Table of Contents

⮲

Milindapañhapāḷi

Edit
2070
10. Samuddaṅgapañho
10. The Question on the Qualities of the Ocean
10. Vấn đề về các yếu tố của biển cả
2071
10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘samuddassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
10. ‘‘Venerable Nāgasena, regarding what you said, ‘Five qualities of the ocean should be adopted,’ which five qualities should be adopted?’’
“Thưa Đại đức Nāgasena, điều ngài nói rằng ‘năm yếu tố của biển cả cần được nắm giữ’, năm yếu tố nào là những yếu tố cần được nắm giữ đó?”
‘‘Yathā, mahārāja, mahāsamuddo matena kuṇapena saddhiṃ na saṃvasati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena rāgadosamohamānadiṭṭhimakkhapaḷāsaissāmacchariyamāyāsāṭheyyakuṭilavisamaduccaritakilesamalehi saddhiṃ na saṃvasitabbaṃ.
‘‘Just as, great king, the great ocean does not dwell with a dead corpse, even so, great king, a yogi, one practicing meditation, should not dwell with the defilements and impurities of lust, hatred, delusion, conceit, wrong view, disparagement, arrogance, envy, avarice, deceit, craftiness, crookedness, unrighteousness, and misconduct.
“Đại vương, cũng như đại dương không dung chứa xác chết, cũng vậy, Đại vương, hành giả, người tu tập, không nên dung chứa các ô nhiễm như tham, sân, si, mạn, tà kiến, lật lọng, kiêu căng, ganh tỵ, keo kiệt, lừa dối, xảo quyệt, quanh co, bất chính, ác hạnh.
Idaṃ, mahārāja, samuddassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of the ocean that should be adopted.
Đại vương, đây là yếu tố thứ nhất của biển cả cần được nắm giữ.
2072
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, mahāsamuddo muttāmaṇiveḷuriyasaṅkhasilāpavāḷaphalikamaṇivividharatananicayaṃ dhārento pidahati, na bahi vikirati.
‘‘Furthermore, great king, the great ocean conceals a collection of various jewels: pearls, gems, cat’s eyes, conch shells, rocks, coral, and crystal, and does not scatter them outside.
“Hơn nữa, Đại vương, đại dương chứa đựng và che giấu vô số châu báu như ngọc trai, đá quý, ngọc lưu ly, vỏ ốc, san hô, thủy tinh, và các loại đá quý khác, không vứt bỏ ra ngoài.
Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena maggaphalajhānavimokkhasamādhisamāpattivipassanābhiññāvividhaguṇaratanāni adhigantvā pidahitabbāni, na bahi nīharitabbāni.
Even so, great king, a yogi, one practicing meditation, having attained the various jewel-like qualities of the paths, fruits, jhāna, vimokkha, samādhi, samāpatti, vipassanā, and abhiññā, should conceal them and not bring them forth externally.
Cũng vậy, Đại vương, hành giả, người tu tập, sau khi đạt được các loại châu báu công đức như Đạo, Quả, Thiền, Giải thoát, Định, Nhập định, Tuệ quán (Vipassanā), Thắng trí (Abhiññā), cần phải che giấu chúng, không phô bày ra ngoài.
Idaṃ, mahārāja, samuddassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of the ocean that should be adopted.
Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của biển cả cần được nắm giữ.
2073
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, mahāsamuddo mahantehi mahābhūtehi saddhiṃ saṃvasati.
‘‘Furthermore, great king, the great ocean dwells with great beings.
“Hơn nữa, Đại vương, đại dương dung chứa những sinh vật lớn.
Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena appicchaṃ santuṭṭhaṃ dhutavādaṃ sallekhavuttiṃ ācārasampannaṃ lajjiṃ pesalaṃ garuṃ bhāvanīyaṃ vattāraṃ vacanakkhamaṃ codakaṃ pāpagarahiṃ ovādakaṃ anusāsakaṃ viññāpakaṃ sandassakaṃ samādapakaṃ samuttejakaṃ sampahaṃsakaṃ kalyāṇamittaṃ sabrahmacāriṃ nissāya vasitabbaṃ.
Even so, great king, a yogi, one practicing meditation, should dwell relying on a noble friend, a fellow practitioner who is content with little, easily satisfied, an advocate of dhutaṅga, of austere practice, endowed with good conduct, conscientious, charming, worthy of respect, worthy of veneration, a speaker of Dhamma, tolerant of advice, an admonisher, a reproacher of evil, an instructor, an adviser, one who explains, encourages, inspires, and gladdens.
Cũng vậy, Đại vương, hành giả, người tu tập, cần phải nương tựa vào những thiện tri thức (kalyāṇamitta), những người đồng phạm hạnh (sabrahmacārī) có ít dục vọng, biết đủ, giữ hạnh đầu đà (dhutavāda), có nếp sống thanh tịnh (sallekhavutti), đầy đủ oai nghi (ācārasampanna), biết hổ thẹn (lajjī), đáng kính (pesala), đáng tôn trọng (garu), đáng tu tập (bhāvanīya), biết nói lời đúng đắn (vattāra), chịu khó lắng nghe (vacanakkhama), biết khiển trách (codaka), biết quở trách điều ác (pāpagarahī), biết khuyên bảo (ovādaka), biết giáo huấn (anusāsaka), biết làm cho hiểu rõ (viññāpaka), biết chỉ dẫn (sandassaka), biết khích lệ (samādapaka), biết thúc đẩy (samuttejaka), biết làm cho hoan hỷ (sampahaṃsaka).
Idaṃ, mahārāja, mahāsamuddassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of the great ocean that should be adopted.
Đại vương, đây là yếu tố thứ ba của đại dương cần được nắm giữ.
2074
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, mahāsamuddo navasalilasampuṇṇāhi gaṅgāyamunāaciravatīsarabhūmahīādīhi nadīsatasahassehi antalikkhe saliladhārāhi ca pūritopi sakaṃ velaṃ nātivattati.
‘‘Furthermore, great king, even though the great ocean is filled by hundreds of thousands of rivers such as the Gaṅgā, Yamunā, Aciravatī, Sarabhū, and Mahī, and by streams of water from the sky, it does not overflow its shore.
“Hơn nữa, Đại vương, đại dương dù được đổ đầy bởi hàng trăm ngàn con sông mang nước mới như Gaṅgā, Yamunā, Aciravatī, Sarabhū, Mahī và các dòng nước từ trên trời, vẫn không vượt quá giới hạn của nó.
Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena lābhasakkārasilokavandanamānanapūjanakāraṇā jīvitahetupi sañcicca sikkhāpadavītikkamo na karaṇīyo.
Even so, great king, a yogi, one practicing meditation, should not intentionally transgress a training rule, even for the sake of gains, honor, fame, homage, respect, worship, or even for the sake of life itself.
Cũng vậy, Đại vương, hành giả, người tu tập, dù vì lợi lộc, danh tiếng, sự cung kính, tôn trọng, cúng dường, hay thậm chí vì mạng sống, cũng không nên cố ý vi phạm giới luật.
Idaṃ, mahārāja, mahāsamuddassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of the great ocean that should be adopted.
Đại vương, đây là yếu tố thứ tư của đại dương cần được nắm giữ.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This, great king, was also spoken by the Bhagavā, the God of gods—
Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc tối thắng của chư thiên và loài người, thuyết giảng:
2075
‘Seyyathāpi, mahārāja* , mahāsamuddo ṭhitadhammo velaṃ nātikkamati, evameva kho, mahārāja, yaṃ mahā sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ, taṃ mama sāvakā jīvitahetupi nātikkamantī’ti.
‘Just as, great king, the great ocean, by its nature, does not transgress its shore, even so, great king, the training rule that has been laid down for my great disciples, my disciples do not transgress it even for the sake of life.’
‘Này Đại vương, cũng như đại dương giữ vững bản chất của mình và không vượt quá giới hạn, cũng vậy, này Đại vương, giới luật mà ta đã chế định cho các đại đệ tử, các đệ tử của ta không bao giờ vượt qua, dù vì mạng sống’.”
2076
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, mahāsamuddo sabbasavantīhi gaṅgāyamunāaciravatīsarabhūmahīhi antalikkhe udakadhārāhipi na paripūrati.
‘‘Furthermore, great king, the great ocean is never completely filled by all the flowing rivers—the Gaṅgā, Yamunā, Aciravatī, Sarabhū, and Mahī—nor by the streams of water from the sky.
“Lại nữa, Đại vương, đại dương không bao giờ đầy ắp bởi tất cả các con sông như Gaṅgā, Yamunā, Aciravatī, Sarabhū, Mahī, và cả bởi những dòng nước từ trên trời đổ xuống.
Evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uddesaparipucchāsavanadhāraṇavinicchayaabhidhammavinayagāḷhasuttantaviggahapadanikkhepapadasandhi padavibhattinavaṅgajinasāsanavaraṃ suṇantenāpi na tappitabbaṃ.
Just so, great king, a yogi, one engaged in meditation, should not be satiated even by hearing the excellent nine-fold Dispensation of the Buddha, which encompasses learning, questioning, listening, memorizing, discerning Abhidhamma and Vinaya, thoroughly studying Suttantas, analyzing words, combining words, and parsing words.
Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, không nên thỏa mãn chỉ bằng việc nghe Chánh pháp cao quý của Đức Phật có chín chi phần, bao gồm các bài học, các câu hỏi, sự lắng nghe, ghi nhớ, phân định, Abhidhamma, Vinaya, các bài kinh sâu sắc, phân tích từ ngữ, kết hợp từ ngữ và phân tích ngữ pháp.
Idaṃ, mahārāja, mahāsamuddassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, should be taken as the fifth characteristic of the great ocean.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ năm của đại dương cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena sutasomajātake –
And this, great king, was spoken by the Exalted One, the God of gods, in the Sutasoma Jātaka:
Này Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, vị Thiên nhân tối thượng, thuyết trong kinh Sutasoma Jātaka:
2077
‘‘‘Aggi yathā tiṇakaṭṭhaṃ dahanto, na tappati sāgaro vā nadīhi;
“‘As fire is not satiated by burning grass and wood, or the ocean by rivers;
“‘Như lửa đốt cỏ cây củi khô, không biết chán; hoặc như biển cả không đầy ắp bởi các con sông;
2078
Evampi ce* paṇḍitā rājaseṭṭha, sutvā na tappanti subhāsitenā’’’ti.
Even so, O best of kings, the wise are not satiated by hearing well-spoken words.’”
Cũng vậy, này bậc vua hiền trí tối thượng, những người trí nghe pháp lành mà không biết chán.’”
2079
Samuddaṅgapañho dasamo.Samuddavaggo dutiyo.
The Tenth Question on the Characteristics of the Ocean. The Second Chapter on the Ocean.
Vấn đề về phẩm chất của đại dương, thứ mười. Phẩm về đại dương, thứ hai.
2080
Tassuddānaṃ –
Its summary:
Đây là phần tóm tắt của phẩm đó –
2081
Lābulatā ca padumaṃ, bījaṃ sālakalyāṇikā;
Gourd-creeper and lotus, seed and Sālakalyāṇī;
Dây bầu, hoa sen, hạt giống, cây Sala Kalyāṇika;
2082
Nāvā ca nāvālagganaṃ, kūpo niyāmako tathā;
Boat and boat-mooring, well and steersman also;
Thuyền, neo thuyền, giếng nước, và người lái thuyền;
2083
Kammakāro samuddo ca, vaggo tena pavuccatīti.
Worker and ocean—by these is the chapter called.
Người làm công và đại dương, phẩm này được gọi tên như vậy.
2084

3. Pathavīvaggo

3. The Chapter on Earth

3. Phẩm về Đất

2085
1. Pathavīaṅgapañho
1. Question on the Characteristics of Earth
1. Vấn đề về phẩm chất của đất
2086
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pathaviyā pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
1. “Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five characteristics of the earth should be adopted,’ what are those five characteristics that should be adopted?”
“Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘có năm phẩm chất của đất cần được noi theo’, đó là năm phẩm chất nào cần được noi theo?”
‘‘Yathā, mahārāja, pathavī iṭṭhāniṭṭhāni kappūrāgarutagaracandanakuṅkumādīni ākirantepi pittasemhapubbaruhirasedamedakheḷasiṅghāṇikalasika- muttakarīsādīni ākirantepi tādisā yeva, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena iṭṭhāniṭṭhe lābhālābhe yasāyase nindāpasaṃsāya sukhadukkhe sabbattha tādinā yeva bhavitabbaṃ.
“Just as, great king, the earth remains the same whether desirable and undesirable things like camphor, agarwood, taggara, sandalwood, saffron, etc., are cast upon it, or bile, phlegm, pus, blood, sweat, fat, mucus, snot, lymph, urine, feces, etc., are cast upon it; just so, great king, a yogi, one engaged in meditation, should remain the same in all circumstances: in gain and loss, fame and disrepute, blame and praise, pleasure and pain.
“Này Đại vương, cũng như đất, dù người ta đổ lên đó những thứ đáng ưa và không đáng ưa như long não, trầm hương, đàn hương, nghệ tây, v.v., hoặc đổ lên đó mật, đờm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước bọt, nước mũi, dịch khớp, nước tiểu, phân, v.v., thì đất vẫn không thay đổi. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải luôn giữ tâm bình đẳng trong mọi sự đáng ưa và không đáng ưa, trong được và mất, trong danh và tiếng xấu, trong khen và chê, trong khổ và lạc.
Idaṃ, mahārāja, pathaviyā paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, should be taken as the first characteristic of the earth.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ nhất của đất cần được noi theo.
2087
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī maṇḍanavibhūsanāpagatā sakagandhaparibhāvitā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vibhūsanāpagatena sakasīlagandhaparibhāvitena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, the earth is devoid of adornment and embellishment, imbued with its own scent. Just so, great king, a yogi, one engaged in meditation, should be devoid of embellishment, imbued with the scent of his own virtue.
“Lại nữa, Đại vương, đất không trang sức, không tô điểm, mà tự tỏa hương thơm tự nhiên. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải từ bỏ trang sức, tô điểm, và tự mình tỏa hương thơm của giới đức.
Idaṃ, mahārāja, pathaviyā dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, should be taken as the second characteristic of the earth.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ hai của đất cần được noi theo.
2088
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī nirantarā akhaṇḍacchiddā asusirā bahalā ghanā vitthiṇṇā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nirantaramakhaṇḍacchiddamasusirabahalaghanavitthiṇṇasīlena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, the earth is continuous, unbroken, without gaps, solid, dense, and vast. Just so, great king, a yogi, one engaged in meditation, should possess continuous, unbroken, gapless, solid, dense, and vast virtue.
“Lại nữa, Đại vương, đất liên tục, không đứt đoạn, không lỗ hổng, không rỗng ruột, dày đặc, kiên cố, rộng lớn. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải có giới đức liên tục, không đứt đoạn, không lỗ hổng, không rỗng ruột, dày đặc, kiên cố, rộng lớn.
Idaṃ, mahārāja, pathaviyā tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, should be taken as the third characteristic of the earth.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ ba của đất cần được noi theo.
2089
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī gāmanigamanagarajanapadarukkhapabbatanadītaḷākapokkharaṇīmigapakkhimanujanaranārigaṇaṃ dhārentīpi akilāsu hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ovadantenapi anusāsantenapi viññāpentenapi sandassentenapi samādapentenapi samuttejentenapi sampahaṃsentenapi dhammadesanāsu akilāsunā bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, the earth, though it supports villages, towns, cities, districts, trees, mountains, rivers, ponds, lakes, animals, birds, men, and women, does not grow weary. Just so, great king, a yogi, one engaged in meditation, should not grow weary in admonishing, instructing, informing, showing, encouraging, inspiring, and gladdening others in Dhamma discourses.
“Lại nữa, Đại vương, đất mang vác làng mạc, thị trấn, thành phố, quốc gia, cây cối, núi non, sông ngòi, ao hồ, hồ sen, thú vật, chim chóc, con người, đàn ông, đàn bà mà không mệt mỏi. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải không mệt mỏi trong việc khuyên bảo, giáo huấn, làm cho hiểu biết, chỉ rõ, khuyến khích, thúc giục và làm cho hoan hỷ trong các bài thuyết pháp.
Idaṃ, mahārāja, pathaviyā catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, should be taken as the fourth characteristic of the earth.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ tư của đất cần được noi theo.
2090
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pathavī anunayappaṭighavippamuttā, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anunayappaṭighavippamuttena pathavisamena cetasā viharitabbaṃ.
“Furthermore, great king, the earth is free from attachment and aversion. Just so, great king, a yogi, one engaged in meditation, should dwell with a mind like the earth, free from attachment and aversion.
“Lại nữa, Đại vương, đất thoát ly khỏi sự ưa thích và ghét bỏ. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải sống với tâm bình đẳng như đất, thoát ly khỏi sự ưa thích và ghét bỏ.
Idaṃ, mahārāja, pathaviyā pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, should be taken as the fifth characteristic of the earth.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ năm của đất cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, upāsikāya cūḷasubhaddāya sakasamaṇe parikittayamānāya –
And this, great king, was spoken by the female lay-follower Cūḷasubhaddā, extolling her own recluses:
Này Đại vương, điều này cũng đã được nữ cư sĩ Cūḷasubhaddā ca ngợi các vị Sa-môn của mình:
2091
‘‘‘Ekañce bāhaṃ vāsiyā, tacche kupitamānasā* ;
“‘If one arm with an adze,
“‘Nếu một cánh tay bị cưa bằng rìu, với tâm đầy giận dữ;
2092
Ekañcebāhaṃ gandhena, ālimpeyya pamoditā* .
With angry mind, were to be cut; and one arm with perfume, delighted, were to be anointed.
Và một cánh tay khác được xoa bằng hương thơm, với tâm hoan hỷ.
2093
‘‘‘Amusmiṃ paṭigho natthi, rāgo asmiṃ na vijjati;
“‘In that one there is no aversion, in this one no attachment is found;
“‘Không có sự ghét bỏ đối với người này, không có sự tham ái đối với người kia;
2094
Pathavīsamacittā te, tādisā samaṇā mamā’’’ti.
Their minds are like the earth, such are my recluses.’”
Tâm họ bình đẳng như đất, những vị Sa-môn của tôi là như vậy.’”
2095
Pathavīaṅgapañho paṭhamo.
The First Question on the Characteristics of Earth.
Vấn đề về phẩm chất của đất, thứ nhất.
2096
2. Āpaṅgapañho
2. Question on the Characteristics of Water
2. Vấn đề về phẩm chất của nước
2097
2. ‘‘Bhante nāgasena, ‘āpassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
2. “Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five characteristics of water should be adopted,’ what are those five characteristics that should be adopted?”
“Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘có năm phẩm chất của nước cần được noi theo’, đó là năm phẩm chất nào cần được noi theo?”
‘‘Yathā, mahārāja, āpo susaṇṭhitamakampitamaluḷitasabhāvaparisuddho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kuhanalapananemittakanippesikataṃ apanetvā susaṇṭhitamakampitamaluḷitasabhāvaparisuddhācārena bhavitabbaṃ.
“Just as, great king, water is well-established, unagitated, undisturbed, and naturally pure, even so, great king, a diligent meditator, having removed deceit, boasting, hinting, and disparagement, should have conduct that is well-established, unagitated, undisturbed, and naturally pure.
“Này Đại vương, cũng như nước có bản chất trong sạch, không lay động, không bị khuấy đục, được an định tốt. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải từ bỏ sự lừa dối, khoe khoang, bói toán, nịnh hót, và có hành vi trong sạch, không lay động, không bị khuấy đục, được an định tốt.
Idaṃ, mahārāja, āpassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of water to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ nhất của nước cần được noi theo.
2098
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, āpo sītalasabhāvasaṇṭhito, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbasattesu khantimettānuddayasampannena hitesinā anukampakena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, water is cool by nature; even so, great king, a diligent meditator should be endowed with patience, loving-kindness, and compassion towards all beings, seeking their welfare and showing sympathy.
“Lại nữa, Đại vương, nước có bản chất mát lạnh. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải có lòng kiên nhẫn, từ bi, thương xót đối với tất cả chúng sinh, luôn mong muốn lợi ích và có lòng trắc ẩn.
Idaṃ, mahārāja, āpassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of water to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ hai của nước cần được noi theo.
2099
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, āpo asuciṃ suciṃ karoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena gāme vā araññe vā upajjhāye upajjhāyamattesu ācariye ācariyamattesu sabbattha anadhikaraṇena bhavitabbaṃ anavasesakārinā.
“Furthermore, great king, water makes the impure pure; even so, great king, a diligent meditator should be without contention everywhere—in the village or forest, towards preceptors, those like preceptors, teachers, and those like teachers—acting without reservation.
“Lại nữa, Đại vương, nước làm cho những thứ không trong sạch trở nên trong sạch. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải không gây tranh chấp, và luôn làm trọn vẹn bổn phận ở làng hay ở rừng, đối với vị Upajjhāya (Thầy Bổn Sư) và những người ngang hàng với Upajjhāya, đối với vị Ācariya (Thầy Giáo Thọ) và những người ngang hàng với Ācariya, ở khắp mọi nơi.
Idaṃ, mahārāja, āpassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of water to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ ba của nước cần được noi theo.
2100
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, āpo bahujanapatthito, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena appicchasantuṭṭhapavivittapaṭisallānena satataṃ sabbalokamabhipatthitena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, water is desired by many; even so, great king, a diligent meditator should constantly be desired by all the world, being of few wishes, content, secluded, and withdrawn.
“Lại nữa, Đại vương, nước được nhiều người mong muốn. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải luôn được tất cả mọi người trên thế gian mong muốn, với tâm ít dục, biết đủ, sống viễn ly và độc cư.
Idaṃ, mahārāja, āpassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of water to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ tư của nước cần được noi theo.
2101
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, āpo na kassaci ahitamupadahati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena parabhaṇḍanakalahaviggahavivādarittajjhānaaratijananaṃ kāyavacīcittehi pāpakaṃ na karaṇīyaṃ.
“Furthermore, great king, water does no harm to anyone; even so, great king, a diligent meditator should not commit evil deeds by body, speech, or mind that cause quarrels, strife, disputes, disagreements, vain thoughts, or discontent among others.
“Lại nữa, Đại vương, nước không gây hại cho bất kỳ ai. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, không nên làm điều ác bằng thân, khẩu, ý, gây ra sự cãi vã, tranh chấp, bất hòa, xung đột, suy nghĩ vô ích và sự không hoan hỷ cho người khác.
Idaṃ, mahārāja, āpassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fifth quality of water to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ năm của nước cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ mahārāja, bhagavatā, devātidevena kaṇhajātake –
This was also spoken, great king, by the Blessed One, the God of gods, in the Kaṇha Jātaka:
Này Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, vị Thiên nhân tối thượng, thuyết trong kinh Kaṇha Jātaka:
2102
‘‘‘Varañce me ado sakka, sabbabhūtānamissara;
“‘If you grant me a boon, Sakka, lord of all beings,
“‘Này Sakka, nếu ngài ban cho tôi một điều ước, ngài là Chúa tể của tất cả chúng sinh;
2103
Na mano vā sarīraṃ vā, maṃ-kate sakka kassaci;
May no mind or body, Sakka, ever be afflicted by me on account of anyone;
Nguyện cho tâm hay thân của bất kỳ ai, vì tôi mà, này Sakka;
2104
Kadāci upahaññetha, etaṃ sakka varaṃ vare’’’ti.
This, Sakka, is the boon I choose.’”
Không bao giờ bị tổn hại. Này Sakka, tôi ước điều này.’”
2105
Āpaṅgapañho dutiyo.
The Second Question on the Qualities of Water.
Vấn đề về phẩm chất của nước, thứ hai.
2106
3. Tejaṅgapañho
3. The Question on the Qualities of Fire
3. Vấn đề về phẩm chất của lửa
2107
3. ‘‘Bhante nāgasena, ‘tejassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five qualities of fire are to be adopted,’ which are those five qualities to be adopted?”
“Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘có năm phẩm chất của lửa cần được noi theo’, đó là năm phẩm chất nào cần được noi theo?”
‘‘Yathā, mahārāja, tejo tiṇakaṭṭhasākhāpalāsaṃ ḍahati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ye te abbhantarā vā bāhirā vā kilesā iṭṭhāniṭṭhārammaṇānubhavanā, sabbe te ñāṇagginā ḍahitabbā.
“Just as, great king, fire burns grass, wood, branches, and leaves, even so, great king, a diligent meditator should burn all those defilements, internal or external, which experience agreeable and disagreeable objects, with the fire of wisdom.
“Này Đại vương, cũng như lửa đốt cháy cỏ cây, cành lá. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, phải dùng ngọn lửa trí tuệ để đốt cháy tất cả những phiền não bên trong hoặc bên ngoài, những cảm thọ đáng ưa và không đáng ưa.
Idaṃ, mahārāja, tejassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of fire to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ nhất của lửa cần được noi theo.
2108
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo niddayo akāruṇiko, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbakilesesu kāruññānuddayā na kātabbā.
“Furthermore, great king, fire is merciless and without compassion; even so, great king, a diligent meditator should not show compassion or sympathy towards any defilements.
“Lại nữa, Đại vương, lửa không có lòng thương xót, không có lòng trắc ẩn. Cũng vậy, Đại vương, một hành giả, một người tu tập, không nên có lòng thương xót hay trắc ẩn đối với tất cả các phiền não.
Idaṃ, mahārāja, tejassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of fire to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ hai của lửa cần được noi theo.
2109
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo sītaṃ paṭihanati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vīriyasantāpatejaṃ abhijanetvā kilesā paṭihantabbā.
“Furthermore, great king, fire repels cold; even so, great king, a diligent meditator should generate the burning energy of effort and repel defilements.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, lửa xua tan cái lạnh; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải diệt trừ các phiền não bằng cách phát triển năng lực nhiệt tâm (vīriyasantāpatejaṃ).
Idaṃ, mahārāja, tejassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of fire to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ ba của lửa cần được noi theo.
2110
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo anunayappaṭighavippamutto uṇhamabhijaneti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anunayappaṭighavippamuttena tejosamena cetasā viharitabbaṃ.
“Furthermore, great king, fire, free from attachment and aversion, generates heat; even so, great king, a diligent meditator should dwell with a mind free from attachment and aversion, like fire.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, lửa thoát khỏi sự yêu ghét (anunayappaṭighavippamutto) và tạo ra hơi nóng; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải an trú với tâm không yêu ghét, giống như lửa (tejosamena cetasā).
Idaṃ, mahārāja, tejassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of fire to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ tư của lửa cần được noi theo.
2111
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo andhakāraṃ vidhamitvā* ālokaṃ dassayati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena avijjandhakāraṃ vidhamitvā ñāṇālokaṃ dassayitabbaṃ.
“Furthermore, great king, fire dispels darkness and reveals light; even so, great king, a diligent meditator should dispel the darkness of ignorance and reveal the light of wisdom.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, lửa xua tan bóng tối và chiếu sáng; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải xua tan bóng tối vô minh (avijjandhakāraṃ) và chiếu sáng trí tuệ (ñāṇālokaṃ).
Idaṃ, mahārāja, tejassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fifth quality of fire to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ năm của lửa cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena sakaṃ puttaṃ rāhulaṃ ovadantena –
This was also spoken, great king, by the Blessed One, the God of gods, when admonishing his son Rāhula:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư, giảng dạy khi Ngài khuyên dạy con trai mình là Rāhula:
2112
‘Tejosamaṃ* , rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi, tejosamaṃ hi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā?
‘Rāhula, cultivate a meditation like fire. For when you cultivate a meditation like fire, Rāhula, the arisen
‘Này Rāhula, hãy tu tập sự phát triển tâm (bhāvanaṃ) giống như lửa (tejosamaṃ); vì này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như lửa, những xúc chạm dễ chịu và không dễ chịu (manāpāmanāpā phassā) sẽ không xâm chiếm tâm con.’”
Manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassantī’’’ti.
agreeable and disagreeable contacts will not overwhelm your mind.’”
Manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassantī’’’ti.
2113
Tejaṅgapañho tatiyo.
The Third Question on the Qualities of Fire.
Câu hỏi về các đặc tính của lửa, thứ ba.
2114
4. Vāyuṅgapañho
4. The Question on the Qualities of Wind
4. Câu hỏi về các đặc tính của gió
2115
4. ‘‘Bhante nāgasena, ‘vāyussa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
4. "Venerable Nāgasena, what are those five qualities of the wind that should be adopted, as you said, 'Five qualities of the wind should be adopted'?"
“Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘năm đặc tính của gió cần được noi theo’, vậy năm đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, vāyu supupphitavanasaṇḍantaraṃ abhivāyati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vimuttivarakusumapupphitārammaṇavanantare ramitabbaṃ.
"Just as, great king, the wind blows through a grove of well-blossomed trees, even so, great king, a yogi, a meditator, should delight in the forest-like realm of the supreme flowers of liberation.
“Thưa Đại vương, như gió thổi qua những khu rừng cây đang nở hoa rực rỡ, cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải vui thích trong khu rừng của đối tượng thiền định, nơi hoa giải thoát (vimuttivarakusumapupphitārammaṇavanantare) đang nở rộ.
Idaṃ, mahārāja, vāyussa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of the wind that should be adopted."
Thưa Đại vương, đây là đặc tính đầu tiên của gió cần được noi theo.
2116
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, vāyu dharaṇīruhapādapagaṇe mathayati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vanantaragatena saṅkhāre vicinantena kilesā mathayitabbā.
"Furthermore, great king, just as the wind churns the multitude of trees growing on the earth, even so, great king, a yogi, a meditator, having entered the forest-like realm, should churn away defilements by discerning the conditioned phenomena.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, gió làm lay động các hàng cây trên mặt đất; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả khi ở trong rừng, quán xét các hành (saṅkhāre vicinantena), cần phải làm lay động các phiền não (kilesā mathayitabbā).
Idaṃ, mahārāja, vāyussa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of the wind that should be adopted."
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ hai của gió cần được noi theo.
2117
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, vāyu ākāse carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena lokuttaradhammesu mānasaṃ sañcārayitabbaṃ.
"Furthermore, great king, just as the wind moves in the sky, even so, great king, a yogi, a meditator, should direct their mind towards the supramundane states.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, gió di chuyển trong không gian; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải hướng tâm (mānasaṃ sañcārayitabbaṃ) đến các pháp siêu thế (lokuttaradhammesu).
Idaṃ, mahārāja, vāyussa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of the wind that should be adopted."
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ ba của gió cần được noi theo.
2118
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, vāyu gandhaṃ anubhavati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena attano sīlavarasurabhigandho* anubhavitabbo.
"Furthermore, great king, just as the wind experiences fragrance, even so, great king, a yogi, a meditator, should experience the sweet fragrance of their own supreme sīla.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, gió cảm nhận được hương thơm; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải cảm nhận được hương thơm đạo đức thanh cao của chính mình (attano sīlavarasurabhigandho).
Idaṃ, mahārāja, vāyussa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of the wind that should be adopted."
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ tư của gió cần được noi theo.
2119
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, vāyu nirālayo aniketavāsī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena nirālayamaniketamasanthavena sabbattha vimuttena bhavitabbaṃ.
"Furthermore, great king, just as the wind is unattached and has no fixed dwelling, even so, great king, a yogi, a meditator, should be unattached, without a fixed dwelling, and released from all associations.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, gió không có nơi nương tựa, không có nhà cửa cố định; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải không có nơi nương tựa, không có nhà cửa, không có sự ràng buộc (asanthavena), và được giải thoát khỏi tất cả (sabbattha vimuttena).
Idaṃ, mahārāja, vāyussa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fifth quality of the wind that should be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ năm của gió cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena suttanipāte –
This, great king, was also spoken by the Blessed One, the God of gods, in the Suttanipāta:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư, giảng dạy trong Suttanipāta:
2120
‘‘‘Santhavāto bhayaṃ jātaṃ, niketā jāyate rajo;
"From association, fear arises; from a fixed dwelling, dust (defilement) is born;
“Từ sự ràng buộc mà sợ hãi sinh ra, từ nhà cửa mà bụi bẩn sinh ra;
2121
Aniketamasanthavaṃ, etaṃ ve munidassana’’’nti.
One who has no fixed dwelling and no association—that indeed is the vision of a sage."
Không nhà cửa, không ràng buộc, đó chính là cái thấy của bậc ẩn sĩ.”
2122
Vāyuṅgapañho catuttho.
The Fourth Question on the Qualities of the Wind is concluded.
Câu hỏi về các đặc tính của gió, thứ tư.
2123
5. Pabbataṅgapañho
5. The Question on the Qualities of the Mountain
5. Câu hỏi về các đặc tính của núi
2124
5. ‘‘Bhante nāgasena, ‘pabbatassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
5. "Venerable Nāgasena, what are those five qualities of the mountain that should be adopted, as you said, 'Five qualities of the mountain should be adopted'?"
“Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘năm đặc tính của núi cần được noi theo’, vậy năm đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, pabbato acalo akampito* asampavedhī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sammānane vimānane sakkāre asakkāre garukāre agarukāre yase ayase nindāya pasaṃsāya sukhe dukkhe iṭṭhāniṭṭhesu sabbattha rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammesu rajanīyesu na rajjitabbaṃ, dussanīyesu na dussitabbaṃ, muyhanīyesu na muyhitabbaṃ, na kampitabbaṃ na calitabbaṃ, pabbatena viya acalena bhavitabbaṃ.
"Just as, great king, a mountain is unmoving, unshaken, and unwavering, even so, great king, a yogi, a meditator, should not be delighted by things that cause delight, should not be displeased by things that cause displeasure, should not be deluded by things that cause delusion, should not be shaken, should not be moved, but should be unmoving like a mountain, in honor and dishonor, respect and disrespect, reverence and irreverence, fame and infamy, blame and praise, pleasure and pain, desirable and undesirable things, and in all forms, sounds, smells, tastes, tangibles, and mental objects that cause delight.
“Thưa Đại vương, như núi vững chắc, không lay động, không rung chuyển (acalo akampito asampavedhī); cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải không lay động, không rung chuyển như núi, trong mọi hoàn cảnh như được tôn trọng hay không được tôn trọng, được cúng dường hay không được cúng dường, được kính trọng hay không được kính trọng, được danh tiếng hay không được danh tiếng, bị chỉ trích hay được khen ngợi, trong hạnh phúc hay khổ đau, trong những điều mong muốn và không mong muốn, và trong tất cả các đối tượng sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp dễ gây tham ái thì không tham ái, dễ gây sân hận thì không sân hận, dễ gây si mê thì không si mê.
Idaṃ, mahārāja, pabbatassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of the mountain that should be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính đầu tiên của núi cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This, great king, was also spoken by the Blessed One, the God of gods:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư, giảng dạy:
2125
‘‘‘Selo yathā ekaghano* , vātena na samīrati;
"As a solid rock, is not stirred by the wind;
“Như tảng đá nguyên khối, không bị gió làm rung chuyển;
2126
Evaṃ nindāpasaṃsāsu, na samiñjanti paṇḍitā’ti.
Even so, the wise are not moved by blame or praise."
Cũng vậy, người trí không lay động trước lời khen chê.”
2127
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbato thaddho na kenaci saṃsaṭṭho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena thaddhena asaṃsaṭṭhena bhavitabbaṃ, na kenaci saṃsaggo karaṇīyo.
"Furthermore, great king, just as a mountain is firm and unmixed with anything, even so, great king, a yogi, a meditator, should be firm and unmixed; no association should be made with anyone.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, núi thì cứng rắn, không hòa lẫn với bất cứ thứ gì; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải cứng rắn, không hòa lẫn, không nên có sự hòa lẫn với bất cứ ai.
Idaṃ, mahārāja, pabbatassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of the mountain that should be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ hai của núi cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This, great king, was also spoken by the Blessed One, the God of gods:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư, giảng dạy:
2128
‘‘‘Asaṃsaṭṭhaṃ gahaṭṭhehi, anāgārehi cūbhayaṃ;
"Unassociated with householders, and with the homeless ones too,
“Không hòa lẫn với người tại gia, cũng không hòa lẫn với người xuất gia;
2129
Anokasārimappicchaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇa’nti.
Wandering without attachment, with few desires—him I call a brāhmaṇa."
Không có nơi nương tựa, ít dục vọng, Ta gọi người đó là Bà-la-môn.”
2130
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbate bījaṃ na virūhati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sakamānase kilesā na virūhāpetabbā.
"Furthermore, great king, just as no seed sprouts on a mountain, even so, great king, a yogi, a meditator, should not allow defilements to sprout in their own mind.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, hạt giống không nảy mầm trên núi; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả không nên để các phiền não nảy mầm trong tâm mình.
Idaṃ, mahārāja, pabbatassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of the mountain that should be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ ba của núi cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena subhūtinā –
This, great king, was also spoken by the Elder Subhūti:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Subhūti giảng dạy:
2131
‘‘‘Rāgūpasaṃhitaṃ cittaṃ, yadā uppajjate mama;
"When a mind associated with passion arises in me,
“Khi tâm tôi khởi lên, bị tham ái chi phối;
2132
Sayaṃva paccavekkhāmi* , ekaggo* taṃ damemahaṃ.
I myself reflect upon it; alone, I subdue it.
Tôi tự quán xét, một mình tôi chế ngự nó.
2133
‘‘‘Rajjase* rajanīye ca, dussanīye ca dussase;
"You are attached to what causes attachment, and you are displeased by what causes displeasure;
Ngươi tham đắm những gì đáng tham, ngươi sân hận những gì đáng sân;
2134
Muyhase* mohanīye ca, nikkhamassu vanā tuvaṃ.
You are bewildered by bewildering things; depart from this forest!
Ngươi si mê những gì đáng si, hãy rời khỏi khu rừng này đi.
2135
‘‘‘Visuddhānaṃ ayaṃ vāso, nimmalānaṃ tapassinaṃ;
‘‘‘This is the dwelling place of the pure, of the stainless ascetics;
Đây là nơi cư ngụ của những bậc thanh tịnh, những bậc khổ hạnh không tỳ vết;
2136
Mā kho visuddhaṃ dūsesi, nikkhamassu vanā tuva’nti.
do not defile the pure; depart from this forest!’”
Đừng làm ô uế nơi thanh tịnh này, hãy rời khỏi khu rừng này đi.”
2137
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbato accuggato, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ñāṇaccuggatena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, a mountain is exceedingly high; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should be exceedingly high in wisdom.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, núi thì cao ngất; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả cần phải có trí tuệ cao ngất (ñāṇaccuggatena).
Idaṃ, mahārāja, pabbatassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of a mountain to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ tư của núi cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This was also spoken, great king, by the Lord, the God of gods:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư, giảng dạy:
2138
‘‘‘Pamādaṃ appamādena, yadā nudati paṇḍito;
‘‘‘When a wise person dispels heedlessness with heedfulness,
“Khi người trí xua tan sự phóng dật bằng sự không phóng dật;
2139
Paññāpāsādamāruyha, asoko sokiniṃ pajaṃ;
having ascended the palace of wisdom, sorrowless, he surveys the sorrowing populace;
Leo lên lầu trí tuệ, không sầu khổ, nhìn xuống chúng sinh đang sầu khổ;
2140
Pabbataṭṭhova bhūmaṭṭhe* , dhīro bāle avekkhatī’ti.
the wise one, like one standing on a mountain, looks down upon the fools on the ground.’”
Như người đứng trên núi nhìn xuống những kẻ dưới đất, bậc trí nhìn những kẻ ngu si.”
2141
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, pabbato anunnato anonato, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena unnatāvanati na karaṇīyā.
“Furthermore, great king, a mountain is neither elevated nor depressed; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should not create elevation or depression.
“Thưa Đại vương, một lần nữa, núi không nhô lên, không hạ xuống; cũng vậy, thưa Đại vương, hành giả không nên có sự nhô lên hay hạ xuống (unnatāvanati).
Idaṃ, mahārāja, pabbatassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fifth quality of a mountain to be adopted.
Thưa Đại vương, đây là đặc tính thứ năm của núi cần được noi theo.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, upāsikāya cūḷasubhaddāya sakasamaṇe parikittayamānāya –
This was also spoken, great king, by the laywoman Cūḷasubhaddā, praising her own samaṇas:
Thưa Đại vương, điều này cũng đã được nữ cư sĩ Cūḷasubhaddā giảng dạy khi ca ngợi các sa-môn của mình:
2142
‘‘‘Lābhena unnato loko, alābhena ca onato;
‘‘‘The world is elevated by gain, and depressed by loss;
“Thế gian nhô lên vì lợi lộc, và hạ xuống vì không lợi lộc;
2143
Lābhālābhena ekatthā* , tādisā samaṇā mamā’’’ti.
my samaṇas are of one nature regarding gain and loss.’”
Nhưng các sa-môn của tôi thì bình đẳng (ekatthā) trong lợi lộc và không lợi lộc.”
2144
Pabbataṅgapañho pañcamo.
The Fifth Question on the Qualities of a Mountain.
Câu hỏi về các đặc tính của núi, thứ năm.
2145
6. Ākāsaṅgapañho
6. The Question on the Qualities of Space
6. Câu hỏi về các đặc tính của không gian
2146
6. ‘‘Bhante nāgasena, ‘ākāsassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
6. “Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five qualities of space are to be adopted,’ what are those five qualities to be adopted?”
“Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng ‘năm đặc tính của không gian cần được noi theo’, vậy năm đặc tính đó là gì?”
‘‘Yathā, mahārāja, ākāso sabbaso agayho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbaso kilesehi agayhena bhavitabbaṃ.
“Just as, great king, space is entirely ungraspable, in the same way, great king, a yogi, a meditator, should be entirely ungraspable by defilements.
“Này Đại vương, ví như hư không hoàn toàn không thể nắm giữ, cũng vậy, này Đại vương, một hành giả nên hoàn toàn không bị các phiền não nắm giữ.
Idaṃ, mahārāja, ākāsassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of space to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất đầu tiên của hư không nên được thọ trì.
2147
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso isitāpasabhūtadijagaṇānusañcarito, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ‘aniccaṃ dukkhaṃ anattā’ti saṅkhāresu mānasaṃ sañcārayitabbaṃ.
“Furthermore, great king, space is traversed by groups of sages, ascetics, beings, and birds; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should let his mind wander among formations (saṅkhāras) as ‘impermanent, suffering, non-self.’
“Lại nữa, này Đại vương, ví như hư không là nơi các vị ẩn sĩ, đạo sĩ, chúng sinh và loài chim bay lượn, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên để tâm mình đi vào các pháp hữu vi (saṅkhāra) với nhận thức ‘vô thường, khổ, vô ngã’.
Idaṃ, mahārāja, ākāsassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of space to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ hai của hư không nên được thọ trì.
2148
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso santāsanīyo, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbabhavapaṭisandhīsu mānasaṃ ubbejayitabbaṃ, assādo na kātabbo.
“Furthermore, great king, space is terrifying; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should make his mind tremble at all rebirths in all existences, and should not find delight.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như hư không đáng sợ hãi, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên khiến tâm mình kinh hãi trước tất cả các kiếp tái sinh (bhava) và sự tái tục (paṭisandhi), không nên tìm kiếm sự thỏa mãn.
Idaṃ, mahārāja, ākāsassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of space to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ ba của hư không nên được thọ trì.
2149
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso ananto appamāṇo aparimeyyo, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anantasīlena aparimitañāṇena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, space is endless, immeasurable, incomprehensible; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should be of endless virtue and immeasurable wisdom.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như hư không là vô tận, vô lượng, không thể đo lường, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên có giới hạnh vô tận và trí tuệ vô hạn.
Idaṃ, mahārāja, ākāsassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of space to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ tư của hư không nên được thọ trì.
2150
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, ākāso alaggo asatto appatiṭṭhito apalibuddho, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kule gaṇe lābhe āvāse palibodhe paccaye sabbakilesesu ca sabbattha alaggena bhavitabbaṃ, anāsattena appatiṭṭhitena apalibuddhena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, great king, space is unattached, unentangled, unsupported, unhindered; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should be unattached everywhere—to family, to groups, to gain, to dwelling, to hindrances, to requisites, and to all defilements; he should be unentangled, unsupported, unhindered.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như hư không không dính mắc, không chấp trước, không nương tựa, không bị ràng buộc, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên không dính mắc vào mọi thứ: gia đình, hội chúng, lợi lộc, trú xứ, chướng ngại, vật thực và tất cả các phiền não; nên không chấp trước, không nương tựa, không bị ràng buộc.
Idaṃ, mahārāja, ākāsassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fifth quality of space to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ năm của hư không nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena sakaṃ puttaṃ rāhulaṃ ovadantena – ‘seyyathāpi, rāhula* , ākāso na katthaci patiṭṭhito, evameva kho tvaṃ, rāhula, ākāsasamaṃ bhāvanaṃ bhāvehi, ākāsasamaṃ hi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaṃ pariyādāya ṭhassantī’’’ti.
This was also spoken, great king, by the Lord, the God of gods, admonishing his son Rāhula: ‘Just as, Rāhula, space is not established anywhere, in the same way, Rāhula, cultivate the meditation like space. For when you, Rāhula, cultivate the meditation like space, agreeable and disagreeable contacts that arise will not overwhelm your mind.’”
Này Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên trung chi Thiên, thuyết giảng khi khuyên dạy con trai mình là Rāhula: ‘Này Rāhula, ví như hư không không nương tựa vào bất cứ điều gì, cũng vậy, này Rāhula, con hãy tu tập sự phát triển tâm (bhāvanā) giống như hư không. Này Rāhula, khi con tu tập sự phát triển tâm giống như hư không, những xúc chạm dễ chịu và khó chịu khởi lên sẽ không thể chiếm đoạt tâm con.’”
2151
Ākāsaṅgapañho chaṭṭho.
The Sixth Question on the Qualities of Space.
Vấn đề về phẩm chất của hư không, thứ sáu.
2152
7. Candaṅgapañho
7. The Question on the Qualities of the Moon
7. Vấn đề về phẩm chất của mặt trăng
2153
7. ‘‘Bhante nāgasena, ‘candassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti?
7. “Venerable Nāgasena, when you say, ‘Five qualities of the moon are to be adopted,’ what are those five qualities to be adopted?”
“Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘năm phẩm chất của mặt trăng nên được thọ trì’, năm phẩm chất đó là gì?
‘‘Yathā, mahārāja, cando sukkapakkhe udayanto uttaruttariṃ vaḍḍhati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ācārasīlaguṇavattappaṭipattiyā āgamādhigame paṭisallāne satipaṭṭhāne indriyesu guttadvāratāya bhojane mattaññutāya jāgariyānuyoge uttaruttariṃ vaḍḍhitabbaṃ.
“Just as, great king, the moon, rising in the bright fortnight, grows ever more; in the same way, great king, a yogi, a meditator, should grow ever more in conduct, virtue, qualities, practices, acquisition of knowledge, attainment, seclusion, mindfulness, guarded sense-doors, moderation in food, and devotion to wakefulness.
“Này Đại vương, ví như mặt trăng khi mọc lên trong kỳ trăng sáng thì ngày càng tăng trưởng, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên ngày càng tăng trưởng trong giới hạnh, phẩm hạnh, sự thực hành các quy tắc, trong sự học hỏi và chứng đắc, trong sự độc cư, trong Tứ niệm xứ (satipaṭṭhāna), trong các căn (indriya), trong sự giữ gìn các cửa căn, trong sự biết đủ về vật thực, trong sự tinh tấn thức tỉnh.
Idaṃ, mahārāja, candassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of the moon to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất đầu tiên của mặt trăng nên được thọ trì.
2154
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cando uḷārādhipati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena uḷārena chandādhipatinā bhavitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, the moon is the glorious chief of the stars. In the same way, O great king, a diligent yogin should be one with sublime aspiration as his chief.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trăng là bậc tối thượng, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên có ý chí (chanda) tối thượng.
Idaṃ, mahārāja, candassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second quality of the moon to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ hai của mặt trăng nên được thọ trì.
2155
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cando nisāya carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena pavivittena bhavitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, the moon travels by night. In the same way, O great king, a diligent yogin should be secluded.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trăng đi lại vào ban đêm, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên sống độc cư.
Idaṃ, mahārāja, candassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third quality of the moon to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ ba của mặt trăng nên được thọ trì.
2156
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cando vimānaketu, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sīlaketunā bhavitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, the moon is a banner of mansions. In the same way, O great king, a diligent yogin should have sīla as his banner.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trăng là ngọn cờ của các cung điện, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên có giới hạnh làm ngọn cờ.
Idaṃ, mahārāja, candassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fourth quality of the moon to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ tư của mặt trăng nên được thọ trì.
2157
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cando āyācitapatthito udeti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena āyācitapatthitena kulāni upasaṅkamitabbāni.
“Furthermore, O great king, the moon rises when entreated and longed for. In the same way, O great king, a diligent yogin should approach families when entreated and longed for.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trăng được cầu mong và ước nguyện mà mọc lên, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên đến thăm các gia đình khi được cầu mong và ước nguyện.
Idaṃ, mahārāja, candassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fifth quality of the moon to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ năm của mặt trăng nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena saṃyuttanikāyavare ‘candūpamā, bhikkhave, kulāni upasaṅkamatha, apakasseva kāyaṃ apakassa cittaṃ niccanavakā kulesu appagabbhā’’’ti* .
This, O great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods, in the excellent Saṃyutta Nikāya: ‘Monks, approach families like the moon, withdrawing the body, withdrawing the mind, ever new in families, not presumptuous.’
Này Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên trung chi Thiên, thuyết giảng trong Tương Ưng Bộ (Saṃyutta Nikāya) rằng: ‘Này các Tỳ-khưu, hãy đến các gia đình như mặt trăng, với thân và tâm thu thúc, luôn khiêm tốn trong các gia đình.’”
2158
Candaṅgapañho sattamo.
The Seventh Question on the Qualities of the Moon.
Vấn đề về phẩm chất của mặt trăng, thứ bảy.
2159
8. Sūriyaṅgapañho
8. The Question on the Qualities of the Sun
8. Vấn đề về phẩm chất của mặt trời
2160
8. ‘‘Bhante nāgasena, ‘sūriyassa* satta aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni satta aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, you said, ‘Seven qualities of the sun are to be adopted.’ What are those seven qualities to be adopted?”
“Bạch Đại đức Nāgasena, ngài nói rằng ‘bảy phẩm chất của mặt trời nên được thọ trì’, bảy phẩm chất đó là gì?
‘‘Yathā, mahārāja, sūriyo sabbaṃ udakaṃ parisoseti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbakilesā anavasesaṃ parisosetabbā.
“Just as, O great king, the sun completely dries up all water, in the same way, O great king, all defilements should be completely dried up by a diligent yogin.
“Này Đại vương, ví như mặt trời làm khô cạn tất cả nước, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên làm khô cạn tất cả các phiền não một cách không còn sót lại.
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the first quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất đầu tiên của mặt trời nên được thọ trì.
2161
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo tamandhakāraṃ vidhamati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbaṃ rāgatamaṃ dosatamaṃ mohatamaṃ mānatamaṃ diṭṭhitamaṃ kilesatamaṃ sabbaṃ duccaritatamaṃ vidhamayitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, the sun dispels dense darkness. In the same way, O great king, a diligent yogin should dispel all darkness of lust, darkness of hatred, darkness of delusion, darkness of conceit, darkness of wrong views, darkness of defilements, and all darkness of misconduct.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trời xua tan bóng tối mịt mờ, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên xua tan tất cả bóng tối của tham ái (rāga), bóng tối của sân hận (dosa), bóng tối của si mê (moha), bóng tối của kiêu mạn (māna), bóng tối của tà kiến (diṭṭhi), bóng tối của phiền não (kilesa), và tất cả bóng tối của ác hạnh.
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the second quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ hai của mặt trời nên được thọ trì.
2162
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo abhikkhaṇaṃ carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena abhikkhaṇaṃ yoniso manasikāro kātabbo.
“Furthermore, O great king, the sun travels constantly. In the same way, O great king, a diligent yogin should constantly apply appropriate attention (yoniso manasikāra).
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trời luôn luôn di chuyển, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên luôn luôn tác ý đúng đắn (yoniso manasikāra).
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the third quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ ba của mặt trời nên được thọ trì.
2163
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo raṃsimālī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ārammaṇamālinā bhavitabbaṃ.
“Furthermore, O great king, the sun is adorned with rays. In the same way, O great king, a diligent yogin should be adorned with objects (of meditation).
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trời có vòng hào quang, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên có vòng hào quang của đối tượng thiền định (ārammaṇa).
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fourth quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ tư của mặt trời nên được thọ trì.
2164
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo mahājanakāyaṃ santāpento carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ācārasīlaguṇavattappaṭipattiyā jhānavimokkhasamādhisamāpattiindriyabalabojjhaṅgasatipaṭṭhānasammappadhānaiddhipādehi sadevako loko santāpayitabbo.
“Furthermore, O great king, the sun travels scorching the great multitude of people. In the same way, O great king, a diligent yogin should scorch the world, including its devas, with his practice of good conduct, sīla, virtues, and observances, and with jhāna, vimokkha, samādhi, samāpatti, faculties, powers, factors of enlightenment (bojjhaṅga), foundations of mindfulness (satipaṭṭhāna), right exertions (sammappadhāna), and bases of psychic power (iddhipāda).
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trời di chuyển làm cho đại chúng nóng bức, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên làm cho thế gian cùng với chư thiên nóng bức bởi sự thực hành giới hạnh, phẩm hạnh, và các thiền định (jhāna), giải thoát (vimokkha), định (samādhi), nhập định (samāpatti), các căn (indriya), các lực (bala), các chi giác ngộ (bojjhaṅga), Tứ niệm xứ (satipaṭṭhāna), Tứ chánh cần (sammappadhāna), Tứ thần túc (iddhipāda).
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the fifth quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ năm của mặt trời nên được thọ trì.
2165
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo rāhubhayā bhīto carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena duccaritaduggativisamakantāravipākavinipātakilesajālajaṭite diṭṭhisaṅghāṭapaṭimukke kupathapakkhande kummaggapaṭipanne* satte disvā mahatā saṃvegabhayena mānasaṃ saṃvejetabbaṃ.
“Furthermore, O great king, the sun travels in fear of Rāhu. In the same way, O great king, a diligent yogin, seeing beings entangled in the nets of misconduct, bad destinations, difficult wildernesses of kamma-results, and states of woe, ensnared in the net of defilements, wearing the helmet of sixty-two wrong views, fallen into wrong paths, and gone astray, should fill his mind with great fear and urgency.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trời di chuyển trong sợ hãi trước nguy hiểm từ Rāhu, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên khiến tâm mình kinh hãi bởi sự sợ hãi lớn khi thấy các chúng sinh bị vướng mắc trong lưới ác hạnh, ác thú, con đường hiểm ác, quả báo khổ đau, đọa xứ, lưới phiền não, bị che lấp bởi sáu mươi hai tà kiến, sa vào con đường xấu, đi theo con đường sai lầm.
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa chaṭṭhaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the sixth quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ sáu của mặt trời nên được thọ trì.
2166
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo kalyāṇapāpake dasseti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena indriyabalabojjhaṅgasatipaṭṭhānasammappadhānaiddhipādalokiyalokuttaradhammā dassetabbā.
“Furthermore, O great king, the sun reveals what is good and bad. In the same way, O great king, a diligent yogin should reveal the mundane and supramundane qualities of faculties, powers, factors of enlightenment, foundations of mindfulness, right exertions, and bases of psychic power.
“Lại nữa, này Đại vương, ví như mặt trời hiển lộ cả điều tốt và điều xấu, cũng vậy, này Đại vương, hành giả nên hiển lộ các pháp thế gian và siêu thế như các căn, các lực, các chi giác ngộ, Tứ niệm xứ, Tứ chánh cần, Tứ thần túc.
Idaṃ, mahārāja, sūriyassa sattamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, O great king, is the seventh quality of the sun to be adopted.
Này Đại vương, đây là phẩm chất thứ bảy của mặt trời nên được thọ trì.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena vaṅgīsena –
This, O great king, was also spoken by the Elder Vaṅgīsa:
Này Đại vương, điều này cũng đã được Trưởng lão Vaṅgīsa thuyết giảng:
2167
‘‘‘Yathāpi sūriyo udayanto, rūpaṃ dasseti pāṇinaṃ;
“‘Just as the rising sun reveals forms to living beings;
“Ví như mặt trời khi mọc lên, hiển lộ hình tướng cho chúng sinh;
2168
Suciñca asuciñcāpi, kalyāṇañcāpi pāpakaṃ.
Both what is pure and impure, both what is good and bad.
Cả điều trong sạch và không trong sạch, cả điều tốt lành và điều ác độc.
2169
‘‘‘Tathā bhikkhu dhammadharo, avijjāpihitaṃ janaṃ;
“‘Just so, a bhikkhu who upholds the Dhamma, to people shrouded by ignorance,
Cũng vậy, một Tỳ-khưu giữ gìn Chánh pháp, đối với chúng sinh bị vô minh che lấp;
2170
Pathaṃ dasseti vividhaṃ, ādiccovudayaṃ yathā’’’ti.
Reveals the varied path, just as the sun rising*.’”
Sẽ chỉ ra nhiều con đường, như mặt trời khi mọc lên.”
2171
Sūriyaṅgapañho aṭṭhamo.
The eighth question on the qualities of the sun is concluded.
Vấn đề về phẩm chất của mặt trời, thứ tám.
2172
9. Sakkaṅgapañho
9. The Question on the Qualities of Sakka
9. Vấn đề về phẩm chất của Sakka
2173
9. ‘‘Bhante nāgasena, ‘sakkassa tīṇi aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni tīṇi aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Three qualities of Sakka are to be adopted,’ what are those three qualities to be adopted?”
9. ‘‘Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng 'phải lấy ba yếu tố của Sakka (Đế Thích)', vậy ba yếu tố đó là gì?"
‘‘Yathā, mahārāja, sakko ekantasukhasamappito, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ekantapavivekasukhābhiratena bhavitabbaṃ.
“Just as, great king, Sakka is wholly devoted to happiness, even so, great king, a yogī, a meditator, should be wholly delighted in the happiness of seclusion.
"Tâu Đại vương, như Sakka hoàn toàn an trú trong hạnh phúc, cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) phải hoàn toàn hoan hỷ trong hạnh phúc của sự độc cư (paviveka).
Idaṃ, mahārāja, sakkassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of Sakka to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố đầu tiên của Sakka cần phải lấy."
2174
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sakko deve disvā paggaṇhāti, hāsamabhijaneti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kusalesu dhammesu alīnamatanditaṃ santaṃ mānasaṃ paggahetabbaṃ, hāsamabhijanetabbaṃ, uṭṭhahitabbaṃ ghaṭitabbaṃ vāyamitabbaṃ.
“Furthermore, great king, Sakka, upon seeing devas, cheers them on and generates joy. Even so, great king, a yogī, a meditator, should cheer on a mind that is not sluggish, not lazy, and tranquil in wholesome states, should generate joy, should rise up, strive, and exert himself.
"Lại nữa, tâu Đại vương, Sakka khi thấy các vị trời thì nâng đỡ, tạo ra niềm hân hoan; cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) phải nâng đỡ tâm mình trong các pháp thiện lành, không lười biếng, không uể oải, phải tạo ra niềm hân hoan, phải đứng dậy, phải tinh tấn, phải nỗ lực.
Idaṃ, mahārāja, sakkassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of Sakka to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của Sakka cần phải lấy."
2175
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sakkassa anabhirati nuppajjati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena suññāgāre anabhirati na uppādetabbā.
“Furthermore, great king, discontent does not arise in Sakka. Even so, great king, a yogī, a meditator, should not generate discontent in an empty dwelling.
"Lại nữa, tâu Đại vương, đối với Sakka không có sự bất lạc khởi lên; cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) không được để sự bất lạc khởi lên trong nơi độc cư.
Idaṃ, mahārāja, sakkassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of Sakka to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố thứ ba của Sakka cần phải lấy.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena subhūtinā –
This, great king, was also spoken by the Elder Subhūti:
Tâu Đại vương, điều này cũng đã được Tôn giả Subhūti nói:
2176
‘‘‘Sāsane te mahāvīra, yato pabbajito ahaṃ;
“‘Great hero, since I went forth in your Dispensation,
‘‘‘Thưa bậc Đại hùng, từ khi con xuất gia trong giáo pháp của Ngài;
2177
Nābhijānāmi uppannaṃ, mānasaṃ kāmasaṃhita’’’nti.
I do not know of a mind arisen, associated with sensual desires.’”
Con không biết có tâm nào khởi lên liên quan đến dục lạc’."
2178
Sakkaṅgapañho navamo.
The ninth question on the qualities of Sakka is concluded.
Vấn đề về các yếu tố của Sakka, thứ chín, chấm dứt.
2179
10. Cakkavattiṅgapañho
10. The Question on the Qualities of a Cakkavatti
10. Vấn đề về các yếu tố của Chuyển Luân Vương
2180
10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘cakkavattissa cattāri aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni cattāri aṅgāni gahetabbānī’’ti?
“Venerable Nāgasena, when you say, ‘Four qualities of a Cakkavatti are to be adopted,’ what are those four qualities to be adopted?”
10. ‘‘Thưa Tôn giả Nāgasena, ngài nói rằng 'phải lấy bốn yếu tố của Chuyển Luân Vương', vậy bốn yếu tố đó là gì?"
‘‘Yathā, mahārāja, cakkavattī catūhi saṅgahavatthūhi janaṃ saṅgaṇhāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena catassannaṃ parisānaṃ mānasaṃ saṅgahetabbaṃ anuggahetabbaṃ sampahaṃsetabbaṃ.
“Just as, great king, a Cakkavatti binds people with the four bases of beneficence, even so, great king, a yogī, a meditator, should bind, support, and gladden the minds of the four assemblies.
"Tâu Đại vương, như Chuyển Luân Vương tập hợp dân chúng bằng bốn pháp nhiếp sự (saṅgahavatthu); cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) phải tập hợp, nâng đỡ và làm cho tâm của bốn chúng (parisā) hoan hỷ.
Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the first quality of a Cakkavatti to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố đầu tiên của Chuyển Luân Vương cần phải lấy."
2181
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattissa vijite corā na uṭṭhahanti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāmarāgabyāpādavihiṃsāvitakkā na uppādetabbā.
“Furthermore, great king, thieves do not arise in the dominion of a Cakkavatti. Even so, great king, a yogī, a meditator, should not generate thoughts of sensual desire, ill-will, or harm.
"Lại nữa, tâu Đại vương, trong vương quốc của Chuyển Luân Vương, bọn trộm cướp không nổi dậy; cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) không được để các tà tư duy về dục ái (kāmarāga), sân hận (byāpāda) và hại người (vihiṃsā) khởi lên.
Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the second quality of a Cakkavatti to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố thứ hai của Chuyển Luân Vương cần phải lấy.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This, great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods:
Tâu Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư nói:
2182
‘‘‘Vitakkūpasame ca yo rato, asubhaṃ bhāvayate* sadā sato;
“‘He who delights in the calming of thoughts, ever mindful, constantly contemplates the foul;
‘‘‘Ai hoan hỷ trong sự an tịnh các tà tư duy, luôn tỉnh giác quán tưởng sự bất tịnh;
2183
Esa kho byantikāhiti, esa checchati mārabandhana’nti.
He indeed will bring to an end, he will cut the bonds of Māra.’”
Người ấy chắc chắn sẽ chấm dứt, người ấy sẽ cắt đứt sự trói buộc của Māra’."
2184
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattī divase divase samuddapariyantaṃ mahāpathaviṃ anuyāyati kalyāṇapāpakāni vicinamāno, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ divase divase paccavekkhitabbaṃ ‘kiṃ nu kho me imehi tīhi ṭhānehi anupavajjassa divaso vītivattatī’ti.
“Furthermore, great king, a Cakkavatti travels throughout the great earth, bounded by the ocean, day by day, discerning good and bad. Even so, great king, a yogī, a meditator, should reflect day by day on his bodily action, verbal action, and mental action: ‘Has this day passed for me without fault in these three respects?’
"Lại nữa, tâu Đại vương, Chuyển Luân Vương ngày ngày tuần du khắp đại địa cho đến bờ biển, phân biệt điều thiện và điều ác; cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) phải ngày ngày quán xét thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp của mình, 'liệu ngày của ta có trôi qua mà không bị khiển trách về ba phương diện này không?'
Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the third quality of a Cakkavatti to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố thứ ba của Chuyển Luân Vương cần phải lấy.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena aṅguttaranikāyavare –
This, great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods, in the excellent Aṅguttara Nikāya:
Tâu Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư, nói trong Tăng Chi Bộ Kinh tối thượng:
2185
‘Kathambhūtassa me rattindivā vītivattantīti* pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabba’nti.
‘How do my nights and days pass? A renunciant should constantly reflect thus.’”
‘Một người xuất gia phải thường xuyên quán xét: Ngày đêm của ta trôi qua như thế nào?’."
2186
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattissa abbhantarabāhirārakkhā susaṃvihitā hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena abbhantarānaṃ bāhirānaṃ kilesānaṃ ārakkhāya satidovāriko ṭhapetabbo.
“Furthermore, great king, the inner and outer protection of a Cakkavatti is well-arranged. Even so, great king, a yogī, a meditator, should establish mindfulness as a doorkeeper for the protection of inner and outer defilements.
"Lại nữa, tâu Đại vương, sự bảo vệ bên trong và bên ngoài của Chuyển Luân Vương được sắp xếp rất tốt; cũng vậy, tâu Đại vương, một hành giả (yogī), một người tu tập (yogāvacara) phải đặt người gác cổng là chánh niệm (satidovāriko) để bảo vệ các phiền não bên trong và bên ngoài.
Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
This, great king, is the fourth quality of a Cakkavatti to be adopted.
Tâu Đại vương, đây là yếu tố thứ tư của Chuyển Luân Vương cần phải lấy.
Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
This, great king, was also spoken by the Exalted One, the God of gods:
Tâu Đại vương, điều này cũng đã được Đức Thế Tôn, bậc Thiên nhân sư nói:
2187
‘Satidovāriko, bhikkhave, ariyasāvako akusalaṃ pajahati kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhamattānaṃ pariharatī’’’ti.
‘Bhikkhus, an Ariyan disciple, having mindfulness as a doorkeeper, abandons unwholesome states, develops wholesome states, abandons blameworthy states, develops blameless states, and maintains himself in purity.’”
‘Này các Tỳ-kheo, vị Thánh đệ tử có chánh niệm làm người gác cổng, từ bỏ điều bất thiện, tu tập điều thiện; từ bỏ điều có lỗi, tu tập điều không lỗi; giữ gìn tự thân trong sạch’."
2188
Cakkavattiṅgapañho dasamo.
The tenth question on the qualities of a Cakkavatti is concluded.
Vấn đề về các yếu tố của Chuyển Luân Vương, thứ mười, chấm dứt.
2189
Pathavīvaggo tatiyo.
The Third Chapter on Earth.
Phẩm Đất, thứ ba, chấm dứt.
2190
Tassuddānaṃ –
Its summary:
Tóm tắt của phẩm đó –
2191
Pathavī āpo ca tejo ca, vāyo ca pabbatena ca;
Earth, water, and fire, and wind, and with the mountain;
Đất, Nước, Lửa, Gió, và Núi;
2192
Ākāso candasūriyo ca, sakko ca cakkavattināti.
Space, the moon and sun, Sakka, and the universal monarch.
Không gian, Mặt trăng, Mặt trời, Sakka và Chuyển Luân Vương.
Next Page →

Settings