382. Sappāṇakavaggassa paṭhamasikkhāpade – issāso hotīti gihikāle dhanuggahācariyo hoti.
382. In the first training rule of the Sappāṇakavagga — issāso hoti means he was an archery teacher in his lay life.
Trong điều học đầu tiên của Sappāṇakavagga – issāso hotīti có nghĩa là vào thời kỳ tại gia, vị ấy là một giáo viên bắn cung.
Jīvitā voropitāti jīvitā viyojitā.
Jīvitā voropitā means deprived of life.
Jīvitā voropitāti có nghĩa là đã bị tước đoạt mạng sống.
Sikkhāpadepi voropeyyāti viyojeyya.
And in the training rule, voropeyya means he should deprive (of life).
Trong điều học cũng vậy, voropeyyāti có nghĩa là tước đoạt.
Yasmā pana vohāramattamevetaṃ; na hettha kiñci viyojite sīsālaṅkāre sīsaṃ viya jīvitā voropite pāṇepi jīvitaṃ nāma visuṃ tiṭṭhati, aññadatthu antaradhānameva gacchati, tasmā tamatthaṃ dassetuṃ padabhājane ‘‘jīvitindriyaṃ upacchindatī’’tiādi vuttaṃ.
Since this is merely a conventional expression, and just as a head does not remain separate when a head-ornament is removed, so too, life does not exist separately when a living being is deprived of life; rather, it simply vanishes. Therefore, to explain this meaning, it is stated in the word-division (of the Pāḷi) as "destroys the life-faculty" and so forth.
Tuy nhiên, vì đây chỉ là một cách diễn đạt thông thường; không có sự sống nào tồn tại riêng biệt trong sinh vật đã bị tước đoạt sự sống, giống như đầu không tồn tại khi đồ trang sức trên đầu bị tước bỏ; mà đúng hơn, nó chỉ biến mất. Vì vậy, để chỉ ra ý nghĩa đó, trong phần phân tích từ ngữ đã nói: “làm gián đoạn mạng căn” và tương tự.
Imasmiñca sikkhāpade tiracchānagatoyeva ‘‘pāṇo’’ti veditabbo.
And in this training rule, "living being" should be understood as only animals.
Và trong điều học này, chỉ những loài bàng sinh mới được hiểu là “sinh vật” (pāṇa).
Taṃ khuddakampi mahantampi mārentassa āpattinānākaraṇaṃ natthi.
There is no difference in offense for one who kills a small or a large animal.
Không có sự khác biệt về tội lỗi khi giết chết sinh vật đó, dù nhỏ hay lớn.
Mahante pana upakkamamahantattā akusalamahattaṃ hoti.
However, in the case of large (animals), the unwholesomeness is great due to the great effort involved.
Tuy nhiên, khi giết sinh vật lớn, do sự nỗ lực lớn, bất thiện cũng trở nên lớn.
Pāṇe pāṇasaññīti antamaso mañcapīṭhaṃ sodhento maṅgulabījakepi pāṇasaññī nikkāruṇikatāya taṃ bhindanto apaneti, pācittiyaṃ.
Pāṇe pāṇasaññī means that even when cleaning a bed or a chair, if one perceives living beings, such as bedbug eggs, and out of lack of compassion breaks them and removes them, it is a pācittiya.
Pāṇe pāṇasaññīti có nghĩa là, ngay cả khi đang lau dọn giường ghế, nếu một vị tỳ khưu có nhận thức về sinh vật (pāṇasaññī) trong trứng rận (maṅgulabījaka) và do không có lòng từ bi, bóp nát nó và loại bỏ nó, thì phạm pācittiya.
Tasmā evarūpesu ṭhānesu kāruññaṃ upaṭṭhapetvā appamattena vattaṃ kātabbaṃ.
Therefore, in such situations, one should cultivate compassion and act with diligence.
Vì vậy, trong những trường hợp như vậy, cần phải thiết lập lòng từ bi và thực hành một cách không phóng dật.
Sesaṃ manussaviggahe vuttanayeneva veditabbaṃ saddhiṃ samuṭṭhānādīhīti.
The rest should be understood according to the explanation in the section on human beings, along with the origins and so forth.
Phần còn lại phải được hiểu theo cách đã nói trong phần “Manussaviggaha”, cùng với sự khởi lên (samuṭṭhāna) và các yếu tố khác.
387. Dutiye – sappāṇakanti ye pāṇakā paribhogena maranti, tehi pāṇakehi sappāṇakaṃ, tādisañhi jānaṃ paribhuñjato payoge payoge pācittiyaṃ.
387. In the second (training rule) — sappāṇakaṃ means water with living creatures, those creatures that die when the water is used. Indeed, for one who knowingly uses such (water), there is a pācittiya for each instance of use.
Trong điều thứ hai – sappāṇakanti có nghĩa là có sinh vật, tức là có những sinh vật chết do việc sử dụng (nước). Nếu biết có sinh vật như vậy mà thọ dụng, thì mỗi lần sử dụng đều phạm pācittiya.
Pattapūrampi avicchinditvā ekapayogena pivato ekā āpatti.
For one who drinks a bowlful without interruption, in one instance of use, there is one offense.
Nếu uống một bát đầy mà không ngắt dòng, thì phạm một tội.
Tādisena udakena sāmisaṃ pattaṃ āviñchitvā dhovatopi tādise udake uṇhayāgupattaṃ nibbāpayatopi taṃ udakaṃ hatthena vā uḷuṅkena vā gahetvā nhāyatopi payoge payoge pācittiyaṃ.
If one washes a bowl with food in it by swirling it with such water, or cools a hot gruel bowl in such water, or takes such water with a hand or ladle and bathes, there is a pācittiya for each instance of use.
Nếu dùng nước có sinh vật như vậy để rửa bát có thức ăn, hoặc dùng nước như vậy để làm nguội bát cháo nóng, hoặc dùng tay hay gáo múc nước đó để tắm, thì mỗi lần sử dụng đều phạm pācittiya.
Udakasoṇḍiṃ vā pokkharaṇiṃ vā pavisitvā bahinikkhamanatthāya vīciṃ uṭṭhāpayatopi.
Also, if one enters a pond or a pool and stirs up waves to exit.
Hoặc khi vào một ao nước hay hồ nước và làm dấy sóng lên để nước thoát ra ngoài.
Soṇḍiṃ vā pokkharaṇiṃ vā sodhentehi tato gahitaudakaṃ udakeyeva āsiñcitabbaṃ.
Water taken from a pond or pool while cleaning it should be poured back into water.
Những vị tỳ khưu dọn dẹp ao nước hay hồ nước phải đổ nước đã múc ra vào chính nước (trong ao, hồ).
Samīpamhi udake asati kappiyaudakassa aṭṭha vā dasa vā ghaṭe udakasaṇṭhānakappadese āsiñcitvā tattha āsiñcitabbaṃ.
If there is no water nearby, eight or ten pots of permissible water should be poured into a place suitable for water, and then that (impure) water should be poured into it.
Nếu không có nước gần đó, phải đổ tám hoặc mười gáo nước hợp pháp vào một nơi thích hợp để chứa nước, rồi đổ (nước có sinh vật) vào đó.
‘‘Pavaṭṭitvā udake patissatī’’ti uṇhapāsāṇe udakaṃ nāsiñcitabbaṃ.
One should not pour water on a hot rock, thinking, "It will roll into the water."
Không được đổ nước (có sinh vật) lên đá nóng với ý nghĩ: “Nó sẽ chảy xuống nước”.
Kappiyaudakena pana pāsāṇaṃ nibbāpetvā āsiñcituṃ vaṭṭati.
However, it is permissible to cool the rock with permissible water and then pour (the impure water).
Tuy nhiên, được phép làm nguội đá bằng nước hợp pháp rồi mới đổ (nước có sinh vật) vào.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is evident.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
a verbal action; involving three thoughts; involving three feelings.
là khẩu nghiệp; có ba loại tâm; có ba loại cảm thọ.
Ettha ca paṭaṅgapāṇakānaṃ patanaṃ ñatvāpi suddhacittatāya dīpajālane viya sappāṇakabhāvaṃ ñatvāpi udakasaññāya paribhuñjitabbato paṇṇattivajjatā veditabbāti.
And here, even knowing that patanga insects fall, just as in lighting a lamp with a pure mind, even knowing it has living beings, it is used with the perception of water; hence, it should be understood as a paṇṇattivajja (precept-offense).
Và ở đây, cần biết rằng đây là tội do chế định vì ngay cả khi biết côn trùng rơi vào, nhưng với tâm thanh tịnh như khi thắp đèn, và ngay cả khi biết có sinh vật nhưng vẫn thọ dụng với nhận thức về nước.
393. Yathādhammanti yo yassa adhikaraṇassa vūpasamanāya dhammo vutto, teneva dhammenāti attho.
393. Yathādhammaṃ means according to the Dhamma, that is, by the Dhamma prescribed for the settlement of that particular legal question.
Yathādhammanti có nghĩa là theo đúng pháp đã được nói ra để giải quyết tranh chấp (adhikaraṇa) nào đó.
Nihatādhikaraṇanti nihataṃ adhikaraṇaṃ; satthārā vuttadhammeneva vūpasamitaṃ adhikaraṇanti attho.
Nihatādhikaraṇaṃ means a settled legal question; that is, a legal question settled by the Dhamma taught by the Teacher.
Nihatādhikaraṇanti có nghĩa là tranh chấp đã được giải quyết; tức là tranh chấp đã được giải quyết bằng chính pháp mà Đức Phật đã nói.
395. Dhammakamme dhammakammasaññīti yena kammena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasamitaṃ, tañce dhammakammaṃ hoti, tasmiṃ dhammakamme ayampi dhammakammasaññī hutvā yadi ukkoṭeti, pācittiyaṃ āpajjatīti attho.
395. Dhammakamme dhammakammasaññī means if the act by which the legal question was settled is a lawful act, and this bhikkhu, perceiving it to be a lawful act, then overturns it, he incurs a pācittiya offense.
Dhammakamme dhammakammasaññīti có nghĩa là nếu hành động mà tranh chấp đó được giải quyết là một hành động đúng pháp, và vị tỳ khưu này có nhận thức rằng đó là một hành động đúng pháp, nếu vị ấy làm xáo trộn (ukkoṭeti) thì phạm pācittiya.
Etena nayena sesapadānipi veditabbāni.
The other terms should be understood in the same way.
Theo cách này, các từ ngữ còn lại cũng phải được hiểu.
Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana ‘‘imesaṃ catunnaṃ adhikaraṇānaṃ kati ukkoṭanā’’tiādinā nayena parivāre vutto.
This is a summary here; the detailed explanation is given in the Parivāra, in the manner of "how many overturnings are there for these four legal questions" and so forth.
Đây là phần tóm tắt ở đây, còn phần giải thích chi tiết đã được nói trong bộ Parivāra theo cách “trong bốn tranh chấp này, có bao nhiêu sự xáo trộn” và tương tự.
Aṭṭhakathāsu taṃ sabbaṃ āharitvā tassevattho vaṇṇito.
In the Aṭṭhakathās, all of that has been brought here and its meaning explained.
Trong các Aṭṭhakathā, tất cả những điều đó đã được trích dẫn và ý nghĩa của chúng đã được giải thích.
Mayaṃ pana taṃ tattheva vaṇṇayissāma.
However, we will explain it there itself (in the Parivāra).
Tuy nhiên, chúng tôi sẽ giải thích điều đó ở chính chỗ đó.
Idha āharitvā vaṇṇiyamāne hi suṭṭhutaraṃ sammoho bhaveyyāti na vaṇṇayimha.
For if it were brought here and explained, there would be even greater confusion, and so we have not explained it.
Nếu giải thích ở đây bằng cách trích dẫn, thì sẽ gây ra sự nhầm lẫn lớn hơn, nên chúng tôi không giải thích.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is evident.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Its origin is threefold — it is action; perception-release; conscious; a worldly offense; a bodily action; a verbal action; an unwholesome thought; accompanied by suffering feeling.
Khởi lên từ ba nguồn – là hành động; là giải thoát do tưởng; có tâm; là tội lỗi thế gian; là thân nghiệp; là khẩu nghiệp; có tâm bất thiện; có cảm thọ khổ.
399. Catutthe – duṭṭhullā nāma āpattīti ettha cattāri pārājikāni atthuddhāravasena dassitāni, saṅghādisesāpatti pana adhippetā, taṃ chādentassa pācittiyaṃ.
399. In the fourth (training rule) — in duṭṭhullā nāma āpattī (grievous offenses), the four pārājika offenses are indicated by way of extracting the meaning, but the saṅghādisesa offense is intended, and one who conceals it incurs a pācittiya.
Trong điều thứ tư – duṭṭhullā nāma āpattīti ở đây, bốn tội Pārājika được chỉ ra theo cách trích dẫn ý nghĩa, nhưng điều học Saṅghādisesa mới là điều được đề cập, và vị tỳ khưu che giấu điều đó thì phạm pācittiya.
Dhuraṃ nikkhittamatteti dhure nikkhittamatte.
Dhuraṃ nikkhittamatte means as soon as the responsibility is laid down.
Dhuraṃ nikkhittamatteti có nghĩa là ngay khi trách nhiệm đã được từ bỏ.
Sacepi dhuraṃ nikkhipitvā pacchā āroceti, na rakkhati; dhuraṃ nikkhittamatteyeva pācittiyanti vuttaṃ hoti.
Even if one lays down the responsibility and reports it later, one does not protect (from the offense); it means that the pācittiya is incurred as soon as the responsibility is laid down.
Ngay cả nếu vị ấy từ bỏ trách nhiệm rồi sau đó mới báo cáo, thì vị ấy cũng không được bảo vệ; có nghĩa là pācittiya được phạm ngay khi trách nhiệm được từ bỏ.
Sace pana evaṃ dhuraṃ nikkhipitvā paṭicchādanatthameva aññassa āroceti, sopi aññassāti etenupāyena samaṇasatampi samaṇasahassampi āpattiṃ āpajjatiyeva tāva, yāva koṭi na chijjati.
If, however, one lays down the responsibility in this way and reports it to another solely for the purpose of concealment, and that other (reports it to yet another), then by this method, even a hundred or a thousand bhikkhus will incur the offense, as long as the chain is not broken.
Tuy nhiên, nếu vị ấy từ bỏ trách nhiệm như vậy và báo cáo cho người khác chỉ với mục đích che giấu, thì người khác đó cũng báo cáo cho người khác nữa, theo cách này, một trăm hay một ngàn vị Sa-môn cũng sẽ phạm tội cho đến khi chuỗi không bị cắt đứt.
Kadā pana koṭi chijjatīti?
When, then, is the chain broken?
Vậy khi nào thì chuỗi bị cắt đứt?
Mahāsumatthero tāva vadati – ‘‘āpattiṃ āpanno ekassa āroceti, so paṭinivattitvā tasseva āroceti; evaṃ koṭi chijjatī’’ti.
Mahāsumatthera says, "A bhikkhu who has incurred an offense reports it to one (bhikkhu), who then turns back and reports it to that same (offending bhikkhu); in this way, the chain is broken."
Trưởng lão Mahāsumatthera nói rằng: “Vị tỳ khưu phạm tội báo cáo cho một người, người đó quay lại báo cáo cho chính vị ấy; như vậy, chuỗi bị cắt đứt”.
Mahāpadumatthero panāha – ‘‘ayañhi vatthupuggaloyeva.
However, Mahāpadumatthera says, "This (first reporting bhikkhu) is merely the person of the matter (the recipient of the report).
Tuy nhiên, Trưởng lão Mahāpadumatthera nói: “Đây chỉ là người bị liên quan đến sự việc.
Āpattiṃ āpanno pana ekassa bhikkhuno āroceti, ayaṃ aññassa āroceti, so paṭinivattitvā yenassa ārocitaṃ, tasseva āroceti; evaṃ tatiyena puggalena dutiyassa ārocite koṭi chinnā hotī’’ti.
But a bhikkhu who has incurred an offense reports it to one bhikkhu, and this (second bhikkhu) reports it to another (a third), and that (third bhikkhu) turns back and reports it to the one who reported it to him (the second bhikkhu); in this way, when the third person reports it to the second, the chain is broken."
Vị tỳ khưu phạm tội báo cáo cho một vị tỳ khưu, vị này báo cáo cho người khác, người đó quay lại báo cáo cho chính người đã báo cáo cho mình; như vậy, khi người thứ ba báo cáo cho người thứ hai, chuỗi bị cắt đứt”.
400. Aduṭṭhullaṃ āpattinti avasese pañcāpattikkhandhe.
400. ‘Aduṭṭhullaṃ āpatti’ (a non-grave offense) refers to the remaining five groups of offenses.
400. Aduṭṭhullaṃ āpatti (lỗi không thô trọng) là năm nhóm lỗi còn lại.
Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāranti ettha anupasampannassa sukkavissaṭṭhi ca kāyasaṃsaggo cāti ayaṃ duṭṭhullaajjhācāro nāma.
Here, 'Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāra' means that for one who is not fully ordained, the emission of semen and bodily contact—these two—are called grave transgressions (duṭṭhullaajjhācāra).
Ở đây, Anupasampannassa duṭṭhullaṃ vā aduṭṭhullaṃ vā ajjhācāra (lỗi thô trọng hoặc không thô trọng của người chưa thọ giới) có nghĩa là sự xuất tinh và sự tiếp xúc thân thể của người chưa thọ giới, đây được gọi là lỗi thô trọng.
Sesamettha uttānamevāti.
The rest here is evident.
Phần còn lại ở đây thì rõ ràng.
Dhuranikkhepasamuṭṭhānaṃ – kāyavācācittato samuṭṭhāti, akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Its origin, 'Dhuranikkhepasamuṭṭhānaṃ,' arises from body, speech, and mind; it is non-action (akiriyaṃ), liberation through perception (saññāvimokkhaṃ), with consciousness (sacittakaṃ), worldly blameworthy (lokavajjaṃ), a bodily action (kāyakammaṃ), a verbal action (vacīkammaṃ), an unwholesome consciousness (akusalacittaṃ), and results in painful feeling (dukkhavedanaṃ).
Sự phát sinh của việc từ bỏ trách nhiệm – phát sinh từ thân, khẩu, ý; không hành động; giải thoát bằng nhận thức; có tâm; bị thế gian chỉ trích; hành động của thân; hành động của khẩu; tâm bất thiện; cảm thọ khổ.
402. Pañcamasikkhāpade – aṅguliyo dukkhā bhavissantīti akkharāni likhantassa aṅguliyo dukkhā bhavissantīti cintesuṃ.
402. In the fifth training rule, concerning "his fingers will become painful," they thought, "Upāli's fingers will become painful from writing the characters*."
402. Trong giới điều thứ năm – aṅguliyo dukkhā bhavissantī (các ngón tay sẽ đau đớn) là họ đã nghĩ rằng: "Các ngón tay của người viết chữ sẽ đau đớn."
Urassa dukkhoti gaṇanaṃ sikkhantena bahuṃ cintetabbaṃ hoti, tenassa uro dukkho bhavissatīti maññiṃsu.
Concerning "his chest will be painful," one who learns arithmetic must do much thinking, so they thought, "His chest will become painful or hot."
Urassa dukkho (ngực sẽ đau đớn) là người học cách tính toán phải suy nghĩ nhiều, vì vậy họ nghĩ rằng ngực của người ấy sẽ đau đớn.
Akkhīni dukkhā bhavissantīti rūpasuttaṃ sikkhantena kahāpaṇā parivattetvā parivattetvā passitabbā honti, tenassa akkhīni dukkhāni bhavissantīti maññiṃsu.
Concerning "his eyes will become painful," one who learns the Sutta on forms must repeatedly turn over and look at coins, so they thought, "His eyes will become painful."
Akkhīni dukkhā bhavissantī (mắt sẽ đau đớn) là người học kinh về sắc phải xoay đi xoay lại các đồng tiền kahāpaṇa để nhìn, vì vậy họ nghĩ rằng mắt của người ấy sẽ đau đớn.
Ḍaṃsādīsu ḍaṃsāti piṅgalamakkhikāyo.
Among mosquitoes (ḍaṃsā) and so on, 'ḍaṃsā' refers to reddish-brown flies.
Trong số các loại côn trùng đốt, ḍaṃsā là những con ruồi màu vàng nâu.
Dukkhānanti dukkhamānaṃ.
'Dukkhānaṃ' means those that are difficult to endure.
Dukkhāna có nghĩa là những điều khó chịu đựng.
Tibbānanti bahalānaṃ.
'Tibbānaṃ' means intense.
Tibbāna có nghĩa là những điều dữ dội.
Kharānanti tikhiṇānaṃ.
'Kharānaṃ' means sharp.
Kharāna có nghĩa là những điều sắc bén.
Kaṭukānanti pharusānaṃ; amanāpatāya vā kaṭukarasasadisānaṃ.
'Kaṭukānaṃ' means harsh; or, due to their unpleasantness, similar to bitter tastes.
Kaṭukāna có nghĩa là những điều thô bạo; hoặc những điều giống như vị đắng cay do không vừa ý.
Asātānanti amadhurānaṃ.
'Asātānaṃ' means unpleasant.
Asātāna có nghĩa là những điều không ngọt ngào.
Pāṇaharānanti jīvitaharānaṃ.
'Pāṇaharānaṃ' means life-taking.
Pāṇaharāna có nghĩa là những điều đoạt mạng sống.
404. Sīmaṃ sammannatīti navaṃ sīmaṃ bandhati.
404. 'Sīmaṃ sammannati' means to establish a new sīmā.
404. Sīmaṃ sammannatī (hòa hợp ranh giới) là thiết lập một sīma mới.
Kurundiyaṃ pana udakukkhepaparicchindanepi dukkaṭaṃ vuttaṃ.
However, in the Kurundī, a dukkaṭa is stated even for defining an udakukkhepa.
Tuy nhiên, trong Kurundī, lỗi dukkaṭa cũng được nói đến trong việc phân định ranh giới bằng cách ném nước.
Paripuṇṇavīsativassoti paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya paripuṇṇavīsativasso; gabbhavīsopi hi paripuṇṇavīsativassotveva saṅkhye gacchati.
'Paripuṇṇavīsativasso' means one who is twenty full years of age starting from conception; indeed, one who is twenty years old including the fetal period is also counted as twenty full years of age.
Paripuṇṇavīsativasso (người đủ hai mươi tuổi) là người đã đủ hai mươi tuổi kể từ khi tái tục; người đủ hai mươi tuổi tính cả thời gian trong bụng mẹ cũng được tính là người đủ hai mươi tuổi.
Yathāha –
As it is said:
Như đã nói:
‘‘Tena kho pana samayena āyasmā kumārakassapo gabbhavīso upasampanno hoti.
“At that time, the venerable Kumārakassapa was ordained when he was twenty years of age, including the time in the womb.
“Vào thời điểm đó, Tôn giả Kumārakassapa đã thọ giới khi đang ở tuổi hai mươi tính cả thời gian trong bụng mẹ.
Atha kho āyasmato kumārakassapassa etadahosi – ‘bhagavatā paññattaṃ, na ūnavīsativasso puggalo upasampādetabboti.
Then, it occurred to the venerable Kumārakassapa, ‘The Blessed One has laid down that a person under twenty years of age should not be ordained.
Khi đó, Tôn giả Kumārakassapa đã nghĩ: ‘Đức Thế Tôn đã chế định rằng không được thọ giới cho người chưa đủ hai mươi tuổi.
Ahañcamhi gabbhavīso upasampanno.
But I was ordained when I was twenty years of age, including the time in the womb.
Còn tôi đã thọ giới khi đang ở tuổi hai mươi tính cả thời gian trong bụng mẹ.
Upasampanno nukhomhi, nanu kho upasampanno’ti.
Am I ordained, or am I not ordained?’
Tôi đã thọ giới rồi chăng, hay tôi chưa thọ giới?’
Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ.
They reported this matter to the Blessed One.
Họ đã trình bày vấn đề này lên Đức Thế Tôn.
Yaṃ bhikkhave mātukucchimhi paṭhamaṃ cittaṃ uppannaṃ, paṭhamaṃ viññāṇaṃ pātubhūtaṃ tadupādāya sāvassa jāti.
‘Monks, whatever first consciousness arose in the mother's womb, whatever first discernment appeared, from that point is his birth.
Này các Tỳ-kheo, tâm đầu tiên phát sinh, thức đầu tiên xuất hiện trong bụng mẹ, kể từ đó là sự sinh của người ấy.
Anujānāmi, bhikkhave, gabbhavīsaṃ upasampādetu’’nti (mahāva. 124).
Monks, I allow one who is twenty years old, including the time in the womb, to be ordained.’”
Này các Tỳ-kheo, Ta cho phép thọ giới cho người đủ hai mươi tuổi tính cả thời gian trong bụng mẹ.”
Tattha yo dvādasamāse mātukucchismiṃ vasitvā mahāpavāraṇāya jāto, so tato paṭṭhāya yāva ekūnavīsatime vasse mahāpavāraṇā, taṃ atikkamitvā pāṭipade upasampādetabbo.
Here, one who stayed in the mother's womb for twelve months and was born on the Mahāpavāraṇā day, should be ordained on the day after the Mahāpavāraṇā day of his nineteenth year (i.e., the first day of the next month), counting from his birth.
Ở đây, người đã ở trong bụng mẹ mười hai tháng và sinh vào ngày Đại Pavāraṇā thì nên được thọ giới vào ngày pāṭipada sau khi đã vượt qua ngày Đại Pavāraṇā của năm thứ mười chín kể từ ngày sinh đó.
Etenupāyena hāyanavaḍḍhanaṃ veditabbaṃ.
By this method, the decrease and increase (in age calculation) should be understood.
Theo cách này, sự giảm bớt và tăng thêm cần được hiểu.
Porāṇakattherā pana ekūnavīsativassaṃ sāmaṇeraṃ nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipadadivase upasampādenti, taṃ kasmāti?
However, the ancient Theras would ordain a Sāmaṇera who was nineteen years old on the day after the Nikkhamanīyapūṇṇamāsī (the full moon day of the Vassa’s end), that is, on the first day of the next month. Why is that?
Tuy nhiên, các trưởng lão thời xưa đã thọ giới cho một sāmaṇera mười chín tuổi vào ngày pāṭipada sau khi đã qua ngày trăng tròn Nikkhamanīya. Tại sao lại như vậy?
Vuccate – ekasmiṃ vasse cha cātuddasikauposathā honti.
It is said: In one year, there are six uposatha days of the fourteenth day.
Được nói rằng: Trong một năm có sáu ngày Uposatha cātuddasika (14 ngày).
Iti vīsatiyā vassesu cattāro māsā parihāyanti.
Thus, in twenty years, four months are diminished.
Như vậy, trong hai mươi năm, bốn tháng bị thiếu hụt.
Rājāno tatiye tatiye vasse vassaṃ ukkaḍḍhanti.
Kings advance the Vassa in every third year.
Các vị vua cứ ba năm lại kéo dài mùa mưa.
Iti aṭṭhārasasu vassesu cha māsā vaḍḍhanti, tato uposathavasena parihīne cattāro māse apanetvā dve māsā avasesā honti, te dve māse gahetvā vīsativassāni paripuṇṇāni hontīti nikkaṅkhā hutvā nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipade upasampādenti.
Thus, in eighteen years, six months are increased; from that, deducting the four months diminished according to the uposatha, two months remain; taking these two months, twenty years are complete, and thus, without doubt, they ordain on the day after the Nikkhamanīyapūṇṇamāsī.
Như vậy, trong mười tám năm, sáu tháng được tăng thêm, từ đó, sau khi trừ đi bốn tháng bị thiếu hụt do Uposatha, còn lại hai tháng, lấy hai tháng đó thì hai mươi năm được xem là đủ, và không còn nghi ngờ gì nữa, họ thọ giới vào ngày pāṭipada sau khi đã qua ngày trăng tròn Nikkhamanīya.
Ettha pana yo pavāretvā vīsativasso bhavissati, taṃ sandhāya ‘‘ekūnavīsativassa’’nti vuttaṃ.
However, here, 'ekūnavīsativassa' (nineteen years old) is said with reference to one who, having performed the Pavāraṇā, will be twenty years old.
Ở đây, cụm từ “ekūnavīsativassa” (mười chín tuổi) được nói đến để chỉ người sẽ đủ hai mươi tuổi sau khi đã pavāraṇā.
Tasmā yo mātukucchismiṃ dvādasamāse vasi, so ekavīsativasso hoti.
Therefore, one who stayed in the mother's womb for twelve months is twenty-one years old.
Do đó, người đã ở trong bụng mẹ mười hai tháng thì đủ hai mươi mốt tuổi.
Yo sattamāse vasi, so sattamāsādhikavīsativasso.
One who stayed for seven months is twenty years and seven months old.
Người đã ở bảy tháng thì đủ hai mươi tuổi cộng thêm bảy tháng.
Chamāsajāto pana na jīvati.
But one born at six months does not live.
Còn người sinh ra sau sáu tháng thì không sống được.
406. Anāpatti ūnavīsativassaṃ paripuṇṇavīsativassasaññīti ettha kiñcāpi upasampādentassa anāpatti, puggalo pana anupasampannova hoti.
406. In 'Anāpatti ūnavīsativassaṃ paripuṇṇavīsativassasaññī' (no offense for one who perceives a nineteen-year-old as a twenty-year-old), although there is no offense for the ordainer, the person ordained remains not fully ordained.
406. Anāpatti ūnavīsativassaṃ paripuṇṇavīsativassasaññī (không phạm lỗi khi nghĩ người chưa đủ hai mươi tuổi là đã đủ hai mươi tuổi). Ở đây, mặc dù người thọ giới không phạm lỗi, nhưng người được thọ giới vẫn là người chưa thọ giới.
Sace pana so dasavassaccayena aññaṃ upasampādeti, tañce muñcitvā gaṇo pūrati, sūpasampanno.
If, however, after ten years, that person ordains another, and if the quorum is complete excluding that person, then the ordination is valid.
Nếu sau mười năm, người đó thọ giới cho người khác, và nếu số lượng Tăng đoàn đủ mà không tính người đó, thì người đó đã thọ giới đúng cách.
Sopi ca yāva na jānāti, tāvassa neva saggantarāyo na mokkhantarāyo, ñatvā pana puna upasampajjitabbaṃ.
And as long as he does not know (that he is not fully ordained), there is no obstruction to heaven or liberation for him. But once he knows, he must be re-ordained.
Và chừng nào người đó chưa biết, thì không có chướng ngại cho thiên giới hay giải thoát, nhưng khi đã biết, người đó phải thọ giới lại.
Sesaṃ uttānameva.
The rest is evident.
Phần còn lại thì rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ,
Its origin is threefold—action (kiriyaṃ), liberation through perception (saññāvimokkhaṃ), with consciousness (sacittakaṃ), blameworthy by enactment (paṇṇattivajjaṃ), a bodily action (kāyakammaṃ),
Phát sinh từ ba nguồn – hành động, giải thoát bằng nhận thức, có tâm, lỗi do chế định, hành động của thân,
411. Visaṅketenāti kālavisaṅketena divasavisaṅketena ca gacchato anāpatti.
411. 'Visaṅketenā' means there is no offense for one who goes due to a discrepancy in time or a discrepancy in day.
411. Visaṅketenā (do nhầm lẫn) là không phạm lỗi khi đi do nhầm lẫn về thời gian hoặc nhầm lẫn về ngày.
Maggavisaṅketena pana aṭavivisaṅketena vā āpattiyeva.
However, there is an offense for one who goes due to a discrepancy in the path or a discrepancy in the forest.
Tuy nhiên, nếu đi do nhầm lẫn về đường đi hoặc nhầm lẫn về rừng thì vẫn phạm lỗi.
Sesamettha bhikkhunivagge vuttanayattā uttānatthameva.
The rest here is evident in meaning, as it is stated in the Bhikkhunī-vagga.
Phần còn lại ở đây thì rõ nghĩa vì đã được nói trong phẩm Tỳ-kheo-ni.
Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ – kāyacittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
Its origin, 'Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ,' arises from body and mind, and from body, speech, and mind; it is action (kiriyaṃ), liberation through perception (saññāvimokkhaṃ), with consciousness (sacittakaṃ), blameworthy by enactment (paṇṇattivajjaṃ), a bodily action (kāyakammaṃ), a verbal action (vacīkammaṃ), threefold consciousness (ticittaṃ), and threefold feeling (tivedanaṃ).
Sự phát sinh của giới điều về đoàn lữ hành trộm cắp – phát sinh từ thân và ý, hoặc từ thân, khẩu và ý; hành động; giải thoát bằng nhận thức; có tâm; lỗi do chế định; hành động của thân; hành động của khẩu; ba tâm; ba cảm thọ.
412. Sattame – padhūpento nisīdīti pajjhāyanto attānaṃyeva paribhāsanto nisīdi.
412. In the seventh, 'padhūpento nisīdī' means he sat sighing, blaming himself.
412. Trong giới điều thứ bảy – padhūpento nisīdī (ngồi thở dài) có nghĩa là ngồi suy tư, tự trách mình.
Nāyyo so bhikkhu maṃ nippātesīti ayyo ayaṃ bhikkhu maṃ na nikkhāmesi; na maṃ gahetvā agamāsīti attho.
'Nāyyo so bhikkhu maṃ nippātesī' means "This venerable monk did not make me leave; he did not take me and go," so it is said.
Nāyyo so bhikkhu maṃ nippātesī (vị Tỳ-kheo đáng kính đó đã không đưa tôi đi) có nghĩa là vị Tỳ-kheo đáng kính này đã không đưa tôi ra ngoài; không đưa tôi đi.
Sesamettha bhikkhuniyā saddhiṃ saṃvidhānasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ saddhiṃ samuṭṭhānādīhīti.
The rest here should be understood according to the method stated in the training rule concerning agreement with a bhikkhunī, including its origin and so on.
Phần còn lại ở đây cần được hiểu theo cách đã nói trong giới điều về sự thỏa thuận với Tỳ-kheo-ni, cùng với sự phát sinh và các chi tiết khác.
Saggamokkhānaṃ antarāyaṃ karontīti antarāyikā.
Those that cause obstruction to heaven and liberation are called 'antarāyikā'.
Những điều gây chướng ngại cho thiên giới và giải thoát được gọi là antarāyikā (những chướng ngại).
Te kammakilesavipākaupavādaāṇāvītikkamavasena pañcavidhā.
They are of five kinds based on karma, defilements, results, slander, and transgression of rules.
Chúng có năm loại theo nghiệp, phiền não, quả báo, phỉ báng và vi phạm giới luật.
Tattha pañcānantariyakammā kammantarāyikā nāma.
Among these, the five anantariya kamma are called kammantarāyikā (obstructions of karma).
Trong đó, năm nghiệp vô gián được gọi là nghiệp chướng ngại (kammantarāyikā).
Tathā bhikkhunīdūsakakammaṃ, taṃ pana mokkhasseva antarāyaṃ karoti, na saggassa.
Similarly, the act of defiling a bhikkhunī, but that obstructs only liberation, not heaven.
Cũng vậy, nghiệp làm ô uế Tỳ-kheo-ni, nghiệp đó chỉ gây chướng ngại cho giải thoát, chứ không phải cho thiên giới.
Niyatamicchādiṭṭhidhammā kilesantarāyikā nāma.
The states of fixed wrong view are called kilesantarāyikā (obstructions of defilements).
Những pháp tà kiến cố định được gọi là phiền não chướng ngại (kilesantarāyikā).
Paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakānaṃ paṭisandhidhammā vipākantarāyikā nāma.
The rebirth-producing states for paṇḍakas (eunuchs), animals, and ubhatobyañjanakas (hermaphrodites) are called vipākantarāyikā (obstructions of results).
Những pháp tái tục quả báo của người ái nam, súc sinh và lưỡng tính được gọi là quả báo chướng ngại (vipākantarāyikā).
Ariyūpavādā upavādantarāyikā nāma, te pana yāva ariye na khamāpenti tāvadeva, na tato paraṃ.
Slander of Noble Ones (Ariyas) is called upavādantarāyikā (obstructions of slander), but these are only for as long as one does not ask for forgiveness from the Ariyas, not beyond that.
Sự phỉ báng bậc Thánh được gọi là phỉ báng chướng ngại (upavādantarāyikā), nhưng chúng chỉ tồn tại chừng nào chưa sám hối với bậc Thánh, chứ không phải sau đó.
Sañcicca āpannā āpattiyo āṇāvītikkamantarāyikā nāma, tāpi yāva bhikkhubhāvaṃ vā paṭijānāti, na vuṭṭhāti vā na deseti vā tāvadeva, na tato paraṃ.
Offenses committed intentionally are called āṇāvītikkamantarāyikā. These offenses, too, are (obstacles) only as long as one acknowledges one's bhikkhu-state, but neither gets up from the offense nor makes a confession, not beyond that.
Các giới đã phạm một cách cố ý được gọi là các chướng ngại do vi phạm giới luật (āṇāvītikkamantarāyika); các giới ấy cũng vậy, chừng nào vị ấy còn tự nhận là tỳ khưu, chưa xuất tội hoặc chưa sám hối, thì chướng ngại vẫn còn, không phải sau đó.
Tatrāyaṃ bhikkhu bahussuto dhammakathiko sesantarāyike jānāti, vinaye pana akovidattā paṇṇattivītikkamantarāyike na jānāti, tasmā rahogato evaṃ cintesi – ‘‘ime āgārikā pañca kāmaguṇe paribhuñjantā sotāpannāpi sakadāgāminopi anāgāminopi honti, bhikkhūpi manāpikāni cakkhuviññeyyāni rūpāni passanti…pe… kāyaviññeyye phoṭṭhabbe phusanti, mudukāni attharaṇapāvuraṇādīni paribhuñjanti, etaṃ sabbaṃ vaṭṭati.
Among these, this bhikkhu, being learned and a Dhamma teacher, knows the other hindering factors, but due to his lack of skill in the Vinaya, he does not know the hindering factors that constitute a transgression of the regulations. Therefore, being in seclusion, he thought thus: “These householders, enjoying the five sense pleasures, become stream-enterers, once-returners, and non-returners. Bhikkhus also see agreeable forms perceptible by the eye… and touch tangible objects perceptible by the body. They enjoy soft mattresses, coverings, and so forth. All this is permissible.
Trong số đó, tỳ khưu này là bậc đa văn, là pháp sư, biết các chướng ngại pháp còn lại, nhưng vì không thông thạo Tỳ-luật nên không biết các chướng ngại do vi phạm giới luật (paṇṇattivītikkamantarāyika). Do đó, khi ở một mình, vị ấy suy nghĩ như sau: “Những người cư sĩ này, khi thọ hưởng năm dục lạc, vẫn có thể trở thành bậc Nhập Lưu, Nhất Lai, Bất Hoàn. Các tỳ khưu cũng thấy các sắc khả ý được nhận biết qua mắt…pe… xúc chạm các xúc khả ý được nhận biết qua thân, thọ hưởng các vật trải, vật đắp mềm mại, v.v. Tất cả những điều này đều được phép.
Kasmā itthirūpā…pe… itthiphoṭṭhabbā eva na vaṭṭanti, etepi vaṭṭantī’’ti.
Why are only feminine forms…pe… and feminine tactile objects not permissible? These too should be permissible.”
Tại sao sắc của phụ nữ…pe… xúc chạm của phụ nữ lại không được phép? Những điều này cũng được phép thôi.”
Evaṃ rasena rasaṃ saṃsanditvā sacchandarāgaparibhogañca nicchandarāgaparibhogañca ekaṃ katvā thūlavākehi saddhiṃ atisukhumasuttaṃ ghaṭento viya sāsapena saddhiṃ sineruṃ upasaṃharanto viya pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppādetvā ‘‘kiṃ bhagavatā mahāsamuddaṃ bandhantena viya mahatā ussāhena paṭhamapārājikaṃ paññattaṃ, natthi ettha doso’’ti sabbaññutaññāṇena saddhiṃ paṭivirujjhanto bhabbapuggalānaṃ āsaṃ chindanto jinassa āṇācakke pahāramadāsi.
Thus, by comparing one flavor with another, he equated enjoyment with sensual desire and enjoyment without sensual desire, and, as if connecting an extremely fine thread with thick fibers, or as if bringing Mount Sineru into comparison with a mustard seed, he generated a wicked wrong view, thinking, “Why did the Blessed One lay down the first Pārājika with great effort, as if binding the great ocean? There is no fault in this.” Thus, contradicting the Omniscience, cutting off the hope of worthy individuals, he struck a blow at the wheel of the Conqueror's command.
Như vậy, vị ấy đã so sánh vị này với vị kia, gộp chung việc thọ hưởng có tham ái và việc thọ hưởng không tham ái làm một, như thể nối sợi chỉ cực mảnh với sợi dây thô, như thể đặt núi Sineru bên cạnh hạt cải, rồi khởi lên ác kiến rằng: “Tại sao Thế Tôn lại chế định giới Pārājika thứ nhất với sự nỗ lực lớn lao như thể đắp đập ngăn biển cả? Không có lỗi gì ở đây cả.” Vị ấy đã đối nghịch với Trí Toàn Giác, cắt đứt hy vọng của các bậc hữu duyên, và giáng một đòn vào bánh xe giáo lệnh của Đức Phật.
Tenāha – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmī’’tiādi.
That is why it is said, “Thus do I understand the Dhamma taught by the Blessed One,” and so on.
Do đó, kinh nói: “Con hiểu giáo pháp Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy,” v.v.
Aṭṭhikaṅkalūpamātiādimhi aṭṭhikaṅkalūpamā appassādaṭṭhena.
In the passage starting with Aṭṭhikaṅkalūpamā (like a skeleton), aṭṭhikaṅkalūpamā refers to having little enjoyment.
Trong phần “ Aṭṭhikaṅkalūpamā” (ví như bộ xương) v.v., Aṭṭhikaṅkalūpamā có nghĩa là ít vị ngọt.
Maṃsapesūpamā bahusādhāraṇaṭṭhena.
Maṃsapesūpamā (like a piece of meat) refers to being common to many.
Maṃsapesūpamā (ví như miếng thịt) có nghĩa là được nhiều người chia sẻ.
Tiṇukkūpamā anudahanaṭṭhena.
Tiṇukkūpamā (like a torch of straw) refers to burning continuously.
Tiṇukkūpamā (ví như bó đuốc cỏ) có nghĩa là cháy liên tục.
Aṅgārakāsūpamā mahābhitāpanaṭṭhena.
Aṅgārakāsūpamā (like a pit of glowing coals) refers to causing great burning.
Aṅgārakāsūpamā (ví như hố than hồng) có nghĩa là đốt nóng dữ dội.
Supinakūpamā ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhena.
Supinakūpamā (like a dream) refers to appearing briefly.
Supinakūpamā (ví như giấc mộng) có nghĩa là xuất hiện trong chốc lát.
Yācitakūpamā tāvakālikaṭṭhena.
Yācitakūpamā (like borrowed goods) refers to being for a temporary period.
Yācitakūpamā (ví như vật vay mượn) có nghĩa là tạm thời.
Rukkhaphalūpamā sabbaṅgapaccaṅgapalibhañjanaṭṭhena.
Rukkhaphalūpamā (like the fruit of a tree) refers to destroying all parts and limbs.
Rukkhaphalūpamā (ví như cây ăn quả) có nghĩa là bị chặt phá tất cả các bộ phận.
Asisūnūpamā adhikuṭṭanaṭṭhena.
Asisūnūpamā (like a slaughter-knife) refers to cutting and hacking repeatedly.
Asisūnūpamā (ví như lò mổ bằng kiếm) có nghĩa là bị chém chặt.
Sattisūlūpamā vinivijjhanaṭṭhena.
Sattisūlūpamā (like a spear or stake) refers to piercing through.
Sattisūlūpamā (ví như cây giáo) có nghĩa là đâm xuyên.
Sappasirūpamā sāsaṅkasappaṭibhayaṭṭhenāti ayamettha saṅkhepo.
Sappasirūpamā (like a snake's head) refers to being fearful and terrifying. This is the summary here.
Sappasirūpamā (ví như đầu rắn) có nghĩa là đáng sợ và đáng kinh hãi. Đây là phần tóm tắt ở đây.
Vitthāro pana papañcasūdaniyaṃ majjhimaṭṭhakathāyaṃ (ma. ni. 1.234 ādayo; 2.42 ādayo) gahetabbo.
The extensive explanation, however, is to be taken from the Majjhima Commentary, Papancasūdani.
Phần giải thích chi tiết có thể được tìm thấy trong Majjhima-aṭṭhakathā, Papñcasūdanī.
Evaṃ byākhoti evaṃ viya kho.
Evaṃ byākho means, “thus indeed,” or “as if I know this.”
Evaṃ byākho có nghĩa là “như vậy.”
Sesamettha pubbe vuttanayattā uttānameva.
The rest here is clear, as it has been stated previously.
Phần còn lại là rõ ràng vì đã được nói đến trước đó.
Samanubhāsanasamuṭṭhānaṃ – kāyavācācittato samuṭṭhāti, akiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
The origin of admonition (samanubhāsanā) arises from body, speech, and mind; it is non-action; it is release with perception; it is accompanied by thought; it is censurable by the world; it is bodily action; it is verbal action; it is unwholesome consciousness; it is painful feeling.
Giới do sự khiển trách (samanubhāsana) khởi lên từ thân, khẩu, ý; là không hành động; là giải thoát bằng tưởng; là có tâm; là lỗi thế gian; là nghiệp thân; là nghiệp khẩu; là bất thiện tâm; là cảm thọ khổ.
424-5. Navame – akaṭānudhammenāti anudhammo vuccati āpattiyā adassane vā appaṭikamme vā pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge vā dhammena vinayena satthusāsanena ukkhittakassa anulomavattaṃ disvā katā osāraṇā; so osāraṇasaṅkhāto anudhammo yassa na kato, ayaṃ akaṭānudhammo nāma, tādisena saddhinti attho.
In the ninth (training rule) — akaṭānudhammena means that the anudhammo is an act of reinstatement (osāraṇā) carried out by the Saṅgha after observing the proper conduct of a bhikkhu who was expelled due to not seeing an offense, or not rectifying it, or not giving up a wicked view, by means of Dhamma, Vinaya, and the Teacher's dispensation; this anudhammo, referred to as reinstatement, has not been carried out for him, meaning, it is with such a bhikkhu.
424-5. Trong giới thứ chín – akaṭānudhammenā có nghĩa là: “anudhammo” (pháp thuận) được gọi là sự phục hồi được thực hiện sau khi thấy hành vi thuận theo của một tỳ khưu bị trục xuất do không thấy lỗi, không sám hối, hoặc không từ bỏ tà kiến, bằng pháp, bằng luật, bằng giáo huấn của Đức Phật. Anudhammo đó, tức là sự phục hồi, nếu chưa được thực hiện cho vị nào, thì vị ấy được gọi là akaṭānudhammo, có nghĩa là “với vị như vậy.”
Tenevassa padabhājane ‘‘akaṭānudhammo nāma ukkhitto anosārito’’ti vuttaṃ.
For this very reason, in its word-by-word analysis, it is stated: “akaṭānudhammo means one who is expelled and not reinstated.”
Do đó, trong phần phân tích từ của nó, đã nói: “Akaṭānudhammo có nghĩa là ‘bị trục xuất chưa được phục hồi’.”
Deti vā paṭiggaṇhāti vāti ekapayogena bahumpi dadato vā gaṇhato vā ekaṃ pācittiyaṃ.
Deti vā paṭiggaṇhāti vā means one Pācittiya offense, whether giving much or receiving much, through a single act.
Deti vā paṭiggaṇhāti vā (cho hoặc nhận): dù cho hay nhận nhiều thứ trong một lần, chỉ phạm một Pācittiya.
Vicchinditvā vicchinditvā dentassa ca gaṇhantassa ca payogagaṇanāya pācittiyāni.
For one who gives and receives repeatedly, there are Pācittiyas according to the number of acts.
Đối với việc cho và nhận từng đợt, số Pācittiya sẽ tính theo số lần thực hiện.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
It has three origins: action, release with perception, accompanied by thought, blameworthy by regulation, bodily action, verbal action, three types of consciousness, three types of feeling.
Khởi lên từ ba nơi – là hành động; là giải thoát bằng tưởng; là có tâm; là lỗi do giới luật chế định; là nghiệp thân; là nghiệp khẩu; là ba loại tâm; là ba loại cảm thọ.
428. Dasame – diṭṭhigataṃ uppannanti ariṭṭhassa viya etassāpi ayoniso ummujjantassa uppannaṃ.
In the tenth (training rule) — diṭṭhigataṃ uppannaṃ (a wrong view arose) means it arose for him, like Ariṭṭha, due to improper reflection.
428. Trong giới thứ mười – diṭṭhigataṃ uppannaṃ (tà kiến đã khởi lên) có nghĩa là tà kiến đã khởi lên ở vị này cũng như ở Ariṭṭha, do sự khởi lên không đúng cách.
Nāsetūti ettha tividhā nāsanā – saṃvāsanāsanā, liṅganāsanā, daṇḍakammanāsanāti.
Regarding nāsetu (to destroy/abolish), there are three kinds of destruction: saṃvāsanāsanā (destruction of communion), liṅganāsanā (destruction of the outward marks), and daṇḍakammanāsanā (destruction through punishment).
Ở đây, nāsetu (phải hủy diệt) có ba loại hủy diệt: hủy diệt bằng sự chung sống (saṃvāsanāsanā), hủy diệt bằng dấu hiệu (liṅganāsanā), và hủy diệt bằng hình phạt (daṇḍakammanāsanā).
Tattha āpattiyā adassanādīsu ukkhepanā saṃvāsanāsanā nāma.
Among these, expulsion due to not seeing an offense or other similar reasons is called saṃvāsanāsanā.
Trong số đó, việc trục xuất do không thấy lỗi, v.v., được gọi là hủy diệt bằng sự chung sống.
‘‘Dūsako nāsetabbo (pārā. 66) mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsethā’’ti (pārā. 384) ayaṃ liṅganāsanā nāma.
“A defiler should be destroyed,” and “Mettiyā the bhikkhunī should be destroyed”—this is called liṅganāsanā.
Câu “Dūsako nāsetabbo” (kẻ phá hoại phải bị hủy diệt) và “Mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsethā” (hãy hủy diệt tỳ khưu ni Mettiyā) được gọi là hủy diệt bằng dấu hiệu.
‘‘Ajjatagge te āvuso samaṇuddesa na ceva so bhagavā satthā apadisitabbo’’ti ayaṃ daṇḍakammanāsanā nāma.
“From today, friend, you, novice, shall neither refer to that Blessed One as your Teacher”—this is called daṇḍakammanāsanā.
Câu “Này các tỳ khưu, từ nay trở đi, vị sa-di ấy không được xem Đức Thế Tôn là Bậc Đạo Sư nữa” được gọi là hủy diệt bằng hình phạt.
Ayaṃ idha adhippetā.
This is what is intended here.
Loại này được đề cập ở đây.
Tenāha – ‘‘evañca pana bhikkhave nāsetabbo…pe… vinassā’’ti.
Therefore, he said: “In this way, bhikkhus, he should be destroyed…pe… perishes.”
Do đó, kinh nói: “Này các tỳ khưu, phải hủy diệt như vậy…pe… hãy biến mất.”
Tattha carāti gaccha.
There, carā means “go.”
Trong đó, carā có nghĩa là “hãy đi.”
Pireti para amāmaka.
Pire means “stranger, one outside (the community).”
Pire có nghĩa là “này kẻ xa lạ, kẻ không thân thích.”
Vinassāti nassa; yattha te na passāma, tattha gacchāti.
Vinassā means “perish; go where we do not see you.”
Vinassā có nghĩa là “hãy biến mất; hãy đi đến nơi mà chúng ta không thấy ngươi nữa.”
429. Upalāpeyyāti saṅgaṇheyya.
Upalāpeyyā means he should win over.
429. Upalāpeyyā có nghĩa là “kết giao.”
Upaṭṭhāpeyyāti tena attano upaṭṭhānaṃ kārāpeyya.
Upaṭṭhāpeyyā means he should make that (novice) serve him.
Upaṭṭhāpeyyā có nghĩa là “cho người ấy phục vụ mình.”
Sesaṃ ariṭṭhasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ saddhiṃ samuṭṭhānādīhīti.
The rest here should be understood in the same way as stated in the Ariṭṭha training rule, along with its origins and so forth.
Phần còn lại, bao gồm cả sự khởi lên, v.v., cần được hiểu theo cách đã nói trong giới Ariṭṭha.
434. Sahadhammikavaggassa paṭhamasikkhāpade – etasmiṃ sikkhāpadeti etasmiṃ sikkhāpade yaṃ vuttaṃ, taṃ na tāva sikkhissāmi.
In the first training rule of the Sahadhammika Chapter — etasmiṃ sikkhāpade (in this training rule) means, “I will not train in what has been stated in this training rule.”
434. Trong giới đầu tiên của phẩm Sahadhammika – etasmiṃ sikkhāpade có nghĩa là “điều đã nói trong giới này, tôi sẽ chưa học.”
Āpatti pācittiyassāti ettha pana vācāya vācāya āpatti veditabbā.
Here, āpatti pācittiyassā (an offense entailing expiation) should be understood as an offense for each utterance.
Ở đây, āpatti pācittiyassā (phạm tội Pācittiya) cần được hiểu là phạm tội Pācittiya với mỗi lời nói.
Sikkhamānena bhikkhave bhikkhunāti ovādaṃ sirasā sampaṭicchitvā sikkhitukāmeneva hutvā ājānitabbañceva pucchitabbañca upaparikkhitabbañca.
Sikkhamānena bhikkhave bhikkhunā (Bhikkhus, a bhikkhu who is training) means one who is desirous of training, having accepted the instruction with his head, should know, question, and examine it.
Sikkhamānena bhikkhave bhikkhunā (này các tỳ khưu, một tỳ khưu đang học) có nghĩa là phải chấp nhận lời khuyên với sự tôn kính, và phải biết, phải hỏi, và phải xem xét kỹ lưỡng với ý muốn học hỏi.
Sesamettha dubbacasikkhāpade vuttanayeneva padatthato veditabbaṃ.
The rest here should be understood word-for-word in the same way as stated in the Dubbaca training rule.
Phần còn lại ở đây cần được hiểu theo nghĩa của từ, theo cách đã nói trong giới Dubbaca.
Vinicchayato uttānameva.
From the perspective of determination, it is clear.
Theo phân tích, nó là rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
It has three origins: action, release with perception, accompanied by thought, blameworthy by the world, bodily action, verbal action, unwholesome consciousness, painful feeling.
Khởi lên từ ba nơi – là hành động; là giải thoát bằng tưởng; là có tâm; là lỗi thế gian; là nghiệp thân; là nghiệp khẩu; là bất thiện tâm; là cảm thọ khổ.
438. Dutiye – vinayakathaṃ kathetīti vinayakathā nāma kappiyākappiyaāpattānāpattisaṃvarapahānapaṭisaṃyuttakathā, taṃ katheti.
In the second (training rule) — vinayakathaṃ kathetī means he speaks a discourse related to the Vinaya, which is a discourse concerning what is permissible and impermissible, offenses and non-offenses, restraint and abandonment.
438. Trong giới thứ hai – vinayakathaṃ kathetī (thuyết giảng câu chuyện về Tỳ-luật) có nghĩa là thuyết giảng câu chuyện liên quan đến điều được phép và không được phép, lỗi và không lỗi, sự phòng hộ và sự từ bỏ.
Vinayassa vaṇṇaṃ bhāsatīti vinayassa vaṇṇo nāma pañcannampi sattannampi āpattikkhandhānaṃ vasena mātikaṃ nikkhipitvā padabhājanena vaṇṇanā, taṃ bhāsati.
Vinayassa vaṇṇaṃ bhāsatī means he speaks the praise of the Vinaya, which is an explanation by means of word-by-word analysis, having presented the summary (mātikā) according to the five or seven groups of offenses.
Vinayassa vaṇṇaṃ bhāsatī (thuyết giảng sự tốt đẹp của Tỳ-luật) có nghĩa là thuyết giảng sự giải thích bằng cách đặt ra các đề mục (mātikā) theo năm hoặc bảy nhóm giới, và phân tích các từ.
Vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsatīti vinayaṃ pariyāpuṇantānaṃ vinayapariyattimūlakaṃ vaṇṇaṃ guṇaṃ ānisaṃsaṃ bhāsati.
Vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsatī means he speaks the praise, the virtue, the benefit, which has its root in the study of the Vinaya, for those who are studying the Vinaya.
Vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsatī (thuyết giảng sự tốt đẹp của việc học Tỳ-luật) có nghĩa là thuyết giảng sự tốt đẹp, phẩm chất, và lợi ích bắt nguồn từ việc học Tỳ-luật cho những người đang học Tỳ-luật.
Vinayadharo hi vinayapariyattimūlake pañcānisaṃse chānisaṃse sattānisaṃse aṭṭhānisaṃse navānisaṃse dasānisaṃse ekādasānisaṃse ca labhati te sabbe bhāsatīti attho.
Indeed, a Vinaya-holder obtains five benefits, six benefits, seven benefits, eight benefits, nine benefits, ten benefits, and eleven benefits rooted in the study of the Vinaya; he speaks all of these, so it means.
Thật vậy, một bậc Tỳ-luật-sư (vinayadhara) đạt được năm, sáu, bảy, tám, chín, mười, và mười một lợi ích bắt nguồn từ việc học Tỳ-luật; có nghĩa là vị ấy thuyết giảng tất cả những lợi ích đó.
Katame pañcānisaṃse labhatīti?
What are the five benefits he obtains?
Năm lợi ích nào mà vị ấy đạt được?
Attano sīlakkhandhasuguttiādike.
Those that pertain to the excellent guarding of his own aggregate of morality and so forth.
Đó là sự giữ gìn tốt đẹp giới uẩn của chính mình, v.v.
Vuttañhetaṃ –
And this has been stated:
Điều này đã được nói:
‘‘Pañcime, bhikkhave, ānisaṃsā vinayadhare puggale – attano sīlakkhandho sugutto hoti surakkhito, kukkuccapakatānaṃ paṭisaraṇaṃ hoti, visārado saṅghamajjhe voharati, paccatthike sahadhammena suniggahitaṃ niggaṇhāti, saddhammaṭṭhitiyā paṭipanno hotī’’ti (pari. 325).
"Monks, there are these five advantages for a person who upholds the Vinaya: his own aggregate of sīla is well-guarded and well-protected; he is a refuge for those troubled by remorse; he speaks confidently in the assembly of the Saṅgha; he thoroughly subdues adversaries with the Dhamma; and he is devoted to the establishment of the True Dhamma."
“Này các Tỳ-khưu, có năm lợi ích này đối với người trì luật: giới uẩn của tự thân được bảo vệ tốt, được gìn giữ kỹ càng; là nơi nương tựa cho những người bị nghi hối (kukkucca) chi phối; tự tin phát biểu giữa Tăng đoàn; hàng phục kẻ đối nghịch bằng Chánh pháp một cách khéo léo; và thực hành vì sự tồn tại của Chánh pháp.”
Kathamassa attano sīlakkhandho sugutto hoti surakkhito? Idhekacco bhikkhu āpattiṃ āpajjanto chahākārehi āpajjati – alajjitā, aññāṇatā, kukkuccapakatatā, akappiye kappiyasaññitā, kappiye akappiyasaññitā, satisammosāti.
How is his own aggregate of virtue well-guarded and well-protected? Here, some bhikkhu, when falling into an offense, falls into it through six ways: shamelessness, ignorance, being of a remorseful nature, perceiving the unallowable as allowable, perceiving the allowable as unallowable, and forgetfulness (satisammosa).
Giới uẩn của tự thân người ấy được bảo vệ tốt, được gìn giữ kỹ càng như thế nào? Ở đây, có một Tỳ-khưu phạm tội do sáu nguyên nhân:
Kathaṃ alajjitāya āpattiṃ āpajjati?
How does one fall into an offense due to shamelessness?
Phạm tội do không biết hổ thẹn như thế nào?
Akappiyabhāvaṃ jānantoyeva madditvā vītikkamaṃ karoti.
One knows that it is unallowable, yet transgresses by disregarding the rule.
Người ấy biết rõ điều không hợp pháp nhưng vẫn cố tình vi phạm giới luật.
Vuttampi cetaṃ –
It has also been said:
Điều này cũng đã được nói:
Kathaṃ aññāṇatāya āpajjati?
How does one fall into an offense due to ignorance?
Phạm tội do ngu si như thế nào?
Aññāṇapuggalo hi mando momūho kattabbākattabbaṃ ajānanto akattabbaṃ karoti, kattabbaṃ virādheti; evaṃ aññāṇatāya āpajjati.
An ignorant person, indeed, being dull and extremely deluded, not knowing what should be done and what should not be done, does what should not be done and fails in what should be done; thus, one falls into an offense due to ignorance.
Người ngu si thì u mê, lầm lẫn, không biết điều nên làm và không nên làm, làm điều không nên làm, và bỏ lỡ điều nên làm; phạm tội do ngu si là như vậy.
Kathaṃ kukkuccapakatatāya āpajjati?
How does one fall into an offense due to being of a remorseful nature?
Phạm tội do bị nghi hối (kukkucca) chi phối như thế nào?
Kappiyākappiyaṃ nissāya kukkucce uppanne vinayadharaṃ pucchitvā kappiyañce kattabbaṃ siyā, akappiyañce na kattabbaṃ, ayaṃ pana ‘‘vaṭṭatī’’ti madditvā vītikkamatiyeva; evaṃ kukkuccapakatatāya āpajjati.
When remorse arises concerning what is allowable and unallowable, one consults a Vinaya expert (vinayadhara). If it is allowable, it should be done; if it is unallowable, it should not be done. But this person, being of a remorseful nature, concludes, "It is allowable," and transgresses by disregarding the rule; thus, one falls into an offense due to being of a remorseful nature.
Khi nghi hối phát sinh liên quan đến điều hợp pháp và không hợp pháp, người ấy hỏi một vị Tỳ-khưu thông hiểu Luật, nếu đó là điều hợp pháp thì nên làm, nếu là điều không hợp pháp thì không nên làm. Tuy nhiên, người này lại cho rằng “được phép” và cố tình vi phạm; phạm tội do bị nghi hối chi phối là như vậy.
Kathaṃ akappiye kappiyasaññitāya āpajjati?
How does one fall into an offense by perceiving the unallowable as allowable?
Phạm tội do nhận thức điều không hợp pháp là hợp pháp như thế nào?
Acchamaṃsaṃ sūkaramaṃsanti khādati, dīpimaṃsaṃ migamaṃsanti khādati, akappiyabhojanaṃ kappiyabhojananti bhuñjati, vikāle kālasaññāya bhuñjati, akappiyapānakaṃ kappiyapānakanti pivati; evaṃ akappiye kappiyasaññitāya āpajjati.
One eats bear meat thinking it is pork, eats leopard meat thinking it is deer meat, consumes unallowable food thinking it is allowable food, eats during the wrong time thinking it is the right time, drinks unallowable beverages thinking they are allowable beverages; thus, one falls into an offense by perceiving the unallowable as allowable.
Ăn thịt gấu cho là thịt heo, ăn thịt báo cho là thịt nai, ăn thức ăn không hợp pháp cho là thức ăn hợp pháp, ăn vào phi thời mà cho là đúng thời, uống thức uống không hợp pháp cho là thức uống hợp pháp; phạm tội do nhận thức điều không hợp pháp là hợp pháp là như vậy.
Kathaṃ kappiye akappiyasaññitāya āpajjati?
How does one fall into an offense by perceiving the allowable as unallowable?
Phạm tội do nhận thức điều hợp pháp là không hợp pháp như thế nào?
Sūkaramaṃsaṃ acchamaṃsanti khādati, migamaṃsaṃ dīpimaṃsanti khādati, kappiyabhojanaṃ akappiyabhojananti bhuñjati, kāle vikālasaññāya bhuñjati, kappiyapānakaṃ akappiyapānakanti pivati; evaṃ kappiye akappiyasaññitāya āpajjati.
One eats pork thinking it is bear meat, eats deer meat thinking it is leopard meat, consumes allowable food thinking it is unallowable food, eats during the right time thinking it is the wrong time, drinks allowable beverages thinking they are unallowable beverages; thus, one falls into an offense by perceiving the allowable as unallowable.
Ăn thịt heo cho là thịt gấu, ăn thịt nai cho là thịt báo, ăn thức ăn hợp pháp cho là thức ăn không hợp pháp, ăn vào đúng thời mà cho là phi thời, uống thức uống hợp pháp cho là thức uống không hợp pháp; phạm tội do nhận thức điều hợp pháp là không hợp pháp là như vậy.
Kathaṃ satisammosāya āpajjati?
How does one fall into an offense due to forgetfulness (satisammosa)?
Phạm tội do thất niệm như thế nào?
Sahaseyyacīvaravippavāsabhesajjacīvarakālātikkamanapaccayā āpattiñca satisammosāya āpajjati; evamidhekacco bhikkhu imehi chahākārehi āpattiṃ āpajjati.
One falls into an offense due to forgetfulness concerning co-habitation (sahaseyya), being separated from the three robes (tīcīvara-vippavāsa), medicines, and passing the proper time for robes; thus, here some bhikkhu falls into an offense through these six ways.
Phạm tội do thất niệm liên quan đến việc ngủ chung, xa y tam y, thuốc men và y phục quá thời hạn; ở đây, một Tỳ-khưu phạm tội do sáu nguyên nhân này là như vậy.
Vinayadharo pana imehi chahākārehi āpattiṃ nāpajjati. Kathaṃ lajjitāya nāpajjati?
A Vinaya expert, however, does not fall into an offense through these six ways. How does one not fall due to shame (lajjitā)?
Tuy nhiên, người trì luật không phạm tội do sáu nguyên nhân này. Không phạm tội do biết hổ thẹn như thế nào?
So hi ‘‘passatha bho, ayaṃ kappiyākappiyaṃ jānantoyeva paṇṇattivītikkamaṃ karotī’’ti imaṃ parūpavādaṃ rakkhantopi nāpajjati; evaṃ lajjitāya nāpajjati.
Such a person, protecting themselves from the reproach of others—"Look, sirs, this bhikkhu, though knowing what is allowable and unallowable, transgresses the rule"—does not fall into an offense; thus, one does not fall due to shame.
Người ấy không phạm tội vì giữ gìn không để bị người khác chỉ trích rằng: “Này các ngài, vị này biết điều hợp pháp và không hợp pháp mà vẫn vi phạm giới luật”; không phạm tội do biết hổ thẹn là như vậy.
Sahasā āpannampi desanāgāminiṃ desetvā vuṭṭhānagāminiyā vuṭṭhahitvā suddhante patiṭṭhāti.
Even if one has accidentally fallen, by confessing a confessable offense and emerging from an offense requiring emergence, one becomes established in purity.
Dù vô tình phạm tội, người ấy cũng sám hối tội đáng sám hối, xuất tội đáng xuất, và an trú trong sự thanh tịnh.
Kathaṃ ñāṇatāya nāpajjati?
How does one not fall into an offense due to knowledge (ñāṇatā)?
Không phạm tội do có trí tuệ như thế nào?
So hi kappiyākappiyaṃ jānāti, tasmā kappiyameva karoti, akappiyaṃ na karoti; evaṃ ñāṇatāya nāpajjati.
Such a person knows what is allowable and unallowable; therefore, one only does what is allowable and does not do what is unallowable; thus, one does not fall into an offense due to knowledge.
Người ấy biết điều hợp pháp và không hợp pháp, do đó chỉ làm điều hợp pháp, không làm điều không hợp pháp; không phạm tội do có trí tuệ là như vậy.
Kathaṃ akukkuccapakatatāya nāpajjati?
How does one not fall into an offense due to not being of a remorseful nature (akukkuccapakatatā)?
Không phạm tội do không bị nghi hối chi phối như thế nào?
So hi kappiyākappiyaṃ nissāya kukkucce uppanne vatthuṃ oloketvā mātikaṃ padabhājanaṃ antarāpattiṃ āpattiṃ anāpattiñca oloketvā kappiyañce hoti karoti, akappiyañce na karoti; evaṃ akukkuccapakatatāya nāpajjati.
Such a person, when remorse arises concerning what is allowable and unallowable, examines the case, the Pāṭimokkha rule (mātikā), the word analysis (padabhājana), offenses that occur in between (antarāpatti), offenses (āpatti), and non-offenses (anāpatti). If it is allowable, one does it; if it is unallowable, one does not do it; thus, one does not fall into an offense due to not being of a remorseful nature.
Khi nghi hối phát sinh liên quan đến điều hợp pháp và không hợp pháp, người ấy xem xét sự việc, xem xét giới bổn (mātika), phần giải thích từng từ (padabhājana), các tội trung gian (antarāpatti), tội và phi tội. Nếu là điều hợp pháp thì người ấy làm, nếu là điều không hợp pháp thì không làm; không phạm tội do không bị nghi hối chi phối là như vậy.
Kathaṃ akappiyādisaññitāya nāpajjati?
How does one not fall into an offense due to right perception regarding allowable/unallowable (akappiyādisaññitā)?
Không phạm tội do nhận thức đúng về điều không hợp pháp, v.v. như thế nào?
So hi kappiyākappiyaṃ jānāti, tasmā akappiye kappiyasaññī na hoti, kappiye akappiyasaññī na hoti; suppatiṭṭhitā cassa sati hoti, adhiṭṭhātabbaṃ adhiṭṭheti, vikappetabbaṃ vikappeti.
Such a person knows what is allowable and unallowable; therefore, one does not perceive the unallowable as allowable, nor the allowable as unallowable; and one's mindfulness is well-established, one makes a determination for what should be determined, and one makes a stipulation for what should be stipulated.
Người ấy biết điều hợp pháp và không hợp pháp, do đó không nhận thức điều không hợp pháp là hợp pháp, không nhận thức điều hợp pháp là không hợp pháp; chánh niệm của người ấy được thiết lập vững chắc, người ấy tác ý điều cần tác ý, và phân biệt điều cần phân biệt.
Iti imehi chahākārehi āpattiṃ nāpajjati.
Thus, one does not fall into an offense through these six ways.
Như vậy, người ấy không phạm tội do sáu nguyên nhân này.
Āpattiṃ anāpajjanto akhaṇḍasīlo hoti parisuddhasīlo; evamassa attano sīlakkhandho sugutto hoti surakkhito.
Not falling into an offense, one has unbroken virtue and pure virtue; thus, one's own aggregate of virtue is well-guarded and well-protected.
Không phạm tội thì giới hạnh của người ấy không bị sứt mẻ, giới hạnh thanh tịnh; giới uẩn của tự thân người ấy được bảo vệ tốt, được gìn giữ kỹ càng là như vậy.
Kathaṃ kukkuccapakatānaṃ paṭisaraṇaṃ hoti? Tiroraṭṭhesu tirojanapadesu ca uppannakukkuccā bhikkhū ‘‘asukasmiṃ kira vihāre vinayadharo vasatī’’ti dūratopi tassa santikaṃ āgantvā kukkuccaṃ pucchanti, so tehi katassa kammassa vatthuṃ oloketvā āpattānāpattigarukalahukādibhedaṃ sallakkhetvā desanāgāminiṃ desāpetvā vuṭṭhānagāminiyā vuṭṭhāpetvā suddhante patiṭṭhāpeti; evaṃ kukkuccapakatānaṃ paṭisaraṇaṃ hoti.
How does one become a refuge for those prone to remorse? Bhikkhus who have developed remorse in other countries and regions, hearing “It is said that a Vinaya expert resides in such and such a monastery,” come to him even from afar and inquire about their remorse. He examines the case of their deed, discerning the distinctions such as offenses, non-offenses, serious (garuka), and light (lahuka), gets them to confess the confessable offenses, gets them to emerge from offenses requiring emergence, and establishes them in purity; thus, one becomes a refuge for those prone to remorse.
Là nơi nương tựa cho những người bị nghi hối (kukkucca) chi phối như thế nào? Các Tỳ-khưu bị nghi hối phát sinh ở các quốc gia khác, các vùng dân cư khác, nghe nói “có một vị Tỳ-khưu thông hiểu Luật đang trú ở tu viện kia,” liền từ xa tìm đến hỏi về nghi hối. Vị ấy xem xét sự việc của hành động mà họ đã làm, phân biệt các loại tội như tội hay phi tội, tội nặng hay tội nhẹ, rồi hướng dẫn họ sám hối tội đáng sám hối, xuất tội đáng xuất, và an trú trong sự thanh tịnh; là nơi nương tựa cho những người bị nghi hối chi phối là như vậy.
Visārado saṅghamajjhe voharatīti avinayadharassa hi saṅghamajjhe kathentassa bhayaṃ sārajjaṃ okkamati, vinayadharassa taṃ na hoti.
One speaks with confidence in the midst of the Saṅgha. Fear and timidity affect one who is not a Vinaya expert when speaking in the midst of the Saṅgha, but not a Vinaya expert.
Tự tin phát biểu giữa Tăng đoàn – khi một người không thông hiểu Luật phát biểu giữa Tăng đoàn, sự sợ hãi và bẽn lẽn sẽ xâm chiếm, nhưng đối với người trì luật thì không có điều đó.
‘‘Evaṃ kathentassa doso hoti; evaṃ na doso’’ti ñatvā kathanato.
Because one knows, “Speaking in this way is an offense; speaking in that way is not an offense,” and thus speaks from knowledge.
Vì người ấy biết “nói như thế thì có lỗi; nói như thế thì không có lỗi” rồi mới phát biểu.
Paccatthike sahadhammena suniggahitaṃ niggaṇhātīti ettha dvidhā paccatthikā nāma – attapaccatthikā ca sāsanapaccatthikā ca.
Here, concerning ‘one completely refutes opponents in accordance with the Dhamma’, there are two kinds of opponents: opponents to oneself and opponents to the Sāsana.
Hàng phục kẻ đối nghịch bằng Chánh pháp một cách khéo léo – ở đây, có hai loại kẻ đối nghịch: kẻ đối nghịch với tự thân và kẻ đối nghịch với Giáo pháp.
Tattha mettiyabhummajakā ca bhikkhū vaḍḍho ca licchavī amūlakena antimavatthunā codesuṃ, ime attapaccatthikā nāma.
Among these, the bhikkhus Mettiyabhūmajaka and Vaḍḍha Licchavī, who falsely accused others of a major offense, are called opponents to oneself.
Trong đó, các Tỳ-khưu Mettiyabhūmajaka và vị Licchavī tên Vaḍḍha đã tố cáo một tội Paramāpatti vô căn cứ, những người này được gọi là kẻ đối nghịch với tự thân.
Ye vā panaññepi dussīlā pāpadhammā, sabbe te attapaccatthikā.
And all other bhikkhus who are immoral and of evil nature are opponents to oneself.
Hoặc bất kỳ ai khác có giới hạnh xấu, có pháp ác, tất cả những người đó đều là kẻ đối nghịch với tự thân.
Viparītadassanā pana ariṭṭhabhikkhukaṇṭakasāmaṇeravesālikavajjiputtakā parūpahāraaññāṇakaṅkhāparavitaraṇādivādā mahāsaṅghikādayo ca abuddhasāsanaṃ ‘‘buddhasāsana’’nti vatvā katapaggahā sāsanapaccatthikā nāma.
However, those with perverted views, such as the bhikkhu Ariṭṭha, the novice Kaṇṭaka, the Vajjians of Vesālī, and the Mahāsaṅghikas and others who held doctrines like ‘the teaching of another is a gift’ (parūpahāra-vāda), ‘ignorance’ (aññāṇa-vāda), ‘doubt’ (kaṅkhā-vāda), and ‘interpretation by another’ (paravitaraṇādi-vāda), claiming non-Buddha-sāsana as “Buddha-sāsana” and thus holding it up, are called opponents to the Sāsana.
Tuy nhiên, những người có tà kiến như Tỳ-khưu Ariṭṭha, Sa-di Kaṇṭaka, các vị Vajjiputtaka ở Vesālī, và những người theo các thuyết như Parūpahāra, Aññāṇa, Kaṅkhā, Paravitaraṇa, v.v., cùng với các Mahāsaṅghika và những người khác, đã cố gắng thiết lập điều không phải là Giáo pháp của Đức Phật thành “Giáo pháp của Đức Phật”, những người này được gọi là kẻ đối nghịch với Giáo pháp.
Te sabbepi sahadhammena sakāraṇena vacanena yathā taṃ asaddhammaṃ patiṭṭhāpetuṃ na sakkonti, evaṃ suniggahitaṃ katvā niggaṇhāti.
He refutes all of them in accordance with the Dhamma, with reasoned words, so completely that they are unable to establish their unwholesome doctrine.
Vị ấy hàng phục tất cả những người đó bằng Chánh pháp, bằng lời nói có lý lẽ, một cách khéo léo đến mức họ không thể thiết lập điều phi Chánh pháp đó.
Saddhammaṭṭhitiyā paṭipanno hotīti ettha pana tividho saddhammo pariyattipaṭipattiadhigamavasena.
Here, concerning ‘one practices for the stability of the True Dhamma (Saddhamma)’, the True Dhamma is threefold: based on Pariyatti (study), Paṭipatti (practice), and Adhigama (attainment).
Thực hành vì sự tồn tại của Chánh pháp – ở đây, Chánh pháp có ba loại theo phương diện Pariyatti (Học), Paṭipatti (Thực hành) và Adhigama (Thành tựu).
Tattha tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ pariyattisaddhammo nāma.
Among these, the Buddha’s teaching comprising the Tipiṭaka is called Pariyatti Saddhamma.
Trong đó, lời dạy của Đức Phật trong Tam tạng được gọi là Pariyattisaddhamma (Chánh pháp về Học).
Terasa dhutaṅgaguṇā cuddasa khandhakavattāni dveasīti mahāvattānīti ayaṃ paṭipattisaddhammo nāma.
The thirteen Dhutaṅga qualities, the fourteen Khandhaka duties, and the eighty-two major duties are called Paṭipatti Saddhamma.
Mười ba pháp hạnh đầu đà (dhutaṅga), mười bốn hạnh giữ gìn các khandhaka, tám mươi hai đại hạnh giữ gìn – đây được gọi là Paṭipattisaddhamma (Chánh pháp về Thực hành).
Cattāro maggā ca phalāni cāti ayaṃ adhigamasaddhammo nāma.
The four Paths and the four Fruits are called Adhigama Saddhamma.
Bốn đạo và bốn quả – đây được gọi là Adhigamasaddhamma (Chánh pháp về Thành tựu).
Tattha keci therā ‘‘yo vo, ānanda, mayā dhammo ca vinayo ca desito paññatto, so vo mamaccayena satthā’’ti (dī. ni. 2.216) iminā suttena ‘‘sāsanassa pariyatti mūla’’nti vadanti.
Among these, some elders say, “The Pariyatti is the root of the Sāsana,” citing the Sutta, “Whatever Dhamma and Vinaya has been taught and laid down by me, Ānanda, that shall be your Teacher after my passing.”
Trong đó, một số vị Trưởng lão nói rằng “Pariyatti (Học) là gốc rễ của Giáo pháp” dựa trên kinh này: “Này Ānanda, Pháp và Luật mà Ta đã giảng dạy và chế định cho các con, sau khi Ta diệt độ, đó sẽ là Đạo Sư của các con.”
Keci therā ‘‘ime ca subhadda bhikkhū sammā vihareyyuṃ, asuñño loko arahantehi assā’’ti (dī. ni. 2.214) iminā suttena ‘‘sāsanassa paṭipattimūla’’nti vatvā ‘‘yāva pañca bhikkhū sammā paṭipannā saṃvijjanti, tāva sāsanaṃ ṭhitaṃ hotī’’ti āhaṃsu.
Some elders, saying, "The practice is the root of the Dispensation," with this Sutta (saying: "If these bhikkhus, Subhadda, were to live rightly, the world would not be devoid of Arahants"), stated, "As long as five bhikkhus are practicing rightly, so long will the Dispensation stand."
Một số Trưởng lão nói rằng, với kinh này: “Này Subhadda, nếu các Tỳ-khưu này sống đúng Chánh pháp, thế gian sẽ không trống vắng các bậc A-la-hán”, họ nói rằng “Paṭipatti là gốc rễ của Giáo pháp” và rằng “chừng nào còn có năm Tỳ-khưu thực hành đúng Chánh pháp, chừng đó Giáo pháp còn tồn tại”.
Itare pana therā pariyattiyā antarahitāya suppaṭipannassapi dhammābhisamayo natthī’’ti āhaṃsu.
Other elders, however, said, "When the Pariyatti has disappeared, there is no realization of Dhamma even for one who practices well."
Nhưng các Trưởng lão khác lại nói rằng: “Khi pariyatti đã biến mất, thì ngay cả người thực hành đúng Chánh pháp cũng không đạt được sự chứng ngộ Pháp (dhammābhisamaya).”
Sace pañca bhikkhū cattāri pārājikāni rakkhaṇakā honti, te saddhe kulaputte pabbājetvā paccantime janapade upasampādetvā dasavaggaṃ gaṇaṃ pūretvā majjhime janapadepi upasampadaṃ karissanti, etenupāyena vīsativaggagaṇaṃ saṅghaṃ pūretvā attanopi abbhānakammaṃ katvā sāsanaṃ vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ gamayissanti.
If there are five bhikkhus who observe the four Pārājikas, they can ordain faithful young men into the homeless life, give them higher ordination in remote regions, complete a group of ten, and also perform higher ordination in the central region, and by this means complete a Sangha of twenty members, perform the Abbhāna for themselves, and cause the Dispensation to grow, flourish, and expand.
Nếu có năm Tỳ-khưu gìn giữ bốn giới Pārājika, họ sẽ cho các thiện nam tử có đức tin xuất gia, sau đó cho thọ cụ túc giới ở các vùng biên giới, làm cho Tăng đoàn đủ mười vị, và cũng sẽ thực hiện sự thọ cụ túc giới ở các vùng trung tâm. Bằng phương tiện này, họ sẽ làm cho Tăng đoàn đủ hai mươi vị, và sau khi tự mình thực hiện nghi thức abbhāna, họ sẽ làm cho Giáo pháp tăng trưởng, phát triển và lan rộng.
Evamayaṃ vinayadharo tividhassāpi saddhammassa ciraṭṭhitiyā paṭipanno hotīti evamayaṃ vinayadharo ime tāva pañcānisaṃse paṭilabhatīti veditabbo.
Thus, it should be understood that this expert in Vinaya is practicing for the long endurance of the three kinds of Saddhamma, and in this way, this expert in Vinaya obtains these five benefits first.
Như vậy, vị Trì Luật này đã thực hành để ba loại Chánh pháp được tồn tại lâu dài; do đó, cần phải hiểu rằng vị Trì Luật này được hưởng năm lợi ích này.
Katame cha ānisaṃse labhatīti?
What are the six benefits he obtains?
Vị ấy được hưởng sáu lợi ích nào?
Tassādheyyo uposatho, pavāraṇā, saṅghakammaṃ, pabbajjā, upasampadā, nissayaṃ deti sāmaṇeraṃ upaṭṭhāpeti.
His Uposatha, Pavāraṇā, Sanghakamma, Pabbajjā, and Upasampadā are valid; he can give Nissaya and have a Sāmaṇera attend to him.
Vị ấy có thể thực hiện uposatha, pavāraṇā, các Tăng sự, cho xuất gia, cho thọ cụ túc giới, ban nissaya, và có thể sai Sa-di phục vụ.
Ye ime cātuddasiko, pannarasiko, sāmaggiuposatho, saṅghe uposatho, gaṇe puggale uposatho, suttuddeso, pārisuddhi, adhiṭṭhānauposathoti nava uposathā, sabbe te vinayadharāyattā.
These nine Uposathas, namely the fourteen-day Uposatha, the fifteen-day Uposatha, the harmonious Uposatha, the Sangha Uposatha, the group Uposatha, the individual Uposatha, the Suttuddesa, the Pārisuddhi, and the Adhiṭṭhāna Uposatha—all of them are dependent on the expert in Vinaya.
Chín loại uposatha này, tức là cātuddasiko (Uposatha 14 ngày), pannarasiko (Uposatha 15 ngày), sāmaggiuposatho (Uposatha hòa hợp), saṅghe uposatho (Uposatha của Tăng), gaṇe puggale uposatho (Uposatha của nhóm cá nhân), suttuddeso (Uposatha tụng giới), pārisuddhi (Uposatha thanh tịnh), adhiṭṭhānauposatho (Uposatha tác ý), tất cả đều thuộc về vị Trì Luật.
Yāpi ca imā cātuddasikā pannarasikā, sāmaggipavāraṇā, saṅghe pavāraṇā gaṇe puggale pavāraṇā, tevācikā, dvevācikā, samānavassikā pavāraṇāti nava pavāraṇāyo, tāpi vinayadharāyattā eva, tassa santakā, so tāsaṃ sāmī.
And these nine Pavāraṇās—the fourteen-day Pavāraṇā, the fifteen-day Pavāraṇā, the harmonious Pavāraṇā, the Sangha Pavāraṇā, the group Pavāraṇā, the individual Pavāraṇā, the three-time declaration, the two-time declaration, and the Pavāraṇā of equal residence—these too are dependent on the expert in Vinaya; they belong to him, he is their master.
Và chín loại pavāraṇā này, tức là cātuddasikā (Pavāraṇā 14 ngày), pannarasikā (Pavāraṇā 15 ngày), sāmaggipavāraṇā (Pavāraṇā hòa hợp), saṅghe pavāraṇā (Pavāraṇā của Tăng), gaṇe puggale pavāraṇā (Pavāraṇā của nhóm cá nhân), tevācikā (Pavāraṇā ba lần), dvevācikā (Pavāraṇā hai lần), samānavassikā pavāraṇā (Pavāraṇā cùng an cư), tất cả cũng đều thuộc về vị Trì Luật; chúng là của vị ấy, vị ấy là chủ của chúng.
Yānipi imāni apalokanakammaṃ ñattikammaṃ ñattidutiyakammaṃ ñatticatutthakammanti cattāri saṅghakammāni, tāni vinayadharāyattāni.
And these four Sangha acts—the Apalokanakamma, the Ñattikamma, the Ñattidutiyakamma, and the Ñatticatutthakamma—these are dependent on the expert in Vinaya.
Và bốn loại Tăng sự này, tức là apalokanakamma (Tăng sự thông báo), ñattikamma (Tăng sự bạch), ñattidutiyakamma (Tăng sự bạch nhị), ñatticatutthakamma (Tăng sự bạch tứ), chúng cũng thuộc về vị Trì Luật.
Yāpi cāyaṃ upajjhāyena hutvā kulaputtānaṃ pabbajjā ca upasampadā ca kātabbā, ayampi vinayadharāyattāva.
And this act of becoming an Upajjhāya and giving Pabbajjā and Upasampadā to young men of good family is also dependent on the expert in Vinaya.
Việc một vị upajjhāya (yết-ma a-xà-lê) cho các thiện nam tử xuất gia và thọ cụ túc giới cũng thuộc về vị Trì Luật.
Na hi añño dvipiṭakadharopi etaṃ kātuṃ labhati.
No other, not even one who knows the two Piṭakas, can do this.
Ngay cả một vị thông thạo hai tạng kinh điển khác cũng không thể làm điều này.
So eva nissayaṃ deti, sāmaṇeraṃ upaṭṭhāpeti.
He alone gives Nissaya, and has a Sāmaṇera attend to him.
Chỉ vị ấy mới có thể ban nissaya và sai Sa-di phục vụ.
Añño neva nissayaṃ dātuṃ labhati, na sāmaṇeraṃ upaṭṭhāpetuṃ.
No one else can give Nissaya or have a Sāmaṇera attend to him.
Không ai khác có thể ban nissaya hoặc sai Sa-di phục vụ.
Sāmaṇerūpaṭṭhānaṃ paccāsīsanto pana vinayadharassa santike upajjhaṃ gāhāpetvā vattapaṭipattiṃ sādituṃ labhati.
However, one who desires the attendance of a Sāmaṇera can make the expert in Vinaya his Upajjhāya and engage in the practice of duties.
Tuy nhiên, người mong muốn sự phục vụ của Sa-di có thể đến chỗ vị Trì Luật, xin làm upajjhāya và thực hành các bổn phận.
Ettha ca nissayadānañceva sāmaṇerūpaṭṭhānañca ekamaṅgaṃ.
Here, giving Nissaya and having a Sāmaṇera attend are one factor.
Ở đây, việc ban nissaya và sự phục vụ của Sa-di là một lợi ích.
Iti imesu chasu ānisaṃsesu ekena saddhiṃ purimā pañca cha honti, dvīhi saddhiṃ satta, tīhi saddhiṃ aṭṭha, catūhi saddhiṃ nava, pañcahi saddhiṃ dasa, sabbehi petehi saddhiṃ ekādasāti evaṃ vinayadharo puggalo pañca cha satta aṭṭha nava dasa ekādasa ca ānisaṃse labhatīti veditabbo.
Thus, among these six benefits, with one (factor), the former five become six; with two, seven; with three, eight; with four, nine; with five, ten; and with all of these, eleven. In this way, it should be understood that the expert in Vinaya obtains five, six, seven, eight, nine, ten, and eleven benefits.
Như vậy, trong sáu lợi ích này, nếu tính một lợi ích thì có năm lợi ích trước đó thành sáu; nếu tính hai thì thành bảy; nếu tính ba thì thành tám; nếu tính bốn thì thành chín; nếu tính năm thì thành mười; nếu tính tất cả thì thành mười một. Do đó, cần phải hiểu rằng vị Trì Luật được hưởng năm, sáu, bảy, tám, chín, mười và mười một lợi ích.
Evaṃ bhagavā ime ānisaṃse dassento vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsatīti veditabbo.
Thus, it should be understood that the Blessed One, by pointing out these benefits, speaks in praise of the Vinaya Pariyatti.
Như vậy, cần phải hiểu rằng Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về những lợi ích này để ca ngợi việc học tập Luật tạng.
Ādissa ādissāti punappunaṃ vavatthapetvā visuṃ visuṃ katvā.
Adissa adissā means repeatedly establishing separately, making them distinct from one another.
Ādissa ādissā có nghĩa là lặp đi lặp lại việc phân định và tách biệt từng điều.
Āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsatīti vinayapariyattiṃ nissāya upālittherassa guṇaṃ bhāsati thometi pasaṃsati.
Speaks in praise of Venerable Upāli means, relying on the Vinaya Pariyatti, he speaks of, commends, and praises the virtues of Venerable Upāli.
Āyasmato Upālissa vaṇṇaṃ bhāsatī có nghĩa là dựa vào việc học tập Luật tạng để tán dương, ca ngợi và khen ngợi các đức tính của Trưởng lão Upāli.
Appeva nāma mama vaṇṇanaṃ sutvāpi bhikkhū upālissa santike vinayaṃ uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññeyyuṃ, evamidaṃ sāsanaṃ addhaniyaṃ bhavissati, pañcavassasahassāni pavattissatīti.
"Perhaps, by hearing my praise, the bhikkhus might consider it right to learn and master the Vinaya from Upāli; in this way, this Dispensation will endure for a long time, it will continue for five thousand years."
Có lẽ các Tỳ-khưu sau khi nghe lời tán dương của ta sẽ nghĩ rằng cần phải học và nghiên cứu Luật tạng từ Trưởng lão Upāli, như vậy Giáo pháp này sẽ tồn tại lâu dài, sẽ tiếp tục trong năm ngàn năm.
Tedha bahū bhikkhūti te imaṃ bhagavato vaṇṇanaṃ sutvā ‘‘ime kirānisaṃse neva suttantikā na ābhidhammikā labhantī’’ti yathāparikittitānisaṃsādhigame ussāhajātā bahū bhikkhū therā ca navā ca majjhimā ca āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇantīti ayamettha attho.
Many bhikkhus there means that, hearing this praise from the Blessed One, thinking, "The Suttanta-experts and Abhidhamma-experts do not obtain these benefits," many bhikkhus, elders, young, and middle-aged, zealous for the attainment of the benefits as described, learn the Vinaya from Venerable Upāli—this is the meaning here.
Tedha bahū bhikkhū (Nhiều Tỳ-khưu ở đó) – nghĩa ở đây là: sau khi nghe lời tán dương này của Đức Thế Tôn, các Tỳ-khưu, cả Trưởng lão, Trung niên và Tân học, đã nỗ lực đạt được các lợi ích đã được kể ra (nghĩ rằng: “Những lợi ích này, các vị Suttantika và Abhidhammika không thể có được”), và học Luật tạng từ Tôn giả Upāli.
Idhāti nipātamattameva.
Idha is merely a particle.
Idhā chỉ là một từ ngữ phụ.
439-40. Uddissamāneti ācariyena antevāsikassa uddissamāne, so pana yasmā ācariye attano ruciyā uddisante vā ācariyaṃ yācitvā antevāsikena uddisāpente vā yo naṃ dhāreti, tasmiṃ sajjhāyaṃ karonte vā uddissamāno nāma hoti, tasmā ‘‘uddisante vā uddisāpente vā sajjhāyaṃ vā karonte’’ti padabhājanaṃ vuttaṃ.
439-40. When recited means when recited by the teacher to the pupil. Since he (the Pātimokkha) is called 'recited' when the teacher recites it according to his wish, or when the pupil, having requested the teacher, has him recite it, or when the one who holds it (in memory) recites it himself, therefore the word-division is stated as "when one recites, or causes to recite, or recites by heart."
439-40. Uddissamāne có nghĩa là khi được một vị thầy tụng đọc cho một đệ tử. Tuy nhiên, vì một người được gọi là uddissamāna khi vị thầy tụng đọc theo ý muốn của mình, hoặc khi người đệ tử yêu cầu vị thầy tụng đọc, hoặc khi người đó đang tụng đọc, do đó, phần phân tích từ ngữ nói rằng “khi tụng đọc, hoặc khi được yêu cầu tụng đọc, hoặc khi đang tụng đọc”.
Khuddānukhuddakehīti khuddakehi ca anukhuddakehi ca.
By the minor and lesser rules means by the minor and also the lesser rules.
Khuddānukhuddakehī có nghĩa là bởi những điều nhỏ và rất nhỏ.
Yāvadevāti tesaṃ saṃvattanamariyādaparicchedavacanaṃ.
Only as long as is a word that limits and defines their arising.
Yāvadevā là từ ngữ xác định giới hạn của sự phát sinh của chúng.
Idaṃ vuttaṃ hoti – etāni hi ye uddisanti, uddisāpenti sajjhāyanti vā, tesaṃ tāva saṃvattanti yāva ‘‘kappati nu kho, na kappati nu kho’’ti kukkuccasaṅkhāto vippaṭisāro vihesā vicikicchāsaṅkhāto manovilekho ca uppajjatiyeva.
This is what is meant: Indeed, these (rules) arise for those who recite, cause to recite, or recite by heart, only as long as remorse, vexation, and mental distraction in the form of doubt arise, such as "Is it permissible or not permissible?"
Điều này có nghĩa là: những điều này chỉ phát sinh cho những ai tụng đọc, yêu cầu tụng đọc, hoặc tự mình tụng đọc, cho đến khi sự hối hận (kukkucca), sự phiền não (vihesā), và sự nghi ngờ (vicikicchā) dưới dạng sự xáo trộn tâm trí (manovilekha) phát sinh.
Atha vā yāvadevāti atisayavavatthāpanaṃ; tassa saṃvattantīti iminā sambandho, kukkuccāya vihesāya vilekhāya ativiya saṃvattantiyevāti vuttaṃ hoti.
Alternatively, yāvadeva is an extreme emphasis; its connection is with "they arise for him," meaning it is said that they arise excessively for remorse, vexation, and mental distraction.
Hoặc yāvadevā là sự xác định mức độ tột cùng; nó liên hệ với câu “chúng phát sinh cho người đó”, có nghĩa là chúng phát sinh một cách cực đoan cho sự hối hận, phiền não và xáo trộn tâm trí.
Upasampannassa vinayaṃ vivaṇṇetīti upasampannassa santike tassa tasmiṃ vimatiṃ uppādetukāmo vinayaṃ vivaṇṇeti nindati garahati.
He disparages the Vinaya to one who has received higher ordination means, wishing to create doubt in that person, he disparages, censures, and reproaches the Vinaya.
Upasampannassa vinayaṃ vivaṇṇetī có nghĩa là muốn gây nghi ngờ cho một người đã thọ giới cụ túc về Luật, nên chỉ trích, chê bai, khiển trách Luật.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Three origins (tisamuṭṭhānaṃ): action, release by perception, accompanied by thought, blameworthy by the world, bodily action, verbal action, unwholesome consciousness, painful feeling.
Ba nguồn gốc – hành động, giải thoát do nhận thức, có tâm, lỗi thế gian, hành động thân, hành động khẩu, tâm bất thiện, cảm thọ khổ.
444. Tatiye – anvaddhamāsanti anupaṭipāṭiyā addhamāse addhamāse; yasmā pana so uposathadivase uddisiyati, tasmā ‘‘anuposathika’’nti padabhājane vuttaṃ.
444. In the third: Every half-month means successively, every half-month; but since it is recited on the Uposatha day, the word-division "anuposathika" (on every Uposatha day) is stated.
444. Trong giới thứ ba – anvaddhamāsaṃ có nghĩa là cứ nửa tháng một cách liên tục; nhưng vì giới này được tụng đọc vào ngày uposatha, nên trong phần phân tích từ ngữ có nói “anuposathika” (vào ngày uposatha).
Uddissamāneti uddisiyamāne.
When recited means when it is being recited.
Uddissamāne có nghĩa là khi được tụng đọc.
Yasmā pana so pātimokkhuddesake uddisante uddisiyamāno nāma hoti, tasmā ‘‘uddisante’’ti padabhājane vuttaṃ.
But since it is called 'recited' when the reciter of the Pātimokkha recites it, the word-division "when reciting" is stated.
Tuy nhiên, vì một người được gọi là uddisiyamāna khi người tụng Pātimokkha tụng đọc, do đó, trong phần phân tích từ ngữ có nói “uddisante” (khi tụng đọc).
Yañca tattha āpattiṃ āpannoti tasmiṃ anācāre ciṇṇe yaṃ āpattiṃ āpanno.
Whatever offense he has fallen into there means whatever offense he has incurred by having performed that misconduct.
Yañca tattha āpattiṃ āpanno có nghĩa là phạm tội nào khi đã thực hiện hành vi bất chánh đó.
Yathādhammo kāretabboti aññāṇena āpannattā tassā āpattiyā mokkho natthi, yathā pana dhammo ca vinayo ca ṭhito, tathā kāretabbo.
He should be dealt with according to the Dhamma means that because he fell into the offense out of ignorance, there is no release from that offense, but he should be dealt with in accordance with how the Dhamma and Vinaya stand.
Yathādhammo kāretabbo có nghĩa là vì phạm tội do không hiểu biết, không có sự giải thoát khỏi tội đó, nhưng cần phải xử lý theo đúng Pháp và Luật đã được thiết lập.
Desanāgāminiñce āpanno hoti, desāpetabbo, vuṭṭhānagāminiñce, vuṭṭhāpetabboti attho.
The meaning is: if he has incurred an offense that leads to disclosure, he should be made to disclose it; if it is an offense that leads to rehabilitation, he should be made to rehabilitate.
Nghĩa là nếu phạm tội thuộc loại cần sám hối (desanāgāminī), thì phải cho sám hối; nếu phạm tội thuộc loại cần phục hồi (vuṭṭhānagāminī), thì phải cho phục hồi.
Sādhukanti suṭṭhu.
Sādhukaṃ means well.
Sādhukaṃ có nghĩa là tốt đẹp.
Aṭṭhiṃkatvāti atthikabhāvaṃ katvā; atthiko hutvāti vuttaṃ hoti.
Aṭṭhiṃ katvā means having considered it beneficial; it is said as 'having been desirous of benefit'.
Aṭṭhiṃ katvā có nghĩa là coi trọng; tức là có ý định tốt.
447. Dhammakammetiādīsu mohāropanakammaṃ adhippetaṃ.
447. In Dhammakamme and so on, the Mohāropanakamma (act of causing delusion) is intended.
447. Trong Dhammakamme và các từ khác, ý muốn nói đến mohāropanakamma (hành vi gây mê muội).
Sesamettha uttānameva.
The rest here is clear.
Phần còn lại ở đây là rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Three origins (tisamuṭṭhānaṃ): action, release by perception, accompanied by thought, blameworthy by the world, bodily action, verbal action, unwholesome consciousness, painful feeling.
Ba nguồn gốc – hành động, giải thoát do nhận thức, có tâm, lỗi thế gian, hành động thân, hành động khẩu, tâm bất thiện, cảm thọ khổ.
449. Catutthe – pahāraṃ dentīti ‘‘āvuso pīṭhakaṃ paññapetha, pādadhovanaṃ āharathā’’tiādīni vatvā tathā akarontānaṃ pahāraṃ denti.
In the fourth (rule) — they strike means having said, “Sirs, arrange a stool, bring foot-washing water,” and other such things, they strike those who do not do as commanded.
449. Trong điều thứ tư – đánh đập có nghĩa là, sau khi nói những lời như “Này các hiền giả, hãy trải ghế, hãy mang nước rửa chân đến”, họ đánh đập những người không làm theo như vậy.
451. Pahāraṃ deti āpatti pācittiyassāti ettha paharitukāmatāya pahāre dinne sacepi marati pācittiyameva.
In this (rule) ‘he strikes, there is an offence of pācittiya’ — if a blow is given with the intention to strike, even if one dies, it is still a pācittiya.
451. Trong câu đánh đập thì phạm tội pācittiya, ở đây, nếu một cú đánh được thực hiện với ý định đánh đập, dù người bị đánh có chết đi chăng nữa, thì vẫn chỉ là pācittiya.
Pahārena hattho vā pādo vā bhijjati, sīsaṃ vā bhinnaṃ hoti, pācittiyameva.
If a hand or foot is broken by the blow, or a head is fractured, it is still a pācittiya.
Do cú đánh mà tay hay chân bị gãy, hoặc đầu bị vỡ, thì vẫn chỉ là pācittiya.
‘‘Yathāyaṃ saṅghamajjhe na virocati, tathā naṃ karomī’’ti evaṃ virūpakaraṇādhippāyena kaṇṇaṃ vā nāsaṃ vā chindati, dukkaṭaṃ.
If one cuts off an ear or a nose with the intention of disfiguring, thinking, “I will make him such that he does not look good in the Sangha,” it is a dukkaṭa.
Với ý định làm cho người ấy trở nên xấu xí, như “Để người này không còn được ưa nhìn giữa Tăng chúng nữa, ta sẽ làm cho người ấy như vậy”, thì cắt tai hay mũi là dukkaṭa.
452. Anupasampannassāti gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā itthiyā vā purisassa vā antamaso tiracchānagatassāpi pahāraṃ deti, dukkaṭaṃ.
As for anupasampanna — if one strikes a layperson, or a renunciant, or a woman, or a man, or even an animal, it is a dukkaṭa.
452. Đối với người chưa thọ giới – nếu đánh đập một cư sĩ, một người xuất gia, một phụ nữ, một người đàn ông, cho đến một loài súc sinh, thì là dukkaṭa.
Sace pana rattacitto itthiṃ paharati, saṅghādiseso.
However, if one strikes a woman with lustful intent, it is a saṅghādisesa.
Tuy nhiên, nếu một tỳ-khưu với tâm dục vọng mà đánh một phụ nữ, thì là saṅghādisesa.
453. Kenaci viheṭhiyamānoti manussena vā tiracchānagatena vā viheṭhiyamāno.
Being tormented by anyone means being tormented by a human or an animal.
453. Bị quấy nhiễu bởi bất cứ ai có nghĩa là bị quấy nhiễu bởi một người hay một loài súc sinh.
Mokkhādhippāyoti tato attano mokkhaṃ patthayamāno.
Intending release means wishing for one’s release from that tormentor.
Với ý định thoát khỏi có nghĩa là mong muốn được giải thoát khỏi kẻ quấy nhiễu đó.
Pahāraṃ detīti kāyakāyapaṭibaddhanissaggiyānaṃ aññatarena pahāraṃ deti, anāpatti.
He strikes means he strikes with the body, or with an object connected to the body, or with a thrown weapon, and there is no offence.
Đánh đập có nghĩa là đánh đập bằng cách nào đó trong số các vật dụng liên quan đến thân thể hoặc vật dụng ném đi, thì không phạm tội (anāpatti).
Sacepi antarāmagge coraṃ vā paccatthikaṃ vā viheṭhetukāmaṃ disvā ‘‘upāsaka, ettheva tiṭṭha, mā āgamī’’ti vatvā vacanaṃ anādiyitvā āgacchantaṃ ‘‘gaccha re’’ti muggarena vā satthakena vā paharitvā yāti, so ce tena pahārena marati, anāpattiyeva.
Even if, on the way, seeing a robber or an enemy intending to torment oneself, one says, “Lay follower, stay right there, do not come,” and that person, disregarding the words, approaches, and one then strikes him with a club or a knife, saying, “Go away, fellow!”, and then departs, even if that person dies from that blow, there is no offence.
Nếu trên đường đi, thấy một tên cướp hay kẻ thù có ý định quấy nhiễu, và nói “Này cư sĩ, hãy đứng yên ở đây, đừng đến gần”, nhưng người đó không nghe lời mà vẫn tiến đến, thì nói “Đi đi, này người!” rồi đánh bằng gậy hay dao nhỏ và bỏ đi, nếu người đó chết vì cú đánh ấy, thì vẫn không phạm tội.
Vāḷamigesupi eseva nayo.
The same method applies to wild animals.
Nguyên tắc này cũng áp dụng cho các loài thú dữ.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Samuṭṭhānādīni panassa paṭhamapārājikasadisāni, idaṃ pana dukkhavedananti.
Its origin and so forth are similar to the first pārājika, but this one involves painful feeling.
Nguồn gốc phát sinh và các yếu tố khác của giới này tương tự như điều pārājika thứ nhất, nhưng điều này liên quan đến cảm thọ khổ (dukkhavedanā).
454. Pañcame – talasattikaṃ uggirantīti pahāradānākāraṃ dassetvā kāyampi kāyapaṭibaddhampi uccārenti.
In the fifth (rule) — brandish a palm-club means having shown an intention to strike, they raise their body or a weapon connected to their body.
454. Trong điều thứ năm – giơ tay đánh có nghĩa là, sau khi biểu lộ ý định đánh đập, họ giơ cao thân thể hoặc vật dụng liên quan đến thân thể.
Te pahārasamuccitā rodantīti te pahāraparicitā pubbepi laddhapahārattā idāni ca pahāraṃ dassantīti maññamānā rodantīti attho.
Those who have suffered blows cry out means those monks, accustomed to blows, having received blows before, now thinking that they will be struck again, cry out.
Những người đã quen bị đánh đó khóc có nghĩa là, những tỳ-khưu trẻ thuộc nhóm mười bảy người đó, vì đã quen với việc bị đánh đập từ trước, và bây giờ lại nghĩ rằng họ sắp bị đánh nữa, nên họ khóc.
‘‘Pahārassa muccitā’’tipi sajjhāyanti, tattha ‘‘pahārassa bhītā’’ti attho.
Some recite it as “freed from blows,” in which case the meaning is “frightened by blows.”
Một số người cũng đọc là “pahārassa muccitā”, trong đó có nghĩa là “sợ bị đánh”.
457. Uggirati āpatti pācittiyassāti ettha sace uggiritvā viraddho pahāraṃ deti, avassaṃ dhāretuṃ asakkontassa pahāro sahasā patati, na paharitukāmatāya dinnattā dukkaṭaṃ.
In this (rule) ‘he brandishes, there is an offence of pācittiya’ — if one brandishes and misses, and the blow falls accidentally because one cannot hold it back, it is a dukkaṭa because it was not given with the intention to strike.
457. Trong câu giơ tay đánh thì phạm tội pācittiya, ở đây, nếu sau khi giơ tay đánh mà trượt, cú đánh vô tình rơi xuống vì không thể giữ lại được, thì là dukkaṭa vì không có ý định đánh.
Tena pahārena hatthādīsu yaṃkiñci bhijjati, dukkaṭameva.
If any part of the hand or other limbs breaks due to that blow, it is still a dukkaṭa.
Nếu do cú đánh đó mà bất kỳ bộ phận nào như tay bị gãy, thì vẫn chỉ là dukkaṭa.
458. Mokkhādhippāyo talasattikaṃ uggiratīti ettha pubbe vuttesu vatthūsu purimanayeneva talasattikaṃ uggirantassa anāpatti.
In this (rule) ‘intending release, he brandishes a palm-club’ — in the cases mentioned previously, there is no offence for one who brandishes a palm-club in the former manner.
458. Trong câu với ý định thoát khỏi, giơ tay đánh, ở đây, đối với những trường hợp đã nêu trước đó, việc giơ tay đánh theo cách tương tự như trước thì không phạm tội.
Sacepi virajjhitvā pahāraṃ deti, anāpattiyeva.
Even if one misses and delivers a blow, there is no offence.
Ngay cả khi trượt và đánh trúng, thì vẫn không phạm tội.
Sesaṃ purimasadisameva saddhiṃ samuṭṭhānādīhīti.
The rest is similar to the former, including its origin and so forth.
Phần còn lại tương tự như trước, bao gồm cả nguồn gốc phát sinh và các yếu tố khác.
459. Chaṭṭhe – anuddhaṃsentīti te kira sayaṃ ākiṇṇadosattā ‘‘evaṃ bhikkhū amhe neva codessanti, na sāressantī’’ti attaparittāṇaṃ karontā paṭikacceva bhikkhū amūlakena saṅghādisesena codenti.
In the sixth (rule) — they dishearten means those Group-of-Six monks, being themselves tainted with faults, thinking, "If we accuse them first in this way, these monks will neither accuse us nor remind us of our faults," and wishing to protect themselves, accuse other monks of a saṅghādisesa offence without basis.
459. Trong điều thứ sáu – không làm cho hoảng sợ có nghĩa là, những tỳ-khưu thuộc nhóm sáu người đó, vì bản thân họ có nhiều lỗi lầm, nên họ nghĩ “Như vậy, các tỳ-khưu sẽ không quở trách chúng ta, cũng không nhắc nhở chúng ta”, và để bảo vệ bản thân, họ đã sớm quở trách các tỳ-khưu khác bằng một tội saṅghādisesa không có căn cứ.
Sesamettha terasakamhi amūlakasikkhāpade vuttanayattā uttānameva.
The rest here is obvious, being explained in the same way as the baseless saṅghādisesa training rule in the section of thirteen (rules).
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng, vì đã được giải thích trong giới học amūlaka trong mười ba giới.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Its origin is threefold — action, perception and mental dissociation, with intention, worldly censure, bodily action, verbal action, unwholesome thought, and painful feeling.
Ba nguồn gốc phát sinh – hành động, giải thoát khỏi nhận thức, có ý nghĩ, lỗi lầm thế gian, nghiệp thân, nghiệp khẩu, tâm bất thiện, và cảm thọ khổ.
464. Sattame – upadahantīti uppādenti.
In the seventh (rule) — they create means they produce.
464. Trong điều thứ bảy – upadahanti có nghĩa là tạo ra.
Kukkuccaṃ upadahati āpatti pācittiyassāti vācāya vācāya āpatti.
He creates remorse; there is an offence of pācittiya means an offence for each word.
Tạo ra sự hối hận thì phạm tội pācittiya có nghĩa là phạm tội từng lời từng lời.
Anupasampannassāti sāmaṇerassa.
For an unordained person means for a novice.
Đối với người chưa thọ giới có nghĩa là đối với một sa-di.
Mātugāmena saddhiṃ raho maññe tayā nisinnaṃ nipannaṃ bhuttaṃ pītaṃ, saṅghamajjhe idañcidañca katantiādinā nayena kukkuccaṃ upadahati, vācāya vācāya dukkaṭaṃ.
If he creates remorse for a novice by saying, "I believe you sat, lay down, ate, and drank with women in private; you did this and that in the midst of the Saṅgha," and so forth, it is a dukkaṭa for each word.
Nếu tạo ra sự hối hận bằng cách nói “Ta nghĩ ngươi đã ngồi, nằm, ăn, uống riêng với phụ nữ, và đã làm điều này điều nọ giữa Tăng chúng”, thì từng lời từng lời là dukkaṭa.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Samuṭṭhānādīnipi amūlakasadisānevāti.
Its origins and so forth are also similar to those of the baseless accusation.
Nguồn gốc phát sinh và các yếu tố khác cũng tương tự như giới amūlaka.
471. Aṭṭhame – adhikaraṇajātānanti etehi bhaṇḍanādīhi uppannavivādādhikaraṇānaṃ.
In the eighth (rule) — whose cases have arisen refers to those who have disputes and legal cases that have arisen from quarrels and other such things.
471. Trong điều thứ tám – đối với những tranh chấp đã phát sinh có nghĩa là đối với những tranh chấp đã phát sinh do những cuộc cãi vã và các vấn đề khác.
Upassutinti sutisamīpaṃ; yattha ṭhatvā sakkā hoti tesaṃ vacanaṃ sotuṃ, tatthāti attho.
To an eavesdropping place means near where voices can be heard; that is, to a place where one can stand and hear their words.
Upassuti có nghĩa là gần nơi có tiếng động; tức là ở nơi có thể nghe được lời nói của họ.
Gacchati āpatti dukkaṭassāti ettha padavāre padavāre dukkaṭaṃ.
In this (rule) ‘he goes; there is an offence of dukkaṭa’ — there is a dukkaṭa for each step.
Trong câu đi thì phạm tội dukkaṭa, ở đây, là dukkaṭa từng bước từng bước.
Mantentanti aññena saddhiṃ aññasmiṃ mantayamāne; ‘‘mantente’’ti vā pāṭho, ayamevattho.
While deliberating means while one is consulting with another; or the reading is ‘mantente’, and the meaning is the same.
Khi đang bàn bạc có nghĩa là khi một người đang bàn bạc với người khác; hoặc cũng có thể đọc là “mantente”, nghĩa vẫn như vậy.
473. Vūpasamissāmīti upasamaṃ gamissāmi, kalahaṃ na karissāmi.
I shall resolve means I shall come to peace, I shall not quarrel.
473. Ta sẽ làm lắng dịu có nghĩa là ta sẽ làm cho lắng dịu, ta sẽ không tranh cãi.
Attānaṃ parimocessāmīti mama akārakabhāvaṃ kathetvā attānaṃ mocessāmi.
I shall free myself means I shall speak of my non-involvement and free myself.
Ta sẽ tự giải thoát có nghĩa là ta sẽ tự giải thoát bằng cách nói rằng ta không phải là người gây ra.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ – kāyacittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, siyā kiriyaṃ sotukāmatāya gamanavasena, siyā akiriyaṃ ṭhitaṭṭhānaṃ āgantvā mantayamānānaṃ ajānāpanavasena, rūpiyaṃ aññavādakaṃ upassutīti imāni hi tīṇi sikkhāpadāni ekaparicchedāni, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Its origin is like 'theft-squad' — it arises from body and mind, or from body, speech, and mind; sometimes it is an action in the way of going with the desire to hear, sometimes it is an inaction in the way of not letting those who come to one's standing place and consult know; indeed, the three training rules of 'money', 'speaking in a different way', and 'eavesdropping' have one classification; it involves perception and mental dissociation, with intention, worldly censure, bodily action, verbal action, unwholesome thought, and painful feeling.
Nguồn gốc phát sinh của hành vi trộm cắp – phát sinh từ thân và tâm, hoặc từ thân, khẩu và tâm; có thể là hành động khi đi với ý định lắng nghe, hoặc có thể là không hành động khi đứng yên và không cho những người đang bàn bạc biết; ba giới học này là rūpiya, aññavādaka và upassuti có cùng một phân đoạn, giải thoát khỏi nhận thức, có ý nghĩ, lỗi lầm thế gian, nghiệp thân, nghiệp khẩu, tâm bất thiện, và cảm thọ khổ.
474. Navame – sace ca mayaṃ jāneyyāmāti sace mayaṃ jāneyyāma; cakāro pana nipātamattameva.
In the ninth (rule) — ‘if we should know’ means if we should know; the particle ‘ca’ is merely an embellishment.
474. Trong điều thứ chín – nếu chúng ta biết có nghĩa là nếu chúng ta biết; chữ “ca” chỉ là một tiểu từ.
Dhammikānanti dhammena vinayena satthusāsanena katattā dhammā etesu atthīti dhammikāni; tesaṃ dhammikānaṃ catunnaṃ saṅghakammānaṃ.
For righteous actions means that because they are performed in accordance with Dhamma, Vinaya, and the Teacher’s Dispensation, Dhamma exists in these; for those four righteous Saṅgha actions.
Hợp pháp có nghĩa là những hành vi hợp pháp vì chúng được thực hiện theo Pháp (Dhamma), Luật (Vinaya) và giáo huấn của Đức Phật; đối với bốn hành vi Tăng sự hợp pháp đó.
Khiyyati āpatti pācittiyassāti ettha vācāya vācāya pācittiyaṃ.
In this (rule) ‘he reviles; there is an offence of pācittiya’ — there is a pācittiya for each word.
Trong câu phản đối thì phạm tội pācittiya, ở đây, là pācittiya từng lời từng lời.
Sesaṃ uttānameva.
The rest is obvious.
Phần còn lại đều rõ ràng.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Its origin is threefold — action, perception and mental dissociation, with intention, worldly censure, bodily action, verbal action, unwholesome thought, and painful feeling.
Ba nguồn gốc phát sinh – hành động, giải thoát khỏi nhận thức, có ý nghĩ, lỗi lầm thế gian, nghiệp thân, nghiệp khẩu, tâm bất thiện, và cảm thọ khổ.
481. Dasame – vatthu vā ārocitanti codakena ca cuditakena ca attano kathā kathitā, anuvijjako sammato, ettāvatāpi vatthumeva ārocitaṃ hoti.
In the tenth (rule) — ‘or the matter has been reported’ means that the accuser and the accused have spoken their accounts, and an inquirer has been appointed; even by this much, the matter is reported.
481. Trong điều thứ mười – hoặc vấn đề đã được trình bày có nghĩa là, người tố cáo và người bị tố cáo đã trình bày câu chuyện của mình, vị thẩm tra đã được công nhận, chỉ cần như vậy là vấn đề đã được trình bày.
Sesamettha uttānameva.
The rest here is obvious.
Phần còn lại ở đây đều rõ ràng.
Dhuranikkhepasamuṭṭhānaṃ – kāyavācācittato samuṭṭhāti, kiriyākiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
Its origin is like 'abandoning a duty' — it arises from body, speech, and mind; it can be an action or an inaction, involves perception and mental dissociation, with intention, worldly censure, bodily action, verbal action, unwholesome thought, and painful feeling.
Nguồn gốc phát sinh của việc từ bỏ trách nhiệm – phát sinh từ thân, khẩu và tâm; có thể là hành động hoặc không hành động, giải thoát khỏi nhận thức, có ý nghĩ, lỗi lầm thế gian, nghiệp thân, nghiệp khẩu, tâm bất thiện, và cảm thọ khổ.
484. Ekādasame – yathāmittatāti yathāmittatāya; yo yo mitto, tassa tassa detīti vuttaṃ hoti.
In the eleventh (rule) — according to friendship means out of friendship; it is said that one gives to whomever is a friend.
484. Trong điều thứ mười một – theo tình bạn có nghĩa là theo tình bạn; tức là cho người nào là bạn của mình.
Esa nayo sabbapadesu.
This method applies to all clauses.
Nguyên tắc này áp dụng cho tất cả các từ.
Sesaṃ ujjhāpanakādīsu vuttanayattā uttānatthameva.
The rest is clear in meaning, as the method has been stated in the sections on dispelling (faults) and so on.
Phần còn lại có nghĩa rõ ràng vì đã được trình bày theo cách thức đã nói trong các điều luật về việc khiển trách, v.v.
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ akusalacittaṃ, dukkhavedananti.
* three origins – action, liberation through perception, volitional, blamable by the world, bodily action, verbal action, unwholesome consciousness, painful feeling.
Khởi lên từ ba (nguồn) – hành động, có tưởng và giải thoát (saññāvimokkha), có tâm, bị thế gian khiển trách, nghiệp thân, nghiệp khẩu, tâm bất thiện, cảm thọ khổ.
489. Dvādasame – yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ tiṃsake pariṇāmanasikkhāpade vuttanayameva.
489. In the twelfth, all that should be said is just the method stated in the thirtieth training rule on diverting.
489. Trong điều thứ mười hai – tất cả những gì cần nói đều giống như cách thức đã nói trong điều học về sự chuyển hướng (pariṇāmana) thứ ba mươi.
Ayameva hi viseso – tattha attano pariṇāmitattā nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, idha puggalassa pariṇāmitattā suddhikapācittiyanti.
This is indeed the difference: there, because it was diverted to oneself, it is a Nissaggiya Pācittiya; here, because it was diverted to an individual, it is a pure Pācittiya.
Tuy nhiên, đây là điểm khác biệt: ở đó, do tự mình chuyển hướng nên là tịnh xá ba-dật-đề (nissaggiya pācittiya), còn ở đây, do chuyển hướng cho người khác nên là ba-dật-đề thuần túy (suddhikapācittiya).
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, tivedananti.
* three origins – action, liberation through perception, volitional, blamable by the world, bodily action, verbal action, unwholesome consciousness, three feelings.
Khởi lên từ ba (nguồn) – hành động, có tưởng và giải thoát (saññāvimokkha), có tâm, bị thế gian khiển trách, nghiệp thân, nghiệp khẩu, tâm bất thiện, cảm thọ ba loại.