(Ka) etthāha – kimatthamāditovāyaṃ gāthā nikkhittā, nanu yathādhippetameva pakaraṇamārabhanīyanti?
(A) Here it is asked: "Why is this verse placed at the very beginning? Should not the treatise be commenced just as intended?"
(Ka) Ở đây, có người hỏi: "Vì sao bài kệ này lại được đặt ở đầu? Chẳng phải nên bắt đầu ngay vào tác phẩm như đã dự định sao?"
Vuccate – sappayojanattā.
It is said: "Because it has a purpose."
Xin thưa: "Vì nó có mục đích."
Sappayojanañhi taṃdassanaṃ tāya ratanattayappaṇāmābhidheyyakaraṇappakārappayojanābhidhānasandassanato.
For that exposition is purposeful, as it refers to the homage to the Triple Gem, the subject matter, the method of composition, the purpose, and the designation.
Sự trình bày đó là có mục đích, vì nó liên quan đến việc chỉ ra các mục đích như đảnh lễ Tam Bảo, nội dung, cách thức thực hiện và tên gọi.
Tāni ca pana sappayojanāni anantarāyena ganthaparisamāpanādippayojanānamabhinipphādanato.
And those purposes lead to the accomplishment of objectives such as the completion of the text without hindrance.
Và những mục đích có lợi ích đó là do sự thành tựu các mục đích như hoàn thành tác phẩm mà không có chướng ngại, v.v.
Tathā hi sotūnamattano ca yathādhippetatthanipphādanaṃ ratanattayappaṇāmakaraṇappayojanaṃ.
Thus, the purpose of offering homage to the Triple Gem is the accomplishment of the intended meaning for both the listeners and oneself.
Thật vậy, việc thành tựu ý nghĩa như mong muốn cho thính giả và cho chính mình là mục đích của việc đảnh lễ Tam Bảo.
Viditābhidheyyassa ganthassa viññūnamādaraṇīyatā abhidheyyakathanappayojanaṃ.
The purpose of stating the subject matter is for the wise to appreciate the text whose subject matter is known.
Sự đáng kính trọng của tác phẩm có nội dung đã được biết đối với những người trí là mục đích của việc trình bày nội dung.
Sotujanasamussāhajananaṃ karaṇappakārappayojanakathanappayojanaṃ.
The purpose of stating the method of composition is to generate enthusiasm among the listeners.
Việc tạo ra sự phấn khởi cho thính giả là mục đích của việc trình bày mục đích của cách thức thực hiện.
Vohārasukhatā pana abhidhānakathanappayojanaṃ.
Ease of expression, however, is the purpose of stating the designation.
Còn sự thuận tiện trong cách diễn đạt là mục đích của việc trình bày tên gọi.
Tattha vanditvā ratanattayanti iminā ratanattayappaṇāmo dassito, khuddasikkhanti iminā khuddabhūtānaṃ sikkhānaṃ idha paṭipādetabbatādīpanena abhidheyyaṃ, abhidheyyo ca nāmesa samuditena satthena vacanīyatthoti.
Here, "having paid homage to the Triple Gem" indicates homage to the Triple Gem; "Khuddasikkhā" indicates the subject matter by showing that the minor trainings are to be expounded here, and the subject matter is that which is to be expressed by the collective meaning.
Trong đó, với cụm từ vanditvā ratanattayaṃ (đảnh lễ Tam Bảo), sự đảnh lễ Tam Bảo được chỉ ra; với cụm từ khuddasikkhaṃ, nội dung được chỉ ra bằng cách trình bày rằng các giới luật nhỏ (khuddabhūtānaṃ sikkhānaṃ) phải được thực hành ở đây, và nội dung (abhidheyya) là ý nghĩa được nói đến bởi toàn bộ văn bản.
Abhidhānañca pana imināva dassitaṃ tena atthānugatasamaññāparidīpanato.
And the designation is indicated by this very term, as it illuminates a name consistent with the meaning.
Và tên gọi cũng được chỉ ra bằng chính cụm từ này, vì nó làm sáng tỏ một danh xưng phù hợp với ý nghĩa.
Samātikanti iminā karaṇappakāro, khuddasikkhanti iminā ca, tena khuddabhūtānaṃ sikkhānaṃ idha dassetabbabhāvappakāsanato.
"With its matrix" indicates the method of composition, and also "Khuddasikkhā," because it reveals that the minor trainings are to be explained here.
Bằng từ Samātikaṃ (Cùng với mātikā), (tác giả) chỉ ra phương thức biên soạn, và bằng từ khuddasikkhaṃ (Tiểu học giới), (tác giả) cũng chỉ ra (điều đó), bởi vì ở đây, (tác giả) trình bày rằng các học giới nhỏ (khuddasikkhā) cần được chỉ dạy.
Ādito upasampanna sikkhitabbanti iminā payojanapayojanaṃ pana imināva sāmatthiyato dassitameva, tāsaṃ sikkhitabbappakāsanena hi sikkhane sati tammūlikāya diṭṭhadhammikasamparāyikatthanipphattiyā saṃsijjhanato.
The purpose of the purpose, "to be trained by those who have just received higher ordination," is indicated by this very term through its inherent power, for by the exposition of these trainings, their practice leads to the accomplishment of benefits in this life and the next.
Còn mục đích của mục đích thì đã được chỉ ra bằng chính năng lực của câu “ādito upasampanna sikkhitabbaṃ” (điều cần được học bởi người đã thọ Cụ túc giới ngay từ ban đầu), bởi vì khi có sự học tập thông qua việc trình bày các điều cần học ấy, sự thành tựu các lợi ích trong hiện tại và đời sau, vốn có gốc rễ từ đó, sẽ được viên mãn.
Pakaraṇappayojanānaṃ sādhanasādhiyalakkhaṇo sambandho tannissayadassaneneva dassitoyevāti ayamettha samudāyattho.
The relationship of the treatise's purposes, characterized by means and ends, is already shown by the exposition of their dependence; this is the overall meaning here.
Mối liên hệ giữa mục đích và phương tiện của bộ luận, vốn có đặc tính là cái được thành tựu và cái dùng để thành tựu, đã được chỉ ra thông qua việc trình bày nền tảng của chúng. Đây là ý nghĩa tổng quát ở đây.
Tayo avayavā assāti tayaṃ, samudāyāpekkhaṃ ekavacanaṃ, avayavavinimuttassa pana samudāyassa abhāvato tīṇi eva ratanāni vuccanti.
"Tayaṃ" means having three parts; it is a singular noun referring to a collection, but since there is no collection distinct from its parts, only three jewels are spoken of.
Cái có ba phần được gọi là bộ ba (tayaṃ); đây là số ít xét theo phương diện tổng thể, nhưng vì không có một tổng thể nào tách rời khỏi các phần cấu thành, nên được gọi là ba bảo vật.
Ratanānaṃ tayaṃ ratanattayaṃ.
The collection of jewels is the Triple Gem.
Bộ ba của các bảo vật là ratanattayaṃ (Tam Bảo).
Vanditvāti tīhi dvārehi namassitvā.
"Having paid homage" means having saluted through the three doors.
Vanditvā (sau khi đảnh lễ) nghĩa là sau khi cúi lạy bằng ba cửa (thân, khẩu, ý).
‘‘Tisso imā, bhikkhave, vandanā kāyena vandati, vacasā vandati, manasā vandatī’’ti (a. ni. 3.155) hi vuttaṃ.
For it is said: "There are these three kinds of homage, bhikkhus: one pays homage with the body, one pays homage with speech, one pays homage with the mind."
Vì đã được nói rằng: “Này các Tỳ khưu, có ba cách đảnh lễ này: đảnh lễ bằng thân, đảnh lễ bằng lời, và đảnh lễ bằng ý.”
Tattha viññattiṃ anuppādetvā kevalaṃ ratanattayaguṇānussaraṇavasena manodvāre bahulappavattā kusalacetanā manodvāravandanā.
Among these, homage through the mind-door is the wholesome volition that occurs predominantly through the mind-door, merely recollecting the virtues of the Triple Gem without generating any manifestation.
Trong đó, thiện tư (kusalacetanā) thường xuyên khởi lên ở ý môn qua việc chỉ tùy niệm các ân đức của Tam Bảo mà không làm phát sinh biểu tri (viññatti) là sự đảnh lễ qua ý môn.
Taṃ taṃ viññattiṃ uppādetvā pana pavattā kāyavacīdvāravandanā.
Homage through the body-door and speech-door, however, is that which occurs after generating specific manifestations.
Còn sự đảnh lễ qua thân môn và khẩu môn là (thiện tư) khởi lên sau khi đã làm phát sinh biểu tri tương ứng.
Sikkhitabbāti sikkhā, adhisīlaadhicittaadhipaññāvasena tisso sikkhā.
"To be trained" is sikkhā (training); there are three trainings: higher virtue, higher mind, and higher wisdom.
Điều cần được học là học giới (sikkhā); có ba học giới là tăng thượng giới, tăng thượng tâm, và tăng thượng tuệ.
Sikkhanañcettha yathākkamaṃ sīlādidhammānaṃ saṃvaraṇavasena, ekārammaṇe cittacetasikānaṃ samādhānavasena, ārammaṇajānanalakkhaṇappaṭivedhamaggapātubhāvapāpanavasena ca āsevanaṃ daṭṭhabbaṃ.
And training here should be understood as the cultivation of virtues and other qualities through restraint, the concentration of mind and mental factors on a single object, and the attainment of the path of penetration characterized by knowing the object, respectively.
Và ở đây, sự học tập (sikkhanaṃ) cần được hiểu là sự thực hành theo thứ tự đối với các pháp như giới v.v... qua việc phòng hộ, qua việc định tĩnh tâm và tâm sở trên một đối tượng duy nhất, và qua việc đạt đến sự xuất hiện của đạo có đặc tính thấu triệt bản chất của đối tượng.
Aññattha bahuvidhā sikkhā, idha tu saṅkhepanayattā appakādianekatthasambhavepi khudda-saddassa appakatthovettha yuttataroti khuddā appakā sikkhāti khuddasikkhā.
Elsewhere, the trainings are of many kinds, but here, due to the method of conciseness, even though the word 'khudda' can have many meanings such as 'small' or 'insignificant', the meaning 'small' is more appropriate here. Thus, 'khuddasikkhā' means 'small trainings'.
Ở những nơi khác, học giới có nhiều loại, nhưng ở đây, do theo phương pháp tóm lược, mặc dù từ ‘khudda’ có nhiều nghĩa như ‘ít’ v.v..., nhưng nghĩa ‘ít’ là phù hợp hơn. Do đó, các học giới nhỏ, ít ỏi là khuddasikkhā.
Idha pana khuddasikkhāppakāsako gantho tabbohārūpacārato itthiliṅgavasena ‘‘khuddasikkhā’’ti vuccati yathā ‘‘varuṇānagara’’nti.
However, here, the text that reveals the small trainings is called 'Khuddasikkhā' in the feminine gender by way of conventional usage, just like 'Varuṇānagara'.
Tuy nhiên, ở đây, bộ luận giải thích về các học giới nhỏ, do ẩn dụ theo cách gọi đó, được gọi là “Khuddasikkhā” theo nữ tính, giống như (thành phố được gọi là) “Varuṇānagara”.
Taṃ khuddasikkhaṃ.
That Khuddasikkhā.
Khuddasikkhaṃ ấy.
Pavakkhāmīti kathessāmi.
I will declare (i.e., I will explain).
Pavakkhāmi (tôi sẽ thuyết giảng) nghĩa là tôi sẽ nói.
Kīdisanti āha ‘‘ādito upasampannasikkhitabba’’ntiādi.
What kind is it? It says, 'from the beginning, to be trained by one who has received upasampadā' and so on.
Như thế nào? Tác giả nói: “ādito upasampannasikkhitabbaṃ” (điều cần được học bởi người đã thọ Cụ túc giới ngay từ ban đầu) v.v...
Ādi-saddoyamatthi avayavavacano yathā ‘‘sabbādīni sabbanāmānī’’ti.
This word 'ādi' has the meaning of 'part', as in 'sabbādīni sabbanāmānī' (all words beginning with 'sabba' are pronouns).
Từ ādi này có nghĩa là ‘phần đầu’, như trong câu “sabbādīni sabbanāmāni” (các từ bắt đầu bằng ‘sabba’ là đại từ).
Atthi apādānavacano yathā ‘‘pabbatādīni khettānī’’ti.
It also has the meaning of 'source' or 'origin', as in 'pabbatādīni khettānī' (fields beginning from the mountain).
Nó cũng có nghĩa là ‘xuất phát điểm’, như trong câu “pabbatādīni khettāni” (những cánh đồng bắt đầu từ ngọn núi).
Tatthāvayavavācī kammasādhano ‘‘ādiyatītyādī’’ti.
Among them, the one signifying a part is a kamma-sādhana (agent in the sense of object) meaning 'that which is taken as a part is ādi'.
Trong đó, từ có nghĩa là ‘phần đầu’ được tạo thành theo nghĩa nghiệp cách: “ādiyatīti ādi” (cái được lấy làm đầu tiên, nên gọi là ādi).
Itaro apādānasādhano ‘‘ādiyati etasmātyādī’’ti.
The other is an apādāna-sādhana (agent in the sense of source) meaning 'that from which one takes is ādi'.
Từ kia được tạo thành theo nghĩa xuất xứ cách: “ādiyati etasmāti ādi” (cái được lấy từ đó, nên gọi là ādi).
Tattha yo avayavavacano, tassedaṃ gahaṇaṃ, tasmā upasampannakkhaṇampi anto katvā ādibhūtā upasampannakkhaṇatoyeva paṭṭhāyāti evamettha attho daṭṭhabbo.
Here, the one signifying a part is taken; therefore, including the moment of upasampadā, the meaning here should be understood as 'starting from the very first moment of upasampadā'.
Trong đó, từ có nghĩa là ‘phần đầu’ được dùng ở đây; do đó, ở đây cần hiểu ý nghĩa là: bao gồm cả khoảnh khắc thọ Cụ túc giới, bắt đầu từ chính khoảnh khắc thọ Cụ túc giới là lúc ban đầu.
Eva-saddo panettha sabbavākyānaṃ avadhāraṇaphalattā labbhati.
The word 'eva' here is used to emphasize all the sentences.
Từ eva ở đây được chấp nhận vì nó có tác dụng nhấn mạnh cho tất cả các câu.
To-paccayo avadhimhiyeva, na ādhāre.
The to-suffix is only for the limit, not for the base.
Hậu tố ‘to’ chỉ dùng trong nghĩa giới hạn, không dùng trong nghĩa vị trí.
Tattha hi topaccaye ādhāre vattamāne ādimhiyeva majjhaantānaṃ avayavabhūte upasampannakkhaṇeyevāti attho bhaveyya, tathā sati avadhāraṇanicchayo niyamoti atthantarattā ādikkhaṇaniyamena majjhādayo nivattiyeyyuṃ.
For if the to-suffix were in the sense of a base, the meaning would be 'only at the moment of upasampadā, which is a part of the middle and end', and if so, the certainty of emphasis would be a restriction, which is a different meaning, and by the restriction of the initial moment, the middle and other parts would be excluded.
Bởi vì nếu hậu tố ‘to’ ở đây được dùng trong nghĩa vị trí, thì ý nghĩa sẽ là: chỉ ở lúc ban đầu, tức là chỉ trong khoảnh khắc thọ Cụ túc giới, vốn là một phần của giai đoạn đầu, giữa, và cuối. Nếu vậy, vì sự nhấn mạnh có nghĩa là xác định và quy định, nên các giai đoạn giữa v.v... sẽ bị loại trừ do quy định về khoảnh khắc ban đầu.
Apādānavacanassāpi gahaṇe avadhibhūto upasampannakkhaṇo nivattiyeyya ‘‘pabbatādīni khettānī’’ti ettha ādibhūtapabbatapariccāgena khettaggahaṇaṃ viyāti daṭṭhabbaṃ.
If the apādāna-meaning were also taken, the moment of upasampadā, which is the limit, would be excluded, just as in 'pabbatādīni khettānī' (fields beginning from the mountain), the fields are taken by excluding the mountain, which is the beginning.
Nếu dùng từ có nghĩa là ‘xuất phát điểm’, thì khoảnh khắc thọ Cụ túc giới, vốn là giới hạn, sẽ bị loại trừ, cần hiểu như trong câu “pabbatādīni khettāni” (những cánh đồng bắt đầu từ ngọn núi), việc chọn lấy những cánh đồng là đã loại trừ ngọn núi là điểm khởi đầu.
Ṭīkāyaṃ pana ādhāratthopi vutto, so yathāvuttadosaṃ nātigacchati.
However, in the ṭīkā, the meaning of 'base' is also mentioned, but that does not contradict the aforementioned fault.
Tuy nhiên, trong Ṭīkā, nghĩa vị trí cũng được đề cập, nhưng điều đó không tránh khỏi lỗi đã nói trên.
Sabbattha ‘‘ṭīkāya’’nti ca vutte ettheva purāṇaṭīkāyanti gahetabbaṃ.
And wherever 'ṭīkāya' is mentioned, it should be understood as referring to the old ṭīkā here.
Và khi nói “trong Ṭīkā” ở mọi nơi, cần hiểu là trong Cựu Ṭīkā ở đây.
Āditoti iminā idaṃ dīpeti – atidullabhaṃ khaṇasamavāyaṃ labhitvā ālasiyadosena appaṭipajjantehi ca aññāṇadosena aññathā paṭipajjantehi ca ahutvā ādito paṭṭhāya nirantarameva tīsu sikkhāsu sammāpaṭipajjanavasena ādaro janetabboti.
By 'ādito', this is shown: having obtained the extremely rare concurrence of moments, those who do not practice due to the fault of laziness, and those who practice wrongly due to the fault of ignorance, should generate zeal by practicing correctly and continuously in the three trainings from the very beginning, without having done so before.
Bằng từ ādito (ngay từ ban đầu), tác giả chỉ ra điều này: sau khi đã có được sự hội đủ các duyên lành vô cùng hiếm có, không nên trở thành những người không thực hành do lỗi lười biếng, và những người thực hành sai lạc do lỗi vô minh, mà cần phải phát sinh lòng nhiệt tâm trong việc thực hành đúng đắn ba học giới một cách liên tục ngay từ ban đầu.
Upasampannena upasampannāya ca sikkhitabbaṃ āsevitabbanti upasampannasikkhitabbaṃ, ekasesanayena upasampannatāsāmaññena vā upasampannāyapi etthevāvirodhoti upasampannena sikkhitabbanti samāso.
That which is to be trained and practiced by a bhikkhu who has received upasampadā and a bhikkhunī who has received upasampadā is upasampannasikkhitabbaṃ; by the rule of ekasesa (single remainder) or by the generality of having received upasampadā, there is no contradiction for a bhikkhunī to be included here, thus it is a compound meaning 'to be trained by one who has received upasampadā'.
Điều cần được học, cần được thực hành bởi người đã thọ Cụ túc giới nam và nữ là upasampannasikkhitabbaṃ; theo quy tắc tỉnh lược (ekasesanaya) hoặc do sự tương đồng về tư cách đã thọ Cụ túc giới, nên ở đây không có mâu thuẫn khi bao gồm cả người nữ đã thọ Cụ túc giới, do đó, đây là một hợp từ có nghĩa là “điều cần được học bởi người đã thọ Cụ túc giới”.
Nanu adhisīlādayova sikkhitabbā, evaṃ sati kathaṃ pakaraṇaṃ sikkhitabbattena vuttanti?
But aren't only adhisīla and so on to be trained? If so, how is the treatise said to be 'to be trained'?
Chẳng phải chỉ có tăng thượng giới v.v... mới là những điều cần được học sao? Nếu vậy, tại sao bộ luận lại được nói là điều cần được học?
Nāyaṃ doso, sikkhāya sikkhitabbatte sati taddīpakaganthassāpi āsevitabbatā āpajjatīti.
This is not a fault; when the training itself is to be trained, the text that illuminates it also becomes something to be practiced.
Đây không phải là lỗi, vì khi học giới là điều cần được học, thì bộ luận giải thích về chúng cũng trở thành điều cần được thực hành.
Sukhaggahaṇatthaṃ vattabbavinicchayaṃ sakalampi saṅgahetvā mātikāya ṭhapanato saha mātikāyāti samātikaṃ.
Having collected all the determinations of what is to be said for easy comprehension and placed them in a mātikā, it is samātikaṃ (with a mātikā).
Để dễ dàng nắm bắt, toàn bộ phần quyết nghị về những điều cần nói đã được thu thập và đặt trong mātikā, do đó gọi là samātikaṃ (cùng với mātikā).
Tagguṇasaṃviññāṇoyaṃ bahubbīhi tassa khuddasikkhāsaṅkhātassa aññapadatthassa yo guṇo mātikāsaṅkhātaṃ visesanaṃ, tassa idha viññāyamānattā.
This is a bahubbīhi compound indicating the quality of the other word's meaning, where the quality of that other word's meaning, namely the Khuddasikkhā, is the mātikā, which is its distinguishing feature, being understood here.
Đây là một hợp từ bahubbīhi theo loại tagguṇasaṃviññāṇa, vì ở đây, đặc tính (guṇa) của đối tượng khác (aññapadattha) được gọi là Khuddasikkhā, tức là phần đặc điểm (visesana) được gọi là mātikā, đang được nhận biết.
Sukheneva hi gahaṇaṃ siyā mātikānusārena taṃ taṃ vinicchayaṃ olokentānaṃ saṃsayāpagamato.
Indeed, comprehension would be easy for those who examine the various determinations according to the mātikā, as doubts would be removed.
Thật vậy, việc nắm bắt sẽ trở nên dễ dàng khi những người tìm hiểu các quyết nghị theo mātikā sẽ đoạn trừ được sự nghi ngờ.
(Kha-ja) idāni ‘‘samātika’’nti vuttattā mātikāpadāni tāva uddisituṃ ‘‘pārājikā ca cattāro’’tiādi āraddhaṃ.
(Kha-ja) Now, since it was said "samātikaṃ", to enumerate the mātikā terms, "pārājikā ca cattāro" and so on has been commenced.
Giờ đây, vì đã nói là “samātikaṃ” (cùng với mātikā), để liệt kê các đề mục của mātikā, tác giả bắt đầu bằng câu “pārājikā ca cattāro” (và bốn tội pārājika) v.v...
Etthāha – tīsu sikkhāsu adhisīlasikkhāva kasmā paṭhamaṃ vuttāti?
Here it is asked: Why is the adhisīla training mentioned first among the three trainings?
Ở đây, có người hỏi: Trong ba học giới, tại sao tăng thượng giới học (adhisīlasikkhā) lại được nói đến đầu tiên?
Sabbasikkhānaṃ mūlabhūtattā.
Because it is the root of all trainings.
Vì đó là nền tảng của tất cả các học giới.
‘‘Sīle patiṭṭhāya naro sapañño, cittaṃ paññañca bhāvaya’’nti (saṃ. ni. 1.23; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9) hi vuttaṃ.
For it is said: "A wise person, established in virtue, develops concentration and wisdom."
Vì đã được nói rằng: “Người có trí tuệ, an trú trong giới, nên tu tập tâm và tuệ.”
Tatrāpi mahāsāvajjattā mūlacchejjavasena pavattanato sabbapaṭhamaṃ jānitabbāti pārājikāva paṭhamaṃ vuttāti veditabbaṃ.
Among them, it should be understood that the pārājikā are mentioned first because they involve grave offenses and lead to root-cutting, and thus must be known first of all.
Trong đó, cần biết rằng các tội pārājika được nói đến đầu tiên vì chúng là tội nặng nhất và diễn ra theo cách chặt đứt gốc rễ, nên cần phải được biết đến trước hết.
Mātikāpadānaṃ pana attho tassa tassa mātikāpadassa niddesavaseneva viññāyatīti na idha visuṃ dassayissāma.
However, the meaning of the mātikā terms will be understood through the explanation of each mātikā term itself, so we will not present it separately here.
Còn ý nghĩa của các đề mục trong mātikā sẽ được hiểu rõ qua phần giải thích của từng đề mục tương ứng, nên chúng tôi sẽ không trình bày riêng ở đây.
Aviññāyamānaṃ pana tattha tattheva pakāsayissāma.
But what is not understood, we will explain right there.
Tuy nhiên, những điểm chưa rõ sẽ được chúng tôi làm sáng tỏ ở từng nơi tương ứng.
Idāni uddiṭṭhapadānukkamena niddesaṃ ārabhanto ‘‘pārājikā ca cattāro’’ti paṭhamaṃ mātikāpadaṃ uddhari.
Now, beginning the explanation in the order of the enumerated terms, he extracted the first mātikā term: "and four Pārājikas."
Giờ đây, bắt đầu phần giải thích theo thứ tự các đề mục đã được nêu, tác giả đã trích dẫn đề mục đầu tiên trong mātikā là “pārājikā ca cattāro” (và bốn tội pārājika).
Evamuparipi.
And similarly above.
Và cũng như vậy ở các phần sau.
Idāni pārājikāyo uddisitvā uddiṭṭhapadānukkamena niddesaṃ ārabhanto ‘‘garukā navā’’ti dutiyaṃ padaṃ uddharītiādinā yathāyogaṃ vattabbaṃ.
Now, having enumerated the Pārājikas, beginning the explanation in the order of the enumerated terms, it should be stated appropriately, starting with "He extracted the second term: 'nine grave offences'."
Giờ đây, sau khi đã liệt kê các tội pārājika, bắt đầu phần giải thích theo thứ tự các đề mục đã được nêu, tác giả trích dẫn đề mục thứ hai là “garukā navā” (chín tội nặng) v.v... cần được nói đến theo cách phù hợp.
Tattha sikkhāpadaṃ atikkamitvā āpattiṃ āpannā puggalā tāya parājayantīti parājiyā.
Therein, individuals who, having transgressed a training rule, have incurred an offense, are defeated by that (offense); thus, parājiya.
Trong đó, những người phạm tội do vi phạm học giới, họ bị đánh bại bởi tội ấy, nên gọi là parājiyā.
Teyeva pārājikā upasaggassa vuddhiṃ katvā ya-kārassa ka-kārakaraṇena.
These very (offenses are called) Pārājikā by making an augment (vuddhi) to the prefix and changing the ya sound to ka.
Chính những tội ấy là pārājikā, bằng cách kéo dài âm của tiếp đầu ngữ và biến đổi ký tự ‘ya’ thành ký tự ‘ka’.
Te pana gaṇanaparicchedavasena cattāroti attho.
But these, by way of numerical classification, are four; this is the meaning.
Nhưng chúng có nghĩa là bốn theo cách phân loại số lượng.
1-2. Idāni te dassetuṃ ‘‘maggattaye’’tiādi āraddhaṃ.
1-2. Now, to show these, "in the three paths" and so on, has been commenced.
1-2. Bây giờ, để trình bày chúng, câu “maggattaye” (ba đường) và những gì tiếp theo đã được bắt đầu.
Evamuparipi yathāyogaṃ yojetabbaṃ.
And similarly above, it should be connected appropriately.
Tương tự, ở trên nữa cũng phải được kết hợp tùy theo sự phù hợp.
Tattha maggattayeti ettha maggā ca nāma tiṃsa maggā.
Therein, in " maggattaye" (in the three paths), the paths are indeed thirty paths.
Trong đó, ở đây maggattaye (ba đường) thì các đường có tên là ba mươi đường.
Manussāmanussatiracchānagatavasena hi tisso itthiyo.
For there are three types of females: human, non-human, and animal.
Thật vậy, có ba loại phụ nữ theo loài người, loài phi nhân và loài bàng sinh.
Tattha tiracchānagatāya ayaṃ paricchedo –
Regarding animals, this classification is:
Trong đó, đối với loài bàng sinh, sự phân loại này là –
Tāsaṃ vaccapassāvamukhamaggavasena tayo tayo katvā nava maggā, tathā ubhatobyañjanakānaṃ, purisānaṃ pana vaccamukhamaggavasena dve dve katvā cha, tathā paṇḍakānanti tiṃsa.
For these, by taking three each for the anus, urethra, and mouth paths, there are nine paths; similarly for hermaphrodites; for males, by taking two each for the anus and mouth paths, there are six; similarly for paṇḍakas (eunuchs); thus, thirty.
Đối với những người đó, có chín đường, được tạo thành ba ba theo đường đại tiện, đường tiểu tiện và đường miệng; tương tự đối với người lưỡng tính, nhưng đối với đàn ông, có sáu đường, được tạo thành hai hai theo đường đại tiện và đường miệng; tương tự đối với hoạn nhân, tổng cộng là ba mươi đường.
Tesaṃ taye.
Of these, the three.
Ba trong số đó.
Kīdiseti āha ‘‘santhatasanthate’’ti.
What kind, he asks, " santhatasanthate" (covered or uncovered).
Như thế nào? Câu trả lời là “santhatasanthate”.
Santhate asanthateti padacchedo.
The word division is santhate asanthate (covered, uncovered).
Phân tách từ là santhate asanthate.
Na santhataṃ asanthataṃ.
Not covered is asanthataṃ (uncovered).
Không được che đậy là asanthataṃ.
Tasmiṃ asanthate.
In that asanthate (uncovered).
Trong đó asanthate.
Na-kāro ettha ‘‘abrāhmaṇo’’tiādīsu viya payirudāse, taṃ kiriyāyuttassa tādisassa aññassa vatthuno vidhānena santhatassa vatthuno payirudāsanaṃ pariccajanaṃ payirudāsoti.
The negative particle na here is in the sense of payirudāsa (exclusion), as in "abrāhmaṇo" (non-brahmin), where it excludes the covered object by prescribing another such object associated with the action, meaning payirudāsa is exclusion, abandonment of the covered object.
Ở đây, từ “na” (không) dùng theo nghĩa phủ định gián tiếp (payirudāsa), giống như trong “abrāhmaṇo” (không phải Bà-la-môn) và những từ tương tự. Payirudāsa có nghĩa là loại bỏ, từ bỏ đối tượng được che đậy bằng cách quy định một đối tượng khác có liên quan đến hành động đó.
Na pasajjappaṭisedhe, santhataṃ pasajja patvā tassa ‘‘brāhmaṇo na bhavissatī’’tiādīsu viya na nisedhoti.
It is not pasajjappaṭisedha (direct prohibition), where, having directly encountered the covered (object), it is not prohibited, as in "he will not be a brahmin" and so on.
Không phải là phủ định trực tiếp (pasajjappaṭisedha), không phải là phủ định “sẽ không phải là Bà-la-môn” và những từ tương tự khi tiếp xúc với cái được che đậy.
Vā-saddo panettha vacanayuttibaleneva labbhati, tassa paliveṭhetvā, anto vā pavesetvā vatthādinā kenaci paṭicchanne vā appaṭicchanne vāti attho.
The word vā (or) here is understood solely by the force of the statement, meaning, having wrapped it, or having inserted it inside, whether covered by cloth or anything else, or uncovered.
Và ở đây, từ “vā” (hoặc) được hiểu chỉ nhờ vào sức mạnh của lời nói. Nghĩa là, được bao bọc, hoặc được che đậy bằng vải hay bất cứ thứ gì khác sau khi đưa vào bên trong, hoặc không được che đậy.
Tathābhūte allokāse pakativātena asamphuṭṭhe tintappadese.
In such an allokāse (wet place), a moist spot not affected by natural wind.
Trong nơi như vậy, allokāse (nơi ẩm ướt) là nơi ẩm ướt không bị gió tự nhiên chạm vào.
Nimittanti aṅgajātaṃ.
Nimittaṃ (sign) means the sexual organ.
Nimittaṃ là dương vật.
Santiādi tabbisesanaṃ.
" Saṃ" and so on are its specific attributes.
Saṃ và những từ tiếp theo là tính từ của nó.
Santi attaniyaṃ.
" Saṃ" means one's own.
Saṃ là của mình.
Saṃ-saddo hi attani attaniye ca vattati.
The word saṃ indeed functions in the sense of 'self' and 'one's own'.
Thật vậy, từ “saṃ” được dùng theo nghĩa “của mình” và “của riêng mình”.
Santhataṃ asanthatanti yathāvuttanayena paṭicchannaṃ vā appaṭicchannaṃ vā.
" Santhataṃ asanthataṃ" (covered or uncovered) means covered or uncovered in the manner described.
Santhataṃ asanthataṃ (được che đậy hoặc không được che đậy) theo cách đã nói.
Upādiṇṇanti anaṭṭhakāyappasādaṃ.
Upādiṇṇaṃ (appropriated) means a body faculty that is not destroyed.
Upādiṇṇaṃ là sự nhạy cảm của thân thể chưa bị hủy hoại.
Kittakanti āha ‘‘tilamattampī’’ti.
How much, he asks, " tilamattampī" (even a sesame seed's worth).
Bao nhiêu? Câu trả lời là “tilamattampī”.
Tilassa mattaṃ sākallaṃ yassa taṃ tilamattaṃ.
That which has the measure of a sesame seed, its entirety, is tilamattaṃ (a sesame seed's worth).
Tilamattaṃ là cái có lượng bằng hạt mè.
‘‘Mattaṃ sākallaṃ nicchaye’’ti hi nighaṇḍu.
For mattaṃ means 'entirety, certainty' in the lexicon.
Thật vậy, từ điển nói “mattaṃ sākallaṃ nicchaye” (matta có nghĩa là toàn bộ, chắc chắn).
Etthāpi avayavena viggaho samudāyo samāsattho, tilabījappamāṇampīti vuttaṃ hoti.
Here too, the analysis by parts forms the compound meaning of the whole; it is said to be the size of a sesame seed.
Ở đây cũng vậy, sự phân tích theo bộ phận là ý nghĩa của hợp chất (samāsa), có nghĩa là dù chỉ bằng hạt mè.
Kiṃ taṃ?
What is that?
Cái gì?
Nimittaṃ, pavesanaṃ vā.
The sexual organ, or the insertion.
Dương vật, hoặc sự đưa vào.
Api-saddo sambhāvane, ‘‘tilabījamattampī’’ti sambhāvīyati, adhike kā nāma kathāti idamettha sambhāvanaṃ, evaṃbhūtaṃ saṃ aṅgajātaṃ yathāvutte maggattaye tilamattampi pavesanto bhikkhu cuto paribhaṭṭho, pārājiko nāma hoti sāsanatoti viññāyati gammamānatthassa saddassa payogaṃ pati kāmācārattā.
The particle api (even) is for emphasis (sambhāvana), "even the size of a sesame seed" is emphasized; how much more for a greater amount, this is the emphasis here. A bhikkhu who inserts such a saṃ (his own) sexual organ, even a sesame seed's worth, into the three paths as described, is cuto (fallen), deprived; he is called a Pārājika in the Dispensation, as it is understood due to the freedom to use words for an understood meaning.
Từ api là để nhấn mạnh khả năng, “dù chỉ bằng hạt mè” được nhấn mạnh; ở đây, sự nhấn mạnh là “thì có gì để nói về lượng lớn hơn?”, và một Tỳ-khưu đưa saṃ (dương vật) như vậy vào ba đường đã nói, dù chỉ bằng hạt mè, thì vị Tỳ-khưu đó cuto (rơi rụng), bị mất mát, được hiểu là Pārājika trong giáo pháp, vì được phép sử dụng từ để chỉ ý nghĩa được nhận biết.
Kīdisoti āha ‘‘anikkhittasikkho’’ti.
What kind, he asks, " anikkhittasikkho" (one who has not abandoned the training).
Như thế nào? Câu trả lời là “anikkhittasikkho” (người chưa từ bỏ giới học).
Nikkhittasikkho pana abhikkhukattā pariccatto.
But one who has abandoned the training is disregarded as not being a bhikkhu.
Còn người đã từ bỏ giới học thì bị loại trừ vì không còn là Tỳ-khưu.
Tattha nikkhittā ohitā pariccattā paccakkhātā sikkhā etenāti viggaho.
Therein, the analysis is: "By him, the training is abandoned, given up, renounced, rejected."
Trong đó, phân tích từ là “giới học đã được từ bỏ, đã được đặt xuống, đã được từ bỏ, đã được khước từ bởi người này”.
Yathālakkhaṇaṃ na nikkhittasikkho anikkhittasikkho.
One who has not abandoned the training according to its characteristics is anikkhittasikkho.
Người không từ bỏ giới học theo đúng đặc điểm là anikkhittasikkho.
Tattha cittakhettakālappayogapuggalavijānanavasena sikkhāpaccakkhānaṃ ñatvā tadabhāvena apaccakkhānaṃ veditabbaṃ.
Therein, the non-abandonment should be understood by knowing the abandonment of training in terms of intention, object, time, method, and person, and the absence thereof.
Trong đó, việc từ bỏ giới học phải được biết qua sự hiểu biết về tâm, đối tượng, thời gian, phương tiện và người, và sự không từ bỏ phải được biết qua sự thiếu vắng những điều đó.
Tattha upasampannabhāvato cavitukāmatācittaṃ cittaṃ nāma.
Therein, the intention to fall from the state of having received the higher ordination is called cittaṃ (intention).
Trong đó, cittaṃ (tâm) có nghĩa là tâm muốn rơi rụng khỏi trạng thái Tỳ-khưu.
‘‘Buddhaṃ paccakkhāmī’’tiādīni ‘‘gihīti maṃ dhārehi, upāsako, ārāmiko, sāmaṇeroti maṃ dhārehī’’ti ‘‘alaṃ me buddhenā’’tiādīni cha khettapadāni khettaṃ nāma.
"I renounce the Buddha" and so on, "Regard me as a layman, a lay follower, a temple attendant, a novice," "Enough for me with the Buddha" and so on—these six object-terms are called khettaṃ (object).
Sáu từ về đối tượng như “Buddhaṃ paccakkhāmī” (Tôi từ bỏ Phật), “gihīti maṃ dhārehi, upāsako, ārāmiko, sāmaṇeroti maṃ dhārehī” (Hãy xem tôi là người tại gia, là cư sĩ, là người chăm sóc tự viện, là Sa-di), “alaṃ me buddhenā” (Tôi không cần Phật nữa) được gọi là khettaṃ (đối tượng).
‘‘Paccakkhāmī’’tiādinā vutto vattamānakāloyeva kālo nāma.
The present time, as stated by "I renounce" and so on, is called kālo (time).
Chỉ có thời hiện tại được nói đến bằng “paccakkhāmī” (tôi từ bỏ) và những từ tương tự được gọi là kālo (thời gian).
Yāya kāyaci bhāsāya vasena vācasikappayogova payogo nāma.
The verbal application itself, by means of any language whatsoever, is called application.
Chỉ có sự biểu đạt bằng lời nói theo bất kỳ ngôn ngữ nào được gọi là payogo (phương tiện).
Anummattādiko paccakkhāto ca manussajātiko sova puggalo nāma.
A human being who is not insane, etc., and who has renounced, is called a person.
Người đã từ bỏ, không phải người điên, thuộc loài người, chính người đó được gọi là puggalo (người).
Paccakkhātakassa vacanasamanantarameva ‘‘ayaṃ ukkaṇṭhito’’ti vā ‘‘gihibhāvaṃ patthayatī’’ti vā sotuno jānanaṃ vijānanaṃ nāmāti veditabbaṃ.
The hearer's understanding, immediately after the renouncer's statement, "This one is discontented" or "He desires the lay state," should be known as understanding.
Sự biết của người nghe ngay sau lời nói của người từ bỏ, rằng “người này đang chán nản” hoặc “người này mong muốn trạng thái tại gia” được gọi là vijānanaṃ (sự biết).
Tattha naṭṭhakāyappasādaṃ pana piḷakaṃ vā cammakhilaṃ vā lomaṃ vā pavesantassa dukkaṭaṃ.
In this regard, for one who inserts (the penis) into a dead body, or into a boil, or a skin tag, or hair, there is a dukkaṭa offense.
Trong đó, nếu đưa một vật thể không có sự nhạy cảm của thân thể đã bị hủy hoại, như mụn nhọt, mụn cóc da, hoặc lông, thì phạm tội dukkaṭa.
Akkhināsakaṇṇacchiddavatthikosesu, satthakādīhi katavaṇe vā methunarāgena nimittaṃ pavesantassa thullaccayaṃ.
For one who inserts the penis with sexual desire into the eye, nostril, ear canal, urethra, or scrotum, or into a wound made by a knife, etc., there is a thullaccaya offense.
Nếu do dục vọng tình dục mà đưa dương vật vào mắt, mũi, lỗ tai, niệu đạo, bao tinh hoàn, hoặc vết thương do dao mổ và những vật tương tự gây ra, thì phạm tội thullaccaya.
Avasesasarīresu upakacchakādīsu dukkaṭaṃ.
In other parts of the body, such as the armpit, there is a dukkaṭa offense.
Ở các bộ phận khác của cơ thể, như nách, thì phạm tội dukkaṭa.
Tiracchānagatānaṃ hatthiassagogadrabhaoṭṭhamahiṃsādīnaṃ nāsāya thullaccayaṃ, vatthikose thullaccayameva.
For animals such as elephants, horses, cows, donkeys, camels, and buffaloes, there is a thullaccaya offense for the nostril, and a thullaccaya offense for the urethra/scrotum.
Đối với loài bàng sinh như voi, ngựa, bò, lừa, lạc đà, trâu, v.v., nếu vào mũi thì thullaccaya, nếu vào bao tinh hoàn thì cũng thullaccaya.
Sabbesampi tiracchānagatānaṃ akkhikaṇṇavaṇesu dukkaṭaṃ.
For all animals, there is a dukkaṭa offense for the eye, ear, and wounds.
Đối với tất cả loài bàng sinh, nếu vào mắt, tai, vết thương thì dukkaṭa.
Tathā avasesasarīre kāyasaṃsaggarāgena, methunarāgena vā jīvamānakapurisassa vatthikosaṃ appavesanto nimittena nimittaṃ chupati, dukkaṭaṃ.
Similarly, for a living man, if one touches penis to penis without inserting it into the urethra, with desire for bodily contact or with sexual desire, there is a dukkaṭa offense.
Tương tự, nếu do dục vọng thân thể hoặc dục vọng tình dục mà chạm dương vật vào dương vật của người đang sống mà không đưa vào bao tinh hoàn, thì dukkaṭa.
Bahi nikkhantadantesu vāyamantassa pana thullaccayanti ayamettha savinicchayo atthavaṇṇanakkamo.
But for one who strives with the teeth that have emerged outside, there is a thullaccaya offense; this is the detailed explanation of the meaning here.
Nhưng nếu cố gắng đưa vào những chiếc răng đã nhô ra ngoài, thì thullaccaya. Đây là trình tự giải thích ý nghĩa và sự quyết định trong trường hợp này.
Idāni pavesanaṃ nāma na kevalaṃ attupakkameneva, parūpakkamenāpi hoti, tatrāpi sādiyantova cuto hotīti dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ.
Now, to show that insertion does not occur only by one's own effort, but also by the effort of another, and that even then one is defeated if one assents, the phrase "or else" and so on was stated.
Bây giờ, để trình bày rằng sự đưa vào không chỉ do nỗ lực của bản thân mà còn do nỗ lực của người khác, và trong trường hợp đó, người chấp thuận cũng rơi rụng, nên câu “atha vā” và những từ tiếp theo đã được nói.
Tattha atha vāti ayaṃ nipāto, nipātasamudāyo vā pakkhantarārambhe.
Here, or else is a particle, or a collection of particles, indicating the beginning of an alternative statement.
Trong đó, atha vā là một giới từ, hoặc một cụm giới từ, dùng để bắt đầu một khía cạnh khác.
Pavesanañca ṭhitañca uddhāro ca paviṭṭhañca pavesana…pe… paviṭṭhāni, itarītarayogadvando.
Insertion, remaining, withdrawal, and having been inserted are insertion...etc....having been inserted, a reciprocal dvandva compound.
Pavesana (sự đưa vào), ṭhita (sự ở lại), uddhāro (sự rút ra), và paviṭṭha (cái đã được đưa vào) là pavesana…pe… paviṭṭhāni (sự đưa vào… sự ở lại… sự rút ra… cái đã được đưa vào), là một hợp chất kép (itarītarayogadvando).
Itarītarayogo nāma aññamaññatthopādānatāti pavesanādīni ṭhitādiatthānipi hontīti paviṭṭha-saddopi pavesanādiattho hoti, tatoyevettha tasmā bahuvacanasambhavo.
Reciprocal dvandva means that the meanings of each component are mutually inclusive; thus, insertion, etc., also have the meanings of remaining, etc., and so the word having been inserted also has the meaning of insertion, etc. For this reason, the plural number is possible here.
Itarītarayoga có nghĩa là sự bao gồm ý nghĩa của nhau, nghĩa là pavesana và những từ tương tự cũng mang ý nghĩa của ṭhita và những từ tương tự, do đó từ paviṭṭha cũng mang ý nghĩa của pavesana và những từ tương tự, và chính vì thế mà có thể có số nhiều ở đây.
Aññathā dvande avayavatthapadhānattā ekatthavācakāpi paviṭṭha-saddā kathaṃ bahuvacanappasaṅgo.
Otherwise, in a dvandva compound, since the meaning of the components is primary, how could the word "having been inserted," even if it denotes a single meaning, be in the plural?
Nếu không, trong hợp chất kép, vì ý nghĩa của các thành phần là chính yếu, làm sao các từ paviṭṭha, dù chỉ chỉ một ý nghĩa, lại có thể có số nhiều?
Samāhāre vā dvando.
Or it is a collective dvandva compound.
Hoặc là một hợp chất kép theo nghĩa tổng hợp (samāhāra).
Khaṇoti kālaviseso.
Moment means a specific time.
Khaṇo là một khoảng thời gian cụ thể.
So ca yogavantānaṃ khaṇantaravinimutto natthīti pavesana…pe…paviṭṭhāniyeva khaṇoti kammadhārayo, abhede bhedaparikappanāya vā pavesana…pe… paviṭṭhānaṃ khaṇoti chaṭṭhītappuriso.
And since there is no moment separate from the moments of those who are engaged in the act, it is a karmadhāraya compound: insertion...etc....having been inserted are the moment. Or, by conceiving difference in non-difference, it is a genitive tatpurisa compound: the moment of insertion...etc....having been inserted.
Và đối với những người có sự tu tập, không có khoảng thời gian nào khác biệt, nên pavesana…pe… paviṭṭhāniyeva khaṇoti (chính sự đưa vào… cái đã được đưa vào là khoảng thời gian) là một hợp chất định ngữ (kammadhāraya), hoặc là một hợp chất sở thuộc cách thứ sáu (chaṭṭhītappuriso) là pavesana…pe… paviṭṭhānaṃ khaṇoti (khoảng thời gian của sự đưa vào… cái đã được đưa vào) bằng cách giả định sự khác biệt trong sự không khác biệt.
Tassa sādako, tasmiṃ vā sādako pavesana…pe… sādako.
One who assents to it, or one who assents at that time, is one who assents to insertion...etc.
Người chấp thuận điều đó, hoặc người chấp thuận trong điều đó, là pavesana…pe… sādako (người chấp thuận sự đưa vào… và những điều tương tự).
Khaṇa-saddo panettha paccekaṃ yojetabbo dvandasamāsattā, pavesanakālaṃ ṭhitakālaṃ uddhārakālaṃ paviṭṭhakālaṃ, tasmiṃ vā sādiyantoti evamettha attho daṭṭhabbo.
The word moment here should be construed with each component individually due to its dvandva compound nature: the moment of insertion, the moment of remaining, the moment of withdrawal, the moment of having been inserted, or one who assents at that time—this is how the meaning should be understood here.
Ở đây, từ khaṇa phải được kết hợp riêng lẻ vì là hợp chất kép, nghĩa là “thời gian đưa vào, thời gian ở lại, thời gian rút ra, thời gian đã được đưa vào, hoặc người chấp thuận trong đó”. Ý nghĩa phải được hiểu như vậy.
Evaṃ sevanacittapaccupaṭṭhānena sādako bhikkhu cutoti yojetabbaṃ.
Thus, it should be construed that a bhikkhu who assents with a mind of indulgence is defeated.
Như vậy, phải kết hợp rằng vị Tỳ-khưu chấp thuận bằng sự hiện diện của tâm hưởng thụ thì rơi rụng.
Tattha yathāvuttappadesassa antokaraṇaṃ pavesanaṃ nāma.
Here, placing into the aforementioned area is called insertion.
Trong đó, việc đưa vào bên trong khu vực đã nói được gọi là pavesanaṃ (sự đưa vào).
Yāva uddharaṇārambhā nivattaṃ ṭhitaṃ nāma.
Remaining, until the start of withdrawal, is called remaining.
Việc ở lại cho đến khi bắt đầu rút ra được gọi là ṭhitaṃ (sự ở lại).
Aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.58) pana mātugāmassa sukkavissaṭṭhiṃ patvā sabbathā vāyamato oramitvā ṭhitakālaṃ sandhāya ‘‘sukkavissaṭṭhisamaye’’ti vuttaṃ.
However, in the Commentary, "at the time of seminal emission" is stated with reference to the period of remaining after having withdrawn from a woman when one has striven in every way to emit semen.
Tuy nhiên, trong Aṭṭhakathā (pārā. aṭṭha. 1.58), câu “sukkavissaṭṭhisamaye” (vào thời điểm xuất tinh) được nói đến để chỉ thời gian ở lại sau khi xuất tinh ở người nữ và cố gắng rút ra bằng mọi cách.
Yāva aggā nīharaṇaṃ uddhāro nāma.
Withdrawing completely is called withdrawal.
Việc rút ra cho đến đỉnh được gọi là uddhāro (sự rút ra).
Yāva pavesanārahaṭṭhānā antokataṃ paviṭṭhaṃ nāma.
Having been placed into the area suitable for insertion is called having been inserted.
Việc đưa vào bên trong cho đến vị trí thích hợp để đưa vào được gọi là paviṭṭhaṃ (cái đã được đưa vào).
3-4. Idāni dutiyaṃ dassetuṃ ‘‘ādiyeyyā’’tiādimāha.
Now, to show the second, he states "should take" and so on.
3-4. Bây giờ, để trình bày điều thứ hai, câu “ādiyeyyā” và những từ tiếp theo được nói.
Tattha adinnaṃ theyyacittena ādiyeyya…pe… saṅketaṃ vītināmaye, pārājiko bhaveti sambandho.
Here, the connection is: should take what is not given with a thievish mind...etc....should transgress the agreement, he becomes defeated.
Ở đó, (câu) “lấy vật không được cho với tâm trộm cắp… vân vân… vượt qua nơi đã giao hẹn” có mối liên hệ là “phạm tội pārājika.”
Adinnanti manussasāmikehi kāyavācāhi na dinnaṃ.
What is not given means what has not been given by human owners through body or speech.
Adinnaṃ (không được cho) là vật không được cho bằng thân hoặc khẩu bởi những người chủ là con người.
Theyyacittenāti thenoti coro, tassa bhāvo theyyaṃ na-kārassa ya-kāraṃ katvā dvittena.
With a thievish mind: thena means a thief; its state is theyya, by changing the 'n' to 'y' and doubling it.
Theyyacittena (với tâm trộm cắp): thena là kẻ trộm, bhāva (bản chất) của nó là theyyaṃ, do biến đổi na-kāra thành ya-kāra và lặp lại.
Bhavanti etasmā abhidhānabuddhīti bhāvo, saddappavattinimittaṃ jātiguṇādi.
That from which the understanding of a designation arises is bhāva, such as genus or quality, which is the cause of the word's application.
Bhāva là nguồn gốc phát sinh của danh từ và ý niệm, là đặc tính nền tảng của từ ngữ như chủng loại, phẩm chất, v.v.
Idha pana avaharaṇacittasaṅkhātaṃ dabbaṃ theyyaṃ.
Here, however, the object, which is the intention to steal, is theyya.
Tuy nhiên, ở đây, theyyaṃ là vật chất được xem là tâm lấy trộm.
Theyyañca taṃ cittañcāti theyyacittaṃ, tena.
That which is theyya and that which is mind is theyya-citta, by that (mind).
Theyyañca taṃ cittañcāti theyyacittaṃ, tena (với tâm ấy).
Ādiyeyyāti ārāmādiṃ abhiyuñjitvā gaṇheyya.
Should take: should seize and take possession of, e.g., a monastery.
Ādiyeyya (lấy) là chiếm đoạt và lấy tu viện, v.v.
Hareyyāti haranto gaṇheyya.
Should carry away: should take while carrying away.
Hareyyā (mang đi) là đang mang đi mà lấy.
Avahareyyāti upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti vuccamāno ‘‘na mayā gahita’’ntiādīni vadanto gaṇheyya.
Should steal away: should take a deposited item, saying "It was not taken by me," etc., when asked, "Give me the item."
Avahareyyā (chiếm đoạt) là khi được yêu cầu “hãy trả lại vật cho tôi,” người ấy nói những lời như “tôi không lấy” rồi chiếm đoạt vật đã được ký gửi.
Iriyāpathaṃ kopeyyāti bhaṇḍahārakassa gamanādiiriyāpathaṃ vicchinditvā gaṇheyya.
"Should disturb the deportment": He should interrupt the deportment, such as walking, of the carrier of goods and take it.
Iriyāpathaṃ kopeyyā (làm gián đoạn oai nghi) là làm gián đoạn oai nghi đi lại, v.v. của người mang vật rồi lấy.
Kopaṃ katvā gaṇhātīti hi etasmiṃ atthe ‘‘kopī’’ti nāmadhātu.
For indeed, in this sense, the root word "kopi" means "he takes by causing a disturbance."
Bởi vì, trong ý nghĩa “làm cho gián đoạn rồi lấy,” “kopī” là một danh động từ.
Ṭhānā cāveyyāti ṭhapitaṭṭhānato cāveyya.
"Should move from its place": He should move it from the place where it was placed.
Ṭhānā cāveyyā (dời khỏi chỗ) là dời vật khỏi nơi đã đặt.
Saṅketaṃ vītināmayeti parikappitaṭṭhānaṃ vā suṅkaghātaṃ vā atikkāmeyya.
"Should pass beyond the appointed place": He should pass beyond the designated place or the customs barrier.
Saṅketaṃ vītināmaye (vượt qua nơi giao hẹn) là vượt qua nơi đã định trước hoặc trạm thu thuế.
Ettha ca ārāmādiabhiyuñjane, sāmikassa vimatuppādanadhuranikkhepe, bhaṇḍahārakassa sīsabhārāmasanaphandāpanakhandhoropane, upanikkhitte ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti codiyamānassa ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’ti bhaṇanavimatuppādanadhuranikkhepe, thalaṭṭhassa theyyacittenāmasanaphandāpanaṭhānācāvane cāti catūsu paccekaṃ yathākkamaṃ dukkaṭathullaccayapārājikāyo veditabbā.
Here, a dukkaṭa, a thullaccaya, and a pārājika should be understood respectively for each of the four cases: when appropriating a monastery or similar property; when causing doubt in the owner and abandoning the burden; when touching, causing to shake, or placing on the shoulder of the carrier of goods; and when, being pressed by the depositor with "Give me the goods," he says "I did not take it," causing doubt and abandoning the burden; and when touching, causing to shake, and moving from its place by a person on land with the intention of theft.
Ở đây, cần hiểu rằng trong bốn trường hợp, tương ứng theo thứ tự, có các tội dukkaṭa, thullaccaya, và pārājika: trong việc chiếm đoạt tu viện, v.v., khi làm cho chủ sở hữu sinh nghi ngờ và từ bỏ trách nhiệm; trong việc chạm, làm rung động, và hạ vật xuống khỏi vai người mang vật; trong trường hợp vật ký gửi, khi bị đòi “hãy trả lại vật cho tôi,” người ấy nói “tôi không lấy” rồi làm cho chủ sở hữu sinh nghi ngờ và từ bỏ trách nhiệm; và trong trường hợp vật để trên đất, khi chạm, làm rung động, và dời khỏi chỗ với tâm trộm cắp.
‘‘Sahabhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti paṭhamadutiyapādasaṅkāmane, parikappitasuṅkaghātaṭṭhānato paṭhamadutiyapādātikkāme cāti dvīsu paccekaṃ kamena thullaccayapārājikāyo veditabbā.
And a thullaccaya and a pārājika should be understood respectively for each of the two cases: when taking the first and second steps with the carrier of goods; and when taking the first and second steps beyond the designated customs barrier.
Trong hai trường hợp, tương ứng theo thứ tự, cần hiểu rằng có các tội thullaccaya và pārājika: khi di chuyển bước chân thứ nhất và thứ hai với ý định “tôi sẽ mang đi cùng với người mang vật,” và khi vượt qua bước chân thứ nhất và thứ hai khỏi nơi đã định trước hoặc trạm thu thuế.
Ayamettha saviññāṇakāviññāṇakamissakattā nānābhaṇḍavasena yojanā.
This is the application here in terms of various goods, due to the mixture of animate and inanimate objects.
Đây là cách áp dụng trong trường hợp các vật khác nhau, do có sự pha trộn giữa vật có thức và vật không có thức.
Ekabhaṇḍavasena pana sassāmikassa dāsassa vā tiracchānagatassa vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyanaharaṇādivasena yojanā daṭṭhabbā.
However, in terms of a single item, the application should be seen as taking and carrying by means of the aforementioned appropriation, etc., of a slave or an animal belonging to an owner.
Còn đối với trường hợp một vật duy nhất, cần hiểu cách áp dụng là qua việc lấy, mang đi, v.v. theo phương pháp đã nêu về việc chiếm đoạt, v.v. đối với nô lệ hoặc loài bàng sanh có chủ.
Apica imāni cha padāni vaṇṇayantena nānābhaṇḍaekabhaṇḍasāhatthikapubbappayogatheyyāvahārasaṅkhāte pañcapañcake samodhānetvā pañcavīsati avahārā dassetabbā chappadantogadhattā sabbesampi avahārānaṃ.
Furthermore, by explaining these six terms, twenty-five types of theft should be shown by combining them into five sets of five, known as theft by oneself, theft by prior arrangement, and theft of various goods, since all thefts are encompassed by the six terms.
Hơn nữa, khi giải thích sáu thuật ngữ này, cần trình bày hai mươi lăm cách chiếm đoạt bằng cách gộp chúng vào năm nhóm năm, được gọi là sāhatthika, pubbappayoga, và theyyāvahāra, đối với các vật khác nhau và một vật duy nhất, vì tất cả các cách chiếm đoạt đều được bao hàm trong sáu thuật ngữ này.
Te pana avahārā yena kenaci abhiyogādiākāranānattamattena bhinnāti taṃvasena pañcapañcakaṃ nāma jātaṃ.
Those thefts, however, are differentiated merely by the variety of modes of appropriation, etc., by whatever means, and in that sense, they become what is called a "set of five."
Tuy nhiên, các cách chiếm đoạt đó được phân biệt chỉ bởi sự đa dạng trong hình thức như chiếm đoạt, v.v.; do đó, đã phát sinh tên gọi là năm nhóm năm.
Evaṃ saṃvaṇṇitañhi idaṃ adinnādānapārājikaṃ suvaṇṇitaṃ nāma hotīti daṭṭhabbaṃ.
For indeed, an offense of taking what is not given, when explained in this way, is considered well-explained.
Cần hiểu rằng, tội pārājika về việc lấy của không cho được giải thích như vậy mới được gọi là giải thích đúng đắn.
Tattha purimāni dve pañcakāni ‘‘ādiyeyyā’’tiādīnaṃ pañcannaṃ padānaṃ vasena labbhanti.
Therein, the first two sets of five are obtained by means of the five terms beginning with "should take."
Trong đó, hai nhóm năm đầu tiên được rút ra dựa trên năm thuật ngữ “ādiyeyya,” v.v.
Yaṃ panetaṃ ‘‘saṅketaṃ vītināmaye’’ti chaṭṭhaṃ padaṃ, taṃ tatiyapañcamesu pañcakesu nissaggiyaparikappāvahāravasena yojetabbaṃ.
But this sixth term, "should pass beyond the appointed place," should be applied in the third and fifth sets of five, in terms of theft by abandonment and theft by prior arrangement.
Còn thuật ngữ thứ sáu là “saṅketaṃ vītināmaye,” cần được áp dụng trong nhóm năm thứ ba và thứ năm, theo cách chiếm đoạt nissaggiya và parikappa.
Tattha sāhatthika-saddena upacārato taṃsahacaritapañcakaṃ gahetvā ‘‘sāhatthikañca taṃ pañcakañcā’’ti vā ‘‘sāhatthikādi pañcaka’’nti majjhepadalopavasena vā sāhatthikapañcakaṃ.
Therein, by the word sāhatthika (by oneself), taking the set of five associated with it by implication, it is sāhatthikapañcakaṃ (the set of five by oneself), either as "that which is by oneself and is a set of five" or by eliding the middle word as "the set of five beginning with sāhatthika."
Ở đó, từ sāhatthika, bằng cách sử dụng ẩn dụ, chỉ nhóm năm liên quan đến nó, nên gọi là sāhatthikapañcakaṃ (nhóm năm sāhatthika), hoặc theo cách nói “sāhatthikañca taṃ pañcakañcā,” hoặc bằng cách lược bỏ từ ở giữa thành “sāhatthikādi pañcakaṃ.”
Evamuparipi.
Similarly, further on.
Tương tự cho các trường hợp sau.
Taṃ pana sāhatthiko āṇattiko nissaggiyo atthasādhako dhuranikkhepo cāti.
That is, by oneself, by command, by abandonment, by accomplishment of purpose, and by abandonment of burden.
Nhóm đó bao gồm: sāhatthiko, āṇattiko, nissaggiyo, atthasādhako, và dhuranikkhepo.
Tattha sako hattho sahattho, sahatthena nibbatto sāhatthiko.
Therein, one's own hand is sahattho, and that which is done by one's own hand is sāhatthiko.
Trong đó, sako hattho là sahattho (tự tay), hành động được thực hiện bằng tự tay là sāhatthiko.
Evaṃ āṇattiko.
Similarly, āṇattiko (by command).
Tương tự là āṇattiko.
Suṅkaghātaparikappitokāsānaṃ anto ṭhatvā bahi nissajjanaṃ nissaggo, so eva nissaggiyo.
Nissaggo is the act of putting something outside while remaining inside the designated areas for customs barriers; that itself is nissaggiyo (by abandonment).
Nissaggo là việc vứt ra ngoài trong khi đang ở bên trong trạm thu thuế hoặc nơi đã định trước; đó chính là nissaggiyo.
Kālaṃ aniyametvā āṇattassa bhaṇḍaggahaṇato ca parassa telakumbhiyā pādagghanakaṃ telaṃ avassaṃ pivanakānaṃ upāhanādīnaṃ nikkhittānaṃ telapātanato ca puretarameva pārājikasaṅkhātaṃ atthaṃ sādhetīti atthasādhako.
It accomplishes the purpose, which is called a pārājika, even before the act of taking goods by one who was commanded without a fixed time, and from pouring oil from an oil pot into drinking vessels, sandals, etc., that were placed there, which must be drunk; hence, atthasādhako (accomplishing the purpose).
Atthasādhako là hành động hoàn thành mục đích, tức là tội pārājika, ngay cả trước khi vật được lấy theo lệnh mà không quy định thời gian, và trước khi dầu từ bình của người khác bị đổ vào đôi giày, v.v., của những người chắc chắn sẽ uống dầu trị giá một pāda.
So pana āṇāpanappayogo, upāhanādīnaṃ nikkhepappayogo ca.
That is, the act of commanding and the act of placing sandals, etc.
Đó chính là hành động ra lệnh và hành động đặt đôi giày, v.v.
Ārāmābhiyoge ca upanikkhittabhaṇḍe ca tāvakālikabhaṇḍadeyyānamadāne ca dhurassa nikkhepo dhuranikkhepo.
The abandonment of the burden in the case of appropriating a monastery, in the case of deposited goods, and in the case of not giving temporary goods that should be given, is dhuranikkhepo (abandonment of burden).
Dhuranikkhepo là việc từ bỏ trách nhiệm trong việc chiếm đoạt tu viện, trong trường hợp vật ký gửi, và trong việc không trả lại vật phải trả tạm thời.
Pubbappayogapañcakaṃ nāma pubbappayogo sahappayogo saṃvidhāvahāro saṅketakammaṃ nimittakammanti.
The set of five by prior arrangement is: prior arrangement, simultaneous arrangement, collaborative theft, making a sign, and making a mark.
Nhóm năm pubbappayoga bao gồm: pubbappayogo, sahappayogo, saṃvidhāvahāro, saṅketakammaṃ, và nimittakammaṃ.
Tattha āṇāpanaṃ bhaṇḍaggahaṇato pubbattā pubbappayogo nāma.
Therein, commanding is called pubbappayogo (prior arrangement) because it occurs before the taking of the goods.
Trong đó, việc ra lệnh, vì xảy ra trước khi lấy vật, được gọi là pubbappayogo.
Ṭhānācāvanakhilasaṅkāmanappayogena saha vattamāno sahappayogo.
Sahappayogo (simultaneous arrangement) is that which occurs simultaneously with the act of moving from its place or causing it to move.
Sahappayogo là hành động xảy ra đồng thời với hành động dời khỏi chỗ hoặc di chuyển cọc ranh.
Saṃvidhāya sammantayitvā gatesu ekenāpi bhaṇḍe ṭhānā cāvite sabbesaṃ avahāro saṃvidhāvahāro.
Saṃvidhāvahāro (collaborative theft) is the theft by all when, having conspired and agreed, even one person moves the goods from their place.
Saṃvidhāvahāro là việc chiếm đoạt của tất cả mọi người khi vật được dời khỏi chỗ bởi một người trong số những người đã bàn bạc và đi.
Saṅketakammanti pubbaṇhādikālaparicchedavasena sañjānanakaraṇaṃ.
Saṅketakammaṃ (making a sign) is the act of making an agreement based on time divisions such as morning, etc.
Saṅketakammaṃ là việc ra hiệu bằng cách quy định thời gian như buổi sáng, v.v.
Nimittakammaṃ nāma saññuppādanatthaṃ akkhinikhaṇanādikaraṇaṃ.
Nimittakammaṃ (making a mark) is the act of winking or similar actions to convey a signal.
Nimittakammaṃ là việc làm dấu hiệu như nháy mắt, v.v. để tạo ra tín hiệu.
Theyyāvahārapañcakaṃ pana sayameva dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādimāha.
To show the set of five types of theft by oneself, he says "or alternatively" and so on.
Để trình bày nhóm năm theyyāvahāra một cách riêng biệt, ngài đã nói “atha vā” (hoặc là), v.v.
Nanu ca chappadantogadhattā ‘‘sabbesampi avahārāna’’nti vuttaṃ, evaṃ sati ‘‘atha vā’’ti pakkhantaravasena visuṃ viya idaṃ pañcakaṃ kasmā vuttanti?
But isn't it said, "all kinds of theft," because it is included in the six kinds of theft? If so, why is this group of five mentioned separately, as if by way of an alternative?
Chẳng phải đã nói rằng “tất cả các cách chiếm đoạt” đều được bao hàm trong sáu thuật ngữ sao? Nếu vậy, tại sao nhóm năm này lại được nêu ra như một phương án khác bằng cách nói “atha vā”?
Nanu avocumhā ‘‘yena kenaci abhiyogādiākāranānattamattena bhinnā’’ti, etādisassa bhedassa sambhavato pakkhantaravasenāpi yujjatīti evaṃ vuttaṃ.
Didn't we say that they are "distinguished by the mere diversity of modes such as accusation"? Since such a distinction is possible, it is appropriate to state it by way of an alternative.
Chẳng phải chúng tôi đã nói rằng “chúng được phân biệt chỉ bởi sự đa dạng trong hình thức như chiếm đoạt, v.v.” sao? Vì có thể có sự phân biệt như vậy, nên việc nêu ra theo cách của một phương án khác là hợp lý.
Imassa pañcakassa visuṃ uddharitvā vacanaṃ pana pasiddhivasenāti daṭṭhabbaṃ, kusa-saddena kusasaṅkāmanamadhippetaṃ abhedopacārena.
The separate mention of this group of five should be understood as being due to their prominence. By the word kusa, the act of shifting with a kusa (stick) is intended, by way of non-distinction.
Cần hiểu rằng việc nêu riêng nhóm năm này là dựa trên sự phổ biến. Bằng từ kusa, việc di chuyển thẻ kusa được ngụ ý theo phép ẩn dụ không phân biệt.
Theyyañca balañca kuso ca channañca parikappo ca theyyā…pe… parikappaṃ, dīgho sandhivasena.
Theft, and force, and a kusa (stick), and concealment, and a scheme — theyyā…pe… parikappaṃ — lengthened by way of sandhi.
Theyyañca balañca kuso ca channañca parikappo ca là theyyā…pe… parikappaṃ, trường âm là do sandhi.
Tena avahārako pārājiko bhaveti sambandho.
The connection is that the thief becomes liable to pārājika.
Mối liên hệ là người chiếm đoạt bằng cách đó phạm tội pārājika.
Yo pana paṭicchannena avahārako, so atthato paṭicchannassa avahārako hotīti dvandasamāsantogadhattepicassa virodhābhāvobhāvasādhano cāyaṃ channa-saddo daṭṭhabbo.
As for one who steals by concealment, he is in essence a thief of what is concealed; thus, even though it is included within a dvandasamāsa, there is no contradiction, and this word channa should be understood as establishing the meaning.
Còn người chiếm đoạt bằng cách che giấu, về mặt ý nghĩa, là người chiếm đoạt vật đã được che giấu; do đó, dù được bao hàm trong hợp từ dvandva, từ channa này vẫn không có mâu thuẫn và cần được hiểu là một danh từ chỉ hành động.
Tattha sandhicchedanādīni katvā vā tulākūṭamānakūṭakahāpaṇakūṭādīhi vañcetvā vā gaṇhanto theyyāvahārako.
Among these, one who takes by breaking in, etc., or by deceiving with false weights, measures, or coins, etc., is a theft-thief (theyyāvahārako).
Trong đó, người lấy bằng cách phá vách, v.v., hoặc lừa gạt bằng cân gian, đấu gian, đồng tiền giả, v.v., là theyyāvahārako.
Balakkārena parasantakaṃ gaṇhanto balāvahārako.
One who takes another's property by force is a force-thief (balāvahārako).
Người lấy tài sản của người khác bằng vũ lực là balāvahārako.
Kusaṃ saṅkāmetvā gaṇhanto kusāvahārako.
One who takes by shifting with a kusa (stick) is a kusa-thief (kusāvahārako).
Người lấy bằng cách di chuyển thẻ kusa là kusāvahārako.
Tiṇapaṇṇādīhi yaṃ kiñci paṭicchādetvā pacchā kassa paṭicchannassa avahārako paṭicchannāvahārako.
One who takes by concealing something with grass, leaves, etc., and later takes it, is a concealed-thief (paṭicchannāvahārako).
Người che giấu bất cứ thứ gì bằng cỏ, lá, v.v., rồi sau đó chiếm đoạt vật đã che giấu là paṭicchannāvahārako.
Sāṭakādibhaṇḍavasena, gabbhadvārādiokāsavasena vā parikappetvā gaṇhanto parikappāvahārako.
One who takes by scheming, either in terms of goods like robes, etc., or in terms of places like door openings, etc., is a scheme-thief (parikappāvahārako).
Người lấy bằng cách định trước về vật như y phục, v.v., hoặc về nơi chốn như cửa vào phòng trong, v.v., là parikappāvahārako.
Ettha pana parikappitabhaṇḍaggahaṇe parikappitaparicchedātikkame ca pārājikaṃ veditabbaṃ.
Here, however, pārājika should be understood in the case of taking schemed-for goods and in the case of exceeding the schemed-for limit.
Ở đây, cần hiểu rằng tội pārājika xảy ra khi lấy vật đã định trước và khi vượt qua giới hạn đã định trước.
Idāni panettha vinicchayaṃ dassetuṃ ‘‘bhaṇḍakālagghadesehī’’tiādi vuttaṃ.
Now, to show the determination in this matter, "by goods, time, value, and place," etc., is stated.
Bây giờ, để trình bày sự phân xử trong trường hợp này, câu “bhaṇḍakālagghadesehī” (bởi vật, thời gian, giá trị, và nơi chốn), v.v. đã được nói đến.
Ettha adinnādāne bhaṇḍañca kālo ca aggho ca deso ca tehi ca paribhogena ca vinicchayo kātabboti attho.
Here, the meaning is that in the case of taking what is not given, the determination should be made by goods, time, value, place, and use.
Ở đây, ý nghĩa là trong việc lấy của không cho, sự phân xử cần được thực hiện dựa trên vật, thời gian, giá trị, nơi chốn, và sự sử dụng.
Tattha avahaṭabhaṇḍassa sassāmikassāmikabhāvaṃ sassāmikepi sāmikānaṃ sālayanirālayabhāvañca upaparikkhitvā sālayakāle ce avahaṭaṃ, bhaṇḍaṃ agghāpetvā kātabbo vinicchayo bhaṇḍena vinicchayo.
Among these, after examining whether the stolen goods are ownerless or have an owner, and if they have an owner, whether the owners are present or absent, if the goods were stolen at a time when the owners were present, the determination should be made by valuing the goods; this is determination by goods.
Ở đó, sau khi xem xét tình trạng có chủ hay không có chủ của vật dụng bị lấy trộm, và ngay cả khi có chủ, (xem xét) tình trạng quyến luyến hay không quyến luyến của các chủ nhân, nếu (vật dụng) bị lấy trộm vào lúc (chủ nhân) còn quyến luyến, sự quyết định cần được thực hiện sau khi định giá vật dụng, (đây là) sự quyết định bằng vật dụng.
Nirālayakāle ce avahaṭaṃ, pārājikaṃ natthi, sāmikesu puna āharāpentesu dātabbaṃ.
If stolen at a time when the owners were absent, there is no pārājika; the goods should be returned when the owners request them again.
Nếu bị lấy trộm vào lúc (chủ nhân) không còn quyến luyến, không có tội pārājika; khi các chủ nhân đòi lại, cần phải trả lại.
Tadeva hi bhaṇḍaṃ kadāci mahagghaṃ, kadāci appagghaṃ, tasmā yasmiṃ kāle bhaṇḍaṃ avahaṭaṃ, tasmiṃyeva kāle yo tassa aggho, tena kātabbo vinicchayo kālena vinicchayo.
The same goods may sometimes be expensive, sometimes inexpensive; therefore, the determination should be made according to the value of the goods at the time they were stolen; this is determination by time.
Chính vật dụng ấy có lúc giá trị cao, có lúc giá trị thấp, vì vậy vào thời điểm nào vật dụng bị lấy trộm, vào chính thời điểm đó giá trị của nó là bao nhiêu, sự quyết định cần được thực hiện bằng giá trị đó, (đây là) sự quyết định bằng thời điểm.
Navabhaṇḍassa yo aggho, so pacchā parihāyati, tasmā sabbadā pakatiagghavasena akatvā kātabbo vinicchayo agghena vinicchayo.
The value of new goods decreases later; therefore, the determination should be made not always according to the original value; this is determination by value.
Giá trị của vật dụng mới, sau đó sẽ giảm đi, vì vậy sự quyết định cần được thực hiện mà không dựa vào giá trị thông thường ở mọi thời điểm, (đây là) sự quyết định bằng giá trị.
Bhaṇḍuṭṭhānadese bhaṇḍaṃ appagghaṃ hoti, aññattha mahagghaṃ, tasmā yasmiṃ dese bhaṇḍaṃ avahaṭaṃ, tasmiṃyeva dese agghena kātabbo vinicchayo desena vinicchayo.
Goods are inexpensive in the place where they originate but expensive elsewhere; therefore, the determination should be made according to the value in the place where the goods were stolen; this is determination by place.
Ở nơi sản xuất vật dụng, vật dụng có giá trị thấp, ở nơi khác lại có giá trị cao, vì vậy ở nơi nào vật dụng bị lấy trộm, sự quyết định cần được thực hiện bằng giá trị ở chính nơi đó, (đây là) sự quyết định bằng nơi chốn.
Paribhogena sāṭakādino bhaṇḍassa aggho parihāyati, tasmā tassa paribhogavasena parihīnāparihīnabhāvaṃ upaparikkhitvā kātabbo vinicchayo paribhogena vinicchayo.
By use, the value of goods like robes, etc., decreases; therefore, the determination should be made after examining whether they have decreased or not due to their use; this is determination by use.
Do việc sử dụng, giá trị của vật dụng như y phục bị giảm đi, vì vậy sau khi xem xét tình trạng đã giảm hay chưa giảm giá trị do việc sử dụng của nó, sự quyết định cần được thực hiện, (đây là) sự quyết định bằng việc sử dụng.
5-7. Idāni tatiyaṃ dassetuṃ ‘‘manussaviggaha’’ntiādi āraddhaṃ.
5-7. Now, to show the third, "human being," etc., is begun.
5-7. Bây giờ, để trình bày điều thứ ba, (câu) bắt đầu bằng “manussaviggaha”.
Tattha manussaviggahaṃ kalalato paṭṭhāya jīvamānakamanussajātikānaṃ sarīraṃ.
Here, human being (manussaviggahaṃ) refers to the body of living human beings, from the kalala stage onwards.
Trong đó, manussaviggaha là thân của chúng sanh thuộc loài người đang sống, kể từ giai đoạn kalala.
Cicca pāṇoti saññāya saddhiṃyeva ‘‘vadhāmi na’’nti vadhakacetanāya cetetvā pakappetvā.
Having understood (cicca) with the perception "I will kill," having intended and schemed with the intention to kill.
Cố ý là sau khi suy tính, sắp đặt với tác ý giết rằng “Ta sẽ giết”, cùng với nhận thức về sinh mạng.
Jīvitā vā viyojayeti yo bhikkhu jātiuṇṇaṃsunā samuddhaṭatelabindumattaṃ kalalarūpakāle tāpanādīhi vā tato vā uddhamapi tadanurūpena upakkamena rūpajīvitindriyopakkame sati tadāyattavuttino arūpajīvitassāpi voropanasambhavato ubhayajīvitā voropeyya.
Or deprive of life (jīvitā vā viyojaye): If a bhikkhu, at the kalala stage, which is like a drop of oil extracted by a sun-heated needle, or even later, by means of heating, etc., or by a corresponding effort, when there is an effort to destroy the physical life faculty (rūpajīvitindriya), he would also destroy the non-physical life (arūpajīvita) which depends on it, thus depriving of both lives.
Hay tước đoạt mạng sống có nghĩa là vị tỳ-khưu nào, trong giai đoạn hình sắc kalala chỉ bằng giọt dầu được vớt lên bằng đầu sợi lông cừu, tước đoạt cả hai mạng sống bằng cách hơ nóng v.v... hoặc sau đó nữa bằng phương tiện tương ứng, vì khi có sự xâm hại đến sinh mạng quyền sắc, thì cũng có thể xảy ra việc tước đoạt sinh mạng quyền phi sắc vốn phụ thuộc vào đó.
Vā-saddo vikappe.
The word "or" (vā) indicates an alternative.
Từ vā có nghĩa là tùy chọn.
Maraṇacetanoti maraṇe cetanā yassa so maraṇādhippāyo.
Intending to kill (maraṇacetano): one whose intention is to kill, one who has the aim of killing.
Maraṇacetano là người có tác ý về cái chết, người có chủ ý về cái chết.
Satthahārakanti jīvitaṃ haratīti hārakaṃ, satthañca taṃ hārakañcāti satthahārakaṃ, taṃ.
Weapon-wielding (satthahārakaṃ): that which takes life is hārakaṃ; a weapon and that which takes life is satthahārakaṃ, that.
Satthahāraka là vật mang đi mạng sống, do đó là hāraka; vừa là vũ khí vừa là vật mang đi, do đó là satthahāraka; (dịch là) vật mang đi sinh mạng.
Assa manussaviggahassa.
Of that (assa) human being.
Của nó là của thân người.
Upanikkhipeti samīpe nikkhipeyya vā.
Upanikkhipe means to place near.
Upanikkhipe là đặt gần, hay.
Etena thāvarappayogaṃ dasseti.
By this, he shows the fixed method.
Qua đó, ngài trình bày về phương tiện cố định.
Gāheyya maraṇūpāyanti ‘‘satthaṃ vā āhara, visaṃ vā khādā’’tiādinā nayena maraṇatthāya upāyaṃ gāhāpeyya vā.
Gāheyya maraṇūpāya means to cause one to take a means to death, by a method such as "bring a weapon or eat poison," or cause one to take a means for death.
Gāheyya maraṇūpāya là xúi giục dùng phương tiện để chết, hay, theo cách nói “Hãy mang vũ khí đến, hay hãy ăn thuốc độc” v.v...
Etena āṇattippayogo dassito.
By this, the method of command is shown.
Qua đó, phương tiện ra lệnh được trình bày.
Vadeyya maraṇe guṇanti kāyavācādūtalekhāhi ‘‘yo evaṃ marati, so dhanaṃ vā labhatī’’tiādinā nayena maraṇe guṇaṃ pakāseyya vā.
Vadeyya maraṇe guṇa means to speak of the advantages in death, by means of body, speech, messengers, or letters, by a method such as "whoever dies thus, obtains wealth," or reveal the advantages in death.
Vadeyya maraṇe guṇa là tán dương lợi ích của cái chết bằng thân, khẩu, thư từ v.v..., theo cách nói “Người nào chết như vậy sẽ được của cải” v.v..., hay.
Ubhayattha adhikāravasena vā-saddo āharitabbo.
In both cases, the word "or" (vā) should be supplied by way of authority.
Trong cả hai trường hợp, từ vā cần được hiểu theo quyền hạn.
So bhikkhu cutoti sambandho, sāsanatoti viññāyati.
The connection is, "that bhikkhu is expelled," and it is understood as "from the Dispensation."
Vị tỳ-khưu đó bị trục xuất, có sự liên kết; được hiểu là (trục xuất) khỏi giáo pháp.
Idāni panassa chabbidhe payogedassetuṃ ‘‘payogā’’tiādimāha.
Now, to show its six kinds of methods, he says "payogā" and so on.
Bây giờ, để trình bày sáu loại phương tiện của điều này, ngài nói “payogā” v.v...
Tattha sāhatthi…pe… iddhivijjāmayā payogāti ime cha payogāti sambandho.
There, the connection is, "sāhatthi...pe...iddhivijjāmayā payogāti these are the six methods."
Trong đó, sāhatthi… cho đến… payogā iddhivijjāmayā, sáu phương tiện này, có sự liên kết như vậy.
Ka-kāralopena panettha ‘‘sāhatthī’’ti vuttaṃ.
Here, "sāhatthī" is stated with the elision of the letter 'ka'.
Ở đây, do sự lược bỏ mẫu tự ka, nên được nói là “sāhatthī”.
Atha vā anekatthe anekataddhitasambhavena sahatthassāyaṃ payogo sāhatthīti padasiddhi veditabbā.
Alternatively, the formation of the word sāhatthī should be understood as "this is the method of one's own hand (sahattha)" due to the possibility of various taddhita suffixes in various meanings.
Hoặc, nên biết sự thành tựu của từ sāhatthī là phương tiện của người tự tay làm, do khả năng có nhiều hậu tố trong nhiều nghĩa.
Sāhatthi ca nissaggo ca āṇatti ca thāvaro cāti dvando.
Sāhatthi and nissagga and āṇatti and thāvara are a dvanda compound.
Sāhatthi và nissaggo và āṇatti và thāvaro là một hợp từ dvanda.
Iddhi ca vijjā ca, tāsamimeti iddhivijjāmayā, iddhimayo vijjāmayoti vuttaṃ hoti.
Iddhi and vijjā, and that which pertains to them is iddhivijjāmayā, meaning iddhimaya and vijjāmaya.
Iddhi và vijjā, của chúng, do đó là iddhivijjāmayā; có nghĩa là iddhimayo (do thần thông) và vijjāmayo (do minh chú).
Payogāti ime chappayogā nāma hontīti attho.
Payogā means "these are called the six methods."
Payogā có nghĩa là sáu phương tiện này được gọi là (như vậy).
Tattha sayaṃ mārentassa kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā paharaṇaṃ sāhatthiko payogo.
There, striking with one's body or with something connected to one's body, for one who kills oneself, is the sāhatthika method.
Trong đó, việc tấn công bằng thân hoặc bằng vật gắn liền với thân của người tự mình giết là phương tiện sāhatthiko.
Dūre ṭhitaṃ māretukāmassa kāyādīhi ususattiādīnaṃ nissajjanaṃ nissaggo.
Releasing arrows, spears, etc., with one's body, etc., for one who wishes to kill someone far away, is nissagga.
Việc phóng tên, lao v.v... bằng thân v.v... của người muốn giết kẻ ở xa là nissaggo.
‘‘Asukaṃ nāma mārehī’’tiādinā āṇāpentassa āṇāpanaṃ āṇatti, opātakhaṇanaṃ apassenasaṃvidhānaṃ asiādīnaṃ upanikkhipanādi thāvaro.
Commanding, such as "kill so-and-so," is āṇatti; digging a pitfall, arranging a trap, placing weapons like swords, and so on, is thāvara.
Việc ra lệnh của người ra lệnh bằng cách nói “Hãy giết người tên là…” v.v... là āṇatti; việc đào hố bẫy, việc sắp đặt bẫy không có lối thoát, việc đặt gần gươm v.v... là thāvaro.
Māraṇatthaṃ kammavipākajāya iddhiyā payojanaṃ iddhimayo.
Employing iddhi, which arises from kamma-result, for the purpose of killing, is iddhimaya.
Việc sử dụng thần thông do quả của nghiệp để giết người là iddhimayo.
Kammavipākajiddhi ca nāmesā rājādīnaṃ rājiddhiādayo.
This iddhi arising from kamma-result is also known as the royal iddhi of kings and so on.
Thần thông do quả của nghiệp này chính là thần thông của vua chúa v.v...
Tattha piturañño sīhaḷindassa dāṭhākoṭanena cūḷasumanakuṭumbiyamāraṇe rājiddhi daṭṭhabbā, tadatthameva athabbaṇādivijjāya parijappanaṃ vijjāmayo payogo.
There, the royal iddhi should be seen in the killing of the householder Cūḷasumana by the biting of the tusk of King Sīhaḷinda, his own father; muttering with athabbaṇa and other magical spells for that very purpose is the vijjāmaya method.
Trong đó, thần thông của vua nên được thấy trong việc giết gia chủ Cūḷasumana bằng cách nghiến răng của vua Sīhaḷinda, cha của ngài; việc trì tụng minh chú Athabbaṇa v.v... cho mục đích đó là phương tiện vijjāmayo.
Evaṃ chappayoge dassetvā tesu āṇattippayogassa niyāmake dassetuṃ ‘‘kālā’’tiādi vuttaṃ.
Having thus shown the six methods, to show the regulators of the āṇatti method among them, "kālā" and so on are stated.
Sau khi trình bày sáu phương tiện như vậy, để trình bày các yếu tố quy định của phương tiện ra lệnh trong số đó, ngài nói “kālā” v.v...
Tattha yathāvuttaṃ āṇattiṃ niyamenti saṅketavisaṅketatāvasena paricchindantīti āṇattiniyāmakā.
There, those that regulate the aforementioned command, defining it by way of agreement and disagreement, are āṇattiniyāmakā.
Trong đó, chúng quy định mệnh lệnh đã được nói đến, chúng phân định bằng cách đúng hẹn và sai hẹn, do đó là āṇattiniyāmakā (các yếu tố quy định mệnh lệnh).
Te pana kālo ca vatthu ca āvudhañca iriyāpatho cāti cattāro, tathā kiriyāviseso okāsoti gaṇanaparicchedavasena cha hontīti attho.
These are four: time, object, weapon, and posture; and similarly, special action and opportunity, making them six by way of enumeration and definition.
Chúng có nghĩa là có sáu theo cách phân định số lượng: thời gian, đối tượng, vũ khí, và oai nghi, là bốn; cũng như vậy, cách thức hành động đặc biệt và nơi chốn.
Tattha kālo pubbaṇhādi yobbanādi ca.
There, time is forenoon, etc., and youth, etc.
Trong đó, kālo là buổi sáng v.v... và tuổi thanh xuân v.v...
Vatthu māretabbo satto.
Object is the being to be killed.
Vatthu là chúng sanh sẽ bị giết.
Āvudhaṃ asiādi.
Weapon is a sword, etc.
Āvudhaṃ là gươm v.v...
Iriyāpatho māretabbassa gamanādi.
Posture is the going, etc., of the one to be killed.
Iriyāpatho là việc đi lại v.v... của người sẽ bị giết.
Kiriyāviseso vijjhanādi.
Special action is piercing, etc.
Kiriyāviseso là việc đâm v.v...
Okāso gāmādi.
Opportunity is a village, etc.
Okāso là làng mạc v.v...
Yo hi ‘‘ajja, sve’’ti aniyametvā ‘‘pubbaṇhe mārehī’’ti vutto yadā kadāci pubbaṇhe māreti, natthi visaṅketo.
If one is told "kill in the forenoon" without specifying "today, tomorrow," and one kills at any time in the forenoon, there is no disagreement.
Người nào được bảo “Hãy giết vào buổi sáng” mà không quy định “hôm nay, ngày mai”, nếu giết vào một buổi sáng bất kỳ nào đó, thì không có sự sai hẹn.
Yo pana ‘‘pubbaṇhe’’ti vutto majjhanhādīsu māreti, visaṅketo hoti, āṇāpakassa anāpatti.
But if one is told "in the forenoon" and kills at midday or other times, there is disagreement, and the commander incurs no offense.
Nhưng người nào được bảo “vào buổi sáng” mà lại giết vào buổi trưa v.v..., thì có sự sai hẹn, người ra lệnh không phạm tội.
Evaṃ kālassa saṅketavisaṅketatāvasena niyāmakatā veditabbā.
Thus, the regulatory nature of time by way of agreement and disagreement should be understood.
Như vậy, tính chất quy định của thời gian nên được hiểu theo cách đúng hẹn và sai hẹn.
Imināva nayena vatthuādīsupi vinicchayo veditabboti.
By this same method, the decision in the case of object and so on should also be understood.
Theo cách này, sự quyết định về đối tượng v.v... cũng nên được hiểu.
8-9. Idāni catutthaṃ dassetuṃ ‘‘jhānādibheda’’ntiādimāha.
Now, to show the fourth, he says "jhānādibheda" and so on.
8-9. Bây giờ, để trình bày điều thứ tư, ngài nói “jhānādibheda” v.v...
Tattha attani nosantaṃ attupanāyikañca paccuppannabhavassitañca aññāpadesarahitañca jhānādibhedaṃ koṭṭhāsaṃ katvā vā ekekaṃ katvā vā kāyena vā vācāya vā viññattipathe dīpento nādhimāniko ñāte cuto bhaveti sambandho.
There, if one, by body or speech, reveals in the path of communication a portion of jhāna and so on, which is not present in oneself, is not self-brought, is not related to the present existence, and is free from other designations, either by making it a division or by making each one separate, that bhikkhu is expelled from the Dispensation, it is connected.
Trong đó, người nào không phải là người tăng thượng mạn, khi được biết, sẽ bị trục xuất, (là người) phô bày bằng thân hoặc khẩu trên con đường biểu thị, bằng cách chia thành từng phần hoặc trình bày từng cái một, về sự phân loại thiền v.v... không có nơi mình, liên quan đến bản thân, và thuộc về kiếp hiện tại, và không có sự ám chỉ người khác; có sự liên kết như vậy.
Tattha attani sakasantāne nosantaṃ anuppannattāyeva avijjamānaṃ, ettha nosantoti atthe tappuriso.
There, attani means in one's own continuum, nosantaṃ means not existing because it has not arisen; here, nosantaṃ is a tappurisa compound in the sense of "not existing."
Trong đó, attani là trong tự thân; nosantaṃ là không có, chính vì chưa phát sinh; ở đây, nosantaṃ là một hợp từ tappurisa theo nghĩa đó.
Jhānādibhedanti jhānaṃ ādi yassa ‘‘vimokkhasamādhi samāpatti ñāṇadassana maggabhāvanā phalasacchi kiriyākilesappahānavinīvaraṇatācittassa suññāgāre abhiratī’’ti (pārā. 198) vuttassa so jhānādi, sova bhedo visesoti samāso.
Jhānādibheda means that jhāna is its beginning, that which is stated as "vimokkha, samādhi, samāpatti, ñāṇadassana, maggabhāvanā, phalasacchikiriyā, kilesappahāna, vinīvaraṇatā, cittassa suññāgāre abhiratī" (Pārā. 198) – that is jhānādi; that very thing is the bheda, the distinction, thus it is a samāsa compound.
Jhānādibheda là thiền là khởi đầu của những gì đã được nói: “sự giải thoát, sự định, sự chứng đắc, trí kiến, sự tu tập đạo, sự chứng ngộ quả, sự đoạn trừ phiền não, tâm không còn triền cái, sự hoan hỷ trong trú xứ vắng lặng”, đó là jhānādi; đó cũng là bheda, sự phân loại; đây là một hợp từ.
Taṃ jhānādibhedaṃ uttarimanussadhammaṃ.
That jhānādibheda is a superhuman dhamma.
Sự phân loại thiền v.v... đó, pháp của bậc thượng nhân.
Attupanāyikanti ‘‘ayaṃ mayi atthī’’ti ārocanavasena attani upanīyati, ‘‘ahaṃ vā ettha sandissāmī’’ti attā upanīyati ettha dhammeti vā attupanāyiko, jhānādibhedo, taṃ.
Attupanāyika means that which is brought to oneself by way of declaring, "This is in me," or that dhamma in which the self is brought forth, "I am seen here." It refers to the various kinds of jhāna, etc.
Attupanāyika là được quy vào bản thân bằng cách tuyên bố “Điều này có trong tôi”, hoặc bản thân được quy vào pháp này rằng “Tôi được thấy ở đây”, do đó là attupanāyiko, sự phân loại thiền v.v...; (dịch là) liên quan đến bản thân.
Paccuppannabhavassitanti paccuppannabhavo nāma idāni vattamāno attabhāvo, tannissitoti samāso, so ca jhānādibhedoyeva, taṃ.
Paccuppannabhavassita means "dependent on the present existence," where "present existence" refers to the current self. This is a compound term. And that also refers to the various kinds of jhāna, etc.
Paccuppannabhavassita là kiếp hiện tại chính là tự thân đang hiện hữu bây giờ, phụ thuộc vào đó; đây là một hợp từ; đó cũng chính là sự phân loại thiền v.v...; (dịch là) thuộc về kiếp hiện tại.
Aññāpadesarahitanti ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjī’’tiādinā (pārā. 220) nayena aññassa apadeso, tena rahito cattoti tappurisasamāso, so rahito tenāti vā bahubbīhi, jhānādibhedova, taṃ.
Aññāpadesarahita means "devoid of another's declaration," referring to a declaration for another in the manner of, "The bhikkhu who resided in your monastery attained the first jhāna." It is a tappurisa compound meaning "devoid of that," or a bahubbīhi compound meaning "that which is devoid of that." It also refers to the various kinds of jhāna, etc.
Aññāpadesarahitanti: Theo cách nói “vị tỳ khưu nào đã ở trong trú xứ của ông, vị ấy đã chứng đắc sơ thiền”, v.v… là sự ám chỉ đến người khác; không có điều đó được gọi là aññāpadesarahita. Đây là hợp từ tappurisa. Hoặc là, vị ấy không có điều đó, là hợp từ bahubbīhi. Chính là sự phân loại thiền, v.v…; (dīpento) taṃ – (làm sáng tỏ) điều ấy.
Koṭṭhāsaṃ katvā vāti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ dutiyaṃ jhānaṃ samāpajjiṃ, paṭhamaṃ jhānaṃ tatiyaṃ jhānaṃ samāpajji’’ntiādinā nayena koṭṭhāsaṃ katvā vā.
Koṭṭhāsaṃ katvā vā means by making it into parts, in the manner of, "I attained the first jhāna, the second jhāna; I attained the first jhāna, the third jhāna."
Koṭṭhāsaṃ katvā vāti: Hoặc là, theo cách nói “tôi đã chứng đắc sơ thiền, nhị thiền; tôi đã chứng đắc sơ thiền, tam thiền”, v.v… là làm thành từng phần.
Ekekaṃ katvā vāti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjiṃ, dutiyaṃ jhānaṃ samāpajji’’ntiādinā nayena ekekaṃ katvā vā.
Ekekaṃ katvā vā means by making it one by one, in the manner of, "I attained the first jhāna; I attained the second jhāna."
Ekekaṃ katvā vāti: Hoặc là, theo cách nói “tôi đã chứng đắc sơ thiền, tôi đã chứng đắc nhị thiền”, v.v… là làm thành từng cái một.
Ettha ca ekanti ṭhite vicchāyaṃ dvittaṃ.
Here, the doubling of the consonant is due to the pause after ekaṃ.
Ở đây, khi có từ ‘ekaṃ’, sự lặp lại là do ý nghĩa phân chia.
Ettha pana katvāti karaṇakiriyāya ekekavasena bhinnassa jhānādino atthassa sambandhanicchā vicchāti veditabbā.
Here, however, it should be understood that the pause in katvā (having done) indicates the intention to connect the meaning of jhāna, etc., which is distinct in each case, by the action of doing.
Ở đây, cần hiểu rằng, từ ‘katvā’ là do ý muốn liên kết ý nghĩa của thiền, v.v… vốn đã được phân chia theo từng cái một bằng hành động làm, nên có sự phân chia.
Ṭīkāyaṃ pana ‘‘koṭṭhāsaṃ vāti ettha ‘jhānalābhī, vimokkhalābhī, samādhilābhī, samāpattilābhīmhī’ti evamādinā nayena koṭṭhāsato vāti attho’’ti ca ‘‘ekekaṃ vāti ‘paṭhamassa jhānassa lābhī, dutiyassa jhānassa lābhīmhī’ti evamādinā nayena ekekaṃ vāti attho’’ti ca vuttaṃ.
In the Ṭīkā, however, it is stated: "Here, koṭṭhāsaṃ vā means 'by way of a part,' in the manner of 'I am one who has attained jhāna, one who has attained liberation, one who has attained concentration, one who has attained attainments'"; and " ekekaṃ vā means 'one by one,' in the manner of 'I am one who has attained the first jhāna, one who has attained the second jhāna.'"
Tuy nhiên, trong Ṭīkā có nói rằng: “Trong câu ‘koṭṭhāsaṃ vā’, ý nghĩa là theo từng phần, theo cách nói ‘tôi là người đắc thiền, đắc giải thoát, đắc định, đắc thiền chứng’, v.v…” và “trong câu ‘ekekaṃ vā’, ý nghĩa là theo từng cái một, theo cách nói ‘tôi là người đắc sơ thiền, đắc nhị thiền’, v.v…”.
So pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca avuttakkamoti veditabbo.
This should be understood as a method not mentioned in the Pāḷi or the Aṭṭhakathā.
Điều đó cần được biết là cách thức không được nói đến trong Pāḷi và Aṭṭhakathā.
Kāyena vāti hatthamuddādivasena kāyena vā.
Kāyena vā means by body, by way of hand gestures, etc.
Kāyena vāti: Hoặc là bằng thân, qua các cử chỉ tay, v.v…
Vācāti ettha ya-kāro luttaniddiṭṭho ‘‘alajjitā’’tiādīsu viya.
In Vācā, the letter 'ya' is implicitly understood, as in alajjitā, etc.
Vācāti: Ở đây, phụ âm ‘ya’ được lược bỏ, giống như trong các từ ‘alajjitā’, v.v…
Viññattipatheti kāyavacīviññattīnaṃ gahaṇayogye padese ṭhatvāti ajjhāharitabbaṃ.
Viññattipathe means "having stood in a place suitable for the reception of bodily and verbal intimation" – this should be supplied.
Viññattipatheti: Cần được thêm vào là, đứng ở nơi có thể tiếp nhận được các biểu hiện của thân và lời.
Dīpentoti ‘‘iminā ca iminā ca kāraṇena ayaṃ dhammo mayi atthī’’ti pakāsento.
Dīpento means proclaiming, "This dhamma is in me for this and that reason."
Dīpentoti: Tuyên bố rằng “pháp này có trong tôi là do nguyên nhân này và nguyên nhân này”.
Nādhimānikoti appatte pattasaññitāsaṅkhāto adhiko māno, so natthi etassāti nādhimāniko, bhikkhu.
Nādhimāniko means "not conceited," referring to a bhikkhu who does not have excessive conceit, which is the perception of having attained what has not been attained.
Nādhimānikoti: Sự ngã mạn quá mức, được gọi là tưởng rằng mình đã đắc trong khi chưa đắc; người không có điều đó là nādhimāniko, tức là vị tỳ khưu.
Ñāteti viññunā manussajātikena sikkhāpaccakkhāne vuttanayena viññāte sati cuto bhave sāsanatoti viññāyati.
Ñāte means "when known" by a discerning person, a human being, as stated in the context of renouncing the training, it is understood that one has fallen from the Sāsana.
Ñāteti: Khi được một người có trí, thuộc loài người, hiểu biết theo cách đã nói trong việc từ bỏ học giới, thì được hiểu là bị loại ra khỏi giáo pháp.
Aññāpadesena dīpayato pana thullaccayaṃ.
However, for one who proclaims by way of another's declaration, it is a thullaccaya offense.
Còn đối với người làm sáng tỏ bằng cách ám chỉ, thì phạm thullaccaya (trọng tội).
Ettha ca –
And here:
Và ở đây –
10. Idāni catunnampi cetesamasaṃvāsataṃ abhabbatañca dīpetuṃ ‘‘pārājikete’’tiādi āraddhaṃ.
10. Now, to show the non-communion and inability of all four of these, "pārājikete" and so on is begun.
10. Bây giờ, để làm sáng tỏ tình trạng không được sống chung và không có khả năng của cả bốn điều này, đoạn “pārājikete” v.v… được bắt đầu.
Ete cattāro pārājikā puggalā yathā pure pubbe gihikāle, anupasampannakāle ca viya asaṃvāsāti sambandho.
These four pārājika individuals are without communion just as before, as in the time of a layperson or an unordained person – this is the connection.
Bốn hạng người pārājikā này không được sống chung giống như trước kia, tức là giống như khi còn là người tại gia, khi chưa được tu lên bậc trên. Đây là mối liên hệ.
Saha vasanti yasmā sabbepi lajjino etesu kammādīsu na ekopi tato bahiddhā sandissatīti ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatāti ime tayo saṃvāsā nāma.
Because all conscientious ones live together in these actions, etc., not one is seen outside of them. Thus, ekakamma (one act), ekuddesa (one recitation), and samasikkhatā (same training) are called communion.
Bởi vì tất cả những người có lòng tàm quý đều sống chung với nhau trong các việc Tăng sự, v.v…, không một ai được thấy ở bên ngoài, nên có ba sự sống chung (saṃvāsa) được gọi là: cùng một hành sự (ekakamma), cùng một tụng đọc (ekuddesa), và cùng học giới (samasikkhatā).
Tattha apalokanādikaṃ catubbidhampi saṅghakammaṃ sīmāparicchinnehi pakatattehi bhikkhūhi ekato kattabbatā ekakammaṃ nāma.
Among these, ekakamma means that all four kinds of Saṅgha acts, such as apalokana, must be performed together by bhikkhus who are present and within a defined boundary.
Trong đó, cả bốn loại Tăng sự như biểu quyết, v.v… phải được các vị tỳ khưu có tư cách, trong giới phận đã được xác định, cùng nhau thực hiện, nên được gọi là ekakamma (cùng một hành sự).
Tathā pañcavidhopi pātimokkhuddeso ekato uddisitabbattā ekuddeso nāma.
Similarly, ekuddesa means that all five kinds of Pātimokkha recitation must be recited together.
Tương tự, cả năm loại tụng đọc Pātimokkha phải được cùng nhau tụng đọc, nên được gọi là ekuddeso (cùng một tụng đọc).
Paññattaṃ pana sikkhāpadaṃ sabbehipi lajjīpuggalehi samaṃ sikkhitabbabhāvato samasikkhatā nāma.
And samasikkhatā means that the laid-down training rule must be observed equally by all conscientious individuals.
Còn học giới đã được chế định, do tất cả những người có lòng tàm quý phải cùng nhau học tập, nên được gọi là samasikkhatā (cùng học giới).
Natthi te saṃvāsā etesanti asaṃvāsā.
Asaṃvāsā means that there is no communion for them.
Những người này không có các sự sống chung đó, nên gọi là asaṃvāsā (không được sống chung).
‘‘Abhabbā’’ tiādīsu bhikkhubhāvāyāti tumatthe sampadānavacanaṃ, tasmā yathā sīsacchinno jīvituṃ abhabbo, evaṃ cattārome puggalā bhikkhubhāvāya bhikkhū bhavituṃ abhabbāti attho.
In "Abhabbā" and so on, bhikkhubhāvāya is a dative case of purpose (tum-artha sampadāna), therefore, just as one whose head is cut off is unable to live, so too these four individuals are unable to attain bhikkhuhood, to be bhikkhus – this is the meaning.
Trong các câu “abhabbā” v.v…, bhikkhubhāvāyāti là chỉ định cách (sampadānavacana) mang ý nghĩa mục đích (tumatthe). Do đó, ý nghĩa là: giống như người bị chặt đầu không thể sống được, cũng vậy, bốn hạng người này không có khả năng trở thành tỳ khưu, không thể trở thành tỳ khưu.
11. Idāni pariyāyāṇattīhi sambhavante dassetuṃ ‘‘pariyāyo cā’’tiādimāha.
11. Now, to show what arises through indirect and direct intimation, "pariyāyo cā" and so on is stated.
11. Bây giờ, để chỉ ra những điều có thể xảy ra qua cách nói gián tiếp và mệnh lệnh, ngài nói “pariyāyo cā” v.v…
Pariyāyo ca āṇatti ca tatiye manussaviggahe labbhatīti sambandho.
Indirect intimation and direct intimation are obtained in the third case of human beings – this is the connection.
Cách nói gián tiếp và mệnh lệnh có thể xảy ra trong trường hợp thứ ba, là hình nhân người. Đây là mối liên hệ.
Tattha kāyādīhi yathāvuttehi ‘‘yo evaṃ marati, so dhanaṃ vā labhatī’’ti evamādiviññāpako byañjanabhūto kāyavacīpayogo pariyāyo.
There, the phrase 'whoever dies thus obtains wealth,' etc., which is a communication by means of the aforementioned bodily and verbal actions, is a figurative expression.
Trong đó, cách nói gián tiếp là sự sử dụng thân và lời, vốn là biểu hiện để thông báo như “ai chết như thế này, người đó sẽ nhận được tài sản”, v.v…, bằng thân, v.v… như đã nói.
Iminā idaṃ dīpeti – yathā adinnādāne ‘‘ādiyeyyā’’ti (pārā. 92) vuttattā pāriyāyakathāya muccati, na idha evaṃ.
By this, it is shown that—just as in the case of taking what is not given, one is absolved by a figurative statement due to the mention of 'should take,' it is not so here.
Điều này làm sáng tỏ rằng: giống như trong tội trộm cắp, vì có nói “ādiyeyya” (nên lấy), nên được thoát khỏi tội khi nói gián tiếp, nhưng ở đây thì không như vậy.
‘‘Saṃvaṇṇeyyā’’ti (pārā. 172) pariyāyakayāyapi na muccatīti.
Even by a figurative statement of 'should praise,' one is not absolved.
Vì có nói “saṃvaṇṇeyya” (nên tán thán), nên không thoát tội ngay cả khi nói gián tiếp.
‘‘Dutiye panā’’tiādīsu attho pākaṭoyeva.
In phrases like ‘And in the second,’ the meaning is quite clear.
Trong các câu “dutiye panā” v.v…, ý nghĩa đã rõ ràng.
Evamuparipi pākaṭamupekkhissāma.
Similarly, we will disregard what is clear above.
Tương tự, về sau chúng tôi sẽ bỏ qua những phần rõ ràng.
12. Idāni methunadhammādīnaṃ aṅgāni dassetuṃ ‘‘sevetū’’tiādimāha.
12. Now, to show the factors of sexual intercourse, etc., it states ‘should engage in,’ etc.
12. Bây giờ, để chỉ ra các chi phần của pháp dâm, v.v…, ngài nói “sevetū” v.v…
Sevetukāmatācittanti methunaṃ sevetuṃ kāmetīti sevetukāmo, tassa bhāvo nāma taṇhā, tāya sevetukāmatāya sampayuttaṃ cittanti tappuriso.
Sevetukāmatācitta (mind desiring to engage in sexual intercourse) means 'one who desires to engage in sexual intercourse' is sevetukāma; the state of that is taṇhā (craving); a mind associated with that sevetukāmatā is a tappurisa (tatpurisa compound).
Sevetukāmatācittanti: Muốn hành dâm được gọi là sevetukāmo; trạng thái của người đó chính là ái dục; tâm tương ưng với sự muốn hành dâm đó. Đây là hợp từ tappurisa.
Methunadhammassāti mithunānaṃ itthipurisānaṃ idanti methunaṃ, tameva dhammoti methunadhammo.
Methunadhammassa (of sexual intercourse) means that which belongs to a pair, a male and female, is methuna; that very phenomenon is methunadhamma.
Methunadhammassāti: Điều thuộc về cặp đôi nam nữ là methunaṃ; chính điều đó là pháp, nên gọi là methunadhammo.
Idha pana upacāravasena pārājikāpatti methunadhammo nāma.
Here, however, by way of figure of speech, the pārājika offense is called methunadhamma.
Tuy nhiên, ở đây, theo nghĩa ẩn dụ, tội pārājika được gọi là methunadhammo (pháp dâm).
Atha vā methunena jāto dhammo pārājikāpatti methunadhammo, tassa methunadhammassa methunadhammapārājikāpattiyā.
Alternatively, the pārājika offense born of sexual intercourse is methunadhamma; of that methunadhamma, of the methunadhamma pārājika offense.
Hoặc là, pháp sinh ra từ sự giao hợp, tức tội pārājika, là methunadhammo; của pháp dâm đó, tức của tội pārājika về pháp dâm.
Aṅgadvayanti aṅgānaṃ kāraṇānaṃ dvayaṃ.
Aṅgadvaya (two factors) means two factors or causes.
Aṅgadvayanti: Hai chi phần, hai nguyên nhân.
Budhāti vinayadharā viññuno.
Budhā (the wise) means those who are knowledgeable in the Vinaya, the discerning ones.
Budhāti: Các bậc hiền trí, những người thông thạo Luật.
13. Manussasanti manussānaṃ saṃ manussasaṃ, tadāyattavatthukā ca.
13. Manussasaṃ (belonging to humans) means that which belongs to humans, and that whose object is dependent on humans.
13. Manussasanti: Vật thuộc về con người là manussasaṃ; và vật thuộc quyền sở hữu của họ.
Etena petatiracchānagatāyattaṃ nivatteti.
By this, it excludes that which is dependent on petas (hungry ghosts) or animals.
Bằng điều này, ngài loại trừ vật thuộc quyền sở hữu của ngạ quỷ và bàng sinh.
Tathāsaññīti tathā tādisā saññā tathāsaññā, sā assa atthīti tathāsaññī.
Tathāsaññī (perceiving it as such) means that such a perception is tathāsaññā; one who has that is tathāsaññī.
Tathāsaññīti: Tưởng như vậy là tathāsaññā; người có sự tưởng đó là tathāsaññī.
Parāyattasaññitā cāti attho.
The meaning is also 'having the perception of another's possession.'
Ý nghĩa là có sự tưởng rằng vật đó thuộc sở hữu của người khác.
Bhāvappadhānā ime niddesā, bhāvapaccayalopo vā ‘‘buddhe ratana’’ntiādīsu (khu. pā. 6.3) viya.
These explanations emphasize the state of being, or there is an elision of the bhāvapaccaya (suffix indicating state of being), as in 'the jewel in the Buddha,' etc.
Những sự trình bày này lấy trạng thái làm chính, hoặc là do sự lược bỏ của tiếp vị ngữ chỉ trạng thái, giống như trong các câu “buddhe ratanaṃ” v.v…
Evamuparipi īdisesu.
Similarly, in such cases above.
Tương tự về sau trong những trường hợp như thế này.
Theyyacittanti thenabhāvasaṅkhātaṃ cittañca.
Theyyacitta (thievish intention) means the mind associated with the state of being a thief.
Theyyacittanti: Và tâm, được gọi là trạng thái trộm cắp.
Vatthuno garutāti bhaṇḍassa pādaatirekapādārahabhāvena garutā ca.
Vatthuno garutā (gravity of the object) means the gravity of the item due to its worth exceeding a quarter māsaka.
Vatthuno garutāti: Và tính chất nặng của vật phẩm, do có giá trị bằng một pāda hoặc hơn một pāda.
Ūnapañcamāsake vā atirekamāsake vā thullaccayaṃ.
A thullaccaya offense for less than five māsakas or more than a māsaka.
Đối với vật dưới năm māsaka hoặc hơn một māsaka, phạm thullaccaya (trọng tội).
Māsake vā ūnamāsake vā dukkaṭaṃ.
A dukkaṭa offense for a māsaka or less than a māsaka.
Đối với vật có giá trị một māsaka hoặc dưới một māsaka, phạm dukkaṭa (tác ác).
Avahāroti pañcavīsatiyā avahārānaṃ aññatarena avaharaṇañcāti ime pañca adinnādānahetuyo adinnādānapārājikāpattiyā aṅgāni.
Avahāro (the act of taking) means taking by one of the twenty-five methods of taking; these five are the causes of taking what is not given, the factors of the adinnādāna pārājika offense.
Avahāroti: Và sự lấy đi bằng một trong hai mươi lăm cách lấy cắp. Năm điều này là adinnādānahetuyo (nguyên nhân của tội trộm cắp), là các chi phần của tội pārājika về trộm cắp.
15. Attani asantatāti uttarimanussadhammassa santāne avijjamānatā ca.
15. Attani asantatā (non-existence in oneself) means the non-existence of a superhuman state in one's own continuum.
15. Attani asantatāti: Và sự không có của pháp thượng nhân trong tâm của mình.
Pāpamicchatāyārocanāti yā sā ‘‘idhekacco dussīlo samāno ‘sīlavāti maṃ jano jānātū’’tiādinā (vibha. 851) nayena vuttā pāpaicchatāya samannāgatā, tāya uttarimanussadhammassa ārocanā ca.
Pāpamicchatāyārocanā (declaration with evil desire) means the declaration of a superhuman state, being endowed with evil desire, as stated in the manner of 'Here, a certain immoral person, thinking "May people know me as virtuous,"' etc.
Pāpamicchatāyārocanāti: Chính là sự ác dục đã được nói đến theo cách “ở đây, có người ác giới, mong rằng ‘mong mọi người biết ta là người có giới’” v.v…; và sự tuyên bố về pháp thượng nhân với ác dục đó.
Tassāti yassa āroceti, tassa.
Tassā (to whom) means to whom one declares.
Tassāti: Của người mà mình tuyên bố.
Manussajātitāti manussānaṃ jāti yassa, tassa bhāvo manussajātitā, sā ca, naññāpadesoti na aññāpadeso aññāpadesābhāvo ca, tadeva jānananti taṅkhaṇaṃyeva vijānanañcāti imāni pañca ettha asantadīpane asmiṃ santāne avijjamānauttarimanussadhammappakāsananimitte pārājike aṅgāni hetuyoti attho.
Manussajātitā (being of human birth) means the state of being human, whose birth is human; and naññāpadeso (no other declaration) means no other declaration, the absence of another declaration; and tadeva jānana (knowing that very thing) means knowing it at that very moment; these five are the factors here in the declaration of non-existence, in this pārājika offense which is the declaration of a non-existent superhuman state in one's continuum, is the meaning.
Manussajātitā nghĩa là sự sinh ra của loài người, trạng thái mà người ấy có sự sinh ra của loài người. Và đó là, naññāpadeso nghĩa là không có sự tuyên bố khác, sự không có sự tuyên bố khác. Tadeva jānana nghĩa là ngay lúc đó biết rõ điều đó. Như vậy, đây là năm yếu tố (aṅga) trong sự tuyên bố những điều không có thật (asantadīpana) này, tức là trong tội Pārājika liên quan đến việc tuyên bố những pháp thượng nhân không tồn tại trong dòng tâm thức (santāna) này, là nguyên nhân.
16. Evaṃ tesamasaṃvāsatābhabbatādīni dassetvā idāni na te cattārova, atha kho santaññepīti te sabbepi samodhānetvā dassento ‘‘asādhāraṇā’’tiādimāha.
16. Having thus shown their unsuitability for association, etc., now, showing that they are not merely four, but that there are others as well, by combining all of them, it states ‘asādhāraṇā’ (not common), etc.
16. Sau khi trình bày về sự bất hòa hợp, sự không thể (đắc) của họ, v.v., bây giờ, để chỉ ra rằng không chỉ có bốn (tội) đó, mà còn có những cái khác tồn tại, tức là để tổng hợp tất cả chúng, (Tôn giả) đã nói “asādhāraṇā” (không phổ biến), v.v.
Tattha asādhāraṇāti pārājikā dhammā adhippetā.
There, asādhāraṇā refers to the pārājika offenses.
Trong đó, asādhāraṇā (không phổ biến) là chỉ các pháp Pārājika.
Teneva cettha pulliṅganiddeso.
Therefore, the masculine gender is used here.
Chính vì thế mà ở đây dùng danh từ giống đực.
Tasmā bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇā pārājikā dhammā cattāro cāti evamettha attho daṭṭhabbo.
Thus, the meaning here should be understood as: there are four pārājika offenses not common to bhikkhunīs and bhikkhus.
Do đó, ở đây cần hiểu nghĩa là có bốn pháp Pārājika không phổ biến đối với các tỳ khưu ni so với các tỳ khưu.
Upacāravasena tu ubbhajāṇumaṇḍalikādikā pārājikāpannā pariggayhanti.
However, by way of proximity, those who have fallen into pārājika, such as the ubbhajāṇumaṇḍalikā and so forth, are included.
Tuy nhiên, theo cách dùng ẩn dụ, các Pārājika như Ubbhajāṇumaṇḍalikā, v.v., được bao gồm.
Tāsu yā avassutā avassutassa manussapurisassa akkhakānaṃ adho jāṇumaṇḍalānaṃ kapparānañca upari kāyasaṃsaggaṃ sādiyati, ayaṃ ubbhajāṇumaṇḍalikā.
Among them, the one who, being sexually aroused, enjoys bodily contact with a sexually aroused man below the armpits and above the knees and elbows, is an ubbhajāṇumaṇḍalikā.
Trong số đó, vị nào bị dục vọng chi phối, chấp nhận sự tiếp xúc thân thể với một người đàn ông bị dục vọng chi phối, bên dưới mắt cá chân, bên trên đầu gối và khuỷu tay, vị đó là Ubbhajāṇumaṇḍalikā.
Yā pana aññissā bhikkhuniyā pārājikaṃ paṭicchādeti, sā vajjappaṭicchādikā.
But the one who conceals a pārājika offense for another bhikkhunī is a vajjappaṭicchādikā (concealer of an offense).
Còn vị nào che giấu tội Pārājika của một tỳ khưu ni khác, vị đó là Vajjappaṭicchādikā.
Yā ukkhittakaṃ bhikkhuṃ tassā diṭṭhiyā gahaṇavasena anuvattati, sā ukkhittānuvattikā.
The one who follows an excommunicated bhikkhu, adopting his view, is an ukkhittānuvattikā (follower of an excommunicated person).
Vị nào ủng hộ một tỳ khưu bị khai trừ (ukkhittaka) theo quan điểm của người đó, vị đó là Ukkhittānuvattikā.
Kāyasaṃsaggarāgena tintassa hatthaggahaṇaṃ saṅghāṭikaṇṇaggahaṇaṃ kāyasaṃsaggatthāya purisassa hatthapāse ṭhānaṃ ṭhatvā sallapanaṃ saṅketagamanaṃ purisassāgamanasādiyanaṃ paṭicchannokāsavavisanaṃ hatthapāse ṭhatvā kāyopasaṃharaṇanti imāni aṭṭha vatthūni yassā avassutāya, sā aṭṭhavatthukā nāma.
For a bhikkhunī who is sexually aroused, these eight acts are: taking a hand, taking the corner of a robe, standing within arm's reach for bodily contact, standing and conversing, going to a rendezvous, consenting to a man's coming, entering a secluded place, and drawing near to the body while standing within arm's reach. Such a bhikkhunī is called an aṭṭhavatthukā (one with eight acts).
Vị nào bị dục vọng chi phối có tám hành vi sau: nắm tay của người đàn ông bị dục vọng chi phối, nắm góc y tăng-già-lê, đứng trong tầm tay của người đàn ông với mục đích tiếp xúc thân thể, đứng nói chuyện, đi đến điểm hẹn, chấp nhận sự đến của người đàn ông, đi vào nơi kín đáo, đưa thân thể lại gần trong tầm tay, vị đó được gọi là Aṭṭhavatthukā.
Abhabbakā ekādasa cāti ettha paṇḍako theyyasaṃvāsako titthiyapakkantako tiracchānagato mātughātako pitughātako arahantaghātako bhikkhunidūsako saṅghabhedako lohituppādako ubhatobyañjanakoti ime abhabbā ekādasa ca.
Here, in "abhabbakā ekādasa cā" (eleven incapable ones), these eleven incapable persons are: a paṇḍaka, a thief-resident, one who has gone over to another sect, one who has gone to an animal realm, a matricide, a parricide, an Arahant-killer, a defiler of bhikkhunīs, a schismatic, one who has caused blood to flow from a Buddha, and an ubhatobyañjanaka (hermaphrodite).
Trong Abhabbakā ekādasa cā (mười một người không thể), đó là: người ái nam ái nữ (paṇḍaka), người sống chung trộm (theyyasaṃvāsaka), người gia nhập ngoại đạo (titthiyapakkantaka), người sinh vào loài súc sinh (tiracchānagata), người giết mẹ (mātughātaka), người giết cha (pitughātaka), người giết A-la-hán (arahantaghātaka), người làm ô uế tỳ khưu ni (bhikkhunidūsaka), người phá hòa hợp Tăng (saṅghabhedaka), người làm chảy máu thân Phật (lohituppādaka), người có hai bộ phận sinh dục (ubhatobyañjanaka), mười một người không thể này.
Tesu paṇḍakoti opakkamikanapuṃsakapaṇḍakā ca paṇḍakabhāvapakkhe pakkhapaṇḍako ca idha adhippetā.
Among them, paṇḍaka here refers to the opakkamika-nipuṃsaka-paṇḍaka (eunuch by artificial means, impotent eunuch) and the pakkhapaṇḍaka (eunuch by intermittent periods) in the category of paṇḍaka.
Trong số đó, paṇḍaka (ái nam ái nữ) ở đây được hiểu là người ái nam ái nữ bị hoạn (opakkamikanapuṃsakapaṇḍaka) và người ái nam ái nữ theo chu kỳ (pakkhapaṇḍaka).
Āsittausūyapaṇḍakānaṃ pana pabbajjā ca upasampadā ca na vāritā.
However, the ordination and full admission of āsitta and usūya paṇḍakas are not prohibited.
Còn đối với người ái nam ái nữ do quan hệ tình dục (āsitta) và người ái nam ái nữ do ganh tị (usūya), sự xuất gia và thọ giới của họ không bị cấm.
Theyyasaṃvāsako pana liṅgatthenakādivasena tividho.
The thief-resident, however, is of three kinds based on stealing the outward sign, etc.
Còn người sống chung trộm (theyyasaṃvāsaka) thì có ba loại theo cách ăn trộm y phục (liṅga), v.v.
Tattha sayaṃ pabbajitattā liṅgamattaṃ thenetīti liṅgatthenako.
Among them, one who steals merely the outward sign by having ordained oneself is a liṅgatthenaka (stealer of the outward sign).
Trong đó, vì tự mình xuất gia nên chỉ ăn trộm hình tướng (y phục) nên gọi là liṅgatthenako (kẻ trộm hình tướng).
Bhikkhuvassagaṇanādikaṃ saṃvāsaṃ thenetīti saṃvāsatthenako.
One who steals the residence, such as the bhikkhu's seniority, is a saṃvāsatthenaka (stealer of residence).
Ăn trộm sự sống chung (saṃvāsa) như số năm an cư của tỳ khưu nên gọi là saṃvāsatthenako (kẻ trộm sự sống chung).
Sikkhaṃ paccakkhāya evaṃ paṭipajjantepi eseva nayo.
The same method applies even to one who acts thus after renouncing the training.
Cũng theo cách này đối với những người từ bỏ giới học mà thực hành như vậy.
Yathāvuttamubhayaṃ thenetīti ubhayatthenako.
One who steals both as stated is an ubhayatthenaka (stealer of both).
Ăn trộm cả hai điều đã nói trên nên gọi là ubhayatthenako (kẻ trộm cả hai).
Ṭhapetvā pana imaṃ tividhaṃ –
But apart from these three kinds—
Tuy nhiên, ngoại trừ ba loại này —
Titthiyapakkantakādayo tu taṃtaṃvacanatthānusārena veditabbā.
The titthiyapakkantaka and others should be understood according to the meaning of their respective terms.
Còn Titthiyapakkantaka (người gia nhập ngoại đạo), v.v., cần được hiểu theo nghĩa của từng lời nói.
Tiracchānagato pana ṭhapetvā manussajātikaṃ avaseso sabbo veditabbo.
The tiracchānagata (one who has gone to an animal realm) should be understood as all except those of human birth.
Còn Tiracchānagata (người sinh vào loài súc sinh) cần được hiểu là tất cả những loài còn lại, ngoại trừ loài người.
Ime ekādasa puggalā bhikkhubhāvāya abhabbattā pārājikāpannasadisatāya ‘‘pārājikā’’ti vuccanti.
These eleven individuals are called "pārājikā" because they are incapable of being bhikkhus and are similar to those who have fallen into pārājika.
Mười một hạng người này được gọi là “Pārājika” vì họ không thể trở thành tỳ khưu và tương tự như những người đã phạm tội Pārājika.
Vibbhantā bhikkhunīti gihinivāsananivatthā bhikkhunī ca.
Vibbhantā bhikkhunī (confused bhikkhunī) also refers to a bhikkhunī dressed in lay attire.
Vibbhantā bhikkhunī là tỳ khưu ni mặc y phục của cư sĩ.
Sā hi ettāvatā pārājikā.
For she is, by this much, subject to pārājika.
Vị ấy đã phạm Pārājika đến mức đó.
Mudukā piṭṭhi yassa, so ca.
And one whose back is soft (the mudupiṭṭhī).
Và người có lưng mềm mại (mudukā piṭṭhi).
So hi anabhiratiyā pīḷito yadā attano aṅgajātaṃ attano vaccamukhamaggesu paveseti, tadā pārājiko hoti.
For when he, afflicted by discontent, inserts his own genital organ into his own excretory passages, he incurs a pārājika offense.
Khi người ấy bị bức bách bởi sự không hoan hỷ, đưa bộ phận sinh dục của mình vào lỗ đại tiện của mình, lúc đó người ấy phạm Pārājika.
17-18. Lambamānamaṅgajātametassāti lambī.
Lambī (one with a pendulous organ) is one whose genital organ hangs down.
17-18. Người có bộ phận sinh dục thòng xuống được gọi là Lambī.
So yathāvuttesu pavesito pārājiko.
If he inserts it into the places mentioned, he incurs a pārājika offense.
Khi người ấy đưa (bộ phận sinh dục) vào những chỗ đã nói trên, thì phạm Pārājika.
Mukhena gaṇhanto aṅgajātaṃ parassa cāti yo anabhiratiyā pīḷito parassa suttassa vā matassa vā aṅgajātaṃ mukhena gaṇhāti, so parassa aṅgajātaṃ mukhena gaṇhanto ca.
Mukhena gaṇhanto aṅgajātaṃ parassa cā (one who takes another's organ with the mouth) refers to one who, afflicted by discontent, takes the genital organ of another, whether asleep or dead, with his mouth.
Mukhena gaṇhanto aṅgajātaṃ parassa cā nghĩa là người nào bị bức bách bởi sự không hoan hỷ, dùng miệng ngậm bộ phận sinh dục của người khác, dù người đó còn sống hay đã chết, thì người đó là người dùng miệng ngậm bộ phận sinh dục của người khác.
Tatthevābhinisīdantoti yo anabhiratiyā pīḷito tattheva parassa aṅgajāte vaccamaggena abhinisīdati, so cāti ete dvayaṃdvayasamāpattiyā abhāvepi magge maggappavesanahetu methunassa anulomikā cattāro ca.
Tatthevābhinisīdanto (one who sits down there) refers to one who, afflicted by discontent, sits down there, in another's genital organ, with his excretory passage. These four, even in the absence of a dual sexual act, are considered to be conducive to sexual intercourse due to the insertion of a passage into a passage.
Tatthevābhinisīdanto nghĩa là người nào bị bức bách bởi sự không hoan hỷ, ngồi lên bộ phận sinh dục của người khác bằng lỗ đại tiện, thì người đó. Như vậy, bốn hạng người này là những người thuận theo pháp dâm dục, là nguyên nhân đưa bộ phận sinh dục vào lỗ đại tiện, dù không có sự kết hợp của hai bộ phận sinh dục.
Idhāgatā cattāroti idha khuddasikkhāyaṃ yathāvuttā methunadhammā pārājikādayo cattāro cāti samodhānā piṇḍīkaraṇavasena catuvīsati pārājikā bhavantīti seso.
Idhāgatā cattāro (the four included here) refers to the four pārājika offenses related to sexual intercourse mentioned in the Khuddasikkhā. Thus, by samodhānā (combination), there are twenty-four pārājikā offenses, is the remaining explanation.
Idhāgatā cattāro nghĩa là bốn pháp Pārājika, v.v., liên quan đến pháp dâm dục đã nói trong Khuddasikkhā này. Như vậy, samodhānā (tổng hợp) theo cách gom lại thì có hai mươi bốn Pārājika, phần còn lại.
Ettha ca gāthābandhavasena rassaṃ katvā ‘‘parājikā’’ti vuttaṃ.
Here, the word "parājikā" is used with a short vowel due to the poetic meter.
Ở đây, để phù hợp với vần thơ, “parājikā” được nói với âm ngắn.
Etthāha – mātughātakādayo tatiyaṃ pārājikaṃ āpannā, bhikkhunidūsako, mudupiṭṭhikādayo cattāro ca paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti kuto catuvīsatīti?
Here it is asked: "Since matricides and others incur the third pārājika, and the defiler of bhikkhunīs, the mudupiṭṭhikā and the other four incur the first pārājika, how can there be twenty-four?"
Ở đây có người hỏi: Người giết mẹ, v.v., phạm Pārājika thứ ba; người làm ô uế tỳ khưu ni, người lưng mềm mại, v.v., bốn hạng người này đã phạm Pārājika thứ nhất. Vậy tại sao lại là hai mươi bốn?
Vuccate – mātughātakādayo hi cattāro idha anupasampannā eva adhippetā.
It is explained: The four, such as matricides, are here understood as those who are not yet fully admitted (to the Sangha).
Giải thích: Người giết mẹ, v.v., bốn hạng người này ở đây được hiểu là những người chưa thọ giới.
Mudupiṭṭhikādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā pana ekena pariyāyena methunadhammaṃ appaṭisevino honti, tasmā visuṃ vuttāti.
Although the four, such as Mudupiṭṭhikā, are included in the first pārājika, they are stated separately because in one way they do not engage in sexual intercourse.
Mặc dù người lưng mềm mại, v.v., bốn hạng người này đã được bao gồm trong Pārājika thứ nhất, nhưng vì theo một cách nào đó họ không thực hành pháp dâm dục, nên được nói riêng.
19. Vuṭṭhānassa garukattā garukāti saṅghādisesā vuccanti.
19. Because rehabilitation is difficult, the Saṅghādisesas are called garukā (serious).
19. Vì sự phục hồi (vuṭṭhāna) khó khăn nên các tội Saṅghādisesa được gọi là garukā (nặng).
Navāti tesaṃ gaṇanaparicchedo.
Nine is the determination of their number.
Navā (chín) là số lượng giới hạn của chúng.
Nanu ‘‘navā’’ti kasmā vuttaṃ, ‘‘terasā’’ti vattabbanti?
Why is it said "nine," and should it not be said "thirteen"?
Chẳng phải nên nói “mười ba” sao, tại sao lại nói “chín”?
Nāyaṃ doso, cirenāpajjitabbe cattāro yāvatatiyake ṭhapetvā vītikkamakkhaṇeyeva āpajjitabbā paṭhamāpattikā vuccantīti.
This is no fault, for the four offenses that require a long time to commit, the yāvatatiyaka offenses, are set aside, and only the offenses that are committed at the moment of transgression, the paṭhamāpattika offenses, are spoken of.
Không có lỗi, vì bốn tội Yāvatatiyaka, cần phải phạm trong thời gian dài, được bỏ qua, và chỉ nói về những tội Paṭhamāpattika (phạm lần đầu) mà cần phải phạm ngay lúc vi phạm.
Idāni te dassetuṃ ‘‘mocetukāmatā’’tiādi āraddhaṃ.
Now, to show these, the section beginning "mocetukāmatā" has been commenced.
Bây giờ, để trình bày những điều đó, đã bắt đầu với “mocetukāmatā”, v.v.
Tattha sukkassāti āsayadhātunānattato nīlādivasena dasavidhe sukke yassa kassaci sukkassa.
Therein, sukkassa (of semen) means of any semen whatsoever, among the ten kinds of semen, such as blue, according to the diversity of the elemental disposition.
Trong đó, sukkassa (tinh dịch) là bất kỳ loại tinh dịch nào trong mười loại tinh dịch (sukka) như màu xanh, v.v., do sự khác biệt của các yếu tố (dhātu) trong tâm ý (āsaya).
Mocetukāmatāti mocetukāmatāya, ya-kāro luttaniddiṭṭho.
Mocetukāmatā means by the desire to discharge; the 'ya' syllable is omitted.
Mocetukāmatā là do ý muốn xuất tinh, chữ “ya” bị lược bỏ.
Iminā pana vacanena mocanassāda muccanassāda muttassādamethunassāda phassassāda kaṇḍuvanassāda dassanassāda nisajjanassāda vācassāda gehasitapema vanabhaṅgiya saṅkhātesu ekādasassādesu ekaṃyeva mocanassādaṃ dasseti.
By this expression, however, only one desire, the desire for discharge, is shown among the eleven desires, which are the desire for discharge, the desire for emission, the desire for urine, the desire for sexual intercourse, the desire for touch, the desire for scratching, the desire for seeing, the desire for sitting, the desire for speech, domestic affection, and the desire for forest-breaking.
Tuy nhiên, với lời nói này, chỉ chỉ ra một loại khoái cảm xuất tinh (mocanassāda) trong mười một loại khoái cảm bao gồm: khoái cảm xuất tinh, khoái cảm khi xuất ra, khoái cảm khi đã xuất ra, khoái cảm dâm dục, khoái cảm tiếp xúc, khoái cảm gãi, khoái cảm nhìn, khoái cảm ngồi, khoái cảm lời nói, tình yêu gắn bó với gia đình (gehasitapema), và sự phá vỡ rừng (vanabhaṅgiya).
Tattha mocanāya assādo sukhavedanā mocanassādo.
Therein, the pleasant feeling in discharging is mocanassādo (the desire for discharge).
Trong đó, khoái cảm, cảm giác sung sướng khi xuất tinh, là mocanassādo.
Muccane attano dhammatāya muccane assādo muccanassādo.
The pleasant feeling in emission, by its own nature, is muccanassādo (the desire for emission).
Khoái cảm khi xuất ra theo bản chất của nó, là muccanassādo.
Evaṃ sabbattha sattamītappurisena attho daṭṭhabbo.
Thus, the meaning should be understood in all cases by the locative tatpurisa compound.
Cũng vậy, ở mọi nơi, cần hiểu nghĩa theo cách tattamī-tappurisa (ghép danh từ chỉ định vị).
Imehi pana navahi padehi sampayuttaassādasīsena rāgo vutto.
By these nine terms, however, lust is described under the heading of associated desires.
Tuy nhiên, với chín từ này, dục vọng (rāga) được nói đến dưới tiêu đề khoái cảm liên quan.
Gehanissitesu mātādīsu pemaṃ gehe sitaṃ pemanti gehasitapemaṃ, iminā sarūpeneva rāgo vutto.
Affection for mother and others residing in the home is gehasitapemaṃ (domestic affection); by this, lust is described in its own form.
Tình yêu đối với mẹ, v.v., những người gắn bó với gia đình, là tình yêu gắn bó với gia đình (gehe sitaṃ pemaṃ), được gọi là gehasitapemaṃ; với điều này, dục vọng được nói đến theo bản chất của nó.
Santhavakaraṇatthāya itthiyā pesitapupphādi vanabhaṅgiyaṃ, iminā ca vatthuvasena rāgo vutto.
Flowers and the like sent by a woman for the purpose of making acquaintance are vanabhaṅgiyaṃ (forest-breaking); by this, lust is described in terms of its object.
Hoa, v.v., được gửi bởi phụ nữ với mục đích làm quen, là vanabhaṅgiyaṃ; với điều này, dục vọng được nói đến theo đối tượng của nó.
Methunassādopi itthiyā gahaṇappayogena veditabbo.
The desire for sexual intercourse should also be understood by the act of taking a woman.
Khoái cảm dâm dục cũng cần được hiểu theo cách nắm giữ (gahaṇa) và sử dụng (ppayoga) của phụ nữ.
Sabbattheva ca pana cetanānimittupakkamamocane sati visaṅketābhāvo veditabbo.
And in all cases, when there is an act of discharge with intention, means, and effort, the absence of doubt should be understood.
Và trong tất cả các trường hợp, khi có sự phóng thích do cố ý, có sự nỗ lực và có dấu hiệu, nên hiểu là không có sự nghi ngờ.
Upakkamma hatthādinā nimitte upakkamitvā.
Upakkamma means by making an effort at the organ with the hand or other means.
Nỗ lực là nỗ lực vào dấu hiệu bằng tay hoặc tương tự.
Aññatra supinantenāti supinoyeva supinanto ‘‘kammameva kammanto’’tiādīsu viya anta-saddassa tabbhāvavuttittā.
Aññatra supinantenā (except in a dream) means in a dream itself, "supinanto," just as in "kammameva kammanto" and so on, the word "anta" signifies that state.
Ngoại trừ trong giấc mơ là chính giấc mơ được gọi là supinanta, giống như trong các trường hợp "kamma là kammanta" và tương tự, vì từ 'anta' có nghĩa là trạng thái đó.
Taṃ supinantaṃ vinā vimocayaṃ sukkaṃ vimocento samaṇo yo koci bhikkhu garukaṃ garukāpattisaṅkhātaṃ saṅghādisesaṃ phuse phuseyya, āpajjeyyāti vuttaṃ hoti.
It is said that without that dream, vimocayaṃ (discharging) semen, any bhikkhu whatsoever, samaṇo, by making an effort at the organ with the intention of the desire for discharge, phuse (touches), i.e., incurs, a serious offense called garukaṃ Saṅghādisesa.
Điều được nói là: vị Tỳ-kheo nào, vị Sa-môn nào, ngoại trừ trong giấc mơ đó, phóng thích tinh dịch, tức là phóng thích tinh dịch, vị ấy mắc phải một trọng tội, tức là một tội Tăng-già-bà-thi-sa.
Ettha ca ajjhattarūpabahiddhārūpaubhayarūpaākāsekaṭikampanasaṅkhātesu catūsu upāyesu sati rāgūpatthambhādīsu ca kālesu yena kenaci aṅgajāte kammaññataṃ patte ‘‘ārogyatthāyā’’tiādīsu yena kenaci adhippāyena adhippāyavatthubhūtaṃ yaṃ kiñci sukkaṃ mocanassādacetanāya eva nimitte upakkamma mocento saṅghādisesaṃ āpajjatīti sabbathā adhippāyo daṭṭhabbo.
Here, it should be understood that the general intention is that when there are four means, namely, internal form, external form, both forms, and space-shaking, and at times such as the arousal of lust, if one's sexual organ has become capable of action, by any means, with any intention, such as "for health," one who discharges any semen, which is the object of that intention, by making an effort at the organ with the intention of the desire for discharge, incurs a Saṅghādisesa.
Ở đây, cần hiểu ý nghĩa là: khi có bốn phương tiện là nội sắc, ngoại sắc, cả hai sắc, và sự rung động trong không gian, và trong các thời điểm như sự trợ giúp của dục, vị ấy nỗ lực vào dấu hiệu bằng ý muốn phóng thích bất kỳ tinh dịch nào là đối tượng của ý muốn với bất kỳ ý định nào như "vì sức khỏe" khi bộ phận sinh dục đạt đến trạng thái thích hợp, thì vị ấy mắc tội Tăng-già-bà-thi-sa theo mọi cách.
20. Kāyasaṃsaggarāgavāti kāye saṃsaggo, tasmiṃ rāgo, so assa atthīti vantu, kāyasaṃsaggarāgasamaṅgīti attho.
20. Kāyasaṃsaggarāgavā (one who has lust for bodily contact) means one who has bodily contact, and in that, lust; he has that, thus "vantu," meaning one endowed with lust for bodily contact.
20. Kāyasaṃsaggarāgavā (có dục chạm thân) nghĩa là có sự chạm thân, có dục trong đó, tức là có dục chạm thân, nghĩa là có sự chạm thân do dục.
Samaṇo itthisaññīti sambandho.
The connection is "a monk with the perception of a woman."
Liên quan đến vị Sa-môn có tưởng là phụ nữ.
Upakkammāti kāyena vāyamitvā.
Upakkammā means by making an effort with the body.
Upakkammā (nỗ lực) là cố gắng bằng thân.
Manussitthiṃ samphusantoti antamaso lomenapi parāmasanto garukaṃ phuseti yojanā.
Manussitthiṃ samphusanto (touching a human woman) means touching even with a hair, he incurs a serious offense.
Manussitthiṃ samphusanto (chạm vào người nữ) là chạm vào, dù chỉ là một sợi tóc, thì mắc trọng tội.
Manussabhūtā amatā itthī manussitthī.
A human, non-dead woman is a manussitthī.
Người nữ là người nữ đã chết, không phải là người nữ sống.
Tattha ‘‘kāyasaṃsaggarāgavā’’ti iminā mātupemādiṃ, itthiyā gahitamokkhādhippāyañca paṭikkhipati.
Therein, by "kāyasaṃsaggarāgavā," it rejects maternal affection and the intention of a woman's desire for release.
Ở đây, cụm từ "kāyasaṃsaggarāgavā" bác bỏ tình yêu thương như tình mẹ và ý định giải thoát được hiểu là của người nữ.
Itthiyā vematikassa, paṇḍakapurisatiracchānagatasaññissa ca thullaccayaṃ.
For one who is doubtful about a woman, or who perceives her as a paṇḍaka, a male animal, or a female animal, it is a thullaccaya.
Đối với người hoài nghi về người nữ, người có tưởng là người hoạn, người nam, hoặc loài súc sanh, thì mắc tội thô-phiệt (thullaccaya).
Itthiyā pana kāyena kāyappaṭibaddhāmasane, kāyappaṭibaddhena kāyāmasane ca yakkhīpetīpaṇḍakānaṃ kāyena kāyāmasane ca purisatiracchānagatitthīnaṃ kāyena kāyāmasanepi dukkaṭaṃ, tathāyakkhīādīnaṃ kāyena kāyappaṭibaddhādīsu ca.
However, for touching a woman's body with one's body, or touching a body-bound part with one's body, and for touching the bodies of yakkhas, petīs, and paṇḍakas with one's body, and even for touching the bodies of male animals, female animals, it is a dukkaṭa; similarly for yakkhas and others touching body-bound parts with their bodies.
Tuy nhiên, khi người nữ chạm vào thân của người nam, hoặc chạm vào vật dính liền với thân của người nam bằng thân, hoặc chạm vào thân của Dạ-xoa, ngạ quỷ, người hoạn bằng thân, hoặc chạm vào thân của người nam, loài súc sanh, người nữ bằng thân, thì mắc tội tác-ác (dukkaṭa); tương tự, khi Dạ-xoa và các loài khác chạm vào vật dính liền với thân bằng thân.
Matitthiyā pana thullaccayaṃ.
However, for a dead woman, it is a thullaccaya.
Tuy nhiên, đối với người nữ đã chết, thì mắc tội thô-phiệt.
Itthiyā pana phusiyamāno sevanādhippāyopi sace kāyena na vāyamati, anāpatti.
If, when touching a woman, there is an intention of sexual intercourse, but one does not make an effort with the body, there is no offense.
Tuy nhiên, nếu ý định giao cấu khi chạm vào người nữ mà không cố gắng bằng thân, thì không phạm tội.
21. Tathāti itthisaññī.
21. Tathā (similarly) means with the perception of a woman.
21. Tathā (như vậy) là có tưởng là phụ nữ.
Suṇantinti viññattipathe ṭhatvā attano vacanaṃ suṇantiñca.
"Suṇanti" means being in the range of communication and hearing one's own words.
Suṇantiṃ (người đang lắng nghe) là người đang lắng nghe lời nói của mình khi đang ở trong phạm vi nhận thức.
Viññuñcāti duṭṭhullāduṭṭhullasallakkhaṇasamatthañca manussitthiṃ.
"Viññuñcā" means a human female capable of discerning what is coarse and what is not coarse.
Viññuñca (và người có trí) là người nữ có khả năng phân biệt điều thô-thiển và không thô-thiển.
Maggaṃ vāti vaccamaggapassāvamaggānaṃ vasena maggaṃ vā methunaṃ vā ārabbhāti sambandho.
"Maggaṃ vā" means concerning either a path, in terms of the excretory and urinary paths, or sexual intercourse—this is the connection.
Maggaṃ vā (hoặc đường) là liên quan đến đường tiểu tiện hoặc đường đại tiện, hoặc liên quan đến hành vi giao cấu.
Duṭṭhullavācārāgenāti duṭṭhā ca sā asaddhammappaṭisaṃyuttatāya thūlā ca lāmakajanasādhāraṇatāyāti duṭṭhullā.
"Duṭṭhullavācārāgenā" means that speech is corrupted because it is connected with unwholesome things, and it is coarse because it is common among base people; thus, it is coarse.
Duṭṭhullavācārāgenā (bằng lời nói thô-thiển do dục) là lời nói thô-thiển vì nó không phù hợp với Pháp cao thượng và là điều tầm thường đối với những người thấp kém.
Sāva puna vācā duṭṭhullavācā.
That very speech is coarse speech.
Lời nói đó lại là lời nói thô-thiển.
Tassaṃ assādasampayutto rāgoti samāso, tena.
The compound is: desire associated with gratification in that*, by that.
Đó là một hợp từ, nghĩa là bằng dục đi kèm với sự thích thú trong lời nói đó.
Obhāsitvāti vaṇṇāvaṇṇayācanādivasena asaddhammavacanaṃ vatvā.
"Obhāsitvā" means having spoken words of unwholesome things, in the manner of requesting praise or dispraise, and so on.
Obhāsitvā (nói rõ) là nói lời không phù hợp với Pháp cao thượng dưới hình thức khen ngợi, chê bai, hoặc cầu xin.
Asuṇantiyā pana dūtena vā paṇṇena vā ārocite anāpatti.
However, if she does not hear, and it is reported by a messenger or by a letter, there is no offense.
Tuy nhiên, nếu người nữ không nghe mà được báo qua sứ giả hoặc thư, thì không phạm tội.
Tattha dvinnaṃ maggānaṃ vasena vaṇṇāvaṇṇehi, methunayācanādīhi vā ‘‘sikharaṇīsi, sambhinnāsi, ubhatobyañjanakāsī’’ti imesu tīsu aññatarena akkosavacanena vā obhāsantassa saṅghādiseso, adhakkhakaubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇādibhaṇane thullaccayaṃ, tathā yakkhīpetīpaṇḍakānaṃ vaccamaggapassāvamagge ādissa vaṇṇādibhaṇane methunayācanādīsupi.
In this regard, for one who speaks concerning the two paths, either with praise or dispraise, or with requests for sexual intercourse, and so on, or with abusive words like "You are a sikharaṇī," "You are sambhinnā," "You are ubhatobyañjanakā," a saṅghādisesa is incurred; for speaking praise, etc., by referring to below the armpits or above the knee, a thullaccaya is incurred; similarly, for speaking praise, etc., or making requests for sexual intercourse, etc., by referring to the excretory and urinary paths of yakkhīs, petīs, or paṇḍakas.
Ở đây, đối với người nói rõ bằng cách khen ngợi hoặc chê bai liên quan đến hai đường, hoặc bằng cách cầu xin hành vi giao cấu, hoặc bằng một trong ba lời mắng chửi này: "Ngươi là người có sikharaṇī, ngươi là người có sambhinnā, ngươi là người có cả hai dấu hiệu", thì mắc tội Tăng-già-bà-thi-sa; nếu nói lời khen ngợi hoặc tương tự liên quan đến phần dưới nách và trên đầu gối, thì mắc tội thô-phiệt; tương tự, nếu nói lời khen ngợi hoặc tương tự liên quan đến đường tiểu tiện hoặc đường đại tiện của Dạ-xoa, ngạ quỷ, người hoạn, hoặc cầu xin hành vi giao cấu và các điều tương tự.
Tesaṃ pana adhakkhakādike dukkaṭaṃ, tathā manussitthīnaṃ ubbhakkhake adhojāṇumaṇḍale kāyappaṭibaddhe ca.
However, for referring to their areas above the armpit or below the knee, or anything attached to the body, a dukkaṭa is incurred; similarly for human females.
Tuy nhiên, đối với những người đó, nếu nói lời liên quan đến phần dưới nách và các phần khác, thì mắc tội tác-ác; tương tự, đối với người nữ, nếu nói lời liên quan đến phần trên nách, dưới đầu gối, và vật dính liền với thân.
22. Attakāmupaṭṭhānanti methunadhammasaṅkhātena kāmena upaṭṭhānaṃ kāmupaṭṭhānaṃ.
22. "Attakāmupaṭṭhānaṃ" means service of desire (kāmupaṭṭhānaṃ), which is sexual intercourse.
22. Attakāmupaṭṭhānaṃ (sự phục vụ tình dục cho bản thân) là sự phục vụ tình dục, tức là sự phục vụ liên quan đến pháp giao cấu.
Attano atthāya kāmupaṭṭhānaṃ attakāmupaṭṭhānaṃ.
Service of desire for one's own sake is attakāmupaṭṭhānaṃ.
Sự phục vụ tình dục cho lợi ích của bản thân là attakāmupaṭṭhānaṃ.
Atha vā kāmīyatīti kāmaṃ, attano kāmaṃ attakāmaṃ, sayaṃ methunarāgavasena patthitanti attho.
Alternatively, that which is desired is kāma. One's own desire is attakāma, meaning that which is desired by oneself due to sexual passion.
Hoặc, điều được mong muốn là kāma, kāma của bản thân là attakāma, nghĩa là điều được mong muốn do dục giao cấu của chính mình.
Attakāmañca taṃ upaṭṭhānañcāti attakāmupaṭṭhānaṃ.
That which is one's own desire and service is attakāmupaṭṭhānaṃ.
Điều đó là attakāma và sự phục vụ là attakāmupaṭṭhānaṃ.
Tassa vaṇṇo guṇo, taṃ.
Its praise, its quality, that.
Đó là sự khen ngợi, phẩm chất của nó.
Vatvāti ‘‘yadidaṃ kāmupaṭṭhānaṃ nāma, etadaggaṃ upaṭṭhānāna’’nti kāmupaṭṭhāne vaṇṇaṃ antamaso hatthamuddāyapi itthīti saññī pakāsetvāti attho.
"Vatvā" means having declared praise for sexual service, saying "This thing called sexual service is the foremost of services," even by a hand gesture, when perceiving a female.
Vatvā (nói) nghĩa là vị Tỳ-kheo có tưởng là phụ nữ nói rõ sự khen ngợi về sự phục vụ tình dục, dù chỉ bằng cử chỉ tay, rằng "điều gọi là sự phục vụ tình dục này là sự phục vụ cao nhất".
Vācāti vācāya yakāralopavasena.
"Vācā" means by speech, with the elision of the letter 'y'.
Vācā (bằng lời) là bằng lời nói, do sự lược bỏ âm 'y'.
Methunayuttenāti methunayuttāya, liṅgavipallāsavasena tāya ‘‘arahasi tvaṃ mayhaṃ methunaṃ dhammaṃ dātu’’ntiādikāya methunadhammappaṭisaṃyuttāya vācāya methunayācane methunarāginoti sambandho.
"Methunayuttena" means with speech connected with sexual intercourse, due to the inversion of gender, with speech connected with sexual intercourse, such as "You are worthy to give me sexual intercourse," and so on; the connection is "for one who desires sexual intercourse" in requesting sexual intercourse.
Methunayuttenā (bằng lời nói liên quan đến giao cấu) là liên quan đến việc cầu xin pháp giao cấu bằng lời nói liên quan đến pháp giao cấu, chẳng hạn như "Ngươi xứng đáng ban cho ta pháp giao cấu", do sự thay đổi giống.
Methunerāgo, so assa atthīti methunarāgī, tassa.
Sexual passion, one who has it is methunarāgī; for him.
Methunarāgī (người có dục giao cấu) là người có dục giao cấu, đối với người đó.
Garu hotīti garukāpatti hotīti attho.
"Garu hotī" means it is a serious offense.
Garu hotī (là trọng tội) nghĩa là là trọng tội.
Ma-kāro padasandhikaro.
The letter "ma" connects the words.
Âm Ma là để nối từ.
Ettha pana paṇḍake paṇḍakasaññino thullaccayaṃ, tasmiṃyeva itthisaññino dukkaṭaṃ.
In this case, for a paṇḍaka, if one perceives him as a paṇḍaka, a thullaccaya is incurred; if one perceives him as a female, a dukkaṭa is incurred.
Ở đây, đối với người hoạn, người có tưởng là người hoạn thì mắc tội thô-phiệt; đối với người hoạn đó, người có tưởng là phụ nữ thì mắc tội tác-ác.
23. Itthiyā vā purisassa vā sandesaṃ paṭiggahetvāti sambandho.
The connection is: having accepted a message from a female or a male.
23. Liên quan đến việc nhận lời nhắn của người nữ hoặc người nam.
Itthiyā vāti ‘‘dasa itthiyo māturakkhitā piturakkhitā’’tiādinā (pārā. 303) ca ‘‘dasa bhariyāyo dhanakkītā chandavāsinī’’tiādinā (pārā. 303) ca vuttāya vīsatividhāya itthiyā vā purisassa vā taṃsambandhavasena tesaṃ mātādīnaṃ vā.
"Itthiyā vā" means from a female of the twenty types mentioned in "ten females protected by a mother, protected by a father," and so on, and "ten wives bought with wealth, living by choice," and so on, or from a male, or from their mothers, etc., due to their relationship.
Itthiyā vā (hoặc của người nữ) là của một trong hai mươi loại người nữ được nói đến trong "dasa itthiyo māturakkhitā piturakkhitā" (Pārā. 303) và "dasa bhariyāyo dhanakkītā chandavāsinī" (Pārā. 303), hoặc của cha mẹ và những người thân của họ.
Sandesanti itthiyā vā purisena vā ubhinnaṃ mātādīhi vā ‘‘ehi, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vā purisaṃ vā evaṃ bhaṇāhī’’ti vuttaṃ jāyampatibhāvasannissitaṃ sandesavacanaṃ.
"Sandesaṃ" means a message concerning a husband-and-wife relationship, spoken by a female or a male, or by the mothers, etc., of both, saying, "Come, venerable sir, tell such-and-such a female or male thus."
Sandesaṃ (lời nhắn) là lời nhắn liên quan đến mối quan hệ vợ chồng, được người nữ hoặc người nam, hoặc cha mẹ của cả hai nói rằng "Bạch Đại đức, hãy đến và nói với người nữ hoặc người nam tên là X như thế này".
Paṭiggahetvāti ‘‘sādhū’’ti kāyena vā vācāya vā sampaṭicchitvā.
"Paṭiggahetvā" means having accepted it with the body or with speech, saying "Good."
Paṭiggahetvā (nhận) là chấp nhận bằng thân hoặc bằng lời nói "Sādhu" (tốt lành).
Vīmaṃsitvāti yattha pesito, tesaṃ adhippāyaṃ upaparikkhitvā vā upaparikkhāpetvā vā.
"Vīmaṃsitvā" means having investigated or caused to be investigated the intention of those to whom he was sent.
Vīmaṃsitvā (điều tra) là điều tra hoặc cho điều tra ý định của những người được gửi đến.
Haraṃ paccāti itthī vā puriso vā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchatu vā, mā vā, yehi pesito, tesaṃ paccāharanto vā harāpento vā, jāyampatibhāvo hotu vā, mā vā, akāraṇametaṃ.
"Haraṃ paccā" means whether the female or male accepts it saying "Good" or not, whether he brings it back or causes it to be brought back to those who sent him, whether a husband-and-wife relationship comes to be or not, this is irrelevant.
Haraṃ paccā (mang về) là dù người nữ hoặc người nam có chấp nhận "Sādhu" hay không, dù có mối quan hệ vợ chồng hay không, điều đó không quan trọng; vị ấy mang về hoặc cho người khác mang về cho những người đã gửi.
Imāya tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso ca, dvīhi aṅgehi paṇḍake ca aṅgattayenāpi thullaccayaṃ, ekena dukkaṭaṃ.
By the fulfillment of these three factors, a saṅghādisesa is incurred; for paṇḍakas, by two factors, a thullaccaya is incurred, and by all three factors, a thullaccaya; by one factor, a dukkaṭa.
Với ba yếu tố này, thì mắc tội Tăng-già-bà-thi-sa; với hai yếu tố, đối với người hoạn, thì mắc tội thô-phiệt; với một yếu tố, thì mắc tội tác-ác.
Keci pana ‘‘haraṃ pacchā’’ti vipāṭhaṃ parikappetvā ‘‘pacchā hara’’nti yojenti, taṃ na sundaraṃ paccāti upasaggattā.
Some, however, imagine a variant reading "haraṃ pacchā" and connect it as "pacchā hara" (later bring), but that is not good because "paccā" is a prefix.
Một số người lại hiểu sai là "haraṃ pacchā" và ghép lại thành "pacchā haraṃ", điều đó không đúng vì paccā là một tiền tố.
Padassa upari atthe sajjento pakāsento gacchatīti hi upasaggo nāma, tasmā ‘‘pati ā’’ti upasaggānaṃ ‘‘hara’’ntimassa padassa upari bhavitabbanti.
Indeed, a prefix (upasagga) is that which, by attaching itself to a word, clarifies and illuminates its meaning. Therefore, prefixes like 'pati' and 'ā' should be placed before the word 'hara'.
Tiền tố là từ được đặt trước một từ để làm rõ hoặc nhấn mạnh ý nghĩa của từ đó, vì vậy "pati ā" phải được đặt trước từ "haraṃ".
24. Saṃyācitaparikkhāranti saṃ attanā yācito vāsiādiko parikkhāro yassā, taṃ.
24. Saṃyācitaparikkhāra means that whose requisites, such as an axe, have been requested by oneself.
24. Saṃyācitaparikkhāraṃ (vật dụng đã được xin) là vật dụng như dao cạo và các vật dụng khác mà người nữ đã tự mình xin.
Adesitavatthukanti uttidutiyakammena adesitaṃ vatthu kuṭikaraṇappadeso yassāti viggaho, taṃ.
Adesitavatthuka means that whose site, the place for making the hut, has not been designated by a ñattidutiyakamma.
Adesitavatthukaṃ (chưa được chỉ định địa điểm) là sự phân tích, nghĩa là địa điểm xây cất tịnh xá chưa được chỉ định bằng Nghiệp thứ hai (uttidutiyakamma).
Pamāṇātikkantanti idāni majjhimassa purisassa tisso vidatthiyo sugatavidatthi nāma, tāya ‘‘dīghaso dvādasa vidatthiyo sugatassa vidatthiyā tiriyaṃ sattantarā’’ti (pārā. 348) evaṃ vuttappamāṇaṃ ekatobhāgenāpi atikkantā pamāṇātikkantāti taṃ tiriyaṃ catuhatthasaṅkhātaheṭṭhimappamāṇe sati dīghato vuttappamāṇato kesaggamattampi vaḍḍhetuṃ na vaṭṭati.
Pamāṇātikkanta means exceeding the measure. Now, three spans of a medium-sized man are called a Sugata-span. That which exceeds the measure stated as "twelve spans in length by the Sugata-span, and seven spans in width" by even one part is called exceeding the measure. Therefore, even if the width is the lower measure of four cubits, it is not permissible to increase the length by even a hair's breadth beyond the stated measure.
Vượt quá mức quy định (Pamāṇātikkanta): Ở đây, ba gang tay của một người bình thường được gọi là gang tay của đấng Sugata (sugatavidatthi). Một tịnh xá được nói là “vượt quá mức quy định” nếu nó vượt quá một phần nào đó của kích thước đã được quy định là “dài mười hai gang tay theo gang tay của đấng Sugata và ngang bảy gang tay” (Pārā. 348). Do đó, khi kích thước ngang đã đạt đến mức quy định là bốn khuỷu tay, thì không được phép tăng thêm dù chỉ một sợi tóc vào chiều dài đã quy định.
Tato ūnake, dīghato ca vaḍḍhite ayaṃ kuṭisaṅkhaṃ na gacchatīti.
If it is less than that, or if the length is increased, it does not count as a hut.
Nếu ít hơn mức đó, hoặc nếu chiều dài bị kéo dài thêm, tịnh xá này sẽ không được tính là một tịnh xá (hợp lệ).
‘‘Mayhaṃ vāsāgāraṃ eta’’nti evaṃ attā uddeso etissāti attuddesā.
Attuddesā means that whose designation is "This is my dwelling place."
Tự ý chỉ định (attuddesā): nghĩa là tự mình chỉ định rằng “đây là nơi ở của tôi.”
Kuṭinti ullittādikaṃ kuṭiṃ katvāti sambandho.
Kuṭi means having made a hut that is plastered, and so on; this is the connection.
Tịnh xá (Kuṭi): liên quan đến việc xây dựng một tịnh xá đã được trát vữa hoặc tương tự.
Tattha ullittā nāma anto uddhaṃmukhaṃ littā.
Among these, ullittā means plastered inside, facing upwards.
Trong đó, được trát vữa bên trong (ullittā) là được trát vữa từ bên trong hướng lên trên.
Avalittā nāma bahi adhomukhaṃ littā.
Avalittā means plastered outside, facing downwards.
Được trát vữa bên ngoài (avalittā) là được trát vữa từ bên ngoài hướng xuống dưới.
Ubhayathā ullittāvalittā.
Ullittāvalittā means plastered both ways.
Cả hai cách là được trát vữa bên trong và bên ngoài (ullittāvalittā).
Katvāti antobhūtakāritatthavasena kārāpetvā vā.
Katvā means having caused it to be made, implying the agent within.
Đã làm (Katvā): hoặc đã cho người khác làm, theo nghĩa của việc làm cho một hành động xảy ra.
Tatthāyaṃ vatthudesanakkamo – tena kuṭikārakena bhikkhunā kuṭivatthuṃ sodhetvā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paṇāmetvā padabhājane (pārā. 349) vuttanayena saṅghaṃ tikkhattuṃ yācitvā sabbe vā saṅghapariyāpannā, saṅghena vā sammatā dve tayo bhikkhū tattha netabbā.
Here is the procedure for designating the site: The bhikkhu who is to build the hut should clear the hut-site, approach the Saṅgha, arrange his upper robe over one shoulder, bow at the feet of the elder bhikkhus, sit in a squatting position, raise his clasped hands in salutation, and request the Saṅgha three times in the manner stated in the Padabhājana. Then, all bhikkhus belonging to the Saṅgha, or two or three bhikkhus approved by the Saṅgha, should be taken there.
Trình tự chỉ định địa điểm xây dựng ở đây là: Tỳ-kheo xây tịnh xá đó phải dọn dẹp địa điểm xây tịnh xá, đến Tăng-già, khoác y vai trái, đảnh lễ chân các Tỳ-kheo trưởng lão, ngồi xổm, chắp tay và cầu xin Tăng-già ba lần theo cách đã nêu trong Phân tích từ ngữ (padabhājane) (Pārā. 349). Sau đó, tất cả các Tỳ-kheo thuộc Tăng-già, hoặc hai hay ba Tỳ-kheo được Tăng-già đồng ý, phải được dẫn đến đó.
Tehi ca kipillikādīhi soḷasahi upaddavehi virahitattā anārambhaṃ anupaddavaṃ dvīhi catūhi vā balibaddehi yuttena sakaṭena ekacakkaṃ nibbodakapatanaṭṭhāne ekaṃ bahi katvā āviñchituṃ sakkuṇeyyatāya ‘‘saparikkamana’’nti sallakkhetvā sacepi saṅghappahonakā honti, tattheva, no ce, saṅghamajjhaṃ gantvā tena bhikkhunā yācitehi padabhājane (pārā. 50, 51) vuttāya ñattidutiyakammavācāya vatthu desetabbanti.
And they, having noted that it is "saparikkamana" (suitable for circumambulation)—meaning it is free from the sixteen dangers such as ants, thus without hindrance or disturbance, and can be pulled by a cart with two or four oxen, with one wheel outside at the place where water does not accumulate—if it is sufficient for the Saṅgha, they should designate it right there. If not, they should go to the middle of the Saṅgha, and the bhikkhu, having made the request, should designate the site with a ñattidutiyakamma-vācā as stated in the Padabhājana.
Và những vị đó phải xác định rằng địa điểm đó là “có thể đi lại được” (saparikkamana) vì nó không có mười sáu chướng ngại vật như kiến và các loài khác, không có trở ngại (anārambhaṃ), không có tai họa (anupaddavaṃ), và có thể kéo một chiếc xe có một bánh xe bằng hai hoặc bốn con bò, đặt một bánh xe ra ngoài tại chỗ nước đọng. Nếu địa điểm đó đủ lớn cho Tăng-già, thì ngay tại đó. Nếu không, họ phải đến giữa Tăng-già và theo yêu cầu của Tỳ-kheo đó, phải chỉ định địa điểm bằng nghi thức tuyên bố hai lần (ñattidutiyakammavācā) đã nêu trong Phân tích từ ngữ (padabhājane) (Pārā. 50, 51).
Adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ kuṭiṃ karissāmīti sabbappayoge dukkaṭaṃ, idāni dvīhi piṇḍehi niṭṭhānaṃ gamissatīti paṭhamapiṇḍadāne thullaccayaṃ, dutiyadānena lepe saṅghaṭite sace adesitavatthukā eva vā hoti, pamāṇātikkantā eva vā, eko saṅghādiseso, sārambhaaparikkamanatāya dve ca dukkaṭānīti sace ubhayavipannā, dve ca saṅghādisesā dve ca dukkaṭānīti sabbaṃ ñeyyaṃ.
If one makes a hut that is undesignated as to its site and exceeds the measure, there is a dukkaṭa for every effort. Now, if it reaches completion with two applications of plaster: upon the first application of plaster, there is a thullaccaya. With the second application, when the plaster is applied, if it is either undesignated as to its site or exceeds the measure, there is one saṅghādisesa and two dukkaṭas for being troublesome and unsuitable for circumambulation. If it is faulty in both ways, there are two saṅghādisesas and two dukkaṭas. All this should be understood.
Nếu một Tỳ-kheo nói “Tôi sẽ xây một tịnh xá chưa được chỉ định địa điểm và vượt quá mức quy định”, thì trong mọi trường hợp chuẩn bị (sabbappayoge) là một tội dukkaṭa. Bây giờ, nếu việc xây dựng sẽ hoàn thành bằng hai lần dâng cúng, thì khi dâng cúng lần thứ nhất là một tội thullaccaya. Khi dâng cúng lần thứ hai, nếu các vật liệu xây dựng được kết nối, và nếu tịnh xá đó chưa được chỉ định địa điểm, hoặc nếu nó vượt quá mức quy định, thì có một tội saṅghādisesa. Nếu có cả việc có trở ngại (sārambha) và không thể đi lại được (aparikkamanatāya), thì có hai tội dukkaṭa. Do đó, nếu cả hai đều sai phạm, thì có hai tội saṅghādisesa và hai tội dukkaṭa. Tất cả điều này phải được hiểu.
25. Mahallakanti sassāmikabhāvena saṃyācitakuṭito mahantabhāvena, vatthuṃ desāpetvā pamāṇātikkamenāpi kātabbabhāvena ca mahantatāya mahattaṃ lāti ādadātīti mahallako.
25. Mahallaka means "large," because it takes on greatness due to being larger than a hut requested with an owner, and due to being made even by exceeding the measure after the site has been designated.
25. Lớn (Mahallaka): Lớn hơn so với một tịnh xá được cầu xin có chủ sở hữu, và lớn hơn vì nó phải được xây dựng bằng cách chỉ định địa điểm và vượt quá mức quy định, nên nó mang ý nghĩa của sự lớn lao (mahattaṃ lāti ādadātīti mahallako).
Mahattalaka iti ṭhite ttassa lopo lassa ca dvittaṃ, taṃ.
If it were "mahattālaka," the 't' would be elided, and the 'l' doubled.
Khi là mahattalaka, chữ ‘t’ bị lược bỏ và chữ ‘l’ được lặp lại hai lần. Đó là.
Vasanaṃ attho payojanaṃ vasanattho, tāya.
Vasanattho means "for the purpose of dwelling," by that.
Sự ở là mục đích (payojana) của mục đích ở (vasanattho). Do đó.
Ettha pana adesitavatthubhāve eko saṅghādiseso.
Here, if the site is undesignated, there is one saṅghādisesa.
Ở đây, có một tội saṅghādisesa nếu địa điểm chưa được chỉ định.
Sesaṃ anantarasadisameva.
The rest is similar to the preceding.
Phần còn lại tương tự như điều trước.
Idha ca tattha ca leṇaguhātiṇakuṭipaṇṇacchadanagehesu aññataraṃ kārentassa ca kuṭimpi aññassa vāsatthāya vāsāgāraṃ vā ṭhapetvā uposathāgārādīsu aññataratthāya karontassa ca anāpatti.
Here and there, there is no offense for one who builds any of a cave, a rock-shelter, a grass-hut, or a leaf-thatched house, or for one who builds a dwelling place for another's use, or for one who builds for purposes other than a dwelling place, such as an Uposatha hall.
Ở đây và ở đó, không có tội nếu một người xây dựng một trong các loại trú xứ như hang đá, hang động, túp lều tranh, hoặc nhà lá; hoặc nếu một người xây dựng một tịnh xá cho mục đích khác như một phòng Uposatha, thay vì một nơi ở cho người khác.
26. Amūlakena antimena vatthunāti sambandho.
26. The connection is with the final matter, which is groundless.
26. Liên quan đến việc tố cáo một người với một tội nặng (antimena vatthunā) vô căn cứ (amūlakena).
Amūlakenāti dassanasaṅkhātassa, savanasaṅkhātassa, diṭṭhasutamutavasena pavattaparisaṅkāsaṅkhātassa ca mūlassa abhāvena natthi mūlametassāti amūlakaṃ, tena.
Amūlakena means "groundless," because there is no ground for it, lacking the ground of seeing, the ground of hearing, and the ground of suspicion arising from what is seen, heard, or perceived. Therefore, it is groundless.
Vô căn cứ (Amūlakenā): không có căn cứ, tức là không có căn cứ dưới dạng nhìn thấy, nghe thấy, hoặc nghi ngờ phát sinh từ những gì đã thấy, đã nghe, đã biết. Đó là vô căn cứ vì không có căn cứ này.
Taṃ pana so āpanno vā hotu, no vā, etaṃ idha appamāṇaṃ.
Whether he has committed that offense or not, it is irrelevant here.
Dù người đó có phạm tội hay không, điều đó không quan trọng ở đây.
Tattha bhikkhuñca mātugāmañca tathārūpe ṭhāne disvā parisaṅkati, ayaṃ diṭṭhaparisaṅkā.
There, seeing a bhikkhu and a woman in such a place, one suspects; this is suspicion by sight.
Nghi ngờ khi nhìn thấy một Tỳ-kheo và một người nữ ở một nơi như vậy, đây là nghi ngờ do nhìn thấy (diṭṭhaparisaṅkā).
Andhakāre vā paṭicchanne vā bhikkhussa ca mātugāmassa ca vacanaṃ sutvā aññassa atthibhāvaṃ ajānanto parisaṅkati, ayaṃ sutaparisaṅkā.
In darkness or in a hidden place, hearing the speech of a bhikkhu and a woman, and not knowing the presence of another, one suspects; this is suspicion by hearing.
Nghe thấy lời nói của một Tỳ-kheo và một người nữ trong bóng tối hoặc ở một nơi kín đáo, mà không biết sự hiện diện của người khác, và nghi ngờ, đây là nghi ngờ do nghe thấy (sutaparisaṅkā).
Dhuttānaṃ itthīhi saddhiṃ paccantavihāresu pupphagandhasurādīhi anubhavitvā gataṭṭhānaṃ disvā ‘‘kena nu kho idaṃ kata’’nti vīmaṃsanto tattha kenaci bhikkhunā gandhādīhi pūjā katā hoti, bhesajjatthāya ariṭṭhaṃ vā pītaṃ, so tassa gandhaṃ ghāyitvā ‘‘ayaṃ so bhavissatī’’ti parisaṅkati.
Seeing a place where rogues have gone after enjoying flowers, perfumes, liquor, and so on with women in border monasteries, and investigating, "By whom was this done?", one finds that some bhikkhu has offered perfumes etc. or drunk ariṭṭha for medicine; smelling its scent, one suspects, "This must be him."
Nhìn thấy một nơi mà những kẻ phàm phu đã vui chơi với phụ nữ bằng hoa, hương, rượu, v.v., tại các trú xứ biên giới, và tự hỏi “Ai đã làm điều này?”, thì có thể là một Tỳ-kheo nào đó đã cúng dường bằng hương, v.v., hoặc đã uống thuốc để chữa bệnh. Người đó ngửi thấy mùi hương và nghi ngờ “Đây có thể là ông ấy”.
Ayaṃ mutaparisaṅkā nāma.
This is called suspicion by smell.
Đây được gọi là nghi ngờ do biết (mutaparisaṅkā).
Antimena cāti tato paraṃ vajjābhāvena ante bhavattā antimeneva.
And by the ultimate means "by the ultimate" because there is no further offense beyond that.
Và với tội nặng nhất (Antimena cā): vì nó là cuối cùng do không có tội nào nặng hơn sau đó.
Vatthunāti bhikkhuno anurūpesu ekūnavīsatiyā pārājikesu dhammesu aññatarena pārājikena dhammena.
By the ground means by one of the nineteen pārājika offenses appropriate for a bhikkhu.
Với tội (Vatthunā): với một trong mười chín tội pārajika phù hợp với Tỳ-kheo.
Ca-kāro panettha avadhāraṇe, tena saṅghādisesādiṃ nivatteti.
Here, the particle ca is for emphasis, thereby excluding saṅghādisesa and so on.
Chữ ca ở đây có nghĩa là nhấn mạnh, do đó nó loại trừ tội saṅghādisesa, v.v.
Atha vā ca-kāro aṭṭhānappayutto.
Alternatively, the particle ca is used inappropriately.
Hoặc chữ ca được sử dụng không đúng chỗ.
Codento vā codāpentovācāti yojetabbo.
"Accusing or causing to accuse" should be construed.
Nên được kết nối là “tố cáo hoặc khiến người khác tố cáo”.
Cāvetunti brahmacariyā cāvanatthāya.
To make fall means for the purpose of making one fall from the holy life.
Khiến cho bị trục xuất (Cāvetuṃ): với mục đích trục xuất khỏi đời sống Phạm hạnh.
Etena ekaṃ cāvanādhippāyaṃ gahetvā avasese akkosādhippāyavuṭṭhāpanādhippāyādike sattādhippāye paṭikkhipati.
By this, taking one intention of causing to fall, it rejects the remaining seven intentions such as the intention to abuse or to expel.
Điều này loại bỏ bảy ý định khác như ý định mắng chửi, ý định làm cho bị trục xuất, v.v., bằng cách lấy một ý định trục xuất.
Suṇamānanti idaṃ ‘‘codento’’tiādīnaṃ kammapadaṃ, iminā parammukhā codanaṃ paṭikkhipati.
While he is listening—this is the object of "accusing" and so on; by this, accusation made behind one's back is rejected.
Trong khi đang nghe (Suṇamānaṃ): đây là đối tượng của “tố cáo” và các từ tương tự. Điều này loại trừ việc tố cáo sau lưng.
Parammukhā pana sattahi āpattikkhandhehi vadantassa dukkaṭaṃ.
However, for one who speaks behind one's back concerning the seven groups of offenses, there is a dukkaṭa.
Tuy nhiên, nếu nói sau lưng về bảy khối tội, thì là một tội dukkaṭa.
Codentoti ‘‘vatthusandassanā āpattisandassanā saṃvāsappaṭikkhepo sāmīcippaṭikkhepo’’ti (pārā. aṭṭha. 2.385-386) saṅkhepato vuttānaṃ catunnaṃ codanānaṃ vasena sayaṃ codento vā.
Accusing means accusing oneself by way of the four accusations stated briefly as "displaying the ground, displaying the offense, rejecting communion, rejecting proper conduct."
Tố cáo (Codento): tự mình tố cáo theo bốn cách tố cáo được nói tóm tắt là “chỉ ra tội, chỉ ra lỗi, từ chối sống chung, từ chối sự hòa hợp” (Pārā. aṭṭha. 2.385-386).
Codāpento vāti parena yena kenaci codāpento vā.
Or causing to accuse means causing someone else to accuse.
Hoặc khiến người khác tố cáo (Codāpento vā): hoặc khiến bất kỳ ai khác tố cáo.
Tasmā yo bhikkhussa samīpe ṭhatvā ‘‘tvaṃ methunaṃ dhammaṃ sevi, assamaṇosī’’tiādinā vatthusandassanavasena vā ‘‘tvaṃ methunadhammāpattiṃ āpannosī’’tiādinā āpattisandassanavasena vā ‘‘assamaṇosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā, assamaṇosī’’tiādinā saṃvāsappaṭikkhepavasena vā abhivādanādisaṃvāse paṭikkhitte assamaṇoti kasmāti puṭṭhassa ‘‘assamaṇosī’’tiādivacanehi sāmīcippaṭikkhepavasena vā antamaso hatthamuddāya eva vāpi etamatthaṃ dīpayato ‘‘karotu me āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ okāse akārite vācāya saṅghādiseso ceva dukkaṭañca, okāsaṃ kāretvā codentassa pana saṅghādisesova daṭṭhabbo.
Therefore, if one, standing near a bhikkhu, reveals this matter by saying "You have engaged in sexual intercourse, you are not a recluse" by way of displaying the ground, or by saying "You have fallen into the offense of sexual intercourse" by way of displaying the offense, or by saying "You are not a recluse, there is no Uposatha or Pavāraṇā or Saṅgha-act with you, you are not a recluse" by way of rejecting communion, or when asked "Why are you not a recluse?" after acts of homage and other forms of communion have been rejected, by saying "You are not a recluse" and so on, by way of rejecting proper conduct, or even by a mere hand gesture, if one does so without first asking for permission saying "Venerable sir, please give me an opportunity, I wish to speak to you," there is a saṅghādisesa and a dukkaṭa by speech; but for one who accuses after asking for permission, only a saṅghādisesa should be understood.
Do đó, nếu một người đứng gần một Tỳ-kheo và chỉ ra tội bằng cách nói “Ông đã phạm hạnh dâm dục, ông không phải là Sa-môn” hoặc tương tự; hoặc chỉ ra lỗi bằng cách nói “Ông đã phạm tội dâm dục” hoặc tương tự; hoặc từ chối sống chung bằng cách nói “Ông không phải là Sa-môn, không có Uposatha, Pavāraṇā hay Tăng-sự nào với ông, ông không phải là Sa-môn” hoặc tương tự; hoặc từ chối sự hòa hợp bằng cách từ chối sống chung như chào hỏi, v.v., và khi được hỏi tại sao lại nói “không phải là Sa-môn”, thì trả lời bằng lời nói “ông không phải là Sa-môn” hoặc tương tự; hoặc thậm chí chỉ bằng một cử chỉ tay để chỉ điều đó, mà không xin phép bằng cách nói “Bạch Đại đức, xin cho phép, con muốn nói với Đại đức”, thì có tội saṅghādisesa và dukkaṭa. Nhưng nếu tố cáo sau khi đã xin phép, thì chỉ có tội saṅghādisesa.
27. Aññassāti khattiyādijātikassa parassa.
Of another means of another person of the khattiya and other castes.
27. Của người khác (Aññassā): của một người khác thuộc giai cấp Khattiya, v.v.
Kiriyanti methunavītikkamasaṅkhātaṃ kiriyaṃ.
Action means the action called transgression of sexual intercourse.
Hành vi (Kiriyaṃ): hành vi vi phạm hạnh dâm dục.
Tenāti aññassa vītikkamasaṅkhātassa methunavītikkamasandassanena karaṇabhūtena.
By that means by that which is the cause, namely, the display of another's transgression of sexual intercourse.
Bằng điều đó (Tenā): bằng việc chỉ ra hành vi vi phạm hạnh dâm dục của người khác như một phương tiện.
Lesenāti yassa jātiādayo tato aññampi vatthuṃ lissati uddiṭṭhe vitthāraṃ silissati vohāramattenevāti jātiādayova ‘‘lesā’’ti vuccanti, tena jātilesanāmalesādinā lesena.
By a pretext means that by which one's caste and so on, or any other matter, clings or adheres to the specified meaning, or is merely a conventional expression; hence, caste and so on are called "pretexts." Thus, by a pretext such as a pretext of caste or a pretext of name.
Bằng cách mượn cớ (Lesenā): những gì bám vào một đối tượng đã được chỉ định và mở rộng nó chỉ bằng cách sử dụng từ ngữ, như giai cấp, v.v., được gọi là “lesā” (mượn cớ). Bằng cách mượn cớ như mượn cớ giai cấp, mượn cớ tên, v.v.
Aññanti yo vītikkamanto diṭṭho, tato aparampi bhikkhuṃ cāvetuṃ antimena vatthunā codayanti sambandho.
Another is connected as "accuses or causes to accuse another bhikkhu by the ultimate ground to make him fall, who is different from the one whose transgression was seen."
Aññanti (Khác) có liên quan đến việc buộc tội một tỳ khưu khác để trục xuất vị ấy bằng sự việc cuối cùng (pārājika), sau khi đã thấy một người vi phạm.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Koci khattiyajātiyo vītikkamanto diṭṭho, tato aññaṃ attano veriṃ khattiyajātikaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyaṃ jātilesaṃ gahetvā ‘‘khattiyo mayā diṭṭho vītikkamanto, tvaṃ khattiyo pārājikaṃ dhammaṃ āpannosī’’ti codeti codāpeti vā.
Someone of the khattiya caste is seen transgressing; seeing another bhikkhu of the khattiya caste who is his enemy, he takes that khattiya as a pretext of caste and accuses or causes to accuse, saying, "A khattiya was seen by me transgressing; you, being a khattiya, have fallen into a pārājika offense."
Có người thuộc dòng Sát-đế-lợi bị thấy đã vi phạm, từ đó, thấy một tỳ khưu khác thuộc dòng Sát-đế-lợi là kẻ thù của mình, lấy cái danh Sát-đế-lợi đó để buộc tội hoặc khiến người khác buộc tội rằng: “Một vị Sát-đế-lợi đã bị tôi thấy vi phạm, ông là Sát-đế-lợi đã phạm pháp Ba-la-di.”
Evaṃ nāmalesādayopi veditabbā.
Similarly, pretexts of name and so on should be understood.
Tương tự, các trường hợp về danh hiệu, v.v., cũng phải được hiểu như vậy.
Sesā vinicchayakathā aṭṭhame vuttasadisāyeva.
The remaining explanations of decisions are similar to what was stated in the eighth.
Các phần còn lại của lời giải thích về việc quyết định (vinicchayakathā) giống như đã được nói trong phẩm thứ tám.
28. Ettāvatā ‘‘garukā navā’’ti uddiṭṭhe vitthārato dassetvā idāni tesu āpannesu paṭipajjitabbākāraṃ dassetuṃ ‘‘chādeti jānamāpanna’’ntiādi vuttaṃ.
Having thus explained in detail what was stated as "the nine weighty offenses," now, to show the procedure to be followed when one has fallen into them, "conceals, knowing one has fallen" and so on is stated.
28. Cho đến đây, sau khi đã trình bày chi tiết về các pháp nặng được nêu ra là “chín pháp”, bây giờ để chỉ rõ cách thực hành đối với những người đã phạm các pháp ấy, nên đã nói “chādeti jānamāpanna” (che giấu khi biết mình đã phạm) v.v.
Tattha yo bhikkhu attanā āpannaṃ saṅghādisesāpattiṃ āpattivasena vā vatthuvasena vā jānaṃ jānanto yāvatā yattakāni ahāni chādeti paṭicchādeti, tāvatā tattakāni ahāni tassa parivāso hotīti evaṃ padasandhivasena attho veditabbo.
Here, if a bhikkhu, knowing of a Saṅghādisesa offense he has incurred, whether by way of the offense or by way of the basis, conceals it for as many days as he does, for so many days is his parivāsa. The meaning should be understood in this way, by way of word connection.
Ở đây, ý nghĩa phải được hiểu theo cách liên kết từ ngữ như sau: Tỳ khưu nào jānaṃ (biết) rằng mình đã āpannaṃ (phạm) tội Tăng-già-bà-thi-sa, hoặc về phương diện tội, hoặc về phương diện sự việc, yāvatā (bao nhiêu) ngày đã chādeti (che giấu), tāvatā (bấy nhiêu) ngày đó là thời gian biệt trú của vị ấy.
Tattha paṭicchannaparivāso suddhantaparivāso samodhānaparivāsoti tividho parivāso.
Therein, parivāsa is of three kinds: paṭicchannaparivāsa, suddhantaparivāsa, and samodhānaparivāsa.
Ở đây, có ba loại biệt trú: biệt trú che giấu, biệt trú thanh tịnh, biệt trú hợp nhất.
Tesaṃ pana atisaṅkhepanayena mukhamattepi dassite vitthāravinicchayapavesopāyasambhavo siyāti mukhamattaṃ dassayissāma.
However, if even a brief outline of these is shown, there might be a possibility of entering into a detailed determination; therefore, we will show a brief outline.
Nếu chỉ trình bày sơ lược về các loại này một cách tóm tắt nhất, thì có thể tạo điều kiện để đi sâu vào các quyết định chi tiết, nên chúng tôi sẽ trình bày sơ lược.
Tattha paṭicchannaparivāso nāma yathāpaṭicchannāya āpattiyā dātabbo, tasmā paṭicchannadivase ca āpattiyo ca sallakkhetvā sace ekāhappaṭicchannā hoti, ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā āpattiyo āpajjiṃ ekāhappaṭicchannāyo’’tiādinā khandhake (cūḷava. 98-99) āgatanayena yācāpetvā ‘‘suṇātu me bhante saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu sambahulā āpattiyo āpajji ekāhappaṭicchannāyo’’tiādinā khandhake āgatanayeneva kammavācaṃ vatvā parivāso dātabbo.
Therein, paṭicchannaparivāsa is to be given for an offense as it was concealed. Therefore, having ascertained the days of concealment and the offenses, if they were concealed for one day, one should request it in the manner stated in the Khandhaka, saying, "Venerable sirs, I have incurred many offenses that were concealed for one day," and so on. Then, having recited the kammavācā in the manner stated in the Khandhaka, saying, "Venerable sirs, let the Saṅgha listen to me. This bhikkhu of such-and-such a name has incurred many offenses that were concealed for one day," and so on, the parivāsa should be given.
Ở đây, biệt trú che giấu (paṭicchannaparivāsa) có nghĩa là biệt trú phải được ban cho theo thời gian tội đã bị che giấu. Do đó, sau khi xem xét các ngày che giấu và các tội, nếu là tội đã bị che giấu một ngày, thì phải xin biệt trú theo cách đã nêu trong Khandhaka (Cūḷava. 98-99) như: “Bạch Đại đức Tăng, con đã phạm nhiều tội bị che giấu một ngày,” v.v., và sau khi đọc tụng Tăng-sự-nghiệp-ngôn theo cách đã nêu trong Khandhaka như: “Bạch Đại đức Tăng, xin Tăng-già lắng nghe con. Tỳ khưu tên là như vầy đã phạm nhiều tội bị che giấu một ngày,” v.v., thì biệt trú phải được ban cho.
Ekaṃ āpajjitvā ‘‘sambahulā’’ti vinayakammaṃ karontassāpi vuṭṭhātīti ‘‘sambahulā’’ti vuttaṃ.
Even for one who has incurred one offense but performs the Vinaya act as "many," it is completed; hence, "many" is stated.
Dù chỉ phạm một tội mà làm Tỳ-nại-gia-nghiệp với lời “nhiều tội” thì cũng thành tựu, nên đã nói “nhiều tội”.
Nānāvatthukāsupi eseva nayo.
The same method applies to offenses with different bases.
Đối với các tội có sự việc khác nhau cũng theo cách này.
Atha dvīhādippaṭicchannā honti, pakkhaatirekapakkhamāsaatirekamāsasaṃvaccharaatirekasaṃvaccharappaṭicchannā vā, ‘‘dvīhappaṭicchannāyo vā’’tiādinā vatvā yo yo āpanno hoti, tassa tassa nāmañca gahetvā yojanā kātabbā.
If they were concealed for two or more days, or for a fortnight, more than a fortnight, a month, more than a month, a year, or more than a year, it should be stated as "concealed for two days," and so on, and the name of each person who incurred the offense should be taken and applied.
Nếu các tội đã bị che giấu hai ngày trở lên, hoặc bị che giấu nửa tháng, hơn nửa tháng, một tháng, hơn một tháng, một năm, hơn một năm, thì phải nói: “Bị che giấu hai ngày,” v.v., và phải nêu tên của từng người đã phạm tội để áp dụng.
Sace na sakkā hoti parivāsaṃ sodhetuṃ, nikkhittavattena vasitukāmo hoti, tattheva saṅghamajjhe vā ekassa puggalassa vā santike ‘‘parivāsaṃ nikkhipāmi, vattaṃ nikkhipāmī’’ti parivāso nikkhipitabbo.
If it is not possible to purify the parivāsa, and one wishes to reside having laid down the observance, the parivāsa should be laid down there, either in the midst of the Saṅgha or in the presence of a single individual, saying, "I lay down the parivāsa, I lay down the observance."
Nếu không thể hoàn thành biệt trú, và muốn sống với giới bổn đã được bỏ, thì ngay tại đó, giữa Tăng-già hoặc trước một cá nhân, biệt trú phải được bỏ bằng cách nói: “Con xin bỏ biệt trú, con xin bỏ giới bổn.”
Nikkhittakālato paṭṭhāya pakatattaṭṭhāne tiṭṭhati.
From the time it is laid down, he remains in the status of a normal bhikkhu.
Từ khi bỏ giới bổn, vị ấy trở lại vị trí của một tỳ khưu bình thường.
Athānena paccūsasamaye ekena bhikkhunā saddhiṃ parikkhittassa vihārassa parikkhepato, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkamitvā mahāmaggato okkamma paṭicchannaṭṭhāne nisīditvā antoaruṇeyeva vattaṃ samādiyitvā ārocetabbaṃ.
Then, at dawn, he should go with one bhikkhu, beyond two clods' throws from the boundary of an enclosed monastery or from the suitable boundary of an unenclosed one, descend from the main road, sit in a secluded place, undertake the observance before sunrise, and then make the announcement.
Sau đó, vào lúc bình minh, cùng với một tỳ khưu, vị ấy phải đi ra khỏi phạm vi của tịnh xá đã được bao quanh, hoặc từ nơi xứng đáng được bao quanh của tịnh xá chưa được bao quanh, vượt qua hai tầm ném đất, rời khỏi con đường lớn, ngồi ở nơi đã che giấu, và trước khi mặt trời mọc, thọ trì giới bổn và báo cáo.
Sace bahi ṭhitānampi saddaṃ suṇāti, passati vā, dūraṃ gantvāpi ārocetabbaṃ, anārocente ratticchedo ceva vattabhedadukkaṭañca.
If he hears or sees the sound of those standing outside, he should go further away and make the announcement. If he does not announce, there is a break in the night and a dukkata for breach of observance.
Nếu nghe thấy tiếng hoặc nhìn thấy những người đứng bên ngoài, thì phải đi xa hơn để báo cáo; nếu không báo cáo, thì sẽ phạm lỗi cắt đêm và tội tác ác phá giới bổn.
Sace ajānantasseva upacārasīmaṃ pavisitvā gacchanti, ratticchedova hoti, na vattabhedo.
If they enter the precinct unknowingly and pass by, there is only a break in the night, not a breach of observance.
Nếu họ đi vào phạm vi mà không biết, thì chỉ phạm lỗi cắt đêm, không phạm lỗi phá giới bổn.
Aruṇe uṭṭhite tassa santike vattaṃ nikkhipitvā vihāraṃ gantabbaṃ.
When the sun has risen, he should lay down the observance in their presence and go to the monastery.
Khi mặt trời mọc, sau khi bỏ giới bổn trước mặt vị ấy, phải trở về tịnh xá.
Evaṃ yāva rattiyo pūrenti, tāva parivatthabbaṃ.
In this way, he should reside until the number of nights is complete.
Cứ như vậy, phải sống cho đến khi đủ số ngày.
Ayaṃ tāva paṭicchannaparivāso.
This is paṭicchannaparivāsa.
Đây là biệt trú che giấu (paṭicchannaparivāsa).
Samodhānaparivāso nāma tividho odhānasamodhāno agghasamodhāno missakasamodhānoti.
Accumulated probation (samodhānaparivāsa) is of three kinds: probation by reduction (odhānasamodhāna), probation by value (agghasamodhāna), and mixed probation (missakasamodhāna).
Biệt trú hợp nhất (samodhānaparivāsa) có ba loại: hợp nhất kéo lùi, hợp nhất giá trị, hợp nhất hỗn hợp.
Tattha yo niṭṭhitaparivāsopi vā niṭṭhitamānattopi vā anikkhittavatto aññaṃ āpattiṃ āpajjitvā purimāpattiyā samā vā ūnatarā vā rattiyo paṭicchādeti, tassa mūlāya paṭikassanena te parivutthadivase ca mānattaciṇṇadivase ca odhunitvā makkhetvā purimāya āpattiyā mūladivasaparicchede pacchā āpannaṃ āpattiṃ samodahitvā puna ādito paṭṭhāya dātabbaparivāso odhānasamodhāno nāma.
Among these, if someone, having completed probation or mānatta, but without having laid down the practice, commits another offense and conceals it for a number of nights equal to or fewer than those of the previous offense, then by the retraction to the root (mūlāya paṭikassana), those days of probation lived and days of mānatta practiced are nullified and erased. The later offense is accumulated with the original offense, within the original period of concealment. The probation to be given again from the beginning is called odhāna-samodhāna.
Ở đây, hợp nhất kéo lùi (odhānasamodhāna) là biệt trú phải được ban lại từ đầu, bằng cách kéo lùi lại từ ban đầu, gạt bỏ và xóa bỏ những ngày đã sống biệt trú và những ngày đã hành pháp Mānattā, sau khi một vị tỳ khưu, dù đã hoàn thành biệt trú hoặc đã hoàn thành pháp Mānattā nhưng chưa bỏ giới bổn, lại phạm một tội khác và che giấu tội đó trong số ngày bằng hoặc ít hơn tội trước, rồi hợp nhất tội đã phạm sau đó vào thời gian gốc của tội trước.
Sace kassaci ekāpatti ekāhappaṭicchannā, dvīhappaṭicchannā, evaṃ yāva dasāhappaṭicchannā, tāsaṃ agghena samodhāya tāsaṃ dasāhappaṭicchannavasena avasesānaṃ ekāhappaṭicchannādīnampi dātabbaparivāso agghasamodhāno nāma.
If someone has one offense concealed for one day, another for two days, and so on, up to ten days, the probation to be given by accumulating them by their value, meaning by treating the remaining offenses (those concealed for one day, etc.) as if they were concealed for ten days, is called aggha-samodhāna.
Nếu một người có một tội bị che giấu một ngày, hai ngày, v.v., cho đến mười ngày, thì hợp nhất giá trị (agghasamodhāna) là biệt trú phải được ban cho các tội bị che giấu một ngày, v.v., còn lại bằng cách hợp nhất theo giá trị của các tội bị che giấu mười ngày.
Yo pana nānāvatthukā āpattiyo ekato katvā dātabbaparivāso missakasamodhāno nāma.
The probation to be given by combining offenses of various kinds is called missaka-samodhāna.
Còn hợp nhất hỗn hợp (missakasamodhāna) là biệt trú phải được ban cho bằng cách hợp nhất các tội có sự việc khác nhau.
Dānavidhi pana sabbattha khandhake (cūḷava. 134 ādayo) āgatanayeneva veditabbo.
The method of giving (probation/mānatta) should be understood everywhere according to the method stated in the Khandhaka.
Tuy nhiên, cách ban phải được hiểu theo cách đã nêu trong Khandhaka (Cūḷava. 134 trở đi) ở khắp mọi nơi.
Evaṃ parivutthaparivāso bhikkhu mānattaṃ bhikkhūnaṃ mānanabhāvaṃ cha rattiyo akhaṇḍaṃ katvā careyya kareyya, sampādeyyāti vuttaṃ hoti.
It is said that a bhikkhu who has thus completed probation should practice mānatta—the state of being honored by bhikkhus—for six nights without interruption.
Như vậy, tỳ khưu đã hoàn thành biệt trú phải careyya (hành) pháp Mānattaṃ (Mānattā), tức là sự tôn kính đối với các tỳ khưu, cha rattiyo (trong sáu đêm) một cách không gián đoạn, có nghĩa là phải thực hiện, phải hoàn thành.
Tattha saṅghena gaṇena puggalena kataṃ tena bhikkhunā saṅghamajjhe vattaṃ samādāpetvā ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā āpattiyo āpajji’’ntiādinā khandhake vuttanayena yācāpetvā tattheva vuttanayena mānattadānādayopi veditabbā.
Here, the practice undertaken by the Sangha, by a group, or by an individual, which that bhikkhu is made to undertake in the midst of the Sangha, requesting it with "Venerable Sir, I have committed many offenses," and so on, as stated in the Khandhaka, and the giving of mānatta, etc., should also be understood according to the method stated therein.
Ở đây, sau khi vị tỳ khưu đó đã thọ trì giới bổn giữa Tăng-già, hoặc do một nhóm, hoặc do một cá nhân, và đã xin theo cách đã nêu trong Khandhaka như: “Bạch Đại đức Tăng, con đã phạm nhiều tội,” v.v., thì việc ban pháp Mānattā, v.v., cũng phải được hiểu theo cách đã nêu ở đó.
Imināpi vattaṃ nikkhipitukāmena ce vattaṃ nikkhipitvā catūhi pañcahi saddhiṃ parivāse vuttappakāraṃ padesaṃ gantvā purimanayeneva heṭṭhā vuttaṃ sahavāsādiṃ antamaso catūhi ūnattā ūne gaṇe caraṇadosañca vajjetvā paṭipajjitabbaṃ.
If one wishes to lay down this practice, having laid it down, one should go to a place of the kind mentioned for probation with four or five (bhikkhus) and proceed in the same manner as before, avoiding the fault of practicing in a group that is deficient in numbers, having fewer than four (bhikkhus), as mentioned below regarding cohabitation and so on.
Vị này, nếu muốn bỏ giới bổn, sau khi bỏ giới bổn, phải đến một nơi như đã nói trong biệt trú cùng với bốn hoặc năm vị, và phải thực hành theo cách đã nói ở trên, tránh lỗi hành pháp trong nhóm thiếu số (ít hơn bốn vị) và các điều liên quan đến sống chung, v.v., đã nói ở dưới.
Appaṭicchannāpattikassa pana parivāsaṃ adatvā mānattameva dātabbaṃ.
However, for one whose offense is not concealed, mānatta alone should be given, without giving probation.
Còn đối với người có tội không che giấu thì không cho thời gian biệt trú (parivāsa) mà chỉ nên cho sáu đêm sám hối (mānattā).
Evaṃ ciṇṇaṃ kataṃ pariniṭṭhāpitaṃ mānattaṃ yena, taṃ bhikkhuṃ.
That bhikkhu, by whom mānatta has thus been practiced, performed, and completed—
Vị tỳ khưu nào đã thực hành, đã làm, đã hoàn thành sáu đêm sám hối như vậy, thì vị tỳ khưu ấy.
Vīsati saṅgho gaṇo assāti vīsatīgaṇo dīghaṃ katvā, so saṅgho abbheyya sampaṭiccheyya, abbhānakammavasena osāreyyāti vuttaṃ hoti, avheyyāti vā attho.
It is said that the Sangha of twenty (vīsatīgaṇo, with a long vowel) should accept him (abbheyya), meaning they should bring him to an end by means of the abbhāna ceremony, or the meaning is that they should call him.
Tăng đoàn có hai mươi vị, được gọi là Tăng đoàn hai mươi vị (vīsatīgaṇo) sau khi kéo dài âm. Tăng đoàn ấy nên phục hồi (abbheyya) tức là nên chấp thuận, được nói là nên phục hồi bằng tác pháp phục hồi (abbhāna), hoặc có nghĩa là nên triệu tập.
Etthāpi samādānaārocanayācanāni, kammavācā ca khandhake vuttanayena veditabbā.
Here too, the undertaking, declaration, and requesting, as well as the kammavācā, should be understood according to the method stated in the Khandhaka.
Ở đây, các sự thọ trì, trình bày, và thỉnh cầu, cùng với nghi thức tác pháp (kammavācā), cũng nên được hiểu theo cách đã nói trong Chương lớn (Khandhaka).
29. Evaṃ tesu paṭipajjitabbākāraṃ dassetvā idāni chādanassa aṅgāni dassetuṃ ‘‘āpattī’’tiādimāha.
29. Having thus shown the manner of practice in those cases, now, to show the factors of concealment, he says "offense" and so on.
29. Sau khi chỉ ra cách thực hành trong các trường hợp ấy, bây giờ để chỉ ra các yếu tố của sự che giấu, Ngài nói “tội” (āpatti) v.v.
Tattha na ukkhitto anukkhitto, natthi antarāyo assāti anantarāyo.
Among these, not suspended is anukkhitto (not suspended); there is no impediment for him is anantarāyo (without impediment).
Trong đó, không bị yết ma cử tội là không bị cử tội (anukkhitto). Không có chướng ngại cho vị ấy là không có chướng ngại (anantarāyo).
Sakatthe ttapaccayavasena vā, pahuno bhāvo pahuttaṃ, taṃ assatthīti saddhādivasena vā pahutto.
Or, by means of the suffix "tta" in its own sense, or "pahutta" is the state of being abundant, and one who possesses that is "pahutto" (capable), in the sense of faith and so on.
Hoặc do tta-hậu tố mang nghĩa tự thân, hoặc do có sự dồi dào, tức là sự dồi dào, vị ấy có sự dồi dào ấy do lòng tin v.v. là dồi dào (pahutto).
Anukkhitto ca anantarāyo ca pahutto cāti dvando, tesaṃ bhāvo anukkhittādiguṇo anukkhitta…pe… pahuttatā.
Not suspended, without impediment, and capable—this is a dvanda compound. The state of these qualities (not suspended, etc.) is anukkhittādiguno, anukkhitta...pe...pahuttatā (the quality of being unsuspended, etc., capable).
Không bị cử tội, không có chướng ngại, và dồi dào là một cặp từ kép (dvando). Trạng thái của chúng là phẩm chất không bị cử tội v.v., tức là anukkhitta…pe… pahuttatā.
Āpatti ca anukkhitta…pe… pahuttatā ca āpatti…pe… pahuttatāyo.
Offense and the quality of being unsuspended...pe...capable are āpatti...pe...pahuttatāyo.
Tội và sự không bị cử tội…pe… dồi dào là các tội…pe… sự dồi dào (āpatti…pe… pahuttatāyo).
Ma-kāro padasandhijo.
The letter "ma" is due to sandhi between words.
Phụ âm ‘m’ là do sự nối âm.
Tathā tena pakārena āpattiādīsu catūsu āpattādipakārena saññī tathasaññī rassavasena.
Similarly, by that kind, one who perceives in the four (factors) beginning with offense, in the manner of offense and so on, is tathasaññī (one who perceives thus), by shortening (the vowel).
Cũng vậy, với cách thức ấy, trong bốn điều tội v.v., người có nhận thức như vậy về tội v.v. là tathasaññī, do âm ngắn.
Tassa bhāvo tathasaññitā, yathāvuttaāpattādisaññitāti vuttaṃ hoti.
The state of that is tathasaññitā (the state of perceiving thus), meaning the perception of offense, etc., as described.
Trạng thái của người ấy là sự nhận thức như vậy (tathasaññitā), được nói là sự nhận thức về tội v.v. như đã nêu.
Ca-kāro vuttasamuccayattho.
The particle ca has the meaning of enumerating what has been stated.
Từ “ca” (và) có nghĩa là tập hợp những điều đã nói.
Kamanaṃ patthanaṃ kāmo, chādetuṃ kāmo chādetukāmo.
Going, desiring is kāmo (desire); one who desires to conceal is chādetukāmo (desirous of concealing).
Sự đi, sự mong muốn là kāmo. Người mong muốn che giấu là chādetukāmo.
Iti yathāvuttā nava, atha chādanā cāti evaṃ dasa ca tāni aṅgāni cāti, tehi.
Thus, the nine mentioned, and concealment (chādanā) — these are the ten factors. By these (factors)—
Như vậy, chín điều đã nói, và sự che giấu (atha chādanā) là mười yếu tố như vậy, bởi chúng.
Aruṇuggamamhi aruṇasaṅkhātassa paṭhamabālasūriyaraṃsino uggamane sati channā hoti, āpattīti seso.
At sunrise (aruṇuggamamhi), when the first faint rays of the sun, called aruṇa, appear, it is concealed; the offense is implied.
Khi có sự mọc lên của rạng đông, tức là những tia nắng đầu tiên của mặt trời non, thì được che giấu (channā) là tội, phần còn lại.
Tatthāyamadhippāyo – yo bhikkhu rājacoraaggiudakamanussaamanussavāḷasarīsapajīvitabrahmacariyantarāyānaṃ dasannamekassāpi natthitāya anantarāyiko samāno anantarāyikasaññī hutvā bhikkhuno santikaṃ gantuñceva ārocetuñca sakkuṇeyyatāya pahu samāno pahusaññī hutvā tividhaukkhepanīyakammākaraṇena anukkhitto samāno anukkhittasaññī hutvā garukāpattīti saññī garukaṃyeva āpattiṃ chādetukāmo hutvā chādeti, tassāyaṃ āpatti ca channā hotīti.
This is the intention here: If a bhikkhu, being free from the ten dangers—from kings, thieves, fire, water, humans, non-humans, wild beasts, serpents, loss of life, and loss of the holy life—and perceiving himself as free from danger; and being capable of going to another bhikkhu and confessing, and perceiving himself as capable; and not being suspended by any of the three types of acts of suspension, and perceiving himself as not suspended; and perceiving it as a grave offense, wishing to conceal a grave offense, conceals it—then that offense is considered concealed.
Ở đây, ý nghĩa là: Vị tỳ khưu nào, do không có một trong mười chướng ngại như vua, kẻ trộm, lửa, nước, người, phi nhân, thú dữ, rắn rết, sự sống, và phạm hạnh, nên không có chướng ngại (anantarāyiko) và có nhận thức là không có chướng ngại (anantarāyikasaññī); do có khả năng đi đến và trình bày với một vị tỳ khưu, nên dồi dào (pahu) và có nhận thức là dồi dào (pahusaññī); do không thực hiện ba loại yết ma cử tội, nên không bị cử tội (anukkhitto) và có nhận thức là không bị cử tội (anukkhittasaññī); do có nhận thức là trọng tội (garukāpattīti saññī); và do mong muốn che giấu chính trọng tội ấy (garukaṃyeva āpattiṃ chādetukāmo hutvā) mà che giấu, thì tội ấy của vị ấy được che giấu.
Sace panettha anāpattisaññī vā hoti aññāpattikkhandhasaññī vā vematiko vā, acchannā honti.
But if he perceives it as no offense, or as an offense of another category, or is doubtful, then they are not concealed.
Nếu trong trường hợp này, vị ấy có nhận thức là không có tội, hoặc có nhận thức là một loại tội khác, hoặc do dự, thì các tội ấy không được che giấu.
Ārocentena pana ‘‘mama ekāpattiṃ āpannabhāvaṃ jānāhī’’tiādinā nayena ārocetabbaṃ.
However, when confessing, one should confess in such a way as, "Know that I have committed an offense," and so on.
Khi trình bày, vị ấy nên trình bày theo cách “Xin ngài biết rằng tôi đã phạm một tội” v.v.
Sace pana vatthusabhāgāpattikassa āroceti, tāva tappaccayā dukkaṭaṃ āpajjati.
But if one confesses to someone who has committed an offense of a similar nature, then one incurs a dukkata offense on that account.
Nếu vị ấy trình bày với một người có tội tương tự về sự việc, thì vị ấy sẽ phạm tội dukkaṭa do nguyên nhân đó.
30. ‘‘Khomañca koseyyañcā’’tiādinā napuṃsakaviggahena dvande kate khoma…pe… bhaṅgāni.
30. When a neuter gender compound is formed with "linen and silk," and so on, it becomes linen...and hemp.
30. Sau khi tạo từ kép (dvando) với cách phân tích từ trung tính (napuṃsakaviggahena) từ “vải lanh và vải tơ” (khomañca koseyyañcā) v.v., là vải lanh…pe… vải sợi gai dầu (khoma…pe… bhaṅgāni).
Tattha khomanti gacchajāti.
Among these, linen refers to the flax plant.
Trong đó, vải lanh (khomaṃ) là loại cây.
Upacārato pana khomena khomasuttena vāyitanti taddhitena upacārena vā khomaṃ khomapaṭacīvaraṃ, tathā avasesāni.
However, by extension, khoma (linen) refers to a linen cloth woven from flax or flax thread, by means of a taddhita (derivative suffix) or by extension; similarly for the rest.
Còn theo nghĩa bóng, vải lanh là tấm y vải lanh được dệt bằng sợi lanh hoặc bằng sợi vải lanh, cũng như các loại còn lại.
Sāṇaṃ sāṇavākasuttehi vāyitaṃ cīvaraṃ.
Sāṇa is a robe woven from hemp bark threads.
Vải sợi đay (sāṇaṃ) là tấm y được dệt bằng sợi vỏ cây đay.
Bhaṅgaṃ khomasuttādīni sabbāni ekaccāni vā vomissetvā vāyitacīvaraṃ.
Bhaṅga is a robe woven by mixing all or some of the linen threads, and so on.
Vải sợi gai dầu (bhaṅgaṃ) là tấm y được dệt bằng cách trộn tất cả hoặc một số sợi như sợi lanh v.v.
Vākamayameva vāti keci.
Some say it is only made of bark.
Một số người nói rằng đó chỉ là vải vỏ cây.
Kambalanti manussalomaṃ vāḷalomañca ṭhapetvā sesalomehi vāyitaṃ.
Kambala is a blanket woven from all other types of hair, excluding human hair and wild animal hair.
Vải len (kambalaṃ) là tấm y được dệt bằng các loại lông khác, trừ lông người và lông thú dữ.
Etānīti khomādīni yathāvuttāni.
These are the aforementioned types of robes, such as linen.
Những loại này (etāni) là các loại vải lanh v.v. như đã nói.
Saha anulomehīti sānulomāni.
Together with their conformable types, they are conformable.
Cùng với các loại tương tự là các loại tương tự (sānulomāni).
Jātito kappiyāni cha cīvarāni bhavanti.
There are six types of robes that are allowable by nature.
Có sáu loại y hợp lệ theo chủng loại.
31. Idāni ‘‘dukūla’’ntiādinā tesaṃ anulomāni dasseti.
31. Now, starting with " dukūla," he shows their conformable types.
31. Bây giờ, Ngài chỉ ra các loại tương tự của chúng bằng cách nói “vải dukūla” (dukūlaṃ) v.v.
Tattha dukūlanti dukūlasaṅkhātena kenaci vākavisesena vāyitaṃ cīvaraṃ.
Among these, dukūla is a robe woven from a certain type of bark called dukūla.
Trong đó, vải dukūla (dukūlaṃ) là tấm y được dệt bằng một loại vỏ cây đặc biệt gọi là dukūla.
Cevāti samuccaye, so upari ākaḍḍhitabbo.
The particle ca is for aggregation and should be drawn up above.
“Ceva” (và) là để tập hợp, nó nên được thêm vào phía trên.
Paṭṭuṇṇanti paṭṭuṇṇesu jātaṃ paṭṭuṇṇaṃ.
Paṭṭuṇṇa is that which originates from paṭṭuṇṇa (a type of silk).
Vải paṭṭuṇṇa (paṭṭuṇṇaṃ) là loại vải sinh ra từ các vùng Paṭṭuṇṇa.
Desavācino bahuvacanantāti bahuvacanena viggaho.
Since it refers to a region, it is in the plural form, hence the analysis in the plural.
Sự phân tích từ được thực hiện bằng số nhiều vì nó là từ chỉ địa danh ở số nhiều.
Tathā somārā ca cīnā ca, tesu jātaṃ somāracīnajaṃ.
Similarly, from Somāra and Cīna, it is somāracīnaja (born of Somāra and Cīna).
Cũng vậy, Somāra và Cīna, loại vải sinh ra từ những nơi ấy là somāracīnajaṃ (sinh từ Somāra và Cīna).
Imāni tīṇi pāṇakehi katasuttamayāni.
These three are made of threads produced by insects.
Ba loại này được làm từ sợi do côn trùng tạo ra.
Ehibhikkhūnaṃ puññiddhiyā jātaṃ iddhijaṃ, taṃ pana khomādīnaṃ aññataraṃ.
Iddhija is that which originates from the psychic power of ehibhikkhu (monks ordained with the call "Come, bhikkhu!"); it is one of the types such as linen.
Vải do thần thông (iddhijaṃ) là loại vải sinh ra do thần thông phước báu của các vị tỳ khưu “Hãy đến đây” (ehibhikkhū). Loại này là một trong các loại vải lanh v.v.
Devadinnanti devehi dinnaṃ kapparukkhe nibbattaṃ cīvaraṃ.
Devadinna is a robe given by devas, produced by a wish-fulfilling tree (kapparukkha).
Vải do chư thiên ban tặng (devadinnaṃ) là tấm y do chư thiên ban tặng, sinh ra từ cây như ý.
Tadetaṃ dukūlādi tassa tassa yathāvuttassa khomādino anulomikaṃ hoti.
This dukūla, and so on, is conformable to its respective aforementioned type, such as linen.
Loại vải dukūla v.v. này là loại tương tự (anulomika) của từng loại vải lanh v.v. đã nói.
Tattha lomāni anugataṃ anulomaṃ, yathā sesalomāni anugataṃ lomaṃ tadanukūlattā ‘‘anuloma’’nti vuccati, tathā taṃjātiyakaṃ yesaṃ kesañci anukūlaṃ sabbampi ruḷhīvasena ‘‘anuloma’’nti vuccati.
Among these, anuloma means "following the hair"; just as hair that follows other hair is called anuloma because it is conformable to it, so too, any conformable thing of that nature is conventionally called anuloma.
Trong đó, loại lông đi theo (anugataṃ) là anuloma. Giống như lông đi theo các loại lông khác được gọi là “anuloma” vì nó phù hợp, cũng vậy, tất cả những gì thuộc cùng chủng loại và phù hợp với bất kỳ thứ gì đều được gọi là “anuloma” theo cách dùng thông thường.
Tameva anulomikaṃ, anukūlanti attho.
That very thing is anulomika, meaning conformable.
Chính nó là anulomikaṃ, có nghĩa là tương tự.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Dukūlaṃ sāṇassa anulomaṃ, paṭṭuṇṇādīni tīṇi koseyyassa anulomāni, iddhijaṃ devadinnañca khomādīnamanulomanti.
Dukūla is conformable to hemp; the three, paṭṭuṇṇa and so on, are conformable to silk; and iddhija and devadinna are conformable to linen and the like.
Vải dukūla là loại tương tự của vải sợi đay (sāṇa). Ba loại vải paṭṭuṇṇa v.v. là loại tương tự của vải tơ (koseyya). Vải do thần thông và vải do chư thiên ban tặng là loại tương tự của vải lanh v.v.
32-3. Evaṃ sānulomāni cīvarāni dassetvā idāni adhiṭṭhānādikaṃ dassetuṃ ‘‘ticīvara’’ntiādimāha.
32-3. Having thus shown the conformable robes, he now states " ticīvara" and so on, to show the act of determination (adhiṭṭhāna) and so forth.
32-3. Sau khi chỉ ra các loại y có các loại tương tự như vậy, bây giờ để chỉ ra sự tác ý (adhiṭṭhāna) v.v., Ngài nói “ba y” (ticīvara) v.v.
Tattha avuttepi avassaṃ vattabbatāya sabbattha ca-saddo ajjhāharitabbo, ticīvarañca…pe… kaṇḍucchādiñca adhiṭṭheyya na vikappeyyāti sambandho.
Here, even though not stated, the particle ca (and) must necessarily be supplied everywhere; the connection is: one should determine, not merely resolve, the three robes...and the itch-covering cloth.
Trong đó, dù không nói rõ, nhưng từ “ca” (và) phải được thêm vào khắp nơi do sự cần thiết phải nói, nên có sự liên kết: ba y và…pe… và tấm y che ghẻ lở (kaṇḍucchādi) nên tác ý, không nên quyết định (vikappeyya).
Tattha tiṇṇaṃ cīvarānaṃ samāhāro ticīvaraṃ.
Among these, ticīvara is the collection of three robes.
Trong đó, sự tập hợp của ba y là ba y (ticīvaraṃ).
Parikkhārañca taṃ coḷañcāti parikkhāracoḷaṃ.
It is both an accessory and a cloth, hence parikkhāracoḷa (accessory cloth).
Chiếc y là vật dụng là y vật dụng (parikkhāracoḷaṃ).
Vassassa yoggā vassikā, sāva sāṭikā vassikasāṭikā.
That which is suitable for the rainy season is vassikā; that very shawl is vassikasāṭikā (rainy-season shawl).
Phù hợp cho mùa mưa là vassikā. Chính nó là tấm y mưa là y tắm mưa (vassikasāṭikā).
Puñchati anenāti puñchanaṃ, mukhassa puñchanaṃ mukhapuñchanaṃ.
That by which one wipes is puñchana; that which wipes the face is mukhapuñchana (face-wiping cloth).
Dùng để lau chùi là puñchanaṃ. Dùng để lau mặt là mukhapuñchanaṃ.
Nisīdanti etthāti nisīdanaṃ, mukhapuñchanañca nisīdanañca mukhapuñchananisīdanaṃ.
That on which one sits is nisīdana (sitting cloth); mukhapuñchana and nisīdana are mukhapuñchananisīdana.
Dùng để ngồi là nisīdanaṃ. Tấm y lau mặt và tấm y tọa cụ là y lau mặt và y tọa cụ (mukhapuñchananisīdanaṃ).
Sayanasukhādiṃ paṭicca attharīyatīti paccattharaṇaṃ, tadeva paccattharaṇakaṃ.
That which is spread out for the comfort of lying down, and so on, is paccattharaṇa; that very thing is paccattharaṇaka (coverlet).
Được trải ra vì sự an lạc khi nằm v.v. là paccattharaṇaṃ. Chính nó là tấm trải (paccattharaṇakaṃ).
Kaṇḍuṃ chādetīti kaṇḍucchādi.
That which covers an itch is kaṇḍucchādi (itch-covering cloth).
Che ghẻ lở là y che ghẻ lở (kaṇḍucchādi).
Adhiṭṭhaheti ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’tiādinā navannaṃ nāmaṃ gahetvā adhiṭṭheyya.
Adhiṭṭhahe means one should determine by taking the names of the nine items, saying, "I determine this saṅghāṭi," and so on.
Nên tác ý (adhiṭṭhahe) tức là nên tác ý bằng cách gọi tên chín loại y như “Tôi tác ý tấm Tăng-già-đề này” v.v.
Na vikappeyyāti tassa tassa nāmaṃ gahetvā na vikappeyya, tassa tassa pana nāmaṃ aggahetvā ‘‘imaṃ cīvaraṃ tuyhaṃ vikappemī’’ti vikappeyyāti adhippāyo.
Should not determine: The intention is that one should not determine by taking the name of each specific robe, but rather should determine by saying, "I determine this robe for you," without taking the name of each specific one.
Không nên quyết định (na vikappeyyā) tức là không nên quyết định bằng cách gọi tên từng loại y. Nhưng ý nghĩa là không gọi tên từng loại y mà nên quyết định bằng cách nói “Tôi quyết định tấm y này cho ngài”.
Etthāti imesu navasu cīvaresu.
Here: among these nine robes.
Trong những điều này (etthā) tức là trong chín loại y này.
Ticīvaranti ticīvaranāmena adhiṭṭhitaṃ.
The triple robe: that which is determined by the name 'triple robe'.
Ba y (ticīvaraṃ) là ba y đã được tác ý bằng tên ba y.
Tathā hi adhiṭṭhānato pubbe visuṃ ticīvaraṃ nāma natthi saṅghāṭiādippahonakassa paccattharaṇādivasenāpi adhiṭṭhātuṃ anuññātattā.
For thus, before the determination, there is no separate thing called the triple robe, because it is permitted to determine even a sufficient amount for a saṅghāṭi and so forth, as a covering and so on.
Thật vậy, trước khi tác ý, không có tên ba y riêng biệt, vì được cho phép tác ý tấm Tăng-già-đề v.v. như tấm trải v.v.
Taṃ vinā ekāhaṃ ekadivasampi.
Without it for one day: even for one day.
Không có nó (taṃ vinā) tức là không có ba y, một ngày (ekāhaṃ) cũng không.
Na vaseyyāti aladdhasammutiko bhikkhu avippavāsasīmato aññattha vāsaṃ na kareyyāti attho.
Should not dwell: The meaning is that a bhikkhu who has not obtained permission should not dwell elsewhere than within the avippavāsa-sīmā.
Không nên cư trú (na vaseyyā) có nghĩa là vị tỳ khưu chưa được phép (aladdhasammutiko) không nên cư trú ở nơi khác ngoài ranh giới không xa lìa (avippavāsasīma).
Evaṃ sati ticīvarañca nissajjitabbaṃ hoti, pācittiyañca āpattiṃ āpajjatīti dīpeti.
This indicates that in such a case, the triple robe must be relinquished, and one incurs an offense of pācittiya.
Khi làm như vậy, ba y cũng phải được xả (nissajjitabbaṃ), và vị ấy phạm tội pācittiya, điều này được chỉ rõ.
Nisīdanaṃ vinā cātumāsaṃ na vaseyyāti sambandho.
The connection is: should not dwell for four months without a sitting cloth.
Có sự liên kết là không nên cư trú bốn tháng mà không có tọa cụ.
Catunnaṃ māsānaṃ samāhāro catumāsaṃ, tameva cātumāsaṃ.
The aggregate of four months is catumāsa, which is cātumāsa.
Sự tập hợp của bốn tháng là catumāsaṃ. Chính nó là bốn tháng (cātumāsaṃ).
Taṃ accantasaṃyogavasena.
That is in the sense of continuous connection.
Điều đó là do sự liên kết liên tục.
34. Idāni ‘‘ima’’ntiādinā ‘‘adhiṭṭheyyā’’ti vuttamadhiṭṭhānaṃ dasseti.
34. Now, beginning with "this", he shows the determination mentioned as "should determine."
34. Bây giờ, Ngài chỉ ra sự tác ý đã nói là “nên tác ý” bằng cách nói “điều này” (imaṃ) v.v.
Saṅghāṭiṃ ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭhaheti sambandho.
The connection is: one should determine the saṅghāṭi by saying, "I determine this saṅghāṭi."
Liên quan đến việc y Tăng-già-lê (saṅghāṭi), người ấy tác ý (adhiṭṭhaheti) rằng: ‘Tôi tác ý y Tăng-già-lê này’.
Tattha adhiṭṭhaheti hatthapāse ṭhitaṃ evaṃ adhiṭṭheyya.
There, should determine: one should determine it in this way if it is within arm's reach.
Ở đây, tác ý (adhiṭṭhahe) là người ấy nên tác ý như vậy đối với vật đang ở trong tầm tay.
Ahatthapāsanti hatthassa pāso samīpo hatthapāso, aḍḍhateyyahatthabbhantaro.
Not within arm's reach: hatthapāsa means within arm's reach, within two and a half cubits.
Ngoài tầm tay (ahatthapāsa) có nghĩa là pāsa của hattha (tay) là hatthapāsa (tầm tay), tức là trong khoảng hai rưỡi sải tay.
Dvādasahatthabbhantarotipi vadanti.
Some say within twelve cubits.
Một số người nói là trong khoảng mười hai sải tay.
Natthi hatthapāso etissāti ahatthapāsā, taṃ etanti adhiṭṭhaheti sambandho.
That which is not within arm's reach, the connection is: one should determine it.
Ahatthapāsā là không có tầm tay đối với vật ấy. Liên quan đến việc ấy (etaṃ), người ấy tác ý.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is said?
Điều này có nghĩa là gì?
Antogabbhe vā uparipāsāde vā tadaheva gantvā nivattanayogge padese vā ṭhitaṃ cīvaraṃ sallakkhetvā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭheyyāti vuttaṃ hoti.
It is said that one should determine by observing a robe located in an inner chamber, or on an upper palace, or in a place where one can go and return immediately, saying, "I determine this saṅghāṭi."
Có nghĩa là, người ấy nên nhận biết y đang ở trong phòng, hoặc trên lầu, hoặc ở một nơi có thể đi đến và quay về ngay lập tức, rồi tác ý rằng: ‘Tôi tác ý y Tăng-già-lê này’.
Tato dūre ṭhitampi adhiṭṭhātabbantipi vadanti.
Some also say that it should be determined even if it is located further away.
Một số người cũng nói rằng có thể tác ý ngay cả đối với vật ở xa hơn.
Sesesupīti uttarāsaṅgādikaṇḍuppaṭicchādipariyantesupi avasesacīvaresu.
In the remaining ones: in the remaining robes, such as the upper robe and the kaṇḍuppaṭicchādi (shoulder-covering).
Và trong những y còn lại (sesesupi) tức là trong các y còn lại, từ y thượng y (uttarāsaṅga) cho đến y che ghẻ lở (kaṇḍuppaṭicchādi).
Ayaṃ nayoti ayameva nayo.
This method: this very method.
Phương pháp này (ayaṃ nayo) tức là chính phương pháp này.
Yathā saṅghāṭiyā, evaṃ ‘‘imaṃ uttarāsaṅgaṃ adhiṭṭhāmī’’tiādi vuttanayovāti vuttaṃ hoti.
It is said that just as with the saṅghāṭi, so too is the method described, such as "I determine this upper robe."
Có nghĩa là, giống như đối với y Tăng-già-lê, thì cũng theo cách đã nói như: ‘Tôi tác ý y thượng y này’, v.v.
Adhiṭṭhahantena pana hatthena gahetvā kāyavikāraṃ karontena ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti cittena ābhogaṃ katvā kāyena vā adhiṭṭhātabbaṃ, vacībhedamattaṃ katvā vācāya vā.
However, one who determines should do so by taking it with the hand and making a bodily gesture, forming the intention in the mind, saying, "I determine this saṅghāṭi," either with the body or by merely uttering a verbal expression with the voice.
Khi tác ý, người ấy nên cầm y bằng tay, làm động tác thân thể, rồi tác ý trong tâm rằng: ‘Tôi tác ý y Tăng-già-lê này’ bằng thân, hoặc chỉ nói ra bằng lời.
Parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhanti ticīvaraṃ parikkhāracoḷampi adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatīti.
A parikkhāracoḷa is a separate storage place, so it is permissible to determine the triple robe as a parikkhāracoḷa.
Vải vật dụng (parikkhāracoḷa) là một loại vật cất giữ riêng biệt, có nghĩa là có thể tác ý cả ba y và vải vật dụng.
35. Idāni evaṃ adhiṭṭhahato aññaṃ laddhā adhiṭṭhātukāmena paccuddharitvā adhiṭṭhātabbanti dassetuṃ ‘‘adhiṭṭhahanto’’tiādimāha.
35. Now, to show that one who has determined in this way, upon receiving another robe and wishing to determine it, must revoke the previous determination and then determine the new one, he says, beginning with "one who determines".
35. Bây giờ, để chỉ ra rằng khi đã tác ý như vậy và muốn tác ý một y khác, người ấy phải hoàn trả (paccuddharitvā) y cũ rồi mới tác ý y mới, nên Kinh nói “khi tác ý” (adhiṭṭhahanto) v.v.
Tattha saṅghāṭi pabhuti ādi yassa taṃ saṅghāṭippabhuti.
There, saṅghāṭippabhuti: that of which the saṅghāṭi is the beginning.
Ở đây, saṅghāṭippabhuti là cái mà y Tăng-già-lê (saṅghāṭi) là khởi đầu.
Etaṃ ‘‘adhiṭṭhahanto’’ti etthāpi ‘‘adhiṭṭheyyā’’ti etthāpi kammapadaṃ, ‘‘pubbacīvara’’nti ettha pana visesanaṃ hutvā tiṭṭhati.
This serves as the object in "one who determines" and also in "should determine," but in "previous robe," it stands as an adjective.
Từ này là tân ngữ trong cả “khi tác ý” (adhiṭṭhahanto) và “nên tác ý” (adhiṭṭheyyā), nhưng trong “y cũ” (pubbacīvaraṃ) thì nó là tính từ.
Paccuddharitvāti pariccajitvā.
Having revoked: having relinquished.
Hoàn trả (paccuddharitvā) tức là từ bỏ.
Parikkhāracoḷanāmena adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi saṅghāṭiādīni karoti, niṭṭhite rajane ca kappe ca imaṃ parikkhāracoḷaṃ paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbāni.
One makes saṅghāṭi and so forth from cloths kept after being determined by the name parikkhāracoḷa; when the dyeing and stiffening are complete, one must revoke this parikkhāracoḷa and then determine them again.
Người ấy dùng các loại vải đã tác ý với tên vải vật dụng để làm y Tăng-già-lê v.v. Sau khi nhuộm và hồ xong, người ấy phải hoàn trả vải vật dụng này rồi tác ý lại.
Pattādhiṭṭhahaneti pattassa adhiṭṭhāne.
In determining the bowl: in the determination of the bowl.
Trong việc tác ý bình bát (pattādhiṭṭhahane) tức là trong việc tác ý bình bát.
Tathāti ca yathā cīvare, tathā pattepi adhiṭṭhānādikaṃ sabbanti attho.
Similarly: The meaning is that just as with the robe, so too with the bowl, everything from determination onwards is the same.
Cũng vậy (tathā) có nghĩa là, giống như đối với y, thì việc tác ý bình bát v.v. cũng đều như vậy.
Ettha pana ‘‘imaṃ pattaṃ, etaṃ patta’’nti vā viseso.
However, here the distinction is "this bowl" or "that bowl."
Tuy nhiên, ở đây có sự khác biệt là “bình bát này” (imaṃ pattaṃ) hoặc “bình bát ấy” (etaṃ pattaṃ).
36. Idāni paccuddhāravidhiṃ dassetuṃ ‘‘eta’’ntiādimāha.
36. Now, to show the method of revocation, he says, beginning with "that".
36. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp hoàn trả, Kinh nói “ấy” (etaṃ) v.v.
Tattha imaṃ va iti vā-saddo rassaṃ katvā niddiṭṭho, so iti-saddato paraṃ yojetabbo, tasmā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti vā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti vā saṃseti sambandho veditabbo.
There, "this" or the word vā is stated with a short vowel; it should be placed after the word iti. Therefore, the connection should be understood as: one should say, "I revoke this saṅghāṭi" or "I revoke this saṅghāṭi."
Ở đây, chữ vā trong imaṃ va được viết tắt, nó phải được đặt sau chữ iti. Do đó, cần hiểu rằng có liên quan đến việc nói: ‘Tôi hoàn trả y Tăng-già-lê ấy’ hoặc ‘Tôi hoàn trả y Tăng-già-lê này’.
Saṃseti vadeyya.
Should say: should speak.
Nói (saṃse) tức là nói ra.
Evanti yathā nāmena saṅghāṭi paccuddharitabbā, tathā uttarāsaṅgādīnīti attho.
Thus: The meaning is that just as the saṅghāṭi should be revoked by name, so too should the upper robe and so forth.
Cũng vậy (evaṃ) có nghĩa là, giống như y Tăng-già-lê phải được hoàn trả theo tên, thì y thượng y v.v. cũng vậy.
Vidūti paccuddharetimassa kattupadaṃ, paññavāti attho.
The wise one: is the subject of "revokes," meaning one who is discerning.
Người trí (vidū) là chủ ngữ của động từ paccuddhareti, có nghĩa là người có trí tuệ.
Sabbatthāpi dūrāsannatādī vuttanayena veditabbā.
In all cases, proximity and distance, etc., should be understood in the manner described.
Trong mọi trường hợp, sự xa gần v.v. cần được hiểu theo cách đã nói.
37-8. Idāni saṅghāṭiādīnaṃ channaṃ pamāṇaparicchedaṃ dasseti ‘‘saṅghāṭī’’tiādinā.
37-8. Now, he shows the measurement limit of the six robes, beginning with "the saṅghāṭi".
37-8. Bây giờ, Kinh chỉ ra kích thước quy định của sáu loại y Tăng-già-lê v.v. bằng cách nói “y Tăng-già-lê” (saṅghāṭī) v.v.
Pacchimo anto pacchimanto, tena, pacchimakoṭiyāti attho.
The hindmost end is pacchimanto; by that, it means the hindmost edge.
Pha cuối (pacchimanto), tức là bằng cạnh cuối.
Dīghasoti dīghato.
Dīghaso means lengthwise.
Theo chiều dài (dīghaso) tức là về chiều dài.
Muṭṭhiyā sahitaṃ pañcakaṃ yassā sā muṭṭhipañcakā, liṅgavipallāsavasena pana muṭṭhipañcako.
That which has five together with a fist is muṭṭhipañcakā, but due to a change in gender, it is muṭṭhipañcako.
Cái gì có năm kèm theo một nắm tay thì là muṭṭhipañcakā, nhưng do sự đảo ngược giới tính, nên là muṭṭhipañcako.
Muṭṭhi-saddenettha upacāravasena katamuṭṭhiko hatthova vutto.
Here, by the word ‘fist’, it is figuratively said to be the hand made into a fist.
Ở đây, chữ muṭṭhi được dùng theo nghĩa ẩn dụ để chỉ bàn tay đã nắm lại.
Sugatassa cīvarato ūnāti samāso.
It is a compound meaning ‘less than the Sugata’s robe’.
Là một hợp chất có nghĩa là nhỏ hơn y của Đức Sugata.
Apīti vuttasamuccaye, tena yathāvuttapacchimappamāṇā ca ayañca uttamappamāṇāti attho.
Api is for summing up what has been said; by that, it means that this, which is the hindmost measure as stated, is also the utmost measure.
Cũng (apī) là để tập hợp những gì đã nói, có nghĩa là, y này có kích thước cuối cùng đã nói và cũng là kích thước tối đa.
‘‘Pacchimantenā’’ti idaṃ muṭṭhittikañca tiriyanti etthāpi anuvattetvā attho veditabbo.
The meaning of ‘‘pacchimantenā’’ should be understood by extending it to ‘‘ muṭṭhittikañca tiriyaṃ’’ as well.
“Bằng cạnh cuối” (pacchimantenā) này cũng cần được hiểu là tiếp nối trong “ba nắm tay theo chiều ngang” (muṭṭhittikañca tiriyaṃ).
Ca-saddo ‘‘uttamantena sugatacīvarūnāpi vaṭṭatī’’ti idaṃ samuccinoti.
The word ca collects this: ‘‘it is permissible even if it is less than the Sugata’s robe by the utmost end’’.
Chữ ca tập hợp ý: “cũng có thể nhỏ hơn y của Đức Sugata bằng cạnh tối đa”.
Tattha idāni majjhimassa purisassa tisso vidatthiyo ekā sugatavidatthi, tāya vidatthiyā nava vidatthiyo dīghato sugatacīvarappamāṇaṃ, tiriyaṃ cha vidatthiyo, taṃ pana vaḍḍhakihatthena dīghato terasa hatthā ekā ca vidatthi, tiriyato nava hatthā honti.
There, for a middle-sized man, three spans make one Sugata-span. By that span, the Sugata’s robe measures nine spans in length and six spans across. That, however, is thirteen cubits and one span in length, and nine cubits across, by the carpenter’s cubit.
Ở đây, ba tấc tay của một người đàn ông trung bình là một tấc tay của Đức Sugata. Theo tấc tay đó, kích thước y của Đức Sugata là chín tấc tay theo chiều dài và sáu tấc tay theo chiều ngang. Nếu dùng thước thợ mộc, thì chiều dài là mười ba sải tay và một tấc tay, chiều ngang là chín sải tay.
Taṃvasena ubhayattha ūnatā viññātabbā.
The deficiency in both cases should be understood in that way.
Sự thiếu hụt ở cả hai phía cần được hiểu theo cách đó.
Uttarāsaṅgopi tattakovāti dassetuṃ ‘‘tathā ekaṃsikassapī’’ti āha.
To show that the upper robe is also similar, it is said: ‘‘tathā ekaṃsikassapī’’ (similarly for the one-shouldered robe).
Để chỉ ra rằng y thượng y (uttarāsaṅga) cũng có kích thước như vậy, Kinh nói “cũng vậy đối với y mang một vai” (tathā ekaṃsikassapī).
Eko aṃso ekaṃso, tattha kātabbanti taddhite ekaṃsikaṃ.
One shoulder is ekaṃsa; that which is to be done there, in the taddhita formation, is ekaṃsikaṃ.
Một vai là ekaṃso, cái gì phải làm ở đó thì là ekaṃsikaṃ theo hậu tố taddhita.
‘‘Antaravāsako’’ccādinā nivāsanaṃ dasseti.
By ‘‘Antaravāsako’’ and so on, the lower robe is shown.
Bằng “y nội y” (antaravāsako) v.v., Kinh chỉ ra y nội y.
Tattha antaraṃ majjhapadeso, antare majjhe kaṭippadese vāso vatthaṃ antaravāso, soyeva antaravāsako.
There, antara is the middle part; vāsa (garment) worn in the middle, in the middle waist region, is antaravāso; that itself is antaravāsako.
Ở đây, antara là phần giữa, vāso là vải ở phần giữa, tức là ở phần eo, đó chính là antaravāso, và đó là antaravāsako.
Cāpīti samudāyo, eko vā samuccayo.
Cāpi is a collective term, or a single summation.
Và cả (cāpī) là một tập hợp, hoặc là một sự tập hợp duy nhất.
Aḍḍhena tatiyo bhāgo aḍḍhateyyo.
The third part with an additional half is aḍḍhateyyo.
Phần thứ ba với một nửa là aḍḍhateyyo.
Ettha dvinnaṃ hatthakoṭṭhāsānaṃ sampuṇṇānaṃ tatiyakoṭṭhāsasaṃsijjhane karaṇabhūtā aḍḍha-saddaniddiṭṭhā yā vidatthi, sāva tatiyoti niddiṭṭhoti upaḍḍhahatthasaṅkhāto tatiyo bhāgo aḍḍhateyyo.
Here, the span indicated by the word aḍḍha, which is the means for the completion of the third part of two full cubit-portions, is itself indicated as the third part; thus, the third part, consisting of half a cubit, is aḍḍhateyyo.
Ở đây, tấc tay được chỉ định bằng chữ aḍḍha là nguyên nhân để hoàn thành phần thứ ba của hai phần sải tay đầy đủ, tấc tay đó được chỉ định là phần thứ ba, tức là phần thứ ba có số lượng nửa sải tay là aḍḍhateyyo.
So ca nānantarena dvihatthatatiyatā labbhatīti dve hatthā, ekā ca vidatthi aḍḍhateyyo.
And since the state of being two cubits and a third is not immediately obtained, it means two cubits and one span is aḍḍhateyyo.
Và điều đó không thể đạt được ngay lập tức là hai sải tay và một tấc tay là aḍḍhateyyo.
Taṃsanniyogena panettha antaravāsakova aḍḍhateyyoti veditabbo.
In this context, the lower robe itself should be understood as aḍḍhateyyo in conjunction with that.
Theo sự kết hợp đó, ở đây chỉ y nội y được hiểu là aḍḍhateyyo.
Dve hatthā yassāti bāhiratthasamāso.
It is a bāhirattha compound (bahubbīhi) meaning ‘that which has two cubits’.
Là một hợp chất ngoại vi có hai sải tay.
Pārupanenāpi sakkā nābhiṃ paṭicchādetunti ‘‘dvihattho’’ti vuttaṃ.
It is said ‘‘dvihattho’’ because it is possible to cover the navel even with a covering.
“Hai sải tay” (dvihattho) được nói ra để có thể che rốn bằng cách quấn y.
Vā-saddo aḍḍhateyyaṃ vikappeti.
The word vā gives an option for aḍḍhateyya.
Chữ vā tùy chọn cho aḍḍhateyyo.
Tiriyassa antoti chaṭṭhītappuriso, tiriyameva antoti vā kammadhārayo ‘‘gāmanto’’tiādīsu viya.
The end of the breadth is a genitive tatpurisa compound; or it is a kammadhāraya compound meaning ‘the breadth itself is the end’, as in ‘‘gāmanto’’ and so on.
Tiriyassa anto là một hợp chất chaṭṭhītappurisa, hoặc là một hợp chất kammadhāraya “cạnh ngang” (tiriyameva anto) như trong “gần làng” (gāmanto) v.v.
40. ‘‘Kaṇḍuppaṭicchādī’’tiādinā kaṇḍuppaṭicchādiṃ dasseti.
40. By ‘‘Kaṇḍuppaṭicchādī’’ and so on, the itch-covering is shown.
40. Bằng “y che ghẻ lở” (kaṇḍuppaṭicchādī) v.v., Kinh chỉ ra y che ghẻ lở.
Tattha kaṇḍūti hi na atthato nānaṃ, taggahaṇena panettha piḷakassāvathullakacchābādhaṃ gayhati.
There, kaṇḍū is not different in meaning; by its inclusion, here it refers to the affliction of boils, oozing sores, and large scabs.
Ở đây, ghẻ lở (kaṇḍū) không khác biệt về nghĩa, mà ở đây nó được dùng để chỉ bệnh ghẻ lở, mụn nhọt chảy nước, hoặc các loại bệnh ngoài da lớn.
Kaṇḍuṃ yathāvuttaṃ piḷakādiṃ paṭicchādetīti kaṇḍuppaṭicchādi.
That which covers kaṇḍu, the boils and so on as stated, is kaṇḍuppaṭicchādi.
Cái gì che ghẻ lở như đã nói thì là kaṇḍuppaṭicchādi.
Paṭicchadanaṃ vā paṭicchādo, yathāvuttakaṇḍuyā paṭicchādo kaṇḍuppaṭicchādo, so assa atthīti kaṇḍuppaṭicchādī, tassa.
Or paṭicchadanaṃ is paṭicchādo (covering); the covering for the itch as stated is kaṇḍuppaṭicchādo; that which has this is kaṇḍuppaṭicchādī, of that.
Hoặc sự che đậy là paṭicchadana hoặc paṭicchādo, sự che đậy ghẻ lở như đã nói là kaṇḍuppaṭicchādo, cái gì có nó thì là kaṇḍuppaṭicchādī, của nó.
Tiriyanti tiriyato.
Tiriyaṃ means across.
Chiều ngang (tiriyaṃ) tức là theo chiều ngang.
42. Evaṃ pamāṇavantānaṃ pamāṇaṃ dassetvā vuttappamāṇātikkame dosaṃ, kesañci pamāṇābhāvagaṇanābhāvañca dassetuṃ ‘‘etthā’’tiādimāha.
42. Having thus shown the measure for those that have a measure, to show the fault in exceeding the stated measure, and the absence of measure or count for some, it is said ‘‘etthā’’ and so on.
42. Sau khi chỉ ra kích thước của những y có kích thước, bây giờ, để chỉ ra lỗi khi vượt quá kích thước đã nói, và việc một số y không có kích thước hoặc không được đếm, Kinh nói “ở đây” (etthā) v.v.
Tattha etthāti vuttappamāṇavantesu cīvaresu.
There, etthā means among the robes that have the stated measure.
Ở đây, ở đây (etthā) tức là trong các y có kích thước đã nói.
Taduttari tato vuttappamāṇato uttari nipātena uttari-saddena tappuriso.
Taduttari means beyond that stated measure, a tatpurisa compound with the particle uttari.
Vượt quá đó (taduttari) tức là vượt quá kích thước đã nói, là một hợp chất tappurisa với nipāta uttari.
Karontassa sampādentassa.
Karontassa means for one who makes.
Người làm (karontassa) tức là người thực hiện.
Chedanapācittīti chedanena sahitā pācitti, atirekaṃ chinditvā pācittiyaṃ desetabbanti vuttaṃ hoti.
Chedanapācittī means a pācitti accompanied by cutting; it is said that one should declare a pācittiya after cutting off the excess.
Pācittī về sự cắt có nghĩa là pācittī kèm theo việc cắt. Điều đó có nghĩa là đã nói rằng phải xả bỏ pācittiya sau khi cắt quá mức.
Vuttappamāṇato pana atirekañca ūnakañca ‘‘parikkhāracoḷa’’nti adhiṭṭhātabbaṃ.
However, that which is in excess of or less than the stated measure should be designated as a ‘‘parikkhāracoḷa’’ (utility rag).
Tuy nhiên, cả phần thừa và phần thiếu so với kích thước đã nói đều nên được xác định là “y phục vật dụng” (parikkhāracoḷa).
Yena mukhaṃ puñchanti, taṃ mukhasambandhīti mukhassa coḷanti samāse dvando.
That with which one wipes the mouth, that which is related to the mouth, is a dvanda compound meaning ‘rag of the mouth’.
Cái mà người ta dùng để lau mặt, đó là vật liên quan đến mặt, vậy trong hợp chất dvanda, đó là “y phục của mặt” (mukhacoḷa).
Ākaṅkhitaṃ icchitaṃ pamāṇanti kammadhārayo.
"Desired" and "wished for" is a measure; this is a kammadhāraya compound.
“Kích thước mong muốn” (Ākaṅkhitaṃ pamāṇaṃ) là một karmadhāraya.
Tametesamatthīti ākaṅkhitappamāṇikā.
"That belongs to these" (i.e., having the desired measure) is ākaṅkhitappamāṇikā.
Những cái này có kích thước mong muốn, vì vậy chúng là ākaṅkhitappamāṇikā (những cái có kích thước mong muốn).
Ettha ca ticīvarādīsu avuttepi gaṇanavibhāge paccattharaṇamukhapuñchanaparikkhāracoḷe ṭhapetvā ādito paṭṭhāya chakkamekekameva vaṭṭati.
And here, even though not stated regarding the three robes and so on in the division of enumeration, excluding covering cloths, face-wiping cloths, and accessory cloths, only one of each of the six items is permissible from the beginning.
Trong trường hợp này, mặc dù không nói đến tam y (ticīvara) v.v., nhưng trong phần phân loại số lượng, ngoại trừ y phục lau mặt (mukhapuñchanacoḷa) và y phục trải ngồi (paccattharaṇa), mỗi loại từ đầu trở đi chỉ được phép có một cái.
Mukhapuñchanacoḷāni paccattharaṇāni ca bahūnipīti viññātabbaṃ.
It should be understood that even many face-wiping cloths and covering cloths are permissible.
Y phục lau mặt và y phục trải ngồi có thể có nhiều cái, điều này nên được hiểu.
43. Gaṇanāti ettha napuṃsakassa itthivacanena yogābhāvā ‘‘na dīpitā’’ti liṅgaṃ vipariṇāmetvā sambandhitabbaṃ, aṭṭhakathāyaṃ na pakāsitāti attho.
43. Here, regarding gaṇanā, since a neuter noun cannot be connected with a feminine word, the gender of "na dīpitā" should be changed and connected. The meaning is "not explained in the commentary."
43. Gaṇanā (số lượng): Ở đây, vì danh từ giống trung không thể kết hợp với từ giống cái, nên phải thay đổi giống của từ “na dīpitā” (không được chỉ rõ) để kết hợp. Ý nghĩa là không được giải thích trong Chú Giải.
Tiṇṇaṃ panetesaṃ ukkaṭṭhaparicchedavaseneva vuttaṃ, vikappanūpagapacchimena pacchimappamāṇaṃ atthiyeva.
However, for these three, it is stated only in terms of their highest limit; the lowest limit of the last of the vikappanūpaga (items subject to determination) certainly exists.
Tuy nhiên, đối với ba loại này, chỉ có giới hạn tối đa được nói đến, còn giới hạn tối thiểu của những thứ có thể vikappana (chuyển nhượng) thì vẫn có.
Idāni yasmā tattha taṃ sabbaṃ na dīpitaṃ, tasmā vikappanūpagathavikādi sabbaṃ ekaṃ ‘‘parikkhāracoḷa’’nti, bahūni ekato katvā ‘‘parikkhāracoḷānī’’tipi vatvā adhiṭṭhātabbanti dassento ‘‘tathā’’tiādimāha.
Now, since all of that is not explained there, the author states "tathā" and so on, intending to show that all vikappanūpaga items like the thavikā can be determined by calling one item "accessory cloth" or by combining many and calling them "accessory cloths."
Bây giờ, vì tất cả những điều đó không được chỉ rõ ở đó, nên để cho thấy rằng tất cả các loại như túi đựng (thavika) v.v. có thể vikappana đều là một “y phục vật dụng” (parikkhāracoḷa), và nhiều cái được gộp lại thành “y phục vật dụng” (parikkhāracoḷāni), nên Ngài nói “tương tự” (tathā) v.v.
Iminā parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhanti dasseti.
By this, it is shown that an accessory cloth is a separate deposit.
Qua đó, Ngài cho thấy rằng “y phục vật dụng” là một kho chứa riêng biệt.
Thavikādiṃ thavikā ādi yassa parissāvanādinoti samāso.
Thavikādiṃ is a compound meaning "a thavikā and so on, such as a water-strainer."
Thavikādiṃ (túi đựng v.v.) là một hợp chất có nghĩa là “túi đựng là khởi đầu của những thứ như khăn lọc v.v.”.
Vikappassa upagaṃ vikappiyaṃ, tañca upari vakkhati.
Vikappiyaṃ means "subject to vikappa," which will be explained later.
Có thể vikappana là vikappiyaṃ, và điều đó sẽ được nói đến ở trên.
44. Idāni tiṇṇaṃ cīvarānaṃ paṭibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘ahatā’’tiādi āraddhaṃ.
44. Now, to show the distinctions among the three robes, "ahatā" and so on is begun.
44. Bây giờ, để chỉ ra sự phân chia của ba y, Ngài bắt đầu với “ahatā” (vải mới) v.v.
Tattha ahatena navena adhotena kappaṃ sadisaṃ ahatakappaṃ, ekavāradhotaṃ.
Therein, ahatakappaṃ means "similar to an unwashed new cloth," which is washed once.
Trong đó, “ahatena navena adhotena kappaṃ sadisaṃ ahatakappaṃ, ekavāradhotaṃ” có nghĩa là “ahatena” là vải mới, chưa giặt, giống như “kappaṃ” là “ahatakappaṃ”, đã giặt một lần.
Ahatañca ahatakappañca ahatāhatakappāni, vatthāni, tesaṃ.
Ahatāhatakappāni means "unwashed and once-washed cloths," referring to their fabrics.
Vải mới và vải đã giặt một lần là ahatāhatakappāni, tức là các loại vải, của chúng.
Dve guṇā paṭalāni yassa sāti duguṇā.
Duguṇā means "having two layers."
Cái gì có hai lớp (guṇā paṭalāni), cái đó là duguṇā (hai lớp).
‘‘Guṇo paṭalarāsīsū’’ti hi abhidhānappadīpikā.
Indeed, in the Abhidhānappadīpikā, "guṇa" means "layer" or "heap."
Vì trong Abhidhānappadīpikā có nói: “Guṇo paṭalarāsīsū” (Guṇa là lớp hoặc đống).
Duguṇā dupaṭṭā, uttarasmiṃ dehabhāge āsañjīyatīti ukkarāsaṅgo.
Duguṇā means "double-layered." Ukkarāsaṅgo means "that which is worn over the upper part of the body."
Duguṇā (hai lớp) là dupattā (hai tấm), được khoác lên phần thân trên nên là ukkarāsaṅgo (y vai trái).
Ekaccaṃ ekapaṭṭaṃ assa atthīti ekaccī, ekapaṭṭoti attho.
Ekaccī means "having one layer," meaning "single-layered."
Cái gì có một lớp (ekapaṭṭa), cái đó là ekaccī, có nghĩa là một lớp.
Nipāto vā ekaccīti.
Or ekaccī is an indeclinable particle.
Hoặc ekaccī là một tiểu từ.
Tathāti samuccaye, antaravāsako cāti vuttaṃ hoti.
Tathā is for conjunction, meaning "and also the antaravāsaka."
Tathā (tương tự) là để bổ sung, có nghĩa là y nội (antaravāsaka) cũng vậy.
Upamāyaṃ vā, yathā uttarāsaṅgo ekacciyo, evaṃ antaravāsakoti attho.
Or it is for comparison, meaning "just as the upper robe is single-layered, so is the antaravāsaka."
Hoặc là so sánh, có nghĩa là giống như y vai trái là một lớp, thì y nội cũng vậy.
45. ‘‘Utū’’ti anekautu gahitāti ututo dīghakālato uddhaṭā utuddhaṭā, tesaṃ pilotikānanti attho.
45. "Utu" means many seasons are taken; utuddhaṭā means "taken out after a long period from the seasons," referring to their rags.
45. “Utū” (mùa) có nghĩa là nhiều mùa đã được lấy, vì vậy utuddhaṭā là những thứ được lấy từ mùa, tức là từ một thời gian dài, có nghĩa là những mảnh vải cũ của chúng.
Sesāti uttarāsaṅgaantaravāsakā.
Sesā refers to the upper robe and the lower robe.
Sesā (những cái còn lại) là y vai trái và y nội.
Paṃsu viya kucchitaṃ ulati pavattatīti paṃsukūlaṃ, rathikāsusānasaṅkārakūṭādīnaṃ yattha katthaci ṭhitaṃ coḷakhaṇḍaṃ, tasmiṃ.
Paṃsukūlaṃ means "that which moves about like dirt," referring to a piece of cloth found anywhere, such as on roads, in cemeteries, or on rubbish heaps.
Paṃsukūlaṃ (y phấn tảo) là cái gì di chuyển một cách dơ bẩn như bụi, tức là một mảnh vải nằm ở bất cứ đâu như đường phố, nghĩa địa, đống rác v.v., trong đó.
Yā yā rucīti abyayībhāve yathāruci, yāvadatthaṃ satapaṭṭampi vaṭṭatīti adhippāyo.
Yathāruci is an indeclinable compound meaning "as one wishes"; the intention is that even a hundred pieces are permissible.
Yathāruci (tùy ý) là một abyayībhāva (hợp chất bất biến), ý nghĩa là một trăm mảnh cũng được, tùy theo ý muốn.
46. Idāni tīsu chinditvā kātuṃ appahontesu kātabbavidhiṃ dassetuṃ ‘‘tīsū’’tiādimāha.
46. Now, to show the method to be followed when one cannot cut all three, the author states "tīsū" and so on.
46. Bây giờ, để chỉ ra phương pháp phải làm khi không thể cắt ba y, Ngài bắt đầu với “tīsū” (trong ba) v.v.
Tattha ticīvarasamudāyato ekadesabhūtānaṃ dvinnamekassa ca saṅkhāguṇena niddhāriyamānattā tīsūti niddhāraṇe bhummaṃ.
Therein, tīsū is in the locative case of determination, as two or one of the three robes, which are parts of the set of three robes, are being specified by number.
Trong đó, tīsū là locative (bhumma) trong ý nghĩa lựa chọn (niddhāraṇa), vì hai hoặc một trong số đó, là một phần của tam y, được xác định bởi số lượng.
Ekavacanassa bahvatthena yogābhāvato dvicīvarasaṅkhātabahvatthavasena vacanaṃ vipariṇāmetvā yāni pahonti, tāni dve vāpi chinditabbāni, yaṃ pahoti, taṃ ekaṃ vā chinditabbanti yojetabbaṃ.
Since a singular word cannot be connected with a plural meaning, the word should be changed to a plural meaning, referring to two robes, and connected thus: "If two are sufficient, they should be cut; if one is sufficient, it should be cut."
Vì số ít không thể kết hợp với nghĩa số nhiều, nên phải thay đổi số để kết hợp với nghĩa số nhiều của hai y, có nghĩa là hai cái có thể cắt thì nên cắt, hoặc một cái có thể cắt thì nên cắt.
Pahontīti pacchimacīvarappamāṇachinnakāni pahonti.
Pahontī means "they are sufficient for the measure of the last robe to be cut."
Pahontī (có thể) có nghĩa là có thể cắt theo kích thước của y cuối cùng.
Apīti sambhāvane, tīsu kā kathāti attho.
Apī is for possibility; the meaning is "what to say about three?"
Apī (cũng) là để nhấn mạnh khả năng, ý nghĩa là “nói gì đến ba y”.
Anvādhinti āgantukapattaṃ.
Anvādhiṃ refers to a newly acquired bowl.
Anvādhiṃ (y thêm) là y mới đến.
Anu pacchā ādhīyatīti anvādhi, yaṃ cīvarassopari saṅghāṭiākārena āropetabbaṃ.
Anvādhi means "that which is placed afterwards," which is to be worn over the robe in the manner of a saṅghāṭi.
“Anu pacchā ādhīyati” (được khoác sau) là anvādhi, cái mà phải khoác lên y như một saṅghāṭi (tăng-già-lê).
Anādiṇṇanti anāropitaṃ anvādhikaṃ.
Anādiṇṇaṃ means "an anvādhika that has not been worn."
Anādiṇṇaṃ (chưa khoác) là anvādhika chưa được khoác.
Na dhāreyyāti iminā yadi dhāreyya, dukkaṭanti dīpeti.
By na dhāreyyā ("should not wear"), it is indicated that if one wears it, there is an offense of dukkaṭa.
Na dhāreyyā (không nên giữ) qua đó Ngài chỉ ra rằng nếu giữ thì phạm dukkaṭa.
47-8. Idāni ‘‘ticīvaraṃ na vaseyya vinekāha’’nti vuttānaṃ tiṇṇaṃ avippavāsalakkhaṇaṃ dassetuṃ ‘‘gāme’’tiādinā udositasikkhāpade (pārā. 471 ādayo) vuttaparihāramāha.
47-8. Now, to show the characteristic of non-separation for the three robes mentioned in "should not remain without the three robes for more than one night," the author states the exemption mentioned in the udositasikkhāpada (Pārā. 471 onwards) with "gāme" and so on.
47-8. Bây giờ, để chỉ ra đặc điểm của việc không xa lìa ba y đã nói “ticīvaraṃ na vaseyya vinekāhaṃ” (không nên ở xa tam y hơn một đêm), Ngài nói đến sự miễn trừ được đề cập trong udositasikkhāpade (pārā. 471 v.v.) bằng cách bắt đầu với “gāme” (trong làng) v.v.
Tattha gāme vā…pe… vihāre vā ticīvaraṃ nikkhipitvāti sambandho.
Therein, the connection is "having deposited the three robes in a village or... in a monastery."
Trong đó, “gāme vā…pe… vihāre vā ticīvaraṃ nikkhipitvā” có nghĩa là “đặt tam y trong làng… hoặc trong tịnh xá”.
Tattha ‘‘paṭo daḍḍho’’tiādīsu viya avayavepi samudāyavohāravasena tīsu ekampi ‘‘ticīvara’’nti vuttaṃ.
Therein, even one of the three is called "ticīvaraṃ" by way of referring to the whole by a part, as in "the cloth is burnt" and so on.
Trong đó, giống như trong “paṭo daḍḍho” (tấm vải bị cháy) v.v., ngay cả một phần cũng được gọi là “ticīvara” (tam y) theo cách gọi của toàn thể.
Bhikkhusammutiyaññatrāti saṅghena gilānassa bhikkhuno dīyamānaṃ cīvarena vippavāsasammutiṃ vinā.
Bhikkhusammutiyaññatrā means "except for the sammuti (authorization) given by the Saṅgha to a sick bhikkhu to be separated from his robes."
Bhikkhusammutiyaññatrā (trừ khi được Tăng chúng cho phép) có nghĩa là trừ khi được Tăng chúng cho phép một Tỳ-kheo bệnh được xa lìa y.
Vippavatthunti ekūpacāranānūpacāragāmādito bahi, atha vā nivesanādīnaṃ, tattha ca gabbhovarakānaṃ cīvarassa vā hatthapāsaṃ atikkamma cīvarena vippayutto hutvā vasituṃ.
Vippavatthu means to dwell outside a village, etc., with one or many precincts, or outside houses, etc., and inner rooms within them, having gone beyond arm's reach of the robe, thus being separated from the robe.
Vippavatthuṃ (ở xa) có nghĩa là ở xa y, vượt ra ngoài khu vực tiếp cận (ekūpacāra) và khu vực không tiếp cận (nānūpacāra) của làng v.v., hoặc của nhà cửa v.v., và vượt quá tầm tay của y trong các căn phòng.
Ettha ca gāmādīnaṃ ekūpacāranānūpacāratā ekakulanānākulasantakassa gāmādino parikkhepassa, parikkhepokāsassa ca vasena satthaabbhokāsānaṃ sattabbhantaravasena ca veditabbā.
And here, the state of villages, etc., having one or many precincts, should be understood by way of the enclosure of a village, etc., belonging to one family or many families, and by way of the space of the enclosure, and by way of the seven inner spaces of open spaces for caravans.
Trong trường hợp này, việc làng v.v. là khu vực tiếp cận hoặc không tiếp cận nên được hiểu theo ranh giới của làng v.v. thuộc một gia đình hoặc nhiều gia đình, và theo bảy khu vực bên trong của các khu vực mở của các lữ quán.
Tattha eko abbhantaro aṭṭhavīsatihattho hoti.
Therein, one inner space is twenty-eight cubits.
Trong đó, một khu vực bên trong là hai mươi tám cubit.
Ettha ca nivesanādīni gāmato bahi sanniviṭṭhānīti daṭṭhabbaṃ visuṃ gāmassa gahitattā, tathā udositādīhi aññaṃ nivesanaṃ.
And here, houses, etc., should be understood as established outside the village, as the village has been taken separately; likewise, a house is distinct from an udosita, etc.
Trong trường hợp này, nhà cửa v.v. nên được xem là nằm ngoài làng vì làng đã được đề cập riêng, và tương tự, một ngôi nhà khác với udosita v.v.
Tattha udosito nāma yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ sālā.
Therein, udosita means a hall for vehicles and goods.
Trong đó, udosito là một nhà kho chứa hàng hóa như xe cộ.
Pāsādo dīghapāsādo.
Pāsāda is a long palace.
Pāsādo là một lâu đài dài.
Hammiyaṃ muṇḍacchadanapāsādo.
Hammiya is a palace with a flat roof.
Hammiyaṃ là một lâu đài có mái bằng.
Nāvā ca aṭṭo ca māḷo ca ārāmo ca nāvā…pe… ārāmaṃ, tasmiṃ.
Nāvā (boat), aṭṭa (watchtower), māḷa (mansion), and ārāma (park) are nāvā…pe… ārāmaṃ, in that.
Nāvā (thuyền), aṭṭo (tháp canh), māḷo (lầu), ārāmo (vườn) là một hợp chất dvanda, nāvā…pe… ārāmaṃ, trong đó.
Aṭṭo nāma paṭirājādīnaṃ paṭibāhanatthaṃ iṭṭhakāhi kato bahalabhittiko catupañcabhūmiko patissayaviseso.
Aṭṭa is a special four- or five-storied dwelling with thick brick walls, built to repel enemy kings, etc.
Aṭṭo là một loại nơi trú ẩn đặc biệt có bốn hoặc năm tầng, tường dày, được xây bằng gạch để chống lại các vị vua thù địch v.v.
Māḷo ekakūṭasaṅgahito caturassapāsādo.
Māḷa is a square palace with a single pinnacle.
Māḷo là một lâu đài vuông có một đỉnh.
Ārāmo pupphārāmo vā phalārāmo vā.
Ārāma is either a flower garden or a fruit orchard.
Ārāmo là vườn hoa hoặc vườn cây ăn trái.
Sattho ca khettañca khalañcāti dvando.
Satthā (caravan), khetta (field), and khala (threshing floor) form a dvandva compound.
Sattho (đoàn lữ hành), khettaṃ (ruộng), khalaṃ (sân đập lúa) là một hợp chất dvanda.
Sattho nāma jaṅghasattho vā sakaṭasattho vā.
Satthā means either a walking caravan or a cart caravan.
Sattho là đoàn lữ hành đi bộ hoặc đoàn lữ hành xe bò.
Khalaṃ vuccati dhaññakaraṇaṃ.
Khala is called a place for threshing grain.
Khalaṃ được gọi là nơi đập lúa.
Dumo nāma dumamūlaṃ chāyāya phuṭṭhokāso upacāravasena.
Dumo means the space covered by the shade of a tree's root, by way of precinct.
Dumo là gốc cây, tức là khu vực được che phủ bởi bóng mát, theo nghĩa gián tiếp.
Abbhokāso pana agāmake araññeva adhippeto.
Abbhokāsa, however, is intended as an open space in a wilderness without a village.
Abbhokāso (nơi trống trải) được hiểu là khu rừng không có làng.
49. Idāni ‘‘etaṃ…pe… saṅghāṭi’’ntiādinā navannameva paccuddhāro vutto, na pana tesaṃ kālaparicchedoti taṃ dassetuṃ ‘‘rogā’’tiādi āraddhaṃ.
49. Now, the revocation of all nine robes is stated with ‘‘etaṃ…pe… saṅghāṭi’’ and so on, but not their time limit; to show that, ‘‘rogā’’ and so on is begun.
49. Bây giờ, “etaṃ…pe… saṅghāṭi” v.v. chỉ nói về việc hoàn trả chín loại, chứ không nói về giới hạn thời gian của chúng, nên để chỉ ra điều đó, Ngài bắt đầu với “rogā” (bệnh tật) v.v.
Tattha devadatto dattoti nāmekadesenāpi nāmavohārato vassikasāṭikāva ‘‘sāṭikā’’ti pakaraṇavasena gammamānatthattā vuttā.
Therein, just as Devadatta is referred to as Datta by part of his name, so too the rain-robe is called ‘‘sāṭikā’’ due to the context, as its meaning is understood.
Trong đó, giống như Devadatta được gọi là Datta bằng một phần tên, y tắm mưa (vassikasāṭikā) được gọi là “sāṭikā” (y) theo ngữ cảnh, vì ý nghĩa được hiểu.
Kaṇḍuppaṭicchādikā ca rogavassānapariyantā.
And the itch-covering robe is limited by illness and the rainy season.
Và y che ghẻ lở (kaṇḍuppaṭicchādikā) là rogavassānapariyantā (có giới hạn là bệnh tật và mùa mưa).
Rogā ca vassānā ca māsā rogavassānā, te tadatikkamena paccuddharitabbatāya pariyantā yāsanti viggaho.
The analysis is: illnesses and rainy seasons are rogavassānā; those are the limits by which they must be revoked upon their passing.
“Rogā ca vassānā ca māsā rogavassānā, te tadatikkamena paccuddharitabbatāya pariyantā yāsaṃ” là một phân tích có nghĩa là “bệnh tật và các tháng mùa mưa là rogavassānā, chúng có giới hạn là phải được hoàn trả khi vượt quá chúng”.
Kiṃ vuttaṃ hoti?
What is meant?
Điều đó có nghĩa là gì?
Vassikasāṭikā vassānamāsātikkame kattikapuṇṇamāya eva paccuddharitabbā.
The rain-robe must be revoked only on the full moon day of Kattika, after the passing of the rainy season months.
Y tắm mưa chỉ nên được hoàn trả vào ngày trăng tròn tháng Kattika sau khi mùa mưa đã qua.
Tathā kaṇḍuppaṭicchādikā ābādhesu vūpasantesūti vuttaṃ hoti.
Similarly, the itch-covering robe must be revoked when the ailments have subsided—this is what is meant.
Tương tự, y che ghẻ lở nên được hoàn trả khi bệnh đã thuyên giảm, điều đó có nghĩa là như vậy.
‘‘Paccuddharitvā vikappetabbā’’ti hi aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.469) vuttaṃ.
For it is stated in the Aṭṭhakathā that ‘‘having revoked, it should be offered for sharing’’.
Vì trong Chú Giải (pārā. aṭṭha. 2.469) có nói: “Paccuddharitvā vikappetabbā” (Sau khi hoàn trả, nên chuyển nhượng).
Ettha pana keci ācariyā ‘‘paccuddharitvāti vassikasāṭikabhāvato apanetvā’’ti vadiṃsu, taṃ na yujjati.
Here, however, some teachers said ‘‘having revoked means having removed it from the state of being a rain-robe’’, but that is not appropriate.
Ở đây, một số vị thầy nói rằng ‘‘paccuddharitvā’’ có nghĩa là ‘‘loại bỏ khỏi trạng thái y tắm mưa’’, điều đó không hợp lý.
Paccuddhāravinayakammavisayeyeva paccuddhāra-saddassa diṭṭhattā, ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358) pāḷivacanato ca.
Because the word paccuddhāra is seen only in the context of the act of revocation, and from the Pāḷi statement ‘‘to determine for four months, thereafter to offer for sharing’’.
Vì từ paccuddhāra chỉ được thấy trong phạm vi paccuddhāravinayakamma (phép tác pháp hoàn y), và từ lời Pāḷi ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ’’ (đắp y bốn tháng, sau đó làm vikappa).
‘‘Cātumāsaṃ adhiṭṭhātu’’nti ca catunnaṃ māsānaṃ adhiṭṭhānena saha accantasaṃyogo dassitoti na tena adhiṭṭhānabhedo viññāyati.
And ‘‘to determine for four months’’ indicates an absolute connection with the determination for four months, so a break in determination is not understood by that.
Và ‘‘cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ’’ cho thấy sự liên hệ tuyệt đối với việc đắp y trong bốn tháng, nên không thể hiểu là sự phân biệt trong việc đắp y.
Teneva kurundaṭṭhakathāyampi ‘‘vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358) vacanato kattikapuṇṇamāya eva paccuddharitvā hemante vikappetabbāti vuttaṃ.
Therefore, in the Kurundaṭṭhakathā too, it is stated that ‘‘to determine for four months of the rainy season, thereafter to offer for sharing’’, meaning that it should be revoked on the full moon day of Kattika and offered for sharing in the winter.
Chính vì thế, trong Kurundaṭṭhakathā cũng nói rằng ‘‘vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ, tato paraṃ vikappetuṃ’’ (đắp y bốn tháng mùa mưa, sau đó làm vikappa) có nghĩa là phải hoàn y vào ngày rằm tháng Kattika và làm vikappa vào mùa đông.
Tasmā ‘‘vassikasāṭikā vassānamāsātikkamenāpi kaṇḍuppaṭicchādi ābādhavūpasamenāpi adhiṭṭhānaṃ vijahatī’’ti (kaṅkā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ.
Thus, it is stated that ‘‘the rain-robe abandons its determination upon the passing of the rainy season months, and the itch-covering robe upon the subsidence of ailments’’.
Do đó, đã nói rằng ‘‘y tắm mưa mất sự đắp y ngay cả khi đã qua các tháng mùa mưa, hoặc khi bệnh tật chấm dứt, hoặc khi là kaṇḍuppaṭicchādi (y che ngứa)’”.
Mātikāṭṭhakathāyampi paccuddhāravasenāpi adhiṭṭhānaṃ vijahatīti evamattho gahetabbo.
In the Mātikāṭṭhakathā too, the meaning should be taken as: it abandons its determination even by way of revocation.
Trong Mātikāṭṭhakathā cũng nên hiểu rằng ‘‘nó mất sự đắp y ngay cả khi hoàn y’’.
Evañhi sati sabbaṭṭhakathāyo samenti, yutti ca aviruddhā hontīti.
If this is so, all the Aṭṭhakathās agree, and the reasoning is not contradictory.
Nếu vậy, tất cả các bản Chú giải đều đồng thuận, và lý lẽ không mâu thuẫn.
Tato paranti paccuddhārato upari.
Tato para means after the revocation.
Tato paraṃ có nghĩa là sau khi hoàn y.
Vikappeyyāti kaṇḍuppaṭicchādiṃ paccuddharitvā vikappeyya.
Vikappeyyā means having revoked the itch-covering robe, he should offer it for sharing.
Vikappeyyā có nghĩa là nên làm vikappa sau khi hoàn y kaṇḍuppaṭicchādi.
Vassikasāṭikaṃ kattikapuṇṇamāyaṃ paccuddharitvā hemantassa paṭhamadivase vikappeyya, evaṃ asati dukkaṭanti adhippāyo.
Having revoked the rain-robe on the full moon day of Kattika, he should offer it for sharing on the first day of winter; if not, there is a dukkaṭa offense—this is the intention.
Ý nghĩa là nên hoàn y tắm mưa vào ngày rằm tháng Kattika và làm vikappa vào ngày đầu tiên của mùa đông; nếu không, sẽ phạm tội dukkaṭa.
Sesāti apare satta cīvarāni sesā.
Sesā means the other seven robes are remaining.
Sesā có nghĩa là bảy y còn lại.
Natthi pariyantaṃ vuttasadiso kālaparicchedo etesanti apariyantikā.
Apariyantikā means there is no limit, no such time limit as mentioned, for these.
Apariyantikā có nghĩa là không có giới hạn, tức là không có giới hạn thời gian như đã nói cho những y này.
50. Idāni paccattharaṇādikaṃ cīvaracatukkaṃ sadasādikaṃ vaṭṭati, nāparanti dassetuṃ ‘‘paccattharaṇā’’tiādimāha.
50. Now, to show that the group of four robes, beginning with the sitting cloth, which are sadasa and so on, are permissible, and not others, he said, " paccattharaṇā" and so on.
50. Bây giờ, để chỉ ra rằng bốn loại y như y trải, v.v., được phép dùng có tua, v.v., chứ không phải loại khác, nên nói ‘‘paccattharaṇā’’ v.v..
Tattha parikkhāro ca mukhapuñchanañcāti dvando.
Therein, "parikkhāro ca mukhapuñchanañcāti" is a dvanda compound.
Trong đó, parikkhāra (y cụ) và mukhapuñchana (khăn lau mặt) là một hợp thể kép (dvanda).
Parikkhāramukhapuñchanameva coḷakanti kammadhārayo.
"Parikkhāramukhapuñchanameva coḷaka" is a kammadhāraya compound.
Parikkhāramukhapuñchana chính là coḷaka (vải vụn) là một hợp thể nghiệp sinh (kammadhāraya).
Dvandasamāsante suyyamānattā pana coḷaka-saddo parikkhāra-saddato ca paraṃ daṭṭhabbo ‘‘parikkhāracoḷaka’’nti.
However, since the word coḷaka is heard at the end of the dvanda compound, it should be understood after the word parikkhāra, as "parikkhāracoḷaka".
Tuy nhiên, vì từ coḷaka được đặt ở cuối hợp thể kép, nên phải hiểu là sau từ parikkhāra, tức là ‘‘parikkhāracoḷaka’’.
Taṃ pana sāmaññajotanāya visesepi avaṭṭhānato ṭhapetvā pañca cīvarāni parikkhāracoḷanāmenādhiṭṭhitāni avasesaṃ daṭṭhabbaṃ.
But, setting aside the five robes designated by the name parikkhāracoḷa for general clarification, even in particular instances, the rest should be understood.
Tuy nhiên, để chỉ sự chung chung mà vẫn bao gồm cả sự đặc biệt, nên loại trừ năm loại y được đắp y với tên parikkhāracoḷa, phần còn lại phải được hiểu.
Paccattharaṇañca parikkhāramukhapuñchanacoḷakañca paccattharaṇa…pe… coḷakañca nisīdanañcāti etaṃ cīvaracatukkaṃ sadasampi arattampi anādiṇṇakappampi labbhanti sambandho.
The connection is that this group of four robes—the sitting cloth, the parikkhāramukhapuñchanacoḷaka (cloth for possessions and face-wiping), paccattharaṇa...pe... coḷaka (sitting cloth...etc...cloth), and nisīdana (sitting cloth)—are permissible even if sadasa, even if un-dyed, and even if anādiṇṇakappa.
Paccattharaṇa (y trải), parikkhāramukhapuñchanacoḷaka (khăn lau mặt và vải vụn dùng làm y cụ), và nisīdana (y tọa cụ)—bốn loại y này được phép dùng dù có tua, dù không nhuộm, dù chưa làm kappiya.
Sadasanti saha yāhi kāhici dasāhīti sadasaṃ.
Sadasa means "with some fringes."
Sadasaṃ có nghĩa là cùng với bất kỳ tua nào.
Sadasake labbhamāne adasampi labbhatevāti sadasampi adasampi pupphadasampīti ettha attho.
The meaning here is that if sadasa is permissible, then adasa (without fringes) is also permissible, and pupphadasa (flower-fringed) is also permissible.
Ý nghĩa ở đây là khi được phép dùng loại có tua, thì loại không tua cũng được phép dùng, và loại tua hoa cũng được phép dùng.
Pi-saddo vuttāvuttasampiṇḍanattho.
The word pi serves to include both what has been stated and what has not.
Từ pi có nghĩa là bao gồm cả những gì đã nói và chưa nói.
Arattanti nīlapītādirajanena arañjitampi.
Aratta means "un-dyed" with blue, yellow, etc., dyes.
Arattaṃ có nghĩa là chưa nhuộm bằng thuốc nhuộm màu xanh, vàng, v.v..
Pi-saddena rañjitanīlapītādikampi anādiṇṇakappampīti.
By the word pi, it includes what is dyed blue, yellow, etc., and also anādiṇṇakappa.
Với từ pi, cũng có nghĩa là đã nhuộm màu xanh, vàng, v.v., và chưa làm kappiya.
Ādiṇṇo kappo yassa natthīti taṃ anādiṇṇakappampi.
That which does not have a designated designation is anādiṇṇakappa.
Anādiṇṇakappampi có nghĩa là không có kappiya được chấp nhận.
Pi-saddena ādiṇṇakappampi.
By the word pi, it also includes ādiṇṇakappa (designated).
Với từ pi, cũng có nghĩa là đã làm kappiya.
Nanu ca ‘‘na bhikkhave sabbanīlakāni cīvarāni dhāretabbānī’’tiādinā (mahāva. 372) sabbanīlakasabbapītakasabbalohitakacīvarāni sāmaññena paṭikkhittānīti kathamidaṃ cīvaracatukkaṃ sadasādikaṃ vaṭṭati, kathañca anādiṇṇakappampi vaṭṭatīti?
But since "Monks, all blue robes should not be worn," and so on, all blue, all yellow, and all red robes are generally prohibited, how can this group of four robes be permissible even if sadasa and so on, and how can it be permissible even if anādiṇṇakappa?
Chẳng phải đã nói rằng ‘‘Này các Tỳ-khưu, không nên mặc y toàn màu xanh’’ v.v. (Mahāva. 372), cấm chung các loại y toàn màu xanh, toàn màu vàng, toàn màu đỏ sao? Vậy thì làm sao bốn loại y này được phép dùng khi có tua, v.v., và làm sao được phép dùng ngay cả khi chưa làm kappiya?
Vuccate – ‘‘tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kusacīraṃ nivāsetvā’’tiādinā uppannavatthūsu (mahāva. 371) ‘‘na bhikkhave kusacīraṃ…pe… titthiyaddhajo dhāretabbo.
It is said: "At that time, a certain monk wore a grass-robe," and so on, in the uppannavatthu (originating incident), "Monks, a grass-robe...etc...a banner of sectarians should not be worn.
Giải thích: ‘‘Vào thời đó, một Tỳ-khưu nọ đã mặc y bằng cỏ’’ v.v., trong các uppannavatthū (Mahāva. 371), đã nói rằng ‘‘Này các Tỳ-khưu, không nên mặc y bằng cỏ… v.v… không nên mặc y của ngoại đạo.
Yo dhāreyya, āpatti thullaccayassā’’tiādinā (mahāva. 371) uppannavatthuvaseneva nivāsanapārupanasaṅkhātadhāraṇassa paṭikkhittattā ca tattheva aṭṭhakathāyañca (mahāva. aṭṭha. 372) ‘‘sabbanīlakādīni rajanaṃ dhovitvā puna rajitvā dhāretabbāni, na sakkā ce honti dhovituṃ, paccattharaṇāni vā kātabbāni, dupaṭṭacīvarassa vā majjhe dātabbāni, acchinnadasadīghadasāni dasā chinditvā dhāretabbāni, kañcukaṃ labhitvā phāletvā rajitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati, veṭhanepi eseva nayo’’ti nivāsanapārupanavaseneva dhāraṇaparibhogānaṃ vuttattā ca dubbaṇṇakaraṇasikkhāpade (pāci. aṭṭha. 368) ‘‘yaṃ nivāsetuṃ vā pārupituṃ vā sakkā hoti, tadeva cīvaranti veditabba’’nti pañcannaṃyeva kappabinduno anuññātattā ca ticīvarakaṇḍuppaṭicchādivassikasāṭikasaṅkhātāni pañca cīvarāni kāyaparihāriyāneva adasāni asabbanīlakādīni kappiyarajanarajitāni ādiṇṇakappāniyeva honti, na niyamena nivattitāni parāni cattārīti cīvaracatukkameva sadasādikaṃ anādiṇṇakappampi vaṭṭatīti.
Whoever wears one incurs an offense of wrong-doing," and so on, because wearing, which consists of putting on and wrapping, is prohibited only in the context of the originating incident; and in the commentary on that very passage, it is said: "All blue, etc., dyes should be washed off and re-dyed before wearing. If they cannot be washed, they should be made into sitting cloths, or placed in the middle of a double-layered robe. Fringes that are unbroken and long should be cut off before wearing. Having obtained a jacket, it is permissible to tear it, dye it, and use it. The same method applies to wrapping." Since the wearing and use are mentioned only in the context of putting on and wrapping; and in the dubbaṇṇakaraṇasikkhāpada (precept on disfiguring), it is said: "That which can be put on or wrapped should be known as a robe," and since the kappabindu (designating mark) is allowed only for the five robes, the five robes, namely the three robes, the undergarment, and the rain-cloth, are always adasa, not all blue, etc., dyed with a permissible dye, and always ādiṇṇakappa. The other four are not necessarily excluded. Therefore, only this group of four robes is permissible even if sadasa and so on, and even if anādiṇṇakappa.
Ai mặc, phạm tội thullaccaya’’ v.v. (Mahāva. 371), vì việc mặc (nivāsana) và đắp (pārupana) đã bị cấm dựa trên các trường hợp đã phát sinh, và trong Aṭṭhakathā ở đó (Mahāva. Aṭṭha. 372) cũng nói rằng ‘‘các y toàn màu xanh, v.v., phải được giặt sạch thuốc nhuộm và nhuộm lại rồi mới được mặc; nếu không thể giặt sạch, thì phải dùng làm y trải, hoặc đặt vào giữa y hai lớp; các y có tua dài, không cắt tua, thì phải cắt tua rồi mới được mặc; nếu nhận được áo khoác, phải xé ra, nhuộm lại rồi mới được dùng; đối với y quấn cũng vậy’’, vì việc dùng và sử dụng chỉ được nói đến trong ngữ cảnh mặc và đắp, và trong Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpada (Pāci. Aṭṭha. 368) cũng nói rằng ‘‘cái gì có thể mặc hoặc đắp, cái đó được gọi là y’’, và chỉ có năm loại y là được phép làm kappiya (kappabindu), đó là tam y, y che ngứa, và y tắm mưa, là những y được mang trên thân, không có tua, không toàn màu xanh, v.v., được nhuộm bằng thuốc nhuộm kappiya, và đã làm kappiya; bốn loại y còn lại không nhất thiết phải tuân theo quy định đó. Vì vậy, chỉ có bốn loại y được phép dùng khi có tua, v.v., và ngay cả khi chưa làm kappiya.
52. Idāni anadhiṭṭhite anissaṭṭhe ca kā pavattīti taṃ dassetuṃ ‘‘anadhiṭṭhita’’ntiādimāha.
52. Now, to show what conduct is appropriate for what is undesignated and un-relinquished, he said, " anadhiṭṭhita" and so on.
52. Bây giờ, để chỉ ra việc thực hành đối với y chưa đắp y và chưa cho đi, nên nói ‘‘anadhiṭṭhita’’ v.v..
Tattha anadhiṭṭhitanti ticīvarādivasena anadhiṭṭhitaṃ.
Therein, anadhiṭṭhita means "undesignated" as a set of three robes, etc.
Trong đó, anadhiṭṭhitaṃ có nghĩa là chưa đắp y theo cách tam y, v.v..
Anissaṭṭhanti yassa kassaci dānalakkhaṇena adinnaṃ.
Anissaṭṭha means "not given" to anyone by way of a gift.
Anissaṭṭhaṃ có nghĩa là chưa cho đi cho bất cứ ai theo cách tặng phẩm.
Vikappetvā paribhuñjayeti vakkhamānanayena ekabahubhāvaṃ, sannihitāsannihitabhāvañca sallakkhetvā vikappetvā paccuddharitvā paribhuñjeyya.
Vikappetvā paribhuñjaye means one should consider the state of being one or many, and the state of being near or not near, according to the method to be explained, and then designate it and use it.
Vikappetvā paribhuñjaye có nghĩa là nên làm vikappa (thỏa thuận) và sử dụng sau khi xem xét tình trạng một hay nhiều, gần hay xa theo cách sẽ nói sau, và sau khi hoàn y.
Vakkhamānanayena pana viññāyatīti ‘‘paccuddharitvā’’ti na vuttaṃ.
However, it is understood by the method to be stated, so "having taken back" is not said.
Tuy nhiên, vì điều đó sẽ được hiểu theo cách sẽ nói sau, nên không nói ‘‘paccuddharitvā’’ (hoàn y).
53. Idāni yathāvuttavidhānaṃ tecīvarikasseva vasena, aparo pana aññathā paṭipajjatīti taṃ dassetuṃ ‘‘ticīvarassā’’tiādimāha.
53. Now, the aforementioned procedure is only for one who observes the practice of the three robes (tecīvarika); another, however, practices differently. To show this, he says, starting with "of the three robes".
53. Bây giờ, để chỉ ra rằng quy định đã nói trên chỉ dành cho người có tam y, còn người khác thì thực hành khác, nên nói ‘‘ticīvarassā’’ v.v..
Tattha nāmenādhiṭṭhitāni tīṇi cīvarāni etassāti ticīvaro.
Therein, tecīvaro is one who has three robes designated by name.
Trong đó, ticīvaro là người có ba y được đắp y bằng tên.
Tassa vinayatecīvarikassāti attho, na parikkhāracoḷanāmena adhiṭṭhitacīvarassa.
This means of the vinaya-tecīvarika, not of a robe designated by the name of an extra cloth.
Ý nghĩa là người có tam y theo luật, chứ không phải y được đắp y với tên parikkhāracoḷa.
Vinayatecīvarikassa pana udositasikkhāpade vuttaparihāro natthi.
However, for a vinaya-tecīvarika, there is no such allowance as stated in the Udositā Sikkhāpada.
Tuy nhiên, người có tam y theo luật không có sự bảo hộ được nói trong udositasikkhāpada.
Parikkhāracoḷiyoti parikkhāracoḷamassa atthīti ṇikena ya-kāro.
Parikkhāracoḷiyo means "one who has an extra cloth," with the suffix ṇika and the addition of ya.
Parikkhāracoḷiyo là người có parikkhāracoḷa (y cụ và vải vụn) với tiếp vĩ ngữ ṇika và ya-kāro.
Sabbanti sakalaṃ navavidhampi cīvaraṃ.
Sabbaṃ means the entire nine kinds of robes.
Sabbaṃ có nghĩa là tất cả chín loại y.
Tathā vatvāti ekabahubhāvaṃ, sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘imaṃ parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhāmī’’tiādinā vatvā.
Tathā vatvā means having known the state of being one or many, and the state of being near or not near, and having said, "I designate this extra cloth," and so on.
Tathā vatvā (Nói như vậy) nghĩa là sau khi biết trạng thái một hay nhiều, và trạng thái gần hay không gần, thì nói rằng: “Con tác ý y phục này,” v.v.
Adhiṭṭhatīti adhiṭṭhāti.
Adhiṭṭhatī means he designates.
Adhiṭṭhatī nghĩa là tác ý.
54. Adhiṭṭhitacīvaraṃ pana paribhuñjato kathaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti taṃ dassento ‘‘acchedā’’tiādimāha.
54. However, for one who uses a designated robe, how does the designation cease? To show this, he says, starting with "seizure".
54. Nhưng khi một y phục đã tác ý được thọ dụng, thì sự tác ý ấy rời bỏ bằng cách nào? Để chỉ rõ điều đó,* nói: “do bị giật lấy,” v.v.
Tattha acchedo ca vissajjanañca gāho ca vibbhamo cāti dvando.
Therein, seizure, renunciation, appropriation, and loss of status are a dvandva compound.
Trong đó, accheda (sự giật lấy), vissajjana (sự bố thí), gāha (sự chiếm đoạt), và vibbhama (sự thoái thất) là một cặp.
Acchedo nāma corādīhi acchinditvā gahaṇaṃ.
Acchedo means taking by force, such as by robbers.
Acchedo (Sự giật lấy) nghĩa là bị trộm cướp, v.v., giật lấy.
Vissajjanaṃ paresaṃ dānaṃ.
Vissajjanaṃ is giving to others.
Vissajjanaṃ (Sự bố thí) là bố thí cho người khác.
Gāho vissāsena gahaṇaṃ.
Gāho is taking by trust.
Gāho (Sự chiếm đoạt) là chiếm đoạt do tin tưởng.
Vibbhamo sikkhaṃ appaccakkhāya gihibhāvūpagamanaṃ.
Vibbhamo is becoming a layperson without disavowing the training.
Vibbhamo (Sự thoái thất) là trở thành cư sĩ mà không xả giới.
Tadāpi tassa aññassa dāne viya cīvarassa nirālayabhāvena pana pariccāgoti.
Even then, it is a relinquishment due to the robe being free from attachment, like giving to another.
Khi đó, cũng như việc bố thí cho người khác, sự từ bỏ y phục do không còn bám víu.
Ṭīkāyaṃ pana bhādiso bhikkhuyevāti adhiṭṭhānaṃ na vijahatīti atthaṃ vikappetvā bhikkhuniyā gihibhāvūpagamanaṃ vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ, kāraṇaṃ panettha amhākaṃ garūhiyeva sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 2.469) ‘‘bhikkhuniyā ‘hīnāyāvattanenā’ti visesetvā avuttattā bhikkhuniyā hi gihibhāvūpagamane adhiṭṭhānavijahanaṃ visuṃ vattabbaṃ natthi tassā vibbhamaneneva assamaṇībhāvato’’ti vuttaṃ.
However, in the Ṭīkā, it is said that the designation does not cease for a bhikkhu who becomes a layperson, interpreting the meaning, and the becoming a layperson of a bhikkhunī is mentioned. That should not be taken, because our teachers themselves have said in the Sāratthadīpanī (Sārattha. ṭī. 2.469), "Since it is not specifically stated for a bhikkhunī 'by reverting to a lower state,' there is no need to state separately that the designation ceases upon a bhikkhunī becoming a layperson, because she loses her bhikkhunī status simply by losing her status."
Tuy nhiên, trong Ṭīkā thì đã được giải thích ý nghĩa rằng “chỉ có tỳ-khưu đồng loại” thì sự tác ý không mất, và đã nói về việc tỳ-khưu-ni trở thành cư sĩ. Điều đó không nên chấp nhận, vì lý do ở đây chính các vị thầy của chúng tôi đã nói trong Sāratthadīpanī (Sārattha. ṭī. 2.469) rằng: “Vì không có sự đặc biệt nào được nói là ‘do thoái đọa’ đối với tỳ-khưu-ni, nên không cần phải nói riêng về việc sự tác ý bị mất khi tỳ-khưu-ni trở thành cư sĩ, bởi vì chỉ cần thoái thất là bà ấy không còn là sa-môn nữa.”
Nanu ca bhikkhuno appaccakkhātasikkhassa gihibhāvūpagamanena adhiṭṭhānavijahanena nirālayabhāvo kāraṇabhāvena vutto, evaṃ sati parivattaliṅgassa natthi nirālayabhāvoti kathamassa adhiṭṭhānaṃ vijahatīti?
But is it not stated that the state of being free from attachment, due to the cessation of designation when a bhikkhu who has not disavowed the training becomes a layperson, is the cause? If so, how can the designation cease for one who changes gender, when there is no state of being free from attachment for them?
Chẳng phải đã nói rằng sự không còn bám víu do sự tác ý bị mất khi một tỳ-khưu không xả giới mà trở thành cư sĩ là một nguyên nhân sao? Nếu vậy, thì đối với người chuyển giới tính thì không có sự không còn bám víu, vậy làm sao sự tác ý của người ấy lại bị mất?
Saccametaṃ, tathāpi buddhamataññūhi aṭṭhakathācariyehi aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.69) ‘‘yaṃ panassa bhikkhubhāve adhiṭṭhitaṃ ticīvarañca patto ca, taṃ adhiṭṭhānaṃ vijahati, puna adhiṭṭhātabba’’nti vuttattā natthettha dosoti.
This is true, nevertheless, because it is stated by the Aṭṭhakathā teachers, who understood the Buddha's teaching, in the Aṭṭhakathā (Pārā. Aṭṭha. 1.69): "Whatever three robes and bowl were designated while he was a bhikkhu, that designation ceases; they must be designated again." Therefore, there is no fault here.
Điều này là đúng, tuy nhiên, vì các vị Aṭṭhakathācariya (Luận sư) hiểu biết ý Phật đã nói trong Aṭṭhakathā (Pārā. aṭṭha. 1.69) rằng: “Ba y và bát đã được tác ý khi người ấy còn là tỳ-khưu, thì sự tác ý ấy bị mất, phải tác ý lại,” nên không có lỗi ở đây.
Māraṇaliṅgasikkhāti uttarapadalopena upacārena vā liṅgaparivattanaṃ sikkhāpaccakkhānañca ‘‘liṅgasikkhā’’ti ca vuttaṃ.
Māraṇaliṅgasikkhā means the change of gender and the disavowal of training, either by elision of the latter part of the compound or by metaphorical usage, is also called "liṅgasikkhā."
Māraṇaliṅgasikkhā (Sự học giới của người chuyển đổi giới tính) được nói là sự chuyển đổi giới tính và sự xả giới do sự lược bỏ hậu tố hoặc do ẩn dụ, và cũng được gọi là “liṅgasikkhā” (học giới giới tính).
Iti ete aṭṭha sabbesu navasu cīvaresu adhiṭṭhānassa viyogo vippavāso, tassa kāraṇā hontīti pāṭhaseso.
Thus, these eight are the separation, the severance of the designation for all nine robes; they are the causes of that, this is the remaining part of the text.
Như vậy, tám điều này là sự mất mát, sự lìa xa của sự tác ý đối với tất cả chín y phục, chúng là nguyên nhân của điều đó, đây là phần còn lại của câu văn.
Ticīvarassa pana na kevalaṃ imeyeva aṭṭha, vinividdhachiddañca adhiṭṭhānaviyogakāraṇanti liṅgavacanañca parivattetvā yojetabbaṃ.
However, for the three robes, not only these eight, but also a penetrative hole is a cause for the cessation of designation, and the gender and number should be changed and applied accordingly.
Đối với ba y, không chỉ có tám điều này, mà một lỗ thủng xuyên thấu cũng là nguyên nhân làm mất sự tác ý, và phải được kết hợp bằng cách thay đổi giống và số.
Tattha abbhantare ekassapi tantuno abhāvena vinividdhaṃ vinivijjhitvā gatachiddaṃkaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhippamāṇaṃ vinividdhachiddaṃ.
Therein, a vinividdhachiddaṃ is a hole that has been pierced through, with no single thread remaining inside, the size of the back of a little finger's nail.
Trong đó, vinividdhachiddaṃ (lỗ thủng xuyên thấu) là một lỗ thủng xuyên qua do không có dù chỉ một sợi chỉ bên trong, có kích thước bằng móng tay út.
Tattha saṅghāṭiyā ca uttarāsaṅgassa ca dīghantato vidatthippamāṇassa, tiriyantato aṭṭhaṅgulappamāṇassa, antaravāsakassa pana dīghantato vidatthippamāṇasseva tiriyantato caturaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, sūcikammaṃ katvā puna adhiṭṭhātabbaṃ.
Therein, a hole within a span from the long edge and eight finger-breadths from the transverse edge of the outer robe (saṅghāṭī) and upper robe (uttarāsaṅga), and within a span from the long edge and four finger-breadths from the transverse edge of the inner robe (antaravāsaka), breaks the designation. It must be designated again after mending.
Trong đó, một lỗ thủng nằm dưới một khoảng có kích thước một vidatthi (gang tay) ở chiều dài và tám aṅgula (ngón tay) ở chiều rộng đối với Saṅghāṭī và Uttarāsaṅga, và một vidatthi ở chiều dài và bốn aṅgula ở chiều rộng đối với Antaravāsaka, thì làm mất sự tác ý. Phải may vá và tác ý lại.
Sūcikammaṃ karontena ca chinditvā dubbalaṭṭhānāpanayanena chiddaṃ adassetvā kātabbaṃ.
When mending, the hole should be made invisible by cutting away the weak part.
Khi may vá, phải làm cho lỗ thủng không còn thấy được bằng cách cắt bỏ và loại bỏ phần yếu.
55. Idāni akappiyāni dassetuṃ ‘‘kusā’’tiādi vuttaṃ.
55. Now, in order to show what is improper, ‘kusā’ and so forth are stated.
55. Bây giờ, để chỉ rõ những điều không thích hợp,* nói: “kusā” (cỏ) v.v.
Tattha kusā ca vākā ca phalakāni ca, tesaṃ cīrāni kusa…pe… cīrāni.
Therein, kusā (grasses), vākā (bark fibers), and phalakāni (wooden strips); the robes made from these are kusa...etc...robes.
Trong đó, cỏ, vỏ cây, và ván, các y phục làm từ chúng là kusa…pe… cīrāni (y phục cỏ, v.v.).
Tattha kusena ganthetvā kataṃ kusacīraṃ.
Therein, a kusacīra is a robe made by knotting kusa grass.
Trong đó, y phục được làm bằng cách đan cỏ là kusacīraṃ (y phục cỏ).
Tathā vākena ganthetvā kataṃ vākacīraṃ, tāpasānaṃ vakkalaṃ.
Similarly, a vākacīra is a robe made by knotting vāka (bark fibers), which is the vakkala (bark garment) of ascetics.
Tương tự, y phục được làm bằng cách đan vỏ cây là vākacīraṃ (y phục vỏ cây), đó là vỏ cây của các đạo sĩ khổ hạnh.
Phalakasaṇṭhānāni phalakāni sibbitvā kataṃ phalakacīraṃ.
A phalakacīra is a robe made by sewing together phalakāni (wooden strips) that resemble planks.
Y phục được làm bằng cách may các miếng ván có hình dạng như ván là phalakacīraṃ (y phục ván).
Kesavālajanti kesehi ca vālehi ca jātaṃ vāyitaṃ kambalanti sambandho.
Kesavālaja means a blanket woven from hair (kesehi) and animal hair (vālehi); this is the connection.
Kesavālajaṃ (Làm từ tóc và lông) là tấm chăn được dệt từ tóc và lông, đó là mối liên hệ.
Ulūkapakkhājinakkhipeti ulūkānaṃ kosiyasakuṇānaṃ pakkhaṃ pakkhena kataṃ nivāsanañca ajinakkhipaṃ salomaṃ sakhuraṃ ajinamigānaṃ cammañca dhārayato thullaccayanti sambandho.
Ulūkapakkhājinakkhipe means that for one who wears a lower garment made from the feathers of ulūka (owls), the kosiyasakuṇa bird, and also a deerskin with hair and hooves, there is a thullaccaya offense; this is the connection.
Ulūkapakkhājinakkhipe (Mặc y phục lông cú và da thú) là người mặc y phục làm từ lông cú (chim kosīya) và da thú (da hươu có lông và móng) thì phạm thullaccaya (trọng tội), đó là mối liên hệ.
56. Kadalerakakkadussesūti kadaliyo ca erako ca akko ca, tesaṃ dussāni vatthāni, tesu ceva makacivākehi kate potthake cāpi dukkaṭaṃ.
56. Kadalerakakkadussesūti means that for clothes made from kadali (banana plants), eraka (a type of grass), and akka (milkweed), and also for potthake cāpi (garments) made from makacivāka (a type of bark), there is a dukkata offense.
56. Kadalerakakkadussesū (Trên vải chuối, vải eraka, vải akka) là vải làm từ cây chuối, cây eraka, cây akka, và cũng phạm dukkaṭa (tác ác) trên potthake cāpi (vải vỏ cây và vải makaciva).
Nimittatthe cetaṃ bhummaṃ.
And this locative case is in the sense of a cause.
Đây là cách dùng địa cách với ý nghĩa chỉ dấu.
Kadalidussādisaddena taṃdhāraṇamadhippetaṃ, tasmā taṃdhāraṇanimittaṃ dukkaṭaṃ hotīti attho.
By the word kadalidussa and so forth, wearing them is intended; therefore, the meaning is that a dukkata offense arises due to wearing them.
Từ “kadalidussādisaddena” (từ vải chuối, v.v.) có ý nghĩa là việc mặc chúng, do đó, ý nghĩa là việc mặc chúng là nguyên nhân phạm dukkaṭa.
Evaṃ sabbattha.
Thus, everywhere.
Tương tự ở mọi nơi.
‘‘Nīlako cā’’tiādinā dvando.
"Nīlako cā" and so forth is a dvanda compound.
“Nīlako cā” (Và màu xanh) v.v., là một cặp.
Sabbā nīlaka…pe… kaṇhakāti kammadhārayo.
"Sabbā nīlaka...etc...kaṇhakā" is a kammadhāraya compound.
Sabbā nīlaka…pe… kaṇhakāti là một karmadhāraya (ghép đẳng lập).
Nīlādivaṇṇayogena vatthaṃ nīlādi.
A cloth is nīlādi (blue, etc.) due to its association with the color blue and so forth.
Vải có màu xanh, v.v., do có màu xanh, v.v.
Nīlakaṃ umāpupphavaṇṇaṃ.
Nīlakaṃ is the color of an umā flower.
Nīlakaṃ (Màu xanh) là màu hoa lanh.
Mañjeṭṭhaṃ mañjeṭṭhikavaṇṇaṃ.
Mañjeṭṭhaṃ is the color of mañjeṭṭhika.
Mañjeṭṭhaṃ (Màu đỏ sẫm) là màu cây mañjeṭṭhi.
Pītaṃ kaṇikārapupphavaṇṇaṃ.
Pītaṃ is the color of a kaṇikāra flower.
Pītaṃ (Màu vàng) là màu hoa kaṇikāra.
Lohitaṃ jayasumanapupphavaṇṇaṃ.
Lohitaṃ is the color of a jayasumana flower.
Lohitaṃ (Màu đỏ) là màu hoa jayasumana.
Kaṇhakaṃ addāriṭṭhakavaṇṇaṃ.
Kaṇhakaṃ is the color of a half-baked brick.
Kaṇhakaṃ (Màu đen) là màu gạch nung.
Sabba-saddo panettha paccekaṃ yojetabbo.
Here, the word sabba (all) should be applied to each individually.
Từ “sabba” (tất cả) ở đây phải được ghép riêng lẻ.
57. Mahā…pe… ratteti mahāraṅgo ca mahānāmaraṅgo ca, tehi ratte.
57. Mahā...etc...ratte means dyed with mahāraṅga and mahānāmaraṅga.
57. Mahā…pe… ratte (Nhuộm bằng màu mahāraṅga và mahānāma) là được nhuộm bằng màu mahāraṅga và màu mahānāma.
Etthāpi puna suyyamānaṃ sabbasaddamanuvattiyaṃ, ‘‘sabbamahāraṅgaratte’’tiādinā attho veditabbo.
Here too, the word sabba (all) that is heard again should be understood as "sabbamahāraṅgaratte" and so forth.
Ở đây, từ “sabba” (tất cả) được nghe lại cũng phải được hiểu theo nghĩa “sabbamahāraṅgaratte” (tất cả được nhuộm bằng màu mahāraṅga), v.v.
Iminā ca asabbanīlakādi kappiyarajanarajitaṃ paribhuñjantassa natthi dosoti dīpeti.
By this, it is shown that there is no fault for one who uses a robe dyed with kappiya (proper) dyes, which are not entirely blue and so forth.
Điều này chỉ ra rằng không có lỗi khi thọ dụng y phục được nhuộm bằng thuốc nhuộm thích hợp không phải là tất cả màu xanh, v.v.
Tattha mahāraṅgo satapadipiṭṭhivaṇṇo.
Therein, mahāraṅga is the color of a centipede's back.
Trong đó, mahāraṅga là màu lưng con rết.
Mahānāmaraṅgo sambhinnavaṇṇo, so pana paṇḍupalāsavaṇṇo hoti, padumavaṇṇotipi vadanti.
Mahānāmaraṅga is a mixed color; it is the color of a faded leaf, or some say, the color of a lotus.
Mahānāmaraṅga là màu pha trộn, nó có màu lá úa, một số người nói là màu hoa sen.
Tirīṭaketi taṃ nāmaka rukkhatace.
Tirīṭake means the bark of a tree of that name.
Tirīṭake (Vỏ cây tirīṭaka) là vỏ cây cùng tên đó.
Acchinnadīghadasaketi sabbaso acchinnattā acchinnā ca majjhe chinnattā dīghā ca sā dasā ca vatthakoṭi yassāti aññapadatthasamāso.
Acchinnadīghadasake is an aññapadatthasamāsa (bahuvrīhi compound) meaning "that which has an unbroken fringe because it is completely unbroken, and a long fringe because it is cut in the middle, and a cloth edge."
Acchinnadīghadasake (Có tua dài không bị cắt) là một bahubbīhi-samāsa (ghép sở hữu) mà tua (vải) của nó không bị cắt hoàn toàn và dài do bị cắt ở giữa.
Phalapupphadaseti aññamaññaṃ saṃsibbitvā katā phalasadisā dasā ‘‘phalā’’ti vuccanti, ketakādi pupphasadisāni ‘‘pupphānī’’ti ca, phalā ca pupphā ca dasā yassa, phalasadise dase, pupphasadise dase cāti attho.
Phalapupphadase means fringes made by sewing together things resembling fruits are called "fruits," and things resembling ketaka and other flowers are called "flowers"; the meaning is "that which has fruit-like and flower-like fringes," or "fringe like fruits, fringe like flowers."
Phalapupphadase (Có tua hình trái cây và hoa) là những tua được may lại với nhau giống như trái cây được gọi là “phalā” (trái cây), và những tua giống như hoa ketaka, v.v., được gọi là “pupphānī” (hoa), nghĩa là những tua có hình trái cây và hoa, những tua giống trái cây, những tua giống hoa.
Veṭhaneti sīsaveṭhane.
Veṭhane means a head-wrap.
Veṭhane (Đồ quấn) là đồ quấn đầu.
Tathāti iminā sabbanīlakādīsu dukkaṭaṃ atidisati.
Tathā (similarly) extends the dukkata offense to all blue and so forth.
Tathā (Tương tự) với điều này,* áp dụng dukkaṭa (tác ác) cho tất cả các màu xanh, v.v.
Sabbanti kusacīrādikaṃ sakalaṃ.
Sabbaṃ means the entire kusacīra and so forth.
Sabbaṃ (Tất cả) là toàn bộ y phục cỏ, v.v.
Acchinnaṃ cīvaraṃ yassa so labhatīti sambandho.
The connection is that he obtains an unbroken robe.
Người nào nhận được y phục không bị cắt thì có liên hệ.
58. Mūlañca khandho ca taco ca pattañca phalañca pupphañca, tesaṃ pabhedoti chaṭṭhītappuriso.
58. Roots, stems, bark, leaves, fruits, and flowers; the varieties of these is a chaṭṭhītappurisa (genitive tatpurisa compound).
58. Rễ, thân, vỏ, lá, quả, và hoa, sự phân loại của chúng là một chaṭṭhītappurisa (ghép genitive tatpurisa).
Atha vā pabheda-saddassa kammasādhanatte tāniyeva pabhedoti kammadhārayo, tato.
Or, if the word pabheda (variety) is in the sense of an object, then those very things are the varieties, which is a kammadhāraya (descriptive compound); from that.
Hoặc, nếu từ “pabheda” (phân loại) là một karmasādhana (công cụ hành động), thì chính chúng là sự phân loại (karmadhāraya), từ đó.
Rajanti etehīti rajanāni, mūlādīni.
They dye with these, therefore they are rajanāni (dyes), which are roots and so forth.
Những thứ dùng để nhuộm là rajanāni (thuốc nhuộm), tức là rễ, v.v.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, cha rajanāni mūlarajana’’ntiādinā (mahāva. 344) bhagavatā anuññātattā vuttaṃ ‘‘rajanā chappakārāni, anuññātāni satthunā’’ti.
Because the Blessed One allowed them, saying, "Monks, I allow six kinds of dyes: root-dyes," and so forth (Mahāva. 344), it is stated: "There are six kinds of dyes, allowed by the Teacher."
Vì Đức Thế Tôn đã cho phép “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép sáu loại thuốc nhuộm: thuốc nhuộm rễ,” v.v. (mahāva. 344), nên đã nói: “Sáu loại thuốc nhuộm đã được Đức Đạo Sư cho phép.”
59. Mūleti mūlarajane haliddiṃ vivajjiya sabbaṃ labbhanti sambandho.
59. Mūle means that in root-dyes, everything except turmeric is permissible; this is the connection.
59. Mūle (Trong rễ) nghĩa là, đối với thuốc nhuộm rễ, tất cả đều được phép trừ nghệ, đó là mối liên hệ.
Evaṃ sabbattha.
Thus, everywhere.
Tương tự ở mọi nơi.
Mañjeṭṭhi ca tuṅgahārako cāti dvando.
Mañjeṭṭhi and tuṅgahāraka form a dvanda compound.
Mañjeṭṭhi và tuṅgahāraka là một cặp.
Alli-saddena nīli-saddena ca tesaṃ gacchajātīnaṃ pattāni gahitāni upacārena, tathā lodda-saddena kaṇḍula-saddena ca taco, kusumbha-saddena kiṃ suka-saddena ca pupphāni.
By the word alli and the word nīli, the leaves of those creeper species are figuratively taken; similarly, by the word lodda and the word kaṇḍula, the bark is taken; and by the word kusumbha and the word kiṃsuka, the flowers are taken.
Bằng từ “alli” và từ “nīli”, lá của các loài cây đó được lấy theo nghĩa ẩn dụ, tương tự, bằng từ “lodda” và từ “kaṇḍula” là vỏ cây, và bằng từ “kusumbha” và từ “kiṃsuka” là hoa.
Teneva ca tāni napuṃsakāni.
And for this reason, they are neuter.
Chính vì thế mà chúng là giống trung tính.
Tuṅgahārako nāma eko kaṇṭakarukkho, tassa haritālavaṇṇaṃ khandharajanaṃ hoti.
Tuṅgahāraka is a thorny tree; its stem-dye is the color of haritāla (orpiment).
Tuṅgahāraka là tên một loại cây có gai, chất nhuộm từ thân cây của nó có màu vàng nghệ.
Allipattena ekavāraṃ gihiparibhuttaṃ rajituṃ vaṭṭati.
It is permissible to dye with allipatta once, after it has been used by a layperson.
Được phép nhuộm một lần bằng lá allipa với vật đã được cư sĩ sử dụng.
Phalarajane sabbampi vaṭṭati.
In fruit-dyes, everything is permissible.
Trong việc nhuộm bằng quả, tất cả đều được phép.
61. ‘‘Magadhesū’’ti vattabbe magadheti vacanavipallāsena vā ‘‘paccāsā satī’’tiādīsu viya su-saddalopena vā vuttaṃ.
Where it should be said "in Magadha", magadhe is stated either by an inversion of words or by the elision of the su sound, as in "paccāsā satī" and so forth.
61. Lẽ ra phải nói là ‘‘tại Magadha’’ (Magadhesu) nhưng lại nói là Magadhe do sự đảo ngược từ ngữ, hoặc do sự lược bỏ từ su-sadda như trong ‘‘paccāsā satī’’ (sự hy vọng có) v.v.
Nāḷidvayataṇḍulasādhitanti ettha magadhāpekkhopi nāḷi-saddo dvaya-saddena samāso hoti gammakattāti nāḷiyā dvayaṃ nāḷidvayaṃ.
In nāḷidvayataṇḍulasādhitaṃ, the word nāḷi, even when referring to Magadha, is compounded with the word dvaya because it is understandable; thus, nāḷidvaya means two nāḷi measures.
Trong cụm từ nāḷidvayataṇḍulasādhitaṃ (nấu bằng hai nāḷi gạo), từ nāḷi, dù liên quan đến Magadha, cũng kết hợp với từ dvaya (hai) để tạo thành một danh từ kép (gammakatta), tức là nāḷiyā dvayaṃ (hai nāḷi) là nāḷidvayaṃ.
Tattha magadhanāḷi nāma aḍḍhaterasapalā hoti.
There, a Magadhan nāḷi is thirteen and a half palas.
Ở đây, một nāḷi Magadha có mười hai rưỡi palā.
Ettha ca aḍḍhaterasapalāni māsānanti vadanti.
Here, they say thirteen and a half palas are māsas.
Ở đây, người ta nói mười hai rưỡi palā là trọng lượng.
Nāḷidvayena pamitā taṇḍulā sukoṭṭitaparisuddhā anupahatapurāṇasālitaṇḍulā nāḷidvayataṇḍulā, tehi sādhitaṃ pacitanti attho.
Nāḷidvayataṇḍulā refers to rice grains measured by two nāḷis, well-pounded, pure, and of unblemished old rice; tehi sādhitaṃ means cooked with these.
Nāḷidvayataṇḍula là gạo được đong bằng hai nāḷi, đã được xay giã sạch sẽ, là gạo lúa cũ không bị hư hỏng. Sādhitaṃ có nghĩa là đã được nấu chín bằng số gạo đó.
Odananti sammā sampāditaṃ avassāvitodanaṃ.
Odana means properly prepared, un-strained rice.
Cơm (Odanaṃ) là cơm đã được nấu chín đúng cách, không bị nhão.
Sūpanti odanassa catutthabhāgappamāṇaṃ nātighanaṃ nātitanukaṃ hatthahāriyaṃ sabbasambhārasaṅkhataṃ muggasupaṃ.
Sūpa means a mung bean soup, one-fourth the measure of the rice, neither too thick nor too thin, easily handled, and prepared with all ingredients.
Canh (Sūpaṃ) là canh đậu xanh (muggasūpaṃ), có lượng bằng một phần tư cơm, không quá đặc cũng không quá loãng, có thể dùng tay múc được, và được chế biến với tất cả các gia vị.
Byañjanañca tadūpiyanti tassa odanassa upiyaṃ anurūpaṃ yāva carimālopappahonakaṃ macchamaṃsādibyañjanañca ukkaṭṭho gaṇhātīti sambandho.
And byañjanañca tadūpiyaṃ is connected thus: the highest one takes a relish suitable for that rice, such as fish or meat, sufficient for the last mouthful.
Và thức ăn kèm phù hợp (Byañjanañca tadūpiyaṃ) có nghĩa là thức ăn kèm như cá, thịt, v.v., phù hợp với cơm đó, đủ dùng cho đến miếng cơm cuối cùng, được người ưu việt thọ nhận.
62. Tassāti yathāvuttaodanādino.
Tassā means of the aforementioned rice, etc.
62. Của nó (Tassā) là của cơm và các món ăn đã nêu.
Upaḍḍhoti upaḍḍhaṃ nāḷikodanādi assa atthīti upaḍḍho.
Upaḍḍho means half, implying that it has half a nāḷi of rice, etc.
Nửa (Upaḍḍho) là cái có một nửa nāḷi cơm, v.v., nên gọi là upaḍḍho.
Eva-kārena atirekaṃ nivatteti.
The particle eva excludes anything in excess.
Từ eva (chỉ) loại bỏ phần dư thừa.
Tatoti yathāvuttanāḷikodanādito.
Tato means from the aforementioned nāḷi of rice, etc.
Từ đó (Tato) là từ nāḷi cơm và các món ăn đã nêu.
Ukkaṭṭhato ukkaṭṭho ca omakomako ca apattoti yojanā.
The connection is: the highest, and the lowest of the lowest, are not bowls.
Bát ưu việt hơn bát ưu việt nhất và bát kém nhất là sự kết hợp.
Omakato omako omakomako.
Omakomako means the lowest of the lowest.
Kém hơn cái kém nhất là kém nhất trong các loại kém (omakomako).
Iminā puna pattadvayadassanena pamāṇato tayopi pattā vibhāgato nava hontīti dīpeti.
By showing these two bowls again, it indicates that by measure, the three bowls are nine in total by division.
Bằng cách trình bày thêm hai loại bát này, nó cho thấy rằng, theo kích thước, có ba loại bát, và theo phân loại, có chín loại.
Tattha yasmiṃ magadhanāḷidvayataṇḍulodanādikaṃ sabbampi vaḍḍhanapakkhe ṭhitaṃ pakkhittaṃ sace pattassa mukhavaṭṭiyā heṭṭhimarājisamaṃ tiṭṭhati, suttena vā hīrena vā chindantassa suttassa vā hīrassa vā heṭṭhimantaṃ phusati, ayaṃ ukkaṭṭho nāma patto.
Among these, a bowl into which all the Magadhan two-nāḷi rice, etc., is placed, remaining at the level of the lower ridge of the bowl's rim, or if cut with a thread or hair, touching the lower end of the thread or hair, is called the highest bowl.
Trong đó, nếu tất cả cơm hai nāḷi Magadha và các món ăn khác được cho vào và ở mức bằng với vạch dưới của vành bát, hoặc nếu khi cắt bằng sợi chỉ hoặc sợi tóc, sợi chỉ hoặc sợi tóc chạm vào mép dưới, thì đây là bát gọi là ưu việt nhất (ukkaṭṭho).
Sace taṃ rājiṃ atikkamma thūpīkataṃ tiṭṭhati, ayaṃ ukkaṭṭhomako nāma patto.
If it exceeds that ridge and stands heaped up, this is called the lowest of the highest bowl.
Nếu nó vượt quá vạch đó và được chất thành đống, thì đây là bát gọi là kém hơn loại ưu việt nhất (ukkaṭṭhomako).
Sace taṃ rājiṃ na sampāpuṇāti antogatameva, ayaṃ ukkaṭṭhukkaṭṭho nāma patto.
If it does not reach that ridge but remains within, this is called the highest of the highest bowl.
Nếu nó không đạt đến vạch đó mà nằm bên trong, thì đây là bát gọi là ưu việt trong loại ưu việt nhất (ukkaṭṭhukkaṭṭho).
‘‘Ekaṃ nāḷikodanādi sabbampi pakkhittaṃ vuttanayeneva heṭṭhimarājisamaṃ tiṭṭhati, ayaṃ majjhimo nāma patto’’tiādinā majjhimamajjhimomakamajjhimukkaṭṭhā ca ‘‘yattha upaḍḍhanāḷikodanādi sabbampi pakkhittaṃ heṭṭhimarājisamaṃ tiṭṭhati, ayaṃ omako nāma patto’’tiādinā omakaomakomakaomakukkaṭṭhā ca pattā ukkaṭṭhe vuttanayeneva veditabbā.
Similarly, the middle of the middle, the lowest of the middle, and the highest of the middle bowls, as well as the lowest of the lowest, the lowest of the lowest, and the highest of the lowest bowls, should be understood in the same way as described for the highest, for example: "If all of one nāḷi of rice, etc., is placed and remains at the level of the lower ridge in the manner described, this is called the middle bowl."
Các loại bát trung bình trong loại trung bình, kém trong loại trung bình, ưu việt trong loại trung bình (majjhimamajjhimomakamajjhimukkaṭṭhā) được hiểu theo cách đã nêu, bắt đầu bằng ‘‘Nếu tất cả một nāḷi cơm và các món ăn khác được cho vào và ở mức bằng với vạch dưới theo cách đã nêu, thì đây là bát gọi là trung bình’’; và các loại bát kém trong loại kém, kém nhất trong loại kém, ưu việt trong loại kém (omakaomakomakaomakukkaṭṭhā) được hiểu theo cách đã nêu đối với loại ưu việt nhất, bắt đầu bằng ‘‘Nếu tất cả nửa nāḷi cơm và các món ăn khác được cho vào và ở mức bằng với vạch dưới, thì đây là bát gọi là kém nhất’’.
Tesu dve apattā bhājanaparibhogena paribhuñjitabbā, nādhiṭṭhānūpagā, na vikappanūpagā.
Of these, the two bowls that are not bowls should be used as containers, not for formal determination (adhiṭṭhāna) or formal assignment (vikappana).
Trong số đó, hai loại bát không được phép phải được sử dụng như dụng cụ đựng, không được tác ý (adhiṭṭhāna) và không được biệt trí (vikappana).
63. Kappo sako atirekapatto dasāhaparamaṃ dhāreyyāti yojanā.
The connection is: a permissible extra bowl may be kept for a maximum of ten days.
63. Bát của mình, bát dư, được phép giữ tối đa mười ngày là sự kết hợp.
Tattha kappoti kappiyo.
There, kappo means permissible.
Trong đó, kappo có nghĩa là hợp lệ.
Sakoti attano santako.
Sako means one's own.
Sako có nghĩa là của mình.
Kappiyattā pana attasantakattā ca sattannampi adhiṭṭhānavikappanūpagatā veditabbā.
Because they are permissible and one's own, all seven bowls are understood to be suitable for formal determination and formal assignment.
Vì hợp lệ và là của mình, nên bảy loại bát đều được hiểu là có thể tác ý và biệt trí.
Tattha ayopatto pañcahi pākehi, mattikāpatto dvīhi pākehi pakko adhiṭṭhānūpago ca vikappanūpago ca, tathā ubhopi kākaṇikamattassāpi mūlassa anavasesetvā dinne, sabbaso attasantakatte viññāte ca adhiṭṭhānavikappanūpagāti daṭṭhabbaṃ.
There, an iron bowl fired five times and an earthenware bowl fired twice are suitable for formal determination and formal assignment; similarly, both are suitable for formal determination and formal assignment when given without leaving a single kākaṇika of value, and when it is known to be entirely one's own.
Trong đó, bát sắt đã được nung năm lần, bát đất đã được nung hai lần, thì có thể tác ý và biệt trí. Tương tự, cả hai loại bát đều có thể tác ý và biệt trí khi đã được dâng cúng mà không còn giữ lại dù chỉ một kākaṇika giá trị, và khi đã được biết là hoàn toàn thuộc sở hữu của mình.
Atirekapattoti anadhiṭṭhitāvikappitatāya atirekapatto.
Atirekapatto means an extra bowl due to not being formally determined or formally assigned.
Bát dư (Atirekapatto) là bát dư do chưa được tác ý hoặc biệt trí.
Adhiṭṭhānapaccuddhārā panettha cīvare vuttāva.
The formal determination and revocation here are as stated for robes.
Việc tác ý và hoàn tác ý ở đây đã được nói đến trong phần y phục.
Vikappentena pana pattānaṃ ekabahubhāvaṃ, sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘imaṃ patta’’nti vā ‘‘ime patte’’ti vā ‘‘etaṃ patta’’nti vā ‘‘ete patte’’ti vā vatvā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vattabbaṃ.
However, when formally assigning, one should know whether there is one bowl or many, and whether they are present or not, and then say "this bowl" or "these bowls", or "that bowl" or "those bowls", and then say "I formally assign it/them to you."
Khi biệt trí, hành giả phải biết bát là một hay nhiều, và có ở gần hay không ở gần, rồi nói ‘‘chiếc bát này’’ hoặc ‘‘những chiếc bát này’’ hoặc ‘‘chiếc bát đó’’ hoặc ‘‘những chiếc bát đó’’, và nói ‘‘Tôi biệt trí cho ngài’’.
Sammukhādibhedo panettha cīvare vakkhamānanayena veditabbo.
The divisions such as "in front" should be understood here in the manner that will be explained for robes.
Sự phân biệt về trực diện, v.v., ở đây phải được hiểu theo cách sẽ được nói đến trong phần y phục.
Dasāhaparamanti dasa ahāni paramo paricchedo assāti dahāhaparamo, kālo, taṃ.
Dasāhaparamaṃ means that ten days is its ultimate limit, referring to the time.
Tối đa mười ngày (Dasāhaparamaṃ) là mười ngày là giới hạn tối đa của nó, tức là thời gian đó.
Accantasaṃyoge upayogavacanaṃ.
It is an instrumental case for expressing continuous association.
Đây là cách dùng từ trong trường hợp liên tục hoàn toàn.
Dhāreyyoti paribhogavasena dhāretabbo.
Dhāreyyo means it should be kept for use.
Được giữ (Dhāreyyo) là được giữ để sử dụng.
Tasmiṃkāle atināmite patto nissaggiyo hotīti yojanā.
The connection is that when that time is exceeded, the bowl becomes liable to relinquishment.
Nếu vượt quá thời gian đó, bát sẽ trở thành vật xả bỏ là sự kết hợp.
Atināmiteti atikkāmite nissaggiyo hoti, ekādase aruṇuggamane saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā padabhājanīye (pārā. 602) vuttanayena patto nissajjitabbo hoti, tathā sati pācittiyāpatti cassa hotīti adhippāyo.
Atināmite means atikkāmite (exceeded), and it becomes nissaggiyo. The meaning is that at the dawning of the eleventh day, the bowl must be relinquished to the Saṅgha, or to a group, or to an individual, in the manner stated in the word-analysis, and if that is the case, there is also an offense of pācittiya for him.
Vượt quá (Atināmite) có nghĩa là khi đã vượt qua, bát sẽ trở thành vật xả bỏ (nissaggiyo). Khi mặt trời mọc vào ngày thứ mười một, bát phải được xả bỏ cho Tăng, cho một nhóm, hoặc cho một cá nhân theo cách đã nói trong phần chia sẻ từng phần (padabhājanīye). Khi đó, hành giả sẽ phạm tội pācittiya là ý nghĩa.
64. ‘‘Acchedā’’tiādi cīvare vuttanayattā uttānameva.
64. “Acchedā” and so on is clear, as the method is stated in (the section on) robes.
64. ‘‘ Không mất’’ (Acchedā) v.v., đã được nói trong phần y phục nên rất rõ ràng.
Ayaṃ pana viseso – maraṇuddhaṭāti uddharaṇaṃ uddhaḷaṃ, paccuddhāro.
This is the distinction: maraṇuddhaṭā means uddharaṇaṃ (lifting out), uddhaḷaṃ (uprooting), paccuddhāro (restoration).
Tuy nhiên, có sự khác biệt này – do chết hoặc hoàn tác ý (maraṇuddhaṭā): uddharaṇaṃ là uddhaḷaṃ, tức là hoàn tác ý.
Maraṇañca uddhaṭañca maraṇuddhaṭā, tasmā.
Maraṇa (death) and uddhaṭa (lifted out) are maraṇuddhaṭā, therefore.
Cái chết và sự hoàn tác ý là maraṇuddhaṭā, do đó.
Chiddenāti yena kaṅgusitthaṃ nikkhamati ceva pavisati ca, tena mukhavaṭṭito heṭṭhā dvaṅgulachiddena.
Chiddena means through a hole, from which grains of millet emerge and enter, through a hole two finger-breadths below the rim.
Do lỗ thủng (Chiddenā) là do một lỗ thủng hai ngón tay dưới vành bát, nơi mà hạt kê có thể rơi ra và rơi vào.
Pattādhiṭṭhānamujjhatīti patto adhiṭṭhānaṃ ujjhati vissajjati.
Pattādhiṭṭhānamujjhatī means the bowl relinquishes its designation.
Bát từ bỏ tác ý (Pattādhiṭṭhānamujjhatī) có nghĩa là bát từ bỏ tác ý, tức là bỏ.
65. Idāni ‘‘patta’’ntiādinā aññathā pariharaṇe dukkaṭaṃ dasseti.
65. Now, beginning with “pattaṃ”, it shows the offense of dukkata for handling it in other ways.
65. Bây giờ, với từ ‘‘ bát’’ v.v., nó cho thấy tội dukkaṭa nếu giữ gìn không đúng cách.
Tattha sodakaṃ pattaṃ na paṭisāmeyyāti yojanā.
The connection there is: one should not put away a wet bowl.
Trong đó, không được cất bát có nước là sự kết hợp.
Na paṭisāmeyyāti guttaṭṭhāne na nikkhipeyya, ‘‘sodakaṃ pattaṃ uṇhe na ca otape’’tiādinā ca yojanīyaṃ.
Na paṭisāmeyyā means one should not put it in a protected place, and it should be connected with phrases like “a wet bowl, not in the heat, nor in the sun.”
Không được cất (Na paṭisāmeyyā) có nghĩa là không được đặt ở nơi an toàn. Và cũng phải kết hợp với ‘‘không được để bát có nước dưới nắng nóng’’ v.v.
Na ca otapeti neva īsakaṃ tāpeyya.
Na ca otape means one should not even slightly warm it.
Và không được phơi nắng (Na ca otape) có nghĩa là không được phơi nắng dù chỉ một chút.
Na nidaheti nirudakaṃ katvāpi bhusaṃ na nidaheyya, vodakaṃ katvā īsakaṃ tāpeyyātipi byatirekattho.
Na nidahe means one should not intensely dry it even after making it waterless; the opposite meaning is that one should make it waterless and warm it slightly.
Không được đốt (Na nidahe) có nghĩa là không được đốt mạnh ngay cả khi đã làm khô nước. Ý nghĩa ngược lại là sau khi làm khô nước, có thể phơi nắng một chút.
Bhūmyā na ṭhapeti kharāya bhūmiyā na ṭhapeyya.
Bhūmyā na ṭhape means one should not place it on rough ground.
Không được đặt trên đất (Bhūmyā na ṭhape) có nghĩa là không được đặt trên đất cứng.
Yattha pana vaṇṇo na dussati, evarūpāya mattikāya paribhaṇḍakatāya bhūmiyā vā tathārūpāya eva vālikāya vā nikkujjitvā ukkujjitvā ṭhapetuṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to place it upside down or right side up on earth that is smooth and adorned, or on sand of that nature, where its color will not be spoiled.
Tuy nhiên, được phép úp hoặc ngửa bát trên đất sét đã được trát vữa hoặc trên cát tương tự, nơi màu sắc không bị hư hại.
No ca laggayeti bhittikhilādīsu na olambeyya.
No ca laggaye means one should not hang it on walls or pillars.
Và không được treo (No ca laggaye) có nghĩa là không được treo trên tường, cọc, v.v.
66. ‘‘Miḍḍhante vā’’tiādinā vatvā pattaṃ ṭhapetuṃ na ca kappatīti yojetabbaṃ.
66. Beginning with “Miḍḍhante vā” and so on, it should be connected with “it is not permissible to place the bowl.”
66. Sau khi nói ‘‘ trên mép tường’’ v.v., phải kết hợp rằng không được phép đặt bát.
Miḍḍhanteti āḷindakamiḍḍhikādīnaṃ miḍḍhīnaṃ ante.
Miḍḍhante means at the edge of projections such as window-sills and ledges.
Trên mép tường (Miḍḍhante) là trên mép của các bức tường như hành lang, v.v.
Sace pana parivattetvā tattheva patiṭṭhāti, evarūpāya vitthiṇṇāya miḍḍhiyā ṭhapetuṃ vaṭṭati.
However, if it can be inverted and rests firmly there, it is permissible to place it on such a wide projection.
Tuy nhiên, nếu bát có thể lật lại và đứng vững ở đó, thì được phép đặt trên mép tường rộng như vậy.
Paribhaṇḍante vāti bāhirapasse katāya tanukāya miḍḍhikāya ante vā.
Paribhaṇḍante vā means at the edge of a thin projection made on the outer side.
Hoặc trên mép vách ngăn (Paribhaṇḍante vā) là trên mép của một bức tường mỏng được xây ở phía ngoài.
Ettha vā-saddo samuccaye, so ca paccekaṃ yojetabbo.
Here, the word vā (or) is for conjunction, and it should be connected with each item.
Ở đây, từ vā (hoặc) có nghĩa là tập hợp, và nó phải được kết hợp riêng lẻ.
Aṅke pana aṃsabaddhakena aṃsakūṭe laggetvā ṭhapetuñca vaṭṭati.
It is permissible to place it on the lap, or to hang it on the shoulder with a shoulder-strap.
Tuy nhiên, được phép đặt bát trên đùi bằng cách buộc vào vai hoặc treo trên vai.
Chattepi bhaṇḍakena saddhiṃ bandhitvā vā aṭṭaṃ katvā vā ṭhapetuṃ vaṭṭati.
It is also permissible to tie it with other belongings on an umbrella, or to make a stand and place it.
Cũng được phép đặt bát trong lọng bằng cách buộc cùng với đồ vật hoặc làm thành một cái giá.
Mañcepi aññena saddhiṃ bandhitvā ṭhapetuṃ, aṭaniyaṃ bandhitvā olambetuṃ vaṭṭati.
On a bed, it is permissible to tie it with something else and place it, or to tie it to the bedpost and hang it.
Ngay cả trên giường, được phép buộc chung với vật khác rồi đặt lên, hoặc buộc vào giá treo rồi treo lên.
67. Pattena ucchiṭṭhodakañca calakaṭṭhikañca na nīhareyyāti sambandho.
67. The connection is: one should not carry out leftover water or bone fragments with the bowl.
67. Liên quan đến việc không được mang nước rửa miệng và xương đã nhai bằng bát.
Ucchiṭṭhodakanti mukhavikkhālanodakaṃ.
Ucchiṭṭhodakaṃ means water for rinsing the mouth.
Ucchiṭṭhodaka là nước rửa miệng.
Calakāni ca cabbetvā apaviddhāmisāni aṭṭhikāni macchamaṃsaaṭṭhikāni ca calakaṭṭhikaṃ.
Calakaṭṭhikaṃ refers to bone fragments that have been chewed and discarded, such as fish and meat bones.
Những miếng thịt đã nhai và bỏ đi, những xương cá và xương thịt là calakaṭṭhikaṃ.
Pattaṃ paṭiggahaṃ katvā hatthaṃ dhovitumpi hatthadhotādi udakampi patte ākiritvā nīharitumpi anucchiṭṭhaṃ suddhapattaṃ ucchiṭṭhahatthena gaṇhitumpi na vaṭṭati.
It is not permissible to use the bowl as a receptacle for washing hands, or to pour hand-washing water into the bowl and carry it out, or to take a clean, unsoiled bowl with soiled hands.
Không được phép dùng bát làm vật hứng để rửa tay, không được phép đổ nước rửa tay vào bát rồi mang đi, cũng không được phép cầm bát sạch bằng tay dơ.
Macchamaṃsaphalāphalādīni khādanto yaṃ tattha aṭṭhiṃ vā calakaṃ vā chaḍḍetukāmo hoti, taṃ patte ṭhapetuṃ na labhati.
When eating fish, meat, fruits, etc., if one wishes to discard a bone or fragment, one should not place it in the bowl.
Khi ăn cá, thịt, trái cây, v.v., nếu muốn bỏ xương hoặc những miếng thịt đã nhai, không được phép đặt chúng vào bát.
Mukhato nīhaṭaṃ pana yaṃ kiñci puna akhāditukāmo patte ṭhapetuṃ na labhati.
Anything taken out of the mouth that one does not wish to eat again should not be placed in the bowl.
Bất cứ thứ gì đã lấy ra khỏi miệng mà không muốn ăn lại, không được phép đặt vào bát.
Siṅgiverādīni ḍaṃsitvā puna ṭhapetuṃ labhati.
However, it is permissible to bite ginger and similar items and then place them back.
Tuy nhiên, được phép cắn gừng, v.v., rồi đặt lại.
Pattahatthoti patto hatthe yassāti viggaho.
Pattahattho is analyzed as “one whose bowl is in hand.”
Pattahattho là sự phân tích: người có bát trong tay.
‘‘Pattahattho, kavāṭa’’nti ca upalakkhaṇametaṃ.
“Pattahattho, kavāṭaṃ” (bowl in hand, door) is merely an illustration.
“Pattahattho, kavāṭa” (cầm bát, cửa) là một sự ám chỉ.
Yattha katthaci sarīrāvayave pana pattasmiṃ sati yena kenaci sarīrāvayavena kavāṭaṃ paṇāmetuṃ, ghaṭikaṃ vā ukkhipituṃ, sūciṃ vā kuñcikāya avāpurituṃ na labhati.
If the bowl is on any part of the body, it is not permissible to open a door, or lift a latch, or unlock a bolt with a key, using any part of the body.
Khi có bát trên bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, không được phép dùng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể để đẩy cửa, hoặc nâng chốt cửa, hoặc mở khóa bằng chìa khóa.
Aṃsakūṭe pana pattaṃ laggetvā yathāsukhaṃ avāpurituṃ labhati.
However, it is permissible to hang the bowl on the shoulder and open it comfortably.
Tuy nhiên, được phép treo bát lên vai và mở cửa một cách thoải mái.
68. Bhūmiyā bhūmisambandhī ādhārako, tasmiṃ dantavallivettādīhi kate valayādhārake ca ekadārunā kate dāruādhārake ca bahūhi daṇḍehi kate daṇḍādhārake ca yattha ṭhapito patto yathā parivattitvā na paripatati, tathā suṭṭhu sajjite tasmiṃ pattassupari pattoti evarūpe duve patte ṭhapeyyāti padatthayojanā.
68. "A stand related to the ground, a circular stand made of ivory, creepers, reeds, etc., a wooden stand made of a single piece of wood, and a stick stand made of many sticks, where a bowl, once placed, does not roll over and fall; in such a well-prepared stand, one should place two bowls one on top of the other"—this is the explanation of the terms.
68. Bhūmiya là vật đỡ liên quan đến đất. Trong vật đỡ hình vòng được làm bằng ngà voi, mây, v.v., và trong dāruādhāraka được làm từ một thanh gỗ, và trong daṇḍādhāraka được làm từ nhiều thanh gỗ, ở đó bát được đặt sao cho không bị lật đổ và rơi xuống, nên được đặt duve patte (hai bát) theo cách này, nghĩa là một bát đặt trên một bát, đây là cách giải thích ý nghĩa của từ.
Bhamakoṭisadiso pana dāruādhārako tīhi daṇḍakehi baddho daṇḍādhārako ca ekassapi pattassa anokāso, tattha ṭhapetvāpi hatthena gahetvā nisīditabbaṃ.
However, a wooden stand resembling a drill-point, and a stick stand bound with three sticks, do not provide space for even one bowl; even if placed there, one must hold it with the hand while sitting.
Tuy nhiên, vật đỡ bằng gỗ giống như con quay và vật đỡ bằng gậy được buộc bằng ba thanh gậy không có chỗ cho dù chỉ một bát, ngay cả khi đặt ở đó cũng phải cầm bằng tay mà ngồi.
Bhūmiyanti kaṭasārakādinā atthatāya bhūmiyā pana nikkujjitvā vā paṭikujjitvā vā ekaṃ pattaṃ ṭhapeyyāti yojanā.
On the ground: The explanation is that on the ground spread with a mat or similar, one should place one bowl, either face down or face up.
Bhūmiya là trên mặt đất được trải bằng chiếu, v.v., được phép úp hoặc ngửa ekaṃ (một) bát, đây là cách giải thích.
69. Idāni akappiyapatte dasseti ‘‘dārū’’tiādinā.
69. Now it shows the unallowable bowls, beginning with "wood".
69. Bây giờ, các loại bát không thích hợp được chỉ ra bằng “dārū” (gỗ), v.v.
Tattha suvaṇṇameva sovaṇṇaṃ.
Therein, gold itself is sovaṇṇa.
Trong đó, chỉ vàng là sovaṇṇa (bằng vàng).
Dāru ca rūpiyañca sovaṇṇañca maṇi ca veḷuriyañca dāru…pe… veḷuriyāni, tehi nibbattā dāru…pe… mayā.
Wood, and silver, and gold, and gems, and lapis lazuli are wood... and lapis lazuli; those made from them are wood... made.
Gỗ, bạc, vàng, ngọc và lưu ly là dāru…pe… veḷuriyāni; những thứ được làm từ chúng là dāru…pe… mayā.
Dīgho pana ‘‘veḷuriyāmayā’’ti gāthābandhasukhatthaṃ kato.
The long vowel in "veḷuriyāmayā" is made for the sake of metrical ease.
Tuy nhiên, âm “veḷuriyāmayā” được kéo dài để phù hợp với nhịp điệu của bài kệ.
Evamuparipi tādisaṃ viññeyyaṃ.
Similarly, the same should be understood above.
Tương tự như vậy, những điều tương tự cũng nên được hiểu ở trên.
Tattha indanīlādi maṇi nāma.
Therein, gems are indanīla and so forth.
Trong đó, maṇi (ngọc) là ngọc bích, v.v.
Kaṃso ca kāco ca tipu ca sīsañca phalikā ca tambaloho cāti dvando, tehi jātā kaṃsa…pe… jā.
Bronze, and glass, and tin, and lead, and crystal, and copper are a dvandva compound; those born from them are bronze... born.
Đồng, thủy tinh, thiếc, chì và pha lê, và đồng đỏ là một cặp từ ghép (dvando); những thứ được làm từ chúng là kaṃsa…pe… jā.
Tattha kaṃsa-saddena vaṭṭalohopi saṅgahito.
Therein, the word kaṃsa also includes vaṭṭaloha (round iron).
Trong đó, từ kaṃsa (đồng) cũng bao gồm đồng thau.
Setaṃ tipu, kaṇhaṃ sīsaṃ.
White is tin, black is lead.
Tipu là thiếc trắng, sīsaṃ là chì đen.
70. Chavasīsamayoti chavassa matamanussassa sīsaṃ sīsakapālaṃ, tena nibbatto chavasīsamayo.
70. Made of a corpse's skull: chava is a corpse, a dead person; sīsa is a head, a skull; that which is made from it is chavasīsamayo.
70. Chavasīsamayo là sọ của một xác chết, một người chết, được làm từ nó là chavasīsamayo.
Ghaṭi ca tumbañca, tesaṃ kaṭāho, tehi jātāti ghaṭitumbakaṭāhajā.
A pot and a gourd, their bowl; those born from them are pot-gourd-bowl-born.
Ghaṭi (nồi) và tumba (bầu), và chảo của chúng, những thứ được làm từ chúng là ghaṭitumbakaṭāhajā.
Tattha ghaṭīti ghaṭoyeva.
Therein, pot means a pot itself.
Trong đó, ghaṭī là nồi.
Tumbaṃ alābu.
Gourd means alābu.
Tumbaṃ là bầu.
Iti ime sabbe pattā akappiyā vuttā, dukkaṭavatthukā ca vuttāti yojanā.
Thus, all these bowls are declared unallowable, and are declared to be dukkata objects—this is the explanation.
Như vậy, tất cả những loại bát này được nói là không thích hợp, và cũng được nói là có lỗi dukkaṭa, đây là cách giải thích.
Tattha rūpiyādīsu catūsu sace gihī bhattaggesu suvaṇṇataṭṭakādīsu byañjanaṃ katvā upanāmenti, āmasituṃ na vaṭṭati.
Therein, concerning silver and the other four, if householders offer food with curry in gold platters, etc., in the refectory, it is not allowable to touch them.
Trong đó, nếu gia chủ dâng thức ăn trong các loại đĩa vàng, v.v., làm từ bạc, v.v., bốn loại đó, thì không được phép chạm vào.
Kaṃsakācaphalikajāni pana taṭṭakādīni bhājanāni puggalikaparibhogeneva na vaṭṭanti, saṅghikaparibhogena vā gihivikaṭāni vā vaṭṭanti.
However, vessels such as platters made of bronze, glass, or crystal are not allowable for personal use, but are allowable for use by the Saṅgha or as householders' oddments.
Tuy nhiên, các loại đĩa, v.v., làm từ đồng, thủy tinh, pha lê không được phép sử dụng cho mục đích cá nhân, nhưng được phép sử dụng cho mục đích của Tăng đoàn hoặc các vật dụng của gia chủ.
Ghaṭitumbakaṭāhajā pana labhitvā pariharituṃ na vaṭṭanti, tāvakālikaṃ paribhuñjituṃ vaṭṭanti.
But those made of pots, gourds, or bowls are not allowable to be kept after receiving them, but are allowable to be used temporarily.
Các loại bát làm từ nồi, bầu, chảo không được phép giữ lại, nhưng được phép sử dụng tạm thời.
71-2. Dāru …pe… veḷuriyāmayā akappiyā, phalikākācakaṃsajā thālakā gihisantakā saṅghikā ca kappiyā, tumbaghaṭijā tāvakālikā kappiyāti sambandho.
71-2. Plates made of wood... lapis lazuli are unallowable; plates made of crystal, glass, or bronze, belonging to householders or the Saṅgha, are allowable; those made of gourds or pots are temporarily allowable—this is the connection.
71-2. Các loại đĩa làm từ gỗ…pe… lưu ly là không thích hợp. Các loại đĩa làm từ pha lê, thủy tinh, đồng thuộc về gia chủ hoặc Tăng đoàn là thích hợp. Các loại đĩa làm từ bầu, nồi là thích hợp để dùng tạm thời, đây là sự liên kết.
Kappanti parikappanti avirodhibhāvenevāti kappā, tathā kappiyā.
They are kappā (allowable) because they are parikappanti (arranged) in a non-conflicting manner; similarly, kappiyā (allowable).
Kappanti (thích hợp) là parikappanti (được phép) theo cách không mâu thuẫn, tức là kappā (thích hợp), và tương tự là kappiyā (thích hợp).
Na kappā akappā.
Not allowable are akappā.
Không thích hợp là akappā.
Saṅghassa ime saṅghikā.
These belonging to the Saṅgha are saṅghikā.
Những thứ này thuộc về Tăng đoàn là saṅghikā.
Tāva-saddo avadhimhi.
The word tāva is for a limit.
Từ “tāva” (tạm thời) chỉ giới hạn.
Tāva bhojanāvadhibhūto kālo etāsanti tāvakālikā, bhuñjitvā chaḍḍetabbā, na pariharitabbāti adhippāyo.
Those for which the time of eating is the limit are tāvakālikā; the intention is that they should be discarded after eating, not kept.
Tāvakālikā là những thứ có thời gian giới hạn là bữa ăn, ý nghĩa là phải bỏ đi sau khi ăn, không được giữ lại.
73. Yena iriyāpathena upalakkhito pañcannaṃ bhojanānaṃ yaṃ kiñci bhojanaṃ bhuñjamāno ayaṃ bhikkhu kappiyānaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ hatthapāsopanītānaṃ pavārito, tato iriyāpathato aññena iriyāpathena anatirittakaṃ yāvakālikaṃ bhuñjeyya ce, imassa pācitti hotīti padatthayojanā.
73. "If this bhikkhu, while eating any one of the five kinds of food, characterized by a certain posture, having been invited concerning the five kinds of allowable food brought within arm's reach, eats that which is not extra (i.e., temporary) by another posture from that posture, there is pācittiya for him"—this is the explanation of the terms.
73. Nếu một Tỳ-kheo bhuñjamāno ayaṃ (đang ăn) bất kỳ loại thức ăn nào trong năm loại thức ăn được đánh dấu bằng tư thế đi đứng, và đã pavārito (được thỉnh cầu/từ chối) về năm loại thức ăn thích hợp được đưa đến trong tầm tay, tato aññena anatirittakaṃ (thức ăn không còn thừa) từ tư thế đó, nếu bhuñjeyya (ăn) trong một tư thế khác, thì pācitti (phạm tội pācitti) sẽ xảy ra, đây là cách giải thích ý nghĩa của từ.
Bhuñjanatthāya paṭiggahaṇe pana dukkaṭaṃ.
However, in the case of receiving for the purpose of eating, there is dukkata.
Tuy nhiên, việc nhận thức ăn để ăn là phạm tội dukkaṭa.
Tattha iriyāya kāyikakiriyāya patho pavattanūpāyo iriyāpatho, ṭhānagamananisajjanasayanāni.
Therein, iriyā is bodily action; patho is the way of proceeding, the means of action, hence iriyāpatho: standing, walking, sitting, lying down.
Trong đó, iriyā (hành động thân thể) là con đường, patho (cách thức) là cách thức vận hành của hành động thân thể, đó là iriyāpatho (tư thế đi đứng), tức là đứng, đi, ngồi, nằm.
Pavāreti paṭikkhipatīti pavārito, atha vā pavāraṇaṃ paṭikkhipanaṃ pavāritaṃ, tamassa atthīti pavārito, katappavāraṇo katappaṭikkhepoti attho, atha vā parivesakena vārīyatīti pavārito paṭikkhepito.
He rejects, hence pavārito; or, pavāraṇa is rejection, that is present for him, hence pavārito, meaning he has made a rejection, he has rejected; or, he is prevented by the server, hence pavārito, prevented.
Pavāreti (thỉnh cầu/từ chối) là paṭikkhipati (từ chối), nên pavārito (đã được thỉnh cầu/từ chối), hoặc pavāraṇā (sự thỉnh cầu/từ chối) là paṭikkhipanaṃ (sự từ chối), đó là pavāritaṃ (đã được thỉnh cầu/từ chối), người đó có nó là pavārito (đã được thỉnh cầu/từ chối), nghĩa là đã thực hiện sự thỉnh cầu/từ chối, hoặc pavārito (đã được thỉnh cầu/từ chối) là paṭikkhepito (đã bị từ chối) bởi người phục vụ.
Anatirittakanti yaṃ pavāretvā āsanā vuṭṭhahantassa ‘‘alametaṃ sabba’’nti evaṃ atirittakaraṇādīhi sattahi vinayakammākārehi kappiyaṃ kataṃ, tañca ‘‘ajja vā yadā vā icchati, tadā khādissatī’’ti āhaṭaṃ, gilānātirittañca atirittaṃ adhikanti vuccati, tato aññaṃ anatirittakaṃ anadhikanti attho.
Anatirittaka means that which, after being offered and the bhikkhu rising from his seat, has been made allowable by seven Vinaya procedures such as making it "enough for all," and which has been brought with the intention that "he may eat it today or whenever he wishes." And gilānātiritta (extra for the sick) is called atiritta (extra/surplus). Therefore, anatirittaka means not extra, not surplus.
Anatirittakaṃ là thức ăn không thừa, nghĩa là không phải là thức ăn thừa được làm cho thích hợp bằng bảy cách hành động Vinaya, chẳng hạn như khi đứng dậy khỏi chỗ ngồi sau khi đã thỉnh cầu/từ chối, nói “đủ rồi”, và thức ăn đó được mang đến với ý định “người này sẽ ăn hôm nay hoặc bất cứ khi nào muốn”, và thức ăn thừa của người bệnh được gọi là atirittaṃ (thức ăn thừa), adhikam (thêm), do đó, bất kỳ thức ăn nào khác là anatirittakaṃ (không thừa), anadhikam (không thêm), đó là ý nghĩa.
Kusalaṃ cittaṃ pātetīti pācitti, tasmā itthiyaṃ timhi ta-kārassa ca-kāre, dvitte ca pācitti.
Pācitti means that which causes a wholesome mind to fall. Therefore, in the feminine ti, with the ta becoming ca, and with doubling, it becomes pācitti.
Làm cho tâm thiện rơi xuống là pācitti, do đó, trong trường hợp giống cái, chữ “ta” trở thành “ca”, và khi lặp đôi, nó thành pācitti.
Yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhato āpatti dukkaṭassa, ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa.
One who receives yāmakālika, sattāhakālika, or yāvajīvika for the purpose of food incurs an offense of dukkata. For each mouthful, one incurs an offense of dukkata.
Người nhận thức ăn yāmakālika (dùng trong một ngày), sattāhakālika (dùng trong bảy ngày), yāvajīvika (dùng trọn đời) để ăn là phạm tội dukkaṭa, mỗi lần nuốt là phạm tội dukkaṭa.
74. Idāni yāya pavāritā, sā pañcaṅgasampannāyeva pavāraṇā nāma hotīti dassetuṃ ‘‘asana’’ntiādimāha.
74. Now, to show that the pavāraṇā by which one is invited is indeed a pavāraṇā endowed with five factors, it begins with " asana."
74. Bây giờ, để chỉ ra rằng pavāraṇā (sự thỉnh cầu/từ chối) phải có đủ năm yếu tố, Ngài nói “asana” (thức ăn), v.v.
Tattha asananti bhuñjamānassa bhuñjanaṃ.
Therein, " asana" means the food being eaten by one who is eating.
Trong đó, asana là thức ăn của người đang ăn.
Iminā yaṃ vippakataṃ bhojanaṃ, taṃ dasseti.
By this, it shows food that is incomplete.
Với điều này, Ngài chỉ ra thức ăn đã được chế biến.
Bhojanañcevāti pavāraṇappahonakaṃ bhojanañceva hotīti.
Bhojanañcevā means that it is food sufficient for the invitation.
Bhojanañcevā là thức ăn phải đủ để thỉnh cầu/từ chối.
Abhihāroti dāyakassa kāyena pavāraṇappahonakassa abhiharaṇaṃ, na vācāya.
Abhihāro means the bringing of food sufficient for the invitation by the donor's body, not by speech.
Abhihāro là việc người dâng mang thức ăn đến bằng thân thể, đủ để thỉnh cầu/từ chối, không phải bằng lời nói.
Samīpatāti aḍḍhateyyahatthappamāṇasaṅkhātā samīpatā ca.
Samīpatā means proximity, reckoned as a measure of two and a half cubits.
Samīpatā là sự gần gũi, được tính bằng khoảng cách hai rưỡi cánh tay.
Ettha pana sace bhikkhu nisinno hoti, āsanassa pacchimantato paṭṭhāya, sace ṭhito, paṇhiantato paṭṭhāya, sace nipanno, yena passena nipanno, tassa pārimantato paṭṭhāya dāyakassa ṭhitassa vā nisinnassa vā nipannassa vā ṭhapetvā pasāritahatthaṃ yaṃ āsannataraṃ aṅgaṃ, tassa orimantena paricchinditvā aḍḍhateyyahatthapāso veditabbo.
Here, if the bhikkhu is seated, it is reckoned from the rear edge of the seat; if standing, from the rear edge of the heel; if lying down, from the outermost edge of the side on which he is lying. The two-and-a-half-cubit range is to be understood as delimited by the nearest limb of the donor, whether standing, seated, or lying down, excluding the outstretched hand.
Tuy nhiên, ở đây, nếu tỳ khưu đang ngồi, kể từ mép sau của chỗ ngồi; nếu đang đứng, kể từ gót chân; nếu đang nằm, nằm nghiêng bên nào, kể từ mép xa của bên đó; thì đối với người dâng cúng đang đứng, hoặc đang ngồi, hoặc đang nằm, ngoại trừ cánh tay duỗi ra, lấy bộ phận nào gần hơn làm ranh giới, phạm vi hai rưỡi cánh tay cần được hiểu.
Kāyavācāpaṭikkhepoti tassa abhihaṭabhojanassa aṅgulicalanādikāyavikārena vā ‘‘ala’’ntiādinā vacīvikārena vā paṭikkhipanaṃ.
Kāyavācāpaṭikkhepo means the rejection of that brought food, either by a bodily gesture such as moving a finger, or by a verbal gesture such as saying "enough."
Sự từ chối bằng thân và lời nói là sự từ chối món ăn được mang đến đó bằng sự biến đổi thân thể như cử động ngón tay, hoặc bằng sự biến đổi lời nói như nói “đủ rồi”.
Iti imehi pañcahaṅgehi pavāraṇā pakārayuttavāraṇā pañcaaṅgāti sambandho.
Thus, the connection is that pavāraṇā is a type of warding off, endowed with these five factors, hence pañcaṅgā.
Như vậy, sự thọ thực (pavāraṇā) là sự ngăn cản có cách thức, có liên quan đến năm chi phần này.
Pañca aṅgāni yassā sā pañcaaṅgā.
That which has five factors is pañcaṅgā.
Cái nào có năm chi phần, cái đó là có năm chi phần.
75. Idāni etesu odanādipañcavidhaṃ bhojanaṃ dassetvā tāni ca puna vibhajitvā dassetuṃ ‘‘odano’’tiādi āraddhaṃ.
75. Now, to show the five kinds of food, such as rice, and then to further classify them, the section beginning with " odano" is commenced.
75. Bây giờ, để trình bày năm loại thực phẩm như cơm và các thứ khác, và sau đó phân loại lại chúng, đoạn “cơm” v.v... được bắt đầu.
Tattha sālīti rattasāliādikā sabbāpi sālijāti.
Therein, sālī means all varieties of rice, such as red rice.
Trong đó, lúa sālī là tất cả các loại lúa sālī như lúa sālī đỏ v.v...
Vīhīti sabbāpi vīhināmikā vīhijāti.
Vīhī means all varieties of paddy known as vīhī.
Lúa vīhi là tất cả các loại lúa có tên vīhi.
Kaṅgūti setarattakāḷabhedā sabbāpi kaṅgujāti.
Kaṅgū means all varieties of millet, distinguished by white, red, and black.
Lúa kaṅgu là tất cả các loại lúa kaṅgu có ba loại: trắng, đỏ, đen.
Kudrūso nāma kāḷakodravo.
Kudrūso is black millet.
Kudrūsa là lúa kodrava đen.
Varako nāma setavaṇṇo kodravo.
Varako is white millet.
Varaka là lúa kodrava màu trắng.
Yavagodhumesu pana bhedo natthi.
However, there is no distinction in barley and wheat.
Tuy nhiên, không có sự khác biệt giữa lúa yava và lúa godhūma.
Evaṃ yathāvuttānaṃ sānulomānaṃ sattannaṃ dhaññānaṃ bhojjayāgu cāti sambandho.
Thus, the connection is that the porridge of the seven grains mentioned above, together with their derivatives, is food.
Như vậy, cháo ăn được của bảy loại ngũ cốc đã nói trên có sự liên quan.
Bhojjayāgu cāti uṇhaṃ vā sītalaṃ vā bhuñjantānaṃ bhojanakāle gahitaṭṭhāne odhi paññāyati, sā bhojjayāgu.
Bhojjayāgu cā means that whether hot or cold, when eaten, a boundary is perceptible at the place where it is taken during the meal; that is bhojjayāgu.
Cháo ăn được là cháo nóng hoặc lạnh, khi người ăn đang ăn, một ranh giới được nhận biết tại chỗ đã lấy, đó là cháo ăn được.
Ca-saddena odano cāti sambandho, odano nāmāti attho.
The word ca connects with odano, meaning it is also rice.
Chữ “ca” có liên quan đến “cơm”, có nghĩa là “cơm”.
Sace pana bhatte udakakañjikakhīrādīni ākiritvā ‘‘yāguṃ gaṇhathā’’ti denti, kiñcāpi tanukā hoti, pavāraṇaṃ janeti.
However, if water, gruel, milk, etc., are poured into cooked rice and it is offered saying, "Take this porridge," even if it is thin, it generates a pavāraṇā.
Tuy nhiên, nếu trộn nước, nước cơm, sữa v.v... vào cơm rồi dâng cúng và nói “hãy lấy cháo”, thì dù loãng, nó vẫn tạo thành sự thọ thực.
Sace pana udakādīsu pakkhipitvā pacitvā denti, yāgusaṅgahameva gacchati.
However, if it is cooked after being put into water, etc., it falls under the category of porridge.
Tuy nhiên, nếu bỏ vào nước v.v... nấu chín rồi dâng cúng, thì nó thuộc loại cháo.
Sace pana tanukāyapi yāguyā sāsapamattampi macchamaṃsakhaṇḍaṃ vā nhāru vā pakkhittaṃ hoti, pavāraṇaṃ janeti.
However, if even in thin porridge, a piece of fish or meat the size of a mustard seed, or a tendon, is added, it generates a pavāraṇā.
Tuy nhiên, nếu dù là cháo loãng mà có một miếng cá, miếng thịt hoặc gân dù chỉ bằng hạt cải được bỏ vào, thì nó tạo thành sự thọ thực.
77. Bhaṭṭhadhaññamayoti kharapākabhajjitehi sattavidhehi dhaññehi koṭṭetvā kato, antamaso cuṇṇampi kuṇḍakampi sattu nāmāti attho.
77. Bhaṭṭhadhaññamayo means made from the seven grains that have been roasted with a hard roast and then pounded; even the powder or bran is called sattu.
77. Làm từ ngũ cốc rang có nghĩa là được làm bằng cách giã nát bảy loại ngũ cốc đã rang chín kỹ, cho đến cả bột mịn và cám cũng được gọi là sattu.
Samapākabhajjitānaṃ pana ātapasukkhānaṃ vā taṇḍulānaṃ sattu vā kuṇḍakāni eva vā na pavārenti.
However, the sattu or bran of sun-dried grains or those roasted with an even roast do not generate a pavāraṇā.
Tuy nhiên, sattu hoặc cám của gạo sālī v.v... đã được rang chín đều hoặc phơi khô thì không tạo thành sự thọ thực.
Yavena sambhavo uppatti assāti yavasambhavo, kummāso kummāso nāma.
That which has its origin or arises from barley is yavasambhavo, which is kummāso (sour gruel).
Cái gì có sự hình thành, sự phát sinh từ lúa yava, cái đó là yavasambhava, tức là kummāsa.
Muggādīhi kato pana pavāraṇaṃ na janeti.
However, that made from mung beans, etc., does not generate a pavāraṇā.
Tuy nhiên, cái được làm từ đậu xanh v.v... thì không tạo thành sự thọ thực.
Kappiyo cāti kappiyoyeva maṃso ‘‘maṃso’’ti vuttoti yojanā.
Kappiyo cā means that only allowable meat is referred to as "meat."
Thịt hợp lệ có nghĩa là chỉ thịt hợp lệ mới được gọi là “thịt”.
Cāti avadhāraṇe.
Ca is for emphasis.
Chữ “ca” ở đây có ý nghĩa nhấn mạnh.
Akappiyo pana paṭikkhipitabbova.
Unallowable meat, however, must be rejected.
Tuy nhiên, thịt không hợp lệ thì phải từ chối.
Paṭikkhittopi na pavāreti.
Even if rejected, he does not make a pavāraṇā.
Dù đã từ chối, nó cũng không tạo thành sự thọ thực.
Udake sambhavo yassa so maccho nāma.
That which originates in water is called 'fish'.
Cái gì có sự hình thành từ nước, cái đó là cá.
Dvīsu panetesu sace yāguṃ pivantassa yāgusitthamattesupi macchakhaṇḍesu vā maṃsakhaṇḍesu vā ekaṃ khāditaṃ ekaṃ hatthe vā patte vā hoti, so ce aññaṃ paṭikkhipati, pavāreti.
However, regarding these two, if, while drinking gruel, even a single grain of gruel, or one piece of fish, or one piece of meat is eaten, and one piece remains in the hand or bowl, and he rejects another, he makes a pavāraṇā.
Tuy nhiên, trong hai trường hợp này, nếu khi uống cháo, một miếng cá hoặc một miếng thịt nằm trong những hạt cháo hoặc trong tay hay trong bát, và vị ấy từ chối một thứ khác, thì vị ấy thọ thực.
Dvepi khāditāni honti, mukhe sāsapamattampi avasiṭṭhaṃ natthi, sacepi aññaṃ paṭikkhipati, na pavāreti.
If two pieces have been eaten, and nothing even the size of a mustard seed remains in the mouth, even if he rejects another, he does not make a pavāraṇā.
Nếu cả hai đều đã ăn, và không còn một chút nào dù chỉ bằng hạt cải trong miệng, thì dù vị ấy từ chối một thứ khác, vị ấy không thọ thực.
78. Idāni ‘‘kīdisaṃ bhuñjanto kinti vatvā upanītaṃ kiṃ nāma nisedhento pavāreti nāmā’’ti codanaṃ manasi nidhāyāha ‘‘bhuñjanto’’tiādi.
78. Now, bearing in mind the question, "What kind of food, when eaten, and what, when brought and offered with what words, and what, when rejected, constitutes a pavāraṇā?", he states, "while eating" and so on.
78. Bây giờ, để giải đáp câu hỏi “người đang ăn loại gì, nói gì khi được dâng cúng, và từ chối cái gì thì được gọi là thọ thực?”, đoạn “người đang ăn” v.v... được bắt đầu.
Tattha kappaṃ vā akappaṃ vā pañcasu bhojanesu yaṃ kiñci bhojanaṃ bhuñjanto bhikkhu tannāmena tesaṃ pavāraṇājanakabhojanānaṃ nāmena vā ‘‘ima’’nti sāmaññena vā vatvā abhihaṭaṃ hatthapāsopanītaṃ kappaṃ kappiyaṃ yathāvuttabhojanaṃ nisedhayaṃ nisedhayanto pavāreyyāti padatthasambandho.
Here, the connection of the words is: a bhikkhu while eating any food whatsoever, whether permissible or impermissible, among the five kinds of food, rejecting that permissible food, the aforementioned food, which is brought within arm's reach, having been offered by its name, by the name of those foods that generate pavāraṇā, or by the general term "this", would make a pavāraṇā.
Trong đó, một tỳ khưu đang ăn món ăn bất kỳ trong năm loại thực phẩm, dù hợp lệ hay không hợp lệ, từ chối món ăn hợp lệ đã được mang đến gần trong tầm tay bằng cách nói tên của món đó hoặc “cái này” một cách chung chung, thì vị ấy thọ thực. Đó là mối liên hệ của các từ.
Ayamettha adhippāyo – yena ce akappiyamaṃsañca kuladūsanavejjakammauttarimanussadhammārocanasāditarūpiyādīhi nibbattaṃ akappiyabhojanañca tathā aññañca kappiyaṃ vā akappiyaṃ vā ekasitthamattampi ajjhohaṭaṃ hoti, so sace pattamukhahatthesu yattha katthaci bhojane sati sāpekkhova aññaṃ hatthapāse ṭhitena ‘‘odanaṃ gaṇhathā’’tiādinā pavāraṇappahonakasseva nāmena vā ‘‘ima’’nti sāmaññavaseneva vā kāyeneva abhihaṭaṃ vuttalakkhaṇaṃ kappiyameva bhojanaṃ kevalaṃ vā missaṃ vā kāyena vā vācāya vā paṭikkhipati pavāretīti.
This is the intention here: if even a single grain of impermissible meat, or impermissible food produced by disparaging families, medical practice, declaring superhuman states, or by silver, etc., or any other permissible or impermissible food, has been consumed, and there is still food in the bowl, in the mouth, or in the hand, wherever it may be, and he, being still desirous, rejects, either physically or verbally, only permissible food of the aforementioned type, whether pure or mixed, which has been brought physically within arm's reach, either by the name of food sufficient for pavāraṇā, or by the general term "this," he makes a pavāraṇā.
Ý nghĩa ở đây là: nếu vị ấy đã nuốt dù chỉ một hạt cơm không hợp lệ, hoặc thịt không hợp lệ, hoặc món ăn không hợp lệ được tạo ra từ việc làm ô uế gia đình, nghề y, tiết lộ pháp thượng nhân, hoặc từ bạc v.v..., hoặc bất kỳ món ăn nào khác, dù hợp lệ hay không hợp lệ; và nếu vị ấy vẫn còn món ăn trong bát, trong miệng, hoặc trong tay, và vị ấy từ chối món ăn hợp lệ đã được mang đến gần trong tầm tay bằng cách nói tên của món ăn đủ để thọ thực, hoặc bằng cách nói “cái này” một cách chung chung, dù là món ăn thuần túy hay hỗn hợp, bằng thân hay bằng lời nói, thì vị ấy thọ thực.
‘‘Ākira ākira, koṭṭetvā koṭṭetvā pūrehī’’ti pana vattuṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to say, "Pour it in, pour it in, fill it up by pounding it!"
Tuy nhiên, được phép nói “Hãy đổ vào, hãy đổ vào, hãy giã nát rồi đổ đầy vào”.
79-80. Idāni ye pavāraṇaṃ na janenti, te dassetuṃ ‘‘lājā’’tiādimāha.
79-80. Now, to show what does not generate pavāraṇā, he states, "parched grain" and so on.
79-80. Bây giờ, để trình bày những thứ không tạo thành sự thọ thực, đoạn “bỏng” v.v... được nói đến.
Tattha lājā…pe… phalādīni pavāraṇaṃ na janentīti sambandho.
Here, the connection is: parched grain… and so on… fruits, etc., do not generate pavāraṇā.
Trong đó, bỏng…v.v… và các loại trái cây không tạo thành sự thọ thực. Đó là mối liên hệ.
Lājāti sāliādīhi katā lājā.
Lājā means parched grain made from rice, etc.
Bỏng là bỏng làm từ lúa sālī v.v...
Taṃsattubhattānīti tehi lājehi katā sattu ceva bhattāni ca.
Taṃsattubhattānī means flour and cooked rice made from those parched grains.
Cám và cơm của chúng là cám và cơm làm từ những loại bỏng đó.
Gorasoti gunnaṃ raso khīrādi.
Goraso means the essence of cows, i.e., milk, etc.
Sản phẩm từ bò là nước cốt từ bò như sữa v.v...
Suddhakhajjakoti macchamaṃsehi asammissatāya suddhakhajjako.
Suddhakhajjako means pure edibles, unmixed with fish or meat.
Đồ ăn vặt tinh khiết là đồ ăn vặt tinh khiết vì không trộn lẫn với cá và thịt.
Sattuyo piṇḍetvā kato apakko sattuguḷo pana sattumodakasaṅkhāto pavāreti.
However, a ball of flour, unbaked, made by kneading flour, known as sattumodaka, generates pavāraṇā.
Tuy nhiên, viên bột sattu chưa nấu chín được làm từ bột sattu, được gọi là bánh sattu (sattumodaka), thì tạo thành sự thọ thực.
Taṇḍulāti samapākabhajjitānaṃ sāliādīnaṃ taṇḍulā, bhajjitataṇḍulā eva vā.
Taṇḍulā means grains of rice, etc., that have been roasted to an even doneness, or simply roasted grains.
Gạo là gạo sālī v.v... đã được rang chín đều, hoặc chỉ là gạo rang.
Bhaṭṭhapiṭṭhanti suddhaṃ yaṃ kiñci bhajjitaṃ piṭṭhaṃ.
Bhaṭṭhapiṭṭhaṃ means any pure roasted flour.
Bột rang là bất kỳ loại bột rang tinh khiết nào.
Puthukāti sāliādīnaṃ puthukā.
Puthukā means flattened rice from paddy, etc.
Cốm là cốm làm từ lúa sālī v.v...
Puthukā hi tantiāgamayuttiyā visumpi gayhati, ekatopi, tasmā vuttāvasesānaṃ puthukāveḷuādīnaṃ bhattanti ca sambandho.
Indeed, puthukā is taken separately in the tantāgama tradition, and also together; therefore, the connection is also "the cooked rice of the remaining puthukāveḷu, etc., as mentioned."
Quả thật, cốm được hiểu riêng theo truyền thống kinh điển, hoặc cùng với nhau, do đó có sự liên hệ rằng đó là cơm của cốm và tre v.v... còn lại sau khi đã nói.
Veḷūti tesaṃ taṇḍulā vuccanti.
Veḷū refers to those grains.
Tre ở đây có nghĩa là gạo của chúng.
Puthukā ca veḷu ca, te ādayo yesanti samāso.
The compound means puthukā and veḷu, and those are their beginnings.
Cốm và tre, những thứ đó là khởi đầu của chúng. Đó là một hợp chất.
Ca-saddo panettha sabbatthāpi yojetabbo.
The word ca here should be connected to each item.
Chữ “ca” ở đây phải được gắn vào mọi chỗ.
Ādi-saddena kandamūlaphalānipi gayhanti.
By the word ādi, roots, tubers, and fruits are also included.
Chữ “ādi” cũng bao gồm các loại củ, rễ và trái cây.
Vuttāvasesānanti vuttehi sattavidhehi dhaññehi avasesānaṃ.
Vuttāvasesānaṃ means of the remaining items not mentioned among the seven kinds of grain.
Những thứ còn lại đã nói là những thứ còn lại từ bảy loại ngũ cốc đã nói.
Rasayāgūti rasehi pakkamaṃsādīhi sammissā yāgu.
Rasayāgū means gruel mixed with essences like cooked meat, etc.
Cháo nước cốt là cháo trộn với nước cốt thịt nấu chín v.v...
Rasopi tādisova.
Raso is also of that kind.
Nước cốt cũng tương tự như vậy.
Suddhayāgūti maṃsādīhi amissā suddhayāgu.
Suddhayāgū means pure gruel, unmixed with meat, etc.
Cháo tinh khiết là cháo tinh khiết không trộn lẫn với thịt v.v...
Phalādīnīti ādi-saddena kandādīnampi gahaṇaṃ.
Phalādīnī means the inclusion of roots, etc., by the word ādi.
Trái cây và các loại khác là sự bao gồm củ v.v... bằng chữ “ādi”.
Api cāti nipāto, nipātasamudāyo vā samuccaye, so paccekaṃ yojetabbo.
Api cā is an indeclinable particle, or a collection of indeclinable particles, for conjunction, and it should be connected to each item.
Api ca là một tiểu từ, hoặc một nhóm tiểu từ trong ý nghĩa tập hợp, nó phải được gắn vào từng cái một.
81. Idāni yasmā sattahi vinayakammākārehi yaṃ atirittaṃ akataṃ, tattha pācittiyaṃ vuttaṃ, byatirekato atirittakate natthi, tasmā atirittaṃ karontena evaṃ kātabbanti dassento ‘‘pavāritenā’’tiādimāha.
81. Now, since a pācittiya is stated for what is extra and not done according to the seven modes of Vinaya action, and conversely, there is no pācittiya for what is done as extra, therefore, showing how it should be done when making something extra, he states, "by one who has made a pavāraṇā" and so on.
81. Bây giờ, vì đã nói rằng có một pācittiya đối với bất kỳ thứ gì thừa mà chưa được làm theo bảy cách hành động của Luật, và ngược lại, không có pācittiya đối với thứ đã được làm thừa, do đó, để trình bày cách làm khi làm thừa, đoạn “người đã thọ thực” v.v... được nói đến.
Tattha pavāritena vuṭṭhāya atirittaṃ na kātabbaṃ, bhojanaṃ abhuttena ca atirittaṃ na kātabbanti sambandho.
Here, the connection is: by one who has made a pavāraṇā, having risen, no extra should be made; and by one who has not eaten food, no extra should be made.
Trong đó, người đã thọ thực không nên làm thêm sau khi đứng dậy, và người chưa ăn thức ăn cũng không nên làm thêm. Đó là mối liên hệ.
Bhojananti pavāraṇappahonakabhojanaṃ.
Bhojanaṃ means food sufficient for pavāraṇā.
Thức ăn là thức ăn đủ để thọ thực.
Abhuttenāti ekasitthamattampi abhuttāvinā.
Abhuttenā means by one who has not eaten even a single grain.
Abhuttenā (chưa ăn): nghĩa là chưa ăn dù chỉ một hạt cơm.
Yena yaṃvā pure katanti ettha ca eva-saddo dīghaṃ katvā niddiṭṭho, so ca ajjhāhaṭena taṃ-saddena sambandhīyati, tasmā yena bhikkhunā yaṃ bhojanaṃ pure pubbe atirittaṃ kataṃ, teneva tameva atirittaṃ na kātabbanti yojetvā attho veditabbo.
In "yena yaṃvā pure kataṃ," the word "eva" is indicated with a long vowel, and it is connected with the implied word "taṃ." Therefore, the meaning should be understood by connecting it as: "that food which was made surplus by which bhikkhu previously, that same surplus should not be made by that same bhikkhu."
Yena yaṃvā pure kataṃ (do ai, món gì đã làm trước): Ở đây, từ eva được chỉ định bằng cách kéo dài, và nó liên hệ với từ taṃ được thêm vào. Do đó, ý nghĩa phải được hiểu bằng cách kết nối: món ăn thừa nào đã được vị Tỳ-khưu nào làm trước, thì chính vị ấy không được làm lại món thừa đó.
Tasmā kappiyaṃ kāretvā bhuñjantassa aññaṃ āmisaṃ ākiranti, taṃ so puna kātuṃ na labhati, tasmiṃ bhojane kariyamāne paṭhamakatena saddhiṃ kataṃ hotīti.
Therefore, if one is eating after having made it allowable, and someone offers other food, he is not allowed to make that (new food) surplus again. If it is made surplus with that food, it becomes made together with the first (already made surplus) food.
Do đó, khi một người đang ăn món đã được làm cho hợp lệ, nếu người khác đổ thêm thức ăn vào, thì người ấy không được làm lại món đó. Nếu làm, nó sẽ được xem là đã làm cùng với món đã làm trước.
Aññasmiṃ pana tena vā aññena vā kātuṃ vaṭṭati.
However, concerning other food, it is permissible for him or for another (bhikkhu) to make it surplus.
Tuy nhiên, đối với món khác, thì người ấy hoặc người khác có thể làm.
82. ‘‘Kappiya’’ntiādīni ‘‘karonto’’ti etassa kammapadāni.
82. "Kappiyaṃ" and so on are the objects of "karonto" (making).
82. Các từ “Kappiya” (hợp lệ) v.v... là các tân ngữ của từ “karonto” (đang làm).
Kappiyañceva gahitañceva uccāritañceva hatthapāsagañceva yāvakālikaṃ atirittaṃ karonto ‘‘alametaṃ sabba’’nti evaṃ bhāsatūti yojanā.
The connection is: "making food that is allowable, received, raised, within arm's reach, and yāvakālika into surplus, he should say, 'Enough of all this.'"
Cách giải thích là: khi đang làm món yāvakālika (thức ăn có thời hạn) thừa, mà món đó là hợp lệ, đã được thọ nhận, đã được nâng lên, đã nằm trong tầm tay, thì vị ấy nên nói: “Tất cả những thứ này là đủ rồi”.
Tatthayaṃ phalaṃ vā kandamūlādi vā pañcahi samaṇakappehi kappiyaṃ kataṃ, yañca kappiyamaṃsaṃ vā kappiyabhojanaṃ vā, etaṃ kappiyaṃ nāma.
Here, whatever fruit or root, etc., made allowable by the five samaṇa-kappas, or whatever allowable meat or allowable food, this is called kappiya (allowable).
Trong đó, loại trái cây hoặc củ rễ v.v... đã được làm cho hợp lệ bằng năm phép samaṇakappa, và thịt hợp lệ hoặc thức ăn hợp lệ, đây gọi là kappiya (hợp lệ).
Gahitanti bhikkhunā paṭiggahitaṃ.
Gahita (received) means received by a bhikkhu.
Gahita (đã thọ nhận): đã được Tỳ-khưu thọ nhận.
Uccāritanti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena bhikkhunā īsakampi ukkhittaṃ vā apanāmitaṃ vā, taṃ pana atirittakārakena ‘‘alametaṃ sabba’’nti vuttena kātabbaṃ.
Uccārita (raised) means slightly lifted or moved away by the bhikkhu who came to make it allowable; that, however, should be made surplus by the one who said, "Enough of all this."
Uccārita (đã nâng lên): đã được vị Tỳ-khưu đến làm cho hợp lệ nâng lên hoặc di chuyển một chút; tuy nhiên, món đó phải được làm khi người làm món thừa đã nói: “Tất cả những thứ này là đủ rồi”.
Hatthapāsaganti kappiyaṃ kāretuṃ āgatena hatthapāsaṃ gataṃ.
Hatthapāsaga (within arm's reach) means having come within arm's reach of the one who came to make it allowable.
Hatthapāsaga (đã nằm trong tầm tay): đã nằm trong tầm tay của người đến làm cho hợp lệ.
Atirittaṃ karontoti īdisaṃ catubbidhākārasampannaṃ bhojanaṃ atirittaṃ karonto pavāretvā āsanā avuṭṭhito vā appavāretvāpi sabbathā bhutto vāti evaṃ duvidhavinayakammākārasampanno bhikkhu.
Atirittaṃ karonto (making surplus) means a bhikkhu who, making such food endowed with these four characteristics into surplus, has either declared his satisfaction (pavārita) and not risen from his seat, or has not declared his satisfaction but has completely eaten—a bhikkhu thus endowed with these two kinds of Vinaya actions.
Atirittaṃ karonto (đang làm món thừa): vị Tỳ-khưu đang làm món ăn thừa có đủ bốn đặc điểm như vậy, hoặc đã tự xả (pavāretvā) và chưa đứng dậy khỏi chỗ ngồi, hoặc chưa tự xả nhưng đã ăn xong hoàn toàn, là vị Tỳ-khưu có đủ hai đặc điểm hành vi giới luật như vậy.
Alametaṃ sabbanti evaṃ bhāsatūti alametaṃ sabbaṃ iti evaṃ bhāsatu.
Alametaṃ sabbanti evaṃ bhāsatūti means "he should speak thus: 'Enough of all this.'"
Alametaṃ sabbanti evaṃ bhāsatū (nên nói như vậy: “Tất cả những thứ này là đủ rồi”): nên nói như vậy: “Tất cả những thứ này là đủ rồi”.
Evaṃ sattavidhaṃ vinayakammākāraṃ sampādento vacībhedaṃ katvā sakimpi evaṃ vadeyyāti attho.
The meaning is that by performing these seven kinds of Vinaya actions, he should utter a word-break and speak thus even once.
Nghĩa là, khi hoàn thành bảy đặc điểm hành vi giới luật như vậy, vị ấy có thể nói như vậy một lần bằng cách thay đổi lời nói.
83. Kappiyaṃ karontena pana anupasampannassa hatthe ṭhitaṃ na kātabbaṃ.
83. However, when making food allowable, it should not be done with food held in the hand of an unordained person.
83. Tuy nhiên, khi làm cho hợp lệ, không được làm món đang nằm trong tay của người chưa thọ giới Tỳ-khưu.
Tenāha ‘‘na kare…pe… hatthaga’’nti.
Therefore, it is said: "na kare…pe… hatthagaṃ" (should not make...pe...held in hand).
Vì thế, đã nói: “Na kare…pe… hatthaga” (không được làm… v.v… trong tay).
Upasampannato añño anupasampanno, tassa hatthe gataṃ anupasampannahatthagaṃ.
An anupasampannahatthagaṃ (held in the hand of an unordained person) is something held in the hand of one who is not ordained, but is other than an ordained person.
Người khác ngoài người đã thọ giới Tỳ-khưu là người chưa thọ giới Tỳ-khưu; món nằm trong tay của người ấy là anupasampannahatthagaṃ (nằm trong tay người chưa thọ giới).
Pesayitvāpīti sace tattha añño byatto bhikkhu natthi, yattha atthi, tattha pesayitvāpi.
Pesayitvāpīti (even by sending) means if there is no other competent bhikkhu there, then even by sending it to where there is one.
Pesayitvāpī (ngay cả khi đã gửi đi): nếu không có vị Tỳ-khưu thông thạo khác ở đó, thì ngay cả khi đã gửi đến nơi có vị Tỳ-khưu thông thạo.
Taṃ atirittakataṃ akārako atirittakārakato añño sabbo pavāritopi appavāritopi bhuñjituṃ labbhateti sambandhanīyaṃ.
It should be connected as: taṃ (that) food made surplus, akārako (a non-maker), meaning someone other than the one who made it surplus, sabbo (everyone) — whether having declared satisfaction or not declared satisfaction — is allowed to eat it.
Taṃ (món đó) akārako (người không làm) sabbo (tất cả) những người khác ngoài người làm món thừa, dù đã tự xả hay chưa tự xả, đều được phép ăn – phải được kết nối như vậy.
Pavāritena pana mukhañca hatthañca sodhetvā bhuñjitabbaṃ.
However, one who has declared satisfaction should clean his mouth and hands before eating.
Tuy nhiên, người đã tự xả phải rửa mặt và tay rồi mới ăn.
84. Kālikāti majjhanhikapacchimayāmasattāhayāvajīvappavattisaṅkhāto kālo etesamatthīti kālikā, sabbepi khajjabhojjaleyyapeyyasaṅkhātā atthā.
84. Kālikā (timely) means those things for which there is a specific time, such as the period until noon, the last watch of the night, seven days, or for life; all these are things categorized as edibles, foods, soft foods, and drinks.
84. Kālikā (có thời hạn): có nghĩa là những thứ có thời hạn được gọi là kālikā, tức là thời gian được quy định là giữa trưa, canh cuối đêm, bảy ngày, và trọn đời. Tất cả các loại thức ăn, đồ uống, đồ nhấm, đồ uống lỏng đều là những thứ đó.
Te pana gaṇanaparicchedato cattāro honti.
These, by enumeration, are four types.
Tuy nhiên, chúng có bốn loại theo phân loại số lượng.
Kiṃ te appaṭiggahitāpi sabhāveneva kālikavohāraṃ labhanti, udāhu aññathāpīti āha ‘‘paṭiggahitā’’ti, paṭiggahitāyeva te yāvakālikādi kālikavohāralābhino, no aññathāti adhippāyo.
Do they acquire the designation of kālika by their nature even if not received, or otherwise? It is said: "paṭiggahitā" (received), meaning they acquire the designation of yāvakālika and so on only when received, not otherwise—this is the intention.
Liệu chúng có được gọi là kālikā theo bản chất ngay cả khi chưa được thọ nhận, hay theo cách khác? Vì vậy, đã nói “paṭiggahitā” (đã được thọ nhận). Ý nghĩa là chúng chỉ được gọi là kālikā (có thời hạn) như yāvakālika (thức ăn có thời hạn) v.v... khi đã được thọ nhận, chứ không phải theo cách khác.
Idāni te dasseti ‘‘yāvakālika’’ntiādinā.
Now he shows them, beginning with "yāvakālika" (timely for a certain period).
Bây giờ, Ngài chỉ ra chúng bằng cách nói “yāvakālika” (thức ăn có thời hạn) v.v...
Tattha aruṇuggamanato yāva ṭhitamajjhanhiko, tāva paribhuñjitabbattā yāva majjhanhikasaṅkhāto kālo assāti yāvakālikaṃ, piṭṭhakhādanīyādikaṃ vatthu, ṭhitamajjhanhikato paṭṭhāya taṃ paribhuñjituṃ na sakkā, kālaparicchedajānanatthaṃ kālatthambho vā yojetabbo, kālantare vā bhattakiccaṃ kātabbaṃ.
Among these, yāvakālika is an item like baked goods or other foods, which is to be consumed from sunrise until the sun reaches its zenith, meaning it has the time designated as until noon. From the time the sun reaches its zenith, it cannot be consumed; either a time-marker should be used to know the time limit, or the meal should be taken at another time.
Trong đó, yāvakālikaṃ (thức ăn có thời hạn) là vật phẩm như bột, củ rễ v.v... vì nó phải được dùng từ lúc mặt trời mọc cho đến giữa trưa đứng bóng, nên nó có thời hạn được gọi là giữa trưa. Từ giữa trưa đứng bóng trở đi, không thể dùng nó được. Cần phải sắp xếp một cột thời gian để biết giới hạn thời gian, hoặc thực hiện việc ăn uống vào một thời điểm khác.
Yāva rattiyā pacchimasaṅkhāto yāmo, tāva paribhuñjitabbato yāmo kālo assāti yāmakālikaṃ.
Yāmakālika (timely for a watch) means it has the time designated as a watch, as it is to be consumed until the last watch of the night.
Yāmakālikaṃ (thức ăn có thời hạn đến canh cuối đêm): vì nó phải được dùng cho đến canh cuối cùng của đêm, nên nó có thời hạn là một canh.
Paṭiggahetvā sattāhaṃ nidhetabbato sattāho kālo assāti sattāhakālikaṃ.
Sattāhakālika (timely for seven days) means it has the time designated as seven days, as it is to be stored for seven days after being received.
Sattāhakālikaṃ (thức ăn có thời hạn bảy ngày): vì nó có thể được cất giữ trong bảy ngày sau khi thọ nhận, nên nó có thời hạn là bảy ngày.
Ṭhapetvā udakaṃ avasesaṃ sabbampi paṭiggahitaṃ yāvajīvaṃ pariharitvā sati paccaye paribhuñjitabbato jīvassa yattako paricchedo yāvajīvaṃ, taṃ assa atthīti yāvajīvikaṃ.
Yāvajīvika (timely for life) means it has the extent of life, for it is to be preserved for life and consumed if there is a suitable occasion, excluding water, all other received items.
Yāvajīvikaṃ (thức ăn có thời hạn trọn đời): ngoại trừ nước, tất cả mọi thứ khác sau khi thọ nhận đều có thể được giữ gìn và dùng khi có điều kiện, nên nó có thời hạn là trọn đời, tức là suốt thời gian sống.
Nanu ca aññattha viya ‘‘yāvajīvika’’nti ettha kālasutiyā abhāve kathaṃ ‘‘cattāro kālikā’’ti yujjatīti?
But isn't it the case that, like elsewhere, in the term "yāvajīvika," in the absence of a time-designation, how is "four kālikas" appropriate?
Phải chăng, cũng như ở những chỗ khác, ở đây, trong “yāvajīvika” (thức ăn có thời hạn trọn đời), khi không có từ “kāla” (thời gian), làm sao có thể nói “cattāro kālikā” (bốn loại có thời hạn) được?
Yujjati, sogatānaṃ khandhavinimuttasseva kālassābhāvato jīvasaṅkhātassa jīvitindriyassa khandhasaṅgahitattā sopi kāloyevāti.
It is appropriate, for the followers of the Sugata, because there is no time distinct from the aggregates, and since the faculty of life, called life, is included in the aggregates, that too is indeed time.
Được thôi, bởi vì đối với những người theo Phật giáo, không có thời gian tách rời khỏi các uẩn, và sinh mạng (jīvitindriya) được gọi là sự sống (jīva) được bao gồm trong các uẩn, nên nó cũng là thời gian.
Nanu cettha ‘‘yāvakālika’’ntiādinā niddiṭṭhāneva ‘‘kālikā’’ti vuttāni, ‘‘kālikānī’’ti vattabbaṃ siyāti?
But isn't it the case that here, those specified by "yāvakālika" and so forth are called "kālikā" (feminine plural), so should it not be said "kālikāni" (neuter plural)?
Phải chăng, ở đây, những gì được chỉ định bằng “yāvakālika” (thức ăn có thời hạn) v.v... đã được gọi là “kālikā” (các loại có thời hạn), đáng lẽ phải nói là “kālikāni” (những thứ có thời hạn) chứ?
Nedamevaṃ viññeyyaṃ, ‘‘kālika’’ntiādīni vatthusambandhena vuttāni, ‘‘kālikā’’ti pana sāmaññantaravasena atthasaddasambandhena vuttanti natthi virodhoti.
This should not be understood in that way; terms like "kālika" are stated in relation to the object, whereas "kālikā" is stated in relation to the meaning of the word in a general sense, so there is no contradiction.
Không nên hiểu như vậy. “Kālika” (có thời hạn) v.v... được nói liên quan đến vật phẩm, còn “kālikā” (các loại có thời hạn) được nói liên quan đến từ “attha” (ý nghĩa) theo nghĩa chung, nên không có mâu thuẫn.
85. Idāni tesu ‘‘piṭṭha’’ntiādinā yāvakālikaṃ dasseti.
85. Now, among these, it indicates the yāvakālika by "flour" and so forth.
85. Bây giờ, trong số đó, Ngài chỉ ra yāvakālika (thức ăn có thời hạn) bằng cách nói “piṭṭha” (bột) v.v...
Tattha piṭṭhaṃ mūlaṃ phalanti piṭṭhakhādanīyaṃ mūlakhādanīyaṃ phalakhādanīyañca.
Therein, flour, root, fruit means flour-edibles, root-edibles, and fruit-edibles.
Trong đó, piṭṭhaṃ mūlaṃ phalaṃ (bột, củ, quả) là thức ăn dạng bột, thức ăn dạng củ rễ, và thức ăn dạng trái cây.
Tattha sattannaṃ tāva dhaññānaṃ dhaññānulomānaṃ aparaṇṇānañca piṭṭhaṃ panasalabujaambāṭakadhotatālapiṭṭhādikañceti tesu tesu janapadesu pakatiāhāravasena 03 manussānaṃ khādanīyabhojanīyakiccasādhakaṃ piṭṭhaṃ piṭṭhakhādanīyaṃ.
Therein, the flour of the seven grains, their derivatives, and pulses; also jackfruit, gourd, mango, hog plum, washed palm flour, and so forth—such flour that serves as food and sustenance for people in various regions as their natural diet is flour-edibles.
Trong đó, bột của bảy loại ngũ cốc, các loại tương tự ngũ cốc, các loại đậu, và các loại bột như bột mít, bột bầu, bột xoài, bột ambāṭaka đã rửa, bột thốt nốt v.v... ở các vùng đất đó, bột dùng làm thức ăn chính của con người để thỏa mãn nhu cầu ăn uống, đó là piṭṭhakhādanīyaṃ (thức ăn dạng bột).
‘‘Adhotaṃ tālapiṭṭhaṃ khīravallipiṭṭha’’ntiādinā gaṇiyamānānaṃ gaṇanāya anto natthi, khādanīyabhojanīyakiccasādhakabhāvoyeva panetesaṃ lakkhaṇaṃ, subahuṃ vatvāpi imasmiṃyeva lakkhaṇe ṭhātabbanti na vitthārayāma.
There is no end to the enumeration of those counted as "unwashed palm flour, milk-vine flour," and so forth; rather, their characteristic is simply that they serve as food and sustenance, so we will not elaborate, even after saying much, we must stop at this characteristic.
Số lượng các loại được liệt kê như “bột thốt nốt chưa rửa, bột sữa dây leo” v.v... là vô tận. Tuy nhiên, đặc điểm của chúng là khả năng thỏa mãn nhu cầu ăn uống. Dù nói nhiều cũng chỉ cần giữ lấy đặc điểm này, nên chúng tôi không giải thích chi tiết.
Evaṃ sabbattha.
This applies everywhere.
Tương tự ở mọi nơi.
Tambakataṇḍuleyyādimūlaṃ mūlakhādanīyaṃ.
Roots such as red rice and water dropwort are root-edibles.
Củ rễ như củ tambaka và củ taṇḍuleyya v.v... là mūlakhādanīyaṃ (thức ăn dạng củ rễ).
Panasalabujanāḷikerādiphalaṃ phalakhādanīyaṃ.
Fruits such as jackfruit, gourd, and coconut are fruit-edibles.
Trái cây như mít, bầu, dừa v.v... là phalakhādanīyaṃ (thức ăn dạng trái cây).
Khajjanti sakkhalimodakādipubbaṇṇāparaṇṇamayaṃ khādanīyañca.
Confectionery includes sweets made from grains and pulses, such as jaggery and sugar cakes, and other edibles.
Khajja (đồ nhấm): là đồ nhấm làm từ ngũ cốc và các loại đậu như đường viên, bánh modaka v.v...
Gorasoti khīradadhitakkasaṅkhāto gunnaṃ raso ca.
Dairy products are the products of cows, namely milk, curds, and buttermilk.
Goraso (sữa bò): là các sản phẩm từ bò như sữa, sữa đông, bơ sữa.
Dhaññabhojananti sānulomānaṃ dhaññānaṃ odanasattukummāsasaṅkhātabhojanañca.
Grain food is food made from grains and their derivatives, such as boiled rice, flour porridge, and coarse meal.
Dhaññabhojana (thức ăn từ ngũ cốc): là thức ăn như cơm, bột rang, bánh kummāsa làm từ ngũ cốc và các loại tương tự.
Ṭīkāyaṃ pana ‘‘sānulomāni sattadhaññāni ca pañcavidhabhojanañcā’’ti vuttaṃ, taṃ na yuttaṃ, dhaññānaṃ visuṃ gahaṇe payojanābhāvā, payojanasambhave ca phalaggahaṇeneva tesaṃ gahaṇasambhavato.
However, in the Ṭīkā, it is stated as "grains with their derivatives and the five kinds of food," which is not appropriate, as there is no purpose in separately mentioning grains, and if there were a purpose, they would be included by the mention of fruits.
Tuy nhiên, trong Ṭīkā, đã nói “bảy loại ngũ cốc cùng với các loại tương tự và năm loại thức ăn”, điều đó không hợp lý, vì không có mục đích khi đề cập riêng ngũ cốc, và nếu có mục đích, chúng đã có thể được bao gồm trong việc đề cập đến trái cây.
Yāgusūpappabhutayoti yāgu ca sūpañca, taṃ pabhuti yesaṃ teti ete yāvakālikā hontīti sambandho.
Porridge and soups, etc. means porridge and soup, and those that have these as their primary components; the connection is that these become yāvakālika.
Yāgusūpappabhutayo (cháo, canh v.v...): là cháo và canh, những thứ có chúng làm khởi đầu, nên những thứ này là yāvakālika (thức ăn có thời hạn) – đây là cách kết nối.
Ettha ca pabhuti-saddena macchamaṃsasaṅkhātaṃ dhaññabhojanato avasiṭṭhaṃ bhojanañca piṭṭhamūlaphalakhādanīyato avasiṭṭhaṃ kandakhādanīyaṃ, muḷālakhādanīyādiñca saṅgaṇhāti.
Here, by the word "etc.," it includes food remaining from grain food, such as fish and meat, and tuber-edibles and lotus-stem-edibles remaining from flour, root, and fruit edibles.
Ở đây, từ “pabhuti” (v.v...) bao gồm cả thức ăn như cá, thịt (còn lại từ thức ăn ngũ cốc), và các loại củ (còn lại từ thức ăn dạng bột, củ rễ, trái cây), thức ăn dạng ngó sen v.v...
Tesu dīgho ca bhisakandādi vaṭṭo ca uppalakaṇḍādi kandakhādanīyaṃ, padumamūlādi ca taṃsadisaṃ erakamūlādi ca muḷālakhādanīyaṃ, tālādīnaṃ kaḷīrasaṅkhātā matthakā matthakakhādanīyaṃ, ucchukkhandhādayo nīluppalādīnaṃ daṇḍakkhandhakādi khandhakhādanīyaṃ, tambakataṇḍuleyyādīnaṃ paṇṇaṃ pattakhādanīyaṃ, ucchutacova eko saraso tacakhādanīyaṃ, tambakasiggupupphādi pupphakhādanīyaṃ, labujaṭṭhipanasaṭṭhiādikaṃ aṭṭhikhādanīyaṃ.
Among these, long tubers like yam and round tubers like lotus stems are tuber-edibles; lotus roots and similar roots like eraka roots are lotus-stem-edibles; the tender shoots of palms and so forth are crown-edibles; sugarcane stalks and stalks of blue water lilies and so forth are stalk-edibles; leaves of red rice, water dropwort, and so forth are leaf-edibles; sugarcane skin, which is a single juice, is skin-edibles; flowers of red rice, horseradish tree, and so forth are flower-edibles; jackfruit seeds, breadfruit seeds, and so forth are seed-edibles.
Trong số đó, các loại củ ăn được (kandakhādanīyaṃ) là củ sen dài và thân cây súng tròn, v.v.; các loại ngó sen ăn được (muḷālakhādanīyaṃ) là rễ sen, v.v. và rễ cỏ eraka tương tự, v.v.; các loại ngọn cây ăn được (matthakakhādanīyaṃ) là đọt của cây thốt nốt, v.v. được gọi là kaḷīra; các loại thân cây ăn được (khandhakhādanīyaṃ) là thân cây mía, v.v. và thân cây súng xanh, v.v.; các loại lá ăn được (pattakhādanīyaṃ) là lá rau dền, rau dền đỏ, v.v.; các loại vỏ cây ăn được (tacakhādanīyaṃ) là vỏ mía, một loại có nước; các loại hoa ăn được (pupphakhādanīyaṃ) là hoa rau dền, hoa chùm ngây, v.v.; các loại hạt ăn được (aṭṭhikhādanīyaṃ) là hạt mít, hạt sa kê, v.v.
86. ‘‘Madhū’’tiādinā yāmakālikaṃ dasseti.
86. It indicates the yāmakālika by "honey" and so forth.
86. Với từ “Madhū” (mật ong), v.v. trình bày các loại nước uống dùng được vào giờ phi thời.
Madhu ca muddikā ca sālūkañca cocañca mocañca ambañca jambu cāti dvando.
Honey and grapes and water lily roots and plantains and bananas and mangoes and rose apples—this is a dvanda compound.
Mật ong và nho khô, và ngó sen, và chuối có hạt, và chuối không hạt, và xoài, và trái jambu – đây là một cặp danh từ kép.
Muddikā phalepi itthiyaṃ, phale sesā napuṃsake, ‘‘jambu’’ iti phalavācī napuṃsakasaddantaraṃ, tato jātaṃ madhupānādi madhu…pe… jambujaṃ, tañca phārusañca pānakanti yojanā.
"Muddikā" is feminine even when referring to fruit; the rest are neuter when referring to fruit; "jambu" is another neuter word referring to fruit; thus, drinks made from these, such as honey-drink, etc., rose apple-drink, and that which is rough and a beverage — this is the connection.
Nho khô (muddikā) là giống cái khi chỉ trái cây, các loại còn lại là giống trung khi chỉ trái cây; “jambu” là một danh từ giống trung khác chỉ trái cây. Do đó, mật ong, v.v. được sinh ra từ đó là mật ong…v.v… trái jambu, và chúng là nước uống thô và nước uống, đây là cách kết hợp.
Tattha madhujaṃ pānaṃ nāma muddikānaṃ jātirasaṃ udakasambhinnaṃ katvā katapānaṃ.
Therein, honey-drink is a beverage made by mixing the juice of grapes with water.
Trong số đó, nước uống từ mật ong (madhujaṃ pānaṃ) là nước uống được làm bằng cách trộn nước với dịch chiết từ nho khô.
Taṃ attanā kataṃ purebhattameva sāmisaṃ nirāmisampi vaṭṭati.
If one makes it oneself, it is permissible before noon, whether it contains meat or not.
Loại nước này nếu tự mình làm thì được phép dùng với thịt (sāmisaṃ) hoặc không thịt (nirāmisaṃ) trước bữa ăn.
Anupasampannehi kataṃ labhitvā pana purebhattaṃ paṭiggahitaṃ purebhattaṃ sāmisampi vaṭṭati, pacchābhattaṃ pana nirāmisameva vaṭṭati.
However, if one receives it made by an unordained person, if accepted before noon, it is permissible even if it contains meat; but if accepted after noon, it is permissible only if it does not contain meat.
Nhưng nếu nhận được do người chưa thọ giới làm, thì được phép dùng với thịt trước bữa ăn nếu nhận trước bữa ăn, còn sau bữa ăn thì chỉ được phép dùng không thịt.
Esa nayo sabbapānesu.
This rule applies to all beverages.
Nguyên tắc này áp dụng cho tất cả các loại nước uống.
Muddikajaṃ pānaṃ nāma muddikānaṃ udake madditvā katapānaṃ.
Grape-drink is a beverage made by crushing grapes in water.
Nước uống từ nho khô (muddikajaṃ pānaṃ) là nước uống được làm bằng cách nghiền nho khô trong nước.
Tathā sesapānāni yathānurūpaṃ veditabbāni, sālūkaṃ rattuppalādīnaṃ sālūkaṃ.
Similarly, the remaining drinks should be understood accordingly. Sālūka refers to the lotus root of red lotuses and so on.
Tương tự, các loại nước uống còn lại nên được hiểu theo cách phù hợp. Ngó sen (sālūkaṃ) là ngó của hoa súng đỏ, v.v.
Cocaṃ aṭṭhikakadaliphalaṃ.
Coca refers to a banana fruit with seeds.
Chuối có hạt (cocaṃ) là quả chuối có hạt.
Mocaṃ anaṭṭhikaṃ.
Moca refers to a seedless banana.
Chuối không hạt (mocaṃ) là chuối không hạt.
Imāni aṭṭha pānāni sītānipi ādiccapākānipi vaṭṭanti, aggipākāni pana na vaṭṭanti.
These eight drinks are permissible whether cold or ripened by the sun, but those ripened by fire are not permissible.
Tám loại nước uống này được phép dùng khi lạnh hoặc được làm chín bằng ánh nắng mặt trời, nhưng không được phép dùng khi làm chín bằng lửa.
Tenāha ‘‘nāggisantatta’’nti.
Therefore, it is said, " not heated by fire."
Vì vậy, có câu: “không được làm chín bằng lửa” (nāggisantattaṃ).
87-8. Avasesāni pana vettatintiṇikamātuluṅgakapitthakaramandādikhuddakaphalapānāni aṭṭhapānagatikāneva.
87-8. However, the remaining drinks made from small fruits such as vetta, tintiṇika, citron, wood apple, karamanda, etc., are also considered among the eight drinks.
87-8. Các loại nước uống từ trái cây nhỏ còn lại như cây mây, cây cỏ, chanh dây, kapittha, karamanda, v.v. cũng thuộc loại tám loại nước uống.
Tenāha ‘‘sānulomāni dhaññāni, ṭhapetvā phalajo raso’’ti.
Therefore, it is said, " grains with their accompaniments, juice from fruits excepted."
Vì vậy, có câu: “các loại ngũ cốc kèm theo, trừ nước ép từ trái cây” (sānulomāni dhaññāni, ṭhapetvā phalajo raso).
Ekassa pana vakkhamānānañca ‘‘puppharaso’’tiādīnaṃ ‘‘sītodamadditādiccapāko vā yāmakāliko’’ti iminā sambandho veditabbo.
However, the connection of "flower juice" and so on, which will be explained, with "crushed in cold water or ripened by the sun, or a yāmakālika," should be understood.
Đối với một trong các loại nước uống sẽ được đề cập sau đây, và “nước hoa”, v.v., nên hiểu là có liên quan đến “được nghiền trong nước lạnh hoặc được làm chín bằng ánh nắng mặt trời, dùng vào giờ phi thời”.
Tālanāḷikerapanasalabujaalābukumbhaṇḍapussaphalatipusaeḷālukaphalānīti nava mahāphalāni, sabbañca aparaṇṇaṃ sattadhaññāni anulomentīti saha anulomehīti sānulomāni.
The nine great fruits are palm, coconut, jackfruit, bottle gourd, calabash, white gourd, cucumber, and eḷālukaphala; and all other non-grains and the seven grains are accompanied by them, thus " sānulomāni" (with their accompaniments).
Chín loại trái cây lớn là thốt nốt, dừa, mít, sa kê, bầu, bí đao, dưa leo, dưa chuột, và dưa gang; và tất cả các loại đậu và bảy loại ngũ cốc được gọi là sānulomāni (kèm theo) vì chúng đi kèm với các loại được phép dùng.
Sānulomadhaññānaṃ pana raso yāvakāliko.
However, the juice of grains with their accompaniments is yāvakālika.
Tuy nhiên, nước ép từ ngũ cốc kèm theo chỉ được phép dùng trong một khoảng thời gian nhất định (yāvakālika).
‘‘Sānulomāni dhaññānī’’ti phalāni viññāyanti.
"Grains with their accompaniments" are understood as fruits.
“Các loại ngũ cốc kèm theo” được hiểu là trái cây.
Phalasutiyā ‘‘sesaphalajo’’ti vattabbe gamyamānattā na vuttaṃ.
Due to the mention of fruits, it is not stated as "juice from remaining fruits," as it is implied.
Trong câu “nước ép từ các loại trái cây còn lại”, không nói rõ vì nó đã được ngụ ý từ ngữ cảnh về trái cây.
Madhukapupphamaññatrāti madhukapupphaṃ ṭhapetvā.
Except for Madhuka flowers means excluding madhuka flowers.
Trừ hoa madhuka (madhukapupphamaññatrā) có nghĩa là trừ hoa madhuka.
Pakkaḍākajanti pakkehi yāvakālikehi ḍākehi jātaṃ rasaṃ.
Pakkaḍākaja means juice produced from ripe ḍāka (fruits) that are yāvakālika.
Từ các loại quả chín (pakkaḍākajaṃ) là nước ép từ các loại quả chín được phép dùng trong một khoảng thời gian nhất định.
Sītamudakaṃ sītodaṃ, khīrode viya sītode madditoti tappuriso.
Cold water is sītodaṃ, and one who crushes in cold water, like in milk-water, is a tappurisa.
Nước lạnh (sītodaṃ) là nước lạnh; nó được nghiền trong nước lạnh giống như trong sữa, đây là một danh từ kép tappurisa.
Ādicca-saddo ātape vattati upacāratoti ādicce pāko yassāti samāso.
The word ādicca is used metaphorically for sunlight, so the compound means "that which ripens in the sun."
Từ “ādicca” (mặt trời) được dùng theo nghĩa bóng chỉ ánh nắng mặt trời, vì vậy đây là một danh từ kép có nghĩa là “được làm chín dưới ánh nắng mặt trời”.
89. Sattāhakālikaṃ dasseti ‘‘sappī’’tiādinā.
89. The seven-day provision is shown by " sappī" and so on.
89. Với từ “sappī” (bơ lỏng), v.v. trình bày các loại vật thực dùng được trong bảy ngày.
Tattha sattāhakālikāti yathāvuttāni sappiādīni sattāhakālikāni.
Among these, sattāhakālikā refers to ghee and so on, as mentioned, being for seven days.
Trong số đó, dùng được trong bảy ngày (sattāhakālikā) có nghĩa là bơ lỏng, v.v. đã nói trên được dùng trong bảy ngày.
Idāni sappiādīni vibhajati ‘‘sappī’’tiādinā.
Now, ghee and so on are categorized by " sappī" and so on.
Bây giờ, phân loại bơ lỏng, v.v. với từ “sappī” (bơ lỏng), v.v.
Tattha yesaṃ gomahiṃ sādīnaṃ maṃsaṃ kappati, tesaṃ sappi sappi nāmāti ‘‘sappī’’tiādinā sappilakkhaṇamāha.
Among these, " sappī" and so on describes the characteristic of ghee, meaning ghee is what is made from the milk of cows, buffaloes, etc., whose meat is permissible.
Trong số đó, đối với những loài vật như bò, trâu, v.v. mà thịt của chúng được phép dùng, thì bơ lỏng của chúng được gọi là bơ lỏng. Với từ “sappī” (bơ lỏng), v.v. mô tả đặc điểm của bơ lỏng.
Akappiyamaṃsasappinopi kappiyasambhave tattha sattāhātikkame dukkaṭassa vakkhamānattā nissaggiyavatthumeva cettha dassetuṃ ‘‘yesaṃ maṃsamavārita’’nti vuttaṃ.
Even if ghee from impermissible meat is permissible due to its nature, the phrase " whose meat is not forbidden" is stated here to show that it is an object of forfeiture if the seven-day period is exceeded, as will be explained.
Để chỉ rõ rằng đây là vật nissaggiya (phải xả bỏ) vì sẽ có một lỗi dukkaṭa nếu quá bảy ngày đối với bơ lỏng của thịt không được phép dùng nhưng có thể có bơ lỏng được phép dùng, nên có câu “thịt của chúng không bị cấm” (yesaṃ maṃsamavāritaṃ).
Khīrādīsu hi tesamakappiyaṃ nāma natthi.
Indeed, among milk and so on, there is nothing that is impermissible for them.
Thật vậy, trong sữa, v.v. không có loại nào của chúng là không được phép dùng.
Navanītassa sappisadisatāya navanītalakkhaṇaṃ visuṃ na vuttaṃ.
The characteristic of fresh butter is not stated separately, as it is similar to ghee.
Đặc điểm của bơ tươi (navanīta) không được nói riêng vì nó tương tự như bơ lỏng.
Upari sappipiṇḍaṃ ṭhapetvā sītalapāyāsaṃ denti, yaṃ pāyāsena asaṃsaṭṭhaṃ, taṃ sattāhakālikaṃ, missitaṃ pana ādiccapākaṃ katvā parissāvitaṃ, tathā khīraṃ pakkhipitvā pakkatelampi, tesu navanītaṃ nāma navuddhaṭaṃ.
They offer cold porridge with a lump of ghee placed on top; that which is not mixed with the porridge is a seven-day provision, but if mixed, it is made by sun-ripening and strained, similarly with oil cooked by adding milk; among these, navanītaṃ (fresh butter) is that which is freshly churned.
Người ta đặt một cục bơ lỏng lên trên và dâng cháo lạnh; phần bơ lỏng không trộn lẫn với cháo thì được phép dùng trong bảy ngày, còn phần trộn lẫn thì được phép dùng sau khi làm chín bằng ánh nắng mặt trời và lọc. Tương tự, dầu được nấu với sữa; trong số đó, bơ tươi (navanītaṃ) là bơ mới vớt ra.
Tena kataṃ pana sappi.
However, sappi (ghee) is that which is made from it.
Và bơ lỏng (sappi) là loại được làm từ bơ tươi.
90. Tilā ca vasā ca eraṇḍāni ca madhukāni ca sāsapā cāti dvando.
90. Sesame, animal fat, castor seeds, madhuka, and mustard form a dvandva compound.
90. Hạt mè, và mỡ, và hạt thầu dầu, và hoa madhuka, và hạt cải – đây là một cặp danh từ kép.
Tehi sambhavo yassāti bāhirattho, taṃ telaṃ nāmāti attho.
The external meaning is "that which originates from them," meaning that is called oil.
Ý nghĩa bên ngoài là “cái gì được sinh ra từ chúng”, nghĩa là đó là dầu.
Khuddā khuddamadhumakkhikā ca bhamarā ca khuddabhamaraṃ, khuddajantukattā napuṃsakekavacanaṃ.
Small honeybees and bumblebees are khuddabhamaraṃ; it is in the neuter singular because they are small creatures.
Ong mật nhỏ (khuddā) và ong vò vẽ (bhamarā) là khuddabhamaraṃ (ong mật nhỏ và ong vò vẽ); đây là danh từ số ít giống trung vì chúng là những sinh vật nhỏ.
Madhuṃ karontīti madhukariyo, tā eva makkhikā madhukarimakkhikā, khuddabhamarameva madhukarimakkhikāti kammadhārayo.
Those that make honey are madhukariyo, and those very bees are madhukarimakkhikā (honey-making bees), a kammadhāraya compound for khuddabhamara itself.
Những con làm mật ong được gọi là madhukariyo (ong mật), chính những con ong đó là madhukarimakkhikā (ong mật); đây là một danh từ kép kammadhāraya.
Tāhi kataṃ madhu madhu nāmāti attho.
The meaning is that the madhu (honey) made by them is called honey.
Mật ong (madhu) được làm bởi chúng được gọi là mật ong, đó là ý nghĩa.
Ṭīkāyaṃ pana visuṃ madhukarī-saddaṃ vikappetvā ‘‘daṇḍakesu madhukarā madhukarimakkhikā nāmā’’ti vuttaṃ.
In the Ṭīkā, however, the word madhukarī is interpreted separately, stating, "Bumblebees in hollow trees are called madhukarimakkhikā."
Tuy nhiên, trong Ṭīkā (chú giải), từ madhukarī được giải thích riêng và nói rằng “trong các cây có thân, madhukarā được gọi là madhukarimakkhikā”.
Madhupaṭalaṃ vā madhusitthakaṃ vā sace madhunā makkhitaṃ, madhugatikameva.
If a honeycomb or beeswax is smeared with honey, it is treated as honey.
Nếu một tổ ong hoặc sáp ong được phết mật ong, thì nó cũng thuộc loại mật ong.
Tumbalakānaṃ cīrikānañca niyyāsasadisaṃ madhu pana yāvajīvikaṃ.
However, honey similar to the resin of tumbalaka and cīrika is for life-long use (yāvajīvika).
Tuy nhiên, mật ong tương tự như nhựa cây của tumbalaka và cīrika thì được phép dùng suốt đời.
Raso nikkasaṭo ādi yassā sā rasādi.
That which has juice, molasses, etc., as its beginning is rasādi.
Rasādi (nước cốt, v.v.) là cái mà nước cốt, bã, v.v. là khởi đầu của nó.
Ādi-saddena phāṇitādīnaṃ gahaṇaṃ, sā ucchuvikati.
The word ādi (etc.) implies the inclusion of molasses and so on; it is a product of sugarcane.
Với từ “ādi” (v.v.) bao gồm phāṇita (đường thô), v.v.; đó là một sản phẩm từ cây mía.
Pakkāti avatthukapakkā vā, phāṇitaṃ phāṇitaṃ nāmāti attho.
Pakkā means either ripe without a specific base, or phāṇitaṃ is called molasses.
Pakkā (chín) có nghĩa là chín mà không có vật liệu, hoặc phāṇitaṃ (đường thô) được gọi là phāṇita, đó là ý nghĩa.
Sītūdakena katamadhukapupphaphāṇitaṃ pana phāṇitagatikameva.
However, madhuka flower molasses made with cold water is treated as molasses.
Tuy nhiên, phāṇita từ hoa madhuka làm bằng nước lạnh cũng thuộc loại phāṇita.
Ambaphāṇitādīni yāvakālikāni.
Mango molasses and so on are yāvakālika.
Phāṇita từ xoài, v.v. chỉ được phép dùng trong một khoảng thời gian nhất định.
Etāni yathāvuttāni sappiādīni purebhattaṃ sāmisaparibhogenāpi, pacchābhattato paṭṭhāya pana tāni ca pacchābhattaṃ paṭiggahitāni ca sattāhaṃ nidahitvā nirāmisaparibhogena paribhuñjitabbāni.
These aforementioned ghee and so on may be consumed with meat before mealtime, but from after mealtime onwards, they, and those received after mealtime, must be stored for seven days and consumed without meat.
Các loại bơ lỏng, v.v. đã nói trên được phép dùng với thịt trước bữa ăn; nhưng từ sau bữa ăn trở đi, chúng và những loại được nhận sau bữa ăn phải được cất giữ trong bảy ngày và dùng không thịt.
91. Idāni odissa anuññātavasāya pākato vibhāgaṃ dassetvā tato sappiādīnaṃ dassetuṃ ‘‘savatthū’’tiādimāha.
Now, having shown the explicit distinction for the permitted fat, he then says "savatthu" and so on, to show ghee and so forth.
91. Bây giờ, để trình bày sự phân loại từ việc nấu mỡ được phép dùng một cách cụ thể, và sau đó trình bày bơ lỏng, v.v. từ đó, có câu “savatthū” (có vật liệu), v.v.
Tattha purebhattaṃ sāmaṃ vā attanā eva.
There, before noon, either by oneself means by oneself.
Trong số đó, trước bữa ăn, tự mình (sāmaṃ vā) hoặc do chính mình.
Vā-saddena parehi vā.
By the word "vā" (or), it implies by others.
Với từ “vā” (hoặc) có nghĩa là hoặc bởi người khác.
Amānusā manussavasārahitā.
Amānusā (non-human) means devoid of human fat.
Không phải của người (amānusā) có nghĩa là không phải mỡ người.
Vasā acchādīnaṃ akappiyānaṃ, sūkarādīnaṃ kappiyānañca sattānaṃ vasā.
Fat refers to the fat of unsuitable beings like bears, and suitable beings like pigs.
Mỡ (vasā) là mỡ của các loài vật không được phép dùng như gấu, v.v. và các loài vật được phép dùng như heo, v.v.
Savatthupakkā sattāhakālikā hotīti seso.
The remainder is that 'cooked with ingredients' is for seven days.
Phần còn lại là “nấu với vật liệu thì được phép dùng trong bảy ngày”.
Savatthupakkāti savatthukaṃ katvā pakkā.
Savatthupakkā means cooked having made it with ingredients.
Savatthupakkā (nấu với vật liệu) có nghĩa là nấu sau khi có vật liệu.
Ayamettha adhippāyo – sace pana vasaṃ purebhattaṃ paṭiggahetvā pacitvā telaṃ parissāvitaṃ sattāhāni nirāmisaparibhogena paribhuñjitabbaṃ.
This is the intention here: if one receives fat before noon, cooks it, and extracts oil, it should be consumed for seven days without meat.
Ý nghĩa ở đây là: nếu nhận mỡ trước bữa ăn, nấu và lọc lấy dầu, thì được phép dùng không thịt trong bảy ngày.
Atha parehi kataṃ purebhattaṃ paṭiggahitaṃ, purebhattaṃ sāmisampi vaṭṭati, pacchābhattato paṭṭhāya nirāmisameva, no ce, dukkaṭaṃ hotīti.
If it is made by others and received before noon, it is permissible even with meat before noon; from after noon onwards, it must be without meat, otherwise, it is a dukkaṭa offense.
Nếu được người khác làm và nhận trước bữa ăn, thì được phép dùng với thịt trước bữa ăn; nhưng từ sau bữa ăn trở đi thì chỉ được dùng không thịt, nếu không thì sẽ mắc lỗi dukkaṭa.
Kāriye kāraṇopacārena panettha ‘‘vasā’’ti telameva vuttaṃ, vasā pana yāvakālikāva.
Here, by the transference of the effect to the cause, "vasā" (fat) is said to be oil itself, but fat is only for the moment.
Ở đây, từ “vasā” (mỡ) chỉ dầu được nói đến bằng cách dùng nguyên nhân thay cho kết quả, nhưng mỡ chỉ được phép dùng trong một khoảng thời gian nhất định.
Ṭīkāyaṃ pana vasāya ‘‘sattāhakālike āgataṭṭhānaṃ natthīti vadantī’’ti vatvā ‘‘taṃ upaparikkhitabba’’nti vasāya sattāhakālikattamāsaṃkiyaṃ vuttaṃ.
However, in the Ṭīkā, after stating that "they say there is no place for fat to be for seven days," it is said, "that should be examined," thus raising a doubt about fat being for seven days.
Tuy nhiên, trong Ṭīkā, sau khi nói rằng “có người nói rằng không có chỗ nào nói mỡ được phép dùng trong bảy ngày”, thì có câu “điều đó cần được xem xét kỹ lưỡng”, nghi vấn về việc mỡ được phép dùng trong bảy ngày.
Kimettha upaparikkhitabbaṃ?
What should be examined here?
Điều gì cần được xem xét kỹ lưỡng ở đây?
Bhesajjaṃ anujānatā bhagavatā ‘‘yāni kho pana tāni gilānānaṃ bhikkhūnaṃ paṭisāyanīyāni bhesajjāni, seyyathidaṃ – sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ, tāni paṭiggahetvā sattāhaparamaṃ sannidhikārakaṃ paribhuñjitabbānī’’ti (pārā. 622) sappiādīnameva sattāhakālikattaṃ vuttaṃ.
The Blessed One, in permitting medicines, stated that only ghee and so forth are for seven days: "Monks, those medicines that are suitable for sick bhikkhus, namely, ghee, fresh butter, oil, honey, and molasses, having received them, they may be consumed for a maximum of seven days as a stored provision."
Đức Thế Tôn, khi cho phép dùng thuốc, đã nói: “Những loại thuốc thích hợp cho các tỳ khưu bệnh, đó là: bơ lỏng, bơ tươi, dầu, mật ong, đường phèn, những thứ ấy sau khi thọ nhận, được phép dùng trong tối đa bảy ngày, với việc tích trữ.” Điều này nói về việc bơ lỏng v.v… là thuộc loại dùng trong bảy ngày.
Bhesajjakkhandhakepi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tāni pañca bhesajjāni paṭiggahetvā kālepi vikālepi paribhuñjitu’’nti (mahāva. 260) tāni pañceva ‘‘bhesajjānī’’ti vatvā telaṃ niyamato ‘‘anujānāmi, bhikkhave, vasāni bhesajjāni acchavasaṃ macchavasaṃ susukāvasaṃ sūkaravasaṃ gadrabhavasaṃ kāle paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ kāle saṃsaṭṭhaṃ telaparibhogena paribhuñjitu’’nti (mahāva. 262) vuttaṃ.
In the Bhesajjakkhandhaka too, after saying "I allow, monks, those five medicines to be consumed both at the proper time and at the improper time," referring to those five as "medicines," it is specifically stated: "I allow, monks, fats as medicines: bear fat, fish fat, dolphin fat, pig fat, donkey fat, received at the proper time, cooked at the proper time, mixed at the proper time, to be consumed like oil."
Trong Chương về Dược phẩm cũng có nói: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép thọ nhận năm loại dược phẩm ấy, và dùng chúng vào đúng thời hay trái thời.” Sau khi nói năm loại ấy là “dược phẩm”, thì về dầu, có quy định rằng: “Này các tỳ khưu, Ta cho phép dùng các loại mỡ làm thuốc: mỡ gấu, mỡ cá, mỡ cá heo, mỡ heo, mỡ lừa, đã được thọ nhận đúng thời, đã được nấu đúng thời, đã được trộn đúng thời, để dùng như dầu.”
Bhesajjasikkhāpadaṭṭhakathāyañca (kaṅkhā. aṭṭha. bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘ṭhapetvā manussavasaṃ aññaṃ yaṃ kiñci vasa’’ntiādinā vasātelassa vidhānaṃ dassetvā ‘‘aññesaṃ yāvakālikavatthūnaṃ vatthuṃ pacituṃ na vaṭṭatiyevā’’ti vadatā aṭṭhakathācariyena yāvakālikesu vasaṃ ṭhapetvā aññesaṃ yāvakālikavatthūnaṃ vatthuṃ pacituṃ na vaṭṭatīti ayamettha attho dīpitoti vasā ‘‘yāvakālikāyevā’’ti viññāyatīti ko ettha sukhumo nayoti.
And in the Bhesajjasikkhāpadaṭṭhakathā, after showing the method for fat-oil with "any fat except human fat" and so on, the Aṭṭhakathā teacher, in stating "it is not permissible to cook the substance of other momentary things," indicated that the meaning here is that it is not permissible to cook the substance of other momentary things, excluding fat. Thus, it is understood that fat is "only for the moment." So, what subtle point is there here?
Trong Chú giải Giới học về Dược phẩm (kaṅkhā. aṭṭha. bhesajjasikkhāpadavaṇṇanā), sau khi trình bày quy định về dầu mỡ với câu “trừ mỡ người, bất cứ loại mỡ nào khác” v.v…, vị chú giải sư đã nói: “Không được phép nấu đồ vật của các vật phẩm dùng trong một thời gian nhất định khác”, do đó, ý nghĩa được giải thích ở đây là: Không được phép nấu đồ vật của các vật phẩm dùng trong một thời gian nhất định khác, trừ mỡ. Vậy thì, mỡ được hiểu là “thuộc loại dùng trong một thời gian nhất định” theo cách tinh tế nào ở đây?
Aññesaṃ vasātelato paresaṃ yāvakālikavatthūnaṃ yesaṃ tesaṃ yāvakālikavatthūnaṃ sappiādīnaṃ vatthuṃ yāvakālikasaṅkhātaṃ khīrādikaṃ na paceti sambandho.
The connection is that aññesaṃ (of others), meaning of those other momentary things apart from fat-oil, yāvakālikavatthūnaṃ (momentary substances) such as ghee and so forth, vatthuṃ (substance), meaning momentary substances like milk, should not be cooked.
Liên quan đến việc các đồ vật dùng trong một thời gian nhất định khác ngoài dầu mỡ, tức là các đồ vật dùng trong một thời gian nhất định như bơ lỏng v.v…, đồ vật của chúng, tức là sữa v.v… được coi là đồ vật dùng trong một thời gian nhất định, không được phép nấu.
Ayamettha adhippāyo – yathā sattāhaparibhogatthāya vasaṃ kāle paṭiggahetvā kāle pacituṃ vaṭṭati, na evaṃ sappiādīnaṃ vatthubhūtaṃ khīrādiyāvakālikaṃ, taṃ pana sattāhaparibhogatthāya kālepi na vaṭṭati.
This is the intention here: just as it is permissible to receive fat at the proper time and cook it at the proper time for seven days' consumption, it is not so for momentary substances like milk, which are the basis of ghee and so forth; these are not permissible even at the proper time for seven days' consumption.
Ý nghĩa ở đây là: Cũng như được phép thọ nhận mỡ đúng thời và nấu đúng thời để dùng trong bảy ngày, thì đồ vật của bơ lỏng v.v… là sữa v.v… thuộc loại dùng trong một thời gian nhất định, thì không như vậy; mà sữa v.v… đó không được phép nấu đúng thời để dùng trong bảy ngày.
Tāni hi yadi taṃ paṭiggahetvā sayaṃ katāni, pacchābhattato paṭṭhāya na vaṭṭanti savatthukappaṭiggahitattā, sāmisaṃ na vaṭṭanti sāmaṃpakkattā, purebhattampi na vaṭṭanti yāvakālikavatthuto vivecitattā.
For if these (ghee, etc.) are made by oneself after receiving them, they are not permissible from after noon onwards because they were received with ingredients, and they are not permissible with meat because they were cooked by oneself, and they are not permissible even before noon because they were separated from a momentary substance.
Vì nếu những thứ ấy được thọ nhận và tự mình làm ra, thì chúng không được phép dùng kể từ sau bữa ăn, vì đã được thọ nhận với đồ vật; chúng không được phép dùng có thịt, vì tự mình đã nấu; chúng cũng không được phép dùng trước bữa ăn, vì đã được tách ra khỏi đồ vật dùng trong một thời gian nhất định.
Parehi katāni pana purebhattaṃ sāmisampi vaṭṭanti attanā apakkattā.
However, if they are made by others, they are permissible even with meat before noon because they were not cooked by oneself.
Còn những thứ do người khác làm ra thì được phép dùng trước bữa ăn, thậm chí có thịt, vì không phải tự mình nấu.
Yāvajīvikāni tu sāsapamadhukaeraṇḍaaṭṭhīni telakaraṇatthaṃ paṭiggahetvā tadaheva kataṃ telaṃ sattāhakālikaṃ, dutiyadivase kataṃ chāhaṃ vaṭṭati, evaṃ yāva sattamadivase kataṃ tadaheva vaṭṭati, uggate aruṇe nissaggiyaṃ, aṭṭhame divase anajjhoharaṇīyaṃ, uggahitena yena kenaci vatthunā katasadisaṃ hoti.
But lifelong provisions like mustard, madhuka, and castor seeds, received for making oil, if the oil is made on the same day, it is for seven days; if made on the second day, it is for six days; similarly, if made on the seventh day, it is for that day only; when dawn breaks, it is nissaggiya; on the eighth day, it is not to be consumed; it becomes like something made with any substance that has been received.
Tuy nhiên, các hạt mù tạt, cam thảo, thầu dầu thuộc loại dùng trọn đời, sau khi thọ nhận để làm dầu, dầu được làm ra ngay trong ngày đó thì thuộc loại dùng trong bảy ngày; dầu được làm vào ngày thứ hai thì được phép dùng trong sáu ngày; cứ như vậy, dầu được làm vào ngày thứ bảy thì được phép dùng trong ngày đó; khi bình minh lên thì phải xả bỏ (nissaggiya); vào ngày thứ tám thì không được phép tiêu thụ; nó trở thành giống như vật được làm ra từ bất cứ đồ vật nào đã được thọ nhận.
Telatthāya paṭiggahitasāsapādīnaṃ sattāhātikkamena dukkaṭaṃ.
For mustard and so forth received for oil, after seven days, it is a dukkaṭa offense.
Đối với hạt mù tạt v.v… được thọ nhận để làm dầu, khi quá bảy ngày thì phạm tội dukkaṭa.
Nibbattitaṃ sappi vā navanītaṃ vā kālepi vikālepi paṭiggahetvā pacituṃ vaṭṭati.
Ghee or fresh butter that has been produced is permissible to receive and cook both at the proper time and at the improper time.
Bơ lỏng hoặc bơ tươi đã được làm ra thì được phép thọ nhận và nấu đúng thời hay trái thời.
Taṃ pana tadahu purebhattampi sāmisaṃ na vaṭṭati, saṃsaggato yāvakālikampi sāmaṃpakkaṃ siyāti nirāmisaṃ pana sattāhampi vaṭṭati.
However, if it is a relish, it is not permissible even on that very day before the meal, due to its association with yāvakālika food if cooked by oneself. But if it is non-relish, it is permissible for seven days.
Tuy nhiên, thứ đó trong ngày đó, ngay cả trước bữa ăn, có thịt thì không được phép dùng, vì do sự pha trộn, nó có thể là đồ vật dùng trong một thời gian nhất định đã tự mình nấu; còn không có thịt thì được phép dùng trong bảy ngày.
92. Idāni ‘‘haliddi’’ntiādinā yāvajīvikaṃ dasseti.
Now, beginning with “turmeric,” he shows what is permissible for life.
92. Bây giờ, với câu “haliddi” v.v…, trình bày về loại dùng trọn đời.
Tattha ‘‘haliddi nāma nisā’’tiādinā vuccamānepi pariyāyavacane sammoho siyāti na taṃvacanena bhusaṃ sammohayissāma, tasmā tāni upadesatova veditabbāni.
There, even though it is said, “turmeric is nisā,” etc., there might be confusion in alternative terms, so we will not cause much confusion with those terms; therefore, those should be understood from instruction.
Ở đây, mặc dù được nói bằng các từ đồng nghĩa như “haliddi nāma nisā” v.v…, nhưng có thể gây nhầm lẫn, nên chúng ta sẽ không quá gây nhầm lẫn bằng những từ đó; do đó, những điều ấy phải được biết theo sự chỉ dẫn.
Tattha ‘‘haliddi’’nti binduāgamena vuttaṃ.
There, “haliddi” is stated with the insertion of the nasal sound.
Ở đây, “haliddi” được nói với sự thêm vào dấu chấm (binduāgama).
Upacārena tu mūlādīni haliddādisaddena vuttāni.
By extension, roots, etc., are referred to by the term “turmeric,” etc.
Tuy nhiên, theo cách ẩn dụ, rễ v.v… được gọi bằng từ haliddi v.v….
Tā haliddādayo keci itthiliṅgāyeva.
Some of these turmerics, etc., are feminine gender only.
Những loại haliddi v.v… đó một số chỉ là giống cái.
Mūlaphale vacattañca…pe… bhaddamuttañca ativisāti padacchedo.
The word division is: mūlaphale vacattañca…pe… bhaddamuttañca ativisāti.
Phân đoạn từ là: mūlaphale vacattañca…pe… bhaddamuttañca ativisāti.
Pañcamūla-saddena cūḷapañcamūlamahāpañcamūlāni gahitāni.
By the term “pañcamūla,” the minor five roots and the major five roots are included.
Với từ pañcamūla (năm loại rễ), bao gồm cūḷapañcamūla (năm loại rễ nhỏ) và mahāpañcamūla (năm loại rễ lớn).
Ādi-saddena vajakalimūle jaraṭṭhanti evamādīnaṃ saṅgaho.
By the term “ādi,” the roots such as vajakalimūla and jaraṭṭha, etc., are included.
Với từ ādi (v.v…), bao gồm vajakalimūle jaraṭṭha v.v….
93-5. Goṭṭhaphalanti madanaphalanti vadantīti.
“Goṭṭhaphala”—they say it is madanaphala.
93-5. Goṭṭhaphala (quả goṭṭha) được gọi là madanaphala (quả madana).
Tīṇi phalāni yassaṃ saṅgahitaṃ sā tiphalā.
That which contains three fruits is “tiphalā.”
Loại mà ba loại quả được bao gồm trong đó là tiphalā (tam quả).
Eraṇḍakādīna nti ādi-saddena jātirukkhādīnaṃ gahaṇaṃ.
By the term “ādi” in “eraṇḍakādīnaṃ,” the jātirukkha, etc., are included.
Với từ ādi (v.v…) của eraṇḍakādīna (thầu dầu v.v…), bao gồm các loại cây jātirukkha v.v….
Sulasādīnaṃ paṇṇanti sambandho.
The connection is: leaves of sulasā, etc.
Liên quan đến lá của sulasa v.v….
Ādi-saddena asokādīnaṃ gahaṇaṃ.
By the term “ādi,” the asoka, etc., are included.
Với từ ādi (v.v…), bao gồm asoka v.v….
Sūpeyyapaṇṇanti tambakataṇḍuleyyādisūpayoggapaṇṇaṃ.
“Sūpeyyapaṇṇa” means leaves suitable for curries, such as tambakataṇḍuleyya.
Sūpeyyapaṇṇa (lá làm canh) là lá thích hợp để làm canh như tambakataṇḍuleyya v.v….
Ucchuniyyāsaṃ ṭhapetvā sabbo niyyāso ca sarasaṃ ucchujaṃ tacañca ṭhapetvā sabbo taco cāti sambandho.
The connection is: all sap, except sugarcane sap, and all bark, except fresh sugarcane bark.
Liên quan đến việc: trừ nhựa mía, tất cả các loại nhựa khác; và trừ vỏ mía tươi, tất cả các loại vỏ khác.
Tattha hiṅgukaṇikāraniyyāsādi sabbo niyyāso nāma.
There, all sap, such as hiṅgukaṇikāra sap, is called “niyyāso.”
Ở đây, tất cả các loại nhựa như nhựa asafoetida, nhựa kanikāra v.v… được gọi là niyyāso (nhựa).
Nirasaucchutacādi sabbo taco nāma.
All bark, such as dry sugarcane bark, is called “taco.”
Tất cả các loại vỏ như vỏ mía khô v.v… được gọi là taco (vỏ).
Loṇaṃ sāmuddādi.
“Loṇaṃ” is sea salt, etc.
Loṇaṃ (muối) là muối biển v.v….
Lohaṃ ayatambādi.
“Lohaṃ” is iron, copper, etc.
Lohaṃ (kim loại) là sắt, đồng v.v….
Silā kāḷasilādi.
“Silā” is black stone, etc.
Silā (đá) là đá đen v.v….
96. Suddhasitthanti madhunā amakkhitaṃ.
“Suddhasitthaṃ” means not smeared with honey.
96. Suddhasittha (sáp ong tinh khiết) là sáp không dính mật ong.
Madhumakkhitaṃ pana sattāhakālikaṃ.
But that which is smeared with honey is permissible for seven days.
Còn sáp dính mật ong thì thuộc loại dùng trong bảy ngày.
Yañca kiñci sujhāpitanti dujjhāpitaṃ akatvā sujjhāpitaṃ yaṃ kiñci ca.
“Yañca kiñci sujhāpitaṃ” means whatever is well-prepared, not badly prepared.
Yañca kiñci sujhāpita (bất cứ thứ gì đã được làm sạch kỹ lưỡng) là bất cứ thứ gì đã được làm sạch kỹ lưỡng, không phải đã được làm sạch không kỹ lưỡng.
Vikaṭādippabhedanti vikaṭaṃ gūthamattikāmuttachārikāsaṅkhātaṃ ādi yassa, so pabhedo yassāti bāhirattho, taṃ.
“Vikaṭādippabhedaṃ” means that which has vikaṭa (excrement, clay, urine, ash) as its beginning, that is the external meaning.
Vikaṭādippabheda (các loại vikaṭa v.v…) là ý nghĩa bên ngoài: loại mà vikaṭa (phân, đất sét, nước tiểu, tro) là khởi đầu, tức là loại đó.
Yaṃ kiñci cāti sambandho.
The connection is: and whatever else.
Liên quan đến bất cứ thứ gì.
Ettha pana ādi-saddena kandakhādanīye khīrakākolādayo, muḷālakhādanīye haliddisiṅgiveramūlādayo, matthakakhādanīye haliddisiṅgiverakaḷīrādayo, khandhakhādanīye uppalapaṇṇadaṇḍādayo, pupphakhādanīye campakapupphādayo, aṭṭhikhādanīye madhukaṭṭhieraṇḍasāsapādayo, piṭṭhakhādanīye adhotatālapiṭṭhādayo ca saṅgahitāti daṭṭhabbā.
Here, by the term “ādi,” it should be understood that root edibles like khīrakākola, etc.; rhizome edibles like turmeric and ginger roots, etc.; crown edibles like turmeric and ginger shoots, etc.; stem edibles like lotus leaves and stalks, etc.; flower edibles like campaka flowers, etc.; seed edibles like madhukaṭṭha, castor, and mustard seeds, etc.; and flour edibles like unwashed palm flour, etc., are included.
Tuy nhiên, ở đây, với từ ādi (v.v…), cần hiểu rằng bao gồm các loại củ ăn được như khīrakākola v.v…; các loại rễ ăn được như haliddisiṅgiveramūla (rễ nghệ và gừng) v.v…; các loại ngọn ăn được như haliddisiṅgiverakaḷīra (chồi nghệ và gừng) v.v…; các loại thân ăn được như uppalapaṇṇadaṇḍa (cuống lá sen) v.v…; các loại hoa ăn được như campakapuppha (hoa ngọc lan) v.v…; các loại hạt ăn được như madhukaṭṭha, eraṇḍa, sāsapa (cam thảo, thầu dầu, mù tạt) v.v…; và các loại bột ăn được như adhotatālapiṭṭha (bột cọ chưa rửa) v.v….
97. Idāni sabbaso yāvajīvikaṃ dassetuṃ asakkuṇeyyattā vuttāni ca avuttāni ca ekato sampiṇḍetvā tattha lakkhaṇaṃ ṭhapento ‘‘mūla’’ntiādimāha.
Now, being unable to show everything that is permissible for life, he combines what has been stated and what has not been stated, and setting a characteristic for them, he says “mūla,” etc.
97. Bây giờ, vì không thể trình bày tất cả các loại dùng trọn đời, nên để tổng hợp những loại đã nói và chưa nói, và đặt ra đặc điểm cho chúng, Ngài nói “mūla” (rễ) v.v….
Tattha ‘‘sāro’’ti vattabbe ‘‘sāra’’nti liṅgavipallāsenāha.
There, instead of saying “sāro,” he says “sāra” with a gender inversion.
Ở đây, đáng lẽ phải nói “sāro” (tinh túy), nhưng Ngài nói “sāra” (tinh túy) với sự đảo ngược giống.
‘‘Sāro bale thiraṃse cā’’ti hi nighaṇḍu.
For indeed, the dictionary states: “sāro bale thiraṃse cā” (essence, strength, and solid part).
Vì từ điển nói: “Sāro có nghĩa là sức mạnh và phần chắc chắn.”
Āhāraṭṭhanti āhārena jāto attho payojanaṃ āhārattho, sova āhāraṭṭho, taṃ āhārakiccanti vuttaṃ hoti.
“Āhāraṭṭhaṃ” means the purpose born of food, which is the meaning of food; that is, it is said to be for the purpose of eating.
Āhāraṭṭha (mục đích nuôi dưỡng) là mục đích, lợi ích phát sinh từ việc nuôi dưỡng, đó là āhārattho, chính nó là āhāraṭṭho, tức là được gọi là việc nuôi dưỡng.
98. Idāni catūsu kappiyākappiyādivibhāgaṃ dasseti ‘‘sabbā’’tiādinā.
Now, he shows the division of what is permissible and impermissible, etc., in the four kinds, beginning with “sabbā.”
98. Bây giờ, với câu “sabbā” (tất cả) v.v…, trình bày sự phân chia giữa bốn loại hợp pháp và không hợp pháp.
Tattha sabbe kālikā, tesaṃ sambhogo anubhavoti samāso.
There, all are kālika (permissible for a certain time), and their enjoyment is consumption—that is the compound.
Ở đây, tất cả đều là kālika (theo thời gian), sự hưởng thụ của chúng là anubhava (trải nghiệm) là từ ghép.
Kāleti pubbaṇhakāle.
“Kāle” means in the forenoon.
Kāle (đúng thời) là vào buổi sáng.
Sabbassāti gilānāgilānassa.
“Sabbassā” means for both the sick and the not sick.
Sabbassā (của tất cả) là của người bệnh và người không bệnh.
Sati paccayeti tīsu yāmakālikaṃ pipāsādikāraṇe sati, sattāhakālikaṃ yāvajīvikañca gelaññakāraṇe satīti attho, kālato vigato vikālo, tasmiṃ, yāmakālikaṃ vikāle āhāratthāya ajjhoharaṇe, sattāhakālikaṃ pana yāvajīvikañca tadatthāya paṭiggahaṇamattepi dukkaṭaṃ.
“Sati paccaye” means when there is a reason such as thirst, etc., for yāmakālika (permissible for one watch) in the three watches; and when there is a reason of illness for sattāhakālika (permissible for seven days) and yāvajīvika (permissible for life)—that is the meaning. “Vikālo” means outside the proper time; in that (improper time), if yāmakālika is consumed for the purpose of food, a dukkaṭa is incurred for merely receiving sattāhakālika and yāvajīvika for that purpose.
Sati paccaye (khi có lý do) có nghĩa là: khi có lý do như khát nước v.v… đối với loại yāmika (theo giờ) trong ba canh; và khi có lý do bệnh tật đối với loại sattāhakālika (bảy ngày) và yāvajīvika (trọn đời). Vikālo (trái thời) là đã qua thời gian đó, vào lúc đó. Khi tiêu thụ loại yāmika vào lúc trái thời với mục đích ăn uống, thì phạm tội dukkaṭa; còn đối với loại sattāhakālika và yāvajīvika, chỉ cần thọ nhận với mục đích đó thôi cũng đã phạm tội dukkaṭa.
100. Atināmiteti atikkāmite.
100. “Exceeded” means passed beyond.
100. Quá hạn nghĩa là đã vượt quá.
Pācittīti sattāhātikkantaṃ bhesajjasikkhāpadena nissaggiyapācittiyāpatti ca hotīti attho.
“Pācittiya” – the meaning is that when seven days have been exceeded, an offense of Nissaggiya Pācittiya arises according to the rule concerning medicines.
Pācittī nghĩa là, khi đã quá bảy ngày, thì cũng là một tội xả đọa (nissaggiya pācittiya) theo học giới về thuốc.
Sace dvinnaṃ santakaṃ ekena paṭiggahitaṃ avibhattaṃ hoti, sattāhātikkame dvinnampi anāpatti, paribhuñjituṃ pana na vaṭṭati.
If something belonging to two persons is received by one and is undivided, upon the passing of seven days, there is no offense for either of them, but it is not permissible to consume it.
Nếu vật thuộc về hai người được một người thọ nhận và chưa được phân chia, thì khi quá bảy ngày, cả hai đều không phạm tội, nhưng không được phép thọ dụng.
Pāḷināruḷheti pāḷiyaṃ anāruḷhe sappiādimhi satta ahāni atināmiteti sambandho.
“Not included in the Pāḷi” – this refers to ghee, etc., which is not included in the Pāḷi, having exceeded seven days.
Không được ghi vào Pāḷi có liên quan đến việc bơ sữa (sappi) v.v… không được ghi vào Pāḷi đã quá bảy ngày.
Sappīti manussādīnaṃ sappi.
“Ghee” refers to ghee for humans, etc.
Bơ sữa là bơ sữa của con người v.v…
Ādi-saddena tesaṃyeva navanītaṃ, nāḷikerāditelaṃ, sītodakena kataṃ madhukapupphaphāṇitañca saṅgahitaṃ.
By the word “etc.”, fresh butter, oil from coconuts, etc., and treacle made from madhuka flowers with cold water are included.
Với từ v.v…, bơ tươi của những người đó, dầu dừa v.v… và đường phèn làm từ hoa madhuka bằng nước lạnh cũng được bao gồm.
101. Nissaṭṭhaladdhanti nissaṭṭhaṃ vinayakammavasena nissajjitañca taṃ laddhañca puna tathevāti nissaṭṭhaladdhaṃ.
101. “That which has been relinquished and received” means that which has been relinquished, that is, given up according to a Vinaya act, and then received again in the same way, thus “relinquished and received”.
101. Đã xả và đã thọ nhận nghĩa là đã xả theo giới luật và đã thọ nhận lại như vậy thì gọi là đã xả và đã thọ nhận.
Taṃ gahetvāti seso.
“Having taken that” is the omitted part.
Phần còn lại là “thọ nhận vật đó”.
Nissajjanavidhānaṃ pana vakkhamānanayena veditabbaṃ.
The method of relinquishing should be understood in the manner that will be explained.
Tuy nhiên, phương pháp xả cần được hiểu theo cách sẽ được nói đến.
‘‘Naṅga’’ntiādi upalakkhaṇamattaṃ.
“Plow” and so on are merely illustrative.
“Cái cày” v.v… chỉ là một ví dụ.
Tena makkhitāni kāsāvādīni ca pana aparibhogāniyeva.
Therefore, robes, etc., smeared with it are also not for use.
Do đó, y phục kāṣāya v.v… đã được bôi bẩn cũng không được thọ dụng.
Aññassa pana kāyikaparibhogo vaṭṭati.
However, physical use by another is permissible.
Tuy nhiên, việc thọ dụng thân thể của người khác là được phép.
Vikappentassa sattāhe sāmaṇerassāti ettha ṭīkāyaṃ ‘‘idaṃ sappiṃ tuyhaṃ vikappemī’’tiādinā tesaṃ tesaṃ nāmaṃ gahetvā sammukhāparammukhāvikappanavasena atthaṃ dassetvā taṃ sādhayantehi avikappite vikappitasaññī nissaggiyaṃ pācittiya’’nti āpattivāre pāḷi āhaṭā.
Regarding “for a sāmaṇera who designates it for seven days”, in the Ṭīkā, after explaining the meaning by saying “I designate this ghee for you,” etc., through designation in the presence or absence of those individuals, and after establishing that, the Pāḷi was cited in the section on offenses: “One who perceives as designated that which is not designated incurs a Nissaggiya Pācittiya.”
Trong cụm từ “khi vị sāmaṇera đã phân định trong bảy ngày”, trong ṭīkā đã dẫn Pāḷi về trường hợp phạm tội: “Người đã phân định vật chưa được phân định là phạm tội xả đọa (nissaggiya pācittiya)” sau khi giải thích ý nghĩa bằng cách phân định trực tiếp hoặc gián tiếp, gọi tên từng vật, ví dụ: “Tôi phân định bơ sữa này cho anh”.
‘‘Sace upasampannassa vikappeti, attano eva santakaṃ hoti, paṭiggahaṇampi na vijahatī’’ti dosaṃ vatvā anupasampannassa vikappane attasantakattābhāvo, paṭiggahaṇavijahanañca payojanaṃ vuttaṃ.
After stating the fault, “If one designates it for an Upasampanna, it remains one’s own, and the act of receiving is not abandoned,” the purpose of designating it for an Anupasampanna was stated as the absence of it being one’s own and the abandonment of the act of receiving.
Sau khi nói về lỗi: “Nếu phân định cho một tỳ khưu đã thọ giới, vật đó vẫn là của chính mình, và việc thọ nhận cũng không bị mất đi”, thì khi phân định cho một người chưa thọ giới, việc không còn là vật của chính mình và việc thọ nhận bị mất đi đã được nêu là mục đích.
Tattha vadāma – āpattivāre ‘‘avikappite’’tiādipāḷiyeva natthi, ‘‘anadhiṭṭhite adhiṭṭhitasaññī nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, avissajjite vissajjitasaññī nissaggiyaṃ pācittiya’’ntiādinā (pārā. 624) pāḷiyā āgatattā tadanurūpameva anāpattivāre ‘‘adhiṭṭheti, vissajjetī’’tiādināva pāḷi āgatā.
Concerning that, we say that there is no such Pāḷi as “avikappite” etc. in the section on offenses, because the Pāḷi states, “One who perceives as designated that which is not determined incurs a Nissaggiya Pācittiya; one who perceives as relinquished that which is not relinquished incurs a Nissaggiya Pācittiya,” etc. (Pārā. 624). In accordance with that, the Pāḷi in the section on non-offenses states, “determines, relinquishes,” etc.
Về điều đó, chúng tôi nói rằng – trong phần về tội, không có Pāḷi “chưa phân định” v.v…, vì Pāḷi đã được nêu trong “Người đã quyết định vật chưa được quyết định là phạm tội xả đọa (nissaggiya pācittiya), người đã từ bỏ vật chưa được từ bỏ là phạm tội xả đọa (nissaggiya pācittiya)” v.v… (Pārā. 624), và tương tự như vậy, trong phần về không phạm tội, Pāḷi đã được nêu trong “quyết định, từ bỏ” v.v…
Yadi bhaveyya, vaṇṇanīyaṭṭhānatāya aṭṭhakathāya bhavitabbaṃ, na cettha aṭṭhakathāyaṃ vijjati.
If it were so, it should be in the Aṭṭhakathā as a point to be explained, but it is not found in the Aṭṭhakathā here.
Nếu có, thì đáng lẽ phải có trong Chú giải (Aṭṭhakathā) vì đó là một điểm cần được giải thích, nhưng điều đó không có trong Chú giải ở đây.
Anupasampannassa vikappane ca kathaṃ paṭiggahaṇaṃ vijahati sikkhāpaccakkhānādīsu chasu paṭiggahaṇavijahanakāraṇesu vikappanassa anantogadhattā, tasmā nāyamettha atthoti.
And how is the act of receiving abandoned when designating for an Anupasampanna, since designation is not included in the six reasons for abandoning the act of receiving, such as renouncing the training? Therefore, this meaning is not found here.
Và làm thế nào việc thọ nhận bị mất đi khi phân định cho một người chưa thọ giới, vì việc phân định không nằm trong sáu nguyên nhân làm mất đi việc thọ nhận như từ bỏ giới luật v.v…? Do đó, điều này không có ý nghĩa ở đây.
Mayamettha evamatthaṃ bhaṇāma – vikappentassāti ettha vikappanaṃ saṃvidahanaṃ ‘‘cittasaṅkappo’’tiādīsu viya, ubhayattha pana upasaggehi nānattamattaṃ, tasmā antosattāhe sāmaṇerassa yassa kassaci vikappentassa saṃvidahantassa pariccāgasaññaṃ pariccāgacetanaṃ pariccāgādhippāyaṃ uppādentassa anāpattīti attho.
We explain the meaning here thus: in “designating”, designation means arrangement, as in “thought-conception,” etc.; in both cases, the prefixes merely indicate a difference. Therefore, the meaning is that there is no offense for one who, within seven days, arranges or generates the perception of renunciation, the intention of renunciation, or the purpose of renunciation for any sāmaṇera.
Ở đây, chúng tôi giải thích ý nghĩa như sau – trong cụm từ “khi phân định”, phân định ở đây có nghĩa là sắp xếp, như trong “ý nghĩ của tâm” v.v…, tuy nhiên, ở cả hai nơi, các tiền tố chỉ tạo ra sự khác biệt, do đó, nghĩa là không phạm tội khi trong vòng bảy ngày, một vị sāmaṇera phân định cho bất kỳ ai, tức là sắp xếp, tạo ra ý niệm từ bỏ, ý định từ bỏ, mục đích từ bỏ.
Idañca mahāsumattheravādamolubbha vuttaṃ.
This was stated relying on the view of Mahāsumatthera.
Điều này đã được nói dựa trên lời dạy của Đại Trưởng lão Mahāsumana.
Vuttañhi ‘‘tena cittenā’’tiādīsu pāḷivacanesu adhippāyaṃ dassentena, ‘‘idaṃ kasmā vuttaṃ.
For it was said by one explaining the purpose in the Pāḷi phrases such as “with that thought”: “Why was this said?
Quả thật, khi trình bày mục đích trong các câu Pāḷi “với tâm đó” v.v…, đã nói rằng: “Tại sao điều này được nói?
Evañhi antosattāhe datvā pacchā paṭilabhitvā paribhuñjantassa anāpattidassanattha’’nti (pārā. aṭṭha. 2.625).
It was to show that there is no offense for one who, having given it within seven days, later receives it back and consumes it” (Pārā. Aṭṭha. 2.625).
Vì điều này nhằm mục đích cho thấy rằng không phạm tội đối với người cho đi trong vòng bảy ngày và sau đó nhận lại để thọ dụng” (Pārā. Aṭṭha. 2.625).
Mahāpadumatthero panāha ‘‘sattāhātikkantassa pana paribhoge anāpattidassanatthamidaṃ vutta’’nti (pārā. aṭṭha. 2.625).
Mahāpadumatthera, however, said, “This was stated to show that there is no offense in consuming it after seven days have passed” (Pārā. Aṭṭha. 2.625).
Tuy nhiên, Đại Trưởng lão Mahāpaduma đã nói: “Điều này được nói nhằm mục đích cho thấy rằng không phạm tội khi thọ dụng sau khi đã quá bảy ngày” (Pārā. Aṭṭha. 2.625).
Ayameva vādo tesu sundarataro.
This view is the most excellent among them.
Luận điểm này là tốt hơn trong số đó.
Sattāhe makkhanādiṃ adhiṭṭhato ca aññassa dadatopi ca anāpattīti sambandho.
It is connected thus: there is no offense for one who has determined ghee, etc., for anointing within seven days, even if he gives it to another.
Và có liên quan đến việc không phạm tội ngay cả khi quyết định bôi bẩn v.v… trong bảy ngày và cho người khác.
Ādi-saddena abbhañjanādiṃ saṅgaṇhāti.
By the word “etc.”, anointing, etc., are included.
Với từ v.v…, bao gồm việc xoa bóp v.v…
Ayametthādhippāyo – sappiādiṃ abbhañjanādiṃ madhuṃ arumakkhanaṃ, phāṇitaṃ gharadhūpanaṃ adhiṭṭhato anāpattīti.
The intention here is this: there is no offense for one who has determined ghee, etc., for anointing, honey for smearing on wounds, or treacle for fumigating the house.
Ý nghĩa ở đây là – không phạm tội khi quyết định bơ sữa v.v… để xoa bóp v.v…, mật ong để bôi vết thương, đường phèn để xông nhà.
Aññassāti upasampannassa vā anupasampannassa vā.
“To another” means to an Upasampanna or an Anupasampanna.
Cho người khác nghĩa là cho người đã thọ giới hoặc chưa thọ giới.
102. Yāvakālikaādīni attanā saha saṃsaṭṭhāni sabbhāvaṃ gāhāpayantīti sambandho.
102. It is connected thus: Yāvakālika, etc., cause to exist those things that are mixed with oneself.
102. Các vật yāvakālika v.v… được trộn lẫn với vật của chính mình làm cho chúng mang bản chất của chính mình, có liên quan đến điều đó.
Sabbhāvanti sassa attano bhāvo dvitte sabbhāvo, taṃ.
Sabbhāva means its own state; the actual state of the two; that.
Bản chất nghĩa là bản chất của chính nó, khi lặp lại thì là bản chất.
Tasmāti yasmā evaṃ, tasmā.
Therefore means since it is so, therefore.
Do đó nghĩa là vì vậy, nên.
Evamudīritanti evaṃ ‘‘vikappentassa sattāhe’’tiādinā vuttaṃ.
Thus stated means what was said thus, beginning with ‘for one who has made a determination, for seven days’.
Đã được nói như vậy nghĩa là đã được nói như vậy bằng “khi phân định trong bảy ngày” v.v…
Ayamettha adhippāyo – yasmā attanā saṃsaṭṭhāni attano bhāvaṃ gāhāpayanti yāvakālikādīni, tasmā sattāhātikkāmitāni sattāhakālikāni pācittiyajanakāni saṃsaṭṭhāni attasaṃsaṭṭhānipi pācittiyajanakāni karontīti avikappanādimhi sati byatirekato pācittiyāpattiparidīpakaṃ ‘‘vikappentassā’’tiādikaṃ vākyattayaṃ vuttanti.
The intention here is this: since things mixed with oneself, such as yāvakālika and so on, cause one's own nature to be acquired, therefore, things that have passed seven days, which are sattāhakālika and generate a pācittiya offense, and things mixed with oneself (attasaṃsaṭṭha) also generate a pācittiya offense. Thus, the three sentences beginning with ‘for one who has made a determination’ were stated to illustrate the pācittiya offense by way of exclusion, in the absence of a determination and so on.
Ý nghĩa ở đây là – vì các vật yāvakālika v.v… được trộn lẫn với vật của chính mình làm cho chúng mang bản chất của chính mình, do đó, các vật sāttāhakālika đã quá bảy ngày gây ra tội pācittiya, và các vật được trộn lẫn với vật của chính mình cũng gây ra tội pācittiya, như vậy, ba câu “khi phân định” v.v… đã được nói để chỉ ra tội pācittiya trong trường hợp không phân định v.v…
Ṭīkāyaṃ pana ‘‘idāni vakkhamānaṃ sandhāya evanti vutta’’nti vuttaṃ.
However, in the Ṭīkā, it is stated: ‘‘Now, referring to what will be said, thus it was stated.’’
Tuy nhiên, trong ṭīkā đã nói: “Bây giờ, dựa vào điều sẽ được nói, ‘như vậy’ đã được nói”.
Taṃ vakkhamānassa atītaudīritattāyogato kathaṃ yujjatīti.
How can that be appropriate, since what will be said has not been stated in the past?
Làm thế nào điều đó có thể phù hợp khi điều sẽ được nói đã được nói trong quá khứ?
Evamudīritanti vā pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca evameva vuttanti attho.
Or, thus stated means that it was stated in this very way in the Pāḷi and in the Aṭṭhakathā.
Hoặc “đã được nói như vậy” nghĩa là đã được nói chính xác như vậy trong Pāḷi và Chú giải (Aṭṭhakathā).
Eva-saddo avadhāraṇe.
The word eva is for emphasis.
Từ “eva” dùng để nhấn mạnh.
103-5. Idāni attasaṃsaṭṭhānaṃ yāvakālikādīnaṃ sabbhāvagāhāpanaṃ sarūpato dassetuṃ ‘‘pure’’tiādimāha.
103-5. Now, to show the acquisition of the nature of yāvakālika and so on by things mixed with oneself, pure and so on are stated.
103-5. Bây giờ, để trình bày bản chất của việc các vật yāvakālika v.v… được trộn lẫn với vật của chính mình, bắt đầu bằng “trước” v.v…
Tattha sattāhanti satta ahāni yassa taṃ sattāhaṃ, sattāhakālikaṃ.
Therein, sattāha means that which has seven days, a sattāhakālika item.
Ở đây, sattāha nghĩa là bảy ngày, tức là sāttāhakālika.
Ca-saddo aṭṭhānappayutto, so sattāhañca yāvajīvikañcāti yojetabbo.
The word ca is used inappropriately; it should be construed as ‘seven days and for life’.
Từ “ca” được sử dụng không đúng chỗ, nó cần được ghép thành “sattāha và yāvajīvika”.
Sesakālikasammissanti sesehi tadahu paṭiggahitehi kālikehi yāvakālikayāmakālikasaṅkhātehi sammissaṃ.
Mixed with other kālika items means mixed with other kālika items received on that very day, namely yāvakālika and yāmakālika.
Trộn lẫn với các vật kālika còn lại nghĩa là trộn lẫn với các vật kālika còn lại, tức là các vật yāvakālika và yāmakālika đã được thọ nhận trong cùng ngày.
Pācittīti sannidhisikkhāpadena pācitti.
Pācittī means a pācittiya offense by the rule concerning storage.
Pācittī nghĩa là tội pācittiya theo học giới về tích trữ.
Tadahu paṭiggahitanti tasmiṃyeva dine purebhattaṃ paṭiggahitaṃ.
Received on that very day means received before noon on that very day.
Đã thọ nhận trong cùng ngày nghĩa là đã thọ nhận vào buổi sáng của cùng ngày đó.
Tadahevāti tasmiṃyeva dine purebhattameva.
On that very day means before noon on that very day.
Vào cùng ngày đó nghĩa là vào buổi sáng của cùng ngày đó.
Sesanti sattāhakālikaṃ yāvajīvikañca.
Other means sattāhakālika and yāvajīvika.
Còn lại nghĩa là sāttāhakālika và yāvajīvika.
Evanti yāme eva paribhuñjayeti vijānīyanti sambandho.
Thus means one should understand that one consumes it only in the evening; this is the connection.
Như vậy có liên quan đến việc “nên biết rằng chỉ nên thọ dụng vào ban đêm”.
Itaranti sattāhakālikato aññaṃ yāvajīvikaṃ.
The other means yāvajīvika, which is different from sattāhakālika.
Cái kia nghĩa là yāvajīvika khác với sāttāhakālika.
106. Dātuṃ kāmetīti dātukāmo, tassa abhihāro īsakampi oṇamanādinābhiharaṇanti tappuriso, hatthassa pāso hatthapāso.
106. One who desires to give is a dātukāma; his approach, even a slight lowering or similar act of bringing near, is a tappurisa compound. The reach of the hand is hatthapāsa.
106. Người muốn cho là dātukāma, sự đưa đến của người đó, dù chỉ là một chút, bằng cách cúi xuống v.v… là abhihāra, đây là một tappurisa; tầm tay là hatthapāsa.
Ruḷhīvasena tu aḍḍhateyyahattho hatthapāso nāma.
By convention, however, a hatthapāsa is two and a half cubits.
Tuy nhiên, theo cách dùng thông thường, tầm tay là khoảng hai rưỡi cánh tay.
So ca sace bhikkhu nisinno hoti, āsanassa pacchimantato paṭṭhāya, sace ṭhito, paṇhiantato paṭṭhāya, sace nipanno, yena passena nipanno, tassa pārimantato paṭṭhāya dāyakassa nisinnassa ṭhitassa vā ṭhapetvā pasāritahatthaṃ yaṃ āsannataraṃ aṅgaṃ, tassa orimantena paricchinditvā veditabbo.
If a bhikkhu is seated, it is to be understood from the back edge of the seat; if standing, from the back edge of the heel; if lying down, from the far edge of the side on which he is lying, delimited by the nearest limb of the donor, whether seated or standing, excluding his outstretched hand.
Và nếu tỳ khưu đang ngồi, thì tính từ mép sau của chỗ ngồi; nếu đang đứng, tính từ mép gót chân; nếu đang nằm, tính từ mép ngoài của bên mà vị ấy đang nằm, được xác định bằng cách đặt tay duỗi thẳng của người cho, dù đang ngồi hay đứng, và đo đến phần gần nhất của cơ thể.
Eraṇakkhamanti thāmamajjhimena purisena eraṇassa ukkhipanassa khamaṃ yoggaṃ.
Eraṇakkhama means capable or suitable for lifting by a person of average strength.
Có thể nhấc lên nghĩa là phù hợp, có khả năng được nhấc lên bởi một người đàn ông có sức mạnh trung bình.
Vatthusaddāpekkhaṃ napuṃsakattaṃ.
The neuter gender is due to referring to the object.
Giống trung tính được dùng với ý nghĩa của từ vật thể.
Tidhā denteti kāyakāyappaṭibaddhanissaggiyānaṃ vasena tīhi pakārehi dāyake dadamāne.
When giving in three ways means when donors give in three ways according to kāya, kāyappaṭibaddha, and nissaggiya.
Dâng cúng ba cách là khi người dâng cúng dâng bằng ba loại cách thức, theo cách thức của vật dính liền với thân thể và vật được dâng cúng qua hành vi xả bỏ.
Tattha yena kenaci sarīrāvayavena antamaso pādaṅguliyāpi dīyamānaṃ kāyena dinnaṃ nāma hoti, kaṭacchuādīsu yena kenaci dīyamānaṃ kāyappaṭibaddhena, kāyato pana kāyappaṭibaddhato vā mocetvā hatthapāse ṭhitassa kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā pātiyamānaṃ nissaggiyena payogena dinnaṃ nāma.
Therein, what is given with any bodily limb, even with a toe, is called given by the body (kāya); what is given with any ladle or similar object is called given by a bodily adjunct (kāyappaṭibaddha); and what is given by being dropped by the body or a bodily adjunct to someone within hatthapāsa, having been detached from the body or bodily adjunct, is called given by the act of nissaggiya.
Trong đó, vật được dâng bằng bất kỳ bộ phận nào của thân thể, thậm chí bằng ngón chân, được gọi là vật được dâng bằng thân. Vật được dâng bằng bất kỳ vật gì như muỗng vá, v.v., được gọi là vật được dâng bằng vật dính liền với thân. Nhưng vật được dâng sau khi tách khỏi thân thể hoặc vật dính liền với thân, và được dâng cho người đang ở trong tầm tay bằng thân thể hoặc bằng vật dính liền với thân thể, được gọi là vật được dâng bằng hành vi xả bỏ (nissaggiya).
Dvidhā gāhoti kāyakāyappaṭibaddhānaṃ vasena dvīhi pakārehi yehi kehici dīyamānassa gahaṇaṃ.
Receiving in two ways means receiving what is given by anyone in two ways, according to kāya and kāyappaṭibaddha.
Thọ nhận hai cách là sự thọ nhận vật được dâng bằng bất kỳ vật gì, theo hai loại cách thức là thân thể và vật dính liền với thân thể.
Evaṃ paṭiggaho pañcaṅgoti yojanā.
Thus, the connection is that receiving has five factors.
Như vậy, sự thọ nhận có năm chi phần, đó là cách kết nối.
Pañcaṅgoti pañca aṅgāni yassāti bahubbīhi.
Pañcaṅgo is a bahubbīhi compound meaning 'that which has five factors'.
Năm chi phần là một danh từ bahubbīhi có nghĩa là “có năm chi phần”.
107. Idāni aneraṇakkhame ca kismiñci kāyappaṭibaddhe ca paṭiggahaṇārohanaṃ dassetuṃ ‘‘asaṃhāriye’’tiādimāha.
107. Now, to show the manner of receiving an unliftable object and an object attached to the body, asaṃhāriye and so on are stated.
107. Bây giờ, để trình bày sự không thọ nhận trên vật không thể di chuyển và trên một số vật dính liền với thân, ngài nói ‘‘asaṃhāriye’’ (trên vật không thể di chuyển) và tiếp theo.
Tattha asaṃhāriyeti ānetumasakkuṇeyye phalakapāsāṇādimhi.
Therein, asaṃhāriye means an unmovable object such as a plank or a stone.
Trong đó, asaṃhāriye là trên vật không thể mang đi được như ván, đá, v.v.
Tatthajāteti tesuyeva rukkhādīsu jāte kiṃsukapaduminipaṇṇādike.
Tatthajāte means things grown on those very trees and so on, such as kiṃsuka flowers, lotus flowers, or leaves.
Tatthajāte là trên các vật sinh ra trên đó như cây cối, v.v., ví dụ như lá kiṃsuka, lá sen, v.v.
Ciñcaādīnaṃ sukhume paṇṇeti sambandho.
The connection is to fine leaves of tamarind and so on.
Nó liên quan đến lá nhỏ của cây me, v.v.
Tāni hi sandhāretuṃ na sakkonti.
For these cannot be held.
Vì chúng không thể được giữ lại.
Tesaṃ pana sākhāsu vaṭṭati.
However, it is permissible on their branches.
Nhưng nó được phép trên cành của chúng.
Ādi-saddena ‘‘aṅga’’ntiādikaṃ saṅgaṇhāti.
The word ādi includes ‘limb’ and so on.
Từ ādi (v.v.) bao gồm ‘‘aṅga’’ (chi phần) và tiếp theo.
Vā-saddo samuccaye.
The word vā is for conjunction.
Từ vā (hoặc) là để tập hợp.
Asayhabhāreti thāmamajjhimapurisena sahituṃ sandhāretuṃ asakkuṇeyye bhāre.
"Asayhabhāre" means a burden that a person of average strength is unable to bear or hold.
Asayhabhāre là trên gánh nặng mà một người đàn ông có sức lực trung bình không thể chịu đựng hoặc giữ được.
Sabbesaṃ paṭiggaho ‘‘na rūhatī’’ti iminā sambandho.
The acceptance of all these is connected with "does not become valid."
Sự thọ nhận tất cả các vật này liên quan đến câu “không được phép”.
108. Idāni paṭiggahaṇavijahanaṃ dasseti ‘‘sikkhā’’tiādinā.
108. Now, the abandonment of acceptance is shown, beginning with "sikkhā".
108. Bây giờ, ngài trình bày sự chấm dứt thọ nhận bằng cách nói ‘‘sikkhā’’ (giới học) và tiếp theo.
Tattha sikkhāmaraṇaliṅgehīti sikkhāpaccakkhānena ca maraṇena ca liṅgaparivattanena ca.
Therein, "sikkhāmaraṇaliṅgehi" means by the renunciation of the training, by death, and by the change of gender/sign.
Trong đó, sikkhāmaraṇaliṅgehī là bằng sự từ bỏ giới học, bằng cái chết, và bằng sự thay đổi giới tính.
Anapekkhavisaggatoti natthi apekkho etassāti anapekkho, sova visaggo, tato ca.
"Anapekkhavisaggato" means that there is no attachment to it, and that is the relinquishing, and from that.
Anapekkhavisaggato là từ sự xả bỏ không còn mong muốn, tức là không còn sự mong muốn đối với nó.
Acchedāti corādīhi acchinditvā gahaṇena.
"Acchedā" means by taking without being forcibly taken by thieves and so forth.
Acchedā là do bị kẻ trộm, v.v. cướp đoạt.
Anupasampannadānāti anupasampannassa dānena.
"Anupasampannadānā" means by giving to one who is not fully ordained.
Anupasampannadānā là do sự dâng cúng của người chưa thọ cụ túc giới.
Ca-saddo sabbattha ānetabbo.
The particle "ca" should be brought in everywhere.
Từ ca (và) cần được thêm vào khắp nơi.
Gāhoti paṭiggahaṇaṃ.
"Gāho" means acceptance.
Gāho là sự thọ nhận.
Upasammatīti vijahati.
"Upasammatī" means ceases.
Upasammatī là chấm dứt.
109-10. Idāni appaṭiggahitaṃ paribhoge dosaṃ dassetuṃ ‘‘appaṭiggahita’’ntiādimāha.
109-10. Now, to show the fault in consuming what has not been accepted, it is said, "appaṭiggahita" and so forth.
109-10. Bây giờ, để trình bày lỗi khi sử dụng vật chưa được thọ nhận, ngài nói ‘‘appaṭiggahita’’ (vật chưa được thọ nhận) và tiếp theo.
Tattha sabbanti catukālikapariyāpannaṃ sakalampi.
Therein, "sabbaṃ" means all, encompassing all four periods of time.
Trong đó, sabbaṃ là tất cả những gì thuộc về bốn thời.
Idāni appaṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ dassetuṃ ‘‘suddha’’ntiādimāha.
Now, to show what may be consumed without acceptance, it is said, "suddhaṃ" and so forth.
Bây giờ, để trình bày những gì có thể sử dụng mà không cần thọ nhận, ngài nói ‘‘suddha’’ (sạch) và tiếp theo.
Tattha suddhaṃ nātibahalaṃ udakañca tathā aṅgalaggaṃ avicchinnaṃ danta…pe… gūthakañca loṇa…pe… karīsakañca kappateti sambandho.
Therein, pure and not too thick water, and also attached to the body, unbroken, tooth... (etc.)... faeces, and salt... (etc.)... dung is permissible, is the connection.
Trong đó, nước sạch không quá đặc, và vật dính trên thân thể không bị đứt đoạn như răng… v.v… phân, và muối… v.v… phân khô, đều được phép, đó là cách kết nối.
Tattha suddhanti rajareṇūhi aññarasena ca asammissatāya parisuddhaṃ.
Therein, "suddhaṃ" means pure by not being mixed with dust, dirt, or other substances.
Trong đó, suddhaṃ là sạch sẽ do không lẫn lộn với bụi bẩn và các chất khác.
Nātibahalanti yaṃ kasitaṭṭhāne bahalamudakaṃ viya mukhe vā hatthe vā na laggaṃ, taṃ.
"Nātibahalaṃ" means that which does not stick to the mouth or hand, like thick water in a tilled field.
Nātibahalaṃ là vật không quá đặc, không dính vào miệng hoặc tay như nước đặc ở nơi cày cấy.
Avicchinnanti aṅgato vicchinditvā na gataṃ.
"Avicchinnaṃ" means not separated from the body.
Avicchinnaṃ là vật không bị tách rời khỏi thân thể.
Dantāni ca akkhīni ca kaṇṇañca dantakkhikaṇṇaṃ pāṇyaṅgattā, tassa gūthakanti tappuriso.
Teeth, eyes, and ears are parts of the body, and their faeces (gūthakaṃ) is a tatpurisa compound.
Răng, mắt, tai là các chi phần của thân thể, và phân dính trên đó là một danh từ tappurisa (ghép danh từ).
Loṇaṃ sarīruṭṭhitaṃ.
"Loṇaṃ" is that which originates from the body.
Loṇaṃ là muối tiết ra từ cơ thể.
Siṅghāṇīti siṅghāṇikā.
"Siṅghāṇī" means snot.
Siṅghāṇī là nước mũi.
Vicchinnaṃ na paṭiggahetabbaṃ.
What is separated should not be accepted.
Vật bị tách rời không được thọ nhận.
111. Idāni ‘‘gūthā’’tiādinā kālodissaṃ dasseti.
111. Now, "gūthā" and so forth shows the appropriate time.
111. Bây giờ, ngài trình bày các trường hợp được phép trong thời gian nguy cấp bằng cách nói ‘‘gūthā’’ (phân) và tiếp theo.
Tathāvidheti sappadaṭṭhakkhaṇādike tathāvidhe kāle.
"Tathāvidhe" means at such a time, like the moment of a snakebite and so forth.
Tathāvidhe là vào thời gian nguy cấp như khi bị rắn cắn, v.v.
Tathā tādiso vidho kālo etassāti bahubbīhi.
Thus, it is a Bahubbīhi compound, meaning "such a kind of time is this."
Tương tự, đó là một danh từ bahubbīhi có nghĩa là “thời gian có loại như vậy”.
Seveyyāti sevanaṃ kareyya, paribhuñjeyyāti vuttaṃ hoti.
"Seveyyā" means should make use of, should consume, is what is said.
Seveyyā là nên sử dụng, tức là nên tiêu dùng.
Asante kappakāraketi ettha dubbacopi asamatthopi kappiyakārako asantapakkheyeva tiṭṭhatīti veditabbo.
In "asante kappakārake", it should be understood that even a difficult or incapable kappiyakāraka remains in the category of "not present."
Trong asante kappakārake (khi không có người làm cho hợp pháp), cần hiểu rằng ngay cả người làm cho hợp pháp khó bảo hoặc không có khả năng cũng thuộc về trường hợp không có.
Kālodissattā pana chārikāya asati alladāruṃ rukkhato chinditvā kātuṃ, mattikāya asati bhūmiṃ khaṇitvāpi mattikaṃ gahetuṃ vaṭṭati.
However, due to the appropriateness of the time, if there is no ash, it is permissible to cut wet wood from a tree to make it; if there is no clay, it is permissible to dig the earth and take clay.
Tuy nhiên, do là trường hợp nguy cấp, nếu không có tro, được phép chặt củi ướt từ cây để làm; nếu không có đất sét, được phép đào đất để lấy đất sét.
112. Durūpaciṇṇeti duṭṭhuṃ upaciṇṇaṃ āmaṭṭhaṃ durūpaciṇṇaṃ.
112. "Durūpaciṇṇe" means badly handled, badly touched.
112. Durūpaciṇṇe là vật đã bị chạm vào một cách không đúng đắn, tức là đã bị chạm vào một cách sai trái.
Sace bhikkhu appaṭiggahitaṃ sāmisaṃ bhājanaṃ ṭhitaṭṭhānato apanetvā āmasati, pidhānaṃ āmasati, upari ṭhitakacavarādiṃ chaḍḍeti, tatthajātakaphaliniyā sākhāya vā valliyā vā gahetvā vā cāleti, durūpaciṇṇaṃ nāma hoti.
If a bhikkhu, without acceptance, moves a vessel containing food from its place and touches it, or touches its lid, or throws away rubbish placed on top, or takes and moves a branch or creeper of a fruit-bearing plant growing there, it is called badly handled.
Nếu tỳ khưu dời vật chưa được thọ nhận có thịt từ chỗ nó đang ở và chạm vào nó, chạm vào nắp, vứt bỏ rác rưởi, v.v. ở trên, hoặc cầm cành cây hoặc dây leo của cây ăn trái mọc trên đó để lắc, thì đó được gọi là durūpaciṇṇaṃ (hành vi sai trái).
Tasmiṃ dukkaṭanti sambandho.
In that case, there is a dukkaṭa, is the connection.
Trong trường hợp đó có lỗi dukkaṭa, đó là cách kết nối.
Phalarukkhaṃ pana apassayituṃ vā tattha kaṇṭakaṃ vā bandhituṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to support a fruit tree or to tie a thorn to it.
Tuy nhiên, được phép dựa vào cây ăn trái hoặc buộc gai vào đó.
Araññe patitaambaphalādiṃ ‘‘sāmaṇerassa dassāmī’’ti āharitvā dātuṃ vaṭṭati.
It is permissible to bring and give fallen mangoes and other fruits in the forest, thinking, "I will give them to the sāmaṇera."
Được phép mang về quả xoài, v.v. đã rụng trong rừng với ý nghĩ “tôi sẽ dâng cho sa di”.
Rajokiṇṇeti rajasā okiṇṇe, tasmiṃ pattādike yaṃ kiñci paṭiggaṇhato vinayadukkaṭaṃ hotīti attho.
"Rajokiṇṇe" means covered with dust; the meaning is that for one who accepts anything on such a leaf, there is a vinaya dukkaṭa.
Rajokiṇṇe là bị bụi bẩn bao phủ, ý nghĩa là có lỗi dukkaṭa về luật tạng đối với bất kỳ ai thọ nhận vật gì trên lá, v.v. có bụi bẩn.
Sace piṇḍāya carantassa patte rajaṃ patati, paṭiggahetvā bhikkhā gaṇhitabbā.
If dust falls into the bowl of one on alms-round, one should accept it and receive alms.
Nếu khi tỳ khưu đi khất thực, bụi rơi vào bát, thì nên thọ nhận và lấy thức ăn.
‘‘Paṭiggahetvā dethā’’ti vuttepi ākiranti, hatthato amocenteneva paṭiggāhāpakassa santikaṃ netvā paṭiggahetabbaṃ.
Even if they say, "Accept it and give it," and they scatter it, one should take it to the person who makes it accepted without releasing it from one's hand, and then accept it.
Ngay cả khi người ta nói “hãy thọ nhận rồi dâng”, nếu họ rắc bụi, thì nên mang đến người đang thọ nhận mà không buông tay, rồi thọ nhận.
Sace mahāvāto tato tato rajaṃ pāteti, na sakkā hoti bhikkhaṃ gahetuṃ, ‘‘anupasampannassa dassāmī’’ti suddhacittena ābhogaṃ katvā gaṇhituṃ vaṭṭati.
If a strong wind scatters dust from all directions, and it is impossible to receive alms, it is permissible to take it with a pure mind, intending, "I will give it to one who is not fully ordained."
Nếu có gió lớn làm bụi bay từ khắp nơi, không thể lấy thức ăn, thì được phép thọ nhận với tâm ý trong sạch rằng “tôi sẽ dâng cho người chưa thọ cụ túc giới”.
Taṃ pana tena dinnaṃ vā vissāsena vā paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.
That, having been given by him or through familiarity, is permissible to accept and consume.
Sau đó, được phép thọ nhận và sử dụng vật đó do người đó dâng hoặc do sự tin tưởng.
Athāti vakkhamānārambhe.
"Athā" is for the commencement of what is to be stated.
Athā là để bắt đầu điều sẽ được nói.
Uggahappaṭiggaheti uggahitthāti uggaho, uggahitaṃ, tassa paṭiggaho, tasmiṃ.
"Uggahappaṭiggahe" means "uggahita" (taken up) is uggaha; in the acceptance of that which is taken up.
Uggahappaṭiggahe là sự thọ nhận vật đã được lấy, tức là vật đã được lấy.
Appaṭiggahitabhāvaṃ jānato attanā eva uggahetvā gahaṇeti adhippāyo.
The intention is that one who knows it has not been accepted, takes it up and accepts it oneself.
Ý nghĩa là người biết vật chưa được thọ nhận, tự mình lấy và thọ nhận.
Mātāpitūnaṃ atthāya pana appaṭiggahetvā telādīni, chāyatthāya sākhādīni vā gahetvā pacchato bhuñjitukāmatāya paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.
However, for the benefit of one's parents, it is permissible to take oils and so forth without acceptance, or branches and so forth for shade, and then, with the desire to consume them later, to accept and consume them.
Tuy nhiên, vì lợi ích của cha mẹ, được phép lấy dầu, v.v. mà không thọ nhận, hoặc lấy cành cây, v.v. để che bóng, và sau đó thọ nhận và sử dụng với ý muốn ăn.
Ucchuādīsu phālitesu malaṃ na paññāyati, mūlabhesajjādīni pisantānaṃ vā koṭṭentānaṃ vā nisadanisadapotakaudukkhalamusalāni khīyanti, dantantare laggaṃ sukhumaāmisaṃ hoti, raso na paññāyati, abbohārikaṃ.
When sugarcane, etc., are split, impurities are not apparent. When grinding or pounding root-medicines, etc., the grinding stone, mortar, and pestle wear out. A fine particle of flesh gets stuck between the teeth; the taste is not apparent. It is not to be used.
Trong mía, v.v. đã được chẻ, không thấy chất bẩn; khi nghiền hoặc giã thuốc gốc, v.v., ghế ngồi, ghế nhỏ, cối và chày bị mòn; có một ít thịt nhỏ dính giữa răng, không thấy vị, thì đó là vật không thể giao dịch.
Antovuttheti akappiyakuṭiyā chadanabbhantare vuttheti attho.
Antovutthe (cooked inside) means cooked inside the roof of an improper hut.
Antovutthe là vật được đặt bên trong mái che của tịnh xá không hợp pháp.
Sayaṃpakketi attanā yattha katthaci pakke.
Sayaṃpakke (self-cooked) means cooked by oneself anywhere.
Sayaṃpakke là vật tự chín ở bất cứ đâu.
Sace vāsiādiṃ tāpetvā takkādīsu pakkhipati, ettāvatāpi sāmapākato na muccati.
If one heats an axe, etc., and puts it into buttermilk, etc., even by that much, it is not freed from being self-cooked.
Nếu người ta nung dao, v.v. và bỏ vào sữa, v.v., thì chừng đó cũng không thoát khỏi lỗi tự nấu.
Purimakālikadvaye punapākañhi ṭhapetvā yaṃ kiñci āmisaṃ bhikkhuno pacituṃ na vaṭṭati.
In the case of the two former kinds of food, setting aside re-cooking, it is not allowable for a bhikkhu to cook any kind of food.
Đối với hai loại vật phẩm thuộc thời gian trước, ngoại trừ việc nấu lại, tỳ khưu không được phép nấu bất kỳ loại thịt nào.
Sacepissa uṇhayāguyā sulasipaṇṇādīni vā siṅgiveraṃ vā pakkhipanti, cāletuṃ na vaṭṭati.
Even if basil leaves, etc., or ginger are put into hot gruel, it is not allowable to stir it.
Ngay cả khi người ta bỏ lá húng quế, v.v. hoặc gừng vào cháo nóng của tỳ khưu, thì tỳ khưu không được phép khuấy.
Uttaṇḍulaṃ bhattaṃ labhitvā pidahituṃ na vaṭṭati.
Having received rice with husks, it is not allowable to cover it.
Không được phép đậy cơm còn nguyên hạt.
Antopakketi akappiyakuṭiyā anto pakke.
Antopakke (cooked inside) means cooked inside an improper hut.
Antopakke là vật chín bên trong tịnh xá không hợp pháp.
Sabbattha dukkaṭanti sambandho.
The connection is that in all cases, there is a dukkata offense.
Trong tất cả các trường hợp này đều có lỗi dukkaṭa, đó là cách kết nối.
113-4. Manussahatthiassānañca …pe… uragassa ca yaṃ maṃsañca, yaṃ uddissakatamaṃsañca, appaṭivekkhitaṃ yañca maṃsaṃ, tesu maṃsesūti evaṃ yojetvā attho veditabbo.
113-4. The meaning should be understood by connecting it thus: "The meat of humans, elephants, horses, etc., and the meat of snakes, and meat prepared specifically for a bhikkhu, and unexamined meat—in these meats..."
113-4. Thịt của người, voi, ngựa… v.v… và của loài bò sát, và thịt được chuẩn bị có chủ đích, và thịt chưa được xem xét, cần được kết nối và hiểu ý nghĩa như vậy.
Tattha sīsagīvātaraṅgena carantā acchavisesāva taracchā.
Among these, taracchā (hyenas) are a specific kind of wild animal that moves with its head and neck extended.
Trong đó, taracchā là loài linh miêu đặc biệt di chuyển bằng đầu, cổ và ruột.
Uragassāti iminā sabbāpi dīghajāti saṅgahitā.
By uragassa (of a snake), all long-bodied creatures are included.
Bằng từ uragassā (của loài bò sát), tất cả các loài có thân dài đều được bao gồm.
Uddissakatamaṃsanti bhikkhuṃ uddisitvā kataṃ uddissakataṃ, tañca taṃ maṃsañca.
Uddissakatamaṃsaṃ (meat prepared specifically for a bhikkhu) is meat prepared with a bhikkhu in mind; it is that meat.
Thịt được làm riêng (cho Tỳ-kheo) là thịt được làm riêng sau khi chỉ định (cho) một tỳ-kheo; và đó là thịt.
Ettha ca maṃsa-ggahaṇena macchānampi gahaṇaṃ veditabbaṃ upalakkhaṇavasena, ca-saddena vā.
Here, the term maṃsa (meat) should be understood to include fish by way of indication, or by the particle ca.
Và ở đây, cần biết rằng việc dùng từ "thịt" bao gồm cả cá, theo cách biểu thị hoặc bằng từ "và".
Pañcasupi sahadhammikesu yaṃ kiñci uddissakataṃ sabbesampi na kappati, tampi adiṭṭhaasutaaparisaṅkitatāya tikoṭiparisuddhaṃ vaṭṭati.
Any meat prepared specifically for a bhikkhu among the five kinds of monastic associates is not allowable for any of them, unless it is pure in three respects: unseen, unheard, and unsuspected.
Bất cứ thứ gì được làm riêng cho năm vị đồng pháp đều không hợp lệ đối với tất cả; ngay cả điều đó cũng hợp lệ nếu thanh tịnh ba phương diện do không thấy, không nghe, không nghi ngờ.
Appaṭivekkhitanti anupaparikkhitaṃ, anāpucchitanti attho.
Appaṭivekkhitaṃ (unexamined) means uninspected, unasked about.
Không suy xét có nghĩa là không xem xét kỹ lưỡng, không hỏi han.
Āpattibhīrukena hi rūpaṃ sallakkhentenāpi pucchitvā paṭiggahetabbaṃ paribhuñjitabbañca.
Indeed, one who fears offenses, even when discerning the form, should ask before receiving and consuming it.
Thật vậy, một người sợ phạm tội, ngay cả khi nhận biết hình sắc, cũng phải hỏi rồi mới nhận và thọ dụng.
Manussānaṃ maṃsesu thullaccayanti yojanā.
The connection is that in the case of human flesh, it is a gross offense (thullaccaya).
Câu này có nghĩa là phạm tội thullaccaya đối với thịt người.
Thūlo accayo etthāti rasse, dvitte ca thullaccayaṃ.
Thullaccayaṃ (gross offense) is formed by shortening the vowel and doubling the consonant, meaning "in which there is a gross transgression."
Thullaccayaṃ là nơi có tội nặng (thūlo accayo ettha) với nguyên âm ngắn và phụ âm đôi.
Pārājikasaṅghādisesehi ṭhapetvā ito adhikaṃ vajjaṃ natthi.
Apart from pārājika and saṅghādisesa offenses, there is no greater fault than this.
Không có tội lỗi nào lớn hơn điều này, ngoại trừ tội Pārājika và Saṅghādisesa.
Sesesūti avasesesu ekādasasu.
Sesesū (in the remaining) refers to the remaining eleven.
Trong các tội còn lại có nghĩa là trong mười một tội còn lại.
115. Idāni manussādīnaṃ aṭṭhiādīnipi akappiyānīti dassetuṃ ‘‘aṭṭhipī’’tiādimāha.
Now, to show that bones, etc., of humans, etc., are also unallowable, it begins with "aṭṭhipī" (even bones).
115. Bây giờ, để chỉ ra rằng xương cốt của người và các loài khác cũng không hợp lệ, Đức Phật đã nói "cả xương" và vân vân.
Pi-saddo ‘‘lohita’’ntiādīsupi anuvattetabbo.
The particle pi (even) should also be understood to apply to "blood," etc.
Từ "pi" (cũng) cần được áp dụng cho "máu" và vân vân.
Esanti manussādīnaṃ dasannaṃ.
Esaṃ (of these) refers to the ten kinds of humans, etc.
Của những loài này có nghĩa là của mười loài người và các loài khác.
Vasāsu pana ekā manussavasā na vaṭṭati.
Among fats, however, human fat is not allowable.
Tuy nhiên, trong các loại mỡ, mỡ người không hợp lệ.
Khīrādīsu akappiyaṃ nāma natthi.
Among milk, etc., there is nothing unallowable.
Trong sữa và các loại khác không có gì là không hợp lệ.
Uddissakataṃyeva sacittakanti yojanā.
The connection is that only meat prepared specifically for a bhikkhu is sacittaka (with intention).
Câu này có nghĩa là "được làm riêng, có ý định".
Sacittakanti uddissakatabhāvajānanacittena saha vattatīti sacittakaṃ.
Sacittakaṃ means "accompanied by the intention of knowing that it is meat prepared specifically for a bhikkhu."
Có ý định (sacittakaṃ) có nghĩa là tồn tại cùng với ý định biết rằng nó được làm riêng.
Vatthuvītikkamavijānanacittena hi sacittakattaṃ.
Indeed, sacittaka refers to the intention of knowing the transgression of the object.
Thật vậy, việc có ý định biết sự vi phạm đối tượng là có ý định.
Ettha ca sacittakattaṃ āpattiyā eva, na ca maṃsassa, tathāpi maṃsasīsena āpatti eva vuttāti viññātabbanti.
Here, sacittaka refers to the offense itself, not to the meat; nevertheless, it should be understood that the offense is stated under the heading of meat.
Và ở đây, việc có ý định chỉ là của tội lỗi, không phải của thịt; tuy nhiên, cần hiểu rằng tội lỗi được nói đến dưới tiêu đề thịt.
116-7. Rūpiyena arūpiyaṃ rūpiyañca itarena rūpiyañca parivatteyyāti sambandho.
116-7. The connection is: "He should exchange rūpiya for non-rūpiya, and rūpiya for other rūpiya."
116-7. Câu này có nghĩa là "trao đổi vật không hợp lệ và vật hợp lệ bằng tiền, và tiền bằng vật khác".
Tattha rūpiyenāti rūpiyasaṅkhātena nissaggiyavatthunā.
Among these, rūpiyenā (with rūpiya) means with an object designated as nissaggiya, which is rūpiya.
Ở đây, bằng tiền có nghĩa là bằng vật Nissaggiya được gọi là tiền.
Arūpiyanti arūpiyasaṅkhātaṃ dukkaṭavatthuṃ kappiyavatthuñca.
Arūpiyaṃ (non-rūpiya) refers to an object designated as dukkata, and also an allowable object.
Vật không hợp lệ có nghĩa là vật Dukkata được gọi là không hợp lệ và vật hợp lệ.
Itarenāti arūpiyena.
Itarenā (with other) means with non-rūpiya.
Bằng vật khác có nghĩa là bằng vật không hợp lệ.
Nissaggīti nissajjanaṃ nissaggo, pubbabhāge kattabbassa vinayakammassetaṃ nāmaṃ.
Nissaggī (to be relinquished) means relinquishment; this is the name of the vinaya act to be performed beforehand.
Nissaggī là sự từ bỏ (nissajjanaṃ), là tên của hành vi Vinaya cần thực hiện ở giai đoạn đầu.
Nissaggo assa atthīti nissaggi, kiṃ taṃ?
Nissaggi means "that which has relinquishment." What is that?
Cái gì là Nissaggi (có sự từ bỏ)?
Pācittiyaṃ.
A pācittiya offense.
Đó là Pācittiya.
Rūpiyassa mūlaggahaṇe pana rūpiyappaṭiggahaṇasikkhāpadena nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
However, in the case of taking the value of rūpiya, it is a nissaggiya pācittiya offense according to the training rule on receiving rūpiya.
Tuy nhiên, khi nhận tiền gốc, đó là Nissaggiya Pācittiya theo giới học về việc nhận tiền.
Idāni rūpiyādiṃ dassetuṃ ‘‘idhā’’tiādi āraddhaṃ.
Now, to show rūpiya, etc., it begins with "idhā" (here).
Bây giờ, để chỉ ra tiền và các loại khác, Đức Phật đã bắt đầu với "ở đây" và vân vân.
Tattha kahā…pe… māsakaṃ idha rūpiyanti sambandho.
Among these, the connection is: "kahāpaṇa, etc., and māsaka are rūpiya here."
Ở đây, câu này có nghĩa là "kahā...pe... māsakaṃ ở đây là tiền".
Tattha kahāpaṇo nāma suvaṇṇamayo vā rajatamayo vā etarahi pakatikahāpaṇo vā.
Among these, kahāpaṇo is a coin made of gold or silver, or what is commonly called kahāpaṇa nowadays.
Ở đây, kahāpaṇa là tiền vàng hoặc bạc, hoặc kahāpaṇa thông thường hiện nay.
Sajjhūti rajataṃ.
Sajjhū means silver.
Sajjhū là bạc.
Siṅgīti suvaṇṇabhedo, tathāpi cettha sāmaññena suvaṇṇamadhippetaṃ.
Siṅgī is a type of gold; nevertheless, here it generally refers to gold.
Siṅgī là một loại vàng, tuy nhiên ở đây nó được hiểu chung là vàng.
Vohārūpagamāsakanti vohāraṃ kayavikkayaṃ upagacchatīti vohārūpagaṃ, tañca taṃ māsakañca.
"Vohārūpagamāsaka" means that which is used in transactions, i.e., buying and selling, is vohārūpaga, and that is a māsaka (coin).
Đồng māsaka dùng trong giao dịch (vohārūpagamāsakaṃ) có nghĩa là cái được dùng trong giao dịch mua bán, và đó là đồng māsaka.
Taṃ pana samuṭṭhāpitarūpañca asamuṭṭhāpitarūpañca lohadāruādimayaṃ vuccati.
But that is said to be both manufactured and unmanufactured forms, made of metal, wood, and so on.
Loại này được gọi là vật làm từ kim loại, gỗ, v.v., có hình dạng được tạo ra hoặc không được tạo ra.
Idha rūpiyanti imasmiṃ sikkhāpade rūpiyaṃ nāmāti attho.
"Idha rūpiya" means rūpiya in this training rule.
Ở đây là tiền (idha rūpiyaṃ) có nghĩa là trong giới học này, cái được gọi là tiền.
Vatthamuttādi kappaṃ dukkaṭavatthuñca itaranti yojanā.
The connection is that cloth, pearls, etc., are allowable items and items entailing a dukkata, and other things.
Câu này có nghĩa là "vải vóc, ngọc trai và các vật hợp lệ khác, và vật dukkata là vật khác".
Tattha vatthañca muttā ca ādi yassāti samāso.
Therein, it is a compound where "cloth and pearls and so on" (are meant).
Ở đây, đó là một hợp chất có nghĩa là vải và ngọc trai là những thứ đầu tiên.
Ādi-saddo paccekaṃ yojetabbo ‘‘vatthādi muttādī’’ti.
The word "ādi" (etc.) should be applied to each separately: "cloth, etc., pearls, etc."
Từ "ādi" (và vân vân) cần được áp dụng riêng lẻ, tức là "vải và vân vân, ngọc trai và vân vân".
Tattha paṭhamena ādi-saddena kappāsasuttāparaṇṇādikaṃ yaṃ kiñci kappiyavatthuṃ, dutiyena maṇi saṅkho silā pavāḷaṃ lohitaṅko masāragallaṃ sattadhaññāni dāsidāsakhettavatthupupphārāmaphalārāmādayoti idaṃ dukkaṭavatthuṃ saṅgaṇhāti.
Therein, by the first word "ādi", any allowable item such as cotton thread and other leaves is included; by the second, items entailing a dukkata such as gems, conch shells, stones, coral, rubies, cat's eye gems, seven kinds of grain, female and male slaves, fields, land, flowers, pleasure groves, fruit groves, and so on, are included.
Ở đây, từ "ādi" đầu tiên bao gồm bất kỳ vật hợp lệ nào như bông, sợi, lá cây, v.v.; từ thứ hai bao gồm vật dukkata như ngọc, vỏ ốc, đá, san hô, hồng ngọc, mã não, bảy loại ngũ cốc, nô tỳ, đất đai, nhà cửa, hoa, vườn cây ăn trái, v.v.
Vatthādikappiyavatthuṃ, muttādidukkaṭavatthuñca itaraṃ aññaṃ arūpiyaṃ nāmāti attho.
The meaning is that allowable items such as cloth, etc., and items entailing a dukkata such as pearls, etc., are other things called non-rūpiya.
Vật hợp lệ như vải vóc, và vật dukkata như ngọc trai, v.v., là vật khác, tức là vật không phải tiền.
118. Ettāvatā rūpiyasaṃvohāraṃ dassetvā idāni kappiyabhaṇḍe kayavikkayaṃ dassetumāha ‘‘ima’’ntiādi.
118. Having thus shown the transaction of rūpiya, now, to show buying and selling of allowable goods, it begins with "imaṃ" (this), etc.
118. Sau khi chỉ ra giao dịch tiền bạc đến đây, Đức Phật bây giờ nói "cái này" và vân vân để chỉ ra việc mua bán hàng hóa hợp lệ.
Tattha ‘‘imaṃ gahetvā imaṃ dehi, imaṃ kara, imaṃ ānayā’’ti vā ‘‘imaṃ bhutvā imaṃ dehi, imaṃ kara, imaṃ ānayā’’ti vā ‘‘imaṃ demi, imaṃ dehi, imaṃ kara, imaṃ ānayā’’ti vā kayavikkaye samāpanne nissaggīti yojanā.
Therein, the connection is that if a transaction is completed with "Take this and give this," or "Do this," or "Bring this," or "Having eaten this, give this," or "Do this," or "Bring this," or "I will give this, give this," or "Do this," or "Bring this," it is a nissaggiya.
Ở đây, câu này có nghĩa là "nếu việc mua bán được hoàn tất bằng cách nói 'hãy lấy cái này và đưa cái kia, hãy làm cái này, hãy mang cái này đến' hoặc 'hãy ăn cái này và đưa cái kia, hãy làm cái này, hãy mang cái này đến' hoặc 'tôi sẽ đưa cái này, hãy đưa cái này, hãy làm cái này, hãy mang cái này đến', thì đó là Nissaggiya".
Tattha imanti taṇḍulādiṃ.
Therein, "imaṃ" (this) refers to rice, etc.
Ở đây, cái này có nghĩa là gạo và các loại khác.
Bhutvāti odanādiṃ bhuñjitvā.
"Bhutvā" (having eaten) means having eaten cooked rice, etc.
Ăn có nghĩa là ăn cơm và các loại khác.
Imaṃ dehīti etaṃ vatthādikaṃ dehi.
"Imaṃ dehī" (give this) means give this cloth, etc.
Hãy đưa cái này có nghĩa là hãy đưa vật này như vải vóc.
Imaṃ karāti etaṃ rajanapacanādiṃ karohi.
"Imaṃ karā" (do this) means do this dyeing, cooking, etc.
Hãy làm cái này có nghĩa là hãy làm việc này như nhuộm, nấu nướng.
Imaṃ ānayāti etaṃ rajanakaṭṭhādiṃ ānehi.
"Imaṃ ānayā" (bring this) means bring this dyeing wood, etc.
Hãy mang cái này đến có nghĩa là hãy mang vật này như thuốc nhuộm, củi.
Imaṃ demīti etaṃ vatthādikaṃ tava demi.
"Imaṃ demī" (I will give this) means I will give you this cloth, etc.
Tôi sẽ đưa cái này có nghĩa là tôi sẽ đưa vật này như vải vóc cho bạn.
Samāpanneti kate.
"Samāpanne" (completed) means done.
Hoàn tất có nghĩa là đã làm.
Tasmā kappiyaṃ bhaṇḍaṃ parivattentena aññātakehi saddhiṃ ‘‘imaṃ dehī’’ti vadato viññatti, ‘‘imaṃ gaṇhāhī’’ti vadato saddhādeyyavinipātanaṃ, ‘‘iminā imaṃ dehī’’ti vadato kayavikkayanti vuttā tisso āpattiyo.
Therefore, when exchanging allowable goods with strangers, the three offenses mentioned are: viññatti (request) when saying "Give this," causing loss of faith-offerings when saying "Take this," and buying and selling when saying "Give this for this."
Do đó, một người trao đổi hàng hóa hợp lệ với người không quen biết sẽ phạm ba tội: viññatti khi nói "hãy đưa cái này", saddhādeyyavinipātanaṃ khi nói "hãy nhận cái này", và kayavikkayo khi nói "hãy đưa cái này bằng cái này".
Mātāpitūhi pana saddhiṃ kayavikkayamattaṃ mocentena parivattetabbaṃ.
However, with parents, one should exchange only to the extent of buying and selling, which is exempt.
Tuy nhiên, với cha mẹ, việc trao đổi chỉ là mua bán, cần được miễn trừ.
Ayañhi kayavikkayo ṭhapetvā pañcasahadhammike avasesehi gihipabbajitehi na vaṭṭati.
Indeed, this buying and selling is not permissible with laypeople and monastics other than the five co-dhamma-followers.
Việc mua bán này không hợp lệ với cư sĩ và người xuất gia khác, ngoại trừ năm vị đồng pháp.
Sace pana navakammāni kāreti, aṭṭhakathāpamāṇena pācittiyamattaṃ desetabbaṃ.
If, however, one causes new construction to be done, only a pācittiya offense should be declared, according to the measure of the commentaries.
Tuy nhiên, nếu thực hiện các công trình xây dựng mới, chỉ cần sám hối tội Pācittiya theo quy định của Aṭṭhakathā.
119-120. Idāni pariṇāmanavasena āpattibhedaṃ dassetuṃ ‘‘attano’’tiādi āraddhaṃ.
119-120. Now, to show the distinctions of offenses in terms of diversion, "attano" (one's own), etc., is commenced.
119-120. Bây giờ, để chỉ ra sự khác biệt về tội lỗi theo cách chuyển nhượng, Đức Phật đã bắt đầu với "của mình" và vân vân.
Tatthāyaṃ piṇḍattho – saṅghassa nataṃ lābhaṃ attano pariṇāmeyya, nissaggi.
Therein, the summary meaning is this: If one diverts a gain intended for the Saṅgha to oneself, it is nissaggiya.
Ở đây, ý nghĩa tổng quát là: nếu chuyển nhượng lợi lộc được dâng cho Tăng đoàn thành của mình, đó là Nissaggiya.
Aññato puggalassa pariṇāmeyya, pācitti.
If one diverts it to another person, it is pācittiya.
Nếu chuyển nhượng cho một người khác, đó là Pācittiya.
Aññassa saṅghassa vā cetiyassa vā pariṇāmeyya, dukkaṭaṃ.
If one diverts it to another Saṅgha or a cetiya, it is dukkata.
Nếu chuyển nhượng cho một Tăng đoàn khác hoặc một bảo tháp khác, đó là Dukkata.
Aññassa puggalassa vā cetiyassa vā nataṃ lābhaṃ attano vā saṅghassa vā aññapuggalassa vā aññacetiyassa vā pariṇāmeyya, dukkaṭanti yojanā.
The connection is that if one diverts a gain intended for another person or a cetiya to oneself, or to the Saṅgha, or to another person, or to another cetiya, it is dukkata.
Câu này có nghĩa là: nếu chuyển nhượng lợi lộc được dâng cho một người khác hoặc một bảo tháp khác thành của mình, hoặc của Tăng đoàn, hoặc của một người khác, hoặc của một bảo tháp khác, đó là Dukkata.
Tattha natanti kāyena vā vacasā vā ninnaṃ kataṃ.
Therein, "nataṃ" means inclined or directed by body or speech.
Ở đây, được dâng (nataṃ) có nghĩa là được làm nghiêng (ninnaṃ) bằng thân hoặc khẩu.
Lābhanti labhitabbaṃ cīvarādi.
"Lābhaṃ" (gain) refers to robes, etc., that are to be gained.
Lợi lộc (lābhaṃ) có nghĩa là y phục và các thứ khác sẽ được nhận.
Aññato aññasmiṃ puggale vā cetiye vā, cetiye pana dukkaṭaṃ.
"Aññato" (to another) means to another person or a cetiya; but to a cetiya, it is dukkata.
Cho người khác (aññato) có nghĩa là cho một người khác hoặc một bảo tháp khác; tuy nhiên, đối với bảo tháp thì là Dukkata.
Aññassāti cetiyādino antamaso sunakhassa.
"Aññassā" (to another) means to a cetiya, etc., down to a dog.
Của người khác (aññassā) có nghĩa là của bảo tháp và các loài khác, cho đến cả chó.
Aññato vāti cetiyādimhi vā.
"Aññato vā" (or from another) means or from a cetiya, etc.
Hoặc của người khác (aññato vā) có nghĩa là hoặc của bảo tháp và các loài khác.
Saṅghassāti pana idaṃ kākakkhigoḷakañāyena ‘‘nataṃ pariṇāmeyyā’’ti ubhayattha parivattati.
But "Saṅghassā" (to the Saṅgha) in this context, by the analogy of a crow's eye, applies to both instances of "divert a gain intended for."
Tuy nhiên, từ "của Tăng đoàn" này luân chuyển ở cả hai nơi "chuyển nhượng lợi lộc được dâng" theo quy tắc của con mắt quạ.
Nissaṭṭhaṃ sakasaññāya na dadeyya vā, dukkaṭanti sambandho.
The connection is that if one does not give up what has been relinquished with the perception of it being one's own, it is dukkata.
Câu này có nghĩa là "nếu không đưa vật đã từ bỏ với ý định của mình, hoặc đó là Dukkata".
Aññathā aññena pakārena, theyyasaññāya na dadeyya ceti vuttaṃ hoti.
"Aññathā" (otherwise) means in another way, i.e., it is said that if one does not give it with the perception of theft.
Khác (aññathā) có nghĩa là theo cách khác, tức là nếu không đưa với ý định trộm cắp.
Itaranti vatthuvasena aññaṃ pārājikaṃ thullaccayaṃ dukkaṭañca hotīti attho.
"Itaraṃ" (other) means other offenses such as pārājika, thullaccaya, and dukkata arise depending on the object.
Cái khác (itaraṃ) có nghĩa là theo đối tượng, đó là một Pārājika, Thullaccaya, và Dukkata khác.
121. Musā …pe… haraṇeti nimittatthe bhummavacanaṃ, tassa ‘‘pācitti vuttā’’ti iminā sambandho.
121. "Musā …pe… haraṇe" is the locative case indicating cause, and it is connected with "pācittiya is stated."
121. Nói dối...pe... lấy là cách dùng locative để chỉ mục đích, và nó liên quan đến "đã nói là Pācittiya".
Evaṃ sabbattha.
Thus everywhere.
Cũng vậy ở tất cả các trường hợp.
Musāvādeti nipātena saddhiṃ tappuriso.
"Musāvāde" is a tappurisa compound with the particle.
Nói dối (musāvāde) là một tappurisa (hợp chất) với một giới từ.
Pubbepi jānitvā vacanakkhaṇepi jānantassa musābhaṇananimittanti attho.
The meaning is that it is the cause of speaking falsely for one who knows beforehand and also knows at the moment of speaking.
Ý nghĩa là đó là mục đích của việc nói dối của người đã biết trước và cũng biết vào lúc nói.
Bhaṇanañca nāma idha abhūtassa vā bhūtataṃ, bhūtassa vā abhūtataṃ katvā kāyena vā vācāya vā viññāpanappayogo.
Accusation (bhaṇana) here means an attempt to make known, by body or by speech, making what is untrue into true, or making what is true into untrue.
Và nói ở đây có nghĩa là hành động cố ý làm cho điều không có thành có, hoặc điều có thành không có, bằng thân hoặc bằng lời nói.
Pārājikasaṅghādisesācāravipattiyo amūlikāya codentassa yathākkamaṃ saṅghādisesapācittiyadukkaṭāni.
For one who accuses without basis concerning offenses of pārājika, saṅghādisesa, or misconduct, there are respectively saṅghādisesa, pācittiya, and dukkaṭa offenses.
Người buộc tội không có căn cứ về các giới Pārājika, Saṅghādisesa, và các lỗi về oai nghi thì phạm các tội Saṅghādisesa, Pācittiya, Dukkata theo thứ tự.
Anupadhāretvā sahasā bhaṇantassa, ‘‘aññaṃ bhaṇissāmī’’ti aññaṃ bhaṇantassa yassa bhaṇati, so na suṇāti, tassa ca anāpatti.
For one who speaks hastily without considering, or for one who says "I will say something else" and says something else, if the one to whom he speaks does not hear, there is no offense for him.
Người nói vội vàng mà không suy xét; người nói điều khác với ý định ban đầu là “tôi sẽ nói điều khác”; người mà y nói, người ấy không nghe – thì không phạm tội.
Omasati amanāpatāya kaṇṇesu vijjhati viya etena, omasati vāti omaso, so cāyaṃ vādoca, tasmiṃ.
He insults, he abuses, as if piercing the ears with this disagreeably; thus, insult (omaso) is this speech, and regarding that.
Omasati (nhục mạ) là như dùng lời nói này đâm vào tai một cách khó chịu; hoặc là omasati nên gọi là omaso (lời nhục mạ), và đó là lời nói, trong đó.
Dīgho pana gāthābandhavasena.
The long form is due to the poetic meter (gāthābandha).
Nhưng (từ) dài là do cách kết hợp vần kệ.
Evaṃ sabbattha.
Thus in all cases.
Cũng vậy ở mọi nơi.
Hīnukkaṭṭhesu ca jātināmagottavayakammasippaābādhaliṅgakilesaāpattiakkosasaṅkhātesu dasasu bhūtena vā abhūtena vā ‘‘khattiyosi, caṇḍālosī’’tiādinā kāyena vā vācāya vā anaññāpadesena bhikkhuno khuṃsetukāmatāya akkosavacaneti attho.
It means abusive words spoken with the intention of disparaging a bhikkhu, by body or speech, without disguise, concerning ten categories—low or high birth, name, clan, age, action, craft, affliction, gender, defilement, or offense—whether truly or falsely, saying "You are a khattiya, you are an outcast," and so on.
Trong mười điều thấp kém và cao thượng được kể ra như chủng tộc, danh xưng, dòng dõi, tuổi tác, nghề nghiệp, bệnh tật, giới tính, phiền não, tội lỗi, chửi rủa – dù có thật hay không có thật, như “ngươi là Sát-đế-lợi, ngươi là kẻ hạ tiện” v.v… bằng thân hay bằng lời nói, không phải bằng cách nói vòng vo, với ý muốn sỉ nhục vị tỳ khưu, đó là ý nghĩa của lời nói chửi rủa.
‘‘Santi idhekacce caṇḍālā’’tiādinā aññāpadesena vā ‘‘corosi, vikārīsi, mātughātakosī’’tiādīhi pāḷimuttapadehi vā bhikkhussa, yathā vā tathā vā anupasampannaṃ, parammukhā pana sabbampi akkosantassa dukkaṭaṃ.
For one who abuses an unordained person in any way, whether by disguise, saying "There are some outcasts here," and so on, or by uncanonical terms like "You are a thief, you are a madman, you are a matricide," and so on, or for one who abuses anyone behind their back, there is a dukkaṭa offense.
Nếu chửi rủa vị tỳ khưu bằng cách nói vòng vo như “có những kẻ hạ tiện ở đây” v.v… hoặc bằng những từ ngữ không có trong Pāḷi như “ngươi là kẻ trộm, ngươi là kẻ bệnh hoạn, ngươi là kẻ giết mẹ” v.v…; hoặc chửi rủa người chưa thọ giới theo cách này hay cách khác; nhưng nếu chửi rủa tất cả mọi người khi họ vắng mặt thì phạm tội dukkaṭa.
Kevalaṃ davakamyatāya vadato pana sabbattha dubbhāsitaṃ.
However, for one who merely speaks out of a desire for mischief, there is an improper speech offense (dubbhāsita) in all cases.
Nhưng nếu nói chỉ vì muốn đùa giỡn thì ở mọi nơi đều là dubbhāsita (lời nói xấu).
Pesuññaharaṇeti pisuṇassa bhāvo pesuññaṃ.
Slander-bearing (pesuññaharaṇe) means the state of being slanderous.
Pesuññaharaṇe (trong việc mang lời nói chia rẽ) là trạng thái của người nói lời chia rẽ (pisuṇa), đó là pesuñña.
Attano piyakamyatāya vā parassa paresu bhedādhippāyena vā jātiādīhi omasantassa bhikkhuno vacanaṃ sutvā bhikkhussa tassa pesuññassa haraṇe.
It refers to hearing a bhikkhu's words of insult concerning birth and so on, spoken out of affection for oneself or with the intention of causing division among others, and then bearing that slander to other bhikkhus.
Là việc mang lời nói chia rẽ đó đến cho vị tỳ khưu, sau khi nghe lời của vị tỳ khưu nhục mạ người khác về chủng tộc v.v… vì muốn được người đó yêu mến hoặc vì ý định chia rẽ người đó với những người khác.
Anupasampannassa haraṇe dukkaṭaṃ.
If it is borne to an unordained person, there is a dukkaṭa offense.
Nếu mang lời nói chia rẽ đến cho người chưa thọ giới thì phạm tội dukkaṭa.
Padaṃ padaṃ padaso, vicchāyaṃ so, koṭṭhāsena koṭṭhāsenāti attho.
Word by word (padaso) means by portions, by sections.
Từng từ một là padaso, từ vicchāyaṃ so (phân chia), có nghĩa là từng phần, từng phần.
Saṅgītittayāruḷho tipiṭakadhammo, anāruḷho ca rājovādādiko dhammo nāma, tena saha padasoti nipātassa tatiyātappuriso.
The Tipiṭaka Dhamma, which is included in the three recitations, and also the Dhamma not included therein, such as royal advice (rājovāda), is called Dhamma; "padaso" with that Dhamma is a third tatpurisa compound.
Pháp (dhamma) Tam Tạng đã được kết tập ba lần, và pháp (dhamma) chưa được kết tập như lời khuyên vua v.v… gọi là dhamma. Padaso với dhamma là một hợp chất tatiyātappuriso (hợp chất có nghĩa là ‘với’ hoặc ‘bằng’) của giới từ.
Padasodhammeti ekakkharādinā koṭṭhāsena koṭṭhāsena anupasampannena saddhiṃ yathāvuttadhammabhaṇaneti attho.
Dhamma word by word (padasodhamme) means speaking the aforementioned Dhamma with an unordained person, section by section, starting with a single syllable.
Padasodhamme (pháp từng từ) có nghĩa là nói pháp đã được nói ra với người chưa thọ giới, từng phần, từng phần, bắt đầu từ một chữ.
Padasodhammabhaṇanañhi padasodhamma-saddena upacārena vuttaṃ.
For indeed, "speaking Dhamma word by word" is expressed by the term "padasodhamma" by way of metaphor.
Vì việc nói pháp từng từ được nói một cách ẩn dụ bằng từ padasodhamma.
Anupasampannena saddhiṃ ekato uddesaggahaṇe sajjhāyakaraṇe, taṃsantike uddesaggahaṇādike ca tena saddhiṃ ekato yebhuyyena paguṇaṃ ganthaṃ bhaṇantassa osārentassa khalitaṭṭhāne ‘‘evaṃ bhaṇāhī’’ti ekato bhaṇantassapi anāpatti.
There is no offense for one who, together with an unordained person, takes up a lesson, recites, or takes up a lesson in his presence, or for one who recites a text that is mostly memorized, or for one who corrects a mistake saying "recite thus," or for one who recites together with him.
Nếu cùng với người chưa thọ giới, trong việc học và tụng đọc, trong việc học từ người đó v.v… nếu nói hoặc đọc một bản kinh đã thuộc lòng cùng với người đó, hoặc khi người đó mắc lỗi, nói “hãy nói như thế này” cùng với người đó thì không phạm tội.
Antamaso vatthādinā yena kenaci sabbacchannaṃ chadanaṃ anāhacca diyaḍḍhahatthubbedhenāpi sabbaparicchinnaṃ yebhuyyenachannaṃ yebhuyyenaparicchinnañca senāsanaṃ agāranti adhippetaṃ.
Dwelling (agāra) is intended to mean a dwelling completely covered by any means, such as cloth, even if it is one and a half cubits high, or a dwelling that is mostly covered and mostly enclosed.
Nơi trú ngụ (senāsana) được bao phủ hoàn toàn bằng vải vóc hay bất cứ thứ gì khác, hoặc nơi trú ngụ được bao phủ phần lớn và được bao quanh phần lớn với chiều cao ít nhất là một rưỡi cubit, được hiểu là một ngôi nhà (agāra).
Tatraṭṭho pana bhikkhuṃ ṭhapetvā antamaso pārājikavatthubhūto tiracchānagatopi antamaso tadahujātā itthīpi upacārato agāra-saddena vuccati.
Furthermore, apart from a bhikkhu residing therein, even an animal that is the basis for a pārājika offense, or even a woman born on that very day, is metaphorically called a dwelling (agāra).
Nhưng ở đó, ngoại trừ vị tỳ khưu, ngay cả một loài động vật là đối tượng của tội pārājika, ngay cả một người phụ nữ mới sinh trong ngày đó, cũng được gọi là agāra theo nghĩa ẩn dụ.
Saha agārenāti sāgāro, bhikkhu.
Sāgāro means a bhikkhu who is with a dwelling.
Cùng với ngôi nhà là sāgāro, vị tỳ khưu.
Upacāreneva ca pana anupasampannena, mātugāmena ca saha seyyakappanaṃ sāgārabhāvo nāmāti gahetabbaṃ.
And it should be understood that being with a dwelling (sāgārabhāvo) is metaphorically the act of arranging a sleeping place together with an unordained person or a woman.
Và nên hiểu rằng việc sắp xếp chỗ ngủ cùng với người chưa thọ giới và phụ nữ theo nghĩa ẩn dụ được gọi là sāgārabhāvo (trạng thái có nhà).
Saṅghasammataṃ senāsanapaññāpakādibhedaṃ upasampannaṃ ayasakāmā hutvā bhikkhūhi yena ca ujjhāpenti avajānāpenti avaññāya olokāpenti, lāmakato vā cintāpenti, taṃ vacanaṃ ujjhāpanakaṃ.
Complaining (ujjhāpanakaṃ) is a statement by which bhikkhus, out of a desire for ill-repute, criticize, disrespect, look down upon, or cause to be considered base, an ordained person who is approved by the Saṅgha and is, for example, an arranger of dwellings.
Lời nói ujjhāpanakaṃ (lời khiển trách) là lời nói mà các vị tỳ khưu dùng để khiển trách, khinh thường, coi thường, hoặc khiến người khác nghĩ xấu về một vị tỳ khưu đã được Tăng đoàn chấp thuận, người sắp đặt chỗ ở v.v… vì muốn làm hại người đó.
Yena khīyanti sabbattha tassa avaṇṇaṃ pakāsenti, taṃ khīyanaṃ.
Finding fault (khīyanaṃ) is proclaiming his faults everywhere, by which he is criticized.
Lời nói khīyanaṃ (lời phỉ báng) là lời nói mà qua đó người ta phỉ báng người đó ở mọi nơi.
122. Talanti hatthatalamadhippetaṃ.
122. Palm (tala) is intended to mean the palm of the hand.
122. Tala được hiểu là lòng bàn tay.
Taggahaṇena pana kāyova talaṃ.
By taking this, the body itself is the palm.
Nhưng bằng cách đề cập đến điều đó, cơ thể chính là tala.
Sattīti kāyappaṭibaddhā satti āvudhaviseso, upalakkhaṇattā pana sabbampi kāyappaṭibaddhaṃ satti.
Weapon (satti) is a particular weapon attached to the body; however, by way of indication, anything attached to the body is a weapon.
Satti (vũ khí) là một loại vũ khí gắn liền với cơ thể; nhưng vì là dấu hiệu, tất cả những gì gắn liền với cơ thể đều là satti.
Talañca satti ca talasatti.
Palm and weapon are palm-weapon (talasatti).
Tala và satti là talasatti.
Idha pana kopena bhikkhussa talasattiuggiraṇaṃ talasatti.
Here, however, palm-weapon (talasatti) refers to raising the palm or a weapon at a bhikkhu out of anger.
Ở đây, talasatti là việc vị tỳ khưu giơ vũ khí hoặc lòng bàn tay lên trong cơn giận dữ.
Sace pana viraddho pahāraṃ deti, na paharitukāmatāya dinnattā dukkaṭaṃ, paharitukāmatāya pācittiyaṃ, anupasampanne dukkaṭaṃ, mokkhādhippāyassa anāpatti.
If, however, he misses the blow, there is a dukkaṭa offense because it was not given with the intention to strike; if with the intention to strike, it is a pācittiya offense; if to an unordained person, a dukkaṭa offense; for one whose intention is to release, there is no offense.
Nếu đánh mà không trúng, thì phạm tội dukkaṭa vì không có ý muốn đánh; nếu có ý muốn đánh thì phạm tội pācittiya; nếu đánh người chưa thọ giới thì phạm tội dukkaṭa; người có ý định giải thoát thì không phạm tội.
Paramparabhojaneti paro ca paro ca paramparā ma-kāro sandhivasena, tasmā paramparā uppattavisayaapādānavacanaṃ, parato parato laddhā bhuñjaneti attho.
In successive meals (paramparabhojane): paro ca paro ca (one after another) is paramparā; the letter ma is due to euphonic combination (sandhi). Therefore, paramparā is a word indicating the source of origin, meaning "received from one after another and eaten."
Paramparabhojane (thức ăn liên tiếp) là người này và người kia, paramparā (liên tiếp), chữ ma-kāro là do cách kết hợp âm; do đó, paramparā là lời nói chỉ nơi xuất phát của sự phát sinh, có nghĩa là nhận và ăn từ người này sang người khác.
Ayamettha adhippāyo – pañcahi bhojanehi nāmaṃ gahetvā nimantitassa yena yena paṭhamaṃ nimantito, tassa tassa bhojanato uppaṭipāṭiyā, ‘‘mayhaṃ bhattapaccāsaṃ tuyhaṃ dammī’’ti vā ‘‘vikappemī’’ti vā ādinā sammukhā vā parammukhā vā avikappetvā vā aññato aññato pañcabhojanādīni laddhā bhuñjamāneti.
The intention here is: having been invited by name for one of the five kinds of food, to receive and eat the five kinds of food and so forth from one after another, in reverse order from the one who first invited, without designating or offering face-to-face or indirectly with phrases like, “I give my meal portion to you,” or “I designate it.”
Ý nghĩa ở đây là: đối với người được mời dùng năm loại thức ăn, việc ăn thức ăn nhận được từ người đã mời đầu tiên, theo thứ tự ngược lại; hoặc nhận và ăn năm loại thức ăn v.v… từ người này sang người khác mà không từ bỏ (vikappa) trực tiếp hay gián tiếp bằng cách nói “tôi nhường phần cơm của tôi cho ông” hoặc “tôi từ bỏ”.
Gilānacīvaradānacīvarakārasamaye anāpatti.
There is no offense for a sick person, or during the giving of robes, or during the robe-making period.
Trong trường hợp người bệnh, việc cúng dường y phục, trong thời gian làm y thì không phạm tội.
123. Seyyaṃ senāsanāni vā anuddharitvā gamaneti sambandho.
123. The connection is: going without taking up one's bedding or lodging.
123. Seyyaṃ (giường) hoặc senāsanāni (chỗ nằm ngồi) là việc đi mà không dọn dẹp.
Vā-saddo samuccaye.
The word vā (or) is for aggregation.
Từ vā (hoặc) là để tập hợp.
Tattha ‘‘bhisi cimilikā uttarattharaṇaṃ bhūmattharaṇaṃ taṭṭikā cammakkhaṇḍo nisīdanaṃ paccattharaṇaṃ tiṇasanthāro paṇṇasanthāro’’ti (pāci. 116) vuttāsu dasasu seyyāsu ekampi attano vassaggane gahetvā saṅghike sabbappaṭicchanne gutte senāsane santharitvā vā santharāpetvā vā yathā ṭhapitaṃ upacikādīhi na khajjati, tathā ṭhapanavasena anuddharitvā parikkhittassa ārāmassa parikkhepaṃ, aparikkhittassa upacāraṃ atikkamitvā gamane ca, tathā mañcapīṭhatisikocchasaṅkhātāni senāsanāni vassakāle ajjhokāse santharitvā vā santharāpetvā vā anupasampannena anuddharitvā thāmamajjhimassa purisassa leḍḍupātaṃ atikkamitvā gamane cāti attho.
Here, it means: if, having taken even one of the ten kinds of bedding mentioned as "cushion, felt rug, upper covering, ground covering, mat, leather fragment, sitting cloth, back cloth, grass mat, leaf mat" (Pāci. 116) according to one's seniority, one spreads it out or has it spread out in a communal, fully covered, protected lodging, and then, without taking it up in such a way that it is not eaten by termites and so forth, one goes beyond the enclosure of an enclosed monastery, or beyond the precincts of an unenclosed one; and similarly, if one spreads out or has spread out couches, chairs, pillows, and bolsters, which are called lodging, in an open space during the rainy season, and then, without an unordained person taking them up, one goes beyond the distance of a clod's throw by a man of average strength.
Ở đây, trong mười loại chỗ nằm đã nói đến (pāci. 116) là “nệm lông, chăn lông, chăn trải trên, chiếu trải dưới, chiếu cói, miếng da, tọa cụ, chăn phủ, nệm cỏ, nệm lá”, nếu một vị tỳ khưu lấy một trong số đó theo tuổi hạ của mình, trải hoặc cho người khác trải trong một chỗ nằm ngồi của Tăng đoàn đã được che kín hoàn toàn và bảo vệ, rồi đi ra ngoài hàng rào của khu vườn đã được bao quanh, hoặc ra ngoài phạm vi của khu vườn chưa được bao quanh, mà không dọn dẹp theo cách không bị mối mọt v.v… ăn; và cũng vậy, nếu trải hoặc cho người khác trải các đồ dùng như giường, ghế, gối, đệm trong mùa mưa ở ngoài trời, rồi đi ra ngoài tầm ném gạch của một người đàn ông có sức lực trung bình mà không dọn dẹp bởi người chưa thọ giới thì phạm tội.
Yathāvuttato pana aññattha dukkaṭaṃ.
Otherwise than as stated, there is an offense of wrong-doing (dukkaṭa).
Nhưng nếu ở nơi khác ngoài những điều đã nói thì phạm tội dukkaṭa.
Saṅghamajjhe vinayadharena anuyuñjiyamānassa pucchitato aññassa vādo aññena aññaṃ paṭicaraṇaṃ aññavādo.
Aññavādo (speaking otherwise) is speaking something different from what was asked, or responding with something else by another, when being questioned by a Vinaya-holder in the midst of the Saṅgha.
Nói khác: là lời nói của người khác, hoặc là sự đối đáp khác với câu hỏi của người đang bị vị luật sư chất vấn giữa Tăng chúng.
Tatheva pucchiyamānassa akathetukāmatāya vihesanaṃ tuṇhībhāvo vihesā.
Vihesā (harassment) is remaining silent, harassing out of unwillingness to speak when being questioned in the same way.
Làm phiền nhiễu: là việc làm phiền nhiễu, giữ im lặng vì không muốn nói khi bị chất vấn như vậy.
Aññavādakassa vihesakassa ca ñattidutiyakammena aññavādakavihesakakamme kate puna aññavāde vihesāya pācittiyaṃ.
For one who speaks otherwise (aññavādaka) and one who harasses (vihesaka), if the act of speaking otherwise or harassing has been carried out by a ñattidutiya-kamma, then speaking otherwise or harassing again is a pācittiya offense.
Sau khi đã làm yết-ma hai lần tuyên bố đối với người nói khác và người làm phiền nhiễu, nếu người đó lại nói khác hoặc làm phiền nhiễu thì phạm pācittiya.
Anāropite pana kamme dukkaṭaṃ.
However, if the act has not been brought up, it is an offense of wrong-doing (dukkaṭa).
Nếu yết-ma chưa được cử hành thì phạm dukkaṭa.
Kiñci vītikkamaṃ disvā ‘‘āvuso, idaṃ nāma tayā kata’’nti vutte taṃ na kathetukāmo tuṇhībhūto saṅghaṃ vihesetīti vihesako.
One who, having seen some transgression, is told, “Friend, you did such and such,” and then remains silent out of unwillingness to speak about it, thereby harassing the Saṅgha, is called a vihesaka (harasser).
Người nào thấy một sự vi phạm nào đó, khi được hỏi: “Thưa Tôn giả, Tôn giả đã làm điều này”, mà không muốn nói điều đó, giữ im lặng làm phiền nhiễu Tăng chúng, thì gọi là người làm phiền nhiễu.
Anācāraṃ ācaritvā saṅghamajjhe āpattiyā, vatthunā vā anuyuñjiyamāne taṃ akathetukāmo ‘‘ko āpanno, kismiṃ āpanno’’tiādinā nayena aññehi vacanehi taṃ vacanaṃ paṭicchādento yo aññaṃ vadati, ayaṃ aññavādako nāma.
Whoever, having committed an improper act, when being questioned in the midst of the Saṅgha concerning an offense or a matter, wishing not to disclose it, conceals that statement with other words, by such a method as "Who has committed an offense? In what has he committed an offense?" and speaks otherwise, this one is called an aññavādaka (one who speaks otherwise).
Người nào đã phạm một điều phi pháp, khi bị chất vấn giữa Tăng chúng về tội hoặc về sự việc, mà không muốn nói điều đó, che giấu lời nói đó bằng những lời khác như: “Ai đã phạm tội? Phạm tội gì?”, thì người này gọi là người nói khác.
Duṭṭhullaṃ nāma pārājikasaṅghādisesā, idha pana saṅghādisesova.
Duṭṭhulla means pārājika and saṅghādisesa offenses, but here, it is only saṅghādisesa.
Duṭṭhulla (tội nặng) là các tội pārājika, saṅghādisesa; nhưng ở đây chỉ là tội saṅghādisesa.
Pakāso ca chādo ca pakāsachādo, duṭṭhullassa pakāsachādoti tappuriso.
Disclosure and concealment are pakāsachādo (disclosure-concealment); "disclosure-concealment of a duṭṭhulla" is a tappurisa compound.
Pakāsa (tiết lộ) và chāda (che giấu) là pakāsachāda (tiết lộ và che giấu), duṭṭhullassa pakāsachādo là một tappurisa (hợp chất sở thuộc).
Abhiṇhāpattikassa bhikkhuno āyatiṃ saṃvaratthāya āpattipariyantaṃ kulapariyantañca katvā vā akatvā vā tikkhattuṃ apaloketvā kātabbaṃ.
For a bhikkhu who frequently commits offenses, for the sake of future restraint, having defined or not defined the extent of the offense and the extent of the family, it should be done after announcing it three times.
Đối với tỳ khưu thường xuyên phạm tội, để ngăn ngừa trong tương lai, cần phải làm yết-ma ba lần tuyên bố, có hoặc không giới hạn về tội và về gia đình.
Bhikkhusammutiṃ ṭhapetvā anupasampannassa ‘‘ayaṃ asuciṃ mocetvā saṅghādisesaṃ āpanno’’tiādinā nayena vatthunā saddhiṃ āpattiṃ ghaṭetvā tassa duṭṭhullassa pakāsane ārocane ca, tasseva yena kenaci upāyena ñatvā chādane ca, aduṭṭhullārocane chādane ca, anupasampannassa pana purimapañcamasikkhāpade itarā duṭṭhullepi dukkaṭaṃ.
Apart from the bhikkhu's consent (sammuti), for an unordained person, by such a method as "This one has emitted semen and committed a saṅghādisesa," when disclosing and announcing that duṭṭhulla offense, connecting the offense with the matter, and also when concealing it after having known it by any means, and when disclosing and concealing a non-duṭṭhulla offense, but for an unordained person, in the former fifth training rule, there is a dukkaṭa even for other duṭṭhulla offenses.
Ngoại trừ sự đồng ý của Tăng chúng, đối với người chưa thọ giới, việc tiết lộ và thông báo tội nặng của vị ấy bằng cách kết nối tội với sự việc theo cách như: “Vị này đã phóng uế và phạm saṅghādisesa”; và việc che giấu tội nặng đó bằng bất kỳ cách nào; và việc tiết lộ hoặc che giấu một điều không phải là tội nặng; còn đối với người chưa thọ giới, đối với tội nặng khác trong học giới thứ năm trước thì phạm dukkaṭa.
Hāsodaketi ettha hāse udaketi padavibhāgo veditabbo.
In hāsodake, the word division should be understood as hāse udake (in laughter, in water).
Trong Hāsodake, phải hiểu là sự phân chia từ ngữ là hāse udake.
Yena kenaci sarīrāvayavena hasādhippāyassa upakacchakādīsu hāse phusane.
By any part of the body, with the intention of jest, touching for jest in the armpit, etc.
Việc chạm vào để đùa giỡn ở nách hoặc các nơi khác bằng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể với ý định đùa giỡn.
Hāsanimittañhi phusanaṃ hāso.
Indeed, a touch for jest is jest.
Sự chạm vào để đùa giỡn chính là sự đùa giỡn.
Anupasampanne dukkaṭaṃ.
For an unordained person, it is a dukkaṭa.
Đối với người chưa thọ giới thì phạm dukkaṭa.
Udake hāseti uparigopphake udake hasādhippāyassa ummujjananimujjanena kīḷāya.
Udake hāse means playing in water up to the ankles, with the intention of jest, by submerging and emerging.
Udake hāse: là việc vui đùa bằng cách lặn hụp trong nước sâu đến mắt cá chân với ý định đùa giỡn.
Kīḷā hi idha hāsoti vutto.
Indeed, playing is here called jest.
Sự vui đùa ở đây được gọi là hāsa.
Nāvāya kīḷato, hatthādinā kaṭṭhādinā vā udakaṃ hanato antamaso bhājanagatakañjikādīnipi khipanakīḷāya kīḷato dukkaṭaṃ.
When playing in a boat, when striking water with the hand or a stick, etc., even when playing by throwing even gruel, etc., contained in a vessel, it is a dukkaṭa.
Người nào vui đùa trên thuyền, hoặc ném nước bằng tay hoặc bằng cây cối, ngay cả ném nước cám trong đồ đựng để vui đùa thì phạm dukkaṭa.
Ahasādhippāyassa anāpatti.
For one without the intention of jest, there is no offense.
Người không có ý định đùa giỡn thì không phạm tội.
Nicchubhane vihārāti saṅghikavihārato bhikkhuno nikkaḍḍhananikkaḍḍhāpane.
Nicchubhane vihārā means expelling a bhikkhu from a Saṅgha-owned dwelling, or causing him to be expelled.
Nicchubhane vihārā: là việc đuổi hoặc sai người đuổi tỳ khưu ra khỏi tu viện của Tăng chúng.
Ettha ca ekappayoge ekā, nānāpayoge dvāragaṇanāya āpattiyo.
Here, there is one offense for a single act, and for multiple acts, offenses according to the number of doors.
Ở đây, một tội nếu dùng một lần, nhiều tội nếu dùng nhiều lần theo số cửa.
Puggalikanikkaḍḍhane, tassa parikkhāranikkaḍḍhane, anupasampannassa pana tassa parikkhārassa vā nikkaḍḍhane dukkaṭaṃ.
When expelling a personal item, when expelling his requisites, and for an unordained person, when expelling his requisites, it is a dukkaṭa.
Việc đuổi một cá nhân, việc đuổi đồ dùng của vị ấy, còn việc đuổi người chưa thọ giới hoặc đồ dùng của vị ấy thì phạm dukkaṭa.
Na sammāvattantānaṃ antevāsikasaddhivihārikānaṃ vā nikkaḍḍhane, attano vissāsikassa vihārā nikkaḍḍhane, bhaṇḍanakārakassa pana sakalasaṅghārāmato nikkaḍḍhane anāpatti.
There is no offense when expelling resident pupils or co-residents who do not conduct themselves properly, when expelling one's intimate friend from a dwelling, or when expelling a quarrelsome person from the entire Saṅgha's monastery.
Không phạm tội khi đuổi các đệ tử hoặc bạn đồng phạm hạnh không hành xử đúng đắn, khi đuổi người thân tín của mình ra khỏi tu viện, hoặc khi đuổi người gây tranh cãi ra khỏi toàn bộ Tăng xá.
Ettha ca pācittīti uddisitvā kānici pasiddhāni dassitāni.
Here, some well-known offenses have been indicated by stating pācittī.
Ở đây, một số điều nổi tiếng đã được chỉ ra bằng cách nêu rõ pācittī.
Avuttāni pana tādisāni imināva sāmaññavacanena saṅgahetvā veditabbāni.
However, unmentioned similar offenses should be understood as included by this general statement.
Những điều không được nói đến nhưng tương tự thì phải được hiểu bằng cách gom lại bằng lời nói chung này.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Acelakādiaññatitthiyānaṃ yassa kassaci āmisassa sahatthā dāne ca, sappinavanītatelamadhuphāṇitamacchamaṃsakhīradadhisaṅkhātānaṃ paṇītabhojanānaṃ attano atthāya viññāpetvā bhuñjane, rāgapariyuṭṭhitaitthipurisassa yogge kule anupavisitvā nisajjanakappane, pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarena nimantito tasmiṃ bhutte vā abhutte vā santaṃ bhikkhuṃ anāpucchitvā purebhattaṃ pacchābhattaṃ vā yasmiṃ kule nimantito, tato gilānacīvaradānakārasamayaṃ ṭhapetvā aññasmiṃ aññakulappavesane, ṭhapetvā ekadivasaṃ aññasmiṃ dine āvasathapiṇḍassa agilānena hutvā bhuñjane, rattiparicchedaṃ vā bhesajjaparicchedaṃ vā katvā pavāritato uttari aññatra puna pavāraṇāya aññatra niccappavāraṇāya viññāpane, aññatra tathārūpapaccayā gāmato nikkhantasenādassanāya gamane, paccayenapi gantvā tirattato uttari senāya vāse, tassa ca vasantassa yuddhaṭṭhānabalagaṇaṭṭhānasenānivesaanīkadassanatthaṃ gamane, piṭṭhādīhi katamajjasaṅkhātasurāya, pupphādīhi kataāsavasaṅkhātamerayassa ca pāne, padīpujjalapattapacanādikāraṇaṃ vinā visibbitukāmatāya agilānassa aggino jālanajālāpane, kappabinduṃ anādāya navacīvaraparibhoge, sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā apaccuddhāya paribhoge, bhikkhusantakapattādino antamaso hasādhippāyenapi apanidhāne apanidhāpane, sañcicca tiracchānagatassa jīvitavoropane, sañcicca yathādhammaṃ nihatādhikaraṇassa punakammāya ukkoṭane, sañcicca theyyasatthena saddhiṃ saṃvidhāya ekaddhānagamane, bhikkhūhi sikkhāpadehi vuccamānassa aññaṃ avicāretvā ‘‘na tattha sikkhissāmī’’ti bhaṇane, sikkhāpadavivaṇṇane, imesaṃ ‘‘sutvā oramissāmī’’ti adhippāyaṃ vinā vivādāpannānaṃ upassutiṭṭhāne, dhammikānaṃ kammānaṃ chandaṃ datvā pacchā khīyanadhammāpajjane, saṅghe vinicchaye vattamāne chandaṃ adatvā pakkamane, samaggena saṅghena cīvaraṃ datvā pacchā khīyanadhammāpajjane, aññatra ajjhārāmā ajjhāvasathā vā ratanassa vā ratanasammatassa vā uggaṇhanauggahāpane pācittiyanti.
And in giving any kind of material gift with one's own hand to naked ascetics and other sectarians; and in eating delicious food such as ghee, fresh butter, oil, honey, treacle, fish, meat, milk, and curds, having requested it for oneself; and in arranging to sit down, having entered a suitable family of a man or woman overcome with lust; and having been invited for one of the five kinds of food, whether that food has been eaten or not, without asking a bhikkhu who is present, entering another family before or after the meal from the family where one was invited, except at the time of giving robes for the sick or at the time of giving robes; and in eating the communal meal for residents, not being sick, on any day other than one day; and having been invited, requesting something beyond the allotted time for medicine or the allotted time for the night, except for a renewed invitation or a permanent invitation; and in going to see an army that has departed from a village, except for such a reason; and in residing with an army for more than three nights, even for a reason; and for one residing there, in going to see the battlefield, the troop assembly point, the army encampment, or the array of troops; and in drinking liquor, which is called surā, made from rice, etc., and intoxicants, which are called meraya, made from flowers, etc.; and in lighting a fire or having it lit by one not sick, desiring to warm oneself, without a reason such as lighting a lamp or cooking leaves; and in using a new robe without marking it with a kappabindu; and in using a robe after having decided it for oneself, without revoking the decision; and in hiding or having hidden a bhikkhu's bowl, etc., even with the intention of jest; and in intentionally taking the life of an animal; and in intentionally overturning an ecclesiastical case that has been settled according to Dhamma, for a renewed action; and in intentionally conspiring with a band of thieves to travel together; and when being admonished by bhikkhus concerning the training rules, saying, without considering anything else, "I will not train in that"; and in denigrating the training rules; and in eavesdropping on those who are disputing, without the intention of "I will listen and reconcile them"; and in falling into a blameworthy state after having given one's consent for a lawful act; and in departing without giving one's consent when a decision is being made in the Saṅgha; and in falling into a blameworthy state after the Saṅgha has collectively given a robe; and in picking up or having picked up a jewel or something considered a jewel, outside the monastery or outside the dwelling—these are pācittiya offenses.
Việc tự tay dâng cúng vật thực cho bất kỳ vị ngoại đạo lõa thể nào hoặc các ngoại đạo khác; việc xin và thọ dụng các món ăn ngon như bơ, bơ tươi, dầu, mật, đường phèn, cá, thịt, sữa, sữa đông vì lợi ích của mình; việc vào nhà của một gia đình thích hợp có đàn ông và đàn bà bị dục vọng chi phối và ngồi ở đó; sau khi được mời dùng một trong năm loại thực phẩm, dù đã dùng hay chưa dùng, việc đi vào một gia đình khác mà không hỏi ý tỳ khưu, trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn, ngoại trừ thời gian cúng dường y phục cho người bệnh; việc thọ dụng thực phẩm cúng dường tại nhà trọ khi không bệnh, ngoại trừ một ngày; việc xin thêm sau khi đã được mời dùng thuốc hoặc thực phẩm theo thời gian quy định, ngoại trừ việc mời lại hoặc mời thường xuyên; việc đi xem quân đội đã ra khỏi làng, ngoại trừ vì lý do thích hợp như vậy; việc ở trong quân đội quá ba đêm ngay cả khi đi vì lý do thích hợp; việc đi xem chiến trường, nơi tập trung quân đội, trại quân, hoặc quân đội khi đang ở đó; việc uống rượu bia làm từ gạo hoặc các loại ngũ cốc khác, và rượu làm từ hoa hoặc các loại trái cây khác; việc đốt lửa hoặc sai người đốt lửa khi không bệnh, ngoại trừ để thắp đèn, nấu lá hoặc các lý do khác, mà chỉ vì muốn sưởi ấm; việc sử dụng y phục mới mà không làm dấu kappabindu; việc tự mình phân chia y phục và sử dụng mà không hoàn trả; việc cất giấu hoặc sai người cất giấu bát hoặc các vật dụng khác của tỳ khưu, ngay cả với ý định đùa giỡn; việc cố ý đoạt mạng một chúng sanh bàng sanh; việc cố ý khơi lại một vụ tranh chấp đã được giải quyết hợp pháp; việc cố ý đi chung đường với bọn trộm cướp; khi bị các tỳ khưu quở trách về học giới, việc không suy xét điều gì khác mà nói: “Chúng tôi sẽ không học theo điều đó”; việc phỉ báng học giới; việc đứng nghe lén những người đang tranh chấp mà không có ý định: “Sau khi nghe, chúng tôi sẽ giảng hòa”; việc đã cho ý kiến đồng ý về các hành vi hợp pháp của Tăng chúng rồi sau đó lại hối tiếc; việc bỏ đi mà không cho ý kiến đồng ý khi Tăng chúng đang giải quyết một vấn đề; việc đã được Tăng chúng hòa hợp cho y phục rồi sau đó lại hối tiếc; việc nhặt hoặc sai người nhặt ngọc hoặc vật được xem là ngọc, ngoại trừ trong khuôn viên tự viện hoặc trong nhà.
125. Samaṇakappāti samaṇavohārā.
125. Samaṇakappā means monastic conventions.
125. Samaṇakappa là những cách ứng xử của Sa-môn.
Bhavanti, ahesunti vā bhūtā, vattamāne, bhūte vā tappaccayo.
They are, or they were, existing; the suffix tappaccayo (in bhūtā) refers to the present or past.
Tappaccayo (hậu tố) được dùng ở thì hiện tại hoặc quá khứ cho các động từ “bhavanti” (là) hoặc “ahesunti” (đã là).
Viruḷhamūlādibhāvaṃ āpajjitvā vaḍḍhamānakānaṃ, vaḍḍhitvā mahantabhāvaṃ pattānañca rukkhalatādisaṅkhātānaṃ bhūtānaṃ gāmo, bhūtā eva vā gāmo samūho bhūtagāmo.
A village of living things, or a collection of living things, such as trees and vines that have grown, having attained the state of having firmly established roots, etc., and that have grown and reached a great size, is bhūtagāmo.
Bhūtagāmo (làng cây cỏ/sinh vật) là một nhóm, một tập hợp của những loài hữu tình như cây cối, dây leo, v.v., đã đạt đến trạng thái có rễ mọc, đang lớn lên, và đã lớn lên đạt đến trạng thái to lớn; hoặc là một nhóm, một tập hợp của chính những loài hữu tình ấy.
Tassa samārambho chedanaphālanādi, tasmiṃ.
In the act of harming it, such as cutting or splitting.
Sự khởi xướng đối với nó, như chặt, chẻ, v.v., trong điều đó.
Nimittatthe cetaṃ bhummaṃ, taṃhetu pācittiyaṃ hotīti attho.
And this is the locative case in the sense of a cause; the meaning is that it is a pācittiya due to that cause.
Và đây là giới từ chỉ nguyên nhân, có nghĩa là do nguyên nhân đó mà phạm pācittiya.
Katakappiyaṃ samaṇakappiyaṃ bhaveti sambandho.
It is connected as: "that which is made allowable is monastic allowable."
Có sự liên kết: “được làm cho thích hợp, trở thành thích hợp với Sa-môn”.
Tattha kataṃ kappiyaṃ yassāti bahubbīhi.
It is a bahubbīhi compound meaning "that by which something is made allowable."
Trong đó, “cái mà đã được làm cho thích hợp” là một hợp chất bahubbīhi.
Kenāti āha ‘‘nakhenā’’tiādi.
By what? He says, "by a nail," etc.
“Bằng cái gì?” – Ngài nói: “Bằng móng tay” v.v.
126. Idāni yassa samārambho, taṃ bhūtagāmaṃ vibhajitvā dassetuṃ ‘‘sa mūlā’’tiādi āraddhaṃ.
126. Now, to explain the bhūtagāma whose harming is in question, the passage "sa mūlā" etc., has been commenced.
126. Bây giờ, để phân loại và trình bày bhūtagāma mà sự khởi xướng đối với nó được đề cập, câu “sa mūlā” v.v. được bắt đầu.
Soti bhūtagāmo.
So means bhūtagāma.
“So” là bhūtagāmo.
Bhavituṃ uppajjituṃ payojetīti kāritantā tappaccayo, pabhāvito uppāditoti attho.
It causes to be, to arise; the suffix tappaccayo is from the causative, meaning "caused to be produced."
“Để cho phát sinh, để cho mọc lên” – từ động từ kārita, tiếp vĩ ngữ ta (tappaaccayo) được thêm vào, có nghĩa là “được làm cho phát sinh, được làm cho mọc lên”.
Atha vā pabhavanaṃ pabhavo, uppatti, sova pabhavo, pabhāvaṃ karotīti nāmadhātuto kattari tappaccayo, pabhāvito uppannoti attho.
Alternatively, pabhavana is pabhava, origin; that very origin is pabhava; pabhāvito is from a nominal root in the agentive sense, meaning "arisen."
Hoặc là, pabhavana là pabhavo, sự phát sinh; chính nó là pabhavo; “làm cho phát sinh” – từ danh động từ, tiếp vĩ ngữ ta (tappaccayo) được thêm vào theo nghĩa chủ động, có nghĩa là “được làm cho phát sinh, đã phát sinh”.
Mūlañca khandho ca bījañca aggañca phaḷu ca mūla…pe… phaḷūni.
Root, trunk, seed, shoot, and joint are mūla...pe...phaḷūni.
Rễ và thân và hạt và ngọn và mắt (phaḷu) là mūla... v.v... phaḷu.
Phaḷu nāma pabbaṃ.
Phaḷu means a joint.
Phaḷu có nghĩa là mắt cây (pabba).
Tāniyeva bījāni, tehi pabhāvito uppādito, atha vā tehi avadhibhūtehi, kāraṇabhūtehi vā pabhāvito uppannoti kamena vikappadvaye samāsadvayaṃ veditabbaṃ.
They are seeds; produced by them, or alternatively, arisen with them as the boundary or as the cause—thus, two types of compounds are to be understood in order of the two alternatives.
Chính chúng là hạt giống; “được làm cho phát sinh, được tạo ra từ chúng”, hoặc là “được làm cho phát sinh, được tạo ra từ chúng như là giới hạn, hoặc như là nguyên nhân” – theo thứ tự, hai loại hợp chất này nên được hiểu trong hai cách phân loại.
Tattha mūlabījaṃ nāma haliddisiṅgiverādi.
Among these, mūlabījaṃ means turmeric, ginger, etc.
Trong đó, mūlabījaṃ (hạt giống rễ) là nghệ, gừng, v.v.
Khandhabījaṃ nāma assatthanigrodhādi.
Stem-seed refers to the Bodhi tree, banyan tree, and so on.
Khandhabījaṃ (hạt giống thân) là cây bồ đề, đa, v.v.
Bījabījaṃ nāma pubbaṇṇāparaṇṇādi.
Seed-seed refers to early grains, late grains, and so on.
Bījabījaṃ (hạt giống hạt) là các loại ngũ cốc, đậu, v.v.
Aggabījaṃ nāma hiriverādi.
Sprout-seed refers to fragrant grass and so on.
Aggabījaṃ (hạt giống ngọn) là cỏ hương bài (hirivera), v.v.
Phaḷubījaṃ nāma ucchunaḷādi.
Joint-seed refers to sugarcane, bamboo, and so on.
Phaḷubījaṃ (hạt giống mắt) là mía, cây sậy, v.v.
Tattha mūlabījādīni pañca bījagāmo.
Among these, the root-seed and the others are the five types of seed-group.
Trong đó, mūlabīja v.v. là năm loại bījagāmo.
Tannibbatto rukkhalatādi bhūtagāmo.
That which has arisen from them, such as trees and creepers, is the plant-group.
Cây cối, dây leo v.v. được sinh ra từ đó là bhūtagāmo.
Idāni tesu bījagāmasamārambhe dukkaṭaṃ dasseti aparaddhena.
Now, concerning these, the offense of wrong-doing (dukkaṭa) is shown in the destruction of the seed-group.
Bây giờ, ngài trình bày dukkata (ác tác) khi khởi xướng các loại bījagāma đó bằng từ “aparaddhena”.
Bhūtagāmaviyojitaṃ bījaṃ ārambhe dukkaṭanti sambandho.
The connection is: a seed separated from the plant-group incurs a dukkaṭa offense when destroyed.
Có sự liên kết: “hạt giống đã được tách rời khỏi bhūtagāma thì phạm dukkata khi khởi xướng”.
Bhūtagāmato viyojitanti tappuriso.
"Separated from the plant-group" is a tappurisa compound.
“Đã được tách rời khỏi bhūtagāma” là một hợp chất tappurisa.
Bījanti bhūmiyaṃ ropitamaropitampi niggatavidatthimattapattavaṭṭipi mūlabījāni.
Seed refers to root-seeds, whether planted in the ground or not, even those with a sprout of about a span's length.
Bījaṃ (hạt giống) là những hạt giống rễ đã được trồng hoặc chưa trồng xuống đất, hoặc những chồi lá đã mọc ra một gang tay.
‘‘Ārambhe’’ti kitakapaccayassa yoge avutte kammani chaṭṭhuppattiyaṃ vikappena ubhayattha dutiyā.
In ‘‘Ārambhe’’ (when destroying), when the agent of the kitaka suffix is not expressed, the genitive case (chaṭṭhi) arises, or alternatively, the accusative case (dutiyā) can be used in both instances.
Trong trường hợp có liên hệ với tiếp vĩ ngữ kita (kitakapaccayassa), khi không nói rõ túc từ, thì túc từ ở cách thứ sáu có thể được dùng thay thế cho cách thứ hai.
Ārambheti samārambhe.
Ārambhe means when destroying.
Ārambhe có nghĩa là samārambhe (sự khởi xướng).
Tasmā ‘‘imaṃ pupphaṃ phalaṃ vā jāna, imaṃ kappiyaṃ karohī’’tiādinā kappiyavacanena bhūtagāmato viyojitaṃ bījajātaṃ bījagāmaparimocanatthaṃ puna kappiyaṃ kārāpetvā paribhuñjibhabbaṃ.
Therefore, a type of seed separated from the plant-group by a permissible utterance, such as "Know this flower or fruit," or "Make this permissible," should be made permissible again to free it from the seed-group category, and then it may be consumed.
Do đó, hạt giống đã được tách rời khỏi bhūtagāma bằng lời nói thích hợp như “hãy biết hoa quả này, hãy làm cho nó thích hợp này” v.v., cần phải được làm cho thích hợp lại để giải thoát khỏi bījagāma, rồi mới được thọ dụng.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañcahi samaṇakappehi phalaṃ paribhuñjituṃ aggiparijitaṃ satthaparijitaṃ nakhaparijitaṃ abījaṃ nibbattabījaññeva pañcama’’nti (cūḷava. 250) vuttesu pañcasu nakhaparijitādīni tīṇi dassitāni.
Among the five ways mentioned for consuming fruit (cūḷava. 250)—"Monks, I allow you to consume fruit in five ways: that which has been scorched by fire, that which has been cut by a weapon, that which has been cut by a nail, that which is seedless, and fifthly, that which has produced a seed"—the three beginning with "cut by a nail" are shown.
Trong năm loại được nói đến trong Cūḷavagga (cūḷava. 250): “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép thọ dụng quả bằng năm cách thích hợp với Sa-môn: đã được lửa làm cho chín, đã được khí giới làm cho chín, đã được móng tay làm cho chín, không có hạt, và hạt đã mọc ra”, thì ba loại sau cùng như đã được móng tay làm cho chín v.v. đã được trình bày.
127. Idāni avasiṭṭhāni dve dassetuṃ ‘‘nibbattabīja’’ntiādikaṃ paṭhamaddhaṃ āha.
127. Now, to show the remaining two, the first half, "that which has produced a seed" and so on, is stated.
127. Bây giờ, để trình bày hai loại còn lại, ngài nói nửa câu đầu “nibbattabīja” v.v.
Tattha nibbattabījanti nibbattaniyanti nibbattaṃ, nipubba vatu vattanetimasmā tappaccayo, nibbattaṃ bījaṃ yassa taṃ nibbattabījaṃ, bījaṃ nibbattetvā visuṃ katvā paribhuñjitabbaṃ ambapanasādi.
Therein, nibbattabīja (that which has produced a seed) means that which has produced seeds; the suffix ta is from the root vatu (to turn) preceded by ni; that from which the seed has arisen is nibbattabīja; it is to be consumed after the seed has arisen and been separated, such as mangoes and jackfruits.
Trong đó, nibbattabīja có nghĩa là “cái được tạo ra” (nibbattaṃ) bởi “sự tạo ra” (nibbattaniyaṃ); từ động từ vatu (vattane) với tiền tố ni, tiếp vĩ ngữ ta (tappaccayo) được thêm vào; “nibbattabīja” là cái mà hạt giống của nó đã được tạo ra, tức là trái xoài, mít v.v. mà hạt đã được tách ra riêng rồi mới thọ dụng.
Nobījaṃ nāma taruṇambaphalādi.
Nobījaṃ (not a seed) refers to unripe mango fruit and so on.
Nobījaṃ (không hạt) là trái xoài non, v.v.
Idāni bījagāmabhūtagāmesu kappiyakaraṇappakārādivisesaṃ dassento ‘‘kaṭāhā’’tiādimāha.
Now, showing the specific methods of making permissible for seed-groups and plant-groups, it states "kaṭāhā" and so on.
Bây giờ, để trình bày các chi tiết về cách làm cho thích hợp trong bījagāma và bhūtagāma, ngài nói “kaṭāhā” v.v.
Tattha kaṭāhena baddhaṃ bījaṃ yesanti bāhirattho.
Therein, the external meaning is: those seeds that are bound by a basket.
Trong đó, nghĩa bên ngoài là “những cái mà hạt giống của chúng được buộc bằng giỏ (kaṭāha)”.
129. Nikkhitteti ṭhapite.
129. Nikkhitte means placed.
129. Nikkhitte có nghĩa là “đã được đặt”.
Kappiyaṃ puna kareyyāti jātamūlapaṇṇabhāvato bhūtagāmattā bhūtagāmato parimocitaṃ bījagāmaparimocanatthaṃ puna kappiyaṃ kāreyyāti attho.
Kappiyaṃ puna kareyyā means that it should be made permissible again for its release from the seed-group, having already been released from the plant-group due to having produced roots and leaves, as it is now a plant-group.
Kappiyaṃ puna kareyyā có nghĩa là “cần phải làm cho thích hợp lại để giải thoát khỏi bījagāma, cái đã được giải thoát khỏi bhūtagāma vì nó đã trở thành bhūtagāma do có rễ và lá mọc ra”.
Tenāha ‘‘bhūtagāmo hi so tadā’’ti.
Therefore, it says "for it is a plant-group then."
Do đó, ngài nói “bhūtagāmo hi so tadā”.
Hi-saddo hetumhi.
The word hi is for emphasis.
Từ “hi” là để chỉ nguyên nhân.
Tadāti mūle ca paṇṇe ca jātakāle sace mūlamattaṃ sañjāyati, uparibhāge sace aṅkuro jāyati, heṭṭhābhāge chindituṃ vaṭṭati.
Tadā means at the time when roots and leaves have grown; if only roots grow, or if a sprout grows on the upper part, it is permissible to cut it from the lower part.
Tadā có nghĩa là “vào thời điểm rễ và lá đã mọc”; nếu chỉ có rễ mọc, hoặc nếu có chồi mọc ở phần trên, thì được phép cắt ở phần dưới.
Mūlamattesu vā pana paṇṇamattesu vā niggatesu sacepi ratanappamāṇāpi sākhā nikkhamanti, bījagāmasaṅgahitā honti.
However, if only roots or only leaves have emerged, even if branches as large as a ratana (unit of measure) emerge, they are still considered part of the seed-group.
Hoặc nếu chỉ có rễ hoặc chỉ có lá mọc ra, dù có cành mọc ra dài bằng một ratana, chúng vẫn được bao gồm trong bījagāma.
130. Udakasambhavo sevālo ca cetiyādīsu sevālo ca bhūtagāmovāti sambandho.
130. The connection is: algae arising from water and algae on stupas and so on are also plant-groups.
130. Rong rêu sinh ra trong nước và rong rêu trên các tháp thờ v.v. cũng là bhūtagāma – có sự liên kết như vậy.
Ādi-saddena pākārādiggahaṇaṃ.
The word ādi (etc.) includes walls and so on.
Từ “ādi” bao gồm các bức tường v.v.
Yadi dve tīṇi paṇṇāni na jāyanti, aggabījasaṅgahaṃ gacchati.
If two or three leaves do not grow, it falls under the category of sprout-seed.
Nếu hai ba lá không mọc ra, nó thuộc loại aggabīja.
Sukkho pana sammajjitabbo.
However, dry ones should be swept away.
Còn cái khô thì phải quét sạch.
Mūlapaṇṇe viniggate bījopi bhūtagāmovāti sambandho.
The connection is: when roots and leaves have emerged, the seed is also a plant-group.
Khi rễ và lá đã mọc ra, hạt giống cũng là bhūtagāma – có sự liên kết như vậy.
Paṇṇeti iminā aṅkuramattaṃ paṭikkhipati.
By paṇṇe (leaves), it excludes merely a sprout.
Với từ “paṇṇe”, ngài bác bỏ chỉ là chồi non.
136. Yāsu vutthaṃ pakkañca kappati, tā kappiyā bhūmiyo sammuti ca sammutikuṭi ca…pe… gahapati ca gahapatikuṭi cāti imā catasso hontīti yojetvā attho veditabbo.
136. The grounds where things that have been stored and cooked are allowable are called allowable grounds. And there are four such grounds: a sammuti hut, a sammuti, a gahapati hut, and a gahapati. The meaning should be understood by connecting them thus.
136. Có sự kết nối và ý nghĩa nên được hiểu là: “Những vùng đất mà đã được cư trú và đã được làm chín thì thích hợp; đó là những vùng đất thích hợp, và chúng có bốn loại: sammuti, sammutikuṭi... v.v... gahapati và gahapatikuṭi”.
Tattha bhesajjakkhandhake (mahāva. 295) vuttāya uttidutiyakammavācāya, apalokanakammavasena vā sāvetvā sammā uttisampannaṃ karīyatīti sammuti, thambhānaṃ bhittipādānaṃ vā uggamanaṃ uddhaṃ katvā ṭhapanaṃ, ‘‘kappiyakuṭiṃ karomā’’ti vācāya sāvanañca antaṃ yassā sā ussāvanantā.
Among these, sammuti refers to that which is made properly complete with a motion, after being announced either by a motion followed by a second announcement, as stated in the Section on Medicines (Mahāva. 295), or by way of an announcement-kamma. That which has its end in the raising of pillars or wall-foundations, or in the announcement by the words "We are making an allowable hut," is ussāvanantā.
Trong đó, sammuti là cái được làm cho hoàn chỉnh một cách đúng đắn bằng cách thông báo theo uttidutiyakammavācā được nói đến trong Bhesajjakkhandhaka (mahāva. 295) hoặc theo cách apalokanakamma; ussāvanantā là cái mà sự nâng lên của các cột hoặc tường đã được thực hiện, hoặc là cái mà sự thông báo bằng lời “chúng tôi sẽ làm một tịnh xá thích hợp” là điểm cuối cùng của nó.
Tathā ca vuttaṃ ‘‘thambhappatiṭṭhānañca vacanapariyosānañca samakālaṃ vaṭṭatī’’ti (mahāva. aṭṭha. 295).
And it has been said: "The establishment of pillars and the completion of the words are allowable at the same time" (Mahāva. Aṭṭha. 295).
Như vậy đã được nói: “Việc dựng cột và việc kết thúc lời nói diễn ra cùng một lúc.”
Nisādanaṃ pavisanaṃ sannivesanaṃ nisādo, gunnaṃ viya nisādo etissāti gonisādi.
Nisādanaṃ, pavisanaṃ, sannivesanaṃ are all nisādo (sitting, entering, settling). Gonisādi is that which has a sitting place like that of cattle.
Nisādanaṃ, pavisanaṃ, sannivesanaṃ là nisādo (sự ngồi xuống, sự đi vào, sự định cư). Nơi có chỗ ngồi như bò thì gọi là gonisādi.
Bhikkhuṃ ṭhapetvā sesasahadhammikā sabbe ca devamanussā idha gahapatīti sāmaññena adhippetā.
All co-dhamma practitioners apart from bhikkhus, and all devas and humans, are generally intended here by the term gahapati.
Trừ tỳ khưu ra, tất cả những người đồng phạm hạnh còn lại, tất cả chư thiên và loài người, ở đây được hiểu chung là gia chủ.
Ettha pana gahapatisambandhinī kuṭi dīghena gahapatī.
Here, however, the hut belonging to a gahapati is called a gahapati hut (with a long 'ī').
Nhưng ở đây, tịnh xá có liên quan đến gia chủ là “gia chủ” theo nghĩa rộng.
‘‘Yaṃ pana akappiyabhūmiyaṃ sahaseyyappahonake gehe vuttha’’nti (mahāva. aṭṭha. 295) aṭṭhakathāvacanato yaṃ saṅgho ākaṅkhati vihāraṃ vā aḍḍhayogaṃ vā pāsādaṃ vā hammiyaṃ vā guhaṃ vā leṇādiṃ vā, tesampi sāmaññavacanaṃ viññāyatīti taṃtaṃlakkhaṇappattā sahaseyyappahonakā leṇādayo catūsveva kuṭīsu antogadhāti veditabbaṃ.
From the Aṭṭhakathā statement, "whatever has been stored in an unallowable ground or in a dwelling sufficient for co-sleeping" (Mahāva. Aṭṭha. 295), it is understood that the general term also applies to a monastery, a half-gabled house, a mansion, a turret, a cave, or a rock-shelter, which the Saṅgha desires. Therefore, it should be understood that rock-shelters and so on, possessing those respective characteristics and sufficient for co-sleeping, are included within these four types of huts.
Theo lời của Chú giải “nếu đã ở trong nhà đủ chỗ cho hai người cùng ngủ, trên đất không phù hợp” (mahāva. aṭṭha. 295), thì tịnh xá, hoặc nhà nửa mái, hoặc lâu đài, hoặc biệt thự, hoặc hang động, hoặc hang đá, v.v., mà Tăng chúng mong muốn, thì những nơi đó cũng được hiểu là danh từ chung. Vì vậy, cần phải biết rằng những hang đá, v.v., có đủ đặc điểm và đủ chỗ cho hai người cùng ngủ, đều nằm trong bốn loại tịnh xá.
Imāsu catūsu sahaseyyappahonake padese yaṃ saṅghikaṃ puggalikaṃ vā bhikkhusantakaṃ ekarattampi antovutthaṃ anupasampannena pakkañca yāvakālikaṃ yāmakālikañca antovutthaantopakkasaṅkhaṃ na gacchati, ko pana vādo itaradvaye.
In these four places, in a dwelling sufficient for co-sleeping, whatever belongs to the Saṅgha or to an individual, or to a bhikkhu, that has been stored for even one night by an unordained person, and whatever has been cooked, which is for immediate consumption or for consumption until noon, does not fall under the category of "stored inside" or "cooked inside." How much less so for the other two?
Trong bốn loại này, những nơi đủ chỗ cho hai người cùng ngủ, dù là của Tăng hay của cá nhân tỳ khưu, nếu người chưa thọ giới đã ở trong đó dù chỉ một đêm, và những vật phẩm yāvakālika (thức ăn) và yāmakālika (đồ uống) đã được nấu chín trong đó, thì không được tính là đã ở hoặc đã nấu chín trong đó. Huống hồ là hai loại còn lại.
Taṃ pana akappiyabhūmiyampi vutthaṃ pakkañca vaṭṭati.
However, that which has been stored and cooked even in unallowable ground is allowable.
Tuy nhiên, nếu đã ở và nấu chín trên đất không phù hợp thì vẫn được phép.
Tena vuttaṃ ‘‘yāsu vutthaṃ pakkañca kappatī’’ti.
Therefore, it is said: "where things that have been stored and cooked are allowable."
Vì vậy đã nói “những nơi đã ở và nấu chín thì được phép”.
137. Vāsatthāya kate saṅghike vā ekasantake vā sahaseyyappahonake gehe kappiyākuṭi laddhabbāti sambandho.
137. The connection is that an allowable hut should be obtained in a dwelling, whether belonging to the Saṅgha or to an individual, which is made for dwelling and is sufficient for co-sleeping.
137. Mối liên hệ là: trong ngôi nhà đủ chỗ cho hai người cùng ngủ, dù là của Tăng hay của cá nhân, được xây dựng để ở, thì phải có một tịnh xá phù hợp.
Tattha vāsatthāyāti iminā avāsatthāya kataṃ nivatteti.
Here, by for dwelling, that which is made not for dwelling is excluded.
Ở đây, với từ vāsatthāya (để ở) thì loại bỏ những gì được làm không phải để ở.
Ekasantaketi ekassa bhikkhuno santake.
Belonging to an individual means belonging to one bhikkhu.
Ekasantake (thuộc về một cá nhân) là thuộc về một tỳ khưu.
Kappiyākuṭīti bhāvappadhānoyaṃ niddeso, na hi gehe gehaṃ laddhuṃ yujjatīti kappiyakuṭitāti attho.
Kappiyākuṭī (allowable hut) is a designation emphasizing the state; for it is not appropriate to obtain a dwelling within a dwelling. So, it means "the state of being an allowable hut."
Kappiyākuṭī (tịnh xá phù hợp) là cách trình bày lấy yếu tính làm chủ đạo, vì không thể có một ngôi nhà trong một ngôi nhà, nên có nghĩa là “tịnh xá phù hợp”.
Dīgho pana gāthāvasena, kappiyā kuṭitāti vā visesanavasena daṭṭhabbaṃ.
The long vowel, however, is due to the verse, or it should be seen as a qualifying adjective, "an allowable hut."
Nhưng dīgho (dài) là theo cách gāthā (kệ), hoặc có thể hiểu là kappiyā kuṭitā (sự phù hợp của tịnh xá) theo cách đặc biệt.
Sahaseyyappahonaketi ettha sahaseyyappahonakaṃ vāsāgāralakkhaṇe vuttalakkhaṇaṃ senāsanaṃ.
In sufficient for co-sleeping, it refers to a lodging place described in the characteristics of a dwelling sufficient for co-sleeping.
Ở đây, sahaseyyappahonake (đủ chỗ cho hai người cùng ngủ) là nơi cư trú có đặc điểm được nói đến trong đặc điểm của vāsāgāra (chỗ ở).
138. Idāni tā kuṭiyo kamena dassetvā tattha paṭipajjitabbavidhiṃ, tāsaṃ sabbathāpagamañca dassetuṃ ‘‘gehe’’tiādimāha.
138. Now, to show those huts in order, and the method to be practiced therein, and their complete removal, he says "in a dwelling" and so on.
138. Bây giờ, để trình bày các tịnh xá đó theo thứ tự, phương pháp thực hành trong đó, và sự loại bỏ hoàn toàn của chúng, nên đã nói “gehe” (trong nhà), v.v.
Tattha ‘‘kappiyakuṭiṃ karoma, kappiyakuṭiṃ karomā’’ti evamīrayanti sambandho.
Here, the connection is "they say 'We make an allowable hut, we make an allowable hut' thus."
Ở đây, mối liên hệ là: “Chúng ta sẽ làm một tịnh xá phù hợp, chúng ta sẽ làm một tịnh xá phù hợp”, nói như vậy.
Iṭṭhakā ca thambhā ca ‘‘iṭṭhakāthambhā’’ti vattabbe rasso.
"Iṭṭhakāthambhā" (brick pillars) has a short vowel where it should be "iṭṭhakā ca thambhā ca" (bricks and pillars).
Iṭṭhakā (gạch) và thambhā (cột) thì rassa (ngắn) khi nói iṭṭhakāthambhā (cột gạch).
Iṭṭhakathambhā ādi yassa bhittipāsādassāti bahubbīhi.
It is a Bahubbhīhi compound: "that wall or mansion of which brick pillars are the beginning."
Iṭṭhakathambhā là bahubbīhi (hợp chất sở thuộc) của bức tường hay lâu đài mà cột gạch là khởi đầu.
Pacchā paṭhamasaddena kammadhārayo.
Afterwards, it is a Kammadhāraya compound with the first word.
Sau đó là kammadhāraya (hợp chất đẳng trị) với từ paṭhama (đầu tiên).
‘‘Ṭhapeyya ce, sā ussāvanantikā’’ti evaṃ ce-sā-sadde yojetvā attho veditabbo.
The meaning should be understood by connecting the words "ce" and "sā" as "if he places, that is ussāvanantikā."
Nghĩa phải được hiểu bằng cách ghép các từ ce và sā như sau: “Nếu đặt, thì đó là ussāvanantikā (cận kề sự nâng lên).”
142. Tehevāti akappakuṭiyaṃ vutthasappiādīhi eva saddhiṃ sattāhakālikasaṃsaṭṭhatāya ‘‘sattāhaṃ kappate’’ti vuttaṃ.
142. By " by those very things" it is said, " it is permissible for seven days," due to its admixture with ghee, etc., that has been kept in an impermissible hut.
142. Tehevā (chính những cái đó) là cùng với bơ sữa, v.v., đã ở trong tịnh xá không được phép. Do sự trộn lẫn với sattāhakālika (thức ăn dùng trong bảy ngày) nên đã nói “sattāhaṃ kappate” (được phép trong bảy ngày).
Sāmiseti āmisasaṅkhātena purimadvayena sahite.
" With relish" means accompanied by the two previous items designated as relish.
Sāmise (có thịt) là cùng với hai loại trước được gọi là āmisa (thức ăn).
Sāmapākatāti sāmaṃ attanā pāko etassāti sāmapākaṃ, sattāhakālikena saha pakkaṃ sāmisaṃ yāvajīvikaṃ, tassa bhāvo sāmapākatā.
" Self-cooked nature (sāmapākatā)": "sāmapāka" means "that which is cooked by oneself." The lifelong relish cooked together with the seven-day allowance, its state is sāmapākatā.
Sāmapākatā (sự tự nấu chín) là sāmapākaṃ (tự nấu chín) nghĩa là tự mình nấu. Sāmisaṃ yāvajīvikaṃ (thức ăn có thịt dùng suốt đời) đã được nấu chín cùng với sattāhakālika (thức ăn dùng trong bảy ngày). Sāmapākatā là trạng thái của nó.
Sayaṃ pakkaṃ taṃ attanā saṃsaṭṭhatāya tampi āmisaṃ sāmapākagatikaṃ karotīti tassa sāmapākatā hotīti adhippāyo.
The meaning is that when it is cooked by oneself, due to its admixture with it, that relish also becomes of a self-cooked nature, hence its sāmapākatā.
Ý nghĩa là: cái đã tự nấu chín, do sự trộn lẫn với nó, cũng biến thức ăn đó thành sāmapākagatika (thuộc về loại tự nấu chín), nên nó trở thành sāmapākatā (sự tự nấu chín).
145. ‘‘Idaṃ tayā dukkataṃ, dubbhāsita’’ntiādīni vatvā codanato, attano vajjaṃ assarantassa satuppādavasena sāraṇato, sammā paṭipattiyaṃ sāraṇato pavattāpanato vā vajjāvajjaṃ upanijjhāyati bhusaṃ cintetīti upajjhā.
145. One who scrutinizes, who deeply considers, right and wrong, either by admonishing, saying, "This is wrong, this is ill-spoken by you," etc., or by reminding one who has forgotten their fault, or by prompting them to proper conduct, is an Upajjhā.
145. Upajjhā (thầy tế độ) là người quan sát kỹ lưỡng (bhusaṃ cinteti) những điều đúng và sai (vajjāvajjaṃ), bằng cách quở trách (codanato) khi nói “ngươi đã làm điều sai, nói lời ác”, v.v., bằng cách nhắc nhở (sāraṇato) để người đó nhớ lại lỗi lầm của mình, hoặc bằng cách thúc đẩy (pavattāpanato) để người đó thực hành đúng đắn.
Upajjhā eva upajjhāyo.
An Upajjhā is indeed an Upajjhāya (preceptor).
Upajjhā chính là upajjhāyo.
‘‘Evaṃ tayā buddhavacanaṃ sajjhāyitabbaṃ, evaṃ atikkamitabbaṃ, evaṃ paṭikkamitabba’’ntiādinā ācārasikkhāpane ācarati pavattatīti ācariyo.
One who acts, who proceeds, in teaching conduct, saying, "Thus should you recite the Buddha's word, thus should you go forth, thus should you return," etc., is an Ācariya (teacher).
Ācariyo (thầy y chỉ) là người hướng dẫn (ācarati pavattatī) trong việc giáo dục về oai nghi, bằng cách nói “ngươi phải tụng đọc Phật ngôn như thế này, phải vượt qua như thế này, phải phản ứng như thế này”, v.v.
So ca nissayapabbajjāupasampadādhammācariyavasena catubbidho.
And he is of four kinds: the teacher of reliance (nissaya), ordination (pabbajjā), higher ordination (upasampadā), and Dhamma.
Vị ấy có bốn loại: thầy y chỉ, thầy xuất gia, thầy thọ giới, và thầy pháp.
Upajjhā ca ācariyo ca upajjhācariyā, te.
The Upajjhā and the Ācariya are the Upajjhācariyā; they.
Upajjhā và ācariyo là upajjhācariyā, tức là các vị đó.
Nissāya vasamānoti iminā nissayapabbajjāupasampadādhammantevāsikesu yo nissāya vasati, taṃ dasseti.
By " dwelling in reliance" is shown the one among the pupils of reliance, ordination, higher ordination, and Dhamma who dwells in reliance.
Với từ Nissāya vasamāno (người sống nương tựa) thì chỉ ra người sống nương tựa trong số các đệ tử nương tựa, xuất gia, thọ giới, và đệ tử pháp.
Catūsu hi tesu nissayantevāsikena yāva ācariyaṃ nissāya vasati, tāvasabbaṃ ācariyavattaṃ kātabbaṃ, netarehi.
Among these four, the pupil of reliance must perform all the duties of a teacher as long as he dwells in reliance on the teacher, but not the others.
Trong bốn loại đó, đệ tử nương tựa phải thực hiện tất cả bổn phận của đệ tử đối với thầy y chỉ chừng nào còn sống nương tựa thầy, chứ không phải các loại khác.
Itarehi, nissayamuttakehipi yāva cīvararajanaṃ, tāva ca arativinodanādikañca vattaṃ kātabbaṃ.
The others, even those free from reliance, must perform duties such as dyeing robes and dispelling discontent, etc., as long as they are involved in those activities.
Các loại khác, dù đã thoát khỏi sự nương tựa, cũng phải thực hiện bổn phận cho đến khi nhuộm y, và các bổn phận như xua tan sự buồn chán, v.v.
Anāpucchitvā pattacīvaradānādimhi pana etesaṃ anāpatti.
However, for them, there is no offense in giving bowls and robes without asking.
Tuy nhiên, đối với những người này, việc cho bát và y mà không hỏi ý kiến thì không có phạm lỗi.
Saddhivihārikassa pana upajjhāyānaṃ yāva cīvararajanaṃ, tāva ca arativinodanādikañca akarontassa nissayamuttakassāpi amuttakassāpi āpattiyeva.
But for a saddhivihārika (co-resident) who does not perform duties for the preceptor, such as dyeing robes and dispelling discontent, etc., there is an offense, whether he is free from reliance or not.
Nhưng đối với saddhivihārika (đồng trú), nếu không thực hiện bổn phận đối với các thầy tế độ cho đến khi nhuộm y, và các bổn phận như xua tan sự buồn chán, v.v., thì dù đã thoát khỏi sự nương tựa hay chưa thoát khỏi sự nương tựa, vẫn phạm lỗi.
Ekaccassa pattadānādito paṭṭhāya amuttanissayasseva āpatti.
For some, the offense begins from giving bowls, etc., only for one not yet free from reliance.
Đối với một số người, lỗi chỉ phạm khi chưa thoát khỏi sự nương tựa, bắt đầu từ việc cho bát, v.v.
Tesu majjhe dve ācariyassa yāvajīvaṃ bhārā.
Among these, two are the lifelong responsibility of the teacher.
Trong số đó, hai vị là gánh nặng suốt đời của thầy y chỉ.
Itare pana yāva samīpe vasanti, tāvadeva, tasmā ācariyenāpi tesu sammā vattitabbaṃ, upajjhāyena saddhivihārikesu vattabbameva natthi.
The others, however, are only as long as they dwell nearby; therefore, the teacher must also conduct himself properly towards them, not to mention the preceptor towards his co-residents.
Còn những vị khác, chỉ chừng nào còn sống gần gũi. Vì vậy, thầy y chỉ cũng phải đối xử đúng đắn với họ, huống hồ là thầy tế độ đối với saddhivihārika (đồng trú).
Supesaloti piyaṃ sīlamassāti pesalo, vuddhi, ya-lopena ī-kārassa attakaraṇena, suṭṭhu pesalo supesalo, sikkhākāmoti attho.
" Supesalo" means "pesalo" (amiable) because his conduct is pleasing; by the elision of "ya" and the lengthening of "ī" to "ī-kāra" in "vuddhi," it becomes "suṭṭhu pesalo" (very amiable), meaning desirous of training.
Supesalo (người có oai nghi tốt) là pesalo (người có oai nghi) vì có oai nghi đáng yêu. Vuddhi (sự tăng trưởng), bằng cách bỏ ya và biến ī thành a, suṭṭhu pesalo là supesalo, có nghĩa là người mong muốn học hỏi.
‘‘Dantakaṭṭha’’ntiādi ‘‘dade’’timassa kammaṃ.
" Tooth-stick (dantakaṭṭha)," etc., is the object of "dade" (should give).
“Dantakaṭṭha” (cây xỉa răng), v.v., là kamma (túc từ) của dade (nên cho).
Dadeti sammā ādarena yathādhippāyaṃ dadeyyāti attho.
" Should give (dade)" means should give properly, with respect, according to his wish.
Dade (nên cho) có nghĩa là nên cho một cách kính trọng và đúng ý muốn.
Kāleti tadanurūpe kāle.
" At the right time (kāle)" means at a suitable time.
Kāle (đúng lúc) là vào thời điểm phù hợp với điều đó.
146. Patte ca…pe… cīvare ca vattaṃ careti sambandho.
146. The connection is: "should perform duties regarding bowls... and robes."
146. Mối liên hệ là: nên thực hiện bổn phận đối với bát và… v.v… y.
Careti kareyya.
" Should perform (care)" means should do.
Care (nên thực hiện) có nghĩa là nên làm.
Tattha nīcaṃ katvā sādhukaṃ aparighaṃsantena dhovanaṃ, muhuttaṃ uṇhe otāpanaṃ, ṭhapanaṭṭhānaṃ upaparikkhitvā cammādinā kenaci antarahitāya nikkhipanaṃ patte vattaṃ.
Therein, washing it by lowering it carefully without scraping, drying it in the sun for a moment, examining the place of storage and placing it covered with leather or something similar, is the duty regarding bowls.
Ở đây, bổn phận đối với bát là: rửa sạch sẽ mà không làm trầy xước, phơi nắng một lát, kiểm tra chỗ đặt rồi đặt xuống bằng cách lót một vật gì đó như da, v.v.
Gāmaṃ pavisantānaṃ nivāsanakāyabandhanasaṅghāṭidānaṃ, dhovitvā sodakapattassa dānaṃ gāmappavese vattaṃ.
Giving the lower robe, shoulder-covering, and outer robe to those entering the village, and giving a washed bowl with water, is the duty upon entering the village.
Bổn phận khi vào làng là: trao y nivāsana (y nội), kāyabandhana (dây lưng), saṅghāṭi (y vai) cho những người vào làng, và trao bát đã rửa sạch có nước.
Yadi ākaṅkhanti, parimaṇḍalaṃ nivāsetvā ca pārupitvā ca nātidūranaccāsanne gamanaṃ, pattapariyāpannaggahaṇañca gamane vattaṃ.
If they wish, wearing the lower robe in a circle and the upper robe, walking neither too far nor too near, and taking what is included in the alms-bowl – this is the duty concerning going.
Nếu muốn, việc mặc y chỉnh tề và đắp y chỉnh tề, đi không quá xa cũng không quá gần, và nhận bát đã được sắp đặt là phép tắc khi đi.
Nivattente pana paṭhamataraṃ āgantvā āsanapaññāpanaṃ, pādodakādiupanikkhipanaṃ, pattacīvarappaṭiggahaṇaṃ āgame āgamane vattaṃ.
When returning, however, coming first and arranging the seat, placing foot-water and so on, and receiving the alms-bowl and robes – this is the duty concerning returning.
Nhưng khi trở về, việc đến trước, sắp đặt chỗ ngồi, đặt nước rửa chân và các thứ khác, nhận y bát là phép tắc khi đến.
Bhaṇantānaṃ antarā kathāanopātanaṃ sabbattha vattaṃ.
Not interrupting the speech of those who are speaking is a duty everywhere.
Không xen vào lời nói giữa những người đang nói là phép tắc ở mọi nơi.
Āsanapaññāpanaṃ, uṭṭhitesu āsanauddharaṇaṃ, pādapīṭhakathalānaṃ upanikkhipanaṃ, paṭisāmanañca āsane pādapīṭhe pādakathale ca vattaṃ.
Arranging the seat, removing the seat when they rise, placing foot-stools and foot-mats, and putting them away – this is the duty concerning seats, foot-stools, and foot-mats.
Việc sắp đặt chỗ ngồi, dọn chỗ ngồi khi người khác đứng dậy, đặt bệ gác chân và tấm lót chân, và cất giữ là phép tắc đối với chỗ ngồi, bệ gác chân và tấm lót chân.
Dhotapādaṭṭhapanakaṃ pādapīṭhaṃ.
A foot-stool is for placing washed feet.
Bệ gác chân là nơi đặt chân đã rửa.
Aññaṃ kathalaṃ.
A foot-mat is something else.
Tấm lót chân là vật khác.
Upāhanā ca cīvarañcāti dvando, tasmiṃ.
"Sandals and robes" is a dvanda compound; concerning that.
Upāhanā và cīvara là một cặp, trong đó.
Sukkhaallacoḷehi puñchanaṃ upāhanāya vattaṃ.
Wiping with dry and wet cloths is the duty concerning sandals.
Việc lau chùi bằng vải khô hoặc ướt là phép tắc đối với dép.
Sinnacīvarassa muhuttaṃ otāpanaṃ, caturaṅgulaṃ kaṇṇaṃ ussāretvā cīvarasaṃharaṇañca cīvare vattaṃ.
Drying a wet robe for a moment, and folding the robe by lifting a corner four finger-breadths – this is the duty concerning robes.
Việc phơi y ướt một lát, và xếp y bằng cách vén mép lên bốn ngón tay là phép tắc đối với y.
147. Paribhojanīya…pe… passāvaṭṭhānisu ca vihārasodhane ca puna paññāpane ca vattaṃ tathāti sambandho.
147. The connection is: "…and the duty concerning things for use, etc., and latrines and urinals, and cleaning the dwelling, and arranging it again, thus."
147. Phép tắc đối với nước dùng…pe… và các nơi đại tiện, tiểu tiện, và việc quét dọn trú xứ, và việc sắp đặt lại cũng vậy – đó là sự liên kết.
Vaccañca passāvo ca vaccapassāvā.
Feces and urine are vaccapassāvā.
Đại tiện và tiểu tiện là vaccapassāvā.
Tiṭṭhati etthāti ṭhānī, kuṭi.
That in which it stays is ṭhānī, a hut.
Nơi mà chúng được giữ là ṭhānī, tức là túp lều.
Vaccapassāvānaṃ ṭhānīti tappuriso.
The place for feces and urine is a tappurisa compound.
Nơi đại tiện và tiểu tiện là một danh từ kép (tappurisa).
Atha vā tiṭṭhati etthāti ṭhānaṃ, soyeva samāso, vaccapassāvassa ca patanaṭṭhānaṃ, taṃ assa atthīti iṭṭhagehādi.
Alternatively, that in which it stays is ṭhānaṃ; the same compound, the place where feces and urine fall, and that which has it, such as a latrine or urinal.
Hoặc, nơi mà chúng được giữ là ṭhānaṃ, đó là cùng một danh từ kép, và nơi đại tiện, tiểu tiện rơi xuống, nơi có nó, v.v.
Paribhojanīyañca pānīyañca vaccapassāvaṭṭhānī ca pari…pe… ṭṭhānī.
Things for use, and drinking water, and latrines and urinals, are pari…pe… ṭṭhānī.
Nước dùng và nước uống và các nơi đại tiện, tiểu tiện là pari…pe… ṭṭhānī.
Tāsu tesu vā.
In those (feminine) or in those (masculine/neuter).
Trong những thứ đó hoặc những nơi đó.
Pādodakauṇhasītanahānodakappaṭiyādāpanaṃ paribhojanīye vattaṃ.
Preparing foot-water, hot and cold water, and bathing water is the duty concerning things for use.
Việc chuẩn bị nước rửa chân, nước nóng, nước lạnh để tắm là phép tắc đối với nước dùng.
Pātabbapānīyena pucchanaṃ upaṭṭhāpanañca pānīye vattaṃ.
Asking about drinking water and serving it is the duty concerning drinking water.
Việc hỏi về nước uống và chuẩn bị nước uống là phép tắc đối với nước uống.
Sammajjanapānīyaupaṭṭhāpanaṃ vaccapassāvaṭṭhānīsu vattaṃ.
Providing sweeping water is the duty concerning latrines and urinals.
Việc chuẩn bị nước để quét dọn là phép tắc đối với các nơi đại tiện, tiểu tiện.
Paṭhamaṃ pattacīvarādīni harāpetvā ekamante nikkhipanādi, ullokato paṭṭhāya makkaṭasantānaṃ ohāretvā sammajjanañca vihārasodhane vattaṃ.
First having the alms-bowl, robes, etc., taken away and placed aside, and sweeping by removing cobwebs starting from the ceiling – this is the duty concerning cleaning the dwelling.
Việc trước tiên mang y bát và các thứ khác ra, đặt sang một bên, v.v., và quét dọn từ trần nhà trở xuống sau khi đã gỡ mạng nhện là phép tắc đối với việc quét dọn trú xứ.
Otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā atiharitvā yathāṭhāne bhūmattharaṇādipaññāpanaṃ puna paññāpane vattaṃ.
Drying, cleaning, shaking out, taking away, and arranging floor coverings, etc., in their proper places – this is the duty concerning arranging again.
Việc phơi, dọn dẹp, phủi bụi, mang đi và sắp đặt lại thảm trải sàn, v.v. vào đúng vị trí là phép tắc đối với việc sắp đặt lại.
Tathāti iminā ‘‘care’’ti idaṃ atidisati.
By "thus," the word "should attend" (care) is referred to.
Bằng từ Tathā (cũng vậy), từ “care” (hành xử) được chỉ định thêm.
149. Nhāne vattaṃ care, nhātassa kātabbe careti sambandhassa purisādhīnatāya sambandho veditabbo.
149. The connection is to be understood as dependent on the agent, meaning: "He should attend to the duty concerning bathing, and to what should be done by one who has bathed."
149. Phép tắc khi tắm, phép tắc cần làm sau khi tắm – sự liên kết này cần được hiểu là sự liên kết phụ thuộc vào người. (Tức là, người đó nên thực hành phép tắc khi tắm, và phép tắc cần làm sau khi tắm).
Cīvarappaṭiggahaṇagattaparikammakaraṇaṃ nahāne vattaṃ.
Receiving robes and attending to the body is the duty concerning bathing.
Việc nhận y và chăm sóc thân thể là phép tắc khi tắm.
Kātabbe careti gattato udakasammajjananivāsanadānādikicce pavatteyyāti attho.
Kātabbe care means he should engage in actions such as wiping water from the body and giving the lower robe.
Kātabbe care có nghĩa là nên thực hiện các việc như lau khô nước trên thân, mặc y, v.v.
‘‘Vanappagumbe’’tiādīsu viya sissa e-kārādesaṃ rūpaṃ, tasmā kātabbaṃ vattaṃ careyyāti yojetvā veditabbaṃ.
The form with the e-vowel substitution for the s-vowel, as in "vanappagumbe" etc., is to be understood by connecting it as "he should attend to the duty that should be done."
Nó là một hình thức, giống như trong “Vanappagumbe” v.v., với sự thay thế nguyên âm ‘e’ cho ‘i’, do đó cần hiểu là “nên thực hành phép tắc cần làm”.
Budhā pana ‘‘nhāne nhātassa kātabbe vattaṃ care’’ti yojetvā atthaṃ vadanti.
However, the wise connect it as "he should attend to the duty concerning bathing and what should be done by one who has bathed," and explain the meaning.
Tuy nhiên, những người thông thái lại liên kết “nhāne nhātassa kātabbe vattaṃ care” và giải thích ý nghĩa.
Evaṃ sati kātabba-saddassa kammasādhanattā vattameva kātabbaṃ nāmāti ‘‘vatte vattaṃ care’’ti vuttaṃ viya hotīti virujjhati.
In this case, since the word kātabba is an object-agent, the duty itself is what should be done, so it becomes contradictory as if it were said "he should attend to the duty concerning duty."
Nếu vậy, do từ kātabba có nghĩa là đối tượng của hành động, phép tắc chính là điều cần làm, nên nó trở nên mâu thuẫn như thể nói “vatte vattaṃ care” (thực hành phép tắc trong phép tắc).
‘‘Nahātena nahātassā’’ti vā pāṭho, udake gattaparikammena theraṃ paṭhamaṃ nahāpetvā sayampi nahātenāti attho.
Alternatively, the reading is "nahātena nahātassā"; the meaning is having first bathed the elder by attending to his body in the water, and then having bathed oneself.
Hoặc là đọc “Nahātena nahātassā”, có nghĩa là sau khi đã tắm cho vị trưởng lão trước bằng cách chăm sóc thân thể trong nước, rồi tự mình tắm.
Pāḷiyampi ‘‘nahātena paṭhamataraṃ uttaritvā’’ti (mahāva. 67) atthi.
In the Pāḷi too, it says "having first emerged, having bathed" (mahāva. 67).
Trong Pāḷi cũng có câu “nahātena paṭhamataraṃ uttaritvā” (Mahāva. 67).
Atha raṅgapāke dhovane sibbane ca vattaṃ careti sambandho, rajanapāke cīvaradhovane cīvarasibbane cāti attho.
Then, the connection is: "he should attend to the duty concerning dyeing, washing, and sewing," meaning in the process of dyeing, washing robes, and sewing robes.
Sau đó, sự liên kết là “nên thực hành phép tắc trong việc nhuộm, giặt và may”, tức là trong việc nhuộm y, giặt y và may y.
Rajanto cīvare theve ṭhite na vajeti sambandho.
The connection is: "When dyeing, he should not go out while drops remain on the robe."
Người nhuộm không nên đi khi thuốc nhuộm còn nhỏ giọt trên y – đó là sự liên kết.
Rajantoti cīvaraṃ rajanto.
Rajanto means "dyeing the robe."
Rajanto có nghĩa là người đang nhuộm y.
Theveti rajanabindumhi.
Theve means "on the dye drop."
Theve có nghĩa là giọt thuốc nhuộm.
150. Ekaccassāti ācariyupajjhāyānaṃ verino puggalassa pattaṃ vā cīvarāni vā kiñcanaṃ parikkhāraṃ vā na dadeyya na gaṇheyya vāti sambandho.
150. The connection is: "He should not give or receive an alms-bowl, robes, or any requisite to an enemy of his teacher or preceptor."
150. Ekaccassā có nghĩa là không nên cho hoặc nhận bát, y hoặc bất kỳ vật dụng nào của một người nào đó là kẻ thù của A-xà-lê và Upajjhāya – đó là sự liên kết.
Tattha na dadeyya na gaṇheyyāti paṭisāmanatthāyapi na dadeyya, na gaṇheyya vāti attho.
Here, "na dadeyya na gaṇheyyā" means he should not give or receive even for the purpose of putting away.
Trong đó, na dadeyya na gaṇheyyā có nghĩa là không nên cho hoặc nhận ngay cả để cất giữ.
‘‘Ākiñcana’’ntiādīsu viya kiñcana-saddo daṭṭhabbo, tassa kiñcīti attho.
The word kiñcana should be understood as in ‘ākiñcana’ and so on; its meaning is ‘anything’.
Từ kiñcana cần được hiểu như trong “Ākiñcana” v.v., có nghĩa là bất cứ điều gì.
Kiñcinanti vā pāṭho, kiñci naṃ parikkhāranti yojanā.
Or the reading is kiñcinaṃ, which is to be construed as ‘any requisites’.
Hoặc là đọc Kiñcinanti, với cách sắp xếp là “kiñci naṃ parikkhāraṃ” (bất cứ vật dụng nào).
Padasiddhivasenettha nanti ta-saddappayogo kato.
Here, according to grammatical derivation, the use of the word 'naṃ' is made with the 'ta' sound.
Ở đây, việc sử dụng từ ‘na’ với ‘ta’ được thực hiện dựa trên ngữ pháp của từ.
151-2. Pacchato kātunti pacchāsamaṇaṃ kātuṃ.
151-2. To make one follow behind means to make one a junior attendant.
151-2. Pacchato kātuṃ có nghĩa là làm người thị giả đi sau.
Tassāti ekaccassa.
For him means for a certain one.
Tassā có nghĩa là của người nào đó.
Pacchatoti pacchāsamaṇo hutvā.
Behind means having become a junior attendant.
Pacchato có nghĩa là trở thành người thị giả đi sau.
Ninnetunti ekaccassa nīharituṃ.
To lead out means to lead out for a certain one.
Ninnetuṃ có nghĩa là mang ra cho người nào đó.
Sabbattha anāpucchā na vaṭṭatīti yojetabbaṃ.
It should be construed that without asking, it is not permissible in any case.
Ở mọi nơi, cần hiểu rằng không được phép làm gì mà không hỏi ý kiến.
Kiccayaṃ vāti veyyāvaccādi yaṃ kiñci kiccaṃ vā.
Or any duty means any duty such as service and so on.
Kiccayaṃ vā có nghĩa là bất cứ việc gì như veyyāvacca (việc phục vụ) v.v.
Kiccameva kiccayaṃ, kassa yo ‘‘seniyo’’tiādīsu viya.
Kiccayaṃ is simply a duty, as in 'kassa yo "seniyo"' and so on.
Kiccayaṃ chính là kiccaṃ, giống như trong “kassa yo seniyo” v.v.
Parikammaṃ vāti piṭṭhiparikammādiparikammaṃ.
Or preparation means preparation such as back-rubbing and so on.
Parikammaṃ vā có nghĩa là việc chăm sóc như chăm sóc lưng, v.v.
Attano kārāpetuṃ vāti ekaccena attano kārāpetuṃ vā.
Or to have it done for oneself means to have it done for oneself by a certain one.
Attano kārāpetuṃ vā có nghĩa là để người nào đó làm cho mình.
Kātuṃ vāti tassa attanā kātuṃ vā.
Or to do means to do it oneself for him.
Kātuṃ vā có nghĩa là tự mình làm cho người đó.
155. Gilānesu upaṭṭheyyāti ‘‘pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato gilānupaṭṭhāko alaṃ gilānaṃ upaṭṭhātuṃ, paṭibalo hoti bhesajjaṃ saṃvidhātuṃ, sappāyāsappāyaṃ jānāti, asappāyaṃ apanāmeti, sappāyaṃ upanāmeti, mettacitto gilānaṃ upaṭṭhāti no āmisantaro, ajegucchī hoti uccāraṃ vā passāvaṃ vā kheḷaṃ vā vantaṃ vā nīhātuṃ, paṭibalo hoti gilānaṃ kālena kālaṃ dhammiyā kathāya sandassetuṃ samādapetuṃ samuttejetuṃ sampahaṃsetu’’nti (mahāva. 366) evaṃ vuttapañcaṅgasamannāgatena hutvā gilānesu upaṭṭhaheyyāti attho.
155. Should attend to the sick means that one should attend to the sick, having become endowed with the five qualities as stated: "Monks, a sick-attendant endowed with five qualities is capable of attending to the sick. He is able to prepare medicines, he knows what is suitable and unsuitable, he removes what is unsuitable and provides what is suitable, he attends to the sick with a mind of loving-kindness, not for material gain, he is not disgusted to remove urine, feces, phlegm, or vomit, he is able to instruct, encourage, inspire, and gladden the sick with a Dhamma talk from time to time."
155. Gilānesu upaṭṭheyyā có nghĩa là nên chăm sóc người bệnh bằng cách trở thành người chăm sóc người bệnh có đủ năm yếu tố được nói đến như sau: “Này các tỳ khưu, người chăm sóc người bệnh có đủ năm yếu tố thì đủ khả năng chăm sóc người bệnh: có khả năng chuẩn bị thuốc men; biết điều hợp và không hợp, loại bỏ điều không hợp, cung cấp điều hợp; chăm sóc người bệnh với tâm từ không vì lợi lộc; không ghê tởm khi dọn đại tiện, tiểu tiện, đờm, ói mửa; có khả năng kịp thời khuyên bảo, khuyến khích, làm phấn khởi, làm hoan hỷ người bệnh bằng lời pháp” (Mahāva. 366) – đó là ý nghĩa.
Iminā sabbehipi ācaritabbaṃ gilānavattaṃ upadisati.
By this, he instructs the sick-attendant's duties that should be practiced by all.
Bằng cách này, phép tắc chăm sóc người bệnh mà tất cả mọi người nên thực hành được chỉ dạy.
Vuṭṭhānanti gelaññā vuṭṭhitaṃ.
Recovery means recovered from illness.
Vuṭṭhānaṃ có nghĩa là người đã khỏi bệnh.
Āgameti āgameyya, olokeyyāti attho.
Should await means should await, should look out for.
Āgame có nghĩa là nên đến, nên nhìn.
Upajjhācariyehi ca saddhivihārikaantevāsikesu yadi te gilānā honti, ādito paṭṭhāya cīvare rajanapariyosānañca arativinodanādikañca vattaṃ, agilānesu pana uddesaparipucchā ovādānusāsaniyā anuggahopattacīvarādidānañcāti sabbaṃ kātabbaṃ.
The ācariya and upajjhāya should perform all duties towards their saddhivihārikas and antevāsikas: if they are sick, from the beginning up to the completion of robe-dyeing, and duties such as removing discontent; for those who are not sick, assistance through instruction, inquiry, admonition, and advice, and giving alms-food, robes, and so on.
Đối với các đệ tử nội trú và đệ tử xuất gia của các vị Upajjhāya và Ācariya, nếu họ bị bệnh, thì từ ban đầu cho đến khi nhuộm y xong, và các bổn phận như xua tan sự nhàm chán, v.v., đều phải được thực hiện. Còn đối với những người không bệnh, thì việc giảng dạy, hỏi đáp, khuyên nhủ, giáo huấn, giúp đỡ, và cúng dường y bát, v.v., tất cả đều phải được thực hiện.
Teneva heṭṭhā vuttaṃ ‘‘tasmā ācariyenāpi tesu sammā vattitabbaṃ, upajjhāyena saddhivihārikesu vattabbameva natthī’’ti.
Therefore, it was said below: "Thus, the ācariya should also behave properly towards them, and there is nothing to say about the upajjhāya towards his saddhivihārikas."
Vì vậy, điều đã nói ở dưới là: “Do đó, ngay cả Ācariya cũng phải hành xử đúng đắn đối với họ, còn Upajjhāya đối với các đệ tử xuất gia thì không cần phải nói nữa.”
156. Vaccapassāvaṭṭhānikanti ṭhānamhi ṭhāne vā bhavaṃ vaccapassāvaṭṭhānikaṃ.
156. Vaccapassāvaṭṭhānikaṃ means that which is in the place or places for defecation and urination.
156. Vaccapassāvaṭṭhānika có nghĩa là nơi đi đại tiện và tiểu tiện, hoặc những gì liên quan đến nơi đó.
Yathāvuḍḍhaṃ vaccaṃ na kareyyāti sambandho.
The connection is: one should not defecate according to seniority.
Ý nghĩa là không nên đi đại tiện theo thứ tự tuổi tác.
Ye ye vuḍḍhā yathāvuḍḍhaṃ, āgatappaṭipāṭiṃ hitvā vuḍḍhappaṭipāṭiyāti attho.
According to seniority means according to the seniority of those who are senior, abandoning the order of arrival and following the order of seniority.
Yathāvuḍḍhaṃ có nghĩa là những người lớn tuổi, theo thứ tự tuổi tác, bỏ qua thứ tự đến trước.
Vaccanti upalakkhaṇamattaṃ, passāvañca nahānañca na kareyyāti adhippāyo.
Defecation is merely an indicative term; the intention is that one should not urinate or bathe either.
Vacca chỉ là một sự biểu thị, ý nghĩa là không nên đi tiểu tiện và không nên tắm.
Tadeva samattheti ‘‘yātānupubbiyā’’tiādinā.
This is further supported by "in due order" and so on.
Điều đó được chứng minh bằng “yātānupubbiyā” v.v.
Yātānupubbiyāti yātānaṃ gatānaṃ anupubbi anukkamo yātānupubbi, tāya.
In due order means the succession, the sequence, of those who have gone; by that.
Yātānupubbiyā là thứ tự của những người đã đi, theo thứ tự đó.
Vacca…pe… titthañcāti etaṃ tayaṃ labbhatīti attho, bhikkhunāti viññāyati.
Defecation… and bathing place means these three are obtained, it is understood for a bhikkhunī.
Vacca…pe… titthañcā có nghĩa là ba điều này được nhận biết, được hiểu là của tỳ-khưu-ni.
160. Na nikkhameti na nikkhameyya.
160. Should not go out means should not go out.
160. Na nikkhame có nghĩa là không nên đi ra.
Capu capūti anukaraṇaṃ, vicchāyaṃ dvitte capu capu katvāti kiriyāvisesanaṃ.
Capu capū is an onomatopoeia; "having done capu capu twice in the shade" is an adverb.
Capu capū là tiếng mô phỏng, là trạng từ của hành động “làm capu capu” trong bóng râm.
Nācameyyāti na dhoveyya.
Should not rinse means should not wash.
Nācameyyā có nghĩa là không nên rửa.
Sati pana udake ācamitabbaṃ, asati yena kenaci puñchitvā gantabbaṃ, sabbasādhāraṇaṭṭhāne ca ācamanakumbhiyā udakaṃ na sesetabbaṃ.
But if there is water, it should be rinsed; if there is no water, one should wipe with anything and go. And in a common place, water should not be left in the rinsing pot.
Nếu có nước thì nên rửa, nếu không có thì nên lau bằng bất cứ thứ gì rồi đi. Và không nên để lại nước trong bình rửa ở nơi công cộng.
Uklāpanti kacavaraṃ.
Filth means rubbish.
Uklāpaṃ có nghĩa là rác rưởi.
Visodhayeti vihārasodhane viya vaccapassāvakuṭiyo, pariveṇakoṭṭhake ca sammajjeyya.
Should clean means one should sweep the latrines and urinals and the precincts, just like cleaning the monastery.
Visodhaye có nghĩa là nên quét dọn các nhà vệ sinh và nhà tiểu như quét dọn tu viện, và quét dọn các hành lang.
Sabbattheva ca pana vattabhede dukkaṭaṃ.
And in all these cases of conduct, there is a dukkaṭa offense.
Và ở khắp mọi nơi, trong các loại bổn phận, đều có lỗi dukkaṭa.
162. Āpucchitvā kathentassāti attano vuḍḍhaṃ āpucchitvā dhammādikaṃ bhāsantassa.
162. For one who speaks after asking permission means for one who speaks on Dhamma, etc., after asking permission from one's senior.
162. Āpucchitvā kathentassā có nghĩa là người nói Pháp, v.v., sau khi hỏi ý kiến vị lớn tuổi hơn mình.
Puna vuḍḍhatarāgameti puna aññassa vuḍḍhatarassa āgamane satīti attho.
Upon the arrival of a more senior monk means upon the arrival of another more senior monk.
Puna vuḍḍhatarāgame có nghĩa là khi một vị lớn tuổi hơn khác đến.
Punaāpucchanaṃ natthīti bhāsitabbaṃ ṭhapetvā puna āpucchanakiccaṃ natthīti attho.
There is no need to ask permission again means there is no need to ask permission again, apart from what is to be spoken.
Punaāpucchanaṃ natthī có nghĩa là không cần phải hỏi lại sau khi đã nói xong.
Saṅghatthere asati āraddhampi aṭṭhapetvā kathentassāpi eseva nayo.
The same rule applies to one who speaks even if the Saṅghathera is not present, without stopping what was begun.
Nếu không có vị trưởng lão của Tăng đoàn, thì đối với người đang nói mà không dừng lại, cũng áp dụng nguyên tắc này.
Bhattagge anumodato ca āpucchanaṃ natthīti sambandho.
And there is no need to ask permission when giving anumodanā at the meal hall; this is the connection.
Ý nghĩa là không cần hỏi ý kiến khi tùy hỷ tại trai đường.
Anumodatoti dāyakehi yācitassa taṃtaṃpuññānumodanavasena dhammakathaṃ karoto ca.
When giving anumodanā means when giving a Dhamma talk in the manner of anumodanā for various meritorious deeds, having been requested by the donors.
Anumodato có nghĩa là khi thuyết Pháp để tùy hỷ công đức đó theo yêu cầu của các thí chủ.
Anumodanañca therādheyyaṃ.
And anumodanā is the duty of the thera.
Và việc tùy hỷ thuộc về các vị trưởng lão.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave therena bhikkhunā bhattagge anumoditu’’nti (cūḷava. 362) hi vuttaṃ.
For it is said: "Monks, I allow a senior monk to give anumodanā at the meal hall."
Vì đã nói: “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép Tỳ-khưu trưởng lão tùy hỷ tại trai đường” (Cūḷava. 362).
‘‘Sace manussā attano abhirucikena ekena anumodanaṃ kārenti, neva tassa anumodato āpatti, na mahātherassa bhāro hoti.
"If people have one monk of their choice give anumodanā, there is no offense for that monk giving anumodanā, nor is it a burden for the Mahāthera.
“Nếu mọi người yêu cầu một vị tùy hỷ theo ý muốn của họ, thì vị tùy hỷ đó không phạm lỗi, và không phải là gánh nặng cho vị Đại trưởng lão.
Upanisinnakathāyameva hi manussesu kathāpentesu mahāthero āpucchitabbo’’ti aṭṭhakathāyaṃ (cuḷava. aṭṭha. 362) vuttaṃ.
Indeed, the Mahāthera should be asked permission only when people initiate a discussion during a seated talk," it is stated in the commentary.
Vì chỉ khi mọi người yêu cầu thuyết Pháp trong cuộc nói chuyện đang diễn ra, thì vị Đại trưởng lão mới cần được hỏi ý kiến,” điều này đã được nói trong Aṭṭhakathā (Cūḷava. Aṭṭha. 362).
165. Ekacaṅkame vuḍḍhena caṅkamantopi yena vuḍḍho, tena parivattayeti yojanā.
165. Even when walking on the same walking path with a senior, he should turn where the senior is — this is the construction.
165. Ngay cả khi đi kinh hành trên cùng một đường kinh hành với vị lớn tuổi, thì nên quay lại theo hướng mà vị lớn tuổi đang đi.
Yena tenāti bhummatthe karaṇavacanaṃ, yattha vuḍḍho, tatthāti attho, vuḍḍhaṃ ohāya aññato na gantabbanti adhippāyo.
Where is a locative case used in the instrumental sense; it means where the senior is. The intention is that one should not go elsewhere, abandoning the senior.
Yena tenā là cách nói ở vị trí, có nghĩa là ở nơi vị lớn tuổi đang ở, ý nghĩa là không nên bỏ vị lớn tuổi mà đi nơi khác.
Soti navako.
He means the junior monk.
So có nghĩa là vị tân Tỳ-khưu.
Enanti vuḍḍhaṃ.
Him means the senior monk.
Enaṃ có nghĩa là vị lớn tuổi.
Sabbattha dukkaṭaṃ.
Everywhere there is a dukkaṭa offense.
Ở khắp mọi nơi đều có lỗi dukkaṭa.
Ayañhi khandhakadhammatā yattha na-kārena paṭisedho, tattha dukkaṭanti.
This is indeed a khandhaka rule: where there is a prohibition with "na" (not), there is a dukkaṭa offense.
Đây là quy tắc của Khandhaka, nơi nào có chữ “na” để phủ định, nơi đó có lỗi dukkaṭa.
167. Na kareti hatthakammādikaṃ parikammaṃ sayampi na kareyyāti attho.
167. Should not do means one should not perform personal duties such as manual work oneself.
167. Na kare có nghĩa là tự mình không nên làm các công việc như làm bằng tay, v.v.
Paṭicchādīsūti niddhāraṇe bhummaṃ, jantāgharudakavatthappaṭicchādīnaṃ majjheti attho.
Among the coverings is a locative case for determination; it means among the coverings for the hot-bath-house water and clothes.
Paṭicchādīsū là vị trí trong sự xác định, có nghĩa là giữa các vật che đậy như nước nhà tắm, y phục, v.v.
Parikamme duve kappiyāti sambandho.
There are two allowable ways for personal duties — this is the connection.
Hai điều được phép trong công việc phục vụ.
Parikammeti jantāghare udakepi upajjhāyādīnaṃ kattabbaparikammavisaye, na abhivādanādīsu.
Parikamme means in the context of services to be performed for preceptors and others, such as in the bathhouse or with water, not in greetings and so forth.
Parikamme có nghĩa là trong các công việc phục vụ cần làm cho Upajjhāya, v.v., ở nhà tắm và nước, không phải trong việc đảnh lễ, v.v.
Duveti jantāgharaudakappaṭicchādayo.
Duve refers to things like covering for the bathhouse water.
Duve có nghĩa là việc che đậy nước nhà tắm và y phục.
Chādenti etāyāti chādi, vatthassa chādi vatthacchādi.
That by which one covers is a cover (chādi); a cover for clothes is a vatthacchādi.
Cái che đậy là chādi, cái che đậy y phục là vatthacchādi.
Sabbatthāti sabbakammesūti.
Sabbatthā means in all duties.
Sabbatthā có nghĩa là trong tất cả các công việc.
169-171. Kuṭṭatthambhataruṭṭāne kāyaṃ na ghaṃsayeti sambandho.
169-171. The connection is that one should not rub the body against a wall, a pillar, a tree, or a platform.
169-171. Ý nghĩa là không nên chà xát thân thể vào tường, cột, cây hoặc bệ.
Tattha kuṭṭaṃ nāma iṭṭhakadārusilābhitti.
Here, kuṭṭaṃ means a wall of bricks, wood, or stone.
Ở đó, kuṭṭaṃ có nghĩa là tường gạch, gỗ, đá.
Thambho nāma nahānatitthe nikhanitvā ṭhapito.
Thambho means a pillar erected and placed at a bathing place.
Thambho có nghĩa là cột được chôn ở bến tắm.
Tarūti rukkho.
Tarū means a tree.
Tarū có nghĩa là cây.
Aṭṭānaṃ nāma tacchetvā aṭṭhapadākārena rājiyo chinditvā nahānatitthe nikhātaphalakaṃ.
Aṭṭānaṃ means a plank, carved and cut into eight-sided strips, then fixed at a bathing place.
Aṭṭānaṃ có nghĩa là tấm ván được đẽo thành hình bàn cờ, có các rãnh được chôn ở bến tắm.
Gandhabbahatthena vā…pe… mallakena vā kāyaṃ sarīrena vā aññamaññaṃ na ghaṃsayeti sambandho.
The connection is that one should not rub one's body against another's body, nor with a Gandhabba-hand… nor with a mallaka.
Ý nghĩa là không nên chà xát thân thể bằng tay chà bằng gỗ…pe… hoặc bằng khăn tắm, hoặc chà xát lẫn nhau bằng thân thể.
Gandhabbahatthenāti dārumayahatthena.
Gandhabbahattenā means with a wooden hand.
Gandhabbahattenā có nghĩa là bằng tay chà bằng gỗ.
Kuruvindakasuttiyāti kuruvindakapāsāṇacuṇṇāni lākhāya bandhitvā kataguḷikāvaliyā suttena āvuṇitasuttiyā.
Kuruvindakasuttiyā means a string threaded with a row of pellets made by binding kuruvindaka stone powder with lac.
Vòng chỉ Kuruvindaka: là một chuỗi chỉ được xâu bằng sợi chỉ, với các hạt được làm từ bột đá kuruvindaka buộc bằng sơn.
Mallakenāti makaradantake chinditvā padumakaṇṇikasaṇṭhānena katamallakena.
Mallakenā means with a mallaka made by cutting makara-teeth into the shape of a lotus pericarp.
Với vòng trang sức: là vòng trang sức được làm bằng cách cắt răng cá sấu (makara) và tạo hình dạng nhụy hoa sen.
Sarīrenāti attano kāyena.
Sarīrenā means with one's own body.
Bằng thân thể: bằng thân thể của chính mình.
Aññamaññassa aññamaññaṃ kiriyākaraṇasaṅkhāte kiriyābyabhihāre dvittaṃ.
The reduplication in aññamaññassa aññamaññaṃ indicates reciprocal action, referring to the performance of actions by one another.
Sự lặp đôi (dvittaṃ) là trong hành động qua lại, được gọi là hành động lẫn nhau của người này với người kia.
Kapāla…pe… puthupāṇi ca sabbesaṃ vaṭṭatīti sambandho.
The connection is that a potsherd… and the flat hand are suitable for everyone.
Mảnh sành…v.v… và bàn tay thô (puthupāṇi) đều được phép cho tất cả, đó là sự liên kết.
Kapālañca iṭṭhakā ca, tāsaṃ khaṇḍāni.
Kapālañca iṭṭhakā ca, these are fragments of potsherds and bricks.
Mảnh sành và gạch, đó là những mảnh vỡ của chúng.
Puthupāṇīti puthu nānā pāṇi puthupāṇi, hatthaparikammaṃ ruḷhīvasena.
Puthupāṇī means puthu (various) pāṇi (hands), puthupāṇi; by convention, it refers to the act of rubbing with the hand.
Bàn tay thô (Puthupāṇī): puthu nghĩa là nhiều, pāṇi nghĩa là bàn tay, puthupāṇi là bàn tay thô, theo nghĩa thông thường là sự làm việc bằng tay.
Sabbesanti gilānāgilānānaṃ.
Sabbesaṃ means for both the sick and the healthy.
Cho tất cả: cho người bệnh và người không bệnh.
Gilānassa akatamallakaṃ vaṭṭatīti sambandho.
The connection is that an unmade mallaka is suitable for a sick person.
Vòng trang sức chưa làm được phép cho người bệnh, đó là sự liên kết.
Akatamallakaṃ nāma katamallakaviparītaṃ.
Akatamallakaṃ means the opposite of a made mallaka.
Vòng trang sức chưa làm (Akatamallakaṃ): là ngược lại với vòng trang sức đã làm.
Pheṇaṃ nāma samuddapheṇanti.
Pheṇaṃ means seafoam.
Bọt (Pheṇaṃ): là bọt biển.
172. Ukkhittoti āpattiyā adassane appaṭikamme ca ukkhittako pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhittakoti tividho ukkhittako.
172. Ukkhitto refers to a monk suspended for not seeing an offense, for not making amends, or suspended for not relinquishing a wrong view; thus, there are three types of suspended monks.
172. Người bị yết-ma cử tội (Ukkhitto): có ba loại người bị yết-ma cử tội: người bị cử tội vì không thấy lỗi và không sám hối, người bị cử tội vì tà kiến không từ bỏ.
Nānāsaṃvāsako nāma laddhinānāsaṃvāsakopi kammanānāsaṃvāsakopi.
Nānāsaṃvāsako means one who is of different communion due to doctrine, or one who is of different communion due to action.
Người sống chung khác biệt (Nānāsaṃvāsako): là người có giáo lý khác biệt (laddhinānāsaṃvāsako) và người có hành động khác biệt (kammanānāsaṃvāsakopi).
Garukaṭṭho cāti pārivāsiko mūlāyapaṭikassanāraho mānattāraho mānattacārī abbhānāraho ca idha garukaṭṭhoti adhippeto.
Garukaṭṭho cā here is intended to mean one undergoing probation (pārivāsiko), one deserving of being sent back to the beginning (mūlāyapaṭikassanāraho), one deserving of mānatta penance, one undergoing mānatta, and one deserving of rehabilitation (abbhānāraho).
Người phạm trọng tội (Garukaṭṭho ca): ở đây, người đáng thọ túc mạng (pārivāsika), người đáng thọ yết-ma kéo về gốc (mūlāyapaṭikassanāraho), người đáng thọ yết-ma ma-nạp (mānattāraho), người đang hành ma-nạp (mānattacārī), và người đáng thọ yết-ma phục hồi (abbhānāraho) được xem là người phạm trọng tội.
Imehi pana aññamaññaṃ vandituṃ vaṭṭatīti.
However, it is permissible for these to salute each other.
Tuy nhiên, những người này được phép đảnh lễ lẫn nhau.