Saṃyuttanikāya (pu-vi)

371

Bahudhītarasutta

The Bahudhītara Sutta

Kinh Bahudhītara

372

Pucchā – tenāvuso bhagavatā jānatā…pe… sammāsambuddhena brāhmaṇasaṃyutte bahudhītarasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable Sir, where, concerning whom, in what matter, and how was the Bahudhītara Sutta in the Saṃyutta of brahmins spoken by the Blessed One, the Knower... the Perfectly Self-Enlightened One?

Câu hỏi – Này chư Hiền, Kinh Bahudhītara trong Tương Ưng Bà-la-môn đã được Thế Tôn, bậc Toàn Giác, người biết… (v.v.)… thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

373

Vissajjanā – kosalesu bhante aññatarasmiṃ vanasaṇḍe aññataraṃ bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Kosala, Venerable Sir, it was spoken in a certain forest thicket concerning a certain brahmin of the Bhāradvāja clan.

Trả lời – Bạch Thế Tôn,^* được thuyết giảng ở một khu rừng tại xứ Kosala, liên quan đến một Bà-la-môn thuộc dòng Bharadvaja.

Aññataro bhante bhāradvājagotto brāhmaṇo goṇe naṭṭhe pariyesanto bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi.

A certain brahmin of the Bhāradvāja clan, Venerable Sir, searching for his lost oxen, uttered these verses in the presence of the Blessed One:

Bạch Thế Tôn, một Bà-la-môn thuộc dòng Bharadvaja, đang tìm kiếm những con bò bị mất, đã đọc những bài kệ sau trước Thế Tôn:

374

‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, balībaddā catuddasa;

"Surely this recluse does not have fourteen bulls,

“Chắc chắn vị Sa-môn này không có mười bốn con bò đực,

375

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī;

they are not seen today, therefore this recluse is happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên vị Sa-môn này an vui;

376

Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;

Surely this recluse does not have weeds in his sesame field,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những kẻ xấu trong ruộng mè,

377

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore this recluse is happy."

Một lá hay hai lá, nên vị Sa-môn này an vui.

378

(Peyyāla)

(And so on)

(V.v.)

379

Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsamhi iṇāyikā;

"Surely this recluse does not have debtors at dawn,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những chủ nợ vào lúc rạng đông,

380

Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī’’ti.

demanding 'Give! Give!', therefore this recluse is happy."

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên vị Sa-môn này an vui.”

381

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that matter, Venerable Sir—

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó—

382

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;

"I do not have, brahmin, fourteen bulls;

“Này Bà-la-môn, ta không có mười bốn con bò đực;

383

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī;

they are not seen today, therefore I, brahmin, am happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên này Bà-la-môn, ta an vui;

384

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;

I do not have, brahmin, weeds in my sesame field,

Này Bà-la-môn, ta không có những kẻ xấu trong ruộng mè;

385

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore I, brahmin, am happy."

Một lá hay hai lá, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

386

(Peyyāla)

(And so on)

(V.v.)

387

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;

"I do not have, brahmin, debtors at dawn,

Này Bà-la-môn, ta không có những chủ nợ vào lúc rạng đông;

388

Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhīti.

demanding 'Give! Give!', therefore I, brahmin, am happy."

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên này Bà-la-môn, ta an vui.”

389

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

390

(1)

391

Na hi nūnimassa samaṇassa, balībaddā catuddasa;

Surely this recluse does not have fourteen bulls;

Chắc chắn vị Sa-môn này không có mười bốn con bò đực,

392

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ samaṇo sukhī.

they are not seen today, therefore this recluse is happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên vị Sa-môn này an vui.

393

(2)

394

Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;

Surely this recluse does not have weeds in his sesame field,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những kẻ xấu trong ruộng mè,

395

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore this recluse is happy.

Một lá hay hai lá, nên vị Sa-môn này an vui.

396

(3)

397

Na hi nūnimassa samaṇassa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;

Surely this recluse does not have mice in an empty granary,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có chuột trong kho trống,

398

Ussoḷhikāya naccanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

dancing with glee, therefore this recluse is happy.

Nhảy múa rộn ràng, nên vị Sa-môn này an vui.

399

(4)

400

Na hi nūnimassa samaṇassa, santhāro sattamāsiko;

Surely this recluse does not have a seven-month-old mat,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có tấm thảm bảy tháng,

401

Uppāṭakehi sañchanno, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

infested with bugs, therefore this recluse is happy.

Bị bọ chét phủ đầy, nên vị Sa-môn này an vui.

402

(5)

403

Na hi nūnimassa samaṇassa, vidhavā satta dhītaro;

Surely this recluse does not have seven widowed daughters,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có bảy cô con gái góa bụa,

404

Ekaputtā duputtā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

with one child or two children, therefore this recluse is happy.

Một con hay hai con, nên vị Sa-môn này an vui.

405

(6)

406

Na hi nūnimassa samaṇassa, piṅgalā tilakāhatā;

Surely this recluse does not have a tawny cow, struck with a sesame disease,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có con bò cái vàng bị ruồi cắn,

407

Sottaṃ pādena bodheti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

waking the calf with its foot, therefore this recluse is happy.

Đang dùng chân gãi tai, nên vị Sa-môn này an vui.

408

(7)

409

Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsami iṇāyikā;

Surely this recluse does not have debtors at dawn,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những chủ nợ vào lúc rạng đông,

410

Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

demanding 'Give! Give!', therefore this recluse is happy.

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên vị Sa-môn này an vui.

411

(1)

412

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;

I do not have, brahmin, fourteen bulls;

Này Bà-la-môn, ta không có mười bốn con bò đực;

413

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

they are not seen today, therefore I, brahmin, am happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

414

(2)

415

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;

I do not have, brahmin, weeds in my sesame field,

Này Bà-la-môn, ta không có những kẻ xấu trong ruộng mè;

416

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore I, brahmin, am happy.

Một lá hay hai lá, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

417

(3)

418

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;

I do not have, brahmin, mice in an empty granary,

Này Bà-la-môn, ta không có chuột trong kho trống;

419

Ussoḷhīkāya naccanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

dancing with glee, therefore I, brahmin, am happy.

Nhảy múa rộn ràng, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

420

(4)

421

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, santhāro sattamāsiko;

I do not have, brahmin, a seven-month-old mat,

Này Bà-la-môn, ta không có tấm thảm bảy tháng;

422

Uppāṭakehi sañchanno, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

infested with bugs, therefore I, brahmin, am happy.

Bị bọ chét phủ đầy, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

423

(5)

424

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, vidhavā satta dhītaro;

I do not have, brahmin, seven widowed daughters,

Này Bà-la-môn, ta không có bảy cô con gái góa bụa;

425

Ekaputtā duputtā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

with one child or two children, therefore I, brahmin, am happy.

Một con hay hai con, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

426

(6)

427

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, piṅgalā tilakāhatā;

I do not have, brahmin, a tawny cow, struck with a sesame disease,

Này Bà-la-môn, ta không có con bò cái vàng bị ruồi cắn;

428

Sottaṃ pādena bodheti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

waking the calf with its foot, therefore I, brahmin, am happy.

Đang dùng chân gãi tai, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

429

(7)

430

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;

I do not have, brahmin, debtors at dawn,

Này Bà-la-môn, ta không có những chủ nợ vào lúc rạng đông;

431

Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

demanding 'Give! Give!', therefore I, brahmin, am happy.

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

432

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā so bhāradvājagotto brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did that brahmin of Bhāradvāja clan make, being confident in this Dhamma and Discipline?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đó đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này?

Kīva mahantañca imasmiṃ dhammavinaye atthaṃ sampādesi.

And how great a goal did he achieve in this Dhamma and Discipline?

Và đã đạt được lợi ích lớn lao bao nhiêu trong Pháp và Luật này?

433

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā so bhāradvājagotto brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bhogotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dukkhantī’’ti evamādinā imasmi dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Explanation – Having heard this discourse, Venerable sir, that brahmin of the Bhāradvāja clan, being pleased with this Dhamma and Vinaya, expressed his pleasure with words such as, "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama! Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned, reveal what was hidden, point out the way to one who was lost, or hold up a lamp in the darkness so that those with eyes might see forms."

Lời giải đáp – Bạch ngài, sau khi nghe bài pháp này, vị Bà-la-môn thuộc dòng họ Bhāradvāja đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này bằng những lời như sau: “Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Ví như, thưa Tôn giả Gotama, người ta lật ngửa vật bị úp, mở ra vật bị che đậy, chỉ đường cho người bị lạc, hay đem đèn dầu vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy các sắc”.

Bhagavato ca santike ‘‘labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti evamādinā pabbajjaṃ upasampadaṃ yācitvā acirūpasampanno yāva arahattā mahantaṃ visesaṃ sampādesi.

And having requested ordination (pabbajjā) and full admission (upasampadā) from the Blessed One with words such as, "May I receive ordination and full admission from Venerable Gotama," he, having been fully admitted not long before, attained a great distinction, even up to Arahantship.

Và tại nơi Đức Thế Tôn, sau khi xin xuất gia và cụ túc giới bằng những lời như: “Mong rằng con được xuất gia nơi Tôn giả Gotama, mong rằng con được thọ cụ túc giới”, không lâu sau khi thọ cụ túc giới, vị ấy đã chứng đắc sự thù thắng to lớn cho đến quả A-la-hán.

434

Kasibhāradvājasutta

Kasibhāradvāja Sutta

Kinh Kasibhāradvāja

435

Pucchā – tatthāvuso ekādasamaṃ mahākassapādīhi porāṇadhammasaṃgāhakatherehi saṃgītaṃ kasibhāradvājasuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Kasibhāradvāja Sutta, the eleventh (sutta) collected by the elder compilers of the ancient Dhamma, such as Mahākassapa, spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Kasibhāradvāja thứ mười một, được các vị trưởng lão kết tập Pháp thời xưa như ngài Mahākassapa kết tập, đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

436

Vissajjanā – magadhesu bhante dakkhiṇāgirismiṃ ekanāḷāyaṃ brāhmaṇagāme kasibhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken by the Blessed One in Magadha, at Ekanaḷā, a brahmin village in Dakkhināgiri, concerning the brahmin Kasibhāradvāja.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại làng Bà-la-môn Ekanālā ở Dakkhiṇāgiri trong xứ Magadha, liên quan đến Bà-la-môn Kasibhāradvāja.

Kasibhāradvājo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi.

Venerable sir, the brahmin Kasibhāradvāja addressed the Blessed One with a verse:

Bạch ngài, Bà-la-môn Kasibhāradvāja đã thưa với Đức Thế Tôn bằng một bài kệ.

437

‘‘Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ.

"You declare yourself a farmer, but I see no farming of yours.

“Ngài tự nhận là người cày ruộng, nhưng tôi chẳng thấy việc cày của ngài.

Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasi’’nti.

You are called a farmer, tell us, how are we to know your farming?"

Là người cày, khi được hỏi, xin hãy nói rõ, làm sao chúng tôi biết được việc cày ấy của ngài?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

438

‘‘Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;

"Faith is the seed, austerity is the rain, wisdom is my yoke and plough;

“Niềm tin là hạt giống, khổ hạnh là mưa, trí tuệ đối với ta là ách và cày;

439

Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.

Conscience is the pole, mind is the harness, mindfulness is my ploughshare and goad.

Tàm là cán cày, tâm là dây ách, niệm đối với ta là lưỡi cày và roi thúc.

440

Kāyagutto vacīgutto, āhāre udare yato;

Protected in body, protected in speech, restrained in food and the belly;

Thân được phòng hộ, lời được phòng hộ, tiết độ trong ăn uống, bụng dạ;

441

Saccaṃ karomi niddānaṃ, soraccaṃ me pamocanaṃ.

I make truth my weeding, gentleness my release.

Ta lấy sự chân thật làm sự nhổ cỏ, sự nhu hòa là sự giải thoát của ta.

442

Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;

Vigour is my draught-animal, bearing towards security from bondage;

Tinh tấn đối với ta là con bò mang ách, chuyên chở đến an ổn khỏi các khổ ách;

443

Gacchati anivattantaṃ, yattha gantvā na socati.

It goes on, never turning back, to where, having gone, one does not sorrow.

Nó đi không quay lại, đến nơi nào không còn sầu muộn.

444

Evamesā kasī kaṭṭhā, sā hoti amatapphalā;

Thus is this farming cultivated, which yields the fruit of Immortality (amata);

Việc cày như vậy đã được cày, nó cho quả bất tử;

445

Etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccatī’’ti.

Having cultivated this farming, one is released from all suffering."

Cày xong vụ cày này, người ta thoát khỏi mọi khổ đau.”

446

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết như vậy.

447

Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ;

You declare yourself a farmer, but I see no farming of yours;

Ngài tự nhận là người cày ruộng, nhưng tôi chẳng thấy việc cày của ngài;

448

Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasiṃ.

You are called a farmer, tell us, how are we to know your farming?

Là người cày, khi được hỏi, xin hãy nói rõ, làm sao chúng tôi biết được việc cày ấy của ngài.

449

Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;

Faith is the seed, austerity is the rain, wisdom is my yoke and plough;

Niềm tin là hạt giống, khổ hạnh là mưa, trí tuệ đối với ta là ách và cày;

450

Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.

Conscience is the pole, mind is the harness, mindfulness is my ploughshare and goad.

Tàm là cán cày, tâm là dây ách, niệm đối với ta là lưỡi cày và roi thúc.

451

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā so kasibhāradvājo brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – Venerable sir, having heard this discourse, what kind of expression of pleasure did that brahmin Kasibhāradvāja make, being pleased with this Dhamma and Vinaya?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Kasibhāradvāja ấy đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này như thế nào?

452

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā kasibhāradvājo brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotamā’’tievamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Explanation – Having heard this discourse, Venerable sir, the brahmin Kasibhāradvāja, being pleased with this Dhamma and Vinaya, expressed his pleasure with words such as, "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama!"

Lời giải đáp – Bạch ngài, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Kasibhāradvāja đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này bằng những lời như: “Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama!”.

453

Seyyathāpi bho gotama ukkujjitaṃ vā nikkujjeyya.

Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned.

Ví như, thưa Tôn giả Gotama, người ta lật ngửa vật bị úp.

454

Udayasutta

Udaya Sutta

Kinh Udaya

455

Pucchā – udayasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Udaya Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Udaya đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

456

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante udayaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the brahmin Udaya.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà-la-môn Udaya.

Udayo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘pakaṭṭhakoyaṃ samaṇo gotamo punappunaṃ āgacchatī’’ti.

Venerable sir, the brahmin Udaya said this to the Blessed One, "This recluse Gotama comes again and again, persevering."

Bạch ngài, Bà-la-môn Udaya đã nói với Đức Thế Tôn rằng: “Sa-môn Gotama này cứ đến đi đến lại hoài”.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

457

Punappunañceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati devarājā;

Again and again they sow the seed; again and again the king of gods rains;

Họ gieo hạt giống luôn luôn, trời mưa xuống luôn luôn;

458

Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

Again and again farmers plough the field; again and again grain comes to the country.

Người nông phu cày ruộng luôn luôn, lúa gạo đến cho xứ sở luôn luôn.

459

Evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết bằng những lời như vậy.

460

Punappunaṃ ceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati deva rājā;

Again and again they sow the seed; again and again the king of gods rains;

Họ gieo hạt giống luôn luôn, trời mưa xuống luôn luôn;

461

Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

Again and again farmers plough the field; again and again grain comes to the country.

Người nông phu cày ruộng luôn luôn, lúa gạo đến cho xứ sở luôn luôn.

462

Punappunaṃ yācakā yācayanti, punappunaṃ dānapatī dadanti;

Again and again beggars beg; again and again donors give;

Người ăn xin xin luôn luôn, thí chủ cho luôn luôn;

463

Punappunaṃ dānapatī daditvā, punappunaṃ saggamupeti ṭhānaṃ.

Again and again donors, having given, again and again go to a heavenly realm.

Thí chủ sau khi cho luôn luôn, sẽ đến cảnh giới trời luôn luôn.

464

Punappunaṃ khīranikā duhanti, punappunaṃ vaccho upeti mātaraṃ;

Again and again milkers milk; again and again the calf approaches its mother;

Người vắt sữa vắt luôn luôn, con bê tìm đến mẹ luôn luôn;

465

Punappunaṃ kilamati phandati ca, punappunaṃ gabbhamupeti mando.

Again and again the foolish one toils and struggles, again and again enters the womb.

Kẻ ngu mệt mỏi và vùng vẫy luôn luôn, rồi lại vào thai luôn luôn.

466

Punappunaṃ jāyati mīyati ca, punappunaṃ sivathikaṃ haranti;

Again and again he is born and dies; again and again he is carried to the charnel ground;

Người ta sinh ra và chết đi luôn luôn, người ta mang đến nghĩa địa luôn luôn;

467

Maggañca laddhā apunabbhavāya, na punappunaṃ jāyati bhūripañño-hu–

But having found the path to non-rebirth, the greatly wise one is not born again and again.

Khi đã tìm thấy con đường không còn tái sinh, người có trí tuệ rộng lớn không còn sinh ra luôn luôn nữa.

468

Mātuposakasutta

Mātuposaka Sutta

Kinh Mātuposaka

469

Pucchā – mātuposakasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Mātuposaka Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Mātuposaka đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

470

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante mātuposakaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the brahmin Mātuposaka.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà-la-môn Mātuposaka (người nuôi mẹ).

Mātuposako bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ahañhi bho gotama dhammena bhikkhaṃ pariyesāmi, dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā mātāpitaro posemi, kaccāhaṃ bho gotama evaṃkārī kiccakārī homī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘taggha tvaṃ brāhmaṇa evaṃkārī kiccakārī hosi, yo kho brāhmaṇa dhammena bhikkhaṃ pariyesati, dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā mātāpitaro poseti, bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitā.

Venerable sir, the brahmin Mātuposaka said this to the Blessed One: "Indeed, Venerable Gotama, I seek alms righteously; having sought alms righteously, I support my mother and father. Am I, Venerable Gotama, doing what should be done, performing my duty?" In that context, Venerable sir, the Blessed One spoke thus: "Indeed, brahmin, you are doing what should be done, performing your duty. For, brahmin, whoever seeks alms righteously, and having sought alms righteously, supports his mother and father, accumulates much merit."

Bạch ngài, Bà-la-môn Mātuposaka đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Tôn giả Gotama, tôi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, và sau khi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, tôi nuôi dưỡng cha mẹ. Thưa Tôn giả Gotama, khi làm như vậy, liệu tôi có làm điều phải làm không?”. Bạch ngài, trong sự việc ấy, Đức Thế Tôn đã thuyết rằng: “Chắc chắn rồi, này Bà-la-môn, khi làm như vậy, ông đã làm điều phải làm. Này Bà-la-môn, người nào tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, và sau khi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, người ấy nuôi dưỡng cha mẹ, thì người ấy tạo ra nhiều phước báu”.

471

Yo mātaraṃ vā pitaraṃ vā, macco dhammena posati;

The mortal who supports mother or father righteously;

Người thế gian nào nuôi dưỡng mẹ hoặc cha một cách đúng pháp;

472

Tāya naṃ pāricariyāya, mātāpitūsu paṇḍitā;

Because of that care for them, the wise ones;

Nhờ sự phụng dưỡng cha mẹ ấy, các bậc hiền trí;

473

Idheva naṃ pasaṃsanti, pecca sagge pamodati–

Praise him here, and after death he rejoices in heaven.

Tán thán người ấy ngay tại đời này, sau khi chết, người ấy hoan hỷ ở cõi trời.

474

Khomadussasutta

Khomadussa Sutta

Kinh Khomadussa

475

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena brāhmaṇasaṃyutte khomadussasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Khomadussa Sutta spoken by the Blessed One, the Perfectly Enlightened One… in the Brāhmaṇa Saṃyutta?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Đức Thế Tôn… Chánh Đẳng Giác ấy đã thuyết kinh Khomadussa trong Tương Ưng Bà-la-môn ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

476

Vissajjanā – sakkesu bhante khomadusse nāma sakyānaṃ nigame khomadussake brāhmaṇagahapatike ārabbha bhāsita, khomadussakā bhante brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ ‘‘ke ca muṇḍakā samaṇakā, ke ca sabhādhammaṃ jānissantī’’ti.

Explanation – Venerable sir, it was spoken among the Sakyans, in the Sakyan village named Khomadussa, concerning the brahmin householders of Khomadussa. Venerable sir, the brahmin householders of Khomadussa said this to the Blessed One: "Who are these shaven-headed ascetics, and who will understand the Dhamma of the assembly?"

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại một thị trấn của dòng họ Sakya tên là Khomadussa trong xứ Sakka, liên quan đến các vị Bà-la-môn và gia chủ ở Khomadussa. Bạch ngài, các vị Bà-la-môn và gia chủ ở Khomadussa đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Bọn đầu trọc, bọn sa-môn kia thì làm sao mà biết được Pháp của hội chúng?”.

477

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

478

‘‘Nesā sabhā yattha na santi santo,

That is no assembly where there are no good people (santo);

“Nơi nào không có người hiền thiện, đó không phải là hội chúng,

479

Santo na te ye na vadanti dhammaṃ;

They are not good people who do not speak the Dhamma;

Những ai không nói Pháp, họ không phải là người hiền thiện;

480

Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ,

Having abandoned lust, hatred, and delusion,

Sau khi từ bỏ tham, sân và si,

481

Dhammaṃ vadantā ca bhavanti santo’’ti.

Those who speak the Dhamma are indeed good people.

Những người nói Pháp chính là người hiền thiện.”

482

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết như vậy.

483

Nesā sabhā yattha nasanti santo,

That is no assembly where there are no good people;

Nơi nào không có người hiền thiện, đó không phải là hội chúng,

484

Santo na te ye na vadanti dhammaṃ;

They are not good people who do not speak the Dhamma;

Những ai không nói Pháp, họ không phải là người hiền thiện;

485

Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ,

Having abandoned lust, hatred, and delusion,

Sau khi từ bỏ tham, sân và si,

486

Dhammaṃ vadantā ca bhavanti santo–

Those who speak the Dhamma are indeed good people.

Những người nói Pháp chính là người hiền thiện.

487

Vaṅgīsasaṃyutta

Vaṅgīsa Saṃyutta

Tương Ưng Vaṅgīsa

488

Ānandasutta

Ānanda Sutta

Kinh Ānanda

489

Pucchā – vaṅgīsasaṃyutte panāvuso catutthaṃ saṃṅgītaṃ ānandasuttaṃ katthakaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and by whom and how was the Ānanda Sutta, the fourth (sutta) collected in the Vaṅgīsa Saṃyutta, spoken?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Ānanda, được kết tập thứ tư trong Tương Ưng Vaṅgīsa, đã được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, bởi ai và như thế nào?

490

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ vaṅgīsattheraṃ ārabbha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning Venerable Thera Vaṅgīsa, by Venerable Thera Ānanda, the Treasurer of the Dhamma.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Tôn giả trưởng lão Vaṅgīsa, bởi Tôn giả trưởng lão Ānanda, vị Trưởng Quản Kho Tàng Giáo Pháp.

Āyasmatā bhante vaṅgīso āyasmantaṃ ānandaṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable Thera Vaṅgīsa, Venerable sir, addressed Venerable Ānanda with a verse:

Bạch ngài, Tôn giả Vaṅgīsa đã thưa với Tôn giả Ānanda bằng một bài kệ–

491

‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;

"I am burning with sensual lust, my mind is ablaze;

“Con bị dục tham thiêu đốt, tâm con bị thiêu đốt;

492

Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotamā’’ti.

Please tell me the quenching, out of compassion, Gotama."

Thưa ngài Gotama, xin hãy vì lòng bi mẫn mà nói lên phương pháp dập tắt.”

493

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

494

‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;

"Due to distorted perception, your mind is ablaze;

“Do sự điên đảo của tưởng, tâm của thầy bị thiêu đốt;

495

Nimittaṃ parivajjehi, subhaṃ rāgūpasaṃhitaṃ;

Avoid the sign, the beautiful, associated with lust;

Hãy tránh xa tướng tốt đẹp, đi liền với tham ái;

496

Saṅkhāre parato passa, dukkhato mā ca attato;

Regard formations as external, as suffering, and not as self;

Hãy thấy các pháp hữu vi là cái khác, là khổ, và đừng thấy là tự ngã;

497

Nibbāpehi mahārāgaṃ, mā ḍayhittho punappunaṃ;

Extinguish the great passion; do not be burned again and again.

Hãy dập tắt đại tham, chớ bị thiêu đốt luôn luôn;

498

Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;

Develop your mind on impurity, unified and well-composed;

Hãy tu tập tâm về bất tịnh, nhất tâm, khéo định tĩnh;

499

Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava;

Let mindfulness of the body be yours; be abundant in disenchantment;

Ngươi hãy có niệm thân, hãy trở thành người có nhiều sự nhàm chán;

500

Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;

And develop the signless; abandon the underlying tendency of conceit;

Và hãy tu tập vô tướng, hãy từ bỏ mạn tùy miên;

501

Tato mānābhisamayā, upasanto carissasī’’ti.

Then, by the full understanding of conceit, you will fare peacefully.’’

Do đó, do sự thông hiểu mạn, ngươi sẽ an tịnh mà đi.”

502

Evaṃ kho bhante āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken by Venerable Ānanda Thera, the Keeper of the Dhamma.

Bạch ngài, thật vậy, đã được trưởng lão Ānanda, người giữ kho tàng Pháp, nói như thế.

503

Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;

“I am burning with sensual lust, my mind is aflame;

Con bị thiêu đốt bởi ái dục, tâm con bị thiêu đốt;

504

Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama–

Please tell me the means of extinguishing, out of compassion, Gotama—

Lành thay, xin hãy nói về sự dập tắt, vì lòng bi mẫn, hỡi Gotama–

505

Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;

Through perversion of perception, your mind is aflame;

Do tưởng điên đảo, tâm ngươi bị thiêu đốt;

506

Nimittaṃ parivajjehi, subhaṃ rāgūpasaṃhitaṃ.

Avoid the sign, the beautiful, associated with lust.

Hãy tránh xa tướng tốt đẹp, đi liền với tham ái.

507

Saṅkhāre paratopassa, dukkhato mā ca attato;

Regard formations as external, as suffering, and not as self;

Hãy thấy các pháp hữu vi là cái khác, là khổ, và đừng thấy là tự ngã;

508

Nibbāpehi mahārāgaṃ, mā ḍayhittho punappunaṃ.

Extinguish the great passion; do not be burned again and again.

Hãy dập tắt đại tham, chớ bị thiêu đốt luôn luôn.

509

Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;

Develop your mind on impurity, unified and well-composed;

Hãy tu tập tâm về bất tịnh, nhất tâm, khéo định tĩnh;

510

Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.

Let mindfulness of the body be yours; be abundant in disenchantment.

Ngươi hãy có niệm thân, hãy trở thành người có nhiều sự nhàm chán.

511

Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;

And develop the signless; abandon the underlying tendency of conceit;

Và hãy tu tập vô tướng, hãy từ bỏ mạn tùy miên;

512

Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.

Then, by the full understanding of conceit, you will fare peacefully.”

Do đó, do sự thông hiểu mạn, ngươi sẽ an tịnh mà đi.

513

Vaṅgīsasutta

Vaṅgīsa Sutta

Kinh Vaṅgīsa

514

Pucchā – tattha āvuso dvādasamaṃ vaṅgīsasuttaṃ kattha kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Therein, friend, where, by whom, and how was the twelfth Vaṅgīsa Sutta spoken?

Hỏi – Này chư hiền, ở đây, kinh Vaṅgīsa thứ mười hai đã được nói ở đâu, bởi ai, và như thế nào?

515

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmatā vaṅgīsattherena acira arahattappattena vimuttisukhapaṭisaṃvedinā–

Answer – In Sāvatthī, venerable sir, it was spoken by Venerable Vaṅgīsa Thera, who had recently attained arahatship and was experiencing the bliss of liberation—

Đáp – Bạch ngài, tại Sāvatthī, do trưởng lão Vaṅgīsa, người vừa mới chứng đắc A-la-hán, đang cảm thọ lạc giải thoát–

516

‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmāgāmaṃ purāpuraṃ,

‘‘Formerly, we wandered intoxicated with poetry, from village to village, city to city.

“Trước đây chúng tôi say sưa thi ca, đi từ làng này đến làng khác, từ thành phố này đến thành phố khác,

517

Athaddasāma sambuddhaṃ, saddhā no upapajjatha;

Then we saw the Fully Awakened One, and faith arose in us.

Rồi chúng tôi thấy bậc Chánh Đẳng Giác, niềm tin của chúng tôi đã khởi lên;

518

So me dhamma madesesi, khandhāyatana dhātuyo;

He taught me the Dhamma, the aggregates, sense bases, and elements.

Ngài đã thuyết Pháp cho tôi, về các uẩn, xứ và giới;

519

Tassāhaṃ dhammaṃ sutvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ;

Having heard his Dhamma, I went forth into homelessness.

Sau khi nghe Pháp của Ngài, tôi đã xuất gia, sống đời không gia đình;

520

Bahunnaṃ vata atthāya, bodhiṃ ajjhagamā muni;

Indeed, for the benefit of many, the sage attained enlightenment—

Vì lợi ích của nhiều người, bậc Mâu-ni đã chứng đắc Bồ-đề;

521

Bhikkhūnaṃ bhikkhūnīnañca, ye niyāmagataddasā;

For monks and nuns who have seen the path to liberation.

Cho các Tỳ-khưu và Tỳ-khưu-ni, những người thấy được con đường chắc chắn;

522

Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;

Indeed, my coming to the Buddha was auspicious for me;

Thật khéo đến thay cho tôi, khi tôi ở gần đức Phật;

523

Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

The three knowledges have been attained, the Buddha’s teaching has been accomplished.

Ba minh đã được chứng đắc, giáo pháp của đức Phật đã được thực hành;

524

Pubbe nivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhuṃ visodhitaṃ;

I know my past lives, the divine eye has been purified;

Tôi biết các đời sống quá khứ, thiên nhãn đã được thanh tịnh;

525

Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyāya kovido.

I am endowed with the three knowledges, possessing psychic powers, skilled in discerning others’ minds.”

Tôi là người tam minh, đã đạt được thần thông, thông thạo về tha tâm thông.”

526

Evaṃ kho bhante udānavasena bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken in the form of an udāna.

Bạch ngài, thật vậy, đã được nói lên bằng lời cảm hứng như thế.

527

Kāveyya mattā vicarimha pubbe; Gāmāgāmaṃpurāpuraṃ,

Formerly, we wandered intoxicated with poetry, from village to village, city to city.

Trước đây chúng tôi say sưa thi ca, đi từ làng này đến làng khác, từ thành phố này đến thành phố khác,

528

Athaddasāma sambuddhaṃ, saddhā no upapajjatha.

Then we saw the Fully Awakened One, and faith arose in us.

Rồi chúng tôi thấy bậc Chánh Đẳng Giác, niềm tin của chúng tôi đã khởi lên.

529

So me dhammamadesesi, khandhāyatana dhātuyo;

He taught me the Dhamma, the aggregates, sense bases, and elements;

Ngài đã thuyết Pháp cho tôi, về các uẩn, xứ và giới;

530

Tassāhaṃ dhammaṃ sutvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

Having heard his Dhamma, I went forth into homelessness.

Sau khi nghe Pháp của Ngài, tôi đã xuất gia, sống đời không gia đình.

531

Bahunnaṃ vata atthāya, bodhiṃ ajjhagamā muni;

Indeed, for the benefit of many, the sage attained enlightenment—

Vì lợi ích của nhiều người, bậc Mâu-ni đã chứng đắc Bồ-đề;

532

Bhikkhūnaṃ bhikkhunī nañca, ye niyāmagataddasā.

For monks and nuns who have seen the path to liberation.

Cho các Tỳ-khưu và Tỳ-khưu-ni, những người thấy được con đường chắc chắn.

533

Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;

Indeed, my coming to the Buddha was auspicious for me;

Thật khéo đến thay cho tôi, khi tôi ở gần đức Phật;

534

Tasso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

The three knowledges have been attained, the Buddha’s teaching has been accomplished.

Ba minh đã được chứng đắc, giáo pháp của đức Phật đã được thực hành.

535

Pubbenivāsaṃ jānāmi; Dibbacakkhu visodhitaṃ;

I know my past lives; the divine eye has been purified;

Tôi biết các đời sống quá khứ; thiên nhãn đã được thanh tịnh;

536

Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyāyakovido.

I am endowed with the three knowledges, possessing psychic powers, skilled in discerning others’ minds.

Tôi là người tam minh, đã đạt được thần thông, thông thạo về tha tâm thông.

537

Vanasaṃyutta

Forest Saṃyutta

Tương Ưng Rừng

538

Ānandasutta

Ānanda Sutta

Kinh Ānanda

539

Pucchā – vanasaṃyutte panāvuso pañcamaṃ saṃgītaṃ ānandasuttaṃ kadā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – And in the Forest Saṃyutta, friend, when, where, concerning whom, in what context, by whom, and how was the fifth Ānanda Sutta recited?

Hỏi – Này chư hiền, trong Tương Ưng Rừng, kinh Ānanda được kết tập lần thứ năm đã được nói khi nào, ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, bởi ai, và như thế nào?

540

Vissajjanā – kosalesu bhante aññatarasmiṃ vanasaṇḍe aciraparinibbute bhagavati āyasmantaṃ ānandaṃ ārabbha tasmiṃ vanasaṇḍe adhivatthāya devatāya bhāsitaṃ.

Answer – In a certain forest grove in Kosala, venerable sir, after the Blessed One had recently passed away, it was spoken by a deity dwelling in that forest grove, concerning Venerable Ānanda.

Đáp – Bạch ngài, tại một khu rừng ở xứ Kosala, khi đức Thế Tôn vừa mới nhập diệt, liên quan đến Tôn giả Ānanda, đã được vị thiên trú trong khu rừng ấy nói.

Āyasmā bhante ānando aciraparinibbute bhagavati ativelaṃ gihisaññattibahulo viharati, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable Ānanda, venerable sir, after the Blessed One had recently passed away, was dwelling excessively engaged with lay people. In that context, venerable sir—

Bạch ngài, Tôn giả Ānanda, khi đức Thế Tôn vừa mới nhập diệt, đã sống với nhiều giao tiếp với hàng tại gia quá mức, trong sự việc ấy, bạch ngài–

541

‘‘Rukkhamūlagahanaṃ pasakkiya,

“Having penetrated deeply into the root of a tree,

“Hãy lui vào khu rừng rậm dưới gốc cây,

542

Nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

And placed Nibbāna in your heart;

Hãy đặt Niết-bàn vào trong tim;

543

Jhāya gotama mā pamādo,

Meditate, Gotama, do not be heedless;

Hãy thiền, hỡi Gotama, chớ có phóng dật,

544

Kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti.

What will your chattering accomplish?”

Tiếng líu lo sẽ làm gì được cho ngài?”

545

Evaṃ kho bhante vanasaṇḍe adhivatthāya devatāya āyasmato ānandattherassa anukampikāya atthakāmāya bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken by the deity dwelling in the forest grove, out of compassion and concern for Venerable Ānanda Thera.

Bạch ngài, thật vậy, đã được vị thiên trú trong khu rừng, người có lòng bi mẫn, mong cầu lợi ích cho Tôn giả trưởng lão Ānanda, nói như thế.

546

Rukkhamūla gahanaṃ pasakkiya, nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

Having penetrated deeply into the root of a tree, and placed Nibbāna in your heart;

Hãy lui vào khu rừng rậm dưới gốc cây, hãy đặt Niết-bàn vào trong tim;

547

Jhāya gotama mā pamādo, kiṃ te biḷibiḷikā karissati-hu–

Meditate, Gotama, do not be heedless; what will your chattering accomplish?

Hãy thiền, hỡi Gotama, chớ có phóng dật, tiếng líu lo sẽ làm gì được cho ngài?

548

Yakkhasaṃyutta

Yakṣa Saṃyutta

Tương Ưng Dạ-xoa

549

Indakasutta

Indaka Sutta

Kinh Indaka

550

Pucchā – yakkhasaṃyutte panāvuso paṭhamaṃ saṃgītaṃ indakasuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And in the Yakṣa Saṃyutta, friend, where, concerning whom, in what context, and how was the first Indaka Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư hiền, trong Tương Ưng Dạ-xoa, kinh Indaka được kết tập lần đầu tiên đã được đức Thế Tôn nói ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, và như thế nào?

551

Vissajjanā – rājagahe bhante indakūṭe pabbate indakassa yakkhassa bhavane indakaṃ yakkhaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, venerable sir, on Indakūṭa mountain, in the abode of the yakṣa Indaka, it was spoken concerning the yakṣa Indaka.

Đáp – Bạch ngài, tại Rājagaha, trên núi Indakūṭa, trong trú xứ của dạ-xoa Indaka, đã được nói liên quan đến dạ-xoa Indaka.

Indako bhante yakkho attavādo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable sir, the yakṣa Indaka, who held the view of self, approached the Blessed One and addressed him with a verse—

Bạch ngài, dạ-xoa Indaka, một người có ngã kiến, đã đến gần đức Thế Tôn và nói lên một câu kệ–

552

‘‘Rūpaṃ na jīvanti vadanti buddhā,

“The Buddhas say that form is not a living being,

“Các đức Phật nói rằng sắc không phải là sinh mạng,

553

Kathaṃ nvayaṃ vindatimaṃ sarīraṃ;

How then does this body attain this^*?

Vậy làm sao người này có được thân thể này?

554

Kutassa aṭṭhīyakapiṇḍamebhi,

From where do these bones and flesh come to it?

Từ đâu mà có khối xương và gan này,

555

Kathaṃ nvayaṃ sajjati gabbharasmi’’nti.

How does this become conjoined in the womb?”

Làm sao người này lại hình thành trong bào thai?”

556

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, venerable sir—

Trong sự việc ấy, bạch ngài–

557

‘‘Paṭhamaṃ kalalaṃ hoti, kalalā hoti abbudaṃ,

“First there is a jelly, from the jelly comes an embryo,

“Trước tiên là kalala, từ kalala thành abbuda,

558

Abbudā jāyate pesi, pesi nibbattatī ghano;

From the embryo a lump of flesh is born, the lump of flesh develops into a solid form;

Từ abbuda sinh ra pesi, từ pesi phát triển thành ghana;

559

Ghanā pasākhā jāyanti, kesā lomā nakhāpica;

From the solid form branches grow, and hair, down, and nails;

Từ ghana sinh ra các chi, tóc, lông, và móng;

560

Yañcassa bhuñjatī mātā, annaṃ pānañca bhojanaṃ;

Whatever food, drink, and nourishment his mother consumes,

Và những gì người mẹ ăn, là cơm, nước, và thức ăn,

561

Tena so tattha yāpeti, mātukucchigatonaro’’ti.

With that, that human being, being in the mother’s womb, sustains himself.”

Nhờ đó người ấy sống ở đó, con người ở trong bụng mẹ.”

562

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, thật vậy, đã được đức Thế Tôn nói như thế.

Table of Contents

Bahudhītarasutta

The Bahudhītara Sutta

Kinh Bahudhītara

Kasibhāradvājasutta

Kasibhāradvāja Sutta

Kinh Kasibhāradvāja

Udayasutta

Udaya Sutta

Kinh Udaya

Mātuposakasutta

Mātuposaka Sutta

Kinh Mātuposaka

Khomadussasutta

Khomadussa Sutta

Kinh Khomadussa

Vaṅgīsasaṃyutta

Vaṅgīsa Saṃyutta

Tương Ưng Vaṅgīsa

Ānandasutta

Ānanda Sutta

Kinh Ānanda

Vaṅgīsasutta

Vaṅgīsa Sutta

Kinh Vaṅgīsa

Vanasaṃyutta

Forest Saṃyutta

Tương Ưng Rừng

Ānandasutta

Ānanda Sutta

Kinh Ānanda

Yakkhasaṃyutta

Yakṣa Saṃyutta

Tương Ưng Dạ-xoa

Indakasutta

Indaka Sutta

Kinh Indaka

Settings