇabhūmito có nghĩa là từ đối tượng như tướng (nimitta-ārammaṇa) v.v…, và từ trạng thái có thể đạt được hoặc không thể đạt được.
Gahaṇāti diṭṭhādivasena gahetabbato.
By apprehension means by being apprehended by seeing, and so on.
Gahaṇā có nghĩa là cần phải nắm giữ theo cách đã thấy v.v…
Paccayāti taṃtaṃṭhānānaṃ paccayabhāvato ca.
By conditions means by being the condition for those respective states.
Paccayā có nghĩa là từ trạng thái là nhân duyên của từng nơi đó.
Bhiyyoti puna-saddatthanīhārattho.
Further is for extracting the meaning of the word "again."
Bhiyyo (hơn nữa) có nghĩa là sự rút ra ý nghĩa của từ "puna" (lại nữa).
Cariyānukūlatoti rāgacariyādīnaṃ anukūlabhāvatoti ayaṃ viseso ayaṃ bhedo.
By suitability to temperament means by being suitable for temperaments such as the greedy temperament; this is the distinction, this is the differentiation.
Cariyānukūlato (tùy theo hành) có nghĩa là tùy theo sự thích hợp với hành tham, v.v... đây là sự khác biệt, đây là sự phân biệt.
Etesu cattālīsāya kammaṭṭhānesu.
Among these forty meditation subjects.
Etesu (trong những điều này) là trong bốn mươi đề mục thiền định.
3131. Evaṃ mātikaṃ niddisitvā yathākkamaṃ niddisanto paṭhamaṃ tāva upacārāvahādayo dassetumāha ‘‘aṭṭhānussatiyo’’tiādi.
3131. Having thus stated the matrix, he proceeds to state them in order, first showing those that lead to access, saying, " the eight recollections," and so on.
3131. Sau khi trình bày mẫu đề mục như vậy, khi trình bày theo thứ tự, trước hết để chỉ ra các đề mục dẫn đến cận định (upacāra), Ngài nói: “tám tùy niệm” v.v...
Tatthāti tissaṃ mātikāyaṃ, tesu vā cattālīsāya kammaṭṭhānesu.
Therein means in the three-fold matrix, or among those forty meditation subjects.
Tatthā (trong đó) là trong ba mẫu đề mục, hoặc trong bốn mươi đề mục thiền định đó.
Aṭṭhānussatiyoti kāyagatāsatiānāpānasatidvayavajjitā buddhānussatiādikā aṭṭha anussatiyo ca.
The eight recollections are the eight recollections, excluding mindfulness of the body and mindfulness of breathing.
Aṭṭhānussatiyo (tám tùy niệm) là tám tùy niệm như Phật tùy niệm, v.v..., ngoại trừ hai tùy niệm là quán thân (kāyagatāsati) và hơi thở ra vào (ānāpānasati).
Saññā āhārepaṭikkūlasaññā ca.
Perception is the perception of the loathsomeness of food.
Saññā (tưởng) là tưởng ghê tởm trong vật thực.
Vavatthānañca catudhātuvavatthānañcāti ime dasa.
And analysis is the analysis of the four elements. These ten.
Vavatthānañca (và sự phân biệt) là sự phân biệt bốn đại, đây là mười điều.
Upacārāvahāti buddhaguṇādīnaṃ paramatthabhāvato, anekavidhattā, ekassāpi gambhīrabhāvato ca etesu dasasu kammaṭṭhānesu appanāvasena samādhissa patiṭṭhātumasakkuṇeyyattā appanābhāvanāppatto samādhi upacārabhāveyeva patiṭṭhāti, tasmā ete upacārāvahā.
Lead to access because, due to the ultimate nature of the qualities of the Buddha and so on, their manifoldness, and the profound nature of even one of them, concentration cannot be established in these ten meditation subjects by way of absorption; the concentration attained remains only as access. Therefore, these lead to access.
Upacārāvahā (dẫn đến cận định) là vì các phẩm chất của Đức Phật, v.v... là pháp tối hậu, có nhiều loại, và ngay cả một loại cũng sâu xa, nên trong mười đề mục thiền định này, định không thể an trú theo cách nhập định (appanā), mà chỉ an trú ở trạng thái cận định (upacāra). Do đó, những điều này được gọi là dẫn đến cận định.
Nanu cettha dutiyacatutthāruppasamādhi, lokuttaro ca samādhi paramatthadhamme appanaṃ pāpuṇāti, tasmā ‘‘paramatthabhāvato’’ti hetu appanamapāpuṇane kāraṇabhāvena na vuccatīti?
But does not the concentration of the second and fourth immaterial attainments, and the supramundane concentration, reach absorption in ultimate phenomena? Therefore, is not the reason "due to their ultimate nature" stated as a cause for not reaching absorption?
Chẳng phải ở đây, định vô sắc thứ hai và thứ tư, và định siêu thế đạt đến sự nhập định trong các pháp tối hậu sao? Do đó, lý do “do là pháp tối hậu” không được nói là nguyên nhân không đạt đến sự nhập định sao?
Na, tassa bhāvanāvisesena paramatthadhamme pavattisambhavato, imassa ca rūpāvacaracatutthabhāvanāvisesasambhavato ca.
No, because it is possible for it to occur in ultimate phenomena through a specific development, and for this to occur through a specific development of the fourth rūpāvacara jhana.
Không, vì sự an trú trong các pháp tối hậu có thể xảy ra do sự đặc biệt của thiền định đó, và sự đặc biệt của thiền định sắc giới thứ tư này có thể xảy ra.
Tathā hi dutiyacatutthāruppasamādhi appanāpattassa arūpāvacarasamādhissa catutthajjhānassa ārammaṇasamatikkamamattabhāvanāvasena sabhāvārammaṇepi appanaṃ pāpuṇāti.
For example, the concentration of the second and fourth immaterial attainments, having reached absorption, attains absorption even in its inherent object by way of developing merely the transcendence of the object of the fourth jhana of the immaterial concentration.
Thật vậy, định vô sắc thứ hai và thứ tư đạt đến sự nhập định trong cảnh giới tự tánh chỉ do sự tu tập vượt qua cảnh giới của thiền thứ tư vô sắc, là định đã đạt đến sự nhập định.
Visuddhibhāvanānukkamabalena lokuttaro samādhi appanaṃ pāpuṇātīti.
Supramundane concentration attains absorption by the power of the sequence of purification development.
Định siêu thế đạt đến sự nhập định nhờ sức mạnh của sự tu tập thanh tịnh theo thứ tự.
3132. Tatthāti tesu jhānāvahesu tiṃsakammaṭṭhānesu.
3132. Therein means among those thirty meditation subjects that lead to jhana.
3132. Tatthā (trong đó) là trong ba mươi đề mục thiền định dẫn đến thiền (jhāna).
Asubhāti uddhumātakādayo dasa asubhā.
The asubhas are the ten asubhas such as the bloated corpse.
Asubhā (mười bất tịnh) là mười bất tịnh như tử thi trương phình, v.v...
Kāyagatāsatīti kāyagatāsati cāti ime ekādasa.
Mindfulness of the body is mindfulness of the body. These eleven.
Kāyagatāsatī (quán thân) là quán thân, đây là mười một điều.
Paṭhamajjhānikāti imesaṃ paṭikkūlārammaṇattā, paṭikkūlārammaṇe ca cittassa caṇḍasotāya nadiyā arittabalena nāvāṭṭhānaṃ viya vitakkabaleneva pavattisambhavato avitakkānaṃ dutiyajjhānādīnaṃ asambhavoti savitakkassa paṭhamajjhānasseva sambhavato paṭhamajjhānikā.
Are for the first jhana because, due to their repulsive objects, and because in repulsive objects the mind can only proceed by the power of initial application, like a boat in a swift-flowing river by the power of its rudder, the second jhana and so on, which are without initial application, are not possible. Thus, only the first jhana, which has initial application, is possible, making them for the first jhana.
Paṭhamajjhānikā (thuộc về sơ thiền) là vì những điều này có cảnh giới ghê tởm, và trong cảnh giới ghê tởm, tâm có thể an trú chỉ nhờ sức mạnh của tầm (vitakka), giống như con thuyền an trú nhờ sức mạnh của bánh lái trên dòng sông chảy xiết. Vì vậy, nhị thiền, v.v... không có tầm là không thể, chỉ có sơ thiền có tầm là có thể, do đó chúng thuộc về sơ thiền.
Ānāpānañca kasiṇā cāti ime ekādasa catukkajjhānikā rūpāvacaracatukkajjhānikā ca catukkanayena, pañcakajjhānikā ca.
Mindfulness of breathing and the kasiṇas. These eleven are for the four-fold jhana, meaning they are for the four-fold rūpāvacara jhana according to the four-fold method, and also for the five-fold jhana.
Hơi thở ra vào (Ānāpāna) và mười biến xứ (kasiṇa), đây là mười một điều thuộc về tứ thiền (catukkajjhānikā), và cũng thuộc về tứ thiền sắc giới theo cách bốn thiền, và thuộc về ngũ thiền.
3133. Tissova appamaññāti mettā, karuṇā, muditāti appamaññā tissova.
3133. The three immeasurables are loving-kindness, compassion, and appreciative joy—the three immeasurables.
3133. Tissova appamaññā (ba vô lượng tâm) là từ, bi, hỷ, ba vô lượng tâm.
Sāmaññaniddese etāsameva gahaṇaṃ kathaṃ viññāyatīti?
How is it known that only these are apprehended in the general statement?
Làm thế nào để biết rằng trong sự trình bày chung, chỉ những điều này được chấp nhận?
‘‘Atha pacchimā’’tiādinā catutthāya appamaññāya catutthajjhānikabhāvassa vakkhamānattā pārisesato taṃ viññāyati.
It is known by inference, because the fourth immeasurable's state of being for the fourth jhana will be explained later with " Then the last," and so on.
“Atha pacchimā” (và vô lượng tâm cuối cùng) v.v... vì sẽ nói rằng vô lượng tâm thứ tư thuộc về tứ thiền, nên điều đó được hiểu từ phần còn lại.
Tikajjhānānīti tikajjhānikā.
Are for the three-fold jhana means they are for the three-fold jhana.
Tikajjhānānī (thuộc về tam thiền) là tikajjhānikā.
‘‘Tikajjhānā’’ti vattabbe liṅgavipallāsena evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that "Tikajjhānā" (three jhānas) is stated in this way due to a gender inversion.
Phải hiểu rằng từ “Tikajjhānā” được nói như vậy do sự đảo ngược giống (liṅgavipallāsa).
Mettādīnaṃ domanassasahagatabyāpādavihiṃsānabhiratīnaṃ pahāyakattā domanassapaṭipakkhena somanasseneva sahagatatā vuttāti catukkanayena tikajjhānikatā vuttā, pañcakanayena catukkajjhānikatā ca.
Because mettā and the like abandon ill-will, harming, and discontent associated with displeasure, their association with only joy, being the opposite of displeasure, is stated. Thus, their being of three jhānas is stated according to the fourfold system, and their being of four jhānas according to the fivefold system.
Vì từ, v.v... là những thứ loại bỏ sự sân hận, sự làm hại, sự không hoan hỷ đi kèm với sự ưu phiền, nên sự đi kèm với sự hoan hỷ được nói là đối lập với sự ưu phiền. Do đó, việc thuộc về tam thiền được nói theo cách bốn thiền, và việc thuộc về tứ thiền được nói theo cách năm thiền.
‘‘Athā’’ti idaṃ ‘‘pacchimā’’ti padassa ‘‘tisso’’ti iminā purimapadena sambandhanivattanatthaṃ.
The word " Athā" (then) is for preventing the connection of the word "pacchimā" (last) with the preceding word "tisso" (three).
“Athā” (và) từ này dùng để ngắt kết nối giữa từ “pacchimā” (cuối cùng) với từ trước đó là “tisso” (ba).
Pacchimā appamaññā, cattāro āruppā ca catutthajjhānikā matā catukkanayena, pañcamajjhānikā ca.
The last appamaññā (immeasurable) and the four āruppā (formless attainments) are considered to be of the fourth jhāna according to the fourfold system, and of the fifth jhāna (according to the fivefold system).
Vô lượng tâm cuối cùng và bốn vô sắc định được xem là thuộc về tứ thiền theo cách bốn thiền, và thuộc về ngũ thiền.
‘‘Sabbe sattā sukhitā hontu, dukkhā muccantu, laddhasukhasampattito mā vigacchantū’’ti mettāditividhavasappavattaṃ byāpārattayaṃ pahāya kammassakatādassanena sattesu majjhattākārappattabhāvanānibbattāya tatramajjhattopekkhāya balavatarattā appanāppattassa upekkhābrahmavihārassa sukhasahagatatāsambhavato upekkhāsahagatatā vuttā.
Because the three activities of mettā and the like—"May all beings be happy, may they be free from suffering, may they not be separated from the happiness and prosperity they have attained"—are abandoned, and because of the strong prevalence of equanimity (upekkhā) that has attained absorption, which arises from meditation that has reached a state of impartiality towards beings through the perception of kammassakatā (ownership of kamma), the association with happiness is possible for the upekkhā-brahmavihāra; hence, its association with equanimity is stated.
Vì sự tu tập đạt đến trạng thái trung tính đối với chúng sanh bằng cách thấy nghiệp của chúng sanh, loại bỏ ba loại hành động như “mong tất cả chúng sanh được hạnh phúc, thoát khỏi khổ đau, đừng mất đi hạnh phúc đã đạt được” (là những hành động phát sinh từ từ, v.v...), và vì sự mạnh mẽ hơn của xả trung tính đó, nên sự đi kèm với xả được nói là có thể có sự đi kèm với hạnh phúc của Phạm thiên trú xả đã đạt đến sự nhập định.
3134. Aṅgārammaṇato atikkamo dvidhā vuttoti yojanā.
3134. The meaning is that the transcendence of the factors is stated in two ways.
Sự vượt qua cảnh giới của chi thiền được nói là có hai loại, đó là sự kết nối.
Catukkatikajjhānesūti dasakasiṇā, ānāpānasatīti ekādasasu catukkajjhānikesu ceva mettādipurimabrahmavihārattayasaṅkhātesu tikajjhānikesu ca kammaṭṭhānesu.
In the fourfold and threefold jhānas: In the eleven kammaṭṭhānas (meditation subjects) that are of the fourfold jhāna, namely the ten kasiṇas and ānāpānasati, and in the kammaṭṭhānas that are of the threefold jhāna, namely the first three brahmavihāras such as mettā.
Catukkatikajjhānesu (trong tứ thiền và tam thiền) là trong mười một đề mục thiền định thuộc về tứ thiền, tức là mười biến xứ và hơi thở ra vào, và trong ba Phạm thiên trú đầu tiên, tức là từ, v.v..., thuộc về tam thiền.
Aṅgātikkamatāti ekasmiṃyeva ārammaṇe vitakkādijhānaṅga samatikkamena paṭhamajjhānādīnaṃ ārammaṇeyeva dutiyajjhānādīnaṃ uppattito aṅgātikkamo adhippetoti attho.
Transcendence of factors: The meaning is that the transcendence of factors is intended when the second jhāna and so on arise in the same object as the first jhāna and so on, by transcending the jhāna factors such as initial application (vitakka) in that very object.
Aṅgātikkamatā (sự vượt qua chi thiền) có nghĩa là sự vượt qua các chi thiền như tầm, v.v... trong cùng một cảnh giới, và sự phát sinh của nhị thiền, v.v... trong cùng cảnh giới của sơ thiền, v.v... Do đó, sự vượt qua chi thiền được hiểu là như vậy.
Aṅgātikkamoyeva aṅgātikkamatā.
The transcendence of factors is transcendence of factors.
Sự vượt qua chi thiền chính là aṅgātikkamatā.
3135. Aṅgātikkamatoti tatiyajjhānasampayuttasomanassātikkamanato.
3135. From the transcendence of factors: From the transcendence of the joy associated with the third jhāna.
3135. Aṅgātikkamato (do vượt qua chi thiền) là do vượt qua hỷ đi kèm với tam thiền.
Ārammaṇamatikkammāti paṭibhāganimittakasiṇugghāṭimākāsatabbisayapaṭhamāruppaviññāṇatadabhāvasaṅkhātāni cattāri ārammaṇāni yathākkamaṃ atikkamitvā.
Having transcended the objects: Having successively transcended the four objects, namely the paṭibhāga-nimitta (counterpart sign) of the kasiṇa, the space opened up by the kasiṇa, the consciousness of the first formless attainment related to that (space), and the non-existence of that (consciousness).
Ārammaṇamatikkammā (do vượt qua cảnh giới) là do tuần tự vượt qua bốn cảnh giới: không gian mở rộng của biến xứ, thức của vô biên không xứ đầu tiên, và sự vắng mặt của nó.
Kasiṇugghāṭimākāsatabbisayapaṭhamāruppaviññāṇatadabhāvatabbisayatatiyāruppaviññāṇasaṅkhātesu catūsu ārammaṇesu āruppā ākāsānañcāyatanādīni cattāri arūpāvacarajjhānāni jāyare uppajjanti.
The formless attainments (āruppā), namely the four arūpāvacara jhānas such as the base of infinite space, arise (jāyare) in the four objects, namely the space opened up by the kasiṇa, the consciousness of the first formless attainment related to that (space), the non-existence of that (consciousness), and the consciousness of the third formless attainment related to that (non-existence).
Trong bốn cảnh giới là không gian mở rộng của biến xứ, thức của vô biên không xứ đầu tiên, sự vắng mặt của nó, và thức của vô sở hữu xứ thứ ba, āruppā (các vô sắc định) tức là bốn thiền vô sắc như không vô biên xứ, v.v... jāyare (phát sinh).
3136. Etthāti etesu ārammaṇesu.
3136. Here: In these objects.
3136. Etthā (trong đây) là trong những cảnh giới này.
Vaḍḍhetabbānīti ‘‘yattakaṃ okāsaṃ kasiṇena pharati, tadabbhantare dibbāya sotadhātuyā saddaṃ sotuṃ, dibbena cakkhunā rūpaṃ passituṃ, parasattānañca cetasā cittaṃ aññātuṃ samattho hotī’’ti vuttappayojanaṃ sandhāya aṅgagaṇanādivasena paricchinditvā yattakaṃ icchati, tattakaṃ vaḍḍhetabbāni.
Are to be expanded: Referring to the stated purpose, "one who pervades space with a kasiṇa is able to hear sounds with the divine ear element, see forms with the divine eye, and know the minds of other beings with one's own mind," they are to be expanded as much as one wishes, by defining them in terms of the number of factors and so on.
Vaḍḍhetabbānī (nên mở rộng) là nên mở rộng đến mức độ mong muốn, bằng cách phân định theo số lượng chi thiền, v.v..., với mục đích như đã nói: “người đó có khả năng nghe âm thanh bằng nhĩ căn siêu nhiên, thấy sắc bằng nhãn căn siêu nhiên, và biết tâm của chúng sanh khác bằng tâm, trong phạm vi không gian mà người đó đã bao trùm bằng biến xứ”.
Sesaṃ asubhādi sabbaṃ taṃ kammaṭṭhānaṃ payojanābhāvā na vaḍḍhetabbamevāti yojanā.
The meaning is that the rest, such as the asubha (foulness), all of that kammaṭṭhāna, is not to be expanded at all due to the absence of purpose.
Sesaṃ (phần còn lại) tức là sabbaṃ taṃ (tất cả những) đề mục thiền định như bất tịnh, v.v... na vaḍḍhetabbamevā (không nên mở rộng) vì không có mục đích, đó là sự kết nối.
3137. Tattha tesu kammaṭṭhānesu dasa kasiṇā ca dasa asubhā ca kāyagatāsati, ānāpānasatīti ime bāvīsati kammaṭṭhānāni paṭibhāgārammaṇānīti yojanā.
3137. Therein, among those kammaṭṭhānas, the ten kasiṇas, the ten asubhas, mindfulness of the body (kāyagatāsati), and mindfulness of breathing (ānāpānasati)— these twenty-two kammaṭṭhānas—are paṭibhāga-ārammaṇas (objects with a counterpart sign).
3137. Tattha (trong đó) là trong các đề mục thiền định đó, mười biến xứ, mười bất tịnh, quán thân, hơi thở ra vào, đây là hai mươi hai đề mục thiền định có đối tượng là tướng đối chiếu (paṭibhāga nimitta), đó là sự kết nối.
Ettha ‘‘kasiṇā’’tiādinā tadārammaṇāni jhānāni gahitāni.
Here, by " kasiṇas" and so on, the jhānas that have them as objects are understood.
Ở đây, “kasiṇā” (biến xứ) v.v... là các thiền có đối tượng đó được chấp nhận.
3138. Dhātuvavatthananti catudhātuvavatthānaṃ, gāthābandhavasena rassattaṃ.
3138. Analysis of elements: Analysis of the four elements; the shortening is due to the verse meter.
3138. Dhātuvavatthanaṃ (sự phân biệt các yếu tố) là sự phân biệt bốn đại, là sự rút ngắn âm tiết theo cách thơ ca.
Viññāṇañcāti viññāṇañcāyatanaṃ.
Consciousness: The base of infinite consciousness.
Viññāṇañcā (và thức) là thức vô biên xứ.
Nevasaññāti nevasaññānāsaññāyatanaṃ.
Neither perception: The base of neither perception nor non-perception.
Nevasaññā (phi tưởng) là phi tưởng phi phi tưởng xứ.
Dasa dveti dvādasa.
Ten and two: Twelve.
Dasa dve (mười hai) là mười hai.
Bhāvagocarāti sabhāvadhammagocarā, paramatthadhammālambaṇāti vuttaṃ hoti.
Nature-objects: The meaning is that they are objects of inherent phenomena, objects of ultimate reality.
Bhāvagocarā (có đối tượng là tự tánh) có nghĩa là có đối tượng là các pháp tự tánh, có đối tượng là các pháp tối hậu.
3139. Dve ca āruppamānasāti ākāsānañcāyatanaākiñcaññāyatanasaṅkhātā arūpāvacaracittuppādā dve ca.
3139. And two formless mental states: The two arūpāvacara cittuppādas (formless consciousnesses), namely the base of infinite space and the base of nothingness.
3139. Dve ca āruppamānasā (và hai tâm vô sắc) là hai tâm vô sắc phát sinh, đó là không vô biên xứ và vô sở hữu xứ.
Cha ime dhammā navattabbagocarā niddiṭṭhāti yojanā catunnaṃ appamaññānaṃ sattapaññattiyā, paṭhamāruppassa kasiṇugghāṭimākāsapaññattiyā, tatiyāruppassa paṭhamāruppaviññāṇābhāvapaññattiyā ca ārammaṇattā.
The meaning is that these six phenomena are designated as objects that are not to be spoken of, because the four appamaññās have beings as their designation, the first āruppa has the space opened up by the kasiṇa as its designation, and the third āruppa has the non-existence of the consciousness of the first āruppa as its designation.
Sáu pháp này được trình bày là có đối tượng không thể nói, đó là sự kết nối, vì bốn vô lượng tâm có đối tượng là chúng sanh chế định, vô sắc định đầu tiên có đối tượng là không gian mở rộng của biến xứ chế định, và vô sắc định thứ ba có đối tượng là sự vắng mặt của thức vô sắc định đầu tiên chế định.
3143. Catutthakasiṇaṃ hitvāti vāyokasiṇaṃ diṭṭhaphuṭṭhena gahetabbattā taṃ vajjetvā nava kasiṇā ca dasa asubhā cāti te ekūnavīsati dhammā diṭṭheneva cakkhuviññāṇena pubbabhāge parikammakāle gahetabbā bhavantīti yojanā.
" Excluding the fourth kasiṇa" means excluding the air kasiṇa because it is to be grasped by sight and touch. Thus, excluding that, the nine kasiṇas and the ten asubhas, making these nineteen phenomena, are to be grasped by sight alone with eye-consciousness in the preliminary stage during the preparatory period.
3143. Trừ biến xứ gió (vāyokasiṇaṃ hitvā), vì biến xứ gió phải được nắm giữ bằng cách thấy và chạm, nên ngoại trừ biến xứ đó, chín biến xứ và mười bất tịnh, tức là mười chín pháp này, phải được nắm giữ bằng cái thấy (diṭṭheneva) qua nhãn thức trong giai đoạn chuẩn bị (pubbabhāge) – đó là cách kết nối.
Pubbabhāge cakkhunā oloketvā parikammaṃ kataṃ, tena uggahitanimittaṃ tesaṃ gahetabbanti vuttaṃ hoti.
It is said that after observing with the eye and performing the preliminary work, the acquired sign of these is to be grasped.
Điều này có nghĩa là sau khi thực hiện công việc chuẩn bị bằng cách nhìn bằng mắt trong giai đoạn chuẩn bị, tướng đã nắm giữ phải được nắm giữ đối với những pháp đó.
3144. Phuṭṭhenāti nāsikagge, uttaroṭṭhe vā phuṭṭhavasena.
By touch means by contact at the tip of the nose or the upper lip.
3194. Bằng cách chạm (phuṭṭhena) – tức là bằng cách chạm ở chóp mũi hoặc môi trên.
Kāyagatāsatiyaṃ tacapañcakaṃ diṭṭhena gahetabbaṃ.
In kāyagatāsati, the five parts of the skin are to be grasped by sight.
Trong niệm thân, năm phần da phải được nắm giữ bằng cách thấy.
Mālutoti vāyokasiṇaṃ diṭṭhaphuṭṭhena gahetabbaṃ ucchusassādīnaṃ pattesu calamānavaṇṇaggahaṇamukhena, kāyappasādaghaṭṭanena ca gahetabbattā.
Māluta means the air kasiṇa is to be grasped by sight and touch, as it is grasped through observing the moving color of leaves of sugarcane, etc., and through contact with the body's sensitivity.
Gió (māluto) – tức là biến xứ gió phải được nắm giữ bằng cách thấy và chạm, vì nó được nắm giữ thông qua việc nắm giữ hình ảnh chuyển động trên lá của cây mía, v.v., và bằng cách chạm vào sự nhạy cảm của thân.
Ettha etesu kammaṭṭhānesu.
Ettha means among these meditation subjects.
Ở đây (ettha) – trong các đề mục thiền này.
Sesakanti vuttāvasesaṃ.
Sesakaṃ means the remainder of what has been mentioned.
Còn lại (sesakaṃ) – những gì còn lại đã nói.
Buddhānussatiādikā aṭṭhānussatiyo, cattāro brahmavihārā, cattāro āruppā, āhārepaṭikkūlasaññā, catudhātuvavatthānaṃ, kāyagatāsatiyaṃ vakkapañcakādīni cāti sabbametaṃ parato sutvā gahetabbattā suteneva gahetabbanti vuttaṃ.
The eight anussatis such as Buddhānussati, the four Brahmavihāras, the four āruppas, āhārepaṭikkūlasaññā, catudhātuvavatthāna, and the five parts of the kidneys etc. in kāyagatāsati—all these are said to be grasped by hearing, as they are to be grasped after hearing them later.
Tám tùy niệm như Phật tùy niệm, bốn Phạm trú, bốn vô sắc, nhận thức về sự ghê tởm của thức ăn, phân tích tứ đại, và năm phần thận, v.v., trong niệm thân – tất cả những điều này được nói là phải được nắm giữ bằng cách nghe, vì chúng phải được nắm giữ sau khi nghe về chúng.
3147. Heṭṭhimaheṭṭhimāruppanti ākāsānañcāyatanādikaṃ.
Heṭṭhimaheṭṭhimāruppaṃ means ākāsānañcāyatana and so on.
3147. Các vô sắc thấp hơn (heṭṭhimaheṭṭhimāruppaṃ) – như không vô biên xứ.
Parassa ca parassa cāti viññāṇañcāyatanādiuttarajjhānassa paccayoti pakāsitanti yojanā.
For the next and the next means it is declared as a condition for the higher jhānas such as viññāṇañcāyatana.
Và của cái khác, và của cái khác (parassa ca parassa cā) – được tuyên bố là nhân của thiền cao hơn như thức vô biên xứ – đó là cách kết nối.
Nevasaññāti nevasaññānāsaññāyatanaṃ.
Nevasaññā means nevasaññānāsaññāyatana.
Phi tưởng (nevasaññā) – tức là phi tưởng phi phi tưởng xứ.
Nirodhassāti saññāvedayitanirodhassa, tāya nirodhasamāpattiyā.
Nirodhassāti for saññāvedayitanirodha, by that attainment of cessation.
Của diệt (nirodhassā) – của diệt thọ tưởng định, tức là bằng định diệt đó.
3148. Sabbeti samacattālīsakammaṭṭhānadhammā.
Sabbe means all forty meditation subject phenomena.
3148. Tất cả (sabbe) – tức là bốn mươi đề mục thiền.
Sukhavihārassāti diṭṭhadhammasukhavihārassa.
Sukhavihārassāti for pleasant abiding in this very life.
Của an trú lạc (sukhavihārassā) – của an trú lạc ngay trong hiện tại.
Bhavanissaraṇassa cāti vibhavūpanissayatāya vipassanāpādakattena āsavakkhayañāṇena adhigantabbassa nibbānassa ca.
Bhavanissaraṇassa cāti and for Nibbāna, which is to be attained by the knowledge of the destruction of the āsavas, through being the basis for vipassanā by way of being a support for dispassion.
Và của sự thoát ly khỏi hữu (bhavanissaraṇassa cā) – và của Niết Bàn, phải đạt được bằng A-la-hán đạo trí, thông qua việc tạo ra tuệ quán như một nhân gần để thoát ly khỏi hữu.
Bhavasukhānañcāti parikammopacārabhāvanāvasappavattāni kāmāvacarakusalacittāni kāmasugatibhavasukhānaṃ, rūpāvacarappanāvasapavattāni rūpāvacaracittāni rūpāvacarabhavasukhānaṃ, itarāni arūpāvacarabhūtāni arūpāvacarabhavasukhānañca paccayāti dīpitā.
Bhavasukhānañcāti and it is taught that the kāmāvacara kusala cittas that arise during the preliminary and access stages of meditation are conditions for the pleasant existences in the sense-sphere, the rūpāvacara cittas that arise during the attainment of rūpāvacara jhāna are conditions for the pleasant existences in the form-sphere, and the other arūpāvacara cittas are conditions for the pleasant existences in the formless-sphere.
Và của các lạc hữu (bhavasukhānañcā) – các tâm thiện Dục giới phát sinh trong giai đoạn chuẩn bị và cận định là nhân của các lạc hữu trong cõi Dục, các tâm Sắc giới phát sinh trong giai đoạn nhập định Sắc giới là nhân của các lạc hữu trong cõi Sắc, và các tâm Vô sắc là nhân của các lạc hữu trong cõi Vô sắc – điều này đã được chỉ rõ.
3149. Dasa asubhā, kāyagatāsatīti ime ekādasa rāgacaritassa visesato anukūlā viññeyyāti yojanā.
The ten asubhas and kāyagatāsati— these eleven are to be understood as especially suitable for one of a lustful temperament.
3149. Mười bất tịnh và niệm thân – mười một pháp này đặc biệt thích hợp cho người có tánh tham (rāgacarita) – đó là cách kết nối.
‘‘Visesato’’ti iminā rāgassa ujuvipaccanīkabhāvena ca atisappāyato ca vutto, itare ca apaṭikkhittāti dīpeti.
By " especially" it is stated that they are mentioned as being directly opposite to lust and most conducive, and it also indicates that others are not rejected.
Với từ "đặc biệt" (visesato), điều này được nói là đối nghịch trực tiếp với tham và rất thích hợp, và các pháp khác cũng không bị loại trừ – điều này được chỉ rõ.
Vuttañhetaṃ visuddhimagge ‘‘sabbañcetaṃ ujuvipaccanīkavasena ca atisappāyavasena ca vuttaṃ, rāgādīnaṃ pana avikkhambhikā, saddhādīnaṃ vā anupakārā kusalabhāvanā nāma natthī’’ti (visuddhi. 1.47).
For it is said in the Visuddhimagga: "All this is stated in terms of being directly opposite and most conducive; there is no wholesome meditation that does not counteract lust, etc., or does not assist faith, etc." (Visuddhi. 1.47).
Điều này đã được nói trong Thanh Tịnh Đạo: "Tất cả những điều này được nói là theo nghĩa đối nghịch trực tiếp và rất thích hợp; không có sự tu tập thiện nào không ngăn chặn được tham, v.v., hoặc không giúp ích cho tín, v.v." (Visuddhi. 1.47).
3152. Maraṇūpasameti maraṇañca upasamo ca maraṇūpasamaṃ, tasmiṃ maraṇūpasame.
3152. Maraṇūpasame means death and cessation, which is maraṇūpasama; in that maraṇūpasama.
3152. Trong sự an tịnh cái chết (maraṇūpasame) – cái chết và sự an tịnh là maraṇūpasamaṃ, trong sự an tịnh cái chết đó.
Satīti maraṇānussati, upasamānussati cāti ete cattāro dhammā.
Satī means mindfulness of death and mindfulness of cessation; these are the four dhammas.
Niệm (satī) – tức là niệm chết (maraṇānussati) và niệm an tịnh (upasamānussati) – bốn pháp này.
Paññāpakatinoti buddhicaritassa.
Paññāpakatino means of the Buddha's character.
Của người có tánh trí tuệ (paññāpakatino) – của người có tánh Phật.
3153. Ādianussaticchakkanti buddhadhammasaṅghasīlacāgadevatānussatisaṅkhātaṃ chakkaṃ.
3153. Ādianussaticchakka means the group of six recollections, namely the recollection of the Buddha, Dhamma, Saṅgha, virtue, generosity, and deities.
3153. Sáu tùy niệm ban đầu (ādianussaticchakkaṃ) – sáu tùy niệm bao gồm Phật, Pháp, Tăng, Giới, Thí, và Chư Thiên tùy niệm.
Saddhācaritavaṇṇitanti saddhācaritassa anukūlanti kathitaṃ.
Saddhācaritavaṇṇita means stated as suitable for the character of faith.
Được mô tả là thích hợp cho người có tánh tín (saddhācaritavaṇṇitaṃ) – được nói là thích hợp cho người có tánh tín.
Āruppāti cattāro āruppā.
Āruppā means the four immaterial attainments.
Các vô sắc (āruppā) – bốn vô sắc.
Sesā kasiṇāti bhūtakasiṇaālokākāsakasiṇānaṃ vasena cha kasiṇāti sesā dasa dhammā.
Sesā kasiṇā means the six kasiṇas, namely the earth kasiṇa, light kasiṇa, and space kasiṇa; thus the other ten dhammas.
Các biến xứ còn lại (sesā kasiṇā) – sáu biến xứ theo biến xứ đất, biến xứ ánh sáng, và biến xứ không gian – mười pháp còn lại này.
Sabbānurūpakāti sabbesaṃ channaṃ cariyānaṃ anukūlāti attho.
Sabbānurūpakā means suitable for all six types of conduct.
Thích hợp với tất cả (sabbānurūpakā) – tức là thích hợp với tất cả sáu tánh.
3154-8. Evaṃ yathānikkhittamātikānukkamena kammaṭṭhānappabhedaṃ vibhāvetvā idāni bhāvanānayaṃ dassetumāha ‘‘eva’’ntiādi.
3154-8. Having thus explained the classification of meditation subjects in the order of the enumerated mātikās, he now states "evaṃ" and so on, to show the method of development.
3154-8. Như vậy, sau khi phân loại các đề mục thiền theo thứ tự của bảng tóm tắt đã nêu, bây giờ để chỉ ra phương pháp tu tập, ngài nói "như vậy" (evaṃ), v.v.
Evaṃ pabhedato ñatvā kammaṭṭhānānīti yathāvuttabhedanayamukhena bhāvanāmayārambhadassanaṃ.
Evaṃ pabhedato ñatvā kammaṭṭhānāni means showing the commencement of development by way of the aforementioned method of classification.
Vị ấy đã biết các đề mục thiền theo sự phân loại như vậy (evaṃ pabhedato ñatvā kammaṭṭhānānī) – chỉ ra sự bắt đầu của sự tu tập theo phương pháp phân loại đã nói.
Paṇḍitoti tihetukapaṭisandhipaññāya paññavā bhabbapuggalo.
Paṇḍito means a capable person endowed with wisdom from a three-rooted rebirth-linking consciousness.
Người trí (paṇḍito) – người có trí tuệ do tái sinh với ba nhân, người có khả năng.
Tesūti niddhāraṇe bhummaṃ.
Tesū is the locative case of determination.
Trong số đó (tesu) – là vị trí trong sự phân định.
Medhāvīti pārihāriyapaññāya samannāgato.
Medhāvī means one endowed with protective wisdom.
Người thông minh (medhāvī) – người có trí tuệ bảo hộ.
Daḷhaṃ gahetvānātiādimajjhapariyosāne suṭṭhu sallakkhantena daḷhaṃ aṭṭhiṃ katvā sakkaccaṃ uggahetvā.
Daḷhaṃ gahetvānā means having firmly grasped, having thoroughly observed at the beginning, middle, and end, having made it firm, having diligently learned.
Nắm giữ vững chắc (daḷhaṃ gahetvānā) – nắm giữ một cách cẩn thận, với sự chú tâm vững chắc, bằng cách suy xét kỹ lưỡng từ đầu, giữa và cuối.
Kalyāṇamittakoti –
Kalyāṇamittako means –
Bạn lành (kalyāṇamittako) –
Vuttānaṃ dasamahāpalibodhānaṃ, dīghakesanakhalomacchedanacīvararajanapattapacanādīnaṃ khuddakapaabodhānañcāti ubhayesaṃ palibodhānaṃ ucchedaṃ katvā niṭṭhāpanena vā ālayapariccāgena vā ucchedaṃ katvā.
And the minor impediments such as cutting long hair, nails, and body hair, dyeing robes, cooking alms-food, and so on; having eliminated both types of impediments by completing them or by abandoning attachment.
Đoạn trừ mười đại chướng ngại đã nói, và các chướng ngại nhỏ như cắt tóc, móng tay, lông, nhuộm y, nấu bát, v.v. – tức là đoạn trừ cả hai loại chướng ngại bằng cách hoàn thành chúng hoặc bằng cách từ bỏ sự dính mắc.
Iddhi panettha vipassanāya palibodho hoti, na samādhibhāvanāya.
Here, iddhī (psychic power) is an impediment to insight (vipassanā), but not to the development of concentration (samādhi).
Thần thông (iddhi) ở đây là chướng ngại cho tuệ quán, không phải cho tu tập định.
Vuttañhetaṃ visuddhimagge ‘‘iddhīti pothujjanikā iddhi.
This has been stated in the Visuddhimagga: “Iddhī means mundane psychic power.
Điều này đã được nói trong Thanh Tịnh Đạo: "Thần thông là thần thông của phàm phu.
Sā hi uttānaseyyakadārako viya, taruṇasassaṃ viya ca dupparihārā hoti, appamattakeneva bhijjati.
For it is difficult to manage, like a child lying on its back, or like a young crop, and it breaks with very little effort.
Nó khó duy trì như một đứa trẻ sơ sinh, hoặc như một cây non, và dễ bị phá vỡ chỉ với một chút."
Sā pana vipassanāya palibodho hoti, na samādhissa samādhiṃ patvā pattabbattā’’ti (visuddhi. 1.41).
But it is an impediment to insight, not to concentration, because it is to be attained after attaining concentration” (Visuddhi. 1.41).
Nhưng nó là chướng ngại cho tuệ quán, không phải cho định, vì nó phải được đạt đến sau khi đã đạt được định.”
‘‘Idha, bhikkhave, senāsanaṃ nātidūraṃ hoti naccāsannaṃ gamanāgamanasampannaṃ, divā appākiṇṇaṃ, rattiṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ, appaḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassaṃ, tasmiṃ kho pana senāsane viharantassa appakasireneva uppajjanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā, tasmiṃ kho pana senāsane ye te bhikkhū viharanti bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaṃ upasaṅkamitvā paripucchati paripañhati ‘idaṃ, bhante, kathaṃ, imassa ko attho’ti, tassa te āyasmanto avivaṭañceva vivaranti, anuttānīkatañca uttāniṃ karonti, anekavihitesu ca kaṅkhaṭṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaṃ paṭivinodenti.
"Here, bhikkhus, a dwelling is not too far nor too near, is suitable for coming and going, is not crowded by day, is quiet and free from noise by night, and is free from contact with gnats, mosquitoes, wind, sun, and creeping things. Moreover, for one dwelling in that dwelling, robes, almsfood, lodging, and requisites for the sick, including medicine, arise with little difficulty. Furthermore, in that dwelling, those bhikkhus who dwell there are learned, have preserved the traditions, are holders of the Dhamma, holders of the Vinaya, holders of the mātikā. From time to time, one approaches them and questions and inquires: 'Venerable sirs, how is this? What is the meaning of this?' And those venerable ones reveal what is unrevealed, make plain what is not plain, and dispel doubt regarding various matters that give rise to doubt."
“Này các Tỳ-khưu, ở đây, trú xứ không quá xa, không quá gần, thuận tiện cho việc đi lại, ban ngày không ồn ào, ban đêm ít tiếng động, ít huyên náo, ít ruồi, muỗi, gió, nắng, và sự xúc chạm của loài bò sát; khi đang trú trong trú xứ ấy, các vật dụng cần thiết là y, vật thực khất thực, trú xứ, thuốc men trị bệnh phát sinh không mấy khó khăn; và trong trú xứ ấy, có các vị Tỳ-khưu đa văn, thông thuộc giáo điển, thông thạo Pháp, thông thạo Luật, thông thạo các đề mục, vị ấy thỉnh thoảng đến gần hỏi han, thưa hỏi rằng: ‘Thưa ngài, điều này là thế nào, ý nghĩa của điều này là gì?’, các vị tôn giả ấy giải thích điều chưa được giải thích, làm sáng tỏ điều chưa được làm sáng tỏ, và xua tan nghi ngờ trong nhiều pháp đáng nghi ngờ.
Evaṃ kho, bhikkhave, senāsanaṃ pañcaṅgasamannāgataṃ hotī’’ti (a. ni. 10.11) –
"Thus, bhikkhus, a dwelling possesses five qualities."
Này các Tỳ-khưu, như vậy trú xứ được gọi là có đủ năm yếu tố.” –
Evaṃ bhagavatā vaṇṇitehi pañcahi guṇehi samannāgatattā anurūpe bhāvanākammānuguṇe vihāre viharantenāti attho.
The meaning is: dwelling in a suitable dwelling conducive to meditation, possessing the five qualities described by the Blessed One.
Ý nghĩa là bởi người đang trú trong trú xứ thích hợp, thuận lợi cho việc hành thiền, vì có đủ năm phẩm chất được Đức Thế Tôn tán thán như vậy.
Paṭhamādīnīti paṭhamadutiyādīni rūpāvacarajjhānāni.
The first and so forth refers to the first, second, and so forth rūpāvacara jhāna.
Paṭhamādīnīti là các thiền sắc giới như sơ thiền, nhị thiền, v.v.
Sabbaso bhāvetvāti visuddhimagge ‘‘sabbaṃ bhāvanāvidhānaṃ aparihāpentena bhāvetabbo’’ti (visuddhi. 1.41) nikkhittassa mātikāpadassa vitthārakkamena bhāvetvā, cittavisuddhiṃ sampādetvāti vuttaṃ hoti.
Having developed completely means having developed according to the detailed procedure of the mātikā term laid down in the Visuddhimagga as "to be developed without neglecting any method of development," thereby accomplishing purification of mind.
Sabbaso bhāvetvāti là trong Visuddhimagga có nói: “phải được tu tập mà không bỏ sót toàn bộ phương pháp tu tập”, nghĩa là đã tu tập theo trình tự giải thích chi tiết của đề mục đã được đặt ra, đã hoàn thành tâm thanh tịnh.
Sappaññoti kammajatihetukapaṭisandhipaññāya ceva kammaṭṭhānamanasikārasappāyāni pariggahetvā asappāyaṃ parivajjetvā sappāyasevanopakārāya pārihāriyapaññāya ca samannāgato yogāvacaro.
Discerning refers to the yogāvacara who is endowed with the wisdom of rebirth conditioned by kamma and birth, and with the protective wisdom helpful for practicing what is suitable and avoiding what is unsuitable, having discerned what is conducive to the meditation subject.
Sappaññoti là hành giả có trí tuệ do nghiệp và do tái sanh làm nhân, và có trí tuệ duy trì giúp nắm bắt những gì thích hợp cho việc tác ý đề mục, tránh xa những gì không thích hợp, và hỗ trợ cho việc thực hành những gì thích hợp.
Tatoti nevasaññānāsaññāyatanavajjitarūpārūpajjhānaṃ vipassanāpādakabhāvena samāpajjitvā aṭṭhannaṃ vipassanāpādakajjhānānamaññatarato jhānā vuṭṭhāya.
From that means having attained a rūpārūpa jhāna, excluding the nevāsaññānāsaññāyatana, as a basis for vipassanā, and having emerged from one of the eight jhāna that serve as a basis for vipassanā.
Tatoti là sau khi chứng đắc các thiền sắc giới và vô sắc giới, ngoại trừ phi tưởng phi phi tưởng xứ, với tư cách là nền tảng cho tuệ quán, và xuất khỏi một trong tám thiền làm nền tảng cho tuệ quán.
Tenāha visuddhimagge ‘‘ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ avasesarūpārūpāvacarajjhānānaṃ aññatarato vuṭṭhāyā’’ti (visuddhi. 2.663).
Therefore, it is said in the Visuddhimagga: "having emerged from one of the rūpārūpāvacara jhāna, excluding the nevāsaññānāsaññāyatana."
Do đó, trong Visuddhimagga có nói: “sau khi xuất khỏi một trong các thiền sắc giới và vô sắc giới còn lại, ngoại trừ phi tưởng phi phi tưởng xứ.”
Nāmarūpavavatthānaṃ katvāti visuddhimagge diṭṭhivisuddhiniddese vuttanayena pañcakkhandhādimukhesu yathicchitena mukhena pavisitvā nāmarūpaṃ vavatthapetvā ‘‘idaṃ nāmaṃ, idaṃ rūpaṃ, imamhā nāmarūpato byatirittaṃ attādi kiñci vattabbaṃ natthī’’ti niṭṭhaṃ gantvā, iminā diṭṭhivisuddhi dassitā.
Having discerned nāmarūpa means having discerned nāmarūpa by entering through the desired gateway, such as the five aggregates, as stated in the Visuddhimagga in the Description of Purification of View, and having concluded that "this is nāma, this is rūpa; there is nothing called self or anything else apart from this nāmarūpa." By this, purification of view is shown.
Nāmarūpavavatthānaṃ katvāti là theo phương pháp đã được nói trong phần giải về Diṭṭhivisuddhi của Visuddhimagga, sau khi đi vào theo một trong các lối như ngũ uẩn, v.v. tùy theo ý muốn, đã xác định danh và sắc, và đi đến kết luận rằng: “đây là danh, đây là sắc, ngoài danh và sắc này ra không có gì khác để nói là tự ngã, v.v.”, bằng cách này, Diṭṭhivisuddhi đã được trình bày.
Kaṅkhaṃ vitīriyāti yathādiṭṭhanāmarūpadhammānaṃ visuddhimagge kaṅkhāvitaraṇavisuddhiniddese (visuddhi. 2.678 ādayo) vuttanayena pañcadhā pariggahetvā ‘‘na tāvidaṃ nāmarūpaṃ ahetukaṃ, na attādihetuka’’nti yāthāvato nāmarūpassa pañcadhā dassanena addhattayagataṃ ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’ntiādinayappavattaṃ (ma. ni. 1.18; saṃ. ni. 2.20; mahāni. 174) soḷasavidhaṃ kaṅkhaṃ, ‘‘satthari kaṅkhatī’’tiādinayappavattaṃ (dha. sa. 1008) aṭṭhavidhañca kaṅkhaṃ vīriyena taritvā pajahitvā, iminā kaṅkhāvitaraṇavisuddhi dassitā hoti.
Having overcome doubt means having overcome and abandoned, through effort, the sixteen kinds of doubt concerning the three periods of time, such as "Was I in the past?" which arise in the manner described, and the eight kinds of doubt, such as "He doubts the Teacher," which arise in the manner described, by seeing the nāmarūpa as it truly is in five ways, having discerned the nāmarūpa phenomena as seen in the five ways described in the Visuddhimagga in the Description of Purification by Overcoming Doubt, that "this nāmarūpa is not uncaused, nor is it caused by a self or anything else." By this, purification by overcoming doubt is shown.
Kaṅkhaṃ vitīriyāti là đối với các pháp danh sắc đã thấy, theo phương pháp đã được nói trong phần giải về Kaṅkhāvitaraṇavisuddhi của Visuddhimagga, sau khi nắm bắt theo năm cách, và bằng việc thấy rõ danh sắc theo năm cách rằng “danh sắc này không phải vô nhân, không phải do tự ngã, v.v. làm nhân,” đã vượt qua và từ bỏ bằng nỗ lực mười sáu loại hoài nghi liên quan đến ba thời, bắt đầu bằng câu “Phải chăng trong quá khứ ta đã có mặt?”, và tám loại hoài nghi bắt đầu bằng câu “Hoài nghi về bậc Đạo Sư,” bằng cách này, Kaṅkhāvitaraṇavisuddhi đã được trình bày.
Evaṃ kaṅkhāvitaraṇavisuddhinipphādanena ñātapariññāya ṭhito yogāvacaro sappāyaṃ nāmarūpaṃ lakkhaṇattayaṃ āropetvā kaṅkhāvūpasamañāṇena maggāmaggañāṇadassanavisuddhiniddese (visuddhi. 2.692 ādayo) vuttanayena saṅkhāre sammasanto obhāso, ñāṇaṃ, pīti, passaddhi, sukhaṃ, adhimokkho, paggaho, upaṭṭhānaṃ, upekkhā, nikantīti dasasu upakkilesesu pātubhūtesu tathā pātubhūte obhāsādayo dasa upakkilese ‘‘amaggo’’ti maggavīthipaṭipannaṃ vipassanāñāṇameva ‘‘maggo’’ti paṇḍito paññavā yogāvacaro jānātīti attho, iminā maggāmaggañāṇadassanavisuddhi saṅkhepato dassitā hoti.
Thus, the yogāvacara, having achieved purification by overcoming doubt and standing in knowledge of comprehension, superimposes the three characteristics onto the suitable nāmarūpa. When the ten imperfections—effulgence, knowledge, rapture, tranquility, happiness, strong faith, exertion, establishment of mindfulness, equanimity, and delight—manifest while contemplating formations in the manner described in the Description of Purification of Knowledge and Vision of Path and Not-Path with the knowledge of calming doubt, the wise one, the discerning yogāvacara, knows that these ten imperfections such as effulgence that have manifested are " not the path," and that vipassanā knowledge itself, which is on the path, is " the path." By this, purification of knowledge and vision of path and not-path is briefly shown.
Bằng cách này, hành giả đã đứng vững trong ñātapariññā (tuệ tri) nhờ thành tựu kaṅkhāvitaraṇavisuddhi (Thanh tịnh vượt nghi), sau khi áp đặt ba tướng (vô thường, khổ, vô ngã) lên danh sắc thích hợp, quán xét các hành (saṅkhāra) bằng kaṅkhāvūpasamañāṇa (trí tuệ làm lắng dịu nghi ngờ) theo cách đã nói trong phần trình bày maggāmaggañāṇadassanavisuddhi (Thanh tịnh tri kiến về đạo và phi đạo) (Thanh tịnh Đạo 2.692 trở đi), khi mười phiền não phụ (upakkilesa) như ánh sáng (obhāsa), trí (ñāṇa), hỷ (pīti), khinh an (passaddhi), lạc (sukha), thắng giải (adhimokkha), tinh tấn (paggaha), an trú (upaṭṭhāna), xả (upekkhā), tham ái (nikanti) xuất hiện, thì hành giả có trí tuệ (paṇḍito), người hành thiền (yogāvacaro) biết rằng mười phiền não phụ như ánh sáng xuất hiện như vậy là “phi đạo” (amaggo), còn vipassanāñāṇa (tuệ quán) đang đi trên con đường đạo mới là “đạo” (maggo); đó là ý nghĩa. Bằng cách này, maggāmaggañāṇadassanavisuddhi được trình bày một cách tóm tắt.
3159. Ettāvatā tesaṃ tiṇṇaṃ vavatthāneti yojanā.
3159. The interpretation is: "By this much, of those three, there is determination."
3159. Ettāvatā tesaṃ tiṇṇaṃ vavatthāne là cách liên kết câu.
Ettāvatāti ‘‘nāmarūpavavatthānaṃ katvā’’tiādinā saṅkhepato dassitanayena.
By this much means by the method shown briefly, beginning with "having made the determination of mind-and-matter".
Ettāvatā (đến đây) có nghĩa là theo cách đã được trình bày tóm tắt bằng câu “sau khi phân biệt danh sắc” và các câu khác.
Tesaṃ tiṇṇanti diṭṭhivisuddhi, kaṅkhāvitaraṇavisuddhi, maggāmaggañāṇadassanavisuddhīti tīhi visuddhīhi sakasakavipassanānaṃ nāmarūpatappaccayamaggāmaggānaṃ tiṇṇaṃ.
Of those three refers to the three purities: purity of view (diṭṭhivisuddhi), purity by overcoming doubt (kaṅkhāvitaraṇavisuddhi), and purity of knowledge and vision of what is path and not path (maggāmaggañāṇadassanavisuddhi), which are the three vipassanās, namely, mind-and-matter, their causes, and what is path and not path.
Tesaṃ tiṇṇaṃ (của ba điều đó) là của ba sự thanh tịnh: diṭṭhivisuddhi (Thanh tịnh kiến), kaṅkhāvitaraṇavisuddhi (Thanh tịnh vượt nghi), maggāmaggañāṇadassanavisuddhi (Thanh tịnh tri kiến về đạo và phi đạo); của ba điều đó là danh sắc, các duyên của chúng, và đạo-phi đạo của các tuệ quán tương ứng.
Vavatthāne kate niyame kate.
When determination is made means when certainty is established.
Vavatthāne kate (khi sự phân biệt đã được thực hiện) có nghĩa là khi sự xác định đã được thực hiện.
Tiṇṇaṃ saccānanti dukkhasamudayamaggasaṅkhaātānaṃ tiṇṇaṃ saccānaṃ.
Of the three truths refers to the three truths, namely, suffering, its origin, and the path.
Tiṇṇaṃ saccānaṃ (của ba sự thật) là của ba sự thật được gọi là khổ, tập, đạo.
Vavatthānaṃ kataṃ siyāti ñātatīraṇapariññāsaṅkhātena lokiyeneva ñāṇena anubodhavasena nicchayo kato hotīti attho.
Determination would be made means that a decision is made through worldly knowledge in the sense of knowledge and investigation (ñātatīraṇapariññā), through comprehension.
Vavatthānaṃ kataṃ siyā (sự phân biệt được thực hiện) có nghĩa là sự quyết định được thực hiện bằng trí tuệ thế gian được gọi là ñātatīraṇapariññā (tuệ tri và tuệ thẩm định) theo cách thấu hiểu.
Nāmarūpavavatthānasaṅkhātena diṭṭhivisuddhiñāṇena dukkhasaccavavatthānaṃ kataṃ hoti, paccayapariggahasaṅkhātena kaṅkhāvitaraṇavisuddhiñāṇena samudayasaccavavatthānaṃ, maggāmaggavavatthānasaṅkhātena maggāmaggañāṇadassanena maggasaccavavatthānaṃ.
Through the knowledge of purity of view, which is the determination of mind-and-matter, the determination of the truth of suffering is made; through the knowledge of purity by overcoming doubt, which is the discernment of causes, the determination of the truth of the origin is made; and through the knowledge and vision of what is path and not path, which is the determination of what is path and not path, the determination of the truth of the path is made.
Sự phân biệt khổ đế được thực hiện bằng trí tuệ diṭṭhivisuddhi (Thanh tịnh kiến) được gọi là sự phân biệt danh sắc; sự phân biệt tập đế được thực hiện bằng trí tuệ kaṅkhāvitaraṇavisuddhi (Thanh tịnh vượt nghi) được gọi là sự nắm giữ các duyên; sự phân biệt đạo đế được thực hiện bằng maggāmaggañāṇadassanavisuddhi (Thanh tịnh tri kiến về đạo và phi đạo) được gọi là sự phân biệt đạo và phi đạo.
3160-1. Evaṃ ñātatīraṇapariññādvayaṃ saṅkhepato dassetvā pahānapariññāya sarīrabhūtāni nava ñāṇāni dassetumāha ‘‘udayabbayā’’tiādi.
3160-1. Having thus briefly shown the two kinds of knowledge and investigation (ñātatīraṇapariññā), to show the nine knowledges that constitute the body of the knowledge of abandoning (pahānapariññā), he says "arising and passing away" and so on.
3160-1. Sau khi trình bày tóm tắt hai loại ñātatīraṇapariññā (tuệ tri và tuệ thẩm định) như vậy, để trình bày chín tuệ là thân của pahānapariññā (tuệ đoạn trừ), Đức Phật nói “udayabbayā” (sinh diệt) và các câu khác.
Tattha udayabbayāti uppādabhaṅgānupassanāvasappavattā uttarapadalopena ‘‘udayabbayā’’ti vuttā.
There, arising and passing away (udayabbayā) is stated as "udayabbayā" with the elision of the latter part of the compound, referring to the contemplation of arising and passing away.
Trong đó, udayabbayā (sinh diệt) được nói là “udayabbayā” bằng cách lược bỏ hậu tố, là sự quán chiếu về sinh và diệt đang diễn ra.
Tattha udayaṃ muñcitvā vaye vā pavattā bhaṅgānupassanā ‘‘bhaṅgā’’ti vuttā.
There, the contemplation of dissolution (bhaṅgānupassanā), which occurs in dissolution (vaya) apart from arising (udaya), is called "dissolution" (bhaṅgā).
Trong đó, sự quán chiếu về diệt, diễn ra chỉ về diệt mà không về sinh, được gọi là “bhaṅgā” (diệt).
Bhayañca ādīnavo ca nibbidā ca bhayādīnavanibbidā, saṅkhārānaṃ bhayato anupassanavasena pavattā bhayānupassanā ca diṭṭhabhayānaṃ ādīnavato pekkhanavasena pavattā ādīnavānupassanā ca diṭṭhādīnavesu nibbedavasena pavattā nibbidānupassanā ca tathā vuttā.
Fear, danger, and disenchantment are fear, danger, and disenchantment (bhayādīnavanibbidā); the contemplation of fear (bhayānupassanā), which occurs through contemplating the aggregates as fearful; the contemplation of danger (ādīnavānupassanā), which occurs through seeing the perceived fears as dangers; and the contemplation of disenchantment (nibbidānupassanā), which occurs through being disenchanted with the perceived dangers, are thus stated.
Sự sợ hãi, sự nguy hiểm và sự nhàm chán là bhayādīnavanibbidā (sợ hãi, nguy hiểm và nhàm chán); sự quán chiếu về sợ hãi diễn ra theo cách quán chiếu sự sợ hãi của các hành (saṅkhāra), sự quán chiếu về nguy hiểm diễn ra theo cách nhìn thấy sự nguy hiểm của những gì đã được sợ hãi, và sự quán chiếu về nhàm chán diễn ra theo cách nhàm chán những gì đã được nhìn thấy là nguy hiểm, đều được nói như vậy.
Nibbinditvā saṅkhārehi muccitukāmatāvaseneva pavattaṃ ñāṇaṃ muccitukāmatāñāṇaṃ.
The knowledge that arises solely from the desire to be liberated from the aggregates after becoming disenchanted is the knowledge of the desire for liberation (muccitukāmatāñāṇa).
Trí tuệ diễn ra chỉ với mong muốn thoát ly khỏi các hành (saṅkhāra) sau khi nhàm chán là muccitukāmatāñāṇaṃ (trí tuệ muốn thoát ly).
Muccanassa upāyasampaṭipādanatthaṃ puna saṅkhārattayapaṭiggahavasapavattaṃ ñāṇaṃ paṭisaṅkhānupassanā.
The knowledge that arises again through taking hold of the three aggregates as a means to accomplish liberation is the contemplation of re-examination (paṭisaṅkhānupassanā).
Trí tuệ diễn ra theo cách nắm giữ lại ba loại hành (saṅkhāra) để thực hiện phương tiện giải thoát là paṭisaṅkhānupassanā (quán chiếu quán xét).
Saṅkhāradhamme bhayanandivivajjanavasena ajjhupekkhitvā pavattañāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇaṃ, saccānulomo tadadhigamāya ekantapaccayo hotīti ‘‘saccānulomika’’nti ca kalāpasammasanañāṇādīnaṃ purimānaṃ navannaṃ kiccanipphattiyā, upari ca sattatiṃsāya bodhipakkhiyadhammānañca anulomanato ‘‘anulomañāṇa’’nti ca vuttaṃ navamaṃ ñāṇañcāti yā navānupubbavipassanāsaṅkhātā pahānapariññā dassitā, ayaṃ ‘‘paṭipadāñāṇadassana’’nti pakāsitāti yojanā.
The knowledge that arises through observing the aggregate phenomena with equanimity, avoiding fear and delight, is the knowledge of equanimity regarding the aggregates (saṅkhārupekkhāñāṇa); and the ninth knowledge, which is called "conducive to the truths" (saccānulomika) because it is an absolute condition for the attainment of the truths, and also called "knowledge of conformity" (anulomañāṇa) because of the accomplishment of the function of the preceding nine knowledges, such as the knowledge of comprehension in groups, and also because of its conformity with the thirty-seven factors of awakening—this knowledge, which is the knowledge of abandoning known as the nine successive insights, is declared as "knowledge and vision of the path" (paṭipadāñāṇadassana).
Trí tuệ diễn ra bằng cách giữ thái độ xả đối với các pháp hành (saṅkhāradhamma) bằng cách tránh xa sự sợ hãi và tham ái là saṅkhārupekkhāñāṇaṃ (trí tuệ xả hành); tuệ thứ chín được gọi là “saccānulomika” (tùy thuận chân lý) vì nó là duyên tuyệt đối để đạt được các chân lý, và cũng được gọi là “anulomañāṇa” (tùy thuận tuệ) vì sự hoàn thành công việc của chín tuệ trước đó như tuệ quán xét tập hợp và sự tùy thuận của ba mươi bảy pháp trợ bồ đề (bodhipakkhiyadhamma) sau này; chín tuệ quán tuần tự được gọi là pahānapariññā (tuệ đoạn trừ) này được tuyên bố là “paṭipadāñāṇadassana” (tri kiến về đạo lộ) – đó là cách liên kết câu.
3162. Tato anulomañāṇato paraṃ maggassa āvajjanaṭṭhāniyaṃ hutvā nibbānamālambitvā uppannassa puthujjanagottassa abhibhavanato, ariyagottassa bhāvanato vaḍḍhanato ca ‘‘gotrabhū’’ti saṅkhaṃ gatassa cittassa samanantarameva ca.
3162. Thereafter, immediately after that knowledge of conformity (anulomañāṇa), the mind that has attained the designation "gotrabhū" (change of lineage) by overcoming the lineage of the ordinary person and developing the lineage of the noble one, serving as the threshold for the path, and having Nibbāna as its object, arises.
3162. Tato (sau đó), ngay sau khi tâm (citta) đạt được tên gọi “gotrabhū” (chuyển tộc) vì nó đã vượt qua dòng phàm phu và phát triển dòng thánh, sau khi trở thành cơ sở cho sự quán xét con đường, nương tựa vào Niết Bàn.
Santimārammaṇaṃ katvāti sabbakilesadarathānañca saṅkhāradukkhaggino ca vūpasamanimittattā ‘‘santi’’nti saṅkhātaṃ nirodhamālambitvā.
Having made peace the object means having taken as its object cessation, which is called "peace" (santi) because it is the cause for the calming of all defilements and torments, and the fire of the suffering of the aggregates.
Santimārammaṇaṃ katvā (lấy sự an tịnh làm đối tượng) có nghĩa là nương tựa vào sự diệt (nirodha) được gọi là “santi” (an tịnh) vì nó là dấu hiệu của sự lắng dịu tất cả phiền não và sự thiêu đốt của khổ hành (saṅkhāradukkha).
Ñāṇadassananti catunnaṃ ariyasaccānaṃ pariññābhisamayādivasena jānanaṭṭhena ñāṇaṃ, cakkhunā viya paccakkhato dassanaṭṭhena dassananti saṅkhaṃ gataṃ sotāpattimaggañāṇasaṅkhātaṃ sattamavisuddhiñāṇaṃ jāyate uppajjatīti attho.
Knowledge and vision means the seventh purity knowledge, which is the knowledge of the path of stream-entry (sotāpattimaggañāṇa), called "knowledge" (ñāṇa) in the sense of knowing the four noble truths through comprehension and penetration, and called "vision" (dassana) in the sense of seeing them directly, as if with the eye, arises.
Ñāṇadassana (tri kiến) có nghĩa là trí tuệ (ñāṇa) theo nghĩa biết được bốn Thánh đế bằng cách thấu hiểu và các cách khác, và kiến (dassana) theo nghĩa thấy trực tiếp như bằng mắt; sotāpattimaggañāṇa (tuệ đạo Dự Lưu) được gọi là ñāṇadassana, tuệ thanh tịnh thứ bảy, jāyate (phát sinh) – đó là ý nghĩa.
Ettha ‘‘paccavekkhaṇapariyanta’’nti idaṃ ‘‘phala’’nti etassa visesanaṃ, kiriyāvisesanaṃ vā, paccavekkhaṇajavanaṃ mariyādaṃ katvāti attho.
Here, "ending with review" is an adjective for "result," or an adverbial modifier, meaning "making the review impulsion the limit."
Ở đây, “paccavekkhaṇapariyantaṃ” là bổ ngữ cho “phalaṃ”, hoặc là trạng từ của hành động, có nghĩa là lấy các tâm javana quán xét làm giới hạn.
Maggānantaraṃ phale dvikkhattuṃ, tikkhattuṃ vā uppajjitvā niruddhe tadanantarameva bhavaṅgaṃ hoti, bhavaṅgaṃ āvaṭṭetvā paccavekkhitabbaṃ maggamālambitvā manodvārāvajjanaṃ uppajjati, tato paccavekkhaṇajavanāni.
After the path, when the fruition has arisen and ceased two or three times, immediately thereafter there is bhavaṅga. Turning away from the bhavaṅga, the mind-door adverting arises, taking the path as its object, and then the javanas of reviewing.
Sau đạo, tâm quả phát sinh và diệt hai hoặc ba lần, ngay sau đó là tâm bhavaṅga (hộ kiếp); sau khi tâm bhavaṅga chuyển động, tâm manodvārāvajjana (chuyển ý môn) phát sinh khi lấy đạo cần quán xét làm đối tượng, sau đó là các tâm javana quán xét.
Evaṃ phalacittaṃ bhavaṅgapariyantameva hoti, na paccavekkhaṇapariyantaṃ.
Thus, the fruition consciousness ends with the bhavaṅga, not with the reviewing.
Như vậy, tâm quả chỉ kết thúc bằng tâm bhavaṅga, chứ không kết thúc bằng sự quán xét.
Tathāpi aññena javanena anantarikaṃ hutvā phalajavanānamanantaraṃ paccavekkhaṇajavanameva pavattatīti dassanatthaṃ phalapaccavekkhaṇajavanānantare uppannāni bhavaṅgāvajjanāni abbohārikāni katvā ‘‘paccavekkhaṇapariyantaṃ, phalaṃ tassānujāyate’’ti vuttanti gahetabbaṃ.
Nevertheless, in order to show that the javana of reviewing arises immediately after the fruition javanas, becoming immediate with another javana, the bhavaṅga and advertings that arise immediately after the fruition and reviewing javanas are treated as negligible, and it should be understood that it is said, "the fruition follows that which ends with reviewing."
Tuy nhiên, để chỉ ra rằng các tâm javana quán xét diễn ra ngay sau các tâm javana quả mà không có tâm javana khác xen vào, các tâm bhavaṅgāvajjana (chuyển hộ kiếp) phát sinh sau các tâm javana quả và javana quán xét được xem là không đáng kể, và câu “paccavekkhaṇapariyantaṃ, phalaṃ tassānujāyate” (quả phát sinh sau nó, kết thúc bằng sự quán xét) được nói – điều này cần được hiểu như vậy.
Paccavekkhaṇañca maggaphalanibbānapahīnakilesaavasiṭṭhakilesānaṃ paccavekkhaṇavasena pañcavidhaṃ hoti.
Reviewing is fivefold, according to the reviewing of the path, fruition, Nibbāna, abandoned defilements, and remaining defilements.
Sự quán xét có năm loại, tùy theo sự quán xét đạo, quả, Niết Bàn, các phiền não đã đoạn trừ và các phiền não còn sót lại.
Tesu ekekaṃ ekekena javanavārena paccavekkhatīti pañca paccavekkhaṇajavanavārāni honti.
Among these, each one is reviewed by a single javana-turn, thus there are five javana-turns of reviewing.
Mỗi loại được quán xét bằng một javana (tốc hành), nên có năm javana quán xét.
Tāni paccavekkhaṇaggahaṇena sāmaññato dassitānīti daṭṭhabbāni.
These should be understood as shown generally by the term "reviewing."
Những điều đó được trình bày chung bằng từ “paccavekkhaṇa” (quán xét) – điều này cần được thấy.
3164. Teneva ca upāyenāti udayabbayānupassanādivipassanānaṃ paṭhamaṃ maggo adhigato, teneva upāyena.
3164. And by that same method means that the first path was attained through vipassanā such as the contemplation of rise and fall, and by that same method.
3164. Teneva ca upāyenā (và bằng phương tiện đó) có nghĩa là bằng phương tiện đó mà đạo đầu tiên đã được chứng đắc qua các tuệ quán như udayabbayānupassanā (quán chiếu sinh diệt).
So bhikkhūti so yogāvacaro bhikkhu.
That bhikkhu means that yogāvacara bhikkhu.
So bhikkhū (vị Tỳ-kheo đó) là vị Tỳ-kheo hành giả đó.
Punappunaṃ bhāventoti punappunaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā.
Cultivating again and again means repeatedly developing vipassanā.
Punappunaṃ bhāvento (tu tập lặp đi lặp lại) có nghĩa là liên tục phát triển tuệ quán.
Yathā paṭhamamaggaphalāni patto, tathā.
Just as he attained the first path and fruition, so too.
Cũng như đã đạt được quả đạo đầu tiên, tathā (như vậy).
Sesamaggaphalāni cāti dutiyādimaggaphalāni ca pāpuṇāti.
And the remaining paths and fruitions means he attains the second and subsequent paths and fruitions.
Sesamaggaphalāni cā (và các quả đạo còn lại) có nghĩa là cũng đạt được các quả đạo từ thứ hai trở đi.
3165. Iccevaṃ yathāvuttanayena uppādavayantātītakattā accantaṃ amataṃ dhammaṃ avecca paṭivijjhitvā asesaṃ akusalaṃ viddhaṃsayitvā samucchedappahānena pajahitvā tayo bhave kāmabhavādīsu tīsu bhavesu nikantiyā sosanavasena tayo bhave visesena sosayitvā so aggadakkhiṇeyyo khīṇāsavo bhikkhu paṭhamaṃ kilesaparinibbāne sositavipākakkhandhakaṭattārūpasaṅkhātaupādisesarahitattā nirupādisesaṃ nibbānadhātuṃ upeti adhigacchatīti yojanā.
3165. Thus, by the aforementioned method, having thoroughly penetrated the ultimate Dhamma, which is the deathless, because it transcends arising and ceasing, having destroyed all unwholesome states without remainder through eradication, and having specifically dried up the three existences—the realms of sensuality and so forth—by drying up craving, that bhikkhu, worthy of the highest offerings, a khīṇāsava, attains Nirupādisesa Nibbāna-dhātu, which is devoid of the remaining aggregates of result and kamma-born form, because of the prior final Nibbāna of defilements. This is the connection.
3165. Như vậy, theo cách đã nói, vì đã vượt qua sự sinh và diệt, sau khi thấu triệt pháp bất tử tuyệt đối, sau khi hủy diệt tất cả bất thiện không còn sót lại bằng cách đoạn diệt hoàn toàn, sau khi đặc biệt làm khô cạn ba cõi (dục giới, sắc giới, vô sắc giới) bằng cách làm khô cạn sự ái nhiễm trong ba cõi, vị ấy, vị Tỳ-khưu lậu tận đáng thọ nhận lễ vật tối thượng, đạt đến Niết-bàn vô dư y (Nirupādisesa-nibbāna-dhātu), vì không còn dư sót các uẩn quả dị thục đã khô cạn do phiền não Niết-bàn đầu tiên, và không còn các pháp hữu vi do nghiệp tạo tác – đó là cách kết nối câu.
Iccevaṃ saṅkhepato kammaṭṭhānabhāvanānayo ācariyena dassitoti ganthabhīrujanānuggahavasena vitthāravaṇṇanaṃ anāmasitvā anupadavaṇṇanāmattamevettha kataṃ.
Thus, the method of kammaṭṭhāna meditation has been briefly shown by the teacher, and therefore, for the benefit of those who are daunted by extensive treatises, only a word-by-word explanation has been given here, without touching upon a detailed commentary.
Như vậy, cách thiền quán đã được vị thầy trình bày một cách tóm tắt, và ở đây chỉ là một bản chú giải từng từ, không đi sâu vào phần giải thích chi tiết để giúp những người ngại đọc sách dày.
Vitthāravaṇṇanā panassa visuddhimaggato, tabbaṇṇanato ca gahetabbā.
However, its detailed commentary should be taken from the Visuddhimagga and its commentary.
Phần giải thích chi tiết của nó có thể tìm thấy trong Thanh Tịnh Đạo và các chú giải của nó.
3166-7. Viññāsakkamato vāpīti akkharapadavākyasaṅkhātagantharacanakkamato vā.
3166-7. Or by the order of understanding means by the order of the composition of the text, consisting of letters, words, and sentences.
3166-7. Hoặc theo thứ tự của sự hiểu biết là theo thứ tự cấu trúc văn bản bao gồm chữ, từ và câu.
Pubbāparavasena vāti vattabbānamatthavisesānaṃ paṭipāṭivasena vā.
Or by the order of preceding and succeeding means by the sequence of special meanings to be expressed.
Hoặc theo thứ tự trước sau là theo trình tự của các ý nghĩa đặc biệt cần được trình bày.
Akkharabandhe vāti saddasatthaalaṅkārasatthachandovicitisatthānupātena kātabbāya akkharapadaracanāya, gāthābandheti attho.
Or in the arrangement of letters means in the composition of letters and words to be made according to the treatises on grammar, rhetoric, metrics, and figures of speech; that is, in the composition of verses.
Hoặc trong cách sắp xếp chữ là trong cách sắp xếp chữ và từ phải được thực hiện theo ngữ pháp, tu từ học và thi pháp, nghĩa là trong cấu trúc kệ.
Ayuttaṃ viya yadi dissatīti yojanā.
The connection is: if it appears to be unsuitable.
Nếu có vẻ không phù hợp – đó là cách kết nối câu.
Tanti taṃ ‘‘ayutta’’nti dissamānaṭṭhānaṃ.
That means that place which appears to be "unsuitable."
Điều đó là chỗ có vẻ ‘‘không phù hợp’’.
Tathā na gahetabbanti dissamānākāreneva ayuttanti na gahetabbaṃ.
It should not be taken thus means it should not be taken as unsuitable in the way it appears.
Không nên chấp nhận như vậy là không nên chấp nhận là không phù hợp chỉ vì vẻ bề ngoài.
Kathaṃ gahetabbanti āha ‘‘gahetabbamadosato’’ti.
He says how it should be taken: "It should be taken as faultless."
Về cách nên chấp nhận, ngài nói: ‘‘nên chấp nhận là không có lỗi’’.
Tassa kāraṇamāha ‘‘mayā upaparikkhitvā, katattā pana sabbaso’’ti.
He states the reason for that: "Because it has been thoroughly examined and completely made by me."
Ngài nói lý do của điều đó: ‘‘vì đã được tôi xem xét kỹ lưỡng, và đã được làm hoàn toàn’’.
Yo yo panettha doso dissati khittadoso vā hotu vipallāsaggahaṇadoso vā, nāparaṃ dosoti dīpeti.
Whatever fault appears here, whether it be a fault of omission or a fault of misunderstanding, he indicates that there is no other fault.
Bất kỳ lỗi nào xuất hiện ở đây, dù là lỗi bỏ sót hay lỗi hiểu sai, ngài đều chỉ ra rằng không có lỗi nào khác.
Tenetaṃ pakaraṇaṃ sabbesaṃ tipiṭakapariyattippabhedāyatanabahussutānaṃ sikkhākāmānaṃ therānaṃ attano pamāṇabhūtataṃ sūceti.
Therefore, this treatise indicates its authoritative nature for all elders desirous of learning, who are learned in the divisions of the Tipiṭaka and the spheres of the teachings.
Vì lẽ đó, tác phẩm này cho thấy giá trị chuẩn mực của nó đối với tất cả các vị trưởng lão có nhiều học vấn về các phân loại Tam Tạng và những người khao khát học hỏi.
Attano pamāṇasūcanena attanā viracitassa vinayavinicchayassāpi pamāṇataṃ vibhāvento tassa savanuggahadhāraṇādīsu sotujanaṃ niyojetīti daṭṭhabbaṃ.
By indicating his own authority, he also clarifies the authoritative nature of the Vinayavinicchaya composed by him, thereby urging listeners to listen to, accept, and retain it.
Bằng cách chỉ ra giá trị chuẩn mực của chính mình, ngài cũng làm rõ giá trị chuẩn mực của bộ Vinayavinicchaya do chính ngài biên soạn, và do đó, ngài khuyến khích thính giả lắng nghe, tiếp thu và ghi nhớ nó.
3168-78. Evaṃ ‘‘vinayo saṃvaratthāya, saṃvaro avippaṭisāratthāya, avippaṭisāro pāmojjatthāya, pāmojjaṃ pītatthāya, pīti passaddhatthāya, passaddhi sukhatthāya, sukhaṃ samādhatthāya, samādhi yathābhūtañāṇadassanatthāya, yathābhūtañāṇadassanaṃ nibbidatthāya, nibbidā virāgatthāya, virāgo vimuttatthāya, vimutti vimuttiñāṇadassanatthāya, vimuttiñāṇadassanaṃ anupādāpaanibbānatthāyā’’ti (pari. 365) dassitānisaṃsaparamparāniddhāraṇamukhena anupādisesanibbānadhātupariyantaṃ sānisaṃsaṃ vinayakathaṃ kathetvā tassā pamāṇatañca vibhāvetvā attano sutabuddhattā ‘‘sanidānaṃ, bhikkhave, dhammaṃ desemī’’ti (a. ni. 3.126; kathā. 806) vacanato bhagavato caritamanuvattanto tassa desakālādivasena nidānaṃ dassetumāha ‘‘seṭṭhassā’’tiādi.
3168-78. Thus, having spoken the discourse on Vinaya, with its benefits, extending up to the element of Nibbāna without clinging, by way of determining the sequence of benefits shown as: “Discipline is for restraint, restraint for freedom from remorse, freedom from remorse for joy, joy for rapture, rapture for tranquility, tranquility for happiness, happiness for concentration, concentration for knowledge and vision of things as they are, knowledge and vision of things as they are for disenchantment, disenchantment for dispassion, dispassion for liberation, liberation for knowledge and vision of liberation, knowledge and vision of liberation for Nibbāna without clinging”; and having explained its measure, the Buddha, due to his own wisdom gained from hearing, following his own conduct as expressed in “Monks, I teach the Dhamma with a cause,” in order to show its cause in terms of the time and place of its teaching, says “of the best” and so on.
3168-78. Như vậy, sau khi trình bày pháp Vinaya có lợi ích cho đến Niết-bàn vô dư y, bằng cách xác định chuỗi lợi ích được chỉ ra: ‘‘Giới luật để phòng hộ, phòng hộ để không hối hận, không hối hận để hoan hỷ, hoan hỷ để hỷ lạc, hỷ lạc để an tịnh, an tịnh để an lạc, an lạc để định, định để tri kiến như thật, tri kiến như thật để nhàm chán, nhàm chán để ly tham, ly tham để giải thoát, giải thoát để giải thoát tri kiến, giải thoát tri kiến để Niết-bàn vô thủ trước’’ (Pari. 365), và sau khi làm rõ giá trị chuẩn mực của nó, ngài nói ‘‘của bậc tối thượng’’ v.v… để trình bày nhân duyên của nó theo cách của Đức Thế Tôn, người đã nói ‘‘Này các Tỳ-khưu, Ta thuyết pháp có nhân duyên’’ (A. III. 126; Kathā. 806), vì ngài đã học hỏi và thấu hiểu.
Tattha seṭṭhassāti dhanadhaññavatthālaṅkārādiupabhogaparibhogasampattiyā ceva gāmarājadhānikhettavatthunaditaḷākārāmādisampattiyā ca pasatthatarassa.
Therein, of the best means of that which is most excellent in terms of wealth, grain, clothing, ornaments, and other consumable and enjoyable possessions, as well as in terms of villages, royal capitals, fields, lands, rivers, ponds, and parks.
Trong đó, của bậc tối thượng là của vị được ca ngợi nhất về tài sản như tiền bạc, ngũ cốc, vải vóc, trang sức, v.v… và về các tài sản như làng mạc, kinh đô, ruộng đất, ao hồ, vườn tược, v.v…
Nābhibhūteti majjhavattitāya nābhisadise.
Nābhibhūte means not similar due to its being in the middle.
Không bị lấn át là không có gì tương tự vì ở vị trí trung tâm.
Nirākuleti majjhavattitāyeva parimaṇḍalādisambhavato vilopādiākularahite.
Nirākule means free from confusion such as destruction, etc., due to its being in the middle and thus being perfectly circular and so on.
Không hỗn loạn là không bị xáo trộn bởi sự cướp bóc, v.v… vì sự hiện diện của các khu vực tròn trịa, v.v… do ở vị trí trung tâm.
Sabbassa pana lokassa rāmaṇīyake sampiṇḍite viya ramaṇīyatare bhūtamaṅgale gāmeti sambandho.
The connection is: in the village named Bhūtamaṅgala, which is as if gathered from the loveliness of the entire world, and is more delightful.
Có sự liên kết với ngôi làng tên là Bhūtamaṅgala, nơi như thể tập hợp tất cả những gì đẹp đẽ của thế gian, đẹp đẽ nhất.
Punapi kiṃvisiṭṭheti āha ‘‘kadalī’’tiādi.
Again, what is its specific characteristic? He says “kadalī” and so on.
Lại nữa, là loại nào? Ngài nói ‘‘chuối’’ v.v…
Kadalī ca sālañca tālañca ucchu ca nāḷikerā ca kadalī…pe… nāḷikerā, tesaṃ vanāni kadalī…pe… nāḷikeravanāni, tehi ākule ākiṇṇeti attho.
Kadalī, sāla, tāla, ucchu, and nāḷikera are kadalī…pe… nāḷikerā. Their forests are kadalī…pe… nāḷikeravanāni, meaning it is crowded with them.
Chuối, cây sāla, cây cọ, mía và dừa là chuối… v.v… dừa, rừng của chúng là rừng chuối… v.v… dừa, nghĩa là bị bao phủ bởi chúng.
Kamalāni ca uppalāni ca kamaluppalāni, tehi sañchannā kamaluppalasañchannā, salilassa āsayā salilāsayā, kamaluppalasañchannā ca te salilāsayā cāti kamala…pe… salilāsayā, tehi sobhito kamaluppalasañchannasalilāsayasobhito, tasmiṃ.
Kamala and uppala are kamaluppalā. Covered with them are kamaluppalasañchannā. Receptacles of water are salilāsayā. Those salilāsayā that are kamaluppalasañchannā are kamala…pe… salilāsayā. Adorned by them is kamaluppalasañchannasalilāsayasobhito, in that.
Hoa sen và hoa súng là sen và súng, được bao phủ bởi chúng là được bao phủ bởi sen và súng, nơi chứa nước là hồ nước, các hồ nước đó được bao phủ bởi sen và súng là hồ nước được bao phủ bởi sen và súng, được trang hoàng bởi chúng là được trang hoàng bởi hồ nước được bao phủ bởi sen và súng, trong đó.
Kāveriyā jalaṃ kāverijalaṃ, kāverijalassa sampāto pavattanaṃ kāverijalasampāto, tena pari samantato bhūtaṃ pavattitaṃ mahītalaṃ etassāti kāverijalasampātaparibhūtamahītalo, tasmiṃ.
The water of the Kāverī is kāverijalaṃ. The flow of the Kāverī water is kāverijalasampāto. That which has its ground completely generated by its flow is kāverijalasampātaparibhūtamahītalo, in that.
Nước sông Kāveri là nước Kāveri, dòng chảy của nước Kāveri là dòng chảy của nước Kāveri, mặt đất được bao quanh bởi dòng chảy đó là mặt đất được bao quanh bởi dòng chảy của nước Kāveri, trong đó.
Iddheti nānāsampattiyā samiddhe.
Iddhe means prosperous with various fortunes.
Thịnh vượng là giàu có với nhiều tài sản.
Sabbaṅgasampanneti sabbasukhopakaraṇasampanne.
Sabbaṅgasampanne means endowed with all means of happiness.
Đầy đủ mọi yếu tố là đầy đủ mọi phương tiện hạnh phúc.
Maṅgaleti janānaṃ iddhivuddhikāraṇabhūte.
Maṅgale means a cause of prosperity and growth for people.
Cát tường là nguyên nhân mang lại sự thịnh vượng và phát triển cho con người.
Bhūtamaṅgaleti evaṃnāmake gāme.
Bhūtamaṅgale means in the village of that name.
Bhūtamaṅgala là ngôi làng mang tên như vậy.
Pavaro tiratārīṇatalādigaṇehi kulācalacakkabhoginā bhogavalayasīdantarasāgarādi ākāro etāsanti pavarākārā, pākārā ca parikhā ca pākāraparikhā, pavarākārā ca tā pākāraparikhā cāti pavarākārapākāraparikhā, tāhi parivārito pavarākārapākāraparikhāparivārito, tasmiṃ.
Those whose forms are excellent, like the group of mountains such as Tira, Tārīṇa, Tala, etc., and the circular-bodied lords of the Cakka, whose forms are like the rings of the body, the Sīmanta, the ocean, etc., are pavarākārā. Walls and moats are pākāraparikhā. Those walls and moats that are pavarākārā are pavarākārapākāraparikhā. Surrounded by them is pavarākārapākāraparikhāparivārito, in that.
Các bức tường và hào nước có hình dạng tuyệt vời, có các hình dạng tuyệt vời như các dãy núi, các vòng tròn của rắn chúa trong nhóm Tiratārīṇatalādi, v.v… là các bức tường và hào nước có hình dạng tuyệt vời, được bao quanh bởi chúng là được bao quanh bởi các bức tường và hào nước có hình dạng tuyệt vời, trong đó.
Dassanīyeti dassanārahe.
Dassanīye means worthy of sight.
Đáng chiêm ngưỡng là đáng để nhìn ngắm.
Mano ramati etthāti manoramo, tasmiṃ.
Where the mind delights is manoramo, in that.
Nơi tâm hoan hỷ là Manorama, trong đó.
Tīrassa anto tīranto, tīrameva vā anto tīranto, pokkharaṇisobbhaudakavāhakaparikhādīnaṃ kūlappadeso, tīrante ruhiṃsu jāyiṃsūti tīrantaruhā, tīrantaruhā ca te bahuttā atīrā aparicchedā cāti tīrantaruhavātīrā.
The interior of the bank is tīranto, or the bank itself is the interior, meaning the bank area of ponds, ditches, water channels, moats, etc. Those that grew on the bank are tīrantaruhā. Those tīrantaruhā, being numerous, are limitless, meaning tīrantaruhavātīrā.
Bờ sông là bờ sông, hoặc bờ sông chính là bờ sông, là khu vực bờ của các ao hồ, rãnh nước, kênh mương, v.v… mọc lên ở bờ sông là mọc lên ở bờ sông, những cây mọc lên ở bờ sông đó rất nhiều và không giới hạn là những cây mọc lên ở bờ sông không giới hạn.
Va-kāro sandhijo, tarūnaṃ rājāno tarurājāno, tīrantaruhavātīrā ca te tarurājāno cāti tīrantaruhavātīratarurājāno, tehi virājito tīranta…pe… virājito, tasmiṃ, pupphūpagaphalūpagachāyūpagehi mahārukkhehi paṭimaṇḍiteti attho.
The letter ‘va’ is due to sandhi. The kings of trees are tarurājāno. Those tīrantaruhavātīrā that are also tarurājāno are tīrantaruhavātīratarurājāno. Adorned by them is tīranta…pe… virājito, in that, meaning decorated with great trees bearing flowers, fruits, and shade.
Âm ‘va’ là do sự hòa âm, các vị vua của cây là các vị vua của cây, những cây mọc lên ở bờ sông không giới hạn đó là các vị vua của cây là những vị vua của cây mọc lên ở bờ sông không giới hạn, được trang hoàng bởi chúng là được trang hoàng bởi những vị vua của cây mọc lên ở bờ sông không giới hạn, trong đó, nghĩa là được tô điểm bởi các cây lớn có hoa, có quả, có bóng mát.
‘‘Tīrantaruhavānatarurājivirājite’’ti vā pāṭho, tīrantaruhānaṃ vānatarūnaṃ vetarūparukkhānaṃ rājīhi pantīhi paṭimaṇḍiteti attho.
Or the reading is “Tīrantaruhavānatarurājivirājite”, meaning adorned with rows of cane-like trees (vetarūparukkha) among the bank-growing trees.
Hoặc là ‘‘Tīrantaruhavānatarurājivirājite’’, nghĩa là được trang hoàng bởi các hàng cây rừng, cây mọc ở bờ sông, các cây tre.
Dijānaṃ gaṇā dijagaṇā, nānā ca te dijagaṇā cāti nānādijagaṇā, te tato tato āgantvā ramanti etthāti nānādijagaṇārāmo, tasmiṃ, sukakokilamayūrādisakuṇānaṃ āgantvā ramanaṭṭhānabhūteti attho.
Groups of birds are dijagaṇā; and those groups of birds are diverse, thus nānādijagaṇā; they, coming from here and there, delight here, thus nānādijagaṇārāmo; in that. The meaning is, it is a place for parrots, cuckoos, peacocks, and other birds to come and delight.
Các đàn chim là các đàn chim, các đàn chim khác nhau là các đàn chim khác nhau, nơi chúng từ khắp nơi đến vui chơi là nơi vui chơi của các đàn chim khác nhau, trong đó, nghĩa là nơi các loài chim như vẹt, chim cu, công, v.v… đến vui chơi.
Nānārāmamanorameti nānā aneke ārāmā pupphaphalārāmā nānārāmā, tehi manoramoti nānārāmamanoramo, tasmiṃ.
Nānārāmamanorame means diverse, many parks, flower and fruit parks, are nānārāmā; delightful with those, thus nānārāmamanoramo; in that.
Manorama với nhiều khu vườn là nhiều khu vườn hoa quả khác nhau là nhiều khu vườn, được làm cho tâm hoan hỷ bởi chúng là Manorama với nhiều khu vườn, trong đó.
Cārū ca te paṅkajā cāti cārupaṅkajā, kamaluppalakumudādayo, cārupaṅkajehi saṃkiṇṇā sañchannā cārupaṅkajasaṃkiṇṇā, cārupaṅkajasaṃkiṇṇā ca te taḷākā ceti cārupaṅkajasaṃkiṇṇataḷākā, tehi samalaṅkato vibhūsito cāru…pe… samalaṅkato, tasmiṃ.
And those lotuses are beautiful, thus cārupaṅkajā, such as red lotuses, blue water lilies, and white water lilies; covered, completely filled with beautiful lotuses, thus cārupaṅkajasaṃkiṇṇā; and those ponds are covered with beautiful lotuses, thus cārupaṅkajasaṃkiṇṇataḷākā; adorned, embellished by those, thus cāru...pe...samalaṅkato; in that.
“Cārū” (đẹp) và “paṅkajā” (hoa sen) tạo thành cārupaṅkajā (hoa sen đẹp), tức là các loại hoa sen, hoa súng, hoa súng trắng, v.v. Bị bao phủ, che kín bởi những hoa sen đẹp gọi là cārupaṅkajasaṃkiṇṇā. Những hồ nước bị bao phủ bởi những hoa sen đẹp gọi là cārupaṅkajasaṃkiṇṇataḷākā. Được trang hoàng, tô điểm bởi chúng gọi là cāru…pe… samalaṅkato, trong đó.
Sundaro madhuro raso assāti surasaṃ, surasañca taṃ udakañcāti surasodakaṃ, surasodakena sampuṇṇā surasodakasampuṇṇā, varā ca te kūpā cāti varakūpā, surasodakasampuṇṇā ca te varakūpā ceti surasodakasampuṇṇavarakūpā, tehi upasobhito suraso…pe… kūpasobhito, tasmiṃ.
It has beautiful, sweet water, thus surasaṃ; and that water is beautiful, thus surasodakaṃ; full of beautiful water, thus surasodakasampuṇṇā; and those wells are excellent, thus varakūpā; and those excellent wells are full of beautiful water, thus surasodakasampuṇṇavarakūpā; embellished by those, thus suraso...pe...kūpasobhito; in that.
Có vị ngon ngọt gọi là surasaṃ. Nước có vị ngon ngọt gọi là surasodakaṃ. Đầy ắp nước ngon ngọt gọi là surasodakasampuṇṇā. Giếng nước ưu việt gọi là varakūpā. Những giếng nước ưu việt đầy ắp nước ngon ngọt gọi là surasodakasampuṇṇavarakūpā. Được tô điểm bởi chúng gọi là suraso…pe… kūpasobhito, trong đó.
Visesena citrāti vicitrā, vicitrā ca te vipulā cāti vicitravipulā, vicitravipulā ca te maṇḍapā cāti…pe… maṇḍapā, atisayena uggatā accuggatā, accuggatā ca te varamaṇḍapā cāti accuggavaramaṇḍapā, gāthābandhavasena vaṇṇalopo, vicitravipulā ca te accuggavaramaṇḍapā cāti vicitravipulaaccuggavaramaṇḍapā, tehi maṇḍito vibhūsito vicitra…pe… maṇḍito, tasmiṃ.
Especially variegated, thus vicitrā; and those variegated are vast, thus vicitravipulā; and those variegated and vast are pavilions, thus...pe...pavilions; exceedingly elevated, thus accuggatā; and those exceedingly elevated are excellent pavilions, thus accuggavaramaṇḍapā; the elision of the word is due to the verse structure; and those variegated, vast, exceedingly elevated, excellent pavilions, thus vicitravipulaaccuggavaramaṇḍapā; adorned, embellished by those, thus vicitra...pe...maṇḍito; in that.
Đặc biệt rực rỡ gọi là vicitrā. Rực rỡ và rộng lớn gọi là vicitravipulā. Các giảng đường rực rỡ và rộng lớn gọi là…pe… giảng đường. Cực kỳ cao lớn gọi là accuggatā. Các giảng đường ưu việt cực kỳ cao lớn gọi là accuggavaramaṇḍapā. Do cách kết hợp trong thi kệ mà có sự lược bỏ âm tiết. Các giảng đường ưu việt cực kỳ cao lớn, rực rỡ và rộng lớn gọi là vicitravipulaaccuggavaramaṇḍapā. Được trang hoàng, tô điểm bởi chúng gọi là vicitra…pe… maṇḍito, trong đó.
Maṇḍaṃ sūriyarasmiṃ pāti rakkhatīti maṇḍapo.
It protects from the sun's rays, thus maṇḍapo (pavilion).
Bảo vệ khỏi tia nắng mặt trời gay gắt nên gọi là maṇḍapo (giảng đường).
Tato tato āgamma vasanti etthāti āvāso, pāsādahammiyamāḷādayo.
Coming from here and there, they dwell here, thus āvāso (dwelling), such as mansions, palaces, and upper stories.
Người ta đến từ khắp nơi và cư trú ở đây nên gọi là āvāso (chỗ ở), tức là các cung điện, nhà lầu, sân vườn, v.v.
Anekehīti bahūhi.
Anekehī means by many.
Anekehī có nghĩa là nhiều.
Accantanti atisayena.
Accantaṃ means exceedingly.
Accanta có nghĩa là cực kỳ.
Ambuṃ dadātīti ambudo, sarade ambudo saradambudo, thullanatamahantabhāvasāmaññena saradambudena saṅkāso saradambudasaṅkāso, tasmiṃ.
It gives water, thus ambudo (cloud); a cloud in autumn is saradambudo; similar to an autumn cloud in its general characteristic of being thick, low, and great, thus saradambudasaṅkāso; in that.
Cho nước gọi là ambudo (đám mây). Đám mây mùa thu gọi là saradambudo. Giống như đám mây mùa thu do sự tương đồng về độ lớn, hùng vĩ gọi là saradambudasaṅkāso, trong đó.
Sammā ussito uggatoti samussito, tasmiṃ.
Well-raised, elevated, thus samussito; in that.
Được dựng lên, vươn cao một cách đúng đắn gọi là samussito, trong đó.
Olokentānaṃ, vasantānañca pasādaṃ cittassa tosaṃ janetīti pasādajananaṃ, tasmiṃ.
It generates delight, satisfaction of mind, for those who behold and for those who dwell, thus pasādajananaṃ; in that.
Tạo ra sự hoan hỷ, niềm vui trong tâm của những người nhìn ngắm và những người cư trú nên gọi là pasādajananaṃ, trong đó.
Ettāvatā vinayavinicchayakathāya pavattitadesaṃ dasseti, ‘‘vasatā mayā’’ti kattāraṃ.
By this much, the place where the Vinaya-vinicchaya discourse occurred is shown, and the agent is vasatā mayā (by me dwelling).
Đến đây, đã chỉ ra nơi mà Vinayavinicchaya-kathā được trình bày. “Vasatā mayā” chỉ ra tác giả.
Devadattaciñcamāṇavikādīhi katāparādhassa, sītuṇhādiparissayassa ca sahanato, sasantānagatakilesādīnaṃ hananato ca sīho viyāti sīho, buddho ca so sīho cāti buddhasīho.
Due to enduring offenses committed by Devadatta, Ciñcamāṇavikā, and others, and dangers like cold and heat, and due to destroying defilements within one's own continuum, like a lion, thus sīho; and he is the Buddha, and he is a lion, thus buddhasīho.
Do sự chịu đựng các hiểm nguy như lạnh, nóng, và do đã tiêu diệt các phiền não, v.v. nằm trong dòng tâm thức của mình, như một con sư tử đối với những người đã gây tội lỗi như Devadatta và Ciñcāmāṇavikā, nên Ngài như sư tử, và Ngài là Đức Phật, nên gọi là sīho (sư tử), Đức Phật là sư tử nên gọi là buddhasīho.
Seṭṭhapariyāyo vā sīha-saddo, buddhaseṭṭhenāti attho.
Or the word sīha is an excellent synonym; the meaning is by the excellent Buddha.
Hoặc từ sīha là một thuật ngữ chỉ sự ưu việt, có nghĩa là bởi Đức Phật tối thượng.
Vuttassāti desitassa.
Vuttassā means of what was taught.
Vuttassā có nghĩa là đã được thuyết giảng.
Vinayassa vinayapiṭakassa.
Vinayassa means of the Vinaya Piṭaka.
Vinayassa là của Tạng Luật.
Vinicchayoti pāṭhāgato ceva aṭṭhakathāgato ca ācariyaparamparābhato ca vinicchayo.
Vinicchayo means the determination found in the texts, in the commentaries, and brought down through the lineage of teachers.
Vinicchayo là sự quyết định, tức là sự quyết định được trình bày trong kinh điển, trong các chú giải, và được truyền lại từ truyền thống của các vị đạo sư.
Buddhasīhanti evaṃnāmakaṃ mahātheraṃ.
Buddhasīhaṃ means the great elder of that name.
Buddhasīhaṃ là vị trưởng lão vĩ đại tên là Buddhasīha.
Samuddissāti uddisitvā, tena kataāyācanaṃ paṭiccāti vuttaṃ hoti.
Samuddissā means having designated; it is said to mean in response to his request.
Samuddissā có nghĩa là hướng đến, tức là đã được nói rằng do sự thỉnh cầu của vị ấy.
Iminā bāhiranimittaṃ dassitaṃ.
By this, the external cause is shown.
Điều này đã chỉ ra nguyên nhân bên ngoài.
Kimatthāyāti āha ‘‘vinayassāvabodhatthaṃ, sukhenevācirena cā’’ti, anupādisesena nibbānapariyantānisaṃsassa vinayapiṭakassa pakaraṇassa ganthavasena samāsetvā atthavasena suṭṭhu vinicchitattā sukhena ceva acirena ca avabodhanatthanti vuttaṃ hoti.
Why? He says: vinayassāvabodhatthaṃ, sukhenevācirena cā (for the understanding of the Vinaya, easily and quickly). It is said to mean for the easy and quick understanding of the Vinaya Piṭaka, which leads to the benefit culminating in Nibbāna without remainder, because the treatise has been condensed in terms of text and thoroughly determined in terms of meaning.
Để làm gì? Vị ấy nói: “vinayassāvabodhatthaṃ, sukhenevācirena cā” (vì sự hiểu biết về Luật, một cách dễ dàng và nhanh chóng). Điều này có nghĩa là vì lợi ích của sự hiểu biết một cách dễ dàng và nhanh chóng về bộ Vinaya Piṭaka, một tác phẩm mang lại lợi ích cao nhất là Niết Bàn không còn dư y, do đã được tóm tắt về mặt văn bản và đã được quyết định rõ ràng về mặt ý nghĩa.
Bhikkhūnanti padhānanidassanaṃ, ekasesaniddeso vā heṭṭhā –
Bhikkhūnaṃ is the primary example, or it is an ekasesa designation below—
Bhikkhūnaṃ là một ví dụ chính, hoặc là một sự chỉ định theo nguyên tắc ekasesa (chỉ một từ đại diện cho nhiều) dưới đây –
3179. Evaṃ desakattunimittapayojanāni dassetvā kālaniyamaṃ dassetumāha ‘‘accutā’’tiādi.
Thus, having shown the purpose of the place and the author, he speaks beginning with “accutā” to show the time limit.
3179. Như vậy, sau khi chỉ ra tác giả, nguyên nhân và mục đích, để chỉ ra giới hạn thời gian, vị ấy nói “accutā” và các từ tiếp theo.
Vikkamanaṃ vikkanto, vikkamoti attho.
Going forth is vikkanto, meaning 'going forth'.
Sự tiến bước là vikkanto, có nghĩa là sự dũng mãnh.
Accutaṃ kenaci anabhibhūtaṃ, tañca taṃ vikkantañcāti accutavikkantaṃ, accutassa nārāyanassa viya accutavikkantaṃ etassāti accutaccutavikkanto.
Accutaṃ (the unfallen) means 'unconquered by anyone'. That which is unfallen and also gone forth is accutavikkantaṃ. One for whom the going forth is unfallen, like that of Accuta (Nārāyaṇa), is accutaccutavikkanto.
Không ai có thể đánh bại được gọi là Accuta. Accuta và sự dũng mãnh tạo thành accutavikkantaṃ. Người có sự dũng mãnh không ai đánh bại được như thần Nārayaṇa Accuta, nên gọi là accutaccutavikkanto.
Ko so?
Who is he?
Ai là người đó?
Rājā, tasmiṃ.
The king, in him.
Vua, trong đó.
Kalambhakulaṃ nandayatīti kalambhakulanandano, tasmiṃ.
He who delights the Kalambha family is kalambhakulanandano, in him.
Làm cho dòng họ Kalambha hoan hỷ nên gọi là kalambhakulanandano, trong đó.
Iminā tassa kulavaṃso nidassito.
By this, his lineage is indicated.
Điều này đã chỉ ra dòng dõi của vị ấy.
Kalambhakulavaṃsajāte accutaccutavikkantanāme coḷarājini mahiṃ coḷaraṭṭhaṃ samanusāsante sammā anusāsante sati tasmiṃ coḷarājini rajjaṃ kārente sati ayaṃ vinicchayo mayā āraddho ceva samāpito cāti.
When the Cōḷa king, born of the Kalambha lineage, named Accutaccutavikkanta, was ruling the earth (the Cōḷa kingdom), that is, when that Cōḷa king was properly ruling, this decision was begun and completed by me.
Câu này có nghĩa là: “Khi vị vua Coḷa tên Accutaccutavikkanta, thuộc dòng họ Kalambha, đang cai trị mahiṃ (đất nước) Coḷa một cách đúng đắn, tức là khi vị vua Coḷa đó đang trị vì, thì sự quyết định này đã được tôi bắt đầu và hoàn thành”.
Iminā kālaṃ nidasseti.
By this, he indicates the time.
Điều này chỉ ra thời gian.
3180. Idāni imaṃ vinayavinicchayappakaraṇaṃ karontena attano puññasampadaṃ sakalalokahitatthāya pariṇāmento āha ‘‘yathā’’tiādi.
Now, while making this treatise of Vinaya decisions, dedicating his store of merit for the welfare of all the world, he speaks beginning with “yathā”.
3180. Bây giờ, khi thực hiện tác phẩm Vinayavinicchaya này, vị ấy đã hồi hướng phước báu của mình vì lợi ích của tất cả chúng sinh, và nói “yathā” và các từ tiếp theo.
Ayaṃ vinayavinicchayo antarāyaṃ vinā yathā siddhiṃ nipphattiṃ patto, tathā sattānaṃ dhammasaṃyutā kusalanissitā saṅkappā cittuppādā, adhippetatthā vā sabbe antarāyaṃ vinā sijjhantu nippajjantūti yojanā.
The connection is: just as this Vinaya decision reached completion without obstruction, so too may the thoughts of beings, connected with the Dhamma (rooted in wholesome things), or their intended aims, all be accomplished without obstruction.
Câu này được ghép lại thành: “Như ayaṃ (sự quyết định) Vinayavinicchaya này đã đạt được siddhiṃ (sự thành tựu) mà không có chướng ngại, thì tất cả saṅkappā (ý nghĩ), tức là những ý niệm thiện, hoặc những điều mong muốn của chúng sinh, cũng hãy sijjhantu (thành tựu) mà không có chướng ngại”.
3181. Teneva puññapphalabhāvena sakalalokahitekahetuno bhagavato sāsanassa ciraṭṭhitimāsīsanto āha ‘‘yāva tiṭṭhatī’’tiādi.
Then, by that fruit of merit, wishing for the long endurance of the Buddha’s Dispensation, which is the sole cause of welfare for all the world, he speaks beginning with “yāva tiṭṭhatī”.
3181. Do quả phước đó, vị ấy đã cầu nguyện cho Giáo Pháp của Đức Thế Tôn, nguyên nhân duy nhất mang lại lợi ích cho toàn thể thế gian, được tồn tại lâu dài, và nói “yāva tiṭṭhatī” và các từ tiếp theo.
‘‘Mandāro’’ti vuccati sītasiniddhaekapabbatarājā.
“Mandāro” is said to be the king of mountains, cool and smooth, with a single peak.
“Mandāro” được gọi là vị vua của các ngọn núi, mát mẻ, trơn láng và duy nhất.
Kaṃ vuccati udakaṃ, tena dārito niggamappadeso ‘‘kandaro’’ti vuccati.
Kaṃ is said to be water; a place from which it bursts forth is called “kandaro” (a cave or grotto).
Kaṃ được gọi là nước. Nơi nước chảy ra, bị xẻ ra bởi nước, được gọi là “kandaro” (hang động, khe núi).
Sītasiniddhavipulapulinatalehi, sandamānasātasītalapasannasalilehi, kīḷamānanānappakāramacchagumbehi, ubhayatīrapupphaphalapallavālaṅkatatarulatāvanehi, kūjamānasukasālikakaokilamayūrahaṃsādisakuntābhirutehi, tattha tattha paribhamantabhamarāmavajjāhi ca cāru manuññā kandarā etassāti cārukandaro.
It is cārukandaro (charming grotto) because it has charming and delightful grottoes with cool, smooth, and expansive sandy banks; with flowing, pleasant, cool, and clear waters; with various kinds of fish swarming and playing; with creepers and trees adorned with flowers, fruits, and sprouts on both banks; with the chirping of parrots, mynahs, cuckoos, peacocks, swans, and other birds; and with bees buzzing here and there.
Người có những hang động đẹp đẽ, dễ chịu, với những bãi cát rộng lớn, mát mẻ, trơn láng; với những dòng nước trong mát, dễ chịu đang chảy; với những đàn cá đủ loại đang bơi lội; với những khu rừng cây leo được trang trí bằng hoa, quả, lá non ở hai bên bờ; với tiếng hót của vẹt, sáo, cuốc, công, thiên nga và các loài chim khác; và với những con ong đang bay lượn khắp nơi, gọi là cārukandaro.
Kali vuccati aparādho, taṃ sāsati hiṃsati apanetīti kalisāsanaṃ.
Kali is said to be fault; that which governs, harms, or removes it is kalisāsanaṃ (the dispelling of faults).
Kali được gọi là tội lỗi. Giáo Pháp làm hại, loại bỏ tội lỗi đó nên gọi là kalisāsanaṃ.
‘‘Kalusāsana’’nti vā pāṭho.
Or the reading is “kalusāsana”.
Hoặc là “Kalusāsana” là một biến thể.
Kalusaṃ vuccati pāpaṃ, taṃ asati vikkhipati dūramussārayatīti kalusāsanaṃ, pariyattipaṭipattipaṭivedhasaṅkhātaṃ tividhasāsanaṃ.
Kalusaṃ is said to be evil; that which casts away, scatters, or removes it far away is kalusāsanaṃ (the dispelling of evil), the three-fold Dispensation consisting of study, practice, and penetration.
Kalusaṃ được gọi là ác nghiệp. Giáo Pháp tiêu tan, xua đuổi ác nghiệp đó đi xa nên gọi là kalusāsanaṃ, tức là Giáo Pháp ba phần: Pariyatti (học tập), Paṭipatti (thực hành) và Paṭivedha (thấu hiểu).
3182. Evaṃ okassa diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthahitasādhakassa sāsanassa ciraṭṭhitiṃ patthetvā teneva puññakammānubhāvena lokassa diṭṭhadhammikatthahetumāsīsanto āha ‘‘kāle’’tiādi.
Having thus wished for the long endurance of the Dispensation, which brings about worldly, other-worldly, and ultimate welfare for beings, he then, by the power of that meritorious deed, wishes for the worldly welfare of the world, speaking beginning with “kāle”.
3182. Như vậy, sau khi cầu nguyện cho Giáo Pháp, mang lại lợi ích hiện tại, tương lai và tối thượng cho chúng sinh, được tồn tại lâu dài, do năng lực của nghiệp phước đó, vị ấy đã cầu nguyện cho lợi ích hiện tại của thế gian, và nói “kāle” và các từ tiếp theo.
Kāleti sassasamiddhīnaṃ anurūpe kāle.
Kāle means at the appropriate time for the prosperity of crops.
Kāle có nghĩa là vào thời điểm thích hợp cho sự thịnh vượng của mùa màng.
Sammā pavassantūti avuṭṭhiativuṭṭhidosarahitā yathā sassādīni sampajjanti, tathā vassaṃ vuṭṭhidhāraṃ pavassantūti attho.
Sammā pavassantū means that the rain (rain showers) should fall so that crops and the like may prosper, free from the faults of drought and excessive rain.
Sammā pavassantū có nghĩa là: “Hãy mưa vassaṃ (những dòng nước mưa) sao cho mùa màng, v.v. được thịnh vượng, không có khuyết điểm của hạn hán hay lũ lụt”.
Vassavalāhakāti vassavalāhakādhiṭṭhitā pajjunnadevaputtā.
Vassavalāhakā means the rain-cloud deities presided over by Pajjunna.
Vassavalāhakā là các thiên tử Pajjunna, những vị được giao nhiệm vụ điều khiển mây mưa.
Mahīpālāti rājāno.
Mahīpālā means kings.
Mahīpālā là các vị vua.
Dhammatoti dasarājadhammato.
Dhammato means according to the ten royal duties.
Dhammato có nghĩa là theo mười pháp của vua.
Sakalaṃ mahinti pathavinissitasabbajanakāyaṃ.
Sakalaṃ mahiṃ means all people living on earth.
Sakalaṃ mahiṃ là tất cả chúng sinh sống trên trái đất.
3183. Evaṃ sabbalokassa lokiyalokuttarasampattisādhanatthāya attano puññapariṇāmaṃ katvā idāni viditalokuttarasampattinipphādanavaseneva puññapariṇāmaṃ karonto āha ‘‘ima’’ntiādi.
Having thus dedicated his merit for the attainment of worldly and supramundane prosperity for all the world, he now dedicates his merit specifically for the accomplishment of supramundane prosperity, speaking beginning with “imaṃ”.
Như vậy, sau khi hồi hướng công đức của mình để thành tựu các phước báu thế gian và xuất thế gian cho tất cả chúng sinh, bây giờ, khi hồi hướng công đức chỉ để thành tựu các phước báu xuất thế gian đã được biết đến, Ngài nói: “Này” v.v...
Iminā attano viracitaṃ paccakkhaṃ vinicchayamāha.
By this, he refers to the decision he himself composed.
Với điều này, Ngài nói về sự phân tích rõ ràng do chính mình biên soạn.
Sārabhūtanti sīlasārāditividhasikkhāsārassa pakāsanato hatthasāramiva bhūtaṃ.
Sārabhūtaṃ (essential) means being like the essence of an elephant's tusk, due to its exposition of the essence of the three trainings, such as the essence of sīla.
Sārabhūta (Tinh túy) là vì nó công bố tinh túy của ba loại học pháp như tinh túy giới, giống như tinh túy của cây cọ.
Hitanti tadatthe paṭipajjantānaṃ anupādisesanibbānāvasānassa hitassa āvahanato, saṃsāradukkhassa ca vūpasamanato amatosadhaṃ viya hitaṃ.
Hitaṃ (beneficial) means being beneficial like a deathless medicine, due to its bringing about the ultimate welfare of unconditioned Nibbāna for those who practice for that purpose, and due to its appeasing the suffering of saṃsāra.
Hita (Lợi ích) là vì nó mang lại lợi ích tột cùng là Niết Bàn vô dư y cho những ai thực hành theo mục đích đó, và vì nó làm lắng dịu khổ đau luân hồi, giống như thuốc bất tử.
Atthayuttanti diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthānaṃ vinayanādīhi yuttattā atthayuttaṃ.
Atthayuttaṃ (meaningful) means meaningful because it is connected with worldly, other-worldly, and ultimate aims through Vinaya and so forth.
Atthayutta (Có ý nghĩa) là vì nó phù hợp với các mục đích tối thượng hiện tại, vị lai và chân đế thông qua các điều luật v.v...
Karontenāti racayantena mayā.
Karontenā means by me, the composer.
Karontenā (Do đã làm) là do tôi đã biên soạn.
Yaṃ puññaṃ pattanti kārakaṃ punātīti puññaṃ, pujjabhavaphalanipphādanato vā ‘‘puñña’’nti saṅkhaṃ gataṃ yaṃ kusalakammaṃ aparimeyyabhavapariyantaṃ pasutaṃ adhigataṃ.
Whatever merit attained means that which purifies the doer is merit, or that which has come to be called 'puñña' (merit) because it brings forth results in a venerable existence; whatever wholesome action has been cultivated and attained, extending to countless existences.
Yaṃ puññaṃ patta (Công đức đã đạt được) là puñña (công đức) vì nó làm thanh tịnh người tạo ra nó, hoặc vì nó đạt được danh xưng “puñña” (công đức) do thành tựu quả vị đáng tôn kính, tức là nghiệp thiện đã được tích lũy không thể đếm được trong vô số kiếp.
Tena puññena hetubhūtena.
By that merit, which is the cause.
Tena (Với công đức đó) là do công đức đó làm nhân.
Ayaṃ lokoti ayaṃ sakalopi sattaloko.
This world means this entire world of beings.
Ayaṃ loko (Thế gian này) là tất cả chúng sinh thế gian này.
Munindappayātanti munindena sammāsambuddhena sampattaṃ.
Reached by the Lord of Sages means attained by the Lord of Sages, the Perfectly Self-Enlightened One.
Munindappayāta (Đức Muninda đã đến) là đã được Đức Muninda (Bậc Tối Thượng của các bậc Hiền Triết), tức là Đức Chánh Đẳng Chánh Giác, đạt được.
Vītasokanti vigatasokaṃ.
Sorrowless means free from sorrow.
Vītasoka (Vô sầu) là không còn sầu muộn.
Sokaparidevadukkhadomanassaupāyāsādīhi vigatattā, tesaṃ nikkamananimittattā ca apagatasokādisaṃsāradukkhaṃ.
Because it is free from sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair, etc., and because it is the cause for their departure, it is free from the suffering of saṃsāra, such as sorrow.
Vì đã thoát khỏi sầu muộn, than khóc, khổ đau, ưu phiền, tuyệt vọng v.v..., và vì là nguyên nhân cho sự ra đi của chúng, nên đó là khổ đau luân hồi đã dứt bỏ sầu muộn v.v...
Sivaṃ puraṃ nibbānapuraṃ pāpuṇātu sacchikarotu, kilesaparinibbānena, anupādisesāya nibbānadhātuyā ca parinibbātūti vuttaṃ hoti.
May he reach the auspicious city of Nibbāna, may he realize it; it means may he attain parinibbāna through the complete extinguishing of defilements and by the Nibbāna-element with no remainder of clinging.
Sivaṃ puraṃ (Thành an lành) là thành Niết Bàn. Pāpuṇātu (Hãy đạt đến) là hãy chứng ngộ, tức là hãy nhập Niết Bàn bằng sự diệt tận phiền não và bằng Niết Bàn giới vô dư y.
Tattha tambapaṇṇiyenāti tambapaṇṇimhi jāto, tattha vidito, tato āgatoti vā tambapaṇṇiyo, tena.
Therein, by the Tambapaṇṇiya means one born in Tambapaṇṇi, or known there, or come from there, Tambapaṇṇiya; by him.
Trong đó, tambapaṇṇiyenā (do vị Tambapaṇṇiya) là người sinh ra ở Tambapaṇṇi, hoặc nổi tiếng ở đó, hoặc đến từ đó, nên gọi là tambapaṇṇiyo, do vị ấy.
Byākaraṇamavecca adhītavāti veyyākaraṇo, paramo ca uttamo ca so veyyākaraṇo cāti paramaveyyākaraṇo, tena.
One who has studied grammar thoroughly is a veyyākaraṇa (grammarian); one who is supreme and excellent among grammarians is a paramaveyyākaraṇa (supreme grammarian); by him.
Người đã học và hiểu ngữ pháp là veyyākaraṇo, người ngữ pháp học xuất sắc và tối thượng là paramaveyyākaraṇo, do vị ấy.
Tīṇi piṭakāni samāhaṭāni, tiṇṇaṃ piṭakānaṃ samāhāro vā tipiṭakaṃ, nīyanti bujjhīyanti seyyatthikehīti nayā, nayanti vā etehi lokiyalokuttarasampattiṃ visesenāti nayā, pāḷinayaatthanayaekattanayādayova, tipiṭake āgatā nayā tipiṭakanayā, vidhānaṃ pasāsanaṃ, pavattanaṃ vā vidhi, tipiṭakanayānaṃ vidhi tipiṭakanayavidhi, tipiṭakanayavidhimhi kusalo tipiṭakanayavidhikusalo, tena.
The three Piṭakas collected together, or the collection of the three Piṭakas, is Tipiṭaka; that by which seekers are led to understand is naya (method/guidance), or that by which they are led to worldly and supermundane accomplishments is naya; these are the Pāḷi-naya, Attha-naya, Ekattanaya, etc.; the methods found in the Tipiṭaka are Tipiṭakanaya; vidhi is arrangement, administration, or establishment; the arrangement of the Tipiṭakanayas is Tipiṭakanayavidhi; one skilled in the Tipiṭakanayavidhi is Tipiṭakanayavidhikusala; by him.
Ba tạng được tập hợp, hoặc sự tập hợp của ba tạng là tipiṭakaṃ (Tam Tạng). Nayā (Phương pháp) là những gì được những người mong cầu hiểu biết và học hỏi, hoặc là những gì dẫn dắt đến phước báu thế gian và xuất thế gian một cách đặc biệt, tức là các phương pháp như phương pháp kinh điển, phương pháp ý nghĩa, phương pháp nhất thể v.v... Các phương pháp được đề cập trong Tam Tạng là tipiṭakanayā. Vidhi (Cách thức) là sự quy định, sự truyền dạy, hoặc sự vận hành. Cách thức của các phương pháp Tam Tạng là tipiṭakanayavidhi. Người tinh thông cách thức của các phương pháp Tam Tạng là tipiṭakanayavidhikusalo, do vị ấy.
Paramā ca te kavijanā cāti paramakavijanā, paramakavijanānaṃ hadayāni paramakavijanahadayāni, padumānaṃ vanāni padumavanāni, paramakavijanahadayāni ca tāni padumavanāni cāti paramakavijanahadayapadumavanāni, tesaṃ vikasanaṃ bodhaṃ sūriyo viya karotīti paramakavijanahadayapadumavanavikasanakaro, tena.
Those who are supreme poets are paramakavijanā; the hearts of supreme poets are paramakavijanahadayāni; groves of lotuses are padumavanāni; those which are the hearts of supreme poets and also groves of lotuses are paramakavijanahadayapadumavanāni; one who causes their blossoming or awakening like the sun is paramakavijanahadayapadumavanavikasanakaro; by him.
Các thi sĩ là những người tối thượng là paramakavijanā. Trái tim của các thi sĩ tối thượng là paramakavijanahadayāni. Rừng hoa sen là padumavanāni. Trái tim của các thi sĩ tối thượng cũng là những rừng hoa sen là paramakavijanahadayapadumavanāni. Người làm cho sự nở rộ, sự thức tỉnh của chúng giống như mặt trời là paramakavijanahadayapadumavanavikasanakaro, do vị ấy.
Kavī ca te varā cāti kavivarā, kavīnaṃ varāti vā kavivarā, kavivarānaṃ vasabho uttamo kavivaravasabho, tena, kavirājarājenāti attho.
Those who are poets and also excellent are kavivarā, or the best of poets are kavivarā; the chief (bull) among the best of poets is kavivaravasabho; by him, meaning by the King of Poets.
Các thi sĩ là những bậc ưu việt là kavivarā, hoặc những bậc ưu việt trong các thi sĩ là kavivarā. Bậc tối thượng trong các thi sĩ ưu việt là kavivaravasabho, do vị ấy, tức là do vị vua của các thi sĩ.
Paramā ca sā rati cāti paramarati, paramaratiṃ karontīti paramaratikarāni, varāni ca tāni madhurāni cāti varamadhurāni, varamadhurāni ca tāni vacanāni cāti varamadhuravacanāni, paramaratikarāni ca tāni varamadhuravacanāni cāti paramaratikaravaramadhuravacanāni, uggiraṇaṃ kathanaṃ uggāro, paramaratikaravaramadhuravacanānaṃ uggāro etassāti parama…pe… vacanuggāro, tena.
That which is supreme delight is paramarati; those which cause supreme delight are paramaratikarāni; those which are excellent and also sweet are varamadhurāni; those which are excellent and sweet words are varamadhuravacanāni; those which cause supreme delight and are excellent and sweet words are paramaratikaravaramadhuravacanāni; uggāra is utterance or speaking; one who has the utterance of supreme delight-causing, excellent, and sweet words is parama…pe…vacanuggāro; by him.
Sự hoan hỷ là tối thượng là paramarati. Những gì tạo ra sự hoan hỷ tối thượng là paramaratikarāni. Những lời nói là ưu việt và ngọt ngào là varamadhurāni. Những lời nói ưu việt và ngọt ngào là varamadhuravacanāni. Những lời nói ưu việt, ngọt ngào và tạo ra sự hoan hỷ tối thượng là paramaratikaravaramadhuravacanāni. Sự phát ra, sự nói ra là uggāro. Người phát ra những lời nói ưu việt, ngọt ngào và tạo ra sự hoan hỷ tối thượng là parama...pe... vacanuggāro, do vị ấy.
Uragapuraṃ paramapaveṇigāmo assa nivāsoti uragapuro, tena.
One whose dwelling is Uragapura, the supreme ancestral village, is uragapuro; by him.
Nơi ở của vị ấy là Uragapura, một ngôi làng có truyền thống cao quý là uragapuro, do vị ấy.
Buddhadattenāti evaṃnāmakena therena, ācariyabuddhadattattherenāti attho.
By Buddhadatta means by the Thera of that name, meaning by the Elder Acariya Buddhadatta.
Buddhadattenā (Do Buddhadatta) là do vị Trưởng lão có tên như vậy, tức là do Đức Trưởng lão Ācariya Buddhadatta.
Ayaṃ vinayavinicchayo racitoti sambandho.
This Vinayavinicchaya was composed, is the connection.
Sự liên kết là: Vinayavinicchaya này đã được biên soạn.
1. Athāyamācariyo attano viracite vinaye tassupanissaye vinayapiṭake ca bhikkhūnaṃ nānappakārakosallajananatthaṃ parivāraṭṭhakathāyañca āgatavinicchayaṃ saṅgahetvā uttarapakaraṇaṃ vaṇṇayitukāmo paṭhamaṃ tāva antarāyanivāraṇena yathādhippetasādhanatthaṃ ratanattayaṃ vandanto āha ‘‘sabbasattuttama’’ntiādi.
Now, this teacher, desiring to explain an additional treatise, having compiled the decisions found in the Parivāraṭṭhakathā (commentary on the Parivāra) and in the Vinaya Piṭaka, which is the basis for his own composed Vinaya, for the purpose of generating various kinds of skill among the bhikkhus, first, in order to achieve his intended aim by averting obstacles, pays homage to the Triple Gem, saying, ‘sabbasattuttama’ (supreme among all beings), and so on.
1. Sau đó, vị Ācariya này, với mong muốn chú giải bộ luận Uttara sau khi đã tập hợp các phân tích được đề cập trong chú giải Parivāra, nhằm tạo ra nhiều loại thiện xảo cho các Tỳ Khưu trong bộ Vinaya do chính Ngài biên soạn, trong các bộ luận phụ thuộc vào nó, và trong tạng Vinaya, trước tiên, để thành tựu điều đã dự định bằng cách loại trừ các chướng ngại, Ngài đảnh lễ Tam Bảo và nói: “sabbasattuttama” (tối thắng trong tất cả chúng sinh) v.v...
Pakaraṇārambhe ratanattayavandanāpayojanaṃ tattha tatthācariyehi bahudhā papañcitaṃ, amhehi ca vinayavinicchayavaṇṇanāyaṃ samāsato dassitanti na taṃ idha vaṇṇayissāma.
The purpose of paying homage to the Triple Gem at the beginning of a treatise has been extensively elaborated by teachers here and there, and has been briefly shown by us in the Vinayavinicchaya commentary, so we will not explain it here.
Mục đích của việc đảnh lễ Tam Bảo khi bắt đầu bộ luận đã được các Ācariya giải thích nhiều lần ở nhiều nơi, và chúng tôi cũng đã trình bày tóm tắt trong chú giải Vinayavinicchaya, nên chúng tôi sẽ không giải thích điều đó ở đây.
Pakaraṇābhidheyya karaṇappakārapayojanānipi tattha dassitanayānusārena idhāpi veditabbāni.
The subject matter, method of composition, and purposes of the treatise should also be understood here according to the method shown there.
Mục đích của việc trình bày mối liên hệ, cách thức và đối tượng của bộ luận cũng nên được hiểu ở đây theo cách đã trình bày ở đó.
Sambandhādidassanamukhena anuttānapadavaṇṇanamevettha karissāmi.
Here, I will only explain the obscure terms by way of showing the connection and so on.
Ở đây, tôi sẽ chỉ giải thích các từ khó hiểu thông qua việc trình bày mối liên hệ v.v...
Jinaṃ, dhammañca, gaṇañca vanditvā uttaraṃ dāni karissāmīti sambandho.
Having paid homage to the Conqueror, the Dhamma, and the Saṅgha, I will now compose the additional treatise – this is the connection.
Mối liên hệ là: Sau khi đảnh lễ Đức Jina, Pháp và Tăng, bây giờ tôi sẽ biên soạn bộ Uttara.
Kiṃvisiṭṭhaṃ jinaṃ, dhammaṃ, gaṇañca vanditvāti āha ‘‘sabbasattuttama’’ntiādi.
Having paid homage to the Conqueror, the Dhamma, and the Saṅgha, possessed of what qualities? – he says, ‘sabbasattuttama’ (supreme among all beings), and so on.
Đảnh lễ Đức Jina, Pháp và Tăng như thế nào? Ngài nói: “sabbasattuttama” (tối thắng trong tất cả chúng sinh) v.v...
Tattha sabbasattuttamanti pañcasu kāmaguṇesu sattā āsattā visattā laggitāti sattā, paramatthato sattapaññattiyā upādānabhūtā upādānakkhandhā vohārato khandhasantatiṃ upādāya paññattā sammuti ‘‘sattā’’ti vuccanti.
Among these, sabbasattuttama: beings are attached, clinging, and stuck to the five strands of sensual pleasure, thus they are sattā (beings); in the ultimate sense, the aggregates of clinging, which are the basis for the designation of beings, are conventionally called "beings" by way of the continuity of aggregates.
Trong đó, sabbasattuttama (tối thắng trong tất cả chúng sinh). Sattā (chúng sinh) là những người bị dính mắc, bị kẹt, bị dính líu vào năm dục lạc. Theo nghĩa tối thượng, các uẩn thủ là nền tảng của sự chế định chúng sinh. Theo nghĩa thông thường, do sự liên tục của các uẩn, họ được chế định là “chúng sinh”.
Te pana kāmāvacarādibhūmivasena, nirayādipadesavasena, ahetukādipaṭisandhivasenāti evamādīhi anantapabhedā.
These are of infinite varieties, such as by way of the planes of existence like the sensuous realm, by way of regions like the hells, by way of rebirth-linking without root conditions, and so on.
Tuy nhiên, những chúng sinh đó có vô số loại, tùy theo các cõi dục giới v.v..., tùy theo các cảnh giới như địa ngục v.v..., tùy theo sự tái sinh vô nhân v.v...
Tesu khīṇāsavānaṃ yathāvuttanibbacanatthena sattavohāro na labbhati.
Among them, the designation of "beings" does not apply to Arahants in the sense of the aforementioned definition.
Trong số đó, đối với các bậc A-la-hán, danh xưng chúng sinh theo nghĩa đã nói không được sử dụng.
Tathāpi te bhūtapubbagatiyā vā taṃsadisattā vā ‘‘sattā’’ti vuccanti.
Nevertheless, they are called "beings" by way of their past state or by being similar to them.
Tuy nhiên, họ vẫn được gọi là “chúng sinh” theo nghĩa quá khứ hoặc vì họ tương tự như vậy.
Sabbe ca te sattā cā ti sabbasattā.
All of them are beings, thus sabbasattā (all beings).
Tất cả những chúng sinh đó là sabbasattā (tất cả chúng sinh).
Uddhaṭatamattā, uggatatamattā, seṭṭhattā ca uttamo, sabbasattānaṃ lokiyalokuttarehi rūpārūpaguṇehi uttamo, sabbasattesu vā uttamo pavaro seṭṭhoti sabbasattuttamo.
Elevated, highly risen, and excellent, thus uttama (supreme); supreme among all beings in terms of mundane and supramundane qualities of form and formlessness, or supreme and excellent among all beings, thus sabbasattuttamo (supreme among all beings).
Uttamo (tối thượng) là vì đã được nâng lên cao nhất, đã đạt đến mức cao nhất, và là tốt nhất. Sabbasattuttamo (tối thắng trong tất cả chúng sinh) là tối thượng trong tất cả chúng sinh về các phẩm chất sắc và vô sắc thuộc thế gian và xuất thế gian, hoặc là tối thượng, cao quý, tốt nhất trong tất cả chúng sinh.
‘‘Jina’’nti etassa visesanaṃ.
This is an epithet of ‘Jina’ (the Conqueror).
Đây là tính từ của từ “Jina” (Đức Phật).
Punapi kiṃvisiṭṭhanti āha ‘‘dhīra’’nti.
Again, what qualities? – he says, ‘dhīra’ (wise, steadfast).
Lại nữa, như thế nào là đặc biệt? Ngài nói: “dhīra” (bậc trí).
Dhī vuccati paññā, tāya īrati vattatīti dhīro, taṃ.
Dhī is called wisdom; one who acts or proceeds with it is dhīro (wise, steadfast), him.
Dhī được gọi là trí tuệ (paññā). Người hành động hay vận hành với trí tuệ ấy được gọi là dhīra (bậc trí), đó là.
Tādibhāvena indakhīlasineruādayo viya aṭṭhalokadhammasaṅkhātena bhusavātena akampiyaṭṭhena, catuvesārajjavasena sadevake loke kenaci akampanīyaṭṭhena ca dhīraṃ, dhitisampannanti attho.
Dhīraṃ (the wise, steadfast one) means one who is endowed with steadfastness, unshakeable by the strong winds of the eight worldly conditions, like an Indra's post or Mount Sineru, and unshakeable by anyone in the world with its devas due to possessing the four confidences.
Do trạng thái kiên định, như cột trụ (indakhīla) hay núi Sineru, không lay chuyển bởi ngọn gió mạnh của tám pháp thế gian; và do bốn điều vô úy, không bị bất cứ ai trong thế giới chư thiên và loài người lay chuyển – vậy, dhīra có nghĩa là bậc đầy đủ sự kiên định.
Idampi tasseva visesanaṃ.
This is also an epithet of the same.
Đây cũng là một biệt danh của Ngài.
Vanditvāti kāyavacīmanodvārehi abhivādetvāti attho, yathābhuccaguṇasaṃkittanena thometvā.
Vanditvā (having paid homage) means having saluted with body, speech, and mind, having praised by extolling his true qualities.
Vanditvā (đã đảnh lễ) có nghĩa là đã đảnh lễ bằng ba cửa thân, khẩu, ý, đã tán thán bằng cách ca ngợi các phẩm chất chân thật.
Sirasāti bhattibhāvanatuttamaṅgena karaṇabhūtena.
Sirasā (with the head) means with the supreme limb of devotion and humility, as the instrument.
Sirasā (bằng đầu) có nghĩa là bằng cái đầu, là bộ phận tối thượng để biểu lộ sự tôn kính.
Iminā visesato kāyapaṇāmo dassito, guṇasaṃkittanena vacīpaṇāmo, ubhayapaṇāmehi nānantariyakatāya manopaṇāmopi dassito ca hoti.
By this, homage by body is specifically shown; homage by speech is shown by extolling qualities; and by both forms of homage, homage by mind is also shown, as it is not without it.
Với điều này, sự đảnh lễ bằng thân được đặc biệt chỉ ra; bằng cách ca ngợi các phẩm chất, sự đảnh lễ bằng lời nói; và bằng cả hai sự đảnh lễ này, sự đảnh lễ bằng ý cũng được chỉ ra, vì chúng không tách rời.
Jinanti devaputtakilesābhisaṅkhāramaccukhandhamārasaṅkhāte pañcavidhe māre balavidhamanasamaucchedapahānasahāyavekallanidānopacchedavisayātikkamavasena pañcahi ākārehi jitavāti jino, taṃ.
Jinaṃ (the Conqueror) means one who has conquered the five kinds of Māra – Māra in the form of devaputtas, defilements, formations, death, and aggregates – in five ways: by crushing strength, by complete eradication, by abandoning, by lack of allies, by cutting off the root cause, and by transcending the sphere, thus Jino (the Conqueror), him.
Jina (bậc Chiến Thắng) có nghĩa là bậc đã chiến thắng năm loại Ma vương: Ma thiên tử, Ma phiền não, Ma hành, Ma tử và Ma uẩn, bằng năm phương cách: phá hủy sức mạnh, đoạn diệt hoàn toàn, từ bỏ không còn trợ giúp, đoạn trừ nguyên nhân và vượt qua đối tượng – đó là.
‘‘Dhamma’’nti etassa nibbacanādivasena atthavinicchayo heṭṭhā dassitova.
The determination of the meaning of ‘‘Dhamma’’ (Dhamma) by way of definition and so on has already been shown below.
Sự xác định ý nghĩa của từ “Dhamma” (Pháp) theo cách giải thích đã được trình bày ở phần trước.
Adhammaviddhaṃsanti dhammasaṅkhātassa kusalassa paṭipakkhattā adhammo vuccati akusaladhammo, taṃ akusalasaṅkhātaṃ adhammaṃ viddhaṃseti vināseti pajahati tadaṅgavikkhambhanasamucchedapaṭippassaddhinissaraṇappahānenāti adhammaviddhaṃso, sapariyattiko navalokuttaro dhammo.
Adhammaviddhaṃsaṃ: adhammo (unwholesome Dhamma) is called unwholesome states because it is the opposite of wholesome Dhamma; one who destroys, annihilates, or abandons that unwholesome Dhamma by way of abandoning through suppression, eradication, tranquillization, and escape, is adhammaviddhaṃso (destroyer of unwholesome Dhamma), the Dhamma consisting of the scriptures and the nine supramundane states.
Adhammaviddhaṃsa (Pháp diệt trừ phi pháp): Vì là đối nghịch với thiện pháp (kusaladhamma) được gọi là Dhamma, nên adhamma được gọi là bất thiện pháp (akusaladhamma). Pháp diệt trừ, phá hoại, từ bỏ bất thiện pháp được gọi là adhammaviddhaṃsa, bằng cách từ bỏ theo từng phần, trấn áp, đoạn trừ hoàn toàn, an tịnh và xuất ly – đó là Chín siêu thế pháp cùng với Pariyatti (Giáo Pháp).
Pariyatti hi pañcannaṃ pahānānaṃ mūlakāraṇattā phalūpacārena tathā vuccati, taṃ adhammaviddhaṃsaṃ.
For the Pariyatti (scriptural Dhamma) is called thus by way of its fruit, being the root cause of the five abandonments.
Thật vậy, Pariyatti được gọi như vậy theo nghĩa của quả, vì nó là nguyên nhân gốc của năm sự từ bỏ.
‘‘Dhamma’’nti etassa visesanaṃ.
This is an epithet of ‘‘Dhamma’’.
Đây là một biệt danh của “Dhamma”.
Gaṇanti aṭṭhannaṃ ariyapuggalānaṃ samūhaṃ, saṅghanti attho.
Gaṇaṃ (the Saṅgha) means the assembly of the eight types of noble individuals, meaning the Saṅgha.
Gaṇa (Tăng đoàn) có nghĩa là nhóm tám bậc Thánh nhân, tức là Tăng đoàn.
Aṅgaṇanāsananti attano nissayaṃ aṅganti matthentīti aṅgaṇā, kilesā rāgadosamohā, te aṅgaṇe nāseti yathāyogaṃ tadaṅgavikkhambhanasamucchedapaṭippassaddhinissaraṇappahānehi pajahatīti aṅgaṇanāsano, taṃ.
Aṅgaṇanāsana means that which stains or defiles one's own basis, thus aṅgaṇā are the defilements of greed, hatred, and delusion. He destroys those defilements by abandoning them through the appropriate abandonments of suppression by substitution, cutting off, tranquilization, escape, and eradication, thus he is Aṅgaṇanāsana.
Aṅgaṇanāsana (diệt trừ cấu uế): Những gì làm vẩn đục, làm dơ bẩn nơi nương tựa của chính mình được gọi là aṅgaṇā, tức là các phiền não tham, sân, si. Pháp diệt trừ các phiền não ấy bằng cách từ bỏ theo từng phần, trấn áp, đoạn trừ hoàn toàn, an tịnh và xuất ly một cách thích hợp được gọi là aṅgaṇanāsana, đó là.
‘‘Gaṇa’’nti etassa visesanaṃ.
This is an epithet of "Gaṇa."
Đây là một biệt danh của “Gaṇa”.
2. Mayā vinayassa yo sāro vinicchayo racito, tassa vinicchayassāti yojanā.
2. The essential determination of the Vinaya that has been composed by me, tassa is to be construed as "of that determination."
2. Ta đã biên soạn sự quyết định tinh yếu của giới luật, tassa (của sự quyết định ấy) là cách nối câu.
Natthi tassa uttaroti anuttaro, sabbesu vinicchayesu, sabbesaṃ vā vinicchayānaṃ anuttaro uttamo vinicchayoti sabbānuttaro, taṃ.
There is no superior to it, thus anuttaro (unsurpassed). Among all determinations, or the unsurpassed, supreme determination of all determinations, thus sabbānuttaro (unsurpassed among all); that.
Không có gì cao hơn nó nên là anuttaro (vô thượng), trong tất cả các sự quyết định, hoặc là sự quyết định tối thượng hơn tất cả các sự quyết định nên là sabbānuttaro (vô thượng của tất cả), đó là.
Uttaraṃ pakaraṇaṃ idāni karissāmīti yojanā.
It is to be construed as: "Now I will make uttaraṃ (a further) treatise."
Uttaraṃ (tập tiếp theo): Ta sẽ làm tập tiếp theo bây giờ, là cách nối câu.
3. Bhaṇatoti bhaṇantassa paguṇaṃ vācuggataṃ karontassa.
3. Bhaṇato means of one who recites, of one who makes it fluent and committed to memory.
3. Bhaṇato (đối với người tụng đọc) có nghĩa là đối với người tụng đọc, người ghi nhớ thành thạo.
Paṭhatoti paṭhantassa vācuggataṃ sajjhāyantassa.
Paṭhato means of one who recites, of one who chants it from memory.
Paṭhato (đối với người đọc tụng) có nghĩa là đối với người đọc tụng, người học thuộc lòng.
Payuñjatoti tattha pakārena yuñjantassa, taṃ aññesaṃ vācentassa vā.
Payuñjato means of one who applies it properly, or of one who teaches it to others.
Payuñjato (đối với người thực hành) có nghĩa là đối với người thực hành một cách đặc biệt, hoặc là người giảng dạy cho người khác.
Suṇatoti parehi vuccamānaṃ suṇantassa.
Suṇato means of one who listens to it being spoken by others.
Suṇato (đối với người lắng nghe) có nghĩa là đối với người lắng nghe điều được người khác nói.
Cintayatoti yathāsutaṃ atthato, saddato ca cintentassa.
Cintayato means of one who reflects upon it, both in meaning and in sound, as heard.
Cintayato (đối với người suy tư) có nghĩa là đối với người suy tư về ý nghĩa và âm thanh của những gì đã nghe.
‘‘Abuddhassa buddhivaḍḍhana’’nti vattabbe gāthābandhavasena vibhattilopo.
The elision of the case ending is due to the verse meter, where it should be "Abuddhassa buddhivaḍḍhanaṃ."
Từ loại bỏ biến cách (vibhattilopo) được dùng trong câu thơ “Abuddhassa buddhivaḍḍhanaṃ” (làm tăng trưởng trí tuệ cho người kém trí).
Abuddhassa bālassa vinaye appakataññuno bhikkhubhikkhunijanassa.
Abuddhassa means for the ignorant, for the foolish bhikkhus and bhikkhunīs who are not well-versed in the Vinaya.
Abuddhassa (đối với người kém trí): đối với người ngu dốt, đối với tỳ khưu và tỳ khưu ni chưa quen thuộc với giới luật.
Buddhivaḍḍhanaṃ vinayavinicchaye paññāvuddhinipphādakaṃ.
Buddhivaḍḍhanaṃ means that which produces an increase of wisdom in the determination of the Vinaya.
Buddhivaḍḍhanaṃ (sự tăng trưởng trí tuệ): làm phát sinh sự tăng trưởng trí tuệ trong việc quyết định giới luật.
Atha vā buddhassa vinicchaye kataparicayattā paññavato janassa buddhivaḍḍhanaṃ buddhiyā paññāya tikkhavisadabhāvāpādanena bhiyyobhāvasādhakaṃ.
Alternatively, buddhivaḍḍhanaṃ means for the buddha (wise) person, who is familiar with the Vinaya determination, that which makes wisdom sharp and clear, thereby promoting its abundance.
Hoặc buddhassa (đối với người có trí): đối với người có trí tuệ đã quen thuộc với sự quyết định, buddhivaḍḍhanaṃ (sự tăng trưởng trí tuệ): làm cho trí tuệ trở nên sắc bén và trong sáng hơn.
Paramaṃ uttamaṃ uttaraṃ nāma pakaraṇaṃ vadato kathentassa me mama santikā niratā vinicchaye, tīsu sikkhāsu vā visesena ratā nibodhatha jānātha sutamayañāṇaṃ abhinipphādethāti sotujanaṃ savane niyojeti.
Paramaṃ (supreme), uttaraṃ (further) treatise, vadato (speaking) from me (my) presence, niratā (delighting) in the determination, or especially delighting in the three trainings, nibodhatha (understand), produce knowledge born of hearing—thus he enjoins the listeners to listen.
Paramaṃ (tối thượng), uttaraṃ (tập tiếp theo): tập sách tối thượng có tên là Uttara. Vadato (đang nói): từ me (của tôi): từ tôi đang nói, niratā (siêng năng): những người siêng năng đặc biệt trong việc quyết định hoặc trong ba học, nibodhatha (hãy hiểu biết): hãy hiểu biết, hãy làm phát sinh tuệ văn (sutamayañāṇa) – khuyến khích người nghe lắng nghe.