Abhidhānappadāpikāpāṭha

619

2. Bhūkaṇḍa

2. The Chapter on Earth

2. Chương Thế Giới

620

1. Bhūmivagga

1. The Section on Earth

1. Phẩm Đất

621

180.

622

Vaggā bhūmi, purī, macca, catubbaṇṇa, vanādihi;

The sections are on earth, city, humans, the four classes, forests, and so on;

Các phẩm về đất, thành phố, con người, bốn giai cấp, rừng, v.v.;

623

Pātālena ca vuccante, saṅgo’paṅgehi’dha’kkamā.

And on the underworld, with their major and minor divisions, in due order here.

Và Pātāla (địa ngục) được nói đến ở đây theo thứ tự với các phần và tiểu phần.

624

181.

625

Vasundharā chamā bhūmi, pathavī medanī mahī;

The earth is vasundharā, chamā, bhūmi, pathavī, medanī, mahī;

Vasundharā, chamā, bhūmi, pathavī, medanī, mahī;

626

Ubbī vasumatī go ku, vasudhā dharaṇī dharā;

Ubbī, vasumatī, go, ku, vasudhā, dharaṇī, dharā;

627

Puthavī jagatī bhūrī, bhū ca bhūtadharā’ vanī.

Puthavī, jagatī, bhūrī, bhū, bhūtadharā, and avanī.

Puthavī, jagatī, bhūrī, bhū và bhūtadharā, avanī đều là đất.

628

182.

629

Khārā tu mattikā ūso, ūsavā tūsaro tisu;

Saline soil is mattikā ūso; ūsavā and ūsara are in three genders;

Khārā là đất sét ūsa; ūsavā, ūsara được dùng cho cả ba giống;

630

Thalaṃ thalītthī bhūbhāge, thaddhalūkhamhi jaṅgalo.

High ground (thala), thalī (feminine) are parts of the earth; dry and rough land is jaṅgala.

Thala, thalī (giống cái) là vùng đất; jaṅgala là nơi cứng và khô cằn.

631

183.

632

Pubbavideho cāpara, goyānaṃ jambudīpo ca;

Pubbavideha, Aparagoyāna, Jambudīpa,

Pubbavideha, Aparagoyāna, Jambudīpa;

633

Uttarakuru ceti siyuṃ, cattārome mahādīpā.

and Uttarakuru—these are the four great continents.

Và Uttarakuru—đây là bốn mahādīpa (đại châu).

634

184.

635

Pumbahutte kurū sakkā, kosalā magadhā sivī;

In the plural masculine: Kurū, Sakkā, Kosalā, Magadhā, Sivī;

Ở số nhiều giống đực: Kurū, Sakkā, Kosalā, Magadhā, Sivī;

636

Kaliṅgā’vanti pañcālā, vajjī gandhāra cetayo.

Kaliṅgā, Avanti, Pañcālā, Vajjī, Gandhāra, Cetayo.

637

185.

638

Vaṅgā videhā kambojā, maddā bhagga’ṅga sīhaḷā;

Vaṅgā, Videhā, Kambojā, Maddā, Bhagga, Aṅga, Sīhaḷā;

639

Kasmīrā kāsi paṇḍavādī, siyuṃ janapadantarā.

Kashmir, Kashi, and Pandavādī are said to be other countries/regions.

Kashmir, Kasi, Paṇḍavādī là các quốc độ khác.

640

186.

641

Loko ca bhuvanaṃ vuttaṃ, deso tu visayo pyatha;

Loka is said to be bhuvana (world/realm); desa is also visaya (region/territory).

Loka và bhuvana được gọi là thế giới; desa thì cũng là visaya (lãnh thổ).

642

Milakkhadeso paccanto, majjhadeso tu majjhimo.

A barbarian country (Milakkhadesa) is a borderland (paccanta); a middle country (Majjhadesa) is a central one (majjhima).

Xứ của người man di là paccanta (biên địa); xứ trung tâm thì là majjhima (trung tâm).

643

187.

644

Anūpo salilappāyo, kacchaṃ puma napuṃsake;

Anūpa (marshy land) is abundant in water; kaccha (marshy or reedy land) is masculine and neuter.

Anūpa là vùng đất nhiều nước; kaccha là vùng đất ven sông (giống đực, trung tính).

645

Saddalo harite dese, tiṇenā, bhinavena hi.

Saddala is a green region, with fresh grass.

Saddala là vùng đất xanh tươi, với cỏ mới.

646

188.

647

Nadyambujīvano deso, vuṭṭhinippajjasassako;

A region whose livelihood is river water, whose crops are produced by rain.

Vùng đất sống nhờ nước sông, nơi mùa màng phát triển nhờ mưa,

648

Yo nadīmātiko deva,

That which is nadīmātika (having a river as source), or devamātika (having rain as source).

Vùng đất nadīmātika (lấy sông làm mẹ), devamātika (lấy trời làm mẹ)

649

Mātiko ca kamena so.

These are mātika (having a source) in order.

thì theo thứ tự đó.

650

189.

651

Tīsvanūpādyatho canda, sūrādo sassatīrito;

In the three (genders) for anūpa and so on; and sassatī (eternal) is said of the moon, sun, etc.

Trong ba loại đất anūpa v.v., canda (mặt trăng), sūra (mặt trời) v.v. được gọi là sassatī (vĩnh cửu).

652

Raṭṭhaṃ tu vijitañcātha, purise setu āliyaṃ.

Raṭṭha (kingdom) is also vijita (conquered territory); in the masculine, setu is āli (dam/embankment).

Raṭṭha là vùng đất bị chinh phục; setu (cầu) thì là āliya (đập) ở giống đực.

653

190.

654

Upāntabhū parisaro, goṭṭhaṃ tu gokulaṃ vajo;

The surrounding area is parisara; a cattle shed is goṭṭha, gokula, vāja.

Vùng đất lân cận là parisara; goṭṭha là đàn bò, vaja (chuồng bò).

655

Maggo pantho patho addhā, añjasaṃ vaṭumaṃ tathā.

Magga, pantha, patha, addhā, añjasa, and vaṭuma are all paths.

Magga, pantha, patha, addhā, añjasa, vaṭuma đều là con đường.

656

191.

657

Pajjo^* , yanañca padavī, vattanī paddhatitthiyaṃ;

Pajja, yana, padavī, vattanī, and paddhati are ways.

Pajja, yana, padavī, vattanī, paddhati, itthiya (đều là đường);

658

Tabbhedā jaṅgha, sakaṭa, maggā te ca mahaddhani.

Their divisions are footpaths, cart tracks, and those mahaddhani (great roads).

Các loại đường đó là đường đi bộ, đường xe, và chúng là mahaddhani (đường lớn).

659

192.

660

Ekapadyekapadike, kantāro tu ca duggame;

Ekapaddī is a single track; a difficult-to-traverse place is kantāra (wilderness).

Ekapadya (đường mòn) là đường chỉ một người đi; kantāra là vùng đất khó đi.

661

193.

662

Paṭimaggo paṭipatho, addhānaṃ dīgha mañjasaṃ;

A return path is paṭimagga, paṭipatha; addhāna is a long way, añjasa.

Paṭimagga là đường ngược lại, paṭipatha là đường ngược lại; addhāna là con đường dài, añjasa (đường lớn).

663

Suppatho tu supantho ca, uppathaṃ tvapathaṃ bhave.

Suppatha is also supantha; uppatha is a wrong path.

Suppatha là đường tốt, supantha cũng vậy; uppatha thì là apatha (đường xấu).

664

194.

665

Chattiṃsaparamāṇūna, meko ṇu ca chattiṃsa te;

Thirty-six paramāṇū are one ṇu; thirty-six of those are tajjārī; thirty-six of those are rathareṇu.

Ba mươi sáu nguyên tử nhỏ nhất là một aṇu; ba mươi sáu aṇu đó

666

Tajjārī tāpi chattiṃsa, rathareṇu chattiṃsa te.

Tajjārī is also thirty-six, rathareṇu is thirty-six of those.

là một tajjārī; ba mươi sáu tajjārī đó là một rathareṇu (bụi xe).

667

195.

668

Likkhātā satta ūkā tā, dhaññamāsoti satta te;

Seven likkhā are one ūkā; seven of those are dhaññamāsa.

Bảy likkhā là một ūkā; bảy ūkā đó là một dhaññamāsa.

669

Satta ṅgula’ mamu dviccha, vidatthi tā duve siyuṃ.

Seven of those are aṅgula; two of those are vidatthi.

Hai mươi bốn aṅgula (đốt ngón tay) là một vidatthi (gang tay); hai vidatthi đó là một ratana.

670

196.

671

Ratanaṃ tāni satteva, yaṭṭhi tā vīsatū sabhaṃ;

Seven of those are ratana; twenty of those are one sabha (yaṭṭhi).

Bảy ratana (tấc) là một yaṭṭhi (gậy); hai mươi yaṭṭhi đó là một usabha (khoảng cách).

672

Gāvuta musabhāsīti, yojanaṃ catugāvutaṃ.

Eighty usabha are one gāvuta; four gāvuta are one yojana.

Tám mươi usabha là một gāvuta (dặm); bốn gāvuta là một yojana (do tuần).

673

197.

674

Dhanupañcasataṃ koso, karīsaṃ caturambaṇaṃ;

Five hundred bow-lengths are one kosa; four ambaṇa are one karīsa.

Năm trăm cung là một kosa (khoảng cách); bốn ambaṇa là một karīsa (đơn vị diện tích).

675

Abbhantaraṃ tu hatthāna, maṭṭhavīsa pamāṇato.

Abbhantara is a measure of twenty-eight cubits.

Abbhantara là khoảng cách hai mươi tám cánh tay.

676

Bhūmivaggo niṭṭhito.

The Section on Earth is finished.

Phẩm Đất hoàn tất.