193. Catutthe vaggu ca sā modayati ca satteti vaggumudā.
In the fourth*, that which is charming and delights beings is called Vaggumudā.
193. Trong phần thứ tư, con sông làm cho chúng sanh vui vẻ và hoan hỷ, nên gọi là Vaggumudā.
‘‘Vaggumadā’’tipi pāṭho, tassa vaggu ca sā pasannasuddhataraṅgasamiddhattā sukhumā cāti attho jīvitavaggutthanitā jīvitatthanti nīluppalantiādīsu viya.
‘‘Vaggumadā’’ is also a reading. Its meaning is that the river is charming and subtle due to being endowed with clear, pure waves, just as in phrases like ‘jīvitavaggutthanitā jīvitatthaṃ’ (bringing forth charm of life, meaning length of life) or ‘nīluppalaṃ’ (blue lotus) and so on.
Cũng có bản đọc là “Vaggumadā”, nghĩa là con sông ấy trong sạch và vi tế vì đầy những làn sóng trong trẻo, như trong các câu “jīvitavaggutthanitā” (sự sống được làm cho đẹp đẽ), “jīvitatthaṃ” (vì sự sống), “nīluppala” (hoa sen xanh), v.v.
Madassāti ca bahukhajjabhojjapānādisamiddhā nadī chaṇadivasesūti nirutti veditabbā.
And the etymology of ‘madassa’ should be known as ‘a river abundant with many foods, drinks, and so forth, during festive days.’
Cũng nên biết rằng từ nguyên của “madassa” là con sông đầy đủ nhiều đồ ăn, thức uống, v.v. vào những ngày lễ hội.
Vaggu parisuddhāti lokena sammatāti kira attho.
The meaning is said to be that ‘Vaggu’ means pure, accepted by the world.
Người ta nói rằng “Vaggu” có nghĩa là trong sạch, được mọi người chấp nhận.
Bhāsito bhavissatīti pāṭhaseso.
The remainder of the phrase is bhāsito bhavissatī (will be spoken).
Bhāsito là phần còn lại của câu, nghĩa là “sẽ được nói”.
194-5. Vaṇṇavā vaṇṇavanto vaṇṇavantānītipi sijjhati kira bahuvacanena.
It seems that vaṇṇavā, vaṇṇavanto, and vaṇṇavantāni can also be formed in the plural.
194-5. Từ “vaṇṇavā”, “vaṇṇavanto”, “vaṇṇavantāni” cũng có thể được dùng ở số nhiều.
Yasmā indriyānaṃ ūnattaṃ, pūrattaṃ vā natthi, tasmā ‘‘abhiniviṭṭhokāsassa paripuṇṇattā’’ti vuttaṃ.
Since there is no deficiency or excess of faculties, it is said, “because the sphere of attention is full.”
Vì không có sự thiếu hụt hay đầy đủ của các căn, nên đã nói: “do sự đầy đủ của chỗ đã an trú”.
Chaṭṭhassa abhiniviṭṭhokāso hadayavatthu.
The sphere of attention for the sixth* is the heart-base.
Chỗ đã an trú của căn thứ sáu là vật chất trái tim (hadayavatthu).
Catuiriyāpathacakke pākatindriye.
Pākatindriye means in the wheel of the four postures.
Trong vòng bốn tư thế đi đứng, pākatindriye (các căn bình thường).
Attano dahatīti attanā dahati, attanā paṭividdhaṃ katvā pavedetīti adhippāyo.
Attano dahati means one burns oneself, or the intention is that one declares by experiencing it oneself.
Attano dahatī có nghĩa là tự mình đốt cháy, ý là tự mình thấu hiểu rồi tuyên bố.
Santanti vattamānaṃ.
Santaṃ means existing in the present.
Santaṃ là hiện tại.
Gotrabhunoti gottamattaṃ anubhavattā nāmamattakamevāti attho.
Gotrabhuno means that it is merely a name, a mere lineage, because one experiences only the lineage.
Gotrabhuno có nghĩa là chỉ là một cái tên, vì chỉ trải nghiệm dòng dõi.
199. Anāgate uppajjanakarāgādīnaṃ kāraṇattā rāgādayova nimittaṃ nāma.
199. Greed and other defilements are called nimitta because they are causes for the arising of future greed and so on.
199. Các tham ái, sân hận, v.v. sẽ phát sinh trong tương lai, chính chúng là nguyên nhân, nên gọi là nimitta (tướng).
Tissannañca vijjānaṃ aññataraṃ sandhāya ‘‘vijjānaṃ lābhīmhī’’ti bhaṇati, pārājikaṃ, na vatthuvijjādīnaṃ kilesanahānameva vuttaṃ, taṃkhaṇattā uttarimanussadhammappavatti na hotīti ce?
If one says, ‘‘I am one who has attained the knowledges,’’ referring to any one of the three knowledges, it is a pārājika. But if it is said referring to the knowledges of objects and so forth, it is not a pārājika. Is it not so that only the elimination of defilements is mentioned, and because it is momentary, the arising of a superhuman state does not occur?
Nếu người ấy nói “tôi đã đạt được các minh” ám chỉ một trong ba minh, thì phạm tội pārājika. Không phải chỉ nói về sự đoạn trừ phiền não của các vật minh, v.v. và vì đó là một khoảnh khắc, nên không có sự phát sinh của pháp thượng nhân, phải không?
Na, maggakiccadīpanato.
No, because it describes the function of the path.
Không, vì nó làm sáng tỏ chức năng của đạo (magga).
Teneva ‘‘maggena vinā natthī’’tiādi vuttaṃ.
For this very reason, ‘‘without the path, it does not exist’’ and so on are stated.
Chính vì thế đã nói: “Không có đạo mà không có”, v.v.
Cittanti cittassa vigatanīvaraṇatāti attho.
Cittaṃ means the mind's freedom from hindrances.
Cittaṃ có nghĩa là tâm đã thoát khỏi các triền cái.
‘‘Yāvañca vijjā anāgatā, tāva vipassanāñāṇassa lābhīmhī’ti vadanto yadi lokuttaraṃ sandhāya vadati, sopi ca tathā jānāti, pārājikameva lokuttarassapi taṃnāmattā’’ti vadanti.
‘‘If one, while saying, ‘As long as knowledge has not yet arisen, I am one who has attained insight-knowledge,’ refers to the supramundane, and if the other person understands it as such, it is a pārājika, because that too has the name ‘supramundane’,” they say.
Người ta nói rằng: “Nếu người nói ‘chừng nào minh chưa đến, chừng đó tôi đã đạt được tuệ quán’ mà ám chỉ pháp siêu thế, và người nghe cũng biết như vậy, thì đó là pārājika, vì pháp siêu thế cũng có tên đó.”
‘‘Avisesenāpi vadato pārājikaṃ vuttanti lokuttaraṃ sandhāya vadato ‘pārājika’nti vattuṃ yujjati.
‘‘ A pārājika is stated even for one who speaks without specification; it is reasonable to say ‘pārājika’ for one who speaks referring to the supramundane.
“Pārājika được nói ngay cả khi nói một cách không đặc biệt” có nghĩa là, khi nói ám chỉ pháp siêu thế, thì việc nói ‘pārājika’ là hợp lý.
Yathā kiṃ ‘vijjānaṃ lābhīmhī’ti bhaṇantopi pārājikamevā’ti vuttaṭṭhāne vatthuvijjādīnaṃ sambhavepi tāsaṃ anadhippetattā pārājikaṃ hoti, evamidhāpi.
Just as in the place where it is said, ‘Even if one says, “I am one who has attained the knowledges,” it is a pārājika,’ a pārājika occurs even if objective knowledge and so on are possible, because they are not intended; so too here.
Giống như trường hợp khi nói ‘tôi đã đạt được các minh’, mặc dù có thể có các vật minh, v.v., nhưng vì chúng không phải là ý định, nên vẫn là pārājika, ở đây cũng vậy.
Na sakkā aññaṃ pamāṇaṃ kātunti attano guṇamārocetukāmo lokiyena sammissaṃ atthapaṭisambhidaṃ vadato pārājikanti pamāṇaṃ kātuṃ na sakkā, itarathā hotī’’ti aparehi vuttaṃ, ‘‘taṃ pubbāparaviruddhaṃ, tasmā vijjānidassanaṃ idha anidassanaṃ sāsane vatthuvijjādīnaṃ vijjāvidhānābhāvā.
‘‘ It is not possible to take another standard,” it is said by others that it is not possible to take it as a standard that a pārājika is incurred by one who, wishing to proclaim his own qualities, speaks of analytical knowledge mixed with the mundane; otherwise, it would be*. This is contradictory to what precedes and follows. Therefore, the example of knowledge here is not an example in the Dispensation, because there is no prescription of knowledges for objective knowledge and so on.
Na sakkā aññaṃ pamāṇaṃ kātuṃ (không thể lấy cái khác làm tiêu chuẩn). Những người khác nói rằng: “Không thể lấy làm tiêu chuẩn rằng người muốn tuyên bố phẩm hạnh của mình mà nói về atthapaṭisambhidā (vô ngại giải về ý nghĩa) pha tạp với thế tục thì phạm pārājika, nếu không thì sẽ khác.” Câu này mâu thuẫn trước sau, do đó, sự minh họa về minh ở đây không phải là minh họa, vì trong giáo pháp không có quy định về minh cho các vật minh, v.v.
Bhagavatā vibhattakhettapade vā tesaṃ pariyāyavacanānaṃ anāmaṭṭhattā na sakkā aññaṃ pamāṇaṃ kātu’’nti likhitaṃ.
Or, because metaphorical terms for them are not mentioned in the fields and words analyzed by the Buddha, it is not possible to take another standard,” it is written.
Hoặc vì trong các đoạn văn phân chia lĩnh vực của Đức Thế Tôn, những từ đồng nghĩa của chúng không được đề cập, nên không thể lấy cái khác làm tiêu chuẩn.
‘‘Paṭisambhidānaṃ lābhīmhī’ti vutte pariyāyena vuttattā thullaccayaṃ yutta’’nti vadanti, vicāretabbaṃ.
‘‘If it is said, ‘I am one who has attained the analytical knowledges,’ it is proper to incur a grave offense (thullaccaya), because it is spoken indirectly,” they say. This should be considered.
Người ta nói rằng: “Khi nói ‘tôi đã đạt được các vô ngại giải (paṭisambhidā)’, vì được nói một cách gián tiếp, nên hợp lý là thullaccaya (trọng tội)”, cần phải xem xét.
Vīmaṃsitvā gahetabbanti ‘‘yo te vihāre vasatī’’tiādīhi saṃsandanato pariyāyavacanattā thullaccayaṃ vuttaṃ.
It should be investigated and taken; this is stated to be a grave offense because it is an indirect expression, when compared with phrases like ‘‘who dwells in your monastery’’ and so on.
Vīmaṃsitvā gahetabbaṃ (cần phải xem xét kỹ lưỡng) có nghĩa là, vì được nói một cách gián tiếp do sự đối chiếu với các câu như “người nào trú trong tịnh xá của ông”, v.v., nên được gọi là thullaccaya.
‘‘Nirodhasamāpattiṃ samāpajjāmī’ti vā ‘lābhīmhāhaṃ tassā’ti vā vadatopī’’ti vuttavacanampi ‘‘sace panassevaṃ hotī’’tiādivacanampi atthato ekameva, sopi hi attano visesaṃ ārocetumeva vadati.
The phrase ‘‘I enter the cessation of perception and feeling (nirodhasamāpatti)’’ or ‘‘I am one who has attained it,’’ and also the phrase ‘‘If it happens to him thus’’ and so on, are one and the same in meaning, for he too speaks in order to declare his own special quality.
Câu nói “người nào nói ‘tôi nhập diệt tận định (nirodhasamāpatti)’, hoặc ‘tôi đã đạt được điều đó’” và câu nói “nếu điều đó xảy ra với người ấy”, v.v. về ý nghĩa là một, vì người ấy cũng nói để tuyên bố sự đặc biệt của mình.
‘‘Yo te vihāre vasatī’tiādīsu ahaṃ-vacanābhāvā pariyāyo yujjati, idha pana ‘lābhīmhāhaṃ tassā’ti attānaṃ niddisati, tasmā pārājikaṃ āpajjituṃ yuttaṃ viyā’’ti vadanti.
‘‘In phrases like ‘who dwells in your monastery,’ since there is no ‘I’-pronoun, an indirect expression is appropriate. Here, however, ‘I am one who has attained it’ refers to oneself; therefore, it seems proper to incur a pārājika,” they say.
Người ta nói rằng: “Trong các câu ‘người nào trú trong tịnh xá của ông’, v.v., vì không có từ ‘tôi’, nên sự gián tiếp là hợp lý. Nhưng ở đây, ‘tôi đã đạt được điều đó’ là ám chỉ chính mình, do đó dường như hợp lý để phạm pārājika.”
‘‘Mahāpaccariyādivacanaṃ uttarimanussadhammesu ekopi na hoti, tasmā pariyāyena vuttattā na hotī’’ti vadanti, suṭṭhu upaparikkhitabbaṃ.
‘‘The statements in the Mahāpaccari and so on are not superhuman states (uttarimanussadhamma) even one bit; therefore, it is not* because it is spoken indirectly,” they say. This should be thoroughly examined.
Người ta nói rằng: “Câu nói của Mahāpaccariya, v.v. không phải là một trong các pháp thượng nhân, do đó, vì được nói một cách gián tiếp, nên không phải là pārājika.” Cần phải xem xét kỹ lưỡng.
Phalasacchikiriyā-padato paṭṭhāya eva pāṭho gahetabbo, phalasacchikiriyāyapi ekekampi ekekaphalavasena pārājikaṃ veditabbaṃ.
The reading should be taken starting from the word ‘fruition-realization’ (phalasacchikiriyā). Even in fruition-realization, each single one should be understood as a pārājika in terms of each single fruition.
Cần phải chấp nhận đoạn văn bắt đầu từ từ “phalasacchikiriyā” (chứng ngộ quả). Ngay cả trong sự chứng ngộ quả, mỗi quả cũng phải được hiểu là pārājika theo từng quả.
Rāgassa pahānantiādittike kilesappahānameva vuttaṃ, taṃ pana yasmā maggena vinā natthi.
In the triplet beginning ‘‘the abandoning of greed’’, only the abandoning of defilements is mentioned, which, however, does not exist without the path.
Trong bộ ba rāgassa pahāna (đoạn trừ tham), v.v., chỉ nói về sự đoạn trừ phiền não, nhưng vì không có đạo thì không thể có.
Tatiyamaggena hi rāgadosānaṃ pahānaṃ, catutthena mohassa, tasmā ‘‘rāgo me pahīno’’tiādīni vadatopi pārājikaṃ.
For the abandoning of greed and hatred is by the third path, and the abandoning of delusion is by the fourth. Therefore, a pārājika is incurred even by one who says, ‘‘My greed is abandoned,’’ and so on.
Vì đạo thứ ba đoạn trừ tham và sân, đạo thứ tư đoạn trừ si, do đó, người nói “tham của tôi đã đoạn trừ”, v.v. cũng phạm pārājika.
Rāgā cittaṃ vinīvaraṇatātiādittike lokuttarameva vuttaṃ, tasmā ‘‘rāgā me cittaṃ vinīvaraṇa’’ntiādīni vadato pārājikamevāti.
In the triplet beginning ‘‘the mind's freedom from hindrances due to greed’’, only the supramundane is mentioned. Therefore, a pārājika is incurred by one who says, ‘‘My mind is free from hindrances due to greed,’’ and so on.
Trong bộ ba rāgā cittaṃ vinīvaraṇatā (tâm thoát khỏi tham), v.v., chỉ nói về pháp siêu thế, do đó, người nói “tâm tôi đã thoát khỏi tham”, v.v. cũng phạm pārājika.
Akuppadhammattāti keci uttaravihāravāsino.
Akuppadhammattā is* some monks dwelling in the northern monasteries.
Akuppadhammattā (vì là pháp bất động) — một số vị trú ở Uttara Vihāra nói.
Kasmā na hotīti ce?
If it is asked, ‘‘Why is it not*?’’
Nếu hỏi tại sao không phải?
‘‘Iti jānāmi, iti passāmī’’ti vattamānavacaneneva mātikāyaṃ vuttattā.
Because it is stated in the Mātikā with present tense verbs: ‘‘Thus I know, thus I see.’’
Vì trong mātikā (mẫu đề) đã nói bằng động từ hiện tại “tôi biết như vậy, tôi thấy như vậy”.
Yadi evaṃ padabhājane ‘‘samāpajjiṃ, samāpanno’’tiādinā vuttattā ‘‘atītattabhāve sotāpannomhī’’ti vadatopi hotūti ce?
If that is the case, in the Padabhājana, since it is stated with ‘‘I have attained, I am one who has attained’’ and so on, let it be* even for one who says, ‘‘I was a stream-enterer in a past existence’’?
Nếu vậy, trong Padabhājana, vì đã nói bằng “tôi đã nhập, tôi đã đạt được”, v.v., thì người nói “tôi là một bậc Nhập Lưu trong kiếp quá khứ” cũng phải phạm tội, phải không?
Na, aññathā atthasambhavato.
No, because the meaning is possible otherwise.
Không, vì ý nghĩa có thể xảy ra theo cách khác.
Addhāpaccuppannavasena vattamānatā gahetabbāti ñāpanatthaṃ vuttaṃ, na atītattabhāvaṃ.
It is stated to make known that the present tense should be taken in the sense of the immediate present, not a past existence.
Đã nói để làm rõ rằng động từ hiện tại cần được hiểu theo nghĩa hiện tại tuyệt đối, chứ không phải kiếp quá khứ.
Atītattabhāvo hi pariyāyena vuttattā ‘‘thullaccaya’’nti vuttanti ācariyā.
For a past existence, because it is stated indirectly, it is said to be a ‘‘thullaccaya,’’ say the teachers.
Các vị đạo sư nói rằng: “Vì kiếp quá khứ được nói một cách gián tiếp, nên được gọi là thullaccaya (trọng tội).”
225-6. Dukkara āgāra āvaṭakāma abhirativatthūsu ‘‘yadi ullapanādhippāyo bhaveyya, pārājika’’nti vadanti, kāraṇaṃ pana duddasaṃ, thullaccayaṃ vuttaṃ viya, vīmaṃsitabbaṃ.
In the cases of Dukkara, Āgāra, Āvaṭakāma, and Abhirati, they say, "If there were an intention to extol, it would be a pārājika," but the reason is difficult to see; it should be investigated as if it were stated as a thullaccaya.
225-6. Trong các trường hợp về Dukkara, Āgāra, Āvaṭakāma, Abhirati, họ nói rằng: “Nếu có ý muốn khoe khoang thì là tội Pārājika.” Nhưng lý do thì khó thấy, cần phải xem xét kỹ, như thể đã nói về tội Thullaccaya.
Yānena vā iddhiyā vā gacchantopi pārājikaṃ nāpajjatīti padasā gamanavaseneva katikāya katāya yujjati.
The statement "one does not incur a pārājika even when going by vehicle or by psychic power" is applicable when the agreement is made based on going on foot.
Lời nói “Dù đi bằng xe hay bằng thần thông cũng không phạm Pārājika” là phù hợp khi giao ước được lập theo cách đi bộ.
‘‘Apubbaṃacarimaṃ gacchantoti hatthapāsaṃ avijahitvā aññamaññassa hatthaṃ gaṇhanto viya gacchanto’’ti vuttaṃ.
It was said, "Apubbaṃacarimāṃ gacchanto" (going neither before nor after) means "going as if holding each other's hands, without letting go of the arm's reach."
Người ta nói rằng: “Đi không trước không sau” là đi như thể nắm tay nhau, không rời khỏi tầm tay nhau.
Uṭṭhetha etha gacchāmāti evaṃ sahagamane pubbāparā gacchantopi nāpajjatīti ācariyassa takko.
It is the teacher's conjecture that one does not incur an offense even when going in such a way, saying, "Arise, come, let us go," thereby walking one after another in company.
Vị thầy suy đoán rằng dù đi trước hay sau trong việc cùng đi như “Hãy đứng dậy, hãy đến, chúng ta hãy đi!” thì cũng không phạm tội.
Vasantassāti tathā vasanto ce upāsakena dissati, pārājiko hoti.
Regarding Vasantassā (while staying), if a lay follower sees him staying thus, it is a pārājika.
Về Vasantassā (đang sống), nếu một cư sĩ thấy vị ấy sống như vậy thì vị ấy phạm Pārājika.
‘‘Rattiṃ vasitvā gacchanto na pārājiko’’ti vuttaṃ.
It was said, "A bhikkhu who stays overnight and then departs does not incur a pārājika."
Người ta nói rằng: “Vị tỳ khưu đi sau khi đã ở qua đêm thì không phạm Pārājika.”
Nānāverajjakāti nānājanapadavāsino.
Nānāverajjakā means residents of various countries.
Về Nānāverajjakā (từ nhiều vùng khác nhau) là những người sống ở nhiều quốc độ khác nhau.
Saṅghalābhoti yathāvuḍḍhaṃ attano pāpuṇanakoṭṭhāso.
Saṅghalābho is one's own share that falls due, in order of seniority.
Saṅghalābho là phần của mình được hưởng theo thứ tự tuổi tác.
233. Catuvīsatīti ettha mātughātakapitughātakaarahantaghātakā tatiyapārājikaṃ āpannā.
Regarding Catuvīsati (twenty-four), here those who killed their mother, father, and Arahants incurred the third pārājika.
233. Ở đây, Catuvīsati (hai mươi bốn) có nghĩa là những người giết mẹ, giết cha, giết A-la-hán đã phạm tội Pārājika thứ ba.
Bhikkhunidūsako, lambiādayo ca cattāro paṭhamapārājikaṃ āpannā evāti katvā kuto catuvīsatīti ce?
If one asks, "Where are the twenty-four?", arguing that the defiler of a bhikkhunī, and the four such as Lambī, also incurred the first pārājika?
Nếu nói rằng: “Kẻ làm ô uế tỳ khưu ni, Lambi và bốn người khác cũng đã phạm Pārājika thứ nhất, vậy thì lấy đâu ra hai mươi bốn người?”
Na, adhippāyājānanato.
No, this is due to not knowing the intention.
Không, đó là do không hiểu ý nghĩa.
Mātughātakādayo hi cattāro idhānupasampannā eva adhippetā, lambiādayo cattāro kiñcāpi paṭhamapārājikena saṅgahitā, yasmā ekena pariyāyena methunadhammapaṭisevino na honti, tasmā visuṃ vuttā.
Indeed, the four, such as the mother-killer, are here intended to be those not yet fully ordained; though the four, such as Lambī, are included in the first pārājika, because they do not engage in sexual misconduct in one sense, they are stated separately.
Vì bốn người giết mẹ v.v. ở đây được hiểu là những người chưa thọ Tỳ khưu giới, còn bốn người Lambi v.v. mặc dù được bao gồm trong Pārājika thứ nhất, nhưng vì họ không thực hành pháp dâm dục theo một cách nào đó, nên được nói riêng.
‘‘Ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā’’ti evaṃ vuttasaṃvāsassa abhabbatāmattaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘yathā pure tathā pacchā’’ti.
The phrase "yathā pure tathā pacchā" (as before, so after) was said with reference only to the unsuitability of such co-residence as stated with "one act, one purpose, one discipline."
Lời nói “yathā pure tathā pacchā” (trước sao sau vậy) được nói ra chỉ để chỉ sự không đủ tư cách của Saṅvāsā được nói đến như “một hành động, một mục đích, một sự học tập như nhau”.
Aññathā nesaṃ samaññāyapaṭiññāyabhikkhubhāvopi natthīti āpajjati.
Otherwise, it would follow that they do not even have the status of bhikkhus by designation and acknowledgment.
Nếu không, sẽ dẫn đến việc họ không có tư cách Tỳ khưu do danh xưng và sự thừa nhận.
235. ‘‘Okkamantāna’’nti pāṭho.
"Okkamantāna" is a reading.
Có một bài đọc là “Okkamantānaṃ”.
Etthāha – ‘‘yo pana bhikkhū’’ti kārako idha kasmā na niddiṭṭhoti?
Here it is asked, "Why is the agent 'yo pana bhikkhu' not specified here?"
Ở đây, người hỏi nói: “Tại sao chủ từ ‘yo pana bhikkhū’ (vị tỳ khưu nào) lại không được nêu rõ ở đây?”
Abhi-niddesena imassa sāpekkhābhāvadassanatthaṃ.
To show that this rule is not dependent on a specific agent by the prefix abhi.
Để chỉ ra rằng giới này không phụ thuộc vào chủ từ thông qua tiền tố abhi-.
Kaṇḍuvanādiadhippāyacetanāvasena cetentassa kaṇḍuvanādiupakkamena upakkamantassa, methunarāgavasena ūruādīsu dukkaṭavatthūsu, vaṇādīsu thullaccayavatthūsu ca upakkamantassa sukkavissaṭṭhiyā satipi na saṅghādiseso.
Even if there is emission of semen, there is no saṅghādisesa for one who intends with the volition of wishing to relieve an itch and makes an effort to relieve the itch, or for one who makes an effort due to sexual passion in dukkata offenses related to thighs, etc., or in thullaccaya offenses related to wounds, etc.
Đối với vị tỳ khưu có ý định ngứa ngáy v.v., thực hiện hành vi ngứa ngáy v.v., hoặc thực hiện hành vi do dục lạc tình dục ở những trường hợp Dukkata như đùi v.v., và ở những trường hợp Thullaccaya như vết thương v.v., dù có xuất tinh (sukkavissaṭṭhi) thì cũng không phạm Saṅghādisesa.
Mocanassādasaṅkhātādhippāyāpekkhāva sukkavissaṭṭhi sati upakkame, na aññathā ‘‘anāpatti na mocanādhippāyassā’’ti vacanato.
Semen emission depends on the intention described as the enjoyment of release, not otherwise, as per the statement "there is no offense if there is no intention of release."
Chỉ khi có ý định giải thoát và sự thỏa mãn đi kèm với sự cố gắng thì mới có xuất tinh, nếu không thì “không phạm tội khi không có ý định giải thoát” theo lời dạy.
Tasmā tadatthadassanatthaṃ idha kārako na niddiṭṭho, aññathā ‘‘yo pana bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpajjeyyā’’ti kārake niddiṭṭhe ‘‘ceteti na upakkamati muccati, anāpattī’’ti vuttavacanavirodho.
Therefore, to show that meaning, the agent is not specified here; otherwise, if the agent were specified as "yo pana bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpajjeyyā" (whichever bhikkhu intentionally emits semen), it would contradict the statement, "He intends, he makes an effort, but it is not discharged, there is no offense."
Do đó, để chỉ ra ý nghĩa đó, chủ từ không được nêu rõ ở đây, nếu không, khi chủ từ được nêu rõ là “yo pana bhikkhu sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ āpajjeyyā” (vị tỳ khưu nào cố ý xuất tinh), sẽ mâu thuẫn với lời dạy đã nói là “nếu có ý định nhưng không có hành vi, thì được miễn, không phạm tội”.
‘‘Sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā aññatra supinantā’’ti bhumme niddiṭṭhepi sova virodho āpajjati, tasmā tadubhayavacanakkamaṃ avatvā ‘‘sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā’’ti vuttaṃ.
Even if it were stated in the locative case as "sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā aññatra supinantā" (due to intentional emission of semen, except in a dream), the same contradiction would arise.
Ngay cả khi nói “sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā aññatra supinantā” (xuất tinh có chủ ý, trừ khi trong giấc mơ) ở thể sở thuộc, cũng sẽ dẫn đến cùng một sự mâu thuẫn, do đó, thay vì nói theo hai cách đó, người ta đã nói “sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā” (xuất tinh có chủ ý, trừ khi trong giấc mơ).
Tattha nimittatthe bhummavacanābhāvato hetutthaniyamo na kato hoti.
Therefore, without stating it in either of those grammatical forms, it was said, "sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā" (intentional emission of semen, except in a dream).
Ở đó, vì không có từ sở thuộc với ý nghĩa biểu tượng, nên không có sự xác định về ý nghĩa nguyên nhân.
Tasmiṃ akate sañcetanikā sukkavissaṭṭhi aññatra supinantā saṅghādisesāpatti, upakkame asati anāpattīti ayamattho dīpitoti veditabbaṃ.
In that, since there is no locative case in the sense of a cause, the rule for the sense of a cause is not made. It should be understood that, when that is not done, the meaning conveyed is that intentional emission of semen, except in a dream, is a saṅghādisesa offense if there is effort, but no offense if there is no effort.
Khi không có điều đó, cần phải hiểu rằng ý nghĩa được chỉ ra là: “Xuất tinh có chủ ý, trừ khi trong giấc mơ, là phạm tội Saṅghādisesa nếu có hành vi, không phạm tội nếu không có hành vi”.
236-7. Sañcetanikāti ettha paṭhamaviggahena upasaggassa sātthakatā dassitā, dutiyena ikapaccayassa.
In Sañcetanikā, the first derivation shows the meaningfulness of the prefix 'saṃ-', and the second derivation shows that of the suffix 'ika'.
236-7. Ở đây, trong từ Sañcetanikā, ý nghĩa của tiền tố được chỉ ra bằng cách phân tích từ đầu tiên, và ý nghĩa của hậu tố -ika được chỉ ra bằng cách phân tích từ thứ hai.
Vātapittasemharuhirādi āsayabhedatoti attho.
It means āsayabhedato (due to the difference in its seat) such as wind, bile, phlegm, and blood.
Ý nghĩa là: “do sự khác biệt về nơi cư trú như gió, mật, đờm, máu v.v.”
Dhātūti ettha ‘‘pathavīdhātuādayo catasso, cakkhudhātuādayo vā aṭṭhārasā’’ti gaṇṭhipade likhitaṃ.
Here, in Dhātu, it is written in the Gaṇṭhipada (commentary) that "there are four elements such as the earth element, or eighteen such as the eye element."
Ở đây, trong từ Dhātu, trong Gaṇṭhipada có viết rằng: “Bốn đại chủng như địa đại v.v., hoặc mười tám giới như nhãn giới v.v.”
Vatthisīsanti vatthipuṭassa sīsaṃ.
Vatthisīsaṃ is the head of the bladder.
Vatthisīsaṃ là đầu của bàng quang.
‘‘Aṅgajātassa mūlaṃ adhippetaṃ, na aggasīsa’’nti vadanti.
They say, "The root of the generative organ is intended, not the tip."
Họ nói rằng: “Ý muốn nói là gốc của cơ quan sinh dục, không phải là đầu ngọn.”
Tathevāti ‘‘nimitte upakkamato’’tiādiṃ gaṇhāti.
Tathevā (likewise) includes "nimitte upakkamato" (from making an effort with the sign), etc.
Tathevā (cũng vậy) bao gồm “nimitte upakkamato” (do hành vi trên dấu hiệu) v.v.
Tato muccitvāti ‘‘na sakalakāyato, tasmā pana ṭhānā cutamatte hotū’’ti gaṇṭhipade likhitaṃ.
Regarding Tato muccitvā (having discharged from there), it is written in the Gaṇṭhipada that "it is not from the whole body, but let it be just at the moment of being displaced from that place."
Về Tato muccitvā (thoát khỏi đó), trong Gaṇṭhipada có viết rằng: “Không phải từ toàn bộ cơ thể, mà chỉ từ nơi đó bị rời đi.”
‘‘Dakasotaṃ otiṇṇamatte’’ti iminā na sametīti ce?
If one asks, "Does this not correspond with 'just when it enters the stream of urine'?"
Nếu nói rằng: “Điều này không phù hợp với ‘dakasotaṃ otiṇṇamatte’ (chỉ khi rơi vào dòng nước tiểu)?”
Tato dakasotorohaṇañcetthātiādi vuccati.
Then the phrase 'tato dakasotorohaṇaṃ c'etthā'ti' (and its entry into the stream of urine from there) is said.
Vì thế, người ta nói “tato dakasotorohaṇañcetthāti” v.v.
Tassattho – nimitte upakkamaṃ katvā sukkaṃ ṭhānā cāvetvā puna vippaṭisāravasena dakasotorohaṇaṃ nivāretuṃ adhivāsemīti.
Its meaning is: "Having made an effort with the sign and having displaced the semen from its place, I endure it with remorse to prevent its re-entry into the stream of urine."
Ý nghĩa của nó là: “Sau khi thực hiện hành vi trên dấu hiệu, làm cho tinh dịch rời khỏi vị trí, rồi lại do sự hối hận mà ngăn cản việc rơi vào dòng nước tiểu, tôi sẽ chấp nhận.”
Tato bahi nikkhamante adhivāsetuṃ na sakkā, tathāpi adhivāsanādhippāyena adhivāsetvā antarā dakasotato uddhaṃ nivāretuṃ asakkuṇeyyatāya ‘‘anikkhante vā’’ti vuttaṃ.
It is not possible to endure it once it has exited from there, yet it is said "or without exiting" due to the impossibility of stopping it upwards from the stream of urine in the middle, despite the intention to stop it.
Không thể chấp nhận khi nó đã thoát ra ngoài, tuy nhiên, vì không thể ngăn cản nó nổi lên khỏi dòng nước tiểu giữa chừng với ý định chấp nhận, nên người ta nói “anikkhante vā” (hoặc khi chưa thoát ra).
Ṭhānā cutañhi avassaṃ dakasotaṃ otaratīti aṭṭhakathādhippāyo gaṇṭhipadādhippāyena sameti.
For semen, once displaced from its place, necessarily enters the stream of urine. Thus, the Aṭṭhakathā's intention aligns with the Gaṇṭhipada's intention.
Vì tinh dịch đã rời khỏi vị trí nhất định sẽ rơi vào dòng nước tiểu, nên ý nghĩa của Aṭṭhakathā phù hợp với ý nghĩa của Gaṇṭhipada.
Tato muccitvāti sakaṭṭhānato.
Tato muccitvā means from its own place.
Tato muccitvā là từ vị trí của chính nó.
Sakasarīrato hi bahi nikkhantameva hoti, tato ‘‘bahi nikkhante vā anikkhante vā’’ti vacanaṃ virujjheyya.
For it is only when it exits from one's own body that it is "exited externally"; thus, the phrase "whether it has exited or not" would be contradictory.
Vì nó đã thoát ra ngoài cơ thể, nên lời nói “bahi nikkhante vā anikkhante vā” (hoặc khi đã thoát ra ngoài hoặc chưa thoát ra ngoài) sẽ mâu thuẫn.
Yasmā pana tamhā tamhā sarīrapadesā cutaṃ avassaṃ dakasotaṃ otarati, tasmā vuttaṃ ‘‘dakasotaṃ otiṇṇamatte’’ti, iminā ca āpattiyā pākaṭakālaṃ dasseti, kiṃ vuttaṃ hoti?
However, since displaced semen from any part of the body necessarily enters the stream of urine, it was said, "dakasotaṃ otiṇṇamatte" (just as it enters the stream of urine), and by this, it indicates the manifest time of the offense. What is meant?
Tuy nhiên, vì tinh dịch đã rời khỏi từng bộ phận cơ thể nhất định sẽ rơi vào dòng nước tiểu, nên người ta nói “dakasotaṃ otiṇṇamatte” (chỉ khi rơi vào dòng nước tiểu), và điều này chỉ ra thời điểm tội lỗi trở nên rõ ràng. Điều đó có nghĩa là gì?
Mocanassādena nimitte upakkamato sukkaṃ bahutarampi sarīrapadesā cutaṃ tattha tattha laggāvasesaṃ yattakaṃ ekā khuddakamakkhikā piveyya, tattake dakasotaṃ otiṇṇamatte saṅghādisesāpatti.
From making an effort with the sign with the enjoyment of release, even if a large amount of semen is displaced from the body, a saṅghādisesa offense is incurred just when as much of it as a small fly could drink, remaining stuck here and there, enters the stream of urine.
Do sự thỏa mãn trong việc giải thoát, tinh dịch, dù nhiều đến đâu, đã rời khỏi bộ phận cơ thể do hành vi trên dấu hiệu, và một con ruồi nhỏ có thể uống được bao nhiêu phần tinh dịch còn sót lại dính ở đó, thì khi bấy nhiêu phần tinh dịch đó rơi vào dòng nước tiểu, sẽ phạm tội Saṅghādisesa.
Vuttañhi kaṅkhāvitaraṇiyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘dakasotaṃ anotiṇṇepi saṅghādiseso’’tiādi.
Indeed, it is said in the Kaṅkhāvitaraṇī that "a saṅghādisesa is incurred even if it has not entered the stream of urine."
Trong Kaṅkhāvitaraṇī cũng đã nói: “Ngay cả khi chưa rơi vào dòng nước tiểu cũng là Saṅghādisesa” v.v.
Tattakassa bahi nikkhamanaṃ asallakkhento ‘‘ceteti upakkamati na muccati, āpatti thullaccayassā’’ti vacanato thullaccayanti saññāya desentopi na muccati, passāvampi vaṇṇataṃ passitvā vatthikosagatassa picchilatāya vā ñatvā saṅghādisesato vuṭṭhātabbaṃ.
If one does not perceive such an external exit, and makes a confession with the perception of a thullaccaya, based on the statement "He intends, he makes an effort, but it is not discharged, a thullaccaya offense," he is not absolved. One should emerge from the saṅghādisesa by observing the color of the urine or knowing it to be viscous if it has reached the bladder.
Nếu không nhận thấy sự thoát ra ngoài của lượng tinh dịch đó, mà lại thuyết giảng với nhận thức rằng “có ý định, có hành vi nhưng không giải thoát, là tội Thullaccaya” theo lời dạy, thì cũng không được miễn. Cần phải thoát khỏi Saṅghādisesa bằng cách nhìn thấy màu sắc của nước tiểu hoặc nhận biết độ nhớt của tinh dịch trong bàng quang.
Ayamettha tatiyattheravāde yutti.
This is the reasoning according to the view of the third Elder here.
Đây là lý lẽ trong quan điểm của vị trưởng lão thứ ba.
Sabbācariyā ime eva tayo therā, tesampi dakasotorohaṇaṃ nimitte upakkamananti ayaṃ dutiyo vinicchayo sādhāraṇato ettha, evaṃ upatissatthero vadati kira.
All teachers, these very three Elders—for them too, the descent into the urine stream by means of an effort concerning the sign—this is the second common decision here. Thus, it is said that Elder Upatissa states this.
Tất cả các vị đạo sư này chính là ba vị Trưởng lão này. Ngay cả việc xuất tinh vào đường tiểu của họ, tức là sự nỗ lực (upakkamanti) trong việc tạo ra điềm báo (nimitte), đây là quyết định thứ hai được áp dụng chung ở đây. Nghe nói, Trưởng lão Upatissa đã nói như vậy.
Ṭhānā cutañhi avassaṃ dakasotaṃ otaratīti katvā ‘‘ṭhānā cāvanamattenevettha āpatti veditabbā’’ti vuttaṃ.
For, having moved from its place, it must descend into the urine stream; therefore, it is said: “Here, an offense is to be understood by the mere fact of its displacement from its place.”
Vì tinh dịch đã rời khỏi chỗ của nó chắc chắn sẽ đi vào đường tiểu, nên đã nói rằng: “Ở đây, chỉ cần tinh dịch rời khỏi chỗ là đã phạm tội”.
Dakasotaṃ otiṇṇe eva āpatti.
The offense occurs only when it has entered the urine stream.
Chỉ khi tinh dịch đã đi vào đường tiểu thì mới phạm tội.
Sukkassa hi sakalaṃ sarīraṃ ṭhānaṃ, anotiṇṇe ṭhānā cutaṃ nāma na hotīti vīmaṃsitabbaṃ.
For the whole body is the place of semen, and it should be investigated that if it has not entered, it is not considered to have departed from its place.
Thật vậy, toàn bộ cơ thể là chỗ của tinh dịch. Nếu nó chưa đi vào đường tiểu thì không thể gọi là đã rời khỏi chỗ. Điều này cần được xem xét.
Ābhidhammikattā therassa ‘‘sukkavissaṭṭhi nāma rāgasamuṭṭhānā hotī’’ti (kathā. aṭṭha. 307) kathāvatthuṭṭhakathāyaṃ vuttattā sambhavo cittasamuṭṭhāno, ‘‘taṃ asuciṃ ekadesaṃ mukhena aggahesi, ekadesaṃ aṅgajāte pakkhipī’’ti (pārā. 503) vacanato utusamuṭṭhāno ca dissati, so ca kho avītarāgasseva ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ arahato asuci mucceyyā’’ti (mahāva. 353; kathā. 313) vacanato.
Because the Elder was an Abhidhammika, it is stated in the Kathāvatthu-aṭṭhakathā that “the emission of semen arises from lust” (Kathā. aṭṭha. 307), indicating that its occurrence is mind-originated. From the saying “he took some of the impurity with his mouth, and put some into his generative organ” (Pārā. 503), it also appears to be season-originated. However, this only happens to one who has not eradicated lust, as it is said, “Monks, it is impossible, it is not possible, for an Arahant to emit impurity” (Mahāva. 353; Kathā. 313).
Vì vị Trưởng lão là người thông hiểu Abhidhamma, nên trong Kathāvatthu Aṭṭhakathā có nói rằng: “Sự xuất tinh phát sinh từ tham ái” (kathā. aṭṭha. 307), do đó, sự phát sinh của nó là do tâm. Và cũng có thể thấy nó phát sinh do thời tiết, như trong câu: “Người ấy đã dùng miệng lấy một phần chất bất tịnh đó, và đưa một phần vào bộ phận sinh dục” (pārā. 503). Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra với người chưa đoạn trừ tham ái, vì có câu: “Này các Tỳ-khưu, không thể có chuyện một vị A-la-hán lại xuất ra chất bất tịnh” (mahāva. 353; kathā. 313).
Parūpāhāraṭṭhakathāyaṃ ‘‘atthi tassa āsayoti tassa sukkassa uccārapassāvānaṃ viya patiṭṭhānokāso atthī’’ti (kathā. aṭṭha. 309) canato tassa āsayoti siddhaṃ.
In the Parūpāhāra-aṭṭhakathā, it is said, “'There is its receptacle' means that there is a place for the semen to settle, like urine and feces” (Kathā. aṭṭha. 309), thereby establishing its receptacle.
Trong Parūpāhāraṭṭhakathā, từ câu “tức là có chỗ chứa cho nó”, đã chứng minh rằng “có chỗ chứa cho tinh dịch đó, giống như chỗ chứa nước tiểu và phân” (kathā. aṭṭha. 309).
Pākatikacittasamuṭṭhānarūpaṃ viya asaṃsaṭṭhattā, nikkhamanato ca ‘‘vatthisīsaṃ, kaṭi, kāyo’’ti tidhā sukkassa ṭhānaṃ pakappenti ācariyā.
Because it is unmixed like a form arising from a normal mind, and because it exits, teachers conceive the place of semen as threefold: the urethra, the loins, and the body.
Vì không hòa lẫn như sắc pháp phát sinh từ tâm thông thường, và vì nó thoát ra, các vị đạo sư đã phân chia chỗ của tinh dịch thành ba loại: “đầu bàng quang, hông, thân”.
Sappavisaṃ viya taṃ daṭṭhabbaṃ, na ca visassa ṭhānaniyamo, kodhavasena phusantassa hoti, evamassa na ca ṭhānaniyamo, rāgavasena upakkamantassa hotīti takko.
It should be seen like snake venom; there is no fixed place for venom; it acts when touched out of anger. Similarly, there is no fixed place for it (semen); it acts when an effort is made out of lust—this is the inference.
Nó nên được xem như nọc rắn, và nọc độc không có quy định về chỗ. Nó xuất hiện khi bị kích động bởi cơn giận. Tương tự, nó không có quy định về chỗ, mà xuất hiện khi bị kích động bởi tham ái. Đó là suy luận.
Khobhakaraṇapaccayo nāma bhesajjasenāsanāhārādipaccayo.
The factor causing disturbance is a factor such as medicine, lodging, or food.
Khobhakaraṇapaccayo (duyên gây xáo trộn) là duyên như thuốc men, chỗ ở, thức ăn, v.v.
Saṃsaggabhedatopīti etesu dvīhipi tīhipi.
From the aspect of combination and division means by two or three of these.
Saṃsaggabhedatopī (cũng do sự khác biệt trong sự kết hợp) là do hai hoặc ba trong số đó.
Pahīnavipallāsattāti ettha yaṃ kiñci supinantena sekkhaputhujjanā passanti, taṃ sabbaṃ vipallatthaṃ abhūtamevāti āpajjati.
Here, due to the abandonment of perversion implies that whatever ordinary individuals and those in training see in dreams, all of it is perverse and unreal.
Ở đây, Pahīnavipallāsattā (vì đã đoạn trừ sự sai lầm) có nghĩa là bất cứ điều gì mà các bậc Hữu học và phàm phu nhìn thấy trong giấc mơ, tất cả đều là sai lầm và không có thật.
Tato ‘‘yaṃ pana pubbanimittato passati.
From that, it follows that “what one sees from a prior omen is always true,”
Từ đó, câu “nhưng điều mà người ấy nhìn thấy từ điềm báo trước thì hoàn toàn là sự thật” mâu thuẫn.
Taṃ ekantasaccameva hotī’’ti idaṃ virujjhati, tasmā na visayaṃ sandhāya vuttaṃ.
This contradicts the former, therefore it is not stated with reference to the object.
Vì vậy, nó không được nói đến để ám chỉ đối tượng.
So hi sacco vā hoti, aliko vāti katvā tañce sandhāya vuttaṃ siyā, ‘‘asekkhā pahīnavipallāsattā saccameva passanti, nāsacca’’nti vattabbaṃ siyā.
For that (object) may be true or false; if it were stated with reference to that, it would have to be said, “Those beyond training, having abandoned perversion, see only what is true, not what is false.”
Thật vậy, đối tượng đó có thể là thật hoặc không thật. Nếu câu đó được nói để ám chỉ đối tượng, thì phải nói rằng: “Các bậc Vô học, vì đã đoạn trừ sự sai lầm, nên chỉ nhìn thấy sự thật, không nhìn thấy điều không thật”.
Kintu dassanaṃ sandhāya vuttaṃ.
However, it is stated with reference to seeing.
Tuy nhiên, nó được nói để ám chỉ sự nhìn thấy.
Tañhi abhūtaṃ, apassantopi hi passanto viya asuṇantopi suṇanto viya amunantopi munanto viya hoti.
For it (seeing) is unreal; one who does not see is as if seeing, one who does not hear is as if hearing, and one who does not know is as if knowing.
Thật vậy, sự nhìn thấy đó là không thật. Ngay cả khi không nhìn thấy, người ấy cũng như đang nhìn thấy; ngay cả khi không nghe thấy, người ấy cũng như đang nghe thấy; ngay cả khi không biết, người ấy cũng như đang biết.
Saccampi vipassatīti no takkoti ācariyo.
The teacher says, "It is not our inference that one also sees the truth."
Vị đạo sư nói rằng: “Ngay cả sự thật cũng được nhìn thấy, đó không phải là suy luận của chúng ta.”
Taṃ rūpanimittādiārammaṇaṃ na hoti, āgantukapaccuppannaṃ rūpanimittādiārammaṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
That is not an object such as a rūpanimitta (visual sign); it is stated with reference to an adventitious, present rūpanimitta object and so on.
Đối tượng là sắc tướng, v.v. đó không tồn tại, được nói để ám chỉ đối tượng là sắc tướng, v.v. phát sinh ngẫu nhiên và hiện tại.
Kammanimittagatinimittabhūtāni hi rūpanimittādīni bhavaṅgassa ārammaṇāni honti eva.
Indeed, rūpanimittas, etc., that are kāmma-nimitta (karma sign) and gati-nimitta (destiny sign) are objects of the bhavaṅga consciousness.
Thật vậy, sắc tướng, v.v. là điềm báo của nghiệp và điềm báo của tái sinh, chúng luôn là đối tượng của tâm hữu phần (bhavaṅga).
Tattha kammanimittamatītameva, gatinimittaṃ thokaṃ kālaṃ paccuppannaṃ siyā.
Among these, the kāmma-nimitta is always past, while the gati-nimitta may be present for a short time.
Trong đó, điềm báo nghiệp là quá khứ, còn điềm báo tái sinh có thể là hiện tại trong một thời gian ngắn.
Īdisānīti paccakkhato anubhūtapubbaparikappitāgantukapaccuppannarūpanimittādiārammaṇāni, rāgādisampayuttāni cāti attho.
Such (objects) means objects such as visual signs, which have been directly experienced, previously conceived, adventitious, and present, and which are associated with lust and so on; this is the meaning.
Những thứ như vậy (īdisāni) có nghĩa là những đối tượng là sắc tướng, v.v. đã được trải nghiệm trực tiếp trong quá khứ, được tưởng tượng và phát sinh ngẫu nhiên trong hiện tại, và chúng liên kết với tham ái, v.v.
Makkaṭassa niddā lahuparivattā hoti.
A monkey’s sleep is light and easily disturbed.
Giấc ngủ của khỉ rất nhẹ nhàng và thay đổi nhanh chóng.
So hi rukkhasākhato patanabhayā abhikkhaṇaṃ ummīlati ca supati ca.
Indeed, it frequently opens its eyes and sleeps due to the fear of falling from a tree branch.
Vì sợ rơi từ cành cây, nó thường xuyên mở mắt rồi lại ngủ.
Manussā kiñcāpi punappunaṃ ummīlanti subyattataraṃ paṭibuddhā viya passanti, atha kho paṭibuddhānaṃ punappunaṃ bhavaṅgotaraṇaṃ viya supinakālepi tesaṃ bhavaṅgotaraṇaṃ hoti, yena ‘‘supatī’’ti vuccati.
Although humans may open their eyes repeatedly and appear to be clearly awake, yet, during sleep, there is a repeated descent into bhavaṅga for them, just as for those who are awake, by which they are said to be "sleeping."
Mặc dù con người cũng chớp mắt liên tục và nhìn thấy rõ ràng như thể đã thức dậy, nhưng trong giấc mơ của họ, tâm hữu phần (bhavaṅga) cũng liên tục đi xuống, đó là lý do tại sao người ta nói “người ấy đang ngủ”.
‘‘Bhavaṅgacittena hi supatī’’ti vacanato bhavaṅgotaraṇaṃ karajakāyassa nirussāhasantabhāvūpanissayattā ‘‘niddā’’ti vuccati.
From the saying "One sleeps with bhavaṅga-citta," the descent into bhavaṅga is called "sleep" because it is a condition for the physical body to be inactive and calm.
Theo câu “người ấy ngủ bằng tâm hữu phần”, việc tâm hữu phần đi xuống được gọi là “giấc ngủ” vì nó là nguyên nhân cho trạng thái không hoạt động và yên tĩnh của cơ thể vật lý (karajakāya).
Sā karajakāyassa dubbalabhāvena supinadassanakāle bhavaṅgato uttaraṇe satipi nirussāhasantabhāvappattiyā ‘‘pavattatī’’ti ca vuccati, yato sattā ‘‘paṭibuddhā’’ti na vuccanti, karajakāyassa nirussāhasantasabhāvappattito ca tannissitaṃ hadayavatthu na suppasannaṃ hoti, tato tannissitāpi cittappavatti asuppasannavaṭṭinissitadīpappabhā viya.
That (sleep) is said to "continue" because, even though there is emergence from bhavaṅga during the time of seeing dreams due to the weakness of the physical body, it attains an inactive and calm state. For this reason, beings are not called "awake," and because the physical body attains an inactive and calm state, the heart-base (hadayavatthu) dependent on it is not perfectly clear. Therefore, the mental process dependent on it is like the light of a lamp dependent on an unclear wick.
Giấc ngủ đó, do sự yếu kém của cơ thể vật lý, ngay cả khi tâm hữu phần thoát ra trong lúc mơ, vẫn tiếp diễn do đạt đến trạng thái không hoạt động và yên tĩnh, đó là lý do tại sao chúng sinh không được gọi là “đã thức dậy”. Và do cơ thể vật lý đạt đến trạng thái không hoạt động và yên tĩnh, vật chất trái tim (hadayavatthu) dựa vào đó không được trong sạch, do đó, sự hoạt động của tâm dựa vào đó cũng không trong sạch, giống như ánh sáng của ngọn đèn dựa vào một bấc đèn không trong sạch.
Teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘svāyaṃ dubbalavatthukattā cetanāya paṭisandhiṃ ākaḍḍhituṃ asamattho’’tiādi vuttaṃ.
For this very reason, it is stated in the Aṭṭhakathā: “Being of a weak base, that volition is unable to draw forth rebirth (paṭisandhi).”
Chính vì vậy, trong Aṭṭhakathā có nói: “Ý chí đó, vì có vật chất yếu kém, không thể kéo theo sự tái sinh”, v.v.
Gaṇṭhipade pana ‘‘dubbalavatthukattāti supine upaṭṭhitaṃ nimittampi dubbala’’nti likhitaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada, it is written: “‘Being of a weak base’ means that even the sign that appears in a dream is weak.”
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada có viết: “dubbalavatthukattā (vì có vật chất yếu kém) có nghĩa là ngay cả điềm báo xuất hiện trong giấc mơ cũng yếu kém”.
Taṃ anekatthaṃ sabbampi nimittaṃ hoti, na ca dubbalārammaṇavatthukattā cetanā, tāya cittappavatti dubbalā atītānāgatārammaṇāya, paññattārammaṇāya vā adubbalattā, avatthukāya dubbalabhāvo na yujjati cetanāya avatthukāya bhāvanāpabhāvāyātirekabalasabbhāvato.
That (interpretation) has multiple meanings: all signs occur, and volition is not weak due to a weak object-base, as mental processes are not weak regarding past, future, or conceptual objects, and the weakness of a bodiless volition is not appropriate, due to the existence of exceeding strength arising from the development of a bodiless volition.
Điều đó có nhiều ý nghĩa, và tất cả các điềm báo đều tồn tại. Tuy nhiên, ý chí không yếu kém vì đối tượng yếu kém, vì sự hoạt động của tâm không yếu kém khi đối tượng là quá khứ, vị lai, hoặc khái niệm (paññatti). Sự yếu kém của ý chí không có vật chất không hợp lý, vì ý chí không có vật chất, phát sinh từ sự tu tập, có sức mạnh vượt trội.
Bhāvanābalasamappitañhi cittaṃ arūpampi samānaṃ atibhāriyampi karajakāyaṃ gahetvā ekacittakkhaṇeneva brahmalokaṃ pāpetvā ṭhapeti.
For a mind endowed with the power of development, even if it is formless, it can take an extremely heavy physical body and place it in the Brahmā world in just one moment of consciousness.
Thật vậy, tâm được ban tặng sức mạnh của sự tu tập, mặc dù là vô sắc, vẫn có thể mang theo cơ thể vật lý rất nặng nề và đưa nó đến cõi Phạm thiên chỉ trong một sát na tâm, rồi đặt nó ở đó.
Tappaṭibhāgaṃ anappitampi kāmāvacaracittaṃ karajakāyaṃ ākāse laṅghanasamatthaṃ karoti, pagevetaraṃ.
In contrast, a Kāmāvacara mind, even if not endowed with such power, can enable the physical body to leap in the air, let alone other minds.
Tâm dục giới, không được ban tặng sức mạnh tương tự, cũng có thể khiến cơ thể vật lý bay lượn trong không trung, huống chi là các tâm khác.
Kiṃ panettha taṃ anumānakāraṇaṃ, yena cittasseva ānubhāvoti paññāyeyya cittānubhāvena vā laddhāsevanādikiriyāvisesanibbattidassanato, tasmā dubbalavatthukattāti dubbalahadayavatthukattāti ācariyassa takko.
What then is that inferential reason here by which the power of the mind itself might be understood, or from seeing the arising of special actions such as repeated practice obtained through the power of the mind? Therefore, the teacher's inference for "being of a weak base" is "being of a weak heart-base."
Vậy thì, đâu là lý do suy luận ở đây để có thể hiểu rằng đó là sức mạnh của tâm, hoặc từ việc nhìn thấy sự phát sinh của các hành động đặc biệt như sự thực hành đã đạt được nhờ sức mạnh của tâm? Do đó, suy luận của vị đạo sư là dubbalavatthukattā (vì có vật chất yếu kém) có nghĩa là dubbalahadayavatthukattā (vì có vật chất trái tim yếu kém).
Attano mandatikkhākārena tannissitassa cittassa mandatikkhabhāvanipphādanasamatthañce, hadayavatthu cakkhusotādivatthu viya indriyaṃ bhaveyya, na cetaṃ indriyaṃ.
If the heart-base were capable of producing dullness or keenness in the mind dependent on it, according to its own dull or keen nature, then the heart-base would be an organ like the eye-base or ear-base, but it is not an organ.
Nếu vật chất trái tim có khả năng tạo ra trạng thái chậm chạp hoặc sắc bén của tâm dựa vào nó, thông qua trạng thái chậm chạp hoặc sắc bén của chính nó, thì vật chất trái tim sẽ là một căn (indriya) giống như vật chất mắt, tai, v.v. Nhưng nó không phải là một căn.
Yato dhammasaṅgahe upādāyarūpapāḷiyaṃ uddesārahaṃ na jātaṃ.
For, in the Dhammasaṅgaṇī, in the Pāḷi text on dependent rūpa, it is not mentioned as worthy of designation.
Vì trong Dhammasaṅgaṇī, trong phần về các sắc pháp y sinh (upādāyarūpa), nó không được đề cập là một đối tượng đáng được trình bày.
Anindriyattā hi taṃ kāyindriyassa anantaraṃ na uddiṭṭhaṃ, vatthurūpattā ca avatthurūpassa jīvitindriyassa anantarampi na uddiṭṭhaṃ, tasmā yaṃ vuttaṃ ‘‘tassa asuppasannattā tannissitā ca cittappavatti asuppasannā hotī’’ti, taṃ na siddhanti ce?
Since it is not an faculty, it is not mentioned immediately after the faculty of body; and since it is a physical base, it is not mentioned immediately after the faculty of life, which is a non-physical base. Therefore, if it is said that "because it is not perfectly clear, the mental process dependent on it is also not perfectly clear," does that not hold true?
Thật vậy, vì nó không phải là một căn, nó không được đề cập ngay sau thân căn (kāyindriya). Và vì nó là vật chất (vatthurūpa), nó cũng không được đề cập ngay sau sinh mạng căn (jīvitindriya) là phi vật chất (avatthurūpa). Vậy thì, nếu nói rằng: “Vì nó không được trong sạch, nên sự hoạt động của tâm dựa vào nó cũng không trong sạch”, điều đó không được chứng minh sao?
Siddhameva anindriyānampi sappāyāsappāyautuāhārādīnaṃ paccayānaṃ samāyogato, cittappavattiyā vikāradassanato, paccakkhattā ca.
It does hold true, because of the combination of favorable and unfavorable conditions, seasons, food, etc., which are not faculties, and because the alteration of mental processes is observed directly.
Nó đã được chứng minh, do sự kết hợp của các yếu tố như thời tiết và thức ăn thích hợp và không thích hợp, ngay cả đối với những thứ không phải là căn, và do sự thay đổi trong sự hoạt động của tâm, và do sự trực tiếp.
Yasmā appaṭibuddhopi paṭibuddhaṃ viya attānaṃ maññatīti.
Because even one who is not awake considers himself to be awake.
Vì ngay cả người chưa thức tỉnh cũng nghĩ mình như đã thức tỉnh.
Ettāvatā karajakāyassa nirussāhasantabhāvākāraviseso niddā nāma.
Thus far, the special characteristic of the physical body's inactive and calm state is called sleep.
Cho đến đây, trạng thái đặc biệt của cơ thể vật lý là không hoạt động và yên tĩnh được gọi là giấc ngủ (niddā).
Sā cittassa bhavaṅgotaraṇākāravisesena hoti, tāya samannāgato satto bhavaṅgato uttiṇṇo supinaṃ passati, so ‘‘kapimiddhapareto’’ti vuccati, so sutto appaṭibuddho hotīti ayamattho sādhito hoti.
That (sleep) occurs due to the special characteristic of the mind's descent into bhavaṅga. A being endowed with that (sleep), having emerged from bhavaṅga, sees a dream, and is called "overcome by sloth and torpor." Thus, it is established that such a person is sleeping and not awake.
Nó xảy ra do trạng thái đặc biệt của tâm hữu phần đi xuống. Chúng sinh được trang bị giấc ngủ đó, khi thoát khỏi tâm hữu phần, sẽ nhìn thấy giấc mơ. Người đó được gọi là “bị khỉ ngủ mê lấn át”. Người đó đang ngủ và chưa thức tỉnh. Ý nghĩa này đã được chứng minh.
Yasmā bhavaṅgavāranirantaratāya accantasutto nāma hoti, tasmā ‘‘yadi tāva sutto passati, abhidhammavirodho āpajjatī’’tiādi vuttaṃ.
Since one is called profoundly asleep due to the uninterrupted succession of bhavaṅga moments, it is said, "If one sees while asleep, a contradiction with Abhidhamma arises," and so on.
Vì do sự liên tục của các chu kỳ tâm hữu phần mà người ta được gọi là hoàn toàn ngủ say, nên đã nói: “Nếu người ấy nhìn thấy trong khi ngủ, thì sẽ có sự mâu thuẫn với Abhidhamma”, v.v.
Yasmā pana niddākkhaṇe na paṭibuddho nāma hoti, tasmā ‘‘atha paṭibuddho passati, vinayavirodho’’tiādi vuttaṃ, yasmā ca akhīṇaniddo, anotiṇṇabhavaṅgo ca atthi, tasmā ‘‘kapimiddhapareto passatī’’ti vuttaṃ.
But since one is not considered awakened in the mere moment of sleep, therefore it was said, “If he sees after being awakened, it is a violation of the Vinaya.” And since there is also unexhausted sleep, and one has not entered the bhavaṅga, therefore it was said, “he sees while overwhelmed by monkey-sloth and torpor.”
Bởi vì trong khoảnh khắc ngủ say không gọi là tỉnh giấc, nên đã nói ‘‘Nếu tỉnh giấc mà thấy, đó là vi phạm Vinaya’’ và bởi vì có giấc ngủ chưa dứt, chưa đi vào bhavaṅga (hữu phần), nên đã nói ‘‘Thấy trong trạng thái bị sự mê ngủ như khỉ lấn át’’.
Aññathā ayaṃ neva sutto na paṭibuddho, attanā taṃ niddaṃ anokkanto āpajjeyya.
Otherwise, if one is neither asleep nor awakened, and one has not entered that state of sleep by oneself, one would incur an offense.
Nếu không, người này không ngủ cũng không tỉnh, sẽ phạm lỗi khi chưa chìm vào giấc ngủ đó.
Ettāvatā ca abhidhammo, vinayo, nāgasenattheravacanaṃ yutti cāti sabbaṃ aññamaññasaṃsanditaṃ hoti.
By this much, the Abhidhamma, Vinaya, the venerable Nāgasena’s words, and logic, all become consistent with each other.
Với điều này, Abhidhamma, Vinaya, lời dạy của Trưởng lão Nāgasena và lý lẽ đều được kết nối với nhau.
Tattha kapimiddhaparetoti bhavaṅgato uttiṇṇaniddāpareto.
Here, overwhelmed by monkey-sloth and torpor refers to being afflicted by sleep that has emerged from the bhavaṅga.
Trong đó, kapimiddhapareto có nghĩa là bị mê ngủ vượt ra khỏi bhavaṅga.
Sā hi idha kapimiddhaṃ nāma.
For that indeed is called kapimiddha here.
Điều đó ở đây được gọi là kapimiddha (mê ngủ như khỉ).
‘‘Tattha katamaṃ middhaṃ?
“Among these, what is torpor (middha)?
‘‘Trong đó, middha là gì?
Yā kāyassa akalyatā akammaññatā…pe… supanaṃ, idaṃ vuccati middha’’nti (dha. sa. 1163) evamāgataṃ.
That unsuitability of the body, unworkability… (etc.)… sleep; this is called torpor,” as stated.
Đó là sự không khỏe mạnh, không thích hợp của thân… (dài) … giấc ngủ, điều này được gọi là middha’’ (Dhammasaṅgaṇī 1163).
Idañhi arūpaṃ, imassa phalabhūto karajakāyassa akalyatā’pacalāyikāsupi niddāviseso kāraṇopacārena ‘‘kapimiddha’’nti pavuccati.
This middha is indeed an immaterial state. A special kind of sleep characterized by unsuitability and inactivity of the physical body, which is the result of this immaterial state, is metaphorically called “monkey-sloth and torpor” by way of cause.
Điều này là vô sắc, sự không khỏe mạnh của thân do nghiệp sinh, sự bất động và một loại giấc ngủ đặc biệt được gọi là ‘‘kapimiddha’’ theo cách dùng từ nguyên nhân.
Yañceva ‘‘kapimiddhapareto kho, mahārāja, supinaṃ passatī’’ti (mi. pa. 5.3.5 thokaṃ visadisaṃ) vuttanti.
And because it was said, “Overwhelmed by monkey-sloth and torpor, O great king, one sees a dream.”
Và cũng vì đã nói ‘‘Thưa Đại vương, người bị kapimiddha lấn át thì thấy giấc mơ’’ (Milindapañha 5.3.5, hơi khác một chút).
266. ‘‘Dārudhītalikalepacittānaṃ aṅgajātapaṭinijjhānepi dukkaṭa’’nti vadanti.
266. They say, “Even by gazing at the private parts of wooden figures, painted figures, or figures made of plaster, it is a dukkaṭa.”
266. Họ nói rằng ‘‘Ngay cả khi nhìn chằm chằm vào bộ phận sinh dục của tượng gỗ, tượng đất sét hoặc tranh vẽ, cũng là dukkaṭa’’.
‘‘Uppanne pariḷāhe mocanarāgajo’’ti likhanti.
They write, “Arising from craving for release when agitation arises.”
Họ viết rằng ‘‘Khi sự nóng bức nổi lên, đó là do rāga (tham ái) muốn giải thoát (tinh dịch)’’.
Vālikāya vā ‘‘hatthikāmaṃ nassatī’’ti ettha viya ‘‘āpatti tva’’nti sabbattha pāṭho.
Or in the Vālikā story, just as it says, “the desire for an elephant is destroyed,” so everywhere the reading is, “You incur an offense.”
Hoặc trong bản văn Vāḷikā, giống như ở chỗ ‘‘Hatthikāmaṃ nassatī’’ (dục vọng của voi bị hủy diệt), ở khắp mọi nơi có bản văn ‘‘āpatti tvaṃ’’ (ngươi phạm tội).
‘‘Ehi me tvaṃ, āvuso sāmaṇera, aṅgajātaṃ gaṇhāhī’’ti āgatattā ‘‘vacīkamma’’ntipi vattuṃ yuttaṃ viya dissati.
Since it is stated, “Come, friend novice, hold my private parts,” it seems appropriate to also call it a “verbal action.”
Vì có câu ‘‘Này sa-di, hãy đến và nắm lấy bộ phận sinh dục của ta’’, nên dường như cũng hợp lý để nói là ‘‘hành động lời nói’’ (vacīkamma).
Evaṃ sante aññaṃ ‘‘evaṃ karohī’’ti āṇattiyāpi āpatti siyāti saṅkaraṃ hoti.
If this were so, it would lead to confusion that an offense might also be incurred by commanding, “Do this.”
Nếu vậy, thì sẽ có sự lẫn lộn rằng ngay cả việc ra lệnh cho người khác ‘‘Hãy làm như vậy’’ cũng có thể là một tội lỗi.
Tasmā na vuttanti gahetabbanti keci.
Therefore, some say it should be understood that it was not stated (as a verbal action).
Vì thế, một số người cho rằng điều đó không được nói đến.
270. ‘‘Otiṇṇo’’ti imināssa sevanādhippāyatā dassitā.
270. By the word “ entered” (otiṇṇo), his intention to engage in it is shown.
270. Với từ ‘‘Otiṇṇo’’ (chìm đắm), ý định hưởng thụ của vị tỳ-khưu được chỉ ra.
‘‘Vipariṇatena cittena mātugāmena saddhi’’nti imināssa vāyāmo dassito.
By the phrase “with a mind corrupted with a woman,” his effort is shown.
Với câu ‘‘Vipariṇatena cittena mātugāmena saddhiṃ’’ (với tâm đã biến đổi, cùng với người nữ), nỗ lực của vị ấy được chỉ ra.
‘‘Saddhi’’nti hi padaṃ saṃyogaṃ dīpeti, so ca payogo samāgamo allīyanaṃ.
The word “with” (saddhiṃ) indeed indicates conjunction, and that conjunction is meeting, clinging.
Từ ‘‘saddhiṃ’’ (cùng với) chỉ sự kết hợp, và sự kết hợp đó là sự gặp gỡ, sự dính mắc.
Kena cittena?
With what kind of mind?
Với tâm nào?
Vipariṇatena cittena, na pattapaṭiggahaṇādhippāyādināti adhippāyo.
With a corrupted mind, not with the intention of receiving an alms-bowl, etc. - this is the meaning.
Ý nghĩa là với tâm đã biến đổi, không phải với ý định nhận bát hay tương tự.
‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti imināssa vāyamato phassapaṭivijānanā dassitā hoti.
By the phrase “should enter into bodily contact,” his recognition of touch through his effort is shown.
Với câu ‘‘Kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ (có thể xúc chạm thân thể), sự nhận biết xúc chạm của người đang nỗ lực được chỉ ra.
Vāyamitvā phassaṃ paṭivijānanto hi samāpajjati nāma.
For one who makes an effort and recognizes the touch is indeed said to "enter into" (contact).
Thật vậy, người nỗ lực và nhận biết xúc chạm thì được gọi là samāpajjati (đạt đến).
Evamassa tivaṅgasampatti dassitā hoti.
Thus, the accomplishment of his three factors is shown.
Như vậy, sự thành tựu ba chi phần của vị ấy được chỉ ra.
Atha vā otiṇṇo.
Alternatively, entered (otiṇṇo).
Hoặc là otiṇṇo (chìm đắm).
Kena?
By what?
Bởi cái gì?
Vipariṇatena cittena yakkhādinā satto viya.
By a corrupted mind, like one possessed by a yakkha or other being.
Bởi tâm đã biến đổi, giống như một chúng sinh bị yakkhā (quỷ) hay tương tự nhập vào.
Upayogatthe vā etaṃ karaṇavacanaṃ.
Or this instrumental case is used in the sense of application.
Hoặc đây là từ chỉ công cụ theo nghĩa sử dụng.
Otiṇṇo vipariṇataṃ cittaṃ kūpādiṃ viya satto.
He has entered the corrupted mind, just as a being falls into a well.
Chìm đắm vào tâm đã biến đổi, giống như một chúng sinh chìm vào giếng hay tương tự.
Atha vā ‘‘rāgato uttiṇṇo bhavissāmī’’ti bhikkhubhāvaṃ upagato, tato uttiṇṇādhippāyato vipariṇatena cittena hetubhūtena tameva rāgaṃ otiṇṇo.
Alternatively, having become a bhikkhu with the thought, “I will be free from rāga,” from that intention to be free, being entered by that very rāga, with a corrupted mind as the cause.
Hoặc là vị tỳ-khưu đã xuất gia với ý nghĩ ‘‘Ta sẽ thoát khỏi rāga’’, nhưng sau đó, với tâm đã biến đổi làm nhân, vị ấy lại chìm đắm vào chính rāga đó.
Mātugāmena attano samīpaṃ āgatena, attanā upagatena vā.
With a woman who has come near him, or whom he has approached.
Với người nữ đã đến gần mình, hoặc với người nữ mà mình đã đến gần.
Etena mātugāmassa sārattatā vā hotu virattatā vā, sā idha appamāṇā, na bhikkhunīnaṃ kāyasaṃsagge viya ubhinnaṃ sārattatāya payojanaṃ atthi.
By this, whether the woman is desirous or not, that is irrelevant here, unlike in the case of bhikkhunīs’ bodily contact, where the desire of both is important.
Với điều này, sự say đắm hay không say đắm của người nữ không quan trọng ở đây, không có mục đích nào cho sự say đắm của cả hai bên như trong giới luật xúc chạm thân thể của các tỳ-khưu-ni.
Kāyasaṃsagganti ubhinnaṃ kāyānaṃ sampayogaṃ.
Bodily contact refers to the conjunction of the two bodies.
Kāyasaṃsaggaṃ (sự xúc chạm thân thể) là sự tiếp xúc của hai thân.
Padabhājane pana ‘‘samāpajjeyyāti ajjhācāro vuccatī’’ti vuttaṃ, taṃ samāpajjanaṃ sandhāya, na kāyasaṃsaggaṃ.
However, in the Word-Analysis, it is stated, “samāpajjeyya (should enter into) is called ajjhācāra (transgression),” and that refers to the act of entering into, not to bodily contact itself.
Tuy nhiên, trong Padabhājana (Phân tích từ ngữ) có nói ‘‘samāpajjeyyāti được gọi là ajjhācāra’’, điều đó chỉ sự đạt đến (samāpajjana), chứ không phải sự xúc chạm thân thể (kāyasaṃsagga).
Kāyasaṃsaggassa samāpajjanā hi ‘‘ajjhācāro’’ti vuccati.
For the act of entering into bodily contact is called “ajjhācāra.”
Thật vậy, sự đạt đến kāyasaṃsagga được gọi là ‘‘ajjhācāra’’.
Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘yo so kāyasaṃsaggo nāma, so atthato ajjhācāro hotī’’ti vuttaṃ, taṃ parato pāḷiyaṃ ‘‘sevanādhippāyo, na ca kāyena vāyamati, phassaṃ paṭivijānāti, anāpattī’’ti (pārā. 279) vuttalakkhaṇena virujjhatīti.
However, in the Commentary, it is stated, “that which is called bodily contact is in essence ajjhācāra,” and that contradicts the characteristic stated later in the Pāḷi: “If he has the intention to engage, but does not exert effort with his body, and does not recognize the touch, there is no offense.”
Nhưng trong Aṭṭhakathā (Chú giải) có nói ‘‘Cái gọi là kāyasaṃsagga, về bản chất là ajjhācāra’’, điều đó mâu thuẫn với định nghĩa được nói sau này trong Pāḷi là ‘‘nếu có ý định hưởng thụ, nhưng không nỗ lực bằng thân, không nhận biết xúc chạm, thì không phạm tội’’.
Phassapaṭivijānanāya hi saṃsaggo dīpito.
For contact is indicated by the recognition of touch.
Thật vậy, sự xúc chạm được chỉ ra bởi sự nhận biết xúc chạm.
So ce ajjhācāro hoti, kathaṃ anāpatti hotīti.
If that contact itself is ajjhācāra, how can there be no offense?
Nếu điều đó là ajjhācāra, thì làm sao lại không phạm tội?
Suvuttametaṃ, kintu ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ti padaṃ uddharitvā ‘‘ajjhācāro vuccatī’’ti ubhinnampi padānaṃ sāmaññabhājanīyattā, samāpajjitabbābhāve samāpajjanābhāvena ‘‘so atthato ajjhācāro hotī’’ti vuttaṃ siyā.
This is well said. However, by taking the phrase “should enter into bodily contact” and stating “is called ajjhācāra,” and because both words are commonly analyzed, it might have been said, “that is in essence ajjhācāra” due to the absence of entering into if there is no object to be entered into.
Điều này đã được nói rất đúng, nhưng vì câu ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyā’’ được trích dẫn và nói ‘‘ajjhācāro vuccatī’’ là sự phân loại chung cho cả hai từ, và vì không có sự đạt đến thì không có hành động đạt đến, nên có thể đã nói ‘‘về bản chất là ajjhācāra’’.
‘‘Hatthaggāhaṃ vā’’ti ettha hatthena sabbopi upādinnako kāyo saṅgahito, na bhinnasantāno tappaṭibaddho hatthālaṅkārādi.
In “or by grasping the hand,” the word ‘hand’ includes the entire sentient body, not a separate continuum like hand ornaments connected to it.
Trong câu ‘‘Hatthaggāhaṃ vā’’ (hoặc nắm tay), tất cả thân thể có sự chấp thủ đều được bao gồm bởi từ ‘‘tay’’, không phải là những vật trang sức tay hay tương tự không thuộc về dòng tâm thức khác biệt.
Veṇiggahaṇena anupādinnako abhinnasantāno kesalomanakhadantādiko kammapaccayautusamuṭṭhāno gahitoti veditabbaṃ.
It should be understood that by grasping the braid of hair, insentient objects such as hair, body-hair, nails, and teeth, which are part of an unbroken continuum and produced by karma, conditions, and seasons, are included.
Cần hiểu rằng với việc nắm tóc bện, những vật không có sự chấp thủ, không thuộc về dòng tâm thức khác biệt như tóc, lông, móng, răng, v.v., phát sinh do nghiệp, nhân tố và thời tiết, đều được nắm giữ.
Tenevāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘anupādinnakenapi kenaci kesādinā upādinnakaṃ vā anupādinnakaṃ vā phusantopi saṅghādisesaṃ āpajjatiyevā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.274).
That is why the Commentary states, “Even if one touches a sentient or insentient object with some insentient object like hair, one still incurs a saṅghādisesa.”
Vì thế, Aṭṭhakathā nói rằng ‘‘Ngay cả khi chạm vào một vật có chấp thủ hoặc không có chấp thủ bằng một vật không có chấp thủ như tóc, vị tỳ-khưu vẫn phạm saṃghādisesa’’.
Tena anupādinnakānampi kesalomādīnaṃ aṅgabhāvo veditabbo.
Therefore, the component nature of even insentient hair and body-hair should be understood.
Vì vậy, cần hiểu rằng tóc, lông, v.v., dù không có sự chấp thủ, vẫn là một phần của thân.
Evaṃ santepi ‘‘phassaṃ paṭijānātīti tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso.
Even if this is so, if it is said, “Recognizing touch incurs a saṅghādisesa due to the accomplishment of three factors. Not recognizing touch incurs a dukkaṭa due to the accomplishment of two factors,” does this contradict the Pāḷi and Commentary’s method?
Nếu vậy, thì câu ‘‘nhận biết xúc chạm là saṃghādisesa với sự thành tựu ba chi phần; không nhận biết xúc chạm là dukkaṭa với sự thành tựu hai chi phần’’ có mâu thuẫn với cách giải thích của Pāḷi và Aṭṭhakathā không?
Phassassa appaṭivijānanato duvaṅgasampattiyā dukkaṭa’’nti iminā pāḷiaṭṭhakathānayena virujjhatīti ce?
No, not if one knows the meaning of that.
Nếu nói rằng điều này mâu thuẫn với phương pháp của Chú giải Pāli là “do không nhận biết sự xúc chạm, có tội dukkaṭa với hai yếu tố đầy đủ”?
Na, tadatthajānanato.
For even one who recognizes the state of being touched is said to recognize touch; this is one meaning.
Không, vì sự hiểu biết ý nghĩa của chúng.
Phuṭṭhabhāvañhi paṭivijānantopi phassaṃ paṭivijānāti nāma, ayameko attho, tasmā mātugāmassa, attano ca kāyapariyāpannānaṃ kesādīnaṃ aññamaññaṃ phuṭṭhabhāvaṃ phusitvā taṃ sādiyanaṃ phassaṃ paṭivijānāti nāma, na kāyaviññāṇuppattiyā eva.
Therefore, being touched by the hair, etc., belonging to the woman’s body and one’s own body, and taking delight in that touch, is called recognizing touch, and not only by the arising of body-consciousness.
Thật vậy, ngay cả khi nhận biết trạng thái bị chạm, người ta vẫn được gọi là nhận biết xúc chạm; đây là một ý nghĩa. Vì vậy, việc chạm vào các bộ phận thân thể của người nữ và của chính mình như tóc, v.v., và sau đó chấp nhận sự chạm đó được gọi là nhận biết xúc chạm, không chỉ do sự phát sinh của thân thức.
Anekantikañhettha kāyaviññāṇaṃ.
For body-consciousness is not conclusive here.
Ở đây, thân thức không nhất định.
Mātugāmassa upādinnakena kāyena, anupādinnakena vā kāyena bhikkhuno upādinnakakāye phuṭṭhe pasannakāyindriyo ce hoti, tassa kāyaviññāṇaṃ uppajjati, teneva phassaṃ paṭivijānāti nāma so hoti.
If a monk whose physical faculty is pleased is touched by a woman’s sentient body or insentient body on his sentient body, his body-consciousness arises, and by that, he is said to recognize touch.
Nếu thân thể có chấp thủ hoặc không có chấp thủ của người nữ chạm vào thân thể có chấp thủ của vị tỳ-khưu, và vị ấy có thân căn thanh tịnh, thì thân thức của vị ấy phát sinh, và do đó, vị ấy được gọi là nhận biết xúc chạm.
Anupādinnakakāyo, loluppo appasannakāyindriyo vā hoti, timiravātena upahatakāyo vā tassa kāyaviññāṇaṃ nuppajjati.
If his body is insentient, or if he is fickle and has a displeased physical faculty, or if his body is afflicted by a chilling wind, his body-consciousness does not arise.
Nếu thân thể không có chấp thủ, hoặc vị ấy là người tham lam, có thân căn không thanh tịnh, hoặc thân thể bị ảnh hưởng bởi gió lạnh, thì thân thức của vị ấy không phát sinh.
Na ca tena phassaṃ paṭivijānāti nāma, kevalaṃ sevanādhippāyena vāyamitvā kāyasaṃsaggaṃ samāpajjanto phassaṃ paṭivijānāti nāma manoviññāṇena, tena vuttaṃ ‘‘kāyasaṃsaggaṃ samāpajjeyyāti imināssa vāyamato phassapaṭivijānanā dassitā’’ti.
He does not perceive contact by that (body-consciousness). Rather, one who enters into physical contact, striving with the intention of enjoyment, perceives contact by mind-consciousness. Therefore, it is said, “By his striving to ‘enter into physical contact,’ the perception of contact is shown by this.”
Và không phải bởi điều đó mà vị ấy biết xúc. Chỉ là, với ý định hưởng thụ, nỗ lực thực hiện sự tiếp xúc thân thể, vị ấy biết xúc bằng ý thức (manoviññāṇa). Vì thế đã được nói: “Sự biết xúc của người ấy khi nỗ lực thực hiện sự tiếp xúc thân thể đã được chỉ ra bởi điều này.”
Aparopi bhikkhu mātugāmassa kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā phuṭṭho kāyaviññāṇaṃ uppādentena phassaṃ paṭivijānāti nāma, tasmā vuttaṃ ‘‘anekantikañhettha kāyaviññāṇa’’nti.
Another bhikkhu, when touched by something connected with a woman’s body or by an extraneous object, perceives contact by producing body-consciousness. Therefore, it is said, “Here, body-consciousness is not conclusive.”
Một tỳ khưu khác, khi bị chạm bởi vật dính liền với thân hoặc vật đã rời khỏi thân của người nữ, làm phát sinh thân thức, thì được gọi là biết xúc. Do đó đã được nói: “Ở đây, thân thức là không nhất định (anekantika).”
Aparo vatthaṃ pārupitvā niddāyantaṃ mātugāmaṃ kāyasaṃsaggarāgena vatthassa uparibhāge saṇikaṃ phusanto vatthantarena nikkhantalomasamphassaṃ appaṭivijānantopi sevanādhippāyo kāyena vāyamitvā phassaṃ paṭivijānāti nāma, saṅghādisesaṃ āpajjati.
Another, out of lust for physical contact, slowly touches a woman sleeping, who is wrapped in a cloth, on the upper part of the cloth. Even if he does not perceive the touch of the hairs that have emerged through the cloth, he makes an effort with his body with the intention of enjoyment and thereby perceives contact; he incurs a Saṅghādisesa offense.
Một người khác, mặc y phục, chạm nhẹ vào phần trên y phục của người nữ đang ngủ với dục ái tiếp xúc thân thể, dù không biết sự tiếp xúc của sợi lông lọt qua y phục, nhưng với ý định hưởng thụ, nỗ lực bằng thân, thì được gọi là biết xúc và phạm Tăng-già-bà-thi-sa.
‘‘Nīlaṃ ghaṭṭessāmīti kāyaṃ ghaṭṭeti, saṅghādiseso’’ti hi vuttaṃ.
For it is said, “‘I will touch a dark object’—thinking thus, he touches the body; Saṅghādisesa.”
Thật vậy, đã được nói: “Với ý nghĩ ‘ta sẽ chạm vật màu xanh’, vị ấy chạm vào thân, thì phạm Tăng-già-bà-thi-sa.”
Ayaṃ dutiyo attho.
This is the second meaning.
Đây là ý nghĩa thứ hai.
Evaṃ anekatthattā, evaṃ duviññeyyādhippāyato ca mātikāṭṭhakathāyaṃ phassapaṭivijānanaṃ aṅgantveva na vuttaṃ.
Because of such various meanings and such a difficult-to-understand intent, the perception of contact (phassapaṭivijānana) is not mentioned as a component in the Mātikāṭṭhakathā.
Vì có nhiều ý nghĩa như vậy, và vì ý nghĩa khó hiểu như vậy, nên trong Mātikā Aṭṭhakathā, sự biết xúc (phassapaṭivijānana) đã không được nói là một chi phần.
Tasmiñhi vutte ṭhānametaṃ vijjati, yaṃ bhikkhu saṅghādisesaṃ āpajjitvāpi nakhena lomena saṃsaggo diṭṭho, na ca me lomaghaṭṭanena kāyaviññāṇaṃ uppannaṃ, timiravātathaddhagatto cāhaṃ na phassaṃ paṭivijānāmīti anāpannasaññī siyāti na vuttaṃ, apica ‘‘phassaṃ paṭivijānāti, na ca phassaṃ paṭivijānātī’’ti ca etesaṃ padānaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttanayaṃ dassetvā so paññāpetabbo.
For if it were mentioned, there would be a possibility that a bhikkhu, even after incurring a Saṅghādisesa, might claim, “The contact was seen with a nail or hair, but body-consciousness did not arise from the touch of hair, and I, with a body stiffened by darkness and wind, do not perceive contact,” and thus consider himself not to have incurred an offense. Therefore, it was not mentioned, but rather, by showing the method stated in the Aṭṭhakathā for the phrases “perceives contact” and “does not perceive contact,” that meaning should be expounded.
Thật vậy, nếu điều đó được nói, thì có thể xảy ra trường hợp một tỳ khưu, dù đã phạm Tăng-già-bà-thi-sa, nhưng lại nghĩ: “Ta đã tiếp xúc bằng móng tay hoặc lông, nhưng thân thức không phát sinh nơi ta, và thân ta cứng đờ vì gió lạnh nên ta không biết xúc,” và cho rằng mình không phạm. Vì thế, điều đó đã không được nói. Hơn nữa, ý nghĩa của các từ “biết xúc” và “không biết xúc” cần được giải thích bằng cách trình bày theo cách đã được nói trong Aṭṭhakathā.
Ettāvatā na tadatthajānanatoti kāraṇaṃ vitthāritaṃ hoti.
To this extent, the reason for “not knowing that meaning” has been elaborated.
Đến đây, lý do “không biết ý nghĩa của điều đó” đã được giải thích rõ ràng.
271. ‘‘Rattaṃ cittaṃ imasmiṃ atthe adhippetaṃ vipariṇata’’nti kiñcāpi sāmaññena vuttaṃ, vinītavatthūsu ‘‘mātuyā mātupemena āmasati…pe… āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā kāyasaṃsaggarāgeneva rattanti veditabbaṃ.
271. Although it is generally stated that “a mind aroused, changed in this context” refers to a mind that is aroused, it should be understood as aroused by lust for physical contact, because in the Vinītavatthu it is stated, “If one touches a mother with a mother’s affection…pe… one incurs a Dukkata offense.”
271. Mặc dù đã được nói chung rằng “tâm nhiễm ô (rattaṃ cittaṃ) ở đây có nghĩa là tâm đã biến đổi (vipariṇata)”, nhưng vì trong Vinītavatthu đã nói: “Chạm vào mẹ với tình thương của mẹ… cho đến… phạm dukkaṭa,” nên cần hiểu rằng tâm nhiễm ô là do dục ái tiếp xúc thân thể.
Tathā ‘‘mātugāmo nāma manussitthī’’ti kiñcāpi avisesena vuttaṃ, atha kho avinaṭṭhindriyāva manussitthī idhādhippetā ‘‘matitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajji…pe… āpatti thullaccayassā’’ti vuttattā.
Similarly, although it is stated without distinction that “a woman (mātugāma) means a human female,” nevertheless, a human female with unimpaired faculties is intended here, because it is stated, “If one enters physical contact with a dead female…pe… one incurs a Thullaccaya offense.”
Tương tự, mặc dù đã được nói không phân biệt rằng “người nữ (mātugāma) là người phụ nữ”, nhưng ở đây, người phụ nữ có các căn chưa bị hư hoại mới là đối tượng được đề cập, vì đã nói: “Tiếp xúc thân thể với người nữ đã chết… cho đến… phạm thullaccaya.”
‘‘Manussitthī’’ti ettāvatā siddhe ‘‘na yakkhī na petī na tiracchānagatā’’ti vacanaṃ avinaṭṭhindriyāpi na sabbā manussaviggahā itthī idha manussitthī nāma.
Though it would suffice to say “human female,” the statement “not a yakkhi, not a peta, not an animal” is made to show that not every female with a human form, even if her faculties are unimpaired, is called a human female here.
Mặc dù từ “người phụ nữ” (manussitthī) đã đủ rõ, nhưng việc nói “không phải dạ xoa nữ, không phải ngạ quỷ nữ, không phải súc sanh nữ” là để chỉ ra rằng không phải tất cả phụ nữ có hình dạng con người, dù các căn chưa bị hư hoại, đều được gọi là người phụ nữ ở đây.
Yakkhiādayo hi attano jātisiddhena iddhivisesena ijjhantiyo manussaviggahāpi hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ.
For yakkhi and others, being perfected by the special psychic power inherent in their nature, can also assume human forms, and this is what is intended to be shown.
Thật vậy, dạ xoa nữ và các loài khác, do khả năng thần thông đặc biệt có được từ bản chất của chúng, cũng có thể có hình dạng con người. Lời nói này được đưa ra để chỉ ra điều đó.
Tāsu yakkhī thullaccayavatthu hoti vinītavatthūsu yakkhiyā kāyasaṃsaggena thullaccayassa vuttattā.
Among these, a yakkhi is a Thullaccaya offense, because in the Vinītavatthu, a Thullaccaya is mentioned for physical contact with a yakkhi.
Trong số đó, dạ xoa nữ là đối tượng của thullaccaya, vì trong Vinītavatthu đã nói về thullaccaya khi tiếp xúc thân thể với dạ xoa nữ.
Tadanulomattā petitthī, devitthī ca thullaccayavatthu.
In conformity with that, a female peta and a female deva are also Thullaccaya offenses.
Theo đó, ngạ quỷ nữ và thiên nữ cũng là đối tượng của thullaccaya.
Tiracchānagatitthī dukkaṭavatthu.
A female animal is a Dukkata offense.
Súc sanh nữ là đối tượng của dukkaṭa.
Tiracchānagatamanussaviggahitthī ca thullaccayavatthumevāti eke.
Some say that a female animal in human form is also a Thullaccaya offense.
Một số người khác nói rằng súc sanh nữ có hình dạng con người cũng là đối tượng của thullaccaya.
Vibhaṅge pana ‘‘manussitthī ca hoti manussitthisaññī’’ti pāḷiyā abhāvena ‘‘itthī ca hoti yakkhisaññī’’tiādivacane sati yakkhiādīnaṃ anitthitāpasaṅgato, ‘‘itthī ca hoti itthisaññī’’tiādimhi yakkhiādīnaṃ antokaraṇe sati tāsaṃ saṅghādisesavatthubhāvappasaṅgato ca yakkhiādayo na vuttāti veditabbā.
However, in the Vibhaṅga, since the Pāli text “a human female and one perceives her as a human female” is absent, and if there were phrases like “a female and one perceives her as a yakkhi,” then yakkhi and others would be excluded from being females. And if yakkhi and others were included in phrases like “a female and one perceives her as a female,” then they would incur a Saṅghādisesa offense. Therefore, it should be understood that yakkhi and others are not mentioned.
Tuy nhiên, trong Vibhaṅga, vì không có đoạn Pāḷi “người phụ nữ và có tưởng là người phụ nữ”, và nếu có lời nói như “người nữ và có tưởng là dạ xoa nữ” thì sẽ dẫn đến việc dạ xoa nữ và các loài khác không phải là người nữ, và nếu dạ xoa nữ và các loài khác được bao gồm trong “người nữ và có tưởng là người nữ” thì sẽ dẫn đến việc chúng là đối tượng của Tăng-già-bà-thi-sa. Do đó, cần hiểu rằng dạ xoa nữ và các loài khác không được đề cập.
Eke pana ‘‘vinītavatthumhi ‘aññataro bhikkhu tiracchānagatitthiyā kāya…pe… dukkaṭassā’ti ettha amanussaviggahā pākatikatiracchānagatitthī adhippetā, tasmā dukkaṭaṃ vuttaṃ.
However, some say, “In the Vinītavatthu, where it says ‘a certain bhikkhu…with a female animal…pe…a Dukkata,’ a natural female animal without a human form is intended. Therefore, a Dukkata is stated.
Một số người khác nói: “Trong Vinītavatthu, khi nói ‘một tỳ khưu tiếp xúc thân thể với súc sanh nữ… cho đến… phạm dukkaṭa’, ở đây, súc sanh nữ thông thường không có hình dạng con người được đề cập, do đó đã nói dukkaṭa.
‘Itthī ca hoti tiracchānagatasaññīti tiracchānagatā ca hoti itthisaññī’tiādivāresupi pākatikatiracchānagatova adhippeto, so ca tiracchānagatapurisova.
Even in cases like ‘a female and one perceives her as an animal,’ or ‘an animal and one perceives it as a female,’ a natural animal is intended, and that is a male animal.
Trong các trường hợp như ‘người nữ và có tưởng là súc sanh nữ’ hoặc ‘súc sanh và có tưởng là người nữ’, súc sanh thông thường được đề cập, và đó là súc sanh nam.
Teneva duṭṭhullavācāattakaāmapāricariyasikkhāpadesu manussapurisapaṭisaṃyuttavārā viya tiracchānapaṭisaṃyuttavārāpi nāgatā’’ti vadanti.
Therefore, just as the chapters related to human males are not included in the precepts concerning crude speech, sexual intercourse, and attendance on one for carnal pleasure, so too the chapters related to animals are not included.”
Do đó, trong các giới luật về lời nói thô tục (duṭṭhullavācā) và phục vụ dục lạc (kāmapāricariya), các trường hợp liên quan đến súc sanh không được đề cập giống như các trường hợp liên quan đến con người nam.”
Tathā paṇḍakoti idha manussapaṇḍakova, purisoti ca idha manussapurisova āgato, tasmā amanussitthī amanussapaṇḍako amanussapuriso tiracchānagatitthī tiracchānagatapaṇḍako manussāmanussatiracchānagataubhatobyañjanakā cāti aṭṭha janā idha nāgatā, tesaṃ vasena vatthusaññāvimatibhedavasena āpattibhedābhedavinicchayo, anāgatavāragaṇanā ca asammuyhantena veditabbā, tathā tesaṃ dukamissakādivārā, āpattianāpattibhedavinicchayo ca.
Likewise, here a paṇḍaka (eunuch) means a human paṇḍaka, and a man (purisa) means a human man. Therefore, eight types of beings are not included here: a non-human female, a non-human paṇḍaka, a non-human male, a female animal, a male animal paṇḍaka, and human, non-human, and animal ubhatobyañjanaka (hermaphrodites). The distinction of offenses, or non-distinction, based on the specific type of object, perception, or doubt, and the counting of non-included categories, should be understood without confusion, as should the categories of two-fold mixed offenses, and the distinction between offenses and non-offenses.
Tương tự, ở đây, paṇḍaka (người ái nam ái nữ) có nghĩa là người ái nam ái nữ là con người, và purisa (người nam) có nghĩa là người nam là con người. Do đó, tám loại chúng sanh sau đây không được đề cập ở đây: người nữ không phải con người, người ái nam ái nữ không phải con người, người nam không phải con người, súc sanh nữ, súc sanh ái nam ái nữ, và những người lưỡng tính là con người, không phải con người, hoặc súc sanh. Cần phải phân định rõ ràng sự khác biệt về āpatti (lỗi) và không āpatti, cũng như số lượng các trường hợp không được đề cập, dựa trên sự khác biệt về đối tượng (vatthu), tưởng (saññā) và nghi ngờ (vimati) của chúng, mà không bị nhầm lẫn. Tương tự, các trường hợp dukamissaka (pha trộn hai loại) và các trường hợp khác của chúng, và sự phân định khác biệt về āpatti và anāpatti.
‘‘Tattha amanussapaṇḍakaamanussapurisatiracchānagatitthitiracchānagatapaṇḍakāti cattāro dukkaṭavatthukā, amanussitthimanussaubhatobyañjanakā thullaccayavatthukā, amanussaubhatobyañjanakā tiracchānagataubhatobyañjanakā dukkaṭavatthukā, pāḷiyaṃ pana amanussitthiyā anāgatattā amanussapaṇḍakā, ubhatobyañjanakā purisā ca nāgatā.
“Among these, four incur a Dukkata offense: a non-human paṇḍaka, a non-human male, a female animal, and an animal paṇḍaka. A non-human female and human ubhatobyañjanaka incur a Thullaccaya offense. Non-human ubhatobyañjanaka and animal ubhatobyañjanaka incur a Dukkata offense. In the Pāli, however, a non-human female is not included, nor are non-human paṇḍaka, ubhatobyañjanaka, and males.
Trong số đó, bốn loại là đối tượng của dukkaṭa: người ái nam ái nữ không phải con người, người nam không phải con người, súc sanh nữ, và súc sanh ái nam ái nữ. Người nữ không phải con người và người lưỡng tính là con người là đối tượng của thullaccaya. Người lưỡng tính không phải con người và người lưỡng tính là súc sanh là đối tượng của dukkaṭa. Tuy nhiên, trong Pāḷi, vì người nữ không phải con người không được đề cập, nên người ái nam ái nữ không phải con người và người nam lưỡng tính cũng không được đề cập.
Tiracchānagatitthipaṇḍakaubhatobyañjanakā tiracchānagatapurisena samānagatikattā nāgatā, manussaubhatobyañjanako manussapaṇḍakena samānagatikattā anāgato’’ti vadanti.
Female animals, paṇḍakas, and ubhatobyañjanakas are not included because they are of the same class as animal males. A human ubhatobyañjanaka is not included because he is of the same class as a human paṇḍaka,” they say.
Súc sanh nữ, súc sanh ái nam ái nữ và súc sanh lưỡng tính không được đề cập vì chúng có cùng tính chất với súc sanh nam. Người lưỡng tính là con người không được đề cập vì có cùng tính chất với người ái nam ái nữ là con người.”
Aṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.281) pana ‘‘nāgamāṇavikāyapi supaṇṇamāṇavikāyapi kinnariyāpi gāviyāpi dukkaṭamevā’’ti vuttattā tadeva pamāṇato gahetabbaṃ.
However, in the Aṭṭhakathā, it is stated, “Even with a Nāga maiden, a Supaṇṇa maiden, a Kinnarī, or a cow, it is only a Dukkata.” Therefore, that statement should be taken as the authority.
Tuy nhiên, trong Aṭṭhakathā (Pārā. Aṭṭha. 2.281) đã nói: “Đối với nāgamāṇavikā (thiếu nữ rắn), supaṇṇamāṇavikā (thiếu nữ chim), kinnarī (nữ kinnara), và gāvī (bò cái) đều là dukkaṭa,” do đó, chỉ lời giải thích này mới được xem là chuẩn mực.
Tatrāyaṃ vicāraṇā – ‘‘na, bhikkhave, tiracchānagatassa nisinnaparisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 183) ettha ‘‘tiracchānagatoti yassa upasampadā paṭikkhittā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) aṭṭhakathāyaṃ vuttattā tiracchānagatamanussaviggaho pākatikatiracchānagatato visiṭṭho, tathā yakkhapetatiracchānagatamanussaviggahānaṃ ‘‘tiracchānagatassa ca dukkhuppattiyaṃ apica dukkaṭamevā’’ti ettha visesetvā vuttattā ca ‘‘patanarūpaṃ pamāṇaṃ, na maraṇarūpa’’nti ettha āpattivisesavacanato ca ‘‘ubhato avassute yakkhassa vā petassa vā paṇḍakassa vā tiracchānagatamanussaviggahassa vā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti thullaccayassā’’ti (pāci. 661) sāmaññena vacanato ca so visiṭṭhoti siddhaṃ.
Herein is the deliberation: In the statement, “Bhikkhus, the Pātimokkha should not be recited to an assembly that includes an animal,” in the Aṭṭhakathā, it is stated that “an animal means one whose ordination has been rejected.” Therefore, an animal in human form is distinct from a natural animal. Also, because yakkhas, petas, and animals in human form are mentioned distinctly in the context of “the arising of suffering for an animal, or indeed a Dukkata,” and because of the specific mention of offenses in “the measure is the form of falling, not the form of death,” and also because of the general statement, “If, with both sides oozing (i.e., lustfully), one touches a yakkha, a peta, a paṇḍaka, or an animal in human form, below the collarbone and above the knee-caps, body to body, one incurs a Thullaccaya offense,” it is established that such a being is distinct.
Ở đây có một sự xem xét: Trong lời dạy “Này các tỳ khưu, không nên tụng Pātimokkha trong hội chúng có súc sanh” (Mahāva. 183), trong Aṭṭhakathā (Kaṅkhā. Aṭṭha. Nidāṇavaṇṇanā) đã nói: “Súc sanh (tiracchānagata) là những loài bị cấm thọ giới tỳ khưu.” Do đó, súc sanh có hình dạng con người thì đặc biệt hơn súc sanh thông thường. Tương tự, vì dạ xoa, ngạ quỷ và súc sanh có hình dạng con người được nói đến một cách đặc biệt trong lời dạy “đối với súc sanh, dù có đau khổ nhưng cũng chỉ là dukkaṭa”, và vì có lời dạy đặc biệt về āpatti trong “hình dạng ngã xuống là chuẩn mực, không phải hình dạng chết”, và vì có lời nói chung: “Khi cả hai bên đều bị tiết ra, nếu chạm thân với thân của dạ xoa, ngạ quỷ, paṇḍaka, hoặc súc sanh có hình dạng con người, dưới rốn và trên đầu gối, thì phạm thullaccaya” (Pāci. 661), nên đã xác định rằng chúng là đặc biệt.
Visiṭṭhattā ca tiracchānagatamanussaviggahitthiyā kāyasaṃsaggaṃ samāpajjantassāti viseso hoti, tasmā tattha āpattivisesena bhavitabbaṃ.
And because of its distinct nature, there is a distinction when one enters physical contact with a female animal in human form. Therefore, a specific offense should arise in that case.
Và vì tính đặc biệt đó, nên có sự khác biệt khi một vị tỳ khưu tiếp xúc thân thể với súc sanh nữ có hình dạng con người. Do đó, trong trường hợp đó, āpatti phải là một lỗi đặc biệt.
Yadi kāyasaṃsaggasikkhāpade tiracchānagatamanussaviggahitthīpi adhippetā, rūpasāmaññena saññāvirāgattāsambhavato duṭṭhullavācāattakāmapāricariyasikkhāpadesupi sā vattabbā bhaveyya, sā cānāgatā.
If a woman in the guise of an animal is also intended in the training rule concerning bodily contact (kāyasaṃsagga), then because it is not possible for her to be devoid of perception (saññāvirāga) with respect to the common physical form, she should also be spoken of in the training rules concerning coarse speech (duṭṭhullavācā) and self-service (attakāmapāricariyā), but she is not mentioned.
Nếu trong giới Kāyasaṃsagga, người nữ hóa thân từ loài súc sinh cũng được hàm ý, thì do sự tương đồng về hình tướng và sự không thể có trạng thái vô ái nhiễm về tưởng, người nữ ấy cũng phải được đề cập trong các giới Duṭṭhullavācā và Attakāmapāricariya, nhưng người nữ ấy lại không được đề cập.
Sarūpena saṃkhittavārattā nāgatāti ce?
If it is said that she is not mentioned because the cases are abbreviated in form (sarūpena saṃkhittavārattā), then?
Nếu nói rằng: “Do các trường hợp được tóm tắt nên không được đề cập theo hình tướng của nó ư?”
Itthī ca hoti tiracchānagato ca ubhinnaṃ itthisaññīti idha āgatattā purisaliṅganiddeso na yujjati, tasmā tiracchānagatapuriso ca idha āgato, tiracchānagatamanussaviggahitthiyā pāḷiyaṃ anāgatāyapi dukkaṭameva aṭṭhakathāyaṃ vuttattāti imassa vacanassa kāraṇacchāyā pariyesitabbāti adhippāyo.
Since both a woman and an animal in the human form, both perceived as women, are mentioned here, the designation in the masculine gender is not appropriate. Therefore, an animal in the human form, a male, is also mentioned here. Even though a woman in the guise of an animal is not mentioned in the Pāḷi, a dukkaṭa offense is stated in the commentary (Aṭṭhakathā). The meaning is that the reasoning behind this statement should be sought.
Vì ở đây đã đề cập đến “người nữ và loài súc sinh có tưởng là người nữ”, nên sự chỉ định bằng giống đực là không hợp lý. Do đó, loài súc sinh giống đực cũng được đề cập ở đây. Ý nghĩa là cần phải tìm kiếm bóng dáng lý do của câu nói này: “Mặc dù người nữ hóa thân từ loài súc sinh không được đề cập trong Pāḷi, nhưng chỉ có lỗi dukkaṭa được nói trong Aṭṭhakathā.”
Idaṃ na yujjati.
This is not appropriate.
Điều này không hợp lý.
Itthīnaṃ, purisānañca ekato vacane purisaliṅgasabbhāvato.
Because the masculine gender is present when women and men are spoken of together.
Vì khi nói chung về người nữ và người nam, giống đực được sử dụng.
Idha tiracchānagatapurisapaṇḍakitthiyo tissopi ekato sampiṇḍetvā ‘‘tiracchānagato’’ti vuttaṃ.
Here, the three—an animal male, a paṇḍaka animal, and an animal female—are all combined and referred to as "animal" (tiracchānagato).
Ở đây, ba loại người nữ, người nam hoạn và loài súc sinh được gộp chung lại và gọi là “loài súc sinh”.
Tattha ca manussaviggahāmanussaviggahesu itthipaṇḍakapurisasaññitā yathāsambhavaṃ veditabbā.
Among these three types of animals, the perception of a woman, a paṇḍaka, or a man, should be understood as appropriate, whether they are in human guise or not.
Trong đó, tưởng về người nữ, người hoạn và người nam trong các loài có hình tướng người và không có hình tướng người phải được hiểu tùy theo trường hợp.
Duṭṭhullavācādisikkhāpadadvaye vārānaṃ saṃkhittattā purisatiracchānagatādayo nāgatā.
In the two training rules beginning with coarse speech, males and animals are not mentioned due to the abbreviation of the cases.
Trong hai giới Duṭṭhullavācā và Attakāmapāricariya, các trường hợp về người nam và loài súc sinh, v.v., không được đề cập vì các trường hợp đó được tóm tắt.
Yathāvuttesu āpatti, tathā tatthāpi.
Just as there is an offense in the cases mentioned, so too there is in those other cases.
Lỗi xảy ra trong các trường hợp đã nêu, và cũng tương tự như vậy trong các trường hợp đó.
Aññathā purisaṃ obhāsantassa ca anāpattīti paṇḍakaṃ obhāsantassa ca thullaccayanti mātikāṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.
Otherwise, it is stated in the Mātikāṭṭhakathā that there is no offense for one who addresses a man, but a thullaccaya offense for one who addresses a paṇḍaka.
Nếu không, thì không có lỗi khi nói về người nam, và lỗi thullaccaya khi nói về người hoạn, điều này đã được nói trong Mātikāṭṭhakathā.
Tasmā te vārā saṃkhittāti paññāyantīti.
Therefore, it is understood that those cases are abbreviated.
Vì vậy, rõ ràng là các trường hợp đó được tóm tắt.
Viseso ca paṇḍake, purise, tiracchānagate ca itthisaññissa atthi, tathāpi tattha dukkaṭaṃ vuttaṃ, tasmā aṭṭhakathāyaṃ vuttameva pamāṇanti dvinnametesaṃ vādānaṃ yattha yutti vā kāraṇaṃ vā atirekaṃ dissati, taṃ vicāretvā gahetabbanti āricayo.
There is a distinction for a bhikkhu who perceives a paṇḍaka, a man, or an animal as a woman, yet a dukkaṭa offense is mentioned there. Therefore, what is stated in the commentary is the authority. Thus, the meaning is that, among these two views, whichever one shows more appropriateness or reason should be investigated and adopted by the teachers.
Có sự khác biệt đối với một tỳ khưu có tưởng là người nữ khi đối với người hoạn, người nam và loài súc sinh, tuy nhiên, lỗi dukkaṭa đã được nói ở đó. Do đó, điều đã nói trong Aṭṭhakathā là tiêu chuẩn. Vì vậy, giáo thọ sư nói rằng: “Nơi nào có lý lẽ hoặc nguyên nhân vượt trội trong hai luận điểm này, thì nên xem xét và chấp nhận điều đó.”
Evarūpesu ṭhānesu suṭṭhu vicāretvā kathetabbaṃ.
In such instances, one should speak only after thorough investigation.
Ở những trường hợp như vậy, cần phải xem xét kỹ lưỡng rồi mới nói.
Tattha pāḷiyaṃ āgatavāragaṇanā tāva evaṃ saṅkhepato veditabbā – itthimūlakā pañca vārā paṇḍakapurisatiracchānagatamūlakā ca pañca pañcāti vīsati vārā ekamūlakā, tathā dumūlakā vīsati, missakamūlakā vīsatīti saṭṭhi vārā, tāni tīṇi vīsatikāni honti.
In this connection, the enumeration of the cases mentioned in the Pāḷi should be briefly understood as follows: five cases based on a woman, and five each based on a paṇḍaka, a man, and an animal—thus twenty cases are single-rooted (ekamūlakā). Similarly, there are twenty double-rooted (dumūlakā) and twenty mixed-rooted (missakamūlakā), making sixty cases in total. These become three sets of twenty.
Trong đó, số lượng các trường hợp được đề cập trong Pāḷi cần được hiểu tóm tắt như sau: năm trường hợp có gốc là người nữ, và năm trường hợp có gốc là người hoạn, người nam, loài súc sinh, mỗi loại năm trường hợp, tổng cộng hai mươi trường hợp có một gốc. Tương tự, hai mươi trường hợp có hai gốc, và hai mươi trường hợp có gốc hỗn hợp, tổng cộng sáu mươi trường hợp. Những trường hợp này tạo thành ba nhóm hai mươi.
Ekekasmiṃ vīsatike ekekamūlavāraṃ gahetvā kāyena kāyapaṭibaddhavārā tayo vuttā.
In each set of twenty, taking one root-case, three cases related to body-to-body contact (kāyena kāyapaṭibaddhavārā) are mentioned.
Trong mỗi nhóm hai mươi, lấy một trường hợp gốc và ba trường hợp liên quan đến thân được nói là "thân chạm thân".
Sesā sattapaññāsa vārā saṃkhittā, tathā kāyapaṭibaddhena kāyavārā tayo vuttā, sesā saṃkhittā, evaṃ kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhavārepi nissaggiyena kāyavārepi nissaggiyena kāyapaṭibaddhavārepi nissaggiyena nissaggiyavārepi tayo tayo vārā vuttā, sesā saṃkhittā.
The remaining fifty-seven cases are abbreviated. Similarly, three cases of body contact by means of a body-related object (kāyapaṭibaddhena kāyavārā) are mentioned, the rest are abbreviated. In the same way, three cases each are mentioned for body-related contact by means of a body-related object, for contact with the body by means of a Nissaggiya object, for contact with a body-related object by means of a Nissaggiya object, and for contact with a Nissaggiya object by means of a Nissaggiya object; the rest are abbreviated.
Năm mươi bảy trường hợp còn lại được tóm tắt. Tương tự, ba trường hợp thân chạm thân được nói là "thân liên quan đến thân", các trường hợp còn lại được tóm tắt. Cứ như vậy, trong các trường hợp thân chạm thân, thân liên quan đến thân, thân chạm vật bị bỏ rơi, thân liên quan đến vật bị bỏ rơi, vật bị bỏ rơi chạm vật bị bỏ rơi, mỗi loại có ba trường hợp được nói, các trường hợp còn lại được tóm tắt.
Evaṃ channaṃ tikānaṃ vasena aṭṭhārasa vārā āgatāti sarūpato vuttā, sesā dvecattālīsādhikāni tīṇi vārasatāni saṃkhittāni.
Thus, eighteen cases are stated as present in their full form by way of six triads, and the remaining three hundred and forty-two cases are abbreviated.
Như vậy, mười tám trường hợp được đề cập theo hình tướng trong sáu nhóm ba. Ba trăm bốn mươi hai trường hợp còn lại được tóm tắt.
Tato paraṃ mātugāmassa sārattapakkhe kāyena kāyanti ekamekaṃ vaḍḍhetvā pubbe vuttā aṭṭhārasa vārā āgatāti ekavīsati vārā sarūpena āgatā, navanavutādhikāni tīṇi vārasatāni saṃkhittāni.
Beyond that, in the category of lustful intent towards a woman, eighteen cases previously mentioned are presented in their full form by adding one by one to "body-to-body contact" (kāyena kāyaṃ), making twenty-one cases mentioned in their full form; three hundred and ninety-nine cases are abbreviated.
Sau đó, trong trường hợp người nữ có tâm ái nhiễm, mười tám trường hợp đã nói trước đây được tăng thêm từng trường hợp "thân chạm thân", tổng cộng hai mươi mốt trường hợp được đề cập theo hình tướng. Ba trăm chín mươi chín trường hợp còn lại được tóm tắt.
Tato paraṃ āpattānāpattidīpakā cattāro sevanādhippāyamūlakā cattāro mokkhādhippāyamūlakāti dve catukkā āgatā.
Beyond that, four cases based on the intention to indulge (sevanādhippāyamūlakā) and four cases based on the intention for release (mokkhādhippāyamūlakā), which clarify offenses and non-offenses, are mentioned as two sets of four.
Sau đó, có hai nhóm bốn trường hợp được đề cập, bốn trường hợp dựa trên ý định thực hành tội và bốn trường hợp dựa trên ý định thoát tội, để làm rõ lỗi và không lỗi.
Tatthāyaṃ viseso – yadidaṃ mātikāya parāmasanapadaṃ, tena yasmā āmasanādīni chupanapariyosānāni dvādasapi padāni gahitāni, tasmā paduddhāraṃ akatvā ‘‘āmasanā parāmasanaṃ chupana’’nti āha.
Here is the distinction: because the term 'parāmasana' in the Mātikā embraces all twelve terms from 'āmasana' up to 'chupana', it is stated as "touching (āmasanā), handling (parāmasanaṃ), grasping (chupanaṃ)" without extracting individual terms.
Ở đây có một điểm đặc biệt: vì từ parāmasana trong Mātikā đã bao gồm mười hai từ từ āmasana đến chupana, nên không cần phải giải thích từng từ mà chỉ nói “āmasana, parāmasana, chupana”.
Parāmasanaṃ nāma āmasanā.
Parāmasanaṃ means āmasana (touching).
Parāmasana có nghĩa là āmasana (chạm).
‘‘Chupana’’nti hi vutte parāmasanampi visuṃ ekattaṃ bhaveyyāti veditabbaṃ.
It should be understood that if "chupana" were stated alone, "parāmasana" would also be considered a distinct unit.
Cần hiểu rằng nếu chỉ nói “chupana”, thì parāmasana cũng sẽ là một từ riêng biệt.
Itthī ca hoti itthisaññī cāti imasmiṃ paṭhamavāre eva dvādasapi āmasanādīni yojetvā dassitāni.
In this first case, "she is a woman and he perceives her as a woman," all twelve terms, beginning with āmasana, are shown combined.
Mười hai từ āmasana và các từ khác đã được kết hợp và trình bày trong trường hợp đầu tiên này: “là người nữ và có tưởng là người nữ”.
Tato paraṃ ādimhi dve padānīti cattāri padāni āgatāni, itarāni saṃkhittānīti veditabbāni.
Beyond that, the first two terms are mentioned, making four terms in total, while the others are to be understood as abbreviated.
Sau đó, hai từ đầu tiên và hai từ khác đã được đề cập, các từ còn lại được hiểu là đã được tóm tắt.
Nissaggiyena kāyavārādīsu pana sabbākārena alābhato āmasanamevekaṃ āgataṃ, netarāni.
However, in the cases of contact with the body by means of a Nissaggiya object, etc., only "āmasana" (touching) is mentioned due to the complete absence of other forms, not the others.
Tuy nhiên, trong các trường hợp như nissaggiyena kāyavāra, v.v., chỉ có một từ āmasana được đề cập vì không thể có tất cả các cách, chứ không phải các từ khác.
‘‘Sañcopeti haratī’’ti pāṭho, sañcopeti ca.
The reading is "sañcopeti harati" and "sañcopeti" (he moves, he carries, and he moves to and fro).
Có bản văn là “sañcopeti haratī” (làm lay động, mang đi), và cũng có “sañcopeti” (làm lay động).
Gaṇṭhipadesu pana ‘‘purimanayenevāti rajjuvatthādīhi parikkhipane’’ti ca pacchā ‘‘purimanayenevāti sammasanā hotī’’ti ca ‘‘veṇiggāhe āpattiyā paññattattā lomaphusanepi saṅghādiseso’’ti ca ‘‘taṃ pakāsetuṃ upādinnakena hītiādi vutta’’nti ca likhitaṃ.
In the Gaṇṭhipadas, it is written: "purimanayeneva means surrounding with ropes, clothes, etc."; and later, "purimanayeneva means it is grasping"; and "a saṅghādisesa offense is laid down for grasping a braid of hair, even for touching hair"; and "to clarify that, upādinnakena hi etc. is stated."
Trong các Gaṇṭhipada thì có ghi: “ purimanayenevā (cũng theo cách trước) có nghĩa là bao quanh bằng dây thừng, vải vóc, v.v.” và sau đó “ purimanayenevā (cũng theo cách trước) có nghĩa là chạm vào” và “vì lỗi đã được chế định trong việc nắm bím tóc, nên ngay cả khi chạm vào lông cũng là saṅghādisesa” và “để làm rõ điều đó, đã nói upādinnakena hi (thật vậy, với vật đã được nắm giữ), v.v.”
Yathāniddiṭṭhaniddeseti imasmiṃyeva yathāniddiṭṭhe niddese.
Yathāniddiṭṭhaniddese (in the explanation as specified) means in this very explanation as specified.
Yathāniddiṭṭhaniddese (trong lời giải thích đã được chỉ định như vậy) có nghĩa là trong chính lời giải thích đã được chỉ định như vậy.
‘‘Sadisaṃ aggahesī’’ti vutte tādisaṃ aggahesīti garukaṃ tattha kārayeti attho, kāyasaṃsaggavibhaṅge vāti attho.
When it is said "he took something similar," it means he took something similar to the object he intended to take, incurring a grave offense there; this is the meaning in the Kāyasaṃsaggavibhaṅga.
Khi nói “sadisaṃ aggahesī” (nắm giữ cái tương tự), có nghĩa là nắm giữ cái tương tự như cái đã định, tức là gây ra lỗi nặng ở đó, hoặc có nghĩa là trong phần phân tích giới Kāyasaṃsagga.
Itaropi kāyapaṭibaddhachupanako.
The other person is one who grasps a body-related object.
Người khác chạm vào vật liên quan đến thân cũng vậy.
Gahaṇe cāti gahaṇaṃ vā.
Gahaṇe cā means taking.
Gahaṇe cā (và khi nắm giữ) có nghĩa là sự nắm giữ.
Virāgiteti viraddhe.
Virāgite means when one is free from lust.
Virāgite (khi đã hết ái nhiễm) có nghĩa là khi đã lìa ái nhiễm.
Sārattanti kāyasaṃsaggarāgena rattaṃ, attanā adhippetanti attho.
Sārattaṃ means one attached by the passion of bodily contact; it means one desired by oneself.
Sārattaṃ (ái nhiễm) có nghĩa là ái nhiễm do dục chạm thân, tức là người nữ được mình mong muốn.
‘‘Mātubhaginiādivirattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ ñātipemavasena gaṇhi, ettha dukkaṭaṃ yuttaṃ.
If he takes an unlustful mother or sister with the intention of "I will take my unlustful mother or sister," driven by family affection, a dukkaṭa offense is appropriate here.
Nếu có ý định “Tôi sẽ nắm giữ người đã hết ái nhiễm như mẹ, chị em, v.v.” và nắm giữ người đã hết ái nhiễm do tình thân quyến, thì ở đây lỗi dukkaṭa là hợp lý.
‘‘Kāyasaṃsaggarāgaṃ vā sārattaṃ gaṇhissāmī’’ti virattaṃ mātaraṃ gaṇhi, anadhippetaṃ gaṇhi.
If he takes an unlustful mother with the intention of "I will take a lustful one, one with the passion of bodily contact," he takes one not intended.
Nếu có ý định “Tôi sẽ nắm giữ người nữ ái nhiễm do dục chạm thân” nhưng lại nắm giữ người mẹ đã hết ái nhiễm, tức là nắm giữ người không được mong muốn.
Ettha mahāsumattheravādena thullaccayaṃ ‘‘kāyaṃ gaṇhissāmī’’ti kāyappaṭibaddhaṃ gaṇhāti, thullaccayanti laddhikattā.
Here, according to the teaching of Mahāsumatthera, it is a thullaccaya offense, because it is held that "if one intends to take the body and takes a body-related object, it is a thullaccaya."
Ở đây, theo luận điểm của Đại Trưởng lão Mahāsumatta, lỗi thullaccaya là “nếu có ý định ‘tôi sẽ nắm giữ thân’ mà nắm giữ vật liên quan đến thân, thì đó là lỗi thullaccaya” do có quan điểm như vậy.
‘‘Itthī ca hoti itthisaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti saṅghādisesassā’’ti (pārā. 273) vacanato saṅghādisesopi khāyati.
According to the statement, "If she is a woman and he perceives her as a woman and is lustful, and the bhikkhu touches her body with his body, it is a saṅghādisesa offense," a saṅghādisesa also seems appropriate.
Theo lời dạy “là người nữ và có tưởng là người nữ, có tâm ái nhiễm, và tỳ khưu chạm thân người nữ đó bằng thân, thì phạm lỗi saṅghādisesa”, lỗi saṅghādisesa cũng rõ ràng.
‘‘Virattaṃ gaṇhissāmī’’ti sārattaṃ gaṇhāti, etthapi saṅghādisesova khāyati ‘‘nīlaṃ ghaṭṭessāmī’ti kāyaṃ ghaṭṭeti, saṅghādiseso’’ti vacanato.
If one intends to take an unlustful person but takes a lustful one, a saṅghādisesa also seems appropriate here, according to the statement: "If one intends to touch blue but touches the body, it is a saṅghādisesa."
Nếu có ý định “Tôi sẽ nắm giữ người đã hết ái nhiễm” nhưng lại nắm giữ người có tâm ái nhiễm, thì ở đây cũng rõ ràng là lỗi saṅghādisesa, theo lời dạy “nếu có ý định ‘tôi sẽ chạm vào màu xanh’ nhưng lại chạm vào thân, thì là lỗi saṅghādisesa”.
Ettha pana ‘‘na pubbabhāge kāyasaṃsaggarāgattā’’ti anugaṇṭhipade kāraṇaṃ vuttaṃ.
Here, however, the reason is given in the Anugaṇṭhipada: "not because of lust for bodily contact in the initial stage."
Tuy nhiên, trong Anugaṇṭhipada, lý do được nêu là “không phải do ái nhiễm chạm thân ở giai đoạn đầu”.
Keci pana ‘‘garukāpattibhayena ‘nīlameva ghaṭṭessāmī’ti vāyāmanto kāyaṃ ghaṭṭeti, pubbabhāge tassa ‘kāyapaṭibaddhaṃ ghaṭṭessāmī’ti pavattattā dukkaṭena bhavitabba’’nti vadanti.
Some say that if one, fearing a grave offense, endeavors to touch only a blue object but touches the body, a dukkaṭa should be incurred, because in the initial stage, his intention was to touch a body-related object.
Một số người nói rằng: “Nếu vì sợ lỗi nặng mà cố gắng ‘chỉ chạm vào màu xanh’ nhưng lại chạm vào thân, thì do ở giai đoạn đầu có ý định ‘tôi sẽ chạm vào vật liên quan đến thân’, nên phải là lỗi dukkaṭa.”
Dhammasiritthero ‘‘evarūpe saṅghādiseso’’ti vadati kira.
Dhammasiritthera reportedly says that in such a case, it is a saṅghādisesa.
Nghe nói Trưởng lão Dhammasiri nói rằng: “Trong trường hợp như vậy là lỗi saṅghādisesa.”
‘‘Itthiubhatobyañjanakaitthiyā purisaubhatobyañjanakapurise vuttanayena āpattibhedo, itthiliṅgassa paṭicchannakālepi itthivaseneva āpattī’’ti vadanti.
They say that the types of offenses for a woman with both characteristics and a man with both characteristics are as stated, and even when a woman's genital is concealed, the offense is still according to her female gender.
Họ nói rằng: “Sự khác biệt về lỗi xảy ra theo cách đã nói đối với người nữ có hai giới tính và người nam có hai giới tính. Ngay cả khi giới tính nữ bị che giấu, lỗi vẫn xảy ra theo cách của người nữ.”
281. Tiṇaṇḍupakanti hiriverādimūlāni gahetvā kattabbaṃ.
Tiṇaṇḍupakaṃ is that which is made by taking roots of hirivera (fragrant screwpine) and so on.
Tiṇaṇḍupaka (vòng cỏ) là vật được làm bằng cách lấy rễ cây hirivera, v.v.
Tālapaṇṇamuddikanti tālapaṇṇamayaṃ aṅgulimuddikaṃ, tena tālapaṇṇamayaṃ kaṭaṃ, kaṭisuttakaṃ, kaṇṇapiḷandhanādi sabbaṃ na vaṭṭatīti siddhaṃ.
Tālapaṇṇamuddikaṃ means a finger ring made of palm leaves. By this, it is established that wristlets made of palm leaves, waistbands, earrings, etc., are all not permissible.
Tālapaṇṇamuddika (nhẫn lá cọ) là nhẫn đeo ngón tay làm bằng lá cọ. Qua đó, rõ ràng là tất cả các vật như vòng chân, dây lưng, đồ trang sức tai, v.v., làm bằng lá cọ đều không được phép.
Tambapaṇṇivāsino itthirūpaṃ likhitaṃ, kaṭikapaṭañca na chupanti kira.
The bhikkhus residing in Tambapaṇṇi (Sri Lanka) reportedly do not touch images of women or loincloths that have been drawn.
Nghe nói rằng các tỳ khưu sống ở Tambapaṇṇī không chạm vào hình người nữ được vẽ và cả y phục che thân.
Ākarato muttamatto.
A mere pearl from the ocean.
Chỉ là một loại đá quý được lấy từ biển.
Ratanamissoti alaṅkāratthaṃ kato kañcanalatādivinaddho.
Ratanamisso (mixed with jewels) means a conch shell adorned with golden vines and so on, made for decoration.
Ratanamisso (trộn lẫn đá quý) là vỏ ốc được làm để trang trí, được gắn kết với dây vàng, v.v.
Suvaṇṇena saddhiṃ yojetvā pacitvāti suvaṇṇarasaṃ pakkhipitvā pacitvā.
Having mixed and cooked with gold means having put in gold liquid and cooked.
Hòa lẫn với vàng và nấu chín nghĩa là cho nước vàng vào và nấu chín.
Bījato dhātupāsāṇato paṭṭhāya.
From the seed, that is, from the ore-stone, onward.
Từ hạt giống (nghĩa là) từ quặng đá khoáng trở đi.
Thero na kappatīti ‘‘tumhākaṃ pesita’’nti vuttattā.
It is not allowable for the Elder because it was said, "sent for your Reverences."
Vị Trưởng lão không được phép là vì đã nói rằng “được gửi đến cho quý vị”.
‘‘Cetiyassa pūjaṃ karothā’’ti vutte vaṭṭati kira.
If it is said, "Make an offering to the cetiya," then it is indeed allowable.
Nếu nói “Hãy cúng dường cho bảo tháp”, thì e rằng được phép.
Bubbuḷakaṃ tārakaṃ.
Bubbuḷaka means a star.
Bubbuḷakaṃ (nghĩa là) ngôi sao.
Ārakūṭalohampi jātarūpagatikameva.
Even ārakūṭa metal is indeed similar to gold.
Đồng ārakūṭa cũng giống như vàng.
283. Tatiye tayo saṅghādisesavārā tayo thullaccayavārā tayo dukkaṭavārā tayo kāyapaṭibaddhavārāti dvādasa vārā sarūpena āgatā.
In the third, twelve instances appear in their full form: three Saṅghādisesa instances, three Thullaccaya instances, three Dukkaṭa instances, and three Kāyapaṭibaddha instances.
Trong giới học thứ ba, có mười hai trường hợp được nêu rõ: ba trường hợp saṅghādisesa, ba trường hợp thullaccaya, ba trường hợp dukkaṭa và ba trường hợp kāyapaṭibaddha.
Tattha tayo saṅghādisesavārā dutiyasikkhāpade vuttāti tiṇṇaṃ vīsatikānaṃ ekekamūlā vārāti veditabbā, tasmā idha visesāti paṇṇāsa vārā saṃkhittā honti, aññathā itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… āpatti thullaccayassa.
Among these, the three Saṅghādisesa instances are mentioned in the second training rule, and thus, it should be understood that each of these is based on one of the three Vīsatitikā. Therefore, there are fifty special instances abbreviated here, otherwise, if taken in another way: if it is a woman, and he is doubtful and lustful, and the bhikkhu, referring to the woman's excretory or urinary passage, speaks of her beauty... (and so on) ...there is an offense of Thullaccaya.
Trong đó, ba trường hợp saṅghādisesa đã được nêu trong giới học thứ hai, nên cần hiểu rằng đây là các trường hợp có một gốc từ ba bộ vīsati. Do đó, ở đây có năm mươi trường hợp đặc biệt được tóm tắt. Nếu không, nếu một người phụ nữ có sự nghi ngờ và dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào bộ phận sinh dục hoặc đường tiểu của người phụ nữ đó mà nói lời khen ngợi… v.v… thì phạm thullaccaya.
Itthī ca hoti paṇḍakapurisasaññī tiracchānagatasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati akkosatipi, āpatti thullaccayassa.
If it is a woman and he perceives her as a paṇḍaka man or as an animal, and he is lustful, and the bhikkhu, referring to the woman's excretory or urinary passage, speaks of her beauty, or abuses her, there is an offense of Thullaccaya.
Nếu một người phụ nữ có sự nhận thức là người hoạn hoặc loài súc vật, và có dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào bộ phận sinh dục hoặc đường tiểu của người phụ nữ đó mà nói lời khen ngợi hoặc mắng chửi, thì phạm thullaccaya.
Paṇḍako ca hoti paṇḍakasaññī sāratto ca, bhikkhu ca naṃ paṇḍakassa vaccamaggaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati, āpatti thullaccayassāti evamādīnaṃ āpattiṭṭhānānaṃ anāpattiṭṭhānatā āpajjeyya, na cāpajjati, paṇḍake itthisaññissa dukkaṭanti dīpetuṃ ‘‘itthī ca paṇḍako ca ubhinnaṃ itthisaññī āpatti saṅghādisesena dukkaṭassā’’ti vuttattā ‘‘paṇḍake paṇḍakasaññissa thullaccaya’’nti vuttameva hoti, tasmā sabbattha saṃkhittavāresu thullaccayaṭṭhāne thullaccayaṃ, dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭampi vuttameva hotīti veditabbaṃ.
If it is a paṇḍaka and he perceives him as a paṇḍaka, and he is lustful, and the bhikkhu, referring to the paṇḍaka's excretory passage, speaks of his beauty, there is an offense of Thullaccaya. If such instances of offense were not to incur an offense, it would be problematic. Since it is stated that for a paṇḍaka, for one who perceives a woman, there is a Dukkaṭa, it is therefore implied that for a paṇḍaka, for one who perceives a paṇḍaka, there is a Thullaccaya. Thus, it should be understood that in all abbreviated instances, Thullaccaya is applied where appropriate for Thullaccaya, and Dukkaṭa is applied where appropriate for Dukkaṭa.
Nếu một người hoạn có sự nhận thức là người hoạn và có dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào bộ phận sinh dục của người hoạn đó mà nói lời khen ngợi, thì phạm thullaccaya. Nếu không, các trường hợp phạm tội như vậy sẽ trở thành không phạm tội, nhưng điều đó không đúng. Để chỉ ra rằng nếu có sự nhận thức là phụ nữ đối với người hoạn thì phạm dukkaṭa, đã nói rằng “Nếu là phụ nữ và người hoạn, cả hai đều có sự nhận thức là phụ nữ thì phạm dukkaṭa với saṅghādisesa”. Do đó, ở khắp mọi nơi trong các trường hợp tóm tắt, cần hiểu rằng thullaccaya ở chỗ thullaccaya và dukkaṭa ở chỗ dukkaṭa cũng đã được nói đến.
Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā vaccamaggaṃ passāvamaggaṃ ṭhapetvā adhakkhakaṃ ubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… thullaccayassā’’tiādinā nayena thullaccayakhettepi yathāsambhavaṃ uddharitabbā.
Similarly, in the field of Thullaccaya, instances such as, "If it is a woman, and he is doubtful and lustful, and the bhikkhu, not referring to her excretory or urinary passage, but to her body below the armpits or above the kneecaps, speaks of her beauty... (and so on) ...there is a Thullaccaya," should be extracted as appropriate.
Tương tự, các trường hợp thullaccaya cũng cần được trích dẫn tùy theo khả năng trong lĩnh vực thullaccaya, theo cách như “Nếu một người phụ nữ có sự nghi ngờ và dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào phần dưới thắt lưng hoặc trên đầu gối của người phụ nữ đó, ngoài bộ phận sinh dục và đường tiểu, mà nói lời khen ngợi… v.v… thì phạm thullaccaya”.
Tathā ‘‘itthī ca hoti vematiko sāratto ca, bhikkhu ca naṃ itthiyā kāyapaṭibaddhaṃ ādissa vaṇṇampi bhaṇati…pe… dukkaṭassā’’tiādinā nayena kāyapaṭibaddhavārāpi yathāsambhavaṃ uddharitabbā.
Likewise, the Kāyapaṭibaddha instances, such as, "If it is a woman, and he is doubtful and lustful, and the bhikkhu, referring to a part of her body, speaks of her beauty... (and so on) ...there is a Dukkaṭa," should also be extracted as appropriate.
Tương tự, các trường hợp kāyapaṭibaddha cũng cần được trích dẫn tùy theo khả năng, theo cách như “Nếu một người phụ nữ có sự nghi ngờ và dục vọng, và một tỳ khưu chỉ vào một bộ phận gắn liền với thân thể của người phụ nữ đó mà nói lời khen ngợi… v.v… thì phạm dukkaṭa”.
Kāyappaṭibaddhavārattikaṃ viya nissaggiyavārattikaṃ labbhamānampi āpattivisesābhāvato na uddhaṭaṃ.
Even though a set of three Nissaggiya instances could be obtained, similar to the set of three Kāyapaṭibaddha instances, they are not extracted due to the absence of a distinct offense.
Mặc dù có thể có ba trường hợp nissaggiya tương tự như ba trường hợp kāyapaṭibaddha, nhưng chúng không được trích dẫn vì không có sự khác biệt về lỗi.
Kāyappaṭibaddhavārattike pana dinnanayattā tampi tadanulomā vārā ca uddharitabbā.
However, in the set of three Kāyapaṭibaddha instances, due to the method given, those instances and the instances conforming to them should also be extracted.
Tuy nhiên, trong ba trường hợp kāyapaṭibaddha, vì phương pháp đã được đưa ra, nên các trường hợp đó và các trường hợp tương ứng cũng cần được trích dẫn.
Sabbattha na-viññū taruṇadārikā, mahallikā ummattikādikā ca anadhippetā, pageva pākatikā tiracchānagatitthīnaṃ, tathā paṇḍakādayopīti veditabbā.
In all cases, unintelligent young girls, old women, insane women, and so on, are not intended, much less ordinary animal females; similarly, paṇḍakas and others are also not intended, so it should be understood.
Cần hiểu rằng ở khắp mọi nơi, những cô gái trẻ chưa có nhận thức, những người phụ nữ lớn tuổi, những người điên, v.v., không được đề cập đến, huống chi là những người phụ nữ súc vật bình thường, và cả những người hoạn, v.v.
Sesaṃ dutiye vuttanayeneva veditabbaṃ.
The rest should be understood according to the method stated in the second.
Phần còn lại cần được hiểu theo phương pháp đã nêu trong giới học thứ hai.
285. Vuttanayamevāti ‘‘kāyasaṃsagge itthilakkhaṇenā’’ti likhitaṃ.
It is the same method as stated means that it is written as "by the characteristic of a woman in bodily contact."
Theo phương pháp đã nêu nghĩa là “trong sự tiếp xúc thân thể, với đặc điểm của phụ nữ” đã được viết.
‘‘Itthilakkhaṇenā’’ti kira mahāaṭṭhakathāpāṭho.
"By the characteristic of a woman" is said to be the reading in the Mahāaṭṭhakathā.
“Với đặc điểm của phụ nữ” e rằng là văn bản của Đại Chú Giải.
Sīsaṃ na etīti akkosanaṃ na hoti, ghaṭite pana hoti.
It does not head means it is not abuse, but it becomes abuse when combined.
Không đạt đến đỉnh điểm nghĩa là không phải là lời mắng chửi, nhưng khi kết hợp thì là lời mắng chửi.
Tatrāyaṃ viseso – imehi tīhi ghaṭite eva saṅghādiseso vaccamaggapassāvamaggānaṃ niyatavacanattā, accoḷārikattā vā, na aññehi animittāsītiādīhi aṭṭhahi.
There is this distinction: a Saṅghādisesa arises only when combined with these three (Sikharaṇī, Sambhinnā, Ubhatobyañjanā), due to their being specific terms for the excretory and urinary passages, or due to their extreme grossness, not with the other eight such as 'animittāsi'.
Ở đây có một điểm khác biệt: saṅghādisesa chỉ xảy ra khi kết hợp với ba từ này (sikharaṇī, sambhinnā, ubhatobyañjanā), vì chúng là những từ cố định chỉ bộ phận sinh dục và đường tiểu, hoặc vì chúng quá thô tục, chứ không phải với tám từ khác như animittāsī, v.v.
Tattha alohitāsi, dhuvalohitāsi, dhuvacoḷāsi, paggharaṇīsi, itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsīti etāni cha maggānaṃ aniyatavacanāni, animittāsi, nimittamattāsīti dve padāni anaccoḷārikāni ca, yato aṭṭhapadāni ‘‘saṅghādisesaṃ na janentī’’ti vuttāni, tasmā tāni thullaccayavatthūni.
Among these, 'alohitāsi', 'dhuvalohitāsi', 'dhuvacoḷāsi', 'paggharaṇīsi', 'itthipaṇḍakāsi', 'vepurisikāsi'—these six are indeterminate terms for the passages, and the two terms 'animittāsi', 'nimittamattāsi' are not extremely gross. Since it is stated that these eight terms "do not generate a Saṅghādisesa," they are therefore instances of Thullaccaya.
Trong đó, sáu từ alohitāsi, dhuvalohitāsi, dhuvacoḷāsi, paggharaṇīsi, itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsi là những từ không cố định chỉ các đường, và hai từ animittāsi, nimittamattāsi là những từ không quá thô tục. Vì tám từ này được nói là “không gây ra saṅghādisesa”, nên chúng là các trường hợp thullaccaya.
Paribbājakavatthumhi viya akkosamattattā dukkaṭavatthūnīti eke.
Some say they are instances of Dukkaṭa, being merely abuse, like in the case of a wandering ascetic.
Một số người nói rằng chúng là các trường hợp dukkaṭa vì chỉ là lời mắng chửi, giống như trong trường hợp của người du sĩ.
Itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsīti etāneva padāni sakalasarīrasaṇṭhānabhedadīpakāni suddhāni saṅghādisesaṃ na janenti sakalasarīrasāmaññattā, itarāni janenti asāmaññattā.
If the terms 'itthipaṇḍakāsi' and 'vepurisikāsi' are pure indicators of a bodily difference of the entire body, they do not generate a Saṅghādisesa due to referring to the general nature of the entire body, whereas the other terms do generate it due to not referring to the general nature.
Các từ itthipaṇḍakāsi, vepurisikāsi này, nếu chỉ đơn thuần là những từ chỉ sự khác biệt về hình dạng toàn thân, thì không gây ra saṅghādisesa vì chúng là những từ chung cho toàn thân. Các từ khác thì gây ra saṅghādisesa vì chúng không chung chung.
Tāni hi passāvamaggameva dīpenti sikharaṇī-padaṃ viya.
For these indeed indicate only the urinary passage, like the term 'sikharaṇī'.
Thật vậy, những từ đó chỉ rõ đường tiểu, giống như từ sikharaṇī.
Ubhatobyañjanāsīti vacanaṃ pana purisanimittena asaṅghādisesavatthunā missavacanaṃ.
However, the expression ubhatobyañjanāsi is a mixed term with a non-Saṅghādisesa instance related to the male organ.
Tuy nhiên, từ ubhatobyañjanāsi là một từ pha trộn với trường hợp không phạm saṅghādisesa đối với dấu hiệu của nam giới.
Purisaubhatobyañjanakassa ca itthinimittaṃ paṭicchannaṃ, purisanimittaṃ pākaṭaṃ hoti.
For a person with both male and female characteristics (ubhatobyañjanaka), the female organ is concealed, and the male organ is manifest.
Đối với người lưỡng tính nam, dấu hiệu nữ bị che giấu, còn dấu hiệu nam thì lộ rõ.
Yadi tampi janeti, kathaṃ animittāsītiādipadāni na saṅghādisesaṃ janentīti eke, taṃ na yuttaṃ.
If that also generates an offense, how do terms like 'animittāsi' not generate a Saṅghādisesa? Some say they do generate it. This is not appropriate.
Nếu điều đó cũng gây ra lỗi, thì tại sao các từ như animittāsi, v.v., lại không gây ra saṅghādisesa? Một số người nói rằng chúng gây ra lỗi. Điều đó không đúng.
Purisassapi nimittādhivacanato, ‘‘methunupasaṃhitāhi saṅghādiseso’’ti mātikāya lakkhaṇassa vuttattā ca methunupasaṃhitāhipi obhāsane paṭivijānantiyā saṅghādiseso, appaṭivijānantiyā thullaccayaṃ, itarehi obhāsane paṭivijānantiyā thullaccayaṃ, appaṭivijānantiyā dukkaṭanti eke, sabbaṃ suṭṭhu vicāretvā gahetabbaṃ.
Because the term 'nimitta' also refers to the male organ, and because the characteristic of Saṅghādisesa is mentioned in the mātikā as "related to sexual intercourse," some say that if one speaks with terms related to sexual intercourse and the woman understands, there is a Saṅghādisesa; if she does not understand, there is a Thullaccaya. If one speaks with other terms and she understands, there is a Thullaccaya; if she does not understand, there is a Dukkaṭa. Everything should be carefully considered and understood.
Vì nó cũng là tên gọi của dấu hiệu nam, và vì đặc điểm của saṅghādisesa đã được nêu trong mātikā là “saṅghādisesa với những lời liên quan đến hành vi tình dục”, nên khi nói những lời liên quan đến hành vi tình dục, nếu người phụ nữ hiểu thì phạm saṅghādisesa, nếu không hiểu thì phạm thullaccaya. Khi nói những lời khác, nếu người phụ nữ hiểu thì phạm thullaccaya, nếu không hiểu thì phạm dukkaṭa. Một số người nói như vậy. Tất cả cần được xem xét kỹ lưỡng và chấp nhận.
290. Catutthe tayo saṅghādisesavārā āgatā, sesā sattapaññāsa vārā thullaccayadukkaṭāpattikāya saṃkhittāti veditabbā, tato aññataro asambhavato idha na uddhaṭo.
290. In the fourth, three Saṅghādisesa instances are presented, while the remaining fifty-seven instances, which incur Thullaccaya and Dukkaṭa offenses, are to be understood as abbreviated, since no other (type of offense) is possible, they are not extracted here.
Trong giới học thứ tư, ba trường hợp saṅghādisesa đã được nêu ra. Cần hiểu rằng năm mươi bảy trường hợp còn lại được tóm tắt trong các lỗi thullaccaya và dukkaṭa. Một trường hợp khác không thể xảy ra nên không được trích dẫn ở đây.
Sesayojanakkamo vuttanayena veditabbo.
The rest of the combination method should be understood according to what has been stated.
Trình tự kết hợp còn lại cần được hiểu theo phương pháp đã nêu.
Nagaraparikkhārehīti pākāraparikhādīhi nagaraparivārehi.
By the city's defenses means by the city's surrounding features, such as walls and moats.
Nagaraparikkhārehi nghĩa là với các vật bao quanh thành phố như tường thành và hào lũy.
Setaparikkhāroti setālaṅkāro, sīlālaṅkāroti attho (saṃ. ni. aṭṭha. 3.5.4).
Setaparikkhāro means white adornment, that is, the adornment of sīla (morality).
Setaparikkhāro nghĩa là đồ trang sức trắng, tức là đồ trang sức của giới hạnh (Saṃ. Ni. Aṭṭha. 3.5.4).
Cakkavīriyoti vīriyacakko.
Cakkavīriyo means one whose energy is a wheel.
Cakkavīriyo nghĩa là bánh xe tinh tấn.
Vasalaṃ duggandhanti nimittaṃ sandhāyāha, tadeva sandhāya ‘‘kiṃ me pāpakaṃ, kiṃ me duggandha’’nti vuttaṃ.
He says "impure, ill-smelling" referring to the sign; referring to that very same (sign) it was said, "What is evil in me? What is ill-smelling in me?"
Vasalaṃ duggandhaṃ (kẻ tiện hèn hôi hám) được nói đến để chỉ dấu hiệu (của phụ nữ). Cũng chính vì điều đó mà đã nói “Tôi có gì xấu xa? Tôi có gì hôi hám?”.
295. Etesu sikkhāpadesu methunarāgena vītikkame sati saṅghādisesena anāpatti.
In these training rules, if there is a transgression due to sexual passion, there is no saṅghādisesa offense.
Trong những giới điều này, nếu có sự vi phạm do dục ái (methunarāgena), thì không phạm Saṅghādisesa.
Tasmā ‘‘kiṃ bhante aggadānanti.
Therefore, it is said, “Venerable Sir, what is the foremost gift?
Do đó, “Thưa Tôn giả, bố thí tối thượng là gì?
Methunadhamma’’nti idaṃ kevalaṃ methunadhammassa vaṇṇabhaṇanatthaṃ vuttaṃ, na methunadhammādhippāyena tadatthiyā vuttanti veditabbaṃ, parassa bhikkhuno kāmapāricariyāya vaṇṇabhaṇane dukkaṭaṃ.
It is the sexual act.” This is stated merely to praise the sexual act; it should be understood that it was not spoken with the intention of sexual intercourse or for that purpose. For praising sexual indulgence for another bhikkhu, there is a dukkaṭa offense.
Pháp dâm dục” – câu này chỉ được nói ra để tán thán pháp dâm dục, chứ không phải với ý định dâm dục hay vì mong muốn điều đó, cần phải hiểu như vậy. Phạm dukkaṭa khi tán thán sự phục vụ dục lạc cho một tỳ khưu khác.
‘‘Yo te vihāre vasati, tassa aggadānaṃ dehī’’ti pariyāyavacanenapi dukkaṭaṃ.
Even by an indirect statement such as “Give the foremost gift to him who dwells in your monastery,” there is a dukkaṭa offense.
Phạm dukkaṭa ngay cả khi nói một cách ẩn dụ rằng: “Hãy bố thí tối thượng cho người đang sống trong tịnh xá của ông.”
‘‘Attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāseyya.
This is because it is stated, “He might praise the gratification of one's own desires,
Một số người nói rằng vì đã nói: “Hãy tán thán sự phục vụ dục lạc của chính mình.
Yā mādisaṃ sīlavanta’’nti ca vuttattāti eke.
such a virtuous one as I am.” Some say this.
Vị nào có giới hạnh như tôi”.
Pañcasu aṅgesu sabbhāvā saṅghādisesovāti eke.
Others say that it is a saṅghādisesa because the five factors exist.
Một số khác nói rằng vì có đủ năm yếu tố nên đó là Saṅghādisesa.
Vicāretvā gahetabbaṃ.
It should be considered and accepted.
Cần xem xét và chấp nhận.
Gaṇṭhipade pana ‘‘imasmiṃ sikkhāpadadvaye kāyasaṃsagge viya yakkhipetīsu duṭṭhullattakāmavacane thullaccaya’nti vadanti.
However, in the Gaṇṭhipada, it is said: “In these two training rules, for crude speech about self-indulgence with yakkhis and petīs, as in the case of bodily contact, they say there is a thullaccaya offense.”
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada có nói: “Trong hai giới điều này, giống như sự tiếp xúc thân thể, khi nói lời thô tục (duṭṭhulla) hoặc lời có ý dục lạc (kāma) với các nữ dạ xoa (yakkhī) hoặc nữ ngạ quỷ (petī), thì phạm thullaccaya.”
Aṭṭhakathāsu pana nāgata’’nti likhitaṃ.
But in the Aṭṭhakathās, it is written: “It is not mentioned.”
Tuy nhiên, trong Aṭṭhakathā thì ghi rằng “không có nói đến”.
‘‘Ubhatobyañjanako pana paṇḍakagatikovā’’ti vadanti.
They say: “A hermaphrodite, however, is of the nature of a eunuch.”
Họ nói: “Người lưỡng tính thì thuộc loại paṇḍaka (người hoạn).”
Taṃ kiriyaṃ sampādessatīti avassaṃ ārocentiyā ce ārocetīti attho.
Taṃ kiriyaṃ sampādessati means that if one informs a woman who will certainly be informed, with the intention that she will accomplish that action.
Taṃ kiriyaṃ sampādessatī có nghĩa là nếu người tỳ khưu thông báo cho người phụ nữ chắc chắn sẽ thông báo điều đó.
Dvinnaṃ mātāpitūnaṃ ce āroceti, saṅghādisesoti vinayavinicchaye ‘‘vatthu oloketabba’’nti vuttaṃ.
If one informs both parents, it is a saṅghādisesa according to the Vinayavinicchaya, where it is said, “The circumstance should be examined.”
Nếu thông báo cho cả cha và mẹ, thì phạm Saṅghādisesa. Trong Vinayavinicchaya có nói: “Cần phải xem xét sự việc (vatthu).”
Vatthumhi ca ‘‘udāyitthero gaṇikāya ārocesī’’ti vuttaṃ.
And in the circumstance, it is stated that Udāyi Thera informed a courtesan.
Trong sự việc (vatthu) cũng đã nói: “Trưởng lão Udāyi đã thông báo cho kỹ nữ.”
Taṃ ‘‘mātādīnampi vadato visaṅketo natthī’’ti aṭṭhakathāvacanato nippayojanaṃ.
This statement is useless according to the Aṭṭhakathā's words, which state that there is no uncertainty even when speaking to one's parents.
Điều đó là vô ích vì Aṭṭhakathā nói rằng “không có sự nghi ngờ nào khi nói với cha mẹ, v.v.”
Taṃ panetanti ācariyassa vacanaṃ.
Taṃ panetaṃ is the word of the teacher.
Taṃ panetaṃ là lời của vị thầy.
Māturakkhitaṃ brūhīti pesitassa gantvā mātāpiturakkhitaṃ vadato tassa tassā māturakkhitabhāvepi sati visaṅketameva, kasmā?
Even if the messenger, having been sent with the message Māturakkhitaṃ brūhī (Tell the mother-guarded woman), goes and speaks to a woman guarded by both mother and father, there is still uncertainty, why?
Māturakkhitaṃ brūhī có nghĩa là ngay cả khi người được sai đi nói với người phụ nữ được cha mẹ bảo vệ, thì vẫn có sự nghi ngờ, tại sao?
‘‘Piturakkhitādīsu aññataraṃ vadantassa visaṅketa’’nti vuttattā itarathā ādi-saddo niratthako siyā.
Because it is stated that “there is uncertainty for one who speaks about any of the father-guarded and so forth”; otherwise, the word ādi (etc.) would be meaningless.
Vì đã nói rằng “có sự nghi ngờ khi nói với người được cha bảo vệ, v.v.” Nếu không, từ ādi sẽ vô nghĩa.
Ekaṃ dasakaṃ itarena dasakena yojetvā pubbe sukkavissaṭṭhiyaṃ vuttanayattā māturakkhitāya mātā attano dhītusantikaṃ pahiṇatīti gahetabbaṃ.
It should be understood that a mother sends her daughter, who is guarded by her mother, because one decade is combined with another decade, as stated previously in the context of semen discharge.
Cần hiểu rằng người mẹ gửi con gái mình đến chỗ người phụ nữ được mẹ bảo vệ, theo cách đã nói trong Sukkavissaṭṭhi trước đây, bằng cách kết hợp một nhóm mười người với một nhóm mười người khác.
341. Alaṃvacanīyāti na vacanīyā, nivāraṇe alaṃ-saddo.
341. Alaṃvacanīyā means not to be spoken to; the word alaṃ is for prohibition.
341. Alaṃvacanīyā có nghĩa là không nên nói, từ alaṃ dùng để ngăn cản.
Therapitā vadatīti jiṇṇapitā vadatīti attho.
Therapitā vadati means an old father speaks.
Therapitā vadatī có nghĩa là người cha già nói.
Kiñcāpi ettha ‘‘itthī nāma manussitthī na yakkhī na petī na tiracchānagatā, puriso nāma manussapuriso na yakkho’’tiādi natthi, tathāpi kāyasaṃsaggādīsu ‘‘manussitthī’’ti itthīvavatthānassa katattā idhāpi manussitthī evāti paññāyati.
Although it is not stated here, “A woman is a human woman, not a yakkhi, not a petī, not an animal; a man is a human man, not a yakkha,” and so on, it is understood that here too, it is a human woman because the determination of a woman as a human woman is made in cases such as bodily contact.
Mặc dù ở đây không có nói “itthī là người phụ nữ, không phải dạ xoa, không phải ngạ quỷ, không phải loài súc sinh; puriso là người đàn ông, không phải dạ xoa”, v.v., nhưng vì trong Kāyasaṃsagga, v.v., đã xác định itthī là “manussitthī” (người phụ nữ), nên ở đây cũng được hiểu là người phụ nữ.
Methunapubbabhāgattā manussaubhatobyañjanako ca thullaccayavatthukova hoti, sesā manussapaṇḍakaubhatobyañjanakatiracchānagatapurisādayo dukkaṭavatthukāva micchācārasāsanaṅgasambhavatoti veditabbaṃ.
Due to being a precursor to sexual intercourse, a human hermaphrodite is also a ground for a thullaccaya offense. Other human eunuchs, hermaphrodites, animal males, etc., are grounds for a dukkaṭa offense, because the factors of an immoral message can arise from them.
Vì là giai đoạn trước khi giao hợp, người lưỡng tính (manussaubhatobyañjanako) thì phạm thullaccaya. Các loại khác như người hoạn (manussapaṇḍaka), người lưỡng tính (ubhatobyañjanaka), đàn ông súc sinh (tiracchānagatapurisādayo), v.v., thì phạm dukkaṭa vì có thể là yếu tố của lời nhắn sai trái (micchācārasāsanaṅgasambhavato).
Yathāsambhavaṃ pana vārā uddharitabbā.
However, variations should be extracted as appropriate.
Tuy nhiên, cần trích dẫn các trường hợp tùy theo khả năng.
Paññattiajānane viya alaṃvacanīyabhāvājānanepi acittakatā veditabbā.
Lack of intention should be understood even in not knowing the state of being unfit to speak to, just as in not knowing the precept.
Cần hiểu rằng sự vô ý (acittakatā) cũng được áp dụng khi không biết về tính không nên nói (alaṃvacanīyabhāva), giống như khi không biết giới luật (paññattiajānane).
Duṭṭhullādīsupīti ‘‘imasmimpī’’ti vuttameva hoti.
Duṭṭhullādīsupi means it is just as if “in this also” were said.
Duṭṭhullādīsupī cũng có nghĩa là “trong điều này”.
‘‘Lekhaṃ netvā paṭilekhaṃ ārocitassāpi sañcarittaṃ natthi sañcarittabhāvamajānantassā’’ti vadanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
They say: “There is no sañcaritta for one who has taken a letter and conveyed a reply, if he does not know it is sañcaritta (acting as a go-between).” This should be investigated and accepted.
Họ nói: “Ngay cả khi đã viết thư và thông báo thư trả lời, nếu không biết về tính môi giới thì không phạm tội môi giới.” Cần xem xét và chấp nhận.
342. Yācanāti ‘‘detha dethā’’ti codanā.
342. Yācanā is urging, "Give, give!"
342. Yācanā là sự thúc giục “hãy cho, hãy cho”.
Viññattīti iminā no atthoti viññāpanā.
Viññattī is making known, "We have need of this."
Viññattī là sự thông báo “chúng tôi cần cái này”.
‘‘Hatthakammaṃ yācito upakaraṇaṃ, mūlaṃ vā dassatī’’ti yācati, na vaṭṭatīti.
It is not proper to ask, "Having requested manual labor, he will give materials or money."
Họ nói: “Nếu thỉnh cầu công việc bằng tay, hoặc thỉnh cầu vật liệu, hoặc thỉnh cầu tiền, thì không được phép.”
Vaṭṭati senāsane obhāsaparikathādīnaṃ laddhattāti eke.
Some say it is proper because it is allowed for a dwelling to have light and conversation, etc.
Một số người nói rằng được phép vì đã nhận được sự thuyết giảng về chỗ ở, v.v.
Anajjhāvutthakanti assāmikaṃ.
Anajjhāvutthakaṃ means ownerless.
Anajjhāvutthakaṃ có nghĩa là vô chủ.
Na āhaṭaṃ paribhuñjitabbanti ‘‘sūpodanaviññattidukkaṭaṃ hotī’’ti vuttaṃ.
Na āhaṭaṃ paribhuñjitabbaṃ (what is not brought should not be consumed) implies that "there is a dukkaṭa offense for requesting curry and rice," as stated.
Na āhaṭaṃ paribhuñjitabbaṃ có nói: “Phạm dukkaṭa khi thỉnh cầu canh và cơm.”
‘‘Kiñcāpi garubhaṇḍappahonakesūti vuttaṃ, tathāpi yaṃ vatthuvasena appaṃ hutvā agghavasena mahā haritālahiṅgulikādi, taṃ yācituṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti.
They say: “Although it is stated concerning suitable heavy goods, nevertheless, it is not proper to request something that is small in terms of substance but great in value, such as orpiment and cinnabar.”
Họ nói: “Mặc dù đã nói về những vật phẩm nặng (garubhaṇḍa) có thể đủ dùng, nhưng những vật có giá trị lớn về mặt giá cả (như haritāla, hiṅgulika, v.v.) mà có số lượng ít về vật chất thì không được phép thỉnh cầu.”
348-9. Na hi sakkā yācanāya kātuṃ, tasmā sayaṃ yācitakehi upakaraṇehīti adhippāyo.
348-9. The intention is that it cannot be done by mere asking, therefore it must be done by oneself with requested materials.
348-9. Không thể làm bằng cách thỉnh cầu, do đó ý là bằng các vật liệu được tự mình thỉnh cầu.
Byañjanaṃ sameti, na attho.
The expression matches, but not the meaning.
Byañjanaṃ sameti, nhưng nghĩa không khớp.
Idha ubhayesaṃ adhippetattā, taṃ dassento ‘‘yasmā panā’’tiādimāha.
Because here, both are intended, and to show that, he says, “Yasmā panā” and so forth.
Vì ở đây cả hai đều được đề cập, để chỉ điều đó, nên nói “ yasmā panā”, v.v.
Idha vuttanayenāti imasmiṃ sikkhāpadavibhaṅge vuttanayena.
Idha vuttanayenā (in the manner stated here) means in the manner stated in this training rule's analysis.
Idha vuttanayenā có nghĩa là theo cách đã nói trong phần phân tích giới điều này.
‘‘Saññācikāyā’’ti vacanato karontenāpi, ‘‘parehi pariyosāpetī’’ti vacanato kārāpentenāpi paṭipajjitabbaṃ.
One should act both by oneself, according to the statement “Saññācikāya” (by requesting), and by causing others to act, according to the statement “parehi pariyosāpetī” (he causes others to finish).
Cần thực hành theo lời nói “saññācikāyā” (do sự nhắc nhở) bằng cách tự mình làm, và theo lời nói “parehi pariyosāpetī” (cho người khác hoàn thành) bằng cách sai người khác làm.
Ubhopete kārakakārāpakā.
Ubhopete (both of these) are the doer and the one who causes to do.
Ubhopete là người làm và người sai làm.
Byañjanaṃ vilomitaṃ bhaveyya, ‘‘kārayamānenā’’ti hi byañjanaṃ ‘‘karontenā’’ti vutte vilomitaṃ hoti atadatthattā.
Byañjanaṃ vilomitaṃ bhaveyya (the expression would be contradictory), because the expression “kārayamānenā” (by causing to do) is contradictory if “karontenā” (by doing) is said, due to not being its meaning.
Byañjanaṃ vilomitaṃ bhaveyya, vì từ ngữ “kārayamānenā” sẽ bị ngược lại nếu nói “karontenā” vì nó không có nghĩa đó.
Na hi kārāpento nāma hoti.
One who causes another to do is not one who does it oneself.
Vì người sai làm không phải là người làm.
‘‘Idha vuttanayenāti desitavatthukapamāṇikanayena.
“Idha vuttanayenā refers to the method of stated circumstances and fixed measures.
“Idha vuttanayenā có nghĩa là theo cách quy định về vật chất đã được chỉ định.
Evaṃ sante ‘karontena vā kārāpentena vā’ti vacanato karontenāpi parehi vippakataṃ vattabbanti ce, tadatthavissajjanatthaṃ ‘yadi panātiādimāhā’’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ.
If it is said, "If it is so, then by the saying 'by one doing or by one causing to do,' one should say that what is incomplete by others is done by oneself," he says 'Yadi panā' and so forth to clarify that meaning," as stated in the Anugaṇṭhipada.
Trong Anugaṇṭhipada có nói: “Nếu vậy, nếu nói rằng ‘bằng cách tự mình làm hoặc bằng cách sai người khác làm’, thì người tự mình làm cũng phải nói rằng ‘đã được người khác hoàn thành’, thì để giải thích ý nghĩa đó, đã nói ‘yadi panātiādimāhā’.”
‘‘Saññācikāya kuṭiṃ karonto’’ti vacanavasena vuttaṃ.
That (statement) is said in the sense of the phrase, "one building a hut by request."
Đã nói theo cách diễn đạt “saññācikāya kuṭiṃ karonto” (xây lều theo sự nhắc nhở).
‘‘Āyāmato ca vitthārato cā’’ti avatvā vikappatthassa vā-saddassa gahitattā ekatobhāgepi vaḍḍhite āpatti eva.
Since the word vā (or), indicating choice, was used without saying “in length and width,” there is still an offense if it is increased on one side.
Vì không nói "cả về chiều dài lẫn chiều rộng", mà đã dùng từ vā (hay/hoặc) có nghĩa lựa chọn, nên nếu tăng thêm chỉ một phía thì vẫn phạm tội.
Pamāṇayuttamañco kira navavidatthi.
A bed of proper measure is said to be nine vidatthi.
Có lẽ chiếc giường đúng kích thước là chín tấc.
‘‘‘Catuhatthavitthārā’ti vacanena ‘tiriyaṃ tihatthā vā’ti vacanampi sameti ‘yattha pamāṇayutto’tiādisanniṭṭhānavacanāsambhavato’’ti vuttaṃ.
It has been said, “‘Four cubits in width’ is consistent with ‘or three cubits across,’ because the concluding statement ‘where it is of proper measure’ is not possible.”
Người ta nói rằng: "Với câu nói 'rộng bốn cubit', thì câu 'hoặc rộng ba cubit' cũng phù hợp, vì không thể có câu kết luận như 'nơi nào có kích thước phù hợp' và những câu tương tự."
Pamāṇato ūnatarampīti vitthārato catupañcahatthampi dīghato anatikkamitvā vuttapamāṇameva desitavatthu.
Even if less than the measure here means that a vatthu shown (to the Sangha) is of the specified measure, not exceeding four or five cubits in width and not exceeding it in length.
Dưới kích thước quy định: Ngay cả một tịnh xá rộng bốn hoặc năm cubit, nếu không vượt quá chiều dài đã nói, thì vẫn là vật đã được chỉ định (desitavatthu).
Adesitavatthuñhi karoto āpatti.
Indeed, one who constructs a vatthu not shown to the Sangha incurs an offense.
Thật vậy, nếu làm một vật chưa được chỉ định thì phạm tội.
Pamāṇātikkantā kuṭi eva pamāṇātikkantaṃ kuṭiṃ kareyyāti vuttattā.
Because it is stated, “If he constructs a hut exceeding the measure, the hut itself exceeds the measure.”
Vì đã nói rằng chỉ có tịnh xá vượt quá kích thước mới gây ra tội lỗi, tức là nếu làm một tịnh xá vượt quá kích thước.
‘‘Thambhatulā’’ti pāṭho.
The reading is ‘‘Thambhatulā’’.
Đó là bài đọc "Thambhatulā" (cột và xà ngang).
Anussāvanānayenāti ettha ‘‘damiḷabhāsāyapi vaṭṭatī’’ti vadanti.
Regarding anussāvanānayena (by the method of public proclamation), they say, ‘‘It is permissible even in the Damiḷa language.’’
Trong phần theo cách công bố, người ta nói rằng "ngay cả bằng tiếng Damiḷa (Tamil) cũng được chấp nhận."
353. Cārabhūmi gocarabhūmi.
353. Cārabhūmi means grazing land.
353. Cārabhūmi (vùng đi lại) là vùng kiếm ăn (gocarabhūmi).
Na gahitāti na vāritā.
Na gahitā means not prohibited.
Không bị chiếm giữ (na gahitā) nghĩa là không bị cấm cản.
Aṭṭhakathāyaṃ ‘‘kāraṇāya guttibandhanāgāraṃ, akaraṇaṭṭhānaṃ vā dhammagandhikā hatthapādacchindanakā gandhikā’’ti likhitaṃ.
In the Aṭṭhakathā it is written: ‘‘A place of confinement for punishment, or a place not for punishment, or stakes and blocks for cutting off hands and feet are called dhammagandhikā.’’
Trong Aṭṭhakathā (Chú giải), có viết rằng: "Nơi giam giữ để trừng phạt, hoặc nơi không có sự trừng phạt, những người cắt tay chân được gọi là 'dhammagandhikā' (những người có mùi hương của Dhamma)."
Dvīhi balibaddehīti heṭṭhimakoṭiyā kira vuttato āvijjituṃ na sakkā chinnāvaṭattā, nigamanassāpi atthappakāsanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ.
Regarding dvīhi balibaddehī, it is understood that since it is said to be from the lower end, it cannot be turned due to being a broken bank, and the conclusion is also stated for the purpose of clarifying the meaning.
Với câu bằng hai con bò đực, có lẽ không thể xoay được từ phần dưới cùng vì nó bị cắt đứt; và cần hiểu rằng phần kết luận cũng được nói ra để làm sáng tỏ ý nghĩa.
Pācinanti vatthu adhiṭṭhānaṃ.
Pācinaṁ is the vatthu, the foundation.
Pācinaṁ (phía đông) là vật nền, là sự xác định (adhiṭṭhāna).
Tadatthāyāti tacchanatthāya.
Tadatthāya means for the purpose of felling (timber).
Tadatthāya (vì mục đích đó) là vì mục đích đẽo gọt.
Paṇṇasālampīti ullittāvalittakuṭimeva paṇṇacchadanaṃ.
Paṇṇasālaṁpi refers to a hut plastered inside and out, even if roofed with leaves.
Paṇṇasālaṁpi (ngay cả tịnh xá lá) là tịnh xá được trát và tô vôi, chỉ có mái che bằng lá.
Teneva ‘‘sabhitticchadana’’nti vuttaṃ, alittaṃ kira sabbaṃ vaṭṭati.
Therefore, it is said ‘‘sabhitticchadanaṁ’’ (a hut with a wall and roof); it is said that everything unplastered is permissible.
Vì lẽ đó, mới nói "có tường và mái che"; có lẽ tất cả những gì không được trát đều hợp lệ.
Pubbe thokaṃ ṭhapitaṃ puna vaḍḍhetvā.
A small amount that was previously placed is again increased.
Đất sét đã được đặt một ít trước đó, sau đó được tăng thêm.
Tasminti dvārabandhane vā vātapāne vā ṭhapite.
Tasmiṁ means placed in the door frame or in the window.
Trong đó (tasmiṁ) là khi được đặt vào khung cửa hoặc cửa sổ.
Paṭhamamevāti ettha pattakāle evāti kira dhammasiritthero.
Regarding paṭhamameva, Dhammasiritthero says it means at the appropriate time.
Ngay từ đầu (paṭhamameva): ở đây, Trưởng lão Dhammasiri nói rằng đó là ngay tại thời điểm nhận được.
Upatissatthero ṭhapitakālevāti kira.
Upatissatthero says it means at the time of placing.
Trưởng lão Upatissa thì nói rằng đó là ngay tại thời điểm đặt.
Purimena lepassa aghaṭitattā dutiyena vattasīsena katattā ubhinnampi anāpatti.
Since the plaster was not properly applied with the first application, and it was done with the second application, there is no offense for both.
Vì lớp trát đầu tiên chưa được gắn vào, và lớp thứ hai được làm bằng đầu cuộn, nên cả hai đều không phạm tội.
Sace āṇattena kataṃ, ‘‘karoti vā kārāpeti vā’’ti vacanato āpatti ubhinnaṃ sati attuddesikatāya, asati mūlaṭṭhasseva.
If it was done by the person ordered, then according to the statement ‘‘He does or causes to be done’’, an offense is incurred by both if it is for one’s own purpose; if not, then only by the original instigator.
Nếu được làm bởi người được sai bảo, thì theo nguyên tắc "tự làm hoặc sai người khác làm", cả hai đều phạm tội nếu có ý định tự dùng, còn nếu không thì chỉ người khởi xướng phạm tội.
Heṭṭhimappamāṇasambhave sati sabbamattikāmayaṃ kuṭiṃ karoto āpatti dukkaṭena saṅghādisesoti ācariyassa takko.
The teacher’s opinion is that if it is possible to make it according to the minimum measure, one who constructs an entirely earthen hut incurs a dukkata followed by a Sanghādisesa.
Giáo sư suy đoán rằng nếu có thể làm tịnh xá bằng đất sét hoàn toàn theo kích thước thấp hơn, thì sẽ phạm tội dukkaṭa kèm theo saṅghādisesa.
354. Chattiṃsa catukkāni nāma adesitavatthukacatukkaṃ desitavatthukacatukkaṃ pamāṇātikkantacatukkaṃ pamāṇikacatukkaṃ adesitavatthukapamāṇātikkantacatukkaṃ desitavatthukapamāṇikacatukkanti cha catukkāni, evaṃ samādisativārādīsupi pañcasūti chattiṃsa.
354. The thirty-six categories are: the category of vatthu not designated, the category of vatthu designated, the category of exceeding the measure, the category of being of proper measure, the category of vatthu not designated and exceeding the measure, and the category of vatthu designated and of proper measure—these are six categories. Similarly, with the five sections like samādisati, there are thirty-six.
354. Ba mươi sáu bộ bốn (chattiṁsa catukkāni) là sáu bộ bốn: bộ bốn vật chưa được chỉ định, bộ bốn vật đã được chỉ định, bộ bốn vượt quá kích thước, bộ bốn đúng kích thước, bộ bốn vật chưa được chỉ định và vượt quá kích thước, bộ bốn vật đã được chỉ định và đúng kích thước. Tương tự, có ba mươi sáu bộ bốn trong năm trường hợp như samādisativārādi (các trường hợp liên quan đến sự tập trung).
Āpattibhedadassanatthanti ettha yasmā ‘‘sārambhe ce, bhikkhu, vatthusmiṃ aparikkamane…pe… saṅghādiseso’’ti mātikāyaṃ avisesena vuttattā sārambhaaparikkamanepi saṅghādisesovāti micchāgāhavivajjanatthaṃ āpattibhedo dassito, tasmā vuttānīti adhippāyo.
Regarding āpattibhedadassanatthaṁ, the intention is that, since the Mātikā states without distinction, ‘‘If, bhikku, on a site with resident beings and not cleared… pe… it is a Sanghādisesa,’’ to avoid the wrong view that a Sanghādisesa is incurred even on a site with resident beings and not cleared, the distinctions of offenses are shown; therefore, they are stated.
Trong phần để chỉ ra sự khác biệt về tội lỗi, ý nghĩa là vì trong mātikā (phần tóm tắt) đã nói chung rằng "nếu tỳ khưu ở nơi có sinh vật và không có đường đi lại… thì phạm saṅghādisesa", nên để tránh hiểu lầm rằng ngay cả ở nơi có sinh vật và không có đường đi lại cũng là saṅghādisesa, sự khác biệt về tội lỗi đã được chỉ ra, do đó những điều này đã được nói ra.
Vibhaṅge evaṃ avatvā kimatthaṃ mātikāyaṃ dukkaṭavatthu vuttanti ce?
If one asks why a dukkata vatthu is mentioned in the Mātikā even though the Vibhaṅga does not say so?
Nếu hỏi tại sao trong Vibhaṅga không nói như vậy mà trong Mātikā lại nói về vật dukkaṭa?
Bhikkhū abhinetabbā vatthudesanāya, tehi bhikkhūhi vatthu desetabbaṃ.
Bikkhus should be encouraged to designate a vatthu.
Các tỳ khưu cần được hướng dẫn về việc chỉ định vật.
Kīdisaṃ?
What kind?
Vật như thế nào?
Anārambhaṃ saparikkamanaṃ, netaraṃ, itarasmiṃ ‘‘sārambhe ce bhikkhu vatthusmiṃ aparikkamane’’ti evaṃ ānisaṃsavasena āgatattā vuttaṃ.
Anārambhaṁ saparikkamanaṁ (without resident beings and cleared), not the other kind, for in the other kind, it is stated in terms of consequence, ‘‘If, bhikku, on a site with resident beings and not cleared.’’
Vật không có sinh vật và có đường đi lại, không phải vật khác. Vì trong trường hợp khác, đã nói về lợi ích như "nếu tỳ khưu ở nơi có sinh vật và không có đường đi lại".
Yasmā vatthu nāma atthi sārambhaṃ, atthi anārambhaṃ, atthi saparikkamanaṃ, atthi aparikkamanaṃ, atthi sārambhaṃ saparikkamanaṃ, atthi sārambhaṃ aparikkamanaṃ, atthi anārambhaṃ saparikkamanaṃ, atthi anārambhaṃ aparikkamananti bahuvidhattā vatthu desetabbaṃ anārambhaṃ saparikkamanaṃ, netaranti vuttaṃ hoti.
Since there are many kinds of vatthu—there is a vatthu with resident beings, there is one without resident beings, there is one that is cleared, there is one that is not cleared, there is one with resident beings and cleared, there is one with resident beings and not cleared, there is one without resident beings and cleared, and there is one without resident beings and not cleared—it is stated that a vatthu should be designated as one without resident beings and cleared, and not the other.
Vì vật có nhiều loại: có vật có sinh vật, có vật không có sinh vật, có vật có đường đi lại, có vật không có đường đi lại, có vật có sinh vật và có đường đi lại, có vật có sinh vật và không có đường đi lại, có vật không có sinh vật và có đường đi lại, có vật không có sinh vật và không có đường đi lại, nên có nghĩa là cần chỉ định vật không có sinh vật và có đường đi lại, không phải vật khác.
Kimatthikā panesā desanāti ce?
If one asks what is the purpose of this designation?
Nếu hỏi sự chỉ định này có mục đích gì?
Garukāpattipaññāpanahetuparivajjanupāyatthā.
It is for the purpose of avoiding the causes for the laying down of grave offenses.
Là để tránh các nguyên nhân dẫn đến việc ban hành các tội nặng.
Vatthudesanāya hi garukāpattipaññāpanahetuttā akataviññatti gihīnaṃ pīḷājananena attadukkhaparadukkhahetubhūto ca sārambhabhāvoti ete vatthudesanāpadesena upāyena parivajjitā honti.
Indeed, the undenounced act, being a cause for the laying down of grave offenses by means of vatthu designation, and the state of having resident beings, being a cause of one’s own suffering and others’ suffering through causing distress to householders, are avoided by the expedient of vatthu designation.
Thật vậy, do sự chỉ định vật là nguyên nhân ban hành các tội nặng, nên việc không xin phép và việc có sinh vật, gây phiền hà cho gia chủ, là nguyên nhân của đau khổ cho bản thân và người khác, những điều này được tránh bằng cách chỉ định vật.
Na hi bhikkhu akappiyakuṭikaraṇatthaṃ gihīnaṃ vā pīḷānimittaṃ sārambhavatthu.
For bhikkus do not designate an improper vatthu for constructing a hut or for causing distress to householders.
Tỳ khưu không chỉ định vật có sinh vật để làm tịnh xá không hợp lệ hoặc để làm phiền gia chủ.
Kuṭikaraṇatthaṃ vā vatthuṃ desentīti paṭhamameva sādhitametaṃ.
This has already been established at the outset.
Điều này đã được chứng minh ngay từ đầu.
Vomissakāpattiyoti dukkaṭasaṅghādisesamissakāpattiyo.
Vomissakāpattiyo means offenses mixed with dukkata and Sanghādisesa.
Các tội hỗn hợp là các tội hỗn hợp giữa dukkaṭa và saṅghādisesa.
364. Na ghaṭayati chadanalepābhāvato, anāpatti, taṃ parato sādhiyati.
364. Na ghaṭayati (does not fit) means there is no offense due to the absence of roofing and plastering; this will be established later.
364. Không phù hợp vì không có mái che và lớp trát, không phạm tội. Điều đó sẽ được chứng minh sau.
Chadanameva sandhāya ullittāvalittatā vuttāti.
The statement about being plastered inside and out refers only to the roof.
Sự trát và tô vôi được nói ra chỉ liên quan đến mái che.
‘‘Kukkuṭacchikagehaṃ vaṭṭatīti vatvā puna chadanaṃ daṇḍakehītiādinā nayena taṃ dassentehi tiṇapaṇṇacchadanākuṭikāva vuttā.
After stating that a hen-roost is permissible, by subsequently demonstrating it with a method such as ‘‘roofing with sticks,’’ it refers to a hut roofed with grass or leaves.
Sau khi nói rằng "ngôi nhà mái che kiểu chuồng gà là hợp lệ", các vị thầy đã chỉ ra rằng đó là một tịnh xá có mái che bằng cỏ và lá, theo cách như "mái che bằng các thanh gỗ" và tương tự.
Tattha chadanaṃ daṇḍakehi dīghato tiriyañca jālaṃ viya bandhitvā tiṇehi vā paṇṇehi vā chādetuṃ ullittādibhāvo chadanameva sandhāya vuttoti yuttamidaṃ.
In that context, it is appropriate to say that the state of being plastered inside and out refers only to the roof, which is constructed by binding sticks in a grid-like fashion, both lengthwise and crosswise, and then roofing it with grass or leaves.
Ở đó, việc mái che được làm bằng cách buộc các thanh gỗ theo chiều dài và chiều ngang như một cái lưới, rồi lợp bằng cỏ hoặc lá, và việc trát hoặc tô vôi được nói ra chỉ liên quan đến mái che là hợp lý.
Tasmā mattikāmayaṃ bhittiṃ vaḍḍhāpetvā upari ullittaṃ vā avalittaṃ vā ubhayaṃ vā bhittiyā ghaṭitaṃ karontassa āpatti eva vināpi bhittilepenā’’ti likhitaṃ.
Therefore, it is written: ‘‘If one extends a mud wall and constructs a plastering, either inside or outside or both, that is joined to the wall above, one incurs an offense even without plastering the wall.’’
Do đó, nếu một tỳ khưu xây tường bằng đất sét, rồi trát hoặc tô vôi, hoặc cả hai, gắn vào tường ở phía trên, thì vẫn phạm tội ngay cả khi không có lớp trát tường.
‘‘‘So ca chadanameva sandhāyā’ti padhānavasena vuttaṃ, na heṭṭhābhāgaṃ paṭikkhitta’’nti vadanti, vīmaṃsitabbaṃ.
They say, ‘‘ ‘So ca chadanameva sandhāyā’ is stated primarily, and the lower part is not rejected;’’ this should be investigated.
Người ta nói rằng: "'Điều đó chỉ liên quan đến mái che' được nói theo nghĩa chính, không phải là phần dưới bị cấm." Cần xem xét kỹ.
Etthāti tiṇakuṭikāya.
Ettha (here) refers to a grass hut.
Ở đây (ettha) là trong tịnh xá cỏ.
Yathāsamādiṭṭhāyāti yathāvuttappakāranti adhippāyo.
Yathāsamādiṭṭhāya means as described, that is the intention.
Yathāsamādiṭṭhāya (như đã được chỉ định) có nghĩa là theo cách đã nói.
‘‘Āpatti kārukānaṃ tiṇṇaṃ dukkaṭāna’’ntiādimhi so suṇātichakkampi labbhati.
In ‘‘Āpatti kārukānaṁ tiṇṇaṁ dukkaṭānaṁ’’ and so on, the sixfold ‘‘so suṇāti’’ (he hears) is also found.
Trong "āpatti kārukānaṁ tiṇṇaṁ dukkaṭānaṁ" (tội dukkaṭa của ba thợ thủ công) và tương tự, cũng có thể tìm thấy sáu trường hợp "so suṇāti" (người ấy nghe).
Ubhayattha samādiṭṭhattā āṇāpakassa anāpatti.
Since it was properly established in both cases, there is no offense for the one who commanded.
Vì cả hai đều được chỉ định, nên người ra lệnh không phạm tội.
Āṇattassa yathā samādiṭṭhaṃ āṇāpakena, tathā akaraṇapaccayā dukkaṭaṃ.
For the one who was commanded, a dukkata is incurred due to not doing it as commanded by the one who commanded it.
Người được sai bảo phạm tội dukkaṭa do không làm như người ra lệnh đã chỉ định.
Sace ‘‘ahampettha vasāmī’’ti attuddesampi karoti, saṅghādisesova.
If he also does it for his own purpose, saying, ‘‘I too will dwell in this,’’ then it is a Sanghādisesa.
Nếu người ấy cũng làm với ý định tự dùng, nói "tôi cũng sẽ ở đây", thì đó là saṅghādisesa.
‘‘Kuṭiṃ karothā’’ti avisesena vuttaṭṭhāne pana āṇāpakassāpi saṅghādiseso acittakattā sikkhāpadassa.
However, in the case where ‘‘Kuṭiṁ karotha’’ (Construct a hut) is stated without specification, the one who commanded also incurs a Sanghādisesa because the training rule is non-intentional.
Tuy nhiên, ở nơi nói chung "Hãy làm một tịnh xá", người ra lệnh cũng phạm saṅghādisesa vì giới luật không yêu cầu ý định.
Ahañca vasissāmīti ettha parassa yassa kassaci uddiṭṭhassa abhāvā āpatti eva ‘‘karontassa vā’’ti niyamitattā, anāpatti avibhattattā.
Regarding Ahañca vasissāmī (I too will dwell), since there is no specifically designated other person, an offense is incurred based on the rule ‘‘or by one who performs’’, but there is no offense due to not being specified.
Tôi cũng sẽ ở (ahañca vasissāmi): ở đây, vì không có người nào khác được chỉ định, nên vẫn phạm tội do quy định "người tự làm", nhưng không phạm tội do không có sự phân biệt.
‘‘Idha paññattijānanamattameva citta’’nti ca likhitaṃ.
It is also written, ‘‘Here, mere knowledge of the regulation is the intention.’’
Cũng có viết rằng "ở đây, chỉ cần biết về giới luật là đủ ý định".
Anugaṇṭhipade pana ahañca vasissāmīti ettha yo ‘‘mayhaṃ vāsāgārañca bhavissatī’’ti icchati, tassāpatti.
However, in the Anugaṇṭhipada, regarding ahañca vasissāmī, if one desires, ‘‘This will also be my dwelling,’’ one incurs an offense.
Tuy nhiên, trong Anugaṇṭhipada, về tôi cũng sẽ ở, người nào muốn "đây cũng sẽ là nơi ở của tôi" thì phạm tội.
Yo pana uposathāgāraṃ icchati, tassa anāpatti, tasmā ‘‘ubhayaṃ sametī’’ti vatvā ca ‘‘vinayavinicchaye āgate garuke ṭhātabba’’nti vacanato mahāpaccarivādato itaro pacchā vattabboti ce?
But if one desires an uposatha-hall, one incurs no offense; therefore, after saying ‘‘both are consistent,’’ if one were to say that the other commentary should be spoken after the Mahāpaccariyavāda, according to the principle ‘‘when there is a Vinaya determination, the heavier one should be upheld’’?
Người nào muốn đây là phòng Uposatha thì không phạm tội. Do đó, sau khi nói "cả hai đều phù hợp" và "khi Vinaya Vinicchaya được đưa ra, cần tuân thủ điều nặng hơn", nếu hỏi rằng nên nói về quan điểm khác sau quan điểm của Mahāpaccari?
Na, balavattā.
No, because it is stronger.
Không, vì nó mạnh hơn.
‘‘Vāsāgāraṃ ṭhapetvā sabbattha, anāpattī’’ti vacanato, bhojanasālādīnampi atthāya iminā katattā saṅkarā jātā.
Because of the statement, "Except for a living-hut, there is no offence in all cases," and since this was done also for the purpose of dining halls and so on, a confusion has arisen.
Vì lời dạy ‘trừ nhà ở, mọi nơi khác không phạm’, và việc vị ấy đã làm (ngôi nhà này) cho cả các sảnh ăn, v.v., nên đã xảy ra sự lẫn lộn.
Yathā – dve tayo ‘‘ekato vasissāmā’’ti karonti, rakkhati tāvāti ettha viya.
For example, just as in the case where two or three monks build, thinking, "We will live together," it is still protected.
Ví như, hai ba vị (Tỳ-khưu) làm (nhà) với ý nghĩ ‘chúng ta sẽ ở chung’, và (nhà đó) vẫn được giữ gìn (cho mục đích đó).
‘‘Idaṃ ṭhānaṃ vāsāgāraṃ bhavissati, idaṃ uposathāgāra’’nti vibhajitvā katepi āpatti eva.
Even if it is built after dividing it, thinking, "This place will be a living-hut, this an uposatha-hall," there is still an offence.
Dù đã phân chia và làm (nhà) với ý nghĩ ‘nơi này sẽ là nhà ở, nơi này sẽ là uposathāgāra’, vẫn phạm tội.
Dvīsu mahāpaccarivādo balavā, tasmā ‘‘pacchā vutto’’tiādinā atīva papañcitaṃ.
Between the two, the Mahāpaccarī tradition is stronger; therefore, it has been excessively elaborated upon with statements such as, "It was stated later."
Trong hai (luận điểm), luận điểm của Mahāpaccari mạnh hơn, do đó, (luận điểm kia) đã được trình bày rất chi tiết bằng cách nói ‘được nói sau’ và tương tự.
Kiṃ tena.
What is the use of that?
Điều đó có ích gì?
‘‘Attanā vippakataṃ attanā ca parehi ca pariyosāpetī’’tiādinā nayena aparānipi catukkāni yathāsambhavaṃ yojetvā dassetabbāni, leṇādīsu kiñcāpi saṅghādisesena anāpatti, akataviññattiyā sati tappaccayā āpatti eva.
Other sets of four should also be shown by applying them as appropriate, following the method beginning with, "What was started by oneself, one completes by oneself and with others." Although in the case of caves and so on there is no saṅghādisesa offence, if there is a request for what has not been done, there is an offence because of that reason.
Các nhóm bốn (tội) khác cũng phải được kết hợp và trình bày tùy theo hoàn cảnh, theo cách thức ‘tự mình hoàn tất công việc chưa xong của mình và của người khác’, v.v. Mặc dù không phạm saṅghādisesa trong các hang động, v.v., nhưng nếu có sự không thông báo, thì vẫn phạm tội do nguyên nhân đó.
382. ‘‘Ye te bhikkhū suttantikā’’tiādivacanato dharamānepi bhagavati piṭakattayaparicchedo atthīti siddhaṃ.
382. From the statement "Those bhikkhus who are Suttantikas," and so on, it is established that the division of the Three Piṭakas existed even while the Blessed One was alive.
382. Từ lời dạy “Ye te bhikkhū suttantikā” (những Tỳ-khưu thông thuộc kinh điển) và tương tự, đã chứng minh rằng sự phân chia ba tạng Pāli đã tồn tại ngay cả khi Đức Thế Tôn còn tại thế.
Dhammakathikāti ābhidhammikā ratiyā acchissantītiādi āyasmato dabbassa nesaṃ tiracchānakathāya ratiniyojanaṃ viya dissati, na tathā daṭṭhabbaṃ.
Dhamma-reciters means the Ābhidhammikas. "They will pass the night delightfully," and so on, appears as if the venerable Dabba was encouraging their delight in animal-talk, but it should not be seen in that way.
Dhammakathikā (những vị thuyết pháp) ở đây là các vị thông hiểu Abhidhamma. Lời nói ratiyā acchissantī (sẽ ở lại với sự thích thú) và tương tự dường như là việc Tôn giả Dabba sắp xếp cho họ thích thú với những câu chuyện tầm thường (tiracchānakathā), nhưng không nên hiểu như vậy.
Suttantikādisaṃsaggato tesaṃ suttantikādīnaṃ phāsuvihārantarāyaṃ, tesampi tiracchānakathāratiyā abhāvena anabhirativāsaṃ, tato nesaṃ sāmaññā cāvanañca parivajjanto evaṃ cintesīti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that he thought in this way to avoid obstructing the comfortable abiding of those Suttantikas and others due to their association with them, to prevent their dwelling without delight due to their own lack of delight in animal-talk, and thus to prevent their falling away from the ascetic life.
Phải hiểu rằng Ngài đã suy nghĩ như vậy để tránh sự cản trở đến sự an lạc của các vị thông thuộc kinh điển, v.v., do sự giao du với những vị đó; tránh việc họ sống trong sự không hoan hỷ do không có sự thích thú trong những câu chuyện tầm thường; và từ đó tránh việc họ bị thoái chuyển khỏi đời sống Phạm hạnh.
‘‘Nimmitānaṃ dhammatāti sāvakehi nimmitānaṃyeva, na buddhehī’’ti vadanti.
They say: “It is the nature of created things” refers only to those created by disciples, not by Buddhas.
“Nimmitānaṃ dhammatā (bản chất của những gì được tạo ra) chỉ dành cho những gì được đệ tử tạo ra, không phải do chư Phật” – họ nói như vậy.
‘‘Sādhakatamaṃ karaṇa’’nti evaṃ vutte karaṇattheyeva tatiyāvibhattīti attho.
When it is said, "The most effective means is the instrument," the meaning is that the third case ending is used only in the sense of an instrument.
Khi nói “Sādhakatamaṃ karaṇa” (nguyên nhân hoàn thiện nhất), ý nghĩa là giới từ cách thứ ba (tatiyāvibhatti) chỉ ở trong ý nghĩa của nguyên nhân.
383-4. Yanti yena.
383-4. Yaṃ means ‘by which’.
383-4. Yaṃ (điều mà) có nghĩa là do điều gì.
‘‘Kattāti kattā, na kattā’’ti likhitaṃ.
It is written, “Kattā means the doer, not the doer.”
Đã viết “Kattā (người làm) có nghĩa là người làm, không phải người làm.”
‘‘Bhariyaṃ viya maṃ ajjhācaratī’’ti vadantiyā balavatī codanā.
The accusation is strong from one who says, "He misbehaves towards me as if I were his wife."
Lời buộc tội của vị Tỳ-khưu-ni nói rằng ‘ông đối xử với tôi như vợ’ là một lời buộc tội mạnh mẽ.
Tena hīti ettha yathā chupanamatte vippaṭisārīvatthusmiṃ kāyasaṃsaggarāgasambhavā apucchitvā eva saṅghādisesaṃ paññāpesi, tatheva pubbevassā dussīlabhāvaṃ ñatvā vuttanti veditabbaṃ.
Here, in “tena hi,” it should be understood that it was stated after having already known her immoral character, just as in the case where the saṅghādisesa was laid down without asking, because of the possibility of lustful bodily contact in the matter of a mere touch which caused remorse.
Ở đây, Tena hi (vậy thì), phải hiểu rằng giống như trong trường hợp của vị Tỳ-khưu hối hận chỉ vì chạm vào (người phụ nữ), Đức Phật đã chế định saṅghādisesa mà không hỏi, vì có khả năng phát sinh lòng tham ái do tiếp xúc thân thể. Tương tự, Ngài đã nói (lời đó) sau khi biết trước rằng vị Tỳ-khưu-ni đó có phẩm hạnh xấu.
Yadi tāva bhūtāya paṭiññāya nāsitā, thero kārako hoti.
If she was expelled based on a true confession, the elder is the doer.
Nếu vị Tỳ-khưu-ni bị truất giới dựa trên lời thú nhận có thật, thì vị trưởng lão là người đã làm điều đó.
Atha abhūtāya, bhagavatā ‘‘nāsethā’’ti na vattabbaṃ, vuttañca, tasmā vuttaṃ ‘‘yadi tāva paṭiññāya nāsitā, thero kārako hotī’’ti.
If it were based on an untrue one, the Blessed One should not have said, "Expel her," but he did say it. Therefore, it is stated, “If she was expelled based on a true confession, the elder is the doer.”
Nếu dựa trên lời thú nhận không có thật, Đức Thế Tôn sẽ không nói ‘hãy truất giới’. Nhưng vì Ngài đã nói như vậy, nên mới nói “yadi tāva paṭiññāya nāsitā, thero kārako hotī” (nếu vị Tỳ-khưu-ni bị truất giới dựa trên lời thú nhận có thật, thì vị trưởng lão là người đã làm điều đó).
Atha appaṭiññāyāti ‘‘ayyenamhi dūsitā’’ti imaṃ paṭiññaṃ vinā eva tassā pakatidussīlabhāvaṃ sandhāya nāsitā, thero akārako hoti.
If without a confession means she was expelled with reference to her naturally immoral character, without this confession, “I was corrupted by the venerable one,” then the elder is not the doer.
Atha appaṭiññāyā (nếu không có lời thú nhận) có nghĩa là nếu vị Tỳ-khưu-ni bị truất giới dựa trên phẩm hạnh xấu vốn có của cô ấy mà không có lời thú nhận ‘tôi đã bị ngài làm ô uế’, thì vị trưởng lão không phải là người đã làm điều đó.
Abhayagirivāsinopi attano suttaṃ vatvā ‘‘tumhākaṃ vāde thero kārako’’ti vadanti, kasmā?
The Abhayagirivāsins, too, citing their own text, say, "In your view, the elder is the doer." Why?
Cư dân Abhayagiri cũng nói rằng, sau khi trích dẫn văn bản của họ, ‘theo quan điểm của các ngài, vị trưởng lão là người đã làm điều đó’, tại sao?
Dukkaṭaṃ musāvādapaccayā liṅganāsanāya anāsetabbattā.
There is a dukkaṭa offence due to false speech, because she should not have been expelled by way of destroying the characteristics.
Vì không nên truất giới bằng cách hủy hoại biểu tượng (giới tướng) do tội dukkaṭa liên quan đến nói dối.
Pārājikasseva hi liṅganāsanāya nāsetabbā.
For only one who has committed a pārājika offence is to be expelled by way of destroying the characteristics.
Chỉ những người phạm pārājika mới nên bị truất giới bằng cách hủy hoại biểu tượng.
‘‘Nāsethā’’ti ca vuttattā pārājikāva jātā, sā kiṃ sandhāya, tato thero kārako āpajjati.
And because it was said, "Expel her," she must have committed a pārājika. With reference to what was this said? Therefore, the elder becomes the doer.
Và vì đã nói ‘hãy truất giới’, nên cô ấy đã phạm pārājika. Điều đó ám chỉ điều gì? Do đó, vị trưởng lão đã phạm tội.
‘‘Sakāya paṭiññāya nāsethā’’ti vutte pana apārājikāpi attano vacanena nāsetabbā jātāti adhippāyo.
But when it is said, "Expel her on her own confession," the intention is that even one not guilty of a pārājika is to be expelled on her own word.
Tuy nhiên, khi nói ‘hãy truất giới dựa trên lời thú nhận của chính cô ấy’, ý nghĩa là ngay cả những người không phạm pārājika cũng phải bị truất giới theo lời nói của chính họ.
Mahāvihāravāsinopi attano suttaṃ vatvā ‘‘tumhākaṃ vāde thero kārako’’ti ca vadanti.
The Mahāvihāravāsins, too, citing their own text, say, "And in your view, the elder is the doer."
Cư dân Mahāvihāra cũng nói rằng, sau khi trích dẫn văn bản của họ, ‘theo quan điểm của các ngài, vị trưởng lão là người đã làm điều đó’.
‘‘Sakāya paṭiññāya nāsethā’’ti hi vutte paṭiññāya bhūtatā āpajjati ‘‘nāsethā’’ti vacanato.
For when it is said, "Expel her on her own confession," the confession becomes true because of the statement, "Expel her."
Vì khi nói ‘hãy truất giới dựa trên lời thú nhận của chính cô ấy’, sự thật của lời thú nhận sẽ xảy ra theo lời dạy ‘hãy truất giới’.
Bhūtāyeva hi paṭiññāya nāsetabbā hoti, nābhūtāyāti adhippāyo.
The intention is that she is to be expelled only on a true confession, not on an untrue one.
Ý nghĩa là chỉ lời thú nhận có thật mới nên bị truất giới, không phải lời thú nhận không có thật.
Purimanayeti dukkaṭavāde.
In the former method means in the view that it is a dukkaṭa offence.
Purimanaye (theo cách trước) có nghĩa là theo quan điểm về tội dukkaṭa.
Purimo yuttivasena pavatto, pacchimo pāḷivacanavasena pavattoti veditabbo.
It should be understood that the former method proceeds by way of reasoning, while the latter method proceeds by way of the Pāḷi text.
Phải hiểu rằng quan điểm trước được đưa ra theo lý lẽ, và quan điểm sau được đưa ra theo lời Pāli.
385-6. Pītisukhehīti ettha ‘‘sukhenā’’ti vattabbe pītiggahaṇaṃ tatiyajjhānasukhaṃ, kāyikañca apanetuṃ sampayuttapītiyā vuttaṃ.
385-6. Here, in with rapture and happiness, although "with happiness" should be said, the inclusion of "rapture" is stated in reference to the associated rapture to exclude the happiness of the third jhāna and bodily happiness.
385-6. Ở đây, trong Pītisukhehī (với hỷ và lạc), việc dùng từ ‘hỷ’ thay vì chỉ ‘lạc’ được nói đến với hỷ tương ưng để loại bỏ lạc của thiền thứ ba và lạc thân thể.
Sace cuditakavasena kataṃ amūlakaṃ nāma, ‘‘anajjhāpannaṃ akata’’nti vadeyya, ime karissanti, tasmā ‘‘tādisaṃ diṭṭhasaññī hutvā codetī’’ti pāṭho.
If it were done from the perspective of the accused, it would be called groundless. He might say, "It was not committed, not done." They will do so. Therefore, the text reads, "accuses, being convinced he has seen such a thing."
Nếu điều đó được làm theo ý của người bị buộc tội thì đó là vô căn cứ. Người ấy sẽ nói ‘không phạm, không làm’, và những người này sẽ làm (điều đó). Do đó, văn bản là ‘người ấy buộc tội với nhận thức đã thấy điều như vậy’.
‘‘Etena nayena sutamutaparisaṅkitānipi vitthārato veditabbānī’’ti pāṭho.
The text reads, "By this method, what has been heard, what has been sensed, and what is suspected should also be understood in detail."
Văn bản là ‘những điều đã nghe, đã biết và đã nghi ngờ cũng phải được hiểu rộng rãi theo cách này’.
‘‘Catunnaṃ aññatarenā’’ti pātimokkhuddese eva āgate gahetvā vuttaṃ, itaresaṃ aññatarenāpi anuddhaṃsentassa saṅghādisesovāti no takkoti ācariyo.
The statement “by one of the four” is said taking into account only those that come in the recitation of the Pātimokkha; the Teacher thinks that for one who makes an accusation based on one of the others, it is not the case that there is a saṅghādisesa offence.
“Catunnaṃ aññatarenā” (bởi một trong bốn) được nói đến bằng cách lấy những điều đã được đề cập trong bài tụng Pātimokkha. Vị thầy nói rằng không phải là suy đoán của chúng ta rằng saṅghādisesa sẽ xảy ra cho người buộc tội mà không làm cho người khác bị truất giới bởi một trong những điều khác.
Bhikkhubhāvā hi cāvanasamatthato.
This is because it is capable of causing a fall from the state of a bhikkhu.
Vì có khả năng truất giới khỏi trạng thái Tỳ-khưu.
‘‘Samīpe ṭhatvā’’ti vacanato parammukhā codentassa, codāpentassa vā sīsaṃ na eti.
From the statement, "having stood nearby," it does not amount to a principal offence for one who accuses or causes another to accuse from a concealed place.
Theo lời dạy ‘đứng gần’, (tội) sẽ không xảy ra cho người buộc tội hoặc người xúi giục buộc tội khi quay lưng lại.
Diṭṭhañce sutena parisaṅkitena codeti codāpeti, sutaparisaṅkitaṃ vā diṭṭhādīhi codite vā codāpite vā sīsaṃ eti eva amūlakena coditattā.
If one accuses or causes another to accuse based on what was heard or suspected regarding something seen, or if one accuses or causes another to accuse based on what was seen regarding something heard or suspected, it does amount to a principal offence, because the accusation is groundless.
Nếu một người buộc tội hoặc xúi giục buộc tội điều đã thấy bằng điều đã nghe hoặc đã nghi ngờ, hoặc điều đã nghe hoặc đã nghi ngờ bằng điều đã thấy, v.v., thì (tội) vẫn xảy ra vì đã buộc tội vô căn cứ.
Vuttañhetaṃ ‘‘diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto, tañce codeti ‘suto mayā…pe… saṅghādisesassā’’ti (pārā. 387).
This has been stated: "He sees him committing a pārājika offence, and if he accuses him, saying 'I have heard...etc...of a saṅghādisesa'."
Điều này đã được nói: “Nếu một người phạm pháp pārājika đã thấy, và người ấy buộc tội rằng ‘tôi đã nghe…pe… phạm saṅghādisesa’” (Pārā. 387).
‘‘Asuddho hoti puggalo aññataraṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanno, tañce asuddhadiṭṭhi samāno anokāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, āpatti dukkaṭassa.
"An impure person has committed a certain pārājika offence; if, holding the view that he is impure, one speaks with the intention of making him fall from the monkhood after having arranged an inopportune moment, there is a dukkaṭa offence.
“Một người không thanh tịnh đã phạm một pháp pārājika nào đó. Nếu người ấy, với tà kiến, nói với ý định truất giới mà không cho cơ hội, thì phạm tội dukkaṭa. Nếu người ấy nói với ý định truất giới sau khi cho cơ hội, thì không phạm tội” (Pārā. 389). Lời này dường như không phù hợp, tại sao?
Okāsaṃ kārāpetvā cāvanādhippāyo vadeti, anāpattī’’ti (pārā. 389) iminā na-samentaṃ viya khāyati, kathaṃ?
If one speaks with the intention of making him fall from the monkhood after having arranged an opportune moment, there is no offence." This seems not to agree with the text. How so?
Lời này dường như không phù hợp, tại sao?
Diṭṭhassa hoti pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpajjanto nāma asuddho puggalo hoti, ‘‘aññatarasmiṃ asuddhadiṭṭhi samāno tañce codeti ‘suto mayā pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannosī’ti, āpatti vācāya vācāya saṅghādisesassā’’ti vacanato purimanayenāpatti.
One who is seen committing a pārājika offence is an impure person. According to the statement, "If, holding the view that he is impure, one accuses him, saying 'I have heard that you have committed a pārājika offence,' there is a saṅghādisesa offence for every word," there is an offence according to the former method.
Một người đã phạm pháp pārājika đã thấy là một người không thanh tịnh. Theo lời dạy “nếu người ấy, với tà kiến, buộc tội rằng ‘tôi đã nghe rằng ông đã phạm pháp pārājika’, thì phạm saṅghādisesa từng lời”, thì phạm tội theo cách trước.
‘‘Cāvanādhippāyo vadeti, āpatti dukkaṭassā’’ti vacanato pacchimanayena saṅghādisesena āpattīti dve pāḷinayā aññamaññaṃ viruddhā viya dissanti, na ca viruddhaṃ buddhā kathayanti, tasmā ettha yutti pariyesitabbā.
According to the statement, "If one speaks with the intention of making him fall from the monkhood, there is a dukkaṭa offence," there is an offence according to the latter method of saṅghādisesa. Thus, the two Pāḷi methods seem to contradict each other, but the Buddhas do not speak in contradiction. Therefore, a justification should be sought here.
Theo lời dạy “nói với ý định truất giới, phạm tội dukkaṭa”, thì phạm saṅghādisesa theo cách sau. Hai cách Pāli này dường như mâu thuẫn với nhau, nhưng chư Phật không nói điều gì mâu thuẫn. Do đó, phải tìm kiếm lý lẽ ở đây.
Aṭṭhakathācariyā tāvāhu ‘‘samūlakena vā saññāsamūlakena vā codentassa anāpatti, amūlakena vā pana saññāamūlakena vā codentassa āpattī’’ti.
The commentary teachers, for their part, say, "For one who accuses with a ground or with a perception of a ground, there is no offence; but for one who accuses without a ground or with a perception of no ground, there is an offence."
Các vị Aṭṭhakathācariya đã nói rằng “người buộc tội có căn cứ hoặc có nhận thức về căn cứ thì không phạm tội; nhưng người buộc tội vô căn cứ hoặc có nhận thức về vô căn cứ thì phạm tội”.
Tassattho – dassanasavanaparisaṅkanamūlena samūlakena vā tadabhāvena amūlakenāpi saññāsamūlakena vā codentassa anāpatti, dassanādimūlābhāvena amūlakena vā tabbhāvena samūlakenāpi saññāamūlakena vā codentassa āpatti, tasmā diṭṭhassa hoti.
Its meaning is this: there is no offense for one who admonishes with seeing, hearing, or suspicion as a root, or with a root, or even without a root due to the absence thereof, or with perception as a root. There is an offense for one who admonishes due to the absence of seeing, etc., as a root, or without a root, or even with a root due to that state, or without perception as a root. Therefore, it applies to one who has seen.
Ý nghĩa của điều này là: không phạm lỗi nếu cáo buộc dựa trên căn cứ của sự thấy, nghe, nghi ngờ (samūlaka) hoặc không có căn cứ (amūlaka) nhưng dựa trên nhận thức (saññāsamūlaka); phạm lỗi nếu cáo buộc không có căn cứ do thiếu sự thấy, v.v. (amūlaka) hoặc có căn cứ (samūlaka) nhưng dựa trên nhận thức không có căn cứ (saññāamūlaka). Do đó, điều này xảy ra đối với người đã thấy.
Asuddho hoti puggalobhiādimhi pana samūlakena, saññāsamūlakena vā coditattā anāpattīti.
However, in the passage beginning, ‘an impure person,’ there is no offense because the admonition is with a root or with perception as a root.
Tuy nhiên, trong trường hợp “asuddho hoti puggalo” và các trường hợp tương tự, vì cáo buộc có căn cứ (samūlakena) hoặc có căn cứ dựa trên nhận thức (saññāsamūlakena), nên không phạm lỗi.
Evamevaṃ pana tadatthadīpanatthaṃ te vārā vuttā.
Just so, those clauses were stated to elucidate that meaning.
Cũng vậy, những vāra đó được nói ra để làm sáng tỏ ý nghĩa.
Tattha hi ‘‘adiṭṭhassa hotī’’tiādivārā amūlakena codentassa āpatti hotīti dassanatthaṃ vuttā.
For in those clauses, the ones beginning with ‘it is for one not seen’ were stated to show that an offense occurs for one who admonishes without a root.
Ở đó, các vāra như “adiṭṭhassa hoti” được nói ra để chỉ rõ rằng người cáo buộc không có căn cứ thì phạm lỗi.
‘‘Diṭṭhe vematiko’’tiādinā saññāamūlakena codentassa āpatti hotīti dassanatthaṃ vuttā.
The clauses beginning with ‘doubtful about what was seen’ were stated to show that an offense occurs for one who admonishes without a basis in perception.
Các vāra như “diṭṭhe vematiko” được nói ra để chỉ rõ rằng người cáo buộc dựa trên nhận thức không có căn cứ thì phạm lỗi.
Aññathā ‘‘diṭṭhassa hoti, diṭṭhe vematiko’’tiādivārā nibbisesā bhaveyyuṃ.
Otherwise, the clauses beginning ‘it is for one who has seen, doubtful about what was seen’ would be without distinction.
Nếu không, các vāra như “diṭṭhassa hoti, diṭṭhe vematiko” sẽ không có gì khác biệt.
Idaṃ panettha sanniṭṭhānaṃ-yathā asuddhaṃ puggalaṃ anokāsaṃ kārāpetvā codentassa dukkaṭaṃ, akkosādhippāyassa ca omasavādena dukkaṭassa, tathā asuddhadiṭṭhikopi asuddhaṃ asuddhadiṭṭhi amūlakena codeti, āpatti.
This is the conclusion here: Just as there is a Dukkata for one who admonishes an impure person after making them not grant permission, and a Dukkata for one whose intention is to insult by a degrading remark, so too, an impure-viewed person, being impure-viewed, admonishes an impure person without a root, and there is an offense.
Đây là kết luận ở đây: giống như người cáo buộc một cá nhân không thanh tịnh mà không cho phép và với ý định phỉ báng thì phạm tội Dukkata, và người có ý định mắng chửi bằng lời nói khinh miệt thì phạm tội Dukkata; cũng vậy, một Tỳ-kheo có tà kiến cáo buộc một người không thanh tịnh, có tà kiến, mà không có căn cứ thì phạm lỗi.
Samūlakena vā codeti, anāpattīti taṃ sanniṭṭhānaṃ yathā ‘‘anāpatti suddhe asuddhadiṭṭhissa asuddhe asuddhadiṭṭhissā’’ti iminā saṃsandati, tathā gahetabbaṃ.
Or if one admonishes with a root, there is no offense. That conclusion should be taken to align with the phrase, “no offense for an impure-viewed person concerning a pure person, no offense for an impure-viewed person concerning an impure person.”
Hoặc nếu cáo buộc có căn cứ thì không phạm lỗi. Kết luận đó phải được hiểu sao cho phù hợp với câu “anāpatti suddhe asuddhadiṭṭhissa asuddhadiṭṭhissā” (không phạm lỗi đối với người có tà kiến trong sạch, đối với người có tà kiến không trong sạch).
Aññathā yutti pariyesitabbā.
Otherwise, a different justification must be sought.
Nếu không, cần phải tìm kiếm lý lẽ khác.
Sīlasampannoti ettha ‘‘dussīlassa vacanaṃ appamāṇaṃ.
Here, concerning possessed of sīla, it is said: “The word of an unvirtuous person is not authoritative.
Ở đây, về Sīlasampanno (người đầy đủ giới hạnh), có câu nói: “Lời nói của người ác giới không có giá trị.
Bhikkhunī hi bhikkhumhi anissarā, tasmā ukkaṭṭhanaye vidhiṃ sandhāya therena vuttaṃ.
Indeed, a bhikkhunī has no authority over a bhikkhu. Therefore, the elder spoke referring to the procedure in the higher method.
Tỳ-kheo-ni không có quyền đối với Tỳ-kheo, do đó, Trưởng lão đã nói điều này dựa trên quy tắc trong trường hợp tối thượng.
Dutiyattherena bhikkhunī ajānitvāpi codeti, sikkhamānādayo vā codenti, tesaṃ sutvā bhikkhū eva vicāretvā tassa paṭiññāya kārenti.
The second elder said: Even if a bhikkhunī admonishes unknowingly, or if sikkhamānās and others admonish, bhikkhus, having heard them, deliberate and act according to the accused’s admission.
Theo Trưởng lão thứ hai, Tỳ-kheo-ni có thể cáo buộc ngay cả khi không biết, hoặc các Sa-di-ni, v.v. cáo buộc, các Tỳ-kheo sau khi nghe lời họ sẽ điều tra và bắt người đó nhận tội.
Ko ettha dosoti idaṃ sandhāya vuttaṃ.
What fault is there in this? This was said with reference to that.
Có lỗi gì ở đây? Điều này được nói ra dựa trên ý đó.
Tatiyena titthiyānaṃ vacanaṃ sutvāpi bhikkhū eva vicārenti, tasmā na koci na labhatīti evaṃ sabbaṃ sametīti apare’’ti vuttaṃ.
The third elder said: Even after hearing the words of sectarians, the bhikkhus themselves investigate. Therefore, no one fails (to receive due process). Thus, everything aligns,” so say others.
Trưởng lão thứ ba nói rằng ngay cả khi nghe lời của các ngoại đạo, các Tỳ-kheo vẫn điều tra, do đó không có ai không nhận được (sự công bằng), tất cả đều phù hợp như vậy, theo những người khác.”
Tiṃsāni tiṃsavantāni.
Thirty (Tiṃsāni) means thirty in number.
Tiṃsāni là ba mươi.
Anuyogoti paṭivacanaṃ.
Inquiry (Anuyogo) means a reply.
Anuyogo là lời đáp lại.
Ehitīti āgamissati.
He will come (Ehitī) means he will arrive.
Ehitī là sẽ đến.
Diṭṭhasantānenāti diṭṭhanayena, diṭṭhavidhānenāti adhippāyo.
By the continuity of what was seen (Diṭṭhasantānenā) means by the method of what was seen, by the arrangement of what was seen; this is the intention.
Diṭṭhasantānenā có nghĩa là theo cách nhìn, theo phương pháp đã thấy.
Patiṭṭhāyāti patiṭṭhaṃ labhitvā.
Having established (Patiṭṭhāyā) means having gained a footing.
Patiṭṭhāyā là đạt được sự an trú.
Ṭhāneti lajjiṭṭhāne.
In a place (Ṭhāne) means in a place of shame.
Ṭhāne là ở nơi đáng hổ thẹn.
Gāhanti ‘‘ahaṃ codessāmī’’ti attādānaggahaṇaṃ.
Seizure (Gāhaṃ) means the appropriation of self-assertion, “I will admonish.”
Gāhaṃ là sự nắm giữ bản thân với ý nghĩ “tôi sẽ cáo buộc”.
Cetanāti attādānaggahaṇacetanā.
Intention (Cetanā) means the intention of self-assertion.
Cetanā là ý định nắm giữ bản thân.
Vohāroti ito, etto ca ñatvā pakāsanaṃ.
Usage (Vohāro) means making known after knowing from here and there.
Vohāro là sự công bố sau khi đã biết từ đây và từ đó.
Paṇṇattīti nāmapaññatti.
Designation (Paṇṇattī) means name-designation.
Paṇṇattī là Nāmapaññatti (danh chế định).
Yā vacīghosārammaṇassa sotadvārappavattaviññāṇasantānassa anantaraṃ uppannena upaladdhapubbasaṅketena manodvāraviññāṇena viññāyati, yassā viññātattā tadattho paramattho vā aparamattho vā tatiyavāraṃ uppannena manoviññāṇena viññāyatīti nāmādīhi chahi byañjanehi pāḷiyā pakāsitā, sā ‘‘vijjamānapaññatti avijjamānapaññattī’’tiādinā chadhā ācariyehi dassitā.
That which is understood by the mind-door consciousness that arises immediately after the stream of ear-door consciousness, whose object is vocal sound, and which has previously acquired a convention; and by the understanding of which, its meaning, whether ultimate reality or not ultimate reality, is understood by the mind-consciousness arising for the third time—that which is elucidated in the Pāḷi by six expressions beginning with names, has been shown by the teachers in six ways, such as ‘existent designation, non-existent designation.’
Danh chế định mà được tâm thức cửa ý (manodvāraviññāṇa) nhận biết ngay sau dòng tâm thức cửa tai (sotadvārappavattaviññāṇasantāna) có đối tượng là âm thanh lời nói, với những ký hiệu đã được nhận biết trước; và nhờ sự nhận biết đó mà ý nghĩa (tadattho), dù là chân đế (paramattho) hay tục đế (aparamattho), được tâm ý thức (manoviññāṇa) phát sinh lần thứ ba nhận biết; điều đó được các bậc Thầy chỉ ra thành sáu loại như “vijjamānapaññatti, avijjamānapaññatti” (chế định hiện hữu, chế định không hiện hữu), v.v. bằng sáu biểu hiện như danh từ trong Pāḷi.
Tabbhāgiyabhāvo atabbhāgiyabhāvo ca nipphannadhammasseva yujjati, na paññattiyā adhikaraṇīyavatthuttā, adhikaraṇe pavattattā ca adhikaraṇo mañcaṭṭhe mañcopacāro viyāti ca.
The state of being akin to it and the state of not being akin to it are applicable only to an accomplished phenomenon, not to a designation, because it is an adhikaraṇīya-vatthu (matter to be settled) and because it occurs in the adhikaraṇa, like the figurative use of 'bed' for the person lying on the bed.
Trạng thái tương ứng (tabbhāgiyabhāvo) và không tương ứng (atabbhāgiyabhāvo) chỉ phù hợp với các pháp đã thành tựu, không phải với chế định, vì nó là đối tượng của sự tranh chấp (adhikaraṇīyavatthuttā) và vì nó diễn ra trong sự tranh chấp (adhikaraṇe pavattattā), giống như sự ẩn dụ về chiếc giường (mañcopacāro) đối với người nằm trên giường (mañcaṭṭhe).
‘‘Pariyāyenāti amūlakā nāmapaññatti natthi.
“By way of expression (Pariyāyenā) means there is no designation that is without a root.
“Pariyāyenā (theo cách ẩn dụ) có nghĩa là không có danh chế định (nāmapaññatti) vô căn cứ.
Pariyāyamattaṃ, sabhāvato natthi.
It is merely an expression; it does not exist in reality.
Chỉ là một cách ẩn dụ, không có tự tánh.
Abhidhānamattameva, abhidheyyaṃ natthī’’ti ca likhitaṃ.
It is merely a term; the referent does not exist,” so it is written.
Chỉ là một sự gọi tên, không có đối tượng được gọi tên,” điều này cũng được viết ra.
Idhevāti imasmiṃ eva sikkhāpade.
Here itself (Idhevā) means in this training rule itself.
Idhevā là ngay trong giới điều này.
Na sabbatthāti vivādādhikaraṇādīsu.
Not everywhere (Na sabbatthā) means in disputes, etc.
Na sabbatthā là không phải ở khắp mọi nơi, ví dụ như trong các tranh chấp (vivādādhikaraṇa), v.v.
Na hītiādi.
For indeed (Na hī) and so on.
Na hī và các câu tiếp theo.
Vivādādhikaraṇādīnamatthitā viya amūlakaṃ adhikaraṇaṃ natthīti.
Just as there is the existence of disputes, etc., there is no rootless adhikaraṇa.
Không có tranh chấp vô căn cứ, giống như sự hiện hữu của các tranh chấp, v.v.
Pubbe vuttasamathehīti ‘‘yaṃ adhikicca samathā vattantī’’ti vuttasamathehīti adhippāyo.
By the previously mentioned methods of settlement (Pubbe vuttasamathehī) means by the methods of settlement that were said, “concerning which the settlements proceed”; this is the intention.
Pubbe vuttasamathehī có nghĩa là “bằng các pháp giải quyết đã được nói đến, dựa vào đó mà các pháp giải quyết diễn ra.”
Apica sabhāvato natthīti appaṭiladdhasabhāvattā vuttaṃ.
Moreover, the statement does not exist in reality (sabhāvato natthī) is made because its nature is not attained.
Hơn nữa, câu sabhāvato natthī (không có tự tánh) được nói ra vì nó không có tự tánh đã được đạt được.
Anuppannaṃ viya viññāṇādi.
Like consciousness, etc., that has not arisen.
Giống như thức (viññāṇa), v.v. chưa phát sinh.
Na hi vivādādīnaṃ paṇṇatti adhikaraṇaṭṭhoti paṇṇattiṃ adhikicca samathā na pavattanti, tasmā na tassā adhikaraṇīyatāti na vivādādīnaṃ paṇṇatti adhikaraṇaṭṭhoti adhippāyo.
For designation is not the subject of disputes, etc. (Na hi vivādādīnaṃ paṇṇatti adhikaraṇaṭṭho) means that methods of settlement do not proceed with reference to designation; therefore, there is no state of being a subject of settlement for it. Thus, designation is not the subject of disputes, etc.; this is the intention.
Na hi vivādādīnaṃ paṇṇatti adhikaraṇaṭṭho có nghĩa là các pháp giải quyết không diễn ra dựa trên chế định, do đó không có sự tranh chấp của nó; vì vậy, chế định không phải là đối tượng tranh chấp của các tranh chấp, v.v.
Hoti cettha –
And here it is said:
Và ở đây có:
387. Sutādīnaṃ abhāvena amūlakattanti ettha yo disvāpi ‘‘diṭṭhosi mayā’’ti vattuṃ asakkonto attano diṭṭhaniyāmeneva ‘‘sutosi mayā’’ti vadati.
387. Here, in rootlessness due to the absence of seeing, etc., if one, even having seen, is unable to say “I have seen you” and says “I have heard you” merely by one’s own recollection of seeing,
387. Trong câu Sutādīnaṃ abhāvena amūlakattaṃ (sự vô căn cứ do thiếu sự nghe, v.v.), điều này nói về người dù đã thấy nhưng không thể nói “tôi đã thấy”, mà chỉ nói “tôi đã nghe” theo cách thức mình đã thấy.
Tassa tasmiṃ asuddhadiṭṭhittā āpatti, idha pana yo pubbe sutvā anāpatti, pacchā taṃ vissaritvā suddhadiṭṭhi eva samāno vadati, taṃ sandhāya vuttaṃ.
an offense arises for him due to his impure view concerning that person. But here, if one who previously heard, and for whom there was no offense, later forgets it and, being of pure view, speaks, this is stated with reference to that person.
Người đó phạm lỗi vì có tà kiến đối với người bị cáo buộc. Còn ở đây, điều này được nói đến để chỉ người đã nghe trước đó thì không phạm lỗi, nhưng sau đó quên mất điều đã nghe và nói ra với chính kiến thanh tịnh.
‘‘Esa nayo sabbatthāti apare’’ti vuttaṃ.
“This method applies everywhere,” so say others.
“Người khác nói rằng quy tắc này áp dụng ở khắp mọi nơi.”
Jeṭṭhabbatiko kākekappaṭivattā.
Jeṭṭhabbatika behaved like Kākekappaṭi.
Jeṭṭhabbatiko giống như hành vi của Kākekappaṭivattā.
Yadaggenāti yāvatā, yadā vā.
As far as (Yadaggenā) means to what extent, or when.
Yadaggenā là bao nhiêu, hoặc khi nào.
No kappetītiādi vematikābhāvadīpanatthameva vuttanti dasseti.
He shows that the statement beginning with does not allow was made merely to show the absence of doubt.
Điều này chỉ ra rằng câu No kappetī và các câu tiếp theo được nói ra chỉ để làm rõ sự không có nghi ngờ.
Tena vematikova nassarati sammuṭṭho nāmāti āpajjati, taṃ na yuttaṃ tadanantarabhāvato, tasmā dutiyattheravādo pacchā vutto.
Therefore, one who is doubtful does not recall, he is called confused, and so an offense arises for him. That is not appropriate because it follows immediately. Therefore, the statement of the second elder was stated later.
Do đó, chính người nghi ngờ không nhớ, được gọi là người lãng quên, thì phạm lỗi. Điều đó không hợp lý vì nó xảy ra ngay sau đó, do đó lời nói của Trưởng lão thứ hai được nói ra sau.
Tattha paṭimāya sarīraṃ, silāputtakassa sarīranti nidassanaṃ, paṭhamaṃ panettha nibbacanaṃ jātipadatthotivādīnaṃ matena vuttaṃ.
There, "the body of a statue," "the body of a stone image" are examples. The first definition here is stated according to the view of those who say 'jāti (genus) is the meaning of the word'.
Trong đó, thân của tượng, thân của người đá là ví dụ. Ở đây, lời giải thích đầu tiên được nói theo quan điểm của những người cho rằng ‘jāti’ là nghĩa của từ.
Sā hi sāmibhāvena, niccabhāvena ca padhānattā sattisabhāve ṭhitā.
For it (genus), being prominent by nature of ownership and by nature of permanence, is established in the nature of potency.
Thật vậy, jāti đó, do tính chủ yếu của nó về quyền sở hữu và tính thường hằng, nên nó tồn tại trong bản chất của năng lực.
Tabbiparītakattā byattākati jātiyo tu padattho iti imassa suttassa vasena dutiyaṃ nibbacanaṃ vuttanti veditabbaṃ.
It should be understood that the second definition, "jāti (genus) as the meaning of the word due to its explicit form," is stated according to this sutta, because it is contrary to that (previous meaning).
Do sự trái ngược với điều đó, lời giải thích thứ hai được nói theo văn bản này: ‘jāti là nghĩa của từ, do sự biểu hiện của hình tướng’ – điều này cần được biết.
Nāmakaraṇasaññāya ādhāroti ettha nāmameva nāmakaraṇaṃ.
In "Nāmakaraṇasaññāya ādhāro" (basis for the designation-perception), the name itself is the designation.
Ở đây, cơ sở của sự nhận biết tên gọi (nāmakaraṇasaññāya ādhāro) nghĩa là chính cái tên là sự đặt tên.
Nāmaṃ karontānaṃ saññā nāmakaraṇasaññā, tassā.
The perception of those who name is the designation-perception; of that.
Sự nhận biết của những người đặt tên là sự nhận biết tên gọi, của điều đó.
Manussajātiko chagalakajātiādhāro nāma.
A human is a basis for the genus 'goat'.
Một người thuộc loài người là cơ sở cho loài dê, đó là tên gọi.
Na hi taṃ nāmaṃ kacchapalomaṃ viya anādhāranti adhippāyo.
The meaning is that the name is not without a basis, like tortoise hair.
Ý nghĩa là cái tên đó không phải không có cơ sở như lông rùa.
Taṃ pana chagalakassa dabboti dinnanāmaṃ ‘‘deso’’ti vuccati.
But that name, "Dabba," given to the goat, is called "deso" (a part).
Cái tên được đặt cho con dê là ‘Dabba’ được gọi là ‘desa’ (phần).
Tasmā theraṃ amūlakenātiādinā aññampi vatthuṃ therassa lissati silissati vohāramatteneva, na atthato, īsakaṃ allīyatīti lesoti adhippāyo.
Therefore, other things are also attributed to the Elder Dabba through mere convention, such as "Elder Amūlaka," not in reality. The meaning is that "leso" (a trace) is something that clings slightly.
Do đó, một vật khác cũng được gán cho Trưởng lão bằng cách nói ‘không có gốc rễ’ (amūlakenātiādinā), chỉ bằng cách sử dụng ngôn ngữ, chứ không phải theo nghĩa thực; ý nghĩa là ‘lesa’ (một chút) là sự dính mắc nhẹ nhàng.
Yasmā desalesā atthato ninnānākaraṇā, tasmā ‘‘kañcidesaṃ lesamattaṃ upādāyā’’ti uddharitvā ‘‘dasa lesā jātileso’’tiādi vuttanti veditabbaṃ.
Because the terms "desa" (part) and "lesa" (trace) are not distinct in meaning, it is understood that they are brought forth as "taking some part, a mere trace" and then "ten traces: the trace of genus" and so on are stated.
Vì ‘desa’ và ‘lesa’ không khác nhau về nghĩa thực, nên cần hiểu rằng đã được trích dẫn ‘lấy một phần, một chút’ (kañcidesaṃ lesamattaṃ upādāyā) và nói ‘mười lesa, jāti-lesa’ (dasa lesā jātileso) v.v.
Yathā nidāne, evaṃ sikkhāpadapaññattiyampi mātikāyampi ayamevattho.
Just as in the root cause, so too in the formulation of the training rule and in the mātikā, the meaning is the same.
Như trong phần Duyên khởi (Nidāna), ý nghĩa này cũng tương tự trong phần Quy định giới luật (Sikkhāpadapaññatti) và trong phần Tóm tắt (Mātikā).
Yasmā aññabhāgiyassa adhikaraṇassāti chagalakassa.
Because, in "aññabhāgiyassa adhikaraṇassa" (of a different kind of issue), it refers to the goat.
Vì ở đây, của vấn đề khác loại (aññabhāgiyassa adhikaraṇassa) là của con dê.
Kañcidesaṃ lesamattaṃ upādāyāti dabboti nāmaṃ upādāyāti ayamattho aṭṭhuppattivaseneva āvibhūto, tasmā na vibhatto.
The meaning "taking some part, a mere trace" or "taking the name Dabba" only became apparent by way of the origin story; hence, it was not elaborated.
Ý nghĩa ‘lấy tên Dabba’ (dabboti nāmaṃ upādāyā) trong câu ‘ lấy một phần, một chút’ (kañcidesaṃ lesamattaṃ upādāyā) đã được hiển lộ chỉ theo cách phát sinh từ sự việc, nên nó không được phân loại.
Kiñca bhiyyo aniyamattā.
Furthermore, due to its non-regularity.
Hơn nữa, do tính không cố định.
Na hi mettiyabhūmajakānaṃ viya sabbesampi chagalakameva aññabhāgiyaṃ adhikaraṇaṃ hoti.
For not all issues belonging to others are goats, like those of Mettiya-Bhūmajaka.
Không phải tất cả các tỳ-khưu đều có vấn đề khác loại là con dê, như trường hợp của Mettiyabhūmajaka.
Aññaṃ gomahiṃ sādikampi hoti, na ca mettiyabhūmajakā viya sabbepi nāmalesamattameva upādiyanti.
Some are also related to cattle, buffaloes, and so on; and not all take merely the trace of a name, like Mettiya-Bhūmajaka.
Cũng có thể là một con bò, trâu, v.v., và không phải tất cả các tỳ-khưu đều chỉ lấy tên gọi một chút như Mettiyabhūmajaka.
Aññampi jātilesādiṃ upādiyanti, tasmā aniyamattā ca yathāvuttanayena na vibhattaṃ.
Others also take the trace of genus and so on; therefore, due to its non-regularity, it was not elaborated in the manner stated.
Họ cũng lấy jāti-lesa v.v. khác, do đó, vì tính không cố định, nó không được phân loại theo cách đã nói.
Kiñca bhiyyo tathā vutte chagalakasseva aññabhāgiyatā sambhavati, na aññassa, yena sova dassito.
Moreover, if it were stated thus, only the goat would be of a different kind, not others, which is why only the goat was indicated.
Hơn nữa, nếu nói như vậy, chỉ có con dê mới có thể là khác loại, chứ không phải loài khác, nên chỉ có nó được chỉ ra.
Leso ca nāma lesova, na jātiādi, yena sova dassitoti evaṃ micchāgāhappasaṅgato ca tathā na vibhatto.
And a trace is merely a trace, not a genus and so on, which is why it was not elaborated thus, due to the possibility of wrong apprehension.
Và lesa là lesa, không phải jāti v.v., nên chỉ có nó được chỉ ra. Như vậy, do nguy cơ hiểu lầm, nó không được phân loại như vậy.
393. Aññabhāgiyassāti cuditakato aññassa.
"Aññabhāgiyassā" means of a person other than the one accused.
393. Của vấn đề khác loại (Aññabhāgiyassā) nghĩa là của người khác ngoài người bị buộc tội.
Adhikaraṇassāti manussassa vā amanussassa vā tiracchānagatassa vāti evaṃ vattabbaṃ.
In "adhikaraṇassā" (of the issue), it should be stated as "of a human, or of a non-human, or of an animal," and so on.
Của vấn đề (Adhikaraṇassā) cần được nói là của con người, hoặc của phi nhân, hoặc của loài súc sinh.
Evañhi vutte manussādīnaṃyeva jātilesādayo vuttā honti, aññathā catunnaṃ adhikaraṇānaṃ te āpajjanti ‘‘adhikaraṇassa kañci desaṃ lesamatta’’nti sāmivacanaṃ pubbaṅgamaṃ uddiṭṭhattāti ce?
If it were stated thus, only the traces of genus for humans and others would be mentioned; otherwise, these would apply to the four kinds of issues, given that the genitive case "adhikaraṇassa kañci desaṃ lesamattaṃ" is stated as primary.
Nếu nói như vậy, chỉ có jāti-lesa v.v. của con người và các loài khác mới được nói đến; nếu không, chúng sẽ áp dụng cho bốn loại vấn đề, vì từ ‘của vấn đề, một phần nào đó, một chút’ (adhikaraṇassa kañci desaṃ lesamattaṃ) đã được chỉ định trước bằng cách dùng cách sở hữu?
Na, nāmassa viya jātiādīnaṃ manussādīnaṃ ādhārabhāvaniyamasambhavato, adhikaraṇabhāvāniyamatoti vuttaṃ hoti.
No, this is not the case, for the basis of genus and so on can be specified for humans and others, like in the case of a name, but the nature of being an issue is not specified.
Không, không phải vậy, vì có thể có sự cố định về cơ sở của jāti v.v. đối với con người và các loài khác như đối với tên gọi, nhưng không có sự cố định về vấn đề.
Niyame ca sati jātiyā ādhāro jāti, liṅgassa ca liṅgaṃ, āpattiyā ca āpanno ādhāro, viruddhānampi asamādinnānampi pattacīvarānaṃ sāmiko ādhāro, yena adhikaraṇasaṅkhyaṃ gaccheyyāti āpajjatīti adhikaraṇassāti padaṃ abhājetabbameva bhaveyyāti na uddharitabbaṃ siyā, uddharitabbaṃ.
If there is regularity, then the basis of genus is genus, the basis of gender is gender, the basis of an offense is the one who committed the offense, the basis of conflicting and unundertaken bowls and robes is the owner; then the word "adhikaraṇassa" (of the issue), which would fall under the category of an issue, would have to be analyzed, and thus would not need to be extracted, but it should be extracted.
Và nếu có sự cố định, thì jāti là cơ sở của jāti, liṅga là cơ sở của liṅga, người phạm giới là cơ sở của giới, chủ sở hữu của y phục và bát không tương thích và chưa được thọ dụng là cơ sở, do đó nó sẽ trở thành một vấn đề. Vì vậy, từ ‘của vấn đề’ (adhikaraṇassāti padaṃ) lẽ ra phải được phân chia, nhưng không nên trích dẫn, mà nên trích dẫn.
Tasmā ‘‘adhikaraṇanti vacanasāmaññato’’tiādi sabbaṃ vattabbaṃ.
Therefore, everything should be stated, such as "adhikaraṇa" (issue) by way of the common meaning of the word.
Do đó, tất cả những gì cần nói là “do sự tương đồng về từ ngữ, vấn đề” (adhikaraṇanti vacanasāmaññato) v.v.
Apākaṭā ito aññatra dassitaṭṭhānābhāvato.
"Apākaṭā" (not evident) means because there is no place other than here where it is explained.
Không rõ ràng (Apākaṭā) vì không có nơi nào khác được chỉ ra.
Jānitabbā ca vinayadharehi yasmā aññathā parivāre ‘‘vivādādhikaraṇaṃ catunnaṃ adhikaraṇānaṃ vivādādhikaraṇaṃ bhajatī’’tiādinā nayena anāgataṭṭhāne ‘‘kasmā’’ti vutte kāraṇaṃ na paññāyeyya, tasmā tesaṃ tabbhāgiyatā ca aññabhāgiyatā ca jānitabbā vinayadharehi.
"Jānitabbā ca vinayadharehi" (and should be known by the Vinaya-holders) means that if it were otherwise, when asked "why" in a future context, in the Parivāra, concerning such a statement as "a dispute-issue falls into the category of a dispute-issue among the four issues," the reason would not be known. Therefore, their belonging to the same kind and belonging to a different kind should be known by the Vinaya-holders.
Và cần được biết bởi các bậc giữ luật (Jānitabbā ca vinayadharehi), vì nếu không, trong Parivāra, khi được hỏi “Tại sao?” ở một nơi chưa được đề cập theo cách “vấn đề tranh chấp thuộc về vấn đề tranh chấp trong bốn loại vấn đề” v.v., thì lý do sẽ không được biết rõ. Do đó, các bậc giữ luật cần biết tính tương đồng và tính khác biệt của chúng.
Tāsu hi viññātāsu vivādādhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇaṃ bhajati.
For when these are understood, a dispute-issue belongs to a dispute-issue.
Khi chúng được biết, vấn đề tranh chấp thuộc về vấn đề tranh chấp.
Tabbhāgiyattā.
Because it belongs to the same kind.
Vì tính tương đồng.
Itaraṃ na bhajati aññabhāgiyattāti sukhakāraṇato paññāyanti, tasmā vacanasāmaññato laddhaṃ adhikaraṇaṃ nissāyātiādi.
The other does not belong, because it is of a different kind. Thus, they are understood as an easy cause. Therefore, "vacanasāmaññato laddhaṃ adhikaraṇaṃ nissāya" (relying on the issue obtained by the common meaning of the word), and so on.
Cái kia không thuộc về vì tính khác biệt. Như vậy, chúng được biết rõ do nguyên nhân dễ dàng, do đó “dựa vào vấn đề đã được nhận biết do sự tương đồng về từ ngữ” (vacanasāmaññato laddhaṃ adhikaraṇaṃ nissāyā) v.v.
Tattha yasmā āpattaññabhāgiyaṃ mahāvisayaṃ, itarehi asadisaniddesañca, tasmā taṃ adhikaraṇapariyāpannampi samānaṃ visuṃ vuttaṃ ‘‘āpattaññabhāgiyaṃ vā hotī’’ti.
There, since the issue of an offense belonging to a different kind has a wide scope and its designation is dissimilar to others, although it is included in the category of an issue, it is stated separately as "or it is an issue of an offense belonging to a different kind."
Trong đó, vì vấn đề khác loại về giới (āpattaññabhāgiyaṃ) có phạm vi rộng lớn và có cách chỉ định không giống với các loại khác, nên dù nó thuộc về vấn đề, nó vẫn được nói riêng là “hoặc là vấn đề khác loại về giới” (āpattaññabhāgiyaṃ vā hotī).
Adhikaraṇapariyāpannattā ca ‘‘adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā’’ti ettha vuttanti veditabbaṃ.
And because it is included in the category of an issue, it is stated here in "or an issue of a different kind of issue" —this should be understood.
Và vì nó thuộc về vấn đề, nên cần hiểu rằng nó đã được nói đến ở đây trong câu “hoặc là vấn đề khác loại” (adhikaraṇaññabhāgiyaṃ vā).
Tatthāpi mahāvisayattā, mātikāyaṃ āgatattā ca paṭhamaṃ aññabhāgiyatā vuttā, pacchā tabbhāgiyatāti veditabbā.
There too, due to its wide scope and its inclusion in the mātikā, it should be understood that the "different kind" is stated first, and then the "same kind."
Ở đó cũng vậy, do phạm vi rộng lớn và do được đề cập trong mātikā, tính khác loại được nói trước, sau đó là tính tương đồng.
Tattha yasmā adhikaraṇaññabhāgiyavacanena atthāpattinayena siddhaṃ.
There, because the issue belonging to the same kind is established by implication through the expression "issue of a different kind of issue,"
Trong đó, vì vấn đề tương đồng đã được xác lập theo cách suy luận từ lời nói về vấn đề khác loại.
Adhikaraṇaṃ tabbhāgiyaṃ, tasmā ‘‘adhikaraṇaṃ tabbhāgiyaṃ hotī’’ti evaṃ uddesaṃ akatvā ‘‘kathaṃ adhikaraṇaṃ adhikaraṇassa tabbhāgiyaṃ hotī’’ti pucchāpubbaṅgamaniddeso kato.
it means that an issue belongs to the same kind. Therefore, instead of making a direct statement like "an issue belongs to the same kind," the explanation is presented in the form of a question: "How does an issue belong to the same kind of issue?"
Vấn đề là tương đồng, do đó, thay vì đưa ra một lời tuyên bố như “vấn đề là tương đồng”, một lời giải thích đã được đưa ra với câu hỏi đi trước: “Làm thế nào mà vấn đề lại tương đồng với vấn đề?”
Tatthāpi āpattādhikaraṇassa aññabhāgiyatā kiñcāpi pārājikena anuddhaṃsibhādhikārattā pārājikānaṃyeva vasena vuttā, atha kho sesāpattikkhandhavasenāpi veditabbā.
There too, although the issue of an offense belonging to a different kind is stated only in terms of the pārājikas due to the authority of not being overturned by a pārājika, it should also be understood in terms of the remaining aggregates of offenses.
Ở đó cũng vậy, mặc dù tính khác loại của vấn đề giới đã được nói đến chỉ theo trường hợp của pārājika do nó là một thẩm quyền không bị hủy hoại bởi pārājika, nhưng nó cũng cần được hiểu theo trường hợp của các nhóm giới còn lại.
Yā ca sā codanā ‘‘asuko nāma bhikkhu saṅghādisesaṃ ajjhāpajjanto diṭṭho hotī’’tiādikā, tattha ‘‘saṅghādisese thullaccayadiṭṭhi hoti, dubbhāsite saṅghādisesadiṭṭhi hotī’’ti evamādikā vinaye apakataññutāya, taṃtaṃvatthusarikkhatāya vā vuttāti veditabbā.
And such an accusation as "Such and such a bhikkhu was seen committing a saṅghādisesa" and so on, when it speaks of "seeing a thullaccaya in a saṅghādisesa, seeing a saṅghādisesa in a dubbhāsita," etc., it should be understood that such statements in the Vinaya are made either out of unfamiliarity with the matter or due to the similarity of the respective situations.
Và lời buộc tội “Tỳ-khưu tên X đã được thấy phạm giới Saṅghādisesa” v.v., trong đó, những lời như “có quan điểm về thullaccaya trong Saṅghādisesa, có quan điểm về Saṅghādisesa trong dubbhāsita” v.v. đã được nói trong Luật tạng do sự thiếu hiểu biết về Luật tạng hoặc do sự tương tự của các sự việc đó, cần được biết.
Sabbatthāpi ‘‘pārājikadiṭṭhi hotī’’ti na vuttaṃ.
Nowhere is it stated, "it is a pārājika-perception."
Không phải ở tất cả mọi nơi đều nói “có quan điểm về pārājika”.
Tathāsaññino anāpattito.
Because for one who has such a perception, there is no offense.
Vì người có nhận thức như vậy không phạm giới.
‘‘Tabbhāgiyavicāraṇāya’’nti tabbhāgiyapadaniddese aññabhāgiyatāyapi niddiṭṭhattā vuttaṃ.
"Tabbhāgiyavicāraṇāya" is stated because the characteristic of being a different kind is also indicated in the explanation of the term "tabbhāgiya."
Lời “trong sự xem xét tính tương đồng” (tabbhāgiyavicāraṇāya) đã được nói vì tính khác loại cũng được chỉ ra trong lời chỉ định về tính tương đồng.
Vatthusabhāgatāyāti anuvādavatthusabhāgatāyāti attho.
"Vatthusabhāgatāyā" means the similarity in the object of accusation.
Do tính tương đồng của sự việc (Vatthusabhāgatāyā) nghĩa là do tính tương đồng của sự việc bị buộc tội.
Aññathā ‘‘catasso vipattiyo’’ti vacanaṃ virujjheyya.
Otherwise, the statement "four kinds of downfall" would be contradictory.
Nếu không, lời nói “bốn sự thất bại” sẽ mâu thuẫn.
Sabhāvasarikkhāsarikkhato cāti sabhāvena sadisāsadisato.
And "sabhāvasarikkhāsarikkhato cā" means from similarity and dissimilarity in nature.
Và do tính tương đồng và không tương đồng về bản chất (Sabhāvasarikkhāsarikkhato cā) nghĩa là do tính tương đồng và không tương đồng về bản chất.
Tattha jhānādivatthuvisabhāgatāyapi sabhāvasarikkhatāya uttarimanussadhammapārājikāpatti tasseva tabbhāgiyāva hoti.
There, even if the object is dissimilar, such as jhāna, etc., due to the similarity in the nature of jhāna, the pārājika offense concerning superior human states belongs to the same kind as that very jhāna.
Trong đó, ngay cả khi có sự khác biệt về bản chất của sự việc như thiền định v.v., tội pārājika về pháp tối thượng của con người vẫn là tương đồng với chính nó do tính tương đồng về bản chất.
Tathā vatthuvasena anuvādādhikaraṇaṃ, kiccādhikaraṇañca pāṭekkaṃ catubbidhampi vuttaññabhāgiyaṃ na jātaṃ, tasmā tadaññabhāgiyatāya viditāya tabbhāgiyatā pāriyesayuttiyā avuttāpi sijjhatīti katvā ‘‘aññabhāgiyameva paṭhamaṃ niddiṭṭha’’ntipi vattuṃ yujjati.
Similarly, the issue of accusation and the issue of business, each of the four kinds, did not become the "different kind" as stated. Therefore, it is appropriate to say that "the different kind is stated first," considering that when the nature of being a different kind is understood, the nature of being the same kind is established by logical inference, even if not explicitly stated.
Tương tự, vấn đề buộc tội và vấn đề hành động, mỗi loại có bốn phần, không trở thành vấn đề khác loại đã được nói, do đó, khi tính khác loại đã được biết, tính tương đồng, dù không được nói đến, vẫn được xác lập bằng lý lẽ tìm kiếm. Vì vậy, có thể nói rằng “chỉ có tính khác loại được chỉ ra trước”.
Ekaṃsena tabbhāgiyaṃ na hotīti sarikkhavasena arahattaṃ āpatti anāpattīti vivādasabbhāvato abyākatabhāvena vivādādhikaraṇassapi aññabhāgiyaṃ siyā, pāḷiyaṃ āpattādhikaraṇassa vuttattā evaṃ vuttaṃ, ādito paṭṭhāyāti ‘‘aññabhāgiyassa adhikaraṇassā’’ti ito paṭṭhāya.
"Ekaṃsena tabbhāgiyaṃ na hotī" (it is not entirely of the same kind) is stated thus in the Pāḷi because, by way of similarity, due to the existence of disputes regarding arahantship, offense, and non-offense, it could also be a "different kind of issue" for a dispute-issue by way of an indeterminate state, as it is stated for the issue of an offense.
Lời “không hoàn toàn tương đồng” (Ekaṃsena tabbhāgiyaṃ na hotī) được nói như vậy vì trong Pāḷi, vấn đề giới đã được nói đến, và do sự tồn tại của tranh chấp về sự chứng đắc A-la-hán, sự phạm giới và không phạm giới theo cách tương đồng, vấn đề tranh chấp cũng có thể là khác loại theo cách không thể xác định. Lời này được nói như vậy vì trong Pāḷi, vấn đề giới đã được nói đến. Từ ban đầu (ādito paṭṭhāyā) nghĩa là từ câu “của vấn đề khác loại” (aññabhāgiyassa adhikaraṇassā).
‘‘Methunarāgena manussaviggaho dosenātiādinā sarikkhato cā’’ti likhitaṃ.
It is written, "from the very beginning," meaning from "of a different kind of issue."
Đã được viết: “Quan hệ tình dục do tham ái, sự tổn hại con người do sân hận” v.v., và do sự tương đồng.
Taṃ vatthuvisabhāgatāya eva siddhaṃ.
"Due to lust, a male human, due to hatred," and so on, and "from similarity." That statement is established solely by the dissimilarity of the object.
Điều đó đã được xác lập chỉ do sự khác biệt về bản chất của sự việc.
Ayaṃ pana vatthusabhāgatāyapi sati āpattisabhāgatā sarikkhatoti no takkoti ca, ekasmimpi hi vatthusmiṃ āpattibhedo hotīti ācariyo.
But this is not their reasoning that even if there is similarity in the underlying matter, the nature of the offense is similar, for indeed, even in one matter, there is a distinction of offenses, thus the teacher said.
Tuy nhiên, lời này có nghĩa là, dù có sự tương đồng về đối tượng (vatthusabhāgatā), nhưng vì có sự tương đồng về bản chất của tội (āpattisabhāgatā), nên không phải là suy đoán của chúng tôi, bởi vì trong một đối tượng cũng có thể có nhiều loại tội khác nhau, Thầy Tổ nói.
Parato vuttanayena veditabbanti sambandho.
The connection is that it should be understood by the method stated later.
Mối liên hệ là cần phải hiểu theo cách đã nói ở phần sau.
‘‘Kiccameva kiccādhikaraṇa’’nti vuttattā saṅghakammānametaṃ adhivacanaṃ.
Since it is said, “‘Kiccādhikaraṇa’ is just a kamma,” this is a designation for the saṅgha-kammas.
Vì đã nói rằng "chỉ hành sự là kiccādhikaraṇa", nên đây là tên gọi của các việc Tăng sự (saṅghakamma).
Kammalakkhaṇanti kammānaṃ sabhāvaṃ.
Nature of Kamma means the intrinsic nature of the kammas.
Kammalakkhaṇa là bản chất của các hành sự.
Taṃ nissāyāti pubbeva hi saṃvidhāya saṅgho kammaṃ karoti.
Based on that, for indeed, the Saṅgha performs kamma by making a prior arrangement.
Taṃ nissāyā nghĩa là: Vì Tăng đoàn thực hiện hành sự sau khi đã sắp đặt từ trước, nên dựa vào hành sự đó.
Atha vā purimaṃ purimanti parivāsaukkhepaniyādīni saṅghakammāni nissāya abbhānaosāraṇādi uppannanti katvā vuttaṃ.
Alternatively, it is said, taking into account that abbhāna and osāraṇa, etc., arise by relying on earlier saṅgha-kammas such as parivāsa and ukkhepaṇīya.
Hoặc là, từ purimaṃ purimaṃ được nói ra với ý rằng các hành sự của Tăng đoàn như Parivāsa, Ukkhepanīya, v.v., là cơ sở để phát sinh Abbhāna, Osāraṇa, v.v.
Tasmā kiñcāpi saṅghakammameva kiccādhikaraṇaṃ, tathāpi sesaviseso labbhatīti dasseti.
Therefore, it is shown that although a saṅgha-kamma is indeed a kiccādhikaraṇa, a further distinction is still obtainable.
Do đó, dù kiccādhikaraṇa chính là hành sự của Tăng đoàn, nhưng vẫn có thể tìm thấy sự khác biệt còn lại, điều này được chỉ ra.
395. Savatthukaṃ katvāti puggalassa upari āropetvā khattiyādibhāvena ekajātikopi dīgharassakāḷakodātādīnaṃ diṭṭhasutaparisaṅkitānaṃ vasena aññabhāgiyatā, dīghaṃ khattiyaṃ ajjhācarantaṃ disvā rassādikhattiyapaññattiyā ādhārabhāvato jātilesena codeti, ekaṃ vā khattiyaṃ ajjhācarantaṃ disvā tato visiṭṭhaññabhāgabhūtaṃ khattiyaṃ jātilesaṃ gahetvā ‘‘khattiyo diṭṭho tvaṃ khattiyosī’’ti codeti diṭṭhādiaññabhāgena.
395. Having made it based on a matter means imposing it upon a person. Even if one is of the same birth as a khattiya, etc., there is a different category based on what is seen, heard, or suspected, such as tall, short, dark, fair, etc. Seeing a tall khattiya committing an offense, one imputes by way of the aspect of birth based on the designation of a short khattiya being its basis, or seeing a khattiya committing an offense, one takes a khattiya who is a distinguished different category from that, an aspect of birth, and imputes, “You are a khattiya who has been seen committing an offense,” by way of a different category, such as seen.
395. Savatthukaṃ katvā nghĩa là đặt lên một người, dù cùng một chủng tộc như Khattiya v.v., nhưng do sự thấy, nghe, nghi ngờ về cao, thấp, đen, trắng, v.v., mà có sự khác biệt (aññabhāgiyatā). Khi thấy một Khattiya cao phạm tội, người ta buộc tội bằng dấu vết chủng tộc (jātilesa) dựa trên việc Khattiya thấp, v.v., đã được chế định; hoặc khi thấy một Khattiya phạm tội, người ta lấy một Khattiya khác biệt hơn về chủng tộc làm dấu vết chủng tộc (jātilesa) và buộc tội bằng sự khác biệt đã thấy, v.v., rằng "người Khattiya đó đã được thấy, ngươi là Khattiya*".
Ettha ca ‘‘dīghādayo, diṭṭhādayo ca jātināmādīnaṃ vatthubhūtattā adhikaraṇa’’nti likhitaṃ.
And here it is written, “tallness and other qualities, seen and other qualities, are adhikaraṇa, being the basis of birth, name, etc.”
Ở đây, có ghi rằng "cao, v.v., và thấy, v.v., là đối tượng (adhikaraṇa) vì chúng là cơ sở của chủng tộc, tên gọi, v.v.".
Taṃ ‘‘adhikaraṇabhāvāniyamato’’ti vuttadosaṃ nātikkamati, aṭṭhakathāyaṃ ‘‘khattiyajātipaññattiyā ādhāravasena adhikaraṇatā ca veditabbā’’ti vuttaṃ.
That does not overcome the fault stated as “due to the irregularity of being adhikaraṇa.” In the commentary, it is said, “The state of being adhikaraṇa by way of the basis of the khattiya birth designation should be understood.”
Điều đó không vượt qua lỗi đã nói là "do không quy định tính chất của adhikaraṇa", trong Aṭṭhakathā có nói rằng "cũng cần hiểu tính chất adhikaraṇa theo cách là cơ sở của chế định chủng tộc Khattiya".
Tampi nāmagottato aññissā nāmagottapaññattiyā nāma kassaci abhāvato na sabbasādhāraṇaṃ, tasmā ‘‘adhikaraṇassā’’ti paduddhāraṇaṃ adhikaraṇacatukkadassanatthaṃ, taṃ samānavacanadassanatthanti no takkoti.
That too is not universally applicable because there is no name and lineage designation for anyone other than name and lineage. Therefore, the extraction of the word “adhikaraṇassa” is to show the fourfold adhikaraṇa, which is to show the samānavacana, thus it is not our reasoning.
Điều đó cũng không phổ quát cho tất cả, vì không có chế định tên gọi hay họ tộc nào khác ngoài tên gọi và họ tộc, do đó, việc trích dẫn từ "adhikaraṇassā" là để chỉ ra bốn loại adhikaraṇa, và điều đó là để chỉ ra sự tương đồng về từ ngữ, đó không phải là suy đoán của chúng tôi.
Tattha dīghādino vā diṭṭhādino vāti ettha dīghāditā, diṭṭhāditā ca aññabhāgo, yo cuditako itarassa viseso yato aññoti vuccati.
There, in the phrase dīghādino vā diṭṭhādino vā (of tallness, etc., or of seen, etc.), tallness, etc., and seen, etc., are a different category, which is a distinction of the charged person from the other (the accuser), from which it is called different.
Ở đó, trong cụm từ dīghādino vā diṭṭhādino vā (hoặc của người cao v.v., hoặc của người đã thấy v.v.), tính chất cao v.v., và tính chất đã thấy v.v., là sự khác biệt (aññabhāga), là đặc điểm của người bị buộc tội so với người khác, do đó được gọi là khác biệt.