138. Mahāpaccariyādīsu yaṃ vuttaṃ ‘‘paduddhāreneva kāretabbo’’ti, taṃ suvuttaṃ.
138. What is said in the Mahāpaccarī and other texts, "it should be decided by the lifting of the foot," is well said.
138. Điều đã được nói trong Mahāpaccariya và các tác phẩm khác rằng “phải làm cho nó được quyết định bằng cách nhấc chân lên” là đúng.
Kintu tassa parikappāvahārakamattaṃ na dissatīti dassanatthaṃ idaṃ vuttaṃ.
However, this was said to show that it is not seen to be merely a theft by pre-arrangement.
Tuy nhiên, điều này được nói để chỉ ra rằng không thấy có sự suy tính và hành vi trộm cắp của người đó.
Uddhāre vāyaṃ āpanno, tasmā disvā gacchanto ‘‘paduddhāreneva kāretabbo’’ti idaṃ tattha duvuttanti vuttaṃ hoti.
He has incurred an offense at the moment of lifting; therefore, the statement “one who sees and goes should be dealt with by the lifting of the foot” is said to be poorly stated therein.
Vị ấy đã phạm lỗi ngay khi nhấc lên, do đó, điều này được nói là không đúng ở đó: “Người đi sau khi nhìn thấy thì phải làm cho nó được quyết định bằng cách nhấc chân lên.”
‘‘Sāṭakatthiko sāṭakapasibbakameva gahetvā bahi nikkhamitvā sāṭakabhāvaṃ ñatvā ‘pacchā gaṇhissāmī’ti evaṃ parikappetvā gaṇhati, na uddhāre evāpajjati.
One who desires a robe, having taken only the robe-bag, gone outside, and known it to be a robe, conceives, ‘I will take it later,’ and then takes it; one does not incur an offense at the moment of lifting it.
Người muốn lấy y phục, chỉ lấy túi y phục rồi đi ra ngoài, biết đó là y phục, nghĩ rằng ‘sau này ta sẽ lấy’ và lấy, thì không bị phạm lỗi ngay khi nhấc lên.
Yadā bahi ṭhatvā ‘sāṭako aya’nti disvā gacchati, tadā paduddhāreneva kāretabbo’’ti na vuttametaṃ, kintu kiñcāpi parikappo dissati, pubbabhāge avahārakkhaṇe na dissatīti na so parikappāvahāro, ayamattho mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttova, tasmā ‘‘ñāyamevā’’ti vadanti.
It is not said that “when one stands outside, sees, ‘This is a robe,’ and then goes away, one is to be dealt with by the lifting of the foot”; but even if the intention is evident, it is not evident at the time of theft in the initial stage, so it is not a theft with a conceived intention. This meaning is stated in the Mahāaṭṭhakathā itself, therefore they say, “It is indeed correct.”
Khi đứng bên ngoài và thấy ‘đây là y phục’ rồi đi, thì phải xử lý theo việc nhấc chân (mang đi) – điều này không được nói đến. Tuy nhiên, mặc dù ý định có vẻ rõ ràng, nhưng vào thời điểm lấy đi ban đầu thì không thấy rõ, nên đó không phải là hành vi trộm cắp có ý định. Ý nghĩa này đã được nói trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā), vì vậy họ nói rằng ‘‘điều này là hợp lý.’’
Kammantasālā nāma kassakānaṃ vanacchedakānaṃ gehāni.
Kammantasālā are the houses of farmers and forest clearers.
Kammantasālā là nhà của nông dân và những người đốn gỗ.
Ayaṃ tāvāti sace upacārasīmantiādi yāva theravādo mahāaṭṭhakathānayo, tattha keci panātiādi na gahetabbaṃ theravādattā yuttiabhāvato, na hi sāhatthike evaṃvidhā atthasādhakacetanā hoti.
Ayaṃ tāvā here, from “sace upacārasīmaṃ” and so on, up to the Theravāda, is the method of the Mahāaṭṭhakathā. There, the section starting with keci panā is not to be accepted because it is not Theravāda and lacks reason, for such a volition that brings about benefit does not exist in direct appropriation.
Ở đây, phần ‘‘Ayaṃ tāvā’’ cho đến ‘‘Theravāda’’ là phương pháp của Đại Chú Giải. Trong đó, ‘‘keci panā’’ v.v. không nên được chấp nhận vì đó là Theravāda và không có lý lẽ, bởi vì trong hành vi tự mình lấy đi (sāhatthika) không có ý định hoàn thành mục đích như vậy.
Āṇattike eva atthasādhakacetanā.
Such a volition that brings about benefit exists only in indirect appropriation.
Ý định hoàn thành mục đích chỉ có trong hành vi sai khiến người khác lấy đi (āṇattika).
‘‘Sesaṃ mahāpaccariyaṃ vuttenatthena sametī’’ti vuttaṃ.
It is said: “The rest agrees with the meaning stated in the Mahāpaccariya.”
Đã nói rằng ‘‘phần còn lại phù hợp với ý nghĩa được nói trong Mahāpaccariya.’’
140. Parānuddayatāyāti ettha parānuddayatāya koṭippattena bhagavatā kasmā ‘‘anāpatti petapariggahe tiracchānagatapariggahe’’ti (pārā. 131) vuttanti ce?
140. Regarding parānuddayatāya (out of compassion for others), if it is asked, “Why did the Buddha, who had attained the pinnacle of compassion for others, say, ‘There is no offense in taking what is owned by petas or by animals’?”
140. Ở đây, nếu hỏi tại sao Đức Thế Tôn, người đã đạt đến đỉnh cao của lòng từ bi đối với người khác (parānuddayatā), lại nói ‘‘không phạm lỗi khi lấy tài sản của ngạ quỷ và tài sản của súc vật’’?
Parānuddayatāya eva.
It was solely out of compassion for others.
Chính là vì lòng từ bi đối với người khác.
Yassa hi parikkhārassa ādāne rājāno coraṃ gahetvā na hananādīni kareyyuṃ, tasmimpi nāma samaṇo gotamo pārājikaṃ paññapetvā bhikkhuṃ abhikkhuṃ karotīti mahājano bhagavati pasādaññathattaṃ āpajjitvā apāyupago hoti.
If, due to the taking of an item, kings were to seize a thief and not inflict punishments such as execution, then the populace, thinking, “If the ascetic Gotama legislates a Pārājika even for such an item and makes a bhikkhu no longer a bhikkhu,” would become disaffected with the Buddha and go to woeful states.
Nếu đối với tài sản mà khi lấy đi, các vị vua không bắt kẻ trộm để hành hình v.v., thì dân chúng sẽ nghĩ rằng ‘‘Sa-môn Gotama lại chế định giới Pārājika đối với tài sản đó, khiến Tỳ-kheo trở thành phi Tỳ-kheo’’, và họ sẽ mất niềm tin vào Đức Thế Tôn, rồi sẽ rơi vào cõi khổ.
Apetapariggahitā rukkhādī ca dullabhā, na ca sakkā ñātunti rukkhādīhi pāpabhīruko upāsakajano paṭimāgharacetiyabodhigharavihārādīni akatvā mahato puññakkhandhato parihāyeyya.
And trees, etc., not owned by petas are rare, and it is impossible to know their ownership. Thus, the Upāsaka community, fearful of demerit from trees, etc., would fail to make image houses, stupa houses, Bodhi tree houses, monasteries, etc., and would thereby lose a great mass of merit.
Hơn nữa, cây cối v.v. không có chủ sở hữu là rất hiếm, và cũng không thể biết được. Vì vậy, những người cư sĩ sợ tội lỗi sẽ không xây dựng các ngôi nhà tượng Phật, bảo tháp, bồ đề tháp, tịnh xá v.v., và sẽ mất đi khối công đức lớn.
‘‘Rukkhamūlasenāsanaṃ paṃsukūlacīvaraṃ nissāya pabbajjā’’ti (mahāva. 128) vuttanissayā ca anissayā honti.
And the dependencies declared as “going forth relying on a root-of-a-tree dwelling, relying on a rag-robe” would not be dependencies.
Các điều kiện nương tựa đã được nói như ‘‘xuất gia nương tựa nơi chỗ ở dưới gốc cây, y phấn tảo’’ sẽ trở thành không còn là điều kiện nương tựa.
Parapariggahitasaññino hi bhikkhū rukkhamūlapaṃsukūlāni na sādiyissantīti, pabbajjā ca na sambhaveyyuṃ, sappadaṭṭhakāle chārikatthāya rukkhaṃ aggahetvā maraṇaṃ vā nigaccheyyuṃ, acchinnacīvarādikāle sākhābhaṅgādiṃ aggahetvā naggā hutvā titthiyaladdhimeva suladdhi viya dīpentā vicareyyuṃ, tato titthiyesveva loko pasīditvā diṭṭhiggahaṇaṃ patvā saṃsārakhāṇuko bhaveyya, tasmā bhagavā parānuddayatāya eva ‘‘anāpatti petapariggahe’’tiādimāhāti veditabbaṃ.
For bhikkhus who perceive objects as belonging to others would not accept tree-root dwellings or rag-robes, and their going forth would not be possible. In the event of a snakebite, they might die without taking wood for ashes, or, in a time of stolen robes, they might wander naked without taking broken branches, etc., presenting the views of other ascetics as the true doctrine. Then the world would be pleased with other ascetics, fall into wrong views, and become like a stump in saṃsāra. Therefore, it should be understood that the Buddha said, “There is no offense in taking what is owned by petas,” etc., precisely out of compassion for others.
Vì các Tỳ-kheo có nhận thức về tài sản có chủ sở hữu khác sẽ không chấp nhận chỗ ở dưới gốc cây và y phấn tảo, và việc xuất gia sẽ không thể xảy ra. Trong trường hợp bị rắn cắn, họ có thể chết vì không lấy được cây để làm tro. Trong trường hợp y phục bị cướp giật v.v., họ có thể đi lang thang trần truồng vì không lấy được cành cây v.v., và thể hiện giáo lý ngoại đạo như là giáo lý tốt đẹp. Từ đó, thế gian sẽ tin vào ngoại đạo, chấp thủ tà kiến và trở thành cây cọc trong vòng luân hồi. Vì vậy, cần phải biết rằng Đức Thế Tôn đã nói ‘‘không phạm lỗi khi lấy tài sản của ngạ quỷ’’ v.v. chính là vì lòng từ bi đối với người khác.
148-9. Khādantassa bhaṇḍadeyyanti corassa vā sāmikassa vā sampattassa dinnaṃ sudinnameva kira.
148-9. Bhaṇḍadeyya for one who eats — it means that what is given to a thief or to the owner who has arrived is indeed well given.
148-9. ‘‘Khādantassa bhaṇḍadeyyaṃ’’ (Vật ăn được thì phải bồi thường) – vật được trao cho kẻ trộm hoặc chủ sở hữu đã đến, thì dường như đã được trao một cách đúng đắn.
Avisesenāti ‘‘ussāhagatānaṃ vā’’ti avatvā vuttaṃ, na hi katipayānaṃ anussāhatāya saṅghikamasaṅghikaṃ hoti.
Without distinction — this is said without mentioning “or for those who are diligent,” for a Saṅghika item does not become not-Saṅghika due to the lack of diligence of a few.
‘‘Avisesenā’’ (một cách không phân biệt) – được nói mà không nói ‘‘hoặc những người có nhiệt huyết’’, bởi vì tài sản của Tăng-già không trở thành không phải của Tăng-già chỉ vì một số ít người không có nhiệt huyết.
Mahāaṭṭhakathāyampi ‘‘yadi saussāhāva gacchanti, theyyacittena paribhuñjato avahāro hotī’’ti vuttattā tadubhayamekaṃ.
And in the Mahāaṭṭhakathā too, it is said, “If they go with diligence, then for one who consumes with a thievish intention, it is a theft,” so both are one and the same.
Trong Đại Chú Giải (Mahāaṭṭhakathā) cũng nói rằng ‘‘nếu họ đi với nhiệt huyết, thì hành vi lấy đi của người ăn với ý định trộm cắp sẽ là một hành vi trộm cắp’’, do đó cả hai điều này là một.
Chaḍḍitavihāre upacārasīmāya pamāṇaṃ jānituṃ na sakkā, ayaṃ pana bhikkhu upacārasīmāya bahi ṭhatvā ghaṇṭipaharaṇādiṃ katvā paribhuñjati khādati, tena evaṃ khāditaṃ sukhāditanti attho.
In an abandoned monastery, the extent of the precincts (upacārasīma) cannot be known. This bhikkhu, however, stands outside the precincts, rings a bell, and consumes or eats. The meaning is that such eating is well eaten.
Trong tịnh xá bị bỏ hoang, không thể biết được giới hạn của khu vực upacāra (khu vực gần kề). Nhưng Tỳ-kheo này đứng bên ngoài khu vực upacāra, đánh chuông v.v. rồi ăn uống. Do đó, việc ăn uống như vậy được gọi là sukhāditaṃ (được ăn một cách tốt đẹp).
‘‘Itaravihāre tattha dittavidhināva paṭipajjitabba’’nti vuttaṃ.
It is said, “In other monasteries, one should proceed according to the stated method there.”
Đã nói rằng ‘‘trong các tịnh xá khác, cần phải thực hành theo phương pháp đã được nói ở đó’’.
‘‘Sukhāditaṃ antovihārattā’’ti likhitaṃ, āgatānāgatānaṃ santakattāti ‘‘cātuddisassa saṅghassa demī’’ti dinnattā vuttaṃ.
It is written, “It is well eaten because it is within the monastery.” Because it belongs to those who have come and those who have not come—this is said because it was given with the intention, “I give to the Saṅgha of the four quarters.”
Đã viết rằng ‘‘sukhāditaṃ vì nó ở trong tịnh xá’’. ‘‘Āgatānāgatānaṃ santakattā’’ (vì là tài sản của những người đã đến và chưa đến) – được nói vì đã được dâng cúng với lời ‘‘con dâng cúng cho Tăng-già của bốn phương’’.
Evaṃ avatvā ‘‘saṅghassa demī’’ti dinnampi tādisameva.
Even if it is given by saying “I give to the Saṅgha” without saying this, it is the same.
Ngay cả khi không nói như vậy mà chỉ nói ‘‘con dâng cúng cho Tăng-già’’, thì cũng tương tự.
Tathā hi bahi ṭhito lābhaṃ na labhati bhagavato vacanenāti veditabbaṃ.
Thus, it should be understood that one who stands outside does not receive gain according to the Buddha’s word.
Thật vậy, cần phải biết rằng người đứng bên ngoài không nhận được lợi lộc theo lời dạy của Đức Thế Tôn.
153. ‘‘Matasūkaro’’ti vacanato tameva jīvantaṃ bhaṇḍadeyyanti katvā dātuṃ na labhati.
153. According to the phrase “dead pig,” one may not give that living pig as bhaṇḍadeyya.
153. Theo lời dạy về ‘‘con heo chết’’, không được phép dâng cúng con heo sống đó như là bhaṇḍadeyyaṃ.
Vajjhaṃ vaṭṭatīti dīpitaṃ hoti.
It is implied that a pig that is subject to being killed is permissible.
Điều này cho thấy rằng vật đã bị giết thì được phép.
Maddanto gacchati, bhaṇḍadeyyanti ettha kittakaṃ bhaṇḍadeyyaṃ, na hi sakkā ‘‘ettakā sūkarā madditvā gatā gamissantī’’ti jānitunti?
Regarding “ one goes trampling, it is bhaṇḍadeyya”—how much is bhaṇḍadeyya? For it is not possible to know, “This many pigs have trampled and gone, or will go.”
Ở đây, đối với ‘‘Maddanto gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ’’ (Nếu nó giẫm đạp mà đi, thì phải bồi thường), thì phải bồi thường bao nhiêu? Không thể biết được ‘‘có bao nhiêu con heo đã giẫm đạp và sẽ giẫm đạp’’ phải không?
Yattake sāmikānaṃ dinne te ‘‘dinnaṃ mama bhaṇḍa’’nti tussanti, tattakaṃ dātabbaṃ.
As many as will satisfy the owners when given, saying, “My property has been given,” that much should be given.
Phải bồi thường số lượng mà khi được trao cho chủ sở hữu, họ sẽ hài lòng rằng ‘‘tài sản của tôi đã được trả lại’’.
No ce tussanti, atikkantasūkaramūlaṃ datvā kiṃ opāto khaṇitvā dātabboti?
If they are not satisfied, after giving the value of the pigs that have passed, should a pit be dug and given?
Nếu họ không hài lòng, thì sau khi trả tiền heo đã giẫm đạp, có cần phải đào hố và trao cho họ không?
Na dātabbo.
It should not be given.
Không cần phải trao.
Atha kiṃ codiyamānassa ubhinnaṃ dhuranikkhepena pārājikaṃ hotīti?
Then, if questioned, does Pārājika occur by the dropping of the burden by both?
Vậy thì, khi bị chất vấn, có phải cả hai đều phạm lỗi Pārājika do từ bỏ trách nhiệm không?
Na hoti, kevalaṃ kappiyaparikkhāraṃ datvā tosetabbova sāmiko, eseva nayo aññesupi evarūpesūti no takkoti ācariyo.
It does not. The owner should simply be satisfied by giving suitable requisites. This is the same method for other such cases, according to the teacher’s reasoning.
Không phải, chỉ cần trao vật dụng thích hợp (kappiyaparikkhāra) để làm hài lòng chủ sở hữu. Đây cũng là nguyên tắc cho các trường hợp tương tự khác, đây không phải là suy đoán của chúng tôi, vị thầy nói.
‘‘Tadaheva vā dutiyadivase vā maddanto gacchatī’’ti vuttaṃ.
It is said, “One goes trampling on that very day or on the second day.”
Đã nói rằng ‘‘nếu nó giẫm đạp mà đi vào cùng ngày hoặc ngày thứ hai’’.
Gumbe khipati, bhaṇḍadeyyamevāti avassaṃ pavisanake sandhāya vuttaṃ.
One throws into a bush, it is bhaṇḍadeyya—this is said with reference to something that will certainly enter.
‘‘Gumbe khipati, bhaṇḍadeyyamevā’’ (Ném vào bụi cây, thì vẫn là bhaṇḍadeyyaṃ) – điều này được nói liên quan đến những vật chắc chắn sẽ đi vào.
Ettha ekasmiṃ vihāre paracakkādibhayaṃ āgataṃ.
Here, in one monastery, danger from a hostile army, etc., has arisen.
Ở đây, tại một tịnh xá, có mối đe dọa từ quân đội ngoại bang v.v. đã đến.
Mūlavatthucchedanti ‘‘sabbasenāsanaṃ ete issarā’’ti vacanato itare anissarāti dīpitaṃ hoti.
Mūlavatthuccheda (cutting off the foundation property) implies, by the phrase “these are the masters of all dwellings,” that others are not masters.
‘‘Mūlavatthucchedaṃ’’ (cắt đứt gốc rễ của vật sở hữu) – theo lời dạy ‘‘tất cả chỗ ở này là của họ’’, điều này cho thấy rằng những người khác không có quyền sở hữu.
156. Ārāmarakkhakāti vissaṭṭhavasena gahetabbaṃ.
156. Ārāmarakkhakā (monastery guardians) should be understood in a general sense.
156. ‘‘Ārāmarakkhakā’’ (những người giữ vườn) – nên hiểu theo nghĩa được phép.
Adhippāyaṃ ñatvāti ettha yassa dānaṃ paṭiggaṇhantaṃ bhikkhuṃ, bhāgaṃ vā sāmikā na rakkhanti na daṇḍenti, tassa dānaṃ appaṭicchādetvā gahetuṃ vaṭṭatīti idha sanniṭṭhānaṃ.
Having known the intention—here, the conclusion is that it is permissible to take a gift without concealing it if the owners do not protect or punish the bhikkhu who accepts that gift or share from that person.
Ở đây, đối với ‘‘Adhippāyaṃ ñatvā’’ (biết ý định), thì quyết định ở đây là Tỳ-kheo được phép nhận vật cúng dường mà không che giấu, nếu chủ sở hữu không bảo vệ hoặc không trừng phạt Tỳ-kheo nhận vật cúng dường hoặc phần của vật cúng dường đó.
Tampi ‘‘na vaṭṭati saṅghike’’ti vuttaṃ.
It is also said that “it is not permissible for Saṅghika property.”
Điều đó cũng đã được nói là ‘‘không được phép đối với tài sản của Tăng-già’’.
Ayameva bhikkhu issaroti yattha so icchati, tattha attañātahetuṃ labhati kira attho.
This bhikkhu himself is the master means that wherever he wishes, he obtains it for his own benefit.
‘‘Ayameva bhikkhu issaro’’ (chính Tỳ-kheo này là chủ) – ý nghĩa là Tỳ-kheo đó nhận được lợi ích của mình ở nơi nào Tỳ-kheo đó muốn.
Apica ‘‘daharo’’ti vadanti.
Furthermore, they say “daharo” (young).
Hơn nữa, họ nói ‘‘daharo’’ (trẻ tuổi).
Savatthukanti saha bhūmiyāti vuttaṃ hoti.
Savatthukaṃ means with the land.
‘‘Savatthukaṃ’’ (có vật sở hữu) – có nghĩa là bao gồm cả đất đai.
‘‘Garubhaṇḍaṃ hotī’’ti vatvā ‘‘tiṇamattaṃ pana na dātabba’’nti vuttaṃ, taṃ kintu garubhaṇḍanti ce, arakkhiyaagopiyaṭṭhāne, vinassanakabhāve ca ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ.
Having said, “it is heavy property,” it is then said, “but not even a blade of grass should be given.” If it is asked whether that grass is not heavy property, it is said with reference to its being in an unprotected and unguarded place, and in a state of decay.
Sau khi nói ‘‘Garubhaṇḍaṃ hotī’’ (là tài sản nặng), lại nói ‘‘tiṇamattaṃ pana na dātabba’’ (nhưng không được trao dù chỉ một cọng cỏ). Nếu hỏi vậy thì đó có phải là tài sản nặng không? Điều này được nói liên quan đến vật nằm ở nơi không được bảo vệ, không được trông coi, và có khả năng bị hư hại.
Kappiyepi cāti vatvā, avatvā vā gahaṇayutte mātādisantakepi theyyacittuppādena.
And even in what is allowable, or without saying so, through the arising of a thievish intention, even for what belongs to one’s mother, etc., when it is suitable to be taken.
Ngay cả đối với vật hợp lệ (kappiya), dù có nói hay không nói, nếu có ý định trộm cắp đối với tài sản của mẹ v.v. vốn là vật có thể lấy được.
Idaṃ pana sikkhāpadaṃ ‘‘rājāpimesaṃ abhippasanno’’ti (pārā. 86) vacanato lābhaggamahattaṃ, vepullamahattañca pattakāle paññattanti siddhaṃ.
This training rule, by the phrase “even kings are pleased with them,” is established to have been laid down at a time when there was a great increase in gain and prosperity.
Giới luật này đã được chế định vào thời điểm đạt được lợi lộc tối thượng và sự thịnh vượng tối thượng, theo lời dạy ‘‘ngay cả các vị vua cũng rất hài lòng với họ’’.
162. Tīhi suddhenāti ettha tīhīti nissakkavacanaṃ vā hoti, karaṇavacanaṃ vā.
162. In the phrase tīhi suddhenā, the word tīhi is either in the ablative case or the instrumental case.
162. Ở đây, từ tīhi trong Tīhi suddhenā là cách ngữ của giới từ tách rời (nissakkavacana) hoặc cách ngữ của công cụ (karaṇavacana).
Nissakkapakkhe kāyavacīmanodvārehi suddhena.
In the ablative sense, it means purified from the doors of body, speech, and mind.
Theo trường hợp ngữ cách tách rời, (có nghĩa là) thanh tịnh từ ba cửa thân, khẩu, ý.
Tathā duccaritamalehi visamehi papañcehītiādinā nayena sabbakilesattikehi bodhimaṇḍe eva suddhenāti yojetabbaṃ.
Similarly, it should be construed as "purified at the Bodhimaṇḍa from all three types of defilements, such as the impurities of misconduct, imbalances, and mental proliferations."
Tương tự, cần phải kết nối (ý nghĩa) là thanh tịnh ngay tại bồ-đề đạo tràng (bodhimaṇḍa) khỏi ba loại cấu uế của ác hạnh (duccarita), khỏi những điều bất bình đẳng (visama) và khỏi những sự hý luận (papañca), v.v., tức là khỏi tất cả ba nhóm phiền não (kilesa) làm ô uế.
Karaṇapakkhe tīhīti kāyavacīmanodvārehi suddhena.
In the instrumental sense, tīhi means purified by the doors of body, speech, and mind.
Theo trường hợp ngữ cách công cụ, tīhi có nghĩa là thanh tịnh bằng ba cửa thân, khẩu, ý.
Tathā tīhi sucaritehi, tīhi vimokkhehi, tīhi bhāvanāhi, tīhi sīlasamādhipaññāhi suddhenāti sabbaguṇattikehi yojetabbaṃ.
Similarly, it should be construed with all three kinds of virtues as "purified by the three good conducts, the three liberations, the three developments, the three moralities, concentration, and wisdom."
Tương tự, cần phải kết nối (ý nghĩa) là thanh tịnh bằng ba thiện hạnh (sucarita), bằng ba giải thoát (vimokkha), bằng ba pháp tu tập (bhāvanā), bằng ba giới-định-tuệ (sīla-samādhi-paññā), tức là bằng tất cả ba nhóm thiện pháp (guṇa).
Vibhāvitanti desanāya vitthāritaṃ, vibhūtaṃ vā kataṃ vihitaṃ, paññattaṃ vā hoti.
Vibhāvitaṃ means expounded in a discourse, or made manifest, or arranged, or designated.
Vibhāvita có nghĩa là được giải thích rộng rãi bằng lời thuyết giảng, hoặc được làm cho hiển lộ, hoặc được sắp đặt, hoặc được chế định.
Saṃvaṇṇanāti vattamānasamīpe vattamānavacanaṃ.
Saṃvaṇṇanā is a present tense word in the sense of proximity to the present time.
Saṃvaṇṇanā là từ chỉ hiện tại gần với hiện tại.
Na kevalaṃ rājagahameva, idampi nagaraṃ.
Not only Rājagaha, but this city as well.
Không chỉ Rājagaha, thành phố này (Vesālī) cũng vậy.
Saparicchedanti sapariyantanti attho.
Saparicchedaṃ means having a boundary.
Sapariccheda có nghĩa là có giới hạn.
Saparikkhepanti eke.
Some say "having an enclosure."
Một số người nói là có hàng rào bao quanh.
‘‘Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānenā’’ti likhitaṃ.
It is written as "Haṃsavaṭṭakacchadanenāti haṃsaparikkhepasaṇṭhānena" (with a covering like a swan's circle).
Đã được viết là: “ Haṃsavaṭṭakacchadanenā có nghĩa là có hình dạng như vòng tròn của thiên nga.”
Kāyavicchindaniyakathanti attano attabhāve, parassa vā attabhāve chandarāgappahānakaraṃ vicchindanakaraṃ dhammakathaṃ katheti.
Kāyavicchindaniyakathaṃ means one teaches a Dhamma talk that abandons and cuts off desire and lust for one's own existence or for another's existence.
Kāyavicchindaniyakatha có nghĩa là thuyết giảng một bài pháp có khả năng đoạn trừ (vicchindana) và làm cho từ bỏ (pahāna) tham ái đối với thân thể của mình hoặc thân thể của người khác.
Asubhā ceva subhākāravirahitattā.
Asubhā ceva means it is unattractive because it is devoid of beautiful aspects.
Asubhā ceva (là bất tịnh) bởi vì không có những tướng tốt đẹp (subha).
Asucino ca dosanissandanapabhavattā.
Asucino ca means it is impure because it arises from defilements and their outflow.
Asucino ca (là ô uế) bởi vì là nguồn gốc của sự chảy ra của những dơ bẩn (dosa).
Paṭikūlā ca jigucchanīyattā pittasemhādīsu āsayato.
Paṭikūlā ca means it is repulsive due to its loathsomeness, such as bile and phlegm, as a repository.
Paṭikūlā ca (là đáng ghê tởm) bởi vì đáng ghê tởm (jigucchanīya) do là nơi chứa mật, đờm, v.v.
Asubhāya vaṇṇanti asubhākārassa, asubhakammaṭṭhānassa vā vitthāraṃ bhāsati.
Asubhāya vaṇṇaṃ means one explains the details of the unattractive aspect or the meditation object of unattractiveness.
Asubhāya vaṇṇa có nghĩa là thuyết giảng sự khai triển (vitthāra) về tướng bất tịnh (asubhākāra) hoặc đề mục thiền bất tịnh (asubhakammaṭṭhāna).
Sāmiatthe hetaṃ sampadānavacanaṃ.
This is a dative case in the sense of possession.
Đây là cách ngữ sở thuộc (sāmiatthe) trong ý nghĩa của cách ngữ sở hữu (sampadānavacana).
Asubhanti asubhanimittassa āvibhāvāya paccupaṭṭhānāya vitthārakathāsaṅkhātaṃ vaṇṇaṃ bhāsabhīti attho.
Asubhaṃ means one teaches the explanation, which is an extensive discourse for the manifestation and presence of the sign of unattractiveness.
Asubha có nghĩa là thuyết giảng sự khai triển (vaṇṇa) bao gồm lời thuyết giảng chi tiết để làm cho tướng bất tịnh (asubhanimitta) hiển lộ và hiện diện.
Tesaṃyeva ādimajjhapariyosānānaṃ dasahi lakkhaṇehi sampannaṃ kilesacorehi anabhibhavanīyattā jhānacittaṃ mañjūsaṃ nāma.
That jhāna-consciousness, endowed with these ten characteristics of beginning, middle, and end, and unassailable by the defilement-thieves, is called mañjūsā.
Thiền tâm (jhānacitta) được gọi là mañjūsaṃ (chiếc hộp quý giá) vì nó đầy đủ mười đặc tính (lakkhaṇa) của sự khởi đầu, giữa và kết thúc, và không thể bị đánh bại bởi những tên trộm phiền não (kilesacora).
Tatrimānīti etthāyaṃ piṇḍattho – yasmiṃ vāre paṭhamaṃ jhānaṃ ekacittakkhaṇikaṃ uppajjati, taṃ sakalampi javanavāraṃ anulomaparikammaupacāragotrabhuappanāppabhedaṃ ekattanayena ‘‘paṭhamaṃ jhāna’’nti gahetvā tassa paṭhamajjhānassa appanāpaṭipādikāya khippādibhedāya abhiññāya adhigatāya kiccanipphattiṃ upādāya āgamanavasena paṭipadāvisuddhi ādīti veditabbā.
Tatrimānīti: Here is the collective meaning – in whichever javana-vāra the first jhāna arises for a single mind-moment, that entire javana-vāra, including its stages of Anuloma, Parikamma, Upacāra, Gotrabhū, and Appanā, is taken as "first jhāna" in a unified sense. In dependence on the accomplishment of the function through the attainment of special knowledge (abhiññā) that brings about appanā for that first jhāna, differentiated as swift and so on, paṭipadāvisuddhi (purity of practice) is to be understood as the beginning, in the sense of arrival.
Trong Tatrimānī, đây là ý nghĩa tóm tắt: Trong khoảnh khắc tâm javana (tốc hành tâm) đầu tiên, khi thiền thứ nhất khởi lên chỉ trong một sát-na tâm, toàn bộ khoảnh khắc javana đó, bao gồm anuloma, parikamma, upacāra, gotrabhu và appanā, được xem là "thiền thứ nhất" theo cách thống nhất. Và sự thành tựu công việc của thiền thứ nhất đó, nhờ vào sự chứng đắc abhiññā (thắng trí) như nhanh chóng (khippa) do sự thành tựu của appanā, được biết là Paṭipadāvisuddhi ādī (Sự thanh tịnh của con đường thực hành là khởi đầu) theo cách đến.
Tatramajjhattupekkhāya kiccanipphattivasena upekkhānubrūhanā majjheti veditabbā.
In the sense of accomplishing the function of equanimity regarding what is there in the middle, upekkhānubrūhanā (strengthening of equanimity) is to be understood as the middle.
Sự tăng trưởng của xả (upekkhānubrūhanā) được biết là upekkhānubrūhanā majjhe (sự tăng trưởng của xả là ở giữa) theo cách thành tựu công việc của sự xả trung lập (tatramajjhattupekkhā).
Pariyodāpakañāṇassa kiccanipphattivasena sampahaṃsanā pariyosānanti veditabbaṃ.
In the sense of accomplishing the function of purifying knowledge, sampahaṃsanā (delight) is to be understood as the end.
Sự hoan hỷ (sampahaṃsanā) được biết là sampahaṃsanā pariyosāna (sự hoan hỷ là kết thúc) theo cách thành tựu công việc của trí tuệ thanh lọc (pariyodāpakañāṇa).
Tattha ādicittato paṭṭhāya yāva paṭhamajjhānassa uppādakkhaṇaṃ, etasmiṃ antare paṭipadāvisuddhīti veditabbā.
Here, from the initial thought up to the moment of the arising of the first jhāna, within this interval, paṭipadāvisuddhi is to be understood.
Ở đó, từ tâm ban đầu cho đến sát-na khởi lên của thiền thứ nhất, trong khoảng thời gian này, được biết là paṭipadāvisuddhi.
Uppādaṭhitikkhaṇesu upekkhānubrūhanā, ṭhitibhaṅgakkhaṇesu sampahaṃsanāti veditabbā.
At the moments of arising and remaining, upekkhānubrūhanā, and at the moments of remaining and dissolution, sampahaṃsanā, are to be understood.
Trong các sát-na khởi lên (uppāda) và an trú (ṭhiti), được biết là sự tăng trưởng của xả (upekkhānubrūhanā); trong các sát-na an trú (ṭhiti) và hoại diệt (bhaṅga), được biết là sự hoan hỷ (sampahaṃsanā).
Lakkhīyati etenāti lakkhaṇanti katvā ‘‘visuddhipaṭipattipakkhandane’’tiādinā pubbabhāgo lakkhīyati, tividhena ajjhupekkhanena majjhaṃ lakkhīyati, catubbidhāya sampahaṃsanāya pariyosānaṃ lakkhīyatīti.
As it is that by which something is marked, it is a characteristic. Thus, the initial part is marked by "visuddhipaṭipattipakkhandane" and so on; the middle is marked by three types of indifference; and the end is marked by four types of delight.
Vì điều này được nhận biết (lakkhīyati) nên gọi là lakkhaṇa (đặc tính), và theo cách đó, phần đầu tiên được nhận biết qua "sự thâm nhập vào con đường thanh tịnh" (visuddhipaṭipattipakkhandane), v.v.; phần giữa được nhận biết qua ba loại xả (ajjhupekkhana); phần cuối được nhận biết qua bốn loại hoan hỷ (sampahaṃsanā).
Tena vuttaṃ ‘‘dasa lakkhaṇānī’’ti.
Therefore, it is said: "dasa lakkhaṇānī" (ten characteristics).
Vì vậy, đã nói là "mười đặc tính".
Pāribandhakatoti nīvaraṇasaṅkhātapāribandhakato visuddhattā gotrabhupariyosānaṃ pubbabhāgajavanacittaṃ ‘‘cittavisuddhī’’ti vuccati.
Pāribandhakato means that the javana-citta of the preceding stage, ending with the gotrabhū, is called "cittavisuddhi" (purity of consciousness) because it is purified from the hindrances that obstruct meditation.
Pāribandhakato (từ sự chướng ngại) có nghĩa là, vì tâm javana (tốc hành tâm) ở phần trước, kết thúc bằng gotrabhu, là thanh tịnh khỏi sự chướng ngại (pāribandhaka) được gọi là năm triền cái (nīvaraṇa), nên nó được gọi là "cittavisuddhi" (sự thanh tịnh của tâm).
Tathā visuddhattā taṃ cittaṃ majjhimaṃ samādhinimittasaṅkhātaṃ appanāsamādhiṃ tadatthāya upagacchamānaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāma.
Similarly, because it is purified, that consciousness, approaching the middle samādhi-nimitta called appanā-samādhi for that purpose, and bending it into a single continuity, is said to be practicing.
Tương tự, vì tâm đó là thanh tịnh, nó thực hành (paṭipajjati) bằng cách chuyển hướng (pariṇāmentaṃ) theo một dòng liên tục duy nhất, hướng đến samādhi appanā (định an chỉ) được gọi là samādhinimitta (tướng định) trung gian (majjhima) vì mục đích đó.
Evaṃ paṭipannassa tassa tattha samathanimitte pakkhandanaṃ tabbhāvūpagamanaṃ hotīti katvā ‘‘tattha cittapakkhandana’’nti vuccati.
When one practices in this manner, one's mind penetrates that samatha-nimitta and attains that state; therefore, it is called "tattha cittapakkhandanaṃ" (penetration of consciousness there).
Vì vậy, đối với người đã thực hành như vậy, sự thâm nhập tâm (cittapakkhandana) vào tướng samatha (chỉ) đó, tức là sự đạt đến trạng thái đó, xảy ra, nên nó được gọi là "tattha cittapakkhandana" (sự thâm nhập tâm vào đó).
Evaṃ tāva paṭhamajjhānuppādakkhaṇe eva āgamanavasena paṭipadāvisuddhi veditabbā.
Thus, initially, paṭipadāvisuddhi is to be understood as coming into being at the very moment of the first jhāna's arising.
Theo cách này, sự thanh tịnh của con đường thực hành (paṭipadāvisuddhi) cần được hiểu là sự đến ngay trong sát-na khởi lên của thiền thứ nhất.
Evaṃ visuddhassa appanāppattassa puna visodhane byāpārābhāvā ajjhupekkhanaṃ hoti.
Thus, for one who is purified and has attained appanā, since there is no further effort in purification, ajjhupekkhanaṃ (indifference) occurs.
Như vậy, đối với người đã thanh tịnh và đã đạt đến appanā, không còn nỗ lực thanh lọc thêm nữa, nên có sự xả (ajjhupekkhana).
Samathappaṭipannattā puna samādhāne byāpārābhāvā ca samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ hoti.
Since one has entered into samatha, and there is no further effort in establishing concentration, samathappaṭipannassa ajjhupekkhanaṃ (indifference for one who has entered into samatha) occurs.
Vì đã thực hành samatha, không còn nỗ lực định tâm thêm nữa, nên có sự xả của người đã thực hành samatha.
Kilesasaṃsaggaṃ pahāya ekantena upaṭṭhitattā puna ekattupaṭṭhāne byāpārāsambhavato ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ hoti.
Since one has abandoned entanglement with defilements and is exclusively established, and there is no possibility of further effort in becoming one-pointed, ekattupaṭṭhānassa ajjhupekkhanaṃ (indifference for one who has attained one-pointedness) occurs.
Vì đã từ bỏ sự ô nhiễm của phiền não và đã an trú tuyệt đối trong một đối tượng, không còn khả năng nỗ lực để an trú trong một đối tượng duy nhất nữa, nên có sự xả của người đã an trú trong một đối tượng duy nhất.
Tattha jātānanti tasmiṃ citte jātānaṃ samādhipaññānaṃ yuganaddhabhāvena anativattanaṭṭhena nānākilesehi vimuttattā.
Tatthajātānaṃ means that for the samādhi and paññā born in that consciousness, due to their intertwined nature, by the state of anativattana (not exceeding one another), it is purification due to being liberated from various defilements.
Tattha jātāna (những gì đã sinh khởi ở đó) có nghĩa là, vì sự thanh tịnh (sampahaṃsanā) là do không vượt qua (anativattanaṭṭhena) lẫn nhau của samādhi và paññā đã sinh khởi trong tâm đó, và do đã giải thoát khỏi các phiền não khác nhau.
Saddhādīnaṃ indriyānaṃ vimuttirasene karasaṭṭhena anativattanekasabhāvānaṃ tesaṃ dvinnaṃ upagataṃ tajjaṃ tassāruppaṃ tadanurūpaṃ vīriyaṃ tathā cittaṃ yogī vāheti pavattetīti katvā tadupagavīriyavāhanaṭṭhena ca visesabhāgiyabhāvattā āsevanaṭṭhena ca sampahaṃsanā hotīti attho veditabbo.
Sampahaṃsanā is to be understood as occurring by the one taste of the vimutti-rasa of the indriyas such as faith, by the state of not exceeding one another and being of the same nature for those two (samādhi and paññā), by the state of exertion conducive to that, meaning the yogī brings forth appropriate effort, suitable for those two, and also by the state of practice, due to being distinct and partaking in the special aspect.
Và sampahaṃsanā (sự hoan hỷ) cần được hiểu là do có một vị (ekarasena) theo vị giải thoát (vimuttirasa) của các căn (indriya) như tín (saddhā), v.v., tức là có một bản chất không vượt qua lẫn nhau; và do sự vận hành tinh tấn phù hợp (tadupagavīriyavāhanaṭṭhena), tức là thiền giả (yogī) vận hành tâm theo cách đó, một năng lực (vīriya) phù hợp với hai pháp đó (samādhi và paññā), chỉ thích hợp với hai pháp đó, và tương ứng với hai pháp đó; và do sự thực hành (āsevanaṭṭhena) vì có một phần đặc biệt (visesabhāgiyabhāva).
Apicettha ‘‘anantarātītaṃ gotrabhucittaṃ ekasantativasena pariṇāmentaṃ paṭipajjati nāmā’’ti likhitaṃ.
Furthermore, it is written here: "The immediately preceding gotrabhū-citta, becoming inclined through a single continuity, is said to be practicing."
Hơn nữa, ở đây đã viết: "Tâm gotrabhu đã qua đi ngay lập tức được gọi là thực hành bằng cách chuyển hướng theo một dòng liên tục duy nhất."
Tattha hi pariṇāmentaṃ paṭipajjatīti etāni vacanāni atītassa na sambhavanti, yañca tadanantaraṃ likhitaṃ ‘‘appanāsamādhicittaṃ upagacchamānaṃ gotrabhucittaṃ tattha pakkhandati nāmā’’ti.
But in that very passage, the words "becoming inclined" and "practicing" are not applicable to a past (citta), and what is written immediately after it, "the gotrabhū-citta, approaching the appanā-samādhi-citta, penetrates there,"
Trong đó, các từ "pariṇāmentaṃ paṭipajjati" (chuyển hướng và thực hành) không thể áp dụng cho quá khứ, và điều đã viết ngay sau đó là "tâm gotrabhu thâm nhập vào tâm samādhi appanā đang đến gần" cũng không phù hợp với điều đó.
Imināpi taṃ na yujjati, ‘‘paṭipattikkhaṇe eva atīta’’nti vuttattā ‘‘gotrabhucittaṃ tattha pakkhandatī’’ti vacanameva virujjhatīti ācariyo.
This also does not fit, as it is stated that "it is past at the moment of practice," so the phrase "the gotrabhū-citta penetrates there" contradicts it, according to the teacher.
Và vì đã nói rằng "trong sát-na thực hành, nó đã là quá khứ", nên chính câu "tâm gotrabhu thâm nhập vào đó" là mâu thuẫn, theo lời của vị A-xà-lê.
‘‘Ekacittakkhaṇikampi lokuttaracittaṃ āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuttattā ‘‘ekacittakkhaṇikassāpi jhānassa etāni dasa lakkhaṇānī’’ti vuttaṃ.
It is stated that "even a lokuttara-citta, though of a single mind-moment, is repeatedly practiced, developed, and made abundant"; therefore, it is said that "these ten characteristics belong even to a jhāna of a single mind-moment."
Vì đã nói rằng "ngay cả tâm siêu thế (lokuttaracitta) chỉ có một sát-na tâm cũng được thực hành (āsevati), phát triển (bhāveti), và làm cho tăng trưởng (bahulīkaroti)", nên đã nói rằng "ngay cả thiền chỉ có một sát-na tâm cũng có mười đặc tính này".
‘‘Tato paṭṭhāya āsevanā bhāvanā evā’’tipi vuttaṃ.
It is also stated that "from that point onwards, it is indeed repeated practice and development."
Cũng đã nói rằng: "Từ đó trở đi, chỉ là sự thực hành (āsevanā) và phát triển (bhāvanā)."
‘‘Adhiṭṭhānasampannanti adhiṭṭhānena sahagata’’nti likhitaṃ.
"Adhiṭṭhānasampannaṃ means accompanied by adhiṭṭhāna (resolution) or padaṭṭhāna (proximate cause)." This is written.
"Adhiṭṭhānasampanna" đã được viết là "đi kèm với sự quyết định (adhiṭṭhāna)".
Tassattho – yañca ‘‘ādimajjhapariyosānasaṅkhāta’’nti vuttaṃ, taṃ tesaṃ tiṇṇampi kalyāṇakatāya samannāgatattā tividhakalyāṇakatañca.
Its meaning is that what is referred to as "beginning, middle, and end" (ādimajjhapariyosāna) is also excellent in all three aspects, being endowed with the quality of three kinds of excellence.
Ý nghĩa của điều đó là: Điều đã nói là "được gọi là sự khởi đầu, giữa, và kết thúc", điều đó cũng có ba loại tốt đẹp (kalyāṇa) vì nó đầy đủ sự tốt đẹp của cả ba.
Evaṃ tividhacittaṃ tadadhigamamūlakānaṃ guṇānaṃ, uparijhānādhigamassa vā padaṭṭhānaṭṭhena adhiṭṭhānaṃ hoti, tasmā cittassa adhiṭṭhānabhāvena sampannattā adhiṭṭhānasampannaṃ nāmāti.
Thus, a threefold consciousness becomes the basis for the qualities rooted in its attainment, or for the attainment of higher jhānas, in the sense of a proximate cause; therefore, because of the consciousness being endowed with the nature of adhiṭṭhāna, it is called adhiṭṭhānasampanna.
Như vậy, ba loại tâm đó trở thành nền tảng (adhiṭṭhāna) theo nghĩa là nguyên nhân gần (padaṭṭhāna) cho các thiện pháp (guṇa) có nguồn gốc từ sự chứng đắc tâm đó, hoặc cho sự chứng đắc các thiền cao hơn. Do đó, vì tâm đầy đủ tính chất của một nền tảng, nên nó được gọi là adhiṭṭhānasampanna.
Addhamāsaṃ paṭisallīyitunti ettha ācariyā evamāhu ‘‘bhikkhūnaṃ aññamaññavadhadassanasavanasambhave satthuno sati tassa upaddavassa abhāve upāyājānanato ‘ayaṃ asabbaññū’ti hetupatirūpakamahetuṃ vatvā dhammissarassāpi tathāgatassa kammesvanissariyaṃ asambujjhamānā asabbadassitamadhiccamohā bahujanā avīciparāyanā bhaveyyuṃ, tasmā so bhagavā pageva tesaṃ bhikkhūnaṃ aññamaññaṃ vadhamānabhāvaṃ ñatvā tadabhāvopāyābhāvaṃ pana suvinicchinitvā tattha puthujjanānaṃ sugatilābhahetumevekaṃ katvā asubhadesanāya vā rūpasaddadassanasavanehi nippayojanehi viramitvā pageva tato viramaṇato, sugatilābhahetukaraṇato, avassaṃ paññāpitabbāya tatiyapārājikapaññattiyā vatthāgamadassanato ca attano sabbadassitaṃ parikkhakānaṃ pakāsento viya tamaddhamāsaṃ veneyyahitanipphattiyā phalasamāpattiyā avakāsaṃ katvā viharitukāmo ‘icchāmahaṃ, bhikkhave, addhamāsaṃ paṭisallīyitu’ntiādimāhā’’ti.
Regarding this phrase, "to retreat for half a month," the teachers said thus: "If bhikkhus were to see and hear each other killing themselves, and if the Teacher had not known the means to prevent such a calamity, then many people, ignorant and deluded, misunderstanding that the Tathāgata, the Lord of Dhamma, was not omniscient, would declare, 'This ascetic Gotama is not omniscient,' and would thus be destined for Avīci Hell. Therefore, the Blessed One, having already known that those bhikkhus would kill each other and having thoroughly ascertained that there was no way to prevent it, made the discourse on loathsomeness the sole cause for ordinary people to attain a good destination. Or, by turning away from seeing and hearing sights and sounds that bring no benefit, by turning away from them earlier, and by making it a cause for attaining a good destination, and by seeing the arising of the incident for the Third Pārājika rule that must necessarily be laid down, as if manifesting his omniscience to those who examine, he desired to dwell, creating an opportunity for the attainment of fruition for the benefit and fulfillment of those to be trained, and thus said, 'Monks, I wish to retreat for half a month,' and so on."
Liên quan đến câu “Addhamāsaṃ paṭisallīyitu” (Tôi muốn ẩn cư nửa tháng), các vị thầy đã nói như sau: “Nếu có khả năng các Tỳ-khưu thấy và nghe việc sát hại lẫn nhau, và nếu Đức Đạo Sư không biết cách ngăn chặn tai họa đó, thì nhiều người sẽ nói rằng ‘vị này không phải là bậc Toàn Tri’ với một lý do giả dối không phải là nguyên nhân thực sự. Họ sẽ không hiểu được sự vô chủ trong các nghiệp của Đức Như Lai, bậc làm chủ Pháp, và do sự si mê chấp thủ vào việc không thấy biết toàn diện, họ sẽ rơi vào địa ngục Avīci. Vì vậy, Đức Thế Tôn, khi đã biết trước việc các Tỳ-khưu sẽ sát hại lẫn nhau, và đã quyết định rõ ràng rằng không có cách nào để ngăn chặn điều đó, Ngài đã biến việc này thành một nguyên nhân duy nhất để các phàm nhân đạt được thiện thú. Bằng cách thuyết giảng về sự bất tịnh (asubha), hoặc bằng cách tránh xa những việc vô ích như nhìn thấy và nghe thấy sắc và tiếng, và bằng cách làm cho việc đạt thiện thú trở thành nguyên nhân, và cũng bằng cách thấy được sự xuất hiện của sự việc cần phải chế định Pārājika thứ ba, Ngài đã nói những lời như ‘Này các Tỳ-khưu, Ta muốn ẩn cư nửa tháng’ như thể để tuyên bố sự Toàn Tri của chính mình cho những người có trí tuệ khảo sát để tạo cơ hội cho sự thành tựu lợi ích của những người có thể được giáo hóa thông qua việc nhập quả.”
Ācariyā nāma buddhamittattheradhammasirittheraupatissattherādayo gaṇapāmokkhā, aṭṭhakathācariyassa ca santike sutapubbā.
The teachers are the leaders of the group such as the Elders Buddhamitta, Dhammasiri, and Upatissa, who had heard these teachings from the Aṭṭhakathā teacher.
Các vị thầy ở đây là những vị trưởng lão đứng đầu các nhóm như Buddhamitta Thera, Dhammasiri Thera, Upatissa Thera, v.v., và cũng là những người đã từng nghe từ các vị thầy chú giải (Aṭṭhakathācariya).
Tato aññe eketi veditabbā.
It should be understood that others are different from these teachers.
Những người khác ngoài các vị thầy đó nên được hiểu là “một số vị” (eke).
‘‘Sakena kāyena aṭṭīyanti…pe… bhavissantī’’ti idaṃ parato ‘‘ye te bhikkhū avītarāgā, tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, hoti lomahaṃso, hoti chambhitatta’’nti iminā na yujjati, idañca bhagavato asubhakathārammaṇappayojanena na sametīti ce?
If it is said, "The statement 'they were wearied by their own bodies...pe... will be' does not align with 'for those bhikkhus who are not free from defilements, at that time there arises fear, goosebumps, and trembling' later on, and this also does not align with the Blessed One's purpose of speaking about loathsomeness," then?
Nếu có ai hỏi rằng: “Lời nói ‘họ chán ghét thân thể mình…v.v… sẽ xảy ra’ này không phù hợp với câu ‘Này các Tỳ-khưu chưa ly tham, vào thời điểm đó, sự sợ hãi, sự dựng tóc gáy, và sự run rẩy chắc chắn xảy ra cho họ’ ở đoạn sau, và lời này cũng không phù hợp với mục đích của Đức Thế Tôn khi thuyết giảng về sự bất tịnh (asubha)?”
Na, tadatthājānanato.
No, it does not, because the meaning of that statement is not understood.
Không, không phải vậy, vì không hiểu được ý nghĩa của điều đó.
Sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ ariyamaggena appahīnasinehattā khīṇāsavānaṃ viya maraṇaṃ paṭicca abhayaṃ na hoti, bhayañca pana asubhabhāvanānuyogānubhāvena mandībhūtaṃ anaṭṭīyantānaṃ viya na mahantaṃ hutvā cittaṃ mohesi.
Even for those who were wearied by their own bodies, because their attachment was not abandoned by the Noble Path, there was not freedom from fear of death as there is for Arahants; but that fear, weakened by the power of cultivating loathsomeness, did not become great and delude their minds, as it would for those who are not wearied.
Ngay cả những người chán ghét thân thể mình, vì lòng luyến ái chưa được đoạn trừ bằng Thánh đạo, họ cũng không thoát khỏi sự sợ hãi đối với cái chết như các vị A-la-hán. Tuy nhiên, sự sợ hãi đó, nhờ năng lực của việc chuyên cần tu tập quán bất tịnh (asubhabhāvanā), đã trở nên yếu ớt và không làm cho tâm trí mê muội một cách mãnh liệt như đối với những người không chán ghét (thân thể mình).
Apāyupage te satte nākāsīti evamattho veditabbo.
The meaning should be understood as: he did not cause those beings to go to the lower realms.
Ý nghĩa nên được hiểu là Ngài đã không khiến những chúng sinh đó rơi vào các cõi khổ.
Atha vā idaṃ purimassa kāraṇavacanaṃ, yasmā tesaṃ tasmiṃ samaye hoti eva bhayaṃ, chambhitattaṃ, lomahaṃso ca, tasmā ‘‘tena kho pana samayena bhagavā asubhakathaṃ kathetī’’tiādi vuttanti.
Alternatively, this is a causal statement for the preceding one. Because at that time fear, trembling, and goosebumps did arise in them, therefore it was said, "Then at that time the Blessed One taught about loathsomeness," and so on.
Hoặc, lời này là lời nói về nguyên nhân của điều trước. Vì vào thời điểm đó, sự sợ hãi, sự run rẩy, và sự dựng tóc gáy chắc chắn xảy ra cho họ, nên đã nói rằng “Vào thời điểm đó, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về sự bất tịnh,” v.v.
Atha vā sakena kāyena aṭṭīyantānampi tesaṃ hoti eva bhayaṃ, mahānubhāvā vītarāgāti khīṇāsavānaṃ mahantaṃ visesaṃ dasseti, atiduppasaheyyamidaṃ maraṇabhayaṃ, yato evaṃvidhānampi avītarāgattā bhayaṃ hotītipi dasseti.
Alternatively, it shows a great distinction of the Arahants who are greatly powerful and free from defilements, saying that even for those who are weary of their own bodies, fear arises, and thus shows that this fear of death is extremely difficult to overcome, since even for such individuals, fear arises because they are not free from defilements.
Hoặc, ngay cả những người chán ghét thân thể mình, sự sợ hãi vẫn xảy ra cho họ. Điều này cho thấy sự khác biệt lớn của các vị A-la-hán, những bậc đã ly tham và có đại thần lực. Điều này cũng cho thấy rằng nỗi sợ hãi cái chết này rất khó vượt qua, vì ngay cả những người như vậy cũng có sự sợ hãi do chưa ly tham.
Tadaññe tesaṃ bhikkhūnaṃ pañcasatānaṃ aññatarā.
Those others were some of those five hundred bhikkhus.
Những người khác đó là một trong năm trăm Tỳ-khưu đó.
Tenedaṃ dīpeti ‘‘taṃ tathā āgataṃ asihatthaṃ vadhakaṃ passitvā tadaññesampi hoti eva bhayaṃ, pageva tesanti katvā bhagavā paṭhamameva tesaṃ asubhakathaṃ kathesi, parato tesaṃ nāhosi.
By this, it is indicated, "Seeing that executioner with a sword who had come in such a manner, fear arose even in the other bhikkhus; how much more so in those for whom the instruction was given beforehand? Therefore, the Blessed One first taught them the discourse on loathsomeness, and afterward, that fear did not exist for them.
Vì vậy, điều này làm sáng tỏ rằng: “Khi thấy kẻ sát nhân cầm kiếm đến như vậy, những Tỳ-khưu khác cũng có sự sợ hãi, huống chi là các Tỳ-khưu đó. Vì vậy, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về sự bất tịnh cho họ ngay từ đầu, và sau đó sự sợ hãi đó không còn nữa cho họ.
Evaṃ mahānisaṃsā nesaṃ asubhakathā āsī’’ti.
Thus, their discourse on loathsomeness was of great benefit."
Như vậy, bài thuyết giảng về sự bất tịnh đã mang lại lợi ích lớn cho họ.”
Yo panettha pacchimo nayo, so ‘‘tesu kira bhikkhūsu kenacipi kāyavikāro vā vacīvikāro vā na kato, sabbe satā sampajānā dakkhiṇena passena nipajjiṃsū’’ti iminā aṭṭhakathāvacanena sameti.
Among these methods, the latter method aligns with the Aṭṭhakathā statement: "Indeed, none of those bhikkhus made any physical or verbal aberration; all lay down on their right side, mindful and comprehending."
Trong các phương pháp ở đây, phương pháp sau phù hợp với lời chú giải rằng: “Trong số các Tỳ-khưu đó, không một ai có sự biến đổi về thân hay lời nói, tất cả đều tỉnh giác, có chánh niệm và nằm nghiêng về bên phải.”
Apare panāhūti kuladdhipaṭisedhanatthaṃ vuttaṃ.
"Some others say" is stated to refute sectarian views.
Apare panāhu (Một số vị khác lại nói) được nói ra để bác bỏ quan điểm sai lầm.
‘‘Ayaṃ kira laddhī’’ti vacanaṃ ‘‘māradheyyaṃnātikkamissatī’’ti vacanena virujjhatīti ce?
If it is asked whether the statement "This is indeed a doctrine" contradicts the statement "He will not escape the realm of Māra"?
Nếu có ai hỏi rằng: “Lời nói ‘quan điểm này’ mâu thuẫn với lời nói ‘sẽ không vượt qua khỏi quyền lực của Māra’?”
Na virujjhati.
It does not contradict.
Không mâu thuẫn.
Ayaṃ bhikkhū aghātento māravisayaṃ atikkamissati akusalakaraṇato ca.
This bhikkhu, by not killing, would escape the realm of Māra, and by not performing unwholesome deeds.
Nếu người này (Migaḷaṇḍika) không giết các Tỳ-khưu, hắn sẽ vượt qua khỏi phạm vi của Māra, và cũng vì hắn đã làm điều bất thiện.
Ghātento pana māradheyyaṃ nātikkamissati balavattā kammassāti sayaṃ mārapakkhikattā evaṃ cintetvā pana ‘‘ye na matā, te saṃsārato na muttā’’ti attano ca laddhi, tasmā taṃ tattha ubhayesaṃ magge niyojentī evamāha, teneva ‘‘mārapakkhikā mārena samānaladdhikā’’ti avatvā ‘‘mārassā nuvattikā’’ti vuttā.
But by killing, he will not escape the realm of Māra, because the karma is powerful. Having thought this, and having his own doctrine that "those who have not died are not liberated from transmigration," he thus speaks to engage both in that path, and therefore it is said "follower of Māra," not "partisan of Māra, holding the same doctrine as Māra."
Nhưng nếu hắn giết, hắn sẽ không vượt qua khỏi quyền lực của Māra, vì nghiệp lực rất mạnh. Vì vậy, hắn đã suy nghĩ như vậy, tự cho mình là thuộc phe Māra, và cũng vì quan điểm của hắn là “những ai chưa chết thì chưa thoát khỏi luân hồi”, nên hắn đã nói như vậy để thúc đẩy cả hai (Māra và các Tỳ-khưu) vào con đường (của hắn). Chính vì thế, thay vì nói “thuộc phe Māra, có cùng quan điểm với Māra”, đã nói “người đi theo Māra”.
‘‘Iminā kiṃ vuttaṃ hoti?
"What is meant by this?
“Lời này có ý nghĩa gì?
Yasmā mārassa anuvatti, tasmā evaṃ cintetvāpi attano laddhivasena evamāhā’’ti keci likhanti.
Because he is a follower of Māra, therefore, having thought thus, he spoke according to his own doctrine," some write.
Vì hắn là người đi theo Māra, nên ngay cả khi suy nghĩ như vậy, hắn vẫn nói theo quan điểm của mình,” một số người đã viết.
Mama santike ekato upaṭṭhānamāgacchanti, attano attano ācariyupajjhāyānaṃ santike uddesādiṃ gaṇhāti.
They come to attend upon me together; they receive instructions and so forth from their respective teachers and preceptors.
Họ đến chỗ tôi cùng nhau để phục vụ, và học hỏi giáo lý, v.v. từ các vị thầy và vị giáo thọ của riêng họ.
165. Ayampi kho, bhikkhaveti iminā kiṃ dasseti?
165. This too, O bhikkhus— what does this indicate? It refutes the misconception of those who might think, "The destruction of life for those bhikkhus occurred due to the practice of the meditation subject taught by the Blessed One."
165. Ayampi kho, bhikkhave (Này các Tỳ-khưu, đây cũng vậy) – lời này cho thấy điều gì?
Yesaṃ evamassa ‘‘bhagavatā ācikkhitakammaṭṭhānānuyogapaccayā tesaṃ bhikkhūnaṃ jīvitakkhayo āsī’’ti, tesaṃ taṃ micchāgāhaṃ nisedheti.
Only due to their previously accumulated karma did the destruction of life occur for those bhikkhus; but this meditation subject (on loathsomeness) was a condition for some to attain Arahantship, for others to attain the fruits of Anāgāmi, Sakadāgāmi, or Sotāpatti, for others to attain the first jhāna, and for some, by the suppression and momentary abandonment of defilements, it served as a condition for the eradication of self-love, and for others, it was a condition for rebirth in a good destination. Thus, my discourse on loathsomeness was beneficial.
Lời này bác bỏ quan điểm sai lầm của những ai có thể nghĩ rằng: “Do sự chuyên cần tu tập đề mục thiền mà Đức Thế Tôn đã chỉ dạy, nên các Tỳ-khưu đó đã mất mạng.”
Kevalaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ pubbe katakammapaccayāva jīvitakkhayo āsi, idaṃ pana kammaṭṭhānaṃ tesaṃ kesañci arahattappattiyā, kesañci anāgāmisakadāgāmisotāpattiphalappattiyā, kesañci paṭhamajjhānādhigamāya, kesañci vikkhambhanatadaṅgappahānena attasinehapaayādānāya upanissayo hutvā, kesañci sugatiyaṃ uppattiyā upanissayo ahosīti sātthikāva me asubhakathā, kintu ‘‘sādhu, bhante bhagavā, aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhatū’’ti ānandena yācitattā aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhāmi, yathā vo pubbe ācikkhitaasubhakammaṭṭhānānuyogā, evaṃ ayampi kho bhikkhaveti yojanā veditabbā.
However, since Ānanda requested, "It is good, venerable sir, Blessed One, please teach another method," I shall teach another method. It should be understood that just as your previously taught meditation practice of loathsomeness was to be practiced, so too is this (mindfulness of breathing), O bhikkhus.
Thực ra, sự mất mạng của các Tỳ-khưu đó chỉ do nghiệp đã tạo trong quá khứ. Còn đề mục thiền này là nhân duyên cho một số vị đạt được A-la-hán quả, một số vị đạt được các quả Bất Hoàn, Nhất Lai, Nhập Lưu, một số vị đạt được Sơ Thiền, một số vị đoạn trừ sự luyến ái bản thân bằng cách trấn áp và tạm thời đoạn trừ (các phiền não), và một số vị là nhân duyên cho sự tái sinh vào thiện thú. Như vậy, bài thuyết giảng về sự bất tịnh của Ta là có ý nghĩa. Tuy nhiên, vì Ānanda đã thỉnh cầu: “Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy chỉ dạy một phương pháp khác,” nên Ta sẽ chỉ dạy một phương pháp khác. Nên hiểu rằng: “Này các Tỳ-khưu, cũng như sự chuyên cần tu tập đề mục thiền bất tịnh mà Ta đã chỉ dạy trước đây cho các con, thì đây cũng vậy (là một phương pháp tu tập).”
‘‘Assāsavasena upaṭṭhānaṃ satī’’ti vuttaṃ.
It is said, " mindfulness is the manifestation by way of in-breathing."
Đã nói rằng: “Sati (niệm) là sự hiện hữu (upaṭṭhāna) dựa trên hơi thở vào (assāsa).”
Sā hi taṃ assāsaṃ, passāsaṃ vā ārammaṇaṃ katvā pubbabhāge, aparabhāge pana assāsapassāsapabhavanimittaṃ ārammaṇaṃ katvā upaṭṭhātīti ca tathā vuttā.
Indeed, it is said thus because it manifests in the initial stage by taking that in-breath or out-breath as its object, and in the later stage by taking the sign arising from the in-breaths and out-breaths as its object.
Thật vậy, niệm đó hiện hữu ở giai đoạn đầu bằng cách lấy hơi thở vào hoặc hơi thở ra làm đối tượng, và ở giai đoạn sau thì hiện hữu bằng cách lấy tướng (nimitta) phát sinh từ hơi thở vào và hơi thở ra làm đối tượng, nên đã được nói như vậy.
Asubhe pavattaṃ asubhanti vā pavattaṃ bhāvanākammaṃ asubhakammaṃ, tadeva aññassa punappunaṃ uppajjanakassa kāraṇaṭṭhena ṭhānattā asubhakammaṭṭhānaṃ, ārammaṇaṃ vā asubhakammassa padaṭṭhānaṭṭhena ṭhānanti asubhakammaṭṭhānanti idha asubhajjhānaṃ, teneva ‘‘oḷārikārammaṇattā’’ti vuttaṃ.
"Loathsome" refers to the meditation practice that occurs in relation to loathsomeness, or the meditation practice that has loathsomeness as its object. It is called asubhakammaṭṭhānaṃ because it serves as the cause for the repeated arising of other states, or because the object serves as the basis (padaṭṭhāna) for the loathsome meditation. Here, it refers to the jhāna on loathsomeness, and for this very reason it is said, " due to having a gross object."
Sự tu tập (bhāvanākamma) xảy ra trong sự bất tịnh, hoặc sự tu tập xảy ra là asubhakamma (nghiệp bất tịnh). Chính nghiệp đó, vì là nguyên nhân cho sự phát sinh lặp đi lặp lại của những điều khác, nên được gọi là asubhakammaṭṭhāna (đề mục thiền bất tịnh). Hoặc, đối tượng là nơi phát sinh (padaṭṭhāna) của nghiệp bất tịnh, nên gọi là asubhakammaṭṭhāna. Ở đây, đó là asubhajjhāna (thiền bất tịnh), và chính vì thế mà đã nói “oḷārikārammaṇattā” (vì có đối tượng thô thiển).
Paṭivedhavasenāti vitakkādiaṅgapaṭilābhavasena.
By way of penetration means by way of attaining the factors such as initial application (vitakka).
Paṭivedhavasenā (Theo cách đạt được) có nghĩa là theo cách đạt được các yếu tố như tầm (vitakka), v.v.
Ārammaṇasantatāyāti anukkamena santakālaṃ upādāya vuttakāyadarathappaṭipassaddhivasena nibbuto.
By the continuity of the object refers to the calm that is stated to arise due to the gradual calming of bodily agitation through the cessation of the mind's object.
Ārammaṇasantatāyā (Do sự liên tục của đối tượng) – điều này được nói là do sự lắng dịu của sự mệt mỏi thân thể đã được đề cập, dần dần đạt đến trạng thái an tịnh.
Parikammaṃ vāti kasiṇaparikammaṃ kira nimittuppādapariyosānaṃ.
Or preparatory work: The preparatory work for kasiṇa, it is said, culminates in the appearance of the mental image (nimitta).
Parikammaṃ vā (Hoặc là sơ hành) – sơ hành đối với kasiṇa (đề mục thiền toàn biến) là sự kết thúc bằng việc phát sinh tướng (nimitta).
Tadā hi nirassādattā asantaṃ, appaṇihitañca.
At that time, due to being devoid of enjoyment, it is both uncalm and inferior.
Vào thời điểm đó, vì không có vị ngọt, nên nó không an tịnh và cũng không vi tế.
Yathā upacāre nīvaraṇavigamena, aṅgapātubhāvena ca santatā hoti, na tathā idha, idaṃ pana ‘‘ādisamannāhārato’’ti vuttaṃ.
Just as in access concentration (upacāra samādhi) there is calmness due to the suppression of hindrances and the manifestation of jhāna factors, it is not so here. This, however, is said "from the initial focusing".
Trong cận định (upacāra), sự an tịnh (santatā) xảy ra do sự đoạn trừ các triền cái và sự xuất hiện của các chi thiền, nhưng ở đây không phải như vậy. Điều này được nói là “ādisamannāhārato” (do sự chú tâm ban đầu).
Dutiyavikappe asecanakoti atittikaro, tena vuttaṃ ‘‘ojavanto’’ti.
In the second alternative, asecanako means unsatisfying; therefore, it is said, " full of flavor."
Trong lựa chọn thứ hai, asecanako (không làm thỏa mãn) có nghĩa là không gây no đủ. Vì vậy, đã nói “ojavanto (có chất dinh dưỡng)”.
Cetasikasukhaṃ jhānakkhaṇepi atthi, evaṃ santepi ‘‘ubhopi jhānā vuṭṭhitasseva gahetabbā’’ti vuttaṃ.
Mental happiness exists even at the moment of jhāna, yet it is stated that "both jhānas should be understood as having arisen."
Hỷ lạc tâm lý (cetasikasukha) cũng có trong khoảnh khắc thiền định (jhānakkhaṇa). Mặc dù vậy, đã nói rằng “cả hai loại hỷ lạc (thân thể và tâm lý) chỉ nên được nắm giữ khi đã xuất khỏi thiền định.”
Samathena sakasantāne avikkhambhite.
By tranquillity, within one's own continuum, unsuppressed (are the unwholesome states).
Với sự tĩnh lặng, trong dòng tâm thức của chính mình, không bị lay chuyển.
Itarathā pāpakānaṃ jhānena sahuppatti siyā.
Otherwise, unwholesome states might arise together with jhāna.
Nếu không, các pháp ác có thể phát sinh cùng với thiền định.
Khandhādīnaṃ lokuttarapādakattā nibbedhabhāgiyaṃ, visesena yassa nibbedhabhāgiyaṃ hoti, taṃ sandhāya vā.
Because the aggregates, etc., are the foundation for the supramundane, it is leading to penetration, or with reference to one for whom it is especially leading to penetration.
Vì các uẩn (khandha) v.v. là nền tảng cho sự siêu thế (lokuttara), nên nó là phần thâm nhập (nibbedhabhāgiyaṃ), hoặc là nói đến người mà đối với họ, nó là phần thâm nhập một cách đặc biệt.
‘‘Aniccānupassītiādicatukkavasena anupubbena ariyamaggavuḍḍhippatto samucchindati, sesānametaṃ natthī’’ti likhitaṃ.
It is written: “‘Perceiving impermanence’ and so on, by means of the four sets, one gradually attains the growth of the Noble Path and eradicates (defilements); this is not so for others.”
“Do sự quán vô thường v.v. theo bốn nhóm, người đạt được sự tăng trưởng trên Thánh đạo (ariyamagga) sẽ đoạn trừ (phiền não); điều này không có ở những người khác” – điều này đã được ghi lại.
Tathābhāvapaṭisedhano cāti soḷasavatthukassa titthiyānaṃ natthitāya vuttaṃ.
And the denial of that state is stated because it does not exist for the sectarians concerning the sixteen things.
Sự phủ nhận trạng thái như vậy được nói là vì những điều mười sáu yếu tố không có ở các ngoại đạo (titthiya).
Sabbapaṭhamānaṃ pana catunnaṃ padānaṃ vasena lokiyajjhānameva tesaṃ atthi, tasmiṃ lokuttarapadaṭṭhānaṃ natthi eva.
But for the first four terms, only mundane jhāna exists for them; the foundation for the supramundane does not exist in it at all.
Tuy nhiên, đối với bốn từ đầu tiên, họ chỉ có thiền thế gian (lokiyajjhāna), và trong đó hoàn toàn không có nền tảng siêu thế.
‘‘Phalamuttamanti phale uttama’’nti vuttaṃ.
“The supreme fruit” is stated as “supreme among fruits.”
“Quả tối thượng” được nói là “tối thượng trong các quả”.
Ututtayānukūlanti gimhe araññe, hemante rukkhamūle, vasantakāle suññāgāre gato.
Suitable for the three seasons: in summer, in the forest; in winter, at the foot of a tree; in the spring, in an empty dwelling.
Phù hợp với ba mùa là đi đến rừng vào mùa hè, đến gốc cây vào mùa đông, và đến nhà trống vào mùa xuân.
Semhadhātukassa araññaṃ, pittadhātukassa rukkhamūlaṃ, vātadhātukassa suññāgāraṃ anukūlaṃ.
The forest is suitable for one of phlegmatic temperament, the foot of a tree for one of bilious temperament, and an empty dwelling for one of windy temperament.
Đối với người có tính đàm, rừng là phù hợp; đối với người có tính mật, gốc cây là phù hợp; đối với người có tính phong, nhà trống là phù hợp.
Mohacaritassa araññaṃ anukūlaṃ mahāaraññe cittaṃ na saṅkuṭati, dosacaritassa rukkhamūlaṃ, rāgacaritassa suññāgāraṃ.
The forest is suitable for one of deluded character, as the mind does not contract in a great forest; the foot of a tree for one of hateful character; an empty dwelling for one of lustful character.
Đối với người có hành vi si mê, rừng là phù hợp vì tâm không bị co rút trong rừng lớn; đối với người có hành vi sân hận, gốc cây là phù hợp; đối với người có hành vi tham ái, nhà trống là phù hợp.
Ṭhānacaṅkamāni uddhaccapakkhikāni, sayanaṃ līnapakkhikaṃ, pallaṅkābhujanena nisajjāya daḷhabhāvaṃ, ujukāyaṃ paṇidhānena assāsapassāsānaṃ pavattanasukhaṃ ‘‘parimukhaṃ sati’’nti iminā ārammaṇapariggahūpāyaṃ dasseti.
Standing and walking are conducive to agitation, lying down to sluggishness. By sitting cross-legged, the posture is firm. By keeping the body erect, the ease of the continuation of in-breaths and out-breaths is shown by “mindfulness in front of him” as the method of apprehending the object.
Tư thế đứng và đi bộ thuộc về sự phóng dật (uddhacca), tư thế nằm thuộc về sự hôn trầm (līna). Sự kiên cố của tư thế ngồi bằng cách ngồi kiết già (pallaṅkābhujana), sự dễ chịu của hơi thở vào ra bằng cách giữ thân thẳng (ujukāyaṃ paṇidhāna), và cách nắm giữ đối tượng được chỉ ra bằng cụm từ “niệm trước mặt” (parimukhaṃ sati).
Kārīti karaṇasīlo.
Doer means one whose habit is to do.
Người thực hành có nghĩa là người có thói quen thực hành.
Etassa vibhaṅge ‘‘assasati passasatī’’ti avatvā ‘‘sato kārī’’ti vuttaṃ.
In its analysis, it is said “mindful doer,” not “breathing in, breathing out.”
Trong phần phân tích của điều này, thay vì nói “hít vào, thở ra”, đã nói “người có niệm thực hành” (sato kārī).
Tasmā ‘‘assasati passasatī’’ti vutte ‘‘paṭhamacatukkaṃ eva labbhati, na sesānī’’ti ca ‘‘dīghaṃassāsavasenāti alopasamāsaṃ katvā’’iti ca ‘‘ekatthatāya avikkhepa’’nti ca ‘‘asambhogavasena pajānato’’ti ca ‘‘tena ñāṇenā’’ti ca ‘‘pajānatoti vuttañāṇenā’’ti ca ‘‘satokārīti satisampajaññāhikārī’’ti ca ‘‘paṭinissaggānupassino assāsāva paṭinissaggānupassiassāsā’’ti ca likhitaṃ.
Therefore, it is written: “‘breathing in, breathing out’ means only the first four (phrases) are taken, not the others,” and “‘by means of long in-breathing’ is by making an alopa-samāsa (non-eliding compound),” and “non-distraction due to having a single object,” and “for one who understands by non-partaking,” and “by that knowledge,” and “‘for one who understands’ is by the knowledge mentioned,” and “‘mindful doer’ means one who acts with mindfulness and clear comprehension,” and “the in-breaths of one who observes relinquishment are relinquishment-observing in-breaths.”
Do đó, khi nói “hít vào, thở ra”, đã được ghi lại là “chỉ lấy bốn nhóm đầu tiên, không phải các nhóm còn lại”, và “bằng cách tạo thành một hợp chất ẩn (alopasamāsa) theo hơi thở dài”, và “không phân tán do có một đối tượng duy nhất”, và “người biết bằng cách không hưởng thụ”, và “bằng tuệ đó”, và “ người biết là bằng tuệ đã nói”, và “ người có niệm thực hành là người thực hành với niệm và tuệ phân biệt (satisampajaññāhi)”, và “hơi thở vào ra của người quán sự xả bỏ (paṭinissaggānupassī) chính là hơi thở vào ra quán sự xả bỏ”.
Uppaṭipāṭiyā āgatampi yujjateva, tena ṭhānena paṭisiddhaṃ.
What comes in reverse order is also indeed fitting, but it is prohibited by that place.
Ngay cả điều đến một cách không theo thứ tự cũng là hợp lý, điều đó bị bác bỏ bởi vị trí đó.
Tāluṃ āhacca nibbāyanato kira potako sampatijātova khipitasaddaṃ karoti, chandapāmojjavasena cha purimā tayoti nava.
By touching the palate and ceasing (to suckle), the infant, freshly born, makes a sound as if expelling something; by means of desire and joy, there are six, then the former three, making nine.
Đứa trẻ vừa sinh ra làm tiếng khịt mũi, vì nó ngừng lại khi chạm vào vòm miệng (tāluṃ āhacca). Sáu điều trước theo ý muốn và sự hoan hỷ là chín.
Ekenākārenā ti assāsavasena vā passāsavasena vā evaṃ ānāpānassatiṃ bhāvayato kāye kāyānupassanāsatikammaṭṭhānabhāvanā sampajjati.
In one way, that is to say, by means of in-breathing or out-breathing, for one who cultivates Anapanasati in this way, the cultivation of the meditation object of mindfulness of body contemplation is fulfilled in the body.
Bằng một cách là bằng hơi thở vào hoặc hơi thở ra. Khi hành giả tu tập niệm hơi thở vào ra như vậy, sự tu tập thiền định quán niệm thân (kāyānupassanāsatikammaṭṭhānabhāvanā) được thành tựu trong thân.
Kāyoti assāsapassāsā.
Body refers to in-breaths and out-breaths.
Thân là hơi thở vào và hơi thở ra.
Upaṭṭhānaṃ sati.
Mindfulness is upaṭṭhāna (presence, establishment).
Sự hiện diện là niệm.
Dīghanti sīghaṃ gataṃ assāsapassāsaṃ.
Long refers to a rapidly moving in-breath and out-breath.
Dài là hơi thở vào ra đi nhanh.
Addhānasaṅkhāteti kālasaṅkhāte viya kālakoṭṭhāseti attho, dīghakāle vāti attho.
Reckoned as time means like being reckoned as a period, or like being allotted as a period of time; that is, in a long period.
Được gọi là thời gian có nghĩa là được phân chia theo thời gian, tức là trong một thời gian dài.
Eko hi assāsamevūpalakkheti, eko passāsaṃ, eko ubhayaṃ, tasmā ‘‘vibhāgaṃ akatvā’’ti vā vuttaṃ, chandoti evaṃ assāsato, passāsato ca assādo uppajjati, tassa vasena kattukamyatāchando uppajjati.
Indeed, one perceives only the in-breath, another the out-breath, another both; therefore, it is said, "without making a distinction," or desire means that by in-breathing and out-breathing, delight arises, and by means of that, the desire to act arises.
Một người chỉ nhận biết hơi thở vào, một người nhận biết hơi thở ra, một người nhận biết cả hai. Vì vậy, cũng có thể nói “không phân chia”. Ý muốn (chando) là sự thích thú phát sinh từ hơi thở vào và hơi thở ra như vậy, do đó ý muốn làm việc phát sinh.
Tato pāmojjanti.
Then joy (arises).
Từ đó, sự hoan hỷ (pāmojja) phát sinh.
Assāsapassāsānaṃ duviññeyyavisayattā cittaṃ vivattati, gaṇanaṃ pahāya phuṭṭhaṭṭhānameva manasi karontassa kevalaṃ upekkhāva saṇṭhāti.
Because in-breaths and out-breaths are objects difficult to discern, the mind wavers, but for one who disregards counting and focuses only on the point of contact, equanimity alone remains stable.
Vì hơi thở vào ra là đối tượng khó nhận biết, tâm xoay chuyển (cittaṃ vivattati). Đối với người chú tâm vào điểm tiếp xúc mà bỏ qua việc đếm, chỉ còn lại sự xả (upekkhā) hiện hữu.
Cattāro vaṇṇāti ‘‘pattassa tayo vaṇṇā’’tiādīsu viya cattāro saṇṭhānāti attho.
Four colors means four forms, as in “a leaf has three colors,” etc.
Bốn màu sắc có nghĩa là bốn hình dạng, giống như trong “ba màu sắc của lá” v.v.
Tathābhūtassāti ānāpānassatiṃ bhāvayato.
For such a one means for one cultivating Anapanasati.
Của người như vậy là của người tu tập niệm hơi thở vào ra.
Saṃvaroti satisaṃvaro.
Restraint means mindfulness-restraint.
Sự chế ngự (saṃvaro) là sự chế ngự bằng niệm.
Atha vā paṭhamena jhānena nīvaraṇānaṃ, dutiyena vitakkavicārānaṃ, tatiyena pītiyā, catutthena sukhadukkhānaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya, paṭighasaññāya, nānattasaññāya vā pahānaṃ.
Alternatively, by the first jhāna, the abandoning of hindrances; by the second, of initial and sustained application; by the third, of rapture; by the fourth, of happiness and suffering; and by the attainment of the base of infinite space, the abandoning of perception of form, perception of resistance, or perception of diversity.
Hoặc là, sự đoạn trừ các triền cái (nīvaraṇa) bằng thiền thứ nhất, sự đoạn trừ tầm và tứ (vitakkavicāra) bằng thiền thứ hai, sự đoạn trừ hỷ (pīti) bằng thiền thứ ba, sự đoạn trừ lạc và khổ (sukhadukkha) bằng thiền thứ tư, sự đoạn trừ tưởng về sắc (rūpasaññā), tưởng về sự đối kháng (paṭighasaññā), hoặc tưởng về sự đa dạng (nānattasaññā) bằng nhập định không vô biên xứ (ākāsānañcāyatanasamāpatti).
‘‘Sīlanti veramaṇi sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīla’’nti (paṭi. ma. 1.39 thokaṃ visadisaṃ) vuttavidhināpettha attho daṭṭhabbo.
Here, the meaning should also be understood according to the method stated: “Moral conduct is abstinence, moral conduct is volition, moral conduct is restraint, moral conduct is non-transgression.”
Ở đây, ý nghĩa cũng nên được hiểu theo cách đã nói: “Giới (sīla) là sự kiêng cữ (veramaṇi), giới là tác ý (cetanā), giới là sự chế ngự, giới là sự không vi phạm” (Paṭi. Ma. 1.39, hơi khác).
‘‘Atthato tathā tathā pavattadhammā upadhāraṇasamādhānasaṅkhātena sīlanaṭṭhena sīlanti vuccantī’’ti vuttaṃ.
It is stated: “In terms of meaning, phenomena that proceed in various ways are called sīla by way of the meaning of being established or well-disposed.”
Đã nói: “Theo ý nghĩa, những pháp vận hành như vậy được gọi là giới theo nghĩa ‘sīlanaṭṭha’ của sự nắm giữ và an định”.
Tathā ‘‘ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā sikkhā’’ti etthāpi cetanāsīlameva, katthaci viratisīlampīti attho daṭṭhabbo.
Similarly, in “this is the training intended in this context,” it is also volition-sīla, and in some places, it is also abstinence-sīla; this meaning should be understood.
Cũng vậy, trong câu “đây là giới được ý định trong ý nghĩa này”, có nghĩa là giới tác ý (cetanāsīla), và đôi khi cũng là giới kiêng cữ (viratisīla).
Aññathā paṇṇattivajjesupi sikkhāpadesu viratippasaṅgo ahosi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharatīti katvā tassāpi viratippasaṅgo.
Otherwise, if the meaning were taken differently, the application of abstinence would occur even in prohibitive precepts, and also its application of abstinence would occur because one dwells restrained by the restraint of the Pātimokkha.
Nếu không, sẽ có sự liên quan đến giới kiêng cữ ngay cả trong các học giới (sikkhāpada) có lỗi do quy ước (paṇṇattivajja), và vì sống với sự chế ngự của giới bổn (pātimokkhasaṃvara), nên cũng có sự liên quan đến giới kiêng cữ.
Tasmiṃ ārammaṇeti ānāpānārammaṇe.
In that object means in the Anapanasati object.
Trong đối tượng đó là trong đối tượng hơi thở vào ra.
Tāya satiyāti tattha uppannasatiyā.
By that mindfulness means by the mindfulness that has arisen there.
Bằng niệm đó là bằng niệm phát sinh ở đó.
‘‘Tena manasikārenāti āvajjanenā’’ti likhitaṃ.
It is written: “ By that attention means by advertence.”
Đã ghi: “ Bằng sự tác ý đó là bằng sự chú ý”.
Etena nānāvajjanappavattidīpanato nānājavanavārehipi sikkhati nāmāti dīpitaṃ hoti, yena pana manasikārena vā.
By this, it is shown that one also trains in various javana-moments, due to the manifestation of various advertence-occurrences, or by whatever attention one trains.
Điều này cho thấy rằng do sự hiển bày của các sự chú ý khác nhau, người ta cũng thực hành bằng các loại tốc hành (javana) khác nhau, hoặc bằng sự tác ý nào đó.
Ñāṇuppādanādīsūti ettha ādisaddena yāva pariyosānaṃ veditabbaṃ.
In the arising of knowledge, etc. — here, the word “etc.” indicates that it should be understood up to the very end.
Trong việc phát sinh tuệ v.v., ở đây, từ “v.v.” có nghĩa là cho đến cuối cùng.
‘‘Tatrāti tasmiṃ ānāpānārammaṇe.
It is written: “ Therein means in that Anapanasati object.
Đã ghi: “ Ở đó là trong đối tượng hơi thở vào ra đó.
Evanti idāni vattabbanayenā’’ti likhitaṃ.
Thus means by the method to be stated now.”
Như vậy là theo cách sẽ được nói bây giờ”.
Tatrāti tesaṃ assāsapassāsānaṃ vā.
Therein could also mean of those in-breaths and out-breaths.
Hoặc là, ở đó là sự thô thiển của hơi thở vào ra đó.
Tañhi ‘‘pubbe apariggahitakāle’’ti iminā suṭṭhu sameti.
Indeed, this fits well with “in the time previously uncomprehended.”
Điều đó hoàn toàn phù hợp với “trong thời gian chưa được nắm giữ trước đây”.
‘‘Paṭhamavādo dīghabhāṇakānaṃ.
“The first view is that of the Dīghabhāṇakas.
“Lời dạy đầu tiên là của các bậc Dīghabhāṇaka.
Te hi ‘paṭhamajjhānaṃ labhitvā nānāsane nisīditvā dutiyatthāya vāyāmato upacāre vitakkavicāravasena oḷārikacittappavattikāle pavattaassāsapassāsavasena oḷārikā’ti vadanti.
They say that ‘having attained the first jhāna, and having sat down in an appropriate seat, for the purpose of the second (jhāna), in the access concentration, during the coarse mental processes by way of initial and sustained application, the in-breaths and out-breaths that occur are coarse.’
Họ nói rằng ‘sau khi đạt được thiền thứ nhất, ngồi trên một chỗ ngồi, và nỗ lực để đạt được thiền thứ hai, trong giai đoạn vận hành tâm thô thiển do tầm và tứ trong cận định (upacāra), hơi thở vào ra phát sinh là thô thiển’.
‘Majjhimabhāṇakā jhānalābhissa samāpajjanakāle, ekāsanapaṭilābhe ca uparūpari cittappavattiyā santabhāvato paṭhamato dutiyassupacāre sukhumataṃ vadantī’’’ti likhitaṃ.
‘The Majjhimabhāṇakas say that for one who has attained jhāna, at the time of entering it, and upon gaining a single seat, due to the increasing stillness of the mental processes, the second jhāna in access concentration is more subtle than the first.’”
Các bậc Majjhimabhāṇaka nói rằng ‘đối với người đạt thiền, trong thời gian nhập định và khi đạt được một chỗ ngồi, do sự vận hành tâm ngày càng vi tế, cận định của thiền thứ hai vi tế hơn thiền thứ nhất’”. Điều này đã được ghi lại.
Purato namanā ānamanā.
Bending forward is ānamanā.
Cúi về phía trước là sự cúi xuống (ānamanā).
Tiriyaṃ namanā vinamanā.
Bending sideways is vinamanā.
Cúi sang một bên là sự nghiêng mình (vinamanā).
Suṭṭhu namanā sannamanā.
Bending very well is sannamanā.
Cúi xuống một cách tốt đẹp là sự cúi rạp (sannamanā).
Pacchā namanā paṇamanā.
Bending backward is paṇamanā.
Cúi về phía sau là sự ngả về sau (paṇamanā).
Jāṇuke gahetvā ṭhānaṃ viya iñjanāti ānamanādīnaṃ āvibhāvatthamuttanti veditabbaṃ.
Iñjanā (trembling) is like standing while holding the knees; this is stated to clarify ānamanā, etc.
Nên hiểu rằng sự rung động (iñjanā), giống như tư thế đứng giữ đầu gối, được nói ra để làm rõ ý nghĩa của sự cúi xuống v.v.
Yathārūpehi ānamanādi vā kampanādi vā hoti, tathārūpe passambhayanti sambandho.
The connection is that one calms them in the way that bending or trembling, etc., occurs.
Mối liên hệ là làm cho lắng dịu những gì có sự cúi xuống v.v. hoặc sự rung động v.v. tùy theo hình dạng.
Iti kirāti iti ce.
It is said that means “if it is so said.”
Như vậy là có nghĩa là nếu nói như vậy.
Evaṃ santeti santasukhumampi ce passambhati.
If it is so means if even the calm and subtle is calmed.
Khi điều đó xảy ra có nghĩa là nếu ngay cả điều vi tế và tĩnh lặng cũng được làm cho lắng dịu.
Pabhāvanāti uppādanaṃ.
Pabhāvanā means causing to arise.
Sự phát triển (pabhāvanā) có nghĩa là sự phát sinh.
Assāsapassāsānaṃ vūpasantattā ānāpānassatisamādhissa bhāvanā na hoti.
Because the in-breaths and out-breaths are calmed, there is no cultivation of the Anapanassati samādhi.
Vì hơi thở vào ra đã lắng dịu, sự tu tập thiền định niệm hơi thở vào ra không còn nữa.
Yasmā taṃ natthi, tasmā na samāpajjati, samāpattiyā abhāvena na vuṭṭhahanti.
Since that is not present, he does not attain it; due to the absence of the attainment, they do not emerge from it.
Vì điều đó không có, nên không nhập định được, và do không nhập định được nên không xuất định được.
Iti kirāti evametaṃ tāva vacananti tadetaṃ.
“Iti kirā” means “So, it is said.” That is this statement.
Như vậy là có nghĩa là lời nói đó là như vậy.
Saddova saddanimittaṃ, ‘‘sato assasati sato passasatī’’ti padāni patiṭṭhapetvā dvattiṃsapadāni cattāri catukkāni veditabbāni.
The sound itself is the sound-sign. Having established the phrases “mindfully he breathes in, mindfully he breathes out,” the thirty-two phrases as four tetrads should be understood.
Chính từ tiếng (sadda) đó là dấu hiệu của tiếng (saddanimitta). Phải hiểu rằng có ba mươi hai từ và bốn nhóm từ, bắt đầu bằng các từ “thở vào có chánh niệm, thở ra có chánh niệm”.
Aṭṭhakathāsu paṭikkhittanti āsannabhavaṅgattāti kāraṇaṃ vatvā sīhaḷaṭṭhakathāsu paṭikkhittaṃ.
“Rejected in the commentaries” means it is rejected in the Sinhala commentaries after stating the reason that it is close to bhavaṅga.
Bị từ chối trong các chú giải (aṭṭhakathāsu paṭikkhitta) là bị từ chối trong các chú giải tiếng Sinhala, sau khi nêu lý do là do sự gần gũi với bhavanga.
Yasmā chaṭṭhe, sattame vā appanāya sati maggavīthiyaṃ phalassa okāso na hoti, tasmā.
Because if there were absorption on the sixth or seventh moment, there would be no opportunity for fruition in the path process; therefore.
Vì khi có an định (appanā) ở lần thứ sáu hoặc thứ bảy, không có chỗ cho quả trong lộ trình đạo (maggavīthi).
Idha hotūti ce?
If you say, “Let it be here”?
Nếu nói rằng ‘hãy có ở đây’ thì sao?
Na, lokiyappanāpi hi appanāvīthimhi lokuttarena samānagatikāvāti paṭiladdhajjhānopi bhikkhu diṭṭhadhammasukhavihāratthāya jhānaṃ samāpajjitvā sattāhaṃ nisīditukāmo catutthe, pañcame vā appetvā nisīdati, na chaṭṭhe, sattame vā.
No, because even worldly absorption has the same course as the supramundane in an absorption process. Therefore, even a monk who has attained jhāna, wanting to sit for seven days by entering jhāna for the sake of a pleasant abiding in this very life, sits down after attaining absorption on the fourth or fifth moment, not on the sixth or seventh.
Không, vì ngay cả an định thế gian cũng có cùng tốc độ trong lộ trình an định với an định siêu thế. Do đó, một tỳ khưu đã chứng đắc thiền định, muốn an trú trong thiền định để sống an lạc trong hiện tại và muốn ngồi bảy ngày, thì an trú ở lần thứ tư hoặc thứ năm, chứ không phải thứ sáu hay thứ bảy.
Tattha hi appanā.
For absorption is there.
Ở đó có an định.
Tato paraṃ appanāya ādhārabhāvaṃ na gacchati.
Beyond that, it does not become a basis for absorption.
Sau đó, nó không trở thành nền tảng cho an định.
Āsannabhavaṅgattā catutthaṃ, pañcamaṃ vā gacchati thale ṭhitaghaṭo viya javanānamantare ṭhitattāti kira ācariyo.
The teacher apparently said that because it is close to bhavaṅga, it reaches the fourth or fifth moment, like a pot placed on dry land, due to its position between the javanas.
Vị đạo sư nói rằng do gần với bhavanga, nó đi đến lần thứ tư hoặc thứ năm, giống như một cái bình đặt trên đất khô, nằm giữa các sát na javana.
Puthuttārammaṇāni anāvajjitvā jhānaṅgāneva āvajjanaṃ āvajjanavasī nāma.
Not adverting to various objects, but adverting only to the jhāna factors is called the “mastery of adverting.”
Thành thạo quán tưởng (āvajjanavasī) là quán tưởng chỉ các chi thiền, không quán tưởng các đối tượng đa dạng.
Tato paraṃ catunnaṃ, pañcannaṃ vā paccavekkhaṇacittānaṃ uppajjanaṃ, taṃ paccavekkhaṇavasī nāma.
After that, the arising of four or five reviewing cognitions is called the “mastery of reviewing.”
Sau đó, sự phát sinh của bốn hoặc năm tâm quán xét, đó gọi là thành thạo quán xét (paccavekkhaṇavasī).
Teneva ‘‘paccavekkhaṇavasī pana āvajjanavasiyā eva vuttā’’ti vuttaṃ.
For that very reason, it was said, “The mastery of reviewing, however, is stated through the mastery of adverting itself.”
Chính vì vậy mà được nói rằng “thành thạo quán xét đã được nói đến trong thành thạo quán tưởng”.
Samāpajjanavasī nāma yattakaṃ kālaṃ icchati tattakaṃ samāpajjanaṃ, taṃ pana icchitakālaparicchedaṃ patiṭṭhāpetuṃ samatthatāti.
The “mastery of attaining” is the attainment for as long as one wishes; that is, the ability to establish the desired time limit.
Thành thạo nhập định (samāpajjanavasī) là nhập định trong bao lâu tùy ý muốn, và khả năng thiết lập khoảng thời gian mong muốn đó.
‘‘Adhiṭṭhānavasiyā vuṭṭhānavasino ayaṃ nānattaṃ adhiṭṭhānānubhāvena javanaṃ javati, vuṭṭhānānubhāvena pana adhippetato adhikaṃ javatī’’tipi vadanti.
They also say: “This is the difference between the mastery of resolving and the mastery of emerging: by the power of resolving, the javana runs; but by the power of emerging, it does not run beyond what was intended.”
Họ cũng nói rằng “có sự khác biệt này giữa thành thạo nhập định và thành thạo xuất định: nhờ năng lực của sự quyết định, javana vận hành; còn nhờ năng lực của sự xuất định, nó vận hành nhiều hơn mức mong muốn”.
Apica pathavīkasiṇādiārammaṇaṃ āvajjitvā javanañca javitvā puna āvajjitvā tato pañcamaṃ jhānaṃ cittaṃ hoti, ayaṃ kira ukkaṭṭhaparicchedo.
Furthermore, after adverting to an object like the earth kasiṇa and after the javana has run, one adverts again, and after that, the mind becomes the fifth jhāna; this, it seems, is the highest limit.
Hơn nữa, sau khi quán tưởng đối tượng như đất kasiṇa, v.v., và sau khi javana vận hành, rồi quán tưởng lại, tâm thiền thứ năm xuất hiện; đây được cho là giới hạn cao nhất.
Bhagavato pana āvajjanasamanantarameva jhānaṃ hotīti sabbaṃ anugaṇṭhipade vuttaṃ.
For the Blessed One, however, jhāna arises immediately after adverting. All this is stated in the Anugaṇṭhipada.
Nhưng đối với Đức Phật, thiền định xuất hiện ngay sau khi quán tưởng; tất cả điều này đã được nói trong Anugaṇṭhipada.
Tato paraṃ tīsu catukkesu dve dve padāni ekamekaṃ katvā gaṇetabbaṃ.
After that, in the three tetrads, every two phrases should be counted as one.
Sau đó, trong ba nhóm bốn, mỗi nhóm hai từ phải được tính là một.
Samathena ārammaṇato vipassanāvasena asammohato pītipaṭisaṃvedanamettha veditabbaṃ.
Through serenity, “from the object,” and through insight, “from non-delusion,” the experience of joy should be understood here.
Sự cảm nhận hỷ lạc ở đây phải được hiểu là từ đối tượng (ārammaṇato) do samatha, và từ không mê lầm (asammohato) do vipassanā.
‘‘Dukkhametaṃ ñāṇa’’ntiādīsu pana ‘‘ārammaṇato asammohato’’ti yaṃ vuttaṃ, idha tato vuttanayato uppaṭipāṭiyā vuttaṃ.
But in passages such as “this knowledge is suffering,” what was stated as “from the object, from non-delusion” is stated here in reverse order from the method stated there.
Tuy nhiên, trong các câu như “đây là trí tuệ về khổ”, điều được nói là “từ đối tượng, từ không mê lầm” thì ở đây được nói theo thứ tự ngược lại so với cách nói đó.
Tattha hi yena mohena taṃ dukkhaṃ paṭicchannaṃ, na upaṭṭhāti, tassa vihatattā vā evaṃ pavatte ñāṇe yathāruci paccavekkhituṃ icchiticchitakāle samatthabhāvato vā dukkhādīsu tīsu asammohato ñāṇaṃ vuttaṃ.
For there, either because that delusion by which suffering is concealed and does not appear has been destroyed, or because, when knowledge proceeds in this way, one is able to review it at will whenever desired, knowledge is said to be from non-delusion regarding the three things, suffering and so on.
Ở đó, trí tuệ được nói là từ không mê lầm trong ba chân lý như khổ, v.v., vì sự mê lầm che giấu khổ đó không hiện hữu, hoặc vì nó đã bị loại bỏ, hoặc vì khi trí tuệ vận hành như vậy, người ta có thể quán xét theo ý muốn vào bất cứ lúc nào.
Nirodhe ārammaṇato taṃsampayuttā pītipaṭisaṃvedanā asammohato na sambhavati mohappahānābhāvā, paṭisambhidāpāḷivirodhato ca.
In the case of cessation, the experience of joy associated with it from the object is not possible from non-delusion, because there is no abandonment of delusion, and because it would contradict the Paṭisambhidāmagga text.
Trong nirodha (diệt), sự cảm nhận hỷ lạc đi kèm với nirodha không thể xảy ra từ đối tượng do không có sự đoạn trừ mê lầm, và cũng do mâu thuẫn với Paṭisambhidā Pāḷi.
Tattha ‘‘dīghaṃ assāsavasenā’’tiādi ārammaṇato dassetuṃ vuttaṃ.
There, the passage beginning “by way of a long in-breath” is stated to show it from the object.
Ở đó, câu “thở vào dài” (dīghaṃ assāsavasena), v.v., được nói để chỉ ra từ đối tượng.
Tāya satiyā tena ñāṇena sā pīti paṭisaṃviditā hoti tadārammaṇassa paṭisaṃviditattāti ettha adhippāyo.
The intention here is: “by that mindfulness, by that knowledge, that joy is experienced” because its object is experienced.
Ý nghĩa ở đây là “với chánh niệm đó, với trí tuệ đó, hỷ lạc đó được cảm nhận” (tāya satiyā tena ñāṇena sā pīti paṭisaṃviditā hoti) vì đối tượng của hỷ lạc đó đã được cảm nhận.
‘‘Āvajjato’’tiādi asammohato pītipaṭisaṃvedanaṃ dassetuṃ vuttaṃ.
The passage beginning “for one who is adverting” is stated to show the experience of joy from non-delusion.
Câu “khi quán tưởng” (āvajjato), v.v., được nói để chỉ ra sự cảm nhận hỷ lạc từ không mê lầm.
Aniccādivasena jānato, passato, paccavekkhato ca.
By one who knows, sees, and reflects in terms of impermanence and so forth.
Đối với người biết, thấy và quán xét theo vô thường, v.v.
Tadadhimuttatāvasena adhiṭṭhahato, adhimuccato, tathā vīriyādiṃ samādahato khaṇikasamādhinā.
By one who resolves and determines, by one who is intent on that, and by one who applies energy and so forth with momentary concentration (khaṇika-samādhi).
Đối với người quyết định, tin tưởng theo sự quyết tâm đó, và đối với người thiết lập tinh tấn, v.v., với định nhất thời.
Abhiññeyyanti ñātapariññāya.
To be directly known (abhiññeyya) means by the knowledge of understanding (ñāta-pariññā).
Abhiññeyya (cần phải biết đặc biệt) là thông qua sự hiểu biết theo kiểu ñāta-pariññā (biết rõ).
Pariññeyyanti tīraṇapariññāya.
To be fully understood (pariññeyya) means by the knowledge of investigation (tīraṇa-pariññā).
Pariññeyya (cần phải thấu triệt) là thông qua sự thấu triệt theo kiểu tīraṇa-pariññā (thẩm định rõ).
Sabbañhi dukkhasaccaṃ abhiññeyyaṃ, pariññeyyañca.
For all suffering (dukkhasacca) is both to be directly known and to be fully understood.
Toàn bộ Khổ Đế là điều cần phải biết đặc biệt (abhiññeyya) và cũng là điều cần phải thấu triệt (pariññeyya).
Tatra cāyaṃ pītīti likhitaṃ.
And in that, this joy (pīti) is written.
Và ở đó, điều này được viết là "pīti" (hỷ).
Abhiññeyyantiādi maggakkhaṇaṃ sandhāyāhāti vuttaṃ.
It is said that "to be directly known" and so forth refers to the moment of the path (maggakkhaṇa).
Điều đã nói "Abhiññeyya" và các điều tương tự là để chỉ thời điểm của Đạo (magga).
Maggena asammohasaṅkhātavipassanākiccanipphattito maggopi abhiññeyyādiārammaṇaṃ karonto viya vutto.
Since the accomplishment of the vipassanā function, which is non-delusion (asammoha), is achieved by the path, the path is spoken of as if it makes the object "to be directly known" and so forth.
Vì các hoạt động của tuệ quán (vipassanā) được gọi là không mê lầm (asammoha) được hoàn thành thông qua Đạo, nên Đạo cũng được nói là như thể đang tạo ra đối tượng abhiññeyya (cần phải biết đặc biệt) và các điều tương tự.
Vipassanābhūmidassanatthanti samathe kāyikasukhābhāvā vuttaṃ.
For showing the ground of insight (vipassanābhūmi), it is said because of the absence of bodily comfort in tranquility (samatha).
Vipassanābhūmidassanattha (để chỉ ra nền tảng của tuệ quán) được nói vì không có sự an lạc thân thể (kāyikasukha) trong định (samatha).
Dvīsu cittasaṅkhārapadesūti cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhati passambhayaṃ cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhatīti etesu.
In the two sections on mental formations (cittasaṅkhāra) means in "experiencing mental formations... he trains" and "calming mental formations, experiencing mental formations... he trains."
Dvīsu cittasaṅkhārapadesu (trong hai phần về các hành của tâm) là trong các câu “cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhati” (cảm nhận các hành của tâm…pe… học tập) và “passambhayaṃ cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī…pe… sikkhati” (làm lắng dịu các hành của tâm…pe… học tập).
Modanādi sabbaṃ pītivevacanaṃ.
"Delight" and so forth are all synonyms for joy (pīti).
Modana (hoan hỷ) và tất cả những điều tương tự là đồng nghĩa với pīti (hỷ).
Aniccānupassanādi kilese, tammūlake khandhābhisaṅkhāre.
Contemplation of impermanence and so forth refers to defilements (kilesa) and the formations of aggregates (khandhābhisaṅkhāra) rooted in them.
Aniccānupassanā (quán vô thường) v.v. là các phiền não (kilesa) và các hành thân (khandhābhisaṅkhāra) có căn nguyên từ đó.
Evaṃ bhāvitoti na catukkapañcakajjhānanibbattanena bhāvito.
"Thus developed" means not developed by the generation of the four or five jhāna.
Evaṃ bhāvito (được tu tập như vậy) không phải là được tu tập bằng cách thành tựu các thiền tứ (catukka) và ngũ (pañcaka).
Evaṃ sabbākāraparipuṇṇaṃ katvā bhāvito.
It means developed by making it complete in all aspects.
Mà là được tu tập bằng cách làm cho hoàn hảo mọi phương diện như vậy.
Vipassanāmaggapaccavekkhaṇakālesupi pavattaassāsamukheneva sabbaṃ dassitaṃ upāyakusalena bhagavatā.
Even during the times of vipassanā, path, and review, everything was shown by the Buddha, skilled in means, through the medium of the occurring breaths.
Ngay cả trong thời điểm tuệ quán, Đạo và quán xét lại, Đức Thế Tôn, bậc thiện xảo phương tiện, đã chỉ ra tất cả thông qua hơi thở vào ra (assāsa) đang diễn ra.
172. Ussukkavacananti pākaṭasaddasaññā kira, samānakapadanti vuttaṃ hoti.
172. Ussukkavacana is said to be a term for a manifest sound-sign, meaning it is a synonymous word.
172. Ussukkavacana (lời nói mạnh mẽ) có lẽ là một từ đồng nghĩa rõ ràng, nghĩa là một từ có cùng ý nghĩa.
‘‘Sutvā bhuñjantī’’ti ettha viya sañcicca voropetukāmassa sañciccapadaṃ voropanapadassa ussukkaṃ, sañcetanā ca jīvitā voropanañca ekassevāti vuttaṃ hoti.
Just as in "having heard, they eat," the word "sañcicca" (intentionally) is a synonym for the word "voropana" (depriving of life) for one who intends to deprive of life. It is said that the intention and the deprivation of life are one and the same.
Như trong câu “Sutvā bhuñjantī” (nghe rồi ăn), từ sañcicca (cố ý) là ussukka (tương đương) của từ voropana (tước đoạt) đối với người muốn cố ý tước đoạt sự sống; nghĩa là ý định (sañcetanā) và việc tước đoạt sự sống (jīvitā voropana) là một.
Na kevalaṃ cetasikamatteneva hoti, payogopi icchitabbo evāti dassetuṃ vuttānīti kira upatissatthero.
It is said that these statements are made to show that it is not merely a mental act, but also an endeavor is required, according to Thera Upatissa.
Để chỉ ra rằng không chỉ là ý định trong tâm mà còn cần có hành động (payoga), Trưởng lão Upatissa đã nói những điều này.
‘‘Jānitvā sañjānitvā cecca abhivitaritvā’’ti vattabbe ‘‘jānanto…pe… vītikkamo’’ti voropanampi dassitaṃ, tasmā byañjane ādaraṃ akatvā attho dassito.
Instead of saying "having known, having understood, having intended, having willed," it is shown as "knowing... transgression," which also indicates deprivation of life. Therefore, the meaning is shown without regard for the expression.
Thay vì nói “jānitvā sañjānitvā cecca abhivitaritvā” (biết, nhận biết, cố ý, và đưa ra), việc tước đoạt sự sống (voropana) cũng được chỉ ra bằng cách nói “jānanto…pe… vītikkamo” (biết…vượt qua), do đó ý nghĩa được trình bày mà không quan tâm đến từ ngữ.
Vītikkamasaṅkhātatthasiddhiyā hi purimacetanā atthasādhikā hoti.
For the prior volition (purimacetanā) is conducive to the accomplishment of the result, which is transgression.
Thật vậy, để thành tựu ý nghĩa của sự vượt phạm (vītikkama), ý định trước đó (purimacetanā) là điều kiện để thành tựu mục đích.
Sabbasukhumaattabhāvanti rūpaṃ sandhāya vuttaṃ, na arūpaṃ.
"All subtle states of being" is said with reference to rūpa (matter), not arūpa (immateriality).
Sabbasukhumaattabhāva (thân thể tế nhị nhất) được nói để chỉ sắc (rūpa), không phải vô sắc (arūpa).
Attasaṅkhātānañhi arūpānaṃ khandhavibhaṅge (vibha. 1 ādayo) viya idha oḷārikasukhumatā anadhippetā.
For in the case of immaterial states of being, called "atta," grossness and subtlety are not intended here, as in the Khandhavibhaṅga.
Ở đây, khái niệm thô (oḷārika) và tế nhị (sukhuma) của các yếu tố vô sắc (arūpa) được gọi là tự ngã (attasaṅkhāta) không được đề cập, như trong Khandhavibhaṅga (vibha. 1 v.v.).
Mātukucchisminti yebhuyyavacanaṃ, opapātikamanussepi pārājikameva, arūpakāye upakkamābhāvā taggahaṇaṃ kasmāti ce?
"In the mother's womb" is a general statement; even for an opapātika human, it is a pārājika offense. If one asks why this is mentioned, given the absence of effort in an immaterial body?
Mātukucchismi (trong bụng mẹ) là một cách nói phổ biến; ngay cả đối với con người hóa sinh (opapātika), đó vẫn là một pārājika. Nếu hỏi tại sao lại đề cập đến nó khi không có hành động nào đối với thân vô sắc (arūpakāya)?
Arūpakkhandhena saddhiṃ tasseva rūpakāyassa jīvitindriyasambhavato.
Because the life-faculty (jīvitindriya) of that very material body arises together with the immaterial aggregates.
Là vì sự sống (jīvitindriya) của thân sắc đó tồn tại cùng với các uẩn vô sắc (arūpakkhandha).
Tena sajīvakova manussaviggahopi nāma hotīti siddhaṃ.
Thus, it is established that a human form is indeed one that possesses life.
Do đó, đã được xác định rằng một thân người chỉ là một thân có sự sống.
Ettha mātukucchisminti manussamātuyā vā tiracchānamātuyā vā.
Here, "in the mother's womb" refers to the womb of a human mother or an animal mother.
Ở đây, mātukucchismi (trong bụng mẹ) là trong bụng của một người mẹ loài người hoặc một người mẹ loài vật.
Vuttañhi parivāre (pari. 480) –
For it is said in the Parivāra:
Thật vậy, trong Parivāra (pari. 480) có nói:
Paṭhamanti paṭisandhicittameva.
"First" means the rebirth-linking consciousness (paṭisandhicitta) itself.
Paṭhama (đầu tiên) là chính tâm tái tục (paṭisandhicitta).
Ekabhavapariyāpannāya hi cittasantatiyā paṭisandhicittaṃ paṭhamacittaṃ nāma.
For the rebirth-linking consciousness is called the first consciousness in a continuum of consciousness belonging to one existence.
Trong dòng tâm (cittasantati) thuộc một đời sống, tâm tái tục được gọi là tâm đầu tiên.
Cuticittaṃ pacchimaṃ nāma.
The death-consciousness (cuticitta) is called the last.
Tâm tử (cuticitta) được gọi là tâm cuối cùng.
Aññathā anamatagge saṃsāre paṭhamacittaṃ nāma natthi vinā anantarasamanantaranatthivigatapaccayehi cittuppattiyā abhāvato.
Otherwise, in the beginningless saṃsāra, there is no such thing as a first consciousness, because the arising of consciousness is impossible without the anantara, samanantara, natthi, and vigata conditions.
Nếu không, trong vòng luân hồi (saṃsāra) không có khởi đầu (anamatagga), không có tâm đầu tiên, vì không có sự phát sinh của tâm mà không có các duyên vô gián (anantara), đẳng vô gián (samanantara), không có (natthi) và đã qua (vigata).
Bhāve vā navasattapātubhāvadosappasaṅgo.
If there were, there would be the fault of the arising of new beings.
Hoặc nếu có, sẽ có nguy cơ xảy ra lỗi lầm về sự xuất hiện của một chúng sinh mới (navasattapātubhāva).
Ayaṃ sabbapaṭhamo manussaviggahoti kiñcāpi imaṃ jīvitā voropetuṃ na sakkā, taṃ ādiṃ katvā santatiyā yāva maraṇā uppajjanakamanussaviggahesu aparimāṇesu ‘‘sabbapaṭhamo’’ti dissati.
Even though it is not possible to deprive this first human existence of life, it appears as "the very first" among the innumerable human existences that arise in succession from that point until death.
Ayaṃ sabbapaṭhamo manussaviggaho (Đây là thân người đầu tiên nhất): Mặc dù không thể tước đoạt sự sống của thân này, nhưng câu “sabbapaṭhamo” (đầu tiên nhất) được thấy trong vô số thân người phát sinh liên tục cho đến khi chết, bắt đầu từ thân này.
Yadā pana yo manussaviggaho pubbāpariyavasena santatippatto hoti, tadā taṃ jīvitā voropetuṃ sakkā.
However, when a certain human existence has reached a succession in terms of prior and posterior, then it is possible to deprive that one of life.
Tuy nhiên, khi một thân người nào đó đạt đến sự liên tục theo thứ tự trước sau, thì có thể tước đoạt sự sống của thân đó.
Santatiṃ vikopento hi jīvitā voropeti nāma.
Indeed, one who disrupts the continuity (of mind and body) is said to deprive of life.
Thật vậy, người làm gián đoạn sự liên tục (santati) được gọi là tước đoạt sự sống.
Ettha ca nānattanaye adhippete sati ‘‘sabbapaṭhamo’’ti vacanaṃ yujjati, na pana ekattanaye santatiyā ekattā.
And here, when a diversity of interpretations is intended, the phrase "the very first" is appropriate, but not in the sense of a single entity, due to the singleness of continuity.
Ở đây, khi nhiều phương pháp được đề cập, thì lời nói “sabbapaṭhamo” là hợp lý, nhưng không hợp lý trong phương pháp đơn nhất vì sự duy nhất của sự liên tục.
Ekattanayo ca idhādhippeto ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti vacanato, tasmā ‘‘sabbapaṭhamo’’ti vacanaṃ na yujjatīti ce?
If it is argued that the single entity interpretation is intended here by the phrase "disrupts the continuity," and therefore the phrase "the very first" is not appropriate?
Nếu nói rằng phương pháp đơn nhất được đề cập ở đây theo lời nói “santatiṃ vikopetī” (làm gián đoạn sự liên tục), do đó lời nói “sabbapaṭhamo” là không hợp lý?
Na, santatipaccuppannabahuttā.
No, because of the multiplicity of present continuity.
Không, vì có nhiều sự hiện hữu liên tục (santatipaccuppanna).
Yasmā pana santati nāma anekesaṃ pubbāpariyuppatti vuccati, tasmā ‘‘ayaṃ sabbapaṭhamo’’ti vutto, evamettha dvepi nayā saṅgahaṃ gacchanti, aññathā ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti idaṃ vacanaṃ na sijjhati.
However, since continuity is said to be the successive arising of many (phenomena), it is called "this very first," and thus both interpretations are included here; otherwise, this phrase "disrupts the continuity" would not be established.
Vì sự liên tục (santati) được gọi là sự phát sinh trước sau của nhiều điều, nên nó được gọi là “ayaṃ sabbapaṭhamo” (đây là điều đầu tiên nhất); như vậy, cả hai phương pháp đều được bao gồm ở đây, nếu không thì lời nói “santatiṃ vikopetī” này sẽ không thành công.
Kiñcāpi ettha ‘‘santatiṃ vikopetī’’ti vacanato santatipaccuppannameva adhippetaṃ, na addhāpaccuppannaṃ viya dissati, tathāpi yasmā santatipaccuppanne vikopite addhāpaccuppannaṃ vikopitameva hoti, addhāpaccuppanne pana vikopite santatipaccuppannaṃ vikopitaṃ hotīti ettha vattabbaṃ natthi.
Even though here, by the phrase "disrupts the continuity," only the continuity-present (santatipaccuppanna) is intended, and not the duration-present (addhāpaccuppanna) as it appears, nevertheless, since when the continuity-present is disrupted, the duration-present is also disrupted, there is nothing to say about the fact that when the duration-present is disrupted, the continuity-present is also disrupted.
Mặc dù ở đây, theo lời nói “santatiṃ vikopetī” (làm gián đoạn sự liên tục), dường như chỉ có sự hiện hữu liên tục (santatipaccuppanna) được đề cập, không phải sự hiện hữu theo thời gian (addhāpaccuppanna), tuy nhiên, vì khi sự hiện hữu liên tục bị gián đoạn, sự hiện hữu theo thời gian cũng bị gián đoạn, nhưng khi sự hiện hữu theo thời gian bị gián đoạn, không có gì để nói rằng sự hiện hữu liên tục bị gián đoạn.
Tasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tadubhayampi voropetuṃ sakkā, tasmā tadeva sandhāya ‘santatiṃ vikopetī’ti idaṃ vuttanti veditabba’’nti āha.
Therefore, the commentary states: "Both can be deprived of life; thus, it should be understood that this* 'disrupts the continuity' was said with reference to both."
Do đó, trong Aṭṭhakathā (Chú Giải) có nói: “Cả hai đều có thể bị tước đoạt, do đó cần phải hiểu rằng điều này đã được nói để chỉ điều đó bằng cách nói ‘santatiṃ vikopetī’ (làm gián đoạn sự liên tục).”
‘‘Santatiṃ vikopetī’’ti vacanato pakatiyā āyupariyantaṃ patvā maraṇakasatte vītikkame sati anāpatti vītikkamapaccayā santatiyā akopitattā.
From the phrase "disrupts the continuity," there is no offense if one transgresses against a being destined to die naturally at the end of its lifespan, because the continuity is not disrupted by the transgression.
Theo lời nói “santatiṃ vikopetī” (làm gián đoạn sự liên tục), nếu có sự vượt phạm đối với một chúng sinh sẽ chết sau khi đạt đến giới hạn tuổi thọ một cách tự nhiên, thì không có tội (anāpatti) vì sự liên tục không bị gián đoạn do nguyên nhân vượt phạm.
Vītikkamapaccayā ce āyupariyantaṃ appatvā antarāva maraṇakasatte vītikkamapaccayā āpatti, kammabaddho cāti no takkoti ācariyo.
However, if one transgresses against a being destined to die prematurely, without reaching the end of its lifespan, there is an offense due to the transgression, and it is karmically bound—this is not our inference, says the teacher.
Nếu do nguyên nhân vượt phạm, có tội (āpatti) đối với một chúng sinh sẽ chết giữa chừng mà chưa đạt đến giới hạn tuổi thọ, và đó là nghiệp đã kết, thì đó không phải là suy luận của chúng tôi, vị Đạo Sư nói.
‘‘Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya, maraṇāya vā samādapeyya, ayampi pārājiko hoti asaṃvāso’’ti vacanato vā cetanākkhaṇe eva pārājikāpatti ekantākusalattā, dukkhavedanattā, kāyakammattā, vacīkammattā, kiriyattā cāti veditabbaṃ.
Or, from the phrase "He might praise death, or incite (someone) to death, he too is defeated and not in communion," it should be understood that the pārājika offense occurs at the very moment of volition, because it is entirely unwholesome, involves painful feeling, is a bodily action, a verbal action, and an action.
Hoặc theo lời nói “maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya, maraṇāya vā samādapeyya, ayampi pārājiko hoti asaṃvāso” (khen ngợi cái chết, hoặc khuyến khích chết, người này cũng phạm tội pārājika, không còn chung sống), cần phải hiểu rằng tội pārājika phát sinh ngay tại thời điểm ý định (cetanākkhaṇa), vì nó hoàn toàn là bất thiện (ekantākusalattā), là khổ thọ (dukkhavedanattā), là thân nghiệp (kāyakammattā), là khẩu nghiệp (vacīkammattā) và là hành động (kiriyattā).
Kecīti mahāsaṅghikā.
Some refers to the Mahāsaṅghikas.
Kecī (một số người) là các vị Mahāsaṅghika.
Ayaṃ itthī.
This refers to a woman.
Đây là thần thông (iddhi).
Kulumbassāti gabbhassa.
Kulumbassa means of the embryo.
Kulumbassā (của bào thai) là của bào thai.
Kathaṃ sā itarassāti ce?
If it is asked how that (iddhi) belongs to the other (person)?
Nếu hỏi làm thế nào mà thần thông đó lại thuộc về người kia?
Tassa duṭṭhena manasānupakkhite so ca gabbho sā ca iddhīti ubhayampi saheva nassati, ghaṭaggīnaṃ bhedanibbāyanaṃ viya ekakkhaṇe hoti.
When that person looks with an angry mind, both the embryo and the iddhi perish simultaneously, just like the breaking and extinguishing of a pot-fire, occurring in a single moment.
Khi người có thần thông đó nhìn chằm chằm với tâm ác ý, thì cả bào thai và thần thông đó đều bị hủy diệt cùng lúc, giống như việc vỡ và tắt của lửa trong nồi, xảy ra trong một khoảnh khắc.
‘‘Tesaṃ suttantikesu ocariyamānaṃ na sametī’’ti likhitaṃ, ‘‘tesaṃ mataṃ gahetvā ‘thāvarīnampi ayaṃ yujjatī’ti vutte tikavasena paṭisedhitabbanti apare’’ti vuttaṃ.
It is written, "Their view does not accord with what is taught in the Suttantas," and it is also said, "Others say that if it is stated, accepting their view, that 'this also applies to permanent things,' it should be refuted by way of the three (tikā) categories."
Có viết rằng “quan điểm của họ không phù hợp với những gì được dạy trong các kinh tạng”, và “những người khác nói rằng khi chấp nhận quan điểm của họ và nói rằng ‘điều này cũng hợp lý đối với những người kiên định’, thì cần phải bác bỏ theo cách ba lần.”
Sāhatthikanissaggiyapayogesu sanniṭṭhāpakacetanāya sattamāya sahuppannakāyaviññattiyā sāhatthikatā veditabbā.
In cases of nissaggiya involving one's own hand, the act is considered to be by one's own hand through the bodily intimation (kāyaviññatti) that arises simultaneously with the seventh volition, which is the concluding volition.
Trong các hành vi nissaggiya tự tay làm, sự tự tay làm phải được hiểu là do ý muốn kết thúc (sanniṭṭhāpakacetanā) và sự biểu hiện thân (kāyaviññatti) đồng phát sinh lần thứ bảy.
Āṇattike pana sattahipi cetanāhi saha vacīviññattisambhavato sattasatta saddā ekato hutvā ekekakkharabhāvaṃ gantvā yattakehi akkharehi attano adhippāyaṃ viññāpeti, tadavasānakkharasamuṭṭhāpikāya sattamacetanāya sahajātavacīviññattiyā āṇattikatā veditabbā.
In the case of an instruction (āṇattika), however, since verbal intimation (vacīviññatti) can arise simultaneously with all seven volitions, the seven sounds combine and become individual syllables, and whatever number of syllables are used to convey one's intention, the act is considered an instruction through the verbal intimation that arises simultaneously with the seventh volition, which initiates the final syllable.
Tuy nhiên, trong trường hợp ra lệnh (āṇatti), do sự phát sinh của lời nói biểu tri (vacīviññatti) cùng với bảy tâm sở tư (cetanā), bảy âm tiết (sadda) hợp lại thành một, đi đến trạng thái từng chữ cái (akkhara), bằng bao nhiêu chữ cái mà người ta biểu lộ ý định của mình, thì sự ra lệnh (āṇattikatā) được biết là do lời nói biểu tri đồng sanh với tâm sở tư thứ bảy, là tâm sở tư khởi lên từ chữ cái cuối cùng đó.
Tathā vijjāmayapayoge.
So too in the application of magic.
Cũng vậy, trong việc sử dụng phép thần thông (vijjāmaya-payoga).
Kāyenāṇattiyaṃ pana sāhatthike vuttanayova.
But in giving an order by body, the method is just as stated for direct action.
Còn trong việc ra lệnh bằng thân (kāyenāṇattiyaṃ), thì cũng theo cách đã nói trong trường hợp tự tay thực hiện (sāhatthika).
Thāvarapayoge yāvatā parassa maraṇaṃ hoti, tāvatā kammabaddho, āpatti ca.
In the application of a fixed device, as long as the death of another occurs, so long is the karma bound, and there is an offense.
Trong việc sử dụng vật cố định (thāvarapayoga), chừng nào mà cái chết của người khác xảy ra, chừng đó nghiệp bị trói buộc và có tội.
Tato paraṃ atisañcaraṇe kammabaddhātibahuttaṃ veditabbaṃ sati paraṃ maraṇe.
Beyond that, in excessive deployment, the abundance of karma-binding and so forth should be understood, when many others die.
Từ đó trở đi, trong việc làm vượt quá mức, sự trói buộc nghiệp quá nhiều được biết là khi có nhiều người khác chết.
Pārājikāpatti panettha ekā.
Here, there is only one pārājika offense.
Ở đây chỉ có một tội Pārājika.
Atthasādhakacetanā yasmā ettha ca dutiyapārājike ca labbhati, na aññattha, tasmā dvinnampi sādhāraṇā imā gāthāyo –
Since the intention that accomplishes the purpose (atthasādhaka cetanā) is found here and in the second pārājika, but not elsewhere, these verses are common to both:
Vì tâm sở tư thành tựu mục đích (atthasādhakacetanā) được tìm thấy ở đây và trong Pārājika thứ hai, mà không ở nơi khác, nên những bài kệ này là chung cho cả hai:
Yāni pana bījautukammadhammacittaniyāmāni pañca aṭṭhakathāya ānetvā nidassitāni, tesu ayamatthasādhakacetanā yogaṃ gacchatīti maññe ‘‘ayaṃ atthasādhakacetanāniyamo natthī’’ti cetanānaṃ micchattasammattaniyatānampi natthibhāvappasaṅgato.
As for the five niyāmas—bīja, utu, kamma, dhamma, and citta—which were brought forth and illustrated in the Aṭṭhakathā, I think this atthasādhaka cetanā (intention that accomplishes the purpose) is connected with them, because otherwise, the intentions that are fixed by wrongness and rightness would also be without niyāma.
Năm quy luật về hạt giống (bīja), thời tiết (utu), nghiệp (kamma), pháp (dhamma) và tâm (citta) đã được đưa ra và trình bày trong các bản Chú giải, tôi nghĩ rằng tâm sở tư thành tựu mục đích này phù hợp với chúng, vì nếu không có quy luật về tâm sở tư thành tựu mục đích này, thì các tâm sở tư nhất định của tà kiến và chánh kiến cũng sẽ không tồn tại.
Bhajāpiyamānā yena, tena sabbepi yathāsambhavaṃ kammacittaniyāme bhajanti gacchantīti veditabbaṃ.
It should be understood that all of them, when applied, fall into the kamma-niyāma and citta-niyāma according to possibility.
Cần phải hiểu rằng khi được đưa vào, tất cả chúng đều thuộc về quy luật về nghiệp và quy luật về tâm tùy theo sự thích hợp.
Jīvite ādīnavo maraṇavaṇṇadassane na vibhattova, idha pana saṅkappapade atthato ‘‘maraṇasaññī maraṇacetano maraṇādhippāyo’’ti evaṃ avibhūtattā vibhatto, apākaṭattā, anoḷārikattā vā avibhāgā kāritā vā.
The danger in life is not differentiated by showing the praise of death; but here, in the term ‘saṅkappa’ (intention), it is differentiated in meaning as “one who perceives death, intends death, aims at death,” because it is not manifest, or because it is not obvious, or because it is not gross, or it is made undifferentiated.
Sự nguy hiểm trong đời sống không được phân biệt rõ ràng trong việc trình bày về cái chết, nhưng ở đây, trong từ “ý định” (saṅkappa), nó được phân biệt rõ ràng về ý nghĩa là “có ý niệm về cái chết, có tâm sở tư về cái chết, có ý định về cái chết”, hoặc do không rõ ràng, hoặc do không thô thiển, hoặc do không phân biệt mà được thực hiện.
Nayidaṃ vitakkassa nāmanti na vitakkasseva nāmaṃ, kintu saññācetanānampi nāmanti gahetabbaṃ.
“This is not the name of vitakka” means that it is not only the name of vitakka, but also the name of saññā and cetanā.
Nayidaṃ vitakkassa nāmanti (Đây không phải là tên của tầm) – cần phải hiểu rằng đây không chỉ là tên của tầm (vitakka), mà còn là tên của tưởng (saññā) và tâm sở tư (cetanā).
Kaṅkhāvitaraṇiyampi evameva vuttaṃ.
It is stated in the Kaṅkhāvitaraṇī in the same way.
Trong Kaṅkhāvitaraṇī cũng đã nói như vậy.
174. Kāyatoti vuttattā ‘‘sattiñasū’’ti vattabbe vacanasiliṭṭhatthaṃ ‘‘ususattiādinā’’ti vuttaṃ.
Since it is said “by body,” the phrase “ususattiādinā” (with arrows, spears, etc.) is used instead of “sattiñca usū” (spears and arrows) for verbal smoothness.
174. Vì đã nói “Kāyato” (bằng thân), nên để lời nói được trôi chảy khi đáng lẽ phải nói “sattiñāsu” (mũi giáo và mũi tên), đã nói “ususattiādinā” (mũi tên, mũi giáo, v.v.).
Anuddesike kammassārammaṇaṃ so vā hoti, añño vā.
In the case of an unaddressed act, the object of the kamma might be that person or another.
Trong việc không định rõ đối tượng (anuddesika), đối tượng của nghiệp có thể là người đó hoặc người khác.
Ubhayehīti kiñcāpi paṭhamappahāro na sayameva sakkoti, dutiyaṃ labhitvā pana sakkonto jīvitavināsanahetu ahosi, tadatthameva hi vadhakena so dinno, dutiyo pana aññena cittena dinno, tena suṭṭhu vuttaṃ ‘‘paṭhamappahārenevā’’ti, ‘‘cetanā nāma dāruṇāti garuṃ vatthuṃ ārabbha pavattapubbabhāgacetanā pakatisabhāvavadhakacetanā, no dāruṇā hotī’’ti ācariyena likhitaṃ.
Although the first blow cannot by itself, when it receives a second one, it becomes the cause of the destruction of life, for that very purpose it was given by the killer; the second, however, was given with a different intention. Therefore, it is well said, “by the first blow itself.” The teacher wrote that “the intention called ‘dāruṇā’ (fierce) is the preceding intention that arises concerning a grave matter, it is the natural killing intention, it is not fierce.”
Ubhayehīti (bởi cả hai): Mặc dù đòn đánh đầu tiên tự nó không thể, nhưng sau khi nhận được đòn thứ hai, nó có thể trở thành nguyên nhân hủy hoại mạng sống, vì kẻ sát nhân đã đưa nó ra vì mục đích đó. Còn đòn thứ hai được đưa ra với tâm khác, nên đã nói rất đúng “paṭhamappahārenevā” (chỉ bằng đòn đánh đầu tiên). Vị thầy đã viết rằng “tâm sở tư được gọi là tàn bạo (dāruṇā) là tâm sở tư khởi lên trước đó, hướng đến một đối tượng nặng nề, là tâm sở tư sát nhân bản chất tự nhiên, chứ không phải là tàn bạo”.
‘‘Pubbabhāgacetanā parivārā, vadhakacetanāva dāruṇā hotī’’ti vuttaṃ.
It is said, “The preceding intention is the retinue; only the killing intention is fierce.”
Đã nói rằng “tâm sở tư khởi lên trước đó là tùy tùng, chính tâm sở tư sát nhân mới là tàn bạo”.
Yathādhippāyanti ubhopi paṭivijjhati, sāhatthikopi saṅketattā na muccati kira.
“According to the intention” means that it pierces both; even the one who acts directly is not freed, it is said, due to the agreement.
Yathādhippāyaṃ (theo ý định): Cả hai đều bị xuyên thủng, và người tự tay bắn cũng không thoát khỏi vì đã có thỏa thuận.
Kiriyāviseso aṭṭhakathāsu anāgato.
The specific action (kiriyāvisesa) is not found in the Aṭṭhakathās.
Kiriyāviseso (sự khác biệt trong hành động) không được đề cập trong các bản Chú giải.
‘‘Evaṃ vijjha, evaṃ pahara, evaṃ ghāhehī’ti pāḷiyā sametīti ācariyena gahito’’ti vadanti.
"Thus, the teachers say, 'It is taken by the teacher as agreeing with the Pāḷi: "Thus pierce, thus strike, thus kill!"'"
Họ nói rằng “Vị thầy đã chấp nhận nó vì nó phù hợp với Pāli: ‘Hãy đâm như thế này, hãy đánh như thế này, hãy giết như thế này’”.
Purato paharitvātiādi vatthuvisaṅketameva kira.
The phrase "striking from the front" and so on, is indeed a deviation from the original story.
Purato paharitvā (đánh từ phía trước), v.v. có lẽ chỉ là sự không phù hợp của đối tượng.
Etaṃ gāme ṭhitanti puggalova niyamito.
"This one standing in the village" refers specifically to that person.
Etaṃ gāme ṭhitaṃ (người này đang ở trong làng) là chỉ định một người cụ thể.
Yo pana liṅgavasena ‘‘dīghaṃ…pe… mārehī’’ti āṇāpeti aniyametvā.
But if one commands, "Kill the tall one... etc. ... kill him," without specifying.
Còn người ra lệnh không xác định, nói theo giới tính: “Hãy giết người cao… v.v.”.
Yadi niyametvā vadati, ‘‘etaṃ dīgha’’nti vadeyyāti apare.
If one were to speak with specification, one would say, "This tall one," say others.
Những người khác nói rằng nếu xác định thì sẽ nói “người cao này”.
Ācariyā pana ‘‘dīghanti vutte niyamitaṃ hoti, evaṃ aniyametvā vadati, na pana āṇāpako dīghādīsu aññataraṃ mārehīti adhippāyo’’ti vadanti kira.
But the teachers say, "When 'tall' is mentioned, it is specified. Thus, one speaks without specifying; the commander's intention is not 'kill any one of the tall ones, etc.'"
Tuy nhiên, các vị thầy nói rằng “khi nói ‘người cao’ thì đã được xác định, nói như vậy là không xác định, nhưng người ra lệnh không có ý định ‘hãy giết một trong số những người cao, v.v.’”.
‘‘Attho pana cittena ekaṃ sandhāyapi aniyametvā āṇāpetī’’ti likhitaṃ.
"However, it is written that the meaning is that one commands without specifying, even if one has a particular person in mind."
Đã viết rằng “Tuy nhiên, về ý nghĩa, người ta ra lệnh không xác định ngay cả khi trong tâm chỉ định một người”.
‘‘Itaro aññaṃ tādisaṃ māreti, āṇāpako muccatī’’ti vuttaṃ yathādhippāyaṃ na gatattā.
It is said, "If the other person kills someone else of that kind, the commander is absolved," because it did not proceed according to his intention.
Đã nói rằng “Người kia giết một người tương tự khác, người ra lệnh được thoát tội” vì không theo ý định.
‘‘Evaṃ dīghādivasenāpi cittena aniyamitassevāti yuttaṃ viya dissatī’’ti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, suṭṭhu vīmaṃsitvā sabbaṃ gahetabbaṃ, okāsassa niyamitattāti ettha okāsaniyamaṃ katvā niddisanto tasmiṃ okāse nisinnaṃ māretukāmova hoti, sayaṃ pana tadā tattha natthi.
"It seems appropriate to say that it is the same for one who has not specified in mind, even in terms of tallness, etc.," is written in a certain commentary. Everything should be carefully examined and understood. In "because the place is specified," when one specifies a place and points it out, one intends to kill the one sitting in that place, but one is not there oneself at that time.
Trong một Gaṇṭhipada khác đã viết rằng “Cũng vậy, có vẻ hợp lý khi nói rằng ngay cả theo cách cao, v.v., nó cũng không được xác định bởi tâm”. Cần phải xem xét kỹ lưỡng và chấp nhận tất cả. Ở đây, okāsassa niyamitattā (do sự xác định của nơi chốn), khi chỉ định bằng cách xác định nơi chốn, người ta chỉ muốn giết người đang ngồi ở nơi đó, nhưng bản thân người đó không có mặt ở đó vào lúc đó.
Tasmā okāsena saha attano jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ na hoti, tena attanā mārāpito paro eva mārāpito.
Therefore, one's own life faculty, together with the place, is not the object. Thus, the other person, incited by oneself, is indeed the one incited to kill.
Do đó, mạng căn của chính mình không phải là đối tượng cùng với nơi chốn; vì vậy, người khác được mình sai bảo giết thì chính là người được sai bảo giết.
Sayaṃ rasso ca tanuko ca hutvā pubbabhāge attānaṃ sandhāya āṇattikkhaṇe ‘‘dīghaṃ rassaṃ thūlaṃ balavantaṃ mārehī’’ti āṇāpentassa cittaṃ attani tassākārassa natthitāya aññassa tādisassa jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ katvā pavattati, tena mūlaṭṭhassa kammabaddho.
If one is short and slender oneself, and at the moment of commanding, intending oneself in the beginning, one commands, "Kill the tall, the short, the stout, the strong," one's mind proceeds by making the life faculty of another such person the object, because that characteristic is not present in oneself. Therefore, the original instigator is bound by kamma.
Khi tự mình thấp bé và gầy gò, ban đầu nghĩ đến mình, nhưng vào khoảnh khắc ra lệnh “hãy giết người cao, thấp, mập, khỏe”, tâm của người ra lệnh hoạt động bằng cách lấy mạng căn của một người tương tự khác làm đối tượng, vì hình dạng đó không có ở mình. Do đó, người ra lệnh ban đầu bị trói buộc bởi nghiệp.
Evaṃsampadamidanti daṭṭhabbaṃ.
This is to be understood as such a complete case.
Điều này cần được xem là sự hoàn thành như vậy.
Dūtaparamparāniddese āṇāpeti, āpatti dukkaṭassa.
In the description of the messenger chain, one commands, there is an offense of dukkaṭa. One informs the other, there is an offense of dukkaṭa. This is said with reference to the dukkaṭa that arises from informing and accepting, as appropriate, among teachers and disciples.
Trong Dūtaparamparāniddese (Trình bày về chuỗi sứ giả), khi ra lệnh, có tội dukkaṭa. Khi người kia báo tin, có tội dukkaṭa – điều này được nói đến liên quan đến tội dukkaṭa trong việc báo tin và chấp nhận tùy theo trường hợp của các đệ tử của vị thầy.
Itarassa āroceti, āpatti dukkaṭassāti ācariyantevāsīnaṃ yathāsambhavaṃ ārocane, paṭiggaṇhane dukkaṭaṃ sandhāya vuttaṃ.
If the killer does not accept, there is a dukkaṭa for him. If the killer accepts, the original instigator, the teacher, incurs a thullaccaya together with the dukkaṭa offense previously incurred. Why? Because it is said, "The multitude of people was incited to evil by that Elder Saṅgharakkhita." If the killer does not inform him of that matter, he incurs an offense. If he informs, he incurs a pārājika. This is how it should be answered. Why? Because there is no intention to achieve the purpose. But in the Anugaṇṭhipada it is said: "If he accepts, it is a dukkaṭa. If it is a dukkaṭa, then why is it not stated in the Pāḷi? If one were to ask this, the killer, having accepted with 'Good, I will do it,' does not do that commanded act. Indeed, it is true. If there is such a specification, what offense does the original instigator incur? Does he incur a dukkaṭa offense? To clarify that meaning for those monks who have doubts, it is said, 'The original instigator incurs a thullaccaya offense.' Or it is said, 'The killer accepts, there is a dukkaṭa offense, and the original instigator incurs a thullaccaya offense.' When 'thullaccaya' is stated, it is not inconsistent, because it is a matter of showing the offense to be incurred by the original instigator. It is said, 'The killer accepts, there is a dukkaṭa offense.'"
Khi người kia báo tin, có tội dukkaṭa – điều này được nói đến liên quan đến tội dukkaṭa trong việc báo tin và chấp nhận tùy theo trường hợp của các đệ tử của vị thầy.
Na vadhako paṭiggaṇhāti, tassa dukkaṭanti siddhaṃ hoti.
The executioner does not accept it; for him, it is established that there is a dukkaṭa offence.
Nếu kẻ sát nhân không chấp nhận, thì tội dukkaṭa của người đó là điều đã được xác định.
Taṃ pana okāsābhāvato na vuttaṃ.
But that was not stated due to the lack of opportunity.
Tuy nhiên, điều đó không được nói đến vì không có chỗ.
Mūlaṭṭhena āpajjitabbāpattiyā hi tassa okāso aparicchinno, tenassa tasmiṃ okāse thullaccayaṃ vuttaṃ.
Indeed, for the original instigator, the scope of the offence to be incurred is not limited; therefore, for him, a thullaccaya offence is stated in that circumstance.
Thật vậy, đối với tội mà người ra lệnh ban đầu phải phạm, thì không có giới hạn về cơ hội cho người đó, nên đã nói về tội thullaccaya cho người đó trong trường hợp đó.
Vadhako ce paṭiggaṇhāti, mūlaṭṭho ācariyo pubbe āpannadukkaṭena saha thullaccayampi āpajjati.
If the killer-monk accepts, the original ācariya incurs a thullaccaya offence along with the dukkaṭa offence previously incurred.
Nếu người hành động chấp nhận, thì vị thầy gốc, cùng với lỗi dukkaṭa đã phạm trước đó, cũng sẽ phạm lỗi thullaccaya.
Mahājano hi tena pāpe niyojitoti.
For the multitude would be incited to evil by him.
Bởi vì đại chúng đã bị người đó xúi giục vào điều ác.
Idaṃ pana dukkaṭathullaccayaṃ vadhako ce tamatthaṃ na sāveti āpajjati.
If the killer-monk does not make that matter known, he incurs this dukkaṭa and thullaccaya.
Nhưng lỗi dukkaṭa và thullaccaya này, nếu người hành động không báo cáo điều đó, thì sẽ phạm lỗi.
Yadi sāveti, pārājikamevāpajjati.
If he makes it known, he incurs a pārājika offence.
Nếu báo cáo, thì sẽ phạm lỗi pārājika ngay lập tức.
Atthasādhakacetanāya abhāvā.
Because there is no intention to accomplish the purpose.
Vì không có ý định hoàn thành mục đích.
Anugaṇṭhipade pana ‘‘paṭiggaṇhati, taṃ dukkaṭaṃ hoti.
However, in the Anugaṇṭhipada, it is said: “If he accepts, it is a dukkaṭa.
Trong Anugaṇṭhipada lại nói: “‘Chấp nhận, đó là dukkaṭa.
Yadi evaṃ kasmā pāṭhe na vuttanti ce?
If so, why was it not stated in the text?”
Nếu vậy, tại sao không được nói trong Pāḷi?’ – Nếu hỏi như vậy,
Vadhako pana ‘sādhu karomī’ti paṭiggaṇhitvā taṃ na karoti.
But the killer-monk, having accepted with the thought, ‘I will do it well,’ does not do it.
thì người hành động chấp nhận (nói) ‘Tôi sẽ làm tốt’ nhưng lại không làm điều đó.
Evañhi niyame ‘mūlaṭṭhassa kiṃ nāma hoti, kimassa dukkaṭāpattī’ti sañjātakaṅkhānaṃ tadatthadīpanatthaṃ ‘mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassā’’’ti vuttaṃ.
Thus, in such a case, for those who have doubts, thinking, ‘What kind of offence does the original monk incur? Is it a dukkaṭa offence for him?’, for the purpose of clarifying that matter, it is said, ‘The original monk incurs a thullaccaya’.
Vì vậy, để làm sáng tỏ ý nghĩa cho những người nghi ngờ ‘Lỗi gì xảy ra cho người gốc? Lỗi dukkaṭa gì cho người đó?’, nên đã nói ‘Lỗi thullaccaya cho người gốc’.
‘‘Vadhako paṭiggaṇhāti āpatti dukkaṭassa, mūlaṭṭhassa ca āpatti thullaccayassā’’ti vuttaṃ na silissati, mūlaṭṭhena āpajjitabbāpattidassanādhikārattā vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti vuttaṃ.
The statement “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence, and the original monk incurs a thullaccaya offence” is not applicable, because the context is about showing the offence to be incurred by the original monk; therefore, it is said, “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence.”
Lời nói “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra, và lỗi thullaccaya cho người gốc” là không phù hợp, vì đây là phần trình bày về lỗi mà người gốc phải phạm, nên đã nói “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra”.
Avisaṅkete ‘‘mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassā’’ti vuttattā visaṅkete āpatti dukkaṭassāti siddhanti veditabbaṃ.
It should be understood that since it is stated in the case of no omission, “the original monk incurs a thullaccaya offence,” it is established that in the case of omission, it is a dukkaṭa offence.
Khi không có sự sai lệch, đã nói “lỗi thullaccaya cho người gốc”, nên cần hiểu rằng khi có sự sai lệch, lỗi dukkaṭa xảy ra.
‘‘Vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti idaṃ pana dukkaṭaṃ vadhakasseva.
However, this dukkaṭa, “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence,” is solely for the killer-monk.
Tuy nhiên, lỗi dukkaṭa trong câu “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra” này chỉ thuộc về người hành động.
So hi paṭhamaṃ āṇāpakaṃ buddharakkhitaṃ pārājikāpattiṃ pāpetvā sayaṃ jīvitā voropetvā āpajjissatīti kiñcāpi pāḷiyaṃ ‘‘so taṃ jīvitā voropeti, āṇāpakassa ca vadhakassa ca āpatti pārājikassā’’ti na vuttaṃ, tathāpi taṃ atthato vuttameva, ‘‘yato pārājikaṃ paññatta’’nti pubbe vuttanayattā ca taṃ na vuttaṃ.
Although it is not stated in the Pāḷi: “He deprives him of life, and the instigator and the killer-monk incur a pārājika offence,” as he (the killer-monk) will first cause the instigator Buddharakkhita to incur a pārājika offence and then deprive him of life and incur (an offence) himself, nevertheless, it is implied by meaning, and it was not stated because it follows the method previously mentioned: “since the pārājika was laid down.”
Mặc dù trong Pāḷi không nói “Người đó tước đoạt mạng sống của người kia, lỗi pārājika cho người ra lệnh và người hành động” vì người đó trước tiên làm cho Buddharakkhita, người ra lệnh, phạm lỗi pārājika, rồi tự mình tước đoạt mạng sống (của người kia) và sẽ phạm lỗi, nhưng điều đó đã được nói về mặt ý nghĩa, và cũng không được nói vì đã có cách thức được nói trước đó là “khi pārājika đã được chế định”.
‘‘So taṃ jīvitā voropeti, āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’ti hi pubbe vuttaṃ.
For it was previously stated: “He deprives him of life, and all incur a pārājika offence.”
Thật vậy, trước đó đã nói “Người đó tước đoạt mạng sống của người kia, lỗi pārājika cho tất cả”.
Ettha pubbe ācariyantevāsikānaṃ vuttadukkaṭathullaccayāpattiyo paṭhamameva anāpannā pārājikāpattiyā āpannattā.
In this context, the dukkaṭa and thullaccaya offences mentioned earlier for the ācariya and disciples were not incurred initially, because a pārājika offence was incurred.
Ở đây, các lỗi dukkaṭa và thullaccaya được nói trước đó cho vị thầy và các đệ tử không được phạm ngay từ đầu vì đã phạm lỗi pārājika.
Tathāpi vadhakassa pārājikāpattiyā tesaṃ pārājikabhāvo pākaṭo jātoti katvā ‘‘āpatti sabbesaṃ pārājikassā’’ti ekato vuttaṃ, na tathā ‘‘āṇāpakassa, vadhakassa ca āpatti pārājikassā’’ti ettha.
Nevertheless, due to the killer-monk’s pārājika offence, their incurring a pārājika became evident, and so it was stated collectively as “all incur a pārājika offence,” which is not the case for “the instigator and the killer-monk incur a pārājika offence” here.
Mặc dù vậy, vì việc người hành động phạm lỗi pārājika đã làm cho ba vị kia cũng phạm pārājika trở nên rõ ràng, nên đã nói chung “lỗi pārājika cho tất cả”, nhưng không phải như trong câu “lỗi pārājika cho người ra lệnh và người hành động”.
Vadhakassa dukkaṭāpattiyā āpannattā.
Because the killer-monk incurred a dukkaṭa offence.
Vì người hành động đã phạm lỗi dukkaṭa.
So hi paṭhamaṃ dukkaṭāpattiṃ āpajjitvā pacchā pārājikaṃ āpajjati.
He first incurs a dukkaṭa offence and later a pārājika offence.
Thật vậy, người đó trước tiên phạm lỗi dukkaṭa, sau đó mới phạm lỗi pārājika.
Yadi pana antevāsikā kevalaṃ ācariyassa garukatāya sāsanaṃ ārocenti sayaṃ amaraṇādhippāyā samānā pārājikena anāpatti.
If, however, the disciples merely report the message out of respect for the ācariya, intending not to kill themselves, they do not incur a pārājika offence.
Nếu các đệ tử chỉ báo tin vì sự tôn kính đối với vị thầy, và bản thân họ không có ý định giết người, thì họ không phạm lỗi pārājika.
Akappiyasāsanaharaṇapaccayā dukkaṭāpatti hoti eva, imassatthassa sādhanatthaṃ dhammapadavatthūhi migaluddakassa bhariyāya sotāpannāya dhanuususūlādidānaṃ nidassanaṃ vadanti eke.
A dukkaṭa offence is certainly incurred due to carrying an improper message. To prove this point, some mention the example from the Dhammapadavatthu of a Sotāpanna hunter’s wife giving a bow, arrows, and a spear.
Tuy nhiên, lỗi dukkaṭa vẫn xảy ra do nguyên nhân mang tin nhắn không phù hợp. Một số người lấy việc vợ của người thợ săn hươu, một vị nhập lưu, tặng cung, tên, giáo, v.v., từ Dhammapadavatthu làm ví dụ để chứng minh điều này.
Taṃ tittirajātakena (jā. 1.4.73 ādayo) sameti, tasmā suttañca aṭṭhakathañca anulometīti no takkoti ācariyo.
That agrees with the Tittira Jātaka (Jā. 1.4.73ff.); therefore, our teacher says, it conforms to both the Sutta and the Commentary, so this is our reasoning.
Vị thầy nói: “Điều đó phù hợp với Tittirajātaka (Jā. 1.4.73, v.v.), do đó, nó phù hợp với cả Sutta và Chú giải, nên đó không phải là suy đoán của chúng tôi.”
Idha pana dūtaparamparāya ca ‘‘itthannāmassa pāvada, itthannāmo itthannāmaṃ pāvadatū’’ti ettha avisesetvā vuttattā vācāya vā ārocetu, hatthamuddāya vā, paṇṇena vā, dūtena vā ārocetu, visaṅketo natthi.
However, in the section concerning the sequence of messengers, “Tell such-and-such, let such-and-such tell such-and-such,” since it is stated without distinction, whether one reports by word, or by hand gesture, or by letter, or by messenger, there is no omission.
Tuy nhiên, ở đây, trong trường hợp truyền tin qua người đưa tin, và trong câu “hãy nói với người tên là này, người tên là này hãy nói với người tên là kia”, vì không có sự phân biệt, nên dù báo tin bằng lời nói, bằng cử chỉ tay, bằng thư, hay bằng người đưa tin, cũng không có sự sai lệch.
Sace visesetvā mūlaṭṭho, antarādūto vā vadati, tadatikkame visaṅketoti veditabbaṃ.
If the original monk or an intermediary messenger speaks with a specific instruction, and that is transgressed, it should be understood as an omission.
Nếu người gốc hoặc người đưa tin trung gian nói một cách cụ thể, thì khi vượt quá điều đó sẽ có sự sai lệch.
Idāni imasmiṃyeva adhikāradvaye anugaṇṭhipade vuttanayo vuccati – ‘‘vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti vadhakasseva āpatti, na āṇāpakassa buddharakkhitassa.
Now, in these two sections of authority, the method stated in the Anugaṇṭhipada is explained: “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence”; the offence belongs only to the killer-monk, not to Buddharakkhita, the instigator.
Bây giờ, trong hai phần này, cách thức được nói trong Anugaṇṭhipada sẽ được trình bày: “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra” – lỗi chỉ thuộc về người hành động, không thuộc về Buddharakkhita, người ra lệnh.
Yadi pana so vajjhamaraṇāmaraṇesu avassamaññataraṃ karoti, buddharakkhitassāṇattikkhaṇe eva pārājikadukkaṭesu aññataraṃ siyā.
If he (the killer-monk) invariably performs one of the two, either killing or not killing, then at the moment of Buddharakkhita’s instruction, there would be one of either a pārājika or dukkaṭa offence.
Nhưng nếu người đó chắc chắn sẽ làm một trong hai điều là giết hoặc không giết, thì lỗi pārājika hoặc dukkaṭa sẽ xảy ra ngay tại thời điểm Buddharakkhita ra lệnh.
‘‘Iti cittamano’’ti adhikārato ‘‘cittasaṅkappo’’ti etthāpi iti-saddo viya ‘‘vadhako paṭiggaṇhāti, mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassā’’ti adhikārato ‘‘mūlaṭṭhassa āpatti dukkaṭassā’’ti vuttameva hoti.
Just as the word ‘iti’ in the context of “iti cittamano” (with such a mind) implies “cittasaṅkappa” (mental intention), similarly, in the context of “If the killer-monk accepts, the original monk incurs a thullaccaya offence,” it implies “the original monk incurs a dukkaṭa offence.”
Tương tự như từ “iti” trong phần “iti cittamano” (với tâm ý như vậy) được hiểu là “cittasaṅkappa” (ý định trong tâm), thì từ phần “Người hành động chấp nhận, lỗi thullaccaya cho người gốc”, câu “lỗi dukkaṭa cho người gốc” cũng đã được nói.
Kasmā sarūpena na vuttanti ce?
If it is asked, “Why was it not stated explicitly?”
Nếu hỏi “Tại sao không được nói rõ ràng?”,
Tato cuttari nayadānatthaṃ.
It is for the purpose of giving further guidance from that.
thì là để đưa ra một phương pháp tiếp theo.
‘‘Mūlaṭṭhassa āpatti dukkaṭassā’’ti hi vutte mūlaṭṭhasseva vasena niyamitattā ‘‘paṭiggaṇhantassa dukkaṭaṃ hotī’’ti na ñāyati.
For if it were said, “The original monk incurs a dukkaṭa offence,” then because it is limited only to the original monk, it would not be understood that “the one who accepts incurs a dukkaṭa.”
Thật vậy, nếu nói “lỗi dukkaṭa cho người gốc”, thì vì đã được quy định chỉ thuộc về người gốc, nên không hiểu được rằng “lỗi dukkaṭa xảy ra cho người chấp nhận”.
‘‘Vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti hi aniyametvā vutte sakkā ubhayesaṃ vasena dukkaṭe yojetuṃ.
However, if it is said, “If the killer-monk accepts, it is a dukkaṭa offence,” without limitation, it is possible to apply the dukkaṭa to both of them.
Thật vậy, nếu nói “Người hành động chấp nhận, lỗi dukkaṭa xảy ra” mà không quy định, thì có thể áp dụng lỗi dukkaṭa cho cả hai.
Tasmā eva hi aṭṭhakathācariyehi adhikāraṃ gahetvā ‘‘saṅgharakkhitena sampaṭicchite mūlaṭṭhasseva dukkaṭanti veditabba’’nti vuttaṃ.
Therefore, the venerable Commentators, taking the context, stated: “When Saṅgharakkhita accepts, it should be understood that the dukkaṭa is for the original monk only.”
Vì lẽ đó, các vị Chú giải sư đã lấy phần này và nói: “Cần hiểu rằng khi Saṅgharakkhita chấp nhận, lỗi dukkaṭa chỉ thuộc về người gốc”.
Paṭiggaṇhantassa neva anuññātaṃ, na paṭikkhittaṃ, kevalantu buddharakkhitassa aniyamitattā paṭikkhittaṃ, tassa pana pārājikadukkaṭesu aññataraṃ bhaveyyāti ayamattho dīpito, tasmā tampi suvuttaṃ.
For the one who accepts, it is neither allowed nor forbidden, but it is explicitly forbidden for Buddharakkhita, and the meaning that he incurs one of either a pārājika or dukkaṭa offence is clarified; therefore, that too is well stated.
Đối với người chấp nhận, không được cho phép cũng không bị cấm, mà chỉ bị cấm vì không được quy định cho Buddharakkhita. Tuy nhiên, điều này làm sáng tỏ ý nghĩa rằng lỗi của người đó có thể là pārājika hoặc dukkaṭa. Do đó, điều đó cũng được nói rất đúng.
Yasmā ubhayesaṃ vasena yojetuṃ sakkā, tasmā ācariyehi ‘‘paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭa’’nti vuttaṃ.
Since it can be applied to both, the ācariyas said: “This dukkaṭa is for the one who accepts.”
Vì có thể áp dụng cho cả hai, nên các vị thầy đã nói: “Lỗi dukkaṭa này chỉ thuộc về người chấp nhận”.
Tattha mūlaṭṭho neva anuññāto ‘‘mūlaṭṭhassā’’ti vacanābhāvato, na ca paṭikkhitto ‘‘paṭiggaṇhantassa āpatti dukkaṭassā’’ti pāḷiyā abhāvato, paṭiggaṇhanapaccayā vadhakassa dukkaṭaṃ siyāti nayaṃ dātuṃ ‘‘mūlaṭṭhassā’’ti pāḷiyaṃ avuttattā ‘‘taṃ paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭa’’nti yaṃ vuttaṃ, tampi suvuttaṃ.
In that context, the original monk is neither allowed, due to the absence of the phrase “for the original monk,” nor forbidden, due to the absence of the Pāḷi phrase “the one who accepts incurs a dukkaṭa offence.” It is also well stated that “this dukkaṭa is for the one who accepts,” because the Pāḷi does not state “for the original monk,” in order to give the method that a dukkaṭa may be incurred by the killer-monk due to acceptance.
Trong đó, người gốc không được cho phép vì không có lời nói “cho người gốc”, và cũng không bị cấm vì trong Pāḷi không có câu “lỗi dukkaṭa cho người chấp nhận”. Để đưa ra phương pháp rằng lỗi dukkaṭa có thể xảy ra cho người hành động do việc chấp nhận, và vì trong Pāḷi không nói “cho người gốc”, nên điều đã nói “lỗi dukkaṭa này chỉ thuộc về người chấp nhận” cũng là điều được nói rất đúng.
Tatra hi buddharakkhitassa paṭikkhittaṃ, vuttanayena pana tassa āpatti aniyatāti.
For in that context, it is forbidden for Buddharakkhita, but his offence is uncertain according to the method stated.
Trong đó, Buddharakkhita bị cấm, nhưng theo cách thức đã nói, lỗi của người đó là không cố định.
Kasmā pana aṭṭhakathāyaṃ anuttānaṃ paṭiggaṇhanapaccayā vadhakassa dukkaṭaṃ avatvā mūlaṭṭhasseva vasena dukkaṭaṃ vuttanti ce?
If it is asked, “Why did the Commentary not state that the killer-monk incurs a dukkaṭa due to acceptance, which is not obvious, but only stated the dukkaṭa for the original monk?”
Nếu hỏi “Tại sao trong Chú giải không nói lỗi dukkaṭa của người hành động do việc chấp nhận một cách không rõ ràng, mà chỉ nói lỗi dukkaṭa theo cách của người gốc?”,
Aniṭṭhanivāraṇatthaṃ.
It is to prevent an undesirable interpretation.
thì là để ngăn chặn điều không mong muốn.
‘‘Saṅgharakkhitena sampaṭicchite paṭiggaṇhanapaccayā tassa dukkaṭa’’nti hi vutte anantaranayena sarūpena vuttattā idhāpi mūlaṭṭhassa thullaccayaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttameva hotīti āpajjati.
For if it were said, “When Saṅgharakkhita accepts, he incurs a dukkaṭa due to acceptance,” then, according to the immediate method, because it is stated explicitly, it would also follow that the thullaccaya for the original monk is what is stated in the Commentary here.
Thật vậy, nếu nói “khi Saṅgharakkhita chấp nhận, lỗi dukkaṭa của người đó do việc chấp nhận”, thì vì đã được nói rõ ràng theo phương pháp liền kề, nên ở đây cũng xảy ra ý nghĩa rằng lỗi thullaccaya của người gốc đã được nói trong Chú giải.
Iti taṃ evaṃ āpannaṃ thullaccayaṃ uttānanti taṃ avatvā paṭiggaṇhantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ.
Therefore, in this manner, having fallen into such a thullaccaya, it is clear. Thinking thus, it was said that the one who accepts without mentioning that thullaccaya incurs a dukkaṭa.
Vì vậy, khi một người phạm tội thullaccaya như vậy là rõ ràng, thì việc không nói về điều đó mà nói rằng người chấp nhận (lời khích động) phạm tội dukkaṭa.
Anuttānattā aṭṭhakathāyanti imaṃ aniṭṭhaggahaṇaṃ nivāretuṃ ‘‘mūlaṭṭhassevetaṃ dukkaṭa’’nti vuttaṃ.
To prevent this undesirable interpretation, 'because it is not clear in the Commentary,' it was said, 'This is a dukkaṭa for the original perpetrator (mūlaṭṭha) itself.'
Để ngăn chặn cách hiểu sai lầm này, rằng trong chú giải không rõ ràng, đã nói rằng: “Đó là tội dukkaṭa của người khởi xướng.”
Ācariyena hi vuttanayena paṭiggaṇhantassa dukkaṭampi uttānameva.
Indeed, according to the method stated by the teacher, the dukkaṭa for the one who accepts is also clear.
Thật vậy, theo cách đã được các Luận sư nói, tội dukkaṭa của người chấp nhận cũng là rõ ràng.
Uttānañca kasmā amhākaṃ khantīti vuttanti ce?
And if it is asked, "Why is it said that it is clear, according to our understanding?"
Nếu hỏi: “Tại sao lại nói rằng sự chấp nhận của chúng ta là rõ ràng?”
Paṭipattidīpanatthaṃ.
For the purpose of illustrating the practice.
Là để làm sáng tỏ đường lối thực hành.
‘‘Piṭakattayādīsu appaṭihatabuddhiyopi ācariyā sarūpena pāḷiyaṃ aṭṭhakathāyañca avuttattā evarūpesu nāma ṭhānesu evaṃ paṭipajjanti, kimaṅgaṃ pana mādisoti suhadayā kulaputtā anāgate vuttanayamanatikkamitvā saṅkaradosaṃ vivajjetvā vaṇṇanāvelañca anatikkamma paṭipajjantī’’ti ca aparehi vuttaṃ.
"Even teachers with unhindered wisdom in the Three Piṭakas and other texts, because it is not explicitly stated in the Pāli or the Commentary, practice in such circumstances in this way. How much more should those like me practice without transgressing the stated method, avoiding the fault of mixing (principles), and not going beyond the bounds of the commentaries in the future?"—thus it was also said by others.
Và những người khác đã nói rằng: “Ngay cả các Luận sư có trí tuệ không bị chướng ngại trong Tam Tạng và các kinh điển khác, vì không được nói rõ ràng trong Pāḷi và trong Aṭṭhakathā về bản chất của nó, nên trong những trường hợp như vậy, họ thực hành như thế này. Huống chi những thiện nam tử có tâm tốt như chúng ta, trong tương lai, sẽ không vượt quá cách đã được nói, tránh lỗi lầm của sự pha tạp, và không vượt quá giới hạn của sự chú giải, mà sẽ thực hành như vậy.”
Ayaṃ pana aṭṭhakathāya vā avuttattā evarūpesu nāma pāṭho ācariyena pacchā nikkhittattā kesuci potthakesu na dissatīti katvā sabbaṃ likhissāma.
Since this passage is not mentioned in the Commentary or was added later by the teacher, and therefore does not appear in some manuscripts, we will write it all down.
Tuy nhiên, vì đoạn văn này không được nói trong Aṭṭhakathā, hoặc vì được các Luận sư thêm vào sau, nên nó không xuất hiện trong một số bản kinh. Vì vậy, chúng tôi sẽ viết tất cả.
Evaṃ sante paṭiggahaṇe āpattiyeva na siyā, sañcarittapaṭiggahaṇamaraṇābhinandanesupi ca āpatti hoti, māraṇapaṭiggahaṇe kathaṃ na siyā, tasmā paṭiggaṇhantassevetaṃ dukkaṭaṃ, tenevettha ‘‘mūlaṭṭhassā’’ti na vuttaṃ.
If this were the case, there would be no offence in accepting. However, there are offences in sending messages, accepting, and rejoicing in death. How could there be no offence in accepting to kill? Therefore, this dukkaṭa applies to the one who accepts. That is why "mūlaṭṭha" was not stated here.
Nếu vậy, thì không có tội khi chấp nhận (lời khích động), nhưng cũng có tội trong việc sai người, chấp nhận (lời khích động) và hoan hỷ với cái chết. Làm sao không có tội trong việc chấp nhận (lời khích động) để giết người? Do đó, đây là tội dukkaṭa của chính người chấp nhận. Vì lý do đó, ở đây không nói “của người khởi xướng”.
Purimanayepi cetaṃ paṭiggaṇhantassa veditabbameva, okāsābhāvena pana na vuttaṃ.
And even in the former method, this should be understood as applying to the one who accepts, but it was not stated due to lack of space.
Và theo cách trước, điều này cũng phải được hiểu là của người chấp nhận, nhưng vì không có chỗ nên không được nói.
Tasmā yo yo paṭiggaṇhāti, tassa tassa tappaccayā āpattiyevāti ayamettha amhākaṃ khanti.
Therefore, our understanding here is that whoever accepts incurs an offence on that account.
Do đó, bất cứ ai chấp nhận, thì người đó sẽ phạm tội do nguyên nhân đó – đây là sự chấp nhận của chúng tôi ở đây.
Yathā cettha, evaṃ adinnādānepīti.
As it is here, so it should be understood in the case of taking what is not given (adinnādāna).
Như ở đây, cũng vậy trong tội trộm cắp.
175. Araho rahosaññīniddesādīsu kiñcāpi pāḷiyaṃ, aṭṭhakathāyañca dukkaṭameva vuttaṃ, tathāpi tattha paramparāya sutvā maratūti adhippāyena ullapantassa uddese sati uddiṭṭhassa maraṇena āpatti pārājikassa, asati yassa kassaci maraṇena āpatti pārājikassa.
175. Although dukkaṭa alone is mentioned in the Pāli and Commentary concerning araho rahosaññīniddesa and so on, nevertheless, in that context, for one who speaks with the intention of "let him die after hearing this (message) through transmission," if there is a specific designation, an offence of pārājika is incurred by the death of the designated person. If there is no designation, a pārājika offence is incurred by the death of anyone at all.
175. Trong các phần giải thích về Araho rahosaññī và các phần khác, mặc dù chỉ có tội dukkaṭa được nói trong cả Pāḷi và Aṭṭhakathā, tuy nhiên, ở đó, nếu một tỳ khưu nói lời khích động với ý định "hãy nghe và giết chết", và nếu có sự chỉ định rõ ràng, thì khi người được chỉ định chết, tỳ khưu đó phạm tội pārājika. Nếu không có sự chỉ định rõ ràng, thì khi bất kỳ ai chết, tỳ khưu đó phạm tội pārājika.
‘‘Itthannāmo sutvā me vajjhassa ārocetū’’ti uddisitvā ullapantassa visaṅketatā dūtaparamparāya vuttattā veditabbā.
The state of being indeterminate for one who speaks with the designation "Let so-and-so hear my words and inform the one to be executed" should be understood from what is stated in the Dūtaparamparakathā.
Sự thiếu rõ ràng (visaṅketatā) của một tỳ khưu nói lời khích động với sự chỉ định: "Người tên này, sau khi nghe, hãy báo cho kẻ bị giết", cần được hiểu theo cách giải thích về sự truyền tin (dūtaparamparā).
Sace ‘‘yo koci sutvā vadatū’’ti ullapati, vajjho sayameva sutvā marati, visaṅketattā na pārājikaṃ.
If one says, "Let anyone who hears speak," and the victim hears it themselves and dies, it is not a pārājika due to the message being indeterminate.
Nếu một tỳ khưu nói lời khích động: "Bất cứ ai nghe, hãy nói", và người bị giết tự mình nghe và chết, thì không phải tội pārājika vì sự thiếu rõ ràng.
Yo koci sutvā vadati, so ce marati, pārājikaṃ.
If anyone hears and speaks, and that person dies, it is a pārājika.
Nếu bất cứ ai nghe và nói, và người đó chết, thì là tội pārājika.
‘‘Yo koci mama vacanaṃ sutvā taṃ māretū’’ti ullapati, yo koci sutvā māreti, pārājikaṃ, sayameva sutvā māreti, visaṅketattā na pārājikanti evaṃ yathāsambhavo veditabbo.
If one says, "Let anyone who hears my words kill him," and anyone hears and kills, it is a pārājika. If the victim hears it themselves and dies, it is not a pārājika due to the indeterminate nature. This should be understood according to what is possible.
Nếu một tỳ khưu nói lời khích động: "Bất cứ ai nghe lời tôi, hãy giết người đó", và bất cứ ai nghe và giết, thì là tội pārājika. Nếu người bị giết tự mình nghe và giết, thì không phải tội pārājika vì sự thiếu rõ ràng. Cần hiểu như vậy tùy theo trường hợp.
176. Mūlaṃ datvā muccatīti ettha bhinditvā, bhañjitvā, cavitvā, cuṇṇetvā, aggimhi pakkhipitvā vā pageva muccatīti atthato vuttameva hoti.
176. In "gives the principal and is freed," it is implicitly stated that one is freed by breaking, crushing, dismantling, pulverizing, or casting it into fire beforehand.
176. Trong câu mūlaṃ datvā muccatī (người ấy được giải thoát sau khi trả lại giá trị gốc), theo nghĩa đen, điều đó có nghĩa là người ấy được giải thoát sau khi phá hủy, bẻ gãy, làm hỏng, nghiền nát, hoặc ném nó vào lửa.
Yesaṃ hatthato mūlaṃ gahitanti yesaṃ ñātakaparivāritānaṃ hatthato mūlaṃ tena bhikkhunā gahitaṃ, potthakasāmikahatthato pubbe dinnamūlaṃ puna gahetvā tesaññeva ñātakādīnaṃ datvā muccati, evaṃ potthakasāmikasseva santakaṃ jātaṃ hoti.
From whose hand the principal was taken means that the principal was taken by that bhikkhu from the hands of the owner's relatives and attendants. Having previously given money to the book's owner, then taking it back and giving it to those same relatives, one is freed. In this way, the book becomes the property of the original owner.
Yesaṃ hatthato mūlaṃ gahitaṃ (giá trị gốc đã được lấy từ tay của họ): Nếu tỳ khưu đó đã lấy giá trị gốc từ tay của những người thân và quyến thuộc của người đó, thì tỳ khưu đó được giải thoát sau khi trả lại giá trị gốc đã được đưa trước đó từ tay chủ sách cho chính những người thân và quyến thuộc đó. Như vậy, cuốn sách trở thành tài sản của chính chủ sách.
Anugaṇṭhipade pana ‘‘sacepi so vippaṭisārī hutvā sīghaṃ tesaṃ mūlaṃ datvā muccatī’’ti vuttaṃ, taṃ yena dhanena potthako kīto, tañca dhanaṃ sandhāya vuttaṃ.
In the Anugaṇṭhipada, however, it is stated, "Even if he becomes remorseful and quickly gives the principal to them, he is freed." This refers to the money with which the book was bought.
Tuy nhiên, trong Anugaṇṭhipada có nói: “Nếu người đó hối hận và nhanh chóng trả lại giá trị gốc cho họ, thì người đó được giải thoát.” Điều đó được nói liên quan đến số tiền mà cuốn sách đã được mua.
Potthakasāmikahatthato dhane gahite potthake adinnepi muccanato.
Because if the money is taken from the book's owner, one is freed even if the book is not returned.
Vì người đó được giải thoát ngay cả khi không trả lại cuốn sách, nếu tiền đã được lấy từ tay chủ sách.
Sace aññaṃ dhanaṃ sandhāya vuttaṃ, na yuttaṃ potthakassa attaniyabhāvato amocitattā.
If it were said to refer to other money, it would not be appropriate, as the book would not have been released from one's ownership.
Nếu điều đó được nói liên quan đến một khoản tiền khác, thì điều đó không hợp lý, vì cuốn sách chưa được giải thoát khỏi tình trạng sở hữu.
Sace potthakaṃ sāmikānaṃ datvā mūlaṃ na gaṇhāti, na muccati attaniyabhāvato amocitattā.
If one returns the book to the owners but does not take the principal, one is not freed, as it is not released from one's ownership.
Nếu người đó trả lại cuốn sách cho chủ sở hữu nhưng không nhận lại giá trị gốc, thì người đó không được giải thoát vì cuốn sách chưa được giải thoát khỏi tình trạng sở hữu.
Sace potthakaṃ mūlaṭṭhena diyyamānaṃ ‘‘taveva hotū’’ti appeti, muccati attaniyabhāvato mocitattā.
If one offers the book, when it is being offered with the principal, saying, "Let it be yours," one is freed, as it is released from one's ownership.
Nếu người đó trả lại cuốn sách với giá trị gốc được trao, và chủ sở hữu nói: “Hãy giữ nó”, thì người đó được giải thoát vì cuốn sách đã được giải thoát khỏi tình trạng sở hữu.
Etthāyaṃ vicāraṇā – yathā cetiyaṃ vā paṭimaṃ pokkharaṇiṃ setuṃ vā kiṇitvā gahitampi kārakassevetaṃ puññaṃ, na kiṇitvā gahitassa, tathā pāpampi yena potthako likhito, tasseva yujjati, na itarassāti ce?
Here is the deliberation: Just as the merit of buying and taking a cetiya, an image, a pond, or a bridge belongs to the one who built it, not to the one who bought and took it, so too the demerit belongs to the one who wrote the book, not to the other. If this is said,
Ở đây có một sự cân nhắc: Giống như việc mua và nhận một bảo tháp, một tượng Phật, một cái ao hoặc một cây cầu, công đức đó thuộc về người xây dựng, không phải người mua và nhận. Tương tự, tội lỗi cũng thuộc về người đã viết cuốn sách, không phải người khác. Nếu nói như vậy thì sao?
Na, ‘‘satthahārakaṃ vāssa pariyeseyyā’’ti vacanato.
No, that is not the case, due to the statement, "He should seek a weapon for him."
Không, vì có câu nói: “Hãy tìm cho người đó một vũ khí.”
Parena hi katasatthaṃ labhitvā upanikkhipantassa pārājikanti siddhaṃ.
For it is established that one who obtains a weapon made by another and places it before the victim incurs a pārājika.
Thật vậy, đã được xác định rằng một người phạm tội pārājika nếu nhận một vũ khí do người khác tạo ra và đặt nó gần (người bị giết).
Evaṃ parena likhitampi potthakaṃ labhitvā yathā vajjho taṃ passitvā marati, tathā upanikkhipeyya pārājikanti siddhaṃ hotīti.
Similarly, it is established that if one obtains a book written by another and places it in such a way that the victim sees it and dies, one incurs a pārājika.
Tương tự, đã được xác định rằng một người phạm tội pārājika nếu nhận một cuốn sách do người khác viết và đặt nó gần (người bị giết) sao cho người đó nhìn thấy nó và chết.
Cetiyādīti etamanidassanaṃ karaṇapaccayaṃ hi taṃ kammaṃ idaṃmaraṇapaccayanti evaṃ ācariyena vicāritaṃ.
Cetiyādi (cetiya and so on) is an illustration; the teacher deliberated in this way, that that action is a condition for action, and this is a condition for death.
Cetiyādī (bảo tháp, v.v.): Đây là một ví dụ. Các Luận sư đã cân nhắc rằng hành động đó là nguyên nhân của việc làm, còn cái chết này là nguyên nhân của cái chết.
Mama pana cetiyādinidassaneneva sopi attho sādhetabbo viya paṭibhāti.
To me, however, it appears that that meaning also needs to be established by the illustration of the cetiya and so on.
Tuy nhiên, đối với tôi, có vẻ như ý nghĩa đó cũng nên được chứng minh bằng chính ví dụ về bảo tháp, v.v.
Tattakā pāṇātipātāti ‘‘ekāpi cetanā kiccavasena ‘tattakā’ti vuttā satipaṭṭhānasammappadhānānaṃ catukkatā viyā’’ti likhitaṃ.
Such acts of taking life — it is written that "even a single volition is said to be 'such' by way of its function, like the fourfold nature of satipaṭṭhāna and sammappadhāna."
Tattakā pāṇātipātā (số lượng sát sinh như vậy): Ở đây, đã được viết rằng: “Ngay cả một ý định (cetanā) cũng được nói là ‘số lượng như vậy’ theo chức năng của nó, giống như sự phân loại bốn loại của niệm xứ (satipaṭṭhāna) và chánh cần (sammappadhāna).”
Pamāṇe ṭhapetvāti attanā adhippetappamāṇe.
Having set a measure means at the measure intended by oneself.
Pamāṇe ṭhapetvā (đặt ở một mức độ nhất định): theo mức độ mà mình đã định.
‘‘Kataṃ mayā evarūpe āvāṭe khaṇite tasmiṃ patitvā maratū’’ti adhippāyena vadhako āvāṭappamāṇaṃ niyametvā sace khaṇi, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘imasmiṃ āvāṭe’’ti.
If the killer, intending "I have done this; when a pit of this kind is dug, let him fall into it and die," dug the pit by determining its size, then "in this pit" refers to that.
Nếu kẻ giết người đào một cái hố với ý định: “Hố này đã được tôi đào, mong rằng người đó sẽ rơi vào đó và chết”, và xác định kích thước của cái hố, thì đó là điều được nói đến trong “imasmiṃ āvāṭe” (trong cái hố này).
Idāni khaṇitabbaṃ sandhāya ettakappamāṇassa aniyamitattā ‘‘ekasmimpi kudālappahāre’’tiādi vuttaṃ, suttantikattherehi kiñcāpi upaṭhataṃ, tathāpi sanniṭṭhāpakacetanā ubhayattha atthevāti ācariyā.
Now, as the size is not determined with regard to what is to be dug, "even with one blow of a spade," and so on, is said. Although it is stated separately by the Suttantika Elders, the teachers say that the concluding volition is present in both cases.
Hiện tại, vì kích thước của cái hố cần đào không được xác định, nên đã nói “ekasmimpi kudālappahāre” (ngay cả trong một nhát cuốc) và các câu tương tự. Mặc dù điều này đã được các trưởng lão thuộc trường phái Suttanta trình bày, nhưng các Luận sư nói rằng ý định quyết định (sanniṭṭhāpakacetanā) vẫn tồn tại ở cả hai trường hợp.
Bahūnaṃ maraṇe ārammaṇaniyame kathanti ce?
If it is asked, "How is it with regard to the determination of the object when many die?"
Nếu hỏi: “Làm thế nào để xác định đối tượng khi nhiều người chết?”
Vajjhesu ekassa jīvitindriye ālambite sabbesamālambitameva hoti.
When the life faculty of one among those to be killed is taken as object, the life faculty of all is taken as object.
Khi sinh mạng (jīvitindriya) của một trong những người bị giết được làm đối tượng, thì sinh mạng của tất cả những người khác cũng được làm đối tượng.
Ekassa maraṇepi na tassa sakalaṃ jīvitaṃ sakkā ālambituṃ na uppajjamānaṃ, uppannaṃ, nirujjhamānaṃ, atthitāyapāṇātipātacetanāva paccuppannārammaṇā, purejātārammaṇā ca hoti, tasmā tampi yujjati.
Even when one dies, it is not possible to take the entire life of that one as an object—neither the arising, the arisen, nor the ceasing. It is the volition of life-taking, due to existence, that has a present object and also a past-arisen object. Therefore, that too is appropriate.
Ngay cả khi chỉ một người chết, không thể lấy toàn bộ sinh mạng của người đó làm đối tượng – không phải cái đang sinh khởi, cái đã sinh khởi, cái đang diệt, mà chỉ có ý định sát sinh (pāṇātipātacetanā) đang hiện hữu mới là đối tượng hiện tại và đối tượng đã sinh khởi trước đó. Do đó, điều đó cũng hợp lý.
Pacchimakoṭiyā ekacittakkhaṇe purejātaṃ hutvā ṭhitaṃ taṃ jīvitamālambaṇaṃ katvā sattamajavanapariyāpannacetanāya opakkame kate atthato tassa sattassa sabbaṃ jīvitindriyamālambitaṃ, voropitañca hoti, ito panaññathā na sakkā; evameva pubbabhāge ‘‘bahūpisatte māremī’’ti cintetvā sanniṭṭhānakāle visapakkhipanādīsu ekaṃ payogaṃ sādhayamānā vuttappakāracetanā tesu ekassa vuttappakāraṃ jīvitindriyaṃ ālambaṇaṃ katvā uppajjati, evaṃ uppannāya panekāya sabbepi te māritā honti tāya eva sabbesaṃ maraṇasiddhito, aññathā na sakkā voropetuṃ, ālambituṃ vā.
At the ultimate limit, when the life that existed as past-arisen for one mind-moment is taken as object, and an attempt is made with the volition included in the seventh javana, then in essence, the entire life faculty of that being is taken as object and destroyed. Otherwise, it is not possible to destroy or take as object. In the same way, in the preliminary stage, having thought "I will kill many beings," at the time of resolution, such a volition, aiming to accomplish one act such as administering poison, arises, taking the life faculty of one of those beings as object. When such a single volition arises, all of them are killed, because the death of all is brought about by that single volition. Otherwise, it is not possible to destroy or take as object.
Theo cách tương tự, ở mức độ cuối cùng, khi một ý định đã sinh khởi trước đó trong một sát na tâm (cittakkhaṇa) và tồn tại, và khi một hành động (opakkama) được thực hiện bởi ý định thuộc về sát na tâm thứ bảy, thì về bản chất, toàn bộ sinh mạng của chúng sinh đó đã được làm đối tượng và đã bị hủy hoại. Ngoài ra, không thể khác được. Tương tự như vậy, ở giai đoạn đầu, khi nghĩ: “Tôi sẽ giết nhiều chúng sinh”, và vào thời điểm quyết định cuối cùng, khi thực hiện một hành động như bỏ thuốc độc, ý định đã nói trên sinh khởi bằng cách lấy sinh mạng đã nói trên của một trong số chúng làm đối tượng. Khi ý định đó sinh khởi, tất cả chúng sinh đó đều bị giết bởi chính ý định đó, vì sự thành tựu cái chết của tất cả. Ngoài ra, không thể hủy hoại hoặc làm đối tượng.
Tattha ekāya cetanāya bahūnaṃ maraṇe akusalarāsi kathanti ce?
If it is asked, "How is the accumulation of unwholesome kamma when many die by one volition?"
Nếu hỏi: “Ở đó, làm thế nào mà một ý định lại tạo ra một khối bất thiện khi nhiều người chết?”
Visuṃ visuṃ maraṇe pavattacetanānaṃ kiccakaraṇato.
Because the volitions that occur at each separate death perform their function.
Là do các ý định phát sinh riêng biệt trong từng cái chết thực hiện chức năng của chúng.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Tā pana sabbā upapajjavedanīyāva honti, tasmā tāsu yāya kāyaci dinnāya paṭisandhiyā itarā sabbāpi ‘‘tato balavatarakusalapaṭibāhitā ahosikamma’’ntiādikoṭṭhāsaṃ bhajanti, punapi vipākaṃ janituṃ na sakkonti.
But all those are* to be experienced in the next existence. Therefore, when rebirth-linking has been given by any one of them, all the others enter the category of "kamma thwarted by stronger wholesome kamma than itself," and they are unable to generate results again.
Tất cả những* đó đều là Upapajjavedanīya. Do đó, trong số đó, khi một tâm sở nào đó đã tạo ra sự tái sinh, tất cả những tâm sở còn lại đều trở thành phần của ‘‘nghiệp Ahosi bị thiện nghiệp mạnh hơn ngăn cản’’ và không thể tạo ra quả báo nữa.
Aparāpariyavedanīyāpi viya taṃ paṭibāhitvā kusalacetanā paṭisandhiṃ deti, tathā ayampi cetanā anantarabhave eva paṭisandhidānādivasena tāsaṃ kiccalesakaraṇato ekāpi samānā ‘‘rāsī’’ti vuttā.
Just as aparāpariyavedanīya wholesome volition, having obstructed that*, gives rebirth-linking, so too this volition, even though it is one, is called a "mass" because it performs a similar function of giving rebirth-linking in the immediately succeeding existence.
Cũng như thiện nghiệp Aparāpariyavedanīya ngăn cản nghiệp đó mà tạo ra sự tái sinh, tương tự, tâm sở này, dù chỉ là một, cũng được gọi là ‘‘khối’’ (rāsi) vì nó thực hiện chức năng tương tự như việc tạo ra sự tái sinh trong kiếp kế tiếp.
Tāya pana dinnāya paṭisandhiyā atitikkho vipāko hoti.
When rebirth-linking has been given by that*, the result is extremely intense.
Tuy nhiên, khi sự tái sinh được tạo ra bởi tâm sở đó, quả báo sẽ vô cùng mãnh liệt.
Ayamettha visesotiādi anugaṇṭhipade papañcitaṃ.
This is the distinction here, and so forth, as elaborated in the Anugaṇṭhipada.
Đây là điều đặc biệt ở đây, v.v., đã được giải thích chi tiết trong Anugaṇṭhipada.
Amaritukāmā vāti adhippāyattā opapātikamaraṇepi āpatti.
Amaritukāmā vā (or wishing not to die) implies that an offense is incurred even in the case of spontaneous death (opapātika-maraṇa).
Hoặc những người muốn chết (amaritukāmā vā) có nghĩa là, ngay cả khi chết theo cách hóa sinh (opapātika), vẫn phạm giới.
‘‘‘Nibbattitvā’ti vuttattā patanaṃ na dissatīti ce?
"If it is said, 'Since it is stated "having been born," no falling is seen,'?
Nếu nói: ‘‘Vì đã nói ‘được sinh ra’, nên không thấy sự rơi xuống’’, thì sao?
Opapātikattaṃ, patanañca ekamevā’’ti likhitaṃ.
Spontaneous generation (opapātikatta) and falling are one and the same," it is written.
‘‘Việc hóa sinh và việc rơi xuống là một và như nhau’’—đã được ghi như vậy.
Atha vā ‘‘sabbathāpi anuddissevā’’ti vacanato ettha maratūti adhippāyasambhavato ‘‘uttarituṃ asakkonto marati pārājikamevā’’ti suvuttaṃ.
Alternatively, since it is said "anuddissevā sabbathāpi" (or in any way at all, without specifying), and since the intention "let him die" can exist here, "uttarituṃ asakkonto marati pārājikamevā" (if he dies without being able to get out, it is definitely a pārājika) is well-stated.
Hoặc, theo câu ‘‘dù bằng cách nào cũng không chỉ định’’, ở đây có thể có ý định ‘‘hãy chết’’, nên câu ‘‘người không thể lên được mà chết thì phạm tội pārājika’’ là đúng.
Sace ‘‘patitvā maratū’’ti niyametvā khaṇito hoti, opapātikamanusso ca nibbattitvā ṭhitaniyameneva ‘‘uttarituṃ na sakkā’’ti cintetvā maratīti pārājikacchāyā na dissati, tena vuttaṃ ‘‘uttarituṃ asakkonto’’ti.
If it was dug with the intention, "Let him fall and die," and a spontaneously generated human being, having been born, stands fixed in place and thinks, "It is impossible to get out," and then dies, the shadow of a pārājika is not seen. Therefore, it is said, "without being able to get out."
Nếu cái hố được đào với ý định ‘‘hãy rơi xuống mà chết’’, và một người hóa sinh (opapātika) được sinh ra và đứng yên, rồi nghĩ ‘‘không thể lên được’’ mà chết, thì dấu hiệu của tội pārājika không rõ ràng. Do đó, đã nói ‘‘người không thể lên được’’.
So hi uttarituṃ asakkonto punappunaṃ patitvā marati, tena pātopi tassa siddho hotīti adhippāyo.
Indeed, being unable to get out, he falls again and again and dies. Thus, his falling is also accomplished by the killer's intention.
Vì người đó, không thể lên được, sẽ rơi xuống nhiều lần rồi chết, nên việc rơi xuống của người đó cũng được coi là đã hoàn thành theo ý muốn của người đào hố; đây là ý nghĩa.
Tattha siyā – yo pana ‘‘uttarituṃ asakkonto maratī’’ti vutto, so opātakhaṇanakkhaṇe arūpaloke jīvati.
In that case, one might ask: "The person who is said to 'die without being able to get out' lives in the formless realm at the moment of falling into the pit.
Ở đây có thể có một câu hỏi: Người được nói là ‘‘không thể lên được mà chết’’ đó, vào thời điểm rơi xuống hố, đang sống trong cõi vô sắc (arūpaloka).
Vadhakacetanā ca ‘‘aniyato dhammo micchattaniyatassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo, rūpajīvitindriyaṃ mātughātikammassa pitughātikammassa arahantaghātikammassa ruhiruppādakammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.15.38 micchattaniyatattika) vacanato rūpajīvitindriyārammaṇaṃ hoti, na ca taṃ arūpāvacarasattassatthi, na ca sā cetanā ‘‘aniyato dhammo micchattaniyatassa dhammassa purejātapaccayena paccayo, ārammaṇapurejātaṃ vatthupurejātaṃ ārammaṇapurejātaṃ.
And the volition of killing (vadhaka-cetanā) has the physical life-faculty (rūpajīvitindriya) as its object, according to the saying: 'The indeterminate dhamma is a condition by way of object-condition for the dhamma fixed in wrong views; the physical life-faculty is a condition by way of object-condition for the kamma of matricide, parricide, killing an Arahant, and causing blood to flow from the Buddha's body.' But this* does not exist for a being in the formless realm. Nor is that volition an object of the future, according to the saying:
Và tâm sở sát hại (vadhaka-cetanā) có đối tượng là sinh mạng căn (rūpajīvitindriya) theo câu nói: ‘‘Pháp không nhất định là duyên đối tượng cho pháp nhất định tà kiến; sinh mạng căn sắc là duyên đối tượng cho nghiệp giết mẹ, nghiệp giết cha, nghiệp giết A-la-hán, nghiệp làm chảy máu chư Phật’’ (Paṭṭhāna 2.15.38 Micchattaniyatattika), và điều đó không tồn tại đối với chúng sinh ở cõi vô sắc. Và tâm sở đó không có đối tượng vị lai theo câu nói: ‘‘Pháp không nhất định là duyên tiền sinh cho pháp nhất định tà kiến, tiền sinh đối tượng, tiền sinh căn bản, tiền sinh đối tượng.
Rūpajīvitindriyaṃ mātughātikammassa purejātapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 2.15.48 micchattaniyatattika) vacanato anāgatārammaṇā hoti.
'The indeterminate dhamma is a condition by way of pre-nascent condition for the dhamma fixed in wrong views, object pre-nascent, basis pre-nascent, object pre-nascent. The physical life-faculty is a condition by way of pre-nascent condition for the kamma of matricide.' "
Sinh mạng căn sắc là duyên tiền sinh cho nghiệp giết mẹ’’ (Paṭṭhāna 2.15.48 Micchattaniyatattika), không phải là đối tượng vị lai.
Añño idha patitvā maraṇakasatto natthi, evaṃ sante vadhakacetanāya kiṃ ārammaṇanti ce?
If there is no other being here who falls and dies, then in that case, what is the object of the killer's volition?
Không có chúng sinh nào khác rơi xuống đây mà chết. Nếu vậy, đối tượng của tâm sở sát hại là gì?
Yassa kassaci idha jīvanakasattassa paccuppannaṃ jīvitindriyaṃ ārammaṇaṃ.
The present life-faculty of any living being whatsoever here is the object.
Sinh mạng căn hiện tại của bất kỳ chúng sinh nào đang sống ở đây là đối tượng.
Kiñcāpi so na marati, atha kho pāṇātipāto hoti eva.
Even if he does not die, it is still the offense of taking life.
Mặc dù người đó không chết, nhưng vẫn là tội sát sinh.
Yathā kiṃ ‘‘yathākkamena ṭhite satta jane ekena kaṇḍena vijjhitvā māremī’’ti pubbabhāge cintetvā sanniṭṭhānakāle tesu ekassa jīvitamārammaṇaṃ katvā kaṇḍaṃ vissajjeti, kaṇḍo taṃ virajjhitvā itare cha jane māreti, evaṃ santepi ayaṃ pāṇātipātī eva hoti, evamidhāpi ‘‘yo kocī’’ti vikappentassa vadhakacetanā yassa kassaci jīvitārammaṇaṃ katvā pavattati, tasmiṃ amatepi itarassa vasena pāṇātipātī.
For example, if someone in the initial stage thinks, "I will shoot and kill seven people standing in a row with one arrow," and at the moment of resolution, aiming at the life of one of them, he shoots the arrow, and the arrow misses that one but kills the other six, even in such a case, he is still a murderer. In the same way here, if someone contemplates, "Whoever it may be," the killer's volition arises taking the life of any being as its object, and even if that one does not die, he is still guilty of taking life on account of the others.
Ví dụ, như thế nào? Một người ban đầu nghĩ: ‘‘Tôi sẽ bắn chết bảy người đang đứng theo thứ tự bằng một mũi tên’’. Đến lúc quyết định, người đó lấy sinh mạng của một trong số họ làm đối tượng và bắn mũi tên. Mũi tên trượt người đó và giết sáu người còn lại. Dù vậy, người này vẫn là kẻ sát sinh. Tương tự ở đây, đối với người có ý định ‘‘bất cứ ai cũng hãy chết’’, tâm sở sát hại khởi lên với sinh mạng của một người nào đó làm đối tượng. Dù người đó không chết, nhưng do người khác mà vẫn phạm tội sát sinh.
Sace arahā hutvā parinibbāyati, arahantaghātakova hoti.
If he becomes an Arahant and attains parinibbāna, he is still a killer of an Arahant.
Nếu người đó trở thành A-la-hán và nhập Niết-bàn, thì người đó vẫn là kẻ giết A-la-hán.
Esa nayo sabbattha evarūpesu.
This method applies to all such cases.
Đây là quy tắc chung cho tất cả các trường hợp như vậy.
Ayameva hettha ācariyaparamparāgatā yutti vinicchayakathāti vuttaṃ.
This is said to be the correct decision, passed down through the lineage of teachers, in this matter.
Chính điều này đã được nói là sự biện minh và phán quyết theo truyền thống của các vị thầy ở đây.
Patanarūpaṃ pamāṇanti ettha yathā mātuyā patitvā parivattaliṅgāya matāya so mātughātako hoti, na kevalaṃ purisaghātako, tasmā patanasseva vasena āpatti.
In patana-rūpaṃ pamāṇaṃ (the falling form is the criterion), just as when a mother dies after falling and her gender changes, that person is a matricide, not merely a male-killer, therefore, the offense is incurred based solely on the falling.
Ở đây, trong câu ‘‘hình dáng rơi xuống là tiêu chuẩn’’, ví dụ, khi một người mẹ rơi xuống và chết sau khi giới tính thay đổi, người đó là kẻ giết mẹ, không chỉ là kẻ giết người đàn ông. Do đó, tội phạm là do hình dáng rơi xuống.
Patanarūpamaraṇarūpānaṃ ekasantānattā, tadeva hissa jīvitindriyaṃ, tassa hi parivattanaṃ natthi, itthipurisindriyāneva pavattiyaṃ nirujjhanuppajjanakāni, itthipurisoti ca tattha vohāramattameva, tasmā mātughātakova, na purisaghātakoti, yathā tassa patanarūpavasenāpatti, tathā idhāpi patanarūpavasena thullaccayaṃ ekasantānattāti ayaṃ paṭhamatheravāde yutti.
Because the form of falling and the form of dying are in one continuum; that very life-faculty belongs to him. There is no change of gender for him; only the male and female faculties cease and arise in the course of existence. And "male" and "female" are mere conventional terms there. Therefore, he is a matricide, not a male-killer. Just as in that case the offense is incurred based on the form of falling, so too here, based on the form of falling, a thullaccaya (serious offense) is incurred due to being in one continuum—this is the reasoning according to the first Thera's view.
Vì hình dáng rơi xuống và hình dáng chết là một dòng liên tục (ekasantāna). Chính đó là sinh mạng căn của người đó. Không có sự thay đổi giới tính. Chỉ có các căn giới tính nữ và nam mới hoại diệt và sinh khởi trong dòng chảy của sự tồn tại. Giới tính nữ và nam ở đó chỉ là một cách gọi thông thường. Do đó, đó là kẻ giết mẹ, không phải kẻ giết người đàn ông. Cũng như tội phạm là do hình dáng rơi xuống của người đó, ở đây cũng vậy, do hình dáng rơi xuống mà phạm tội thullaccaya vì là một dòng liên tục. Đây là lý lẽ trong quan điểm của Trưởng lão thứ nhất.
Dutiye kiñcāpi peto patito, yakkho ca, atha kho ahetukapaṭisandhikattā akusalavipākassa ‘‘vāmena sūkaro hotī’’ti (dī. ni. aṭṭha. 2.296; mahāni. aṭṭha. 166) ettha vuttayakkhānaṃ paṭisandhi viya sabbarūpānaṃ sādhāraṇattā, amanussajātikattā ca tiracchānarūpena mate maraṇarūpavasena pācittiyaṃ, vatthuvasena lahukāpattiyā parivattanā hoti eva tatthajātakarukkhādichedanapācittiyaparivattanaṃ viya.
In the second*, even if a peta or yakkha falls, because of being connected with ahetuka-paṭisandhi (rebirth without roots) and because the result of unwholesome kamma, like the rebirth of yakkhas mentioned in "he becomes a boar by the left" (dī. ni. aṭṭha. 2.296; mahāni. aṭṭha. 166), is common to all forms, and because it is of a non-human species, a pācittiya is incurred based on the form of death if it dies in the form of an animal. There is indeed a change to a lighter offense based on the object, just like the change from a pācittiya to a dukkaṭa for cutting trees, etc., that grow there.
Trong quan điểm thứ hai, mặc dù quỷ đói (peta) hoặc dạ xoa (yakkha) rơi xuống, nhưng do tái sinh vô nhân (ahetuka-paṭisandhika), và do quả báo bất thiện (akusalavipāka), cũng như sự tái sinh của các dạ xoa được nói trong câu ‘‘bên trái là heo’’ (Dī. Ni. Aṭṭha. 2.296; Mahāni. Aṭṭha. 166), vì tất cả các hình tướng đều là phổ biến (sādhāraṇa), và vì là loài phi nhân (amanussa), nên khi chết với hình tướng súc sinh, phạm tội pācittiya do hình tướng chết. Sự chuyển đổi của tội nhẹ (lahukāpatti) theo đối tượng vẫn xảy ra, giống như sự chuyển đổi của tội pācittiya khi chặt cây cối sinh trưởng ở đó.
Ayameva yuttataro, tasmā pacchā vutto.
This latter is more appropriate, hence it is stated later.
Quan điểm này hợp lý hơn, do đó được nói sau.
Pārājikassa pana manussajātiko yathā tathā vā patitvā yathā tathā vā maratu, pārājikameva garukattā.
As for a pārājika, however, if a human being falls in any way and dies in any way, it is still a pārājika because of its gravity.
Đối với tội pārājika, dù người thuộc loài người có rơi xuống bằng cách nào hay chết bằng cách nào, vẫn là tội pārājika vì tính chất nghiêm trọng.
Garukāpattiyā hi viparivattanā natthīti vuttaṃ.
For indeed, it is said that there is no reversal of a grave offense.
Đã nói rằng không có sự chuyển đổi đối với tội nghiêm trọng.
180. Maraṇatthikāva hutvāti imassa kāyassa bhedena saggapāpanādhippāyattā atthato maraṇatthikāva hutvā evaṃadhippāyino maraṇatthikā nāma hontīti attano maraṇatthikabhāvaṃ ajānantā āpannā pārājikaṃ.
180. Maraṇatthikāva hutvā (intending to die): Because the intention is to attain heaven, etc., by the breaking up of this body, those who have such an intention are, in essence, intending to die. Those who do not know their own mental state of intending to die incur a pārājika.
180. Với ý định muốn chết (maraṇatthikāva hutvā): Vì có ý định đạt đến thiên giới, v.v., bằng cách phá vỡ thân này, nên những người có ý định như vậy được gọi là những người muốn chết theo nghĩa thực sự. Những người không biết ý định muốn chết của mình đã phạm tội pārājika.
Na hi te ‘‘attano cittappavattiṃ na jānantī’’ti vuccanti.
They are not said to be ignorant of their own mental state.
Họ không được nói là ‘‘không biết hoạt động của tâm mình’’.
Vohāravasenāti pubbabhāgavohāravasena.
Vohāravasenā (by way of conventional usage) means by way of conventional usage in the preliminary stage.
Theo cách nói thông thường (vohāravasenā) là theo cách nói thông thường của giai đoạn đầu.
Sanniṭṭhāne panetaṃ natthi.
However, in the final determination, this is not present.
Tuy nhiên, điều này không có trong giai đoạn quyết định cuối cùng.
Pāse baddhasūkaramocane viya na hoti.
It is not like releasing a pig caught in a snare.
Nó không giống như việc thả một con heo bị mắc bẫy.
Yathānusandhināti antarā amaritvāti attho.
Yathānusandhinā means "without dying in between."
Theo dòng liên tục (yathānusandhinā) có nghĩa là không chết ở giữa.
Appaṭivekkhitvāti avicāretvā.
Appaṭivekkhitvā means "without reflection."
Không suy xét (appaṭivekkhitvā) có nghĩa là không cân nhắc.
Heṭṭhimabhāge hi kismiñci vijjamāne vali paññāyati.
For truly, if something exists in the lower part, a wrinkle appears.
Thật vậy, khi có một vật gì đó ở phần dưới, nếp nhăn sẽ hiện ra.
Dassiteti uddharitvā ṭhapite.
Dassite means when it is taken out and placed.
Dassite có nghĩa là đã lấy ra và đặt xuống.
Paṭibandhanti tayā paṭibandhaṃ, paribhogantarāyaṃ saṅghassa mā akāsīti attho.
Paṭibandha means "do not cause an obstruction to the Saṅgha's use, being connected with you."
Paṭibandha có nghĩa là: “Ngươi chớ gây trở ngại cho Tăng đoàn trong việc sử dụng, liên quan đến ngươi.”
181-2. Yasmā kiriyaṃ dātuṃ na sakkā, tasmā ‘‘paṭhamaṃ laddha’’nti vuttaṃ.
Since it is not possible to give an act (kiriya), it is said, " first obtained."
Vì không thể ban hành hành động, nên đã nói “đã nhận trước”.
Pubbepi attanā laddhapiṇḍapātato paṇītapaṇītaṃ dento tatthapi attakāriyaṃ adāsi.
Even previously, giving excellent food from the almsfood he himself had received, he gave his own special portion there too.
Ngay cả trước đây, khi cúng dường những món ngon nhất từ bát cơm khất thực đã nhận được, vị ấy cũng đã cúng dường món mà mình đã tự làm.
Asañciccāti ettha aññaṃ ākaḍḍhantassa aññassa patane sabbena sabbaṃ abhisandhi natthi.
In " Asañciccā" (unintentionally), if one pulls another and another falls, there is absolutely no intention (abhisandhi).
Trong trường hợp asañcicca (không cố ý), khi kéo một người khác mà người khác ngã xuống, hoàn toàn không có ý định liên kết.
Na maraṇādhippāyassāti paṭigho ca payogo ca atthi, vadhakacetanā natthi.
In " Na maraṇādhippāyassa" (not with the intention to kill), there is anger (paṭigha) and application (payoga), but no murderous intent (vadhakacetanā).
Trong trường hợp na maraṇādhippāyassa (không có ý định giết người), có sự phẫn nộ và sự áp dụng, nhưng không có ý định sát hại.
Ajānantassāti ettha ‘‘vatthuajānanavasena ajānantassa doso natthi, idaṃ kira tesaṃ nānattaṃ.
In " Ajānantassa" (not knowing), they say, "there is no fault for one who does not know due to not knowing the object (vatthu). This is their distinction, it seems.
Trong trường hợp ajānantassa (không biết), không có lỗi cho người không biết do không biết đối tượng. Đây là sự khác biệt của họ.
‘Asañcicco aha’nti pāḷiyaṃ na dissati.
The word 'Asañcicco ahaṃ' ('I am unintentional') is not seen in the Pāḷi.
Họ nói: “‘Tôi không cố ý’ không thấy trong Pāḷi.
Aṭṭhakathāyaṃ vuttattā tathārūpāya pāḷiyā bhavitabba’’nti vadanti.
They say, 'Since it is stated in the Commentary, there must be such a Pāḷi text (tathārūpāya pāḷiyā bhavitabbaṃ).'"
Vì đã được nói trong Aṭṭhakathā, nên chắc hẳn có một đoạn Pāḷi như vậy.”
No ce, thullaccayanti ettha ‘‘dukkhavedanā ce nuppajjati, dukkaṭamevā’’ti vadanti, vīmaṃsitabbaṃ.
In " No ce, thullaccaya" (if not, a grave offense), they say, "If painful feeling does not arise, it is merely a dukkaṭa offense." This should be investigated.
Trong trường hợp nếu không, thullaccaya, họ nói: “Nếu không phát sinh cảm giác đau khổ, thì đó chỉ là dukkaṭa (ác hạnh nhỏ).” Cần phải xem xét kỹ lưỡng.
‘‘Muggarā nāma khādanadaṇḍakā.
" Muggarā are pounding clubs.
Đã ghi rằng: “ Muggarā là những cây gậy dùng để đẽo.
Vemā nāma tesaṃ khādanadaṇḍakānaṃ heṭṭhā ca upari ca tiriyaṃ bandhitabbadaṇḍā’’ti likhitaṃ.
Vemā are the crossbars to be tied below and above those pounding clubs," it is written.
Vemā là những cây gậy dùng để buộc ngang phía dưới và phía trên của những cây gậy đẽo đó.”
Heṭṭhāva duvidhāpi paṭhanti.
Both types are recited below.
Cả hai loại đều được đọc ở phía dưới.
Hatthappatto viya dissati ‘‘tassa vikkhepo mā hotū’’ti upacchindati.
It seems like it is in hand: one cuts off (upacchindati) so that "there may be no distraction for him."
Dường như đã nằm trong tay, vị ấy cắt đứt để “không có sự phân tán cho vị ấy.”
Visesādhigamaṃ byākaritvā tappabhavaṃ sakkāraṃ lajjīyanto āhāraṃ upacchindati sabhāgānaṃ byākatattā.
Having declared special attainments (visesādhigamaṃ byākaritvā), being ashamed of the honor (sakkāra) arising from them, he cuts off the food (āhāraṃ upacchindati), because it was declared to those of like nature.
Sau khi giải thích về sự chứng đắc đặc biệt, vị ấy cắt đứt thức ăn vì xấu hổ trước sự cúng dường phát sinh từ đó, do đã được giải thích cho những người đồng đẳng.
Te hi kappiyakhettaṃ ārocenti.
For they appoint a suitable field.
Vì họ đã chỉ ra cánh đồng hợp lệ.
186. Akataviññattiyāti na viññattiyā.
186. Akataviññattiyā means not by asking (viññatti).
186. Akataviññattiyā có nghĩa là không phải bằng lời thỉnh cầu.
Sā hi anuññātattā katāpi akatā viyāti akataviññatti.
For though it is done, because it is permitted, it is as if it is not done, hence akataviññatti.
Vì nó đã được cho phép, nên dù đã được thực hiện, nó vẫn như chưa được thực hiện, đó là akataviññatti.
‘‘‘Vadeyyātha, bhante yenattho’ti evaṃ akataṭṭhāne viññatti akataviññattī’’ti likhitaṃ.
It is written: "'Bhante, speak about what is needed.' Thus, asking in a place where it is not done is akataviññatti."
Đã ghi rằng: “‘Bạch Thế Tôn, xin hãy nói những gì cần thiết’ – lời thỉnh cầu được thực hiện trong trường hợp không có lời thỉnh cầu như vậy là akataviññatti.”
Titthiyabhūtānaṃ mātāpitūnaṃ sahatthā dātuṃ na vaṭṭatīti.
It is not proper to give with one's own hand to parents who have become heretics (titthiya).
Không được phép tự tay dâng cúng cho cha mẹ đã trở thành ngoại đạo.
Pitucchā nāma pitubhaginī.
Pitucchā is a paternal aunt.
Pitucchā là chị em của cha.
Sacepi na yācanti ‘‘yācituṃ dukkha’’nti, sayaṃ vā evaṃ vattumasakkontā.
Even if they do not ask, thinking "asking is difficult," or being unable to speak thus themselves.
Ngay cả khi họ không thỉnh cầu, vì “thỉnh cầu là khó khăn,” hoặc vì tự mình không thể nói như vậy.
‘‘Yadā tesaṃ attho bhavissatī’’ti ābhogaṃ katvā vā.
Or having formed the thought, "when they will have a need."
Hoặc sau khi đã suy nghĩ rằng “khi nào họ cần thì sẽ có.”
‘‘‘Vejjakammaṃ vā na hotī’ti vacanato yāva sattamo kulaparivaṭṭo, tāva bhesajjaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti.
They say, "According to the saying, ' or it is not a medical act,' it is permissible to perform medical treatment up to the seventh generation of family succession."
Họ nói: “Theo câu nói ‘hoặc không phải là nghề y,’ thì được phép làm thuốc cho đến đời thứ bảy của dòng họ.”
Sabbapadesūti mahāmātuyācūḷamātuyātiādīnaṃ.
In all instances means for grandmothers, great-aunts, etc.
Sabbapadesu có nghĩa là trong tất cả các trường hợp như mẹ lớn, mẹ nhỏ, v.v.
Coranāgassa hi āmaṭṭhaṃ dinne kujjhissati, anāmaṭṭhaṃ na vaṭṭatīti aṅgulantare thokaṃ bhattaṃ gahetvā patte bhattaṃ sabbaṃ adāsi, so tena tussi.
If food that has been touched is given to the coronāga (bandit chief), he will get angry; it is not proper to give untouched food. So, taking a little rice between his fingers, he gave all the rice in his bowl, and the chief was pleased by it.
Thật vậy, nếu dâng cúng thức ăn đã chạm vào cho Coranāga, ông ta sẽ nổi giận; thức ăn chưa chạm vào thì không được. Vì vậy, vị ấy lấy một ít cơm giữa các ngón tay và dâng toàn bộ cơm trong bát, và ông ta hài lòng với điều đó.
Varapotthakacittattharaṇanti sibbitvā kātabbattharaṇavikati.
Varapotthakacittattharaṇa is an elaborate embroidered mat, a type of sewn tapestry.
Varapotthakacittattharaṇa là một loại thảm được may vá.
Piturājā damiḷassa parājito rohaṇe soḷasavassāni vasitvā mittāmaccaparivuto ‘‘rajjaṃ gaṇhāmī’’ti āgantvā antarāmagge appamattakassa kāraṇā ekaṃ amaccaṃ ghātāpesi.
King Pitu, having been defeated by the Damila, lived in Rohana for sixteen years. Accompanied by his friends and ministers, he came back, intending to regain the kingdom, but along the way, for a trivial reason, he had one minister killed.
Piturājā, bị Damila đánh bại, đã sống ở Rohana mười sáu năm, rồi cùng với bạn bè và các quan lại đến để “giành lại vương quốc.” Trên đường đi, vì một lý do nhỏ, ông đã ra lệnh giết một vị quan.
Sesā bhayena palāyantā araññe antarāmagge corehi viluttā hambugallakavihāraṃ gantvā tattha cātunikāyikatissatthero tesaṃ saṅgahaṃ katvā puna ānetvā rañño dassesi, tehi saddhiṃ rajjaṃ gahetvā rājā hambugallakatissattherassa abhayagirivihāraṃ akāsi.
The remaining ministers, fleeing in fear, were plundered by bandits along the way in the forest. They went to Hambugallaka Vihāra, where the Thera Tissa, learned in the four Nikāyas, helped them and brought them back to the king. Having regained the kingdom with them, the king built Abhayagiri Vihāra for Hambugallaka Tissa Thera.
Những người còn lại, vì sợ hãi, bỏ chạy và bị cướp bóc bởi bọn trộm trên đường trong rừng. Họ đến Hambugallakavihāra, nơi Tissa Thera, bậc thông thạo bốn Nikāya, đã giúp đỡ họ và đưa họ trở lại gặp nhà vua. Nhà vua, cùng với họ, đã giành lại vương quốc và xây dựng Abhayagirivihāra cho Hambugallakatissatthera.
Sesāpi ekekavihāraṃ kārāpesuṃ kira.
The others also had a vihāra built for each of them, it is said.
Nghe nói những người còn lại cũng đã xây dựng mỗi người một tu viện.
190. Kathaṃ?
190. How?
190. Như thế nào?
Kuṭirakkhaṇatthañhi bhagavatā paṭaggidānādi anuññātaṃ, kuṭi nāmesā bhikkhūnaṃ atthāya.
Indeed, the giving of a fire-cord (paṭaggidāna) and so on was permitted by the Buddha for the protection of a hut, for this hut is for the benefit of bhikkhus.
Đức Phật đã cho phép việc cúng dường lửa, v.v., để bảo vệ tịnh xá, và tịnh xá này là vì lợi ích của các Tỷ-kheo.
Tasmā ‘‘bhikkhurakkhaṇatthaṃ aññassa bhikkhussa vaṭṭatī’ti vattabbamettha natthī’’ti vuttaṃ.
Therefore, it is stated here, "there is nothing to say that it is proper for another bhikkhu for the protection of a bhikkhu."
Vì vậy, đã nói rằng: “Không có gì để nói ở đây rằng ‘được phép cho một Tỷ-kheo khác để bảo vệ các Tỷ-kheo.’”
Yadi evaṃ acchinnacīvarassa naggabhāvappaṭicchādanatthaṃ bhūtagāmapātabyatā bhagavatā anuññātā, jīvitarakkhaṇatthañca sappadaṭṭhakāle anuññātaṃ, tasmā ‘‘api jīvitaṃ pariccajitabbaṃ, na ca rukkho vā chinditabbo’’tiādi na vattabbaṃ siyā, tasmā taṃ nidassanaṃ appamāṇaṃ, aṭṭhakathācariyo evettha pamāṇaṃ.
If that is so, then if the destruction of plant life (bhūtagāmapātabyatā) was permitted by the Buddha for a bhikkhu whose robes were stolen, to cover his nakedness, and also for the preservation of life in the case of a snakebite, then it would not be necessary to say "one should sacrifice even life, and a tree should not be cut," etc. Therefore, that illustration is not a valid authority; the commentator (aṭṭhakathācariyo) is the authority here.
Nếu vậy, việc Đức Phật cho phép phá hoại thực vật để che giấu sự trần truồng của Tỷ-kheo bị mất y, và cho phép trong trường hợp bị rắn cắn để bảo vệ mạng sống, thì không nên nói rằng “thậm chí phải hy sinh mạng sống, chứ không được chặt cây,” v.v. Do đó, ví dụ đó không có giá trị, chỉ có vị Aṭṭhakathācariya (Thầy chú giải) mới là thẩm quyền ở đây.
Ettha panāyaṃ ācariyassa takko – ariyapuggalesupi sattā naggiyaṃ passitvā appasādaṃ katvā nirayūpagā bhavissanti, tathā sappā ca ḍaṃsitvā, tesaṃ pāpavimocanatthaṃ bhūtagāmapātabyatā anuññātā.
But here is the teacher's reasoning: even among noble persons (ariyapuggalesu), beings who see nakedness will develop lack of faith and go to hell; similarly, if snakes bite, the destruction of plant life was permitted for the sake of their liberation from evil deeds.
Tuy nhiên, đây là suy luận của vị Thầy: Ngay cả trong số các bậc A-la-hán, chúng sinh khi thấy sự trần truồng sẽ không hoan hỷ và sẽ đi vào địa ngục; tương tự, rắn cắn thì để giải thoát chúng khỏi ác nghiệp, việc phá hoại thực vật đã được cho phép.
Dānapatīnaṃ cittarakkhaṇatthaṃ paṭaggidānādi.
The giving of fire-cords, etc., is for the protection of the donors' minds.
Việc cúng dường lửa, v.v., là để bảo vệ tâm của các thí chủ.
Aññathā lokassa puññantarāyo, saṅghassa ca lābhantarāyo hoti.
Otherwise, there would be an obstruction to the merit of the world and an obstruction to the gains of the Saṅgha.
Nếu không, sẽ có sự cản trở phước báu cho thế gian, và sự cản trở lợi lộc cho Tăng đoàn.
Vadhakassa pana cittahitakaraṇaṃ natthi, taṃ pana avītikkamaṃ, jīvitapariccajanaṃ passitvā vā ‘‘aho dukkaraṃ kata’’nti pasādameva labheyyunti attano na vaṭṭati, aññassa vaṭṭati.
However, there is no benefit to the mind of the murderer. But by seeing such non-transgression and self-sacrifice, they would only gain faith, thinking, "Oh, what a difficult thing has been done." Therefore, it is not proper for oneself, but it is proper for another.
Tuy nhiên, không có việc làm lợi ích tâm cho kẻ sát nhân. Nhưng khi thấy sự không vi phạm và sự hy sinh mạng sống, họ có thể chỉ có được sự hoan hỷ rằng “Ôi, việc khó đã được làm.” Vì vậy, tự mình không được phép, nhưng người khác thì được phép.
Aññathā titthiyānaṃ asaddhammasiddhiyāti.
Otherwise, it would lead to the success of the heretics' false doctrines.
Nếu không, sẽ là sự thành công của tà pháp của các ngoại đạo.
Gaṇṭhipade pana ‘‘jīvitatthāya rukkhaṃ chindantassa attasinehavasena chindanato akusalattā na vaṭṭati, aññassa vaṭṭatī’’ti likhitaṃ.
However, in the Gaṇṭhipada (glossary), it is written: "It is not proper for one who cuts a tree for the sake of life, because it is unwholesome due to cutting out of self-love. It is proper for another."
Tuy nhiên, trong Gaṇṭhipada đã ghi rằng: “Đối với người chặt cây để bảo vệ mạng sống, việc chặt cây do sự yêu quý bản thân là bất thiện, nên không được phép. Đối với người khác thì được phép.”
Anekesu rukkhena otthatesu, opāte vā patitesu aññena aññassatthāya rukkhachedanādi kātuṃ vaṭṭati, kasmā?
When many trees have fallen on people, or they have fallen into a chasm, it is permissible for another to cut trees etc. for the sake of others.
Trong nhiều trường hợp cây đổ đè lên, hoặc rơi xuống vực, người khác được phép chặt cây, v.v., vì lợi ích của người khác. Tại sao?
Paraparittāṇādhippāyatoti.
Why? Because of the intention to protect others.
Vì có ý định bảo vệ người khác.
Parittanti rakkhaṇaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘samantā bhūmitacchana’’ntiādi vuttaṃ.
Paritta means protection. To show this, "clearing the ground all around" and so on is stated.
Paritta có nghĩa là sự bảo vệ. Để chỉ ra điều đó, đã nói “samantā bhūmitacchana” v.v.