Gutte yadatthaṃ pabbajjātiādikā guttāya theriyā gāthā.
“Gutte, yadatthaṃ pabbajjā” and so forth are the verses of Guttā Therī.
“Này Guttā, vì mục đích gì sự xuất gia…” là bài kệ của Trưởng lão ni Guttā.
Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī anukkamena sambhatavimokkhasambhārā hutvā, paripakkakusalamūlā sugatīsuyeva saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattā, guttātissā nāmaṃ ahosi.
She, too, having performed extraordinary deeds in previous Buddha-dispensations, accumulating wholesome karma that leads to liberation in various existences, gradually perfected her requisites for liberation. With ripened wholesome roots, she wandered through good destinations. In this Buddha-era, she was born in a brahmin family in Sāvatthī, and her name was Guttā.
Vị này cũng vậy, đã tạo thiện nghiệp đặc biệt dưới các Đức Phật thời quá khứ, tích lũy thiện nghiệp là nhân duyên mạnh mẽ dẫn đến sự thoát ly khỏi vòng luân hồi trong các kiếp sống khác nhau. Dần dần, với đầy đủ tư lương giải thoát và gốc rễ thiện lành đã chín muồi, vị ấy luân chuyển chỉ trong các cõi thiện giới. Trong thời Đức Phật này, vị ấy tái sinh vào một gia đình Bà-la-môn ở Sāvatthī, và tên của vị ấy là Guttā.
Sā viññutaṃ patvā upanissayasampattiyā codiyamānā gharāvāsaṃ jigucchantī mātāpitaro anujānāpetvā mahāpajāpatigotamiyā santike pabbaji.
Having come of age, being urged by the completion of her supporting conditions, and disliking household life, she obtained permission from her parents and went forth into homelessness in the presence of Mahāpajāpatīgotamī.
Khi trưởng thành, được thúc đẩy bởi sự viên mãn của nhân duyên mạnh mẽ, vị ấy chán ghét đời sống gia đình, xin phép cha mẹ và xuất gia với Trưởng lão ni Mahāpajāpatigotamī.
Pabbajitvā ca vipassanaṃ paṭṭhapetvā bhāvanaṃ anuyuñjantiyā tassā cittaṃ cirakālaparicayena bahiddhārammaṇe vidhāvati, ekaggaṃ nāhosi.
After going forth, she established vipassanā and diligently practiced meditation, but due to long-term familiarity with sense objects, her mind wandered to external objects; it was not unified.
Sau khi xuất gia, vị ấy bắt đầu thực hành thiền quán. Tuy nhiên, tâm của vị ấy, do thói quen lâu ngày, cứ chạy theo các đối tượng bên ngoài và không thể định tĩnh.
Satthā disvā taṃ anuggaṇhanto, gandhakuṭiyaṃ yathānisinnova obhāsaṃ pharitvā tassā āsanne ākāse nisinnaṃ viya attānaṃ dassetvā ovadanto –
The Teacher, seeing her condition and wishing to help her, extended his radiance from where he was sitting in the Gandhakuti, manifested himself as if sitting in the air near her, and exhorted her, saying:
Đức Bổn Sư thấy vậy, để giúp đỡ vị ấy, Ngài từ Gandhakuti (Hương thất) tỏa hào quang, hiện thân như đang ngồi trên không trung gần vị ấy, và khuyên dạy:
‘‘Gutte yadatthaṃ pabbajjā, hitvā puttaṃ vasuṃ piyaṃ;
“Guttā, for the sake of which you went forth, giving up son and dear wealth;
“Này Guttā, vì mục đích gì ngươi đã xuất gia,
‘‘Rāgaṃ mānaṃ avijjañca, uddhaccañca vivajjiya;
“Having forsaken lust, conceit, ignorance, and restlessness;
Những kiết sử đưa đến cõi thấp, ngươi sẽ không còn trở lại đây nữa.”
Tattha tameva anubrūhehīti yadatthaṃ yassa kilesaparinibbānassa khandhaparinibbānassa ca atthāya.
Therein, tameva anubrūhehīti: yadatthaṃ—for the sake of that which is the cessation of defilements and the cessation of aggregates.
“Sau khi đã chấm dứt vòng luân hồi của sự tái sinh, sau khi đã thấu hiểu sự tái hữu, ngay trong hiện tại, ngươi sẽ sống không còn khát ái, an tịnh.” Ngài đã thuyết những bài kệ này.
Hitvā puttaṃ vasuṃ piyanti piyāyitabbaṃ ñātiparivaṭṭaṃ bhogakkhandhañca hitvā mama sāsane pabbajjā brahmacariyavāso icchito, tameva vaḍḍheyyāsi sampādeyyāsi.
Hitvā puttaṃ vasuṃ piyanti: having abandoned dear relatives and the mass of wealth, the pabbajjā (going forth) into the brahmacariya-life in my dispensation is desired. Cultivate and accomplish that very aim.
Trong đó, tameva anubrūhehī có nghĩa là: yadatthaṃ (vì mục đích gì), vì mục đích của sự diệt tận phiền não và sự diệt tận các uẩn.
Mā cittassa vasaṃ gamīti dīgharattaṃ rūpādiārammaṇavasena vaḍḍhitassa kūṭacittassa vasaṃ mā gacchi.
Mā cittassa vasaṃ gamīti: do not succumb to the mind, which has grown for a long time based on sense objects like forms, and which is crooked and deceptive.
Hitvā puttaṃ vasuṃ piyaṃ có nghĩa là: sau khi từ bỏ vòng thân quyến đáng yêu và khối tài sản, sự xuất gia (pabbajjā), tức là đời sống Phạm hạnh, đã được mong muốn trong giáo pháp của Ta. Ngươi hãy vun bồi và hoàn thành chính điều đó.
Yasmā cittaṃ nāmetaṃ māyūpamaṃ, yena vañcitā andhaputhujjanā māravasānugā saṃsāraṃ nātivattanti.
Because this mind is like an illusion, deluded by which, the blind ordinary people, subject to Māra, do not overcome saṃsāra.
Mā cittassa vasaṃ gamī có nghĩa là: đừng đi theo sự chi phối của cái tâm xảo quyệt đã được vun bồi lâu ngày theo các đối tượng như sắc v.v.
Tena vuttaṃ ‘‘cittena vañcitā’’tiādi.
Therefore, it is said, “cittena vañcitā”tiādi.
Vì tâm này giống như ảo ảnh, bởi nó mà những phàm phu mù quáng, theo sự chi phối của Māra, không thể vượt qua vòng luân hồi.
Saṃyojanāni etānīti etāni ‘‘kāmacchandañca byāpāda’’ntiādinā yathāvuttāni pañca bandhanaṭṭhena saṃyojanāni.
Saṃyojanāni etānīti: these five fetters, mentioned as “kāmacchandañca byāpāda”ntiādi, are called fetters in the sense of binding.
Do đó, đã nói “cittena vañcitā” v.v.
Pajahitvānāti anāgāmimaggena samucchinditvā.
Pajahitvānāti: having utterly eradicated by the Anāgāmi-magga.
Saṃyojanāni etāni có nghĩa là: năm kiết sử này đã được nói đến như “kāmacchandañca byāpāda” v.v., là kiết sử theo nghĩa trói buộc.
Bhikkhunīti tassā ālapanaṃ.
Bhikkhunīti: is her address.
Pajahitvānā có nghĩa là: sau khi đoạn trừ hoàn toàn bằng đạo Anāgāmī.
Orambhāgamanīyānīti rūpārūpadhātuto heṭṭhābhāge kāmadhātuyaṃ manussajīvassa hitāni upakārāni tattha paṭisandhiyā paccayabhāvato.
Orambhāgamanīyānīti: are profitable and beneficial for human beings in the kāmadhātu (sensual realm), which is below the rūpa and arūpa realms, because they are conditions for rebirth there.
Bhikkhunī là cách gọi vị ấy.
Ma-kāro padasandhikaro.
The syllable ‘ma’ is a connector of words.
Orambhāgamanīyānī có nghĩa là: những kiết sử có lợi cho sự sống của con người trong cõi dục, phần thấp hơn cõi sắc và cõi vô sắc, vì chúng là nhân duyên cho sự tái sinh ở đó.
‘‘Oramāgamanīyānī’’ti pāḷi, so evattho.
“Oramāgamanīyānī”ti is another reading, having the same meaning.
Chữ “m” là chữ nối từ.
Nayidaṃ punarehisīti orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānena idaṃ kāmaṭṭhānaṃ kāmabhavaṃ paṭisandhivasena puna nāgamissasi.
Nayidaṃ punarehisīti: by the abandonment of the lower fetters, you will not return to this sensual sphere, this sensual existence, through rebirth.
“Oramāgamanīyānī” là một cách đọc khác, ý nghĩa cũng tương tự.
Ra-kāro padasandhikaro.
The syllable ‘ra’ is a connector of words.
Nayidaṃ punarehisī có nghĩa là: sau khi từ bỏ các kiết sử hạ phần, ngươi sẽ không còn trở lại nơi cõi dục, cõi hữu dục này bằng cách tái sinh nữa.
‘‘Ittha’’nti vā pāḷi, itthattaṃ kāmabhavamicceva attho.
Or the reading is “itthaṃ”; the meaning is “this sensual existence.”
Chữ “r” là chữ nối từ.
Rāganti rūparāgañca arūparāgañca.
Rāganti: both rūparāga (lust for form) and arūparāga (lust for formless states).
Hoặc “ittha” là cách đọc khác, có nghĩa là cõi hữu dục với bản chất như vậy.
Mānanti aggamaggavajjhaṃ mānaṃ.
Mānanti: conceit that is to be overcome by the Arahant-magga.
Rāgaṃ có nghĩa là sắc ái và vô sắc ái.
Avijjañca uddhaccañcāti etthāpi eseva nayo.
Avijjañca uddhaccañcāti: the same principle applies here.
Mānaṃ có nghĩa là mạn bị đoạn diệt bởi A-la-hán đạo.
Vivajjiyāti vipassanāya vikkhambhetvā.
Vivajjiyāti: having suppressed by vipassanā.
Ở đây, đối với avijjañca uddhaccañcā cũng theo cách tương tự.
Saṃyojanāni chetvānāti etāni rūparāgādīni pañcuddhambhāgiyāni saṃyojanāni arahattamaggena samucchinditvā.
Saṃyojanāni chetvānāti: having utterly cut off these five higher fetters, such as rūparāga, by the Arahant-magga.
Vivajjiyā có nghĩa là: sau khi đã đẩy lùi bằng thiền quán.
Dukkhassantaṃ karissasīti sabbassāpi vaṭṭadukkhassa pariyantaṃ pariyosānaṃ pāpuṇissasi.
Dukkhassantaṃ karissasīti: you will attain the end, the termination, of all suffering in saṃsāra.
Saṃyojanāni chetvānā có nghĩa là: sau khi đã đoạn trừ hoàn toàn năm kiết sử thượng phần này, như sắc ái v.v., bằng A-la-hán đạo.
Khepetvā jātisaṃsāranti jāti samūlikasaṃsārapavattiṃ pariyosāpetvā.
Khepetvā jātisaṃsāranti: having brought to an end the cycle of existence rooted in birth.
Dukkhassantaṃ karissasī có nghĩa là: ngươi sẽ đạt đến sự chấm dứt, sự kết thúc của tất cả khổ đau trong vòng luân hồi.
Nicchātāti nittaṇhā.
Nicchātāti: free from craving.
Khepetvā jātisaṃsāraṃ có nghĩa là: sau khi đã chấm dứt sự tiếp diễn của vòng luân hồi có gốc rễ là sự tái sinh.
Upasantāti sabbaso kilesānaṃ vūpasamena upasantā.
Upasantāti: completely peaceful through the entire pacification of defilements.
Nicchātā có nghĩa là: không còn khát ái.
Sesaṃ vuttanayameva.
The rest is as already stated.
Upasantā có nghĩa là: an tịnh hoàn toàn do sự lắng dịu của tất cả phiền não.
Evaṃ satthārā imāsu gāthāsu bhāsitāsu gāthāpariyosāne therī saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā udānavasena bhagavatā bhāsitaniyāmeneva imā gāthā abhāsi.
Thus, when the Teacher had spoken these verses, at the conclusion of the verses, the Therī attained Arahantship together with the four paṭisambhidās, and then spoke these verses herself in the manner of an udāna, exactly as spoken by the Buddha.
Phần còn lại cũng theo cách đã nói.
Teneva tā theriyā gāthā nāma jātā.
For this reason, they became known as the Therī’s verses.
Khi Đức Bổn Sư thuyết những bài kệ này, vào cuối bài kệ, Trưởng lão ni đã đạt A-la-hán quả cùng với các phân tích đạo, và đã thuyết những bài kệ này theo cách thức đã được Đức Thế Tôn thuyết bằng lời cảm hứng.
Catukkhattuntiādikā vijayāya theriyā gāthā.
“Catukkhattuṃ” and so forth are the verses of Vijayā Therī.
8. Lời chú giải về các bài kệ của Trưởng lão ni Vijayā
Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī, anukkamena paribrūhitakusalamūlā devamanussesu saṃsarantī, imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarasmiṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā khemāya theriyā gihikāle sahāyikā ahosi.
She, too, having performed extraordinary deeds in previous Buddha-dispensations, accumulating wholesome karma that leads to liberation in various existences, gradually developed her wholesome roots. Wandering among gods and humans, in this Buddha-era, she was born into a certain noble family in Rājagaha. Having come of age, she became a friend of Khemā Therī when the latter was still a laywoman.
“Catukkhattuṃ” v.v. là các bài kệ của Trưởng lão ni Vijayā.
Sā tassā pabbajitabhāvaṃ sutvā ‘‘sāpi nāma rājamahesī pabbajissati kimaṅgaṃ panāha’’nti pabbajitukāmāyeva hutvā khemātheriyā santikaṃ upasaṅkami.
When she heard that Khemā had gone forth, she thought, “If even that queen can go forth, why not I?” Desiring to go forth herself, she approached Khemā Therī.
Vị này cũng vậy, đã tạo thiện nghiệp đặc biệt dưới các Đức Phật thời quá khứ, tích lũy thiện nghiệp là nhân duyên mạnh mẽ dẫn đến sự thoát ly khỏi vòng luân hồi trong các kiếp sống khác nhau. Dần dần, với gốc rễ thiện lành đã được vun bồi, vị ấy luân chuyển trong cõi trời và cõi người. Trong thời Đức Phật này, vị ấy tái sinh vào một gia đình quý tộc ở Rājagaha. Khi trưởng thành, vị ấy là bạn của Trưởng lão ni Khemā khi còn là cư sĩ.
Therī tassā ajjhāsayaṃ ñatvā tathā dhammaṃ desesi, yathā saṃsāre saṃviggamānasā sāsane sā abhippasannā bhavissati.
The Therī, knowing her inclination, taught the Dhamma in such a way that Vijayā became apprehensive about saṃsāra and deeply devoted to the dispensation.
Nghe tin Trưởng lão ni Khemā đã xuất gia, vị ấy nghĩ: “Nếu cả vị hoàng hậu ấy còn xuất gia được, thì ta tại sao lại không thể?” Với ý muốn xuất gia, vị ấy đến gặp Trưởng lão ni Khemā.
Sā taṃ dhammaṃ sutvā saṃvegajātā paṭiladdhasaddhā ca hutvā pabbajjaṃ yāci.
Having heard that Dhamma, she became filled with spiritual urgency and, having gained faith, requested to go forth.
Trưởng lão ni Khemā hiểu được ý chí của vị ấy và đã thuyết pháp sao cho tâm vị ấy sẽ kinh hoàng với vòng luân hồi và có niềm tin sâu sắc vào giáo pháp.
Therī taṃ pabbājesi.
The Therī ordained her.
Nghe pháp ấy, vị ấy phát sinh sự kinh hoàng (saṃvega), có được niềm tin (saddhā) và xin xuất gia.
Sā pabbajitvā katapubbakiccā vipassanaṃ paṭṭhapetvā hetusampannatāya, na cirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena –
After going forth and having performed the preliminary duties, she established vipassanā. Due to her perfected supporting conditions, she very soon attained Arahantship together with the four paṭisambhidās. Reflecting on her own practice, she spoke these verses as an udāna:
Trưởng lão ni Khemā đã cho vị ấy xuất gia.
Bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, uttamatthassa pattiyā.
The factors of enlightenment, and the eightfold path, for the attainment of the highest goal.
“Bốn Thánh đế, các căn, các lực;
Sattamiyā pāde pasāresiṃ, tamokhandhaṃ padāliyā’’ti–
On the seventh day, having shattered the mass of darkness, I stretched out my feet”—
“Lúc ấy, tôi an trú, tràn ngập thân thể với hỷ lạc;
Bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ magganti sattabojjhaṅgañca aṭṭhaṅgikañca ariyamaggaṃ.
The path with seven factors of awakening and eight factors means the seven factors of awakening (sattabojjhaṅga) and the Noble Eightfold Path (ariyamagga).
Trong đó, bhikkhuniṃ là nói đến Trưởng lão ni Khemā.
Uttamatthassa pattiyāti arahattassa nibbānasseva vā pattiyā adhigamāya.
For the attainment of the highest goal means for the attainment of Arahantship or indeed of Nibbāna.
Bojjhaṅgaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ có nghĩa là: bảy giác chi và Bát chánh đạo.
Pītisukhenāti phalasamāpattipariyāpannāya pītiyā sukhena ca.
With joy and bliss means with the joy (pīti) and bliss (sukha) encompassed in the attainment of fruition (phalasamāpatti).
Uttamatthassa pattiyā có nghĩa là: để đạt đến A-la-hán quả, hoặc là để đạt đến Nibbāna.
Kāyanti taṃsampayuttaṃ nāmakāyaṃ tadanusārena rūpakāyañca.
Body means the mental body (nāmakāya) associated with that (joy and bliss), and in accordance with that, the physical body (rūpakāya).
Pītisukhenā có nghĩa là: với hỷ và lạc thuộc về quả định.
Pharitvāti phusitvā byāpetvā vā.
Having pervaded means having touched or, alternatively, having spread through.
Kāyaṃ có nghĩa là danh thân tương ưng với nó và tùy theo đó là sắc thân.
Sattamiyā pāde pasāresinti vipassanāya āraddhadivasato sattamiyaṃ pallaṅkaṃ bhinditvā pāde pasāresiṃ.
I stretched out my legs on the seventh day means that on the seventh day from the day Vipassanā was commenced, I broke my cross-legged posture and stretched out my legs.
Pharitvā có nghĩa là: sau khi xúc chạm hoặc sau khi tràn ngập.
Kathaṃ?
How?
Sattamiyā pāde pasāresiṃ có nghĩa là: vào ngày thứ bảy kể từ ngày bắt đầu thiền quán, tôi đã phá thế kiết già và duỗi chân.
Tamokhandhaṃ padāliya, appadālitapubbaṃ mohakkhandhaṃ aggamaggañāṇāsinā padāletvā.
Having split the mass of darkness, means having split the mass of delusion, which had never been split before, with the sword of the knowledge of the supreme path.
Như thế nào?
Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.
The rest is in the same manner as stated below.
Tamokhandhaṃ padāliya, sau khi đã phá tan khối si mê chưa từng bị phá tan trước đây bằng thanh kiếm trí tuệ A-la-hán đạo.