(Ka) etthāha – katamā khuddasikkhā, kathaṃ sikkhitabbā, kasmā sikkhitabbā, ke sikkhanti, ke sikkhitasikkhāti?
(Ka) Here it is asked – What is the Khuddasikkhā? How should it be trained? Why should it be trained? Who trains? Who has completed the training?
(Ka) Ở đây, có câu hỏi – Khuddasikkhā là gì, nên học như thế nào, tại sao nên học, ai học, và ai là người đã học xong?
Vuccate – adhisīlaadhicittaadhipaññāvasena tisso sikkhā, ganthavasenettha saṅkhipitvā vuttattā taddīpano gantho ‘‘khuddasikkhā’’ti vuccati, atha vā ‘‘khuddaṃ anelakaṃ madhupaṭala’’ntiādīni viya sikkhākāmānaṃ madhuratāya khuddā ca tā sikkhā cāti khuddasikkhā, atha vā ‘‘khuddaputtamhi samaṇa posa ma’’ntiādīsu viya bahuvidhattāpi khuddā ca tā sikkhitabbato sikkhā cāti khuddasikkhā.
It is said – the three trainings are by way of higher virtue, higher mind, and higher wisdom. Here, because they are stated concisely in the form of a text, the text elucidating them is called the ‘‘Khuddasikkhā’’. Alternatively, just as in phrases like ‘‘small, not worthless honeycombs’’, because of their sweetness to those who desire training, they are small and they are trainings, hence Khuddasikkhā. Or, just as in phrases like ‘‘O ascetic, support me, your young son’’, because they are manifold, they are small and they are trainings to be trained, hence Khuddasikkhā.
Xin trả lời – Có ba học pháp theo tăng thượng giới, tăng thượng tâm, và tăng thượng tuệ. Vì ở đây được trình bày tóm tắt theo thể văn, nên tác phẩm giải thích về chúng được gọi là "Khuddasikkhā". Hoặc, giống như "khuddaṃ anelakaṃ madhupaṭalaṃ" (tảng mật ong nhỏ không lẫn tạp chất), vì ngọt ngào đối với những người muốn học, nên gọi là Khuddasikkhā (học pháp nhỏ ngọt ngào). Hoặc, giống như trong "khuddaputtamhi samaṇa posa maṃ" (này sa-môn, hãy nuôi đứa con nhỏ của ta), vì có nhiều loại, nên cũng là "khudda" (nhỏ, đa dạng), và vì cần phải học, nên là "sikkhā" (học pháp), do đó gọi là Khuddasikkhā.
Adhisīlasikkhā panettha cārittavārittavasena duvidhampi sīlaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamānena tappaṭipakkhe kilese tadaṅgappahānavasena pajahantena sikkhitabbā, adhicittasikkhā pana yathāvuttesu ārammaṇesu abhiyogakaraṇavasena jhānappaṭipakkhānaṃ nīvaraṇagaṇānaṃ vikkhambhanappahānaṃ kurumānena sikkhitabbā, adhipaññāsikkhā pana yathānurūpaṃ samucchedavasena sānusaye kilese samucchindantena sikkhitabbā.
Here, the training in higher virtue should be trained by practicing virtue, which is twofold by way of conduct and restraint, as instructed, abandoning opposing defilements by way of temporary suppression. The training in higher mind, however, should be trained by engaging in the aforementioned objects, achieving suppression of the hindrances that oppose jhāna. The training in higher wisdom, however, should be trained by eradicating defilements with underlying tendencies by way of cutting them off, in accordance with what is appropriate.
Tăng thượng giới học ở đây cần được học bởi người thực hành cả hai loại giới là tác trì và phòng phi theo như đã được chỉ dạy, và đoạn trừ các phiền não đối nghịch với giới ấy bằng cách đoạn trừ theo từng phần. Tăng thượng tâm học cần được học bởi người nỗ lực trong các đề mục đã nói, thực hiện việc trấn áp và đoạn trừ các triền cái là đối nghịch của thiền. Tăng thượng tuệ học cần được học bởi người đoạn trừ các phiền não cùng với tùy miên bằng cách đoạn trừ triệt để một cách thích hợp.
Āditoti ettha ādimhiyevāti attho, ādito paṭṭhāyāti vā.
Ādito (from the beginning) here means right at the beginning, or starting from the beginning.
Ādito ở đây có nghĩa là ngay từ đầu, hoặc kể từ đầu.
Upasampannena ca upasampannāya ca sikkhitabbaṃ upasampannasikkhitabbaṃ.
What should be trained by a bhikkhu and a bhikkhunī who have received higher ordination is upasampannasikkhitabbaṃ.
Điều mà tỳ-khưu và tỳ-khưu-ni đã thọ Cụ túc giới cần phải học là upasampannasikkhitabbaṃ.
Saha mātikāya samātikaṃ.
Together with the mātikā is samātikaṃ.
Cùng với mātikā (đề mục) là samātikaṃ.
Pubbe vuttappakāraṃ khuddasikkhaṃ pavakkhāmi ādarena, pakārena vā vakkhāmi ratanattayaṃ vanditvāti attho.
I shall declare the Khuddasikkhā of the previously stated kind with reverence, or I shall declare it by way of explanation, having paid homage to the Triple Gem.
Sau khi đảnh lễ Tam Bảo, tôi sẽ thuyết giảng bộ Khuddasikkhā đã được nói đến trước đây một cách kính trọng, hoặc theo một phương cách đặc biệt, đó là ý nghĩa.
Apica thero āditoti vacanena saddhāpabbajitānaṃ kulaputtānaṃ ālasiyadosena appaṭipajjantānaṃ aññāṇadosena aññathā paṭipajjantānaṃ saṃvegaṃ janeti.
Furthermore, by the word ādito (from the beginning), the Elder generates a sense of urgency in young men who have gone forth with faith but do not practice due to laziness, or practice incorrectly due to ignorance.
Hơn nữa, với từ ādito, Trưởng lão muốn khơi dậy lòng nhiệt tâm cho các thiện gia nam tử đã xuất gia vì đức tin, nhưng không thực hành do lỗi lười biếng, hoặc thực hành sai lạc do lỗi vô minh.
Kathaṃ?
How?
Bằng cách nào?
Atidullabhaṃ khaṇasamavāyaṃ paṭilabhitvā taṅkhaṇaṃ na kusītena vā niratthakakathāpasutena vā vītināmetabbaṃ, kiṃ kātabbaṃ?
Having obtained a rare opportune moment, that moment should not be passed in idleness or by indulging in useless talk. What should be done?
Sau khi đã có được sự hội đủ các duyên lành vô cùng hiếm có, không nên để khoảnh khắc đó trôi qua trong sự lười biếng hoặc mải mê những câu chuyện vô ích. Cần phải làm gì?
Ādito paṭṭhāya nirantarameva tīsu sikkhāsu ādaro janetabboti.
From the very beginning, continuous diligence should be generated in the three trainings.
Kể từ đầu, cần phải không ngừng phát khởi lòng tôn kính đối với ba học pháp.
Etthāha – kiṃ taṃ ratanattayaṃ nāma, yaṃ vanditvā thero khuddasikkhaṃ pavakkhatīti?
Here it is asked – What is that Triple Gem, having paid homage to which the Elder will declare the Khuddasikkhā?
Ở đây, có câu hỏi – Tam Bảo mà Trưởng lão đảnh lễ trước khi thuyết giảng Khuddasikkhā là gì?
Vuccate – buddharatanaṃ dhammaratanaṃ saṅgharatananti imāni tīṇi ratanāni.
It is said: the Buddha-gem, the Dhamma-gem, the Saṅgha-gem — these are the three gems.
Xin trả lời – Phật bảo, Pháp bảo và Tăng bảo, đó là ba ngôi báu.
Tāni hi ratijananaṭṭhena ‘‘ratanānī’’ti vuccanti.
Indeed, they are called ‘gems’ because they are a source of delight.
Chúng được gọi là "bảo vật" (ratana) vì chúng làm phát sinh sự hoan hỷ.
Apica –
Furthermore –
Hơn nữa –
(Kha-ja) idāni ‘‘samātika’’nti vuttattā mātikaṃ tāva dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’tiādi āraddhaṃ.
(Kha-ja) Now, since it was said ‘with the mātikā,’ the section beginning ‘four Pārājikās’ has been commenced in order to present the mātikā.
Bây giờ, vì đã được nói là “có mātikā”, để trình bày mātikā, đoạn bắt đầu bằng “pārājikā ca cattāro” đã được khởi đầu.
Sabbasikkhānaṃ pana mūlabhūtattā adhisīlasikkhāva paṭhamaṃ vuttā.
However, the training in higher morality (adhisīlasikkhā) is mentioned first because it forms the basis of all trainings.
Hơn nữa, vì là nền tảng của tất cả các học giới, adhisīlasikkhā (tăng thượng giới học) đã được nói đến trước tiên.
‘‘Sīle patiṭṭhāyā’’ti (suṃ. ni. 1.1.23, 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9) hi vuttaṃ.
Indeed, it is said, ‘Established in morality’.
Bởi vì đã được nói rằng: “An trú trong giới”.
Tatrāpi mahāsāvajjattā, mūlacchejjavasena pavattanato ca sabbapaṭhamaṃ jānitabbāti pārājikāva paṭhamaṃ vuttāti.
Among these, the Pārājikā rules are mentioned first because they involve grave offenses and lead to expulsion from the monastic life, and thus must be known first.
Trong đó, vì là tội lỗi lớn, và vì diễn tiến theo cách đoạn tận căn bản, nên các điều pārājika được nói đến đầu tiên để cần phải được biết trước hết.
Idāni yathānikkhittāni mātikāpadāni paṭipāṭiyā vitthāretvā dassetuṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti paṭhamapadaṃ uddhaṭaṃ, tassāyamattho – pārājikāti parājitā parājayamāpannā, sikkhāpadaṃ atikkamitvā teneva āpattiṃ āpajjitvā, tāya vā parājayamāpāditānametaṃ adhivacanaṃ, te pana cattāroti vuttaṃ hoti.
Now, in order to explain the mātikā terms as they are laid down, the first term ‘four Pārājikās’ has been extracted. Its meaning is: Pārājikā refers to those who are defeated, who have incurred defeat; this is a designation for those who have transgressed a training rule, incurred an offense thereby, or have been brought to defeat by it. It is said that there are four such persons.
Bây giờ, để trình bày chi tiết theo thứ tự các đề mục trong mātikā đã được nêu ra, đề mục đầu tiên “pārājikā ca cattāro” đã được trích dẫn, ý nghĩa của nó là như sau – pārājikā là những người đã bị đánh bại, đã đi đến thất bại, do đã vi phạm học giới và do đó đã phạm tội; hoặc đây là tên gọi cho những người bị tội ấy làm cho thất bại, và được nói rằng có bốn loại như vậy.
1-2. Idāni te dassetuṃ ‘‘maggattaye’’tiādi āraddhaṃ.
1-2. Now, to explain these, the section beginning ‘in the three passages’ has been commenced.
1-2. Bây giờ, để trình bày các điều ấy, đoạn bắt đầu bằng “maggattaye” đã được khởi đầu.
Tattha manussāmanussatiracchānagatānaṃ vasena tisso itthiyo, tayo ubhatobyañjanakā, tayo paṇḍakā, tayo purisāti pārājikavatthubhūtānaṃ nimittānaṃ nissayā dvādasamattā honti, tesaṃ vaccamaggappassāvamaggamukhamaggavasena tayo maggā.
Here, there are twelve bases for the signs that are the objects of a Pārājikā offense, namely: three women (human, non-human, animal), three hermaphrodites (ubhatobyañjanaka), three paṇḍakas, and three men. For these, there are three passages: the anus, the urethra, and the mouth.
Trong đó, có ba loại nữ nhân là người, phi nhân, và loài vật; ba loại người lưỡng tính; ba loại người á nam; và ba loại nam nhân, do đó có tất cả mười hai đối tượng là cơ sở của vật pārājika. Các đối tượng này có ba đường là đường đại tiện, đường tiểu tiện, và đường miệng.
Tattha manussitthiyā tayo, amanussitthiyā tayo, tiracchānagatitthiyā tayoti nava, tathā manussaubhatobyañjanakādīnaṃ.
Thus, there are three for a human woman, three for a non-human woman, and three for an animal woman, making nine; similarly for human hermaphrodites and so on.
Trong đó, nữ nhân người có ba đường, nữ nhân phi nhân có ba, nữ nhân loài vật có ba, tổng cộng là chín; tương tự đối với người lưỡng tính là người, và các loại khác.
Manussapaṇḍakādīnaṃ pana vaccamaggamukhamaggavasena dve dve katvā cha, tathā manussapurisādīnanti sabbesaṃ vasena tiṃsa maggā honti.
For human paṇḍakas and so on, there are two each (the anus and the mouth), making six; similarly for human men and so on. In total, there are thirty passages.
Còn đối với người á nam là người và các loại khác, mỗi loại có hai đường là đường đại tiện và đường miệng, tổng cộng là sáu; tương tự đối với nam nhân là người và các loại khác, do đó tổng cộng có ba mươi đường.
Te sabbe pariggahetvā idha ‘‘maggattaye’’ti vuttaṃ, tasmiṃ maggattayeti attho.
Encompassing all of these, the phrase ‘in the three passages’ is used here, meaning in those three passages.
Bao gồm tất cả các đường ấy, ở đây được nói là “maggattaye” (trong ba loại đường), có nghĩa là trong ba loại đường ấy.
Anikkhittasikkhoti bhikkhubhāvato cavitukāmatācittena yathālakkhaṇaṃ apaccakkhātasikkhoti attho.
Anikkhittasikkho means one who has not renounced the training, that is, one who has not formally renounced the training with the intention of falling away from the state of a bhikkhu.
Anikkhittasikkho có nghĩa là người chưa từ bỏ học giới đúng theo thể thức, với tâm muốn từ bỏ thân phận tỳ-khưu.
Santhatasanthateti vatthādīsu yena kenaci santhate vā asanthate vā.
Santhatasanthate means on anything covered or uncovered, such as clothing.
Santhatasanthate có nghĩa là trên vật đã được trải hoặc chưa được trải bằng bất cứ thứ gì như y phục v.v.
Allokāseti maggattayassa pakativātena asamphuṭṭhappadese.
Allokāse means in a place where the three passages are not touched by natural air.
Allokāse có nghĩa là ở nơi không bị gió tự nhiên chạm vào của ba loại đường.
Nimittanti aṅgajātaṃ.
Nimittaṃ means the genital organ.
Nimittaṃ là bộ phận sinh dục.
Saṃsanthataṃ vā asanthataṃ vāti attano aṅgajātaṃ vatthādīnaṃ aññatarena paṭicchannaṃ vā appaṭicchannaṃ vā.
Saṃsanthataṃ vā asanthataṃ vā means one’s own genital organ, whether covered by clothing or something else, or uncovered.
Saṃsanthataṃ vā asanthataṃ vā có nghĩa là bộ phận sinh dục của mình được che đậy hoặc không được che đậy bởi bất cứ thứ gì như y phục v.v.
Upādiṇṇanti anaṭṭhakāyappasādaṃ.
Upādiṇṇaṃ means a living body part with unimpaired vitality.
Upādiṇṇaṃ là thân có cảm giác mà không phải là tử thi.
Vuttappakāre maggattaye pavesanto cuto pārājikoti sambandho.
The connection is: one who inserts into the aforementioned three passages, if fallen, incurs a Pārājikā offense.
Sự liên kết là: người đưa vào trong ba loại đường đã nói, bị xuất tinh, thì phạm pārājika.
Naṭṭhakāyappasādaṃ pana pīḷakaṃ vā cammakhilaṃ vā lomaṃ vā pavesantassa dukkaṭaṃ, manussānaṃ pana jīvamānakasarīre akkhināsākaṇṇacchiddavatthikosesu satthakādīhi katavaṇe vā methunarāgena tilabījamattampi aṅgajātaṃ pavesantassa thullaccayaṃ, avasesasarīresu upakacchakādīsu ca dukkaṭaṃ.
However, if one inserts a body part with impaired vitality, or a boil, or a skin tag, or hair, one incurs a dukkaṭa offense. For humans, if one inserts even a sesame seed-sized portion of the genital organ with sexual intent into the eyes, nose, ear holes, urinary tract, or rectum of a living body, or into wounds made by a knife or similar instrument, one incurs a thullaccaya offense; for other body parts such as the armpits, one incurs a dukkaṭa offense.
Còn người đưa vào mụn nhọt, da chai sần, hoặc lông của tử thi thì phạm dukkaṭa. Đối với người còn sống, nếu đưa bộ phận sinh dục dù chỉ bằng hạt mè vào các lỗ mắt, mũi, tai, bàng quang, hoặc vết thương do dao v.v. tạo ra trên thân thể với tâm dâm dục, thì phạm thullaccaya; còn ở các bộ phận khác của cơ thể như dưới nách v.v. thì phạm dukkaṭa.
Tiracchānagatānaṃ hatthiassagoṇagadrabhaoṭṭhamahiṃsādīnaṃ nāsāya thullaccayaṃ, tathā tesaṃ vatthikosesu.
For animals such as elephants, horses, oxen, donkeys, camels, buffaloes, etc., a thullaccaya offense is incurred for insertion into the nose, and similarly into their urinary tracts.
Đối với loài vật như voi, ngựa, bò, lừa, lạc đà, trâu v.v., đưa vào mũi thì phạm thullaccaya, tương tự đối với bàng quang của chúng.
Sabbesampi tiracchānagatānaṃ akkhikaṇṇavaṇesu dukkaṭaṃ, tathā tesaṃ avasesasarīresupi.
For all animals, a dukkaṭa offense is incurred for insertion into the eyes, ears, or wounds, and similarly for other body parts.
Đối với tất cả loài vật, đưa vào mắt, tai, vết thương thì phạm dukkaṭa, tương tự đối với các bộ phận khác trên thân thể của chúng.
Idāni pavesanaṃ nāma na kevalaṃ attupakkameneva hoti, bhikkhupaccatthikādīnaṃ pana vasena parūpakkamenāpi hoti, tatthāpi sevanacitte sati pārājiko hotīti dassanatthaṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ.
Now, insertion does not occur only through one's own effort; it can also occur through the effort of others, such as enemies of bhikkhus. To show that even in such cases, if there is a mind of enjoyment, one incurs a Pārājikā offense, the phrase ‘or alternatively’ and so on is stated.
Bây giờ, việc đưa vào không chỉ xảy ra do nỗ lực của chính mình, mà còn có thể xảy ra do nỗ lực của người khác như kẻ thù của tỳ-khưu v.v. Để chỉ ra rằng trong trường hợp đó, nếu có tâm hưởng thụ, vị ấy cũng phạm pārājika, đoạn bắt đầu bằng “atha vā” đã được nói đến.
Tassattho – yo bhikkhu pavesanapaviṭṭhaṭhitauddhāraṇakkhaṇesu sādiyati, tasmiṃ khaṇe sevanacittaṃ upaṭṭhapeti, sopi pārājiko hoti.
Its meaning is: a bhikkhu who enjoys the act of insertion, penetration, remaining, or withdrawal, and at that moment develops a mind of enjoyment, also incurs a Pārājikā offense.
Ý nghĩa của đoạn đó là: tỳ-khưu nào chấp nhận trong các khoảnh khắc đưa vào, đã vào trong, giữ yên, và rút ra, và khởi lên tâm hưởng thụ trong khoảnh khắc đó, vị ấy cũng phạm pārājika.
Yo pana bhikkhu sabbaso asādiyanto āsīvisamukhaṃ aṅgārakāsuñca paviṭṭhaṃ viya maññati, so nipparādho hoti.
But if a bhikkhu, completely disapproving, considers it like entering the mouth of a poisonous snake or a pit of glowing embers, he is blameless.
Còn tỳ-khưu nào hoàn toàn không chấp nhận, xem việc đó như đưa vào miệng rắn độc và hố than hồng, vị ấy vô tội.
Ettha ṭhitaṃ nāma sukkavissaṭṭhisamayappavatti.
What is established here is the occurrence at the time of semen emission.
Ở đây, “giữ yên” là sự diễn tiến của thời điểm xuất tinh.
3-4. Idāni dutiyaṃ dassetuṃ ‘‘ādiyeyyā’’tiādimāha.
3-4. Now, to show the second (case), he states " ādiyeyya" and so on.
3-4. Bây giờ, để trình bày điều thứ hai, đoạn bắt đầu bằng “ādiyeyyā” được nói đến.
‘‘Ādiyeyyā’’tiādīnaṃ padānaṃ ‘‘adinnaṃ theyyacittena bhave pārājiko’’ti iminā sambandho.
The words beginning with "ādiyeyya" are connected with "he is pārājika by taking what is not given with thievish intent."
Các từ “ādiyeyyā” v.v. có liên quan đến câu “adinnaṃ theyyacittena bhave pārājiko” (lấy của không cho với tâm trộm cắp, thì phạm pārājika).
Ādiyeyyāti ārāmādiṃ abhiyuñjitvā yo bhikkhu gaṇheyya, so bhave pārājikoti attho.
Ādiyeyya means that if a bhikkhu, having appropriated a monastery or the like, takes it, he is pārājika.
Ādiyeyyā có nghĩa là tỳ-khưu nào chiếm đoạt tu viện v.v. rồi lấy, vị ấy phạm pārājika.
Evaṃ sesesupi.
The same applies to the rest.
Tương tự đối với các trường hợp còn lại.
Hareyyāti vetanena vā mittabhāvena vā aññassa bhaṇḍaṃ haranto puna theyyacitte uppanne ‘‘sīse bhāraṃ theyyacitto āmasatī’’tiādinā gaṇheyyāti attho.
Hareyya means that if one carries another's goods for wages or out of friendship, and then, with thievish intent arising, takes it, as in "he touches the burden on his head with thievish intent," and so on.
Hareyyā có nghĩa là khi đang mang đồ vật của người khác vì tiền công hoặc vì tình bạn, sau đó tâm trộm cắp khởi lên, vị ấy lấy bằng cách “chạm vào gánh nặng trên đầu với tâm trộm cắp” v.v.
Avahareyyāti ‘‘upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘dehi me bhaṇḍa’nti vuccamāno ‘nāhaṃ gaṇhāmī’’tiādinā avahareyya.
Avahareyya means that if, when asked "give me my goods," one denies having taken the deposited goods, saying "I did not take them," and so on, one is guilty of avahāra.
Avahareyyā có nghĩa là khi được yêu cầu “hãy trả lại đồ vật cho tôi” đối với món đồ đã được ký gửi, vị ấy chiếm đoạt bằng cách nói “tôi không lấy” v.v.
Iriyāpathaṃ kopeyyāti ‘‘sahabhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti teneva purisena taṃ netuṃ tassa gamanapathaṃ vāretvā aññena maggena taṃ santajjetvā neti, evaṃ nentassa tassa purisassa paṭhamapāde thullaccayaṃ, dutiyapāduddhāre pārājikaṃ.
Iriyāpathaṃ kopeyya means that if one intends to take (goods) with a person carrying goods, and then, blocking that person's path to prevent them from going, frightens them and takes the goods by another route; in such a case, for the first step of that person, it is a thullaccaya, and upon the lifting of the second foot, it is a pārājika.
Iriyāpathaṃ kopeyyā có nghĩa là khi một người nói “tôi sẽ dẫn người mang đồ vật đi cùng”, vị ấy chặn đường đi của người đó để dẫn đi, rồi đe dọa và dẫn người đó đi bằng con đường khác. Khi dẫn đi như vậy, vị ấy phạm thullaccaya ở bước chân đầu tiên của người kia, và phạm pārājika khi người đó nhấc chân thứ hai lên.
‘‘Thalaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasatī’’tiādinā ṭhānā cāveyya.
Ṭhānā cāveyya means to displace (goods) from their place, as in "he touches goods on land with thievish intent," and so on.
Ṭhānā cāveyya bằng cách “chạm vào đồ vật ở trên cạn với tâm trộm cắp” v.v.
Parikappitaṭṭhānaṃ vā suṅkaghātaṃ vā atikkāmento saṅketaṃ vītināmeyya.
Saṅketaṃ vītināmeyya means to pass beyond a designated place or a customs barrier.
Saṅketaṃ vītināmeyya khi đi qua một địa điểm đã quy định hoặc một trạm thu thuế.
Yaṃ kiñci parapariggahitaṃ sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ tehi sāmikehi kāyena vā vācāya vā na dinnanti adinnaṃ.
Adinnaṃ refers to any goods belonging to another, owned by another, which are not given by those owners, either physically or verbally.
Adinnaṃ là bất kỳ đồ vật nào thuộc sở hữu của người khác, có chủ, mà không được các chủ nhân ấy cho bằng thân hoặc bằng lời.
Idāni na imināva ākārena avahārako pārājiko hoti, aññathāpi hotīti dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ.
Now, to show that one who takes what is not given is not pārājika only in this manner, but also in other ways, the phrase " atha vā" and so on is stated.
Bây giờ, để chỉ ra rằng người chiếm đoạt không chỉ phạm pārājika theo cách này, mà còn có thể phạm theo cách khác, đoạn bắt đầu bằng “atha vā” đã được nói đến.
Theyyāvahārako ca balāvahārako ca kusāvahārako ca paṭicchannāvahārako ca parikappāvahārako ca bhave pārājikoti sambandho.
The connection is that one who commits theft by stealth, by force, by deception, by concealment, or by premeditation is pārājika.
Sự liên kết là: người chiếm đoạt bằng cách trộm cắp, bằng vũ lực, bằng cách gian lận thẻ, bằng cách che giấu, và bằng cách ước định, thì phạm pārājika.
Tattha theyyāvahāro nāma sandhicchedādīhi vā kaṃsakūṭamānakūṭatulākūṭādīhi vā vañcetvā gahaṇaṃ.
Among these, theyyāvahāra is taking by deception through house-breaking or by fraudulent weights, measures, or scales, and so on.
Trong đó, theyyāvahāro là việc lấy bằng cách lừa dối qua việc phá tường v.v., hoặc qua việc dùng bát, đấu, cân giả v.v.
Pasayhāvahāro balāvahāro.
Taking by force is balāvahāra.
Việc chiếm đoạt bằng cách cưỡng bức là balāvahāro.
Kusasaṅkamanaṃ katvā parakoṭṭhāsaggahaṇaṃ kusāvahāro.
Taking another's share by making a false division is kusāvahāra.
Việc lấy phần của người khác bằng cách di chuyển thẻ thăm là kusāvahāro.
Parabhaṇḍaṃ paṃsuādinā paṭicchādetvā sāmikesu apassitvā gatesu paccāgantvā gahaṇaṃ paṭicchannāvahāro.
Paṭicchannāvahāra is concealing another's goods with dust or the like, and then, when the owners have gone without seeing them, returning to take them.
Việc che giấu đồ vật của người khác bằng đất cát v.v., rồi quay lại lấy sau khi chủ nhân đã đi khuất và không nhìn thấy, là paṭicchannāvahāro.
Parikappāvahāro pana duvidho bhaṇḍokāsavasena.
Parikappāvahāra, however, is twofold: according to the goods and according to the opportunity.
Còn parikappāvahāro có hai loại, tùy thuộc vào đồ vật và địa điểm.
Tattha ‘‘sāṭako ce, gaṇhissāmi, suttañce, na gaṇhissāmī’’ti bhaṇḍaṃ parikappetvā andhakāre pasibbakaṃ gaṇhāti.
In the former, one premeditates concerning the goods, saying, "If it's a cloth, I'll take it; if it's thread, I won't," and then takes a bag in the dark.
Trong đó, vị ấy lấy một cái túi trong bóng tối sau khi ước định về đồ vật: “nếu là vải, tôi sẽ lấy; nếu là chỉ, tôi sẽ không lấy”.
Tattha ce sāṭako hoti, uddhāreyeva pārājikaṃ.
If it is a cloth, it is pārājika upon lifting it.
Nếu trong đó có vải, vị ấy phạm pārājika ngay khi nhấc lên.
Sace suttaṃ hoti, rakkhati, puna ‘‘sutta’’nti ñatvāpi ‘‘yaṃ laddhaṃ, taṃ gahetabba’’nti uggaṇhanto uddhāreyeva pārājikaṃ, ayaṃ bhaṇḍaparikappo.
If it is thread, one protects it; but if, even after knowing it is thread, one takes it, thinking "whatever is found should be taken," it is pārājika upon lifting it. This is bhaṇḍaparikappa (premeditation concerning goods).
Nếu là chỉ, vị ấy giữ lại. Sau đó, dù biết là “chỉ”, nhưng vẫn cầm lên với ý nghĩ “lấy được gì thì lấy”, vị ấy phạm pārājika ngay khi nhấc lên. Đây là bhaṇḍaparikappo (ước định về đồ vật).
Okāsaparikappo gabbhadvārappamukhavihārādīnaṃ vasena paricchedaṃ karoti ‘‘sace maṃ etthantare passanti, dassāmi, no ce passanti, gaṇhitvā gacchāmī’’ti, tassa taṃ parikappitaparicchedaṃ atikkamantassa padavārena pārājikaṃ veditabbaṃ, ayaṃ okāsaparikappo.
Okāsaparikappa (premeditation concerning opportunity) is making a boundary in terms of a door of a chamber, a porch, a monastery, and so on, thinking, "If they see me within this boundary, I will return it; if they don't see me, I will take it and go." For such a person, transgressing that premeditated boundary, it should be understood as pārājika by steps. This is okāsaparikappa.
Okāsaparikappo là việc xác định ranh giới theo cửa phòng, lối ra vào tu viện v.v.: “nếu họ thấy tôi trong khoảng này, tôi sẽ trả lại; nếu không thấy, tôi sẽ lấy đi”. Đối với vị ấy, khi vượt qua ranh giới đã ước định đó, cần biết rằng pārājika được tính theo từng bước chân. Đây là okāsaparikappo (ước định về địa điểm).
Idāni imasmiṃ adinnādāne vinicchayanayaṃ dassetuṃ ‘‘bhaṇḍakālagghadesehī’’tiādi vuttaṃ.
Now, to show the method of determination in this case of taking what is not given, " bhaṇḍakālagghadesahī" and so on is stated.
Bây giờ, để chỉ ra phương pháp phán quyết trong việc lấy của không cho này, đoạn bắt đầu bằng “bhaṇḍakālagghadesehī” đã được nói đến.
Etthāti adinnādāne.
Ettha means in the case of taking what is not given.
Etthā có nghĩa là trong việc lấy của không cho.
Nicchayoti vinicchayo kātabboti attho.
Nicchayo means that a determination should be made.
Nicchayo có nghĩa là cần phải có sự phán quyết.
Tattha kenaci bhikkhunā ‘‘mayā idaṃ nāma bhaṇḍaṃ theyyacittena gahita’’nti vutte vinayadharena sahasāva taṃ āpattiṃ anāropetvā tassa bhaṇḍassa sāmikaassāmikabhāvaṃ upaparikkhitvā yadi sassāmikaṃ, tassa bhaṇḍassa agghavasena āpattiyā kāretabbo.
In this regard, if a bhikkhu says, "I took such and such goods with thievish intent," the Vinaya expert should not immediately declare him guilty, but should examine whether the goods are owned or unowned. If they are owned, he should be charged with an offense according to the value of those goods.
Trong trường hợp đó, khi một vị tỳ-khưu nào đó nói rằng: “Vật dụng tên này đã được tôi lấy với tâm trộm cắp,” vị thông thuộc luật không nên vội vàng quy tội ấy cho vị đó, mà sau khi xem xét tình trạng có chủ hay không có chủ của vật dụng ấy, nếu là vật có chủ, vị ấy nên được xử tội tùy theo giá trị của vật dụng đó.
Sace nirālayakāle gahitaṃ, pārājikena na kāretabbo, ayaṃ bhaṇḍavasena vinicchayo.
If it was taken at a time when there was no owner, he should not be charged with a pārājika. This is the determination based on the goods.
Nếu vật được lấy vào lúc (chủ) không còn luyến tiếc, vị ấy không nên bị xử tội pārājika. Đây là sự phán quyết tùy theo vật dụng.
Agghoti bhaṇḍaggho.
Aggho means the value of the goods.
Aggho là giá trị của vật dụng.
Navabhaṇḍassa hi yo aggho, so pacchā parihāyati, tasmā sabbadā bhaṇḍaṃ pakatiagghavaseneva na kāretabbaṃ, ayaṃ agghavasena vinicchayo.
Indeed, the value of new goods diminishes later. Therefore, goods should not always be valued at their original price. This is the determination based on value.
Bởi vì giá trị của một vật dụng mới về sau sẽ bị giảm đi, do đó, không nên luôn luôn xử tội theo giá trị ban đầu của vật dụng. Đây là sự phán quyết tùy theo giá trị.
Desoti avahāradeso.
Place means the place of theft.
Deso là nơi lấy trộm.
Bhaṇḍuṭṭhānadese hi bhaṇḍaṃ appagghaṃ hoti, aññattha mahagghaṃ, tasmā yasmiṃ dese bhaṇḍaṃ avahaṭaṃ, tasmiṃyeva dese agghena kāretabbo, ayaṃ desavasena vinicchayo.
Indeed, in the place where the goods originated, they are of little value, but elsewhere they are of great value. Therefore, the goods should be valued at the price in the very place where they were taken. This is the determination based on place.
Bởi vì tại nơi sản xuất, vật dụng có giá trị thấp, ở nơi khác lại có giá trị cao, do đó, vật dụng được lấy trộm ở nơi nào, vị ấy nên được xử tội theo giá trị tại chính nơi đó. Đây là sự phán quyết tùy theo nơi chốn.
5. Idāni tatiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussaviggaha’’ntiādi āraddhaṃ.
5. Now, to show the third (point), the section beginning with ‘manussaviggaha’ (human form) is commenced.
5. Bây giờ, để trình bày điều thứ ba, phần bắt đầu bằng “manussaviggaha” (thân người) đã được bắt đầu.
Tattha manussaviggahanti paṭisandhiviññāṇena saddhiṃ uppannaṃ kalalarūpaṃ ādiṃ katvā pakatiyā vīsativassasatāyukassa sattassa yāva maraṇakālā etthantare anupubbena vuddhippatto attabhāvo, eso manussaviggaho nāma, evarūpaṃ manussaviggahanti attho.
Here, manussaviggaha means the existence that has gradually grown, starting from the kalala-form arisen with the rebirth-consciousness, for a being whose natural lifespan is one hundred and twenty years, up to the time of death. This is called the human form; such is the meaning of human form.
Trong đó, manussaviggaha là thân thể đã phát triển tuần tự trong khoảng thời gian từ lúc hình thành giọt kalala cùng với thức tái sanh cho đến lúc chết của một chúng sanh thường có tuổi thọ một trăm hai mươi năm; đây được gọi là thân người. Có nghĩa là, thân người có hình dạng như vậy.
Ciccāti vadhakacetanāvasena sañcetetvā pakappetvā abhivitaritvā vītikkamoti attho.
Ciccā means having intended, planned, and resolved with the intention to kill, thereby transgressing.
Ciccā có nghĩa là cố ý, sắp đặt, nỗ lực và vi phạm với tâm sát hại.
Jīvitā vā viyojayeti vuttappakāraṃ manussaviggahaṃ kalalakālepi tāpanamaddanehi vā bhesajjasampadānena vā tato vā uddhampi tadanurūpena upakkamena santativikopanavasena yo jīvitā viyojeyya, so cuto bhaveti sambandho.
Or deprives of life – the connection is that if one deprives such a human form of life, even in the kalala stage, by heating or crushing, or by administering medicine, or even thereafter by a corresponding method that destroys the continuity, one becomes defeated.
Jīvitā vā viyojaye (hoặc tước đoạt mạng sống): Người nào tước đoạt mạng sống của thân người đã được mô tả, dù ở giai đoạn kalala bằng cách hơ nóng, ép nắn, hoặc cho dùng thuốc, hay sau đó bằng phương tiện tương ứng làm gián đoạn dòng sinh mạng, người đó bị thất bại. Đây là mối liên hệ.
Kiñca bhiyyo – ‘‘satthahārakaṃ vā’’tiādi vuttaṃ.
Furthermore, ‘‘satthahārakaṃ vā’’ and so on are stated.
Hơn nữa, phần “satthahārakaṃ vā” (hoặc mang vũ khí đến) đã được nói đến.
Ettha haratīti hārakaṃ, kiṃ harati?
Here, that which carries is hārakaṃ. What does it carry?
Ở đây, harati là hārakaṃ (mang đến). Mang đến cái gì?
Jīvitaṃ, haritabbanti vā hārakaṃ, upanikkhipitabbanti attho, satthañca taṃ hārakañcāti satthahārakaṃ.
Life. Or that which is to be carried is hārakaṃ, meaning that which is to be placed. A weapon and that which carries it is satthahārakaṃ.
Mạng sống. Hoặc haritabba (cái cần được mang đến) là hārakaṃ, có nghĩa là đặt gần. Sattha (vũ khí) và hārakaṃ (mang đến) là satthahārakaṃ.
Assāti manussaviggahassa.
Assā means of the human form.
Assā là của thân người ấy.
Yathā manussaviggaho icchiticchitakkhaṇe taṃ asiādisatthaṃ paṭilabhati, tathā sayaṃ maraṇacetano maraṇādhippāyo hutvā upanikkhipeyya.
So that the human form may obtain that sword or other weapon at the desired moment, one, being maraṇacetano (intending death), with the intention of death, should place it.
Để thân người ấy có thể nhận được vũ khí như gươm vào khoảnh khắc mong muốn, người ấy tự mình có tâm giết (maraṇacetano), có ý định giết, rồi đặt gần.
Sopi cuto bhaveti attho.
He too becomes defeated, is the meaning.
Người đó cũng bị thất bại. Đây là ý nghĩa.
Etena thāvarappayogaṃ dasseti.
By this, the fixed application is shown.
Qua đó, ngài trình bày về phương tiện cố định.
6-7. Idāni ‘‘maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyā’’tiādividhiṃ dassetuṃ ‘‘gāheyya maraṇūpāyaṃ, vadeyya maraṇe guṇa’’nti vuttaṃ.
6-7. Now, to show the method beginning with ‘‘or praise death’’, it is stated ‘‘should encourage means of death, or speak in praise of death’’.
6-7. Bây giờ, để trình bày phương pháp “hoặc tán thán cái chết,” phần “gāheyya maraṇūpāyaṃ, vadeyya maraṇe guṇa” (khuyến khích phương tiện chết, nói lên lợi ích của cái chết) đã được nói đến.
Tattha ‘‘satthaṃ vā āhara, visaṃ vā khāda, rajjuyā vā ubbandhitvā kālaṃ karohī’’tiādinā nayena maraṇatthāya upāyaṃ gāheyya.
Here, one should encourage means for death, for instance, by saying, ‘‘Bring a weapon, or eat poison, or hang yourself with a rope and die.’’
Trong đó, người ấy khuyến khích phương tiện để chết bằng cách nói: “Hãy mang vũ khí đến, hoặc uống thuốc độc, hoặc treo cổ tự vẫn.”
Maraṇasaṃvaṇṇanā panettha bahuvidhā ‘‘kāyena saṃvaṇṇeti, vācāya kāyavācāya dūtena lekhāya vā saṃvaṇṇetī’’ti vuttattā.
The praise of death here is of many kinds, as it is stated, ‘‘one praises with the body, with speech, with body and speech, through a messenger, or by writing.’’
Ở đây, việc tán thán cái chết có nhiều loại, vì đã được nói rằng: “Tán thán bằng thân, bằng lời, bằng thân và lời, qua người đưa tin, hoặc qua chữ viết.”
Tattha kāyena saṃvaṇṇeti nāma kāyena viññāpeti.
Here, praises with the body means makes known with the body.
Trong đó, tán thán bằng thân là diễn tả bằng thân.
‘‘Yo papāte papatanādīni katvā marati, so dhanaṃ vā labhati, yasaṃ vā labhati, saggaṃ vā gacchatī’’tiādinā nayena saṃvaṇṇeti, āpatti dukkaṭassa.
One praises, for instance, by saying, ‘‘Whoever falls from a precipice and dies, gains wealth, or gains fame, or goes to heaven.’’ An offense of dukkata arises.
Người ấy tán thán bằng cách nói: “Ai chết bằng cách gieo mình xuống vực thẳm, v.v., sẽ được của cải, hoặc được danh vọng, hoặc được sanh về cõi trời,” phạm tội dukkaṭa.
Tassa vacanaṃ sutvā koci ‘‘marissāmī’’ti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, thullaccayaṃ.
If someone, having heard his words, produces painful feelings with the thought, ‘‘I will die,’’ it is a thullaccaya.
Nghe lời của người đó, nếu có người khởi lên ý nghĩ “tôi sẽ chết” và phát sinh cảm thọ đau khổ, phạm tội thullaccaya.
Marati ce, pārājikaṃ.
If he dies, it is pārājika.
Nếu người đó chết, phạm tội pārājika.
Evaṃ sesesupi.
Similarly in the remaining cases.
Tương tự như vậy trong các trường hợp còn lại.
Dūtena saṃvaṇṇanāyaṃ pana dūtassa sāsanaṃ ārocāpeti ‘‘evaṃ ārocehī’’ti, ‘‘yo evaṃ marati, so dhanaṃ vā labhatī’’ti sabbaṃ purimasadisameva.
In praising through a messenger, one has the messenger announce the message, saying, ‘‘Announce this: ‘Whoever dies in such a way gains wealth,’’’ and so on, everything is the same as before.
Còn trong trường hợp tán thán qua người đưa tin, người ấy sai người đưa tin đi báo một thông điệp: “Hãy báo như thế này,” rằng “ai chết như thế này sẽ được của cải,” tất cả đều tương tự như trường hợp trước.
Lekhāya saṃvaṇṇeti nāma giripabbatapurāṇādilekhaṃ likhati, ‘‘yo evaṃ maratī’’tiādi vuttanayameva.
Praises by writing means writes a letter about mountains, ancient ruins, etc., ‘‘Whoever dies in such a way,’’ and so on, as stated before.
Tán thán qua chữ viết là viết lên vách núi, bia ký cổ, v.v., rằng “ai chết như thế này,” v.v., theo cách đã nói.
Etthāpi yo maraṇūpāyaṃ vā gāheyya, maraṇe vā guṇaṃ vadeyya, so cuto bhaveti sambandho.
Here too, the connection is that whoever encourages means of death or speaks in praise of death, becomes defeated.
Ở đây cũng vậy, người nào khuyến khích phương tiện chết hoặc nói lên lợi ích của cái chết, người đó bị thất bại. Đây là mối liên hệ.
Idāni pana imassa manussaviggahassa chabbidhe payoge dassetuṃ ‘‘payogā’’tiādi āraddhaṃ.
Now, to show the six kinds of application for this human form, ‘‘payogā’’ (applications) and so on are commenced.
Bây giờ, để trình bày sáu loại phương tiện đối với thân người này, phần “payogā” (các phương tiện) đã được bắt đầu.
Sāhatthikanissaggikaāṇattikathāvaraiddhimayavijjāmayānaṃ vasena tassa manussaviggahassa chappayogāti adhippāyo.
The intention is that there are six applications for that human form, namely, by one’s own hand, by casting, by command, by fixed application, by psychic power, and by magic.
Có sáu phương tiện đối với thân người ấy, đó là: sāhatthika (tự tay), nissaggika (phóng đi), āṇattika (ra lệnh), thāvara (cố định), iddhimaya (do thần thông), và vijjāmaya (do minh chú). Đây là ý nghĩa.
Tattha sāhatthikoti sayaṃ mārentassa kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā paharaṇaṃ.
Here, sāhatthiko (by one’s own hand) means striking with one’s body or with something connected to one’s body, when one is killing oneself.
Trong đó, sāhatthiko là việc đánh bằng thân hoặc bằng vật dính liền với thân của người tự mình giết.
Nissaggikoti dūre ṭhitaṃ māretukāmassa kāyādīhi ususattiyantapāsāṇādīnaṃ nissajjanaṃ.
Nissaggiko (by casting) means casting arrows, spears, machines, stones, etc., with one’s body or other means, when one wishes to kill someone far away.
Nissaggiko là việc phóng đi cung tên, lao, máy bắn, đá, v.v., bằng thân, v.v., của người muốn giết một người ở xa.
Āṇattikoti ‘‘asukaṃ nāma mārehī’’ti aññaṃ āṇāpentassa āṇāpanaṃ.
Āṇattiko (by command) means commanding another, saying, ‘‘Kill such and such a person.’’
Āṇattiko là việc ra lệnh của người ra lệnh cho người khác: “Hãy giết người tên là.”
Thāvaroti opātakkhaṇanaṃ, apassenasaṃvidhānaṃ, asiādīnaṃ upanikkhipanaṃ, taḷākādīsu visasampayojanaṃ, rūpūpahāroti evamādi.
Fixed means digging pitfalls, arranging traps, setting up swords and the like, mixing poison in ponds and the like, offering an effigy, and so forth.
Thāvaro là việc đào hố bẫy, sắp đặt bẫy sập, đặt gần gươm đao, pha thuốc độc vào ao hồ, v.v., dâng cúng hình nhân, v.v.
Kammavipākajāya iddhiyā payojanaṃ iddhipayogaṃ.
Employing psychic power born of kamma-result is use of psychic power.
Việc sử dụng thần thông do quả của nghiệp sanh ra là iddhipayogaṃ (phương tiện thần thông).
Māraṇatthāya vijjānaṃ parijappanaṃ vijjāmayoti.
Incanting spells for the purpose of killing is consisting of spells.
Việc trì tụng các minh chú nhằm mục đích giết người là vijjāmayo (phương tiện minh chú).
Idāni imesu chasu payogesu āṇattiyaṃ saṅketavisaṅketataṃ dassetuṃ ‘‘kālavatthāvudhiriyāpathā’’tiādimāha.
Now, to show the agreement and disagreement of conditions in a command regarding these six methods, he said, " time, object, weapon, posture," and so forth.
Bây giờ, để trình bày sự đúng và sai hẹn trong việc ra lệnh trong sáu phương tiện này, ngài nói phần bắt đầu bằng “kālavatthāvudhiriyāpathā” (thời điểm, đối tượng, vũ khí, oai nghi).
Tattha kāloti pubbaṇhasāyanhādikālo ca yobbanathāvariyādikālopi ca.
Therein, time means time like morning, evening, and so on, and also time like youth, old age, and so on.
Trong đó, kālo là thời điểm như buổi sáng, buổi chiều, và cũng là thời điểm như tuổi trẻ, tuổi già.
Imesu yaṃ kiñci kālaṃ niyametvā ‘‘imasmiṃ nāma kāle mārehī’’ti āṇatto sace tasmiṃyeva kāle māreti, āṇattikkhaṇeyeva pārājikaṃ.
If one is commanded to kill, specifying any of these times, saying, "Kill at this particular time," and one kills at that very time, the one who gave the command incurs a pārājika at the moment of the command.
Trong số này, nếu người được lệnh, sau khi được ra lệnh giết vào một thời điểm nhất định nào đó: “Hãy giết vào thời điểm này,” giết vào chính thời điểm đó, thì (người ra lệnh) phạm pārājika ngay tại khoảnh khắc ra lệnh.
Sace niyamitakālato pure vā pacchā vā māreti, āṇāpako muccati.
If one kills before or after the specified time, the one who gave the command is absolved.
Nếu người đó giết trước hoặc sau thời điểm đã định, người ra lệnh được thoát tội.
Vatthūti māretabbo puggalo.
Object means the person to be killed.
Vatthū là người bị giết.
Sace āṇatto tameva māreti, āṇāpakassa āṇattikkhaṇeyeva pārājikaṃ.
If the commanded person kills that very person, the one who gave the command incurs a pārājika at the moment of the command.
Nếu người được lệnh giết chính người đó, người ra lệnh phạm pārājika ngay tại khoảnh khắc ra lệnh.
Atha aññaṃ māreti, āṇāpako muccati.
If one kills another, the one who gave the command is absolved.
Nếu người đó giết người khác, người ra lệnh được thoát tội.
Evaṃ sesesupi vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
Similarly, in the remaining cases, the decision should be understood by the method stated.
Như vậy, trong các trường hợp còn lại, sự phán quyết cần được hiểu theo cách đã nói.
Āvudhanti asiādi.
Weapon means a sword and so forth.
Āvudha là gươm, v.v.
Iriyāpathoti māretabbassa gamanaṃ vā nisajjā vāti evamādiko.
Posture means the walking or sitting, and so forth, of the person to be killed.
Iriyāpatho là việc đi, hoặc ngồi, v.v., của người bị giết.
Kiriyāvisesoti vijjhanaṃ vā chedanaṃ vā bhedanaṃ vā sūlāropanaṃ vāti evamādiko.
Specific action means piercing, cutting, breaking, impaling, and so forth.
Kiriyāviseso là việc đâm, hoặc chém, hoặc rạch, hoặc đóng cọc, v.v.
Okāsoti gāmo vā vanaṃ vā gehaṃ vāti evamādiko.
Place means a village, a forest, a house, and so forth.
Okāso là làng, hoặc rừng, hoặc nhà, v.v.
Imesu yathā yathā vadhako āṇatto, tathā tathā kate āṇāpakassa āpatti, aññathā kate visaṅketo hoti.
In these cases, if the killer acts exactly as commanded, the one who gave the command incurs an offense; if it is done otherwise, there is a disagreement of conditions.
Trong những điều này, khi người giết hành động đúng theo như cách đã được ra lệnh, người ra lệnh phạm tội; nếu hành động khác đi, thì đó là sai hẹn.
Āṇattiyaṃ pana ayaṃ viseso ‘‘adhiṭṭhāyāti adhiṭṭhahitvā āṇāpeti ‘evaṃ vijjha, evaṃ pahara, evaṃ ghātehī’’ti vuttāya pāḷiyā labbhatīti ñātabbo.
However, in the command, this distinction is to be known: it is obtained from the Pāḷi text which states, "by determining" means by determining and commanding, "pierce thus, strike thus, kill thus."
Tuy nhiên, trong việc ra lệnh, cần biết rằng điểm đặc biệt này được rút ra từ đoạn Pāli đã nói: “adhiṭṭhāya, nghĩa là sau khi xác định rõ, ra lệnh rằng ‘hãy đâm như thế này, hãy đánh như thế này, hãy giết như thế này’.”
8-9. Idāni catutthaṃ dassetuṃ ‘‘jhānādibheda’’ntiādimāha.
Now, to show the fourth, he said, " distinction of jhāna," and so forth.
8-9. Bây giờ, để trình bày điều thứ tư, ngài nói phần bắt đầu bằng “jhānādibheda” (sự phân biệt về thiền, v.v.).
Tassattho – ‘‘jhānaṃ vimokkho samādhi samāpatti ñāṇadassanaṃ maggabhāvanā phalasacchikiriyā kilesappahānaṃ vinīvaraṇatā cittassa suññāgāre abhiratī’’ti evaṃ vuttaṃ uttarimanussadhammaṃ attani natthitāya nosantaṃ ‘‘mayi atthī’’ti attani vā taṃ ‘‘ahaṃ ettha sandissāmī’’ti attānaṃ vā tattha upanetvā dīpento cuto bhave.
Its meaning is: one who, not possessing in oneself the superhuman states declared as "jhāna, vimokkha, samādhi, samāpatti, knowledge and vision, development of the path, realization of the fruit, abandonment of defilements, freedom from hindrances, delight of the mind in an empty dwelling," declares, "These are in me," or brings oneself into them saying, "I am seen here," would fall.
Nghĩa của điều ấy là – vị ấy sẽ bị phạm tội thất bại khi trình bày, bằng cách đưa pháp ấy vào trong mình rằng “pháp ấy có ở nơi ta” hoặc đưa mình vào trong pháp ấy rằng “ta được thấy ở trong pháp này”, về pháp siêu nhân đã được nói đến như là “thiền, giải thoát, định, nhập, trí kiến, sự tu tập đạo, sự chứng ngộ quả, sự đoạn trừ phiền não, sự không có các triền cái của tâm, sự hoan hỷ trong trú xứ thanh vắng”, là pháp không có, không hiện hữu ở nơi mình, (nhưng lại nói) “có ở nơi tôi”.
Koṭṭhāsaṃ vāti ettha ‘‘jhānalābhī, vimokkhalābhī, samādhilābhī, samāpattilābhīmhī’’ti evamādinā nayena koṭṭhāsato vāti attho.
Here, or a portion means, "I am one who has attained jhāna, one who has attained vimokkha, one who has attained samādhi, one who has attained samāpatti," and so forth, meaning a portion.
Hoặc từng phần, ở đây có nghĩa là hoặc theo từng phần theo cách nói như là “tôi là người đắc thiền, là người đắc giải thoát, là người đắc định, là người đắc nhập”.
Ekekaṃ vāti ‘‘paṭhamassa jhānassa lābhī, dutiyassa jhānassa lābhīmhī’’ti evamādinā nayena ekekaṃ vāti attho.
Or each one means, "I am one who has attained the first jhāna, one who has attained the second jhāna," and so forth, meaning each one.
Hoặc từng pháp một, có nghĩa là hoặc từng pháp một theo cách nói như là “tôi là người đắc thiền thứ nhất, là người đắc thiền thứ hai”.
‘‘Atītabhave sotāpannomhī’’ti vadato atītabhavaṃ sandhāya kathitattā pārājikaṃ natthi, tasmā ‘‘paccuppannabhavassita’’nti vuttaṃ, tassa paccuppannabhavanissitaṃ katvāti attho.
When one says, "I was a stream-enterer in a past existence," since it is spoken with reference to a past existence, there is no pārājika; therefore, it is said, " dependent on the present existence," meaning making it dependent on the present existence.
Đối với người nói “trong kiếp quá khứ, tôi là bậc Dự Lưu”, vì đã nói liên quan đến kiếp quá khứ nên không có tội pārājika, do đó đã được nói “dựa vào kiếp hiện tại”, nghĩa là làm cho nó nương vào kiếp hiện tại.
Aññāpadesarahitanti ‘‘yo te vihāre vasati, so bhikkhu paṭhamassa jhānassa lābhī’’tiādinā nayena aññāpadesaṃ vināti attho.
Without another pretext means without another pretext, in the manner of, "The bhikkhu who dwells in your monastery is one who has attained the first jhāna."
Không có sự ám chỉ người khác, có nghĩa là không có sự ám chỉ người khác theo cách nói như là “vị tỳ khưu nào sống trong trú xứ của thầy, vị ấy là người đắc thiền thứ nhất”.
Evaṃ dīpento hi thullaccayamāpajjati.
One who declares thus indeed incurs a gross offense (thullaccaya).
Bởi vì người trình bày như vậy thì phạm tội thullaccaya.
Dīpentoti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjiṃ, samāpajjāmi, samāpanno, paṭhamassa jhānassa lābhīmhi, vasīmhi, sacchikataṃ assā’’ti evamādinā nayena dīpentoti attho.
Declaring means declaring in the manner of, "I entered the first jhāna, I am entering, I have entered, I am one who has attained the first jhāna, I am skilled, it has been realized by me."
Trình bày, có nghĩa là trình bày theo cách nói như là “tôi đã nhập thiền thứ nhất, tôi đang nhập, tôi đã nhập; tôi là người đắc thiền thứ nhất, tôi là người thuần thục, pháp ấy đã được tôi chứng ngộ”.
‘‘Adhigato’’ti māno adhimāno, so yassa natthi, so anadhimāniko.
"Attained" is conceit (māna); excessive conceit (adhimāna) is that which one does not possess, therefore without excessive conceit.
“Đã chứng đắc” là sự tưởng tượng, là sự tưởng lầm; người nào không có điều đó, người ấy là người không có tưởng lầm.
Kena evaṃ dīpentoti ce?
If it is asked, "By what means does one declare thus?"
Nếu hỏi, trình bày như vậy bằng cách nào?
Taṃ dassetuṃ ‘‘kāyena vācā’’tiādi vuttaṃ, kāyena vā vācāya vā tadubhayena vāti attho.
To show that, it is said, " by body or speech," and so forth, meaning by body or by speech or by both.
Để chỉ ra điều đó, câu “bằng thân, bằng lời” v.v... đã được nói, nghĩa là hoặc bằng thân, hoặc bằng lời, hoặc bằng cả hai.
Viññattipatheti yattha ṭhito manussajātiko gahaṭṭho vā pabbajito vā tassa vacanaṃ pakatisotena sutvā samanantarameva ‘‘imaṃ nāma esa vadatī’’ti jānāti, tattha ṭhatvā dīpento cuto bhave, na devabrahmādīsu aññatarena ñāteti attho.
In the path of communication means that if a human being, whether a layperson or a renunciant, standing in a place where they can hear one's words with their normal ears and immediately understand, "This person is saying this," declares it there, they would fall. It does not mean that it is known by any of the devas or Brahmās and so forth.
Trong tầm nghe hiểu, có nghĩa là người trình bày khi đang đứng ở nơi mà một người thuộc loài người, dù là tại gia hay xuất gia, khi nghe lời nói của vị ấy bằng tai bình thường, liền biết ngay rằng “người này đang nói điều này”, thì sẽ bị phạm tội thất bại; không có nghĩa là (phải) được biết bởi một vị trời hay phạm thiên nào khác.
10. Idāni catunnampi sādhāraṇavinicchayaṃ vattuṃ ‘‘pārājikete cattāro’’tiādimāha.
Now, to state the common decision for all four, he said, " These four are pārājika," and so forth.
10. Bây giờ, để nói về sự quyết định chung cho cả bốn điều, ngài đã nói câu “bốn tội pārājika này” v.v...
Tatthāyaṃ saṅkhepo – cattāropi ete pārājikā ‘‘ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā’’ti evaṃ vuttasaṃvāsassa abhabbatāya asaṃvāsā, yathāpure pubbe gihikāle ca anupasampannakāle ca asaṃvāsikā, evaṃ pacchā pārājikaṃ āpannāpi asaṃvāsāti.
Here is the summary: All these four pārājikas are without communion, being unfit for the communion (saṃvāsa) described as "one act, one recitation, same training". Just as previously, in the lay state and in the state of not having received upasampadā, they were without communion, so too, after having incurred a pārājika, they are without communion.
Ở đây, tóm lược là – cả bốn tội pārājika này đều không được cộng trú vì không còn thích hợp với sự cộng trú đã được nói đến là “chung một nghiệp, chung một giới bổn, đồng đẳng về giới”. Giống như trước kia, trước đây vào thời còn là người tại gia và thời chưa thọ cụ túc giới là người không được cộng trú thế nào, thì về sau khi đã phạm pārājika cũng không được cộng trú như vậy.
Kiñca bhiyyo – abhabbā bhikkhubhāvāya puna tena attabhāvena upasampadāya avatthutāya upasampannā bhavitumpi abhabbāti attho.
Furthermore, they are unfit for monkhood; the meaning is that they are unfit even to become one who has received upasampadā, due to being unsuitable for upasampadā with that same existence.
Hơn nữa – không còn thích hợp với tư cách tỳ khưu, nghĩa là cũng không còn thích hợp để trở thành người đã thọ cụ túc giới do không còn là đối tượng để thọ cụ túc giới với thân thể ấy nữa.
Kiṃ viyāti ce?
If it is asked, "Like what?"
Nếu hỏi, giống như cái gì?
Sīsacchinnova jīvituṃ, yathāpi sīsacchinno tena attabhāvena puna jīvituṃ abhabbo, evamime cattāroti adhippāyo.
"Like one whose head is cut off, to live." Just as one whose head is cut off is unable to live again with that same existence, so too are these four; this is the intention.
Như người bị chặt đầu không thể sống lại, giống như người bị chặt đầu không thể sống lại với thân thể ấy nữa, thì bốn trường hợp này cũng như vậy, đó là chủ ý.
11. Idāni imesu catūsu pārājikesu ye pariyāyāṇattīhi sambhavanti, te dassetuṃ ‘‘pariyāyo cā’’tiādi vuttaṃ.
11. Now, to show the indirect methods (pariyāya) and instigations (āṇatti) that can occur in these four pārājikas, the phrase "pariyāyo cā" and so on, was stated.
11. Bây giờ, để chỉ ra những trường hợp có thể xảy ra do cách nói gián tiếp và do mệnh lệnh trong bốn tội pārājika này, ngài đã nói câu “cách nói gián tiếp và” v.v...
Tattha pariyāyoti maraṇādhippāyassa kāyapayogo vā vacīpayogo vā.
Here, pariyāya means a bodily act or verbal act with the intention of death.
Trong đó, cách nói gián tiếp là sự nỗ lực bằng thân hoặc sự nỗ lực bằng lời với ý định muốn cho chết.
Tasmā ‘‘yo īdise muhutte satthaṃ vā āharitvā visaṃ vā khāditvā sobbhādīsu vā papatitvā marati, so dhanaṃ vā labhati, yasaṃ vā labhatī’’tiādinā nayena maraṇaṃ abhinandanto ‘‘idaṃ sutvā yo koci maratū’’ti yo pariyāyena vadati, taṃ sutvā sace koci tathā marati, pārājikaṃ.
Therefore, if someone, delighting in death, saying, "Whoever dies at such a moment by bringing a weapon, or eating poison, or falling into a chasm, etc., gains wealth or gains fame," speaks indirectly with the thought, "May someone die upon hearing this," and if someone dies in that way upon hearing it, it is a pārājika.
Do đó, người nào ca ngợi cái chết theo cách nói như là “người nào vào giờ như thế này mà mang đến khí giới hoặc ăn thuốc độc hoặc gieo mình xuống vực thẳm v.v... mà chết, người ấy sẽ được của cải hoặc được danh vọng”, nếu người nào nói gián tiếp với ý định “mong rằng ai đó nghe điều này mà chết”, nếu có ai nghe vậy mà chết theo cách đó, thì phạm tội pārājika.
Niyamitena pana yaṃ sandhāya vuttaṃ, tasseva maraṇe pārājikaṃ.
However, if it was said with a specific person in mind, it is a pārājika only if that specific person dies.
Tuy nhiên, với trường hợp đã được xác định, chỉ khi người được nhắm đến chết thì mới phạm tội pārājika.
Āṇatti pana vuttatthāyeva.
Āṇatti (instigation) has already been explained.
Còn mệnh lệnh thì đã có nghĩa được nói đến.
Tatiye manussaviggahapārājike labbhatīti sambandho.
It is connected with "it is found in the third pārājika concerning the killing of a human being."
Có sự liên kết là có thể xảy ra trong điều thứ ba, tức tội pārājika về thân người.
Dutiye pana adinnādāne āṇatti eva labbhati, na pariyāyoti attho.
In the second pārājika, however, only āṇatti is found, not pariyāya; this is the meaning.
Còn trong điều thứ hai, tức tội trộm cắp, chỉ có thể xảy ra do mệnh lệnh, không do cách nói gián tiếp, đó là nghĩa.
Kasmā naṃ pariyāyena nāpajjatīti?
Why does one not incur it through pariyāya?
Tại sao không phạm tội do cách nói gián tiếp?
Yathā manussaviggahe ‘‘maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyā’’ti vuttaṃ, tathā idha adinnādāne ‘‘vaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyā’’ti avuttattā.
Because, unlike in the case of killing a human being where it is said, "or praises death," here in the case of taking what is not given, it is not said, "or praises."
Bởi vì không được nói “hoặc ca ngợi việc trộm cắp” trong tội trộm cắp này, giống như đã được nói “hoặc ca ngợi sự tốt đẹp của cái chết” trong tội về thân người.
Sesesūti paṭhamacatutthesu pariyāyāṇattidvayaṃ na labbhatīti attho.
In the remaining ones (sesesu), meaning the first and fourth, both pariyāya and āṇatti are not found; this is the meaning.
Trong các điều còn lại, có nghĩa là trong điều thứ nhất và thứ tư, cả hai trường hợp nói gián tiếp và mệnh lệnh đều không thể xảy ra.
13. Manussasanti manussasantakatā.
13. Manussasanta means belonging to a human being.
13. Của con người, là tài sản thuộc sở hữu của con người.
Etena petatiracchānagatapariggahesu anāpattīti dīpitaṃ hoti.
By this, it is indicated that there is no offence concerning possessions of spirits or animals.
Bằng điều này, được chỉ ra rằng không phạm tội đối với tài sản của loài ngạ quỷ và bàng sanh.
Tathāsaññīti manussasantakavasena parapariggahitasaññīti attho.
Tathāsaññī means perceiving it as belonging to a human being, as being possessed by another.
Tưởng như vậy, có nghĩa là có tưởng rằng đó là tài sản của người khác, thuộc sở hữu của con người.
Vatthuno garutāti pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā tadagghanakaṃ bhaṇḍaṃ vā hotīti attho.
Vatthuno garutā means that the object is worth five māsa or more than five māsa, or goods of that value.
Vật có giá trị nặng, có nghĩa là vật có giá trị năm māsaka hoặc hơn năm māsaka, hoặc vật phẩm có giá trị tương đương.
Avahāro cāti pañcavīsatiyā avahāresu yena kenaci avahāro hotīti attho.
Avahāro cā means that the removal (avahāra) occurs by any of the twenty-five types of removal.
Và sự lấy đi, có nghĩa là có sự lấy đi bằng bất kỳ cách nào trong hai mươi lăm cách lấy đi.
Adinnādānahetuyoti adinnādānapārājikassa etāni pañca aṅgānīti adhippāyo.
Adinnādānahetuyo means that these are the five factors of the pārājika concerning taking what is not given.
Là các nhân của tội trộm cắp, chủ ý là đây là năm chi phần của tội pārājika về trộm cắp.
14. Pāṇo mānussakoti manussajātikapāṇo.
14. Pāṇo mānussako means a human being.
14. Sinh mạng là của người, là sinh mạng thuộc loài người.
Tasmiṃ pāṇe pāṇasaññitā.
Pāṇasaññitā means the perception of a living being regarding that living being.
Đối với sinh mạng ấy, có tưởng là sinh mạng.
Ghātacetanāti vadhakacetanā.
Ghātacetanā means the intention to kill.
Tác ý giết, là tác ý sát hại.
Payogoti taṃsamuṭṭhito sāhatthikādīnaṃ channaṃ payogānaṃ aññatarapayogo.
Payogo means one of the six types of effort, such as direct action (sāhatthika), arising from that intention.
Sự nỗ lực, là một trong sáu sự nỗ lực như tự tay v.v... phát sinh từ tác ý đó.
Tena payogena maraṇaṃ.
Tena payogena maraṇaṃ: death by that effort.
Cái chết do sự nỗ lực ấy.
Pañcete vadhahetuyoti manussaviggahapārājikassa pañca aṅgānīti attho.
Pañcete vadhahetuyo means these are the five factors of the pārājika concerning the killing of a human being.
Năm điều này là nhân của sự sát hại, có nghĩa là đây là năm chi phần của tội pārājika về thân người.
15. Asantatāti uttarimanussadhammassa attani asantatā cāti attho.
15. Asantatā means the non-existence of a superhuman state in oneself.
15. Sự không hiện hữu, có nghĩa là sự không hiện hữu của pháp siêu nhân ở nơi mình.
Pāpamicchatāyārocanāti iminā yo kevalaṃ pāpamicchataṃ vinā mandattā momūhattā bhaṇati, tassa anāpattīti dīpitaṃ hoti.
Pāpamicchatāyārocanā means that by this it is indicated that there is no offence for one who speaks merely out of foolishness or delusion, without evil intention.
Sự tuyên bố do ý muốn xấu ác, bằng điều này, được chỉ ra rằng người nào chỉ nói do sự ngu si, mê muội mà không có ý muốn xấu ác, thì người ấy không phạm tội.
Tassāti yassa āroceti, tassa manussajātitā ca.
Tassā means also that the person to whom one declares it is a human being.
Của người ấy, là người mà mình tuyên bố, cũng là loài người.
‘‘Yo te vihāre vasati, so bhikkhu arahā’’tiādinā (pari. 160, 336) nāññāpadeso ca.
Nāññāpadeso ca means no other declaration, such as, "That bhikkhu who lives in your monastery is an Arahant."
Và không ám chỉ người khác, theo cách nói như “vị tỳ khưu nào sống trong trú xứ của thầy, vị ấy là bậc A-la-hán” v.v...
Tadevāti tadā eva taṅkhaṇeyeva jānanaṃ.
Tadevā means knowing it at that very moment.
Ngay lúc đó, là sự biết ngay tại khoảnh khắc đó.
Asantadīpaneti uttarimanussadhammārocanapārājiketi attho.
Asantadīpane means in the pārājika concerning the declaration of a non-existent superhuman state.
Trong sự trình bày điều không có, có nghĩa là trong tội pārājika về việc tuyên bố pháp siêu nhân.
16. Idāni ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti ettha ca-saddena saṅgahitehi saddhiṃ samodhānetvā dassetuṃ ‘‘asādhāraṇā cattāro’’tiādi vuttaṃ.
16. Now, to show them in conjunction with those included by the particle "ca" in "pārājikā ca cattāro," the phrase "asādhāraṇā cattāro" and so on, was stated.
16. Bây giờ, để trình bày bằng cách kết hợp với những điều được bao hàm bởi từ “ca” trong câu “và bốn tội pārājika”, ngài đã nói câu “bốn điều không chung” v.v...
Tattha ubbhajāṇumaṇḍalikā vajjappaṭicchādikā ukkhittānuvattikā aṭṭhavatthukāti ime cattāro bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇā nāma.
Here, these four — the one who touches above the knee, the one who conceals a grave offence, the one who follows a suspended bhikkhu, and the one with eight factors — are called the special (asādhāraṇa) pārājikas for bhikkhunīs, not shared with bhikkhus.
Trong đó, bốn điều này là ubbhajāṇumaṇḍalikā, vajjappaṭicchādikā, ukkhittānuvattikā, và aṭṭhavatthukā, được gọi là những điều không chung của các tỳ khưu ni với các tỳ khưu.
Etāsu ubbhajāṇumaṇḍalikā nāma yā kāyasaṃsaggarāgena avassutā teneva rāgena avassutassa manussapurisassa akkhakānaṃ adho, jāṇumaṇḍalānaṃ kapparānañca upari yena kenaci sarīrāvayavena āmasanādiṃ sādiyati, tassā adhivacanaṃ.
Among these, Ubbhajāṇumaṇḍalikā is the designation for one who, defiled by lust for bodily contact, enjoys touching with any part of her body a man who is also defiled by that same lust, below his armpits, and above his knee-caps and elbows.
Trong số đó, ubbhajāṇumaṇḍalikā là tên gọi cho tỳ khưu ni nào, do ham muốn tiếp xúc thân thể, bị lòng dục chi phối, chấp nhận sự chạm xúc v.v... bằng bất kỳ bộ phận cơ thể nào từ dưới mắt cá chân đến trên đầu gối và xương bánh chè của một người nam thuộc loài người cũng bị lòng dục chi phối bởi chính sự ham muốn đó.
Yā pana bhikkhunī aññissā bhikkhuniyā pārājikasaṅkhātaṃ vajjaṃ jānaṃ paṭicchādeti, sā vajjappaṭicchādikā nāma.
But the bhikkhunī who, knowing a fault amounting to a pārājika of another bhikkhunī, conceals it, is called Vajjappaṭicchādikā.
Còn tỳ khưu ni nào biết tội được gọi là pārājika của một tỳ khưu ni khác mà che giấu, vị ấy được gọi là vajjappaṭicchādikā.
Samaggena pana saṅghena ukkhittaṃ bhikkhuṃ yā bhikkhunī yaṃdiṭṭhiko so hoti, tassā diṭṭhiyā gahaṇavasena anuvattati, sā ukkhittānuvattikā nāma.
But the bhikkhunī who, a bhikkhu having been suspended by the united Saṅgha, follows him by adopting whatever view he holds, is called Ukkhittānuvattikā.
Còn vị tỳ-khưu-ni nào tùy thuận theo vị tỳ-khưu đã bị Tăng chúng đồng thuận cử tội, vị ấy có quan điểm nào thì vị tỳ-khưu-ni ấy cũng theo quan điểm đó do sự chấp thủ, vị ấy được gọi là ukkhittānuvattikā (người tùy thuận kẻ bị cử tội).
Yā pana kāyasaṃsaggarāgena tintā tathāvidhasseva purisassa hatthaggahaṇaṃ vā saṅghāṭikaṇṇaggahaṇaṃ vā sādiyati, kāyasaṃsaggasaṅkhātassa asaddhammassa paṭisevanatthāya purisassa hatthapāse santiṭṭhati vā, tattha ṭhatvā sallapati vā, saṅketaṃ vā gacchati, purisassa āgamanaṃ vā sādiyati, kenaci vā paṭicchannokāsaṃ pavisati, hatthapāse ṭhatvā kāyaṃ upasaṃharati, ayaṃ aṭṭhavatthukā nāmāti veditabbā.
But the bhikkhunī who, steeped in lust for bodily contact, enjoys taking the hand or the corner of the outer robe of such a man; or stands within arm's reach of a man for the purpose of engaging in the unwholesome practice of bodily contact; or stands there and converses; or goes to a rendezvous; or enjoys a man's coming; or enters a secluded place with him; or stands within arm's reach and brings her body close to his — this one should be understood as Aṭṭhavatthukā (of eight matters).
Còn vị tỳ-khưu-ni nào, bị nhuốm bẩn bởi lòng ham muốn tiếp xúc thân thể, mà chấp nhận việc người đàn ông như vậy nắm tay hay nắm góc y tăng-già-lê, hoặc đứng gần trong tầm tay của người đàn ông với mục đích thực hành pháp bất thiện được gọi là sự tiếp xúc thân thể, hoặc đứng ở đó rồi trò chuyện, hoặc đi đến nơi hẹn, hoặc chấp nhận sự đến của người đàn ông, hoặc đi vào nơi kín đáo với ai đó, hoặc đứng trong tầm tay rồi đưa thân đến gần, vị này cần được biết là aṭṭhavatthukā (người có tám sự việc).
Abhabbakā ekādasāti ettha paṇḍako theyyasaṃvāsako titthiyapakkantako tiracchānagato mātughātako pitughātako arahantaghātako bhikkhunidūsako saṅghabhedako lohituppādako ubhatobyañjanakoti ime ekādasa abhabbapuggalā nāma.
Here, in "Abhabbakā ekādasā" (eleven incapable ones), these eleven are called incapable persons: a paṇḍaka, a thief-companion, one who has gone over to a sect of other faiths, one who has become an animal, a matricide, a parricide, a slayer of an arahant, one who defiles a bhikkhunī, one who causes a schism in the Saṅgha, one who sheds a Buddha's blood, and an ubhatobyañjanaka.
Trong câu Abhabbakā ekādasā (Mười một người không đủ tư cách), mười một hạng người không đủ tư cách này là: người ái nam ái nữ (paṇḍaka), người sống chung lén lút (theyyasaṃvāsaka), người từ bỏ sang ngoại đạo (titthiyapakkantaka), loài bàng sanh, người giết mẹ, người giết cha, người giết A-la-hán, người làm uế tạp tỳ-khưu-ni, người phá hòa hợp Tăng, người làm chảy máu Phật, và người có hai bộ phận sinh dục (ubhatobyañjanaka).
Vibbhantā bhikkhunīti yadā bhikkhunī vibbhamitukāmā hutvā setavatthaṃ vā kāsāyameva vā gihinivāsanākārena nivāseti, tadā pārājikamāpannā nāma hoti, puna upasampadaṃ na labhati, sā ca pārājikāti attho.
"Vibbhantā bhikkhunī" (a bhikkhunī who has erred) means that when a bhikkhunī, wishing to err, wears white clothes or even ochre robes in the manner of a layperson, she has committed a pārājika, and cannot receive upasampadā again; she is a pārājika, this is the meaning.
Vibbhantā bhikkhunī (Tỳ-khưu-ni hoàn tục) có nghĩa là: khi một tỳ-khưu-ni có ý muốn hoàn tục, mặc y trắng hoặc ngay cả y ca-sa theo cách của người tại gia, thì khi ấy vị ấy được xem là đã phạm tội bất cộng trụ, không thể nhận lại sự cụ túc giới, và vị ấy là người phạm tội bất cộng trụ.
Mudupiṭṭhiko nāma kataparikammāya mudukāya piṭṭhiyā samannāgato.
Mudupiṭṭhiko (one with a soft back) means one endowed with a soft back that has been prepared.
Mudupiṭṭhiko là người có lưng mềm mại đã được chuẩn bị.
So ettāvatā na pārājiko, atha kho yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhamaggavaccamaggesu aññataraṃ paveseti, tadā pārājiko hoti.
He is not a pārājika merely by this; rather, when he, afflicted by dissatisfaction, inserts his own male organ into his mouth or anus, he becomes a pārājika.
Người ấy chưa phạm tội bất cộng trụ chỉ với chừng ấy, nhưng khi bị sự bất mãn thúc đẩy, đưa bộ phận sinh dục của mình vào một trong hai đường là đường miệng hoặc đường đại tiện của chính mình, thì khi ấy vị ấy phạm tội bất cộng trụ.
17-18. Lambīti aṅgajātassa dīghattā evaṃ vutto.
17-18. Lambī (pendulous) means one so called due to the length of his male organ.
17-18. Lambī (người có dương vật dài): được gọi như vậy do bộ phận sinh dục dài.
Sopi yadā anabhiratiyā pīḷito attano aṅgajātaṃ attano mukhe vā vaccamagge vā paveseti, tadā pārājiko hoti.
He too, when afflicted by dissatisfaction, inserts his own male organ into his mouth or anus, then he becomes a pārājika.
Người ấy cũng vậy, khi bị sự bất mãn thúc đẩy, đưa bộ phận sinh dục của mình vào miệng hoặc đường đại tiện của chính mình, thì khi ấy vị ấy phạm tội bất cộng trụ.
Mukhena gaṇhantoti ettha yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā pamattassa vā aṅgajātaṃ attano mukhena gaṇhāti, so cāti attho.
"Mukhena gaṇhanto" (taking with the mouth) here means, he who, afflicted by dissatisfaction, takes the male organ of another who is sleeping or heedless into his own mouth, he too, this is the meaning.
Mukhena gaṇhanto (người ngậm bằng miệng): ở đây, người nào bị sự bất mãn thúc đẩy, ngậm bộ phận sinh dục của người khác đang ngủ hoặc lơ đễnh bằng miệng của mình, người ấy cũng vậy, đó là ý nghĩa.
Tatthevāti parassa aṅgajātevāti attho.
"Tattheva" (right there) means in the male organ of another, this is the meaning.
Tatthevā (ngay tại đó): có nghĩa là ngay tại bộ phận sinh dục của người khác.
Yo anabhiratiyā pīḷito parassa aṅgajātaṃ kammaniyaṃ disvā attano vaccamaggena tassa upari nisīdati, taṃ attano vaccamaggaṃ paveseti, so cāti attho.
He who, afflicted by dissatisfaction, seeing the male organ of another ready for use, sits upon it with his own anus, inserts it into his own anus, he too, this is the meaning.
Người nào bị sự bất mãn thúc đẩy, thấy bộ phận sinh dục của người khác dễ thực hiện, liền ngồi lên trên nó bằng đường đại tiện của mình, đưa nó vào đường đại tiện của mình, người ấy cũng vậy, đó là ý nghĩa.
Ete cattāro anulomikā methunassāti sambandho.
These four are conducive to sexual intercourse, this is the connection.
Bốn trường hợp này là tương tự như hành vi dâm dục, đó là mối liên hệ.
Kathamiti ce?
How so, if it be asked?
Nếu hỏi: "Như thế nào?"
Magge maggappavesanasadisatāya, na ubhinnaṃ rāgavasena sadisabhāvūpagatānaṃ dvayaṃdvayasamāpattisadisatāya.
By similarity to inserting into a passage, not by similarity to the mutual engagement of two persons equally affected by lust.
Là do sự tương tự của việc đưa vào một đường đạo trong một đường đạo, chứ không phải do sự tương tự của việc hai người có bản chất giống nhau cùng đạt đến sự giao hợp do lòng ham muốn của cả hai.
Idhāgatā cattāroti methunadhammādivasena pārājikā cattāro cāti evaṃ samodhānato catuvīsati pārājikāti attho.
"Idhāgatā cattāro" (four included here) means that, by combining the four pārājikas related to sexual intercourse and so on, there are twenty-four pārājikas, this is the meaning.
Idhāgatā cattāro (bốn trường hợp được đề cập ở đây): có nghĩa là, do sự tổng hợp như vậy, có hai mươi bốn tội bất cộng trụ, bao gồm cả bốn tội bất cộng trụ liên quan đến hành vi dâm dục và các trường hợp khác.
Etthāha – mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā, bhikkhunidūsako lambīādayo cattāro paṭhamapārājikaṃ āpannāyevāti katvā kuto catuvīsatīti?
Here it is said: matricides, parricides, and arahant-slayers have committed the third pārājika, and defilers of bhikkhunīs, the pendulous, and the other four have committed the first pārājika. Given this, how are there twenty-four?
Ở đây, có người hỏi: "Kẻ giết mẹ, giết cha, giết A-la-hán đã phạm tội bất cộng trụ thứ ba, kẻ làm uế tạp tỳ-khưu-ni và bốn người như lambī đã phạm tội bất cộng trụ thứ nhất, vậy tại sao lại có hai mươi bốn?"
Adhippāyo panettha atthi, mātughātakādayo hi cattāro idha anupasampannāyeva adhippetā, lambīādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevinopi honti, tasmā visuṃ vuttāti.
There is an intention here. Matricides and the other three are here understood as not yet having received upasampadā. Although the pendulous and the other four are included in the first pārājika, because in one way they may not have engaged in sexual intercourse, they are mentioned separately.
Ở đây có một chủ ý: bốn hạng người như kẻ giết mẹ v.v... ở đây được hiểu là những người chưa xuất gia; còn bốn hạng người như lambī v.v..., mặc dù đã được bao gồm trong tội bất cộng trụ thứ nhất, nhưng vì theo một phương diện nào đó họ không phải là người thực hành dâm pháp, nên được nói riêng.
Pārājikavinicchayo.
The Determination of Pārājikas.
Phần phân tích về tội bất cộng trụ.
19. Idāni saṅghādisesaṃ pakāsetuṃ ‘‘garukā navā’’tiādi āraddhaṃ.
19. Now, in order to explain the Saṅghādisesa, "garukā navā" (nine serious ones) and so on are commenced.
19. Bây giờ, để làm rõ về Tăng tàn, phần bắt đầu bằng ‘‘garukā navā’’ (chín điều trọng) đã được khởi đầu.
Garukāti saṅghādisesā idha adhippetā, aññattha pana pārājikāpi saṅgayhanti.
"Garukā" (serious ones) here refers to the Saṅghādisesas; elsewhere, pārājikas are also included.
Garukā (trọng): ở đây chỉ các tội Tăng tàn, nhưng ở nơi khác cũng bao gồm cả các tội bất cộng trụ.
Kasmā ‘‘terasā’’ti avatvā ‘‘navā’’ti vuttanti ce?
Why is "nine" stated instead of "thirteen," if it be asked?
Nếu hỏi: "Tại sao không nói 'mười ba' mà lại nói 'chín'?"
Vītikkamakkhaṇeyeva āpajjitabbattā paṭhamāpattikā vuttā, yāvatatiyakā pana cattāro saṅghādisesā saṅghāyattattā cirena āpajjantīti na vuttā.
The first offense (Pārājika) is mentioned because it is incurred at the very moment of transgression; but the four Saṅghādisesas, because they are dependent on the Saṅgha, are incurred after a long time, so they are not mentioned.
Các tội sơ khởi được nêu ra vì chúng phải bị phạm ngay tại thời điểm vi phạm, còn bốn tội Tăng tàn cho đến lần thứ ba không được nêu ra vì chúng bị phạm sau một thời gian dài, do phụ thuộc vào Tăng chúng.
Tattha mocetukāmatāti mocetukāmatāyāti attho ‘‘alajjitā’’tiādīsu viya.
There, desire to discharge means "with the desire to discharge," as in phrases like "shamelessness" and so on.
Trong đó, mocetukāmatā (ý muốn làm cho xuất) có nghĩa là do ý muốn làm cho xuất, tương tự như trong các câu "alajjitā" v.v...
Iminā pana nayena mocanassādo muccanassādo muttassādo methunassādo phassassādo kaṇḍūvanassādo dassanassādo nisajjanassādo vācassādo gehasitapemaṃ vanabhaṅgiyanti ekādasa assādā vuttā, tesu ekaṃyeva mocanassādaṃ gahetvā sesā paṭikkhittā honti.
By this method, however, eleven pleasures are mentioned: the pleasure of discharging, the pleasure of being discharged, the pleasure of what is discharged, the pleasure of sexual intercourse, the pleasure of touch, the pleasure of scratching, the pleasure of seeing, the pleasure of sitting, the pleasure of speech, household-based affection, and forest-breaking. Among these, only the pleasure of discharging is taken, and the rest are excluded.
Theo cách này, mười một loại khoái cảm đã được đề cập: khoái cảm của việc làm cho xuất, khoái cảm của việc đang xuất, khoái cảm của việc đã xuất, khoái cảm của dâm dục, khoái cảm của sự tiếp xúc, khoái cảm của việc gãi, khoái cảm của việc nhìn, khoái cảm của việc ngồi, khoái cảm của lời nói, tình thương quyến luyến gia đình, và quà tặng (vanabhaṅgi). Trong số đó, chỉ lấy khoái cảm của việc làm cho xuất, còn các khoái cảm khác bị loại trừ.
Tesaṃ assādānaṃ vasena evaṃ vinicchayo veditabbo – mocetuṃ assādo mocanassādo.
Regarding these pleasures, the following determination should be understood: the pleasure in discharging is the pleasure of discharging.
Sự phân tích nên được hiểu theo các loại khoái cảm đó như sau: khoái cảm trong việc làm cho xuất là mocanassādo.
Mocanassādacetanāya nimitte upakkamati, muccati, saṅghādiseso.
If one approaches the generative organ with the volition of the pleasure of discharging, and it is discharged, it is a Saṅghādisesa.
Với tâm có khoái cảm làm cho xuất, nếu cố gắng tác động lên bộ phận sinh dục và xuất tinh, thì phạm Tăng tàn.
Na muccati ce, thullaccayaṃ.
If it is not discharged, it is a Thullaccaya.
Nếu không xuất tinh, thì phạm tội ác tác (thullaccaya).
Muccanassāde sace attano dhammatāya muccamānaṃ assādeti, na upakkamati, anāpatti.
In the pleasure of being discharged, if one enjoys it being discharged naturally, and does not approach, there is no offense.
Trong muccanassāde (khoái cảm của việc đang xuất), nếu cảm thấy khoái cảm khi đang xuất tinh theo lẽ tự nhiên của mình mà không cố gắng tác động, thì không phạm tội.
Sace muccamānaṃ assādento upakkamitvā moceti, saṅghādisesova.
If, while enjoying it being discharged, one approaches and causes it to be discharged, it is a Saṅghādisesa.
Nếu trong khi đang xuất tinh mà cảm thấy khoái cảm rồi cố gắng tác động để làm cho xuất, thì cũng phạm Tăng tàn.
Attano dhammatāya mutte assādo muttassādo.
The pleasure in what is naturally discharged is the pleasure of what is discharged.
Khoái cảm trong việc đã xuất theo lẽ tự nhiên của mình là muttassādo.
Etthāpi upakkamassa natthitāya anāpatti.
Here too, there is no offense because there is no approaching.
Ở đây cũng không phạm tội vì không có sự cố gắng tác động.
Evaṃ sabbattha.
This applies everywhere.
Tương tự như vậy ở tất cả các trường hợp.
Methunassādena itthiṃ gaṇhantassa muttepi anāpatti, ayaṃ methunassādo.
If one grasps a woman with the pleasure of sexual intercourse, even if it is discharged, there is no offense; this is the pleasure of sexual intercourse.
Đối với người nắm lấy người nữ với khoái cảm dâm dục, dù có xuất tinh cũng không phạm tội. Đây là methunassādo.
Phassassādo duvidho ajjhattiko bāhiro cāti.
The pleasure of touch is twofold: internal and external.
Phassassādo (khoái cảm của sự tiếp xúc) có hai loại: bên trong và bên ngoài.
Tattha ajjhattike tāva attano nimittaṃ ‘‘thaddhaṃ mudukanti jānissāmī’’ti vā lolabhāvena vā kīḷāpayato sace muccati, anāpatti.
Regarding the internal, if one plays with one's own generative organ, thinking "I will know if it is hard or soft," or out of lust, and it is discharged, there is no offense.
Trong đó, đối với khoái cảm bên trong, nếu người ấy chơi đùa với bộ phận sinh dục của mình để "biết xem nó cứng hay mềm" hoặc do tính ham thích, nếu có xuất tinh, thì không phạm tội.
Bāhiraphassassāde kāyasaṃsaggarāgena mātugāmaṃ phusato āliṅgato ca mutte anāpatti.
In the external pleasure of touch, if one touches or embraces a woman out of lust for physical contact, and it is discharged, there is no offense.
Đối với khoái cảm tiếp xúc bên ngoài, khi chạm hoặc ôm người nữ với lòng ham muốn tiếp xúc thân thể, nếu có xuất tinh, thì không phạm tội.
Kaṇḍūvanassāde daddukacchādīnaṃ vasena khajjamānaṃ nimittaṃ kaṇḍūvanassādena kaṇḍūvato muttepi anāpatti.
In the pleasure of scratching, if one scratches the generative organ that is itching due to ringworm or similar conditions, and it is discharged, there is no offense.
Trong kaṇḍūvanassāde (khoái cảm của việc gãi), khi gãi bộ phận sinh dục đang bị ngứa do ghẻ lở v.v... với khoái cảm của việc gãi, dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Dassanassāde mātugāmassa anokāsaṃ upanijjhāyato muttepi anāpatti.
In the pleasure of seeing, if one gazes at a woman's private parts, and it is discharged, there is no offense.
Trong dassanassāde (khoái cảm của việc nhìn), khi nhìn chăm chú vào nơi không thích hợp của người nữ, dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Nisajjanassāde mātugāmena saddhiṃ raho nisinnassa muttepi anāpatti.
In the pleasure of sitting, if one sits in private with a woman, and it is discharged, there is no offense.
Trong nisajjanassāde (khoái cảm của việc ngồi), khi ngồi một mình với người nữ ở nơi kín đáo, dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Vācāya assādo vācassādo.
The pleasure of speech is the pleasure of speech.
Khoái cảm của lời nói là vācassādo.
Tena assādena mātugāmaṃ methunappaṭisaṃyuttāhi vācāhi obhāsantassa muttepi anāpatti.
If, with that pleasure, one speaks to a woman with words related to sexual intercourse, and it is discharged, there is no offense.
Với khoái cảm đó, khi nói chuyện với người nữ bằng những lời lẽ liên quan đến dâm dục, dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Gehasitapeme mātādīnaṃ mātādipemena āliṅganādiṃ karontassa muttepi anāpatti.
In household-based affection, if one embraces one's mother or others with motherly affection, and it is discharged, there is no offense.
Trong gehasitapeme (tình thương quyến luyến gia đình), khi ôm ấp mẹ v.v... với tình thương dành cho mẹ v.v..., dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Vanabhaṅge ca santhavakaraṇatthāya itthiyā pesitaṃ pupphādivanabhaṅgasaññitaṃ paṇṇākāraṃ ‘‘itthannāmāya nāma idaṃ me pesita’’nti assādena āmasantassa muttepi anāpatti.
And in forest-breaking, if one touches with pleasure a gift of flowers or similar forest-breaking items sent by a woman for the purpose of intimacy, thinking, "This has been sent to me by so-and-so," and it is discharged, there is no offense.
Và trong vanabhaṅge (quà tặng), khi chạm vào quà tặng như hoa v.v... do người nữ gửi đến để tạo sự thân quen, với khoái cảm rằng "vật này do người nữ tên là... gửi cho ta", dù có xuất tinh cũng không phạm tội.
Etesu pana mocanassādavaseneva upakkamantassa āpatti, sesānaṃ vasena anāpattīti veditabbaṃ.
However, it should be understood that an offense is incurred only when one approaches with the pleasure of discharging, but not with the other pleasures.
Tuy nhiên, cần hiểu rằng chỉ khi cố gắng tác động với khoái cảm làm cho xuất thì mới phạm tội, còn với các khoái cảm khác thì không phạm tội.
Sukkassāti ‘‘nīlaṃ pītakaṃ lohitakaṃ odātaṃ takkavaṇṇaṃ dakavaṇṇaṃ telavaṇṇaṃ khīravaṇṇaṃ dadhivaṇṇaṃ sappivaṇṇa’’nti (pārā. 237) evaṃ āgatesu dasasu vaṇṇesu yassa kassaci sukkassāti adhippāyo.
Semen refers to semen of any of the ten colors mentioned, such as "blue, yellow, red, white, buttermilk-colored, water-colored, oil-colored, milk-colored, curd-colored, ghee-colored."
Sukkassā (của tinh dịch): có chủ ý là của bất kỳ tinh dịch nào trong mười màu sắc được đề cập như "màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu trắng, màu như bơ loãng, màu như nước, màu như dầu, màu như sữa, màu như sữa chua, màu như bơ tinh".
Upakkammāti ‘‘ajjhattarūpe moceti, bahiddhārūpe moceti, ajjhattabahiddhārūpe moceti, ākāse kaṭiṃ kampento mocetī’’ti (pārā. 237) evaṃ vuttesu catūsu upāyesu aññatarena upāyena ‘‘rāgūpatthambhe moceti, vaccūpatthambhe moceti, passāvūpatthambhe moceti, vātūpatthambhe moceti, uccāliṅgapāṇakadaṭṭhūpatthambhe mocetī’’ti evaṃ vuttesu pañcasu kālesu kismiñci kāle aṅgajāte kammaniyaṃ patte ‘‘ārogyatthāya moceti, sukhatthāya moceti, bhesajjatthāya, dānatthāya, puññatthāya, yaññatthāya, saggatthāya, bījatthāya, vīmaṃsatthāya, davatthāya mocetī’’ti (pārā. 237) evaṃ vuttesu dasasu adhippāyesu yena kenaci adhippāyena hatthādīsu yena kenaci upakkamitvāti attho.
Approaching means approaching by any of the four methods mentioned, such as "discharges within one's own body, discharges outside one's body, discharges both within and outside one's body, discharges by shaking the waist in the air," at any of the five times mentioned, such as "discharges with the support of lust, discharges with the support of feces, discharges with the support of urine, discharges with the support of wind, discharges with the support of a bite from a high-climbing insect," when the generative organ is ready for action, with any of the ten intentions mentioned, such as "discharges for health, for happiness, for medicine, for giving, for merit, for sacrifice, for heaven, for seed, for investigation, for play," using one's hand or any other means.
Upakkammā có nghĩa là: đã cố gắng bằng tay hoặc các phương tiện khác, với bất kỳ ý định nào trong mười ý định đã được nói đến như “xuất tinh vì sức khỏe, xuất tinh vì sự thoải mái, xuất tinh vì mục đích chữa bệnh, vì mục đích bố thí, vì mục đích phước thiện, vì mục đích cúng dường, vì mục đích sanh thiên, vì mục đích gieo giống, vì mục đích thử nghiệm, vì mục đích đùa giỡn”; vào bất kỳ thời điểm nào trong năm thời điểm đã được nói đến như “xuất tinh khi bị dục vọng thôi thúc, xuất tinh khi bị mắc đại tiện, xuất tinh khi bị mắc tiểu tiện, xuất tinh khi bị gió thôi thúc, xuất tinh khi bị sâu bọ cắn làm thôi thúc” khi bộ phận sinh dục đã trở nên sẵn sàng; bằng bất kỳ phương tiện nào trong bốn phương tiện đã được nói đến như “xuất tinh vào hình sắc bên trong, xuất tinh vào hình sắc bên ngoài, xuất tinh vào hình sắc bên trong và bên ngoài, xuất tinh bằng cách lắc hông giữa không trung”.
Vimocayanti antamaso yaṃ ekā khuddakamakkhikā piveyya, tattakampi mocentoti attho.
Discharges means discharging even as much as a tiny fly could drink.
Vimocayam có nghĩa là: xuất tinh dù chỉ một lượng nhỏ đến mức một con ruồi nhỏ có thể uống được.
Aññatra supinantenāti yā supinante sukkavissaṭṭhi hoti, taṃ ṭhapetvāti attho.
Except in a dream means excluding the discharge of semen that occurs in a dream.
Aññatra supinantena có nghĩa là: ngoại trừ việc xuất tinh xảy ra trong giấc mộng.
Samaṇoti yo koci upasampanno.
A samaṇa means any bhikkhu who has received the higher ordination.
Samaṇo là: bất kỳ vị nào đã thọ cụ túc giới.
Garukanti saṅghādisesaṃ.
Serious refers to a Saṅghādisesa offense.
Garukaṃ là: tội Tăng Tàn.
Phuseti āpajjeyyāti attho.
Phuse means 'he incurs'.
Phuse có nghĩa là: nên phạm phải.
20. Idāni kāyasaṃsaggaṃ dīpetuṃ ‘‘itthisaññī’’tiādi āraddhaṃ.
20. Now, to explain physical contact, the section beginning with "perceiving a woman" is commenced.
20. Bây giờ, để làm rõ về việc thân thể tiếp xúc, phần bắt đầu bằng “itthisaññī” được nêu ra.
Tattha itthisaññīti tadahujātāyapi manussitthiyā itthisaññīyeva hutvāti attho.
Here, perceiving a woman means perceiving a human woman, even one born on that very day, as a woman.
Trong đó, itthisaññī có nghĩa là: có tưởng là người nữ, dù cho đó là người nữ mới sinh trong ngày hôm đó.
Sace tattha vematiko vā paṇḍakapurisatiracchānagatasaññī vā hoti, thullaccayaṃ, tathā itthiyā kāyena kāyappaṭibaddhāmasane ca kāyappaṭibaddhena kāyāmasane ca yakkhīpetīpaṇḍakānaṃ kāyena kāyāmasane ca.
If one is doubtful concerning that, or perceives a paṇḍaka, a man, or an animal, it is a thullaccaya. Similarly, if there is contact with a woman's body or with something attached to her body, or contact with a yakkhī, petī, or paṇḍaka's body.
Nếu ở đó có sự nghi ngờ, hoặc có tưởng là người á nam, người nam, hay loài bàng sanh, thì phạm tội thâu lan giá; tương tự như vậy khi dùng thân thể chạm vào vật liền với thân thể của người nữ, và khi dùng vật liền với thân thể chạm vào thân thể của người nữ, và khi dùng thân thể chạm vào thân thể của dạ xoa nữ, ngạ quỷ nữ, và người á nam.
Purisatiracchānagatitthīnaṃ pana kāyena kāyāmasanepi dukkaṭaṃ, tathā yakkhīādīnaṃ kāyena kāyappaṭibaddhādīsu ca.
However, contact with the body of a man or a female animal is a dukkaṭa. Similarly, with something attached to the body of a yakkhī, etc.
Tuy nhiên, khi dùng thân thể chạm vào thân thể của người nam và người nữ thuộc loài bàng sanh thì phạm tội đột kiết la; tương tự như vậy đối với các vật liền với thân thể của dạ xoa nữ v.v... khi chạm vào thân thể.
Matitthiyā pana thullaccayaṃ.
But with a dead woman, it is a thullaccaya.
Còn đối với người nữ đã chết thì phạm tội thâu lan giá.
Kāyasaṃsaggarāgavāti iminā mātupemādiṃ mokkhādhippāyañca paṭikkhipati.
By with lust for physical contact, it rejects maternal affection, etc., and the intention of liberation.
Kāyasaṃsaggarāgavā (có lòng ham muốn tiếp xúc thân thể): bằng từ này, ngài bác bỏ tình thương của người mẹ v.v... và ý định giải thoát.
Samphusantoti kāyasaṃsaggarāgena upakkamma antamaso lomenapi manussitthiṃ samphusantoti atthasambandho.
Samphusanto means, in relation to the meaning, 'approaching with lust for physical contact and touching a human woman, even with a hair'.
Samphusanto (đang tiếp xúc): có sự liên kết ý nghĩa là, đang tiếp xúc với người nữ, dù chỉ bằng một sợi lông, với sự cố gắng do lòng ham muốn tiếp xúc thân thể.
Iminā yo itthiyā āliṅgatopi kāyena na vāyamati, kevalaṃ phassaṃyeva anubhavati, tassa anāpattīti dīpitaṃ hoti.
By this, it is shown that there is no offense for one who, even while embracing a woman, does not exert his body, but merely experiences contact.
Qua điều này, được chỉ ra rằng: vị nào dù bị người nữ ôm lấy cũng không cố gắng bằng thân thể, chỉ đơn thuần cảm nhận sự tiếp xúc, thì vị ấy vô tội.
21. Idāni duṭṭhullavācaṃ pakāsetuṃ ‘‘tathā suṇanti’’ntiādi āraddhaṃ.
21. Now, to explain rude speech, the section beginning with "who hear thus" is commenced.
21. Bây giờ, để làm rõ về lời nói thô tục, phần bắt đầu bằng “tathā suṇanti” được nêu ra.
Tattha tathāti itthisaññī.
Here, thus means 'perceiving a woman'.
Trong đó, tathā là: có tưởng là người nữ.
Manussitthiṃ suṇantinti sambandho.
The connection is 'who hear a human woman'.
Liên kết ý nghĩa là: trong tầm nghe của người nữ.
Suṇantinti iminā paṭibalāyapi itthiyā aviññattipathe ṭhitāya dūtena vā paṇṇena vā ārocentassa duṭṭhullavācāpattina hotīti dīpitaṃ hoti.
By who hear, it is shown that there is no offense of rude speech for one who, for example, conveys a message by a messenger or a letter to a woman who is capable but not present in the sphere of communication.
Suṇanti (trong tầm nghe): bằng từ này, được chỉ ra rằng: đối với người nữ dù có khả năng hiểu, nhưng đang ở ngoài tầm nghe, việc thông báo bằng sứ giả hay bằng thư tín không cấu thành tội do lời nói thô tục.
Viññuñcāti iminā yā mahallikāpi bālāpi eḷamūgāpi asaddhammappaṭisaṃyuttaṃ kathaṃ na jānāti, sā idha nādhippetāti dasseti.
By and discerning, it shows that a woman who, though old or young, or deaf and mute, does not understand talk connected with unholy practices, is not intended here.
Viññuñcā (và có trí hiểu): bằng từ này, ngài chỉ ra rằng: người nữ nào dù lớn tuổi, dù còn trẻ, dù câm điếc, mà không hiểu lời nói liên quan đến điều bất thiện pháp, thì không được nhắm đến ở đây.
Vaccamaggapassāvamaggānaṃ vasena maggaṃ vā methunaṃ vā ārabbhāti sambandho.
The connection is 'referring to the path, that is, the excretory and urinary passages, or to sexual intercourse'.
Liên kết ý nghĩa là: đề cập đến hai đường (đại tiện và tiểu tiện) hoặc đề cập đến sự giao hợp.
Duṭṭhullavācāya rāgo duṭṭhullavācārāgo, tena duṭṭhullavācārāgena.
Lust for rude speech is duṭṭhullavācārāgo; by that, with lust for rude speech.
Sự ham muốn đối với lời nói thô tục là duṭṭhullavācārāgo, do đó là duṭṭhullavācārāgena (với lòng ham muốn lời nói thô tục).
Taṃ assādento obhāsetvā duruttavacanaṃ vatvā garukaṃ phuseti attho.
Obhāsetvā means 'having praised' or 'having spoken harsh words', he incurs a serious offense.
Có nghĩa là: thưởng thức điều đó, obhāsetvā (sau khi nói lời khiêu gợi), tức là sau khi nói lời xấu xa, thì phạm tội nặng.
Kathaṃ dve magge ārabbha pasaṃsati garahati?
How does one praise or disparage referring to the two passages?
Làm thế nào mà việc đề cập đến hai đường lại có thể là khen ngợi hay chê bai?
Tattha pasaṃsāyapi tāva ‘‘itthilakkhaṇena subhalakkhaṇena samannāgatāsī’’ti vadati, na tāvasīsaṃ eti.
In the case of praise, if one says, "You are endowed with auspicious female characteristics," it does not yet reach the threshold.
Trong đó, về việc khen ngợi, trước hết, nếu nói: “Cô có đầy đủ tướng tốt của người nữ”, thì chưa đến mức phạm tội.
‘‘Tava vaccamaggo ca passāvamaggo ca subho susaṇṭhāno dassanīyo, īdisena nāma itthilakkhaṇena subhalakkhaṇena samannāgatāsī’’ti vadati, sīsaṃ eti, saṅghādiseso hotīti attho.
If one says, "Your excretory passage and urinary passage are beautiful, well-formed, and pleasing to the eye; you are endowed with such auspicious female characteristics," it reaches the threshold, meaning it is a saṅghādisesa.
Nếu nói: “Đường đại tiện và đường tiểu tiện của cô thật đẹp, cân đối, dễ nhìn; cô có đầy đủ tướng tốt của người nữ như thế này”, thì đến mức phạm tội, có nghĩa là phạm tội Tăng Tàn.
Garahaṇe pana ‘‘sikharaṇīsi, sambhinnāsi, ubhatobyañjanāsī’’ti imāni tīṇi suddhāniyeva sīsaṃ enti vaccamaggapassāvamaggānaṃ niyatavacanattā accoḷārikattā ca.
In the case of disparagement, the three pure statements "You are a sikharaṇī," "You are sambhinnā," "You are ubhatobyañjanā" reach the threshold directly, because they are specific terms for the excretory and urinary passages and are utterly coarse.
Còn về việc chê bai, ba từ này: “cô là sikharaṇī, cô là sambhinnā, cô là ubhatobyañjanā”, tự chúng đã đến mức phạm tội, vì chúng là những từ ngữ xác định cho đường đại tiện và đường tiểu tiện, và vì chúng quá thô thiển.
Aññāni pana ‘‘animittāsi, nimittamattāsī’’tiādīni maggānaṃ aniyatavacanattā methunena ghaṭetvā vuttāni eva sīsaṃ enti.
However, other statements like "You are animittā," "You are nimittamattā" reach the threshold only when spoken in conjunction with sexual intercourse, because they are not specific terms for the passages.
Còn các từ khác như “cô không có bộ phận sinh dục, cô chỉ có dấu hiệu của bộ phận sinh dục” v.v..., vì không phải là những từ ngữ xác định cho các đường ấy, nên chỉ khi được nói ra gắn liền với sự giao hợp mới đến mức phạm tội.
Methunappaṭisaṃyutte ‘‘dehi me, arahasi me dātu’’ntiādīhi pana sīsaṃ na eti, ‘‘methunadhammaṃ dehī’’tiādinā methunadhamme ghaṭiteyeva saṅghādiseso.
With statements connected with sexual intercourse, such as "Give it to me," "You are worthy of giving it to me," it does not reach the threshold; it is a saṅghādisesa only when connected with sexual intercourse, such as "Give me sexual intercourse."
Đối với những lời liên quan đến sự giao hợp như “hãy cho tôi, cô nên cho tôi” v.v..., thì chưa đến mức phạm tội; chỉ khi được gắn liền với việc giao hợp như “hãy cho tôi việc giao hợp” v.v... mới phạm tội Tăng Tàn.
Itthiyā vaccamaggapassāvamagge ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇādibhaṇane thullaccayaṃ, tathā yakkhīpetīpaṇḍakesu vaccamaggapassāvamagge methunepi.
Praising the appearance of a woman in any area below the collarbone and above the kneecap, excluding the excretory and urinary passages, is a thullaccaya. Similarly, regarding the excretory and urinary passages and sexual intercourse of yakkhīs, petīs, and paṇḍakas.
Khi đề cập đến phần thân thể của người nữ từ dưới rốn đến trên đầu gối, ngoại trừ đường đại tiện và đường tiểu tiện, mà nói lời tán dương v.v..., thì phạm tội thâu lan giá; tương tự như vậy đối với dạ xoa nữ, ngạ quỷ nữ, người á nam về đường đại tiện, đường tiểu tiện và sự giao hợp.
Imesaṃ pana yakkhīādīnaṃ adhakkhakādike vuttappakāre padese duṃkkaṭaṃ, tathā itthiyādīnaṃ ubbhakkhake adhojāṇumaṇḍale kāyappaṭibaddhe cāti.
However, regarding the aforementioned areas above the collarbone and below the kneecap, and with things attached to the body, for yakkhīs, etc., it is a dukkaṭa. Similarly, for women, etc.
Còn đối với các vùng cơ thể đã nói của những chúng sanh này như dạ xoa nữ v.v... từ dưới rốn trở xuống, thì phạm tội đột kiết la; tương tự như vậy đối với người nữ v.v... ở phần trên rốn và dưới đầu gối, và những vật liền với thân thể.
22. Idāni attakāmapāricariyaṃ dassetuṃ ‘‘vatvā’’tiādi vuttaṃ.
22. Now, to show service to one's own desires, the section beginning with "having spoken" is stated.
22. Bây giờ, để chỉ ra việc phục vụ cho dục vọng của bản thân, phần bắt đầu bằng “vatvā” được nói đến.
Tattha vatvāti duṭṭhullobhāsane vuttappakāraṃ itthiṃ itthisaññīyeva hutvā vatvāti attho.
Here, having spoken means 'having spoken to a woman, perceiving her as a woman, in the manner described for rude speech'.
Trong đó, vatvā có nghĩa là: sau khi nói với người nữ, vẫn có tưởng là người nữ, theo cách đã được nói trong phần nói lời khiêu gợi thô tục.
Attakāmupaṭṭhānavaṇṇanti ettha methunadhammasaṅkhātena kāmena upaṭṭhānaṃ kāmupaṭṭhānaṃ, attano atthāya kāmupaṭṭhānaṃ attakāmupaṭṭhānaṃ, attanā vā kāmitaṃ icchitanti attakāmaṃ, sayaṃ methunarāgavasena patthitanti attho, attakāmañca taṃ upaṭṭhānañcāti attakāmupaṭṭhānaṃ, tassa vaṇṇo attakāmupaṭṭhānavaṇṇo, taṃ attakāmupaṭṭhānavaṇṇaṃ.
Here, Attakāmupaṭṭhānavaṇṇa means that service with desire, characterized by sexual intercourse, is kāmupaṭṭhāna. Service with desire for one's own benefit is attakāmupaṭṭhāna. Or, that which is desired or wished for by oneself is attakāma; the meaning is that which is sought by oneself due to sexual passion. And that which is attakāma and that which is service is attakāmupaṭṭhāna. Its praise is attakāmupaṭṭhānavaṇṇa. That is attakāmupaṭṭhānavaṇṇa.
Attakāmupaṭṭhānavaṇṇaṃ (lời tán dương sự phục vụ cho dục vọng của bản thân): ở đây, sự phục vụ bằng việc giao hợp được gọi là kāmupaṭṭhāna; sự phục vụ cho dục vọng của bản thân là attakāmupaṭṭhāna; hoặc được chính mình mong muốn, ước ao là attakāma, có nghĩa là được khao khát do lòng ham muốn giao hợp, attakāma và upaṭṭhāna là attakāmupaṭṭhāna; lời tán dương về điều đó là attakāmupaṭṭhānavaṇṇo; ấy là attakāmupaṭṭhānavaṇṇaṃ.
‘‘Etadaggaṃ, bhagini, pāricariyānaṃ yā mādisaṃ sīlavantaṃ kalyāṇadhammaṃ brahmacāriṃ etena dhammena paricareyyā’’ti evaṃ vatvāti sambandho.
The connection is: having said, ‘‘This, sister, is the foremost of services, that one should serve a virtuous, good-natured celibate like me with this practice.’’
Liên kết ý nghĩa là: sau khi nói rằng: “Này chị, đây là sự phục vụ cao quý nhất, nếu một người phục vụ một vị phạm hạnh có giới hạnh, có thiện pháp như tôi bằng pháp này”.
Methunarāginoti iminā gilānapaccayādīhi upaṭṭhānassa vaṇṇaṃ bhaṇato anāpattīti dīpitaṃ hoti.
By methunarāgino (one with sexual passion), it is indicated that there is no offense for one who praises service due to illness or other reasons.
Methunarāgino (của người có lòng ham muốn giao hợp): bằng từ này, được chỉ ra rằng: người nói lời tán dương sự phục vụ bằng các vật dụng cho người bệnh v.v... thì vô tội.
Vācā methunayuttenāti ettha methunayutteneva vācāya methunayācane garukaṃ hoti, na aññathāti adhippāyo.
Here, in vācā methunayuttena (by words connected with sexual intercourse), the intention is that it is a serious offense to request sexual intercourse with words directly connected to it, not otherwise.
Vācā methunayuttenā (bằng lời nói liên quan đến sự giao hợp): ở đây, ý định là chỉ khi yêu cầu việc giao hợp bằng lời nói liên quan đến sự giao hợp mới phạm tội nặng, không phải cách khác.
23. Idāni sañcarittaṃ dassetuṃ ‘‘paṭiggahetvā’’tiādi āraddhaṃ.
Now, to show the act of acting as a go-between, the passage beginning with ‘‘paṭiggahetvā’’ has been commenced.
23. Bây giờ, để chỉ ra việc môi giới, phần bắt đầu bằng “paṭiggahetvā” được nêu ra.
Tattha paṭiggahetvāti itthiyā vā purisena vā ubhinnaṃ mātādīhi vā ‘‘bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vā purisaṃ vā evaṃ bhaṇāhī’’ti vutto tesaṃ vacanaṃ ‘‘sādhū’’ti vā ‘‘hotū’’ti vā ‘‘bhaṇāmī’’ti vā yena kenaci ākārena vacībhedaṃ katvā, sīsakampanādīhi vā sampaṭicchitvāti attho.
Here, paṭiggahetvā means having accepted the message, either when told by a woman or a man, or by their mothers or others, ‘‘Venerable sir, tell such-and-such a woman or man so-and-so,’’ by making a verbal utterance in some way, such as ‘‘Good,’’ or ‘‘Let it be so,’’ or ‘‘I will tell,’’ or by assenting with a nod of the head or similar gesture.
Trong đó, paṭiggahetvā có nghĩa là: sau khi được người nữ hoặc người nam, hoặc cha mẹ của cả hai v.v... nói rằng “Bạch ngài, xin hãy nói với người nữ hoặc người nam tên là như vậy”, và đã chấp nhận lời của họ bằng bất kỳ cách nào, như nói “lành thay”, “được thôi”, “tôi sẽ nói”, hoặc bằng cách gật đầu v.v...
Sandesanti ettha pana itthī dasavidhā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sārakkhā saparidaṇḍāti.
Here, regarding sandesa (message), there are ten types of women: protected by mother, protected by father, protected by mother and father, protected by brother, protected by sister, protected by relatives, protected by clan, protected by Dhamma, with a guardian, and subject to penalty.
Sandesaṃ (thông điệp): ở đây, có mười loại người nữ: được mẹ bảo vệ, được cha bảo vệ, được cha mẹ bảo vệ, được anh trai bảo vệ, được chị gái bảo vệ, được thân quyến bảo vệ, được dòng họ bảo vệ, được pháp bảo vệ, có người bảo vệ, và có hình phạt.
Dasa bhariyāyo dhanakkītā chandavāsinī bhogavāsinī paṭavāsinī odapattakinī obhaṭacumbaṭakā dāsī ca bhariyā ca kammakārī ca bhariyā ca dhajāhaṭā muhuttikā cāti.
There are ten types of wives: bought with money, living by choice, living for wealth, living in rags, with water poured over her head, with a garland placed on her head, a female slave and a wife, a female worker and a wife, captured by a banner, and for a moment.
Mười loại vợ là: vợ mua bằng tiền, vợ sống chung do ý muốn, vợ sống chung do tài sản, vợ sống chung do tấm vải, vợ cưới bằng lễ dội nước, vợ được cất vòng đệm đầu, vợ là nữ tỳ, vợ là người làm công, vợ bị bắt trong chiến trận, và vợ tạm thời.
Tāsu māturakkhitā bhikkhuṃ pahiṇati ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi ‘homi itthannāmassa bhariyā dhanakkītā…pe… muhuttikā cā’’ti, ayaṃ itthiyā sandeso nāma.
Among these, a woman protected by her mother sends a bhikkhu, saying, ‘‘Go, Venerable sir, tell such-and-such a person, ‘I will be such-and-such a person’s wife, bought with money… and for a moment.’’’ This is called a woman’s message.
Trong số ấy, người nữ được mẹ bảo vệ sai một vị tỳ-khưu đi rằng: “Bạch Đại đức, hãy đi nói với người tên là... rằng: ‘Tôi là vợ của người tên là..., là vợ mua bằng tiền... cho đến... là vợ tạm thời’”, đây gọi là thông điệp của người nữ.
Sace māturakkhitāya mātāpitābhātābhaginiādayo bhikkhuṃ pahiṇanti ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ brūhi ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā…pe… muhuttikā cā’’ti, ayampi itthiyā sandesoyeva nāma.
If the mother, father, brother, sister, etc., of a woman protected by her mother send a bhikkhu, saying, ‘‘Go, Venerable sir, tell such-and-such a person, ‘Let her be such-and-such a person’s wife, bought with money… and for a moment,’’’ this is also called a woman’s message.
Nếu mẹ, cha, anh, chị, v.v... của người nữ được mẹ bảo vệ sai một vị tỳ-khưu đi rằng: “Bạch Đại đức, hãy đi nói với người tên là... rằng: ‘Hãy là vợ của người tên là..., là vợ mua bằng tiền... cho đến... là vợ tạm thời’”, đây cũng gọi là thông điệp của người nữ.
Evaṃ piturakkhitādīsupi nayo netabbo.
Similarly, the method should be applied to those protected by father, and so on.
Tương tự, phương pháp này cũng nên được áp dụng cho các trường hợp người nữ được cha bảo vệ, v.v...
Puriso bhikkhuṃ pahiṇati ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi…pe… saparidaṇḍaṃ brūhi ‘hotu kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā…pe… muhuttikā cā’’ti, ayaṃ purisassa sandeso nāma.
A man sends a bhikkhu, saying, ‘‘Go, Venerable sir, tell such-and-such a woman protected by her mother… tell such-and-such a woman subject to penalty, ‘Let her be such-and-such a person’s wife, bought with money… and for a moment.’’’ This is called a man’s message.
Người nam sai một vị tỳ-khưu đi rằng: “Bạch Đại đức, hãy đi nói với người nữ tên là... được mẹ bảo vệ... cho đến... có hình phạt kèm theo rằng: ‘Mong rằng nàng sẽ là vợ của người tên là..., là vợ mua bằng tiền... cho đến... là vợ tạm thời’”, đây gọi là thông điệp của người nam.
Sace purisassa mātāpitābhātābhaginiādayo bhikkhuṃ pahiṇanti ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi…pe… saparidaṇḍaṃ brūhi ‘hotu itthannāmassa bhariyā dhanakkītā…pe… muhuttikā cā’’ti, ayampi purisassa sandesoyeva nāma, āṇāpananti attho.
If the mother, father, brother, sister, etc., of a man send a bhikkhu, saying, ‘‘Go, Venerable sir, tell such-and-such a woman protected by her mother… tell such-and-such a woman subject to penalty, ‘Let her be such-and-such a person’s wife, bought with money… and for a moment,’’’ this is also called a man’s message; it means a command.
Nếu mẹ, cha, anh, chị, v.v... của người nam sai một vị tỳ-khưu đi rằng: “Bạch Đại đức, hãy đi nói với người nữ tên là... được mẹ bảo vệ... cho đến... có hình phạt kèm theo rằng: ‘Mong rằng nàng sẽ là vợ của người tên là..., là vợ mua bằng tiền... cho đến... là vợ tạm thời’”, đây cũng gọi là thông điệp của người nam, nghĩa là sự sai khiến.
Vīmaṃsitvāti ettha vuttappakārena sāsanaṃ gahetvā tassā itthiyā vā purisassa vā tesaṃ avassārocanakānaṃ mātāpitābhātābhaginiādīnaṃ vā ārocetvāti attho.
Here, vīmaṃsitvā means having taken the message as described, and having conveyed it to that woman or man, or to their mothers, fathers, brothers, sisters, etc., who are not obligated to convey it.
Sau khi tìm hiểu: nghĩa là, sau khi nhận thông điệp theo cách đã nói ở đây, và báo lại cho người nữ hoặc người nam ấy, hoặc cho những người phải được báo là mẹ, cha, anh, chị, v.v... của họ.
Haranti yattha pahito, tattha gantvā tassā itthiyā vā purisassa vā āroceti, sā itthī vā puriso vā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchatu vā, mā vā, lajjāya vā tuṇhī hotu, puna āgantvā tassā itthiyā vā purisassa vā haranto garukaṃ phuseti sambandho.
Harati means having gone to where he was sent, he conveys it to that woman or man. Whether that woman or man accepts it by saying ‘‘Good,’’ or not, or remains silent out of shyness, when he returns and conveys it to that woman or man again, he incurs a serious offense—this is the connection.
Mang đi: có liên hệ là, sau khi đi đến nơi được sai đến, vị ấy báo cho người nữ hoặc người nam đó; người nữ hoặc người nam ấy có thể chấp nhận rằng “Tốt lắm” hoặc không, hoặc có thể im lặng vì xấu hổ; khi trở về và mang thông điệp lại cho người nữ hoặc người nam kia, vị ấy phạm tội nặng.
Ettāvatā ‘‘paṭiggaṇhati vīmaṃsati paccāharatī’’ti vuttaṃ aṅgattayaṃ sampāditaṃ hoti.
By this much, the three factors mentioned as ‘‘receives, investigates, and conveys back’’ are fulfilled.
Đến chừng đó, ba chi phần được gọi là “tiếp nhận, tìm hiểu, mang về” được hoàn thành.
Imāya tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso, ito yehi kehici dvīhi aṅgehi thullaccayaṃ, ekena dukkaṭaṃ.
With the fulfillment of these three factors, it is a Saṅghādisesa offense. With any two of these factors, it is a Thullaccaya offense. With one, it is a Dukkata offense.
Với sự hoàn thành ba chi phần này, phạm tội saṅghādisesa; với bất kỳ hai chi phần nào trong số này, phạm tội thullaccaya; với một chi phần, phạm tội dukkaṭa.
Yakkhīpetīpaṇḍakesu aṅgattayenapi thullaccayameva, ekena vā dvīhi vā dukkaṭanti.
In the case of yakkhas, female spirits, and paṇḍakas, it is a Thullaccaya offense even with all three factors, and a Dukkata offense with one or two.
Đối với dạ-xoa nữ, ngạ-quỷ nữ, và người ái nam ái nữ, dù đủ ba chi phần cũng chỉ phạm tội thullaccaya; với một hoặc hai chi phần thì phạm tội dukkaṭa.
24. Idāni kuṭikārasikkhāpadaṃ āvi kātuṃ ‘‘saṃyācitaparikkhāra’’ntiādi āraddhaṃ.
Now, in order to reveal the Kuṭikāra Sikkhāpada (Rule concerning the building of a hut), the section beginning with "saṃyācitaparikkhāra" (materials obtained by asking) is commenced.
24. Bây giờ, để làm rõ học giới về việc làm cốc, phần bắt đầu bằng “vật dụng do xin” đã được nêu lên.
Tatrāyaṃ saṅkhepattho – ‘‘vāsiṃ detha, pharasuṃ dethā’’tiādinā sayaṃ pavattitayācanāya gahitaparikkhāraṃ saṃyācitaparikkhāraṃ padabhājane vuttanayena saṅghaṃ tikkhattuṃ yācitvā laddhabhikkhūhi vā saṅgheneva vā tattha gantvā sārambhānārambhasaparikkamanāparikkamanabhāvaṃ ñatvā adesitavatthukaṃ ‘‘kuṭi nāma ullittā vā hoti avalittā vā ullittāvalittā vā’’ti (pārā. 349) evaṃ vuttalakkhaṇaṃ kuṭiṃ.
Herein, the summary meaning is: saṃyācitaparikkhāraṃ (materials obtained by asking) means materials acquired by asking oneself, saying "Give an axe, give a chisel," and so on, in the manner stated in the Padabhājana (Word-by-word Analysis). Having asked the Saṅgha three times, and having obtained them, either by the bhikkhus or by the Saṅgha itself, having gone there and understood whether it is sārambha (with disturbance to living beings) or anārambha (without disturbance), saparikkamana (portable) or aparikkamana (non-portable), an adesitavatthukaṃ (unannounced site) kuṭiṃ (hut), which is described as "A hut is either plastered, or unplastered, or plastered and unplastered."
Ở đây, tóm tắt ý nghĩa như sau – vật dụng do xin là vật dụng được nhận do tự mình khởi xướng việc xin bằng cách nói “Hãy cho cái vác, hãy cho cái búa”, v.v...; cốc được định nghĩa trong phần phân tích từ ngữ là “cốc là được trét trong, hoặc được trét ngoài, hoặc được trét cả trong lẫn ngoài”, có nền đất không được chỉ định sau khi đã xin Tăng-già ba lần theo cách nói trong phần phân tích từ ngữ, hoặc do các vị tỳ-khưu được Tăng-già cho phép đến đó và biết được tình trạng có hay không có sinh vật, có hay không có đường đi lại.
‘‘Tatridaṃ pamāṇaṃ, dīghaso dvādasa vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ sattantarā’’ti (pārā. 348) evaṃ vuttapamāṇātikkantaṃ, ‘‘mayhaṃ vāsāgāraṃ esā’’ti evaṃ attā uddeso etissāti attuddesā, taṃ attuddesaṃ katvā garuṃ saṅghādisesaṃ phuseti sambandho.
Having made such a hut vuttapamāṇātikkantaṃ (exceeding the prescribed measure), which is "Herein, the measure is twelve spans in length by the Sugata-span, and seven spans across," and which is attuddesaṃ (for oneself), meaning "This is my dwelling," one incurs a garuṃ (serious) Saṅghādisesa, is the connection.
Có liên hệ là, làm một cái cốc vượt quá kích thước đã quy định như đã nói “Ở đây, đây là kích thước: chiều dài mười hai gang tay theo gang tay của Như Lai, chiều ngang bảy gang tay ở khoảng giữa”, vì mục đích cá nhân, tức là có mục đích cho bản thân rằng “Đây là nhà ở của ta”, thì phạm tội nặng là saṅghādisesa.
Ayaṃ panettha vinicchayo – adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ kunthakipillikādīnaṃ āsaye katattā sārambhaṃ dvīhi balībaddehi yuttena sakaṭena gantuṃ asakkuṇeyyatāya aparikkamanaṃ ullittādibhedaṃ kuṭiṃ attano vasanatthāya karonto vā kārāpento vā ‘‘idāni niṭṭhānaṃ gamissatī’’ti paṭhamapiṇḍadāne thullaccayaṃ, dutiyapiṇḍadānena lepe ghaṭite dve ca saṅghādisese dve ca dukkaṭāni, sace desitavatthukāyeva vā pamāṇātikkantāyeva vā hoti, ekaṃ saṅghādisesaṃ dve ca dukkaṭāni āpajjatīti.
This is the determination here: When one builds or causes to be built for one's own dwelling an adesitavatthukaṃ (unannounced site) hut, which is pamāṇātikkantaṃ (exceeding the measure), sārambhaṃ (with disturbance to living beings) because it is made on a site that is a dwelling place for mites, ants, and so on, aparikkamanaṃ (non-portable) because it cannot be moved by a cart drawn by two oxen, and which is of the type plastered, etc., one incurs a thullaccaya at the first donation of a lump of food, when it is said, "Now it will be completed." With the second donation of a lump of food, when the plaster is applied, one incurs two Saṅghādisesas and two dukkata offenses. If it is only desitavatthukā (an announced site) or only pamāṇātikkantā (exceeding the measure), one incurs one Saṅghādisesa and two dukkata offenses.
Ở đây, đây là sự quyết định – khi đang làm hoặc cho làm một cái cốc loại được trét v.v..., có nền đất không được chỉ định, vượt quá kích thước, có sinh vật vì được làm trên nơi ở của kiến, mối v.v..., không có đường đi lại vì xe bò do hai con bò kéo không thể đi đến được, với mục đích để tự mình ở; khi nghĩ rằng “Bây giờ nó sắp hoàn thành”, lúc đặt viên gạch đầu tiên, phạm tội thullaccaya; khi trát lớp vữa thứ hai, phạm hai tội saṅghādisesa và hai tội dukkaṭa. Nếu cốc chỉ có nền đất được chỉ định hoặc chỉ vượt quá kích thước, thì phạm một tội saṅghādisesa và hai tội dukkaṭa.
25. Idāni vihārakārasikkhāpadaṃ dassetuṃ ‘‘mahallaka’’ntiādi āraddhaṃ.
Now, in order to show the Vihārakāra Sikkhāpada (Rule concerning the building of a monastery), the section beginning with "mahallaka" (large) is commenced.
25. Bây giờ, để trình bày học giới về việc làm tịnh xá, phần bắt đầu bằng “lớn” đã được nêu lên.
Tattha mahallakanti sassāmikabhāvena saṃyācitakuṭito mahantabhāvo etassa atthi, yasmā vā vatthuṃ desāpetvā pamāṇātikkamenāpi kātuṃ vaṭṭati, tasmā pamāṇamahantatāyapi mahallako, taṃ mahallakaṃ vihāraṃ vā katvāti attho.
Herein, mahallaka means that it is larger than a hut obtained by asking, in terms of ownership. Or, since it is permissible to build even by having the site announced and exceeding the measure, it is also mahallaka due to its large size. The meaning is: having built such a large monastery.
Trong đó, lớn: nghĩa là, tịnh xá này có tính chất lớn hơn so với cốc được xin có chủ sở hữu; hoặc vì được phép làm vượt quá kích thước sau khi đã xin chỉ định nền đất, nên nó cũng lớn về kích thước; ý nghĩa là, sau khi làm một tịnh xá lớn.
Ettha pana adesitavatthukabhāvena eko saṅghādiseso, sesaṃ anantarasadisameva.
Here, one Saṅghādisesa is incurred due to the adesitavatthuka (unannounced site) aspect; the rest is similar to the preceding rule.
Ở đây, có một tội saṅghādisesa do nền đất không được chỉ định; phần còn lại tương tự như học giới trước.
Idha ca tattha ca vāsāgāraṃ ṭhapetvā uposathāgāraṃ vā jantāgharaṃ vā aggisālaṃ vā bhavissatīti evamādinā nayena karontassa anāpatti.
In this case and in that case, there is no offense for one who builds, for example, an uposathāgāra (Uposatha hall), a jantāghara (hot-air bath), or an aggisāla (fire hall), apart from a dwelling place.
Ở đây và ở đó, nếu làm với ý định rằng “Đây sẽ là nhà uposatha, hoặc nhà xông hơi, hoặc nhà bếp” thay vì là nơi ở, thì không phạm tội.
26. Idāni amūlakasikkhāpadaṃ pakāsetuṃ ‘‘amūlakenā’’tiādi āraddhaṃ.
Now, in order to explain the Amūlaka Sikkhāpada (Rule concerning a groundless accusation), the section beginning with "amūlakenā" (groundlessly) is commenced.
26. Bây giờ, để làm rõ học giới về việc vu khống, phần bắt đầu bằng “vô căn cứ” đã được nêu lên.
Tattha amūlakenāti yaṃ codakena cuditakamhi puggale adiṭṭhaṃ asutaṃ aparisaṅkitaṃ, idaṃ etesaṃ dassanasavanaparisaṅkāsaṅkhātānaṃ mūlānaṃ abhāvato amūlakaṃ, tena amūlakena vatthunāti sambandho.
Herein, amūlakenā means that which is neither seen, heard, nor suspected by the accuser regarding the accused person. This is amūlaka (groundless) due to the absence of these roots, namely seeing, hearing, and suspecting. The connection is: with such a groundless matter.
Trong đó, vô căn cứ: điều mà người tố cáo không thấy, không nghe, không nghi ngờ ở người bị tố cáo, điều này là vô căn cứ do không có các căn cứ được gọi là thấy, nghe, và nghi ngờ này; có liên hệ là, với sự việc vô căn cứ ấy.
Tattha adiṭṭhaṃ nāma attano pasādacakkhunā vā dibbacakkhunā vā adiṭṭhaṃ.
Here, adiṭṭhaṃ (unseen) means unseen by one's own physical eye or by the divine eye.
Trong đó, không thấy là không thấy bằng mắt thường của mình hoặc bằng thiên nhãn.
Asutaṃ nāma tatheva kenaci vuccamānaṃ na sutaṃ.
Asutaṃ (unheard) means not heard when spoken by someone, in the same way.
Không nghe là không nghe ai đó nói như vậy.
Aparisaṅkitaṃ nāma cittena aparisaṅkitaṃ, taṃ pana diṭṭhasutamutavasena tividhaṃ.
Aparisaṅkitaṃ (unsuspected) means not suspected by the mind. This, however, is of three kinds based on what is seen, heard, or smelled.
Không nghi ngờ là không nghi ngờ trong tâm; điều đó có ba loại, dựa trên thấy, nghe, và suy đoán.
Tattha bhikkhuñca mātugāmañca tathārūpe ṭhāne disvā ‘‘addhā imehi kata’’nti vā ‘‘karissantī’’ti vā parisaṅkati, idaṃ diṭṭhaparisaṅkitaṃ nāma.
Here, seeing a bhikkhu and a woman in such a place, one suspects, "Surely they have done this," or "They will do this." This is called diṭṭhaparisaṅkitaṃ (suspected from seeing).
Trong đó, sau khi thấy một vị tỳ-khưu và một người nữ ở một nơi như vậy, vị ấy nghi ngờ rằng “Chắc chắn họ đã làm” hoặc “sẽ làm”, đây gọi là nghi ngờ do thấy.
Andhakāre paṭicchannokāse vā bhikkhussa ca mātugāmassa ca vacanaṃ sutvā dutiyassa atthibhāvaṃ ajānanto pubbe vuttanayena parisaṅkati, idaṃ sutaparisaṅkitaṃ nāma.
In a dark or secluded place, having heard the speech of a bhikkhu and a woman, and not knowing the presence of a second person, one suspects in the manner stated previously. This is called sutaparisaṅkitaṃ (suspected from hearing).
Sau khi nghe lời nói của một vị tỳ-khưu và một người nữ trong bóng tối hoặc ở một nơi kín đáo, không biết sự hiện diện của người thứ hai, vị ấy nghi ngờ theo cách đã nói ở trên, đây gọi là nghi ngờ do nghe.
Dhuttehi itthīhi saddhiṃ paccantavihāresu pupphagandhasurādīhi anubhavitvā gataṭṭhānaṃ disvā ‘‘kena nu kho idaṃ kata’’nti vīmaṃsanto tatra kenaci bhikkhunā gandhādīhi pūjā katā hoti, bhesajjatthāya ariṭṭhaṃ vā pītaṃ, so tassa gandhaṃ ghāyitvā ‘‘ayaṃ so bhavissatī’’ti parisaṅkati, idaṃ mutaparisaṅkitaṃ nāma.
Having seen a place where rogues have enjoyed themselves with women, with flowers, perfumes, and liquor in remote monasteries, and wondering, "Who could have done this?", one finds that some bhikkhu has offered perfumes, etc., there, or has drunk ariṭṭha (a medicinal drink) for medicinal purposes. One smells its scent and suspects, "This must be him." This is called mutaparisaṅkitaṃ (suspected from smelling).
Sau khi thấy nơi những kẻ du đãng đã đi sau khi vui thú với các phụ nữ ở các tu viện biên địa với hoa, hương, rượu, v.v..., và tự hỏi “Ai đã làm điều này?”, vị ấy biết rằng một vị tỳ-khưu nào đó ở đó đã cúng dường bằng hương, v.v..., hoặc đã uống rượu thuốc để chữa bệnh, vị ấy ngửi thấy mùi đó và nghi ngờ “Chắc là vị này”, đây gọi là nghi ngờ do suy đoán.
Evaṃ tividhāya parisaṅkāya abhāvena aparisaṅkitanti attho.
Thus, aparisaṅkita means the absence of these three kinds of suspicion.
Ý nghĩa là, không nghi ngờ do không có ba loại nghi ngờ như vậy.
Codentoti ‘‘pārājikaṃ dhammaṃ āpannosi, assamaṇosi, asakyaputtiyosī’’tiādīhi vacanehi sayaṃ codentoti attho.
Codento means accusing oneself with words such as, "You have fallen into a pārājika offense, you are not a recluse, you are not a son of the Sakyan."
Tố cáo: nghĩa là, tự mình tố cáo bằng những lời như “Ông đã phạm tội pārājika, ông không phải là sa-môn, ông không phải là con của dòng họ Thích Ca”.
Evaṃ codentassa vācāya vācāya saṅghādiseso.
For one accusing thus, a Saṅghādisesa offense arises word by word.
Khi tố cáo như vậy, mỗi lời nói phạm một tội saṅghādisesa.
Codāpento vāti attanā tassa samīpe ṭhatvā aññaṃ bhikkhuṃ āṇāpetvā codāpento tassa āṇattassa vācāya vācāya garuṃ phuseti attho.
Codāpento vā means that by standing near him oneself and ordering another bhikkhu to accuse, one incurs a grave offense word by word through the words of the one so ordered.
Hoặc cho người khác tố cáo: nghĩa là, tự mình đứng gần người đó, sai một vị tỳ-khưu khác tố cáo, thì phạm tội nặng theo mỗi lời nói của người được sai bảo.
Atha sopi cāvanādhippāyena ‘‘mayāpi diṭṭhaṃ atthī’’tiādinā nayena codeti, dvinnampi vācāya āpatti.
Then, if he too accuses with the intention of expulsion, saying, "I too have seen it," or similar, an offense arises for both by their words.
Khi ấy, nếu người kia cũng tố cáo với ý định làm cho lay chuyển bằng cách nói rằng "tôi cũng đã thấy" v.v..., cả hai đều phạm tội qua lời nói.
Vatthunā antimena cāti bhikkhuno anurūpesu ekūnavīsatiyā pārājikesu aññatarenāti attho.
Vatthunā antimena ca means by one of the nineteen pārājika offenses appropriate for a bhikkhu.
Và bằng điều cuối cùng có nghĩa là bằng một trong mười chín điều pārājika tương xứng với tỳ khưu.
Cāvetunti brahmacariyā cāvetuṃ, yo suddhaṃ vā asuddhaṃ vā katūpasampadaṃ puggalaṃ suddhadiṭṭhiko samāno cāvanādhippāyena codeti vā codāpeti vā, tassa saṅghādisesoti adhippāyo.
Cāvetuṃ means to expel from the brahmacariya. The intention is that if one, being of pure view, accuses or causes to accuse a person whose ordination is pure or impure, with the intention of expulsion, one incurs a Saṅghādisesa offense.
Làm cho lay chuyển có nghĩa là làm cho lay chuyển khỏi phạm hạnh. Người nào, là người có tri kiến trong sạch, với ý định làm cho lay chuyển, tố cáo hoặc xúi giục tố cáo một người đã thọ cụ túc giới, dù trong sạch hay không trong sạch, người ấy phạm saṅghādisesa, đó là ý định.
Suṇamānanti iminā parammukhā dūtena vā paṇṇena vā codeti.
Suṇamānaṃ indicates that if one accuses by messenger or by letter from afar,
Đang nghe bằng câu này, (chỉ ra rằng) người ấy tố cáo vắng mặt qua người đưa tin hoặc qua thư.
Codentassa na ruhatīti dīpitaṃ hoti.
the accusation does not hold for the accuser.
Điều này cho thấy rằng tội không thành tựu đối với người đang tố cáo.
Parammukhā pana sattahi āpattikkhandhehi vadantassa dukkaṭaṃ.
However, for one speaking from afar using the seven groups of offenses, there is a Dukkata.
Tuy nhiên, nói vắng mặt về bảy nhóm tội thì phạm dukkaṭa.
27. Idāni aññabhāgiyasikkhāpadaṃ dassetuṃ ‘‘aññassa kiriya’’ntiādimāha.
Now, to explain the training rule on accusing another by analogy, it begins with "aññassa kiriyaṃ".
27. Bây giờ, để trình bày điều học về sự liên quan, ngài nói "hành vi của người khác" v.v...
Tattha aññassa kiriyanti aññassa khattiyādijātikassa pārājikassa vītikkamasaṅkhātaṃ kiriyaṃ disvāti sambandho.
Here, aññassa kiriyaṃ is connected with "having seen the transgression, which is a pārājika, of another person of the Khattiya or other caste."
Trong đó, hành vi của người khác có sự liên kết là: sau khi thấy hành vi được gọi là sự vi phạm pārājika của người khác thuộc dòng dõi Khattiya v.v...
Tena lesenāti ‘‘dasa lesā jātileso nāmaleso gottaleso liṅgaleso āpattileso pattaleso cīvaraleso upajjhāyaleso ācariyaleso senāsanaleso’’ti (pārā. 394) evaṃ vuttesu dasasu lesesu yo tasmiṃ puggale dissati, tena lesena tadaññaṃ puggalaṃ brahmacariyā cāvetuṃ antimavatthunā codento garukaṃ phuseti attho.
Tena lesena means that among the ten analogies mentioned as "ten analogies: analogy of caste, analogy of name, analogy of clan, analogy of gender, analogy of offense, analogy of bowl, analogy of robe, analogy of preceptor, analogy of teacher, analogy of dwelling" (Pārā. 394), by whichever analogy is seen in that person, one who accuses that other person with the ultimate offense, intending to expel him from the brahmacariya, incurs a grave offense.
Bằng cái cớ đó có nghĩa là: trong mười cái cớ đã được nói đến là "mười cái cớ là cớ dòng dõi, cớ tên gọi, cớ gia tộc, cớ giới tính, cớ phạm tội, cớ y bát, cớ y phục, cớ thầy tế độ, cớ thầy giáo thọ, cớ chỗ ở", cái cớ nào được thấy ở người kia, bằng cái cớ đó, người tố cáo một người khác bằng điều cuối cùng để làm cho người ấy lay chuyển khỏi phạm hạnh, thì phạm tội nặng.
Tattha aññampi vatthuṃ lissati silissati vohāramatteneva īsakaṃ allīyatīti leso, jātiyeva leso jātileso.
Here, lesa means something that adheres slightly, clings, or is associated with another matter merely by common usage; the analogy of caste is jātilesa.
Trong đó, leso là vì nó dính líu, bám vào, chỉ hơi dính vào một sự vật khác chỉ bằng cách gọi tên. Dòng dõi chính là cái cớ, là jātileso.
Esa nayo sesapadesupi.
This method applies to the remaining terms as well.
Phương pháp này cũng nên được hiểu cho các thuật ngữ còn lại.
Lesena codento kathaṃ codeti?
How does one accuse by analogy?
Người tố cáo bằng cái cớ thì tố cáo như thế nào?
Añño khattiyajātiko iminā codakena pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hoti, so aññaṃ attano veriṃ khattiyajātikaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyajātilesaṃ gahetvā evaṃ codeti ‘‘khattiyo mayā diṭṭho pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto, tvampi khattiyo pārājikaṃ dhammaṃ āpannosī’’ti vā ‘‘so tvaṃ khattiyo, nāñño, pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosī’’ti vā codeti.
Another person of the Khattiya caste is seen by this accuser committing a pārājika offense. Seeing another bhikkhu of the Khattiya caste who is an enemy of his, he takes that analogy of Khattiya caste and accuses him thus: "I saw a Khattiya committing a pārājika offense; you too are a Khattiya, you have fallen into a pārājika offense," or "You are that Khattiya, no other, you have fallen into a pārājika offense."
Một người khác thuộc dòng dõi Khattiya đã bị người tố cáo này thấy đang phạm tội pārājika. Người ấy, sau khi thấy một tỳ khưu khác thuộc dòng dõi Khattiya là kẻ thù của mình, liền lấy cái cớ dòng dõi Khattiya đó mà tố cáo rằng: "Tôi đã thấy một người Khattiya phạm tội pārājika, ông cũng là người Khattiya, đã phạm tội pārājika rồi", hoặc "Ông chính là người Khattiya đó, không phải ai khác, đã phạm tội pārājika rồi".
Evaṃ nāmalesādayopi veditabbā.
In this way, analogies of name and so forth should also be understood.
Cũng nên hiểu về cớ tên gọi v.v... theo cách như vậy.
28. Ettāvatā ‘‘garukā navā’’ti uddiṭṭhe vitthārato dassetvā idāni tesu āpannesu paṭipajjanākāraṃ dassetuṃ ‘‘chādeti jānamāpanna’’ntiādi vuttaṃ.
Having thus explained in detail the "nine grave offenses" that were enumerated, now, to show the procedure for those who have fallen into them, it is stated: "chādeti jānamāpannaṃ" and so forth.
28. Sau khi đã trình bày chi tiết về "chín tội nặng" đã được đề cập, bây giờ để chỉ ra cách thực hành khi đã phạm những tội ấy, ngài nói "biết mình đã phạm mà che giấu" v.v...
Tassāyaṃ piṇḍattho – yo bhikkhu ‘‘ayaṃ itthannāmā āpattī’’ti āpattivasena vā ‘‘idaṃ bhikkhūnaṃ na vaṭṭatī’’ti evaṃ vatthuvasena vā jānamāpannaṃ āpattiṃ yāva chādeti, tāva tena bhikkhunā akāmā parivāso vasitabboti.
The gist of this is: "If a bhikkhu knowingly conceals an offense, whether by identifying it as 'such and such an offense' or by stating 'this is not proper for bhikkhus,' then that bhikkhu must observe Parivāsa unwillingly for as long as he conceals it."
Đây là ý nghĩa tóm tắt của câu đó: Tỳ khưu nào, biết mình đã phạm tội theo cách "đây là tội tên là như thế này", hoặc theo cách về sự việc rằng "điều này không được phép đối với các tỳ khưu", mà che giấu tội ấy trong bao lâu, thì bấy lâu tỳ khưu ấy phải sống parivāsa dù không muốn.
Careyyāti mānattaṃ samādāya vaseyya.
Careyyā means he should observe Mānatta.
Nên thực hành có nghĩa là nên thọ nhận và sống mānatta.
Kittakaṃ divasanti ce?
For how many days, one might ask?
Nếu hỏi: "Trong bao nhiêu ngày?"
Cha rattiyo.
Six nights.
Sáu đêm.
Mānattavāso pana saṅgheyeva, na gaṇe, na puggale, tena vuttaṃ ‘‘saṅghe’’ti.
The observance of Mānatta, however, is only in the Saṅgha, not with a group, nor with an individual, hence it is stated "saṅghe".
Việc sống mānatta chỉ được thực hiện trong Tăng chúng, không phải trong một nhóm, không phải với một cá nhân, do đó nói là "trong Tăng chúng".
Parivutthoti ‘‘tayo kho upāli pārivāsikassa bhikkhuno ratticchedā sahavāso vippavāso anārocanā’’ti (cūḷava. 83) evaṃ vuttaṃ ratticchedaṃ akatvā parivutthoti attho.
Parivuttho means having observed Parivāsa without committing any of the "three breaks of night for a bhikkhu observing Parivāsa: co-residence, separation, and non-disclosure" (Cūḷava. 83).
Đã sống xong có nghĩa là đã sống xong mà không làm gián đoạn đêm, như đã nói: "Này Upāli, có ba sự gián đoạn đêm của tỳ khưu đang sống parivāsa: sống chung, sống riêng, không thông báo".
Tattha sahavāsoti pakatattena bhikkhunā saddhiṃ ekacchanne udakapātaṭṭhānabbhantare vāso.
Here, sahavāso means dwelling with a normal bhikkhu within the same enclosed area for drawing water.
Trong đó, sống chung là sống cùng với một tỳ khưu bình thường trong cùng một mái che hoặc trong phạm vi một giọt nước mưa rơi.
Vippavāso nāma aññaṃ pakatattaṃ bhikkhuṃ vinā vāso.
Vippavāso means dwelling without any other normal bhikkhu.
Sống riêng là sống mà không có tỳ khưu bình thường nào khác.
Anārocanāti āgantukādīnaṃ anārocanā.
Anārocanā means not disclosing to newcomers and others.
Không thông báo là không thông báo cho các vị khách v.v...
Etesu tīsu ekenāpi ratticchedo hoti eva.
A break of night occurs with any one of these three.
Chỉ cần một trong ba điều này cũng làm gián đoạn đêm.
Ettha pana upacārasīmagatānaṃ ārocetabbaṃ, na bahi ṭhitānaṃ, bahi ṭhitānampi sace saddaṃ suṇāti, passati, dūraṃ vā gantvā ārocetabbameva, anārocentassa ratticchedo ceva vattabhede dukkaṭañca hoti.
Here, however, it should be announced to those within the precincts, not to those standing outside. Even if those standing outside hear a sound or see, or if one goes far, it must be announced. For one who does not announce, there is a cutting off of the night (ratticcheda) and a dukkaṭa offense for breaking the observance.
Ở đây, cần phải thông báo cho những người đã vào trong giới cận trụ, không phải cho những người đứng bên ngoài. Nếu người đứng bên ngoài nghe thấy tiếng hoặc nhìn thấy, cũng phải đi đến nơi xa để thông báo. Nếu không thông báo, sẽ bị gián đoạn đêm và phạm dukkaṭa do vi phạm phận sự.
Ajānantasseva upacārasīmaṃ pavisitvā gacchanti ce, ratticchedova hoti, na vattabhedo.
If, unknowingly, they enter the precincts and go, there is only a cutting off of the night, not a breaking of the observance.
Nếu họ đi vào giới cận trụ mà không biết, thì chỉ bị gián đoạn đêm, không bị vi phạm phận sự.
Ciṇṇamānattanti ‘‘cattāro kho, upāli, mānattacārikassa bhikkhuno ratticchedā sahavāso vippavāso anārocanā ūne gaṇe caraṇa’’nti (cūḷava. 92) evaṃ vuttaṃ ratticchedaṃ akatvā ciṇṇamānattaṃ pariniṭṭhitamānattanti attho.
Ciṇṇamānatta means that having undergone mānatta, it is completed mānatta, without having caused the cutting off of the night as stated: "Indeed, Upāli, there are four cuttings off of the night for a bhikkhu undergoing mānatta: dwelling together, separation, not announcing, and practicing in an incomplete assembly."
Đã thực hành xong mānatta có nghĩa là đã thực hành xong mānatta, đã hoàn tất mānatta mà không làm gián đoạn đêm, như đã nói: "Này Upāli, có bốn sự gián đoạn đêm của tỳ khưu đang thực hành mānatta: sống chung, sống riêng, không thông báo, thực hành trong một nhóm không đủ số".
Ettha pana sahavāsādayo parivāse vuttappakārā eva.
Here, dwelling together and the others are the same as described in the parivāsa.
Ở đây, sống chung v.v... cũng giống như đã được giải thích trong parivāsa.
‘‘Ūne gaṇe caraṇa’’nti ettha gaṇo cattāro vā atirekā vā bhikkhū, tasmā sacepi tīhi bhikkhūhi saddhiṃ vasati, ratticchedo hotiyeva, ‘‘sace pana tena tesaṃ atthibhāvaṃ disvā ārocite pakkamanti, ūne gaṇe caraṇadoso na hotī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 97) aṭṭhakathāsu vuttaṃ kira.
In "practicing in an incomplete assembly," the assembly (gaṇa) consists of four or more bhikkhus. Therefore, even if one dwells with three bhikkhus, there is still a cutting off of the night. It is stated in the commentaries that "if, however, having seen their presence, he announces it to them and they depart, there is no fault of practicing in an incomplete assembly."
Về câu "thực hành trong một nhóm không đủ số", ở đây một nhóm là bốn hoặc nhiều hơn bốn tỳ khưu. Do đó, nếu sống cùng với ba tỳ khưu, cũng bị gián đoạn đêm. Nghe nói trong các sách chú giải có nói rằng: "Tuy nhiên, nếu sau khi thấy sự có mặt của họ, người ấy đã thông báo mà họ bỏ đi, thì không có lỗi thực hành trong một nhóm không đủ số".
Abbheyyāti taṃ bhikkhuṃ vīsatigaṇo saṅgho abbheyya sampaṭiccheyya, abbhānakammavasena osāreyyāti attho.
Abbheyyā means that the twenty-member Saṅgha should readmit that bhikkhu, accept him, or reinstate him by means of the abbhāna kamma.
Nên phục hồi có nghĩa là Tăng chúng gồm hai mươi vị nên phục hồi, nên chấp nhận lại tỳ khưu đó, tức là nên giải trừ bằng nghi thức phục hồi.
Sace ekenapi ūno vīsatigaṇo bhikkhusaṅgho taṃ bhikkhuṃ abbheyya, so ca bhikkhu na abbhito, te ca bhikkhū gārayhā, dukkaṭaṃ āpajjantīti attho.
If a bhikkhu Saṅgha of twenty members, even lacking one, were to readmit that bhikkhu, and that bhikkhu is not readmitted, and those bhikkhus are blameworthy, they incur a dukkaṭa offense.
Nếu Tăng chúng tỳ khưu thiếu dù chỉ một vị so với hai mươi vị mà phục hồi tỳ khưu đó, thì tỳ khưu ấy không được phục hồi, và những tỳ khưu kia đáng bị khiển trách, phạm dukkaṭa, đó là ý nghĩa.
29. Idāni yathā chāditā āpatti channā hoti, taṃ pakāraṃ dassetuṃ ‘‘āpattī’’tiādi vuttaṃ.
29. Now, to show the manner in which an offense, when concealed, becomes covered, the phrase "āpattī" and so on is stated.
29. Bây giờ, để chỉ ra cách thức mà một tội đã che giấu trở thành đã được che giấu, ngài nói "tội" v.v...
Tatthāyaṃ padayojanā – āpattitā ca anukkhittatā ca anantarāyatā ca pahuttatā ca āpattinukkhittaanantarāyapahuttatāyo, etāsu catūsu tathāsaññitā ca chādetukāmo hutvā chādanā cāti evaṃ dasahaṅgehi aruṇuggamamhi channā hotīti.
Here is the word-by-word explanation: Offensiveness, not having been suspended, not having obstacles, and capability—these are the four conditions of offensiveness, not having been suspended, not having obstacles, and capability. With these four, having the perception of such, and desiring to conceal, and the act of concealing—thus, with these ten factors, it becomes covered at dawn.
Ở đây, cách kết hợp các từ là: việc phạm tội, việc không bị đề cử, việc không có trở ngại, và việc có khả năng, là những điều kiện phạm tội, không bị đề cử, không có trở ngại, và có khả năng; trong bốn điều này, có nhận thức tương ứng, và có ý muốn che giấu, và có hành động che giấu; như vậy, với mười yếu tố này, tội trở thành đã được che giấu vào lúc rạng đông.
Ettha pana āpattiādīsu catūsu āpattisaññitā ca anukkhittasaññitā ca anantarāyasaññitā ca pahuttasaññitā cāti evaṃ saññāvasena yojetvā aṭṭhaṅgāni gahetabbāni, chādetukāmoti idamekaṃ, chādanāti idamekanti evaṃ dasa.
Here, among the four, beginning with "offensiveness," the eight factors should be taken as: the perception of an offense, the perception of not having been suspended, the perception of not having obstacles, and the perception of capability. Desiring to conceal is one, and the act of concealing is another, making ten in this way.
Ở đây, trong bốn điều đầu tiên là tội v.v..., cần lấy tám yếu tố bằng cách kết hợp với nhận thức như sau: có nhận thức về tội, có nhận thức về việc không bị đề cử, có nhận thức về việc không có trở ngại, và có nhận thức về việc có khả năng. Có ý muốn che giấu là một, và hành động che giấu là một, như vậy là mười.
Etesu pana ādito paṭṭhāya ayaṃ vinicchayo – ‘‘āpatti ca hoti āpattisaññī cā’’ti ettha yaṃ āpanno, sā terasannaṃ aññatarā hoti, sopi ca tattha garukāpattisaññīyeva hutvā jānanto chādeti, channā hoti.
Among these, the determination from the beginning is this: In "it is an offense and one perceives it as an offense," the offense one has committed is one of the thirteen. If one, perceiving it as a grave offense, conceals it knowingly, it is covered.
Trong số này, đây là sự phân tích từ đầu: trong câu "vừa là tội, vừa có nhận thức là tội", tội đã phạm là một trong mười ba tội. Và người ấy, có nhận thức đó là một tội nặng, biết mà che giấu, thì tội trở thành đã được che giấu.
Sace tattha anāpattisaññī vā aññāpattisaññī vā vematiko vā hoti, acchannāva hoti.
If one perceives it as a non-offense, or as a different offense, or is in doubt, it is not covered.
Nếu người ấy có nhận thức là không phạm tội, hoặc có nhận thức là phạm tội khác, hoặc có sự nghi ngờ, thì tội vẫn chưa được che giấu.
Tividhaṃ pana ukkhepanīyakammaṃ, tena akato anukkhitto.
There are three kinds of suspension kamma; one who has not had it performed is not suspended.
Có ba loại nghi thức đề cử. Người chưa bị thực hiện nghi thức đó là người không bị đề cử.
So ce pakatattasaññī hutvā chādeti, channā hoti.
If he, perceiving himself as in good standing, conceals it, it is covered.
Nếu người ấy, có nhận thức mình là người bình thường, mà che giấu, thì tội trở thành đã được che giấu.
Sace apakatattasaññī chādeti, acchannā hoti.
If he, perceiving himself as not in good standing, conceals it, it is not covered.
Nếu người ấy che giấu với nhận thức mình không phải là người bình thường, thì tội chưa được che giấu.
Apakatattena pana pakatattasaññināpi apakatattasaññināpi chāditaṃ acchāditameva hotīti.
However, what is concealed by one not in good standing, whether perceiving oneself as in good standing or not in good standing, is not considered concealed.
Còn việc che giấu của người không phải là người bình thường, dù có nhận thức mình là người bình thường hay không phải là người bình thường, đều không được xem là đã che giấu.
Anantarāyikoti yassa dasasu rājacoraaggiudakamanussāmanussavāḷasarīsapajīvitabrahmacariyantarāyesupi ekopi natthi, so ce anantarāyikasaññī hutvā chādeti, channā hoti.
Anantarāyiko means one for whom not even one of the ten obstacles—king, thief, fire, water, humans, non-humans, wild animals, serpents, loss of life, or loss of brahmacariya—exists. If he, perceiving himself as free from obstacles, conceals it, it is covered.
Không có trở ngại là người không có bất kỳ một trở ngại nào trong mười trở ngại: vua, trộm cướp, lửa, nước, người, phi nhân, thú dữ, rắn rết, sinh mạng, và phạm hạnh. Nếu người ấy, có nhận thức là không có trở ngại, mà che giấu, thì tội trở thành đã được che giấu.
Sace so andhakārabhīruko anantarāye eva vāḷādiantarāyasaññī hutvā chādeti, acchannāva hoti.
If he, being afraid of darkness, or perceiving obstacles like wild animals, conceals it, it is not covered.
Nếu người ấy sợ bóng tối, dù không có trở ngại mà lại có nhận thức có trở ngại từ thú dữ v.v... rồi che giấu, thì tội vẫn chưa được che giấu.
Pahūti yo sakkoti sabhāgabhikkhuno samīpaṃ gantuñceva ārocituñca, so ce pahusaññī hutvā chādeti, channā hoti.
Pahū means one who is able to go to a bhikkhu of the same category and announce it. If he, perceiving himself as capable, conceals it, it is covered.
Pahū có nghĩa là: Vị nào có thể đi đến gần và trình báo cho vị tỳ khưu đồng phạm, nếu vị ấy có tưởng là có khả năng mà che giấu, thì đó là đã che giấu.
Yo pana apahu hutvā pahusaññī, pahu vā apahusaññī hutvā chādeti, acchannāva hotīti.
However, if one who is incapable perceives himself as capable, or one who is capable perceives himself as incapable, and conceals it, it is not covered.
Còn vị nào không có khả năng nhưng có tưởng là có khả năng, hoặc có khả năng nhưng có tưởng là không có khả năng mà che giấu, thì không phải là đã che giấu.
Aruṇuggamamhīti ettha purebhattaṃ vā āpattiṃ āpanno hoti pacchābhattaṃ vā, yāva aruṇaṃ na uggacchati, tāva ārocetabbā.
In aruṇuggamamhi (at dawn), whether one commits an offense before or after a meal, it must be announced before dawn breaks.
Aruṇuggamamhīti: Ở đây, dù phạm tội trước buổi ăn hay sau buổi ăn, cũng phải trình báo trước khi rạng đông chưa mọc lên.
Sace pana aruṇabbhantare satakkhattumpi chādetukāmatā uppajjati, acchannāva hoti.
If, however, the desire to conceal arises a hundred times within the period before dawn, it is still not covered.
Nếu trong khoảng thời gian rạng đông, ý muốn che giấu khởi lên dù cả trăm lần, thì vẫn không phải là đã che giấu.
Ārocento pana sabhāgasaṅghādisesaṃ āpannassa ārocetuṃ na vaṭṭati.
One who announces it, however, should not announce it to a bhikkhu who has committed a Saṅghādisesa of the same category.
Khi trình báo, không được phép trình báo cho người đã phạm tội Tăng Tàn đồng loại.
Sace āroceti, āpatti pana āvikatā hoti, ārocanapaccayā pana aññaṃ dukkaṭaṃ āpattiṃ āpajjati.
If he announces it, the offense is indeed revealed, but due to the announcement, he incurs another dukkaṭa offense.
Nếu trình báo, tội lỗi thì được phát lộ, nhưng do duyên trình báo ấy mà phạm một tội Tác Ác khác.
Iminā aññampi vatthusabhāgāpattiṃ ārocetuṃ na vaṭṭatīti dīpito hoti.
By this, it is shown that it is not proper to confess another offense of the same kind.
Qua điều này, cũng được chỉ ra rằng không được phép trình báo tội đồng loại về vật.
Ārocentena pana ‘‘ahaṃ tava santike ekaṃ āpattiṃ āvi karomī’’ti vā ‘‘ācikkhāmī’’ti vā ‘‘ārocemī’’ti vā ‘‘ekaṃ āpattiṃ āpannabhāvaṃ jānāhī’’ti vā ‘‘ekaṃ garukāpattiṃ āvi karomī’’ti vā ādinā nayena vattabbaṃ, ettāvatā acchannāva hoti.
However, when confessing, one should say, "I reveal an offense in your presence," or "I declare," or "I confess," or "Know that I have fallen into an offense," or "I reveal a serious offense," and so on. By this, it becomes unhidden.
Khi trình báo, nên nói theo cách như: “Tôi xin phát lộ một tội lỗi nơi ngài”, hoặc “tôi xin trình bày”, hoặc “tôi xin trình báo”, hoặc “xin ngài hãy biết rằng tôi đã phạm một tội lỗi”, hoặc “tôi xin phát lộ một trọng tội”. Chừng đó thì không phải là đã che giấu.
Sace ‘‘lahukāpattiṃ ārocemī’’ti vadati, channāva hotīti.
If one says, "I confess a minor offense," it remains hidden.
Nếu nói rằng: “Tôi xin trình báo một tội nhẹ”, thì đó là đã che giấu.
Saṅghādisesavinicchayo.
Determination of Saṅghādisesa.
Phần quyết nghị về tội Tăng Tàn.
30. Evaṃ garuke sikkhitabbākāraṃ dassetvā idāni cīvaresu dassetuṃ ‘‘cīvara’’nti uddhaṭaṃ.
30. Having thus shown the manner of training in serious matters, now to show it concerning robes, the term "cīvara" (robe) is brought forth.
30. Sau khi đã chỉ ra cách thức học tập trong các điều học trọng yếu như vậy, bây giờ để chỉ ra về các loại y, câu “cīvara” đã được nêu lên.
Tattha jātito cha cīvarāni (mahāva. 339; pārā. aṭṭha. 2.462-463; kaṅkhā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā), tāni kānīti ce, taṃ dassetuṃ ‘‘khomā’’tiādi āraddhaṃ.
Among these, there are six kinds of robes by origin. To show what they are, the section beginning with "khoma" (linen) is commenced.
Trong đó, xét về chủng loại, có sáu loại y. Nếu hỏi chúng là gì, để chỉ ra điều đó, câu “khomā” đã được bắt đầu.
Tattha khomaṃ nāma khomavākasuttehi kataṃ vatthaṃ.
Here, khoma (linen) is a cloth made from linen bark threads.
Trong đó, khomaṃ là vải được làm từ sợi cây lanh.
Sāṇaṃ nāma sāṇavākehi kataṃ vatthaṃ.
Sāṇa (hemp) is a cloth made from hemp bark.
Sāṇaṃ là vải được làm từ sợi cây gai.
Bhaṅgaṃ nāma khomasuttādīhi pañcahi missetvā kataṃ vatthaṃ.
Bhaṅga (mixed cloth) is a cloth made by mixing five (types of threads) such as linen threads.
Bhaṅgaṃ là vải được làm bằng cách trộn lẫn năm loại sợi gồm sợi lanh, v.v.
Pāṭekkaṃ vākamayameva vāti vadanti.
Or some say it is made solely from bark.
Cũng có người nói rằng đó chỉ là loại vải làm từ vỏ cây riêng biệt.
Kambalaṃ nāma manussalomaṃ vāḷalomaṃ ṭhapetvā lomehi vāyitvā kataṃ vatthaṃ.
Kambala (woolen cloth) is a cloth woven from animal hair, excluding human hair and wild animal hair.
Kambalaṃ là vải được dệt từ lông, ngoại trừ lông người và lông thú.
Chaḷetānīti cha etāni.
Chaḷetāni means these six.
Chaḷetānīti là sáu loại này.
Saha anulomehīti sānulomāni.
Sānulomāni means together with their corresponding kinds.
Cùng với các loại tương ứng là sānulomāni.
Jātito pana kappiyāni cha cīvarānīti vuttaṃ hoti.
It is said that there are six kinds of robes that are allowable by origin.
Có nghĩa là, xét về chủng loại, có sáu loại y thích hợp.
31. Idāni tesaṃ anulomāni dassetuṃ ‘‘dukūla’’ntiādi vuttaṃ.
31. Now, to show their corresponding kinds, "dukūla" and so on, are mentioned.
31. Bây giờ, để chỉ ra các loại tương ứng của chúng, câu “dukūla” đã được nói đến.
Tattha (mahāva. aṭṭha. 305) dukūlaṃ sāṇassa anulomaṃ vākamayattā.
Here, dukūla (fine linen) is a corresponding kind of sāṇa (hemp) because it is also made of bark.
Trong đó, dukūlaṃ là loại tương ứng của sāṇa vì được làm từ vỏ cây.
Paṭṭuṇṇanti paṭṭuṇṇadese pāṇakehi sañjātavatthaṃ.
Paṭṭuṇṇa (silk) is a cloth produced by insects in the Paṭṭuṇṇa region.
Paṭṭuṇṇanti là vải được tạo ra từ các sinh vật ở xứ Paṭṭuṇṇa.
Somāradese, cīnadese jātaṃ somāracīnajaṃ paṭanti sambandho.
The connection is that somārācīnajaṃ paṭaṃ (cloth from Somāra and Cīna) is that which originates in the Somāra region and the Cīna region.
Loại được sinh ra ở xứ Somāra, xứ Cīna là somāracīnajaṃ; nên hiểu sự liên kết như vậy.
Imāni tīṇipi koseyyassa anulomāni pāṇakehi katasuttamayattā.
These three are all corresponding kinds of koseyya (silk) because they are made of threads produced by insects.
Cả ba loại này đều là loại tương ứng của koseyya vì được làm từ sợi do sinh vật tạo ra.
Iddhijanti ehibhikkhūnaṃ puññiddhiyā nibbattacīvaraṃ.
Iddhija (miraculously produced) is a robe produced by the merit-power of ehibhikkhus.
Iddhijanti là y được tạo ra bởi thần thông phước báu của các vị Ehi-bhikkhu.
Taṃ pana khomādīnaṃ aññataraṃ hoti.
That, however, is one of the khoma and so on.
Loại đó là một trong các loại khoma, v.v.
Kapparukkhehi nibbattaṃ jāliniyā devakaññāya anuruddhattherassa dinnavatthādikaṃ devadinnaṃ.
Devadinna (divinely given) refers to robes produced from wish-fulfilling trees, or cloth given by the deva maiden Jālinī to Venerable Anuruddha, and so on.
Loại được tạo ra từ cây như ý, như tấm vải mà thiên nữ Jālinī đã dâng cho trưởng lão Anuruddha, v.v. là devadinnaṃ.
Tampi khomādīhi nibbattavatthasadisattā channampi anulomaṃ hotiyeva kappāsikassa vā, iddhijampi tatheva veditabbaṃ.
That too, being similar to cloth produced from khoma and so on, is a corresponding kind of all six, or of cotton. Iddhija should also be understood in the same way.
Loại đó, vì tương tự như vải được làm từ khoma, v.v., nên cũng là loại tương ứng của cả sáu loại, hoặc của vải bông; iddhija cũng nên được hiểu như vậy.
Tassa tassāti khomādikassa.
Tassa tassā means of khoma and so on.
Tassa tassāti là của khoma, v.v.
Anulomikanti anurūpaṃ.
Anulomika means suitable.
Anulomikanti là tương ứng.
32-33. Evaṃ jātito sānulomāni cha cīvarāni dassetvā idāni tesu adhiṭṭhānādikaṃ vidhānaṃ dassetuṃ ‘‘ticīvara’’ntiādi vuttaṃ.
32-33. Having thus shown the six kinds of robes with their corresponding kinds by origin, now to show the procedure of determination and so on for them, "ticīvara" (triple robe) and so on are mentioned.
32-33. Sau khi đã chỉ ra sáu loại y cùng với các loại tương ứng xét về chủng loại như vậy, bây giờ để chỉ ra các phương pháp như chú nguyện, v.v. đối với chúng, câu “ticīvara” đã được nói đến.
Ettha (kaṅkhā. aṭṭha. kathinasikakhāpadavaṇṇanā; mahāva. 358) dhiṭṭhānato pubbe ticīvaraṃ nāma pāṭekkaṃ natthi saṅghāṭiādippahonakassa paccattharaṇādivasenāpi adhiṭṭhātuṃ anuññātattā.
Here, before determination, there is no such thing as a triple robe individually, because it is permitted to determine it even as a covering and so on, for what is sufficient for a saṅghāṭi and so on.
Ở đây, trước khi chú nguyện, không có loại y nào riêng gọi là tam y, vì đã được phép chú nguyện cả tấm trải lót, v.v. có thể dùng làm y tăng-già-lê, v.v.
Tasmā ‘‘ticīvaraṃ adhiṭṭheyya na vikappeyyā’’ti ettha ‘‘imaṃ saṅghāṭi’’nti evaṃ nāme gahite ‘‘adhiṭṭhāna’’micceva vattabbaṃ, ‘‘vikappemī’’ti pana na vattabbanti adhippāyo.
Therefore, in "one should determine the triple robe, not make a condition," the intention is that when a name is taken, such as "this saṅghāṭi," it should be called "determination," but "I make a condition" should not be said.
Do đó, trong câu “ticīvaraṃ adhiṭṭheyya na vikappeyyā”, khi đã nêu tên như “imaṃ saṅghāṭiṃ”, thì chỉ nên nói là “adhiṭṭhānaṃ”, chứ không nên nói là “vikappemi”; đây là ý nghĩa.
Evaṃ sesesupi.
The same applies to the rest.
Trong các trường hợp còn lại cũng vậy.
Mukhapuñchanañca nisīdanañca mukhapuñchananisīdanaṃ.
A face-wiping cloth and a sitting cloth are mukhapuñchananisīdanaṃ.
Khăn lau mặt và tọa cụ là mukhapuñchananisīdanaṃ.
Kaṇḍucchādinti kaṇḍuppaṭicchādiṃ adhiṭṭheyya, na vikappeyyāti sambandho.
The connection is: one should determine kaṇḍucchādi (a scab-covering cloth), not make a condition.
Kaṇḍucchādinti nên chú nguyện tấm y che ghẻ, không nên vikappa; nên hiểu sự liên kết như vậy.
Etthāti imesu navasu cīvaresu.
Etthā means among these nine robes.
Etthāti là trong chín loại y này.
Ticīvaranti ticīvarādhiṭṭhānanayena adhiṭṭhitaticīvaraṃ.
Ticīvara means a triple robe determined in the manner of determining a triple robe.
Ticīvaranti là tam y đã được chú nguyện theo phương pháp chú nguyện tam y.
Vinā aladdhasammutiko bhikkhu avippavāsasammutialaddhaṭṭhāne ekāhampi hatthapāsaṃ vijahitvā na vaseyyāti attho.
Vinā means that a bhikkhu who has not obtained permission, in a place where permission for non-absence has not been obtained, should not reside even for one day, having left it beyond arm's reach.
Vinā có nghĩa là vị tỳ khưu chưa nhận được sự đồng ý, ở nơi chưa nhận được sự đồng ý cho phép xả ly, không nên ở mà rời khỏi tầm tay dù chỉ một ngày.
‘‘Na bhikkhave cātumāsaṃ nisīdanena vippavasitabbaṃ, yo vippavaseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti khuddakakkhandhake (cūḷava. 263) vuttattā cātumāsaṃ nisīdanaṃ vinā na vaseyyāti attho.
As it is stated in the Khuddakakkhandhaka: "Monks, one should not be absent from the sitting cloth for four months. Whoever is absent, there is an offense of dukkata," the meaning is that one should not reside without the sitting cloth for four months.
Vì trong Khuddakakkhandhaka có nói: “Này các tỳ khưu, không được xả ly tọa cụ trong bốn tháng, vị nào xả ly, phạm tội Tác Ác”, nên có nghĩa là không nên ở mà không có tọa cụ trong bốn tháng.
34. Idāni adhiṭṭhānavidhiṃ dassetuṃ ‘‘imaṃ saṅghāṭi’’ntiādi vuttaṃ.
34. Now, to show the method of determination, "imaṃ saṅghāṭi" and so on are mentioned.
34. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp chú nguyện, câu “imaṃ saṅghāṭi” đã được nói đến.
Tattha miccadhiṭṭhayeti iti adhiṭṭhaye, ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti evaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhayeti attho.
Here, miccadhiṭṭhaye means "thus one should determine," meaning, "I determine this saṅghāṭi," in this way, one determines the saṅghāṭi.
Trong đó, miccadhiṭṭhayeti là nên chú nguyện như vậy, có nghĩa là nên chú nguyện y tăng-già-lê bằng câu “imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmi”.
Ahatthapāsametanti dūre ṭhitaṃ pana ṭhapitokāsaṃ sallakkhetvā sace ekaṃ, ‘‘eta’’nti, bahūni ce, ‘‘etānī’’ti vatvā adhiṭṭhayeti atthasambandho.
"Ahatthapāsametaṃ" means having observed the place where it is placed, being far away, if it is one, one designates it by saying "this one," and if there are many, by saying "these ones." This is the connection of meaning.
Ahatthapāsametanti là đối với vật ở xa, sau khi đã ghi nhận nơi đã đặt, nếu là một vật thì nói “etaṃ”, nếu nhiều vật thì nói “etāni” rồi chú nguyện; đây là sự liên kết về ý nghĩa.
Sesesupi ayaṃ nayoti yathā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vuttaṃ, evaṃ ‘‘imaṃ uttarāsaṅgaṃ, imaṃ kaṇḍuppaṭicchādiṃ adhiṭṭhāmī’’ti evaṃ attano nāmeneva vatvā sammukhāpi parammukhāpi vuttanayena adhiṭṭhātabbanti vuttaṃ hoti.
"This is the method for the rest as well" means that just as it is said, "I designate this outer robe," similarly, by stating its own name, such as "I designate this upper robe, I designate this itch-covering cloth," it should be designated in the manner stated, whether it is present or absent.
Sesesupi ayaṃ nayoti có nghĩa là, cũng như đã nói “imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmi”, tương tự, nên nói bằng chính tên của nó như “imaṃ uttarāsaṅgaṃ, imaṃ kaṇḍuppaṭicchādiṃ adhiṭṭhāmi” rồi chú nguyện theo cách đã nói, dù là đối diện hay không đối diện.
35. Idāni sace pubbe adhiṭṭhitaṃ ticīvaraṃ nisīdanaṃ vassikasāṭikaṃ kaṇḍuppaṭicchādīti imesu chasu cīvaresu aññataraṃ cīvaraṃ atthi, puna tathāvidhaṃ cīvaraṃ adhiṭṭhahitvā pariharituṃ icchantena ‘‘dve pana na vaṭṭantī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.469; kaṅkhā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā) vuttattā pubbe adhiṭṭhitaṃ paccuddharitvā adhiṭṭhātabbanti dassetuṃ ‘‘adhiṭṭhahanto’’tiādi vuttaṃ, taṃ uttānameva.
35. Now, if there is one of these six robes—the three robes, the sitting cloth, the rain-robe, or the itch-covering cloth—that was previously designated, and one wishes to designate and keep another similar robe, then, because it is stated that "two are not permissible," to show that the previously designated one must be revoked and (the new one) designated, the phrase "adhiṭṭhahanto" and so on is stated, which is clear.
35. Bây giờ, nếu đã có một trong sáu loại y này: tam y, tọa cụ, y tắm mưa, y che ghẻ đã được chú nguyện trước đó, và vị ấy muốn chú nguyện một y tương tự khác để sử dụng, vì đã có nói “hai cái thì không được phép”, nên cần phải xả bỏ y đã chú nguyện trước rồi mới chú nguyện; để chỉ ra điều này, câu “adhiṭṭhahanto” đã được nói đến, điều đó đã rõ ràng.
Pattādhiṭṭhahane tathāti ‘‘imaṃ pattaṃ, etaṃ patta’’nti evaṃ nāmamattameva viseso.
"And similarly for designating a bowl" means that the only difference is in the name, such as "this bowl," "that bowl."
Pattādhiṭṭhahane tathāti chỉ có sự khác biệt về tên gọi là “imaṃ pattaṃ, etaṃ pattaṃ”.
Sesaṃ tādisamevāti attho.
The rest is similar.
Phần còn lại thì tương tự; đây là ý nghĩa.
36. Etaṃ imaṃ va saṅghāṭiṃ saṃseti ettha sace antogabbhe vā sāmantavihāre vā hoti, ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā, sace hatthapāse hoti, ‘‘imaṃ saṅghāṭi’’nti tesaṃ tesaṃ nāmavasena vācā bhinditabbāti attho.
36. In "Etaṃ imaṃ va saṅghāṭiṃ saṃse" (This or that outer robe...), if it is inside the dwelling or in the surrounding monastery, having observed its location, the utterance "I designate that outer robe" should be made. If it is within arm's reach, the utterance "this outer robe" should be made, according to the name of each particular item.
36. Etaṃ imaṃ va saṅghāṭiṃ saṃseti: Ở đây, nếu y ở trong phòng trong hoặc ở tu viện lân cận, sau khi ghi nhận nơi đã đặt, nên nói thành lời rằng “etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmi”; nếu y ở trong tầm tay, nên nói thành lời theo tên của từng loại rằng “imaṃ saṅghāṭiṃ”; đây là ý nghĩa.
Paccuddhārepi eseva nayo.
The same method applies to revoking a designation.
Khi xả bỏ cũng theo phương pháp này.
Ettha pana ‘‘dve cīvarassa adhiṭṭhānā kāyena vā adhiṭṭheti, vācāya vā adhiṭṭhetī’’ti (pari. 322) vuttattā saṅghāṭiādikaṃ hatthena gahetvā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’tiādinā nayena cittena ābhogaṃ katvā kāyavikāraṃ karontena kāyena adhiṭṭhātabbaṃ, yena kenaci sarīrāvayavena aphusantassa na vaṭṭati.
Here, however, because it is stated, "There are two ways of designating a robe: one designates by body, or one designates by speech," one must designate by body by taking the outer robe and so on in hand, making a mental intention with the thought "I designate this outer robe," and so forth, and making a bodily gesture; it is not permissible if one does not touch it with any part of the body.
Ở đây, vì có nói “việc chú nguyện y có hai cách: chú nguyện bằng thân hoặc chú nguyện bằng lời”, nên cần phải chú nguyện bằng thân bằng cách tay cầm lấy y tăng-già-lê, v.v., rồi tác ý trong tâm theo cách “imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmi”, v.v. và thực hiện cử chỉ thân; nếu không chạm vào bằng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể thì không được phép.
Vācāya adhiṭṭhahantena vacībhedaṃ katvāva adhiṭṭhātabbaṃ.
One who designates by speech must designate by making an utterance.
Người quyết định bằng lời nói, phải nói rõ ra mà quyết định.
Tathā pattepi.
The same applies to the bowl.
Đối với cái bát cũng như vậy.
Vidūti paṇḍito.
"Vidū" means a wise person.
Vidū là bậc trí.
37-8. Idāni tesaṃ pamāṇaparicchedaṃ dassetuṃ ‘‘saṅghāṭi pacchimantenā’’tiādi vuttaṃ.
37-8. Now, to show the measure of these, the phrase "saṅghāṭi pacchimantenā" (outer robe by its last end) and so on is stated.
37-8. Bây giờ, để chỉ ra sự giới hạn về kích thước của chúng, câu “saṅghāṭi pacchimantena” (y tăng-già-lê với kích thước tối thiểu) v.v... đã được nói đến.
Tattha dīghato muṭṭhipañcakato (pārā. aṭṭha. 2.469; kaṅkhā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā) paṭṭhāya ‘‘tatridaṃ sugatassa sugatacīvarappamāṇaṃ, dīghaso nava vidatthiyo sugatavidatthiyā, tiriyaṃ cha vidatthiyo’’ti (pāci. 548) evaṃ vuttasugatacīvarūnāpi vaṭṭati.
Therein, regarding length, from five fist-measures onwards, it is permissible even if it is less than the Buddha's robe, which is stated as "Herein, the measure of the Buddha's robe, the robe of the Fortunate One, is nine spans in length by the Buddha's span, and six spans in width."
Trong đó, kể từ chiều dài năm nắm tay, y nhỏ hơn y của bậc Thiện Thệ được nói đến như sau: “Đây là kích thước y của bậc Thiện Thệ: chiều dài là chín gang tay theo gang tay của bậc Thiện Thệ, chiều ngang là sáu gang tay” cũng được phép dùng.
Tiriyaṃ pana muṭṭhittikaṃ.
Regarding width, it is three fist-measures.
Còn chiều ngang là ba nắm tay.
Ca-saddena atirekampi vaṭṭatīti attho.
The word "ca" (and) implies that even more is permissible.
Từ “ca” có nghĩa là lớn hơn cũng được phép dùng.
Uttarāsaṅgassapi etadeva pamāṇanti taṃ dassetuṃ ‘‘tathā ekaṃsikassāpī’’ti vuttaṃ.
To show that the upper robe has the same measure, "tathā ekaṃsikassāpī" (similarly for the upper robe) is stated.
Để chỉ ra rằng y vai trái cũng có cùng kích thước này, câu “tathā ekaṃsikassāpi” (cũng vậy đối với y một vai) đã được nói đến.
Antaravāsakassa pana ‘‘pārupanenapi hi sakkā nābhiṃ paṭicchādetu’’nti (pārā. aṭṭha. 2.469) aṭṭhakathāvacanato ‘‘dvihattho vā’’ti vuttaṃ.
However, for the inner robe, from the Commentary's statement "for it is possible to cover the navel even with a wrapping cloth," "dvihattho vā" (or two cubits) is stated.
Còn đối với y nội, do lời trong Chú giải rằng “quả thực, có thể che rốn bằng cách đắp y”, nên câu “dvihattho vā” (hoặc hai hắc tay) đã được nói đến.
42. Etthāti saṅghāṭito paṭṭhāya yāva vassikasāṭikā, tāva dassitacīvaresūti attho.
42. "Ettha" (here) means among the robes shown, from the outer robe up to the rain-robe.
42. Ettha (ở đây) có nghĩa là trong các loại y được chỉ ra, từ y tăng-già-lê cho đến y tắm mưa.
Taduttarinti tato tesaṃ cīvarānaṃ vuttappamāṇato uttariṃ karontassa chedanapācitti hotīti pāṭhaseso, taṃ atirekaṃ chinditvā puna pācittiyaṃ desetabbanti attho.
Taduttarī (Beyond that) means that if one makes those robes exceeding the stated measure, there is a pācittiya of cutting; this is the remaining part of the text. The meaning is that having cut that excess, one should declare a pācittiya again.
Taduttari (lớn hơn thế), phần còn lại của câu là: người làm y lớn hơn kích thước đã quy định cho các y đó thì phạm tội pācittiya cắt xén; ý nghĩa là sau khi cắt bỏ phần thừa đó, phải sám hối tội pācittiya.
Paccattharaṇamukhacoḷāti ettha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yāva mahantaṃ paccattharaṇaṃ ākaṅkhati, tāva mahantaṃ paccattharaṇaṃ kātu’’nti (mahāva. 353) vuttattā paccattharaṇassa pamāṇaparicchedo natthi,.
In Paccattharaṇamukhacoḷā (covering cloth and face-wiping cloth), since it was said, "Monks, I allow one to make a covering cloth as large as one desires," there is no limit to the measure of the covering cloth.
Trong câu paccattharaṇamukhacoḷā (vải trải và vải lau mặt), vì đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép làm tấm vải trải lớn đến mức nào họ muốn”, nên không có sự giới hạn về kích thước của tấm vải trải.
Mukhapuñchanacoḷassa pana ukkaṭṭhavasena vā antimavasena vā pamāṇaparicchedo na vutto, tasmā tampi appamāṇikaṃ.
But for the face-wiping cloth, no limit to its measure was stated, whether in the highest or lowest sense; therefore, that too is unlimited.
Còn đối với vải lau mặt, không có sự giới hạn về kích thước tối đa hay tối thiểu được nói đến, do đó nó cũng không có kích thước quy định.
Tena vuttaṃ ‘‘ākaṅkhitappamāṇikā’’ti, icchitappamāṇikāti attho.
Therefore it was said, ‘‘ākaṅkhitappamāṇikā’’ (of desired measure), meaning of desired measure.
Vì thế, đã nói “ākaṅkhitappamāṇikā”, có nghĩa là có kích thước theo ý muốn.
Yāva ekaṃ dhovīyati, tāva aññaṃ paribhogatthāya icchitabbanti dvepi vaṭṭanti.
As long as one is being washed, another is desired for use; thus, both are permissible.
Khi một cái đang giặt, thì cần một cái khác để sử dụng, nên cả hai đều được phép.
43. Na dīpitanti kattha na dīpitaṃ?
43. Na dīpitaṃ (Not explained) – where was it not explained?
43. Na dīpitaṃ (không được giải thích), không được giải thích ở đâu?
Aṭṭhakathāsu.
In the Aṭṭhakathās.
Trong các bộ Chú giải.
Kasmāti ce?
Why is that?
Nếu hỏi tại sao?
‘‘Tena kho pana samayena bhikkhūnaṃ paripuṇṇaṃ hoti ticīvaraṃ, attho ca hoti parissāvanehipi thavikāhipi.
Because it was said, "At that time, monks had a complete set of three robes, and there was also a need for strainers and bags.
Vì đã được nói với ý nghĩa bao gồm nhiều vật dụng như túi đựng bát, đồ lọc nước, v.v...: “Vào lúc ấy, các tỳ-khưu đã có đủ ba y, và lại có nhu cầu về đồ lọc nước và túi đựng.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày việc này lên Đức Thế Tôn.
Anujānāmi, bhikkhave, parikkhāracoḷaka’’nti (mahāva. 357) bahūnaṃ pattathavikaparissāvanādīnaṃ saṅgahavasena vuttattā pāṭekkaṃ nidhānamukhanti.
‘Monks, I allow accessory cloths’," referring to many items such as bowl-bags and strainers collectively, not each individually as a storage mouth.
Này các tỳ-khưu, Ta cho phép dùng vải vật dụng phụ”, nên không có phần mở đầu riêng biệt.
Yasmā pana bhagavatā ‘‘yaṃ yaṃ labbhati, taṃ taṃ iminā vidhānena adhiṭṭhahitvā puna yena yena parissāvanādinā attho hoti, taṃ taṃ katvā gaṇhantū’’ti anukampāya anuññātaṃ, tasmā vikappanupagapacchimacīvarappamāṇaṃ thavikampi paṭaparissāvanampi bahūnipi ekato katvā ‘‘imāni cīvarāni parikkhāracoḷāni adhiṭṭhāmī’’ti vatvā adhiṭṭhātumpi vaṭṭatiyeva.
However, since the Blessed One, out of compassion, allowed, "Whatever is received, having acquired it according to this regulation, then whatever is needed for strainers and so forth, having made that, they may take it," therefore, even a bag or a cloth strainer that is of the measure of the last robe not subject to vikappana, it is permissible to combine many of them and say, "I determine these robes as accessory cloths," and then determine them.
Tuy nhiên, vì Đức Thế Tôn đã cho phép với lòng bi mẫn rằng: “Vật gì nhận được, hãy quyết định vật đó theo phương pháp này, rồi cần đến vật dụng nào như đồ lọc nước v.v..., hãy làm vật đó và nhận lấy”, do đó, cũng được phép gộp chung nhiều tấm vải có kích thước của y cuối cùng được vikappa, túi đựng, và đồ lọc nước bằng vải, rồi nói rằng “tôi quyết định những y này là vải vật dụng phụ” để quyết định.
Tasmā vuttaṃ ‘‘tathā vatvā’’ti, ‘‘parikkhāracoḷa’’nti vatvāti attho.
Therefore it was said, ‘‘tathā vatvā’’ (having said thus), meaning having said "accessory cloth."
Vì thế, đã nói “tathā vatvā”, có nghĩa là sau khi nói “vải vật dụng phụ”.
Vikappiyanti vikappanupagaṃ.
Vikappiyaṃ (subject to vikappana) means that which is subject to vikappana.
Vikappiya là vật thuộc về vikappa.
45. Utuddhaṭānanti ututo dīghakālato uddhaṭānaṃ, katavatthakiccānaṃ pilotikānanti vuttaṃ hoti.
45. Utuddhaṭānaṃ (removed from season) means those removed after a long time from the season, meaning old rags that have completed their purpose.
45. Utuddhaṭānaṃ có nghĩa là của những tấm vải cũ đã được bỏ đi sau một thời gian dài, đã hết công dụng của một tấm vải.
Sesāti uttarāsaṅgaantaravāsakā.
Sesā (The others) are the upper robe and inner robe.
Sesā là y vai trái và y nội.
Paṃsu viya kucchitabhāvaṃ paṭikkūlabhāvaṃ ulati gacchatīti paṃsukūlaṃ, coḷakhaṇḍānametaṃ nāmaṃ, tasmiṃ paṃsukūle yathārucīti attho.
Paṃsukūlaṃ (rag-robe) means that which goes to (becomes) a repulsive, loathsome state like dust; this is a name for pieces of cloth. In such a rag-robe, it means according to one's liking.
Paṃsukūla là vật đi đến tình trạng đáng chê, đáng ghê tởm như bụi bẩn; đây là tên gọi của những mảnh vải. Trong paṃsukūle (vải phấn tảo) đó, có nghĩa là theo ý thích.
Kasmāti ce?
Why is that?
Nếu hỏi tại sao?
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ahatānaṃ dussānaṃ ahatakappānaṃ diguṇaṃ saṅghāṭiṃ ekacciyaṃ uttarāsaṅgaṃ ekacciyaṃ antaravāsakaṃ, utuddhaṭānaṃ dussānaṃ catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ diguṇaṃ uttarāsaṅgaṃ diguṇaṃ antaravāsakaṃ, paṃsukūle yāvadatthaṃ, pāpaṇike ussāho karaṇīyo’’ti vuttattā, tasmā susānādīsu patitapaṃsukūle ca antarāpaṇe patitapilotikacīvare ca paṭaparicchedo natthi, paṭasatampi vaṭṭatīti siddhaṃ.
Because it was said, "Monks, I allow for new cloths, for newly made cloths, a double outer robe, a single upper robe, a single inner robe; for cloths removed from season, a quadruple outer robe, a double upper robe, a double inner robe; for rag-robes, as much as desired; for market-bought ones, effort should be made." Therefore, for rag-robes fallen in cemeteries and so forth, and for old rag-robes fallen in the marketplace, there is no limit to the number of pieces; it is established that even a hundred pieces are permissible.
Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép đối với vải mới chưa dùng, đã được xử lý, thì y tăng-già-lê hai lớp, y vai trái một lớp, y nội một lớp; đối với vải đã bỏ đi, y tăng-già-lê bốn lớp, y vai trái hai lớp, y nội hai lớp; đối với vải phấn tảo, tùy theo nhu cầu; ở tiệm bán, cần phải nỗ lực”, do đó, đối với vải phấn tảo bị vứt bỏ ở nghĩa địa v.v... và y vải cũ bị vứt bỏ ở chợ, không có sự giới hạn về số lớp vải, được xác định là một trăm lớp vải cũng được phép.
46. Idāni ‘‘anujānāmi, bhikkhave, chinnakaṃ saṅghāṭiṃ chinnakaṃ uttarāsaṅgaṃ chinnakaṃ antaravāsaka’’nti (mahāva. 345) vatvā puna ‘‘tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno ticīvare kayiramāne sabbaṃ chinnakaṃ nappahoti.
46. Now, to show the regulation stated thus: "Monks, I allow a cut outer robe, a cut upper robe, a cut inner robe," and then again, "At that time, when the three robes were being made for a certain monk, all cut pieces were not enough.
46. Bây giờ, sau khi nói “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép y tăng-già-lê có miếng vá, y vai trái có miếng vá, y nội có miếng vá”, rồi lại nói: “Vào lúc ấy, khi một tỳ-khưu đang may ba y, không đủ toàn bộ là vải vá.
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày việc này lên Đức Thế Tôn.
Anujānāmi, bhikkhave, dve chinnakāni ekaṃ acchinnakanti.
‘Monks, I allow two cut pieces and one uncut piece.’
Này các tỳ-khưu, Ta cho phép hai miếng vá và một miếng không vá.
Dve chinnakāni ekaṃ acchinnakaṃ nappahoti.
Two cut pieces and one uncut piece were not enough.
Hai miếng vá và một miếng không vá không đủ.
Anujānāmi, bhikkhave, dve acchinnakāni ekaṃ chinnakanti.
‘Monks, I allow two uncut pieces and one cut piece.’
Này các tỳ-khưu, Ta cho phép hai miếng không vá và một miếng vá.
Ekaṃ chinnakaṃ nappahoti.
One cut piece was not enough.
Một miếng vá không đủ.
Anujānāmi, bhikkhave, anvādhikampi āropetuṃ.
‘Monks, I allow adding more.’
Này các tỳ-khưu, Ta cho phép đắp thêm cả miếng anvādhika.
Na ca, bhikkhave, sabbaṃ acchinnakaṃ dhāretabbaṃ, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 360) evaṃ vuttavidhānaṃ dassetuṃ ‘‘tīsū’’tiādi āraddhaṃ.
‘But, monks, one should not wear all uncut pieces; whoever wears them incurs an offense of dukkata’"—thus, ‘‘tīsū’’ (among the three) and so forth was begun.
Và này các tỳ-khưu, không được mặc y toàn bộ là vải không vá, ai mặc thì phạm tội dukkaṭa”, để chỉ ra phương pháp đã được nói như vậy, câu “tīsū” (trong ba) v.v... đã được bắt đầu.
Tassa attho – tīsu cīvaresu yaṃ chinditvā sibbituṃ sabbapacchimappamāṇaṃ pahoti, taṃ chinditabbaṃ.
Its meaning is: among the three robes, that which is sufficient to cut and sew to the very minimum measure should be cut.
Ý nghĩa của câu đó là – trong ba y, y nào đủ kích thước tối thiểu để cắt và may thì phải được cắt.
Sabbesu pana appahontesu anvādhikaṃ ādiyeyyāti.
But if all are insufficient, one may take additional pieces.
Nhưng khi tất cả đều không đủ, thì nên lấy miếng anvādhika.
Tattha anvādhi nāma anuvātaṃ viya saṃharitvā cīvarassa upari saṅghāṭiākārena āropetabbaṃ.
There, anvādhi means that which should be placed on top of the robe, folded like a wind-cloth, in the manner of a saṅghāṭi.
Trong đó, anvādhi là miếng vải cần được đắp lên trên y theo hình dạng y tăng-già-lê, sau khi cuộn lại như theo chiều gió.
Āgantukapattantipi vadanti.
They also call it an incidental robe.
Cũng có người gọi là miếng vải vá thêm vào.
Idaṃ pana appahonake anuññātaṃ.
However, this is permitted when one has insufficient robes.
Tuy nhiên, điều này được cho phép trong trường hợp không đủ vải.
Sace pahoti, na vaṭṭanti, chinditabbameva.
If one has sufficient robes, it is not permissible; it must be cut off.
Nếu đủ, thì không được phép, mà phải cắt.
Anādiṇṇanti anāropitaṃ anvādhikaṃ.
Anādiṇṇa means an anvādhi that has not been placed (on).
Anādiṇṇaṃ là anvādhika chưa được đắp vào.
Na dhāreyyāti ticīvarādhiṭṭhānavasena adhiṭṭhahitvā na dhāretabbanti adhippāyo.
Na dhāreyyā (should not wear) means that it should not be worn after having been determined (as one's own) in the manner of the ticīvara-adhiṭṭhāna; this is the meaning.
Na dhāreyyā (không nên mặc), chủ ý là không nên quyết định và mặc y với tư cách là quyết định ba y.
47-8. Idāni udositasikkhāpadanayaṃ dassetuṃ ‘‘gāme’’tiādi vuttaṃ.
47-8. Now, to show the method of the udosita training rule, ‘‘gāme’’ (in the village) and so on are stated.
47-8. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp của học giới udosita, câu “gāme” (trong làng) v.v... đã được nói đến.
Ettha pana sace gāmo (pārā. 478; pārā. aṭṭha. 2.477-478; kaṅkhā. aṭṭha. udositasikkhāpadavaṇṇanā) ekassa rañño vā bhojakassa vā vasena ekakulassa hoti, pākārādinā parikkhittattā ekūpacāro ca, evarūpe gāme cīvaraṃ nikkhipitvā tasmiṃ gāme yathārucitaṭṭhāne vasituṃ labbhati.
Here, if a village belongs to one family by way of one king or one chieftain, and is enclosed by a wall or similar, thus having a single precinct, one may leave a robe in such a village and reside anywhere one wishes within that village.
Ở đây, nếu một ngôi làng thuộc về một gia đình, do một vị vua hoặc một vị chúa tể sở hữu, và được bao quanh bởi tường rào, v.v., có một khu vực chung (ekūpacāra), thì trong một ngôi làng như vậy, sau khi cất y, có thể ở bất cứ nơi nào tùy thích trong ngôi làng đó.
Sace so gāmo aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vasitabbaṃ, tassa vā gharassa samantato hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
If that village is not enclosed, one must reside in the house where the robe is placed, or not go beyond an arm's length from that house.
Nếu ngôi làng đó không được bao quanh, thì y được cất ở nhà nào, phải ở trong nhà đó, hoặc không được rời khỏi tầm tay xung quanh ngôi nhà đó.
Sace so gāmo vesālikusinārādayo viya nānārājūnaṃ vā bhojakānaṃ vā hoti, vuttappakārena parikkhitto ca, evarūpe gāme yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ ghare vā vatthabbaṃ.
If that village, like Vesālī or Kusinārā, belongs to various kings or chieftains, and is enclosed as described, in such a village one must reside in the house where the robe is placed.
Nếu ngôi làng đó, như Vesālī, Kusinārā, v.v., thuộc về nhiều vị vua hoặc nhiều vị chúa tể, và được bao quanh như đã nói, thì trong một ngôi làng như vậy, y được cất ở nhà nào, phải ở trong nhà đó.
Yassā vīthiyā taṃ gharaṃ hoti, tassā vīthiyā tassa gharassa sammukhāṭṭhāne sabhāye vā nagaradvāre vā vatthabbaṃ, tesaṃ sabhāyadvārānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
One must reside in the street where that house is located, or in the assembly hall in front of that house, or at the city gate, and not go beyond an arm's length from those assembly halls or gates.
Hoặc phải ở tại nơi đối diện ngôi nhà đó trên con đường mà ngôi nhà đó tọa lạc, hoặc tại một đại sảnh hay cổng thành, và không được rời khỏi tầm tay của những đại sảnh và cổng đó.
Sace aparikkhitto, yasmiṃ ghare nikkhittaṃ, tattha vā tassa hatthapāse vā vatthabbaṃ.
If it is not enclosed, one must reside where it is placed, or within an arm's length of it.
Nếu không được bao quanh, thì y được cất ở đâu, phải ở đó hoặc trong tầm tay của nó.
Nivesanādayo hammiyapariyosānā gāmaparikkhepato bahi sanniviṭṭhāti veditabbā.
It should be understood that dwellings and so on, up to mansions, are situated outside the village enclosure.
Nên hiểu rằng các khu định cư, v.v., cho đến các tòa nhà có mái vòm (hammiya), đều nằm bên ngoài ranh giới của làng.
Itarathā tesaṃ gāmaggahaṇeneva gahitattā gāmassa ekakulanānākulaekūpacāranānūpacāratāvaseneva vinicchayo vattabbo siyā.
Otherwise, since they would be included by the term "village," the determination would have to be stated based on whether the village belongs to one family or various families, and has one precinct or various precincts.
Nếu không, vì chúng đã được bao gồm trong việc đề cập đến làng, thì sự phân định sẽ phải được nói đến dựa trên việc làng đó có một gia đình hay nhiều gia đình, có một khu vực chung hay nhiều khu vực chung.
Nivesanādīnaṃ vaseneva pāḷiyaṃ (pārā. 478 ādayo) attho vibhatto, na gāmavasena.
In the Pāḷi the meaning is divided according to dwellings and so on, not according to the village.
Trong kinh điển, ý nghĩa được phân chia dựa trên các khu định cư, v.v., chứ không phải dựa trên làng.
Udositavinicchaye ayaṃ nayo vuttoyeva.
This method has already been stated in the udosita determination.
Trong sự phân định về sự vắng mặt, nguyên tắc này đã được nói đến.
Nivesaneti ettha sace ekakulassa nivesanaṃ hoti parikkhittañca, antonivesane cīvaraṃ nikkhipitvā antonivesane vatthabbaṃ.
In nivesane (in a dwelling), if a dwelling belongs to one family and is enclosed, one may place a robe inside the dwelling and reside inside the dwelling.
Ở đây, trong khu định cư (nivesana), nếu khu định cư thuộc về một gia đình và được bao quanh, thì sau khi cất y trong khu định cư, phải ở trong khu định cư đó.
Aparikkhittañce hoti, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
If it is not enclosed, one must reside in the room where the robe is placed, or not go beyond an arm's length from that room.
Nếu không được bao quanh, thì y được cất ở phòng nào, phải ở trong phòng đó, hoặc không được rời khỏi tầm tay của phòng đó.
Sace nānākulassa hoti parikkhittañca, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, sabbesaṃ sādhāraṇadvāramūle vā tesaṃ gabbhadvāramūle vā tesaṃ gabbhadvāramūlānaṃ vā hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
If it belongs to various families and is enclosed, one must reside in the room where the robe is placed, or at the common main entrance, or at the entrances of those rooms, or not go beyond an arm's length from the entrances of those rooms.
Nếu thuộc về nhiều gia đình và được bao quanh, thì y được cất ở phòng nào, phải ở trong phòng đó, hoặc tại cửa chính chung của tất cả, hoặc tại các cửa phòng của họ, hoặc không được rời khỏi tầm tay của các cửa phòng đó.
Aparikkhittañce hoti, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
If it is not enclosed, one must reside in the room where the robe is placed, or not go beyond an arm's length from it.
Nếu không được bao quanh, thì y được cất ở phòng nào, phải ở trong phòng đó, hoặc không được rời khỏi tầm tay của nó.
Udositoti yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ sālā.
Udosito means a hall for goods such as vehicles.
Udosita là một nhà kho chứa hàng hóa như xe cộ, v.v.
Pāsādoti dīghapāsādo.
Pāsādo means a long palace.
Pāsāda là một tòa nhà cao tầng.
Hammiyanti muṇḍacchadanapāsādo.
Hammiya means a palace with a flat roof.
Hammiya là một tòa nhà cao tầng có mái bằng.
Nāvā pana thalaṃ āropetvā nikkhittāpi hoti, samudde ṭhitāpi.
A nāvā (boat) can be placed on land or be situated in the sea.
Nāvā (thuyền) có thể được kéo lên bờ hoặc neo đậu trên biển.
Sace ekakulassa nāvā hoti, antonāvāya cīvaraṃ nikkhipitvā antonāvāya vatthabbaṃ.
If a boat belongs to one family, one may place a robe inside the boat and reside inside the boat.
Nếu thuyền thuộc về một gia đình, sau khi cất y trong thuyền, phải ở trong thuyền.
Nānākulassa nāvā hoti nānāgabbhā nānāovarakā, yasmiṃ ovarake cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ vatthabbaṃ, cīvarassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
If a boat belongs to various families, with various cabins and various compartments, one must reside in the compartment where the robe is placed, or not go beyond an arm's length from the robe.
Nếu thuyền thuộc về nhiều gia đình, có nhiều phòng, nhiều buồng, thì y được cất ở buồng nào, phải ở trong buồng đó, hoặc không được rời khỏi tầm tay của y.
Aṭṭoti paṭirājādīnaṃ paṭibāhanatthaṃ iṭṭhakāhi kato bahalabhittiko catupañcabhūmiko patissayaviseso.
Aṭṭo means a special type of residence, made of bricks with thick walls, four or five stories high, for repelling enemies such as rival kings.
Aṭṭa là một loại nhà ở đặc biệt, cao bốn hoặc năm tầng, có tường dày làm bằng gạch, dùng để chống lại các vị vua đối địch, v.v.
Māḷoti ekakūṭasaṅgahito caturassapāsādo.
Māḷo means a quadrangular palace with a single pinnacle.
Māḷa là một tòa nhà cao tầng hình vuông có một đỉnh chóp.
Imesu pana udositādīsu māḷapariyosānesu nivesane vuttanayeneva vinicchayo veditabbo.
In these, from udosita up to māḷa, the determination should be understood in the same way as stated for nivesana.
Đối với những nơi như udosita, v.v., cho đến māḷa, sự phân định nên được hiểu theo cách đã nói đối với nivesana.
Nivesananti pana udositādīnaṃ vasena akatāya patissayavikatiyā adhivacanaṃ.
However, nivesana is a term for a type of residence not categorized as udosita and so on.
Tuy nhiên, nivesana là tên gọi chung cho một loại nhà ở chưa được định rõ theo udosita, v.v.
Ārāmo nāma pupphārāmaphalārāmādiko.
Ārāmo means a garden, such as a flower garden or a fruit garden.
Ārāma (vườn) là một vườn hoa, vườn cây ăn trái, v.v.
Sace ekakulassa ārāmo hoti parikkhitto ca, antoārāme cīvaraṃ nikkhipitvā antoārāme vatthabbaṃ.
If a garden belongs to one family and is enclosed, one may place a robe inside the garden and reside inside the garden.
Nếu vườn thuộc về một gia đình và được bao quanh, thì sau khi cất y trong vườn, phải ở trong vườn.
Sace aparikkhitto, cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
If it is not enclosed, one must not go beyond an arm's length from the robe.
Nếu không được bao quanh, thì không được rời khỏi tầm tay của y.
Sace nānākulassa ārāmo hoti parikkhitto ca, dvāramūle vā vatthabbaṃ, dvāramūlassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
If the monastery belongs to various families and is enclosed, one should reside at the base of the gate, or not leave the gate's reach.
Nếu vườn thuộc về nhiều gia đình và được bao quanh, thì phải ở tại cửa vườn, hoặc không được rời khỏi tầm tay của cửa vườn.
Aparikkhitto ce, cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
If it is not enclosed, one should not leave the robe's reach.
Nếu không được bao quanh, thì không được rời khỏi tầm tay của y.
Sattho nāma jaṅghasatthasakaṭasatthānamaññataro.
Caravan means one of either a walking caravan or a cart caravan.
Satthā (đoàn lữ hành) là một trong các loại đoàn lữ hành đi bộ hoặc đoàn lữ hành xe bò.
Sace ekakulassa sattho hoti, satthe cīvaraṃ nikkhipitvā purato vā pacchato vā sattabbhantarā na vijahitabbā, passato abbhantaraṃ na vijahitabbaṃ.
If the caravan belongs to a single family, having placed the robe in the caravan, one should not leave a seven-cubit distance in front or behind, and should not leave the range of sight.
Nếu đoàn lữ hành thuộc về một gia đình, sau khi cất y trong đoàn lữ hành, thì không được rời khỏi bảy tầm tay phía trước hoặc phía sau, không được rời khỏi tầm tay của người đang nhìn.
Abbhantaraṃ nāma aṭṭhavīsatihatthaṃ hoti.
Range means twenty-eight cubits.
Abbhantara (tầm tay) là hai mươi tám khuỷu tay.
Sace gacchanto sattho sakaṭe vā bhagge, goṇe vā naṭṭhe antarā chijjati, yasmiṃ koṭṭhāse cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ, tattha vasitabbaṃ.
If, while the caravan is moving, a cart breaks down or oxen are lost, and it splits midway, one should reside in the section where the robe is placed.
Nếu đoàn lữ hành đang đi bị chia cắt do xe bò bị hỏng hoặc bò bị mất, thì y được cất ở phần nào, phải ở đó.
Sace nānākulassa hoti, satthe cīvaraṃ nikkhipitvā cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
If it belongs to various families, having placed the robe in the caravan, one should not leave the robe's reach.
Nếu đoàn lữ hành thuộc về nhiều gia đình, sau khi cất y trong đoàn lữ hành, thì không được rời khỏi tầm tay của y.
Khettakhalesu ārāme vuttasadisova vinicchayo.
In fields and threshing floors, the decision is similar to what was stated for a monastery.
Đối với khetta (ruộng) và khala (sân đập lúa), sự phân định tương tự như đã nói đối với ārāma.
Dumeti rukkhamūle.
Under a tree means at the root of a tree.
Dume là gốc cây.
Sace ekakulassa rukkhamūlaṃ hoti, yaṃ majjhanhikakāle samantā chāyā pharati, tasmiṃ ṭhāne aviraḷe padese tassa chāyāya phuṭṭhokāsassa anto eva nikkhipitabbaṃ.
If the root of a tree belongs to a single family, where the shade spreads all around at midday, the robe should be placed within the area covered by that shade in a dense part of that place.
Nếu gốc cây thuộc về một gia đình, thì y phải được cất trong khu vực không quá thưa thớt, bên trong khoảng không gian được che phủ bởi bóng cây vào giữa trưa.
Sace viraḷasākhassa pana rukkhassa ātapena phuṭṭhokāse ṭhapeti, aruṇuggamane sace so bhikkhu tassa hatthapāse na hoti, aññasmiṃ vā ṭhāne tassa chāyāyapi hoti, nissaggiyaṃ hotiyeva.
However, if one places it in an area exposed to the sun under a sparsely branched tree, and at sunrise that bhikkhu is not within its reach, or is in another place even within its shade, it is still subject to forfeiture.
Nếu cất y ở nơi bị nắng chiếu trong bóng của một cây có cành thưa thớt, và khi mặt trời mọc, vị tỳ khưu đó không ở trong tầm tay của y, hoặc ở một nơi khác nhưng vẫn trong bóng cây, thì y vẫn trở thành nissaggiya.
Nānākulassa ce hoti, cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
If it belongs to various families, one should not leave the robe's reach.
Nếu thuộc về nhiều gia đình, thì không được rời khỏi tầm tay của y.
Ettha pana pāḷiyaṃ ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādinā (pārā. 477) avisesena mātikaṃ nikkhipitvāpi gāmanivesanaudositakhettadhaññakaraṇaārāmavihārānaṃ ekūpacāranānūpacāratā ‘‘gāmo ekūpacāro nāma ekakulassa gāmo hoti parikkhitto ca aparikkhitto cā’’tiādinā (pārā. 478) parikkhittāparikkhittavasena vibhattā.
Here, in the Pāli, after setting forth the matrix without distinction, such as "a village with one precinct, with various precincts," the distinction of villages, settlements, udosita, fields, granaries, monasteries, and vihāras into one-precinct and various-precinct categories is made according to whether they are enclosed or not enclosed, as in "a village with one precinct means a village belonging to a single family, whether enclosed or not enclosed."
Ở đây, trong kinh điển, mặc dù đã đặt mātikā một cách tổng quát như “làng có một khu vực chung, có nhiều khu vực chung”, v.v., nhưng đối với làng, khu định cư, udosita, ruộng, sân đập lúa, vườn, tịnh xá, việc có một khu vực chung hay nhiều khu vực chung đã được phân chia theo việc có bao quanh hay không bao quanh, như “làng có một khu vực chung là làng thuộc về một gia đình, có bao quanh hoặc không bao quanh”, v.v.
Aṭṭamāḷapāsādahammiyanāvāsattharukkhamūlaajjhokāsānampi evaṃ avatvā ‘‘ekakulassa aṭṭo hoti, nānākulassa aṭṭo hotī’’tiādinā (pārā. 484) nayena ekakulanānākulavasena ca ante ‘‘ajjhokāso ekūpacāro nāma agāmake araññe samantā sattabbhantarā ekūpacāro, tato paraṃ nānūpacāro’’ti (pārā. 494) ca evaṃ ekūpacāranānūpacāratā vibhattā.
Similarly, without stating it for attics, upper chambers, palaces, mansions, boats, caravans, tree roots, and open spaces, their distinction into one-family and various-family categories is made in the manner of "an attic belonging to a single family, an attic belonging to various families," and finally, the distinction of open spaces into one-precinct and various-precinct is made as "an open space with one precinct means a seven-cubit radius all around in a village-less forest is one precinct, beyond that is various precincts."
Đối với aṭṭa, māḷa, pāsāda, hammiya, nāvā, sattha, gốc cây, và ajjhokāsa, không nói như vậy mà đã phân chia theo việc thuộc về một gia đình hay nhiều gia đình, như “aṭṭa thuộc về một gia đình, aṭṭa thuộc về nhiều gia đình”, v.v., và cuối cùng, việc có một khu vực chung hay nhiều khu vực chung đã được phân chia như “ajjhokāsa có một khu vực chung là trong rừng không có làng, bảy tầm tay xung quanh là một khu vực chung, ngoài ra là nhiều khu vực chung”.
Tasmā gāmādīsu parikkhittaṃ ekūpacāraṃ, aparikkhittaṃ nānūpacāranti ca aṭṭādīsu yaṃ ekakulassa, taṃ ekūpacāraṃ nānākulassa nānūpacāranti ca gahetabbaṃ.
Therefore, in villages and so on, an enclosed area should be taken as one precinct, and an unenclosed area as various precincts; and for attics and so on, what belongs to a single family should be taken as one precinct, and what belongs to various families as various precincts.
Do đó, đối với làng, v.v., cái gì được bao quanh thì là một khu vực chung, cái gì không được bao quanh thì là nhiều khu vực chung; và đối với aṭṭa, v.v., cái gì thuộc về một gia đình thì là một khu vực chung, cái gì thuộc về nhiều gia đình thì là nhiều khu vực chung, nên được hiểu như vậy.
Ajjhokāsapade vuttanayena gahetabbaṃ.
For open spaces, it should be understood in the manner stated in that section.
Đối với ajjhokāsa, nên hiểu theo cách đã nói.
49. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kaṇḍuppaṭicchādiṃ yāva ābādhā adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetuṃ.
"I allow, bhikkhus, the itch-covering cloth to be determined until the illness subsides; after that, it should be offered for deliberation.
49. “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép chú nguyện y trị ghẻ cho đến khi hết bệnh, sau đó thì phải làm vikappa.
Vassikasāṭikaṃ vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358) vuttattā rogapariyantā kaṇḍuppaṭicchādi, vassānapariyantā vassikasāṭikāti attho.
The rain-garment should be determined for the four months of the rainy season; after that, it should be offered for deliberation," as stated, means that the itch-covering cloth is limited by the illness, and the rain-garment is limited by the rainy season.
Y tắm mưa thì được chú nguyện trong bốn tháng mùa mưa, sau đó thì phải làm vikappa”, do đã được nói như vậy, nên ý nghĩa là y trị ghẻ có giới hạn là khi hết bệnh, y tắm mưa có giới hạn là khi hết mùa mưa.
Sesāti ticīvarādayo kālavasena apariyantikāti attho.
The rest means the three robes and so on are unlimited in terms of time.
Còn lại có nghĩa là tam y v.v. không có giới hạn về mặt thời gian.
50. Paccattharaṇādittayaṃ sadasampi adasampi rattampi arattampi ādiṇṇakappampi anādiṇṇakappampi labbhatīti attho.
The three items, such as the covering cloth, are permissible whether they are new or old, dyed or undyed, adopted or not adopted.
50. Ba loại y là tấm trải nằm v.v. thì được phép dùng loại có viền hay không có viền, đã nhuộm hay chưa nhuộm, đã được cắt may hợp lệ hay chưa được cắt may hợp lệ; đó là ý nghĩa.
Nisīdananti nisīdanañca rattaṃ anādiṇṇakappañca labbhatīti adhippāyo.
Sitting cloth means that a sitting cloth, dyed and not adopted, is permissible.
Tọa cụ có nghĩa là tọa cụ đã nhuộm và chưa được cắt may hợp lệ cũng được phép dùng, đó là chủ ý.
Paccattharaṇaparikkhāramukhapuñchanacoḷāni pana nīlampi pītakampi lohitakampi pupphadasādikampi vaṭṭanti, tasmā ‘‘sadasampī’’tiādi vuttaṃ.
However, cloths for spreading, requisites, and face-wiping cloths are permissible even if blue, yellow, red, or flower-patterned, etc. Therefore, "even with fringes" and so on was stated.
Tuy nhiên, các vật dụng phụ như tấm trải nằm và khăn lau mặt thì được phép có màu xanh, màu vàng, màu đỏ, có viền hình bông hoa v.v., vì thế mới nói “có viền hay không” v.v.
Evarūpaṃ pana nivāsetuṃ vā pārupituṃ vā na vaṭṭati, kevalaṃ paccattharaṇādivasena adhiṭṭhānamattaṃ kātuṃ vaṭṭati.
But such a cloth is not permissible to wear or to put on as an outer robe; it is only permissible to make an act of determination (adhiṭṭhāna) for it as a spreading cloth, etc.
Tuy nhiên, không được phép mặc hay đắp loại y như vậy, chỉ được phép chú nguyện với tư cách là tấm trải nằm v.v. mà thôi.
53. Ticīvarassāti vinayaticīvarassa, na dhutaṅgaticīvarassa.
53. Of the three robes refers to the three robes according to the Vinaya, not the three robes according to the dhutaṅga practice.
53. Của tam y là của tam y theo Luật, không phải của tam y theo hạnh đầu-đà.
Tassa pana imesu navasu cīvarattayameva labbhati, na aññaṃ labbhati.
Among these nine, only the three robes are taken, nothing else is taken.
Đối với vị ấy, trong chín loại y này, chỉ được nhận ba y, không được nhận loại khác.
Sabbametanti sabbaṃ adhiṭṭhānavidhānañca pariharaṇavidhānañcāti attho.
All this means all the procedures for determination and the procedures for safeguarding.
Tất cả những điều này có nghĩa là tất cả các phương pháp chú nguyện và phương pháp sử dụng.
Parikkhāracoḷiyo sabbanti ticīvarādikaṃ navavidhampi cīvaraṃ.
All requisites and cloths means all nine kinds of robes, such as the three robes.
Tất cả các y phụ là tất cả chín loại y từ tam y trở đi.
Tathā vatvāti ‘‘parikkhāracoḷa’’nti vatvā.
Having said thus means having said, "requisite cloth."
Sau khi nói như vậy là sau khi nói “y phụ”.
Adhiṭṭhatīti adhiṭṭhāti.
Determines means makes a determination.
Chú nguyện là adhiṭṭhāti.
Kiṃ pana ticīvaraṃ parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatīti?
Is it permissible to determine the three robes as a requisite cloth?
Vậy, có được phép chú nguyện tam y thành y phụ không?
Āma vaṭṭati, ‘‘parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhametanti ticīvaraṃ parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhahitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.
Yes, it is permissible. "A requisite cloth is a special means of depositing, so it is permissible to determine the three robes as a requisite cloth and use them.
Thưa, được phép, “y phụ là một phương tiện cất giữ riêng biệt, vì thế được phép chú nguyện tam y thành y phụ để sử dụng.
Udositasikkhāpade pana ticīvaraṃ adhiṭṭhahitvā pariharantassa parihāro vutto’’ti aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.469) vuttaṃ, tasmā ticīvaraṃ parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhahantena paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbaṃ.
However, in the Udosita Sikkhāpada, a transgression is stated for one who, having determined the three robes, safeguards them." This is stated in the Commentary, therefore, one who determines the three robes as a requisite cloth must revoke the determination and redetermine them.
Tuy nhiên, trong học giới Udosita, đã nói đến việc từ bỏ đối với người sử dụng tam y sau khi đã chú nguyện”, điều này đã được nói trong Chú giải, vì vậy người chú nguyện tam y thành y phụ phải xả rồi chú nguyện lại.
54. Idāni etesaṃ adhiṭṭhānavijahanākāraṃ dassetuṃ ‘‘acchedavissajjanagāhavibbhamā’’tiādi vuttaṃ.
54. Now, to show how these determinations are abandoned, "snatching, giving away, taking, and confusion" and so on are stated.
54. Bây giờ, để chỉ ra cách thức từ bỏ sự chú nguyện của những y này, ngài nói “bị đoạt, cho, lấy, mất trí” v.v.
Tattha acchedoti corādīhi acchindanaṃ.
Therein, snatching means being snatched away by thieves, etc.
Trong đó, bị đoạt là bị trộm cướp v.v. giật lấy.
Vissajjananti aññesaṃ dānaṃ.
Giving away means giving to others.
Cho là tặng cho người khác.
Kathaṃ pana dinnaṃ, kathaṃ gahitaṃ sudinnaṃ suggahitañca hotīti?
How is it given, and how is it taken, so that it is well-given and well-taken?
Vậy, cho như thế nào, nhận như thế nào thì được gọi là cho đúng cách và nhận đúng cách?
Sace ‘‘idaṃ tuyhaṃ demi dadāmi dajjāmi oṇojemi pariccajāmi nissajjāmi vissajjāmī’’ti vā ‘‘itthannāmassa demi…pe… vissajjāmī’’ti vā vadati, sammukhāpi parammukhāpi dinnaṃyeva hoti.
If one says, "This I give to you, I give, I shall give, I offer, I relinquish, I dispose of, I give away," or "I give to so-and-so... I give away," it is considered given, whether in person or not in person.
Nếu nói rằng “Tôi cho cái này cho bạn, tôi tặng, tôi xin tặng, tôi biếu, tôi từ bỏ, tôi xả, tôi thí xả”, hoặc “Tôi cho… tôi thí xả cho người tên là…”, thì dù có mặt hay vắng mặt, cũng đều được xem là đã cho.
‘‘Tuyhaṃ gaṇhāhī’’ti vutte ‘‘mayhaṃ gaṇhāmī’’ti vadati, sudinnaṃ suggahitañca.
When told, "Take it for yourself," if one says, "I take it for myself," it is well-given and well-taken.
Khi được nói “Hãy nhận lấy cho bạn”, nếu người kia nói “Tôi nhận lấy cho tôi”, thì đó là cho đúng cách và nhận đúng cách.
‘‘Tava santakaṃ karohi, tava santakaṃ hotu, tava santakaṃ karissatī’’ti vutte ‘‘mamasantakaṃ karomi, mama santakaṃ hotu, mama santakaṃ karissāmī’’ti vadati, duddinnaṃ duggahitañca.
When told, "Make it yours, let it be yours, it will be yours," if one says, "I make it mine, let it be mine, I will make it mine," it is ill-given and ill-taken.
Khi được nói “Hãy làm thành của bạn, mong nó là của bạn, nó sẽ là của bạn”, nếu người kia nói “Tôi làm thành của tôi, mong nó là của tôi, tôi sẽ làm thành của tôi”, thì đó là cho không đúng cách và nhận không đúng cách.
Sace pana ‘‘tava santakaṃ karohī’’ti vutte ‘‘sādhu, bhante, mayhaṃ gaṇhāmī’’ti gaṇhāti, suggahitaṃ.
However, if, when told, "Make it yours," one says, "Very well, Venerable Sir, I take it for myself," and takes it, it is well-taken.
Tuy nhiên, nếu khi được nói “Hãy làm thành của bạn”, người kia nhận và nói “Lành thay, thưa ngài, tôi xin nhận lấy cho tôi”, thì đó là nhận đúng cách.
Gāhoti vissāsaggāho (pārā. aṭṭha. 1.131).
Taking means taking with confidence.
Lấy là lấy do thân quen (vissāsaggāha).
So pana evaṃ veditabbo – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatassa vissāsaṃ gahetuṃ.
This should be understood as follows: "Monks, I allow one to take with confidence from a person endowed with five qualities.
Điều đó nên được hiểu như sau: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép lấy do thân quen đối với người hội đủ năm yếu tố.
Sandiṭṭho ca hoti, sambhatto ca, ālapito ca, jīvati ca, jānāti ca ‘gahite me attamano bhavissatī’’’ti (mahāva. 356).
He is seen, he is intimate, he is spoken to, he is alive, and he knows, 'He will be pleased if I take it.'"
Là người quen biết, là bạn thân, đã được cho phép, còn sống, và biết rằng ‘khi mình lấy, người ấy sẽ hài lòng’”.
Tattha sandiṭṭhoti diṭṭhamattakamitto.
Therein, seen means a friend merely seen.
Trong đó, người quen biết là bạn bè chỉ ở mức độ quen biết.
Sambhattoti daḷhamitto.
Intimate means a firm friend.
Bạn thân là bạn bè thân thiết.
Ālapitoti ‘‘mama santakaṃ yaṃ icchasi, taṃ gaṇheyyāsi, āpucchitvā gahaṇe kāraṇaṃ natthī’’ti vutto.
Spoken to means one to whom it has been said, "Whatever of mine you wish, you may take; there is no need to ask permission when taking it."
Đã được cho phép là người đã được nói rằng “Vật gì của tôi mà anh muốn, anh cứ lấy, không cần phải hỏi”.
Jīvatīti anuṭṭhānaseyyāya sayitopi yāva jīvitindriyupacchedaṃ na pāpuṇāti.
Jīvati means that even if one is lying in an unarising posture, as long as one does not reach the cessation of the life faculty.
Còn sống là dù đang nằm trên giường bệnh không dậy nổi, chừng nào mạng căn chưa bị cắt đứt.
Gahite ca attamanoti gahite ca tuṭṭhacitto.
Gahite ca attamano means with a satisfied mind when it is taken.
Và hài lòng khi được lấy là hoan hỷ khi vật của mình được lấy.
Evarūpassa santakaṃ ‘‘gahite me attamano bhavissatī’’ti jānantena gahetuṃ vaṭṭati.
It is proper to take something belonging to such a person, knowing, "He will be pleased with what is taken by me."
Được phép lấy vật sở hữu của một người như vậy khi biết rằng “người ấy sẽ hài lòng khi mình lấy”.
Anavasesapariyādānavasena cetāni pañca aṅgāni vuttāni, vissāsaggāho pana tīhi aṅgehi ruhati.
These five factors are stated in terms of taking completely without remainder, but taking out of trust is established by three factors.
Năm yếu tố này được nói đến theo cách bao hàm không bỏ sót, nhưng việc lấy do thân quen được thành tựu bởi ba yếu tố.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Sandiṭṭho jīvati gahite attamano, sambhatto jīvati gahite attamano, ālapito jīvati gahite attamanoti evaṃ.
Thus: one who is seen lives and is pleased with what is taken; one who is intimate lives and is pleased with what is taken; one who is addressed lives and is pleased with what is taken.
Là người quen biết, còn sống, và hài lòng khi được lấy; là bạn thân, còn sống, và hài lòng khi được lấy; đã được cho phép, còn sống, và hài lòng khi được lấy; như vậy đó.
Yo pana jīvati, na ca gahite attamano hoti, tassa santakaṃ vissāsabhāvena gahitampi puna dātabbaṃ.
However, if one lives but is not pleased with what is taken, what was taken out of trust from him must be returned.
Người nào còn sống nhưng không hài lòng khi vật của mình bị lấy, thì vật sở hữu của người đó dù đã được lấy do thân quen cũng phải trả lại.
Dadantena matakadhanaṃ tāva ye tassa dhane issarā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā, tesaṃ dātabbaṃ.
When returning, the property of a deceased person must be given to those who are masters of his property, whether laypeople or monastics.
Khi trả lại tài sản của người đã chết, phải trả cho những người có quyền thừa kế tài sản đó, dù là tại gia hay xuất gia.
Yo pana paṭhamaṃyeva ‘‘suṭṭhu kataṃ tayā mama santakaṃ gaṇhantenā’’ti vacībhedena vā cittuppādamattena vā anumoditvā pacchā kenaci kāraṇena kupito, so paccāharāpetuṃ na labhati.
However, if someone, having first approved with an utterance like "You did well in taking what belongs to me" or merely with a thought, later becomes angry for some reason, he is not allowed to have it returned.
Người nào lúc đầu đã hoan hỷ bằng lời nói “Anh làm tốt lắm khi lấy vật của tôi” hoặc chỉ bằng tâm niệm, nhưng sau đó vì một lý do nào đó mà tức giận, thì không thể đòi lại được.
Yopi adātukāmo, cittena pana adhivāseti, na kiñci vadati, sopi puna paccāharāpetuṃ na labhati.
Even if one is unwilling to give but assents in mind, saying nothing, one is also not allowed to have it returned.
Người nào không muốn cho, nhưng trong tâm chấp nhận, không nói gì, người đó cũng không thể đòi lại được.
Yo pana ‘‘mayā tumhākaṃ santakaṃ gahita’’nti vā ‘‘paribhutta’’nti vā vutte nādhivāseti, ‘‘paṭidehī’’ti bhaṇati, so paccāharāpetuṃ labhati.
However, if one, when told "I have taken what belongs to you" or "I have used it," does not assent but says "Return it," one is allowed to have it returned.
Người nào khi được nói “Tôi đã lấy” hoặc “đã dùng vật của ngài” mà không chấp nhận, nói rằng “Hãy trả lại”, thì người đó có thể đòi lại được.
Vibbhamāti iminā bhikkhuniyāyeva adhiṭṭhānavijahanaṃ gahitaṃ hoti.
By vibhramā (going astray), the giving up of the determination by a bhikkhunī herself is understood.
Mất trí với từ này, chỉ có sự từ bỏ chú nguyện của tỳ-khưu-ni mới được đề cập đến.
Sā pana yadā vibbhamati, tadā assamaṇī hoti.
For when she goes astray, she is no longer a samaṇī.
Bởi vì khi vị ấy mất trí, vị ấy trở thành không phải là sa-môn.
Bhikkhu pana vibbhamantopi yāva sikkhaṃ na paccakkhāti, tāva bhikkhuyevāti adhiṭṭhānaṃ na vijahatīti.
But a bhikkhu, even when going astray, does not give up his determination as long as he does not renounce the training, so he remains a bhikkhu.
Còn tỳ-khưu, dù mất trí, chừng nào chưa từ bỏ học giới, vẫn là tỳ-khưu, nên sự chú nguyện không bị từ bỏ.
Liṅgasikkhāti liṅgaparivattanañca sikkhāpaccakkhānañcāti attho.
Liṅgasikkhā means changing the mark and renouncing the training.
Giới tính và học giới có nghĩa là sự thay đổi giới tính và sự từ bỏ học giới.
Sabbesūti navasu cīvaresu.
Sabbesu means in all nine robes.
Trong tất cả là trong chín loại y.
Adhiṭṭhānaviyogakāraṇāti adhiṭṭhānavijahanakāraṇā, imesu aññatarena adhiṭṭhānaṃ vijahatīti attho.
Adhiṭṭhānaviyogakāraṇā means reasons for giving up the determination; the meaning is that one gives up the determination by one of these.
Các nguyên nhân làm mất sự chú nguyện là các nguyên nhân từ bỏ sự chú nguyện, có nghĩa là sự chú nguyện bị từ bỏ bởi một trong những nguyên nhân này.
Kiñca bhiyyo (pārā. aṭṭha. 2.469) – ticīvarassa pana vinibbiddhachiddañca adhiṭṭhānavijahanaṃ karotīti attho.
Furthermore, a hole completely piercing the three robes causes the determination to be given up.
Và còn gì nữa (pārā. aṭṭha. 2.469) – lỗ thủng xuyên qua của y Tam y sẽ khiến sự tác ý bị hủy bỏ, đó là ý nghĩa.
Tattha saṅghāṭiuttarāsaṅgānaṃ dīghantato vidatthippamāṇassa tiriyantato aṭṭhaṅgulappamāṇassa padesassa orato kaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhippamāṇakaṃ chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati.
In the case of the saṅghāṭī and uttarāsaṅga, a hole the size of the back of a little fingernail, within a space of one span in length and eight finger-breadths in width, breaks the determination.
Trong đó, đối với y Tăng-già-lê và y Uất-đa-la-tăng, một lỗ thủng có kích thước bằng mặt móng tay út, nằm trong phạm vi một tấc theo chiều dài và tám ngón tay theo chiều ngang từ mép y, sẽ làm mất sự tác ý.
Antaravāsakassa dīghantato vidatthippamāṇasseva tiriyantato caturaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato pana na bhindati.
In the case of the antaravāsaka, a hole within a space of one span in length and four finger-breadths in width breaks the determination, but beyond that, it does not break it.
Đối với y An-đà-la-quần, một lỗ thủng nằm trong phạm vi một tấc theo chiều dài và bốn ngón tay theo chiều ngang từ mép y sẽ làm mất sự tác ý, nhưng ngoài phạm vi đó thì không làm mất.
Tasmā chidde jāte ticīvaraṃ atirekacīvaraṃ hoti, sūcikammaṃ katvā puna adhiṭṭhātabbaṃ.
Therefore, if a hole appears, the three robes become an extra robe, and after mending, they must be redetermined.
Do đó, khi có lỗ thủng, y Tam y trở thành y dư; phải vá lại rồi tác ý lần nữa.
Itaresaṃ pana chiddena vijahanaṃ nāma natthi.
However, for other robes, there is no giving up due to a hole.
Tuy nhiên, đối với các y khác, không có việc mất tác ý do lỗ thủng.
Yo pana ticīvarepi dubbalaṭṭhāne paṭhamaṃ aggaḷaṃ datvā pacchā dubbalaṭṭhānaṃ chinditvā apaneti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati.
But if one first attaches a patch to a weak spot in the three robes and then cuts away the weak spot, the determination is not broken.
Vị nào, trong trường hợp y Tam y, trước tiên vá lại chỗ yếu, sau đó cắt bỏ chỗ yếu, thì sự tác ý không bị mất.
Maṇḍalaparivattanepi eseva nayo.
The same method applies to changing the border.
Trong trường hợp thay đổi hình tròn cũng theo cách này.
Yo pana ubho koṭiyo majjhe karonto sace paṭhamaṃ chinditvā pacchā ghaṭeti, adhiṭṭhānaṃ vijahati, atha ghaṭetvā chindati, na vijahati.
However, if one, while bringing both ends to the middle, first cuts and then joins, the determination is given up; but if one joins and then cuts, it is not given up.
Vị nào, khi đặt hai mép vào giữa, nếu trước tiên cắt rồi sau đó may lại, thì sự tác ý bị mất; nhưng nếu may lại rồi cắt, thì không bị mất.
Rajakehi dhovāpetvā setakaṃ karontassāpi na vijahati eva.
Even when having them washed by dyers and made white, the determination is not given up.
Ngay cả khi giặt tẩy bởi thợ nhuộm để làm trắng, sự tác ý cũng không bị mất.
55. Idāni akappiyacīvarāni dassetuṃ ‘‘kusavākaphalakānī’’tiādi āraddhaṃ.
Now, to show improper robes, the passage beginning with "kusavākaphalakāni" is introduced.
55. Bây giờ, để trình bày các loại y không thích hợp, câu “kusavākaphalakānī” (y làm từ cỏ Kusa, vỏ cây, ván gỗ) v.v. đã được bắt đầu.
Tattha kusacīraṃ (mahāva. 371; mahāva. aṭṭha. ) nāma kuse ganthetvā katacīvaraṃ.
There, kusacīraṃ means a robe made by weaving kusa grass.
Trong đó, kusacīraṃ (y cỏ Kusa) (mahāva. 371; mahāva. aṭṭha.) là y được làm bằng cách kết cỏ Kusa.
Vākacīraṃ nāma tāpasānaṃ vakkalaṃ.
Vākacīraṃ means the bark garment of ascetics.
Vākacīraṃ (y vỏ cây) là vỏ cây của các đạo sĩ khổ hạnh.
Phalakacīraṃ nāma phalakāni sibbitvā katacīvaraṃ.
Phalakacīraṃ means a robe made by sewing planks.
Phalakacīraṃ (y ván gỗ) là y được làm bằng cách ghép các mảnh ván lại.
Kesakambalanti kesehi tantaṃ vāyitvā katakambalaṃ.
Kesakambalaṃ means a blanket made by weaving hair.
Kesakambalaṃ (chăn lông tóc) là chăn được dệt bằng tóc.
Vālakambalanti camaravālehi vāyitvā katakambalaṃ.
Vālakambalaṃ means a blanket made by weaving yak hair.
Vālakambalaṃ (chăn lông đuôi) là chăn được dệt bằng lông đuôi bò Yak.
Ulūkapakkhanti ulūkasakuṇassa pakkhehi katanivāsanaṃ.
Ulūkapakkhaṃ means a lower garment made from the wings of an owl.
Ulūkapakkhaṃ (y cánh cú) là y được làm từ cánh chim cú.
Ajinakkhipanti salomaṃ sakhuraṃ ajinamigacammaṃ.
Ajinakkhipaṃ means the skin of an antelope, with hair and hooves.
Ajinakkhipaṃ (da hươu) là da hươu Ajina còn lông và móng.
Imesu sattasu vatthesu yaṃ kiñci dhārayato thullaccayanti attho.
The meaning is that wearing any of these seven garments incurs a thullaccaya offense.
Ý nghĩa là: vị nào mặc bất kỳ loại vải nào trong bảy loại này thì phạm tội thô phạm (thullaccaya).
Yathā imesu thullaccayaṃ, tathā akkanāḷaṃ nivāsentassa.
Just as a thullaccaya is incurred for these, so too for wearing an akkanāḷa.
Cũng như phạm tội thô phạm với những loại này, cũng vậy với người mặc y làm từ thân cây Akka.
Akkanāḷaṃ nāma akkadaṇḍe vākādīhi ganthetvā katacīvaraṃ.
Akkanāḷaṃ means a robe made by weaving akkadanda (calotropis stems) with bark, etc.
Akkanāḷaṃ (y thân cây Akka) là y được làm bằng cách kết thân cây Akka với vỏ cây v.v.
‘‘Na bhikkhave akkanāḷaṃ nivāsetabbaṃ, yo nivāseyya, āpatti thullaccayassā’’ti (mahāva. 371) hi vuttaṃ.
"Monks, one should not wear a garment made of akkanāḷa. Whoever wears one incurs a grave offense (thullaccaya)," it was said.
Bởi vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, không được mặc y thân cây Akka; ai mặc thì phạm tội thô phạm” (mahāva. 371).
56. Kadalerakakkadusse potthake cāpīti ettha kadalierakaakkamakacivākehi katāni vatthāni evaṃ vuttānīti veditabbāni.
56. In kadalerakakkadusse potthake cāpi, it should be understood that garments made from kadalī, eraka, akka, and makacīvaka are thus referred to.
56. Ở đây, trong “Kadalerakakkadusse potthake cā” (y làm từ cây chuối, cây eraka, cây akka và vải lanh), cần hiểu rằng các loại vải được làm từ cây chuối, cây eraka, cây akka và vải lanh đã được nói như vậy.
Etesu potthakoyeva pāḷiyaṃ āgato, itarāni taggatikattā aṭṭhakathāsu paṭikkhittāni.
Among these, only potthaka is mentioned in the Pāḷi, while the others are prohibited in the commentaries due to their similar nature.
Trong số đó, chỉ có potthaka (vải lanh) được đề cập trong Pāḷi, còn các loại khác đã bị cấm trong Chú giải vì chúng thuộc cùng loại.
Imesu catūsupi dukkaṭameva.
For all four of these, it is merely a dukkaṭa offense.
Trong cả bốn loại này đều phạm tội tác ác (dukkaṭa).
‘‘Na bhikkhave naggiyaṃ titthiyasamādānaṃ samādiyitabbaṃ, yo samādiyeyya, āpatti thullaccayassā’’ti (mahāva. 370) vuttattā naggiyampi na kappati eva.
Since it was said, "Monks, one should not adopt the nakedness of sectarians. Whoever adopts it incurs a grave offense (thullaccaya)," nakedness is likewise not permissible.
Vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, không được chấp nhận sự thực hành khỏa thân của các ngoại đạo; ai chấp nhận thì phạm tội thô phạm” (mahāva. 370), nên khỏa thân cũng không thích hợp.
Sabbameva nīlakaṃ sabbanīlakaṃ.
Anything that is entirely blue is sabbanīlaka.
Tất cả đều màu xanh lam là sabbanīlakaṃ (hoàn toàn xanh lam).
Evaṃ sesesupi.
The same applies to the rest.
Cũng vậy với các loại còn lại.
Ettha nīlaṃ umāpupphavaṇṇaṃ hoti.
Here, nīla is the color of the flax flower.
Ở đây, nīlaṃ (xanh lam) có màu hoa lanh.
Mañjeṭṭhakaṃ mañjeṭṭhakavaṇṇameva.
Mañjeṭṭhaka is the color of madder.
Mañjeṭṭhakaṃ (đỏ son) có màu cây đỏ son.
Pītakaṃ kaṇikārapupphavaṇṇaṃ.
Pītaka is the color of the kaṇikāra flower.
Pītakaṃ (vàng) có màu hoa Kanikara.
Lohitakaṃ jayasumanapupphavaṇṇaṃ.
Lohitaka is the color of the jayasumana flower.
Lohitakaṃ (đỏ) có màu hoa Jayasumana.
Kaṇhakaṃ addāriṭṭhakavaṇṇaṃ.
Kaṇhaka is the color of a dark brick.
Kaṇhakaṃ (đen) có màu gạch nung nửa chừng.
57. Mahāraṅgaṃ nāma satapadipiṭṭhivaṇṇaṃ.
57. Mahāraṅga is the color of a centipede's back.
57. Mahāraṅgaṃ (màu sặc sỡ) có màu lưng con rết.
Mahānāmaṃ nāma rattasambhinnavaṇṇaṃ hoti.
Mahānāma is a color mixed with red.
Mahānāmaṃ (màu đại danh) có màu pha lẫn đỏ.
Padumapupphavaṇṇantipi vuttaṃ, mandarattanti attho.
It is also said to be the color of a lotus flower, meaning a light red.
Cũng được nói là màu hoa sen, ý nghĩa là màu đỏ nhạt.
Tirīṭaketi rukkhatace.
Tirīṭake refers to tree bark.
Tirīṭake (vỏ cây) là vỏ cây.
Acchinnadīghadasaketi sabbaso acchinnadasake ca majjhe chinnadasake cāti attho.
Acchinnadīghadasake means both those with completely unbroken fringes and those with fringes broken in the middle.
Acchinnadīghadasake (y tua dài không cắt) có nghĩa là y có tua không cắt hoàn toàn và y có tua cắt ở giữa.
Aññamaññaṃ saṃsibbitvā katadasaṃ phaladasaṃ nāma.
A fringe made by weaving together various pieces is called phaladasa.
Y có tua được may nối với nhau là phaladasaṃ (y tua ghép).
Ketakapupphādipupphasadisāhi dasāhi yuttaṃ pupphadasaṃ nāma.
A fringe adorned with flowers resembling ketaka flowers and other blossoms is called pupphadasa.
Y có tua giống các loại hoa như hoa Ketaka v.v. là pupphadasaṃ (y tua hoa).
Etesupi ‘‘potthake cāpī’’ti ettha vuttaapi-saddena dukkaṭanti veditabbaṃ.
For these too, it should be understood that it is a dukkaṭa offense, implied by the word "cāpi" (and also) in "potthake cāpi."
Trong những loại này cũng vậy, với từ “cāpi” (và cũng) được nói trong “potthake cāpi” (và cả vải lanh), cần hiểu là phạm tội tác ác.
Tathāti yathā etesu kadalidussādīsu pupphadasāvasānesu dukkaṭaṃ, tathā kañcukaveṭhanesupi yaṃ kiñci dhārentassa dukkaṭanti attho.
Tathā (likewise) means that just as there is a dukkaṭa offense for these, from kadalī garments up to flower fringes, so too is there a dukkaṭa for anyone wearing any kind of kañcuka or veṭhana.
Tathā (cũng vậy) có nghĩa là: cũng như trong các loại y từ cây chuối v.v. cho đến y tua hoa đều phạm tội tác ác, cũng vậy, vị nào mặc bất kỳ loại áo khoác hay khăn quấn nào cũng phạm tội tác ác.
Etesu pana ayaṃ vinicchayo (mahāva. aṭṭha. 372) – sabbanīlakādīni rajanāni vametvā puna rajitvā dhāretabbāni, na sakkā ce vametuṃ, paccattharaṇādīni vā kāretabbāni, tipaṭṭacīvarassa majjhe vā dātabbāni.
However, concerning these, this is the determination: the sabbanīlaka and other dyed garments should be stripped of their dye, re-dyed, and then worn; if they cannot be stripped of their dye, they should be made into coverings or similar items, or they should be placed in the middle of a three-piece robe.
Tuy nhiên, đây là sự phân định (mahāva. aṭṭha. 372) về những loại này – các loại y hoàn toàn xanh lam v.v. phải được tẩy màu rồi nhuộm lại và mặc; nếu không thể tẩy màu, thì phải làm thành các vật dụng như tấm lót v.v., hoặc phải đặt vào giữa y ba lớp.
Acchinnadasakādīni dasā chinditvā dhāretabbāni.
Fringes of acchinnadasaka and similar items should be cut off before wearing.
Các loại y tua không cắt v.v. phải cắt tua rồi mặc.
Kañcukaṃ vijaṭetvā rajitvā paribhuñjitabbaṃ.
A kañcuka should be unravelled, dyed, and then used.
Áo khoác phải được tháo ra, nhuộm lại rồi sử dụng.
Veṭhanepi eseva nayo.
The same method applies to a veṭhana.
Đối với khăn quấn cũng theo cách này.
Tirīṭakaṃ pādapuñchanaṃ kātabbaṃ.
Tirīṭaka should be made into a foot-wiper.
Vỏ cây phải được làm thành khăn lau chân.
Sabbanti imaṃ vuttappakāraṃ kusacīrādikaṃ akappiyacīvaraṃ acchinnacīvaro labhatīti attho.
Sabbaṃ (all) means that a monk who is without a robe (acchinnacīvara) may receive any of these types of unsuitable robes, such as kusa-garments.
Sabbaṃ (tất cả) có nghĩa là vị tỳ-khưu không có y (acchinnacīvara) được nhận các loại y không thích hợp như y cỏ Kusa v.v. đã được nói ở trên.
Vuttampi cetaṃ parivāre.
This is also stated in the Parivāra:
Điều này cũng đã được nói trong Parivāra.
Ayañhi pañho acchinnacīvarabhikkhuṃ sandhāya vutto, tasmā hi yaṃ kiñci akappiyacīvaraṃ nivāsetvā vā pārupitvā vā acchinnacīvarakena aññaṃ pariyesitabbaṃ.
This question was indeed spoken with reference to a monk without a robe (acchinnacīvara). Therefore, an acchinnacīvara monk, having worn or draped any unsuitable robe, should seek another.
Quả thật, vấn đề này được nói liên quan đến vị tỳ-khưu không có y, do đó, vị tỳ-khưu không có y có thể mặc hoặc đắp bất kỳ loại y không thích hợp nào rồi tìm kiếm một loại y khác.
Ettha pana ‘‘idha pana, bhikkhave, manussā nissīmagatānaṃ bhikkhūnaṃ cīvaraṃ denti ‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa demā’ti, anujānāmi, bhikkhave, sādituṃ, na tāva taṃ gaṇanūpagaṃ, yāva na hatthaṃ gacchatī’’ti (mahāva. 259) vuttattā yāva āharitvā taṃ na dinnaṃ, ‘‘tumhākaṃ, bhante, cīvaraṃ uppanna’’nti pahiṇitvā vā nārocitaṃ, tāva gaṇanaṃ na upeti, anadhiṭṭhitaṃ vaṭṭati.
Here, however, since it was said, "Monks, when people give robes to monks who have gone beyond the boundary, saying, 'We give this robe to so-and-so,' I permit, monks, to accept it. It does not count until it reaches the hand," it does not count until it is brought and given, or until it is announced, "Bhante, a robe has arisen for you." It is permissible without formal determination (adhiṭṭhāna).
Tuy nhiên, ở đây, vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, nếu người ta dâng y cho các tỳ-khưu đã ra khỏi giới hạn với lời rằng ‘Chúng tôi dâng y này cho vị có tên là...’, này các tỳ-khưu, ta cho phép thọ nhận, nhưng y đó chưa được tính vào số lượng y cho đến khi nó đến tay” (mahāva. 259), nên cho đến khi y đó được mang đến và dâng, hoặc được thông báo bằng cách gửi lời rằng “Bạch Đại đức, y đã phát sinh”, thì y đó chưa được tính vào số lượng, và y chưa được tác ý vẫn được phép.
Pattepi eseva nayo.
The same method applies to a bowl.
Đối với bát cũng theo cách này.
Ānetvā dinne vā ārocite vā parihāro natthi, dasāhaṃ adhiṭṭhātabbaṃ.
Once it is brought and given or announced, there is no exemption; it must be formally determined (adhiṭṭhātabba) within ten days.
Khi y đã được mang đến và dâng hoặc đã được thông báo, thì không có sự trì hoãn, phải tác ý trong vòng mười ngày.
Cīvaravinicchayo.
Robe determination.
Sự phân định về y.
58. Idāni tesaṃ cīvarānaṃ rajanavidhānaṃ dassetuṃ ‘‘rajanāni cā’’ti vuttaṃ.
58. Now, to show the method of dyeing those robes, "rajanāni cā" (and dyes) was stated.
58. Bây giờ, để trình bày phương pháp nhuộm các loại y đó, câu “rajanāni cā” (và các loại thuốc nhuộm) đã được nói.
Tattha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, cha rajanāni mūlarajanaṃ khandharajanaṃ tacarajanaṃ pattarajanaṃ puppharajanaṃ phalarajana’’nti (mahāva. 344) evaṃ bhagavatā anuññātattā ‘‘chappakārāni anuññātāni satthunā’’ti vuttaṃ.
There, since the Blessed One permitted "Monks, I permit six dyes: root-dye, trunk-dye, bark-dye, leaf-dye, flower-dye, fruit-dye," it was said, "chappakārāni anuññātāni satthunā" (six kinds are permitted by the Teacher).
Trong đó, vì Đức Phật đã cho phép: “Này các tỳ-khưu, ta cho phép sáu loại thuốc nhuộm: thuốc nhuộm từ rễ, thuốc nhuộm từ thân cây, thuốc nhuộm từ vỏ cây, thuốc nhuộm từ lá, thuốc nhuộm từ hoa, thuốc nhuộm từ quả” (mahāva. 344), nên đã được nói “chappakārāni anuññātāni satthunā” (sáu loại đã được Bậc Đạo Sư cho phép).
59. Tattha mūleti mūlarajaneti attho.
59. There, mūle means root-dye.
59. Trong đó, mūle (ở rễ) có nghĩa là thuốc nhuộm từ rễ.
Haliddiṃ vivajjiya sabbaṃ labbhanti sambandho.
The connection is that all are permissible except turmeric.
Có sự liên kết rằng tất cả đều được phép trừ củ nghệ.
Evaṃ sesesupi.
Thus in the remaining ones too.
Cũng vậy với các loại còn lại.
Tuṅgahārako nāma eko sakaṇṭakarukkho, tassa haritālavaṇṇaṃ khandharajanaṃ hoti.
A tuṅgahāraka is a thorny tree; its trunk-dye is of a yellow-green color.
Tuṅgahārako (cây Tungaharaka) là một loại cây có gai, thuốc nhuộm từ thân cây của nó có màu vàng nhạt.
Gihiparibhuttaṃ pana allipattena ekavāraṃ rajituṃ vaṭṭati.
However, that which has been used by laypeople may be dyed once with a damp leaf.
Tuy nhiên, y đã được người cư sĩ sử dụng chỉ được phép nhuộm một lần bằng lá Allipaṭṭa.
Phalarajane akappiyaṃ nāma natthi, sabbaṃ vaṭṭatīti.
There is nothing unallowable in fruit dyes; all are allowable.
Trong thuốc nhuộm từ quả không có loại không thích hợp, tất cả đều được phép.
Rajanavinicchayo.
Decision on Dyes.
Sự phân định về thuốc nhuộm.
61. Dutiye ‘‘magadhanāḷidvayataṇḍulasādhita’’nti vattabbe vibhattilopaṃ akatvā gāthābandhasukhatthaṃ ‘‘magadhe nāḷidvayataṇḍulasādhita’’nti vuttaṃ, pacitanti attho.
61. In the second instance, instead of saying “prepared with two Magadhan nāḷis of rice,” to facilitate the meter of the verse, “prepared with two nāḷis of rice in Magadha” is stated; the meaning is 'cooked'.
61. Trong câu thứ hai, đáng lẽ phải nói là "magadhanāḷidvayataṇḍulasādhita", nhưng để cho vần kệ được suôn sẻ, người ta đã không lược bỏ biến cách và nói là "magadhe nāḷidvayataṇḍulasādhita", có nghĩa là được nấu.
Ettha (pārā. 602; pārā. aṭṭha. 2.602; kaṅkhā. aṭṭha. pattasikkhāpadavaṇṇanā) magadhanāḷi nāma aḍḍhaterasapalaṃ gaṇhāti.
Here, a Magadhan nāḷi holds twelve and a half palas.
Ở đây, magadhanāḷi (một nāḷi xứ Magadha) được tính là mười hai pala rưỡi.
Odananti ettha sabbappakārasampannaṃ avassāvitodanaṃ gahetabbaṃ.
In the word odana, all kinds of perfectly prepared, un-strained rice should be taken.
Trong từ odana (cơm), ở đây cần hiểu là cơm đã được chắt ráo nước, có đầy đủ mọi phẩm chất.
Odanassa catutthabhāgappamāṇaṃ nātighanaṃ nātitanukaṃ hatthahāriyamuggasūpañca ālopassa ālopassa anurūpaṃ yāva carimakālopappahonakaṃ macchamaṃsādibyañjanañca yo patto gaṇhāti, so ukkaṭṭho nāmāti attho.
The meaning is that the bowl which holds rice of the measure of one-fourth of the odana, and mung bean soup that is neither too thick nor too thin, easily handled, and suitable for each morsel, and curry such as fish and meat sufficient until the last morsel, is called ukkaṭṭha (excellent).
Bát nào chứa được một lượng canh đậu xanh không quá đặc, không quá loãng, vừa tay, bằng một phần tư lượng cơm, cùng với thức ăn như cá, thịt, v.v. vừa đủ cho mỗi miếng ăn cho đến miếng cuối cùng, bát đó được gọi là hạng ưu, đó là ý nghĩa.
Sappitelatakkarasakañjikādīni pana gaṇanūpagāni na honti, tāni hi odanagatikāneva honti, neva hāpetuṃ, na vaḍḍhetuṃ sakkonti.
However, ghee, oil, honey, sugar, and sour gruel are not included in the count, for they are considered to be part of the rice itself; they can neither reduce nor increase the quantity.
Còn các thứ như bơ, dầu, sữa chua, nước cháo thì không được tính vào, vì chúng được xem như thuộc về cơm, không thể làm giảm bớt hay tăng thêm (lượng cơm).
Evametaṃ sabbaṃ pakkhittaṃ sace pattassa heṭṭhimarājisamaṃ tiṭṭhati, suttena vā hīrena vā chindantassa suttassa vā hīrassa vā heṭṭhimantaṃ phusati, ayaṃ ukkaṭṭho nāma patto.
If all this, when placed, stands level with the lower rim of the bowl, or if, when one cuts it with a string or a hair, it touches the lower end of the string or hair, this bowl is called ukkaṭṭha.
Khi tất cả những thứ này đã được bỏ vào, nếu chúng nằm ngang bằng với vạch dưới của bát, hoặc khi dùng sợi chỉ hay sợi dây đo mà chạm đến mép dưới của sợi chỉ hay sợi dây, thì đây gọi là bát ukkaṭṭha (hạng ưu).
Sace taṃ rājiṃ atikkamitvā thūpīkataṃ tiṭṭhati, ayaṃ ukkaṭṭhomako nāma patto.
If it surpasses that rim and stands piled up, this bowl is called ukkaṭṭhomaka (excellent-inferior).
Nếu vượt qua vạch đó và vun lên thành ngọn, thì đây gọi là bát ukkaṭṭhomaka (hạng ưu-kém).
Sace taṃ rājiṃ na sampāpuṇāti, antogatameva hoti, ayaṃ ukkaṭṭhukkaṭṭho nāma patto.
If it does not reach that rim, but remains within, this bowl is called ukkaṭṭhukkaṭṭha (excellent-excellent).
Nếu không đạt đến vạch đó, mà vẫn còn bên trong, thì đây gọi là bát ukkaṭṭhukkaṭṭha (hạng ưu-ưu).
62. ‘‘Majjhimo nāma patto nāḷikodanaṃ gaṇhātī’’ti vuttattā ‘‘majjhimo tassupaḍḍho vā’’ti vuttaṃ.
62. Since it is stated, “A medium bowl holds one nāḷi of rice,” “medium or half of that” is said.
62. Vì đã nói rằng "Bát hạng trung chứa được một nāḷi cơm", nên mới nói là "majjhimo tassupaḍḍho vā" (hạng trung là một nửa của lượng đó).
Etthāpi vuttappakārena majjhimo majjhimomako majjhimukkaṭṭhoti pattattikaṃ veditabbaṃ.
Here too, in the manner stated, three types of bowls – majjhima (medium), majjhimomaka (medium-inferior), and majjhimukkaṭṭha (medium-excellent) – should be understood.
Ở đây cũng cần biết ba loại bát: majjhimo (hạng trung), majjhimomako (hạng trung-kém), và majjhimukkaṭṭho (hạng trung-ưu) theo cách đã giải thích.
‘‘Omako nāma patto patthodanaṃ gaṇhātī’’ti (pārā. 602) vacanato ‘‘tatopaḍḍho’’ti vuttaṃ.
From the statement, “An inferior bowl holds one pattha of rice,” “half of that” is said.
Theo câu "Bát hạng kém chứa được một pattha cơm", nên mới nói là "tatopaḍḍho" (một nửa của lượng đó).
Magadhanāḷiyā upaḍḍhanāḷikodanañca tadūpiyaṃ sūpaṃ byañjanañca gaṇhāti, so omako nāma.
That which holds half a nāḷi of Magadhan rice and suitable soup and curry is called omaka (inferior).
Bát nào chứa được nửa nāḷi cơm theo đơn vị Magadha, cùng với canh và thức ăn tương ứng, bát đó gọi là omaka (hạng kém).
Idhāpi omako omakomako omakukkaṭṭhoti pattattikaṃ veditabbaṃ.
Here too, three types of bowls – omaka (inferior), omakomaka (inferior-inferior), and omakukkaṭṭha (inferior-excellent) – should be understood.
Ở đây cũng cần biết ba loại bát: omako (hạng kém), omakomako (hạng kém-kém), và omakukkaṭṭho (hạng kém-ưu).
Imesu pana navasu pattesu ukkaṭṭhukkaṭṭho ca omakomako ca apatto.
Among these nine bowls, the ukkaṭṭhukkaṭṭha and the omakomaka are not bowls (in the proper sense).
Trong chín loại bát này, bát ukkaṭṭhukkaṭṭho và omakomako không được xem là bát (hợp lệ).
Etesu adhiṭṭhātabbakiccaṃ natthi, sesā satta pattā adhiṭṭhātabbā, vikappetabbā cāti attho.
For these, there is no need for formal determination (adhiṭṭhāna); the remaining seven bowls should be formally determined and designated (vikappita).
Đối với những bát này, không có phận sự phải chú nguyện; bảy bát còn lại thì phải được chú nguyện và cũng phải được vikappana, đó là ý nghĩa.
64. Acchedādayo cīvare vuttappabhedāyeva.
64. Acchedā and others are of the same types as stated for robes.
64. Acchedā (sự tước đoạt) và các trường hợp khác cũng giống như đã được giải thích trong phần về y.
Chiddenāti (pārā. aṭṭha. 2.608; kaṅkhā. aṭṭha. pattasikkhāpadavaṇṇanā) ettha yassa pattassa mukhavaṭṭito heṭṭhā dvaṅgulappadese yena chiddena kaṅgusitthaṃ nikkhamati, tattakena chiddena bhijjati.
Here, chiddenā refers to a hole below the rim of the bowl, at a distance of two finger-breadths, through which husked rice can fall out; by such a hole, it is considered broken.
Trong câu chiddenā (do bị thủng), ở đây, bát nào bị thủng một lỗ đủ để hạt kê lọt qua, trong khoảng hai ngón tay dưới miệng bát, thì được xem là bị bể.
Tasmiṃ pana ayacuṇṇādīhi paṭipākatike kate dasāhabbhantare puna adhiṭṭhātabbaṃ.
If it is repaired with iron filings or similar materials, it must be formally determined again within ten days.
Trong trường hợp đó, sau khi đã sửa chữa bằng bột sắt v.v., cần phải chú nguyện lại trong vòng mười ngày.
Pattādhiṭṭhānamujjhatīti patto adhiṭṭhānaṃ ujjhati.
Pattādhiṭṭhānamujjhatī means the bowl abandons its formal determination.
Pattādhiṭṭhānamujjhatī có nghĩa là sự chú nguyện bát bị mất hiệu lực.
65. Idāni pariharaṇavidhiṃ dassetuṃ ‘‘pattaṃ na paṭisāmeyya sodaka’’ntiādi āraddhaṃ.
65. Now, to show the method of care, “one should not put away a bowl with water in it” and so on, has been commenced.
65. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp bảo quản, phần bắt đầu bằng "pattaṃ na paṭisāmeyya sodaka" (không nên cất bát khi còn nước) đã được nêu ra.
Sodakaṃ (cūḷava. 254) pattaṃ na paṭisāmeyya, ātape ca sodakaṃ pattaṃ na otapeti adhippāyo.
The meaning is that one should not put away a bowl with water in it, nor should one expose a bowl with water in it to the sun.
Không nên cất bát khi còn nước, và ý là cũng không nên phơi nắng bát khi còn nước.
Na nidaheti nirudakaṃ katvāpi atikālaṃ na nidaheti adhippāyo.
Na nidahe means one should not leave it for too long, even after emptying it of water.
Na nidahe (không nên để) có ý là không nên để quá lâu dù đã làm cho không còn nước.
Bhumyāti bhūmiyaṃ.
Bhumyā means on the ground.
Bhumyā là trên đất.
Na ṭhapeti taṭṭikācammakhaṇḍādīsu yena kenaci anatthatāya paṃsusakkharamissāya bhūmiyā na ṭhapeyyāti attho.
Should not place: The meaning is that he should not place it on a mat, a piece of leather, or similar items, or on the ground mixed with dust and gravel, for any unsuitable reason.
Na ṭhape (không nên đặt) có nghĩa là không nên đặt trên nền đất lẫn với bụi và sỏi mà không có vật lót nào như chiếu, miếng da, v.v.
No ca laggayeti etthapi nāgadantādīsu (cūḷava. 254) yattha katthaci laggantassa dukkaṭameva.
Nor should he hang it: Even in this case, for one who hangs it anywhere, such as on an ivory peg, there is an offense of dukkaṭa.
No ca laggaye (và không nên treo) ở đây cũng vậy, treo ở bất cứ đâu như trên móc ngà voi v.v. đều phạm tội dukkaṭa.
66. Miḍḍhanteti (cūḷava. 254; cūḷava. aṭṭha. 254) miḍḍhapariyante.
66. At the edge of the rim: at the very edge of the rim.
66. Miḍḍhante là ở mép của bệ ngồi.
Sace pana parivattetvā tattheva patiṭṭhāti, evarūpāya vitthiṇṇāya miḍḍhiyā abbhantaraparicchede ṭhapetuṃ vaṭṭati, na pariyante.
However, if it is turned over and rests there, it is permissible to place it within the inner circumference of such a wide rim, but not on the edge.
Tuy nhiên, nếu xoay bát mà nó vẫn đứng vững ở đó, thì được phép đặt trong phạm vi bên trong của một bệ ngồi rộng như vậy, chứ không phải ở mép.
Paribhaṇḍanteti bāhirapasse katāya tanukamiḍḍhiyā anteti attho.
At the outer edge: It means at the inner part of a thin rim made on the outer side.
Paribhaṇḍante có nghĩa là ở mép của một bệ ngồi nhỏ được làm ở phía ngoài.
Aṅke vāti (cūḷava. 254) dvinnaṃ ūrūnaṃ majjhe.
Or on the lap: between the two thighs.
Aṅke vā là ở giữa hai đùi.
Ettha pana aṃsabaddhake aṃsakūṭe laggetvā aṅke ṭhapetuṃ vaṭṭati, na itarathā.
Here, however, it is permissible to hang it on the shoulder strap, on the shoulder-joint, and then place it on the lap, but not otherwise.
Ở đây, được phép đặt trong lòng sau khi đã móc vào quai đeo vai, chứ không phải cách khác.
Ātapattaketi chatte.
On an umbrella: on an umbrella.
Ātapattake là trên dù.
Ettha bhattapūropi aṃsakūṭe laggitapattopi ṭhapetuṃ na vaṭṭati.
Here, it is not permissible to place a bowl full of food or a bowl hung on the shoulder-joint.
Ở đây, dù bát đầy thức ăn hay bát đã móc vào quai đeo vai cũng không được phép đặt.
67. Ucchiṭṭhodakaṃ (cūḷava. 255; cūḷava. aṭṭha. 255) nāma mukhavikkhālanodakaṃ, taṃ patte niṭṭhubhitvā pattena na nīhareyyāti attho.
67. Leftover water is water used for rinsing the mouth. The meaning is that one should not spit it into the bowl and then remove it with the bowl.
67. Ucchiṭṭhodakaṃ là nước súc miệng, ý là không nên nhổ nước bọt vào bát rồi dùng bát mang đi đổ.
Calakañca aṭṭhikañca calakaṭṭhikaṃ.
Moving things and bones are moving things and bones.
Vỏ cây và xương là calakaṭṭhikaṃ.
Etesu yaṃ kiñci pattena nīharantassa dukkaṭaṃ.
For one who removes any of these with the bowl, there is an offense of dukkaṭa.
Dùng bát để mang đi bất cứ thứ gì trong số này đều phạm tội dukkaṭa.
Pattaṃ paṭiggahaṃ katvā hatthaṃ dhovitumpi na labhati.
It is not even permissible to use the bowl as a receptacle to wash one's hands.
Cũng không được dùng bát làm đồ đựng để rửa tay.
Hatthadhovitavatthadhovitaudakampi patte ākiritvā nīharituṃ na vaṭṭati.
It is not permissible to pour water used for washing hands or washing clothes into the bowl and then remove it.
Cũng không được đổ nước rửa tay, rửa đồ vật vào bát rồi mang đi.
Anucchiṭṭhapattaṃ ucchiṭṭhahatthena gahetumpi na vaṭṭati.
It is not permissible to take a non-leftover bowl with a leftover hand.
Cũng không được dùng tay dơ để cầm bát sạch.
Hatthaṃ pana bahi dhovitvā gahetuṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to wash one's hand outside and then take it.
Tuy nhiên, sau khi rửa tay ở bên ngoài thì được phép cầm.
Macchamaṃsaphalāphalādīni khādanto yaṃ mukhena luñcitvā luñcitvā khādati, taṃ vā tesaṃ aṭṭhiādikaṃ vā mukhato nīhaṭaṃ puna akhāditukāmo chaḍḍetukāmo patte ṭhapetuṃ na labhati.
When eating fish, meat, fruits, or similar items, if one bites off and eats something, or if one removes a bone or similar item from the mouth and does not wish to eat it again but wants to discard it, one is not allowed to place it in the bowl.
Khi ăn cá, thịt, trái cây, v.v., những gì đã cắn ra từ miệng, hoặc xương của chúng, v.v. đã lấy ra từ miệng, nếu không muốn ăn lại mà muốn vứt đi, thì không được đặt vào bát.
Siṅgiveranāḷikerakhaṇḍādīni khādantehi ḍaṃsitvā ḍaṃsitvā puna ṭhapetuṃ labhati.
When eating ginger, coconut pieces, or similar items, it is permissible to bite off and then place them back.
Khi ăn những thứ như gừng, miếng dừa, v.v., được phép cắn từng miếng rồi đặt lại.
‘‘Na bhikkhave pattahatthena kavāṭaṃ paṇāmetabbaṃ, yo paṇāmeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 255) vuttattā yena kenaci sarīrāvayavena pattaṃ gahetvā ṭhito yena kenaci sarīrāvayavena kavāṭaṃ paṇāmetuṃ na labhati, tasmā ‘‘pattahatthovā’’ti vuttaṃ.
Since it is said, "Monks, a door should not be opened with a hand holding a bowl; whoever opens it incurs an offense of dukkaṭa," it is not permissible for one holding a bowl with any part of the body to open a door with any part of the body. Therefore, it is said, "with a hand holding a bowl."
Vì đã có lời dạy rằng: "Này các Tỳ-khưu, không được dùng tay cầm bát để mở cửa, vị nào mở, phạm tội dukkaṭa", cho nên mới nói là "pattahatthovā" (hoặc tay cầm bát). Điều này có nghĩa là khi đang cầm bát bằng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, không được dùng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể để mở cửa.
Aṃsakūṭe laggitvā ṭhitassa vaṭṭati.
It is permissible for one who is standing with it hung on the shoulder-joint.
Khi bát được móc vào quai đeo vai thì được phép.
68. Bhūmiādhāraketi ettha dantavallivettavākādīhi kate valayādhārake.
68. On a ground-stand: here, on a circular stand made of ivory, bamboo, or bark.
68. Trong câu bhūmiādhārake (trên giá đỡ đặt dưới đất), ở đây là giá đỡ hình vòng được làm bằng ngà, dây leo, mây, v.v.
Dārudaṇḍādhāreti ekadārunā kataādhārake ca bahūhi daṇḍehi kataādhārake cāti attho.
On a wooden staff-stand: The meaning is on a stand made of a single piece of wood and on a stand made of many staves.
Dārudaṇḍādhāre có nghĩa là trên giá đỡ làm bằng một thanh gỗ và trên giá đỡ làm bằng nhiều thanh gỗ.
Tidaṇḍe na vaṭṭati.
It is not permissible on a three-legged stand.
Trên kiềng ba chân thì không được.
Etesu pana susajjitesu ekaṃ pattaṃ ṭhapetvāva tassupari ekaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati, tayo pana na vaṭṭanti.
On these, when well-prepared, it is permissible to place one bowl and then place another on top of it, but three are not permissible.
Tuy nhiên, trên những giá đỡ được chuẩn bị kỹ lưỡng này, sau khi đặt một bát, được phép đặt một bát khác lên trên, nhưng ba bát thì không được.
Ekaṃ nikkujjitvāva bhūmiyanti ettha bhūmiyaṃ kaṭasārakādīsu aññataraṃ pattharitvā tassupari nikkujjitvā vā ukkujjitvā vā ekaṃ ṭhapeyya, dve ṭhapetuṃ na vaṭṭatīti adhippāyo.
Having inverted one on the ground: The intention here is that one should spread a mat or similar item on the ground and place one bowl on it, either inverted or upright; it is not permissible to place two.
Trong câu ekaṃ nikkujjitvāva bhūmiya (chỉ úp một bát trên đất), ý là nên trải một vật gì đó như chiếu, thảm trên đất, rồi úp hoặc ngửa một bát lên trên đó; không được phép đặt hai bát.
Dve pana ṭhapentena upari ṭhapitapattaṃ ekena passena bhūmiyaṃ phusāpetvā ṭhapetuṃ vaṭṭatīti vadanti.
However, they say that when placing two, it is permissible to place the upper bowl so that it touches the ground on one side.
Tuy nhiên, có người nói rằng khi đặt hai bát, được phép đặt bát phía trên sao cho một cạnh của nó chạm đất.
69-70. Idāni akappiyapatte dassetuṃ ‘‘dārurūpiyasovaṇṇā’’tiādi āraddhaṃ.
69-70. Now, to show the unsuitable bowls, "made of wood, silver, gold," and so on, is begun.
69-70. Bây giờ, để chỉ ra những loại bát không hợp lệ, phần bắt đầu bằng "dārurūpiyasovaṇṇā" (bằng gỗ, bạc, vàng) đã được nêu ra.
Tattha maṇiveḷuriyāmayāti (cūḷava. 252; cūḷava. aṭṭha. 252) maṇīti indanīlakabarakatādi.
Here, made of jewels and lapis lazuli: jewel refers to sapphire, emerald, and so on.
Trong đó, maṇiveḷuriyāmayā (làm bằng ngọc và lưu ly), maṇi là ngọc indanīla, ngọc bích, v.v.
Sace gahaṭṭhā bhattagge suvaṇṇarūpiyataṭṭakādīsu sūpabyañjanaṃ katvā upanāmenti, āmasitumpi na vaṭṭati.
If householders serve curries and sauces in gold or silver plates or similar items at a meal, it is not permissible even to touch them.
Nếu các gia chủ tại nơi dùng bữa dọn các món canh và đồ ăn phụ trong các đĩa bằng vàng, bạc, v.v., thì việc chạm vào cũng không được phép.
Ghaṭikaṭāhajā (cūḷava. 255; cūḷava. aṭṭha. 255) ca tumbakaṭāhajā ca ghaṭitumbakaṭāhajā.
Made of pot-gourds and calabash-gourds are made of pot-gourds and calabash-gourds.
Các vật dụng làm bằng nồi đất và các vật dụng làm bằng bầu là ghaṭitumbakaṭāhajā.
Ettha tumbakaṭāhajānāma alābu.
Here, calabash-gourds refers to bottle gourds.
Ở đây, tumbakaṭāhajā có nghĩa là quả bầu.
Pattavinicchayo.
Determination of Bowls.
Phần phân định về bình bát.
71-2. Idāni thālakesu kappiyākappiyavidhiṃ dassetuṃ ‘‘thālakā cā’’ti padaṃ uddhaṭaṃ.
71-2. Now, to show the permissible and unsuitable rules for plates, the phrase "and plates" is extracted.
71-2. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp về những vật thích hợp và không thích hợp trong các loại đĩa, câu ‘‘thālakā cā’’ (và các loại đĩa) đã được trích dẫn.
Tattha akappāti dārumayādayo thālakā akappiyāti attho.
Here, unsuitable: The meaning is that plates made of wood and so on are unsuitable.
Trong đó, akappā có nghĩa là các loại đĩa làm bằng gỗ, v.v., là không thích hợp.
Phalikathālakādayo (cūḷava. aṭṭha. 252) gihisantakā vā saṅghasantakā vā kappiyā.
Crystal plates and so on, whether belonging to householders or to the Saṅgha, are permissible.
Các loại đĩa bằng pha lê, v.v., dù là của gia chủ hay của Tăng chúng, đều là vật thích hợp.
Ghaṭitumbakaṭāhajā (cūḷava. 255) tāvakālikā, tāsu bhuñjitvā chaḍḍetabbā, na pariharitabbāti adhippāyo.
Bowls made from gourds or clay are temporary; the intention is that one should eat from them and then discard them, not keep them.
Ghaṭitumbakaṭāhajā (các vật dụng làm bằng nồi đất và bầu) là vật dụng tạm thời; ý muốn nói rằng, sau khi dùng trong đó, chúng phải được vứt bỏ, không được giữ lại dùng.
Thālakavinicchayo.
The Determination concerning Bowls.
Phần phân định về cái đĩa.
73. Idāni pavāraṇāvidhiṃ dassetuṃ ‘‘pavāraṇā’’ti (pāci. 238-239; pāci. aṭṭha. 238-239; kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā) padaṃ uddhaṭaṃ.
73. Now, in order to show the method of pavāraṇā, the word “pavāraṇā” is extracted.
73. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp từ chối, câu ‘‘pavāraṇā’’ (sự từ chối) đã được trích dẫn.
Tattha iriyāpathenāti ṭhānagamanasayananisajjānaṃ aññatarena iriyāpathenāti attho.
Here, by a posture means by one of the postures of standing, walking, lying down, or sitting.
Trong đó, iriyāpathena có nghĩa là bằng một trong các oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi.
Tato iriyāpathato aññena iriyāpathena anatirittakaṃ paribhuñjeyya ce, pācittiyanti attho.
The meaning is that if one consumes it in a posture not different from that posture, it is an offense entailing pācittiya.
Ý nghĩa là, nếu vị ấy dùng thêm vật thực không dư thừa bằng một oai nghi khác với oai nghi đó, thì phạm tội pācittiya.
Pācittinatirittakanti pācitti anatirittakaṃ.
Not exceeding the pācittiya means not exceeding the pācittiya.
Pācittinatirittakanti là pācitti anatirittakaṃ (tội pācittiya đối với vật thực không dư thừa).
74. Idāni yehi aṅgehi pavāraṇā hoti, tāni aṅgāni dassetuṃ ‘‘asana’’ntiādimāha.
74. Now, in order to show the factors by which pavāraṇā occurs, it begins with “food”.
74. Bây giờ, để chỉ ra các yếu tố cấu thành sự từ chối, ngài đã nói ‘‘asana’’ (việc ăn), v.v.
Tattha asananti etena avippakatabhojanatā vuttā, bhuñjamāno ca so puggalo hotīti attho.
Here, food refers to the state of not having prepared the meal, and that person is eating.
Trong đó, bằng từ asana này, tình trạng vật thực chưa bị gián đoạn được nói đến; ý nghĩa là, người đó đang ăn.
Bhojanañcevāti yaṃ bhuñjanto pavāreti, taṃ odano kummāso sattu maccho maṃsanti imesu aññataraṃ hotīti attho.
And a meal means that what one eats when making pavāraṇā is one of these: rice, porridge, flour, fish, or meat.
Bhojanañcevāti có nghĩa là vật thực mà vị ấy đang dùng khi từ chối phải là một trong những thứ sau: cơm, cháo đặc, bột rang, cá, thịt.
Abhihāroti dāyako tassa taṃ bhattaṃ kāyena abhiharatīti attho, vācābhihāro pana na gahetabbo.
Bringing near means the donor brings that food to him physically; bringing near by speech is not to be taken.
Abhihāroti có nghĩa là người dâng cúng mang vật thực đó đến cho vị ấy bằng thân; còn việc mang đến bằng lời nói thì không được kể.
Samīpatāti dāyako pavāraṇappahonakabhojanaṃ gahetvā aḍḍhateyyahatthappamāṇe okāse hotīti attho.
Proximity means the donor, holding food sufficient for pavāraṇā, is within a distance of two and a half cubits.
Samīpatāti có nghĩa là người dâng cúng, cầm vật thực đủ để từ chối, đứng trong khoảng cách hai gang tay rưỡi.
Kāyavācāpaṭikkhepoti hatthapāse ṭhitena abhihaṭaṃ bhikkhaṃ kāyena vā vācāya vā paṭikkhipeyyāti attho.
Refusal by body or speech means one should refuse the alms brought by one standing within arm's reach, either by body or by speech.
Kāyavācāpaṭikkhepoti có nghĩa là vị ấy từ chối vật thực được dâng đến bởi người đứng trong tầm tay, bằng thân hoặc bằng lời nói.
Ettha pana sace bhikkhu nisinno hoti, ānisadassa pārimantato paṭṭhāya, sace ṭhito, paṇhiantato paṭṭhāya, sace nipanno, yena passena nipanno, tassa pārimantato paṭṭhāya dāyakassāpi tathāvidhassa ṭhapetvā pasāritahatthaṃ yaṃ tassa āsannataraṃ aṅgaṃ, tassa vasena paricchedo kātabbo.
Here, if the bhikkhu is sitting, the measurement should be made from the outer edge of his sitting posture; if standing, from the outer edge of his heels; if lying down, from the outer edge of the side on which he is lying; and similarly for the donor, excluding the outstretched hand, the measurement should be made based on the part of his body that is closest.
Ở đây, nếu vị tỳ-khưu đang ngồi, thì khoảng cách được xác định từ mép ngoài của tư thế ngồi; nếu đang đứng, thì từ mép gót chân; nếu đang nằm, thì từ mép ngoài của bên đang nằm. Đối với người dâng cúng cũng tương tự, trừ bàn tay đang duỗi ra, khoảng cách được xác định dựa vào bộ phận nào của người đó ở gần hơn.
Pañca aṅgā pavāraṇāti ‘‘asanaṃ paññāyati, bhojanaṃ paññāyati, hatthapāse ṭhito abhiharati, paṭikkhepo paññāyatī’’ti (pāci. 239; pari. 428) pāḷiyaṃ vuttehi imehi pañcahi aṅgehi pavāraṇā hotīti attho.
Five factors constitute pavāraṇā means that pavāraṇā occurs by these five factors mentioned in the Pāli text: “food is discernible, a meal is discernible, one standing within arm's reach brings it near, a refusal is discernible.”
Pañca aṅgā pavāraṇāti có nghĩa là sự từ chối được cấu thành bởi năm yếu tố này được nói trong Pāḷi: “việc ăn được nhận biết, vật thực được nhận biết, người đứng trong tầm tay dâng đến, sự từ chối được nhận biết”.
75. Idāni etesu pañcasu bhojanaṃ dassetuṃ ‘‘odano’’tiādi vuttaṃ.
75. Now, to show the meal among these five, “rice” and so on is stated.
75. Bây giờ, để chỉ ra vật thực trong năm yếu tố này, câu ‘‘odano’’ (cơm), v.v., đã được nói.
Idāni odanādayo imehi nibbattāti dassetuṃ ‘‘sālī’’tiādimāha.
Now, to show that rice and so on are produced from these, it begins with “sāli”.
Bây giờ, để chỉ ra rằng cơm, v.v., được làm từ những thứ này, ngài đã nói ‘‘sālī’’ (lúa gạo), v.v.
Tattha setarattakāḷabhedā sabbāpi kaṅgujātiyo kaṅgūti gahetabbā.
Here, all varieties of millet, distinguished by white, red, and black, should be taken as millet.
Trong đó, tất cả các loại lúa kê, với các loại trắng, đỏ, đen, đều được xem là kaṅgū.
Kāḷasetā kudrūsavarakā.
Black and white kudrūsaka and varaka.
Kudrūsavarakā là loại lúa miến đen và trắng.
Imesaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ odano ca bhojjayāgu ca odano nāmāti attho.
The meaning is that the rice and gruel made from these seven grains are called rice.
Ý nghĩa là, cơm và cháo đặc làm từ bảy loại ngũ cốc này được gọi là cơm.
76. Sāmākāditiṇaṃ (pāci. aṭṭha. 238-239) kudrūsake saṅgahaṃ gatanti attho.
76. The meaning is that sāmākādi grass is included in kudrūsaka.
76. Ý nghĩa là, cỏ sāmāka, v.v., được bao gồm trong kudrūsaka.
Varakacorako varake saṅgahaṃ gato, sāliyañceva nīvāro saṅgahaṃ gato setattāti vadanti.
Varakacoraka is included in varaka; sāli and nīvāra are included in setatta, they say.
Các vị nói rằng, varakacorako được bao gồm trong varaka, và nīvāro được bao gồm trong sāli vì có màu trắng.
Imesaṃ vuttappakārānaṃ sānulomānaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ taṇḍule gahetvā ‘‘yāguṃ pacissāmā’’ti vā ‘‘bhattaṃ pacissāmā’’ti vā yaṃ kiñci sandhāya pacanti, sace uṇhaṃ vā sītalaṃ vā bhuñjantānaṃ bhojanakāle gahitagahitaṭṭhāne odhi paññāyati, ayaṃ odano nāma, pavāraṇaṃ janeti.
Taking the grains of these seven kinds of cereals as described, along with their varieties, if one cooks them with the intention of making "gruel" or "rice," and if, while eating, whether hot or cold, a boundary is discernible at each spoonful taken, this is called rice, and it generates pavāraṇā.
Lấy gạo của bảy loại ngũ cốc đã được đề cập theo cách này, bao gồm cả các loại tương tự, rồi nấu với ý định nào đó, dù là “chúng ta sẽ nấu cháo” hay “chúng ta sẽ nấu cơm”, nếu khi đang dùng, dù nóng hay nguội, tại những chỗ đã múc, ranh giới được nhận biết, thì đây gọi là cơm, và nó tạo ra sự từ chối.
Yopi pāyāso vā ambilayāgu vā uddhanato otāritamattā abbhuṇhā āvijjhitvā pivituṃ sakkā, gahitokāsepi odhiṃ na dasseti, ayaṃ pavāraṇaṃ na janeti.
However, if it is pāyāsa or sour gruel, which can be drunk immediately after being taken down from the hearth and stirred while still very hot, and it does not show a boundary where it is taken, this does not generate pavāraṇā.
Còn cháo sữa hay cháo chua, vừa mới nhấc khỏi bếp, còn rất nóng, có thể húp uống được, và ở chỗ đã múc cũng không thấy ranh giới, thì loại này không tạo ra sự từ chối.
Usumāya pana vigatāya ghanabhāvaṃ gacchati, odhi paññāyati, puna pavāraṇaṃ janeti, pubbe tanukabhāvo na rakkhati.
But when the heat has gone, it becomes thick, and a boundary is discernible, then it generates pavāraṇā again; its previous thinness does not prevent it.
Nhưng khi hơi nóng đã bay hết, nó trở nên đặc lại, ranh giới được nhận biết, thì nó lại tạo ra sự từ chối; tình trạng loãng trước đó không được giữ lại.
Bhatte pana udakakañjikakhīrādīni ākiritvā ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti vadanti, kiñcāpi tanukā hoti, pavāraṇaṃ janetiyeva tasmiṃ yāguyā natthibhāvato.
However, if water, rice gruel, milk, etc., are poured into cooked rice, and they say, "Take gruel," even if it is thin, it still generates pavāraṇā because there is no gruel in it.
Còn đối với cơm, nếu người ta chan nước, nước cháo, sữa, v.v., vào rồi nói “xin mời dùng cháo”, thì dù nó loãng, nó vẫn tạo ra sự từ chối, vì trong trường hợp đó không có tính chất của cháo.
Sace pana pakkuthitesu udakādīsu pakkhipitvā pacitvā denti, yāgusaṅgahameva gacchati.
But if it is cooked by adding it to boiling water, etc., and then given, it falls into the category of gruel.
Nhưng nếu họ cho vào nước, v.v., đã đun sôi rồi nấu và dâng cúng, thì nó được xếp vào loại cháo.
77. Bhaṭṭhadhaññamayoti sattavidhānipi dhaññāni gahetvā kharapākabhajjitānaṃ tesaṃ taṇḍule koṭṭetvā katacuṇṇakuṇḍakāni sattu nāma.
77. Made of roasted grain means taking all seven kinds of grains, roasting them thoroughly, pounding their husked grains, and the resulting flour and bran are called sattu (flour/meal).
77. Bhaṭṭhadhaññamayoti, sattu là tên gọi của các loại bột mịn được làm bằng cách giã gạo của bảy loại ngũ cốc đã được rang khô.
Samapākabhajjitānaṃ pana ātapasukkhānaṃ vā taṇḍulānaṃ cuṇṇakuṇḍakāni sattusaṅkhyaṃ na gacchanti.
But the flour and bran of sun-dried rice grains, which have been roasted to the same degree, do not count as sattu.
Còn bột mịn của gạo được rang vừa chín hoặc phơi nắng thì không được kể là sattu.
Yavasambhavoti aññehi pana muggādīhi kata kummāso na pavāretīti adhippāyo.
The meaning of " born from barley" (yavasambhava) is that kummāsa made from other things like mung beans does not constitute a pavāraṇā.
Yavasambhavoti, ý muốn nói rằng kummāso làm từ các loại đậu khác như đậu xanh, v.v., không tạo ra sự từ chối.
Udakasambhavoti iminā kakkaṭakasippikasambukādayopi saṅgahaṃ gacchanti.
By " born from water" (udakasambhava), crabs, oysters, conches, and the like are also included.
Udakasambhavoti, bằng từ này, các loài như cua, sò, ốc, v.v., cũng được bao gồm.
Sace yāgupānakāle ekasmiṃ bhājane ṭhapetvā macchamaṃsaṃ vā khādanti, te ce akhādanto aññaṃ pavāraṇappahonakaṃ paṭikkhipati, na pavāreti.
If, while drinking gruel, they place fish or meat in one bowl and eat it, and if, without eating it, one rejects something else that is sufficient for pavāraṇā, one does not make a pavāraṇā.
Nếu trong khi uống cháo, họ ăn cá hoặc thịt được đặt trong cùng một vật chứa, và nếu họ từ chối một vật thực khác đủ để tạo ra sự từ chối mà không ăn những thứ đó, thì họ không từ chối.
Khāditepi sace mukhe avasiṭṭhaṃ natthi, tadā paṭikkhipantopi na pavāretiyeva.
Even if eaten, if nothing remains in the mouth, then even if one rejects it, one does not make a pavāraṇā.
Ngay cả khi đã ăn, nếu trong miệng không còn sót lại, thì khi từ chối cũng không phải là đã từ chối.
Sace patte avasiṭṭhaṃ atthi, mukhe natthi, tañce akhāditukāmo hoti, aññattha vā gantvā khāditukāmo, tasmiṃ khaṇe paṭikkhipantopi na pavāretiyeva.
If something remains in the bowl, but nothing in the mouth, and one does not wish to eat it, or wishes to go elsewhere and eat it, at that moment, even if one rejects it, one does not make a pavāraṇā.
Nếu trong bát còn sót lại, nhưng trong miệng không còn, và nếu vị ấy không có ý định ăn phần đó, hoặc có ý định đi nơi khác để ăn, thì khi từ chối vào lúc đó cũng không phải là đã từ chối.
78. Bhojananti (pāci. aṭṭha. 238-239) pañcasu bhojanesu yaṃ kiñci bhojanaṃ.
78. " Food" (bhojana) means any kind of food among the five kinds of food.
78. Bhojananti là bất kỳ vật thực nào trong năm loại vật thực.
Kappiyaṃ vā akappiyaṃ vā bhuñjantoti sambandho.
The connection is: whether one is eating what is allowable or what is unallowable.
Liên hệ là: đang dùng vật thực thích hợp hoặc không thích hợp.
Nisedhayanti kāyenābhihaṭaṃ aṅgulicalanādinā vā bhamukavikārena vā kuddhabhāvena olokena vā paṭikkhipanto kāyena vā ‘‘ala’’nti vā ‘‘na gaṇhāmī’’ti vā ‘‘mā ākirā’’ti vā ‘‘apagacchā’’ti vā ādinā nayena paṭikkhipanto vācāya vā nisedhayantoti attho.
" Rejects" (nisedhayati) means rejecting with the body something brought by the body, such as by moving a finger, or by a frown, or by looking with an angry expression, or by saying "enough" with the body, or "I don't take it," or "don't scatter it," or "go away," and so on, or rejecting with speech.
Nisedhayanti có nghĩa là, từ chối vật thực được dâng đến bằng thân, bằng cách cử động ngón tay, v.v., hoặc nhíu mày, hoặc nhìn với vẻ giận dữ; hoặc từ chối bằng lời nói, bằng cách nói “đủ rồi”, “tôi không nhận”, “đừng bỏ vào”, “hãy đi đi”, v.v.
Kappanti kappiyabhojanameva paṭikkhipanto so pavāreti, akappiyamaṃsaṃ vā bhojanaṃ vā paṭikkhipanto na pavāreti.
If one rejects only allowable food, one makes a pavāraṇā; if one rejects unallowable meat or food, one does not make a pavāraṇā.
Kappanti, vị ấy từ chối khi chỉ từ chối vật thực thích hợp; khi từ chối thịt không thích hợp hoặc vật thực không thích hợp, vị ấy không từ chối.
Tassa paṭikkhipitabbaṭṭhāne ṭhitattā.
Because it is in a state where it should be rejected.
Vì vật đó ở trong tình trạng phải bị từ chối.
Sace kappiyabhojanaṃ bhuñjamāno akappiyaṃ paṭikkhipati, na pavāreti.
If, while eating allowable food, one rejects unallowable food, one does not make a pavāraṇā.
Nếu đang dùng vật thực thích hợp mà từ chối vật thực không thích hợp, vị ấy không từ chối.
Tassa paṭikkhipitabbato.
Because it should be rejected.
Vì vật đó phải bị từ chối.
Idāni missakanayaṃ dassetuṃ ‘‘tannāmenā’’tiādi vuttaṃ.
Now, to show the mixed method, " by that name" (tannāmena) and so on, is stated.
Bây giờ, để chỉ ra phương pháp hỗn hợp, câu ‘‘tannāmenā’’ (với tên đó), v.v., đã được nói.
Tatrāyaṃ piṇḍattho – tannāmena vā imanti vā abhihaṭaṃ kappiyaṃ nisedhayaṃ pavāreyyāti.
Here is the summary: If one rejects allowable food brought by that name or as "this," one makes a pavāraṇā.
Trong đó, ý nghĩa tóm tắt là: vị ấy sẽ từ chối khi từ chối vật thực thích hợp được dâng đến với tên đó hoặc với tên “cái này”.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is meant?
Điều gì đã được nói?
Yo pana macchamaṃsamissaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā; pāci. aṭṭha. 238-239) yāguṃ byañjanaṃ vā āharitvā ‘‘macchaṃ gaṇhatha, maṃsaṃ gaṇhathā’’ti vadati, taṃ paṭikkhipato pavāraṇā hoti.
If someone brings gruel or sauce mixed with fish and meat and says, "Take the fish, take the meat," rejecting that constitutes a pavāraṇā.
Vị nào mang đến cháo hoặc món ăn có trộn lẫn cá thịt rồi nói rằng: “Xin quý ngài hãy nhận cá, xin quý ngài hãy nhận thịt”, thì sự từ chối vật ấy trở thành sự thỏa mãn (pavāraṇā).
Sace ‘‘yāguṃ gaṇhatha, rasabyañjanaṃ gaṇhathā’’ti vadati, taṃ paṭikkhipato pavāraṇā na hoti.
If one says, "Take the gruel, take the savory sauce," rejecting that does not constitute a pavāraṇā.
Nếu vị ấy nói rằng: “Xin quý ngài hãy nhận cháo, xin quý ngài hãy nhận món canh”, thì sự từ chối vật ấy không trở thành sự thỏa mãn.
Tassāpi atthitāya.
Because it is also present.
Vì sự hiện hữu của vật kia cũng có.
Sace ‘‘imaṃ gaṇhathā’’ti savatthukaṃ katvā deti, taṃ paṭikkhipato pavāraṇā hoti.
If one gives it by saying "Take this," specifying the item, rejecting that constitutes a pavāraṇā.
Nếu vị ấy nói: “Xin quý ngài hãy nhận vật này” và dâng cúng có kèm theo vật thực, thì sự từ chối vật ấy trở thành sự thỏa mãn.
Bhattamissakepi eseva nayo.
The same method applies to food mixed with rice.
Đối với vật thực có trộn lẫn cơm, phương pháp cũng tương tự.
Sace aññassa abhihaṭaṃ paṭikkhipati, pavāraṇā natthiyeva.
If one rejects something brought for another, there is no pavāraṇā.
Nếu từ chối vật thực được mang đến cho người khác, thì không có sự thỏa mãn.
79-80. Idāni pavāraṇaṃ ajanente dassetuṃ ‘‘lājā’’tiādi vuttaṃ.
79-80. Now, to show what does not generate a pavāraṇā, " parched grain" (lājā) and so on, is stated.
79-80. Bây giờ, để chỉ ra những vật không tạo ra sự thỏa mãn, câu “cốm” v.v... đã được nói đến.
Ettha lājā taṃsattubhattānīti (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapavāraṇāsikkhāpadavaṇṇanā) lājā ca lājehi katasattubhattāni cāti attho.
Here, " parched grain and meals of sattu made from them" (lājā taṃsattubhattāni) means parched grain and meals of sattu made from parched grain.
Ở đây, cốm, bột cốm và cơm có nghĩa là cốm và các loại cơm bột được làm từ cốm.
Macchamaṃsapūvesu pana pavāraṇā hoti, tasmā ‘‘suddhakhajjako’’ti vuttaṃ.
However, pavāraṇā occurs with fish, meat, and cakes, therefore it is stated " pure snack" (suddhakhajjako).
Tuy nhiên, đối với cá, thịt và bánh, sự thỏa mãn có phát sinh, do đó câu “vật thực cứng thuần túy” đã được nói đến.
Bhaṭṭhapiṭṭhanti pubbe āmakaṃ pacchā bhajjitabbanti vuttaṃ hoti.
" Roasted flour" (bhaṭṭhapiṭṭha) means that it was raw before and roasted afterwards.
Bột rang được nói đến là bột được rang sau khi còn sống.
Veḷuādīnaṃ vuttāvasesānaṃ bhattanti sambandho.
The connection is: the food that remains unmentioned, such as bamboo shoots and so on.
Cần hiểu là cơm của các loại còn lại đã được nói đến như tre v.v...
Rasayāgu raso pakkayāgu.
" Savory gruel, savory" means cooked gruel.
Cháo có nước cốt là cháo được nấu chín.
Maṃsādīhi amissitā suddhayāgu.
" Pure gruel" (suddhayāgu) is not mixed with meat and so on.
Cháo thuần túy là cháo không trộn lẫn với thịt v.v...
Puthukāmayaṃ pana yaṃ kiñci pavāraṇaṃ na janeti.
But any kind of flattened rice does not generate a pavāraṇā.
Còn đối với cốm dẹp, bất cứ loại nào cũng không tạo ra sự thỏa mãn.
81. Vuṭṭhāyāti (pāci. aṭṭha. 238-239) āsanā uṭṭhāya atirittaṃ na kātabbanti sambandho.
81. " Having risen" (vuṭṭhāya) means that after rising from the seat, no surplus should be made.
81. Sau khi đứng dậy có liên quan đến việc không được làm vật dư thừa sau khi đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi.
Sace pavāretvā āsanā na vuṭṭhāti bhikkhu, tassāpi atirittaṃ kātuṃ labhati.
If a bhikkhu, having made a pavāraṇā, does not rise from the seat, it is permissible to make a surplus for him.
Nếu tỳ khưu đã thỏa mãn nhưng không đứng dậy khỏi chỗ ngồi, vị ấy được phép làm vật dư thừa.
Abhuttena ca bhojananti yena pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ antamaso kusaggenāpi na bhuttaṃ, tenāpi atirittaṃ na kātabbanti attho.
" And food not eaten" (abhuttena ca bhojanaṃ) means that by one who has not eaten any of the five kinds of food, not even with the tip of a blade of grass, no surplus should be made.
Và vật thực bởi người chưa ăn có nghĩa là người chưa ăn bất kỳ loại nào trong năm loại vật thực, dù chỉ bằng đầu ngọn cỏ kusa, cũng không được làm vật dư thừa.
Yena pana aruṇuggamepi bhuttaṃ hoti, so ce apavārito āsanā vuṭṭhitopi majjhanhikasamayepi puna kiñci abhutvāpi kātuṃ labhati.
But if one has eaten even at dawn, and if, without making a pavāraṇā, one has risen from the seat, one may make a surplus even at midday without eating anything again.
Tuy nhiên, người đã ăn vào lúc rạng đông, nếu chưa thỏa mãn, dù đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi, vào giữa trưa, dù chưa ăn gì thêm, vẫn được phép làm (vật dư thừa).
Yena yaṃ vā pure katanti yena yaṃ vā pubbe kataṃ, tena tampi pacchā na kātabbaṃ.
" Whatever was done before by whom" (yena yaṃ vā pure kataṃ) means that whatever was done before by whom, that same thing should not be done later by him.
Vật nào đã được làm trước có nghĩa là vật nào đã được làm trước bởi người nào, thì sau đó cũng không được làm bởi người ấy.
Aññena pana taṃ kātuṃ vaṭṭatīti vadanti.
But they say it is permissible for another to do it.
Nhưng người ta nói rằng người khác được phép làm vật ấy.
82. Yaṃ phalaṃ vā kandamūlaṃ vā pañcahi samaṇakappehi katakappiyaṃ aññampi kappiyabhojanaṃ vā kappiyamaṃsaṃ vā, idaṃ kappiyaṃ nāma, vuttappakāraviparītaṃ akappiyaṃ nāma, tasmiṃ atirittakaraṇaṃ na ruhati, yañca paṭiggahetvā na gahitaṃ, tasmimpi na ruhati, tena vuttaṃ ‘‘kappiyaṃ gahitañcevā’’ti.
82. Whatever fruit or root vegetable, or other permissible food or permissible meat, made permissible by five kinds of recluses, this is called permissible. That which is contrary to the aforementioned is called non-permissible. In the case of that, making it 'excess' is not appropriate. And that which has been received but not taken, in that case too, it is not appropriate. Therefore, it is said, " and what is permissible and received."
82. Bất kỳ quả cây, củ rễ nào đã được làm cho hợp lệ (katakappiya) bằng năm cách làm hợp lệ của sa-môn, hoặc bất kỳ vật thực hợp lệ nào khác, hoặc thịt hợp lệ, đây được gọi là vật hợp lệ. Vật trái ngược với cách đã nói được gọi là vật không hợp lệ. Việc làm vật dư thừa đối với vật ấy không thành tựu. Và đối với vật đã nhận nhưng chưa cầm lấy, việc ấy cũng không thành tựu. Do đó, đã nói rằng “vật hợp lệ và đã được cầm lấy”.
Uccāritanti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena bhikkhunā īsakampi ukkhittaṃ vā apanamitaṃ vāti attho.
Uccārita means that which has been slightly lifted or moved away by a bhikkhu who has come to make it permissible.
Đã được nhấc lên có nghĩa là đã được nhấc lên một chút hoặc dời đi một chút bởi tỳ khưu đến để làm cho hợp lệ.
Hatthapāsato bahi ṭhitaṃ kātuṃ na vaṭṭati, tena vuttaṃ ‘‘hatthapāsaga’’nti.
It is not allowable to make it permissible if it is outside arm's reach. Therefore, it is said, " within arm's reach."
Không được phép làm đối với vật nằm ngoài tầm tay, do đó đã nói “trong tầm tay”.
Atirittaṃ karontevanti atirittaṃ karonto ‘‘alametaṃ sabba’’nti vacībhedaṃ katvā evaṃ bhāsatūti attho.
Atirittaṃ karonteva means that when making it 'excess', one should utter the phrase " enough of this all," speaking thus.
Khi đang làm vật dư thừa có nghĩa là người đang làm vật dư thừa, sau khi đã nói ra lời “tất cả cái này đủ rồi”, hãy nói như vậy.
‘‘Alametaṃ sabba’’nti tikkhattuṃ vattabbaṃ, ayaṃ kira āciṇṇo.
"Enough of this all" should be said three times; this is indeed the custom.
Nên nói ba lần “tất cả cái này đủ rồi”, đây là thói quen đã được thực hành.
Vinayadharā kira pana ‘‘sakiṃ eva vattabba’’nti vadanti.
However, the Vinaya-holders say that it should be said only once.
Tuy nhiên, các bậc thông thạo Luật nói rằng “chỉ cần nói một lần”.
Alametaṃ sabbanti idampi vo adhikaṃ, ito aññaṃ na lacchasīti attho.
Alametaṃ sabba means "this too is extra for you; you will not get anything else from this."
Tất cả cái này đủ rồi có nghĩa là cái này đối với các vị cũng đã thừa, các vị sẽ không nhận được thêm gì khác nữa.
83. Anupasampannahatthaganti kappiyaṃ karontena pana anupasampannassa hatthe ṭhitaṃyeva na kātabbaṃ, taṃ pana aññena bhikkhunā paṭiggahāpetvā tassa hatthe ṭhitaṃ atirittaṃ katvā anupasampannassa dātuṃ vaṭṭati.
83. Anupasampannahatthaga means that it should not be made permissible while it is in the hand of an unordained person. However, it is allowable for another bhikkhu to receive it, make it 'excess' while it is in his hand, and then give it to the unordained person.
83. Trong tay người chưa thọ cụ túc giới có nghĩa là người đang làm cho hợp lệ không được làm đối với vật đang ở trong tay của người chưa thọ cụ túc giới. Nhưng được phép nhờ một tỳ khưu khác nhận lấy vật đó, rồi làm thành vật dư thừa khi nó đang ở trong tay vị ấy, sau đó đưa cho người chưa thọ cụ túc giới.
Attanā āgantvā aññassa hatthe ca pesayitvāpi kāretuṃ labbhateti attho.
It means that one can come oneself and have it made permissible even by sending it to another's hand.
Có nghĩa là được phép tự mình đến và sai người khác làm khi vật ở trong tay người khác.
Taṃ pana atirittakārakaṃ ṭhapetvā añño sabbo pavāritopi appavāritopi bhuñjituṃ labhatīti attho.
It means that everyone else, whether declared satisfied or not declared satisfied, may eat it, except for the one who made it 'excess'.
Có nghĩa là, ngoại trừ người làm vật dư thừa, tất cả những người khác, dù đã thỏa mãn hay chưa thỏa mãn, đều được phép ăn.
Sace pavārito paribhuñjati, yathā akatena missaṃ na hoti, tathā mukhañca hatthañca suddhaṃ katvā bhuñjitabbaṃ.
If one who is declared satisfied eats, one should clean one's mouth and hands so that it does not mix with what has not been made permissible.
Nếu người đã thỏa mãn dùng, cần phải rửa sạch miệng và tay để không bị trộn lẫn với vật chưa được làm (dư thừa), rồi mới được ăn.
Gilānassa bhuttāvasesampi tassa ‘‘ajja vā sve vā khādissatī’’ti āhaṭampi anatirittakataṃ bhuñjituṃ vaṭṭatīti.
It is allowable to eat the leftovers of a sick person, or that which was brought for him with the thought "he will eat it today or tomorrow," if it has not been made 'excess'.
Đối với bệnh nhân, cả vật thực còn lại sau khi ăn và vật thực được mang đến với ý nghĩ “hôm nay hoặc ngày mai vị ấy sẽ ăn”, dù chưa được làm thành vật dư thừa, cũng được phép ăn.
Pavāraṇāvinicchayo.
The decision regarding the declaration of satisfaction.
Phần phân tích về sự thỏa mãn.
84. Idāni ye te cattāro kālikā muninā vuttā ‘‘yāvakālikaṃ yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvika’’nti, te dassetuṃ ‘‘kālikā cā’’ti padaṃ uddhaṭaṃ.
84. Now, to show the four kinds of Kālikas mentioned by the Sage—"yāvakālika, yāmakālika, sattāhakālika, yāvajīvika"—the term "kālikā cā" has been extracted.
84. Bây giờ, để chỉ ra bốn loại vật thực theo thời hạn đã được bậc Mâu-ni nói đến là “yāvakālika, yāmakālika, sattāhakālika, yāvajīvika”, thuật ngữ “và các loại vật thực theo thời hạn” đã được nêu lên.
Tattha (pāci. 254-256; pāci. aṭṭha. 253-256) katame te kālikāti ce, te dassetuṃ ‘‘yāvakālika’’ntiādimāha.
Among these, if it is asked (pāci. 254-256; pāci. aṭṭha. 253-256) what these Kālikas are, to show them, he says "yāvakālika" and so on.
Trong đó, nếu hỏi những loại vật thực theo thời hạn đó là gì, để chỉ ra chúng, ngài đã nói “yāvakālika” v.v...
Tesu aruṇuggamanato yāva ṭhitamajjhanhikā bhuñjitabbato yāvakālikaṃ.
Among them, yāvakālika is that which is to be eaten from sunrise until noon stands, because it is for that time.
Trong số đó, yāvakālika là vật được phép ăn từ lúc rạng đông cho đến giữa trưa.
Aruṇuggamanato yāva yāmāvasānā pipāsāya sati pipāsacchedanatthaṃ pātabbato yāmo kālo assāti yāmakālikaṃ.
Yāmakālika is that which has the period of a yāma as its time, because it is to be drunk to quench thirst, if thirsty, from sunrise until the end of the yāma.
Yāmakālika là vật có thời hạn một canh, vì được phép uống từ lúc rạng đông cho đến hết canh để giải khát khi có khát.
Tena upasametabbe ābādhe sati yāva sattāhā paribhuñjitabbato sattāhakālikaṃ.
Sattāhakālika is that which is to be consumed for up to seven days, if there is an ailment that needs to be remedied by it.
Sattāhakālika là vật được phép dùng trong vòng bảy ngày khi có bệnh cần được chữa trị bằng vật đó.
Ābādhe sati yāvajīvaṃ pariharitvā bhuñjitabbato yāvajīvikaṃ.
Yāvajīvika is that which is to be kept and consumed for as long as one lives, if there is an ailment.
Yāvajīvika là vật được phép giữ lại và dùng suốt đời khi có bệnh.
85. Tesu yāvakālikaṃ dassetuṃ ‘‘piṭṭhaṃ mūlaṃ phalaṃ khajja’’ntiādimāha.
85. To show yāvakālika among these, he says "piṭṭhaṃ mūlaṃ phalaṃ khajja" and so on.
85. Trong số đó, để chỉ ra yāvakālika, ngài đã nói “bột, củ, quả, vật thực cứng” v.v...
Ettha (pāci. 248-250; pāci. aṭṭha. 248-249) piṭṭhakhādanīyaṃ nāma sattannaṃ tāva dhaññānaṃ dhaññānulomānaṃ aparaṇṇānañca piṭṭhaṃ panasapiṭṭhaṃ labujapiṭṭhaṃ ambāṭakapiṭṭhaṃ sālapiṭṭhaṃ dhotakatālapiṭṭhaṃ khīravallipiṭṭhañcāti evamādīni tesu tesu janapadesu pakatiāhāravasena manussānaṃ khādanīyatthañca bhojanīyatthañca pharaṇakāni piṭṭhāni yāvakālikāni.
Here (pāci. 248-250; pāci. aṭṭha. 248-249), flour-food refers to the flour of the seven grains, their derivatives, and other pulses, as well as jackfruit flour, breadfruit flour, hog plum flour, sāla flour, washed palmyra flour, milk creeper flour, and so on—these flours which are common foods for people in various regions, for eating and consuming, are yāvakālika.
Ở đây, vật thực cứng dạng bột là bột của bảy loại ngũ cốc, các loại hạt tương tự ngũ cốc và các loại đậu khác; các loại bột như bột mít, bột xa-kê, bột cóc, bột sala, bột lá cọ đã rửa, bột dây sữa, và các loại tương tự khác, là những loại bột có tác dụng làm thức ăn cứng và thức ăn mềm cho con người theo thói quen ăn uống tự nhiên ở các xứ sở khác nhau, đều là yāvakālika.
Imināva lakkhaṇena mūlakhādanīyādīsupi yāvakālikalakkhaṇaṃ veditabbaṃ, ativitthārabhayena saṃkhittaṃ.
By this same characteristic, the yāvakālika characteristic should be understood for root-foods and so on; it is abbreviated due to fear of excessive detail.
Cũng bằng đặc điểm này, cần hiểu đặc điểm yāvakālika trong các loại vật thực cứng dạng củ v.v... đã được tóm tắt vì sợ quá dài dòng.
Goraso nāma khīradadhitakkaraso.
Gorasa refers to milk, curds, buttermilk, and butter.
Sản phẩm từ sữa là sữa, sữa chua, và nước sữa bơ.
Dhaññabhojananti sānulomāni sattadhaññāni ca pañcavidhabhojanañcāti attho.
Dhaññabhojana means the seven grains with their derivatives and the five kinds of food.
Vật thực từ ngũ cốc có nghĩa là bảy loại ngũ cốc và các loại tương tự, cùng với năm loại vật thực.
Yāgusūpappabhutayoti ettha pabhuti-saddena kandakhādanīyaṃ muḷālakhādanīyaṃ matthakakhādanīyaṃ khandhakhādanīyaṃ tacakhādanīyaṃ pattakhādanīyaṃ pupphakhādanīyaṃ aṭṭhikhādanīyaṃ niyyāsakhādanīyanti imāni saṅgahitānīti veditabbāni.
In yāgusūpappabhutayo, it should be understood that the word 'and so on' (pabhuti) includes root-food, lotus-stalk-food, pith-food, trunk-food, bark-food, leaf-food, flower-food, seed-food, and gum-food.
Cháo, súp và các loại tương tự, ở đây cần hiểu rằng từ “tương tự” bao gồm các loại này: vật thực cứng dạng củ, vật thực cứng dạng ngó, vật thực cứng dạng đọt, vật thực cứng dạng thân, vật thực cứng dạng vỏ, vật thực cứng dạng lá, vật thực cứng dạng hoa, vật thực cứng dạng hột, vật thực cứng dạng nhựa.
Tatridaṃ mukhamattanidassanaṃ – bhisasaṅkhāto padumapuṇḍarīkakando piṇḍālumasālukaādayo vallikando āluvakando tālakandoti evamādi kandakhādanīyaṃ.
Here is merely an illustrative example: root edibles include lotus and white water-lily stalks, elephant-foot yam, water chestnut, various creeper roots, potato roots, palm roots, and so on.
Sau đây là phần trình bày sơ lược: củ sen và củ súng được gọi là bhisa; các loại củ khoai, củ sāluka, củ dong, củ khoai lang, củ cọ v.v... là vật thực cứng dạng củ.
Padumamuḷālādayo muḷālakhādanīyaṃ.
Lotus stalks and so on are stalk edibles.
Ngó sen v.v... là vật thực cứng dạng ngó.
Tālahintālakuntālaketakanāḷikerapūgarukkhakhajjūrīādīnaṃ kaḷīrasaṅkhātā matthakā matthakakhādanīyaṃ.
The tender shoots, called kaḷīra, of palm, date palm, wild date palm, screwpine, coconut, areca nut, date trees, and so on, are shoot edibles.
Đọt của các cây như cọ, dừa nước, cọ lùn, dứa dại, dừa, cau, chà là v.v..., được gọi là kaḷīra, là vật thực cứng dạng đọt.
Ucchukhandho nīluppalarattuppalakumudasogandhikānaṃ pupphadaṇḍakānīti evamādi khandhakhādanīyaṃ.
Sugarcane stalks, the flower stalks of blue water-lilies, red water-lilies, white water-lilies, and fragrant water-lilies, and so on, are stem edibles.
Thân mía, cuống hoa của sen xanh, sen đỏ, súng, sen thơm v.v... là vật thực cứng dạng thân.
Tacakhādanīyaṃ ucchutaco eva eko yāvakāliko, sopi saraso.
Bark edibles include sugarcane bark, which is the only one that is yāvakālika, and it must be fresh.
Vật thực cứng dạng vỏ chỉ có vỏ mía là yāvakālika, và cũng chỉ khi có nước.
Mūlakaṃ khārako caccu tambuko taṇḍuleyyakoti evamādi pattakhādanīyaṃ.
Radish, mustard greens, caccu, tambuka, taṇḍuleyya, and so on, are leaf edibles.
Củ cải, rau sam, rau dền, rau muống, rau dền gai, v.v... là vật thực thuộc loại lá.
Mūlakapupphaṃ khārakapupphaṃ caccupupphaṃ tambukapupphanti evamādi pupphakhādanīyaṃ, asokapupphaṃ pana yāvajīvikaṃ.
Radish flowers, mustard flowers, caccu flowers, tambuka flowers, and so on, are flower edibles; but Asoka flowers are for life.
Hoa củ cải, hoa rau sam, hoa rau dền, hoa rau muống, v.v... là vật thực thuộc loại hoa; còn hoa asoka là vật trọn đời.
Labujapanasaṭṭhiādi aṭṭhikhādanīyaṃ.
Jackfruit seeds, breadfruit seeds, and so on, are seed edibles.
Hạt mít, hạt mít tố nữ, v.v... là vật thực thuộc loại hạt.
Niyyāsakhādanīye yāvakālikaṃ natthi.
There are no yāvakālika gum edibles.
Trong các vật thực thuộc loại nhựa cây, không có loại yāvakālika.
Ete vuttappakārā yāvakālikā hontīti attho.
The meaning is that these items, as described, are yāvakālika.
Nghĩa là, những thứ đã được nói đến theo cách này là các vật yāvakālika.
86. Idāni ‘‘anujānāmi, bhikkhave, aṭṭha pānāni ambapānaṃ jambupānaṃ cocapānaṃ mocapānaṃ madhukapānaṃ muddikapānaṃ sālūkapānaṃ phārusakapāna’’nti (mahāva. 300) evaṃ vuttaṃ aṭṭhavidhaṃ pānakaṃ yāmakālikaṃ nāmāti dassetuṃ ‘‘madhū’’tiādimāha.
Now, to show that the eight kinds of drinks, as stated in "Monks, I allow eight kinds of drinks: mango drink, rose-apple drink, banana drink, plantain drink, madhuka drink, grape drink, water-lily drink, and phārusaka drink," are yāmakālika, the text begins with "madhū" and so on.
86. Bây giờ, để chỉ ra rằng tám loại nước quả đã được nói đến như sau: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép tám loại nước quả: nước xoài, nước trâm, nước chuối rừng, nước chuối, nước madhuka, nước nho, nước sālūka, nước phārusaka” được gọi là yāmakālika, ngài đã nói bắt đầu bằng “madhū”.
Tattha (mahāva. aṭṭha. 300) madhujaṃ muddikajaṃ sālūkajaṃ cocajaṃ mocajaṃ ambujaṃ jambujañcāti evamattho gahetabbo.
Here, the meaning should be taken as: that made from madhuka, that made from grapes, that made from water-lilies, that made from bananas, that made from plantains, that made from mangoes, and that made from rose-apples.
Ở đó, nên hiểu nghĩa như sau: làm từ madhuka, làm từ nho, làm từ sālūka, làm từ chuối rừng, làm từ chuối, làm từ xoài, và làm từ trâm.
Ettha madhujaṃ nāma madhukānaṃ jātirasena kataṃ, taṃ pana udakasambhinnameva vaṭṭati, suddhaṃ na vaṭṭati.
Here, that made from madhuka means made from the juice of madhuka fruits; however, it is permissible only when mixed with water, not pure.
Trong đó, làm từ madhuka là được làm từ nước ép tự nhiên của quả madhuka; tuy nhiên, chỉ được phép khi đã pha với nước, không được phép khi còn nguyên chất.
Muddikapānaṃ nāma muddikā udake madditvā parissāvetvā gahitaṃ.
Grape drink means grapes crushed in water, strained, and taken.
Nước nho là nước được lấy bằng cách vò nát quả nho trong nước rồi lọc.
Sālūkapānaṃ nāma rattuppalanīluppalādīnaṃ kiñjakkharehi kataṃ.
Water-lily drink means that made from the filaments of red water-lilies, blue water-lilies, and so on.
Nước sālūka là nước được làm từ nhị của hoa sen đỏ, hoa sen xanh, v.v...
Sesāni pākaṭāneva.
The rest are obvious.
Các loại còn lại thì đã rõ ràng.
Ettha pana sace sayaṃ etāni yāvakālikavatthūni paṭiggahetvā udake madditvā ātape ādiccapākena pacitvā parissāvetvā pānakaṃ karoti, taṃ purebhattameva kappati.
However, if one personally receives these yāvakālika substances, crushes them in water, cooks them in the sun's heat, and then strains them to make a drink, it is permissible only before noon.
Tuy nhiên, ở đây, nếu vị ấy tự mình nhận các vật yāvakālika này, vò nát trong nước, nấu chín bằng cách phơi nắng, rồi lọc và làm thành nước quả, thì nước quả đó chỉ hợp lệ trước buổi trưa.
Sace anupasampannena kataṃ labhati, tadahupurebhattaṃ sāmisampi vaṭṭati, pacchābhattaṃ nirāmisaparibhogena yāva aruṇuggamanā vaṭṭati.
If one receives it made by an unordained person, it is permissible with solids before noon on that day, and after noon, it is permissible without solids until sunrise.
Nếu nhận được nước quả do người chưa thọ cụ túc giới làm, thì vào ngày đó trước buổi trưa, nó hợp lệ cả khi có chất béo; sau buổi trưa, với cách dùng không có chất béo, nó hợp lệ cho đến khi rạng đông.
Imāni aṭṭha pānāni sītānipi ādiccapākānipi vaṭṭanti, aggipākāni pana na vaṭṭanti, tasmā ‘‘naggisantatta’’nti vuttaṃ.
These eight drinks are permissible whether cold or cooked by the sun, but not if cooked by fire; therefore, it is said "not cooked by fire".
Tám loại nước quả này, dù lạnh hay được nấu chín bằng ánh nắng mặt trời, đều hợp lệ; nhưng nếu được nấu trên lửa thì không hợp lệ, do đó đã nói “không được nấu trên lửa”.
87. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ phalarasaṃ ṭhapetvā dhaññaphalarasa’’nti (mahāva. 300) vuttattā dhaññaphalaraso pana na vaṭṭati, tena vuttaṃ ‘‘sānulomāni dhaññāni ṭhapetvā’’ti.
Since it is stated, "Monks, I allow all fruit juices, except the juice of grain fruits," the juice of grain fruits is not permissible. Thus, it is said, "excluding grains with husks".
87. Vì đã được nói: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép tất cả các loại nước quả, ngoại trừ nước ép từ các loại quả thuộc nhóm ngũ cốc”, nên nước ép từ các loại quả thuộc nhóm ngũ cốc không hợp lệ. Do đó, đã nói “ngoại trừ các loại ngũ cốc và tương tự”.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ puppharasaṃ ṭhapetvā madhukapuppharasa’’nti vuttattā madhukapuppharaso ādiccapāko vā hotu aggipāko vā, pacchābhattaṃ na vaṭṭati, tena vuttaṃ ‘‘madhukapupphamaññatrā’’ti.
Since it is stated, "Monks, I allow all flower juices, except madhuka flower juice," madhuka flower juice, whether cooked by the sun or by fire, is not permissible after noon. Thus, it is said, "except madhuka flower".
Vì đã được nói: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép tất cả các loại nước hoa, ngoại trừ nước hoa madhuka”, nên nước hoa madhuka, dù được nấu bằng ánh nắng mặt trời hay nấu trên lửa, đều không hợp lệ sau buổi trưa. Do đó, đã nói “ngoại trừ hoa madhuka”.
88. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ pattarasaṃ ṭhapetvā ḍākarasa’’nti vuttattā udakena pakkānampi yāvakālikapattānaṃ raso purebhattameva vaṭṭati, sītodakena madditānaṃ raso yāmakālikaṃ.
Since it is stated, "Monks, I allow all leaf juices, except ḍāka juice," the juice of yāvakālika leaves cooked with water is permissible only before noon, while the juice of those crushed with cold water is yāmakālika.
88. Vì đã được nói: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép tất cả các loại nước lá, ngoại trừ nước rau đã nấu chín”, nên nước ép của các loại lá yāvakālika, dù được nấu với nước, cũng chỉ hợp lệ trước buổi trưa; nước ép của các loại lá được vò với nước lạnh là yāmakālika.
Tena vuttaṃ ‘‘ṭhapetvā pakkaḍākaja’’nti.
Thus, it is said, "excluding that made from cooked ḍāka".
Do đó, đã nói “ngoại trừ nước rau đã nấu chín”.
Yāvajīvikapaṇṇassa udakena pakkassa raso yāvajīviko hoti.
The juice of leaves for life, cooked with water, is for life.
Nước ép của lá yāvajīvika được nấu với nước thì trở thành yāvajīvika.
Pāṭho gahetabbo.
Ghee is sattāhakālika for those whose meat is not restricted"—
Nên lấy đoạn văn như vậy.
Evaṃ pana gahite vasā telaggahaṇena gahitāva hoti ‘‘telaṃ nāma tilatelaṃ sāsapatelaṃ madhukatelaṃ eraṇḍatelaṃ vasātela’’nti (pārā. 623; pāci. 260) evaṃ pāḷiyaṃ vitthāritattā.
This reading should be adopted. When taken in this way, fat is included by the term "oil," as it is elaborated in the Pāli text: "Oil means sesame oil, mustard oil, madhuka oil, castor oil, fat oil."
Khi được hiểu như vậy, mỡ đã được bao hàm trong việc đề cập đến dầu, bởi vì trong Pāḷi đã giải thích chi tiết như sau: “Dầu có nghĩa là dầu mè, dầu hạt cải, dầu madhuka, dầu thầu dầu, dầu mỡ”.
Evaṃ pana aggahetvā vasā ca ‘‘madhuphāṇita’’nti pāṭhe gahite yāvakālikabhūtā vasā sattāhakālikāti āpajjeyya, ‘‘yāni kho pana tāni gilānānaṃ bhikkhūnaṃ paṭisāyanīyāni bhesajjāni, seyyathidaṃ – sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇita’’nti (pārā. 622) evaṃ pañceva bhagavatā sattāhakālikabhesajjāni anuññātāni, tato uttari chaṭṭhassa sattāhakālikabhesajjassa atthitāpi āpajjati, bhesajjakkhandhakepi bhagavatā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vasāni bhesajjāni acchavasaṃ macchavasaṃ susukāvasaṃ sūkaravasaṃ gadrabhavasaṃ kāle paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ kāle saṃsaṭṭhaṃ telaparibhogena paribhuñjitu’’nti (mahāva. 262) evaṃ sattāhakālikavasena vasaṃ ananujānitvā tato nibbattatelameva anuññātaṃ, tasmā ‘‘madhuphāṇitameva cā’’ti pāṭhe aggahite pāḷiyā aṭṭhakathāya ca virujjhati.
If, however, this interpretation is not adopted, and the reading "madhuphāṇita" (honey and treacle) is taken to include fat, then fat, which is yāvakālika, would become sattāhakālika. The Blessed One allowed only these five sattāhakālika medicines for sick bhikkhus to partake of, namely: ghee, fresh butter, oil, honey, and treacle. Beyond that, the existence of a sixth sattāhakālika medicine would arise. Furthermore, in the Bhesajjakkhandhaka, the Blessed One did not allow fat as a sattāhakālika medicine, saying: "Bhikkhus, I allow fats as medicines: bear fat, fish fat, porpoise fat, pig fat, donkey fat, received at the proper time, cooked at the proper time, mixed at the proper time, to be consumed as oil." Instead, only the oil extracted from it was allowed. Therefore, if the reading "madhuphāṇitameva cā" is not adopted, it contradicts both the Pāḷi and the Aṭṭhakathā.
Tuy nhiên, nếu không hiểu như vậy và lấy đoạn văn là “mỡ và mật ong, đường phèn”, thì mỡ, vốn là yāvakālika, sẽ trở thành sattāhakālika. Hơn nữa, Đức Thế Tôn chỉ cho phép năm loại dược phẩm sattāhakālika như sau: “Những dược phẩm nào, này các tỳ khưu, nên được các tỳ khưu bệnh dùng, đó là: bơ lỏng, bơ tươi, dầu, mật ong, đường phèn”; từ đó sẽ phát sinh sự tồn tại của một dược phẩm sattāhakālika thứ sáu. Ngay cả trong chương Dược Phẩm, Đức Thế Tôn cũng không cho phép mỡ là sattāhakālika, mà chỉ cho phép dầu được chế biến từ đó, khi nói: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép các loại dầu mỡ làm dược phẩm: mỡ gấu, mỡ cá, mỡ cá sấu, mỡ heo, mỡ lừa, được nhận đúng thời, được nấu đúng thời, được pha trộn đúng thời, để dùng như dầu”; do đó, nếu không lấy đoạn văn là “mật ong, và đường phèn”, thì sẽ mâu thuẫn với Pāḷi và Chú giải.
Therena pana uttaravihāravāsīnaṃ khuddasikkhāya āgatanayena vuttaṃ.
However, the Elder has stated it according to the method found in the Khuddasikkhā of the Uttaravihāra dwellers.
Tuy nhiên, Trưởng lão đã nói theo cách được trình bày trong sách Khuddasikkhā của các vị trú tại Uttaravihāra.
Tesaṃ pana –
For them, it is stated thus:
Đối với các vị ấy, có đoạn văn như sau:
Idāni tesu sappiṃ dassetuṃ ‘‘yesaṃ maṃsapavārita’’nti vuttaṃ.
Now, to show ghee among these, "yesaṃ maṃsapavāritaṃ" is stated.
Bây giờ, để chỉ ra bơ lỏng trong số đó, đã nói “của những loài mà thịt không bị cấm”.
‘‘Sappināma gosappi vā ajikāsappi vā mahiṃ sasappi vā.
"Ghee" means cow's ghee, or goat's ghee, or buffalo's ghee.
“Bơ lỏng nghĩa là bơ lỏng từ bò, bơ lỏng từ dê, hoặc bơ lỏng từ trâu.
Yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ sappi, navanītaṃ nāma tesaṃyeva navanīta’’nti (pārā. 623; pāci. 260) pāḷiyaṃ vuttattā navanītaṃ pana gahitanti na vitthāritaṃ, sappi pana purebhattaṃ paṭiggahitaṃ tadahu purebhattaṃ sāmisampinirāmisampi vaṭṭati.
Ghee is permissible for those for whom meat is permissible. Fresh butter means fresh butter from those same animals. Since it is stated in the Pāḷi, fresh butter is included and not elaborated upon. Ghee, if received before noon, is permissible before noon on that day, whether with or without meat.
Những loài nào mà thịt hợp lệ, thì bơ lỏng của chúng cũng hợp lệ; bơ tươi cũng là bơ tươi của chính những loài đó”. Do trong Pāḷi đã nói như vậy, nên bơ tươi được xem như đã được bao hàm và không được giải thích chi tiết. Tuy nhiên, bơ lỏng được nhận trước buổi trưa thì vào ngày đó trước buổi trưa, hợp lệ cả khi có và không có chất béo.
Pacchābhattato paṭṭhāya sattāhaṃ nirāmisaṃ paribhuñjitabbaṃ.
From after noon onwards, it must be consumed without meat for seven days.
Kể từ sau buổi trưa, nó phải được dùng không có chất béo trong vòng bảy ngày.
Sattāhātikkame sace ekabhājane ṭhapitaṃ, ekaṃ nissaggiyaṃ.
If the seven days are exceeded and it is kept in one container, one nissaggiya is incurred.
Nếu quá bảy ngày mà được giữ trong một vật chứa, thì có một tội nissaggiya.
Sace bahūsu, vatthugaṇanāya nissaggiyapācittiyāni.
If in many, nissaggiyapācittiya offenses are incurred according to the number of items.
Nếu ở trong nhiều vật chứa, thì có nhiều tội nissaggiya pācittiya theo số lượng vật phẩm.
Pacchābhattaṃ paṭiggahitaṃ sattāhaṃ nirāmisameva vaṭṭati.
If received after noon, it is permissible only without meat for seven days.
Nếu được nhận sau buổi trưa, nó chỉ hợp lệ không có chất béo trong bảy ngày.
Sappi tāpentassa sāmaṃpāko na hoti, ‘‘navanītaṃ pana tāpentassa hi sāmaṃpāko na hoti, sāmaṃpakkena pana tena saddhiṃ āmisaṃ na vaṭṭatī’’ti ca ‘‘sace anupasampanno purebhattaṃ paṭiggahitanavanītena sappiṃ katvā deti, purebhattaṃ sāmisaṃ vaṭṭati.
When one cooks ghee oneself, it does not become sāmaṃpāka. However, in the Samantapāsādikā, it is stated that "when one cooks fresh butter oneself, it does not become sāmaṃpāka, but meat is not permissible with that which is sāmaṃpāka," and "if an unordained person makes ghee from fresh butter received before noon and gives it, it is permissible with meat before noon.
Khi một vị tỳ khưu đun bơ lỏng, thì không có việc tự nấu. “Nhưng khi đun bơ tươi, thì không có việc tự nấu; tuy nhiên, không được phép dùng chất béo cùng với bơ tươi đã tự nấu đó”, và “Nếu một người chưa thọ cụ túc giới làm bơ lỏng từ bơ tươi đã được nhận trước buổi trưa và dâng cúng, thì trước buổi trưa, nó hợp lệ khi có chất béo.
Sace sayaṃ karoti, sattāhaṃ nirāmisameva vaṭṭatī’’ti ca samantapāsādikāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.622) navanītamhiyeva sāmaṃpākatā vuttā, na sappimhi.
If one makes it oneself, it is permissible only without meat for seven days." Thus, sāmaṃpākatā is mentioned only for fresh butter, not for ghee.
Nếu vị tỳ khưu tự làm, thì nó chỉ hợp lệ không có chất béo trong bảy ngày”. Trong sách Samantapāsādikā, việc tự nấu chỉ được nói đến đối với bơ tươi, không phải đối với bơ lỏng.
Yaṃ pana kaṅkhāvitaraṇiyaṃ vuttaṃ ‘‘nibbattitasappi vā navanītaṃ vā pacituṃ vaṭṭatī’’ti, ‘‘taṃ pana tadahu purebhattampi sāmisaṃ paribhuñjituṃ na vaṭṭatī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā) ca, tattha yāvakālikavatthunā asammissaṃ sudhotaṃ navanītaṃ sandhāya ‘‘pacituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
However, what is stated in the Kaṅkhāvitaraṇī is: "It is permissible to cook ghee or fresh butter that has been produced," and "but it is not permissible to consume it with meat even before noon on that day." In this context, "it is permissible to cook" refers to fresh butter that is pure and thoroughly cleansed, unmixed with yāvakālika substances.
Còn điều được nói trong sách Kaṅkhāvitaraṇī: “được phép nấu bơ lỏng hoặc bơ tươi đã được chế biến”, và “nhưng không được phép dùng nó có chất béo, ngay cả trước buổi trưa của ngày đó”, thì ở đó, câu “được phép nấu” được nói đến là nhắm đến bơ tươi đã được rửa sạch, không pha trộn với vật yāvakālika.
Sayaṃpacitasattāhakālikena saddhiṃ yadi āmisaṃ bhuñjati, taṃ āmisaṃ sayaṃpakkasattāhakālikena missitaṃ attano yāvakālikabhāvaṃ sattāhakālikena gaṇhāpeti, tathā ca sati yāvakālikaṃ apakkampi sayaṃpakkabhāvaṃ upagacchatīti ‘‘sāmisaṃ paribhuñjituṃ na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ.
If one consumes meat with sattāhakālika that one has cooked oneself, that meat, being mixed with sattāhakālika that one has cooked oneself, causes its yāvakālika nature to be taken on by the sattāhakālika. And if that is the case, even uncooked yāvakālika attains the state of being cooked by oneself, hence it is stated: "It is not permissible to consume with meat."
Nếu vị ấy dùng chất béo cùng với vật sattāhakālika đã tự nấu, thì chất béo đó, khi được trộn với vật sattāhakālika đã tự nấu, sẽ làm cho trạng thái yāvakālika của nó bị vật sattāhakālika chi phối; và như vậy, vật yāvakālika, dù chưa được nấu, cũng trở thành vật đã tự nấu. Do đó, đã nói “không được phép dùng có chất béo”.
Yathā sayaṃpakkasattāhakālikavasātelaṃ sayaṃbhajjitasāsapādiyāvajīvikavatthūnaṃ telañca sāmisaṃ tadahu purebhattampi na vaṭṭati, tathā navanītasappīti veditabbaṃ.
Just as sattāhakālika fat-oil cooked by oneself and oil from mustard seeds, etc., which are yāvajīvika substances fried by oneself, are not permissible with meat even before noon on that day, so too is it to be understood for fresh butter and ghee.
Giống như dầu mỡ là vật thất nhật do tự mình nấu, và dầu của các vật yāvajīvika như hạt cải v.v. do tự mình rang, có dính thịt cá thì không hợp lệ ngay cả trong buổi sáng của ngày hôm đó, cũng vậy, nên biết bơ tươi và bơ trong cũng thế.
Vakkhati ca ācariyo –
And the teacher will say:
Và vị Trưởng lão sẽ nói:
Yā pana samantapāsādikāyaṃ navanītamhi sāmaṃpākatā vuttā, sā takkādisammissaṃ adhotanavanītaṃ sandhāya vuttā.
But the statement in the Samantapāsādikā that fresh butter is self-cooked refers to unclarified fresh butter mixed with buttermilk and so forth.
Còn việc nấu sống đối với bơ tươi được nói trong sách Samantapāsādikā, điều đó được nói đến để chỉ bơ tươi chưa được rửa sạch, có pha lẫn sữa chua lỏng v.v.
Tasmā viññūnaṃ samantapāsādikāpi kaṅkhāvitaraṇīpi samenti, taṃ navanītaṃ sandhāya vuttanti ācariyā vadanti.
Therefore, for the discerning, both the Samantapāsādikā and the Kaṅkhāvitaraṇī are in agreement, for the teachers say that it refers to that fresh butter.
Do đó, các vị Trưởng lão nói rằng đối với người trí, cả Samantapāsādikā và Kaṅkhāvitaraṇī đều thống nhất, vì được nói đến để chỉ loại bơ tươi đó.
Idameva yuttaṃ.
This is indeed appropriate.
Điều này là hợp lý.
Yadi sappimhi sāmaṃpākatā hoti, avassaṃyeva samantapāsādikāyaṃ vucceyya, tattha pana ‘‘sappi tāva purebhattaṃ paṭiggahitaṃ, tadahu purebhattaṃ sāmisampi nirāmisampi paribhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.622) hi vuttaṃ, na pacanavidhānaṃ.
If ghee were self-cooked, it would certainly be stated in the Samantapāsādikā; but there it is stated, "Ghee, if received before noon, may be consumed on that day before noon, whether with or without meat," not a rule for cooking.
Nếu có việc nấu sống đối với bơ trong, chắc chắn điều đó đã được nói trong Samantapāsādikā, nhưng ở đó chỉ nói rằng “Bơ trong được nhận vào buổi sáng, thì hợp lệ để dùng trong buổi sáng của ngày hôm đó, dù có dính thịt cá hay không dính thịt cá,” chứ không có quy định về cách nấu.
Manussasappinavanītānaṃ, aññesampi hatthiassādīnaṃ akappiyamaṃsasappinavanītānaṃ sattāhātikkame dukkaṭaṃ.
For human ghee and fresh butter, and for the unsuitable meat, ghee, and fresh butter of elephants, horses, and others, there is a dukkaṭa offense if kept beyond seven days.
Đối với bơ trong và bơ tươi của người, và bơ trong, bơ tươi từ thịt không hợp lệ của các loài khác như voi, ngựa v.v., phạm tội dukkaṭa khi quá bảy ngày.
Kiṃ pana taṃ paribhuñjituṃ vaṭṭatīti?
But is it permissible to consume it?
Nhưng liệu có hợp lệ để dùng chúng không?
Āma vaṭṭati.
Yes, it is permissible.
Vâng, hợp lệ.
Paṭikkhepābhāvā ca sabbaaṭṭhakathāsu anuññātattā ca.
Because there is no prohibition and it is permitted in all the Aṭṭhakathās.
Vì không có sự ngăn cấm và đã được cho phép trong tất cả các sách Chú giải.
‘‘Yesaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ sappi, navanīta’’nti (pārā. 623) idaṃ pana nissaggiyavatthuṃ dassetuṃ vuttaṃ, na aññesaṃ vāraṇatthāya.
The statement, "For whom meat is allowable, for them ghee and fresh butter are allowable," was said to show the Nissaggiya object, not to prohibit others.
Còn câu “Những loài nào thịt hợp lệ, thì bơ trong, bơ tươi của chúng (cũng hợp lệ)” được nói ra để chỉ vật thuộc nhóm nissaggiya, chứ không phải để ngăn cấm các loài khác.
90. Idāni telaṃ dassetuṃ ‘‘telaṃ tilavaseraṇḍamadhusāsapasambhava’’ntiādimāha.
90. Now, to show oil, it begins by saying, "Oil made from sesame, castor, honey, mustard," and so forth.
90. Bây giờ, để trình bày về dầu, ngài nói bắt đầu bằng “telaṃ tilavaseraṇḍamadhusāsapasambhavaṃ”.
Ettha tilādīhi sambhavaṃ nibbattaṃ telanti sambandho.
Here, the connection is "oil produced, or made, from sesame and so forth."
Ở đây, có sự liên kết là dầu (telaṃ) được sinh ra (sambhavaṃ), tức là được tạo ra, từ hạt mè v.v.
Ettha (pārā. aṭṭha. 1.100) pana purebhattaṃ tile paṭiggahetvā katatelaṃ purebhattaṃ sāmisampi vaṭṭati, pacchābhattato paṭṭhāya savatthukappaṭiggahitattā anajjhoharaṇīyaṃ.
Here, however, oil made from sesame received before noon is permissible before noon, even with meat; but from after noon onwards, it is not to be consumed because it was received together with its substance.
Ở đây, dầu được làm từ hạt mè đã nhận vào buổi sáng thì hợp lệ, dù có dính thịt cá, trong buổi sáng. Kể từ sau buổi trưa trở đi, không được dùng vì đã nhận cùng với vật gốc.
Pacchābhattaṃ paṭiggahetvā katatelaṃ anajjhoharaṇīyaṃ, sīsamakkhanādīsu upanetabbaṃ.
Oil made from something received after noon is not to be consumed; it should be used for anointing the head and so forth.
Dầu được làm từ (hạt mè) đã nhận sau buổi trưa thì không được dùng, nên được dùng vào việc xoa đầu v.v.
Eraṇḍamadhukasāsapaṭṭhīni paṭiggahetvā sace tāni bhajjitvā telaṃ karoti, tadahu purebhattampi sāmisaṃ na vaṭṭati, sāmaṃpākatā hoti.
If one receives castor, honey, or mustard seeds and then roasts them to make oil, it is not permissible before noon on that day, even with meat, as it is self-cooked.
Nếu nhận hạt thầu dầu, hạt mahua, hạt cải rồi rang chúng để làm dầu, thì không hợp lệ, dù có dính thịt cá, ngay cả trong buổi sáng của ngày hôm đó, vì trở thành nấu sống.
Sace abhajjitvā karoti, tadahu purebhattaṃ sāmisampi vaṭṭati, pacchābhattato paṭṭhāya nirāmisameva vaṭṭati, paribhuñjitabbavatthūnaṃ yāvajīvikattā savatthukappaṭiggahaṇe doso natthīti.
If one makes it without roasting, it is permissible before noon on that day, even with meat; but from after noon onwards, it is permissible only without meat, as there is no fault in receiving items to be consumed for life, even with their substance.
Nếu làm mà không rang, thì hợp lệ, dù có dính thịt cá, trong buổi sáng của ngày hôm đó. Kể từ sau buổi trưa trở đi, chỉ hợp lệ khi không dính thịt cá, vì các vật có thể dùng là yāvajīvika nên không có lỗi trong việc nhận cùng với vật gốc.
Telaggahaṇatthāya eraṇḍakaṭṭhiādīni paṭiggahetvā sattāhaṃ atikkāmayato dukkaṭaṃ.
One incurs a dukkaṭa offense if one keeps castor seeds and so forth, received for the purpose of oil, beyond seven days.
Người nhận hạt thầu dầu v.v. để lấy dầu mà để quá bảy ngày thì phạm tội dukkaṭa.
Tathā pāḷiyaṃ anāgatāni adassitāni kosambakakusumbhādīnaṃ telāni.
Similarly, oils from kosambaka, kusumbha, and others are not mentioned or shown in the Pāḷi.
Tương tự đối với các loại dầu của cây kosamba, cây kusumbha v.v. không được đề cập trong Pāḷi.
Idāni madhuvikatiṃ dassetuṃ ‘‘khuddābhamaramadhukari-makkhikāhi kata’’nti vuttaṃ.
Now, to show honey products, it is stated, "made by small bees, bumblebees, and honey-making bees."
Bây giờ, để trình bày về loại mật ong, có câu “khuddābhamaramadhukari-makkhikāhi kataṃ”.
Tattha (pārā. aṭṭha. 2.623) khuddāti khuddamakkhikā.
Here, khuddā means small bees.
Trong đó, khuddā là ong nhỏ.
Bhamarāti mahābhamaramakkhikā.
Bhamarā means large bumblebees.
Bhamarā là ong vò vẽ lớn.
Daṇḍakesu madhukarā madhukarimakkhikā nāma.
The honey-making bees in hollows are called madhukarimakkhikā.
Loài ong làm tổ trong thân cây được gọi là madhukarimakkhikā.
Etāhi tīhi makkhikāhi kataṃ madhu nāmāti attho.
The meaning is that honey is that which is made by these three types of bees.
Nghĩa là, mật được làm bởi ba loại ong này được gọi là mật ong.
‘‘Madhu nāma makkhikāmadhū’’ti pāḷiyaṃ (pārā. 623; pāci. 260) vuttattā aññehi tumbaṭakādīhi kataṃ sattāhakālikaṃ na hotīti veditabbaṃ.
Since it is stated in the Pāḷi, "Honey means bee-honey," it should be understood that honey made by other creatures like tumbaṭaka and so forth is not subject to the seven-day period.
Nên biết rằng, vì trong Pāḷi có nói “Mật ong là mật của loài ong,” nên mật được làm bởi các loài khác như ong tumbaṭa v.v. không phải là vật thất nhật.
Idāni phāṇitaṃ dassetuṃ ‘‘rasādiucchuvikati, pakkāpakkā ca phāṇita’’nti āha.
Now, to show molasses, it says, "molasses is a product of sugarcane juice, whether cooked or uncooked."
Bây giờ, để trình bày về đường phèn, ngài nói “rasādiucchuvikati, pakkāpakkā ca phāṇitaṃ”.
Pakkā ca apakkā ca rasādiucchuvikati phāṇitanti attho.
The meaning is that molasses is a product of sugarcane juice, whether cooked or uncooked.
Nghĩa là, sản phẩm biến chế từ mía như nước mía v.v., dù đã nấu hay chưa nấu, đều là đường phèn.
Madhukapupphaphāṇitaṃ purebhattaṃ sāmisaṃ vaṭṭati, pacchābhattato paṭṭhāya sattāhaṃ nirāmisameva vaṭṭati.
Molasses from Madhuka flowers is permissible before noon with meat; from after noon onwards, it is permissible only without meat for seven days.
Đường phèn từ hoa mahua hợp lệ, dù có dính thịt cá, vào buổi sáng. Kể từ sau buổi trưa trở đi, chỉ hợp lệ trong bảy ngày khi không dính thịt cá.
Tassa sattāhātikkame dukkaṭaṃ.
There is a dukkaṭa offense if it is kept beyond seven days.
Khi để quá bảy ngày thì phạm tội dukkaṭa.
Ciñcaphāṇitañca ambaphāṇitañca yāvakālikameva.
Tamarind molasses and mango molasses are for life only.
Còn đường phèn từ me và đường phèn từ xoài chỉ là vật yāvakālika.
91. Idāni etesu vasātelassa odissa anuññātattā taṃ visuṃ uddharitvā dassetuṃ ‘‘savatthupakkā sāmaṃ vā’’tiādimāha.
91. Now, since the oil of animal fat is specifically permitted among these, to extract and show it separately, it begins by saying, "cooked with its substance or by itself."
91. Bây giờ, vì trong số này, dầu mỡ được cho phép theo cách chỉ định, để nêu riêng nó ra và trình bày, ngài nói bắt đầu bằng “savatthupakkā sāmaṃ vā”.
Sattavidhañhi (pārā. aṭṭha. 2.623) odissaṃ nāma byādhodissaṃ puggalodissaṃ kālodissaṃ samayodissaṃ desodissaṃ vasodissaṃ bhesajjodissanti.
Indeed, there are seven kinds of specific allowances: allowance due to illness, allowance for a person, allowance for a time, allowance for a season, allowance for a country, allowance for fat, and allowance for medicine.
Có bảy loại chỉ định (odissaṃ), đó là: chỉ định theo bệnh, chỉ định theo cá nhân, chỉ định theo thời gian, chỉ định theo dịp, chỉ định theo nơi chốn, chỉ định theo mỡ, và chỉ định theo dược phẩm.
Tattha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, amanussikābādhe āmakamaṃsaṃ āmakalohita’’nti (mahāva. 264) vuttaṃ, idaṃ byādhodissaṃ nāma.
Here, what is stated, "Monks, I allow raw meat and raw blood in cases of non-human affliction," is called allowance due to illness.
Trong đó, điều được nói “Này các tỳ khưu, Ta cho phép thịt sống, máu sống khi bị bệnh do phi nhân gây ra,” đây được gọi là chỉ định theo bệnh.
Ettha pana kālepi vikālepi kappiyākappiyamaṃsalohitaṃ vaṭṭati.
Here, suitable and unsuitable meat and blood are permissible both at the proper time and at the improper time.
Ở đây, thịt và máu hợp lệ hay không hợp lệ đều được phép dùng, cả trong thời gian quy định lẫn trái thời gian quy định.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, romanthakassa romanthana’’nti (cūḷava. 273) evaṃ anuññātaṃ puggalodissaṃ nāma.
What is thus permitted, "Monks, I allow the cud of a ruminant," is called allowance for a person.
Điều được cho phép như “Này các tỳ khưu, Ta cho phép việc nhai lại cho loài nhai lại” được gọi là chỉ định theo cá nhân.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, cattāri mahāvikaṭāni dātuṃ gūthaṃ muttaṃ chārikaṃ mattika’’nti (mahāva. 268) evaṃ sappadaṭṭhakāle appaṭiggahitakaṃ anuññātaṃ kālodissaṃ nāma.
"Monks, I allow the giving of the four great impurities: faeces, urine, ash, and clay." Thus, that which is allowed at the time of need, not having been received, is called kālodissaṃ.
Điều được cho phép không cần thọ nhận vào lúc bị rắn cắn như “Này các tỳ khưu, Ta cho phép cho bốn loại thuốc ghê gớm: phân, nước tiểu, tro, đất sét” được gọi là chỉ định theo thời gian.
Gaṇabhojanādi samayodissaṃ nāma.
Samayodissaṃ is named for group meals and so on.
Việc dùng bữa theo nhóm v.v. được gọi là chỉ định theo dịp.
Gaṇaṅgaṇūpāhanāni desodissaṃ nāma.
Desodissaṃ is named for group-courtyards and sandals.
Dép nhiều lớp ở sân chùa được gọi là chỉ định theo nơi chốn.
Vasodissaṃ nāma ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vasāni bhesajjānī’’ti (mahāva. 262) evaṃ vasānāmena anuññātaṃ.
Vasodissaṃ is named for that which is allowed by the name of fat, as in "Monks, I allow fats as medicines."
Chỉ định theo mỡ là điều được cho phép với tên gọi mỡ như “Này các tỳ khưu, Ta cho phép các loại mỡ làm dược phẩm.”
Taṃ ṭhapetvā manussavasaṃ sabbesaṃ kappiyākappiyavasānaṃ telaṃ taṃtadatthikānaṃ telaparibhogena paribhuñjituṃ vaṭṭati.
Except for human fat, the oil of all permissible and non-permissible fats is allowable for those who need it, to be consumed as oil.
Ngoại trừ mỡ người, dầu từ mỡ của tất cả các loài, dù hợp lệ hay không hợp lệ, đều được phép dùng cho những người có nhu cầu sử dụng dầu.
Bhesajjodissaṃ nāma ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tāni pañca bhesajjānī’’ti (mahāva. 261) evaṃ bhesajjanāmena vuttāni sappiādīni pañca.
Bhesajjodissaṃ is named for the five medicines, such as ghee, mentioned by the name of medicine, as in "Monks, I allow those five medicines."
Chỉ định theo dược phẩm là năm loại bơ trong v.v. được nói đến với tên gọi dược phẩm như “Này các tỳ khưu, Ta cho phép năm loại dược phẩm ấy.”
Yathā pana khīradadhiādīhi pakkatelaṃ pacchābhattaṃ na vaṭṭati, na evamidaṃ.
However, just as oil cooked with milk, curds, and so on, is not allowable after noon, this is not so.
Tuy nhiên, không giống như dầu được nấu với sữa, sữa chua v.v. không hợp lệ sau buổi trưa, loại dầu này thì không như vậy.
Idaṃ pana telaṃ savatthukapakkampi vaṭṭati, taṃ dassetuṃ ‘‘savatthupakkā sāmaṃ vā’’ti vuttaṃ.
This oil, however, is allowable even when cooked with other substances; to show this, it is said, "cooked with other substances, or by oneself."
Loại dầu này thì hợp lệ ngay cả khi được nấu cùng với vật gốc, để trình bày điều đó, có câu “savatthupakkā sāmaṃ vā” được nói đến.
Vasaṃ oloketvā ‘‘savatthupakkā’’ti vuttaṃ.
Referring to fat, it is said, "cooked with other substances."
Nhìn vào mỡ, câu “savatthupakkā” đã được nói.
Sāmaṃ pakkā vāti attho.
The meaning is, "cooked by oneself."
Nghĩa là, hoặc được nấu một mình.
Yathā savatthukappaṭiggahitattā sāmaṃpakkattā dadhiādīhi pakkatelaṃ attanā kataṃ purebhattampi na vaṭṭati, na evamidaṃ.
Just as oil cooked with curds and so on, which one has made oneself, is not allowable even before noon because it was received with other substances and cooked by oneself, this is not so.
Không giống như dầu được nấu với sữa, sữa chua v.v. do chính mình làm, không hợp lệ ngay cả trong buổi sáng vì đã nhận cùng với vật gốc và vì là nấu sống, loại dầu này thì không như vậy.
Idaṃ pana attanā savatthukapakkampi purebhattampi pacchābhattampi vaṭṭatīti attho.
This means that this oil, even if cooked by oneself with other substances, is allowable both before noon and after noon.
Nghĩa là, loại dầu này, ngay cả khi do chính mình nấu cùng với vật gốc, cũng hợp lệ cả trong buổi sáng và sau buổi trưa.
Ettha pana kāraṇūpacārena vasātelaṃ ‘‘vasā’’ti vuttaṃ.
Here, however, the fat-oil is called "fat" by way of metonymy.
Ở đây, do phép chuyển nghĩa theo nguyên nhân, dầu mỡ được gọi là “mỡ”.
Kāleti purebhattakāle parehi vā attanā vā pakkāti attho.
At the proper time means cooked by others or by oneself at the time before noon.
Kāle có nghĩa là trong thời gian buổi sáng, được nấu bởi người khác hoặc bởi chính mình.
Pacchābhattaṃ pana pacituṃ na vaṭṭati ‘‘kāle paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ kāle saṃsaṭṭha’’nti (mahāva. 262) vuttattā.
However, it is not allowable to cook it after noon, as it is stated, "received at the proper time, cooked at the proper time, mixed at the proper time."
Tuy nhiên, không hợp lệ để nấu sau buổi trưa, vì có nói “được nhận trong thời gian quy định, được chế biến xong trong thời gian quy định, được pha trộn trong thời gian quy định.”
Tasmā ‘‘kāle’’ti vuttaṃ.
Therefore, it is said, "at the proper time."
Do đó, từ “kāle” đã được nói.
Yo pana vikāle paṭiggahetvā vikāle pacitvā vikāle parissāvetvā paribhuñjati, so tīṇi dukkaṭāni āpajjati.
But whoever receives it at the wrong time, cooks it at the wrong time, clarifies it at the wrong time, and consumes it, incurs three dukkaṭas.
Còn người nào nhận trái thời gian quy định, nấu trái thời gian quy định, lọc trái thời gian quy định rồi dùng, người đó phạm ba tội dukkaṭa.
Anupasampannena (pārā. aṭṭha. 2.623) katanibbaṭṭitavasātelaṃ purebhattaṃ paṭiggahitaṃ purebhattaṃ sāmisampi vaṭṭati, pacchābhattato paṭṭhāya sattāhaṃ nirāmisameva vaṭṭati.
Fat-oil prepared and made by an unordained person, if received before noon, is allowable even with meat before noon; from after noon onwards, it is allowable only without meat for seven days.
Dầu mỡ đã được người chưa thọ cụ túc giới nấu lại, nếu được nhận trước bữa ăn thì cũng hợp lệ để dùng chung với vật thực chính trước bữa ăn; kể từ sau bữa ăn trở đi, chỉ hợp lệ để dùng không có vật thực chính trong bảy ngày.
Yaṃ panettha sukhumarajasadisaṃ maṃsaṃ vā nhāru vā aṭṭhi vā lohitaṃ vā, taṃ abbohārikaṃ.
Any minute particles of meat, sinew, bone, or blood in it are considered negligible.
Phần thịt, hoặc gân, hoặc xương, hoặc máu giống như bụi mịn ở trong đó thì không được dùng.
Sace sayaṃ karoti, purebhattaṃ paṭiggahetvā pacitvā parissāvetvā sattāhaṃ nirāmisameva paribhuñjitabbaṃ.
If one makes it oneself, having received it before noon, cooked it, and clarified it, it should be consumed without meat for seven days.
Nếu tự mình làm, sau khi nhận trước bữa ăn, nấu, lọc rồi thì nên dùng không có vật thực chính trong bảy ngày.
Nirāmisaparibhogañhi sandhāya idaṃ vuttaṃ ‘‘kāle paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ kāle saṃsaṭṭhaṃ telaparibhogena paribhuñjitu’’nti (mahāva. 262).
This is said with reference to consuming it without meat: "received at the proper time, cooked at the proper time, mixed at the proper time, to be consumed as oil."
Bởi vì, liên quan đến việc dùng không có vật thực chính, điều này đã được nói: “để dùng với việc sử dụng dầu đã được nhận trong thời, đã được nấu chín trong thời, đã được trộn lẫn trong thời.”
Aññesanti sappiādīnaṃ.
Of others means of ghee and so on.
Của những thứ khác là của bơ, v.v.
Vatthunti yāvakālikabhūtaṃ vatthuṃ.
Substance means a substance that is a yāvakālika.
Vật là vật thuộc loại yāvakālika.
Yāvakālikavatthūnaṃ vatthuṃ na paceti sambandho.
The connection is that one does not cook a substance of yāvakālika substances.
Liên kết là: không nấu vật của các vật yāvakālika.
93-5. Biḷaṅgādīni phalabhesajjāni.
Bilanga and so on are fruit-medicines.
93-5. Biḷaṅga v.v. là các dược phẩm quả cây.
Tattha (mahāva. 263) goṭṭhaphalanti madanaphalanti vadanti.
Here, goṭṭhaphalan is said to be madanaphala.
Trong đó, goṭṭhaphala được gọi là quả madana.
Kappāsādīnaṃ paṇṇanti sambandho.
The connection is "leaves of cotton and so on."
Liên kết là: lá của cây bông gòn, v.v.
Ime pana vuttappakārā mūlabhesajjaphalabhesajjapaṇṇabhesajjavasena vuttā sabbe kappiyā.
These, stated as root-medicines, fruit-medicines, and leaf-medicines of the described types, are all permissible.
Tuy nhiên, tất cả những loại đã được nói đến này, được đề cập dưới dạng dược phẩm rễ cây, dược phẩm quả cây, dược phẩm lá cây, đều hợp lệ.
Imesaṃ pupphaphalapaṇṇamūlā sabbepi kappiyā yāvajīvikāyeva.
Their flowers, fruits, leaves, and roots are all permissible and for life-long use.
Hoa, quả, lá, rễ của những thứ này, tất cả đều hợp lệ, và đều là vật trọn đời.
Ṭhapetvā ucchuniyyāsaṃ sabbo ca niyyāso sarasañca ucchujaṃ tacaṃ ṭhapetvā sabbo ca tacoti sambandho.
The connection is: except for sugarcane juice, all sap, and except for the skin of fresh sugarcane, all bark.
Liên kết là: ngoại trừ nước mía, tất cả các loại nhựa cây; và ngoại trừ vỏ mía tươi, tất cả các loại vỏ cây.
101. Nissaṭṭhaladdhanti (pārā. 624) vinayakammaṃ katvā puna laddhanti attho.
101. "Nissaṭṭhaladdhaṃ" means having performed a Vinaya act, it is received again.
101. Đã nhận lại sau khi xả có nghĩa là đã nhận lại sau khi làm vinayakamma.
Vikappentassa sattāheti sattāhabbhantare sāmaṇerassa ‘‘idaṃ sappiṃ tela’’ntiādinā nayena nāmaṃ gahetvā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vā ‘‘itthannāmassa vikappemī’’ti vā sammukhāpi vā parammukhāpi vā vikappentassa anāpattīti sambandho.
"Vikappentassa sattāhe" is connected as: there is no offense for one who makes a vikappa within seven days, either directly or indirectly, by taking the name of a sāmaṇera, saying "This is ghee, oil," etc., or "I make a vikappa for you," or "I make a vikappa for so-and-so."
Trong bảy ngày đối với người biệt chúng có nghĩa là: trong vòng bảy ngày, đối với người biệt chúng cho vị sa-di bằng cách nêu tên theo cách “bơ này”, “dầu này”, v.v. và nói rằng “tôi biệt chúng cho thầy” hoặc “tôi biệt chúng cho người tên là…”, dù có mặt hay vắng mặt, thì không phạm tội; đây là sự liên kết.
Pāḷiyaṃ pana ‘‘anāpatti antosattāhe adhiṭṭheti, vissajjeti, nassati, vinassati, ḍayhati, acchinditvā gaṇhanti, vissāsaṃ gaṇhantī’’ti (pārā. 625) ettakameva vuttaṃ, ‘‘vikappemī’’ti idaṃ pana natthi.
In the Pāḷi, however, only this much is said: "There is no offense if one determines it within seven days, gives it away, it is lost, it perishes, it is burned, they seize it, they take it out of trust," but "I make a vikappa" is not there.
Tuy nhiên, trong Pāli, chỉ có chừng này được nói: “không phạm tội khi chú nguyện trong vòng bảy ngày, từ bỏ, bị mất, bị hư, bị cháy, người khác lấy đi mà không xin phép, người khác lấy dùng vì thân quen”, còn từ “tôi biệt chúng” thì không có.
Kiñcāpi natthi, atha kho ‘‘anadhiṭṭhite adhiṭṭhitasaññī nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, avikappite vikappitasaññī nissaggiyaṃ pācittiya’’nti (pārā. 624) āpattivāre āgatattā therena dassitaṃ.
Even though it is not there, it is shown by the Elder because it appears in the section on offenses: "If one, when it is not determined, perceives it as determined, it is a nissaggiya pācittiya; if one, when it is not made a vikappa, perceives it as made a vikappa, it is a nissaggiya pācittiya."
Mặc dù không có, nhưng vì nó đã xuất hiện trong phần về tội rằng: “đối với vật chưa chú nguyện mà tưởng là đã chú nguyện, phạm tội ưng xả đối trị; đối với vật chưa biệt chúng mà tưởng là đã biệt chúng, phạm tội ưng xả đối trị”, nên đã được vị trưởng lão chỉ ra.
Taṃ dassentenāpi sace upasampannassa vikappeti, attano eva santakaṃ hoti, paṭiggahaṇampi na vijahati, tasmā upasampannavasena adassetvā anupasampannavasena dassitaṃ.
Even by showing that, if one makes a vikappa for an upasampanna, it becomes one's own property, and the act of receiving is not abandoned. Therefore, it is shown in terms of an anupasampanna, not an upasampanna.
Khi chỉ ra điều đó, nếu biệt chúng cho một vị đã thọ cụ túc giới, thì vật đó vẫn là của mình, và việc thọ nhận cũng không bị mất đi; do đó, ngài đã không chỉ ra theo trường hợp của vị đã thọ cụ túc giới, mà đã chỉ ra theo trường hợp của người chưa thọ cụ túc giới.
Tassa hi vikappite paṭiggahaṇampi vijahati, āpattipi na hotīti.
For him, when a vikappa is made, the act of receiving is abandoned, and there is no offense.
Bởi vì, đối với người đó, khi đã biệt chúng, việc thọ nhận cũng mất đi, và tội cũng không phát sinh.
Adhiṭṭhatoti abbhañjanādīni adhiṭṭhahantassa anāpattīti attho.
"Adhiṭṭhato" means there is no offense for one who determines it for anointing, etc.
Đối với người chú nguyện có nghĩa là không phạm tội đối với người chú nguyện dùng để xoa bóp, v.v.
Sace pana sattāhabbhantare nirapekkho hutvā anupasampannassa pariccajati, pariccattattā anāpatti, itarassa ca appaṭiggahitattā ubhinnampi kāyikaparibhogo vaṭṭati.
If, however, one, being indifferent, gives it away to an anupasampanna within seven days, there is no offense because it has been given away, and since it has not been received by the other, physical consumption is permissible for both.
Tuy nhiên, nếu trong vòng bảy ngày, vị ấy không còn luyến tiếc mà từ bỏ cho một người chưa thọ cụ túc giới, thì không phạm tội vì đã từ bỏ, và đối với người kia, vì chưa thọ nhận, nên việc dùng vào thân thể của cả hai đều hợp lệ.
Anissaggiyattā pana bāhiraparibhogena vaṭṭati.
But since it is not nissaggiya, it is permissible for external use.
Tuy nhiên, vì không phải là vật ưng xả, nên việc dùng bên ngoài thì hợp lệ.
‘‘Tāni paṭiggahetvā sattāhaparamaṃ sannidhikārakaṃ paribhuñjitabbānī’’ti (pārā. 623) evaṃ niyametvā anuññātattā vuttaṃ ‘‘aññassa dadatopi ca anāpattī’’ti.
Because it is allowed by limiting it thus: "Having received them, they should be consumed as a store (sannidhikāraka) for a maximum of seven days," it is said: "There is no offense even for one who gives it to another."
Bởi vì đã được cho phép sau khi quy định rằng: “sau khi nhận những thứ đó, nên dùng bằng cách tích trữ tối đa là bảy ngày”, nên câu “và cả đối với người cho người khác cũng không phạm tội” đã được nói đến.
103-5. Sattāhaṃ yāvajīvikanti (mahāva. 305; mahāva. aṭṭha. kaṅkhā. aṭṭha. sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā) sattāhakālikañca yāvajīvikañcāti attho.
103-5. "Sattāhaṃ yāvajīvikaṃ" means both sattāhakālika and yāvajīvika.
103-5. Bảy ngày, trọn đời có nghĩa là vật trong bảy ngày và vật trọn đời.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is said?
Điều gì đã được nói?
Sattāhakālikayāvajīvikadvayaṃ sesakālikasammissaṃ sambhinnarasaṃ katvā paribhuñjato sannidhipācitti hotīti udīritanti.
It is stated that when one consumes the two, sattāhakālika and yāvajīvika, mixed with other kālikas, making their tastes indistinguishable, a sannidhi pācittiya offense arises.
Đã được nói rằng: đối với người dùng hai loại vật bảy ngày và vật trọn đời, sau khi đã trộn lẫn với các loại kālika còn lại, làm cho vị bị lẫn lộn, thì phạm tội ưng đối trị về việc tích trữ.
Tadahu paṭiggahitaṃ tadahevāti attho.
It means what was received on that day is for that day.
Ý nghĩa là: đã nhận trong ngày hôm đó thì dùng trong ngày hôm đó.
Sesanti sattāhakālikayāvajīvikadvayaṃ.
"Sesaṃ" means the two, sattāhakālika and yāvajīvika.
Phần còn lại là hai loại vật bảy ngày và vật trọn đời.
Itaranti yāvajīvikaṃ.
"Itaraṃ" means yāvajīvika.
Thứ khác là vật trọn đời.
Pure paṭiggahitaṃ vā hotu, tadahu vā paṭiggahitaṃ, yāvajīvikaṃ sattāhakālikena sattāhaṃ kappatīti veditabbaṃ.
It should be understood that whether it was received earlier or on that very day, yāvajīvika is permissible for seven days when mixed with sattāhakālika.
Cần phải biết rằng: dù đã được nhận trước đó, hay đã được nhận trong ngày hôm đó, vật trọn đời cùng với vật trong bảy ngày thì hợp lệ trong bảy ngày.
‘‘Yāvakālikena, bhikkhave, yāmakālikaṃ, sattāhakālikaṃ, yāvajīvikaṃ tadahu paṭiggahitaṃ kāle kappati, no vikāle.
Monks, that which is received on that day, being yāmakālika, sattāhakālika, or yāvajīvika, is allowable at the proper time with yāvakālika, but not at the improper time.
“Này các Tỳ khưu, vật yāmakālika, vật sattāhakālika, vật yāvajīvika được nhận trong ngày hôm đó, trộn với vật yāvakālika, thì hợp lệ trong thời, không hợp lệ phi thời.
Yāmakālikena, bhikkhave, sattāhakālikaṃ, yāvajīvikaṃ tadahu paṭiggahitaṃ yāme kappati, yāmātikkante na kappati.
Monks, that which is received on that day, being sattāhakālika or yāvajīvika, is allowable within the yāma with yāmakālika, but not after the yāma has passed.
Này các Tỳ khưu, vật sattāhakālika, vật yāvajīvika được nhận trong ngày hôm đó, trộn với vật yāmakālika, thì hợp lệ trong canh, không hợp lệ khi đã quá canh.
Sattāhakālikena, bhikkhave, yāvajīvikaṃ paṭiggahitaṃ sattāhaṃ kappati, sattāhātikkante na kappatī’’ti hi bhesajjakkhandhake (mahāva. 305) vuttaṃ.
Monks, that which is received, being yāvajīvika, is allowable for seven days with sattāhakālika, but not after seven days have passed," as it is stated in the Bhesajjakkhandhaka.
Này các Tỳ khưu, vật yāvajīvika được nhận, trộn với vật sattāhakālika, thì hợp lệ trong bảy ngày, không hợp lệ khi đã quá bảy ngày”, điều này đã được nói trong Phẩm Dược Phẩm.
Ettha pana ‘‘tadahu paṭiggahita’’nti visesavacanassa natthitāya pure paṭiggahitampi vaṭṭatīti siddhanti.
Here, however, since there is no specific statement "received on that day," it is concluded that even that which was received previously is allowable.
Tuy nhiên, ở đây, vì không có lời nói đặc biệt “được nhận trong ngày hôm đó”, nên có thể kết luận rằng vật đã được nhận trước đó cũng hợp lệ.
Kālikavinicchayo.
Determination of allowable times.
Phân định về kālika.
106. Idāni ‘‘paṭiggāho’’ti padaṃ vitthāretuṃ ‘‘dātukāmābhihāro cā’’tiādi āraddhaṃ.
106. Now, in order to elaborate on the term "receiving" (paṭiggāho), the section beginning with "and the bringing with the intention to give" has been commenced.
106. Bây giờ, để giải thích chi tiết từ “thọ nhận”, câu “và sự mang đến của người muốn cho” v.v. đã được bắt đầu.
Tattha dātukāmassa abhihāro dātukāmābhihāro.
Therein, the bringing by one who intends to give is dātukāmābhihāro.
Trong đó, sự mang đến của người muốn cho là dātukāmābhihāro.
Etena aññassa patte pakkhipituṃ ālulentassa phusitāni uṭṭhahitvā aññassa patte sace patanti, paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hoti.
By this, it is indicated that if particles, stirred by someone intending to put them into another's bowl, rise up and fall into another's bowl, the act of receiving is not established.
Bằng điều này, được chỉ rõ rằng: nếu những vật bắn lên do sự khuấy trộn để bỏ vào bát của người khác, sau khi bay lên, rơi vào bát của một người khác, việc thọ nhận ấy không thành tựu.
Eraṇakkhamanti thāmamajjhimena purisena ukkhipanakkhamaṃ, tato mahante paṭiggahaṇaṃ na ruhati.
Eraṇakkhamaṃ means that which is capable of being lifted by a man of average strength; receiving that which is larger than this is not established.
Eraṇakkhama có nghĩa là vật có thể được nâng lên bởi một người đàn ông có sức lực trung bình; nếu lớn hơn thế, việc thọ nhận không thành tựu.
Tidhā denteti kāyakāyappaṭibaddhanissaggiyānaṃ vasena tidhā dente.
Tidhā dente means giving in three ways, namely, by means of the body, by means of that which is connected to the body, and by means of things entailing relinquishment.
Khi dâng theo ba cách nghĩa là khi dâng theo các cách: thân, vật liên hệ đến thân, và vật từ bỏ.
Tassa bhikkhuno kāyakāyappaṭibaddhehi dvidhā gāhoti attho.
The meaning is gāho dvidhā (receiving in two ways) by that bhikkhu through things connected to his body.
Nghĩa là, đối với vị tỳ-khưu ấy, có sự nhận theo hai cách bằng thân và vật liên hệ đến thân.
Pañcaṅgo evaṃ pañcaṅgevaṃ.
Pañcaṅgo evaṃ pañcaṅgevaṃ means "thus having five factors."
Năm chi phần, như vậy pañcaṅgevaṃ.
Dātukāmābhihāro ekaṃ, hatthapāso ekaṃ, eraṇakkhamatā ekaṃ, devamanussatiracchānagatesu ekena tidhā dānamekaṃ, dvidhā gāho ekanti evaṃ pañcaṅgāni honti.
The bringing with the intention to give is one, within arm's reach is one, capability of being lifted is one, giving in three ways by one among devas, humans, and animals is one, and receiving in two ways is one; thus there are five factors.
Sự mang đến với ý muốn dâng là một, trong tầm tay là một, có thể được nâng lên (eraṇakkhama) là một, sự dâng theo ba cách bởi một trong các chúng sinh là trời, người, hoặc loài vật là một, sự nhận theo hai cách là một, như vậy có năm chi phần.
107. Idāni yena kāyappaṭibaddhena paṭiggahaṇaṃ na ruhati, taṃ dassetuṃ ‘‘asaṃhāriye’’tiādimāha.
107. Now, to show by what bodily connection receiving is not established, it begins with "asaṃhāriye".
107. Bây giờ, để chỉ ra vật liên hệ đến thân mà việc thọ nhận không thành tựu, ngài nói ‘‘asaṃhāriye’’ (trên vật không thể di chuyển), v.v.
Khāṇuke (pāci. aṭṭha. 265) bandhitvā ṭhapitamañcādimhi vā phalake vā pāsāṇe vā asaṃhāriye na ruhatīti attho.
The meaning is that it is not established on an immovable post, or on a plank, or on a stone, or on a bed, etc., that is tied to a stump.
Nghĩa là, việc thọ nhận không thành tựu trên vật không thể di chuyển như giường, v.v., hoặc tấm ván, hoặc tảng đá được buộc vào cọc.
Tatthajāte paduminipaṇṇe vā kiṃsukapaṇṇādimhi vā na vaṭṭati, sukhume ciñcaādīnaṃ paṇṇe vā na ruhati, yañca majjhimapuriso sandhāretuṃ na sakkoti, tasmiṃ asayhabhāre ca paṭiggaho na ruhatīti attho.
It is not allowable on tatthajāte (that which grows there), such as a lotus leaf or a kiṃsuka leaf, nor on sukhume ciñcaādīnaṃ paṇṇe (a small leaf of tamarind, etc.), nor is paṭiggaho na ruhati (receiving established) on asayhabhāre (an unbearable weight) which a man of average strength cannot support.
Không được phép trên vật mọc tại chỗ như lá sen hoặc lá cây kiṃsuka, v.v., và không thành tựu trên lá mỏng của cây ciñca, v.v.; và vật nào mà người có sức lực trung bình không thể giữ được, việc thọ nhận trên vật nặng không thể chịu đựng ấy cũng không thành tựu, đó là ý nghĩa.
108. Idāni paṭiggahaṇavijahanaṃ dassetuṃ ‘‘sikkhāmaraṇaliṅgehī’’tiādi āraddhaṃ.
108. Now, to show the relinquishing of receiving, it begins with "sikkhāmaraṇaliṅgehī".
108. Bây giờ, để chỉ ra sự từ bỏ việc thọ nhận, ngài bắt đầu bằng câu ‘‘sikkhāmaraṇaliṅgehī’’ (bởi sự xả giới, cái chết, sự thay đổi giới tính), v.v.
Tatthāyaṃ piṇḍattho – sikkhāpaccakkhānena ca maraṇena ca liṅgaparivattanena ca ‘‘na taṃ dāni paribhuñjissāmī’’ti vā ‘‘na puna paṭiggahetvā paribhuñjissāmī’’ti vā evaṃ anapekkhavissajjanena ca corādīhi vā acchedā ca anupasampannassa dānā ca gāho paṭiggāho upasammati vijahatīti.
The general meaning here is: by renouncing the training, by death, by changing one's gender, by releasing without attachment, saying "I will not consume this now" or "I will not receive and consume it again," by being taken away by thieves, etc., or by giving to an unordained person, gāho (receiving) upasammati (ceases) or is relinquished.
Ở đây, tóm tắt ý nghĩa như sau: sự nhận (gāho), tức là việc thọ nhận, chấm dứt (upasammati), tức là bị từ bỏ, bởi sự xả giới, bởi cái chết, bởi sự thay đổi giới tính, bởi sự từ bỏ không luyến tiếc như: “tôi sẽ không dùng vật đó nữa” hoặc “tôi sẽ không nhận lại và dùng nữa”, bởi bị trộm cướp, v.v., và bởi việc cho người chưa thọ cụ túc giới.
Bhikkhuniyā pana sikkhāpaccakkhānassa abhāvā vibbhamanena ca vijahatīti gahetabbaṃ.
For a bhikkhunī, however, it should be understood that it ceases by her disrobing, as there is no renunciation of training.
Tuy nhiên, đối với tỳ-khưu-ni, vì không có việc xả giới, nên cần hiểu rằng sự từ bỏ xảy ra do sự điên loạn.
Idāni paṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘appaṭiggahitaṃ sabba’’ntiādi vuttaṃ.
Now, to show what should be received and consumed, it states "appaṭiggahitaṃ sabbaṃ" and so on.
Bây giờ, để chỉ ra những gì có thể dùng sau khi đã thọ nhận, ngài nói ‘‘appaṭiggahitaṃ sabba’’ (tất cả những gì chưa thọ nhận), v.v.
Tassattho (kaṅkhā. aṭṭha. dantaponasikkhāpada) – catukālikapariyāpannaṃ antamaso rajareṇumpi appaṭiggahetvā sabbaṃ paribhuñjato pācitti.
Its meaning is: for one who consumes anything, even a speck of dust, that falls under the four allowable times, without having received it, there is an offense of pācittiya.
Ý nghĩa của câu đó là: người dùng bất cứ thứ gì thuộc bốn loại thời hạn, cho đến cả bụi đất, mà không thọ nhận, thì phạm tội pācitti.
Idāni appaṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘suddhañca nātibahala’’ntiādi vuttaṃ.
Now, to show what may be consumed without having been received, it states "suddhañca nātibahalaṃ" and so on.
Bây giờ, để chỉ ra những gì có thể dùng mà không cần thọ nhận, ngài nói ‘‘suddhañca nātibahala’’ (nước trong và không quá đặc), v.v.
Tattha suddhañcāti aññesaṃ rasena asammissaṃ.
Therein, suddhañca means unmixed with the essence of other things.
Trong đó, suddhañca (nước trong) là không pha trộn với vị của các thứ khác.
Himodakasamuddodakādīsu paṭiggahaṇakiccaṃ natthi.
There is no need for receiving in the case of snow water, ocean water, etc.
Đối với nước tuyết, nước biển, v.v., không cần phải thọ nhận.
Loṇañca assu ca loṇassu.
Salt and tears are loṇassu.
Muối và nước mắt là loṇassu.
Ettha loṇaṃ nāma sarīre uṭṭhitaṃ.
Here, salt refers to that which arises in the body.
Ở đây, muối có nghĩa là muối tiết ra từ cơ thể.
Etāni pana sabbāni avicchinnāneva kappanti, netarāni.
All these are allowable only when they are continuous, not otherwise.
Tuy nhiên, tất cả những thứ này chỉ hợp lệ khi chúng không bị gián đoạn, còn các trường hợp khác thì không.
111. Idāni anaṅgalaggānipi dassetuṃ ‘‘gūthamattikamuttānī’’tiādimāha.
111. Now, to show things that are not attached to the body, it states "gūthamattikamuttānī" and so on.
111. Bây giờ, để chỉ ra cả những vật không dính vào cơ quan, ngài nói ‘‘gūthamattikamuttānī’’ (phân, đất sét, và nước tiểu), v.v.
Tathāvidheti tathāvidhe kāle, sappadaṭṭhakāleti attho.
Tathāvidhe means at such a time, that is, at the time of a snakebite.
Tathāvidhe có nghĩa là vào thời điểm như vậy, tức là vào lúc bị rắn cắn.
Aññesaṃ pana appaṭiggahitaṃ anaṅgalaggaṃ na vaṭṭati.
However, for others, that which is not attached to the body and not received is not allowable.
Nhưng đối với những trường hợp khác, vật chưa thọ nhận mà không dính vào cơ quan thì không được phép.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ karonto paṭiggaṇhāti, sveva paṭiggaho kato, na puna paṭiggahetabbo’’ti (mahāva. 268) vuttattā.
Because it is stated: "Monks, I allow that when one performs an action, the receiving itself is done, and it should not be received again."
Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép rằng, khi đang làm gì mà thọ nhận, thì việc thọ nhận đó đã được thực hiện, không cần phải thọ nhận lại”.
112. Durūpaciṇṇeti dupparāmaṭṭhe phalikarukkhavalliādiṃ cālentassa vā āmisabharitabhājanaṃ appaṭiggahitaṃ parāmasantassa vā durūpaciṇṇadukkaṭaṃ hotīti attho.
112. Durūpaciṇṇe: This means that a dukkaṭa offense of improper handling occurs for one who improperly touches, or shakes a crystal tree or creeper, etc., or touches a bowl filled with food that has not been received.
112. Durūpaciṇṇe có nghĩa là: đối với người chạm vào vật khó tiếp xúc như cây pha lê, dây leo, v.v., hoặc chạm vào vật chứa đầy vật thực chưa được thọ nhận, thì phạm tội durūpaciṇṇadukkaṭa.
Rajokiṇṇeti bhikkhāya carantassa patte patitarajaṃ appaṭiggahetvā puna bhikkhaṃ gaṇhato vinayadukkaṭaṃ hotīti attho.
Rajokiṇṇe: This means that a dukkaṭa offense against the Vinaya occurs for one who, while going on alms round, takes alms again without accepting the dust that has fallen into the bowl.
Rajokiṇṇe có nghĩa là: khi đang đi khất thực, nếu bụi rơi vào bát mà không thọ nhận lại, rồi nhận thêm vật thực khác, thì phạm tội vinayadukkaṭa.
Athuggahappaṭiggaheti atha uggahappaṭiggahe, attanā eva uggahetvā gahiteti attho.
Athuggahappaṭiggahe: This means, then, in the matter of taking up and receiving, that which is taken up and received by oneself.
Athuggahappaṭiggahe có nghĩa là: và trong việc tự mình nhặt lên và nhận lấy.
Akappiyakuṭiyaṃ antovutthe ca yattha katthaci bhikkhunā sayaṃpakke ca attanā vā parena vā akappiyakuṭiyaṃ antopakke cāti sabbattha dukkaṭanti adhippāyo.
The intention is that a dukkaṭa offense occurs everywhere: in an improper hut, for one residing inside, or for one who has cooked it oneself anywhere, or for one by whom or by another it has been cooked inside an improper hut.
Ý muốn nói rằng: trong am thất không hợp lệ, khi đã ở bên trong, và bất cứ nơi nào tỳ-khưu tự nấu, hoặc khi tự mình hay người khác nấu bên trong am thất không hợp lệ, trong tất cả các trường hợp đều phạm tội dukkaṭa.
Paṭiggāhavinicchayo.
The determination regarding receiving.
Phân tích về việc thọ nhận.
114. Ettāvatā jātivasena dasavidhampi akappiyamaṃsaṃ dassetvā idāni kappiyamaṃsesupi akappiyavidhiṃ dassetuṃ ‘‘uddissakatamaṃsañca, yañca appaṭivekkhita’’nti vuttaṃ.
114. Having thus shown ten kinds of improper meat by species, now, to show the method of what is improper even among proper meats, “uddissakatamaṃsañca, yañca appaṭivekkhitaṃ” (and meat killed specifically for one, and that which is not investigated) is stated.
114. Sau khi đã chỉ ra mười loại thịt không hợp lệ theo loài, bây giờ để chỉ ra phương cách không hợp lệ ngay cả đối với các loại thịt hợp lệ, ngài nói ‘‘uddissakatamaṃsañca, yañca appaṭivekkhita’’ (thịt được làm riêng và thịt không được xem xét).
Tattha pañcasu sahadhammikesu yassa kassaci yaṃ kiñci uddissa kataṃ uddissakataṃ nāma, taṃ pana jānitvā paribhuñjituṃ sabbesampi na vaṭṭati, ajānantānaṃ anāpatti.
Among these, uddissakataṃ (meat killed specifically for one) is that which is killed specifically for any one of the five co-religionists; it is not allowable for anyone to consume it knowingly, but for those who do not know, there is no offense.
Trong đó, bất cứ thứ gì được làm riêng cho bất kỳ ai trong năm vị đồng phạm hạnh được gọi là uddissakata (làm riêng); tất cả mọi người đều không được phép dùng nó khi biết, nhưng không có tội nếu không biết.
Macchesupi eseva nayo.
The same applies to fish.
Đối với cá cũng theo cách này.
Appaṭivekkhitanti anupaparikkhitaṃ, anāpucchitanti attho.
Appaṭivekkhitaṃ means unexamined, unquestioned.
Appaṭivekkhita có nghĩa là không được xem xét, không được hỏi.
‘‘Na bhikkhave appaṭivekkhitvā maṃsaṃ paribhuñjitabbaṃ, yo paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 281) vuttaṃ.
It is stated: “Monks, meat should not be consumed without investigation; whoever consumes it incurs a dukkaṭa offense.”
Đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, không được dùng thịt mà không xem xét; ai dùng thì phạm tội dukkaṭa”.
Macchesu pana āpucchanakiccaṃ natthi akappiyamacchānaṃ natthitāyāti vadanti.
However, they say that for fish, there is no need to ask, as there are no improper fish.
Tuy nhiên, một số vị nói rằng đối với cá, không cần phải hỏi, vì không có loại cá nào không hợp lệ.
Idāni etesu āpattibhedaṃ dassetuṃ ‘‘thullaccaya’’ntiādimāha.
Now, to show the types of offenses in these cases, he states “thullaccaya” (a serious offense), and so on.
Bây giờ, để chỉ ra sự phân biệt tội trong các trường hợp này, ngài nói ‘‘thullaccaya’’ (tội thullaccaya), v.v.
Taṃ sabbaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā) uttānameva.
All of that is clear.
Tất cả những điều đó đã được giải thích rõ ràng.
115. Idāni na kevalaṃ imesaṃ manussādīnaṃ maṃsameva akappiyaṃ, aṭṭhiādīnipi akappiyānīti dassetuṃ ‘‘aṭṭhīpī’’tiādi vuttaṃ.
115. Now, to show that not only the flesh of these humans, etc., is improper, but also bones, etc., are improper, “aṭṭhīpī” (even bones), and so on, are stated.
115. Bây giờ, để chỉ ra rằng không chỉ thịt của người, v.v., là không hợp lệ, mà cả xương, v.v., cũng không hợp lệ, ngài nói ‘‘aṭṭhīpī’’ (cả xương), v.v.
Tattha (mahāva. aṭṭha 281) lomampesanti lomampi esaṃ akappiyamaṃsavatthūnanti attho.
Here, lomampesaṃ means even their hair is among the items of improper meat.
Trong đó, lomampesa có nghĩa là cả lông của những chúng sinh này thuộc nhóm thịt không hợp lệ.
Sacittakaṃ vāti etesu pana uddissakatameva sacittakaṃ, sesā acittakāti.
Sacittakaṃ vā: Among these, only that which is killed specifically for one is sacittaka (with consciousness), the rest are acittaka (without consciousness).
Sacittakaṃ vā (hoặc có sinh mạng) có nghĩa là, trong số này, chỉ có thịt làm riêng là có sinh mạng, còn lại là không có sinh mạng.
Akappiyamaṃsavinicchayo.
The determination regarding improper meat.
Phân tích về thịt không hợp lệ.
Idāni rūpiyañca arūpiyañca dassetuṃ ‘‘idha rūpiya’’ntiādi āraddhaṃ.
Now, to show what is money and what is not money, “idha rūpiyaṃ” (here money), and so on, is commenced.
Bây giờ, để chỉ ra tiền bạc và vật không phải tiền bạc, ngài bắt đầu bằng câu ‘‘idha rūpiya’’ (ở đây, tiền bạc là), v.v.
Ettha (pārā. 589; kaṅkhā. aṭṭha. jātarupasikkhāpadavaṇṇanā) sajjhu siṅgīti sajjhūti rajataṃ.
Here, sajjhu siṅgī: sajjhū means silver.
Ở đây, sajjhu siṅgī có nghĩa là sajjhu là bạc.
Siṅgīti suvaṇṇaṃ.
Siṅgī means gold.
Siṅgī là vàng.
Tambalohādīhi vā dārūhi vā paṇṇehi vā lākhāya vā rūpaṃ samuṭṭhāpetvā vā asamuṭṭhāpetvā vā kataṃ cammabījamayampiyaṃ yaṃ dese vohāraṃ gacchati, idaṃ vohārūpagamāsakaṃ nāma.
That which is made from copper, iron, etc., or from wood, or from leaves, or from lac, whether shaped or not shaped, or made of leather or seeds, and is current in a country, this is called vohārūpagamāsakaṃ (money in common use).
Vật được làm từ đồng, sắt, v.v., hoặc từ gỗ, lá cây, hoặc nhựa cây, dù có tạo hình hay không, và cả những vật làm bằng da hoặc hạt giống, mà được lưu hành trong một vùng, được gọi là vohārūpagamāsaka (đồng tiền được chấp nhận trong giao dịch).
Idamidha rūpiyanti adhippetaṃ.
This is what is meant by money here.
Đây là những gì được coi là tiền bạc ở đây.
Vatthādi ca muttādi ca vatthamuttādi.
Clothes, etc., and pearls, etc., are vatthamuttādi (clothes, pearls, etc.).
Vải, v.v., và ngọc trai, v.v., là vatthamuttādi.
Itaranti arūpiyaṃ kappiyavatthuñca dukkaṭavatthuñca.
Itaraṃ (the other) means non-money, both proper items and items incurring a dukkaṭa offense.
Itaraṃ là vật phi kim tiền, tức là vật thích hợp và vật (liên quan đến) tội dukkaṭa.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is meant?
Có nghĩa là gì?
Vatthaṃ suttaṃ phālo paṭako kappāso anekappakāraṃ aparaṇṇaṃ sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitādibhesajjañcāti idaṃ kappiyavatthu nāma.
Clothes, thread, plows, cloth, cotton, various kinds of grains, ghee, fresh butter, oil, honey, treacle, and other medicines, etc., these are called kappiyavatthu (proper items).
Vải, sợi chỉ, lưỡi cày, tấm vải, bông gòn, nhiều loại hạt khác, bơ lỏng, bơ tươi, dầu, mật ong, và các dược phẩm như đường phèn v.v., đây được gọi là vật thích hợp.
Muttā maṇi veḷuriyo saṅkhosilā pavāḷaṃ lohitaṅgo masāragallaṃ satta dhaññāni dāsī dāso khettaṃ vatthu pupphārāmaphalārāmādayoti idaṃ dukkaṭavatthu nāma, tadubhayaṃ arūpiyaṃ nāmāti vuttaṃ hoti.
Pearls, gems, beryl, conch-shell, coral, ruby, cat's eye, seven kinds of grain, female slave, male slave, field, land, flower gardens, fruit orchards, and so on—this is called a dukkaṭa-object. It is said that both of these are called non-money.
Ngọc trai, ngọc ma-ni, ngọc lưu ly, ốc xà cừ, đá, san hô, ngọc hồng bảo, ngọc mã não, bảy loại ngũ cốc, tỳ nữ, nô bộc, ruộng, đất, vườn hoa, vườn cây ăn quả v.v., đây được gọi là vật (liên quan đến) tội dukkaṭa, có nghĩa là cả hai loại đó được gọi là vật phi kim tiền.
118. Ettāvatā rūpiyasaṃvohāraṃ dassetvā idāni kayavikkayaṃ dassetuṃ ‘‘imaṃ gahetvā’’tiādimāha.
118. Having thus far shown transactions involving money, now, in order to show buying and selling, he says, “having taken this,” and so on.
118. Sau khi đã trình bày về sự giao dịch bằng tiền bạc đến đây, bây giờ để trình bày về việc mua bán, ngài nói “imaṃ gahetvā” v.v.
Tattha imanti taṇḍulādikaṃ kappiyabhaṇḍaṃ gahetvā vā odanādiṃ bhutvā vā ‘‘imaṃ vatthādikaṃ kappiyabhaṇḍaṃ dehi, imaṃ rajanapacanādikaṃ kara, rajanakaṭṭhādimā naya, imaṃ vā tava demi, tvaṃ pana imañca imañca āhara, kara, dehī’’ti evaṃ kayavikkaye samāpanne nissaggīti sambandho.
There, “this” refers to an allowable item such as rice grains; having taken it, or having eaten cooked rice, etc., if “Give me this allowable item such as cloth, do this such as dyeing or cooking, bring this such as dyeing wood, or I will give this to you, but you bring this and that, do, give”—when a transaction of buying and selling is thus concluded, it is nissaggiya; this is the connection.
Trong đó, imaṃ là vật phẩm thích hợp như gạo v.v., gahetvā (sau khi nhận lấy) hoặc bhutvā vā (sau khi dùng) cơm v.v., rồi nói “imaṃ (vật này) — vật phẩm thích hợp như vải v.v. — dehi (hãy đưa), imaṃ (việc này) — việc nhuộm, nấu v.v. — kara (hãy làm), imaṃ (vật này) — củi để nhuộm v.v. — naya (hãy mang đến), hoặc imaṃ (vật này) demi (tôi cho) ông, còn ông hãy mang đến, hãy làm, hãy đưa vật này vật này”; khi kayavikkaye samāpanne (hoàn tất việc mua bán) như vậy, thì nissaggī (phạm tội nissaggiya). Đây là mối liên hệ.
119. Idāni pariṇāmavasena āpattibhedaṃ dassetuṃ ‘‘attano’’tiādi āraddhaṃ.
119. Now, in order to show the types of offenses based on diversion, the section beginning “one’s own” is introduced.
119. Bây giờ, để trình bày sự phân biệt tội tùy theo trường hợp chuyển đổi, ngài bắt đầu bằng “attano” v.v.
Tatrāyaṃ piṇḍattho (pārā. 659; pārā. aṭṭha. 2.658; kaṅkhā. aṭṭha. pariṇatasikkhāpadavaṇṇanā) – saṅghassa vā aññassa vā nataṃ pariṇataṃ lābhaṃ labhitabbaṃ cīvarādipaccayaṃ attano vā aññassa vā pariṇāmeyya, nissaggiyaādīni hontīti.
Here is the summary meaning: If one diverts to oneself or to another person a gain or requisites such as robes, which are dedicated and intended for the Saṅgha or for another, then it becomes nissaggiya and so on.
Trong đó, tóm tắt ý nghĩa là: Lợi lộc đã được dâng cúng, đã được chuyển đến cho Tăng chúng hoặc cho người khác, là các vật dụng như y v.v. cần được nhận, nếu vị ấy chuyển đổi cho bản thân mình hoặc cho người khác, thì phạm các tội như nissaggiya.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Yo pana mātusantakampi saṅghassa pariṇataṃ attano pariṇāmeti, nissaggiyaṃ.
If one diverts even something belonging to one’s mother, which is dedicated to the Saṅgha, to oneself, it is nissaggiya.
Vị nào chuyển đổi vật sở hữu của mẹ đã được dâng cúng cho Tăng chúng thành của mình, thì phạm tội nissaggiya.
Aññassa puggalassa pariṇāmeti, suddhikapācittiyaṃ.
If one diverts it to another individual, it is a pure pācittiya.
Nếu chuyển đổi cho cá nhân khác, thì phạm tội pācittiya thuần túy.
Aññassa saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmeti, dukkaṭaṃ.
If one diverts it to another Saṅgha or to a cetiya, it is a dukkaṭa.
Nếu chuyển đổi cho Tăng chúng khác hoặc cho bảo tháp khác, thì phạm tội dukkaṭa.
Yo pana aññapuggalassa vā cetiyassa vā pariṇataṃ attano vā aññapuggalassa vā saṅghassa vā aññacetiyassa vā pariṇāmeti, tassāpi dukkaṭamevāti.
If one diverts something dedicated to another individual or to a cetiya, to oneself, or to another individual, or to the Saṅgha, or to another cetiya, for that too, it is just a dukkaṭa.
Vị nào chuyển đổi vật đã được dâng cúng cho cá nhân khác hoặc cho bảo tháp thành của mình, hoặc của cá nhân khác, hoặc của Tăng chúng, hoặc của bảo tháp khác, vị ấy cũng chỉ phạm tội dukkaṭa.
120. Yo pana nissaggiṃ nissajjitabbaṃ anissajjitvā vinayakammaṃ akatvā paribhuñjeyya, tassa dukkaṭaṃ.
120. If one consumes a nissaggiya item, which ought to be relinquished, without relinquishing it, without performing the vinaya-kamma, for that person, it is a dukkaṭa.
120. Vị nào anissajjitvā (không xả bỏ) vật nissaggiṃ (cần phải xả bỏ), không làm vinayakamma (hành vi theo luật) mà sử dụng, vị ấy phạm tội dukkaṭa.
Yo vā parena vinayakammatthāya nissaṭṭhaṃ sakasaññāya na dadeyya, tassāpi dukkaṭaṃ.
Or if one, with the perception of ownership, does not give back an item that has been relinquished by another for the purpose of a vinaya-kamma, for that person too, it is a dukkaṭa.
Hoặc vị nào, đối với vật đã được người khác nissaṭṭhaṃ (xả bỏ) để làm vinayakamma, với sakasaññāya (ý thức là của mình) mà không trao lại, vị ấy cũng phạm tội dukkaṭa.
Aññathetara nti ettha aññathā ti theyyasaññāya sace na dadeyya, itaraṃ tassa agghavasena pārājikañca thullaccayañca dukkaṭañca hotīti attho.
In “Aññathetaraṃ,” “aññathā” means if one does not give it back with the perception of theft, then “itaraṃ” means that for that person, depending on its value, it becomes a pārājika, a thullaccaya, or a dukkaṭa.
Trong câu aññathetaraṃ, aññathā có nghĩa là nếu không trao lại với ý định trộm cắp, thì itaraṃ (còn lại) tùy theo giá trị của vật đó mà phạm tội pārājika, thullaccaya, và dukkaṭa.
Nissaggiyavinicchayo.
End of the Nissaggiya Determination.
Phần phân tích về Nissaggiya.
121. Idāni pācittiyāni dassetuṃ ‘‘pācittī’’ti mātikāpadaṃ uddharitvā ‘‘musāvādomasāvāde, pesuññaharaṇe’’tiādi vuttaṃ.
121. Now, in order to show the pācittiya offenses, the mātikā-pada “pācittī” is extracted, and “in false speech, in abusive speech, in tale-bearing” and so on is stated.
121. Bây giờ, để trình bày về các tội pācittiya, sau khi nêu lên đề mục “pācittī”, ngài nói “musāvādomasāvāde, pesuññaharaṇe” v.v.
Tattha musāvāde ca omasavāde ca pesuññaharaṇe ca pācitti vuttāti sambandho.
There, the connection is that a pācittiya is stated in false speech, in abusive speech, and in tale-bearing.
Trong đó, có liên hệ là tội pācitti đã được quy định trong việc nói dối, trong việc miệt thị, và trong việc nói đâm thọc.
Evaṃ sesesupi.
The same applies to the rest.
Trong các trường hợp còn lại cũng tương tự.
Ettha pana ‘‘adiṭṭhaṃ, asutaṃ, amutaṃ, aviññātaṃ, diṭṭhaṃ, sutaṃ, mutaṃ, viññāta’’nti (pāci. 3; pāci. aṭṭha. 3) pubbepi ‘‘musā bhaṇissāmī’’ti cetetvā vacanakkhaṇeva ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānitvā jānantasseva musābhaṇane pācitti nāma āpatti hotīti attho.
Here, however, it means that having intended beforehand to speak falsely about “what is unseen, unheard, unperceived, unknown, seen, heard, perceived, known,” and knowing “I am speaking falsely” at the moment of speaking, for one who knowingly speaks falsely, an offense called pācittiya arises.
Ở đây, có nghĩa là: Đối với điều “không thấy, không nghe, không cảm nhận, không biết” mà nói là “đã thấy, đã nghe, đã cảm nhận, đã biết”, trước đó đã có ý định “ta sẽ nói dối”, và ngay trong khoảnh khắc nói, biết rằng “ta đang nói dối”, thì việc cố ý nói dối khi biết rõ như vậy sẽ phạm một tội gọi là pācitti.
Yassa bhaṇati, so taṃ na suṇāti, āpatti na hoti (kaṅkhā. aṭṭha. musāvādasikkhāpadavaṇṇanā).
If the person to whom one speaks does not hear it, no offense arises.
Người mà vị ấy nói dối không nghe được, thì không phạm tội.
‘‘Omasavādo nāma dasahi ākārehi omasati jātiyāpi nāmenapi gottenapi kammenapi sippenapi ābādhenapi liṅgenapi kilesenapi āpattiyāpi akkosenapī’’ti (pāci. 15) evaṃ vuttehi dasahi ākārehi upasampannaṃ yo khuṃseti vambheti, ayaṃ omasati nāma, tassa pācittīti attho.
“Abusive speech” means one abuses in ten ways: by birth, by name, by clan, by action, by craft, by illness, by gender, by defilement, by offense, or by insult—thus, if one reviles or disparages an ordained person in these ten ways, this is called abusing, and for that, it is a pācittiya.
“Omasavādo (lời miệt thị) là miệt thị bằng mười cách: bằng giai cấp, bằng tên, bằng dòng họ, bằng công việc, bằng nghề nghiệp, bằng bệnh tật, bằng giới tính, bằng phiền não, bằng tội, và bằng lời mắng nhiếc”. Khi có người dùng mười cách đã được nói đến như vậy để khinh miệt, chê bai một vị đã thọ cụ túc giới, đây được gọi là miệt thị, người ấy phạm tội pācitti. Đây là ý nghĩa.
Parammukhā bhaṇantassa dukkaṭaṃ, tathā pāḷiyaṃ anāgatehi ‘‘coro’’ti vā ‘‘gaṇṭhibhedako’’ti vā ādīhi bhaṇantassa.
For one who speaks behind someone’s back, it is a dukkaṭa, and similarly for one who speaks with terms not found in the Pāḷi, such as “thief” or “pickpocket.”
Nói sau lưng thì phạm tội dukkaṭa, cũng vậy đối với việc nói bằng những từ không có trong Pāli như “đồ ăn trộm” hay “kẻ móc túi” v.v.
‘‘Santi idhekacce khattiyā brāhmaṇā caṇḍālā’’tiādinā pariyāyena bhaṇantassa ca anupasampannaṃ bhaṇantassa ca sabbatthapi dukkaṭameva.
For one who speaks indirectly, saying, “There are some khattiyas, brahmins, caṇḍālas here,” and so on, and for one who speaks to an unordained person, it is a dukkaṭa in all cases.
Nói một cách ám chỉ qua các câu như “có một số người thuộc dòng dõi khattiya, brāhmaṇa, caṇḍāla ở đây” v.v., và nói với người chưa thọ cụ túc giới, trong tất cả các trường hợp đều chỉ phạm tội dukkaṭa.
Ujjhāpanakakhiyyaneti ettha yo upasampannaṃ saṅghena sammataṃ senāsanapaññāpakaṃ vā bhattuddesakaṃ vā yāgubhājakaṃ vā phalabhājakaṃ vā khajjabhājakaṃ vā appamattakavissajjakaṃ vā maṅkukattukāmo chandena ‘‘itthannāmo senāsanaṃ paññāpeti, bhattāni ca uddisatī’’ti vā vadanto aññaṃ upasampannaṃ ujjhāpeti tena avajānāpeti, yo pana tatheva vadanto upasampannassa santike tassa ayasaṃ pakāsento khīyati, tasmiṃ ujjhāpanake ca khīyanake ca pācittidvayanti veditabbaṃ.
Ujjhāpanakakhiyyane here means that if one, wishing to make an ordained bhikkhu who has been approved by the Saṅgha as a dispenser of lodgings, or a distributor of meals, or a distributor of gruel, or a distributor of fruits, or a distributor of snacks, or a dispenser of trifles, feel uneasy, says with partiality, "So-and-so dispenses lodgings and distributes meals," and thereby causes another ordained bhikkhu to complain or to disregard, or if one, speaking in the same way, expresses displeasure by revealing the discredit of that ordained bhikkhu, then it should be understood that there are two pācittiya offenses: one for causing complaint and one for expressing displeasure.
Trong ujjhāpanakakhiyyane: Vị nào muốn làm cho một vị đã thọ cụ túc giới, được Tăng chúng bổ nhiệm làm người sắp xếp chỗ ở, người phân phát vật thực, người chia cháo, người chia trái cây, người chia vật thực cứng, hoặc người phân phát vật phẩm nhỏ, phải bối rối, bèn nói với ý thiên vị rằng “người tên này sắp xếp chỗ ở và phân phát vật thực”, qua đó khiến một vị đã thọ cụ túc giới khác bực tức, làm cho vị ấy khinh thường; hoặc vị nào nói tương tự như vậy trước mặt một vị đã thọ cụ túc giới để phơi bày sự không tốt của vị kia, khiến vị ấy bị chê bai, thì cần hiểu rằng có hai tội pācitti trong việc khiến người khác bực tức và trong việc khiến người khác bị chê bai đó.
Gāmappavesanāpucchāti ettha pana majjhanhikātikkamanato paṭṭhāya yāva aruṇuggamanā vikālo nāma, etthantare sace sambahulā kenaci kammena gāmaṃ pavisanti, ‘‘vikāle gāmappavesanaṃ āpucchāmā’’ti sabbehipi aññamaññaṃ āpucchitabbaṃ.
Gāmappavesanāpucchā here means that the period from after midday until dawn is called vikāla (wrong time); if many bhikkhus enter a village for some purpose during this period, all of them should ask one another, "We ask permission to enter the village at the wrong time."
Trong câu “Hỏi xin phép khi vào làng”, từ sau giữa trưa cho đến lúc rạng đông được gọi là phi thời. Trong khoảng thời gian này, nếu nhiều vị tỳ-khưu cùng vào làng vì một công việc nào đó, tất cả đều phải hỏi xin phép lẫn nhau rằng: “Chúng tôi xin phép vào làng trong phi thời.”
Sace anāpucchā parikkhittassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa upacāraṃ atikkamanti, paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāduddhāre pācittiyaṃ.
If they cross the boundary of an enclosed area or the precinct of an unenclosed area without asking permission, a dukkaṭa offense is incurred at the first step, and a pācittiya offense upon lifting the second step.
Nếu không hỏi xin phép mà đi qua hàng rào của nơi có rào, hoặc đi qua giới cận của nơi không có rào, thì phạm tội dukkaṭa ở bước chân đầu tiên, và phạm tội pācittiya khi nhấc bước chân thứ hai lên.
Āpadāsu anāpatti.
There is no offense in emergencies.
Trong các trường hợp nguy hiểm thì không phạm tội.
Bhojane ca paramparāti paramparabhojane ca pācittiyanti attho.
Bhojane ca paramparā means that a pācittiya offense is incurred for eating in succession.
“Và trong việc ăn liên tiếp” có nghĩa là phạm tội pācittiya trong việc ăn liên tiếp.
Ettha pana pañcasu bhojanesu aññataraṃ nāmaṃ gahetvā ‘‘odanena vā sattunā vā kummāsena vā maṃsena vā macchena vā nimantemī’’tiādinā nayena, yena kenaci vevacanena vā akappiyanimantanāya nimantitassa yena yena paṭhamaṃ nimantito, tassa tassa bhojanaṃ ṭhapetvā uppaṭipāṭiyā, avikappetvā vā paṭhamanimantanaṃ parassa parassa kulassa pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ paribhuñjantassa paramparabhojane pācitti hoti.
Here, if one is invited with an improper invitation, by taking the name of one of the five kinds of food and saying, for example, "I invite you with rice, or with flour-meal, or with baked barley-meal, or with meat, or with fish," or by any other synonym, and then, setting aside the food for which one was first invited, eats any of the five kinds of food from another family in reverse order, or without specifying the first invitation, then a pācittiya offense is incurred for eating in succession.
Ở đây, khi một vị tỳ-khưu được mời bằng lời mời không hợp lệ, bằng cách nêu tên một trong năm loại vật thực, theo cách nói như: “Tôi xin mời bằng cơm, hoặc bằng bột rang, hoặc bằng bột lúa mạch, hoặc bằng thịt, hoặc bằng cá,” hoặc bằng bất kỳ từ đồng nghĩa nào khác; vị ấy, không kể đến vật thực đã được mời trước, lại đi đến nhà của người khác theo thứ tự ngược lại, hoặc không từ bỏ lời mời trước, và thọ dụng một trong năm loại vật thực, thì phạm tội pācittiya trong việc ăn liên tiếp.
Gilānacīvaradānacīvarakālasamayesu anāpatti, tathā pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha.
There is no offense in cases of illness, offering robes, or during the robe season, and likewise in all cases except the five kinds of food.
Không phạm tội trong các thời điểm bệnh, dâng y, và làm y; cũng như trong mọi trường hợp khác ngoại trừ năm loại vật thực.
123. Anuddharitvā gamane seyyanti ettha dasavidhā seyyā bhisi cimilikā uttarattharaṇaṃ bhūmattharaṇaṃ taṭṭikā cammakhaṇḍo nisīdanaṃ paccattharaṇaṃ tiṇasanthāro paṇṇasanthāroti.
Anuddharitvā gamane seyyā here refers to ten kinds of bedding: a cushion, a mat, an upper covering, a floor covering, a reed mat, a piece of hide, a sitting cloth, a back-rest, a grass mat, and a leaf mat.
123. Trong câu “Giường nằm khi đi mà không dọn dẹp”, có mười loại giường nằm: nệm gòn, tấm nỉ, tấm trải trên, tấm trải đất, chiếu cói, miếng da, tọa cụ, tấm trải lót, thảm cỏ, và thảm lá.
Etesu yaṃ kiñci saṅghike vihāre guttasenāsane attano vassaggena gahitaṃ attanā vā santharitvā, anupasampannena vā santharāpetvā taṃ divasaṃ gamikavasena pakkamanto neva sayaṃ uddhareyya na aññaṃ uddharāpeyya, yathā upacikādīhi na khajjeyya, evaṃ na ṭhapeyya, aññena vā na uddharāpeyya, patirūpaṃ bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā ārāmikameva vā anāpucchā vā gaccheyya, tassa parikkhittassa vihārassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa dve leḍḍupāte atikkamantassa pācittiyaṃ.
If, among these, a bhikkhu, having arranged or caused an unordained person to arrange any well-guarded lodging in a Saṅgha-owned vihāra, taken for himself for the rainy season, departs that day as a traveler, and does not remove it himself, nor have another remove it, nor leave it so that it would not be consumed by termites and the like, nor have another remove it, or departs without asking a suitable bhikkhu, sāmaṇera, or even an attendant, then if he goes beyond the boundary of that enclosed vihāra, or beyond two clod-throws for an unenclosed one, he incurs a pācittiya.
Vị ấy, trong một ngôi tự viện của Tăng chúng, tại một sàng tọa được che kín, đã nhận một trong những thứ này theo thứ tự hạ lạp của mình, hoặc tự mình trải ra, hoặc nhờ người chưa thọ Cụ túc giới trải ra, rồi trong ngày đó ra đi với ý định du hành mà không tự mình dọn dẹp, không nhờ người khác dọn dẹp, không cất giữ sao cho không bị mối mọt ăn, hoặc không nhờ người khác dọn dẹp, hoặc ra đi mà không hỏi xin phép một vị tỳ-khưu, sa-di, hoặc thậm chí là người chăm sóc tự viện thích hợp, thì khi vị ấy đi qua hàng rào của ngôi tự viện có rào, hoặc đi qua hai tầm ném đá của nơi không có rào, sẽ phạm tội pācittiya.
Maṇḍaparukkhamūlādiaguttasenāsane santharitvā gacchantassa dukkaṭaṃ, tathā mañcapīṭhabhisikocchakesu, guttasenāsanepi dukkaṭameva.
One who arranges and departs from a poorly-guarded lodging, such as a pavilion or the root of a tree, incurs a dukkaṭa; likewise for couches, chairs, mattresses, and stools. Even for a well-guarded lodging, it is a dukkaṭa.
Khi trải ra rồi ra đi tại một sàng tọa không được che kín như lều hay gốc cây, thì phạm tội dukkaṭa; tương tự đối với giường, ghế, nệm gòn, và ghế dựa, ngay cả ở sàng tọa được che kín cũng chỉ phạm tội dukkaṭa.
Senāsanāni vāti ettha anuddharitvā gamaneti sambandho.
Here, the phrase " or the lodgings" is connected with "departing without removing."
Trong câu “Hoặc các sàng tọa”, cần liên kết với ý “khi đi mà không dọn dẹp”.
Ettha pana mañco pīṭhaṃ bhisi kocchakanti catubbidhampi senāsanaṃ vassānahemantānaṃ aṭṭhasu māsesu ajjhokāse vā ovassakamaṇḍape vā rukkhamūle vā sayaṃ santharitvā vā anupasampannena santharāpetvā vā taṃ anuddharitvā vā anuddharāpetvā vā tassa senāsanassa dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ atikkamane pācittiyaṃ.
Here, if one arranges or causes an unordained person to arrange any of the four kinds of lodgings—a couch, chair, mattress, or stool—in the open air, under a leaky pavilion, or at the root of a tree during the eight months of the rainy and winter seasons, and then departs without removing it or having it removed, and goes beyond two clod-throws from that lodging, one incurs a pācittiya.
Ở đây, bốn loại sàng tọa là giường, ghế, nệm gòn, và ghế dựa. Trong tám tháng mùa mưa và mùa đông, nếu vị ấy tự mình trải ra hoặc nhờ người chưa thọ Cụ túc giới trải ra ở ngoài trời, hoặc trong lều bị dột, hoặc dưới gốc cây, rồi ra đi mà không dọn dẹp hoặc không nhờ dọn dẹp, thì khi đi qua khỏi hai tầm ném đá của sàng tọa đó, sẽ phạm tội pācittiya.
Sammuñjanīyādi sesaparikkhāresu dukkaṭaṃ.
For other requisites such as a broom, there is a dukkaṭa.
Đối với các vật dụng khác như chổi, thì phạm tội dukkaṭa.
Itthiyāddhānagamaneti ettha mātugāmena ‘‘gacchāma bhagini, gacchāma ayyā’’ti evaṃ saṃvidahitvā ‘‘ajja vā sve vā parasuve vā’’ti niyamitakālaṃ visaṅketaṃ akatvā dvāravisaṅketaṃ maggavisaṅketaṃ katvāpi gacchato gāmantare gāmantare pācittiyaṃ.
Here, in " traveling with a woman," if one makes an arrangement with a woman, saying, "Let's go, sister; let's go, lady," and does not cancel the fixed time, "today, tomorrow, or the day after tomorrow," and departs, even if a meeting place at the gate or on the path is made, one incurs a pācittiya for each village interval.
Trong câu “Khi đi đường cùng với phụ nữ”, nếu một vị tỳ-khưu cùng với một người nữ hẹn nhau như: “Chúng ta hãy đi, này chị,” “Chúng ta hãy đi, thưa ngài,” và không định rõ thời gian như: “hôm nay, hoặc ngày mai, hoặc ngày kia,” không hẹn nơi khác, mà hẹn ở cổng hoặc hẹn trên đường rồi cùng đi, thì phạm tội pācittiya ở mỗi làng đi qua.
Agāmake araññe addhayojane addhayojane āpatti.
In a village-less forest, an offense is incurred for every half-yojana.
Ở nơi không có làng, trong rừng, thì phạm tội ở mỗi nửa do-tuần.
Anācāraṃ ācaritvā saṅghamajjhe āpattiyā vā vatthunā vā anuyuñjiyamāno taṃ akathetukāmo ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno’’tiādinā nayena aññehi vacanehi taṃ vacanaṃ paṭicchādento so aññaṃ vadati, ayaṃ aññavādako, tasmiṃ aññavādake ca kañci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, idaṃ nāma tayā kata’’nti vutte taṃ na kathetukāmo tuṇhībhūtova saṅghaṃ vihesatīti saṅghavihesako, tasmiṃ vihesake ca pācitti hotīti attho.
When one has committed misconduct and is questioned in the midst of the Saṅgha about an offense or an incident, and wishing not to disclose it, conceals that matter with other words, saying, "Who is offended? What is offended? In what is offended?" and speaks something else, this is an "evader." And if, seeing some transgression in that evader, it is said, "Friend, you have done this," and he, wishing not to disclose it, remains silent and harasses the Saṅgha, this is a "harasser." In such an evader and harasser, there is a pācittiya, so is the meaning.
Khi đang hành xử không đúng đắn, bị chất vấn về một tội hoặc một sự việc giữa Tăng chúng, vị ấy muốn không nói ra điều đó, bèn dùng những lời khác để che đậy lời nói đó bằng cách nói: “Ai phạm? Phạm tội gì? Phạm trong việc gì?”, người đó nói sang chuyện khác, đó là người nói quanh co. Trong trường hợp người nói quanh co đó, và khi thấy một sự vi phạm nào đó, có người nói: “Thưa hiền hữu, hiền hữu đã làm việc này,” vị ấy muốn không nói ra điều đó, bèn im lặng làm phiền Tăng chúng, đó là người làm phiền Tăng. Trong trường hợp người làm phiền đó, thì phạm tội pācittiya.
Idha pana ñattidutiyena kammena aññavādake ca vihesake ca āropite puna aññaṃ bhaṇantassa, vihesantassa pācitti.
Here, however, if an "evader" or "harasser" has been charged by a ñattidutiya kamma, then speaking something else or harassing again incurs a pācittiya.
Ở đây, sau khi đã bị tuyên bố là người nói quanh co và người làm phiền bằng một yết-ma bạch nhị, nếu vị ấy lại nói quanh co hoặc làm phiền nữa thì phạm tội pācittiya.
Anāropite dukkaṭanti veditabbaṃ.
If not charged, it is a dukkaṭa, this should be understood.
Cần hiểu rằng, nếu chưa bị tuyên bố thì phạm tội dukkaṭa.
Duṭṭhullapakāsachādeti ettha kiñcāpi ‘‘duṭṭhullā nāma āpatti cattāri ca pārājikāni terasa ca saṅghādisesā’’ti (pāci. 399) vuttā, tathāpi idha saṅghādisesāva adhippetā.
Here, in " concealing a grave offense," although it is said, "Grave offenses are the four pārājikas and the thirteen saṅghādisesas," nevertheless, here only saṅghādisesas are intended.
Trong câu “Trong việc che giấu tội duṭṭhulla và công bố”, mặc dù đã nói: “Tội duṭṭhulla là bốn tội pārājika và mười ba tội saṅghādisesa,” nhưng ở đây chỉ muốn nói đến các tội saṅghādisesa.
Tasmā saṅghasammutiṃ vinā bhikkhussa duṭṭhullaṃ āpattiṃ ‘‘ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā bhikkhuñca bhikkhuniñca ṭhapetvā yassa kassaci anupasampannassa ārocentassa pācittiyaṃ.
Therefore, if one, without the Saṅgha's permission, reveals a bhikkhu's grave offense—such as "This one has discharged impure matter and incurred a saṅghādisesa"—connecting the offense with the incident, to any unordained person other than a bhikkhu or bhikkhunī, one incurs a pācittiya.
Do đó, nếu một vị tỳ-khưu, không có sự đồng thuận của Tăng chúng, công bố tội duṭṭhulla của một vị tỳ-khưu khác cho bất kỳ người nào chưa thọ Cụ túc giới, ngoại trừ tỳ-khưu và tỳ-khưu-ni, bằng cách liên kết tội với sự việc theo cách nói như: “Vị này đã xuất tinh không trong sạch và phạm tội saṅghādisesa,” thì phạm tội pācittiya.
Thullaccayādiaduṭṭhullārocane dukkaṭaṃ.
Revealing a thullaccaya or other non-grave offense incurs a dukkaṭa.
Trong việc công bố các tội không phải duṭṭhulla như thullaccaya thì phạm tội dukkaṭa.
Duṭṭhullacchādanepi saṅghādisesova adhippeto.
Even in concealing a grave offense, only saṅghādisesa is intended.
Trong việc che giấu tội duṭṭhulla, cũng chỉ muốn nói đến tội saṅghādisesa.
Yo pana bhikkhu bhikkhussa duṭṭhullaṃ āpattiṃ sayaṃ vā jānitvā aññesaṃ vā sutvā ‘‘imaṃ jānitvā codessanti sāressanti maṅkuṃ karissanti, nārocissāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati, tassa pācittiyaṃ.
But if a bhikkhu, having himself known or having heard from others about a bhikkhu's grave offense, abandons the responsibility (of reporting it), thinking: "Knowing this, they will admonish, remind, and make him ashamed; I will not report it," he incurs a pācittiya offense.
Vị tỳ-khưu nào, sau khi tự mình biết hoặc nghe người khác nói về tội duṭṭhulla của một vị tỳ-khưu, bèn từ bỏ trách nhiệm với ý nghĩ: “Nếu biết chuyện này, họ sẽ khiển trách, nhắc nhở, làm cho vị ấy xấu hổ, ta sẽ không công bố,” thì vị ấy phạm tội pācittiya.
Dhuraṃ nikkhipitvā pacchā ārocitepi na rakkhati eva.
Even having abandoned the responsibility, if it is reported later, he does not protect (the offender) from it.
Sau khi đã từ bỏ trách nhiệm, dù sau đó có công bố cũng không thể cứu vãn được.
Hāsodaketi aṅgulipatodakena hāso ca udake hāso cāti evamattho veditabbo.
Hāsodake means that laughter caused by poking with a finger and laughter in water are to be understood in this sense.
Trong câu “Trong việc đùa giỡn dưới nước”, cần hiểu nghĩa là đùa giỡn bằng cách chọc ngón tay và đùa giỡn dưới nước.
Upasampanno upasampannaṃ hasādhippāyo kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti pācittiyassa, ko pana vādo upakacchakādīsu ghaṭṭane.
If an ordained bhikkhu, with the intention of jesting, touches the body of another ordained bhikkhu with his body, he incurs a pācittiya offense; what more need be said about touching the armpit and other such places?
Nếu một vị đã thọ Cụ túc giới, với ý định đùa giỡn, chạm thân mình vào thân của một vị đã thọ Cụ túc giới khác, thì phạm tội pācittiya; huống chi là việc va chạm ở dưới nách.
Anupasampanne dukkaṭaṃ, tathā bhikkhussa kāyappaṭibaddhāmasane ca nissaggiyena kāyappaṭibaddhāmasane ca.
For an unordained person, it is a dukkaṭa offense, and similarly for touching a bhikkhu's body-bound object, and for touching a nissaggiya body-bound object.
Đối với người chưa thọ Cụ túc giới thì phạm tội dukkaṭa; tương tự đối với việc chạm vào vật liên thuộc với thân của một tỳ-khưu và việc chạm vào vật liên thuộc với thân bằng một vật dụng nissaggiya.
Ettha bhikkhunīpi anupasampannaṭṭhāne ṭhitā.
Here, a bhikkhunī is also considered to be in the position of an unordained person.
Ở đây, tỳ-khưu-ni cũng được xếp vào vị trí của người chưa thọ Cụ túc giới.
Udake hasanadhammo nāma uparigopphake udake kīḷādhippāyassa nimmujjanaummujjanaplavanādikaṃ.
Udake hasanadhammo refers to immersing, emerging, floating, and so forth, with the intention of playing in water up to the ankles.
Hành vi đùa giỡn dưới nước là việc lặn, nổi, bơi lội với ý định vui đùa trong nước sâu quá mắt cá chân.
Idha hāso nāma kīḷā vuccati.
Here, hāso means play.
Ở đây, hāso được gọi là sự vui đùa.
Nicchubhane vihārāti saṅghikā vihārā nikkaḍḍhaneti attho.
Nicchubhane vihārā means expelling from Sangha monasteries.
Trong câu “Đuổi khỏi tự viện”, có nghĩa là đuổi ra khỏi các tự viện của Tăng chúng.
Ettha pana yo kuddho hutvā upasampannaṃ hatthādīsu gahetvā vā ‘‘nikkhamā’’ti vatvā vā yattakāni dvārāni ekena payogena atikkāmeti, tattha dvāragaṇanāya āpattiṃ aggahetvā payogassa ekattā ekā eva gahetabbā.
Here, if one, being angry, takes an ordained bhikkhu by the hand or other limbs, or says "Get out!" and thereby causes him to pass through any number of doors with a single effort, one should not count the offenses by the number of doors, but rather, since the effort is one, only one offense should be incurred.
Ở đây, nếu một vị tỳ-khưu nổi giận, nắm tay một vị đã thọ Cụ túc giới hoặc nói: “Hãy ra khỏi đây,” rồi bằng một hành vi duy nhất khiến vị kia đi qua bao nhiêu cửa, thì không tính tội theo số cửa mà chỉ tính là một tội duy nhất vì hành vi chỉ có một.
Sace nānāpayogehi atikkāmeti, tattha dvāragaṇanāya gahetabbaṃ.
If one causes him to pass through with various efforts, then the offense should be counted by the number of doors.
Nếu vượt qua bằng nhiều nỗ lực, ở đó nên được tính theo số lượng cửa.
Tassa parikkhāranikkaḍḍhane dukkaṭaṃ, tathā anupasampanne, tassa parikkhāranikkaḍḍhane ca.
For expelling his requisites, it is a dukkaṭa offense, and similarly for an unordained person, and for expelling his requisites.
Việc kéo vật dụng của người ấy ra là một dukkaṭa, cũng vậy đối với người chưa thọ cụ túc giới, và trong việc kéo vật dụng của người ấy ra.
Alajjiādīsu pana anāpatti.
However, for those who are shameless and so forth, there is no offense.
Tuy nhiên, không có tội đối với những người vô tàm quý và các trường hợp tương tự.
125. Bhūtānaṃ jātānaṃ nibbattānaṃ gāmo bhūtagāmo (pāci. 91; pāci. aṭṭha. 91; kaṅkhā. aṭṭha. bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā).
Bhūtagāma (plant-life) means villages of beings that have come into existence, that have been born, that have arisen.
125. Bhūtagāma là làng của những sinh vật, những gì đã sinh ra, đã hiện hữu.
Samārambhoti chedanaphālanapacanādi, tasmiṃ bhūtagāmasamārambhe bhūtagāmasamārambhahetu pācitti hotīti attho.
Samārambha means cutting, breaking, cooking, and so forth; in that bhūtagāmasamārambhe (destruction of plant-life), due to the act of destroying plant-life, a pācitti offense arises—this is the meaning.
Samārambha là việc chặt, chẻ, nấu, v.v. Trong bhūtagāmasamārambhe (việc phá hoại cây cỏ), có nghĩa là có tội pācitti do việc phá hoại cây cỏ.
Katakappiyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. bhūtagāmasikkhāpadavaṇṇanā) pana samaṇakappiyaṃ bhaveti sambandho.
However, katakappiyaṃ (that which has been made allowable) is connected as "becomes allowable for recluses."
Katakappiyaṃ (được làm cho hợp lệ) thì có liên quan đến samaṇakappiyaṃ (hợp lệ cho sa-môn).
Samaṇānaṃ kappiyaṃ samaṇakappiyaṃ.
That which is allowable for recluses is samaṇakappiyaṃ.
Samaṇakappiyaṃ là hợp lệ cho các sa-môn.
Idāni yena kataṃ kappiyaṃ samaṇakappiyaṃ hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘nakhena vā’’tiādimāha.
Now, to show by whom that which is made allowable becomes samaṇakappiya, it is said, "nakhena vā" (or with a nail), and so forth.
Bây giờ, để chỉ ra cái gì được làm cho hợp lệ thì trở thành samaṇakappiyaṃ, ngài nói “nakhena vā” (bằng móng tay) v.v.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañcahi samaṇakappehi phalaṃ paribhuñjituṃ, aggiparijitaṃ satthaparijitaṃ nakhaparijitaṃ abījaṃ nibbaṭṭabījaññeva pañcama’’nti (cūḷava. 250) hi vuttaṃ.
Indeed, it has been said: "Monks, I allow fruit to be consumed with five kinds of allowances for recluses: that which has been made allowable by fire, by a weapon, by a nail, that which is seedless, and fifthly, that which has had its seed removed."
Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép thọ dụng trái cây theo năm cách hợp lệ cho sa-môn: bị hư bởi lửa, bị hư bởi dao, bị hư bởi móng tay, không có hạt, và thứ năm là hạt đã được loại bỏ.”
126. Idāni taṃ bhūtagāmaṃ dassetuṃ ‘‘samūlā’’tiādimāha.
Now, to show that plant-life, it is said, "samūlā" (with roots), and so forth.
126. Bây giờ, để chỉ ra bhūtagāma đó, ngài nói “samūlā” (cùng với rễ) v.v.
Tattha (pāci. 91; pāci. aṭṭha. 91) sa-iti so bhūtagāmo nāmāti attho, mūlabījādīhi pañcahi bījehi pabhāvito hotīti vuttaṃ hoti.
Here, sa means that it is called plant-life; it is said to originate from five kinds of seeds: root seeds and so forth.
Trong đó, sa có nghĩa là bhūtagāma đó. Điều được nói là nó được sinh ra từ năm loại hạt: mūlabīja, v.v.
Tattha mūlabījaṃ nāma haliddisiṅgiverādi.
Here, mūlabījaṃ (root seed) means turmeric, ginger, and so forth.
Trong đó, mūlabījaṃ (hạt giống từ rễ) là nghệ, gừng, v.v.
Khandhabījaṃ nāma assattho nigrodhoti evamādi.
Khandhabījaṃ (stem seed) means the sacred fig, banyan, and so forth.
Khandhabījaṃ (hạt giống từ thân) là cây bồ đề, cây đa, và những loại tương tự.
Aggabījaṃ nāma ajjukaphaṇijjakādi.
Aggabījaṃ (tip seed) means basil, mint, and so forth.
Aggabījaṃ (hạt giống từ ngọn) là cây ajjukaphaṇijjaka, v.v.
Phaḷubījaṃ nāma ucchuveḷunaḷādi.
Phaḷubījaṃ (joint seed) means sugarcane, bamboo, reeds, and so forth.
Phaḷubījaṃ (hạt giống từ đốt) là mía, tre, sậy, v.v.
‘‘Bījabījaṃ nāma pubbaṇṇaṃ aparaṇṇaṃ, yāni vā panaññānipi atthi bīje jāyanti bīje sañjāyanti, etaṃ bījabījaṃ nāmā’’ti vuttaṃ.
"Bījabījaṃ (seed seed) means early grains and late grains, or whatever other things are born from seeds, arise from seeds—this is called seed seed" has been said.
“Bījabījaṃ (hạt giống từ hạt) là ngũ cốc chín trước, ngũ cốc chín sau, và bất kỳ loại nào khác sinh ra từ hạt, phát triển từ hạt, đó được gọi là bījabījaṃ,” đã được nói như vậy.
Idāni ‘‘bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hotī’’ti (dī. ni. 1.10, 195; ma. ni. 1.293, 411; 2.11; a. ni. 10.99; pu. pa. 179) vuttattā dhammānulomena āgataṃ bījagāmasamārambhaṃ dassetuṃ ‘‘ārambhe dukkaṭa’’ntiādimāha.
Now, since it has been said, "He abstains from the destruction of seed-life and plant-life," to show the destruction of seed-life that comes in accordance with the Dhamma, it is said, "ārambhe dukkaṭa" (a dukkaṭa offense in the act of destruction), and so forth.
Bây giờ, vì đã được nói rằng “vị ấy từ bỏ việc phá hoại bījagāma và bhūtagāma”, để chỉ ra việc phá hoại bījagāma đã được đề cập theo thứ tự của Pháp, ngài nói “ārambhe dukkaṭa” (khi bắt đầu là tội dukkaṭa) v.v.
Tasmā etaṃ paṭhamaṃ ‘‘kappiyaṃ karohī’’ti bhūtagāmaparimocanaṃ kāretvā bījagāmaparimocanatthaṃ puna kappiyaṃ kāretabbaṃ.
Therefore, having first made this kappiya by saying "Make it allowable" for the release of living plants, it should be made kappiya again for the release of seeds.
Do đó, trước hết nên yêu cầu làm cho hợp lệ để giải thoát khỏi bhūtagāma bằng cách nói “hãy làm cho hợp lệ”, sau đó nên yêu cầu làm cho hợp lệ một lần nữa để giải thoát khỏi bījagāma.
127. Nibbaṭṭabījaṃ (pāci. aṭṭha. 92; kaṅkhā. aṭṭha. bhutagāmasikkhāpadavaṇṇanā) nāma ambapanasādi.
127. Nibbaṭṭabījaṃ refers to mangoes, jackfruits, etc.
127. Nibbaṭṭabījaṃ (hạt đã được loại bỏ) là xoài, mít, v.v.
Nobījaṃ nāma taruṇambaphalādi, etaṃ pana sabbaṃ akappiyampi vaṭṭatīti attho.
Nobījaṃ refers to young mango fruits, etc.; the meaning is that all of this is allowable even if not made kappiya.
Nobījaṃ (không phải hạt giống) là trái xoài non, v.v., và có nghĩa là tất cả những thứ này, ngay cả khi không hợp lệ, cũng được phép dùng.
Kaṭāhabaddhabījāni kapitthaphalādīni.
Kaṭāhabaddhabījāni are fruits like wood apples.
Kaṭāhabaddhabījāni là các hạt dính trong vỏ cứng như trái kapittha.
Bahiddhā vāpi kārayeti kapālepi kātuṃ vaṭṭati, sace ekābaddhānīti attho.
Bahiddhā vāpi kāraye means it is allowable to do so even in a pot, if they are bound together.
Bahiddhā vāpi kāraye có nghĩa là cũng được phép làm (cho hợp lệ) ngay cả trong vỏ, nếu chúng dính liền nhau.
Kaṭāhamuttaṃ pana bhinditvā kāretabbaṃ.
However, that which is free from the pot must be broken before being made kappiya.
Tuy nhiên, (nếu) đã ra khỏi vỏ cứng, thì nên đập vỡ rồi mới làm cho hợp lệ.
130. Udakasambhavoti udakajāto.
130. Udakasambhavo means born of water.
130. Udakasambhavo là sinh ra từ nước.
Cetiyādīsūti ettha ādi-saddena gehappamukhapākāravedikādīsu nibbattā gahitā.
Here, by the word ādi in Cetiyādīsū, those born in houses and chief ramparts and railings, etc., are included.
Trong cetiyādīsū (trên bảo tháp, v.v.), từ ādi (v.v.) bao gồm những thứ mọc trên nhà kho, hiên nhà, tường, bệ thờ, v.v.
Nibbattadvattipattako bhūtagāmova, anibbattako aggabīje saṅgahaṃ gacchati.
Only a living plant that has produced two or three leaves is considered a living plant; one that has not produced them falls under the category of a primary seed.
Loại có hai lá đã mọc là bhūtagāma, loại chưa mọc được xếp vào aggabīja.
Bījampi yāva mūlaṃ vā paṇṇaṃ vā na nikkhamati, tāva bījagāmova, mūle ca nikkhante paṇṇe ca harite jāte bhūtagāmova hotīti attho.
A seed, as long as a root or leaf has not emerged, is still a seed; but when a root has emerged and a green leaf has grown, it becomes a living plant.
Có nghĩa là, hạt giống, cho đến khi rễ hoặc lá chưa nhú ra, vẫn là bījagāma; khi rễ đã nhú ra và lá đã xanh, nó trở thành bhūtagāma.
137. Idāni yattha kappiyakuṭi icchitabbā, taṃ dassetuṃ ‘‘vāsatthāyā’’tiādimāha.
137. Now, in order to show where an allowable hut is desired, he states, "vāsatthāyā" and so on.
137. Bây giờ, để chỉ ra nơi cần có một am thất hợp lệ, ngài nói “vāsatthāyā” (cho mục đích ở) v.v.
Vāsatthāyāti iminā koṭṭhāgārabhattasālācetiyagharasammuñjanīmāḷakādi yaṃ yaṃ aññampi vāsatthāya karīyati, tattha tattha kappiyakuṭikaraṇakiccaṃ natthīti dīpitaṃ hoti.
By vāsatthāyā, it is indicated that there is no need to make an allowable hut in a storehouse, refectory, cetiya-house, sweeping ground, or any other place made for dwelling.
Bằng từ vāsatthāyā này, điều được chỉ ra là không cần thiết phải làm am thất hợp lệ ở những nơi như nhà kho, nhà ăn, nhà thờ bảo tháp, nơi quét dọn, v.v., và bất kỳ nơi nào khác được làm cho mục đích ở.
Bhojanasālā pana senāsanameva, tasmā tattha kātabbā evāti vadanti.
However, a refectory is itself a dwelling place, therefore, they say it must be made there.
Tuy nhiên, nhà ăn chính là nơi ở, do đó, họ nói rằng phải làm (am thất hợp lệ) ở đó.
Saṅghikevekasantaketi ettha ekasantako upasampannasantakova veditabbo.
Here, in Saṅghikevekasantake, ekasantaka should be understood as belonging to an upasampanna.
Trong saṅghikevekasantake (thuộc về Tăng chúng hoặc cá nhân), ekasantako nên được hiểu là chỉ thuộc sở hữu của người đã thọ cụ túc giới.
138. Idāni kattabbākāraṃ dassetuṃ ‘‘gehe’’tiādimāha.
138. Now, in order to show the method of making, he states, "gehe" and so on.
138. Bây giờ, để chỉ ra cách thức phải làm, ngài nói “gehe” (trong nhà) v.v.
Tattha saṅghassa vā ekassa vā gehe vihāre kariyamāne evaṃ īrayaṃ ‘‘kappiyakuṭiṃ karoma, kappiyakuṭiṃ karomā’’ti vā ‘‘kappiyakuṭi kappiyakuṭī’’ti vā vadanto paṭhamiṭṭhakatthambhādiṃ ṭhapeyya, evaṃ katā ussāvanantikā nāma, evaṃ udāharitavacanantikāti attho.
There, when making a dwelling for the Saṅgha or for an individual in a house or monastery, one should place the first brick or pillar while declaring, īrayaṃ, "We are making an allowable hut, we are making an allowable hut," or "Allowable hut, allowable hut." An allowable hut made in this way is called ussāvanantikā, meaning "ending with a spoken declaration."
Trong đó, khi một ngôi nhà hoặc tịnh xá của Tăng chúng hoặc của một cá nhân đang được xây dựng, người nào nói như vầy: īrayaṃ “chúng ta làm am thất hợp lệ, chúng ta làm am thất hợp lệ” hoặc “am thất hợp lệ, am thất hợp lệ” rồi đặt viên gạch đầu tiên, cột đầu tiên, v.v., thì (am thất) được làm như vậy được gọi là ussāvanantikā, có nghĩa là, gần với lời nói được thốt ra như vậy.
139. Yebhuyyena vā aparikkhitto, sakalopi vā aparikkhitto ārāmo ‘‘gonisādī’’ti vuccatīti sambandho.
139. The connection is that an ārāma that is mostly unconfined or entirely unconfined is called "gonisādī".
139. Một khu vườn phần lớn không có rào hoặc hoàn toàn không có rào được gọi là “gonisādī”, có liên quan như vậy.
Ettha pana senāsanesu parikkhittesupi ārāme aparikkhitte kappiyakuṭikaraṇakiccaṃ natthi.
Here, even if the dwelling places are confined, there is no need to make an allowable hut if the ārāma is unconfined.
Ở đây, ngay cả khi các nơi ở đã được rào, nhưng nếu khu vườn không được rào, thì không cần thiết phải làm am thất hợp lệ.
Sammutiṃ karontehi kataṃ pariyositaṃ ‘‘imaṃ vihāraṃ aḍḍhayogaṃ pāsādaṃ hammiyaṃ guhaṃ tiṇakuṭikaṃ maṇḍapa’’nti tesaṃ nāmaṃ gahetvā tassā kuṭiyā hatthapāse vā ṭhatvā, tassā anto vā pavisitvā vuttanayeneva ñattidutiyakammavācāya sammannitabbaṃ.
When making the designation, after completing it, one should designate it with a ñattidutiyakammavācā in the aforementioned manner, either by standing within arm's reach of that hut or by entering it, taking its name, such as "this monastery, half-gabled house, mansion, storeyed house, cave, grass hut, or pavilion."
Khi thực hiện sự đồng thuận, sau khi đã làm xong, cần nêu tên của chúng là: "tịnh xá này, ngôi nhà nóc vòm này, lầu đài này, lầu son này, hang động này, am cỏ này, nhà lều này", rồi đứng trong tầm tay của am thất ấy, hoặc đi vào bên trong am thất ấy, và cần phải đồng thuận bằng ñattidutiyakammavācā theo phương cách đã được nói đến.
143-4. Imā pana kappiyakuṭiyo yadā jahitavatthukā honti, taṃ dassetuṃ ‘‘ussāvanantikā’’tiādimāha.
143-4. To show when these permissible huts become abandoned, he says "ussāvanantikā" and so on.
143-4. Để chỉ ra khi nào các am thất hợp lệ này trở thành đối tượng đã bị từ bỏ, ngài đã nói "ussāvanantikā" v.v...
Sace thambhe vā bhittipāde vā parivattenti, yo yo ṭhito, tattha tattha patiṭṭhāti, etenupāyena sabbesu parivattesupi na vijahitavatthukāva hotīti attho.
If one turns the pillars or the bases of the walls, whichever remains standing, it is established there. By this method, even if all are turned, it does not become an abandoned object.
Nếu họ thay đổi các cột trụ hoặc các móng tường, nơi nào còn đứng vững, thì nó được thiết lập lại ở nơi đó. Bằng phương cách này, ý nghĩa là dù có thay đổi tất cả, chúng vẫn không phải là đối tượng đã bị từ bỏ.
Parikkhitte gonisādi vijahitavatthukā.
Enclosed by cattle is abandoned.
Parikkhitte gonisādi (chỗ ngủ của bò trong khuôn viên) là đối tượng đã bị từ bỏ.
Sesā chadanavibbhamāti chadanavināsā jahitavatthukā hontīti adhippāyo.
The remaining roof damages means roof damages become abandoned.
Sesā chadanavibbhamā ý muốn nói rằng các thứ còn lại trở thành đối tượng đã bị từ bỏ do mái che bị hư hoại.
Bhūmivinicchayo.
Determination of the Ground.
Sự phân định về đất.
145. Upajjhācariyeti ettha (mahāva. 64, 67, 74, 78-79; cūḷava. 375, 377; 379-382; mahāva. aṭṭha. 64, 67, 75, 76, 77) ācariyo nāma nissayācariyo pabbajjācariyo upasampadācariyo dhammācariyoti catubbidho.
145. Here, ācariya (teacher) is of four kinds: the teacher of dependence (nissayācariya), the teacher of ordination (pabbajjācariya), the teacher of higher ordination (upasampadācariya), and the teacher of Dhamma (dhammācariya).
145. Trong câu upajjhācariye, ācariyo (thầy giáo thọ) có bốn loại: thầy giáo thọ y chỉ, thầy giáo thọ xuất gia, thầy giáo thọ cụ túc và thầy giáo thọ dạy pháp.
Etesu hi nissayantevāsikena yāva ācariyaṃ nissāya vasati, tāva sabbamācariyavattaṃ kātabbaṃ.
Among these, the pupil under dependence must observe all duties towards the teacher as long as he lives in dependence on the teacher.
Trong số này, đệ tử y chỉ phải thực hành tất cả bổn phận đối với thầy giáo thọ cho đến khi còn sống y chỉ vị thầy ấy.
Pabbajjāupasampadādhammantevāsikehi pana nissayamuttakehipi ādito paṭṭhāya yāva cīvararajanaṃ, tāva vattaṃ kātabbaṃ.
However, the pupils of ordination, higher ordination, and Dhamma, even if released from dependence, must observe the duties from the beginning up to the dyeing of robes.
Còn các đệ tử xuất gia, đệ tử cụ túc và đệ tử học pháp, ngay cả khi đã thoát khỏi sự y chỉ, cũng phải thực hành bổn phận từ đầu cho đến khi nhuộm y.
Anāpucchitvā pattadānādimhi pana etesaṃ anāpatti.
But for these, there is no offense in giving bowls without asking permission.
Tuy nhiên, đối với những vị này, không có tội trong việc cho mượn bát v.v... mà không hỏi trước.
Etesu ca pabbajjantevāsiko ca upasampadantevāsiko ca ācariyassa yāvajīvaṃ bhāro, nissayantevāsiko ca dhammantevāsiko ca yāva samīpe vasati, tāvadeva.
Among these, the pupil of ordination and the pupil of higher ordination are a lifelong responsibility for the teacher, while the pupil of dependence and the pupil of Dhamma are so only as long as they live nearby.
Trong số này, đệ tử xuất gia và đệ tử cụ túc là gánh nặng của thầy giáo thọ suốt đời; còn đệ tử y chỉ và đệ tử học pháp thì chỉ khi nào còn sống gần bên.
Suṭṭhu piyasīlo supesalo, sikkhākāmoti attho.
One who is very pleasant in conduct is supesala, meaning one who is eager to train.
Supesalo là người có giới hạnh rất đáng quý, nghĩa là người ham học hỏi.
Dantakaṭṭhaṃ dentena ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā mahantaṃ majjhimaṃ khuddakanti tīṇi dantakaṭṭhāni upanetabbāni.
When giving tooth-sticks, one should arrange the upper robe over one shoulder and offer three tooth-sticks: a large, a medium, and a small one.
Khi dâng dantakaṭṭha (que xỉa răng), cần phải vắt thượng y qua một bên vai rồi dâng lên ba que xỉa răng: lớn, vừa và nhỏ.
Tesu yaṃ tīṇi divasāni gaṇhāti, taṃ sallakkhetvā catutthadivasato paṭṭhāya tādisaṃyeva sammā ubhohi hatthehi dātabbaṃ.
Observing which one he takes for three days, from the fourth day onwards, one should offer that same kind properly with both hands.
Trong số đó, que nào vị ấy dùng trong ba ngày, hãy ghi nhận điều đó, và từ ngày thứ tư trở đi, hãy dâng lên đúng loại que như vậy bằng cả hai tay một cách cung kính.
Sace yaṃ vā taṃ vā gaṇhāti, yathāladdhaṃ upanetabbaṃ.
If he takes any one at random, one should offer whatever is available.
Nếu vị ấy dùng bất kỳ que nào, thì hãy dâng lên que nào có được.
Toyanti sītañca uṇhañca udakaṃ upanetvā yaṃ tīṇi divasāni vaḷañjeti, catutthadivasato paṭṭhāya tādisaṃ upanetabbaṃ.
Water means one should offer cold and hot water, and observing which one he uses for three days, from the fourth day onwards, one should offer that same kind.
Toya (nước) là cần dâng lên cả nước lạnh và nước nóng. Loại nước nào vị ấy dùng trong ba ngày, từ ngày thứ tư trở đi, hãy dâng lên loại nước như vậy.
Sace dvepi vaḷañjeti, duvidhampi upanetabbaṃ.
If he uses both, both kinds should be offered.
Nếu vị ấy dùng cả hai, thì hãy dâng lên cả hai loại.
Sace yāgu hoti, bhājanaṃ dhovitvā upanetabbaṃ.
If there is gruel, one should wash the bowl and offer it.
Nếu có cháo, hãy rửa sạch vật đựng rồi dâng lên.
146. Patte vattaṃ careti ‘‘yāguṃ pītassa udakaṃ datvā bhājanaṃ paṭiggahetvā nīcaṃ katvā sādhukaṃ aparighaṃsantena dhovitvā paṭisāmetabba’’nti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) vuttaṃ patte vattaṃ careti attho.
146. Observe the duties concerning the bowl means to observe the duties concerning the bowl as stated: "After one has drunk gruel, one should give water, receive the bowl, lower it, wash it carefully without scraping, and put it away."
146. Patte vattaṃ care (hãy thực hành bổn phận đối với bát), ý nghĩa là hãy thực hành bổn phận đối với bát đã được nói đến: "sau khi vị ấy uống cháo xong, hãy dâng nước, nhận lấy vật đựng, úp xuống, rửa sạch một cách cẩn thận, không làm phát ra tiếng động, rồi cất đi".
Gāmappavese vattaṃ careti evaṃ sabbattha.
"Observe the duties upon entering the village" and so on, similarly in all cases.
Câu "hãy thực hành bổn phận khi vào làng" cũng tương tự ở mọi nơi.
‘‘Sace upajjhāyo vā ācariyo vā gāmaṃ pavisitukāmo hoti, nivāsanaṃ dātabbaṃ, paṭinivāsanaṃ paṭiggahetabbaṃ, kāyabandhanaṃ dātabbaṃ, saguṇaṃ katvā saṅghāṭiyo dātabbā, dhovitvā patto sodako dātabbo’’ti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) idaṃ gāmappavesane vattaṃ nāma.
"If the preceptor or teacher wishes to enter a village, the lower robe should be given, the inner robe should be received, the waistband should be given, the outer robes should be arranged properly and given, the bowl should be washed and given with water." This is called the duty regarding entering a village.
"Nếu thầy tế độ hoặc thầy giáo thọ muốn vào làng, hãy dâng y nội, nhận lại y nội thay ra, dâng dây lưng, dâng các y tăng-già-lê đã được gấp lại, dâng bát đã được rửa sạch cùng với nước". Đây được gọi là bổn phận khi vào làng.
‘‘Sace upajjhāyo vā ācariyo vā pacchāsamaṇaṃ ākaṅkhati, timaṇḍalaṃ paṭicchādentena parimaṇḍalaṃ nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā saguṇaṃ katvā saṅghāṭiyo pārupitvā gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā dhovitvā pattaṃ gahetvā upajjhāyassa vā ācariyassa vā pacchāsamaṇena hotabba’’ntiādinā (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) nayena vuttaṃ gamane vattaṃ nāma.
"If the preceptor or teacher desires a junior monk to follow, one should cover the three circles (navel, knees, and back), wear the lower robe in a neat circle, tie the waistband, arrange the outer robes properly and put them on, untie the knot, wash the bowl and take it, and act as the junior monk following the preceptor or teacher." This, and so on, is called the duty regarding going.
"Nếu thầy tế độ hoặc thầy giáo thọ muốn có thị giả đi sau, người thị giả phải đắp y che kín tam y, mặc y nội ngay ngắn, thắt dây lưng, khoác các y tăng-già-lê đã được gấp lại, cài nút, mang bát đã được rửa sạch, và trở thành thị giả đi sau thầy tế độ hoặc thầy giáo thọ" v.v... theo phương cách đã được nói đến, được gọi là bổn phận khi đi.
‘‘Nivattantena paṭhamataraṃ āgantvā āsanaṃ paññāpetabba’’ntiādinā (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) nayena vuttaṃ āgame vattaṃ nāma.
"Upon returning, one should arrive first and arrange the seat." This, and so on, is called the duty regarding returning.
"Khi trở về, hãy đến trước, chuẩn bị chỗ ngồi" v.v... theo phương cách đã được nói đến, được gọi là bổn phận khi trở về.
‘‘Upajjhāyamhi vuṭṭhite āsanaṃ uddharitabbaṃ, pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ paṭisāmetabba’’nti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) evaṃ vuttaṃ āsanādīsu vattaṃ nāma.
"When the preceptor has risen, the seat should be removed, the foot-water, foot-stool, and foot-mat should be put away." This is called the duty regarding seats and so forth.
"Khi thầy tế độ đứng dậy, hãy dọn dẹp chỗ ngồi, cất đi nước rửa chân, ghế để chân, và khăn lau chân", như vậy được gọi là bổn phận đối với chỗ ngồi v.v...
Upāhanāya vattaṃ nāma ‘‘upāhanā puñchitabbā, upāhanā puñchantena paṭhamaṃ sukkhena coḷakena puñchitabbā, pacchā allenā’’tiādinā (cūḷava. 357, 359) vuttaṃ.
The duty regarding sandals is described as: "The sandals should be wiped. When wiping the sandals, they should first be wiped with a dry cloth, then with a wet one."
Bổn phận đối với giày dép được nói đến là: "hãy lau chùi giày dép, khi lau chùi giày dép, trước tiên hãy lau bằng miếng vải khô, sau đó bằng miếng vải ướt" v.v...
Cīvare vattaṃ nāma ‘‘sace cīvaraṃ sinnaṃ hoti, muhuttaṃ uṇhe otāpetabbaṃ, na ca uṇhe cīvaraṃ nidahitabba’’ntiādinā (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) vuttaṃ.
The duty regarding robes is described as: "If a robe is damp, it should be aired in the sun for a moment, but a robe should not be left in the sun."
Bổn phận đối với y được nói đến là: "nếu y bị ẩm, hãy phơi nắng một lát, nhưng không được để y dưới nắng gắt" v.v...
147. Paribhojanīyapānīya-vaccappassāvaṭhānisūti ettha sace pānīyaṃ na hoti, pānīyaṃ upaṭṭhāpetabbaṃ.
147. Here, in regarding drinking water, rinsing water, and latrines, if there is no drinking water, drinking water should be provided.
147. Trong câu paribhojanīyapānīya-vaccappassāvaṭhānisu (đối với nước dùng, nước uống, nơi đại tiện và tiểu tiện), nếu không có nước uống, hãy chuẩn bị nước uống.
Sace paribhojanīyaṃ na hoti, paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetabbaṃ.
If there is no rinsing water, rinsing water should be provided.
Nếu không có nước dùng, hãy chuẩn bị nước dùng.
Sace vaccakuṭi uklāpā hoti, vaccakuṭi sammajjitabbā.
If the latrine is dirty, the latrine should be swept.
Nếu nhà vệ sinh bẩn, hãy quét dọn nhà vệ sinh.
Tathā passāvaṭṭhāne evaṃ vattaṃ caritabbanti attho.
Similarly, this is the meaning that the duty should be performed in the urinating place.
Ý nghĩa là hãy thực hành bổn phận như vậy tại nơi tiểu tiện.
‘‘Vihāraṃ sodhentena paṭhamaṃ pattacīvaraṃ nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabba’’ntiādinā nayena vuttaṃ vihārasodhane vattaṃ nāma.
The duty regarding cleaning the dwelling is described as: "When cleaning the dwelling, one should first take out the bowl and robes and put them aside."
"Khi dọn dẹp tịnh xá, trước tiên hãy mang bát và y ra để ở một bên" v.v... theo phương cách đã được nói đến, được gọi là bổn phận khi dọn dẹp tịnh xá.
‘‘Bhūmattharaṇaṃ otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā atiharitvā yathāpaññattaṃ paññāpetabba’’ntiādinā (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) vuttaṃ puna paññāpane vattaṃ nāma.
The duty regarding arranging again is described as: "The floor-covering should be aired, cleaned, shaken out, carried back, and arranged as prescribed."
"Hãy phơi nắng tấm trải sàn, dọn dẹp, giũ sạch, mang vào và trải lại như cũ" v.v... được gọi là bổn phận khi trải lại.
149. Nhāneti ‘‘sace upajjhāyo nahāyitukāmo hoti, nahānaṃ paṭiyādetabbaṃ.
149. Regarding bathing: "If the preceptor wishes to bathe, bathing water should be prepared. If cold water is desired, cold water should be prepared." This is called the duty regarding bathing.
149. Nhāneti có nghĩa là bổn phận khi tắm đã được nói đến qua câu “nếu thầy tế độ muốn tắm, việc tắm nên được chuẩn bị.
Sace sītena attho hoti, sītaṃ paṭiyādetabba’’ntiādinā (mahāva. 66; cūḷava. 376) vuttaṃ nahāne vattaṃ nāma, ‘‘upajjhāyassa gattato udakaṃ sammajjitabbaṃ, nivāsanaṃ dātabba’’ntiādinā (mahāva. 66; cūḷava. 376) vuttaṃ nahātassa kātabbaṃ nāma.
"The water from the preceptor's body should be wiped away, the lower robe should be given." This is called what should be done for one who has bathed.
Nếu cần nước lạnh, nước lạnh nên được chuẩn bị”; còn việc cần làm cho người đã tắm được nói đến qua câu “nước trên thân của thầy tế độ nên được lau khô, y hạ nên được dâng lên”.
Raṅgapāketi ‘‘sace upajjhāyassa ācariyassa rajanaṃ pacitabbaṃ hoti, saddhivihārikena antevāsikena pacitabba’’nti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) vuttaṃ.
Regarding dyeing: "If the preceptor's or teacher's dye needs to be boiled, it should be boiled by the co-resident or pupil."
Raṅgapāketi có nghĩa là “nếu việc nấu thuốc nhuộm cần được thực hiện cho thầy tế độ, cho thầy giáo thọ, thì nên được thực hiện bởi vị đồng trú, bởi vị đệ tử”.
Dhovaneti ‘‘sace upajjhāyassa ācariyassa cīvaraṃ dhovitabbaṃ hoti, saddhivihārikena antevāsikena dhovitabbaṃ, ussukkaṃ vā kātabba’’nti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) vuttaṃ.
Regarding washing: "If the preceptor's or teacher's robe needs to be washed, it should be washed by the co-resident or pupil, or effort should be made."
Dhovaneti có nghĩa là “nếu y của thầy tế độ, của thầy giáo thọ cần được giặt, thì nên được giặt bởi vị đồng trú, bởi vị đệ tử, hoặc nên nỗ lực (tìm người giặt)”.
Sibbaneti ‘‘sace upajjhāyena ācariyena cīvaraṃ kātabbaṃ hoti, saddhivihārikena antevāsikena kātabba’’nti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) vuttaṃ.
Regarding sewing: "If the preceptor or teacher needs a robe to be made, it should be made by the co-resident or pupil."
Sibbaneti có nghĩa là “nếu y cần được may bởi thầy tế độ, bởi thầy giáo thọ, thì nên được may bởi vị đồng trú, bởi vị đệ tử”.
Cīvare theve ṭhite rajanto na vaje na pakkameyyāti attho.
The meaning is that one who is dyeing should not go or depart while there are drops on the robe.
Nghĩa là, khi thuốc nhuộm còn ướt trên y, không nên đi, không nên rời đi.
‘‘Cīvaraṃ rajantena sādhukaṃ samparivattakaṃ samparivattakaṃ rajitabbaṃ, na ca acchinne theve pakkamitabba’’nti (mahāva. 66, 78; cūḷava. 376, 380) hi vuttaṃ.
"When dyeing a robe, it should be dyed thoroughly, turning it over and over, and one should not depart while drops are still falling," it has been said.
Vì đã được nói rằng: “Khi nhuộm y, nên lật qua lật lại kỹ càng mà nhuộm, và không nên rời đi khi thuốc nhuộm chưa ráo”.
153. Sace ācariyupajjhāyā aññattha gatā honti, pariveṇaṃ gantvā apassantehi gāmaṃ pavisituṃ vaṭṭati.
If the teacher and preceptor have gone elsewhere, it is permissible to enter the village after going to the monastery and not seeing them.
153. Nếu thầy giáo thọ, thầy tế độ đã đi nơi khác, sau khi đến nơi ở riêng và không thấy các vị, thì được phép đi vào làng.
Gāmaṃ pavisanto sace passati, āpucchitabbamevāti vadanti.
They say that if one sees them when entering the village, one must certainly ask permission.
Các vị nói rằng, khi đang vào làng nếu thấy (thầy), thì phải xin phép.
‘‘Upajjhāyaṃ anāpucchā na disā pakkamitabbā’’ti (mahāva. 66, cūḷava. 376) hi vuttaṃ.
"Without asking permission from one's preceptor, one should not depart to another direction," it has been said.
Vì đã được nói rằng: “Không xin phép thầy tế độ, không được đi đến các phương”.
Attano kiccayaṃ nāma antovihārepi attano pattapacanacīvarakammakesacchedanādi.
One's kiccayaṃ (duty/work) refers to one's own work within the monastery, such as cooking one's alms-bowl food, robe-making, and hair-cutting.
Kiccayaṃ của mình có nghĩa là các việc như nấu bát, may y, cắt tóc của mình ngay cả trong tu viện.
157. Ubbhajitvāti (cūḷava. 373, 374) nivāsanaṃ dūratova ukkhipitvā no paviseyya.
157. Ubbhajitvā means one should not enter by lifting one's lower robe far up.
157. Ubbhajitvāti không nên vén y hạ từ xa mà đi vào.
Sahasā ca no paviseyyāti sambandho.
And one should not enter hastily; this is the connection.
Và liên kết là: không nên đi vào một cách vội vã.
‘‘Bahi ṭhitena ukkāsitabba’’nti ca ‘‘sādhukaṃ ataramānena vaccakuṭi pavisitabbā’’ti ca vuttattā ukkāsitvāva ataramāno paviseyyāti attho.
Since it is said, "One should clear one's throat while standing outside," and "One should enter the latrine carefully, without haste," the meaning is that one should clear one's throat and enter without haste.
Vì đã được nói “nên đằng hắng khi còn đứng bên ngoài” và “nên đi vào nhà vệ sinh một cách cẩn thận, không vội vã”, nên ý nghĩa là sau khi đằng hắng, nên đi vào không vội vã.
‘‘Na ubbhajitvā pavisitabbā, vaccapādukāya ṭhitena ubbhajitabba’’nti (cūḷava. 374) vacanato ‘‘ubbhajeyya pādukāsveva saṇṭhito’’ti vuttaṃ.
According to the saying, "One should not enter by lifting (the robe), but should lift (the robe) while standing on the latrine-slippers," it is said, "He should lift (the robe) while standing on the slippers."
Do câu “không nên vén y mà đi vào, nên vén y khi đang đứng trên dép đi vệ sinh”, nên đã nói “ubbhajeyya pādukāsveva saṇṭhito” (nên vén y khi đang đứng trên dép).
159. Kūpeti (cūḷava. 374) vaccakūpe.
159. Kūpe means in the latrine pit.
159. Kūpeti là trong hố xí.
Kaṭṭhanti avalekhanakaṭṭhaṃ.
Kaṭṭhaṃ means a cleansing stick.
Kaṭṭhanti là que chùi.
Passāvadoṇiyā kheḷaṃ na kātabbanti attho.
The meaning is that one should not spit into the urinal basin.
Nghĩa là không nên khạc nhổ vào máng tiểu.
Nāvalekheyya pharusenāti phālitakaṭṭhena vā kharena vā gaṇṭhikena vā kaṇṭakena vā susirena vā pūtinā vā nāvalekhitabbanti attho.
Nāvalekheyya pharusenā means one should not cleanse with a split stick, or a rough one, or a knotty one, or a thorny one, or a hollow one, or a rotten one; this is the meaning.
Nāvalekheyya pharusenāti nghĩa là không nên chùi bằng que bị tước, thô ráp, có mấu, có gai, rỗng ruột, hoặc mục nát.
Uhatañcāpīti gūthamakkhitampi dhovaye attanā vā parena vā katanti adhippāyo.
Uhatañcāpī means even if it is smeared with faeces, one should wash it, whether done by oneself or by another; this is the intention.
Uhatañcāpīti ý muốn nói là que dính phẩn cũng nên được rửa, dù là do mình hay người khác làm.
167. Paṭicchādisūti ‘‘tena kho pana samayena bhikkhū jantāgharepi udakepi parikammaṃ kātuṃ kukkuccāyanti.
Among the coverings: "At that time, monks hesitated to perform their duties even in the hot-bath house and in the water.
167. Paṭicchādisūti nghĩa là trong ba tấm che thân đã được nói đến như sau: “Vào lúc ấy, các tỳ khưu ngần ngại làm vệ sinh trong nhà tắm hơi và dưới nước.
Anujānāmi, bhikkhave, tisso paṭicchādiyo jantāgharappaṭicchādiṃ udakappaṭicchādiṃ vatthappaṭicchādi’’nti evaṃ vuttāsu tīsu paṭicchādīsūti attho.
I allow, monks, three coverings: a hot-bath house covering, a water covering, and a cloth covering." This is the meaning of the three coverings thus mentioned.
Này các tỳ khưu, Ta cho phép ba tấm che thân: tấm che thân trong nhà tắm hơi, tấm che thân dưới nước, và tấm che thân dùng cho y”.
Duveti etāsu tīsu paṭicchādīsu udakajantāgharappaṭicchādiyo parikamme kappantīti adhippāyo.
Two (of these): Among these three coverings, the water covering and the hot-bath house covering are suitable for personal grooming – this is the intention.
Duveti ý muốn nói là trong ba tấm che thân ấy, tấm che thân dưới nước và tấm che thân trong nhà tắm hơi là hợp lệ khi làm vệ sinh.
Vatthacchādīti vatthappaṭicchādi.
Cloth covering means a cloth covering.
Vatthacchādīti là tấm che thân dùng cho y.
Sabbatthāti khādanīyasāyanīyādīsu sabbakammesu kappiyāti attho.
Everywhere means it is allowable for all activities such as eating and chewing.
Sabbatthāti nghĩa là hợp lệ trong mọi công việc như ăn vật thực cứng, vật thực mềm, v.v.
Naggavinicchayo.
Determination regarding nakedness.
Phần giải về sự trần truồng.
169-171. Kuṭṭatthambhataruṭṭāneti ettha (cūḷava. 243; cūḷava. aṭṭha. 243) kuṭṭe vā thambhe vā tarumhi vā aṭṭānaphalake vā kāyaṃ na ghaṃsayeti attho.
On a wall, pillar, tree, or platform: Here, it means one should not rub one's body against a wall, pillar, tree, or platform.
169-171. Kuṭṭatthambhataruṭṭāne ở đây có nghĩa là không được cọ xát thân thể vào tường, cột, cây hoặc tấm ván.
Gandhabbahattho nāma makkaṭahatthasadiso dāruādimayo.
Gandhabba-hand refers to a wooden hand, similar to a monkey's hand.
Gandhabbahattho là một loại tay làm bằng gỗ, v.v., giống như tay khỉ.
Kuruvindakasuttiyāti kuruvindasuttiyā.
With a kuruvindaka string means with a kuruvinda string.
Kuruvindakasuttiyā là kuruvindasuttiyā.
Mallakena vā aññamaññaṃ vā.
Or with a mallaka (scraper), or mutually.
Hoặc bằng mallaka hoặc lẫn nhau.
‘‘Na bhikkhave viggayha parikammaṃ kārāpetabbaṃ.
"Monks, one should not have one's body rubbed aggressively.
“Này các tỳ-khưu, không được để người khác xoa bóp bằng cách vật lộn.
Yo kārāpeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 243) evaṃ vuttaṃ viggahaparikammaṃ sandhāya ‘‘aññamaññaṃ vā’’ti vuttaṃ.
Whoever has it rubbed, there is an offense of dukkaṭa." The phrase "or mutually" refers to such aggressive rubbing.
Ai làm như vậy, sẽ phạm tội dukkaṭa” (Cūḷava. 243). Liên quan đến việc xoa bóp bằng cách vật lộn được nói như vậy, nên mới có câu “hoặc lẫn nhau”.
Idāni kappiyāni dassetuṃ ‘‘kapāliṭṭhakakhaṇḍānī’’tiādimāha.
Now, to show what is allowable, it begins with "pieces of potsherds and bricks".
Bây giờ, để chỉ ra những vật được phép, Đức Phật dạy “kapāliṭṭhakakhaṇḍānī” (những mảnh sành, gạch), v.v.
Sabbesaṃ vaṭṭatīti sambandho.
It is allowable for everyone – this is the connection.
Có liên quan đến việc tất cả đều được phép.
Gilānassapi (cūḷava. aṭṭha. 243) agilānassapi imāni kapāliṭṭhakakhaṇḍādīni kāyaghaṃsane vaṭṭanti.
These pieces of potsherds and bricks are allowable for rubbing the body, for both the sick and the healthy.
Ngay cả đối với người bệnh (Cūḷava. Aṭṭha. 243) và người không bệnh, những mảnh sành, gạch, v.v. này đều được phép dùng để cọ xát thân thể.
Puthupāṇīti (cūḷava. 244) hatthaparikammaṃ vuccati.
Puthupāṇī refers to rubbing with the hand.
Puthupāṇī (Cūḷava. 244) được gọi là xoa bóp bằng tay.
Tasmā sabbesaṃ hatthena piṭṭhiparikammaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Therefore, it is allowable for everyone to have their back rubbed with a hand.
Do đó, tất cả đều được phép xoa bóp lưng bằng tay.
Akatamallakaṃ nāma ekadāṭhimaṃ paricchinditvā kataṃ.
Akatamallaka refers to something made by cutting off a single tusk.
Akatamallakaṃ là cái được làm bằng cách cắt bỏ một chiếc răng nanh.
Pāsāṇādayo pādaghaṃsane eva kappiyā.
Stones and the like are allowable only for rubbing the feet.
Đá, v.v. chỉ được phép dùng để cọ xát chân.
Nhānakappavinicchayo.
Determination regarding bathing regulations.
Phán quyết về việc tắm rửa.
172. ‘‘Nānāsaṃvāsako vuḍḍhataro adhammavādī avandiyo’’ti (cūḷava. 312; pari. 467) evaṃ vuttattā laddhinānāsaṃvāsako idha nānāsaṃvāsako.
Because it is said, "An elder of different communion who is a speaker of unDhamma is not to be venerated," here nānāsaṃvāsako refers to one of different communion in doctrine.
172. “Một vị trưởng lão có sự hòa hợp khác biệt, là người thuyết pháp phi Chánh pháp, thì không đáng đảnh lễ” (Cūḷava. 312; Pari. 467). Do đã được nói như vậy, nên người có sự hòa hợp về giáo lý khác biệt ở đây được gọi là nānāsaṃvāsako (người có sự hòa hợp khác biệt).
Pārivāsiyamūlāyapaṭikassanārahamānattārahamānattacāriabbhānārahā garukaṭṭhāti idha gahitā.
Those who are undergoing parivāsa, mūlāyapaṭikassanā, mānatta, or abbhāna are here taken as garukaṭṭhā (those who have committed serious offenses).
Những người phải chịu hình phạt pārivāsa, mūlāyapaṭikassana, mānatta, hoặc abbhāna, ở đây được xem là garukaṭṭhā (những người phạm trọng tội).
Ime pana aññamaññaṃ yathāvuḍḍhaṃ vandanādīni labhanti, pakatattena avandanīyāti adhippāyo.
However, these (monks) venerate each other according to seniority, but they are not to be venerated by ordinary monks – this is the intention.
Tuy nhiên, những vị này vẫn được đảnh lễ lẫn nhau theo thứ tự tuổi tác, nhưng không được đảnh lễ bởi những người bình thường, đó là ý nghĩa.
Avandanīyavinicchayo.
Determination regarding those not to be venerated.
Phán quyết về những người không đáng đảnh lễ.
173. Idāni ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu cammāni attharaṇāni eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacamma’’nti (mahāva. 259) evaṃ vuttacammāni dassetuṃ ‘‘migājeḷakacammānī’’tiādimāha.
Now, to show the hides mentioned as, "Monks, I allow hides as coverings in all border regions: sheepskin, goatskin, deerskin," it begins with "hides of deer, goat, and sheep".
173. Bây giờ, để chỉ ra các loại da thú được phép như đã nói: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép dùng da thú làm vật trải ở tất cả các vùng biên địa: da cừu, da dê, da nai” (Mahāva. 259), Đức Phật dạy “migājeḷakacammānī” (da nai, dê, cừu), v.v.
Paribhuñjitunti (mahāva. aṭṭha. 262) mañcādīsu yattha katthaci attharitvā nipajjituṃ vā nisīdituṃ vā vaṭṭantīti attho.
To use means it is allowable to spread them on beds and the like, anywhere, and lie down or sit – this is the meaning.
Paribhuñjituṃ (Mahāva. Aṭṭha. 262) có nghĩa là được phép trải lên giường, v.v. ở bất cứ đâu để nằm hoặc ngồi.
Rohiteṇīpasadā ca kuruṅgā ca ca-saddena aññepi vāḷamigā migamātukādayopi migajātikā evāti adhippāyo.
By the particle ca (and), rohita deer, eṇī deer, pasada deer, and kuruṅga deer, and other wild animals like migamātukā (mother deer) are also of the deer species – this is the intention.
Rohita, eṇī, pasada và kuruṅga, cùng với chữ “ca” (và), có ý nghĩa là các loại thú rừng khác như migamātukā, v.v. cũng thuộc loại nai.
175. Guṇaṅguṇūpāhanāti (mahāva. aṭṭha. 245) catupaṭalato paṭṭhāya vuccati, na ekadvitipaṭalato paṭṭhāya ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ekapalāsikaṃ upāhanaṃ, na bhikkhave diguṇā upāhanā dhāretabbā, na tiguṇā upāhanā dhāretabbā, na guṇaṅguṇūpāhanā dhāretabbā, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 245) vuttattā.
175. " Guṇaṅguṇūpāhanā" refers to sandals with four layers or more, not those with one, two, or three layers, because it is stated: "Monks, I allow a single-layered sandal. Monks, double-layered sandals should not be worn. Triple-layered sandals should not be worn. Guṇaṅguṇūpāhanā should not be worn. Whoever wears them commits an offense of wrong-doing (dukkaṭa)."
175. Guṇaṅguṇūpāhanā (Mahāva. Aṭṭha. 245) được nói đến từ bốn lớp trở lên, chứ không phải từ một, hai hay ba lớp, vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép dùng dép một lớp. Này các tỳ-khưu, không được mang dép hai lớp, không được mang dép ba lớp, không được mang dép guṇaṅguṇūpāhana. Ai mang, sẽ phạm tội dukkaṭa” (Mahāva. 245).
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, omukkaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ, na bhikkhave navā guṇaṅguṇūpāhanā dhāretabbā, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 247) vuttattā ‘‘navā’’ti vuttaṃ.
The word " navā" (new) is used because it is stated: "Monks, I allow worn-out guṇaṅguṇūpāhanā. Monks, new guṇaṅguṇūpāhanā should not be worn. Whoever wears them commits an offense of wrong-doing (dukkaṭa)."
Do đã được nói: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép dùng dép guṇaṅguṇūpāhana đã được sử dụng. Này các tỳ-khưu, không được mang dép guṇaṅguṇūpāhana mới. Ai mang, sẽ phạm tội dukkaṭa” (Mahāva. 247), nên mới có từ “mới”.
Sabbatthāpi majjhimadese gilānopi navaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ na labhati, ekavārampi aññehi paribhuttaṃ omukkaupāhanasaṅkhātaṃ labhati, paccantimesu janapadesu gilāno navampi labhatīti veditabbaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu guṇaṅguṇūpāhana’’nti (mahāva. 259) avisesena vuttattā.
It should be understood that even a sick monk in the Middle Country does not receive new guṇaṅguṇūpāhanā, but he may receive one that has been used by others, which is considered an 'omukka upāhanā' (worn-out sandal). In border regions, a sick monk may receive even a new one, because it is stated without distinction: "Monks, I allow guṇaṅguṇūpāhanā in all border regions."
Cần hiểu rằng ở vùng trung địa, ngay cả người bệnh cũng không được dùng dép guṇaṅguṇūpāhana mới, nhưng được dùng dép đã được người khác sử dụng một lần, gọi là omukkaupāhana. Ở các vùng biên địa, người bệnh được dùng cả dép mới, vì đã được nói một cách không phân biệt: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép dùng dép guṇaṅguṇūpāhana ở tất cả các vùng biên địa” (Mahāva. 259).
Sabbassāti gilānassāpi agilānassāpīti attho.
" Sabbassā" means for both the sick and the healthy.
Sabbassā có nghĩa là cho cả người bệnh và người không bệnh.
Majjhimadesepi paccantimadesepi ārāme ārāmūpacāre gilānassāpi agilānassāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ajjhārāme upāhanaṃ dhāretu’’nti (mahāva. 249) vuttattā kappiyanti attho.
In both the Middle Country and the border regions, within the monastery and its precincts, for both the sick and the healthy, it is permissible because it is stated: "Monks, I allow wearing sandals within the monastery."
Ở cả vùng trung địa và vùng biên địa, trong tự viện và khuôn viên tự viện, cho cả người bệnh và người không bệnh, đều được phép, vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép mang dép trong tự viện” (Mahāva. 249).
Sabbatthāti ārāmepi gāmepi.
" Sabbatthā" means both in the monastery and in the village.
Sabbatthā có nghĩa là cả trong tự viện và trong làng.
Akallakassāti gilānassa.
" Akallakassā" means for the sick.
Akallakassā có nghĩa là cho người bệnh.
Ettha pana majjhimadese gilānassa guṇaṅguṇūpāhanā paribhuttāva ārāmepi gāmepi vaṭṭati, paccantimadese aparibhuttāpi.
Here, for a sick person in the Middle Country, worn-out guṇaṅguṇūpāhanā are permissible both in the monastery and in the village, but in the border regions, even unworn ones are permissible.
Ở đây, đối với người bệnh ở vùng trung địa, dép guṇaṅguṇūpāhana đã qua sử dụng được phép dùng cả trong tự viện và trong làng. Ở vùng biên địa, ngay cả dép chưa qua sử dụng cũng được phép.
Majjhimadesepi paccantimadesepi bhagavatā gilānasseva upāhanā anuññātā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yassa pādā vā dukkhā, pādā vā phalitā, pādakhilo vā ābādho, upāhanaṃ dhāretu’’nti (mahāva. 249) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānena bhikkhunā saupāhanena gāmaṃ pavisitu’’nti (mahāva. 256) vuttattā ca.
In both the Middle Country and the border regions, sandals were allowed by the Blessed One only for the sick, as it is stated: "Monks, I allow wearing sandals for one whose feet are painful, or whose feet are cracked, or who has a foot-thorn ailment," and "Monks, I allow a sick monk to enter the village with sandals."
Ở cả vùng trung địa và vùng biên địa, Đức Thế Tôn chỉ cho phép dép cho người bệnh, vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, ai bị đau chân, hoặc chân bị nứt nẻ, hoặc bị bệnh chai chân, thì được mang dép” (Mahāva. 249) và “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép tỳ-khưu bệnh mang dép khi vào làng” (Mahāva. 256).
Majjhimadese ca gilāno navaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ dhāretuṃ yadi labhati, kathaṃ padesapaññatti hotīti?
If a sick person in the Middle Country is allowed to wear new guṇaṅguṇūpāhanā, how does the regional rule apply?
Nếu người bệnh ở vùng trung địa được mang dép guṇaṅguṇūpāhana mới, thì tại sao lại có quy định về địa phương?
Sabbattha pana bhagavatā gilānasseva upāhanā anuññātā, tasmā majjhimadese gilāno navaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ labhatīti gahetabbanti vadanti.
However, the Blessed One allowed sandals for the sick everywhere, therefore, they say it should be understood that a sick person in the Middle Country may receive new guṇaṅguṇūpāhanā.
Tuy nhiên, Đức Thế Tôn đã cho phép dép cho người bệnh ở khắp mọi nơi, do đó, một số vị nói rằng cần hiểu rằng người bệnh ở vùng trung địa được mang dép guṇaṅguṇūpāhana mới.
176-9. Sabbāva nīlakā (mahāva. 246; mahāva. aṭṭha. 246) sabbanīlakā.
176-9. All blue (sabbanīlakā).
176-9. Tất cả đều màu xanh lam (Mahāva. 246; Mahāva. Aṭṭha. 246) là sabbanīlakā (hoàn toàn màu xanh lam).
Esa nayo sabbattha odātakādīsupi.
The same method applies to all " odātakā" (white) and so on.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho tất cả các loại odātakā (màu trắng), v.v.
Odātaṃ pana neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ paṭikkhittaṃ, anulomavasena pana idha paṭikkhittanti veditabbaṃ.
However, white is not prohibited in the Pāḷi or the Aṭṭhakathā; it should be understood that it is prohibited here by way of analogy.
Tuy nhiên, màu trắng không bị cấm trong Pāḷi hay trong Chú giải, nhưng cần hiểu rằng ở đây nó bị cấm theo cách diễn giải tương tự.
Mahāraṅgarattā satapadipiṭṭhivaṇṇā.
" Mahāraṅgarattā" means dyed the color of a centipede's back.
Mahāraṅgarattā là màu lưng con rết.
Mahānāmaraṅgarattā mandarattā.
" Mahānāmaraṅgarattā" means dyed the color of mandarattā (a type of red dye).
Mahānāmaraṅgarattā là màu đỏ sẫm.
Mañjeṭṭhikā kaṇaverapupphavaṇṇā.
" Mañjeṭṭhikā" means the color of a kaṇavera flower.
Mañjeṭṭhikā là màu hoa kanavīra.
Pupphalatādīhi vicittā citrā.
" Citrā" means variegated with flower vines and so on.
Citrā là loại được trang trí bằng hoa, dây leo, v.v.
Nīlapītādivaddhikā ti ettha ādi-saddena odātalohitamañjeṭṭhikamahāraṅgamahānāmaraṅgarattādivasena vaddhikā gahitā.
In " nīlapītādivaddhikā" (those increased with blue, yellow, etc.), the word " ādi" (etc.) includes those increased with white, red, mañjeṭṭhikā, mahāraṅga, mahānāmaraṅga, and so on.
Nīlapītādivaddhikā ở đây, với chữ ādi (v.v.), bao gồm các loại được trang trí bằng màu trắng, đỏ, mañjeṭṭhika, mahāraṅga, mahānāma, v.v.
Sīhabyagghuddājinadīpīnaṃ cammehi cāti sambandho.
The connection is: "and with the hides of lions, tigers, otters, and leopards."
Có liên quan đến da của sư tử, hổ, rái cá, báo, v.v.
Kocīti gilānopi agilānopi.
" Kocī" means both the sick and the healthy.
Kocī có nghĩa là cả người bệnh và người không bệnh.
181. Itthiyāti tadahujātāyapi dārikāya.
181. " Itthiyā" refers even to a girl born on that very day.
181. Itthiyā có nghĩa là ngay cả đối với một bé gái mới sinh.
Ādāse (cūḷava. 247) vā udakapatte vā attano mukhaṃ avalokeyya, assa dukkaṭanti sambandho.
The connection is: "If one looks at one's own face in a mirror or in a bowl of water, there is an offense of wrong-doing (dukkaṭa)."
Nếu nhìn mặt mình trong gương (Cūḷava. 247) hoặc trong chậu nước, sẽ phạm tội dukkaṭa, đó là ý nghĩa.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ābādhapaccayā ādāse vā udakapatte vā mukhanimittaṃ oloketu’’nti (cūḷava. 247) vuttattāvaṇādīni vā ‘‘jiṇṇo nu khomhi, no vā’’ti evaṃ āyusaṅkhāraṃ vā oloketuṃ vaṭṭati.
Because it has been said, “Monks, I allow, on account of illness, to look at one’s facial features in a mirror or a bowl of water,” it is permissible to look at one’s appearance and so on, or to check one’s age, thinking, “Am I old or not?”
Vì đã được nói: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép vì lý do bệnh tật mà nhìn khuôn mặt trong gương hoặc trong chậu nước” (Cūḷava. 247), nên được phép nhìn các dấu hiệu bệnh tật, v.v., hoặc để xem “mình đã già chưa”, v.v., tức là để xem tuổi thọ.
Anolokiyavinicchayo.
Decision concerning not looking.
Phán quyết về việc không được nhìn.
187-9. ‘‘Uccako āsandiko uppanno hoti, anujānāmi bhikkhave uccakampi āsandika’’nti (cūḷava. 297) vacanato mañcassa upaḍḍhabhāgappamāṇena ekatobhāgena dīghampi sugataṅgulena atirekaṭṭhaṅgulapādakaṃ idha āsandīti adhippetaṃ, caturaṃsāsandiko pana pamāṇātikkantakopi vaṭṭati.
187-9. According to the statement, “A high chair (āsandika) arose; Monks, I allow even a high chair,” here, āsandī is intended to mean a long chair with legs exceeding eight Sugata-fingers on one side, approximately half the size of a bed; however, a four-sided chair (caturaṃsāsandika) is permissible even if it exceeds the standard size.
187-9. Theo câu “Ghế cao āsandika đã phát sinh, này các tỳ khưu, Ta cho phép cả ghế cao āsandika”, ở đây āsandī được hiểu là loại ghế dài bằng một nửa giường, hoặc dài một bên, và có chân cao hơn tám lóng tay Sugata; còn ghế āsandika hình vuông thì được phép dù vượt quá kích thước.
Tūlīti pakatitūlikā.
Tūlī means an ordinary mattress.
Tūlī là nệm bông thông thường.
Pallaṅkonāma āharimehi vāḷehi katoti vutto.
Pallaṅko is said to be made of imported animal hair.
Pallaṅko được nói là loại ghế làm bằng lông đuôi ngựa được mang đến.
Tattheva ‘‘sīharūpādiṃ dassetvā kato pana vaṭṭatī’’ti vadanti.
In the same context, they say that one made to display lion figures, etc., is permissible.
Cũng tại đó, có người nói rằng: “Loại được làm bằng cách thể hiện hình sư tử, v.v. thì được phép.”
Paṭikanti setattharaṇaṃ.
Paṭikā means a white covering.
Paṭika là tấm trải màu trắng.
Gonacittakanti ettha caturaṅgulādhikalomo kojavo ‘‘gonako’’ti vuccati.
Regarding gonacittakaṃ, a rug with hair more than four fingers long is called a gonaka.
Gonacittakaṃ ở đây, tấm trải kojavo có lông dài hơn bốn lóng tay được gọi là “gonako”.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, kojava’’nti (mahāva. 337) cīvarakkhandhake vuttattā caturaṅgulalomakaṃ pakatikojavaṃ vaṭṭati.
Because it is stated in the Cīvarakkhandhaka, “Monks, I allow a kojava,” an ordinary kojava with four-finger-long hair is permissible.
Vì trong Cīvarakkhandhaka có nói “Này các tỳ khưu, Ta cho phép tấm trải kojavo”, nên tấm trải kojavo thông thường có lông dài bốn lóng tay là được phép.
Ratanacittaṃ cittakaṃ na vaṭṭati.
A rug adorned with jewels is not permissible.
Tấm trải có hình vẽ bảo vật thì không được phép.
Paṭalīti ghanapuppharattaattharaṇaṃ.
Paṭalī means a thick, flower-red covering.
Paṭalī là tấm trải dày màu đỏ thẫm như hoa.
Vikatīti sīhabyagghādirūpavicitto uṇṇāmayattharaṇako.
Vikatī means a woolen covering adorned with figures of lions, tigers, etc.
Vikatī là tấm trải bằng len được trang trí với hình sư tử, cọp, v.v.
Uddalomīti ekatouggatapupphaṃ.
Uddalomī means one with flowers raised on one side.
Uddalomī là loại có hoa nổi lên ở một mặt.
Ekantalomikāti ubhatouggatapupphaṃ.
Ekantalomikā means one with flowers raised on both sides.
Ekantalomikā là loại có hoa nổi lên ở cả hai mặt.
Kuttanti soḷasannaṃ nāṭakitthīnaṃ ṭhatvā naccanayoggaṃ uṇṇāmayattharaṇaṃ.
Kuttaṃ means a woolen covering suitable for sixteen dancing women to stand and dance upon.
Kuttaṃ là tấm trải bằng len, đủ chỗ cho mười sáu vũ nữ đứng múa.
Koseyyanti ratanaparisibbitaṃ koseyyasuttamayaṃ paccattharaṇaṃ.
Koseyyaṃ means a silk-thread covering interwoven with jewels.
Koseyyaṃ là tấm trải giường bằng tơ lụa có viền bằng bảo vật.
Kaṭṭissanti ratanaparisibbitaṃ koseyyakaṭṭissamayaṃ paccattharaṇaṃ.
Kaṭṭissaṃ means a silk-and-kaṭṭissa covering interwoven with jewels.
Kaṭṭissaṃ là tấm trải giường bằng tơ kaṭṭissa có viền bằng bảo vật.
Koseyyañca kaṭṭissañca ratanaparisibbitāneva na vaṭṭanti, suddhāni vaṭṭanti.
Koseyya and kaṭṭissa are not permissible only when interwoven with jewels; plain ones are permissible.
Tấm trải koseyya và kaṭṭissa chỉ không được phép khi có viền bằng bảo vật, còn loại thuần túy thì được phép.
Hatthiassarathattharā tesaṃ upari attharaṇakaattharaṇāva.
Hatthiassarathattharā are simply coverings for elephants, horses, and chariots.
Hatthiassarathattharā chính là những tấm trải được trải trên lưng voi, ngựa và trên xe.
Ajinappaveṇīti ajinacammehi mañcappamāṇena sibbitvā katā paveṇī, tena ca kadalīmigacammaṃ setavatthassa upari pattharitvā sibbitvā kataṃ pavarappaccattharaṇaṃ kadalīmigappavarappaccattharaṇaṃ, tena ca atthataṃ ajinappaveṇīkadalīmigappavarappaccattharaṇatthataṃ.
Ajinappaveṇī means a rug made by sewing together deer skins to the size of a bed; and a superior covering made by spreading and sewing the skin of a kadalī deer over a white cloth is a kadalīmigappavarappaccattharaṇaṃ; and a bed covered with that is ajinappaveṇīkadalīmigappavarappaccattharaṇatthataṃ.
Ajinappaveṇī là tấm trải được làm bằng cách may các mảnh da dê lại với nhau theo kích thước của giường; và tấm trải giường quý giá làm từ da linh dương kadalī được làm bằng cách trải và may da linh dương kadalī lên trên một tấm vải trắng, và chỗ nằm được trải bằng tấm trải đó gọi là ajinappaveṇīkadalīmigappavarappaccattharaṇatthataṃ.
Setavitānampi heṭṭhā akappiyappaccattharaṇe sati na vaṭṭati, kappiyappaccattharaṇe sati vaṭṭati, rattavitānassa heṭṭhā kappiyappaccattharaṇe satipi na vaṭṭati eva.
Even a white canopy is not permissible if there is an unallowable covering beneath it; it is permissible if there is an allowable covering. However, a red canopy is not permissible even if there is an allowable covering beneath it.
Cả màn trắng cũng không được phép nếu bên dưới có tấm trải không hợp lệ; được phép nếu bên dưới có tấm trải hợp lệ. Dưới màn đỏ, dù có tấm trải hợp lệ cũng không được phép.
Sīsūpadhānaṃ pādūpadhānanti mañcassa ubhatolohitakaṃ upadhānaṃ na vaṭṭati.
A head-pillow and a foot-pillow, meaning a red pillow at both ends of the bed, are not permissible.
Gối đầu và gối chân, nghĩa là hai chiếc gối màu đỏ ở hai đầu giường, là không được phép.
Yaṃ pana ekameva upadhānaṃ hoti, ubhosu antesu rattaṃ vā padumavaṇṇaṃ vā cittaṃ vā, sace pamāṇayuttaṃ, vaṭṭati, mahāupadhānaṃ pana paṭikkhittaṃ.
However, if there is only one pillow, whether red, lotus-colored, or patterned at both ends, it is permissible if it is of the proper size; but a large pillow is prohibited.
Nhưng nếu chỉ có một chiếc gối, hai đầu màu đỏ hoặc màu hoa sen hoặc có hoa văn, nếu đúng kích thước thì được phép, còn gối lớn thì đã bị từ chối.
190. Āsandādittayāti āsandī tūlī pallaṅkoti idaṃ tayaṃ nāmaṃ.
190. Āsandādittayā refers to these three names: āsandī, tūlī, and pallaṅka.
190. Āsandādittayā là ba tên gọi này: āsandī, tūlī, và pallaṅko.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā tīṇi āsandiṃ pallaṅkaṃ tūlikaṃ sesakaṃ gihivikaṭaṃ abhinisīdituṃ, na tveva abhinipajjitu’’nti (cūḷava. 314) hi vuttaṃ.
"Monks, I allow you to sit on the remaining lay-made furniture, except for three: the high seat, the divan, and the stuffed mattress; but not to lie down on them," it was said.
Vì đã có lời dạy rằng: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép ngồi lên các vật dụng của gia chủ, ngoại trừ ba thứ: āsandi, pallaṅka, tūlika; nhưng không được nằm xuống.”
Sese gihisantake nisīdituṃ labbhatīti attho.
The meaning is that it is permissible to sit on the remaining lay property.
Ý nghĩa là, được phép ngồi trên các vật dụng còn lại thuộc sở hữu của gia chủ.
Yadi dhammāsane saṅghikampi gonakādiṃ bhikkhūhi anāṇattā ārāmikādayo sayameva paññapenti ceva nīharanti ca, etaṃ gihivikaṭanīhāraṃ nāma, iminā gihivikaṭanīhārena vaṭṭati.
If, on a Dhamma seat, even a Saṅgha-owned rug or similar item is spread out and removed by the ārāmikas or others themselves, without being instructed by the bhikkhus, this is called gihivikaṭanīhāraṃ (lay-made removal), and it is permissible by this gihivikaṭanīhāraṃ.
Nếu tại pháp tòa, người coi vườn, v.v. tự ý trải và dọn dẹp tấm trải gonaka, v.v. thuộc về tăng chúng mà không có sự chỉ thị của các tỳ khưu, thì việc này được gọi là gihivikaṭanīhāraṃ (cách xử lý như vật dụng của gia chủ), và với cách xử lý như vật dụng của gia chủ này thì được phép.
Bhattaggaṃ nāma vihāre eva dānaṭṭhānaṃ.
Bhattaggaṃ (refectory) means the place for offerings within the monastery itself.
Bhattaggaṃ là nơi dâng cúng ngay trong tu viện.
191. Catunnaṃ pādānaṃ, tīsu passesu apassayānañca vasena sattaṅgo.
191. It is sattaṅgo (seven-limbed) by virtue of four legs and supports on three sides.
191. Sattaṅgo (bảy thành phần) là do có bốn chân và ba thành dựa ở ba cạnh.
Ekapassena yutto pañcaṅgo.
Furnished with one side, it is pañcaṅgo (five-limbed).
Pañcaṅgo (năm thành phần) là loại có thành dựa ở một cạnh.
Ime pana sattaṅgapañcaṅgā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uccakampi sattaṅga’’nti (cūḷava. 294) vuttattā pamāṇātikkantāpi vaṭṭanti.
However, these sattaṅga and pañcaṅga are permissible even if they exceed the measure, as it was said, "Monks, I allow even a high sattaṅga."
Tuy nhiên, các loại bảy thành phần và năm thành phần này, dù vượt quá kích thước, vẫn được phép vì có lời dạy rằng: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép cả ghế cao bảy thành phần.”
Tena vuttaṃ ‘‘uccapādakā’’ti.
Therefore, it is said "uccapādakā" (with high legs).
Do đó, đã nói là “uccapādakā” (chân cao).
Tūlonaddhā mañcapīṭhā ghareyeva nisīdituṃ kappantīti sambandho.
The connection is that beds and chairs stuffed with cotton are permissible for sitting only in one's own dwelling.
Cần liên kết rằng giường và ghế được nhồi bông thì chỉ được phép ngồi trong nhà.
193. ‘‘Tūlikā uppannā hoti.
193. "A mattress has arisen.
193. “Nệm bông (tūlikā) đã phát sinh.
Anujānāmi, bhikkhave, vijaṭetvā bimbohanaṃ kātuṃ, tīṇi tūlāni rukkhatūlaṃ latātūlaṃ poṭakitūla’’nti (cūḷava. 297) vuttattā tūlattayañca (cūḷava. aṭṭha. 297; kaṅkhā. aṭṭha. tūlonandasikkhāpadavaṇṇanā) bimbohane vaṭṭati.
Monks, I allow you to unravel it and make a pillow,* three types of cotton: tree-cotton, creeper-cotton, and poṭaki-cotton," it was said, and therefore, the three types of cotton are permissible for a pillow.
Này các tỳ khưu, Ta cho phép xé ra làm gối, có ba loại bông: bông gòn, bông từ dây leo, bông từ cỏ lau,” vì đã có lời dạy như vậy, nên ba loại bông này được phép dùng trong gối.
Imehi tīhi tūlehi sabbesaṃ rukkhalatātiṇānaṃ tūlaṃ anuññātanti veditabbaṃ.
It should be understood that by these three types of cotton, the cotton of all trees, creepers, and grasses is permitted.
Cần hiểu rằng, từ ba loại bông này, bông của tất cả các loại cây, dây leo và cỏ đều được cho phép.
Bhisiyaṃ pana kiñci tūlaṃ na vaṭṭatiyeva.
However, no cotton whatsoever is permissible in a cushion.
Tuy nhiên, trong nệm ngồi (bhisi), không có loại bông nào được phép cả.
Bhisigabbhoti bhisiyā vuttaṃ coḷādipañcakaṃ bimbohane anuññātanti sambandho.
Bhisigabbho (cushion stuffing): The connection is that the five items mentioned for a cushion (cloth, etc.) are permitted for a pillow.
Bhisigabbho cần liên kết rằng năm loại vật liệu như vải vụn, v.v. đã được nói cho nệm ngồi (bhisi) cũng được cho phép trong gối.
Migapakkhinanti sīhādīnaṃ sabbacatuppadānaṃ haṃsamorādīnaṃ sabbapakkhīnaṃ lomāni kappanti.
Migapakkhinaṃ (of animals and birds): The hair of all quadrupeds like lions and the feathers of all birds like swans and peacocks are permissible.
Migapakkhinaṃ là lông của tất cả các loài bốn chân như sư tử, v.v. và của tất cả các loài chim như ngỗng, công, v.v. là hợp lệ.
Masūrake anuññātanti sambandho.
The connection is that they are permitted for a pillow.
Cần liên kết rằng chúng được cho phép trong gối masūraka.
194. Idāni bhisiyaṃ kappiyākappiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussaloma’’ntiādimāha.
194. Now, to show what is permissible and impermissible for a cushion, it is said "manussaloma" (human hair) and so forth.
194. Bây giờ, để chỉ ra những gì hợp lệ và không hợp lệ cho nệm ngồi (bhisi), ngài bắt đầu bằng câu “manussalomaṃ”.
Uṇṇāyanti (cūḷava. 297; cūḷava. aṭṭha. 297) uṇṇābhisiyaṃ manussalomaṃ na labbhatīti attho.
Uṇṇāya (in wool): The meaning is that human hair is not permissible in a wool cushion.
Uṇṇāyaṃ có nghĩa là tóc người không được phép dùng trong nệm ngồi bằng len.
Uṇṇābhisiyampi manussalomaṃ ṭhapetvā yesaṃ kesañci pakkhicatuppadānaṃ lomaṃ vaṭṭatīti attho.
The meaning is that in a wool cushion, excluding human hair, the hair of any birds or quadrupeds is permissible.
Ý nghĩa là, trong nệm ngồi bằng len, ngoại trừ tóc người, lông của bất kỳ loài chim hay loài bốn chân nào cũng được phép.
Paṇṇeti paṇṇabhisiyañca pupphañca suddhaṃ tamālapattañca na labbhaṃ, avasesaṃ yaṃ kiñci paṇṇaṃ labbhatīti attho.
Paṇṇe (in leaves): The meaning is that a leaf cushion, flowers, and pure tamāla leaves are not permissible, but any other leaves are permissible.
Paṇṇe có nghĩa là nệm ngồi bằng lá, hoa, và lá tamāla thuần túy là không được phép; các loại lá còn lại thì được phép.
Tamālapattakampi aññehi missaṃ vaṭṭatīti.
Even tamāla leaves mixed with other things are permissible.
Lá tamāla nếu được trộn lẫn với các loại lá khác thì được phép.
Coḷavākatiṇesu akappiyaṃ nāma natthi.
There is nothing impermissible in cloth, bark, or grass.
Trong các loại vải vụn, vỏ cây và cỏ, không có loại nào là không hợp lệ.
Āsanañceva appaṭivekkhitaṃ na labbhanti āsanasāmaññato pasaṅgena vuttaṃ.
Āsanañceva appaṭivekkhitaṃ na labbha (and an uninspected seat is not permissible) is said incidentally in relation to seats in general.
Āsanañceva appaṭivekkhitaṃ na labbhaṃ được nói đến nhân tiện từ tính chất chung của chỗ ngồi.
Akappiyasayanavinicchayo.
The determination of impermissible sleeping arrangements.
Phần phân định về chỗ nằm không hợp lệ.
197. Antanti pacchimaṃ.
197. Antaṃ (end) means the last part.
197. Cuối cùng là phía sau cùng.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ tiṇṇaṃ pahoti, ettakaṃ pacchimaṃ dīghāsana’’nti (cūḷava. 320) vuttattā yaṃ tiṇṇaṃ pahoti, etaṃ saṃhārimaṃ vā hotu asaṃhārimaṃ vā, tathārūpesu phalakakhaṇḍesupi nisīdituṃ vaṭṭati.
Since it was said, "Monks, I allow a long seat to be as long as is sufficient for three," it is permissible to sit on such planks, whether they are movable or immovable, as long as they are sufficient for three.
Vì đã được nói rằng: "Này các Tỳ khưu, Ta cho phép chỗ ngồi dài sau cùng vừa đủ cho ba người", nên được phép ngồi trên những tấm ván như vậy, dù là loại có thể gấp lại hay không thể gấp lại, mà vừa đủ cho ba người.
Dvinnanti dvinnaṃ samānāsanikānaṃ.
Dvinnaṃ (for two) means for two samānāsanikas (those sitting together).
Của hai người là của hai người có chỗ ngồi chung.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, duvaggassa mañcaṃ duvaggassa pīṭha’’nti (cuḷava. 320) vuttattā dve samānāsanikā saha nisīdituṃ labhanti.
Since it was said, "Monks, I allow a bed for two, a chair for two," two samānāsanikas are permitted to sit together.
Vì đã được nói rằng: "Này các Tỳ khưu, Ta cho phép giường cho hai người, ghế cho hai người", nên hai người có chỗ ngồi chung được phép ngồi cùng nhau.
Aññehi asamānāsanikehi, anupasampannādīhi vā dve hutvāpi nisīdituṃ na labhanti.
However, two are not permitted to sit together with non-samānāsanikas, or with those not fully ordained, and so forth.
Họ không được phép ngồi cùng nhau, dù là hai người, với những người khác không có chỗ ngồi chung, hoặc với những người chưa thọ cụ túc giới v.v...
Samānāsanikavinicchayo.
The determination of sitting together.
Phân tích về người có chỗ ngồi chung.
198. Ukkhittoti āpattiyā adassane, appaṭikamme, pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge vā ukkhittakoti tividhopi idha ukkhitto gahito.
Ukkhitta (suspended) refers here to all three types of suspended persons: one suspended for not seeing an offense, for not making amends, or for not relinquishing a wicked view.
198. Người bị cử tội ở đây được hiểu là cả ba loại người bị cử tội: người bị cử tội vì không thấy tội, vì không khắc phục tội, hoặc vì không từ bỏ tà kiến.
Anupasampannoti iminā sikkhamānasāmaṇerasāmaṇerīsikkhāpaccakkhātakā gahitāti veditabbā.
By anupasampanna (not fully ordained), probationers, novices, female novices, and those who have renounced the training are to be understood as included.
Người chưa thọ cụ túc giới: bằng từ này, cần hiểu là bao gồm cả những vị đang học giới (sikkhamāna), sa-di, sa-di-ni, và những người đã xả giới.
Chinnamūlako nāma antimavatthuṃ ajjhāpannako.
Chinnamūlaka (one whose roots are cut off) is one who has committed an offense of the last category (pārājika).
Người bị cắt đứt gốc rễ là người đã phạm tội cùng cực.
Nānāsaṃvāsoti laddhinānāsaṃvāsako.
Nānāsaṃvāsa (not sharing communion) refers to one who does not share communion due to a difference in views.
Người có sự chung sống khác là người có sự chung sống khác về kiến giải.
‘‘Nānāsīmāya ṭhitacatuttho kammaṃ kareyya, iddhiyā vehāse ṭhitacatuttho kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’nti hi vuttattā imepi ‘‘asaṃvāsikā’’ti vuttā.
For it is said: "The fourth person, standing in a different sīmā, should perform the act; the fourth person, standing in the air by psychic power, should perform the act; it is not a non-act, nor should it be performed." Thus, these are also called "those not sharing communion."
Quả thật, vì đã được nói rằng: "Nếu người thứ tư đứng ở một giới khác mà hành sự, nếu người thứ tư đứng trên hư không bằng thần thông mà hành sự, thì đó là việc làm không hợp lệ và không nên thực hiện", nên những người này cũng được gọi là "người không chung sống".
Etesu pana ukkhittakehi saddhiṃ uposathādīni karonto pācittiyaṃ āpajjati.
Among these, one who performs Uposatha and other acts with suspended persons incurs a pācittiya offense.
Trong số này, người nào làm lễ Uposatha v.v... cùng với những người bị cử tội thì phạm tội pācittiya.
Nissīmaṭṭhavehāsaṭṭhehi karontassa kammaṃ kuppati, dukkaṭañca hoti, itarehi dukkaṭaṃ.
When performing acts with those standing outside the sīmā or in the air, the act is invalid, and there is a dukkaṭa offense; with others, it is a dukkaṭa.
Đối với người hành sự cùng với những vị đứng ngoài giới hoặc đứng trên hư không, việc làm đó sẽ bị hỏng và phạm tội dukkaṭa; với những người còn lại thì phạm tội dukkaṭa.
Asaṃvāsikavinicchayo.
Decision on those not sharing communion.
Phân tích về người không chung sống.
199. Adhammakammanti ettha kathaṃ adhammakammaṃ hotīti ce?
199. As to adhammakamma (an improper act), how does an act become improper?
199. Việc làm phi pháp: ở đây, nếu hỏi rằng việc làm phi pháp là như thế nào?
Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘katamañca, bhikkhave, adhammakammaṃ?
For this was stated by the Blessed One: "And what, bhikkhus, is an improper act?
Điều này đã được Đức Thế Tôn nói: "Này các Tỳ khưu, thế nào là việc làm phi pháp?
Ñattidutiye ce, bhikkhave, kamme ekāya ñattiyā kammaṃ karoti, na ca kammavācaṃ anussāveti, adhammakammaṃ.
If, bhikkhus, in a ñattidutiya act, one performs the act with one motion (ñatti) but does not recite the kammavācā, it is an improper act.
Này các Tỳ khưu, trong một việc làm có tuyên ngôn thứ hai, nếu hành sự bằng một tuyên ngôn mà không đọc lời hành sự, đó là việc làm phi pháp.
Dvīhi ñattīhi kammaṃ karoti, na ca kammavācaṃ anussāveti, adhammakammaṃ.
If one performs the act with two motions but does not recite the kammavācā, it is an improper act.
Nếu hành sự bằng hai tuyên ngôn mà không đọc lời hành sự, đó là việc làm phi pháp.
Ekāya kammavācāya kammaṃ karoti, na ca ñattiṃ ṭhapeti, adhammakammaṃ.
If one performs the act with one kammavācā but does not establish the motion, it is an improper act.
Nếu hành sự bằng một lời hành sự mà không đặt tuyên ngôn, đó là việc làm phi pháp.
Dvīhi kammavācāhi kammaṃ karoti, na ca ñattiṃ ṭhapeti, adhammakamma’’nti (mahāva. 387).
If one performs the act with two kammavācās but does not establish the motion, it is an improper act."
Nếu hành sự bằng hai lời hành sự mà không đặt tuyên ngôn, đó là việc làm phi pháp".
Iminā nayena sesakammesupi vuttappakārena akatvā aññathā karaṇaṃ adhammakammanti veditabbaṃ.
In this manner, performing other acts differently from the prescribed way is to be understood as an improper act.
Theo phương pháp này, cần hiểu rằng trong các việc làm khác cũng vậy, việc thực hiện khác đi mà không theo cách đã được quy định là việc làm phi pháp.
203. Idāni kammappatte ca chandārahe ca dassetuṃ ‘‘catuvaggenā’’tiādi vuttaṃ.
203. Now, to show who is eligible for an act and who is eligible to give consent, "catuvaggenā" and so on is stated.
203. Bây giờ, để chỉ ra người đủ tư cách hành sự và người đáng được ưng thuận, câu "bởi túc số bốn" v.v... đã được nói.
Tattha (pari. 488, 497; pari. 487-488) pakatattā nāma ye pārājikaukkhittaladdhinānāsaṃvāsakā na honti.
Among these, pakatattā (regular bhikkhus) are those who have not committed a pārājika offense, are not suspended, and do not hold different views (nānāsaṃvāsaka).
Trong đó, người bình thường là những người không phải là người phạm tội pārājika, người bị cử tội, hay người có sự chung sống khác về kiến giải.
Pareti ekasīmaṭṭhā pakatattā bhikkhū.
Pare (others) refers to regular bhikkhus who are within the same sīmā.
Những người khác là các Tỳ khưu bình thường ở trong cùng một giới.
Yadi pakatattā bhikkhūpi aññataraṃ gāmasīmaṃ vā nadīsamuddajātassarakhaṇḍasīmāsu vā aññataraṃ pavisitvā ṭhitā honti, neva kammappattā, na chandārahā.
If even regular bhikkhus enter and stand in another village sīmā, or in one of the sīmās of a river, sea, natural lake, or forest, they are neither eligible for the act nor eligible to give consent.
Nếu các Tỳ khưu bình thường đi vào và ở trong một giới làng khác, hoặc trong một trong các giới sông, biển, hồ tự nhiên, hay giới khanda, thì họ không đủ tư cách hành sự và cũng không đáng được ưng thuận.
Na hi tesaṃ chando vā pārisuddhi vā āgacchati aññasīmāyaṃ ṭhitattā.
For their consent or purification does not come, due to their standing in another sīmā.
Sự ưng thuận hay sự thanh tịnh của họ không đến được vì họ đang ở trong một giới khác.
Sesepīti pañcavaggādikaraṇīyepīti attho.
Sese pi means also in acts requiring five bhikkhus and so on.
Trong các trường hợp còn lại nghĩa là trong các việc làm cần túc số năm người trở lên.
204. Asaṃvāsagaṇapūraṃ vā katvā kataṃ kammaṃ kuppañca hoti, kārakānañca dukkaṭanti attho.
204. The meaning is that an act performed by making up the quorum with those not sharing communion is invalid, and the performers incur a dukkaṭa offense.
204. Nghĩa là việc làm được thực hiện bằng cách lấy người không chung sống để đủ túc số sẽ bị hỏng, và những người thực hiện sẽ phạm tội dukkaṭa.
‘‘Yassa saṅgho kammaṃ karoti, taṃcatuttho kammaṃ kareyya, akammaṃ na ca karaṇīya’’nti (mahāva. 389) vuttattā ‘‘kammārahagaṇapūraṃ vā’’ti vuttaṃ.
Since it is said, "The Saṅgha performs an act for him; the fourth person should perform the act; it is not a non-act, nor should it be performed," "kammārahagaṇapūraṃ vā" (or making up the quorum with those eligible for the act) is stated.
Vì đã được nói rằng: "Nếu Tăng chúng hành sự đối với ai, mà người ấy là người thứ tư để hành sự, thì đó là việc làm không hợp lệ và không nên thực hiện", nên câu "hoặc lấy người đủ tư cách hành sự để đủ túc số" đã được nói.
Idāni parivāsādikammānaṃyeva parisato vipattiṃ dassetuṃ ‘‘garukaṭṭhagaṇapūraṃ vā’’ti vuttaṃ.
Now, to show the failure of the assembly itself concerning the acts of parivāsa and so on, it is said, "or a quorum for a serious matter."
Bây giờ, để chỉ ra sự sai sót về hội chúng chỉ đối với các việc làm như biệt trú v.v..., câu "hoặc lấy người đang chịu hình phạt nặng để đủ túc số" đã được nói.
Tampi anikkhittavattaṃ sandhāya vuttaṃ.
That too is said with reference to one who has not laid down his duties.
Điều đó cũng được nói liên quan đến người chưa xả hạnh.
Nikkhittavatto pana sabbattha gaṇapūrako hoti eva.
But one who has laid down his duties is indeed a quorum member everywhere.
Còn người đã xả hạnh thì luôn là người đủ túc số ở mọi nơi.
205. Vāreyyāti paṭikkhipeyya.
205. Should prevent means should object.
205. Nên phản đối là nên bác bỏ.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, adhammakamme kayiramāne paṭikkositu’’nti (mahāva. 154) hi vuttaṃ.
For it is said, "Monks, I allow you to object when an unlawful act is being performed."
Quả thật, đã được nói rằng: "Này các Tỳ khưu, Ta cho phép phản đối khi một việc làm phi pháp đang được thực hiện".
Antarāye satīti attho.
The meaning is: when there is an obstacle.
Nghĩa là khi có trở ngại.
‘‘Adhammakammaṃ idaṃ, na metaṃ khamatī’’ti evaṃ dve tayo aññamaññaṃ diṭṭhiṃ āvi kareyyunti attho.
The meaning is: "This is an unlawful act; I do not approve of it" – in this way, two or three should declare their view to each other.
Nghĩa là hai hoặc ba người nên bày tỏ quan điểm cho nhau rằng: "Việc làm này là phi pháp, tôi không ưng thuận".
Yadi eko hoti, ‘‘na metaṃ khamatī’’ti evaṃ adhiṭṭhānaṃ kareyyāti attho.
If there is only one, the meaning is: "I do not approve of it" – in this way, he should make a determination.
Nếu chỉ có một người, nghĩa là nên quyết tâm rằng: "Tôi không ưng thuận điều này".
Ettāvatā ete nirāpattikā honti, antarāyā ca muccanti, kammaṃ pana adhammattā kuppameva.
By this much, these become free from offense, and they are freed from obstacles; but the act itself, being unlawful, is indeed invalid.
Đến đây, những người này trở thành vô tội và thoát khỏi các trở ngại, nhưng việc làm đó vẫn bị hỏng vì nó phi pháp.
Vārenteva tatodhikāti ettha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, catūhi pañcahi paṭikkosituṃ, dvīhi tīhi diṭṭhiṃ āvi kātuṃ, ekena adhiṭṭhātuṃ, ‘‘na metaṃ khamatī’’ti (mahāva. 154) vuttattā cattāro vā pañca vā vārenti evāti attho.
Here, regarding "only by preventing that much," the meaning is that since it is said, "Monks, I allow four or five to object, two or three to declare their view, and one to make a determination, 'I do not approve of it'," it means that four or five indeed prevent it.
Những người phản đối nhiều hơn thế: ở đây, vì đã được nói rằng: "Này các Tỳ khưu, Ta cho phép bốn hoặc năm người phản đối, hai hoặc ba người bày tỏ quan điểm, một người quyết tâm rằng: 'Tôi không ưng thuận điều này'", nên nghĩa là bốn hoặc năm người nên phản đối.
207. Idāni yassa paṭikkhepo ruhati, taṃ dassetuṃ ‘‘pakatattekasīmaṭṭha-samasaṃvāsabhikkhuno’’ti vuttaṃ.
207. Now, to show whose objection holds, it is said, "of a bhikkhu who is pakatatta, within the same boundary, and of the same communion."
207. Bây giờ, để chỉ ra người mà sự phản đối của họ thành tựu, câu "của Tỳ khưu bình thường, ở trong cùng một giới, có sự chung sống đồng đều" đã được nói.
Tassattho (mahāva. 394) – evarūpassa bhikkhuno paṭikkosanā antamaso ānantarassāpi ārocentassa ruhatīti.
Its meaning is: the objection of such a bhikkhu holds, even if it is merely reported to a close associate.
Nghĩa của câu đó là: sự phản đối của một Tỳ khưu như vậy, người báo cho dù chỉ là người kế cận, cũng thành tựu.
‘‘Bhikkhussa, bhikkhave, pakatattassa samānasaṃvāsikassa samānasīmāyaṃ ṭhitassa antamaso ānantarikassapi bhikkhuno viññāpentassa saṅghamajjhe paṭikkosanā ruhatī’’ti (mahāva. 394) vuttaṃ.
It is said, "Monks, the objection of a bhikkhu who is pakatatta, of the same communion, residing within the same boundary, even when merely informing a close associate, holds in the midst of the Saṅgha."
"Này các Tỳ khưu, sự khiển trách giữa Tăng chúng là hợp lệ đối với một Tỳ khưu đã bị khiển trách, đang sống chung, đang ở trong cùng một sīmā, thậm chí là một Tỳ khưu ở ngay bên cạnh, khi vị ấy thỉnh cầu." đã được nói đến.
209. Cuṇṇanti sirīsacuṇṇādikanti attho.
209. Powder means sirīsa powder and so on.
209. Cuṇṇa có nghĩa là bột sirīsa, v.v.
Mattikāti pakatimattikā vā pañcavaṇṇā vā suddhā kuṅkuṭṭhaādikā vā.
Clay means ordinary clay, or five-colored clay, or pure kuṅkuṭṭha and so on.
Mattikā là đất tự nhiên, hoặc đất năm màu, hoặc đất sét tinh khiết, đất kuṅkuṭṭha, v.v.
Kulasaṅgahāti etehi saṅgahitānaṃ santike lābhāsāya kulasaṅgahatthanti attho.
For the sake of gaining favor with families means for the purpose of gaining favor with those families who have been won over by these means, with the hope of gain.
Kulasaṅgahā có nghĩa là nhằm mục đích thu phục các gia đình, với hy vọng nhận được lợi lộc từ những người đã được thu phục bằng những thứ này.
Ettha pana imehi saṅgahitānaṃ santike ‘‘kiñci labhissāmī’’ti saṅghikaṃ vā puggalikaṃ vā dātuṃ na vaṭṭati eva.
However, it is not permissible to give anything, whether belonging to the Saṅgha or to an individual, to those who have been won over by these means, with the thought, "I will gain something."
Ở đây, không được phép cho vật của Tăng chúng hoặc của cá nhân cho những người đã được thu phục bằng những thứ này với ý nghĩ "ta sẽ nhận được thứ gì đó".
Iminā pana nayena laddhaṃ pañcannampi sahadhammikānaṃ na vaṭṭati, micchājīvañca hoti.
Moreover, what is obtained by this method is not permissible for any of the five fellow practitioners, and it constitutes wrong livelihood.
Hơn nữa, vật phẩm có được theo cách này thì không hợp lệ đối với cả năm vị đồng phạm hạnh, và đó là tà mạng.
210-211. Lābhāsāya dāyakānaṃ dārake ukkhipitvā paribhaṭabhāvo pāribhaṭakatā, tāya pāribhaṭakatāya na jīvayeti sambandho.
210-211. The act of lifting up the children of donors for the sake of gain and acting as their nursemaid is pāribhaṭakatā; the connection is that one should not live by such nursemaiding.
210-211. Việc bế ẵm và chăm sóc con cái của các thí chủ với hy vọng nhận được lợi lộc là pāribhaṭakatā, nên hiểu là không nên sống bằng việc pāribhaṭakatā ấy.
Sesesupi eseva nayo.
The same method applies to the remaining cases.
Đối với các trường hợp còn lại, phương pháp cũng tương tự.
Khettādīsu pesitassa gamanaṃ paheṇakammaṃ.
Going when sent to fields and so on is paheṇakammaṃ (sending on errands).
Việc đi khi được sai bảo trong các việc liên quan đến ruộng đất, v.v. là paheṇakammaṃ.
Sāsanappaṭisāsanaharaṇaṃ dūtakammaṃ.
Carrying messages and counter-messages is dūtakammaṃ (acting as a messenger).
Việc mang thư tín đi và về là dūtakammaṃ.
Pesitassa gehato gehagamanaṃ jaṅghapesaniyaṃ.
Going from house to house when sent is jaṅghapesaniyaṃ (running errands).
Việc đi từ nhà này đến nhà khác khi được sai bảo là jaṅghapesaniyaṃ.
Lābhāsāya lañjadānamanuppadānaṃ.
Giving bribes for the sake of gain is anuppadānaṃ (giving gifts).
Việc hối lộ với hy vọng nhận được lợi lộc là anuppadānaṃ.
Aññena vāpīti aṅgavijjādinā.
Or by other means means by physiognomy and so on.
Aññena vāpi là bằng các môn như xem tướng tay, v.v.
213. Idāni āgantukavattādīni dassetuṃ ‘‘vatta’’nti mātikāpadaṃ uddhaṭaṃ.
213. Now, to show the duties of an arriving guest and so on, the heading "duties" is introduced.
213. Bây giờ, để trình bày các phận sự đối với khách Tỳ khưu, v.v., đề mục "vatta" (phận sự) đã được nêu lên.
Parikkhittassa (cūḷava. 356 ādayo; cūḷava. aṭṭha. 357 ādayo) vihārassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa dvīhi leḍḍupātehi paricchinnaṭṭhānaṃ patvā upāhanaṃ omuñcitvā nīcaṃ katvā papphoṭetvā upāhanaṃ daṇḍakena gahetvā chattaṃ apanāmetvā sīsaṃ vivaritvā sīse cīvaraṃ khandhe karitvā sādhukaṃ ataramānena ārāmo pavisitabboti attho.
Having reached the boundary of a monastery that has a fence, or the place marked by two clods' throws for one without a fence, one should take off one's sandals, lower them, shake them out, take them with a stick, remove one's umbrella, uncover one's head, place the robe on one's shoulder, and enter the monastery calmly and carefully; this is the meaning.
Có nghĩa là: đối với ngôi tự viện có tường rào, khi đến tường rào, đối với ngôi tự viện không có tường rào, khi đến nơi cách hai lần ném đất, nên cởi giày dép, phủi bụi bằng cách úp xuống, cầm giày dép bằng cây gậy, hạ dù, mở khăn trùm đầu, vắt y trên vai, đi vào tự viện một cách cẩn thận, không vội vàng.
217-8. Vuḍḍhāgantukassāti ettha (cūḷava. 358 ādayo; cūḷava. aṭṭha. 359 ādayo) dūratova disvā yadi ‘‘vuḍḍho’’ti jānāti, tasmiṃ anāgate eva āsanapaññāpanādivattaṃ kātabbanti attho.
217-8. For an elder visitor: Here, if one sees from afar and knows that he is an elder, the meaning is that the duties such as preparing a seat should be performed even before he arrives.
217-8. Vuḍḍhāgantukassāti ở đây có nghĩa là: nếu từ xa thấy và biết là một vị trưởng lão, thì nên làm các phận sự như soạn chỗ ngồi, v.v. ngay cả trước khi vị ấy đến.
Pādodappabhutinti pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ upanikkhipitabbanti attho.
Beginning with foot-water: The meaning is that foot-water, a foot-stool, and a foot-mat should be placed.
Pādodappabhutinti có nghĩa là nên đặt nước rửa chân, ghế rửa chân và khăn lau chân.
Pānīyena āpucchantena sace sakiṃ ānītaṃ pānīyaṃ sabbaṃ pivati, punapi āpucchitabbo eva.
If, when asked with drinking water, he drinks all the water brought at once, he should be asked again.
Khi hỏi về nước uống, nếu vị ấy uống hết nước đã mang đến một lần, thì nên hỏi lại lần nữa.
Paññapeti ‘‘etaṃ tumhākaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti evaṃ ācikkhitabbanti attho.
Should make known: The meaning is that one should explain thus: "This lodging is assigned to you."
Paññapeti có nghĩa là nên chỉ cho vị ấy rằng: "Nơi ở này đến lượt ngài".
219-20. ‘‘Bhikkhācāragāmo ito dūre’’ti vā ‘‘santike’’ti vā ‘‘kālasseva piṇḍāya caritabba’’nti vā ‘‘upaṭṭhāke caritabba’’nti vā gocaro ācikkhitabbo.
219-20. The alms-round village should be explained, whether it is "far from here" or "near," or "one should go for alms early," or "one should go to the supporters."
219-20. Nên chỉ rõ nơi khất thực, rằng: "Làng khất thực ở xa hay gần nơi này", hoặc "nên đi khất thực vào đúng giờ", hoặc "nên đi đến nhà các thí chủ".
Agocaroti micchādiṭṭhikānaṃ vā gāmo, paricchinnabhikkhako vā gāmo, yattha ekassa vā dvinnaṃ vā bhikkhā dīyati, so ācikkhitabboti attho.
Not a suitable resort: The meaning is that a village of those with wrong views, or a village with a limited number of bhikkhus, where alms are given to one or two bhikkhus, should be explained.
Agocaroti có nghĩa là nên chỉ rõ làng của những người có tà kiến, hoặc làng có số Tỳ khưu khất thực hạn chế, nơi chỉ có một hoặc hai vị được cúng dường vật thực.
Katikanti saṅghassa katikaṭṭhānaṃ.
Agreement: The place of agreement of the Saṅgha.
Katikanti là nơi quy định của Tăng chúng.
‘‘Imaṃ kālaṃ pavisitabbaṃ, imaṃ kālaṃ nikkhamitabba’’nti evaṃ pavesananikkhamanakālaṃ ācikkhitabbaṃ.
The times for entering and leaving should be explained thus: "One should enter at this time, one should leave at this time."
Nên chỉ rõ thời gian ra vào, rằng: "Nên vào giờ này, nên ra giờ này".
Kesuci ṭhānesu amanussā vā vāḷā vā honti, tasmā evaṃ ācikkhitabbameva.
In some places, there are non-humans or wild animals; therefore, it must be explained thus.
Ở một số nơi có phi nhân hoặc thú dữ, vì vậy nên chỉ rõ điều này.
Nisinnovāti idaṃ āpattiabhāvamattadīpakaṃ, uṭṭhahitvāpi sabbaṃ kātuṃ vaṭṭateva.
While seated: This merely indicates the absence of an offense; it is permissible to do everything even while standing.
Nisinnovāti điều này chỉ cho thấy việc không có tội, nhưng đứng dậy làm tất cả mọi việc cũng đều được phép.
Vattavinicchayo.
Determination of duties.
Phần phân định về các phận sự.
227. Mittoti daḷhamitto.
227. Friend: A close friend.
227. Mittoti là bạn thân.
Sandiṭṭhoti diṭṭhamatto nātidaḷhamitto.
Acquaintance: One who has merely been seen, not a very close friend.
Sandiṭṭhoti là người quen biết, không phải bạn quá thân.
‘‘Itarena ca pubbe vuttanayena ‘tisso bhikkhū’ti vā ‘tissā bhikkhunī’ti vā vattabbaṃ.
"And by the other, as stated previously, one should say 'to Tissa the bhikkhu' or 'to Tissa the bhikkhunī'.
"Và với người kia, theo cách đã nói trước đây, nên nói 'cho Tỳ khưu Tissa' hoặc 'cho Tỳ khưu ni Tissā'.
Puna tena ‘ahaṃ tissassa bhikkhuno, tissāya bhikkhuniyā vā dammī’ti vikappetvā teneva ‘tissassa bhikkhuno, tissāya bhikkhuniyā santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’ti paccuddharitabba’’nti evaṃ pāṭho gahetabbo.
Then, having made the vikappanā saying, 'I give this to Tissa the bhikkhu, or to Tissa the bhikkhunī,' it should be revoked by that same person, saying, 'Use or give away what belongs to Tissa the bhikkhu, or Tissa the bhikkhunī, or do as you deem fit.' This is how the reading should be understood."
Sau đó, người ấy nên vikappanā rằng 'tôi cho Tỳ khưu Tissa, hoặc cho Tỳ khưu ni Tissā', rồi chính người ấy nên xả bỏ rằng 'vật sở hữu của Tỳ khưu Tissa, hoặc của Tỳ khưu ni Tissā, ngài hãy sử dụng, cho đi hoặc làm tùy duyên'." nên hiểu đoạn văn như vậy.
229. ‘‘Dasāhaparamaṃ atirekacīvaraṃ dhāretabba’’nti (pārā. 462) vuttattā ‘‘dasāhaṃ vā’’ti vuttaṃ.
229. Since it was said, ‘‘An extra robe should be kept for a maximum of ten days’’, ‘‘or for ten days’’ was said.
229. Vì đã có lời dạy rằng "y dư được phép giữ tối đa mười ngày", nên đã nói "dasāhaṃ vā" (hoặc mười ngày).
‘‘Cīvarakālasamayo nāma anatthate kathine vassānassa pacchimo māso, atthate kathine pañca māsā’’ti (pārā. 649) vuttattā ‘‘māsamekaṃ vā pañca vā’’ti vuttaṃ, māsaṃ vā ekaṃ pañca vā māseti attho.
Since it was said, ‘‘The robe-season is, when the kathina is not spread, the last month of the rainy season; when the kathina is spread, five months’’, ‘‘or one month or five’’ was said. The meaning is, one month or five months.
Vì đã có lời dạy rằng "thời gian may y là tháng cuối của mùa mưa khi kaṭhina chưa được trải, và là năm tháng khi kaṭhina đã được trải", nên đã nói "māsamekaṃ vā pañca vā" (hoặc một tháng hay năm tháng), có nghĩa là một tháng hoặc năm tháng.
‘‘Bhikkhuno paneva akālacīvaraṃ uppajjeyya, ākaṅkhamānena bhikkhunā paṭiggahetabbaṃ.
‘‘If an out-of-season robe arises for a bhikkhu, the bhikkhu, if he wishes, should accept it.
"Nếu Tỳ khưu nhận được y phi thời, nếu muốn, Tỳ khưu ấy nên nhận lấy.
Paṭiggahetvā khippameva kāretabbaṃ.
Having accepted it, he should make it up quickly.
Sau khi nhận, nên may ngay lập tức.
No cassa pāripūri, māsaparamaṃ tena bhikkhunā taṃ cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ ūnassa pāripūriyā satiyā paccāsāyā’’ti (pārā. 499) vuttattā ‘‘paccāsā sati māsaka’’nti vuttaṃ.
If it is not complete, that bhikkhu should lay aside that robe for a maximum of one month, with the expectation of its completion’’, having been said, ‘‘with the expectation of one month’’ was said.
Do y-phục ấy không được đầy đủ, vị tỳ-khưu ấy được phép cất giữ y phục ấy tối đa là một tháng với hy vọng sẽ làm cho đầy đủ phần còn thiếu” đã được nói đến, nên câu “có hy vọng, một tháng” đã được nói ra.
Nuppādayatīti anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ nissaggiṃ na janayatīti attho.
Does not produce means he does not generate an un-determined, un-designated, nissaggiya robe.
Không phát sinh có nghĩa là không làm phát sinh tội Ưng Xả Đối Trị đối với vật chưa được chú nguyện hoặc chưa được xả.
Vikappanāvinicchayo.
The determination of designation.
Phần phân tích về sự xả y.
230. Byattassāti ettha kittāvatā byatto hotīti ce?
230. In byattassa, if it is asked, how much is one proficient?
230. Ở đây, trong câu của người có khả năng, nếu hỏi: “Thế nào là người có khả năng?”
Nissayamuccanakena pana sabbantimena dhammaparicchedena atthato ca byañjanato ca dve mātikā paguṇā vācuggatā kātabbā, pakkhadivasesu dhammassāvanatthāya suttantato cattāro bhāṇavārā, sampattānaṃ parisānaṃ parikathanatthāya andhakavindamahārāhulovādadhammakkhandhasadiso eko kathāmaggo, saṅghabhattamaṅgalāmaṅgalesu anumodanatthāya tisso anumodanā, uposathappavāraṇādivijānanatthaṃ kammākammavinicchayo, samaṇadhammakaraṇatthaṃ samādhivasena vā vipassanāvasena vā arahattapariyosānaṃ ekaṃ kammaṭṭhānaṃ ettakaṃ uggahetabbaṃ.
One who is to release from nissaya must, by the very last division of Dhamma, both in meaning and expression, make two mātikā proficient and memorized; four bhāṇavārā from the Suttanta for Dhamma-listening on pakkhadivasa; one path of discourse similar to the Andhakavinda Mahārāhulovāda Dhammakkhandha for addressing the assembled congregations; three anumodanā for anumodanā at communal meals and auspicious/inauspicious occasions; a determination of what is kamma and what is not kamma for understanding uposatha and pavāraṇā; and one kammaṭṭhāna culminating in arahantship, either by way of samādhi or by way of vipassanā, for practicing the ascetic's duties—this much must be learned.
Vị thầy tế độ cần phải thông thạo và thuộc lòng hai bộ Mātikā cả về ý nghĩa lẫn văn tự, theo chương cuối cùng về việc chấm dứt sự nương tựa; bốn đoạn kinh (bhāṇavāra) từ Kinh Tạng để thuyết pháp vào các ngày trong tuần; một pháp thoại tương đương với các bài kinh Andhakavinda, Mahārāhulovāda, Dhammakkhandha để giảng giải cho các hội chúng đã vân tập; ba bài tùy hỷ để tán thán trong các dịp cúng dường Tăng đoàn, các lễ lành và lễ dữ; phần phân tích về các nghiệp sự và phi nghiệp sự để biết về lễ Bố-tát, Tự tứ, v.v...; một đề mục thiền định cho đến quả A-la-hán, hoặc theo pháp chỉ hoặc theo pháp quán, để thực hành phận sự của sa-môn. Cần phải học hỏi chừng ấy.
Ettāvatā byatto nāma hoti cātudiso, itarathā abyatto.
By this much, one is called proficient, a cātudisa; otherwise, unproficient.
Với chừng ấy, vị ấy được gọi là người có khả năng, đi được bốn phương; nếu không thì là người không có khả năng.
232. Idāni paṭippassaddhividhānaṃ dassetuṃ ‘‘pakkante’’tiādi vuttaṃ, ‘‘pañcimā, bhikkhave, nissayappaṭippassaddhiyo upajjhāyamhā.
232. Now, to show the regulation for the cessation of nissaya, ‘‘pakkante’’ and so on was said: ‘‘Monks, there are these five cessations of nissaya from an upajjhāya.
232. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp chấm dứt (sự nương tựa), câu “khi đã đi” và các câu tiếp theo đã được nói đến, “Này các tỳ-khưu, có năm trường hợp chấm dứt sự nương tựa đối với thầy tế độ.
Upajjhāyo pakkanto vā hoti vibbhanto vā kālakato vā pakkhasaṅkanto vā āṇattiyeva pañcamī’’ti (mahāva. 83), ‘‘chayimā, bhikkhave, nissayappaṭippassaddhiyo ācariyamhā.
The upajjhāya has departed, or has gone astray, or has passed away, or has gone over to another faction, and the fifth is by command’’. ‘‘Monks, there are these six cessations of nissaya from an ācariya.
Thầy tế độ đã đi xa, hoặc đã hoàn tục, hoặc đã mệnh chung, hoặc đã theo ngoại đạo, và thứ năm là do chính mệnh lệnh”. “Này các tỳ-khưu, có sáu trường hợp chấm dứt sự nương tựa đối với thầy giáo thọ.
Ācariyo pakkanto vā hoti vibbhanto vā kālakato vā pakkhasaṅkanto vā āṇattiyeva pañcamī, upajjhāyena vā samodhānagato hotī’’ti idaṃ pana ubhayaṃ idha dassitaṃ.
The ācariya has departed, or has gone astray, or has passed away, or has gone over to another faction, and the fifth is by command, or he has come to an agreement with the upajjhāya’’—both of these are shown here.
Thầy giáo thọ đã đi xa, hoặc đã hoàn tục, hoặc đã mệnh chung, hoặc đã theo ngoại đạo, thứ năm là do chính mệnh lệnh, hoặc đã hội đủ điều kiện với thầy tế độ”. Cả hai trường hợp này đều được chỉ ra ở đây.
Sace ācariyupajjhāyā sāmantavihāresupi aparikkhittesu leḍḍupātadvayabbhantare vasanti, nissayo na paṭippassambhati.
If the ācariya and upajjhāya dwell within the two throws of a clod, even in un-demarcated residences, the nissaya does not cease.
Nếu các thầy giáo thọ và thầy tế độ sống trong các tu viện lân cận, không có tường rào, trong khoảng cách hai lần ném đất, sự nương tựa không chấm dứt.
Parikkhittesupi na paṭippassambhatīti eke.
Some say it does not cease even in demarcated ones.
Một số vị cho rằng ngay cả trong các tu viện có tường rào cũng không chấm dứt.
Ācariyā pana na icchanti.
But the ācariyas do not agree.
Tuy nhiên, các vị Trưởng lão không chấp nhận điều này.
Kasmāti ce?
Why, if it is asked?
Nếu hỏi: “Tại sao?”
Nissayaggahaṇappaṭippassaddhīnaṃ upacārasīmāya paricchinnattā.
Because the upacāra boundary for the taking and cessation of nissaya is delimited.
Vì việc thọ nhận và chấm dứt sự nương tựa được giới hạn bởi ranh giới của vùng phụ cận (upacārasīmā).
Leḍḍupātena upacārasīmāparicchedo pana aparikkhittesu eva labbhati, na parikkhittesu.
However, the delimitation of the upacāra boundary by a clod-throw is only taken in un-demarcated areas, not in demarcated ones.
Việc xác định ranh giới của vùng phụ cận bằng cách ném đất chỉ được áp dụng ở những nơi không có tường rào, không áp dụng ở những nơi có tường rào.
Tasmā ācariyānaṃ vinicchayeva ṭhātabbaṃ.
Therefore, one should abide by the determination of the ācariyas.
Do đó, nên theo sự phân tích của các vị Trưởng lão.
Pakkanteti ettha (mahāva. aṭṭha. 83) sace ācariyo antevāsikaṃ anāmantetvāva upacārasīmaṃ atikkamati, nissayo paṭippassambhati.
In pakkante, if the ācariya crosses the upacāra boundary without informing the antevāsika, the nissaya ceases.
Ở đây, trong câu khi đã đi, nếu thầy giáo thọ đi qua ranh giới của vùng phụ cận mà không báo cho đệ tử biết, sự nương tựa chấm dứt.
Sace upacārasīmaṃ anatikkamitvāva nivattati, na paṭippassambhati.
If he returns without crossing the upacāra boundary, it does not cease.
Nếu thầy quay trở lại trước khi đi qua ranh giới của vùng phụ cận, sự nương tựa không chấm dứt.
Ācariyaṃ anāmantetvā antevāsikassa gamanepi eseva nayo.
The same rule applies if the antevāsika goes without informing the ācariya.
Trường hợp đệ tử đi mà không báo cho thầy giáo thọ biết cũng tương tự như vậy.
Sace ācariyo katthaci gantukāmo antevāsikaṃ āpucchati, antevāsikopi ‘‘sādhu sādhū’’ti sampaṭicchati, taṅkhaṇe eva paṭippassambhati.
If the ācariya, wishing to go somewhere, asks the antevāsika, and the antevāsika also agrees saying ‘‘Sādhu, sādhu’’, it ceases at that very moment.
Nếu thầy giáo thọ muốn đi đâu đó và hỏi ý kiến đệ tử, và đệ tử cũng đồng ý “lành thay, lành thay”, sự nương tựa chấm dứt ngay lúc đó.
Evaṃ ācariyaṃ āpucchitvā antevāsikassa gamanepi.
Similarly, if the antevāsika goes after asking the ācariya.
Tương tự như vậy khi đệ tử đi sau khi đã hỏi ý kiến thầy giáo thọ.
Dvīsupi antovihāreyeva ṭhitesu ācariyo vā antevāsikaṃ, antevāsiko vā ācariyaṃ anāpucchitvāva sace dve leḍḍupāte atikkamati, paṭippassambhati.
If, while both are staying within the monastery, either the ācariya or the antevāsika crosses two clod-throws without informing the other, it ceases.
Khi cả hai đều ở trong tu viện, nếu thầy giáo thọ không hỏi đệ tử, hoặc đệ tử không hỏi thầy giáo thọ, mà đi quá hai lần ném đất, sự nương tựa chấm dứt.
Pakkhasaṅkante vā vibbhante vā kālakate vā taṅkhaṇeyeva paṭippassambhati.
When he has gone to another faction, or has gone astray, or has died, it ceases at that very moment.
Khi theo ngoại đạo, hoặc hoàn tục, hoặc mệnh chung, sự nương tựa chấm dứt ngay lúc đó.
Āṇatti nāma nissayappaṇāmanā.
Instruction is the giving up of reliance.
Mệnh lệnh là sự miễn trừ nương tựa.
Dassanasavanavasena duvidhaṃ samodhānaṃ.
Concurrence is twofold, by way of seeing and hearing.
Hội đủ điều kiện có hai loại: qua việc thấy và qua việc nghe.
234. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, addhānamaggappaṭipannena bhikkhunā nissayaṃ alabhamānena anissitena vatthu’’nti (mahāva. 121) vuttattā ‘‘addhikassā’’ti vuttaṃ.
234. ‘‘For a traveler’’ is stated because it is said: ‘‘Monks, I allow a monk who is on a journey and cannot find reliance to dwell without reliance.’’
234. Do đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép vị tỳ-khưu đang đi đường, nếu không tìm được người để nương tựa, được phép sống không nương tựa”, nên câu “đối với người đi đường” đã được nói ra.
Gilānupaṭṭhākassa ca yācitassāti sambandho.
And for an attendant of the sick who is requested, is the connection.
Và đối với người chăm sóc bệnh nhân được thỉnh cầu, có sự liên kết.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, gilānupaṭṭhākena bhikkhunā nissayaṃ alabhamānena yāciyamānena anissitena vatthu’’nti (mahāva. 121) hi vuttaṃ.
For it is said: ‘‘Monks, I allow a monk who is an attendant of the sick, who cannot find reliance, and who is requested, to dwell without reliance.’’
Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép vị tỳ-khưu chăm sóc bệnh nhân, nếu không tìm được người để nương tựa, khi được thỉnh cầu, được phép sống không nương tựa”.
Sallakkhentena phāsukanti phāsuvihāraṃ sallakkhentena.
Considering comfort means considering a comfortable dwelling.
Người nhận thấy sự thoải mái là người nhận thấy sự an trú thoải mái.
Idaṃ pana parihāraṃ (mahāva. aṭṭha. 121) sotāpannādiariyasāvako vā thāmagatasamathavipassanālābhī vā bālaputhujjano vā na labhati.
However, this exemption is not obtained by a noble disciple such as a Sotāpanna, nor by one who has attained firmness in tranquillity and insight, nor by an ordinary person (bālaputhujjano).
Tuy nhiên, sự miễn trừ này không được áp dụng cho vị Thánh đệ tử Tu-đà-hoàn trở lên, hoặc người đã đạt được định và quán vững chắc, hoặc người phàm phu non kém.
Yassa kho pana samathavipassanā taruṇā hoti, na thāmagatā, ayaṃ labhati.
But one whose tranquillity and insight are fresh, not yet firm, obtains it.
Nhưng người nào có định và quán còn non yếu, chưa vững chắc, thì được áp dụng.
Asante nissayadāyake ‘‘yadā paṭirūpo nissayadāyako āgacchissati, tadā tassa nissāya vasissāmī’’ti ābhogaṃ katvā yāva āsāḷhīpuṇṇamā, tāva vasituṃ labhati.
If there is no reliance-giver, one may make a resolve, ‘‘When a suitable reliance-giver comes, I will dwell relying on him,’’ and may dwell until the full moon of Āsāḷhī.
Khi không có người cho nương tựa, sau khi tác ý rằng “khi nào có người cho nương tựa thích hợp đến, khi đó ta sẽ sống nương tựa vào vị ấy”, vị ấy được phép sống như vậy cho đến ngày rằm tháng Āsāḷhī.
Sace pana āsāḷhīmāse nissayadāyakaṃ na labhati, yattha atthi, tattha gantabbaṃ.
However, if one does not find a reliance-giver in the month of Āsāḷhī, one must go to where there is one.
Tuy nhiên, nếu trong tháng Āsāḷhī mà không tìm được người cho nương tựa, vị ấy phải đi đến nơi có người.
Antovasse pana anissitena vatthuṃ na vaṭṭati.
But it is not permissible to dwell without reliance during the rainy season.
Trong mùa an cư, không được phép sống không nương tựa.
Sabhāge dāyake asante vasituṃ labbhatīti sabbapadesu yojanā kātabbā.
The application should be made in all situations, that it is permissible to dwell when there is no suitable reliance-giver.
Khi không có người cho nương tựa thích hợp, được phép sống (không nương tựa), cách giải thích này cần được áp dụng cho tất cả các trường hợp.
Nissayavinicchayo.
Decision on Reliance.
Phần phân tích về sự nương tựa.
235. Akāyabandhanoti kāyabandhanaṃ abandhitvāti attho.
235. Without a body-band means without tying a body-band.
235. Không có dây thắt lưng có nghĩa là không thắt dây thắt lưng.
Tato paṭṭhāya cīvaraṃ pārupitabbaṃ, tato paṭṭhāya eva kāyabandhanaṃ bandhitabbaṃ.
From that point, the robe should be worn; only from that point should the body-band be tied.
Từ đó trở đi, phải đắp y; từ đó trở đi, phải thắt dây thắt lưng.
‘‘Na bhikkhave akāyabandhanena gāmo pavisitabbo.
‘‘Monks, one should not enter a village without a body-band.
“Này các tỳ-khưu, không được vào làng mà không có dây thắt lưng.
Yo paviseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 278) hi vuttaṃ.
Whoever enters incurs an offense of wrong-doing (dukkata),’’ thus it is stated.
Ai vào làng như vậy, phạm tội Tác ác” đã được nói đến.
Tatthevāsatiyā gatoti asatiyā gato yattha sarati, tattheva bandhitabbaṃ.
Gone through forgetfulness means if one has gone through forgetfulness, it should be tied right there where one remembers.
Đã đi đến đó do thất niệm, khi thất niệm mà đi, nhớ ra ở đâu thì phải thắt ở đó.
Saritvā pana yāva na bandhati, tāva piṇḍāya carituṃ na vaṭṭati.
But having remembered, it is not permissible to wander for alms until it is tied.
Tuy nhiên, sau khi nhớ ra mà chưa thắt, thì không được đi khất thực.
Yadi antogāme sarati, kāyabandhane sati ekamante ṭhatvā bandhitabbaṃ, asati ce nikkhamitvā bandhitvā puna piṇḍāya pavisitabbanti vadanti.
If one remembers inside the village, and if there is a body-band, one should stand aside and tie it; if there isn't, they say one should go out, tie it, and then re-enter for alms.
Các vị nói rằng, nếu nhớ ra khi ở trong làng, có dây thắt lưng thì nên đứng ở một nơi kín đáo để thắt; nếu không có thì phải đi ra ngoài, thắt xong rồi mới vào lại khất thực.
237. Macchakaṇḍakakhajjurī-pattā maṭṭhā ca paṭṭikāti ettha (cūḷava. aṭṭha. 278) ete macchakaṇṭakādayo maṭṭhā vikārarahitā paṭṭikā ca tadantogadhāti adhippāyo.
237. Here, the intention of ‘‘fish-bone, date-palm leaf, and smooth strip’’ is that these fish-bones, etc., and the smooth strip are included within it, being free from defects.
237. Ở đây, trong câu dây hình xương cá, lá chà là, và dây dẹt đã được làm nhẵn, ý muốn nói rằng các loại dây hình xương cá, v.v... đã được làm nhẵn, không có sự biến đổi, và dây dẹt cũng được bao gồm trong đó.
Labbhā dasā catassoti ekāya vā dvīsu vā tīsu vā kathā eva natthīti adhippāyo, tato paraṃ na vaṭṭati.
Four tassels are allowed means there is no discussion of one, two, or three, but beyond that is not permissible.
Được phép có bốn tua có nghĩa là không có vấn đề gì với một, hai, hoặc ba tua; nhưng nhiều hơn thì không được phép.
Antesūti ubhosu antesu.
At the ends means at both ends.
Antesū nghĩa là ở hai đầu.
Guṇasuttakanti diguṇasuttakaṃ.
Twisted thread means double-twisted thread.
Guṇasuttakaṃ nghĩa là sợi chỉ đôi.
240. Deḍḍubhakanti (cūḷava. 278; cūḷava. aṭṭha. 278) udakasappasirasadisaṃ.
240. Deḍḍubhaka means resembling the head of a water snake.
Deḍḍubhaka là giống như đầu con rắn nước.
Murajanti bahurajjuke ekato saṅkaḍḍhitvā ekāya rajjuyā paliveṭhetvā katarajju.
Muraja means a rope made by gathering many cords together and wrapping them with a single cord.
Muraja là sợi dây được làm bằng cách kéo nhiều sợi dây nhỏ lại với nhau rồi quấn bằng một sợi dây.
Maddavīṇanti pāmaṅgasadisaṃ.
Maddavīṇa means resembling a pāmaṅga (a type of fruit or plant).
Maddavīṇa là giống như cái trống pāmaṅga.
Kalābukanti anekavaṭṭaṃ.
Kalābuka means multi-stranded.
Kalābuka là có nhiều vòng.
Etāni pana sabbāni na kappanti.
However, all of these are not permissible.
Tuy nhiên, tất cả những thứ này đều không được phép.
Dasāsu dve majjhimāti murajaṃ maddavīṇanti dve majjhimā eva.
"Among the ten, two are medium" means the drum and the maddavīṇā are indeed two medium ones.
Hai cái ở giữa trong số các tua nghĩa là muraja và maddavīṇa, chỉ hai cái ở giữa.
Kappareti kappantīti attho.
"Kappare" means 'they are suitable'.
Kappare có nghĩa là được phép.
242. Jātā (pāci. 86; pāci. aṭṭha. 86-88; kaṅkhā. aṭṭha. pathavīkhaṇanasikkhāpadavaṇṇanā) ajātāti duvidhā pathavīti attho.
242. "Born" and "not born" mean that earth is of two kinds.
Ý nghĩa là đất có hai loại: đã thành và chưa thành.
Idāni tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘suddhamattikapaṃsukā’’tiādimāha.
Now, to show both of these, it states "pure clay and dust," and so on.
Bây giờ, để chỉ ra cả hai loại đó, ngài nói ‘‘đất sét và bụi thuần túy’’ v.v.
Tattha suddhamattikapaṃsukā ca adaḍḍhā ca bahumattikapaṃsukā ca cātumāsādhikovaṭṭhapaṃsumattikarāsi ca jātapathavīti sambandho.
In this regard, pure clay and dust, and unburnt, and much clay and dust, and a heap of dust and clay that has been left for more than four months are connected as "born earth."
Trong đó, có sự liên kết rằng: đất sét và bụi thuần túy, đất chưa bị nung, đất có nhiều đất sét và bụi, và đống đất sét bụi đã qua hơn bốn tháng là đất đã thành.
Ettha pana adaḍḍhāti uddhanapacanakumbhakārāvāpabhājanapacanādivasena tathā tathā adaḍḍhā.
Here, "unburnt" means unburnt in various ways, such as by stove-firing, potter's kiln, or vessel-firing.
Ở đây, chưa bị nung là chưa bị nung theo cách này cách khác, như nung trong lò, nung trong lò gốm, nung đồ gốm.
Ayaṃ pana visuṃ natthi, suddhapaṃsuādīsu aññatarāva veditabbā.
This, however, does not exist separately; it should be understood as one of the pure dust, etc.
Tuy nhiên, loại này không có riêng, nên biết là một trong các loại như bụi thuần túy v.v.
Suddhapaṃsu suddhamattikā yebhuyyenapaṃsu yebhuyyenamattikā atirekacātumāsādhikovaṭṭhamattikāpaṃsupuñjā ca adaḍḍhā cāti ayaṃ sabbāpi jātapathavīti veditabbā.
Pure dust, pure clay, mostly dust, mostly clay, and heaps of clay and dust left for more than four months, and unburnt—all of this should be understood as "born earth."
Nên biết rằng: bụi thuần túy, đất sét thuần túy, phần lớn là bụi, phần lớn là đất sét, đống đất sét bụi đã qua hơn bốn tháng, và đất chưa bị nung, tất cả những thứ này là đất đã thành.
244. Idāni yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā yebhuyyenasakkharāti evaṃ vuttāsu kittāvatā yebhuyyatā hotīti taṃ dassetuṃ ‘‘dve bhāgā’’tiādimāha.
244. Now, to show how much is "mostly" in "mostly clay," "mostly dust," "mostly gravel," etc., it states "two parts," and so on.
Bây giờ, trong những câu đã nói như "phần lớn là đất sét", "phần lớn là bụi", "phần lớn là sỏi", thế nào là phần lớn, để chỉ ra điều đó, ngài nói ‘‘hai phần’’ v.v.
Tattha tīsu bhāgesu dve bhāgā mattikā yassā bhūmiyā, esā yebhuyyamattikāti sambandho.
In this regard, if two parts out of three parts of the ground are clay, that is connected as "mostly clay."
Trong đó, có sự liên kết rằng: vùng đất nào mà trong ba phần có hai phần là đất sét, đó là phần lớn đất sét.
Upaḍḍhapaṃsuādayopi kappiyā eva akappiyabhāgassa anatirekato.
Half-dust, etc., are also permissible, as the impermissible part is not excessive.
Bụi một nửa v.v. cũng là vật hợp lệ, vì phần không hợp lệ không vượt quá.
‘‘Yebhuyyenamattikā yebhuyyenapaṃsukā’’ti (pāci. 86) hi vuttaṃ, na ‘‘upaḍḍhamattikā, upaḍḍhapaṃsukā’’ti.
For it is stated "mostly clay, mostly dust," not "half-clay, half-dust."
Vì đã nói "phần lớn là đất sét, phần lớn là bụi", chứ không nói "một nửa là đất sét, một nửa là bụi".
Sesesupīti yebhuyyapaṃsukādīsupi.
"In the remaining ones" means also in mostly dust, etc.
Trong những trường hợp còn lại cũng vậy là trong những trường hợp như phần lớn là bụi v.v. cũng vậy.
251-2. Udakasantike patiteti sambandho.
251-2. The connection is: fallen near water.
Có sự liên kết rằng: rơi gần nước.
Udake patitaṃ pana sabbakālaṃ kappiyameva, tasmā akappiyaṃ dassetuṃ ‘‘udakasantike’’ti vuttaṃ.
However, what has fallen into water is always permissible; therefore, to show what is impermissible, "near water" is stated.
Còn cái rơi trong nước thì luôn luôn hợp lệ, vì vậy để chỉ ra cái không hợp lệ, ngài nói ‘‘gần nước’’.
Pāsāṇe lagge raje ca navasoṇḍiyā patite raje cāti sambandho.
The connection is: on a rock, on dust, and on dust fallen from a new well.
Có sự liên kết rằng: trong bụi bám trên đá và trong bụi rơi trên vữa mới.
Abbhokāsuṭṭhite vammike ca mattikākuṭṭe cāti attho, tathā etepi sabbe cātumāsādhikovaṭṭhā na kopetabbāti attho.
It means on anthills risen in the open and on heaps of clay; and it also means that all these, if they have been left for more than four months, should not be taken out.
Ý nghĩa là trong gò mối nổi lên ngoài trời và trong ụ đất, cũng vậy, tất cả những thứ này nếu đã qua hơn bốn tháng thì không được làm xáo động.
262. Anuvātaṃ sandhāya ‘‘ante vā’’ti vuttaṃ.
262. The phrase "or at the edge" was said with reference to the leeward side.
‘‘Ở mép’’ được nói đến để chỉ việc may theo chiều dọc.
Dvinnaṃ paṭṭānaṃ saṅghaṭitaṭṭhānaṃ sandhāya ‘‘paṭṭamukhe vāpī’’ti vuttaṃ.
The phrase "or at the mouth of the strips" was said with reference to the place where two strips are joined.
‘‘Ở miệng tấm vải’’ được nói đến để chỉ chỗ nối của hai tấm vải.
Varakasīsākārena sibbanaṃ sandhāya ‘‘veṇikā’’ti ca satapadākārena sibbanaṃ sandhāya ‘‘saṅkhalikāpi vā’’ti ca vuttaṃ.
The term "veṇikā" was said with reference to sewing in the shape of a varaka head, and "or saṅkhalikā" was said with reference to sewing in the shape of a centipede.
‘‘Veṇikā’’ được nói đến để chỉ việc may theo hình hạt lúa mạch, và ‘‘hoặc saṅkhalikā’’ được nói đến để chỉ việc may theo hình con rết.
Satapadisadisaṃ aññaṃ vā sūcivikāraṃ na kappati, pakatisūcikammameva vaṭṭatīti attho.
The meaning is that any other needlework modification resembling a centipede is not allowable; only ordinary needlework is permissible.
Ý nghĩa là, kiểu trang trí bằng kim khác giống như hình con rết thì không được phép, chỉ có việc may vá thông thường mới được phép.
Pāḷikaṇṇikaādikaṃ cīvare na ca kappatīti sambandho.
The connection is that pāḷikaṇṇika and the like are not allowable on robes.
Có sự liên kết rằng: viền mép v.v. trên y thì không được phép.
263-4. Catukoṇāva (pārā. aṭṭha. 1.85) kappareti sambandho.
263-4. The connection is that only quadrangular ones are allowable.
Có sự liên kết rằng: chỉ loại bốn góc mới được phép.
Agghikanti agghiyaṃ cetiyasadisaṃ.
Agghika means something worthy, like a cetiya.
Agghika là vật trang trí giống như bảo tháp.
Etthāti gaṇṭhipāsakapaṭṭe.
Here refers to the knot-loop-strap.
Ở đây là trên tấm vải có nút thắt và khuy.
Koṇasuttā ca pīḷakāti na kevalaṃ catukoṇā gaṇṭhikapāsakapaṭṭāva kappanti, atha kho duviññeyyā koṇasuttapīḷakā ca kappareti attho.
Koṇasuttā ca pīḷakā means that not only quadrangular knot-loop-straps are allowable, but also corner-threads and pīḷakās, which are difficult to discern, are allowable.
Chỉ ở góc và miếng đệm có nghĩa là không chỉ tấm vải có nút thắt và khuy bốn góc mới được phép, mà cả chỉ ở góc và miếng đệm khó nhận biết cũng được phép.
Gandhaṃ telaṃ vāti gandhaṃ vā telaṃ vā.
Gandhaṃ telaṃ vā means perfume or oil.
Hương hoặc dầu là hương hoặc dầu.
268-9. Mālādyaraṇiyanti (pārā. aṭṭha. 1.85) araṇiyaṃ mālādi vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭatīti sambandho.
268-9. The connection is that mālādyaraṇiyaṃ means that a flower garland and other colored decorations are not allowable.
Mālādyaraṇiya có sự liên kết rằng: cây araṇi không được phép làm cho bóng đẹp, trang trí hoa văn v.v.
Evaṃ sabbattha.
This applies everywhere.
Như vậy ở mọi nơi.
Tipusīsamaye pattamaṇḍale bhittikammañca na vaṭṭatīti attho.
The meaning is that wall-painting is not allowable on a leaf-plate made of tin or lead.
Ý nghĩa là, việc trang trí trên vành bát làm bằng chì và thiếc cũng không được phép.
Hitvāti ṭhapetvā.
Hitvā means having set aside.
Trừ ra là để riêng ra.
Sūcisaṇḍāsako (pārā. aṭṭha. 1.85) nāma sūciṃ ḍaṃsāpetvā ghaṃsituṃ kato dārumayo.
Sūcisaṇḍāsako is a wooden device made to hold a needle firmly for rubbing.
Sūcisaṇḍāsako là vật làm bằng gỗ, được làm ra để kẹp cây kim rồi mài.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, makaradantakaṃ chinditu’’nti (cūḷava. 253) vuttattā pattamaṇḍale makaradantakaṃ vaṭṭati, aññaṃ bhittikammādivikārameva na vaṭṭati, tasmā girikūṭaṃ pattamaṇḍale ṭhapetvā avasese na vaṭṭatīti veditabbaṃ.
Since it is said, "Monks, I allow cutting makaradantaka" (Cūḷava. 253), makaradantaka is allowable on a leaf-plate, but other wall-painting and similar modifications are not allowable. Therefore, it should be understood that a mountain peak is allowable on a leaf-plate, but not on other items.
Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép chạm hình makaradantaka” nên hình makaradantaka trên vành bát thì được phép, còn các hình trang trí khác như trên tường vách v.v… thì không được phép. Do đó, cần phải hiểu rằng, hình chóp núi đặt trên vành bát thì được phép, còn ở những chỗ còn lại thì không được phép.
274-5. Sahadhamminaṃ labbhaṃ bhesajjakaraṇanti sambandho.
274-5. The connection is that making medicine for a fellow Dhamma-farer is allowable.
274-5. Cần liên kết là: việc làm thuốc cho người đồng phạm hạnh là được phép.
Na kevalaṃ pañcannaṃ sahadhammikānaṃyeva bhikkhācariyaviññattisakehi bhesajjakaraṇaṃ labbhati, atha kho aparesampi pañcannaṃ labbhati, te dassento ‘‘pitūna’’ntiādimāha.
Not only is it allowable to make medicine for the five fellow Dhamma-farers through alms-begging and requests, but it is also allowable for another five. To show these, he says "pitūna" and so on.
Không chỉ việc làm thuốc cho năm người đồng phạm hạnh từ những gì nhận được do khất thực và thỉnh cầu là được phép, mà còn được phép cho năm người khác nữa. Để chỉ ra những người đó, Ngài nói ‘‘pitūna’’nti v.v…
Pitūnanti mātāpitūnanti attho.
Pitūna means for parents.
Pitūnanti có nghĩa là: cho cha mẹ.
Ye mātāpitaro jagganti upaṭṭhahanti, te tadupaṭṭhākā nāma.
Those who care for and attend to their parents are called tadupaṭṭhākā.
Những người chăm sóc, hầu hạ cha mẹ được gọi là tadupaṭṭhākā.
Bhikkhuṃ eva nissāya jīvanto bhikkhunissitako nāma.
One who lives dependent on a bhikkhu is called bhikkhunissitako.
Người sống nương nhờ vào chính vị tỳ khưu được gọi là bhikkhunissitako.
Pabbajjāpekkho ‘‘bhaṇḍū’’ti vuccati.
One who is seeking ordination is called "bhaṇḍū".
Người mong muốn xuất gia được gọi là ‘‘bhaṇḍū’’.
276. Aparesampi dasannaṃ kātuṃ vaṭṭati, te dassetuṃ ‘‘mahācūḷapitā’’tiādimāha.
276. It is allowable to do so for another ten. To show these, he says "mahācūḷapitā" and so on.
276. Việc làm thuốc cho mười người khác nữa cũng được phép. Để chỉ ra những người đó, Ngài nói ‘‘mahācūḷapitā’’ti v.v…
Ettha (pārā. aṭṭha. 2.185-187) pana mahāpitā cūḷapitā mahāmātā cūḷamātā mahābhātā cūḷabhātā mahābhaginī cūḷabhaginīti imehi aṭṭhahi ādi-saddena pitubhaginiñca mātubhātikañca gahetvā dasa.
Here, with the word "aṭṭhahi" (eight), referring to the great father, small father, great mother, small mother, great brother, small brother, great sister, and small sister, and adding the father's sister and mother's brother, there are ten.
Ở đây, với tám người này là bác, chú, dì, cô, anh cả, em trai, chị cả, em gái, và lấy thêm cô (em gái của cha) và cậu (em trai của mẹ) bằng từ ādi-sadda (v.v…), thành ra mười người.
Etesaṃ pana sakena bhesajjena kātabbaṃ.
However, for these, it should be done with one's own medicine.
Tuy nhiên, phải làm thuốc cho những người này bằng dược phẩm của chính mình.
Attaniye ca asatīti pāṭhaseso.
Attaniye ca asatīti is the remaining part of the text.
Và phần còn thiếu của câu là Attaniye ca asatīti (khi không có của mình).
277. Na kevalañca etesaṃ dasannaṃ, imehi sambandhānaṃ puttanattādīnaṃ yāvasattamā kulaparivaṭṭā kātuṃ vaṭṭatīti dassanatthaṃ ‘‘kuladūsanā’’tiādimāha.
277. Not only for these ten, but also for their relatives, such as children and grandchildren, up to the seventh generation of family circles, it is allowable to do so. To show this, he says "kuladūsanā" and so on.
277. Không chỉ cho mười người này, mà còn được phép làm cho những người có liên quan đến họ như con cháu v.v… cho đến bảy đời trong dòng họ. Để chỉ ra điều này, Ngài nói ‘‘kuladūsanā’’ti v.v…
Aññopi (pārā. aṭṭha. 2.285-287) yo āgantuko vā coro vā yuddhaparājito vā issaro ñātakehi pariccatto vā gamiyamanusso vā gilāno hutvā vihāraṃ pavisati, sabbesampi apaccāsīsantena bhesajjaṃ kātabbaṃ.
Also, if any other person, whether a visitor, a thief, a defeated warrior, a ruler abandoned by relatives, or a traveler, enters the monastery having fallen ill, medicine should be administered to all of them without expectation.
Cũng vậy, bất kỳ ai khác, dù là khách vãng lai, kẻ trộm, người thua trận, người có quyền thế bị thân quyến ruồng bỏ, hoặc người đi đường, khi bị bệnh và vào trong tu viện, thì cũng phải làm thuốc cho tất cả họ mà không mong cầu đáp trả.
282-3. Tesu dasavidhesu ratanesūti attho.
282-3. It means among those ten kinds of jewels.
282-3. Có nghĩa là: trong mười loại bảo vật ấy.
Dvīsūti rajatajātarūpesu.
In two means in silver and gold.
Dvīsūti là: đối với bạc và vàng.
Gaṇasaṅghapuggale (pārā. aṭṭha. 2.538-539) anāmasitvā ‘‘idaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ cetiyassa dammi, navakammassa dammī’’ti vutte na paṭikkhipeti attho.
It means that if one says, without addressing the gaṇa, Saṅgha, or individual, "I give this silver and gold to the cetiya, I give it for new construction," one should not refuse it.
Có nghĩa là: khi chưa hỏi ý kiến nhóm, Tăng chúng, hay cá nhân, nếu có người nói: “Tôi xin cúng dường vàng bạc này cho bảo tháp, cho công trình mới”, thì không được từ chối.
Kiṃ kātabbanti ce?
What should be done?
Nếu hỏi: “Phải làm gì?”
Taṃ dassetuṃ ‘‘vade’’tiādi vuttaṃ.
To show that, "vade" and so on is stated.
Để chỉ ra điều đó, lời ‘‘vade’’ti v.v… đã được nói.
‘‘Ime evaṃ vadantī’’ti kappiyakārānaṃ ācikkhitabbanti attho.
It means that it should be reported to the kappiyakārakas, saying, "These people are saying this."
Có nghĩa là: phải nói với những người làm công quả rằng: “Những người này nói như vậy”.
284. Na kevalaṃ hiraññasuvaṇṇādikameva, aññampi khettavatthādikaṃ akappiyaṃ na sampaṭicchitabbanti taṃ dassetuṃ ‘‘khettaṃ vatthu’’ntiādimāha.
Not only silver and gold, but also other unallowable things like fields and plots of land should not be accepted; to show that, "khettaṃ vatthu" and so on is stated.
284. Không chỉ vàng bạc v.v…, mà cả những vật không hợp lệ khác như ruộng đất v.v… cũng không được nhận. Để chỉ ra điều đó, Ngài nói ‘‘khettaṃ vatthu’’nti v.v…
Dāsapasuādikaṃ dāsapasvādikaṃ.
Dāsapasvādikaṃ means slaves, cattle, etc.
Nô lệ, gia súc v.v… là dāsapasvādikaṃ.
Sace hi koci ‘‘mayhaṃ sassasampādakaṃ mahātaḷākaṃ atthi, taṃ saṅghassa dammī’’ti vadati, tañce saṅgho sampaṭicchati.
For if someone says, "I have a large reservoir that produces crops; I give it to the Saṅgha," and the Saṅgha accepts it,
Bởi nếu có người nói: “Tôi có một cái hồ lớn giúp thu hoạch lúa, tôi xin cúng dường nó cho Tăng chúng”, và nếu Tăng chúng nhận lấy.
Paṭiggahaṇepi paribhogepi āpattiyeva.
there is an offense both in accepting and in using it.
Thì cả khi nhận lẫn khi sử dụng đều phạm tội.
Evaṃ sesesupi.
The same applies to the rest.
Đối với các trường hợp còn lại cũng tương tự.
Kappiyena kamena gaṇheyyāti sambandho.
The connection is that one should accept it in an allowable manner.
Cần liên kết là: nên nhận theo cách thức hợp lệ.
‘‘Khettaṃ dammī’’ti vutte ‘‘na vaṭṭatī’’ti paṭikkhipitvā ‘‘ito cattāro paccaye paribhuñjathā’’ti vā ‘‘catupaccayaparibhogatthāya dammī’’ti vā vadati ce, gahetabbaṃ.
If, when one says, "I give a field," it is refused with "It is not allowable," but then one says, "Enjoy the four requisites from this," or "I give it for the enjoyment of the four requisites," then it should be accepted.
Khi có người nói: “Xin cúng dường ruộng”, phải từ chối rằng: “Không hợp lệ”. Nếu người ấy nói: “Xin quý vị hãy sử dụng bốn món vật dụng từ đây” hoặc “Xin cúng dường để sử dụng bốn món vật dụng”, thì nên nhận.
Vatthumhipi eseva nayo.
The same method applies to plots of land.
Đối với đất đai cũng theo phương cách này.
‘‘Taḷākaṃ dammī’’ti vutte paṭikkhipitvā ‘‘cattāro paccaye paribhuñjathā’’ti vā ‘‘saṅgho udakaṃ paribhuñjissati, bhaṇḍakaṃ dhovissatī’’ti vā ādinā nayena vutte sampaṭicchitabbaṃ.
If, when one says, "I give a reservoir," it is refused, but then one says, "Enjoy the four requisites," or "The Saṅgha will use the water, will wash clothes," or similar, then it should be accepted.
Khi có người nói: “Xin cúng dường hồ nước”, phải từ chối. Nếu người ấy nói theo cách như: “Xin quý vị hãy sử dụng bốn món vật dụng” hoặc “Tăng chúng sẽ dùng nước, sẽ giặt giũ đồ dùng”, thì nên nhận.
‘‘Dāsaṃ dammī’’ti vutte paṭikkhipitvā ‘‘ārāmikaṃ, veyyāvaccakaraṃ, kappiyakārakaṃ dammī’’ti vutte sampaṭicchitabbaṃ.
If, when one says, "I give a slave," it is refused, but then one says, "I give an ārāmika, a veyyāvaccakara, a kappiyakāraka," then it should be accepted.
Khi có người nói: “Xin cúng dường nô lệ”, phải từ chối. Nếu người ấy nói: “Xin cúng dường người coi sóc tịnh xá, người làm công quả, người làm kappiyakāraka”, thì nên nhận.
‘‘Gomahiṃsaajeḷakādayo dammī’’ti vutte paṭikkhipitvā ‘‘pañcagorasaparibhogatthāyā’’ti vutte sampaṭicchitabbaṃ.
If, when one says, "I give cows, buffaloes, goats, sheep, etc.," it is refused, but then one says, "for the enjoyment of the five cow-products," then it should be accepted.
Khi có người nói: “Xin cúng dường bò, trâu, dê, cừu v.v…”, phải từ chối. Nếu người ấy nói: “Để sử dụng năm loại sản phẩm từ sữa”, thì nên nhận.
Edisaṃ gahaṇaṃ sandhāya ‘‘paṭikkhipitvā gaṇheyyā’’ti vuttaṃ.
Referring to such acceptance, "paṭikkhipitvā gaṇheyyā" (having refused, one should accept) is stated.
Nhắm đến cách nhận như vậy mà lời ‘‘paṭikkhipitvā gaṇheyyā’’ti (sau khi từ chối thì nên nhận) đã được nói.
285-6. Navamātikakedārataḷākakiriyā (pārā. aṭṭha. 2.238-239) ca anave pubbe kappiyavohārena paṭikkhipitvā gahitataḷāke mattikuddharaṇañca bhinnaṭṭhāne pāḷi bandho ca dubbalaṭṭhāne āḷiyā thirakāro ca anave kedāre purāṇabhāgato atirekabhāgaggahaṇañca nave kedāre aparicchinnabhāge ‘‘sasse detha ettake’’ti kahāpaṇuṭṭhāpanañcāpīti idaṃ sabbaṃ bhikkhussa kātuṃ na vaṭṭati.
285-6. The making of new dikes, fields, and reservoirs, and the removal of earth from reservoirs previously accepted through allowable transactions, and the repair of broken places, and the strengthening of embankments in weak places, and the acceptance of an additional portion from an old field, and the collection of kahāpaṇas in a new, undivided field, saying, "Give so much in crops" — all of this is not allowable for a bhikkhu to do.
285-6. Việc làm kênh mương, ruộng, hồ mới và trong hồ nước cũ đã nhận sau khi từ chối theo cách nói hợp lệ trước đó, việc nạo vét bùn, việc đắp bờ ở chỗ bị vỡ, việc gia cố bờ ở chỗ yếu, và trong ruộng cũ việc nhận phần nhiều hơn phần cũ, và trong ruộng mới ở phần chưa được phân định, việc ấn định tiền rằng “hãy cho bấy nhiêu lúa”, tất cả những điều này tỳ khưu không được phép làm.
Sace karoti, evamādikaṃ sabbesampi akappiyanti attho.
If he does so, it means all such things are unallowable.
Có nghĩa là: nếu làm, thì những việc như vậy tất cả đều không hợp lệ.
287-9. Idāni taṃyeva akappiyaṃ dassetuṃ ‘‘avatvā’’tiādi vuttaṃ.
287-9. Now, to show that very unallowable thing, "avatvā" and so on is stated.
287-9. Bây giờ, để chỉ ra chính những điều không hợp lệ đó, lời ‘‘avatvā’’ti v.v… đã được nói.
Tassattho (pārā. aṭṭha. 2.238-239) – yo pana ‘‘kasa, vappa’’ iccādikaṃ avatvā ‘‘ettikāya bhūmiyā ettako bhāgo deyyo’’ti bhūmiṃ vā patiṭṭhāpeti, ‘‘ettake bhūmibhāge sassaṃ kataṃ, ettakaṃ gaṇhathā’’ti kassake vadante pamāṇagaṇhanatthaṃ daṇḍarajjubhi minati, khale ṭhatvā rakkhaṇādīni karoti, tasseva akappiyanti.
Its meaning is: If someone, without saying "plough, sow," and so on, either establishes a plot of land saying "this much portion is to be given from this much land," or measures with poles and ropes to determine the amount when farmers say "this much crop has been produced on this much land, take this much," or stands on the threshing floor and performs guarding and so on, that is unallowable for him.
Nghĩa của nó là: người nào không nói những lời như “hãy cày, hãy gieo” mà lại ấn định đất rằng “từ bấy nhiêu đất phải nộp bấy nhiêu phần”, hoặc khi những người nông dân nói “đã gieo trồng lúa trên bấy nhiêu phần đất, xin hãy nhận bấy nhiêu”, người ấy dùng gậy và dây để đo lường nhằm nhận lấy phần đã định, hoặc đứng ở sân đập lúa để canh giữ v.v…, thì chính những việc đó là không hợp lệ.
296. Idāni asaṅkitabbaṭṭhānaṃ dassetuṃ ‘‘vihārāvasathassanto’’tiādimāha.
296. Now, to show a place where there should be no suspicion, he says "vihārāvasathassanto" and so on.
296. Bây giờ, để chỉ ra nơi không cần phải nghi ngờ, ngài nói ‘‘bên trong trú xứ, nhà ở’’ v.v...
Vihārassa ca gharassa cāti attho.
It means inside a monastery and a house.
Có nghĩa là của trú xứ và của nhà ở.
Ratananti dasavidhaṃ ratanaṃ.
Ratanaṃ means ten kinds of jewels.
Báu vật là mười loại báu vật.
Ratnasammatanti sāṭakaveṭhanādikaṃ.
Ratnasammataṃ means things considered as jewels, like a robe-wrapper.
Vật được xem là báu vật là y phục, khăn quấn đầu v.v...
Gahetvānāti kappiyakārake asati attanāpi gahetvāna nikkhipeyyāti attho.
Gahetvānā means that if there is no kappiyakāraka, he may even take it himself and put it away.
Sau khi lấy có nghĩa là khi không có người kappiya, vị ấy cũng nên tự mình lấy và cất giữ.
Maggeraññepīti maggepi araññepi.
Maggeraññepī means even on the road, even in the forest.
Trên đường hay trong rừng là cả trên đường và cả trong rừng.
Tādiseti ‘‘bhikkhūhi gahitaṃ bhavissatī’’ti āsaṅkitabbaṭṭhāne.
Tādise means in such a place where it is suspected that "it might have been taken by bhikkhus."
Ở nơi như thế là ở nơi có thể nghi ngờ rằng: ‘Chắc là đã được các vị tỳ khưu lấy đi’.
Patirūpaṃ karīyatīti magge vā araññe vā tādisaṃ bhaṇḍaṃ passitvā maggā okkamma nisīditabbaṃ, sāmikesu āgatesu taṃ ṭhānaṃ ācikkhitabbaṃ.
Patirūpaṃ karīyatī means that having seen such an article on the road or in the forest, one should step aside from the road and sit down, and when the owners arrive, that place should be pointed out to them.
Nên làm điều thích hợp là khi thấy vật dụng như thế trên đường hoặc trong rừng, nên đi khỏi đường và ngồi xuống, khi chủ nhân đến, nên chỉ cho họ nơi đó.
Sace sāmike na passati, ratanasammataṃ paṃsukūlaṃ gahetabbaṃ.
If one does not see the owners, a paṃsukūla considered as a jewel should be taken.
Nếu không thấy chủ nhân, nên lấy vật được xem là báu vật làm y phấn tảo.
Ratanañce hoti, tuṇhībhūtena gantabbanti attho.
If it is a jewel, the meaning is that one should go silently.
Nếu là báu vật, có nghĩa là nên im lặng ra đi.
Ayaṃ maggāraññakesu paṭipatti.
This is the practice for those on roads and in forests.
Đây là cách thực hành đối với các trường hợp trên đường và trong rừng.
Vihārāvasathānaṃ pana anto tādisaṃ disvā bhaṇḍakaṃ muñcitvā ‘‘ettha ettakā kahāpaṇā’’tiādinā nayena rūpena vā lañchanāya vā pilotikāya vā saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbaṃ, tato pakkamantena patirūpānaṃ bhikkhūnaṃ ācikkhitabbaṃ.
However, having seen such an article inside monasteries and dwelling places, one should leave the article, make a mark by its shape, or by a sign, or by a piece of cloth, saying "there are so many kahāpaṇas here," and so on, and put it away; then, upon departing, one should inform the suitable bhikkhus.
Còn bên trong trú xứ và nhà ở, khi thấy vật dụng như thế, nên mở vật dụng ra, làm dấu hiệu bằng cách ghi số lượng kahāpaṇa ở đây v.v..., hoặc bằng hình dạng, hoặc bằng dấu hiệu, hoặc bằng mảnh vải rồi cất giữ; sau đó khi đi, nên báo cho các vị tỳ khưu thích hợp biết.
Uggahavinicchayo.
Uggahavinicchaya.
Phân tích về sự lấy.
297. ‘‘Kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesaniyena vā’’ti (pārā. 437) vuttattā tāni aṭṭha vatthūni dassetuṃ ‘‘puppha’’ntiādimāha.
297. Because it is said, "He corrupts families with flowers, or fruits, or powder, or clay, or tooth-sticks, or bamboo, or medicinal roots, or by acting as a messenger," he says "pupphaṃ" and so on to show these eight articles.
297. Vì đã được nói rằng: “Làm hư hỏng các gia đình bằng hoa, hoặc bằng trái cây, hoặc bằng bột, hoặc bằng đất sét, hoặc bằng tăm xỉa răng, hoặc bằng tre, hoặc bằng việc chữa bệnh, hoặc bằng việc đưa tin”, nên để chỉ ra tám vật ấy, ngài nói ‘‘hoa’’ v.v...
Imāya micchāpaṭipattiyā kulānaṃ aññesu sīlavantesu pasādaṃ dūseti vināsetīti kuladūsanaṃ dukkaṭaṃ āpajjati.
By this wrong conduct, he corrupts and destroys the faith of families in other virtuous people, thus incurring a kuladūsana dukkaṭa.
Bằng sự thực hành sai trái này, vị ấy làm hư hỏng, làm mất đi lòng tin của các gia đình đối với những vị có giới hạnh khác, nên phạm tội dukkaṭa về việc làm hư hỏng gia đình.
Taṃ pana attano santake ca parasantake ca veditabbaṃ.
This should be understood as pertaining to both his own property and others' property.
Điều đó nên được hiểu là cả đối với vật sở hữu của mình và vật sở hữu của người khác.
298. Idāni imesu vatthūsu na kevalaṃ kuladūsanadukkaṭameva āpajjati, thullaccayādīnipi āpajjatīti dassetuṃ ‘‘thullaccaya’’ntiādimāha.
298. Now, to show that not only a kuladūsana dukkaṭa is incurred with these articles, but also thullaccayas and so on, he says "thullaccayaṃ" and so on.
298. Bây giờ, để chỉ ra rằng đối với những vật này, không chỉ phạm tội dukkaṭa về việc làm hư hỏng gia đình mà còn phạm cả thullaccaya v.v..., ngài nói ‘‘thullaccaya’’ v.v...
Saṅghikaṃ garubhaṇḍaṃ issarena dentassa thullaccayanti sambandho.
The connection is that a thullaccaya is incurred by one who gives away Sanghika heavy articles with authority.
Có liên hệ là: đối với người có quyền lực cho đi vật nặng của Tăng chúng thì phạm thullaccaya.
Senāsanatthāya niyamitaṃ pana pupphādi garubhaṇḍaṃ hoti.
However, flowers and so on designated for dwellings are heavy articles.
Còn hoa v.v... được quy định cho mục đích sàng tọa thì là vật nặng.
Saṅghassa vā aññassa vā santakaṃ theyyacittena dentassa dukkaṭādīni hontīti pāṭhaseso, tassa bhaṇḍassa agghavasena dukkaṭathullaccayapārājikāni hontīti attho.
The rest of the text is that dukkaṭas and so on are incurred by one who gives away the property of the Sangha or others with a thieving intention; the meaning is that dukkaṭa, thullaccaya, and pārājika are incurred according to the value of that article.
Phần còn lại của câu là: đối với người cho đi vật sở hữu của Tăng chúng hoặc của người khác với tâm trộm cắp thì phạm dukkaṭa v.v...; có nghĩa là tùy theo giá trị của vật dụng đó mà phạm các tội dukkaṭa, thullaccaya, pārājika.
299-300. Sabbathāti (pārā. aṭṭha. 2.431) kappiyavohāraakappiyavohārapariyāyaobhāsanimittakammādīhi na vaṭṭatīti attho.
299-300. Sabbathā means that it is not allowable by any means, such as allowable transactions, unallowable transactions, various allusions, signs, and actions.
299-300. Theo mọi cách có nghĩa là không được phép bằng các cách như lời nói kappiya, lời nói akappiya, nói quanh co, ra hiệu, ra dấu hiệu v.v...
Vatiādīni katvā jaggituñca.
And to guard by making fences and so on.
Sau khi làm hàng rào v.v... và để trông nom.
Attano paribhogatthanti phalaparibhogatthaṃ.
Attano paribhogatthaṃ means for the enjoyment of fruits.
Vì mục đích hưởng dụng của mình là vì mục đích hưởng dụng trái cây.
Ropanādīnīti ropāpanādīni.
Ropanādīnī means planting and so on.
Việc trồng trọt v.v... là việc sai người trồng v.v...
Ādi-saddena siñcāpanaocināpanādīni gahitāni.
By the word ādi, watering and gathering and so on are included.
Từ v.v... bao gồm cả việc sai người tưới nước, sai người hái lượm v.v...
Kuddālakhaṇittivāsipharasuudakabhājanādīni āharitvā samīpe ṭhapanavasena nimittato ca kuddālakhaṇittādīni ca mālāvacche ca gahetvā ṭhite ‘‘sāmaṇerādayo disvā ‘thero kārāpetukāmo’ti āgantvā karontī’’ti saññāya obhāsato ca ‘‘imaṃ rukkhaṃ jāna, imaṃ āvāṭaṃ jānā’’tiādikappiyavohārato ca ‘‘paṇḍitena mālāvacchādayo ropāpetabbā, na cirasseva upakārāya saṃvattantī’’tiādipariyāyato ca ropanādīni labbhareti sambandho.
The connection is that planting and so forth are permissible by way of bringing hoes, spades, adzes, axes, water pots, and the like and placing them nearby as a sign; and by the indication of the perception, when hoes, spades, and the like, and cuttings are taken and placed, that "Seeing this, novices and others will come and do it, thinking 'The elder wishes to have it done'"; and by permissible expressions such as "Know this tree, know this pit"; and by the method (or reasoning) such as "Cuttings and the like should be planted by a wise person; they will be beneficial in no long time."
Có liên hệ là: được phép sai người trồng trọt v.v... bằng cách ra dấu hiệu là mang cuốc, xẻng, búa, rìu, dụng cụ chứa nước v.v... đến đặt gần đó; và bằng cách ra hiệu là cầm cuốc, xẻng v.v... và đứng ở vườn hoa với ý nghĩ rằng: “Các vị sa di v.v... thấy vậy sẽ nghĩ ‘trưởng lão muốn sai làm’ rồi đến làm”; và bằng lời nói kappiya như: “Hãy biết cây này, hãy biết hố này”; và bằng cách nói quanh co như: “Người khôn ngoan nên sai người trồng vườn hoa v.v..., không lâu sau sẽ có lợi ích”.
301-2. Idāni aṭṭhasu vatthūsu avasesāni dve vatthūni dassetuṃ ‘‘vuttāva vejjikā jaṅghapesane’’ti vuttaṃ.
301-2. Now, to show the remaining two matters among the eight matters, it is said: "The matter of a physician and going on errands has been stated."
301-2. Bây giờ, để chỉ ra hai vật còn lại trong tám vật, ngài nói ‘‘việc chữa bệnh, việc đưa tin đã được nói đến’’.
Tattha vejjikā pubbe vuttāva, idāni jaṅghapesanādivinicchayaṃ vakkhāmīti attho.
Here, "the matter of a physician" has been stated previously; the meaning is that now I will explain the decision regarding going on errands and so forth.
Trong đó, việc chữa bệnh đã được nói đến trước đây, bây giờ tôi sẽ nói về sự phân tích việc đưa tin v.v...; đó là ý nghĩa.
Pitaroti (pārā. aṭṭha. 2.436-437) mātāpitaro.
"Parents" refers to mother and father.
Cha mẹ là mẹ và cha.
Bhaṇḍunti pabbajjāpekkhaṃ.
"A novice" refers to one aspiring for ordination.
Người cạo đầu là người muốn xuất gia.
Bhikkhussa sakaṃ veyyāvaccakarañcāti ete ṭhapetvā kasivāṇijjādigihikammesu dūtasāsanaṃ haraṇe dukkaṭanti attho.
The meaning is that it is a dukkaṭa offense for a bhikkhu to carry messages in household affairs such as farming and trade, excluding his own attendant.
Có nghĩa là, ngoại trừ những trường hợp này và việc làm công việc phục vụ của chính tỳ khưu, thì việc mang tin tức trong các công việc của người tại gia như cày cấy, buôn bán v.v... thì phạm dukkaṭa.
Paṭhamaṃ sāsanaṃ aggahetvā puna taṃ disvā vā tassa santikaṃ gantvā vā vadatopi dukkaṭamevāti attho.
The meaning is that even for one who, without taking the message initially, sees that person again or goes to him and speaks, it is still a dukkaṭa offense.
Có nghĩa là, người ban đầu không nhận tin, sau đó lại thấy người ấy hoặc đến gần người ấy mà nói thì cũng phạm dukkaṭa.
Sāsanaṃ aggahetvā āgatānaṃ pana ‘‘bhante, tasmiṃ gāme itthannāmassa kā pavattī’’ti pucchiyamāne kathetuṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to speak when asked by those who have come without taking a message, "Venerable Sir, what is the news of so-and-so in that village?"
Còn đối với những người đến mà không nhận tin, khi được hỏi: “Thưa ngài, ở làng đó có tin tức gì về người tên là vậy không?”, thì được phép kể lại.
Pucchitapañhe doso natthi.
There is no fault in answering a question.
Không có lỗi trong câu hỏi được hỏi.
303. Evaṃ kuladūsanena uppannapaccayā.
303. Thus, income arisen through corrupting families.
303. Như vậy, các vật dụng phát sinh do việc làm hư hỏng gia đình.
‘‘Pañcannampī’’ti vuttattā anupasampannena katampi edisaṃ na vaṭṭati eva micchājīvattā.
Since it is said "for all five," even if done by an unordained person, such is not permissible, as it is a wrong livelihood.
Vì đã nói “của cả năm người”, nên việc làm như vậy do người chưa thọ cụ túc giới thực hiện cũng không được phép, vì đó là tà mạng.
Ātumāvatthu (mahāva. 303) cettha nidassanaṃ.
The Ātumā matter is an example here.
Câu chuyện ở Ātumā là ví dụ ở đây.
Kiṃ viyāti ce, taṃ dassetuṃ ‘‘abhūtārocanārūpa-sabyohāruggahādisā’’ti vuttaṃ.
If asked "like what?", to show that, it is said: "like false accusations, deceptive dealings, and receiving gifts."
Nếu hỏi: Giống như cái gì? Để chỉ ra điều đó, ngài nói ‘‘giống như việc nói điều không thật, việc giao dịch sai trái, việc lấy đi v.v...’’.
Tattha uggahādisāti etehi uppannapaccayasadisāti attho.
Here, "receiving gifts and so forth" means similar to income arisen from these.
Trong đó, giống như việc lấy đi v.v... có nghĩa là tương tự như các vật dụng phát sinh từ những việc này.
308. Seseti mattikādantakaṭṭhaveḷumhi (pārā. aṭṭha. 2.436-437).
308. "In the rest" refers to clay, tooth-sticks, and bamboo.
308. Trong những trường hợp còn lại là đối với đất sét, tăm xỉa răng, tre.
Yathāvuttanayo evāti ettha attano ca parassa ca santakaṃ kulasaṅgahatthāya dadato dukkaṭantiādinā heṭṭhā vuttanayeneva vinicchayo veditabboti attho.
Here, "the method stated before" means that the decision should be understood according to the method stated below, such as that it is a dukkaṭa offense for one who gives his own or another's property for the purpose of supporting families.
Chính là phương pháp đã nói ở đây có nghĩa là sự phân tích nên được hiểu theo phương pháp đã được nói ở dưới, như: người cho vật sở hữu của mình và của người khác để thu phục gia đình thì phạm dukkaṭa v.v...
Paṇṇampīti kiñcāpi pāḷiyaṃ paṇṇadānaṃ na vuttaṃ, tathāpi kuladūsane pavesayeti attho.
"Even leaves" means that although the giving of leaves is not mentioned in the Pāḷi, it is nevertheless included in corrupting families.
Cả lá cây có nghĩa là mặc dù việc cho lá cây không được nói đến trong Pāli, nhưng cũng nên được bao gồm trong việc làm hư hỏng gia đình.
Kuladūsanavinicchayo.
Decision on corrupting families.
Phân tích về việc làm hư hỏng gia đình.
309-310. Idāni vassūpagamanaṃ dassetuṃ ‘‘purimikā’’tiādimāha.
309-310. Now, to show the entering of the rains retreat, it is said: "the early one," and so forth.
309-310. Bây giờ, để trình bày về việc nhập hạ, ngài nói “purimikā” và các từ khác.
Tattha purimikā pacchimikā (mahāva. 184; mahāva. aṭṭha. 185) ceti dve vassūpanāyikāti attho.
Here, the meaning is that there are two kinds of entering the rains retreat: the early one and the later one.
Trong đó, ý nghĩa là có hai kỳ nhập hạ: kỳ đầu (purimikā) và kỳ sau (pacchimikā).
Ālayapariggāho vā vacībhedo vā vassūpanāyikāti pāṭhaseso.
The remaining part of the text is "attachment or verbal declaration is the vassūpanāyikā."
Phần còn thiếu của câu văn là: sự chấp thủ nơi ở (ālayapariggāho) hoặc sự tuyên bố bằng lời (vacībhedo) được gọi là vassūpanāyikā (sự nhập hạ).
Idāni vattabbaṃ sandhāya ‘‘ediso’’ti vuttaṃ.
Now, referring to what is to be said, it is stated: "such."
Từ “ediso” (như vậy) được nói ra liên quan đến điều sẽ được trình bày bây giờ.
‘‘Idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittuppādettha ālayo (mahāva. aṭṭha. 203).
"Attachment here is the arising of the thought" "I will observe the rains retreat here."
“Ta sẽ an cư mùa mưa tại đây” – sự khởi lên của tâm ở đây là ālayo (sự quyến luyến).
Ālayapariggāho pana vaje vā satthe vā nāvāya vā vassaṃ upagantukāmassa tattha senāsanaṃ alabhantassa labbhati, satthādīsu pana vassaṃ upagantuṃ na vaṭṭatīti katvā.
However, the acceptance of a dwelling in a pen, a caravan, or a boat is permitted for one wishing to enter the Rains retreat who does not obtain a lodging there, considering that it is not proper to enter the Rains retreat in caravans, etc.
Sự chấp thủ nơi ở (ālayapariggāho) được phép cho người muốn nhập hạ trong một chiếc xe, trong một đoàn lữ hành, hoặc trên một chiếc thuyền khi không tìm được chỗ ở tại đó, bởi vì việc nhập hạ trong đoàn lữ hành v.v... là không thích hợp.
Yadi satthādīsu kavāṭabandhaṃ senāsanaṃ labbhati, tattha upagantabbaṃ.
If a lodging with a door is obtained in caravans, etc., one should enter there.
Nếu trong đoàn lữ hành v.v... có được chỗ ở có cửa đóng then cài, thì nên nhập hạ tại đó.
Upagacchantena ca ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vattabbaṃ.
And by one entering, "Here I enter the Rains retreat" should be said three times.
Và người nhập hạ phải nói ba lần rằng: “Tôi nhập hạ tại đây”.
Vihāre pana vacībhedo vā kātabbo.
However, in a monastery, a verbal declaration should be made.
Còn trong tu viện, nên thực hiện việc tuyên bố bằng lời (vacībhedo).
Sace ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti ālayo atthi, asatiyā pana vassaṃ na upeti, chinnavasso na hoti, pavāretuñca labhati eva.
If there is an intention, "I will reside here for the Rains retreat," but without that intention, one does not enter the Rains retreat, one's Rains retreat is not broken, and one is still allowed to perform the Pavāraṇā.
Nếu có sự quyến luyến rằng “ta sẽ an cư mùa mưa tại đây”, nhưng do thất niệm mà không nhập hạ, thì không bị gián đoạn mùa mưa (chinnavasso), và vẫn được phép làm lễ pavāraṇā.
312. Chinnavasso (vajira. ṭī. mahāvagga 208) vā kenaci antarāyena paṭhamaṃ anupagato (mahāva. 185-186) vā dutiyaṃ upagaccheyyāti sambandho.
312. The connection is that one whose Rains retreat is broken, or one who did not enter the first time due to some obstacle, may enter for the second time.
312. Liên kết câu là: Người bị gián đoạn mùa mưa (chinnavasso) hoặc người vì một trở ngại nào đó mà chưa nhập hạ lần đầu thì nên nhập hạ lần thứ hai.
Temāsanti purimaṃ vā temāsaṃ pacchimaṃ vā temāsaṃ.
‘Temāsaṃ’ means either the first three months or the last three months.
Temāsaṃ (ba tháng) là ba tháng của kỳ đầu hoặc ba tháng của kỳ sau.
‘‘Na bhikkhave vassaṃ upagantvā purimaṃ vā pacchimaṃ vā temāsaṃ avasitvā cārikā pakkamitabbā.
For it is said: "Monks, having entered the Rains retreat, one should not depart on a journey after residing for the first three months or the last three months.
Vì đã được dạy rằng: “Này các tỳ khưu, sau khi đã nhập hạ, không được đi du hành khi chưa an cư xong ba tháng của kỳ đầu hoặc kỳ sau.
Yo pakkameyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 185) hi vuttaṃ.
Whoever departs incurs an offense of dukkata."
Vị nào đi, phạm tội dukkaṭa”.
313-5. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sattannaṃ sattāhakaraṇīyena appahitepi gantuṃ, pageva pahite, ‘bhikkhussa bhikkhuniyā sikkhamānāya sāmaṇerassa sāmaṇeriyā mātuyā ca pitussa ca, gilānabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānupaṭṭhākabhattaṃ vā pariyesissāmi, gilānabhesajjaṃ vā pariyesissāmi, pucchissāmi vā upaṭṭhahissāmi vā’ti sattāhaṃ sannivatto kātabbo’’ti (mahāva. 198) vuttattā ‘‘mātāpitūnamatthāya…pe… upaṭṭhissa’’nti vuttaṃ.
313-5. Since it is stated: "Monks, I permit going for a seven-day necessity even when not sent, how much more so when sent, with the intention: 'I will seek alms for a sick bhikkhu, bhikkhuni, sikkhamānā, sāmaṇera, sāmaṇerī, or for my mother or father; or I will seek alms for the attendant of the sick; or I will seek medicine for the sick; or I will inquire or attend to them,' a seven-day stay should be made," therefore it is said, "for the sake of mother and father…etc…attend."
313-5. Vì đã được dạy rằng: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép đi với công việc bảy ngày (sattāhakaraṇīya) ngay cả khi không được sai đi, huống nữa là khi được sai đi, với ý nghĩ ‘ta sẽ tìm vật thực cho người bệnh, hoặc tìm vật thực cho người chăm sóc bệnh nhân, hoặc tìm thuốc men cho người bệnh, hoặc ta sẽ đi thăm hỏi, hoặc ta sẽ chăm sóc’ cho tỳ khưu, tỳ khưu ni, sikkhamānā, sa di, sa di ni, mẹ và cha; phải trở về trong vòng bảy ngày”, nên đã nói “mātāpitūnamatthāya…pe… upaṭṭhissa” (vì lợi ích của cha mẹ… cho đến… sẽ chăm sóc).
Tatthāyaṃ saṅkhepo – ‘‘mātādīnaṃ gilānabhattaṃ vā tadupaṭṭhākabhattaṃ vā gilānānaṃ osadhaṃ vā esissaṃ pariyesissa’’nti vā ‘‘te gilāne gantvā pucchissāmī’’ti vā ‘‘upaṭṭhissa’’nti vā pahitepi appahitepi sattāhakiccena gantuṃ labhati.
The summary here is: one is permitted to go for a seven-day necessity, whether sent or not sent, with the intention: "I will seek alms for the sick mother, etc., or alms for their attendants, or medicine for the sick," or "I will go and inquire about those sick ones," or "I will attend to them."
Tóm tắt ở đây là: Được phép đi với công việc bảy ngày, dù được sai đi hay không, với ý nghĩ “ta sẽ đi tìm vật thực cho người bệnh là cha mẹ v.v..., hoặc vật thực cho người chăm sóc họ, hoặc thuốc men cho người bệnh”, hoặc “ta sẽ đến thăm hỏi những người bệnh đó”, hoặc “ta sẽ chăm sóc”.
Idāni sahadhammike eva sandhāya ‘‘anabhirata’’ntiādi vuttaṃ.
Now, referring only to fellow Dhamma-farers, "anabhirata" (discontented) and so on are stated.
Bây giờ, liên quan đến các vị đồng phạm hạnh, ngài nói “anabhirata” (không hoan hỷ) và các từ khác.
‘‘Visabhāgarūpaṃ disvā anabhirati, tato vūpakāsissaṃ, taṃ gahetvā aññattha gamissa’’nti adhippāyena gantumpi labbhatīti attho.
It means that one is permitted to go with the intention: "Having seen a disagreeable sight, I am discontented; therefore I will withdraw, take that and go elsewhere."
Ý nghĩa là: “Thấy cảnh sắc không tương hợp nên sinh tâm không hoan hỷ, ta sẽ khuyên giải vị ấy, ta sẽ đưa vị ấy đi nơi khác”, với chủ ý này cũng được phép đi.
Kukkuccaṃ vinodanañca diṭṭhiṃ vivecanañca ahaṃ vā kareyyaṃ aññehi vā kāreyyanti sambandho.
The connection is: "I will remove remorse, resolve doubts, and clarify views, or I will have others do so."
Liên kết câu là: “Ta sẽ tự mình làm hoặc nhờ người khác làm việc loại bỏ sự hối tiếc và việc phân định tà kiến”.
Parivāsamānattaādīhi vuṭṭhānaṃ vā garukā.
Or the emergence from parivāsa, mānatta, etc., is weighty.
Hoặc sự phục hồi từ các hình phạt như parivāsa, mānatta v.v... là việc nặng.
Ādi-saddena sace saṅghena kammaṃ kataṃ hoti, tassa paṭippassaddhiyā anussāvanakaraṇādīsu ussukkaṃ kareyyanti gantuṃ labbhatīti attho.
By the word ‘ādi’ (etc.), it means that if a Sangha-act has been performed, one is permitted to go to make efforts for its pacification, such as by making an announcement.
Với từ ādi (v.v...), ý nghĩa là: nếu Tăng chúng đã thực hiện một yết ma, thì được phép đi để nỗ lực trong việc tuyên bố hủy bỏ yết ma đó và các việc khác.
Sattāhakiccenāti sattāhakaraṇīyena.
‘Sattāhakiccenā’ means for a seven-day necessity.
Sattāhakiccena có nghĩa là với công việc bảy ngày.
317. Na bhaṇḍadhovana…pe… dassaneti ettha (mahāva. aṭṭha. 199) etesupi na vajeti sambandho.
317. In ‘Na bhaṇḍadhovana…etc…dassane’, the connection is that one should not go for these either.
317. Trong câu “Na bhaṇḍadhovana…pe… dassane” (không phải vì việc giặt đồ dùng… cho đến… để thấy), liên kết câu là: trong những trường hợp này cũng không nên đi.
Labbhanti ettha ‘‘ajjeva āgamissa’’nti adūrago yadi na pāpuṇeyya, labbhanti sambandho.
In ‘Labbhaṃ’, the connection is that if one, being not far away, does not arrive with the intention "I will return today," it is permitted.
Trong từ labbhaṃ (được phép), liên kết câu là: nếu người đi không xa với ý định “hôm nay sẽ trở về” mà không thể về kịp, thì được phép.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is meant?
Điều gì đã được nói?
‘‘Ajjeva āgamissāmī’’ti sāmantavihāraṃ gantvā puna āgacchantassa antarāmagge sace aruṇuṭṭhānaṃ hoti, vassacchedopi na hoti, ratticchedena dukkaṭampi nāpajjatīti vuttaṃ hoti.
It means that if one goes to a nearby monastery with the intention "I will return today" and then, while returning, dawn breaks on the way, there is no breaking of the Rains retreat, nor is an offense of dukkata incurred due to the breaking of the night.
Điều đã được nói là: người đi đến tu viện gần đó với ý định “hôm nay sẽ trở về”, nếu trên đường trở về mà trời rạng đông, thì cũng không bị gián đoạn mùa mưa, và cũng không phạm tội dukkaṭa do qua đêm.
318. Sesañātihīti bhātubhaginīādīhi.
318. ‘Sesañātīhi’ means by other relatives such as brothers and sisters.
318. Sesañātihī là bởi anh, chị, em v.v...
Bhikkhunissitakena ca pahiteti sambandho.
And the connection is, "sent by one dependent on a bhikkhuni."
Liên kết câu là: và khi được người phụ thuộc vào tỳ khưu ni sai đi.
Niddisitvāti ‘‘āgacchantu bhadantā, icchāmi dānañca dātuṃ dhammañca sotuṃ bhikkhuñca passitu’’ntiādinā yaṃ kiñci niddisitvāva pesite gantuṃ vaṭṭati.
‘Niddisitvā’ means one is permitted to go only if sent with some specific instruction, such as: "Venerable sirs, please come, I wish to give alms, hear the Dhamma, and see the bhikkhus."
Niddisitvā là khi được sai đi sau khi đã chỉ định rõ một điều gì đó bằng cách nói: “Kính bạch đại đức, xin ngài hãy đến, con muốn cúng dường và nghe pháp và gặp tỳ khưu”, thì được phép đi.
Kevalaṃ ‘‘āgacchantu bhikkhū, icchāmi bhikkhūnaṃ āgamana’’nti evaṃ aniddisitvā vutte gantuṃ na labbhatīti attho.
It means that if it is said without specifying, merely "Let the bhikkhus come, I wish for the bhikkhus to come," it is not permissible to go.
Ý nghĩa là: nếu chỉ nói chung chung không chỉ định rõ như “xin các tỳ khưu hãy đến, tôi muốn các tỳ khưu đến”, thì không được phép đi.
319. Accharāye satattanoti dasavidhesu antarāyesu ekasmimpi antarāye attano satīti attho.
319. Accharāye satattano means that if there is even one of the ten kinds of obstacles.
319. Accharāye satattano có nghĩa là khi có một trong mười loại trở ngại xảy ra cho chính mình.
Saṅghasāmaggiyā vā vassacchede anāpattīti attho.
Or it means there is no offense in breaking the vassa (rainy season retreat) for the sake of the Saṅgha's harmony.
Ý nghĩa là: hoặc vì sự hòa hợp của Tăng chúng, thì không phạm tội gián đoạn mùa mưa.
Vuttañhetaṃ ‘‘idha pana, bhikkhave, vassūpagato bhikkhu passati sambahule bhikkhū saṅghabhedāya parakkamante.
For it is said: "Here, bhikkhus, a bhikkhu who has undertaken the vassa sees many bhikkhus striving for a schism in the Saṅgha.
Điều này đã được nói: “Này các tỳ khưu, ở đây, một tỳ khưu đã nhập hạ thấy nhiều tỳ khưu đang nỗ lực chia rẽ Tăng chúng.
Tatra ce bhikkhuno evaṃ hoti, ‘garuko kho saṅghabhedo vutto bhagavatā.
If it occurs to that bhikkhu, 'Indeed, a schism in the Saṅgha has been declared by the Blessed One to be a grave matter.
Nếu tỳ khưu ấy nghĩ rằng: ‘Đức Thế Tôn đã dạy rằng sự chia rẽ Tăng chúng là một tội nặng.
Mā mayi sammukhībhūte saṅgho bhijjī’ti pakkamitabbaṃ, anāpatti vassacchedassā’’ti (mahāva. 202).
Let not the Saṅgha be split while I am present,' he should depart; there is no offense in breaking the vassa."
Mong rằng Tăng chúng sẽ không bị chia rẽ trước mặt ta’, thì nên ra đi, không phạm tội gián đoạn mùa mưa”.
Evaṃ chinnavasso no pavārayeti attho.
It means that one who has thus broken the vassa does not perform the Pavāraṇā.
Ý nghĩa là: người bị gián đoạn mùa mưa như vậy thì không được làm lễ pavāraṇā.
320. Rukkhassa susireti ettha (mahāva. 204; mahāva. aṭṭha. 203) pana suddhe rukkhasusire eva na vaṭṭati, mahantassa pana susirassa anto padaracchadanaṃ kuṭikaṃ katvā pavisanadvāraṃ yojetvā upagantuṃ vaṭṭati.
320. Rukkhassa susire (in the hollow of a tree): Here, it is not permissible in a mere hollow of a tree, but it is permissible to undertake the vassa by making a small hut with a plank roof inside a large hollow and attaching an entrance door.
320. Trong câu “Rukkhassa susire” (trong hốc cây), việc nhập hạ trong một hốc cây trống rỗng thì không thích hợp, nhưng bên trong một hốc cây lớn, nếu làm một cái am lợp bằng ván và lắp cửa ra vào thì được phép nhập hạ.
Rukkhassa viṭapeti etthāpi suddhaviṭapamatte na vaṭṭati, mahāviṭape pana aṭṭakaṃ bandhitvā vuttanayena kuṭikaṃ katvā upagantuṃ vaṭṭati.
Rukkhassa viṭape (on a tree branch): Here too, it is not permissible on a mere branch, but it is permissible to undertake the vassa by building a platform on a large branch and making a small hut in the manner described.
Trong câu “Rukkhassa viṭape” (trên chạc cây), việc nhập hạ trên một chạc cây trơ trụi cũng không thích hợp, nhưng trên một chạc cây lớn, nếu dựng một cái sàn và làm một cái am theo cách đã nói thì được phép nhập hạ.
Chavakuṭi nāma pāsāṇakuṭikanti vadanti.
Chavakuṭi is said to be a stone hut.
Chavakuṭi (am tử thi), họ nói rằng đó là am bằng đá.
Tīsu passesu pāsāṇe ussāpetvā upari pāsāṇena paṭicchannā.
It is covered with a stone on top, after raising stones on three sides.
Ba mặt được dựng bằng đá, và phía trên được lợp bằng đá.
322-4. Ārāmārāmavatthūnīti ettha (cūḷava. 321; cūḷava. aṭṭha. 321) ārāmo nāma pupphārāmo vā phalārāmo vā.
322-4. In ārāmārāmavatthūni (monastery grounds and their appurtenances), ārāma means either a flower garden or a fruit orchard.
322-4. Trong câu “Ārāmārāmavatthūnī” (khuôn viên và đất khuôn viên), ārāmo (khuôn viên) là vườn hoa hoặc vườn cây ăn trái.
Mañco pīṭhaṃ bhisi bibbohanādisayanāsanaṃ.
Couch, chair, cushion, pillow, and other sleeping and sitting requisites.
Giường, ghế, nệm, gối là các loại đồ nằm ngồi.
Lohakumbhīādayo kāḷalohatambalohādimayā.
Lohakumbhī (metal pot) and so on are made of black iron, copper, etc.
Lohakumbhī (nồi kim loại) v.v... là những vật làm bằng sắt đen, đồng đỏ v.v...
Bhāṇako udakacāṭi.
Bhāṇako (pitcher) is a water pot.
Bhāṇako là chum đựng nước.
Pañcete avibhājiyāti bhājetvā na gahetabbā, gahitāpi saṅghasantakā evāti attho.
Pañcete avibhājiyā means they are not to be divided and taken; even if taken, they still belong to the Saṅgha.
Pañcete avibhājiyā (năm thứ này không thể phân chia) có nghĩa là không được chia ra để lấy, dù đã lấy thì chúng vẫn thuộc về Tăng chúng.
Ettha pana ārāmo ārāmavatthūti paṭhamaṃ, vihāro vihāravatthūti dutiyaṃ, mañco pīṭhaṃ bhisi bibbohananti tatiyaṃ, lohakumbhī…pe… nikhādananti catutthaṃ, valli…pe… dārubhaṇḍaṃ mattikabhaṇḍanti pañcamanti evaṃ imāni rāsivasena pañca honti, sarupavasena anekāni honti.
Here, however, "monastery grounds and appurtenances" is the first, "vihāra and vihāra appurtenances" is the second, "couch, chair, cushion, pillow" is the third, "metal pot...etc...digging tool" is the fourth, and "creeper...etc...woodenware, earthenware" is the fifth; thus, these are five in terms of groups, but many in terms of their nature.
Ở đây, khu vườn và đất vườn là thứ nhất, ngôi tịnh xá và đất tịnh xá là thứ hai, giường, ghế, nệm, gối là thứ ba, nồi đồng... cho đến... cái mai là thứ tư, dây leo... cho đến... đồ gỗ, đồ đất sét là thứ năm. Như vậy, các vật này theo nhóm thì có năm, theo bản chất thì có nhiều.
Honti cettha –
And here it is said:
Ở đây có –
325. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, avissajjiyāni na vissajjetabbāni saṅghena vā gaṇena vā puggalena vā, vissajjitānipi avissajjitāni honti.
325. It is said "bhājitāpi abhājitā" (even if divided, they are undivided) because it is stated: "Bhikkhus, these five are not to be given away; they should not be given away by the Saṅgha, or by a group, or by an individual. Even if given away, they remain ungiven away. Whoever gives them away incurs an offense of grave demerit (thullaccaya)."
“Này các Tỳ-khưu, có năm vật không thể cho đi này, không được cho đi bởi Tăng chúng, bởi một nhóm, hay bởi một cá nhân, dù đã cho đi cũng là chưa cho đi.
Yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassā’’ti (cūḷava. 321) vuttattā ‘‘bhājitāpi abhājitā’’ti vuttaṃ.
.
Vị nào cho đi, phạm tội thullaccaya (trọng tội),” do đã được nói như vậy, nên được nói là “dù đã phân chia cũng là chưa phân chia.”
Eteti vuttappakārā pañcapi ‘‘garubhaṇḍānī’’ti ca ‘‘avissajjiyānī’’ti ca ca-saddena ‘‘avebhaṅgiyānī’’ti ca vuccantīti attho.
Ete (these) means that these five types mentioned are referred to as "garubhaṇḍāni" (heavy articles) and "avissajjiyāni" (not to be given away), and also, by the word "ca," as "avebhaṅgiyāni" (not to be divided).
Ete có nghĩa là: cả năm loại đã được nói đến, do chữ ca, được gọi là “garubhaṇḍāni” (vật nặng), “avissajjiyāni” (vật không thể cho đi), và “avebhaṅgiyāni” (vật không thể phân chia).
326-8. Idāni purimesu tīsu rāsīsu sabbassa garubhaṇḍattā te anāmasitvā pacchimesu dvīsu rāsīsu ekaccassa agarubhaṇḍassāpi atthitāya taṃ dassetuṃ ārabhantopi tesu dvīsu bahuvisayaṃ paṭhamaṃ dassetuṃ ‘‘valliḍḍhabāhumattāpī’’tiādimāhāti ñātabbaṃ.
326-8. Now, it should be understood that since all items in the first three categories are heavy articles, without touching upon them, the text begins with "valliḍḍhabāhumattāpī" (even a creeper half an arm's length long) and so on, to show that among the last two categories, some items are not heavy articles, and to present the more extensive of these two first.
Bây giờ, trong ba nhóm đầu, vì tất cả đều là vật nặng nên không đề cập đến chúng. Trong hai nhóm sau, vì có cả một số vật không phải là vật nặng, nên để chỉ ra điều đó, ngài bắt đầu bằng cách trước hết chỉ ra những vật có nhiều loại trong hai nhóm đó, nên biết rằng ngài đã nói câu bắt đầu bằng “valliḍḍhabāhumattāpī.”
Tassāyaṃ saṅkhepo (cūḷava. aṭṭha. 321) – valli aḍḍhabāhumattāpi veḷu aṭṭhaṅgulāyatopi tiṇādi muṭṭhimattampīti ettha ādi-saddena muñjapabbajaṃ saṅgaṇhāti, paṇṇaṃ ekampi mattikā pākatā vā pañcavaṇṇā vā sudhākaṅguṭṭhaādikāti ādi-saddena sajjulasajātihiṅgulakādi vā tālapakkappamāṇāpi yehi kehici saṅghassa dinnā vā saṅghike tiṇakhettādimhi jātā vā rakkhitagopitabhūmibhāge uppannā tatthajātakā vā saṅghikā rakkhitā eva abhājiyāti attho.
Its summary is this: even a creeper half an arm's length long, a bamboo eight finger-breadths long. In tiṇādi muṭṭhimattampī (even a handful of grass, etc.), the word ādi (etc.) includes muñja grass and pabbaja grass. Even a single leaf, ordinary or five-colored earth. Sudhākaṅguṭṭhaādikā (limestone, kanguṭṭha, etc.): the word ādi (etc.) includes sajjula, sajāti, hiṅgulaka, and so on. Even the size of a palm fruit. Those given to the Saṅgha by anyone, or grown in the Saṅgha's grass fields, etc., or produced in a protected and guarded area, or grown there, are Saṅgha property and protected, and thus are not to be divided.
Tóm tắt của nó như sau – dây leo dù chỉ dài nửa cánh tay, tre dù chỉ dài tám ngón tay, tiṇādi muṭṭhimattampī (cỏ v.v... dù chỉ một nắm), ở đây, từ ādi (v.v...) bao gồm cả cỏ muñja và cỏ pabbaja. Một chiếc lá, đất sét thông thường hoặc năm màu, sudhākaṅguṭṭhaādikā (vôi, đất sét mịn v.v...), ở đây, từ ādi (v.v...) bao gồm cả sáp ong, nhựa cây, thần sa... dù chỉ bằng quả thốt nốt chín, do bất kỳ ai dâng cúng cho Tăng chúng, hoặc mọc trong ruộng cỏ... của Tăng chúng, hoặc mọc lên trong khu đất được bảo vệ gìn giữ, hoặc tự mọc ở đó, thuộc về Tăng chúng, được bảo vệ, thì không được phân chia. Đó là ý nghĩa.
Idāni ye cettha bhājitabbā, te dassetuṃ ‘‘niṭṭhite’’tiādimāha, saṅghassa vā cetiyassa vā kamme niṭṭhite bhājiyāti adhippāyo.
Now, to show those that are to be distributed here, he says "when finished" and so on. The meaning is that they are to be distributed when the work of the Saṅgha or the cetiya is finished.
Bây giờ, để chỉ ra những vật nào trong số này có thể được phân chia, ngài nói câu bắt đầu bằng “niṭṭhite.” Ý là, sau khi công việc của Tăng chúng hoặc của bảo tháp đã hoàn thành, thì có thể phân chia.
Ettha pana yaṃ kiñci valliveḷutiṇapaṇṇamattikādi saṅghassa dinnaṃ vā saṅghike tiṇakhettādimhi jātakaṃ vā rakkhitagopitaṃ garubhaṇḍaṃ, taṃ saṅghakamme ca cetiyakamme ca niṭṭhite avasesaṃ puggalikakammepi dātuṃ vaṭṭati, agarubhaṇḍattā bhājitumpi labbhati.
Here, however, any creepers, bamboo, grass, leaves, clay, etc., given to the Saṅgha, or grown in the Saṅgha's grass fields, etc., or guarded and protected heavy articles, when the work of the Saṅgha and the cetiya is finished, the remainder may be given for personal use, and because they are not heavy articles, they may also be distributed.
Ở đây, bất kỳ dây leo, tre, cỏ, lá, đất sét nào... được dâng cúng cho Tăng chúng, hoặc mọc trong ruộng cỏ... của Tăng chúng, được bảo vệ gìn giữ, là vật nặng. Sau khi công việc của Tăng chúng và công việc của bảo tháp đã hoàn thành, phần còn lại được phép cho cả công việc cá nhân, và vì không phải là vật nặng, nên cũng được phép phân chia.
Senāsanatthāya rakkhitagopitameva garubhaṇḍaṃ hoti, na itaraṃ.
Only that which is guarded and protected for the purpose of lodging is considered a heavy article; not other things.
Chỉ những vật được bảo vệ gìn giữ cho mục đích trú xá mới là vật nặng, không phải các vật khác.
Sīhaḷadīpe tumūlasomavihāre saṅghassa pākavattampi tālapaṇṇaṃ vikkiṇitvā karīyati.
In the Tumūlasoma Monastery in Sri Lanka, even palm leaves belonging to the Saṅgha are sold to perform cooking duties.
Tại tu viện Tūmūlasoma ở đảo Sīhaḷa, người ta thậm chí còn bán lá thốt nốt của Tăng chúng để nấu nướng.
Na hi tattha paṇṇena attho atthi, sabbepi iṭṭhakacchannā pāsādādayoti.
Because there is no need for leaves there, as all the palaces, etc., are covered with bricks.
Vì ở đó không có nhu cầu dùng lá, tất cả các lâu đài... đều được lợp bằng ngói.
Evaṃ aññatthāpi karīyati evāti vadanti.
They say that it is done in this way elsewhere too.
Người ta nói rằng ở những nơi khác cũng được làm như vậy.
329. Idāni lohabhaṇḍādīsu ekantabhājetabbabhaṇḍaṃ dassetuṃ ‘‘pattādī’’tiādimāha.
Now, to show the articles that must absolutely be distributed among metal articles, etc., he says "bowls, etc." and so on.
Bây giờ, để chỉ ra những vật trong số đồ kim loại... chắc chắn phải được phân chia, ngài nói câu bắt đầu bằng “pattādī.”
Ettha (cūḷava. aṭṭha. 221) pana ādi-saddena lohathālakatamba kuṇḍikā kaṭacchu saraka añjani añjanisalākākaṇṇamalaharaṇīsūcisaṇḍāsakattarayaṭṭhiādīni gahitāneva.
Here, by the word ādi (etc.), metal plates, copper pots, ladles, saucers, collyrium pots, collyrium sticks, ear-cleaners, needles, tweezers, scissors, staffs, etc., are indeed included.
Ở đây, từ ādi (v.v...) bao gồm các vật như đĩa kim loại, bình nước bằng đồng, muỗng, chén, hộp đựng thuốc mắt, que bôi thuốc mắt, dụng cụ lấy ráy tai, kim, kẹp, kéo, gậy...
Tathāti bhājiyamevāti attho.
Tathā (likewise) means they are to be distributed.
Tathā có nghĩa là phải được phân chia.
Vippakatañca avippakatañca.
Both unfinished and finished.
Cả vật đã làm xong và vật chưa làm xong.
Pādagaṇhakanti magadhanāḷiyā pañcanāḷiyā gaṇhanaṃ.
Pādagaṇhakaṃ means the measure of five nāḷis by the Magadhanāḷi.
Pādagaṇhaka là vật chứa được năm nāḷi theo đơn vị đo lường của xứ Magadha.
331-2. Anuññātavāsi yaṃ sakkā sipāṭikāya pakkhipitvā pariharitunti vuttā.
Anuññātavāsi means what can be carried by putting it in a bag.
Anuññātavāsi là những vật đã được nói rằng “có thể bỏ vào túi vải và mang đi.”
Tacchitāniṭṭhitanti vippakataṃ.
Tacchitāniṭṭhitaṃ means unfinished.
Tacchitāniṭṭhita là vật chưa làm xong.
Yadi tacchitaṃ, garubhaṇḍameva.
If it is carved, it is a heavy article.
Nếu đã được đẽo gọt, nó là vật nặng.
Dantaṃ pana atacchitañca aniṭṭhitañca bhājiyameva.
But dantaṃ (ivory), both uncarved and unfinished, is to be distributed.
Còn dantaṃ (ngà voi) chưa được đẽo gọt và chưa hoàn thành thì phải được phân chia.
Aniṭṭhitaṃ mañcapādādikaṃ garubhaṇḍaṃ.
An unfinished bed leg, etc., is a heavy article.
Chân giường... chưa hoàn thành là vật nặng.
Idāni mattikabhaṇḍaṃ dassetuṃ ‘‘bhikkhūpakaraṇe’’tiādimāha.
Now, to show clay articles, he says "bhikkhu requisites" and so on.
Bây giờ, để chỉ ra đồ đất sét, ngài nói câu bắt đầu bằng “bhikkhūpakaraṇe.”
Pattathālakakuṇḍikādibhikkhūpakaraṇe ca.
And bhikkhu requisites such as bowls, plates, pots, etc.
Và trong các vật dụng của Tỳ-khưu như bát, đĩa, bình nước...
Pādaghaṭakoti pādagaṇhanako ghaṭako ca mattikāmayo bhājiyo bhājetabboti attho.
Pādaghaṭako means a measuring pot, a clay pot, is to be distributed; that is the meaning.
Pādaghaṭako có nghĩa là cái chậu rửa chân và cái bình bằng đất sét có thể phân chia, phải được phân chia.
Saṅkhathālakampi bhājiyameva.
A conch shell plate is also to be distributed.
Đĩa bằng vỏ ốc xà cừ cũng có thể phân chia.
333-4. Migacammādikaṃ kappiyacammaṃ bhājiyaṃ, sīhacammādikaṃ akappiyacammaṃ garubhaṇḍaṃ.
Permissible hides like deer hide are to be distributed; impermissible hides like lion hide are heavy articles.
Da hươu... là da thích hợp, có thể phân chia. Da sư tử... là da không thích hợp, là vật nặng.
Taṃ pana bhūmattharaṇaṃ kātuṃ vaṭṭati.
However, they may be used to make floor coverings.
Tuy nhiên, nó được phép dùng làm thảm trải sàn.
Eḷacammaṃ pana paccattharaṇagatikattā garubhaṇḍaṃ hoti.
But eḷacammaṃ (goat hide) is a heavy article because it is used as a covering.
Còn eḷacammaṃ (da dê) vì có thể dùng làm tấm lót nên là vật nặng.
Idāni imāni pana pañca cīvarapiṇḍapātabhesajjānaṃ atthāya parivattetuṃ na vaṭṭati, garubhaṇḍena pana garubhaṇḍañca thāvarañca thāvarena thāvarameva parivattetvā paribhuñjitabbānīti dassetuṃ ‘‘garunā’’tiādimāha.
Now, to show that these things are not to be exchanged for the purpose of the five requisites (robes, almsfood, medicine), but heavy articles should be exchanged for heavy articles and permanent articles for permanent articles, and then used, he says "with a heavy article" and so on.
Bây giờ, để chỉ ra rằng năm loại vật này không được phép trao đổi để lấy y, vật thực, thuốc men, mà vật nặng phải được trao đổi với vật nặng và vật cố định, và vật cố định chỉ được trao đổi với vật cố định rồi mới được sử dụng, ngài nói câu bắt đầu bằng “garunā.”
Tattha (cūḷava. aṭṭha. 321) garunāti garubhaṇḍena garubhaṇḍañca thāvarañca parivatteyyāti sambandho.
There, garunā (with a heavy article) is connected as "one should exchange a heavy article for a heavy article and a permanent article."
Trong đó, garunā có liên quan đến câu “nên trao đổi vật nặng với vật nặng và vật cố định.”
Thāvarena ca thāvarameva parivatteyya, na garubhaṇḍanti adhippāyo.
Thāvarena ca (and with a permanent article) means one should exchange it only for a permanent article, not a heavy article; that is the meaning.
Thāvarena ca có ý nghĩa là chỉ nên trao đổi vật cố định với vật cố định, không phải với vật nặng.
Pañcasu koṭṭhāsesu pacchimattayaṃ garubhaṇḍaṃ, purimadvayaṃ thāvaranti veditabbaṃ.
It should be understood that among the five categories, the last three are heavy articles, and the first two are permanent articles.
Nên biết rằng trong năm phần, ba phần sau là vật nặng, hai phần đầu là vật cố định.
Tathā katvā ca bhuñjatūti evaṃ parivattetvā tato ābhataṃ kappiyabhaṇḍaṃ paribhuñjatūti attho.
Tathā katvā ca bhuñjatū (and having done so, he may consume) means having exchanged in this way, he may consume the permissible articles obtained from it.
Tathā katvā ca bhuñjatū có nghĩa là sau khi đã trao đổi như vậy, hãy sử dụng các vật dụng thích hợp có được từ đó.
Kathaṃ ñāyatīti ce?
How is this known?
Nếu hỏi: “Làm sao biết được?”
Vuttañhetaṃ parivāre-
For it is said in the Parivāra—
Điều này đã được nói trong Parivāra –
Ettha pana garubhaṇḍena garubhaṇḍañca thāvarañca thāvarena thāvarameva parivattanavidhiṃ sandhāya ‘‘vissajjantassa anāpattī’’ti vuttaṃ.
Here, "there is no offense for one who gives away" is said with reference to the method of exchanging a heavy article for a heavy article and a permanent article, and a permanent article for a permanent article.
Ở đây, câu “vissajjantassa anāpatti” (khi cho đi, không có tội) được nói đến để chỉ phương pháp trao đổi vật nặng với vật nặng và vật cố định, và vật cố định chỉ với vật cố định.
Puna tato nibbattañca catupaccayaṃ paribhuñjituṃ labbhatīti dīpetuṃ ‘‘paribhuñjantassa anāpattī’’ti vuttaṃ.
Furthermore, "there is no offense for one who consumes" is said to indicate that the four requisites produced from it may be consumed.
Hơn nữa, để chỉ ra rằng được phép sử dụng bốn món vật dụng phát sinh từ đó, câu “paribhuñjantassa anāpatti” (khi sử dụng, không có tội) đã được nói đến.
Ayaṃ imissā gāthāya adhippāyo.
This is the meaning of this verse.
Đây là ý nghĩa của bài kệ này.
Sesanti (cūḷava. aṭṭha. 321) ārāmādi abhājiyanti attho.
Sesaṃ (the remainder) means that the monastery, etc., is not to be distributed; that is the meaning.
Sesa có nghĩa là những thứ còn lại như khu vườn... không thể phân chia.
Avebhaṅgiyavinicchayo.
The decision on what is not to be distributed.
Quyết định về vật không thể phân chia.
335-6. Sadvārabandhane ṭhāne…pe… sayanto dukkaṭaṃ phuseti evarūpe ṭhāne divā sayantenāti sambandho.
Sadvārabandhane ṭhāne…pe… sayanto dukkaṭaṃ phuse (in a place with a door frame…etc…one who lies down incurs a dukkaṭa) is connected as "one who lies down during the day in such a place."
Sadvārabandhane ṭhāne…pe… sayanto dukkaṭaṃ phuse có liên quan đến câu “vị nào ngủ ban ngày ở một nơi như vậy.”
Sadvārabandhane (pārā. 77; pārā. aṭṭha. 1.77) pana ṭhāne yena kenaci parikkhitte abbhokāsepi rukkhamūlepi antamaso iminā lakkhaṇena yutte ākāsaṅgaṇepi sayantena dvāraṃ bandhitabbameva.
In a place where a door is to be locked, even in an open space enclosed by anything, even at the foot of a tree, or at least in a courtyard endowed with these characteristics, one who is sleeping must lock the door.
Sadvārabandhane ṭhāne (ở nơi có cửa đóng được), dù là ở ngoài trời được bao quanh bởi bất cứ thứ gì, dù là dưới gốc cây, hay thậm chí là trên sân thượng có đặc điểm này, vị nào ngủ cũng phải đóng cửa.
Viññumhi puriseti bhikkhumhi vā sāmaṇere vā antamaso upāsakaārāmikesupi aññatarasmiṃ satīti attho.
When there is a discerning person means when a bhikkhu or a sāmaṇera, or at least one of the lay followers or monastery attendants, is present.
Viññumhi purise có nghĩa là khi có một vị Tỳ-khưu, hoặc một vị Sa-di, hay thậm chí là một trong số các cận sự nam hoặc người chăm sóc vườn chùa.
‘‘Esa jaggissatī’’ti ābhogo cāpi kappatīti kevalaṃ bhikkhuniṃ vā mātugāmaṃ vā āpucchituṃ na vaṭṭati.
Thinking, ‘‘He will watch,’’ it is also permissible to make a mental note; it is not permissible to simply ask a bhikkhunī or a woman.
Ābhogo cāpi kappatī (sự chú ý cũng được phép) với ý nghĩ “người này sẽ thức,” nhưng tuyệt đối không được phép hỏi một Tỳ-khưu-ni hay một người nữ.
Savaseti attano vase, abahusādhāraṇaṭṭhāneti attho.
In one’s own control means in one’s own possession, in a place not commonly shared.
Savase có nghĩa là trong sự kiểm soát của mình, tức là ở nơi không có nhiều người qua lại.
Taṃ vinākāranti taṃ pubbe vuttappakāraṃ dvārathakanaābhogakaraṇasaṅkhātaṃ ākāraṃ vināti attho.
Without that manner means without that manner of locking the door and making a mental note, as previously stated.
Taṃ vinākāra có nghĩa là không có hành động đó, tức là hành động được gọi là đóng cửa và chú ý đã được nói ở trên.
Acittakāpattikiriyāyaṃ saṅkhepo.
This is a summary regarding the performance of an offense without intention.
Tóm tắt về việc phạm tội không có chủ ý.
342. Nakhe vā kese vā nāsalome (cūḷava. 275) vā dīghe na dhārayeti sambandho.
342. The connection is: one should not wear long nails, hair, or nasal hair.
342. Không nên để móng tay, tóc, hoặc lông mũi dài, đây là mối liên hệ.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, maṃsappamāṇena nakhe chinditu’’nti (cūḷava. 274) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dumāsikaṃ vā duvaṅgulaṃ vā’’ti (cūḷava. 246) ca vuttaṃ.
It has been stated, ‘‘Monks, I allow you to cut your nails to the measure of a piece of meat,’’ and ‘‘Monks, I allow you to keep hair for two months or two finger-breadths.’’
Và đã được nói rằng: "Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép cắt móng tay bằng với da thịt" và "Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép (để tóc dài) hai tháng hoặc hai ngón tay".
Na labbhaṃ vīsatimaṭṭhanti ettha ekanakhampi maṭṭhaṃ kātuṃ na vaṭṭati eva.
It is not permissible to polish twenty; here, it is not permissible to polish even a single nail.
Không được phép đánh bóng hai mươi móng: Ở đây, không được phép làm cho dù chỉ một móng tay được đánh bóng.
‘‘Na bhikkhave vīsatimaṭṭhaṃ kārāpetabbaṃ.
‘‘Monks, one should not have twenty nails polished.
"Này các Tỳ-kheo, không nên cho làm bóng hai mươi móng tay.
Yo kārāpeyya, āpatti dukkaṭassa (cūḷava. 274).
Whoever has it done incurs a dukkaṭa offense.
Vị nào cho làm, phạm tội dukkaṭa.
Anujānāmi, bhikkhave, malamattaṃ apakaḍḍhitu’’nti (cūḷava. 274) hi vuttaṃ.
Monks, I allow you to remove only dirt,’’ it has been stated.
Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép loại bỏ chất bẩn", vì điều này đã được nói.
Tasmā nakhato malamattaṃ apakaḍḍhituṃ vaṭṭati.
Therefore, it is permissible to remove only dirt from the nails.
Do đó, được phép loại bỏ chất bẩn khỏi móng tay.
Sambādhe lomahāraṇanti ettha sambādho nāma ubho upakacchakā muttakaraṇañca.
Removing hair in constricted places; here, constricted places are both armpits and the private parts.
Nhổ lông ở chỗ kín: Ở đây, chỗ kín là hai nách và bộ phận sinh dục.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ābādhapaccayā sambādhe lomaṃ saṃharāpetu’’nti (cūḷava. 275) hi vuttaṃ.
For it has been stated, ‘‘Monks, I allow you to have hair removed in constricted places due to illness.’’
Vì đã được nói rằng: "Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép cho nhổ lông ở chỗ kín vì lý do bệnh tật".
343. Yathāvuḍḍhanti vuḍḍhapaṭipāṭiyā laddhabbaṃ.
343. According to seniority means what is to be received in order of seniority.
343. Yathāvuḍḍhaṃ là nên được nhận theo thứ tự hạ lạp.
Na bādheyyāti na vāreyya.
Should not obstruct means should not prevent.
Na bādheyyā là không nên ngăn cản.
Saṅghuddiṭṭhaṃvāti upāsakādīhi yathāvuḍḍhaṃ ‘‘ayyā paribhuñjantū’’ti nissajjitvāva dinnaṃ senāsanādi.
Or designated by the Saṅgha means lodging, etc., given by lay followers, etc., after dedicating it with the words, ‘‘Venerables, please partake according to seniority.’’
Saṅghuddiṭṭhaṃvā là chỗ ở v.v. đã được dâng cúng sau khi chỉ định "mong các ngài sử dụng" theo thứ tự hạ lạp bởi các cận sự nam v.v.
‘‘Na bhikkhave uddissakatampi yathāvuḍḍhaṃ paṭibāhitabbaṃ.
For it has been stated, ‘‘Monks, even what is designated should not be prevented according to seniority.
"Này các Tỳ-kheo, không được ngăn cản (vật dụng) được chỉ định theo thứ tự hạ lạp.
Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 313) hi vuttaṃ.
Whoever prevents it incurs a dukkaṭa offense.’’
Vị nào ngăn cản, phạm tội dukkaṭa", vì điều này đã được nói.
Adhotapādehi (cūḷava. aṭṭha. 324) vā allapādehi vā nakkameti sambandho.
The connection is: one should not walk with unwashed feet or wet feet.
Không nên đi vào với chân chưa rửa hoặc chân ướt, đây là mối liên hệ.
Sudhotapādakaṃ vāpīti dhotapādeheva akkamitabbaṭṭhānaṃ.
Or a place for well-washed feet means a place that should only be stepped on with washed feet.
Sudhotapādakaṃ vāpī là nơi phải đi vào với chân đã được rửa sạch.
Tathevāti nakkameyya saupāhanoti attho.
Likewise means one should not walk with sandals on.
Tatheva là không nên đi vào khi mang giày dép, đó là ý nghĩa.
‘‘Na bhikkhave adhotehi pādehi, allehi pādehi, saupāhanena senāsanaṃ akkamitabbaṃ.
“Monks, one should not step on a dwelling with unwashed feet, wet feet, or with sandals.
"Này các Tỳ-kheo, không được đi vào chỗ ở với chân chưa rửa, chân ướt, hoặc mang giày dép.
Yo akkameyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 324), hi vuttaṃ.
Whoever steps on it incurs an offense of dukkaṭa,” it was said.
Vị nào đi vào, phạm tội dukkaṭa", vì điều này đã được nói.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, paccattharitvā nipajjitu’’nti (cūḷava. 324) vuttattā paribhaṇḍakataṃ bhūmiṃ vā bhūmattharaṇasenāsanaṃ vā saṅghikaṃ mañcapīṭhaṃ vā attano santakena paccattharaṇena paccattharitvāva nipajjitabbaṃ.
“Monks, I allow you to lie down after spreading a covering,” it was said. Therefore, one should lie down only after spreading one's own covering over a furnished floor, or a floor-mat dwelling, or a communal bed or chair.
Vì đã được nói: "Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép trải (tấm lót) rồi nằm xuống", nên phải trải tấm lót của mình rồi mới nằm xuống trên nền nhà đã được trang trí, hoặc trên chỗ ở có trải thảm trên sàn, hoặc trên giường ghế của Tăng-già.
344. Saṅghāṭiyā na pallattheti adhiṭṭhitacīvarena vihāre vā antaraghare vā pallatthikā na kātabbāti attho.
344. With the saṅghāṭī one should not sit cross-legged means that one should not sit cross-legged in a monastery or within a house with an adopted robe.
344. Bằng Tăng-già-lê không ngồi chéo chân có nghĩa là không nên ngồi chéo chân trong tu viện hoặc trong nhà dân khi đang mặc y đã chú nguyện.
Parikammakataṃ (cūḷava. aṭṭha. 324) bhittiādiṃ na apassaye.
One should not lean against a wall, etc., that has been prepared.
Không nên dựa vào vách tường v.v. đã được trang trí.
‘‘Na bhikkhave parikammakatā bhitti apassetabbā.
“Monks, one should not lean against a prepared wall.
"Này các Tỳ-kheo, không được dựa vào vách tường đã được trang trí.
Yo apasseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 324) hi vuttaṃ.
Whoever leans against it incurs an offense of dukkaṭa,” it was said.
Vị nào dựa vào, phạm tội dukkaṭa", vì điều này đã được nói.
Tasmā setabhitti vā cittakammakatā vā bhitti na apassayitabbā.
Therefore, a white wall or a painted wall should not be leaned against.
Do đó, không được dựa vào vách tường quét vôi trắng hoặc vách tường có tranh vẽ.
Na kevalaṃ bhittiyeva, parikammakatā dvārakavāṭavātapānatthambhādayopi na apassayitabbā.
Not only walls, but also prepared doors, door panels, windows, pillars, and so forth should not be leaned against.
Không chỉ vách tường, mà cả cửa ra vào, cửa sổ, cột trụ v.v. đã được trang trí cũng không được dựa vào.
Etthapi lomagaṇanāya eva āpattiyo veditabbā.
In this case too, offenses should be understood by the number of hairs.
Ở đây cũng vậy, các tội lỗi nên được hiểu là tính theo số lượng lông (chạm vào).
Sante udake no na ācameti (cūḷava. 373; cūḷava. aṭṭha. 373) no na ācametuṃ, udakasuddhiṃ akātuṃ na vaṭṭatīti attho.
When water is available, one should not fail to rinse one's mouth means that it is not permissible not to rinse one's mouth, not to perform water purification.
Khi có nước, không phải là không súc miệng có nghĩa là không được phép không súc miệng, không làm sạch bằng nước.
Santeti vacanena asante anāpattīti dīpeti.
The word when available indicates that there is no offense if it is not available.
Bằng từ sante (khi có), ngài chỉ ra rằng khi không có (nước) thì không phạm tội.
345. Akappiyasamādāneti bhikkhuṃ vā sāmaṇerādike sesasahadhammike vā akappiye niyojentassa dukkaṭameva.
345. In undertaking what is not allowable means that for one who instructs a bhikkhu, or a novice, or other fellow Dhamma-farers in what is not allowable, it is an offense of dukkaṭa.
345. Trong việc xúi giục điều không hợp lệ: Đối với người xúi giục một Tỳ-kheo hoặc các đồng phạm hạnh khác như Sa-di v.v. làm điều không hợp lệ, chỉ phạm tội dukkaṭa.
‘‘Na, bhikkhave, pabbajitena akappiye samādapetabbaṃ.
“Monks, one who has gone forth should not instruct in what is not allowable.
"Này các Tỳ-kheo, người xuất gia không nên xúi giục làm điều không hợp lệ.
Yo samādapeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 303) hi vuttaṃ.
Whoever instructs incurs an offense of dukkaṭa,” it was said.
Vị nào xúi giục, phạm tội dukkaṭa", vì điều này đã được nói.
Sabhāgāya (mahāva. aṭṭha. 169) āpattiyā desanāyāti attho.
It means the declaration of a similar offense.
Trong việc sám hối tội tương tự, đó là ý nghĩa.
Vatthusabhāgatā idha adhippetā, na āpattisabhāgatā.
Here, similarity of the matter is intended, not similarity of the offense.
Ở đây, sự tương tự về vật được ngụ ý, không phải sự tương tự về tội.
‘‘Na bhikkhave sabhāgā āpatti desetabbā.
“Monks, a similar offense should not be declared.
"Này các Tỳ-kheo, không nên sám hối tội tương tự.
Yo deseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 169) ca ‘‘na bhikkhave sabhāgā āpatti paṭiggahetabbā.
Whoever declares it incurs an offense of dukkaṭa,” and “Monks, a similar offense should not be accepted.
Vị nào sám hối, phạm tội dukkaṭa", và "Này các Tỳ-kheo, không nên nhận sự sám hối tội tương tự.
Yo paṭiggaṇheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 169) ca vuttaṃ.
Whoever accepts it incurs an offense of dukkaṭa,” it was said.
Vị nào nhận, phạm tội dukkaṭa", đã được nói.
Vatthusabhāgaṃ āpattiṃ āvi kātumpi na vaṭṭati, tena vuttaṃ ‘‘āvikamme ca dukkaṭa’’nti.
It is not permissible to reveal an offense similar in matter, therefore it was said “and dukkaṭa in revealing.”
Cũng không được phép tiết lộ tội tương tự về vật, do đó đã nói "và trong việc tiết lộ cũng là dukkaṭa".
‘‘Ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpajjiṃ, taṃ ito vuṭṭhahitvā paṭikarissāmī’’ti aññassa vacanaṃ āvikammaṃnāma.
“Friends, I have incurred such and such an offense; after rising from this, I will make amends for it” – saying this to another is called revealing.
Việc nói với người khác rằng: "Thưa hiền hữu, tôi đã phạm một tội tên là như thế này, sau khi đứng dậy khỏi đây tôi sẽ giải quyết nó" được gọi là việc tiết lộ.
348. Parissāvanaṃ (cūḷava. 259; cūḷava. aṭṭha. 259) vinā aḍḍhayojanaṃ gacchantassa dukkaṭanti sambandho.
348. The connection is that one who travels half a yojana without a water strainer incurs a dukkaṭa.
348. Đối với người đi nửa do-tuần mà không có đồ lọc nước, phạm tội dukkaṭa, đây là mối liên hệ.
‘‘Addhānagamanasamayo nāma aḍḍhayojanaṃ gacchissāmīti bhuñjitabba’’nti (pāci. 218) vuttaṃ, tasmā aḍḍhayojanameva antimaṃ addhānanti veditabbaṃ.
“The time for a journey means one should eat intending to travel half a yojana,” it was said, therefore, half a yojana should be understood as the maximum distance for a journey.
Đã được nói: "Thời gian đi đường dài là phải ăn với ý định sẽ đi nửa do-tuần", do đó, nên hiểu rằng nửa do-tuần là giới hạn cuối cùng của đường dài.
Bhikkhuniyā ca mātugāmena ca saṃvidhānasikkhāpade ‘‘ekaddhānamaggaṃ paṭipajjeyya, antamaso gāmantarampī’’ti (pāci. 182, 413) evaṃ visesetvā vuttattā ‘‘kukkuṭasampāte gāme gāmantare gāmantare āpatti pācittiyassā’’ti (pāci. 183, 414) vuttaṃ, na addhānalakkhaṇena.
In the rule concerning agreement with a bhikkhunī or a woman, it was specifically stated: “should travel a single path, even to another village,” and thus it was said, “an offense of pācittiya for each village, for each interval between villages, within a cock's crow,” not by the definition of a journey.
Đối với Tỳ-kheo-ni và người nữ, trong học giới về việc hẹn ước, vì đã được nói một cách đặc biệt rằng: "nếu đi chung một con đường dài, dù chỉ là đến làng khác", nên đã nói rằng: "tại mỗi làng cách nhau một tầm gà gáy, phạm tội pācittiya", chứ không phải theo định nghĩa về đường dài.
Yadi gāmantaraparicchedena addhānaṃ vuccati, gaṇabhojanasikkhāpadepi ‘‘addhānagamanasamayo nāma gāmantarampi gacchissāmīti bhuñjitabba’’nti vadeyya, na ca vuttaṃ.
If a journey is defined by the interval between villages, then in the rule concerning group meals, it would also say, “the time for a journey means one should eat intending to travel even to another village,” but it was not said.
Nếu addhāna được gọi bằng sự phân định của một ngôi làng khác, thì trong học giới về gaṇabhojana cũng nên nói rằng: “gọi là thời điểm đi đường xa là khi sẽ đi đến một ngôi làng khác, nên thọ thực,” nhưng đã không được nói đến.
Tasmā ‘‘na bhikkhave aparissāvanakena addhāno paṭipajjitabbo.
Therefore, in the place where it was said, “Monks, one should not undertake a journey without a water strainer.
Do đó, “này các Tỳ-khưu, không được đi đường xa với vật không có đồ lọc nước.
Yo paṭipajjeyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever undertakes it incurs an offense of dukkaṭa.
Vị nào đi, phạm tội dukkaṭa.
Sace na hoti parissāvanaṃ vā dhammakaraṇo vā, saṅghāṭikaṇṇopi adhiṭṭhātabbo iminā parissāvetvā pivissāmī’’ti vuttaṭṭhānepi aḍḍhayojanavaseneva addhānaparicchedo veditabbo.
If there is no water strainer or Dhamma-implement, the corner of a saṅghāṭī should be adopted with the intention, 'I will strain with this and drink,'” the definition of a journey should be understood solely by the measure of half a yojana.
Nếu không có đồ lọc nước hoặc túi lọc nước, cũng nên chú nguyện góc của saṅghāṭi rằng: ‘tôi sẽ lọc bằng vật này rồi uống,’” ở nơi đã được nói đến này, sự phân định về đường xa nên được hiểu theo khoảng cách nửa do-tuần.
Abhayagirivāsīnaṃ pana ‘‘dvigāvutavasena addhānaparicchedo’’ti pāḷiyaṃ eva atthi.
However, for the Abhayagirivāsīs, it is stated in the Pāḷi itself that "the distance is measured by two gāvutas."
Còn đối với các vị ở Abhayagiri, trong Pāḷi đã có rằng: “sự phân định về đường xa là theo khoảng cách hai gāvuta.”
Yācamānassāti yācantassa.
Yācamānassa means to one who asks.
Của người đang xin (yācamānassa) nghĩa là của người đang xin.
‘‘Na ca bhikkhave addhānappaṭipannena bhikkhunā parissāvanaṃ yāciyamānena na dātabbaṃ.
"Monks, a bhikkhu who is on a journey, when asked for a water-strainer, should not refuse to give it.
“Và này các Tỳ-khưu, khi một Tỳ-khưu đang đi đường xa xin đồ lọc nước, không được không cho.
Yo na dadeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vuttaṃ.
If he does not give it, he incurs an offense of dukkaṭa," it has been said.
Vị nào không cho, phạm tội dukkaṭa,” vì đã được nói đến như vậy.
349. Aññatra ābādhappaccayā kaṇṇanāsādike sesaṅge dukkaṭanti sambandho.
349. The connection is that apart from reasons of illness, for other limbs like ears and nose, it is a dukkaṭa offense.
349. Ngoại trừ duyên do bệnh tật, ở các bộ phận còn lại như tai, mũi, v.v… phạm tội dukkaṭa, đây là mối liên hệ.
Ābādhe sati aṅguliādīni chindituṃ vaṭṭati.
If there is illness, it is permissible to cut off fingers and so on.
Khi có bệnh, được phép cắt ngón tay, v.v…
Aṅgajātaṃ vā bījāni vā chindituṃ na vaṭṭati eva.
However, it is never permissible to cut off the genitals or testicles.
Còn cắt bộ phận sinh dục hay tinh hoàn thì không được phép.
Attaghātane ca dukkaṭanti sambandho.
The connection is that in self-slaughter, it is a dukkaṭa offense.
Và trong việc tự sát, phạm tội dukkaṭa, đây là mối liên hệ.
‘‘Na ca bhikkhave attānaṃ ghātetabbaṃ.
"Monks, one should not take one's own life.
“Và này các Tỳ-khưu, không được tự sát.
Yo ghāteyya, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vuttaṃ.
If one takes one's life, one incurs an offense of dukkaṭa," it has been said.
Vị nào tự sát, phạm tội dukkaṭa,” vì đã được nói đến như vậy.
350. ‘‘Na ca bhikkhave paṭibhānacittaṃ kārāpetabbaṃ itthirūpakaṃ purisarūpakaṃ.
350. "Monks, one should not have an imaginative painting made, depicting a female figure or a male figure.
350. “Và này các Tỳ-khưu, không được cho làm tranh vẽ theo trí tưởng tượng, hình người nữ, hình người nam.
Yo kārāpeyya, āpatti dukkaṭassa.
If one has it made, one incurs an offense of dukkaṭa.
Vị nào cho làm, phạm tội dukkaṭa.
Anujānāmi, bhikkhave, mālākammaṃ latākammaṃ makaradantakaṃ pañcapaṭika’’nti (cūḷava. 299) vuttattā ‘‘cittapotthakarūpāni, na kare na ca kāraye’’ti vuttaṃ.
Monks, I allow garland work, creeper work, makara-tooth designs, and five-layered designs" (Cūḷava. 299), thus it is said: "One should not make or have made painted figures and drawings."
Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép mālākamma (họa tiết vòng hoa), latākamma (họa tiết dây leo), makaradantaka (họa tiết răng quái vật), pañcapaṭika (họa tiết năm dải),” do đã được nói đến như vậy, nên câu “không nên làm và không nên cho làm các hình vẽ trên tranh và sách” đã được nêu ra.
Bhuñjantanti (cūḷava. aṭṭha. 316) vippakatabhojanaṃ.
Bhuñjanta (Cūḷava. Aṭṭha. 316) means one who has not yet finished eating.
Người đang ăn (bhuñjanta) là bữa ăn còn dang dở.
‘‘Na bhikkhave vippakatabhojano bhikkhu vuṭṭhāpetabbo.
"Monks, a bhikkhu who has not yet finished eating should not be ordained.
“Này các Tỳ-khưu, không được làm cho Tỳ-khưu đang ăn dở dang phải đứng dậy.
Yo vuṭṭhāpeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 316) hi vuttaṃ.
If one ordains him, one incurs an offense of dukkaṭa" (Cūḷava. 316), it has been said.
Vị nào làm cho đứng dậy, phạm tội dukkaṭa,” vì đã được nói đến như vậy.
351. Yānānīti vayhaṃ ratho sakaṭaṃ sandamānikādīni gilānassa abhiruhituṃ kappanti, siviko ca kappati.
351. Yānāni means vehicles such as a palanquin, chariot, cart, or sedan chair; it is permissible for a sick person to ride in them, and a litter is also permissible.
351. Các loại xe (yānāni) là xe bò, xe ngựa, xe song mã, v.v… thì vị bệnh được phép ngồi lên, và kiệu (sivikā) cũng được phép.
Evaṃ sabbattha.
This applies everywhere.
Cũng vậy trong mọi trường hợp.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, gilānassa yānaṃ, purisayuttaṃ hatthavaṭṭakaṃ, sivikaṃ pāṭaṅki’’nti (mahāva. 253) hi vuttaṃ.
"Monks, I allow a vehicle for a sick person: a man-drawn vehicle, a hand-drawn vehicle, a litter, a stretcher" (Mahāva. 253), it has been said.
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép vị bệnh dùng xe, xe người kéo, kiệu (sivikā), võng (pāṭaṅki),” vì đã được nói đến như vậy.
352. Davanti keḷiṃ.
352. Davaṃ means sport or jest.
352. Trò đùa (dava) là trò chơi.
‘‘Na bhikkhave buddhaṃ vā dhammaṃ vā saṅghaṃ vā ārabbha davo kātabbo.
"Monks, one should not make sport concerning the Buddha, the Dhamma, or the Saṅgha.
“Này các Tỳ-khưu, không được đùa giỡn liên quan đến Phật, hoặc Pháp, hoặc Tăng.
Yo kareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 627) hi vuttaṃ.
If one does so, one incurs an offense of dukkaṭa" (Pāci. 627), it has been said.
Vị nào làm, phạm tội dukkaṭa,” vì đã được nói đến như vậy.
Tasmā ‘‘kiṃ buddho silakabuddho, udāhu paṭibuddho’’ti vā ‘‘kiṃ dhammo godhammo ajadhammo’’ti vā ‘‘kiṃ saṅgho ajasaṅgho migasaṅgho’’ti vā evamādinā nayena yo davaṃ karoti, tassa dukkaṭanti veditabbaṃ.
Therefore, it should be understood that if one makes sport in such a way as "Is the Buddha a stone-Buddha or an awakened Buddha?" or "Is the Dhamma a cow-Dhamma or a goat-Dhamma?" or "Is the Saṅgha a goat-Saṅgha or a deer-Saṅgha?", one incurs a dukkaṭa offense.
Do đó, nên biết rằng, vị nào đùa giỡn theo cách như sau: “Phật là Phật bằng đá, hay là Phật đã giác ngộ?” hoặc “Pháp là pháp của bò, pháp của dê chăng?” hoặc “Tăng là Tăng đoàn dê, Tăng đoàn nai chăng?” và các cách tương tự, vị ấy phạm tội dukkaṭa.
‘‘Tumhākaṃ cīvaraṃ dassāma, pattaṃ dassāmā’’tiādinā nayena sāmaṇeraṃ vā upasampannaṃ vā aññassa antamaso dussīlassāpi parisabhūtaṃ attano upaṭṭhākakaraṇatthaṃ upalāḷane dukkaṭanti attho.
The meaning is that by saying "We will give you robes, we will give you a bowl," and so on, if one entices a sāmaṇera or an ordained bhikkhu, or even a wicked person who is part of another's retinue, to make them one's own attendant, it is a dukkaṭa offense.
Nghĩa là, phạm tội dukkaṭa trong việc dỗ dành một vị Sa-di hay một vị đã thọ cụ túc giới, dù là người trong chúng của người khác, thậm chí là người giới hạnh kém, để biến họ thành người hộ độ cho mình, bằng cách nói: “chúng tôi sẽ cho y,” “chúng tôi sẽ cho bát,” v.v…
‘‘Na bhikkhave aññassa parisā apalāḷetabbā.
"Monks, one should not entice another's retinue.
“Này các Tỳ-khưu, không được dụ dỗ đồ chúng của người khác.
Yo apalāḷeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vuttaṃ.
If one entices, one incurs an offense of dukkaṭa," it has been said.
Vị nào dụ dỗ, phạm tội dukkaṭa,” vì đã được nói đến như vậy.
353. Kāyaṃ (cūḷava. 411) vā ūruṃ vā nimittaṃ vā vivaritvā bhikkhunīnaṃ na dassayeti sambandho.
353. The connection is that one should not expose one's body (Cūḷava. 411), thigh, or genitals to bhikkhunīs.
353. Không nên để lộ thân, hoặc đùi, hoặc bộ phận sinh dục cho các Tỳ-khưu-ni thấy, đây là mối liên hệ.
Kaddamudakādinā tā bhikkhuniyo na siñceyyāti attho.
The meaning is that one should not sprinkle those bhikkhunīs with mud, water, and so on.
Nghĩa là, không nên tạt các Tỳ-khưu-ni ấy bằng nước bùn, v.v…
Na kevalaṃ kaddamudakādikeneva, vippasannaudakarajanakaddamādīsupi yena kenaci osiñcantassa dukkaṭameva.
Not only with mud and water, but also with clear water, dust, mud, and anything else, if one sprinkles them, it is a dukkaṭa offense.
Không chỉ với nước bùn, v.v…, mà ngay cả với nước trong, bùn nhuộm, v.v…, vị nào tạt bằng bất cứ thứ gì cũng đều phạm tội dukkaṭa.
‘‘Na bhikkhave ovādo na gahetabbo.
"Monks, instruction should not be refused.
“Này các Tỳ-khưu, không được không nhận lời giáo giới.
Yo na gaṇheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 414) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā bālaṃ, ṭhapetvā gilānaṃ, ṭhapetvā gamikaṃ, avasesehi ovādaṃ gahetu’’nti (cūḷava. 414) ca ‘‘na bhikkhave ovādo na paccāharitabbo.
If one refuses, one incurs an offense of dukkaṭa" (Cūḷava. 414), and "Monks, I allow that, excluding the foolish, the sick, and the traveler, others should accept instruction" (Cūḷava. 414), and "Monks, instruction should not be refused to be retracted.
Vị nào không nhận, phạm tội dukkaṭa,” và “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép nhận lời giáo giới từ những vị còn lại, ngoại trừ kẻ ngu, ngoại trừ người bệnh, ngoại trừ người sắp đi,” và “này các Tỳ-khưu, không được không báo lại lời giáo giới.
Yo na paccāhareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 415) ca vuttattā bhikkhunīhi terasiyaṃ vā cātuddasiyaṃ vā āgantvā ‘‘ayaṃ uposatho cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā ‘‘kadā ayya uposatho’’ti vā pucchite ‘‘cātuddaso’’ti vā ‘‘pannaraso’’ti vā ‘‘sve bhagini uposatho’’ti vā ācikkhitabbaṃ.
If one refuses to retract, one incurs an offense of dukkaṭa" (Pāci. 415), it has been said; therefore, when bhikkhunīs come on the thirteenth or fourteenth day and ask "Is this Uposatha the fourteenth?" or "the fifteenth?" or "When is the Uposatha, venerable sir?", it should be told to them as "It is the fourteenth," or "It is the fifteenth," or "Tomorrow, sister, is the Uposatha."
Vị nào không báo lại, phạm tội dukkaṭa,” do đã được nói đến như vậy, nên khi các Tỳ-khưu-ni đến vào ngày mười ba hoặc mười bốn và hỏi: “hôm nay là ngày uposatha mười bốn” hay “mười lăm?” hoặc “thưa ngài, khi nào là ngày uposatha?” thì phải trả lời: “là ngày mười bốn” hay “mười lăm” hoặc “thưa sư cô, ngày mai là ngày uposatha.”
Tāhi bhikkhunīhi uposathadivase āgantvā ‘‘bhikkhunisaṅgho ayya bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira ayya bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti evaṃ yācitabbaṃ, taṃ vacanaṃ paṭiggahetvā uposathagge pātimokkhuddesakassa ‘‘bhikkhunisaṅgho, bhante, bhikkhusaṅghassa pāde vandati, ovādūpasaṅkamanañca yācati, labhatu kira, bhante, bhikkhunisaṅgho ovādūpasaṅkamana’’nti ācikkhitabbaṃ.
On the Uposatha day, those bhikkhunīs should come and request thus: "Venerable sirs, the community of bhikkhunīs pays homage at the feet of the community of bhikkhus and requests the approach for admonition. May the community of bhikkhus, venerable sirs, grant the approach for admonition." Having received that request, it should be announced to the reciter of the Pātimokkha at the Uposatha hall: "Bhante, the community of bhikkhunīs pays homage at the feet of the community of bhikkhus and requests the approach for admonition. May the community of bhikkhus, bhante, grant the approach for admonition."
Vào ngày uposatha, các Tỳ-khưu-ni ấy sau khi đến, phải xin như sau: “thưa ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chư Tăng Tỳ-khưu, và xin được đến nghe giáo giới, mong rằng Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni được phép đến nghe giáo giới.” Sau khi nhận lời đó, phải trình báo tại nhà uposatha cho vị tụng Pātimokkha rằng: “kính bạch ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni đảnh lễ chư Tăng Tỳ-khưu, và xin được đến nghe giáo giới, mong rằng, kính bạch ngài, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni được phép đến nghe giáo giới.”
Pātimokkhuddesakenāpi sace tattha bhikkhunovādako atthi, ‘‘itthannāmo bhikkhu bhikkhunovādako sammato, taṃ bhikkhunisaṅgho upasaṅkamatū’’ti vattabbaṃ.
If there is a bhikkhunī admonisher (bhikkhunovādaka) there, the reciter of the Pātimokkha should say: "Such-and-such a bhikkhu has been appointed as the bhikkhunī admonisher. Let the community of bhikkhunīs approach him."
Vị tụng Pātimokkha, nếu có vị giáo giới Tỳ-khưu-ni ở đó, cũng phải nói rằng: “Tỳ-khưu tên là... đã được chỉ định làm vị giáo giới Tỳ-khưu-ni, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni hãy đến gặp vị ấy.”
Sace natthi, ‘‘ko āyasmā ussahati bhikkhuniyo ovaditu’’nti pucchitvā sace atthi aṭṭhahaṅgehi samannāgato bhikkhu, taṃ tattheva sammannitvā vuttanayeneva ovādappaṭiggāhakassa ārocetabbaṃ.
If there is none, having asked, "Which venerable one is able to admonish the bhikkhunīs?" and if there is a bhikkhu endowed with the eight qualities, he should be appointed right there, and in the manner stated, it should be announced to the recipient of the admonition.
Nếu không có, sau khi hỏi: “vị tôn giả nào có khả năng giáo giới các Tỳ-khưu-ni?” và nếu có Tỳ-khưu hội đủ tám yếu tố, thì phải chỉ định vị ấy ngay tại đó và trình báo cho người nhận lời giáo giới theo cách đã nói.
Yadi natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, ‘‘pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti vattabbaṃ.
If no bhikkhu has been appointed as a bhikkhunī admonisher, it should be said: "Let the community of bhikkhunīs conduct themselves properly."
Nếu không có Tỳ-khưu nào được chỉ định làm vị giáo giới Tỳ-khưu-ni, thì phải nói rằng: “Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni hãy thực hành với sự trang nghiêm.”
Tena bhikkhunā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā pāṭipade bhikkhunīnaṃ ‘‘natthi koci bhikkhu bhikkhunovādako sammato, pāsādikena bhikkhunisaṅgho sampādetū’’ti vattabbaṃ.
That bhikkhu, having assented with "Sādhu," should say to the bhikkhunīs on the following day: "No bhikkhu has been appointed as a bhikkhunī admonisher. Let the community of bhikkhunīs conduct themselves properly."
Vị Tỳ-khưu ấy, sau khi chấp thuận “xin vâng,” vào ngày hôm sau phải nói với các Tỳ-khưu-ni rằng: “không có Tỳ-khưu nào được chỉ định làm vị giáo giới Tỳ-khưu-ni, Tăng đoàn Tỳ-khưu-ni hãy thực hành với sự trang nghiêm.”
Tāhipi ‘‘sādhu ayyā’’ti sampaṭicchitabbaṃ.
They too should assent with "Sādhu, venerable sir."
Các vị ấy cũng phải chấp thuận: “xin vâng, thưa ngài.”
Iminā nayena gaṇapuggalesupi vacanabhedo veditabbo.
In this way, the distinction in wording should be understood for individuals and groups.
Theo cách này, sự khác biệt trong lời nói đối với nhóm và cá nhân cũng nên được hiểu.
356. Gihipārutaṃ na pārupeyya, gihinivāsanaṃ na nivāseyyāti attho.
356. The meaning is: one should not wear a layperson's outer garment, one should not wear a layperson's lower garment.
356. Không nên khoác y theo cách của người thế tục, không nên mặc y theo cách của người thế tục, đây là ý nghĩa.
‘‘Na bhikkhave gihinivatthaṃ nivāsetabbaṃ hatthisoṇḍakaṃ macchavāḷakaṃ catukaṇṇakaṃ tālavaṇṭakaṃ satavalikaṃ.
For it is stated: "Monks, one should not wear a layperson's garment: elephant-trunk-like, fish-tail-like, four-cornered, fan-like, or hundred-pleated.
“Này các Tỳ-khưu, không được mặc y của người thế tục theo kiểu vòi voi, kiểu đuôi cá, kiểu bốn góc, kiểu lá cọ, kiểu trăm nếp gấp.
Yo nivāseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 280) hi vuttaṃ.
If one wears it, there is an offense of dukkata."
Vị nào mặc, phạm tội dukkaṭa,” vì đã được nói đến như vậy.
Parimaṇḍalato aññathā pārupanaṃ, sabbametaṃ gihipārutaṃ nāma.
Wearing a garment other than in the proper manner, all of this is called gihipārutaṃ (a layperson's outer garment).
Việc khoác y khác với cách khoác tròn đều, tất cả những cách này được gọi là cách khoác của người thế tục.
Taṃ pana na pārupetabbanti attho.
The meaning is that it should not be worn.
Nghĩa là, không được khoác y theo cách đó.
Saṃvelliyanti ettha kacchaṃ bandhitvā na nivāseyyāti attho.
In saṃvelliyaṃ, the meaning is: one should not wear it by tying it at the waist.
Saṃvelliyanti ở đây có nghĩa là không nên mặc y bằng cách quấn quanh nách.
Dāyanti (cūḷava. 283; cūḷava. aṭṭha. 283) araññaṃ.
Dāyaṃ means a forest.
Dāyanti là khu rừng.
Nālimpayeyyāti sambandho.
The connection is "should not smear."
Nên được liên kết với "không nên trét".
358. Uddissa yācaneti ettha (pāci. aṭṭha. 679) ‘‘amhākaṃ vihāre itthannāmena idañcidañca kata’’nti vā ‘‘karissantī’’ti vā evaṃ uddissa rakkhaṃ yācaneti attho.
358. In uddissa yācane (begging with reference to), the meaning is: begging for protection by saying, "So-and-so has done such-and-such in our monastery," or "they will do so," etc.
358. Uddissa yācaneti ở đây có nghĩa là, xin sự bảo vệ bằng cách nêu rõ rằng "tại trú xứ của chúng tôi, vật này vật này đã được làm với tên gọi như thế này" hoặc "sẽ được làm".
Ñatvāñatvā vāti evaṃ ‘‘amhehi yāciyamānā imesaṃ daṇḍessantī’’ti tesaṃ daṇḍinaṃ ñatvā vā añatvā vāti attho.
Ñatvāñatvā vā (knowing or not knowing) means: knowing that "if we beg, they will punish these people," or not knowing it, for those who inflict punishment.
Ñatvāñatvā vāti có nghĩa là, biết hoặc không biết rằng "khi chúng ta xin, họ sẽ phạt những người này".
Tehi pana daṇḍite so daṇḍo uddissa yācantānaṃ gīvāva bhaṇḍadeyyaṃ hoti evāti attho.
The meaning is that the punishment inflicted by them is indeed a debt for those who begged with reference to it.
Nhưng khi họ bị phạt, tiền phạt đó trở thành vật phải bồi thường như thể ở trên cổ của những người xin có nêu rõ, có nghĩa là như vậy.
‘‘Iminā ca iminā ca idañca idañca kataṃ, ettakaṃ daṇḍaṃ gaṇhathā’’ti sayaṃ daṇḍāpane pana assa daṇḍassa agghabhedena pārājikathullaccayadukkaṭā ñeyyāti attho.
In sayaṃ daṇḍāpane pana (causing punishment oneself), the pārājika, thullaccaya, and dukkata offenses should be understood according to the value of that punishment.
Nhưng trong việc tự mình ra lệnh phạt bằng cách nói "bởi người này và người này, việc này và việc này đã được làm, hãy lấy tiền phạt chừng này", thì nên biết là có tội pārājika, thullaccaya, hoặc dukkaṭa tùy theo sự phân chia giá trị của tiền phạt đó, có nghĩa là như vậy.
360. Vighāsaṃ (pāci. 825-826) vā uccāraṃ vā saṅkāraṃ vā muttaṃ vā pākārakuṭṭānaṃ bahi chaḍḍeyya, dukkaṭanti attho.
360. The meaning is: if one throws out food scraps, or excrement, or rubbish, or urine outside the walls or enclosures, there is a dukkata offense.
360. Nếu vứt bỏ thức ăn thừa, phân, rác, hoặc nước tiểu ra ngoài tường rào, thì phạm tội dukkaṭa, có nghĩa là như vậy.
Vaḷañje nāvalokiyāti imināva avaḷañjanakāle nāvaloketvā chaḍḍetuṃ vaṭṭatīti dīpeti.
By vaḷañje nāvalokiyā (not looking at the path), it is indicated that it is permissible to throw it out without looking when it is not a thoroughfare.
Vaḷañje nāvalokiyāti, bằng câu này, chỉ ra rằng vào lúc không có người qua lại, được phép vứt bỏ mà không cần nhìn.
Na kevalaṃ tattheva, atha kho harite vāpi vīhādināḷikerādiropime chaḍḍentassa dukkaṭamevāti attho.
It means that it is not only there, but also when one discards planted things like rice, coconuts, etc., in green areas, it is a dukkaṭa.
Không chỉ ở nơi đó, mà cả khi vứt bỏ trên cỏ xanh hoặc trên những cây trồng như lúa, dừa, v.v., cũng phạm tội dukkaṭa, có nghĩa là như vậy.
365. Saddhādeyyaṃ (mahāva. aṭṭha. 361) cīvaraṃ vā piṇḍapātaṃ vāti attho.
365. It means a robe or almsfood given out of faith.
365. Có nghĩa là y hoặc vật thực cúng dường bằng đức tin.
‘‘Na bhikkhave saddhādeyyaṃ vinipātetabbaṃ.
For it is said, "Monks, an offering of faith should not be wasted.
Vì đã được nói rằng: "Này các tỳ khưu, vật cúng dường bằng đức tin không được làm hư hao.
Yo vinipāteyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 361) hi vuttaṃ.
If anyone wastes it, he incurs a dukkaṭa."
Ai làm hư hao, phạm tội dukkaṭa".
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, mātāpitūnaṃ dātu’’nti (mahāva. 361) vuttattā ‘‘labbhaṃ pitūna’’nti vuttaṃ.
Since it is said, "Monks, I allow giving to parents," "it is permissible for parents" is stated.
Vì đã được nói rằng: "Này các tỳ khưu, Ta cho phép cho cha mẹ", nên mới nói "được phép cho cha mẹ".
366. Vassaṃvuttho aññatrāti sambandho, aññasmiṃ vihāreti attho.
366. The connection is "having completed the Rains-residence elsewhere," meaning in another monastery.
366. Nên được liên kết với "sau khi đã an cư mùa mưa ở nơi khác", có nghĩa là ở một trú xứ khác.
Aññatoti aññavihārato.
From elsewhere means from another monastery.
Aññatoti là từ một trú xứ khác.
‘‘Na bhikkhave aññatra vassaṃvutthena aññatra cīvarabhāgo sāditabbo.
For it is said, "Monks, one who has completed the Rains-residence elsewhere should not accept a share of robes elsewhere.
"Này các tỳ khưu, không được chấp nhận phần y ở nơi khác ngoài nơi đã an cư mùa mưa.
Yo sādiyeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 364) hi vuttaṃ.
If he accepts it, he incurs a dukkaṭa."
Ai chấp nhận, phạm tội dukkaṭa", vì đã được nói như vậy.
Tesanti tasmiṃ vihāre taṃ cīvaraṃ bhājetvā gaṇhituṃ yuttānaṃ bhikkhūnaṃ dhuranikkhepato hoti bhaṇḍagghena kāriyoti attho.
Of those means that by setting aside the burden of the bhikkhus who are entitled to divide and receive that robe in that monastery, it should be done at the cost of the goods.
Tesanti, do sự từ bỏ trách nhiệm của các vị tỳ khưu đáng được chia và nhận y đó tại trú xứ ấy, nên việc đó được thực hiện bằng giá trị của vật dụng, có nghĩa là như vậy.
367. Saha antarena uttaroti santaruttaro, gāmaṃ na paviseyyāti attho.
367. With an inner and outer robe means he should not enter a village.
367. Y bên trong cùng với y bên ngoài là santaruttaro, không nên đi vào làng, có nghĩa là như vậy.
‘‘Na bhikkhave santaruttarena gāmo pavisitabbo.
For it is said, "Monks, a village should not be entered with an inner and outer robe.
"Này các tỳ khưu, không được đi vào làng với y trong và y ngoài.
Yo paviseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 362) hi vuttaṃ.
If anyone enters, he incurs a dukkaṭa."
Ai đi vào, phạm tội dukkaṭa", vì đã được nói như vậy.
Kallo vāti agilāno.
Or healthy means not ill.
Kallo vāti là người không bệnh.
Saupāhano gāmaṃ na paviseyyāti sambandho.
The connection is, he should not enter a village with sandals.
Nên được liên kết với "không nên đi vào làng khi mang giày dép".
‘‘Na bhikkhave cāmaribījanī dhāretabbā.
For it is said, "Monks, a yak-tail whisk should not be carried.
"Này các tỳ khưu, không được mang phất trần bằng đuôi bò Tây Tạng.
Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 269), ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tisso bījaniyo vākamayaṃ usīramayaṃ morapiñchamaya’’nti (cūḷava. 269) ca vuttattā ‘‘na dhāreyya cāmarīmakasabījani’’nti vuttaṃ.
If anyone carries it, he incurs a dukkaṭa," and "Monks, I allow three kinds of fans: made of bark, made of usīra grass, made of peacock feathers," therefore "he should not carry a yak-tail whisk or a mosquito fan" is stated.
Ai mang, phạm tội dukkaṭa", và "Này các tỳ khưu, Ta cho phép ba loại quạt: quạt làm bằng lá, quạt làm bằng cỏ vetiver, quạt làm bằng lông công", vì đã được nói như vậy, nên mới nói "không nên mang phất trần bằng đuôi bò Tây Tạng để đuổi ruồi muỗi".
Makasabījanī pana dantavisāṇadārudaṇḍakāpi vaṭṭati.
However, a mosquito fan with a handle made of ivory, horn, or wood is permissible.
Tuy nhiên, quạt đuổi ruồi muỗi có cán bằng ngà, sừng hoặc gỗ thì được phép.
368. Ārāmato bahīti sambandho.
368. The connection is "outside the monastery."
368. Nên được liên kết với "bên ngoài tu viện".
‘‘Na bhikkhave chattaṃ dhāretabbaṃ.
For it is said, "Monks, an umbrella should not be carried.
"Này các tỳ khưu, không được che dù.
Yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānassa chatta’’nti ca vuttattā agilāno ārāmato bahi na labhati, cīvaraguttiyādiatthāya agilānopi labhatīti attho.
If anyone carries it, he incurs a dukkaṭa," and "Monks, I allow an umbrella for the sick." This means that one who is not ill is not permitted to use it outside the monastery, but one who is not ill is permitted for purposes such as protecting robes.
Ai che, phạm tội dukkaṭa", và "Này các tỳ khưu, Ta cho phép người bệnh che dù", vì đã được nói như vậy, nên người không bệnh không được phép che dù bên ngoài tu viện, nhưng người không bệnh cũng được phép vì mục đích bảo vệ y, v.v., có nghĩa là như vậy.
369. Gāheyya nubhatokājanti na gāheyya ubhatokājaṃ.
369. He should not take a load on both shoulders means he should not take a load on both shoulders.
369. Gāheyya nubhatokājanti là không nên mang gánh có hai đầu.
Ekantarikakājakanti ekatokājañca antarakājañca.
A load on one shoulder and a load in between means a load on one side and a load in between.
Ekantarikakājakanti là gánh một đầu và gánh ở giữa.
Sīsabhāro ca khandhabhāro ca kaṭibhāro ca sīsakkhandhakaṭibhārā.
A head-load, a shoulder-load, and a waist-load are head-shoulder-waist-loads.
Gánh trên đầu, gánh trên vai và gánh bên hông là sīsakkhandhakaṭibhārā.
‘‘Na bhikkhave ubhatokājaṃ haritabbaṃ.
For it is said, "Monks, a load on both shoulders should not be carried.
"Này các tỳ khưu, không được mang gánh có hai đầu.
Yo hareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 281), ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ekatokājaṃ antarakājaṃ sīsabhāraṃ khandhabhāraṃ kaṭibhāraṃ olambaka’’nti (cūḷava. 281) ca vuttattā ubhatokājameva na vaṭṭati, sesāni vaṭṭantīti veditabbā.
If anyone carries it, he incurs a dukkaṭa," and "Monks, I allow a load on one shoulder, a load in between, a head-load, a shoulder-load, a waist-load, a hanging load." Therefore, it should be understood that only a load on both shoulders is not permissible, while the others are permissible.
Ai mang, phạm tội dukkaṭa", và "Này các tỳ khưu, Ta cho phép gánh một đầu, gánh ở giữa, gánh trên đầu, gánh trên vai, gánh bên hông, và mang treo", vì đã được nói như vậy, nên cần biết rằng chỉ có gánh hai đầu là không được phép, còn các loại khác thì được phép.
373. Yaṃ kiñcīti (kaṅkhā. aṭṭha. kuṭikārasikkhāpadavaṇṇanā) nhāpitatuṇṇakārakammādi yaṃ kiñci hatthakammanti attho.
373. Yaṃ kiñci means any handiwork such as a barber’s work or a tailor’s work.
373. Yaṃ kiñcīti, có nghĩa là bất kỳ công việc tay chân nào như việc của thợ cạo, thợ may, v.v.
Tadanusāratoti hatthakammayācanānusāratoti attho.
Tadanusārato means in accordance with the request for handiwork.
Tadanusāratoti, có nghĩa là tùy theo việc xin công việc tay chân.
Sace evaṃ yācato hatthakammamūlameva deti, taṃ aññassa dāpetvā kāretuṃ vaṭṭatīti attho.
If, when requested in this way, one gives only the price of the handiwork, it is permissible to have it done by having another give it.
Nếu khi xin như vậy mà người ta chỉ cho tiền công cho công việc tay chân, thì được phép nhờ người khác làm, có nghĩa là như vậy.
Nikkammaṃ pana hatthakammavasena ayācitvāpi ‘‘ehi imaṃ karohī’’ti kāretuṃ kappatīti attho.
However, it is permissible to have handiwork done without requesting it, saying, “Come, do this,” in the manner of a service.
Nhưng đối với người không có việc làm, dù không xin theo cách công việc tay chân, cũng được phép nhờ làm bằng cách nói "hãy đến làm việc này", có nghĩa là như vậy.
Yaṃ kiñciparasantakanti yaṃ kiñci dārutiṇādikaṃ aparasantakaṃ apariggahitaṃ āharāpetuṃ kappatīti adhippāyo.
Yaṃ kiñciparasantakaṃ means it is permissible to have brought whatever wood, grass, etc., that belongs to no one else, that is unclaimed.
Yaṃ kiñciparasantakanti, ý muốn nói là được phép sai mang đến bất kỳ thứ gì không thuộc sở hữu của người khác, không có chủ, như gỗ, cỏ, v.v.
375. Dvihāpajjeyyāti dvīhi āpajjeyya.
375. Dvihāpajjeyyā means one incurs by two.
375. Dvihāpajjeyyāti có nghĩa là phạm tội theo hai cách.
Katamehi dvīhīti ce, te dassetuṃ ‘‘kāyavācāhī’’ti vuttaṃ, ‘‘dvīhākārehi āpattiṃ āpajjati, kāyena āpajjati, vācāya āpajjatī’’ti (pari. 322) hi vuttaṃ.
If it is asked, “By which two?” to show them, “kāyavācāhi” is stated, for it is said, “One incurs an offence by two modes: one incurs by body, one incurs by speech.”
Nếu hỏi "bằng hai cách nào?", để chỉ ra chúng, đã được nói là "bằng thân và khẩu", vì đã được nói rằng: "Phạm tội theo hai cách: phạm tội bằng thân, phạm tội bằng khẩu."
Kāyavācāhi āpattiṃ āpajjanto ca chahi ākārehi āpattiṃ āpajjati, tāni dassetuṃ ‘‘alajjiñāṇakukkuccapakatattā’’tiādimāha.
One who incurs an offence by body and speech incurs an offence by six modes; to show these, it begins with “alajjiñāṇakukkuccapakatattā”.
Và người phạm tội bằng thân và khẩu thì phạm tội theo sáu cách, để chỉ ra chúng, ngài đã nói "alajjiñāṇakukkuccapakatattā" v.v...
Ettha (pari. 295) pana akappiyabhāvaṃ jānanto eva vītikkamaṃ karonto alajjitāya āpajjati nāma.
Here, one who knows the impermissibility and yet transgresses incurs an offence due to shamelessness.
Ở đây, người biết rõ là không hợp lệ mà vẫn vi phạm thì được gọi là phạm tội do không hổ thẹn.
Kappiyākappiyaṃ ajānitvā āpajjanto aññāṇatāya.
One who incurs an offence without knowing what is permissible or impermissible incurs due to ignorance.
Người phạm tội do không biết điều hợp lệ và không hợp lệ là do không có trí tuệ.
Kappiyaṃ nu kho, no nu kho’’ti saṃsaye uppanne tamabhivitaritvā vītikkamaṃ karonto kukkuccapakatattā āpajjati.
When doubt arises, “Is it permissible or not permissible?”, one who transgresses by overstepping that doubt incurs due to being prone to remorse.
Khi nghi ngờ khởi lên "Có hợp lệ chăng, hay không hợp lệ chăng?", người vượt qua sự nghi ngờ ấy mà vi phạm thì phạm tội do bị hối hận chi phối.
Sahaseyyādiṃ āpajjanto satiplavā, satisammosāti attho.
One who incurs an offence such as sleeping together incurs due to forgetfulness, meaning due to confusion of mindfulness.
Người phạm tội nằm chung v.v... là do thất niệm, nghĩa là do quên niệm.
Acchamaṃsaṃ ‘‘sūkaramaṃsa’’nti vā sūkaramaṃsaṃ ‘‘acchamaṃsa’’nti vā khādanto akappiye kappiyasaññitāya ca kappiye akappiyasaññitāya ca āpajjatīti veditabbo.
One who eats bear meat thinking it is pork, or pork thinking it is bear meat, should be understood to incur an offence due to perceiving the impermissible as permissible and the permissible as impermissible.
Người ăn thịt gấu với tưởng là "thịt heo" hoặc ăn thịt heo với tưởng là "thịt gấu" thì được hiểu là phạm tội do tưởng điều không hợp lệ là hợp lệ và do tưởng điều hợp lệ là không hợp lệ.
376. Alajjitāya vā aññāṇatāya vā āpattiṃ kāyavācāhi chādayeti attho.
376. It means that one conceals an offence by body and speech due to shamelessness or ignorance.
376. Nghĩa là che giấu tội đã phạm do không hổ thẹn hoặc do không có trí tuệ bằng thân và khẩu.
Eke vā ekasmiṃ vā.
Eke vā means or in one.
Eke vā là hoặc ở một người.
Liṅgeti liṅgaparivattanato.
Liṅge means by changing gender.
Liṅgeti là do sự chuyển đổi giới tính.
Evaṃ catudhā āpattivuṭṭhānaṃ hotīti attho.
Thus, there are four ways of emerging from an offence.
Nghĩa là sự ra khỏi tội có bốn cách như vậy.
Tiṇavatthārakasamathaabbhānādīnaṃ vasena saṅghe āpatti vuṭṭhātīti veditabbaṃ nissajjanādīsu gaṇe.
It should be understood that an offence is emerged from in the Saṅgha by means of the pacification of disputes such as covering with grass, and by means of abbhāna, etc., and in a group for acts like nissajjana.
Cần được biết rằng tội được ra khỏi trong Tăng chúng bằng cách thực hành samatha tiṇavatthāraka (dàn xếp bằng cách phủ cỏ) và abbhāna (phục vị) v.v...; trong một nhóm tỳ-khưu bằng cách từ bỏ v.v...
Ekassa santike vuṭṭhānaṃ pākaṭameva.
Emerging from an offence in the presence of one person is evident.
Sự ra khỏi tội trước một người thì đã rõ ràng.
‘‘Yā āpattiyo bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi asādhāraṇā, tāhi āpattīhi anāpattī’’ti (pārā. 69) vacanato liṅgaparivattane āpattivuṭṭhānaṃ ñātabbaṃ.
The emergence from an offence by changing gender should be known from the statement, “Those offences that are not common to bhikkhus and bhikkhunīs, by those offences there is no offence.”
Cần biết sự ra khỏi tội khi chuyển đổi giới tính theo câu: "Đối với những tội mà các tỳ-khưu phạm không chung với các tỳ-khưu-ni, thì không phạm những tội ấy."
377. Paccayadvayeti cīvare ca piṇḍapāte ca.
377. Paccayadvaye means in the two requisites: robes and almsfood.
377. Paccayadvayeti là đối với hai vật dụng: y và vật thực khất thực.
Na kevalañca ime eva, nimittakammampi na labbhateva, gāthābandhasukhatthaṃ pana na vuttaṃ.
Not only these, but also nimittakamma is not permissible; however, it is not mentioned for the sake of ease in versification.
Không chỉ hai thứ này, mà cả nimittakamma (hành động ra dấu) cũng không được phép, nhưng không được nói đến để cho câu kệ được suôn sẻ.
Tattha nimittakammaṃ nāma yaṃ kiñci paresaṃ paccayadānasaṃyojanakaṃ kāyavacīkammaṃ.
Here, nimittakamma means any bodily or verbal action that hints at giving requisites to others.
Trong đó, nimittakamma là bất kỳ hành động nào bằng thân hoặc khẩu có liên quan đến việc dâng cúng vật dụng của người khác.
Khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā ‘‘kiṃ khādanīyaṃ labhitthā’’tiādinā nayena tassa pavatti veditabbā.
Its occurrence should be understood by seeing one carrying food and asking, “What food did you get?” and so on.
Sự diễn tiến của nó cần được biết theo cách như: khi thấy người ta mang vật thực đi, liền hỏi: "Quý vị đã nhận được vật thực gì vậy?" v.v...
Parikathā nāma yathā yathā taṃ labhati, tathā tathā parivattetvā kathanaṃ.
Parikathā means speaking in various ways about how one obtains it.
Parikathā là nói vòng vo bằng nhiều cách khác nhau để có thể nhận được vật đó.
‘‘Etarahi bhikkhū piṇḍapātena kilamantī’’tiādinā nayena tassa pavatti veditabbā.
Its occurrence should be understood by saying, “At present, bhikkhus are suffering from lack of almsfood,” and so on.
Sự diễn tiến của nó cần được biết theo cách như: "Hiện nay các tỳ-khưu đang gặp khó khăn về vật thực khất thực" v.v...
Obhāso nāma paccayappaṭisaṃyuttakathā.
Obhāso means a talk connected with requisites.
Obhāso là lời nói liên quan đến vật dụng.
Viññatti pana pākaṭā eva.
Viññatti is clearly evident.
Còn viññatti (sự xin xỏ) thì đã rõ ràng.
Tatiyeti senāsane.
Tatiye means in lodging.
Tatiyeti là đối với sàng tọa.
Senāsane pana nimittobhāsaparikathā vaṭṭanti, viññatti eva ekā na vaṭṭati.
In lodging, however, nimitta, obhāsa, and parikathā are permissible; only viññatti is not permissible.
Đối với sàng tọa, nimitta (ra dấu), obhāsa (ám chỉ), và parikathā (nói vòng vo) thì được phép; chỉ có một mình viññatti (sự xin xỏ) là không được phép.
Tattha nimittakammaṃ nāma upāsake disvā senāsanatthaṃ bhūmiparikammakaraṇādi.
Here, nimittakamma means seeing laypeople and preparing the ground for lodging, etc.
Trong đó, nimittakamma là khi thấy các cận sự nam, liền làm các việc chuẩn bị mặt bằng v.v... cho sàng tọa.
Obhāso nāma ‘‘upāsakā, tumhe kuhiṃ vasathā’’ti ‘‘pāsāde, bhante’’ti vutte ‘‘kiṃ bhikkhūnaṃ pāsādo na vaṭṭatī’’tiādikaṃ vacanaṃ.
Obhāso means saying, “Laypeople, where do you live?” and when they reply, “In a palace, Venerable Sir,” asking, “Is a palace not suitable for bhikkhus?” and similar statements.
Obhāso là lời nói như: "Này các cận sự nam, quý vị ở đâu?", khi được trả lời: "Bạch ngài, ở trong lâu đài", liền nói: "Chẳng lẽ lâu đài không hợp lệ cho các tỳ-khưu sao?" v.v...
Parikathā nāma ‘‘bhikkhūnaṃ senāsanaṃ sambādha’’nti vacanaṃ.
Parikathā means the statement "the bhikkhus' lodging is restricted."
Parikathā là lời nói: "Sàng tọa của các tỳ-khưu chật chội."
Seseti gilānapaccaye.
Sese refers to requisites for the sick.
Seseti là đối với dược phẩm trị bệnh.
378. Na ruhatīti na hoti.
378. Na ruhatī means "does not accrue."
378. Na ruhatīti là không thành.
Accaye dānanti accayadānaṃ.
Accaye dāna means a gift given at the time of death.
Accaye dānanti là accayadānaṃ (sự cho sau khi qua đời).
Pañcasu sahadhammikesu yena kenaci kālaṃ karontena ‘‘mamaccayena mayhaṃ parikkhāro upajjhāyassa hotu, ācariyassa hotu, aññassa vā kassaci hotū’’ti vutte tesaṃ na hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘na ruhatī’’ti.
Among the five co-religionists, if anyone, when dying, says: "After my death, let my requisites belong to my preceptor, or to my teacher, or to anyone else," they do not belong to them. Therefore, it is said, "they do not accrue."
Trong năm vị đồng pháp, khi bất kỳ ai sắp qua đời nói rằng: "Sau khi tôi qua đời, vật dụng của tôi xin thuộc về thầy tế độ, thuộc về thầy giáo thọ, hoặc thuộc về một vị nào khác," thì những vật dụng đó không thuộc về họ, do đó đã nói là "không thành".
Saṅghasseva ca taṃ hotīti yadi bhikkhusāmaṇerehi evaṃ vuttaṃ, tasmiṃ matepi bhikkhusaṅghasseva hoti, bhikkhunisikkhamānasāmaṇerīhi ce vuttaṃ, tasmiṃ mate bhikkhunisaṅghassa taṃ hotīti attho.
Saṅghasseva ca taṃ hotī means that if bhikkhus or sāmaṇeras have said this, even in that case, it belongs to the Bhikkhu Saṅgha. If bhikkhunīs, sikkhamānās, or sāmaṇerīs have said it, in that case, it belongs to the Bhikkhunī Saṅgha, this is the meaning.
Saṅghasseva ca taṃ hotīti nghĩa là nếu các tỳ-khưu, sa-di nói như vậy, thì sau khi vị ấy qua đời, vật dụng đó thuộc về Tăng chúng tỳ-khưu; còn nếu các tỳ-khưu-ni, học nữ, sa-di-ni nói như vậy, thì sau khi vị ấy qua đời, vật dụng đó thuộc về Tăng chúng tỳ-khưu-ni.
Gihīnaṃ pana rūhatīti gihīnaṃ pana accayadānaṃ eva sabbesaṃ ruhatīti vuttaṃ hoti.
Gihīnaṃ pana rūhatī means that, however, for laypeople, a gift given at the time of death accrues to everyone, it is said.
Gihīnaṃ pana rūhatīti có nghĩa là, đối với hàng tại gia, sự cho sau khi qua đời của tất cả họ đều thành.
380. Purimassevāti ettha ‘‘imaṃ parikkhāraṃ netvā asukassa dehī’’ti dinnaṃ purimasseva hotīti attho.
380. Purimassevā means here, "Take this requisite and give it to so-and-so," when given, it belongs to the former, this is the meaning.
380. Purimassevāti ở đây có nghĩa là: vật dụng được cho với lời dặn "Hãy mang vật dụng này đến cho vị kia" thì thuộc về người đầu tiên (người nhận để trao lại).
‘‘Asukassa dammī’’ti dinnaṃ pana pacchimasseva hoti pariccajitvā dinnattā.
However, "I give it to so-and-so," when given, it belongs to the latter, having been relinquished.
Còn vật dụng được cho với lời nói "Tôi cho vị kia" thì thuộc về người sau cùng (người được chỉ định) vì đã được cho sau khi từ bỏ.
Imaṃ vidhiṃ ñatvāva vissāsaggāhaṃ vā gaṇheyya, matakacīvaraṃ vā adhiṭṭheti sambandho.
Knowing this method, one should either take it by trust or determine the robe of the deceased, this is the connection.
Có sự liên kết là, sau khi biết rõ phương cách này, vị ấy nên lấy với sự thân tín hoặc chú nguyện y của người đã mất.
Matakacīvaraadhiṭṭhānaṃ nāma ghaṇṭiṃ paharitvā kālaṃ ghosetvā thokaṃ āgametvā sace bhikkhū āgacchanti, tehi saddhiṃ bhājetabbāni, no ce āgacchanti, ‘‘mayhimāni cīvarāni pāpuṇantī’’ti adhiṭṭhātabbāni.
Matakacīvaraadhiṭṭhānaṃ means that if, after striking the bell, announcing the time, and waiting a little, bhikkhus arrive, the robes should be shared with them. If they do not arrive, one should determine, "These robes accrue to me."
Matakacīvaraadhiṭṭhānaṃ là việc chú nguyện y của người đã mất, nghĩa là sau khi gióng chuông và thông báo về sự qua đời, đợi một lát, nếu các tỳ-khưu đến thì phải chia cho họ, nếu không có ai đến thì phải chú nguyện rằng: "Những y này thuộc về tôi."
Evaṃ adhiṭṭhite sabbāni tasseva honti, ṭhitikā pana na tiṭṭhati.
When thus determined, all of them belong to him, but the rule does not stand.
Khi đã chú nguyện như vậy, tất cả đều thuộc về vị ấy, nhưng thời hạn sử dụng (ṭhitikā) thì không tồn tại.
Sace ekekaṃ uddharitvā ‘‘ayaṃ paṭhamabhāgo mayhaṃ pāpuṇāti, ayaṃ dutiyabhāgo’’ti evaṃ gaṇhāti, gahitāni ca sugahitāni honti, ṭhitikā ca tiṭṭhati.
If one takes them out one by one, saying, "This first portion accrues to me, this second portion," then what is taken is well-taken, and the rule stands.
Nếu vị ấy lấy từng cái một và nói: "Phần đầu tiên này thuộc về tôi, phần thứ hai này..." như vậy, thì những vật đã lấy được xem là đã lấy đúng cách, và thời hạn sử dụng vẫn tồn tại.
Evaṃ pāpetvā gaṇhantenāpi adhiṭṭhitameva hoti.
Even by one who takes them in this way, it is considered determined.
Ngay cả khi người nhận được và lấy theo cách này, thì cũng được xem là đã chú nguyện.
381. Lohabhaṇḍe paharaṇiṃ ṭhapetvā sabbaṃ kappati, dārubhaṇḍe ca dārujaṃ pattañca pādukañca, pallaṅkañca āsandiñca ṭhapetvā sabbaṃ kappati, mattikāmaye katakañca kumbhakārikañca ṭhapetvā sabbaṃ kappatīti attho.
381. Everything made of metal is permissible except a weapon. Everything made of wood is permissible except a wooden bowl, wooden sandals, a couch, and an armchair. Everything made of clay is permissible except an ornamental flower and a potter's work, this is the meaning.
381. Nghĩa là, trong các đồ dùng bằng kim loại, mọi thứ đều hợp lệ ngoại trừ vũ khí; trong các đồ dùng bằng gỗ, mọi thứ đều hợp lệ ngoại trừ bình bát bằng gỗ, dép bằng gỗ, giường dài và ghế đẩu; trong các đồ dùng bằng đất sét, mọi thứ đều hợp lệ ngoại trừ kataka và kumbhakārika.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā paharaṇiṃ sabbaṃ lohabhaṇḍaṃ, ṭhapetvā āsandiṃ pallaṅkaṃ dārupattaṃ dārupādukaṃ sabbaṃ dārubhaṇḍaṃ, ṭhapetvā katakañca kumbhakārikañca sabbaṃ mattikābhaṇḍa’’nti (cūḷava. 293) hi vuttaṃ.
For it is said: "I allow, bhikkhus, all metalware except a weapon; all woodenware except an armchair, a couch, a wooden bowl, wooden sandals; all earthenware except an ornamental flower and a potter's work."
Vì đã được nói rằng: "Này các tỳ-khưu, Ta cho phép tất cả đồ dùng bằng kim loại, ngoại trừ vũ khí; tất cả đồ dùng bằng gỗ, ngoại trừ ghế đẩu, giường dài, bình bát bằng gỗ, dép bằng gỗ; tất cả đồ dùng bằng đất sét, ngoại trừ kataka và kumbhakārika."
Ettha katakanti padumakaṇṇikākārena katamallakanti adhippetaṃ.
Here, kataka is intended to mean a bowl made in the shape of a lotus pericarp.
Ở đây, kataka được hiểu là cái bát nhỏ được làm theo hình đài sen.
Dhaniyasseva sabbamattikāmayā kuṭi kumbhakārikanti.
Dhaniyā's entire clay hut is a potter's work.
Cái am thất hoàn toàn bằng đất sét của ngài Dhaniya được gọi là kumbhakārika.
Pakiṇṇakavinicchayo.
Miscellaneous decisions.
Phần phân tích các vấn đề linh tinh.
382. Bhikkhubhāvassa (pārā. aṭṭha. 2.198) yo cāgo, sā pārājikadesanāti attho.
382. The relinquishing of the state of a bhikkhu is the confession of a pārājika offense, this is the meaning.
382. Sự từ bỏ trạng thái tỳ-khưu chính là cách sám hối tội pārājika, đó là ý nghĩa.
Vuttañhetaṃ ‘‘visuddhāpekkhoti gihi vā hotukāmo upāsako vā hotukāmo ārāmiko vā hotukāmo sāmaṇero vā hotukāmo’’ti (pārā. 198).
For it is said: "One desiring purity means one desiring to be a layperson, or one desiring to be an upāsaka, or one desiring to be an ārāmika, or one desiring to be a sāmaṇera."
Điều này đã được nói: "Người mong muốn thanh tịnh, hoặc muốn trở thành người tại gia, hoặc muốn trở thành cận sự nam, hoặc muốn trở thành người coi sóc tự viện, hoặc muốn trở thành sa-di."
Tasmā gihibhāvādikaṃyeva pārājikaṃ āpannassa visuddhi nāma, aññatarassa visuddhi eva natthi.
Therefore, purity for one who has committed a pārājika offense is only becoming a layperson and so forth; there is no purity for any other.
Do đó, việc trở thành người tại gia v.v... chính là sự thanh tịnh đối với người đã phạm tội pārājika; không có sự thanh tịnh nào khác.
‘‘Chādeti jānamāpannaṃ, parivaseyya tāvatā’’tiādinā nayena heṭṭhā vuttavidhiṃ sandhāya ‘‘yathāvuttena vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ.
"Vuṭṭhāna as stated" is said with reference to the method stated earlier in the manner of "He conceals the known offense, he should undergo parivāsa for that duration," and so forth.
Câu "yathāvuttena vuṭṭhānaṃ" (sự ra khỏi tội theo cách đã nói) được nói ra là để đề cập đến phương pháp đã được trình bày ở phần dưới theo cách: "Chādeti jānamāpannaṃ, parivaseyya tāvatā" (Người biết mình đã phạm tội mà che giấu, phải sống biệt trú trong thời gian bấy lâu) v.v...
(Jha) atirekatikkhattunti ettha kenaci yaṃ kiñci akappiyavatthuṃ ānetvā ‘‘idaṃ kho me, bhante, āyasmantaṃ uddissa cīvaracetāpannaṃ ābhataṃ, paṭiggaṇhatu āyasmā cīvaracetāpanna’’nti vutte ‘‘na kho mayaṃ, āvuso, cīvaracetāpannaṃ paṭiggaṇhāma, cīvarañca kho mayaṃ paṭiggaṇhāma kālena kappiya’’nti vattabbaṃ.
(Jha) In more than three times (atirekatikkhattuṃ), if someone brings any unsuitable item and says, "Venerable sir, this robe-money has been brought for the venerable one; please accept the robe-money," it should be said, "Friend, we do not accept robe-money; we accept robes when it is appropriate."
(Jha) Quá ba lần: ở đây, khi có người nào đó mang một vật không hợp lệ đến và nói rằng: “Bạch ngài, vật sắm y này được con mang đến vì mục đích dâng lên ngài, xin ngài hãy thọ nhận vật sắm y này,” thì nên nói rằng: “Này hiền hữu, chúng tôi không thọ nhận vật sắm y, nhưng chúng tôi thọ nhận y phục hợp lệ đúng thời.”
Evaṃ vutte sace so ‘‘atthi koci kappiyakārako’’ti vadati, cīvaratthikena ṭhapetvā pañca sahadhammike yo koci uddisitabbo ‘‘eso kho, āvuso, bhikkhūnaṃ veyyāvaccakaro’’ti, ettakameva vattabbaṃ.
If, when this is said, he asks, "Is there anyone who can act as a suitable agent?" then the bhikkhu, desiring a robe, should designate anyone except five fellow renunciants, saying, "Friend, this one is a steward for bhikkhus." Only this much should be said.
Sau khi nói như vậy, nếu người ấy hỏi: “Có người thị giả nào không?”, vị tỳ-khưu cần y nên chỉ định bất kỳ ai ngoại trừ năm vị đồng phạm hạnh: “Này hiền hữu, đó là người phục vụ cho các tỳ-khưu,” chỉ nên nói chừng ấy.
Evaṃ vutte sace dāyako tassa hatthe akappiyavatthuṃ datvā ‘‘eso ayyassa cīvaraṃ cetāpetvā dassatī’’ti vatvā gacchati, taṃ upasaṅkamitvā dvattikkhattuṃ codetabbo sāretabbo ‘‘attho me, āvuso, cīvarenā’’ti, ettakameva vattabbaṃ, ‘‘dehi me cīvara’’ntiādinā na vattabbaṃ.
If, when this is said, the donor gives the unsuitable item into his hand and leaves, saying, "This person will have a robe made for the venerable one," then that person should be approached and urged or reminded two or three times, "Friend, I need a robe." Only this much should be said; it should not be said, "Give me a robe," and so on.
Sau khi nói như vậy, nếu người thí chủ giao vật không hợp lệ vào tay người ấy và nói: “Người này sẽ sắm y và dâng lên ngài,” rồi ra đi, (vị tỳ-khưu) nên đến gặp người ấy, nhắc nhở và gợi ý hai hoặc ba lần rằng: “Này hiền hữu, tôi cần y phục,” chỉ nên nói chừng ấy, không nên nói bằng những lời như: “Hãy đưa y cho tôi.”
Evaṃ tikkhattuṃ codanāya taṃ cīvaraṃ labhati, iccetaṃ kusalaṃ.
If, by urging three times in this way, one obtains the robe, that is skillful.
Nhờ việc nhắc nhở ba lần như vậy mà nhận được y phục, điều này là tốt.
No ce labhati, chakkhattuparamaṃ tuṇhībhūtena ṭhātabbaṃ, na āsane nisīditabbaṃ, na āmisaṃ paṭiggahetabbaṃ, na dhammo bhāsitabbo.
If one does not obtain it, one should remain silent for up to six times; one should not sit on a seat, nor accept alms, nor teach the Dhamma.
Nếu không nhận được, nên đứng im lặng tối đa sáu lần, không nên ngồi trên ghế, không nên nhận vật thực, không nên thuyết pháp.
‘‘Kiṃ kāraṇā āgatosī’’ti vutte ‘‘jānāhi, āvuso’’ti ettakameva vattabbaṃ.
If asked, "Why have you come?" one should only say, "Know, friend."
Khi được hỏi: “Ngài đến đây vì lý do gì?”, chỉ nên nói chừng ấy: “Này hiền hữu, hãy tự biết.”
Sace nisajjādīni karoti, ṭhānaṃ bhañjati.
If one performs sitting and so on, one breaks the rule.
Nếu thực hiện việc ngồi v.v..., vị ấy đã phá vỡ tư thế đứng.
Vattabhedadukkaṭañca āpajjatīti vadanti.
And one incurs a dukkaṭa offense for breaking the observance, they say.
Các vị nói rằng (vị ấy) còn phạm tội tác ác do vi phạm phận sự.
Evaṃ pana appaṭipajjitvā atirekatikkhattuṃ codanāya atirekachakkhattuṃ ṭhānena sace nipphādeti, nissaggiyanti attho.
However, if, without acting in this way, one completes it by urging more than three times and remaining silent more than six times, it is nissaggiya.
Tuy nhiên, nếu không thực hành như vậy mà thành tựu (y phục) bằng cách nhắc nhở quá ba lần, bằng cách đứng quá sáu lần, thì (y phục ấy) phải được xả bỏ, đó là ý nghĩa.
387-9. Āpattiṃ desetvā pacchā kattabbaṃ dassetuṃ ‘‘athā’’ti vuttaṃ.
387-9. To show what should be done after declaring the offense, "then" is stated.
387-9. Để chỉ ra việc cần làm sau khi sám hối tội, từ “sau đó” được nói đến.
Gihiṃ vadeti sace tattha āgacchati ārāmiko vā upāsako vā, taṃ vadeyyāti attho.
"Tell a layperson" means if a monastery attendant or a lay follower comes there, he should tell him.
Nên nói với người tại gia: ý nghĩa là nếu có người coi vườn hoặc cận sự nam đến đó, nên nói với người ấy.
Evaṃ vutto so ‘‘iminā kiṃ āharāmī’’ti ce vadeyyāti attho.
If told thus, he means if he says, "What shall I bring with this?"
Sau khi được nói như vậy, người ấy nếu hỏi: “Con nên mang gì đến bằng vật này?”, đó là ý nghĩa.
Avatvāmanti ‘‘imaṃ vā imaṃ vā āharā’’ti avatvāti attho.
"Without saying" means without saying, "Bring this or that."
Không nói: ý nghĩa là không nói rằng: “Hãy mang vật này hoặc vật này.”
Vadeti ‘‘kappiyaṃ ācikkhitabba’’nti (pārā. 584, 589) vacanato ‘‘pabbajitānaṃ sappi vā telaṃ vā madhu vā phāṇitaṃ vā vaṭṭatī’’ti evaṃ ācikkhitabbaṃ, ‘‘imaṃ nāma āharā’’ti na vattabbameva.
"He should say" means according to the statement "what is allowable should be explained," it should be explained thus: "For renunciants, ghee or oil or honey or molasses is allowable." It should not be said, "Bring this particular thing."
Nên nói: theo lời dạy “nên chỉ ra vật hợp lệ,” nên chỉ ra như vầy: “Bơ lỏng, dầu, mật ong, hoặc đường phèn là hợp lệ đối với các vị xuất gia,” tuyệt đối không được nói: “Hãy mang vật có tên này đến.”
Dvepeteti dvepi ete rūpiyapaṭiggāhakañca rūpiyasabyohārikañcāti attho.
"These two" means these two, the acceptor of silver and the transactor of silver.
Cả hai người này: ý nghĩa là cả người nhận vàng bạc và người dùng vàng bạc để giao dịch.
Aññenāti antamaso ārāmikenāpi laddhabhāgo na kappati eva.
"By another" means even a share received by a monastery attendant is not allowable.
Bởi người khác: phần nhận được dù cho bởi người coi vườn cũng không hợp lệ.
390. Antamaso (pārā. aṭṭha. 2.583-4) tannibbattā rukkhacchāyāpi na kappatīti.
390. Even the shade of a tree produced thereby is not allowable.
390. Ngay cả bóng cây có được từ (số tiền) đó cũng không hợp lệ.
Nissaṭṭhaṃ paṭiladdhampīti ettha yathā rūpiyasaṃvohāraṃ katvā laddhavatthuto ābhataṃ na kappati, tathā kosiyamissakasanthatādittayampi na kappati.
In "even what has been given up and received back," just as what is brought from an item obtained by transacting with silver is not allowable, so too the three items of a rug mixed with silk, etc., are not allowable.
Dù đã nhận lại vật đã xả bỏ: ở đây, cũng như vật phẩm mang về từ vật có được do giao dịch bằng vàng bạc không hợp lệ, thì ba loại (vật phẩm) như tấm lót có trộn tơ kosiya v.v... cũng không hợp lệ.
Na kevalaṃ tasseva, aññesampi na kappateva ‘‘aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 545, 550, 555) vuttattā.
Not only for him, but for others too it is not allowable, because it is stated, "If one receives and uses what has been made by another, there is an offense of dukkaṭa."
Không chỉ đối với vị ấy, mà đối với những người khác cũng không hợp lệ, vì có lời dạy rằng: “Nhận lại vật do người khác làm rồi sử dụng, phạm tội tác ác.”
392. Paṭiggahitarūpiyañca parivattitarūpiyañca sandhāya ‘‘etānī’’ti vuttaṃ.
392. With reference to the accepted silver and the exchanged silver, "these" is stated.
392. Nhắm đến vàng bạc đã nhận và vàng bạc đã đổi chác, nên được nói là “những thứ này”.
Dutiyapatto nāma ‘‘ūnapañcabandhanena pattena aññaṃ navaṃ pattaṃ cetāpeyya, nissaggiya’’nti (pārā. 612) vuttapatto.
"A second bowl" refers to the bowl mentioned in "If one causes a new bowl to be acquired with a bowl that has less than five mendings, it is nissaggiya."
Bình bát thứ hai là bình bát được nói đến: “Nếu sắm một bình bát mới bằng một bình bát có dưới năm chỗ hàn gắn, (bình bát ấy) phải được xả bỏ.”
So ca etāni ca saṅghe nissaṭṭhuṃ labbhareti sambandho.
And that and these are allowable to be given up to the Saṅgha, is the connection.
Sự liên kết là: (bình bát) đó và những thứ này được phép xả bỏ trong Tăng chúng.
‘‘Saṅghamajjhe nissajjitabbaṃ, bhikkhuparisāya nissajjitabba’’nti (pārā. 584, 589) ca vuttattā na gaṇapuggalānaṃ nissajjituṃ vaṭṭati.
And since it is stated, "It should be given up in the midst of the Saṅgha, it should be given up to the assembly of bhikkhus," it is not allowable to give up to a group or individuals.
Và do đã được nói rằng: “nên được xả bỏ giữa Tăng chúng, nên được xả bỏ trong hội chúng tỳ-khưu”, nên không được phép xả bỏ cho nhóm hay cá nhân.
Sesāni pana tīṇi cīvarādivatthūni ‘‘nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā’’ti vuttattā (pārā. 463) saṅghādīnaṃ nissajjituṃ vaṭṭati.
However, the remaining three items, robes and so forth, are allowable to be given up to the Saṅgha and others, since it is stated, "It should be given up to the Saṅgha or to a group or to an individual."
Còn ba vật còn lại, gồm y v.v..., do đã được nói rằng: “nên được xả bỏ cho Tăng chúng, hoặc cho nhóm, hoặc cho cá nhân”, nên được phép xả bỏ cho Tăng chúng v.v...
Bhāsantarenapīti pāḷiyā vattuṃ asakkontena damiḷabhāsādīsu aññatarāyapi nissajjituṃ vaṭṭatīti attho.
"Even in another language" means it is allowable to give up in any other language, such as Damila, for one unable to speak in Pāḷi.
Bhāsantarenapi có nghĩa là, người không thể nói bằng tiếng Pāḷi thì cũng được phép xả bỏ bằng một ngôn ngữ khác như tiếng Damiḷa v.v...
395.(Kha) paridahitaṃ nissaggiyanti ettha (pārā. 626-628; pārā. aṭṭha. 2.628) pana ṭhatvā vassikasāṭikāya pariyesanakkhettaṃ karaṇakkhettaṃ nivāsanakkhettaṃ adhiṭṭhānakkhettanti catubbidhaṃ khettañca kucchisamayo piṭṭhisamayoti duvidho samayo ca veditabbo.
395.(Kha) In "a worn nissaggiya (robe)," however, four kinds of periods should be understood for the rain-cloth: the period of seeking, the period of making, the period of wearing, and the period of determining; and two kinds of times: the belly-time and the back-time.
395.(Kha) Trong câu paridahitaṃ nissaggiyanti, cần phải hiểu có bốn loại khu vực là khu vực tìm kiếm (pariyesanakkhettaṃ), khu vực làm (karaṇakkhettaṃ), khu vực mặc (nivāsanakkhettaṃ), khu vực nguyện (adhiṭṭhānakkhettaṃ) đối với y tắm mưa; và hai loại thời điểm là thời điểm trong (kucchisamayo) và thời điểm ngoài (piṭṭhisamayo).
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Gimhānamāsesu pacchimamāsassa purimo aḍḍhamāso pariyesanakkhettaṃ, pacchimo karaṇakkhettañca nivāsanakkhettañca, pariyesitumpi vaṭṭati, adhiṭṭhātuṃ pana na vaṭṭati.
The first half of the last month of the hot season is the period of seeking; the latter half is the period of making and the period of wearing. It is allowable to seek, but not allowable to determine.
Trong các tháng mùa nóng, nửa tháng đầu của tháng cuối cùng là khu vực tìm kiếm, nửa tháng sau là khu vực làm và khu vực mặc, được phép tìm kiếm, nhưng không được phép nguyện.
Vassikā pana cattāro māsā pariyesanādīnaṃ catunnampi khettaṃ.
The four months of the rainy season, however, are the period for all four: seeking, etc.
Bốn tháng mùa mưa là khu vực cho cả bốn việc, gồm tìm kiếm v.v...
Ete eva pañca māsā kucchisamayo nāma.
These five months are called the belly-time.
Chính năm tháng này được gọi là thời điểm trong.
Itare satta māsā piṭṭhisamayo, tattha satuppādakaraṇaṃ na vaṭṭati.
The other seven months are the back-period; during that time, it is not permissible to generate a thought (of making a robe).
Bảy tháng còn lại là thời điểm ngoài, trong đó không được phép làm cho phát sinh.
(Gha) suttaṃ viññāpetvāti ettha cīvarakārasamayādīsu cīvarasibbanādīnamatthāya suttaṃ viññāpetvāti attho.
(Gha) Regarding 'having requested thread': Here, it means having requested thread for the purpose of sewing robes, etc., during the robe-making season, etc.
(Gha) Trong câu suttaṃ viññāpetvāti, có nghĩa là đã xin chỉ vì mục đích may y v.v... trong thời gian làm y v.v...
Aññathā suttaṃ viññāpetumeva na vaṭṭati.
Otherwise, it is not permissible to request thread at all.
Ngoài ra, không được phép xin chỉ.
Viññattiyā eva laddha tantavāyehīti attho.
It means 'from weavers' obtained by request.
Nghĩa là bởi những người thợ dệt đã nhận được do sự xin.
Suttatantavāyānaṃ akappiyabhāve sati dīghato vidatthimatte, tiriyantato hatthamatte vīte nissaggiyaṃ, ekato akappiyapakkhe dukkaṭaṃ.
If the thread or weavers are not allowable, if it is woven to the extent of a span in length or a cubit in width, it is Nissaggiya; if one side is not allowable, it is a Dukkata.
Khi chỉ và thợ dệt là không hợp lệ, tấm vải dệt có chiều dài một gang tay, chiều ngang một gang tay thì là vật nissaggiya, nếu một trong hai phía không hợp lệ thì phạm tội dukkaṭa.
(Cha) atirekachārattanti (pārā. 654-655) chadivasato atirekaṃ.
(Cha) 'more than six nights' means more than six days.
(Cha) Atirekachārattanti là quá sáu đêm.
‘‘Atthatakathinānaṃ vo, bhikkhave, pañca kappissanti, anāmantacāro asamādānacāro gaṇabhojanaṃ yāvadatthacīvaraṃ yo ca tattha cīvaruppādo, so nesaṃ bhavissatī’’ti (mahāva. 306) vuttaānisaṃsesu cīvaramāse asamādānacāraṃ ṭhapetvā sesānisaṃsā labbhanti.
Among the advantages mentioned, 'Monks, five things are allowable for those who have performed the Kathina ceremony: wandering without informing, wandering without having taken up (the three robes), communal eating, robes as much as one likes, and whatever robe material arises there will be theirs,' the advantages other than wandering without having taken up (the three robes) are obtained during the robe month.
Trong số các quả báu được nói: “này các tỳ-khưu, năm điều sẽ hợp lệ cho các vị đã thọ kathina: đi không cần báo trước, đi không cần mang theo y, thọ thực theo nhóm, y phục tùy ý, và y nào phát sinh ở đó sẽ thuộc về họ”, thì ngoại trừ việc đi không cần mang theo y trong tháng y, các quả báu còn lại đều được hưởng.
Yadi asamādānacāro labbheyya, pāveyyakā bhikkhū vassaṃvutthā okapuṇṇehi cīvarehi na bhagavantaṃ upasaṅkameyyuṃ, yasmā taṃ na labhanti, tasmā cīvaramāsepi ticīvaraṃ ādāya eva bhagavantaṃ upasaṅkamiṃsu.
If wandering without having taken up were obtained, the bhikkhus from Paveyya, having completed the Rains Retreat, would not have approached the Blessed One with full robes; since they did not obtain that, they approached the Blessed One having taken up the three robes even during the robe month.
Nếu được phép đi không cần mang theo y, các tỳ-khưu ở Pāveyyaka đã không đến gặp Đức Thế Tôn với những y phục đầy đủ sau khi đã an cư mùa mưa; vì họ không được hưởng điều đó, nên họ đã đến gặp Đức Thế Tôn ngay cả trong tháng y cũng phải mang theo tam y.
Tasmā veditabbaṃ asamādānacāraparihāraṃ atthatakathinā eva labhanti, na itareti vadanti.
Therefore, it should be understood that only those who have performed the Kathina ceremony obtain the exemption of wandering without having taken up, not others, so they say.
Do đó, có người nói rằng cần phải hiểu là chỉ những vị đã thọ kathina mới được hưởng sự miễn trừ việc đi không cần mang theo y, còn những vị khác thì không.
397.(Kha) ‘‘ahaṃ, bhante, ekaṃ pāṭidesanīyāpattiṃ, dve, sambahulā pāṭidesanīyāpattiyo āpajji’’nti imaṃ pana yesu potthakesu likhitaṃ, taṃ abhayagirivāsīnaṃ khuddasikkhāvasena dassitaṃ kira.
397.(Kha) The statement, 'Venerable Sir, I have incurred one Patidesaniya offense, two, many Patidesaniya offenses,' found in some books, is said to have been presented according to the Khuddasikkha of the Abhayagiri dwellers.
397.(Kha) Còn việc được viết trong một số sách rằng: “thưa ngài, con đã phạm một tội pāṭidesanīya, hai tội, nhiều tội pāṭidesanīya”, điều đó được cho là đã được trình bày theo Khuddasikkhā của các vị ở Abhayagirivāsin.
Tattha ‘‘ahaṃ, āyasmā, sambahulā pāṭidesanīyā āpattiyo āpanno, tāyo paṭidesemi.
There it is stated, 'Venerable Sir, I have incurred many Patidesaniya offenses; I confess them.
Ở đó có nói rằng: “Thưa hiền giả, tôi đã phạm nhiều tội pāṭidesanīya, tôi xin sám hối các tội ấy.
Ahaṃ, āyasmā, ekaṃ pāṭidesanīyaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ paṭidesemī’’ti hi vuttaṃ.
Venerable Sir, I have incurred one Patidesaniya offense; I confess it.'
Thưa hiền giả, tôi đã phạm một tội pāṭidesanīya, tôi xin sám hối tội ấy”.
Amhākaṃ pana evaṃ desanāvidhānaṃ natthi.
However, such a method of confession does not exist in our tradition.
Nhưng đối với chúng ta, không có phương pháp sám hối như vậy.
‘‘Gārayhaṃ, āvuso, dhammaṃ āpajjiṃ asappāyaṃ pāṭidesanīyaṃ, taṃ paṭidesemī’’ti (pāci. 553) vuttaṃ.
It is stated, 'Friends, I have incurred a blameworthy, unsuitable, Patidesaniya Dhamma; I confess it.'
Đã được nói rằng: “Thưa hiền giả, tôi đã phạm một pháp đáng chê trách, không thích hợp, thuộc pāṭidesanīya, tôi xin sám hối pháp ấy”.
Samantapāsādikāyaṃ (pāci. 553) ‘‘gārayhaṃ āvuso’tiādi paṭidesetabbākāradassana’’nti vuttaṃ.
In the Samantapāsādikā, it is stated, "'Friends, a blameworthy' and so on, is a showing of the manner in which it should be confessed."
Trong Samantapāsādikā có nói: “‘gārayhaṃ āvuso’tiādi paṭidesetabbākāradassanaṃ” (sự trình bày cách thức cần phải sám hối bắt đầu bằng ‘thưa hiền giả, điều đáng chê trách’ v.v...).
Kaṅkhāvitaraṇiyampi (kaṅkhā. aṭṭha. paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘tassā desetabbākāro gārayhaṃ āvuso’tiādinā nayena sikkhāpade dassitoyevā’’ti vuttattā pāṭhe āgatanayeneva desanāvidhānaṃ veditabbaṃ.
And in the Kaṅkhāvitaraṇī it is stated, 'The manner of confessing it has already been shown in the training rule by the method of "Friends, a blameworthy" and so on,' therefore, the method of confession should be understood according to the reading as it appears.
Trong Kaṅkhāvitaraṇī cũng có nói: “cách thức sám hối tội ấy đã được chỉ rõ trong học giới bằng phương pháp bắt đầu bằng ‘gārayhaṃ āvuso’tiādi”, do đó cần phải hiểu phương pháp sám hối theo cách đã được nêu trong bản văn.
Sace dve honti, ‘‘gārayhe, āvuso, dve dhamme āpajjiṃ asappāye pāṭidesanīye, te paṭidesemī’’ti, ‘‘passatha, bhante, te dhamme’’ti ca ‘‘gārayhe, āvuso, sambahule dhamme āpajjiṃ asappāye pāṭidesanīye, te paṭidesemī’’ti, ‘‘passatha, bhante, te dhamme’’ti ca evaṃ yathānurūpaṃ desanāvidhānaṃ veditabbaṃ.
If there are two, it should be understood that the method of confession is appropriate, such as, 'Friends, I have incurred two blameworthy, unsuitable, Patidesaniya Dhammas; I confess them,' and 'Venerable Sir, do you see those Dhammas?' or 'Friends, I have incurred many blameworthy, unsuitable, Patidesaniya Dhammas; I confess them,' and 'Venerable Sir, do you see those Dhammas?'
Nếu có hai tội, cần phải hiểu phương pháp sám hối tương ứng như sau: “Thưa hiền giả, tôi đã phạm hai pháp đáng chê trách, không thích hợp, thuộc pāṭidesanīya, tôi xin sám hối chúng”, và “thưa ngài, ngài có thấy các pháp ấy không”; và “Thưa hiền giả, tôi đã phạm nhiều pháp đáng chê trách, không thích hợp, thuộc pāṭidesanīya, tôi xin sám hối chúng”, và “thưa ngài, ngài có thấy các pháp ấy không”.
Sesaṃ vuttappakāramevāti.
The rest is as stated.
Phần còn lại thì như đã nói.
398. Adesanāgāminiyanti (pari. 424 ādayo; pari. aṭṭha. 425) pārājikañca saṅghādisesañca na desayeti attho.
398. 'Not leading to confession' means not confessing a Pārājika or a Saṅghādisesa.
398. Adesanāgāminiyanti có nghĩa là không nên sám hối tội pārājika và saṅghādisesa.
Anāpattiñcāti anāpattiṃ eva ‘‘āpatti’’nti na desaye.
'And a non-offense': one should not confess a non-offense as an 'offense.'
Anāpattiñcāti là không nên sám hối điều không phải là tội như là “tội”.
Lahukāpattimpi pubbe desitaṃ puna na desayeti sambandho, nānāsaṃvāsanissīmaṭṭhitānaṃ santike na desayeti attho.
The connection is that one does not confess a minor offense again if it has been confessed before, meaning one does not confess it in the presence of those who are in different Saṃvāsa or outside the Sīmā.
Liên hệ là, tội nhẹ đã sám hối trước đó thì không nên sám hối lại; có nghĩa là không nên sám hối trước mặt những người ở trong sīmā khác biệt về sự chung sống.
Catupañcahīti ettha samānavassikapavāraṇāyaṃ viya catūhi vā pañcahi vā ekato hutvā ekassa santike na desayeti attho.
Catupañcahī means: Here, as in the pavāraṇā of those of equal seniority, it means one should not confess to one person while being together with four or five others.
Catupañcahīti ở đây có nghĩa là, giống như trong lễ pavāraṇā của những người cùng tuổi hạ, bốn hoặc năm người không nên cùng nhau sám hối trước mặt một người.
Dvinnaṃ vā tiṇṇaṃ vā vaṭṭati.
It is permissible for two or three.
Hai hoặc ba người thì được phép.
Kathaṃ desetabbanti ce?
If it is asked, "How should one confess?"
Nếu hỏi rằng nên sám hối như thế nào?
Ekassa santike tīhipi ekato nisīditvā ‘‘ahaṃ, bhante, ekaṃ pācittiyāpattiṃ āpajjiṃ, taṃ tumhamūle paṭidesemī’’ti evaṃ attanā āpannaāpattivasena vutte tena ‘‘passasi, āvuso, taṃ āpatti’’nti evaṃ tikkhattuṃ vutte ‘‘āma, bhante, passāmī’’ti vā ‘‘āmāvuso passāmī’’ti vā vutte puna tena ‘‘āyatiṃ saṃvareyyāthā’’ti vā ‘‘saṃvareyyāsī’’ti vā vutte ‘‘sādhu suṭṭhu saṃvarissāmī’’ti vattabbaṃ, evaṃ desetabbaṃ.
One should sit together with three others in the presence of one, and when one has stated, concerning the offense one has committed, "Venerable sir, I have committed a pācittiya offense; I confess it to you," and when that person has asked three times, "Do you see that offense, friend?" and one has replied, "Yes, venerable sir, I see it," or "Yes, friend, I see it," and when that person has again said, "You should restrain yourself in the future," or "You should restrain yourself," one should say, "Good, I will restrain myself well." This is how one should confess.
Ba người cùng ngồi trước mặt một người, sau khi đã nói theo tội mình đã phạm như: “thưa ngài, con đã phạm một tội pācittiya, con xin sám hối tội ấy trước ngài”, và khi vị kia nói ba lần: “này hiền giả, hiền giả có thấy tội ấy không?”, thì nói: “vâng, thưa ngài, con thấy” hoặc “vâng, thưa hiền giả, tôi thấy”; sau đó, khi vị kia nói: “sau này các vị hãy thu thúc” hoặc “sau này hiền giả hãy thu thúc”, thì phải nói: “lành thay, con sẽ thu thúc cẩn thận”, nên sám hối như vậy.
Manasāti vacībhedaṃ akatvā kevalaṃ citteneva na desayeti attho.
Manasā means one should not confess merely with the mind, without breaking silence.
Manasāti có nghĩa là không nên sám hối chỉ bằng tâm ý mà không phát ra lời nói.
Apakatattānanti antimavatthuṃ ajjhāpannassa vā ukkhittakassa vā uposatho pavāraṇā vā ṭhapitā honti, tassa santike na desayeti attho.
Apakatattāna means that the Uposatha or Pavāraṇā of one who has committed an offense of the last category or one who has been suspended is withheld; it means one should not confess in the presence of such a person.
Apakatattānanti có nghĩa là không nên sám hối trước mặt người đã phạm tội cuối cùng (antimavatthu) hoặc người bị cử tội (ukkhittaka), người bị đình chỉ lễ uposatha hoặc pavāraṇā.
Nānekāti nānāpattiyo ‘‘ekā’’ti vatvā na desayeti attho.
Nānekā means one should not confess various offenses by saying, "It is one."
Nānekā có nghĩa là: đã nói các tội khác nhau là “một,” rồi không sám hối.
Ekā pana ‘‘sambahulā’’ti desitā hotīti.
However, one offense may be confessed as "many."
Còn một tội lại được sám hối là “nhiều tội.”
Desanāvinicchayo.
The determination of confession.
Phần phân tích về sự sám hối.
399. Kammappatte saṅghe samāgateti sambandho.
399. The connection is: when the Saṅgha is assembled for an act.
399. Cần được liên kết với câu “khi Tăng chúng đã tụ họp để làm phận sự.”
Etena saṅghe asamāgate chandadānaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hotīti vadanti.
By this, it is indicated that when the Saṅgha is not assembled, the giving of chanda is not valid, so they say.
Các vị nói rằng: Bằng câu này, điều được chỉ ra là việc trao chanda khi Tăng chúng chưa tụ họp thì không thành tựu.
Etthāyaṃ vicāraṇā – pañcabhikkhuke vihāre ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā sesānaṃ uposathādikaraṇaṃ anuññātaṃ pāḷiyaṃ (pari. 496-497) aṭṭhakathāyañca (pari. aṭṭha. 487-488).
Herein is this consideration: in a monastery with five bhikkhus, the performance of Uposatha and other acts by the remaining bhikkhus after one has brought the chanda-pārisuddhi of one is permitted in the Pāḷi and the Commentary.
Ở đây có sự xem xét này: trong một trú xứ có năm vị tỳ-khưu, việc mang đến sự trong sạch và chanda của một vị rồi các vị còn lại thực hiện uposatha... đã được cho phép trong Pāḷi và trong Chú giải.
Tesu eko chandadāyako, eko chandahārako, te muñcitvā na ettha sannipatito saṅgho tiṇṇaṃ samūhabhāvato, tasmā asamāgatepi dātuṃ vaṭṭati.
Among them, one is the giver of chanda, one is the bearer of chanda; excluding them, the Saṅgha is not assembled here, as it consists of three. Therefore, it is permissible to give it even when not assembled.
Trong số đó, một vị là người trao chanda, một vị là người mang chanda, trừ hai vị ấy ra, Tăng chúng không tụ họp ở đây vì chỉ là sự tập hợp của ba người; do đó, việc trao chanda ngay cả khi chưa tụ họp cũng hợp lệ.
Ārocentena pana samāgate eva ārocetabbaṃ.
However, the one who announces it should announce it only when assembled.
Tuy nhiên, người trình báo thì phải trình báo khi Tăng chúng đã tụ họp.
Idhāpi ‘‘hareyyā’’ti vuttaṃ, na ‘‘deseyyā’’ti.
Here too, it is stated "should bear", not "should confess."
Ở đây cũng đã nói là “hareyyā” (nên mang đi), chứ không phải “deseyyā” (nên sám hối).
Tattha chandahārakena saddhiṃ kammappattānaṃ sannipāto veditabbo.
There, the assembly of those qualified for the act, together with the chanda-bearer, should be understood.
Trong trường hợp đó, cần hiểu là có sự tụ họp của những vị có phận sự cùng với người mang chanda.
401.(Ka) ‘‘chandaṃ dammī’’ti ettakameva alaṃ, ‘‘hara, ārocehī’’ti imehi kiṃpayojananti ce?
401.(Ka) If it is asked, "Is 'I give chanda' sufficient? What is the purpose of 'bear, announce'?"
401. (a) Nếu có câu hỏi: “Chỉ nói ‘chandaṃ dammi’ (con xin trao chanda) là đủ, các từ ‘hara’ (hãy mang đi), ‘ārocehi’ (hãy trình báo) có mục đích gì?”
Vuccate – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampidātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165) vuttattā bhagavato āṇaṃ karontena ‘‘chandaṃ dammī’’ti vuttaṃ.
It is said: because it is stated by the Blessed One, "Bhikkhus, I allow that one giving pārisuddhi on the Uposatha day may also give chanda, for there is an act to be done by the Saṅgha," "I give chanda" is said in obedience to the Buddha's command.
Câu trả lời là: Vì đã được nói rằng “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép, vào ngày uposatha đó, người trao sự trong sạch cũng được trao cả chanda, nếu Tăng chúng có việc cần làm,” nên người thực hiện mệnh lệnh của Đức Thế Tôn đã nói “chandaṃ dammi.”
‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande antarāmagge pakkamati, anāhaṭova hoti chando’’ti (mahāva. 165) vuttattā chandahārakassa aññassa apakkamanatthāya pārisuddhiṃ dentena ‘‘idaṃ karohi evā’’ti āṇāpentena ‘‘chandaṃ me harā’’ti vuttaṃ.
Because it is stated, "Bhikkhus, if the chanda-bearer departs on the way after the chanda has been given, the chanda is not considered to have been brought," "Bear my chanda" is said by the one giving pārisuddhi to command the chanda-bearer not to depart for another place.
Vì đã được nói rằng “Này các tỳ-khưu, nếu người mang chanda, sau khi chanda đã được trao, bỏ đi giữa đường, thì chanda ấy xem như chưa được mang đến,” nên người trao sự trong sạch, để ra lệnh cho người mang chanda khác rằng “hãy làm việc này,” đã nói “chandaṃ me harā” (hãy mang chanda của tôi đi).
‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande saṅghappatto sañcicca nāroceti, āhaṭo hoti chando, chandahārakassa āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 165) vuttattā ‘‘yaditvaṃ sañcicca nārocessasi, āpattiṃ āpajjissasi, ārocehi evā’’ti tassa ācikkhanto ‘‘ārocehī’’ti āhāti evamettha imesaṃ padānaṃ sappayojanatā veditabbā.
Because it is stated, "Bhikkhus, if the chanda-bearer, after the chanda has been given, intentionally does not announce it to the Saṅgha, the chanda is considered to have been brought, and the chanda-bearer incurs an offense of dukkaṭa," "Announce it" is said by him, instructing the chanda-bearer, "If you intentionally do not announce it, you will incur an offense; so announce it." Thus, the usefulness of these words should be understood here.
Vì đã được nói rằng “Này các tỳ-khưu, nếu người mang chanda, sau khi chanda đã được trao, đến Tăng chúng mà cố ý không trình báo, thì chanda ấy xem như đã được mang đến, người mang chanda phạm tội dukkaṭa,” nên người chỉ dạy cho vị ấy rằng “nếu ngươi cố ý không trình báo, ngươi sẽ phạm tội, hãy trình báo,” đã nói “ārocehi.” Như vậy, ở đây cần hiểu rằng các từ này đều có mục đích.
Evaṃ pārisuddhidānepīti.
The same applies to the giving of pārisuddhi.
Việc trao sự trong sạch cũng tương tự như vậy.
Vuttavasena pattakalle samānite, pajjiteti attho.
Thus, the meaning is that when it is made ready for the act, it is suitable.
Khi pattakalla đã được chuẩn bị theo cách đã nói, có nghĩa là đã sẵn sàng.
‘‘Pañcime, bhikkhave, pātimokkhuddesā.
“Bhikkhus, there are these five ways of reciting the Pātimokkha.
“Này các tỳ-khưu, có năm cách đọc tụng Pātimokkha này.
Nidānaṃ uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ paṭhamo pātimokkhuddeso.
Having recited the introduction, the rest should be recited by ear; this is the first way of reciting the Pātimokkha.
Sau khi đọc phần mở đầu, phần còn lại được thông báo bằng cách nói ‘đã nghe,’ đây là cách đọc tụng Pātimokkha thứ nhất.
Nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ dutiyo pātimokkhuddeso.
Having recited the introduction and the four Pārājikā, the rest should be recited by ear; this is the second way of reciting the Pātimokkha.
Sau khi đọc phần mở đầu, đọc bốn điều pārājika, phần còn lại được thông báo bằng cách nói ‘đã nghe,’ đây là cách đọc tụng Pātimokkha thứ hai.
Nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā terasa saṅghādisese uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ tatiyo pātimokkhuddeso.
Having recited the introduction, the four Pārājikā, and the thirteen Saṅghādisesā, the rest should be recited by ear; this is the third way of reciting the Pātimokkha.
Sau khi đọc phần mở đầu, đọc bốn điều pārājika, đọc mười ba điều saṅghādisesa, phần còn lại được thông báo bằng cách nói ‘đã nghe,’ đây là cách đọc tụng Pātimokkha thứ ba.
Nidānaṃ uddisitvā cattāri pārājikāni uddisitvā terasa saṅghādisese uddisitvā dve aniyate uddisitvā avasesaṃ sutena sāvetabbaṃ, ayaṃ catuttho pātimokkhuddeso.
Having recited the introduction, the four Pārājikā, the thirteen Saṅghādisesā, and the two Aniyatā, the rest should be recited by ear; this is the fourth way of reciting the Pātimokkha.
Sau khi đọc phần mở đầu, đọc bốn điều pārājika, đọc mười ba điều saṅghādisesa, đọc hai điều aniyata, phần còn lại được thông báo bằng cách nói ‘đã nghe,’ đây là cách đọc tụng Pātimokkha thứ tư.
Vitthāreneva pañcamo.
The fifth is in detail.
Cách thứ năm là đọc đầy đủ.
Ime kho bhikkhave pañca pātimokkhuddesā’’ti (mahāva. 150) vuttattā so suttuddeso pañcadhā vibhāvitoti attho.
Bhikkhus, these are the five ways of reciting the Pātimokkha.” As it is stated, the meaning is that this recitation of the Suttanta is divided into five ways.
Này các tỳ-khưu, đây là năm cách đọc tụng Pātimokkha.” Vì đã được nói như vậy, có nghĩa là việc đọc tụng tóm tắt đó được phân thành năm loại.
413. Vināntarāyanti (mahāva. 150) rājantarāyādidasavidhaṃ antarāyaṃ vinā saṅkhepenuddeso vinivārito paṭikkhittoti attho.
413. Vināntarāyaṃ means that without the ten kinds of obstacles such as obstacles from the king, the abbreviated recitation is prohibited, that is, rejected.
413. Vināntarāya có nghĩa là: không có mười loại trở ngại như trở ngại từ vua..., việc đọc tụng tóm tắt bị ngăn cấm, bị bác bỏ.
Therovāti saṅghattherova.
Therovā means the Saṅgha's elder alone.
Therovā chính là vị trưởng lão Tăng.
Etthāti pañcasu uddesesu.
Ettha means among the five recitations.
Etthā có nghĩa là trong năm cách đọc tụng này.
‘‘Dvīsu vā tīsu vā visadesu therova issaro’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttattā avattantepi antarāye saṃkhittena uddisituṃ vaṭṭatīti adhippāyo.
As it is stated in the Aṭṭhakathā, “In two or three unsuitable situations, the elder alone is the authority,” the intention is that it is permissible to recite in brief even when there is no obstacle.
Vì trong Chú giải đã nói “trong hai hoặc ba cách đọc tụng, vị trưởng lão là người có quyền quyết định,” nên ý muốn nói là ngay cả khi không có trở ngại, việc đọc tụng tóm tắt vẫn hợp lệ.
Kattha vuttanti ce?
Where is it stated?
Nếu hỏi: được nói ở đâu?
‘‘Yo tattha bhikkhu byatto paṭibalo, tassādheyya’’nti (mahāva. 155) vuttapāḷiyā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘yo tattha bhikkhu byatto paṭibaloti ettha kiñcāpi daharassāpi byattassa pātimokkho anuññāto, atha kho ettha ayamadhippāyo – sace saṅghattherassa pañca vā cattāro vā tayo vā pātimokkhuddesā nāgacchanti, dve pana akhaṇḍā suvisadā vācuggatā honti, therāyattova pātimokkho.
In the Pāḷi text, “The bhikkhu who is skilled and capable there, to him it belongs,” and in the Aṭṭhakathā on “the bhikkhu who is skilled and capable there,” although the Pātimokkha is permitted even for a young bhikkhu who is skilled, the meaning here is this: if the Saṅgha's elder does not know five, four, or three ways of reciting the Pātimokkha, but two are unbroken and clearly memorized, the Pātimokkha depends on the elder.
Trong Chú giải của đoạn Pāḷi đã nói “Vị tỳ-khưu nào ở đó có khả năng, có năng lực, nên giao cho vị ấy,” có nghĩa là “Ở đây, mặc dù Pātimokkha đã được cho phép ngay cả đối với vị tỳ-khưu trẻ có khả năng, nhưng ý nghĩa ở đây là – nếu vị trưởng lão Tăng không thuộc năm, bốn, hoặc ba cách đọc tụng Pātimokkha, nhưng hai cách thì thuộc lòng, không sai sót, và trôi chảy, thì Pātimokkha thuộc quyền của vị trưởng lão.
Sace pana ettakampi visadaṃ kātuṃ na sakkoti, byattassa bhikkhuno āyattova hotī’’ti attho vutto.
But if he cannot make even that much clear, it depends on a skilled bhikkhu.
Tuy nhiên, nếu không thể làm được rõ ràng đến mức đó, thì Pātimokkha thuộc quyền của vị tỳ-khưu có khả năng.”
Pāḷiyampi vuttameva ‘‘tehi, bhikkhave, bhikkhūhi eko bhikkhu sāmantā āvāsā sajjukaṃ pāhetabbo ‘gaccha, āvuso, saṃkhittena vā vitthārena vā pātimokkhaṃ pariyāpuṇitvā āgacchā’’’ti (mahāva. 163).
It is also stated in the Pāḷi: “Bhikkhus, those bhikkhus should immediately send one bhikkhu from the surrounding dwelling place, saying, ‘Go, friend, learn the Pātimokkha in brief or in detail and return.’”
Trong Pāḷi cũng đã nói: “Này các tỳ-khưu, các tỳ-khưu ấy nên cử một vị tỳ-khưu đến một trú xứ lân cận ngay lập tức, với lời dặn ‘này hiền giả, hãy đi học thuộc Pātimokkha, dù tóm tắt hay đầy đủ, rồi trở về.’”
415. Uddiṭṭhamatte (mahāva. 172) vā sakalāya vā ekaccāya vā parisāya vuṭṭhitāya samā vā thokatarā vā yadi āgaccheyyunti sambandho.
415. Uddiṭṭhamatte vā sakalāya vā ekaccāya parisāya vuṭṭhitāya: the connection is, if an equal or smaller number of bhikkhus arrive when the recitation has just finished, or when the entire assembly or part of it has risen.
415. Vừa khi đọc xong hoặc khi toàn thể hội chúng hoặc một phần hội chúng đã đứng lên, nếu có các vị tỳ khưu với số lượng bằng hoặc ít hơn đến, đây là mối liên hệ.
Pārisuddhinti pārisuddhiuposathaṃ.
Pārisuddhi means the Uposatha of purification.
Pārisuddhi (thanh tịnh) ở đây là lễ Uposatha thanh tịnh.
Kareyyesanti kareyya esaṃ, etesaṃ santiketi attho.
Kareyyesa means 'should perform' for them, meaning 'in their presence'.
Kareyyesaṃ là kareyya esaṃ, có nghĩa là nên làm cho họ, (tức là) trước sự hiện diện của họ.
Bahukātha ceti atha bahukā ce, puna āgatā bahukā ceti attho,.
Bahukātha ce means 'if there are many', meaning 'if many have come again'.
Bahukātha ce là atha bahukā ce, có nghĩa là, nếu các vị đến sau lại đông hơn.
‘‘Uddissamāne, uddiṭṭhamatte ekaccāya vuṭṭhitāya sakalāya vuṭṭhitāyā’’ti (mahāva. 172) āgatesu sabbavikappesu pubbakiccaṃ katvā puna ādito paṭṭhāya pātimokkhaṃ uddiseti attho.
This means that in all the cases mentioned, such as "when it is being recited, as soon as it is recited, when some have risen, when all have risen," after performing the preliminary duties, the Pātimokkha should be recited again from the beginning.
Nghĩa là, trong tất cả các trường hợp được đề cập: “khi đang đọc, vừa khi đọc xong, khi một phần hội chúng đã đứng lên, khi toàn thể hội chúng đã đứng lên”, nếu có các vị tỳ khưu đến, sau khi đã làm các phận sự ban đầu, nên đọc lại Pātimokkha từ đầu.
416. Itarānanti āgantukānaṃ.
416. Itarānaṃ means 'for the arriving bhikkhus'.
416. Itarānaṃ là của các vị khác, (tức là) các vị khách.
Sacetaroti sace cātuddasikoti attho.
Sacetaro means 'if it is the fourteenth day'.
Sacetaro có nghĩa là sace cātuddasiko, nếu là ngày mười bốn.
Samānetarenuvattantūti samā vā ūnā vā itare āgantukā purimānaṃ āvāsikānaṃ anuvattantūti attho.
Samānetarenuvattantū means 'the others, the arriving bhikkhus, whether equal in number or fewer, should follow the resident bhikkhus'.
Samānetarenuvattantū có nghĩa là, các vị khách khác có số lượng bằng hoặc ít hơn nên thuận theo các vị trú xứ có trước.
Sacedhikāti āgantukā sace adhikā, purimā āvāsikā anuvattantūti attho.
Sacedhikā means 'if the arriving bhikkhus are more numerous, the resident bhikkhus should follow them'.
Sacedhikā có nghĩa là, nếu các vị khách đông hơn, thì các vị purimā (có trước), tức các vị trú xứ, nên thuận theo.
Sesepyayaṃ nayoti ‘‘āgantukānaṃ pannaraso hoti, āvāsikānaṃ cātuddaso’’ti itarepi samathokā āgantukā āvāsikānaṃ anuvattantūtiādinā nayena vinicchayo veditabboti attho.
Sesepyayaṃ nayo means 'the same principle applies to the rest', meaning that the determination should be understood according to the principle, "if it is the fifteenth for the arriving bhikkhus and the fourteenth for the resident bhikkhus, the arriving bhikkhus should follow the resident bhikkhus," and so on.
Sesepyayaṃ nayo có nghĩa là, trong các trường hợp còn lại như “đối với các vị khách là ngày rằm, đối với các vị trú xứ là ngày mười bốn”, nên hiểu cách giải quyết theo phương pháp đã nêu, bắt đầu bằng “các vị khách có số lượng bằng hoặc ít hơn nên thuận theo các vị trú xứ”.
419. ‘‘Na bhikkhave pātimokkhuddesakena sañcicca na sāvetabbaṃ.
419. Because it was said, "Monks, the reciter of the Pātimokkha should not intentionally fail to recite it.
419. Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ khưu, vị đọc Pātimokkha không được cố ý không cho nghe.
Yo na sāveyya, āpatti dukkaṭassā’’tivuttattā (mahāva. 154) ‘‘sāveyya sutta’’nti vuttaṃ.
Whoever fails to recite it incurs an offense of dukkata," "sāveyya suttaṃ" (should recite the Sutta) was stated.
Vị nào không cho nghe, phạm tội dukkaṭa”, nên đã nói “sāveyya sutta” (nên cho nghe điều đã nghe).
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pātimokkhuddesakena vāyamituṃ kathaṃ sāveyyanti, vāyamantassa anāpattī’’ti (mahāva. 154) vuttattā ‘‘sañcicca assāventassa dukkaṭa’’nti vuttaṃ.
Because it was said, "Monks, I allow the reciter of the Pātimokkha to make an effort to recite it; there is no offense for one who makes an effort," "sañcicca assāventassa dukkaṭa" (an offense of dukkata for one who intentionally fails to recite) was stated.
Vì đã được nói rằng: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép vị đọc Pātimokkha cố gắng làm sao để cho nghe được; vị đang cố gắng thì không phạm tội”, nên đã nói “sañcicca assāventassa dukkaṭa” (cố ý không cho nghe thì phạm tội dukkaṭa).
421-3. Idāni pārisuddhiuposathaṃ dassetuṃ ‘‘sammajjitvā’’tiādi vuttaṃ.
421-3. Now, to show the Pārisuddhi Uposatha, "sammajjitvā" and so on were stated.
421-3. Bây giờ, để trình bày về lễ Uposatha thanh tịnh, câu “sammajjitvā” (sau khi quét dọn) v.v... đã được nói đến.
Añjaliṃ (mahāva. 168) paggayhāti sambandho.
The connection is: having raised the añjali.
Mối liên hệ là añjaliṃ paggayha (chắp tay).
Teti avasesā dve evaṃ samudīriyā vattabbāti attho.
Te means that the remaining two should be spoken to in this manner.
Te có nghĩa là, hai vị còn lại nên nói như vậy.
Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgādikaraṇavasena samattapubbārambhena te dve bhikkhū navena evamīriyā vattabbāti attho.
This means that those two bhikkhus should be addressed by the newcomer in this manner, with the entire preliminary arrangement, such as putting the outer robe over one shoulder.
Nghĩa là, hai vị tỳ khưu đó, với sự chuẩn bị ban đầu đã hoàn tất qua việc vắt y thượng v.v... qua một bên vai, nên nói với vị mới đến như vậy.
426. Ettāvatā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, catunnaṃ pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 168) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tiṇṇaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātu’’nti (mahāva. 168) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātu’’nti (mahāva. 168) ca vuttaṃ saṅghuposathañca pārisuddhiuposathañca dassetvā idāni yattha eko bhikkhu viharati, tassa anuññātaṃ adhiṭṭhānuposathaṃ dassetuṃ ‘‘pubbakicca’’ntiādimāha.
426. Up to this point, having shown the Saṅgha Uposatha and the Pārisuddhi Uposatha, as stated in "Monks, I allow four to recite the Pātimokkha," and "Monks, I allow three to perform the Pārisuddhi Uposatha," and "Monks, I allow two to perform the Pārisuddhi Uposatha," now, to show the Adhiṭṭhāna Uposatha which is permitted when only one bhikkhu resides, "pubbakicca" (preliminary duties) and so on are stated.
426. Đến đây, sau khi đã trình bày về lễ Uposatha của Tăng và lễ Uposatha thanh tịnh qua các câu “Này các tỳ khưu, Ta cho phép bốn vị đọc Pātimokkha”, “Này các tỳ khưu, Ta cho phép ba vị làm lễ Uposatha thanh tịnh”, và “Này các tỳ khưu, Ta cho phép hai vị làm lễ Uposatha thanh tịnh”, bây giờ để trình bày về lễ Uposatha phát nguyện được cho phép đối với nơi có một vị tỳ khưu trú ngụ, Ngài nói “pubbakicca” (phận sự ban đầu) v.v...
Ettha ca pubbakiccaṃ nāma sammajjanādikaṃyeva.
Here, pubbakicca means sweeping and so on.
Và ở đây, pubbakiccaṃ chính là việc quét dọn v.v...
428. Vagge (mahāva. 173) ca samagge ca ‘‘vaggo’’ti saññino ca ‘‘vaggo nu kho, samaggo nu kho’’ti evaṃ vimatissa ca dukkaṭaṃ, ‘‘nassantete vinassantete, ko tehi attho’’ti evaṃ anāgatānaṃ bhikkhūnaṃ atthibhāvaṃ ñatvā bhedādhippāyena uposathaṃ karoto thullaccayaṃ hotīti attho.
428. For one who perceives a "faction" in a faction (group) or in a united assembly, and for one who is doubtful saying, "Is it a faction or is it united?", there is an offense of dukkata; and for one who performs the Uposatha with the intention of causing division, knowing the existence of bhikkhus who have not arrived, saying, "Let them perish, let them be destroyed, what is the purpose of them?", there is an offense of thullaccaya.
428. Nghĩa là, trong trường hợp chia rẽ và hòa hợp, vị có nhận thức rằng “chia rẽ” và vị vimatissa (có sự nghi ngờ) rằng “liệu là chia rẽ hay hòa hợp” thì phạm tội dukkaṭa; còn vị nào biết có sự hiện diện của các tỳ khưu chưa đến, nhưng với bhedādhippāyena (ý định gây chia rẽ) mà làm lễ Uposatha, nghĩ rằng “mặc kệ họ, mặc kệ họ tiêu vong, có họ thì được ích gì”, thì phạm tội thullaccaya (trọng tội).
Tadubhayepi ‘‘samaggo’’ti saññino anāpatti.
In both cases, there is no offense for one who perceives it as "united".
Trong cả hai trường hợp đó, vị có nhận thức rằng “hòa hợp” thì không phạm tội.
429-430. Sesasahadhammikā nāma bhikkhuṃ ṭhapetvā avasesā cattāro.
429-430. Sesasahadhammikā means the remaining four, excluding the bhikkhu.
429-430. Sesasahadhammikā (các vị đồng pháp còn lại) là bốn hạng còn lại, ngoại trừ tỳ khưu.
Abhabbassāti ettha paṇḍakatheyyasaṃvāsaka titthiyapakkantaka tiracchānagata mātughātaka pitughātaka arahantaghātaka bhikkhunidūsaka saṅghabhedaka lohituppādakaubhatobyañjanakā abhabbā gahitā.
By "Abhabbassa" (incapable), here are included those who are paṇḍaka, cohabiting with thieves, apostates to other sects, animals, matricides, patricides, arahant-slayers, defilers of bhikkhunīs, schismatics, those who shed the Buddha's blood, and those with both sexes.
Trong câu abhabbassā (của người không đủ tư cách), những người không đủ tư cách được kể đến là: người ái nam ái nữ, người sống chung lén lút, người theo ngoại đạo, người đã bỏ đạo, loài thú, người giết mẹ, người giết cha, người giết A-la-hán, người làm hại tỳ khưu ni, người gây chia rẽ Tăng, người làm chảy máu Phật, và người có hai giới tính.
Ettha pana nāgamāṇavakādayo tiracchānagatapakkhikāti veditabbā.
Here, Nāgamāṇavaka and others should be understood as belonging to the category of animals.
Và ở đây, nên biết rằng các chú tiểu long vương v.v... thuộc nhóm loài thú.
Etesaṃ nisinnaparisāyañca pātimokkhaṃ na uddiseti sambandho.
The connection is that the Pātimokkha is not to be recited in an assembly where these are seated.
Mối liên hệ là, không nên đọc Pātimokkha trong hội chúng có những người này đang ngồi.
Punapi bhikkhūnaṃ ‘‘uposathādīni karissāmā’’ti rattiṃ sannipatitvā dhammaṃ suṇantānaṃyeva aruṇo uggacchati.
Again, for bhikkhus who have assembled at night, intending to perform Uposatha and so on, the dawn breaks while they are still listening to the Dhamma.
Lại nữa, các tỳ khưu tụ họp vào ban đêm với ý định “chúng ta sẽ làm lễ Uposatha v.v...”, nhưng trời rạng đông trong khi họ vẫn đang nghe pháp.
Sace ‘‘cātuddasikaṃ karissāmā’’ti nisinnā, ‘‘pannaraso’’ti kātuṃ vaṭṭati.
If they were seated intending to perform a cātuddasika (fourteenth-day) Uposatha, it is permissible to perform a pannarasa (fifteenth-day) Uposatha.
Nếu họ ngồi với ý định “chúng ta sẽ làm lễ ngày mười bốn”, thì được phép làm thành “ngày rằm”.
Sace pannarasikaṃ kātuṃ nisinnā, pāṭipade anuposathe uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati, aññaṃ pana saṅghakiccaṃ kātuṃ vaṭṭati.
If they were seated intending to perform a pannarasika (fifteenth-day) Uposatha, it is not permissible to perform an Uposatha on the first day (pāṭipada) as an anuposatha, but it is permissible to perform other Saṅgha acts.
Nếu họ ngồi để làm lễ ngày rằm, thì không được phép làm lễ Uposatha vào ngày pāṭipada (mùng một) là ngày không phải Uposatha, nhưng được phép làm các phận sự khác của Tăng.
Idaṃ rattipārivāsiyaṃ nāma.
This is called rattipārivāsiya.
Đây gọi là rattipārivāsiyaṃ.
Puna bhikkhū ‘‘yaṃkiñcideva abbhānādikammaṃ karissāmā’’ti sannipatitā honti, tatreko nakkhattapāṭhako evaṃ vadati ‘‘ajja nakkhattaṃ dāruṇa’’nti, te tassa vacanena chandaṃ vissajjetvā tattheva nisinnā honti.
Again, bhikkhus have assembled, intending to perform some act such as abbhāna. There, one astrologer says, "Today's constellation is terrible." They, by his words, relinquish their consent (chanda) and remain seated there.
Lại nữa, các tỳ khưu tụ họp với ý định “chúng ta sẽ làm một yết ma nào đó như phục vị v.v...”, trong đó có một người đọc sao nói rằng “hôm nay sao xấu”.
Athañño āgantvā ‘‘kiṃ nakkhattena, karothā’’ti vadati.
Then another comes and says, "What's with the constellation? Perform the act!"
Nghe lời người đó, họ rút lại sự ưng thuận và vẫn ngồi tại đó.
Idaṃ chandapārivāsiyañceva ajjhāsayapārivāsiyañca.
This is chandapārivāsiya and ajjhāsayapārivāsiya.
Đây là chandapārivāsiyañceva ajjhāsayapārivāsiyañca (ở lại của sự ưng thuận và ở lại của ý định).
Tasmiṃ pārivāsiye puna chandapārisuddhiṃ anānetvā kammaṃ kātuṃ na vaṭṭati.
In such a pārivāsiya, it is not permissible to perform an act without bringing about a renewed purification of consent.
Trong trường hợp ở lại đó, không được phép làm yết ma mà không thu lại sự ưng thuận và thanh tịnh một lần nữa.
Idaṃ sandhāya ‘‘chandena parivutthenā’’ti vuttaṃ.
It is with this in mind that "with a collected consent" was stated.
Nhắm đến điều này, câu “chandena parivutthenā” (với sự ưng thuận đã bị rút lại) đã được nói đến.
432. ‘‘Na ca bhikkhave tadahuposathe sabhikkhukā āvāsā abhikkhuko āvāso vā anāvāso vā gantabbo aññatra saṅghena aññatra antarāyā’’ti (mahāva. 181) vuttattā ‘‘aṭṭhitoposathāvāsā’’ti (mahāva. aṭṭha. 181) vuttaṃ.
432. As it is stated, "Bhikkhus, on the Uposatha day, a monastery with bhikkhus, or a monastery without bhikkhus, or a non-monastery, should not be gone to, except by the Saṅgha, except in case of danger," therefore it is said "aṭṭhitoposathāvāsā".
432. Vì đã nói rằng: “Này các tỳ-khưu, vào ngày Bố-tát không được đi đến trú xứ có tỳ-khưu, trú xứ không có tỳ-khưu, hoặc trú xứ không có trú xứ, trừ khi có sự cho phép của Tăng-già hoặc có chướng ngại” (Đại Phẩm 181), nên đã nói là “trú xứ đã kiên cố Bố-tát” (Đại Phẩm Chú giải 181).
Na vaje na gacche.
Na vaje na means should not go.
Không đi, không đến.
Adhiṭṭhātuṃ sīmameva vāti sace vihāre uposathaṃ karonti, uposathādhiṭṭhānatthaṃ sīmāpi nadīpi na gantabbā.
Adhiṭṭhātuṃ sīmameva vāti means that if they perform the Uposatha in the monastery, for the purpose of declaring the Uposatha, neither a sīmā nor a river should be gone to.
Để kiên cố, hoặc chỉ giới hạn là, nếu họ làm lễ Bố-tát trong tịnh xá, thì không được đi đến giới trường hay bờ sông để kiên cố Bố-tát.
Sace panettha koci bhikkhu hoti, tassa santikaṃ gantuṃ vaṭṭati.
If there is some bhikkhu there, it is permissible to go to him.
Nếu ở đó có một vị tỳ-khưu nào, thì được phép đi đến chỗ vị ấy.
Vissaṭṭhauposathāpi āvāsā gantuṃ vaṭṭati, evaṃ gato adhiṭṭhātumpi labhatīti.
It is permissible to go to monasteries where the Uposatha has been relinquished; having gone thus, one can also declare it.
Cũng được phép đi đến các trú xứ đã xả Bố-tát; khi đã đi như vậy, vị ấy cũng có thể kiên cố (Bố-tát).
Uposathavinicchayo.
This is the decision regarding Uposatha.
Sự quyết định về Bố-tát.
437. Theresu ukkuṭikaṃ nisajja pavārentesu sayaṃ pana navo yāva pavāreti, tāva ukkuṭikova acchatūti attho.
437. When the elders are performing Pavāraṇā seated in the ukkuṭika posture, the meaning is that the new bhikkhu should remain in the ukkuṭika posture until he performs Pavāraṇā.
437. Khi các vị trưởng lão đang ngồi xổm để tự tứ, thì vị tân tỳ-khưu cũng nên ngồi xổm cho đến khi tự tứ xong; đó là ý nghĩa.
‘‘Na bhikkhave theresu ukkuṭikaṃ nisinnesu pavārayamānesu āsanesu acchitabbaṃ.
"Bhikkhus, when the elders are seated in the ukkuṭika posture and performing Pavāraṇā, one should not remain seated in one's seat.
Vì đã nói rằng: “Này các tỳ-khưu, khi các vị trưởng lão đang ngồi xổm để tự tứ, thì không được ngồi trên chỗ ngồi.
Yo accheyya, āpatti dukkaṭassa.
Whoever breaks it, there is an offense of wrong-doing (dukkata).
Ai ngồi, thì phạm tội Dukkata.
Anujānāmi, bhikkhave, tadamantarā ukkuṭikaṃ nisīdituṃ, yāva pavāreti, pavāretvā āsane nisīditu’’nti (mahāva. 211) hi vuttaṃ.
"Monks, I allow sitting in the squatting posture (ukkuṭika) in the interim until one has made the invitation (pavāreti); having made the invitation, one may sit on a seat," (as it was said).
Này các tỳ-khưu, Ta cho phép ngồi xổm trong khoảng thời gian đó, cho đến khi tự tứ xong, sau khi tự tứ xong thì ngồi trên chỗ ngồi” (Đại Phẩm 211).
440-2. Evaṃ tevācikappavāraṇaṃ dassetvā idāni dvevācikaekavācikasamānavassikappavāraṇāsu kattabbaṃ dassetuṃ ‘‘dānenā’’tiādimāha.
Having thus shown the three-time invitation (tevācika-pavāraṇā), now, in order to show what should be done in the case of the two-time, one-time, and same-vassa invitations, he says "by giving" (dānena) and so on.
440-2. Sau khi trình bày về sự Tự Tứ ba lần như vậy, bây giờ để trình bày những gì cần làm trong các sự Tự Tứ hai lần, một lần và Tự Tứ cùng tuổi hạ, nên đã nói “bằng cách bố thí” v.v..
Tattha dānenāti dānena vā.
Therein, "by giving" (dānena) means "by giving" or.
Trong đó, bằng cách bố thí nghĩa là bằng cách bố thí.
Dhammasākacchāti iminā dhammakathāsuttasaṅgāyanāvinayavinicchayādayo gahitā.
By "discussion on Dhamma" (dhammasākacchā), Dhamma talks, recitation of suttas, Vinaya decisions, and so forth are included.
Đàm luận Pháp bao gồm việc thuyết Pháp, kết tập kinh điển, quyết định về luật, v.v..
Dānena vā dhammasākacchāya vā kalahena vā rattiyā khepitabhāvato tevācikāya okāse asati dasavidhe vā antarāye anurūpato uttiṃ ṭhapetvā pavāreyyāti sambandho.
The connection is that if there is no opportunity for the three-time invitation due to the night being spent in giving, or discussion on Dhamma, or quarreling, or if there are ten kinds of obstacles, one should make the invitation by establishing a resolution (utti) appropriately.
Mối liên hệ là: Nếu không có cơ hội cho Tự Tứ ba lần do đêm đã trôi qua bằng cách bố thí, hoặc đàm luận Pháp, hoặc tranh cãi, hoặc do mười loại chướng ngại, thì nên đặt một lời tuyên bố phù hợp và tự tứ.
Idāni yathānurūpato ñatti ṭhapitā, taṃ dassetuṃ ‘‘suṇātu me’’tiādimāha.
Now, a motion (ñatti) has been established appropriately; to show this, he says "Let the Sangha hear me" (suṇātu me) and so on.
Bây giờ, để trình bày về lời tuyên bố đã được đặt ra một cách phù hợp, nên đã nói “Xin Tăng-già lắng nghe tôi” v.v..
Yathāṭhapitañattiyāti ettha sabbasaṅgāhikāceñattiṭhapitā, tevācikadvevācikaekavācikānaṃ vasena pavāretabbaṃ, samānavassikappavāraṇāva ekā na vaṭṭati.
Here, regarding "by the motion as established" (yathāṭhapitañattiyā): if the motion was established to encompass all, then the invitation should be made as three-time, two-time, or one-time; a same-vassa invitation alone is not permissible.
Trong câu bằng lời tuyên bố đã được đặt ra như vậy này, nếu lời tuyên bố đã được đặt ra bao trùm tất cả, thì sự Tự Tứ phải được thực hiện theo ba lần, hai lần, một lần; sự Tự Tứ cùng tuổi hạ một lần thì không được phép.
Sace ‘‘saṅgho tevācikaṃ pavāreyyā’’ti ṭhapitā, tevācikā eva vaṭṭati, dvevācikādayo na vaṭṭanti.
If it was established as "the Sangha should make the three-time invitation," then only the three-time invitation is permissible; the two-time and others are not.
Nếu đã đặt ra rằng “Tăng-già nên tự tứ ba lần”, thì chỉ Tự Tứ ba lần mới được phép, Tự Tứ hai lần v.v. thì không được phép.
‘‘Dvevācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte dvevācikañca tevācikañca vaṭṭati, ekavācikasamānavassikā na vaṭṭanti.
When "the two-time invitation" is stated, both the two-time and three-time invitations are permissible, but the one-time and same-vassa are not.
Khi nói “Nên tự tứ hai lần”, thì Tự Tứ hai lần và ba lần đều được phép, Tự Tứ một lần và cùng tuổi hạ thì không được phép.
‘‘Ekavācikaṃ pavāreyyā’’ti vutte pana samānavassikaṃ ṭhapetvā sesā vaṭṭanti.
However, when "the one-time invitation" is stated, all except the same-vassa are permissible.
Tuy nhiên, khi nói “Nên tự tứ một lần”, thì tất cả đều được phép, trừ Tự Tứ cùng tuổi hạ.
‘‘Samānavassika’’nti pana vutte sabbaṃ vaṭṭatīti.
But when "the same-vassa" is stated, everything is permissible.
Còn khi nói “cùng tuổi hạ”, thì tất cả đều được phép.
Ādike cettha āhareti ettha pavāraṇāyapi pubbe uposathe vutte ‘‘yadi samā āgaccheyyu’’ntiādike vāre āhareti attho.
Here, regarding "bring it up at the beginning" (ādike cettha āhare): the meaning is that, even before the invitation, in the Uposatha mentioned, "if equals should come," and so on, it should be brought up "at the occasion."
Trong câu và ở đây, hãy đề cập đến ban đầu này, ý nghĩa là: ngay cả trong lễ Tự Tứ, khi Bố-tát đã được nói trước đó, thì hãy đề cập đến lượt như “nếu các vị đến cùng nhau” v.v. ở ban đầu.
450. ‘‘Na bhikkhave sāpattikena pavāretabbaṃ.
"Monks, one who is guilty of an offense should not make the invitation.
450. “Này các tỳ-khưu, người có tội không được tự tứ.
Yo pavāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 235) vuttattā sāpattikenapi vematikenapi pavāriyamāne āpattiṃ sarantenapi uposathe vuttanayena paṭipajjitabbaṃ.
Whoever makes the invitation, there is an offense of wrong-doing (dukkata)"—since this was stated, even one who is guilty of an offense or one who is in doubt, when making the invitation, should proceed in the manner stated for the Uposatha, remembering the offense.
Ai tự tứ, thì phạm tội Dukkata” (Đại Phẩm 235); vì đã nói như vậy, nên người có tội và người nghi ngờ cũng phải hành xử theo cách đã nói trong Bố-tát khi nhớ đến tội lỗi.
‘‘Vagge samagge vaggoti-saññino vimatissa vā’’tiādigāthāto paṭṭhāya yāva ‘‘antarāyaṃ va saṅghaṃ vā-dhiṭṭhātuṃ sīmameva vā’’ti avasānagāthā, tāva sesā uposathe vuttā gāthāyoti adhippetā.
From the verse "Among a divided group, one who perceives it as a group, or one who is in doubt" and so on, up to the concluding verse "or an obstacle, or the Sangha, or to determine the boundary (sīmā) itself," the remaining verses are intended as those stated in the Uposatha.
Từ bài kệ “Khi Tăng-già hòa hợp, hoặc nghĩ là Tăng-già, hoặc nghi ngờ” v.v. cho đến bài kệ cuối cùng “hoặc chướng ngại, hoặc Tăng-già, hoặc chỉ giới trường để kiên cố”, thì các bài kệ còn lại được hiểu là đã nói trong Bố-tát.
453. Cakkhusotādibhedehīti (dī. ni. 1.213, 454; ma. ni. 1.411; a. ni. 4.198; dha. sa. 1352-1354; mahāni. 196) cakkhusotaghānajivhākāyamanasaṅkhātehi chahi indriyehīti attho.
"By means of the distinctions of eye, ear, etc." (cakkhusotādibhedehi) means by means of the six faculties (indriya) namely eye, ear, nose, tongue, body, and mind.
453. Với các loại như mắt, tai, v.v. (Trường Bộ 1.213, 454; Trung Bộ 1.411; Tăng Chi Bộ 4.198; Pháp Tụ 1352-1354; Đại Nghĩa 196) nghĩa là với sáu căn được gọi là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý.
Rūpasaddādigocareti rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammasaṅkhātesu chasu gocaresūti attho.
"In the objects of form, sound, etc." (rūpasaddādigocare) means in the six objects (gocara) namely form, sound, smell, taste, touch, and mental phenomena.
Trong các đối tượng như sắc, thanh, v.v. nghĩa là trong sáu đối tượng được gọi là sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp.
Ettha pana hatthapādahasitakathitavilokitādibhedaṃ subhākāraṃ gahetvā ayoniso manasi karontassa abhijjhā uppajjati.
Here, however, to one who unskillfully attends to the beautiful aspect, taking distinctions such as hands, feet, smiling, speaking, looking, etc., covetousness arises.
Ở đây, khi một người nắm giữ các tướng tốt như tay, chân, cười, nói, nhìn, v.v. và tác ý không như lý, thì tham ái phát sinh.
‘‘Anatthaṃ me acari, carati, carissatī’’tiādinā (pari. aṭṭha. 329) nayena paṭighanimittaṃ gahetvā ayoniso manasi karontassa byāpādo uppajjati.
To one who unskillfully attends, taking a sign of aversion such as "he acted against my welfare, he is acting, he will act," ill-will arises.
Khi một người nắm giữ tướng sân hận theo cách “Người ấy đã làm hại tôi, đang làm hại tôi, sẽ làm hại tôi” v.v. (Chú giải Tạp Phẩm 329) và tác ý không như lý, thì sân hận phát sinh.
Ettha pana itthipurisanimittaṃ vā subhanimittādikaṃ kilesavatthubhūtaṃ nimittaṃ aggaṇhitvā diṭṭhe diṭṭhamattādinā paṭipajjitvā asubhanimitte yoniso manasikāraṃ bahulīkarontassa abhijjhāya pahānaṃ hoti.
Here, however, by not grasping a sign of a woman or man, or a beautiful sign, or any other sign that is a basis for defilements, and by practicing "in the seen, just the seen," etc., and by cultivating skillful attention to an unattractive sign, the abandonment of covetousness occurs.
Tuy nhiên, ở đây, khi không nắm giữ tướng nam nữ hoặc tướng tốt v.v. là đối tượng của phiền não, mà thực hành theo cách “trong cái thấy chỉ là cái thấy” v.v. và thường xuyên tác ý như lý về tướng bất tịnh, thì tham ái được đoạn trừ.
‘‘Anatthaṃ me acari, taṃ kutettha labbhā’’tiādinā vā mettābhāvanādivasena vā yoniso manasi karontassa byāpādappahānaṃ hoti.
Or, by skillful attention through the development of loving-kindness (mettā-bhāvanā) and so on, or by thinking "he acted against my welfare, but how could that be obtained here?", the abandonment of ill-will occurs.
Hoặc khi tác ý như lý theo cách “Người ấy đã làm hại tôi, làm sao có thể có điều đó ở đây?” v.v. hoặc bằng cách tu tập tâm từ, thì sân hận được đoạn trừ.
Evamidaṃ saṅkhepato rūpādīsu kilesānubandhanimittādiggāhaparivajjanalakkhaṇaṃ indriyasaṃvarasīlanti veditabbaṃ.
This, in brief, should be understood as the virtue of sense-restraint (indriyasaṃvarasīla), characterized by avoiding the grasping of signs and indications that lead to the defilements associated with forms, etc.
Như vậy, đây là giới luật phòng hộ các căn, có đặc tính là tránh nắm giữ các tướng phiền não, v.v. trong sắc, v.v., cần phải hiểu như vậy.
458. ‘‘Paṭisaṅkhā yoniso cīvaraṃ paṭisevāmi…pe… uppannānaṃ veyyābādhikānaṃ…pe… paramatāyā’’ti (ma. ni. 1.23; a. ni. 6.58) ca evaṃ catūsupi paccayesu yathāvuttapaccavekkhaṇasujjhanāti attho.
458. The meaning is that one is purified by reflection as stated in, “Reflecting wisely, I make use of robes… and… for the suppression of arisen vexatious… for the utmost attainment” in all four requisites.
458. “Sau khi quán xét một cách như lý, tôi thọ dụng y phục…v.v… đối với những bệnh tật phát sinh…v.v… để đạt đến sự tối thượng” (Ma. Ni. 1.23; A. Ni. 6.58) và như vậy, đây là ý nghĩa của sự thanh tịnh do quán xét như đã nói đối với cả bốn vật dụng.
Ettha pana duvidhaṃ paccavekkhaṇaṃ paṭilābhakāle ca paribhogakāle ca.
Here, however, reflection is twofold: at the time of acquisition and at the time of use.
Ở đây, sự quán xét có hai loại: lúc thọ nhận và lúc thọ dụng.
Paṭilābhakāle hi dhātuvasena vā paṭikkūlavasena vā paccavekkhitvā ṭhapitacīvarādīni tato uttari paribhuñjantassa anavajjova paribhogo, paribhogakālepi.
Indeed, for one who has reflected upon and kept robes, etc., in terms of elements or repulsiveness at the time of acquisition, their subsequent use is blameless, even at the time of use.
Thật vậy, lúc thọ nhận, sau khi quán xét y phục và các vật dụng khác theo khía cạnh các yếu tố (dhātu) hoặc theo khía cạnh đáng ghê tởm (paṭikkūla), thì sự thọ dụng của người tiếp tục sử dụng chúng là không có lỗi lầm, và cũng vậy cả lúc thọ dụng.
Suddhivinicchayo.
Decision on Purity.
Sự quyết định về sự thanh tịnh.
459. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, appāni ceva sulabhāni ca, tāni ca anavajjāni.
459. Because it is said, “Monks, these four things are few and easily obtainable, and they are blameless.
459. “Này các tỳ khưu, có bốn điều này vừa ít ỏi vừa dễ kiếm, và chúng không có lỗi lầm.
Katamāni cattāri?
What are these four?
Bốn điều nào?
Paṃsukūlaṃ, bhikkhave, cīvarānaṃ appañca sulabhañca, tañca anavajjaṃ.
Monks, rag-robes are few and easily obtainable among robes, and they are blameless.
Này các tỳ khưu, y phấn tảo (paṃsukūla) là ít ỏi và dễ kiếm đối với y phục, và nó không có lỗi lầm.
Piṇḍiyālopo, bhikkhave, bhojanānaṃ appañca sulabhañca, tañca anavajjaṃ.
Monks, almsfood is few and easily obtainable among foods, and it is blameless.
Này các tỳ khưu, khất thực (piṇḍiyālopa) là ít ỏi và dễ kiếm đối với thức ăn, và nó không có lỗi lầm.
Rukkhamūlaṃ, bhikkhave, senāsanānaṃ appañca sulabhañca, tañca anavajjaṃ.
Monks, the root of a tree is few and easily obtainable among dwellings, and it is blameless.
Này các tỳ khưu, gốc cây (rukkhamūla) là ít ỏi và dễ kiếm đối với chỗ ở, và nó không có lỗi lầm.
Pūtimuttabhesajjaṃ, bhikkhave, bhesajjānaṃ appañca sulabhañca, tañca anavajjaṃ.
Monks, putrid urine as medicine is few and easily obtainable among medicines, and it is blameless.
Này các tỳ khưu, thuốc nước tiểu mục (pūtimuttabhesajja) là ít ỏi và dễ kiếm đối với thuốc men, và nó không có lỗi lầm.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri appāni ceva sulabhāni ca, tāni ca anavajjānī’’ti (a. ni. 4.27; itivu. 101) vacanato ‘‘appenā’’tiādi vuttaṃ.
Monks, these four things are few and easily obtainable, and they are blameless,” therefore “with little” and so on is stated.
Này các tỳ khưu, bốn điều này vừa ít ỏi vừa dễ kiếm, và chúng không có lỗi lầm” (A. Ni. 4.27; Itivu. 101) – theo lời dạy này, đã nói “với những điều ít ỏi” v.v.
Santuṭṭhoti ettha yathālābhayathābalayathāsāruppasantosānaṃ vasena ekekasmiṃ paccaye tayo tayo katvā catūsu paccayesu dvādasa santosā honti.
In Santuṭṭho (contented), there are twelve kinds of contentment in the four requisites, with three each according to what is obtained (yathālābha), according to one’s strength (yathābala), and according to what is suitable (yathāsāruppa).
Ở đây, trong từ Santuṭṭho (tri túc), có mười hai loại tri túc đối với bốn vật dụng, mỗi vật dụng có ba loại: tri túc theo những gì đã được, tri túc theo khả năng, và tri túc theo sự phù hợp.
Mattaññūti ettha (ma. ni. aṭṭha. 1.422; saṃ. ni. aṭṭha. 3.4.239; a. ni. aṭṭha. 2.3.16; itivu. aṭṭha. 28; dha. sa. aṭṭha. 124-134) cattāro mattā pariyesanamattā paṭiggahaṇamattā paribhogamattā vissajjanamattāti.
In Mattaññū (knowing moderation), there are four kinds of moderation: moderation in seeking, moderation in receiving, moderation in consuming, and moderation in discarding.
Ở đây, trong từ Mattaññū (biết đủ) (Ma. Ni. Aṭṭha. 1.422; Saṃ. Ni. Aṭṭha. 3.4.239; A. Ni. Aṭṭha. 2.3.16; Itivu. Aṭṭha. 28; Dha. Sa. Aṭṭha. 124-134), có bốn mức độ: mức độ tìm kiếm, mức độ thọ nhận, mức độ thọ dụng, và mức độ xả bỏ.
Itarītarena yāpento subharo nāma.
One who sustains oneself with whatever is available is called subharo (easily supported).
Người sống bằng bất cứ thứ gì có được thì được gọi là subharo (dễ nuôi).
Santosavinicchayo.
Decision on Contentment.
Sự quyết định về sự tri túc.
461-2. Asubhanti asubhabhāvanā.
461-2. Asubha means meditation on foulness (asubhabhāvanā).
461-2. Asubhaṃ là sự quán niệm về sự bất tịnh (asubhabhāvanā).
Ime cattāro caturārakkhā nāmāti adhippāyo.
The intention is that these four are called the four protections (caturārakkhā).
Ý nghĩa là bốn điều này được gọi là bốn pháp hộ trì (caturārakkhā).
Idāni te dassetuṃ ‘‘ārakattādinā’’tiādimāha.
Now, to show them, it is said, “ārakattādinā” and so on.
Bây giờ, để trình bày chúng, ngài đã nói “do sự xa lìa” (ārakattādinā) v.v.
Ārakattādināti ettha ārakattā, arīnaṃ arānañca hatattā, paccayādīnaṃ arahattā, pāpakaraṇe rahābhāvāti imehi tāva catūhi kāraṇehi so bhagavā arahanti anussaritabboti attho.
In ārakattādinā, the meaning is that the Blessed One should be recollected as an Arahant for these four reasons: because he is far (ārakattā), because he has slain his enemies (arīnaṃ arānañca hatattā), because he is worthy of requisites (paccayādīnaṃ arahattā), and because he does not do evil deeds in secret (pāpakaraṇe rahābhāvā).
Ở đây, trong từ Ārakattādinā (do sự xa lìa v.v.), ý nghĩa là vị Thế Tôn đó đáng được niệm tưởng là A-la-hán (arahant) do bốn lý do này: do sự xa lìa, do đã tiêu diệt các kẻ thù phiền não và các nan đề, do xứng đáng với các vật dụng cúng dường, và do không làm điều ác trong bí mật.
Vuttañhetaṃ –
For this has been said:
Điều này đã được nói:
Yaṃ panetaṃ avijjābhavataṇhāmayanābhipuññābhisaṅkhāraapuññābhisaṅkhāraāneñjābhisaṅkhārāraṃ jarāmaraṇanemi ‘‘āsavasamudayā avijjāsamudayo’’ti (ma. ni. 1.103) vacanato āsavasamudayamayena akkhena vijjhitvā tibhavarathe yojitaṃ anādikālappavattaṃ saṃsāracakkaṃ, tassa bhagavato bodhirukkhamūle sammappadhānavīriyapādehi catupārisuddhisīlapathaviyaṃ patiṭṭhāya saddhāhatthena kammakkhayakarañāṇapharasuṃ gahetvā sabbe arā hatā.
Furthermore, the wheel of saṃsāra, which has existed from time immemorial, whose hub is old age and death, whose spokes are avijjā, bhava-taṇhā, puññābhisaṅkhāra, apuññābhisaṅkhāra, and āneñjābhisaṅkhāra, and which is pierced by the axle of the origin of the āsavas—as in the saying "with the origin of the āsavas comes the origin of avijjā"—and yoked to the chariot of the three existences, had all its spokes destroyed by the Blessed One at the foot of the Bodhi tree, standing firm on the ground of the fourfold purity of sīla with the feet of right exertion and holding the axe of knowledge that destroys kamma with the hand of faith.
Và cái nan đề (ara) của bánh xe luân hồi, tức là vô minh, ái dục hữu, các hành phúc thiện, các hành bất thiện, các hành bất động, và cái nan đề của già chết, đã bị xuyên thủng bằng trục do tập khởi các lậu hoặc, tức là “do tập khởi các lậu hoặc mà có tập khởi vô minh” (Ma. Ni. 1.103), được gắn vào cỗ xe ba cõi, bánh xe luân hồi đã vận hành từ vô thủy, tất cả các nan đề của nó đã bị Thế Tôn tiêu diệt khi vị ấy đứng vững trên mặt đất giới hạnh thanh tịnh bốn phần bằng đôi chân tinh tấn chánh cần dưới cội Bồ-đề, cầm chiếc búa trí tuệ diệt nghiệp bằng bàn tay tín tâm.
Tasmā ‘‘arānaṃ hatattā araha’’nti vutto.
Therefore, he is called an Arahant because he has destroyed the spokes.
Vì thế được gọi là “A-la-hán do đã tiêu diệt các nan đề”.
Vuttañhetaṃ –
For this has been said:
Điều này đã được nói:
‘‘Itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthādevamanussānaṃ buddho bhagavā’’ti evaṃ vutte navabhede bhagavato guṇe yā punappunaṃ uppajjanato satiyeva anussati, pavattitabbaṭṭhānamhiyeva vā pavattattā saddhāpabbajitassa kulaputtassa anurūpā satīti anussati, buddhaṃ ārabbha uppannā anussati buddhānussati, yā evaṃ navavidhena pavattā sati, sā buddhānussati nāmāti attho.
When it is said, "Such indeed is the Blessed One, Arahant, Sammāsambuddha, endowed with knowledge and conduct, Sugata, knower of the world, unsurpassed leader of persons to be tamed, teacher of devas and humans, Buddha, Blessed One"—the mindfulness that arises repeatedly concerning these nine qualities of the Blessed One is "anussati." Or, it is "anussati" because it is mindfulness appropriate for a noble son who has gone forth in faith, as it occurs only in the proper place for its occurrence. Mindfulness that arises concerning the Buddha is "Buddhānussati." Thus, the mindfulness that occurs in these nine ways is called Buddhānussati.
Khi nói “Vị Thế Tôn đó là A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn” – như vậy, sự niệm tưởng (anussati) là sự phát sinh liên tục các đức tính của Thế Tôn có chín loại, hoặc là sự niệm tưởng phù hợp với người con trai gia đình đã xuất gia với niềm tin, do nó phát sinh đúng vào nơi cần phát sinh; sự niệm tưởng phát sinh về Đức Phật là Phật tùy niệm (Buddhānussati), tức là sự niệm tưởng phát sinh theo chín cách như vậy được gọi là Phật tùy niệm.
Sabbākārena pana ācariyena buddhaghosena buddhānussati visuddhimagge (visuddhi. 1.123 ādayo) vuttā, atthikena pana tato paccāsīsitabbā.
However, Buddhānussati in all its aspects has been expounded by the Venerable Buddhaghosa in the Visuddhimagga; those who wish to know more should seek it there.
Tuy nhiên, Phật tùy niệm đã được Đại Sư Buddhaghosa trình bày đầy đủ trong Thanh Tịnh Đạo (Visuddhi. 1.123 v.v.), người nào có nhu cầu thì nên tìm hiểu từ đó.
463-4. Caturārakkhāya sāyaṃpātaṃ bhāvetabbattā mettābhāvanaṃ dassentena therena sabbatthakakammaṭṭhānabhāvanāvasena dassitāti veditabbā.
It should be understood that the Elder, by showing the cultivation of mettā as something to be cultivated morning and evening for the four protections, has presented it as a universal meditation subject.
463-4. Cần hiểu rằng, do thiền định tâm từ (mettābhāvana) cần được tu tập vào buổi sáng và buổi tối như một trong bốn pháp hộ trì, nên vị Trưởng lão đã trình bày nó theo cách tu tập tất cả các đề mục thiền.
Itarathā ‘‘attānaṃ upamaṃ katvā, na haneyya na ghātaye’’ti (dha. pa. 129-130) vacanato sabbapaṭhamaṃ ‘‘ahaṃ sukhito homi, avero’’tiādinā nayena bhāvetvāva attani cittaṃ niparibandhamānaṃ katvā pacchā ācariyupajjhāyādīsu kamena bhāvetabbā.
Otherwise, according to the saying "making oneself an example, one should not harm or kill," one should first cultivate "May I be happy, free from enmity," and so forth, thereby making one's mind unrestricted towards oneself, and then gradually cultivate it towards teachers, preceptors, and so on.
Nếu không, theo lời dạy “lấy mình làm gương, không nên hại, không nên giết” (Dha. Pa. 129-130), trước hết phải tu tập theo cách “mong tôi được an vui, không thù hận” v.v., làm cho tâm không bị ràng buộc vào bản thân, sau đó mới tuần tự tu tập đối với các vị thầy, bổn sư v.v.
Attani pana appanā na hoti.
But absorption does not occur in oneself.
Tuy nhiên, sự nhập định (appanā) không xảy ra đối với bản thân.
Gocaragāmamhi issare janeti sambandho.
A connection is generated with the influential people in the alms-round village.
Có liên hệ với những người có quyền thế trong làng khất thực.
Tatthāti (pārā. aṭṭha. 2.165) gocaragāme.
" There" means in the alms-round village.
Tattha ở đây có nghĩa là trong làng khất thực.
Sīmaṭṭhasaṅghato paṭṭhāya paricchijja paricchijjāti attho.
Starting from the Saṅgha within the boundary, the meaning is " having delimited, having delimited."
Bắt đầu từ Tăng chúng trong sīmā, có nghĩa là phân định từng phần, từng phần.
Evaṃ mettaṃ bhāvento bhikkhusaṅghe mettāya sahavāsīnaṃ muducittaṃ janeti, athassa sukhasaṃvāsatā hoti.
Thus, cultivating mettā, he generates a soft heart for his co-residents in the community of bhikkhus with mettā, and then pleasant co-residence occurs for him.
Khi tu tập tâm từ như vậy, vị ấy làm phát sinh tâm nhu hòa đối với các bạn đồng phạm hạnh trong Tăng chúng bằng tâm từ, do đó vị ấy được sống chung an lạc.
Sīmaṭṭhakadevatāsu mettāya mudukatacittāhi devatāhi dhammikāya rakkhāya susaṃvihitarakkho hoti.
With mettā towards the deities within the boundary, he is well-protected by deities with soft hearts, through righteous protection.
Đối với các vị chư thiên trong sīmā, nhờ tâm từ, vị ấy được các vị chư thiên có tâm nhu hòa bảo vệ đúng pháp, được hộ trì chu đáo.
Gocaragāmamhi issarajane mettāya mudukatacittasantānehi issarehi dhammikāya rakkhāya surakkhitaparikkhāro hoti.
With mettā towards the influential people in the alms-round village, he is well-guarded and protected by influential people with soft-hearted dispositions, through righteous protection.
Đối với những người có quyền thế trong làng khất thực, nhờ tâm từ, vị ấy được những người có quyền thế có tâm tư nhu hòa bảo vệ các vật dụng đúng pháp, được bảo vệ cẩn mật.
Tattha manusse mettāya pasāditacittehi tehi aparibhūto hutvā vicarati.
There, with mettā towards the people, he wanders unmolested by those whose minds are gladdened.
Đối với những người ở đó, nhờ tâm từ, vị ấy đi lại mà không bị họ khinh thường vì họ có tâm hoan hỷ.
Sabbasattesu mettāya sabbattha appaṭihatacāro hoti.
With mettā towards all beings, his movement is unobstructed everywhere.
Đối với tất cả chúng sinh, nhờ tâm từ, vị ấy đi lại khắp nơi không bị trở ngại.
465-6. Vaṇṇato ca saṇṭhānato ca okāsato ca disato ca paricchedato ca kesādikoṭṭhāse vavatthapetvāti sambandho.
465-6. The connection is: having distinguished the hair and other parts by color, by shape, by location, by direction, and by delimitation.
465-6. Có liên hệ là, sau khi xác định các thể trược như tóc v.v... theo màu sắc, hình dạng, vị trí, phương hướng và sự phân định.
Ettha vaṇṇatoti (visuddhi. 1.110) kesādīnaṃ vaṇṇato.
Here, " by color" means by the color of the hair and so on.
Trong đó, theo màu sắc là theo màu sắc của tóc v.v...
Saṇṭhānatoti tesaṃyeva saṇṭhānato.
" By shape" means by the shape of those very parts.
Theo hình dạng là theo hình dạng của chính chúng.
Okāsatoti ‘‘ayaṃ koṭṭhāso imasmiṃ nāma okāse patiṭṭhito’’ti evaṃ tassa tassa okāsato.
" By location" means by the specific location of each part, such as "this part is established in this particular location."
Theo vị trí là "thể trược này nằm ở vị trí tên là này", như vậy là theo vị trí của từng thể trược ấy.
Disatoti imasmiṃ sarīre nābhito uddhaṃ uparimā disā, adho heṭṭhimā disā, tasmā ‘‘ayaṃ koṭṭhāso imissā nāma disāyā’’ti disā vavatthapetabbā.
" By direction" means that in this body, above the navel is the upper direction, below is the lower direction; therefore, "this part is in this particular direction"—the direction should be distinguished.
Theo phương hướng là, trong thân này, từ rốn trở lên là phương trên, phía dưới là phương dưới, do đó, phương hướng cần được xác định là "thể trược này ở phương tên là này".
Paricchedatoti sabhāgaparicchedato visabhāgaparicchedatoti dve paricchedā.
" By delimitation" means there are two delimitations: delimitation by similarity and delimitation by dissimilarity.
Theo sự phân định có hai loại phân định: phân định theo phần tương đồng và phân định theo phần không tương đồng.
Tattha ‘‘ayaṃ koṭṭhāso heṭṭhā ca upari ca tiriyañca iminā nāma paricchedo’’ti evaṃ sabhāgaparicchedo veditabbo.
Here, "this part is delimited below, above, and across by this particular thing"—such delimitation by similarity should be understood.
Trong đó, sự phân định theo phần tương đồng cần được hiểu là "thể trược này được phân định ở phía dưới, phía trên và bề ngang bởi cái tên là này".
‘‘Kesā na lomā, lomā na kesā’’ti evaṃ amissakavasena visabhāgaparicchedo.
"Hair is not body-hair, body-hair is not hair"—such is the delimitation by dissimilarity, in an unmixed way.
Sự phân định theo phần không tương đồng là theo cách không trộn lẫn, như "tóc không phải là lông, lông không phải là tóc".
Evaṃ pañcahi ākārehi vavatthānākāraṃ dassetvā idāni manasi karontena evaṃ manasi kātabbanti taṃ dassetuṃ ‘‘anupubbato’’tiādimāha.
Having thus shown the method of distinguishing by five aspects, now, to show how one should reflect, he says " anupubbato" and so on.
Sau khi trình bày cách xác định theo năm phương diện như vậy, bây giờ để chỉ ra rằng người tác ý cần phải tác ý như thế nào, ngài nói "theo thứ tự" v.v...
Tattha anupubbatoti sajjhāyakaraṇakālato paṭṭhāya ‘‘kesā nakhā’’ti evaṃ ekantarikāya vā ‘‘lomā kesā’’ti evaṃ uppaṭipāṭiyā vā na manasi kātabbaṃ, atha kho ‘‘kesā lomā’’tiādinā nayena anupaṭipāṭiyā manasi kātabbaṃ, anupaṭipāṭiyā manasi karontenāpi nātisīghaṃ nātisaṇikaṃ manasi kātabbaṃ, bahiddhā puthuttārammaṇe cetaso vikkhepo paṭibāhitabbo.
Here, " anupubbato" means that when reciting, one should not reflect intermittently, such as "hair, nails," or in reverse order, such as "body-hair, hair"; rather, one should reflect in regular order, such as "hair, body-hair," and so on. Even when reflecting in regular order, one should not reflect too quickly or too slowly, and the distraction of the mind towards external, diverse objects should be prevented.
Trong đó, theo thứ tự là, từ lúc bắt đầu tụng đọc, không nên tác ý xen kẽ như "tóc, móng" hay tác ý ngược lại như "lông, tóc", mà phải tác ý theo thứ tự với phương pháp "tóc, lông" v.v... Khi tác ý theo thứ tự, cũng không nên tác ý quá nhanh hay quá chậm, cần phải ngăn chặn sự phóng dật của tâm đến các đối tượng bên ngoài.
‘‘Paṇṇattiṃ samatikkamma, muñcantassānupubbato’’ti pāṭho gahetabbo.
The reading "Paṇṇattiṃ samatikkamma, muñcantassānupubbato" should be adopted.
Nên lấy câu là "paṇṇattiṃ samatikkamma, muñcantassānupubbato".
Evañhi sati bhāvanākkamena attho suviññeyyo hoti.
For in this way, the meaning becomes easily comprehensible through the sequence of development.
Vì như vậy, ý nghĩa sẽ dễ hiểu theo tiến trình tu tập.
‘‘Kesā lomā’’tiādipaññattiṃ amanasikatvā paṭikkūlabhāvena evaṃ cittaṃ ṭhapetabbaṃ.
Without reflecting on the designation "hair, body-hair" and so on, the mind should be established in the aspect of repulsiveness.
Không tác ý đến các chế định như "tóc, lông" v.v..., tâm cần được thiết lập như vậy bằng tính chất bất tịnh.
Muñcantassānupubbatoti yo yo koṭṭhāso āpāthaṃ nāgacchati, taṃ taṃ anupubbato muñcantassāti attho.
" Muñcantassānupubbato" means for one who lets go, in order, of each part that does not come into focus.
Muñcantassānupubbato có nghĩa là, thể trược nào không hiện rõ, thì lần lượt buông bỏ thể trược đó.
467. Idāni yathā paṭikkūlamanasikāro kātabbo, taṃ dassetuṃ ‘‘vaṇṇaāsayasaṇṭhānā’’tiādimāha.
467. Now, to show how the reflection on repulsiveness should be done, he says " vaṇṇaāsayasaṇṭhānā" and so on.
467. Bây giờ, để chỉ ra cách tác ý về sự bất tịnh, ngài nói "màu sắc, nơi sanh, hình dạng" v.v...
Etehi vaṇṇādīhi koṭṭhāsehi paṭikkūlāti bhāvanāti sambandho.
The connection is: by these, by color and so on, the parts are repulsive, that is the development.
Có liên hệ là, sự tu tập là bất tịnh do các thể trược này, tức màu sắc v.v...
Ettha (vibha. aṭṭha. 356; visuddhi. 1.178) kesā tāva vaṇṇatopi paṭikkūlā.
Here, hair, for instance, is repulsive even by color.
Trong đó, tóc trước hết là bất tịnh về màu sắc.
Tathā hi yāgubhattādīsu kesavaṇṇaṃ kiñci disvā jigucchanti.
Indeed, seeing something of the color of hair in gruel, rice, etc., people feel disgusted.
Thật vậy, khi thấy bất cứ thứ gì có màu của tóc trong cháo, cơm v.v..., người ta cảm thấy ghê tởm.
Saṇṭhānatopi paṭikkūlā.
It is repulsive even by shape.
Nó cũng bất tịnh về hình dạng.
Tathā hi rattiṃ bhuñjantā kesasaṇṭhānaṃ makacivākādikaṃ chupitvā jigucchanti.
Indeed, eating at night, people feel disgusted upon touching something of the shape of hair, like a cockroach or a worm.
Thật vậy, những người ăn vào ban đêm, khi chạm phải vật có hình dạng như tóc, như con nhện v.v..., họ cảm thấy ghê tởm.
Telamakkhanādivirahitānañca aggimhi pakkhittānañca gandho ativiya paṭikkūloti gandhatopi paṭikkūlā.
And the smell of hair, when not anointed with oil and when thrown into fire, is extremely repulsive; thus, it is repulsive even by smell.
Và mùi của tóc khi không được thoa dầu v.v... và khi bị ném vào lửa thì vô cùng bất tịnh, do đó nó bất tịnh về mùi.
Asuciṭṭhāne jātasūpeyyapaṇṇaṃ viya pubbalohitamuttakarīsapittasemhādinissandena jātattā āsayatopi paṭikkūlā.
It is repulsive even by its origin, because it is born from the exudation of pus, blood, urine, feces, bile, phlegm, etc., like a leaf of a vegetable growing in an impure place.
Nó bất tịnh về nơi sanh, vì được sinh ra từ sự tiết ra của mủ, máu, nước tiểu, phân, mật, đờm v.v..., giống như rau nấu canh sinh ra ở nơi ô uế.
Gūtharāsimhi uṭṭhitakaṇṇikaṃ viya ekatiṃsakoṭṭhāsarāsimhi jātattā okāsatopi paṭikkūlā.
It is repulsive even by its location, being born in the heap of thirty-one parts, like a worm rising from a pile of dung.
Nó bất tịnh về vị trí, vì sinh ra trong đống ba mươi mốt thể trược, giống như hoa tai voi mọc trên đống phân.
Uddhumātakaṃ vinīlakaṃ vipubbakaṃ vicchiddakaṃ vikkhāyitakaṃ vikkhittakaṃ hatavikkhittakaṃ lohitakaṃ puḷavakaṃ aṭṭhikanti imesu uddhumātakādīsu vatthūsu asubhākāraṃ gahetvā pavattā bhāvanā vā asubhaṃ nāmāti attho.
Or, the development that proceeds by taking the aspect of impurity in these objects—a bloated corpse, a discolored corpse, a festering corpse, a cut-up corpse, a gnawed corpse, a scattered corpse, a hacked and scattered corpse, a bleeding corpse, a worm-infested corpse, and bones—is called asubha.
Có nghĩa là, sự tu tập được gọi là asubha (bất tịnh) là sự tu tập diễn ra bằng cách nắm bắt tướng bất tịnh trong các đối tượng như tử thi sình trương, tử thi xanh bầm, tử thi rỉ mủ, tử thi bị nứt ra, tử thi bị thú vật ăn dở, tử thi bị vứt bỏ tan tác, tử thi bị chặt và vứt bỏ tan tác, tử thi đẫm máu, tử thi có giòi bọ, và bộ xương.
468. Yaṃ panetaṃ arahantānaṃ vaṭṭadukkhasamucchedasaṅkhātaṃ samucchedamaraṇaṃ (visuddhi. 1.167), saṅkhārānaṃ khaṇabhaṅgasaṅkhātaṃ khaṇikamaraṇaṃ, ‘‘rukkho mato, lohaṃ mata’’ntiādi sammutimaraṇañca, na taṃ idha adhippetaṃ.
468. But this, which is the cutting off of the suffering of the round of existence, known as cutting-off death, of Arahants; the momentary breaking of formations, known as momentary death; and conventional death, such as "the tree is dead, the metal is dead" — that is not intended here.
468. Còn cái chết đoạn tận, tức là sự đoạn trừ khổ luân hồi của các bậc A-la-hán; cái chết trong từng sát-na, tức là sự tan hoại trong từng khoảnh khắc của các pháp hữu vi; và cái chết theo quy ước như "cây đã chết, kim loại đã chết" v.v..., thì không được chủ ý ở đây.
Idha pana maraṇanti ekabhavapariyāpannassa jīvitindriyassa upacchedo adhippeto.
Here, however, by death is intended the cutting off of the life faculty belonging to one existence.
Ở đây, cái chết được chủ ý là sự chấm dứt của mạng căn thuộc về một kiếp sống.
Tampi kālamaraṇaṃ akālamaraṇanti duvidhaṃ hoti.
That too is of two kinds: timely death and untimely death.
Cái chết đó cũng có hai loại: chết đúng thời và chết không đúng thời.
Tattha kālamaraṇaṃ puññakkhayena vā āyukkhayena vā ubhayakkhayena vā hoti, akālamaraṇaṃ upapīḷakaupacchedakakammavasena.
Therein, timely death occurs due to the exhaustion of merit, or the exhaustion of life-span, or the exhaustion of both; untimely death occurs due to oppressive or destructive kamma.
Trong đó, chết đúng thời xảy ra do hết phước, hoặc do hết tuổi thọ, hoặc do hết cả hai; còn chết không đúng thời xảy ra do nghiệp áp đảo, nghiệp đoạn tuyệt.
‘‘Maraṇaṃ me bhavissatī’’ti vā ‘‘jīvitaṃ ucchijjissatī’’ti vā ‘‘maraṇaṃ maraṇa’’nti vā yoniso bhāvayitvānāti sambandho.
The connection is: "by meditating wisely, 'death will be mine,' or 'life will be cut off,' or 'death is death'."
Có liên hệ là, sau khi tu tập một cách như lý rằng "cái chết sẽ đến với ta", hoặc "mạng sống sẽ bị cắt đứt", hoặc "chết, chết".
469-70. Yassa pana ettāvatā upacārajjhānaṃ na uppajjati, tena vadhakapaccupaṭṭhānato sampattivipattito upasaṃharaṇato kāyabahusādhāraṇato āyudubbalato animittato addhānaparicchedato khaṇaparittatoti imehi aṭṭhahi ākārehi maraṇaṃ anussaritabbaṃ, idāni te dassetuṃ ‘‘vadhakassevupaṭṭhāna’’ntiādimāha.
469-70. But if for someone upacāra jhāna does not arise by this much, then death should be recollected by these eight aspects: by its presence like an executioner, by success and failure, by comparison, by the body being common to many, by the weakness of life, by its being signless, by the limitation of the lifespan, and by its being momentary and brief. Now, to show these, it is said: "its presence like an executioner" and so on.
469-70. Còn đối với người nào mà cận hành thiền chưa phát sinh chỉ với bấy nhiêu đó, thì người ấy cần phải niệm về cái chết theo tám phương diện sau: sự hiện diện của kẻ hành quyết, từ sự thành công và thất bại, từ sự so sánh, từ sự chung cho nhiều thân, từ sự yếu ớt của mạng sống, từ sự không có dấu hiệu, từ sự giới hạn của thời gian, và từ sự ngắn ngủi của khoảnh khắc. Bây giờ, để trình bày những điều đó, ngài nói "sự hiện diện như của kẻ hành quyết" v.v...
Asiṃ ukkhipitvā sīsaṃ chindituṃ ṭhitavadhako viya maraṇaṃ paccupaṭṭhitamevāti bhāvanā maraṇassati nāmāti sambandho.
The connection is: the meditation that death is present, like an executioner standing with a sword raised to cut off one's head, is called mindfulness of death.
Có liên hệ là, niệm sự chết là sự tu tập rằng cái chết luôn hiện diện giống như kẻ hành quyết đang đứng giương gươm để chặt đầu.
Evaṃ sabbattha.
Thus everywhere.
Cũng như vậy ở tất cả các trường hợp.
Sabbaṃ ārogyaṃ byādhipariyosānaṃ, sabbaṃ yobbanaṃ jarāpariyosānaṃ, sabbaṃ jīvitaṃ maraṇapariyosānaṃ, tasmā ‘‘ayaṃ yobbanādikāyasampatti tāvadeva sobhati, yāva maraṇasaṅkhātā vipatti na bhavissatī’’ti evamādinā sampattivipattito ca, sattahākārehi upasaṃharaṇato maraṇaṃ anussaritabbaṃ yasamahattato puññamahattato thāmamahattato iddhimahattato paññāmahattato paccekabuddhato sammāsambuddhatoti.
All health ends in sickness, all youth ends in old age, all life ends in death. Therefore, "this bodily success of youth and so on is beautiful only as long as the failure called death does not occur" — and so on, by success and failure; and by comparison with seven aspects, death should be recollected: by greatness of fame, by greatness of merit, by greatness of strength, by greatness of psychic power, by greatness of wisdom, by Paccekabuddhas, by Sammāsambuddhas.
Mọi sự khỏe mạnh đều kết thúc bằng bệnh tật, mọi tuổi trẻ đều kết thúc bằng sự già nua, mọi sự sống đều kết thúc bằng cái chết, do đó, nên niệm về cái chết từ sự thành công và thất bại như "sự thành công của thân thể này như tuổi trẻ v.v... chỉ tốt đẹp chừng nào mà sự thất bại gọi là cái chết chưa xảy ra", và từ sự so sánh theo bảy phương diện: về danh vọng lớn, về phước báu lớn, về sức mạnh lớn, về thần thông lớn, về trí tuệ lớn, về các vị Phật Độc Giác, và về các vị Phật Chánh Đẳng Giác.
Tattha ‘‘idaṃ maraṇaṃ nāma mahāyasānaṃ mahāparivārānaṃ mahāsammatamandhātādīnampi upari patati, kimaṅgaṃ pana mayhaṃ upari na patissatī’’ti evaṃ yasamahattato,
Therein, by greatness of fame, thinking: "This death falls upon even those with great fame and great retinues, like Mandhātā and others; how much more will it not fall upon me?"
Trong đó, từ sự danh vọng lớn là như vầy: "cái chết này còn giáng xuống cả những vị có danh vọng lớn, có đoàn tùy tùng đông đảo, được kính trọng như vua Mandhātā v.v..., huống chi nó lại không giáng xuống ta",
‘‘Mahāmoggallānādīnaṃ mahiddhikānampi upari patati, mādisesu kathāva kā’’ti evaṃ iddhimahattato, ‘‘sāriputtādīnaṃ mahāpaññānampi upari patati, mādisesu kathāva kā’’ti evaṃ paññāmahattato.
"It falls upon even those with great psychic power like Mahāmoggallāna and others; what then of those like me?" — thus, by greatness of psychic power. "It falls upon even those with great wisdom like Sāriputta and others; what then of those like me?" — thus, by greatness of wisdom.
"Nó còn giáng xuống cả những vị có đại thần thông như ngài Mahāmoggallāna v.v..., huống chi là kẻ như ta" như vậy là từ sự thần thông lớn, "nó còn giáng xuống cả những vị có đại trí tuệ như ngài Sāriputta v.v..., huống chi là kẻ như ta" như vậy là từ sự trí tuệ lớn.
Evaṃ itaresampi paccekabuddhasammāsambuddhānampi mahantabhāvaṃ cintetvā ‘‘tesampi upari maraṇaṃ patati, kimaṅgaṃ pana mayhaṃ upari na patissatī’’ti evaṃ upasaṃharaṇato ca, ‘‘ayaṃ kāyo bahusādhāraṇo ajjhattikānaṃyeva anekasatānaṃ rogānaṃ bāhirānaṃ ahivicchikādīnañcā’’ti kāyabahusādhāraṇato ca, ‘‘assāsapassāsapaṭibaddhaṃ jīvita’’ntiādinā nayena āyudubbalato ca,
Thus, by contemplating the greatness of others, even Paccekabuddhas and Sammāsambuddhas, thinking: "Death falls upon even them; how much more will it not fall upon me?" — thus, by comparison; and "this body is common to many internal diseases, hundreds of them, and external ones like snakes and scorpions" — thus, by the body being common to many; and "life is bound up with inhaling and exhaling" and so on — thus, by the weakness of life;
Như vậy, sau khi suy niệm về sự vĩ đại của các vị khác là các vị Phật Độc Giác và Phật Chánh Đẳng Giác, và do sự so sánh rằng: “Cái chết rơi xuống trên các vị ấy, huống nữa là sao lại không rơi xuống trên ta”; và do thân này là chung cho nhiều thứ rằng: “Thân này là chung cho hàng trăm bệnh tật bên trong và cho rắn, bò cạp, v.v. bên ngoài”; và do mạng sống yếu ớt theo phương cách: “Mạng sống gắn liền với hơi thở ra vào” v.v.,
471-2. Nāmarūpaṃ pariggayhāti ettha (visuddhi. 2.662 ādayo) nāmarūpapariggahaṃ kātukāmena tāva ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ avasesesu yaṃ kiñci jhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya vitakkādīni jhānaṅgāni ca taṃsampayutte ca phassādayo dhamme lakkhaṇarasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānavasena paricchinditvā ‘‘sabbametaṃ ārammaṇābhimukhaṃ namanato namanaṭṭhena nāma’’nti vavatthapetabbaṃ.
Regarding Nāmarūpaṃ pariggayhā (comprehending name-and-form) here, one who wishes to comprehend name-and-form, having set aside the sphere of neither perception nor non-perception, should enter any other jhāna, emerge from it, and then define the jhāna factors such as vitakka and the co-arising phenomena like phassa, by way of their characteristic, function, manifestation, and proximate cause. They should then establish that 'all of this, bending towards the object, is name by way of bending'.
471-2. Trong câu Nāmarūpaṃ pariggayhā (Sau khi liễu tri danh và sắc), người muốn thực hiện việc liễu tri danh và sắc, trước tiên, sau khi nhập vào bất kỳ thiền nào trong các thiền còn lại, ngoại trừ Vô Sở Hữu Xứ, rồi xuất thiền, cần phải phân định các thiền chi như tầm, v.v., và các pháp tương ưng với chúng như xúc, v.v., theo phương diện đặc tính, phận sự, sự biểu hiện, và nhân gần; rồi xác định rằng: “Tất cả những thứ này, do có đặc tính hướng đến đối tượng, nên được gọi là ‘danh’.”
Tato tassa paccayaṃ pariyesanto ‘‘hadayavatthuṃ nissāya vattatī’’ti passati, puna vatthussa paccayabhūtāni ca upādārūpāni ca passitvā ‘‘idaṃ sabbaṃ ruppanato vikārāpattito rūpa’’nti pariggaṇhāti.
Then, searching for its cause, one sees that 'it arises dependent on the heart-base'. Again, seeing the causal factors of the base and the derived material qualities, one comprehends that 'all of this is form by way of being afflicted and undergoing change'.
Sau đó, khi tìm kiếm duyên của nó, vị ấy thấy rằng: “Nó sinh khởi nương vào ý vật.” Kế đến, vị ấy thấy các sắc y sinh và các sắc tạo tác là duyên của ý vật, rồi liễu tri rằng: “Tất cả những thứ này, do bị biến hoại, do đi đến sự thay đổi, nên là ‘sắc’.”
Puna tadubhayaṃ ‘‘namanalakkhaṇaṃ nāmaṃ, ruppanalakkhaṇaṃ rūpa’’nti evaṃ saṅkhepato nāmarūpaṃ vavatthapeti.
Again, one briefly establishes name-and-form as 'name is the characteristic of bending, form is the characteristic of being afflicted'.
Tiếp theo, vị ấy xác định danh và sắc một cách tóm tắt về cả hai rằng: “Danh có đặc tính hướng đến, sắc có đặc tính biến hoại.”
Idaṃ sabbaṃ samathayānikavasena vuttaṃ.
All of this is stated according to the way of samatha.
Tất cả những điều này được nói theo phương diện của người có samatha làm cỗ xe.
Vipassanāyāniko pana catudhātuvavatthānamukhena bhūtupādāyarūpāni paricchinditvā ‘‘sabbametaṃ ruppanato rūpa’’nti passati.
However, one who follows the way of vipassanā, having defined the primary and derived material qualities through the analysis of the four elements, sees that 'all of this is form by way of being afflicted'.
Còn người có vipassanā làm cỗ xe, sau khi phân định các sắc y sinh và sắc tạo tác qua phương pháp xác định tứ đại, vị ấy thấy rằng: “Tất cả những thứ này, do bị biến hoại, nên là ‘sắc’.”
Tato evaṃ paricchinnarūpassa cakkhādīni nissāya pavattamānā arūpadhammāpi āpāthamāgacchanti.
Then, for such thus-defined form, the immaterial phenomena occurring dependent on the eye and so forth also come into view.
Sau đó, các pháp vô sắc sinh khởi nương vào mắt, v.v., của sắc đã được phân định như vậy cũng hiện ra rõ ràng.
Tato sabbepi te arūpadhamme namanalakkhaṇena ekato katvā ‘‘etaṃ nāma’’nti passati.
Then, uniting all those immaterial phenomena by the characteristic of bending, one sees that 'this is name'.
Tiếp theo, vị ấy gộp tất cả các pháp vô sắc đó lại với nhau bằng đặc tính hướng đến và thấy rằng: “Đây là ‘danh’.”
So ‘‘idaṃ nāmaṃ, idaṃ rūpa’’nti dvedhā vavatthapeti.
Thus, one establishes 'this is name, this is form' in two ways.
Vị ấy xác định thành hai phần: “Đây là danh, đây là sắc.”
Evaṃ vavatthapetvā ‘‘nāmarūpato uddhaṃ añño satto vā puggalo vā poso vā devo vā brahmā vā natthī’’ti passati.
Having thus established, one sees that 'beyond name-and-form, there is no other being, person, man, deva, or Brahmā'.
Sau khi xác định như vậy, vị ấy thấy rằng: “Ngoài danh và sắc, không có chúng sinh, cá nhân, con người, chư thiên, hay phạm thiên nào khác.”
Tato tassa ca paccayanti puna tassa nāmarūpassa paccayaṃ pariggayhāti attho.
Tato tassa ca paccaya means again, comprehending the cause of that name-and-form.
Tato tassa ca paccayaṃ (Sau đó, duyên của nó) có nghĩa là tiếp theo, vị ấy liễu tri duyên của danh và sắc đó.
Vuttanayena nāmarūpaṃ pariggaṇhitvā ‘‘ko nu kho imassa hetū’’ti pariyesanto ahetuvādavisamahetuvādesu dosaṃ disvā rogaṃ disvā tassa nidānasamuṭṭhānaṃ pariyesanto vejjo viya tassa hetuñca paccayañca pariyesanto avijjā taṇhā upādānaṃ kammanti ime cattāro dhamme nāmarūpassa uppādapaccayattā ‘‘hetū’’ti ca āhāraṃ upatthambhanassa paccayattā ‘‘paccayo’’ti ca passati.
Having comprehended name-and-form in the manner described, and searching for its cause, one, like a physician who, seeing the fault and disease in theories of no cause and wrong cause, searches for its origin and cause, searches for the cause and condition of name-and-form. One sees these four phenomena—ignorance, craving, clinging, and kamma—as the 'cause' because they are the generative condition for name-and-form, and as the 'condition' because nutriment is the condition for sustenance.
Sau khi liễu tri danh và sắc theo phương cách đã nói, khi tìm kiếm: “Cái gì là nhân của cái này?”, vị ấy thấy lỗi trong vô nhân kiến và dị nhân kiến; giống như một thầy thuốc thấy bệnh rồi tìm kiếm nguyên nhân và nguồn gốc của nó, khi tìm kiếm nhân và duyên của nó, vị ấy thấy bốn pháp này: vô minh, ái, thủ, và nghiệp, là “nhân” vì chúng là duyên sinh khởi của danh và sắc, và thấy vật thực là “duyên” vì nó là duyên trợ giúp.
‘‘Imassa kāyassa avijjādayo tayo dhammā mātā viya dārakassa upanissayā honti, kammaṃ pitā viya puttassa janakaṃ, āhāro dhāti viya dārakassa sandhārako’’ti evaṃ rūpakāyassa paccayapariggahaṃ katvā puna ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’ntiādinā (saṃ. ni. 2.43) nayena nāmakāyassapi hetupaccayaṃ pariggaṇhāti.
Having thus comprehended the conditions for the material body, thinking 'the three phenomena of ignorance and so forth are the underlying conditions for this body, like a mother to a child; kamma is the generator, like a father to a son; nutriment is the sustainer, like a nurse to a child', one again comprehends the causal conditions for the immaterial body in the manner of 'dependent on the eye and forms, eye-consciousness arises', and so forth.
Vị ấy thực hiện việc liễu tri duyên của sắc thân như sau: “Đối với thân này, ba pháp vô minh, v.v., là nơi nương tựa cho đứa trẻ như người mẹ; nghiệp là nhân sinh thành cho đứa con như người cha; vật thực là người nuôi dưỡng cho đứa trẻ như vú nuôi.” Sau đó, vị ấy liễu tri nhân và duyên của danh thân theo phương cách: “Do duyên con mắt và các sắc, nhãn thức sinh khởi,” v.v.
Evaṃ pariggaṇhanto ‘‘atītānāgatāpi dhammā evameva pavattantī’’ti sanniṭṭhānaṃ karoti.
Comprehending thus, one concludes that 'past and future phenomena also occur in the same way'.
Khi liễu tri như vậy, vị ấy đi đến kết luận rằng: “Các pháp trong quá khứ và vị lai cũng diễn tiến như thế này.”
Tassa yā sā pubbantaṃ ārabbha ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhānaṃ, na nu kho ahosiṃ, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho, kiṃ hutvā kiṃ ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’nti pañcavidhā vicikicchā vuttā, yāpi aparantaṃ ārabbha ‘‘bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho, kiṃ hutvā kiṃ bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhāna’’nti pañcavidhā vuttā, yāpi etarahi vā pana paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha ‘‘ajjhattaṃ kathaṃkathī hoti, ahaṃ nu khosmi, no nu khosmi, kiṃ nu khosmi, kathaṃ nu khosmi, ayaṃ nu kho satto kuto āgato, so kuhiṃ gāmī bhavissatī’’ti chabbidhā vicikicchā vuttā, tā sabbāpi pahīyanti.
All those doubts are abandoned: the five kinds of doubt concerning the past, such as 'Was I in the past? Was I not? What was I? How was I? Having been what, what was I in the past?'; the five kinds of doubt concerning the future, such as 'Shall I be in the future? Shall I not? What shall I be? How shall I be? Having been what, what shall I be in the future?'; and the six kinds of doubt concerning the present, such as 'Am I within myself perplexed? Am I? Am I not? What am I? How am I? From where has this being come? Where will it go?'.
Đối với vị ấy, năm loại hoài nghi liên quan đến quá khứ đã được nói đến: “Ta có thực sự tồn tại trong quá khứ không? Ta có thực sự không tồn tại không? Ta đã là gì? Ta đã như thế nào? Từ cái gì mà ta đã trở thành cái gì trong quá khứ?”; và năm loại đã được nói đến liên quan đến tương lai: “Ta có thực sự sẽ tồn tại trong tương lai không? Ta có thực sự sẽ không tồn tại không? Ta sẽ là gì? Ta sẽ như thế nào? Từ cái gì mà ta sẽ trở thành cái gì trong tương lai?”; và sáu loại hoài nghi đã được nói đến liên quan đến hiện tại: “Bên trong, vị ấy hoài nghi: ‘Ta có thực sự là ta không? Ta có thực sự không là ta không? Ta là gì? Ta như thế nào? Chúng sinh này từ đâu đến? Nó sẽ đi về đâu?’”, tất cả những hoài nghi ấy đều được đoạn trừ.
Evaṃ paccayapariggahaṇena tīsu addhāsu kaṅkhaṃ vitaritvā ṭhitaṃ ñāṇaṃ ‘‘kaṅkhāvitaraṇavisuddhī’’tipi ‘‘dhammaṭṭhitiñāṇa’’ntipi ‘‘sammādassana’’ntipi vuccati.
Thus, the knowledge established by comprehending conditions, having overcome doubt concerning the three times, is called "Purity of Overcoming Doubt," "Knowledge of the Stability of Dhamma," and "Right Vision."
Trí tuệ đã đứng vững sau khi vượt qua hoài nghi trong ba thời nhờ việc liễu tri duyên như vậy được gọi là “Đoạn Nghi Thanh Tịnh,” cũng được gọi là “Pháp Trụ Trí,” và cũng được gọi là “Chánh Kiến.”
Ettha pana tisso lokiyapariññā ñātapariññā tīraṇapariññā pahānapariññāti.
Here, however, there are three mundane kinds of full understanding: full understanding as knowing (ñāta-pariññā), full understanding as investigating (tīraṇa-pariññā), and full understanding as abandoning (pahāna-pariññā).
Ở đây, có ba loại liễu tri thuộc về thế gian: tri biến tri, thẩm sát biến tri, và đoạn trừ biến tri.
Tattha ‘‘ruppanalakkhaṇaṃ rūpaṃ, vedayitalakkhaṇā vedanā’’ti evaṃ tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ paccattalakkhaṇasallakkhaṇavasena pavattā paññā ñātapariññānāma.
Among these, the wisdom that proceeds by discerning the individual characteristics of various phenomena, such as "form has the characteristic of being afflicted, feeling has the characteristic of feeling," is called full understanding as knowing.
Trong đó, trí tuệ sinh khởi qua việc nhận biết đặc tính riêng của từng pháp, chẳng hạn như: “Sắc có đặc tính biến hoại, thọ có đặc tính cảm nhận,” được gọi là tri biến tri.
‘‘Rūpaṃ aniccaṃ, vedanā aniccā’’tiādinā tesaṃyeva dhammānaṃ sāmaññalakkhaṇaṃ āropetvā lakkhaṇārammaṇikavipassanāpaññā tīraṇapariññā nāma.
The Vipassanā wisdom that takes characteristics as its object, proceeding by imposing the common characteristics on those very phenomena, such as "form is impermanent, feeling is impermanent," is called full understanding as investigating.
Trí tuệ vipassanā lấy các đặc tính làm đối tượng, áp đặt đặc tính chung lên chính các pháp đó, chẳng hạn như: “Sắc là vô thường, thọ là vô thường,” được gọi là thẩm sát biến tri.
Tesu evaṃ pana dhammesu niccasaññādipajahanavasena pavattā lakkhaṇārammaṇikavipassanā pahānapariññā nāma.
The Vipassanā that takes characteristics as its object, proceeding by abandoning the perception of permanence and so forth in these phenomena, is called full understanding as abandoning.
Vipassanā lấy các đặc tính làm đối tượng, sinh khởi qua việc từ bỏ thường tưởng, v.v., trong chính các pháp đó, được gọi là đoạn trừ biến tri.
Tattha saṅkhārapariggahato paṭṭhāya yāva paccayapariggahā ñātapariññāya bhūmi.
Among these, the stage from the comprehension of formations up to the comprehension of conditions is the domain of full understanding as knowing.
Trong đó, từ lúc liễu tri các hành cho đến khi liễu tri duyên là giai đoạn của tri biến tri.
Kalāpasammasanato paṭṭhāya yāva udayabbayānupassanā tīraṇapariññāya bhūmi.
The stage from the collective comprehension up to the contemplation of rise and fall is the domain of full understanding as investigating.
Từ lúc thẩm sát theo nhóm cho đến khi tùy quán sinh diệt là giai đoạn của thẩm sát biến tri.
Bhaṅgānupassanato paṭṭhāya pahānapariññāya bhūmi.
The stage from the contemplation of dissolution onwards is the domain of full understanding as abandoning.
Từ lúc tùy quán sự hoại diệt trở đi là giai đoạn của đoạn trừ biến tri.
Tato paṭṭhāya hi ‘‘aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ, anattato anupassanto attasaññaṃ, nibbindanto nandiṃ, virajjanto rāgaṃ, nirodhento samudayaṃ, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahatī’’ti (paṭi. ma. 1.52) evaṃ pajahanto niccasaññādipahānasādhikānaṃ sattannaṃ anupassanānaṃ ādhipaccaṃ hoti.
From that point, indeed, "one who contemplates as impermanent abandons the perception of permanence; one who contemplates as suffering abandons the perception of pleasure; one who contemplates as not-self abandons the perception of self; one who is disgusted abandons delight; one who is dispassionate abandons lust; one who ceases abandons origination; one who relinquishes abandons clinging" – thus, abandoning, it becomes the dominance of the seven contemplations that bring about the abandoning of the perception of permanence and so forth.
Bởi vì kể từ đó, ‘vị ấy quán chiếu theo vô thường nên từ bỏ thường tưởng, quán chiếu theo khổ nên từ bỏ lạc tưởng, quán chiếu theo vô ngã nên từ bỏ ngã tưởng, do nhàm chán nên từ bỏ hỷ lạc, do ly tham nên từ bỏ tham ái, do đoạn diệt nên từ bỏ tập khởi, do xả ly nên từ bỏ chấp thủ,’ do từ bỏ như vậy nên bảy pháp quán, là những pháp thành tựu việc từ bỏ thường tưởng v.v..., trở nên có ưu thế.
Iti imāsu pariññāsu saṅkhāraparicchedassa ceva paccayapariggahassa ca sādhitattā iminā yoginā ñātapariññā adhigatā hoti.
Thus, since the discernment of formations and the comprehension of conditions have been accomplished in these full understandings, full understanding as knowing has been attained by this yogi.
Như vậy, trong các pháp biến tri này, do việc phân định các pháp hữu vi và việc nắm bắt các duyên đã được thành tựu, nên vị hành giả này đã chứng đắc Biến Tri về Điều đã Biết (ñātapariññā).
Puna ‘‘yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ hutvā abhāvato aniccaṃ, udayabbayappaṭipīḷitattā dukkhaṃ, avasavattittā anattā.
Furthermore, "whatever form, past, future, or present, internal or external, gross or subtle, inferior or superior, far or near, all form is impermanent because it arises and then ceases; it is suffering because it is oppressed by rise and fall; it is not-self because it is not subject to control.
Lại nữa, vị ấy thực hành việc quán sát theo từng tổng hợp (kalāpasammasanaṃ) theo phương pháp như sau: “Bất cứ sắc pháp nào, quá khứ, vị lai, hay hiện tại, bên trong hay bên ngoài, thô hay tế, hạ liệt hay cao thượng, xa hay gần, tất cả sắc pháp ấy, sau khi có rồi lại không có nên là vô thường, do bị sự sinh diệt bức bách nên là khổ, do không theo ý muốn nên là vô ngã.
Yā kāci vedanā, yā kāci saññā, ye keci saṅkhārā, yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ hutvā abhāvato aniccaṃ, udayabbayappaṭipīḷitattā dukkhaṃ, avasavattittā anattā’’ti evamādinā nayena kalāpasammasanaṃ karoti.
Whatever feeling, whatever perception, whatever mental formations, whatever consciousness, past, future, or present, internal or external, gross or subtle, inferior or superior, far or near, all consciousness is impermanent because it arises and then ceases; it is suffering because it is oppressed by rise and fall; it is not-self because it is not subject to control" – in this way, one performs collective comprehension.
Bất cứ thọ nào, bất cứ tưởng nào, bất cứ các hành nào, bất cứ thức nào, quá khứ, vị lai, hay hiện tại, bên trong hay bên ngoài, thô hay tế, hạ liệt hay cao thượng, xa hay gần, tất cả thức ấy, sau khi có rồi lại không có nên là vô thường, do bị sự sinh diệt bức bách nên là khổ, do không theo ý muốn nên là vô ngã.”
Idaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tilakkhaṇaṃ āropetvāna saṅkhāre sammasanto’’ti.
It is with reference to this that it was said: "comprehending formations by imposing the three characteristics."
Chính điều này đã được nói đến khi đề cập “áp đặt tam tướng rồi quán sát các pháp hữu vi”.
Evaṃ saṅkhāresu aniccadukkhaanattavasena kalāpasammasanaṃ katvā puna saṅkhārānaṃ udayabbayameva passati.
Having thus performed collective comprehension of formations in terms of impermanence, suffering, and not-self, one then contemplates only the rise and fall of formations.
Sau khi đã thực hành việc quán sát theo từng tổng hợp đối với các pháp hữu vi theo phương diện vô thường, khổ, vô ngã như vậy, vị ấy lại thấy sự sinh và diệt của các pháp hữu vi.
‘‘Avijjāsamudayā (paṭi. ma. 1.50) rūpasamudayo, taṇhākammaāhārasamudayā rūpasamudayo’ti evaṃ rūpakkhandhassa paccayasamudayadassanaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati, nibbattilakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa udayaṃ passatī’’ti evaṃ pañcahākārehi rūpakkhandhassa udayaṃ passati.
"From the arising of ignorance, there is the arising of form; from the arising of craving, kamma, and nutriment, there is the arising of form" – thus, by way of seeing the arising of the conditions of the form aggregate, one sees the arising of the form aggregate; even by seeing the characteristic of arising, one sees the arising of the form aggregate – in this way, one sees the arising of the form aggregate in five ways.
“Do vô minh sinh nên sắc sinh, do ái, nghiệp, vật thực sinh nên sắc sinh,” như vậy, vị ấy thấy sự sinh của sắc uẩn theo nghĩa thấy sự sinh khởi của duyên đối với sắc uẩn; và khi thấy tướng trạng sinh khởi, vị ấy cũng thấy sự sinh của sắc uẩn. Như vậy, vị ấy thấy sự sinh của sắc uẩn theo năm cách.
‘‘Avijjānirodhā rūpanirodho, taṇhākammaāhāranirodhā rūpanirodho’ti evaṃ rūpakkhandhassa paccayanirodhadassanaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati, vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa vayaṃ passatī’’ti evaṃ pañcahākārehi vayaṃ passati.
"From the cessation of ignorance, there is the cessation of form; from the cessation of craving, kamma, and nutriment, there is the cessation of form" – thus, by way of seeing the cessation of the conditions of the form aggregate, one sees the dissolution of the form aggregate; even by seeing the characteristic of change, one sees the dissolution of the form aggregate – in this way, one sees the dissolution in five ways.
“Do vô minh diệt nên sắc diệt, do ái, nghiệp, vật thực diệt nên sắc diệt,” như vậy, vị ấy thấy sự diệt của sắc uẩn theo nghĩa thấy sự đoạn diệt của duyên đối với sắc uẩn; và khi thấy tướng trạng biến hoại, vị ấy cũng thấy sự diệt của sắc uẩn. Như vậy, vị ấy thấy sự diệt theo năm cách.
Tathā ‘‘avijjāsamudayā vedanāsamudayo, taṇhākammaphassasamudayā vedanāsamudayo’’ti vedanākkhandhassa, nibbattilakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa udayaṃ passati.
Similarly, "from the arising of ignorance, there is the arising of feeling; from the arising of craving, kamma, and contact, there is the arising of feeling" – one sees the arising of the feeling aggregate, even by seeing the characteristic of arising.
Tương tự, “do vô minh sinh nên thọ sinh, do ái, nghiệp, xúc sinh nên thọ sinh,” đối với thọ uẩn; và khi thấy tướng trạng sinh khởi, vị ấy cũng thấy sự sinh của thọ uẩn.
‘‘Avijjānirodhā vedanānirodho, taṇhākammaphassanirodhā vedanānirodho’’ti vedanākkhandhassa, vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa vayaṃ passati.
"From the cessation of ignorance, there is the cessation of feeling; from the cessation of craving, kamma, and contact, there is the cessation of feeling" – one sees the dissolution of the feeling aggregate, even by seeing the characteristic of change.
“Do vô minh diệt nên thọ diệt, do ái, nghiệp, xúc diệt nên thọ diệt,” đối với thọ uẩn; và khi thấy tướng trạng biến hoại, vị ấy cũng thấy sự diệt của thọ uẩn.
Evaṃ saññākkhandhādīsupi.
The same applies to the perception aggregate and so forth.
Đối với tưởng uẩn v.v... cũng như vậy.
Ayaṃ pana viseso – viññāṇakkhandhassa phassaṭṭhāne nāmarūpasamudayā, nāmarūpanirodhāti yojetabbaṃ.
This, however, is the distinction: for the consciousness aggregate, instead of contact, it should be connected with "from the arising of mind-and-matter" and "from the cessation of mind-and-matter."
Tuy nhiên, có điểm khác biệt này: đối với thức uẩn, ở vị trí của xúc, cần được kết hợp là “do danh-sắc sinh, do danh-sắc diệt”.
Evaṃ ekekasmiṃ khandhe paccayasamudayavasena ca nibbattilakkhaṇavasena ca paccayanirodhavasena ca vipariṇāmalakkhaṇavasena ca udayabbayadassanena dasa dasa katvā paññāsa lakkhaṇāni vuttāni.
Thus, in each aggregate, by way of the arising of conditions, by way of the characteristic of origination, by way of the cessation of conditions, and by way of the characteristic of transformation, ten by ten, fifty characteristics are stated through the perception of arising and passing away.
Như vậy, trong mỗi uẩn, do việc thấy sự sinh diệt theo phương diện duyên sinh và tướng trạng sinh khởi, và theo phương diện duyên diệt và tướng trạng biến hoại, nên có mười tướng trạng cho mỗi uẩn, tổng cộng là năm mươi tướng trạng đã được nói đến.
Tesaṃ vasena evaṃ rūpassa udayo rūpassa vayoti paccayato ceva lakkhaṇato ca vitthārena manasikāraṃ karoti.
By means of these, one extensively attends to "thus is the arising of form, thus is the passing away of form," both from the perspective of conditions and characteristics.
Dựa vào các tướng trạng ấy, vị ấy tác ý một cách chi tiết từ phương diện duyên và từ phương diện tướng trạng rằng “đây là sự sinh của sắc, đây là sự diệt của sắc”.
Tassevaṃ karoto ‘‘iti kira ime dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti ñāṇaṃ visadaṃ hoti.
To him, thus practicing, the knowledge becomes clear: "Indeed, these phenomena, not having been, come into being; having been, they cease."
Đối với vị ấy, khi thực hành như vậy, trí tuệ trở nên trong sáng rằng: “Quả thật, các pháp này, từ không có mà sinh khởi, sau khi có lại hoại diệt.”
‘‘Evaṃ kira ime dhammā anuppannā uppajjanti, uppannā nirujjhantī’’ti niccaṃ navāva hutvā saṅkhārā upaṭṭhahanti.
"Indeed, these phenomena, not having arisen, arise; having arisen, they cease"—thus, the saṅkhārā always appear as new.
“Quả thật, các pháp này, chưa sinh thì sinh, đã sinh thì diệt,” các pháp hữu vi hiện khởi luôn luôn mới mẻ.
Na kevalañca niccaṃ navā, sūriyuggamane ussāvabindu viya, udakabubbuḷo viya, udake daṇḍarāji viya, āragge sāsapo viya, vijjuppādo viya ca parittaṭṭhāyino.
Not only are they always new, but they are also short-lived, like a dewdrop at sunrise, like a water bubble, like a line drawn on water, like a mustard seed on the tip of an awl, and like a flash of lightning.
Không chỉ luôn luôn mới mẻ, chúng còn tồn tại trong khoảnh khắc, giống như giọt sương lúc mặt trời mọc, như bọt nước, như vệt gậy vẽ trên nước, như hạt cải trên đầu mũi kim, như tia chớp.
Māyāmarīcisupinaalātacakkagandhabbanagarapheṇapiṇḍakadaliādayo viya nissārā hutvā upaṭṭhahanti.
They appear as insubstantial, like an illusion, a mirage, a dream, a firebrand circle, a city of gandhabbas, a lump of foam, or a plantain tree, and so forth.
Chúng hiện khởi như là vô thực chất, giống như ảo ảnh, như cảnh nắng hanh, như giấc mộng, như vòng lửa quay, như thành phố của càn-thát-bà, như bọt nước, như thân cây chuối, v.v...
Ettāvatā cānena vayadhammameva uppajjati, uppannañca vayaṃ upetīti iminā ākārena samapaññāsa lakkhaṇāni paṭivijjhitvā ṭhitaṃ udayabbayānupassanaṃ nāma paṭhamaṃ taruṇavipassanāñāṇaṃ adhigataṃ hoti, yassādhigamā āraddhavipassakoti saṅkhyaṃ gacchati.
By this much, having penetrated the fifty characteristics in this manner—that only what is subject to passing away arises, and what has arisen passes away—the first nascent insight knowledge called "Contemplation of Arising and Passing Away" is attained, by the attainment of which one is counted as an "endeavoring meditator."
Đến mức độ này, vị ấy đã thấu suốt năm mươi tướng trạng theo cách thức “chỉ có pháp hoại diệt sinh khởi, và cái đã sinh khởi thì đi đến hoại diệt”, và do đó đã chứng đắc tuệ đầu tiên, là tuệ minh sát non trẻ, được gọi là Tuệ Quán Sinh Diệt (udayabbayānupassanāñāṇa), và do chứng đắc tuệ này, vị ấy được gọi là người đã bắt đầu tu tập minh sát.
Athassa āraddhavipassakassa kulaputtassa obhāso ñāṇaṃ pīti passaddhi sukhaṃ adhimokkho paggaho upaṭṭhānaṃ upekkhā nikantīti dasa vipassanupakkilesā uppajjanti.
Then, for that endeavoring meditator, that son of good family, ten imperfections of insight arise: radiance, knowledge, rapture, tranquility, happiness, strong determination, exertion, mindfulness, equanimity, and delight.
Bấy giờ, đối với vị thiện nam tử đã bắt đầu tu tập minh sát ấy, mười phiền não của minh sát (vipassanupakkilesā) khởi lên, đó là: ánh sáng (obhāsa), trí (ñāṇa), hỷ (pīti), khinh an (passaddhi), lạc (sukha), quyết đoán (adhimokkha), tinh tấn (paggaha), niệm (upaṭṭhāna), xả (upekkhā), và ái luyến (nikanti).
Ettha obhāso nāma vipassanākkhaṇe ñāṇassa balavattā lohitaṃ pasīdati, tena chavito obhāso nibbattati, taṃ disvā ayaṃ yogī ‘‘maggo mayā patto’’ti tameva obhāsaṃ assādeti.
Here, radiance (obhāso) means that due to the strength of knowledge at the moment of insight, the blood becomes clear, and from that, radiance is produced on the skin; seeing this, this yogi, thinking "the path has been attained by me," delights in that radiance.
Trong đó, ánh sáng là: vào khoảnh khắc minh sát, do trí tuệ mạnh mẽ, huyết trở nên trong sạch, do đó ánh sáng phát ra từ da. Khi thấy điều này, vị hành giả ấy thưởng thức chính ánh sáng đó và nghĩ rằng: “Ta đã đắc đạo.”
Ñāṇanti vipassanāñāṇamevetaṃ, saṅkhāre sammasantassa sūraṃ pasannaṃ hutvā pavattamānaṃ disvā pubbe viya ‘‘maggo’’ti assādeti.
Knowledge (ñāṇaṃ) is this very insight knowledge; seeing it proceeding brightly and clearly when contemplating the saṅkhārā, one delights in it as "the path" as before.
Trí chính là tuệ minh sát này. Khi thấy tuệ này, lúc đang quán sát các pháp hữu vi, sanh khởi một cách mạnh mẽ và trong sáng, vị ấy thưởng thức nó như trước và nghĩ rằng: “Đây là đạo.”
Pītīti vipassanāpīti eva.
Rapture (pītī) is insight rapture.
Hỷ chính là hỷ của minh sát.
Tassa hi tasmiṃ khaṇe pañcavidhā pīti uppajjati.
For him, at that moment, five kinds of rapture arise.
Bởi vào khoảnh khắc ấy, năm loại hỷ khởi lên nơi vị ấy.
Passaddhīti vipassanāpassaddhi.
Tranquility (passaddhī) is insight tranquility.
Khinh an là khinh an của minh sát.
Tasmiṃ samaye neva kāyacittānaṃ daratho gāravatā kakkhaḷatā akammaññatā gelaññatā vaṅkatā hoti.
At that time, there is no agitation, heaviness, stiffness, unsuitability for work, sickness, or crookedness of body and mind.
Vào lúc ấy, không có sự bức rức, nặng nề, cứng nhắc, không kham nhẫn, bệnh hoạn, hay cong vạy của thân và tâm.
Sukhaṃ vipassanāsukhameva.
Happiness (sukhaṃ) is insight happiness itself.
Lạc chính là lạc của minh sát.
Tassa kira tasmiṃ samaye sakalasarīraṃ ṭhapitavaṭṭi viya abhisandayamānaṃ atipaṇītaṃ sukhaṃ uppajjati.
Indeed, for him, at that time, a very refined happiness arises, pervading his entire body as if it were a wick placed in oil.
Quả thật, vào lúc ấy, một niềm lạc vô cùng vi diệu khởi lên, thấm đẫm toàn thân vị ấy như một cây bấc đã được thấm dầu.
Adhimokkho nāma vipassanākkhaṇe pavattā saddhā.
Strong determination (adhimokkho) is the faith that arises at the moment of insight.
Quyết đoán là tín phát sinh trong khoảnh khắc minh sát.
Tasmiṃ khaṇe cittacetasikānaṃ ativiya pasādabhūtā balavatī saddhā uppajjati.
At that moment, a very strong faith arises, being exceedingly clear for the mind and mental factors.
Vào khoảnh khắc ấy, một niềm tín mạnh mẽ, vô cùng trong sáng đối với tâm và các tâm sở, khởi lên.
Paggaho nāma vipassanāsampayuttaṃ vīriyaṃ.
Exertion (paggaho) is the energy associated with insight.
Tinh tấn là nỗ lực tương ưng với minh sát.
Tasmiñhi khaṇe asithilamanaccāraddhaṃ supaggahitaṃ vīriyaṃ uppajjati.
Indeed, at that moment, unslackened, unexcessive, well-exerted energy arises.
Bởi vào khoảnh khắc ấy, một nỗ lực không chùng, không căng, được duy trì tốt khởi lên.
Upaṭṭhānanti vipassanāsampayuttā sati.
Mindfulness (upaṭṭhānaṃ) is the mindfulness associated with insight.
Niệm là niệm tương ưng với minh sát.
Tasmiñhi khaṇe supaṭṭhitā sati uppajjati.
Indeed, at that moment, well-established mindfulness arises.
Bởi vào khoảnh khắc ấy, một niệm được thiết lập vững chắc khởi lên.
Upekkhāti duvidhā vipassanāvajjanavasena.
Equanimity (upekkhā) is twofold, by way of insight and by way of adverting.
Xả có hai loại, tùy theo cách hướng tâm của minh sát.
Tasmiṃ khaṇe sabbasaṅkhāraggahaṇe majjhattabhūtavipassanupekkhāsaṅkhātaṃ ñāṇaṃ balavantaṃ hutvā uppajjati, manodvāre āvajjanupekkhā ca, sāva taṃ taṃ ṭhānaṃ āvajjentassa sūrā tikhiṇā hutvā vahati.
At that moment, knowledge called "insight equanimity," which is neutral in apprehending all saṅkhārā, arises powerfully, and also adverting equanimity at the mind-door, which becomes keen and sharp as one adverts to various objects.
Vào khoảnh khắc ấy, trí tuệ được gọi là xả của minh sát (vipassan-upekkhā), là trạng thái trung tính trong việc nắm bắt tất cả các pháp hữu vi, khởi lên một cách mạnh mẽ; và có xả hướng tâm ở ý môn (manodvāre āvajjan-upekkhā), chính xả này, khi hướng đến các đối tượng khác nhau, tuôn chảy một cách mạnh mẽ và sắc bén.
Nikanti vipassanānikanti.
Delight (nikanti) is insight delight.
Ái luyến là sự ái luyến trong minh sát.
Obhāsādīsu ālayaṃ kurumānā sukhumā santākārā nikanti uppajjati.
A subtle, calm delight arises, clinging to radiance and so forth.
Một sự ái luyến vi tế, có hình thức tĩnh lặng, phát sinh khi bám víu vào ánh sáng v.v...
Ettha obhāsādayo kilesavatthubhūtatāya ‘‘upakkilesā’’ti vuttā, na akusalattā.
Here, radiance and the others are called "imperfections" (upakkilesā) because they are objects for defilements, not because they are unwholesome.
Ở đây, ánh sáng v.v... được gọi là “phiền não” vì chúng là đối tượng của phiền não, chứ không phải vì chúng là bất thiện.
Nikanti pana upakkileso ceva kilesavatthu ca.
Delight, however, is both an imperfection and an object for defilements.
Tuy nhiên, ái luyến vừa là phiền não, vừa là đối tượng của phiền não.
Paṇḍito pana bhikkhu obhāsādīsu uppannesu vikkhepaṃ agacchanto ‘‘obhāsādayo dhammā na maggo, upakkilesavinimuttaṃ pana vīthippaṭipannaṃ vipassanāñāṇaṃ maggo’’ti maggañca amaggañca vavatthapeti.
But the wise bhikkhu, when radiance and the others arise, does not become distracted, but discerns the path and the non-path, thinking: "Radiance and the other phenomena are not the path; rather, insight knowledge, free from imperfections and proceeding on the right course, is the path."
Nhưng vị tỳ-kheo có trí, khi ánh sáng v.v... khởi lên, không đi đến chỗ phân tán, mà phân định rõ ràng đạo và phi đạo rằng: “Các pháp như ánh sáng v.v... không phải là đạo, nhưng tuệ minh sát đã đi vào lộ trình, thoát khỏi các phiền não, mới là đạo.”
Tassevaṃ ‘‘ayaṃ maggo, ayaṃ na maggo’’ti ñatvā ṭhitaṃ ñāṇaṃ ‘‘maggāmaggañāṇadassanavisuddhī’’ti vuccati.
His knowledge, thus knowing "this is the path, this is not the path," is called "Purification of Knowledge and Vision of What is Path and Not Path."
Trí tuệ vững chắc sau khi đã biết “đây là đạo, đây không phải là đạo” như vậy của vị ấy được gọi là “maggāmaggañāṇadassanavisuddhi” (Đạo Phi Đạo Tri Kiến Thanh Tịnh).
Ito paṭṭhāya aṭṭhavidhassa ñāṇassa vasena sikhāppattaṃ vipassanāñāṇaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhi nāma hoti.
From this point onward, insight knowledge that has reached its peak by way of the eight kinds of knowledge is called "Purification of Knowledge and Vision of the Way."
Kể từ đây, tuệ vipassanā đã đạt đến đỉnh cao, thông qua tám loại trí tuệ, được gọi là paṭipadāñāṇadassanavisuddhi (Hành Đạo Tri Kiến Thanh Tịnh).
Udayabbayānupassanāñāṇaṃ bhaṅgānupassanāñāṇaṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ ādīnavānupassanāñāṇaṃ nibbidānupassanāñāṇaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ paṭisaṅkhānupassanāñāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇanti imāni aṭṭha ñāṇāni nāma.
The knowledge of contemplation of rise and fall, the knowledge of contemplation of dissolution, the knowledge of the manifestation of fear, the knowledge of contemplation of danger, the knowledge of contemplation of disenchantment, the knowledge of the desire for deliverance, the knowledge of contemplation of re-observation, and the knowledge of equanimity regarding formations—these are called the eight knowledges.
Tám loại trí tuệ này là: udayabbayānupassanāñāṇa (Sinh Diệt Tùy Quán Tuệ), bhaṅgānupassanāñāṇa (Hoại Tùy Quán Tuệ), bhayatupaṭṭhānañāṇa (Hiện Khởi Kinh Úy Tuệ), ādīnavānupassanāñāṇa (Quán Sự Nguy Hại Tuệ), nibbidānupassanāñāṇa (Yếm Ly Tùy Quán Tuệ), muñcitukamyatāñāṇa (Dục Thoát Tuệ), paṭisaṅkhānupassanāñāṇa (Quán Sát Lại Tuệ), và saṅkhārupekkhāñāṇa (Hành Xả Tuệ).
Etāni nibbattetukāmena yasmā upakkilesehi abhibhūtaṃ hutvā lakkhaṇappaṭivedhaṃ kātuṃ asamatthaṃ hoti cittaṃ, tasmā punapi udayabbayameva passitabbaṃ.
Since, for one desiring to generate these, the mind, being overcome by defilements, is unable to penetrate the characteristics, therefore, one should again observe only rise and fall.
Bởi vì tâm, khi bị các phiền não phụ (upakkilesa) xâm chiếm, trở nên không có khả năng thấu triệt các đặc tính (lakkhaṇa), nên người muốn phát sinh các tuệ này phải quán xét lại chính sự sinh và diệt (udayabbaya).
Udayabbayaṃ passantassa aniccalakkhaṇaṃ yathābhūtaṃ upaṭṭhāti, udayabbayappaṭipīḷitattā dukkhalakkhaṇañca ‘‘dukkhameva ca sambhoti, dukkhaṃ tiṭṭhati veti cā’’ti (saṃ. ni. 1.171) passato anattalakkhaṇañca.
For one observing rise and fall, the characteristic of impermanence manifests as it truly is; and due to being afflicted by rise and fall, the characteristic of suffering; and for one who sees that "suffering alone arises, suffering persists and passes away," the characteristic of non-self.
Đối với người đang quán xét sự sinh và diệt, đặc tính vô thường (aniccalakkhaṇa) hiện khởi đúng như thật; do bị sự sinh và diệt bức bách, đặc tính khổ (dukkhalakkhaṇa) cũng hiện khởi; và đối với người thấy rằng “chỉ có khổ sinh khởi, khổ tồn tại rồi hoại diệt”, đặc tính vô ngã (anattalakkhaṇa) cũng hiện khởi.
Ettha ca aniccaṃ aniccalakkhaṇaṃ, dukkhaṃ dukkhalakkhaṇaṃ, anattā anattalakkhaṇanti ayaṃ vibhāgo veditabbo.
Here, impermanence is the characteristic of impermanence, suffering is the characteristic of suffering, and non-self is the characteristic of non-self—this distinction should be understood.
Ở đây, cần hiểu sự phân biệt này: cái vô thường là đặc tính vô thường, cái khổ là đặc tính khổ, cái vô ngã là đặc tính vô ngã.
Ettha aniccanti khandhapañcakaṃ.
Here, impermanence refers to the five aggregates.
Ở đây, cái vô thường (anicca) là năm uẩn.
Uppādavayaññathattabhāvā hutvā abhāvato vā.
Because of their arising, passing away, and alteration, or because of their non-existence after having existed.
Vì chúng có bản chất sinh, diệt, và biến đổi, hoặc vì chúng tồn tại rồi không còn tồn tại.
Aññathattaṃ nāma jarā, uppādavayaññathattaṃ aniccalakkhaṇaṃ, hutvā abhāvasaṅkhāto vā eko ākāravikāro.
Alteration is old age; arising, passing away, and alteration is the characteristic of impermanence, or a mode of change consisting in non-existence after having existed.
Sự biến đổi (aññathatta) chính là sự già; sự sinh, diệt, và biến đổi là đặc tính vô thường (aniccalakkhaṇa), hoặc là một sự biến dạng của trạng thái được gọi là tồn tại rồi không còn tồn tại.
‘‘Yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti (saṃ. ni. 3.15) vacanato tadeva khandhapañcakaṃ dukkhaṃ.
By the saying, "What is impermanent is suffering," the same five aggregates are suffering.
Theo câu “Cái gì vô thường, cái đó là khổ”, chính năm uẩn ấy là khổ.
Abhiṇhaṃ paṭipīḷitattā.
Because of being constantly afflicted.
Vì chúng liên tục bị bức bách.
Abhiṇhappaṭipīḷanākāro dukkhalakkhaṇaṃ.
The mode of constant affliction is the characteristic of suffering.
Trạng thái bị bức bách liên tục là đặc tính khổ (dukkhalakkhaṇa).
‘‘Yaṃ dukkhaṃ tadanattā’’ti vacanato tadeva khandhapañcakaṃ anattā.
By the saying, "What is suffering is non-self," the same five aggregates are non-self.
Theo câu “Cái gì khổ, cái đó là vô ngã”, chính năm uẩn ấy là vô ngã.
Avasavattanato.
Because of not being subject to control.
Vì chúng không tuân theo ý muốn.
Avasavattanākāro anattalakkhaṇaṃ.
The mode of not being subject to control is the characteristic of non-self.
Trạng thái không tuân theo ý muốn là đặc tính vô ngã (anattalakkhaṇa).
Imānipi tīṇi lakkhaṇāni udayabbayaṃ passantasseva ārammaṇāni honti.
These three characteristics also become objects for one who observes rise and fall.
Ba đặc tính này cũng trở thành đối tượng của chính người đang quán xét sự sinh và diệt.
Punapi so rūpārūpadhammesu eva ‘‘aniccā’’tiādinā vipassati, tassa saṅkhārā lahuṃ lahuṃ āpāthaṃ gacchanti.
Again, that person discerns the material and immaterial phenomena as "impermanent" and so on, and the formations quickly come into his range of apprehension.
Vị ấy lại quán vipassanā đối với các pháp sắc và phi sắc bằng cách “vô thường” v.v... Đối với vị ấy, các pháp hữu vi (saṅkhārā) nhanh chóng đi vào phạm vi nhận thức.
Tato uppādaṃ vā ṭhitiṃ vā ārammaṇaṃ akatvā tesaṃ khayavayanirodhe eva passato sati santiṭṭhatīti idaṃ bhaṅgānupassanāñāṇaṃ nāma.
Then, without making arising or persistence an object, when mindfulness is established in observing only their decay, dissolution, and cessation, this is called the knowledge of contemplation of dissolution.
Sau đó, không lấy sự sinh hay sự trụ làm đối tượng, mà khi vị ấy chỉ quán xét sự tàn lụi, hoại diệt, chấm dứt của chúng, chánh niệm được thiết lập. Đây được gọi là bhaṅgānupassanāñāṇa (Hoại Tùy Quán Tuệ).
Imassa uppādato paṭṭhāya assa yogino ‘‘yathā ime saṅkhārā pañcakkhandhā bhijjanti, evaṃ atītepi saṅkhārā bhijjiṃsu, anāgatepi bhijjissantī’’ti nirodhameva passato sati santiṭṭhati, tassa bhaṅgānupassanāñāṇaṃ āsevantassa bahulīkarontassa sabbabhavayonigatiṭṭhitisattāvāsesu sabbe saṅkhārā jalitaaṅgārakāsuādayo viya mahābhayaṃ hutvā upaṭṭhahanti.
From the arising of this, for that yogi, mindfulness is established in observing only cessation, thinking: "Just as these formations, the five aggregates, are dissolving, so too did formations dissolve in the past, and they will dissolve in the future." For one who cultivates and develops this knowledge of contemplation of dissolution, all formations in all existences, destinies, destinations, abodes, and realms of sentient beings manifest as a great danger, like burning coals and so on.
Kể từ khi tuệ này phát sinh, chánh niệm của vị hành giả ấy được thiết lập khi chỉ thấy sự chấm dứt rằng: “Như các pháp hữu vi này, tức năm uẩn, đang tan rã, cũng vậy, các pháp hữu vi trong quá khứ đã tan rã, và trong tương lai cũng sẽ tan rã.” Đối với vị ấy, khi tu tập và làm cho sung mãn tuệ quán sự hoại diệt (bhaṅgānupassanāñāṇa), tất cả các pháp hữu vi trong mọi cõi sống, mọi cảnh giới, mọi nơi trú, mọi nơi ở của chúng sinh đều hiện khởi như một nỗi kinh hoàng lớn, giống như những hòn than đang cháy đỏ.
Etaṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ nāma.
This is called the knowledge of the manifestation of fear.
Đây được gọi là bhayatupaṭṭhānañāṇa (Hiện Khởi Kinh Úy Tuệ).
Tassa taṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ āsevantassa sabbe bhavādayo ādittaaṅgārā viya, samussitakhaggā viya paccatthikā appaṭisaraṇā sādīnavā hutvā upaṭṭhahanti.
For one who cultivates that knowledge of the manifestation of fear, all existences and so on manifest as full of danger, like burning coals, or like enemies with upraised swords, offering no refuge.
Đối với vị ấy, khi tu tập tuệ hiện khởi kinh úy đó, tất cả các cõi sống v.v... hiện khởi như những hòn than đang cháy, như những kẻ thù giương gươm, không nơi nương tựa, đầy nguy hại.
Idaṃ ādīnavānupassanāñāṇaṃ nāma.
This is called the knowledge of contemplation of danger.
Đây được gọi là ādīnavānupassanāñāṇa (Quán Sự Nguy Hại Tuệ).
Tassa evaṃ saṅkhāre ādīnavato passantassa bhavādīsu saṅkhārānaṃ ādīnavattā sabbasaṅkhāresu ukkaṇṭhanā anabhirati uppajjati.
For one who thus sees danger in formations, disenchantment and disinterest arise in existences and so on, due to the danger in formations.
Đối với vị ấy, khi thấy các pháp hữu vi là nguy hại như vậy, do sự nguy hại của các pháp hữu vi trong các cõi sống v.v..., sự chán ngán, không ưa thích đối với tất cả các pháp hữu vi phát sinh.
Idaṃ nibbidānupassanāñāṇaṃ nāma.
This is called the knowledge of contemplation of disenchantment.
Đây được gọi là nibbidānupassanāñāṇa (Yếm Ly Tùy Quán Tuệ).
Sabbasaṅkhāresu nibbindantassa ukkaṇṭhantassa sabbasmā saṅkhāragatā muñcitukāmatā nissaritukāmatāva hoti.
For one who is disenchanted and disgusted with all formations, there is only the desire to be released, the desire to escape from all states of formation.
Khi nhàm chán, chán ngán tất cả các pháp hữu vi, chỉ có ý muốn thoát khỏi, ý muốn ra khỏi tất cả những gì thuộc về pháp hữu vi.
Idaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ nāma.
This is called the knowledge of the desire for deliverance.
Đây được gọi là muñcitukamyatāñāṇa (Dục Thoát Tuệ).
Puna tasmā saṅkhāragatā muñcituṃ puna te eva saṅkhāre paṭisaṅkhānupassanāñāṇena tilakkhaṇaṃ āropetvā tīraṇaṃ paṭisaṅkhānupassanāñāṇaṃ nāma, yo evaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā saṅkhāre pariggaṇhanto tesu anattalakkhaṇassa sudiṭṭhattā ‘‘attā’’ti vā ‘‘attaniya’’nti vā aggaṇhanto saṅkhāresu bhayañca nandiñca pahāya saṅkhāresu udāsino hoti majjhatto, ‘‘aha’’nti vā ‘‘mama’’nti vā na gaṇhāti, sabbasaṅkhāresu udāsino majjhatto tīsu bhavesu upekkhako, tassa taṃ ñāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇaṃ nāma.
Then, in order to be released from that state of formation, to re-examine those very formations by applying the three characteristics with the knowledge of contemplation of re-observation, and to determine them, is called the knowledge of contemplation of re-observation. And for one who, thus comprehending formations by applying the three characteristics, due to the clear perception of the characteristic of non-self in them, does not grasp them as "self" or "belonging to self," and abandoning fear and delight in formations, becomes indifferent and neutral towards formations, not grasping them as "I" or "mine," being indifferent and neutral towards all formations, and equanimous towards the three existences—that knowledge is called the knowledge of equanimity regarding formations.
Để thoát khỏi những gì thuộc về pháp hữu vi ấy, lại áp đặt tam tướng lên chính các pháp hữu vi đó bằng tuệ quán sát lại (paṭisaṅkhānupassanāñāṇa) để thẩm xét, được gọi là paṭisaṅkhānupassanāñāṇa (Quán Sát Lại Tuệ). Vị nào sau khi áp đặt tam tướng như vậy và nhận rõ các pháp hữu vi, do đã thấy rõ đặc tính vô ngã nơi chúng, không còn nắm giữ chúng là “ta” hay “của ta”, từ bỏ cả sự sợ hãi và sự hoan hỷ đối với các pháp hữu vi, trở nên dửng dưng, trung lập với các pháp hữu vi, không còn nắm giữ là “tôi” hay “của tôi”, dửng dưng, trung lập với tất cả các pháp hữu vi, xả đối với ba cõi, trí tuệ đó của vị ấy được gọi là saṅkhārupekkhāñāṇa (Hành Xả Tuệ).
Taṃ panetaṃ sabbasaṅkhārappavattaṃ vissajjetvā nibbānaninnaṃ nibbānapakkhandaṃ hoti, no ce nibbānaṃ santato passati, punappunaṃ ‘‘anicca’’nti vā ‘‘dukkha’’nti vā ‘‘anattā’’ti vā tividhānupassanāvasena saṅkhārārammaṇameva hutvā pavattati.
But this, having abandoned the entire conditioned existence, inclines towards Nibbāna, is directed towards Nibbāna. If one does not see Nibbāna as peaceful, it repeatedly arises, taking the conditioned phenomena as its object, by way of the three kinds of contemplation: 'impermanent' or 'suffering' or 'non-self'.
Tuệ này, sau khi buông bỏ mọi diễn biến của các pháp hữu vi, hướng về Niết-bàn, xuôi về Niết-bàn, nhưng nếu chưa thấy Niết-bàn một cách liên tục, nó lại tiếp tục diễn tiến với đối tượng là các pháp hữu vi thông qua ba cách quán tùy theo là “vô thường”, “khổ”, hay “vô ngã”.
Evaṃ tiṭṭhamānañca etaṃ animitto appaṇihito suññatoti tiṇṇaṃ vimokkhānaṃ vasena vimokkhamukhabhāvaṃ āpajjitvā tiṭṭhati.
And while it thus stands, it becomes a gateway to liberation by way of the three liberations: signless, desireless, and emptiness.
Và khi tồn tại như vậy, tuệ này, bằng cách trở thành cửa ngõ của sự giải thoát (vimokkhamukha) thông qua ba loại giải thoát (vimokkha) là vô tướng (animitta), vô nguyện (appaṇihita), và không (suññata), nó đứng vững.
Tisso hi anupassanā tīṇi vimokkhamukhānīti vuccanti.
Indeed, the three contemplations are called the three gateways to liberation.
Ba phép tùy quán (anupassanā) được gọi là ba cửa ngõ giải thoát (vimokkhamukha).
Ettha ca aniccato manasi karonto (paṭi. ma. 1.223-224) adhimokkhabahulo animittaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati.
Here, one who contemplates as impermanent, being abundant in determination, attains the signless liberation.
Trong đó, người tác ý theo khía cạnh vô thường, với tín giải (adhimokkha) mạnh mẽ, sẽ đắc được Vô Tướng Giải Thoát (animitta vimokkha).
Dukkhato manasi karonto passaddhibahulo appaṇihitaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati.
One who contemplates as suffering, being abundant in tranquility, attains the desireless liberation.
Người tác ý theo khía cạnh khổ, với sự an tịnh (passaddhi) mạnh mẽ, sẽ đắc được Vô Nguyện Giải Thoát (appaṇihita vimokkha).
Anattato manasi karonto vedabahulo suññatavimokkhaṃ paṭilabhati.
One who contemplates as non-self, being abundant in wisdom, attains the emptiness liberation.
Người tác ý theo khía cạnh vô ngã, với tuệ (veda) mạnh mẽ, sẽ đắc được Không Giải Thoát (suññata vimokkha).
Ettha ca animitto vimokkhoti animittākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto ariyamaggo.
Here, signless liberation means the Noble Path that proceeds by taking Nibbāna as its object in the aspect of signlessness.
Ở đây, Vô Tướng Giải Thoát (animitta vimokkha) là Thánh Đạo (ariyamagga) đã khởi lên bằng cách lấy Niết-bàn làm đối tượng theo phương diện vô tướng.
So hi animittāya dhātuyā uppannattā animitto, kilesehi ca vimuttattā vimokkho.
Indeed, it is signless because it arises in the element of signlessness, and it is liberation because it is freed from defilements.
Nó được gọi là vô tướng vì phát sinh từ vô tướng giới (animittā dhātu), và là giải thoát vì đã thoát khỏi các phiền não (kilesa).
Eteneva nayena appaṇihitākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto appaṇihito, suññatākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto suññatoti veditabbo.
In the same manner, that which proceeds by taking Nibbāna as its object in the aspect of desirelessness is to be understood as desireless, and that which proceeds by taking Nibbāna as its object in the aspect of emptiness is to be understood as emptiness.
Theo cách tương tự, cần hiểu rằng đạo lộ khởi lên bằng cách lấy Niết-bàn làm đối tượng theo phương diện vô nguyện là vô nguyện (appaṇihita), và đạo lộ khởi lên bằng cách lấy Niết-bàn làm đối tượng theo phương diện không là không (suññata).
Adhigatasaṅkhārupekkhassa kulaputtassa vipassanā sikhāppattā hoti.
For the noble son who has attained equanimity regarding conditioned phenomena, insight has reached its peak.
Đối với thiện nam tử đã đạt được hành xả tuệ, tuệ vipassanā đã đạt đến đỉnh cao.
Vuṭṭhānagāminivipassanāti etadeva.
This is called the insight leading to emergence.
Đây cũng chính là tuệ vipassanā dẫn đến xuất khởi (vuṭṭhānagāminivipassanā).
Etaṃ saṅkhārupekkhāñāṇaṃ āsevantassa bhāventassa tikkhatarā saṅkhārupekkhā uppajjati.
As one cultivates and develops this knowledge of equanimity regarding conditioned phenomena, sharper equanimity regarding conditioned phenomena arises.
Đối với người tu tập, làm cho sung mãn tuệ hành xả này, một tuệ hành xả sắc bén hơn sẽ phát sinh.
Tassa idāni maggo uppajjissatīti saṅkhārupekkhā saṅkhāre ‘‘aniccā’’ti vā ‘‘dukkhā’’ti vā ‘‘anattā’’ti vā sammasitvā bhavaṅgaṃ otarati.
Now, for him, the path will arise. This equanimity regarding conditioned phenomena, having contemplated conditioned phenomena as 'impermanent' or 'suffering' or 'non-self', sinks into the life-continuum.
Bây giờ, khi Đạo sắp phát sinh cho vị ấy, tuệ hành xả, sau khi thẩm xét các pháp hữu vi là “vô thường”, “khổ”, hay “vô ngã”, sẽ chìm vào dòng hữu phần (bhavaṅga).
Bhavaṅgā vuṭṭhāya saṅkhārupekkhāya āgatanayeneva aniccādiākārena manasi karitvā uppajjati manodvārāvajjanaṃ, tadeva manasi karoto paṭhamaṃ javanacittaṃ uppajjati, yaṃ ‘‘parikamma’’nti vuccati.
Rising from the life-continuum, the mind-door adverting arises, contemplating in the manner of impermanence, etc., just as it came through equanimity regarding conditioned phenomena. As one contemplates that, the first impulsion consciousness arises, which is called 'preparatory action' (parikamma).
Sau khi xuất khỏi dòng hữu phần, tâm hướng môn (manodvārāvajjana) phát sinh, tác ý theo cách đã được tuệ hành xả mang đến, tức là theo phương diện vô thường v.v... Khi tác ý như vậy, tâm tốc hành (javana) đầu tiên phát sinh, được gọi là “parikamma” (chuẩn bị).
Tadanantaraṃ tatheva dutiyaṃ javanacittaṃ uppajjati, yaṃ ‘‘upacāra’’nti vuccati.
Immediately after that, in the same way, the second impulsion consciousness arises, which is called 'access' (upacāra).
Ngay sau đó, tâm tốc hành thứ hai phát sinh theo cách tương tự, được gọi là “upacāra” (cận hành).
Tadanantarampi tatheva uppajjati javanacittaṃ, yaṃ ‘‘anuloma’’nti vuccati.
Immediately after that, in the same way, an impulsion consciousness arises, which is called 'conformity' (anuloma).
Ngay sau đó nữa, tâm tốc hành cũng phát sinh theo cách tương tự, được gọi là “anuloma” (thuận thứ).
Idaṃ tesaṃ pāṭiyekkaṃ nāmaṃ.
These are their individual names.
Đây là tên gọi riêng của chúng.
Avisesena pana tividhametaṃ āsevanantipi parikammantipi upacārantipi anulomantipi vuccati.
But generally, these three are called 'cultivation' (āsevanā), 'preparatory action' (parikamma), 'access' (upacāra), and 'conformity' (anuloma).
Tuy nhiên, một cách không phân biệt, cả ba loại này cũng được gọi là thuần thục (āsevana), chuẩn bị (parikamma), cận hành (upacāra), và thuận thứ (anuloma).
Idaṃ pana anulomañāṇaṃ saṅkhārārammaṇāya vuṭṭhānagāminiyā vipassanāya pariyosānaṃ hoti.
This knowledge of conformity is the culmination of the insight leading to emergence, which has conditioned phenomena as its object.
Tuệ thuận thứ (anulomañāṇa) này là điểm kết thúc của tuệ vipassanā dẫn đến xuất khởi (vuṭṭhānagāminī vipassanā) có đối tượng là các pháp hữu vi.
Nippariyāyena pana gotrabhuñāṇameva vipassanāpariyosānanti vuccati.
However, in the ultimate sense, the knowledge of change of lineage (gotrabhuñāṇa) itself is called the culmination of insight.
Tuy nhiên, một cách không bàn cãi, chính tuệ chuyển tộc (gotrabhuñāṇa) mới được gọi là điểm kết thúc của vipassanā.
Tato paraṃ nirodhaṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ kurumānaṃ puthujjanagottaṃ atikkamamānaṃ nibbānārammaṇe paṭhamasamannāhārabhūtaṃ apunarāvaṭṭakaṃ gotrabhuñāṇaṃ uppajjati.
Thereafter, the knowledge of change of lineage arises, taking cessation, Nibbāna, as its object, transcending the lineage of ordinary people, being the first direct apprehension of Nibbāna as its object, and being non-reverting.
Sau đó, đối với người đang lấy Niết-bàn đoạn diệt làm đối tượng, đang vượt qua dòng phàm phu, thì gotrabhuñāṇa (chuyển tộc trí), là sự hướng tâm đầu tiên đến đối tượng Niết-bàn và không còn quay trở lại, được sanh khởi.
Idaṃ pana ñāṇaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhiñca ñāṇadassanavisuddhiñca na bhajati, antarā abbohārikameva hoti, vipassanāsote patitattā pana vipassanāti vā saṅkhyaṃ gacchati.
This knowledge, however, does not belong to the purification of knowledge and vision of the path or the purification of knowledge and vision; it is merely an intermediate, unclassifiable state. But because it has fallen into the stream of insight, it is counted as insight.
Tuy nhiên, trí này không thuộc về paṭipadāñāṇadassanavisuddhi (hành đạo tri kiến thanh tịnh) và ñāṇadassanavisuddhi (tri kiến thanh tịnh), nó chỉ là một giai đoạn trung gian không mang tính quy ước. Nhưng vì nó nằm trong dòng vipassanā, nên nó được kể là vipassanā.
Nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā gotrabhuñāṇe niruddhe tena dinnasaññāya nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā diṭṭhisaṃyojanaṃ sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ vicikicchāsaṃyojananti tīṇi saṃyojanāni samucchedavasena viddhaṃsento sotāpattimaggo uppajjati.
When the knowledge of change of lineage, having taken Nibbāna as its object, ceases, the Stream-entry Path arises, taking Nibbāna as its object by virtue of the perception it has given, utterly destroying the three fetters: identity view, adherence to rites and rituals, and skeptical doubt.
Khi gotrabhuñāṇa diệt sau khi lấy Niết-bàn làm đối tượng, nhờ vào dấu hiệu mà nó đã trao, đạo Tu-đà-hoàn sanh khởi, lấy Niết-bàn làm đối tượng, đoạn trừ vĩnh viễn ba kiết sử là thân kiến kiết sử, giới cấm thủ kiết sử và nghi kiết sử.
Tadanantaraṃ tasseva vipākabhūtāni dve tīṇi vā phalacittāni uppajjanti anantaravipākattā lokuttarānaṃ.
Immediately after that, two or three fruition consciousnesses, which are its results, arise, because supramundane states have immediate results.
Ngay sau đó, hai hoặc ba quả tâm, là quả của đạo ấy, sanh khởi, vì các pháp siêu thế có quả sanh liền sau đó.
Phalapariyosāne panassa cittaṃ bhavaṅgaṃ otarati.
At the end of the fruition, his mind sinks into the life-continuum.
Sau khi quả tâm kết thúc, tâm của vị ấy chìm vào bhavaṅga (hộ kiếp).
Tato bhavaṅgaṃ vicchinditvā paccavekkhaṇatthāya manodvārāvajjanaṃ uppajjati.
Then, interrupting the life-continuum, the mind-door adverting arises for the purpose of reviewing.
Sau đó, cắt đứt bhavaṅga, manodvārāvajjana (ý môn hướng tâm) sanh khởi để phản khán.
So hi ‘‘iminā vatāhaṃ maggena āgato’’ti maggaṃ paccavekkhati, tato ‘‘ayaṃ me ānisaṃso laddho’’ti phalaṃ paccavekkhati, tato ‘‘ime nāma me kilesā pahīnā’’ti pahīnakilese paccavekkhati, tato ‘‘ime nāma me kilesā avasiṭṭhā’’ti uparimaggattayavajjhe kilese paccavekkhati, avasāne ‘‘ayaṃ me dhammo ārammaṇato paṭividdho’’ti amataṃ nibbānaṃ paccavekkhati.
Indeed, he reflects on the path, thinking, "I have come by this path." Then he reflects on the fruit, thinking, "This benefit has been attained by me." Then he reflects on the abandoned defilements, thinking, "These defilements have been abandoned by me." Then he reflects on the remaining defilements, thinking, "These defilements, which are to be eradicated by the three higher paths, remain for me." Finally, he reflects on Nibbāna, the deathless, thinking, "This Dhamma has been penetrated by me as an object."
Vị ấy phản khán đạo rằng: “Ta đã đến bằng đạo này”, sau đó phản khán quả rằng: “Ta đã nhận được lợi ích này”, sau đó phản khán các phiền não đã đoạn trừ rằng: “Những phiền não này của ta đã được đoạn trừ”, sau đó phản khán các phiền não còn sót lại, tức là những phiền não sẽ bị đoạn trừ bởi ba đạo cao hơn, rằng: “Những phiền não này của ta còn sót lại”, và cuối cùng phản khán Niết-bàn bất tử rằng: “Pháp này đã được ta chứng ngộ qua đối tượng”.
Iti sotāpannassa ariyasāvakassa pañca paccavekkhaṇāni honti.
Thus, for a noble disciple who is a stream-enterer (Sotāpanna), there are five reflections.
Như vậy, vị Thánh đệ tử Tu-đà-hoàn có năm sự phản khán.
Tathā sakadāgāmianāgāmīnaṃ.
Similarly for a once-returner (Sakadāgāmi) and a non-returner (Anāgāmi).
Tương tự đối với các vị Tư-đà-hàm và A-na-hàm.
Arahato pana avasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇaṃ nāma natthi.
However, for an Arahant, there is no reflection on remaining defilements.
Tuy nhiên, bậc A-la-hán không có sự phản khán các phiền não còn sót lại.
Evaṃ sabbānipi ekūnavīsati honti.
Thus, all of them amount to nineteen.
Như vậy, tổng cộng có mười chín sự phản khán.
Ukkaṭṭhaparicchedova ceso.
And this is the highest classification.
Và đây là sự phân định tối đa.
Pahīnāvasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇañhi sekkhānaṃ hoti vā, na vā.
For trainees (sekkhā), the reflection on abandoned and remaining defilements may or may not occur.
Vì sự phản khán các phiền não đã đoạn trừ và còn sót lại có thể có hoặc không có đối với các bậc hữu học.
Evaṃ paccavekkhitvā so sotāpanno ariyasāvako tasmiṃyeva vā āsane nisinno aparena vā samayena kāmarāgabyāpādānaṃ tanubhāvaṃ karonto dutiyamaggaṃ pāpuṇāti, tadanantaraṃ vuttanayena phalañca.
Having reflected thus, that noble disciple who is a Sotāpanna, while seated on that very seat or at a later time, by making lust for sensual pleasures (kāmarāga) and ill-will (byāpāda) attenuated, attains the second path, and immediately thereafter, the fruit in the manner described.
Sau khi phản khán như vậy, vị Thánh đệ tử Tu-đà-hoàn ấy, hoặc ngay khi đang ngồi trên cùng một chỗ ngồi, hoặc vào một thời điểm khác, làm suy yếu dục ái và sân, đạt đến đạo thứ hai, và ngay sau đó là quả theo cách đã nói.
Tato vuttanayena kāmarāgabyāpādānaṃ anavasesappahānaṃ karonto tatiyamaggaṃ pāpuṇāti, vuttanayena phalañca.
Then, in the manner described, by completely abandoning lust for sensual pleasures and ill-will, he attains the third path, and the fruit in the manner described.
Sau đó, theo cách đã nói, vị ấy đoạn trừ hoàn toàn dục ái và sân, đạt đến đạo thứ ba, và quả theo cách đã nói.
Tato tasmiṃyeva vā āsane nisinno aparena vā samayena rūparāgaarūparāgamānauddhaccaavijjānaṃ anavasesappahānaṃ karonto catutthamaggaṃ pāpuṇāti, vuttanayena phalañca.
Then, while seated on that very seat or at a later time, by completely abandoning lust for form (rūparāga), lust for the formless (arūparāga), conceit (māna), restlessness (uddhacca), and ignorance (avijjā), he attains the fourth path, and the fruit in the manner described.
Sau đó, hoặc ngay khi đang ngồi trên cùng một chỗ ngồi, hoặc vào một thời điểm khác, vị ấy đoạn trừ hoàn toàn sắc ái, vô sắc ái, mạn, trạo cử và vô minh, đạt đến đạo thứ tư, và quả theo cách đã nói.
Ettāvatā cesa arahā nāma aṭṭhamo ariyapuggalo hoti mahākhīṇāsavo.
At this point, he is called an Arahant, the eighth noble person, a great one whose taints (āsavas) are destroyed.
Đến đây, vị ấy được gọi là bậc A-la-hán, vị Thánh nhân thứ tám, bậc Đại Lậu Tận.
Iti imesu catūsu maggesu ñāṇaṃ ñāṇadassanavisuddhi nāma.
Thus, the knowledge in these four paths is called Knowledge and Vision of Purity (ñāṇadassanavisuddhi).
Như vậy, trí trong bốn đạo này được gọi là ñāṇadassanavisuddhi (tri kiến thanh tịnh).
Ettāvatā pātimokkhasaṃvarasīlādīnaṃ vuttattā sīlavisuddhi ca mettāsubhādīnaṃ vuttattā cittavisuddhi ca nāmarūpapariggahādīnaṃ vasena diṭṭhivisuddhikaṅkhāvitaraṇavisuddhimaggāmaggañāṇadassanavisuddhi paṭipadāñāṇadassanavisuddhi ñāṇadassanavisuddhiyo cāti satta visuddhiyo vuttā honti.
At this point, since the purity of virtue (sīlavisuddhi) through the explanation of the morality of restraint by the Pātimokkha and so on, and the purity of mind (cittavisuddhi) through the explanation of loving-kindness (mettā) and the foul (asubha) and so on, and the purity of view (diṭṭhivisuddhi) by way of discerning mind-and-matter (nāmarūpapariggaha) and so on, the purity of overcoming doubt (kaṅkhāvitaraṇavisuddhi), the purity of knowledge and vision of what is path and not-path (maggāmaggañāṇadassanavisuddhi), the purity of knowledge and vision of the way (paṭipadāñāṇadassanavisuddhi), and the purity of knowledge and vision (ñāṇadassanavisuddhi) have been explained, the seven purities are said to have been explained.
Đến đây, vì đã nói về giới như pātimokkhasaṃvarasīla, nên sīlavisuddhi (giới thanh tịnh) đã được nói đến; vì đã nói về các đề mục như mettā, asubha, nên cittavisuddhi (tâm thanh tịnh) đã được nói đến; và thông qua việc xác định danh-sắc, bảy thanh tịnh là diṭṭhivisuddhi (kiến thanh tịnh), kaṅkhāvitaraṇavisuddhi (đoạn nghi thanh tịnh), maggāmaggañāṇadassanavisuddhi (đạo phi đạo tri kiến thanh tịnh), paṭipadāñāṇadassanavisuddhi (hành đạo tri kiến thanh tịnh) và ñāṇadassanavisuddhi (tri kiến thanh tịnh) cũng đã được nói đến.
Idaṃ vuttappakāraṃ paṭipadākkamaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘pāpuṇeyyānupubbena, sabbasaṃyojanakkhaya’’nti.
It is with reference to this described sequence of practice that it is said: "He should gradually attain the destruction of all fetters."
Câu “pāpuṇeyyānupubbena, sabbasaṃyojanakkhaya” (lần lượt đạt đến, sự đoạn tận tất cả kiết sử) được nói liên quan đến tiến trình thực hành đã được trình bày này.
Ettha sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparāmāso kāmarāgo paṭigho rūparāgo aruparāgo māno uddhaccaṃ avijjāti ime dasa dhammā sabbasaṃyojanā nāma.
Here, these ten phenomena – personality view (sakkāyadiṭṭhi), doubt (vicikicchā), clinging to rites and rituals (sīlabbataparāmāsa), lust for sensual pleasures (kāmarāga), ill-will (paṭigha), lust for form (rūparāga), lust for the formless (arūparāga), conceit (māna), restlessness (uddhacca), and ignorance (avijjā) – are called all fetters.
Ở đây, mười pháp này được gọi là sabbasaṃyojanā (tất cả kiết sử): thân kiến, nghi, giới cấm thủ, dục ái, sân, sắc ái, vô sắc ái, mạn, trạo cử, và vô minh.
Etesu sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā sotāpattimaggavajjhā, kāmarāgapaṭighā dutiyamaggena tanubhūtā hutvā tatiyena samugghātaṃ gacchanti, sesāni pañca catutthenāti.
Among these, personality view, doubt, and clinging to rites and rituals are eradicated by the stream-entry path; lust for sensual pleasures and ill-will become attenuated by the second path and are uprooted by the third; and the remaining five by the fourth.
Trong số này, thân kiến, nghi, và giới cấm thủ bị đoạn trừ bởi đạo Tu-đà-hoàn; dục ái và sân, sau khi được làm suy yếu bởi đạo thứ hai, sẽ bị nhổ tận gốc bởi đạo thứ ba; năm kiết sử còn lại bị đoạn trừ bởi đạo thứ tư.
Evaṃ anupubbena sabbasaṃyojanakkhayasaṅkhātaṃ arahattaṃ pāpuṇātīti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that he gradually attains Arahantship, which is the destruction of all fetters.
Nên hiểu rằng, vị ấy lần lượt đạt đến quả A-la-hán, được gọi là sự đoạn tận tất cả kiết sử.
Kenāti ce?
By whom, if asked?
Nếu hỏi: "Bởi ai?",
Yassa therassa lokavicārino loke vicarantassa mahato kittisaddassa parissamo na sambhoti na hoti, kiṃ viya?
It is connected to the statement that it was compiled by Dhammasiri, whose great reputation, wandering in the world (lokavicārino), does not arise (na sambhoti), like what?
Yassa therassa (vị trưởng lão nào) lokavicārino (đi lại trong thế gian) có danh tiếng lớn mà na sambhoti (không có) sự mệt nhọc, giống như gì?
Mālutasseva niccaso, yathā niccaṃ vicarantassa mālutassa parissamo natthi, evaṃ vicarantassa kittisaddassa parissamo natthi, tena dhammasirikena samudāhaṭāti sambandho.
Like the wind, constantly, just as the wind, constantly moving, has no weariness, so too, his reputation, moving about, has no weariness.
Mālutasseva niccaso, (như gió luôn luôn) cũng như gió đi lại luôn luôn mà không có sự mệt nhọc, cũng vậy, vị có danh tiếng đi lại mà không có sự mệt nhọc, nên hiểu rằng, đã được tuyên thuyết bởi vị Dhammasiri ấy.