Vissajjanā – bhaggesu bhante susumāragire bhesakaḷāvane migadāye nakulapitaraṃ gahapatiṃ ārabbha bhāsitaṃ.
Answer – It was spoken, Venerable Sir, in the Bhesakaḷāvana, the Deer Park at Susumāragira, in the Bhaggas, concerning the householder Nakulapitā.
Giải đáp – Thưa ngài, tại Susumāragira, trong rừng Bhesakaḷāvana, khu Migadāya thuộc xứ Bhagga, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về gia chủ Nakulapitu.
Nakulapitā bhante gahapati bhagavantaṃ ‘‘ahamasmi bhante jiṇṇo vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto āturakāyo abhikkhaṇātaṅko, aniccadassāvī kho panāhaṃ bhante bhagavato manobhāvanīyānañca bhikkhūnaṃ, ovadatu maṃ bhante bhagavā, anusāsatu maṃ bhante bhagavā, yaṃ mamassa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
The householder Nakulapitā, Venerable Sir, said to the Blessed One: "I am, Venerable Sir, old, aged, advanced in years, having reached the end of my life, with a diseased body, constantly afflicted with sickness. Moreover, Venerable Sir, I seldom see the Blessed One and the bhikkhus who are dear to my mind. Let the Blessed One advise me, Venerable Sir, let the Blessed One instruct me, Venerable Sir, for my long-term welfare and happiness."
Thưa ngài, gia chủ Nakulapitu đã bạch Đức Thế Tôn: "Bạch Đức Thế Tôn, con đã già yếu, tuổi cao, đã đi qua phần đời, đã đến tuổi xế chiều, thân thể con bệnh hoạn, thường xuyên đau ốm. Bạch Đức Thế Tôn, con ít khi được thấy Đức Thế Tôn và các Tỳ-kheo đáng kính. Bạch Đức Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy giáo huấn con, xin Đức Thế Tôn hãy khuyên bảo con, để con được lợi ích và an lạc lâu dài."
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘evametaṃ gahapati, evametaṃ gahapati, āturo hāyaṃ gahapati kāyo aṇḍabhūto pariyonaddho, yo hi gahapati imaṃ kāyaṃ pariharanto muhuttampi ārogyaṃ paṭijāneyya, kimaññatra bālyā.
Concerning that matter, Venerable Sir, it was spoken: "So it is, householder, so it is, householder. This body, householder, is diseased, fragile, encased. If, householder, anyone were to carry this body around and claim good health even for a moment, what would that be other than foolishness?
Thưa ngài, nhân sự việc đó, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng: "Đúng vậy, này gia chủ, đúng vậy, này gia chủ. Này gia chủ, thân thể này bệnh hoạn, như quả trứng, bị bao bọc. Này gia chủ, ai mà mang thân này mà lại tuyên bố khỏe mạnh dù chỉ một khoảnh khắc, thì đó không phải là ngu si sao?
Tasmātiha te gahapati evaṃ sikkhitabbaṃ ‘āturakāyassa me sato cittaṃ anāturaṃ bhavissatī’ti.
Therefore, householder, you should train yourself thus: 'Even though my body is sick, my mind will be unsick.'
Do đó, này gia chủ, ông phải học tập như vậy: ‘Dù thân thể tôi bệnh hoạn, tâm tôi sẽ không bệnh hoạn.’
Evañhi te gahapati sikkhitabba’’nti.
Thus, householder, you should train yourselves."
Này gia chủ, ông phải học tập như vậy."
Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.
Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.
Thưa ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.
Vissajjanā – taṃ kho bhante bhagavatā saṃkhittena desitaṃ ‘‘kathañca gahapati āturakāyo ceva hoti āturacitto ca.
Answer – That which was taught briefly by the Blessed One, Venerable Sir, was expounded in detail by the Dhamma General, Venerable Sāriputta, beginning with: "And how, householder, is one with a sick body also with a sick mind?
Giải đáp – Thưa ngài, bài pháp đó Đức Thế Tôn đã thuyết giảng tóm tắt: "Này gia chủ, thế nào là thân bệnh hoạn và tâm cũng bệnh hoạn?
Idha gahapati assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ, ‘‘ahaṃ rūpaṃ mama rūpa’’nti pariyuṭṭhaṭṭhāyī hoti.
Here, householder, an uninstructed ordinary person, who is not conversant with the Noble Ones, unskilled in the Noble Dhamma, undisciplined in the Noble Dhamma; who is not conversant with true persons, unskilled in the Dhamma of true persons, undisciplined in the Dhamma of true persons, regards form as self, or self as possessing form, or form in self, or self in form. He becomes obsessed with 'I am form, my form.'
Này gia chủ, ở đây, một phàm phu không được nghe, không thấy các bậc Thánh, không thông thạo Pháp của bậc Thánh, không được huấn luyện trong Pháp của bậc Thánh; không thấy các bậc thiện trí, không thông thạo Pháp của bậc thiện trí, không được huấn luyện trong Pháp của bậc thiện trí, xem sắc là tự ngã, hoặc tự ngã có sắc, hoặc sắc trong tự ngã, hoặc tự ngã trong sắc, và bị ám ảnh bởi ý niệm ‘sắc là tôi, sắc là của tôi’.
Tassa ‘‘ahaṃ rūpaṃ mama rūpa’’nti pariyuṭṭhaṭṭhāyino taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti.
For one obsessed with 'I am form, my form,' that form undergoes change and becomes otherwise.
Khi sắc đó biến đổi, thay đổi, vị ấy bị ám ảnh bởi ý niệm ‘sắc là tôi, sắc là của tôi’.
Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā’’ti evamādinā bhante āyasmatā sāriputtena dhammasenāpatinā vitthārena vibhattaṃ.
From the change and alteration of that form, sorrow, lamentation, pain, dejection, and despair arise."
Thưa ngài, do sự biến đổi và thay đổi của sắc đó, các nỗi buồn rầu, than vãn, khổ đau, ưu phiền, và tuyệt vọng khởi lên." Thưa ngài, Tôn giả Sāriputta, vị Đại tướng Pháp, đã phân tích rộng rãi như vậy.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘rūpaṃ bhikkhaveaniccaṃ, vedanā aniccā, saññā aniccā, saṅkhārā aniccā, viññāṇaṃ aniccaṃ.
Answer – It was spoken by the Blessed One, Venerable Sir, at Sāvatthī, concerning numerous bhikkhus: "Form, bhikkhus, is impermanent. Feeling is impermanent. Perception is impermanent. Formations are impermanent. Consciousness is impermanent.
Giải đáp – Thưa ngài, tại Sāvatthī, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về nhiều Tỳ-kheo: "Này các Tỳ-kheo, sắc là vô thường, thọ là vô thường, tưởng là vô thường, hành là vô thường, thức là vô thường.
Evaṃ passaṃ bhikkhave sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati, nibbindaṃ virajjati, virāgā vimuccati, vimuttasmiṃ ‘vimutta’miti ñāṇaṃ hotī’’ti.
Seeing thus, bhikkhus, a well-instructed noble disciple becomes disenchanted with form, becomes disenchanted with feeling, becomes disenchanted with perception, becomes disenchanted with formations, becomes disenchanted with consciousness. Being disenchanted, he becomes dispassionate. Through dispassion, he is liberated. When liberated, the knowledge 'It is liberated' arises."
Này các Tỳ-kheo, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử đã được nghe pháp sẽ nhàm chán sắc, nhàm chán thọ, nhàm chán tưởng, nhàm chán hành, nhàm chán thức. Khi nhàm chán, vị ấy ly tham; do ly tham, vị ấy được giải thoát; khi giải thoát, vị ấy có trí tuệ ‘đã giải thoát’."
Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.
Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.
Thưa ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘rūpaṃ bhikkhave dukkhaṃ, vedanā dukkhā, saññā dukkhā, saṅkhārā dukkhā, viññāṇaṃ dukkhaṃ.
Answer – They were spoken, Venerable Sir, at Sāvatthī, concerning numerous bhikkhus: "Form, bhikkhus, is suffering. Feeling is suffering. Perception is suffering. Formations are suffering. Consciousness is suffering.
Giải đáp – Thưa ngài, cũng tại Sāvatthī, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng về nhiều Tỳ-kheo: "Này các Tỳ-kheo, sắc là khổ, thọ là khổ, tưởng là khổ, hành là khổ, thức là khổ.
Rūpaṃ bhikkhave anattā, vedanā anattā, saññā anattā, saṅkhārā anattā, viññāṇaṃ anattā.
Form, bhikkhus, is non-self. Feeling is non-self. Perception is non-self. Formations are non-self. Consciousness is non-self.
Này các Tỳ-kheo, sắc là vô ngã, thọ là vô ngã, tưởng là vô ngã, hành là vô ngã, thức là vô ngã.
Evaṃ passaṃ bhikkhave sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati, nibbindaṃ virajjati, virāgā vimuccati, vimuttasmiṃ ‘vimutta’miti ñāṇaṃ hoti, khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitāni.
Seeing thus, bhikkhus, a well-instructed noble disciple becomes disenchanted with form, becomes disenchanted with feeling, becomes disenchanted with perception, becomes disenchanted with formations, becomes disenchanted with consciousness. Being disenchanted, he becomes dispassionate. Through dispassion, he is liberated. When liberated, the knowledge 'It is liberated' arises. He understands: 'Birth is destroyed, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more for this state of being.'" Thus, Venerable Sir, were they spoken by the Blessed One.
Này các Tỳ-kheo, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử đã được nghe pháp sẽ nhàm chán sắc, nhàm chán thọ, nhàm chán tưởng, nhàm chán hành, nhàm chán thức. Khi nhàm chán, vị ấy ly tham; do ly tham, vị ấy được giải thoát; khi giải thoát, vị ấy có trí tuệ ‘đã giải thoát’, vị ấy biết rõ: ‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa.’" Thưa ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘bhārañca vo bhikkhave desessāmi bhārahārañca bhārādānañca bhāranikkhepanañca, taṃ suṇātha.
Answer – It was spoken by the Blessed One, Bhante, concerning many bhikkhus in Sāvatthī itself, (saying,) ‘‘Bhikkhus, I shall teach you the burden, the bearer of the burden, the taking up of the burden, and the laying down of the burden. Listen to that.
Giải đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng cho một số đông các Tỳ khưu, rằng: "Này các Tỳ khưu, Ta sẽ thuyết giảng cho các ông về gánh nặng, người mang gánh nặng, sự gánh vác gánh nặng và sự đặt xuống gánh nặng. Hãy lắng nghe điều đó."
Katamo ca bhikkhavebhāro, ‘pañcupādānakkhandhā’ tissa vacanīyaṃ.
And what, bhikkhus, is the burden? It should be said: ‘the five aggregates of clinging.’
"Và này các Tỳ khưu, thế nào là gánh nặng? Phải nói rằng đó là 'năm uẩn chấp thủ'."
Katame pañca, rūpupādānakkhandho vedanupādānakkhandho saññupādānakkhandho saṅkhārupādānakkhandho viññāṇupādānakkhandho.
Which five? The aggregate of clinging to form, the aggregate of clinging to feeling, the aggregate of clinging to perception, the aggregate of clinging to volitional formations, the aggregate of clinging to consciousness.
"Năm điều đó là gì? Là sắc uẩn chấp thủ, thọ uẩn chấp thủ, tưởng uẩn chấp thủ, hành uẩn chấp thủ, thức uẩn chấp thủ."
Ayaṃ vuccati bhikkhave bhāro’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
This, bhikkhus, is called the burden,’’ it was spoken by the Blessed One with this as its beginning.
"Này các Tỳ khưu, đây được gọi là gánh nặng," – Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, v.v...
Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante sambahule bhikkhu ārabbha ‘‘yaṃ bhikkhave natumhākaṃ taṃ pajahatha, taṃ vo pahīnaṃ hitāya sukhāyabhavissatī’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
Answer – It was spoken by the Blessed One, Bhante, concerning many bhikkhus in Sāvatthī itself, (saying,) ‘‘Bhikkhus, abandon what is not yours. That, being abandoned by you, will be for your welfare and happiness,’’ it was spoken by the Blessed One with this as its beginning.
Giải đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng cho một số đông các Tỳ khưu, rằng: "Này các Tỳ khưu, cái gì không phải của các ông thì hãy từ bỏ; cái đó được từ bỏ sẽ đưa đến lợi ích và an lạc cho các ông," – Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, v.v...
Vissajjanā – bārāṇasiyaṃ bhante isipatane migadāye pañcavaggiye bhikkhū ārabbha ‘‘rūpaṃ bhikkhave anattā, rūpañca hidaṃ bhikkhave attā abhavissa, nayidaṃ rūpaṃ ābādhāya saṃvatteyya, labbhetha ca rūpe evaṃ me rūpaṃ hotu, evaṃ me rūpaṃ mā ahosī’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
Answer – It was spoken by the Blessed One, Bhante, concerning the group of five bhikkhus in the Deer Park at Isipatana in Bārāṇasī, (saying,) ‘‘Form, bhikkhus, is not self. If form, bhikkhus, were self, then this form would not lead to affliction, and one could have it about form: ‘May my form be thus, may my form not be thus,’’’ it was spoken by the Blessed One with this as its beginning.
Giải đáp – Thưa Tôn giả, tại Bārāṇasī, trong Isipatana, Rừng Nai, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng cho nhóm năm Tỳ khưu, rằng: "Này các Tỳ khưu, sắc là vô ngã. Nếu này các Tỳ khưu, sắc là tự ngã, thì sắc sẽ không dẫn đến bệnh tật, và người ta có thể nói về sắc rằng: 'Sắc của ta hãy là như thế này, sắc của ta đừng là như thế kia'," – Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, v.v...
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ yamakattheraṃ ārabbha āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.
Answer – It was spoken, Bhante, by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma, concerning the Elder Yamaka in Sāvatthī.
Giải đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, liên quan đến Trưởng lão Yamaka, đã được Trưởng lão Sāriputta, vị Tướng quân Chánh pháp, thuyết giảng.
Āyasmato bhante yamakattherassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃmaraṇā’’ti.
For, Bhante, such a wicked view had arisen in the Elder Yamaka: ‘‘I understand the Dhamma taught by the Blessed One in such a way that a bhikkhu whose taints are destroyed is utterly cut off and annihilated at the breaking up of the body, and does not exist beyond death.’’
Thưa Tôn giả, Trưởng lão Yamaka đã khởi lên một tà kiến xấu xa như thế này: "Tôi hiểu Pháp được Đức Thế Tôn thuyết giảng như thế này, rằng một Tỳ khưu đã đoạn tận lậu hoặc, sau khi thân hoại mạng chung thì bị đoạn diệt, bị tiêu vong, không còn tồn tại sau khi chết."
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘taṃ kiṃ maññasi āvuso yamaka, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti evamādinā bhante āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.
On that occasion, Bhante, it was spoken by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma, with this as its beginning: ‘‘What do you think, friend Yamaka, is form permanent or impermanent?’’
Thưa Tôn giả, trong hoàn cảnh đó, Trưởng lão Sāriputta, vị Tướng quân Chánh pháp, đã thuyết giảng, v.v... rằng: "Này Hiền giả Yamaka, ông nghĩ sao, sắc là thường hay vô thường?"
Pucchā – kathañcāvuso tattha āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati āyasmato yamakattherassa paṭividdhasaccassa diṭṭhisampannassa anuyogavattajhāpanavasena paṭipucchitvā uttari dhammadesanaṃ vitthārena desesi.
Question – And how, friend, did the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma, questioning in order to refute the Elder Yamaka’s opinion, who had attained the truth and was endowed with right view, further teach the Dhamma extensively?
Câu hỏi – Thưa Tôn giả, làm thế nào mà Trưởng lão Sāriputta, vị Tướng quân Chánh pháp, đã hỏi lại Trưởng lão Yamaka, người đã chứng ngộ chân lý, người đã thành tựu chánh kiến, theo cách thức hỏi ngược để loại bỏ sự lầm lạc, và tiếp tục thuyết giảng Pháp một cách chi tiết hơn?
Vissajjanā – taṃ kiṃ maññasi āvuso yamaka, rūpaṃ ‘tathāgato’ti samanupassasīti.
Answer – ‘‘What do you think, friend Yamaka, do you regard form as the ‘Tathāgata’?”
Giải đáp – "Này Hiền giả Yamaka, ông nghĩ sao, ông có xem sắc là 'Như Lai' không?"
‘No hetaṃ āvuso’.
“No, friend.”
"Không phải vậy, Hiền giả."
Vedanaṃ.
“Feeling?”
"Thọ?"
Saññaṃ.
“Perception?”
"Tưởng?"
Saṅkhāre.
“Volitional formations?”
"Hành?"
Viññāṇaṃ ‘tathāgato’ti samanupassasīti.
“Do you regard consciousness as the ‘Tathāgata’?”
"Ông có xem thức là 'Như Lai' không?"
‘No hetaṃ āvuso’ti evamādinā bhante āyasmā sāriputtatthero dhammasenāpati āyasmato yamakattherassa anuyogavattajhāpanavasena paṭipucchitvā paṭipucchitvā uttari dhammadesanaṃ pavattesi.
‘‘No, friend,’’ it was spoken by the Elder Sāriputta, the General of the Dhamma, Bhante, who, questioning repeatedly in order to refute the Elder Yamaka’s opinion, then further taught the Dhamma.
"Không phải vậy, Hiền giả," – Thưa Tôn giả, Trưởng lão Sāriputta, vị Tướng quân Chánh pháp, đã hỏi đi hỏi lại Trưởng lão Yamaka theo cách thức hỏi ngược để loại bỏ sự lầm lạc, và tiếp tục thuyết giảng Pháp như vậy, v.v...
Taṃ kiṃ maññasi āvuso yamaka, rūpaṃ, vedanaṃ, saññaṃ, saṅkhāre, viññāṇaṃ ‘tathāgato’ti samanupassasi–
‘‘What do you think, friend Yamaka, do you regard form, feeling, perception, volitional formations, consciousness as the ‘Tathāgata’?” –
"Này Hiền giả Yamaka, ông nghĩ sao, ông có xem sắc, thọ, tưởng, hành, thức là 'Như Lai' không?"
Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena khandhavaggasaṃyutte theravagge pañcamaṃ vakkalisuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.
Question – And how, friend, was the fifth Sutta, the Vakkali Sutta, in the section on Elder Bhikkhus in the Saṃyutta of the Aggregates, spoken by the Blessed One… (as well as) the Perfectly Self-Enlightened One, where, concerning whom, on what occasion, and how?
Câu hỏi – Thưa Tôn giả, vậy Kinh Vakkali, bài kinh thứ năm trong Phẩm Trưởng lão (Theravagga) thuộc Tương ưng Uẩn (Khandhavaggasaṃyutta), được Đức Thế Tôn...v.v... vị Chánh Đẳng Giác, thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong hoàn cảnh nào và như thế nào?
Vissajjanā – rājagahe bhante āyasmantaṃ vakkaliṃ theraṃ ārabbha bhāsitaṃ.
Answer – It was spoken, Bhante, concerning the Elder Vakkali in Rājagaha.
Giải đáp – Thưa Tôn giả, đã được thuyết giảng tại Rājagaha, liên quan đến Trưởng lão Vakkali.
Āyasmā bhante vakkalithero ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno bhagavantaṃ etadavoca ‘‘cirapaṭikāhaṃ bhante bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamitukāmo, natthi ca me kāyasmiṃ tāvatikā balamattā, yāvatāhaṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkameyya’’nti.
For, Bhante, the Elder Vakkali was ill, suffering, gravely ill, and he said to the Blessed One: ‘‘For a long time, Bhante, I have wished to go to see the Blessed One, but I do not have enough strength in my body to go to see the Blessed One.’’
Thưa Tôn giả, Trưởng lão Vakkali bị bệnh, đau đớn, bệnh nặng, đã thưa với Đức Thế Tôn: "Bạch Đức Thế Tôn, đã lâu con mong được đến yết kiến Đức Thế Tôn, nhưng con không có đủ sức lực trong thân này để có thể đến yết kiến Đức Thế Tôn."
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘alaṃ vakkali, kiṃ te iminā pūtikāyena diṭṭhena, yo kho vakkali dhammaṃ passati, so maṃ passati, yo maṃ passati, so dhammaṃ passati.
On that occasion, Bhante, it was spoken by the Blessed One: ‘‘Enough, Vakkali! What is there to see in this foul body? Whoever, Vakkali, sees the Dhamma, sees me; whoever sees me, sees the Dhamma.
Thưa Tôn giả, trong hoàn cảnh đó, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng rằng: "Thôi đủ rồi, Vakkali, có ích gì cho ông khi nhìn thấy cái thân thối rửa này? Này Vakkali, ai thấy Pháp là thấy Ta; ai thấy Ta là thấy Pháp.
Dhammañhi vakkali passanto maṃ passati, maṃ passanto dhammaṃ passati.
Indeed, Vakkali, seeing the Dhamma, one sees me; seeing me, one sees the Dhamma.
Này Vakkali, thấy Pháp là thấy Ta; thấy Ta là thấy Pháp.
Taṃ kiṃ maññasi vakkali, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.
What do you think, Vakkali, is form permanent or impermanent?’’ it was spoken by the Blessed One with this as its beginning.
Này Vakkali, ông nghĩ sao, sắc là thường hay vô thường?" – Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, v.v...
Pucchā – kathañcāvuso punapi bhagavā bhikkhū pesetvā āyasmato vakkalittherassa paggahavacanaṃ ārocāpesi.
Question – And how, friend, did the Blessed One again send bhikkhus and inform the Elder Vakkali of his encouraging words?
Câu hỏi – Thưa Tôn giả, làm thế nào mà Đức Thế Tôn lại sai các Tỳ khưu đi báo lời khích lệ cho Trưởng lão Vakkali?
Sopi kathaṃ attano pavattiṃ bhagavato paccārocāpesi.
And how did he (Vakkali) report his own state to the Blessed One?
Và vị ấy đã báo cáo tình trạng của mình cho Đức Thế Tôn như thế nào?
Kathañcassa abhisamparāyo ahosi.
And how was his passing away?
Và sự tái sinh của vị ấy đã diễn ra như thế nào?
Vissajjanā – suṇāvuso tvaṃ vakkali bhagavato vacanaṃ dvinnañca devatānaṃ, imaṃ āvuso rattiṃ dve devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ obhāsetvā yena
Answer – Listen, friend Vakkali, to the words of the Blessed One and of the two devas. This very night, friend, two devas, of surpassing beauty, illuminated the entire Gijjhakūṭa at the advanced hour of the night, and approached
Giải đáp – "Này Hiền giả, hãy lắng nghe lời của Đức Thế Tôn và của hai vị thiên nhân. Này Hiền giả, đêm nay, hai vị thiên nhân, với vẻ đẹp rực rỡ, đã chiếu sáng toàn bộ núi Gijjhakūṭa khi đêm đã khuya, rồi đi đến chỗ
Bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu, ekamantaṃ ṭhitā kho āvuso ekā devatā bhagavantaṃ etadavoca ‘vakkali bhante bhikkhu vimokkhāya cetetī’ti.
the Blessed One. Having approached and saluted the Blessed One, they stood to one side. Standing to one side, friend, one deva said to the Blessed One: ‘Bhante, the bhikkhu Vakkali aspires to liberation.’
Đức Thế Tôn. Sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn và đứng sang một bên. Này Hiền giả, khi đứng sang một bên, một vị thiên nhân đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: 'Bạch Đức Thế Tôn, Tỳ khưu Vakkali đang mong cầu giải thoát'."
Aparā devatā bhagavantaṃ etadavoca ‘so hi nūna bhante suvimutto vimuccissatī’ti.
Another deva said to the Blessed One: ‘May he indeed be well liberated, Bhante.’
Vị thiên nhân khác đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: 'Bạch Đức Thế Tôn, chắc hẳn vị ấy sẽ giải thoát một cách hoàn toàn'."
Bhagavā ca taṃ āvuso vakkali evamāha ‘mā bhāyi vakkali, mā bhāyi vakkali, apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālakiriyā’ti.
And the Blessed One, friend Vakkali, said to you: ‘Do not fear, Vakkali, do not fear, Vakkali, your death will not be evil, your passing away will not be evil.’
Và Đức Thế Tôn, này Hiền giả Vakkali, đã nói như thế này: 'Đừng sợ hãi, Vakkali, đừng sợ hãi, Vakkali, cái chết của ông sẽ không xấu, sự mệnh chung của ông sẽ không xấu'."
Evaṃ kho bhante bhagavā punapi bhikkhū pesetvā āyasmato vakkalittherassa paggahavacanaṃ ārocāpesi.
Thus, Bhante, the Blessed One again sent bhikkhus to inform the Elder Vakkali of his encouraging words.
Thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn đã sai các Tỳ khưu đi báo lời khích lệ cho Trưởng lão Vakkali như vậy.
Sopi bhante āyasmā tenahāvuso mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandatha ‘‘vakkali bhante bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno, so bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti, evañca vadetha ‘‘rūpaṃ aniccaṃ, tāhaṃ bhante na kaṅkhāmi, yadaniccaṃ taṃ dukkhanti navicikicchāmi, yadaniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, natthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṃvāti na vicikicchāmī’’ti evamādinā bhagavato attano pavattiṃ paccārocāpesi.
And that Elder, Bhante, (said to them): ‘‘Then, friends, with my words, venerate the feet of the Blessed One with your head, (saying,) ‘Bhante, the bhikkhu Vakkali is ill, suffering, gravely ill; he venerates the feet of the Blessed One with his head.’ And also say this: ‘Form is impermanent, Bhante, I have no doubt about that; that which is impermanent is suffering, I have no uncertainty about that; that which is impermanent, suffering, subject to change, I have no doubt that there is no desire, no passion, no affection for it in me,’’’ in this way he reported his own state to the Blessed One.
Và Trưởng lão ấy, thưa Tôn giả, đã báo cáo tình trạng của mình cho Đức Thế Tôn như thế này: "Này Hiền giả, với lời của tôi, hãy đảnh lễ chân của Đức Thế Tôn bằng đầu và thưa rằng: 'Bạch Đức Thế Tôn, Tỳ khưu Vakkali bị bệnh, đau đớn, bệnh nặng, vị ấy đảnh lễ chân của Đức Thế Tôn bằng đầu', và hãy nói như thế này: 'Sắc là vô thường, bạch Đức Thế Tôn, con không nghi ngờ điều đó; cái gì vô thường là khổ, con không do dự; cái gì vô thường, khổ, có bản chất biến hoại, con không do dự rằng con không có dục vọng, tham ái hay yêu thích đối với điều đó'," – vị ấy đã báo cáo tình trạng của mình cho Đức Thế Tôn như vậy, v.v...
So hi bhante āyasmā acirapakkantesu tesu bhikkhūsu satthaṃ āharitvā vedanaṃ vikkhambhetvā mūlakammaṭṭhānaṃ ādāya sampajāno arahattaṃ sacchikatvā kālamakāsi.
Indeed, venerable sir, that venerable one, after those bhikkhus had recently departed, took up a knife, suppressed the painful feeling, seized his fundamental meditation subject, and being fully aware, realized arahantship and passed away.
Thưa Tôn giả, sau khi các vị tỳ khưu ấy vừa rời đi không lâu, Tôn giả ấy đã lấy cây kiếm (tự sát), chế ngự khổ thọ, nắm giữ đề mục căn bản, với sự tỉnh giác, chứng đắc A-la-hán rồi qua đời.
Evaṃ kho bhante tassa āyasmato abhisamparāyo ahosi.
Thus, venerable sir, was the venerable one's passing away.
Thưa Tôn giả, quả thật đó là sự chấm dứt của Tôn giả ấy.
Vissajjanā – rājagahe bhante āyasmantaṃ assajiṃ ārabbha bhāsitaṃ.
Answer – Venerable sir, it was spoken at Rājagaha, concerning the venerable Assaji.
Trả lời – Thưa Tôn giả, đã được thuyết giảng ở Rājagaha, liên quan đến Tôn giả Assaji.
Āyasmā bhante assaji ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno bhagavantaṃ etadavoca ‘‘pubbe khvāhaṃ bhante gelaññe passambhetvā passambhetvā kāyasaṅkhāre viharāmi, sohaṃ samādhiṃ nappaṭilabhāmi.
Venerable sir, the venerable Assaji was sick, suffering, gravely ill, and said to the Blessed One: ‘Formerly, venerable sir, when sick, I dwelled having quieted the bodily formations again and again, but I did not gain concentration.
Thưa Tôn giả, Tôn giả Assaji bị bệnh, đau đớn, bệnh nặng, đã nói với Thế Tôn rằng: “Thưa Thế Tôn, trước đây con đã an trú trong các hành thân với sự an tịnh lặp đi lặp lại khi bị bệnh, nhưng con không đạt được định.
Tassa mayhaṃ bhante taṃ samādhiṃ appaṭilabhato evaṃ hoti no cassāhaṃ parihāyāmī’’ti.
Not gaining that concentration, venerable sir, it occurred to me, “I should not decline.”’
Thưa Thế Tôn, khi con không đạt được định ấy, con đã nghĩ rằng: ‘Chắc hẳn con không bị suy giảm’.”
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘ye te assaji samaṇabrāhmaṇā samādhisārakā samādhisāmaññā, tesaṃ taṃ samādhiṃ appaṭilabhataṃ evaṃ hoti ‘no cassu mayaṃ parihāyāmā’ti.
In that context, venerable sir, the Blessed One spoke thus: ‘Those ascetics and brahmins, Assaji, who are devoted to concentration, whose practice is concentration, when they do not gain that concentration, it occurs to them, “We should not decline.”
Thưa Tôn giả, trong bối cảnh ấy, Thế Tôn đã thuyết giảng rằng: “Này Assaji, những Sa-môn, Bà-la-môn nào lấy định làm cốt lõi, lấy định làm sự hòa hợp, khi họ không đạt được định ấy, họ nghĩ rằng: ‘Chắc hẳn chúng ta không bị suy giảm.’
Taṃ kiṃ maññasi assaji, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.
What do you think, Assaji, is form permanent or impermanent?’ and so on, venerable sir, was spoken by the Blessed One.
Này Assaji, ông nghĩ sao, sắc là thường hay vô thường?” – Thưa Tôn giả, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, bắt đầu từ đó.
Vissajjanā – kosambiyaṃ bhante sambahule there bhikkhū ārabbha āyasmatā khemakattherena bhāsitaṃ.
Answer – Venerable sir, it was spoken at Kosambī, by the venerable Elder Khemaka, concerning numerous elder bhikkhus.
Trả lời – Thưa Tôn giả, đã được Tôn giả Trưởng lão Khemaka thuyết giảng ở Kosambī, liên quan đến nhiều vị tỳ khưu trưởng lão.
Sambahulā bhante therā bhikkhū āyasmantaṃ dāsakaṃ pesetvā catukkhattuṃ āyasmantaṃ khemakaṃ ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ gelaññakāraṇañca dhammañca pucchiṃsu, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘pañcime āvuso upādānakkhandhā vuttā bhagavatā.
Venerable sir, numerous elder bhikkhus, after sending the venerable Dāsaka, questioned the venerable Khemaka, who was sick, suffering, gravely ill, four times concerning the cause of his illness and the Dhamma. In that context, venerable sir, the venerable Elder Khemaka spoke thus: ‘Friends, these five clinging-aggregates have been declared by the Blessed One.
Thưa Tôn giả, nhiều vị tỳ khưu trưởng lão đã sai Tôn giả Dāsaka đến bốn lần hỏi Tôn giả Khemaka đang bị bệnh, đau đớn, bệnh nặng về nguyên nhân bệnh tật và Pháp, trong bối cảnh ấy, Tôn giả Trưởng lão Khemaka đã thuyết giảng rằng: “Này chư hiền, Thế Tôn đã nói về năm uẩn chấp thủ.
Seyyathidaṃ, rūpupādānakkhandho vedanupādānakkhandho saññupādānakkhandho saṅkhārupādānakkhandho viññāṇupādānakkhandho, imesu khvāhaṃ āvuso pañcasu upādānakkhandhesu na kiñci attaṃ vā attaniyaṃ vā samanupassāmī’’ti evamādinā bhante āyasmatā khemakattherena bhāsitaṃ.
That is to say, the form clinging-aggregate, the feeling clinging-aggregate, the perception clinging-aggregate, the volitional formations clinging-aggregate, the consciousness clinging-aggregate. In these five clinging-aggregates, friends, I do not perceive any self or anything pertaining to a self,’ and so on, venerable sir, was spoken by the venerable Elder Khemaka.
Cụ thể là, sắc uẩn chấp thủ, thọ uẩn chấp thủ, tưởng uẩn chấp thủ, hành uẩn chấp thủ, thức uẩn chấp thủ. Này chư hiền, trong năm uẩn chấp thủ này, tôi không thấy có bất cứ cái gì là tự ngã hay thuộc về tự ngã.” – Thưa Tôn giả, Tôn giả Trưởng lão Khemaka đã thuyết giảng như vậy, bắt đầu từ đó.
Vissajjanā – catutthe bhante vāre āyasmā khemako ‘‘alaṃ āvuso dāsaka kiṃ imāya sandhāvanikāya, āharāvuso daṇḍaṃ, ahameva therānaṃ santikaṃ gamissāmī’’ti daṇḍamolubbha āyasmā khemako yena therā bhikkhū tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā therehi bhikkhūhi pucchito ‘‘nakhvāhaṃ āvuso rūpaṃ asmīti vadāmi, napi aññatra rūpā asmīti vadāmi.
Answer – At the fourth turn, venerable sir, the venerable Khemaka said: ‘Enough, friend Dāsaka, why this running about? Bring a stick, friend, I myself will go to the elders.’ Leaning on a stick, the venerable Khemaka approached the elder bhikkhus. Having approached, when questioned by the elder bhikkhus, he said: ‘Friends, I do not say “I am form,” nor do I say “I am other than form.
Trả lời – Thưa Tôn giả, ở lần thứ tư, Tôn giả Khemaka nói: “Thôi đủ rồi, này chư hiền Dāsaka, việc chạy đi chạy lại này có ích gì? Này chư hiền, hãy mang gậy đến, chính tôi sẽ đến chỗ các vị trưởng lão.” Tôn giả Khemaka nương vào cây gậy, đã đến chỗ các vị tỳ khưu trưởng lão, sau khi đến, được các vị tỳ khưu trưởng lão hỏi, đã thuyết giảng rằng: “Này chư hiền, tôi không nói rằng tôi là sắc, cũng không nói rằng tôi nằm ngoài sắc.
Na khvāhaṃ āvuso vedanaṃ asmīti vadāmi, napi aññatra vedanā asmīti vadāmī’’ti evamādinā bhante āyasmā khemako uttaripi dhammadesanaṃ pavaḍḍhetvā vitthārena desesi.
Friends, I do not say “I am feeling,” nor do I say “I am other than feeling,”’ and so on, venerable sir, the venerable Khemaka further elaborated the Dhamma teaching and expounded it in detail.
Này chư hiền, tôi không nói rằng tôi là thọ, cũng không nói rằng tôi nằm ngoài thọ.” – Thưa Tôn giả, Tôn giả Khemaka đã tiếp tục phát triển bài pháp thoại và giảng giải chi tiết như vậy, bắt đầu từ đó.
Imasmiñca pana bhante veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu āyasmatoca khemakassa.
And venerable sir, while this exposition was being spoken, the minds of sixty elder bhikkhus were liberated from defilements without clinging, as was the mind of the venerable Khemaka.
Và thưa Tôn giả, khi bài phân tích này được thuyết giảng, tâm của sáu mươi vị tỳ khưu trưởng lão đã giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không còn chấp thủ, và cả tâm của Tôn giả Khemaka nữa.
Evaṃ kho bhante tesaṃ therānaṃ dhammadesakadhammappaṭiggāhakānaṃ dhammābhisamayo ahosi.
Thus, venerable sir, was the realization of the Dhamma for those elders, both the Dhamma teacher and the Dhamma receivers.
Thưa Tôn giả, đó là sự chứng ngộ Pháp của những vị trưởng lão giảng pháp và người tiếp nhận pháp ấy.
Vissajjanā – kosambiyaṃ bhante āyasmantaṃ channattheraṃ ārabbha bhāsitaṃ.
Answer – Venerable sir, it was spoken at Kosambī, concerning the venerable Elder Channa.
Trả lời – Thưa Tôn giả, đã được thuyết giảng ở Kosambī, liên quan đến Tôn giả Trưởng lão Channa.
Āyasmā bhante channatthero āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca ‘‘ovadatu maṃ āyasmā ānando, anusāsatu maṃ āyasmā ānando, karotu me āyasmā ānando dhammiṃ kathaṃ, yathāhaṃ dhammaṃ passeyya’’nti.
Venerable sir, the venerable Elder Channa said to the venerable Ānanda: ‘Let the venerable Ānanda admonish me, let the venerable Ānanda instruct me, let the venerable Ānanda give me a Dhamma talk, so that I may see the Dhamma.’
Thưa Tôn giả, Tôn giả Trưởng lão Channa đã nói với Tôn giả Ānanda rằng: “Cầu mong Tôn giả Ānanda hãy khuyên bảo tôi, cầu mong Tôn giả Ānanda hãy giáo huấn tôi, cầu mong Tôn giả Ānanda hãy thuyết pháp cho tôi, để tôi có thể thấy Pháp.”
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘sammukhā me taṃ āvuso channa bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ kaccānagottaṃ bhikkhuṃ ovadantassa, dvayanissito khvāyaṃ kaccāna loko yebhuyyena atthitañceva natthitañca, lokasamudayaṃ kho kaccāna yathābhūtaṃ sammappaññāya passato yā loke natthitā, sā na hotī’’ti evamādinā bhante āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.
In that context, venerable sir, the Dhamma-treasurer, the venerable Elder Ānanda, spoke thus: ‘I heard this from the Blessed One himself, friend Channa, I received it directly from him, when he was admonishing the bhikkhu Kaccānagotta: “This world, Kaccāna, is for the most part based on two things: existence and non-existence. When one sees the origination of the world as it actually is with right wisdom, Kaccāna, then the non-existence in the world does not occur.”’ and so on, venerable sir, was spoken by the venerable Elder Ānanda.
Thưa Tôn giả, trong bối cảnh ấy, Tôn giả Trưởng lão Ānanda, vị giữ kho tàng Pháp, đã thuyết giảng rằng: “Này chư hiền Channa, tôi đã đích thân nghe từ Thế Tôn, đích thân tiếp nhận khi Ngài khuyên bảo tỳ khưu Kaccānagotta rằng: ‘Này Kaccāna, thế gian này phần lớn nương tựa vào hai điều: sự hiện hữu và sự không hiện hữu. Này Kaccāna, khi một người thấy sự tập khởi của thế gian một cách chân chánh bằng tuệ tri đúng đắn, thì sự không hiện hữu trong thế gian không còn nữa’.” – Thưa Tôn giả, Tôn giả Trưởng lão Ānanda đã thuyết giảng như vậy, bắt đầu từ đó.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘nāhaṃ bhikkhave lokena vivadāmi, lokova mayā vivadati, na bhikkhave dhammavādī kenaci lokasmiṃ vivadati, yaṃ bhikkhave natthi sammataṃ loke paṇḍitānaṃ, ahampitaṃ ‘‘natthī’’ti vadāmi, yaṃ bhikkhave atthisammataṃ loke paṇḍitānaṃ, ahampitaṃ ‘‘atthī’’ti vadāmī’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning numerous bhikkhus, thus: ‘Bhikkhus, I do not dispute with the world; it is the world that disputes with me. Bhikkhus, one who speaks the Dhamma does not dispute with anyone in the world. That, bhikkhus, which is not agreed upon by the wise in the world, I too say “it does not exist.” That, bhikkhus, which is agreed upon by the wise in the world, I too say “it exists,”’ and so on, was spoken by the Blessed One.
Trả lời – Thưa Tôn giả, đã được Thế Tôn thuyết giảng ở Sāvatthī, liên quan đến nhiều vị tỳ khưu rằng: “Này các tỳ khưu, Ta không tranh cãi với thế gian, mà thế gian tranh cãi với Ta. Này các tỳ khưu, người nói Pháp không tranh cãi với bất cứ ai trong thế gian. Này các tỳ khưu, điều gì không được những người trí trong thế gian chấp nhận là có, Ta cũng nói là ‘không có’. Này các tỳ khưu, điều gì được những người trí trong thế gian chấp nhận là có, Ta cũng nói là ‘có’.” – Thưa Tôn giả, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, bắt đầu từ đó.
Vissajjanā – ayujjhāyaṃ bhante gaṅgāya nadiyā tīre sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘seyyathāpi bhikkhave ayaṃ gaṅgā nadī mahantaṃ pheṇapiṇḍaṃ āvaheyya, tamenaṃ cakkhumā puriso passeyya nijjhāyeyya yoniso upaparikkheyya, tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyeyya, tucchakaññeva khāyeyya, asārakaññeva khāyeyya, kiṃ siyā bhikkhave pheṇapiṇḍe sāro.
Answer – Venerable sir, it was spoken at Ayojjhā, on the bank of the river Gaṅgā, concerning numerous bhikkhus, thus: ‘Just as, bhikkhus, this river Gaṅgā might carry along a great lump of foam, and a keen-sighted man might see it, ponder over it, and examine it closely with wisdom. As he sees, ponders, and examines it closely with wisdom, it would appear empty, hollow, and without substance. What substance, bhikkhus, could there be in a lump of foam?
Trả lời – Thưa Tôn giả, đã được Thế Tôn thuyết giảng ở Ayujjha, bên bờ sông Gaṅgā, liên quan đến nhiều vị tỳ khưu rằng: “Này các tỳ khưu, ví như sông Gaṅgā này cuốn trôi một cục bọt lớn. Một người có mắt sẽ thấy cục bọt ấy, quán sát nó, xem xét kỹ lưỡng bằng tác ý đúng đắn. Khi người ấy thấy, quán sát và xem xét kỹ lưỡng bằng tác ý đúng đắn, nó sẽ hiện ra trống rỗng, rỗng tuếch, không có cốt lõi. Này các tỳ khưu, cục bọt có cốt lõi gì được chứ?
Evameva kho bhikkhave yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃvā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, taṃ bhikkhu passati nijjhāyati yoniso upaparikkhati, tassa taṃ passato nijjhāyato yoniso upaparikkhato rittakaññeva khāyati, tucchakaññeva khāyati, asārakaññeva khāyati, kiñhi siyā bhikkhave rūpe sāro’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
In the same way, bhikkhus, whatever form, whether past, future, or present; internal or external; coarse or subtle; inferior or superior; far or near, a bhikkhu sees, ponders, and examines it closely with wisdom. As he sees, ponders, and examines it closely with wisdom, it appears empty, hollow, and without substance. What substance, bhikkhus, could there be in form?’ and so on, was spoken by the Blessed One.
Cũng vậy, này các tỳ khưu, bất cứ sắc nào, quá khứ, vị lai, hiện tại, nội hay ngoại, thô hay tế, hạ liệt hay thù thắng, xa hay gần, tỳ khưu ấy thấy, quán sát và xem xét kỹ lưỡng bằng tác ý đúng đắn. Khi người ấy thấy, quán sát và xem xét kỹ lưỡng bằng tác ý đúng đắn, nó sẽ hiện ra trống rỗng, rỗng tuếch, không có cốt lõi. Này các tỳ khưu, sắc có cốt lõi gì được chứ?” – Thưa Tôn giả, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy, bắt đầu từ đó.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha bhāsitaṃ.
Answer – At Sāvatthī, venerable sir, it was spoken concerning a certain bhikkhu.
Đáp – Thưa Ngài, được thuyết tại Sāvatthī, nhân một Tỳ-kheo.
Aññatamo bhante bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca ‘‘dhammakathiko dhammakathikoti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante dhammakathiko hoti, kittāvatā dhammānudhammappaṭipanno hoti, kittāvatā diṭṭhadhammanibbānappatto hotī’’ti.
Venerable sir, a certain bhikkhu approached the Blessed One and said, “Venerable sir, one is called a Dhamma speaker, a Dhamma speaker. To what extent, venerable sir, is one a Dhamma speaker? To what extent is one practicing in accordance with the Dhamma? To what extent has one attained nibbāna in this very life?”
Thưa Ngài, một Tỳ-kheo đã bạch Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Ngài, người ta nói ‘Pháp sư, Pháp sư’, vậy thưa Ngài, đến mức độ nào thì được gọi là Pháp sư? Đến mức độ nào thì được gọi là người thực hành đúng Pháp và tùy Pháp? Đến mức độ nào thì được gọi là người đạt được Niết-bàn ngay trong hiện tại?”
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘rūpassa ce bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṃ deseti, ‘dhammakathiko bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
In that context, venerable sir, the Blessed One spoke thus: “If, bhikkhus, one teaches the Dhamma for the disenchantment with, dispassion for, and cessation of form, it is sufficient to call him a ‘Dhamma Speaker Bhikkhu’.”
Thưa Ngài, trong trường hợp đó, Đức Thế Tôn đã thuyết rằng: “Này các Tỳ-kheo, nếu ai thuyết pháp vì sự nhàm chán, ly tham, đoạn diệt đối với sắc, thì đủ để nói rằng ‘Tỳ-kheo ấy là Pháp sư’”, v.v.
Pucchā – tattheva āvuso porāṇakehi dhammasaṃgāhakamahātherehi saṃgītaṃ sīlavantasuttañca sutavantasuttañca kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.
Question – Venerable sirs, in that same place, where, concerning whom, in what context, by whom, and how were the Sīlavant Sutta and the Sutavant Sutta, compiled by the ancient great elders who compiled the Dhamma, spoken?
Hỏi – Thưa chư Tôn giả, trong cùng phẩm đó, kinh Người Giữ Giới và kinh Người Có Học, được các Trưởng lão kết tập pháp thời xưa kết tập, được thuyết ở đâu, nhân ai, trong trường hợp nào, bởi ai và như thế nào?
Vissajjanā – bārāṇasiyaṃ bhante āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ ārabbha āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.
Answer – At Bārāṇasī, venerable sir, they were spoken by the Venerable Sāriputta Thera, the General of the Dhamma, concerning the Venerable Mahākoṭṭhika.
Đáp – Thưa Ngài, được Tôn giả Sāriputta Trưởng lão, vị Pháp tướng quân, thuyết tại Bārāṇasī, nhân Tôn giả Mahākoṭṭhika.
Āyasmā bhante mahākoṭṭhiko sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca ‘‘sīlavatāvuso sāriputta bhikkhunā katame dhammā yoniso manasikātabbā.
Venerable sir, in the evening, the Venerable Mahākoṭṭhika, having risen from seclusion, approached the Venerable Sāriputta, and having approached, he said to the Venerable Sāriputta, “Friend Sāriputta, what dhammas should a bhikkhu endowed with virtue attend to wisely?
Thưa Ngài, Tôn giả Mahākoṭṭhika, vào buổi chiều, sau khi ra khỏi thiền định, đã đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta, sau khi đến, đã bạch Tôn giả Sāriputta rằng: “Này hiền giả Sāriputta, một Tỳ-kheo có giới cần phải tác ý như lý những pháp nào?
Sutāvatāvuso sāriputta bhikkhunā katame dhammā yoniso manasikātabbā’’ti.
Friend Sāriputta, what dhammas should a bhikkhu endowed with learning attend to wisely?”
Này hiền giả Sāriputta, một Tỳ-kheo có học cần phải tác ý như lý những pháp nào?”
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘sīlavatāvuso koṭṭhika bhikkhunā, sutāvatāvuso koṭṭhika bhikkhunā pañcupādānakkhandhā aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato yoniso manasikātabbā’’ti evamādinā āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.
In that context, venerable sir, the Venerable Sāriputta Thera, the General of the Dhamma, spoke thus: “Friend Koṭṭhika, a bhikkhu endowed with virtue, friend Koṭṭhika, a bhikkhu endowed with learning, should attend wisely to the five clinging-aggregates as impermanent, as suffering, as a disease, as a boil, as a dart, as a misfortune, as an affliction, as alien, as disintegrating, as empty, as not-self.”
Thưa Ngài, trong trường hợp đó, Tôn giả Sāriputta Trưởng lão, vị Pháp tướng quân, đã thuyết rằng: “Này hiền giả Koṭṭhika, một Tỳ-kheo có giới, này hiền giả Koṭṭhika, một Tỳ-kheo có học, cần phải tác ý như lý năm uẩn chấp thủ là vô thường, khổ, bệnh tật, mụn nhọt, mũi tên, tai họa, chướng ngại, ngoại lai, hoại diệt, trống rỗng, vô ngã”, v.v.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ rādhattheraṃ ārabbha bhāsitaṃ.
Answer – At Sāvatthī, venerable sir, it was spoken concerning the Venerable Rādhā Thera.
Đáp – Thưa Ngài, được thuyết tại Sāvatthī, nhân Tôn giả Rādha Trưởng lão.
Āyasmā bhante rādhatthero bhagavantaṃ etadavoca ‘‘satto sattoti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante sattoti vuccatī’’ti.
Venerable sir, the Venerable Rādhā Thera approached the Blessed One and said, “Venerable sir, one is called ‘a being, a being.’ To what extent, venerable sir, is one called ‘a being’?”
Thưa Ngài, Tôn giả Rādha Trưởng lão đã bạch Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Ngài, người ta nói ‘chúng sinh, chúng sinh’, vậy thưa Ngài, đến mức độ nào thì được gọi là chúng sinh?”
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘rūpe kho rādha yo chando yo rāgo yā nandī yā taṇhā, tatra satto tatra visatto, tasmā sattoti vuccatī’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
In that context, venerable sir, the Blessed One spoke thus: “Rādha, that desire, that lust, that delight, that craving which is in form, there one is bound, there one is attached; therefore one is called ‘a being’.”
Thưa Ngài, trong trường hợp đó, Đức Thế Tôn đã thuyết rằng: “Này Rādha, đối với sắc, cái dục, cái tham, cái hỷ, cái ái nào, ở đó có sự chấp thủ, ở đó có sự dính mắc, do đó được gọi là chúng sinh”, v.v.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘kismiṃ nu kho bhikkhave sati kiṃ upādāya kiṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati so attā so loko so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.
Answer – At Sāvatthī, venerable sir, it was spoken by the Blessed One concerning many bhikkhus, starting thus: “Bhikkhus, when what exists, with what as a basis, by clinging to what, does such a view arise: ‘That is the self, that is the world; I shall be that after death, permanent, stable, eternal, not subject to change’?”
Đáp – Thưa Ngài, được Đức Thế Tôn thuyết tại Sāvatthī, nhân nhiều Tỳ-kheo, rằng: “Này các Tỳ-kheo, khi có cái gì, nương tựa vào cái gì, chấp thủ vào cái gì, thì tà kiến này sinh khởi: ‘Tự ngã đó, thế giới đó, ta sẽ là vĩnh cửu, thường còn, bất biến, không thay đổi sau khi chết’”, v.v.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘kismiṃ nu kho bhikkhave sati kiṃ upādāya kiṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
Answer – At Sāvatthī, venerable sir, it was spoken by the Blessed One concerning many bhikkhus, starting thus: “Bhikkhus, when what exists, with what as a basis, by clinging to what, does such a view arise: ‘There is no gift, no sacrifice, no offering; there is no fruit or result of good and bad actions’?”
Đáp – Thưa Ngài, được Đức Thế Tôn thuyết tại Sāvatthī, nhân nhiều Tỳ-kheo, rằng: “Này các Tỳ-kheo, khi có cái gì, nương tựa vào cái gì, chấp thủ vào cái gì, thì tà kiến này sinh khởi: ‘Không có bố thí, không có cúng dường, không có tế lễ, không có quả báo của các nghiệp thiện ác’”, v.v.
Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘cakkhuṃ bhikkhave aniccaṃ vipariṇāmi aññathābhāvi.
Answer – At Sāvatthī, venerable sir, it was spoken by the Blessed One concerning many bhikkhus, starting thus: “Bhikkhus, the eye is impermanent, subject to change, becoming otherwise.
Đáp – Thưa Ngài, được Đức Thế Tôn thuyết tại Sāvatthī, nhân nhiều Tỳ-kheo, rằng: “Này các Tỳ-kheo, mắt là vô thường, biến hoại, dị biệt.
Jivhaṃ.
The tongue.
Lưỡi.
Mano anicco vipariṇāmī aññathābhāvī’’ti evamādinā bhagavatā bhāsitaṃ.
The mind is impermanent, subject to change, becoming otherwise.”
Ý là vô thường, biến hoại, dị biệt”, v.v.
Vissajjanā – rājagahe bhante sucimukhiṃ paribbājikaṃ ārabbha āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.
Answer – At Rājagaha, venerable sir, it was spoken by the Venerable Sāriputta Thera, the General of the Dhamma, concerning the wandering ascetic Sucimukhī.
Đáp – Thưa Ngài, được Tôn giả Sāriputta Trưởng lão, vị Pháp tướng quân, thuyết tại Rājagaha, nhân du sĩ Sucimukhī.
Sucimukhī bhante paribbājikā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca ‘‘kiṃ nu kho samaṇa adhomukho bhuñjasī’’ti.
Venerable sir, the wandering ascetic Sucimukhī said to the Venerable Sāriputta, “Ascetic, do you eat with your face down?”
Thưa Ngài, du sĩ Sucimukhī đã bạch Tôn giả Sāriputta rằng: “Này Sa-môn, có phải ông ăn cúi mặt xuống không?”
Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘na khvāhaṃ bhagini adhomukho bhuñjāmī’’ti evamādinā paṭikkhipitvā ‘‘ye hi keci bhagini samaṇabrāhmaṇā vatthuvijjā tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti bhagini samaṇabrāhmaṇā adhomukhā bhuñjantī’’ti evamādinā āyasmatā sāriputtattherena dhammasenāpatinā bhāsitaṃ.
In that context, venerable sir, having refuted thus: “Sister, I do not eat with my face down,” the Venerable Sāriputta Thera, the General of the Dhamma, spoke thus: “Indeed, sister, whatever ascetics and brahmins who live by wrong livelihood through earth-divination and animal-divination, these ascetics and brahmins, sister, are said to be eating with their faces down.”
Thưa Ngài, trong trường hợp đó, sau khi bác bỏ rằng: “Này Tỷ-kheo-ni, tôi không ăn cúi mặt xuống”, Tôn giả Sāriputta Trưởng lão, vị Pháp tướng quân, đã thuyết rằng: “Này Tỷ-kheo-ni, bất cứ Sa-môn, Bà-la-môn nào sống bằng tà mạng, bằng nghề bói đất, bằng nghề bàng sinh, thì những Sa-môn, Bà-la-môn này được gọi là ăn cúi mặt xuống”, v.v.