‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti?
“And how, bhikkhus, is a bhikkhu skilled in discerning his own mind?
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thiện xảo trong việc hiểu tâm mình như thế nào?
Seyyathāpi, bhikkhave, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati.
Just as, bhikkhus, a woman or a man, young and youthful, fond of adornment, looking at their own facial reflection in a clean, pure, clear mirror or in a bowl of water, if they see any dust or blemish there, they strive to remove that dust or blemish.
Này các Tỳ-khưu, ví như một phụ nữ hay một người đàn ông trẻ tuổi, còn thanh xuân, thích trang điểm, khi soi gương trong sáng, tinh khiết, hay trong chén nước trong, nếu thấy bụi bẩn hay vết nhơ trên mặt mình, thì người ấy cố gắng loại bỏ bụi bẩn hay vết nhơ ấy.
No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti.
If they see no dust or blemish there, they are pleased with that, their aspiration is fulfilled – ‘It is a gain for me, it is indeed pure for me,’ they think.
Nếu không thấy bụi bẩn hay vết nhơ nào, thì người ấy hoan hỷ, ý nghĩ được viên mãn: ‘Thật là lợi lộc cho ta, mặt ta thật trong sạch!’
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā* hoti kusalesu dhammesu – ‘abhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, uddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, kodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, kusīto nu kho bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaṃ viharāmi, samāhito nu kho bahulaṃ viharāmī’ti.
In the same way, bhikkhus, a bhikkhu's reflection is very helpful concerning wholesome qualities – ‘Do I dwell mostly with covetousness, or do I dwell mostly without covetousness? Do I dwell mostly with ill will, or do I dwell mostly without ill will? Do I dwell mostly overcome by sloth and torpor, or do I dwell mostly free from sloth and torpor? Do I dwell mostly restless, or do I dwell mostly not restless? Do I dwell mostly with doubt, or do I dwell mostly with doubt overcome? Do I dwell mostly angry, or do I dwell mostly not angry? Do I dwell mostly with a defiled mind, or do I dwell mostly with an undefiled mind? Do I dwell mostly with a agitated body, or do I dwell mostly with an unagitated body? Do I dwell mostly lazy, or do I dwell mostly with aroused energy? Do I dwell mostly uncomposed, or do I dwell mostly composed?’
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, sự quán xét của Tỳ-khưu rất hữu ích đối với các pháp thiện: ‘Ta có thường sống với tham lam không? Hay ta thường sống không tham lam? Ta có thường sống với tâm sân hận không? Hay ta thường sống không sân hận? Ta có thường sống bị hôn trầm, thụy miên chi phối không? Hay ta thường sống thoát khỏi hôn trầm, thụy miên? Ta có thường sống với phóng dật không? Hay ta thường sống không phóng dật? Ta có thường sống với hoài nghi không? Hay ta thường sống đã vượt qua hoài nghi? Ta có thường sống với sự giận dữ không? Hay ta thường sống không giận dữ? Ta có thường sống với tâm ô nhiễm không? Hay ta thường sống với tâm không ô nhiễm? Ta có thường sống với thân thể bất an không? Hay ta thường sống với thân thể an ổn? Ta có thường sống lười biếng không? Hay ta thường sống tinh tấn? Ta có thường sống với tâm không định tĩnh không? Hay ta thường sống với tâm định tĩnh?’”
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘abhijjhālu bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito bahulaṃ viharāmi, uddhato bahulaṃ viharāmi, vicikiccho bahulaṃ viharāmi, kodhano bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, kusīto bahulaṃ viharāmi, asamāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
“If, bhikkhus, a bhikkhu, reflecting, knows thus: ‘I dwell mostly with covetousness, I dwell mostly with ill will, I dwell mostly overcome by sloth and torpor, I dwell mostly restless, I dwell mostly with doubt, I dwell mostly angry, I dwell mostly with a defiled mind, I dwell mostly with an agitated body, I dwell mostly lazy, I dwell mostly uncomposed,’ then, bhikkhus, that bhikkhu should exert extraordinary desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the abandoning of those unwholesome qualities.
Này các Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu quán xét và biết rằng: ‘Ta thường sống với tham lam, ta thường sống với tâm sân hận, ta thường sống bị hôn trầm, thụy miên chi phối, ta thường sống với phóng dật, ta thường sống với hoài nghi, ta thường sống với sự giận dữ, ta thường sống với tâm ô nhiễm, ta thường sống với thân thể bất an, ta thường sống lười biếng, ta thường sống với tâm không định tĩnh,’ thì này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy phải có ý chí, nỗ lực, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác đặc biệt để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác pháp ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā.
Just as, bhikkhus, if one's garment were on fire or one's head were on fire.
Này các Tỳ-khưu, ví như y phục bị cháy hoặc đầu bị cháy.
Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya.
One would exert extraordinary desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the extinguishing of that garment or head.
Người ấy sẽ có ý chí, nỗ lực, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác đặc biệt để dập tắt y phục hoặc đầu ấy.
Evamevaṃ kho tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
Just so, O bhikkhus, by that bhikkhu, for the abandoning of those very evil, unwholesome states, excessive desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension should be made.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy phải có ý chí, nỗ lực, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác đặc biệt để đoạn trừ các pháp bất thiện, ác pháp ấy.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anabhijjhālu bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho bahulaṃ viharāmi, anuddhato bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaṃ viharāmi, akkodhano bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo bahulaṃ viharāmi, samāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti.
But if, O bhikkhus, a bhikkhu, reflecting, knows thus: ‘I dwell mostly without covetousness, I dwell mostly with a mind free from ill will, I dwell mostly with sloth and torpor overcome, I dwell mostly without restlessness, I dwell mostly with doubt overcome, I dwell mostly without anger, I dwell mostly with an uncorrupted mind, I dwell mostly with a tranquil body, I dwell mostly with aroused energy, I dwell mostly with a concentrated mind,’ then, O bhikkhus, that bhikkhu, having established himself in those very wholesome states, should exert himself further for the destruction of the āsavas.
Nhưng này các Tỳ-khưu, nếu Tỳ-khưu quán xét và biết rằng: ‘Ta thường sống không tham lam, ta thường sống với tâm không sân hận, ta thường sống thoát khỏi hôn trầm, thụy miên, ta thường sống không phóng dật, ta thường sống đã vượt qua hoài nghi, ta thường sống không giận dữ, ta thường sống với tâm không ô nhiễm, ta thường sống với thân thể an ổn, ta thường sống tinh tấn, ta thường sống với tâm định tĩnh,’ thì này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy phải an trú vào các pháp thiện ấy và tiếp tục nỗ lực để diệt trừ các lậu hoặc.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti?
“And how, friends, is a bhikkhu skilled in discerning his own mind?
Này chư Hiền, một Tỳ-khưu thiện xảo trong việc hiểu tâm mình như thế nào?
Seyyathāpi, āvuso, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati.
Just as, friends, a young, youthful woman or man, fond of adornment, examining their own facial reflection in a clean, pure, clear mirror or a bowl of clear water, if they see any dust or blemish there, they strive to remove that very dust or blemish.
Này chư Hiền, ví như một người phụ nữ hay một người đàn ông trẻ tuổi, còn xuân, thích trang điểm, khi soi bóng mặt mình trong gương sáng sạch tinh khiết hoặc trong chén nước trong suốt, nếu thấy có bụi bẩn hay vết nhơ, thì người ấy sẽ cố gắng loại bỏ chính bụi bẩn hay vết nhơ đó.
No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti.
If they see no dust or blemish there, they are pleased with that, their aspiration fulfilled, thinking: ‘Indeed, it is a gain for me, indeed, it is pure for me.’”
Nếu không thấy bụi bẩn hay vết nhơ ở đó, thì người ấy sẽ hoan hỷ và có ý nghĩ trọn vẹn rằng: ‘Thật là lợi lộc cho ta, thật là trong sạch cho ta!’
Evamevaṃ kho, āvuso, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘abhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, uddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, kodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, kusīto nu kho bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo nu kho bahulaṃ viharāmi, samāhito nu kho bahulaṃ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaṃ viharāmī’ti.
Just so, friends, a bhikkhu’s reflection is of great benefit concerning wholesome states: ‘Do I dwell mostly with covetousness, or do I dwell mostly without covetousness? Do I dwell mostly with a mind of ill will, or do I dwell mostly with a mind free from ill will? Do I dwell mostly overcome by sloth and torpor, or do I dwell mostly with sloth and torpor overcome? Do I dwell mostly with restlessness, or do I dwell mostly without restlessness? Do I dwell mostly with doubt, or do I dwell mostly with doubt overcome? Do I dwell mostly with anger, or do I dwell mostly without anger? Do I dwell mostly with a corrupted mind, or do I dwell mostly with an uncorrupted mind? Do I dwell mostly with an agitated body, or do I dwell mostly with a tranquil body? Do I dwell mostly lazy, or do I dwell mostly with aroused energy? Do I dwell mostly with a concentrated mind, or do I dwell mostly with an unconcentrated mind?’
Cũng vậy, này chư Hiền, sự quán xét của vị Tỳ-khưu rất hữu ích đối với các thiện pháp: ‘Ta có thường sống với tâm tham lam hay không, hay ta thường sống không tham lam? Ta có thường sống với tâm sân hận hay không, hay ta thường sống không sân hận? Ta có thường bị hôn trầm, thụy miên chi phối hay không, hay ta thường sống không có hôn trầm, thụy miên? Ta có thường sống với tâm phóng dật hay không, hay ta thường sống không phóng dật? Ta có thường sống với tâm nghi ngờ hay không, hay ta thường sống đã vượt qua nghi ngờ? Ta có thường sống với tâm giận dữ hay không, hay ta thường sống không giận dữ? Ta có thường sống với tâm cấu uế hay không, hay ta thường sống với tâm không cấu uế? Ta có thường sống với thân thể bất an hay không, hay ta thường sống với thân thể an ổn? Ta có thường sống biếng nhác hay không, hay ta thường sống tinh tấn? Ta có thường sống với tâm định tĩnh hay không, hay ta thường sống với tâm không định tĩnh?’
‘‘Sace, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘abhijjhālu bahulaṃ viharāmi…pe… asamāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tenāvuso, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
“If, friends, a bhikkhu, reflecting, knows thus: ‘I dwell mostly with covetousness…pe… I dwell mostly with an unconcentrated mind,’ then, friends, that bhikkhu should make excessive desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the abandoning of those very evil, unwholesome states.
Này chư Hiền, nếu vị Tỳ-khưu khi quán xét mà biết rằng: ‘Ta thường sống tham lam… cho đến… ta thường sống với tâm không định tĩnh’, thì này chư Hiền, vị Tỳ-khưu ấy cần phải có ý chí, sự tinh tấn, nỗ lực, kiên trì, không chùn bước, chánh niệm và tỉnh giác mạnh mẽ để loại bỏ những ác bất thiện pháp ấy.
Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā.
Just as, friends, if one’s clothes were ablaze or one’s head were ablaze.
Này chư Hiền, ví như một người bị cháy y phục hoặc cháy đầu.
Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya.
One would make excessive desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the extinguishing of those very clothes or head.
Người ấy sẽ có ý chí, sự tinh tấn, nỗ lực, kiên trì, không chùn bước, chánh niệm và tỉnh giác mạnh mẽ để dập tắt chính y phục hoặc đầu bị cháy ấy.
Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
Just so, friends, by that bhikkhu, for the abandoning of those very evil, unwholesome states, excessive desire, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension should be made.
Cũng vậy, này chư Hiền, vị Tỳ-khưu ấy cần phải có ý chí, sự tinh tấn, nỗ lực, kiên trì, không chùn bước, chánh niệm và tỉnh giác mạnh mẽ để loại bỏ những ác bất thiện pháp ấy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, hāni hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti no vuḍḍhi?
"And how, monks, is there decline in wholesome qualities, not steadiness, not growth?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự suy thoái trong các thiện pháp, không phải an trú, không phải tăng trưởng?
Idha, bhikkhave, bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena, tassa te dhammā neva tiṭṭhanti no vaḍḍhanti.
Here, monks, whatever a bhikkhu possesses in faith, virtue, learning, generosity, wisdom, and readiness of speech, those qualities neither remain steady nor grow for him.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có bao nhiêu tín, giới, văn, thí, tuệ, biện tài, thì những pháp ấy của vị ấy không an trú cũng không tăng trưởng.
Hānimetaṃ, bhikkhave, vadāmi kusalesu dhammesu, no ṭhitiṃ no vuḍḍhiṃ.
This, monks, I call decline in wholesome qualities, not steadiness, not growth.
Này các Tỳ-khưu, Ta gọi đây là sự suy thoái trong các thiện pháp, không phải an trú, không phải tăng trưởng.
Evaṃ kho, bhikkhave, hāni hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti no vuḍḍhi.
Thus, monks, there is decline in wholesome qualities, not steadiness, not growth.
Này các Tỳ-khưu, sự suy thoái trong các thiện pháp, không phải an trú, không phải tăng trưởng là như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave ṭhiti hoti kusalesu dhammesu, no hāni no vuḍḍhi?
"And how, monks, is there steadiness in wholesome qualities, not decline, not growth?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự an trú trong các thiện pháp, không phải suy thoái, không phải tăng trưởng?
Idha, bhikkhave, bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena, tassa te dhammā neva hāyanti no vaḍḍhanti.
Here, monks, whatever a bhikkhu possesses in faith, virtue, learning, generosity, wisdom, and readiness of speech, those qualities neither decline nor grow for him.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có bao nhiêu tín, giới, văn, thí, tuệ, biện tài, thì những pháp ấy của vị ấy không suy thoái cũng không tăng trưởng.
Ṭhitimetaṃ, bhikkhave, vadāmi kusalesu dhammesu, no hāniṃ no vuḍḍhiṃ.
This, monks, I call steadiness in wholesome qualities, not decline, not growth.
Này các Tỳ-khưu, Ta gọi đây là sự an trú trong các thiện pháp, không phải suy thoái, không phải tăng trưởng.
Evaṃ kho, bhikkhave, ṭhiti hoti kusalesu dhammesu, no vuḍḍhi no hāni.
Thus, monks, there is steadiness in wholesome qualities, not growth, not decline.
Này các Tỳ-khưu, sự an trú trong các thiện pháp, không phải tăng trưởng, không phải suy thoái là như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, vuḍḍhi hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti no hāni?
"And how, monks, is there growth in wholesome qualities, not steadiness, not decline?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là sự tăng trưởng trong các thiện pháp, không phải an trú, không phải suy thoái?
Idha, bhikkhave, bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena, tassa te dhammā neva tiṭṭhanti no hāyanti.
Here, monks, whatever a bhikkhu possesses in faith, virtue, learning, generosity, wisdom, and readiness of speech, those qualities neither remain steady nor decline for him.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu có bao nhiêu tín, giới, văn, thí, tuệ, biện tài, thì những pháp ấy của vị ấy không an trú cũng không suy thoái.
Vuḍḍhimetaṃ, bhikkhave, vadāmi kusalesu dhammesu, no ṭhitiṃ no hāniṃ.
This, monks, I call growth in wholesome qualities, not steadiness, not decline.
Này các Tỳ-khưu, Ta gọi đây là sự tăng trưởng trong các thiện pháp, không phải an trú, không phải suy thoái.
Evaṃ kho, bhikkhave, vuḍḍhi hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti no hāni.
Thus, monks, there is growth in wholesome qualities, not steadiness, not decline.
Này các Tỳ-khưu, sự tăng trưởng trong các thiện pháp, không phải an trú, không phải suy thoái là như vậy.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti?
"And how, monks, is a bhikkhu skilled in discerning his own mind?
“Này các Tỳ-khưu, thế nào là một Tỳ-khưu thiện xảo trong việc xét tâm mình?
Seyyathāpi, bhikkhave, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati.
Just as, monks, a woman or a man, young and youthful, fond of adornment, would examine their own facial reflection in a clean, pure, bright mirror or a bowl of clear water, and if they see any dust or blemish there, they would strive to remove that dust or blemish.
Này các Tỳ-khưu, ví như một người phụ nữ hay một người đàn ông trẻ tuổi, còn xuân, thích trang điểm, khi soi bóng mặt mình trong gương sáng sạch tinh khiết hoặc trong chén nước trong suốt, nếu thấy có bụi bẩn hay vết nhơ, thì người ấy sẽ cố gắng loại bỏ chính bụi bẩn hay vết nhơ đó.
No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti.
If they see no dust or blemish there, they would be pleased and satisfied, thinking: 'It is my gain, it is truly pure.'
Nếu không thấy bụi bẩn hay vết nhơ ở đó, thì người ấy sẽ hoan hỷ và có ý nghĩ trọn vẹn rằng: ‘Thật là lợi lộc cho ta, thật là trong sạch cho ta!’
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘abhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, uddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, kodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, kusīto nu kho bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo nu kho bahulaṃ viharāmi, samāhito nu kho bahulaṃ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaṃ viharāmī’ti.
Even so, monks, a bhikkhu's reflection is very helpful in wholesome qualities: 'Do I dwell mostly covetous, or mostly without covetousness? Do I dwell mostly with ill will, or mostly without ill will? Do I dwell mostly overcome by sloth and torpor, or mostly free from sloth and torpor? Do I dwell mostly restless, or mostly not restless? Do I dwell mostly with doubt, or mostly free from doubt? Do I dwell mostly angry, or mostly not angry? Do I dwell mostly with a defiled mind, or mostly with an undefiled mind? Do I dwell mostly with a agitated body, or mostly with an unagitated body? Do I dwell mostly lazy, or mostly with aroused energy? Do I dwell mostly composed, or mostly uncomposed?'
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, sự quán xét của vị Tỳ-khưu rất hữu ích đối với các thiện pháp: ‘Ta có thường sống với tâm tham lam hay không, hay ta thường sống không tham lam? Ta có thường sống với tâm sân hận hay không, hay ta thường sống không sân hận? Ta có thường bị hôn trầm, thụy miên chi phối hay không, hay ta thường sống không có hôn trầm, thụy miên? Ta có thường sống với tâm phóng dật hay không, hay ta thường sống không phóng dật? Ta có thường sống với tâm nghi ngờ hay không, hay ta thường sống đã vượt qua nghi ngờ? Ta có thường sống với tâm giận dữ hay không, hay ta thường sống không giận dữ? Ta có thường sống với tâm cấu uế hay không, hay ta thường sống với tâm không cấu uế? Ta có thường sống với thân thể bất an hay không, hay ta thường sống với thân thể an ổn? Ta có thường sống biếng nhác hay không, hay ta thường sống tinh tấn? Ta có thường sống với tâm định tĩnh hay không, hay ta thường sống với tâm không định tĩnh?’
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘abhijjhālu bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito bahulaṃ viharāmi, uddhato bahulaṃ viharāmi, vicikiccho bahulaṃ viharāmi, kodhano bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, kusīto bahulaṃ viharāmi, asamāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘If, bhikkhus, a bhikkhu, reflecting, knows thus: ‘I dwell much with covetousness, I dwell much with ill will, I dwell much overcome by sloth and torpor, I dwell much agitated, I dwell much in doubt, I dwell much angry, I dwell much with a defiled mind, I dwell much with a restless body, I dwell much lazy, I dwell much unconcentrated,’ then, bhikkhus, that bhikkhu should generate extraordinary desire, effort, zeal, exertion, indefatigability, mindfulness, and clear comprehension for the abandoning of those very evil, unwholesome states.
“Này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu khi quán xét biết rõ như sau: ‘Ta thường sống với tâm tham lam, ta thường sống với tâm sân hận, ta thường sống với tâm bị hôn trầm, thụy miên bao phủ, ta thường sống với tâm phóng dật, ta thường sống với tâm hoài nghi, ta thường sống với tâm giận dữ, ta thường sống với tâm ô nhiễm, ta thường sống với thân thể dao động, ta thường sống với tâm biếng nhác, ta thường sống với tâm không định tĩnh,’ thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải hết sức tinh tấn, nỗ lực, nhiệt tâm, kiên trì, không bỏ cuộc, chánh niệm và tỉnh giác để đoạn trừ những pháp bất thiện, ác độc ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā.
Just as, bhikkhus, if one’s clothes were on fire or one’s head were on fire.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một người bị cháy y phục hoặc cháy đầu.
Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
One would generate extraordinary desire, effort, zeal, exertion, indefatigability, mindfulness, and clear comprehension for the extinguishing of those very clothes or head; in the same way, bhikkhus, that bhikkhu should generate extraordinary desire, effort, zeal, exertion, indefatigability, mindfulness, and clear comprehension for the abandoning of those very evil, unwholesome states.
Người ấy sẽ hết sức tinh tấn, nỗ lực, nhiệt tâm, kiên trì, không bỏ cuộc, chánh niệm và tỉnh giác để dập tắt y phục hoặc đầu của mình; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải hết sức tinh tấn, nỗ lực, nhiệt tâm, kiên trì, không bỏ cuộc, chánh niệm và tỉnh giác để đoạn trừ những pháp bất thiện, ác độc ấy.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anabhijjhālu bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho bahulaṃ viharāmi, anuddhato bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaṃ viharāmi, akkodhano bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo bahulaṃ viharāmi, samāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti.
‘‘But if, bhikkhus, a bhikkhu, reflecting, knows thus: ‘I dwell much without covetousness, I dwell much with a mind free from ill will, I dwell much free from sloth and torpor, I dwell much unagitated, I dwell much with doubt overcome, I dwell much without anger, I dwell much with an undefiled mind, I dwell much with an unagitated body, I dwell much with aroused energy, I dwell much concentrated,’ then, bhikkhus, that bhikkhu, established in those wholesome states, should apply himself further for the destruction of the āsavas.’’
Nhưng nếu, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu khi quán xét biết rõ như sau: ‘Ta thường sống với tâm không tham lam, ta thường sống với tâm không sân hận, ta thường sống với tâm đã thoát khỏi hôn trầm, thụy miên, ta thường sống với tâm không phóng dật, ta thường sống với tâm đã vượt qua hoài nghi, ta thường sống với tâm không giận dữ, ta thường sống với tâm không ô nhiễm, ta thường sống với thân thể không dao động, ta thường sống với tâm đã tinh tấn, ta thường sống với tâm định tĩnh,’ thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải an trú vững chắc vào những pháp thiện ấy và tinh tấn hơn nữa để diệt trừ các lậu hoặc.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài kinh thứ ba.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti?
‘‘And how, bhikkhus, is a bhikkhu skilled in discerning his own mind?
Và này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu thiện xảo trong việc biết tâm mình như thế nào?
Seyyathāpi, bhikkhave, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati.
Just as, bhikkhus, a woman or a man, young, youthful, fond of adornment, reflecting on their own facial image in a clean, bright, pure mirror or a bowl of clear water, if they see any dust or blemish there, they strive to remove that dust or blemish.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một người phụ nữ hoặc một người đàn ông còn trẻ, thích trang điểm, khi soi gương sạch sẽ, trong suốt, hoặc trong một bát nước trong, nếu thấy có bụi bẩn hay vết nhơ trên mặt mình, người ấy sẽ cố gắng loại bỏ bụi bẩn hay vết nhơ ấy.
No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti.
If they see no dust or blemish there, they are pleased with that, their aspiration fulfilled, thinking: ‘Indeed, I am fortunate, indeed, I am pure.’
Nếu không thấy có bụi bẩn hay vết nhơ nào, người ấy sẽ vui mừng và mãn nguyện: ‘Thật là lợi lộc cho ta, mặt ta thật trong sạch!’
Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘lābhī nu khomhi ajjhattaṃ cetosamathassa, na nu khomhi lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya, na nu khomhi lābhī adhipaññādhammavipassanāyā’ti.
In the same way, bhikkhus, a bhikkhu’s reflection is very helpful regarding wholesome states: ‘Am I a recipient of internal serenity of mind, or am I not a recipient of internal serenity of mind? Am I a recipient of higher wisdom and insight into states, or am I not a recipient of higher wisdom and insight into states?’
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, sự quán xét của Tỳ-khưu rất hữu ích đối với các pháp thiện: ‘Ta có được sự an tịnh nội tâm (ceto-samatha) chăng, hay ta không được sự an tịnh nội tâm? Ta có được tuệ quán pháp thượng trí (adhipaññā-dhamma-vipassanā) chăng, hay ta không được tuệ quán pháp thượng trí?’”
‘‘Sace, pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
“But if, bhikkhus, a bhikkhu, reflecting, knows thus: ‘I am not one who gains internal tranquility of mind (cetosamatha), nor one who gains insight into Dhamma through higher wisdom (adhipaññādhammavipassanā),’ then, bhikkhus, that bhikkhu should exert extreme zeal, effort, endeavor, exertion, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the attainment of those wholesome states.
Nhưng nếu, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu khi quán xét biết rõ như sau: ‘Ta không được sự an tịnh nội tâm, cũng không được tuệ quán pháp thượng trí,’ thì này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải hết sức tinh tấn, nỗ lực, nhiệt tâm, kiên trì, không bỏ cuộc, chánh niệm và tỉnh giác để đạt được những pháp thiện ấy.
Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā.
Just as, bhikkhus, if one’s clothes were on fire or one’s head were on fire.
Ví như, này các Tỳ-khưu, một người bị cháy y phục hoặc cháy đầu.
Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya.
He would exert extreme zeal, effort, endeavor, exertion, unflagging mindfulness, and clear comprehension for extinguishing that very fire on his clothes or head.
Người ấy sẽ hết sức tinh tấn, nỗ lực, nhiệt tâm, kiên trì, không bỏ cuộc, chánh niệm và tỉnh giác để dập tắt y phục hoặc đầu của mình.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
In the same way, bhikkhus, that bhikkhu should exert extreme zeal, effort, endeavor, exertion, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the attainment of those wholesome states.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy cần phải hết sức tinh tấn, nỗ lực, nhiệt tâm, kiên trì, không bỏ cuộc, chánh niệm và tỉnh giác để đạt được những pháp thiện ấy.
So aparena samayena lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.
Later, he becomes one who gains internal tranquility of mind and one who gains insight into Dhamma through higher wisdom.
Sau một thời gian, vị ấy sẽ có được cả sự an tịnh nội tâm và tuệ quán pháp thượng trí.
‘‘Cīvarampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi.
“I declare, bhikkhus, robes to be of two kinds: to be used and not to be used.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói y phục có hai loại – nên dùng và không nên dùng.
Piṇḍapātampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi.
I declare, bhikkhus, almsfood to be of two kinds: to be used and not to be used.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói vật thực khất thực có hai loại – nên dùng và không nên dùng.
Senāsanampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi.
I declare, bhikkhus, dwelling places to be of two kinds: to be used and not to be used.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói trú xứ có hai loại – nên dùng và không nên dùng.
Gāmanigamampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi.
I declare, bhikkhus, villages and market towns to be of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói làng và thị trấn có hai loại – nên dùng và không nên dùng.
Janapadapadesampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi.
I declare, bhikkhus, regions and countries to be of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói xứ sở có hai loại – nên dùng và không nên dùng.
Puggalampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi.
I declare, bhikkhus, individuals to be of two kinds: to be associated with and not to be associated with.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói người có hai loại – nên gần gũi và không nên gần gũi.
‘‘‘Cīvarampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
“‘I declare, bhikkhus, robes to be of two kinds: to be used and not to be used’—this was said.
“Này các Tỳ-khưu, Ta nói y phục có hai loại – nên dùng và không nên dùng,” điều này đã được nói như vậy.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Điều này được nói dựa trên cơ sở nào?
Tattha yaṃ jaññā cīvaraṃ – ‘idaṃ kho me cīvaraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpaṃ cīvaraṃ na sevitabbaṃ.
In this regard, any robe that one knows: ‘For me, by using this robe, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such a robe should not be used.
Ở đây, y phục nào mà người ta biết: ‘Khi ta dùng y phục này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,’ thì y phục như vậy không nên dùng.
Tattha yaṃ jaññā cīvaraṃ – ‘idaṃ kho me cīvaraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpaṃ cīvaraṃ sevitabbaṃ.
But any robe that one knows: ‘For me, by using this robe, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such a robe should be used.
Ở đây, y phục nào mà người ta biết: ‘Khi ta dùng y phục này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,’ thì y phục như vậy nên dùng.
‘Cīvarampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘I declare, bhikkhus, robes to be of two kinds: to be used and not to be used’—that which was said, was said with reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, Ta nói y phục có hai loại – nên dùng và không nên dùng,” điều đã nói ấy, là nói dựa trên cơ sở này.
‘‘‘Piṇḍapātampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
“‘I declare, bhikkhus, almsfood to be of two kinds: to be used and not to be used’—this was said.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói món ăn khất thực có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều này đã được nói đến.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Điều này được nói đến dựa trên điều gì?
Tattha yaṃ jaññā piṇḍapātaṃ – ‘imaṃ kho me piṇḍapātaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo piṇḍapāto na sevitabbo.
In this regard, any almsfood that one knows: ‘For me, by using this almsfood, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such almsfood should not be used.
Ở đây, nếu biết món ăn khất thực nào mà: “Khi ta thọ dụng món ăn khất thực này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,” thì món ăn khất thực như vậy không nên thọ dụng.
Tattha yaṃ jaññā piṇḍapātaṃ – ‘imaṃ kho me piṇḍapātaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo piṇḍapāto sevitabbo.
But any almsfood that one knows: ‘For me, by using this almsfood, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such almsfood should be used.
Ở đây, nếu biết món ăn khất thực nào mà: “Khi ta thọ dụng món ăn khất thực này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,” thì món ăn khất thực như vậy nên thọ dụng.
‘Piṇḍapātampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘I declare, bhikkhus, almsfood to be of two kinds: to be used and not to be used’—that which was said, was said with reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói món ăn khất thực có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều đã được nói đến ấy, là được nói đến dựa trên điều này.
‘‘‘Senāsanampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
“‘I declare, bhikkhus, dwelling places to be of two kinds: to be used and not to be used’—this was said.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói chỗ ở có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều này đã được nói đến.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
With reference to what was this said?
Điều này được nói đến dựa trên điều gì?
Tattha yaṃ jaññā senāsanaṃ – ‘idaṃ kho me senāsanaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpaṃ senāsanaṃ na sevitabbaṃ.
In this regard, any dwelling place that one knows: ‘For me, by using this dwelling place, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such a dwelling place should not be used.
Ở đây, nếu biết chỗ ở nào mà: “Khi ta thọ dụng chỗ ở này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,” thì chỗ ở như vậy không nên thọ dụng.
Tattha yaṃ jaññā senāsanaṃ – ‘idaṃ kho me senāsanaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpaṃ senāsanaṃ sevitabbaṃ.
But any dwelling place that one knows: ‘For me, by using this dwelling place, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such a dwelling place should be used.
Ở đây, nếu biết chỗ ở nào mà: “Khi ta thọ dụng chỗ ở này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,” thì chỗ ở như vậy nên thọ dụng.
‘Senāsanampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘I declare, bhikkhus, that dwellings are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ What was said thus, was said in reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói chỗ ở có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều đã được nói đến ấy, là được nói đến dựa trên điều này.
‘‘‘Gāmanigamampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
‘‘‘I declare, bhikkhus, that villages and towns are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ This was said.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói làng và thị trấn có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều này đã được nói đến.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
In reference to what was this said?
Điều này được nói đến dựa trên điều gì?
Tattha yaṃ jaññā gāmanigamaṃ – ‘imaṃ kho me gāmanigamaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo gāmanigamo na sevitabbo.
There, if one knows of a village or town: ‘When I resort to this village or town, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such a village or town should not be resorted to.
Ở đây, nếu biết làng hay thị trấn nào mà: “Khi ta thọ dụng làng hay thị trấn này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,” thì làng hay thị trấn như vậy không nên thọ dụng.
Tattha yaṃ jaññā gāmanigamaṃ – ‘imaṃ kho me gāmanigamaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo gāmanigamo sevitabbo.
There, if one knows of a village or town: ‘When I resort to this village or town, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such a village or town should be resorted to.
Ở đây, nếu biết làng hay thị trấn nào mà: “Khi ta thọ dụng làng hay thị trấn này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,” thì làng hay thị trấn như vậy nên thọ dụng.
‘Gāmanigamampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘I declare, bhikkhus, that villages and towns are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ What was said thus, was said in reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói làng và thị trấn có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều đã được nói đến ấy, là được nói đến dựa trên điều này.
‘‘‘Janapadapadesampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
‘‘‘I declare, bhikkhus, that regions and districts are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ This was said.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói vùng miền có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều này đã được nói đến.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
In reference to what was this said?
Điều này được nói đến dựa trên điều gì?
Tattha yaṃ jaññā janapadapadesaṃ – ‘imaṃ kho me janapadapadesaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo janapadapadeso na sevitabbo.
There, if one knows of a region or district: ‘When I resort to this region or district, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such a region or district should not be resorted to.
Ở đây, nếu biết vùng miền nào mà: “Khi ta thọ dụng vùng miền này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,” thì vùng miền như vậy không nên thọ dụng.
Tattha yaṃ jaññā janapadapadesaṃ – ‘imaṃ kho me janapadapadesaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo janapadapadeso sevitabbo.
There, if one knows of a region or district: ‘When I resort to this region or district, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such a region or district should be resorted to.
Ở đây, nếu biết vùng miền nào mà: “Khi ta thọ dụng vùng miền này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,” thì vùng miền như vậy nên thọ dụng.
‘Janapadapadesampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘I declare, bhikkhus, that regions and districts are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ What was said thus, was said in reference to this.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói vùng miền có hai loại: nên thọ dụng và không nên thọ dụng.” Điều đã được nói đến ấy, là được nói đến dựa trên điều này.
‘‘‘Puggalampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ.
‘‘‘I declare, bhikkhus, that individuals are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ This was said.
“Này các Tỳ-khưu, ta nói cá nhân có hai loại: nên thân cận và không nên thân cận.” Điều này đã được nói đến.
Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ?
In reference to what was this said?
Điều này được nói đến dựa trên điều gì?
Tattha yaṃ jaññā puggalaṃ – ‘imaṃ kho me puggalaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī’ti, evarūpo puggalo na sevitabbo.
There, if one knows of an individual: ‘When I resort to this individual, unwholesome states increase and wholesome states decline,’ such an individual should not be resorted to.
Ở đây, nếu biết cá nhân nào mà: “Khi ta thân cận cá nhân này, các pháp bất thiện tăng trưởng, các pháp thiện suy giảm,” thì cá nhân như vậy không nên thân cận.
Tattha yaṃ jaññā puggalaṃ – ‘imaṃ kho me puggalaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evarūpo puggalo sevitabbo.
There, if one knows of an individual: ‘When I resort to this individual, unwholesome states decline and wholesome states increase,’ such an individual should be resorted to.
Ở đây, nếu biết cá nhân nào mà: “Khi ta thân cận cá nhân này, các pháp bất thiện suy giảm, các pháp thiện tăng trưởng,” thì cá nhân như vậy nên thân cận.
‘Puggalampāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ, idametaṃ paṭicca vutta’’nti.
‘I declare, bhikkhus, that individuals are of two kinds: to be resorted to and not to be resorted to.’ What was said thus, was said in reference to this.”
“Này các Tỳ-khưu, ta nói cá nhân có hai loại: nên thân cận và không nên thân cận.” Điều đã được nói đến ấy, là được nói đến dựa trên điều này.”
Catutthaṃ.
Fourth.
Thứ tư.
‘‘‘Parihānadhammo puggalo, parihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati.
“‘An individual subject to decline, an individual subject to decline,’ friends, is said.
“Này chư Hiền, người có khả năng suy thoái, người có khả năng suy thoái,” được nói đến.
‘Aparihānadhammo puggalo, aparihānadhammo puggalo’ti, āvuso, vuccati.
‘An individual not subject to decline, an individual not subject to decline,’ friends, is said.
“Này chư Hiền, người không có khả năng suy thoái, người không có khả năng suy thoái,” được nói đến.
Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā, kittāvatā ca pana aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā’’ti?
To what extent, friends, has an individual subject to decline been declared by the Blessed One, and to what extent has an individual not subject to decline been declared by the Blessed One?”
“Này chư Hiền, đến mức độ nào thì Thế Tôn nói là người có khả năng suy thoái, và đến mức độ nào thì Thế Tôn nói là người không có khả năng suy thoái?”
‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgacchāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ.
“We have come from afar, friends, to Venerable Sāriputta to understand the meaning of this statement.
“Này Hiền giả, chúng tôi đã đi từ xa đến để hiểu ý nghĩa của lời nói này từ Tôn giả Sāriputta.
Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho.
It would be good if Venerable Sāriputta himself would clarify the meaning of this statement.
Thật tốt lành nếu Tôn giả Sāriputta có thể giải thích ý nghĩa của lời nói này.
Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard from Venerable Sāriputta, the bhikkhus will remember it.”
Sau khi nghe Tôn giả Sāriputta giải thích, các Tỳ-khưu sẽ ghi nhớ.”
‘‘Kittāvatā nu kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā?
“To what extent, friends, has an individual subject to decline been declared by the Blessed One?
“Này chư Hiền, đến mức độ nào thì Thế Tôn nói là người có khả năng suy thoái?
Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ na suṇāti, sutā cassa dhammā sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa na samudācaranti, aviññātañceva na vijānāti.
Here, friends, a bhikkhu does not listen to Dhamma he has not heard, the Dhamma he has heard falls into oblivion, the states he had not previously touched with his mind do not occur to him, and he does not understand what he has not discerned.
Ở đây, này chư Hiền, một Tỳ-khưu không nghe những Pháp chưa từng nghe, những Pháp đã nghe thì bị quên lãng, những Pháp mà tâm chưa từng chạm đến trước đây thì không khởi lên, và những điều chưa biết thì không hiểu biết.
Ettāvatā kho, āvuso, parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.
To this extent, friends, has an individual subject to decline been declared by the Blessed One.
Đến mức độ này, này chư Hiền, Thế Tôn nói là người có khả năng suy thoái.
‘‘Kittāvatā ca panāvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā?
"By what measure, friend, has the Fortunate One declared a person to be one who does not decline?
“Và này chư Hiền, đến mức độ nào thì Thế Tôn nói là người không có khả năng suy thoái?
Idhāvuso, bhikkhu assutañceva dhammaṃ suṇāti, sutā cassa dhammā na sammosaṃ gacchanti, ye cassa dhammā pubbe cetaso asamphuṭṭhapubbā te cassa samudācaranti, aviññātañceva vijānāti.
Here, friend, a bhikkhu hears Dhamma that he has not heard before; the Dhamma he has heard does not become confused for him; the Dhamma that he had not previously touched with his mind comes to him; and he understands what was previously unknown.
Ở đây, này chư Hiền, một Tỳ-khưu nghe những Pháp chưa từng nghe, những Pháp đã nghe thì không bị quên lãng, những Pháp mà tâm chưa từng chạm đến trước đây thì khởi lên, và những điều chưa biết thì hiểu biết.
Ettāvatā kho, āvuso, aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.
It is by this measure, friend, that the Fortunate One has declared a person to be one who does not decline.
Đến mức độ này, này chư Hiền, Thế Tôn nói là người không có khả năng suy thoái.
‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti?
"And how, friend, is a bhikkhu skilled in discerning his own mind?
“Và này chư Hiền, một Tỳ-khưu thiện xảo trong việc hiểu tâm mình như thế nào?
Seyyathāpi, āvuso, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati.
Just as, friend, a woman or a man, young, youthful, and fond of adornment, on looking at their own facial reflection in a clean, pure, bright mirror or in a bowl of clear water, if they see any dust or blemish there, they strive to remove that dust or blemish.
Ví như, này chư Hiền, một phụ nữ hay một người đàn ông trẻ tuổi, thích trang điểm, khi soi gương sạch sẽ, sáng bóng, hoặc trong một chậu nước trong suốt, nếu thấy bụi bẩn hay vết nhơ trên mặt mình, thì người ấy sẽ cố gắng loại bỏ bụi bẩn hay vết nhơ đó.
No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti.
If they see no dust or blemish there, they are pleased with that, their aspiration fulfilled—'Indeed, it is a gain for me, indeed, it is pure for me.'
Nếu không thấy bụi bẩn hay vết nhơ nào, thì người ấy sẽ hài lòng với điều đó, với ý nghĩ trọn vẹn: ‘Thật là lợi ích cho ta, ta thật là trong sạch!’
Evameva kho, āvuso, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu – ‘anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ dhammapāmojjassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi ajjhattaṃ cetosamathassa, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya, saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu no’ti.
In the same way, friend, a bhikkhu's reflection is of great benefit concerning wholesome states: 'Do I dwell mostly without covetousness? Is this state present in me or not? Do I dwell mostly with a mind free from ill will? Is this state present in me or not? Do I dwell mostly with sloth and torpor removed? Is this state present in me or not? Do I dwell mostly without restlessness? Is this state present in me or not? Do I dwell mostly with doubt overcome? Is this state present in me or not? Do I dwell mostly without anger? Is this state present in me or not? Do I dwell mostly with an uncorrupted mind? Is this state present in me or not? Am I a recipient of internal joy in the Dhamma? Is this state present in me or not? Am I a recipient of internal mental tranquility? Is this state present in me or not? Am I a recipient of higher wisdom and insight into Dhamma? Is this state present in me or not?'
Này chư Hiền, cũng vậy, sự quán xét của vị Tỳ-khưu rất hữu ích đối với các thiện pháp – ‘Ta có thường an trú với tâm không tham lam không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có thường an trú với tâm không ác ý không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có thường an trú với tâm đã thoát khỏi hôn trầm, thụy miên không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có thường an trú với tâm không phóng dật không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có thường an trú với tâm đã vượt qua hoài nghi không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có thường an trú với tâm không sân hận không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có thường an trú với tâm không ô nhiễm không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có được niềm hoan hỷ pháp nội tại không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có được sự an tịnh tâm nội tại không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không? Ta có được tuệ quán về các pháp không? Pháp ấy có hiện hữu trong ta hay không?’
‘‘Sace pana, āvuso, bhikkhu paccavekkhamāno sabbepime kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā sabbesaṃyeva imesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
"But if, friend, a bhikkhu, while reflecting, does not find all these wholesome states within himself, then that bhikkhu, friend, should exert extreme desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the attainment of all these wholesome states.
Này chư Hiền, nếu vị Tỳ-khưu khi quán xét mà không thấy tất cả các thiện pháp này hiện hữu trong mình, thì này chư Hiền, vị Tỳ-khưu ấy phải nỗ lực hết sức với ý muốn, tinh tấn, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác để đạt được tất cả các thiện pháp này.
Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā.
Just as, friend, if one's clothes or head were on fire.
Ví như, này chư Hiền, một người bị cháy áo hoặc cháy đầu.
Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya.
One would exert extreme desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the extinguishing of those clothes or head.
Người ấy sẽ nỗ lực hết sức với ý muốn, tinh tấn, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác để dập tắt ngọn lửa trên áo hoặc trên đầu mình.
Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā sabbesaṃyeva kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
In the same way, friend, that bhikkhu should exert extreme desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the attainment of all wholesome states.
Cũng vậy, này chư Hiền, vị Tỳ-khưu ấy phải nỗ lực hết sức với ý muốn, tinh tấn, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác để đạt được tất cả các thiện pháp này.
‘‘Sace panāvuso, bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme attani na samanupassati, tenāvuso, bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
"But if, friend, a bhikkhu, while reflecting, finds some wholesome states within himself and does not find some wholesome states within himself, then that bhikkhu, friend, should, having established himself in those wholesome states he finds within himself, exert extreme desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the attainment of those wholesome states he does not find within himself.
Này chư Hiền, nếu vị Tỳ-khưu khi quán xét mà thấy một số thiện pháp hiện hữu trong mình, nhưng không thấy một số thiện pháp khác hiện hữu trong mình, thì này chư Hiền, vị Tỳ-khưu ấy phải an trú vững chắc vào những thiện pháp đã hiện hữu trong mình, và phải nỗ lực hết sức với ý muốn, tinh tấn, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác để đạt được những thiện pháp chưa hiện hữu trong mình.
Seyyathāpi, āvuso, ādittacelo vā ādittasīso vā.
Just as, friend, if one's clothes or head were on fire.
Ví như, này chư Hiền, một người bị cháy áo hoặc cháy đầu.
Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya.
One would exert extreme desire, effort, zeal, strenuousness, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the extinguishing of those clothes or head.
Người ấy sẽ nỗ lực hết sức với ý muốn, tinh tấn, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác để dập tắt ngọn lửa trên áo hoặc trên đầu mình.
Evamevaṃ kho, āvuso, tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati tesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
Just so, friends, that bhikkhu, having established himself in the wholesome qualities he finds within himself, should exert excessive zeal, effort, exertion, endeavor, unflagging mindfulness, and clear comprehension for the acquisition of those wholesome qualities he does not find within himself.
Cũng vậy, này chư Hiền, vị Tỳ-khưu ấy phải an trú vững chắc vào những thiện pháp đã hiện hữu trong mình, và phải nỗ lực hết sức với ý muốn, tinh tấn, cố gắng, kiên trì, không từ bỏ, chánh niệm và tỉnh giác để đạt được những thiện pháp chưa hiện hữu trong mình.
56. ‘‘Dasayimā, bhikkhave, saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā.
“Monks, these ten perceptions, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.
56. Này chư Tỳ-khưu, mười tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, hướng đến Niết Bàn, kết thúc bằng Niết Bàn.
Katamā dasa?
Which ten?
Mười tưởng nào?
Asubhasaññā, maraṇasaññā, āhāre paṭikūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā – imā kho, bhikkhave, dasa saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti.
The perception of foulness, the perception of death, the perception of revulsion in regard to food, the perception of non-delight in the entire world, the perception of impermanence, the perception of suffering in impermanence, the perception of non-self in suffering, the perception of abandoning, the perception of dispassion, the perception of cessation—these ten perceptions, monks, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.”
Tưởng về bất tịnh (asubhasaññā), tưởng về cái chết (maraṇasaññā), tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn (āhāre paṭikūlasaññā), tưởng về sự không hoan hỷ trong toàn bộ thế gian (sabbaloke anabhiratasaññā), tưởng về vô thường (aniccasaññā), tưởng về khổ trong vô thường (anicce dukkhasaññā), tưởng về vô ngã trong khổ (dukkhe anattasaññā), tưởng về sự đoạn trừ (pahānasaññā), tưởng về sự ly tham (virāgasaññā), tưởng về sự đoạn diệt (nirodhasaññā) – này chư Tỳ-khưu, mười tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, hướng đến Niết Bàn, kết thúc bằng Niết Bàn.
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
57. ‘‘Dasayimā, bhikkhave, saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā.
“Monks, these ten perceptions, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.
57. Này chư Tỳ-khưu, mười tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, hướng đến Niết Bàn, kết thúc bằng Niết Bàn.
Katamā dasa?
Which ten?
Mười tưởng nào?
Aniccasaññā, anattasaññā, maraṇasaññā, āhāre paṭikūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aṭṭhikasaññā, puḷavakasaññā* , vinīlakasaññā, vicchiddakasaññā, uddhumātakasaññā – imā kho, bhikkhave, dasa saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti.
The perception of impermanence, the perception of non-self, the perception of death, the perception of revulsion in regard to food, the perception of non-delight in the entire world, the perception of bones, the perception of worms, the perception of lividity, the perception of being cut up, the perception of a bloated corpse—these ten perceptions, monks, when developed and frequently practiced, are of great fruit, of great benefit, culminating in the Deathless, ending in the Deathless.”
Tưởng về vô thường (aniccasaññā), tưởng về vô ngã (anattasaññā), tưởng về cái chết (maraṇasaññā), tưởng về sự ghê tởm trong thức ăn (āhāre paṭikūlasaññā), tưởng về sự không hoan hỷ trong toàn bộ thế gian (sabbaloke anabhiratasaññā), tưởng về xương (aṭṭhikasaññā), tưởng về giòi bọ (puḷavakasaññā), tưởng về thối rữa (vinīlakasaññā), tưởng về bị cắt xẻ (vicchiddakasaññā), tưởng về trương phình (uddhumātakasaññā) – này chư Tỳ-khưu, mười tưởng này, khi được tu tập và làm cho sung mãn, sẽ mang lại quả lớn, lợi ích lớn, hướng đến Niết Bàn, kết thúc bằng Niết Bàn.
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
58.* ‘‘Sace, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ – ‘kiṃmūlakā, āvuso, sabbe dhammā, kiṃsambhavā sabbe dhammā, kiṃsamudayā sabbe dhammā, kiṃsamosaraṇā sabbe dhammā, kiṃpamukhā sabbe dhammā, kiṃadhipateyyā sabbe dhammā, kiṃuttarā sabbe dhammā, kiṃsārā sabbe dhammā, kiṃogadhā sabbe dhammā, kiṃpariyosānā sabbe dhammā’ti, evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ kinti byākareyyāthā’’ti?
“Monks, if wanderers of other sects should ask you thus: ‘Friends, what is the root of all phenomena? What is the origin of all phenomena? What is the source of all phenomena? What is the converging point of all phenomena? What is the foremost of all phenomena? What is the dominion of all phenomena? What is the superior of all phenomena? What is the essence of all phenomena? What is the culmination of all phenomena? What is the end of all phenomena?’—when thus asked, monks, how would you answer those wanderers of other sects?”
58. Này chư Tỳ-khưu, nếu các du sĩ ngoại đạo hỏi các ông rằng: ‘Này chư Hiền, tất cả các pháp có căn bản từ đâu? Tất cả các pháp phát sinh từ đâu? Tất cả các pháp có nguồn gốc từ đâu? Tất cả các pháp quy tụ về đâu? Tất cả các pháp có chủ yếu là gì? Tất cả các pháp có quyền lực tối thượng là gì? Tất cả các pháp có gì là tối thượng? Tất cả các pháp có gì là tinh túy? Tất cả các pháp hướng đến đâu? Tất cả các pháp kết thúc ở đâu?’ – Này chư Tỳ-khưu, khi bị hỏi như vậy, các ông sẽ trả lời các du sĩ ngoại đạo ấy như thế nào?
‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā.
“For us, Venerable Sir, phenomena have the Blessed One as their root, the Blessed One as their guide, the Blessed One as their refuge.
Bạch Thế Tôn, các pháp của chúng con có căn bản từ Thế Tôn, có sự hướng dẫn từ Thế Tôn, có nơi nương tựa từ Thế Tôn.
Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho.
It would be good, Venerable Sir, if the Blessed One himself would illuminate the meaning of this statement.
Bạch Thế Tôn, thật tốt lành thay, xin Thế Tôn hãy tự mình giải thích ý nghĩa của lời dạy này.
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard it from the Blessed One, the bhikkhus will remember it.”
Sau khi nghe từ Thế Tôn, các Tỳ-khưu sẽ ghi nhớ.
‘‘Sace, bhikkhave, aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ – ‘kiṃmūlakā, āvuso, sabbe dhammā, kiṃsambhavā sabbe dhammā, kiṃsamudayā sabbe dhammā, kiṃsamosaraṇā sabbe dhammā kiṃpamukhā sabbe dhammā, kiṃ adhipateyyā sabbe dhammā, kiṃuttarā sabbe dhammā, kiṃsārā sabbe dhammā, kiṃogadhā sabbe dhammā, kiṃpariyosānā sabbe dhammā’ti, evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha – ‘chandamūlakā, āvuso, sabbe dhammā, manasikārasambhavā sabbe dhammā, phassasamudayā sabbe dhammā, vedanāsamosaraṇā sabbe dhammā, samādhippamukhā sabbe dhammā, satādhipateyyā sabbe dhammā, paññuttarā sabbe dhammā, vimuttisārā sabbe dhammā, amatogadhā sabbe dhammā, nibbānapariyosānā sabbe dhammā’ti.
“Monks, if wanderers of other sects should ask you thus: ‘Friends, what is the root of all phenomena? What is the origin of all phenomena? What is the source of all phenomena? What is the converging point of all phenomena? What is the foremost of all phenomena? What is the dominion of all phenomena? What is the superior of all phenomena? What is the essence of all phenomena? What is the culmination of all phenomena? What is the end of all phenomena?’—when thus asked, monks, you should answer those wanderers of other sects thus: ‘Friends, all phenomena have desire as their root, attention as their origin, contact as their source, feeling as their converging point, concentration as their foremost, mindfulness as their dominion, wisdom as their superior, liberation as their essence, the Deathless as their culmination, Nibbāna as their end.’
“Này các Tỳ-khưu, nếu các du sĩ ngoại đạo hỏi các ông như sau: ‘Này các hiền giả, tất cả các pháp đều có căn nguyên từ đâu? Tất cả các pháp đều sinh khởi từ đâu? Tất cả các pháp đều tập khởi từ đâu? Tất cả các pháp đều hội tụ về đâu? Tất cả các pháp đều có gì làm chủ chốt? Tất cả các pháp đều có gì làm tối thắng? Tất cả các pháp đều có gì làm cao thượng? Tất cả các pháp đều có gì làm cốt lõi? Tất cả các pháp đều có gì làm nền tảng? Tất cả các pháp đều có gì làm cứu cánh?’ Này các Tỳ-khưu, khi bị hỏi như vậy, các ông hãy trả lời các du sĩ ngoại đạo ấy như sau: ‘Này các hiền giả, tất cả các pháp đều có căn nguyên từ dục (chanda), tất cả các pháp đều sinh khởi từ tác ý (manasikāra), tất cả các pháp đều tập khởi từ xúc (phassa), tất cả các pháp đều hội tụ về thọ (vedanā), tất cả các pháp đều có định (samādhi) làm chủ chốt, tất cả các pháp đều có niệm (sati) làm tối thắng, tất cả các pháp đều có tuệ (paññā) làm cao thượng, tất cả các pháp đều có giải thoát (vimutti) làm cốt lõi, tất cả các pháp đều có bất tử (amata) làm nền tảng, tất cả các pháp đều có Niết-bàn (Nibbāna) làm cứu cánh.’”
Evaṃ puṭṭhā tumhe, bhikkhave, tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyāthā’’ti.
Bhikkhus, when questioned thus by those wandering ascetics of other sects, you should answer thus:
“Này các Tỳ-khưu, khi bị hỏi như vậy, các ông hãy trả lời các du sĩ ngoại đạo ấy như vậy.”
Aṭṭhamaṃ.
The eighth.
Bài kinh thứ tám.
59. ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘yathāpabbajjāparicitañca no cittaṃ bhavissati, na cuppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya ṭhassanti; aniccasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, anattasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, asubhasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, ādīnavasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, lokassa samañca visamañca ñatvā taṃsaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, lokassa bhavañca* vibhavañca ñatvā taṃsaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, lokassa samudayañca atthaṅgamañca ñatvā taṃsaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, pahānasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, virāgasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissati, nirodhasaññāparicitañca no cittaṃ bhavissatī’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
59. “Therefore, bhikkhus, you should train yourselves thus: ‘Our mind will be accustomed to the ascetic life (pabbajjā), and unwholesome evil states that have arisen will not overpower the mind; our mind will be accustomed to the perception of impermanence (anicca-saññā), our mind will be accustomed to the perception of non-self (anatta-saññā), our mind will be accustomed to the perception of unattractiveness (asubha-saññā), our mind will be accustomed to the perception of danger (ādīnava-saññā), our mind will be accustomed to that perception, having known the world’s evenness and unevenness; our mind will be accustomed to that perception, having known the world’s becoming and dissolution; our mind will be accustomed to that perception, having known the world’s origin and passing away; our mind will be accustomed to the perception of abandoning (pahāna-saññā), our mind will be accustomed to the perception of dispassion (virāga-saññā), our mind will be accustomed to the perception of cessation (nirodha-saññā).’ Thus, bhikkhus, should you train yourselves.
59. “Do vậy, này các Tỳ-khưu, các ông phải học tập như sau: ‘Tâm của chúng ta sẽ được làm quen với sự xuất gia, và các pháp bất thiện, ác độc đã sinh khởi sẽ không bao trùm tâm chúng ta; tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng vô thường (anicca-saññā), tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng vô ngã (anatta-saññā), tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng bất tịnh (asubha-saññā), tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự nguy hiểm (ādīnava-saññā), tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự bình đẳng và bất bình đẳng của thế gian sau khi đã biết, tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự hiện hữu và không hiện hữu của thế gian sau khi đã biết, tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự tập khởi và sự diệt tận của thế gian sau khi đã biết, tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự từ bỏ (pahāna-saññā), tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự ly tham (virāga-saññā), tâm của chúng ta sẽ được làm quen với tưởng về sự đoạn diệt (nirodha-saññā)’ – Này các Tỳ-khưu, các ông phải học tập như vậy.
‘‘Yato kho, bhikkhave, bhikkhuno yathāpabbajjāparicitañca cittaṃ hoti na cuppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, aniccasaññāparicitañca cittaṃ hoti, anattasaññāparicitañca cittaṃ hoti, asubhasaññāparicitañca cittaṃ hoti, ādīnavasaññāparicitañca cittaṃ hoti, lokassa samañca visamañca ñatvā taṃsaññāparicitañca cittaṃ hoti, lokassa bhavañca vibhavañca ñatvā taṃsaññāparicitañca cittaṃ hoti, lokassa samudayañca atthaṅgamañca ñatvā taṃsaññāparicitañca cittaṃ hoti, pahānasaññāparicitañca cittaṃ hoti, virāgasaññāparicitañca cittaṃ hoti, nirodhasaññāparicitañca cittaṃ hoti, tassa dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ – diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitā’’ti.
“For when, bhikkhus, a bhikkhu’s mind is accustomed to the ascetic life and unwholesome evil states that have arisen do not overpower the mind, when his mind is accustomed to the perception of impermanence, his mind is accustomed to the perception of non-self, his mind is accustomed to the perception of unattractiveness, his mind is accustomed to the perception of danger, his mind is accustomed to that perception, having known the world’s evenness and unevenness, his mind is accustomed to that perception, having known the world’s becoming and dissolution, his mind is accustomed to that perception, having known the world’s origin and passing away, his mind is accustomed to the perception of abandoning, his mind is accustomed to the perception of dispassion, his mind is accustomed to the perception of cessation—then one of two fruits is to be expected for him: either final knowledge in this very life, or, if there is a remnant of clinging, the state of a non-returner (anāgāmī).”
“Này các Tỳ-khưu, khi tâm của một Tỳ-khưu đã được làm quen với sự xuất gia, và các pháp bất thiện, ác độc đã sinh khởi không bao trùm tâm, tâm đã được làm quen với tưởng vô thường, tâm đã được làm quen với tưởng vô ngã, tâm đã được làm quen với tưởng bất tịnh, tâm đã được làm quen với tưởng về sự nguy hiểm, tâm đã được làm quen với tưởng về sự bình đẳng và bất bình đẳng của thế gian sau khi đã biết, tâm đã được làm quen với tưởng về sự hiện hữu và không hiện hữu của thế gian sau khi đã biết, tâm đã được làm quen với tưởng về sự tập khởi và sự diệt tận của thế gian sau khi đã biết, tâm đã được làm quen với tưởng về sự từ bỏ, tâm đã được làm quen với tưởng về sự ly tham, tâm đã được làm quen với tưởng về sự đoạn diệt, thì một trong hai quả vị sẽ được mong đợi: hoặc là sự chứng ngộ (Aññā) ngay trong hiện tại, hoặc là trạng thái Bất Hoàn (Anāgāmitā) nếu vẫn còn dư y.”
Navamaṃ.
The ninth.
Bài kinh thứ chín.
60. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
60. At one time the Bhagavā was dwelling at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
60. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Xá-vệ (Sāvatthī), ở Jetavana, khu vườn của ông Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena āyasmā girimānando ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Now at that time, Venerable Girimānanda was afflicted, suffering, gravely ill.
Vào lúc ấy, Tôn giả Girimānanda bị bệnh, đau đớn, bệnh nặng.
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Ānanda approached the Bhagavā; having approached and paid homage to the Bhagavā, he sat down to one side.
Rồi Tôn giả Ānanda đi đến chỗ Đức Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Đức Thế Tôn, liền ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Venerable Ānanda said this to the Bhagavā:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Ānanda bạch Đức Thế Tôn rằng:
‘‘Āyasmā, bhante, girimānando ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
“Venerable Girimānanda, Bhante, is afflicted, suffering, gravely ill.
“Bạch Đức Thế Tôn, Tôn giả Girimānanda bị bệnh, đau đớn, bệnh nặng.
Sādhu, bhante, bhagavā yenāyasmā girimānando tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti.
It would be good, Bhante, if the Bhagavā would approach Venerable Girimānanda out of compassion.”
Lành thay, bạch Đức Thế Tôn, Đức Thế Tôn hãy đi đến chỗ Tôn giả Girimānanda, vì lòng từ bi.”
‘‘Sace kho tvaṃ, ānanda, girimānandassa bhikkhuno dasa saññā bhāseyyāsi, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ girimānandassa bhikkhuno dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambheyya.
“If, Ānanda, you would recite the ten perceptions to the bhikkhu Girimānanda, it is possible that, having heard the ten perceptions, that affliction of the bhikkhu Girimānanda would immediately subside.
“Này Ānanda, nếu con thuyết mười tưởng này cho Tỳ-khưu Girimānanda, thì có thể xảy ra trường hợp Tỳ-khưu Girimānanda sau khi nghe mười tưởng này, bệnh của vị ấy sẽ lập tức thuyên giảm.”
‘‘Katamā cānanda, aniccasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of impermanence?
“Này Ānanda, thế nào là tưởng vô thường?
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘rūpaṃ aniccaṃ, vedanā aniccā, saññā aniccā, saṅkhārā aniccā, viññāṇaṃ anicca’nti.
Here, Ānanda, a bhikkhu, having gone to the wilderness, or to the root of a tree, or to an empty hut, reflects thus: ‘Form is impermanent, feeling is impermanent, perception is impermanent, mental formations are impermanent, consciousness is impermanent.’
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-khưu đi vào rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ vắng vẻ, liền quán xét như sau: ‘Sắc là vô thường, thọ là vô thường, tưởng là vô thường, hành là vô thường, thức là vô thường.’
Iti imesu pañcasu upādānakkhandhesu aniccānupassī viharati.
Thus he dwells contemplating impermanence in these five aggregates of clinging.
Như vậy, vị ấy an trú quán vô thường trong năm thủ uẩn này.
Ayaṃ vuccatānanda, aniccasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of impermanence.
Này Ānanda, đây gọi là tưởng vô thường.
‘‘Katamā cānanda, anattasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of non-self?
“Này Ānanda, thế nào là tưởng vô ngã?
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘cakkhu anattā, rūpā anattā, sotaṃ anattā, saddā anattā, ghānaṃ anattā, gandhā anattā, jivhā anattā, rasā anattā, kāyā anattā, phoṭṭhabbā anattā, mano anattā, dhammā anattā’ti.
Here, Ānanda, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘The eye is not self, forms are not self; the ear is not self, sounds are not self; the nose is not self, odors are not self; the tongue is not self, tastes are not self; the body is not self, tangibles are not self; the mind is not self, mental phenomena are not self.’
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-khưu đi vào rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ vắng vẻ, liền quán xét như sau: ‘Mắt là vô ngã, các sắc là vô ngã, tai là vô ngã, các tiếng là vô ngã, mũi là vô ngã, các mùi là vô ngã, lưỡi là vô ngã, các vị là vô ngã, thân là vô ngã, các xúc chạm là vô ngã, ý là vô ngã, các pháp là vô ngã.’
Iti imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anattānupassī viharati.
Thus, he dwells contemplating non-self in these six internal and external sense bases.
Như vậy, vị ấy an trú quán vô ngã trong sáu nội xứ và ngoại xứ này.
Ayaṃ vuccatānanda, anattasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of non-self (anattasaññā).
Này Ānanda, đây gọi là tưởng vô ngã.
‘‘Katamā cānanda, asubhasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of impurity (asubhasaññā)?
“Này Ānanda, thế nào là tưởng bất tịnh?
Idhānanda, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānāppakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti.
Here, Ānanda, a bhikkhu contemplates this very body, from the soles of the feet upwards, from the tips of the hair downwards, enclosed by skin, full of various kinds of impurity: ‘In this body there are hair, body-hair, nails, teeth, skin, flesh, sinews, bones, bone-marrow, kidneys, heart, liver, diaphragm, spleen, lungs, intestines, intestinal mesentery, stomach, excrement, bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, tears, grease, saliva, snot, joint-fluid, urine.’
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-khưu quán xét chính thân này, từ lòng bàn chân trở lên, từ ngọn tóc trở xuống, bao bọc bởi da, đầy dẫy những thứ bất tịnh đủ loại: ‘Trong thân này có tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy xương, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, dạ dày, phân, mật, đờm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước bọt, nước mũi, nước khớp, nước tiểu.’
Iti imasmiṃ kāye asubhānupassī viharati.
Thus, he dwells contemplating impurity in this body.
Như vậy, vị ấy an trú quán bất tịnh trong thân này.
Ayaṃ vuccatānanda, asubhasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of impurity (asubhasaññā).
Này Ānanda, đây gọi là tưởng bất tịnh.
‘‘Katamā cānanda, ādīnavasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of danger (ādīnavasaññā)?
“Này Ānanda, thế nào là tưởng về sự nguy hiểm?
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘bahudukkho kho ayaṃ kāyo bahuādīnavo?
Here, Ānanda, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘This body is fraught with much suffering, fraught with much danger.
Này Ānanda, ở đây, một Tỳ-khưu đi vào rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ vắng vẻ, liền quán xét như sau: ‘Thân này quả thật nhiều khổ, nhiều nguy hiểm?
Iti imasmiṃ kāye vividhā ābādhā uppajjanti, seyyathidaṃ – cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo dantarogo oṭṭharogo kāso sāso pināso ḍāho* jaro kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā kuṭṭhaṃ gaṇḍo kilāso soso apamāro daddu kaṇḍu kacchu nakhasā vitacchikā lohitaṃ pittaṃ* madhumeho aṃsā piḷakā bhagandalā pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo’ti.
Indeed, various diseases arise in this body, such as: eye disease, ear disease, nose disease, tongue disease, body disease, head disease, earache, mouth disease, tooth disease, lip disease, cough, asthma, catarrh, fever, aging, stomach disease, fainting, dysentery, gripes, cholera, leprosy, boils, eczema, consumption, epilepsy, ringworm, scabies, itch, festering sores, scabs, blood-bile, diabetes, piles, carbuncles, fistulas; diseases arising from bile, diseases arising from phlegm, diseases arising from wind, diseases arising from a combination of humors, diseases arising from change of seasons, diseases arising from improper care, diseases arising from accidents, diseases arising from kamma-result; cold, heat, hunger, thirst, defecation, urination.’
Như vậy, trong thân này, nhiều loại bệnh tật phát sinh, đó là: bệnh mắt, bệnh tai, bệnh mũi, bệnh lưỡi, bệnh thân, bệnh đầu, bệnh tai ngoài, bệnh miệng, bệnh răng, bệnh môi, ho, suyễn, viêm mũi, sốt nóng, sốt, bệnh bụng, ngất xỉu, kiết lỵ, đau nhói, tả lỵ, phong cùi, mụn nhọt, bạch biến, lao phổi, động kinh, chàm, ngứa, ghẻ, nấm móng, nứt nẻ chân tay, nôn ra máu, tiểu đường, trĩ, mụn mủ, rò hậu môn; các bệnh phát sinh do mật, các bệnh phát sinh do đàm, các bệnh phát sinh do gió (khí), các bệnh phát sinh do sự kết hợp (của mật, đàm, gió), các bệnh phát sinh do sự thay đổi thời tiết, các bệnh phát sinh do sự thay đổi bất thường (trong việc chăm sóc thân thể), các bệnh phát sinh do hành động bên ngoài (như bị đánh đập), các bệnh phát sinh do quả nghiệp; lạnh, nóng, đói, khát, đi đại tiện, đi tiểu tiện.
Iti imasmiṃ kāye ādīnavānupassī viharati.
Thus, he dwells contemplating danger in this body.
Như vậy, vị ấy sống quán chiếu sự nguy hiểm trong thân này.
Ayaṃ vuccatānanda, ādīnavasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of danger (ādīnavasaññā).
Này Ananda, đây gọi là Tưởng về sự nguy hiểm (ādīnavasaññā).
‘‘Katamā cānanda, pahānasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of abandoning (pahānasaññā)?
“Này Ananda, thế nào là Tưởng về sự đoạn trừ (pahānasaññā)?
Idhānanda, bhikkhu uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
Here, Ānanda, a bhikkhu does not tolerate an arisen thought of sensual desire; he abandons it, dispels it, makes an end of it, brings it to naught.
Này Ananda, ở đây, một Tỳ-kheo không chấp nhận tư duy dục đã khởi lên, mà đoạn trừ, loại bỏ, chấm dứt, đưa nó đến chỗ không còn.
Uppannaṃ byāpādavitakkaṃ nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
He does not tolerate an arisen thought of ill-will; he abandons it, dispels it, makes an end of it, brings it to naught.
Không chấp nhận tư duy sân đã khởi lên, mà đoạn trừ, loại bỏ, chấm dứt, đưa nó đến chỗ không còn.
Uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
He does not tolerate an arisen thought of harm; he abandons it, dispels it, makes an end of it, brings it to naught.
Không chấp nhận tư duy hại đã khởi lên, mà đoạn trừ, loại bỏ, chấm dứt, đưa nó đến chỗ không còn.
Uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti, pajahati, vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gameti.
He does not tolerate any arisen evil unwholesome states; he abandons them, dispels them, makes an end of them, brings them to naught.
Không chấp nhận các pháp bất thiện, ác đã khởi lên, mà đoạn trừ, loại bỏ, chấm dứt, đưa chúng đến chỗ không còn.
Ayaṃ vuccatānanda, pahānasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of abandoning (pahānasaññā).
Này Ananda, đây gọi là Tưởng về sự đoạn trừ.
‘‘Katamā cānanda, virāgasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of dispassion (virāgasaññā)?
“Này Ananda, thế nào là Tưởng về sự ly tham (virāgasaññā)?
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhippaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nibbāna’nti.
Here, Ānanda, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, the calming of all formations, the relinquishing of all attachments, the destruction of craving, dispassion, Nibbāna.’
Này Ananda, ở đây, một Tỳ-kheo đi đến khu rừng, đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống, quán xét như sau: ‘Đây là sự an tịnh, đây là sự vi diệu, tức là sự an tịnh tất cả các hành (saṅkhāra), sự xả bỏ tất cả các phiền não (upadhi), sự diệt tận tham ái (taṇhākkhaya), ly tham (virāga), Nibbāna.’
Ayaṃ vuccatānanda, virāgasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of dispassion (virāgasaññā).
Này Ananda, đây gọi là Tưởng về sự ly tham.
‘‘Katamā cānanda, nirodhasaññā?
“And what, Ānanda, is the perception of cessation (nirodhasaññā)?
“Này Ananda, thế nào là Tưởng về sự đoạn diệt (nirodhasaññā)?
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhippaṭinissaggo taṇhākkhayo nirodho nibbāna’nti.
Here, Ānanda, a bhikkhu, gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, thus reflects: ‘This is peaceful, this is sublime, namely, the calming of all formations, the relinquishing of all attachments, the destruction of craving, cessation, Nibbāna.’
Này Ananda, ở đây, một Tỳ-kheo đi đến khu rừng, đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống, quán xét như sau: ‘Đây là sự an tịnh, đây là sự vi diệu, tức là sự an tịnh tất cả các hành, sự xả bỏ tất cả các phiền não, sự diệt tận tham ái, sự đoạn diệt (nirodha), Nibbāna.’
Ayaṃ vuccatānanda, nirodhasaññā.
This, Ānanda, is called the perception of cessation (nirodhasaññā).
Này Ananda, đây gọi là Tưởng về sự đoạn diệt.
‘‘Katamā cānanda, ānāpānassati?
“And what, Ananda, is mindfulness of breathing?
“Này Ananda, thế nào là Niệm hơi thở vào, hơi thở ra (ānāpānassati)?
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, Ananda, a bhikkhu, having gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, held his body erect, and established mindfulness in front of him.
Này Ananda, ở đây, một Tỳ-kheo đi đến khu rừng, đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống, ngồi kiết già, giữ thân thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati satova passasati.
Mindful he breathes in, mindful he breathes out.
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra.
Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti.
Breathing in a long breath, he discerns: ‘I breathe in a long breath.’
Khi thở vào dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào dài.’
Dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti.
Breathing out a long breath, he discerns: ‘I breathe out a long breath.’
Khi thở ra dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra dài.’
Rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti.
Breathing in a short breath, he discerns: ‘I breathe in a short breath.’
Khi thở vào ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào ngắn.’
Rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti.
Breathing out a short breath, he discerns: ‘I breathe out a short breath.’
Khi thở ra ngắn, vị ấy biết: ‘Tôi thở ra ngắn.’
‘Sabbakāyapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in experiencing the whole body.’
‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận toàn bộ thân (hơi thở),’ vị ấy học tập.
‘Sabbakāyapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the whole body.’
‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận toàn bộ thân (hơi thở),’ vị ấy học tập.
‘Passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in tranquilizing the bodily formation.’
‘Tôi sẽ thở vào làm an tịnh thân hành,’ vị ấy học tập.
‘Passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out tranquilizing the bodily formation.’
‘Tôi sẽ thở ra làm an tịnh thân hành,’ vị ấy học tập.
‘Pītipaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in experiencing rapture.’
‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận hỷ,’ vị ấy học tập.
‘Pītipaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out experiencing rapture.’
‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận hỷ,’ vị ấy học tập.
‘Sukhapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in experiencing pleasure.’
‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận lạc,’ vị ấy học tập.
‘Sukhapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out experiencing pleasure.’
‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận lạc,’ vị ấy học tập.
‘Cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in experiencing the mental formation.’
‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận tâm hành,’ vị ấy học tập.
‘Cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the mental formation.’
‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận tâm hành,’ vị ấy học tập.
‘Passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in tranquilizing the mental formation.’
‘Tôi sẽ thở vào làm an tịnh tâm hành,’ vị ấy học tập.
‘Passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out tranquilizing the mental formation.’
‘Tôi sẽ thở ra làm an tịnh tâm hành,’ vị ấy học tập.
‘Cittapaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in experiencing the mind.’
‘Tôi sẽ thở vào cảm nhận tâm,’ vị ấy học tập.
‘Cittapaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the mind.’
‘Tôi sẽ thở ra cảm nhận tâm,’ vị ấy học tập.
Abhippamodayaṃ cittaṃ…pe… samādahaṃ cittaṃ…pe… vimocayaṃ cittaṃ…pe… aniccānupassī…pe… virāgānupassī…pe… nirodhānupassī…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe in gladdening the mind’…pe… ‘I shall breathe in concentrating the mind’…pe… ‘I shall breathe in liberating the mind’…pe… ‘I shall breathe in contemplating impermanence’…pe… ‘I shall breathe in contemplating dispassion’…pe… ‘I shall breathe in contemplating cessation’…pe… ‘I shall breathe in contemplating relinquishment.’
‘Tôi sẽ thở vào làm cho tâm hoan hỷ’... ‘Tôi sẽ thở vào làm cho tâm định tĩnh’... ‘Tôi sẽ thở vào giải thoát tâm’... ‘Tôi sẽ thở vào quán vô thường’... ‘Tôi sẽ thở vào quán ly tham’... ‘Tôi sẽ thở vào quán đoạn diệt’...
‘Paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
He trains thus: ‘I shall breathe out contemplating relinquishment.’
‘Tôi sẽ thở ra quán xả bỏ,’ vị ấy học tập.
Ayaṃ vuccatānanda, ānāpānassati.
Ananda, this is called mindfulness of breathing.
Này Ananda, đây gọi là Niệm hơi thở vào, hơi thở ra.
‘‘Avijjampāhaṃ* , bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
“Ignorance, bhikkhus, I say has a nutriment, not without nutriment.
“Này các Tỳ-kheo, Ta nói vô minh có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro avijjāya?
And what is the nutriment for ignorance?
Và thức ăn của vô minh là gì?
‘Pañca nīvaraṇā’tissa vacanīyaṃ.
‘The five hindrances’ should be said.
Năm triền cái – đó là điều phải nói.
Pañcapāhaṃ, bhikkhave, nīvaraṇe sāhāre vadāmi, no anāhāre.
The five hindrances, bhikkhus, I say have a nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói năm triền cái có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro pañcannaṃ nīvaraṇānaṃ?
And what is the nutriment for the five hindrances?
Và thức ăn của năm triền cái là gì?
‘Tīṇi duccaritānī’tissa vacanīyaṃ.
‘The three evil conducts’ should be said.
Ba ác hạnh – đó là điều phải nói.
Tīṇipāhaṃ, bhikkhave, duccaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni.
The three evil conducts, bhikkhus, I say have a nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói ba ác hạnh có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro tiṇṇaṃ duccaritānaṃ?
And what is the nutriment for the three evil conducts?
Và thức ăn của ba ác hạnh là gì?
‘Indriyaasaṃvaro’tissa vacanīyaṃ.
‘Non-restraint of the faculties’ should be said.
Không hộ trì các căn – đó là điều phải nói.
Indriyaasaṃvarampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Non-restraint of the faculties, bhikkhus, I say has a nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói không hộ trì các căn có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro indriyaasaṃvarassa?
And what is the nutriment for non-restraint of the faculties?
Và thức ăn của không hộ trì các căn là gì?
‘Asatāsampajañña’ntissa vacanīyaṃ.
‘Lack of mindfulness and clear comprehension’ should be said.
Không niệm và không tỉnh giác – đó là điều phải nói.
Asatāsampajaññampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Lack of mindfulness and clear comprehension, bhikkhus, I say has a nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói không niệm và không tỉnh giác có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro asatāsampajaññassa?
And what is the nutriment for lack of mindfulness and clear comprehension?
Và thức ăn của không niệm và không tỉnh giác là gì?
‘Ayonisomanasikāro’tissa vacanīyaṃ.
‘Improper attention’ should be said.
Tác ý không như lý – đó là điều phải nói.
Ayonisomanasikārampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Improper attention, bhikkhus, I say has a nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói tác ý không như lý có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro ayonisomanasikārassa?
And what is the nutriment for improper attention?
Và thức ăn của tác ý không như lý là gì?
‘Assaddhiya’ntissa vacanīyaṃ.
‘Lack of faith’ should be said.
Không tín – đó là điều phải nói.
Assaddhiyampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that lack of faith has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng sự vô tín có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro assaddhiyassa?
And what is the nutriment for lack of faith?
Và thức ăn cho sự vô tín là gì?
‘Asaddhammassavana’ntissa vacanīyaṃ.
‘Listening to false Dhamma’ should be said.
Phải nói rằng đó là sự không nghe Chánh pháp.
Asaddhammassavanampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that listening to false Dhamma has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng sự không nghe Chánh pháp có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro asaddhammassavanassa?
And what is the nutriment for listening to false Dhamma?
Và thức ăn cho sự không nghe Chánh pháp là gì?
‘Asappurisasaṃsevo’tissa vacanīyaṃ.
‘Associating with bad people’ should be said.
Phải nói rằng đó là sự giao du với kẻ ác.
‘‘Iti kho, bhikkhave, asappurisasaṃsevo paripūro asaddhammassavanaṃ paripūreti, asaddhammassavanaṃ paripūraṃ assaddhiyaṃ paripūreti, assaddhiyaṃ paripūraṃ ayonisomanasikāraṃ paripūreti, ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaṃ paripūreti, asatāsampajaññaṃ paripūraṃ indriyaasaṃvaraṃ paripūreti, indriyaasaṃvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe paripūrenti, pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaṃ paripūrenti.
“Thus, bhikkhus, associating with bad people, when fulfilled, fulfills listening to false Dhamma; listening to false Dhamma, when fulfilled, fulfills lack of faith; lack of faith, when fulfilled, fulfills unwise attention; unwise attention, when fulfilled, fulfills lack of mindfulness and clear comprehension; lack of mindfulness and clear comprehension, when fulfilled, fulfills non-restraint of the senses; non-restraint of the senses, when fulfilled, fulfills the three bad conducts; the three bad conducts, when fulfilled, fulfill the five hindrances; the five hindrances, when fulfilled, fulfill ignorance.
Này các Tỳ-kheo, như vậy, sự giao du với kẻ ác đầy đủ sẽ làm cho sự không nghe Chánh pháp được đầy đủ; sự không nghe Chánh pháp đầy đủ sẽ làm cho sự vô tín được đầy đủ; sự vô tín đầy đủ sẽ làm cho sự tác ý không như lý (ayoniso manasikāra) được đầy đủ; sự tác ý không như lý đầy đủ sẽ làm cho sự không chánh niệm và không tỉnh giác (asati sampajañña) được đầy đủ; sự không chánh niệm và không tỉnh giác đầy đủ sẽ làm cho sự không chế ngự các căn (indriya asaṃvara) được đầy đủ; sự không chế ngự các căn đầy đủ sẽ làm cho ba ác hạnh được đầy đủ; ba ác hạnh đầy đủ sẽ làm cho năm triền cái (pañca nīvaraṇa) được đầy đủ; năm triền cái đầy đủ sẽ làm cho vô minh (avijjā) được đầy đủ.
Evametissā avijjāya āhāro hoti, evañca pāripūri.
In this way, there is nutriment for this ignorance, and in this way, it is fulfilled.
Như vậy, đây là thức ăn của vô minh ấy, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante ( )* taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kusobbhe* paripūrenti.
“Just as, bhikkhus, when a heavy cloudburst rains down on a mountain top, that water, flowing down the slope, fills the mountain crevices, gullies, and ravines; the mountain crevices, gullies, and ravines, when filled, fill the small pools.
Này các Tỳ-kheo, ví như khi trời mưa lớn trên đỉnh núi, nước ấy chảy theo chỗ trũng, làm đầy các khe núi, hẻm núi, rãnh núi; các khe núi, hẻm núi, rãnh núi đầy đủ sẽ làm đầy các hố nhỏ; các hố nhỏ đầy đủ sẽ làm đầy các hố lớn;
Kusobbhā paripūrā mahāsobbhe* paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ sāgaraṃ paripūrenti; evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.
The small pools, when filled, fill the large pools; the large pools, when filled, fill the small rivers; the small rivers, when filled, fill the great rivers; the great rivers, when filled, fill the great ocean, the sea; in this way, there is nutriment for this great ocean, the sea, and in this way, it is fulfilled.
các hố lớn đầy đủ sẽ làm đầy các sông nhỏ; các sông nhỏ đầy đủ sẽ làm đầy các sông lớn; các sông lớn đầy đủ sẽ làm đầy biển cả đại dương. Như vậy, đây là thức ăn của biển cả đại dương ấy, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, asappurisasaṃsevo paripūro asaddhammassavanaṃ paripūreti, asaddhammassavanaṃ paripūraṃ assaddhiyaṃ paripūreti, assaddhiyaṃ paripūraṃ ayonisomanasikāraṃ paripūreti, ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaṃ paripūreti, asatāsampajaññaṃ paripūraṃ indriyaasaṃvaraṃ paripūreti, indriyaasaṃvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe paripūrenti, pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaṃ paripūrenti; evametissā avijjāya āhāro hoti, evañca pāripūri.
“Even so, bhikkhus, associating with bad people, when fulfilled, fulfills listening to false Dhamma; listening to false Dhamma, when fulfilled, fulfills lack of faith; lack of faith, when fulfilled, fulfills unwise attention; unwise attention, when fulfilled, fulfills lack of mindfulness and clear comprehension; lack of mindfulness and clear comprehension, when fulfilled, fulfills non-restraint of the senses; non-restraint of the senses, when fulfilled, fulfills the three bad conducts; the three bad conducts, when fulfilled, fulfill the five hindrances; the five hindrances, when fulfilled, fulfill ignorance; in this way, there is nutriment for this ignorance, and in this way, it is fulfilled.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, sự giao du với kẻ ác đầy đủ sẽ làm cho sự không nghe Chánh pháp được đầy đủ; sự không nghe Chánh pháp đầy đủ sẽ làm cho sự vô tín được đầy đủ; sự vô tín đầy đủ sẽ làm cho sự tác ý không như lý được đầy đủ; sự tác ý không như lý đầy đủ sẽ làm cho sự không chánh niệm và không tỉnh giác được đầy đủ; sự không chánh niệm và không tỉnh giác đầy đủ sẽ làm cho sự không chế ngự các căn được đầy đủ; sự không chế ngự các căn đầy đủ sẽ làm cho ba ác hạnh được đầy đủ; ba ác hạnh đầy đủ sẽ làm cho năm triền cái được đầy đủ; năm triền cái đầy đủ sẽ làm cho vô minh được đầy đủ. Như vậy, đây là thức ăn của vô minh ấy, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Vijjāvimuttimpāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
“I say, bhikkhus, that liberation by knowledge has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng sự giải thoát bằng minh (vijjāvimutti) có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro vijjāvimuttiyā?
And what is the nutriment for liberation by knowledge?
Và thức ăn cho sự giải thoát bằng minh là gì?
‘Satta bojjhaṅgā’tissa vacanīyaṃ.
‘The seven factors of awakening’ should be said.
Phải nói rằng đó là bảy chi phần giác ngộ (satta bojjhaṅgā).
Sattapāhaṃ, bhikkhave, bojjhaṅge sāhāre vadāmi, no anāhāre.
I say, bhikkhus, that the seven factors of awakening have their nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng bảy chi phần giác ngộ có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ?
And what is the nutriment for the seven factors of awakening?
Và thức ăn cho bảy chi phần giác ngộ là gì?
‘Cattāro satipaṭṭhānā’tissa vacanīyaṃ.
‘The four establishments of mindfulness’ should be said.
Phải nói rằng đó là bốn niệm xứ (cattāro satipaṭṭhānā).
Cattāropāhaṃ, bhikkhave, satipaṭṭhāne sāhāre vadāmi, no anāhāre.
I say, bhikkhus, that the four establishments of mindfulness have their nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng bốn niệm xứ có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ?
And what is the nutriment for the four establishments of mindfulness?
Và thức ăn cho bốn niệm xứ là gì?
‘Tīṇi sucaritānī’tissa vacanīyaṃ.
‘The three good conducts’ should be said.
Phải nói rằng đó là ba thiện hạnh.
Tīṇipāhaṃ, bhikkhave, sucaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni.
I say, bhikkhus, that the three good conducts have their nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng ba thiện hạnh có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro tiṇṇaṃ sucaritānaṃ?
And what is the nutriment for the three good conducts?
Và thức ăn cho ba thiện hạnh là gì?
‘Indriyasaṃvaro’tissa vacanīyaṃ.
‘Restraint of the senses’ should be said.
Phải nói rằng đó là sự chế ngự các căn (indriyasaṃvaro).
Indriyasaṃvarampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that restraint of the senses has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng sự chế ngự các căn có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro indriyasaṃvarassa?
And what is the nutriment for restraint of the senses?
Và thức ăn cho sự chế ngự các căn là gì?
‘Satisampajañña’ntissa vacanīyaṃ.
‘Mindfulness and clear comprehension’ should be said.
Phải nói rằng đó là chánh niệm và tỉnh giác (satisampajañña).
Satisampajaññampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that mindfulness and clear comprehension have their nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng chánh niệm và tỉnh giác có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro satisampajaññassa?
And what is the nutriment for mindfulness and clear comprehension?
Và thức ăn cho chánh niệm và tỉnh giác là gì?
‘Yonisomanasikāro’tissa vacanīyaṃ.
‘Wise attention’ should be said.
Phải nói rằng đó là tác ý như lý (yonisomanasikāro).
Yonisomanasikārampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that wise attention has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng tác ý như lý có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro yonisomanasikārassa?
And what is the nutriment for wise attention?
Và thức ăn cho tác ý như lý là gì?
‘Saddhā’tissa vacanīyaṃ.
‘Faith’ should be said.
Phải nói rằng đó là đức tin (saddhā).
Saddhampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that faith has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng đức tin có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro saddhāya?
And what is the nutriment for faith?
Và thức ăn cho đức tin là gì?
‘Saddhammassavana’ntissa vacanīyaṃ.
‘Listening to the true Dhamma’ should be said.
Phải nói rằng đó là sự nghe Chánh pháp (saddhammassavana).
Saddhammassavanampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I say, bhikkhus, that listening to the true Dhamma has its nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng sự nghe Chánh pháp có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro saddhammassavanassa?
And what is the nutriment for listening to the true Dhamma?
Và thức ăn cho sự nghe Chánh pháp là gì?
‘Sappurisasaṃsevo’tissa vacanīyaṃ.
‘Associating with good people’ should be said.
Phải nói rằng đó là sự giao du với bậc thiện trí (sappurisasaṃsevo).
‘‘Iti kho, bhikkhave, sappurisasaṃsevo paripūro saddhammassavanaṃ paripūreti, saddhammassavanaṃ paripūraṃ saddhaṃ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraṃ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaṃ paripūreti, satisampajaññaṃ paripūraṃ indriyasaṃvaraṃ paripūreti, indriyasaṃvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiṃ paripūrenti; evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, evañca pāripūri.
“Thus, bhikkhus, association with good people, when complete, completes listening to the Dhamma; listening to the Dhamma, when complete, completes faith; faith, when complete, completes appropriate attention; appropriate attention, when complete, completes mindfulness and clear comprehension; mindfulness and clear comprehension, when complete, completes restraint of the senses; restraint of the senses, when complete, completes the three good conducts; the three good conducts, when complete, complete the four foundations of mindfulness; the four foundations of mindfulness, when complete, complete the seven factors of enlightenment; the seven factors of enlightenment, when complete, complete knowledge and liberation. Thus, this is the nutriment for knowledge and liberation, and this is how it becomes complete.
Này các Tỳ-kheo, như vậy, sự giao du với bậc thiện trí đầy đủ sẽ làm cho sự nghe Chánh pháp được đầy đủ; sự nghe Chánh pháp đầy đủ sẽ làm cho đức tin được đầy đủ; đức tin đầy đủ sẽ làm cho tác ý như lý được đầy đủ; tác ý như lý đầy đủ sẽ làm cho chánh niệm và tỉnh giác được đầy đủ; chánh niệm và tỉnh giác đầy đủ sẽ làm cho sự chế ngự các căn được đầy đủ; sự chế ngự các căn đầy đủ sẽ làm cho ba thiện hạnh được đầy đủ; ba thiện hạnh đầy đủ sẽ làm cho bốn niệm xứ được đầy đủ; bốn niệm xứ đầy đủ sẽ làm cho bảy chi phần giác ngộ được đầy đủ; bảy chi phần giác ngộ đầy đủ sẽ làm cho sự giải thoát bằng minh được đầy đủ. Như vậy, đây là thức ăn của sự giải thoát bằng minh ấy, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kusobbhe paripūrenti, kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ sāgaraṃ paripūrenti; evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.
“Just as, bhikkhus, when a heavy rain falls on a mountain top, that water, flowing downwards, fills the mountain clefts, fissures, and gullies; the mountain clefts, fissures, and gullies, when full, fill the small pools; the small pools, when full, fill the large pools; the large pools, when full, fill the small rivers; the small rivers, when full, fill the great rivers; the great rivers, when full, fill the great ocean, the Sāgara. Thus, this is the nutriment for the great ocean, the Sāgara, and this is how it becomes complete.
Này các Tỳ-kheo, ví như khi trời mưa lớn trên đỉnh núi, nước ấy chảy theo chỗ trũng, làm đầy các khe núi, hẻm núi, rãnh núi; các khe núi, hẻm núi, rãnh núi đầy đủ sẽ làm đầy các hố nhỏ; các hố nhỏ đầy đủ sẽ làm đầy các hố lớn; các hố lớn đầy đủ sẽ làm đầy các sông nhỏ; các sông nhỏ đầy đủ sẽ làm đầy các sông lớn; các sông lớn đầy đủ sẽ làm đầy biển cả đại dương. Như vậy, đây là thức ăn của biển cả đại dương ấy, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, sappurisasaṃsevo paripūro saddhammassavanaṃ paripūreti, saddhammassavanaṃ paripūraṃ saddhaṃ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraṃ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaṃ paripūreti, satisampajaññaṃ paripūraṃ indriyasaṃvaraṃ paripūreti, indriyasaṃvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiṃ paripūrenti; evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, evañca pāripūrī’’ti.
“Even so, bhikkhus, association with good people, when complete, completes listening to the Dhamma; listening to the Dhamma, when complete, completes faith; faith, when complete, completes appropriate attention; appropriate attention, when complete, completes mindfulness and clear comprehension; mindfulness and clear comprehension, when complete, completes restraint of the senses; restraint of the senses, when complete, completes the three good conducts; the three good conducts, when complete, complete the four foundations of mindfulness; the four foundations of mindfulness, when complete, complete the seven factors of enlightenment; the seven factors of enlightenment, when complete, complete knowledge and liberation. Thus, this is the nutriment for knowledge and liberation, and this is how it becomes complete.”
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, sự giao du với bậc thiện trí đầy đủ sẽ làm cho sự nghe Chánh pháp được đầy đủ; sự nghe Chánh pháp đầy đủ sẽ làm cho đức tin được đầy đủ; đức tin đầy đủ sẽ làm cho tác ý như lý được đầy đủ; tác ý như lý đầy đủ sẽ làm cho chánh niệm và tỉnh giác được đầy đủ; chánh niệm và tỉnh giác đầy đủ sẽ làm cho sự chế ngự các căn được đầy đủ; sự chế ngự các căn đầy đủ sẽ làm cho ba thiện hạnh được đầy đủ; ba thiện hạnh đầy đủ sẽ làm cho bốn niệm xứ được đầy đủ; bốn niệm xứ đầy đủ sẽ làm cho bảy chi phần giác ngộ được đầy đủ; bảy chi phần giác ngộ đầy đủ sẽ làm cho sự giải thoát bằng minh được đầy đủ. Như vậy, đây là thức ăn của sự giải thoát bằng minh ấy, và như vậy là sự đầy đủ.
Paṭhamaṃ.
The First.
Bài kinh thứ nhất.
‘‘Bhavataṇhāmpāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
“Craving for existence, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng hữu ái có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro bhavataṇhāya?
And what is the nutriment for craving for existence?
Và thức ăn cho hữu ái là gì?
‘Avijjā’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Ignorance (avijjā).’
Phải nói rằng đó là vô minh (avijjā).
Avijjampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Ignorance, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-kheo, Ta nói rằng vô minh có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro avijjāya?
And what is the nutriment for ignorance?
Và thức ăn cho vô minh là gì?
‘Pañca nīvaraṇā’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘The five hindrances (pañca nīvaraṇā).’
Phải nói rằng đó là năm triền cái.
Pañca nīvaraṇepāhaṃ, bhikkhave, sāhāre vadāmi, no anāhāre.
The five hindrances, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói năm triền cái có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro pañcannaṃ nīvaraṇānaṃ?
And what is the nutriment for the five hindrances?
Và thức ăn cho năm triền cái là gì?
‘Tīṇi duccaritānī’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘The three bad conducts (tīṇi duccaritāni).’
Phải nói là: ‘Ba ác hạnh (duccarita)’.
Tīṇipāhaṃ, bhikkhave, duccaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni.
The three bad conducts, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói ba ác hạnh có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro tiṇṇannaṃ duccaritānaṃ?
And what is the nutriment for the three bad conducts?
Và thức ăn cho ba ác hạnh là gì?
‘Indriyaasaṃvaro’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Non-restraint of the senses (indriyaasaṃvaro).’
Phải nói là: ‘Không phòng hộ các căn (indriyaasaṃvara)’.
Indriyaasaṃvarampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Non-restraint of the senses, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói không phòng hộ các căn có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro indriyaasaṃvarassa?
And what is the nutriment for non-restraint of the senses?
Và thức ăn cho không phòng hộ các căn là gì?
‘Asatāsampajañña’ntissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Lack of mindfulness and clear comprehension (asatāsampajañña).’
Phải nói là: ‘Không chánh niệm, không tỉnh giác (asatāsampajañña)’.
Asatāsampajaññampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Lack of mindfulness and clear comprehension, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói không chánh niệm, không tỉnh giác có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro asatā sampajaññassa?
And what is the nutriment for lack of mindfulness and clear comprehension?
Và thức ăn cho không chánh niệm, không tỉnh giác là gì?
‘Ayonisomanasikāro’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Inappropriate attention (ayoniso manasikāro).’
Phải nói là: ‘Không như lý tác ý (ayonisomanasikāra)’.
Ayonisomanasikārampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Inappropriate attention, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói không như lý tác ý có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro ayonisomanasikārassa?
And what is the nutriment for inappropriate attention?
Và thức ăn cho không như lý tác ý là gì?
‘Assaddhiya’ntissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Lack of faith (assaddhiyaṃ).’
Phải nói là: ‘Không có lòng tin (assaddhiya)’.
Assaddhiyampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Lack of faith, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói không có lòng tin có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro assaddhiyassa?
And what is the nutriment for lack of faith?
Và thức ăn cho không có lòng tin là gì?
‘Assaddhammassavana’ntissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Not listening to the good Dhamma (assaddhammassavanaṃ).’
Phải nói là: ‘Không nghe Chánh pháp (assaddhammassavana)’.
Assaddhammassavanampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
Not listening to the good Dhamma, too, bhikkhus, I declare to be with nutriment, not without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói không nghe Chánh pháp có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro assaddhammassavanassa?
And what is the nutriment for not listening to the good Dhamma?
Và thức ăn cho không nghe Chánh pháp là gì?
‘Asappurisasaṃsevo’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Association with bad people (asappurisasaṃsevo).’
Phải nói là: ‘Giao du với người ác (asappurisasaṃseva)’.
‘‘Iti kho, bhikkhave, asappurisasaṃsevo paripūro assaddhammassavanaṃ paripūreti, assaddhammassavanaṃ paripūraṃ assaddhiyaṃ paripūreti, assaddhiyaṃ paripūraṃ ayonisomanasikāraṃ paripūreti, ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaṃ paripūreti, asatāsampajaññaṃ paripūraṃ indriyaasaṃvaraṃ paripūreti, indriyaasaṃvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe paripūrenti, pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaṃ paripūrenti, avijjā paripūrā bhavataṇhaṃ paripūreti; evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti, evañca pāripūri.
‘‘Thus, bhikkhus, association with ignoble people, when complete, completes not listening to the Dhamma; not listening to the Dhamma, when complete, completes lack of faith; lack of faith, when complete, completes unwise attention; unwise attention, when complete, completes lack of mindfulness and clear comprehension; lack of mindfulness and clear comprehension, when complete, completes non-restraint of the senses; non-restraint of the senses, when complete, completes the three bad conducts; the three bad conducts, when complete, complete the five hindrances; the five hindrances, when complete, complete ignorance; ignorance, when complete, completes craving for existence. Thus, this is the nutriment for craving for existence, and thus is its completion.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, giao du với người ác đầy đủ làm cho việc không nghe Chánh pháp đầy đủ; không nghe Chánh pháp đầy đủ làm cho không có lòng tin đầy đủ; không có lòng tin đầy đủ làm cho không như lý tác ý đầy đủ; không như lý tác ý đầy đủ làm cho không chánh niệm, không tỉnh giác đầy đủ; không chánh niệm, không tỉnh giác đầy đủ làm cho không phòng hộ các căn đầy đủ; không phòng hộ các căn đầy đủ làm cho ba ác hạnh đầy đủ; ba ác hạnh đầy đủ làm cho năm triền cái đầy đủ; năm triền cái đầy đủ làm cho vô minh đầy đủ; vô minh đầy đủ làm cho tham ái hữu (bhavataṇhā) đầy đủ. Như vậy, đây là thức ăn của tham ái hữu, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kusobbhe paripūrenti, kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ sāgaraṃ paripūrenti; evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.
‘‘Just as, bhikkhus, when a heavy rain falls on a mountaintop, that water, flowing down according to the slope, fills the mountain clefts, crevices, and ravines; the mountain clefts, crevices, and ravines, when full, fill the small pools; the small pools, when full, fill the large pools; the large pools, when full, fill the small rivers; the small rivers, when full, fill the great rivers; the great rivers, when full, fill the great ocean, the sea. Thus, this is the nutriment for the great ocean, the sea, and thus is its completion.
Này các Tỳ-khưu, ví như khi mưa lớn đổ xuống trên đỉnh núi, nước ấy chảy theo chỗ thấp, làm đầy các hang núi, khe núi, và các nhánh sông; các hang núi, khe núi, và các nhánh sông đầy đủ làm đầy các suối nhỏ; các suối nhỏ đầy đủ làm đầy các suối lớn; các suối lớn đầy đủ làm đầy các sông nhỏ; các sông nhỏ đầy đủ làm đầy các sông lớn; các sông lớn đầy đủ làm đầy biển cả, đại dương. Như vậy, đây là thức ăn của biển cả, đại dương, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, asappurisasaṃsevo paripūro assaddhammassavanaṃ paripūreti, assaddhammassavanaṃ paripūraṃ assaddhiyaṃ paripūreti, assaddhiyaṃ paripūraṃ ayonisomanasikāraṃ paripūreti, ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaṃ paripūreti, asatāsampajaññaṃ paripūraṃ indriyaasaṃvaraṃ paripūreti, indriyaasaṃvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe paripūrenti, pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaṃ paripūrenti, avijjā paripūrā bhavataṇhaṃ paripūreti; evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti, evañca pāripūri.
‘‘Even so, bhikkhus, association with ignoble people, when complete, completes not listening to the Dhamma; not listening to the Dhamma, when complete, completes lack of faith; lack of faith, when complete, completes unwise attention; unwise attention, when complete, completes lack of mindfulness and clear comprehension; lack of mindfulness and clear comprehension, when complete, completes non-restraint of the senses; non-restraint of the senses, when complete, completes the three bad conducts; the three bad conducts, when complete, complete the five hindrances; the five hindrances, when complete, complete ignorance; ignorance, when complete, completes craving for existence. Thus, this is the nutriment for craving for existence, and thus is its completion.
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, giao du với người ác đầy đủ làm cho việc không nghe Chánh pháp đầy đủ; không nghe Chánh pháp đầy đủ làm cho không có lòng tin đầy đủ; không có lòng tin đầy đủ làm cho không như lý tác ý đầy đủ; không như lý tác ý đầy đủ làm cho không chánh niệm, không tỉnh giác đầy đủ; không chánh niệm, không tỉnh giác đầy đủ làm cho không phòng hộ các căn đầy đủ; không phòng hộ các căn đầy đủ làm cho ba ác hạnh đầy đủ; ba ác hạnh đầy đủ làm cho năm triền cái đầy đủ; năm triền cái đầy đủ làm cho vô minh đầy đủ; vô minh đầy đủ làm cho tham ái hữu đầy đủ. Như vậy, đây là thức ăn của tham ái hữu, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Vijjāvimuttimpāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
‘‘I declare, bhikkhus, that knowledge and liberation (vijjāvimutti) has nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói giải thoát bằng trí tuệ (vijjāvimutti) có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro vijjāvimuttiyā?
What is the nutriment for knowledge and liberation?
Và thức ăn cho giải thoát bằng trí tuệ là gì?
‘Satta bojjhaṅgā’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘The seven factors of awakening (bojjhaṅgā).’
Phải nói là: ‘Bảy giác chi (bojjhaṅga)’.
Sattapāhaṃ, bhikkhave, bojjhaṅge sāhāre vadāmi, no anāhāre.
I declare, bhikkhus, that the seven factors of awakening have nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói bảy giác chi có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ?
What is the nutriment for the seven factors of awakening?
Và thức ăn cho bảy giác chi là gì?
‘Cattāro satipaṭṭhānā’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘The four establishments of mindfulness (satipaṭṭhānā).’
Phải nói là: ‘Bốn niệm xứ (satipaṭṭhāna)’.
Cattāropāhaṃ, bhikkhave, satipaṭṭhāne sāhāre vadāmi, no anāhāre.
I declare, bhikkhus, that the four establishments of mindfulness have nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói bốn niệm xứ có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ?
What is the nutriment for the four establishments of mindfulness?
Và thức ăn cho bốn niệm xứ là gì?
‘Tīṇi sucaritānī’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘The three good conducts.’
Phải nói là: ‘Ba thiện hạnh (sucarita)’.
Tīṇipāhaṃ, bhikkhave, sucaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni.
I declare, bhikkhus, that the three good conducts have nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói ba thiện hạnh có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro tiṇṇannaṃ sucaritānaṃ?
What is the nutriment for the three good conducts?
Và thức ăn cho ba thiện hạnh là gì?
‘Indriyasaṃvaro’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Restraint of the senses.’
Phải nói là: ‘Phòng hộ các căn (indriyasaṃvara)’.
Indriyasaṃvarampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I declare, bhikkhus, that restraint of the senses has nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói phòng hộ các căn có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro indriyasaṃvarassa?
What is the nutriment for restraint of the senses?
Và thức ăn cho phòng hộ các căn là gì?
‘Satisampajañña’ntissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Mindfulness and clear comprehension.’
Phải nói là: ‘Chánh niệm, tỉnh giác (satisampajañña)’.
Satisampajaññampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I declare, bhikkhus, that mindfulness and clear comprehension have nutriment, not that they are without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói chánh niệm, tỉnh giác có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro satisampajaññassa?
What is the nutriment for mindfulness and clear comprehension?
Và thức ăn cho chánh niệm, tỉnh giác là gì?
‘Yonisomanasikāro’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Wise attention (yonisomanasikāra).’
Phải nói là: ‘Như lý tác ý (yonisomanasikāra)’.
Yonisomanasikārampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I declare, bhikkhus, that wise attention has nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói như lý tác ý có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro yonisomanasikārassa?
What is the nutriment for wise attention?
Và thức ăn cho như lý tác ý là gì?
‘Saddhā’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Faith.’
Phải nói là: ‘Lòng tin (saddhā)’.
Saddhampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I declare, bhikkhus, that faith has nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói lòng tin có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro saddhāya?
What is the nutriment for faith?
Và thức ăn cho lòng tin là gì?
‘Saddhammassavana’ntissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Listening to the Dhamma.’
Phải nói là: ‘Nghe Chánh pháp (saddhammassavana)’.
Saddhammassavanampāhaṃ, bhikkhave, sāhāraṃ vadāmi, no anāhāraṃ.
I declare, bhikkhus, that listening to the Dhamma has nutriment, not that it is without nutriment.
Này các Tỳ-khưu, Ta nói nghe Chánh pháp có thức ăn, không phải không có thức ăn.
Ko cāhāro saddhammassavanassa?
What is the nutriment for listening to the Dhamma?
Và thức ăn cho nghe Chánh pháp là gì?
‘Sappurisasaṃsevo’tissa vacanīyaṃ.
It should be said: ‘Association with noble people (sappurisasaṃseva).’
Phải nói là: ‘Giao du với người thiện (sappurisasaṃseva)’.
‘‘Iti kho, bhikkhave, sappurisasaṃsevo paripūro saddhammassavanaṃ paripūreti, saddhammassavanaṃ paripūraṃ saddhaṃ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraṃ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaṃ paripūreti, satisampajaññaṃ paripūraṃ indriyasaṃvaraṃ paripūreti, indriyasaṃvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiṃ paripūrenti; evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, evañca pāripūri.
“Thus, bhikkhus, the association with good people, when complete, completes the listening to the Dhamma; listening to the Dhamma, when complete, completes faith; faith, when complete, completes wise attention; wise attention, when complete, completes mindfulness and clear comprehension; mindfulness and clear comprehension, when complete, completes the restraint of the senses; restraint of the senses, when complete, completes the three good conducts; the three good conducts, when complete, complete the four foundations of mindfulness; the four foundations of mindfulness, when complete, complete the seven factors of awakening; the seven factors of awakening, when complete, complete knowledge and liberation. In this way, this is the sustenance for knowledge and liberation, and thus is its completion.
Này các Tỳ-khưu, như vậy, giao du với người thiện đầy đủ làm cho việc nghe Chánh pháp đầy đủ; nghe Chánh pháp đầy đủ làm cho lòng tin đầy đủ; lòng tin đầy đủ làm cho như lý tác ý đầy đủ; như lý tác ý đầy đủ làm cho chánh niệm, tỉnh giác đầy đủ; chánh niệm, tỉnh giác đầy đủ làm cho phòng hộ các căn đầy đủ; phòng hộ các căn đầy đủ làm cho ba thiện hạnh đầy đủ; ba thiện hạnh đầy đủ làm cho bốn niệm xứ đầy đủ; bốn niệm xứ đầy đủ làm cho bảy giác chi đầy đủ; bảy giác chi đầy đủ làm cho giải thoát bằng trí tuệ đầy đủ. Như vậy, đây là thức ăn của giải thoát bằng trí tuệ, và như vậy là sự đầy đủ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ…pe… evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.
“Just as, bhikkhus, when it rains in heavy drops on the mountaintop, that water flowing down according to the slope…etc… in the same way, this is the sustenance for the great ocean, the sea, and thus is its completion.
Này các Tỳ-khưu, ví như khi mưa lớn đổ xuống trên đỉnh núi, nước ấy chảy theo chỗ thấp…pe… Như vậy, đây là thức ăn của biển cả, đại dương, và như vậy là sự đầy đủ. Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, giao du với người thiện đầy đủ làm cho việc nghe Chánh pháp đầy đủ…pe… Như vậy, đây là thức ăn của giải thoát bằng trí tuệ, và như vậy là sự đầy đủ.
Evamevaṃ kho, bhikkhave, sappurisasaṃsevo paripūro saddhammassavanaṃ paripūreti…pe… evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, evañca pāripūrī’’ti.
In the same way, bhikkhus, the association with good people, when complete, completes the listening to the Dhamma…etc… in this way, this is the sustenance for knowledge and liberation, and thus is its completion.”
Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, giao du với người thiện đầy đủ làm cho việc nghe Chánh pháp đầy đủ…pe… Như vậy, đây là thức ăn của giải thoát bằng trí tuệ, và như vậy là sự đầy đủ.
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài kinh thứ hai.
63. ‘‘Ye keci, bhikkhave, mayi niṭṭhaṃ gatā sabbe te diṭṭhisampannā.
63. “Whatever individuals, bhikkhus, have reached a conclusion in me, all of them are endowed with right view.
63. Này các Tỳ-khưu, tất cả những ai đã đạt đến sự quyết định nơi Ta, tất cả họ đều là những người thành tựu chánh kiến.
Tesaṃ diṭṭhisampannānaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā, pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā.
Among those endowed with right view, five have their conclusion here, and five have their conclusion after departing from here.
Trong số những người thành tựu chánh kiến ấy, năm vị đạt đến sự quyết định ngay tại đây, năm vị đạt đến sự quyết định sau khi rời bỏ thế giới này.
Katamesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā?
Which five have their conclusion here?
Năm vị nào đạt đến sự quyết định ngay tại đây?
Sattakkhattuparamassa, kolaṃkolassa, ekabījissa, sakadāgāmissa, yo ca diṭṭheva dhamme arahā – imesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā.
The one who is a seven-times-at-most, the one who is a family-to-family, the one who is a one-seeded, the once-returner, and the one who is an Arahant in this very life—these five have their conclusion here.
Đó là: Bảy lần tái sinh tối đa (sattakkhattuparama), tái sinh từ dòng tộc này đến dòng tộc khác (kolaṃkola), một lần tái sinh nữa (ekabījī), Nhất Lai (sakadāgāmī), và vị A-la-hán ngay trong hiện tại – năm vị này đạt đến sự quyết định ngay tại đây.
Katamesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā?
Which five have their conclusion after departing from here?
Năm vị nào đạt đến sự quyết định sau khi rời bỏ thế giới này?
Antarāparinibbāyissa, upahaccaparinibbāyissa, asaṅkhāraparinibbāyissa, sasaṅkhāraparinibbāyissa, uddhaṃsotassa akaniṭṭhagāmino – imesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā.
The one who attains Nibbāna in the interim, the one who attains Nibbāna upon impact, the one who attains Nibbāna without exertion, the one who attains Nibbāna with exertion, the one who goes upstream to the Akaniṭṭha realm—these five have their conclusion after departing from here.
Đó là: vị Bát-niết-bàn giữa khoảng (antarāparinibbāyī), vị Bát-niết-bàn khi đến nơi (upahaccaparinibbāyī), vị Bát-niết-bàn không cần nỗ lực (asaṅkhāraparinibbāyī), vị Bát-niết-bàn cần nỗ lực (sasaṅkhāraparinibbāyī), vị thượng lưu đến cõi Sắc Cứu Cánh (uddhamsota akaniṭṭhagāmī) – năm vị này đạt đến sự quyết định sau khi rời bỏ thế giới này.
Ye keci, bhikkhave, mayi niṭṭhaṃ gatā, sabbe te diṭṭhisampannā.
Whatever individuals, bhikkhus, have reached a conclusion in me, all of them are endowed with right view.
Này các Tỳ-khưu, tất cả những ai đã đạt đến sự kiên định nơi Ta, tất cả những vị ấy đều là những người thành tựu chánh kiến.
Tesaṃ diṭṭhisampannānaṃ imesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā, imesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā’’ti.
Among those endowed with right view, these five have their conclusion here, and these five have their conclusion after departing from here.”
Trong số những người thành tựu chánh kiến ấy, năm hạng sẽ đạt đến Niết-bàn ngay trong đời này, và năm hạng sẽ đạt đến Niết-bàn sau khi rời khỏi đây.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
64. ‘‘Ye keci, bhikkhave, mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā.
64. “Whatever individuals, bhikkhus, have unwavering faith in me, all of them are Stream-Enterers.
64. “Này các Tỳ-khưu, tất cả những ai có niềm tin bất động nơi Ta, tất cả những vị ấy đều là những bậc Nhập Lưu.
Tesaṃ sotāpannānaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā, pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā.
Among those Stream-Enterers, five have their conclusion here, and five have their conclusion after departing from here.
Trong số những bậc Nhập Lưu ấy, năm hạng sẽ đạt đến Niết-bàn ngay trong đời này, và năm hạng sẽ đạt đến Niết-bàn sau khi rời khỏi đây.
Katamesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā?
Which five have their conclusion here?
Năm hạng nào sẽ đạt đến Niết-bàn ngay trong đời này?
Sattakkhattuparamassa, kolaṃkolassa, ekabījissa, sakadāgāmissa, yo ca diṭṭheva dhamme arahā – imesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā.
The one who is a seven-times-at-most, the one who is a family-to-family, the one who is a one-seeded, the once-returner, and the one who is an Arahant in this very life—these five have their conclusion here.
Đó là: người tối đa bảy lần tái sanh (sattakkhattuparama), người từ gia đình này đến gia đình kia (kolaṅkola), người chỉ còn một hạt giống tái sanh (ekabījin), người Nhất Lai (sakadāgāmin), và người A-la-hán ngay trong hiện pháp – năm hạng này sẽ đạt đến Niết-bàn ngay trong đời này.
Katamesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā?
Which five have their conclusion after departing from here?
Năm hạng nào sẽ đạt đến Niết-bàn sau khi rời khỏi đây?
Antarāparinibbāyissa, upahaccaparinibbāyissa, asaṅkhāraparinibbāyissa, sasaṅkhāraparinibbāyissa, uddhaṃsotassa akaniṭṭhagāmino – imesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā.
The one who attains Nibbāna in the interim, the one who attains Nibbāna upon impact, the one who attains Nibbāna without exertion, the one who attains Nibbāna with exertion, the one who goes upstream to the Akaniṭṭha realm—these five have their conclusion after departing from here.
Đó là: người nhập Niết-bàn giữa chừng (antarāparinibbāyin), người nhập Niết-bàn sau khi đã cố gắng (upahaccaparinibbāyin), người nhập Niết-bàn không cần cố gắng (asaṅkhāraparinibbāyin), người nhập Niết-bàn có cố gắng (sasaṅkhāraparinibbāyin), người thượng lưu đến cõi Akanittha (uddhamsota akaniṭṭhagāmin) – năm hạng này sẽ đạt đến Niết-bàn sau khi rời khỏi đây.
Ye keci, bhikkhave, mayi aveccappasannā sabbe te sotāpannā.
Whatever individuals, bhikkhus, have unwavering faith in me, all of them are Stream-Enterers.
Này các Tỳ-khưu, tất cả những ai có niềm tin bất động nơi Ta, tất cả những vị ấy đều là những bậc Nhập Lưu.
Tesaṃ sotāpannānaṃ imesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā, imesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhā’’ti.
Among those Stream-Enterers, these five have their conclusion here, and these five have their conclusion after departing from here.”
Trong số những bậc Nhập Lưu ấy, năm hạng này sẽ đạt đến Niết-bàn ngay trong đời này, và năm hạng này sẽ đạt đến Niết-bàn sau khi rời khỏi đây.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, sukhaṃ, kiṃ dukkha’’nti?
“What, friend Sāriputta, is happiness, what is suffering?”
“Này Hiền giả Sāriputta, thế nào là hạnh phúc, thế nào là khổ đau?”
‘‘Abhinibbatti kho, āvuso, dukkhā, anabhinibbatti sukhā.
“Rebirth, friend, is suffering; non-rebirth is happiness.
“Này Hiền giả, sự tái sanh là khổ đau, không tái sanh là hạnh phúc.”
Abhinibbattiyā, āvuso, sati idaṃ dukkhaṃ pāṭikaṅkhaṃ – sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo aggisamphasso daṇḍasamphasso satthasamphasso ñātīpi mittāpi saṅgamma samāgamma rosenti.
When there is rebirth, friend, this suffering is to be expected: cold, heat, hunger, thirst, defecation, urination, contact with fire, contact with a stick, contact with a weapon; relatives and friends, having met and gathered, become angry.
Này hiền giả, khi có sự tái sinh, khổ này là điều phải xảy đến – lạnh, nóng, đói, khát, đại tiện, tiểu tiện, sự xúc chạm của lửa, sự xúc chạm của gậy, sự xúc chạm của vũ khí; bà con và bạn bè tụ họp lại mắng nhiếc.
Abhinibbattiyā, āvuso, sati idaṃ dukkhaṃ pāṭikaṅkhaṃ.
When there is rebirth, friend, this suffering is to be expected.”
Này hiền giả, khi có sự tái sinh, khổ này là điều phải xảy đến.
Anabhinibbattiyā, āvuso, sati idaṃ sukhaṃ pāṭikaṅkhaṃ – na sītaṃ na uṇhaṃ na jighacchā na pipāsā na uccāro na passāvo na aggisamphasso na daṇḍasamphasso na satthasamphasso ñātīpi mittāpi saṅgamma samāgamma na rosenti.
Friend, when there is no rebirth, this happiness is to be expected: no cold, no heat, no hunger, no thirst, no excretion, no urination, no contact with fire, no contact with a stick, no contact with a weapon, nor do relatives or friends, having met and gathered, revile one.
Này hiền giả, khi không có sự tái sinh, lạc này là điều phải xảy đến – không lạnh, không nóng, không đói, không khát, không đại tiện, không tiểu tiện, không sự xúc chạm của lửa, không sự xúc chạm của gậy, không sự xúc chạm của vũ khí; bà con và bạn bè tụ họp lại không mắng nhiếc.
Anabhinibbattiyā, āvuso, sati idaṃ sukhaṃ pāṭikaṅkha’’nti.
Friend, when there is no rebirth, this happiness is to be expected.”
Này hiền giả, khi không có sự tái sinh, lạc này là điều phải xảy đến.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Phẩm thứ năm.
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, sāriputta, imasmiṃ dhammavinaye sukhaṃ, kiṃ dukkha’’nti?
“What, friend Sāriputta, is happiness in this Dhamma-Vinaya, and what is suffering?”
“Này hiền giả Sāriputta, trong Pháp và Luật này, cái gì là lạc, cái gì là khổ?”
‘‘Anabhirati kho, āvuso, imasmiṃ dhammavinaye dukkhā, abhirati sukhā.
“Discontent, friend, is suffering in this Dhamma-Vinaya; contentment is happiness.
“Này hiền giả, sự bất hoan hỷ trong Pháp và Luật này là khổ, sự hoan hỷ là lạc.
Anabhiratiyā, āvuso, sati idaṃ dukkhaṃ pāṭikaṅkhaṃ – gacchantopi sukhaṃ sātaṃ nādhigacchati, ṭhitopi… nisinnopi… sayānopi… gāmagatopi… araññagatopi… rukkhamūlagatopi… suññāgāragatopi… abbhokāsagatopi… bhikkhumajjhagatopi sukhaṃ sātaṃ nādhigacchati.
Friend, when there is discontent, this suffering is to be expected: one does not find happiness or ease even when walking, even when standing, even when sitting, even when lying down, even when gone to a village, even when gone to a forest, even when gone to the root of a tree, even when gone to an empty dwelling, even when in the open, even when in the midst of bhikkhus, one does not find happiness or ease.
Này hiền giả, khi có sự bất hoan hỷ, khổ này là điều phải xảy đến – đang đi cũng không đạt được lạc và sự an ổn, đang đứng cũng không đạt được… đang ngồi cũng không đạt được… đang nằm cũng không đạt được… đang đi vào làng cũng không đạt được… đang đi vào rừng cũng không đạt được… đang đi đến gốc cây cũng không đạt được… đang đi đến nhà trống cũng không đạt được… đang đi đến chỗ lộ thiên cũng không đạt được… đang ở giữa các Tỳ-khưu cũng không đạt được lạc và sự an ổn.
Anabhiratiyā, āvuso, sati idaṃ dukkhaṃ pāṭikaṅkhaṃ.
Friend, when there is discontent, this suffering is to be expected.
Này hiền giả, khi có sự bất hoan hỷ, khổ này là điều phải xảy đến.
67. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena naḷakapānaṃ nāma kosalānaṃ nigamo tadavasari.
67. At one time the Blessed One, while on a tour among the Kosalans with a large community of bhikkhus, arrived at a Kosalan town named Naḷakapāna.
67. Một thời, Thế Tôn đang du hành trong xứ Kosala với đại chúng Tỳ-khưu, Ngài đã đến một thị trấn của dân Kosala tên là Naḷakapāna.
Tatra sudaṃ bhagavā naḷakapāne viharati palāsavane.
There the Blessed One dwelt in Naḷakapāna, in the Palāsa forest.
Ở đó, Thế Tôn trú tại Naḷakapāna, trong rừng Palāsa.
Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti.
Now at that time, on the Uposatha day, the Blessed One was seated surrounded by the community of bhikkhus.
Vào thời điểm đó, Thế Tôn đang ngồi giữa chúng Tỳ-khưu vào ngày Uposatha hôm ấy.
Atha kho bhagavā bahudeva rattiṃ bhikkhūnaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi –
Then the Blessed One, having instructed, inspired, encouraged, and gladdened the bhikkhus with a Dhamma talk for most of the night, and having surveyed the silent community of bhikkhus, addressed Venerable Sāriputta:
Rồi Thế Tôn, sau khi khích lệ, khuyến tấn, làm cho hoan hỷ với bài pháp thoại cho các Tỳ-khưu suốt một phần lớn đêm, Ngài nhìn khắp chúng Tỳ-khưu đang im lặng, rồi gọi Tôn giả Sāriputta:
‘‘Yassa kassaci, āvuso, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī* natthi… ottappaṃ natthi … vīriyaṃ* natthi… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
“Friends, for whosoever has no faith in wholesome states, no shame, no fear of wrongdoing, no energy, no wisdom in wholesome states, for him, whatever night or day comes, only decline in wholesome states is to be expected, not growth.
“Này chư hiền, bất cứ ai không có đức tin vào các pháp thiện, không có hổ thẹn (hirī)… không có ghê sợ (ottappa)… không có tinh tấn (vīriya)… không có trí tuệ vào các pháp thiện, thì đêm hay ngày đến, sự suy giảm trong các pháp thiện là điều phải xảy đến, không phải sự tăng trưởng.
Seyyathāpi, āvuso, kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, āvuso, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi… ottappaṃ natthi… vīriyaṃ natthi… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
Just as, friend, when a night or day comes in the dark half of the moon, the moon wanes in splendor, wanes in orb, wanes in radiance, wanes in ascent and descent; even so, friend, for anyone who has no faith in wholesome qualities, no shame… no moral dread… no energy… no wisdom in wholesome qualities, for that person, when a night or day comes, decline in wholesome qualities is to be expected, not growth.
Cũng như, này chư hiền, đối với mặt trăng trong kỳ tối, đêm hay ngày đến, nó suy giảm về sắc diện, suy giảm về vòng tròn, suy giảm về ánh sáng, suy giảm về sự lớn mạnh; cũng vậy, này chư hiền, bất cứ ai không có đức tin vào các pháp thiện, không có hổ thẹn… không có ghê sợ… không có tinh tấn… không có trí tuệ vào các pháp thiện, thì đêm hay ngày đến, sự suy giảm trong các pháp thiện là điều phải xảy đến, không phải sự tăng trưởng.
‘‘Assaddho purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘ahiriko purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘anottappī purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘kusīto purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘duppañño purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘kodhano purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘upanāhī purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘pāpiccho purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘pāpamitto purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ; ‘micchādiṭṭhiko purisapuggalo’ti, āvuso, parihānametaṃ.
“A person without faith, friend, this is decline; a shameless person, friend, this is decline; a person without moral dread, friend, this is decline; a lazy person, friend, this is decline; a foolish person, friend, this is decline; an angry person, friend, this is decline; a resentful person, friend, this is decline; a person with evil desires, friend, this is decline; a person with evil friends, friend, this is decline; a person with wrong view, friend, this is decline.
“Này chư hiền, ‘người không có đức tin’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người không biết hổ thẹn’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người không biết ghê sợ’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người biếng nhác’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người kém trí tuệ’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người hay sân hận’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người hay ôm lòng oán hận’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người có ác dục’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người có bạn xấu’ là sự suy đồi; này chư hiền, ‘người có tà kiến’ là sự suy đồi.
‘‘Yassa kassaci, āvuso, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
For anyone, friend, who has faith in wholesome qualities, who has shame… who has moral dread… who has wisdom in wholesome qualities, for that person, when a night or day comes, growth in wholesome qualities is to be expected, not decline.
Này chư hiền, bất cứ ai có đức tin vào các pháp lành, có sự hổ thẹn... có sự ghê sợ... có trí tuệ vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự tăng trưởng trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự suy đồi.
Seyyathāpi, āvuso, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, āvuso, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
Just as, friend, when a night or day comes in the bright half of the moon, the moon waxes in splendor, waxes in orb, waxes in radiance, waxes in ascent and descent; even so, friend, for anyone who has faith in wholesome qualities, who has shame… who has moral dread… who has energy… who has wisdom in wholesome qualities, for that person, when a night or day comes, growth in wholesome qualities is to be expected, not decline.
Cũng như, này chư hiền, mặt trăng trong kỳ trăng sáng, đêm hay ngày đến, nó tăng trưởng về sắc diện, tăng trưởng về vòng tròn, tăng trưởng về ánh sáng, tăng trưởng về độ lớn; cũng vậy, này chư hiền, bất cứ ai có đức tin vào các pháp lành, có sự hổ thẹn... có sự ghê sợ... có tinh tấn... có trí tuệ vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự tăng trưởng trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự suy đồi.
‘‘‘Saddho purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘hirīmā purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘ottappī purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘āraddhavīriyo purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘paññavā purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘akkodhano purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘anupanāhī purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘appiccho purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘kalyāṇamitto purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānametaṃ; ‘sammādiṭṭhiko purisapuggalo’ti, āvuso, aparihānameta’’nti.
“‘A person with faith, friend, this is no decline; a person with shame, friend, this is no decline; a person with moral dread, friend, this is no decline; a person with aroused energy, friend, this is no decline; a wise person, friend, this is no decline; a non-angry person, friend, this is no decline; a non-resentful person, friend, this is no decline; a person with few desires, friend, this is no decline; a person with noble friends, friend, this is no decline; a person with right view, friend, this is no decline.”
Này chư hiền, ‘người có đức tin’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người có sự hổ thẹn’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người có sự ghê sợ’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người tinh tấn’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người có trí tuệ’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người không sân hận’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người không ôm lòng oán hận’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người thiểu dục’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người có bạn lành’ là không suy đồi; này chư hiền, ‘người có chánh kiến’ là không suy đồi.”
Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘sādhu sādhu, sāriputta!
Then the Blessed One rose and addressed Venerable Sāriputta: “Excellent, excellent, Sāriputta!
Rồi Thế Tôn đứng dậy, gọi Tôn giả Sāriputta và nói: “Lành thay, lành thay, Sāriputta!
Yassa kassaci, sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi… ottappaṃ natthi… vīriyaṃ natthi… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
Sāriputta, for anyone who has no faith in wholesome qualities, no shame… no moral dread… no energy… no wisdom in wholesome qualities, for that person, when a night or day comes, decline in wholesome qualities is to be expected, not growth.
Này Sāriputta, bất cứ ai không có đức tin vào các pháp lành, không có sự hổ thẹn... không có sự ghê sợ... không có tinh tấn... không có trí tuệ vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự suy đồi trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự tăng trưởng.
Seyyathāpi, sāriputta, kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, sāriputta, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu…pe… paññā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā …pe… no vuddhi.
Just as, Sāriputta, when a night or day comes in the dark half of the moon, the moon wanes in splendor, wanes in orb, wanes in radiance, wanes in ascent and descent; even so, Sāriputta, for anyone who has no faith in wholesome qualities…pe… no wisdom in wholesome qualities, for that person, when a night or day comes…pe… not growth.
Cũng như, này Sāriputta, mặt trăng trong kỳ trăng tối, đêm hay ngày đến, nó suy giảm về sắc diện, suy giảm về vòng tròn, suy giảm về ánh sáng, suy giảm về độ lớn; cũng vậy, này Sāriputta, bất cứ ai không có đức tin vào các pháp lành...pe... không có trí tuệ vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến...pe... chứ không phải sự tăng trưởng.
‘‘Yassa kassaci, sāriputta, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
“Sariputta, for whosoever has faith in wholesome states, has shame… has fear of wrongdoing… has energy… has wisdom in wholesome states, for him, whatever night or day comes, only growth in wholesome states is to be expected, not decline.
Này Sāriputta, bất cứ ai có đức tin vào các pháp lành, có sự hổ thẹn... có sự ghê sợ... có tinh tấn... có trí tuệ vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự tăng trưởng trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự suy đồi.
Seyyathāpi, sāriputta, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, sāriputta, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
Just as, Sariputta, for the moon in the bright fortnight, whatever night or day comes, it grows in beauty, it grows in orb, it grows in radiance, it grows in ascent and circumference; even so, Sariputta, for whosoever has faith in wholesome states, has shame… has fear of wrongdoing… has energy… has wisdom in wholesome states, for him, whatever night or day comes, only growth in wholesome states is to be expected, not decline.
Cũng như, này Sāriputta, mặt trăng trong kỳ trăng sáng, đêm hay ngày đến, nó tăng trưởng về sắc diện, tăng trưởng về vòng tròn, tăng trưởng về ánh sáng, tăng trưởng về độ lớn; cũng vậy, này Sāriputta, bất cứ ai có đức tin vào các pháp lành, có sự hổ thẹn... có sự ghê sợ... có tinh tấn... có trí tuệ vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự tăng trưởng trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự suy đồi.
‘‘Yassa kassaci, āvuso, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi… ottappaṃ natthi… vīriyaṃ natthi… paññā natthi… sotāvadhānaṃ natthi… dhammadhāraṇā natthi… atthūpaparikkhā natthi… dhammānudhammappaṭipatti natthi… appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
“Friends, for whosoever has no faith in wholesome states, has no shame… has no fear of wrongdoing… has no energy… has no wisdom… has no attentiveness… has no retention of Dhamma… has no examination of meaning… has no practice in accordance with Dhamma… has no heedfulness in wholesome states, for him, whatever night or day comes, only decline in wholesome states is to be expected, not growth.
“Này chư hiền, bất cứ ai không có đức tin vào các pháp lành, không có sự hổ thẹn... không có sự ghê sợ... không có tinh tấn... không có trí tuệ... không chú ý lắng nghe... không ghi nhớ pháp... không quán xét ý nghĩa... không thực hành pháp và tùy pháp... không có sự không phóng dật vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự suy đồi trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự tăng trưởng.
Seyyathāpi, āvuso, kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, āvuso, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hirī natthi… ottappaṃ natthi… vīriyaṃ natthi… paññā natthi… sotāvadhānaṃ natthi… dhammadhāraṇā natthi… atthūpaparikkhā natthi… dhammānudhammappaṭipatti natthi… appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
Just as, friends, for the moon in the dark fortnight, whatever night or day comes, it wanes in beauty, it wanes in orb, it wanes in radiance, it wanes in ascent and circumference; even so, friends, for whosoever has no faith in wholesome states, has no shame… has no fear of wrongdoing… has no energy… has no wisdom… has no attentiveness… has no retention of Dhamma… has no examination of meaning… has no practice in accordance with Dhamma… has no heedfulness in wholesome states, for him, whatever night or day comes, only decline in wholesome states is to be expected, not growth.
Cũng như, này chư hiền, mặt trăng trong kỳ trăng tối, đêm hay ngày đến, nó suy giảm về sắc diện, suy giảm về vòng tròn, suy giảm về ánh sáng, suy giảm về độ lớn; cũng vậy, này chư hiền, bất cứ ai không có đức tin vào các pháp lành, không có sự hổ thẹn... không có sự ghê sợ... không có tinh tấn... không có trí tuệ... không chú ý lắng nghe... không ghi nhớ pháp... không quán xét ý nghĩa... không thực hành pháp và tùy pháp... không có sự không phóng dật vào các pháp lành, thì đêm hay ngày đến, sự suy đồi trong các pháp lành là điều đáng mong đợi, chứ không phải sự tăng trưởng.
‘‘Yassa kassaci, āvuso, saddhā atthi kusalesu dhammesu, hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi… sotāvadhānaṃ atthi… dhammadhāraṇā atthi… atthūpaparikkhā atthi… dhammānudhammappaṭipatti atthi… appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
Friends, for whosoever has faith in wholesome states, has shame… has fear of wrongdoing… has energy… has wisdom… has attentiveness… has retention of Dhamma… has examination of meaning… has practice in accordance with Dhamma… has heedfulness in wholesome states, for him, whatever night or day comes, only growth in wholesome states is to be expected, not decline.
“Này chư Hiền, bất cứ ai có niềm tin (saddhā) vào các thiện pháp, có lòng hổ thẹn (hirī)... có lòng ghê sợ (ottappa)... có tinh tấn (vīriya)... có trí tuệ (paññā)... có sự chú tâm lắng nghe (sotāvadhāna)... có sự ghi nhớ Pháp (dhammadhāraṇā)... có sự quán xét ý nghĩa (atthūpaparikkhā)... có sự thực hành Pháp tùy Pháp (dhammānudhammappaṭipatti)... có sự không phóng dật (appamādo) vào các thiện pháp, thì đối với người ấy, đêm hay ngày đến, chỉ có sự tăng trưởng trong các thiện pháp chứ không có sự suy giảm.
Seyyathāpi, āvuso, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, āvuso, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu…pe… appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānī’’ti.
Just as, friends, for the moon in the bright fortnight, as each night or day comes, it grows in beauty, it grows in orb, it grows in radiance, it grows in ascent and circumference; even so, friends, for whoever has faith in wholesome qualities…pe… has diligence in wholesome qualities, as each night or day comes, growth in wholesome qualities is to be expected, not decline.”
Ví như, này chư Hiền, trong tuần trăng sáng, đêm hay ngày đến, mặt trăng tăng trưởng về sắc diện, tăng trưởng về vòng tròn, tăng trưởng về ánh sáng, tăng trưởng về kích thước; cũng vậy, này chư Hiền, bất cứ ai có niềm tin vào các thiện pháp... (lặp lại)... có sự không phóng dật vào các thiện pháp, thì đối với người ấy, đêm hay ngày đến, chỉ có sự tăng trưởng trong các thiện pháp chứ không có sự suy giảm.”
Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘sādhu sādhu, sāriputta!
Then the Blessed One, having risen, addressed Venerable Sāriputta: “Excellent, excellent, Sāriputta!
Rồi Thế Tôn đứng dậy, gọi Tôn giả Sāriputta và nói: “Lành thay, lành thay, Sāriputta!
Yassa kassaci, sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu hirī natthi… ottappaṃ natthi… paññā natthi… vīriyaṃ natthi… sotāvadhānaṃ natthi… dhammadhāraṇā natthi… atthūpaparikkhā natthi… dhammānudhammappaṭipatti natthi… appamādo natthi kusalesu dhammesu tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
Sāriputta, for whoever does not have faith in wholesome qualities, does not have shame… does not have dread… does not have wisdom… does not have energy… does not have attentiveness… does not have retention of Dhamma… does not have investigation of meaning… does not have practice in accordance with Dhamma… does not have diligence in wholesome qualities, as each night or day comes to him, decline in wholesome qualities is to be expected, not growth.
Này Sāriputta, bất cứ ai không có niềm tin vào các thiện pháp, không có lòng hổ thẹn... không có lòng ghê sợ... không có trí tuệ... không có tinh tấn... không có sự chú tâm lắng nghe... không có sự ghi nhớ Pháp... không có sự quán xét ý nghĩa... không có sự thực hành Pháp tùy Pháp... không có sự không phóng dật vào các thiện pháp, thì đối với người ấy, đêm hay ngày đến, chỉ có sự suy giảm trong các thiện pháp chứ không có sự tăng trưởng.
Seyyathāpi, sāriputta, kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena hāyati maṇḍalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, sāriputta, yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu…pe… appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.
Just as, Sāriputta, for the moon in the dark fortnight, as each night or day comes, it wanes in beauty, it wanes in orb, it wanes in radiance, it wanes in ascent and circumference; even so, Sāriputta, for whoever does not have faith in wholesome qualities…pe… does not have diligence in wholesome qualities, as each night or day comes to him, decline in wholesome qualities is to be expected, not growth.
Ví như, này Sāriputta, trong tuần trăng tối, đêm hay ngày đến, mặt trăng suy giảm về sắc diện, suy giảm về vòng tròn, suy giảm về ánh sáng, suy giảm về kích thước; cũng vậy, này Sāriputta, bất cứ ai không có niềm tin vào các thiện pháp... (lặp lại)... không có sự không phóng dật vào các thiện pháp, thì đối với người ấy, đêm hay ngày đến, chỉ có sự suy giảm trong các thiện pháp chứ không có sự tăng trưởng.
‘‘Yassa kassaci, sāriputta, saddhā atthi kusalesu dhammesu hirī atthi… ottappaṃ atthi… vīriyaṃ atthi… paññā atthi… sotāvadhānaṃ atthi… dhammadhāraṇā atthi… atthūpaparikkhā atthi… dhammānudhammappaṭipatti atthi… appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.
Sāriputta, for whoever has faith in wholesome qualities, has shame… has dread… has energy… has wisdom… has attentiveness… has retention of Dhamma… has investigation of meaning… has practice in accordance with Dhamma… has diligence in wholesome qualities, as each night or day comes to him, growth in wholesome qualities is to be expected, not decline.
Này Sāriputta, bất cứ ai có niềm tin vào các thiện pháp, có lòng hổ thẹn... có lòng ghê sợ... có tinh tấn... có trí tuệ... có sự chú tâm lắng nghe... có sự ghi nhớ Pháp... có sự quán xét ý nghĩa... có sự thực hành Pháp tùy Pháp... có sự không phóng dật vào các thiện pháp, thì đối với người ấy, đêm hay ngày đến, chỉ có sự tăng trưởng trong các thiện pháp chứ không có sự suy giảm.
Seyyathāpi, sāriputta, juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohapariṇāhena; evamevaṃ kho, sāriputta, yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu…pe… appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānī’’ti.
Just as, Sāriputta, for the moon in the bright fortnight, as each night or day comes, it grows in beauty, it grows in orb, it grows in radiance, it grows in ascent and circumference; even so, Sāriputta, for whoever has faith in wholesome qualities…pe… has diligence in wholesome qualities, as each night or day comes to him, growth in wholesome qualities is to be expected, not decline.”
Ví như, này Sāriputta, trong tuần trăng sáng, đêm hay ngày đến, mặt trăng tăng trưởng về sắc diện, tăng trưởng về vòng tròn, tăng trưởng về ánh sáng, tăng trưởng về kích thước; cũng vậy, này Sāriputta, bất cứ ai có niềm tin vào các thiện pháp... (lặp lại)... có sự không phóng dật vào các thiện pháp, thì đối với người ấy, đêm hay ngày đến, chỉ có sự tăng trưởng trong các thiện pháp chứ không có sự suy giảm.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Tám.
69. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme.
At one time the Blessed One was staying at Sāvatthī, in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
69. Một thời, Thế Tôn trú tại Sāvatthī, ở Jetavana, khu vườn của Anāthapiṇḍika.
Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnā sannipatitā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ –* rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ* sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vāti.
Now at that time, many bhikkhus, having returned from their alms-round after their meal, were sitting together in the service hall, engaged in various kinds of worldly talk, such as talk of kings, talk of robbers, talk of ministers, talk of armies, talk of danger, talk of war, talk of food, talk of drink, talk of clothes, talk of beds, talk of garlands, talk of perfumes, talk of relatives, talk of vehicles, talk of villages, talk of market towns, talk of cities, talk of countries, talk of women, talk of heroes, talk of streets, talk of watering places, talk of departed spirits, various kinds of talk, talk of the world, talk of the ocean, talk of existence and non-existence.
Khi ấy, nhiều Tỳ-kheo, sau bữa ăn, sau khi đi khất thực trở về, đang ngồi tụ họp trong hội trường, bàn tán nhiều loại chuyện tầm thường (tiracchānakathā), tức là: chuyện vua chúa, chuyện trộm cướp, chuyện đại thần, chuyện quân đội, chuyện tai họa, chuyện chiến tranh, chuyện ăn uống, chuyện đồ uống, chuyện y phục, chuyện giường nằm, chuyện vòng hoa, chuyện hương liệu, chuyện bà con, chuyện xe cộ, chuyện làng mạc, chuyện thị trấn, chuyện thành phố, chuyện quốc gia, chuyện phụ nữ, chuyện anh hùng, chuyện đường phố, chuyện bến nước, chuyện những người đã chết, chuyện khác biệt, chuyện thế giới, chuyện biển cả, chuyện đời này đời khác, v.v.
‘‘Idha mayaṃ, bhante, pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaṃ sannisinnā sannipatitā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharāma, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā’’ti.
“Here, venerable sir, after our meal, having returned from the alms round, we were seated together, assembled in the service hall, engaged in various kinds of mundane talk, such as talk of kings, talk of robbers… and so on… talk of existence in this world and the next.”
“Bạch Thế Tôn, chúng con, sau bữa ăn, sau khi đi khất thực trở về, đang ngồi tụ họp trong hội trường, bàn tán nhiều loại chuyện tầm thường, tức là: chuyện vua chúa, chuyện trộm cướp... (lặp lại)... chuyện đời này đời khác, v.v.”
‘‘Na kho panetaṃ, bhikkhave, tumhākaṃ patirūpaṃ kulaputtānaṃ saddhāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānaṃ, yaṃ tumhe anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā vihareyyātha, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vāti.
“It is not fitting for you, bhikkhus, for young men of good family who have gone forth from home to homelessness out of faith, that you should engage in various kinds of mundane talk, such as talk of kings, talk of robbers, talk of ministers, talk of armies, talk of fear, talk of war, talk of food, talk of drink, talk of clothes, talk of beds, talk of garlands, talk of perfumes, talk of relatives, talk of vehicles, talk of villages, talk of market towns, talk of cities, talk of countries, talk of women, talk of heroes, talk of streets, talk of watering places, talk of departed spirits, various kinds of talk, talk of the world, talk of the ocean, talk of existence in this world and the next.”
“Này các Tỳ-kheo, điều đó không thích hợp với các thiện nam tử đã xuất gia từ bỏ gia đình vì niềm tin, mà các ông lại bàn tán nhiều loại chuyện tầm thường, tức là: chuyện vua chúa, chuyện trộm cướp, chuyện đại thần, chuyện quân đội, chuyện tai họa, chuyện chiến tranh, chuyện ăn uống, chuyện đồ uống, chuyện y phục, chuyện giường nằm, chuyện vòng hoa, chuyện hương liệu, chuyện bà con, chuyện xe cộ, chuyện làng mạc, chuyện thị trấn, chuyện thành phố, chuyện quốc gia, chuyện phụ nữ, chuyện anh hùng, chuyện đường phố, chuyện bến nước, chuyện những người đã chết, chuyện khác biệt, chuyện thế giới, chuyện biển cả, chuyện đời này đời khác, v.v.”
‘‘Dasayimāni, bhikkhave, kathāvatthūni.
“Bhikkhus, there are these ten topics for discussion.”
“Này các Tỳ-kheo, có mười đề tài pháp thoại này.
Katamāni dasa?
“Which ten?”
Mười điều nào?
Appicchakathā, santuṭṭhikathā, pavivekakathā, asaṃsaggakathā, vīriyārambhakathā, sīlakathā, samādhikathā, paññākathā, vimuttikathā, vimuttiñāṇadassanakathāti – imāni kho, bhikkhave, dasa kathāvatthūni.
“Talk on having few desires, talk on contentment, talk on seclusion, talk on non-association, talk on the arousal of energy, talk on sīla, talk on samādhi, talk on paññā, talk on liberation, talk on the knowledge and vision of liberation – these, bhikkhus, are the ten topics for discussion.”
Pháp thoại về thiểu dục (appicchakathā), pháp thoại về tri túc (santuṭṭhikathā), pháp thoại về viễn ly (pavivekakathā), pháp thoại về không hội họp (asaṃsaggakathā), pháp thoại về tinh tấn khởi sự (vīriyārambhakathā), pháp thoại về giới (sīlakathā), pháp thoại về định (samādhikathā), pháp thoại về tuệ (paññākathā), pháp thoại về giải thoát (vimuttikathā), pháp thoại về giải thoát tri kiến (vimuttiñāṇadassanakathā) – này các Tỳ-kheo, đây là mười đề tài pháp thoại.