111. Atha kho kesi assadammasārathi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Kesi, the horse trainer, approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
111. Rồi Kesi, người huấn luyện ngựa thuần thục, đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn xong, ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kesiṃ assadammasārathiṃ bhagavā etadavoca – ‘‘tvaṃ khosi, kesi, paññāto assadammasārathīti* .
The Blessed One then said to Kesi, the horse trainer, as he sat to one side: ‘‘You, Kesi, are known as a horse trainer.
Sau khi Kesi, người huấn luyện ngựa thuần thục, ngồi xuống một bên, Thế Tôn nói với người ấy rằng: “Này Kesi, ông được biết đến là người huấn luyện ngựa thuần thục.
Kathaṃ pana tvaṃ, kesi, assadammaṃ vinesī’’ti?
And how, Kesi, do you train a untamed horse?’’
Này Kesi, ông huấn luyện những con ngựa chưa thuần thục như thế nào?”
‘‘Ahaṃ kho, bhante, assadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi, saṇhapharusenapi vinemī’’ti.
‘‘I, venerable sir, train an untamed horse gently, harshly, and both gently and harshly.’’
“Bạch Thế Tôn, con huấn luyện những con ngựa chưa thuần thục bằng cách nhẹ nhàng, bằng cách thô bạo, và bằng cả cách nhẹ nhàng lẫn thô bạo.”
‘‘Sace te, kesi, assadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, kinti naṃ karosī’’ti?
‘‘If, Kesi, an untamed horse does not submit to training gently, does not submit to training harshly, does not submit to training both gently and harshly, what do you do with it?’’
“Này Kesi, nếu con ngựa chưa thuần thục của ông không nghe lời huấn luyện nhẹ nhàng, không nghe lời huấn luyện thô bạo, cũng không nghe lời huấn luyện bằng cả nhẹ nhàng lẫn thô bạo, thì ông làm gì với nó?”
‘‘Sace me, bhante, assadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti; hanāmi naṃ, bhante.
‘‘If, venerable sir, an untamed horse does not submit to training gently, does not submit to training harshly, does not submit to training both gently and harshly; then I kill it, venerable sir.
‘‘Bạch Thế Tôn, nếu con ngựa cần huấn luyện của con không chịu thuần hóa bằng cách nhẹ nhàng, không chịu thuần hóa bằng cách nghiêm khắc, không chịu thuần hóa bằng cả cách nhẹ nhàng lẫn nghiêm khắc; thì bạch Thế Tôn, con giết nó.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì lý do gì?
Mā me ācariyakulassa avaṇṇo ahosī’’ti.
Lest there be discredit to my teacher’s lineage.’’
Để gia đình thầy con không bị chê trách.”
‘‘Bhagavā pana, bhante, anuttaro purisadammasārathi.
‘‘But the Blessed One, venerable sir, is the unsurpassed trainer of men to be tamed.
“Bạch Thế Tôn, Thế Tôn là bậc Vô Thượng Điều Ngự Sĩ, điều phục những người cần điều phục.
Kathaṃ pana, bhante, bhagavā purisadammaṃ vinetī’’ti?
And how, venerable sir, does the Blessed One train a man to be tamed?’’
Vậy bạch Thế Tôn, Thế Tôn điều phục người cần điều phục như thế nào?”
‘‘Ahaṃ kho, kesi, purisadammaṃ saṇhenapi vinemi, pharusenapi vinemi, saṇhapharusenapi vinemi.
‘‘I, Kesi, train a man to be tamed gently, harshly, and both gently and harshly.
“Này Kesi, Ta điều phục người cần điều phục bằng cách nhẹ nhàng, bằng cách nghiêm khắc, và bằng cả cách nhẹ nhàng lẫn nghiêm khắc.
Tatridaṃ, kesi, saṇhasmiṃ – iti kāyasucaritaṃ iti kāyasucaritassa vipāko, iti vacīsucaritaṃ iti vacīsucaritassa vipāko, iti manosucaritaṃ iti manosucaritassa vipāko, iti devā, iti manussāti.
Herein, Kesi, regarding the gentle method: such is good bodily conduct, such is the result of good bodily conduct; such is good verbal conduct, such is the result of good verbal conduct; such is good mental conduct, such is the result of good mental conduct; such are devas, such are humans.
Này Kesi, đây là cách nhẹ nhàng: ‘Đây là thân làm việc thiện, đây là quả báo của thân làm việc thiện; đây là lời nói thiện, đây là quả báo của lời nói thiện; đây là ý nghĩ thiện, đây là quả báo của ý nghĩ thiện; đây là chư thiên, đây là loài người.’
Tatridaṃ, kesi, pharusasmiṃ – iti kāyaduccaritaṃ iti kāyaduccaritassa vipāko, iti vacīduccaritaṃ iti vacīduccaritassa vipāko, iti manoduccaritaṃ iti manoduccaritassa vipāko, iti nirayo, iti tiracchānayoni, iti pettivisayo’’ti.
Herein, Kesi, regarding the harsh method: such is bad bodily conduct, such is the result of bad bodily conduct; such is bad verbal conduct, such is the result of bad verbal conduct; such is bad mental conduct, such is the result of bad mental conduct; such is hell, such is the animal realm, such is the realm of hungry ghosts.’’
Này Kesi, đây là cách nghiêm khắc: ‘Đây là thân làm việc ác, đây là quả báo của thân làm việc ác; đây là lời nói ác, đây là quả báo của lời nói ác; đây là ý nghĩ ác, đây là quả báo của ý nghĩ ác; đây là địa ngục, đây là loài súc sanh, đây là cõi ngạ quỷ.’”
‘‘Tatridaṃ, kesi, saṇhapharusasmiṃ – iti kāyasucaritaṃ iti kāyasucaritassa vipāko, iti kāyaduccaritaṃ iti kāyaduccaritassa vipāko, iti vacīsucaritaṃ iti vacīsucaritassa vipāko, iti vacīduccaritaṃ iti vacīduccaritassa vipāko, iti manosucaritaṃ iti manosucaritassa vipāko, iti manoduccaritaṃ iti manoduccaritassa vipāko, iti devā, iti manussā, iti nirayo, iti tiracchānayoni, iti pettivisayo’’ti.
‘‘Herein, Kesi, regarding the gentle and harsh method: such is good bodily conduct, such is the result of good bodily conduct; such is bad bodily conduct, such is the result of bad bodily conduct; such is good verbal conduct, such is the result of good verbal conduct; such is bad verbal conduct, such is the result of bad verbal conduct; such is good mental conduct, such is the result of good mental conduct; such is bad mental conduct, such is the result of bad mental conduct; such are devas, such are humans; such is hell, such is the animal realm, such is the realm of hungry ghosts.’’
“Này Kesi, đây là cách nhẹ nhàng và nghiêm khắc: ‘Đây là thân làm việc thiện, đây là quả báo của thân làm việc thiện; đây là thân làm việc ác, đây là quả báo của thân làm việc ác; đây là lời nói thiện, đây là quả báo của lời nói thiện; đây là lời nói ác, đây là quả báo của lời nói ác; đây là ý nghĩ thiện, đây là quả báo của ý nghĩ thiện; đây là ý nghĩ ác, đây là quả báo của ý nghĩ ác; đây là chư thiên, đây là loài người; đây là địa ngục, đây là loài súc sanh, đây là cõi ngạ quỷ.’”
‘‘Sace te, bhante, purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, kinti naṃ bhagavā karotī’’ti?
"Bhante, if a person to be tamed does not respond to gentle training, nor to harsh training, nor to a combination of gentle and harsh training, what does the Blessed One do with him?"
“Bạch Thế Tôn, nếu người cần điều phục không chịu thuần hóa bằng cách nhẹ nhàng, không chịu thuần hóa bằng cách nghiêm khắc, không chịu thuần hóa bằng cả cách nhẹ nhàng lẫn nghiêm khắc, thì Thế Tôn làm gì với người đó?”
‘‘Sace me, kesi, purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, hanāmi naṃ, kesī’’ti.
"Kesi, if a person to be tamed does not respond to gentle training, nor to harsh training, nor to a combination of gentle and harsh training, I kill him, Kesi."
“Này Kesi, nếu người cần điều phục không chịu thuần hóa bằng cách nhẹ nhàng, không chịu thuần hóa bằng cách nghiêm khắc, không chịu thuần hóa bằng cả cách nhẹ nhàng lẫn nghiêm khắc, thì này Kesi, Ta giết người đó.”
‘‘Na kho, bhante, bhagavato pāṇātipāto kappati.
"Indeed, Bhante, killing living beings is not proper for the Blessed One.
“Bạch Thế Tôn, Thế Tôn không cho phép sát sanh.
Atha ca pana bhagavā evamāha – ‘hanāmi, naṃ kesī’’’ti!
Yet the Blessed One says, 'I kill him, Kesi!'"
Thế mà Thế Tôn lại nói: ‘Này Kesi, Ta giết người đó’!”
‘‘Saccaṃ, kesi!
"It is true, Kesi!
“Đúng vậy, này Kesi!
Na tathāgatassa pāṇātipāto kappati.
Killing living beings is not proper for a Tathāgata.
Chư Như Lai không cho phép sát sanh.
Api ca yo purisadammo saṇhena vinayaṃ na upeti, pharusena vinayaṃ na upeti, saṇhapharusena vinayaṃ na upeti, na taṃ tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññanti.
However, if a person to be tamed does not respond to gentle training, nor to harsh training, nor to a combination of gentle and harsh training, the Tathāgata does not consider him worthy of being spoken to or instructed, nor do wise fellow celibates consider him worthy of being spoken to or instructed.
Tuy nhiên, nếu người cần điều phục không chịu thuần hóa bằng cách nhẹ nhàng, không chịu thuần hóa bằng cách nghiêm khắc, không chịu thuần hóa bằng cả cách nhẹ nhàng lẫn nghiêm khắc, thì Như Lai không cho rằng người đó đáng được nói chuyện hay giáo huấn, và các vị đồng phạm hạnh có trí tuệ cũng không cho rằng người đó đáng được nói chuyện hay giáo huấn.
Vadho heso, kesi, ariyassa vinaye – yaṃ na tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī’’ti.
This, Kesi, is killing in the Noble Discipline – when the Tathāgata does not consider one worthy of being spoken to or instructed, nor do wise fellow celibates consider one worthy of being spoken to or instructed."
Này Kesi, trong giới luật của bậc Thánh, đó chính là sự giết hại – khi Như Lai không cho rằng người đó đáng được nói chuyện hay giáo huấn, và các vị đồng phạm hạnh có trí tuệ cũng không cho rằng người đó đáng được nói chuyện hay giáo huấn.”
‘‘So hi nūna, bhante, suhato hoti – yaṃ na tathāgato vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññati, nāpi viññū sabrahmacārī vattabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantīti.
"Then, Bhante, he is truly slain – when the Tathāgata does not consider him worthy of being spoken to or instructed, nor do wise fellow celibates consider him worthy of being spoken to or instructed.
“Bạch Thế Tôn, người đó chắc chắn đã bị giết hại – khi Như Lai không cho rằng người đó đáng được nói chuyện hay giáo huấn, và các vị đồng phạm hạnh có trí tuệ cũng không cho rằng người đó đáng được nói chuyện hay giáo huấn.
Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Excellent, Bhante! Excellent, Bhante!…pe… May the Blessed One remember me as a lay follower who has taken refuge for life, from this day forth."
Tuyệt diệu thay, bạch Thế Tôn! Tuyệt diệu thay, bạch Thế Tôn! … (lược) … Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy nhận con là một cận sự nam đã quy y trọn đời, kể từ hôm nay.”
Paṭhamaṃ.
First.
Bài kinh thứ nhất.
112. ‘‘Catūhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
112. "Monks, a good royal thoroughbred horse, endowed with four qualities, is worthy of a king, fit for a king, and is reckoned as a king's asset.
112. “Này các Tỳ-khưu, một con ngựa quý tộc của vua, có bốn yếu tố, thì xứng đáng với vua, thuộc về vua, được xem là một báu vật của vua.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn yếu tố nào?
Ajjavena, javena, khantiyā, soraccena – imehi kho, bhikkhave, catūhi aṅgehi samannāgato rañño bhadro assājānīyo rājāraho hoti, rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
With straightness, speed, patience, and gentleness – endowed with these four qualities, monks, a good royal thoroughbred horse is worthy of a king, fit for a king, and is reckoned as a king's asset.
Sự thẳng thắn, tốc độ, sự nhẫn nại, và sự dịu dàng – Này các Tỳ-khưu, một con ngựa quý tộc của vua, có bốn yếu tố này, thì xứng đáng với vua, thuộc về vua, được xem là một báu vật của vua.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
"Even so, monks, a bhikkhu endowed with four qualities is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world.
“Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có bốn pháp thì xứng đáng được cúng dường… (lược) … là phước điền vô thượng của thế gian.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Ajjavena, javena, khantiyā, soraccena – imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
With straightness, speed, patience, and gentleness – endowed with these four qualities, monks, a bhikkhu is worthy of offerings…pe… an unsurpassed field of merit for the world."
Sự thẳng thắn, tốc độ, sự nhẫn nại, và sự dịu dàng – Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có bốn pháp này thì xứng đáng được cúng dường… (lược) … là phước điền vô thượng của thế gian.”
Dutiyaṃ.
Second.
Bài kinh thứ hai.
113. ‘‘Cattārome, bhikkhave, bhadrā assājānīyā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
113. "Monks, there are these four excellent thoroughbred horses existing and found in the world.
113. “Này các Tỳ-khưu, có bốn loại ngựa quý tộc hiện hữu trên đời.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn loại nào?
Idha, bhikkhave, ekacco bhadro assājānīyo patodacchāyaṃ disvā saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ* paṭikaromī’ti!
Here, monks, a certain excellent thoroughbred horse, seeing the shadow of the goad, is agitated and experiences urgency – 'What task will the horse-trainer make me do today? How shall I respond to it?'
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có một con ngựa quý tộc, khi thấy bóng roi, liền giật mình, khởi lòng sợ hãi – ‘Hôm nay, người huấn luyện ngựa sẽ bắt ta làm gì? Ta phải làm gì để đáp lại?’
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo hoti.
Such an excellent thoroughbred horse, monks, is found here.
Này các Tỳ-khưu, một con ngựa quý tộc như vậy cũng có.
Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo bhadro assājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, monks, is the first excellent thoroughbred horse existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là con ngựa quý tộc thứ nhất hiện hữu trên đời.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo na heva kho patodacchāyaṃ disvā saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati, api ca kho lomavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ paṭikaromī’ti!
"Again, monks, a certain excellent thoroughbred horse, having not seen the shadow of the goad, is not agitated and does not experience urgency, but being pierced through the hair, he is agitated and experiences urgency – 'What task will the horse-trainer make me do today? How shall I respond to it?'
“Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, có một con ngựa quý tộc khác, không giật mình, không khởi lòng sợ hãi khi thấy bóng roi, nhưng khi bị roi chạm vào lông, liền giật mình, khởi lòng sợ hãi – ‘Hôm nay, người huấn luyện ngựa sẽ bắt ta làm gì? Ta phải làm gì để đáp lại?’
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo hoti.
Such an excellent thoroughbred horse, monks, is found here.
Này các Tỳ-khưu, một con ngựa quý tộc như vậy cũng có.
Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo bhadro assājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, monks, is the second excellent thoroughbred horse existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là con ngựa quý tộc thứ hai hiện hữu trên đời.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo na heva kho patodacchāyaṃ disvā saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati nāpi lomavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati, api ca kho cammavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ paṭikaromī’ti!
"Again, monks, a certain excellent thoroughbred horse, having not seen the shadow of the goad, is not agitated and does not experience urgency, nor being pierced through the hair, is he agitated and does not experience urgency, but being pierced through the hide, he is agitated and experiences urgency – 'What task will the horse-trainer make me do today? How shall I respond to it?'
“Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, có một con ngựa quý tộc khác, không giật mình, không khởi lòng sợ hãi khi thấy bóng roi, cũng không giật mình, không khởi lòng sợ hãi khi bị roi chạm vào lông, nhưng khi bị roi xuyên qua da, liền giật mình, khởi lòng sợ hãi – ‘Hôm nay, người huấn luyện ngựa sẽ bắt ta làm gì? Ta phải làm gì để đáp lại?’
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo hoti.
Such an excellent thoroughbred horse, monks, is found here.
Này các Tỳ-khưu, một con ngựa quý tộc như vậy cũng có.
Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo bhadro assājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, monks, is the third excellent thoroughbred horse existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là con ngựa quý tộc thứ ba hiện hữu trên đời.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo na heva kho patodacchāyaṃ disvā saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati nāpi lomavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati nāpi cammavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati, api ca kho aṭṭhivedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati – ‘kiṃ nu kho maṃ ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati, kimassāhaṃ paṭikaromī’ti!
“And further, bhikkhus, here a certain noble thoroughbred horse, seeing the shadow of the goad, is not stirred and does not feel agitation; nor, being pierced through the hair, is he stirred and does not feel agitation; nor, being pierced through the skin, is he stirred and does not feel agitation. But, being pierced through the bone, he is stirred and feels agitation – ‘What will the horse-trainer make me do today? How shall I respond to him?’
“Hơn nữa, này các Tỳ-khưu, có một con ngựa quý tộc khác, không giật mình, không khởi lòng sợ hãi khi thấy bóng roi, cũng không giật mình, không khởi lòng sợ hãi khi bị roi chạm vào lông, cũng không giật mình, không khởi lòng sợ hãi khi bị roi xuyên qua da, nhưng khi bị roi xuyên qua xương, liền giật mình, khởi lòng sợ hãi – ‘Hôm nay, người huấn luyện ngựa sẽ bắt ta làm gì? Ta phải làm gì để đáp lại?’
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro assājānīyo hoti.
Such a noble thoroughbred horse is found here, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, một con ngựa quý tộc như vậy cũng có.
Ayaṃ, bhikkhave, catuttho bhadro assājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, bhikkhus, is the fourth noble thoroughbred horse existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là con ngựa quý tộc thứ tư hiện hữu trên đời.
Ime kho, bhikkhave, cattāro bhadrā assājānīyā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
These, bhikkhus, are the four noble thoroughbred horses existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn loại ngựa quý tộc hiện hữu trên đời.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, cattārome bhadrā purisājānīyā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
“Just so, bhikkhus, there are these four noble thoroughbred persons existing and found in the world.
“Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, có bốn loại người quý tộc hiện hữu trên đời.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn loại nào?
Idha, bhikkhave, ekacco bhadro purisājānīyo suṇāti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā dukkhito vā kālaṅkato* vā’ti.
Here, bhikkhus, a certain noble thoroughbred person hears: ‘In such and such a village or town, a woman or a man is afflicted or has passed away.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, có một người quý tộc, nghe nói: ‘Ở làng nọ hay thị trấn nọ, một người phụ nữ hay một người đàn ông đã đau khổ hoặc đã qua đời’.
So tena saṃvijjati, saṃvegaṃ āpajjati.
He is stirred by that, he feels agitation.
Vị ấy cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách.
Saṃviggo yoniso padahati.
Agitated, he exerts himself wisely.
Khi đã chấn động, vị ấy tinh tấn một cách đúng đắn.
Pahitatto kāyena ceva paramasaccaṃ* sacchikaroti, paññāya ca ativijjha passati.
Having exerted himself, he realizes the ultimate truth with his body and penetrates it with wisdom, seeing it.
Với tâm đã tinh tấn, vị ấy tự thân chứng ngộ chân lý tối thượng, và với tuệ quán thấu suốt.
Seyyathāpi so, bhikkhave, bhadro assājānīyo patodacchāyaṃ disvā saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ bhadraṃ purisājānīyaṃ vadāmi.
Just as that noble thoroughbred horse, bhikkhus, seeing the shadow of the goad, is stirred and feels agitation; I say, bhikkhus, that this noble thoroughbred person is comparable to that.
Này các Tỳ-khưu, ví như con ngựa thuần chủng tốt kia, khi thấy bóng roi thì cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Ta nói về người thuần chủng tốt này.
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo hoti.
Such a noble thoroughbred person is found here, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, có một người thuần chủng tốt như vậy ở đây.
Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo bhadro purisājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, bhikkhus, is the first noble thoroughbred person existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là người thuần chủng tốt thứ nhất hiện hữu, có mặt trên đời.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo na heva kho suṇāti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā dukkhito vā kālaṅkato vā’ti, api ca kho sāmaṃ passati itthiṃ vā purisaṃ vā dukkhitaṃ vā kālaṅkataṃ vā.
“And further, bhikkhus, here a certain noble thoroughbred person does not hear: ‘In such and such a village or town, a woman or a man is afflicted or has passed away,’ but he himself sees a woman or a man afflicted or passed away.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây, một người thuần chủng tốt không nghe rằng: ‘Ở làng kia hay thị trấn kia, có người phụ nữ hay người đàn ông đang đau khổ hoặc đã qua đời’, mà tự thân thấy một người phụ nữ hay người đàn ông đang đau khổ hoặc đã qua đời.
So tena saṃvijjati, saṃvegaṃ āpajjati.
He is stirred by that, he feels agitation.
Vị ấy cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách.
Saṃviggo yoniso padahati.
Agitated, he exerts himself wisely.
Khi đã chấn động, vị ấy tinh tấn một cách đúng đắn.
Pahitatto kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca ativijjha passati.
Having exerted himself, he realizes the ultimate truth with his body and penetrates it with wisdom, seeing it.
Với tâm đã tinh tấn, vị ấy tự thân chứng ngộ chân lý tối thượng, và với tuệ quán thấu suốt.
Seyyathāpi so, bhikkhave, bhadro assājānīyo lomavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ bhadraṃ purisājānīyaṃ vadāmi.
Just as that noble thoroughbred horse, bhikkhus, being pierced through the hair, is stirred and feels agitation; I say, bhikkhus, that this noble thoroughbred person is comparable to that.
Này các Tỳ-khưu, ví như con ngựa thuần chủng tốt kia, khi bị roi đâm vào lông thì cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Ta nói về người thuần chủng tốt này.
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo hoti.
Such a noble thoroughbred person is found here, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, có một người thuần chủng tốt như vậy ở đây.
Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo bhadro purisājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, bhikkhus, is the second noble thoroughbred person existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là người thuần chủng tốt thứ hai hiện hữu, có mặt trên đời.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo na heva kho suṇāti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā dukkhito vā kālaṅkato vā’ti, nāpi sāmaṃ passati itthiṃ vā purisaṃ vā dukkhitaṃ vā kālaṅkataṃ vā, api ca khvassa ñāti vā sālohito vā dukkhito vā hoti kālaṅkato vā.
“And further, bhikkhus, here a certain noble thoroughbred person does not hear: ‘In such and such a village or town, a woman or a man is afflicted or has passed away,’ nor does he himself see a woman or a man afflicted or passed away, but a relative or kinsman of his is afflicted or has passed away.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây, một người thuần chủng tốt không nghe rằng: ‘Ở làng kia hay thị trấn kia, có người phụ nữ hay người đàn ông đang đau khổ hoặc đã qua đời’, cũng không tự thân thấy một người phụ nữ hay người đàn ông đang đau khổ hoặc đã qua đời, nhưng một người thân hay bà con của vị ấy đang đau khổ hoặc đã qua đời.
So tena saṃvijjati, saṃvegaṃ āpajjati.
He is stirred by that, he feels agitation.
Vị ấy cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách.
Saṃviggo yoniso padahati.
Agitated, he exerts himself wisely.
Khi đã chấn động, vị ấy tinh tấn một cách đúng đắn.
Pahitatto kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca ativijjha passati.
Having exerted himself, he realizes the ultimate truth with his body and penetrates it with wisdom, seeing it.
Với tâm đã tinh tấn, vị ấy tự thân chứng ngộ chân lý tối thượng, và với tuệ quán thấu suốt.
Seyyathāpi so, bhikkhave, bhadro assājānīyo cammavedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ bhadraṃ purisājānīyaṃ vadāmi.
Just as that noble thoroughbred horse, bhikkhus, being pierced through the skin, is stirred and feels agitation; I say, bhikkhus, that this noble thoroughbred person is comparable to that.
Này các Tỳ-khưu, ví như con ngựa thuần chủng tốt kia, khi bị roi đâm xuyên da thì cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Ta nói về người thuần chủng tốt này.
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo hoti.
Such a noble thoroughbred person is found here, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, có một người thuần chủng tốt như vậy ở đây.
Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo bhadro purisājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, bhikkhus, is the third noble thoroughbred person existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là người thuần chủng tốt thứ ba hiện hữu, có mặt trên đời.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo na heva kho suṇāti – ‘amukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā dukkhito vā kālaṅkato vā’ti, nāpi sāmaṃ passati itthiṃ vā purisaṃ vā dukkhitaṃ vā kālaṅkataṃ vā, nāpissa ñāti vā sālohito vā dukkhito vā hoti kālaṅkato vā, api ca kho sāmaññeva phuṭṭho hoti sārīrikāhi vedanāhi dukkhāhi tibbāhi* kharāhi kaṭukāhi asātāhi amanāpāhi pāṇaharāhi.
“Again, bhikkhus, here a certain excellent man of noble breed does not hear: ‘In such and such a village or town, a woman or a man is afflicted or has died,’ nor does he himself see a woman or a man afflicted or dead, nor does his relative or kinsman become afflicted or die. But he himself is afflicted by bodily feelings that are painful, sharp, severe, bitter, disagreeable, unpleasant, and life-threatening.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây, một người thuần chủng tốt không nghe rằng: ‘Ở làng kia hay thị trấn kia, có người phụ nữ hay người đàn ông đang đau khổ hoặc đã qua đời’, cũng không tự thân thấy một người phụ nữ hay người đàn ông đang đau khổ hoặc đã qua đời, cũng không có người thân hay bà con của vị ấy đang đau khổ hoặc đã qua đời, nhưng tự thân vị ấy bị chạm phải những cảm thọ thân thể đau khổ, mãnh liệt, dữ dội, cay đắng, không vừa ý, không vừa lòng, có thể đoạt mạng.
So tena saṃvijjati, saṃvegaṃ āpajjati.
He is stirred by that, he experiences spiritual urgency.
Vị ấy cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách.
Saṃviggo yoniso padahati.
Being stirred, he strives wisely.
Khi đã chấn động, vị ấy tinh tấn một cách đúng đắn.
Pahitatto kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca ativijjha passati.
Having exerted himself, he realizes the ultimate truth with his body and sees it by penetrating with wisdom.
Với tâm đã tinh tấn, vị ấy tự thân chứng ngộ chân lý tối thượng, và với tuệ quán thấu suốt.
Seyyathāpi so, bhikkhave, bhadro assājānīyo aṭṭhivedhaviddho saṃvijjati saṃvegaṃ āpajjati; tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ bhadraṃ purisājānīyaṃ vadāmi.
Just as, bhikkhus, that excellent horse of noble breed, pierced to the bone, is stirred and experiences spiritual urgency; similarly, bhikkhus, I say this excellent man of noble breed is like that.
Này các Tỳ-khưu, ví như con ngựa thuần chủng tốt kia, khi bị roi đâm xuyên xương thì cảm thấy chấn động, cảm thấy sự cấp bách; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Ta nói về người thuần chủng tốt này.
Evarūpopi, bhikkhave, idhekacco bhadro purisājānīyo hoti.
Such a certain excellent man of noble breed exists here, bhikkhus.
Này các Tỳ-khưu, có một người thuần chủng tốt như vậy ở đây.
Ayaṃ, bhikkhave, catuttho bhadro purisājānīyo santo saṃvijjamāno lokasmiṃ.
This, bhikkhus, is the fourth excellent man of noble breed existing and found in the world.
Này các Tỳ-khưu, đây là người thuần chủng tốt thứ tư hiện hữu, có mặt trên đời.
Ime kho, bhikkhave, cattāro bhadrā purisājānīyā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These, bhikkhus, are the four excellent men of noble breed existing and found in the world.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn người thuần chủng tốt hiện hữu, có mặt trên đời.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài kinh thứ ba.
114. ‘‘Catūhi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
114. “Bhikkhus, endowed with four qualities, a king’s elephant is worthy of a king, fit for a king, and is reckoned as a royal limb.
114. “Này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua, được đầy đủ bốn chi phần, xứng đáng với vua, là tài sản của vua, được xem là một chi phần của vua.
Katamehi catūhi?
With which four?
Thế nào là bốn chi phần?
Idha, bhikkhave, rañño nāgo sotā ca hoti, hantā ca, khantā ca, gantā ca.
Here, bhikkhus, a king’s elephant is a listener, a striker, an endurer, and a goer.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, voi chúa của vua là người biết lắng nghe, là người tấn công, là người chịu đựng, và là người tiến bước.
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo sotā hoti?
“And how, bhikkhus, is a king’s elephant a listener?
“Và này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người biết lắng nghe như thế nào?
Idha, bhikkhave, rañño nāgo yamenaṃ hatthidammasārathi kāraṇaṃ kāreti – yadi vā katapubbaṃ yadi vā akatapubbaṃ – taṃ aṭṭhiṃ katvā* manasi katvā sabbacetasā* samannāharitvā ohitasoto suṇāti.
Here, bhikkhus, when the elephant trainer instructs the king’s elephant in a task—whether it has been done before or not—it listens attentively, taking it to heart, paying attention, and concentrating with its whole mind.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, voi chúa của vua lắng nghe với tâm chú ý, ghi nhớ, tập trung toàn bộ tâm ý, lắng tai nghe những gì người huấn luyện voi sai bảo, dù là việc đã làm trước đây hay chưa từng làm.
Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo sotā hoti.
That is how, bhikkhus, a king’s elephant is a listener.
Này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người biết lắng nghe như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo hantā hoti?
“And how, bhikkhus, is a king’s elephant a striker?
“Và này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người tấn công như thế nào?
Idha, bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato hatthimpi hanati, hatthāruhampi hanati, assampi hanati, assāruhampi hanati, rathampi hanati, rathikampi hanati, pattikampi hanati.
Here, bhikkhus, a king’s elephant, having gone into battle, strikes elephants, strikes elephant-riders, strikes horses, strikes horse-riders, strikes chariots, strikes chariot-warriors, strikes foot soldiers.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, voi chúa của vua khi ra trận thì tấn công cả voi, tấn công cả người cưỡi voi, tấn công cả ngựa, tấn công cả người cưỡi ngựa, tấn công cả xe, tấn công cả người điều khiển xe, tấn công cả bộ binh.
Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo hantā hoti.
That is how, bhikkhus, a king’s elephant is a striker.
Này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người tấn công như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti?
“And how, bhikkhus, is a king’s elephant an endurer?
“Và này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người chịu đựng như thế nào?
Idha bhikkhave, rañño nāgo saṅgāmagato khamo hoti sattippahārānaṃ asippahārānaṃ usuppahārānaṃ pharasuppahārānaṃ* bheripaṇavasaṅkhatiṇavaninnādasaddānaṃ.
Here, bhikkhus, a king’s elephant, having gone into battle, is able to endure spear-thrusts, sword-blows, arrow-shots, axe-blows, and the sounds of drums, kettledrums, conches, and tom-toms.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, voi chúa của vua khi ra trận thì chịu đựng được những cú đâm của giáo, những cú chém của kiếm, những mũi tên, những cú bổ của rìu, những âm thanh ồn ào của trống, kèn, và tù và.
Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo khantā hoti.
That is how, bhikkhus, a king’s elephant is an endurer.
Này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người chịu đựng như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti?
“And how, bhikkhus, is a king’s elephant a goer?
“Và này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người tiến bước như thế nào?
Idha, bhikkhave, rañño nāgo yamenaṃ hatthidammasārathi disaṃ peseti – yadi vā gatapubbaṃ yadi vā agatapubbaṃ – taṃ khippameva gantā hoti.
Here, bhikkhus, when the elephant trainer sends the king’s elephant in a direction—whether it has been to that direction before or not—it quickly goes there.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, voi chúa của vua, khi người huấn luyện voi sai đến một phương hướng nào đó, dù là nơi đã từng đến hay chưa từng đến, thì lập tức tiến bước đến đó.
Evaṃ kho, bhikkhave, rañño nāgo gantā hoti.
That is how, bhikkhus, a king’s elephant is a goer.
Này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua là người tiến bước như vậy.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi aṅgehi samannāgato rañño nāgo rājāraho hoti rājabhoggo, rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
Endowed with these four qualities, bhikkhus, a king’s elephant is worthy of a king, fit for a king, and is reckoned as a royal limb.
Này các Tỳ-khưu, voi chúa của vua, được đầy đủ bốn chi phần này, xứng đáng với vua, là tài sản của vua, được xem là một chi phần của vua.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti …pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
“Even so, bhikkhus, a bhikkhu endowed with four qualities is worthy of offerings …pe… an unsurpassed field of merit for the world.
“Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu được đầy đủ bốn pháp thì xứng đáng được cúng dường… (lặp lại như trên)… là ruộng phước vô thượng của thế gian.
Katamehi catūhi?
With which four?
Thế nào là bốn pháp?
Idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti, hantā ca, khantā ca, gantā ca.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is a listener, a striker, an endurer, and a goer.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu là người biết lắng nghe, là người tấn công, là người chịu đựng, và là người tiến bước.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti?
“And how, bhikkhus, is a bhikkhu a listener?
“Và này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu là người biết lắng nghe như thế nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aṭṭhiṃ katvā manasi katvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti.
Here, bhikkhus, when the Dhamma and Vinaya proclaimed by the Tathāgata is being taught, the bhikkhu listens attentively, taking it to heart, paying attention, and concentrating with his whole mind.
Này các Tỳ-khưu, ở đây, khi Pháp và Luật do Như Lai tuyên thuyết được giảng dạy, Tỳ-khưu lắng nghe Pháp với tâm chú ý, ghi nhớ, tập trung toàn bộ tâm ý, lắng tai nghe.
Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sotā hoti.
That is how, bhikkhus, a bhikkhu is a listener.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu là người biết lắng nghe như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti?
“And how, bhikkhus, is a bhikkhu a striker?
“Và này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu là người tấn công như thế nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti (hanati)* byantīkaroti anabhāvaṃ gameti, uppannaṃ byāpādavitakkaṃ…pe… uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ…pe… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti hanati byantīkaroti anabhāvaṃ gameti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu does not tolerate arisen sensual thoughts, but abandons them, dispels them, makes an end of them, and brings them to an end. He does not tolerate arisen thoughts of ill-will… He does not tolerate arisen thoughts of harm… He does not tolerate, but abandons, dispels, makes an end of, and brings to an end any evil unwholesome states that have arisen.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu không dung dưỡng dục tầm đã khởi lên, mà từ bỏ, xua tan, tiêu diệt, khiến nó không còn tồn tại nữa. Tương tự, đối với sân tầm đã khởi lên… (v.v.) … đối với hại tầm đã khởi lên… (v.v.) … đối với các pháp bất thiện, ác đã khởi lên, vị ấy không dung dưỡng, mà từ bỏ, xua tan, tiêu diệt, khiến chúng không còn tồn tại nữa.
Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu hantā hoti.
In this way, bhikkhus, a bhikkhu is a slayer.
Này các Tỳ-khưu, như vậy một Tỳ-khưu là kẻ tiêu diệt.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti?
“And how, bhikkhus, is a bhikkhu a patient one?
“Và này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu là người kiên nhẫn như thế nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu khamo hoti sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu is patient with cold, heat, hunger, thirst, the touch of flies, mosquitoes, wind, sun, and creeping things; with ill-spoken, ill-approached words; and with arisen bodily feelings that are painful, sharp, severe, acute, disagreeable, unpleasant, and life-threatening.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu kiên nhẫn chịu đựng lạnh, nóng, đói, khát, sự xúc chạm của ruồi, muỗi, gió, nắng, rắn rết; những lời nói thô tục, không đẹp lòng; những cảm thọ khổ đau về thân thể đã khởi lên, gay gắt, khắc nghiệt, nhức nhối, không dễ chịu, không vừa ý, có thể đoạt mạng sống.
Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu khantā hoti.
In this way, bhikkhus, a bhikkhu is a patient one.
Này các Tỳ-khưu, như vậy một Tỳ-khưu là người kiên nhẫn.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti?
“And how, bhikkhus, is a bhikkhu a goer?
“Và này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu là người đi đến như thế nào?
Idha, bhikkhave, bhikkhu yāyaṃ disā agatapubbā iminā dīghena addhunā yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ, taṃ khippaññeva gantā hoti.
Here, bhikkhus, a bhikkhu quickly goes to that direction which has not been gone to before through this long journey, namely, the calming of all formations, the relinquishing of all acquisitions, the destruction of craving, dispassion, cessation, Nibbāna.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu nhanh chóng đi đến phương hướng chưa từng đến trong suốt chặng đường dài này, đó là sự an tịnh tất cả các hành, sự từ bỏ tất cả các thủ, sự đoạn diệt khát ái, sự ly tham, sự đoạn diệt, Niết-bàn.
Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu gantā hoti.
In this way, bhikkhus, a bhikkhu is a goer.
Này các Tỳ-khưu, như vậy một Tỳ-khưu là người đi đến.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’’ti.
Bhikkhus, a bhikkhu endowed with these four qualities is worthy of offerings… worthy of hospitality… an unsurpassed field of merit for the world.”
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đầy đủ bốn pháp này là bậc đáng cúng dường… (v.v.) … là ruộng phước vô thượng của thế gian.”
Catutthaṃ.
Fourth.
Thứ tư.
115. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, ṭhānāni.
“Bhikkhus, there are these four positions.
115. “Này các Tỳ-khưu, có bốn vị trí này.
Katamāni cattāri?
Which four?
Bốn vị trí nào?
Atthi, bhikkhave, ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ anatthāya saṃvattati.
There is, bhikkhus, a position that is unpleasant to do; and doing it leads to harm.
Này các Tỳ-khưu, có một vị trí không vừa ý để làm; và khi được làm, nó dẫn đến bất lợi.
Atthi, bhikkhave, ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ atthāya saṃvattati.
There is, bhikkhus, a position that is unpleasant to do; and doing it leads to benefit.
Này các Tỳ-khưu, có một vị trí không vừa ý để làm; và khi được làm, nó dẫn đến lợi ích.
Atthi, bhikkhave, ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ anatthāya saṃvattati.
There is, bhikkhus, a position that is pleasant to do; and doing it leads to harm.
Này các Tỳ-khưu, có một vị trí vừa ý để làm; và khi được làm, nó dẫn đến bất lợi.
Atthi, bhikkhave, ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ atthāya saṃvattati.
There is, bhikkhus, a position that is pleasant to do; and doing it leads to benefit.
Này các Tỳ-khưu, có một vị trí vừa ý để làm; và khi được làm, nó dẫn đến lợi ích.
‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ* ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ anatthāya saṃvattati – idaṃ, bhikkhave, ṭhānaṃ ubhayeneva na kattabbaṃ maññati* .
“Among these, bhikkhus, that position which is unpleasant to do and doing it leads to harm—this position, bhikkhus, one should not do in either way.
“Trong số đó, này các Tỳ-khưu, vị trí không vừa ý để làm, và khi được làm, nó dẫn đến bất lợi – vị trí này, này các Tỳ-khưu, được xem là không nên làm bằng cả hai cách.
Yampidaṃ* ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; imināpi naṃ* na kattabbaṃ maññati.
That position which is unpleasant to do—one should not do it.
Vị trí không vừa ý để làm, vị trí này cũng được xem là không nên làm.
Yampidaṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ anatthāya saṃvattati; imināpi naṃ* na kattabbaṃ maññati.
That position which, when done, leads to harm—one should not do it.
Vị trí mà khi được làm, nó dẫn đến bất lợi, vị trí này cũng được xem là không nên làm.
Idaṃ, bhikkhave, ṭhānaṃ ubhayeneva na kattabbaṃ maññati.
This position, bhikkhus, one should not do in either way.
Vị trí này, này các Tỳ-khưu, được xem là không nên làm bằng cả hai cách.
‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ atthāya saṃvattati – imasmiṃ, bhikkhave, ṭhāne bālo ca paṇḍito ca veditabbo purisathāme purisavīriye purisaparakkame.
“Among these, bhikkhus, that position which is unpleasant to do, and doing it leads to benefit—in this position, bhikkhus, the fool and the wise person are to be known by their manly strength, manly vigor, manly effort.
“Trong số đó, này các Tỳ-khưu, vị trí không vừa ý để làm, và khi được làm, nó dẫn đến lợi ích – trong vị trí này, này các Tỳ-khưu, người ngu và người trí được nhận biết qua sức mạnh của con người, nghị lực của con người, nỗ lực của con người.
Na, bhikkhave, bālo iti paṭisañcikkhati – ‘kiñcāpi kho idaṃ ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; atha carahidaṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ atthāya saṃvattatī’ti.
The fool, bhikkhus, does not reflect thus: ‘Although this position is unpleasant to do, yet doing this position leads to benefit.’
Này các Tỳ-khưu, người ngu không suy xét như vầy: ‘Mặc dù vị trí này không vừa ý để làm; nhưng khi được làm, nó sẽ dẫn đến lợi ích.’
So taṃ ṭhānaṃ na karoti.
So he does not do that position.
Người ấy không làm vị trí đó.
Tassa taṃ ṭhānaṃ akayiramānaṃ anatthāya saṃvattati.
For him, that position, not being done, leads to harm.
Khi vị trí đó không được làm, nó dẫn đến bất lợi cho người ấy.
Paṇḍito ca kho, bhikkhave, iti paṭisañcikkhati – ‘kiñcāpi kho idaṃ ṭhānaṃ amanāpaṃ kātuṃ; atha carahidaṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ atthāya saṃvattatī’ti.
But the wise person, bhikkhus, reflects thus: ‘Although this position is unpleasant to do, yet doing this position leads to benefit.’
Còn người trí, này các Tỳ-khưu, suy xét như vầy: ‘Mặc dù vị trí này không vừa ý để làm; nhưng khi được làm, nó sẽ dẫn đến lợi ích.’
So taṃ ṭhānaṃ karoti.
So he does that position.
Người ấy làm vị trí đó.
Tassa taṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ atthāya saṃvattati.
For him, that position, being done, leads to benefit.
Khi vị trí đó được làm, nó dẫn đến lợi ích cho người ấy.
‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ* ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ; tañca kayiramānaṃ anatthāya saṃvattati – imasmimpi, bhikkhave, ṭhāne bālo ca paṇḍito ca veditabbo purisathāme purisavīriye purisaparakkame.
“Among these, bhikkhus, that position which is pleasant to do, and doing it leads to harm—in this position too, bhikkhus, the fool and the wise person are to be known by their manly strength, manly vigor, manly effort.
“Trong số đó, này các Tỳ-khưu, vị trí vừa ý để làm, và khi được làm, nó dẫn đến bất lợi – trong vị trí này, này các Tỳ-khưu, người ngu và người trí cũng được nhận biết qua sức mạnh của con người, nghị lực của con người, nỗ lực của con người.
Na, bhikkhave, bālo iti paṭisañcikkhati – ‘kiñcāpi kho idaṃ ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ; atha carahidaṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ anatthāya saṃvattatī’ti.
Monks, the fool does not reflect thus: ‘Although this action is pleasant to do, yet, this action, if done, leads to harm.’
Này các Tỳ-khưu, người ngu không suy xét như vầy: ‘Mặc dù vị trí này vừa ý để làm; nhưng khi được làm, nó sẽ dẫn đến bất lợi.’
So taṃ ṭhānaṃ karoti.
He performs that action.
Người ấy làm vị trí đó.
Tassa taṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ anatthāya saṃvattati.
That action, when performed by him, leads to harm.
Khi vị trí đó được làm, nó dẫn đến bất lợi cho người ấy.
Paṇḍito ca kho, bhikkhave, iti paṭisañcikkhati – ‘kiñcāpi kho idaṃ ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ; atha carahidaṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ anatthāya saṃvattatī’ti.
But the wise person, monks, reflects thus: ‘Although this action is pleasant to do, yet, this action, if done, leads to harm.’
Còn người trí, này các Tỳ-khưu, suy xét như vầy: ‘Mặc dù vị trí này vừa ý để làm; nhưng khi được làm, nó sẽ dẫn đến bất lợi.’
So taṃ ṭhānaṃ na karoti.
He does not perform that action.
Người ấy không làm vị trí đó.
Tassa taṃ ṭhānaṃ akayiramānaṃ atthāya saṃvattati.
That action, when not performed by him, leads to benefit.
Khi vị trí đó không được làm, nó dẫn đến lợi ích cho người ấy.
‘‘Tatra, bhikkhave, yamidaṃ ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ, tañca kayiramānaṃ atthāya saṃvattati – idaṃ, bhikkhave, ṭhānaṃ ubhayeneva kattabbaṃ maññati.
“Here, monks, there is an action that is pleasant to do, and when performed, it leads to benefit—this action, monks, one considers to be done in both ways.
“Trong số đó, này các Tỳ-khưu, vị trí vừa ý để làm, và khi được làm, nó dẫn đến lợi ích – vị trí này, này các Tỳ-khưu, được xem là nên làm bằng cả hai cách.
Yampidaṃ ṭhānaṃ manāpaṃ kātuṃ, imināpi naṃ kattabbaṃ maññati; yampidaṃ ṭhānaṃ kayiramānaṃ atthāya saṃvattati, imināpi naṃ kattabbaṃ maññati.
That which is pleasant to do, by this also one considers it to be done; that which, when performed, leads to benefit, by this also one considers it to be done.
Vị trí vừa ý để làm, vị trí này cũng được xem là nên làm; vị trí mà khi được làm, nó dẫn đến lợi ích, vị trí này cũng được xem là nên làm.
Idaṃ, bhikkhave, ṭhānaṃ ubhayeneva kattabbaṃ maññati.
This action, monks, one considers to be done in both ways.
Vị trí này, này các Tỳ-khưu, được xem là nên làm bằng cả hai cách.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri ṭhānānī’’ti.
These, monks, are the four situations.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn vị trí.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
116. ‘‘Catūhi, bhikkhave, ṭhānehi appamādo karaṇīyo.
116. “Monks, heedfulness should be practiced in four situations.
116. “Này các Tỳ-khưu, cần phải không phóng dật trong bốn vị trí.
Katamehi catūhi?
In which four?
Bốn vị trí nào?
Kāyaduccaritaṃ, bhikkhave, pajahatha, kāyasucaritaṃ bhāvetha; tattha ca mā pamādattha.
Monks, abandon misconduct in body, develop good conduct in body; and do not be heedless in that.
Này các Tỳ-khưu, hãy từ bỏ thân ác hạnh, hãy tu tập thân thiện hạnh; và đừng phóng dật trong điều đó.
Vacīduccaritaṃ, bhikkhave, pajahatha, vacīsucaritaṃ bhāvetha; tattha ca mā pamādattha.
Monks, abandon misconduct in speech, develop good conduct in speech; and do not be heedless in that.
Này các Tỳ-khưu, hãy từ bỏ khẩu ác hạnh, hãy tu tập khẩu thiện hạnh; và đừng phóng dật trong điều đó.
Manoduccaritaṃ, bhikkhave, pajahatha, manosucaritaṃ bhāvetha; tattha ca mā pamādattha.
Monks, abandon misconduct in mind, develop good conduct in mind; and do not be heedless in that.
Này các Tỳ-khưu, hãy từ bỏ ý ác hạnh, hãy tu tập ý thiện hạnh; và đừng phóng dật trong điều đó.
Micchādiṭṭhiṃ, bhikkhave, pajahatha, sammādiṭṭhiṃ bhāvetha; tattha ca mā pamādattha.
Monks, abandon wrong view, develop right view; and do not be heedless in that.
Này các Tỳ-khưu, hãy từ bỏ tà kiến, hãy tu tập chánh kiến; và đừng phóng dật trong điều đó.
117. ‘‘Catūsu, bhikkhave, ṭhānesu attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo.
117. “Monks, in four situations, heedfulness, mindfulness, and the guarding of the mind should be practiced with regard to oneself.
117. “Này các Tỳ-khưu, trong bốn vị trí, cần phải không phóng dật, chánh niệm, bảo vệ tâm bằng chính bản thân mình.
Katamesu catūsu?
In which four?
Bốn vị trí nào?
‘Mā me rajanīyesu dhammesu cittaṃ rajjī’ti attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo; ‘mā me dosanīyesu dhammesu cittaṃ dussī’ti attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo; ‘mā me mohanīyesu dhammesu cittaṃ muyhī’ti attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo; ‘mā me madanīyesu dhammesu cittaṃ majjī’ti attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo.
‘May my mind not be stained by things that stain’—heedfulness, mindfulness, and the guarding of the mind should be practiced with regard to oneself; ‘may my mind not be corrupted by things that corrupt’—heedfulness, mindfulness, and the guarding of the mind should be practiced with regard to oneself; ‘may my mind not be deluded by things that delude’—heedfulness, mindfulness, and the guarding of the mind should be practiced with regard to oneself; ‘may my mind not be intoxicated by things that intoxicate’—heedfulness, mindfulness, and the guarding of the mind should be practiced with regard to oneself.
‘Ước gì tâm tôi không bị tham đắm trong các pháp khả ái’, cần phải không phóng dật, chánh niệm, bảo vệ tâm bằng chính bản thân mình; ‘Ước gì tâm tôi không bị sân hận trong các pháp khả sân’, cần phải không phóng dật, chánh niệm, bảo vệ tâm bằng chính bản thân mình; ‘Ước gì tâm tôi không bị si mê trong các pháp khả si’, cần phải không phóng dật, chánh niệm, bảo vệ tâm bằng chính bản thân mình; ‘Ước gì tâm tôi không bị kiêu mạn trong các pháp khả kiêu mạn’, cần phải không phóng dật, chánh niệm, bảo vệ tâm bằng chính bản thân mình.
‘‘Yato kho, bhikkhave, bhikkhuno rajanīyesu dhammesu cittaṃ na rajjati vītarāgattā, dosanīyesu dhammesu cittaṃ na dussati vītadosattā, mohanīyesu dhammesu cittaṃ na muyhati vītamohattā, madanīyesu dhammesu cittaṃ na majjati vītamadattā, so na chambhati na kampati na vedhati na santāsaṃ āpajjati, na ca pana samaṇavacanahetupi gacchatī’’ti.
“When, monks, a bhikkhu’s mind is not stained by things that stain, due to the absence of lust; his mind is not corrupted by things that corrupt, due to the absence of hatred; his mind is not deluded by things that delude, due to the absence of delusion; his mind is not intoxicated by things that intoxicate, due to the absence of intoxication—then he is not startled, not shaken, not agitated, does not fall into terror, and does not even go by the word of a recluse.”
“Này chư Tỳ-khưu, khi tâm của một Tỳ-khưu không còn tham đắm vào các pháp đáng tham đắm vì đã ly tham, không còn sân hận vào các pháp đáng sân hận vì đã ly sân, không còn si mê vào các pháp đáng si mê vì đã ly si, không còn kiêu mạn vào các pháp đáng kiêu mạn vì đã ly mạn, thì vị ấy không run sợ, không rúng động, không nao núng, không kinh hãi, và cũng không bị dẫn dắt bởi lời nói của các Sa-môn khác.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Bài kinh thứ bảy.
118. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, saddhassa kulaputtassa dassanīyāni saṃvejanīyāni ṭhānāni.
118. “Monks, these are four places that should be seen and are inspiring to a faithful young man of good family.
118. “Này chư Tỳ-khưu, có bốn nơi đáng chiêm ngưỡng và đáng xúc động cho một thiện nam tử có đức tin.
Katamāni cattāri?
Which four?
Thế nào là bốn?
‘Idha tathāgato jāto’ti, bhikkhave, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ.
‘Here the Tathāgata was born’—this, monks, is a place that should be seen and is inspiring to a faithful young man of good family.
‘Tại nơi đây, Đức Như Lai đã đản sinh’, này chư Tỳ-khưu, là một nơi đáng chiêm ngưỡng và đáng xúc động cho một thiện nam tử có đức tin.
‘Idha tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti, bhikkhave, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ.
‘Here the Tathāgata attained unsurpassed perfect self-awakening’—this, monks, is a place that should be seen and is inspiring to a faithful young man of good family.
‘Tại nơi đây, Đức Như Lai đã chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác’, này chư Tỳ-khưu, là một nơi đáng chiêm ngưỡng và đáng xúc động cho một thiện nam tử có đức tin.
‘Idha tathāgato anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattesī’ti, bhikkhave, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ.
‘Here the Tathāgata set in motion the unsurpassed Wheel of Dhamma’—this, monks, is a place that should be seen and is inspiring to a faithful young man of good family.
‘Tại nơi đây, Đức Như Lai đã chuyển Vô Thượng Pháp Luân’, này chư Tỳ-khưu, là một nơi đáng chiêm ngưỡng và đáng xúc động cho một thiện nam tử có đức tin.
‘Idha tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbuto’ti, bhikkhave, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ.
‘Here the Tathāgata attained parinibbāna in the Nibbāna-element without any remainder of clinging’—this, monks, is a place that should be seen and is inspiring to a faithful young man of good family.
‘Tại nơi đây, Đức Như Lai đã nhập Vô Dư Niết-bàn giới’, này chư Tỳ-khưu, là một nơi đáng chiêm ngưỡng và đáng xúc động cho một thiện nam tử có đức tin.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri saddhassa kulaputtassa dassanīyāni saṃvejanīyāni ṭhānānī’’ti.
Indeed, bhikkhus, these are the four places that are inspiring and conducive to spiritual urgency for a faithful son of good family.”
Này chư Tỳ-khưu, đây là bốn nơi đáng chiêm ngưỡng và đáng xúc động cho một thiện nam tử có đức tin.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Bài kinh thứ tám.
‘‘Katamañca, bhikkhave, attānuvādabhayaṃ?
“And what, bhikkhus, is the fear of self-reproach?
“Này chư Tỳ-khưu, thế nào là nỗi sợ tự trách?
Idha, bhikkhave, ekacco iti paṭisañcikkhati – ‘ahañceva* kho pana kāyena duccaritaṃ careyyaṃ, vācāya duccaritaṃ careyyaṃ, manasā duccaritaṃ careyyaṃ, kiñca taṃ yaṃ maṃ* attā sīlato na upavadeyyā’ti!
Here, bhikkhus, a certain person reflects thus: ‘If I were to engage in misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind, what would it be that my own self would not reproach me regarding morality?’
Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một người nào đó tự suy xét như sau: ‘Nếu ta làm điều ác bằng thân, làm điều ác bằng lời, làm điều ác bằng ý, thì điều gì sẽ xảy ra khiến ta tự trách mình về giới hạnh?’
So attānuvādabhayassa bhīto kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharati.
Being afraid of the fear of self-reproach, he abandons misconduct by body and cultivates good conduct by body; he abandons misconduct by speech and cultivates good conduct by speech; he abandons misconduct by mind and cultivates good conduct by mind; he keeps himself pure.
Vì sợ nỗi sợ tự trách, người ấy từ bỏ thân ác hạnh, tu tập thân thiện hạnh; từ bỏ khẩu ác hạnh, tu tập khẩu thiện hạnh; từ bỏ ý ác hạnh, tu tập ý thiện hạnh; giữ gìn tự ngã thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, attānuvādabhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the fear of self-reproach.
Này chư Tỳ-khưu, đây được gọi là nỗi sợ tự trách.
‘‘Katamañca, bhikkhave, parānuvādabhayaṃ?
“And what, bhikkhus, is the fear of others’ reproach?
“Này chư Tỳ-khưu, thế nào là nỗi sợ người khác trách?
Idha, bhikkhave, ekacco iti paṭisañcikkhati – ‘ahañceva kho pana kāyena duccaritaṃ careyyaṃ, vācāya duccaritaṃ careyyaṃ, manasā duccaritaṃ careyyaṃ, kiñca taṃ yaṃ maṃ pare sīlato na upavadeyyu’nti!
Here, bhikkhus, a certain person reflects thus: ‘If I were to engage in misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind, what would it be that others would not reproach me regarding morality?’
Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một người nào đó tự suy xét như sau: ‘Nếu ta làm điều ác bằng thân, làm điều ác bằng lời, làm điều ác bằng ý, thì điều gì sẽ xảy ra khiến người khác trách ta về giới hạnh?’
So parānuvādabhayassa bhīto kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharati.
Being afraid of the fear of others’ reproach, he abandons misconduct by body and cultivates good conduct by body; he abandons misconduct by speech and cultivates good conduct by speech; he abandons misconduct by mind and cultivates good conduct by mind; he keeps himself pure.
Vì sợ nỗi sợ người khác trách, người ấy từ bỏ thân ác hạnh, tu tập thân thiện hạnh; từ bỏ khẩu ác hạnh, tu tập khẩu thiện hạnh; từ bỏ ý ác hạnh, tu tập ý thiện hạnh; giữ gìn tự ngã thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, parānuvādabhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the fear of others’ reproach.
Này chư Tỳ-khưu, đây được gọi là nỗi sợ người khác trách.
‘‘Katamañca, bhikkhave, daṇḍabhayaṃ?
“And what, bhikkhus, is the fear of punishment?
“Này chư Tỳ-khưu, thế nào là nỗi sợ hình phạt?
Idha, bhikkhave, ekacco passati coraṃ āgucāriṃ, rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente, kasāhipi tāḷente, vettehipi tāḷente, addhadaṇḍakehipi tāḷente, hatthampi chindante, pādampi chindante, hatthapādampi chindante, kaṇṇampi chindante, nāsampi chindante, kaṇṇanāsampi chindante, bilaṅgathālikampi karonte, saṅkhamuṇḍikampi karonte, rāhumukhampi karonte, jotimālikampi karonte, hatthapajjotikampi karonte, erakavattikampi karonte, cīrakavāsikampi karonte, eṇeyyakampi karonte, balisamaṃsikampi karonte, kahāpaṇakampi karonte, khārāpatacchikampi karonte, palighaparivattikampi karonte, palālapīṭhakampi karonte, tattenapi telena osiñcante, sunakhehipi khādāpente, jīvantampi sūle uttāsente, asināpi sīsaṃ chindante.
Here, bhikkhus, a certain person sees wrongdoers, criminals, being seized by kings and subjected to various forms of punishment: being beaten with whips, being beaten with canes, being beaten with clubs, having their hands cut off, having their feet cut off, having their hands and feet cut off, having their ears cut off, having their noses cut off, having their ears and noses cut off, being made into a ‘porridge pot’, being made into a ‘conch-shell shaven head’, being made into a ‘Rāhu’s mouth’, being made into a ‘garland of light’, being made into a ‘hand-torch’, being made into an ‘eraka-flower’, being made into a ‘bark-garment’, being made into an ‘antelope’, being made into a ‘fish-hook’, being made into a ‘coin’, being made into a ‘salt-slice’, being made into a ‘bar-roller’, being made into a ‘straw mat’, being drenched with hot oil, being fed to dogs, being impaled alive, being beheaded with a sword.
Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một người nào đó thấy kẻ trộm, kẻ phạm tội, bị vua chúa bắt giữ và thi hành các hình phạt khác nhau: đánh bằng roi, đánh bằng gậy, đánh bằng dùi cui, chặt tay, chặt chân, chặt cả tay và chân, cắt tai, cắt mũi, cắt cả tai và mũi, làm cho thành nồi cơm cháy, làm cho thành đầu vỏ ốc, làm cho thành miệng Rahu, làm cho thành vòng lửa, làm cho thành đèn tay, làm cho thành dây thừng, làm cho thành dê, làm cho thành thịt móc câu, làm cho thành đồng tiền, làm cho thành vỏ cây kiềm, làm cho thành cây đòn xoay, làm cho thành đống rơm, đổ dầu sôi lên người, cho chó ăn thịt, treo sống trên cọc, chặt đầu bằng gươm.
‘‘Tassa evaṃ hoti – ‘yathārūpānaṃ kho pāpakānaṃ kammānaṃ hetu coraṃ āgucāriṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenti, kasāhipi tāḷenti…pe… asināpi sīsaṃ chindanti, ahañceva kho pana evarūpaṃ pāpakammaṃ kareyyaṃ, mampi rājāno gahetvā evarūpā vividhā kammakāraṇā kāreyyuṃ, kasāhipi tāḷeyyuṃ, vettehipi tāḷeyyuṃ, addhadaṇḍakehipi tāḷeyyuṃ, hatthampi chindeyyuṃ, pādampi chindeyyuṃ, hatthapādampi chindeyyuṃ, kaṇṇampi chindeyyuṃ, nāsampi chindeyyuṃ, kaṇṇanāsampi chindeyyuṃ, bilaṅgathālikampi kareyyuṃ, saṅkhamuṇḍikampi kareyyuṃ; rāhumukhampi kareyyuṃ, jotimālikampi kareyyuṃ, hatthapajjotikampi kareyyuṃ, erakavattikampi kareyyuṃ, cīrakavāsikampi kareyyuṃ, eṇeyyakampi kareyyuṃ, balisamaṃsikampi kareyyuṃ, kahāpaṇakampi kareyyuṃ, khārāpatacchikampi kareyyuṃ, palighaparivattikampi kareyyuṃ, palālapīṭhakampi kareyyuṃ, tattenapi telena osiñceyyuṃ, sunakhehipi khādāpeyyuṃ, jīvantampi sūle uttāseyyuṃ, asināpi sīsaṃ chindeyyu’nti.
‘‘He thinks thus: ‘Because of such evil deeds, kings seize a criminal, a wrongdoer, and inflict various punishments: they beat him with whips…pe… they cut off his head with a sword. If I were to commit such an evil deed, the kings might seize me and inflict such various punishments: they might beat me with whips, beat me with canes, beat me with cudgels, cut off my hand, cut off my foot, cut off my hand and foot, cut off my ear, cut off my nose, cut off my ear and nose, inflict the “porridge pot” punishment, inflict the “conch-shell shaving” punishment; inflict the “Rāhu’s mouth” punishment, inflict the “garland of fire” punishment, inflict the “hand-torch” punishment, inflict the “bark-strip” punishment, inflict the “rag-robe” punishment, inflict the “antelope” punishment, inflict the “fish-hook flesh” punishment, inflict the “coin-shaving” punishment, inflict the “lye-acid” punishment, inflict the “bar-roller” punishment, inflict the “straw-mat” punishment, douse him with hot oil, make dogs devour him, impale him alive on a stake, or cut off his head with a sword.’"
“Người ấy nghĩ: ‘Vì những hành động xấu ác như vậy mà kẻ trộm, kẻ phạm tội bị vua chúa bắt giữ và thi hành các hình phạt khác nhau: đánh bằng roi… cho đến chặt đầu bằng gươm. Nếu ta làm những hành động xấu ác như vậy, thì vua chúa cũng sẽ bắt ta và thi hành các hình phạt khác nhau như vậy: đánh bằng roi, đánh bằng gậy, đánh bằng dùi cui, chặt tay, chặt chân, chặt cả tay và chân, cắt tai, cắt mũi, cắt cả tai và mũi, làm cho thành nồi cơm cháy, làm cho thành đầu vỏ ốc; làm cho thành miệng Rahu, làm cho thành vòng lửa, làm cho thành đèn tay, làm cho thành dây thừng, làm cho thành dê, làm cho thành thịt móc câu, làm cho thành đồng tiền, làm cho thành vỏ cây kiềm, làm cho thành cây đòn xoay, làm cho thành đống rơm, đổ dầu sôi lên người, cho chó ăn thịt, treo sống trên cọc, chặt đầu bằng gươm.’
So daṇḍabhayassa bhīto na paresaṃ pābhataṃ vilumpanto carati.
Fearing the punishment, he does not go about plundering others’ property.
Vì sợ nỗi sợ hình phạt, người ấy không đi cướp bóc tài sản của người khác.
Kāyaduccaritaṃ pahāya…pe… suddhaṃ attānaṃ pariharati.
Abandoning misconduct in body…pe… he lives with a pure self.
Từ bỏ thân ác hạnh… cho đến giữ gìn tự ngã thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, daṇḍabhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the fear of punishment.
Này chư Tỳ-khưu, đây được gọi là nỗi sợ hình phạt.
‘‘Katamañca, bhikkhave, duggatibhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the fear of a bad destination?
“Này chư Tỳ-khưu, thế nào là nỗi sợ ác thú?
Idha, bhikkhave, ekacco iti paṭisañcikkhati – ‘kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko abhisamparāyaṃ, vacīduccaritassa pāpako vipāko abhisamparāyaṃ, manoduccaritassa pāpako vipāko abhisamparāyaṃ.
Here, bhikkhus, someone reflects thus: ‘Evil is the result of misconduct in body in the next existence; evil is the result of misconduct in speech in the next existence; evil is the result of misconduct in mind in the next existence.
Ở đây, này chư Tỳ-khưu, một người nào đó tự suy xét như sau: ‘Quả báo của thân ác hạnh là xấu ác ở đời sau; quả báo của khẩu ác hạnh là xấu ác ở đời sau; quả báo của ý ác hạnh là xấu ác ở đời sau.
Ahañceva kho pana kāyena duccaritaṃ careyyaṃ, vācāya duccaritaṃ careyyaṃ, manasā duccaritaṃ careyyaṃ, kiñca taṃ yāhaṃ na kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya’nti!
If I were to engage in misconduct by body, misconduct by speech, misconduct by mind, what would prevent me from being reborn, after the dissolution of the body and after death, in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell?’
Nếu ta làm điều ác bằng thân, làm điều ác bằng lời, làm điều ác bằng ý, thì điều gì sẽ xảy ra khiến ta không rơi vào cõi đọa lạc, ác thú, khổ cảnh, địa ngục sau khi thân hoại mạng chung?’
So duggatibhayassa bhīto kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti, suddhaṃ attānaṃ pariharati.
Fearing the bad destination, he abandons misconduct in body and cultivates good conduct in body; he abandons misconduct in speech and cultivates good conduct in speech; he abandons misconduct in mind and cultivates good conduct in mind; he lives with a pure self.
Người ấy, vì sợ hãi sự tái sinh vào khổ cảnh (duggati), từ bỏ thân ác hạnh và tu tập thân thiện hạnh; từ bỏ khẩu ác hạnh và tu tập khẩu thiện hạnh; từ bỏ ý ác hạnh và tu tập ý thiện hạnh; giữ gìn tự ngã thanh tịnh.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, duggatibhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the fear of a bad destination.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là sự sợ hãi khổ cảnh (duggati).
Imāni kho, bhikkhave, cattāri bhayānī’’ti.
These, bhikkhus, are the four fears.’’
Này các Tỳ-khưu, đây chính là bốn nỗi sợ hãi ấy.”
Paṭhamaṃ.
The First.
(Bài kinh) thứ nhất.
122. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, bhayāni udakorohantassa* pāṭikaṅkhitabbāni.
122. ‘‘Bhikkhus, these four fears are to be expected by one descending into water.
122. “Này các Tỳ-khưu, bốn nỗi sợ hãi này có thể được mong đợi đối với người xuống nước.
Katamāni cattāri?
What are the four?
Bốn điều nào?
Ūmibhayaṃ, kumbhīlabhayaṃ, āvaṭṭabhayaṃ, susukābhayaṃ – imāni kho, bhikkhave, cattāri bhayāni udakorohantassa pāṭikaṅkhitabbāni.
The fear of waves, the fear of crocodiles, the fear of whirlpools, the fear of sharks—these, bhikkhus, are the four fears to be expected by one descending into water.
Nỗi sợ hãi sóng nước (ūmibaya), nỗi sợ hãi cá sấu (kumbhīlabhaya), nỗi sợ hãi xoáy nước (āvaṭṭabhaya), nỗi sợ hãi cá mập (susukābhaya) – này các Tỳ-khưu, đây chính là bốn nỗi sợ hãi có thể được mong đợi đối với người xuống nước.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, cattāri bhayāni idhekaccassa kulaputtassa imasmiṃ dhammavinaye agārasmā* anagāriyaṃ pabbajitassa* pāṭikaṅkhitabbāni.
Even so, bhikkhus, these four fears are to be expected by a certain young man of good family who has gone forth from the home life into homelessness in this Dhamma and Discipline.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bốn nỗi sợ hãi này có thể được mong đợi đối với một thiện gia nam tử trong Pháp và Luật này đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình.
Katamāni cattāri?
What are the four?
Bốn điều nào?
Ūmibhayaṃ, kumbhīlabhayaṃ, āvaṭṭabhayaṃ, susukābhayaṃ.
The fear of waves, the fear of crocodiles, the fear of whirlpools, the fear of sharks.
Nỗi sợ hãi sóng nước (ūmibaya), nỗi sợ hãi cá sấu (kumbhīlabhaya), nỗi sợ hãi xoáy nước (āvaṭṭabhaya), nỗi sợ hãi cá mập (susukābhaya).
‘‘Katamañca, bhikkhave, ūmibhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the fear of waves?
“Và này các Tỳ-khưu, nỗi sợ hãi sóng nước (ūmibaya) là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti!
Here, bhikkhus, a certain young man of good family, having gone forth from the home life into homelessness out of faith, thinks: ‘I am overcome by birth, old age, death, sorrows, lamentations, pains, distress, and despair; I am overcome by suffering, afflicted by suffering; perhaps an end to this entire mass of suffering might be discerned!’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một thiện gia nam tử vì lòng tin đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình – ‘Ta đã bị sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não vây hãm, bị khổ vây hãm, bị khổ chi phối; mong rằng sự chấm dứt toàn bộ khối khổ này sẽ được nhận ra!’
Tamenaṃ tathā pabbajitaṃ samānaṃ sabrahmacārino ovadanti anusāsanti – ‘evaṃ te abhikkamitabbaṃ, evaṃ te paṭikkamitabbaṃ, evaṃ te āloketabbaṃ, evaṃ te viloketabbaṃ, evaṃ te samiñjitabbaṃ, evaṃ te pasāritabbaṃ, evaṃ te saṅghāṭipattacīvaraṃ dhāretabba’nti.
When he has thus gone forth, his fellow monastics advise and instruct him: ‘You should go forward thus, you should go back thus, you should look thus, you should observe thus, you should bend thus, you should stretch thus, you should wear your outer robe, bowl, and robes thus.’
Khi người ấy đã xuất gia như vậy, các vị đồng Phạm hạnh khuyên bảo và giáo huấn người ấy – ‘Anh phải đi như thế này, anh phải lùi như thế này, anh phải nhìn như thế này, anh phải quan sát như thế này, anh phải co tay chân như thế này, anh phải duỗi tay chân như thế này, anh phải mặc y Tăng-già-lê (saṅghāṭi), mang bát và y (pattacīvara) như thế này’.
Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā aññe ovadāmapi anusāsāmapi.
Then he thinks: ‘Formerly, when we were householders, we used to advise and instruct others.
Người ấy nghĩ như sau – ‘Trước đây, khi còn là cư sĩ, chúng ta đã khuyên bảo và giáo huấn người khác.
Ime panamhākaṃ puttamattā maññe nattamattā maññe ovaditabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī’ti.
"These ones, I suppose, consider us as mere children or grandchildren, to be advised and instructed."
Còn bây giờ, những người này, có lẽ bằng tuổi con cháu chúng ta, lại nghĩ rằng họ có thể khuyên bảo và giáo huấn chúng ta’.
So kupito anattamano sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
So, angry and displeased, he abandons the training and returns to a lower state.
Người ấy tức giận, không hài lòng, từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu ūmibhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called a bhikkhu who, afraid of the danger of waves, abandons the training and returns to a lower state.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu này được gọi là người vì sợ hãi sóng nước (ūmibaya) mà từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.
Ūmibhayanti kho, bhikkhave, kodhūpāyāsassetaṃ adhivacanaṃ.
The danger of waves, bhikkhus, is a designation for anger and vexation.
Này các Tỳ-khưu, sóng nước (ūmibaya) là tên gọi của sự sân hận và ưu phiền (kodhūpāyāsa).
Idaṃ vuccati, bhikkhave, ūmibhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the danger of waves.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là nỗi sợ hãi sóng nước (ūmibaya).
‘‘Katamañca, bhikkhave, kumbhīlabhayaṃ?
"And what, bhikkhus, is the danger of crocodiles?
“Và này các Tỳ-khưu, nỗi sợ hãi cá sấu (kumbhīlabhaya) là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti!
Here, bhikkhus, some young man of good family, out of faith, has gone forth from the home life into homelessness, thinking: ‘I am overcome by birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair; I am overcome by suffering, afflicted by suffering. Oh, if only an end to this entire mass of suffering could be known!’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một thiện gia nam tử vì lòng tin đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình – ‘Ta đã bị sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não vây hãm, bị khổ vây hãm, bị khổ chi phối; mong rằng sự chấm dứt toàn bộ khối khổ này sẽ được nhận ra!’
Tamenaṃ tathā pabbajitaṃ samānaṃ sabrahmacārino ovadanti anusāsanti – ‘idaṃ te khāditabbaṃ, idaṃ te na khāditabbaṃ, idaṃ te bhuñjitabbaṃ, idaṃ te na bhuñjitabbaṃ, idaṃ te sāyitabbaṃ, idaṃ te na sāyitabbaṃ, idaṃ te pātabbaṃ, idaṃ te na pātabbaṃ, kappiyaṃ te khāditabbaṃ, akappiyaṃ te na khāditabbaṃ, kappiyaṃ te bhuñjitabbaṃ, akappiyaṃ te na bhuñjitabbaṃ, kappiyaṃ te sāyitabbaṃ, akappiyaṃ te na sāyitabbaṃ, kappiyaṃ te pātabbaṃ, akappiyaṃ te na pātabbaṃ, kāle te khāditabbaṃ, vikāle te na khāditabbaṃ, kāle te bhuñjitabbaṃ, vikāle te na bhuñjitabbaṃ, kāle te sāyitabbaṃ, vikāle te na sāyitabbaṃ, kāle te pātabbaṃ, vikāle te na pātabba’nti.
When he has thus gone forth, his fellow bhikkhus advise and instruct him: ‘This is what you may eat, this is what you may not eat; this is what you may consume, this is what you may not consume; this is what you may taste, this is what you may not taste; this is what you may drink, this is what you may not drink. You may eat what is allowable, you may not eat what is not allowable; you may consume what is allowable, you may not consume what is not allowable; you may taste what is allowable, you may not taste what is not allowable; you may drink what is allowable, you may not drink what is not allowable. You may eat at the proper time, you may not eat at the wrong time; you may consume at the proper time, you may not consume at the wrong time; you may taste at the proper time, you may not taste at the wrong time; you may drink at the proper time, you may not drink at the wrong time.’
Khi người ấy đã xuất gia như vậy, các vị đồng Phạm hạnh khuyên bảo và giáo huấn người ấy – ‘Anh phải ăn cái này, anh không được ăn cái này; anh phải thọ dụng cái này, anh không được thọ dụng cái này; anh phải nếm cái này, anh không được nếm cái này; anh phải uống cái này, anh không được uống cái này; anh phải ăn cái hợp luật, anh không được ăn cái không hợp luật; anh phải thọ dụng cái hợp luật, anh không được thọ dụng cái không hợp luật; anh phải nếm cái hợp luật, anh không được nếm cái không hợp luật; anh phải uống cái hợp luật, anh không được uống cái không hợp luật; anh phải ăn đúng thời, anh không được ăn phi thời; anh phải thọ dụng đúng thời, anh không được thọ dụng phi thời; anh phải nếm đúng thời, anh không được nếm phi thời; anh phải uống đúng thời, anh không được uống phi thời’.
Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā yaṃ icchāma taṃ khādāma, yaṃ na icchāma na taṃ khādāma; yaṃ icchāma taṃ bhuñjāma, yaṃ na icchāma na taṃ bhuñjāma; yaṃ icchāma taṃ sāyāma, yaṃ na icchāma na taṃ sāyāma; yaṃ icchāma taṃ pivāma, yaṃ na icchāma na taṃ pivāma; kappiyampi khādāma akappiyampi khādāma kappiyampi bhuñjāma akappiyampi bhuñjāma kappiyampi sāyāma akappiyampi sāyāma kappiyampi pivāma akappiyampi pivāma, kālepi khādāma vikālepi khādāma kālepi bhuñjāma vikālepi bhuñjāma kālepi sāyāma vikālepi sāyāma kālepi pivāma vikālepi pivāma; yampi no saddhā gahapatikā divā vikāle paṇītaṃ khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā denti, tatrapime* mukhāvaraṇaṃ maññe karontī’ti.
He thinks: ‘Formerly, when we were householders, we ate what we wanted, and did not eat what we did not want; we consumed what we wanted, and did not consume what we did not want; we tasted what we wanted, and did not taste what we did not want; we drank what we wanted, and did not drink what we did not want. We ate what was allowable and what was not allowable; we consumed what was allowable and what was not allowable; we tasted what was allowable and what was not allowable; we drank what was allowable and what was not allowable. We ate at the proper time and at the wrong time; we consumed at the proper time and at the wrong time; we tasted at the proper time and at the wrong time; we drank at the proper time and at the wrong time. And when faithful householders offered us choice hard or soft food during the daytime at the wrong time, these ones, I suppose, are putting a muzzle on us.’
Người ấy nghĩ như sau – ‘Trước đây, khi còn là cư sĩ, chúng ta muốn ăn gì thì ăn nấy, không muốn ăn gì thì không ăn nấy; muốn thọ dụng gì thì thọ dụng nấy, không muốn thọ dụng gì thì không thọ dụng nấy; muốn nếm gì thì nếm nấy, không muốn nếm gì thì không nếm nấy; muốn uống gì thì uống nấy, không muốn uống gì thì không uống nấy; chúng ta ăn cả cái hợp luật lẫn cái không hợp luật, thọ dụng cả cái hợp luật lẫn cái không hợp luật, nếm cả cái hợp luật lẫn cái không hợp luật, uống cả cái hợp luật lẫn cái không hợp luật; chúng ta ăn cả đúng thời lẫn phi thời, thọ dụng cả đúng thời lẫn phi thời, nếm cả đúng thời lẫn phi thời, uống cả đúng thời lẫn phi thời; và khi các gia chủ có lòng tin dâng cúng thức ăn hoặc đồ uống ngon vào buổi chiều phi thời, thì những người này lại như thể bịt miệng chúng ta’.
So kupito anattamano sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
So, angry and displeased, he abandons the training and returns to a lower state.
Người ấy tức giận, không hài lòng, từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu kumbhīlabhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called a bhikkhu who, afraid of the danger of crocodiles, abandons the training and returns to a lower state.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu này được gọi là người vì sợ hãi cá sấu (kumbhīlabhaya) mà từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.
Kumbhīlabhayanti kho, bhikkhave, odarikattassetaṃ adhivacanaṃ.
The danger of crocodiles, bhikkhus, is a designation for gluttony.
Này các Tỳ-khưu, cá sấu (kumbhīlabhaya) là tên gọi của sự háu ăn (odarikatta).
Idaṃ vuccati, bhikkhave, kumbhīlabhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the danger of crocodiles.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là nỗi sợ hãi cá sấu (kumbhīlabhaya).
‘‘Katamañca, bhikkhave, āvaṭṭabhayaṃ?
"And what, bhikkhus, is the danger of whirlpools?
“Và này các Tỳ-khưu, nỗi sợ hãi xoáy nước (āvaṭṭabhaya) là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi, dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti!
Here, bhikkhus, some young man of good family, out of faith, has gone forth from the home life into homelessness, thinking: ‘I am overcome by birth, aging, death, sorrows, lamentations, pains, displeasures, and despair; I am overcome by suffering, afflicted by suffering. Oh, if only an end to this entire mass of suffering could be known!’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một thiện gia nam tử vì lòng tin đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình – ‘Ta đã bị sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não vây hãm, bị khổ vây hãm, bị khổ chi phối; mong rằng sự chấm dứt toàn bộ khối khổ này sẽ được nhận ra!’
So evaṃ pabbajito samāno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya arakkhitena cittena anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi.
Having thus gone forth, in the forenoon, he dresses, takes his bowl and robe, and enters a village or town for alms, with an unguarded body, unguarded speech, unguarded mind, with mindfulness not established, and with uncontrolled faculties.
Khi đã xuất gia như vậy, vào buổi sáng, người ấy đắp y, mang bát và y đi vào làng hoặc thị trấn để khất thực, với thân không được hộ trì, lời nói không được hộ trì, tâm không được hộ trì, niệm không an trú, các căn không được phòng hộ.
So tattha passati gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ.
There he sees a householder or a householder's son enjoying themselves, endowed and furnished with the five strands of sensual pleasure.
Ở đó, người ấy nhìn thấy một gia chủ hoặc con trai gia chủ đang hưởng thụ đầy đủ năm dục lạc.
Tassa evaṃ hoti – ‘mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricārimhā; saṃvijjanti kho pana me kule bhogā.
He thinks: ‘Formerly, when we were householders, we enjoyed ourselves, endowed and furnished with the five strands of sensual pleasure; indeed, there are still riches in my family.
Người ấy nghĩ như sau – ‘Trước đây, khi còn là cư sĩ, chúng ta đã hưởng thụ đầy đủ năm dục lạc; và trong gia đình ta vẫn còn tài sản.
Sakkā bhoge ca bhuñjituṃ puññāni ca kātuṃ.
It is possible to enjoy sensual pleasures and to perform meritorious deeds.
Có thể vừa hưởng thụ tài sản vừa tạo phước.
Yaṃnūnāhaṃ sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjeyyaṃ puññāni ca kareyya’nti!
'What if I were to renounce the training, return to a lower state, and enjoy sensual pleasures and perform meritorious deeds!'
Vậy tại sao ta không từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém để vừa hưởng thụ tài sản vừa tạo phước?’
So sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
So he renounces the training and returns to a lower state.
Người ấy từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu āvaṭṭabhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called a bhikkhu who, fearing the danger of returning, renounces the training and returns to a lower state.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu này được gọi là người vì sợ hãi xoáy nước (āvaṭṭabhaya) mà từ bỏ học giới và trở lại đời sống thấp kém.
Āvaṭṭabhayanti kho, bhikkhave, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
The danger of returning, bhikkhus, is a designation for these five strands of sensual pleasure.
Này các Tỳ-khưu, xoáy nước (āvaṭṭabhaya) là tên gọi của năm dục lạc.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, āvaṭṭabhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the danger of returning.
Này các Tỳ-khưu, đây được gọi là nỗi sợ hãi xoáy nước (āvaṭṭabhaya).
‘‘Katamañca, bhikkhave, susukābhayaṃ?
‘‘And what, bhikkhus, is the danger of the 'susukā'?
“Và này các Tỳ-khưu, nỗi sợ hãi cá mập (susukābhaya) là gì?
Idha, bhikkhave, ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto; appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti!
Here, bhikkhus, a certain young man of good family, out of faith, has gone forth from the home life into homelessness, thinking: 'I am overwhelmed by birth, aging, death, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair; I am overwhelmed by suffering, afflicted by suffering. Oh, if only an end to this entire mass of suffering could be discerned!'
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có người thiện gia nam tử, với đức tin, đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình, (nghĩ rằng): ‘Ta bị chìm đắm trong sinh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não; ta bị chìm đắm trong khổ, bị khổ bao vây; ước gì sự chấm dứt toàn bộ khối khổ này có thể được nhận biết!’
So evaṃ pabbajito samāno pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya arakkhitena cittena anupaṭṭhitāya satiyā asaṃvutehi indriyehi.
Having thus gone forth, he dresses in the morning, takes his bowl and robe, and enters a village or town for alms, with an unguarded body, unguarded speech, unguarded mind, unestablished mindfulness, and uncontrolled faculties.
Sau khi đã xuất gia như vậy, vào buổi sáng, người ấy đắp y, mang bát và y, đi vào làng hay thị trấn để khất thực, với thân không được bảo vệ, lời nói không được bảo vệ, tâm không được bảo vệ, niệm không an trú, các căn không được chế ngự.
So tattha passati mātugāmaṃ dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā.
There he sees a woman who is poorly dressed or poorly covered.
Ở đó, người ấy thấy một người phụ nữ ăn mặc không chỉnh tề hoặc che thân không kín đáo.
Tassa mātugāmaṃ disvā dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā rāgo cittaṃ anuddhaṃseti.
Having seen that woman who is poorly dressed or poorly covered, lust assails his mind.
Khi thấy người phụ nữ ăn mặc không chỉnh tề hoặc che thân không kín đáo, tham ái làm tâm người ấy bị khuấy động.
So rāgānuddhaṃsitena cittena sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati.
With his mind assailed by lust, he renounces the training and returns to a lower state.
Với tâm bị tham ái khuấy động, người ấy từ bỏ học giới và quay trở lại đời sống thấp kém.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu susukābhayassa bhīto sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvatto.
This, bhikkhus, is called a bhikkhu who, fearing the danger of the 'susukā', renounces the training and returns to a lower state.
Này các Tỳ-kheo, vị Tỳ-kheo này được gọi là người vì sợ hãi mối nguy hiểm của susukā mà từ bỏ học giới và quay trở lại đời sống thấp kém.
Susukābhayanti kho, bhikkhave, mātugāmassetaṃ adhivacanaṃ.
The danger of the 'susukā', bhikkhus, is a designation for women.
Này các Tỳ-kheo, susukā là tên gọi khác của người phụ nữ.
Idaṃ vuccati, bhikkhave, susukābhayaṃ.
This, bhikkhus, is called the danger of the 'susukā'.
Này các Tỳ-kheo, đây được gọi là mối nguy hiểm susukā.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri bhayāni idhekaccassa kulaputtassa imasmiṃ dhammavinaye agārasmā anagāriyaṃ pabbajitassa pāṭikaṅkhitabbānī’’ti.
These four dangers, bhikkhus, are to be expected by a certain young man of good family who has gone forth from the home life into homelessness in this Dhamma and Discipline.’’
Này các Tỳ-kheo, đây là bốn mối nguy hiểm mà một số thiện gia nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình sống không gia đình trong Giáo Pháp và Giới Luật này có thể phải đối mặt.
Dutiyaṃ.
The Second.
Dứt bài thứ hai.
123. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
123. ‘‘These four individuals, bhikkhus, are found existing in the world.
123. "Này các Tỳ-kheo, có bốn hạng người hiện hữu, có mặt trên đời.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
* Idha, bhikkhave, ekacco puggalo vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, bhikkhus, a certain individual, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, enters and abides in the first jhāna, which is accompanied by initial application and sustained application, born of seclusion, and filled with rapture and happiness.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có người, ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú thiền thứ nhất, có tầm, có tứ, có hỷ lạc do ly dục sinh.
So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He savors that, delights in that, and is satisfied by that.
Người ấy thưởng thức nó, ưa thích nó, và đạt được sự thỏa mãn với nó.
Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno brahmakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Abiding there, devoted to that, dwelling much in that, and not falling away, when he passes away, he is reborn in companionship with the devas of the Brahmā-kāyika group.
An trú trong đó, chuyên tâm vào đó, sống thường xuyên với đó, không bị thoái đọa, khi mạng chung, người ấy được sinh vào cõi Phạm thiên thân.
Brahmakāyikānaṃ, bhikkhave, devānaṃ kappo āyuppamāṇaṃ.
The lifespan of the Brahmā-kāyika devas, bhikkhus, is one eon.
Này các Tỳ-kheo, tuổi thọ của chư thiên Phạm thiên thân là một kiếp.
Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati.
There, an ordinary person remains for his full lifespan, and having exhausted the entire lifespan of those devas, he goes to hell, or he goes to the animal realm, or he goes to the realm of hungry ghosts.
Ở đó, phàm phu sống hết tuổi thọ, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy có thể đi đến địa ngục, đi đến loài súc sinh, đi đến cõi ngạ quỷ.
Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.
But the Buddha's disciple, having remained there for his full lifespan, and having exhausted the entire lifespan of those devas, attains parinibbāna in that very existence.
Nhưng vị đệ tử của Thế Tôn, sống hết tuổi thọ ở đó, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy nhập Niết-bàn ngay trong đời sống đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati* .
This, bhikkhus, is the distinction, this is the difference, this is the discrepancy between a well-taught noble disciple and an untaught ordinary person, regarding their destination and rebirth.
Này các Tỳ-kheo, đây là sự khác biệt, đây là sự đặc thù, đây là sự phân biệt giữa vị Thánh đệ tử có học và phàm phu vô học, tức là về cõi tái sinh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
‘‘Again, bhikkhus, a certain individual, with the fading away of initial application and sustained application, with the internal pacification and unification of mind, enters and abides in the second jhāna, which is without initial application and sustained application, born of concentration, and filled with rapture and happiness.
Lại nữa, này các Tỳ-kheo, có người, diệt tầm và tứ, nội tĩnh nhất tâm, chứng và trú thiền thứ hai, không tầm không tứ, có hỷ lạc do định sinh.
So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He savors that, delights in that, and is satisfied by that.
Người ấy thưởng thức nó, ưa thích nó, và đạt được sự thỏa mãn với nó.
Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno ābhassarānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Abiding there, devoted to that, dwelling much in that, and not falling away, when he passes away, he is reborn in companionship with the devas of the Ābhassara group.
An trú trong đó, chuyên tâm vào đó, sống thường xuyên với đó, không bị thoái đọa, khi mạng chung, người ấy được sinh vào cõi chư thiên Ábhassara.
Ābhassarānaṃ, bhikkhave, devānaṃ dve kappā āyuppamāṇaṃ.
The lifespan of the Ābhassara devas, bhikkhus, is two eons.
Này các Tỳ-kheo, tuổi thọ của chư thiên Ábhassara là hai kiếp.
Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati.
There, an ordinary person remains for his full lifespan, and having exhausted the entire lifespan of those devas, he goes to hell, or he goes to the animal realm, or he goes to the realm of hungry ghosts.
Ở đó, phàm phu sống hết tuổi thọ, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy có thể đi đến địa ngục, đi đến loài súc sinh, đi đến cõi ngạ quỷ.
Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.
But a disciple of the Blessed One, having remained there for the full extent of life, having exhausted the entire lifespan of those devas, attains parinibbāna in that very existence.
Nhưng vị đệ tử của Thế Tôn, sống hết tuổi thọ ở đó, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy nhập Niết-bàn ngay trong đời sống đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
This, bhikkhus, is the distinction, this is the difference, this is the disparity between a well-instructed noble disciple and an uninstructed ordinary person, in terms of destination and rebirth.
Này các Tỳ-kheo, đây là sự khác biệt, đây là sự đặc thù, đây là sự phân biệt giữa vị Thánh đệ tử có học và phàm phu vô học, tức là về cõi tái sinh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, a certain individual, with the fading away of rapture, dwells in equanimity, mindful and clearly comprehending, and experiences happiness with the body, of which the noble ones declare: ‘He dwells happily with equanimity and mindfulness.’ He enters upon and abides in the third jhāna.
Lại nữa, này các Tỳ-kheo, có người, ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc mà các bậc Thánh gọi là ‘xả niệm lạc trú’, chứng và trú thiền thứ ba.
So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He relishes that, delights in that, and finds satisfaction in that.
Người ấy thưởng thức nó, ưa thích nó, và đạt được sự thỏa mãn với nó.
Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno, kālaṃ kurumāno subhakiṇhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Dwelling there, devoted to that, frequently abiding in that, and not falling away, when he passes away, he is reborn into the companionship of the devas of Refulgent Glory (Subhakiṇha devas).
An trú trong đó, chuyên tâm vào đó, sống thường xuyên với đó, không bị thoái đọa, khi mạng chung, người ấy được sinh vào cõi chư thiên Subhakiṇha.
Subhakiṇhānaṃ, bhikkhave, devānaṃ cattāro kappā āyuppamāṇaṃ.
The lifespan of the devas of Refulgent Glory, bhikkhus, is four world-cycles.
Này các Tỳ-kheo, tuổi thọ của chư thiên Subhakiṇha là bốn kiếp.
Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati.
There, an ordinary person, having remained for the full extent of life, having exhausted the entire lifespan of those devas, goes to hell, or goes to the animal realm, or goes to the realm of hungry ghosts.
Ở đó, phàm phu sống hết tuổi thọ, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy có thể đi đến địa ngục, đi đến loài súc sinh, đi đến cõi ngạ quỷ.
Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.
But a disciple of the Blessed One, having remained there for the full extent of life, having exhausted the entire lifespan of those devas, attains parinibbāna in that very existence.
Nhưng vị đệ tử của Thế Tôn, sống hết tuổi thọ ở đó, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy nhập Niết-bàn ngay trong đời sống đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
This, bhikkhus, is the distinction, this is the difference, this is the disparity between a well-instructed noble disciple and an uninstructed ordinary person, in terms of destination and rebirth.
Này các Tỳ-kheo, đây là sự khác biệt, đây là sự đặc thù, đây là sự phân biệt giữa vị Thánh đệ tử có học và phàm phu vô học, tức là về cõi tái sinh.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, a certain individual, with the abandoning of pleasure and the abandoning of pain, and with the prior passing away of joy and sorrow, enters upon and abides in the fourth jhāna, which is neither painful nor pleasant, but is purified by equanimity and mindfulness.
Lại nữa, này các Tỳ-kheo, có người, xả lạc xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và trú thiền thứ tư, không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh.
So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He relishes that, delights in that, and finds satisfaction in that.
Người ấy thưởng thức nó, ưa thích nó, và đạt được sự thỏa mãn với nó.
Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno vehapphalānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Dwelling there, devoted to that, frequently abiding in that, and not falling away, when he passes away, he is reborn into the companionship of the Vehapphala devas.
An trú trong đó, chuyên tâm vào đó, sống thường xuyên với đó, không bị thoái đọa, khi mạng chung, người ấy được sinh vào cõi chư thiên Vehapphala.
Vehapphalānaṃ, bhikkhave, devānaṃ pañca kappasatāni āyuppamāṇaṃ.
The lifespan of the Vehapphala devas, bhikkhus, is five hundred world-cycles.
Này các Tỳ-kheo, tuổi thọ của chư thiên Vehapphala là năm trăm kiếp.
Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati.
There, an ordinary person, having remained for the full extent of life, having exhausted the entire lifespan of those devas, goes to hell, or goes to the animal realm, or goes to the realm of hungry ghosts.
Ở đó, phàm phu sống hết tuổi thọ, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy có thể đi đến địa ngục, đi đến loài súc sinh, đi đến cõi ngạ quỷ.
Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.
But a disciple of the Blessed One, having remained there for the full extent of life, having exhausted the entire lifespan of those devas, attains parinibbāna in that very existence.
Nhưng vị đệ tử của Thế Tôn, sống hết tuổi thọ ở đó, sau khi đã trải qua toàn bộ tuổi thọ của chư thiên ấy, người ấy nhập Niết-bàn ngay trong đời sống đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
This, bhikkhus, is the distinction, this is the difference, this is the disparity between a well-instructed noble disciple and an uninstructed ordinary person, in terms of destination and rebirth.
Này các Tỳ-kheo, đây là sự khác biệt, đây là sự đặc thù, đây là sự phân biệt giữa vị Thánh đệ tử có học và phàm phu vô học, tức là về cõi tái sinh.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These, bhikkhus, are the four individuals who are found existing in the world.”
Này các Tỳ-kheo, bốn hạng người này hiện hữu, có mặt trên đời."
Tatiyaṃ.
The Third.
Dứt bài thứ ba.
124. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
124. “These four individuals, bhikkhus, are found existing in the world.
124. "Này các Tỳ-kheo, có bốn hạng người hiện hữu, có mặt trên đời.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
Here, bhikkhus, a certain individual, quite secluded from sensual pleasures…he enters upon and abides in the first jhāna.
Ở đây, này các Tỳ-kheo, có người, ly dục… (lược)… chứng và trú thiền thứ nhất.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ, te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati.
Whatever form, feeling, perception, mental formations, or consciousness there is in that, he regards these phenomena as impermanent, suffering, a disease, a boil, a dart, a misery, an affliction, alien, subject to disintegration, empty, and not self.
Người ấy quán chiếu bất cứ điều gì có ở đó thuộc về sắc, thuộc về thọ, thuộc về tưởng, thuộc về hành, thuộc về thức, những pháp ấy là vô thường, là khổ, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là tai ương, là chướng ngại, là ngoại lai, là hoại diệt, là trống rỗng, là vô ngã.
So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā suddhāvāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
With the breaking up of the body, after death, he is reborn into the companionship of the Suddhāvāsa devas.
Sau khi thân hoại mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi chư thiên Tịnh Cư (Suddhāvāsa).
Ayaṃ, bhikkhave, upapatti asādhāraṇā puthujjanehi.
This rebirth, bhikkhus, is not shared by ordinary people.
Này các Tỳ-khưu, sự tái sanh này không phải của phàm phu.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati.
“Furthermore, bhikkhus, a certain individual, with the subsiding of applied thought and sustained thought…he enters upon and abides in the second jhāna…the third jhāna…the fourth jhāna.
Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người, do sự lắng dịu của tầm và tứ…pe… chứng và an trú thiền thứ hai…pe… thiền thứ ba…pe… thiền thứ tư.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ, te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati.
Whatever form, feeling, perception, mental formations, or consciousness there is in that, he regards these phenomena as impermanent, suffering, a disease, a boil, a dart, a misery, an affliction, alien, subject to disintegration, empty, and not self.
Người ấy quán chiếu bất cứ điều gì có ở đó thuộc về sắc, thuộc về thọ, thuộc về tưởng, thuộc về hành, thuộc về thức, những pháp ấy là vô thường, là khổ, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là tai ương, là chướng ngại, là ngoại lai, là hoại diệt, là trống rỗng, là vô ngã.
So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā suddhāvāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
He, with the breaking up of the body, after death, is reborn into the companionship of the Suddhāvāsa devas.
Sau khi thân hoại mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi chư thiên Tịnh Cư.
Ayaṃ, bhikkhave, upapatti asādhāraṇā puthujjanehi.
This rebirth, bhikkhus, is uncommon for ordinary people.
Này các Tỳ-khưu, sự tái sanh này không phải của phàm phu.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These four individuals, bhikkhus, exist and are found in the world.”
Này các Tỳ-khưu, bốn hạng người này hiện hữu, có mặt ở đời.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
125. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
125. “These four individuals, bhikkhus, exist and are found in the world.
125. “Này các Tỳ-khưu, bốn hạng người này hiện hữu, có mặt ở đời.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ.
Here, bhikkhus, a certain individual dwells pervading one direction with a mind imbued with loving-kindness, likewise the second, likewise the third, likewise the fourth.
Này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người an trú, trải tâm từ đến một phương, cũng vậy đến phương thứ hai, cũng vậy đến phương thứ ba, cũng vậy đến phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
Thus, he dwells pervading the entire world—above, below, across, everywhere, in every aspect—with a mind imbued with loving-kindness, abundant, exalted, immeasurable, without hostility, without ill-will.
Như vậy, khắp cả trên, dưới, ngang, khắp mọi nơi, với tất cả mọi loài, người ấy an trú, trải tâm từ rộng lớn, quảng đại, vô lượng, không hận thù, không ác ý.
So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He relishes that, delights in that, and finds satisfaction in that.
Người ấy hoan hỷ điều đó, vui thích điều đó, và đạt được sự thỏa mãn với điều đó.
Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno brahmakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Remaining there, devoted to that, dwelling frequently in that, without falling away, when he dies, he is reborn into the companionship of the Brahmakāyika devas.
An trú tại đó, chuyên tâm vào đó, thường xuyên sống với điều đó, không bị suy thoái, khi mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi chư thiên Phạm Chúng (Brahmakāyika).
Brahmakāyikānaṃ, bhikkhave, devānaṃ kappo āyuppamāṇaṃ.
The lifespan of the Brahmakāyika devas, bhikkhus, is one kappa.
Này các Tỳ-khưu, tuổi thọ của chư thiên Phạm Chúng là một kiếp.
Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati.
An ordinary person, having remained there for the duration of his life, having exhausted the entire lifespan of those devas, goes to hell, or to the animal realm, or to the realm of hungry ghosts.
Ở đó, phàm phu sống hết tuổi thọ, sau khi trải qua toàn bộ tuổi thọ của các vị thiên ấy, người ấy có thể đi đến địa ngục, đi đến cảnh giới súc sanh, đi đến cảnh giới ngạ quỷ.
Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.
But a disciple of the Fortunate One, having remained there for the duration of his life, having exhausted the entire lifespan of those devas, attains final Nibbāna in that very existence.
Nhưng vị Thanh Văn của Đức Thế Tôn, sống hết tuổi thọ ở đó, sau khi trải qua toàn bộ tuổi thọ của các vị thiên ấy, vị ấy nhập Niết-bàn ngay trong đời đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
This, bhikkhus, is the distinction, this is the difference, this is the variance between a well-instructed noble disciple and an uninstructed ordinary person, in terms of destination and rebirth.
Này các Tỳ-khưu, đây là sự khác biệt, đây là sự đặc thù, đây là sự khác nhau giữa vị Thánh đệ tử có nghe pháp và phàm phu không nghe pháp, xét về sự tái sanh và cảnh giới.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, here a certain individual dwells pervading one direction with a mind imbued with compassion…pe… with a mind imbued with appreciative joy…pe… with a mind imbued with equanimity, likewise the second, likewise the third, likewise the fourth.
Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người an trú, trải tâm bi…pe… tâm hỷ…pe… tâm xả đến một phương, cũng vậy đến phương thứ hai, cũng vậy đến phương thứ ba, cũng vậy đến phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
Thus, he dwells pervading the entire world—above, below, across, everywhere, in every aspect—with a mind imbued with equanimity, abundant, exalted, immeasurable, without hostility, without ill-will.
Như vậy, khắp cả trên, dưới, ngang, khắp mọi nơi, với tất cả mọi loài, người ấy an trú, trải tâm xả rộng lớn, quảng đại, vô lượng, không hận thù, không ác ý.
So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati.
He relishes that, delights in that, and finds satisfaction in that.
Người ấy hoan hỷ điều đó, vui thích điều đó, và đạt được sự thỏa mãn với điều đó.
Tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno ābhassarānaṃ* devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
Remaining there, devoted to that, dwelling frequently in that, without falling away, when he dies, he is reborn into the companionship of the Ābhassara devas.
An trú tại đó, chuyên tâm vào đó, thường xuyên sống với điều đó, không bị suy thoái, khi mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi chư thiên Quang Âm (Ābhassara).
Ābhassarānaṃ, bhikkhave, devānaṃ dve kappā āyuppamāṇaṃ…pe… subhakiṇhānaṃ* devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
The lifespan of the Ābhassara devas, bhikkhus, is two kappas…pe… he is reborn into the companionship of the Subhakiṇha devas.
Này các Tỳ-khưu, tuổi thọ của chư thiên Quang Âm là hai kiếp…pe… tái sanh vào cõi chư thiên Biến Tịnh (Subhakiṇha).
Subhakiṇhānaṃ, bhikkhave, devānaṃ cattāro kappā āyuppamāṇaṃ…pe… vehapphalānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
The lifespan of the Subhakiṇha devas, bhikkhus, is four kappas…pe… he is reborn into the companionship of the Vehapphala devas.
Này các Tỳ-khưu, tuổi thọ của chư thiên Biến Tịnh là bốn kiếp…pe… tái sanh vào cõi chư thiên Quảng Quả (Vehapphala).
Vehapphalānaṃ, bhikkhave, devānaṃ pañca kappasatāni āyuppamāṇaṃ.
The lifespan of the Vehapphala devas, bhikkhus, is five hundred kappas.
Này các Tỳ-khưu, tuổi thọ của chư thiên Quảng Quả là năm trăm kiếp.
Tattha puthujjano yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā nirayampi gacchati tiracchānayonimpi gacchati pettivisayampi gacchati.
An ordinary person, having remained there for the duration of his life, having exhausted the entire lifespan of those devas, goes to hell, or to the animal realm, or to the realm of hungry ghosts.
Ở đó, phàm phu sống hết tuổi thọ, sau khi trải qua toàn bộ tuổi thọ của các vị thiên ấy, người ấy có thể đi đến địa ngục, đi đến cảnh giới súc sanh, đi đến cảnh giới ngạ quỷ.
Bhagavato pana sāvako tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā yāvatakaṃ tesaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ taṃ sabbaṃ khepetvā tasmiṃyeva bhave parinibbāyati.
But a disciple of the Fortunate One, having remained there for the duration of his life, having exhausted the entire lifespan of those devas, attains final Nibbāna in that very existence.
Nhưng vị Thanh Văn của Đức Thế Tôn, sống hết tuổi thọ ở đó, sau khi trải qua toàn bộ tuổi thọ của các vị thiên ấy, vị ấy nhập Niết-bàn ngay trong đời đó.
Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanena, yadidaṃ gatiyā upapattiyā sati.
This, bhikkhus, is the distinction, this is the difference, this is the variance between a well-instructed noble disciple and an uninstructed ordinary person, in terms of destination and rebirth.
Này các Tỳ-khưu, đây là sự khác biệt, đây là sự đặc thù, đây là sự khác nhau giữa vị Thánh đệ tử có nghe pháp và phàm phu không nghe pháp, xét về sự tái sanh và cảnh giới.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These four individuals, bhikkhus, exist and are found in the world.”
Này các Tỳ-khưu, bốn hạng người này hiện hữu, có mặt ở đời.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
126. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ.
126. “These four individuals, bhikkhus, exist and are found in the world.
126. “Này các Tỳ-khưu, bốn hạng người này hiện hữu, có mặt ở đời.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ekacco puggalo mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ.
Here, bhikkhus, a certain individual dwells pervading one direction with a mind imbued with loving-kindness, similarly the second, similarly the third, similarly the fourth.
Này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người an trú, trải tâm từ đến một phương, cũng vậy đến phương thứ hai, cũng vậy đến phương thứ ba, cũng vậy đến phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
Thus, above, below, across, everywhere, in all ways, the entire world, he dwells pervading with a mind imbued with loving-kindness—abundant, exalted, immeasurable, without hostility, without ill-will.
Như vậy, khắp cả trên, dưới, ngang, khắp mọi nơi, với tất cả mọi loài, người ấy an trú, trải tâm từ rộng lớn, quảng đại, vô lượng, không hận thù, không ác ý.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati.
Whatever there is therein of form, feeling, perception, mental formations, consciousness, he discerns those phenomena as impermanent, as suffering, as a disease, as a boil, as a dart, as an affliction, as an ailment, as alien, as disintegrating, as empty, as not-self.
Người ấy quán chiếu bất cứ điều gì có ở đó thuộc về sắc, thuộc về thọ, thuộc về tưởng, thuộc về hành, thuộc về thức, những pháp ấy là vô thường, là khổ, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là tai ương, là chướng ngại, là ngoại lai, là hoại diệt, là trống rỗng, là vô ngã.
So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā suddhāvāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
With the breaking up of the body, after death, he reappears in the company of the Suddhāvāsa devas.
Sau khi thân hoại mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi chư thiên Tịnh Cư.
Ayaṃ, bhikkhave, upapatti asādhāraṇā puthujjanehi.
This, bhikkhus, is an attainment not shared by ordinary people.
Này các Tỳ-khưu, sự tái sanh này không phải của phàm phu.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, idhekacco puggalo karuṇā…pe… muditā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, here a certain individual dwells pervading one direction with a mind imbued with compassion… with sympathetic joy… with equanimity, similarly the second, similarly the third, similarly the fourth.
Lại nữa, này các Tỳ-khưu, ở đây có một số người an trú, trải tâm bi…pe… tâm hỷ…pe… tâm xả đến một phương, cũng vậy đến phương thứ hai, cũng vậy đến phương thứ ba, cũng vậy đến phương thứ tư.
Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
Thus, above, below, across, everywhere, in all ways, the entire world, he dwells pervading with a mind imbued with equanimity—abundant, exalted, immeasurable, without hostility, without ill-will.
Như vậy, khắp cả trên, dưới, ngang, khắp mọi nơi, với tất cả mọi loài, người ấy an trú, trải tâm xả rộng lớn, quảng đại, vô lượng, không hận thù, không ác ý.
So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati.
Whatever there is therein of form, feeling, perception, mental formations, consciousness, he discerns those phenomena as impermanent, as suffering, as a disease, as a boil, as a dart, as an affliction, as an ailment, as alien, as disintegrating, as empty, as not-self.
Người ấy quán chiếu bất cứ điều gì có ở đó thuộc về sắc, thuộc về thọ, thuộc về tưởng, thuộc về hành, thuộc về thức, những pháp ấy là vô thường, là khổ, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là tai ương, là chướng ngại, là ngoại lai, là hoại diệt, là trống rỗng, là vô ngã.
So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā suddhāvāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
With the breaking up of the body, after death, he reappears in the company of the Suddhāvāsa devas.
Sau khi thân hoại mạng chung, người ấy tái sanh vào cõi chư thiên Tịnh Cư.
Ayaṃ, bhikkhave, upapatti asādhāraṇā puthujjanehi.
This, bhikkhus, is an attainment not shared by ordinary people.
Này các Tỳ-khưu, sự tái sanh này không phải của phàm phu.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti.
These four individuals, bhikkhus, are found, are present in the world.”
Này các Tỳ-khưu, bốn hạng người này hiện hữu, có mặt ở đời.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
127. ‘‘Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā cattāro acchariyā abbhutā dhammā* pātubhavanti.
127. “Upon the appearance of a Tathāgata, an Arahant, a Perfectly Self-Enlightened One, bhikkhus, four wondrous, amazing phenomena appear.
127. ‘‘Này chư Tỳ-khưu, khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện, bốn pháp hy hữu, vi diệu này xuất hiện.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn pháp nào?
Yadā, bhikkhave, bodhisatto tusitā kāyā cavitvā sato sampajāno mātukucchiṃ okkamati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
When, bhikkhus, the Bodhisatta, mindful and fully aware, descends from the Tusita realm into his mother’s womb, then in the world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation with its recluses and brahmins, devas and humans, an immeasurable, sublime radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
Này chư Tỳ-khưu, khi Bồ-tát từ cõi trời Tusita chuyển sinh, với chánh niệm và tỉnh giác, nhập vào thai mẹ, bấy giờ, trong thế giới chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và nhân loại, một ánh sáng vô lượng, thù thắng xuất hiện, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā yatthapimesaṃ* candimasūriyānaṃ evaṃmahiddhikānaṃ evaṃmahānubhāvānaṃ ābhā nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
Even in those inter-worldly spaces, abysmal, unconfined, dark, and utterly dark, where the light of these sun and moon, of such great power and might, does not reach, there too an immeasurable, sublime radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
Ngay cả những khoảng không gian giữa các thế giới (lokantarikā), những nơi trống rỗng, không có ánh sáng, tối tăm mù mịt, nơi mà ánh sáng của mặt trăng và mặt trời, dù có đại thần lực, đại uy đức như vậy cũng không thể chiếu tới, ở đó cũng xuất hiện một ánh sáng vô lượng, thù thắng, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yepi tattha sattā upapannā tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti.
And those beings who are reborn there also recognize each other by that radiance, thinking: ‘Indeed, there are other beings reborn here!’
Và những chúng sinh được tái sinh ở đó cũng nhờ ánh sáng ấy mà nhận biết lẫn nhau – ‘Ồ, có những chúng sinh khác cũng được tái sinh ở đây!’
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo* pātubhavati.
Upon the appearance of a Tathāgata, an Arahant, a Perfectly Self-Enlightened One, bhikkhus, this first wondrous, amazing phenomenon appears.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ nhất xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, yadā bodhisatto sato sampajāno mātukucchimhā nikkhamati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, when the Bodhisatta, mindful and fully aware, emerges from his mother’s womb, then in the world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation with its recluses and brahmins, devas and humans, an immeasurable, sublime radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, khi Bồ-tát với chánh niệm và tỉnh giác, rời khỏi thai mẹ, bấy giờ, trong thế giới chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và nhân loại, một ánh sáng vô lượng, thù thắng xuất hiện, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā yatthapimesaṃ candimasūriyānaṃ evaṃmahiddhikānaṃ evaṃmahānubhāvānaṃ ābhā nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
Even in those inter-worldly spaces, abysmal, unconfined, dark, and utterly dark, where the light of these sun and moon, of such great power and might, does not reach, there too an immeasurable, sublime radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
Ngay cả những khoảng không gian giữa các thế giới, những nơi trống rỗng, không có ánh sáng, tối tăm mù mịt, nơi mà ánh sáng của mặt trăng và mặt trời, dù có đại thần lực, đại uy đức như vậy cũng không thể chiếu tới, ở đó cũng xuất hiện một ánh sáng vô lượng, thù thắng, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yepi tattha sattā upapannā tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti.
And those beings who are reborn there also recognize each other by that radiance, thinking: ‘Indeed, there are other beings reborn here!’
Và những chúng sinh được tái sinh ở đó cũng nhờ ánh sáng ấy mà nhận biết lẫn nhau – ‘Ồ, có những chúng sinh khác cũng được tái sinh ở đây!’
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ dutiyo acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
Upon the appearance of a Tathāgata, an Arahant, a Perfectly Self-Enlightened One, bhikkhus, this second wondrous, amazing phenomenon appears.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ hai xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, yadā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, when a Tathāgata fully awakens to unsurpassed perfect self-enlightenment, then in the world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation with its recluses and brahmins, with its devas and humans, an immeasurable, splendid radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, khi Như Lai chứng đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Giác, bấy giờ, trong thế giới chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và nhân loại, một ánh sáng vô lượng, thù thắng xuất hiện, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā yatthapimesaṃ candimasūriyānaṃ evaṃmahiddhikānaṃ evaṃmahānubhāvānaṃ ābhā nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
Even in those inter-cosmic voids, abysmal, uncovered, dark, and utterly dark, where the light of these sun and moon, of such great power and might, does not reach, there too an immeasurable, splendid radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
Ngay cả những khoảng không gian giữa các thế giới, những nơi trống rỗng, không có ánh sáng, tối tăm mù mịt, nơi mà ánh sáng của mặt trăng và mặt trời, dù có đại thần lực, đại uy đức như vậy cũng không thể chiếu tới, ở đó cũng xuất hiện một ánh sáng vô lượng, thù thắng, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yepi tattha sattā upapannā tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti.
And those beings who are reborn there also recognize one another by that radiance, thinking: ‘Indeed, there are other beings reborn here!’
Và những chúng sinh được tái sinh ở đó cũng nhờ ánh sáng ấy mà nhận biết lẫn nhau – ‘Ồ, có những chúng sinh khác cũng được tái sinh ở đây!’
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ tatiyo acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
This, bhikkhus, is the third wonderful and astonishing phenomenon that appears with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ ba xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, yadā tathāgato anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavatteti, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
“Furthermore, bhikkhus, when a Tathāgata sets in motion the unsurpassed Wheel of Dhamma, then in the world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation with its recluses and brahmins, with its devas and humans, an immeasurable, splendid radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
‘‘Hơn nữa, này chư Tỳ-khưu, khi Như Lai chuyển vận bánh xe Pháp vô thượng, bấy giờ, trong thế giới chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và nhân loại, một ánh sáng vô lượng, thù thắng xuất hiện, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā yatthapimesaṃ candimasūriyānaṃ evaṃmahiddhikānaṃ evaṃmahānubhāvānaṃ ābhā nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ.
Even in those inter-cosmic voids, abysmal, uncovered, dark, and utterly dark, where the light of these sun and moon, of such great power and might, does not reach, there too an immeasurable, splendid radiance appears, surpassing the divine power of the devas.
Ngay cả những khoảng không gian giữa các thế giới, những nơi trống rỗng, không có ánh sáng, tối tăm mù mịt, nơi mà ánh sáng của mặt trăng và mặt trời, dù có đại thần lực, đại uy đức như vậy cũng không thể chiếu tới, ở đó cũng xuất hiện một ánh sáng vô lượng, thù thắng, vượt qua uy lực của chư thiên.
Yepi tattha sattā upapannā tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti.
And those beings who are reborn there also recognize one another by that radiance, thinking: ‘Indeed, there are other beings reborn here!’
Và những chúng sinh được tái sinh ở đó cũng nhờ ánh sáng ấy mà nhận biết lẫn nhau – ‘Ồ, có những chúng sinh khác cũng được tái sinh ở đây!’
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ catuttho acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
This, bhikkhus, is the fourth wonderful and astonishing phenomenon that appears with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ tư xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ime cattāro acchariyā abbhutā dhammā pātubhavantī’’ti.
These four wonderful and astonishing phenomena, bhikkhus, appear with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.”
Này chư Tỳ-khưu, đây là bốn pháp hy hữu, vi diệu xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
128. ‘‘Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā cattāro acchariyā abbhutā dhammā pātubhavanti.
“Bhikkhus, four wonderful and astonishing phenomena appear with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
128. ‘‘Này chư Tỳ-khưu, khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện, bốn pháp hy hữu, vi diệu này xuất hiện.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn pháp nào?
Ālayārāmā* , bhikkhave, pajā ālayaratā ālayasammuditā; sā tathāgatena anālaye dhamme desiyamāne sussūsati sotaṃ odahati aññā cittaṃ upaṭṭhapeti.
Bhikkhus, people delight in attachment, are fond of attachment, rejoice in attachment; but when the Tathāgata teaches the Dhamma of non-attachment, they listen attentively, lend an ear, and apply their minds to understanding.
Này chư Tỳ-khưu, chúng sinh yêu thích sự chấp thủ (ālayārāmā), ưa thích sự chấp thủ, hoan hỷ với sự chấp thủ; nhưng khi Như Lai thuyết giảng Pháp về sự không chấp thủ, họ lắng nghe, chú tâm, và thiết lập trí tuệ.
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
This, bhikkhus, is the first wonderful and astonishing phenomenon that appears with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ nhất xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
‘‘Mānārāmā, bhikkhave, pajā mānaratā mānasammuditā.
“Bhikkhus, people delight in conceit, are fond of conceit, rejoice in conceit.
‘‘Này chư Tỳ-khưu, chúng sinh yêu thích sự kiêu mạn, ưa thích sự kiêu mạn, hoan hỷ với sự kiêu mạn.
Sā tathāgatena mānavinaye dhamme desiyamāne sussūsati sotaṃ odahati aññā cittaṃ upaṭṭhapeti.
But when the Tathāgata teaches the Dhamma for the subduing of conceit, they listen attentively, lend an ear, and apply their minds to understanding.
Nhưng khi Như Lai thuyết giảng Pháp về sự chế ngự kiêu mạn, họ lắng nghe, chú tâm, và thiết lập trí tuệ.
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ dutiyo acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
This, bhikkhus, is the second wonderful and astonishing phenomenon that appears with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ hai xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
‘‘Anupasamārāmā, bhikkhave, pajā anupasamaratā anupasamasammuditā.
“Bhikkhus, people delight in non-pacification, are fond of non-pacification, rejoice in non-pacification.
‘‘Này chư Tỳ-khưu, chúng sinh yêu thích sự không an tịnh, ưa thích sự không an tịnh, hoan hỷ với sự không an tịnh.
Sā tathāgatena opasamike dhamme desiyamāne sussūsati sotaṃ odahati aññā cittaṃ upaṭṭhapeti.
But when the Tathāgata teaches the Dhamma of pacification, they listen attentively, lend an ear, and apply their minds to understanding.
Nhưng khi Như Lai thuyết giảng Pháp về sự an tịnh, họ lắng nghe, chú tâm, và thiết lập trí tuệ.
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ tatiyo acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
This, bhikkhus, is the third wonderful and astonishing phenomenon that appears with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ ba xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
‘‘Avijjāgatā, bhikkhave, pajā aṇḍabhūtā pariyonaddhā.
“Bhikkhus, people are steeped in ignorance, enveloped like an egg, bound by it.
‘‘Này chư Tỳ-khưu, chúng sinh bị vô minh bao phủ, như trứng bị vỏ bọc.
Sā tathāgatena avijjāvinaye dhamme desiyamāne sussūsati sotaṃ odahati aññā cittaṃ upaṭṭhapeti.
But when the Tathāgata teaches the Dhamma for the removal of ignorance, they listen attentively, lend an ear, and apply their minds to understanding.
Nhưng khi Như Lai thuyết giảng Pháp về sự chế ngự vô minh, họ lắng nghe, chú tâm, và thiết lập trí tuệ.
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ayaṃ catuttho acchariyo abbhuto dhammo pātubhavati.
This, bhikkhus, is the fourth wonderful and astonishing phenomenon that appears with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.
Này chư Tỳ-khưu, đây là pháp hy hữu, vi diệu thứ tư xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.
Tathāgatassa, bhikkhave, arahato sammāsambuddhassa pātubhāvā ime cattāro acchariyā abbhutā dhammā pātubhavantī’’ti.
These four wonderful and astonishing phenomena, bhikkhus, appear with the arising of the Tathāgata, the Arahant, the Perfectly Self-Enlightened One.”
Này chư Tỳ-khưu, đây là bốn pháp hy hữu, vi diệu xuất hiện khi Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác xuất hiện.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
129. ‘‘Cattārome, bhikkhave, acchariyā abbhutā dhammā ānande.
“Bhikkhus, these four wonderful and astonishing qualities are in Ānanda.
129. ‘‘Này chư Tỳ-khưu, có bốn pháp hy hữu, vi diệu nơi Tôn giả Ānanda.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn pháp nào?
Sace, bhikkhave, bhikkhuparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of bhikkhus approaches Ānanda for an audience, they are delighted by the sight.
Này chư Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Tỳ-khưu đến gặp Tôn giả Ānanda, họ sẽ hoan hỷ chỉ với việc được thấy Ngài.
Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if Ānanda teaches the Dhamma there, they are delighted by the teaching.
Nếu Tôn giả Ānanda thuyết Pháp ở đó, họ sẽ hoan hỷ với lời thuyết Pháp.
Atittāva, bhikkhave, bhikkhuparisā hoti, atha ānando tuṇhī bhavati.
Monks, the company of bhikkhus is still not satisfied when Ānanda falls silent.
Này chư Tỳ-khưu, hội chúng Tỳ-khưu vẫn chưa thỏa mãn, thì Tôn giả Ānanda đã im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuniparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of bhikkhunīs approaches Ānanda for an audience, they are delighted by the sight.
‘‘Này chư Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Tỳ-khưu-ni đến gặp Tôn giả Ānanda, họ sẽ hoan hỷ chỉ với việc được thấy Ngài.
Tattha ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if Ānanda teaches the Dhamma there, they are delighted by the teaching.
Nếu Tôn giả Ānanda thuyết Pháp ở đó, họ sẽ hoan hỷ với lời thuyết Pháp.
Atittāva, bhikkhave, bhikkhuniparisā hoti, atha ānando tuṇhī bhavati.
Monks, the company of bhikkhunīs is still not satisfied when Ānanda falls silent.
Này chư Tỳ-khưu, hội chúng Tỳ-khưu-ni vẫn chưa thỏa mãn, thì Tôn giả Ānanda đã im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, upāsakaparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of laymen approaches Ānanda for an audience, they are delighted by the sight.
"Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng cư sĩ nam đến gặp Tôn giả Ānanda để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if Ānanda teaches the Dhamma there, they are delighted by the teaching.
Và nếu Tôn giả Ānanda thuyết Pháp tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe Pháp.
Atittāva, bhikkhave, upāsakaparisā hoti, atha ānando tuṇhī bhavati.
Monks, the company of laymen is still not satisfied when Ānanda falls silent.
Này các Tỳ-khưu, hội chúng cư sĩ nam vẫn chưa thỏa mãn, thì Tôn giả Ānanda im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, upāsikāparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of laywomen approaches Ānanda for an audience, they are delighted by the sight.
"Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng cư sĩ nữ đến gặp Tôn giả Ānanda để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if Ānanda teaches the Dhamma there, they are delighted by the teaching.
Và nếu Tôn giả Ānanda thuyết Pháp tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe Pháp.
Atittāva, bhikkhave, upāsikāparisā hoti, atha ānando tuṇhī bhavati.
Monks, the company of laywomen is still not satisfied when Ānanda falls silent.
Hội chúng cư sĩ nữ vẫn chưa thỏa mãn, thì Tôn giả Ānanda im lặng.
Ime kho, bhikkhave, cattāro acchariyā abbhutā dhammā ānande’’ti.
These, monks, are the four amazing and astonishing qualities in Ānanda.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn pháp hy hữu và kỳ diệu nơi Tôn giả Ānanda."
Navamaṃ.
The Ninth.
Chín.
130. ‘‘Cattārome, bhikkhave, acchariyā abbhutā dhammā raññe cakkavattimhi.
130. “Monks, there are these four amazing and astonishing qualities in a Cakkavatti monarch.
130. "Này các Tỳ-khưu, có bốn pháp hy hữu và kỳ diệu nơi vị Chuyển Luân Vương.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn điều nào?
Sace, bhikkhave, khattiyaparisā rājānaṃ cakkavattiṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of khattiyas approaches a Cakkavatti monarch for an audience, they are delighted by the sight.
Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Sát-đế-lợi đến gặp vị Chuyển Luân Vương để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce rājā cakkavattī bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if the Cakkavatti monarch speaks there, they are delighted by the speech.
Và nếu vị Chuyển Luân Vương thuyết giảng tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe thuyết giảng.
Atittāva, bhikkhave, khattiyaparisā hoti, atha rājā cakkavattī tuṇhī bhavati.
Monks, the company of khattiyas is still not satisfied when the Cakkavatti monarch falls silent.
Này các Tỳ-khưu, hội chúng Sát-đế-lợi vẫn chưa thỏa mãn, thì vị Chuyển Luân Vương im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, brāhmaṇaparisā rājānaṃ cakkavattiṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of brahmins approaches a Cakkavatti monarch for an audience, they are delighted by the sight.
"Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Bà-la-môn đến gặp vị Chuyển Luân Vương để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce rājā cakkavattī bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if the Cakkavatti monarch speaks there, they are delighted by the speech.
Và nếu vị Chuyển Luân Vương thuyết giảng tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe thuyết giảng.
Atittāva, bhikkhave, brāhmaṇaparisā hoti, atha rājā cakkavattī tuṇhī bhavati.
Monks, the company of brahmins is still not satisfied when the Cakkavatti monarch falls silent.
Hội chúng Bà-la-môn vẫn chưa thỏa mãn, thì vị Chuyển Luân Vương im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, gahapatiparisā rājānaṃ cakkavattiṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of householders approaches a Cakkavatti monarch for an audience, they are delighted by the sight.
"Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng gia chủ đến gặp vị Chuyển Luân Vương để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce rājā cakkavattī bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if the Cakkavatti monarch speaks there, they are delighted by the speech.
Và nếu vị Chuyển Luân Vương thuyết giảng tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe thuyết giảng.
Atittāva, bhikkhave, gahapatiparisā hoti, atha rājā cakkavattī tuṇhī bhavati.
Monks, the company of householders is still not satisfied when the Cakkavatti monarch falls silent.
Hội chúng gia chủ vẫn chưa thỏa mãn, thì vị Chuyển Luân Vương im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, samaṇaparisā rājānaṃ cakkavattiṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of ascetics approaches a Cakkavatti monarch for an audience, they are delighted by the sight.
"Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Sa-môn đến gặp vị Chuyển Luân Vương để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce rājā cakkavattī bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if the Cakkavatti monarch speaks there, they are delighted by the speech.
Và nếu vị Chuyển Luân Vương thuyết giảng tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe thuyết giảng.
Atittāva, bhikkhave, samaṇaparisā hoti, atha rājā cakkavattī tuṇhī bhavati.
Monks, the company of ascetics is still not satisfied when the Cakkavatti monarch falls silent.
Hội chúng Sa-môn vẫn chưa thỏa mãn, thì vị Chuyển Luân Vương im lặng.
Ime kho, bhikkhave, cattāro acchariyā abbhutā dhammā raññe cakkavattimhi.
These, monks, are the four amazing and astonishing qualities in a Cakkavatti monarch.
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn pháp hy hữu và kỳ diệu nơi vị Chuyển Luân Vương.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, cattāro* acchariyā abbhutā dhammā ānande.
Even so, monks, there are these four amazing and astonishing qualities in Ānanda.
"Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, có bốn pháp hy hữu và kỳ diệu nơi Tôn giả Ānanda.
Katame cattāro?
Which four?
Bốn điều nào?
Sace, bhikkhave, bhikkhuparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of bhikkhus approaches Ānanda for an audience, they are delighted by the sight.
Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Tỳ-khưu đến gặp Tôn giả Ānanda để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if Ānanda teaches the Dhamma there, they are delighted by the teaching.
Và nếu Tôn giả Ānanda thuyết Pháp tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe Pháp.
Atittāva, bhikkhave, bhikkhuparisā hoti, atha ānando tuṇhī bhavati.
Monks, the company of bhikkhus is still not satisfied when Ānanda falls silent.
Này các Tỳ-khưu, hội chúng Tỳ-khưu vẫn chưa thỏa mãn, thì Tôn giả Ānanda im lặng.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhuniparisā…pe… sace, bhikkhave, upāsakaparisā…pe… sace, bhikkhave, upāsikāparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanenapi sā attamanā hoti.
Monks, if a company of bhikkhunīs… Monks, if a company of laymen… Monks, if a company of laywomen approaches Ānanda for an audience, they are delighted by the sight.
"Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng Tỳ-khưu-ni... Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng cư sĩ nam... Này các Tỳ-khưu, nếu một hội chúng cư sĩ nữ đến gặp Tôn giả Ānanda để chiêm bái, họ hoan hỷ chỉ với việc chiêm bái.
Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti.
And if Ānanda teaches the Dhamma there, they are delighted by the teaching.
Và nếu Tôn giả Ānanda thuyết Pháp tại đó, họ hoan hỷ chỉ với việc nghe Pháp.
Atittāva, bhikkhave, upāsikāparisā hoti, atha ānando tuṇhī bhavati.
Monks, the company of laywomen is still not satisfied when Ānanda falls silent.
Hội chúng cư sĩ nữ vẫn chưa thỏa mãn, thì Tôn giả Ānanda im lặng.
Ime kho, bhikkhave, cattāro acchariyā abbhutā dhammā ānande’’ti.
These, monks, are the four amazing and astonishing qualities in Ānanda.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn pháp hy hữu và kỳ diệu nơi Tôn giả Ānanda."
Dasamaṃ.
The Tenth.
Mười.