Vacanato pātimokkhuddese paṇṇattiyaṃ upavāse aṭṭhaṅgasīle uposathadine ca vattati.
From this statement, it is used for the recitation of the Pātimokkha, for designation, for fasting, for the eight precepts (aṭṭhaṅgasīla), and for the Uposatha day. Thus, it appears in the recitation of the Pātimokkha in phrases like "Come, friends, Kappina, we will go to the uposatha"; in designation in phrases like "The Nāga king named Uposatha"; in fasting in phrases like "Indeed, for the pure, the uposatha is always pure, always"; and in the eight precepts in phrases like "Visākhā, the uposatha observed thus, endowed with eight factors."
Theo lời nói này, từ uposatha được dùng để chỉ việc tụng Pātimokkha, việc chế định, việc giữ chay, tám giới và ngày uposatha.
Tathā hesa ‘‘āyāmāvuso kappina uposathaṃ gamissāmā’’tiādīsu (dī. ni. aṭṭha. 1.150; ma. ni. aṭṭha. 3.85) pātimokkhuddese āgato, ‘‘uposatho nāma nāgarājā’’tiādīsu (dī. ni. 2.246) paṇṇattiyaṃ, ‘‘suddhassa ve sadā pheggu, suddhassa uposatho sadā’’tiādīsu (ma. ni. 1.79) upavāse, ‘‘evaṃ aṭṭhaṅgasamannāgato kho, visākhe, uposatho upavuttho’’tiādīsu (a. ni. 8.43) aṭṭhaṅgasīle.
It is used for the Uposatha day in phrases like "Bhikkhus, on the Uposatha day, an abode with bhikkhus is not an abode without bhikkhus."
Quả thật, từ này xuất hiện trong việc tụng Pātimokkha trong các câu như: “Này hiền giả Kappina, chúng ta hãy đến ngày uposatha” v.v...; trong việc chế định trong các câu như: “Vua rồng tên là Uposatha” v.v...; trong việc giữ chay trong các câu như: “Người thanh tịnh thì luôn luôn không có lỗi, người thanh tịnh thì luôn luôn giữ uposatha” v.v...; trong tám giới trong các câu như: “Này Visākhā, uposatha với đầy đủ tám giới như vậy đã được giữ” v.v...
‘‘Na, bhikkhave, uposathe sabhikkhukāāvāsā abhikkhuko āvāso’’tiādīsu (pāci. 1048) uposathadine vattati.
It is also used for pārisuddhi-uposatha and adhiṭṭhāna-uposatha in phrases like "pārisuddhi-uposatha, adhiṭṭhāna-uposatha."
Trong các câu như: “Này các Tỳ-khưu, trong ngày uposatha, không có chỗ ở nào có Tỳ-khưu mà lại không có Tỳ-khưu” v.v..., từ này được dùng để chỉ ngày uposatha.
‘‘Pārisuddhiuposatho adhiṭṭhānuposatho’’tiādīsu pārisuddhiadhiṭṭhānesupi vattati.
However, those are not mentioned separately because they are included within the recitation of the Pātimokkha.
Trong các câu như: “Pārisuddhiuposatha (Uposatha thanh tịnh), adhiṭṭhānuposatha (Uposatha kiết giới)” v.v..., từ này cũng được dùng để chỉ pārisuddhi và adhiṭṭhāna.
Te pana pātimokkhuddese antogadhāti katvā visuṃ na vuttā.
Here, however, it is used for the recitation of the Pātimokkha and for the Uposatha day.
Tuy nhiên, vì những điều đó được bao gồm trong việc tụng Pātimokkha, nên chúng không được nói riêng.
Idha pana pātimokkhuddese uposathadine ca vattati.
Among these, uposatha means "dwelling in the recitation of the Pātimokkha," which signifies "dwelling endowed with sīla."
Ở đây, từ này được dùng để chỉ việc tụng Pātimokkha và ngày uposatha.
Tattha pātimokkhuddese upavasanaṃ uposatho, sīlena upetā hutvā vasanantyattho.
Uposatha on the Uposatha day means "that on which one dwells," which signifies "dwelling endowed with sīla on that day."
Trong đó, việc sống trong việc tụng Pātimokkha là uposatha, có nghĩa là sống với giới (sīla).
Uposathadine upavasanti etthāti uposatho, etasmiṃ divase sīlena upetā hutvā vasantītyattho.
The word pavāraṇā, however, according to the statement in the Abhidhānappadīpikā, "Pavāraṇā is said to be for prohibition and for invitation," is used for prohibition and for invitation.
Ngày mà người ta sống với giới là uposatha, có nghĩa là trong ngày này, người ta sống với giới.
Pavāraṇā-saddo pana ‘‘pavāraṇā paṭikkhepe, kathitājjhesanāya cā’’ti abhidhānappadīpikāyaṃ vacanato paṭikkhepe ajjhesane ca vattati.
Thus, it is used for prohibition in phrases like "Whatever bhikkhu, having eaten and having been invited, should eat or consume food or edibles that are not left over, there is a pācittiya"; for invitation in phrases like "The Saṅgha should invite"; and for the Pavāraṇā day in phrases like "Today is the Pavāraṇā, the fourteenth day."
Tuy nhiên, từ pavāraṇā được dùng để chỉ sự từ chối và sự thỉnh cầu, theo lời nói trong Abhidhānappadīpikā: “Pavāraṇā được nói đến trong sự từ chối và sự thỉnh cầu”.
Tattha ‘‘yo pana bhikkhu bhuttāvī pavārito anatirittaṃ khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā khādeyya vā bhuñjeyya vā, pācittiya’’ntiādīsu (pāci. 238) paṭikkhepe, ‘‘saṅgho pavāreyyā’’tiādīsu (mahāva. 210) ajjhesane, ‘‘ajjapavāraṇā cātuddasī’’tiādīsu (mahāva. aṭṭha. 212) pavāraṇādivase.
However, that is not stated separately, as it is merely the day of invitation.
Trong đó, từ ‘‘pavāraṇā’’ được dùng để chỉ sự cấm đoán trong các câu như ‘‘Tỳ-kheo nào đã ăn, đã được thỉnh mời, lại ăn hay thọ dụng đồ ăn cứng hoặc đồ ăn mềm không còn dư, thì phạm pācittiya’’, để chỉ sự thỉnh cầu trong các câu như ‘‘Tăng chúng hãy thỉnh mời’’, và để chỉ ngày Pavāraṇā trong các câu như ‘‘Hôm nay là ngày cātuddasī Pavāraṇā’’.
So pana ajjhesanadivasoyevāti visuṃ na vutto.
Here, however, it is used for invitation. Therefore, pavāraṇā means "that which is invited," which signifies "that which is desired in a specific way."
Nhưng từ đó chỉ được dùng riêng biệt để chỉ ngày thỉnh cầu, nên không được nói riêng.
Idha pana ajjhesane vattati, tasmā pavārīyate pavāraṇā, pakārena icchīyatetyattho.
The root var with the prefix pa- belongs to the curādi group.
Tuy nhiên, ở đây nó được dùng với nghĩa thỉnh cầu. Do đó, pavāraṇā là sự thỉnh mời, có nghĩa là được mong muốn theo một cách đặc biệt.
Pa-pubba varadhātu curādigaṇikāyaṃ.
The root 'vara' with 'pa' as a prefix belongs to the curādi group.
Động từ căn varā với tiền tố pa- thuộc nhóm curādi.
Ettha ca kiñcāpi pāḷiyaṃ uposathakkhandhakānantaraṃ vassūpanāyikakkhandhako, tadanantaraṃ pavāraṇakkhandhako saṅgīto, tathāpi uposathapavāraṇakammānaṃ yebhuyyena samānattā yamakamiva bhūtattā missetvā kathento suviññeyyo hoti sallahukagantho cāti mantvā khandhakadvayasaṅgahitaṃ atthaṃ ekeneva paricchedena dasseti ācariyo.
Although in the Pāḷi, the Vassūpanāyika Khandhaka was recited immediately after the Uposatha Khandhaka, and the Pavāraṇā Khandhaka immediately after that, the Teacher, considering that Uposatha and Pavāraṇā acts are mostly similar, being like a pair, and that explaining them combined would make it easily comprehensible and the text concise, presents the meaning encompassed by these two Khandhakas in a single section.
Mặc dù trong kinh điển, sau Uposathakkhandhaka là Vassūpanāyikakkhandhaka, và sau đó là Pavāraṇakkhandhaka được kết tập, nhưng vì các nghi thức Uposatha và Pavāraṇā phần lớn là giống nhau, như thể là một cặp song sinh, nên khi giảng giải chúng cùng nhau sẽ dễ hiểu hơn và văn bản cũng ngắn gọn hơn. Do đó, vị Luận sư đã trình bày ý nghĩa của hai chương này trong một phần duy nhất.
Tattha cātuddasiko pannarasiko sāmaggīuposathoti divasavasena tayo uposathā hontīti sambandho.
In this regard, the Cātuddasika, the Pannarasika, and the Sāmaggī Uposatha are three types of Uposatha based on the day; this is the connection.
Trong đó, có ba loại Uposatha theo ngày: Cātuddasika, Paṇṇarasika và Sāmaggī-Uposatha. Đó là mối liên hệ.
Catuddasiyaṃ niyutto cātuddasiko, evaṃ pannarasiko.
Cātuddasika means appointed on the fourteenth day; similarly, Pannarasika (appointed on the fifteenth day).
Ngày thứ mười bốn được gọi là cātuddasika, và tương tự, paṇṇarasika là ngày thứ mười lăm.
Sāmaggīuposatho nāma saṅghasāmaggikadivase kātabbauposatho.
Sāmaggī Uposatha is the Uposatha to be performed on the day of Saṅgha harmony.
Sāmaggī-Uposatha là Uposatha được thực hiện vào ngày Tăng chúng hòa hợp.
Hemantagimhavassānaṃ tiṇṇaṃ utūnanti ettha hemantautu nāma aparakattikakāḷapakkhassa pāṭipadato paṭṭhāya phaggunapuṇṇamapariyosānā cattāro māsā.
Regarding “of the three seasons: Hemanta, Gimha, and Vassāna,” here Hemanta season refers to the four months from the first day of the dark half of the later Kattika month until the end of the full moon day of Phagguṇa month.
Trong câu ‘‘Ba mùa đông, hè, mưa’’, mùa đông (hemanta-utu) là bốn tháng kể từ ngày mùng một của nửa tối tháng Kattika sau cho đến cuối ngày rằm tháng Phagguṇa.
Gimhautu nāma phaggunassa kāḷapakkhapāṭipadato paṭṭhāya āsāḷhipuṇṇamapariyosānā cattāro māsā.
Gimha season refers to the four months from the first day of the dark half of Phagguṇa month until the end of the full moon day of Āsāḷha month.
Mùa hè (gimha-utu) là bốn tháng kể từ ngày mùng một của nửa tối tháng Phagguṇa cho đến cuối ngày rằm tháng Āsāḷha.
Vassānautu nāma āsāḷhassa kāḷapakkhapāṭipadato paṭṭhāya aparakattikapuṇṇamapariyosānā cattāro māsā.
Vassāna season refers to the four months from the first day of the dark half of Āsāḷha month until the end of the full moon day of the later Kattika month.
Mùa mưa (vassāna-utu) là bốn tháng kể từ ngày mùng một của nửa tối tháng Āsāḷha cho đến cuối ngày rằm tháng Kattika sau.
Tatiyasattamapakkhesu dve dve katvā cha cātuddasikāti hemantassa utuno tatiye ca sattame ca pakkhe dve cātuddasikā, migasiramāsassa kāḷapakkhe, māghamāsassa kāḷapakkhe cāti attho.
“Six Cātuddasikas, two each in the third and seventh fortnights” means two Cātuddasikas occur in the third and seventh fortnights of the Hemanta season, i.e., in the dark half of Migasira month and in the dark half of Māgha month.
‘‘Sáu ngày cātuddasika, mỗi mùa hai ngày vào nửa tháng thứ ba và thứ bảy’’ có nghĩa là hai ngày cātuddasika vào nửa tháng thứ ba và thứ bảy của mùa đông, tức là vào nửa tối của tháng Miga Sira và nửa tối của tháng Māgha.
Evaṃ gimhassa utuno tatiye cittamāsassa kāḷapakkhe sattame jeṭṭhamāsassa kāḷapakkhe ca, vassānassa utuno tatiye sāvaṇassa kāḷapakkhe ca sattame assayujamāsassa kāḷapakkhe cāti attho.
Similarly, in the third fortnight of the Gimha season, in the dark half of Citta month, and in the seventh fortnight, in the dark half of Jeṭṭha month; and in the third fortnight of the Vassāna season, in the dark half of Sāvaṇa month, and in the seventh fortnight, in the dark half of Assayuja month.
Tương tự, vào nửa tối của tháng Citta thứ ba và nửa tối của tháng Jeṭṭha thứ bảy của mùa hè; và vào nửa tối của tháng Sāvaṇa thứ ba và nửa tối của tháng Assayuja thứ bảy của mùa mưa.
Sesā pannarasikāti sesā aṭṭhārasa pannarasikā.
“The rest are Pannarasikas” means the remaining eighteen are Pannarasikas.
‘‘Các ngày còn lại là paṇṇarasika’’ có nghĩa là mười tám ngày còn lại là paṇṇarasika.
Evaṃ ekasaṃvacchare catuvīsati uposathāti evaṃ iminā vuttanayena hemantādīnaṃ tiṇṇaṃ utūnaṃ ekekasmiṃ utumhi paccekaṃ aṭṭhaaṭṭhauposathattā ututtayasamodhānabhūte ekasmiṃ saṃvacchare catuvīsati uposathā hontīti attho.
“Thus, there are twenty-four Uposathas in one year” means, in this manner, as stated, since there are eight Uposathas in each of the three seasons, Hemanta and so forth, there are twenty-four Uposathas in one year, which is the combination of the three seasons.
‘‘Như vậy, trong một năm có hai mươi bốn ngày Uposatha’’ có nghĩa là theo cách đã nói ở trên, vì mỗi trong ba mùa đông, v.v., có tám ngày Uposatha riêng biệt, nên trong một năm bao gồm ba mùa, có hai mươi bốn ngày Uposatha.
Idaṃ tāva pakaticārittanti idaṃ ekasmiṃ saṃvacchare chacātuddasikaaṭṭhārasapannarasikauposathakaraṇaṃ tāva paṭhamaṃ pakatiyā sabhāvena cārittaṃ kātabbaṃ kammaṃ hoti, na bahutarāvāsikādinā kāraṇena kātabbanti attho.
“This is the regular practice” means that performing six Cātuddasika and eighteen Pannarasika Uposathas in one year is, for now, the primary regular practice to be observed, and it should not be performed due to reasons such as a large number of resident bhikkhus.
‘‘Đây là quy tắc thông thường’’ có nghĩa là việc thực hiện sáu ngày cātuddasika và mười tám ngày paṇṇarasika Uposatha trong một năm là quy tắc thông thường, không phải là điều phải làm vì những lý do như có nhiều tỳ-kheo thường trú.
Tathārūpapaccaye sati aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ vaṭṭatīti ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 136) vacanato ‘‘yo pana āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabba’’ntiādivacanato (mahāva. 178) ca tathārūpapaccaye sati aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ vaṭṭatīti attho.
“When there is a suitable reason, it is permissible to perform the Uposatha on another fourteenth day as well” means that, according to the saying “one should recite the Pātimokkha once in the fortnight, either on the fourteenth or fifteenth day,” and the saying “visiting bhikkhus should follow the resident bhikkhus,” when there is such a reason, it is permissible to perform the Uposatha on another fourteenth day as well.
‘‘Khi có lý do thích hợp, có thể thực hiện Uposatha vào một ngày cātuddasī khác’’ có nghĩa là, theo lời dạy ‘‘Chỉ một lần trong nửa tháng, hoặc vào ngày cātuddasī hoặc vào ngày paṇṇarasī, Pātimokkha nên được đọc tụng’’ và ‘‘những tỳ-kheo khách phải tuân theo những tỳ-kheo thường trú’’, khi có lý do thích hợp, có thể thực hiện Uposatha vào một ngày cātuddasī khác.
Tattha sakinti ekavāraṃ.
Here, sakiṃ means once.
Trong đó, sakiṃ có nghĩa là một lần.
Āvāsikānaṃ anuvattitabbanti āvāsikehi ‘‘ajjuposatho cātuddaso’’ti pubbakicce kariyamāne anuvattitabbaṃ, na paṭikkositabbaṃ.
“Resident bhikkhus should follow” means that when resident bhikkhus perform the preliminary duties, saying “Today is the Cātuddasa Uposatha,” they should be followed, not opposed.
‘‘Phải tuân theo những tỳ-kheo thường trú’’ có nghĩa là khi những tỳ-kheo thường trú thực hiện các nghi lễ sơ bộ với câu ‘‘Hôm nay là ngày Uposatha cātuddasī’’, thì phải tuân theo, không được phản đối.
Ādi-saddena ‘‘āvāsikehi āgantukānaṃ anuvattitabba’’nti vacanaṃ, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tehi bhikkhūhi dve tayo uposathe cātuddasike kātuṃ, kathaṃ mayaṃ tehi bhikkhūhi paṭhamataraṃ pavāreyyāmā’’ti (mahāva. 240) vacanañca saṅgaṇhāti.
The word ādi (etc.) includes the saying “resident bhikkhus should follow visiting bhikkhus” and the saying, “I allow, bhikkhus, those bhikkhus to perform two or three Cātuddasika Uposathas, thinking, ‘How can we perform Pavāraṇā earlier than those bhikkhus?’”
Từ ādi bao gồm lời dạy ‘‘những tỳ-kheo thường trú phải tuân theo những tỳ-kheo khách’’ và lời dạy ‘‘Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép các Tỳ-kheo đó thực hiện hai hoặc ba ngày Uposatha cātuddasī. Làm sao chúng ta có thể thỉnh mời các Tỳ-kheo đó trước tiên?’’
Ettha ca paṭhamasuttassa ekekassa utuno tatiyasattamapakkhassa cātuddase vā avasesassa pannarase vā sakiṃ pātimokkhaṃ uddisitabbanti.
And here, the Pātimokkha should be recited once on the fourteenth day of the third or seventh fortnight of each season mentioned in the first Sutta, or on the fifteenth day for the remaining Uposathas.
Và ở đây, theo kinh đầu tiên, Pātimokkha nên được đọc tụng một lần vào ngày cātuddasī của nửa tháng thứ ba hoặc thứ bảy của mỗi mùa, hoặc vào ngày paṇṇarasī của các ngày còn lại.
Pakaticārittavasenapi atthasambhavato ‘‘āgantukehī’’tiādīni suttāni dassitānīti veditabbaṃ.
It should be understood that suttas such as "by the visiting bhikkhus" and so on are shown because the meaning is appropriate even by means of natural custom.
Cũng nên biết rằng các kinh như ‘‘āgantukehi’’ được trình bày vì ý nghĩa có thể xảy ra theo quy tắc thông thường.
Tathārūpapaccaye satīti aññasmimpi cātuddase uposathaṃ kātuṃ anurūpe āvāsikā bahutarā hontīti evamādike paccaye sati.
When there is such a condition means when there is a condition such as this: "if the resident bhikkhus who are suitable to perform the Uposatha on another fourteenth day are more numerous."
‘‘Khi có lý do thích hợp’’ có nghĩa là khi có các lý do như có nhiều tỳ-kheo thường trú thích hợp để thực hiện Uposatha vào một ngày cātuddasī khác.
Aññasmimpi cātuddaseti tiṇṇaṃ utūnaṃ tatiyasattamapakkhacātuddasato aññasmiṃ cātuddase.
On another fourteenth day means on a fourteenth day other than the fourteenth day of the third and seventh fortnights of the three seasons.
‘‘Vào một ngày cātuddasī khác’’ có nghĩa là vào một ngày cātuddasī khác ngoài ngày cātuddasī của nửa tháng thứ ba và thứ bảy của ba mùa.
‘‘Idha pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ cātuddaso hoti, āgantukānaṃ pannaraso.
"Here, bhikkhus, for the resident bhikkhus it is the fourteenth day, for the visiting bhikkhus it is the fifteenth day.
‘‘Này các Tỳ-kheo, ở đây, đối với các Tỳ-kheo thường trú là ngày cātuddasī, đối với các Tỳ-kheo khách là ngày paṇṇarasī.
Sace āvāsikā bahutarā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabbaṃ.
If the resident bhikkhus are more numerous, the visiting bhikkhus should follow the resident bhikkhus.
Nếu các Tỳ-kheo thường trú đông hơn, thì các Tỳ-kheo khách phải tuân theo các Tỳ-kheo thường trú.
Sace samasamā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabbaṃ.
If they are equal in number, the visiting bhikkhus should follow the resident bhikkhus.
Nếu số lượng bằng nhau, thì các Tỳ-kheo khách phải tuân theo các Tỳ-kheo thường trú.
Sace āgantukā bahutarā honti, āvāsikehi āgantukānaṃ anuvattitabbaṃ.
If the visiting bhikkhus are more numerous, the resident bhikkhus should follow the visiting bhikkhus.
Nếu các Tỳ-kheo khách đông hơn, thì các Tỳ-kheo thường trú phải tuân theo các Tỳ-kheo khách.
‘‘Idha pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ pannaraso hoti, āgantukānaṃ cātuddaso.
"Here, bhikkhus, for the resident bhikkhus it is the fifteenth day, for the visiting bhikkhus it is the fourteenth day.
‘‘Này các Tỳ-kheo, ở đây, đối với các Tỳ-kheo thường trú là ngày paṇṇarasī, đối với các Tỳ-kheo khách là ngày cātuddasī.
Sace āvāsikā bahutarā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabbaṃ.
If the resident bhikkhus are more numerous, the visiting bhikkhus should follow the resident bhikkhus.
Nếu các Tỳ-kheo thường trú đông hơn, thì các Tỳ-kheo khách phải tuân theo các Tỳ-kheo thường trú.
Sace samasamā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ anuvattitabbaṃ.
If they are equal in number, the visiting bhikkhus should follow the resident bhikkhus.
Nếu số lượng bằng nhau, thì các Tỳ-kheo khách phải tuân theo các Tỳ-kheo thường trú.
Sace āgantukā bahutarā honti, āvāsikehi āgantukānaṃ anuvattitabbaṃ.
If the visiting bhikkhus are more numerous, the resident bhikkhus should follow the visiting bhikkhus.
Nếu các Tỳ-kheo khách đông hơn, thì các Tỳ-kheo thường trú phải tuân theo các Tỳ-kheo khách.
‘‘Idha pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ pāṭipado hoti, āgantukānaṃ pannaraso.
"Here, bhikkhus, for the resident bhikkhus it is the first day of the fortnight (pāṭipada), for the visiting bhikkhus it is the fifteenth day.
‘‘Này các Tỳ-kheo, ở đây, đối với các Tỳ-kheo thường trú là ngày pāṭipada, đối với các Tỳ-kheo khách là ngày paṇṇarasī.
Sace āvāsikā bahutarā honti, āvāsikehi āgantukānaṃ nākāmā dātabbā sāmaggī, āgantukehi nissīmaṃ gantvā uposatho kātabbo.
If the resident bhikkhus are more numerous, the resident bhikkhus should not unwillingly grant concord to the visiting bhikkhus; the visiting bhikkhus should go outside the sīmā and perform the Uposatha.
Nếu các Tỳ-kheo thường trú đông hơn, thì các Tỳ-kheo thường trú không được miễn cưỡng chấp nhận sự hòa hợp của các Tỳ-kheo khách; các Tỳ-kheo khách phải đi ra ngoài ranh giới để thực hiện Uposatha.
Sace samasamā honti, āvāsikehi āgantukānaṃ nākāmā dātabbā sāmaggī, āgantukehi nissīmaṃ gantvā uposatho kātabbo.
If they are equal in number, the resident bhikkhus should not unwillingly grant concord to the visiting bhikkhus; the visiting bhikkhus should go outside the sīmā and perform the Uposatha.
Nếu số lượng bằng nhau, thì các Tỳ-kheo thường trú không được miễn cưỡng chấp nhận sự hòa hợp của các Tỳ-kheo khách; các Tỳ-kheo khách phải đi ra ngoài ranh giới để thực hiện Uposatha.
Sace āgantukā bahutarā honti, āvāsikehi āgantukānaṃ sāmaggī vā dātabbā, nissīmaṃ vā gantabbaṃ.
If the visiting bhikkhus are more numerous, the resident bhikkhus should either grant concord to the visiting bhikkhus or go outside the sīmā.
Nếu các Tỳ-kheo khách đông hơn, thì các Tỳ-kheo thường trú phải chấp nhận sự hòa hợp của các Tỳ-kheo khách, hoặc phải đi ra ngoài ranh giới.
‘‘Idha pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ pannaraso hoti, āgantukānaṃ pāṭipado.
"Here, bhikkhus, for the resident bhikkhus it is the fifteenth day, for the visiting bhikkhus it is the first day of the fortnight (pāṭipada).
‘‘Này các Tỳ-kheo, ở đây, đối với các Tỳ-kheo thường trú là ngày paṇṇarasī, đối với các Tỳ-kheo khách là ngày pāṭipada.
Sace āvāsikā bahutarā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ sāmaggī vā dātabbā, nissīmaṃ vā gantabbaṃ.
If the resident bhikkhus are more numerous, the visiting bhikkhus should either grant concord to the resident bhikkhus or go outside the sīmā.
Nếu các Tỳ-kheo thường trú đông hơn, thì các Tỳ-kheo khách phải chấp nhận sự hòa hợp của các Tỳ-kheo thường trú, hoặc phải đi ra ngoài ranh giới.
Sace samasamā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ sāmaggī vā dātabbā, nissīmaṃ vā gantabbaṃ.
If they are equal in number, the visiting bhikkhus should either grant concord to the resident bhikkhus or go outside the sīmā.
Nếu số lượng bằng nhau, thì các Tỳ-kheo khách phải chấp nhận sự hòa hợp của các Tỳ-kheo thường trú, hoặc phải đi ra ngoài ranh giới.
Sace āgantukā bahutarā honti, āgantukehi āvāsikānaṃ nākāmā dātabbā sāmaggī, āvāsikehi nissīmaṃ gantvā uposatho kātabbo’’ti.
If the visiting bhikkhus are more numerous, the visiting bhikkhus should not unwillingly grant concord to the resident bhikkhus; the resident bhikkhus should go outside the sīmā and perform the Uposatha."
Nếu các Tỳ-khưu khách đông hơn, các Tỳ-khưu khách không nên trao sự hòa hợp cho các Tỳ-khưu trú xứ mà không được phép; các Tỳ-khưu trú xứ nên đi ra khỏi sīmā và thực hiện Uposatha.”
Āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ cātuddaso hoti, āgantukānaṃ pannarasoti ettha yesaṃ pannaraso, te tiroraṭṭhato vā āgatā, atītaṃ vā uposathaṃ cātuddasikaṃ akaṃsūti veditabbā.
Regarding " for the resident bhikkhus it is the fourteenth day, for the visiting bhikkhus it is the fifteenth day," it should be understood that those for whom it is the fifteenth day have either come from another country or performed the Uposatha on the fourteenth day in the past.
Liên quan đến câu “ Đối với các Tỳ-khưu trú xứ là ngày mười bốn, đối với các Tỳ-khưu khách là ngày mười lăm”, nên hiểu rằng những vị mà ngày mười lăm, thì họ đã đến từ một quốc gia khác hoặc đã thực hiện Uposatha ngày mười bốn trong quá khứ.
Āvāsikānaṃ anuvattitabbanti āvāsikehi ‘‘ajjuposatho cātuddaso’’ti pubbakicce kariyamāne anuvattitabbaṃ, na paṭikkositabbaṃ.
Should follow the resident bhikkhus means that if the resident bhikkhus are performing the preliminary duties, saying, "Today is the fourteenth day Uposatha," they should follow them and not object.
“ Nên tuân theo các Tỳ-khưu trú xứ” nghĩa là khi các Tỳ-khưu trú xứ thực hiện các nghi thức sơ khởi với tuyên bố “Hôm nay là Uposatha ngày mười bốn”, thì nên tuân theo, không nên phản đối.
Nākāmā dātabbāti na anicchāya dātabbāti.
Should not unwillingly grant means should not grant against one's will.
“ Không nên trao mà không được phép” nghĩa là không nên trao mà không có sự đồng ý.
‘‘Anujānāmi bhikkhave’’tiādimhi ayaṃ pavāraṇakkhandhakāgatā pāḷi (mahāva. 240) – idha pana, bhikkhave, sambahulā sandiṭṭhā sambhattā bhikkhū aññatarasmiṃ āvāse vassaṃ upagacchanti, tesaṃ sāmantā aññe bhikkhū bhaṇḍanakārakā kalahakārakā vivādakārakā bhassakārakā saṅghe adhikaraṇakārakā vassaṃ upagacchanti ‘‘mayaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ vassaṃvutthānaṃ pavāraṇāya pavāraṇaṃ ṭhapessāmā’’ti.
In the passage beginning "I allow, bhikkhus," this Pali text from the Pavāraṇā Khandhaka states: "Here, bhikkhus, many bhikkhus who are familiar and intimate reside for the Rains in a certain dwelling. Other bhikkhus, who are quarrelsome, contentious, disputatious, divisive, and cause disputes in the Saṅgha, also reside for the Rains nearby, thinking, 'We will stop the Pavāraṇā of these bhikkhus when they have completed the Rains retreat.'"
Trong đoạn bắt đầu bằng “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép”, đây là đoạn Pāḷi từ Chương Pavāraṇā: “Này các Tỳ-khưu, ở đây, nhiều Tỳ-khưu quen biết, thân thiết đã nhập hạ tại một trú xứ. Những Tỳ-khưu khác, gây gổ, tranh cãi, bất hòa, nói lời thô tục, gây ra tranh chấp trong Tăng-già, cũng nhập hạ gần đó, với ý nghĩ: ‘Chúng ta sẽ đình chỉ lễ Pavāraṇā của các Tỳ-khưu đó khi họ đã mãn hạ.’”
Anujānāmi, bhikkhave, tehi bhikkhūhi dve tayo uposathe cātuddasike kātuṃ, kathaṃ mayaṃ tehi bhikkhūhi paṭhamataraṃ pavāreyyāmāti.
"I allow, bhikkhus, those bhikkhus to perform two or three fourteenth-day Uposathas, thinking, 'How can we perform the Pavāraṇā before those bhikkhus?'"
“Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép các Tỳ-khưu đó thực hiện hai hoặc ba ngày Uposatha là ngày mười bốn, để chúng ta có thể Pavāraṇā trước các Tỳ-khưu đó.”
Tatrāyaṃ aṭṭhakathā (mahāva. aṭṭha. 240) – dve tayo uposathe cātuddasike kātunti ettha catutthapañcamā dve, tatiyo pana pakatiyāpi cātuddasikoyevāti, tasmā tatiyacatutthā vā tatiyacatutthapañcamā vā dve tayo cātuddasikā kātabbā.
Here is the commentary on that: In " to perform two or three fourteenth-day Uposathas," the fourth and fifth are two, but the third is naturally a fourteenth-day Uposatha. Therefore, two or three fourteenth-day Uposathas should be performed, either the third and fourth, or the third, fourth, and fifth.
Trong đó, đây là Chú giải: Liên quan đến câu “ thực hiện hai hoặc ba ngày Uposatha là ngày mười bốn”, hai ngày đó là ngày thứ tư và thứ năm, còn ngày thứ ba thì theo thông lệ cũng là ngày mười bốn. Do đó, nên thực hiện hai hoặc ba ngày Uposatha là ngày mười bốn, hoặc là ngày thứ ba và thứ tư, hoặc là ngày thứ ba, thứ tư và thứ năm.
Atha catutthe kate suṇanti, pañcamo cātuddasiko kātabbo, evampi dve cātuddasikā honti.
If they perform the fourth and then hear, the fifth should be made a fourteenth-day Uposatha; in this way, there are also two fourteenth-day Uposathas.
Nếu sau khi thực hiện ngày thứ tư mà họ nghe được, thì ngày thứ năm nên được thực hiện là ngày mười bốn; như vậy cũng có hai ngày mười bốn.
Evaṃ karontā bhaṇḍanakārakānaṃ terase vā cātuddase vā ime pannarasīpavāraṇaṃ pavāressantīti.
By doing so, the quarrelsome bhikkhus will perform the fifteenth-day Pavāraṇā on the thirteenth or fourteenth day.
Khi thực hiện như vậy, các vị gây gổ sẽ Pavāraṇā lễ Pavāraṇā ngày mười lăm này vào ngày mười ba hoặc mười bốn của họ.
Tatrāyaṃ vimativinodanīpāṭho (vi. vi. ṭī. mahāvagga 2.240) – dve cātuddasikā hontīti tatiyapakkhe cātuddasiyā saddhiṃ dve cātuddasikā honti.
Here is this passage from the Vimativinodanī: Regarding “there are two cātuddasikā”—there are two cātuddasikā Uposathas, together with the cātuddasī in the third fortnight.
Trong đó, đây là đoạn Vimativinodanī: “ có hai ngày mười bốn” nghĩa là trong trường hợp thứ ba, cùng với ngày mười bốn, có hai ngày mười bốn.
Bhaṇḍanakārakānaṃ terase vā cātuddase vā ime pannarasīpavāraṇaṃ pavāressantīti iminā yathāsakaṃ uposathakaraṇadivasato paṭṭhāya bhikkhūnaṃ cātuddasīpannarasīvohāro, na candagatisiddhiyā tithiyā vasenāti dasseti.
By this statement, “the quarrelsome ones will perform this pannarasī Pavāraṇā on the thirteenth or the fourteenth,” it is shown that the designation of cātuddasī and pannarasī for bhikkhus is based on the day of their Uposatha observance, starting from that day, and not on the tithi determined by the moon's course.
“ Các vị gây gổ sẽ Pavāraṇā lễ Pavāraṇā ngày mười lăm này vào ngày mười ba hoặc mười bốn của họ” điều này cho thấy rằng sự phân biệt ngày mười bốn và ngày mười lăm của các Tỳ-khưu là dựa trên ngày thực hiện Uposatha của riêng họ, chứ không phải dựa trên ngày theo chu kỳ mặt trăng.
Kiñcāpi evaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, rājūnaṃ anuvattitu’’nti (mahāva. 186) vacanato panettha lokiyānaṃ tithiṃ anuvattantehipi attano uposathakkamena cātuddasiṃ pannarasiṃ vā pannarasiṃ cātuddasiṃ vā karonteheva anuvattitabbaṃ, na pana soḷasamadivasaṃ vā terasamadivasaṃ vā uposathadivasaṃ karontehi.
Although it is said, “I allow, bhikkhus, to follow the kings,” in this context, even those who follow the tithi of the laypeople should do so by observing the cātuddasī or pannarasī, or the pannarasī or cātuddasī, according to their own Uposatha sequence, and not by making the sixteenth or thirteenth day the Uposatha day.
Mặc dù vậy, theo lời dạy “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép tuân theo các vị vua”, ở đây, các Tỳ-khưu tuân theo ngày của thế gian cũng chỉ nên tuân theo bằng cách thực hiện ngày mười bốn hoặc mười lăm, hoặc ngày mười lăm hoặc mười bốn theo thứ tự Uposatha của riêng mình, chứ không phải bằng cách thực hiện ngày Uposatha vào ngày mười sáu hoặc ngày mười ba.
Teneva pāḷiyampi (mahāva. 240) ‘‘dve tayo uposathe cātuddasike kātu’’nti vuttaṃ.
For this very reason, it is stated in the Pāḷi, “to perform two or three cātuddasī Uposathas.”
Chính vì thế, trong Pāḷi cũng đã nói “thực hiện hai hoặc ba ngày Uposatha là ngày mười bốn”.
Aññathā ‘‘dvādasiyaṃ, terasiyaṃ vā uposatho kātabbo’’ti vattabbato.
Otherwise, it would have been said, “the Uposatha should be performed on the twelfth or thirteenth.”
Nếu không, sẽ phải nói “nên thực hiện Uposatha vào ngày mười hai hoặc mười ba”.
‘‘Sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’tiādivacanampi (mahāva. 136) upavuttakkameneva vuttaṃ, na tithikkamenāti gahetabbanti.
The statement “once a fortnight, on the fourteenth or fifteenth,” and so on, should also be understood as having been said according to the previously mentioned sequence, not according to the tithi sequence.
Cũng nên hiểu rằng lời dạy “một lần trong nửa tháng vào ngày mười bốn hoặc mười lăm” cũng được nói theo thứ tự đã nêu, chứ không phải theo thứ tự ngày cố định.
Na kevalaṃ uposathadivasāyeva tayo honti, atha kho pavāraṇādivasāpīti āha ‘‘purimavassaṃvutthānaṃ panā’’tiādi.
Not only are there three Uposatha days, but also Pavāraṇā days, so it says, “for those who have observed the early vassa,” and so on.
Không chỉ có ba ngày Uposatha, mà còn có các ngày Pavāraṇā nữa, nên Ngài nói “ Còn đối với những vị đã mãn hạ đầu tiên” v.v.
Māiti cando vuccati tassa gatiyā divasassa minitabbato, so ettha sabbakalāpapāripūriyā puṇṇoti puṇṇamā.
‘Mā’ refers to the moon, because the day is measured by its movement; when it is full with the completion of all kalāpas, it is called ‘puṇṇamā’ (full moon).
“ Mā” được gọi là mặt trăng, vì ngày được đo bằng chuyển động của nó. Ở đây, nó đầy đủ với sự hoàn thiện của tất cả các phần, nên gọi là puṇṇamā (trăng tròn).
Pubbakattikāya puṇṇamā pubbakattikapuṇṇamā, assayujapuṇṇamā.
The full moon of the early Kattikā is the Pubbakattikāpuṇṇamā, the Assayujapuṇṇamā.
Trăng tròn của tháng Kattikā đầu tiên là pubbakattikapuṇṇamā (trăng tròn Kattikā đầu tiên), tức là Assayujapuṇṇamā (trăng tròn tháng Assayuja).
Sā hi pacchimakattikaṃ nivattetuṃ evaṃ vuttā.
This is stated in order to distinguish it from the later Kattikā.
Thật vậy, nó được nói như vậy để loại bỏ Kattikā sau.
Tesaṃyevāti purimavassaṃvutthānaṃyeva.
“For those very ones” means for those who have observed the early vassa.
“ Chỉ những vị đó” nghĩa là chỉ những vị đã mãn hạ đầu tiên.
Bhaṇḍanakārakehīti kalahakārakehi.
“By the quarrelsome ones” means by those who cause disputes.
“ Bởi các vị gây gổ” nghĩa là bởi các vị tranh cãi.
Paccukkaḍḍhantīti ukkaḍḍhanti, bhaṇḍanakārake anuvādavasena assayujapuṇṇamādiṃ pariccajantā pavāraṇaṃ kāḷapakkhaṃ juṇhapakkhanti uddhaṃ kaḍḍhantīti attho, ‘‘suṇantu me, āyasmanto āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame kāḷe pavāreyyāmā’’ti, ‘‘suṇantu me, āyasmanto āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame juṇhe pavāreyyāmā’’ti (mahāva. 240) ca evaṃ ñattiyā pavāraṇaṃ uddhaṃ kaḍḍhantīti vuttaṃ hoti.
“They postpone” means they draw it forward. The meaning is that, by way of accusing the quarrelsome ones, they abandon the Assayujapuṇṇamā and other dates, and draw the Pavāraṇā forward to the dark fortnight or the bright fortnight. It is stated that they draw the Pavāraṇā forward with a motion (ñatti) thus: “May the resident venerable ones listen to me. If it is suitable for the venerable ones, let us now perform the Uposatha, recite the Pātimokkha, and perform the Pavāraṇā in the coming dark fortnight,” and “May the resident venerable ones listen to me. If it is suitable for the venerable ones, let us now perform the Uposatha, recite the Pātimokkha, and perform the Pavāraṇā in the coming bright fortnight.”
“ Paccukkaḍḍhanti” nghĩa là kéo lên, tức là các vị gây gổ, với ý định chỉ trích, từ bỏ trăng tròn Assayuja và các ngày tương tự, kéo Pavāraṇā lên đến nửa tháng tối hoặc nửa tháng sáng. Điều này được nói là họ kéo Pavāraṇā lên bằng một lời tuyên bố như “Xin các Tôn giả trú xứ lắng nghe tôi, nếu các Tôn giả thấy thích hợp, bây giờ chúng ta sẽ thực hiện Uposatha, đọc Pātimokkha, và Pavāraṇā vào nửa tháng tối sắp tới” hoặc “Xin các Tôn giả trú xứ lắng nghe tôi, nếu các Tôn giả thấy thích hợp, bây giờ chúng ta sẽ thực hiện Uposatha, đọc Pātimokkha, và Pavāraṇā vào nửa tháng sáng sắp tới.”
Athāti anantaratthe nipāto.
‘Athā’ is a particle in the sense of immediate succession.
“ Atha” là một từ nối chỉ ý nghĩa “ngay sau đó”.
Catuddasannaṃ pūraṇo cātuddaso, divaso.
Cātuddaso is the day that completes the fourteen.
“ Cātuddaso” là ngày thứ mười bốn.
Yaṃ sandhāya ‘‘āgame kāḷe pavāreyyāmā’’ti ñattiṃ ṭhapayiṃsu.
Referring to which they made the motion, “Let us perform the Pavāraṇā in the coming dark fortnight.”
Ngày đó được đề cập trong lời tuyên bố “chúng ta sẽ Pavāraṇā vào nửa tháng tối sắp tới”.
Pacchimakattikapuṇṇamā vāti komudicātumāsinipuṇṇamadivaso vā.
“Or the Pacchimakattikāpuṇṇamā” means the full moon day of the Komudicātumāsinī.
“ Hoặc trăng tròn Kattikā sau” nghĩa là ngày trăng tròn của Komudicātumāsinī.
Yaṃ sandhāya ‘‘āgame juṇhe pavāreyyāmā’’ti ñattiṃ ṭhapayiṃsu.
Referring to which they made the motion, “Let us perform the Pavāraṇā in the coming bright fortnight.”
Ngày đó được đề cập trong lời tuyên bố “chúng ta sẽ Pavāraṇā vào nửa tháng sáng sắp tới”.
Tasmiṃ pana āgame juṇhe komudiyā cātumāsiniyā avassaṃ pavāretabbaṃ.
However, in that coming bright fortnight, on the Komudicātumāsinī, the Pavāraṇā must definitely be performed.
Tuy nhiên, vào nửa tháng sáng sắp tới đó, phải Pavāraṇā vào ngày trăng tròn của Komudicātumāsinī.
Na hi taṃ atikkamitvā pavāretuṃ labbhati.
It is not permissible to postpone it beyond that.
Không được phép vượt quá ngày đó để Pavāraṇā.
Vuttañhetaṃ ‘‘te ce, bhikkhave, bhikkhū bhaṇḍanakārakā kalahakārakā vivādakārakā bhassakārakā saṅghe adhikaraṇakārakā tampi juṇhaṃ anuvaseyyuṃ.
For it is said, “If, bhikkhus, those bhikkhus who are quarrelsome, contentious, disputatious, divisive, causing legal questions in the Saṅgha, should remain even during that bright fortnight,
Điều này đã được nói: “Này các Tỳ-khưu, nếu các Tỳ-khưu đó, gây gổ, tranh cãi, bất hòa, nói lời thô tục, gây ra tranh chấp trong Tăng-già, cũng ở lại trong nửa tháng sáng đó.
Tehi, bhikkhave, bhikkhūhi sabbeheva āgame juṇhe komudiyā cātumāsiniyā akāmā pavāretabba’’nti (mahāva. 240).
then, bhikkhus, all those bhikkhus must perform the Pavāraṇā unwillingly on the Komudicātumāsinī in the coming bright fortnight.”
Này các Tỳ-khưu, tất cả các Tỳ-khưu đó phải Pavāraṇā mà không được phép vào nửa tháng sáng sắp tới, vào ngày trăng tròn của Komudicātumāsinī.”
Tenevāha ‘‘pacchimavassaṃvutthānañca pacchimakattikapuṇṇamā eva vā’’ti.
Therefore, it says, “and for those who observed the later vassa, it is only the Pacchimakattikāpuṇṇamā.”
Chính vì thế, Ngài nói: “ Và đối với những vị đã mãn hạ sau, chỉ có trăng tròn Kattikā sau.”
Yadi hi taṃ atikkamitvā pavāreyya, dukkaṭāpattiṃ āpajjeyyuṃ.
For if they were to postpone it beyond that, they would incur an offense of dukkaṭa.
Nếu họ Pavāraṇā vượt quá ngày đó, họ sẽ phạm lỗi dukkaṭa.
Vuttañhetaṃ ‘‘na ca, bhikkhave, apavāraṇāya pavāretabbaṃ aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 233).
For it is said, “And, bhikkhus, the Pavāraṇā should not be performed without Pavāraṇā, except in the case of Saṅgha unity.”
Điều này đã được nói: “Này các Tỳ-khưu, không nên Pavāraṇā mà không có Pavāraṇā, trừ khi có sự hòa hợp của Tăng-già.”
Visuddhipavāraṇāyogato pavāraṇādivasā.
Due to its connection with visuddhipavāraṇā, these are Pavāraṇā days.
“ Các ngày Pavāraṇā” là do sự liên kết với Visuddhipavāraṇā.
Pi-saddena na kevalaṃ pavāraṇādivasāva, atha kho tadaññe uposathadivasāpi hontīti dasseti.
By the word pi, it shows that not only are these Pavāraṇā days, but other Uposatha days also occur.
Từ “ pi” (cũng) cho thấy rằng không chỉ có các ngày Pavāraṇā, mà còn có các ngày Uposatha khác nữa.
Idampīti pavāraṇattayampi.
Idampi refers to all three kinds of Pavāraṇā.
“ Điều này cũng vậy” nghĩa là cả ba loại Pavāraṇā.
Tathārūpapaccayeti bahutarāvāsikādipaccaye.
Tathārūpapaccaye means conditions such as many resident bhikkhus.
“ Trong những điều kiện như vậy” nghĩa là trong điều kiện có nhiều Tỳ-khưu trú xứ, v.v.
Dvinnaṃ kattikapuṇṇamānanti pubbakattikapacchimakattikasaṅkhātānaṃ dvinnaṃ assayujakomudipuṇṇamānaṃ.
Dvinnaṃ kattikapuṇṇamānaṃ refers to the two full moon days of Assayuja and Komudī, known as the early Kattika and later Kattika full moon days.
“ Của hai ngày trăng tròn Kattikā” nghĩa là của hai ngày trăng tròn Assayuja và Komudi, được gọi là Kattikā đầu tiên và Kattikā sau.
Idāni yo so sāmaggiuposathadivaso vutto, tañca tappasaṅgena sāmaggipavāraṇādivasañca dassento ‘‘yadā panā’’tiādimāha.
Now, showing that Uposatha day of harmony, which was mentioned, and by extension, the Pavāraṇā day of harmony, he begins with "yadā panā" and so on.
Bây giờ, để chỉ ra ngày Uposatha của sự hòa hợp đã nói, và ngày Pavāraṇā của sự hòa hợp liên quan đến nó, Ngài nói “ Khi nào thì” v.v.
Tattha osārite tasmiṃ bhikkhusminti ukkhittake bhikkhusmiṃ osārite, taṃ gahetvā sīmaṃ gantvā āpattiṃ desāpetvā kammavācāya kammapaṭippassaddhivasena pavesiteti vuttaṃ hoti.
Therein, osārite tasmiṃ bhikkhusmiṃ means that when the bhikkhu who was suspended is reinstated, having taken him to the sīmā, made him confess his offense, and restored the act by means of a kammavācā, he is admitted.
Trong đó, khi tỳ khưu ấy được phục hồi có nghĩa là khi tỳ khưu bị trục xuất được phục hồi, tức là sau khi đưa vị ấy đến sīmā, cho phép vị ấy sám hối tội lỗi, và phục hồi vị ấy bằng một kammavācā (lời tuyên bố hành động) để làm cho hành động (kamma) trở nên yên tĩnh. Đó là ý nghĩa được nói đến.
Tassa vatthussāti tassa adhikaraṇassa.
Tassa vatthussā means of that case.
Tassa vatthussā có nghĩa là của sự tranh chấp đó.
Tadā ṭhapetvā cuddasapannarase añño yo koci divaso uposathadivaso nāma hotīti sambandho.
The connection is that at that time, any other day apart from the fourteenth or fifteenth is called an Uposatha day.
Khi đó, bất kỳ ngày nào khác ngoài ngày mười bốn hoặc mười lăm đều được gọi là ngày Uposatha. Đó là mối liên hệ.
Kasmāti āha ‘‘tāvadeva uposatho kātabbo.
Why? He says, "The Uposatha should be performed right then.
Tại sao? Vì đã nói rằng: “Uposatha phải được thực hiện ngay lập tức.
‘Pātimokkhaṃ uddisitabba’nti vacanato’’ti.
‘The Pātimokkha should be recited’ is the saying."
‘Pātimokkhaṃ uddisitabba’nti vacanato” (theo lời dạy rằng ‘Pātimokkha phải được tụng đọc).
Tattha tāvadevāti taṃ divasameva.
Therein, tāvadeva means on that very day.
Trong đó, tāvadevā có nghĩa là ngay trong ngày đó.
Vacanatoti kosambakakkhandhake (mahāva. 475) vuttattā.
Vacanato means because it is stated in the Kosambaka Khandhaka.
Vacanato có nghĩa là vì đã được nói đến trong Kosambakakkhandhaka.
Yatra pana pattacīvarādīnaṃ atthāya appamattakena kāraṇena vivadantā uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā ṭhapenti, tattha tasmiṃ adhikaraṇe vinicchite ‘‘samaggā jātamhā’’ti antarā sāmaggiuposathaṃ kātuṃ na labhanti, karontehi anuposathe uposatho kato nāma hoti.
But where bhikkhus quarrel over a trifling matter concerning bowls, robes, etc., and suspend the Uposatha or Pavāraṇā, when that case is settled, they cannot perform an Uposatha of harmony in between, saying, "We have become harmonious." If they do, it is considered that an Uposatha was performed on a non-Uposatha day.
Nơi mà các vị tỳ khưu tranh cãi vì một lý do nhỏ nhặt liên quan đến y bát, v.v., và hoãn Uposatha hoặc Pavāraṇā, khi sự tranh chấp đó đã được giải quyết, họ không được phép thực hiện một Uposatha hòa hợp (sāmaggiuposatha) ngay lập tức với ý nghĩ “Chúng ta đã hòa hợp”. Nếu họ làm như vậy, đó được gọi là thực hiện Uposatha vào một ngày không phải Uposatha.
Kattikamāsabbhantareti ettha kattikamāso nāma pubbakattikamāsassa kāḷapakkhapāṭipadato paṭṭhāya yāva aparakattikapuṇṇamā, tāva ekūnatiṃsarattidivā, tassa abbhantare.
Here, kattikamāsabbhantare means within the Kattika month, which is twenty-nine nights and days from the first day of the dark fortnight of the early Kattika month until the full moon of the later Kattika month.
Trong tháng Kattika ở đây, tháng Kattika có nghĩa là từ ngày pāṭipadā (mùng một) của pakkhapāṭipada (nửa tháng tối) của tháng Kattika đầu tiên cho đến ngày trăng tròn của tháng Kattika sau, tức là hai mươi chín ngày đêm, trong khoảng thời gian đó.
Tato pure vā pana pacchā vā vaṭṭati.
It is permissible either before or after that.
Trước hoặc sau đó cũng được.
Ayamevāti yo koci divasoyeva.
Ayamevā means any day whatsoever.
Ayamevā có nghĩa là chính ngày đó.
Idhāpi kosambakakkhandhake sāmaggiyā sadisāva sāmaggī veditabbā.
Here too, in the Kosambaka Khandhaka, harmony should be understood as similar to the harmony there.
Ở đây cũng vậy, sự hòa hợp (sāmaggī) nên được hiểu là sự hòa hợp tương tự như trong Kosambakakkhandhaka.
Ye pana kismiñcideva appamattake pavāraṇaṃ ṭhapetvā samaggā honti, tehi pavāraṇāyameva pavāraṇā kātabbā, tāvadeva na kātabbā, karontehi apavāraṇāya pavāraṇā katā nāma hoti, ‘‘na kātabbāyevā’’ti niyamena yadi karoti, dukkaṭanti dasseti.
However, those who, having suspended the Pavāraṇā over some trifling matter, become harmonious, should perform the Pavāraṇā on the Pavāraṇā day itself; it should not be done right then. If they do, it is considered that Pavāraṇā was performed on a non-Pavāraṇā day. He shows that if one does it arbitrarily, saying "it should not be done," it is a dukkata.
Những vị đã hoãn Pavāraṇā vì một lý do nhỏ nhặt và sau đó hòa hợp, thì Pavāraṇā phải được thực hiện vào chính ngày Pavāraṇā, không được thực hiện ngay lập tức; nếu thực hiện, đó được gọi là thực hiện Pavāraṇā vào một ngày không phải Pavāraṇā, và nếu thực hiện theo quy định “không được làm”, thì đó là một dukkaṭa.
Tattha hi uposathakaraṇe dukkaṭaṃ.
Indeed, performing Uposatha there is a dukkata.
Vì ở đó, việc thực hiện Uposatha là một dukkaṭa.
Vuttañhetaṃ ‘‘na, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 183).
For it is said, "Bhikkhus, an Uposatha should not be performed on a non-Uposatha day, except for the harmony of the Saṅgha."
Điều này đã được nói: “Này các tỳ khưu, không được thực hiện Uposatha vào một ngày không phải Uposatha, trừ khi có sự hòa hợp của Tăng đoàn” (Mahāva. 183).
169. Saṅghe uposatho nāma ekasīmāyaṃ sannipatitena catuvaggādisaṅghena kattabbo uposatho, so ca pātimokkhuddesoyeva.
169. Saṅghe uposatho is an Uposatha to be performed by a Saṅgha of four or more bhikkhus assembled within one sīmā, and it is the recitation of the Pātimokkha itself.
169. Uposatha của Tăng đoàn có nghĩa là Uposatha được thực hiện bởi Tăng đoàn gồm bốn vị trở lên, tập hợp trong một sīmā, và đó chính là việc tụng đọc Pātimokkha.
Gaṇe uposatho nāma ekasīmāyaṃ sannipatitehi dvīhi, tīhi vā bhikkhūhi kattabbo uposatho, so ca pārisuddhiuposathoyeva.
Gaṇe uposatho is an Uposatha to be performed by two or three bhikkhus assembled within one sīmā, and it is the Pārisuddhi Uposatha itself.
Uposatha của nhóm có nghĩa là Uposatha được thực hiện bởi hai hoặc ba vị tỳ khưu tập hợp trong một sīmā, và đó chính là Uposatha thanh tịnh (pārisuddhiuposatha).
Puggale uposatho nāma ekasīmāyaṃ nisinnena ekena bhikkhunā kattabbo uposatho, so ca adhiṭṭhānuposathoyeva.
Puggale uposatho is an Uposatha to be performed by a single bhikkhu sitting within one sīmā, and it is the Adhiṭṭhāna Uposatha itself.
Uposatha của cá nhân có nghĩa là Uposatha được thực hiện bởi một vị tỳ khưu ngồi một mình trong một sīmā, và đó chính là Uposatha tùy quyết (adhiṭṭhānuposatha).
Tenāha ‘‘kārakavasena aparepi tayo uposathā’’ti.
Therefore, he said, "There are also three other Uposathas according to the doer."
Vì vậy, đã nói: “Còn có ba loại Uposatha khác tùy theo người thực hiện”.
Kattabbākāravasena vuttesu tīsu uposathesu suttuddeso nāma pātimokkhuddeso.
Among the three Uposathas mentioned according to the manner of performance, suttuddeso is the recitation of the Pātimokkha.
Trong ba loại Uposatha được nói đến tùy theo cách thực hiện, suttuddeso có nghĩa là tụng đọc Pātimokkha.
So duvidho ovādapātimokkhuddeso ca āṇāpātimokkhuddeso ca.
It is of two kinds: the Ovādapātimokkhuddesa and the Āṇāpātimokkhuddesa.
Điều đó có hai loại: tụng đọc Pātimokkha khuyên nhủ (ovādapātimokkhuddeso) và tụng đọc Pātimokkha giới luật (āṇāpātimokkhuddeso).
Tatra ovādova pātimokkhaṃ, tassa uddeso sarūpena kathanaṃ ovādapātimokkhuddeso.
Therein, the Pātimokkha itself is the admonition, and its recitation, the declaration of its essence, is the Ovādapātimokkhuddesa.
Trong đó, chỉ lời khuyên nhủ (ovāda) là Pātimokkha, việc tụng đọc (uddeso), tức là việc trình bày bản chất của nó, là ovādapātimokkhuddeso.
‘‘Imasmiṃ vītikkame ayaṃ nāma āpattī’’ti evaṃ āpattivasena āṇāpanaṃ paññāpanaṃ āṇā.
Āṇā is the command or promulgation in terms of offenses, such as "For this transgression, this is the offense."
Việc ban hành, tức là việc quy định, theo nghĩa về tội lỗi, như “Trong sự vi phạm này, có tội lỗi tên là này”, đó là āṇā (giới luật).
Sesaṃ anantarasadisameva.
The rest is similar to what was said immediately before.
Phần còn lại tương tự như phần trước.
Tattha khanti paramaṃ tapoti adhivāsanakhanti nāma paramaṃ tapo.
Therein, 'Patience is the supreme austerity' means that endurance-patience (adhivāsanakhanti) is the supreme austerity.
Trong đó, khanti paramaṃ tapo có nghĩa là sự nhẫn nại (adhivāsanakhanti) là hạnh khổ hạnh tối thượng.
Titikkhāti khantiyā eva vevacanaṃ, titikkhāsaṅkhātā adhivāsanakhanti uttamaṃ tapoti attho.
'Forbearance' is merely a synonym for patience; the meaning is that endurance-patience, known as forbearance, is the highest austerity.
Titikkhā là từ đồng nghĩa với khanti; có nghĩa là sự nhẫn nại (adhivāsanakhanti) được gọi là titikkhā là hạnh khổ hạnh tối thượng.
Nibbānaṃ paramaṃ vadantīti sabbākārena pana nibbānaṃ paramanti vadanti buddhā.
'The Buddhas declare Nibbāna to be supreme' means that the Buddhas declare Nibbāna to be supreme in all respects.
Nibbānaṃ paramaṃ vadantī có nghĩa là chư Phật nói rằng Nibbāna là tối thượng về mọi mặt.
Na hi pabbajito parūpaghātīti yo adhivāsanakhantivirahitattā paraṃ upaghāteti bādhati vihiṃsati, so pabbajito nāma na hoti.
'He is not a recluse who harms others' means that one who, lacking endurance-patience, harms, oppresses, or injures others, is not called a recluse.
Na hi pabbajito parūpaghātī có nghĩa là người nào, vì không có adhivāsanakhanti, mà làm hại, quấy nhiễu, hoặc gây tổn thương người khác, thì người đó không phải là người xuất gia.
Catutthapādo pana tasseva vevacanaṃ.
The fourth line is merely a synonym for that very statement.
Câu thứ tư là từ đồng nghĩa với câu đó.
‘‘Na hi pabbajito’’ti etassa hi na samaṇo hotīti vevacanaṃ.
Indeed, 'he is not a samaṇa' is a synonym for 'he is not a recluse'.
Thật vậy, na samaṇo hoti là từ đồng nghĩa với na hi pabbajito.
‘‘Parūpaghātī’’ti etassa paraṃ viheṭhayantoti vevacanaṃ.
And 'one who harms others' is a synonym for 'one who injures others'.
Paraṃ viheṭhayanto là từ đồng nghĩa với parūpaghātī.
Atha vā parūpaghātīti sīlūpaghātī.
Or, 'one who harms others' means one who harms morality.
Hoặc, parūpaghātī có nghĩa là kẻ hủy hoại giới hạnh.
Sīlañhi uttamaṭṭhena paranti vuccati.
For morality is called 'supreme' in the sense of being excellent.
Vì giới hạnh được gọi là tối thượng (para) theo nghĩa cao nhất.
Yo ca samaṇo paraṃ yaṃ kañci sattaṃ viheṭhayanto parūpaghātī hoti attano sīlavināsako, so pabbajito nāma na hotīti attho.
And the samaṇa who harms any being, who is one who harms others and destroys his own morality, is not called a recluse; this is the meaning.
Và vị Sa-môn nào làm hại bất kỳ chúng sinh nào, trở thành kẻ hủy hoại giới hạnh của mình (parūpaghātī), thì vị đó không phải là người xuất gia.
Atha vā yo adhivāsanakhantiyā abhāvā parūpaghātī hoti, paraṃ antamaso ḍaṃsamakasampi sañcicca jīvitā voropeti, so na hi pabbajito.
Or, one who, due to the absence of endurance-patience, harms others, even intentionally taking the life of a mosquito or a gnat, he is certainly not a recluse.
Hoặc, người nào, vì không có adhivāsanakhanti, mà trở thành kẻ làm hại người khác (parūpaghātī), thậm chí cố ý tước đoạt mạng sống của một con muỗi hay con ruồi, thì người đó không phải là người xuất gia.
Kiṃ kāraṇā?
For what reason?
Vì lý do gì?
Malassa apabbajitattā.
Because of not having renounced defilement.
Vì không loại bỏ ô nhiễm (mala).
‘‘Pabbājayamattano malaṃ, tasmā ‘pabbajito’ti vuccatī’’ti (dha. pa. 388) idañhi pabbajitalakkhaṇaṃ.
For this is the characteristic of a recluse: "He who drives away his own defilement, therefore he is called a 'pabbajita'."
Thật vậy, đây là đặc điểm của người xuất gia: “Kẻ nào loại bỏ ô nhiễm của mình, vì vậy được gọi là ‘pabbajito’” (Dhp. 388).
Yopi na heva kho upaghāteti na māreti, apica daṇḍādīhi viheṭheti, sopi paraṃ viheṭhayanto na samaṇo hoti.
And one who does not kill or harm, but rather injures with sticks and so on, that person also, while harming others, is not a samaṇa.
Và người nào không giết hại, nhưng làm hại bằng gậy gộc, v.v., thì người đó cũng làm hại người khác nhưng không phải là Sa-môn.
Kiṃkāraṇā?
For what reason?
Vì lý do gì?
Vihesāya asamitattā.
Because of not having ceased from injury.
Vì sự làm hại chưa được chấm dứt.
‘‘Samitattā hi pāpānaṃ, samaṇoti pavuccatī’’ti (dha. pa. 265) idañhi samaṇalakkhaṇaṃ.
For this is the characteristic of a samaṇa: "Because of having calmed evils, he is called a 'samaṇa'."
Thật vậy, đây là đặc điểm của Sa-môn: “Vì đã chấm dứt các điều ác, nên được gọi là ‘samaṇa’” (Dhp. 265).
Dutiyagāthāya sabbapāpassāti sabbākusalassa.
In the second verse, 'of all evil' means of all unwholesome actions.
Trong câu kệ thứ hai, sabbapāpassā có nghĩa là của tất cả các điều bất thiện.
Akaraṇanti anuppādanaṃ.
'Non-doing' means non-arising.
Akaraṇa có nghĩa là không phát sinh.
Kusalassāti catubhūmakakusalassa.
'Of wholesome' means of wholesome actions pertaining to the four planes of existence.
Kusalassā có nghĩa là của thiện pháp thuộc bốn cõi.
Upasampadāti upasampādanaṃ paṭilābho.
'Accomplishment' means attaining accomplishment.
Upasampadā có nghĩa là thành tựu, đạt được.
Sacittapariyodapananti attano cittassa vodāpanaṃ pabhassarabhāvakaraṇaṃ sabbaso parisodhanaṃ, taṃ pana arahattena hoti, iti sīlasaṃvarena sabbapāpaṃ pahāya lokiyalokuttarāhi samathavipassanāhi kusalaṃ sampādetvā arahattaphalena cittaṃ pariyodapetabbanti etaṃ buddhāna sāsanaṃ ovādo anusiṭṭhi.
'Purification of one's own mind' means purifying one's own mind, making it radiant, completely cleansing it, which is achieved through Arahantship. Thus, having abandoned all evil through restraint in morality, having accomplished wholesome actions through mundane and supramundane calm (samatha) and insight (vipassanā), and having purified the mind with the fruit of Arahantship— this is the teaching of the Buddhas, their admonition and instruction.
Sacittapariyodapana có nghĩa là làm cho tâm mình trong sạch, làm cho nó sáng chói, hoàn toàn thanh lọc, điều này xảy ra nhờ quả vị A-la-hán. Do đó, bằng cách giữ giới, từ bỏ mọi điều ác, thành tựu các thiện pháp thế gian và siêu thế bằng samatha và vipassanā, và thanh lọc tâm bằng quả vị A-la-hán, đó là giáo huấn, lời khuyên của chư Phật.
Tatiyagāthāya anupavādoti vācāya kassaci anupavadanaṃ.
In the third verse, 'non-reviling' means not reviling anyone with speech.
Trong câu kệ thứ ba, anupavādo có nghĩa là không phỉ báng bất kỳ ai bằng lời nói.
Anupaghātoti kāyena kassaci upaghātākaraṇaṃ.
'Non-harming' means not harming anyone with the body.
Anupaghāto có nghĩa là không làm hại bất kỳ ai bằng thân thể.
Pātimokkheti yaṃ taṃ pātimokkhaṃ paatimokkhaṃ atipamokkhaṃ uttamasīlaṃ.
'In the Pātimokkha' refers to that Pātimokkha, which is excellent, supremely excellent, and the highest morality.
Pātimokkha là giới luật Pātimokkha, là giới luật tối thượng, là sīla tối cao.
Pāti vā agativisesehi mokkheti duggatibhayehi, yo vā naṃ pāti, taṃ mokkhetīti pātimokkhanti vuccati, tasmiṃ pātimokkhe ca.
Or, it protects from wrong paths and delivers from the dangers of unfortunate destinations; or, it protects one who protects it and delivers that person from the dangers of unfortunate destinations, hence it is called Pātimokkha; and in that Pātimokkha.
Nó được gọi là Pātimokkha vì nó bảo vệ (pāti) khỏi những lối sống sai lầm và giải thoát (mokkheti) khỏi những nỗi sợ hãi về khổ cảnh, hoặc người nào bảo vệ nó, nó sẽ giải thoát người đó; trong Pātimokkha đó.
Saṃvaroti sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ avītikkamalakkhaṇo saṃvaro.
'Restraint' means the restraint characterized by not transgressing the seven classes of offenses.
Saṃvaro có nghĩa là sự phòng hộ đặc trưng bởi việc không vi phạm bảy nhóm tội lỗi.
Mattaññutāti paṭiggahaṇaparibhogavasena pamāṇaññutā.
'Moderation' means knowing the measure in terms of receiving and consuming.
Mattaññutā có nghĩa là biết đủ về số lượng khi nhận và sử dụng.
Pantañca sayanāsananti janasaṅghaṭṭanavirahitaṃ nijjanasambādhaṃ vivittaṃ senāsanañca.
'And a secluded dwelling' means a dwelling free from the crowding of people, a quiet and solitary lodging.
Pantañca sayanāsana có nghĩa là chỗ nằm chỗ ngồi vắng vẻ, không có sự tụ tập đông người, không bị đám đông quấy rầy.
Ettha ca dvīhiyeva paccayehi catupaccayasantoso dīpitoti veditabbo paccayasantosasāmaññena itaradvayassapi lakkhaṇahāranayena jotitattā.
Here, it should be understood that contentment with the four requisites is shown by only two requisites, because the other two are also illuminated by the method of extracting characteristics through the generality of contentment with requisites.
Ở đây, sự biết đủ về bốn vật dụng đã được chỉ ra chỉ bằng hai vật dụng, vì sự biết đủ về vật dụng nói chung cũng được làm sáng tỏ cho hai vật dụng còn lại theo phương pháp suy luận.
Adhicitte ca āyogoti vipassanāpādakaṃ aṭṭhasamāpatticittaṃ adhicittaṃ, tatopi maggaphalacittameva adhicittaṃ, tasmiṃ yathāvutte adhicitte āyogo ca anuyogo cāti attho.
'And application to the higher mind' means that the mind associated with the eight attainments, which is the basis for insight, is the higher mind (adhicitta); and even beyond that, the mind associated with the path and fruition is the higher mind; the meaning is application and exertion in that higher mind as described.
Adhicitte ca āyogo (sự nỗ lực trong tăng thượng tâm) có nghĩa là: Tám tâm thiền chứng (aṭṭhasamāpatticitta) làm nền tảng cho vipassanā là adhicitta (tăng thượng tâm); hơn thế nữa, chính tâm đạo và tâm quả mới là adhicitta; và āyogo ca anuyogo ca (sự nỗ lực và sự chuyên cần) là trong adhicitta đã được nói đến như vậy.
Etaṃ buddhāna sāsananti etaṃ parassa anupavadanaṃ, anupaghātanaṃ, pātimokkhasaṃvaro, paṭiggahaṇaparibhogesu mattaññutā, aṭṭhasamāpattivasibhāvāya vivittasenāsanasevanañca buddhānaṃ sāsanaṃ ovādo anusiṭṭhīti.
'This is the teaching of the Buddhas' means that this non-reviling of others, non-harming, restraint in the Pātimokkha, moderation in receiving and consuming, and resorting to secluded dwellings for mastery over the eight attainments—this is the teaching, the admonition, the instruction of the Buddhas.
Etaṃ buddhāna sāsanaṃ (Đây là lời giáo huấn của chư Phật) có nghĩa là: Việc không phỉ báng, không hãm hại người khác, sự thu thúc trong Pātimokkha, sự biết đủ trong việc nhận và thọ dụng, và việc lui tới trú xứ vắng vẻ để thành tựu tám thiền chứng (aṭṭhasamāpattivasibhāvāya) này là giáo huấn, lời khuyên dạy, lời chỉ bảo của chư Phật.
Imā pana tisso gāthāyo sabbabuddhānaṃ pātimokkhuddesagāthā hontīti veditabbā, taṃ buddhā eva uddisanti, na sāvakā.
It should be understood that these three verses are the Pātimokkha recitation verses of all Buddhas, and only the Buddhas recite them, not the disciples.
Cần phải biết rằng ba bài kệ này là những bài kệ thuyết Pātimokkha của tất cả chư Phật; chỉ có chư Phật mới thuyết giảng chúng, chứ không phải các vị thinh văn.
‘‘Suṇātu me bhante saṅgho’’tiādinā (mahāva. 134) nayena vuttaṃ āṇāpātimokkhaṃ nāma, taṃ sāvakā eva uddisanti, na buddhā.
The Āṇāpātimokkha, which is taught in the manner beginning with "May the Saṅgha, venerable sirs, listen to me" (mahāva. 134), is recited only by disciples, not by Buddhas.
Loại được gọi là āṇāpātimokkha (Giới bổn do mệnh lệnh), được trình bày theo cách thức bắt đầu bằng “Suṇātu me bhante saṅgho” (Bạch Đại đức Tăng, xin Tăng chúng lắng nghe con), thì chỉ có các vị thinh văn mới thuyết giảng, chứ không phải chư Phật.
Idameva ca imasmiṃ atthe pātimokkhanti adhippetaṃ.
And it is this* that is intended as the Pātimokkha in this context.
Và trong ý nghĩa này, chính điều này được hiểu là Pātimokkha.
Anupagato nāma tattheva upasampanno, asatiyā purimikāya anupagato vā.
Anupagato means one who has received upasampadā there itself, or one who has not entered the first vassa (rainy season) when there is no*.
Anupagato (người không an cư) là người đã thọ cụ túc giới ngay tại đó, hoặc là người anupagato (không an cư) mùa mưa trước vì thất niệm.
Cātumāsiniyanti catumāsiyaṃ.
Cātumāsiniya means on the full moon day of the fourth month.
Cātumāsiniyaṃ (vào ngày cātumāsinī) có nghĩa là vào ngày bốn tháng.
Sā hi catunnaṃ māsānaṃ pāripūribhūtāti cātumāsī, sā eva ‘‘cātumāsinī’’ti vuccati, tassaṃ cātumāsiniyaṃ, pacchimakattikapuṇṇamāsiyanti attho.
Indeed, that is the completion of four months, thus it is called cātumāsī; that itself is called "cātumāsinī." The meaning is on that cātumāsinī, the full moon day of the last Kattika.
Ngày đó được gọi là cātumāsī vì là ngày tròn đủ bốn tháng; chính ngày đó được gọi là “cātumāsinī”. Tassaṃ cātumāsiniyaṃ có nghĩa là vào ngày rằm tháng Kattika sau cùng.
Kāyasāmagginti kāyena samaggabhāvaṃ, hatthapāsūpagamananti vuttaṃ hoti.
Kāyasāmaggi means bodily harmony, which is to say, coming within arm's reach.
Kāyasāmaggiṃ (sự hòa hợp về thân) có nghĩa là sự hòa hợp bằng thân, tức là việc đến trong tầm tay (hatthapāsa).
Ayaṃ panettha vinicchayo – sace purimikāya pañca bhikkhū vassaṃ upagatā pacchimikāyapi pañca, purimehi ñattiṃ ṭhapetvā pavārite pacchimehi tesaṃ santike pārisuddhiuposatho kātabbo, na ekasmiṃ uposathagge dve ñattiyo ṭhapetabbā.
This is the decision in this matter: If five bhikkhus have entered the vassa in the first period, and five in the later period, and the former have performed the pavāraṇā after laying down the ñatti, then the latter should perform the pārisuddhiuposatha in their presence. Two ñattis should not be laid down in one Uposatha hall.
Đây là quyết định trong trường hợp này: Nếu có năm vị tỳ khưu đã an cư mùa mưa trước và năm vị an cư mùa mưa sau, sau khi các vị an cư mùa mưa trước đã tuyên ngôn (ñatti) và làm lễ pavāraṇā, thì các vị an cư mùa mưa sau phải làm pārisuddhi-uposatha (Bố-tát thanh tịnh) trước mặt họ; không được tuyên hai ngôn trong cùng một nhà Bố-tát.
Sace pacchimikāya upagatā cattāro tayo dve eko vā hoti, eseva nayo.
If there are four, three, two, or one who entered in the later period, the same rule applies.
Nếu số vị an cư mùa mưa sau là bốn, ba, hai, hoặc một, thì cũng áp dụng phương cách tương tự.
Atha purimikāya cattāro, pacchimikāyapi cattāro tayo dve eko vā, eseva nayo.
If there are four in the first period, and four, three, two, or one in the later period, the same rule applies.
Nếu số vị an cư mùa mưa trước là bốn, và số vị an cư mùa mưa sau cũng là bốn, ba, hai, hoặc một, thì cũng áp dụng phương cách tương tự.
Atha purimikāya tayo, pacchimikāya tayo dve eko vā, eseva nayo.
If there are three in the first period, and three, two, or one in the later period, the same rule applies.
Nếu số vị an cư mùa mưa trước là ba, và số vị an cư mùa mưa sau là ba, hai, hoặc một, thì cũng áp dụng phương cách tương tự.
Idañhettha lakkhaṇaṃ – sace purimikāya upagatehi pacchimikāya upagatā thokatarā ceva honti samasamā ca, saṅghapavāraṇāya ca gaṇaṃ pūrenti, saṅghapavāraṇāvasena ñatti ṭhapetabbā.
This is the characteristic here: If those who entered the vassa in the later period are fewer than or equal in number to those who entered in the first period, and they complete the quorum for a Saṅgha-pavāraṇā, then a ñatti should be laid down for a Saṅgha-pavāraṇā.
Và đây là đặc điểm trong trường hợp này: Nếu số vị an cư mùa mưa sau ít hơn hoặc bằng số vị an cư mùa mưa trước, và họ đủ túc số cho một nhóm (gaṇa) để làm lễ pavāraṇā của Tăng chúng, thì phải tuyên ngôn theo cách thức của lễ pavāraṇā của Tăng chúng.
Sace pana pacchimikāya eko hoti, tena saddhiṃ te cattāro honti, catunnaṃ saṅghañattiṃ ṭhapetvā pavāretuṃ na vaṭṭati.
However, if there is only one in the later period, and together with him they are four, it is not proper to lay down a Saṅgha-ñatti for four to perform pavāraṇā.
Tuy nhiên, nếu chỉ có một vị an cư mùa mưa sau, cùng với vị đó thì họ trở thành bốn vị, thì không được phép tuyên ngôn của Tăng chúng cho bốn vị để làm lễ pavāraṇā.
Gaṇañattiyā pana so gaṇapūrako hoti, tasmā gaṇavasena ñattiṃ ṭhapetvā purimehi pavāretabbaṃ.
But that bhikkhu completes the quorum for a Gaṇa-ñatti, therefore the former should perform pavāraṇā after laying down a ñatti for a group.
Nhưng đối với ngôn của nhóm (gaṇañatti), vị đó là người bổ túc cho nhóm; do đó, các vị an cư mùa mưa trước phải tuyên ngôn theo cách thức của nhóm rồi làm lễ pavāraṇā.
Itarena tesaṃ santike pārisuddhiuposatho kātabbo.
The other should perform the pārisuddhiuposatha in their presence.
Vị còn lại phải làm pārisuddhi-uposatha trước mặt họ.
Sace purimikāya dve, pacchimikāya dve vā eko vā, etthāpi eseva nayo.
If there are two in the first period, and two or one in the later period, the same rule applies here too.
Nếu có hai vị an cư mùa mưa trước, và hai hoặc một vị an cư mùa mưa sau, thì ở đây cũng áp dụng phương cách tương tự.
Sace purimikāyapi eko, pacchimikāyapi eko, ekena ekassa santike pavāretabbaṃ, ekena pārisuddhiuposatho kātabbo.
If there is one in the first period and one in the later period, one should perform pavāraṇā in the presence of the other, and one should perform the pārisuddhiuposatha.
Nếu có một vị an cư mùa mưa trước và một vị an cư mùa mưa sau, thì vị này phải làm lễ pavāraṇā trước mặt vị kia, và vị kia phải làm pārisuddhi-uposatha.
Sace purimehi vassūpagatehi pacchā vassūpagatā ekenapi adhikatarā honti, paṭhamaṃ pātimokkhaṃ uddisitvā pacchā thokatarehi tesaṃ santike pavāretabbaṃ.
If those who entered the vassa later are even one more than those who entered earlier, the Pātimokkha should first be recited, and then the fewer ones should perform pavāraṇā in their presence.
Nếu số vị an cư mùa mưa sau nhiều hơn số vị an cư mùa mưa trước dù chỉ một người, thì trước tiên phải thuyết Pātimokkha, sau đó nhóm ít người hơn phải làm lễ pavāraṇā trước mặt họ.
Kattikacātumāsinipavāraṇāya pana sace paṭhamavassūpagatehi mahāpavāraṇāya pavāritehi pacchā upagatā adhikatarā vā samasamā vā honti, pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvā pavāretabbaṃ, tehi pavārite pacchā itarehi pārisuddhiuposatho kātabbo.
However, for the Kattika Cātumāsinī Pavāraṇā, if those who entered later are more than or equal in number to those who entered the first vassa and performed the Mahāpavāraṇā, then a pavāraṇā-ñatti should be laid down and pavāraṇā performed. After they have performed pavāraṇā, the others should perform the pārisuddhiuposatha.
Tuy nhiên, đối với lễ pavāraṇā bốn tháng vào tháng Kattika, nếu sau khi các vị an cư mùa mưa đầu tiên đã làm lễ đại pavāraṇā, mà số vị an cư sau đó lại nhiều hơn hoặc bằng nhau, thì phải tuyên ngôn pavāraṇā và làm lễ pavāraṇā. Sau khi họ đã làm lễ pavāraṇā, thì những vị còn lại sau đó phải làm pārisuddhi-uposatha.
Atha mahāpavāraṇāya pavāritā bahū honti, pacchā vassūpagatā thokā vā eko vā, pātimokkhe uddiṭṭhe pacchā tesaṃ santike tena pavāretabbanti.
But if many have performed the Mahāpavāraṇā, and those who entered the vassa later are few or one, then after the Pātimokkha has been recited, that bhikkhu should perform pavāraṇā in their presence.
Nếu số vị đã làm lễ đại pavāraṇā là đông, còn số vị an cư mùa mưa sau là ít hoặc chỉ có một, thì sau khi Pātimokkha đã được thuyết, vị đó phải làm lễ pavāraṇā trước mặt họ.
Ṭhapetvā pana pavāraṇādivasaṃ aññasmiṃ kāleti aññasmiṃ uposathadivase.
Ṭhapetvā pana pavāraṇādivasaṃ aññasmiṃ kāle means on another Uposatha day.
Ṭhapetvā pana pavāraṇādivasaṃ aññasmiṃ kāle (ngoại trừ ngày pavāraṇā, vào một thời điểm khác) có nghĩa là vào một ngày uposatha khác.
Uddiṭṭhamatte pātimokkheti ‘‘pariyositamatte uddissamāne’’ti apariyosite āgate sati avasesassa pātimokkhassa sotabbattā pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ na vaṭṭati.
Uddiṭṭhamatte pātimokkhe means that if the recitation is only just finished, or if it is being recited and not yet finished, then because the remaining Pātimokkha must be listened to, it is not proper to perform the pārisuddhiuposatha.
Uddiṭṭhamatte pātimokkhe (ngay khi Pātimokkha vừa được thuyết xong): Nếu có người đến khi Pātimokkha đang được thuyết nhưng chưa kết thúc, thì không được phép làm pārisuddhi-uposatha vì phần còn lại của Pātimokkha cần phải được lắng nghe.
Avuṭṭhitāyātiādīnipi pātimokkhassa niṭṭhitakālameva parisāya visesetvā vadati.
The phrases avuṭṭhitāyā and so on also specify the time of the completion of the Pātimokkha for the assembly.
Các từ như avuṭṭhitāya (khi hội chúng chưa đứng dậy) cũng chỉ rõ thời điểm Pātimokkha đã kết thúc đối với hội chúng.
Samasamā vāti purimehi samaparimāṇā.
Samasamā vā means equal in number to the former.
Samasamā vā (hoặc bằng nhau) có nghĩa là số lượng bằng với nhóm trước.
Thokatarā vāti purimehi thokataraparimāṇā.
Thokatarā vā means fewer in number than the former.
Thokatarā vā (hoặc ít hơn) có nghĩa là số lượng ít hơn nhóm trước.
Etena bahutaresu āgatesu puna pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, na pārisuddhiuposatho kātabboti dasseti.
By this, it is shown that if more bhikkhus arrive, the Pātimokkha should be recited again, and the pārisuddhiuposatha should not be performed.
Điều này cho thấy rằng nếu có nhiều người hơn đến, thì phải thuyết lại Pātimokkha, chứ không được làm pārisuddhi-uposatha.
Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvāti ekasmiṃ aṃse sādhukaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvāti attho.
Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā means having properly adjusted the upper robe on one shoulder.
Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā (đắp y thượng sang một bên vai) có nghĩa là đắp y thượng một cách ngay ngắn trên một bên vai.
Suttanipātaṭṭhakathāyaṃ (su. ni. aṭṭha. 2.345) pana ‘‘ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvāti ettha pana puna saṇṭhāpanena evaṃ vuttaṃ.
However, in the Suttanipāta Commentary, regarding the phrase ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā, it is stated thus, with a re-establishment of meaning.
Tuy nhiên, trong Chú giải Suttanipāta có nói: “Trong câu ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā (đắp y sang một bên vai), điều này được nói đến qua việc sắp đặt lại.”
Ekaṃsanti ca vāmaṃsaṃ pārupitvā ṭhitassetaṃ adhivacanaṃ.
And ekaṃsaṃ is a designation for one standing with the left shoulder covered.
Và ekaṃsaṃ là tên gọi cho tư thế đứng với vai trái được che kín.
Yato yathā vāmaṃsaṃ pārupitvā ṭhitaṃ hoti, tathā cīvaraṃ katvāti evamassa attho veditabbo’’ti vuttaṃ.
Therefore, its meaning should be understood as "having adjusted the robe in the same way as one stands with the left shoulder covered."
Do đó, ý nghĩa của câu này cần được hiểu là: “đắp y theo cách mà vai trái được che kín.”
Añjaliṃ paggahetvāti dasanakhasamodhānasamujjalaṃ añjaliṃ ukkhipitvā.
Añjaliṃ paggahetvā means raising the añjali, which is brilliant with the joining of the ten fingernails.
Añjaliṃ paggahetvā (chắp tay) có nghĩa là nâng lên hai bàn tay chắp lại, rạng rỡ với mười đầu ngón tay chạm vào nhau.
Sace pana tattha pārivāsikopi atthi, saṅghanavakaṭṭhāne nisīditvā tattheva nisinnena attano pāḷiyā pārisuddhiuposatho kātabbo.
If there is also a bhikkhu undergoing parivāsa there, he should perform the pārisuddhi-uposatha according to his seniority, sitting in the place of the junior bhikkhus and remaining seated there.
Tuy nhiên, nếu có một vị đang thọ biệt trú (pārivāsika) ở đó, vị ấy phải ngồi ở vị trí của vị tỳ khưu mới nhất trong Tăng chúng và thực hiện pārisuddhi-uposatha theo thứ tự của mình ngay tại chỗ đó.
Pātimokkhe pana uddisiyamāne pāḷiyā anisīditvā pāḷiṃ vihāya hatthapāsaṃ amuñcantena nisīditabbaṃ.
However, when the Pātimokkha is being recited, one should not sit according to seniority, but should abandon seniority and sit without releasing the hatthapāsa.
Nhưng khi Pātimokkha đang được thuyết, vị ấy không nên ngồi theo thứ tự hạ lạp mà phải rời khỏi hàng, ngồi không rời khỏi tầm tay (hatthapāsa).
Pavāraṇāyapi eseva nayo.
The same method applies to the Pavāraṇā.
Đối với lễ pavāraṇā cũng áp dụng phương cách tương tự.
Sabbaṃ pubbakaraṇīyanti sammajjanādinavavidhaṃ pubbakiccaṃ.
Sabbaṃ pubbakaraṇīya means the nine kinds of preliminary duties, such as sweeping.
Sabbaṃ pubbakaraṇīyaṃ (tất cả các việc chuẩn bị) là chín việc chuẩn bị bắt đầu bằng việc quét dọn.
Iminā bahūnaṃ vasanaṭṭhāneyeva uposathadivase pubbakiccaṃ kātabbaṃ na hoti, atha kho ekassa vasanaṭṭhānepi kātabbaṃyevāti dasseti.
By this, it is shown that the preliminary duties on the Uposatha day are not to be performed only in a place where many dwell, but also in a place where only one dwells.
Điều này cho thấy rằng không phải chỉ cần thực hiện các việc chuẩn bị vào ngày uposatha tại nơi ở của nhiều người, mà ngay cả tại nơi ở của một người cũng phải thực hiện.
Yathā ca sabbo saṅgho sabhāgāpattiṃ āpajjitvā ‘‘suṇātu me, bhante saṅgho…pe… paṭikarissatī’’ti (mahāva. 171) ñattiṃ ṭhapetvā uposathaṃ kātuṃ labhati, evametthāpi tīhi ‘‘suṇantu me, āyasmantā, ime bhikkhū sabhāgaṃ āpattiṃ āpannā, yadā aññaṃ bhikkhuṃ suddhaṃ anāpattikaṃ passissanti, tadā tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissantī’’ti gaṇañattiṃ ṭhapetvā, dvīhipi ‘‘aññaṃ suddhaṃ passitvā paṭikarissāmā’’ti vatvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Just as the entire Saṅgha, having committed a shared offense, may perform the Uposatha by establishing a ñatti saying, “May the Saṅgha, Venerable Sirs, listen to me… (etc.)… will rectify it,” so too here, it is permissible for three bhikkhus to establish a gaṇa-ñatti saying, “May the Venerables listen to me, these bhikkhus have committed a shared offense; when they see another bhikkhu who is pure and blameless, they will rectify that offense in his presence,” and for two bhikkhus to say, “Having seen another pure bhikkhu, we will rectify it,” and then perform the Uposatha.
Và cũng giống như khi toàn thể Tăng chúng cùng phạm một tội tương tự, họ được phép làm uposatha sau khi tuyên ngôn rằng “suṇātu me, bhante saṅgho…pe… paṭikarissatī” (Bạch Đại đức Tăng… sẽ sám hối), thì ở đây, ba vị cũng được phép làm uposatha sau khi tuyên ngôn của nhóm rằng “suṇantu me, āyasmantā, ime bhikkhū sabhāgaṃ āpattiṃ āpannā, yadā aññaṃ bhikkhuṃ suddhaṃ anāpattikaṃ passissanti, tadā tassa santike taṃ āpattiṃ paṭikarissantī” (Thưa chư Tôn giả, các vị tỳ khưu này đã phạm một tội tương tự, khi nào thấy một vị tỳ khưu khác thanh tịnh, không có tội, khi đó họ sẽ sám hối tội ấy trước mặt vị ấy); và hai vị cũng được phép làm uposatha sau khi nói rằng “aññaṃ suddhaṃ passitvā paṭikarissāmā” (chúng tôi sẽ sám hối sau khi gặp được vị thanh tịnh khác).
Ekenapi ‘‘parisuddhaṃ labhitvā paṭikarissāmī’’ti ābhogaṃ katvā kātuṃ vaṭṭati.
It is also permissible for even one bhikkhu to perform it, having resolved, “I will rectify it when I find a pure bhikkhu.”
Một vị cũng được phép làm sau khi tác ý rằng “parisuddhaṃ labhitvā paṭikarissāmī” (tôi sẽ sám hối sau khi gặp được vị thanh tịnh).
Tadahūti tasmiṃ ahu, tasmiṃ divaseti attho.
Tadahū means on that day, on that very day.
Tadahū có nghĩa là tasmiṃ ahu, tức là vào ngày đó.
Nānāsaṃvāsakehīti laddhinānāsaṃvāsakehi.
Nānāsaṃvāsakehi means by those with different saṃvāsa (communion).
Nānāsaṃvāsakehī (với những người có trú xứ khác nhau) là những người có trú xứ khác nhau về quan điểm (laddhi).
Anāvāso nāma navakammasālādiko yo koci padeso.
Anāvāso means any place, such as a new construction hall.
Anāvāsa là bất kỳ nơi nào như xưởng làm việc mới, v.v.
Aññatra saṅghenāti saṅghappahonakehi bhikkhūhi vinā.
Aññatra saṅghenā means without bhikkhus sufficient for a Saṅgha.
Aññatra saṅghena là không có các tỳ khưu đủ số lượng để thành Saṅgha.
Aññatra antarāyāti pubbe vuttaṃ dasavidhamantarāyaṃ vinā.
Aññatra antarāyā means without the ten kinds of obstacles mentioned previously.
Aññatra antarāyā là không có mười loại chướng ngại đã nói trước đó.
Sabbantimena pana paricchedena attacatutthe vā antarāye vā sati gantuṃ vaṭṭati.
However, according to the very last classification, it is permissible to go if there are four bhikkhus including oneself, or if there is an obstacle.
Tuy nhiên, nếu có chướng ngại cuối cùng hoặc chướng ngại thứ tư, thì được phép đi.
Yathā ca āvāsādayo na gantabbā, evaṃ sace vihāre uposathaṃ karonti, uposathādhiṭṭhānatthaṃ sīmāpi nadīpi na gantabbā.
Just as one should not go to āvāsas (residences) and so on, similarly, if they perform the Uposatha in the monastery, one should not go to a sīmā or a river for the purpose of adhiṭṭhāna of the Uposatha.
Giống như không được đi đến các āvāsa, v.v., nếu các vị tỳ khưu làm lễ uposatha ở tịnh xá, thì cũng không được đi đến sīmā hoặc sông để adhiṭṭhāna (quyết định) uposatha.
Sace panettha koci bhikkhu hoti, tassa santikaṃ gantuṃ vaṭṭati, vissaṭṭhauposathāpi āvāsā gantuṃ vaṭṭati.
However, if there is any bhikkhu there, it is permissible to go to him, and it is permissible to go to āvāsas where the Uposatha has already been observed.
Nếu có một Tỳ-khưu nào ở đó, thì được phép đi đến chỗ vị ấy; cũng được phép đi đến các trú xứ đã xả Uposatha.
Evaṃ gato adhiṭṭhātumpi labhati.
Having gone thus, one can also make the adhiṭṭhāna.
Khi đã đi như vậy, vị ấy cũng có thể tác ý (adhiṭṭhāna).
Āraññakenapi bhikkhunā uposathadivase gāme piṇḍāya caritvā attano vihārameva āgantabbaṃ.
An āraññaka bhikkhu should also go for alms in the village on the Uposatha day and return to his own monastery.
Một Tỳ-khưu sống trong rừng vào ngày Uposatha, sau khi đi khất thực trong làng, phải trở về trú xứ của mình.
Sace aññaṃ vihāraṃ okkamati, tattha uposathaṃ katvāva āgantabbaṃ, akatvā āgantuṃ na vaṭṭati, yaṃ jaññā ‘‘ajjeva tattha gantuṃ sakkomī’’ti evarūpo pana āvāso gantabbo.
If he enters another monastery, he must perform the Uposatha there before returning; it is not permissible to return without performing it. However, a monastery that one knows one can reach on that very day should be visited.
Nếu vị ấy đến một trú xứ khác, thì phải làm Uposatha ở đó rồi mới được trở về; không được phép trở về mà không làm Uposatha. Tuy nhiên, chỉ nên đi đến trú xứ mà vị ấy biết rằng “hôm nay tôi có thể đến đó”.
Tattha bhikkhūhi saddhiṃ uposathaṃ karontenapi hi iminā neva uposathantarāyo kato bhavissatīti.
For by performing the Uposatha there with the bhikkhus, no obstacle to the Uposatha will have been created.
Bởi vì, nếu vị ấy làm Uposatha cùng với các Tỳ-khưu ở đó, thì Uposatha của vị ấy sẽ không bị gián đoạn.
170. Bahi uposathaṃ katvā āgatenāti nadiyā vā sīmāya vā yattha katthaci uposathaṃ katvā āgatena chando dātabbo, ‘‘kato mayā uposatho’’ti acchituṃ na labhatīti adhippāyo.
170. Bahi uposathaṃ katvā āgatenā means that one who has performed the Uposatha outside, whether at a river or a sīmā or anywhere else, and has returned, must give his chanda. The intention is that he is not allowed to remain saying, “I have performed the Uposatha.”
170. Người đã làm Uposatha ở bên ngoài trở về có nghĩa là người đã làm Uposatha ở bất cứ đâu, dù là ở sông hay ở sīmā, khi trở về phải dâng chanda. Ý nghĩa là không được phép ngồi yên với suy nghĩ “tôi đã làm Uposatha rồi”.
Kiccapasuto vāti gilānupaṭṭhānādikiccapasuto vā.
Kiccapasuto vā means being engaged in duties such as attending to the sick.
Hoặc bận việc có nghĩa là bận các công việc như chăm sóc người bệnh.
Saṅgho nappahotīti dvinnaṃ dvinnaṃ antarā hatthapāsaṃ avijahitvā paṭipāṭiyā ṭhātuṃ nappahoti.
Saṅgho nappahotī means that the Saṅgha is not sufficient to stand in a row, two by two, without leaving the hatthapāsa between them.
Tăng-già không đủ có nghĩa là không đủ Tỳ-khưu để đứng nối tiếp nhau, không rời tay với của hai Tỳ-khưu.
‘‘Adhammena vagga’’nti ettha ekasīmāya catūsu bhikkhūsu vijjamānesu pātimokkhuddesova anuññāto, tīsu dvīsu ca pārisuddhiuposathova, idha pana tathā akatattā ‘‘adhammenā’’ti vuttaṃ.
In the phrase ‘‘Adhammena vaggaṃ’’, when there are four bhikkhus in one sīmā, only the recitation of the Pātimokkha is permitted; for three or two, only the pārisuddhi-uposatha. Here, it is called ‘‘adhammena’’ because it was not done in that manner.
Ở đây, trong câu “adhammena vaggaṃ” (hành động không đúng Pháp, chia rẽ), khi có bốn Tỳ-khưu trong một sīmā, chỉ được phép tụng Pātimokkha. Khi có ba hoặc hai Tỳ-khưu, chỉ được phép làm Uposatha thanh tịnh (pārisuddhiuposatha). Ở đây, vì đã không làm như vậy nên được gọi là “không đúng Pháp”.
Yasmā pana chandapārisuddhi saṅghe eva āgacchati, na gaṇe na puggale, tasmā ‘‘vagga’’nti vuttaṃ.
However, because the chanda-pārisuddhi comes to the Saṅgha itself, not to a group (gaṇa) or an individual, it is called ‘‘vagga’’ (factional).
Vì chanda-pārisuddhi (sự thanh tịnh của chanda) chỉ thuộc về Tăng-già, không thuộc về nhóm (gaṇa) hay cá nhân (puggala), nên được gọi là “chia rẽ” (vagga).
Sace pana dve saṅghā ekasīmāyaṃ aññamaññaṃ chandaṃ āharitvā ekasmiṃ khaṇe visuṃ saṅghakammaṃ karonti, ettha kathanti?
But what if two Saṅghas, having brought their chanda to each other in one sīmā, perform separate Saṅgha-kamma at the same moment?
Nếu có hai Tăng-già trong cùng một sīmā, sau khi dâng chanda cho nhau, cùng lúc thực hiện các hành động của Tăng-già một cách riêng biệt, thì sao?
Keci pana ‘‘taṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ vaggakammattā.
Some teachers say that this is permissible, but that should not be accepted because it is a factional act (vaggakamma).
Một số người nói rằng “điều đó được phép”, nhưng điều đó không nên chấp nhận vì đó là hành động chia rẽ.
Vaggakammaṃ karontānañhi chandapārisuddhi aññattha na gacchati tathā vacanābhāvā, visuṃ visuṃ kammakaraṇatthameva sīmāya anuññātattā cāti gahetabbaṃ.
For the chanda-pārisuddhi of those performing a factional act does not go elsewhere due to the absence of such a statement, and because it is permitted in the sīmā only for performing kamma separately.
Bởi vì, chanda-pārisuddhi của những người thực hiện hành động chia rẽ không đi đến nơi khác vì không có lời dạy như vậy, và vì sīmā chỉ được phép để thực hiện các hành động một cách riêng biệt.
Vihārasīmāya pana saṅghe vijjamānepi kenaci paccayena khaṇḍasīmāya tīsu, dvīsu vā pārisuddhiuposathaṃ karontesu kammaṃ dhammena samaggameva bhinnasīmaṭṭhattāti daṭṭhabbaṃ.
Moreover, it should be understood that even when the Saṅgha is present within the vihāra boundary, if, due to some reason, three or two bhikkhus perform the Pārisuddhi-Uposatha in a broken boundary, the act is indeed unified in accordance with the Dhamma, because it is established in a broken boundary.
Tuy nhiên, khi có Tăng-già trong sīmā của trú xứ, nếu vì một lý do nào đó mà có ba hoặc hai Tỳ-khưu thực hiện Uposatha thanh tịnh trong một sīmā bị chia cắt, thì hành động đó vẫn được xem là hợp Pháp và hòa hợp, vì họ đang ở trong sīmā bị chia cắt.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampi dātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165) vuttattā bhagavato āṇaṃ karontena ‘‘chandaṃ dammī’’ti vuttaṃ.
Because it was said, ‘‘I allow, bhikkhus, that one who gives pārisuddhi on that Uposatha day may also give his chanda, for there are duties for the Saṅgha,’’ the statement ‘‘I give my chanda’’ was made by one who respects the Buddha’s command.
Vì đã được nói “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép người dâng sự thanh tịnh vào ngày Uposatha đó cũng được dâng chanda, có những việc cần làm của Tăng-già” nên “tôi dâng chanda” đã được nói bởi người thực hiện mệnh lệnh của Đức Thế Tôn.
‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande tattheva pakkamati, aññassa dātabbo chando’’tiādivacanato (mahāva. 165) puna attano chandadānaparissamavinodanatthaṃ ‘‘chandaṃ me harā’’ti vuttaṃ.
Because of the statement, ‘‘If, bhikkhus, the chanda-carrier, after the chanda has been given, departs from that place, the chanda should be given to another,’’ and so on, the statement ‘‘Carry my chanda’’ was made again to avert the trouble of giving one’s own chanda.
Vì đã có lời dạy “Này các Tỳ-khưu, nếu người mang chanda, sau khi chanda đã được dâng, rời đi ngay lập tức, thì chanda phải được dâng cho người khác”, v.v., nên “hãy mang chanda của tôi đi” đã được nói để giải tỏa sự mệt mỏi của việc dâng chanda của chính mình.
‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande saṅghappatto sañcicca nāroceti, āhaṭo hoti chando, chandahārakassa āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā dukkaṭato taṃ mocetuṃ ‘‘chandaṃ me ārocehī’’ti vuttaṃ.
Because it was said, ‘‘If, bhikkhus, the chanda-carrier, after the chanda has been given, being present in the Saṅgha, intentionally does not announce it, the chanda is considered to have been brought, and the chanda-carrier incurs an offense of dukkata,’’ the statement ‘‘Announce my chanda’’ was made to free him from the dukkata.
Vì đã được nói “Này các Tỳ-khưu, nếu người mang chanda, sau khi chanda đã được dâng, cố ý không thông báo cho Tăng-già, thì chanda đã được mang đến, người mang chanda phạm tội dukkata”, nên “hãy thông báo chanda của tôi” đã được nói để giải thoát vị ấy khỏi tội dukkata.
Kāyena vā vācāya vā ubhayena vā viññāpetabboti manasāva acintetvā kāyappayogaṃ karontena yena kenaci aṅgapaccaṅgena vā, vācaṃ pana nicchāretuṃ sakkontena tatheva vācāya vā, ubhayathāpi sakkontena kāyavācāhi vā viññāpetabbo, jānāpetabboti attho.
It should be made known by body, speech, or both means that, without merely thinking in mind, by performing a bodily action with any limb or minor limb, or by speech if one is able to utter words, or by both body and speech if one is able to do both, it should be made known, that is the meaning.
Phải thông báo bằng thân, bằng lời nói, hoặc bằng cả hai có nghĩa là không chỉ suy nghĩ trong tâm, mà phải thực hiện hành động thân thể bằng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, hoặc nếu có thể phát ra lời nói thì bằng lời nói, hoặc nếu có thể cả hai thì bằng cả thân và lời nói. Ý nghĩa là phải làm cho biết.
‘‘Ayamattho’’tivacanato pana yāya kāyacipi bhāsāya viññāpetuṃ vaṭṭati.
However, from the phrase ‘‘This is the meaning,’’ it is permissible to make it known in any language whatsoever.
Tuy nhiên, vì lời nói “ý nghĩa này” nên được phép thông báo bằng bất kỳ ngôn ngữ nào.
Pārisuddhidānepi chandadāne vuttasadisova vinicchayo, taṃ pana dentena paṭhamaṃ santī āpatti desetabbā.
The decision regarding the giving of pārisuddhi is similar to that mentioned for giving chanda, but one who gives it must first confess any existing offense.
Trong việc dâng sự thanh tịnh (pārisuddhi) cũng có sự phán quyết tương tự như việc dâng chanda. Tuy nhiên, người dâng sự thanh tịnh đó trước tiên phải sám hối tội lỗi hiện có.
Na hi sāpattiko samāno ‘‘pārisuddhiṃ dammi, pārisuddhiṃ me hara, pārisuddhiṃ me ārocehī’’ti vattumarahati.
For one who is with an offense is not fit to say, ‘‘I give pārisuddhi, carry my pārisuddhi, announce my pārisuddhi.’’
Bởi vì, một người có tội không thể nói “tôi dâng sự thanh tịnh, hãy mang sự thanh tịnh của tôi đi, hãy thông báo sự thanh tịnh của tôi”.
‘‘Santi saṅghassa karaṇīyānī’’ti vattabbe vacanavipallāsena ‘‘santi saṅghassa karaṇīya’’nti vuttaṃ.
The phrase ‘‘there are duties for the Saṅgha’’ was said due to a grammatical inversion, when it should have been ‘‘there are duties for the Saṅgha.’’
Thay vì nói “có những việc cần làm của Tăng-già” (santi saṅghassa karaṇīyāni), do lỗi biến đổi từ ngữ nên đã nói “có việc cần làm của Tăng-già” (santi saṅghassa karaṇīya).
Tesañca attano ca chandapārisuddhiṃ detīti ettha chando ca pārisuddhi ca chandapārisuddhi ca chandapārisuddhi, taṃ detīti sarūpekasesena attho daṭṭhabbo.
In the phrase he gives their chanda-pārisuddhi and his own, the meaning should be understood by sarūpekasesa, that chanda and pārisuddhi are chanda-pārisuddhi, and he gives that.
Trong câu “vị ấy dâng chanda-pārisuddhi của họ và của chính mình”, chanda và pārisuddhi là chanda-pārisuddhi, ý nghĩa phải được hiểu theo cách rút gọn (sarūpekasesena) là dâng điều đó.
Itarāti aññesaṃ chandapārisuddhi.
The other refers to the chanda-pārisuddhi of others.
Itarā có nghĩa là chanda-pārisuddhi của những người khác.
Biḷālasaṅkhalikā chandapārisuddhīti ettha biḷālasaṅkhalikā nāma biḷālabandhanaṃ.
In the phrase biḷālasaṅkhalikā chanda-pārisuddhi, biḷālasaṅkhalikā means a cat-chain.
Trong câu “chanda-pārisuddhi là biḷālasaṅkhalikā”, biḷālasaṅkhalikā có nghĩa là dây xích mèo.
Tattha hi saṅkhalikāya paṭhamavalayaṃ dutiyavalayaṃyeva pāpuṇāti, na tatiyaṃ, evamayampi chandapārisuddhi dāyakena yassa dinnā, tato aññattha na gacchati, tasmā sā biḷālasaṅkhalikasadisattā ‘‘biḷālasaṅkhalikā’’ti vuttā.
For in it, the first ring of the chain reaches only the second ring, not the third. Similarly, this chanda-pārisuddhi, given by the giver to whom it is given, does not go elsewhere. Therefore, because it is similar to a cat-chain, it is called ‘‘biḷālasaṅkhalikā.’’
Ở đó, vòng đầu tiên của dây xích chỉ đến vòng thứ hai, không đến vòng thứ ba. Tương tự như vậy, chanda-pārisuddhi này, khi được người dâng dâng cho ai, thì không đi đến nơi khác. Do đó, vì nó giống như dây xích mèo, nên được gọi là “biḷālasaṅkhalikā”.
Biḷālasaṅkhalikāggahaṇañcettha yāsaṃ kāsañci saṅkhalikānaṃ upalakkhaṇamattanti daṭṭhabbaṃ.
And the inclusion of biḷālasaṅkhalikā here should be understood as merely an illustration for any kind of chain.
Việc dùng từ biḷālasaṅkhalikā ở đây chỉ là một sự biểu thị cho bất kỳ loại dây xích nào.
173. Pavāraṇādānepi eseva nayo.
173. The same method applies to the giving of Pavāraṇā.
173. Trong việc dâng Pavāraṇā cũng theo cùng một phương pháp.
Ayaṃ pana viseso – tattha ‘‘chandaṃ me ārocehī’’ti, idha pana ‘‘mamatthāya pavārehī’’ti.
However, this is the distinction: there it is ‘‘Announce my chanda,’’ but here it is ‘‘Perform pavāraṇā on my behalf.’’
Tuy nhiên, có một điểm khác biệt: ở đó là “hãy thông báo chanda của tôi”, còn ở đây là “hãy thỉnh cầu (pavāraṇā) vì lợi ích của tôi”.
Tattha chandahārake saṅghassa hatthaṃ upagatamatteyeva āgatā hoti.
There, in the case of the chanda-carrier, it is considered to have arrived as soon as it has reached the Saṅgha’s hand.
Ở đó, chanda đã được mang đến ngay khi người mang chanda đã đến tay của Tăng-già.
Idha pana evaṃ dinnāya pavāraṇāya pavāraṇāhārakena saṅghaṃ upasaṅkamitvā evaṃ pavāretabbaṃ ‘‘tisso, bhante, bhikkhu…pe… paṭikarissāmī’’ti.
Here, however, when pavāraṇā is given in this way, the pavāraṇā-carrier must approach the Saṅgha and perform pavāraṇā thus: ‘‘Venerable sirs, three bhikkhus… (etc.)… I will make amends.’’
Ở đây, khi Pavāraṇā được dâng như vậy, người mang Pavāraṇā phải đến Tăng-già và thỉnh cầu như sau: “Bạch chư Tăng, ba Tỳ-khưu… v.v… chúng con sẽ sửa chữa.”
Vimativinodaniyaṃ ‘‘evametaṃ dhārayāmi, sutā kho panāyasmantehīti ettha ‘evametaṃ dhārayāmī’ti vatvā uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidānaṃ, sutā kho panāyasmantehi cattāro pārājikā dhammā’’tiādinā vattabbaṃ.
In the Vimativinodanī, regarding ‘‘Thus I hold, and it has been heard by the venerable ones,’’ it should be said, ‘‘Thus I hold,’’ and then, ‘‘Venerable ones, the introduction has been recited, and the four Pārājika Dhammas have been heard by the venerable ones,’’ and so on.
Trong Vimativinodanīya, ở đây, trong câu “Tôi ghi nhớ điều này, các Tôn giả đã nghe”, sau khi nói “Tôi ghi nhớ điều này”, phải nói “Này các Tôn giả, phần nidāna đã được tụng, các Tôn giả đã nghe bốn pháp Pārājika”, v.v..
Mātikāṭṭhakathāyañhi evameva vuttaṃ.
Indeed, it is stated in the Mātikāṭṭhakathā in the same way.
Bởi vì trong Mātikāṭṭhakathā cũng đã nói như vậy.
Sutenāti sutapadena.
By ‘suta’ means by the word ‘suta’.
Sutena có nghĩa là bằng từ sutta.
175. Tīhipi vidhīhīti osāraṇakathanasarabhaññehi.
175. By the three methods means by osāraṇā, kathanā, and sarabhaññā.
175. Bằng ba phương pháp là bằng cách giải thích (osāraṇa), thuyết giảng (kathana), và tụng đọc (sarabhañña).
Ettha ca atthaṃ bhaṇitukāmatāya vā bhaṇāpetukāmatāya vā suttassa otāraṇaṃ osāraṇaṃ nāma.
Here, osāraṇā is the introduction of the Sutta with the desire to speak the meaning or to have it spoken.
Ở đây, việc đưa một bài kinh vào để muốn nói ý nghĩa hoặc muốn người khác nói ý nghĩa được gọi là osāraṇa.
Tasseva atthappakāsanā kathanaṃ nāma.
Kathanā is the exposition of the meaning of that very Sutta.
Việc làm sáng tỏ ý nghĩa của chính bài kinh đó được gọi là kathana.
Kevalaṃ pāṭhasseva sarena bhaṇanaṃ sarabhaññaṃ nāma.
Sarabhaññā is the recitation of the text itself with a melodious voice.
Việc chỉ đơn thuần đọc tụng văn bản bằng giọng điệu được gọi là sarabhañña.
Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti cittaṃ uppādetvā.
Having resolved to recite means having generated the thought, ‘‘I will perform recitation.’’
Sau khi tác ý tụng đọc có nghĩa là sau khi phát sinh ý nghĩ “tôi sẽ tụng đọc”.
Osāretvā pana kathentenāti sayameva pāṭhaṃ vatvā pacchā atthaṃ kathentena.
By reciting and then explaining means by reciting the text oneself and then explaining its meaning.
Người đã giải thích rồi thuyết giảng có nghĩa là người tự mình đọc văn bản rồi sau đó thuyết giảng ý nghĩa.
Navavidhanti saṅghagaṇapuggalesu tayo, suttuddesapārisuddhiadhiṭṭhānavasena tayo, cātuddasīpannarasīsāmaggivasena tayoti navavidhaṃ.
Ninefold refers to three types among the Sangha, group, and individuals; three types by way of Suttuddesa, Pārisuddhi, and Adhiṭṭhāna; and three types by way of Cātuddasī, Pannarasī, and Sāmaggī, thus nine types.
Chín loại là ba loại theo Tăng-già, nhóm (gaṇa), cá nhân (puggala); ba loại theo tụng đọc kinh (suttuddesa), thanh tịnh (pārisuddhi), tác ý (adhiṭṭhāna); và ba loại theo ngày 14 (cātuddasī), ngày 15 (paṇṇarasī), và hòa hợp (sāmaggī), tổng cộng là chín loại.
Catubbidhanti adhammenavaggādi catubbidhaṃ.
Fourfold refers to the four types such as the 'adhammena vagga' (an unrighteous group).
Bốn loại là bốn loại như hành động không đúng Pháp, chia rẽ (adhammenavagga), v.v..
Duvidhanti bhikkhubhikkhunīnaṃ pātimokkhavasena duvidhaṃ pātimokkhaṃ.
Twofold refers to the Pātimokkha being twofold, according to the Pātimokkha for bhikkhus and bhikkhunīs.
Hai loại là hai loại Pātimokkha theo Tỳ-khưu và Tỳ-khưu-ni.
Navavidhanti bhikkhūnaṃ pañca, bhikkhunīnaṃ cattāroti navavidhaṃ pātimokkhuddesaṃ.
Ninefold refers to the Pātimokkha recitation being ninefold: five for bhikkhus and four for bhikkhunīs.
Chín loại là năm loại tụng Pātimokkha cho Tỳ-khưu và bốn loại cho Tỳ-khưu-ni, tổng cộng là chín loại.
Katimīti katisaddāpekkhaṃ itthiliṅgaṃ daṭṭhabbaṃ.
Katimī – this word should be understood as feminine, dependent on the word kati.
Katimī phải được hiểu là giống cái (itthiliṅga) liên quan đến từ kati.
Utuvasseyevāti hemantagimhesuyeva.
Only in the seasons means only in the winter and summer seasons.
Chỉ vào mùa có nghĩa là chỉ vào mùa đông và mùa hè.
Viññāpetīti ettha manasā cintetvā kāyavikārakaraṇameva viññāpananti daṭṭhabbaṃ.
In viññāpetī, it should be understood that making a bodily gesture after thinking in one's mind is viññāpana (making known).
Viññāpetīti (làm cho biết): Ở đây, cần hiểu rằng việc làm cho biết chính là việc thực hiện một cử chỉ thân sau khi đã suy nghĩ trong tâm.
Pāḷiyaṃ aññassa dātabbā pārisuddhīti pārisuddhidāyakena puna aññassa bhikkhuno santike dātabbā.
In the Pāḷi, pārisuddhi to be given to another means that the giver of the pārisuddhi must give it again in the presence of another bhikkhu.
Trong Pāli, aññassa dātabbā pārisuddhīti (sự thanh tịnh cần được trao cho người khác) có nghĩa là vị tỳ khưu trao sự thanh tịnh phải trao lại cho một vị tỳ khưu khác.
‘‘Bhūtaṃ eva sāmaṇerabhāvaṃ ārocetī’’ti vuttattā ūnavīsativassakāle upasampannassa, antimavatthuajjhāpannasikkhāpaccakkhātakādīnaṃ vā yāva bhikkhupaṭiññā vaṭṭati, tāva tehi āhaṭāpi chandapārisuddhi āgacchati.
Since it is stated, “He announces his actual state of being a sāmaṇera,” the chandapārisuddhi given by one who was ordained when under twenty years old, or by those who have committed a final offense, or by those who have renounced the training, and so on, is valid as long as their declaration of being a bhikkhu holds.
Vì đã nói rằng “chỉ trình bày về tình trạng sa-di thực sự”, nên đối với người đã thọ cụ túc giới khi chưa đủ hai mươi tuổi, hoặc đối với những người đã phạm tội cùng tột, đã từ bỏ học giới v.v..., chừng nào họ còn tự nhận là tỳ khưu, thì chanda và pārisuddhi do họ mang đến vẫn có giá trị.
Yadā pana te attano sāmaṇerādibhāvaṃ paṭijānanti, tato paṭṭhāya nāgacchatīti dassitanti daṭṭhabbaṃ.
However, it is shown that when they acknowledge their state as sāmaṇeras or the like, from that point onwards, it is not valid.
Cần hiểu rằng, điều này cho thấy kể từ khi họ thừa nhận tình trạng sa-di v.v... của mình, thì (chanda và pārisuddhi) không còn giá trị nữa.
Pāḷiyampi (mahāva. 164) hi ‘‘dinnāya pārisuddhiyā saṅghappatto vibbhamati…pe… paṇḍako paṭijānāti, tiracchānagato paṭijānāti, ubhatobyañjanako paṭijānāti, āhaṭā hoti pārisuddhī’’ti vuttattā paṇḍakādīnaṃ bhikkhupaṭiññāya vattamānakālesu pana chandapārisuddhiyāva āgamanaṃ siddhameva.
Indeed, in the Pāḷi it is stated, “Having given pārisuddhi, one who is accepted by the Saṅgha becomes confused… (etc.)… a paṇḍaka admits it, an animal admits it, a hermaphrodite admits it, pārisuddhi has been brought.” Therefore, the validity of the chandapārisuddhi for paṇḍakas and the like, during the time they maintain the declaration of being a bhikkhu, is established.
Bởi vì trong Pāli cũng đã nói: “Sau khi pārisuddhi đã được trao, người đến Tăng chúng bị nhầm lẫn... cho đến... người paṇḍaka thừa nhận, người thuộc loài thú thừa nhận, người lưỡng tính thừa nhận, thì pārisuddhi đã được mang đến”, do đó, trong thời gian những người paṇḍaka v.v... còn tự nhận là tỳ khưu, việc chanda và pārisuddhi của họ có giá trị là điều đã được xác định.
Tenāha ‘‘esa nayo sabbatthā’’ti.
Therefore, it is said, “This rule applies everywhere.”
Vì vậy, ngài nói “esa nayo sabbattha” (đây là phương pháp áp dụng cho mọi nơi).
Ummattakakhittacittavedanāṭṭānaṃ pana pakatattā antarāmagge ummattakādibhāve paṭiññātepi tesaṃ saṅghappattamatteneva chandādi āgacchatīti dasseti.
However, for those who are insane, demented, or afflicted with pain, due to their natural state, even if they admit their condition as insane or the like on the way, it is shown that their consent and so on become valid merely by their acceptance into the Saṅgha.
Điều này cho thấy rằng, đối với những người điên, tâm trí tán loạn, và bị cảm thọ đau đớn, vì họ vốn là người bình thường, nên dù họ thừa nhận tình trạng điên loạn v.v... của mình trên đường đi, chanda v.v... của họ vẫn có giá trị ngay khi họ đến được Tăng chúng.
Bhikkhūnaṃ hatthapāsanti iminā gaṇapuggalesu chandapārisuddhiyā anāgamanaṃ dasseti.
Bhikkhus’ arm's length – by this, it is shown that chandapārisuddhi is not accepted for group members or individuals.
Bhikkhūnaṃ hatthapāsanti (trong tầm tay của các tỳ khưu): Bằng câu này, ngài chỉ ra rằng chanda và pārisuddhi không có giá trị đối với một nhóm hay một cá nhân.
‘‘Saṅghappatto’’ti hi pāḷiyaṃ (mahāva. 165) vuttaṃ.
Indeed, in the Pāḷi it is said, “accepted by the Saṅgha.”
Vì trong Pāli có nói “saṅghappatto” (đã đến Tăng chúng).
Saṅghasannipātato paṭhamaṃ kātabbaṃ pubbakaraṇaṃ saṅghasannipāte kātabbaṃ pubbakiccanti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that preliminary duties are to be done before the Saṅgha assembly, and preliminary acts are to be done at the Saṅgha assembly.
Cần hiểu rằng pubbakaraṇa là việc cần làm trước khi Tăng chúng tụ họp, và pubbakicca là việc cần làm khi Tăng chúng đã tụ họp.
Pāḷiyaṃ ‘‘no ce adhiṭṭhaheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti ettha asañcicca assatiyā anāpatti.
In the Pāḷi, regarding “if he does not resolve, there is an offense of dukkaṭa,” there is no offense if it is unintentional or due to lack of mindfulness.
Trong Pāli, ở câu “no ce adhiṭṭhaheyya, āpatti dukkaṭassā” (nếu không chú nguyện, phạm tội dukkaṭa), không có tội nếu không cố ý hoặc do đãng trí.
Yathā cettha, evaṃ uparipi, yattha pana acittakāpatti atthi, tattha vakkhāma.
Just as here, so too above; where there is an offense without intention, we will explain it there.
Như ở đây, các trường hợp sau này cũng vậy; tuy nhiên, ở đâu có tội dù không có tâm, chúng tôi sẽ nói rõ.
Paññattaṃ hotīti iminā na sāpattikena uposatho kātabboti visuṃ paṭikkhepābhāvepi yathāvuttasuttasāmatthiyato paññattamevāti dasseti.
Is laid down – by this, it is shown that even without a separate prohibition that one who is culpable should not perform the Uposatha, it is nevertheless laid down by the power of the aforementioned Sutta.
Paññattaṃ hotīti (đã được quy định): Bằng câu này, ngài chỉ ra rằng, mặc dù không có sự cấm đoán riêng biệt nào nói rằng người có tội không được làm lễ uposatha, nhưng điều đó đã được quy định qua hiệu lực của các kinh đã được đề cập.
Iminā eva nayena ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’tiādisuttanayatova (a. ni. 8.20; udā. 45; cūḷava. 386) alajjīhi saddhiṃ uposathakaraṇampi paṭikkhittameva alajjīniggahatthattā sabbasikkhāpadānanti daṭṭhabbaṃ.
In the same way, by the method of the Sutta beginning with “It is impossible, bhikkhus, there is no opportunity for a Tathāgata to perform the Uposatha or recite the Pātimokkha with an impure assembly,” performing the Uposatha with shameless ones is also prohibited, as all training rules are for the suppression of the shameless.
Cũng theo phương pháp này, cần hiểu rằng việc làm lễ uposatha cùng với những người không biết hổ thẹn cũng đã bị cấm đoán, chính từ phương pháp của các kinh như “Này các tỳ khưu, đây không phải là trường hợp, không phải là cơ hội, để Như Lai làm lễ uposatha, thuyết Pātimokkha cho một hội chúng không thanh tịnh”, vì tất cả các học giới đều nhằm mục đích khiển trách những người không biết hổ thẹn.
Pārisuddhidānapaññāpanenāti iminā sāpattikena pārisuddhipi na dātabbāti dīpitaṃ hoti.
By the declaration of giving pārisuddhi – by this, it is indicated that one who is culpable should not even give pārisuddhi.
Pārisuddhidānapaññāpanenāti (bằng việc quy định về việc trao pārisuddhi): Bằng câu này, điều được làm sáng tỏ là người có tội cũng không được trao pārisuddhi.
176. Ubhopi dukkaṭanti ettha sabhāgāpattibhāvaṃ ajānitvā kevalaṃ āpattināmeneva desentassa paṭiggaṇhantassa ca acittakameva dukkaṭaṃ hotīti vadanti.
176. Both commit a dukkaṭa – regarding this, they say that for one who preaches merely by the name of an offense without knowing it to be a shared offense, and for one who accepts it, it is merely a dukkaṭa without intention.
176. Ubhopi dukkaṭanti (cả hai đều phạm dukkaṭa): Ở đây, có người nói rằng đối với người trình bày chỉ bằng tên tội mà không biết đó là tội tương đồng, và người tiếp nhận, chỉ phạm tội dukkaṭa không do tâm.
Yathā saṅgho sabhāgāpattiṃ āpannoti ñattiṃ ṭhapetvā uposathaṃ kātuṃ labhati, evaṃ tayopi ‘‘suṇantu me, āyasmantā, ime bhikkhū sabhāgaṃ āpattiṃ āpannā’’tiādinā vuttanayānusāreneva gaṇañattiṃ ṭhapetvā dvīhi aññamaññaṃ ārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati.
Just as the Saṅgha, having incurred a shared offense, may perform the Uposatha after establishing a ñatti, so too three bhikkhus may perform the Uposatha after establishing a group ñatti according to the aforementioned method, saying, “Venerables, listen to me, these bhikkhus have incurred a shared offense,” and confessing to each other by two.
Giống như Tăng chúng được phép làm lễ uposatha sau khi tuyên bố rằng họ đã phạm tội tương đồng, ba vị cũng được phép làm lễ uposatha sau khi tuyên bố theo nhóm theo cách đã nói, bắt đầu bằng “Kính bạch chư tôn giả, xin hãy lắng nghe con, các vị tỳ khưu này đã phạm tội tương đồng”, và sau đó hai vị trình bày tội lỗi với nhau.
Ekena pana sāpattikena dūraṃ gantvāpi paṭikātumeva vaṭṭati, asampāpuṇantena ‘‘bhikkhū labhitvā paṭikarissāmī’’ti uposatho kātabbo, paṭikaritvā ca puna uposatho kātabbo.
However, a single bhikkhu who is culpable should go far away and rectify it. If he cannot reach, he should perform the Uposatha thinking, “I will rectify it when I find bhikkhus,” and after rectifying it, he should perform the Uposatha again.
Tuy nhiên, một vị tỳ khưu có tội thì phải đi xa để sửa chữa; nếu không thể, vị ấy nên làm lễ uposatha với ý nghĩ “tôi sẽ sửa chữa khi gặp được các tỳ khưu”, và sau khi sửa chữa, phải làm lại lễ uposatha.
Kenaci karaṇīyena gantvāti sīmāparicchedato bahibhūtaṃ gāmaṃ vā araññaṃ vā gantvāti attho.
Having gone for some reason means having gone to a village or a forest outside the boundary.
Kenaci karaṇīyena gantvāti (đi vì một công việc nào đó) có nghĩa là đi đến một ngôi làng hoặc một khu rừng bên ngoài ranh giới của sīmā.
Eteneva uposathañattiyā ṭhapanakāle samaggā eva te ñattiṃ ṭhapesunti siddhaṃ.
It is thus established that at the time of establishing the Uposatha ñatti, those bhikkhus established the ñatti in unity.
Chính vì điều này mà đã xác định rằng khi tuyên bố ñatti cho lễ uposatha, họ phải cùng nhau tuyên bố ñatti.
Teneva pāḷiyaṃ (mahāva. 172) ‘‘uddiṭṭhaṃ suuddiṭṭha’’nti sabbapannarasakesupi vuttaṃ.
For this very reason, it is said in the Pāḷi in all the pannarasakas: "It has been recited, well recited."
Do đó, trong Pāli, câu “uddiṭṭhaṃ suuddiṭṭhaṃ” (đã thuyết, thuyết tốt đẹp) được nói trong tất cả các trường hợp pannarasaka (ngày rằm).
Sace pana vuḍḍhataro hotīti pavāraṇadāyako bhikkhu vuḍḍhataro hoti.
If, however, he is senior means the bhikkhu who offers the Pavāraṇā is senior.
Sace pana vuḍḍhataro hotīti (nhưng nếu là người lớn tuổi hơn): (có nghĩa là) vị tỳ khưu trao pavāraṇā là người lớn tuổi hơn.
Evañhi tena tassatthāya pavāritaṃ hotīti ettha evaṃ tena appavāritepi tassa saṅghappattamattena saṅghassa pavāraṇākammaṃ samaggakammameva hotīti daṭṭhabbaṃ.
For in this way, he has offered the Pavāraṇā for that purpose means that even if he has not offered the Pavāraṇā, by his mere presence in the Sangha, the Sangha's Pavāraṇā ceremony is an act of unity.
Evañhi tena tassatthāya pavāritaṃ hotīti (như vậy, vị ấy đã pavāraṇā vì lợi ích của người kia): Ở đây, cần hiểu rằng, mặc dù vị ấy không pavāraṇā như vậy, nhưng chỉ cần vị ấy có mặt trong Tăng chúng, thì nghi thức pavāraṇā của Tăng chúng vẫn là một nghi thức hợp lệ và đồng thuận.
Tena ca bhikkhunāti pavāraṇadāyakena bhikkhunā.
By that bhikkhu means by the bhikkhu who offers the Pavāraṇā.
Tena ca bhikkhunāti (và bởi vị tỳ khưu đó): (có nghĩa là) bởi vị tỳ khưu trao pavāraṇā.
Bahūpi samānavassikā ekato pavāretuṃ labhantīti ekasmiṃ saṃvacchare laddhupasampadatāya samānupasampadavassā sabbe ekato pavāretuṃ labhantīti attho.
Many of the same seniority may offer Pavāraṇā together means that all those who received upasampadā in the same year, having the same number of years since upasampadā, may offer Pavāraṇā together.
Bahūpi samānavassikā ekato pavāretuṃ labhantīti (nhiều vị có cùng tuổi hạ cũng được phép pavāraṇā cùng nhau): có nghĩa là tất cả những vị có cùng số năm thọ cụ túc giới, do đã thọ giới trong cùng một năm, đều được phép pavāraṇā cùng nhau.
Imā gāthāyo dhammajjhesakena pāṭhaṃyeva bhaṇāpetvā pātimokkhuddesako atthaṃ katheti.
The Dhamma-reciter merely recites these verses, and the Pātimokkha-reciter explains their meaning.
Vị thỉnh pháp sư cho đọc thuộc lòng những câu kệ này, sau đó vị thuyết Pātimokkha giải thích ý nghĩa.
Tato pubbakaraṇapubbakiccāni sammā niṭṭhāpetvā ‘‘desitāpattikassa samaggassa bhikkhusaṅghassa anumatiyā pātimokkhaṃ uddisituṃ ārādhanaṃ karomā’’ti imaṃ vākyaṃ pāṭhameva ajjhesakena bhaṇāpetvā atthaṃ avatvāva ‘‘sādhū’’ti vatvā pātimokkhaṃ uddisati.
Then, after properly completing the preliminary duties and preliminary rites, the Dhamma-reciter merely recites the sentence, "We invite the Sangha of bhikkhus, who have declared their offenses and are in unity, to recite the Pātimokkha," and without explaining the meaning, says "Sādhu" and recites the Pātimokkha.
Sau đó, sau khi đã hoàn thành tốt các việc chuẩn bị trước và các phận sự trước, vị thỉnh pháp sư cho đọc thuộc lòng câu: “desitāpattikassa samaggassa bhikkhusaṅghassa anumatiyā pātimokkhaṃ uddisituṃ ārādhanaṃ karomā” (chúng con xin thỉnh cầu thuyết Pātimokkha với sự đồng thuận của Tăng chúng hòa hợp, đã trình bày các tội lỗi), nhưng không giải thích ý nghĩa, rồi nói “sādhu” và thuyết Pātimokkha.
Pavāraṇāyapi eseva nayo.
The same method applies to the Pavāraṇā.
Đối với lễ Pavāraṇā cũng theo phương pháp này.
‘‘Pavāraṇāya etānī’’ti ca ‘‘pavāraṇaṃ kātu’’nti ca imāni padāniyeva visiṭṭhāni.
Only the words "for the Pavāraṇā" and "to perform the Pavāraṇā" are specific.
Chỉ có các từ “Pavāraṇāya etāni” (những điều này cho lễ Pavāraṇā) và “pavāraṇaṃ kātuṃ” (để làm lễ Pavāraṇā) là khác biệt.
Kiṃ imāni dhammajjhesakassa vacanāni, udāhu pātimokkhuddesakassāti?
Are these the words of the Dhamma-reciter, or of the Pātimokkha-reciter?
Những lời này là của vị thỉnh pháp sư, hay của vị thuyết Pātimokkha?
Kiñcettha – yadi dhammajjhesakassa vacanāni, evaṃ sati gāthāttayaṃ vatvā tāsaṃ atthampi so eva kathetvā etāni pubbakaraṇāni ca etāni pubbakiccāni ca saṅghena katāni, idañca saṅghassa pattakallaṃ samānītaṃ, tasmā ‘‘uddisatu, bhante, pātimokkha’’nti teneva vattabbaṃ siyā.
And in this regard—if they are the words of the Dhamma-reciter, then after reciting the three verses and explaining their meaning, he should say, "These preliminary duties and preliminary rites have been performed by the Sangha, and this suitability for the act has been brought about for the Sangha, therefore, 'Venerable Sir, recite the Pātimokkha.'"
Và ở đây – nếu đó là lời của vị thỉnh pháp sư, thì sau khi nói ba câu kệ và giải thích ý nghĩa của chúng, chính vị ấy phải nói: “Những việc chuẩn bị trước và những phận sự trước này đã được Tăng chúng thực hiện, và thời điểm thích hợp này đã được Tăng chúng mang lại, vì vậy, kính bạch đại đức, xin hãy thuyết Pātimokkha.”
Atha pātimokkhuddesakassa vacanāni, evañca sati ‘‘saṅgho, bhante, theraṃ pātimokkhuddesaṃ ajjhesati, uddisatu, bhante, thero pātimokkha’’nti dhammajjhesakena yāvatatiyaṃ ajjhosāpetvā ‘‘sammajjanī…pe… vuccatī’’ti gāthaṃ vatvā iti ‘‘aṭṭhakathācariyehi vuttāni etāni pubbakaraṇāni katānī’’ti pucchitvā dhammajjhesakena ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘chandapārisuddhi …pe… vuccatī’’ti gāthaṃ vatvā iti ‘‘aṭṭhakathācariyehi vuttāni etāni pubbakiccāni katānī’’ti pucchitvā ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘uposatho…pe… vuccatī’’ti gāthaṃ vatvā iti ‘‘aṭṭhakathācariyehi vuttaṃ idaṃ pattakallaṃ samānīta’’nti pucchitvā ‘‘āma bhante’’ti vutte ‘‘pubbakaraṇapubbakiccāni sammā niṭṭhāpetvā pattakalle samānīte samaggassa bhikkhusaṅghassa anumatiyā pātimokkhaṃ uddisituṃ ārādhanaṃ mayaṃ karomā’’ti pātimokkhuddesakena vattabbaṃ siyā, evaṃ sati ajjhesakaajjhesitabbānaṃ vacanaṃ asaṅkarato jānitabbaṃ bhaveyyāti.
If they are the words of the Pātimokkha-reciter, then after the Dhamma-reciter has invited the Pātimokkha-reciter three times with "Venerable Sir, the Sangha invites the senior Pātimokkha-reciter; Venerable Sir, may the senior recite the Pātimokkha," and after reciting the verse "Sweeping...etc....is called," and asking, "Are these preliminary duties, as stated by the Aṭṭhakathā teachers, performed?" and the Dhamma-reciter replies "Yes, Venerable Sir," then after reciting the verse "Declaration of consent...etc....is called," and asking, "Are these preliminary rites, as stated by the Aṭṭhakathā teachers, performed?" and he replies "Yes, Venerable Sir," then after reciting the verse "The Uposatha...etc....is called," and asking, "Is this suitability for the act, as stated by the Aṭṭhakathā teachers, brought about?" and he replies "Yes, Venerable Sir," then the Pātimokkha-reciter should say, "Having properly completed the preliminary duties and preliminary rites, and with the suitability for the act brought about, we invite the Sangha of bhikkhus in unity to recite the Pātimokkha." In this way, the words of the inviter and the invited would be known without confusion.
Bấy giờ, những lời của vị tụng Pātimokkha, khi ấy, vị thỉnh pháp phải thỉnh cầu đến ba lần rằng: “Bạch Đại đức, Tăng chúng thỉnh Đại đức tụng Pātimokkha, bạch Đại đức, xin Đại đức tụng Pātimokkha”, sau khi thỉnh cầu như vậy, vị tụng Pātimokkha phải đọc bài kệ “Sammajjanī…pe… được gọi là” rồi hỏi: “Những tiền sự này do các vị Luận sư nói đến đã được thực hiện chưa?” Khi vị thỉnh pháp đáp: “Bạch Đại đức, đã rồi”, vị tụng Pātimokkha lại đọc bài kệ “Chandapārisuddhi…pe… được gọi là” rồi hỏi: “Những tiền nghiệp này do các vị Luận sư nói đến đã được thực hiện chưa?” Khi vị thỉnh pháp đáp: “Bạch Đại đức, đã rồi”, vị tụng Pātimokkha lại đọc bài kệ “Uposatho…pe… được gọi là” rồi hỏi: “Điều kiện thích hợp này do các vị Luận sư nói đến đã được chuẩn bị chưa?” Khi vị thỉnh pháp đáp: “Bạch Đại đức, đã rồi”, vị tụng Pātimokkha phải nói: “Chúng tôi thỉnh cầu để tụng Pātimokkha với sự đồng thuận của Tăng chúng chư Tỳ-khưu hòa hợp, sau khi đã hoàn tất đúng đắn các tiền sự và tiền nghiệp, và đã chuẩn bị các điều kiện thích hợp.” Khi ấy, lời nói của vị thỉnh pháp và vị được thỉnh pháp sẽ được biết rõ ràng mà không bị lẫn lộn.
Tattha ‘‘pubbakaraṇapubbakiccāni sammā niṭṭhāpetvā’’ti iminā purimagāthādvayassa atthameva kathetvā tatiyagāthāya attho na kathito.
And by “for one who has confessed an offense,” only the fact that an offense has been confessed is stated, not all opportune conditions.
Ở đó, với câu “sau khi đã hoàn tất đúng đắn các tiền sự và tiền nghiệp”, chỉ ý nghĩa của hai bài kệ đầu tiên được nói đến, còn ý nghĩa của bài kệ thứ ba thì không.
‘‘Desitāpattikassā’’ti iminā ca āpattiyā desitabhāvoyeva kathito, na sabbaṃ pattakallaṃ.
And among the conditions for confessing an offense, only the confession of a similar offense is included in the opportune conditions, not otherwise.
Và với câu “của người đã xưng tội”, chỉ việc xưng tội đã được nói đến, chứ không phải toàn bộ điều kiện thích hợp.
Āpattiyā desitabhāve ca sabhāgāpattiyā desitabhāvoyeva pattakallasmiṃ antogadho, na itaro.
For it is said in the Kaṅkhāvitaraṇī (Kaṅkhā. Aṭṭha. Nidāṇavaṇṇanā): “Indeed, even if similar offenses are not present, but dissimilar offenses are present, the opportune condition still exists.”
Và trong việc xưng tội, chỉ việc xưng các tội tương tự mới nằm trong điều kiện thích hợp, chứ không phải các tội khác.
Vuttañhi kaṅkhāvitaraṇiyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘etāsu hi sabhāgāpattīsu avijjamānāsu, visabhāgāpattīsu vijjamānāsupi pattakallaṃ hotiyevā’’ti.
When only this much is stated: “Having properly completed the preliminary actions and preliminary duties, we make a request to the united Saṅgha of bhikkhus who have confessed their offenses, to recite the Pātimokkha,” the remaining three opportune conditions are:
Thật vậy, trong Kaṅkhāvitaraṇī (Kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) có nói: “Thật vậy, ngay cả khi không có các tội tương tự, nhưng có các tội không tương tự, thì điều kiện thích hợp vẫn là như vậy.”
‘‘Pubbakaraṇapubbakiccāni sammā niṭṭhāpetvā desitāpattikassa samaggassa bhikkhusaṅghassa anumatiyā pātimokkhaṃ uddisituṃ ārādhanaṃ karomā’’ti ettakeyeva vutte avasesāni tīṇi pattakallaṅgāni.
namely, the Uposatha day, that there are as many bhikkhus as are qualified for the act, and that there are no objectionable persons present.
Nếu chỉ nói: “Chúng tôi thỉnh cầu để tụng Pātimokkha với sự đồng thuận của Tăng chúng chư Tỳ-khưu hòa hợp, của người đã xưng tội, sau khi đã hoàn tất đúng đắn các tiền sự và tiền nghiệp”, thì ba yếu tố còn lại của điều kiện thích hợp là:
Seyyathidaṃ – uposatho, yāvatikā ca bhikkhū kammappattā, vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na hontīti (mahāva. aṭṭha. 168).
If these are not present, it would imply that the Uposatha should be performed, but it should not be performed.
Đó là: Uposatha, số Tỳ-khưu đủ điều kiện cho nghi thức, và không có những cá nhân đáng bị tránh mặt trong đó.
Tesu asantesupi uposatho kātabboti āpajjati, na pana kātabbo.
Therefore, it is said: “Bhikkhus, the Uposatha should not be performed on a non-Uposatha day; whoever performs it incurs an offense of dukkaṭa,”
Nếu không có những yếu tố này, thì việc Uposatha vẫn phải được thực hiện, nhưng thực ra thì không nên thực hiện.
Tena vuttaṃ ‘‘na, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo, yo kareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 183) ca, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, catunnaṃ pātimokkhaṃ uddisitu’’nti (mahāva. 168) ca, ‘‘na, bhikkhave, sagahaṭṭhāya parisāya pātimokkhaṃ uddisitabba’’ntiādi (mahāva. 154) ca, tasmā uposathadivasesu saṅghe sannipatite sace pubbeva sammato dhammajjhesako atthi, iccetaṃ kusalaṃ.
and “Bhikkhus, I allow four bhikkhus to recite the Pātimokkha,” and “Bhikkhus, the Pātimokkha should not be recited to an assembly that includes laypeople,” and so on.
Do đó, đã nói: “Này các Tỳ-khưu, không được thực hiện Uposatha vào ngày không phải Uposatha; ai làm như vậy, phạm tội dukkaṭa” và “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép bốn vị tụng Pātimokkha” và “Này các Tỳ-khưu, không được tụng Pātimokkha trước hội chúng cư sĩ”, v.v. Vì vậy, vào những ngày Uposatha, khi Tăng chúng đã tập hợp, nếu đã có một vị thỉnh pháp đã được chỉ định từ trước, thì điều đó là tốt.
No ce, ekaṃ byattaṃ paṭibalaṃ bhikkhuṃ saṅghena sammannāpetvā tena dhammajjhesakena pātimokkhuddesakaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – saṅgho, bhante, theraṃ pātimokkhuddesaṃ ajjhesati, uddisatu thero pātimokkhaṃ.
Therefore, when the Saṅgha is assembled on Uposatha days, if there is already an appointed Dhamma reciter, that is good. If not, having the Saṅgha appoint a competent and capable bhikkhu, that Dhamma reciter should approach the Pātimokkha reciter, arrange his upper robe over one shoulder, sit in a squatting position, raise his clasped hands, and say this:
Nếu không, sau khi Tăng chúng đã chỉ định một Tỳ-khưu thông minh, có khả năng, vị thỉnh pháp đó phải đến gần vị tụng Pātimokkha, đắp y vai trái, ngồi xổm, chắp tay và nói như sau: “Bạch Đại đức, Tăng chúng thỉnh Đại đức tụng Pātimokkha, xin Đại đức tụng Pātimokkha.”
Dutiyampi, bhante, saṅgho…pe… tatiyampi, bhante, saṅgho…pe… uddisatu thero pātimokkhanti tikkhattuṃ yācāpetvā tato pātimokkhuddesakena –
“Venerable sir, the Saṅgha invites the Elder to recite the Pātimokkha. May the Elder recite the Pātimokkha.” Having requested this three times: “A second time, venerable sir, the Saṅgha… (etc.)… a third time, venerable sir, the Saṅgha… (etc.)… May the Elder recite the Pātimokkha,” then the Pātimokkha reciter asks:
“Lần thứ hai, bạch Đại đức, Tăng chúng…pe… lần thứ ba, bạch Đại đức, Tăng chúng…pe… xin Đại đức tụng Pātimokkha”, sau khi đã thỉnh cầu ba lần như vậy, thì vị tụng Pātimokkha –
Aṭṭhakathācariyehi vuttāni cattāri pattakallaṅgāni, kiṃ tāni samānītānī’’ti pucchite dhammajjhesakena ‘‘āma, bhante’’ti vutte puna pātimokkhuddesako ‘‘pubbakaraṇapubbakiccāni sammā niṭṭhāpetvā pattakallaṅge samānīte saṅghassa anumatiyā pātimokkhaṃ uddisissāmā’’ti vatvā ‘‘sādhu sādhū’’ti bhikkhusaṅghena sampaṭicchite ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’tiādinā pātimokkhuddesako pātimokkhaṃ uddisatīti ayamamhākaṃ khanti.
When asked, "Are the four pattakallaṅga stated by the Aṭṭhakathā teachers completely fulfilled?" and the dhammajjhesaka replied, "Yes, Venerable Sir," then the Pātimokkhuddesaka said, "Having properly completed the preliminary duties and preliminary functions, and having fulfilled the pattakallaṅga, I shall recite the Pātimokkha with the permission of the Saṅgha." When the Saṅgha of bhikkhus assented with "Excellent, excellent," the Pātimokkhuddesaka recites the Pātimokkha, beginning with "May the Saṅgha, Venerable Sir, listen to me." This is our preferred interpretation.
Khi được hỏi: “Bốn yếu tố của điều kiện thích hợp do các vị Luận sư nói đến đã được chuẩn bị chưa?”, và vị thỉnh pháp đáp: “Bạch Đại đức, đã rồi”, thì vị tụng Pātimokkha lại nói: “Sau khi đã hoàn tất đúng đắn các tiền sự và tiền nghiệp, và đã chuẩn bị các yếu tố của điều kiện thích hợp, chúng tôi sẽ tụng Pātimokkha với sự đồng thuận của Tăng chúng.” Khi Tăng chúng chư Tỳ-khưu chấp thuận bằng cách nói “Lành thay! Lành thay!”, thì vị tụng Pātimokkha tụng Pātimokkha bắt đầu bằng “Xin Tăng chúng, bạch Đại đức, hãy lắng nghe tôi”, v.v. Đây là sự chấp thuận của chúng tôi.
Ettha ca ‘‘dhammajjhesakena…pe… evamassa vacanīyo’’ti vuttaṃ, so dhammajjhesakena vacanīyabhāvo kathaṃ veditabboti?
Here it is stated, "by the dhammajjhesaka… etc. …he should be addressed thus." How is this fact of being addressed by the dhammajjhesaka to be understood?
Ở đây, đã nói “do vị thỉnh pháp…pe… phải nói như vậy”, vậy làm thế nào để biết được việc vị thỉnh pháp phải nói như vậy?
‘‘Na, bhikkhave, saṅghamajjhe anajjhiṭṭhena pātimokkhaṃ uddisitabbaṃ, yo uddiseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 154) vacanatoti.
It is from the statement, "Monks, the Pātimokkha should not be recited in the midst of the Saṅgha without being invited. Whoever recites it incurs an offense of dukkata."
Vì lời dạy: “Này các Tỳ-khưu, không được tụng Pātimokkha giữa Tăng chúng mà không được thỉnh cầu; ai tụng, phạm tội dukkaṭa.”
‘‘Saṅghena sammannāpetvā’’ti vuttaṃ, taṃ kathanti?
It is stated, "having been authorized by the Saṅgha." How is that?
Đã nói “sau khi Tăng chúng đã chỉ định”, điều đó là như thế nào?
‘‘Ajjhesanā cettha saṅghena sammatadhammajjhesakāyattā vā saṅghattherāyattā vā’’ti aṭṭhakathāyaṃ vuttattā.
Because it is stated in the Aṭṭhakathā, "Here, the invitation is dependent either on the dhammajjhesaka authorized by the Saṅgha or on the Saṅgha's elder."
Vì trong Chú giải đã nói: “Ở đây, sự thỉnh cầu tùy thuộc vào vị thỉnh pháp đã được Tăng chúng chỉ định hoặc tùy thuộc vào vị Trưởng lão của Tăng chúng.”
‘‘Saṅgho, bhante, theraṃ pātimokkhuddesaṃ ajjhesati, uddisatu, bhante, thero pātimokkha’’nti ayaṃ ajjhesanākāro kuto labbhatīti?
From where is this manner of invitation obtained: "Venerable Sir, the Saṅgha invites the elder Pātimokkhuddesaka; may the elder, Venerable Sir, recite the Pātimokkha"?
Hình thức thỉnh cầu “Bạch Đại đức, Tăng chúng thỉnh Đại đức tụng Pātimokkha, xin Đại đức tụng Pātimokkha” này lấy từ đâu?
Pāḷito.
From the Pāḷi.
Từ Pāḷi.
Pāḷiyañhi (mahāva. 155) ‘‘te theraṃ ajjhesanti, uddisatu, bhante, thero pātimokkha’’nti āgato.
For in the Pāḷi it is stated, "They invite the elder: 'Venerable Sir, may the elder recite the Pātimokkha.'"
Thật vậy, trong Pāḷi (Mahāva. 155) có nói: “Họ thỉnh cầu vị Trưởng lão: ‘Bạch Đại đức, xin Đại đức tụng Pātimokkha’.”
Sace pana dhammajjhesako vuḍḍhataro, pātimokkhuddesako navako, ‘‘saṅgho, āvuso, āyasmantaṃ pātimokkhuddesaṃ ajjhesati, uddisatu āyasmā pātimokkha’’nti vattabbaṃ.
However, if the dhammajjhesaka is senior and the Pātimokkhuddesaka is junior, it should be said, "Friend, the Saṅgha invites the venerable Pātimokkhuddesaka; may the venerable one recite the Pātimokkha."
Tuy nhiên, nếu vị thỉnh pháp là người lớn tuổi hơn, còn vị tụng Pātimokkha là người trẻ hơn, thì phải nói: “Này Hiền giả, Tăng chúng thỉnh Tôn giả tụng Pātimokkha, xin Tôn giả tụng Pātimokkha.”
Taṃ kuto labbhati?
From where is this obtained?
Điều đó lấy từ đâu?
Pāḷitoyeva.
From the Pāḷi itself.
Chỉ từ Pāḷi.
Pāḷiyañhi (mahāva. 155) ‘‘eteneva upāyena yāva saṅghanavakaṃ ajjhesanti uddisatu āyasmā pātimokkha’’nti āgato.
For in the Pāḷi it is stated, "By this same method, they invite even the junior member of the Saṅgha: 'May the venerable one recite the Pātimokkha.'"
Thật vậy, trong Pāḷi có đoạn nói rằng: “Với phương cách này, cho đến khi thỉnh cầu vị tỳ khưu mới, ‘Bạch Đại đức, xin ngài hãy đọc Pātimokkha.’”
Tato ‘‘pātimokkhuddesakena sammajjanī…pe… pucchite dhammajjhesakena ‘āma, bhante’ti vutte’’ti idaṃ kuto labbhatīti?
Then, from where is this obtained: "When the Pātimokkhuddesaka asked about the sweeping… etc. …and the dhammajjhesaka replied, 'Yes, Venerable Sir'"?
Vậy thì, đoạn “vị đọc Pātimokkha dọn dẹp… v.v… khi được vị thỉnh pháp hỏi, và vị ấy đáp ‘Vâng, bạch Ngài’” này lấy từ đâu?
Pāḷito aṭṭhakathāto ca.
From the Pāḷi and the Aṭṭhakathā.
Từ Pāḷi và cả từ Aṭṭhakathā.
Nidānapāḷiyampi hi ‘‘kiṃ saṅghassa pubbakicca’’nti āgataṃ, aṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘kiṃ saṅghassa pubbakiccanti saṅgho uposathaṃ kareyyāti…pe… evaṃ dvīhi nāmehi navavidhaṃ pubbakiccaṃ dassitaṃ, kiṃ taṃ katanti pucchatī’’ti āgatanti.
For in the Nidāna Pāḷi it is stated, "What are the preliminary duties of the Saṅgha?" And in the Aṭṭhakathā it is stated, "What are the preliminary duties of the Saṅgha? The Saṅgha should observe Uposatha… etc. …Thus, the nine kinds of preliminary duties are shown by these two names; he asks, 'Are they done?'"
Thật vậy, trong Nidānapāḷi cũng có đoạn: “Việc sơ khởi của Tăng chúng là gì?”, và trong Aṭṭhakathā cũng có đoạn: “ Việc sơ khởi của Tăng chúng là gì? Nghĩa là Tăng chúng nên làm lễ Uposatha… v.v… Như vậy, chín loại việc sơ khởi được trình bày với hai tên gọi, hỏi rằng việc đó đã được làm chưa?”
Nanu cetaṃ antonidāneyeva āgataṃ, atha kasmā pātimokkhuddesakena pubbabhāge vattabbanti?
Is it not true that this is stated only in the introduction? Then why should it be said by the Pātimokkhuddesaka at the beginning?
Há chẳng phải lời này đã được nói trong phần Nidāna (mở đầu) rồi sao, vậy tại sao vị đọc Pātimokkha lại phải nói ở phần đầu?
Saccaṃ, tathāpi tadanulomato jānitabbato vattabbaṃ.
It is true, nevertheless, it should be said because it is to be understood in conformity with that.
Đúng vậy, nhưng dù vậy, cần phải nói vì nó phải được biết theo trình tự đó.
Aṭṭhakathāyañhi imā gāthāyo sammajjanādīnaṃ pubbakaraṇādibhāvañāpakabhāveneva vuttā, na pātimokkhārambhakāle bhaṇitabbabhāvena.
For in the Aṭṭhakathā, these verses are stated only to indicate the nature of sweeping and so forth as preliminary actions, not as something to be recited at the commencement of the Pātimokkha.
Thật vậy, trong Aṭṭhakathā, những bài kệ này được nói chỉ để làm rõ các việc như dọn dẹp v.v… là các việc sơ khởi, chứ không phải để đọc khi bắt đầu Pātimokkha.
Atha ca pana idāni bhaṇanti, evaṃ sante kimatthaṃ bhaṇantīti cintāyaṃ antonidāne ‘‘kiṃ saṅghassa pubbakicca’’nti vuttapucchānulomena pubbakaraṇādīnaṃ niṭṭhabhāvapucchanatthaṃ bhaṇantīti jānitabbaṃ.
Yet, they are recited now. If this is the case, for what purpose are they recited? When considering this, it should be understood that they are recited to ask about the completion of the preliminary actions and so forth, in conformity with the question stated in the introduction, "What are the preliminary duties of the Saṅgha?"
Thế nhưng, bây giờ họ lại đọc, vậy trong trường hợp đó, họ đọc vì mục đích gì? Khi suy nghĩ như vậy, cần phải hiểu rằng họ đọc để hỏi về việc hoàn tất các việc sơ khởi v.v… theo câu hỏi đã được nói trong phần Nidāna: “Việc sơ khởi của Tăng chúng là gì?”
Vuttañhi ‘‘evaṃ vuttaṃ catubbidhaṃ pubbakaraṇaṃ katvāva uposatho kātabbo’’ti (vi. saṅga. aṭṭha. 177), tasmā pāḷiaṭṭhakathānulomato iminā anukkamena kate sati dhammajjhesako paññāyati, tassa ajjhesanākāro paññāyati, pātimokkhuddesako paññāyati, tassa pubbakaraṇādīnaṃ niṭṭhabhāvapucchanaṃ paññāyati, dhammajjhesakassa vissajjanaṃ paññāyati, tāni niṭṭhāpetvā pātimokkhuddesakassa pātimokkhaṃ uddisituṃ paṭiññā paññāyati, evaṃ imesaṃ gāthāvākyānaṃ vacane payojanaṃ paññāyatīti katvā paṇḍitehi vinayaññūhi cirapaṭicchanno ayaṃ kathāmaggo paṭipajjitabboti.
For it is stated, "Having performed the four kinds of preliminary actions stated thus, the Uposatha should be observed." Therefore, when performed in this sequence, in conformity with the Pāḷi and Aṭṭhakathā, the dhammajjhesaka becomes apparent, the manner of his invitation becomes apparent, the Pātimokkhuddesaka becomes apparent, his questioning about the completion of the preliminary actions becomes apparent, the dhammajjhesaka's reply becomes apparent, and the Pātimokkhuddesaka's promise to recite the Pātimokkha after completing them becomes apparent. Thus, the purpose of reciting these verses becomes apparent. For this reason, this method of discourse, long obscure, should be adopted by wise Vinaya experts.
Thật vậy, đã nói rằng: “Sau khi đã làm bốn loại việc sơ khởi như đã nói, lễ Uposatha phải được thực hiện.” Do đó, khi thực hiện theo trình tự này, phù hợp với Pāḷi và Aṭṭhakathā, thì vị thỉnh pháp được biết, cách thức thỉnh cầu của vị ấy được biết, vị đọc Pātimokkha được biết, việc hỏi về sự hoàn tất các việc sơ khởi của vị ấy được biết, lời đáp của vị thỉnh pháp được biết, và sau khi hoàn tất những việc đó, lời hứa của vị đọc Pātimokkha để đọc Pātimokkha được biết. Như vậy, mục đích của việc đọc những câu kệ này được biết. Vì vậy, các bậc hiền trí am hiểu Vinaya nên thực hành con đường giáo huấn này, vốn đã bị che giấu từ lâu.
Pavāraṇāyapi eseva nayo.
The same method applies to Pavāraṇā.
Đối với Pavāraṇā cũng theo cùng một phương pháp.
179. Evaṃ uposathapavāraṇāvinicchayaṃ kathetvā idāni vassūpanāyikavinicchayaṃ kathetuṃ ‘‘vassūpanāyikāti ettha’’tyādimāha.
Having thus explained the determination of Uposatha and Pavāraṇā, the teacher now states "Here, regarding vassūpanāyikā..." and so forth, in order to explain the determination of vassūpanāyikā.
179. Sau khi đã nói về Vinicchaya của Uposatha và Pavāraṇā, bây giờ để nói về Vinicchaya của Vassūpanāyika, Sư trưởng nói: “ Ở đây, Vassūpanāyikā” và tiếp theo.
Tattha vasanaṃ vassaṃ.
Therein, dwelling is vassaṃ.
Trong đó, sự cư trú là vassaṃ (an cư).
Kiṃ taṃ?
What is that?
Đó là gì?
Vasanakiriyā bhāvatthe ṇya-paccayavasena.
The act of dwelling, by means of the ṇya-suffix in the sense of 'state of being'.
Hành động cư trú theo ý nghĩa của tiếp vĩ ngữ ṇya trong nghĩa bhāva (trạng thái).
Upanayanaṃ upanayo.
Bringing near is upanayo.
Sự đến gần là upanayo.
Ko so?
What is that?
Đó là gì?
Upagamanakiriyā, vassassa upanayo vassūpanayo, so etissā paññattiyā atthi, tasmiṃ vā vijjatīti vassūpanāyikā.
The act of approaching. The approaching of the vassaṃ is vassūpanayo. This designation exists for it, or it exists in it, hence vassūpanāyikā.
Hành động đến gần. Sự đến gần của an cư là vassūpanayo. Điều đó có trong sự chế định này, hoặc điều đó hiện hữu trong sự chế định đó, nên gọi là vassūpanāyikā.
Kā sā?
What is that?
Đó là gì?
Vassūpanāyikapaññatti.
The designation of vassūpanāyikā.
Sự chế định về Vassūpanāyika.
Atha vā upanayati etāyāti upanāyikā majjhe dīghavasena.
Or alternatively, that by which one approaches is upanāyikā, with a long vowel in the middle.
Hoặc, điều mà nhờ đó người ta đến gần là upanāyikā, với nguyên âm dài ở giữa.
Vassassa upanāyikā vassūpanāyikā, sā eva pure bhavā purimā bhavatthe ima-paccayavasena, sā eva purimikā sakatthe ka-paccayavasena, tasmiṃ pare itthiliṅge a-kārassa i-kārādeso.
The upanāyikā of the vassaṃ is vassūpanāyikā. That same, being earlier, is purimā, by means of the ima-suffix in the sense of 'being'. That same is purimikā, by means of the ka-suffix in the sense of 'self', with the a-vowel becoming an i-vowel when followed by a feminine ending.
Điều dẫn đến an cư là vassūpanāyikā. Chính điều đó, khi xảy ra trước, là purimā (trước), theo ý nghĩa của tiếp vĩ ngữ ima trong nghĩa bhāva. Chính điều đó là purimikā (trước), theo ý nghĩa của tiếp vĩ ngữ ka trong nghĩa sakattha. Khi có giống cái theo sau, nguyên âm a được thay bằng i.
Pacchā bhavā pacchimā, sāva pacchimikā.
Being later is pacchimā. That same is pacchimikā.
Điều xảy ra sau là pacchimā (sau). Chính điều đó là pacchimikā (sau).
Assatiyā pana vassaṃ na upetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā na upeti.
"But one without a dwelling does not undertake the vassaṃ" means one does not undertake it by making a verbal declaration such as "I undertake the vassaṃ for these three months in this monastery."
“ Vị không có chỗ ở thì không an cư” nghĩa là không an cư bằng cách nói: “Trong tịnh xá này, tôi an cư ba tháng này.”
‘‘Na, bhikkhave, asenāsanikena vassaṃ upagantabbaṃ, yo upagaccheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 204) vacībhedaṃ katvā vassūpagamanaṃ sandhāya paṭikkhepo, na ālayakaraṇavasena upagamanaṃ sandhāyāti vadanti.
They say that the prohibition, "Monks, one without a dwelling should not undertake the vassaṃ; whoever undertakes it incurs an offence of dukkaṭa," refers to the undertaking of the vassaṃ by verbal declaration, not merely by intending to stay.
Họ nói rằng lời cấm đoán: “Này các Tỳ khưu, vị không có chỗ ở thì không nên an cư. Nếu ai an cư, vị ấy phạm tội dukkaṭa” là để chỉ sự an cư bằng cách nói ra, chứ không phải để chỉ sự an cư bằng cách chỉ trú ngụ.
Pāḷiyaṃ pana avisesena vuttattā aṭṭhakathāyañca dutiyapārājikasaṃvaṇṇanāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1.84) ‘‘vassaṃ upagacchantena hi nālakapaṭipadaṃ paṭipannenapi pañcannaṃ chadanānaṃ aññatarena channeyeva sadvārabandhe senāsane upagantabbaṃ, tasmā vassakāle sace senāsanaṃ labhati, iccetaṃ kusalaṃ.
However, since it is stated generally in the Pāḷi, and firmly stated in the Aṭṭhakathā, in the commentary on the second Pārājikā, as: "Indeed, one undertaking the vassaṃ, even if practicing the Nāḷaka ascetic practice, must undertake it in a dwelling that is roofed by one of the five types of roofing and has a door-fastening. Therefore, during the vassaṃ season, if one obtains a dwelling, that is good.
Tuy nhiên, vì trong Pāḷi đã nói một cách tổng quát, và trong Aṭṭhakathā, trong phần chú giải về Pārājika thứ hai, đã khẳng định mạnh mẽ rằng: “Vị an cư, dù thực hành hạnh Nālaka, cũng phải an cư trong một chỗ ở có mái che và có cửa đóng, được che bằng một trong năm loại mái che. Do đó, nếu trong mùa an cư mà có được chỗ ở, thì điều đó là tốt.
No ce labhati, hatthakammaṃ pariyesitvāpi kātabbaṃ.
If one does not obtain it, one should seek out manual labor and perform it.
Nếu không có được, thì phải tìm thợ để làm.
Hatthakammaṃ alabhantena sāmampi kātabbaṃ, na tveva asenāsanikena vassaṃ upagantabba’’nti (mahāva. 204) daḷhaṃ katvā vuttattā asenāsanikassa nāvādiṃ vinā aññattha ālayamattena upagantuṃ na vaṭṭatīti amhākaṃ khanti.
If one cannot obtain manual labor, one should do it oneself. But one without a dwelling should certainly not undertake the vassaṃ." Therefore, our conviction is that it is not permissible for one without a dwelling to undertake the vassaṃ merely by intending to stay elsewhere, except on a boat or similar.
Nếu không tìm được thợ, thì phải tự mình làm, nhưng vị không có chỗ ở thì không nên an cư.” Vì vậy, theo ý chúng tôi, vị không có chỗ ở thì không được an cư chỉ bằng cách trú ngụ ở nơi khác, trừ thuyền bè v.v…
Nāvāsatthavajesuyeva hi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, nāvāya vassaṃ upagantu’’ntiādinā (mahāva. 203) sati, asati vā senāsane vassūpagamanassa visuṃ anuññātattā ‘‘na, bhikkhave, asenāsanikena vassaṃ upagantabba’’nti (mahāva. 204) ayaṃ paṭikkhepo.
For in the case of boats, caravans, and cattle pens, undertaking the vassaṃ is specifically permitted, whether there is a dwelling or not, by statements such as "Monks, I allow you to undertake the vassaṃ on a boat," and so forth. Thus, the prohibition "Monks, one without a dwelling should not undertake the vassaṃ" applies elsewhere.
Thật vậy, chỉ trong trường hợp thuyền bè, đoàn lữ hành, chuồng bò, v.v… thì việc an cư dù có chỗ ở hay không, đã được cho phép riêng biệt bằng lời: “Này các Tỳ khưu, Ta cho phép an cư trên thuyền bè,” v.v… Lời cấm đoán: “Này các Tỳ khưu, vị không có chỗ ở thì không nên an cư” này là như vậy.
Tattha na labhatīti asati senāsane ālayavasenapi nāvādīsu upagamanaṃ vuttaṃ.
"There, if one does not obtain" means that if there is no dwelling, undertaking the vassaṃ even by way of intention is allowed in boats and similar places.
Trong đó, “không có được” nghĩa là khi không có chỗ ở, việc an cư trên thuyền bè v.v… cũng được nói là bằng cách trú ngụ.
Catūsu hi senāsanesu vihārasenāsanaṃ idhādhippetaṃ, na itarattayaṃ.
Indeed, among the four kinds of dwellings, the monastery-dwelling is intended here, not the other three.
Thật vậy, trong bốn loại chỗ ở, chỗ ở tịnh xá là điều được đề cập ở đây, chứ không phải ba loại còn lại.
‘‘Idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vattabbanti satthassa avihārattā ‘‘imasmiṃ vihāre’’ti avatvā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti ettakameva vattabbaṃ.
"Here I undertake the vassaṃ" should be said three times means that because a caravan is not a monastery, one should not say "in this monastery," but only "Here I undertake the vassaṃ."
“ Tôi an cư ở đây” phải nói ba lần, vì đoàn lữ hành không phải là tịnh xá, nên không nói “trong tịnh xá này” mà chỉ nói “tôi an cư ở đây” là đủ.
Satthe pana vassaṃ upagantuṃ na vaṭṭatīti kuṭikādīnaṃ abhāvena ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā upagantuṃ na vaṭṭati, ālayakaraṇamatteneva vaṭṭatīti adhippāyo.
"But it is not permissible to undertake the vassaṃ in a caravan" means that due to the absence of huts and so forth, it is not permissible to undertake the vassaṃ by making a verbal declaration "Here I undertake the vassaṃ"; it is permissible only by merely intending to stay. This is the intention.
Tuy nhiên, không được an cư trong đoàn lữ hành có nghĩa là vì không có túp lều v.v… nên không được an cư bằng cách nói “tôi an cư ở đây”, mà chỉ được an cư bằng cách trú ngụ. Đó là ý nghĩa.
Vippakiratīti visuṃ visuṃ gacchati.
"Vippakirati" means goes separately, individually.
Vippakirati nghĩa là đi riêng lẻ.
Tīsu ṭhānesu natthi vassacchede āpattīti tehi saddhiṃ gacchantasseva natthi āpatti, tehi viyujjitvā gamane pana āpattiyeva, pavāretuñca na labhati.
"In three cases, there is no offence in breaking the vassaṃ" means there is no offence only for one who goes with them; but if one separates from them and goes, there is indeed an offence, and one cannot perform pavāraṇā.
Ở ba trường hợp, không có tội khi phá vỡ an cư nghĩa là chỉ khi đi cùng với họ thì không có tội, nhưng nếu tách ra khỏi họ mà đi thì vẫn có tội, và cũng không được Pavāraṇā.
Pavisanadvāraṃ yojetvāti sakavāṭabaddhameva yojetvā.
"Having attached the entrance door" means having attached it with its door-panels fastened.
Sau khi đã lắp cửa vào nghĩa là sau khi đã lắp cửa có chốt.
Purimikāya…pe… na pakkamitabbāti iminā āsāḷhīpuṇṇamāya anantare pāṭipadadivase purimavassaṃ upagantvā vassānautuno catūsu māsesu sabbapacchimamāsaṃ ṭhapetvā purimaṃ temāsaṃ vasitabbaṃ.
By this phrase, " one should not depart during the first Rains-residence... etc.", it is shown that one should undertake the first Rains-residence on the day following the full moon of Āsāḷha, and reside for the first three months of the rainy season, omitting the very last month.
Với câu này: “ Purimikāya… v.v… không nên rời đi”, nghĩa là sau khi đã an cư mùa mưa đầu tiên vào ngày mồng một liền sau ngày trăng tròn Āsāḷhī, thì phải cư trú ba tháng đầu tiên trong bốn tháng của mùa mưa, trừ tháng cuối cùng.
Sāvaṇapuṇṇamiyā anantare pāṭipadadivase pacchimavassaṃ upagantvā sabbapaṭhamamāsaṃ ṭhapetvā pacchimaṃ temāsaṃ vasitabbaṃ.
On the day following the full moon of Sāvaṇa, one should undertake the later Rains-residence and reside for the last three months, omitting the very first month.
Vào ngày mùng một sau ngày trăng tròn tháng Sāvaṇa, đã nhập hạ sau (Pacchimavassa), phải an cư ba tháng cuối, trừ tháng đầu tiên.
Evaṃ avasitvā purimikāya vassaṃ upagatena bhikkhunā mahāpavāraṇāya anto aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā pacchimikāya upagatena cātumāsinipavāraṇāya anto aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā antarā cārikaṃ pakkameyya, upacārasīmātikkameyeva tassa bhikkhuno dukkaṭāpatti hotīti dasseti.
If a bhikkhu, having undertaken the first Rains-residence, departs on a journey without having the dawn rise within the Great Pavāraṇā, or if one who has undertaken the later Rains-residence departs on a journey without having the dawn rise within the Cātumāsinīpavāraṇā, then merely by crossing the upacāra boundary, that bhikkhu incurs a dukkaṭa offense. This is what it demonstrates.
Nếu không an cư như vậy, một Tỳ-khưu đã nhập hạ trước (Purimikā) mà không để bình minh lên trong ngày Đại Tự Tứ (Mahāpavāraṇā), hoặc một Tỳ-khưu đã nhập hạ sau (Pacchimikā) mà không để bình minh lên trong ngày Tự Tứ Bốn Tháng (Cātumāsinīpavāraṇā), rồi bỏ đi du hành giữa chừng, thì chỉ cần vượt qua ranh giới upacārasīmā, Tỳ-khưu ấy sẽ phạm tội dukkaṭa. Điều này được giải thích như vậy.
Imamatthaṃ pāḷiyā samatthetuṃ ‘‘na bhikkhave…pe… vacanato’’ti vuttaṃ.
To support this meaning with the Pāḷi, it is stated, " Bhikkhus, one should not... etc., because of the statement."
Để xác nhận ý nghĩa này bằng Pāḷi, đã nói rằng: “Này các Tỳ-khưu… (văn bản bị lược bỏ)… do lời nói”.
Yadi evaṃ vassaṃ upagantvā sati karaṇīye pakkamantassa sabbathāpi āpattiyeva siyāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘vassaṃ upagantvā panā’’tiādi.
If that is so, then if one undertakes the Rains-residence and departs when there is a duty, would an offense always be incurred? Addressing this objection, it states, " But having undertaken the Rains-residence..." and so on.
Nếu vậy, một khi đã nhập hạ, dù có việc cần làm mà bỏ đi, thì luôn luôn sẽ phạm tội. Ý nghĩa này được đưa ra để phản bác câu hỏi đó, nên có lời nói “Tuy nhiên, sau khi đã nhập hạ” v.v.
Evaṃ sante tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkamantasseva anāpatti siyā, na dvīhatīhaṃ vasitvā pakkamantassāti āha ‘‘ko pana vādo’’tiādi.
If that is the case, then only one who departs for a sattāhakaraṇīya on that very day would be free from offense, not one who resides for two or three days and then departs. Therefore, it states, " What then to say..." and so on.
Nếu vậy, chỉ những ai bỏ đi với việc cần làm trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) mới không phạm tội, chứ không phải những ai đã an cư hai ba ngày rồi bỏ đi. Để giải thích điều này, có lời nói “Vậy thì, nói gì đến” v.v.
180. Idāni sattāhakaraṇīyalakkhaṇaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘anujānāmi bhikkhave’’tiādimāha.
180. Now, to explain the characteristics of sattāhakaraṇīya in detail, it states, " Bhikkhus, I allow..." and so on.
180. Bây giờ, để giải thích chi tiết đặc điểm của việc cần làm trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya), đã nói “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép” v.v.
Tattha ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sattannaṃ sattāhakaraṇīyena pahite gantuṃ, na tveva appahite, bhikkhussa bhikkhuniyā sikkhamānāya sāmaṇerassa sāmaṇeriyā upāsakassa upāsikāyā’’ti (mahāva. 187) ekaṃ, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sattannaṃ sattāhakaraṇīyena appahitepi gantuṃ, pageva pahite, bhikkhussa bhikkhuniyā sikkhamānāya sāmaṇerassa sāmaṇeriyā mātuyā ca pitussa cā’’ti (mahāva. 198) ekaṃ, ‘‘sace pana bhikkhuno bhātā vā añño vā ñātako gilāno hotī’’ti ekaṃ, ‘‘ekasmiṃ vihāre bhikkhūhi saddhiṃ vasanto bhikkhubhattiko’’ti ekaṃ, ‘‘sace bhikkhussa…pe… anabhirati vā kukkuccaṃ vā diṭṭhigataṃ vā uppannaṃ hotī’’ti ekaṃ, ‘‘koci bhikkhu garudhammaṃ ajjhāpanno hoti parivāsāraho’’ti ekaṃ, ‘‘bhikkhuniyāpi mānattārahāyā’’ti ekaṃ, ‘‘sāmaṇero upasampajjitukāmo…pe… sikkhamānā vā…pe… sāmaṇerī vā’’ti ekaṃ, ‘‘bhikkhussa bhikkhuniyā vā saṅgho kammaṃ kattukāmo tajjanīyaṃ vā’’ti ekaṃ, ‘‘sacepi kataṃyeva hoti kamma’’nti ekaṃ, ‘‘anujānāmi, bhikkhave, saṅghakaraṇīyena gantu’’nti (mahāva. 199) ekanti ekādasa ṭhānāni honti.
Among these, there is one instance: "Bhikkhus, I allow seven to go on a sattāhakaraṇīya when sent, but not when not sent, for a bhikkhu, a bhikkhunī, a sikkhamānā, a sāmaṇera, a sāmaṇerī, a male lay follower, a female lay follower." (Mahāva. 187). There is another: "Bhikkhus, I allow seven to go on a sattāhakaraṇīya even when not sent, let alone when sent, for a bhikkhu, a bhikkhunī, a sikkhamānā, a sāmaṇera, a sāmaṇerī, a mother, and a father." (Mahāva. 198). There is one: "If a bhikkhu's brother or another relative is ill." There is one: "One who is dependent on bhikkhus, residing with bhikkhus in a monastery." There is one: "If a bhikkhu... etc., has arisen discontent, remorse, or a wrong view." There is one: "If a bhikkhu has committed a serious offense and is fit for parivāsa." There is one: "For a bhikkhunī fit for mānatta." There is one: "A sāmaṇera wishing to receive ordination... etc., or a sikkhamānā... etc., or a sāmaṇerī." There is one: "If the Saṅgha wishes to perform an act, such as an act of censure, for a bhikkhu or bhikkhunī." There is one: "Even if the act has already been performed." There is one: "Bhikkhus, I allow one to go for a Saṅgha duty." (Mahāva. 199). Thus, there are eleven such instances.
Trong đó, có mười một trường hợp: 1. “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) khi được sai phái, nhưng không phải khi không được sai phái, đối với Tỳ-khưu, Tỳ-khưu-ni, Nữ học giới (Sikkhamānā), Sa-di (Sāmaṇera), Sa-di-ni (Sāmaṇerī), Cận sự nam (Upāsaka), Cận sự nữ (Upāsikā)” (Mahāva. 187); 2. “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) ngay cả khi không được sai phái, huống chi khi được sai phái, đối với Tỳ-khưu, Tỳ-khưu-ni, Nữ học giới, Sa-di, Sa-di-ni, mẹ và cha” (Mahāva. 198); 3. “Nếu Tỳ-khưu có anh em hoặc người thân khác bị bệnh”; 4. “Tỳ-khưu sống trong một trú xứ với các Tỳ-khưu, là người được Tỳ-khưu nuôi dưỡng (bhikkhubhattika)”; 5. “Nếu Tỳ-khưu… (văn bản bị lược bỏ)… có sự bất mãn, hối hận hoặc tà kiến khởi lên”; 6. “Một Tỳ-khưu nào đó đã phạm trọng giới (garudhamma) và xứng đáng được biệt trú (parivāsa)”; 7. “Tỳ-khưu-ni cũng xứng đáng được ma-nạp (mānatta)”; 8. “Sa-di muốn thọ giới Cụ túc (upasampadā)… (văn bản bị lược bỏ)… hoặc Nữ học giới… (văn bản bị lược bỏ)… hoặc Sa-di-ni”; 9. “Nếu Tăng-già muốn thực hiện một hành động (kamma) đối với Tỳ-khưu hoặc Tỳ-khưu-ni, như hành động khiển trách (tajjanīya)”; 10. “Ngay cả khi hành động đó đã được thực hiện”; 11. “Này các Tỳ-khưu, Ta cho phép đi vì việc của Tăng-già (saṅghakaraṇīya)” (Mahāva. 199). Đó là mười một trường hợp.
Tattha paṭhamatatiyacatutthavasena tīsu ṭhānesu pahite eva gantabbaṃ, no appahite.
Among these, in the first, third, and fourth instances, one should go only when sent, not when not sent.
Trong đó, đối với ba trường hợp thứ nhất, thứ ba và thứ tư, chỉ được phép đi khi được sai phái, không được phép đi khi không được sai phái.
Sesesu aṭṭhasu appahitepi gantabbaṃ, pageva pahite.
In the remaining eight, one may go even when not sent, let alone when sent.
Đối với tám trường hợp còn lại, ngay cả khi không được sai phái cũng được phép đi, huống chi khi được sai phái.
Vuttañhi vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. mahāvagga 2.199) ‘‘gantabbanti saṅghakaraṇīyena appahitepi gantabba’’nti.
Indeed, it is stated in the Vimativinodanī, " One should go means one should go for a Saṅgha duty even when not sent."
Trong Vimativinodanīya (Vi. Vi. Ṭī. Mahāvagga 2.199) đã nói rằng: “Gantabba” nghĩa là “ngay cả khi không được sai phái vì việc của Tăng-già cũng được phép đi.”
Ettha ca anupāsakehipi sāsanabhāvaṃ ñātukāmehi pahite tesaṃ pasādavaḍḍhisampattehipi sattāhakaraṇīyena gantuṃ vaṭṭatīti gahetabbaṃ.
And here, it should be understood that it is permissible to go for a sattāhakaraṇīya even when sent by non-lay followers who wish to know the nature of the Dispensation, and also for the sake of increasing their faith.
Và ở đây, cần hiểu rằng ngay cả những người không phải là cận sự nam, nếu họ muốn biết về giáo pháp và sai phái, thì cũng được phép đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) để tăng trưởng niềm tin của họ.
Bhikkhubhattikoti bhikkhunissitako.
Bhikkhubhattiko means one dependent on bhikkhus.
Bhikkhubhattika là người nương tựa vào Tỳ-khưu.
So pana yasmā bhikkhūhi saddhiṃ vasati, tasmā vuttaṃ ‘‘bhikkhūhi saddhiṃ vasanto’’ti.
Since that person resides with bhikkhus, it is stated, " residing with bhikkhus."
Vì người đó sống chung với các Tỳ-khưu, nên đã nói “sống chung với các Tỳ-khưu”.
181. Apicetthāti apica etthāti chedo, ettha etasmiṃ sattāhakaraṇīyavinicchaye apica aparo ayaṃ īdiso pāḷimuttakanayo vassūpanāyikakkhandhakapāḷito mutto nayo veditabboti yojanā.
181. Apicetthā is to be divided as apica ettha. The meaning is that in this determination of sattāhakaraṇīya, this other extra-Pāḷi method, a method independent of the Vassūpanāyikakkhandhaka Pāḷi, should be understood.
181. Apicetthā là một từ được chia thành apica ettha. Ở đây, trong việc phân định sattāhakaraṇīya này, cần biết rằng đây là một phương pháp Pāḷi-mutta khác, tức là một phương pháp không có trong Pāḷi của Khandhaka về An cư mùa mưa (Vassūpanāyikā).
Samantapāsādikāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 199) pana ‘‘pāḷimuttakaratticchedavinicchayo’’ti dissati.
In the Samantapāsādikā, however, the phrase "determination of the breaking of the night outside the Pāḷi" is found.
Tuy nhiên, trong Samantapāsādikā (Mahāva. Aṭṭha. 199) có đoạn “Pāḷimuttakaratticchedavinicchayo” (phân định về việc cắt đêm không có trong Pāḷi).
Tathā hi vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. mahāvagga 2.199) ‘‘ratticchedavinicchayoti sattāhakaraṇīyena gantvā bahiddhā aruṇuṭṭhāpanasaṅkhātassa ratticchedassa vinicchayo’’ti.
Thus, in the Vimativinodanī, " ratticchedavinicchayo means the determination of the breaking of the night, which is the rising of dawn outside, after going for a sattāhakaraṇīya."
Tương tự, trong Vimativinodanīya (Vi. Vi. Ṭī. Mahāvagga 2.199) có đoạn: “Ratticchedavinicchayo” nghĩa là “sự phân định về việc cắt đêm, tức là việc bình minh lên bên ngoài sau khi đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya).”
Sāratthadīpaniyampi (sārattha. ṭī. mahāvagga 3.199) ‘‘sattāhakaraṇīyena gantvā bahiddhā aruṇuṭṭhāpanaṃ ratticchedo’’ti.
In the Sāratthadīpanī too, "Going for a seven-day purpose and the rising of dawn outside is a breaking of the night (ratticcheda)."
Trong Sāratthadīpanī (Sārattha. Ṭī. Mahāvagga 3.199) cũng nói: “Bình minh lên bên ngoài sau khi đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) là ratticcheda.”
Animantitena gantuṃ na vaṭṭatīti ettha animantitattā sattāhakiccaṃ adhiṭṭhahitvā gacchantassapi vassacchedo ceva dukkaṭañca hotīti veditabbaṃ.
Regarding "It is not permissible to go uninvited," it should be understood that because he is uninvited, for one who goes having resolved upon a seven-day purpose, there is both a breaking of the Rains residence (vassaccheda) and an offense of wrong-doing (dukkaṭa).
Trong Animantitena gantuṃ na vaṭṭatī (Không được phép đi khi không được mời), cần hiểu rằng ngay cả người đi mà không được mời, nhưng đã tác ý việc bảy ngày (sattāhakicca), thì cũng bị đứt hạ và phạm tội dukkaṭa.
Yathāvuttañhi ratticchedakāraṇaṃ vinā tirovihāre vasitvā āgamissāmīti gacchato vassacchedaṃ vadanti.
Indeed, they say that for one who goes thinking, "I will stay in another monastery and return," without the aforementioned cause for breaking the night, there is a breaking of the Rains residence.
Quả thật, các vị thầy nói rằng việc đứt hạ là do đi mà không có lý do cắt đêm (ratticchedakāraṇa) đã nêu, với ý định sẽ ở một trú xứ khác rồi quay lại.
Gantuṃ vaṭṭatīti antoupacārasīmāyaṃ ṭhiteneva sattāhakaraṇīyanimittaṃ sallakkhetvā iminā nimittena gantvā ‘‘sattāhabbhantare āgacchissāmī’’ti ābhogaṃ katvā gantuṃ vaṭṭati.
Regarding "It is permissible to go," it is permissible to go, having marked a sign for a seven-day purpose while staying within the upacāra boundary, and having made the intention, "I will return within seven days" with this sign.
Gantuṃ vaṭṭatī (Được phép đi) nghĩa là: Chỉ cần đứng trong ranh giới upacārasīmā, tác ý về dấu hiệu của việc cần làm trong bảy ngày (sattāhakaraṇīyanimitta), rồi với dấu hiệu đó, đi và tác ý rằng “Tôi sẽ quay lại trong vòng bảy ngày”, thì được phép đi.
Purimakkhaṇe ābhogaṃ katvā gamanakkhaṇe visaritvā gatepi doso natthi, ‘‘sakaraṇīyo pakkamatī’’ti (mahāva. 207) vuttattā sabbathā ābhogaṃ akatvā gatassa vassacchedoti vadanti.
Even if one made the intention at the previous moment but forgot at the moment of going, there is no fault, because it is stated, "He departs with a purpose." They say that for one who goes without any intention at all, there is a breaking of the Rains residence.
Nếu đã tác ý từ trước nhưng quên mất khi đi, thì cũng không có lỗi, vì đã nói “người có việc cần làm thì bỏ đi” (Mahāva. 207). Các vị thầy nói rằng nếu đi mà hoàn toàn không tác ý, thì sẽ bị đứt hạ.
Yo pana sattāhakaraṇīyanimittābhāvepi ‘‘sattāhabbhantare āgamissāmī’’ti ābhogaṃ katvā gantvā sattāhabbhantare āgacchati, tassa āpattiyeva, vassacchedo natthi sattāhassa sannivattattāti vadanti, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ.
However, if a bhikkhu, even in the absence of a sign for a seven-day purpose, makes the intention, "I will return within seven days," and goes, and returns within seven days, he incurs an offense, but there is no breaking of the Rains residence because he returned within seven days, they say. This should be examined and accepted.
Tuy nhiên, nếu một Tỳ-khưu không có dấu hiệu của việc cần làm trong bảy ngày (sattāhakaraṇīyanimitta) nhưng tác ý “Tôi sẽ quay lại trong vòng bảy ngày” rồi đi và quay lại trong vòng bảy ngày, thì Tỳ-khưu đó chỉ phạm tội, không bị đứt hạ vì đã quay lại trong bảy ngày. Điều này cần được xem xét và chấp nhận.
Bhaṇḍakanti cīvarabhaṇḍaṃ.
"Goods" (bhaṇḍakaṃ) means robes (cīvara) and other belongings.
Bhaṇḍaka là y phục.
Pahiṇantīti cīvaradhovanādikammena pahiṇanti.
"They send" means they send for robe-washing and similar tasks.
Pahiṇantī nghĩa là sai phái làm các việc như giặt y phục.
Sampāpuṇituṃ na sakkoti, vaṭṭatīti ettha ‘‘ajjeva āgamissāmī’’ti sāmantavihāraṃ gantvā puna āgacchantassa antarāmagge sace aruṇuggamanaṃ hoti, vassacchedopi na hoti, ratticchedadukkaṭañca natthīti vadanti, tadaheva āgamane saussāhattā vassacchedo vā āpatti vā na hotīti adhippāyo.
Regarding "cannot reach, it is permissible," they say that if dawn rises on the way for one who went to a nearby monastery intending, "I will return today," and is now returning, there is no breaking of the Rains residence, nor is there an offense of wrong-doing due to breaking the night. The intention is that there is no breaking of the Rains residence or offense due to his diligence in returning on that very day.
Trong Sampāpuṇituṃ na sakkoti, vaṭṭatī (Không thể đến được, thì được phép), các vị thầy nói rằng nếu một Tỳ-khưu đi đến một trú xứ gần đó với ý định “Tôi sẽ quay lại ngay hôm nay”, rồi trên đường về mà bình minh lên, thì không bị đứt hạ và cũng không phạm tội dukkaṭa do cắt đêm. Ý nghĩa là do có sự nỗ lực quay về ngay trong ngày đó, nên không bị đứt hạ hay phạm tội.
Ācariyaṃ passissāmīti pana gantuṃ labhatīti ‘‘agilānampi ācariyaṃ, upajjhāyaṃ vā passissāmī’’ti sattāhakaraṇīyena gantuṃ labhati, nissayācariyaṃ dhammācariyañca, pageva upasampadācariyaupajjhāye.
"However, it is permissible to go to see one's teacher" means it is permissible to go for a seven-day purpose to see one's teacher or preceptor, even if they are not ill, and even more so for one's ordination teacher or preceptor, let alone one's Nissaya teacher or Dhamma teacher.
Ācariyaṃ passissāmīti pana gantuṃ labhatī (Tuy nhiên, được phép đi để thăm thầy) nghĩa là: Ngay cả khi vị thầy hay vị bổn sư không bệnh, Tỳ-khưu cũng được phép đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) để thăm thầy nương tựa (nissayācariya) và thầy giáo pháp (dhammācariya), huống chi là thầy truyền giới (upasampadācariya) và bổn sư (upajjhāya).
Sace naṃ ācariyo ‘‘ajja mā gacchā’’ti vadati, vaṭṭatīti evaṃ sattāhakaraṇīyena āgatānaṃ antosattāheyeva puna āgacchantaṃ sace ācariyo, upajjhāyo vā ‘‘ajja mā gacchā’’ti vadati, vaṭṭati, sattāhātikkamepi anāpattīti adhippāyo.
Regarding "If the teacher tells him, 'Do not go today,' it is permissible," the intention is that if a teacher or preceptor tells a bhikkhu who has come for a seven-day purpose and is returning within seven days, "Do not go today," it is permissible, and there is no offense even if the seven days are exceeded.
Sace naṃ ācariyo ‘‘ajja mā gacchā’’ti vadati, vaṭṭatī (Nếu thầy nói với người đó “Hôm nay đừng đi”, thì được phép) nghĩa là: Nếu một Tỳ-khưu đã đến vì việc cần làm trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya) và đang định quay về trong vòng bảy ngày, mà thầy hoặc bổn sư nói “Hôm nay đừng đi”, thì được phép, và ngay cả khi vượt quá bảy ngày cũng không phạm tội. Đây là ý nghĩa.
Vassacchedo pana hotiyevāti daṭṭhabbaṃ sattāhassa bahiddhā vītināmitattā.
However, it should be understood that the Rains residence is broken, because the seven days were spent outside.
Tuy nhiên, cần hiểu rằng việc đứt hạ vẫn xảy ra, vì đã ở bên ngoài quá bảy ngày.
Sace dūraṃ gato sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabboti iminā vassacchedakāraṇe sati sattāhakaraṇīyena gantumpi vaṭṭatīti dīpeti.
"If he has gone far, dawn must be made to rise within the seven days" indicates that it is permissible to go for a seven-day purpose when there is a reason for breaking the Rains residence.
Sace dūraṃ gato sattāhavārena aruṇo uṭṭhāpetabbo (Nếu đã đi xa, bình minh phải lên vào lần bảy ngày) cho thấy rằng, nếu có lý do đứt hạ, thì cũng được phép đi làm việc trong bảy ngày (sattāhakaraṇīya).
Ettha cha divasāni bahiddhā vītināmetvā sattame divase purāruṇā eva antoupacārasīmāyaṃ pavisitvā aruṇaṃ uṭṭhāpetvā punadivase sattāhaṃ adhiṭṭhāya gantabbanti adhippāyo.
Here, the intention is that one should spend six days outside, and on the seventh day, enter the upacāra boundary before dawn, allow dawn to rise, and then on the following day, resolve upon the seven-day period and go.
Ở đây, ý nghĩa là sau khi đã ở bên ngoài sáu ngày, vào ngày thứ bảy, phải đi vào trong ranh giới upacārasīmā trước khi bình minh lên, để bình minh lên trong đó, rồi vào ngày hôm sau, tác ý bảy ngày và đi.
Keci pana ‘‘sattame divase āgantvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva divasabhāgepi gantuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā.
Some say, "It is permissible to come on the seventh day, without letting dawn rise, and then go again during the daytime of that same day." This should not be accepted, because it is stated, "dawn must be made to rise."
Một số vị nói rằng: "Đến vào ngày thứ bảy, không cần cho aruṇa (bình minh) mọc, và có thể đi ngay trong phần ngày hôm đó." Lời này không nên chấp nhận vì đã nói rằng "phải cho aruṇa mọc."
Sattame divase tattha aruṇuṭṭhāpanameva hi sandhāya pāḷiyaṃ (mahāva. 199) ‘‘sattāhaṃ sannivatto kātabbo’’ti vuttaṃ.
Indeed, in the Pāḷi, "the seven days must be completed" refers to the rising of dawn there on the seventh day.
Quả thật, trong trường hợp đó, chính việc cho aruṇa mọc vào ngày thứ bảy đã được đề cập trong Pāḷi rằng "phải ở lại trong bảy ngày."
Aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gacchanto ca anto appavisitvā bahiddhāva sattāhaṃ vītināmento ca samucchinnavasso eva bhavissati aruṇassa bahi eva uṭṭhāpitattā.
One who goes without letting dawn rise, and one who spends the seven days outside without entering the inner boundary, will certainly have their Rains residence cut off, because dawn rose outside.
Tỳ-kheo nào đi mà không cho aruṇa mọc, hoặc ở ngoài mà trải qua bảy ngày không vào bên trong, thì vị ấy sẽ bị đứt hạ (vassa) vì aruṇa đã mọc ở bên ngoài.
Itarathā ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vacanaṃ niratthakaṃ siyā.
Otherwise, the statement "dawn must be made to rise" would be meaningless.
Nếu không như vậy, lời nói "phải cho aruṇa mọc" sẽ trở nên vô nghĩa.
‘‘Sattāhavārena antovihāre pavisitvā aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gantabba’’nti vattabbato aññesu ca ṭhānesu aruṇuṭṭhāpanameva vuccati.
It should be said, "One should enter the monastery within the seven days, and without letting dawn rise, go," and in other places too, it is always said that dawn must rise.
Vì đã nói rằng "phải vào bên trong tu viện với sự cho phép bảy ngày, không cần cho aruṇa mọc rồi đi," và ở những chỗ khác cũng chỉ nói về việc cho aruṇa mọc.
Vakkhati hi cīvarakkhandhake (mahāva. aṭṭha. 364) ‘‘ekasmiṃ vihāre vasanto itarasmiṃ sattāhavārena aruṇameva uṭṭhāpetī’’ti.
Indeed, in the Robe Section, it will be stated, "A bhikkhu dwelling in one monastery lets dawn rise in another monastery within the seven days."
Quả thật, trong chương Y phục (Cīvarakkhandhaka), sẽ nói rằng: "Vị nào ở trong một tu viện, thì ở tu viện khác, vị ấy chỉ cho aruṇa mọc với sự cho phép bảy ngày."
Athāpi yaṃ te vadeyyuṃ ‘‘sattame divase yadā kadāci paviṭṭhena taṃdivasanissito atītāruṇo uṭṭhāpito nāma hotīti imamatthaṃ sandhāya aṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti, taṃ saddagatiyāpi na sameti.
And if they were to say, “It is said in the Aṭṭhakathā with reference to this meaning: ‘When one has entered on the seventh day, at any time, the past dawn is considered to have been made to rise, dependent on that day’,” that does not accord even with grammatical usage.
Nếu các vị ấy nói rằng: "Lời nói trong Chú giải (Aṭṭhakathā) được đề cập để chỉ ý nghĩa này: rằng khi một vị vào vào ngày thứ bảy, bất cứ lúc nào, aruṇa đã qua của ngày đó được coi là đã mọc," thì điều đó cũng không phù hợp với ngữ pháp.
Na hi uṭṭhite aruṇe pacchā paviṭṭho tassa payojako uṭṭhāpako bhavitumarahati.
For indeed, one who has entered after the dawn has risen cannot be the instigator or cause of its rising.
Quả thật, một vị vào sau khi aruṇa đã mọc thì không thể là người gây ra hay làm cho aruṇa mọc được.
Yadi bhaveyya, ‘‘vassaṃ upagantvā pana aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadaheva sattāhakaraṇīyena pakkamantassā’’pīti (mahāva. aṭṭha. 207) ettha ‘‘aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā’’ti vacanaṃ virujjheyya.
If it were so, then the statement “without having made the dawn rise, departing on that very day for a seven-day undertaking” would be contradicted.
Nếu có thể như vậy, thì lời nói "sau khi nhập hạ, nếu không cho aruṇa mọc mà đi ngay trong bảy ngày" sẽ mâu thuẫn.
Tenapi taṃdivasanissitassa aruṇassa uṭṭhāpitattā āraññakassapi bhikkhuno sāyanhasamaye aṅgayuttaṃ araññaṃ gantvā tadā eva nivattantassa aruṇo uṭṭhāpito dhutaṅgañca visodhitaṃ siyā, na cetaṃ yuttaṃ aruṇuggamanakāle eva aruṇuṭṭhāpanassa vuttattā.
Therefore, because the dawn dependent on that day would have been made to rise, even for a forest-dwelling bhikkhu who goes to a suitable forest dwelling in the evening and returns at that very time, the dawn would have been made to rise and his dhutaṅga would be purified; but this is not proper, as the rising of the dawn is stated to occur only at the time of dawn's rising.
Vì vậy, nếu aruṇa của ngày đó được coi là đã mọc, thì ngay cả một Tỳ-kheo ở rừng, khi đi vào rừng có đầy đủ các yếu tố vào buổi chiều và trở về ngay lúc đó, thì aruṇa của vị ấy cũng được coi là đã mọc và pháp dhutaṅga cũng được thanh tịnh. Điều này không hợp lý vì việc cho aruṇa mọc đã được nói là vào lúc aruṇa mọc.
Vuttañhi ‘‘kālasseva pana nikkhamitvā aṅgayutte ṭhāne aruṇaṃ uṭṭhāpetabbaṃ.
For it is said: “One should go out early and make the dawn rise in a suitable place.
Quả thật, đã nói rằng: "Phải ra đi sớm và cho aruṇa mọc ở nơi có đầy đủ các yếu tố."
Sace aruṇuṭṭhānavelāyaṃ tesaṃ ābādho vaḍḍhati, tesaṃ eva kiccaṃ kātabbaṃ, na dhutaṅgavisuddhikena bhavitabba’’nti (visuddhi. 1.31).
If their illness increases at the time of dawn's rising, their own duty should be performed, and one should not be concerned with the purification of the dhutaṅga.”
"Nếu vào lúc aruṇa mọc, bệnh của các vị ấy tăng nặng, thì phải làm việc của các vị ấy, không cần phải thanh tịnh dhutaṅga."
Tathā pārivāsikādīnampi aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā vattaṃ nikkhipantānaṃ ratticchedo vutto.
Similarly, for those observing pārivāsa and others who lay down their observance without having made the dawn rise, the interruption of the night is stated.
Tương tự, đối với các vị đang trong thời gian pārivāsa và những vị khác, khi từ bỏ giới bổn mà không cho aruṇa mọc, thì việc đứt đêm (ratticcheda) đã được nói đến.
‘‘Uggate aruṇe nikkhipitabba’’nti (cūḷava. aṭṭha. 97) hi vuttaṃ.
For it is said: “It should be laid down when the dawn has risen.”
Quả thật, đã nói rằng: "Phải từ bỏ khi aruṇa đã mọc."
Sahaseyyasikkhāpadepi anupasampannehi saha nivutthabhāvaparimocanatthaṃ ‘‘purāruṇā nikkhamitvā’’tiādi (pāci. 54) vuttaṃ.
Even in the Sahaseyya Sikkhāpada, to be free from having dwelt together with unordained persons, it is said: “having departed before dawn,” and so on.
Trong giới học sahaseyyā (ngủ chung) cũng đã nói rằng "phải ra đi trước aruṇa" để thoát khỏi việc đã ở chung với những người chưa thọ giới.
Evaṃ cīvaravippavāsādīsu ca sabbattha rattipariyosāne āgāmiaruṇavaseneva aruṇuṭṭhānaṃ dassitaṃ, na atītāruṇavasena, tasmā vuttanayenevettha aruṇuṭṭhāpanaṃ veditabbaṃ aññathā vassacchedattā.
Thus, in all cases such as the Cīvaravippavāsa, the rising of the dawn is shown at the end of the night, always by means of the coming dawn, not by means of a past dawn. Therefore, the rising of the dawn here should be understood according to the explained method, otherwise it would lead to the breaking of the Vassa.
Như vậy, trong các trường hợp như vắng y (cīvaravippavāsa) và tất cả các trường hợp khác, việc aruṇa mọc được chỉ ra là dựa vào aruṇa sắp tới vào cuối đêm, chứ không phải dựa vào aruṇa đã qua. Do đó, việc cho aruṇa mọc ở đây phải được hiểu theo cách đã nói, nếu không sẽ bị đứt hạ.
Yaṃ pana vassaṃ upagatassa tadaheva aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā sakaraṇīyassa pakkamanavacanaṃ, taṃ vassaṃ upagatakālato paṭṭhāya yadā kadāci nimitte sati gamanassa anuññātattā yuttaṃ, na pana sattāhavārena gatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā tadahevagamanaṃ ‘‘aruṇo uṭṭhāpetabbo’’ti vuttattā.
However, the statement about a bhikkhu who has entered the Vassa departing on that very day for his purpose without making the dawn rise is proper because departure is permitted at any time from the moment of entering the Vassa, provided there is a reason. But for one who has gone for a seven-day undertaking, departing on that very day without making the dawn rise is not proper, as it is stated that "the dawn must be made to rise."
Tuy nhiên, lời nói về việc vị đã nhập hạ đi ngay trong ngày mà không cho aruṇa mọc để làm việc gì đó là hợp lý, vì việc đi lại được cho phép bất cứ lúc nào khi có lý do kể từ lúc nhập hạ. Nhưng việc vị đã đi với sự cho phép bảy ngày mà không cho aruṇa mọc rồi đi ngay trong ngày thì không hợp lý, vì đã nói rằng "phải cho aruṇa mọc."
Yathā vā ‘‘sattāhānāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamati, āgaccheyya vā so, bhikkhave, bhikkhu taṃ āvāsaṃ na vā āgaccheyyā’’tiādinā (mahāva. 207) pacchimasattāhe anāgamane anuññātepi aññasattāhesu taṃ na vaṭṭati.
Just as, even though non-arrival in the last week is permitted, as in “a bhikkhu with a purpose departs when there are seven days remaining until Pavāraṇā, whether that bhikkhu, bhikkhus, returns to that dwelling or not,” it is not permissible in other weeks.
Cũng như, dù đã cho phép không đến trong bảy ngày cuối cùng với lời nói "này các Tỳ-kheo, vị Tỳ-kheo đó có việc phải đi trong bảy ngày trước pavāraṇā, vị Tỳ-kheo đó có thể đến trú xứ đó hoặc không đến," thì việc đó không được phép trong các bảy ngày khác.
Evaṃ paṭhamasattāhe aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamane anuññātepi tato paresu sattāhesu āgatassa aruṇaṃ anuṭṭhāpetvā gamanaṃ na vaṭṭati evāti niṭṭhamettha gantabbaṃ.
Similarly, even if departure without making the dawn rise is permitted in the first week, it is not permissible for one who has arrived in subsequent weeks to depart without making the dawn rise. This is the conclusion to be reached here.
Như vậy, dù đã cho phép đi mà không cho aruṇa mọc trong bảy ngày đầu tiên, thì việc vị đã đến mà đi mà không cho aruṇa mọc trong các bảy ngày sau đó cũng không được phép. Đây là kết luận phải được hiểu ở đây.
Sace pavāritakāle vassāvāsikaṃ dentītiādinā vassāvāsikacīvarampi kathinacīvaraṃ viya vassaṃvutthavihārapaṭibaddhanti viññāyati.
From “If they give the Vassa-residence robe at the time of Pavāraṇā,” and so on, it is understood that the Vassa-residence robe, like the Kathina robe, is tied to the Vassa-residing monastery.
Từ lời nói "Nếu cúng dường y hạ (vassāvāsika) vào lúc pavāraṇā" và các lời tương tự, y hạ cũng được hiểu là gắn liền với tu viện đã an cư trong hạ, giống như y kaṭhina.
‘‘Yadi sattāhavārena aruṇaṃ uṭṭhāpayiṃsu, gahetabba’’nti pana vuttattā sattāhakaraṇīyena gantvā sattāhabbhantare āgatā labhanti.
However, because it is said, “If they made the dawn rise by means of a seven-day undertaking, it should be accepted,” those who went for a seven-day undertaking and returned within seven days receive it.
Tuy nhiên, vì đã nói rằng "Nếu các vị ấy cho aruṇa mọc với sự cho phép bảy ngày, thì được phép nhận," nên những vị đã đi với sự cho phép bảy ngày và trở về trong vòng bảy ngày thì được nhận.
Kathinānisaṃsacīvaraṃ pana saṅghaṃ anāpucchā te na labhanti.
But they do not receive the Kathina-merit robe without asking the Saṅgha.
Nhưng những vị ấy không được nhận y kaṭhina (cīvarānisaṃsa) mà không hỏi ý Tăng-già.
Vakkhati hi ‘‘sattāhakaraṇīyena gatāpi bhājanīyabhaṇḍaṃ labhantūti vā evarūpaṃ adhammikavattaṃ na kātabba’’nti (vi. saṅga. aṭṭha. 182).
For it will be said: “Even those who went for a seven-day undertaking should receive their shareable goods, or such an unrighteous practice should not be done.”
Quả thật, sẽ nói rằng: "Không được làm những việc bất hợp pháp như vậy, chẳng hạn như 'dù đã đi với sự cho phép bảy ngày, các vị ấy cũng được nhận vật phẩm chia sẻ.'"
Idha āhaṭanti vihārato bahi āgataṭṭhāne ānītaṃ.
“Brought here” means brought to the place outside the monastery where one has arrived.
Idha āhaṭaṃ có nghĩa là được mang đến nơi đã ra khỏi tu viện.
Vāḷehi ubbāḷhā honti, gaṇhantipi paripātentipīti ettha gaṇhantīti gahetvā khādanti.
Here, in “They are harassed by wild animals, they seize and scatter them,” “they seize” means they seize and eat.
Trong câu "bị thú dữ quấy nhiễu, chúng bắt và làm rơi rớt," gaṇhanti có nghĩa là bắt rồi ăn.
Paripātentīti palāpenti, anubandhantīti attho.
“They scatter” means they chase away, meaning they pursue.
Paripātenti có nghĩa là làm cho chạy trốn, hay đuổi theo.
Imesu ‘‘gāḷehi ubbāḷhā hontī’’tiādīsu saṅghabhedapariyantesu vatthūsu kevalaṃ anāpatti hoti, pavāretuṃ pana na labhatīti daṭṭhabbaṃ.
In these cases, from “They are harassed by wild animals” up to the breaking of the Saṅgha, there is merely no offense, but it should be understood that one is not permitted to perform Pavāraṇā.
Trong các trường hợp như "bị thú dữ quấy nhiễu" và những trường hợp khác dẫn đến sự chia rẽ Tăng-già, chỉ là không phạm tội, nhưng phải hiểu rằng không được pavāraṇā.
Sace panātiādīsu yasmā nānāsīmāyaṃ dvīsu āvāsesu vassaṃ upagacchantassa ‘‘dutiye vasissāmī’’ti upacārato nikkhantamatte paṭhamo senāsanaggāho paṭippassambhati, tasmā pāḷiyaṃ (mahāva. 207) ‘‘tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimikā ca na paññāyatī’’ti paṭhamaṃ senāsanaggāhaṃ sandhāya vuttaṃ.
In (the section beginning with) " Sace pana" (If, however), since for a bhikkhu who takes up residence for the Rains in two monasteries with different sīmā, as soon as he leaves the upacāra (precinct) with the thought "I will reside in the second," his first acceptance of a dwelling is revoked, therefore, in the Pāḷi, it is said, "Bhikkhus, his former (residence) is not reckoned," referring to the first acceptance of a dwelling.
Trong các câu như Sace panā và các câu tương tự, vì khi một vị nhập hạ ở hai trú xứ trong hai sīmā khác nhau, ngay khi vị ấy ra khỏi khu vực upacāra với ý định "tôi sẽ ở trú xứ thứ hai," thì việc nhận chỗ ở đầu tiên sẽ bị hủy bỏ. Do đó, trong Pāḷi đã nói rằng "này các Tỳ-kheo, trú xứ trước của vị Tỳ-kheo đó không được tính" là để chỉ việc nhận chỗ ở đầu tiên.
Dutiyasenāsanaggāhe pana purimikā paññāyateva, tattheva temāsaṃ vasanto purimavassaṃvuttho eva hoti.
However, in the case of the second acceptance of a dwelling, the former (residence) is indeed reckoned, and by residing there for the three months, he is considered to have completed the first vassa.
Tuy nhiên, khi nhận chỗ ở thứ hai, chỗ ở trước vẫn được tính, và vị nào ở đó ba tháng thì vẫn được coi là đã an cư trong hạ trước.
Tato vā pana dutiyadivasādīsu ‘‘paṭhamasenāsane vasissāmī’’ti upacārātikkame purimikāpi na paññāyatīti daṭṭhabbaṃ.
Or else, it should be understood that if he transgresses the upacāra on the second day or later with the thought "I will reside in the first dwelling," his former (residence) is also not reckoned.
Ngoài ra, nếu từ ngày thứ hai trở đi, vị ấy vượt ra khỏi khu vực upacāra với ý định "tôi sẽ ở chỗ ở đầu tiên," thì trú xứ trước cũng không được tính. Điều này phải được hiểu như vậy.
Paṭissavassa visaṃvādanapaccayā hontampi dukkaṭaṃ satiyeva paṭissave hotīti āha ‘‘tassa tassa paṭissavassa visaṃvāde dukkaṭa’’nti.
He says, " A dukkaṭa arises from the failure of that promise," because a dukkaṭa, even if it arises from the failure of a promise, only arises when there is a promise.
Dù có tội dukkaṭa do vi phạm lời hứa, nhưng tội đó chỉ phát sinh khi có lời hứa, nên đã nói "tội dukkaṭa do vi phạm lời hứa đó".
Tenevāha ‘‘tañca kho…pe… visaṃvādanapaccayā’’ti.
For this very reason, it is said, " And indeed... (etc.)... from the failure of the promise."
Chính vì thế đã nói "điều đó... do vi phạm lời hứa".
Pāḷiyaṃ (mahāva. 207) ‘‘so sattāhānāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamatī’’ti vuttattā pavāraṇādivasepi sattāhakaraṇīyaṃ vinā gantuṃ na vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ.
Since it is stated in the Pāḷi, "That bhikkhu may depart having a duty when the Pavāraṇā is seven days away," it should be understood that it is not permissible to go on the day of Pavāraṇā itself without a seven-day duty.
Trong Pāḷi, vì đã nói rằng "vị ấy có việc phải đi trong bảy ngày trước pavāraṇā," nên phải hiểu rằng không được đi mà không có việc trong bảy ngày ngay cả vào ngày pavāraṇā.
Imasmiṃ ṭhāne ‘‘navamito paṭṭhāya gantuṃ vaṭṭatī’’ti aṭṭhakathāvacanaṃ kacci uposathadivasato upanidhāya navamī icchitabbā, udāhu lokiyatithivasenāti āsaṅkanti.
In this context, there is a doubt regarding the Aṭṭhakathā statement, "It is permissible to go from the ninth day onwards": should the ninth day be desired with reference to the Uposatha day, or according to the worldly calendar day?
Ở đây, có sự nghi ngờ về lời nói trong Chú giải rằng "được phép đi từ ngày thứ chín trở đi": liệu ngày thứ chín đó có phải được tính từ ngày uposatha hay theo ngày lịch thế tục?
Tatrevaṃ vinicchitabbaṃ – purimabhaddapadamāsakāḷapakkhauposathadivasaṃ upanidhāya icchitabbā, na lokiyatithivasena.
In this regard, it should be decided thus: it should be desired with reference to the Uposatha day of the dark half of the month of Bhaddapada, not according to the worldly calendar day.
Ở đây, phải quyết định như sau: phải tính từ ngày uposatha của nửa tháng đen (kāḷapakkha) của tháng Bhaddapada, chứ không phải theo ngày lịch thế tục.
Bhaddapadamāsassa hi kāḷapakkhauposathadivasaṃ mariyādaṃ katvā tadanantarapāṭipadadivasato paṭṭhāya gaṇiyamāne sati yo divaso navamo hoti, tato paṭṭhāyāti vuttaṃ hoti.
For, if one takes the Uposatha day of the dark half of the month of Bhaddapada as the boundary and counts from the day immediately following the first day of the month, then it means "from the day which is the ninth."
Quả thật, nếu lấy ngày uposatha của nửa tháng đen của tháng Bhaddapada làm giới hạn và bắt đầu tính từ ngày đầu tiên sau đó, thì ngày thứ chín được coi là từ đó trở đi.
Tithipekkhāya pana itthiliṅgavohāro, tato navamito paṭṭhāya anāgatasattāhe pavāraṇā hoti.
However, with regard to the day, the feminine gender is used; from that ninth day onwards, the Pavāraṇā occurs in the coming week.
Tuy nhiên, theo cách tính ngày, có cách gọi theo giống cái (itthiliṅgavohāra), từ ngày thứ chín trở đi, pavāraṇā sẽ diễn ra trong bảy ngày sắp tới.
Sattāhaṃ anāgatāya assāti sattāhānāgatā.
Sattāhānāgatā means that seven days are yet to come for that day.
Có bảy ngày chưa đến đối với ngày đó, nên gọi là sattāhānāgatā (bảy ngày chưa đến).
Kā sā?
What is that?
Đó là gì?
Pavāraṇā.
Pavāraṇā.
Pavāraṇā (tự tứ).
Assayujamāsassa sukkapakkhanavamiyaṃ sattāhakaraṇīyaṃ adhiṭṭhāya gacchanto bhikkhu antovassassa sattāhamattāvasiṭṭhattā sattamaaruṇe uggatamatte vutthavasso hoti, dasamiyaṃ chāhamattaṃ, ekādasamiyaṃ pañcāhamattaṃ, dvādasiyaṃ caturāhamattaṃ, terasiyaṃ tīhamattaṃ, cuddasiyaṃ dvīhamattaṃ, pannarasiyaṃ ekāhamattaṃ avasiṭṭhaṃ hoti, tasmā pavāraṇādivasassa pariyosānabhūtaaruṇasmiṃ uggate vutthavasso hoti, tasmā tesaṃ bhikkhūnaṃ kukkuccavinodanatthaṃ bhagavā dhammassāmī ‘‘so sattāhānāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamati, āgaccheyya vā so, bhikkhave, bhikkhu taṃ āvāsaṃ na vā āgaccheyya, tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimikā ca paññāyati, paṭissave ca anāpattī’’ti (mahāva. 207) āha.
A bhikkhu who, having undertaken a seven-day duty, departs on the ninth day of the bright half of the month of Assayuja, completes his vassa as soon as the seventh dawn arises, because only seven days of the vassa remain. On the tenth, six days remain; on the eleventh, five days; on the twelfth, four days; on the thirteenth, three days; on the fourteenth, two days; on the fifteenth, one day remains. Therefore, he completes his vassa when the dawn, which is the end of the Pavāraṇā day, arises. Therefore, to dispel the remorse of those bhikkhus, the Bhagavā, the Lord of Dhamma, said, "Bhikkhus, that bhikkhu may depart having a duty when the Pavāraṇā is seven days away. Whether that bhikkhu returns to that monastery or not, his former (residence) is reckoned, and there is no offense regarding the promise."
Tỳ-khưu nào khởi sự công việc bảy ngày vào ngày mùng chín của nửa tháng sáng trong tháng Assayuja (Tháng Tín), vì còn lại bảy ngày trong mùa an cư kiết hạ, nên khi bình minh thứ bảy vừa mọc, vị ấy đã mãn hạ. Vào ngày mùng mười, còn lại sáu ngày; vào ngày mười một, còn lại năm ngày; vào ngày mười hai, còn lại bốn ngày; vào ngày mười ba, còn lại ba ngày; vào ngày mười bốn, còn lại hai ngày; vào ngày rằm, còn lại một ngày. Do đó, khi bình minh cuối cùng của ngày Pavāraṇā mọc lên, vị ấy đã mãn hạ. Vì vậy, để giải tỏa sự hối hận của các Tỳ-khưu ấy, Đức Thế Tôn, bậc Pháp chủ, đã dạy: “Này các Tỳ-khưu, vị ấy rời đi để làm công việc cho Pavāraṇā bảy ngày chưa đến. Dù vị Tỳ-khưu ấy có trở về trú xứ đó hay không, thì nghiệp cũ của vị Tỳ-khưu ấy vẫn được biết đến, và không có tội trong lời hứa.”
Sattāhānāgatāya komudiyā cātumāsiniyāti etthāpi eseva nayo.
The same method applies to " Sattāhānāgatāya Komudiyā Cātumāsiniyā" (when the Komudī Cātumāsinī is seven days away).
Tương tự như vậy đối với câu “ sattāhānāgatāya komudiyā cātumāsiniyā” (đối với lễ Komudī Cātumāsinī bảy ngày chưa đến).
Tattha komudiyā cātumāsiniyāti pacchimakattikapuṇṇamāyaṃ.
There, " Komudiyā Cātumāsiniyā" refers to the last full moon day of Kattika.
Trong đó, komudiyā cātumāsiniyā (lễ Komudī Cātumāsinī) là ngày trăng tròn tháng Kattika cuối cùng.
Sā hi kumudānaṃ atthitāya komudī, catunnaṃ vassikamāsānaṃ pariyosānattā cātumāsinīti vuccati.
For it is called Komudī because of the existence of kumudas (water lilies), and Cātumāsinī because it is the end of the four rainy months.
Ngày ấy được gọi là Komudī vì có hoa súng, và được gọi là Cātumāsinī vì là kết thúc của bốn tháng an cư kiết hạ.
Tadā hi kumudāni supupphitāni honti, tasmā kumudā ettha pupphantīti komudīti vuccati, kumudavatīti vuttaṃ hoti.
At that time, kumuda flowers are in full bloom. Therefore, it is called Komudī because kumuda flowers bloom there, meaning it is kumudavatī (possessing kumudas).
Vào thời điểm đó, hoa súng nở rộ. Do đó, nó được gọi là Komudī vì hoa súng nở ở đó, tức là có hoa súng.
Evarūpaṃ adhammikavattaṃ na kātabbanti nānāverajjakā hi bhikkhū sannipatanti, tattha keci dubbalā appathāmā evarūpaṃ vattaṃ anupāletuṃ na sakkonti, tasmā idha āgatañca catutthapārājikavaṇṇanāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.227) āgataṃ āvāsaṃ vā maṇḍapaṃ vā sīmaṃ vā yaṃ kiñci ṭhānaṃ paricchinditvā ‘‘yo imamhā āvāsā paṭhamaṃ pakkamissati, taṃ ‘arahā’ti jānissāmā’’ti katāya katikāya yo ‘‘maṃ ‘arahā’ti jānantū’’ti tamhā ṭhānā paṭhamaṃ pakkamati, pārājiko hoti.
“Such an unrighteous practice should not be done.” Monks from various countries assemble, and among them, some are weak and have little strength, unable to observe such a practice. Therefore, as mentioned here and in the commentary on the Fourth Pārājika, having delimited a monastery, a pavilion, a boundary, or any place, if an agreement is made, “Whoever departs first from this monastery, we shall know him as an Arahant,” and a monk departs first from that place, thinking, “Let them know me as an Arahant,” he incurs a pārājika offense.
Evarūpaṃ adhammikavattaṃ na kātabba (không nên thực hiện giới luật phi Pháp như vậy). Các Tỳ-khưu từ nhiều vùng khác nhau tụ họp lại, trong đó một số yếu kém, không đủ sức để tuân thủ giới luật như vậy. Do đó, ở đây và trong phần giải thích về Tứ Ba-la-di (pārā. aṭṭha. 2.227) có nói rằng, nếu một Tỳ-khưu nào đó, sau khi đã giới hạn một trú xứ, một giảng đường, một khu vực hay bất kỳ nơi nào, và đã cam kết rằng “chúng ta sẽ biết ai là A-la-hán nếu người ấy rời khỏi trú xứ này trước tiên,” mà người ấy rời khỏi nơi đó trước tiên với ý nghĩ “hãy để họ biết tôi là A-la-hán,” thì người ấy phạm tội Ba-la-di.
Yo pana ācariyupajjhāyānaṃ vā kiccena mātāpitūnaṃ vā kenacideva karaṇīyena bhikkhācāravattaṃ vā uddesaparipucchādīnaṃ atthāya aññena vā tādisena karaṇīyena taṃ ṭhānaṃ atikkamitvā gacchati, anāpatti.
However, if a monk departs from that place due to a duty for his teachers or preceptors, or for some necessary task for his parents, or for the practice of alms-round, or for the purpose of learning (uddesa) and questioning (paripucchā), or for any other such necessary task, there is no offense.
Tuy nhiên, nếu một Tỳ-khưu rời khỏi nơi đó vì công việc của các vị A-xà-lê và Hòa thượng, hoặc vì một công việc nào đó của cha mẹ, hoặc để đi khất thực, hoặc để học hỏi và hỏi đáp, hoặc vì một công việc tương tự khác, thì không có tội.
Sacepissa evaṃ gatassa pacchā icchācāro uppajjati ‘‘na dānāhaṃ tattha gamissāmi, evaṃ maṃ arahāti sambhāvessantī’’ti, anāpattiyeva.
Even if, after having gone in this manner, an evil desire arises in him later, thinking, “Now I will not go there; in this way, they will consider me an Arahant,” there is still no offense.
Dù sau khi đã đi như vậy, nếu sau đó phát sinh ý muốn “bây giờ tôi sẽ không đến đó, như vậy họ sẽ coi tôi là A-la-hán,” thì vẫn không có tội.
Yopi kenacideva karaṇīyena taṃ ṭhānaṃ patvā sajjhāyamanasikārādivasena aññavihito vā hutvā corādīhi vā anubaddho meghaṃ vā uṭṭhitaṃ disvā anovassakaṃ pavisitukāmo taṃ ṭhānaṃ atikkamati, anāpatti, yānena vā iddhiyā vā gacchantopi pārājikaṃ nāpajjati, padagamaneneva āpajjati.
And if, for some reason, having arrived at that place, a monk becomes preoccupied with recitation or mental attention, or is pursued by thieves and the like, or sees a cloud rising and wishes to enter a shelter from the rain, and thus departs from that place, there is no offense. Even if he goes by vehicle or by psychic power, he does not incur a pārājika offense; he incurs an offense only by going on foot.
Nếu một Tỳ-khưu nào đó đến nơi đó vì một công việc nào đó, hoặc đang bận rộn với việc tụng đọc, tác ý, v.v., hoặc bị bọn cướp truy đuổi, hoặc thấy trời mưa và muốn vào một nơi không bị ướt, mà rời khỏi nơi đó, thì không có tội. Dù đi bằng xe hoặc bằng thần thông cũng không phạm Ba-la-di, mà chỉ phạm tội nhỏ nếu đi bộ.
Tampi yehi saha katikā katā, tehi saddhiṃ apubbaṃ acarimaṃ gacchanto nāpajjati.
Even in that case, if he goes neither before nor after those with whom the agreement was made, he does not incur an offense.
Và ngay cả khi đi như vậy, nếu đi cùng lúc với những người đã cam kết, thì cũng không phạm tội.
Evaṃ gacchantā hi sabbepi aññamaññaṃ rakkhanti.
For when they go in this manner, all of them protect each other.
Khi đi như vậy, tất cả đều bảo vệ lẫn nhau.
Sacepi maṇḍaparukkhamūlādīsu kiñci ṭhānaṃ paricchindanti ‘‘yo ettha nisīdati vā caṅkamati vā, taṃ ‘arahā’ti jānissāma’’, pupphāni vā ṭhapetvā, ‘‘yo imāni gahetvā pūjaṃ karissati, taṃ ‘arahā’ti jānissāmā’’tiādinā nayena katikā katā hoti, tatrāpi icchācāravasena tathā karontassa pārājikameva.
Even if an agreement is made by delimiting some place in a pavilion, at the foot of a tree, or similar, saying, “Whoever sits or walks here, we shall know him as an Arahant,” or by placing flowers, saying, “Whoever takes these and makes an offering, we shall know him as an Arahant,” and so on, in such cases too, if one acts in that way due to an evil desire, it is a pārājika offense.
Ngay cả khi họ giới hạn một nơi nào đó như giảng đường, gốc cây, v.v., và cam kết rằng “ai ngồi hoặc đi kinh hành ở đây, chúng ta sẽ biết người ấy là A-la-hán,” hoặc đặt hoa và cam kết rằng “ai lấy những bông hoa này để cúng dường, chúng ta sẽ biết người ấy là A-la-hán,” thì trong trường hợp đó, nếu làm như vậy với ý muốn xấu, thì vẫn là tội Ba-la-di.
Sacepi upāsakena antarāmagge vihāro vā kato hoti, cīvarādīni vā ṭhapitāni honti ‘‘ye arahanto, te imasmiṃ vihāre vasantu, cīvarādīni vā gaṇhantū’’ti, tatrāpi icchācāravasena vasantassa vā tāni vā gaṇhantassa pārājikameva, etaṃ pana adhammikakatikavattaṃ, tasmā na kātabbaṃ, aññaṃ vā evarūpaṃ ‘‘imasmiṃ temāsabbhantare sabbeva āraññakā hontu piṇḍapātikadhutaṅgādiavasesadhutaṅgadharā vā, atha vā sabbeva khīṇāsavā hontū’’ti evamādi.
Even if a lay follower has built a monastery along the way, or placed robes and other requisites, saying, “Let the Arahants reside in this monastery, or let them take the robes and other requisites,” in such cases too, if one resides or takes them due to an evil desire, it is a pārājika offense. This, however, is an unrighteous agreement-practice (adhammika-katika-vatta), therefore it should not be done. Or any other such practice, like, “During this three-month period, let all be forest dwellers, or observers of the piṇḍapātika and other remaining dhutaṅgas, or let all be Arahants (khīṇāsavā),” and so on.
Ngay cả khi một cư sĩ đã xây dựng một tinh xá trên đường đi, hoặc đã đặt y cà-sa, v.v., với ý nghĩ “mong các vị A-la-hán ở trong tinh xá này, hoặc nhận y cà-sa, v.v., này,” thì trong trường hợp đó, nếu ở hoặc nhận những thứ đó với ý muốn xấu, thì vẫn là tội Ba-la-di. Tuy nhiên, đây là một giới luật cam kết phi Pháp, do đó không nên thực hiện. Hoặc bất kỳ điều gì tương tự như “trong ba tháng này, tất cả đều phải là Tỳ-khưu ở rừng, hoặc giữ các khổ hạnh như hạnh khất thực, v.v., hoặc tất cả đều là các bậc A-la-hán.”
Nānāverajjakā hi bhikkhū sannipatanti.
For monks from various countries assemble.
Các Tỳ-khưu từ nhiều vùng khác nhau tụ họp lại.
Tattha keci dubbalā appathāmā evarūpaṃ vattaṃ anupāletuṃ na sakkonti, tasmā evarūpampi vattaṃ na kātabbaṃ.
Among them, some are weak and have little strength, unable to observe such a practice. Therefore, such a practice should also not be done.
Trong đó, một số yếu kém, không đủ sức để tuân thủ giới luật như vậy, do đó không nên thực hiện giới luật như vậy.
‘‘Imaṃ temāsaṃ sabbeheva na uddisitabbaṃ, na paripucchitabbaṃ, na pabbājetabbaṃ, mūgabbataṃ gaṇhitabbaṃ, bahisīmaṭṭhassapi saṅghalābho dātabbo’’ti evamādikampi na kattabbameva.
Likewise, it should not be done to say, “During this three-month period, no one should teach, no one should question, no one should ordain, the vow of silence should be observed, and even those outside the sīmā should be given a share of the Saṅgha’s gains,” and so on.
Cũng không nên làm những điều như “trong ba tháng này, tất cả không được giảng dạy, không được hỏi đáp, không được xuất gia, phải giữ hạnh im lặng, và phải chia sẻ lợi lộc của Tăng-già cho cả những người ở ngoài giới hạn sīmā.”
Tividhampīti pariyattipaṭipattipaṭivedhavasena tividhampi.
Threefold means threefold by way of pariyatti (learning), paṭipatti (practice), and paṭivedha (realization).
Tividhampi (cả ba loại) là ba loại theo phương diện Pariyatti (học pháp), Paṭipatti (thực hành) và Paṭivedha (thể nhập).
Sodhetvā pabbājethāti bhabbe ācārakulaputte upaparikkhitvā pabbājetha.
Having purified, ordain them means, having examined suitable young men of good family and conduct, ordain them.
Sodhetvā pabbājethā (sau khi thanh lọc, hãy cho xuất gia) nghĩa là hãy xem xét kỹ lưỡng những thiện nam tử có hạnh kiểm tốt và xứng đáng, rồi cho họ xuất gia.
Bhasse mattaṃ jānitvāti vacane pamāṇaṃ ñatvā.
Knowing the measure in speech means knowing the proper limit in speech.
Bhasse mattaṃ jānitvā (biết giới hạn trong lời nói) nghĩa là biết chừng mực trong lời nói.
Dasakathāvatthu nāma appicchākathā santuṭṭhikathā pavivekakathā asaṃsaggakathā vīriyārambhakathā sīlakathā samādhikathā paññākathā vimuttikathā vimuttiñāṇadassanakathāti.
The ten topics of discourse are: discourse on fewness of wishes (appicchakathā), discourse on contentment (santuṭṭhikathā), discourse on seclusion (pavivekakathā), discourse on non-association (asaṃsaggakathā), discourse on energetic effort (vīriyārambhakathā), discourse on sīla (morality), discourse on samādhi (concentration), discourse on paññā (wisdom), discourse on vimutti (liberation), and discourse on vimuttiñāṇadassana (knowledge and vision of liberation).
Dasakathāvatthu (Mười đề mục đàm luận) là: đề mục về ít dục, đề mục về tri túc, đề mục về độc cư, đề mục về không giao thiệp, đề mục về tinh tấn, đề mục về giới, đề mục về định, đề mục về tuệ, đề mục về giải thoát, và đề mục về giải thoát tri kiến.
Viggahasaṃvattanikaṃ vacanaṃ viggāhikaṃ.
Speech that leads to disputes is viggāhikaṃ.
Lời nói gây ra tranh cãi là viggāhikaṃ (lời nói gây tranh cãi).
Caturārakkhaṃ ahāpentāti buddhānussati mettā asubhaṃ maraṇānussatīti imaṃ caturārakkhaṃ ahāpentā.
Not abandoning the four protections means not abandoning these four protections: recollection of the Buddha (buddhānussati), loving-kindness (mettā), contemplation of impurity (asubhaṃ), and recollection of death (maraṇānussati).
Caturārakkhaṃ ahāpentā (không từ bỏ bốn pháp hộ trì) nghĩa là không từ bỏ bốn pháp hộ trì này: Phật tùy niệm (Buddhānussati), Từ bi (Mettā), Bất tịnh quán (Asubhaṃ), và Tử niệm (Maraṇānussati).
Dantakaṭṭhakhādanavattaṃ ācikkhitabbanti ettha idaṃ dantakaṭṭhakhādanavattaṃ – yo devasikaṃ saṅghamajjhe osarati, tena sāmaṇerādīhi āharitvā bhikkhūnaṃ yathāsukhaṃ bhuñjanatthāya dantakaṭṭhamāḷake nikkhittesu dantakaṭṭhesu divase divase ekameva dantakaṭṭhaṃ gahetabbaṃ.
The practice of chewing a tooth-stick should be explained. Here, this is the practice of chewing a tooth-stick: A monk who comes daily into the midst of the Saṅgha should take only one tooth-stick each day from the tooth-sticks placed in the tooth-stick stand by novices and others for the monks to use comfortably. If a monk does not come daily but resides in a meditation house and is seen at a Dhamma listening session or in the Uposatha hall, he should, having noted the measure, keep four or five tooth-sticks in his dwelling place and chew them. When these are used up, if there are many tooth-sticks still in the stand, he should take more and chew them. If, without noting the measure, he takes them, and the tooth-sticks in the stand are used up before his own are finished, then some elder monks might say, “Let those who took them return them.” Others might say, “Let them chew; the novices will bring more.” Therefore, to avoid disputes, the measure should be noted. However, there is no fault in taking them. A monk going on a journey should put one or two tooth-sticks in his pouch and go. The practice of alms-round will be clear in the piṇḍapātika practice.
Trong câu Dantakaṭṭhakhādanavattaṃ ācikkhitabba (nên dạy về giới luật dùng tăm xỉa răng), giới luật dùng tăm xỉa răng này là: Tỳ-khưu nào hàng ngày đến giữa Tăng-già, vị ấy nên lấy một cây tăm xỉa răng mỗi ngày từ những cây tăm xỉa răng được các Sa-di, v.v., mang đến và đặt trong giá tăm xỉa răng để các Tỳ-khưu dùng tùy ý.
Yo pana devasikaṃ na osarati, padhānaghare vasitvā dhammassavane vā uposathagge vā dissati, tena pamāṇaṃ sallakkhetvā cattāri pañca dantakaṭṭhāni attano vasanaṭṭhāne ṭhapetvā khāditabbāni.
But for a bhikkhu who does not arrive daily, but stays in a meditation hall, or is seen at a Dhamma-listening hall or an Uposatha hall, having ascertained the measure, four or five tooth-sticks should be kept at his dwelling place and used.
Còn Tỳ-khưu nào không đến hàng ngày, mà ở trong phòng thiền hoặc xuất hiện ở giảng đường Uposatha, vị ấy nên ước lượng số lượng, cất bốn hoặc năm cây tăm xỉa răng ở chỗ mình ở và dùng chúng.
Tesu khīṇesu sace punapi dantakaṭṭhamāḷake bahūni hontiyeva, punapi āharitvā khāditabbāni.
When those are used up, if there are still many tooth-sticks in the tooth-stick stand, they should be taken again and used.
Khi những cây tăm đó hết, nếu trong giá tăm xỉa răng vẫn còn nhiều, thì nên lấy thêm và dùng.
Yadi pana pamāṇaṃ asallakkhetvā āharati, tesu akhīṇesuyeva māḷake khīyati, tato keci therā ‘‘yehi gahitāni, te paṭiharantū’’ti vadeyyuṃ, keci ‘‘khādantu, puna sāmaṇerā āharissantī’’ti, tasmā vivādaparihāratthaṃ pamāṇaṃ sallakkhetabbaṃ, gahaṇe pana doso natthi.
If, however, one takes them without ascertaining the measure, and the supply at the stand runs out even before those are used up, then some Elders might say, ‘‘Let those who took them return them,’’ while others might say, ‘‘Let them use them; the sāmaṇeras will bring more.’’ Therefore, to avoid disputes, the measure should be ascertained, but there is no fault in taking them.
Nếu không ước lượng số lượng mà lấy, và trong khi những cây tăm đó chưa hết mà giá tăm xỉa răng đã cạn, thì một số Trưởng lão có thể nói “những ai đã lấy thì hãy trả lại,” còn một số khác thì nói “hãy dùng đi, các Sa-di sẽ mang đến nữa.” Do đó, để tránh tranh cãi, nên ước lượng số lượng. Tuy nhiên, việc lấy thì không có lỗi.
Maggaṃ gacchantenapi ekaṃ vā dve vā thavikāya pakkhipitvā gantabbanti.
One who is traveling should also put one or two in a bag and go.
Tỳ-khưu đi đường cũng nên bỏ một hoặc hai cây tăm xỉa răng vào túi rồi đi.
Bhikkhācāravattaṃ piṇḍapātikavatte āvibhavissati.
The practice of alms-round will become clear in the chapter on the alms-food practice (piṇḍapātikavatta).
Giới luật khất thực sẽ được trình bày rõ trong giới luật hạnh khất thực.
Antogāme…pe… na kathetabbāti ettha catūsu paccayesu cīvare ca piṇḍapāte ca viññattipi na vaṭṭati nimittobhāsaparikathāpi.
In the phrase within the village…etc.…should not be spoken, regarding the four requisites, neither solicitation nor suggestive talk or indirect speech is permissible for robes and alms-food.
Trong đoạn văn này, “ Antogāme…pe… na kathetabbā” (Trong làng…v.v… không nên nói) thì trong bốn yếu tố cần thiết, đối với y phục (cīvara) và vật thực khất thực (piṇḍapāta), việc thỉnh cầu (viññatti) cũng không được phép, và việc ra dấu (nimittobhāsa) hay nói bóng gió (parikathā) cũng không được phép.
Senāsane viññattimeva na vaṭṭati, sesāni tīṇi vaṭṭanti.
For lodging, only solicitation is not permissible; the other three are permissible.
Đối với chỗ ở (senāsana), chỉ có việc thỉnh cầu là không được phép, còn ba điều còn lại thì được phép.
Gilānapaccaye sabbampi vaṭṭati.
For requisites for the sick, everything is permissible.
Đối với dược phẩm cho người bệnh (gilānapaccaya), tất cả đều được phép.
Evaṃ santepi ājīvaṃ sodhentehi bhikkhūhi suṭṭhu rakkhitabbāti.
Even so, bhikkhus who purify their livelihood should guard it well.
Dù vậy, các tỳ khưu muốn thanh tịnh hóa đời sống thì phải gìn giữ thật kỹ lưỡng.
Iminā ājīvapārisuddhisīlaṃ dassitaṃ.
By this, the sīla of purity of livelihood (ājīvapārisuddhisīla) is shown.
Bằng cách này, giới thanh tịnh hóa đời sống (ājīvapārisuddhisīla) đã được chỉ rõ.
Rakkhitindriyehi bhavitabbanti indriyasaṃvarasīlaṃ.
One should be with guarded faculties refers to the sīla of sense-restraint (indriyasaṃvarasīla).
“ Rakkhitindriyehi bhavitabbaṃ” là giới hộ trì các căn (indriyasaṃvarasīla).
Khandhakavattañca sekhiyavattañca pūretabbanti pātimokkhasaṃvarasīlaṃ.
The Khandhaka practices and the Sekhiya practices should be fulfilled refers to the sīla of Pātimokkha restraint (pātimokkhasaṃvarasīla).
“ Khandhakavattañca sekhiyavattañca pūretabbaṃ” là giới hộ trì Pātimokkha (pātimokkhasaṃvarasīla).
Paccayasannissitasīlaṃ pana tīhipi sāmatthiyato dassitaṃ.
The sīla related to requisites (paccayasannissitasīla) is shown by the three, according to their capacity.
Còn giới y cứ vào các yếu tố cần thiết (paccayasannissitasīla) thì đã được chỉ rõ bằng ba khả năng.
Iti catupārisuddhisīlapaṭisaṃyuttā evarūpā niyyānikakathā bahukāpi vattabbāti adhippāyo.
Thus, the intention is that many such discourses leading to liberation, associated with the four purities of sīla, should be spoken.
Ý nghĩa là, những lời nói dẫn đến giải thoát như vậy, liên quan đến Tứ thanh tịnh giới (catupārisuddhisīla), dù rất nhiều cũng nên được nói ra.
Imasmiṃ vassūpanāyikavisaye tesu tesu nagaresu tasmiṃ tasmiṃ rājakāle apariyantā vivādakathā hoti.
Regarding this matter of the Vassūpanāyika, endless disputes arise in various cities during various royal periods.
Trong vấn đề an cư kiết hạ này, ở các thành phố khác nhau, vào các thời vua khác nhau, có vô số cuộc tranh luận.
Kathaṃ?
How so?
Như thế nào?
Vassūpanāyikakkhandhake (mahāva. 186) ‘‘tena kho pana samayena rājā māgadho seniyo bimbisāro vassaṃ ukkaḍḍhitukāmo bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi ‘yadi panāyyā āgame juṇhe vassaṃ upagaccheyyu’nti.
In the Vassūpanāyika Khandhaka, it is stated: ‘‘At that time, King Seniya Bimbisāra of Magadha, desiring to postpone the Rains-residence, sent a messenger to the bhikkhus, saying, ‘If, venerable sirs, you would enter the Rains-residence in the bright half of the month, you may do so later.’
Trong Khandhaka về An cư kiết hạ, có câu nói: “Vào thời điểm đó, vua Magadha Seniya Bimbisāra muốn trì hoãn mùa an cư nên đã sai sứ giả đến các tỳ khưu nói rằng: ‘Nếu các Tôn giả an cư vào tháng sáng thì nên đợi rồi an cư.’
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ, ‘anujānāmi, bhikkhave, rājūnaṃ anuvattitu’’’nti vacanaṃ nissāya bhagavatā adhimāsaṃ paññattanti maññamānā vedasamayena saṃsanditvā gayhamānā anekavihitaṃ vivādaṃ karonti.
They reported this matter to the Blessed One, who said, ‘I allow, bhikkhus, to comply with the kings.’’’ Based on this statement, people, thinking that the Blessed One had prescribed an intercalary month (adhimāsa), compare it with the Vedic system and, adopting it, create various disputes.
Các tỳ khưu đã trình bày sự việc này lên Đức Thế Tôn, và Ngài đã cho phép: ‘Này các tỳ khưu, Ta cho phép các ông tuân theo các vị vua’.” Dựa vào lời này, những người cho rằng Đức Thế Tôn đã chế định tháng nhuận (adhimāsa), khi đối chiếu với thời Vedā, đã gây ra nhiều cuộc tranh cãi.
Vedasamaye kira dve adhimāsāni yācādhimāsañca pattādhimāsañca.
In the Vedic system, there are two intercalary months: Yācādhimāsa and Pattādhimāsa.
Vào thời Vedā, có hai loại tháng nhuận là yācādhimāsa (tháng nhuận được cầu xin) và pattādhimāsa (tháng nhuận được chấp nhận).
Tattha kaliyugagaṇane ekūnavīsatigaṇanena bhājite dvepañcaṭṭhadasaterasasoḷasaṭṭhārasavasena sattadhā seso hoti, tesaṃ vasena cammādhimāsa pañcādhimāsa pasvādhimāsa dasādhimāsa terasādhimāsa soḷasādhimāsa aṭṭhārasādhimāsāti voharanti.
Among these, when the Kaliyuga calculation is divided by nineteen, the remainder is sevenfold, according to two, five, eight, ten, thirteen, sixteen, and eighteen. Based on these, they are called Cammādhimāsa, Pañcādhimāsa, Pasvādhimāsa, Dasādhimāsa, Terasādhimāsa, Soḷasādhimāsa, and Aṭṭhārasādhimāsa.
Trong đó, khi tính toán theo thời Kaliyuga và chia cho 19, sẽ có 7 số dư theo thứ tự: 2, 5, 8, 10, 13, 16, 18. Dựa vào đó, người ta gọi là cammādhimāsa, pañcādhimāsa, pasvādhimāsa, dasādhimāsa, terasādhimāsa, soḷasādhimāsa, aṭṭhārasādhimāsa.
Aṭṭhārasādhimāsaṃ pana avasānādhimāsantipi voharanti.
The Aṭṭhārasādhimāsa is also called the final adhimāsa.
Aṭṭhārasādhimāsa còn được gọi là avasānādhimāsa (tháng nhuận cuối cùng).
Tesu pasusoḷasāni apatteyeva adhimāsapatanakaliyuge saṃvaccharamāsādivisamabhayena yācitvā māsassa ākaḍḍhitabbato yācādhimāsanti voharanti, sesāni pana pañcamatteyeva adhimāsapatanakaliyuge māsassa ākaḍḍhitabbato pattādhimāsanti.
Among these, Pasu and Soḷasa are called Yācādhimāsa because, even before they arrive, in the Kaliyuga where an adhimāsa falls, due to the fear of imbalance in years and months, a month is requested and drawn out. The remaining five, however, are called Pattādhimāsa because, in the Kaliyuga where an adhimāsa falls, a month is drawn out only when they have arrived.
Trong số đó, pasu và soḷasa được gọi là yācādhimāsa vì chúng được kéo dài một tháng do lo sợ sự không đều của năm, tháng, v.v., trong thời Kaliyuga có tháng nhuận rơi vào trước khi đến hạn. Còn năm tháng còn lại được gọi là pattādhimāsa vì chúng được kéo dài một tháng trong thời Kaliyuga có tháng nhuận rơi vào đúng hạn.
Tatretaṃ yācādhimāsalakkhaṇaṃ – tathato ajānantā pāḷiyā saṃsanditvā bimbisāraraññā bhagavato yācitādhimāsattā yācādhimāsaṃ nāma bhavati, tasmā dvīsu eva yācādhimāsesu divasena saha māso ākaḍḍhitabbo, na itaresūti vadanti, aññe pana pañcasu pattādhimāsesu eva saha divasena māso ākaḍḍhitabbo, na yācādhimāsesūti.
Here is the characteristic of Yācādhimāsa: Those who do not know the truth, comparing it with the Pāli, say that it is called Yācādhimāsa because King Bimbisāra requested an adhimāsa from the Blessed One, and therefore, in only these two Yācādhimāsas, a month should be drawn out along with a day, but not in the others. Others, however, say that in only the five Pattādhimāsas should a month be drawn out along with a day, but not in the Yācādhimāsas.
Ở đây, đặc điểm của yācādhimāsa là: những người không hiểu đúng sự thật, khi đối chiếu với Pāḷi, cho rằng đó là yācādhimāsa vì vua Bimbisāra đã cầu xin Đức Thế Tôn về tháng nhuận. Do đó, họ nói rằng chỉ trong hai yācādhimāsa mới được kéo dài một tháng cùng với một ngày, không phải trong các tháng khác. Còn những người khác thì nói rằng chỉ trong năm pattādhimāsa mới được kéo dài một tháng cùng với một ngày, không phải trong yācādhimāsa.
Apare pana – ‘‘dvemā, bhikkhave, vassūpanāyikā purimikā pacchimikāti, aparajjugatāya āsāḷhiyā purimikā upagantabbā, māsagatāya āsāḷhiyā pacchimikā upagantabbā’’ti tasmiṃyeva vassūpanāyikakkhandhake (mahāva. 184) āgatāya pāḷiyā atthaṃ ayoniso gahetvā tithinakkhattayoge eva vassūpagamanaṃ bhagavatā anuññātaṃ, tasmā āsāḷhipuṇṇamāya anantarabhūto pāṭipadadivaso puṇṇātithiyā ca yutto hotu, pubbāsāḷhauttarāsāḷhasaṅkhātesu dvīsu nakkhattesu ekekena yutto ca, evaṃbhūto kālo yadi vinā divasena māsakaḍḍhane sampajjati, tathā ca sati māsamattākaḍḍhanameva kātabbaṃ, yadi na sampajjati, saha divasena māsākaḍḍhanaṃ, ayaṃ piṭakena ca vedena ca anulomo vinicchayoti vadanti.
Others, however, having wrongly understood the meaning of the Pali text found in that very Vassūpanāyikakkhandhaka, which states: “Monks, there are two kinds of rain-retreats: the earlier and the later. The earlier retreat should be undertaken when the Āsāḷhī month has passed, and the later retreat should be undertaken when a month of Āsāḷhī has passed,” say that the undertaking of the rain-retreat was allowed by the Blessed One only in conjunction with the tithi and nakhkhata. Therefore, the first lunar day immediately following the Āsāḷhī full moon should be endowed with the full tithi, and also with one of the two nakhkhattas, Pubbāsāḷha or Uttarāsāḷha. If such a time occurs by advancing the month without the day, then only the month should be advanced. If it does not occur, then the month should be advanced along with the day. This, they say, is a decision consistent with both the Piṭaka and the Vedas.
Những người khác lại nói rằng: “Này các tỳ khưu, có hai mùa an cư kiết hạ: mùa an cư kiết hạ đầu tiên và mùa an cư kiết hạ sau cùng. Mùa an cư kiết hạ đầu tiên nên được bắt đầu vào ngày rằm Āsāḷha đã qua; mùa an cư kiết hạ sau cùng nên được bắt đầu vào ngày rằm Āsāḷha đã trôi qua một tháng.” Trong chính Khandhaka về An cư kiết hạ, Đức Thế Tôn đã cho phép an cư kiết hạ chỉ khi có sự kết hợp của ngày và sao. Do đó, ngày mùng một liền sau ngày rằm Āsāḷha phải là ngày có đủ tithi (ngày âm lịch) và cũng phải kết hợp với một trong hai sao gọi là Pubbāsāḷha và Uttarāsāḷha. Nếu thời điểm như vậy xảy ra mà không cần kéo dài ngày, thì chỉ nên kéo dài tháng. Nếu không xảy ra, thì kéo dài tháng cùng với ngày. Đây là một quyết định phù hợp với cả Tạng kinh và Vedā.
Tatrāpyeke vadanti – ‘‘mā iti cando vuccati tassa gatiyā divasassa minitabbato, so ettha sabbakalāpāripūriyā puṇṇoti puṇṇamā’’tiādinā vinayatthamañjūsādīsu (kaṅkhā. abhi. ṭī. nidānavaṇṇanā) āgamanato puṇṇātithiyogopi puṇṇamiyā eva icchitabbo, na pāṭipade, tathā nakkhattayogopi āsāḷhisukkapakkhassa pannarase uposathe ‘‘uttarāsāḷhanakkhatte, evaṃ dhātu patiṭṭhitā’’ti mahāvaṃse vacanatoti.
Among these, some say that since the moon is called ‘mā’ because its movement is used to measure the day, and it is ‘puṇṇa’ (full) here due to the completeness of all its parts, thus it is ‘puṇṇamā’ (full moon). As this is stated in the Vinayatthamañjūsā and other texts, the conjunction with the full tithi should be desired only on the full moon day, not on the first lunar day. Similarly, the conjunction with a nakhkhatta, on the fifteenth Uposatha day of the bright fortnight of Āsāḷha, is stated in the Mahāvaṃsa: “Thus the relics were established in the Uttarāsāḷha nakhkhatta.”
Trong đó, một số người nói rằng: “Mā” được gọi là mặt trăng, vì ngày được tính theo sự vận hành của nó. Ở đây, nó đầy đủ với tất cả các phần, nên gọi là “puṇṇamā” (ngày rằm). Vì điều này được đề cập trong Vinayatthamañjūsā và các chú giải khác, nên sự kết hợp của ngày tithi đầy đủ cũng chỉ nên được mong muốn vào ngày rằm, không phải vào ngày mùng một. Tương tự, sự kết hợp của sao cũng được mong muốn vào ngày Uposatha thứ mười lăm của nửa tháng sáng Āsāḷha, theo lời trong Mahāvaṃsa: “Vào sao Uttarāsāḷha, các xá lợi đã được an vị như vậy.”
Tattha purimā vadanti – evaṃ sante uposathadivaseyeva candaggāho ca sūriyaggāho ca bhaveyya, idāni pana kāḷapakkhapāṭipadādīsuyeva candaggāho, sukkapakkhapāṭipadādīsuyeva sūriyaggāho paññāyati, tasmā pāṭipadeyeva tithinakkhattayogo icchitabboti.
Regarding this, the former (teachers) say: “If that were the case, then lunar and solar eclipses would only occur on Uposatha days. However, now lunar eclipses are observed only on the first lunar day of the dark fortnight and so on, and solar eclipses only on the first lunar day of the bright fortnight and so on. Therefore, the conjunction of tithi and nakhkhatta should be desired only on the first lunar day.”
Trong đó, những người trước nói rằng: “Nếu vậy, nguyệt thực và nhật thực sẽ chỉ xảy ra vào ngày Uposatha. Nhưng hiện tại, nguyệt thực chỉ xảy ra vào ngày mùng một của nửa tháng tối, và nhật thực chỉ xảy ra vào ngày mùng một của nửa tháng sáng. Do đó, sự kết hợp của tithi và sao chỉ nên được mong muốn vào ngày mùng một.”
Pacchimāpi vadanti – tumhādisānaṃ vādīnaṃ vacanena pubbe ākaḍḍhitabbadivasānaṃ anākaḍḍhitattā divasapuñjabhāvena evaṃ hoti, saccato pana uposathadivaseyeva candaggāho sūriyaggāho ca icchitabboti.
The latter (teachers) also say: “According to the words of debaters like you, this happens due to the accumulation of days because the days that should have been advanced earlier were not advanced. In reality, however, lunar and solar eclipses should be desired only on Uposatha days.”
Những người sau cũng nói rằng: “Theo lời nói của những người có quan điểm như các ông, vì những ngày cần kéo dài trước đây đã không được kéo dài, nên sự việc xảy ra như vậy do sự tích lũy ngày. Nhưng thực tế, nguyệt thực và nhật thực chỉ nên được mong muốn vào ngày Uposatha.”
Hotu, yathā icchatha, tathā vadatha, evaṃ bhūtapubbo sāṭṭhakathe tepiṭake buddhavacane atthīti?
“Let it be so. Speak as you wish. Does such a thing exist in the Tepiṭaka Buddha-word with its commentaries?”
Thôi được, các ông muốn nói thế nào thì nói. Có phải lời Phật dạy trong Tam tạng Pāḷi cùng với các chú giải, đã từng có điều như vậy không?
Gandhārajātake (jā. aṭṭha. 3.7.75 gandhārajātakavaṇṇanā) hi uposathadivase candaggāho dvikkhattuṃ āgato.
Indeed, in the Gandhāra Jātaka, a lunar eclipse occurred twice on an Uposatha day.
Trong Gandhārajātaka, nguyệt thực đã xảy ra hai lần vào ngày Uposatha.
Tañhi jātakaṃ tīsu piṭakesu suttapariyāpannaṃ, pañcasu nikāyesu khuddakanikāyapariyāpannaṃ, navasu sāsanaṅgesu jātakapariyāpannanti.
That Jātaka is included in the Sutta Piṭaka among the three Piṭakas, in the Khuddaka Nikāya among the five Nikāyas, and in the Jātaka division among the nine divisions of the Sāsana.
Jātaka đó thuộc Tạng Sutta trong Tam tạng Pāḷi, thuộc Khuddakanikāya trong Ngũ bộ Nikāya, và thuộc phần Jātaka trong Cửu phần giáo pháp.
Evaṃ vutte purimakā paṭivacanaṃ dātuṃ na sakkuṇeyyunti.
When this was said, the former (teachers) would not be able to give a reply.
Khi được nói như vậy, những người trước không thể đưa ra lời đáp trả.
Athekacce ‘‘piṭakattaye adhikamāsāyeva santi, na adhikadivasā sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.404) ‘yaṃ pana vuttaṃ tīsupi gaṇṭhipadesu aṭṭhārasannaṃyeva vassānaṃ adhikamāse gahetvā gaṇitattā sesavassadvayassapi adhikāni divasāni honteva, tāni adhikadivasāni sandhāya nikkaṅkhā hutvāti vuttanti, taṃ na gahetabbaṃ.
Then some say: “In the three Piṭakas, there are only intercalary months, not intercalary days. What is stated in the Sāratthadīpanī, ‘And what was said, that in all three Gaṇṭhipadas, since only the intercalary months of eighteen years were calculated, there are indeed intercalary days for the remaining two years, and that one should be free from doubt regarding those intercalary days,’ that should not be accepted.
Sau đó, một số người nói rằng: “Trong Tam tạng Pāḷi, chỉ có tháng nhuận, không có ngày nhuận. Lời nói trong Sāratthadīpanī: ‘Điều đã nói rằng trong cả ba bộ Gaṇṭhipada, vì đã tính toán tháng nhuận của mười tám năm, nên hai năm còn lại cũng có ngày nhuận. Điều đó đã được nói để không còn nghi ngờ về những ngày nhuận đó,’ thì không nên chấp nhận.
Na hi dvīsu vassesu adhikadivasā nāma visuṃ upalabbhanti tatiye vasse vassukkaḍḍhanavasena adhikamāse pariccatteyeva adhikamāsasambhavato, tasmā dvīsu vassesu atirekadivasā nāma visuṃ na sambhavantī’ti vacanato’’ti vadanti.
For there are no such things as separate intercalary days in two years. Since intercalary months can only occur by abandoning (or adjusting) the intercalary months by way of advancing the year in the third year, therefore, separate surplus days do not occur in two years,” so they say.
Vì trong hai năm không có ngày nhuận riêng biệt nào được tìm thấy, do tháng nhuận chỉ có thể xảy ra khi tháng nhuận được bỏ qua bằng cách kéo dài năm trong năm thứ ba. Do đó, không có ngày nhuận riêng biệt nào có thể xảy ra trong hai năm.”
Athaññe vadanti – piṭakattaye adhikadivasāti āgatā atthi vajirabuddhiṭīkāyaṃ (vajira. ṭī. pācittiya 404) ‘‘avasesānaṃ dvinnaṃ vassānaṃ adhikadivasāni honteva, tasmā nikkaṅkhā hutvā upasampādentī’’ti vacanatoti.
Then others say: “Intercalary days” is found in the three Piṭakas, as stated in the Vajirabuddhiṭīkā: “There are indeed intercalary days for the remaining two years, therefore, one should ordain without doubt.”
Sau đó, những người khác nói rằng: “Trong Tam tạng Pāḷi, có đề cập đến ngày nhuận, như trong Vajirabuddhiṭīkā: ‘Hai năm còn lại cũng có ngày nhuận, do đó, các tỳ khưu nên thọ giới mà không nghi ngờ’.”
Ito parampi vividhena ākārena kathenti.
Beyond this, they explain in various ways.
Ngoài ra, họ còn nói theo nhiều cách khác nhau.
Suddhavedikāpi evaṃ vadanti, vinayadharā bhikkhū vinayasamayavasena vadanti.
The pure Vedic scholars also speak thus, and the Vinaya-holders, the bhikkhus, speak according to the Vinaya tradition.
Các nhà Vedā thuần túy cũng nói như vậy, còn các tỳ khưu thông hiểu Vinaya thì nói theo quy tắc của Vinaya.
Amhākaṃ pana vedasamaye hatthagatagaṇanavaseneva jānitabbanti alamatipapañcena.
As for us, it should be known according to the calculations at hand in the Vedic tradition. Let there be no excessive elaboration.
Đối với chúng ta, theo thời Vedā, điều đó nên được hiểu chỉ bằng cách tính toán hiện có trong tay. Không cần phải nói quá nhiều.
Atthikehi tivassādhikasahassakaliyuge dhammarājena pucchitattā kataṃ adhimāsapakaraṇaṃ oloketvā jānitabbaṃ.
Those who are interested should look at the Adhimāsapakaraṇa, which was composed because it was requested by Dhammarāja in the Kaliyuga of one thousand and three additional years, and then they will know.
Những ai quan tâm nên xem và tìm hiểu từ tác phẩm Adhimāsa-pakaraṇa được biên soạn do vua Dhammarāja thỉnh cầu vào năm Kaliyuga thứ 1003.
Idha pana adhippetavinicchayameva kathayāma.
Here, however, we shall only state the intended decision.
Ở đây, chúng tôi chỉ trình bày quyết định được mong muốn.
Paṭhamadutiyavādesu na bimbisārarājā bhagavantaṃ adhimāsapaññāpanaṃ yācati, na ca bhagavā paññapeti, na ‘‘tasmiṃ vasse idaṃ nāma adhimāsaṃ hotī’’ti vā ‘‘māsamattaṃ vā sahadivasaṃ vā ākaḍḍhitabba’’nti vā pāḷiyaṃ aṭṭhakathāṭīkāsu ca atthi, rājā pana upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya vedasamaye vassukkaḍḍhanasambhavato bhikkhūnaṃ paṭhamaāsāḷhamāse vassaṃ anupagantvā dutiyaāsāḷhamāse upagamanatthaṃ ‘‘yadi panāyyā āgame juṇhe vassaṃ upagaccheyyu’’nti dūtaṃ pāhesi.
In the first and second statements, King Bimbisāra did not request the Blessed One to promulgate an intercalary month, nor did the Blessed One promulgate it. Nor is it found in the Pāḷi, Aṭṭhakathā, or Ṭīkā that "in that year, this particular month is an intercalary month" or "a month or a day should be extended." But the king, due to the possibility of extending the year according to the Vedic tradition at the time of the Vassa entry, sent a messenger for the bhikkhus to enter the Vassa in the second Āsāḷha month, not having entered in the first Āsāḷha month, saying, "If, venerable sirs, you would enter the Vassa in the coming bright fortnight."
Trong các luận điểm thứ nhất và thứ hai, vua Bimbisāra không thỉnh cầu Đức Thế Tôn chế định tháng nhuận, và Đức Thế Tôn cũng không chế định. Cũng không có trong Pāḷi, các Aṭṭhakathā và Ṭīkā rằng "trong năm đó có tháng nhuận tên này" hoặc "nên kéo dài một tháng hoặc một ngày". Nhưng vua đã gửi sứ giả đi với lời nhắn: "Nếu các Tôn giả có thể nhập hạ vào tháng trăng tròn sắp tới" vì theo thời điểm Veda, có khả năng kéo dài năm vào mùa an cư, để các Tỳ khưu không nhập hạ vào tháng Āsāḷha đầu tiên mà nhập hạ vào tháng Āsāḷha thứ hai.
Yadi pana upagaccheyyuṃ, sādhu vatāti sambandhitabbaṃ.
It should be connected as: "If they would enter, it would be good."
Nếu họ nhập hạ thì thật tốt lành. Đó là cách liên kết câu.
Bhikkhū pana rañño pahitasāsanaṃ bhagavato ārocesuṃ.
The bhikkhus then reported the king's message to the Blessed One.
Các Tỳ khưu đã trình lên Đức Thế Tôn lời nhắn của vua.
Bhagavā pana vassukkaḍḍhane bhikkhūnaṃ guṇaparihāniyā abhāvato ‘‘anujānāmi, bhikkhave, rājūnaṃ anuvattitu’’nti (mahāva. 186) avoca.
The Blessed One, seeing no deterioration of qualities for the bhikkhus in extending the Vassa, said, "I allow, bhikkhus, to comply with the kings."
Đức Thế Tôn đã nói: "Này các Tỳ khưu, Ta cho phép các ông tuân theo các vị vua," vì không có sự suy giảm phẩm hạnh nào cho các Tỳ khưu khi kéo dài mùa an cư.
Tena vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 185) ‘‘anujānāmi bhikkhave rājūnaṃ anuvattitunti ettha vassukkaḍḍhanabhikkhūnaṃ kāci parihāni nāma natthītianuvattituṃ anuññāta’’nti.
Therefore, it is stated in the Aṭṭhakathā: "Here, in 'I allow, bhikkhus, to comply with the kings,' since there is no deterioration whatsoever for bhikkhus who extend the Vassa, compliance is permitted."
Vì vậy, trong Aṭṭhakathā có nói: "Ở đây, 'Này các Tỳ khưu, Ta cho phép các ông tuân theo các vị vua' nghĩa là không có bất kỳ sự suy giảm nào cho các Tỳ khưu kéo dài mùa an cư, do đó được cho phép tuân theo."
Vimativinodaniyañca (vi. vi. ṭī. mahāvagga 2.185) vuttaṃ ‘‘parihānīti guṇaparihānī’’ti, tasmā yācādhimāso vā hotu pattādhimāso vā, yasmiṃ yasmiṃ kāle anuvattanena bhikkhūnaṃ sīlādiguṇampi parihāni natthi, tasmiṃ tasmiṃ kāle anuvattitabbaṃ.
And in the Vimativinodanī it is stated: "'Deterioration' means deterioration of qualities." Therefore, whether it is an intercalary month requested or an intercalary month obtained, whenever there is no deterioration of the bhikkhus' qualities such as sīla through compliance, compliance should be made at that time.
Trong Vimativinodanī cũng nói: "'Suy giảm' là suy giảm phẩm hạnh." Do đó, dù là tháng nhuận do thỉnh cầu hay tháng nhuận tự nhiên, bất cứ khi nào việc tuân theo không gây suy giảm các phẩm hạnh như giới của Tỳ khưu, thì nên tuân theo vào thời điểm đó.
Kathaṃ pana anuvattitabbaṃ, kathaṃ na anuvattitabbaṃ?
But how should one comply, and how should one not comply?
Vậy thì nên tuân theo như thế nào, và không nên tuân theo như thế nào?
Yadi anuvattante pubbe upavutthadivasato idāni upavasitabbauposathadivaso cātuddaso vā pannaraso vā hoti, tathā sati anuvattitabbaṃ.
If, when complying, the Uposatha day to be observed now is the fourteenth or fifteenth day from the previously observed day, then compliance should be made.
Nếu khi tuân theo, ngày Uposatha phải giữ bây giờ là ngày mười bốn hoặc ngày rằm so với ngày đã giữ trước đó, thì trong trường hợp đó nên tuân theo.
Yadi pana terasamo vā soḷasamo vā hoti, na anuvattitabbaṃ.
But if it is the thirteenth or sixteenth day, compliance should not be made.
Nhưng nếu là ngày mười ba hoặc ngày mười sáu, thì không nên tuân theo.
Anuvattanto hi anuposathe uposathakato hoti, tato ‘‘na, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo, yo kareyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 183) vuttadukkaṭaṃ āpajjati, tasmā sīlaguṇaparihānisambhavato na anuvattitabbaṃ.
For one who complies would be performing Uposatha on a non-Uposatha day, and thereby incur the dukkaṭa offense stated as: "Bhikkhus, Uposatha should not be performed on a non-Uposatha day; whoever does so incurs a dukkaṭa." Therefore, due to the possibility of deterioration of sīla qualities, compliance should not be made.
Thật vậy, nếu tuân theo, thì Uposatha được giữ vào ngày không phải Uposatha, từ đó sẽ mắc lỗi dukkaṭa đã được nói: "Này các Tỳ khưu, không nên giữ Uposatha vào ngày không phải Uposatha; ai giữ sẽ mắc tội dukkaṭa." Do đó, vì có khả năng suy giảm phẩm hạnh giới, nên không tuân theo.
Vuttañhi vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. mahāvagga 2.240) ‘‘anujānāmi, bhikkhave, rājūnaṃ anuvattitunti vacanato panettha lokiyānaṃ tithiṃ anuvattantehipi attano uposathakkamena cātuddasiṃ pannarasiṃ vā, pannarasiṃ cātuddasiṃ vā karonteheva anuvattitabbaṃ, na pana soḷasamadivasaṃ vā terasamadivasaṃ vā uposathadivasaṃ karontehī’’ti.
Indeed, it is stated in the Vimativinodanī: "Here, according to the statement 'I allow, bhikkhus, to comply with the kings,' even those who comply with the tithi of laypeople should comply by making their Uposatha the fourteenth or fifteenth day, or the fifteenth or fourteenth day, according to their own Uposatha sequence, but not by making the sixteenth or thirteenth day the Uposatha day."
Trong Vimativinodanī cũng nói: "Theo lời dạy 'Này các Tỳ khưu, Ta cho phép các ông tuân theo các vị vua', ở đây, ngay cả khi tuân theo ngày của thế gian, các Tỳ khưu cũng phải tuân theo bằng cách giữ Uposatha vào ngày mười bốn hoặc ngày rằm, hoặc ngày rằm hoặc ngày mười bốn theo thứ tự Uposatha của mình, chứ không phải giữ Uposatha vào ngày mười sáu hoặc ngày mười ba."
Tatiyacatutthavādepi ‘‘kati vassūpanāyikā’’ti saṃsayantānaṃ saṃsayavinodanatthaṃ ‘‘dvemā, bhikkhave, vassūpanāyikā purimikā pacchimikā’’ti (mahāva. 184) bhagavā avoca.
In the third and fourth statements also, to resolve the doubt of those who were wondering "How many Vassa entries are there?", the Blessed One said, "Bhikkhus, there are two Vassa entries: the early and the late."
Trong các luận điểm thứ ba và thứ tư, để giải tỏa nghi ngờ cho những ai còn băn khoăn "có bao nhiêu kỳ an cư?", Đức Thế Tôn đã nói: "Này các Tỳ khưu, có hai kỳ an cư: kỳ đầu và kỳ sau."
Tato tāsaṃ dvinnaṃ vassūpanāyikānaṃ upagamanakālaṃ dassetuṃ ‘‘aparajjugatāya āsāḷhiyā purimikā upagantabbā, māsagatāya āsāḷhiyā pacchimikā upagantabbā’’ti vuttaṃ.
Then, to show the time for entering these two Vassa entries, it was stated: "The early Vassa should be entered on the day after the Āsāḷha full moon, and the late Vassa should be entered on the day after the month of Āsāḷha has passed."
Sau đó, để chỉ rõ thời điểm nhập hạ của hai kỳ an cư đó, đã nói: "Kỳ đầu nên nhập vào ngày sau của tháng Āsāḷha, kỳ sau nên nhập vào ngày sau của tháng Sāvaṇa."
Tatrāyaṃ piṇḍattho – āsāḷhipuṇṇamiyā anantare pāṭipadadivase purimikā upagantabbā, sāvaṇapuṇṇamiyā anantare pāṭipadadivase pacchimikā upagantabbāti.
The summary meaning here is: the early Vassa should be entered on the first day of the waning moon immediately after the Āsāḷha full moon, and the late Vassa should be entered on the first day of the waning moon immediately after the Sāvaṇa full moon.
Ý nghĩa tóm tắt ở đây là: kỳ đầu nên nhập vào ngày pāṭipada ngay sau ngày trăng tròn Āsāḷha, và kỳ sau nên nhập vào ngày pāṭipada ngay sau ngày trăng tròn Sāvaṇa.
Tena vuttaṃ aṭṭhakathāyaṃ (mahāva. aṭṭha. 184) ‘‘tasmā āsāḷhipuṇṇamāya anantare pāṭipadadivase, āsāḷhipuṇṇamito vā aparāya puṇṇamāya anantare pāṭipadadivaseyeva vihāraṃ paṭijaggitvā pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetvā sabbaṃ cetiyavandanādisāmīcikammaṃ niṭṭhāpetvā ‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’ti sakiṃ vā dvattikkhattuṃ vā vācaṃ nicchāretvā vassaṃ upagantabba’’nti, sāratthadīpaniyampi (sārattha. ṭī. mahāvagga 3.184) ‘‘aparajjūti āsāḷhito aparaṃ dinaṃ, pāṭipadanti attho’’ti, vimativinodaniyampi (vi. vi. ṭī. mahāvagga 2.184) ‘‘aparasmiṃ divaseti dutiye pāṭipadadivase’’ti evaṃ pāḷiaṭṭhakathāṭīkāsu pāṭipadadivaseyeva vassūpagamanaṃ vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘amukatithiyoge’’ti vā ‘‘amukanakkhattayoge’’ti vā, tasmā pāṭipadadivase pāto aruṇuggamanato paṭṭhāya sakaladivasaṃ sakalaratti yāva dutiyaaruṇuggamanā yathārucite kāle vassaṃ upagantabbanti daṭṭhabbaṃ.
Therefore, it is stated in the Commentary: "Thus, on the day of the pāṭipada immediately following the Āsāḷha full moon, or on the day of the pāṭipada immediately following another full moon from the Āsāḷha full moon, one should clean the monastery, prepare drinking water and water for use, complete all proper duties such as paying homage to the cetiya, and then, uttering 'I undertake the Rains-residence for these three months in this monastery' once or two or three times, one should undertake the Rains-residence." And in the Sāratthadīpanī it is said: " Aparajjū means the day after Āsāḷha, which is the pāṭipada." And in the Vimativinodanī it is said: " Aparasmiṃ divase means on the second pāṭipada day." Thus, in the Pāḷi, Commentaries, and Sub-commentaries, the undertaking of the Rains-residence is stated to be on the pāṭipada day itself, and it is not stated "on such and such a tithi" or "on such and such a constellation." Therefore, it should be understood that on the pāṭipada day, from the rising of the dawn in the morning, throughout the entire day and night until the rising of the second dawn, one should undertake the Rains-residence at a time of one's choosing.
Vì vậy, trong Aṭṭhakathā có nói: "Do đó, vào ngày pāṭipada ngay sau ngày trăng tròn Āsāḷha, hoặc vào ngày pāṭipada ngay sau ngày trăng tròn tiếp theo sau ngày trăng tròn Āsāḷha, sau khi dọn dẹp tịnh xá, chuẩn bị nước uống và nước dùng, hoàn tất tất cả các nghi lễ như lễ bái tháp, sau khi phát nguyện một, hai hoặc ba lần 'Tôi sẽ an cư ba tháng này trong tịnh xá này', thì nên nhập hạ." Trong Sāratthadīpanī cũng nói: "'Aparajjū' có nghĩa là ngày sau Āsāḷha, tức là ngày pāṭipada." Trong Vimativinodanī cũng nói: "'Vào ngày sau' là vào ngày pāṭipada thứ hai." Như vậy, trong Pāḷi, Aṭṭhakathā và Ṭīkā, việc nhập hạ chỉ được nói là vào ngày pāṭipada, không nói "vào ngày có sự kết hợp của tithi này" hoặc "vào ngày có sự kết hợp của nakkhata này". Do đó, cần hiểu rằng vào ngày pāṭipada, từ lúc bình minh mọc cho đến bình minh ngày thứ hai, trong suốt cả ngày lẫn đêm, có thể nhập hạ vào bất cứ thời điểm nào tùy thích.
Tato eva vassūpanāyikakāle puṇṇātithiyā yogo, uttarāsāḷhanakkhattena yogo hotūti vadantānaṃ vacanaṃ vinayaviruddhaṃ hoti, taṃ vacanaṃ gahetvā puṇṇātithiyogaṃ uttarāsāḷhanakkhattayogañca āgametvā vassaṃ upagantvāpi tathāgatena apaññattaṃ paññapeti nāmāti daṭṭhabbaṃ.
For this very reason, the statement of those who say that at the time of undertaking the Rains-residence there should be a conjunction with the full moon tithi, or a conjunction with the Uttarāsāḷha constellation, is contrary to the Vinaya. It should be understood that by taking that statement, and waiting for a conjunction with the full moon tithi and the Uttarāsāḷha constellation to undertake the Rains-residence, one is, as it were, prescribing what the Tathāgata did not prescribe.
Chính vì vậy, lời nói của những người cho rằng vào thời điểm nhập hạ, phải có sự kết hợp của ngày trăng tròn (puṇṇatithi) và sự kết hợp của sao Uttarāsāḷha là trái với Vinaya. Cần hiểu rằng việc chấp nhận lời nói đó, chờ đợi sự kết hợp của ngày trăng tròn và sao Uttarāsāḷha để nhập hạ, là tự ý chế định điều mà Như Lai chưa từng chế định.
Evaṃ pāḷiaṭṭhakathāṭīkāsu ca puṇṇātithiyoge eva vassaṃ upagantabbaṃ, na ekāya tithiyā yutteti vā uttarāsāḷhanakkhattayogeyeva, na sāvaṇanakkhattayogeti vā anāgatameva chāyaṃ gahetvā tathāgatena paññattaṃ viya potthakesu likhitvā kehici ṭhapitattā sakalaṃ vinayapiṭakaṃ apassantā vedasāmayikā taṃ vacanaṃ saddahitvā vassūpagamanakāle puṇṇātithiuttarāsāḷhayogameva gavesantā māsadivasena saha ākaḍḍhitabbakālepi māsamattameva ākaḍḍhanti, māsamattameva ākaḍḍhitabbakālepi saha divasena ākaḍḍhanti, tasmā evaṃvādino bhikkhū ‘‘apaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpetī’’ti vattabbataṃ āpajjanti, tasmā bhagavati gāravasahitā lajjino paṇḍitā evaṃ na gaṇhantīti.
Thus, in the Pāḷi, Commentaries, and Sub-commentaries, the Rains-residence should be undertaken only on the full moon tithi. It is not said that it is appropriate with only one tithi, or only with the Uttarāsāḷha constellation, not with the Sāvaṇa constellation. Because some teachers, taking an unarrived shadow as if it were prescribed by the Tathāgata, have written it in books, those who do not examine the entire Vinaya Piṭaka and who believe in the Vedic traditions, trusting that statement, seek only the conjunction of the full moon tithi and Uttarāsāḷha at the time of undertaking the Rains-residence. When it is necessary to postpone by a month and a day, they postpone only by a month. When it is necessary to postpone only by a month, they postpone by a month and a day. Therefore, such bhikkhus fall into the category of those who "present what was not prescribed by the Tathāgata as prescribed by the Tathāgata." Therefore, those who are respectful towards the Blessed One, are modest, and are wise, do not accept it in this way.
Tương tự, trong Pāḷi, các Aṭṭhakathā và Ṭīkā, việc nhập hạ chỉ nên được thực hiện vào ngày có sự kết hợp của ngày trăng tròn, chứ không phải vào ngày chỉ có một tithi phù hợp, hoặc chỉ vào ngày có sự kết hợp của sao Uttarāsāḷha chứ không phải sao Sāvaṇa. Vì một số người đã viết vào sách như thể Như Lai đã chế định điều chưa được chế định, dựa trên một cái bóng không có thật, nên những người tin vào Veda, không xem xét toàn bộ Tạng Luật, đã tin vào lời nói đó và tìm kiếm sự kết hợp của ngày trăng tròn và sao Uttarāsāḷha vào thời điểm nhập hạ. Họ chỉ kéo dài một tháng khi đáng lẽ phải kéo dài cả tháng và ngày, và lại kéo dài cả ngày khi đáng lẽ chỉ kéo dài một tháng. Do đó, những Tỳ khưu có quan điểm như vậy sẽ bị nói là "tuyên bố điều Như Lai chưa chế định là điều Như Lai đã chế định". Vì vậy, những bậc hiền trí có lòng tôn kính Đức Thế Tôn và biết hổ thẹn sẽ không chấp nhận điều này.
Tithinakkhattayogo pana uposathadivaseyeva bahudhā piṭakattaye āgato, porāṇavedaganthesu ca pasaṃsito, kadāci pana vohārakālo tithiyā nakkhattena ca visamo hoti, tasmā taṃ sametuṃ adhimāsapatanakāle māsampi divasampi ākaḍḍhanti, tasmā aññasmiṃ kāle visamepi ākaḍḍhanakāle samāpetabbaṃ.
However, the conjunction of tithi and constellation is frequently mentioned in the three Piṭakas as occurring on the Uposatha day, and it is praised in ancient Vedic texts. Sometimes, the conventional time is irregular with the tithi and constellation. Therefore, to reconcile this, during the occurrence of an intercalary month, they postpone by a month or even a day. Therefore, even if it is irregular at another time, it should be made regular at the time of postponement.
Tuy nhiên, sự kết hợp của tithi và nakkhata thường được đề cập trong Tam Tạng Pāḷi vào ngày Uposatha, và cũng được ca ngợi trong các kinh sách Veda cổ. Đôi khi, thời gian giao dịch không đồng bộ với tithi và nakkhata, do đó, để điều chỉnh điều này, người ta kéo dài cả tháng và ngày vào thời điểm tháng nhuận. Vì vậy, ngay cả khi có sự không đồng bộ vào thời điểm khác, thì vào thời điểm kéo dài, cần phải làm cho chúng đồng bộ.
Evaṃ sati māsautusaṃvaccharānaṃ samabhāvo hotīti daṭṭhabbaṃ.
When this is the case, there is an equality of months, seasons, and years.
Khi đó, tháng, mùa và năm sẽ cân bằng.
Pañcamachaṭṭhavādesu adhimāsoti aṭṭhārasavassato adhikamāsaṃ gahetvā vutto, tasmā ‘‘adhiko māso adhimāso’’ti kammadhārayasamāsattā pulliṅgaṃ katvā vutto.
In the fifth and sixth interpretations, adhimāsa is stated by taking an extra month beyond eighteen years. Therefore, it is stated as masculine due to being a Kammadhāraya compound, "adhiko māso adhimāso" (an extra month is an intercalary month).
Trong các luận điểm thứ năm và thứ sáu, "adhimāsa" được nói là một tháng vượt quá mười tám năm, do đó được nói ở giống đực do là một hợp chất Karmadhāraya "adhiko māso adhimāso" (tháng vượt trội là tháng nhuận).
Pubbe pana māsapuñjato adhikaghaṭiyo gahetvā vutto, tasmā ‘‘māsato adhikaṃ adhimāsa’’nti abyayībhāvasamāsattā napuṃsakaliṅgaṃ katvā vuttaṃ.
Previously, however, it was stated by taking extra hours from a collection of months. Therefore, it was stated as neuter due to being an Abyayībhāva compound, "māsato adhikaṃ adhimāsa" (that which is extra from a month is an intercalary month).
Trước đây, nó được nói là vượt quá số giờ so với tổng số tháng, do đó được nói ở giống trung do là một hợp chất Abyayībhāva "māsato adhikaṃ adhimāsaṃ" (điều vượt quá tháng là tháng nhuận).
Idha pana ‘‘porāṇakattherā ekūnavīsativassaṃ sāmaṇeraṃ nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipadadivase upasampādenti, taṃ kasmāti?
Here, however, "the ancient Theras give upasampadā to a sāmaṇera of nineteen years on the pāṭipada day, having passed the full moon day of departure. Why is that?"
Ở đây, các Trưởng lão thời xưa đã thọ giới cho một Sāmaṇera mười chín tuổi vào ngày pāṭipada sau ngày trăng tròn của tháng xuất hạ. Tại sao lại như vậy?
Vuccate – ekasmiṃ vasse cha cātuddasikauposathadivasā honti, iti vīsatiyā vassesu cattāro māsā parihāyanti, rājāno tatiye tatiye vasse vassaṃ upakaḍḍhanti, iti aṭṭhārasasu vassesu cha māsā vaḍḍhanti, tato uposathavasena parihīne cattāro māse apanetvā dve māsā avasesā honti, te dve māse gahetvā vīsati vassāni paripuṇṇāni hontīti nikkaṅkhā hutvā nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipade upasampādentī’’ti aṭṭhakathāvacane (pāci. aṭṭha. 404) ‘‘nikkaṅkhā hutvāti adhikamāsehi saddhiṃ paripuṇṇavīsativassattā nibbematikā hutvā’’ti attho sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.404) vutto.
It is said: In one year there are six Uposatha days of the fourteenth day. Thus, in twenty years, four months are diminished. Kings extend the year in every third year. Thus, in eighteen years, six months increase. After that, having removed the four months diminished by way of Uposatha, two months remain. Taking these two months, twenty years are completed. Being free from doubt, they confer ordination on the first day of the waning moon, having passed the full moon day of going forth. The meaning of “being free from doubt” in the Aṭṭhakathā is “being free from indecision due to having completed twenty years with the additional months,” as stated in the Sāratthadīpanī.
Được nói rằng – trong một năm có sáu ngày uposatha vào ngày thứ mười bốn, như vậy trong hai mươi năm thì thiếu mất bốn tháng. Các vị vua cứ mỗi ba năm lại thêm một tháng nhuận, như vậy trong mười tám năm thì tăng thêm sáu tháng. Sau đó, trừ đi bốn tháng bị thiếu do uposatha, còn lại hai tháng. Lấy hai tháng đó cộng vào thì đủ hai mươi năm. Như vậy, trở nên không còn nghi ngờ, sau khi qua ngày rằm xuất hạn, họ cử hành lễ thọ cụ túc giới vào ngày mùng một.” Trong đoạn văn Chú giải này, về câu “trở nên không còn nghi ngờ”, trong Sāratthadīpanī có nói rằng ý nghĩa là: “trở nên không còn do dự vì đã đủ hai mươi tuổi cùng với các tháng nhuận”.
Tatra nanu ca ‘‘tīsupi gaṇṭhipadesu aṭṭhārasannaṃ…pe… vutta’’nti vuttaṃ, taṃ kathanti codanaṃ sandhāya ‘‘yaṃ pana vuttaṃ…pe… taṃ na gahetabba’’nti kiñcāpi vuttaṃ, tathāpi taṃ gaṇṭhipadesu vuttavacanaṃ na gahetabbanti attho, kasmā na gahetabbanti āha ‘‘na hī’’tiādi.
Regarding that, if one were to ask, “But it is said in all three Gaṇṭhipadas, ‘eighteen… etc.… stated,’ how is that?” and to this question, even though it is said, “What is stated… etc.… that should not be taken,” the meaning is that the statement made in the Gaṇṭhipadas should not be taken. Why should it not be taken? It states, “For indeed,” and so on.
Ở đây, mặc dù có nói rằng: “Này, trong cả ba sách Gaṇṭhipada đều nói rằng ‘của mười tám…đến…’”, và để đáp lại sự chất vấn “điều đó là thế nào?”, có nói rằng “còn điều đã được nói…đến… điều đó không nên được chấp nhận”, tuy nhiên, ý nghĩa là lời nói trong các sách Gaṇṭhipada đó không nên được chấp nhận. Khi hỏi tại sao không nên được chấp nhận, ngài đã nói “na hī” và các câu tiếp theo.
Hi yasmā na upalabbhanti, tasmā na gahetabbanti yojanā.
The connection is: “Indeed, because they are not found, therefore they should not be taken.”
Quả vậy, vì không tìm thấy, nên không nên được chấp nhận. Đây là cách kết nối ý nghĩa.
Kathaṃ viññāyatīti āha ‘‘tatiye’’tiādi.
How is it understood? It states, “In the third,” and so on.
Khi hỏi làm sao biết được, ngài đã nói “tatiye” và các câu tiếp theo.
Pariccatteyeva sambhavato, apariccatte asambhavato na upalabbhantīti byatirekavasena hetuphalayojanā.
The cause and effect are connected by way of exclusion, meaning: because it is possible only when renounced, and impossible when not renounced, they are not found.
Vì chỉ có thể xảy ra khi đã từ bỏ, và không thể xảy ra khi chưa từ bỏ, nên không tìm thấy. Đây là cách kết nối nhân quả theo phương pháp phủ định (byatireka).
Tasmātiādi laddhaguṇaṃ.
“Therefore,” and so on, is a quality gained.
“Tasmā” và các câu tiếp theo là phần kết luận đã đạt được.
Vajirabuddhiṭīkāyaṃ pana gaṇṭhipadesu vuttameva gahetvā vadati.
However, in the Vajirabuddhiṭīkā, it speaks by taking only what is stated in the Gaṇṭhipadas.
Tuy nhiên, trong Vajirabuddhiṭīkā, ngài đã chấp nhận và trình bày chính điều đã được nói trong các sách Gaṇṭhipada.
Etāni vacanāni sāmaṇerānaṃ vīsativassaparipuṇṇabhāvasādhakāniyeva honti, na adhimāsapatanavāresu sadivasamāsākaḍḍhanabhāvasādhakāni, tasmā imāni āharitvā taṃ adhikaraṇaṃ vinicchituṃ na sakkonti.
These statements only prove that novices have completed twenty years; they do not prove the drawing in of months with days in cases of intercalary months. Therefore, by citing these, one cannot resolve that issue.
Những lời này chỉ chứng minh cho việc các vị sa-di đủ hai mươi tuổi, chứ không chứng minh cho việc thêm tháng cùng với ngày vào những dịp có tháng nhuận. Do đó, người ta không thể đưa ra những điều này để phân xử vấn đề đó.
Bhikkhū pana bahūnaṃ sannipāte kiñci pāṭhaṃ āharitvā kathetuṃ samattho sobhatīti katvā īdisaṃ pāṭhaṃ āharanti.
But monks, when many gather, if one is able to cite some text and speak, it is fitting. Thinking this, they cite such texts.
Tuy nhiên, các tỳ khưu, khi có nhiều người tụ họp, nếu có khả năng đưa ra một đoạn kinh văn nào đó để thuyết giảng thì sẽ được xem là tốt đẹp, vì nghĩ vậy nên họ đưa ra những đoạn kinh văn như thế.
Sutasannicayapaṇḍitā pana icchitatthassa asādhakattā evarūpaṃ na āharanti.
However, those wise ones who have accumulated knowledge do not cite such texts because they do not prove the desired meaning.
Còn các bậc học giả có tích lũy kiến thức, vì thấy rằng điều đó không chứng minh được ý nghĩa mong muốn, nên họ không đưa ra những đoạn văn như vậy.
Suddhavedikānampi vacane vinayadharā vinayameva jānanti, na bāhirasamayaṃ.
Even in the words of those who are pure scholars, the Vinaya-holders know only the Vinaya, not external doctrines.
Trong lời nói của những người theo Vệ-đà thuần túy cũng vậy, các vị thông thạo Luật chỉ biết về Luật, không biết về ngoại giáo.
Ayaṃ pana kathā bāhirasamaye pavattā, tasmā vinayadharānaṃ avisayoti maññantā vadanti.
But this discussion pertains to external doctrines, therefore, considering it outside the domain of Vinaya-holders, they speak.
Vấn đề này lại thuộc về ngoại giáo, do đó, họ cho rằng đó không phải là lĩnh vực của các vị thông thạo Luật và đã nói như vậy.
Vinayadharā pana ekacce vinayameva jānanti, ekacce sakalaṃ piṭakattayaṃ jānanti, ekacce sabāhirasamayaṃ piṭakattayaṃ jānanti, tasmā kathetuṃ samatthabhāvoyeva pamāṇaṃ.
However, some Vinaya-holders know only the Vinaya, some know the entire Three Piṭakas, and some know the Three Piṭakas along with external doctrines. Therefore, the ability to speak is the only criterion.
Tuy nhiên, trong số các vị thông thạo Luật, có vị chỉ biết về Luật, có vị biết toàn bộ Tam Tạng, có vị biết Tam Tạng cùng với ngoại giáo. Do đó, chính khả năng thuyết giảng mới là tiêu chuẩn.
Vedikānampi vacanaṃ vedappakaraṇāgatameva pamāṇaṃ.
Even the words of scholars are authoritative only if they come from the Vedic treatises.
Lời nói của những người theo Vệ-đà cũng vậy, chỉ những gì được ghi trong kinh điển Vệ-đà mới là tiêu chuẩn.
Na yaṃ kiñci hatthagatagaṇanamattaṃ, tasmā yadā pathavissaro rājā sadivasaṃ māsaṃ ākaḍḍhitukāmo ‘‘jeṭṭhamāsakāḷapakkhauposathaṃ pannarasiyaṃ karontū’’ti yācissati, tadā ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti vacanato pannarasiyaṃ uposathakaraṇe doso natthi, yadā suddhamāsameva ākaḍḍhitukāmo ‘‘cātuddasiyaṃ karontū’’ti yācissati, evaṃ sati pakatiyāpi jeṭṭhamāsakāḷapakkhuposatho cātuddasoyevāti katvā doso natthi, ubhayathāpi uposatho sukatoyeva hoti, tasmā anuvattitabbo.
Not just any hand-held calculation. Therefore, when the king, the lord of the earth, wishes to draw in a month with a day and requests, “Let them observe the Uposatha of the dark half of Jeṭṭha month on the fifteenth day,” then, according to the saying, “Once in a fortnight, on the fourteenth or fifteenth day,” there is no fault in observing the Uposatha on the fifteenth day. When he wishes to draw in only a pure month and requests, “Let them observe it on the fourteenth day,” in such a case, since the Uposatha of the dark half of Jeṭṭha month is naturally on the fourteenth, there is no fault. In both ways, the Uposatha is well observed; therefore, it should be followed.
Không phải bất cứ sự tính toán nào có trong tay cũng đều là tiêu chuẩn. Do đó, khi vị vua chúa tể của trái đất muốn thêm một tháng cùng với ngày và thỉnh cầu rằng: “Xin hãy làm lễ uposatha vào ngày rằm của hắc nguyệt trong tháng Jeṭṭha”, thì khi đó, theo lời dạy “một lần trong một bán nguyệt, vào ngày mười bốn hoặc ngày rằm”, việc làm lễ uposatha vào ngày rằm không có lỗi gì. Khi vị vua chỉ muốn thêm một tháng thuần túy và thỉnh cầu rằng: “Xin hãy làm lễ vào ngày mười bốn”, trong trường hợp đó, vì theo thông lệ, lễ uposatha của hắc nguyệt trong tháng Jeṭṭha cũng là ngày mười bốn, nên không có lỗi gì. Trong cả hai trường hợp, lễ uposatha đều được thực hiện tốt đẹp, do đó nên tuân theo.
Tato paraṃ paṭhamāsāḷhamāsassa juṇhapakkhepi kāḷapakkhepi dutiyāsāḷhamāsassa juṇhapakkhepi pannarasīuposathaṃ katvā pāṭipadadivase tithiyogaṃ vā nakkhattayogaṃ vā anoloketvā pāto aruṇuggamanānantarato paṭṭhāya yāva puna aruṇuggamanā sakaladivasarattiyaṃ yathājjhāsayaṃ vassaṃ upagacchanto sūpagatova hoti, natthi koci dosoti daṭṭhabbo.
Thereafter, having observed the Uposatha on the fifteenth day in both the bright and dark halves of the first Āsāḷha month, and in the bright half of the second Āsāḷha month, on the first day of the waning moon, without looking for a tithi-yoga or a nakṣatra-yoga, from immediately after dawn until the next dawn, throughout the entire day and night, a monk who undertakes the Rains retreat according to his inclination is considered to have undertaken it well. There is no fault to be seen.
Sau đó, vào cả bạch nguyệt và hắc nguyệt của tháng Āsāḷha thứ nhất, và vào bạch nguyệt của tháng Āsāḷha thứ hai, sau khi làm lễ uposatha vào ngày rằm, vào ngày mùng một, không cần xem xét tithiyoga hay nakkhattayoga, từ lúc sau khi rạng đông cho đến khi rạng đông lần nữa, trong suốt cả ngày lẫn đêm, vị tỳ khưu nhập hạ theo ý muốn của mình thì được xem là đã nhập hạ tốt đẹp, không có lỗi gì, nên hiểu như vậy.
Bhavatvevaṃ, pātova vassaṃ upagacchanto atthīti?
Let it be so. Is there a monk who undertakes the Rains retreat early in the morning?
Cứ cho là như vậy, có vị nào nhập hạ vào buổi sáng sớm không?
Atthi.
Yes, there is.
Có.
Vuttañhetaṃ senāsanakkhandhakavaṇṇanāyaṃ (cūḷava. aṭṭha. 318) ‘‘sace pātova gāhite senāsane añño vitakkacāriko bhikkhu āgantvā senāsanaṃ yācati, ‘gahitaṃ, bhante, senāsanaṃ, vassūpagato saṅgho, ramaṇīyo vihāro, rukkhamūlādīsu yattha icchatha, tattha vasathā’ti vattabbo’’ti.
Indeed, this statement is mentioned in the commentary on the Senāsanakkhandhaka: "If, having taken a lodging early in the morning, another bhikkhu who is a wanderer comes and asks for a lodging, he should be told: 'The lodging has been taken, venerable sir. The Saṅgha has entered the Rains-residence. The monastery is delightful. Dwell wherever you wish among the roots of trees and so forth.'"
Điều này đã được nói trong phần giải thích về Senāsanakkhandhaka: “Nếu vào buổi sáng sớm, sau khi đã nhận chỗ ở, một vị tỳ khưu du hành khác đến và xin chỗ ở, thì nên nói rằng: ‘Thưa ngài, chỗ ở đã được nhận, Tăng chúng đã nhập hạ, tu viện thật dễ chịu, ngài muốn ở đâu trong các nơi như dưới gốc cây, xin hãy ở đó’.”
183. Evaṃ vassūpanāyikavinicchayaṃ kathetvā idāni upajjhāyavattādivattakathaṃ kathetuṃ ‘‘vattanti etthā’’tiādimāha.
183. Having thus explained the determination of the Rains-residence, the teacher now begins to explain the duties of the Upajjhāya and so forth, by stating " vattanti etthā" (duties are observed here) and so on.
183. Sau khi đã thuyết giảng về sự phân định nhập hạ như vậy, bây giờ để thuyết giảng về luận bổn phận đối với thầy tế độ và các bổn phận khác, ngài nói “vattanti etthā” và các câu tiếp theo.
Tattha vattetabbaṃ pavattetabbanti vattaṃ, saddhivihārikādīhi upajjhāyādīsu pavattetabbaṃ ābhisamācārikasīlaṃ.
Among these, that which should be practiced and caused to be practiced is vattaṃ, meaning the code of conduct (ābhisamācārikasīla) that saddhivihārikas and others should observe towards their upajjhāyas and so forth.
Trong đó, điều cần phải thực hành, cần phải tuân thủ, đó là vatta (bổn phận), tức là giới thuộc về hành vi tốt đẹp (ābhisamācārika) mà các vị cùng ở (saddhivihārika) và những người khác cần phải thực hành đối với thầy tế độ và những vị khác.
Taṃ katividhanti āha ‘‘vattaṃ nāmetaṃ…pe… bahuvidha’’nti.
As to how many kinds it is, the teacher states " vattaṃ nāmetaṃ…pe… bahuvidhaṃ" (this duty is… manifold).
Hỏi rằng điều đó có bao nhiêu loại, ngài nói “vattaṃ nāmetaṃ…đến… bahuvidha”.
Vaccakuṭivattanti ettha iti-saddo ādyattho.
In " vaccakuṭivattaṃ" (duty concerning the latrine), the word iti has the sense of 'and so forth'.
Trong câu “vaccakuṭivatta”, từ “iti” có nghĩa là “vân vân”.
Tena saddhivihārikavattaantevāsikavattaanumodanavattāni saṅgayhanti.
By this, the duties of the saddhivihārika, the duties of the antevāsika, and the duties of approval are included.
Do đó, nó bao gồm bổn phận của vị cùng ở, bổn phận của đệ tử và bổn phận tán thán.
Vuttañhi tattha tattha aṭṭhakathāsu ‘‘cuddasa khandhakavattānī’’ti.
For it is stated in the commentaries here and there, "There are fourteen khandhaka duties."
Quả vậy, trong các bản Chú giải ở nhiều nơi đã nói: “mười bốn bổn phận trong các chương”.
Vattakkhandhake (cūḷava. 356) ca pāḷiyaṃ āgatameva, tattha pana āgantukavattato paṭṭhāya āgataṃ, idha upajjhāyavattato.
And it is indeed mentioned in the Pāḷi of the Vattakkhandhaka, but there it begins with the duty towards a newcomer, whereas here it begins with the duty towards the upajjhāya.
Và trong Vattakkhandhaka, điều này cũng đã được đề cập trong Pāḷi, nhưng ở đó, nó bắt đầu từ bổn phận của khách tăng, còn ở đây, nó bắt đầu từ bổn phận đối với thầy tế độ.
Ito aññānipi pañcasattati sekhiyavattāni dveasīti mahāvattāni ca vattameva.
Besides these, the seventy-five sekhiya duties and the eighty-two great duties are also duties.
Ngoài ra, bảy mươi lăm bổn phận sekhiya và tám mươi hai mahāvatta cũng là bổn phận.
Tesu pana sekhiyavattāni mahāvibhaṅge āgatāni, mahāvattāni kammakkhandhakapārivāsikakkhandhakesu (cūḷava. 75 ādayo), tasmā idha cuddasa khandhakavattāniyeva dassitāni.
Among these, the sekhiya duties are found in the Mahāvibhaṅga, and the great duties in the Kammakkhandhaka and Pārivāsikakkhandhaka; therefore, only the fourteen khandhaka duties are presented here.
Tuy nhiên, trong số đó, các bổn phận sekhiya đã được đề cập trong Mahāvibhaṅga, còn các mahāvatta thì trong Kammakkhandhaka và Pārivāsikakkhandhaka. Do đó, ở đây chỉ trình bày mười bốn bổn phận trong các chương.
Tesu upajjhāyavattaṃ paṭhamaṃ dassento ‘‘tattha upajjhāyavattaṃ tāva evaṃ veditabba’’ntyādimāha.
Among these, wishing to present the Upajjhāya's duty first, the teacher states " tattha upajjhāyavattaṃ tāva evaṃ veditabbaṃ" (there, the Upajjhāya's duty should first be understood thus) and so on.
Trong số đó, để trình bày bổn phận đối với thầy tế độ trước tiên, ngài nói “tattha upajjhāyavattaṃ tāva evaṃ veditabba” và các câu tiếp theo.
Tattha ko upajjhāyo, kenaṭṭhena upajjhāyo, kathaṃ gahito upajjhāyo, kena vattitabbaṃ upajjhāyavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti?
In this regard, who is an Upajjhāya? For what reason is one an Upajjhāya? How is an Upajjhāya taken? By whom should the Upajjhāya's duties be observed? What are those duties?
Trong đó, thầy tế độ là ai, với ý nghĩa nào là thầy tế độ, thầy tế độ được thọ nhận như thế nào, ai phải thực hành bổn phận đối với thầy tế độ, và bổn phận đó là gì?
Tattha ko upajjhāyoti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, byattena bhikkhunā paṭibalena dasavassena vā atirekadasavassena vā upasampādetu’’ntiādivacanato (mahāva. 76) byattibalasampanno upasampadato paṭṭhāya dasavasso vā atirekadasavasso vā bhikkhu upajjhāyo.
Regarding "who is an Upajjhāya?", from the statement "I allow, bhikkhus, a competent and capable bhikkhu of ten years' standing or more than ten years' standing to give upasampadā" and so forth, an Upajjhāya is a bhikkhu who is endowed with competence and capability, and has been of ten years' standing or more than ten years' standing since his upasampadā.
Trong đó, thầy tế độ là ai? Theo lời dạy “Này các tỳ khưu, Ta cho phép một vị tỳ khưu thông thạo, có khả năng, đã được mười tuổi hạ hoặc hơn mười tuổi hạ, được truyền cụ túc giới”, v.v., vị tỳ khưu đã có mười tuổi hạ hoặc hơn mười tuổi hạ kể từ khi thọ cụ túc giới, có đủ năng lực và sự thông thạo, chính là thầy tế độ.
Kenaṭṭhena upajjhāyoti vajjāvajjaṃ upanijjhāyatīti upajjhāyo, saddhivihārikānaṃ khuddakaṃ vajjaṃ vā mahantaṃ vajjaṃ vā bhuso cintetīti attho.
Regarding "for what reason is one an Upajjhāya?", one is an Upajjhāya because one profoundly observes (upanijjhāyati) what is a fault and what is not a fault; that is, one deeply considers the minor or major faults of the saddhivihārikas.
Với ý nghĩa nào là thầy tế độ? Vị quan sát kỹ lỗi lầm và điều không phải lỗi lầm, nên gọi là upajjhāyo (thầy tế độ); ý nghĩa là vị suy xét kỹ lưỡng lỗi lầm nhỏ hay lỗi lầm lớn của các vị cùng ở.
Kathaṃ gahito hoti upajjhāyoti saddhivihārikena ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti tikkhattuṃ vutte sace upajjhāyo ‘‘sāhū’’ti vā ‘‘lahū’’ti vā ‘‘opāyika’’nti vā ‘‘patirūpa’’nti vā ‘‘pāsādikena sampādehī’’ti vā imesu pañcasu padesu yassa kassaci padassa vasena kāyena vā vācāya vā kāyavācāhi vā ‘‘gahito tayā upajjhāyo’’ti upajjhāyaggahaṇaṃ viññāpeti, gahito hoti upajjhāyo.
Regarding "how is an Upajjhāya taken?", when the saddhivihārika, having arranged his upper robe over one shoulder, sat squatting, and raised his joined hands, has said three times, "Be my Upajjhāya, venerable sir," if the Upajjhāya signifies the acceptance of the Upajjhāya by body, or by speech, or by both body and speech, in accordance with any one of these five expressions—"Sādhu" (Good), or "Lahū" (Light, easy to bear), or "Opāyika" (Suitable, conducive to liberation), or "Patirūpa" (Proper, fitting), or "Sampādehi pāsādikena" (Accomplish it with grace)—then the Upajjhāya is taken.
Upajjhāya được thọ nhận như thế nào? Khi saddhivihārika (đệ tử sống cùng) đắp y vai trái, ngồi xổm, chắp tay và nói ba lần: “Bạch Đại đức, xin Đại đức làm Upajjhāya của con,” nếu Upajjhāya nói “sādhu” (tốt lành), hoặc “lahu” (nhẹ nhàng), hoặc “opāyika” (phương tiện), hoặc “patirūpa” (phù hợp), hoặc “pāsādikena sampādehi” (hãy làm cho đáng kính trọng) – trong năm lời này, bằng cách nói một trong bất kỳ lời nào, hoặc bằng thân, hoặc bằng lời, hoặc bằng cả thân và lời, để làm cho việc thọ nhận Upajjhāya được biết đến là “Upajjhāya đã được con thọ nhận,” thì Upajjhāyā được thọ nhận.
Tattha sāhūti sādhu.
Among these, sāhū means "good."
Trong đó, sāhū có nghĩa là sādhu (tốt lành).
Lahūti agaru, subharatāti attho.
Lahū means "not burdensome," "easy to bear," is the meaning.
Lahū có nghĩa là không nặng nề, dễ mang vác.
Opāyikanti upāyapaṭisaṃyuttaṃ, evaṃ paṭipajjanaṃ nittharaṇupāyoti attho.
Opāyika means "connected with a means," meaning that practicing thus is a means to liberation.
Opāyika có nghĩa là liên quan đến phương tiện, tức là việc thực hành như vậy là phương tiện để vượt thoát.
Patirūpanti sāmīcikammamidanti attho.
Patirūpa means "this is proper conduct," is the meaning.
Patirūpa có nghĩa là đây là hành vi thích đáng.
Pāsādikenāti pasādāvahena kāyavacīpayogena sampādehīti attho.
Pāsādikenāti means "accomplish it with bodily and verbal actions that inspire confidence," is the meaning.
Pāsādikenā có nghĩa là hãy hoàn thành với hành động thân và khẩu mang lại sự hoan hỷ.
Kena vattitabbaṃ upajjhāyavattanti gahitaupajjhāyena saddhivihārikena vattitabbaṃ.
Regarding "by whom should the Upajjhāya's duties be observed?", they should be observed by the saddhivihārika who has taken an Upajjhāya.
Upajjhāyavatta (bổn phận đối với Upajjhāya) nên được thực hành bởi ai? Nên được saddhivihārika đã thọ nhận Upajjhāyā thực hành.
Katamaṃ taṃ vattanti idaṃ āgatameva, tattha kālasseva uṭṭhāya upāhanā omuñcitvāti sacassa paccūsakāle caṅkamanatthāya vā dhotapādapariharaṇatthāya vā paṭimukkā upāhanā pādagatā honti, tā kālasseva uṭṭhāya apanetvā.
“What is that duty?” – this has already come. Therein, “having risen early and removed the sandals” means if the Upajjhāya’s sandals were put on his feet in the early morning for walking or for protecting washed feet, then having risen early, they should be removed.
Bổn phận đó là gì? Điều này đã được nêu rõ, trong đó, kālasseva uṭṭhāya upāhanā omuñcitvā có nghĩa là nếu vào lúc rạng đông, vì mục đích kinh hành hoặc vì mục đích giữ gìn chân đã rửa mà dép đã được mang vào chân, thì hãy dậy sớm và cởi chúng ra.
Tādisameva mukhadhovanodakaṃ dātabbanti utumpi sarīrasabhāve ca ekākāre tādisameva dātabbaṃ.
“Such water for washing the face should be given” means that such water, similar in temperature and suitable for the body, should be given.
Nước rửa mặt tương tự nên được dâng lên có nghĩa là nên dâng nước rửa mặt tương tự, phù hợp với thời tiết và thể trạng cơ thể.
Saguṇaṃ katvāti uttarāsaṅgaṃ saṅghāṭiñcāti dve cīvarāni ekato katvā tā dvepi saṅghāṭiyo dātabbā.
“Having made them of good quality” means having put the upper robe (uttarāsaṅga) and the double robe (saṅghāṭi) together, both these two robes (saṅghāṭi) should be given.
Saguṇaṃ katvā có nghĩa là Uttarasanga (tăng-già-lê) và Sanghāṭī (y thượng), hai tấm y này được gộp lại làm một, và hai tấm Sanghāṭī đó nên được dâng lên.
Sabbañhi cīvaraṃ saṅghaṭitattā saṅghāṭīti vuccati.
Indeed, all robes are called saṅghāṭi because they are sewn together.
Tất cả y phục đều được gọi là Sanghāṭī vì chúng được nối lại với nhau.
Tena vuttaṃ ‘‘saṅghāṭiyo dātabbā’’ti.
Therefore, it is said, “the robes (saṅghāṭi) should be given.”
Do đó, đã nói “saṅghāṭiyo dātabbā” (nên dâng các y Sanghāṭī).
Padavītihārehīti ettha padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro, padavītihāraṭṭhānaṃ.
Here, in “with foot-steps (padavītihārehi),” the place where one steps over is a padavītihāra, a place for stepping over.
Padavītihārehī ở đây, padaṃ vītiharati etthāti (chỗ mà bước chân vượt qua) là padavītihāro, tức là chỗ bước chân vượt qua.
Dutavilambitaṃ akatvā samagamanena dvinnaṃ padānaṃ antare muṭṭhiratanamattaṃ.
Without hurrying or delaying, with an even pace, the space between two steps should be about the size of a fist.
Không vội vàng hay chậm trễ, bước đi đều đặn, khoảng cách giữa hai bước chân chỉ bằng một nắm tay.
Padānaṃ vā vītiharaṇaṃ abhimukhaṃ haritvā nikkhepo padavītihāroti evamettha attho daṭṭhabbo.
Or, the meaning here should be understood as padavītihāra is the act of bringing the feet forward and placing them down.
Hoặc việc bước chân tiến về phía trước và đặt xuống được gọi là padavītihāro. Ý nghĩa ở đây nên được hiểu như vậy.
Na upajjhāyassa bhaṇamānassa antarantarā kathā opātetabbāti antaraghare vā aññatra vā bhaṇamānassa aniṭṭhite tassa vacane aññā kathā na samuṭṭhāpetabbā.
“One should not interject speech while the Upajjhāya is speaking” means that whether in the village or elsewhere, while he is speaking, another topic of conversation should not be raised before his speech is finished.
Na upajjhāyassa bhaṇamānassa antarantarā kathā opātetabbā có nghĩa là khi Upajjhāya đang nói chuyện, dù ở trong làng hay ở nơi khác, không nên xen vào một câu chuyện khác khi lời của vị ấy chưa kết thúc.
Ito paṭṭhāyāti ‘‘na upajjhāyassa bhaṇamānassā’’ti ettha na-kārato paṭṭhāya.
“From this point onwards” means from the negative particle ‘na’ in “na upajjhāyassa bhaṇamānassa.”
Ito paṭṭhāyā có nghĩa là bắt đầu từ chữ na trong “na upajjhāyassa bhaṇamānassa”.
Tena nātidūretiādīsu na-kārapaṭisiddhesu āpatti natthīti dasseti.
This indicates that there is no offense in cases negated by ‘na’, such as “not too far (nātidūre).”
Điều này cho thấy rằng trong các trường hợp bị phủ định bởi chữ na, như nātidūre (không quá xa), không có tội lỗi.
Sabbattha dukkaṭāpattīti āpadāummattakhittacittavedanāṭṭatādīhi vinā paṇṇattiṃ ajānitvāpi vadantassa gilānassa ca dukkaṭameva.
“A Dukkata offense everywhere” means that without danger, madness, mental distraction, or affliction by illness, even if one speaks without knowing the rule, or if one is ill, it is still a Dukkata.
Sabbattha dukkaṭāpattī có nghĩa là ngoại trừ các trường hợp nguy hiểm, điên loạn, tâm trí rối loạn, bị bệnh tật, v.v., thì dù không biết quy định, việc nói chuyện hoặc một tỳ khưu bị bệnh cũng chỉ mắc tội dukkaṭa.
Āpadāsu hi antarantarā kathā vattuṃ vaṭṭati, evamaññesu na-kārapaṭisiddhesu īdisesu, itaresu pana gilānopi na muccati.
Indeed, in times of danger, it is permissible to interject speech, and similarly in other such cases negated by ‘na’; but in other cases, even an ill person is not exempt.
Trong các trường hợp nguy hiểm thì được phép xen vào câu chuyện, và cũng tương tự trong các trường hợp khác bị phủ định bởi chữ na. Tuy nhiên, trong các trường hợp khác, ngay cả người bệnh cũng không được miễn.
Sabbattha dukkaṭāpatti veditabbāti ‘‘īdisesu gilānopi na muccatī’’ti dassanatthaṃ vuttaṃ.
“A Dukkata offense should be understood everywhere” is stated to show that “even an ill person is not exempt in such cases.”
Sabbattha dukkaṭāpatti veditabbā đã được nói để chỉ ra rằng “trong những trường hợp như vậy, ngay cả người bệnh cũng không được miễn tội lỗi”.
Aññampi hi yathāvuttaṃ upajjhāyavattaṃ anādariyena akarontassa agilānassa vattabhede sabbattha dukkaṭameva, teneva vakkhati ‘‘agilānena hi saddhivihārikena saṭṭhivassenapi sabbaṃ upajjhāyavattaṃ kātabbaṃ, anādariyena akarontassa vattabhede dukkaṭaṃ.
Indeed, for an unailing junior who disrespectfully fails to perform the Upajjhāya’s duties as stated, there is a Dukkata everywhere for breaching the duty. Thus it will be said:
Thật vậy, đối với một saddhivihārika không bệnh mà không thực hành bổn phận Upajjhāya đã nói trên một cách bất cẩn, thì trong mọi trường hợp vi phạm bổn phận đều mắc tội dukkaṭa. Do đó, sẽ nói rằng: “Một saddhivihārika không bệnh, dù đã sáu mươi tuổi, cũng phải thực hành tất cả bổn phận Upajjhāya. Nếu không thực hành một cách bất cẩn, thì trong trường hợp vi phạm bổn phận sẽ mắc tội dukkaṭa.
Na-kārapaṭisaṃyuttesu pana padesu gilānassapi paṭikkhittakiriyaṃ karontassa dukkaṭamevā’’ti.
“Indeed, a junior who is not ill, even if sixty years old, must perform all the Upajjhāya’s duties. For one who disrespectfully fails to do so, there is a Dukkata for breaching the duty. However, in places connected with the negative particle ‘na’, for an ill person who performs a forbidden action, it is still a Dukkata.”
Tuy nhiên, trong các trường hợp liên quan đến chữ na, ngay cả người bệnh cũng mắc tội dukkaṭa nếu thực hiện hành vi bị cấm.”
Āpattisāmantā bhaṇamānoti padasodhamma(pāci. 44 ādayo)-duṭṭhullādivasena (pārā. 283) āpattiyā āsannavācaṃ bhaṇamāno.
“Speaking close to an offense” means speaking words that are close to an offense, in terms of the Padasodhamma or Duṭṭhullavācā, etc.
Āpattisāmantā bhaṇamāno có nghĩa là nói những lời gần với tội lỗi, theo các điều luật như padasodhamma (điều luật về việc nói từng từ) và duṭṭhullādivasena (điều luật về lời nói thô tục).
Āpattiyā āsannavācanti ca āpattijanakameva vacanaṃ sandhāya vadati.
And “words close to an offense” refers to speech that generates an offense.
Āpattiyā āsannavāca cũng đề cập đến lời nói gây ra tội lỗi.
Yāya hi vācāya āpattiṃ āpajjati, sā vācā āpattiyā āsannāti vuccati.
Indeed, the speech by which one incurs an offense is called “speech close to an offense.”
Thật vậy, lời nói mà qua đó một người phạm tội được gọi là lời nói gần với tội lỗi.
Cīvarena pattaṃ veṭhetvāti ettha ‘‘uttarāsaṅgassa ekena kaṇṇena veṭhetvā’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
Here, in “having wrapped the bowl with a robe,” it is said in the Gaṇṭhipadas, “having wrapped it with one corner of the upper robe.”
Cīvarena pattaṃ veṭhetvā ở đây, trong các chú giải (gaṇṭhipada) đã nói: “quấn bát bằng một góc của uttarāsaṅga (y thượng).”
Heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvāti idaṃ pubbe tattha ṭhapitapattādinā asaṅghaṭṭanatthāya vuttaṃ.
“Or having touched the seat below” – this is said to prevent collision with a bowl or other object previously placed there.
Heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvā điều này được nói để tránh va chạm với bát và các vật dụng khác đã được đặt ở đó trước đó.
Cakkhunā oloketvāpi aññesaṃ abhāvaṃ ñatvāpi ṭhapetuṃ vaṭṭati eva.
It is permissible to place it after looking with the eye and knowing that there are no other objects.
Cũng được phép đặt sau khi nhìn bằng mắt và biết rằng không có vật gì khác.
Caturaṅgulaṃ kaṇṇaṃ ussāretvāti kaṇṇaṃ caturaṅgulappamāṇaṃ atirekaṃ katvā evaṃ cīvaraṃ saṅgharitabbaṃ.
“Having raised a four-finger corner” means the robe should be folded in such a way that the corner is extended by four finger-breadths.
Caturaṅgulaṃ kaṇṇaṃ ussāretvā có nghĩa là y phục nên được gấp lại sao cho một góc nhô ra khoảng bốn ngón tay.
Obhoge kāyabandhanaṃ kātabbanti kāyabandhanaṃ saṅgharitvā cīvarabhoge pakkhipitvā ṭhapetabbaṃ.
“The waistband should be placed in the fold” means the waistband should be folded, put into the fold of the robe, and placed there.
Obhoge kāyabandhanaṃ kātabba có nghĩa là kāyabandhana (dây lưng) nên được gấp lại và đặt vào nếp gấp của y phục.
Sace piṇḍapāto hotīti ettha yo gāmeyeva vā antaraghare vā paṭikkamane vā bhuñjitvā āgacchati, piṇḍaṃ vā na labhati, tassa piṇḍapāto na hoti, gāme abhuttassa pana laddhabhikkhassa vā hoti, tasmā ‘‘sace piṇḍapāto hotī’’tiādi vuttaṃ.
Here, in “if there is almsfood,” a bhikkhu who returns after eating in the village or inside a house, or at the resting place, or who did not receive alms, has no almsfood. But for one who has not eaten in the village and has received alms, there is almsfood. Therefore, “if there is almsfood,” etc., is stated.
Sace piṇḍapāto hotī ở đây, người nào ăn xong mới về từ làng, hoặc từ trong nhà, hoặc từ nơi đi khất thực, hoặc không nhận được thức ăn, thì người đó không có piṇḍapāta (thức ăn khất thực). Tuy nhiên, đối với người chưa ăn ở làng mà đã nhận được thức ăn khất thực thì có. Do đó, đã nói “sace piṇḍapāto hotī” (nếu có thức ăn khất thực), v.v.
Tattha gāmeti gāmapariyāpanne tādise kismiñci padese.
Therein, “in the village (gāme)” means in some such place belonging to the village.
Trong đó, gāme có nghĩa là ở một nơi nào đó thuộc về làng.
Antaraghareti antogehe.
“Inside the house (antaraghare)” means within the house.
Antaraghare có nghĩa là trong nhà.
Paṭikkamaneti āsanasālāyaṃ.
“At the resting place (paṭikkamane)” means at the assembly hall.
Paṭikkamane có nghĩa là trong sảnh ngồi.
Sacepi tassa na hoti, bhuñjitukāmo ca hoti, udakaṃ datvā attanā laddhatopi piṇḍapāto upanetabbo.
Even if he has none, and wishes to eat, water should be offered, and almsfood should be brought to him, even if it was received by oneself.
Ngay cả khi vị ấy không có (thức ăn), nhưng muốn ăn, thì sau khi dâng nước, thức ăn khất thực đã nhận được từ chính mình cũng nên được dâng lên.
Tikkhattuṃ pānīyena pucchitabboti sambandho, ādimhi majjhe anteti evaṃ tikkhattuṃ pucchitabboti attho.
The connection is that one should be asked with water three times, meaning one should be asked three times in this way: at the beginning, in the middle, and at the end.
Tikkhattuṃ pānīyena pucchitabbo là sự liên kết, có nghĩa là nên hỏi ba lần như vậy: ở đầu, ở giữa và ở cuối.
Upakaṭṭhoti āsanno.
Upakaṭṭha means 'near'.
Upakaṭṭho có nghĩa là gần.
Dhotavālikāyāti udakena gataṭṭhāne nirajāya parisuddhavālikāya.
Dhotavālikāya means on clean, dust-free sand in a place reached by water.
Dhotavālikāyā có nghĩa là trên cát sạch không bụi bẩn ở nơi nước chảy qua.
Niddhūmeti jantāghare jalamānaaggidhūmarahite.
Niddhūme means in a bathhouse free from burning fire and smoke.
Niddhūme có nghĩa là không có khói lửa đang cháy trong jantāghara (nhà tắm hơi).
Jantāgharañhi nāma himapātabahukesu desesu tappaccayarogapīḷādinivāraṇatthaṃ sarīrasedatāpanaṭṭhānaṃ.
A bathhouse is indeed a place for warming the body to induce sweating, in countries with much snowfall, for the purpose of preventing illnesses and afflictions caused thereby.
Jantāghara là nơi sưởi ấm cơ thể để ngăn ngừa bệnh tật do tuyết rơi nhiều ở những vùng đó.
Tattha kira andhakārapaṭicchannatāya bahūpi ekato pavisitvā cīvaraṃ nikkhipitvā aggitāpaparihārāya mattikāya mukhaṃ limpitvā sarīraṃ yāvadatthaṃ sedetvā cuṇṇādīhi ubbaṭṭetvā nahāyanti.
There, it is said, many enter together due to the darkness, lay aside their robes, smear their faces with clay to protect against the heat of the fire, sweat their bodies sufficiently, rub themselves with powders and so forth, and then bathe.
Ở đó, vì bị bóng tối che phủ, nhiều người cùng vào, cởi y phục ra, để tránh hơi nóng của lửa, họ trát bùn lên mặt, sưởi ấm cơ thể tùy thích, sau đó xoa bóp bằng bột và tắm rửa.
Teneva pāḷiyaṃ (mahāva. 66) ‘‘cuṇṇaṃ sannetabba’’ntiādi vuttaṃ.
It is for this reason that the Pāḷi states, "powder should be prepared," and so on.
Do đó, trong Pāḷi (Mahāvagga 66) đã nói: “cuṇṇaṃ sannetabba” (nên chuẩn bị bột), v.v.
Sace ussahatīti sace pahoti.
Sace ussahatī means if he is able.
Sace ussahatī có nghĩa là nếu có thể.
Vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘kenaci gelaññena anabhibhūto hotī’’ti.
The meaning already stated is clarified by "kenaci gelaññena anabhibhūto hotī" (not overcome by any illness).
Ý nghĩa đã được nói rõ hơn là “kenaci gelaññena anabhibhūto hotī” (không bị bệnh tật nào chi phối).
Apaṭighaṃsantenāti bhūmiyaṃ apaṭighaṃsantena.
Apaṭighaṃsantena means without touching the ground.
Apaṭighaṃsantenā có nghĩa là không để chạm vào đất.
Kavāṭapīṭhanti kavāṭapīṭhañca piṭṭhasaṅghātañca acchupantena.
Kavāṭapīṭhaṃ means without touching the door-panel and the door-frame.
Kavāṭapīṭha có nghĩa là không chạm vào tấm ván cửa và khung cửa.
Santānakanti yaṃ kiñci kīṭakulāvakamakkaṭakasuttādi.
Santānakaṃ means any kind of insect nest, spider web, or similar.
Santānaka có nghĩa là bất cứ thứ gì như tổ côn trùng, mạng nhện, sợi tơ nhện, v.v.
Ullokā paṭhamaṃ ohāretabbanti ullokato paṭhamaṃ ullokaṃ ādiṃ katvā avaharitabbanti attho.
Ullokā paṭhamaṃ ohāretabbaṃ means it should be removed from the ceiling first, taking the ceiling as the starting point.
Ullokā paṭhamaṃ ohāretabba có nghĩa là trước hết, bắt đầu từ trần nhà, nên dọn dẹp từ trên xuống dưới.
Ullokanti ca uddhaṃ olokanaṭṭhānaṃ, uparibhāganti attho.
Ulloka means the place for looking up, that is, the upper part.
Ulloka có nghĩa là nơi nhìn lên, tức là phần trên.
Ālokasandhikaṇṇabhāgāti ālokasandhibhāgā ca kaṇṇabhāgā ca, abbhantarabāhiravātapānakavāṭakāni ca gabbhassa ca cattāro koṇā sammajjitabbāti attho.
Ālokasandhikaṇṇabhāgā means the light-openings and corner parts, that is, the inner and outer windows and door-frames, and the four corners of the cell should be swept.
Ālokasandhikaṇṇabhāgā có nghĩa là các phần khe hở ánh sáng và các phần góc, tức là các cửa sổ và cửa ra vào bên trong và bên ngoài, cùng bốn góc của phòng nên được quét dọn.
Aññattha netabboti yattha vihārato sāsane anabhirati uppannā, tato aññattha kalyāṇamittādisampattiyuttaṭṭhāne netabbo.
Aññattha netabbo means he should be taken to another place endowed with good friends and so on, if he has developed discontent with the monastic life in his current dwelling.
Aññattha netabbo có nghĩa là nên đưa đến một nơi khác, một nơi có bạn lành (kalyāṇamitta) và các điều kiện thuận lợi khác, nếu có sự chán nản trong giáo pháp phát sinh từ tu viện.
Na ca acchinne theve pakkamitabbanti rajitacīvarato yāva appamattakampi rajanaṃ gaḷati, na tāva pakkamitabbaṃ.
Na ca acchinne theve pakkamitabbaṃ means one should not depart as long as even a small drop of dye drips from the dyed robe.
Không được rời đi khi những giọt thuốc nhuộm chưa dứt có nghĩa là, từ y đã nhuộm, chừng nào thuốc nhuộm dù chỉ một chút vẫn còn nhỏ giọt, thì chừng đó không được rời đi.
Na upajjhāyaṃ anāpucchā ekaccassa patto dātabbotiādi sabbaṃ upajjhāyassa visabhāgapuggalānaṃ vasena kathitaṃ.
Na upajjhāyaṃ anāpucchā ekaccassa patto dātabbo (a bowl should not be given to anyone without asking the Upajjhāya), and so on, all these were stated with reference to individuals who are unsuitable for the Upajjhāya.
Không được đưa bát cho người khác mà không hỏi ý Upajjhāya v.v... tất cả đều được nói đến đối với những người không hòa hợp (visabhāgapuggala) với Upajjhāya.
Ettha ca visabhāgapuggalānanti lajjino vā alajjino vā upajjhāyassa avaḍḍhikāme sandhāya vuttaṃ.
Here, visabhāgapuggalānaṃ means it was said with reference to those who are conscientious or unconscientious, desiring no growth for the Upajjhāya.
Ở đây, những người không hòa hợp (visabhāgapuggala) được nói đến để chỉ những người có lòng tàm quý (lajjī) hoặc không có lòng tàm quý (alajjī), những người mong muốn sự suy yếu của Upajjhāya.
Sace pana upajjhāyo alajjī ovādampi na gaṇhāti, lajjino ca etassa visabhāgā honti, tattha upajjhāyaṃ vihāya lajjīheva saddhiṃ āmisādiparibhogo kātabbo.
However, if the Upajjhāya is unconscientious and does not accept advice, and if conscientious individuals are unsuitable for him, then one should disregard the Upajjhāya and partake of requisites, etc., only with conscientious individuals.
Tuy nhiên, nếu Upajjhāya không có lòng tàm quý và không chấp nhận lời khuyên, và những người có lòng tàm quý lại không hòa hợp với vị ấy, thì trong trường hợp đó, người đệ tử nên bỏ Upajjhāya mà cùng thọ dụng các vật thực v.v... với những người có lòng tàm quý.
Upajjhāyādibhāvo hettha nappamāṇanti daṭṭhabbaṃ.
It should be understood that the status of Upajjhāya and so on is not the measure here.
Ở đây, địa vị Upajjhāya v.v... không phải là tiêu chuẩn, điều này nên được hiểu.
Pariveṇaṃ gantvāti upajjhāyassa pariveṇaṃ gantvā.
Pariveṇaṃ gantvā means having gone to the Upajjhāya's precinct.
Đi đến Pariveṇa có nghĩa là đi đến Pariveṇa của Upajjhāya.
Susānanti idaṃ upalakkhaṇaṃ.
Susānaṃ (cemetery) is an example.
Nghĩa địa (susāna) là một dấu hiệu tượng trưng.
Upacārasīmato bahi gantukāmena anāpucchā gantuṃ na vaṭṭati.
One who wishes to go outside the sīmā (boundary) of the monastery is not permitted to go without asking.
Không được đi ra ngoài ranh giới khu vực mà không xin phép.
Vuṭṭhānamassa āgametabbanti gelaññato vuṭṭhānaṃ assa āgametabbaṃ.
Vuṭṭhānamassa āgametabbaṃ means his recovery from illness should be awaited.
Phải chờ đợi sự bình phục của vị ấy có nghĩa là phải chờ đợi sự bình phục của vị ấy khỏi bệnh tật.
184. Ācariyavattakathāyaṃ ko ācariyo, kenaṭṭhena ācariyo, katividho ācariyo, kathaṃ gahito ācariyo, kena vattitabbaṃ ācariyavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti?
184. In the commentary on the duties of the Ācariya, who is an Ācariya? By what meaning is he an Ācariya? How many types of Ācariya are there? How is an Ācariya taken? By whom should the duties of an Ācariya be practiced? What are those duties?
Trong phần giải thích về bổn phận của Ācariya, ai là Ācariya? Vì lý do gì mà gọi là Ācariya? Có mấy loại Ācariya? Ācariya được thọ nhận như thế nào? Ai phải thực hành bổn phận của Ācariya? Bổn phận đó là gì?
Tattha ko ācariyoti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dasavassaṃ nissāya vatthuṃ dasavassena nissayaṃ dātu’’ntiādivacanato (mahāva. 77) byattibalasampanno dasavasso vā atirekadasavasso vā bhikkhu ācariyo.
Among these, who is an Ācariya? From the statement "I allow, bhikkhus, to dwell dependent on a ten-year-old, and for a ten-year-old to give dependence," and so on, an Ācariya is a bhikkhu who is accomplished in ability and strength, either ten years old or older than ten years.
Ở đây, ai là Ācariya? Theo lời dạy “Này các tỳ-khưu, Ta cho phép sống nương tựa vào vị tỳ-khưu mười hạ, và vị tỳ-khưu mười hạ được phép cho nương tựa” v.v..., vị tỳ-khưu có mười hạ hoặc hơn mười hạ, người có đầy đủ sự khéo léo và năng lực, là Ācariya.
Kenaṭṭhena ācariyoti antevāsikena ābhuso caritabboti ācariyo, upaṭṭhātabboti attho.
By what meaning is he an Ācariya? Because the pupil should behave very well towards him, he is an Ācariya, meaning he should be attended to.
Vì lý do gì mà gọi là Ācariya? Bởi vì người đệ tử (antevāsika) phải thực hành rất nhiều đối với vị ấy, đó là ý nghĩa của việc phải phụng sự.
Katividho ācariyoti nissayācariyapabbajjācariyaupasampadācariyadhammācariyavasena catubbidho.
How many types of Ācariya are there? Four types: the Nissaya-Ācariya, the Pabbajjā-Ācariya, the Upasampadā-Ācariya, and the Dhammā-Ācariya.
Có mấy loại Ācariya? Có bốn loại: Nissayācariya (Thầy nương tựa), Pabbajjācariya (Thầy xuất gia), Upasampadācariya (Thầy thọ giới Tỳ-khưu), và Dhammācariya (Thầy Pháp).
Tattha nissayaṃ gahetvā taṃ nissāya vatthabbo nissayācariyo.
Among these, the Nissaya-Ācariya is the teacher on whom one depends after having taken nissaya.
Trong số đó, vị thầy mà người đệ tử thọ nhận sự nương tựa và sống nương tựa vào vị ấy, là Nissayācariya.
Pabbajitakāle sikkhitabbasikkhāpako pabbajjācariyo.
The Pabbajjā-Ācariya is the one who teaches the training to be learned at the time of pabbajjā.
Vị thầy dạy các giới cần học khi xuất gia, là Pabbajjācariya.
Upasampadakāle kammavācānussāvako upasampadācariyo.
The Upasampadā-Ācariya is the one who recites the kammavācā at the time of upasampadā.
Vị thầy đọc tụng nghi thức (kammavācā) khi thọ giới Tỳ-khưu, là Upasampadācariya.
Buddhavacanasikkhāpako dhammācariyo nāma.
The Dhammā-Ācariya is the one who teaches the words of the Buddha.
Vị thầy dạy lời Phật dạy, gọi là Dhammācariya.
Kathaṃ gahito hoti ācariyoti antevāsikena ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me, bhante, hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti tikkhattuṃ vutte ācariyo ‘‘sāhū’’ti vā ‘‘lahū’’ti vā ‘‘opāyika’’nti vā ‘‘patirūpa’’nti vā ‘‘pāsādikena sampādehī’’ti vā kāyena viññāpeti, vācāya viññāpeti, kāyavācāhi viññāpeti, gahito hoti ācariyo.
How is an ācariya taken? When the antevāsika, having arranged his upper robe over one shoulder, squatted down, raised his hands in respectful salutation, and said three times, ‘‘Venerable sir, be my ācariya; I shall live dependent on the Venerable One,’’ the ācariya makes known his acceptance by body, or by speech, or by both body and speech, saying ‘‘Good!’’ or ‘‘Quick!’’ or ‘‘It is suitable!’’ or ‘‘It is proper!’’ or ‘‘Prepare it nicely!’’ Thus, an ācariya is taken.
Ācariya được thọ nhận như thế nào? Khi người đệ tử (antevāsika) vắt y tăng-già-lê (uttarāsaṅga) qua một bên vai, ngồi xổm, chắp tay và nói ba lần: “Bạch Ngài, xin Ngài hãy là Ācariya của con, con sẽ sống nương tựa vào Ngài”, nếu Ācariya biểu thị bằng thân (kāya), hoặc biểu thị bằng lời (vācā), hoặc biểu thị bằng cả thân và lời, rằng “tốt lắm” (sāhū), hoặc “nhanh chóng” (lahū), hoặc “phù hợp” (opāyika), hoặc “đúng đắn” (patirūpa), hoặc “hãy thực hiện một cách khả ái”, thì Ācariya đã được thọ nhận.
Kena vattitabbaṃ ācariyavattanti antevāsikena vattitabbaṃ ācariyavattaṃ.
By whom should the ācariya-vatta be observed? The ācariya-vatta should be observed by the antevāsika.
Ai phải thực hành bổn phận của Ācariya? Người đệ tử (antevāsika) phải thực hành bổn phận của Ācariya.
Byattena bhikkhunā pañca vassāni nissāya vatthabbaṃ, abyattena yāvajīvaṃ.
A competent bhikkhu should live dependent for five years; an incompetent one, for life.
Vị tỳ-khưu có trí tuệ (byatta) phải sống nương tựa trong năm năm; vị không có trí tuệ (abyatta) thì phải sống nương tựa suốt đời.
Ettha sacāyaṃ bhikkhu vuḍḍhataraṃ ācariyaṃ na labhati, upasampadāya saṭṭhivasso vā sattativasso vā hoti, navakatarassapi byattassa santike ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me, āvuso, hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti evaṃ tikkhattuṃ vatvā nissayo gahetabbo.
Here, if this bhikkhu does not obtain an older ācariya, and he is sixty or seventy years since upasampadā, he should take nissaya by squatting down in the presence of even a younger, competent bhikkhu, raising his hands in respectful salutation, and saying three times, ‘‘Friend, be my ācariya; I shall live dependent on the Venerable One.’’
Ở đây, nếu vị tỳ-khưu này không tìm được một Ācariya lớn tuổi hơn, mà vị ấy đã thọ giới Tỳ-khưu được sáu mươi hoặc bảy mươi hạ, thì vị ấy vẫn phải ngồi xổm, chắp tay trước một vị tỳ-khưu trẻ tuổi hơn nhưng có trí tuệ, và nói ba lần: “Kính thưa Tôn giả, xin Ngài hãy là Ācariya của tôi, tôi sẽ sống nương tựa vào Ngài”, và sau đó thọ nhận sự nương tựa.
Gāmappavesanaṃ āpucchantenapi ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘gāmappavesanaṃ āpucchāmi ācariyā’’ti vattabbaṃ.
Even when asking permission to enter a village, one should squat down, raise one’s hands in respectful salutation, and say, ‘‘Ācariya, I ask permission to enter the village.’’
Khi xin phép vào làng, vị ấy cũng phải ngồi xổm, chắp tay và nói: “Bạch Ācariya, con xin phép vào làng”.
Esa nayo sabbaāpucchanesu.
This method applies to all requests for permission.
Cách này áp dụng cho tất cả các trường hợp xin phép.
Katamaṃ taṃ vattanti ettha upajjhāyavattato aññaṃ natthīti āha ‘‘idameva ca…pe… ācariyavattanti vuccatī’’ti.
What is that observance? Here, there is nothing different from the upajjhāya-vatta, so it is said, ‘‘…and this very…is called the ācariya-vatta.’’
Bổn phận đó là gì? Ở đây, vì không có bổn phận nào khác ngoài bổn phận của Upajjhāya, nên mới nói “chính bổn phận này...v.v... được gọi là bổn phận của Ācariya”.
Nanu upajjhācariyā bhinnapadatthā, atha kasmā idameva ‘‘ācariyavatta’’nti vuccatīti āha ‘‘ācariyassa kattabbattā’’ti.
Are not upajjhāyas and ācariyas distinct in their meaning? Why then is this very thing called ‘‘ācariya-vatta’’? It is said, ‘‘because it is to be done for the ācariya.’’
Há chẳng phải Upajjhāya và Ācariya là hai từ có nghĩa khác nhau sao? Tại sao lại nói “chính bổn phận này được gọi là bổn phận của Ācariya”? Câu trả lời là “vì đó là bổn phận phải làm đối với Ācariya”.
Yathā ekopi bhikkhu mātubhātābhūtattā ‘‘mātulo’’ti ca dhamme sikkhāpakattā ‘‘ācariyo’’ti ca vuccati, evaṃ ekameva vattaṃ upajjhāyassa kattabbattā ‘‘upajjhāyavatta’’nti ca ācariyassa kattabbattā ‘‘ācariyavatta’’nti ca vuccatīti adhippāyo.
Just as one bhikkhu is called a ‘‘mātula’’ (maternal uncle) because he is the mother’s brother, and an ‘‘ācariya’’ because he teaches the Dhamma, so too, the same observance is called ‘‘upajjhāya-vatta’’ because it is to be done for the upajjhāya, and ‘‘ācariya-vatta’’ because it is to be done for the ācariya—this is the intention.
Giống như một vị tỳ-khưu, vì là anh trai của mẹ nên được gọi là “cậu” (mātulo), và vì là người dạy Pháp nên được gọi là “Ācariya”; tương tự, một bổn phận duy nhất được gọi là “bổn phận của Upajjhāya” vì phải làm đối với Upajjhāya, và cũng được gọi là “bổn phận của Ācariya” vì phải làm đối với Ācariya, đó là ý nghĩa.
Evaṃ santepi nāme bhinne attho bhinno siyāti āha ‘‘nāmamattameva hettha nāna’’nti.
Even so, if the names are different, the meaning might be different, so it is said, ‘‘Here, only the name is different.’’
Mặc dù tên gọi khác nhau như vậy, ý nghĩa có thể khác nhau chăng? Câu trả lời là “ở đây chỉ có tên gọi là khác nhau”.
Yathā ‘‘indo sakko’’tiādīsu nāmamattameva bhinnaṃ, na attho, evametthāpīti daṭṭhabboti.
It should be understood that just as in cases like ‘‘Inda, Sakka,’’ only the names are different, not the meaning, so it is here too.
Giống như trong các trường hợp “Inda là Sakka” v.v..., chỉ có tên gọi là khác nhau chứ ý nghĩa không khác, thì ở đây cũng vậy, điều này nên được hiểu.
Idāni tasmiṃ vatte saddhivihārikaantevāsikānaṃ vasena labbhamānaṃ kañci visesaṃ dassento ‘‘tattha yāva cīvararajana’’ntyādimāha.
Now, to show some special features obtained among saddhivihārikas and antevāsikas regarding that observance, it is said, ‘‘There, up to the dyeing of robes’’ and so on.
Bây giờ, để chỉ ra một số đặc điểm riêng biệt có được trong bổn phận đó tùy theo saddhivihārika và antevāsika, nên mới nói “ở đây, cho đến khi nhuộm y” v.v...
Tato upajjhāyācariyānaṃ vasena visesaṃ dassetuṃ ‘‘upajjhāye’’tyādimāha.
After that, to show the distinctions between upajjhāyas and ācariyas, it is said, ‘‘Regarding the upajjhāya’’ and so on.
Sau đó, để chỉ ra sự khác biệt giữa Upajjhāya và Ācariya, nên mới nói “đối với Upajjhāya” v.v...
Tesu vattaṃ sādiyantesu āpatti, asādiyantesu anāpatti, tesu ajānantesu, ekassa bhārakaraṇepi anāpattīti ayamettha piṇḍattho.
Among those who accept the observance, there is an offence; among those who do not accept it, there is no offence. Among those who do not know it, or in the case of one undertaking the burden for another, there is no offence. This is the summary of the meaning here.
Tóm lại, nếu các vị ấy chấp nhận bổn phận thì phạm tội, nếu không chấp nhận thì không phạm tội, nếu các vị ấy không biết, hoặc nếu một người chịu trách nhiệm, thì cũng không phạm tội. Đó là ý nghĩa tổng quát ở đây.
Idāni antevāsikavisesavasena labbhamānavisesaṃ dassetumāha ‘‘ettha cā’’tiādi.
Now, to show the special features obtained through the distinctions of antevāsikas, it is said, ‘‘And here’’ and so on.
Bây giờ, để chỉ ra sự khác biệt có được tùy theo đặc điểm của antevāsika, nên mới nói “ở đây và” v.v...
Saddhivihārikavatte ko saddhivihāriko, kenaṭṭhena saddhivihāriko, kena vattitabbaṃ saddhivihārikavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti?
In the Saddhivihārika-vatta: Who is a saddhivihārika? By what meaning is one a saddhivihārika? By whom should the saddhivihārika-vatta be observed? What is that observance?
Trong bổn phận của Saddhivihārika, ai là Saddhivihārika? Vì lý do gì mà gọi là Saddhivihārika? Ai phải thực hành bổn phận của Saddhivihārika? Bổn phận đó là gì?
Tattha ko saddhivihārikoti upasampanno vā hotu sāmaṇero vā, yo upajjhaṃ gaṇhāti, so saddhivihāriko nāma.
Here, who is a saddhivihārika? Whether he is one who has received upasampadā or a sāmaṇera, whoever takes an upajjhāya is called a saddhivihārika.
Ở đây, ai là Saddhivihārika? Dù là vị tỳ-khưu đã thọ giới hay sa-di, vị nào thọ nhận Upajjhāya thì vị đó gọi là Saddhivihārika.
Kenaṭṭhena saddhivihārikoti upajjhāyena saddhiṃ vihāro etassa atthīti saddhivihārikoti atthena.
By what meaning is one a saddhivihārika? By the meaning that ‘‘there is dwelling together with the upajjhāya for him,’’ thus he is a saddhivihārika.
Vì lý do gì mà gọi là Saddhivihārika? Vì vị ấy có sự sống chung với Upajjhāya, nên gọi là Saddhivihārika, đó là ý nghĩa.
Kena vattitabbaṃ saddhivihārikavattanti upajjhāyena vattitabbaṃ.
By whom should the saddhivihārika-vatta be observed? It should be observed by the upajjhāya.
Ai phải thực hành bổn phận của Saddhivihārika? Upajjhāya phải thực hành.
Tena vuttaṃ vattakkhandhake (mahāva. 378) ‘‘tena hi, bhikkhave, upajjhāyānaṃ saddhivihārikesu vattaṃ paññapessāmi, yathā upajjhāyehi saddhivihārikesu vattitabba’’nti.
Therefore, it is said in the Khandhaka on Observances, ‘‘Therefore, bhikkhus, I shall lay down the observance for upajjhāyas towards saddhivihārikas, how upajjhāyas should observe it towards saddhivihārikas.’’
Vì vậy, trong Khandhaka về bổn phận, đã nói: “Này các tỳ-khưu, vậy thì Ta sẽ quy định bổn phận của các Upajjhāya đối với các Saddhivihārika, để các Upajjhāya thực hành đối với các Saddhivihārika”.
Katamaṃ taṃ vattanti idāni pakaraṇāgataṃ.
What is that observance? This is now coming from the treatise.
Bổn phận đó là gì? Bây giờ là phần được đề cập trong bản văn này.
Imasmiṃ pana pakaraṇe saṅkheparucittā, ācariyasaddhivihārikaantevāsikavattānañca samānattā dvepi ekato vuttā, tathāpi vattakkhandhake visuṃ visuṃ āgatattā visuṃ visuṃyeva kathayāma.
However, in this treatise, due to a preference for brevity and the similarity of the ācariya-vatta, saddhivihārika-vatta, and antevāsika-vatta, both are stated together. Nevertheless, since they appear separately in the Khandhaka on Observances, we shall explain them separately.
Tuy nhiên, trong bản văn này, vì muốn tóm tắt và vì các bổn phận của Ācariya, Saddhivihārika và Antevāsika là giống nhau, nên cả hai (bổn phận của Upajjhāya và Ācariya) đều được nói chung; mặc dù vậy, vì trong Khandhaka về bổn phận chúng được đề cập riêng rẽ, nên chúng tôi cũng sẽ giải thích riêng rẽ.
Saṅgahetabbo anuggahetabboti uddesādīhissa saṅgaho ca anuggaho ca kātabbo.
He should be supported and assisted means that he should be supported and assisted by teaching Pāḷi and so on.
Phải tập hợp và giúp đỡ có nghĩa là phải tập hợp và giúp đỡ vị tỳ-khưu đó bằng việc dạy tụng (uddesa) v.v...
Tattha uddesoti pāḷivacanaṃ.
Here, uddesa means learning the Pāḷi text.
Trong đó, dạy tụng (uddesa) là lời Pāḷi.
Paripucchāti pāḷiyā atthavaṇṇanā.
Interrogation (paripucchā) means an explanation of the meaning of the Pāli.
Hỏi đáp (paripucchā) là giải thích ý nghĩa của Pāḷi.
Ovādoti anotiṇṇe vatthusmiṃ ‘‘idaṃ karohi, idaṃ mā karitthā’’ti vacanaṃ.
Admonition (ovādo) is the saying, "Do this, do not do that," concerning a matter not yet transgressed.
Lời khuyên (ovāda) là lời nói “hãy làm điều này, đừng làm điều kia” trong một vấn đề chưa xảy ra.
Anusāsanīti otiṇṇe vatthusmiṃ.
Instruction (anusāsanī) is concerning a matter already transgressed.
Lời giáo huấn (anusāsanī) là trong một vấn đề đã xảy ra.
Apica otiṇṇe vā anotiṇṇe vā paṭhamaṃ vacanaṃ ovādo, punappunaṃ vacanaṃ anusāsanīti daṭṭhabbaṃ.
Moreover, the first saying, whether concerning a matter already transgressed or not yet transgressed, is admonition (ovādo); repeated saying is instruction (anusāsanī)—this should be understood.
Hơn nữa, lời nói đầu tiên, dù trong vấn đề đã xảy ra hay chưa xảy ra, là lời khuyên (ovāda); lời nói lặp đi lặp lại là lời giáo huấn (anusāsanī), điều này nên được hiểu.
Sace upajjhāyassa patto hotīti sace atirekapatto hoti.
If the preceptor has a bowl means if he has an extra bowl.
Nếu Upajjhāya có bát có nghĩa là nếu có bát dư.
Esa nayo sabbattha.
This method applies everywhere.
Cách này áp dụng cho tất cả các trường hợp.
Parikkhāroti aññopi samaṇaparikkhāro.
Requisite (parikkhāro) means other monastic requisites.
Đồ dùng (parikkhāra) là các đồ dùng khác của sa-môn.
Idha ussukkaṃ nāma dhammiyena nayena uppajjamānaupāyapariyesanaṃ.
Here, zeal (ussukkaṃ) means the search for means arising in a righteous manner.
Ở đây, ussukka có nghĩa là sự tìm kiếm phương tiện phát sinh theo cách hợp pháp.
Ito paraṃ dantakaṭṭhadānaṃ ādiṃ katvā ācamanakumbhiyā udakasiñcanapariyosānaṃ vattaṃ gilānasseva saddhivihārikassa kātabbaṃ.
From this point, the duties to be performed by the sāddhivihārika for the sick one, starting with offering tooth-sticks and ending with pouring water into the rinsing pot, are to be done.
Từ đây trở đi, bổn phận bắt đầu từ việc dâng cây xỉa răng cho đến việc đổ nước vào bình rửa mặt, phải được thực hiện cho người đệ tử saddhivihārika đang bệnh.
Anabhirativūpakāsanādi pana agilānassapi kattabbameva.
However, dispelling discontent and so on, must be done even for one who is not sick.
Tuy nhiên, việc xoa dịu sự không hoan hỷ, v.v., thì phải được thực hiện ngay cả đối với người không bệnh.
Cīvaraṃ rajantenāti ‘‘evaṃ rajeyyāsī’’ti upajjhāyato upāyaṃ sutvā rajantena.
While dyeing the robe means while dyeing after hearing the method from the preceptor, "You should dye it like this."
Cīvaraṃ rajantenā (người nhuộm y) có nghĩa là người nhuộm y sau khi đã nghe phương pháp từ vị upajjhāya (thầy tế độ) rằng: "Ông hãy nhuộm như thế này."
Sesaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.
The rest should be understood in the manner already stated.
Phần còn lại phải được hiểu theo cách đã nói.
Saṅgahetabbo anuggahetabbotiādīsu anādariyaṃ paṭicca dhammāmisehi asaṅgaṇhantānaṃ ācariyupajjhāyānaṃ dukkaṭaṃ vattabhedattā.
In phrases such as should be taken care of, should be assisted, a dukkaṭa offense is incurred by preceptors and teachers who do not take care of or assist with Dhamma-material things due to disrespect, because it is a breach of duty.
Trong các câu như saṅgahetabbo anuggahetabbo (cần được thu nhận, cần được trợ giúp), các vị ācariya (thầy) và upajjhāya (thầy tế độ) không thu nhận hay trợ giúp bằng các dhamma-āmisa (vật chất và giáo pháp) do sự thiếu tôn trọng, sẽ phạm dukkaṭa vì đã phá vỡ bổn phận.
Teneva parivārepi (pari. 322) ‘‘na dento āpajjatī’’ti vuttaṃ.
For this very reason, it is stated in the Parivāra, "One who does not give incurs an offense."
Vì lẽ đó, trong Parivāra cũng đã nói: “Nếu không cho thì phạm tội.”
Sesaṃ suviññeyyameva.
The rest is easily understood.
Phần còn lại rất dễ hiểu.
Antevāsikavatte ko antevāsiko, kenaṭṭhena antevāsiko, katividhā antevāsikā, kena vattitabbaṃ antevāsikavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti?
In the duties of an antevāsika: Who is an antevāsika? For what reason is one an antevāsika? How many types of antevāsikas are there? By whom should the duties of an antevāsika be performed? What are those duties?
Trong bổn phận của antevāsika: Ai là antevāsika? Vì lý do gì mà gọi là antevāsika? Có bao nhiêu loại antevāsika? Ai phải thực hành bổn phận antevāsika? Bổn phận đó là gì?
Tattha ko antevāsikoti upasampanno vā hotu sāmaṇero vā, yo ācariyassa santike nissayaṃ gaṇhāti, yo vā ācariyassa ovādaṃ gahetvā pabbajati, yo vā tenānussāvito hutvā upasampajjati, yo vā tassa santike dhammaṃ pariyāpuṇāti, so sabbo antevāsikoti veditabbo.
Among these, who is an antevāsika? Whether fully ordained (upasampanno) or a novice (sāmaṇero), whoever receives nissaya from a teacher, or whoever goes forth after receiving admonition from a teacher, or whoever becomes fully ordained after being announced by that teacher, or whoever learns the Dhamma from that teacher—all such are to be understood as antevāsikas.
Ở đây, ai là antevāsika? Dù là tỳ khưu đã thọ upasampadā hay sa-di, bất cứ ai nhận nissaya (sự nương tựa) từ vị ācariya, hoặc ai xuất gia sau khi nhận lời khuyên từ vị ācariya, hoặc ai được vị ācariya tuyên bố và thọ upasampadā, hoặc ai học dhamma từ vị ācariya đó, tất cả đều phải được hiểu là antevāsika.
Tattha paṭhamo nissayantevāsiko nāma, dutiyo pabbajjantevāsiko nāma, tatiyo upasampadantevāsiko nāma, catuttho dhammantevāsiko nāma.
Among these, the first is called a nissayantevāsika, the second is called a pabbajjantevāsika, the third is called an upasampadantevāsika, and the fourth is called a dhammantevāsika.
Trong số đó, người thứ nhất được gọi là nissayantevāsika (đệ tử nương tựa), người thứ hai là pabbajjantevāsika (đệ tử xuất gia), người thứ ba là upasampadantevāsika (đệ tử thọ giới), người thứ tư là dhammantevāsika (đệ tử học pháp).
Aññattha pana sippantevāsikopi āgato, so idha nādhippeto.
Elsewhere, a sippantevāsika (apprentice) is also mentioned, but that is not intended here.
Ở chỗ khác, sippantevāsika (đệ tử học nghề) cũng được đề cập, nhưng không có ý nghĩa ở đây.
Kenaṭṭhena antevāsikoti ante vasatīti antevāsiko aluttasamāsavasena.
For what reason is one an antevāsika? One who dwells near (ante vasati) is an antevāsika, by way of an aluttasamāsa (compound where case endings are not elided).
Vì lý do gì mà gọi là antevāsika? Vì sống gần (ante vasati) nên gọi là antevāsika, theo cách hợp từ không biến đổi ( aluttasamāsa).
Katividhā antevāsikāti yathāvuttanayena catubbidhā antevāsikā.
How many types of antevāsikas are there? There are four types of antevāsikas, as described above.
Có bao nhiêu loại antevāsika? Theo cách đã nói, có bốn loại antevāsika.
Kena vattitabbaṃ antevāsikavattanti catubbidhehi ācariyehi antevāsikesu vattitabbaṃ.
By whom should the duties of an antevāsika be performed? The duties towards antevāsikas should be performed by the four types of teachers.
Ai phải thực hành bổn phận antevāsika? Bốn loại ācariya phải thực hành bổn phận đối với các antevāsika.
Yathāha vattakkhandhake (cūḷava. 382) ‘‘tena hi, bhikkhave, ācariyānaṃ antevāsikesu vattaṃ paññapessāmi, yathā ācariyehi antevāsikesu vattitabba’’nti.
As it is said in the Vattakkhandhaka: "Therefore, bhikkhus, I shall lay down the duties of teachers towards their antevāsikas, how teachers should behave towards their antevāsikas."
Như đã nói trong Vattakkhandhaka: “Này các Tỳ khưu, Ta sẽ quy định bổn phận của các ācariya đối với các antevāsika, theo đó các ācariya phải thực hành bổn phận đối với các antevāsika.”
Katamaṃ taṃ vattanti yaṃ bhagavatā vattakkhandhake vuttaṃ, idha ca saṅkhepena dassitaṃ, taṃ vattanti.
What are those duties? Those duties are what the Blessed One stated in the Vattakkhandhaka and what is briefly shown here.
Bổn phận đó là gì? Đó là bổn phận đã được Đức Phật nói trong Vattakkhandhaka và được trình bày tóm tắt ở đây.
Idha pana attho saddhivihārikavatte vuttanayeneva veditabbo.
Here, however, the meaning should be understood in the same way as stated in the duties of a sāddhivihārika.
Tuy nhiên, ở đây ý nghĩa phải được hiểu theo cách đã nói trong bổn phận của saddhivihārika.
Ayaṃ pana viseso – etesu pabbajjantevāsiko ca upasampadantevāsiko ca ācariyassa yāvajīvaṃ bhāro, nissayantevāsiko ca dhammantevāsiko ca yāva samīpe vasanti, tāvadeva, tasmā ācariyehipi tesu sammā vattitabbaṃ.
This is the distinction: among these, the pabbajjantevāsika and the upasampadantevāsika are a lifelong responsibility for the teacher, while the nissayantevāsika and the dhammantevāsika are a responsibility only as long as they reside near; therefore, teachers should also behave properly towards them.
Điểm đặc biệt là: trong số các đệ tử này, pabbajjantevāsika và upasampadantevāsika là trách nhiệm của ācariya suốt đời; còn nissayantevāsika và dhammantevāsika chỉ là trách nhiệm khi họ còn sống gần thầy. Vì vậy, các ācariya cũng phải thực hành đúng đắn đối với họ.
Ācariyantevāsikesu hi yo yo na sammā vattati, tassa tassa āpatti veditabbā.
Indeed, for any teacher or antevāsika who does not behave properly, an offense should be understood as incurred.
Thật vậy, trong mối quan hệ giữa ācariya và antevāsika, ai không thực hành đúng đắn thì người đó phải chịu āpatti (tội).
185. Āgantukavatte āgacchatīti āgantuko, tena vattitabbanti āgantukavattaṃ.
185. In the duties of a newcomer (āgantukavatta): One who comes (āgacchati) is a newcomer (āgantuko); the duties to be performed by him are the duties of a newcomer (āgantukavattaṃ).
185. Trong bổn phận của Āgantuka: Người đến ( āgacchati) là āgantuka (khách), bổn phận phải được thực hành bởi người đó là āgantukavattaṃ (bổn phận của khách).
‘‘Idāni ārāmaṃ pavisissāmī’’ti iminā upacārasīmāsamīpaṃ dasseti, tasmā upacārasīmāsamīpaṃ patvā upāhanāomuñcanādi sabbaṃ kātabbaṃ.
By the phrase "Now I will enter the monastery," the vicinity of the upacārasīmā (precinct boundary) is indicated; therefore, upon reaching the vicinity of the upacārasīmā, everything, such as removing sandals, must be done.
Câu “Bây giờ tôi sẽ vào tu viện” cho thấy sự gần gũi với ranh giới upacāra (khu vực tu viện), do đó, khi đến gần ranh giới upacāra, tất cả các việc như cởi dép, v.v., phải được thực hiện.
Gahetvāti upāhanadaṇḍakena gahetvā.
Having taken means having taken with a sandal-stick.
Gahetvā (cầm lấy) có nghĩa là cầm bằng dép hoặc gậy.
Upāhanapuñchanacoḷakaṃ pucchitvā upāhanā puñchitabbāti ‘‘katarasmiṃ ṭhāne upāhanapuñchanacoḷaka’’nti āvāsike bhikkhū pucchitvā.
Having asked for the sandal-wiping cloth, the sandals should be wiped means having asked the resident bhikkhus, "Where is the sandal-wiping cloth?"
Upāhanapuñchanacoḷakaṃ pucchitvā upāhanā puñchitabbā (hỏi về khăn lau dép rồi lau dép) có nghĩa là hỏi các tỳ khưu đang trú xứ: “Khăn lau dép ở chỗ nào?”
Pattharitabbanti sukkhāpanatthāya ātape pattharitabbaṃ.
Should be spread out means should be spread out in the sun to dry.
Pattharitabba (trải ra) có nghĩa là trải ra phơi nắng để làm khô.
Sace navako hoti, abhivādāpetabboti tassa vasse pucchite yadi daharo hoti, sayameva vandissati, tadā iminā vandāpito hoti.
If he is a junior monk, he should be made to pay homage means that when the years of ordination of that resident monk are asked, if he is a junior, he will pay homage by himself. Then, by this*, he is made to pay homage.
Sace navako hoti, abhivādāpetabbo (nếu là người mới, phải khiến cho đảnh lễ) có nghĩa là khi hỏi về số năm hạ lạp của vị đó, nếu vị đó là người trẻ, vị đó sẽ tự đảnh lễ. Khi đó, vị này đã được khiến cho đảnh lễ.
Nilloketabboti oloketabbo.
He should be looked at means he should be observed.
Nilloketabbo (phải nhìn) có nghĩa là phải nhìn.
Bahi ṭhitenāti bahi nikkhamantassa ahino vā amanussassa vā maggaṃ ṭhatvā ṭhitena nilloketabbo.
By one standing outside means that one standing in the path of a monk going out, whether a snake or a non-human being, should be carefully watched.
Bahi ṭhitenā (đứng bên ngoài) có nghĩa là phải nhìn bằng cách đứng ngoài đường đi của rắn hoặc phi nhân khi chúng đi ra ngoài.
Sesaṃ pubbe vuttanayeneva veditabbaṃ.
The rest should be understood in the manner stated previously.
Phần còn lại phải được hiểu theo cách đã nói trước đó.
186. Āvāsikavatte āvasatīti āvāsiko, tena vattitabbanti āvāsikavattaṃ.
186. In the duties of a resident monk (āvāsikavatta), one who resides is an āvāsika; that which should be practiced by him is āvāsikavatta.
186. Trong bổn phận của Āvāsika: Người trú xứ ( āvasati) là āvāsika (người trú xứ), bổn phận phải được thực hành bởi người đó là āvāsikavattaṃ (bổn phận của người trú xứ).
Tattha āvāsikena bhikkhunā āgantukaṃ bhikkhuṃ vuḍḍhataraṃ disvā āsanaṃ paññapetabbantiādi pāḷiyaṃ (cūḷava. 359) āgatañca aṭṭhakathāyaṃ āgatañca (cūḷava. aṭṭha. 359) gahetabbaṃ, gahetvā vuttattā pākaṭameva, upāhanapuñchanaṃ pana attano rucivasena kātabbaṃ.
There, “having seen an arriving monk who is senior, a resident monk should prepare a seat” and so forth, which is found in the Pāḷi and in the Aṭṭhakathā, should be taken. Since it has been stated after taking it, it is evident. However, the wiping of sandals should be done according to one's inclination.
Ở đây, các điều đã được nói trong Pāḷi (Chūḷavagga 359) và trong Aṭṭhakathā (Chūḷavagga Aṭṭhakathā 359) như “āvāsikena bhikkhunā āgantukaṃ bhikkhuṃ vuḍḍhataraṃ disvā āsanaṃ paññapetabba” (tỳ khưu trú xứ khi thấy tỳ khưu khách lớn tuổi hơn thì phải sắp đặt chỗ ngồi), v.v., phải được chấp nhận và vì đã được nói rõ nên rất hiển nhiên. Tuy nhiên, việc lau dép có thể được thực hiện theo ý muốn của mình.
Teneva hettha ‘‘sace ussahatī’’ti vuttaṃ, tasmā upāhanā apuñchantassapi anāpatti.
For this very reason, it is stated here, “if he is able”. Therefore, there is no offense even for one who does not wipe the sandals.
Chính vì vậy mà ở đây đã nói: “ sace ussahatī” (nếu có thể), do đó, không lau dép cũng không phạm tội.
Senāsanaṃ paññapetabbanti ettha ‘‘kattha mayhaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti pucchitena senāsanaṃ paññapetabbaṃ, ‘‘etaṃ senāsanaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti evaṃ ācikkhitabbanti attho.
Regarding “a lodging should be prepared”, it means that when asked, “Where is my lodging assigned?”, the lodging should be prepared, which means it should be indicated as, “This lodging is assigned to you.”
Senāsanaṃ paññapetabba (phải sắp đặt chỗ ở) ở đây có nghĩa là khi được hỏi “chỗ ở của tôi ở đâu?”, thì chỗ ở phải được sắp đặt, tức là phải chỉ cho biết “chỗ ở này là của quý vị.”
Papphoṭetvā pattharituṃ pana vaṭṭatiyeva.
However, it is permissible to shake it out and spread it.
Tuy nhiên, việc phủi bụi và trải ra thì vẫn được phép.
Etena mañcapīṭhādiṃ papphoṭetvā pattharitvā upari paccattharaṇaṃ datvā dānampi senāsanapaññāpanamevāti dasseti.
This shows that shaking out and spreading a bed, chair, etc., and then placing a covering on top is also considered preparing a lodging.
Điều này cho thấy rằng việc phủi bụi giường ghế, trải ra và đặt tấm trải lên trên cũng là việc sắp đặt chỗ ở.
Mahāāvāsepi attano santikaṃ sampattassa āgantukassa vattaṃ akātuṃ na labbhati.
Even in a large monastery, it is not permissible not to perform the duties for an arriving monk who has come to one's presence.
Ngay cả trong một tu viện lớn, cũng không được phép không thực hành bổn phận đối với một vị khách đến chỗ mình.
Sesaṃ purimasadisameva.
The rest is similar to what was stated before.
Phần còn lại tương tự như trước.
187. Gamikavatte gantuṃ bhabboti gamiko, tena vattitabbanti gamikavattaṃ.
187. In the duties of a departing monk (gamikavatta), one who is fit to go is a gamika; that which should be practiced by him is gamikavatta.
187. Trong bổn phận của Gāmika: Người có thể đi ( gantuṃ bhabbo) là gāmika (người đi xa), bổn phận phải được thực hành bởi người đó là gāmikavattaṃ (bổn phận của người đi xa).
Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanā – dārubhaṇḍanti senāsanakkhandhake (cūḷava. 322) vuttaṃ mañcapīṭhādi.
Herein, this is the explanation of the obscure words: Wooden articles refer to beds, chairs, etc., as stated in the chapter on lodgings.
Ở đây, đây là giải thích về các từ không rõ nghĩa: dārubhaṇḍa (đồ gỗ) là giường ghế, v.v., đã được nói trong Senāsanakkhandhaka.
Mattikābhaṇḍampi rajanabhājanādi sabbaṃ tattha vuttappabhedameva.
Clay articles also, such as dyeing vessels and all other kinds, are as specified there.
Mattikābhaṇḍa (đồ đất sét) cũng là tất cả các loại đã được nói ở đó, như bình nhuộm, v.v.
Taṃ sabbaṃ aggisālāyaṃ vā aññatarasmiṃ vā guttaṭṭhāne paṭisāmetvā gantabbaṃ, anovassake pabbhārepi ṭhapetuṃ vaṭṭati.
All of these should be put away in the fire-hall or some other secure place before departing. It is also permissible to place them in a rock shelter where it does not rain.
Tất cả những thứ đó phải được cất giữ trong phòng lửa hoặc một nơi an toàn khác trước khi đi, và cũng được phép đặt chúng ở một nơi không bị mưa ướt.
Senāsanaṃ āpucchitvā pakkamitabbanti ettha yaṃ pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇatthambhesu vā katasenāsanaṃ, yattha upacikā nārohanti, taṃ anāpucchantassapi anāpatti.
Regarding “one should depart after asking permission concerning the lodging”, there is no offense for one who does not ask permission for a lodging made on a stone slab or stone pillars, where termites do not climb.
Senāsanaṃ āpucchitvā pakkamitabba (phải xin phép về chỗ ở rồi mới đi) ở đây có nghĩa là nếu đó là chỗ ở được làm trên phiến đá hoặc cột đá, nơi kiến mối không thể leo lên, thì không xin phép cũng không phạm tội.
Catūsu pāsāṇesūtiādi upacikānaṃ uppattiṭṭhāne paṇṇasālādisenāsane kattabbākāradassanatthaṃ vuttaṃ.
On four stones and so forth, this was stated to show the manner in which lodgings, such as leaf-huts, should be made in places where termites arise.
Catūsu pāsāṇesū (trên bốn hòn đá), v.v., được nói để chỉ cách thức phải làm đối với chỗ ở như nhà lá, v.v., là nơi kiến mối sinh sôi.
Appeva nāma aṅgānipi seseyyunti ayaṃ ajjhokāse ṭhapitamhi ānisaṃso.
“Perhaps even the parts would remain” – this is the benefit of placing it in the open.
Appeva nāma aṅgānipi seseyyu (có thể các bộ phận vẫn còn) là lợi ích khi đặt ở ngoài trời.
Ovassakagehe pana tiṇesu ca mattikāpiṇḍesu ca upari patantesu mañcapīṭhānaṃ aṅgānipi vinassanti.
However, in a house exposed to rain, when grass and lumps of earth fall from above, even the parts of beds and chairs will be destroyed.
Tuy nhiên, trong một ngôi nhà bị mưa dột, khi cỏ và cục đất rơi xuống, các bộ phận của giường ghế cũng sẽ bị hư hại.
188. Vattakkhandhake imasmiṃ ṭhāne anumodanavattaṃ āgataṃ, tato bhattaggavattaṃ.
188. In this section on duties, the duty of anumodanā (rejoicing) is mentioned, followed by the duty in the refectory (bhattaggavatta).
188. Trong Vattakkhandhaka, ở chỗ này có bổn phận anumodanā (tùy hỷ), sau đó là bổn phận bhattagga (phòng ăn).
Sāratthadīpaniyañca (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.373-374) ‘‘imasmiṃ vattakkhandhake (cūḷava. 356) āgatāni āgantukāvāsikagamiyānumodanabhattaggapiṇḍacārikāraññikasenāsanajantāgharavaccakuṭiupajjhāyācariyasaddhivihārikaantevāsikavattāni cuddasa mahāvattāni nāmā’’ti anukkamo vutto, idha pana vinayasaṅgahappakaraṇe gamikavattato bhattaggavattaṃ āgataṃ, anumodanavattaṃ pana visuṃ avatvā bhattaggavatteyeva antogadhaṃ katvā pacchā vuttaṃ bhattaggaṃ gantvā bhatte bhutteyeva anumodanākaraṇato, pāḷiyañca aññesu vattesu viya ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhunā anumodanavattaṃ paññāpessāmī’’ti visuṃ vattabhāvena anāgatattā bhattaggavatteyeva antogadhanti ācariyassa adhippāyo siyā.
In the Sāratthadīpanī, the sequence is stated as: "In this section on duties, the fourteen great duties are those of the arriving monk, resident monk, departing monk, anumodanā, refectory, alms-round, forest-dweller, lodging, bathing-house, latrine, upajjhāya, ācariya, saddhivihārika, and antevāsika." Here, however, in the Vinayasaṅgahappakaraṇa, the duty in the refectory comes after the duty of the departing monk. The duty of anumodanā is not mentioned separately but is included within the duty in the refectory, because anumodanā is performed only after going to the refectory and eating the meal. And since it is not mentioned in the Pāḷi as a separate duty like other duties, e.g., "Well then, bhikkhus, I will lay down the duty of anumodanā," the teacher's intention might be that it is included within the duty in the refectory.
Trong Sāratthadīpanī (Sārattha. ṭī. Cūḷavagga 3.373-374) cũng đã nói đến trình tự rằng: “Trong Vattakkhandhaka này (Cūḷava. 356) có mười bốn đại bổn phận (mahā-vatta) là bổn phận đối với khách tăng (āgantuka-vatta), bổn phận đối với trú tăng (āvāsika-vatta), bổn phận đối với tăng lữ du hành (gamika-vatta), bổn phận tán thán (anumodana-vatta), bổn phận nơi trai đường (bhattagga-vatta), bổn phận khất thực (piṇḍacārika-vatta), bổn phận nơi trú xứ rừng (āraññika-senāsana-vatta), bổn phận nơi phòng tắm hơi (jantāghara-vatta), bổn phận nơi nhà vệ sinh (vaccakuṭi-vatta), bổn phận đối với thầy tế độ (upajjhāya-vatta), bổn phận đối với thầy y chỉ (ācariya-vatta), bổn phận đối với đồng bạn (saddhivihārika-vatta) và bổn phận đối với đệ tử (antevāsika-vatta).” Tuy nhiên, ở đây, trong bộ Vinayasaṅgaha, bổn phận nơi trai đường (bhattagga-vatta) được đề cập sau bổn phận của tăng lữ du hành (gamika-vatta), còn bổn phận tán thán (anumodana-vatta) lại không được nói riêng mà được bao gồm trong bổn phận nơi trai đường, vì việc tán thán được thực hiện sau khi đến trai đường và dùng bữa. Trong Pāḷi, bổn phận này cũng không được đề cập riêng biệt như các bổn phận khác với câu: “Này các tỳ khưu, nếu vậy, Ta sẽ ban hành bổn phận tán thán cho các tỳ khưu,” nên ý của vị Luận sư có lẽ là nó được bao gồm trong bổn phận nơi trai đường.
Imassa ca vinayālaṅkārapakaraṇassa tassā vaṇṇanābhūtattā saṃvaṇṇetabbakkameneva saṃvaṇṇanaṃ kathayissāma.
And since this Vinayālaṅkāra treatise is a commentary on that treatise, we will explain it in the same order in which it is to be commented upon.
Và vì bộ Vinayālaṅkāra này là một bản chú giải của bộ đó, chúng tôi sẽ chú giải theo đúng trình tự cần được chú giải.
Bhuñjitabbanti bhattaṃ.
That which is to be eaten is bhatta.
Bhattaṃ (thực phẩm) là thứ để ăn.
Ajati gacchati pavattati etthāti aggaṃ.
That in which rice arises, goes, or proceeds is called agga.
Aggan là nơi mà thực phẩm đi đến, di chuyển hoặc được đặt.
‘‘Ādikoṭṭhāsakoṭīsu, puratoggaṃ vare tīsū’’ti abhidhānappadīpikāyaṃ āgatepi ‘‘rājagganti rājārahaṃ, salākagganti salākaggahaṇaṭṭhāna’’ntiādīsu aññatthesupi pavattanato bhattassa aggaṃ bhattaggaṃ, bhattaparivisanaṭṭhānaṃ, bhattagge vattitabbaṃ vattaṃ bhattaggavattanti viggaho.
Even though it appears in the Abhidhānappadīpikā text as ‘‘ādikoṭṭhāsakoṭīsu, puratoggaṃ vare tīsū’’ti, and also occurs in other meanings such as ‘‘rājagga means suitable for a king, salākagga means the place for receiving tickets,’’ the foremost part of food is bhattagga, which means the place where food is served. The duty to be observed at the food-serving hall is bhattaggavatta; this is the etymology.
Mặc dù trong Abhidhānappadīpikā có câu “Ādikoṭṭhāsakoṭīsu, puratoggaṃ vare tīsū” (Aggan có nghĩa là phần đầu, phần cuối, phần trên, ba phần tốt nhất), nhưng vì nó cũng được dùng trong các ngữ cảnh khác như “Rājaggaṃ” (nơi dành cho vua), “Salākaggaṃ” (nơi nhận phiếu), nên bhattaggaṃ là nơi tốt nhất của thực phẩm, tức là nơi phân phát thực phẩm. Bổn phận cần thực hành tại bhattaggaṃ là bhattaggavattaṃ (bổn phận nơi trai đường).
Tattha ārāme kālo ārocito hotīti ‘‘kālo bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti ārocito hoti.
Therein, ‘the time has been announced in the monastery’ means that it has been announced, ‘‘Bhante, it is time, the meal is finished.’’
Trong đó, ārāme kālo ārocito hotī (thời gian đã được báo trong tịnh xá) có nghĩa là đã được báo: “Bạch chư Tôn đức, đã đến giờ, bữa ăn đã xong.”
Timaṇḍalaṃ paṭicchādentenāti dve jāṇumaṇḍalāni nābhimaṇḍalañca paṭicchādentena.
‘Covering the three circles’ means covering the two knee-circles and the navel-circle.
Timaṇḍalaṃ paṭicchādentenā (che ba vòng tròn) có nghĩa là che hai vòng tròn đầu gối và vòng tròn rốn.
Parimaṇḍalaṃ nivāsetvāti samantato maṇḍalaṃ nivāsetvā.
‘Having worn the lower robe evenly’ means having worn the lower robe in a circular manner all around.
Parimaṇḍalaṃ nivāsetvā (mặc y quanh thân) có nghĩa là mặc y tròn đều khắp mọi phía.
Uddhaṃ nābhimaṇḍalaṃ, adho jāṇumaṇḍalaṃ paṭicchādentena jāṇumaṇḍalassa heṭṭhā jaṅghaṭṭhito paṭṭhāya aṭṭhaṅgulamattaṃ nivāsanaṃ otāretvā nivāsetabbaṃ, tato paraṃ otārentassa dukkaṭanti vuttaṃ, yathānisinnassa jāṇumaṇḍalato heṭṭhā caturaṅgulamattaṃ paṭicchannaṃ hotīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.
One who covers the navel-circle above and the knee-circles below should wear the lower robe by letting it down about eight finger-breadths from the shinbone below the knee-circle; if one lets it down further than that, it is a dukkaṭa, it is said. As for one who is seated, it is said in the Mahāpaccariya that it should be covered about four finger-breadths below the knee-circle.
Vị tỳ khưu phải che vòng tròn rốn phía trên và vòng tròn đầu gối phía dưới, kéo y xuống khoảng tám ngón tay từ bắp chân dưới đầu gối. Nếu kéo xuống hơn nữa thì phạm dukkaṭa. Mahāpaccariya nói rằng khi ngồi, y phải che bốn ngón tay dưới đầu gối.
Kāyabandhanaṃ bandhitvāti tassa nivāsanassa upari kāyabandhanaṃ bandhitvā ‘‘na, bhikkhave, akāyabandhanena gāmo pavisitabbo, yo paviseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 278) vuttattā.
‘Having tied the waist-band’ means having tied the waist-band over that lower robe, because it is said, ‘‘Monks, one should not enter a village without a waist-band; whoever enters, there is an offense of dukkaṭa.’’
Kāyabandhanaṃ bandhitvā (buộc dây lưng) có nghĩa là buộc dây lưng phía trên y, vì đã nói: “Này các tỳ khưu, không được vào làng mà không buộc dây lưng. Ai vào thì phạm dukkaṭa.”
Saguṇaṃ katvāti idaṃ upajjhāyavatte vuttameva.
‘Having made it saguṇa’—this has already been stated in the duty towards the preceptor.
Saguṇaṃ katvā (làm cho ngay ngắn) điều này đã được nói trong bổn phận đối với thầy tế độ.
‘‘Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvāti pāsake gaṇṭhikaṃ pavesetvā antogāmo vā hotu vihāro vā, manussānaṃ parivisanaṭṭhānaṃ gacchantena cīvaraṃ pārupitvā kāyabandhanaṃ bandhitvā gamanameva vaṭṭatī’’ti mahāaṭṭhakathāsu vuttaṃ.
‘Having unfastened the knot’ means having inserted the knot into the loop. It is said in the Mahāaṭṭhakathās that whether it be inside a village or a monastery, a monk going to the place where people serve food must wear the outer robe and tie the waist-band.
Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā (tháo nút thắt) có nghĩa là tháo nút thắt ở vòng dây. Trong Mahāaṭṭhakathā đã nói rằng: “Dù là trong làng hay trong tịnh xá, khi đi đến nơi mà người ta phân phát thực phẩm, vị tỳ khưu phải đắp y và buộc dây lưng.”
Ettha ca manussānaṃ parivisanaṭṭhānanti yattha antovihārepi manussā saputtadārā āvasitvā bhikkhū netvā bhojenti.
And here, ‘the place where people serve food’ means a place where, even within the monastery, people with their children and wives reside and invite monks to offer them food.
Và ở đây, manussānaṃ parivisanaṭṭhānaṃ (nơi người ta phân phát thực phẩm) là nơi mà ngay cả trong tịnh xá, người dân cùng vợ con đến ở và mời các tỳ khưu dùng bữa.
Suppaṭicchannenāti na sasīsaṃ pārutena, atha kho gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā anuvātantena gīvaṃ paṭicchādetvā ubho kaṇṇe samaṃ katvā paṭisaṃharitvā yāva maṇibandhā paṭicchādentena.
‘Well-covered’ means not covered with the head, but rather, having unfastened the knot, covering the neck by turning the robe with the wind, making both ends even, folding it, and covering up to the wrist, thus one should practice.
Suppaṭicchannenā (được che đậy kỹ lưỡng) có nghĩa là không đắp y trùm đầu, mà tháo nút thắt, đắp y xuôi theo chiều gió, che cổ, làm cho hai mép y đều nhau, xếp gọn gàng và che đến cổ tay.
Susaṃvutenāti hatthaṃ vā pādaṃ vā akīḷāpentena, suvinītenāti attho.
‘Well-restrained’ means not swinging the hands or feet; that is to say, well-disciplined.
Susaṃvutenā (được giữ gìn cẩn thận) có nghĩa là không vung tay hay chân, tức là được rèn luyện tốt.
Okkhittacakkhunāti heṭṭhākhittacakkhunā.
‘With downcast eyes’ means with eyes cast downwards.
Okkhittacakkhunā (mắt nhìn xuống) có nghĩa là mắt nhìn xuống đất.
Yo anādariyaṃ paṭicca tahaṃ tahaṃ olokento bhiyyo taṃ taṃ disābhāgaṃ pāsādaṃ kūṭāgāraṃ vīthiṃ olokento gacchati, āpatti dukkaṭassa.
If a monk, out of disrespect, looks here and there, and moreover looks at various directions, palaces, pinnacled houses, or streets, he incurs an offense of dukkaṭa.
Vị nào vì bất kính mà nhìn ngó đây đó, lại càng nhìn ngó các phía, các lầu, các nhà chóp nhọn, các con đường mà đi, thì phạm dukkaṭa.
Ekasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvā hatthiassādiparissayābhāvaṃ oloketuṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to stand in one place and look for the absence of dangers like elephants or horses.
Tuy nhiên, được phép đứng ở một chỗ và nhìn xem có nguy hiểm từ voi, ngựa, v.v. hay không.
Appasaddenāti ettha kittāvatā appasaddo hoti?
‘With little noise’—how much is considered little noise here?
Appasaddenā (với ít tiếng động). Ở đây, tiếng động ít đến mức nào?
Dvādasahatthe gehe ādimhi saṅghatthero majjhe dutiyatthero ante tatiyattheroti evaṃ nisinnesu saṅghatthero dutiyena saddhiṃ manteti, dutiyatthero tassa saddañceva suṇāti, kathañca vavatthapeti, tatiyatthero pana saddameva suṇāti, kathaṃ na vavatthapeti, ettāvatā appasaddo hoti.
In a house twelve cubits long, when the Saṅghatthera is seated at the beginning, the Dutiyatthera in the middle, and the Tatiyatthera at the end, the Saṅghatthera consults with the Dutiyatthera. The Dutiyatthera hears their sound and also comprehends their speech. However, the Tatiyatthera only hears the sound and does not comprehend the speech. This much is considered little noise.
Trong một ngôi nhà dài mười hai khuỷu tay, vị trưởng lão Tăng (saṅghatthera) ngồi ở đầu, vị trưởng lão thứ hai ngồi ở giữa, vị trưởng lão thứ ba ngồi ở cuối. Khi vị trưởng lão Tăng đàm đạo với vị thứ hai, vị trưởng lão thứ hai nghe được tiếng nói của vị ấy và hiểu được câu chuyện, nhưng vị trưởng lão thứ ba chỉ nghe tiếng nói mà không hiểu được câu chuyện. Tiếng động ít là đến mức đó.
Sace pana tatiyatthero kathaṃ vavatthapeti, mahāsaddo nāma hoti.
But if the Tatiyatthera comprehends the speech, it is called a great noise.
Nếu vị trưởng lão thứ ba hiểu được câu chuyện thì đó là tiếng động lớn.
Na ukkhittakāyāti na ukkhepena, itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, ekato vā ubhato vā ukkhittacīvaro hutvāti attho.
‘Not with a lifted body’ means not with a lift. This is an instrumental case in the sense of a characteristic of being in such a state, meaning being one whose robe is lifted on one side or both sides. One should not walk like this from the inner door-post onwards.
Na ukkhittakāyā (không nhấc người lên) có nghĩa là không nhấc người lên. Ở đây, từ này là cách dùng ở thể bị động, có nghĩa là không nhấc y lên một bên hoặc cả hai bên.
Antoindakhīlato paṭṭhāya na evaṃ gantabbaṃ.
One should not walk like this from the inner door-post onwards.
Không được đi như vậy từ cột trụ chính vào trong.
Nisinnakāle pana dhamakaraṇaṃ nīharantenapi cīvaraṃ anukkhipitvāva nīharitabbaṃ.
However, when seated, even when taking out a water-strainer, one should take it out without lifting the robe.
Tuy nhiên, khi ngồi, ngay cả khi lấy dụng cụ lọc nước (dhamakaraṇaṃ), cũng phải lấy mà không nhấc y lên.
Na ujjagghikāyāti na mahāhasitaṃ hasanto, vuttanayenevettha karaṇavacanaṃ.
‘Not with loud laughter’ means not laughing with loud laughter. Here too, the instrumental case is used in the manner stated.
Na ujjagghikāyā (không cười lớn) có nghĩa là không cười lớn. Ở đây, cách dùng từ bị động cũng theo cách đã nói.
Na kāyappacālakanti kāyaṃ acāletvā kāyaṃ paggahetvā niccalaṃ katvā ujukena kāyena samena iriyāpathena.
‘Not swaying the body’ means without swaying the body, holding the body steady, with a straight body and an even posture.
Na kāyappacālakaṃ (không lắc lư thân) có nghĩa là không cử động thân, giữ thân thẳng đứng, bất động, với tư thế đoan trang.
Na bāhuppacālakanti bāhuṃ acāletvā bāhuṃ paggahetvā niccalaṃ katvā.
‘Not swaying the arms’ means without swaying the arms, holding the arms steady.
Na bāhuppacālakaṃ (không vung tay) có nghĩa là không vung tay, giữ tay thẳng đứng, bất động.
Na sīsappacālakanti sīsaṃ acāletvā sīsaṃ paggahetvā niccalaṃ ujuṃ ṭhapetvā.
‘Not swaying the head’ means without swaying the head, holding the head steady and straight.
Na sīsappacālakaṃ (không lắc đầu) có nghĩa là không lắc đầu, giữ đầu thẳng đứng, bất động.
Na khambhakatoti khambhakato nāma kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā katakhambho.
‘Not with hands on hips’ means one who has placed hands on hips, thus making a posture with hands on hips.
Na khambhakato (không chống nạnh) có nghĩa là chống tay vào hông.
Na ukkuṭikāyāti ettha ukkuṭikā vuccati paṇhiyo ukkhipitvā aggapādehi vā aggapāde ukkhipitvā paṇhehiyeva vā bhūmiṃ phusantassa gamanaṃ.
Here, ukkuṭikā refers to walking while raising the heels and touching the ground only with the balls of the feet, or raising the balls of the feet and touching the ground only with the heels.
Ở đây, ukkuṭikā có nghĩa là đi bằng cách nhón gót hoặc nhón mũi chân, chạm đất bằng gót chân hoặc mũi chân.
Karaṇavacanaṃ panettha vuttalakkhaṇameva.
Here, the instrumental case has the same characteristic as stated.
Cách dùng từ bị động ở đây cũng theo đặc điểm đã nói.
Na oguṇṭhitenāti sasīsaṃ pārutena.
Not covered up means being covered up with the head.
Na oguṇṭhitenā (không trùm đầu) có nghĩa là đắp y trùm đầu.
Na pallatthikāyāti na dussapallatthikāya.
Not with a pallatthika means not with a garment-pallatthika.
Na pallatthikāyā (không quấn y) có nghĩa là không quấn y như một chiếc khăn.
Ettha āyogapallatthikāpi dussapallatthikā eva.
Here, even a waist-belt pallatthika is a garment-pallatthika.
Ở đây, āyogapallatthikā cũng là dussapallatthikā.
Na there bhikkhū anupakhajjāti there bhikkhū atiallīyitvā na nisīditabbaṃ.
Not pressing against elder bhikkhus means one should not sit too close to elder bhikkhus.
Na there bhikkhū anupakhajjā (không chen lấn các tỳ khưu trưởng lão) có nghĩa là không được ngồi quá sát các tỳ khưu trưởng lão.
Na saṅghāṭiṃ ottharitvāti na saṅghāṭiṃ attharitvā nisīditabbaṃ.
Not spreading out the saṅghāṭī means one should not sit after spreading out the saṅghāṭī.
Na saṅghāṭiṃ ottharitvā (không trải y saṅghāṭī) có nghĩa là không được trải y saṅghāṭī để ngồi.
Sakkaccanti satiṃ upaṭṭhāpetvā.
Carefully means establishing mindfulness.
Sakkaccaṃ (cẩn trọng) có nghĩa là thiết lập chánh niệm.
Pattasaññīti patte saññaṃ katvā.
Mindful of the bowl means having made a perception of the bowl.
Pattasaññī (có ý thức về bát) có nghĩa là chú ý đến bát.
Samasūpako nāma yattha bhattassa catutthabhāgappamāṇo sūpo hoti.
Samasūpaka is when the curry is one-fourth the amount of the rice.
Samasūpako là món súp có lượng bằng một phần tư lượng cơm.
Samatitthikanti samapuṇṇaṃ samabharitaṃ.
Samatitthika means equally full, equally heaped.
Samatitthikaṃ (ngang miệng) có nghĩa là đầy đều, tràn đều.
Thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti ettha thūpīkato nāma pattassa antomukhavaṭṭilekhaṃ atikkamitvā kato, patte pakkhitto bharito pūritoti attho.
In the phrase, ‘He receives alms food heaped up, there is an offense of dukkata,’ heaped up means made to exceed the inner rim-line of the bowl; it means the food placed in the bowl is overflowing and full.
Thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā (nhận thức ăn chất đống, phạm dukkaṭa). Ở đây, thūpīkato có nghĩa là chất cao quá mép trong của bát, tức là thức ăn được đổ đầy tràn trong bát.
Evaṃ kataṃ aggahetvā antomukhavaṭṭilekhāsamappamāṇo gahetabbo.
One should not receive it made in this way, but should receive an amount equal to the inner rim-line.
Không được nhận thức ăn được chất đống như vậy, mà phải nhận lượng vừa bằng mép trong của bát.
‘‘Yaṃ kañci yāguṃ vā bhattaṃ vā phalāphalaṃ vā āmisajātikaṃ samatitthikameva gahetabbaṃ, tañca kho adhiṭṭhānupagena pattena, itarena pana thūpīkatampi vaṭṭati.
“Any kind of gruel, rice, fruits, or any edible substance should be received only up to the rim, and that too with a bowl that is fit for adhiṭṭhāna; but with another bowl, even if it is heaped up, it is permissible.
Mahāpaccariya nói rằng: “Bất kỳ loại cháo, cơm, trái cây hay đồ ăn nào cũng phải được nhận ngang miệng, và phải là trong bát đã được tác ý (adhiṭṭhāna). Nếu không phải bát đã tác ý thì dù chất đống cũng được. Tuy nhiên, các loại thuốc dùng theo thời gian (yāmakālika), dùng trong bảy ngày (sattāhakālika) và dùng suốt đời (yāvajīvika) thì dù chất đống trong bát đã tác ý cũng được.
Yāmakālikasattāhakālikayāvajīvikāni pana adhiṭṭhānupagapatte thūpīkatānipi vaṭṭanti.
However, yāmakālika, sattāhakālika, and yāvajīvika items, even if heaped up in a bowl fit for adhiṭṭhāna, are permissible.
Và được phép nhận cơm vào hai bát rồi đổ đầy vào một bát để gửi về tịnh xá.”
Yaṃ pana dvīsu pattesu bhattaṃ gahetvā ekasmiṃ pūretvā vihāraṃ pesetuṃ vaṭṭatī’’ti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.
It is permissible to take food in two bowls, fill one, and send it to the monastery,” as stated in the Mahāpaccariya.
Nếu khi đổ đồ ăn vào bát mà bánh, kẹo hay trái cây lớn nhỏ rơi xuống đáy thì đồ ăn đó không được gọi là thūpīkataṃ. Nếu họ đặt bánh hình đầu voi lên trên cơm rồi cúng dường thì đó là thūpīkataṃ. Nhưng nếu họ đặt hoa, hạt tiêu, ớt, v.v. lên trên rồi cúng dường thì đồ ăn đó không phải là thūpīkataṃ. Nếu họ đặt chén nhỏ hoặc bát lên trên cơm rồi đổ đầy và nhận thì đó không phải là thūpīkataṃ. Trong Kurundī cũng nói rằng nếu họ đặt đồ ăn đó lên trên miệng bát hoặc chén rồi cúng dường thì đó là một vật dụng riêng biệt và được phép. Ở đây, trong phần không phạm lỗi (anāpatti-vāra), người bệnh không được đề cập trong Luận giải. Vì vậy, ngay cả đối với người bệnh, thūpīkataṃ cũng không được phép. Tuy nhiên, ở mọi nơi, việc nhận thūpīkataṃ là không được phép, nhưng việc dùng đồ ăn đã nhận thì được phép.
Yaṃ patte pakkhipiyamānaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ thūpīkataṃ nāma na hoti.
If cakes, sugarcane pieces, fruits, etc., when put into the bowl, sink to the bottom, that is not considered heaped up.
Cái gì được bỏ vào bát, như bánh, mía, trái cây lớn nhỏ, mà chìm xuống dưới thì không gọi là thūpīkataṃ.
Pūvavaṭaṃsakaṃ ṭhapetvā piṇḍapātaṃ denti, thūpīkatameva hoti.
If alms food is given with a cake placed on top, it is indeed heaped up.
Nếu họ đặt bánh lên trên và dâng đồ khất thực, thì đó là thūpīkataṃ.
Pupphavaṭaṃsakatakkolakaṭukaphalādivaṭaṃsake pana ṭhapetvā dinnaṃ thūpīkataṃ na hoti.
However, if it is given with a flower garland, takkola, or bitter fruits placed on top, it is not considered heaped up.
Nhưng nếu họ đặt vòng hoa, hạt tiêu, ớt, v.v. lên trên rồi dâng thì đó không phải là thūpīkataṃ.
Bhattassa upari thālakaṃ vā pattaṃ vā ṭhapetvā pūretvā gaṇhāti, thūpīkataṃ nāma na hoti.
If one takes food by placing a plate or another bowl on top of the food to fill it up, it is not considered heaped up.
Nếu vị ấy đặt một cái đĩa hoặc một cái bát lên trên đồ ăn, rồi đổ đầy và nhận lấy, thì không gọi là thūpīkataṃ.
Kurundiyampi vuttaṃ ‘‘thālake vā patte vā pakkhipitvā taṃ pattamatthake ṭhapetvā denti, pāṭekkabhājanaṃ vaṭṭati.
It is also stated in the Kurundī: “If they put food in a plate or bowl and place that on top of the alms bowl, a separate container is permissible.
Trong Kurundī cũng đã nói: “Nếu họ đặt đồ ăn vào một cái đĩa hoặc một cái bát, rồi đặt cái đĩa hoặc bát đó lên trên bát (của vị Tỳ-khưu) và dâng, thì đó là một vật dụng riêng biệt được phép.”
Idha anāpattiyaṃ gilāno na āgato, tasmā gilānassapi thūpīkataṃ na vaṭṭati, sabbattha pana paṭiggahetumeva na vaṭṭati, paṭiggahitaṃ pana bhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti.
Here, in the case of no offense, the sick person is not exempted; therefore, even for a sick person, heaped-up food is not permissible. In all cases, it is not permissible to receive it, but once received, it is permissible to consume it.”
Ở đây, trong trường hợp không có tội, người bệnh không được miễn, vì vậy ngay cả đối với người bệnh, thūpīkataṃ cũng không được phép. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, việc nhận lấy là không được phép, nhưng nếu đã nhận thì được phép thọ dụng.
‘‘Sakkacca’’nti ca ‘‘pattasaññī’’ti ca ubhayaṃ vuttanayameva.
Both “carefully” and “mindful of the bowl” are as explained before.
“Sakkacca” (cẩn trọng) và “pattasaññī” (có ý thức về bát) cả hai đều đã được giải thích.
Sapadānanti tattha tattha odhiṃ akatvā anupaṭipāṭiyā.
Sapadāna means in continuous succession, without making a break anywhere.
Sapadāna (từng nhà một) có nghĩa là không đặt giới hạn ở bất cứ đâu, mà đi theo thứ tự.
Samasūpake vattabbaṃ vuttameva.
What needs to be said about samasūpaka has already been said.
Những gì cần nói về samasūpaka (canh bằng nhau) đã được nói rồi.
Thūpakatoti matthakato, vemajjhatoti attho.
Thūpakato means from the top, from the middle; this is the meaning.
Thūpakato (đỉnh cao) có nghĩa là từ đỉnh, tức là từ giữa.
Na sūpaṃ vā byañjanaṃ vātiādi pākaṭameva.
Not soup or sauce and so on is clear.
Na sūpaṃ vā byañjanaṃ vā (không phải canh hay món ăn kèm), v.v. thì đã rõ ràng.
Viññattiyaṃ vattabbaṃ natthi.
There is nothing to say about requesting.
Không có gì cần nói về viññatti (thỉnh cầu).
Ujjhānasaññīsikkhāpadepi gilāno na muñcati.
Even in the training rule concerning ujjhānasaññī, the sick person is not exempted.
Ngay cả trong giới điều ujjhānasaññī (có ý nghĩ chê bai), người bệnh cũng không được miễn.
Nātimahanto kabaḷoti mayūraṇḍaṃ atimahantaṃ, kukkuṭaṇḍaṃ atikhuddakaṃ, tesaṃ vemajjhappamāṇo.
Not too large a mouthful means a peacock's egg is too large, a chicken's egg is too small; the amount should be in between these.
Nātimahanto kabaḷo (miếng ăn không quá lớn): Trứng công là quá lớn, trứng gà là quá nhỏ; miếng ăn có kích thước trung bình giữa hai loại đó.
Parimaṇḍalaṃ ālopoti nātidīgho ālopo.
A rounded mouthful means a mouthful that is not too long.
Parimaṇḍalaṃ ālopo (miếng ăn tròn) có nghĩa là miếng ăn không quá dài.
Anāhaṭeti anāharite, mukhadvāraṃ asampāpiteti attho.
Before bringing it means before bringing it to the mouth, before it reaches the mouth opening; this is the meaning.
Anāhaṭe (chưa đưa vào) có nghĩa là chưa đưa đến cửa miệng.
Sabbo hatthoti ettha hatthasaddo tadekadesesu aṅgulīsu daṭṭhabbo ‘‘hatthamuddo’’tiādīsu viya samudāye pavattavohārassa avayave pavattanato.
Here, the word hattha (hand) should be understood as referring to its parts, the fingers, just as in phrases like “hatthamuddo” (hand gesture), because a term used for the whole is applied to a part.
Sabbo hattho (toàn bộ bàn tay): Ở đây, từ “hattha” (tay) phải được hiểu là chỉ các ngón tay, như trong “hatthamuddo” (ấn tay), vì cách dùng từ chỉ toàn bộ được áp dụng cho một phần.
Ekaṅgulimpi mukhe pakkhipituṃ na vaṭṭati.
It is not permissible to put even one finger into the mouth.
Ngay cả một ngón tay cũng không được phép đưa vào miệng.
Na sakabaḷenāti ettha dhammaṃ kathento harītakaṃ vā laṭṭhimadhukaṃ vā mukhe pakkhipitvā katheti, yattakena vacanaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tattake mukhamhi sante kathetuṃ vaṭṭati.
Regarding not with a mouthful, if one is teaching Dhamma while having a harītaka fruit or licorice in the mouth, it is permissible to speak as long as the speech is complete with that much in the mouth.
Na sakabaḷenā (không nói khi có miếng ăn trong miệng): Ở đây, một vị thuyết pháp có thể đặt quả harīṭakī hoặc cam thảo vào miệng và thuyết pháp; được phép thuyết pháp khi có một lượng vừa đủ trong miệng để hoàn thành lời nói.
Piṇḍukkhepakanti piṇḍaṃ ukkhipitvā ukkhipitvā.
Piṇḍukkhepaka means lifting up the food repeatedly.
Piṇḍukkhepakaṃ (nhấc miếng ăn lên): nhấc miếng ăn lên nhiều lần.
Kabaḷāvacchedakanti kabaḷaṃ avachinditvā avachinditvā.
Kabaḷāvacchedaka means breaking off mouthfuls repeatedly.
Kabaḷāvacchedakaṃ (cắt miếng ăn): cắt miếng ăn ra từng chút một.
Avagaṇḍakārakanti makkaṭo viya gaṇḍe katvā katvā.
Avagaṇḍakāraka means making pouches in the cheeks repeatedly, like a monkey.
Avagaṇḍakārakaṃ (phồng má): phồng má nhiều lần như khỉ.
Hatthaniddhunakanti hatthaṃ niddhunitvā niddhunitvā.
Hatthaniddhunaka means shaking the hand repeatedly.
Hatthaniddhunakaṃ (lắc tay): lắc tay nhiều lần.
Sitthāvakārakanti sitthāni avakiritvā avakiritvā.
Sitthāvakāraka means scattering grains of rice repeatedly.
Sitthāvakārakaṃ (rơi vãi cơm): làm rơi vãi cơm nhiều lần.
Jivhānicchārakanti jivhaṃ nicchāretvā nicchāretvā.
Jivhānicchāraka means extending the tongue again and again.
Jivhānicchārakaṃ (thè lưỡi): thè lưỡi ra nhiều lần.
Capucapukārakanti ‘‘capucapū’’ti evaṃ saddaṃ katvā katvā.
Capucapukāraka means making a "capucapu" sound again and again.
Capucapukārakaṃ (tạo tiếng chóp chép): tạo tiếng “chóp chép” nhiều lần.
Surusurukārakanti ‘‘surusurū’’ti evaṃ saddaṃ katvā katvā.
Surusurukāraka means making a "surusuru" sound again and again.
Surusurukārakaṃ (tạo tiếng soàn soạt): tạo tiếng “soàn soạt” nhiều lần.
Hatthanillehakanti hatthaṃ nillehitvā nillehitvā.
Hatthanillehaka means licking the hand again and again.
Hatthanillehakaṃ (liếm tay): liếm tay nhiều lần.
Bhuñjantena hi aṅgulimattampi nillehituṃ na vaṭṭati, ghanayāguphāṇitapāyāsādike pana aṅgulīhi gahetvā aṅguliyo mukhe pavesetvā bhuñjituṃ vaṭṭati.
Indeed, when eating, it is not proper to lick even a finger. However, for thick gruel, molasses, milk-rice, and the like, it is proper to take them with the fingers and put the fingers into the mouth to eat.
Khi thọ dụng, ngay cả một ngón tay cũng không được phép liếm. Tuy nhiên, đối với các món như cháo đặc, mật mía, pāyāsa, v.v., được phép dùng ngón tay lấy rồi đưa ngón tay vào miệng để thọ dụng.
Pattanillehakaoṭṭhanillehakesupi eseva nayo, tasmā aṅguliyāpi patto na nillehitabbo, ekaoṭṭhopi jivhāya na nillehitabbo, oṭṭhamaṃsehi eva pana gahetvā anto pavesetuṃ vaṭṭati.
The same method applies to licking the bowl and licking the lips; therefore, the bowl should not be licked even with a finger, nor should one lip be licked with the tongue. However, it is proper to take food with the lips and put it inside.
Nguyên tắc tương tự cũng áp dụng cho việc liếm bát và liếm môi. Do đó, không được dùng ngón tay liếm bát, và không được dùng lưỡi liếm môi. Tuy nhiên, được phép dùng môi để lấy đồ ăn và đưa vào bên trong.
Na sāmisena hatthena pānīyathālakoti etaṃ paṭikūlavasena paṭikkhittaṃ, tasmā saṅghikampi puggalikampi gihisantakampi attano santakampi saṅkhampi sarāvampi āmisamakkhitaṃ na gahetabbameva, gaṇhantassa dukkaṭaṃ.
The statement "One should not take a water vessel with a hand soiled with food" is prohibited due to its repulsive nature. Therefore, a water vessel, whether belonging to the Saṅgha, an individual, a layperson, or oneself, or a conch shell or a bowl, should not be taken with a hand soiled with food. One who takes it incurs a dukkaṭa offense.
Na sāmisena hatthena pānīyathālako (không được cầm chén nước bằng tay dính đồ ăn): Điều này bị cấm vì sự ghê tởm. Do đó, không được phép cầm chén nước của Tăng, của cá nhân, của gia chủ, hay của chính mình, cũng như vỏ ốc, bát nhỏ, v.v., nếu tay bị dính đồ ăn. Nếu cầm thì phạm tội dukkaṭa.
Sace pana hatthassa ekadeso āmisamakkhito na hoti, tena padesena gahetuṃ vaṭṭati.
However, if a part of the hand is not soiled with food, it is permissible to take the vessel with that part.
Tuy nhiên, nếu một phần của bàn tay không bị dính đồ ăn, thì được phép cầm bằng phần đó.
Na sasitthakaṃ pattadhovanaṃ antaraghare chaḍḍetabbanti ettha uddharitvā vāti sitthāni ekato uddharitvā ekasmiṃ ṭhāne rāsiṃ katvā udakaṃ chaḍḍeti.
In the phrase "One should not discard bowl-washing water with grains of rice inside the dwelling," the meaning of "uddharitvā vā" is to collect the rice grains together, make a pile in one place, and then discard the water.
Na sasitthakaṃ pattadhovanaṃ antaraghare chaḍḍetabbaṃ (không được đổ nước rửa bát có dính cơm trong nhà): Ở đây, uddharitvā vā có nghĩa là gom cơm lại một chỗ, chất đống rồi đổ nước đi.
Bhinditvā vā udakagatikāni katvā chaḍḍeti, paṭiggahena sampaṭicchanto naṃ paṭiggahe chaḍḍeti, bahi nīharitvā vā chaḍḍeti, evaṃ chaḍḍentassa anāpatti.
Alternatively, one may break them up and discard them as liquid, or one may receive them in a receptacle and discard them in that receptacle, or one may carry them outside and discard them. One who discards them in this manner incurs no offense.
Hoặc vị ấy có thể đổ nước sau khi đã làm vỡ cơm hoặc làm cho cơm chảy theo nước. Nếu có vật hứng, vị ấy đổ vào vật hứng đó. Hoặc vị ấy có thể mang ra ngoài rồi đổ. Nếu đổ như vậy thì không có tội.
Na tāva therena udakanti idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ.
The statement "The elder should not yet (discard) the water" refers to hand-washing water.
Na tāva therena udaka (không được đổ nước trước các vị trưởng lão): Điều này được nói đến liên quan đến nước rửa tay.
Antarā pipāsitena, pana gale vilaggāmisena vā pānīyaṃ pivitvā na dhovitabbāti.
However, if one is thirsty in between, or if food is stuck in the throat, one may drink water and not wash the mouth.
Tuy nhiên, nếu khát nước hoặc có đồ ăn dính ở cổ họng, được phép uống nước rồi rửa sạch.
Anumodanavatte anu punappunaṃ modiyate pamodiyateti anumodanā.
In the Anumodanā Practice, that which is repeatedly rejoiced in, that which is delighted in, is anumodanā.
Trong quy tắc tùy hỷ (anumodanavattaṃ), “anu” có nghĩa là lặp đi lặp lại, “modiyate” và “pamodiyate” có nghĩa là hoan hỷ, vui mừng. Vậy anumodanā là gì?
Kā sā?
What is it?
Đó là gì?
Dhammakathā.
It is a Dhamma talk.
Lời thuyết pháp.
Anumodanāya kattabbaṃ vattaṃ anumodanavattaṃ.
The practice to be observed for anumodanā is anumodanāvatta.
Quy tắc cần thực hành để tùy hỷ là anumodanavattaṃ (quy tắc tùy hỷ).
Pañcame nisinneti anumodanatthāya nisinne.
"Pañcame nisinne" means when seated for the purpose of anumodanā.
Pañcame nisinne (ngồi thứ năm) có nghĩa là ngồi để tùy hỷ.
Upanisinnakathā nāma bahūsu sannipatitesu parikathākathanaṃ.
Upanisinnakathā refers to a conversational talk given when many people are gathered.
Upanisinnakathā (lời nói khi ngồi gần) là việc nói chuyện phiếm khi nhiều người tụ họp.
Sesaṃ suviññeyyameva.
The rest is easily understood.
Phần còn lại thì dễ hiểu.
189. Piṇḍacārikavatte piṇḍitabbo saṅgharitabboti piṇḍo, piṇḍapāto.
189. In the Piṇḍacārikavatta, that which is to be collected, to be gathered, is piṇḍa, alms-food.
189. Trong quy tắc khất thực (piṇḍacārikavattaṃ), “piṇḍa” có nghĩa là đồ ăn khất thực, cần được gom lại, tập hợp lại. “Piṇḍapāta” là đồ ăn khất thực.
Piṇḍāya caraṇaṃ sīlamassāti piṇḍacārī, so eva piṇḍacāriko sakatthe kapaccayavasena.
One whose custom it is to wander for alms is a piṇḍacārī; that very one is a piṇḍacārika due to the suffix -ka in its own sense.
“Piṇḍacārī” là người có thói quen đi khất thực. “Piṇḍacāriko” cũng là người đó, với hậu tố ‘ka’ theo nghĩa tự thân.
Piṇḍacārikena vattitabbaṃ vattaṃ piṇḍacārikavattaṃ.
The practice to be observed by an alms-rounder is piṇḍacārikavatta.
Quy tắc cần được thực hành bởi người khất thực là piṇḍacārikavattaṃ (quy tắc khất thực).
Tatrāyamanuttānapadavaṇṇanā – nivesanaṃ nāma itthikumārikādīnaṃ vasanaṭṭhānaṃ.
Herein, this is the explanation of the less obvious terms: nivesana means a dwelling place for women, girls, and so forth.
Sau đây là giải thích các từ không rõ ràng: Nivesanaṃ (nhà cửa) là nơi ở của phụ nữ, thiếu nữ, v.v.
Yasmā pavisananikkhamanadvāraṃ asallakkhetvā sahasā pavisanto visabhāgārammaṇaṃ vā passeyya, parissayo vā bhaveyya, tasmā ‘‘nivesanaṃ…pe… pavisitabba’’nti vuttaṃ.
Since one who enters hastily without noticing the entrance and exit doors might see an unsuitable object or encounter danger, it is said, "nivesanaṃ…pe… pavisitabba" (one should enter a dwelling…).
Vì nếu vào nhà một cách vội vàng mà không chú ý đến cửa ra vào, vị ấy có thể thấy những cảnh không phù hợp, hoặc có thể gặp nguy hiểm, do đó đã nói “nivesanaṃ…pe… pavisitabba” (phải vào nhà một cách cẩn trọng).
Atidūre tiṭṭhanto apassanto vā bhaveyya, ‘‘aññassa gehe tiṭṭhatī’’ti vā maññeyya.
One who stands too far away might not be seen, or people might think, "He is standing at another's house."
Nếu đứng quá xa, vị ấy có thể không nhìn thấy, hoặc người ta có thể nghĩ rằng vị ấy đang đứng ở nhà người khác.
Accāsanne tiṭṭhanto apassitabbaṃ vā passeyya, asuṇitabbaṃ vā suṇeyya, tena manussānaṃ agāravo vā appasādo vā bhaveyya, tasmā ‘‘nātidūre nāccāsanne ṭhātabba’’nti vuttaṃ.
One who stands too close might see what should not be seen, or hear what should not be heard, which could lead to disrespect or lack of faith among people; therefore, it is said, "nātidūre nāccāsanne ṭhātabba" (one should not stand too far away nor too close).
Nếu đứng quá gần, vị ấy có thể thấy những gì không nên thấy, hoặc nghe những gì không nên nghe, điều này có thể gây ra sự thiếu tôn trọng hoặc bất mãn từ phía mọi người. Do đó, đã nói “nātidūre nāccāsanne ṭhātabba” (không nên đứng quá xa, không nên đứng quá gần).
Aticiraṃ tiṭṭhanto adātukāmānaṃ manopadoso bhaveyya, aññattha bhikkhā ca parikkhayeyya, atilahukaṃ nivattanto dātukāmānaṃ puññahāni ca bhaveyya, bhikkhuno ca bhikkhāya asampajjanaṃ, tasmā ‘‘nāticiraṃ ṭhātabbaṃ, nātilahukaṃ nivattitabbaṃ, ṭhitena sallakkhetabba’’nti vuttaṃ.
One who stands too long might cause displeasure to those unwilling to give, and alms might be exhausted elsewhere. One who returns too quickly might cause a loss of merit for those willing to give, and the bhikkhu might not obtain alms; therefore, it is said, "nāticiraṃ ṭhātabbaṃ, nātilahukaṃ nivattitabbaṃ, ṭhitena sallakkhetabba" (one should not stand too long, nor return too quickly; while standing, one should observe).
Nếu đứng quá lâu, những người không muốn dâng cúng có thể sinh tâm bất mãn, và đồ khất thực ở nơi khác có thể bị cạn kiệt. Nếu quay về quá nhanh, những người muốn dâng cúng có thể bị mất phước, và vị Tỳ-khưu có thể không nhận được đồ khất thực. Do đó, đã nói “nāticiraṃ ṭhātabbaṃ, nātilahukaṃ nivattitabbaṃ, ṭhitena sallakkhetabba” (không nên đứng quá lâu, không nên quay về quá nhanh, khi đứng phải chú ý).
Sallakkhaṇākāraṃ dasseti ‘‘sace kammaṃ vā nikkhipatī’’tiādinā.
The manner of observation is shown by "sace kammaṃ vā nikkhipatī" and so forth.
Cách thức chú ý được chỉ ra bằng “sace kammaṃ vā nikkhipatī” (nếu họ đặt công việc xuống), v.v.
Tattha kammaṃ vā nikkhipatīti kappāsaṃ vā suppaṃ vā musalaṃ vā yañca gahetvā kammaṃ karonti, ṭhitā vā nisinnā vā honti, taṃ nikkhipati.
Therein, "kammaṃ vā nikkhipatī" means putting down cotton, or a winnowing basket, or a pestle, or whatever they take to do work, whether standing or sitting.
Ở đây, kammaṃ vā nikkhipatī (nếu họ đặt công việc xuống) có nghĩa là họ đặt bông gòn, cái sàng, cái chày, hoặc bất cứ thứ gì họ đang cầm để làm việc, dù đang đứng hay đang ngồi.
Parāmasatīti gaṇhāti.
Parāmasati means taking.
Parāmasatī (chạm vào) có nghĩa là cầm lấy.
Ṭhapeti vāti ‘‘tiṭṭhatha bhante’’ti vadantī ṭhapeti nāma.
Ṭhapeti vā means placing it down while saying, "Venerable sirs, please wait."
Ṭhapeti vā (hoặc đặt xuống) có nghĩa là khi họ nói “Bạch Đại đức, xin hãy dừng lại” thì họ đặt xuống.
Avakkārapātīti atirekapiṇḍapātaṃ apanetvā ṭhapanatthāya ekā samuggapāti.
Avakkārapātī means a bowl for setting aside extra almsfood.
Avakkārapātī (bát đựng đồ thừa) là một cái hộp đựng để loại bỏ và cất giữ đồ khất thực thừa.
Ettha ca samuggapāti nāma samuggapuṭasadisā pāti.
And here, samuggapāti is a bowl similar to a flower basket.
Ở đây, samuggapātī (hộp đựng) là một cái hộp giống như hộp đựng samugga.
Sesaṃ vuttanayameva.
The rest is as already stated.
Phần còn lại đã được giải thích.
Araññe vasatīti āraññiko, tena vattitabbaṃ vattaṃ āraññikavattaṃ.
One who dwells in the forest is an āraññika; the practice to be observed by him is the āraññikavatta.
Sống trong rừng gọi là āraññika (hành giả trú rừng), phận sự phải thực hành bởi vị ấy là āraññikavattaṃ (hạnh trú rừng).
Tatrāyaṃ visesapadānamattho – kālasseva uṭṭhāyāti araññasenāsanassa gāmato dūrattā vuttaṃ, teneva kāraṇena ‘‘pattaṃ gahetvā cīvaraṃ pārupitvā gacchanto parissamo hotī’’ti vuttaṃ.
Here is the meaning of the special terms: ‘rising early’ is said because the forest dwelling is far from the village; for that very reason, it is said, “going with the bowl taken and the robe worn is tiring.”
Ở đây, ý nghĩa của các từ đặc biệt là – cụm từ “kālasseva uṭṭhāya” (dậy sớm) được nói đến vì trú xứ trong rừng xa làng, và cũng vì lý do đó mà nói rằng: “Khi mang bát và khoác y đi khất thực thì bị mệt nhọc.”
Pattaṃ thavikāya pakkhipitvā aṃse laggetvā cīvaraṃ khandhe karitvā araññamaggo na dussodhano hoti, tasmā kaṇṭakasarīsapādiparissayavimocanatthaṃ upāhanā ārohitvā.
Having put the bowl in a bag, hung it on the shoulder, and carried the robe on the shoulder, the forest path is not difficult to traverse; therefore, to be free from dangers such as thorns and reptiles, sandals should be worn.
Vì con đường rừng không dễ dọn dẹp, nên để tránh khỏi những nguy hiểm như gai góc, rắn rết, v.v., cần đặt bát vào túi, đeo lên vai, khoác y lên vai, và mang dép.
Araññaṃ nāma yasmā corādīnaṃ vicaraṭṭhānaṃ hoti, tasmā ‘‘dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍaṃ paṭisāmetvā dvāravātapānaṃ thaketvā vasanaṭṭhānato nikkhamitabba’’nti vuttaṃ.
Since the forest is a place where thieves and others roam, it is said, “wooden articles and clay articles should be put away, and one should leave the dwelling after closing the doors and windows.”
Vì rừng là nơi bọn trộm cướp, v.v. thường lui tới, nên đã nói rằng: “Phải cất giữ đồ gỗ, đồ gốm, đóng cửa sổ và rời khỏi chỗ ở.”
Ito parāni bhattaggavattapiṇḍacārikavattesu vuttasadisāneva.
The subsequent matters are similar to what is stated in the Bhattaggavatta and Piṇḍacārikavatta.
Những điều tiếp theo cũng tương tự như đã nói trong các hạnh bhattaggavatta (hạnh tại nhà ăn) và piṇḍacārikavatta (hạnh khất thực).
Gāmato nikkhamitvā sace bahigāme udakaṃ natthi, antogāmeyeva bhattakiccaṃ katvā, atha bahigāme atthi, bhattakiccaṃ katvā pattaṃ dhovitvā vodakaṃ katvā thavikāya pakkhipitvā cīvaraṃ saṅgharitvā aṃse karitvā upāhanā ārohitvā gantabbaṃ.
Having left the village, if there is no water outside the village, one should perform the meal duties inside the village; if there is water outside the village, one should perform the meal duties, wash the bowl, dry it, put it in the bag, fold the robe, carry it on the shoulder, wear sandals, and go.
Sau khi rời khỏi làng, nếu không có nước ở bên ngoài làng, thì phải dùng bữa ngay trong làng. Nếu có nước ở bên ngoài làng, thì sau khi dùng bữa, rửa bát, lau khô nước, đặt vào túi, xếp y lại, khoác lên vai, mang dép và đi.
Bhājanaṃ alabhantenātiādi araññasenāsanassa dullabhadabbasambhārattā vuttaṃ, aggi upaṭṭhāpetabbotiādi vāḷamigasarīsapādibāhiraparissayakāle ca vātapittādiajjhattapaassayakāle ca icchitabbattā.
“By one who does not obtain a vessel,” and so on, is said because the requisites for a forest dwelling are difficult to obtain; “fire should be prepared,” and so on, is desired both during external dangers from wild animals and reptiles, and during internal dangers such as wind, bile, etc.
Cụm từ “bhājanaṃ alabhantena” (nếu không tìm được đồ dùng), v.v. được nói đến vì các vật dụng cần thiết cho trú xứ trong rừng rất khó kiếm. Cụm từ “aggi upaṭṭhāpetabbo” (phải chuẩn bị lửa), v.v. được nói đến vì cần thiết trong những lúc nguy hiểm bên ngoài như thú dữ, rắn rết, v.v. và trong những lúc nguy hiểm bên trong như bệnh phong hàn, phong thấp, v.v.
Bahūnaṃ pana vasanaṭṭhāne tādisāni sulabhāni hontīti āha ‘‘gaṇavāsino pana tena vināpi vaṭṭatī’’ti.
However, in a place where many dwell, such things are easily available, therefore it is said, “for those living in a group, it is permissible even without them.”
Tuy nhiên, ở nơi đông người, những vật dụng như vậy dễ kiếm, nên đã nói rằng: “Đối với những người sống chung, không có những thứ đó cũng được.”
Kattaradaṇḍo nāma parissayavinodano hoti, tasmā araññe viharantena avassaṃ icchitabboti vuttaṃ ‘‘kattaradaṇḍo upaṭṭhāpetabbo’’ti.
A staff is a dispeller of danger; therefore, it is said, “a staff must be prepared” by one dwelling in the forest.
Cây gậy kattaradaṇḍa là vật xua đuổi nguy hiểm, nên đã nói rằng: “Phải chuẩn bị cây gậy kattaradaṇḍa” vì hành giả trú rừng nhất thiết phải có.
Nakkhattāneva nakkhattapadāni.
Nakkhattapadāni are indeed the constellations.
Các từ nakkhatta (chòm sao) chính là các chòm sao.
Corādīsu āgantvā ‘‘ajja, bhante, kena nakkhattena cando yutto’’ti pucchitesu ‘‘na jānāmā’’ti vutte kujjhanti, tasmā vuttaṃ ‘‘nakkhattapadāni uggahetabbāni sakalāni vā ekadesāni vā’’ti, tathā disāmūḷhesu ‘‘katamāyaṃ, bhante, disā’’ti pucchitesu, tasmā ‘‘disākusalena bhavitabba’’nti.
When thieves and others come and ask, “Venerable Sir, with which constellation is the moon conjoined today?” and are told, “We do not know,” they become angry; therefore, it is said, “the constellations should be learned, either entirely or in part.” Similarly, when those who are lost ask, “Venerable Sir, which direction is this?” therefore, “one should be skilled in directions.”
Khi bọn cướp, v.v. đến hỏi: “Thưa Tôn giả, hôm nay mặt trăng hợp với chòm sao nào?”, nếu trả lời “Chúng tôi không biết” thì chúng sẽ nổi giận. Vì vậy đã nói rằng: “Phải học thuộc các chòm sao, toàn bộ hoặc một phần.” Tương tự, khi những kẻ lạc lối hỏi: “Thưa Tôn giả, đây là hướng nào?”, vì vậy đã nói rằng: “Phải thông thạo các hướng.”
191. Senāsanavatte sayanti etthāti senaṃ, sayananti attho.
191. In the Senāsanavatta, they lie down here, thus it is senaṃ, meaning a bed.
191. Trong Senāsanavatta (hạnh trú xứ), nơi để nằm gọi là sena, có nghĩa là chỗ nằm.
Āvasanti etthāti āsanaṃ.
They dwell here, thus it is āsanaṃ.
Nơi để ở gọi là āsana.
Senañca āsanañca senāsanaṃ.
Sena and āsana together are senāsanaṃ.
Sena và āsana là senāsana (chỗ nằm và chỗ ở).
Senāsanesu kattabbaṃ vattaṃ senāsanavattaṃ.
The practice to be observed in dwellings is the senāsanavatta.
Phận sự phải thực hành tại các trú xứ là senāsanavattaṃ (hạnh trú xứ).
Idha pana yaṃ vattabbaṃ, taṃ upajjhāyavattakathāyaṃ (vi. saṅga. aṭṭha. 183 ) vuttameva.
What is to be said here has already been stated in the explanation of the Upajjhāyavatta.
Ở đây, những gì cần nói đã được nói trong phần giải thích về Upajjhāyavatta (hạnh đối với thầy tế độ).
Tattha pana upajjhāyena vutthavihāro vutto, idha pana attanā vutthavihāroti ayameva viseso.
However, there, the dwelling of the preceptor was mentioned, while here, it is one's own dwelling; this is the only difference.
Tuy nhiên, ở đó nói về trú xứ do thầy tế độ ở, còn ở đây nói về trú xứ do chính mình ở; đây chính là điểm khác biệt.
Na vuḍḍhaṃ anāpucchāti ettha tassa ovarake tadupacāre ca āpucchitabbanti vadanti.
Regarding “not without asking an elder,” it is said that one should ask in his private room and its vicinity.
Về cụm từ “na vuḍḍhaṃ anāpucchā” (không hỏi vị trưởng lão), người ta nói rằng phải hỏi ý kiến trong phòng riêng của vị ấy và trong khu vực lân cận của nó.
Bhojanasālādīsupi evameva paṭipajjitabbanti bhojanasālādīsupi uddesadānādi āpucchitvāva kātabbanti attho.
“The same procedure should be followed in dining halls and so on” means that even in dining halls and so on, instruction, giving, and so forth, should be done only after asking.
“Bhojanasālādīsupi evameva paṭipajjitabbaṃ” (cũng phải thực hành như vậy tại nhà ăn, v.v.) có nghĩa là ngay cả tại nhà ăn, v.v. cũng phải hỏi ý kiến trước khi thực hiện các việc như giảng bài, v.v.
192. Jantāgharavatte jāyatīti jaṃ, kiṃ taṃ?
192. In the Jantāgharavatta, it is born, thus it is jaṃ. What is that?
192. Trong Jantāgharavatta (hạnh tại nhà tắm hơi), cái gì sinh ra thì gọi là jaṃ? Đó là thân thể.
Sarīraṃ.
The body.
Thân thể.
Jaṃ tāyati rakkhatīti jantā, kā sā?
It protects the body, thus it is jantā. What is that?
Cái gì bảo vệ thân thể thì gọi là jantā? Đó là sự chữa trị.
Tikicchā.
Treatment.
Sự chữa trị.
Gayhateti gharaṃ, kiṃ taṃ?
It is taken, thus it is gharaṃ. What is that?
Cái gì được nắm giữ thì gọi là gharaṃ? Đó là nơi ở.
Nivesanaṃ, jantāya sarīratikicchāya kataṃ gharaṃ jantāgharaṃ, jantāghare kattabbaṃ vattaṃ jantāgharavattaṃ.
A dwelling. A house made for the treatment of the body by jantā is a jantāghara. The practice to be observed in a jantāghara is the jantāgharavatta.
Nơi ở. Ngôi nhà được xây dựng để chữa trị thân thể bằng jantā là jantāgharaṃ. Phận sự phải thực hành tại jantāgharaṃ là jantāgharavattaṃ (hạnh tại nhà tắm hơi).
Tattha paribhaṇḍanti bahijagati.
Here, paribhaṇḍa means the external heat.
Ở đó, paribhaṇḍaṃ (đồ dùng) là hơi nóng bên ngoài.
Sesaṃ upajjhāyavatte vuttanayattā suviññeyyameva.
The rest is easily understood, as it has been explained in the section on the duties towards the preceptor (upajjhāyavatta).
Phần còn lại dễ hiểu vì đã được nói theo cách thức trong Upajjhāyavatta (hạnh đối với thầy tế độ).
193. Vaccakuṭivatte vaccayate ūhadayateti vaccaṃ, karīsaṃ.
193. In the section on the duties concerning the latrine (vaccakuṭivatta): that which is expelled or emitted is vacca (excrement), i.e., feces.
193. Trong Vaccakuṭivatta (hạnh tại nhà vệ sinh), cái gì được thải ra thì gọi là vaccaṃ (phân, nước tiểu). Đó là phân.
Kuṭīyati chindīyati ātapo etāyāti kuṭi, vaccatthāya katā kuṭi vaccakuṭi, vaccakuṭiyā vattitabbaṃ vattaṃ vaccakuṭivattaṃ, idha ca vattakkhandhake ācamanavattaṃ paṭhamaṃ āgataṃ, pacchā vaccakuṭivattaṃ.
That by which heat is cut off or prevented is kuṭi (a hut); a kuṭi made for excrement is a vaccakuṭi (latrine). The duty to be observed in a vaccakuṭi is vaccakuṭivatta. Here, in the chapter on duties (vattakkhandhaka), the duty of rinsing (ācamanavatta) is mentioned first, followed by the duty concerning the latrine (vaccakuṭivatta).
Cái gì che chắn ánh nắng mặt trời thì gọi là kuṭi (túp lều). Túp lều được xây dựng cho việc đi vệ sinh là vaccakuṭi. Phận sự phải thực hành tại vaccakuṭi là vaccakuṭivattaṃ (hạnh tại nhà vệ sinh). Ở đây, trong Vattakkhandhaka, ācamanavatta (hạnh rửa tay, súc miệng) được đề cập trước, sau đó là vaccakuṭivatta.
Imasmiṃ pana pakaraṇe paṭhamaṃ vaccaṃ katvā pacchā ācamatīti adhippāyena vaccakuṭivattaṃ paṭhamaṃ āgataṃ, tasmā tadanukkamena kathayissāma.
However, in this treatise, the duty concerning the latrine (vaccakuṭivatta) is mentioned first with the intention that one first defecates and then rinses. Therefore, we shall explain it in that order.
Tuy nhiên, trong tác phẩm này, vaccakuṭivatta được đề cập trước với ý nghĩa là đi vệ sinh trước rồi sau đó mới rửa tay, súc miệng. Do đó, chúng tôi sẽ giải thích theo thứ tự đó.
Dantakaṭṭhaṃ khādantenāti ayaṃ vaccakuṭiyāpi sabbattheva paṭikkhepo.
The phrase “while chewing a tooth-stick” refers to a prohibition that applies everywhere, even in the latrine.
Cụm từ “dantakaṭṭhaṃ khādantena” (không được nhai tăm xỉa răng) là một sự cấm đoán chung cho tất cả các nơi, kể cả nhà vệ sinh.
Nibaddhagamanatthāyāti attanā nibaddhagamanatthāya.
“For constant going” means for one's own constant going.
Cụm từ “nibaddhagamanatthāya” (để đi lại thường xuyên) là để chỉ việc đi lại thường xuyên của chính mình.
Puggalikaṭṭhānaṃ vāti attano vihāraṃ sandhāya vuttaṃ.
“Or a personal place” refers to one's own dwelling (vihāra).
Cụm từ “puggalikaṭṭhānaṃ vā” (hoặc nơi riêng tư) được nói đến để chỉ tịnh xá của chính mình.
Sesaṃ suviññeyyamevāti.
The rest is easily understood.
Phần còn lại dễ hiểu.