Moggallānabyākaraṇaṃ

1106

1. Paṭhamo saññādikaṇḍo

1. First Chapter on Saññā (Designations)

1. Chương đầu tiên về các định nghĩa

1107

Siddhamiddhaguṇaṃ sādhu, namassitvā tathāgataṃ;

Having honored the Tathāgata, endowed with accomplished and excellent qualities,

Sau khi đảnh lễ Như Lai, bậc có công đức thành tựu và an lạc;

1108

Sadhammasaṅghaṃ bhāsissaṃ, māgadhaṃ saddalakkhaṇaṃ.

and the Dhamma and Saṅgha, I shall expound the grammar of Magadhi.

Tôi sẽ trình bày ngữ pháp Māgadha về Pháp và Tăng.

1109

1. Aādayo titālīsa vaṇṇā.

1. The forty-three letters are vaṇṇā.

1. Các chữ cái từ a có bốn mươi ba (43) chữ.

1110

Akārādayo niggahītantā tecattālīsa-kkharā vaṇṇā nāma honti.

The forty-three letters, beginning with the vowel 'a' and ending with the niggahīta, are called vaṇṇā.

Các chữ cái từ a cho đến niggahīta (aṃ) được gọi là bốn mươi ba (43) chữ cái (vaṇṇa).

A ā i ī u ū e e o o, ka kha ga gha ṅa ca cha ja jha ñña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ḷa aṃ.

A, ā, i, ī, u, ū, e, e, o, o, ka, kha, ga, gha, ṅa, ca, cha, ja, jha, ñña, ṭa, ṭha, ḍa, ḍha, ṇa, ta, tha, da, dha, na, pa, pha, ba, bha, ma, ya, ra, la, va, sa, ha, ḷa, aṃ.

A ā i ī u ū e e o o, ka kha ga gha ṅa ca cha ja jha ñña, ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma, ya ra la va sa ha ḷa aṃ.

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘E o na mavaṇṇe’’ 1. 37. Titālīsābhi vacanaṃ katthaci vaṇṇalopaṃ ñāpeti.

The rule "e, o, are not vaṇṇa" (1.37) and the mention of forty-three indicate the elision of letters in some cases.

‘‘E o na mavaṇṇe’’ 1. 37. Việc nói bốn mươi ba (43) chữ cái đôi khi cho biết sự lược bỏ chữ cái.

Tena ‘paṭisaṅkhā yoniso’tiādi siddhaṃ.

By this, expressions like "paṭisaṅkhā yoniso" are established.

Nhờ đó, ‘paṭisaṅkhā yoniso’ và các từ khác được thành lập.

1111

2. Dasādo sarā.

2. The first ten are vowels.

2. Mười nguyên âm đứng đầu.

1112

Tatthādimhi dasa vaṇṇā sarā nāma honti.

Among these, the first ten letters are called vowels (sara).

Trong số đó, mười chữ cái đứng đầu được gọi là nguyên âm (sara).

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Saro lopo sare’’ 1, 26 iccādi.

The rule "a vowel is elided before a vowel" (1.26), etc.

‘‘Saro lopo sare’’ 1, 26, v.v.

1113

3. Dvedve savaṇṇā.

3. Two by two are homogeneous (savaṇṇa).

3. Hai hai là đồng âm (savaṇṇa).

Tesu dvedve sarā savaṇṇā nāma honti.

Among these, the vowels, two by two, are called homogeneous.

Trong số đó, cứ hai nguyên âm một được gọi là đồng âm (savaṇṇa).

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Vaṇṇaparena savaṇṇopi’’ 1, 24.

"Even a homogeneous letter after a letter" (1.24).

‘‘Vaṇṇaparena savaṇṇopi’’ 1, 24.

1114

4. Pubbo rasso.

4. The former is short (rassa).

4. Cái đứng trước là âm ngắn (rassa).

1115

Tesu dvīsu yo yo pubbo, so so rassasañño hoti.

Among those two by two, whichever is the former, that is designated short.

Trong hai âm đó, âm nào đứng trước thì được gọi là âm ngắn (rassa).

Tesu e.o.saṃyogato pubbāva dissanti.

Among these, e and o appear only as the former in combination.

Trong số đó, e và o chỉ được thấy đứng trước một tổ hợp.

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Rasso vā’’ 2,62 iccādi.

"Or short" (2.62), etc.

‘‘Rasso vā’’ 2,62, v.v.

1116

5. Paro dīgho.

5. The latter is long (dīgha).

5. Cái đứng sau là âm dài (dīgha).

1117

Te sveva dvīsuyo yo paro, so so dīghasañño hoti.

Among those same two, whichever is the latter, that is designated long.

Trong hai âm đó, âm nào đứng sau thì được gọi là âm dài (dīgha).

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Yo lo panisu dīgho’’ 2,88 iccādi.

"The long one in yo lo pani" (2.88), etc.

‘‘Yo lo panisu dīgho’’ 2,88, v.v.

1118

6. Kādayo byañjanā.

6. The consonants (byañjanā) begin with 'k'.

6. Các phụ âm từ ka.

1119

Kakārādayo vaṇṇā niggahītapariyantā byañjanasaññāhonti.

The letters beginning with 'k' up to the niggahīta are designated consonants.

Các chữ cái từ ka cho đến niggahīta (aṃ) được gọi là phụ âm (byañjana).

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Byañjane dīgharassā’’ 1,33 iccādi.

"Long and short in a consonant" (1.33), etc.

‘‘Byañjane dīgharassā’’ 1,33, v.v.

1120

7. Pañca pañcakā vaggā.

7. The five groups of five are vaggā.

7. Năm nhóm, mỗi nhóm năm chữ cái (vaggā).

1121

Kādayo pañca pañcakā vagga, nāma honti.

The five groups of five, beginning with 'k', are designated vaggā (classes).

Các nhóm năm chữ cái bắt đầu bằng ka được gọi là vagga (nhóm).

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Vagge vagganto’’ 1,41 iccādi.

"The end of the class within the class" (1.41), etc.

‘‘Vagge vagganto’’ 1,41, v.v.

1122

8. Bindu niggahītaṃ.

8. A dot is a niggahīta.

8. Dấu chấm là niggahīta.

1123

Yvāyaṃ vaṇṇo bindumatto, so niggahītasañño hoti.

Whatever letter is merely a dot (bindu), that is designated niggahīta.

Chữ cái nào là dấu chấm thì được gọi là niggahīta.

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Niggahītaṃ’’ 1,38 icādi.

"The niggahīta" (1.38), etc.

‘‘Niggahītaṃ’’ 1,38, v.v.

Garusaññākaraṇaṃ anvatthasaññatthaṃ.

The designation of "guru" (heavy) is for the purpose of the designation of meaning.

Việc định nghĩa garusaññā (âm nặng) là để có ý nghĩa phù hợp.

1124

9. Iyuvaṇṇā jhalā nāmassante.

9. The letters 'i', 'u' at the end of a noun are jhalā.

9. Các chữ i và u ở cuối danh từ là jhala.

1125

Nāmaṃ pāṭipadikaṃ, tassaante vattamānā ivaṇṇuvaṇṇā jhalasaññā honti yathākkamaṃ.

The root word (pāṭipadika), i.e., a noun, having 'i' and 'u' at its end, are designated jhalā respectively.

Các chữ i và u nằm ở cuối một danh từ (pāṭipadika) được gọi là jhala theo thứ tự.

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Jhalā vā’’ 2,111 iccādi.

"Jhalā or" (2.111), etc.

‘‘Jhalā vā’’ 2,111, v.v.

1126

10. Pitthiyaṃ.

10. P at the end of a feminine noun.

10. pa trong giống cái.

1127

Itthiyaṃ vattamānassa nāmassa-nte vattamānā ivaṇṇuvaṇṇā pasaññā honti.

The 'i' and 'u' vowels at the end of a noun occurring in the feminine gender are designated 'pa'.

Các chữ i và u nằm ở cuối một danh từ giống cái được gọi là pa.

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

Ye passivaṇṇassa’’ 2,116 iccādi.

"Those of the 'pa' 'i' vowel" (2.116), etc.

‘‘Ye passivaṇṇassa’’ 2,116, v.v.

1128

11. Ghā.

11. gha.

1129

Itthiyaṃ vattamānassa nāmassa-nte vatthamāno ākāro ghasañño hoti.

The 'ā' vowel occurring at the end of a noun in the feminine gender is designated 'gha'.

Chữ ā nằm ở cuối một danh từ giống cái được gọi là gha.

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Ghabrahmādite’’ 2,60 iccādi.

"From gha, Brahmā and others" (2.60), etc.

‘‘Ghabrahmādite’’ 2,60, v.v.

1130

12. Go syālapane.

12. Go in vocative.

12. ga trong hô cách (syālapane).

1131

Ālapane si gasañño hoti.

The suffix 'si' in the vocative case is designated 'ga'.

Trong hô cách, si được gọi là ga.

1132

Tena kvattho?

What is its purpose?

Vậy thì, điều đó có ý nghĩa gì?

‘‘Gevā’’ 2,65 iccādi.

"Gha or" (2.65), etc.

‘‘Gevā’’ 2,65, v.v.

1133

(Saññā)

(Designations)

(Định nghĩa)

1134

13. Vidhibbisesanantassa.

13. The rule applies to the end of the qualifying term.

13. Quy tắc áp dụng cho cuối từ được đặc tả.

1135

Yaṃ visesanaṃ, tadantassa vidhi ñātabbo ‘‘ato yonaṃ ṭāṭe’’ 2,41 narānare.

Whatever is the qualifying term, the rule should be understood to apply to its end, e.g., "The suffixes 'ṭā', 'ṭe' for 'yo' after 'a'" (2.41), as in narānare.

Quy tắc áp dụng cho cuối từ được đặc tả cần được hiểu, ví dụ ‘‘ato yonaṃ ṭāṭe’’ 2,41 trong narānare.

1136

14. Sattamiyaṃ pubbassa.

14. In the seventh case, it applies to the former.

14. Trong cách thứ bảy, áp dụng cho cái đứng trước.

1137

Sattamīniddese pubbasseva kāriyaṃ ñātabbaṃ ‘‘saro lopo sare’’ 1,26 veḷaggaṃ.

In an injunction by the seventh case, the operation should be understood to apply to the former, e.g., "A vowel is elided before a vowel" (1.26), as in veḷaggaṃ.

Trong cách thứ bảy, hành động cần được hiểu là áp dụng cho cái đứng trước, ví dụ ‘‘saro lopo sare’’ 1,26 trong veḷaggaṃ.

‘Tamaha’ntīdha kasmā na hoti?, Saretopasilesikādhāro tatthetāva vuccate ‘pubbasseva hoti na parassā’ti.

Why does it not apply here in tamahaṃ? The locative case there indicates juxtaposition, so it is said: 'it applies only to the former, not to the latter'.

Tại sao không phải là ‘tamaha’ntīdha ở đây? Bởi vì ở đó, adhāra (cơ sở) là opasilesika (tiếp xúc) với nguyên âm, nên được nói là ‘chỉ áp dụng cho cái đứng trước, không phải cái đứng sau’.

1138

15. Pañcamiyaṃ parassa.

15. In the fifth case, it applies to the latter.

15. Trong cách thứ năm, áp dụng cho cái đứng sau.

1139

Pañcamīniddese parassa kāriyaṃ ñātabbaṃ ‘‘atoyonaṃ ṭāṭe’’ 2,41 narānare.

In an injunction by the fifth case, the operation should be understood to apply to the latter, e.g., "The suffixes 'ṭā', 'ṭe' for 'yo' after 'a'" (2.41), as in narānare.

Trong cách thứ năm, hành động cần được hiểu là áp dụng cho cái đứng sau, ví dụ ‘‘atoyonaṃ ṭāṭe’’ 2,41 trong narānare.

Idha na hotaṃ ‘jantuho anattā’.

It does not apply here to jantuho anattā.

Ở đây không phải là ‘jantuho anattā’.

Idha kasmā na hoti?

Why does it not apply here?

Tại sao không phải ở đây?

Osakhyo, anantare katatthatāya na byavahitassa kāriyaṃ.

The word osakhyo (proximity) implies that the operation applies to the immediately following, not to that which is separated.

Osakhyo, vì đã thực hiện ở vị trí liền kề, nên không áp dụng cho vị trí bị ngăn cách.

1140

16. Ādissa.

16. To the beginning.

16. Áp dụng cho cái đầu tiên.

1141

Parassa ssissamānaṃ kāriyamādivaṇṇassa ñātabbaṃ ‘‘ra saṅkhyāto vā’’ 3,103 terasa.

An operation to be applied to the latter term (sissa) should be understood to apply to its initial letter, e.g., "The 'r' of number is optional" (3.103), as in terasa.

Hành động sẽ được áp dụng cho cái đứng sau cần được hiểu là áp dụng cho chữ cái đầu tiên, ví dụ ‘‘ra saṅkhyāto vā’’ 3,103 trong terasa.

1142

17. Chaṭṭhiyantassa.

17. To the end of the genitive.

17. Áp dụng cho cuối từ trong cách thứ sáu.

1143

Chaṭṭhīniddiṭṭhassa yaṃ kāriyaṃ, tadantassa vaṇṇassa viññeyyaṃ ‘‘rājassi nāmhi’’ 2,23 rājinā.

Whatever operation is enjoined by the sixth case should be understood to apply to the final letter, e.g., "The 'si' of 'rājan' in the nominative" (2.23), as in rājinā.

Hành động được chỉ định trong cách thứ sáu cần được hiểu là áp dụng cho chữ cái cuối cùng của từ đó, ví dụ ‘‘rājassi nāmhi’’ 2,23 trong rājinā.

1144

18. Ṅānubandho.

18. Ṅ is an anubandha (indicatory letter).

18. Hậu tố ṅa.

1145

Ṅakāro anubandho yassa, so antassa hoti ‘‘gossā vaṅa’’ 1,32 gavāssaṃ.

Whatever has 'ṅ' as an anubandha, that applies to the end, e.g., "The 'vaṅa' for 'go' " (1.32), as in gavāssaṃ.

Hậu tố ṅa là cái mà ṅa là một phần, nó áp dụng cho cuối từ, ví dụ ‘‘gossā vaṅa’’ 1,32 trong gavāssaṃ.

1146

19. Ṭānubandhānekavaṇṇā sabbassa.

19. A substitution with 'ṭ' as an anubandha and more than one letter applies to the whole.

19. Hậu tố ṭa và nhiều chữ cái áp dụng cho toàn bộ.

1147

Ṭakāro-nubandho yassa, so-nekakkharo cādeso sabbassa hoti ‘‘imassānitthiyaṃ ṭe’’ 2,128 esu, ‘‘nāmha-nimi’’ 2,126 anena.

Whatever substitution has 'ṭ' as an anubandha and consists of more than one letter, that applies to the whole, e.g., "The 'ṭe' for 'ima' when not feminine" (2.128), as in esu; "The 'nimi' in the nominative" (2.126), as in anena.

Hậu tố ṭa là cái mà ṭa là một phần, và là một lệnh thay thế có nhiều chữ cái, thì áp dụng cho toàn bộ, ví dụ ‘‘imassānitthiyaṃ ṭe’’ 2,128 trong esu, ‘‘nāmha-nimi’’ 2,126 trong anena.

1148

20. Ñakānubandhādyantā.

20. With 'ñ' and 'k' as anubandhas, to the beginning and end respectively.

20. Hậu tố ña và ka áp dụng cho đầu và cuối.

1149

Chaṭṭhīniddiṭṭhassa ñānubandhakānubandhā ādyantā honti ‘‘brūto tissīña’’ 6,36 bravīti, ‘‘bhūssa vuka’’ 6,17 babhūva.

When enjoined by the sixth case, those with 'ñ' as an anubandha apply to the beginning, and those with 'k' as an anubandha apply to the end, e.g., "The 'tissī' for 'brū' " (6.36), as in bravīti; "The 'vuka' for 'bhū' " (6.17), as in babhūva.

Hậu tố ña và ka của từ được chỉ định trong cách thứ sáu thì áp dụng cho đầu và cuối, ví dụ ‘‘brūto tissīña’’ 6,36 trong bravīti, ‘‘bhūssa vuka’’ 6,17 trong babhūva.

1150

21. Mānubandho sarānamantā paro.

21. The m as an anubandha, after vowels, not ending in a vowel, is subsequent.

21. Mānubandha theo sau các nguyên âm cuối.

1151

Makāro-nubandho yassa, so sarā namantā sarā paro hoti ‘‘mañca rudhādīnaṃ’’ 5-19 rundhati.

That which has m as an anubandha, after a vowel, not ending in a vowel, is subsequent, as in "mañca rudhādīnaṃ" (5-19) rundhati.

Âm 'ma' là hậu tố của từ nào, thì âm đó đứng sau các nguyên âm. "mañca rudhādīnaṃ" 5-19 rundhati.

1152

22. Vippaṭisedhe.

22. In case of conflict.

22. Trong trường hợp mâu thuẫn.

1153

Dvinnaṃ sāvakāsānamekatthappasaṅge paro hoti.

When two (rules) having scope (sāvakāsa) apply to the same object, the subsequent one applies.

Khi hai (quy tắc) có phạm vi áp dụng riêng biệt cùng áp dụng cho một trường hợp, thì quy tắc sau (được ưu tiên).

Yathā dvinnaṃ tiṇṇaṃ vāpurisānaṃ sahappattiyaṃ paro, so ca (gacchati) tvaṃ ca (gacchasi, tumhe) gacchatha.

Just as, when two or three persons occur together, the subsequent one applies: "he goes, and you go (you all go)."

Ví dụ, khi hai hoặc ba người cùng xuất hiện, thì người sau (được ưu tiên): người đó (đi) và bạn (đi), (các bạn) đi.

So ca (gacchati,) tvaṃ ca (gacchasi,) ahaṃ ca (gacchāmi, mayaṃ) gacchāma.

"He goes, and you go, and I go (we all go)."

Người đó (đi), bạn (đi) và tôi (đi), (chúng tôi) đi.

1154

23. Saṅketo-navayavo-nubandho.

23. A designation that is not a constituent is an anubandha.

23. Dấu hiệu không phải là thành phần là hậu tố.

1155

Yo navayavabhūtosaṅketo, so-nubandhoti ñātabbo, ‘‘lupitādīnamāsimhi’’ 2-57 kattā.

A designation (saṅketa) that is not a constituent (anavayava) should be known as an anubandha, as in "lupitādīnamāsimhi" (2-57) kattā.

Dấu hiệu nào không phải là thành phần thì được biết là hậu tố, "lupitādīnamāsimhi" 2-57 kattā.

1156

Saṅketaggahaṇaṃ kiṃ?

Why the designation (saṅketa) (rule)?

Tại sao lại chấp nhận dấu hiệu?

Pakatiyādisamudāyassānubandhatā mā hotūti, anavayavohi samudāyo… samudāyarūpattāyeva.

So that a collection like pakati (base form) does not become an anubandha, for a collection is indeed not a constituent… because it is a collective form.

Để không có hậu tố cho một tập hợp các yếu tố tự nhiên, vì một tập hợp không phải là một thành phần… vì nó có hình thức của một tập hợp.

1157

Anavayavaggahaṇaṃ kiṃ?

Why the non-constituent (anavayava) (rule)?

Tại sao lại chấp nhận 'không phải là thành phần'?

‘‘Atena’’ 2-108 janena.

"Atena" (2-108) janena.

"Atena" 2-108 janena.

Imināva lopassāvagatattā nānubandhalopāya vacanamāraddhaṃ.

Since the elision is understood by this very (rule), the statement for the elision of anubandha is not initiated.

Vì sự loại bỏ đã được hiểu rõ bởi chính điều này, nên không có lời nói nào được bắt đầu cho sự loại bỏ hậu tố.

1158

24. Vaṇṇaparena savaṇṇopi.

24. Even a similar sound after a sound.

24. Cùng loại với âm tiết đứng sau.

1159

Vaṇṇasaddo paro yasmā tena savaṇṇopi gayhati saṃca rūpaṃ ‘‘yuvaṇṇānameo luttā’’ 1-29 vākeritaṃ, samonā.

When the word vaṇṇa (sound) is subsequent, even a similar sound is taken, and that form is stated in "yuvaṇṇānameo luttā" (1-29); samonā.

Khi từ 'vaṇṇa' đứng sau, thì (âm tiết) cùng loại cũng được chấp nhận, và hình thức đó được nói đến trong "yuvaṇṇānameo luttā" 1-29, samonā.

1160

25. Ntu vantumantvāvantutavantusambandhī.

25. Ntu (refers to) vantu, mantu, tvā, vantu, tavantu related (forms).

25. 'Ntu' liên quan đến 'vantu', 'mantu', 'vāvantū', 'tavantu'.

1161

Vantvādisambandhīyevantu gayhati, ‘‘ntantūnaṃ nto yomhi paṭhame’’ 2-215 guṇavanto.

Only ntu related to vantu and others is taken, as in "ntantūnaṃ nto yomhi paṭhame" (2-215) guṇavanto.

Chỉ 'ntu' liên quan đến 'vantu' và các từ tương tự mới được chấp nhận, "ntantūnaṃ nto yomhi paṭhame" 2-215 guṇavanto.

1162

Vantvādisambandhīti kiṃ?

Why "related to vantu and others"?

Tại sao lại 'liên quan đến vantu và các từ tương tự'?

Jantū tantū.

Jantū, tantū.

1163

(Paribhāsāyo.)

(Definitions.)

(Các định nghĩa.)

1164

26. Saro lopo sare.

26. A vowel is elided before a vowel.

26. Nguyên âm bị lược bỏ khi có nguyên âm.

1165

Sare saro lopanīyo hoti.

A vowel is to be elided when a vowel follows.

Một nguyên âm bị lược bỏ khi có một nguyên âm (khác) theo sau.

Tatri-me, saddhi-ndriyaṃ, nohe-taṃ, bhikkhuno-vādo, sametā-yasmā, abhibhā-yatanaṃ, puttāma-tthi, asante-ttha.

Examples: tatr-ime, saddh-indriyaṃ, noh-etaṃ, bhikkhun-ovādo, samet-āyasmā, abhibh-āyatanaṃ, puttam-atthi, asant-ettha.

Tatri-me, saddhi-ndriyaṃ, nohe-taṃ, bhikkhuno-vādo, sametā-yasmā, abhibhā-yatanaṃ, puttāma-tthi, asante-ttha.

1166

27. Paro kvaci.

27. The subsequent (vowel) sometimes.

27. Đôi khi, nguyên âm đứng sau.

1167

Saramhā paro saro kvaci lopanīyo hoti.

The subsequent vowel after a vowel is sometimes to be elided.

Đôi khi, nguyên âm đứng sau một nguyên âm bị lược bỏ.

So-pi, sāva, yato-dakaṃ, tato-va.

Examples: so-pi, sā-va, yat-odakaṃ, tat-ova.

So-pi, sāva, yato-dakaṃ, tato-va.

Kvacītikiṃ?

Why "sometimes"?

Tại sao lại 'đôi khi'?

Saddhi-ndriyaṃ, ayamadhikāro āparicchedāvasānā, tena nātippasaṅgo.

Saddhi-ndriyaṃ. This is an adhikāra (governing rule) until the end of the section, therefore there is no over-application.

Saddhi-ndriyaṃ, đây là một quyền hạn cho đến khi kết thúc phần phân loại, do đó không có sự mở rộng quá mức.

1168

28. Na dvevā.

28. Not both sometimes.

28. Không phải cả hai.

1169

Pubbaparasarā dvepi vā kvaci na lupyante, latā iva, late-va, latā-va.

Both the preceding and subsequent vowels are sometimes not elided: latā iva, late-va, latā-va.

Cả hai nguyên âm trước và sau đôi khi không bị lược bỏ: latā iva, late-va, latā-va.

1170

29. Yuvaṇṇānameo luttā.

29. I and u become e and o after an elided vowel.

29. I và U trở thành E và O khi bị lược bỏ.

1171

Luttā sarā paresaṃ ivaṇṇuvaṇṇānaṃ eo honti vā yathākkamaṃ.

After an elided vowel, the vowels i and u sometimes become e and o respectively.

Khi các nguyên âm bị lược bỏ, các nguyên âm 'i' và 'u' của các từ đứng sau lần lượt trở thành 'e' và 'o' một cách tùy chọn.

1172

Tasse-daṃ, vāte-ritaṃ, no-peti, vāmo-rū, ate-vaññehi, vo-dakaṃ.

Examples: tass-edaṃ, vāt-eritaṃ, n-opeti, vām-orū, at-evaññehi, v-odakaṃ.

Tasse-daṃ, vāte-ritaṃ, no-peti, vāmo-rū, ate-vaññehi, vo-dakaṃ.

Kathaṃ ‘‘paccorasmi’’nti?

How is "paccorasmiṃ" (formed)?

Tại sao lại "paccorasmi"?

Yogavibhāgā.

By the division of the rule (yogavibhāga).

Do sự phân chia kết nối.

Vātveva?

Why "sometimes"?

Chỉ "vā" (tùy chọn) thôi sao?

Tassidaṃ.

1173

Lutteti kiṃ?

Why "after an elided vowel"?

Tại sao lại 'bị lược bỏ'?

Latā iva.

1174

30. Yavā sare.

30. Y and v before a vowel.

30. Y và V khi có nguyên âm.

1175

Sare pare ivaṇṇuvaṇṇānaṃ yakāravakārā honti vā yathākkamaṃ.

When a vowel follows, i and u sometimes become y and v respectively.

Khi có một nguyên âm theo sau, các nguyên âm 'i' và 'u' lần lượt trở thành 'y' và 'v' một cách tùy chọn.

Byākato, iccassa, ajjhiṇamutto, svāgataṃ, svāpanalānilaṃ, vātveva?

Examples: byākato, iccassa, ajjhiṇamutto, svāgataṃ, svāpanalānilaṃ. Why "sometimes"?

Byākato, iccassa, ajjhiṇamutto, svāgataṃ, svāpanalānilaṃ, chỉ 'vā' (tùy chọn) thôi sao?

Iti-ssa.

Kvacitveva?

Why "sometimes"?

Chỉ 'kvacit' (đôi khi) thôi sao?

Yānī-dha, sū-paṭṭhitaṃ.

1176

31. Eonaṃ.

31. Of e and o.

31. Của E và O.

1177

Eonaṃyavāyonti vā sare yathākkamaṃ.

E and o sometimes become y and v respectively before a vowel.

E và O đôi khi trở thành 'y' và 'v' khi có nguyên âm theo sau, theo thứ tự.

Tyajja te-jja, svāhaṃ so-haṃ.

Examples: tyajja (te-jja), svāhaṃ (so-haṃ).

Tyajja te-jja, svāhaṃ so-haṃ.

Kvacitveva?

Why "sometimes"?

Chỉ 'kvacit' (đôi khi) thôi sao?

Puttāma-tthi, asante-ttha.

1178

32. Gossā-vaṅa.

32. Of go (becomes) avaṅa.

32. 'Go' thành 'avaṅa'.

1179

Sare gossa avaṅa hoti.

Before a vowel, go sometimes becomes avaṅa.

Khi có nguyên âm theo sau, 'go' trở thành 'avaṅa'.

Gavā-ssaṃ.

‘Yatharīva, tatharive’ti nipātāva, ‘bhusāmive’ti ivasaddo evattho.

"Yatharīva, tatharive" are indeclinables; "bhusāmive" means the word iva has the meaning of eva.

'Yatharīva, tatharive' là các tiểu từ, 'bhusāmive' thì từ 'iva' có nghĩa là 'eva'.

1180

33. Byañjane dīgharassā.

33. Long and short (vowels) before consonants.

33. Dài và ngắn trong phụ âm.

1181

Rassadīghānaṃ kvaci dīgharassā honti byañjane.

Long and short vowels sometimes become long and short respectively before a consonant.

Đôi khi, các nguyên âm ngắn và dài trở thành dài và ngắn khi có phụ âm theo sau.

Tatrā-yaṃ, munīcare, sammadeva, mālabhārī.

Examples: tatrā-yaṃ, munīcare, sammadeva, mālabhārī.

Tatrā-yaṃ, munīcare, sammadeva, mālabhārī.

1182

34. Saramhā dve.

34. Two (consonants) after a vowel.

34. Hai từ từ nguyên âm.

1183

Saramhā parassa byañjanassa kvaci dve rūpāni honti.

After a vowel, a subsequent consonant sometimes becomes doubled.

Đôi khi, hai hình thức của phụ âm đứng sau một nguyên âm.

Paggaho.

Saramhāti kiṃ?

Why "after a vowel"?

Tại sao lại 'từ nguyên âm'?

Taṃ khaṇaṃ.

1184

35. Catutthadutiyesvesaṃ tatiyapaṭhamā.

35. The fourth and second (consonants) become their respective third and first (consonants).

35. Thứ ba và thứ nhất cho thứ tư và thứ hai của chúng.

1185

Catutthadutiyesu paresvesaṃ catutthadutiyānaṃ tabbagge tatiya paṭhamā honti.

When the fourth and second (consonants) follow, these fourth and second (consonants) become their respective third and first (consonants) in the same class.

Khi có các phụ âm thứ tư và thứ hai theo sau, thì các phụ âm thứ tư và thứ hai của chúng trong cùng nhóm trở thành thứ ba và thứ nhất.

Paccāsatthyā, nigghoso, akkhanti, bojjhaṅgā, setacchattaṃ, daḍḍho, niṭṭhānaṃ, mahaddhano, yasatthero, apphuṭaṃ, abbhuggato.

Examples: paccāsatthyā, nigghoso, akkhanti, bojjhaṅgā, setacchattaṃ, daḍḍho, niṭṭhānaṃ, mahaddhano, yasatthero, apphuṭaṃ, abbhuggato.

Paccāsatthyā, nigghoso, akkhanti, bojjhaṅgā, setacchattaṃ, daḍḍho, niṭṭhānaṃ, mahaddhano, yasatthero, apphuṭaṃ, abbhuggato.

Esvīti kiṃ?

Why "when these follow"?

Tại sao lại 'trong chúng'?

Thero.

Esanti kiṃ?

Why "these"?

Tại sao lại 'của chúng'?

Pattho.

1186

36. Vitisseve vā.

36. Of iti (becomes) va before eva, sometimes.

36. 'Iti' thành 'va' khi có 'eva', tùy chọn.

1187

Evasadde pare itissa vo hoti vā.

Before the word eva, iti sometimes becomes va.

Khi từ 'eva' theo sau, 'iti' đôi khi trở thành 'va'.

Itveva, icceva.

Eveti kiṃ?

Why "before eva"?

Tại sao lại 'eva'?

Iccāha.

1188

37. Eonama vaṇṇe.

37. E and o (become) a before a consonant.

37. E và O thành A khi có âm tiết.

1189

Eonaṃ vaṇṇe kvaci a hoti vā.

E and o sometimes become a before a consonant.

Đôi khi, 'e' và 'o' trở thành 'a' khi có âm tiết theo sau, một cách tùy chọn.

Disvā yācaka māgate, akaramhasa te, esa attho, esa dhammo, aggamakkhāyati, svātanaṃ, hiyyattanaṃ, karassu.

Examples: disvā yācaka māgate, akaramhasa te, esa attho, esa dhammo, aggamakkhāyati, svātanaṃ, hiyyattanaṃ, karassu.

Disvā yācaka māgate, akaramhasa te, esa attho, esa dhammo, aggamakkhāyati, svātanaṃ, hiyyattanaṃ, karassu.

Vātveva?

Why "sometimes"?

Chỉ 'vā' (tùy chọn) thôi sao?

Yācake āgate eso dhammo.

Vaṇṇeti kiṃ?

Why "before a consonant"?

Tại sao lại 'âm tiết'?

So.

1190

38. Niggahītaṃ.

38. Niggahīta.

1191

Niggahītamāgamo hoti vā kvaci.

Niggahīta sometimes becomes an insertion (āgama).

Đôi khi, niggahīta là một âm thêm vào, một cách tùy chọn.

Cakkhuṃ udapādi cakkhuudapādi, purimaṃ jātiṃ purimajātiṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ.

Examples: cakkhuṃ udapādi (cakkhuudapādi), purimaṃ jātiṃ (purimajātiṃ), kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ.

Cakkhuṃ udapādi cakkhuudapādi, purimaṃ jātiṃ purimajātiṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ.

Avaṃsirotiādīsu niccaṃ… vavatthitavibhāsattā vādhikārassa, sāmattiyenāgamova, sa ca rassa sarasseva hoti… tassa rassānugatattā.

In 'Avaṃsiro' and so on, always... either due to the established optional rule for the governing rule, or by its own inherent power, it is an augment, and it occurs only for a short vowel... because it follows the short vowel.

Trong các trường hợp như Avaṃsiro, nó là vĩnh viễn... hoặc do quyền hạn của vavatthitavibhāsā, nó chỉ là một âm thêm vào, và nó chỉ xảy ra với nguyên âm ngắn... vì nó theo sau nguyên âm ngắn.

1192

39. Lopo.

39. Elision.

39. Lược bỏ.

1193

Niggahītassa lopo hoti vā kvaci.

The niggahīta is optionally elided sometimes.

Đôi khi, niggahīta bị lược bỏ, một cách tùy chọn.

Kyāhaṃ kimahaṃsāratto saṃratto.

Kyāhaṃ (kimahaṃ) is saṃratto.

Kyāhaṃ kimahaṃsāratto saṃratto.

Salle kho-gantukāmo gantumanoti, ādīsu niccaṃ.

In 'salle kho', 'gantukāmo', 'gantumanoti', and so on, it is always.

Trong các trường hợp như Salle kho-gantukāmo gantumanoti, nó là vĩnh viễn.

1194

40. Parasarassa.

40. Of the subsequent vowel.

40. Của nguyên âm đứng sau.

1195

Niggahītamhā parassa sarassa lopo hoti vā kvaci.

The subsequent vowel after a niggahīta is optionally elided sometimes.

Đôi khi, nguyên âm đứng sau niggahīta bị lược bỏ, một cách tùy chọn.

Tvaṃ-si tvamasi.

Tvaṃ-si (tvamasi).

Tvaṃ-si tvamasi.

1196

41. Vagge vagganto.

41. The class-ending consonant in a class.

41. Cuối nhóm trong nhóm.

1197

Niggahītassa kho vagge vagganto vā hoti paccāsattyā.

The niggahīta optionally becomes the class-ending consonant in a class, by proximity.

Niggahīta đôi khi trở thành phụ âm cuối nhóm trong cùng nhóm, theo sự gần gũi.

Taṅkaroti taṃ karoti, tañcarati taṃ carati, taṇṭhānaṃ taṃ ṭhānaṃ, tandhanaṃ taṃ dhanaṃ, tampāti taṃ pāti.

Taṅkaroti (taṃ karoti), tañcarati (taṃ carati), taṇṭhānaṃ (taṃ ṭhānaṃ), tandhanaṃ (taṃ dhanaṃ), tampāti (taṃ pāti).

Taṅkaroti taṃ karoti, tañcarati taṃ carati, taṇṭhānaṃ taṃ ṭhānaṃ, tandhanaṃ taṃ dhanaṃ, tampāti taṃ pāti.

Niccaṃ padamajjhe gantvā, kvacaññātrapi santiṭṭhati.

It always goes to the middle of a word, and sometimes it stands elsewhere.

Nó luôn luôn đi vào giữa từ, và đôi khi đứng ở nơi khác.

1198

42. Yevahisu ño.

42. Ño in 'ye', 'hi', 'su'.

42. 'Ño' trong 'ya', 'eva', 'hi'.

1199

Ya eva hi saddesu niggahītassa vā ño hoti.

In the words 'ya', 'eva', 'hi', the niggahīta optionally becomes ñ.

Trong các từ 'ya', 'eva', 'hi', niggahīta đôi khi trở thành 'ño'.

Yaññadeva, taññeva, tañhi, vātveva?

Yaññadeva, taññeva, tañhi. Or is it 'vā' (optional)?

Yaññadeva, taññeva, tañhi, chỉ 'vā' (tùy chọn) thôi sao?

Yaṃ yadeva.

1200

43. Ye saṃssa.

43. Of 'saṃ'.

43. 'Ño' của 'saṃ' khi có 'ya'.

1201

Saṃsaddassa yaṃ niggahītaṃ tassa vā ño hoti yakāre.

The niggahīta of the word 'saṃ' optionally becomes ñ before yakāra.

Niggahīta của từ 'saṃ' đôi khi trở thành 'ño' khi có 'y' theo sau.

Saññamo saṃyamo.

Saññamo (saṃyamo).

Saññamo saṃyamo.

1202

44. Mayadā sare.

44. Mayadā before a vowel.

44. 'Ma', 'ya', 'da' khi có nguyên âm.

1203

Niggahītassa mayadā honti vā sare kvaci.

The niggahīta optionally becomes 'ma', 'ya', 'da' before a vowel sometimes.

Đôi khi, niggahīta trở thành 'm', 'y', 'd' khi có nguyên âm theo sau, một cách tùy chọn.

Tamahaṃ, tayidaṃ, tadalaṃ.

Vā tveva?

Or is it 'vā' (optional)?

Chỉ 'vā' (tùy chọn) thôi sao?

Taṃ ahaṃ.

1204

45. Vanataragā cāgamā.

45. Vanataragā and augments.

45. 'Va', 'na', 'ta', 'ra', 'ga' cũng là âm thêm vào.

1205

Ete mayadā ca āgamā honti sare vā kvaci.

These 'ma', 'ya', 'da' and also 'va', 'na', 'ta', 'ra', 'ga' are optionally augments before a vowel sometimes.

Các phụ âm 'v', 'n', 't', 'r', 'g' này cũng đôi khi là âm thêm vào khi có nguyên âm theo sau.

Tivaṅgikaṃ, ito nāyati, cinitvā, tasmātiha, nirojaṃ, puthageva, idhamāhu, yathayidaṃ, attadatthaṃ.

Vā tveva?

Or is it 'vā' (optional)?

Chỉ 'vā' (tùy chọn) thôi sao?

Attatthaṃ.

‘Atippago kho tāvā’ti-paṭhamanto pagasaddova.

The word 'paga' is the first part of 'atippago kho tāva'.

'Atippago kho tāvā' là từ 'paga' với hậu tố đầu tiên.

1206

46. Chā ḷo.

46. ḷo after 'cha'.

46. 'Cha' thành 'ḷa'.

1207

Chasaddā parassa sarassa ḷakāro āgamo hoti vā.

The letter ḷ optionally becomes an augment after the word 'cha' and before a vowel.

Đôi khi, nguyên âm đứng sau từ 'cha' có âm thêm vào là 'ḷa'.

Chaḷaṅgaṃ, chaḷāyatanaṃ.

Vātveva?

Or is it 'vā' (optional)?

Chỉ 'vā' (tùy chọn) thôi sao?

Chaabhiññā.

1208

47. Tadaminādīni.

1209

Tadaminādīni sādhūni bhavanti.

'Tadaminādīni' and similar forms are established.

Các từ như 'tadaminā' là đúng.

Taṃ iminā tadaminā, sakiṃ āgāmī sakadāgāmī, ekaṃ idha ahaṃ ekamidāhaṃ, saṃvidhāya avahāro saṃvidāvahāro, vārino vāhako valāhako, jīvanassa mūto jīmūto, chavassa sayanaṃ susānaṃ, uddhaṃ khamassa udukkhalaṃ, pisitāso pisāco, mahiyaṃ ravatīti mayūro, evamaññepi payogato-nugantabbā, paresaṃ pisodarādimivedaṃ daṭṭhabbaṃ.

Taṃ iminā (tadaminā), sakiṃ āgāmī (sakadāgāmī), ekaṃ idha ahaṃ (ekamidāhaṃ), saṃvidhāya avahāro (saṃvidāvahāro), vārino vāhako (valāhako), jīvanassa mūto (jīmūto), chavassa sayanaṃ (susānaṃ), uddhaṃ khamassa (udukkhalaṃ), pisitāso (pisāco), mahiyaṃ ravatīti (mayūro). In this way, others should also be inferred from usage. This should be seen like 'pisodarādi' for others.

Taṃ iminā tadaminā, sakiṃ āgāmī sakadāgāmī, ekaṃ idha ahaṃ ekamidāhaṃ, saṃvidhāya avahāro saṃvidāvahāro, vārino vāhako valāhako, jīvanassa mūto jīmūto, chavassa sayanaṃ susānaṃ, uddhaṃ khamassa udukkhalaṃ, pisitāso pisāco, mahiyaṃ ravatīti mayūro, và các từ khác cũng nên được suy ra từ cách sử dụng, điều này nên được xem như là pisodarādi của những người khác.

1210

48. Tavaggavaraṇānaṃ ye cavaggabayañā.

48. Cavaggabayañā for tavagga, va and ra.

48. Các phụ âm 'ca', 'va', 'ga', 'ba', 'ña' cho các phụ âm 'ta', 'va', 'ra', 'ṇa'.

1211

Tavaggavaraṇānaṃ kvaci cavaggabayañā honti yathākkamaṃ yakāre.

The tavagga, va, and ra optionally become cavagga, ba, and ñ respectively before yakāra sometimes.

Đôi khi, các phụ âm 'ta', 'va', 'ra', 'ṇa' lần lượt trở thành các phụ âm 'ca', 'va', 'ga', 'ba', 'ña' khi có 'y' theo sau.

Apuccaṇḍatāya, tacchaṃ, yajjevaṃ, ajjhattaṃ, thaññaṃ, dibbaṃ, payyosanā, pokkharañño.

Kvacitveva?

Is it 'kvacitveva' (only sometimes)?

Chỉ 'kvacit' (đôi khi) thôi sao?

Rattyā

Rattyā.

1212

49. Vaggalasehi te.

49. Te from vagga, la, sa.

49. 'Te' từ các nhóm phụ âm và 'la', 'sa'.

1213

Vaggalasehi parassa yakārassa kvaci te vaggalasā honti.

The yakāra after vagga, la, and sa optionally becomes those vagga, la, and sa sometimes.

Đôi khi, 'y' đứng sau các nhóm phụ âm và 'l', 's' trở thành các phụ âm thuộc nhóm đó hoặc 'l', 's'.

1214

Sakkate, paccate, aṭṭate, kuppate, phallate, assate.

Kvacitveva?

Is it 'kvacitveva' (only sometimes)?

Chỉ 'kvacit' (đôi khi) thôi sao?

Kyāhaṃ.

1215

50. Hassa vipallāso.

50. Inversion of 'ha'.

50. Sự đảo ngược của 'ha'.

1216

Hassa vipallāso hoti yakāre.

'Ha' undergoes inversion before yakāra.

'Ha' bị đảo ngược khi có 'y' theo sau.

Guyhaṃ.

1217

51. Ve vā.

51. Optionally in 've'.

51. 'Va' tùy chọn.

1218

Hassa vipallāso hoti vā vakāre.

'Ha' optionally undergoes inversion before vakāra.

'Ha' bị đảo ngược một cách tùy chọn khi có 'v' theo sau.

Bavhābādho bavhābādho.

Bavhābādho (bavhābādho).

Bavhābādho bavhābādho.

1219

52. Tathānarānaṃ ṭaṭhaṇalā

52. Similarly, ṭa, ṭha, ṇa, la for na, ra.

52. Tương tự, 'ṭa', 'ṭha', 'ṇa', 'la' cho 'ta', 'tha', 'na', 'ra'.

1220

Tathanarānaṃ ṭaṭhaṇalā honti vā.

For tathanā, ṭaṭhaṇalā may exist.

Các phụ âm 'ta', 'tha', 'na', 'ra' đôi khi trở thành 'ṭa', 'ṭha', 'ṇa', 'la', một cách tùy chọn.

Dukkaṭaṃ, aṭṭhakathā, gahaṇaṃ, paligho, palāyati.

Dukkaṭa, aṭṭhakathā, gahaṇa, paligha, palāyati.

Dukkaṭa, chú giải, sự nắm giữ, chốt cửa, chạy trốn.

Vātveva?

Only vā?

Chỉ là vā thôi sao?

Dukkataṃ.

Dukkaṭa.

Dukkaṭa.

Kvacitveva?

Only kvacit?

Chỉ là kvacit thôi sao?

Sugato.

Sugata.

Sugato.

1221

53. Saṃyogādi lopo.

53. Elision of the initial of a conjunct.

53. Lược bỏ khởi đầu của phụ âm kép.

1222

Saṃyogassa yo ādībhūto-vayavo tassa vā kvaci lopo hoti.

Occasionally, there is an elision of the initial element of a conjunct.

Thành phần nào là khởi đầu của phụ âm kép, đôi khi thành phần đó được lược bỏ.

Pupphaṃ-sā jāyate-gini.

Flower; it is born; fire.

Pupphaṃ-sā jāyate-gini.

1223

54. Vicchābhikkhaññesu dve.

54. Twofold in vicchā and ābhikkhañña.

54. Trong vicchā và ābhikkhañña thì gấp đôi.

1224

Vicchāyamābhikkhaññe ca yaṃ vattate, tassa dve rūpāni honti.

That which pertains to distribution (vicchā) and repetition (ābhikkhañña) becomes twofold.

Những gì được nói đến trong vicchā và ābhikkhañña thì có hai hình thức.

Kriyāya guṇena dabbena vā bhinne atthe byāpitumicchā vicchā.

Distribution (vicchā) is the desire to encompass a meaning, differentiated by action, quality, or substance.

Vicchā là mong muốn bao trùm ý nghĩa khác nhau bởi hành động, phẩm chất hoặc vật chất.

Rukkhaṃ rukkhaṃ siñcati, gāmo gāmo ramaṇīyo, gāme gāme pānīyaṃ, gehe gehe issaro, rasaṃ rasaṃ bhakkhayati, kiriyaṃ kiriyamārabhate.

He waters tree after tree; village after village is delightful; in village after village, there is water; in house after house, there is a master; he eats every taste; he undertakes every action.

Tưới từng cây, mỗi làng đều đẹp, mỗi làng đều có nước uống, mỗi nhà đều có chủ, ăn từng vị, bắt đầu từng hành động.

1225

Atthiyevā-nupubbiyepi vicchā mūle mūle thūlā, agge agge sukhumā, yadi hi ettha mūlaggabhedo na siyā, ānupubbiyampi na bhaveyya.

Even in an order of succession, there is distribution: "thick at the very roots, delicate at the very tops"; for if there were no distinction of roots and tops here, there would be no order of succession either.

Và trong sự kế tiếp cũng có vicchā: gốc cây thì to, ngọn cây thì nhỏ. Nếu không có sự khác biệt giữa gốc và ngọn ở đây, thì cũng sẽ không có sự kế tiếp.

Māsakaṃ māsakaṃ imamhā kahāpaṇā bhavanthānaṃ dvinnaṃ dehīti māsakaṃ māsakamiccetasmā vicchāgamyate, saddantarato pana imamhā kahāpaṇāti avadhāraṇaṃ.

"Give two māsakas from this kahāpaṇa to them, māsakaṃ māsakaṃ"—from this, distribution is understood; but from the internal meaning of the word, "from this kahāpaṇa" is a specification.

Hãy đưa cho hai người này mỗi người một māsaka từ đồng kahāpaṇa này. Từ "māsakaṃ māsakaṃ" này biểu thị vicchā, nhưng từ ngữ "imamhā kahāpaṇā" lại là sự xác định.

Pubbaṃ pubbaṃ pupphanti, paṭhamaṃ paṭhamaṃ paccantītyatrāpi vicchāva.

"Flowering first and foremost," "ripening first and foremost"—here too, it is distribution.

Trong "pubbaṃ pubbaṃ pupphanti" (nở từng bông hoa đầu tiên) và "paṭhamaṃ paṭhamaṃ paccantī" (nấu từng món đầu tiên) cũng là vicchā.

Ime ubho aḍḍhā katarā katarā esaṃ dvinnamaḍḍhatā, sabbe ime aḍḍhā katamā katamā imesaṃ aḍḍhutā ihāpi vicchāva.

"These two are halves; which of these two is a half?"; "all of these are halves; which of these is a half?"—here too, it is distribution.

Hai người này đều giàu có, ai trong hai người này giàu có? Tất cả những người này đều giàu có, ai trong số những người này giàu có? Ở đây cũng là vicchā.

Ābhikkhaññaṃ ponopuññaṃ pacati pacati, papacati papacati, lunāhi lunāhitvevāyaṃ lunāti, bhutvā bhutvā gacchati, paṭapaṭā karoti, paṭapaṭāyati.

Repetition (ābhikkhañña) means doing again and again: "he cooks and cooks," "he cooks again and again," "cut and cut" thus he cuts, "having eaten and eaten he goes," "he makes a paṭapaṭā sound," "it makes a paṭapaṭā sound."

Ābhikkhañña là sự lặp đi lặp lại: pacati pacati (nấu đi nấu lại), papacati papacati (nấu đi nấu lại), lunāhi lunāhi (hãy gặt đi gặt lại) – người này gặt như vậy, bhutvā bhutvā gacchati (ăn đi ăn lại rồi đi), paṭapaṭā karoti (làm ra tiếng lách tách), paṭapaṭāyati (phát ra tiếng lách tách).

1226

55. Syādilopo pubbassekassa.

55. Elision of syādi for the former of the one.

55. Lược bỏ syādi của từ đầu tiên.

1227

Vicchāyamekassa dvitte pubbassa syādilopo hoti.

When there is a doubling for one in distribution, the syādi of the former is elided.

Trong vicchā, khi một từ được gấp đôi, thì syādi của từ đầu tiên được lược bỏ.

Ekekassa.

One by one.

Ekekassa (của mỗi một).

Kathaṃ matthakamatthakenāti?

How is "matthakaṃ matthakena" (head by head)?

Tại sao lại là matthakamatthakenāti?

‘Syādilopo pubbassā’ti yogavibhāgā, nācātippasaṅgo yogavibhāgā iṭṭhappasiddhīti.

Due to the division of the rule "syādi elision for the former," there is no excessive application, as desired results are achieved through rule division.

Do sự phân chia quy tắc "lược bỏ syādi của từ đầu tiên", không có sự lạm dụng, và sự thành công của điều mong muốn là do sự phân chia quy tắc.

1228

56. Sabbādīnaṃ vītihāre.

56. For sabbādi in reciprocal action.

56. Trong vītihāra của các từ sabbādi.

1229

Sabbādīnaṃ vītihāre dve bhavanti pubbassa syādilopo ca.

For sabbādi in reciprocal action, there is doubling, and the syādi of the former is elided.

Trong vītihāra, các từ sabbādi được gấp đôi và syādi của từ đầu tiên cũng được lược bỏ.

Aññamaññassa bhojakā, itarītarassa bhojakā.

Devourers of one another, devourers of each other.

Họ là những người ăn của nhau, họ là những người ăn của người khác.

1230

57. Yāvabodhaṃ sambhame.

57. As much as needed, in urgency.

57. Trong sự hoảng hốt, tùy theo sự hiểu biết.

1231

Turitenāpāyahetupadassanaṃ sambhamo, tasmiṃsati vatthu yāvantehi saddehi so-ttho viññāyate, tāvanto saddā payujjante.

Urgency (sambhamo) is the hasty indication of a cause of danger; when that exists, as many words as are needed to convey the meaning of the object are employed.

Sambhamo là sự chỉ ra nguyên nhân nguy hiểm một cách vội vàng. Khi điều đó xảy ra, bao nhiêu từ cần thiết để hiểu ý nghĩa đó thì bấy nhiêu từ được sử dụng.

Sappo sappo sappo, bujjhassu bujjhassu bujjhassu, bhinno bhikkhusaṅgho bhinno bhikkhusaṅgho.

"Snake! Snake! Snake!", "Awake! Awake! Awake!", "The community of monks is split! The community of monks is split!"

Rắn! Rắn! Rắn! Hãy thức tỉnh! Hãy thức tỉnh! Hãy thức tỉnh! Tăng đoàn đã bị chia rẽ! Tăng đoàn đã bị chia rẽ!

1232

58. Bahulaṃ.

58. Frequently.

58. Bahulaṃ (thường xuyên).

1233

Ayamadhikāro āsatthaparisamattiyā.

This is an authorized rule until the end of the chapter.

Điều này có hiệu lực cho đến khi kết thúc phần āsatta.

Tena nātippasaṅgo iṭṭhappasiddhi ca.

Thereby, there is no excessive application, and desired results are achieved.

Do đó không có sự lạm dụng và sự thành công của điều mong muốn.

1234

Iti moggallāne byākaraṇe vuttiyaṃ

Thus in Moggallāna's Grammar, in the commentary,

Như vậy, trong phần Vutti của ngữ pháp Moggallāna

1235

Paṭhamo kaṇḍo.

The First Chapter.

Chương thứ nhất.

Table of Contents

1. Paṭhamo saññādikaṇḍo

1. First Chapter on Saññā (Designations)

1. Chương đầu tiên về các định nghĩa

Settings