Moggallānabyākaraṇaṃ

1236

2. Dutiyo kaṇḍo (syādi)

2. Second Chapter (Syādi)

2. Chương thứ hai (syādi)

1237

1. Dve dve-kānekesu nāmasmā si yo, aṃ yo, nā hi, sa naṃ, smā hi, sa naṃ, smiṃ su.

1. Two by two: from a noun, for many and one, si, yo; aṃ, yo; nā, hi; sa, naṃ; smā, hi; sa, naṃ; smiṃ, su.

1. Hai hai từ: si yo, aṃ yo, nā hi, sa naṃ, smā hi, sa naṃ, smiṃ su từ danh từ trong một và nhiều số.

1238

Etesaṃ dve dve honti ekānekatthesu vattamānato nāmasmā.

These seven pairs of terminations arise from a noun when referring to one or many.

Những từ này có hai hình thức từ danh từ khi chúng biểu thị ý nghĩa số ít và số nhiều.

Muni munayo, muniṃ munayo, muninā munīhi, munissa munīnaṃ, munismā munīhi, munissa munīnaṃ, munismiṃ munīsu, evaṃ kumārī kumāriyo, kaññā kaññāyoti.

Muni, munayo; muniṃ, munayo; muninā, munīhi; munissa, munīnaṃ; munismā, munīhi; munissa, munīnaṃ; munismiṃ, munīsu; likewise kumārī, kumāriyo; kaññā, kaññāyo.

Muni (vị ẩn sĩ), munayo (các vị ẩn sĩ); muniṃ (vị ẩn sĩ), munayo (các vị ẩn sĩ); muninā (bởi vị ẩn sĩ), munīhi (bởi các vị ẩn sĩ); munissa (của vị ẩn sĩ), munīnaṃ (của các vị ẩn sĩ); munismā (từ vị ẩn sĩ), munīhi (từ các vị ẩn sĩ); munissa (của vị ẩn sĩ), munīnaṃ (của các vị ẩn sĩ); munismiṃ (trong vị ẩn sĩ), munīsu (trong các vị ẩn sĩ). Tương tự: kumārī (cô gái), kumāriyo (các cô gái); kaññā (cô gái), kaññāyo (các cô gái).

Etāni satta dukāni satta vibhattiyo vibhāgo vibhatīti katvā, ettha siamitī-kārā-kārā ‘‘kimaṃ sisu’’ 2,200 ti saṃketatthā.

These seven pairs are the seven cases, called vibhatti because they divide. Here, the i and ā in siamiti are for the purpose of the indicator "kimaṃ sisu" (2,200).

Bảy cặp này là bảy biến cách, được gọi là vibhatti vì chúng phân chia. Ở đây, các nguyên âm i và ā trong "siamiti" là để chỉ các quy ước "kimaṃ sisu" 2.200.

1239

2. Kamme dutiyā.

2. Accusative for object.

2. Biến cách thứ hai trong nghiệp (kamma).

1240

Karīyati kattu kiriyāyā-bhisambandhīyatīti kammaṃ, tasmiṃ dutiyāvibhatti hotaṃ.

That which is done or related by the agent's action is an object (kammaṃ); in this, the accusative case occurs.

Kamma là cái được thực hiện, cái được kết nối với hành động của chủ thể. Trong kamma, biến cách thứ hai được sử dụng.

Kaṭaṃ karoti, odanaṃ pacati, ādiccaṃ passati.

He makes a mat, he cooks rice, he sees the sun.

Làm chiếu, nấu cơm, thấy mặt trời.

1241

‘Odano paccatī’ti odanasaddato kammatā nappatīyate, kiñcarahi?

In "rice is cooked," the objectivity is not understood from the word "rice"; from what then?

Trong 'Odano paccatī' (cơm được nấu), từ 'odana' không biểu thị kamma, vậy thì biểu thị cái gì?

Ākhyātato.

From the verb.

Từ động từ (ākhyāta).

‘Kaṭaṃ karoti vipulaṃ dassanīya’nti attheva guṇayuttassa kammatā, icchitepi kammattāva dutiyā siddhā gāvuṃ payo dohati, gomantaṃ gāvaṃ yācati, gāvamavarundhati vajaṃ, māṇavakaṃ maggaṃ pucchati, gomantaṃ gāvaṃ bhikkhate, rukkhamavacināti phalāni, sissaṃ dhammaṃ brūte, sissaṃ dhammamanusāsatīti.

In "he makes a mat, vast and delightful," objectivity is for that which is endowed with qualities; the accusative is established even for what is desired as an object: "he milks milk from the cow," "he begs the cow from the herdsman," "he penfolds the cow into the pen," "he asks the young man the way," "he begs the cow from the herdsman," "he picks fruits from the tree," "he teaches the Dhamma to the pupil," "he instructs the pupil in the Dhamma."

Trong ý nghĩa 'Kaṭaṃ karoti vipulaṃ dassanīyaṃ' (làm một tấm chiếu rộng lớn, đáng xem), kamma có phẩm chất. Biến cách thứ hai cũng được xác lập trong kamma mong muốn: vắt sữa bò một gāvuta, xin bò từ người chủ bò, giam bò vào chuồng, hỏi đường một thanh niên, xin bò từ người chủ bò, hái quả từ cây, giảng pháp cho đệ tử, dạy pháp cho đệ tử.

Evaṃ anicchitepi ahiṃ laṅghayati, visaṃ bhakkheti.

Likewise, even for what is not desired: "he jumps over the snake," "he eats poison."

Tương tự, trong kamma không mong muốn: nhảy qua rắn, ăn chất độc.

Yaṃnevicchitaṃ nāpi anicchitaṃ, tatthāpi dutiyā siddhā.

For that which is neither desired nor undesired, the accusative is also established.

Trong những trường hợp không mong muốn cũng không phải không mong muốn, biến cách thứ hai cũng được xác lập.

Gāmaṃ gacchanto rukkhamūlamupasappati.

Going to the village, he approaches the root of a tree.

Đi đến làng, người đó đến gần gốc cây.

1242

Pathaviṃ adhisessati, gāmamadhitiṭṭhati, rukkhamajjhāsatetiadhisīṭhāsānaṃpayoge-dhikaraṇe kammavacanicchā, vatticchāto hi kārakāni honti.

"He lies on the earth," "he stands in the village," "he sits on the tree"—in the use of adhisiṭṭhāsāna, the desire to express the locative as an object exists, for the case relations arise from the speaker's intention.

Trong việc sử dụng adhisīṭhāsāna (nằm trên, đứng trên, ngồi trên) như 'Pathaviṃ adhisessati' (nằm trên đất), 'gāmamadhitiṭṭhati' (đứng trên làng), 'rukkhamajjhāsateti' (ngồi trên cây), có ý muốn biến adhikaraṇa (nơi chốn) thành kamma. Các kāraka (tác nhân) được hình thành từ ý muốn của người nói.

Taṃ yathā-valāhakā vijjotate, valāhakassa vijjotate, valāhako vijjotate, valāhake vijjotate, valāhakena vijjotateti.

Just as: "the clouds flash," "it flashes for the clouds," "the cloud flashes," "it flashes in the cloud," "it flashes by means of the cloud."

Điều đó giống như: valāhakā vijjotate (đám mây lóe sáng), valāhakassa vijjotate (của đám mây lóe sáng), valāhako vijjotate (đám mây lóe sáng), valāhake vijjotate (trong đám mây lóe sáng), valāhakena vijjotate (bởi đám mây lóe sáng).

Evamabhinivisassa vā dhammamabhinivisate dhamme vā.

Similarly, for abhinivisati, either "he applies himself to the Dhamma" or "he applies himself in the Dhamma."

Tương tự, đối với abhinivisati (chuyên tâm vào): dhammamabhinivisate (chuyên tâm vào pháp) hoặc dhamme vā (hoặc trong pháp).

1243

Tathā upanvajjhāvasassābhojana nivuttivacanassa gāmamupavasati, ga, mamanuvasati, pabbatamadhivasati, gharamāvasati.

Likewise, for upanvajjhāvasassa when it signifies non-eating or non-stopping: "he resides near the village," "he resides after the village," "he resides on the mountain," "he resides at home."

Tương tự, đối với upanvajjhāvasa (ở gần, ở theo, ở trên, ở trong) khi nó không có nghĩa là ăn uống: gāmamupavasati (ở gần làng), gāmamunuvasati (ở theo làng), pabbatamadhivasati (ở trên núi), gharamāvasati (ở trong nhà).

Abhojananivutti vacanassāti kiṃ?

What does "when it signifies non-eating or non-stopping" mean?

"Không có nghĩa là ăn uống" là gì?

Gāme upavasati, bhojananivuttiṃ karotīti attho.

"He fasts in the village" means he performs a cessation of eating.

Gāme upavasati (nhịn ăn trong làng), nghĩa là thực hiện sự kiêng cữ ăn uống.

Tappānācārepi kammattāva dutiyā siyā nadimpivati, gāmaṃ carati, evaṃ ‘sace maṃ ālapissatī’tiādīsupi.

Even in the sense of drinking or moving, the accusative may occur due to its object nature: "he drinks the river," "he roams the village"; similarly in "if he speaks to me," etc.

Trong việc uống và đi lại cũng có thể là biến cách thứ hai do là kamma: nadimpivati (uống nước sông), gāmaṃ carati (đi trong làng). Tương tự trong 'sace maṃ ālapissatī' (nếu người ấy sẽ gọi tôi) v.v.

Vihitāva patidhayoge dutiyā – ‘paṭibhantu taṃ cunda bojjhaṅgā’ti.

The accusative is prescribed in conjunction with pati: "May the factors of awakening appear to you, Cunda."

Biến cách thứ hai được quy định trong việc sử dụng giới từ pati: 'paṭibhantu taṃ cunda bojjhaṅgā' (này Cunda, các chi phần giác ngộ hãy hiện ra cho ông).

Taṃ pati bojjhaṅgā bhāsantūti attho, yadātu dhātunāyutto pati, tadā tenā-yogā sambandhe chaṭṭhīva ‘tassa nappaṭibhātī’ti.

The meaning is, "May the factors of awakening shine upon you"; but when pati is not conjoined with a verb, then due to its disjunction, the genitive is used for relation, as in "it does not appear to him."

Nghĩa là, các chi phần giác ngộ hãy hiện ra cho ông. Nhưng khi pati không được kết hợp với động từ, thì biến cách thứ sáu được sử dụng trong mối quan hệ không có sự kết hợp đó: 'tassa nappaṭibhātī' (điều đó không hiện ra cho người ấy).

Akkhe dibbati, akkhehi dibbati, akkhesu dibbatīti kammakaraṇādhikaraṇavacanicchā.

"He plays dice," "he plays with dice," "he plays on the dice"—the intention is to express either object, instrument, or location.

Akkhe dibbati (chơi xúc xắc), akkhehi dibbati (chơi bằng xúc xắc), akkhesu dibbati (chơi trên xúc xắc) là ý muốn biến thành kamma, karaṇa hoặc adhikaraṇa.

1244

3. Kāladdhānamaccantasaṃyoge.

3. For continuous connection in time and space.

3. Trong sự liên kết tuyệt đối của thời gian và đường đi.

1245

Kiriyā, guṇa, dabbehi sākallena kāladdhānaṃ sambandho accantasaṃyogo.

Continuous connection (accantasaṃyogo) is the complete association of time and space with an action, quality, or substance.

Accantasaṃyogo là sự liên kết hoàn toàn của thời gian và đường đi với hành động, phẩm chất, vật chất.

Tasmiṃ viññāyamāne kālasaddehi addhaaddehi ca dutiyā hoti.

When this is understood, the accusative case occurs with words denoting time and distance.

Khi điều đó được hiểu, biến cách thứ hai được sử dụng với các từ chỉ thời gian và các từ chỉ đường đi.

Māsamadhīte, māsaṃ kalyāṇi, māsaṃ guḷadhānā, kosamadhīte, kosaṃ kuṭilā nadī, kosaṃ pabbato.

He studies for a month; for a month, you are beautiful; for a month, molasses-grain; he studies for a kosa; for a kosa, the river is winding; for a kosa, the mountain.

Học suốt một tháng, đẹp suốt một tháng, đường thốt nốt suốt một tháng; học suốt một do tuần, dòng sông quanh co suốt một do tuần, ngọn núi suốt một do tuần.

Acantasaṃyogeti kiṃ?

What does "continuous connection" mean?

"Trong accantasaṃyoge" là gì?

Māsassa dvīhamadhīte, kosassekadese pabbato.

He studies for two days of the month; a mountain is in a part of the kosa.

Học hai ngày trong một tháng, một phần của núi trong một do tuần.

1246

Pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā, ekaṃ samayaṃ bhagavā, imaṃ rattiṃ cattāro mahārājāti evamādīsu kālavācī hi accantasaṃyogattāva dutiyā siddhā.

"Having dressed in the forenoon," "on one occasion the Blessed One," "this night, the four Great Kings"—in these and similar examples, the accusative is established for words denoting time due to continuous connection itself.

Trong 'Pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā' (sau khi mặc y vào buổi sáng), 'ekaṃ samayaṃ bhagavā' (một thời, Thế Tôn), 'imaṃ rattiṃ cattāro mahārājā' (đêm nay, bốn vị Đại Thiên Vương), v.v., biến cách thứ hai được xác lập do accantasaṃyoga của từ chỉ thời gian.

Vibhattivipallāsenapi vā bahulaṃvidhānā.

Or due to the rule of frequent occurrence for case inversion.

Hoặc do sự quy định bahulaṃ về sự đảo ngược biến cách.

1247

Phalappattiyaṃ kiriyāparisamattyapavaggo, tasmiṃ viññāyamāne kāladdhānaṃ kiriyāyāccantasaṃyoge tatiyābhimatā, sāpi karaṇattāva siddhā ‘māsenānuvāko-dhīto, kosenānuvāko-dhīto’ti.

Completion of an action by attainment of a result is apavagga; when this is understood, the instrumental case is desired for time and space in continuous connection with the action, and it is established as an instrument: "the recitation was studied in a month," "the recitation was studied in a kosa."

Apavagga là sự hoàn thành hành động với sự thành tựu kết quả. Khi điều đó được hiểu, biến cách thứ ba được mong muốn cho accantasaṃyoga của thời gian và đường đi với hành động. Điều đó cũng được xác lập do là karaṇa: 'māsenānuvāko-dhīto' (bài học được học xong trong một tháng), 'kosenānuvāko-dhīto' (bài học được học xong trong một do tuần).

Anapavaggetu asādhakatamattākaraṇattābhāve dutiyāva ‘māsamadhīto-nuvāko, na cāne na gahito’ti.

However, in the absence of completion (anapavagga), since it is not the most effective means and therefore not an instrument, the accusative case is used: "the recitation was studied for a month, but not grasped."

Nhưng trong anapavagga (chưa hoàn thành), do không phải là sādhakatama (công cụ hiệu quả nhất) và không phải là karaṇa, thì là biến cách thứ hai: 'māsamadhīto-nuvāko, na cāne na gahito' (bài học được học suốt một tháng, nhưng chưa được nắm vững).

1248

Kārakamajjhe ye kāladdhānavācino, tato sattamīpañcamiyo abhimatā ‘ajja bhutvā devadatto dvihe bhuñjissati, dvīhā bhuñjissati, atraṭṭho-yamissāso kose lakkhaṃ vijjhati, kosā lakkhaṃ vijjhatī’ti, tāpīha sakasakakārakavacanicchāyeva siddhā.

For words denoting time and space within a case context, the seventh and fifth cases are desired: "Devadatta will eat today, and will eat in two days," "will eat after two days"; "this archer hits the mark in a kosa," "hits the mark from a kosa." These are also established here by the speaker's intention for their respective cases.

Trong số các kāraka, những từ chỉ thời gian và đường đi, biến cách thứ bảy và thứ năm được mong muốn: 'ajja bhutvā devadatto dvihe bhuñjissati, dvīhā bhuñjissati' (hôm nay sau khi ăn, Devadatta sẽ ăn trong hai ngày, sẽ ăn sau hai ngày), 'atraṭṭho-yamissāso kose lakkhaṃ vijjhati, kosā lakkhaṃ vijjhatī' (người cung thủ này bắn trúng mục tiêu trong một do tuần, bắn trúng mục tiêu từ một do tuần). Những điều đó cũng được xác lập bởi ý muốn của người nói về kāraka của chính nó.

1249

4. Gati bodhāhāra saddatthākammaka bhajjādīnaṃ payojje.

4. For the causative of verbs of motion, knowledge, eating, sound, intransitive verbs, bhajjādi verbs.

4. Trong chủ thể bị tác động của các động từ chỉ sự đi, sự hiểu biết, sự ăn uống, sự phát ra âm thanh, các động từ bất biến và bhajjādi.

1250

Gamanatthānaṃ bodhatthānaṃ āhāratthānaṃ saddatthānamakammakānaṃ bhajjādīnañca payojje kattari dutiyā hoti.

For the agent of the causative form of verbs of motion, knowledge, eating, sound, intransitive verbs, and verbs like bhajjādi, the accusative case occurs.

Biến cách thứ hai được sử dụng cho chủ thể bị tác động của các động từ chỉ sự đi, sự hiểu biết, sự ăn uống, sự phát ra âm thanh, các động từ bất biến và bhajjādi.

Sāmatthiyā ca payojakabyāpārena kammatāvassa hotīti patīyate.

And by implication, it is understood that the agent becomes an object through the operation of the causative verb.

Và do khả năng, điều đó được hiểu là có kamma bởi hành động của người tác động.

Gamayati māṇavakaṃ gāmaṃ, yāpayati māṇavakaṃ gāmaṃ, bodhayati māṇavakaṃ dhammaṃ, vedayati māṇavakaṃ dhammaṃ, bhojayati māṇa-vakaṃ modakaṃ, āsayati māṇavakaṃ modakaṃ, ajjhāpayati māṇavakaṃ vedaṃ, pāṭhayati māṇavakaṃ vedaṃ, āsayati devadattaṃ, sāyayati devadattaṃ, aññaṃ bhajjāpeti, aññaṃ koṭṭāpeti, aññaṃ santharāpeti.

He sends the student to the village, he sends the student to the village, he makes the student understand the Dhamma, he makes the student know the Dhamma, he feeds the student a sweetmeat, he feeds the student a sweetmeat, he makes the student study the Veda, he makes the student recite the Veda, he makes Devadatta eat, he makes Devadatta taste, he causes another to roast, he causes another to pound, he causes another to spread out.

Làm cho người thanh niên đi đến làng, làm cho người thanh niên đi đến làng, làm cho người thanh niên hiểu Pháp, làm cho người thanh niên biết Pháp, làm cho người thanh niên ăn bánh ngọt, làm cho người thanh niên nếm bánh ngọt, làm cho người thanh niên học Veda, làm cho người thanh niên đọc Veda, làm cho Devadatta nếm, làm cho Devadatta nếm, làm cho người khác chiên, làm cho người khác nghiền, làm cho người khác trải ra.

Etesamevāti kiṃ?

"Only of these"—what is it?

Chỉ những điều này thôi sao?

Pāceti odanaṃ devadattena yaññadatto.

Yajñadatta cooks rice through Devadatta.

Yaññadatta làm cho Devadatta nấu cơm.

Payojjeti kiṃ?

What is caused?

Điều gì được sử dụng?

Gacchati devadatto.

Devadatta goes.

Devadatta đi.

Yadā carahi gamayati devadattaṃ yaññadatto, tamaparo payojeti, tadā gamayati devadattaṃ yaññadatteneti bhavitabbaṃ … gamayatissā-gamanatthattā.

When Yajñadatta causes Devadatta to go, and another causes that, then it should be "Yajñadatta causes Devadatta to go" ... because "gamayati" means to cause to go.

Vậy khi Yaññadatta làm cho Devadatta đi, và người khác sử dụng điều đó, thì phải là “Yaññadatta làm cho Devadatta đi”... vì gamayati có nghĩa là đi.

1251

5. Harādīnaṃ vā.

5. Or of those like harādi.

5. Hoặc đối với các động từ hara (mang) v.v.

1252

Harādīnaṃ payojje kattari dutiyā hoti vā.

In the causative, the agent of verbs like harādi takes the accusative case, optionally.

Đối với các động từ hara v.v., tác nhân được sử dụng có thể ở cách đối cách (dutiya).

Hāreti bhāraṃ devadattaṃ devadatteneti vā, ajjhohāreti sattuṃ devadattaṃ devadatteneti vā, kāreti kaṭaṃ devadattaṃ devadatteneti vā dassayate janaṃ rājaṃ janeneti vā, abhivādayate guruṃ devadattaṃ devadatteneti vā.

He causes Devadatta to carry the load, or by Devadatta; he causes Devadatta to eat the flour, or by Devadatta; he causes Devadatta to make the mat, or by Devadatta; he shows the king to the people, or by the people; he causes Devadatta to salute the teacher, or by Devadatta.

Hoặc làm cho Devadatta mang gánh nặng, hoặc Devadatta mang gánh nặng; hoặc làm cho Devadatta nuốt bột, hoặc Devadatta nuốt bột; hoặc làm cho Devadatta làm chiếu, hoặc Devadatta làm chiếu; hoặc làm cho nhà vua nhìn thấy dân chúng, hoặc dân chúng nhìn thấy nhà vua; hoặc làm cho Devadatta đảnh lễ thầy, hoặc Devadatta đảnh lễ thầy.

1253

6. Na khādādīnaṃ.

6. Not of those like khādādi.

6. Không đối với các động từ khāda (ăn) v.v.

1254

Khādādīnaṃ payojje kattari dutiyā na hoti.

In the causative, the agent of verbs like khādādi does not take the accusative case.

Đối với các động từ khāda v.v., tác nhân được sử dụng không ở cách đối cách (dutiya).

Khādayati devadattena, ādayati devadattena, avha, payati devadattena, saddāyayati devadattena, kandayati devadattena, nāyayati devadattena.

He causes to eat by Devadatta, he causes to eat by Devadatta, he causes to call by Devadatta, he causes to make a sound by Devadatta, he causes to cry by Devadatta, he causes to lead by Devadatta.

Làm cho Devadatta ăn, làm cho Devadatta ăn, làm cho Devadatta gọi, làm cho Devadatta kêu, làm cho Devadatta khóc, làm cho Devadatta dẫn.

1255

(1) Vahissāniyantuke.

(1) When vah is uncontrolled.

(1) Đối với vaha (mang) khi không bị kiểm soát.

Vāhayati bhāraṃ devadattena aniyantuketi kiṃ?

He causes the load to be carried by Devadatta. What about "uncontrolled"?

Làm cho Devadatta mang gánh nặng. “Khi không bị kiểm soát” là gì?

Vāha-yati bhāraṃ balībadde.

He causes the load to be carried by the oxen.

Làm cho con bò đực mang gánh nặng.

1256

(2) Bhakkhissāhiṃ sāyaṃ.

(2) When bhakkh is non-injurious.

(2) Đối với bhakkha (ăn) khi không gây hại.

Bhakkhayati modake devadattena.

He causes the sweetmeats to be eaten by Devadatta.

Làm cho Devadatta ăn bánh ngọt.

Ahiṃsāyanti kiṃ?

What about "non-injurious"?

“Khi không gây hại” là gì?

Bhakkhayati balībadde sassaṃ.

He causes the oxen to eat the grain.

Làm cho con bò đực ăn ngũ cốc.

1257

7. Jhādīhi yuttā.

7. Joined with dhīādi.

7. Được dùng với dhī (chán ghét) v.v.

1258

Dhīādīhi yuttato dutiyā hoti.

When joined with dhīādi, the accusative case occurs.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với dhī v.v.

Dhiratthu maṃ pūtikāyaṃ, antarā ca rājagahaṃ antarā ca nālandaṃ, samādhānamantarena, mucalindamabhito saramiccādi, chaṭṭhiyāpavādo-yaṃ.

Shame on me, a decaying body!; between Rājagaha and Nālanda; without concentration; around Mucalinda lake, etc. This is an exception to the genitive case.

Đáng ghét cái thân thối rữa này của ta! Giữa Rājagaha và giữa Nālandā, không có sự định tâm, xung quanh hồ Mucalinda v.v. Đây là một ngoại lệ của cách sở hữu (chaṭṭhī).

1259

8. Lakkhaṇitthambhūtavicchāsvabhinā.

8. For a mark, for being such, for pervading, with abhi.

8. Với abhi (đến, về phía) trong ý nghĩa dấu hiệu, trạng thái, và sự bao trùm.

1260

Lakkhaṇādīsvatthesvabhinā yuttamhā dutiyā mahāti.

The accusative case occurs when joined with abhi in the sense of a mark, etc.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với abhi trong ý nghĩa dấu hiệu v.v.

Rukkhamabhi vijjotate vijju, sādhu devadatto mātaramabhi, rukkhaṃ rukkhamabhitiṭṭhati.

Lightning flashes towards the tree; Devadatta is good towards his mother; he stands at every tree.

Sét đánh sáng trên cây, Devadatta là người tốt đối với mẹ, đứng khắp cây này, khắp cây kia.

1261

9. Patiparīhi bhāge ca.

9. With pati and pari, and for a share.

9. Với pati (đối với) và pari (xung quanh) trong ý nghĩa phần.

1262

Patiparīhi yuttamhā lakkhaṇādīsu bhāge catthe dutiyā hoti.

When joined with pati and pari, in the sense of a mark, etc., or for a share, the accusative case occurs.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với pati và pari trong ý nghĩa dấu hiệu v.v. và trong ý nghĩa phần.

Rukkhaṃ pati vijjotate vijju, sādhu devadatto mātaraṃ pati, rukkhaṃ rukkhaṃ pati tiṭṭhati, yadettha maṃ pati siyā.

Lightning flashes towards the tree; Devadatta is good towards his mother; he stands at every tree; what share would be mine here.

Sét đánh sáng đối với cây, Devadatta là người tốt đối với mẹ, đứng đối với cây này, đối với cây kia, điều gì có thể là phần của tôi ở đây.

Rukkhaṃ pari vijjotate vijju, sādhu devadatto mātaraṃ pari, rukkhaṃ rukkhaṃ pari tiṭṭhati, yadettha maṃ pari siyā.

Lightning flashes around the tree; Devadatta is good around his mother; he stands around every tree; what share would be mine here.

Sét đánh sáng xung quanh cây, Devadatta là người tốt xung quanh mẹ, đứng xung quanh cây này, xung quanh cây kia, điều gì có thể là phần của tôi ở đây.

1263

10. Anunā.

10. With anu.

10. Với anu (theo).

1264

Lakkhaṇādīsvatthesvanunā yuttamhā dutiyā hoti.

When joined with anu in the sense of a mark, etc., the accusative case occurs.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với anu trong ý nghĩa dấu hiệu v.v.

Rukkhamanu vijjotate vijju, saccakiriyamanu vuṭṭhi pāvassi, hetu ca lakkhaṇaṃ bhavati, sādhu devadatto mātaramanu, rukkhaṃ rukkhamanu tiṭṭhati, yadettha maṃ anu siyā.

Lightning flashes along the tree; rain fell after the act of truth; the cause also becomes a mark; Devadatta is good following his mother; he stands at every tree; what share would be mine here.

Sét đánh sáng theo cây, mưa rơi theo lời thề chân thật, nguyên nhân cũng là dấu hiệu, Devadatta là người tốt theo mẹ, đứng theo cây này, theo cây kia, điều gì có thể là phần của tôi ở đây.

1265

11. Sahatthe.

11. For simultaneity.

11. Trong ý nghĩa đồng hành.

1266

Sahatthe-nunā yuttamhā dutiyā hoti.

When joined with anu in the sense of simultaneity, the accusative case occurs.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với anu trong ý nghĩa đồng hành.

Pabbatamanu senā tiṭṭhati.

The army stands along the mountain.

Quân đội đóng theo núi.

1267

12. Hīne.

12. For inferiority.

12. Trong ý nghĩa kém hơn.

1268

Hīnatthe-nunā yuttamhā dutiyā hoti.

When joined with anu in the sense of inferiority, the accusative case occurs.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với anu trong ý nghĩa kém hơn.

Anu sāriputtaṃ paññavanto.

The wise are inferior to Sāriputta.

Những người trí tuệ kém hơn Sāriputta.

1269

13. Upena.

13. With upa.

13. Với upa (gần).

1270

Hīnatthe upena yuttamhā dutiyā hoti.

When joined with upa in the sense of inferiority, the accusative case occurs.

Cách đối cách (dutiya) được dùng với upa trong ý nghĩa kém hơn.

Upa sāriputtaṃ paññavantho.

The wise are inferior to Sāriputta.

Những người trí tuệ kém hơn Sāriputta.

1271

14. Sattamyādhikye.

14. The locative for abundance.

14. Cách vị trí (sattamī) trong ý nghĩa vượt trội.

1272

Ādhikyatthe upena yuttamhā sattamī hoti.

When joined with upa in the sense of abundance, the locative case occurs.

Cách vị trí (sattamī) được dùng với upa trong ý nghĩa vượt trội.

Upa khāriyaṃ doṇo.

A doṇa is almost a khāri.

Một doṇa trong một khāri (một doṇa là một phần của một khāri).

1273

15. Sāmitte-dhinā.

15. For ownership, with adhi.

15. Với adhi (trên) trong ý nghĩa quyền sở hữu.

1274

Sāmibhāvatthe-dhinā yuttamhā sattamī hoti.

When joined with adhi in the sense of ownership, the locative case occurs.

Cách vị trí (sattamī) được dùng với adhi trong ý nghĩa quyền sở hữu.

Adhi brahmadatte pañcālā, adhi pañcālesu brahmadatto.

The Pañcālas are under Brahmadatta; Brahmadatta is over the Pañcālas.

Pañcālā thuộc về Brahmadatta, Brahmadatta ở Pañcālā.

1275

16. Kattukareṇesu tatiyā.

16. The instrumental for agent and instrument.

16. Cách công cụ (tatiya) đối với tác nhân và công cụ.

1276

Kattari karaṇe ca kārake tatiyā hoti.

The instrumental case occurs in the agent and instrument kārakas.

Cách công cụ (tatiya) được dùng đối với tác nhân và công cụ.

Purisena kataṃ, asinā chindati.

Made by a man; he cuts with a sword.

Được làm bởi người đàn ông, cắt bằng kiếm.

Pakatiyā-bhirūpo, gotthena gotamo, sumedho nāma nāmena, jātiyā sattavassikoti bhūdhātussa sambhavā karaṇe eva tatiyā.

Handsome by nature; Gotama by clan; by name, Sumedha; seven years old by birth—because of the presence of the root 'bhū,' the instrumental is for the instrument itself.

Đẹp tự nhiên, Gotama theo dòng họ, Sumedha theo tên, bảy tuổi theo chủng tộc. Cách công cụ (tatiya) chỉ được dùng cho công cụ vì động từ bhū (là) có thể được ngụ ý.

Evaṃ samena dhāvati visamena dhāvati, dvidoṇena dhaññaṃ kiṇāti, pañcakena pasavo kiṇātīti.

Similarly, he runs on a level surface, he runs on an uneven surface; he buys grain for two doṇas; he buys cattle for five (coins).

Tương tự, chạy bằng phẳng, chạy không bằng phẳng; mua ngũ cốc với hai doṇa, mua gia súc với năm (đồng).

1277

17. Sahatthena.

17. With saha.

17. Với saha (cùng với).

1278

Sahatthena yoge tatiyā siyā.

When joined with saha, the instrumental case may occur.

Cách công cụ (tatiya) có thể được dùng với saha.

Puttena saha gato, puttena saddhiṃ āgato, tatiyāpi chaṭṭhīva appadhāne eva bhavati.

He went with his son, he came together with his son. The instrumental, like the genitive, occurs only for the subordinate element.

Đi cùng với con trai, đến cùng với con trai. Cách công cụ (tatiya) cũng như cách sở hữu (chaṭṭhī) chỉ được dùng cho đối tượng phụ.

1279

18. Lakkhaṇe.

18. For a mark.

18. Trong ý nghĩa dấu hiệu.

1280

Lakkhaṇe vattamānato tatiyā siyā.

The instrumental case may occur in the sense of a mark.

Cách công cụ (tatiya) có thể được dùng cho cái đang hiện hữu với ý nghĩa dấu hiệu.

Tidaṇḍakena paribbājakamaddakkhī, akkhinā kāṇo, tena hi aṅgena aṅgino vikāro lakkhīyate.

He saw the wanderer by his triple staff; blind in one eye. Indeed, by that limb, a defect of the limbed one is marked.

Thấy vị du sĩ với cây gậy ba chạc, một mắt bị mù. Bởi chi đó, sự khiếm khuyết của người có chi đó được biểu thị.

1281

19. Hetumhi.

19. For a reason.

19. Trong ý nghĩa nguyên nhân.

1282

Takkiriyā yogge tatiyā siyā.

When suitable for that action, the instrumental case may occur.

Cách công cụ (tatiya) có thể được dùng cho cái phù hợp với hành động đó.

Annena vasati, vijjāya yaso.

He lives for food; fame through knowledge.

Sống nhờ thức ăn, danh tiếng nhờ trí tuệ.

1283

20. Pañcamīṇe vā.

20. Or the ablative for debt.

20. Hoặc cách xuất xứ (pañcamī) trong ý nghĩa nợ.

1284

Iṇe hetumhi pañcamī hoti vā.

For a reason of debt, the ablative case occurs optionally.

Cách xuất xứ (pañcamī) có thể được dùng trong ý nghĩa nợ như là nguyên nhân.

Satasmā baddho, satena vā.

Bound for a hundred, or by a hundred.

Bị trói vì một trăm, hoặc với một trăm.

1285

21. Guṇe.

21. For a quality.

21. Trong ý nghĩa phẩm chất.

1286

Paraṅgabhūte hetumhi pañcamī hoti vā.

For a reason that is a subordinate quality, the ablative case occurs optionally.

Cách xuất xứ (pañcamī) có thể được dùng trong ý nghĩa phẩm chất phụ như là nguyên nhân.

Jaḷattā baddho jaḷattena vā, paññāya mutto, hutvā abhāvatoaniccā, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho.

Bound by foolishness, or through foolishness; freed by wisdom; impermanent due to non-existence after having been; with the cessation of formations, the cessation of consciousness.

Bị trói vì sự ngu dốt, hoặc với sự ngu dốt, được giải thoát nhờ trí tuệ, vô thường vì đã có rồi không còn, sự diệt của các hành dẫn đến sự diệt của thức.

1287

22. Chaṭṭhī hetvatthehi.

22. The genitive with words of cause.

22. Cách sở hữu (chaṭṭhī) với các từ chỉ nguyên nhân.

1288

Hetvatthavācīhi yoge hetumhi chaṭṭhī siyā.

When joined with words expressing cause, the genitive case may occur for the reason.

Cách sở hữu (chaṭṭhī) có thể được dùng trong ý nghĩa nguyên nhân khi kết hợp với các từ chỉ nguyên nhân.

Udarassa hetu, udarassa kāraṇā.

For the sake of the belly, because of the belly.

Vì cái bụng, vì nguyên nhân của cái bụng.

1289

23. Sabbādito sabbā.

23. All cases from sabbādi (all-inclusive).

23. Tất cả các cách từ sabba (tất cả) v.v.

1290

Hetvatthehi yoge sabbādīhi sabbā vibhattiyo honti.

When joined with words expressing cause, all cases occur for sabbādi (all-inclusive pronouns).

Khi kết hợp với các từ chỉ nguyên nhân, tất cả các cách được dùng với các từ bắt đầu bằng sabba v.v.

Ko hetu, kaṃ hetuṃ, kena hetunā, kassa hetussa, kasmā hetusmā, kassa hetussa, kasmiṃ hetusmiṃ, kiṃ kāraṇaṃ, kena kāraṇena, kiṃ nimittaṃ, kena nimittena, kiṃ payojanaṃ, kena payojanena iccevamādi.

What is the cause? What cause? By what cause? To what cause? From what cause? Of what cause? In what cause? What reason? By what reason? What sign? By what sign? What purpose? By what purpose? And so on.

Nguyên nhân gì? Vì nguyên nhân nào? Bằng nguyên nhân nào? Cho nguyên nhân nào? Từ nguyên nhân nào? Của nguyên nhân nào? Trong nguyên nhân nào? Lý do gì? Bằng lý do nào? Dấu hiệu gì? Bằng dấu hiệu nào? Mục đích gì? Bằng mục đích nào? v.v.

Hetvatthehītveva?

"With words expressing cause" (is important for this rule), otherwise?

Chỉ với các từ chỉ nguyên nhân thôi sao?

Kena kataṃ.

Made by whom?

Được làm bởi ai?

1291

24. Catutthī sampadāne.

24. The dative for the recipient.

24. Cách tặng dữ (catutthī) trong ý nghĩa người nhận.

1292

Yassa sammā padīyate tasmiṃ catutthī siyā.

For whom something is properly given, the dative case may occur for that person.

Cách tặng dữ (catutthī) có thể được dùng cho người mà điều gì đó được trao tặng một cách đúng đắn.

Saṅghassa dadāti.

He gives to the Saṅgha.

Cho Tăng đoàn.

Ādhāravivakkhāyaṃ sattamīpi siyā saṅghe dehi.

When the locative for the base is intended, the locative case may also occur: give in the Saṅgha.

Trong ý nghĩa nơi chốn, cách vị trí (sattamī) cũng có thể được dùng: "Hãy cho Tăng đoàn."

1293

25. Tādatthye.

25. For that purpose.

25. Trong ý nghĩa mục đích.

1294

Tasse-daṃ tadatthaṃ, tadatthabhāve jotanīye nāmasmā catutthī siyā.

"This is for that" means "for that purpose." When this purpose is to be indicated, the dative case occurs for the noun.

Cái này là của cái đó, là mục đích của cái đó. Cách tặng dữ (catutthī) có thể được dùng cho danh từ khi ý nghĩa mục đích được biểu thị.

Sītassa paṭighātāya, atthāya hitāya (sukhāya) devamanussānaṃ, nālaṃ dārabharaṇāya, yūpāya dāru, pākāya vajatītvevamādi.

For the warding off of cold; for the benefit, for the welfare, (for the happiness) of devas and humans; not suitable for supporting a family; wood for a sacrificial post; he goes for cooking—and so on.

Để chống lại cái lạnh, vì lợi ích, vì hạnh phúc (vì an lạc) của chư thiên và loài người, không đủ để nuôi vợ con, gỗ để làm trụ, đi để nấu ăn v.v.

1295

Kassa sāduṃ na ruccabhi, mā-yasmantānampi saṅghabhedo ruccittha, khamati saṅghassa, bhattamassa nacchādesīti chaṭṭhī sambandhavacanicchāyaṃ, na cevaṃ virodho siyā sadisarūpattā, evaṃvidhesu ca sambandhassa saddikānumatattā, kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesīti atthamatte paṭhamā.

For whom is it not delicious? May the breaking of the Saṅgha not be agreeable even to the venerable ones. It is agreeable to the Saṅgha. He did not give him food. The genitive is used when the relation is desired. There would be no such contradiction because of similar form. In such cases, the relation is approved by grammarians. Or, to whom do you teach the Dhamma? The nominative case is used for the mere meaning.

Ai không thích vị ngọt? Mong rằng sự chia rẽ Tăng đoàn không làm hài lòng các ngài. Điều đó phù hợp với Tăng đoàn. Người ấy không cho cơm anh ta. Cách sở hữu (chaṭṭhī) được dùng khi có ý muốn diễn đạt mối quan hệ. Không có mâu thuẫn như vậy vì chúng có hình thức tương tự. Và trong những trường hợp như vậy, mối quan hệ được các nhà ngữ pháp chấp nhận. Ngài thích Pháp của ai? Cách chủ cách (paṭhamā) được dùng trong ý nghĩa chung.

1296

Evamaññāpi vidhaññayyā, paratopi yathāgamaṃ.

Thus, other rules should also be known, and from other texts as traditionally taught.

Tương tự, các quy tắc khác cũng nên được hiểu, theo truyền thống từ đó trở đi.

1297

Rañño sataṃ dhāreti, rañño chattaṃ dhāretīti sambandhe chaṭṭhī, evaṃ rañño silāghate, rañño hanute, rañño upatiṭṭhate, rañño sapate, devāpi tassa pihayanti tādino, tassa kujjha mahāvīra, yadihaṃ tassa pakuppeyyaṃ, duhayati disānaṃ megho, yo mittānaṃ na dūbhati, yo appaduṭṭhassa narassa dussati, kyāhaṃ ayyānaṃ aparajjhāmi, issayanti samaṇānaṃ titthiyā, dhammena nayamānānaṃ kā usūyā rañño bhāgyamārajjhati, rañño bhāgyamikkhate, tena yācito ayācito vā tassa gāvo paṭisuṇāti, gāvo āsuṇāti, bhagavato paccassosuṃ, hotu patigiṇāti, hotvanugiṇāti, ārocayāmi vo pativedayāmi vo, dhammaṃ te desessāmi, yathā vo bhagavā byākareyya, alaṃ te idha vāsena, kiṃ te jaṭāhi dummedha, arahati mallo mallassāti.

He holds a hundred for the king, he holds an umbrella for the king – thus, the sixth case in the sense of connection. Similarly: he praises the king, he harms the king, he attends to the king, he curses the king; even devas yearn for such a one; be angry at him, O great hero; if I were to become enraged at him; the cloud milks the directions; who does not harm friends; who harms a harmless person; how do I offend the noble ones?; the sectarians envy the ascetics; what envy can there be for those who lead by Dhamma?; he desires the king's fortune, he covets the king's fortune; whether asked or unasked, he promises his cows to him, he listens to his cows; they listened to the Blessed One; he accepts "let it be"; he assents "let it be"; I announce to you, I report to you; I will teach you the Dhamma; as the Blessed One would explain to you; enough of your dwelling here; what are your matted locks for, O fool?; a wrestler is a match for a wrestler.

“Giữ một trăm của vua, giữ cái lọng của vua” – đây là cách dùng chaṭṭhī (cách sở hữu) trong mối quan hệ. Tương tự, ca ngợi vua, đánh vua, đứng hầu vua, thề với vua. Chư thiên cũng khao khát người như vậy. Hỡi bậc đại hùng, hãy nổi giận với người ấy. Nếu ta nổi giận với người ấy. Mây làm hại các phương. Kẻ không làm hại bạn bè. Kẻ làm hại người vô tội. Tại sao tôi lại phạm lỗi với các bậc cao quý? Các ngoại đạo ghen tị với các Sa-môn. Có sự đố kỵ nào đối với những người sống theo Dhamma? (Người ấy) làm hại phần của vua, (người ấy) tìm kiếm phần của vua. Dù được yêu cầu hay không được yêu cầu, (người ấy) chấp nhận những con bò của người ấy, (người ấy) nghe những con bò. Các vị đã vâng lời Đức Thế Tôn. Hãy chấp nhận đi. Hãy tán thành đi. Tôi sẽ thông báo cho quý vị, tôi sẽ trình báo cho quý vị. Tôi sẽ thuyết Dhamma cho quý vị, như Đức Thế Tôn đã giải thích cho quý vị. Đủ rồi cho quý vị ở đây. Hỡi kẻ ngu si, râu tóc có ích gì cho ngươi? Một võ sĩ xứng đáng với một võ sĩ.

1298

Jīvitaṃ tiṇāyapi na maññamānoti tādatthya catutthī, tiṇena yo attho tadatthāyapīti attho, ‘‘yo ca sītañca uṇhañca, tiṇā bhiyyo na maññati’’ tiṇamiva jīvitaṃ maññamānoti savisayāva vibhattiyo.

"Not regarding life even as grass" – this is the dative case for purpose (tādatthya catutthī). The meaning is, "for the purpose of that for which grass is an object." As in, "who does not regard cold and heat as more than grass." The cases are used according to their own domain, meaning "regarding life like grass".

“Không coi trọng sự sống dù chỉ bằng một cọng cỏ” – đây là tādatthya catutthī (cách thứ tư chỉ mục đích). Nghĩa là, bất cứ điều gì có ích cho cỏ, thì cũng vì mục đích đó. “Ai không coi lạnh và nóng, hơn cả cỏ,” – đây là các cách thuộc về đối tượng, nghĩa là coi sự sống như cỏ.

Saggāya gacchatīti tādatthye catutthī, yo hi saggaṃ gacchati tadatthaṃ tassa gamananti, kammavacanicchāyantu dutiyāva saggaṃ gacchatīti.

"He goes to heaven" – this is the dative case for purpose. For, his going is for the purpose of going to heaven. But when expressing the object, it is indeed the accusative case: "he goes to heaven."

“Đi đến cõi trời” – đây là tādatthye catutthī (cách thứ tư chỉ mục đích). Vì người nào đi đến cõi trời, thì sự đi của người ấy là vì mục đích đó. Nếu muốn dùng cách chủ động, thì là cách thứ hai: “đi đến cõi trời.”

1299

Āyu bhoto hotu, ciraṃ jīvitaṃ, bhaddaṃ kalyāṇaṃ atthaṃ payojanaṃ, kusalaṃ anāmayaṃ, hitaṃ pathyaṃ sukhaṃ sātaṃ bhoto hotu, sādhu sammuti metassa, puttassāvikareyya guyhamatthaṃ, tassa me sakko pāturahosi, tassa pahiṇeyya, bhikkhūnaṃ dutaṃ pāhesi, kappati samaṇānaṃ āyogo, ekassa dvinnaṃ tiṇṇaṃ vā pahoti, upamaṃ te karissāmi, añjaliṃ te paggaṇhāmi, tassa phāsu, lokassattho, namo te purisājañña, sotthi tassa, alaṃ mallo mallassa, samattho mallo mallassa, tassa hitaṃ, tassa sukhaṃ, svāgataṃ te mahārājāti sabbattha chaṭṭhī sambandhe, evaṃvidhamaññampeva viññeyyaṃ yathāgamaṃ.

"May there be long life for you, venerable sir; may there be welfare, auspiciousness, purpose, benefit, skill, health, happiness, comfort for you, venerable sir; may there be consent to this from me; may he reveal the secret matter to the son; Sakka appeared to me; may he send to him; he sent a messenger to the bhikkhus; it is suitable for ascetics to make effort; it suffices for one, two, or three; I will make an analogy for you; I raise my joined hands to you; ease for him; the welfare of the world; homage to you, O noble man; safety for him; a wrestler is a match for a wrestler; a wrestler is capable for a wrestler; benefit for him; happiness for him; welcome to you, O great king" – in all these, the sixth case is used for connection. Similarly, other such instances should be understood according to the tradition.

Chúc quý vị sống lâu, trường thọ. Chúc quý vị có điều tốt lành, mục đích tốt đẹp, an lành, không bệnh tật, lợi ích, sự an vui. Đây là sự đồng ý tốt đẹp của người ấy. (Người ấy) sẽ tiết lộ điều bí mật của con trai. Thích Ca đã hiện ra với tôi. (Người ấy) sẽ gửi cho người ấy. (Người ấy) đã gửi sứ giả cho các Tỳ-kheo. Sự nỗ lực của các Sa-môn là phù hợp. Một, hai hoặc ba người là đủ. Tôi sẽ làm một ví dụ cho quý vị. Tôi sẽ chắp tay chào quý vị. Điều đó là thuận tiện cho người ấy. Lợi ích của thế gian. Cung kính bậc trượng phu cao quý. Sự an lành cho người ấy. Một võ sĩ xứng đáng với một võ sĩ. Một võ sĩ có năng lực với một võ sĩ. Điều đó là lợi ích cho người ấy. Điều đó là hạnh phúc cho người ấy. Hoan nghênh đại vương. Trong tất cả những trường hợp này, chaṭṭhī (cách sở hữu) chỉ mối quan hệ. Những trường hợp tương tự khác cũng nên được hiểu theo kinh điển.

1300

26. Pañcamyavadhismā.

26. The fifth case in the sense of separation.

26. Pañcamī (cách thứ năm) từ avadhi (điểm xuất phát).

1301

Padatthāvadhismā pañcamīvibhatti hoti.

The fifth case ending occurs for a word in the sense of separation.

Từ một danh từ chỉ điểm xuất phát, cách thứ năm được sử dụng.

Gāmasmā āgacchatu, evaṃ corasmā bhāyati, corasmā uttasati, orasmā tāyati, corasmā rakkhatīti, sace bhāyatha dukkhassa, pamāde bhayadassivā, tasanti daṇḍassāti chaṭṭhī sattamiyopi honteva sambandhādhāravacanicchāyaṃ.

"Let him come from the village." Similarly: he fears from a thief, he is terrified by a thief, he protects from a thief, he guards from a thief. If you fear suffering, or see danger in heedlessness, they tremble from punishment – the sixth and seventh cases also occur for connection or location, as desired.

Hãy đến từ làng. Tương tự, sợ hãi kẻ trộm, hoảng sợ kẻ trộm, bảo vệ khỏi kẻ trộm, che chở khỏi kẻ trộm. Nếu quý vị sợ khổ, nếu quý vị thấy nguy hiểm trong sự lơ đễnh, thì chaṭṭhī (cách sở hữu) và sattamī (cách thứ bảy) cũng được dùng để chỉ mối quan hệ hoặc nơi chốn.

1302

Ajjhenā parājeti, paṭipakkhe parājetīti savisayāva vibhattiyo.

"He fails in study," "he fails against an opponent" – these are cases according to their own domain.

(Người ấy) bị đánh bại trong học tập. (Người ấy) đánh bại đối thủ – đây là các cách thuộc về đối tượng.

Sace kevaṭṭassa parajjissāmīti chaṭṭhīpi hoti sambandhavacanicchāyaṃ.

"If I were to fail against the fisherman" – the sixth case also occurs when expressing connection.

Nếu muốn dùng cách sở hữu, thì chaṭṭhī (cách thứ sáu) cũng được dùng: “Nếu ta bị đánh bại bởi người đánh cá.”

Yavehi gāvo vāreti, pāpā cittaṃ nivāraye, kāke rakkhati taṇḍulāti savisayeva pañcamī.

"He keeps cows from barley," "one should restrain the mind from evil," "he guards the rice grains from crows" – these are fifth cases according to their own domain.

(Người ấy) ngăn bò khỏi lúa mạch. Hãy ngăn tâm khỏi điều ác. (Người ấy) bảo vệ gạo khỏi quạ – đây là pañcamī (cách thứ năm) thuộc về đối tượng.

Cittaṃ rakkhetha medhāvīti dutiyāva dissati kammatthe.

"The wise one should guard the mind" – the second case is seen in the sense of object.

“Người trí tuệ hãy bảo vệ tâm” – ở đây, dutiyā (cách thứ hai) được thấy trong vai trò đối cách.

Upajjhāyā antaradhāyati, upajjhāyā adhite, kāmato jāyate sokoti savisaye pañcamī.

"He disappears from the preceptor," "he learns from the preceptor," "sorrow is born from desire" – these are fifth cases according to their own domain.

Biến mất khỏi vị thầy. Học từ vị thầy. Buồn khổ sinh ra từ dục vọng – đây là pañcamī (cách thứ năm) thuộc về đối tượng.

1303

Tattheva-ntaradhāyi su, naṭassa suṇoti, padumaṃ tattha jāyethāti sattamīchaṭṭhiyopi honteva savisaye.

In that very place, he disappeared; he hears from the dancer; may a lotus be born there – the seventh and sixth cases also occur in their own domain.

Ở đó, (người ấy) biến mất. (Người ấy) nghe người diễn viên. Hoa sen nở ở đó – sattamī (cách thứ bảy) và chaṭṭhī (cách thứ sáu) cũng được dùng thuộc về đối tượng.

Himavantā pabhavati gaṅgā, pāṇātipātā viramassu khippaṃ, añño devadattā, bhinno devadattāti savisayeva pañcamī.

"The Ganges originates from the Himalayas," "quickly cease from the destruction of life," "different from Devadatta," "separated from Devadatta" – these are fifth cases according to their own domain.

Sông Hằng chảy ra từ dãy Hy Mã Lạp Sơn. Hãy nhanh chóng từ bỏ sát sinh. Khác với Devadatta. Tách biệt khỏi Devadatta – đây là pañcamī (cách thứ năm) thuộc về đối tượng.

Evaṃ ārā so āsavakkhayā, itaro devadattā, uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā, pubbo gāmā, pubbeva sambodhā, tato paraṃ, tato aparena samayena, tatuttarinti.

Similarly: far from the destruction of defilements; other than Devadatta; above the soles of the feet, below the crown of the head; before the village; before awakening itself; thereafter; at a later time; further on.

Tương tự, xa rời sự diệt trừ các lậu hoặc. Người kia khác Devadatta. Phía trên lòng bàn chân, phía dưới đỉnh đầu. Phía trước làng. Ngay trước khi giác ngộ. Sau đó. Sau một thời gian. Về phía bắc của đó.

Sambandhavacanicchāyaṃ chaṭṭhīpi purato gāmassa, dakkhiṇato gāmassa, upari pabbatassa, heṭṭhā pāsādassāti.

When wishing to express connection, the sixth case is also used: in front of the village, to the south of the village, above the mountain, below the palace.

Nếu muốn dùng cách sở hữu, thì chaṭṭhī (cách thứ sáu) cũng được dùng: phía trước làng, phía nam làng, phía trên núi, phía dưới lâu đài.

Pāsādamāruyha pekkhati pāsādā pekkhati, āsane upavisitvā pekkhati āsanā pekkhatīti avadhivacanicchāyaṃ pañcamī.

"Having ascended the palace, he looks," "he looks from the palace," "having sat on the seat, he looks," "he looks from the seat" – the fifth case is used when expressing separation.

Leo lên lâu đài để nhìn, nhìn từ lâu đài. Ngồi trên ghế để nhìn, nhìn từ ghế – pañcamī (cách thứ năm) được dùng khi muốn chỉ điểm xuất phát.

1304

Pucchānākhyānesu kuto bhavaṃ?

In questions and answers, "Where are you from?"

Trong các câu hỏi và trả lời: Ngài từ đâu đến?

Pātaṭaliputtasmāti.

"From Pāṭaliputta."

Từ Pāṭaliputta.

Tathā desakālamānepi pāṭaliputtasmā rājagahaṃ satta yojanāni, sattasu yojanesūti vā.

Similarly, in expressions of place, time, and measure: "From Pāṭaliputta to Rājagaha is seven yojanas," or "in seven yojanas."

Tương tự, trong các trường hợp chỉ địa điểm, thời gian, số đo: Từ Pāṭaliputta đến Rājagaha là bảy do tuần, hoặc trong bảy do tuần.

Evaṃ ito tiṇṇaṃ māsāna-maccayenāti, kicchāladdhanti guṇe pañcamī.

Thus, "after three months from now" – the fifth case in the sense of quality of "with difficulty obtained."

Tương tự, sau ba tháng kể từ bây giờ – pañcamī (cách thứ năm) trong ý nghĩa phẩm chất.

Kicchena me adhigatanti hetumhi karaṇe vā tatiyā.

"It was obtained by me with difficulty" – the third case in the sense of cause or instrument.

Tôi đã đạt được điều đó một cách khó khăn – tatiyā (cách thứ ba) trong ý nghĩa nguyên nhân hoặc phương tiện.

Evaṃ thokā mutto, thokena muttoti.

Similarly: "released by a little," "released with a little."

Tương tự, được giải thoát một chút, được giải thoát bởi một chút.

Thokaṃ calatīti kiriyāvisesane kammani dutiyā.

"He moves a little" – the second case in the sense of object as a modifier of the verb.

Di chuyển một chút – dutiyā (cách thứ hai) trong vai trò trạng từ chỉ hành động.

1305

Dūranti katthayogepi savisayeva pañcamīchaṭṭhiyo siyuṃ, dūraṃ gāmasmā, antikaṃ gāmasmā, dūraṃ gāmassa, antikaṃ gāmassāti, dūranti katthehi tu sabbāva savisaye siyuṃ bādhakābhāvā dūro gāmo, antiko gāmotvevamādi.

"Dūra" (far) also occurs in its own domain as the fifth or sixth case in locative use: far from the village, near from the village, far of the village, near of the village. However, for "dūra" (far) and "antika" (near) as nouns, all cases in their own domain would occur, as there is no obstruction: the village is far, the village is near, and so on.

Dūraṃ (xa) cũng có thể dùng pañcamī (cách thứ năm) và chaṭṭhī (cách thứ sáu) thuộc về đối tượng trong các trường hợp chỉ nơi chốn: xa khỏi làng, gần làng, xa của làng, gần của làng. Dūraṃ (xa) cũng có thể dùng tất cả các cách thuộc về đối tượng vì không có sự ngăn cản: làng xa, làng gần, v.v.

1306

Keci panāhu ‘asattavacanahetehi pāṭipadikatthe dutiyātatiyāpañcamīsattamiyo, sattavacanehi tu sabbāva savisaye’ti, te panaññeheva paṭikkhittā.

Some indeed say: "For these words which do not signify an existing entity, the second, third, fifth, and seventh cases apply to the mere notion of the word; but for those which signify an existing entity, all cases apply in their respective domains." However, these views have been rejected by others.

Một số người nói rằng: “Với những từ không chỉ chúng sinh, thì dutiyā (cách thứ hai), tatiyā (cách thứ ba), pañcamī (cách thứ năm), sattamī (cách thứ bảy) được dùng trong ý nghĩa nguyên mẫu danh từ. Còn với những từ chỉ chúng sinh, thì tất cả các cách đều được dùng thuộc về đối tượng.” Nhưng những người này đã bị những người khác bác bỏ.

Dūraṃ maggo, antikaṃ maggoti kiriyāvisesanaṃ… bhūdhātussa gammamānattā.

"The path is far," "the path is near" – this is an adverbial usage... due to the verb "to be" being implied.

Con đường xa, con đường gần – đây là trạng từ chỉ hành động… vì động từ bhū (là) được ngầm hiểu.

Visuddho lobhanīyehi dhammehi, parimutto so dukkhasmā vivicceva kāmehi, gambhīrato ca puthulato ca yojanaṃ, āyāmena yojanaṃ, tato pabhuti, yato sarāmi attānanti savisayeva vibhattiyo.

"Pure from defiling mental states," "he is completely free from suffering," "separated from desires," "a yojana in depth and width," "a yojana in length," "from that time onwards," "from when I remember myself" – these are cases according to their own domain.

Thanh tịnh khỏi các pháp đáng tham. Người ấy hoàn toàn giải thoát khỏi khổ. Một do tuần từ chiều sâu và chiều rộng. Một do tuần theo chiều dài. Kể từ đó. Từ khi tôi nhớ về bản thân – đây là các cách thuộc về đối tượng.

1307

27. Apaparīhi vajjane.

27. With apa and pari in the sense of exclusion.

27. Apaparīhi vajjane (Với apa và pari trong ý nghĩa loại trừ).

1308

Vajjane vattamānehi apaparīhi yoge pañcamī hoti.

When apa and pari are used in the sense of exclusion, the fifth case occurs.

Khi apa và pari được dùng trong ý nghĩa loại trừ, thì pañcamī (cách thứ năm) được sử dụng.

Apa sālāya āyanti vāṇijā, pari sālāya āyanti vāṇijā, sālaṃ vajjetvāti attho.

"Merchants come away from the hall," "merchants come around the hall" – the meaning is, excluding the hall.

Các thương nhân đến từ ngoài sảnh. Các thương nhân đến quanh sảnh. Nghĩa là, loại trừ sảnh.

Vajjaneti kiṃ?

What is "in the sense of exclusion"?

Tại sao lại là “loại trừ”?

Rukkhaṃ parivijjotate vijju.

"Lightning flashes around the tree."

Sét đánh quanh cây.

Āpāṭaliputtasmā vassi devoti mariyādā-bhividhīsvavadhi visayeva pañcamī, vinā pāṭaliputtena saha veti viseso, evaṃ yāva pāṭaliputtasmā vassi devoti.

"From Pāṭaliputta, the god rained" – the fifth case is used in its own domain for 'boundary' (mariyādā) or 'all-inclusiveness' (abhividhī) as separation. There is a distinction whether it includes or excludes Pāṭaliputta. Similarly: "Until Pāṭaliputta, the god rained."

Mưa rơi đến Pāṭaliputta – pañcamī (cách thứ năm) thuộc về đối tượng trong ý nghĩa giới hạn hoặc bao gồm. Đặc biệt là “không bao gồm Pāṭaliputta”. Tương tự, mưa rơi cho đến Pāṭaliputta.

1309

28. Paṭinidhipaṭidānesu patinā.

28. With paṭi in the sense of representation or exchange.

28. Paṭinidhipaṭidānesu patinā (Với pati trong ý nghĩa thay thế và đền đáp).

1310

Paṭinidhimhi paṭidāne ca vattamānena patinā yoge nāmasmā pañcamī vibhatti hoti.

When paṭi is used in the sense of representation or exchange, the fifth case ending occurs for a noun.

Khi pati được dùng trong ý nghĩa thay thế hoặc đền đáp, thì pañcamī (cách thứ năm) được sử dụng cho danh từ.

Buddhasmā pati sāriputto, ghatamassa tesasmā pati dadāti, paṭinidhipaṭidānesūti kiṃ?

"Sāriputta is a representative of the Buddha," "he gives him ghee in exchange for sesamum." What is "in the sense of representation or exchange"?

Sāriputta là người thay thế Đức Phật. (Người ấy) cho người ấy bơ để đền đáp. Tại sao lại là “thay thế và đền đáp”?

Rukkhaṃ pati vijjotate.

"It flashes towards the tree."

Sét đánh vào cây.

1311

29. Rite dutiyā ca.

29. And the second case with rite.

29. Rite dutiyā ca (Với rite, cách thứ hai cũng được dùng).

1312

Ritesaddena yoge nāmasmā dutiyā hoti pañcamī ca.

When rite is used, the second case and the fifth case occur for a noun.

Khi rite được dùng, thì dutiyā (cách thứ hai) và pañcamī (cách thứ năm) được sử dụng cho danh từ.

Rite saddhammaṃ, rite saddhammā.

"Without the good Dhamma," "without the good Dhamma."

Không có Chánh Dhamma, không có Chánh Dhamma.

1313

30. Vinā-ññatra tatiyā ca.

30. And the third case with vinā and aññatra.

30. Vinā-ññatra tatiyā ca (Với vinā và aññatra, cách thứ ba cũng được dùng).

1314

Vinā-ññatrasaddehi yoge nāmasmā tatiyā ca hoti dutiyā pañcamiyo ca.

When vinā and aññatra are used, the third case also occurs for a noun, as well as the second and fifth cases.

Khi vinā và aññatra được dùng, thì tatiyā (cách thứ ba), dutiyā (cách thứ hai) và pañcamī (cách thứ năm) được sử dụng cho danh từ.

Vinā vātena, vinā vātaṃ, vinā vātasmā, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena, aññatra dhammaṃ, aññatra dhammā.

"Without wind," "without wind," "without wind"; "apart from one who brings almsfood," "apart from the Dhamma," "apart from the Dhamma."

Không có gió, không có gió, không có gió. Khác với một người khất thực. Khác với Dhamma, khác với Dhamma.

1315

31. Puthanānāhi.

31. With putha and nānā.

31. Puthanānāhi (Với putha và nānā).

1316

Etehi yoge tatiyā hoti pañcamī ca.

When these are used, the third case and the fifth case occur.

Khi những từ này được dùng, thì tatiyā (cách thứ ba) và pañcamī (cách thứ năm) được sử dụng.

Puthageva janena, puthageva janasmā, janena nānā, janasmā nānā.

"Separately from the people," "separately from the people"; "different from the people," "different from the people."

Riêng biệt với người, riêng biệt với người. Khác với người, khác với người.

1317

32. Sattamyādhāre.

32. The seventh case for location.

32. Sattamyādhāre (Cách thứ bảy trong ý nghĩa nơi chốn).

1318

Kiriyādhāra bhūta kattu kammānaṃ dhāraṇena yo kiriyāyādhāro tasmiṃ kārake nāmasmā sattamī hoti.

The seventh case occurs for a noun in the sense of location, which is the support for the agents and objects involved in an action, by holding them.

Khi một danh từ là nơi chốn của hành động của chủ thể hoặc đối tượng của hành động, thì sattamī (cách thứ bảy) được sử dụng cho danh từ đó.

Kaṭe nisīdati (devadatto), thāliyaṃ odanaṃ pacati, ākāse sakunā, bhilesu telaṃ, gaṅgāyaṃ vajo.

"He sits on the mat (Devadatta)"; "she cooks rice in the pot"; "birds in the sky"; "oil in the jars"; "a fold of cattle by the Ganges."

(Devadatta) ngồi trên chiếu. (Người ấy) nấu cơm trong nồi. Chim trên trời. Dầu trong chai. Chuồng bò trên sông Hằng.

1319

33. Nimitte.

33. For the purpose.

33. Nimitte (Trong ý nghĩa dấu hiệu).

1320

Nimittatthe sattamī hoti.

The seventh case occurs in the sense of 'for the purpose' or 'on account of'.

Sattamī (cách thứ bảy) được dùng trong ý nghĩa dấu hiệu.

Ajinamhi haññate dīpi, musāvāde pācitthiyaṃ.

A leopard is killed for its skin; a Pācittiya offense is committed for false speech.

Con báo bị giết vì da thú, tội pācittiya vì lời nói dối.

1321

34. Yabbhāvobhāvalakkhaṇaṃ.

34. Characteristic of an occurrence.

34. Yabbhāvobhāvalakkhaṇaṃ (Dấu hiệu của sự tồn tại này trong sự tồn tại khác).

1322

Yassa bhāvo bhāvantarassa lakkhaṇaṃ bhavati, tato sattamī hoti.

When the occurrence of one thing is the characteristic of another occurrence, then the seventh case (locative) is used.

Khi sự tồn tại của cái này là dấu hiệu cho sự tồn tại khác, thì cách thứ bảy được dùng.

Gāvīsu duyhamānāsu gato, duddhāsu āgato.

He went while the cows were being milked; he came when they had been milked.

Khi bò đang được vắt sữa thì anh ấy đã đi, khi bò đã được vắt sữa thì anh ấy đã đến.

Bhāvoti kiṃ?

What is "occurrence"?

"Bhāva" nghĩa là gì?

Yo jaṭāhi so bhuñjati.

He who eats by means of matted hair (i.e., due to being an ascetic).

Người nào có tóc bện thì người đó ăn.

Bhāvalakkhaṇanti kiṃ?

What is "characteristic of an occurrence"?

"Bhāvalakkhaṇa" nghĩa là gì?

Yo bhuñjati so devadatto, ‘‘akāle vassati tassa, tāle tassa na vassatī’’ti visayasattamī.

The one who eats is Devadatta; "It rains at his untimely time, it does not rain at his timely time" is the locative of sphere.

Người nào ăn thì người đó là Devadatta, "khi trời mưa trái mùa cho người đó, trời không mưa cho người đó vào mùa cây thốt nốt" là cách thứ bảy chỉ đối tượng (visayasattamī).

1323

35. Chaṭṭhī cānādare.

35. And the sixth case (genitive) in disregard.

35. Chaṭṭhī cānādare (Cách thứ sáu và trong trường hợp không quan tâm).

1324

Yassa bhāvo bhāvantarassa lakkhaṇaṃ bhavati, tato chaṭṭhī bhavati sattamī ca anādare gamyamāne.

When the occurrence of one thing is the characteristic of another occurrence, then the sixth case (genitive) and the seventh case (locative) are used, if disregard is implied.

Khi sự tồn tại của cái này là dấu hiệu cho sự tồn tại khác, thì cách thứ sáu và cách thứ bảy được dùng khi sự không quan tâm được biểu thị.

‘‘Ākoṭayanto so neti, sivirājassa pekkhato’’, ‘‘maccu gacchati ādāya, pekkhamāne mahājane’’.

"He strikes and leads him away, while King Sivi watches," "Death takes away, while the great multitude watches."

"Khi anh ấy đang đánh đập, anh ấy đã dẫn đi khi vua Sivi đang nhìn", "Tử thần mang đi khi đại chúng đang nhìn".

1325

Gunnaṃ sāmīti sambandhe chaṭṭhī, gosu sāmīti visayasattamī, evaṃ gunnamissaro, gosvissaro, gunnaṃ adhipati, gosu adhipati, gunnaṃ dāyādo, gosu dāhādo, dunnaṃ sakkhi, gosu sakkhi, gunnaṃ patibhū, gosu patibhū, gunnaṃ pasūto, gosu pasūto, kusalā naccagītassa, kusalā naccagīte, āyutto kaṭakaraṇassa, āyutto kaṭakaraṇeti.

"Master of cows" is the sixth case in relation; "master among cows" is the locative of sphere; similarly, "lord of cows," "lord among cows," "ruler of cows," "ruler among cows," "heir to cows," "heir among cows," "witness of cows," "witness among cows," "guarantor of cows," "guarantor among cows," "born of cows," "born among cows," "skilled in dance and song" (genitive), "skilled in dance and song" (locative), "engaged in making mats" (genitive), "engaged in making mats" (locative).

Gunnaṃ sāmī (chủ của những con bò) là cách thứ sáu chỉ mối quan hệ, gosu sāmī (chủ trong những con bò) là cách thứ bảy chỉ đối tượng, tương tự gunnamissaro, gosvissaro (chúa tể của/trong những con bò), gunnaṃ adhipati, gosu adhipati (người đứng đầu của/trong những con bò), gunnaṃ dāyādo, gosu dāhādo (người thừa kế của/trong những con bò), gunnaṃ sakkhi, gosu sakkhi (người làm chứng của/trong những con bò), gunnaṃ patibhū, gosu patibhū (người bảo lãnh của/trong những con bò), gunnaṃ pasūto, gosu pasūto (sinh ra từ/trong những con bò), kusalā naccagītassa, kusalā naccagīte (giỏi về/trong ca múa), āyutto kaṭakaraṇassa, āyutto kaṭakaraṇeti (bận rộn với/trong việc làm chiếu).

1326

Tathādhāravacanicchāyaṃ sattamī, bhikkhūsu abhivādenti, muddhani dhumbitvā, bāhāsu gahetvā, hatthesu piṇḍāya caranti, pathesu gacchanti, kadalīsu gaje rakkhantīti.

Similarly, the seventh case (locative) is used when the location is intended: "They pay homage to the bhikkhus," "having seized by the head," "having taken by the arms," "they wander for alms with their hands," "they go on paths," "they protect elephants among banana trees."

Tương tự, cách thứ bảy được dùng khi có ý định chỉ nơi nương tựa: bhikkhūsu abhivādenti (chào hỏi các tỳ-khưu), muddhani dhumbitvā (đặt lên đầu), bāhāsu gahetvā (nắm tay), hatthesu piṇḍāya caranti (khất thực trong tay), pathesu gacchanti (đi trên đường), kadalīsu gaje rakkhantīti (bảo vệ voi trong vườn chuối).

Ñāṇasmiṃ pasannoti visayasattamī, ñāṇena pasannoti karaṇe tatiyā, evaṃ ñāṇasmiṃ ussukko ñāṇena ussukkoti.

"Delighted in knowledge" is the locative of sphere; "delighted by knowledge" is the instrumental third case; similarly, "eager in knowledge" (locative) and "eager by knowledge" (instrumental).

Ñāṇasmiṃ pasanno (hoan hỷ trong trí tuệ) là cách thứ bảy chỉ đối tượng, ñāṇena pasanno (hoan hỷ bởi trí tuệ) là cách thứ ba chỉ công cụ, tương tự ñāṇasmiṃ ussukko (nhiệt tâm trong trí tuệ), ñāṇena ussukko (nhiệt tâm bởi trí tuệ).

1327

36. Yato niddhāraṇaṃ.

36. For determination.

36. Yato niddhāraṇaṃ (Từ đó có sự phân biệt).

1328

Jātiguṇakiriyāhi samudāyatekadesassa puthakkaraṇaṃ niddhāraṇaṃ.

Separating a part from a whole by means of birth, quality, or action is determination.

Sự phân biệt là việc tách một phần ra khỏi toàn thể dựa trên chủng loại, phẩm chất hoặc hành động.

Yato taṃ karīyati, tato chaṭṭhīsattamiyo honti.

From what it is done, the sixth (genitive) and seventh (locative) cases are used.

Từ đó việc đó được thực hiện, thì cách thứ sáu và cách thứ bảy được dùng.

Sālayo sūkadhaññānaṃ pathyatamā, sālayo sūkadhaññesu pathyatamā, kaṇhā gāvīnaṃ sampannakhīratamā, kaṇhā gāvīsu sampannakhīratamā, gacchataṃ dhāvanto sīghatamo, gacchantesu dhāvanto sīghatamo.

Sāli rice is the best among the thorny grains, sāli rice is the best among the thorny grains; the black cow is the most abundant in milk among the cows, the black cow is the most abundant in milk among the cows; the one running is the swiftest among those going, the one running is the swiftest among those going.

Sālayo sūkadhaññānaṃ pathyatamā (lúa là tốt nhất trong các loại ngũ cốc có vỏ), sālayo sūkadhaññesu pathyatamā (lúa là tốt nhất trong các loại ngũ cốc có vỏ), kaṇhā gāvīnaṃ sampannakhīratamā (con bò đen là con cho nhiều sữa nhất trong các con bò), kaṇhā gāvīsu sampannakhīratamā (con bò đen là con cho nhiều sữa nhất trong các con bò), gacchataṃ dhāvanto sīghatamo (trong số những người đi, người chạy là nhanh nhất), gacchantesu dhāvanto sīghatamo (trong số những người đi, người chạy là nhanh nhất).

Sīlameva sutā seyyoti avadhimhiyeva pañcamī.

"Virtue is superior to learning" is only the fifth case (ablative) as a limit.

Sīlameva sutā seyyoti (giới hạnh tốt hơn sự học hỏi) là cách thứ năm chỉ giới hạn.

1329

37. Paṭhamātthamatte.

37. The first case (nominative) in mere meaning.

37. Paṭhamātthamatte (Cách thứ nhất chỉ ý nghĩa thuần túy).

1330

Nāmassābhidheyyamatte paṭhamāvibhatti hoti.

The first case (nominative) ending is used for the mere meaning of a noun.

Cách thứ nhất được dùng chỉ ý nghĩa thuần túy của danh từ.

Rukkho.

Tree.

Rukkho (cây).

Itthi pumā napuṃsakanti liṅgampi saddatthova, tathā doṇo khārī āḷhakanti parimāṇampi saddatthova, eko dve bahavoti saṅkhyāpi saddatthova.

Feminine, masculine, neuter are also meanings of the word; similarly, doṇa, khārī, āḷhaka are also meanings of measurement; one, two, many are also meanings of number.

Itthi (nữ), pumā (nam), napuṃsaka (phi giới tính) cũng là ý nghĩa của từ, tương tự doṇo (đoṇa), khārī (khārī), āḷhaka (āḷhaka) là số đo cũng là ý nghĩa của từ, eko (một), dve (hai), bahavo (nhiều) là số lượng cũng là ý nghĩa của từ.

1331

38. Āmantaṇe.

38. In address.

38. Āmantaṇe (Trong lời gọi).

1332

Sato saddenābhimukhīkaraṇamāmantaṇaṃ.

Addressing someone present with a word is 'address' (āmantaṇa).

Āmantaṇa là việc hướng tới bằng lời nói.

Tasmiṃ visaye paṭhamā vibhatti hoti.

In that context, the first case (nominative) ending is used.

Trong trường hợp đó, cách thứ nhất được dùng.

Bhopurisa, bhokkatthi, bho napuṃsaka.

O man, O seeker, O neuter.

Bhopurisa (hỡi người đàn ông), bhokkatthi (hỡi người tìm kiếm), bho napuṃsaka (hỡi người phi giới tính).

1333

39. Chaṭṭhī sambandhe.

39. The sixth case (genitive) in relation.

39. Chaṭṭhī sambandhe (Cách thứ sáu trong mối quan hệ).

1334

Kiriyākārakasañjāto assedambhāvahetuko sambandho nāma.

A relation is that which arises from action-agent and is due to its being so.

Mối quan hệ là cái phát sinh từ hành động và tác nhân, có nguyên nhân là sự sở hữu.

Tasmiṃ chaṭṭhī vibhatti hoti.

In that context, the sixth case (genitive) ending is used.

Trong trường hợp đó, cách thứ sáu được dùng.

Rañño puriso, sarati rajjassāti sambandhe chaṭṭhī, rajjasambandhiniṃ satiṃ karotīti attho, kammavacanicchārantu dutiyāva sarati rajjaṃ.

The king's man; "He remembers the kingdom" (genitive of relation), meaning "he performs mindfulness related to the kingdom"; if the intention is to use an object, then it is the second case: "He remembers the kingdom."

Rañño puriso (người của vua), sarati rajjassāti (nhớ về vương quốc) là cách thứ sáu chỉ mối quan hệ, nghĩa là "tạo ra sự ghi nhớ liên quan đến vương quốc", nhưng khi có ý định chỉ đối tượng hành động thì là cách thứ hai: sarati rajjaṃ (nhớ vương quốc).

Tathā rajakassa vatthaṃ dadāti, paharato piṭṭhiṃ dadāti, bālo pūrati pāpassa, amacce tāta jānāhi, dhīre atthassa kovide, divasassa tikkhattuṃ, sakiṃ pakkhassa, pūraṃ hiraññasuvaṇṇassa kumbhantvevamādi.

Similarly, "he gives cloth to the washerman," "he turns his back to the attacker," "the fool is full of evil," "O father, know the ministers," "the wise are skilled in meaning," "thrice a day," "once a fortnight," "a pot full of gold and silver," and so on.

Tương tự rajakassa vatthaṃ dadāti (cho người thợ giặt vải), paharato piṭṭhiṃ dadāti (đưa lưng cho người đánh), bālo pūrati pāpassa (kẻ ngu đầy ác nghiệp), amacce tāta jānāhi (hỡi cha, hãy biết các quan), dhīre atthassa kovide (người trí tuệ thông thạo về lợi ích), divasassa tikkhattuṃ (ba lần một ngày), sakiṃ pakkhassa (một lần một nửa tháng), pūraṃ hiraññasuvaṇṇassa kumbhantvevamādi (bình đầy vàng bạc, v.v.).

1335

Kitakappayoge kaktukammesu bahulaṃ sambandhavacanicchāyaṃ chaṭṭhī, sādhu sammato bahujanassa, suppaṭividdhā buddhānaṃ dhammadhātu, dhammassa gutto medhāvī, amataṃ tesaṃ paribhuttaṃ, tassa bhavanti vattāro, avisaṃvādako lokassa, alajjīnaṃ nissāya, catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādotvevamādi.

In the usage of kamma-kāraka words (nouns of action) formed with kiti-suffixes, the sixth case (genitive) is frequently used when a relation is intended: "Approved by the multitude," "the Dhamma-element perfectly penetrated by the Buddhas," "the wise protected of the Dhamma," "deathless consumed by them," "there are those who speak of him," "not deceiving of the world," "relying on the shameless," "faith based on the four great elements," and so on.

Trong việc sử dụng các từ phái sinh (kitakappayoge), thường dùng cách thứ sáu để chỉ mối quan hệ của tác nhân và đối tượng khi có ý định, sādhu sammato bahujanassa (được nhiều người chấp nhận là tốt), suppaṭividdhā buddhānaṃ dhammadhātu (pháp giới được chư Phật thấu hiểu sâu sắc), dhammassa gutto medhāvī (người trí tuệ được pháp che chở), amataṃ tesaṃ paribhuttaṃ (bất tử được họ thọ hưởng), tassa bhavanti vattāro (có những người nói về điều đó), avisaṃvādako lokassa (không lừa dối thế gian), alajjīnaṃ nissāya (nương tựa vào người vô liêm sỉ), catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādotvevamādi (sự thanh tịnh phát sinh từ bốn đại chủng, v.v.).

1336

Kattukammavacanicchāyantu tatiyā dutiyāyo ca, sañcatto pitarā ahaṃ, sarasi tvaṃ evarūpiṃ vācaṃ bhāsitā, bhagavantaṃ dassanāyatvevamādi.

However, if the intention is to use an agent or object, then the third (instrumental) and second (accusative) cases are used: "I was created by my father," "you remember that such a speech was spoken," "for seeing the Blessed One," and so on.

Khi có ý định chỉ tác nhân và đối tượng hành động thì là cách thứ ba và thứ hai, sañcatto pitarā ahaṃ (tôi được cha nuôi dưỡng), sarasi tvaṃ evarūpiṃ vācaṃ bhāsitā (bạn có nhớ đã nói lời như vậy không), bhagavantaṃ dassanāyatvevamādi (để gặp Đức Thế Tôn, v.v.).

1337

40. Tulyatthena vā tatiyā.

40. Or the third case (instrumental) with words of likeness.

40. Tulyatthena vā tatiyā (Hoặc cách thứ ba với nghĩa tương đương).

1338

Tulyatthena yoge chaṭṭhī hoti tatiyā vā, tulyo pitu, tulyo pitarā, sadiso pitu, sadiso pitarā, iha kathaṃ tatiyā na hoti?

With words of likeness, the sixth case (genitive) or the third case (instrumental) is used: "similar to the father" (genitive), "similar by the father" (instrumental); why is the third case not used here?

Khi dùng với từ có nghĩa tương đương, cách thứ sáu hoặc cách thứ ba được dùng: tulyo pitu (tương đương với cha), tulyo pitarā (tương đương với cha), sadiso pitu (giống với cha), sadiso pitarā (giống với cha). Tại sao ở đây không dùng cách thứ ba?

Ajjunassa tulā natthi, kesavassupamā na ceti, nete tulyatthā, kiñjarahi tulyānamopammatthā.

"There is no equal to Arjuna, there is no simile to Kesava"; these are not words of likeness, but words for comparing equals.

Ajjunassa tulā natthi (không có gì sánh bằng Arjuna), kesavassupamā na ceti (không có ví dụ nào như Kesava). Những từ này không có nghĩa tương đương, vậy chúng có nghĩa gì? Chúng có nghĩa là "không có sự so sánh với những cái tương đương".

1339

41. Ato yonaṃ ṭāṭe.

41. From -a, -yo become -ṭā and -ṭe.

41. Ato yonaṃ ṭāṭe (Từ "a" thì "yo" thành "ṭāṭe").

1340

Akāranthato nāmasmā yonaṃ ṭāṭe honti yathākkamaṃ, ṭakārā sabbadesatthā, buddhā buddhe, atoti kiṃ?

From nouns ending in -a, the -yo endings become -ṭā and -ṭe respectively; the -ṭa is for all forms (sabbadesatthā); "buddhā," "buddhe." What is "from -a"?

Từ danh từ kết thúc bằng "a", "yo" và "naṃ" lần lượt trở thành "ṭā" và "ṭe". "ṭakāra" là để chỉ tất cả các nơi. Buddhā (chư Phật), buddhe (trong chư Phật). "Ato" nghĩa là gì?

Kaññāyo, itthiyo, vadhuyo, idha kasmā na bhavati aggayo.

"Kaññāyo," "itthiyo," "vadhuyo." Why does it not happen here with "aggayo"?

Kaññāyo (các cô gái), itthiyo (các người phụ nữ), vadhuyo (các cô dâu). Tại sao ở đây aggayo không xảy ra?

Avidhānasāmatthiyā.

Due to the force of the non-prescription.

Do sức mạnh của việc không quy định.

1341

42. Ninaṃ vā.

42. Or -ninaṃ.

42. Ninaṃ vā (Hoặc "naṃ".)

1342

Akārantato nāmasmā ninaṃ ṭāṭe vā honti yathākkamaṃ.

From nouns ending in -a, -ninaṃ optionally become -ṭā and -ṭe respectively.

Từ danh từ kết thúc bằng "a", "ni" và "naṃ" lần lượt có thể trở thành "ṭā" và "ṭe".

Rūpā, rūpe, rūpāni, atotveva aṭṭhīni.

"Rūpā," "rūpe," "rūpāni." As for "from -a" — "aṭṭhīni."

Rūpā (các hình sắc), rūpe (trong các hình sắc), rūpāni (các hình sắc). "Ato" cũng vậy: aṭṭhīni (các xương).

1343

43. Smāsmiṃnaṃ.

43. Of -smā, -smiṃ, -naṃ.

43. Smāsmiṃnaṃ (Smā và smiṃ cho naṃ).

1344

Akārantato nāmasmā smāsminnaṃ ṭāṭe vā honti yathākkamaṃ.

From nouns ending in -a, -smā, -smiṃ, -naṃ optionally become -ṭā and -ṭe respectively.

Từ danh từ kết thúc bằng "a", "smā" và "smiṃ" có thể trở thành "ṭā" và "ṭe" lần lượt.

Buddhā buddhasmā, buddhe buddhasmiṃ, atotveva aggismā aggismiṃ.

"Buddhā," "buddhasmā," "buddhe," "buddhasmiṃ." As for "from -a" — "aggismā," "aggismiṃ."

Buddhā (từ Đức Phật), buddhasmā (từ Đức Phật), buddhe (trong Đức Phật), buddhasmiṃ (trong Đức Phật). "Ato" cũng vậy: aggismā (từ lửa), aggismiṃ (trong lửa).

1345

44. Sassāya catutthiyā.

44. Of the fourth case -ssa, becomes -āya.

44. Sassāya catutthiyā (Sassa cho cách thứ tư là āya).

1346

Akārantato parassa sassa catutthiyā āyo hoti vā.

From a noun ending in -a, the -ssa of the fourth case (dative) optionally becomes -āya.

Sau một từ kết thúc bằng "a", "ssa" của cách thứ tư có thể trở thành "āya".

Buddhāya buddhassa, bhiyyo tādatthyeyevāyamāyo dissate, kvacidevaññattha, atotveva isissa, catutthiyāti kiṃ?

"Buddhāya," "buddhassa." This -āya is seen mostly for the purpose of "for that purpose," only occasionally elsewhere. As for "from -a" — "isissa." What is "of the fourth case"?

Buddhāya (cho Đức Phật), buddhassa (của Đức Phật). "Āya" này thường thấy hơn trong trường hợp chỉ mục đích (tādatthiya), đôi khi ở nơi khác. "Ato" cũng vậy: isissa (của vị ẩn sĩ). "Catutthiyāti" nghĩa là gì?

Buddhassa mukhaṃ, attatthanti atthasaddena samāso.

"Buddhassa mukhaṃ" (Buddha's face); "attatthaṃ" (one's own benefit) is a compound with the word "attha."

Buddhassa mukhaṃ (miệng của Đức Phật), attatthanti (vì lợi ích của bản thân) là một hợp chất với từ "attha".

1347

Sabbāditopi smāsmiṃsānaṃ ṭāṭeāyā honteva… niruttikārānumatattā buddhavacane sandassanavato ca, tatrodamudāharaṇaṃ ‘asmā lokā paramhā ca, ubhayā dhaṃsate naro’, ‘tyāhaṃ mante paratthaddho’, ‘yāyeva kho panatthāya āgaccheyyātho tamevatthaṃ sādhukaṃ manasikareyyātho’ti.

And from all pronouns, -smā, -smiṃ, -sānaṃ also become -ṭā, -ṭe, -āyā… because it is approved by the etymologists and is also observed in the Buddha's words. Here are the examples: "From this world and the other, a person perishes from both," "I am dedicated to those mantras for the other world," "Whatever purpose you may come for, you should duly attend to that very purpose."

Ngay cả từ "sabbādi" (các đại từ) cũng có thể có "smā", "smiṃ", "sā", "āya" vì được các nhà ngữ pháp chấp nhận và được thấy trong lời Phật dạy. Ví dụ: "asmā lokā paramhā ca, ubhayā dhaṃsate naro" (người ta rơi rụng từ thế giới này và thế giới bên kia, từ cả hai); "tyāhaṃ mante paratthaddho" (ta tự hào về những thần chú đó); "yāyeva kho panatthāya āgaccheyyātho tamevatthaṃ sādhukaṃ manasikareyyātho" (vì mục đích nào mà các vị đến, các vị hãy chú tâm kỹ lưỡng vào mục đích đó).

1348

45. Ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā.

45. In the singular of feminine nouns (Ghapato nādīnaṃ), -ī becomes -yā.

45. Ghapatekasmiṃ nādīnaṃ yayā (Trong trường hợp "ghapa" và "eka", "nādī" thành "yayā").

1349

Ghapato nādīnamekasmiṃ yayā honi yathākkamaṃ.

For feminine nouns (ghapa and nadī classes) in the singular, -yā is formed respectively.

Trong trường hợp "ghapa" và "eka", "nādī" lần lượt trở thành "yayā".

Kaññāya, rattiyā, itthiyā, dhenuyā, vadhuyā, ekasminti kiṃ?

"Kaññāya," "rattiyā," "itthiyā," "dhenuyā," "vadhuyā." What is "in the singular"?

Kaññāya (của cô gái), rattiyā (của đêm), itthiyā (của người phụ nữ), dhenuyā (của con bò cái), vadhuyā (của cô dâu). "Ekasminti" nghĩa là gì?

Kaññāhi, rattīhi.

"Kaññāhi," "rattīhi."

Kaññāhi (bởi các cô gái), rattīhi (bởi các đêm).

1350

46. Ssā vā tetimāmūhi.

46. -ssā optionally with -te, -ima, -amu.

46. Ssā vā tetimāmūhi (Hoặc "ssā" từ "te", "ti", "mā", "mū").

1351

Ghapasaññehi tetimāmūhi nādīnamekasmiṃssā vā hoti, tassā kataṃ, tassā dīyate, tassā nissaṭaṃ, tassā pariggaho, tassā patiṭṭhitaṃ, tāya vā, evaṃ etissā etāya, imissā imāya, amussā amuyā, etehīti kiṃ?

For feminine nouns (ghapa and nadī classes) in the singular, -ssā is optionally used with -ta, -ima, -amu: "tassā kataṃ" (done by her), "tassā dīyate" (given to her), "tassā nissaṭaṃ" (issued from her), "tassā pariggaho" (her possession), "tassā patiṭṭhitaṃ" (established in her); or "tāya." Similarly, "etissā," "etāya," "imissā," "imāya," "amussā," "amuyā." What is "with these"?

Trong trường hợp "ghapa" và "eka", "nādī" có thể trở thành "ssā" từ "te", "ti", "mā", "mū". Tassā kataṃ (được làm bởi cô ấy), tassā dīyate (được cho cô ấy), tassā nissaṭaṃ (phát ra từ cô ấy), tassā pariggaho (sự chiếm hữu của cô ấy), tassā patiṭṭhitaṃ (được thiết lập bởi cô ấy), hoặc tāya (bởi cô ấy). Tương tự etissā, etāya (của/bởi cô ấy này), imissā, imāya (của/bởi cô ấy này), amussā, amuyā (của/bởi cô ấy kia). "Etehīti" nghĩa là gì?

Sabbāya, nādīnaṃ tveva?

"Sabbāya." What is "of feminine nouns"?

Sabbāya (của tất cả). "Nādīnaṃ tveva" nghĩa là gì?

Sā, ghapatotveva?

"Sā." What is "from feminine class"?

Sā (cô ấy). "Ghapatotveva" nghĩa là gì?

Tāhi amūhi.

"Tāhi amūhi."

Tāhi amūhi (bởi những cô ấy kia).

1352

47. Naṃmhi nuka dvādīnaṃ sattarasannaṃ.

47. -nuka for seventeen (numbers) of -dvi etc. in -naṃ.

47. Naṃmhi nuka dvādīnaṃ sattarasannaṃ (Trong "naṃ", "nuka" cho mười bảy số từ hai trở đi).

1353

Dvādīnaṃ sattarasannaṃ saṅkhyānaṃ nuka hoti naṃmhi vibhattamhi, dvinnaṃ catunnaṃ, pañcannaṃ, evaṃ yāva aṭṭhārasannaṃ, ukāro uccāraṇattho, kakāro antāvayavattho, tena naṃmhi na dīgho.

For the seventeen numbers from dvi (two) onwards, -nuka is used when the ending is -naṃ: "dvinnaṃ," "catunnaṃ," "pañcannaṃ," and so on up to "aṭṭhārasannaṃ." The vowel -u is for pronunciation; the consonant -k is for the internal part (antāvayavattho), so there is no lengthening in -naṃ.

Trong cách "naṃ", "nuka" được dùng cho mười bảy số từ hai trở đi: dvinnaṃ (của hai), catunnaṃ (của bốn), pañcannaṃ (của năm), tương tự cho đến aṭṭhārasannaṃ (của mười tám). "Ukāra" là để phát âm, "kakāra" là để chỉ phần cuối, do đó không có nguyên âm dài trong "naṃ".

1354

48. Basukatinnaṃ.

48. For -bahu and -kati.

48. Basukatinnaṃ (Basu và kati thành innaṃ).

1355

Naṃmhi bahuno katissa ca nuka hoti, bahunnaṃ, katinnaṃ.

For -bahu (many) and -kati (how many) when the ending is -naṃ, -nuka is used: "bahunnaṃ," "katinnaṃ."

Trong cách "naṃ", "nuka" được dùng cho "bahu" và "kati": bahunnaṃ (của nhiều), katinnaṃ (của bao nhiêu).

1356

49. Ṇṇaṃṇṇannaṃ tito jhā.

49. -ṇṇaṃ, -ṇṇannaṃ from -ti in the jha-class.

49. Ṇṇaṃṇṇannaṃ tito jhā (Từ "ti" thành "ṇṇaṃ" và "ṇṇannaṃ" khi có "jhā").

1357

Jhasaññā tito naṃvacanassa ṇṇaṃṇṇannaṃ hoti, tiṇṇaṃ, tiṇṇannaṃ, jhāti kiṃ tissannaṃ.

For the jha-class of -ti, the -naṃ ending becomes -ṇṇaṃ, -ṇṇannaṃ: "tiṇṇaṃ," "tiṇṇannaṃ." What is "jha-class"? "tissannaṃ."

Khi có "jhā", từ "ti" của cách "naṃ" trở thành "ṇṇaṃ" và "ṇṇannaṃ": tiṇṇaṃ (của ba), tiṇṇannaṃ (của ba). "Jhāti" nghĩa là gì? tissannaṃ (của ba).

1358

50. Ubhinnaṃ.

50. For -ubha.

50. Ubhinnaṃ (Ubha thành innaṃ).

1359

Ubhā naṃvacanassa innaṃ hoti, ubhinnaṃ.

For -ubha (both), the -naṃ ending becomes -innaṃ: "ubhinnaṃ."

"Ubha" của cách "naṃ" trở thành "innaṃ": ubhinnaṃ (của cả hai).

1360

51. Suña sassa.

51. -suña for -ssa.

51. Suña sassa (Suñña cho ssa).

1361

Nāmasmā sassa suña hoti, buddhassa, dvisakārapāṭhena siddhe lāghavatthamidaṃ.

From a noun, -suña is used for -ssa: "buddhassa." This is for brevity, as it could be achieved by using two 's' sounds.

Từ danh từ, "ssa" trở thành "suñña": buddhassa (của Đức Phật). Điều này là để đơn giản hóa, mặc dù có thể đạt được bằng cách lặp lại hai chữ "sa".

1362

52. Ssaṃssāssāyesvitare kaññebhimānami.

52. -ssaṃ, -ssā, -ssāye with others (kññebhimānami).

52. Ssaṃssāssāyesvitare kaññebhimānami (Ssaṃ, ssā, ssāye cho các trường hợp khác, kaññā và các từ tương tự).

1363

Ssamādīsvitarādīnami hoti, itarissaṃ, itarissā, ekissaṃ, ekissā, aññissaṃ, aññissā, etissaṃ, etissā, etissāya, imissaṃ, imissā, imissāya, esviti kiṃ?

In 'ssa' and so on, for 'itara' and others, 'i' occurs: 'itarissaṃ', 'itarissā', 'ekissaṃ', 'ekissā', 'aññissaṃ', 'aññissā', 'etissaṃ', 'etissā', 'etissāya', 'imissaṃ', 'imissā', 'imissāya'. Why 'esu' (not 'esvi')?

Đối với ssa v.v., i được dùng cho itara v.v.: itarissaṃ, itarissā, ekissaṃ, ekissā, aññissaṃ, aññissā, etissaṃ, etissā, etissāya, imissaṃ, imissā, imissāya. “Trong các trường hợp này” là gì?

Itarāya, esanti kiṃ?

For 'itarāya'. Why 'esanta' (not 'esanti')?

Itarāya. “Là những cái này” là gì?

Sabbassaṃ, sabbassā.

'sabbassaṃ', 'sabbassā'.

Sabbassaṃ, sabbassā.

1364

53. Tāya vā.

53. 'tāya' optionally.

53. Hoặc tāya.

1365

Ssamādīsu tassā vā i hoti, tissaṃ tassaṃ, tissā tassā, tissāya tassāya, ssaṃssāssāyesvitveva?

In 'ssa' and so on, 'i' optionally occurs for 'tassa': 'tissaṃ' or 'tassaṃ', 'tissā' or 'tassā', 'tissāya' or 'tassāya'. Why "only in 'ssaṃ', 'ssā', 'ssāya'"?

Đối với ssa v.v., i có thể được dùng cho tassa. Tissaṃ, tassaṃ, tissā, tassā, tissāya, tassāya. “Trong các trường hợp ssa, ssā, ssāya” là gì?

Tāya.

For 'tāya'.

Tāya.

1366

54. Tetimāto sassa ssāya.

54. From 'ta', 'eta', 'ima', 'ssa' becomes 'ssāya'.

54. Ssāya từ tā, etā, imā.

1367

Tāetāimāto sassa ssāyo hoti vā.

For 'ta', 'eta', 'ima', 'ssa' optionally becomes 'ssāya'.

Ssāya có thể được dùng từ tā, etā, imā.

Tassāya tāya, etissāya etāya, imissāya imāya.

'tassāya' or 'tāya', 'etissāya' or 'etāya', 'imissāya' or 'imāya'.

Tassāya, tāya; etissāya, etāya; imissāya, imāya.

1368

55. Ratyādīhi ṭo smino.

55. From 'rati' and so on, 'ṭa' for 'smiṃ'.

55. Ṭo từ rati v.v. đối với smiṃ.

1369

Ratyādīhi smino ṭo hoti vā, ratto rattiyaṃ, ādo ādismiṃ.

From 'rati' and so on, 'ṭa' optionally occurs for 'smiṃ': 'ratto' or 'rattiyaṃ', 'ādo' or 'ādismiṃ'.

Ṭo có thể được dùng từ rati v.v. đối với smiṃ. Ratto, rattiyaṃ; ādo, ādismiṃ.

1370

56. Suhisubhasso.

56. 'sūhi' for 'ubha'.

56. Svo cho ubha đối với suhi.

1371

Ubhassa suhisvo hoti.

'sūhi' occurs for 'ubha'.

Svo được dùng cho ubha đối với suhi.

Ubhosu, ubhohi.

'ubhosu', 'ubhohi'.

Ubhosu, ubhohi.

1372

57. Ltupitādinamā simhi.

57. For words ending in 'ltu' and 'pitā' and others, 'ā' for 'siṃ'.

57. Ā cho ltu, pi, tā v.v. đối với smi.

1373

Ltuppaccayantānaṃ pitādīnaṃ ca ā hoti simhi.

For words ending in 'ltu' suffixes and for 'pitā' and others, 'ā' occurs for 'siṃ'.

Đối với các từ tận cùng bằng hậu tố ltu và các từ như pita, ā được thêm vào khi có si.

Kattā, pitā.

'kattā', 'pitā'.

Kattā, pitā.

Pitu, mātu, bhāvu, mītu, duhitu, jāmātu, nattu, hotu, potu.

'pitu', 'mātu', 'bhāvu', 'mītu', 'duhitu', 'jāmātu', 'nattu', 'hotu', 'potu'.

Pitu, mātu, bhāvu, mītu, duhitu, jāmātu, nattu, hotu, potu.

1374

58. Ge a ca.

58. And 'a' for 'ge'.

58. Ge, a và ca.

1375

Ltupitādīnaṃ a hoti ge ā ca, bho katta, bho kattā, bho pita, bho pitā.

For words ending in 'ltu' and 'pitā' and others, 'a' occurs for 'ge' and 'ā' also occurs: 'bho katta' or 'bho kattā', 'bho pita' or 'bho pitā'.

Đối với các từ tận cùng bằng ltu và các từ như pita, a và ā được thêm vào khi có ge. Ví dụ: bho katta, bho kattā, bho pita, bho pitā.

1376

59. Ayunaṃ vā dīgho.

59. Longening for 'a', 'i', 'u' optionally.

59. Hoặc dīgha (nguyên âm dài) cho a, i, u.

1377

A i u iccesaṃ vā dīgho hoti ge pare tiliṅge.

For 'a', 'i', 'u' (that is, words ending in these vowels) optionally become long when 'ge' follows, in all three genders.

Đối với a, i, u vần, hoặc dīgha được thêm vào khi có ge trong cả ba giống.

Bho purisā, bho purisa, bho aggī, bho aggi, bho bhikkhū, bho bhikkhū.

'bho purisā' or 'bho purisa', 'bho aggī' or 'bho aggi', 'bho bhikkhū' or 'bho bhikkhu'.

Bho purisā, bho purisa, bho aggī, bho aggi, bho bhikkhū, bho bhikkhu.

1378

60. Ghabrahmādite.

60. For 'gha' and 'brahma' and others.

60. Từ gha và brahmādī.

1379

Ghato brahmādito ca gasse vā hoti.

For words ending in 'gha' and for 'brahma' and others, 'e' optionally occurs for 'ge'.

Từ gha và brahmādī, e hoặc ā được thêm vào ga.

Bhoti kaññe, bhoti kaññā, bho brahme, bho brahma, bho khatte, bho khatta, bho ise, bho isi, bho sakhe, bho sakha.

'bhoti kaññe' or 'bhoti kaññā', 'bho brahme' or 'bho brahma', 'bho khatte' or 'bho khatta', 'bho ise' or 'bho isi', 'bho sakhe' or 'bho sakha'.

Bhoti kaññe, bhoti kaññā, bho brahme, bho brahma, bho khatte, bho khatta, bho ise, bho isi, bho sakhe, bho sakha.

Sakhi sakhīti itthiyaṃ siddhameva.

For 'sakhi' in the feminine, 'sakhī' is already established.

Sakhi và sakhī đã được thiết lập trong giống cái.

Ākatigaṇo-yaṃ, evamaññatrāpi.

This is a group of exemplary words; likewise elsewhere.

Đây là một nhóm ākatigaṇa, tương tự ở những nơi khác.

1380

61. Nammādīhi.

61. From 'ammā' and others.

61. Từ ammādī.

1381

Ammādīhi gasse na hoti.

From 'ammā' and others, 'ge' does not occur.

Từ ammādī, e không được thêm vào ga.

Bhoti ammā, bhoti annā, bhoti ambā.

'bhoti ammā', 'bhoti annā', 'bhoti ambā'.

Bhoti ammā, bhoti annā, bhoti ambā.

1382

62. Rasso vā.

62. Shortening optionally.

62. Hoặc rassa (nguyên âm ngắn).

1383

Ammādīnaṃ ge rasso hoti vā.

For 'ammā' and others, shortening optionally occurs for 'ge'.

Đối với ammādī, rassa được thêm vào ge hoặc.

Bhoti amma, bhoti ammā.

'bhoti amma' or 'bhoti ammā'.

Bhoti amma, bhoti ammā.

1384

63. Gho ssaṃ, ssā, ssāyaṃ tiṃsu.

63. Shortening for 'gha' in 'ssaṃ', 'ssā', 'ssāya' and three others.

63. Gha thành ssaṃ, ssā, ssāyaṃ và tiṃ.

1385

Ssamādīsu gho rasso hoti.

For 'ssa' and so on, 'gha' becomes short.

Trong ssa và các từ tương tự, gha trở thành rassa.

Tassaṃ, tassā, tassāya, taṃ, sabhatiṃ, esviti kiṃ?

'tassaṃ', 'tassā', 'tassāya', 'taṃ', 'sabhatiṃ'. Why 'esu' (not 'esvi')?

Tassaṃ, tassā, tassāya, taṃ, sabhatiṃ. Tại sao lại là esu?

Tāya, sabhāya.

For 'tāya', 'sabhāya'.

Tāya, sabhāya.

1386

64. Ekavacana yosva-ghonaṃ.

64. Shortening for non-'gha' words in singular and 'yo' endings.

64. Rassa cho các từ không phải gha trong ekavacana và yo.

1387

Ekavacane yosu ca ghaokārantavajjitā naṃ nāmānaṃ rasso hoti tiliṅge.

In the singular and in the 'yo' endings, shortening occurs for nouns, excluding those ending in 'gha' or 'o', in all three genders.

Trong ekavacana và yo, các danh từ không tận cùng bằng gha hoặc o trở thành rassa trong cả ba giống.

Itthiṃ, itthiyā, itthiyo, vadhuṃ vadhuyā, vadhuyo, daṇḍiṃ, daṇḍinā, daṇḍino, sayambhuṃ, sayambhunā, sayambhuvo, agho nanti kiṃ?

'itthaṃ', 'itthiyā', 'itthiyo', 'vadhuṃ', 'vadhuyā', 'vadhuyo', 'daṇḍiṃ', 'daṇḍinā', 'daṇḍino', 'sayambhuṃ', 'sayambhunā', 'sayambhuvo'. Why "excluding 'gha' and 'o'"?

Itthiṃ, itthiyā, itthiyo, vadhuṃ, vadhuyā, vadhuyo, daṇḍiṃ, daṇḍinā, daṇḍino, sayambhuṃ, sayambhunā, sayambhuvo. Tại sao lại là agho?

Kaññāya, kaññāyo, oggahaṇamuttaratthaṃ.

'kaññāya', 'kaññāyo'. The inclusion of 'o' is for the next rule.

Kaññāya, kaññāyo. Việc nắm giữ o là vì mục đích sau này.

1388

65. Ge vā.

65. Optionally for 'ge'.

65. Hoặc ge.

1389

Aghonaṃ ge vā rasso hoti tiliṅge, itthi, itthī, vadhu, vadhū, daṇḍi, daṇḍī, sayambhu, sayambhū.

For non-'gha' words, shortening optionally occurs for 'ge' in all three genders: 'itthi' or 'itthī', 'vadhu' or 'vadhū', 'daṇḍi' or 'daṇḍī', 'sayambhu' or 'sayambhū'.

Đối với các từ không phải gha, rassa được thêm vào ge hoặc trong cả ba giống. Ví dụ: itthi, itthī, vadhu, vadhū, daṇḍi, daṇḍī, sayambhu, sayambhū.

Aghonaṃtveva?

Why "only non-'gha'"?

Chỉ agho?

Bhoti kaññā, bho go.

'bhoti kaññā', 'bho go'.

Bhoti kaññā, bho go.

1390

66. Sismiṃ nānapuṃsakassa.

66. No shortening for non-neuter in 'siṃ'.

66. Trong si và smiṃ, không phải giống trung.

1391

Napuṃsakavajjitassa nāmassa sismiṃ rasso na hoti.

For nouns that are not neuter, no shortening occurs in 'siṃ'.

Trong si và smiṃ, danh từ không phải giống trung không trở thành rassa.

Itthī, daṇḍī, vadhū, sayambhū.

'itthī', 'daṇḍī', 'vadhū', 'sayambhū'.

Itthī, daṇḍī, vadhū, sayambhū.

Sisminti kiṃ?

Why 'siṃ'?

Tại sao lại là sisminti?

Itthiṃ, anapuṃsakassāti kiṃ?

'itthaṃ'. Why "not neuter"?

Itthiṃ. Tại sao lại là anapuṃsakassāti?

Daṇḍi kulaṃ.

'daṇḍi kulaṃ'.

Daṇḍi kulaṃ.

1392

67. Gossāgasihinaṃsu gāvagavā.

67. 'gāva', 'gava' for 'go' except for 'ga', 'si', 'hi', 'naṃ'.

67. Gāvā và gavā cho go trong gasihiṇaṃsu.

1393

Gasihinaṃvajjitāsu vibhattīsu gosaddassa gāvagavā honti.(Gāvaṃ, gavaṃ), gāvo, gavo, gāvena, gavena, gāvassa, gavassa, gāvasmā, gavasmā, gāve, gave.

The word 'go' becomes 'gāva' or 'gava' in cases other than 'ga', 'si', 'hi', 'naṃ'. ('gāvaṃ', 'gavaṃ'), 'gāvo', 'gavo', 'gāvena', 'gavena', 'gāvassa', 'gavassa', 'gāvasmā', 'gavasmā', 'gāve', 'gave'.

Đối với từ go, gāvā và gavā được thêm vào các biến cách ngoại trừ ga, si, hi, naṃ. (Ví dụ: gāvaṃ, gavaṃ), gāvo, gavo, gāvena, gavena, gāvassa, gavassa, gāvasmā, gavasmā, gāve, gave.

Agasihinaṃsūti kiṃ?

Why "except for 'ga', 'si', 'hi', 'naṃ'"?

Tại sao lại là agasihiṇaṃsūti?

Bho go, go tiṭṭhati, gohi, gonaṃ.

'bho go', 'go tiṭṭhati', 'gohi', 'gonaṃ'.

Bho go, go tiṭṭhati, gohi, gonaṃ.

Table of Contents

2. Dutiyo kaṇḍo (syādi)

2. Second Chapter (Syādi)

2. Chương thứ hai (syādi)

Settings