Sagāthāvaggapāḷi

2092

1. Paṭhamavaggo

1. The First Chapter

1. Phẩm thứ nhất

2093

1. Brahmāyācanasuttaṃ

1. Brahmāyācana Sutta

1. Kinh Phạm Thiên Khẩn Cầu

2094

172. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhamūle paṭhamābhisambuddho.

Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was dwelling in Uruvelā at the root of the Ajapāla Banyan tree on the bank of the Nerañjarā River, having just fully awakened.

172. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú ở Uruvelā, bên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Ajapāla Nigrodha, Ngài vừa mới chứng Vô Thượng Chánh Đẳng Giác.

Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo.

Then, while the Blessed One was in seclusion, meditating, this thought arose in his mind: “This Dhamma that I have attained is profound, difficult to see, difficult to comprehend, peaceful, sublime, beyond the sphere of logical reasoning, subtle, to be experienced by the wise.

Khi ấy, Thế Tôn đang ở một mình, nhập thiền tịnh, tâm Ngài khởi lên ý nghĩ như sau: “Pháp này mà ta đã chứng đắc thật sâu xa, khó thấy, khó lãnh hội, tịch tịnh, cao thượng, không thể đạt được bằng lý luận, vi diệu, chỉ bậc trí mới thấu hiểu.

Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā.

But this generation delights in attachment, is pleased with attachment, rejoices in attachment.

Nhưng chúng sinh này ưa thích sự chấp thủ, vui thích sự chấp thủ, hoan hỷ trong sự chấp thủ.

Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ idappaccayatāpaṭiccasamuppādo.

For a generation that delights in attachment, is pleased with attachment, rejoices in attachment, this state is difficult to see, namely, specific conditionality, dependent origination.

Đối với chúng sinh ưa thích sự chấp thủ, vui thích sự chấp thủ, hoan hỷ trong sự chấp thủ, thật khó thấy được cảnh giới này, tức là Duyên khởi y theo điều kiện này.

Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ.

And this state is also difficult to see, namely, the stilling of all formations, the relinquishing of all acquisitions, the destruction of craving, dispassion, cessation, Nibbāna.

Cảnh giới này cũng thật khó thấy, tức là sự an tịnh của tất cả các pháp hành, sự từ bỏ mọi chấp thủ, sự diệt trừ khát ái, sự ly tham, sự đoạn diệt, Niết Bàn.

Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ; pare ca me na ājāneyyuṃ; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’’ti.

If I were to teach the Dhamma and others would not understand me, that would be weariness for me, that would be vexation for me.”

Nếu ta thuyết Pháp, nhưng người khác không hiểu, thì đó sẽ là sự mệt mỏi cho ta, sẽ là sự phiền toái cho ta.”

Apissu bhagavantaṃ imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

And these stanzas, unheard before, spontaneously arose in the Blessed One:

Và rồi, những câu kệ phi thường này hiện ra trong tâm Thế Tôn, những câu kệ chưa từng được nghe trước đây:

2095

‘‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

“With difficulty I attained this; enough now with proclaiming it;

“Ta đã chứng đắc một cách khó khăn, nay không cần phải công bố nữa;

2096

Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

This Dhamma is not easily understood by those steeped in lust and hatred.

Pháp này khó được thấu hiểu bởi những người bị tham ái và sân hận chi phối.

2097

‘‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

“Flowing against the stream, subtle, profound, difficult to see, minute;

Dòng chảy ngược, vi diệu, sâu xa, khó thấy, tế nhị;

2098

Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’’ti^* .

Those inflamed by lust will not see it, enveloped as they are by a mass of darkness.”

Những kẻ bị tham ái nhuộm màu sẽ không thấy, vì bị màn vô minh che phủ.”

2099

Itiha bhagavato paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ namati, no dhammadesanāya.

Thus, as the Blessed One reflected, his mind inclined towards disinclination, not towards teaching the Dhamma.

Như vậy, khi Đức Thế Tôn quán xét, tâm Ngài hướng về sự không bận tâm, không hướng về việc thuyết pháp.

2100

Atha kho brahmuno sahampatissa bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘‘nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nāma tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati^* , no dhammadesanāyā’’ti.

Then Brahmā Sahampati, having understood the Blessed One’s thought with his own mind, thought: “Alas, the world is perishing! Alas, the world is utterly perishing! For the mind of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One, inclines towards disinclination, not towards teaching the Dhamma!”

Rồi, Brahmā Sahampati, sau khi biết được ý nghĩ trong tâm của Đức Thế Tôn bằng tâm của mình, liền nghĩ: “Ôi! Thật sự thế gian này đang bị hủy diệt, thật sự thế gian này đang bị tiêu vong, khi mà tâm của Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, lại hướng về sự không bận tâm, không hướng về việc thuyết pháp!”

Atha kho brahmā sahampati – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ^* vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – brahmaloke antarahito bhagavato purato pāturahosi.

Then Brahmā Sahampati, just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm, vanished from the Brahmā-world and appeared before the Blessed One.

Rồi, Brahmā Sahampati – ví như một người đàn ông mạnh mẽ duỗi cánh tay đã co lại, hoặc co lại cánh tay đã duỗi ra – cũng vậy, biến mất khỏi cõi Phạm thiên và xuất hiện trước Đức Thế Tôn.

Atha kho brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇajāṇumaṇḍalaṃ pathaviyaṃ nihantvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ.

Then Brahmā Sahampati, having arranged his upper robe over one shoulder, knelt on his right knee on the ground, extended his clasped hands towards the Blessed One, and said to him: “May the Blessed One teach the Dhamma, Bhante! May the Fortunate One teach the Dhamma!

Rồi, Brahmā Sahampati vắt y thượng lên một bên vai, quỳ gối phải xuống đất, chắp tay hướng về phía Đức Thế Tôn và bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy thuyết pháp! Bạch Thiện Thệ, xin hãy thuyết pháp!

Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti.

There are beings with little dust in their eyes; they are perishing through not hearing the Dhamma.

Có những chúng sanh có ít bụi trần trong mắt. Nếu không được nghe pháp, họ sẽ bị tổn thất.

Bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti.

There will be those who understand the Dhamma.”

Sẽ có những người hiểu được pháp.”

Idamavoca brahmā sahampati, idaṃ vatvā athāparaṃ etadavoca –

Brahmā Sahampati said this, and having said this, he further spoke these words:

Brahmā Sahampati đã nói điều này, sau khi nói điều này, ông lại nói thêm:

2101

‘‘Pāturahosi magadhesu pubbe,

“In Magadha, a defiled Dhamma, conceived by the impure, appeared formerly;

“Trước đây ở Magadha đã xuất hiện

2102

Dhammo asuddho samalehi cintito;

The Dhamma, conceived by the defiled, is impure;

Pháp bất tịnh do những kẻ ô uế suy nghĩ;

2103

Apāpuretaṃ^* amatassa dvāraṃ,

May the door to the Deathless be opened,

Xin hãy mở cánh cửa bất tử này,

2104

Suṇantu dhammaṃ vimalenānubuddhaṃ.

May they hear the Dhamma, realized by the Stainless One.

Hãy lắng nghe Pháp được bậc Vô cấu giác ngộ.

2105

‘‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito,

“Just as one standing on a rocky mountain peak,

“Như người đứng trên đỉnh núi đá,

2106

Yathāpi passe janataṃ samantato;

Might see the people all around;

Có thể nhìn thấy chúng sanh khắp mọi nơi;

2107

Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha,

So too, O Supremely Wise One, O All-Seeing One,

Cũng vậy, bậc Đại trí, bậc Toàn giác,

2108

Pāsādamāruyha samantacakkhu;

Having ascended the Dhamma-palace;

Xin hãy lên lầu pháp cao cả;

2109

Sokāvatiṇṇaṃ^* janatamapetasoko,

Look down, O Sorrowless One, upon the people sunken in sorrow,

Bậc đã thoát khỏi sầu muộn, xin hãy nhìn xuống chúng sanh đang chìm đắm trong sầu muộn,

2110

Avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ.

Overwhelmed by birth and old age.

Bị sanh, già áp bức.

2111

‘‘Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma,

“Arise, O Hero, Victor in battle,

“Hỡi bậc Anh hùng đã chiến thắng trận chiến,

2112

Satthavāha anaṇa^* vicara loke;

O Caravan Leader, free from debt, wander in the world;

Hỡi bậc Trưởng đoàn không nợ nần, hãy du hành khắp thế gian;

2113

Desassu^* bhagavā dhammaṃ,

May the Blessed One teach the Dhamma,

Xin Đức Thế Tôn hãy thuyết pháp,

2114

Aññātāro bhavissantī’’ti.

There will be those who understand.”

Sẽ có những người hiểu được.”

2115

Atha kho bhagavā brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca buddhacakkhunā lokaṃ volokesi.

Then the Blessed One, understanding the request of Brahmā and out of compassion for beings, surveyed the world with his Buddha-eye.

Rồi, Đức Thế Tôn, sau khi biết được lời thỉnh cầu của Brahmā và vì lòng bi mẫn đối với chúng sanh, đã dùng Phật nhãn quán sát thế gian.

Addasā kho bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine^* viharante.

As the Blessed One surveyed the world with his Buddha-eye, he saw beings with little dust in their eyes, with much dust in their eyes, with keen faculties, with dull faculties, with good dispositions, with bad dispositions, easy to instruct, difficult to instruct, some living perceiving fear in the faults of the other world, and some living not perceiving fear in the faults of the other world.

Khi dùng Phật nhãn quán sát thế gian, Đức Thế Tôn thấy những chúng sanh có ít bụi trần, có nhiều bụi trần, có căn tánh sắc bén, có căn tánh yếu kém, có thiện hạnh, có ác hạnh, dễ giáo hóa, khó giáo hóa, một số sống trong sợ hãi những điều đáng trách ở đời sau, một số khác không sống trong sợ hãi những điều đáng trách ở đời sau.

Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni anto nimuggaposīni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni samodakaṃ ṭhitāni, appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma ṭhitāni^* anupalittāni udakena; evameva bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye, appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante.

Just as in a lotus pond, a water-lily pond, or a white lotus pond, some lotuses, water-lilies, or white lotuses are born in the water, grow in the water, remain submerged in the water, nourished within; some lotuses, water-lilies, or white lotuses are born in the water, grow in the water, and stand level with the water; and some lotuses, water-lilies, or white lotuses are born in the water, grow in the water, and stand risen above the water, unsoiled by the water; even so, the Blessed One, surveying the world with his Buddha-eye, saw beings with little dust in their eyes, with much dust in their eyes, with keen faculties, with dull faculties, with good dispositions, with bad dispositions, easy to instruct, difficult to instruct, some living perceiving fear in the faults of the other world, and some living not perceiving fear in the faults of the other world.

Ví như trong một hồ sen xanh, sen hồng, sen trắng, có những bông sen xanh, sen hồng, sen trắng sanh ra trong nước, lớn lên trong nước, chìm sâu dưới nước, được nước nuôi dưỡng; có những bông sen xanh, sen hồng, sen trắng sanh ra trong nước, lớn lên trong nước, đứng ngang mặt nước; có những bông sen xanh, sen hồng, sen trắng sanh ra trong nước, lớn lên trong nước, vươn cao khỏi mặt nước, không bị nước làm ô nhiễm; cũng vậy, Đức Thế Tôn, khi dùng Phật nhãn quán sát thế gian, đã thấy những chúng sanh có ít bụi trần, có nhiều bụi trần, có căn tánh sắc bén, có căn tánh yếu kém, có thiện hạnh, có ác hạnh, dễ giáo hóa, khó giáo hóa, một số sống trong sợ hãi những điều đáng trách ở đời sau, một số khác không sống trong sợ hãi những điều đáng trách ở đời sau.

Disvāna brahmānaṃ sahampatiṃ gāthāya paccabhāsi –

Having seen this, he addressed Brahmā Sahampati with a verse:

Sau khi thấy vậy, Ngài đã đáp lại Brahmā Sahampati bằng bài kệ:

2116

‘‘Apārutā tesaṃ amatassa dvārā,

“The doors to the Deathless are open to them,

“Cánh cửa bất tử đã mở cho những ai,

2117

Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ;

Let those with ears release their faith;

Có tai lắng nghe, hãy phóng xả niềm tin;

2118

Vihiṃsasaññī paguṇaṃ na bhāsiṃ,

I did not speak the refined Dhamma, thinking it would be a vexation.”

Ta không thuyết pháp cao thượng,

2119

Dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’’ti.

“the sublime Dhamma among humans, O Brahmā.”

Cho loài người, hỡi Brahmā, vì nghĩ rằng sẽ mệt nhọc.”

2120

Atha kho brahmā sahampati ‘‘katāvakāso khomhi bhagavatā dhammadesanāyā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.

Then Brahmā Sahampati, thinking, “I have been given an opportunity by the Blessed One for the teaching of the Dhamma,” having saluted the Blessed One and circumambulated him, vanished right there.

Rồi, Brahmā Sahampati, nghĩ rằng: “Đức Thế Tôn đã cho phép ta thuyết pháp,” liền đảnh lễ Đức Thế Tôn, đi nhiễu hữu và biến mất ngay tại chỗ đó.

2121

2. Gāravasuttaṃ

2. Gāravasutta — The Discourse on Reverence

2. Kinh Kính Trọng

2122

173. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhamūle paṭhamābhisambuddho.

173. Thus have I heard: At one time the Blessed One was dwelling in Uruvelā, on the bank of the Nerañjarā River, at the foot of the Ajapāla Banyan Tree, having just attained full enlightenment.

173. Tôi nghe như vầy: Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Uruvelā, bên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Ajapāla Nigrodha, sau khi thành tựu Chánh Đẳng Giác lần đầu tiên.

Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘dukkhaṃ kho agāravo viharati appatisso, kaṃ nu khvāhaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā^* upanissāya vihareyya’’nti?

Then, while the Blessed One was in seclusion, a thought arose in his mind: “It is painful to dwell without reverence, without deference. Whom should I revere, respect, and depend upon, whether a recluse or a brahmin, and dwell?”

Rồi, khi Đức Thế Tôn ở một mình, nhập thất, ý nghĩ này khởi lên trong tâm Ngài: “Thật khổ sở khi sống không kính trọng, không tôn kính. Ta nên tôn kính, trọng thị và nương tựa vào vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào để sống đây?”

2123

Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘aparipuṇṇassa kho sīlakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

Then the Blessed One thought: “I should revere, respect, and depend upon another recluse or brahmin for the fulfillment of an unfulfilled aggregate of virtue.

Rồi, Đức Thế Tôn nghĩ: “Nếu giới uẩn của ta chưa viên mãn, ta sẽ tôn kính, trọng thị và nương tựa vào một vị Sa-môn hay Bà-la-môn khác để sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā sīlasampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse or brahmin in the world with its devas, Māra, and Brahmā, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who is more accomplished in virtue than myself, whom I could revere, respect, and depend upon.

Nhưng ta không thấy bất kỳ vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác trong thế gian với chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, có giới hạnh viên mãn hơn ta, mà ta có thể tôn kính, trọng thị và nương tựa.”

2124

‘‘Aparipuṇṇassa kho samādhikkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

“I should revere, respect, and depend upon another recluse or brahmin for the fulfillment of an unfulfilled aggregate of concentration.

“Nếu định uẩn của ta chưa viên mãn, ta sẽ tôn kính, trọng thị và nương tựa vào một vị Sa-môn hay Bà-la-môn khác để sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke…pe… attanā samādhisampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse or brahmin in the world…pe… who is more accomplished in concentration than myself, whom I could revere, respect, and depend upon.

Nhưng ta không thấy bất kỳ vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác trong thế gian…pe… có định hạnh viên mãn hơn ta, mà ta có thể tôn kính, trọng thị và nương tựa.”

2125

‘‘Aparipuṇṇassa paññākkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

“I should revere, respect, and depend upon another recluse or brahmin for the fulfillment of an unfulfilled aggregate of wisdom.

“Nếu tuệ uẩn của ta chưa viên mãn, ta sẽ tôn kính, trọng thị và nương tựa vào một vị Sa-môn hay Bà-la-môn khác để sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake…pe… attanā paññāsampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse…pe… who is more accomplished in wisdom than myself, whom I could revere, respect, and depend upon.

Nhưng ta không thấy bất kỳ vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác trong thế gian…pe… có tuệ hạnh viên mãn hơn ta, mà ta có thể tôn kính, trọng thị và nương tựa.”

2126

‘‘Aparipuṇṇassa kho vimuttikkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

“I should revere, respect, and depend upon another recluse or brahmin for the fulfillment of an unfulfilled aggregate of liberation.

“Nếu giải thoát uẩn của ta chưa viên mãn, ta sẽ tôn kính, trọng thị và nương tựa vào một vị Sa-môn hay Bà-la-môn khác để sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake…pe… attanā vimuttisampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse…pe… who is more accomplished in liberation than myself, whom I could revere, respect, and depend upon.

Nhưng ta không thấy bất kỳ vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác trong thế gian…pe… có giải thoát viên mãn hơn ta, mà ta có thể tôn kính, trọng thị và nương tựa.”

2127

‘‘Aparipuṇṇassa kho vimuttiñāṇadassanakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

“I should revere, respect, and depend upon another recluse or brahmin for the fulfillment of an unfulfilled aggregate of the knowledge and vision of liberation.

“Nếu giải thoát tri kiến uẩn của ta chưa viên mãn, ta sẽ tôn kính, trọng thị và nương tựa vào một vị Sa-môn hay Bà-la-môn khác để sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā vimuttiñāṇadassanasampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse or brahmin in the world with its devas, Māra, and Brahmā, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who is more accomplished in the knowledge and vision of liberation than myself, whom I could revere, respect, and depend upon.

Nhưng ta không thấy bất kỳ vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác trong thế gian với chư Thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, có giải thoát tri kiến viên mãn hơn ta, mà ta có thể tôn kính, trọng thị và nương tựa.

Yaṃnūnāhaṃ yvāyaṃ dhammo mayā abhisambuddho tameva dhammaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’nti.

What if I were to revere, respect, and depend upon this very Dhamma that I have fully awakened to?”

Vậy thì, ta nên tôn kính, trọng thị và nương tựa vào chính Pháp mà ta đã chứng ngộ.”

2128

Atha kho brahmā sahampati bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – brahmaloke antarahito bhagavato purato pāturahosi.

Then Brahmā Sahampati, having understood with his mind the thought in the Blessed One’s mind—just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm—vanished from the Brahmā world and appeared before the Blessed One.

Lúc bấy giờ, Phạm thiên Sahampati, biết được tâm tư của Thế Tôn bằng chính tâm của mình—cũng như một người lực sĩ co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co lại—liền biến mất khỏi cõi Phạm thiên và hiện ra trước mặt Thế Tôn.

Atha kho brahmā sahampati ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata!

Then Brahmā Sahampati, arranging his upper robe over one shoulder, extended his joined hands towards the Blessed One and said to the Blessed One: “So it is, Blessed One! So it is, Sugata!

Rồi Phạm thiên Sahampati đắp y vai trái, chắp tay hướng về phía Thế Tôn và bạch Thế Tôn rằng: “Đúng vậy, bạch Thế Tôn, đúng vậy, Thiện Thệ!

Yepi te, bhante, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tepi bhagavanto dhammaññeva sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihariṃsu; yepi te, bhante, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā tepi bhagavanto dhammaññeva sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharissanti.

Indeed, Venerable Sir, those Arahants, Perfectly Enlightened Ones who were in the past, those Blessed Ones also dwelt revering, respecting, and depending upon the Dhamma itself; and indeed, Venerable Sir, those Arahants, Perfectly Enlightened Ones who will be in the future, those Blessed Ones also will dwell revering, respecting, and depending upon the Dhamma itself.

Bạch Ngài, những vị A-la-hán, Chánh Đẳng Giác trong quá khứ, các vị Thế Tôn ấy cũng đã sống nương tựa, tôn trọng, cung kính Pháp; và bạch Ngài, những vị A-la-hán, Chánh Đẳng Giác trong tương lai, các vị Thế Tôn ấy cũng sẽ sống nương tựa, tôn trọng, cung kính Pháp.

Bhagavāpi, bhante, etarahi arahaṃ sammāsambuddho dhammaññeva sakkatvā garuṃ katvā upanissāya viharatū’’ti.

May the Blessed One, Venerable Sir, who is presently an Arahant, a Perfectly Enlightened One, also dwell revering, respecting, and depending upon the Dhamma itself.”

Bạch Ngài, Thế Tôn hiện tại là A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, cũng hãy sống nương tựa, tôn trọng, cung kính Pháp!”

Idamavoca brahmā sahampati, idaṃ vatvā athāparaṃ etadavoca –

Brahmā Sahampati said this, and having said this, he further spoke thus:

Phạm thiên Sahampati đã nói điều này, sau khi nói điều này, Ngài lại nói thêm:

2129

‘‘Ye ca atītā sambuddhā, ye ca buddhā anāgatā;

‘‘Those Sambuddhas who have passed, and those Buddhas who are yet to come;

“Những vị Phật đã qua, và những vị Phật sẽ đến;

2130

Yo cetarahi sambuddho, bahūnaṃ^* sokanāsano.

And the Sambuddha who is now, the remover of sorrow for many.

Vị Phật hiện tại, đấng tiêu diệt khổ đau cho nhiều người.

2131

‘‘Sabbe saddhammagaruno, vihaṃsu^* viharanti ca;

‘‘All of them, revering the Saddhamma, have lived and do live;

Tất cả đều tôn trọng Chánh Pháp, đã sống và đang sống;

2132

Tathāpi viharissanti, esā buddhāna dhammatā.

And so too will they live, this is the nature of the Buddhas.

Và sẽ sống như vậy, đó là truyền thống của chư Phật.

2133

‘‘Tasmā hi attakāmena^* , mahattamabhikaṅkhatā;

‘‘Therefore, one who desires their own welfare, aspiring to greatness;

Vì vậy, ai muốn lợi ích cho mình, mong cầu sự vĩ đại;

2134

Saddhammo garukātabbo, saraṃ buddhāna sāsana’’nti.

Should revere the Saddhamma, remembering the Buddhas’ teaching.’’

Hãy tôn kính Chánh Pháp, ghi nhớ lời dạy của chư Phật.”

2135

3. Brahmadevasuttaṃ

3. Brahmadevasutta

3. Kinh Brahmadeva

2136

174. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.

Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Sāvatthī, at Jetavana, Anāthapiṇḍika’s Park.

174. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú ở Sāvatthī, tại khu vườn Jetavana của ông Anāthapiṇḍika.

Tena kho pana samayena aññatarissā brāhmaṇiyā brahmadevo nāma putto bhagavato santike agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti.

Now at that time, a son named Brahmadeva, of a certain brahmin woman, had gone forth from the home life into homelessness in the presence of the Blessed One.

Vào thời điểm đó, một người con trai của một nữ Bà-la-môn tên là Brahmadeva đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình dưới sự hướng dẫn của Thế Tôn.

2137

Atha kho āyasmā brahmadevo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi.

Then, dwelling alone, secluded, diligent, ardent, and resolute, Venerable Brahmadeva, not long after, by his own direct knowledge, realized and attained in this very life the unsurpassed culmination of the holy life, for the sake of which clansmen rightly go forth from the home life into homelessness.

Rồi Tôn giả Brahmadeva, sống một mình, viễn ly, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, không bao lâu đã tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú ngay trong hiện tại mục đích tối thượng của đời sống Phạm hạnh mà các thiện nam tử xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình vì mục đích ấy.

‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi.

He understood: ‘‘Destroyed is birth, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’’

Ngài biết rõ: “Sự sinh đã tận, đời sống Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sinh nữa.”

Aññataro ca panāyasmā brahmadevo arahataṃ ahosi.

And Venerable Brahmadeva became one of the Arahants.

Và Tôn giả Brahmadeva là một trong các vị A-la-hán.

2138

Atha kho āyasmā brahmadevo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi.

Then, in the morning, Venerable Brahmadeva dressed, and taking his bowl and robe, entered Sāvatthī for alms.

Rồi Tôn giả Brahmadeva vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, đi vào Sāvatthī để khất thực.

Sāvatthiyaṃ sapadānaṃ piṇḍāya caramāno yena sakamātu nivesanaṃ tenupasaṅkami.

While walking for alms, house to house, in Sāvatthī, he approached his own mother’s dwelling.

Khi đang khất thực tuần tự ở Sāvatthī, Ngài đi đến nhà mẹ mình.

Tena kho pana samayena āyasmato brahmadevassa mātā brāhmaṇī brahmuno āhutiṃ niccaṃ paggaṇhāti.

Now at that time, Venerable Brahmadeva’s mother, the brahmin woman, constantly offered oblations to Brahmā.

Vào thời điểm đó, bà Bà-la-môn, mẹ của Tôn giả Brahmadeva, thường xuyên dâng cúng tế lửa cho Phạm thiên.

Atha kho brahmuno sahampatissa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmato brahmadevassa mātā brāhmaṇī brahmuno āhutiṃ niccaṃ paggaṇhāti.

Then it occurred to Brahmā Sahampati: ‘‘This brahmin woman, Venerable Brahmadeva’s mother, constantly offers oblations to Brahmā.

Rồi Phạm thiên Sahampati nghĩ: “Bà Bà-la-môn, mẹ của Tôn giả Brahmadeva, thường xuyên dâng cúng tế lửa cho Phạm thiên.

Yaṃnūnāhaṃ taṃ upasaṅkamitvā saṃvejeyya’’nti.

What if I were to approach her and stir her to spiritual urgency?’’

Vậy ta hãy đến gặp bà ấy để cảnh tỉnh.”

Atha kho brahmā sahampati – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – brahmaloke antarahito āyasmato brahmadevassa mātu nivesane pāturahosi.

Then Brahmā Sahampati, just as a strong man might extend his flexed arm or flex his extended arm, vanished from the Brahmā-world and appeared in Venerable Brahmadeva’s mother’s dwelling.

Rồi Phạm thiên Sahampati—cũng như một người lực sĩ co cánh tay đang duỗi ra, hoặc duỗi cánh tay đang co lại—liền biến mất khỏi cõi Phạm thiên và hiện ra tại nhà mẹ của Tôn giả Brahmadeva.

Atha kho brahmā sahampati vehāsaṃ ṭhito āyasmato brahmadevassa mātaraṃ brāhmaṇiṃ gāthāya ajjhabhāsi –

Then Brahmā Sahampati, standing in the air, addressed Venerable Brahmadeva’s mother, the brahmin woman, with a verse:

Rồi Phạm thiên Sahampati đứng trên không trung, nói những lời kệ với bà Bà-la-môn, mẹ của Tôn giả Brahmadeva:

2139

‘‘Dūre ito brāhmaṇi brahmaloko,

‘‘Far from here, brahmin woman, is the Brahmā-world,

“Này Bà-la-môn, cõi Phạm thiên xa xôi lắm,

2140

Yassāhutiṃ paggaṇhāsi niccaṃ;

To whom you constantly offer oblations;

Nơi mà bà thường xuyên dâng cúng tế lửa;

2141

Netādiso brāhmaṇi brahmabhakkho,

Such is not the food for Brahmā, brahmin woman,

Thức ăn của Phạm thiên không phải như vậy, này Bà-la-môn,

2142

Kiṃ jappasi brahmapathaṃ ajānaṃ^* .

Why do you murmur, not knowing the path to Brahmā?

Bà tụng niệm gì mà không biết con đường đến Phạm thiên?

2143

‘‘Eso hi te brāhmaṇi brahmadevo,

‘‘This, brahmin woman, is your Brahmadeva,

Này Bà-la-môn, đây chính là Brahmadeva của bà,

2144

Nirūpadhiko atidevapatto;

Devoid of substrata of existence, having attained beyond devas;

Vị đã đạt đến trạng thái vượt trên chư thiên, không còn phiền não;

2145

Akiñcano bhikkhu anaññaposī,

A bhikkhu with no possessions, not supporting others,

Một Tỳ-kheo không sở hữu, không nuôi dưỡng ai khác,

2146

Yo te so^* piṇḍāya gharaṃ paviṭṭho.

He is the one who has entered your house for alms.

Đó là người đã vào nhà bà để khất thực.

2147

‘‘Āhuneyyo vedagu bhāvitatto,

‘‘Worthy of offerings, a master of the Vedas, with a developed self,

Đáng được cúng dường, bậc thông đạt Vedas, đã tu tập tự thân,

2148

Narānaṃ devānañca dakkhiṇeyyo;

Worthy of gifts for humans and devas;

Đáng được cúng dường cho loài người và chư thiên;

2149

Bāhitvā pāpāni anūpalitto,

Having expelled evils, undefiled,

Đã loại bỏ các điều ác, không bị nhiễm ô,

2150

Ghāsesanaṃ iriyati sītibhūto.

He seeks food, having become cool.

Ngài đi khất thực thức ăn, tâm đã tịch tịnh.

2151

‘‘Na tassa pacchā na puratthamatthi,

‘‘For him there is no future, no past,

Ngài không có quá khứ, không có tương lai,

2152

Santo vidhūmo anigho nirāso;

Peaceful, smokeless, without vexation, without craving;

Tịch tịnh, không khói (phiền não), không khổ não, không mong cầu;

2153

Nikkhittadaṇḍo tasathāvaresu,

Having laid down the stick for trembling and firm beings,

Đã buông bỏ gậy đối với loài di động và bất động,

2154

So tyāhutiṃ bhuñjatu aggapiṇḍaṃ.

May he partake of your oblation, the choicest food.

Xin Ngài thọ nhận lễ vật cúng dường, phần thực phẩm tối thượng này.

2155

‘‘Visenibhūto upasantacitto,

‘‘Having no army of defilements, with a mind at peace,

Đã dẹp tan quân thù (phiền não), tâm an tịnh,

2156

Nāgova danto carati anejo;

He wanders without agitation, like a tamed elephant;

Như voi chúa đã được thuần phục, Ngài đi lại không xao động;

2157

Bhikkhu susīlo suvimuttacitto,

A bhikkhu of good conduct, with a well-liberated mind,

Vị Tỳ-kheo giới đức vẹn toàn, tâm giải thoát hoàn toàn,

2158

So tyāhutiṃ bhuñjatu aggapiṇḍaṃ.

May he partake of your oblation, the choicest food.

Xin Ngài thọ nhận lễ vật cúng dường, phần thực phẩm tối thượng này.

2159

‘‘Tasmiṃ pasannā avikampamānā,

‘‘Having full confidence in him, unwavering,

Này Bà-la-môn, với tâm thanh tịnh không dao động nơi Ngài,

2160

Patiṭṭhapehi dakkhiṇaṃ dakkhiṇeyye;

Establish your offering to the worthy recipient;

Hãy đặt sự cúng dường của bà vào bậc đáng cúng dường;

2161

Karohi puññaṃ sukhamāyatikaṃ,

Perform merit that brings future happiness,

Hãy tạo công đức mang lại hạnh phúc trong tương lai,

2162

Disvā muniṃ brāhmaṇi oghatiṇṇa’’nti.

Seeing the sage, brahmin woman, who has crossed the flood.’’

Khi đã thấy vị ẩn sĩ đã vượt qua dòng nước lũ.”

2163

‘‘Tasmiṃ pasannā avikampamānā,

‘‘Having full confidence in him, unwavering,

“Với tâm thanh tịnh không dao động nơi Ngài,

2164

Patiṭṭhapesi dakkhiṇaṃ dakkhiṇeyye;

She established her offering to the worthy recipient;

Bà đã đặt sự cúng dường của mình vào bậc đáng cúng dường;

2165

Akāsi puññaṃ sukhamāyatikaṃ,

She performed merit that brings future happiness,

Bà đã tạo công đức mang lại hạnh phúc trong tương lai,

2166

Disvā muniṃ brāhmaṇī oghatiṇṇa’’nti.

Seeing the sage, the brahmin woman, who had crossed the flood.’’