Jambudīpe kira coḷaraṭṭhe kāvīrapaṭṭanaṃ nāma ahosi.
They say there was a place called Kāvirapaṭṭana in the Coḷa country of Jambudīpa.
Nghe nói, tại xứ Coḷa ở cõi Diêm-phù-đề, có một nơi tên là Kāvīrapaṭṭana.
Tattha māhissarikā bahū micchādiṭṭhikā vasanti.
Many worshippers of Mahesvara (Śiva) and adherents of wrong view lived there.
Ở đó, có nhiều người theo tà kiến, có thế lực lớn, sinh sống.
Tatthekasmiṃ devālaye cittakammaṃ karontā ekasmiṃ phalake issarassa onamitvā vandanākāraṃ bhagavato rūpaṃ akaṃsu.
In one temple there, while painting, they depicted on one plank the form of the Buddha bowing down to and venerating Īsvara (Śiva).
Tại một ngôi đền thờ ở đó, trong khi đang vẽ tranh, họ đã vẽ hình ảnh Đức Thế Tôn trong tư thế cúi mình đảnh lễ Issara trên một tấm ván.
Tasmiṃ samaye tattha bahū upāsakā taṃ devakulaṃ gantvā tattha tattha cittakammāni olokentā tasmiṃ phalake taṃ cittakammaṃ addasaṃsu.
At that time, many lay devotees went to that temple, and while looking at the various paintings here and there, they saw that painting on the panel.
Vào lúc ấy, nhiều cận sự nam đi đến ngôi đền đó, trong khi xem các bức tranh ở đây đó, họ đã thấy bức tranh trên tấm ván kia.
Disvāna te aho amhehi apassitabbaṃ passitaṃ.
Having seen it, they exclaimed, "Alas, we have seen what should not be seen!"
Sau khi thấy, họ nói: "Ôi, chúng ta đã thấy điều không đáng thấy."
Sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyāsadevamanussāya pajāya ca aparimāṇesu cakkavāḷesu bhagavato uttaritaraṃ ṭhapetvā samasamopi natthi.
In the world with its deities, Māras, Brahmās, ascetics, brahmins, deities, and humans, and in immeasurable world-systems, there is none equal to or superior to the Blessed One.
Trong thế gian cùng với chư Thiên, Ma vương và Phạm thiên, trong chúng sanh cùng với Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài người, và trong vô lượng các thế giới, không có ai dù chỉ bằng Đức Thế Tôn, huống hồ là hơn Ngài.
Sakalehi sattanikāyehi vandanīyo pūjanīyo bhagavā.
The Blessed One is worthy of veneration and homage by all beings.
Đức Thế Tôn là bậc đáng được đảnh lễ, cúng dường bởi tất cả các loài chúng sanh.
Ananurūpaṃ tassa etehi kataṃti rodantā paridevantā rājadvāraṃ gantvā ugghosesuṃ, taṃ sutvā rājā te pakkosāpetvā kasmā tumhe ugghosethāti pucchi, te eva māhaṃsu.
"This is inappropriate of them!" they cried and wailed, then went to the palace gate and announced it. Hearing that, the king had them summoned and asked, "Why are you announcing this?" They said this.
Họ đã làm điều không tương xứng với Ngài. Vừa khóc lóc, vừa than van, họ đi đến cổng hoàng cung và kêu la. Nghe vậy, nhà vua cho gọi họ đến và hỏi: "Tại sao các ngươi lại kêu la?" Họ đã thưa như sau:
Deva amhākaṃ bhagavā devātidevo sakkātisakko brahmātibrahmā meruva acalo sāgaro gambhīro ākāsova ananto pathavīva patthaṭotiādīhi bhagavato guṇaṃ vaṇṇesuṃ.
"Deva, our Blessed One is a god of gods, an Indra of Indras, a Brahmā of Brahmās, unmoving like Mount Meru, profound like the ocean, infinite like space, and extensive like the earth," and so on, they extolled the qualities of the Blessed One.
"Tâu Đại vương, Đức Thế Tôn của chúng tôi là Thiên-trung-Thiên, là Đế-thích-trung-Đế-thích, là Phạm-thiên-trung-Phạm-thiên, vững chãi như núi Meru, sâu thẳm như đại dương, vô tận như hư không, rộng lớn như mặt đất." Họ đã tán thán công đức của Đức Thế Tôn bằng những lời như vậy.
Tena vuttaṃ apadāne.
Therefore, it is said in the Apadāna:
Do đó, đã được nói trong Apadāna (Thánh Nhân Ký Sự):
Ayuttaṃ deva devakulehi kataṃti āhaṃsu.
"It is inappropriate, Deva, what has been done in the temple," they said.
Họ thưa: "Tâu Đại vương, những người trong đền thờ đã làm điều không đúng."
Taṃ sutvā rājā bho sabbepi manussā attano attano devatānaṃ mahantabhāvaṃ kathenti.
Hearing this, the king said, "Oh, all people speak of the greatness of their own deities.
Nghe vậy, nhà vua nói: "Này các khanh, tất cả mọi người đều nói về sự vĩ đại của vị trời của mình."
Tumhākaṃ pana satthuno mahantabhāvaṃ kathaṃ amhākaṃ jānāpethāti, upāsakā na garu tvaṃ mahārāja phalakaṃ āharāpetvā suddhavatthena veṭhetvā taṃ attano muddikāya lañchitvā surakkhitasugopite ekasmiṃ devakule ṭhapetvā sattāhaccayena āharāpetvā taṃ oloketha, tadā no satthuno mahantānubhāvaṃ jānāthāti āhaṃsu, atha rājā tesaṃ vuttaniyāmeneva kārāpetvā antodevakule ṭhapetvā sabbadvārāni pidahitvā lañchetvā rakkheyyāthāti niyojesi.
But how can you make us know the greatness of your Teacher?" The lay devotees replied, "It is not difficult, great king. Have the panel brought, wrapped in clean cloth, sealed with your own signet ring, and placed in a well-guarded temple. After seven days, have it brought out and examine it. Then you will know the great power of our Teacher." So the king had it done exactly as they said, placed it inside the temple, sealed all the doors, and appointed guards.
"Vậy làm sao các ngươi có thể cho chúng ta biết về sự vĩ đại của Bậc Đạo Sư của các ngươi?" Các cận sự nam thưa: "Không khó đâu, tâu Đại vương. Ngài hãy cho mang tấm ván đến, dùng vải sạch quấn lại, dùng ấn của ngài niêm phong, rồi đặt trong một ngôi đền được canh giữ cẩn mật. Sau bảy ngày, hãy cho mang ra và xem xét. Khi đó, ngài sẽ biết được uy lực vĩ đại của Bậc Đạo Sư của chúng tôi." Bấy giờ, nhà vua cho làm theo đúng cách họ đã nói, đặt vào trong đền, đóng tất cả các cửa lại, niêm phong và ra lệnh: "Hãy canh giữ cẩn thận."
Tato te upāsakā sabbe sannipatitvā sattāhaṃ dānaṃ dentā sīlaṃ rakkhantā uposathakammaṃ karontā sabbasattesu mettiṃ bhāventā sabbasattānaṃ attanā katapuññesu pattiṃ dentā tiṇṇaṃ ratanānaṃ pūjaṃ karontā evaṃ ugghosesuṃ.
Thereupon, all those lay devotees gathered together, giving alms for seven days, observing precepts, performing the Uposatha practice, cultivating loving-kindness towards all beings, sharing the merit they had made with all beings, and paying homage to the Three Jewels, they made this proclamation:
Sau đó, tất cả các cận sự nam ấy tập hợp lại, trong bảy ngày, họ cúng dường, giữ giới, thực hành ngày trai giới, tu tập tâm từ đến tất cả chúng sanh, hồi hướng phước báu mình đã làm cho tất cả chúng sanh, cúng dường Tam Bảo, và tuyên bố như sau:
Amhākaṃ katakusalanissandena loke mahiddhikā mahānubhāvā sabbe devā ca lokaṃ pālentā cattāro mahārājāno ca amhākaṃ satthuno upaṭṭhānāya* ṭhitabhāvaṃ dassentūti saccakiriyaṃ akaṃsu.
"By the result of the wholesome deeds performed by us, may all devas of great power and influence in the world, and the four Great Kings who protect the world, demonstrate that they stand in attendance on our Teacher!" They made this solemn declaration.
"Nhờ kết quả của thiện nghiệp chúng tôi đã làm, mong rằng tất cả chư Thiên có đại thần lực, đại oai đức trong thế gian, và Tứ Đại Thiên Vương đang bảo vệ thế gian, hãy thể hiện rằng các ngài đang phụng sự Bậc Đạo Sư của chúng tôi." Họ đã lập lời chân thật như vậy.
Atha tesaṃ puññānubhāvena tasmiṃ khaṇe sakkassa devarañño paṇḍukambalasilāsanaṃ uṇhākāraṃ dassesi.
Then, by the power of their merit, at that very moment, Sakka, the king of devas, experienced the Pandukambala rock seat becoming warm.
Bấy giờ, nhờ oai lực phước báu của họ, ngay lúc ấy, phiến đá Paṇḍukambala của vua trời Đế-thích đã biểu hiện sự nóng lên.
Tato so manussalokaṃ olokento micchādiṭṭhīhi kataṃ taṃ vippakāraṃ disvā saṃviggo āgantvā issaraṃ bhagavato pāde vanditvā sayitākāraṃ katvā taṃ pavattiṃ upāsakānaṃ kathetvā sakaṭṭhānameva agamāsi.
Thereupon, looking down at the human world, he saw that misdeed committed by those holding wrong views, and being deeply moved, he came down. The lord venerated the feet of the Blessed One, then lay down in a prostrate manner, related the incident to the lay devotees, and returned to his own abode.
Sau đó, ngài nhìn xuống cõi người, thấy hành động xúc phạm do những người theo tà kiến gây ra, ngài xúc động, liền đến và tạo ra hình ảnh Issara đang đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn và nằm xuống. Ngài kể lại sự việc đó cho các cận sự nam rồi trở về nơi ở của mình.
Tato sattame divasepātova te sabbepi rañño santikaṃ gantvā vanditvā evamāhaṃsu.
Then, on the seventh day, early in the morning, all of them went to the king, paid homage, and said this:
Sau đó, vào ngày thứ bảy, từ sáng sớm, tất cả họ đều đến gặp nhà vua, đảnh lễ và thưa như sau:
Deva issaro amhākaṃ bhagavato pāde sirasā vanditvā nipannoti.
"Deva, the lord has bowed his head at the feet of our Blessed One and prostrated himself."
"Tâu Đại vương, Issara đã dùng đầu đảnh lễ dưới chân Đức Thế Tôn của chúng tôi và nằm xuống."
Atha rājā tesaṃ kathaṃ sutvā nagare bheriṃ carāpetvā mahājane sannipātetvā tehi parivuto devakulaṃ gantvā lañchaṃ bhindāpetvā dvāraṃ vivaritvā phalakaṃ āharāpetvā veṭhitasāṭake mocāpesi.
Then the king, hearing their words, had a drum beaten throughout the city, gathered the great multitude, and surrounded by them, went to the temple. He had the seal broken, the door opened, the panel brought out, and the wrapped cloth untied.
Bấy giờ, nhà vua nghe lời họ nói, cho đánh trống loan báo trong thành, triệu tập đông đảo dân chúng, cùng họ đi đến ngôi đền, cho phá niêm phong, mở cửa, cho mang tấm ván ra và cho tháo tấm vải quấn.
Atha rājā ca mahājano ca taṃ mahantaṃ pāṭihāriyaṃ disvā micchādiṭṭhiṃ pahāya sabbe satthuno saraṇa magamaṃsu.
Then both the king and the great multitude, seeing that great miracle, abandoned wrong views and all took refuge in the Teacher.
Bấy giờ, nhà vua và đại chúng thấy phép lạ vĩ đại ấy, liền từ bỏ tà kiến, tất cả đều quy y Bậc Đạo Sư.
Atha rājā taṃ devakulaṃ bhindāpetvā mahantaṃ ramaṇīyaṃ vihāraṃ kārāpetvā yāvajīvaṃ puññakammaṃ katvā devaloke nibbatti.
Then the king had that temple demolished and built a magnificent and delightful monastery. Having performed meritorious deeds throughout his life, he was reborn in the deva world.
Sau đó, nhà vua cho phá ngôi đền ấy, xây dựng một ngôi tịnh xá lớn và đẹp đẽ, làm các công đức cho đến trọn đời và tái sanh vào cõi trời.
Ekasmiṃ kira samaye amhākaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ upanissāya jetavane viharati dhammadesanāya mahājanassa saggamokkhasampadaṃ dadamāno.
Once upon a time, our Blessed One was residing in the Jetavana, near Sāvatthī, bestowing upon the multitude the blessings of heaven and liberation through his Dhamma teachings.
Nghe nói, vào một thời, Đức Thế Tôn của chúng ta, khi đang ở gần Sāvatthi, ngự tại tu viện Jetavana, ban cho đại chúng tài sản là cõi trời và sự giải thoát bằng lời thuyết pháp của Ngài.
Tasmiṃsamaye pañcasatā corā aṭavito nagaraṃ āgantvā rattibhāge corakammaṃ katvā tena puttadāre posenti.
At that time, five hundred thieves came from the forest to the city and, committing acts of theft during the night, supported their wives and children with their gains.
Vào thời ấy, có năm trăm tên trộm từ trong rừng đến thành phố, ban đêm làm nghề trộm cắp để nuôi vợ con.
Athekadivasaṃ corā corakammatthāya nagaraṃ pavisantā nagaradvāre ekaṃ dukkhitaṃ janapadamanussaṃ passitvā hambho kattha vasatīti pucchiṃsu, so attajanā janapadavāsibhāvaṃ pakāsesi.
Then one day, as the thieves were entering the city for a robbery, they saw a distressed countryman at the city gate and asked, "Hey, where do you live?" He declared that he was a country dweller, one of their own people.
Một hôm, những tên trộm đang vào thành để trộm cắp, thấy một người dân quê nghèo khổ ở cổng thành, liền hỏi: "Này anh bạn, anh sống ở đâu?" Người ấy cho biết mình là người dân quê.
Athassa te kasmā bho iminā dukkhavāsena vasissasi, ehi amhehi saddhiṃ corakammaṃ karonto vatthālaṅkārasampanno puttadāraṃ posehi.
Then they said to him, "Why, friend, would you live such a miserable life? Come, join us in thieving, and adorned with clothes and ornaments, support your wife and children.
Bấy giờ, họ nói với anh ta: "Này anh bạn, tại sao anh lại sống cuộc đời khổ sở này? Hãy đến cùng chúng tôi làm nghề trộm cắp, có đủ quần áo, trang sức để nuôi vợ con."
Iminā kapaṇavāsena na vasāti āhaṃsu.
Do not live in such wretchedness."
Họ nói: "Đừng sống cuộc đời khốn khổ này nữa."
So panime yuttaṃ kathentīti tesaṃ vacanaṃ sampaṭicchi.
He, thinking "These words are suitable," accepted their proposal.
Người ấy nghĩ rằng họ nói có lý, nên đã chấp nhận lời của họ.
Atha te evaṃ sati amhehi saddhiṃ āgacchāhīti vatvā naṃ gahetvā antonagaraṃ paviṭṭhā tattha tattha vilumpantā corakammaṃ akaṃsu.
Then they said, "In that case, come with us!" and taking him, they entered the city and committed acts of robbery, plundering here and there.
Khi ấy, họ nói: “Nếu vậy, hãy đi với chúng tôi”, rồi họ bắt anh ta và vào trong thành phố, cướp bóc khắp nơi và thực hiện hành vi trộm cắp.
Tadā jānapadiko laddhavibhavo imameva varataranti tehi saddhiṃ corakammaṃ karonto jīvikaṃ kappesi, athekadivasaṃ rājapurisā katakamme te sabbeva gahetvā pacchābāhaṃ gāḷhaṃ bandhitvā kosalarañño dassesuṃ, rājā te disvā evamāha, bhaṇe tumhākaṃ antare yo etesaṃ māretvā jīvitakkhayaṃ pāpessati, tassa jīvitadānaṃ dammīti, taṃ sutvā te corā sabbe aññamaññañātisuhadasambandhabhāvena taṃ na icchiṃsu.
At that time, the countryman, having acquired wealth, considered this life superior and continued to live by thieving with them. Then one day, royal officials apprehended all of them for their deeds, bound their arms tightly behind their backs, and presented them to the King of Kosala. The king, seeing them, said this: "Listen, among you, whoever kills these others and puts an end to their lives, I will grant him his life." Hearing that, all the thieves, due to their kinship, friendship, and family ties, did not wish to do so.
Bấy giờ, người dân quê ấy, sau khi đạt được tài sản, nghĩ rằng “Đây là điều tốt hơn cả”, đã cùng với chúng làm nghề trộm cướp để sinh sống. Rồi một ngày nọ, các quan quân đã bắt tất cả những kẻ phạm tội ấy, trói chặt tay ra sau lưng và dẫn đến trình diện vua Kosala. Vua thấy chúng bèn nói như vầy: “Này các ngươi, trong số các ngươi, ai giết những kẻ này và chấm dứt mạng sống của chúng, ta sẽ ban sự sống cho kẻ đó.” Nghe vậy, tất cả những tên trộm ấy, vì mối quan hệ thân thích, bạn bè lẫn nhau, đã không muốn làm điều đó.
So pana janapadavāsī manusso ahamete sabbe māressāmīti rañño vatvā tenānuññāto te sabbe māresi.
That man, a villager, said to the king, "I will kill all of these," and having been permitted by him, he killed all of them.
Người dân làng ấy, sau khi thưa với nhà vua rằng: “Tôi sẽ giết tất cả những tên này”, được vua cho phép, đã giết hết tất cả bọn chúng.
Taṃ disvā tuṭṭho rājā tassa coraghātakammaṃ adāsi.
Seeing that, the king was pleased and gave him the duty of a bandit-killer.
Thấy vậy, nhà vua hài lòng và giao cho ông ta chức vụ đao phủ.
So core ca vajjhappatte ca mārento pañcavīsativassāni vasanto aparabhāge mahallako ahosi.
He, killing bandits and those deserving of punishment, lived for twenty-five years, and later became old.
Ông ta đã giết các tên trộm và những kẻ bị kết án tử hình trong hai mươi lăm năm, và sau đó trở nên già yếu.
Atha so mandabalattā katipayapahārenāpi coraṃ māretuṃ na sakkoti, rājā taṃ ñatvā aññassa coraghātakammaṃ adāsi.
Then, due to his weakened strength, he could not kill a bandit even with a few blows. The king, knowing this, gave the duty of bandit-killer to another.
Sau đó, vì sức yếu, ông ta không thể giết một tên trộm dù chỉ bằng vài đòn đánh; nhà vua biết điều đó nên đã giao chức vụ đao phủ cho người khác.
Atha so coraghātakammā* parihīno attano gehe vasati.
Then, having been removed from the duty of bandit-killer, he lived in his own house.
Sau đó, bị tước bỏ chức vụ đao phủ, ông ta sống tại nhà mình.
Tadā aññataro manusso mantaṃ parivattetvā nāsāvātena manussamāraṇakamantaṃ jānāti.
At that time, another man, by reciting a mantra, knew a spell that could kill people with a breath from the nose.
Vào lúc ấy, một người khác đã biết được câu thần chú giết người bằng hơi thở từ mũi bằng cách niệm chú.
Tathāhi hatthapādakaṇṇanāsasīsādīsu yaṃkiñci chejjabhejjaṃ kattukāmo mantaṃ parivattetvā nāsāvātaṃ vissajjeti.
Indeed, desiring to cut or break anything, such as hands, feet, ears, nose, or head, he would recite the mantra and release a breath from his nose.
Thật vậy, bất cứ ai muốn cắt hay phá hủy bất cứ bộ phận nào như tay, chân, tai, mũi, đầu, v.v., đều niệm chú và thở hơi ra từ mũi.
Taṃ taṃ ṭhānaṃ chijjati bhijjati, evaṃ mahānubhāvo so manto, atha so taṃ purisaṃ upaṭṭhahitvā mantaṃ labhitvā rañño sāsanaṃ pesesi.
That very part would be cut or broken. So powerful was that mantra. Then, having served that man and obtained the mantra, he sent a message to the king:
Chỗ ấy liền bị cắt hay phá hủy; câu thần chú ấy có uy lực lớn như vậy. Sau đó, ông ta đã phục vụ người ấy, học được câu thần chú và gửi thông điệp cho nhà vua.
Ahaṃ ito pubbe mahallakattā corānaṃ hatthapādādayo dukkhena chejja bhejjaṃ karomi, māretabbepi dukkhena māremi.
"Previously, due to old age, I would cut and break the hands and feet of bandits with difficulty, and kill even those who were to be killed with difficulty.
“Trước đây, vì già yếu, tôi khó khăn trong việc cắt hay phá hủy tay chân của bọn trộm, cũng như khó khăn trong việc giết những kẻ đáng bị giết.
Idāni panāhaṃ tathā na karomi, mama mantānubhāvena chejjabhejjakammaṃ karissāmīti.
Now, however, I will not do so; I will perform the cutting and breaking by the power of my mantra."
Nhưng bây giờ tôi sẽ không làm như vậy, tôi sẽ thực hiện việc cắt và phá hủy bằng uy lực của câu thần chú của tôi.”
Rājā taṃ sāsanaṃ sutvā sādhūti taṃ pakkosāpetvā ṭhānantaraṃ tasseva pākatika makāsi.
The king, hearing that message, said "Good!" and had him summoned, and reinstated him in his former position.
Nhà vua nghe thông điệp ấy, nói “Tốt lắm!”, cho gọi ông ta đến và phục hồi chức vụ cũ cho ông ta.
So tato paṭṭhāya taṃ kammaṃ karonto puna pañcavassāni atikkāmesi.
From then on, performing that work, he passed another five years.
Từ đó trở đi, ông ta tiếp tục thực hiện công việc ấy thêm năm năm nữa.
So mahallako khīṇāyuko dubbalo maraṇamañcaparāyaṇo hutvā maraṇavedanādukkhena mahantena bhayānakena saddena vissaraṃ viravanto nimīlitena cakkhunā bhayānakaṃ narakaggijālāpajjalantaayakūṭamuggaradhare nirayapāle ca passanto nipanno hoti, tato tassa paṭivissakagehe manussā tassa bhayānakasaddasavaṇena gehaṃ chaṭṭetvā palāyiṃsu.
He, old, with life nearing its end, weak, confined to his deathbed, suffering from the pain of death, cried out in a loud, terrifying voice, and lay there seeing with closed eyes the terrifying niraya-guards holding iron clubs and hammers, blazing with the flames of hell. Then, the people in his neighboring houses, hearing his terrifying voice, abandoned their homes and fled.
Ông ta trở nên già yếu, tuổi thọ cạn kiệt, phải nằm trên giường bệnh, đau đớn vì những cơn đau của cái chết, la hét thảm thiết với tiếng kêu ghê rợn, nhắm mắt lại và nằm nhìn thấy những ngục tốt cầm chùy sắt rực cháy như lửa địa ngục đáng sợ, do đó, những người hàng xóm của ông ta đã bỏ nhà cửa mà chạy trốn vì nghe thấy tiếng kêu ghê rợn của ông ta.
Tasmiṃ kira divase mahāsāriputtatthero dibbacakkhunā lokaṃ olokentā taṃ coraghātakaṃ tadaheva kālaṃkatvā niraye nibbattamānaṃ disvā mayi tattha gate panesa mayi pasādena sagge nibbattatīti ñatvā ajja mayā tassānuggahaṃ kātuṃ vaṭṭatīti pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā tassa gharadvāra magamāsi.
It is said that on that day, the Great Elder Sāriputta, looking at the world with his divine eye, saw that bandit-killer dying on that very day and being reborn in niraya. Knowing, "If I go there, he will be reborn in heaven due to his faith in me," he thought, "Today I should show him compassion." So, having dressed in the forenoon, he went to the door of his house.
Vào ngày ấy, Đại Trưởng lão Sāriputta, khi quán sát thế gian bằng thiên nhãn, đã nhìn thấy tên đao phủ ấy ngay lúc đó chết và tái sinh vào địa ngục. Ngài nghĩ: “Nếu ta đến đó, người này sẽ tái sinh vào cõi trời nhờ niềm tịnh tín nơi ta”, và biết rằng “Hôm nay ta nên giúp đỡ người này”, nên vào buổi sáng, Ngài đắp y và đến trước cửa nhà ông ta.
Atha so theraṃ disvā kuddho kopena taṭataṭāyamānadeho ajja taṃ vijjhitvā phāletvā māressāmīti nipannova mantaṃ parivattetvā nāsāvātaṃ vissajjesi, thero tasmiṃ khaṇe nirodhasamāpanno nirodhā vuṭṭhāya suriyo viya virocamāno aṭṭhāsi, atha so therassa tayo vāre tatheva katvā kiñci kātuṃ asakkonto ativiya vimhitacitto there cittaṃ pasādetvā attano paṭiyattaṃ pāyasaṃ therassa dāpesi, thero maṅgalaṃ vaḍḍhetvā vihārameva agamāsi, coraghātako therassa dinnadānaṃ anussaranto tasmiṃ khaṇe kālaṃ katvā sagge nibbatti.
Then, seeing the Elder, he became angry, his body trembling with rage, and thought, "Today I will pierce him, tear him apart, and kill him." Lying there, he recited the mantra and released a breath from his nose. At that moment, the Elder entered the attainment of cessation, and emerging from cessation, he stood radiating light like the sun. Then, after doing the same thing three times to the Elder and being unable to harm him, he was exceedingly astonished, and having developed faith in the Elder, he offered the Elder the milk-rice he had prepared. The Elder, having increased his auspiciousness, returned to the monastery. The bandit-killer, recollecting the gift given to the Elder, died at that moment and was reborn in heaven.
Sau đó, ông ta thấy vị Trưởng lão, tức giận, thân thể run rẩy vì phẫn nộ, nghĩ: “Hôm nay ta sẽ bắn, xé nát và giết chết ông ta”, rồi nằm đó niệm chú và thở hơi ra từ mũi. Ngay lúc đó, vị Trưởng lão nhập Diệt tận định, và sau khi xuất định, Ngài đứng đó rực rỡ như mặt trời. Sau đó, ông ta đã làm như vậy ba lần đối với vị Trưởng lão nhưng không thể làm gì được, nên vô cùng kinh ngạc, ông ta đã tịnh tín nơi vị Trưởng lão và dâng món cháo sữa đã chuẩn bị cho Ngài. Vị Trưởng lão đã chúc phúc và trở về tịnh xá. Tên đao phủ, nhớ đến món bố thí đã dâng cho vị Trưởng lão, ngay lúc đó đã chết và tái sinh vào cõi trời.
Aho vītarāgānaṃ buddhaputtānaṃ ānubhāvo.
Oh, the power of the Buddha's sons, who are free from passion!
Ôi, uy lực của các bậc Thánh đệ tử của Đức Phật, những người đã đoạn trừ tham ái!
Evaṃ narake nibbattamānopissa balena sagge nibbattoti.
Even though he was to be reborn in niraka, by his power he was reborn in heaven.
Dù ông ta đang tái sinh vào địa ngục, nhưng nhờ uy lực ấy, ông ta đã tái sinh vào cõi trời.
Tathāhi.
Indeed:
Thật vậy:
Atīte kira kassapadasabalassa kāle eko puriso saddho ratanattayesu pasanno ucchuyantakammena jīvikaṃ kappento paṭivasati.
In the past, during the time of Kassapa Dasabala, there was a man who lived, devoted and full of faith in the Three Jewels, earning his livelihood by working a sugarcane press.
Xưa kia, vào thời Đức Kassapa Thập Lực, có một người đàn ông có đức tin, tịnh tín nơi Tam Bảo, sống bằng nghề ép mía.
Atha so ekaṃ gilānabhikkhuṃ disvā tassa uḷuṅkamattaṃ sappiṃ adāsi, tathevekassa bhikkhussa ekaṃ guḷapiṇḍaṃ adāsi, athāparasmiṃdivase ekaṃ chātajjhattaṃ sunakhaṃ disvā tassa bhattapiṇḍena saṅgaha makāsi, athekassa iṇaṭṭhakassa ekaṃ kahāpaṇaṃ adāsi, athekadivasaṃ dhammaṃ suṇamāno dhammadesakassa bhikkhussa sāṭakaṃ pūjesi, so ettakaṃ puññakammaṃ katvā bhavesu caramānohaṃ samuddapabbatādīsupi yaṃ yaṃ icchāmi.
Then he saw a sick bhikkhu and gave him a measure of ghee. Likewise, he gave a lump of jaggery to another bhikkhu. Another day, he saw a hungry dog and provided it with a lump of rice. He also gave a kahāpaṇa to a debtor. One day, while listening to the Dhamma, he offered a robe to the bhikkhu who was teaching the Dhamma. Having performed so many meritorious deeds, he made a wish, "May whatever I desire, even in oceans and mountains, be fulfilled as I wander through existences."
Sau đó, ông ta thấy một vị Tỳ-kheo bệnh, đã dâng cho vị ấy một muỗng bơ trong chén; cũng như đã dâng cho một vị Tỳ-kheo khác một cục đường phèn; vào một ngày khác, ông ta thấy một con chó đói, đã bố thí cho nó một nắm cơm; sau đó, ông ta đã cho một người mắc nợ một đồng tiền; vào một ngày nọ, khi nghe pháp, ông ta đã cúng dường một tấm y cho vị Tỳ-kheo thuyết pháp. Sau khi làm nhiều công đức như vậy, ông ta đã phát nguyện: “Khi ta luân hồi trong các cõi, bất cứ điều gì ta mong muốn trên biển cả, núi non, v.v., tất cả hãy thành tựu.” Sau đó, ông ta chết và nhờ những căn lành ấy, như người thức dậy từ giấc ngủ, ông ta đã tái sinh vào cõi trời, hưởng thụ sự giàu sang thần diệu lớn lao ở đó. Sau khi chết từ cõi ấy, vào thời Đức Thế Tôn của chúng ta, ông ta đã tái sinh vào một gia đình trưởng giả giàu có ở Sāvatthī. Sau khi trưởng thành, ông ta đã nghe pháp theo thời gian, nghe về sự nguy hiểm của đời sống gia đình và lợi ích của sự xuất gia, rồi xuất gia và không lâu sau đã chứng đắc A-la-hán quả.
Taṃ taṃ samijjhatūti patthanaṃ akāsi, so aparabhāge kālaṃ katvā teheva kusalamūlehi suttappabuddho viya devaloke nibbattitvā tattha mahantaṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā tato cuto amhākaṃ bhagavato kāle sāvatthiyaṃ mahaddhane mahāsālakule nibbattitvā tato so viññutaṃ patto kālena kālaṃ dhammaṃ suṇanto gharāvāse ādīnavaṃ pabbajjāya ca ānisaṃsaṃ sutvā pabbajito na cireneva arahattaṃ pāpuṇi.
Later, having died, by those very wholesome roots, he was reborn in the deva world as if awakened from sleep, and there he experienced great divine splendor. Having fallen from there, in the time of our Bhagavā, he was reborn in a wealthy merchant's family in Sāvatthī. Reaching maturity, listening to the Dhamma from time to time, and hearing of the drawbacks of household life and the advantages of going forth, he became a monk and not long after attained Arahantship.
Sau đó, ông ta đã đảnh lễ Đức Đạo Sư và cùng với năm trăm vị Tỳ-kheo đi đến thành Ugga. Ở đó, vợ của vị trưởng giả là một người có đức tin và tịnh tín.
So aparabhāge satthāraṃ vanditvā pañcasatabhikkhuparivāro ugganagaraṃ agamāsi, tattha seṭṭhino bhariyā saddhā ahosi pasannā.
Later, having paid homage to the Teacher, he went to Ugganagara, accompanied by five hundred bhikkhus. There, the wife of a wealthy merchant was faithful and devoted.
Bà ấy thấy vị Trưởng lão cùng với năm trăm vị Tỳ-kheo đi khất thực, liền vội vã đến, nhận lấy bát của vị Trưởng lão, cúng dường thức ăn cho Ngài cùng với năm trăm vị Tỳ-kheo. Sau đó, bà ấy đã thỉnh vị Trưởng lão ở lại đó thường trú, xây dựng và trang hoàng năm trăm ngôi nhà có mái nhọn, và cúng dường bốn vật dụng thiết yếu một cách thường xuyên cho năm trăm vị Tỳ-kheo ở đó.
Sā theraṃ pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ bhikkhāya carantaṃ disvā turitaturitā gantvā therassa pattaṃ gahetvā saddhiṃ pañcasatehi bhikkhūhi bhojetvā theraṃ tattha nibaddhavāsatthaṃ yācitvā pañcasatakūṭāgārāni kārāpetvā alaṅkaritvā pañcasatabhikkhū tattha vāsentī nibaddhaṃ catupaccayehi upaṭṭhānamakāsi.
Seeing the Elder going for alms with five hundred bhikkhus, she quickly went and took the Elder's bowl. After feeding him and the five hundred bhikkhus, she requested the Elder to reside there permanently. She had five hundred peaked-roof buildings constructed and adorned, and having settled the five hundred bhikkhus there, she consistently provided them with the four requisites.
Bà ấy thấy vị Trưởng lão cùng với năm trăm Tỳ-kheo đang đi khất thực, liền vội vã đến, nhận lấy bát của Trưởng lão, rồi cúng dường thức ăn cho Trưởng lão và năm trăm Tỳ-kheo. Sau đó, bà thỉnh Trưởng lão ở lại đó thường trú, rồi xây dựng và trang hoàng năm trăm tịnh xá có mái nhọn (kūṭāgāra), cho năm trăm Tỳ-kheo ở đó, và thường xuyên cúng dường bốn vật dụng.
Tato thero taṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpetvā tattha yathābhirantaṃ viharitvā aññatta gantukāmo anupubbena paṭṭanagāmaṃ agamāsi, tattha vasitvā tato nāvaṃ abhiruyha pañcasatabhikkhūhi parivuto samuddapiṭṭhena gacchati, samuddaṃ tarantassa tassa sāgaramajjhe udaravāto samuṭṭhahitvā pīḷeti, taṃ disvā bhikkhū bhante idaṃ pubbe kena vūpasamessatīti pucchiṃsu, thero pubbe me āvuso uluṅkamatte sappipīte rogo vūpasammatīti āha, bhikkhū bhante samuddapiṭṭhe kathaṃ sappiṃ labhissāma, adhivāsethāti āhaṃsu, taṃ sutvā therena* na no āyasmantā sappi dullabhā, mama pattaṃ gahetvā samuddodakaṃ uddharitvā ānethāti vutte bhikkhū tathā akaṃsu.
Then the Elder, having established him in the five precepts, and having dwelled there as long as he wished, desirous of going elsewhere, gradually reached a port village. Having stayed there, he then boarded a boat, and surrounded by five hundred bhikkhus, he traveled over the surface of the ocean. As he was crossing the ocean, in the middle of the sea, an abdominal wind arose and tormented him. Seeing that, the bhikkhus asked, "Venerable sir, by what was this previously appeased?" The Elder said, "Friends, previously my illness was appeased by drinking a bowlful of ghee." The bhikkhus said, "Venerable sir, how shall we obtain ghee on the ocean? Please bear with it." Having heard that, when the Elder said, "Friends, ghee is not difficult for us to obtain. Take my bowl, draw up seawater, and bring it," the bhikkhus did so.
Từ đó, vị Trưởng lão đã an lập bà vào năm giới, rồi trú ngụ tại đó tùy thích. Sau đó, Ngài muốn đi nơi khác, dần dần đến một làng cảng. Ở đó một thời gian, rồi Ngài cùng với năm trăm Tỳ-kheo lên thuyền, đi trên mặt biển. Khi đang vượt biển, một cơn đau bụng nổi lên hành hạ Ngài giữa biển. Thấy vậy, các Tỳ-kheo hỏi: “Bạch Thế Tôn, bệnh này trước đây đã được làm dịu bằng cách nào?” Vị Trưởng lão nói: “Này chư Hiền giả, trước đây bệnh của ta được làm dịu khi uống một muỗng bơ sữa (ghee).” Các Tỳ-kheo nói: “Bạch Thế Tôn, giữa biển làm sao chúng con tìm được bơ sữa? Xin Ngài hoan hỷ chịu đựng.” Nghe vậy, khi vị Trưởng lão nói: “Này chư Hiền giả, bơ sữa không khó tìm đối với chúng ta. Hãy cầm bát của ta, múc nước biển mang đến đây,” các Tỳ-kheo đã làm theo.
Uddhaṭamattameva taṃudakaṃ parivattetvā sappi ahosi, atha bhikkhū taṃ disvā acchariyabbhutacittā jātā therassa sappiṃ upanāmesuṃ, therena sappino* pītamatte so ābādho vūpasami, athassa bhikkhūhi ki metaṃ bhante acchariyaṃ, na no ito pubbe evarūpaṃ diṭṭhapubbaṃti vutte thero tenahi katapuññānaṃ puññavipākaṃ passissathāti vatvā samuddaṃ olokesi idaṃ sappi hotūti.
As soon as that water was drawn up, it transformed into ghee. Then the bhikkhus, seeing it, were filled with wonder and amazement, and they offered the ghee to the Elder. As soon as the Elder drank the ghee, that ailment was appeased. Then, when the bhikkhus asked him, "Venerable sir, what is this wonder? We have never seen such a thing before," the Elder said, "Then you shall see the fruit of the meritorious deeds of those who have done good," and he looked at the ocean, saying, "Let this be ghee."
Ngay khi nước ấy được múc lên, nó liền biến thành bơ sữa. Rồi các Tỳ-kheo thấy vậy, tâm sanh kỳ diệu và kinh ngạc, bèn dâng bơ sữa cho Trưởng lão. Ngay khi Trưởng lão uống bơ sữa, cơn bệnh ấy liền tiêu tan. Rồi khi các Tỳ-kheo hỏi: “Bạch Thế Tôn, điều kỳ diệu này là gì? Trước đây chúng con chưa từng thấy điều như vậy,” vị Trưởng lão nói: “Nếu vậy, các Hiền giả hãy xem quả báo phước đức của những người đã tạo phước,” rồi nhìn xuống biển và nói: “Hãy biến thành bơ sữa!”
Athassa cakkhupathe samudde sabbodakaṃ parivattetvā sappi ahosi.
Then, as far as his eye could see, all the water in the ocean transformed into ghee.
Thế là, trong tầm mắt của Ngài, tất cả nước biển đều biến thành bơ sữa.
Athassa bhikkhū abbhutacittā aññampi īdisaṃ puññaṃ atthi bhanteti pucchiṃsu, tato thero tenahi passathāyasmantā mama puññanti vatvā samantā tattha tattha ghanaselapabbate olokesi, sabbāni tāni guḷapiṇḍāni ahesuṃ, tato cakkhupathe samantā bhattabhājanāni dassesi sabyañjanaṃ sopakaraṇaṃ.
Then the bhikkhus, filled with wonder, asked, "Venerable sir, is there any other such merit?" Then the Elder said, "Then see, friends, my merit," and he looked around at the dense rocky mountains here and there. All of them became lumps of jaggery. Then, as far as his eye could see, he showed meal containers everywhere, complete with curry and utensils.
Rồi các Tỳ-kheo tâm sanh kinh ngạc hỏi: “Bạch Thế Tôn, còn có những phước đức kỳ diệu nào khác như vậy không?” Từ đó, vị Trưởng lão nói: “Nếu vậy, này chư Hiền giả, hãy xem phước đức của ta,” rồi nhìn khắp các ngọn núi đá rắn chắc xung quanh. Tất cả chúng đều biến thành những viên đường lớn. Rồi trong tầm mắt, Ngài hiện ra khắp nơi những mâm cơm với đầy đủ món ăn và vật dụng.
Tato himavantaṃ olokesi, sabbaṃ taṃ suvaṇṇamayaṃ ahosi.
Then he looked at the Himālaya. All of it became golden.
Rồi Ngài nhìn dãy Hy Mã Lạp Sơn, tất cả đều biến thành vàng ròng.
Athābhimukhaṭṭhāne mahantaṃ vanasaṇḍaṃ olokesi, sakalavanasaṇḍaṃnānāvirāgavatthehi sañchannaṃ ahosi, bhikkhū taṃ taṃ pāṭihāriyaṃ disvā atīva vimhitā bhante kena te puññakammena etādisāni pāṭihāriyāni bhavissantīti pucchiṃsu, thero kassapadasabalassa kāle attanā kataṃ sabbaṃ taṃ kusalaṃ pakāsesi.
Then he looked at a large forest grove in front of him. The entire forest grove was covered with garments of various colors. The bhikkhus, seeing those wonders, were exceedingly amazed and asked, "Venerable sir, by what meritorious deed will such wonders be yours?" The Elder revealed all the wholesome deeds he had performed in the time of Kassapa, the Lord of Ten Strengths.
Rồi Ngài nhìn một khu rừng lớn ở phía trước, toàn bộ khu rừng đều được phủ bằng những tấm vải nhiều màu sắc. Các Tỳ-kheo thấy những phép thần thông ấy, vô cùng kinh ngạc hỏi: “Bạch Thế Tôn, do phước nghiệp nào mà Ngài có được những phép thần thông như vậy?” Vị Trưởng lão bèn kể lại tất cả những thiện nghiệp mà Ngài đã làm vào thời Đức Phật Kassapa, bậc có mười năng lực.
Tenettha.
Thus, here is:
Do đó, ở đây có:
Sabbe ime dānaṃ datvā saggamaggaṃ sodhenti.
All these people, by giving donations, are purifying the path to heaven.
Tất cả những người này đang bố thí để làm sạch con đường đến cõi trời.
Mayāpi dānaṃ dātuṃ vaṭṭati.
It is proper for me to give a gift too.
Tôi cũng nên bố thí.
Tamme dīgharattaṃ hitāya sukhāya bhavissati.
That will be for my long-term welfare and happiness.
Điều đó sẽ là lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho tôi.
Api ca mayhaṃ taṇḍulanālimattampi natthi, akatavīriyena taṃ matthakaṃ pāpetuṃ na sakkā, etadatthāyāhaṃ uyyogaṃ katvā dānaṃ dassāmīti cintetvā tato paṭṭhāya bhatiṃ pariyesamāno gantvā tattha tattha bhatiṃ katvā laddhanivāpe ca bhikkhācariyāya laddhatilataṇḍulādayo ca ekattha saṃharitvā manusse samādāpetvā tasmiṃ maṇḍapaṃ kārāpetvā vanakusamādīhi taṃ alaṅkaritvā bhikkhū nimantetvā maṇḍape nisīdāpetvā sabbesaṃ pāyasaṃ* paṭiyādetvā bhojesi.
But I do not even have a nāḷi of rice, and without effort, it is not possible to bring it to fruition. Therefore, thinking, "I will make an effort and give a gift," from then on, he went about seeking work. After working here and there, he collected the wages he received, as well as sesame and rice grains obtained by alms-begging, in one place. He then gathered people, had a pavilion constructed, adorned it with forest grasses and other things, invited bhikkhus, seated them in the pavilion, prepared and offered milk-rice to all.
Hơn nữa, tôi không có dù chỉ một bát gạo, và không thể hoàn thành điều đó nếu không nỗ lực. Vì mục đích này, tôi sẽ nỗ lực và bố thí. Nghĩ vậy, từ đó trở đi, ông đi tìm việc làm, làm thuê ở nhiều nơi, thu thập gạo lúa nhận được và mè, gạo v.v. nhận được từ việc khất thực vào một chỗ, rồi khuyến khích mọi người dựng một giảng đường ở đó, trang trí bằng cỏ rừng và các vật liệu khác, thỉnh các vị Tỳ-kheo, mời họ ngồi trong giảng đường, và chuẩn bị cháo sữa cho tất cả để cúng dường.
Atha so maraṇakāle attanā kataṃ taṃ dānavaraṃ anussari.
Then, at the time of death, he recollected that excellent gift he had given.
Rồi khi lâm chung, ông nhớ lại việc bố thí cao thượng mà mình đã làm.
So tena kusalakammena suttappabuddho viya devaloke nibbatti.
By that wholesome kamma, he was reborn in the divine world as if waking from sleep.
Nhờ nghiệp thiện ấy, ông tái sinh vào cõi trời như người vừa thức giấc từ giấc ngủ.
Tasmiṃ tena katapuññānurūpaṃ mahantaṃ kanakavimānaṃ nibbatti.
There, a magnificent golden mansion, befitting the merit he had made, appeared.
Một cung điện vàng lớn đã xuất hiện ở đó tương xứng với công đức ông đã tạo.
Samantā tigāvutaṭṭhāne devatā nānā vidhāni turiyāni gahetvā upahāraṃ karonti.
In a place three gāvutas all around, devas, holding various musical instruments, paid homage.
Xung quanh trong phạm vi ba dặm, các vị thiên nhân cầm nhiều loại nhạc cụ khác nhau để cúng dường.
Niccaṃ devaccharāsahassāni* taṃ parivāretvā tiṭṭhanti.
A thousand devaccharā always surrounded him and stood there.
Hàng ngàn thiên nữ luôn vây quanh ông.
Evaṃ so mahantaṃ sampattiṃ anubhavati.
Thus, he enjoyed immense prosperity.
Như vậy, ông hưởng thụ sự giàu sang vĩ đại.
Athekadivasaṃ suvaṇṇaselavihāravāsī mahāsaṅgharakkhitatthero pattapaṭisambhido devacārikaṃ caramāno taṃ devaputtaṃ anupamāya devasampattiyā virocamānaṃ disvā upasaṅkamma ṭhito tena katakammaṃ pucchi.
Then, one day, the Elder Mahāsaṅgharakkhita, residing at Suvaṇṇasela Vihāra, having attained the analytical knowledges (paṭisambhidā) and traversing the divine realms, saw that devaputta radiating with incomparable divine splendor. He approached and stood near him, asking about the kamma he had performed.
Rồi một ngày nọ, Đại Trưởng lão Saṅgharakkhita, trú tại Suvaṇṇasela Vihāra, người đã đắc Tứ Vô Ngại Giải, đang đi du hóa cõi trời, thấy vị thiên tử ấy đang tỏa sáng với sự giàu sang thần thánh vô song, liền đến gần và hỏi về nghiệp mà vị ấy đã làm.
Sopissa yathābhūtaṃ byākāsi, tenattha.
He then truthfully explained it to the Elder, and it is as follows:
Vị ấy đã giải thích sự thật cho ngài, vì vậy ở đây.
Ito pubbe nāradassa kira sammāsambuddhassa kāle ayaṃ dīpo aññatarena nāmena pākaṭo ahosi, so panekasmiṃ kāle dubbhikkho ahosi dussasso, mahāchātakabhayaṃ satte pīḷeti.
Formerly, during the time of the Perfectly Enlightened Buddha Nārada, this island was known by another name. At one time, it was afflicted by famine and scarcity, and a great fear of starvation oppressed beings.
Trước đây, vào thời Đức Chánh Đẳng Giác Nārada, hòn đảo này được biết đến với một tên khác, và vào một thời điểm, nó bị nạn đói, thiếu mưa, nỗi sợ hãi về nạn đói lớn đã hành hạ chúng sinh.
Tasmiṃ samaye nāradassa bhagavato eko sāsaniko sāvako aññatarasmiṃ gāme piṇḍāya caritvā yathā dhotapattova nikkhami.
At that time, a lay disciple of the Blessed One Nārada, after wandering for alms in a certain village, emerged with his bowl as clean as if it had been washed.
Vào thời điểm đó, một đệ tử của Đức Thế Tôn Nārada, một vị Tỳ-kheo, đã đi khất thực trong một ngôi làng và ra về với bát rỗng như đã được rửa sạch.
Athaññatarasmiṃ gehe manussā ekaṃ taṇḍulanāḷiṃpoṭalikāya bandhitvā udake pakkhipitvā pacitvā udakaṃ gahetvā pivanto jīvanti, tadā theraṃ disvā vanditvā pattaṃ gahetvā tena taṇḍulena bhattaṃ pacitvā patte pakkhipitvā therassa adaṃsu.
Then, in a certain house, people tied a nāḷi of rice in a cloth, put it in water, cooked it, and survived by drinking the water. Seeing the Elder at that time, they paid homage, took his bowl, cooked rice with that rice, put it in the bowl, and gave it to the Elder.
Rồi trong một ngôi nhà nọ, mọi người đã buộc một bát gạo vào một cái túi, bỏ vào nước, nấu chín, rồi uống nước ấy để sống. Lúc ấy, họ thấy vị Trưởng lão, đảnh lễ, nhận bát, nấu cơm bằng số gạo ấy, bỏ vào bát và dâng cho vị Trưởng lão.
Atha tesaṃ saddhābalena sā ukkhali bhattena paripuṇṇā ahosi, te taṃ abbhutaṃ disvā ayyassa dinnadāne vipāko ajjeva no diṭṭhoti somanassajātā mahājanaṃ sannipātetvā te bhattaṃ bhojetvā pacchā sayaṃ bhuñjiṃsu.
Then, by the power of their faith, that pot became full of rice. Seeing that wonder, they rejoiced, saying, "The fruit of the gift given to the venerable one is seen by us today!" They gathered a great multitude, offered them a meal, and then partook of it themselves.
Rồi nhờ sức mạnh tín tâm của họ, nồi cơm ấy đầy ắp. Thấy điều kỳ diệu ấy, họ vui mừng nói: “Quả báo của việc cúng dường cho Đại đức đã được thấy ngay hôm nay!” Rồi họ tập hợp đại chúng, cúng dường cơm cho họ, sau đó tự mình dùng bữa.
Bhattassa gahitagahitaṭṭhānaṃ pūrateva.
The rice kept replenishing wherever it was taken from.
Chỗ nào lấy cơm ra thì chỗ đó lại đầy lên.
Tato paṭṭhāya te sampattamahājanassa dānaṃ dadantā āyupariyosāne devaloke nibbattiṃsu, atha so thero bhattaṃ ādāya gantvā aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīditvā bhuñjitumārati.
From then on, they gave gifts to the gathered multitude and, at the end of their lives, were reborn in the divine world. Then the Elder took the rice, went, and sat under a certain tree to eat.
Từ đó trở đi, họ đã bố thí cho đại chúng đến và tái sinh vào cõi trời khi hết tuổi thọ. Rồi vị Trưởng lão cầm cơm đi đến, ngồi dưới gốc cây nọ và bắt đầu dùng bữa.
Tasmiṃ kira rukkhe nibbatto eko devaputto āhārena kilanto bhuñjamānaṃ theraṃ disvā attabhāvaṃ vijahitvā mahallakavesena tassa samīpe aṭṭhāsi.
A devaputta, who had been reborn in that tree, suffering from hunger, saw the Elder eating. He abandoned his divine form and stood near the Elder in the guise of an old man.
Có một vị thiên tử tái sinh trong cây ấy, vì đói khát, thấy vị Trưởng lão đang dùng bữa, liền từ bỏ thân tướng của mình và đứng gần ngài trong hình dạng một ông già.
Thero anāvajjitvāva bhuñjati.
The Elder ate without paying attention.
Vị Trưởng lão dùng bữa mà không chú ý đến.
Devaputto carimālopaṃ ṭhapetvā bhuttakāle ukkāsitvā attānaṃ ṭhitabhāvaṃ jānāpesi.
The devaputta, saving the last mouthful, cleared his throat at the time of eating to make his presence known.
Vị thiên tử để lại miếng cơm cuối cùng, khi vị Trưởng lão đã dùng bữa xong, liền ho nhẹ để báo cho ngài biết mình đang đứng đó.
Thero taṃ disvā vippaṭisāri hutvā carimaṃ bhatthapiṇḍaṃ tassa hatthe ṭhapesi, tato so bhattapiṇḍaṃ gahetvā ṭhito cintesi.
The Elder, seeing him, felt regret and placed the last morsel of rice in his hand. The devaputta took the morsel of rice and stood, thinking:
Vị Trưởng lão thấy vậy, hối hận, liền đặt miếng cơm cuối cùng vào tay vị ấy. Rồi vị ấy cầm miếng cơm và suy nghĩ.
Ito kira mayā pubbe samaṇabrāhmaṇānaṃ vā kapaṇaddhikānaṃ vā antamaso kākasunakhā dīnampi āhāraṃ adinnapubbaṃ bhavissati, tenavāhaṃ devo hutvāpi bhattaṃ na labhāmi.
"It seems that in the past, I never gave food to recluses or brahmins, nor to the poor and needy, nor even to crows and dogs. That is why, even though I am a deva, I do not get food."
“Có lẽ trước đây tôi chưa từng cúng dường thức ăn cho các Sa-môn, Bà-la-môn, hoặc những người nghèo khổ, hoặc thậm chí là quạ hay chó. Vì vậy, dù là thiên nhân, tôi vẫn không nhận được thức ăn.
Handāhaṃ imaṃ bhattapiṇḍaṃ therasseva dassāmi, taṃ me bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya cāti.
"Indeed, I will give this morsel of rice to the Elder himself. That will be for my long-term welfare and happiness."
Thôi, tôi sẽ dâng miếng cơm này cho chính vị Trưởng lão. Điều đó sẽ là lợi ích và hạnh phúc lâu dài cho tôi.”
Evañca pana cintetvā bhattapiṇḍe āsaṃ pahāya theraṃ upasaṅkamma sāmi dāsassa vo alaṃ idha lokena saṅgahaṃ.
Having thought thus, and abandoning his desire for the morsel of rice, he approached the Elder and said, "Sir, your slave is satisfied with this world's help.
Và nghĩ như vậy, từ bỏ ý muốn đối với miếng cơm, vị ấy đến gần vị Trưởng lão và nói: “Bạch Đại đức, miếng cơm này đủ cho con, người đầy tớ của ngài, ở thế gian này.
Paralokena me saṅgahaṃ karothāti vatvā tassa patte okiri.
Please give me help for the next world," and poured it into his bowl.
Xin ngài hãy làm lợi ích cho con ở thế gian khác.” Nói rồi, vị ấy đổ cơm vào bát của ngài.
Athassa bhatthapiṇḍaṃ* patte patitamatteyeva tigāvutaṭṭhāne dibbamayāni bhattabhājanānipaññāyiṃsu.
Then, as soon as his alms-food fell into his bowl, divine food vessels appeared at a distance of three leagues.
Rồi, ngay khi nắm cơm của vị ấy vừa rơi vào bát, tại nơi cách ba gāvuta, những bát cơm thần diệu đã hiện ra.
Devaputto theraṃ pañcapatiṭṭhitena vanditvā tato dibbabhojanaṃ gahetvā pathamaṃ dānaṃ datvā pacchā sayaṃ bhuñci.
The devaputta, after paying homage to the elder with a five-point prostration, took the divine food, offered the first portion, and then ate it himself.
Vị thiên tử đảnh lễ Trưởng lão bằng năm chi phần chạm đất, rồi lấy thức ăn thần diệu đó, dâng cúng dường trước, sau đó tự mình thọ thực.
Tato deputto dutiyadivasato paṭṭhāya therassa ca sampattamahājanassa ca mahādānaṃ dento āyupariyosāne 0 devaloke nibbattitvā chasu kāmasaggesu aparāparaṃ dibbasampatti manubhavamāno padumuttarassa bhagavato kāle tato cuto bārāṇasiyaṃ anekavibhavassa micchādiṭṭhikassa kuṭumbikassa gehe nibbatti.
From then on, the devaputta, starting from the second day, gave great alms to the elder and to the assembled multitude. At the end of his life, he was reborn in a deva realm, experiencing divine prosperity successively in the six kāma-loka heavens. In the time of Padumuttara Bhagavā, he passed away from there and was reborn in Bārāṇasī in the house of a householder of great wealth but wrong view.
Từ đó, vị thiên tử, từ ngày thứ hai trở đi, dâng cúng dường lớn cho Trưởng lão và cho đại chúng đang đến. Đến cuối đời, vị ấy tái sinh vào cõi trời, luân chuyển giữa sáu cõi trời Dục giới, hưởng thụ các phước báu thần diệu hết lần này đến lần khác. Vào thời Đức Bhagavā Padumuttara, vị ấy từ đó thác sinh, tái sinh vào nhà của một gia chủ tà kiến giàu có ở Bārāṇasī.
Devotissa nāmaṃ akaṃsu.
They named him Devoti.
Họ đặt tên cho vị ấy là Devatta.
Aparabhāge viññutaṃ pattassa tassa mātāpitaro kālamakaṃsu.
Later, when he reached maturity, his parents passed away.
Sau này, khi vị ấy đã trưởng thành, cha mẹ vị ấy qua đời.
Sovaṇṇamaṇimuttādipūritakoṭṭhāgārādayo oloketvā mama mātāpitaro micchādiṭṭhikattā ito dānādikiñcikammaṃ akaritvā paralokaṃ gacchantā kākaṇikamattampi agahetvā gatā, ahaṃ pana taṃ gahetvāva gamissāmīti sanniṭṭhānaṃ katvā bheriṃ carāpetvā kapaṇaddhikavanibbake sannipātetvā sattāhabbhantare sabbaṃ sāpateyyaṃ dānamukhena datvā araññaṃ pavisitvā isippabbajjaṃ pabbajitvā kasiṇaparikammaṃ katvā pañca bhiññā aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā ākāsacārī ahosi.
Observing the storehouses filled with gold, jewels, pearls, and so on, he reflected, "My parents, being of wrong view, went to the other world without having done any deeds of generosity or anything else from this wealth, taking not even a single kākaṇika. But I shall go taking it with me." Having made this resolution, he had a drum beaten, gathered the poor, the needy, and the mendicants, and within seven days, gave away all his possessions as an act of generosity. Then, he entered the forest, went forth as a recluse, performed kasiṇa practice, developed the five abhiññā and the eight samāpatti, and became able to travel through the air.
Vị ấy nhìn thấy các kho tàng đầy vàng, ngọc, châu báu, v.v., rồi quyết định rằng: “Cha mẹ ta vì tà kiến nên không làm bất cứ công đức bố thí nào từ đây mà ra đi đến thế giới bên kia, không mang theo dù chỉ một đồng xu. Còn ta, ta sẽ mang theo chúng mà đi.” Sau khi quyết định như vậy, vị ấy cho đánh trống tập hợp những người nghèo khổ, hành khất. Trong vòng bảy ngày, vị ấy đã bố thí tất cả tài sản, rồi vào rừng xuất gia làm đạo sĩ, thực hành kasiṇa, thành tựu năm thắng trí và tám định, trở thành người có thể đi trên không.
Atha tasmiṃsamaye padumuttaro nāma bhagavā haṃsavatīnagare paṭivasanto devabrahmādiparivuto catusaccapaṭisaṃyuttaṃ dhammaṃ desento nisinno hoti, tadā so tāpaso ākāsena gacchanto mahājanasamāgamañca bhagavato sarīrato nikkhantachabbaṇṇaraṃsiyo ca disvā kimetaṃti vimhito ākāsā otaritvā mahatiyā buddhalīḷāya nisīditvā dhammaṃ desentaṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso parisantare nisinno dhammaṃ sutvā bhagavantaṃ vanditvā attano assamameva agamāsi.
At that time, Bhagavā named Padumuttara was residing in the city of Haṃsavatī, surrounded by devas and Brahmās, seated and teaching the Dhamma connected with the Four Noble Truths. At that moment, the ascetic, travelling through the air, saw the great multitude and the six-colored rays emanating from the Buddha's body. Wondering what it was, he descended from the sky. Seeing Bhagavā seated with great Buddha-dignity, teaching the Dhamma, he became joyful, sat among the assembly, listened to the Dhamma, paid homage to Bhagavā, and returned to his hermitage.
Vào thời điểm đó, Đức Bhagavā tên là Padumuttara đang ngự tại thành Haṃsavatī, được chư thiên, Phạm thiên, v.v. vây quanh, đang thuyết pháp liên quan đến Tứ Diệu Đế. Lúc ấy, vị đạo sĩ kia đang đi trên không, nhìn thấy đại chúng tụ hội và những tia hào quang sáu màu phát ra từ thân Đức Bhagavā, liền ngạc nhiên tự hỏi “Đây là gì?”, rồi từ trên không hạ xuống. Sau khi nhìn thấy Đức Bhagavā đang ngự với phong thái uy nghi của một vị Phật và đang thuyết pháp, vị ấy với tâm hoan hỷ, ngồi giữa hội chúng, lắng nghe pháp, đảnh lễ Đức Bhagavā rồi trở về đạo tràng của mình.
Atha so tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā āyupariyosāne tāvatiṃsabhavane nibbatto tiṃsakappe dibbasampattimanubhavanto chasu kāmasaggesu aparāpariyavasena saṃsari.
Then, having remained there for his natural lifespan, at the end of his life, he was reborn in the Tāvatiṃsa realm and, for thirty kalpas, experienced divine prosperity, wandering successively through the six kāma-loka heavens.
Rồi, vị ấy ở đó cho đến hết tuổi thọ. Khi tuổi thọ kết thúc, vị ấy tái sinh vào cõi trời Đao Lợi, hưởng thụ các phước báu thần diệu trong ba mươi kiếp, luân chuyển hết cõi trời Dục giới này đến cõi trời Dục giới khác.
Ekapaññāsaattabhāve sakko devarājā ahosi, ekakavīsatiattabhāve cakkavatti hutvā manussasampatti manubhavitvā imasmiṃbuddhuppāde bhagavati parinibbute sāvatthiyaṃ aññatarasmiṃ kulagehe nibbattitvā sattavassiko ekaṃ bhikkhuṃ dhammaṃ desentaṃ addasa.
For fifty-one existences, he was Sakka, the king of devas. For twenty-one existences, he was a universal monarch (cakkavatti), experiencing human prosperity. In the present Buddha-dispensation, after Bhagavā had attained final Nibbāna, he was reborn in a certain noble family in Sāvatthī. At seven years of age, he saw a bhikkhu teaching the Dhamma.
Trong năm mươi mốt kiếp, vị ấy là Sakka, vua chư thiên. Trong hai mươi mốt kiếp, vị ấy là Chuyển Luân Vương, hưởng thụ phước báu nhân loại. Trong thời kỳ Đức Phật này, sau khi Đức Bhagavā nhập Niết Bàn, vị ấy tái sinh vào một gia đình quý tộc ở Sāvatthī. Khi lên bảy tuổi, vị ấy nhìn thấy một vị Tỳ khưu đang thuyết pháp.
Disvā taṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā aniccasaññaṃ paṭilabhitvā tattha nisinnova arahattaṃ pāpuṇi, tato so pattapaṭisambhido attanā katapuññakammaṃ olokento taṃ pubbacariyaṃ bhikkhūnaṃ majjhe pakāsento āha.
Seeing him, he approached, listened to the Dhamma, gained the perception of impermanence (anicca-saññā), and while seated there, attained arahantship. Then, with the four analytical knowledges (paṭisambhidā) attained, looking back at his own meritorious deeds, he proclaimed that former act among the bhikkhus and said:
Sau khi nhìn thấy vị ấy, vị ấy đến gần, nghe pháp, chứng đắc Tưởng Vô Thường, và ngay tại chỗ đó, vị ấy đạt được quả A-la-hán. Rồi, vị ấy, người đã chứng đắc Tứ Tuệ Phân Tích, nhìn lại công đức đã tạo của mình và tuyên bố công đức đó giữa các Tỳ khưu, nói rằng:
Tasmā.
Therefore,
Vì vậy: