Table of Contents

⮲

Milindapañhapāḷi

Edit
2343

6. Makkaṭakavaggo

6. The Spider Chapter

6. Phẩm Con Nhện

2344
1. Panthamakkaṭakaṅgapañho
1. The Question on the Qualities of the Roadside Spider
1. Câu hỏi về đặc tính của con nhện giăng tơ
2345
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘panthamakkaṭakassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’nti yaṃ vadesi, katamaṃ taṃ ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’’nti?
1. ‘‘Venerable Nāgasena, when you say, ‘one quality of the roadside spider should be adopted,’ what is that one quality that should be adopted?’’
1. “Thưa ngài Nāgasena, điều ngài nói rằng: ‘Nên thọ trì một đặc tính của con nhện giăng tơ,’ đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, panthamakkaṭako panthe makkaṭajālavitānaṃ katvā yadi tattha jālake laggati kimi vā makkhikā vā paṭaṅgo vā, taṃ gahetvā bhakkhayati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena chasu dvāresu satipaṭṭhānajālavitānaṃ katvā yadi tattha kilesamakkhikā bajjhanti, tattheva ghātetabbā.
‘‘Just as, great king, a roadside spider, having made a web-canopy on the path, if a worm, a fly, or a moth gets caught in that web, it catches and eats it; in the same way, great king, a yogi, a meditator, having made a web-canopy of mindfulness-foundations at the six sense-doors, if the flies of defilements get caught there, they should be destroyed right there.
“Tâu đại vương, ví như con nhện giăng tơ trên đường, nếu có con sâu, con ruồi hay con thiêu thân nào vướng vào mạng nhện đó, nó liền bắt lấy và ăn thịt. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī nên giăng mạng lưới niệm xứ ở sáu căn môn, nếu có con ruồi phiền não nào bị vướng vào, phải tiêu diệt chúng ngay tại đó.
Idaṃ, mahārāja, panthamakkaṭakassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the one quality of the roadside spider that should be adopted.
Tâu đại vương, đây là một đặc tính của con nhện giăng tơ nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena anuruddhena –
This was also spoken, great king, by the Elder Anuruddha:
Tâu đại vương, điều này đã được trưởng lão Anuruddha nói rằng:
2346
‘‘‘Cittaṃ niyame chasu dvāresu, satipaṭṭhānavaruttame;
‘‘‘One should restrain the mind at the six sense-doors, in the supreme foundation of mindfulness;
“‘Hãy kiểm soát tâm ở sáu căn môn, trong pháp niệm xứ tối thượng;
2347
Kilesā tattha laggā ce, hantabbā te vipassinā’’’ti.
If defilements are caught there, they should be slain by the vipassī.’’
Nếu các phiền não vướng mắc nơi đó, người tu vipassanā phải diệt trừ chúng.’”
2348
Panthamakkaṭakaṅgapañho paṭhamo.
The Question on the Qualities of the Roadside Spider, the First.
Câu hỏi thứ nhất về đặc tính của con nhện giăng tơ.
2349
2. Thanassitadārakaṅgapañho
2. The Question on the Qualities of the Suckling Child
2. Câu hỏi về đặc tính của trẻ sơ sinh bú mẹ
2350
2. ‘‘Bhante nāgasena, ‘thanassitadārakassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’nti yaṃ vadesi, katamaṃ taṃ ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’’nti?
2. ‘‘Venerable Nāgasena, when you say, ‘one quality of the suckling child should be adopted,’ what is that one quality that should be adopted?’’
2. “Thưa ngài Nāgasena, điều ngài nói rằng: ‘Nên thọ trì một đặc tính của trẻ sơ sinh bú mẹ,’ đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, thanassitadārako sadatthe laggati, khīratthiko rodati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sadatthe laggitabbaṃ, sabbattha dhammañāṇena bhavitabbaṃ, uddese paripucchāya sammappayoge paviveke garusaṃvāse kalyāṇamittasevane.
‘‘Just as, great king, a suckling child clings to its own welfare, and cries for milk; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should cling to his own welfare, and be endowed with Dhamma-knowledge in all things: in teaching, in questioning, in right application, in seclusion, in association with teachers, and in associating with good friends.
“Tâu đại vương, ví như trẻ sơ sinh bú mẹ chỉ bám lấy lợi ích của mình, nó khóc vì muốn có sữa. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải bám lấy lợi ích của mình, phải có trí tuệ về Pháp trong mọi việc: trong việc học hỏi, hỏi han, nỗ lực chân chánh, nơi thanh vắng, sống cùng thầy, và giao du với bạn lành.
Idaṃ, mahārāja, thanassitadārakassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This one quality of the suckling child, O great king, should be adopted.
Tâu đại vương, đây là một đặc tính của trẻ sơ sinh bú mẹ nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena dīghanikāyavare parinibbānasuttante –
This was also stated, O great king, by the Blessed One, the God of gods, in the excellent Dīgha Nikāya, in the Parinibbāna Sutta –
Tâu đại vương, điều này đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên Trung Thiên, nói trong kinh Đại Bát-niết-bàn, thuộc Trường Bộ Kinh ưu việt:
2351
‘‘‘Iṅghaṃ tumhe, ānanda, sāratthe* ghaṭatha, sāratthe anuyuñjatha;
‘‘‘Come, Ānanda, strive for your own welfare, devote yourselves to your own welfare;
“‘Này Ānanda, các ngươi hãy nỗ lực vì lợi ích cốt lõi, hãy chuyên tâm vào lợi ích cốt lõi;
2352
Sāratthe appamattā ātāpino pahitattā viharathā’’’ti.
Dwell heedful, ardent, and resolute for your own welfare.’’’
Hãy sống không phóng dật, nhiệt tâm, quyết chí vì lợi ích cốt lõi.’”
2353
Thanassitadārakaṅgapañho dutiyo.
The Second Question on the Quality of the Suckling Child.
Câu hỏi thứ hai về đặc tính của trẻ sơ sinh bú mẹ.
2354
3. Cittakadharakummaṅgapañho
3. The Question on the Quality of the Mottled Tortoise
3. Câu hỏi về đặc tính của con rùa cạn
2355
3. ‘‘Bhante nāgasena, ‘cittakadharakummassa* ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’nti yaṃ vadesi, katamaṃ taṃ ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’’nti?
3. ‘‘Venerable Nāgasena, when you say, ‘One quality of the mottled tortoise should be adopted,’ what is that one quality to be adopted?’’
3. “Thưa ngài Nāgasena, điều ngài nói rằng: ‘Nên thọ trì một đặc tính của con rùa cạn,’ đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, cittakadharakummo udakabhayā udakaṃ parivajjetvā vicarati, tāya ca pana udakaṃ parivajjanāya āyunā na parihāyati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena pamāde bhayadassāvinā bhavitabbaṃ, appamāde guṇavisesadassāvinā.
‘‘Just as, O great king, the mottled tortoise, fearing water, avoids water, and by avoiding water, it does not decline in life; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should see danger in heedlessness and see special qualities in heedfulness.
“Tâu đại vương, ví như con rùa cạn vì sợ nước nên di chuyển tránh xa nước, và nhờ tránh xa nước như vậy mà tuổi thọ của nó không bị suy giảm. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải thấy sự nguy hiểm trong phóng dật, và thấy công đức đặc biệt trong không phóng dật.
Tāya ca pana bhayadassāvitāya na parihāyati sāmaññā, nibbānassa santike upeti* .
And by that seeing of danger, he does not decline from the holy life, but approaches Nibbāna.
Và nhờ thấy sự nguy hiểm như vậy, vị ấy không bị suy thoái khỏi đời sống sa-môn, mà đến gần Nibbāna.
Idaṃ, mahārāja, cittakadharakummassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This one quality of the mottled tortoise, O great king, should be adopted.
Tâu đại vương, đây là một đặc tính của con rùa cạn nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena dhammapade –
This was also stated, O great king, by the Blessed One, the God of gods, in the Dhammapada –
Tâu đại vương, điều này đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên Trung Thiên, nói trong kinh Pháp Cú:
2356
‘‘‘Appamādarato bhikkhu, pamāde bhayadassi vā;
‘‘‘A bhikkhu delighting in heedfulness, or seeing danger in heedlessness;
“‘Vị tỳ-khưu vui thích trong không phóng dật, hay thấy sự nguy hiểm trong phóng dật;
2357
Abhabbo parihānāya, nibbānasseva santike’’’ti.
Is incapable of decline, he is close to Nibbāna itself.’’’
Không thể bị suy thoái, vị ấy ở gần Nibbāna.’”
2358
Cittakadharakummaṅgapañho catuttho.
The Fourth Question on the Quality of the Mottled Tortoise.
Câu hỏi thứ tư về đặc tính của con rùa cạn.
2359
4. Pavanaṅgapañho
4. The Question on the Qualities of the Forest
4. Câu hỏi về đặc tính của khu rừng
2360
4. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pavanassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
4. ‘‘Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five qualities of the forest should be adopted,’ what are those five qualities to be adopted?’’
4. “Thưa ngài Nāgasena, điều ngài nói rằng: ‘Nên thọ trì năm đặc tính của khu rừng,’ năm đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, pavanaṃ nāma asucijanaṃ paṭicchādeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena paresaṃ aparaddhaṃ khalitaṃ paṭicchādetabbaṃ na vivaritabbaṃ.
‘‘Just as, O great king, a forest conceals impure people, even so, O great king, a yogi, a practitioner, should conceal the faults and mistakes of others, not reveal them.
“Tâu đại vương, ví như khu rừng che giấu những kẻ bất tịnh. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī nên che giấu lỗi lầm, thiếu sót của người khác, không nên phơi bày.
Idaṃ, mahārāja, pavanassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first quality of the forest to be adopted.
Tâu đại vương, đây là đặc tính thứ nhất của khu rừng nên được thọ trì.
2361
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pavanaṃ suññaṃ pacurajanehi, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena rāgadosamohamānadiṭṭhijālehi sabbehi ca kilesehi suññena bhavitabbaṃ.
‘‘Furthermore, O great king, a forest is empty of many people; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be empty of the nets of lust, hatred, delusion, conceit, and wrong views, and of all defilements.
“Lại nữa, tâu đại vương, khu rừng vắng bóng nhiều người. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải trống không khỏi lưới tham, sân, si, mạn, tà kiến và tất cả các phiền não.
Idaṃ, mahārāja, pavanassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second quality of the forest to be adopted.
Tâu đại vương, đây là đặc tính thứ hai của khu rừng nên được thọ trì.
2362
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pavanaṃ vivittaṃ janasambādharahitaṃ, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena pāpakehi akusalehi dhammehi anariyehi pavivittena bhavitabbaṃ.
‘‘Furthermore, O great king, a forest is secluded, free from crowds of people; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be secluded from evil, unwholesome, and ignoble phenomena.
“Lại nữa, tâu đại vương, khu rừng thì viễn ly, không có sự đông đúc của con người. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải viễn ly khỏi các pháp ác, bất thiện, không phải của bậc Thánh.
Idaṃ, mahārāja, pavanassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third quality of the forest to be adopted.
Tâu đại vương, đây là đặc tính thứ ba của khu rừng nên được thọ trì.
2363
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pavanaṃ santaṃ parisuddhaṃ, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena santena parisuddhena bhavitabbaṃ, nibbutena pahīnamānena pahīnamakkhena bhavitabbaṃ.
‘‘Furthermore, O great king, a forest is peaceful and pure; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be peaceful and pure, extinguished, with conceit abandoned, with hypocrisy abandoned.
“Lại nữa, tâu đại vương, khu rừng thì tịch tịnh, trong sạch. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải tịch tịnh, trong sạch, phải tịch lặng, đoạn trừ ngã mạn, đoạn trừ sự bội ơn.
Idaṃ, mahārāja, pavanassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fourth quality of the forest to be adopted.
Tâu đại vương, đây là đặc tính thứ tư của khu rừng nên được thọ trì.
2364
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pavanaṃ ariyajanasaṃsevitaṃ, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ariyajanasaṃsevitena bhavitabbaṃ.
‘‘Furthermore, O great king, a forest is frequented by noble ones; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be one frequented by noble ones.
“Lại nữa, tâu đại vương, khu rừng là nơi các bậc Thánh lui tới. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải là người được các bậc Thánh lui tới.
Idaṃ, mahārāja, pavanassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fifth quality of the forest to be adopted.
Tâu đại vương, đây là đặc tính thứ năm của khu rừng nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena saṃyuttanikāyavare –
This was also stated, O great king, by the Blessed One, the God of gods, in the excellent Saṃyutta Nikāya –
Tâu đại vương, điều này đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên Trung Thiên, nói trong Tương Ưng Bộ Kinh ưu việt:
2365
‘‘‘Pavivittehi ariyehi, pahitattehi jhāyibhi;
‘‘‘Dwell together with noble ones who are secluded,
“‘Với các bậc Thánh viễn ly, có tâm chí quyết, là những người thiền định;
2366
Niccaṃ āraddhavīriyehi, paṇḍitehi sahāvase’’’ti.
Who are resolute, meditative, constantly ardent, and wise.’’’
Với những bậc trí tuệ luôn tinh tấn, hãy chung sống cùng.’”
2367
Pavanaṅgapañho catuttho.
The Fourth Question on the Qualities of the Forest.
Câu hỏi thứ tư về đặc tính của khu rừng.
2368
5. Rukkhaṅgapañho
5. The Question on the Qualities of the Tree
5. Câu hỏi về đặc tính của cây
2369
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘rukkhassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti?
5. ‘‘Venerable Nāgasena, when you say, ‘Three qualities of the tree should be adopted,’ what are those three qualities to be adopted?’’
5. “Thưa ngài Nāgasena, điều ngài nói rằng: ‘Nên thọ trì ba đặc tính của cây,’ ba đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, rukkho nāma pupphaphaladharo, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vimuttipupphasāmaññaphaladhārinā bhavitabbaṃ.
‘‘Just as, O great king, a tree bears flowers and fruits, even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be one who bears the flower of liberation and the fruit of the holy life.
“Tâu đại vương, ví như cây cối mang hoa và quả. Cũng vậy, tâu đại vương, vị hành giả yogī phải mang hoa giải thoát và quả sa-môn.
Idaṃ, mahārāja, rukkhassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first quality of the tree to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là thành phần thứ nhất của cây cần được thọ trì.
2370
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, rukkho upagatānamanuppaviṭṭhānaṃ janānaṃ chāyaṃ deti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena upagatānamanuppaviṭṭhānaṃ puggalānaṃ āmisappaṭisandhārena vā dhammappaṭisanthārena vā paṭisantharitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, a tree gives shade to people who approach and enter it. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, should extend hospitality to individuals who approach and enter, either with material offerings or with the Dhamma.
Lại nữa, đại vương, cây cho bóng mát đến những người đến gần và đi vào. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên tiếp đón những cá nhân đến gần và đi vào bằng sự tiếp đãi vật chất (āmisa) hoặc bằng sự tiếp đãi Pháp (dhamma).
Idaṃ, mahārāja, rukkhassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second quality to be adopted from a tree.
Đại vương, đây là chi phần thứ hai của cây cần được thọ trì.
2371
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, rukkho chāyāvemattaṃ na karoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbasattesu vemattatā na kātabbā, coravadhakapaccatthikesupi attanipi samasamā mettābhāvanā kātabbā, ‘kinti ime sattā averā abyāpajjā* anīghā sukhī attānaṃ parihareyyu’nti.
“Furthermore, O great king, a tree does not show partiality in its shade. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, should not show partiality towards any beings; a mettā-bhāvanā (cultivation of loving-kindness) should be practiced equally towards thieves, murderers, enemies, and even oneself, thinking, ‘May these beings be free from enmity, free from affliction, free from trouble, and may they live happily.’
Lại nữa, đại vương, cây không tạo ra sự khác biệt về bóng mát. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, không nên tạo ra sự khác biệt đối với tất cả chúng sanh, mà nên thực hành thiền Từ (mettābhāvanā) bình đẳng đối với cả những kẻ thù giết người và chính mình, với ý nghĩ: ‘Làm sao cho những chúng sanh này không có oan trái, không có sự bức hại, không có phiền não, sống an lạc?’
Idaṃ, mahārāja, rukkhassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third quality to be adopted from a tree.
Đại vương, đây là chi phần thứ ba của cây cần được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
This, O great king, was also spoken by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma:
Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, nói:
2372
‘‘‘Vadhake devadattamhi, core aṅgulimālake;
“‘Towards Devadatta the murderer, and Aṅgulimāla the thief,
“Đối với Devadatta kẻ giết người, đối với Angulimāla kẻ cướp,
2373
Dhanapāle rāhule ca, sabbattha samako munī’’’ti.
Towards Dhanapāla and Rāhula, the Sage is equal to all.’”
Đối với Dhanapāla và đối với Rāhula, bậc Hiền giả (muni) bình đẳng với tất cả.”
2374
Rukkhaṅgapañho pañcamo.
The Fifth Question on the Qualities of a Tree.
Câu hỏi về các chi phần của cây, thứ năm.
2375
6. Meghaṅgapañho
6. The Question on the Qualities of a Cloud
6. Câu hỏi về các chi phần của đám mây
2376
6. ‘‘Bhante nāgasena, ‘meghassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five qualities are to be adopted from a cloud,’ what are those five qualities to be adopted?”
6. “Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘năm chi phần của đám mây cần được thọ trì’, năm chi phần ấy là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, megho uppannaṃ rajojallaṃ vūpasameti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uppannaṃ kilesarajojallaṃ vūpasametabbaṃ.
“Just as, O great king, a cloud calms down the rising dust and dirt, in the same way, O great king, a yogi, a meditator, should calm down the rising dust and dirt of defilements.
“Thưa đại vương, như đám mây làm lắng dịu bụi bẩn đã sanh khởi, cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên làm lắng dịu bụi bẩn phiền não (kilesarajojalla) đã sanh khởi.
Idaṃ, mahārāja, meghassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first quality to be adopted from a cloud.
Đại vương, đây là chi phần thứ nhất của đám mây cần được thọ trì.
2377
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, megho pathaviyā uṇhaṃ nibbāpeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena mettābhāvanāya sadevako loko nibbāpetabbo.
“Furthermore, O great king, a cloud extinguishes the heat of the earth. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, should extinguish the world with its devas through the cultivation of mettā.
Lại nữa, đại vương, đám mây làm nguội đi cái nóng của mặt đất. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên làm nguội đi thế gian cùng với chư thiên bằng sự thực hành thiền Từ (mettābhāvanā).
Idaṃ, mahārāja, meghassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second quality to be adopted from a cloud.
Đại vương, đây là chi phần thứ hai của đám mây cần được thọ trì.
2378
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, megho sabbabījāni viruhāpeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbasattānaṃ saddhaṃ uppādetvā taṃ saddhābījaṃ tīsu sampattīsu ropetabbaṃ, dibbamānusikāsu sukhasampattīsu yāvaparamatthanibbānasukhasampatti.
“Furthermore, O great king, a cloud causes all seeds to sprout. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, having generated saddhā (faith) in all beings, should plant that seed of saddhā in the three kinds of attainments: the bliss of divine and human attainments, up to the bliss of ultimate Nibbāna attainment.
Lại nữa, đại vương, đám mây làm cho tất cả hạt giống nảy mầm. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên làm sanh khởi đức tin (saddhā) cho tất cả chúng sanh, và gieo hạt giống đức tin ấy vào ba loại thành tựu: thành tựu an lạc của cõi trời và cõi người, cho đến thành tựu an lạc Niết Bàn tối thượng.
Idaṃ, mahārāja, meghassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third quality to be adopted from a cloud.
Đại vương, đây là chi phần thứ ba của đám mây cần được thọ trì.
2379
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, megho ututo samuṭṭhahitvā dharaṇitalaruhe tiṇarukkhalatāgumbaosadhivanappatayo parirakkhati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena yoniso manasikāraṃ nibbattetvā tena yoniso manasikārena samaṇadhammo parirakkhitabbo, yoniso manasikāramūlakā sabbe kusalā dhammā.
“Furthermore, O great king, a cloud, arising according to the season, protects the grasses, trees, creepers, bushes, medicinal plants, and forest trees that grow on the surface of the earth. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, having produced proper attention (yoniso manasikāra), should protect the ascetic practice (samaṇadhamma) with that proper attention, for all wholesome states (kusalā dhammā) have proper attention as their root.
Lại nữa, đại vương, đám mây sanh khởi theo mùa, bảo vệ cỏ, cây, dây leo, bụi rậm, dược thảo và cây rừng mọc trên mặt đất. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên phát sanh sự tác ý đúng đắn (yoniso manasikāra), và bằng sự tác ý đúng đắn ấy, nên bảo vệ Sa-môn Pháp (samaṇadhamma), vì tất cả các Pháp thiện đều có nguồn gốc từ tác ý đúng đắn.
Idaṃ, mahārāja, meghassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fourth quality to be adopted from a cloud.
Đại vương, đây là chi phần thứ tư của đám mây cần được thọ trì.
2380
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, megho vassamāno naditaḷākapokkharaṇiyo kandarapadarasarasobbhaudapānāni ca paripūreti udakadhārāhi, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena āgamapariyattiyā dhammameghamabhivassayitvā adhigamakāmānaṃ mānasaṃ paripūrayitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, a cloud, when raining, fills rivers, ponds, lakes, caves, ravines, pools, and wells with streams of water. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, having caused the Dhamma-cloud of scriptural learning (āgama-pariyatti) to rain, should fill the minds of those desirous of attainment.
Lại nữa, đại vương, khi đám mây mưa xuống, nó làm đầy các sông, ao, hồ, hang động, khe núi, đầm lầy, hố sâu và giếng nước bằng dòng nước. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên làm mưa Pháp (dhammamegha) bằng sự học tập kinh điển (āgamapariyatti), và làm cho tâm trí của những người khao khát chứng đắc được viên mãn.
Idaṃ, mahārāja, meghassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fifth quality to be adopted from a cloud.
Đại vương, đây là chi phần thứ năm của đám mây cần được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
This, O great king, was also spoken by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma:
Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Sāriputta, vị Pháp tướng quân, nói:
2381
‘‘‘Bodhaneyyaṃ janaṃ disvā, satasahassepi yojane;
“‘Seeing a person capable of awakening, even at a hundred thousand yojanas,
“Khi thấy chúng sanh có khả năng giác ngộ, dù cách xa hàng trăm ngàn do tuần,
2382
Khaṇena upagantvāna, bodheti taṃ mahāmunī’’’ti.
The Great Sage approaches in an instant and awakens that person.’”
Bậc Đại Hiền giả (Mahāmuni) trong khoảnh khắc đến đó, và làm cho họ giác ngộ.”
2383
Meghaṅgapañho chaṭṭho.
The Sixth Question on the Qualities of a Cloud.
Câu hỏi về các chi phần của đám mây, thứ sáu.
2384
7. Maṇiratanaṅgapañho
7. The Question on the Qualities of a Jewel
7. Câu hỏi về các chi phần của ngọc báu
2385
7. ‘‘Bhante nāgasena, ‘maṇiratanassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Three qualities are to be adopted from a jewel,’ what are those three qualities to be adopted?”
7. “Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘ba chi phần của ngọc báu (maṇiratana) cần được thọ trì’, ba chi phần ấy là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, maṇiratanaṃ ekantaparisuddhaṃ, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ekantaparisuddhājīvena bhavitabbaṃ.
“Just as, O great king, a jewel is perfectly pure, in the same way, O great king, a yogi, a meditator, should have a perfectly pure livelihood.
“Thưa đại vương, như ngọc báu hoàn toàn trong sạch, cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên có một đời sống hoàn toàn trong sạch (ekantaparisuddhājīva).
Idaṃ, mahārāja, maṇiratanassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first quality to be adopted from a jewel.
Đại vương, đây là chi phần thứ nhất của ngọc báu cần được thọ trì.
2386
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, maṇiratanaṃ na kenaci saddhiṃ missīyati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena pāpehi pāpasahāyehi saddhiṃ na missitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, a jewel does not mix with anything. In the same way, O great king, a yogi, a meditator, should not mix with evil persons and evil friends.
Lại nữa, đại vương, ngọc báu không hòa lẫn với bất cứ thứ gì. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, không nên hòa lẫn với những kẻ ác, những bạn bè xấu.
Idaṃ, mahārāja, maṇiratanassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second quality to be adopted from a jewel.
Đại vương, đây là chi phần thứ hai của ngọc báu cần được thọ trì.
2387
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, maṇiratanaṃ jātiratanehi yojīyati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uttamavarajātimantehi saddhiṃ saṃvasitabbaṃ, paṭipannakaphalaṭṭhasekkhaphalasamaṅgīhi sotāpannasakadāgāmianāgāmiarahantatevijjachaḷabhiññasamaṇamaṇiratanehi saddhiṃ saṃvasitabbaṃ.
“Furthermore, great king, a jewel is joined with genuine gems. In the same way, great king, a yogi, a meditator, should associate with those endowed with excellent, noble birth, those endowed with the fruits of practice, the fruits of trainees, namely, the stream-enterers, once-returners, non-returners, Arahants, those with the three knowledges (tevijjā), and those with the six supernormal powers (chaḷabhiññā), who are like jewel-like recluses.
Lại nữa, đại vương, ngọc báu được kết hợp với những loại ngọc quý. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên sống chung với những bậc có phẩm hạnh tối thượng, những bậc Sa-môn ngọc báu như Sotāpanna, Sakadāgāmī, Anāgāmī, Arahant, Tam Minh (Tevijja), Lục Thông (Chaḷabhiñña), những vị đã thành tựu quả vị tu tập và quả vị học đạo.
Idaṃ, mahārāja, maṇiratanassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of the jewel to be adopted.
Đại vương, đây là chi phần thứ ba của ngọc báu cần được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena suttanipāte –
This was also spoken, great king, by the Bhagavā, the God of gods, in the Sutta Nipāta:
Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, vị Thiên trên các vị Thiên, nói trong Suttanipāta:
2388
‘‘‘Suddhā suddhehi saṃvāsaṃ, kappayavho patissatā;
“‘Pure ones, associate with pure ones, being mindful;
“Hỡi những người thanh tịnh, hãy sống chung với những người thanh tịnh, với sự tôn kính;
2389
Tato samaggā nipakā, dukkhassantaṃ karissathā’’’ti.
Then, being in harmony and discerning, you will make an end of suffering.’”
Rồi các ngươi sẽ hòa hợp và khôn ngoan, sẽ chấm dứt khổ đau.”
2390
Maṇiratanapañho sattamo.
The Seventh Question on the Qualities of a Jewel.
Câu hỏi về ngọc báu, thứ bảy.
2391
8. Māgavikaṅgapañho
8. The Question on the Qualities of a Hunter
8. Câu hỏi về các chi phần của người thợ săn
2392
8. ‘‘Bhante nāgasena, ‘māgavikassa cattāri aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni cattāri aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Four qualities of a hunter are to be adopted,’ what are those four qualities to be adopted?”
8. “Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘bốn chi phần của người thợ săn (māgavika) cần được thọ trì’, bốn chi phần ấy là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, māgaviko appamiddho hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena appamiddhena bhavitabbaṃ.
“Just as, great king, a hunter is not sluggish, even so, great king, a yogi, a meditator, should not be sluggish.
“Thưa đại vương, như người thợ săn ít ngủ, cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên ít ngủ.
Idaṃ, mahārāja, māgavikassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of a hunter to be adopted.
Đại vương, đây là chi phần thứ nhất của người thợ săn cần được thọ trì.
2393
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, māgaviko migesu yeva cittaṃ upanibandhati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ārammaṇesu yeva cittaṃ upanibandhitabbaṃ.
“Furthermore, great king, a hunter fixes his mind solely on the deer. In the same way, great king, a yogi, a meditator, should fix his mind solely on the meditation objects (ārammaṇa).
Lại nữa, đại vương, người thợ săn chỉ chú tâm vào con mồi. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên chỉ chú tâm vào đối tượng thiền quán (ārammaṇa).
Idaṃ, mahārāja, māgavikassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of a hunter to be adopted.
Đại vương, đây là chi phần thứ hai của người thợ săn cần được thọ trì.
2394
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, māgaviko kālaṃ kammassa jānāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena paṭisallānassa kālo jānitabbo ‘ayaṃ kālo paṭisallānassa, ayaṃ kālo nikkhamanāyā’ti.
“Furthermore, great king, a hunter knows the time for his work. In the same way, great king, a yogi, a meditator, should know the time for seclusion, thinking, ‘This is the time for seclusion, this is the time for emerging.’
Lại nữa, đại vương, người thợ săn biết thời điểm thích hợp cho công việc. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên biết thời điểm thích hợp cho sự độc cư (paṭisallāna), ‘đây là thời điểm cho sự độc cư, đây là thời điểm để xuất hành’.
Idaṃ, mahārāja, māgavikassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of a hunter to be adopted.
Đại vương, đây là chi phần thứ ba của người thợ săn cần được thọ trì.
2395
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, māgaviko migaṃ disvā hāsamabhijaneti ‘imaṃ lacchāmī’ti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ārammaṇe abhiramitabbaṃ, hāsamabhijanetabbaṃ ‘uttariṃ visesamadhigacchissāmī’ti.
“Furthermore, great king, a hunter, seeing a deer, generates joy, thinking, ‘I will get this.’ In the same way, great king, a yogi, a meditator, should delight in the meditation object, generating joy, thinking, ‘I shall attain further distinction.’
Lại nữa, đại vương, khi người thợ săn thấy con mồi, anh ta sanh khởi niềm vui ‘ta sẽ bắt được nó’. Cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên hoan hỷ với đối tượng thiền quán, nên sanh khởi niềm vui ‘ta sẽ đạt được sự thù thắng hơn’.
Idaṃ, mahārāja, māgavikassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of a hunter to be adopted.
Đại vương, đây là chi phần thứ tư của người thợ săn cần được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ mahārāja therena mogharājena –
This was also spoken, great king, by the Elder Mogharāja:
Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Mogharāja nói:
2396
‘‘‘Ārammaṇe labhitvāna, pahitattena bhikkhunā;
“‘Having obtained the meditation object, a bhikkhu with a mind directed*,
“Sau khi đạt được đối tượng thiền quán, vị Tỳ-khưu với tâm chuyên chú,
2397
Bhiyyo hāso janetabbo, adhigacchissāmi uttari’’’nti.
Should generate more joy, thinking, “I shall attain further*.”’”
Nên sanh khởi niềm vui lớn hơn, ‘ta sẽ đạt được sự thù thắng hơn’.”
2398
Māgavikaṅgapañho aṭṭhamo.
The Eighth Question on the Qualities of a Hunter.
Câu hỏi về các chi phần của người thợ săn, thứ tám.
2399
9. Bāḷisikaṅgapañho
9. The Question on the Qualities of a Fisherman
9. Câu hỏi về các chi phần của người đánh cá
2400
9. ‘‘Bhante nāgasena, ‘bāḷisikassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Two qualities of a fisherman are to be adopted,’ what are those two qualities to be adopted?”
9. “Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘hai chi phần của người đánh cá (bāḷisika) cần được thọ trì’, hai chi phần ấy là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, bāḷisiko baḷisena macche uddharati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ñāṇena uttariṃ sāmaññaphalāni uddharitabbāni.
“Just as, great king, a fisherman pulls out fish with a hook, even so, great king, a yogi, a meditator, should pull out the excellent fruits of recluseship (sāmaññaphala) with wisdom (ñāṇa).
“Thưa đại vương, như người đánh cá dùng lưỡi câu để bắt cá, cũng vậy, đại vương, người hành giả, người tu tập thiền quán, nên dùng trí tuệ (ñāṇa) để đạt được các quả vị Sa-môn (sāmaññaphala) thù thắng hơn.
Idaṃ, mahārāja, bāḷisikassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of a fisherman to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là chi phần đầu tiên của người đánh cá cần phải thọ trì.
2401
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bāḷisiko parittakaṃ vadhitvā vipulaṃ lābhamadhigacchati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena parittalokāmisamattaṃ pariccajitabbaṃ.
“Furthermore, great king, a fisherman, having killed a small amount, obtains great gain. In the same way, great king, a yogi, a meditator, should renounce merely a small amount of worldly bait.
Lại nữa, thưa Đại vương, người đánh cá chỉ giết một ít cá mà thu được lợi lộc lớn. Cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) cần phải từ bỏ một chút thế gian lợi dưỡng.
Lokāmisamattaṃ, mahārāja, pariccajitvā yogī yogāvacaro vipulaṃ sāmaññaphalaṃ adhigacchati.
Having renounced merely worldly bait, great king, a yogi, a meditator, attains abundant fruits of recluseship.
Thưa Đại vương, sau khi từ bỏ thế gian lợi dưỡng, hành giả, người tu tập đạt được quả Sa-môn rộng lớn.
Idaṃ, mahārāja, bāḷisikassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of a fisherman to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là chi phần thứ hai của người đánh cá cần phải thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena rāhulena –
This was also spoken, great king, by the Elder Rāhula:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Rāhula thuyết giảng:
2402
‘‘‘Suññatañcānimittañca, vimokkhañcāppaṇihitaṃ;
“‘Having renounced worldly bait,
‘‘‘Tánh Không (Suññatā), Vô Tướng (Animitta) và Vô Nguyện (Appaṇihita) giải thoát,
2403
Caturo phale chaḷabhiññā, cajitvā lokāmisaṃ labhe’’’ti.
One may obtain the four fruits and the six supernormal powers, the liberation of emptiness, signlessness, and desirelessness.’”
Bốn quả, sáu thắng trí, từ bỏ thế gian lợi dưỡng mà đạt được.’’’
2404
Bāḷisikaṅgapañho navamo.
The Ninth Question on the Qualities of a Fisherman.
Câu hỏi về chi phần người đánh cá, thứ chín, đã xong.
2405
10. Tacchakaṅgapañho
10. The Question on the Qualities of a Carpenter
10. Câu hỏi về chi phần người thợ mộc
2406
10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘tacchakassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Two qualities of a carpenter are to be adopted,’ what are those two qualities to be adopted?”
“Thưa Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘hai chi phần của người thợ mộc cần phải thọ trì’, hai chi phần đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, tacchako kāḷasuttaṃ anulometvā rukkhaṃ tacchati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena jinasāsanamanulomayitvā sīlapathaviyaṃ patiṭṭhahitvā saddhāhatthena paññāvāsiṃ gahetvā kilesā tacchetabbā.
“Just as, great king, a carpenter cuts wood by following a black line, even so, great king, a yogi, a meditator, having followed the Buddha’s Dispensation, established himself on the ground of sīla, and taken the axe of wisdom with the hand of faith, should cut down the defilements (kilesā).
“Thưa Đại vương, ví như người thợ mộc căng dây mực đen rồi xẻ gỗ, cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) cần phải thuận theo giáo pháp của Đức Phật (Jinasāsana), an trú trên nền tảng giới đức (sīlapathavī), nắm giữ rìu tuệ giác (paññāvāsī) bằng tay tín tâm (saddhāhattha) để đẽo gọt các phiền não (kilesā).
Idaṃ, mahārāja, tacchakassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of a carpenter to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là chi phần đầu tiên của người thợ mộc cần phải thọ trì.”
2407
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tacchako phegguṃ apaharitvā sāramādiyati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sassataṃ ucchedaṃ taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ taduttamaṃ aññaduttamaṃ akatamabhabbaṃ apurisakāraṃ abrahmacariyavāsaṃ sattavināsaṃ navasattapātubhāvaṃ saṅkhārasassatabhāvaṃ yo karoti, so paṭisaṃvedeti, añño karoti, añño paṭisaṃvedeti, kammaphaladassanā ca kiriyaphaladiṭṭhi ca iti evarūpāni ceva aññāni ca vivādapathāni apanetvā saṅkhārānaṃ sabhāvaṃ paramasuññataṃ nirīhanijjīvataṃ* accantaṃ suññataṃ ādiyitabbaṃ.
“Furthermore, great king, just as a carpenter removes the sapwood and takes the heartwood, even so, great king, the yogi, the meditator, having removed such and other contentious views as eternalism, annihilationism, the view that the soul is the body, the view that the soul is one thing and the body another, the view that 'my view is supreme, another's view is supreme,' the view that nothing is done or can be done, the view that there is no efficacy in human effort, the view that the holy life is fruitless, the view of the destruction of beings, the view of the emergence of new beings, the view of the eternality of formations, the view that 'whoever acts, he experiences the result; another acts, another experiences the result,' the view of seeing only the result of kamma, and the view of seeing only the result of action, should embrace the nature of formations, their ultimate emptiness, their lack of essence and vitality, their absolute voidness.
“Lại nữa, thưa Đại vương, người thợ mộc loại bỏ phần lõi mục (pheggu) và lấy phần cốt lõi (sāra). Cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) cần phải loại bỏ những quan điểm như: thường kiến (sassata) và đoạn kiến (uccheda), linh hồn là thân này (taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ), linh hồn khác thân khác (aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ), quan điểm cho rằng ‘ý kiến của tôi là tối thượng, ý kiến của người khác là tối thượng’, quan điểm cho rằng ‘không có gì được tạo ra, không có gì có thể được tạo ra’, quan điểm cho rằng ‘không có nỗ lực của con người’, quan điểm cho rằng ‘không có lợi ích từ đời sống phạm hạnh’, quan điểm cho rằng ‘chúng sinh bị hủy diệt’, quan điểm cho rằng ‘chúng sinh mới xuất hiện’, quan điểm cho rằng ‘các hành là thường còn’, quan điểm cho rằng ‘ai làm thì người đó cảm thọ, người khác làm thì người khác cảm thọ’, quan điểm về quả nghiệp (kammaphaladassanā) và quan điểm về quả hành động (kiriyaphaladiṭṭhi) cùng những con đường tranh cãi khác tương tự như vậy; và cần phải thọ trì bản chất của các hành (saṅkhāra), sự trống không tột cùng (paramasuññatā), trạng thái không có chúng sinh, không có sinh mệnh (nirīhanijjīvatā), sự trống không hoàn toàn (accantaṃ suññatā).
Idaṃ, mahārāja, tacchakassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality to be adopted from the carpenter.
Thưa Đại vương, đây là chi phần thứ hai của người thợ mộc cần phải thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena suttanipāte –
This, great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods, in the Sutta Nipāta:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, vị Trời trong các vị Trời, thuyết giảng trong Suttanipāta:
2408
‘‘‘Kāraṇḍavaṃ niddhamatha, kasambuṃ apakassatha;
“‘Drive out the chaff, remove the dregs;
‘‘‘Hãy xua đuổi những kẻ thấp hèn như cỏ dại (kāraṇḍava), hãy loại bỏ những kẻ ô uế như vỏ ốc (kasambu).
2409
Tato palāpe vāhetha, assamaṇe samaṇamānine.
Then float away the husks, those who are not ascetics but imagine themselves to be ascetics.
Rồi hãy cuốn đi những kẻ giả dối (palāpa), những kẻ không phải Sa-môn nhưng tự cho mình là Sa-môn.
2410
‘‘‘Niddhamitvāna pāpicche, pāpaācāragocare;
“‘Having driven out those with evil wishes, those with evil conduct and resorts,
‘‘‘Sau khi xua đuổi những kẻ có ý muốn xấu xa, những kẻ có hành vi và phạm vi hoạt động xấu xa,
2411
Suddhā suddhehi saṃvāsaṃ, kappayavho patissatā;
The pure, with the pure, associating respectfully,
Những người thanh tịnh hãy sống chung với những người thanh tịnh, với tâm niệm cẩn trọng;
2412
Tato samaggā nipakā, dukkhassantaṃ karissathā’’’ti.
Then, united and circumspect, you will make an end of suffering.’”
Rồi các ngươi sẽ hòa hợp, thận trọng, và chấm dứt khổ đau.’’’
2413
Tacchakaṅgapañho dasamo.
The Question of the Carpenter’s Quality is the Tenth.
Câu hỏi về chi phần người thợ mộc, thứ mười, đã xong.
2414
Makkaṭakavaggo chaṭṭho.
The Chapter on the Monkey is the Sixth.
Chương Makkaṭaka, thứ sáu, đã xong.
2415
Tassuddānaṃ –
Its Summary:
Tóm tắt của chương đó:
2416
Makkaṭo dārako kummo, vanaṃ rukkho ca pañcamo;
Monkey, child, tortoise, forest, and tree are the fifth;
Khỉ, trẻ con, rùa, rừng, và cây là thứ năm;
2417
Megho maṇi māgaviko, bāḷisī tacchakena cāti.
Cloud, jewel, hunter, fisherman, and carpenter.
Mây, ngọc, thợ săn, người đánh cá và người thợ mộc.
2418

7. Kumbhavaggo

7. The Chapter on the Pot

7. Chương Kumbha

2419
1. Kumbhaṅgapañho
1. The Question of the Pot’s Quality
1. Câu hỏi về chi phần cái bình
2420
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘kumbhassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’nti yaṃ vadesi, katamaṃ taṃ ekaṃ aṅgaṃ gahetabba’’nti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘One quality of a pot should be adopted,’ what is that one quality to be adopted?”
“Thưa Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘một chi phần của cái bình cần phải thọ trì’, chi phần đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, kumbho sampuṇṇo na saṇati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena āgame adhigame pariyattiyaṃ sāmaññe pāramiṃ patvā na saṇitabbaṃ, na tena māno karaṇīyo, na dabbo* dassetabbo, nihatamānena nihatadabbena bhavitabbaṃ, ujukena amukharena avikatthinā.
“Just as, great king, a full pot makes no sound, even so, great king, a yogi, a meditator, having attained perfection in learning, realization, textual study, or recluseship, should not make a sound. He should not be arrogant, nor should he display pride. He should be one whose pride is subdued, whose arrogance is overcome, straightforward, not boisterous, and not boastful.
“Thưa Đại vương, ví như cái bình đầy nước thì không phát ra tiếng động, cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) khi đã đạt đến sự hoàn hảo trong học pháp (āgama), chứng đắc (adhigama), thông thạo kinh điển (pariyatti) và quả Sa-môn (sāmañña), thì không nên phát ra tiếng động, không nên kiêu ngạo, không nên thể hiện sự kiêu căng; mà phải là người đã dẹp bỏ kiêu ngạo, dẹp bỏ kiêu căng, phải là người ngay thẳng, không thô lỗ, không khoe khoang.
Idaṃ, mahārāja, kumbhassa ekaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the one quality to be adopted from the pot.
Thưa Đại vương, đây là chi phần của cái bình cần phải thọ trì.”
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena suttanipāte –
This, great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods, in the Sutta Nipāta:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, vị Trời trong các vị Trời, thuyết giảng trong Suttanipāta:
2421
‘‘‘Yadūnakaṃ taṃ saṇati, yaṃ pūraṃ santameva taṃ;
“‘What is empty makes a sound; what is full is silent indeed;
‘‘‘Cái gì vơi thì phát ra tiếng động, cái gì đầy thì im lặng;
2422
Aḍḍhakumbhūpamo* bālo, rahado pūrova paṇḍito’’’ti.
A fool is like a half-empty pot, a wise person like a full lake.’”
Kẻ ngu si giống như cái bình vơi, người hiền trí giống như hồ nước đầy.’’’
2423
Kumbhaṅgapañho paṭhamo.
The Question of the Pot’s Quality is the First.
Câu hỏi về chi phần cái bình, thứ nhất, đã xong.
2424
2. Kāḷāyasaṅgapañho
2. The Question of the Black Iron’s Quality
2. Câu hỏi về chi phần chim Kāḷāyasa
2425
2. ‘‘Bhante nāgasena, ‘kāḷāyasassa* dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Two qualities of black iron should be adopted,’ what are those two qualities to be adopted?”
“Thưa Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘hai chi phần của chim Kāḷāyasa cần phải thọ trì’, hai chi phần đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, kāḷāyaso supīto* vamati* , evameva kho, mahārāja, yogino yogāvacarassa mānasaṃ yoniso manasikārena* apītaṃ vamati.
“Just as, great king, black iron, when well-heated, vomits, even so, great king, the mind of a yogi, a meditator, not having drunk defilements, vomits due to proper attention.
“Thưa Đại vương, ví như chim Kāḷāyasa khi đã uống đủ thì nôn ra, cũng vậy, thưa Đại vương, tâm của hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) nôn ra những gì chưa uống (chưa thọ nhận phiền não) nhờ sự tác ý đúng đắn (yoniso manasikāra).
Idaṃ, mahārāja, kāḷāyasassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality to be adopted from black iron.
Thưa Đại vương, đây là chi phần đầu tiên của chim Kāḷāyasa cần phải thọ trì.”
2426
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, kāḷāyaso sakiṃ pītaṃ udakaṃ na vamati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena yo sakiṃ uppanno pasādo, na puna so vamitabbo ‘uḷāro so bhagavā sammāsambuddho, svākkhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho’ti.
“Furthermore, great king, black iron, having once drunk water, does not vomit it again. Even so, great king, the yogi, the meditator, should not again vomit the conviction that has arisen once, thinking: ‘That Exalted One, the Fully Self-Awakened One, is sublime; the Dhamma is well-expounded; the Saṅgha is well-practiced.’
“Lại nữa, thưa Đại vương, chim Kāḷāyasa đã uống nước một lần thì không nôn ra nữa. Cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) không nên từ bỏ lòng tịnh tín đã phát sinh một lần rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy thật cao quý, là bậc Chánh Đẳng Giác; Pháp được thuyết giảng khéo léo; Tăng chúng thực hành tốt đẹp’.
‘Rūpaṃ aniccaṃ, vedanā aniccā, saññā aniccā, saṅkhārā aniccā, viññāṇaṃ aniccanti yaṃ sakiṃ uppannaṃ ñāṇaṃ, na puna taṃ vamitabbaṃ.
The knowledge that has arisen once, that ‘form is impermanent, feeling is impermanent, perception is impermanent, mental formations are impermanent, consciousness is impermanent,’ should not be vomited again.
Trí tuệ đã phát sinh một lần rằng: ‘Sắc là vô thường, Thọ là vô thường, Tưởng là vô thường, Hành là vô thường, Thức là vô thường’, thì không nên từ bỏ trí tuệ đó nữa.
Idaṃ, mahārāja, kāḷāyasassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality to be adopted from black iron.
Thưa Đại vương, đây là chi phần thứ hai của chim Kāḷāyasa cần phải thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This, great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, vị Trời trong các vị Trời, thuyết giảng:
2427
‘‘‘Dassanamhi parisodhito* naro, ariyadhamme niyato visesagū;
“‘A person purified in vision, firm in the Noble Dhamma, a seeker of distinction,
‘‘‘Người đã thanh tịnh trong Chánh kiến, an trú trong pháp bậc Thánh, đạt đến sự siêu việt;
2428
Nappavedhati anekabhāgaso, sabbaso ca mukhabhāvameva so’’’ti.
Does not tremble in many ways, and completely attains the state of excellence.’”
Không hề run sợ trước muôn vàn cảnh giới, người ấy hoàn toàn đạt đến trạng thái tối thượng.’’’
2429
Kāḷāyasaṅgapañho dutiyo.
The Question of the Black Iron’s Quality is the Second.
Câu hỏi về chi phần chim Kāḷāyasa, thứ hai, đã xong.
2430
3. Chattaṅgapañho
3. The Question of the Umbrella’s Quality
3. Câu hỏi về chi phần cái dù
2431
3. ‘‘Bhante nāgasena, ‘chattassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Three qualities of an umbrella should be adopted,’ what are those three qualities to be adopted?”
“Thưa Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘ba chi phần của cái dù cần phải thọ trì’, ba chi phần đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, chattaṃ upari muddhani carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kilesānaṃ upari muddhani carena bhavitabbaṃ.
“Just as, O great king, a parasol moves above the head, even so, O great king, a yogi, a practitioner, should move above the heads of defilements.
“Thưa Đại vương, ví như cái dù che ở trên đỉnh đầu, cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) cần phải là người đi trên đỉnh đầu của các phiền não (kilesā).
Idaṃ, mahārāja, chattassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first characteristic of the parasol to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là chi phần đầu tiên của cái dù cần phải thọ trì.”
2432
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, chattaṃ muddhanupatthambhaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena yoniso manasikārupatthambhena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, a parasol supports the head; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be supported by proper attention (yoniso manasikāra).
“Lại nữa, thưa Đại vương, cái dù có cây chống đỡ ở trên đỉnh đầu, cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) cần phải có sự chống đỡ của tác ý đúng đắn (yoniso manasikāra).
Idaṃ, mahārāja, chattassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second characteristic of the parasol to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là chi phần thứ hai của cái dù cần phải thọ trì.”
2433
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, chattaṃ vātātapameghavuṭṭhiyo paṭihanati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nānāvidhadiṭṭhiputhusamaṇabrāhmaṇānaṃ* matavātatividhaggisantāpakilesavuṭṭhiyo paṭihantabbā.
“Furthermore, O great king, a parasol wards off wind, sun, and rain; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should ward off the winds of various wrong views of numerous ascetics and brahmins, the three fires of suffering like the sun's heat, and the rain of defilements.
“Lại nữa, thưa Đại vương, cái dù chống lại gió, nắng và mưa, cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogī), người tu tập (yogāvacara) cần phải chống lại những cơn mưa phiền não (kilesavuṭṭhi) gây ra bởi gió của các quan điểm (matavāta) và ba loại lửa thiêu đốt (tividhaggi-santāpa) của vô số Sa-môn và Bà-la-môn với các tà kiến khác nhau.
Idaṃ, mahārāja, chattassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third characteristic of the parasol to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là chi phần thứ ba của cái dù cần phải thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
This too, O great king, was spoken by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Sāriputta, vị Đại tướng Pháp, thuyết giảng:
2434
‘‘‘Yathāpi chattaṃ vipulaṃ, acchiddaṃ thirasaṃhitaṃ;
“‘Just as a broad parasol, flawless and firmly constructed,
‘‘‘Ví như cái dù rộng lớn, không lỗ thủng, được lắp ráp vững chắc;
2435
Vātātapaṃ nivāreti, mahatī meghavuṭṭhiyo.
Wards off wind and sun, and heavy downpours of rain;
Chống lại gió, nắng và những trận mưa lớn.
2436
‘‘‘Tatheva buddhaputtopi, sīlachattadharo suci;
“‘So too the Buddha’s son, pure, holding the parasol of sīla,
‘‘‘Cũng vậy, một đệ tử của Đức Phật, trong sạch,
2437
Kilesavuṭṭhiṃ vāreti, santāpatividhaggayo’’’ti.
Wards off the rain of defilements and the three fires of suffering.’”
Với chiếc dù giới đức (sīlachatta) che chở, chống lại cơn mưa phiền não và ba loại lửa thiêu đốt.’’’
2438
Chattaṅgapañho tatiyo.
The Question on the Characteristics of the Parasol, the Third.
Câu hỏi về chi phần cái dù, thứ ba, đã xong.
2439
4. Khettaṅgapañho
4. The Question on the Characteristics of the Field
4. Câu hỏi về chi phần ruộng đồng
2440
4. ‘‘Bhante nāgasena, ‘khettassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti?
4. “Venerable Nāgasena, when you say, ‘Three characteristics of a field are to be adopted,’ what are those three characteristics to be adopted?”
4. “Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘ba yếu tố của ruộng cần được nắm giữ’, vậy ba yếu tố đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, khettaṃ mātikāsampannaṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sucaritavattappaṭivattamātikāsampannena bhavitabbaṃ.
“Just as, O great king, a field is endowed with irrigation channels; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be endowed with the irrigation channels of good conduct, both major and minor observances.
“Thưa Đại vương, ví như ruộng có hệ thống mương nước đầy đủ, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả (yogin) chuyên tu (yogāvacara) cần phải có đầy đủ các mương nước là các thiện hạnh, các giới luật và các phận sự.
Idaṃ, mahārāja, khettassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first characteristic of the field to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố đầu tiên của ruộng cần được nắm giữ.
2441
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, khettaṃ mariyādāsampannaṃ hoti, tāya ca mariyādāya udakaṃ rakkhitvā dhaññaṃ paripāceti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sīlahirimariyādāsampannena bhavitabbaṃ, tāya ca sīlahirimariyādāya sāmaññaṃ rakkhitvā cattāri sāmaññaphalāni gahetabbāni.
“Furthermore, O great king, a field is endowed with boundaries, and by those boundaries, water is preserved, and grain is ripened; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be endowed with the boundaries of sīla and hiri (moral shame), and by those boundaries of sīla and hiri, preserving his recluseship, he should attain the four fruits of recluseship.
Hơn nữa, thưa Đại vương, ruộng có đầy đủ bờ đê, và nhờ bờ đê đó mà nước được giữ lại để làm cho lúa chín, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải có đầy đủ bờ đê là giới (sīla) và hổ thẹn (hiri), và nhờ bờ đê giới-hổ thẹn đó mà giữ gìn đời sống Sa-môn (sāmañña) để đạt được bốn quả Sa-môn.
Idaṃ, mahārāja, khettassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second characteristic of the field to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của ruộng cần được nắm giữ.
2442
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, khettaṃ uṭṭhānasampannaṃ hoti, kassakassa hāsajanakaṃ appampi bījaṃ vuttaṃ bahu hoti, bahu vuttaṃ bahutaraṃ hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uṭṭhānasampannena vipulaphaladāyinā bhavitabbaṃ, dāyakānaṃ hāsajanakena bhavitabbaṃ, yathā appaṃ dinnaṃ bahu hoti, bahu dinnaṃ bahutaraṃ hoti.
“Furthermore, O great king, a field is endowed with productivity, bringing joy to the farmer; even a little seed sown becomes much, and much sown becomes much more; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should be endowed with productivity, giving abundant fruit, bringing joy to donors, so that what is given little becomes much, and what is given much becomes much more.
Hơn nữa, thưa Đại vương, ruộng có sự phát triển tốt, dù gieo ít hạt giống cũng mang lại nhiều, gieo nhiều thì càng nhiều hơn, làm cho người nông dân vui mừng; cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải có sự phát triển tốt, mang lại nhiều quả lợi ích, làm cho các thí chủ vui mừng, để những gì đã cúng dường ít sẽ trở thành nhiều, những gì đã cúng dường nhiều sẽ trở thành nhiều hơn nữa.
Idaṃ, mahārāja, khettassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third characteristic of the field to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ ba của ruộng cần được nắm giữ.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena upālinā vinayadharena –
This too, O great king, was spoken by the Elder Upāli, the holder of the Vinaya:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Upāli, bậc giữ gìn Luật tạng, thuyết giảng:
2443
‘‘‘Khettūpamena bhavitabbaṃ, uṭṭhānavipuladāyinā;
“‘One should be like a field, productive and yielding abundant fruit;
“Nên giống như ruộng, mang lại sự phát triển và quả lợi ích rộng lớn;
2444
Esa khettavaro nāma, yo dadāti vipulaṃ phala’’’nti.
That is indeed the best field, which yields abundant fruit.’”
Đây được gọi là ruộng tối thượng, ruộng mang lại nhiều quả.”
2445
Khettaṅgapañho catuttho.
The Question on the Characteristics of the Field, the Fourth.
Vấn đề về các yếu tố của ruộng, thứ tư.
2446
5. Agadaṅgapañho
5. The Question on the Characteristics of the Antidote
5. Vấn đề về các yếu tố của thuốc giải độc
2447
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘agadassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti.
5. “Venerable Nāgasena, when you say, ‘Two characteristics of an antidote are to be adopted,’ what are those two characteristics to be adopted?”
5. “Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘hai yếu tố của thuốc giải độc cần được nắm giữ’, vậy hai yếu tố đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, agade kimī na saṇṭhahanti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena mānase kilesā na saṇṭhapetabbā.
“Just as, O great king, worms do not remain in an antidote; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should not allow defilements to remain in the mind.
“Thưa Đại vương, ví như trong thuốc giải độc không có sâu bọ trú ngụ, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu không nên để các phiền não trú ngụ trong tâm.
Idaṃ, mahārāja, agadassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first characteristic of the antidote to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố đầu tiên của thuốc giải độc cần được nắm giữ.
2448
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, agado daṭṭhaphuṭṭhadiṭṭhaasitapītakhāyitasāyitaṃ sabbaṃ visaṃ paṭihanati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena rāgadosamohamānadiṭṭhivisaṃ sabbaṃ paṭihanitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, an antidote counteracts all poison—that which has been bitten, touched, seen, eaten, drunk, chewed, or tasted; even so, O great king, a yogi, a practitioner, should counteract all the poison of greed, hatred, delusion, conceit, and wrong views.
Hơn nữa, thưa Đại vương, thuốc giải độc có thể hóa giải tất cả các loại độc tố đã bị cắn, chạm, nhìn, ăn, uống, nhai, nếm; cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải hóa giải tất cả các độc tố là tham (rāga), sân (dosa), si (moha), mạn (māna), tà kiến (diṭṭhi).
Idaṃ, mahārāja, agadassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second characteristic of the antidote to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của thuốc giải độc cần được nắm giữ.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This too, O great king, was spoken by the Exalted One, the God above gods:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Thế Tôn, bậc tối thượng trong các chư thiên, thuyết giảng:
2449
‘‘‘Saṅkhārānaṃ sabhāvatthaṃ, daṭṭhukāmena yoginā;
“‘A yogi who wishes to see the true nature of formations
“Hành giả muốn thấy bản chất của các hành (saṅkhāra),
2450
Agadeneva hotabbaṃ, kilesavisanāsane’’’ti.
Should be like an antidote in destroying the poison of defilements.’”
Cần phải giống như thuốc giải độc, trong việc tiêu diệt độc tố phiền não.”
2451
Agadaṅgapañho pañcamo.
The Question on the Characteristics of the Antidote, the Fifth.
Vấn đề về các yếu tố của thuốc giải độc, thứ năm.
2452
6. Bhojanaṅgapañho
6. The Question on the Characteristics of Food
6. Vấn đề về các yếu tố của thực phẩm
2453
6. ‘‘Bhante nāgasena, ‘bhojanassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti?
6. ‘‘Venerable Nāgasena, what are those three qualities of food to be taken, which you spoke of as 'there are three qualities of food to be taken'?"
6. “Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘ba yếu tố của thực phẩm cần được nắm giữ’, vậy ba yếu tố đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, bhojanaṃ sabbasattānaṃ upatthambho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbasattānaṃ maggupatthambhena bhavitabbaṃ.
‘‘Just as, great king, food is the support for all beings, even so, great king, a yogi, one practicing yoga, should be a support for the path for all beings.
“Thưa Đại vương, ví như thực phẩm là sự hỗ trợ cho tất cả chúng sinh, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải là sự hỗ trợ cho con đường của tất cả chúng sinh.
Idaṃ, mahārāja, bhojanassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of food to be taken.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố đầu tiên của thực phẩm cần được nắm giữ.
2454
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bhojanaṃ sabbasattānaṃ balaṃ vaḍḍheti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena puññavaḍḍhiyā vaḍḍhitabbaṃ.
‘‘Furthermore, great king, food increases the strength of all beings; even so, great king, a yogi, one practicing yoga, should grow in the increase of merit.
Hơn nữa, thưa Đại vương, thực phẩm làm tăng trưởng sức mạnh cho tất cả chúng sinh, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải tăng trưởng phước báu.
Idaṃ, mahārāja, bhojanassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of food to be taken.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của thực phẩm cần được nắm giữ.
2455
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bhojanaṃ sabbasattānaṃ abhipatthitaṃ, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbalokābhipatthitena bhavitabbaṃ.
‘‘Furthermore, great king, food is desired by all beings; even so, great king, a yogi, one practicing yoga, should be desired by all the world.
Hơn nữa, thưa Đại vương, thực phẩm là điều tất cả chúng sinh mong muốn, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải là người được tất cả thế gian mong muốn.
Idaṃ, mahārāja, bhojanassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of food to be taken.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ ba của thực phẩm cần được nắm giữ.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena mahāmoggallānena –
This was also spoken, great king, by the Elder Mahāmoggallāna:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Mahāmoggallāna thuyết giảng:
2456
‘‘‘Saṃyamena niyamena, sīlena paṭipattiyā;
‘‘‘By self-restraint and discipline, by virtue and practice,
“Với sự chế ngự, sự kiên định, với giới (sīla) và sự thực hành,
2457
Patthitena bhavitabbaṃ, sabbalokassa yoginā’’’ti.
A yogi should be desired by all the world.’’’
Hành giả cần phải là người được tất cả thế gian mong muốn.”
2458
Bhojanaṅgapañho chaṭṭho.
The Sixth Question on the Qualities of Food.
Vấn đề về các yếu tố của thực phẩm, thứ sáu.
2459
7. Issāsaṅgapañho
7. The Question on the Qualities of an Archer
7. Vấn đề về các yếu tố của cung thủ
2460
7. ‘‘Bhante nāgasena, ‘issāsassa cattāri aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni cattāri aṅgāni gahetabbānī’’ti?
7. ‘‘Venerable Nāgasena, what are those four qualities of an archer to be taken, which you spoke of as 'there are four qualities of an archer to be taken'?"
7. “Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘bốn yếu tố của cung thủ cần được nắm giữ’, vậy bốn yếu tố đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, issāso sare pātayanto ubho pāde pathaviyaṃ daḷhaṃ patiṭṭhāpeti, jaṇṇuavekallaṃ karoti, sarakalāpaṃ kaṭisandhimhi ṭhapeti, kāyaṃ upatthaddhaṃ karoti, dve hatthe sandhiṭṭhānaṃ āropeti, muṭṭhiṃ pīḷayati, aṅguliyo nirantaraṃ karoti, gīvaṃ paggaṇhāti, cakkhūni mukhañca pidahati, nimittaṃ ujuṃ karoti, hāsamuppādeti ‘vijjhissāmī’ti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sīlapathaviyaṃ vīriyapāde patiṭṭhāpetabbaṃ, khantisoraccaṃ avekallaṃ kātabbaṃ, saṃvare cittaṃ ṭhapetabbaṃ, saṃyamaniyame attā upanetabbo, icchā mucchā pīḷayitabbā, yoniso manasikāre cittaṃ nirantaraṃ kātabbaṃ, vīriyaṃ paggahetabbaṃ, cha dvārā pidahitabbā, sati upaṭṭhapetabbā, hāsamuppādetabbaṃ ‘sabbakilese ñāṇanārācena vijjhissāmī’ti.
‘‘Just as, great king, an archer, when shooting arrows, firmly plants both feet on the ground, makes his knees steady, places his quiver at his waist, holds his body stiff, places both hands at the joint, clenches his fist, keeps his fingers close together, raises his neck, closes his eyes and mouth, makes the target straight, and feels joy, thinking, ‘I shall hit it’; even so, great king, a yogi, one practicing yoga, should plant the feet of effort on the ground of virtue, should make patience and gentleness steady, should place his mind in restraint, should lead himself to self-control and discipline, should suppress desire and infatuation, should keep his mind continuously in appropriate attention, should arouse effort, should close the six doors, should establish mindfulness, and should feel joy, thinking, ‘I shall pierce all defilements with the arrow of knowledge.’
“Thưa Đại vương, ví như một cung thủ khi bắn tên, đặt vững chắc cả hai chân trên đất, giữ đầu gối không lung lay, đặt ống tên ở thắt lưng, giữ thân mình thẳng đứng, đặt hai tay vào chỗ khớp nối, siết chặt nắm tay, giữ các ngón tay khít nhau, ngẩng cổ lên, nhắm mắt và miệng lại, nhắm thẳng mục tiêu, và phát sinh niềm vui ‘ta sẽ bắn trúng’; cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải đặt vững chắc đôi chân tinh tấn (vīriya) trên nền đất giới (sīla), giữ sự nhẫn nại (khanti) và nhu hòa (soracca) không lung lay, đặt tâm vào sự phòng hộ (saṃvara), điều phục thân mình bằng sự chế ngự và kiên định, siết chặt tham ái và mê đắm, giữ tâm liên tục trong sự tác ý chân chánh (yoniso manasikāra), phát khởi tinh tấn, đóng sáu căn môn, thiết lập chánh niệm (sati), và phát sinh niềm vui ‘ta sẽ bắn trúng tất cả phiền não bằng mũi tên trí tuệ (ñāṇa)’.
Idaṃ, mahārāja, issāsassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of an archer to be taken.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố đầu tiên của cung thủ cần được nắm giữ.
2461
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, issāso āḷakaṃ pariharati vaṅkajimhakuṭilanārācassa ujukaraṇāya.
‘‘Furthermore, great king, an archer carries a straightening tool to straighten a bent, crooked, or twisted arrow.
Hơn nữa, thưa Đại vương, cung thủ mang theo cái nắn tên để nắn thẳng những mũi tên cong, vẹo, méo mó.
Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye satipaṭṭhānaāḷakaṃ pariharitabbaṃ vaṅkajimhakuṭilacittassa ujukaraṇāya.
Even so, great king, a yogi, one practicing yoga, should carry the straightening tool of mindfulness-establishment regarding this body, to straighten a bent, crooked, or twisted mind.
Cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải mang theo cái nắn tên là Tứ niệm xứ (satipaṭṭhāna) trong thân này để nắn thẳng tâm cong, vẹo, méo mó.
Idaṃ, mahārāja, issāsassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of an archer to be taken.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của cung thủ cần được nắm giữ.
2462
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, issāso lakkhe upāseti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye upāsitabbaṃ.
‘‘Furthermore, great king, an archer practices on the target; even so, great king, a yogi, one practicing yoga, should practice on this body.
Hơn nữa, thưa Đại vương, cung thủ nhắm vào mục tiêu, cũng vậy, thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu cần phải nhắm vào thân này.
Kathaṃ mahārāja yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye upāsitabbaṃ?
How, great king, should a yogi, one practicing yoga, practice on this body?
Thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu nhắm vào thân này như thế nào?
Aniccato upāsitabbaṃ, dukkhato upāsitabbaṃ, anattato upāsitabbaṃ, rogato…pe… gaṇḍato…pe… sallato…pe… aghato…pe… ābādhato…pe… parato…pe… palokato…pe… ītito…pe… upaddavato…pe… bhayato…pe… upasaggato…pe… calato…pe… pabhaṅguto…pe… addhuvato…pe… atāṇato…pe… aleṇato…pe… asaraṇato…pe… rittato…pe… tucchato…pe… suññato…pe… ādīnavato…pe… vipariṇāmadhammato…pe… asārato …pe… aghamūlato…pe… vadhakato…pe… vibhavato…pe… sāsavato…pe… saṅkhatato…pe… mārāmisato…pe… jātidhammato…pe… jarādhammato…pe… byādhidhammato…pe… maraṇadhammato…pe… sokadhammato…pe… paridevadhammato…pe… upāyāsadhammato…pe… saṃkilesadhammato…pe… evaṃ kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena imasmiṃ kāye upāsitabbaṃ.
He should practice viewing it as impermanent, practice viewing it as suffering, practice viewing it as non-self, as a disease… as a boil… as a dart… as misery… as an affliction… as alien… as perishable… as a calamity… as a misfortune… as fear… as a danger… as trembling… as breaking up… as unstable… as having no protector… as having no shelter… as having no refuge… as empty… as hollow… as void… as disadvantageous… as subject to change… as without essence… as the root of misery… as a slayer… as non-existence… as tainted… as conditioned… as the bait of Māra… as subject to birth… as subject to old age… as subject to sickness… as subject to death… as subject to sorrow… as subject to lamentation… as subject to despair… as subject to defilement… Thus, great king, should a yogi, one practicing yoga, practice on this body.
Nhắm vào nó như vô thường (anicca), nhắm vào nó như khổ (dukkha), nhắm vào nó như vô ngã (anatta), nhắm vào nó như bệnh tật… như ung nhọt… như mũi tên… như tai họa… như bệnh hoạn… như kẻ thù… như sự tan rã… như sự hủy hoại… như sự sợ hãi… như sự nguy hiểm… như sự rung chuyển… như sự đổ vỡ… như sự không bền vững… như sự không nương tựa… như sự không nơi ẩn náu… như sự không nơi trú ẩn… như sự trống rỗng… như sự rỗng tuếch… như sự trống không… như sự hiểm họa… như pháp biến đổi… như sự không cốt yếu… như cội nguồn của tai họa… như kẻ sát hại… như sự suy vong… như hữu lậu… như hữu vi… như mồi của Ma vương… như pháp sinh… như pháp già… như pháp bệnh… như pháp chết… như pháp sầu bi… như pháp than khóc… như pháp tuyệt vọng… như pháp ô nhiễm… Thưa Đại vương, một hành giả chuyên tu nhắm vào thân này như vậy đó.
Idaṃ, mahārāja, issāsassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of an archer to be taken.
Thưa Đại vương, đây là yếu tố thứ ba của cung thủ cần được nắm giữ.
2463
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, issāso sāyaṃ pātaṃ upāsati.
‘‘Furthermore, O great king, an archer practices in the evening and in the morning.
Hơn nữa, thưa Đại vương, cung thủ thực hành vào buổi sáng và buổi tối.
Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sāyaṃ pātaṃ ārammaṇe upāsitabbaṃ.
Just so, O great king, by a yogi, one devoted to meditation, the meditation object should be practiced in the evening and in the morning.
Cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả (yogin) chuyên tu thiền (yogāvacara) nên thực hành quán sát đối tượng (ārammaṇa) vào buổi sáng và buổi tối.
Idaṃ, mahārāja, issāsassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, should be taken as the archer’s fourth quality.
Thưa Đại vương, đây là chi phần thứ tư của người bắn cung cần được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –
This was also spoken, O great king, by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Sāriputta, vị Đại tướng Pháp (Dhammasenāpati), thuyết giảng:
2464
‘‘‘Yathā issāsako nāma, sāyaṃ pātaṃ upāsati;
‘‘‘Just as an archer
“Như người bắn cung, sáng tối luyện tập;
2465
Upāsanaṃ ariñcanto* , labhate bhattavetanaṃ.
Practices in the evening and in the morning;
Không bỏ luyện tập, sẽ được lương bổng.
2466
‘‘‘Tatheva buddhaputtopi, karoti kāyupāsanaṃ;
Not abandoning practice, he receives food and wages.
Cũng vậy, con Phật kia, thực hành quán thân;
2467
Kāyupāsanaṃ ariñcanto, arahattamadhigacchatī’’’ti.
‘‘‘Even so, a son of the Buddha practices contemplation of the body;
Không bỏ quán thân, sẽ chứng A-la-hán.”
2468
Issāsaṅgapañho sattamo.
Not abandoning contemplation of the body, he attains Arahantship.’’’
Vấn đề về chi phần người bắn cung thứ bảy.
2469
Kumbhavaggo sattamo* .
The Question on the Archer’s Qualities, the Seventh.
Chương Kumbha (Cái Bình) thứ bảy.
2470
Tassuddānaṃ –
The Chapter on the Jar, the Seventh.
Tóm tắt chương:
2471
Kumbho ca kāḷāyaso ca, chattaṃ khettañca agado;
Its summary:
Bình, chim Kālāyasa, lọng, ruộng, thuốc giải độc;
2472
Bhojanena ca issāso, vuttaṃ dāni vidūhīti.
The Jar, the Black Iron, the Umbrella, the Field, and the Medicine;
Thức ăn và người bắn cung, các bậc trí đã nói vậy.

Settings