Saṃyuttanikāya (pu-vi)

4

Sagāthāvaggapāḷi

Sagāthā Vagga Pāḷi

Kinh Tạng Tương Ưng Có Kệ

5

Saṃgāyanassa pucchā vissajjanā

Questions and Answers concerning the Recitation

Hỏi Đáp Về Kết Tập

6

Pucchā – paṭhamamahāsaṃgītikāle āvuso dhammasaṃgāhakā mahākassapādayo mahātheravarā porāṇasaṃgītikārā paṭhamaṃ vinayapiṭakaṃ saṃgāyitvā tadanantaraṃ suttantapiṭakaṃ saṃgāyantā dīghanikāyañca majjhimanikāyañca saṃgāyitvā tadanantaraṃ kiṃnāma pāvacanaṃ saṃgāyiṃsu.

Question – Friend, during the First Great Council, after the eminent Elder Mahākassapa and other Dhamma reciters of old recited the Vinaya Piṭaka, and then, while reciting the Suttanta Piṭaka, after reciting the Dīgha Nikāya and Majjhima Nikāya, what teaching did they recite next?

Hỏi – Thưa chư Hiền, vào thời kỳ Đại Kết Tập lần thứ nhất, các bậc Đại Trưởng lão cao quý như ngài Mahākassapa và những vị kết tập giáo pháp thời xưa, sau khi kết tập Tạng Luật trước, rồi sau đó kết tập Tạng Kinh, kết tập Trường Bộ Kinh và Trung Bộ Kinh, tiếp theo đó đã kết tập giáo pháp tên là gì?

7

Vissajjanā – paṭhamamahāsaṃgītikāle bhante dhammasaṃgāhakā mahākassapādayo porāṇatheravarā paṭhamaṃ vinayapiṭakaṃ saṃgāyitvā tadanantaraṃ suttantapiṭakaṃ saṃgāyantā dīghanikāyañca majjhimanikāyañca saṃgāyitvā tadanantaraṃ sattahi ca suttasahassehi sattahi ca suttasatehi dvāsaṭṭhiyā ca suttehi paṭimaṇḍitaṃ bhāṇavārasataparimāṇaṃ saṃyuttanikāyaṃ nāma pāvacanaṃ saṃgāyiṃsu.

Answer – Venerable sir, during the First Great Council, after the eminent Elder Mahākassapa and other Dhamma reciters of old recited the Vinaya Piṭaka, and then, while reciting the Suttanta Piṭaka, after reciting the Dīgha Nikāya and Majjhima Nikāya, they recited the teaching called Saṃyutta Nikāya, adorned with seven thousand seven hundred and sixty-two suttas, amounting to one hundred recitations (bhāṇavāras).

Đáp – Bạch chư Tôn giả, vào thời kỳ Đại Kết Tập lần thứ nhất, các bậc Đại Trưởng lão cao quý như ngài Mahākassapa và những vị kết tập giáo pháp thời xưa, sau khi kết tập Tạng Luật trước, rồi sau đó kết tập Tạng Kinh, kết tập Trường Bộ Kinh và Trung Bộ Kinh, tiếp theo đó đã kết tập giáo pháp tên là Tương Ưng Bộ Kinh, được trang hoàng bởi bảy ngàn bảy trăm sáu mươi hai bài kinh, có số lượng một trăm chương tụng.

8

Pucchā – saṃyuttanikāye ca āvuso sagāthāvaggo nidānavaggo khandhavaggo saḷāyatanavaggo mahāvaggoti pañcasaṃyuttappakaraṇāni, tesu paṭhamaṃ kataraṃ saṃyuttappakaraṇaṃ te saṃgāyiṃsu.

Question – And in the Saṃyutta Nikāya, friend, there are five divisions of Saṃyuttas: Sagāthā Vagga, Nidāna Vagga, Khandha Vagga, Saḷāyatana Vagga, and Mahā Vagga. Of these, which Saṃyutta division did they recite first?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Bộ có năm tập Tương Ưng là: Tương Ưng Có Kệ, Tương Ưng Nhân Duyên, Tương Ưng Uẩn, Tương Ưng Sáu Xứ và Tương Ưng Đại Phẩm. Trong số đó, các vị ấy đã kết tập tập Tương Ưng nào trước tiên?

9

Vissajjanā – pañcasu bhante saṃyuttappakaraṇesu paṭhamaṃ sagāthāvaggasaṃyuttappakaraṇaṃ saṃgāyiṃsu.

Answer – Venerable sir, of the five Saṃyutta divisions, they first recited the Sagāthā Vagga Saṃyutta division.

Đáp – Bạch chư Tôn giả, trong năm tập Tương Ưng, các vị ấy đã kết tập tập Tương Ưng Có Kệ trước tiên.

10

Pucchā – sagāthāvaggepi āvuso devatāsaṃyuttādivasena ekādasasaṃyuttāni, tesu paṭhamaṃ kataraṃ saṃyuttaṃ te saṃgāyiṃsu.

Question – And in the Sagāthā Vagga, friend, there are eleven Saṃyuttas, starting with the Devatā Saṃyutta. Of these, which Saṃyutta did they recite first?

Hỏi – Thưa chư Hiền, ngay cả trong Tương Ưng Có Kệ, có mười một Tương Ưng như Tương Ưng Chư Thiên, v.v. Trong số đó, các vị ấy đã kết tập Tương Ưng nào trước tiên?

11

Vissajjanā – ekādasasu bhante saṃyuttesu paṭhamaṃ devatāsaṃyuttaṃ saṃgāyiṃsu.

Answer – Venerable sir, of the eleven Saṃyuttas, they first recited the Devatā Saṃyutta.

Đáp – Bạch chư Tôn giả, trong mười một Tương Ưng, các vị ấy đã kết tập Tương Ưng Chư Thiên trước tiên.

12

Pucchā – devatāsaṃyuttepi āvuso naḷavaggādayo aṭṭha vaggā, oghataraṇasuttādīni ca ekāsīti suttāni, tesu paṭhamaṃ kataraṃ vaggaṃ katarañca suttaṃ sagāyiṃsu.

Question – And in the Devatā Saṃyutta, friend, there are eight vaggas, starting with the Naḷa Vagga, and eighty-one suttas, starting with the Oghataraṇa Sutta. Of these, which vagga and which sutta did they recite first?

Hỏi – Thưa chư Hiền, ngay cả trong Tương Ưng Chư Thiên, có tám phẩm như phẩm Naḷa, v.v., và tám mươi mốt bài kinh như kinh Vượt Khỏi Dòng Nước Lũ, v.v. Trong số đó, các vị ấy đã kết tập phẩm nào và bài kinh nào trước tiên?

13

Vissajjanā – aṭṭhasu bhante vaggesu paṭhamaṃ naḷavaggaṃ ekāsītiyā ca suttesu paṭhamaṃ oghataraṇasuttaṃ saṃgāyiṃsu.

Answer – Venerable sir, of the eight vaggas, they first recited the Naḷa Vagga, and of the eighty-one suttas, they first recited the Oghataraṇa Sutta.

Đáp – Bạch chư Tôn giả, trong tám phẩm, các vị ấy đã kết tập phẩm Naḷa trước tiên, và trong tám mươi mốt bài kinh, các vị ấy đã kết tập kinh Vượt Khỏi Dòng Nước Lũ trước tiên.

14

Sādhu sādhu āvuso, mayampi dāni tatoyeva paṭṭhāya saṃgītipubbaṅgamāni pucchanavissajjanakiccāni āvahituṃ samārabhāra.

Excellent, excellent, friend! We too shall now begin the question and answer sessions, which are introductory to the council, starting from that point.

Lành thay, lành thay, thưa chư Hiền! Giờ đây chúng tôi cũng sẽ bắt đầu thực hiện các công việc hỏi đáp mở đầu cho việc kết tập từ đó.

15

Devatāsaṃyutta

Devatā Saṃyutta

Tương Ưng Chư Thiên

16

Oghataraṇasutta

Oghataraṇa Sutta

Kinh Vượt Khỏi Dòng Nước Lũ

17

Pucchā – tenāvuso bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena oghataraṇasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, in what context, and how was the Oghataraṇa Sutta spoken by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Enlightened One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, kinh Vượt Khỏi Dòng Nước Lũ này đã được Đức Thế Tôn, bậc Toàn Tri, Toàn Kiến, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

18

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ devataṃ ārabbha bhāsitaṃ, aññatarā bhante devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi, ekamantaṃ ṭhitā kho sā devatā bhagavantaṃ etadavoca ‘‘kathaṃ nu tvaṃ mārisa oghamatarī’’ti,

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning a certain deity. Venerable sir, a certain deity, when the night was far advanced, with radiant beauty illuminating the entire Jeta Grove, approached the Blessed One. Having approached and paid homage to the Blessed One, she stood to one side. Standing to one side, that deity said this to the Blessed One: “How, indeed, good sir, did you cross the flood?”

Đáp – Bạch chư Tôn giả, kinh này đã được thuyết giảng ở Sāvatthī, về một vị thiên nhân nọ. Bạch chư Tôn giả, khi đêm đã khuya, với dung sắc tuyệt đẹp, một vị thiên nhân nọ đã chiếu sáng toàn bộ khu rừng Jetavana, rồi đi đến chỗ Đức Thế Tôn. Sau khi đảnh lễ Đức Thế Tôn, vị ấy đứng sang một bên. Đứng sang một bên, bạch chư Tôn giả, vị thiên nhân ấy đã bạch với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Tôn giả, ngài đã vượt qua dòng nước lũ như thế nào?”

19

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘apatiṭṭhaṃ khvāhaṃ āvuso anāyūhaṃ oghamatariṃ’’ti, evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus: “Friend, I crossed the flood without standing, without striving.”

Bạch chư Tôn giả, trong bối cảnh đó, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng rằng: “Này chư Hiền, không đứng yên, không nỗ lực, Ta đã vượt qua dòng nước lũ.” Bạch chư Tôn giả, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

20

Accentisutta

Accenti Sutta

Kinh Thời Gian Trôi Qua

21

Pucchā – accentisuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, in what context, and how was the Accenti Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, kinh Thời Gian Trôi Qua này đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

22

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ devataṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning a certain deity.

Đáp – Bạch chư Tôn giả, kinh này đã được thuyết giảng ở Sāvatthī, về một vị thiên nhân nọ.

Aññatarā bhante devatā bhagavantaṃ etadavoca–

Venerable sir, a certain deity said this to the Blessed One:

Bạch chư Tôn giả, một vị thiên nhân nọ đã bạch với Đức Thế Tôn rằng:

23

‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo,

“Time flies by, nights pass swiftly,

“Thời gian trôi qua, đêm ngày dần qua,

24

Vayoguṇā anupubbaṃ jahanti,

Life's stages gradually diminish.

Các phẩm chất tuổi tác tuần tự bỏ đi.

25

Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno,

Seeing this danger in death,

Thấy sự sợ hãi này trong cái chết,

26

Puññāni kayirātha sukhāvahānī’’ti–

One should do meritorious deeds that bring happiness.”

Hãy làm các phước thiện mang lại an lạc.”

27

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ –

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus:

Bạch chư Tôn giả, trong bối cảnh đó –

28

‘‘Accenti kālā tarayanti rattiyo,

“Time flies by, nights pass swiftly,

“Thời gian trôi qua, đêm ngày dần qua,

29

Vayoguṇā anupubbaṃ jahanti,

Life's stages gradually diminish.

Các phẩm chất tuổi tác tuần tự bỏ đi.

30

Etaṃ bhayaṃ maraṇe pekkhamāno,

Seeing this danger in death,

Thấy sự sợ hãi này trong cái chết,

31

Lokāmisaṃ pajahe santipekkho’’ti –

One who seeks peace should abandon worldly allurements.”

Kẻ tìm cầu an tịnh hãy từ bỏ mồi đời.”

32

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

This, venerable sir, is how it was spoken by the Blessed One.

Bạch chư Tôn giả, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

33

Sattisutta

Satti Sutta

Kinh Mũi Giáo

34

Pucchā – sattisuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, in what context, and how was the Satti Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, kinh Mũi Giáo này đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

35

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ devataṃ ārabbha bhāsitaṃ, aññatarā bhante devatā bhagavantaṃ etadavoca–

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning a certain deity. Venerable sir, a certain deity said this to the Blessed One:

Đáp – Bạch chư Tôn giả, kinh này đã được thuyết giảng ở Sāvatthī, về một vị thiên nhân nọ. Bạch chư Tôn giả, một vị thiên nhân nọ đã bạch với Đức Thế Tôn rằng:

36

‘‘Sattiyā viya omaṭṭho, ḍayhamānova matthake;

“Like one struck by a dart, or as if one's head is aflame;

“Như bị mũi giáo đâm, như đầu bị cháy,

37

Kāmarāgappahānāya, sato bhikkhu paribbaje’’ti–

A mindful bhikkhu should wander forth for the abandoning of sensual desire.”

Tỳ-kheo chánh niệm hãy du hành để đoạn trừ dục ái.”

38

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus:

Bạch chư Tôn giả, trong bối cảnh đó –

39

Sattiyā viya omaṭṭho ḍayhamānova matthake;

“Like one struck by a dart, or as if one's head is aflame;

Như bị mũi giáo đâm, như đầu bị cháy,

40

Sakkāyadiṭṭhippahānāya, sato bhikkhu paribbajeti;

A mindful bhikkhu should wander forth for the abandoning of identity view (sakkāyadiṭṭhi).”

Tỳ-kheo chánh niệm hãy du hành để đoạn trừ tà kiến thân kiến;

41

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

This, venerable sir, is how it was spoken by the Blessed One.

Bạch chư Tôn giả, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

42

Sattiyā viya omaṭṭho, ḍayhamānova matthake;

Like one struck by a dart, or as if one's head is aflame;

Như bị mũi giáo đâm, như đầu bị cháy,

43

Kāmarāgappahānāya, sato bhikkhu paribbaje –

A mindful bhikkhu should wander forth for the abandoning of sensual desire.

Tỳ-kheo chánh niệm hãy du hành để đoạn trừ dục ái –

44

Sattiyā viya omaṭṭho, ḍayhamānova matthake,

Like one struck by a dart, or as if one's head is aflame;

Như bị mũi giáo đâm, như đầu bị cháy,

45

Sakkāyadiṭṭhippamānāya, sato bhikkhu paribbaje –

A mindful bhikkhu should wander forth for the abandoning of identity view (sakkāyadiṭṭhi).

Tỳ-kheo chánh niệm hãy du hành để đoạn trừ tà kiến thân kiến –

46

Jaṭāsutta

Jaṭā Sutta

Kinh Rối Rắm

47

Pucchā – jaṭāsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, in what context, and how was the Jaṭā Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, kinh Rối Rắm này đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

48

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ devataṃ ārabbha bhāsitaṃ, aññatarā bhante devatā bhavagantaṃ etadavoca–

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning a certain deity. Venerable sir, a certain deity said this to the Blessed One:

Đáp – Bạch chư Tôn giả, kinh này đã được thuyết giảng ở Sāvatthī, về một vị thiên nhân nọ. Bạch chư Tôn giả, một vị thiên nhân nọ đã bạch với Đức Thế Tôn rằng:

49

‘‘Anto jaṭā bahijaṭā, jaṭāya jaṭitā pajā;

“Inwardly entangled, outwardly entangled, humanity is entangled in a tangle;

“Trong thì rối rắm, ngoài thì rối rắm, chúng sanh bị rối rắm bởi sự rối rắm;

50

Taṃ taṃ gotama pucchāmi, ko imaṃ vijaṭaye jaṭa’’nti–

I ask you, Gotama, who can untangle this tangle?”

Này Gotama, con hỏi ngài, ai có thể gỡ bỏ sự rối rắm này?”

51

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ –

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus:

Bạch chư Tôn giả, trong bối cảnh đó –

52

Sīle patiṭṭhāya naro sapañño, cittaṃ paññañca bhāvayaṃ;

Established in virtue, a discerning person, developing mind and wisdom;

Người có trí tuệ, an trú trong giới, tu tập tâm và tuệ;

53

Ātāpī nipako bhikkhu, so imaṃ vijaṭaye jaṭaṃ.

An ardent, diligent bhikkhu, he can untangle this tangle.

Tỳ-kheo tinh cần, khéo léo, người ấy có thể gỡ bỏ sự rối rắm này.

54

Yesaṃ rāgo ca doso ca, avijjā ca virājitā;

For whom lust, hatred, and ignorance are eradicated;

Những ai tham ái và sân hận, vô minh đã được diệt trừ;

55

Khīṇāsavā arahanto, tesaṃ vijaṭitā jaṭāti;

Arahants whose defilements (āsavas) are destroyed—for them the tangle is untangled.

Những bậc A-la-hán đã tận trừ các lậu hoặc, sự rối rắm của họ đã được gỡ bỏ;

56

Evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, it was spoken by the Blessed One in this manner.

Bạch chư Tôn giả, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

57

Sīle patiṭṭhāya naro sapañño, cittaṃ paññañca bhāvayaṃ;

Established in virtue, a discerning person, developing mind and wisdom;

Người có trí tuệ, an trú trong giới, tu tập tâm và tuệ;

58

Ātāpī nipako bhikkhu, so imaṃ vijaṭaye jaṭaṃ–

An ardent, diligent bhikkhu, he can untangle this tangle.

Tỳ-kheo tinh cần, khéo léo, người ấy có thể gỡ bỏ sự rối rắm này –

59

Yesaṃ rāgo ca doso ca, avijjā ca virājitā;

For whom lust, hatred, and ignorance are eradicated;

Những ai tham ái và sân hận, vô minh đã được diệt trừ;

60

Khīṇāsavā arahanto, tesaṃ vijaṭitā jaṭā–

Arahants whose defilements (āsavas) are destroyed—for them the tangle is untangled.

Những bậc A-la-hán đã tận trừ các lậu hoặc, sự rối rắm của họ đã được gỡ bỏ –

61

Yattha nāmañca rūpañca, asesaṃ uparujjhati;

Where name-and-form (nāmarūpa) completely ceases without remainder;

Nơi nào danh và sắc, hoàn toàn chấm dứt không còn sót lại;

62

Paṭighaṃ rūpasaññā ca, etthesā chijjate jaṭā.

And impingement (paṭigha) and perception of form (rūpasaññā)—there this tangle is cut.

Cùng với sự va chạm và tưởng về sắc, tại đó sự rối rắm này bị cắt đứt.

63

Accharāsutta

Accharā Sutta

Kinh Thiên Nữ

64

Pucchā – accharāsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friend, where, concerning whom, in what context, and how was the Accharā Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, kinh Thiên Nữ này đã được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, về ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

65

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ devaputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning a certain devaputta.

Đáp – Bạch chư Tôn giả, kinh này đã được thuyết giảng ở Sāvatthī, về một vị thiên tử nọ.

Aññataro bhante devaputto bhagavantaṃ etadavoca–

Venerable sir, a certain devaputta said this to the Blessed One:

Bạch chư Tôn giả, một vị thiên tử nọ đã bạch với Đức Thế Tôn rằng:

66

‘‘Accharāgaṇasaṅghaṭṭhaṃ, pisāca gaṇasevitaṃ;

“Encountered by hordes of fairies, frequented by hordes of demons;

“Khu rừng hoang vu tên là Mê Hoặc,

67

Vanantaṃ mohanaṃ nāma, kathaṃ yātrā bhavissatī’’ti.

That confusing forest, how will one journey through it?”

Nơi tụ tập nhiều thiên nữ, nơi quỷ thần trú ngụ, làm sao có thể đi qua?”

68

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus:

Bạch chư Tôn giả, trong bối cảnh đó –

69

‘‘Ujuko nāma so maggo, abhayā nāma sā disā,

“Straight is that path, secure is that direction,

“Con đường đó tên là Thẳng, phương đó tên là Bất Hại,

70

Ratho akūjano nāma, dhammacakkehi saṃyuto.

The chariot is called 'Soundless,' equipped with Dhamma wheels.

Chiếc xe đó tên là Không Kêu, được trang bị bánh xe Pháp.

71

Hirī tassa apālambo, satyassa parivāraṇaṃ;

Conscience (hiri) is its pole, mindfulness (sati) is its enclosure;

Tàm là trục của nó, niệm là sự bao bọc của nó;

72

Dhammāhaṃ sārathiṃ brūmi, sammādiṭṭhi purejavaṃ.

I declare Dhamma to be the charioteer, with right view (sammādiṭṭhi) as the forerunner.

Ta gọi Pháp là người đánh xe, Chánh Kiến dẫn đầu.

73

Yassa etādisaṃ yānaṃ, itthiyā purisassa vā;

Whose vehicle is of this kind, whether woman or man;

Ai có cỗ xe như vậy, dù là nữ hay nam;

74

Sa ve etena yānena, nibbānasseva santike’’ti.

Verily, by this vehicle, one is close to Nibbāna.”

Người ấy chắc chắn sẽ ở gần Niết Bàn với cỗ xe đó.”

75

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Indeed, venerable sir, this was spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

76

Accharāgaṇasaṅghuṭṭhaṃ, pisācagaṇasevitaṃ;

Filled with throngs of celestial nymphs, haunted by hosts of devils;

Rừng rậm ấy vang dội tiếng nhóm tiên nữ, được nhóm Dạ Xoa trú ngụ;

77

Vanantaṃ mohanaṃ nāma, kathaṃ yātrā bhavissati–

A bewildering forest—how will the journey proceed?

Nơi rừng mê hoặc ấy, làm sao có thể du hành?

78

Jarāsutta

On Old Age

Kinh Jarā

79

Pucchā – jarāsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Sutta on Old Age spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Jarā đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

80

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante aññataraṃ devataṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning a certain deity.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến một vị thiên nhân nọ.

Aññatarā bhante devatā bhagavantaṃ etadavoca–

Venerable sir, a certain deity said this to the Blessed One:

Bạch Thế Tôn, một vị thiên nhân nọ đã bạch với Thế Tôn rằng:

81

‘‘Kiṃ su yāva jarā sādhu, kiṃ su sādhu patiṭṭhitaṃ;

“What, pray, is good until old age? What, pray, is well established?

“Điều gì là tốt đẹp cho đến tuổi già, điều gì được thiết lập tốt đẹp?

82

Kiṃ su narānaṃ ratanaṃ, kiṃ su corehi dūhara’’nti.

What, pray, is a jewel for humans? What, pray, is difficult for thieves to steal?”

Điều gì là châu báu của loài người, điều gì không thể bị trộm cướp?”

83

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable sir, in that context, (it was said):

Bạch Thế Tôn, trong bối cảnh ấy,

84

‘‘Sīlaṃ yāva jarā sādhu, saddhā sādhu patiṭṭhitā;

“Virtue, pray, is good until old age; faith, pray, is well established;

“Giới hạnh là tốt đẹp cho đến tuổi già, tín tâm được thiết lập tốt đẹp;

85

Paññā narānaṃ ratanaṃ, puññaṃ corehi dūhara’’nti.

Wisdom is a jewel for humans; merit is difficult for thieves to steal.”

Trí tuệ là châu báu của loài người, phước đức không thể bị trộm cướp.”

86

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Indeed, venerable sir, this was spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

87

Kiṃ su yāva jarā sādhu.

What, pray, is good until old age?

Điều gì là tốt đẹp cho đến tuổi già?

88

Kiṃ su sādhu patiṭṭhitaṃ.

What, pray, is well established?

Điều gì được thiết lập tốt đẹp?

89

Kiṃ su narānaṃ ratanaṃ.

What, pray, is a jewel for humans?

Điều gì là châu báu của loài người?

90

Kiṃ su corehi dūharaṃ.

What, pray, is difficult for thieves to steal?

Điều gì không thể bị trộm cướp?

91

Devaputtasaṃyutta

Connected Discourses with Deities

Tương Ưng Thiên Tử

92

Subrahmasutta

On Subrahmā

Kinh Subrahmā

93

Pucchā – tenāvuso bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena subrahmasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ katañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Subrahmasutta spoken by the Blessed One, the Knower, the Seer, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Subrahmā đã được Thế Tôn, bậc biết, bậc thấy, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác, thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

Kīdiso ca tattha dhammapaṭiggāhakassa dhammassavanānisaṃso adhigato.

And what was the benefit of hearing the Dhamma attained by the recipient of the Dhamma in that case?

Và quả báo của việc nghe pháp đã được người thọ nhận pháp đạt được ở đó là gì?

94

Vissajjanā – rājagahe bhante subrahmadevaputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Rājagaha, concerning the deity Subrahmā.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Rājagaha, liên quan đến thiên tử Subrahmā.

Subrahmā bhante devaputto maraṇabhayabhīto bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca–

Venerable sir, the deity Subrahmā, terrified by the fear of death, approached the Blessed One and said this:

Bạch Thế Tôn, thiên tử Subrahmā, vì sợ hãi sự chết, đã đến gần Thế Tôn và bạch rằng:

95

‘‘Niccaṃ utrastamidaṃ cittaṃ, niccaṃ ubbiggamidaṃ mano;

“This mind is constantly anxious, this heart is constantly agitated;

“Tâm này thường run sợ, ý này thường hoảng loạn;

96

Anuppannesu kicchesu, atho uppatitesu ca;

Both when troubles have not arisen, and when they have arisen;

Trong những khó khăn chưa phát sinh, và cả những điều đã phát sinh;

97

Sace atthi anutrastaṃ, taṃ me akkhāhi pucchito’’ti–

If there is something fearless, please declare it to me, as I have asked.”

Nếu có điều gì không run sợ, xin Ngài hãy nói cho con khi con đã hỏi.”

98

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ.

Venerable sir, in that context, (it was said):

Bạch Thế Tôn, trong bối cảnh ấy,

99

‘‘Nāññatra bojjā tapasā, nāññatrindriyasaṃvarā;

“Not apart from awakening, not apart from asceticism, not apart from restraint of the faculties;

“Ngoài sự giác ngộ, ngoài sự khổ hạnh, ngoài sự chế ngự các căn;

100

Nāññatra sabbanissaggā, sotthiṃ passāmi pāṇina’’nti.

Not apart from the relinquishment of all, do I see security for living beings.”

Ngoài sự từ bỏ tất cả, ta không thấy sự an ổn cho chúng sinh.”

101

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Indeed, venerable sir, this was spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

Desanāpariyosāne ca bhante subrahmassa devaputtassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi, ‘‘yaṃkiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti.

And venerable sir, at the conclusion of the discourse, the pure and stainless Eye of Dhamma arose in the deity Subrahmā, right there on that seat, (realizing) “Whatever is of the nature to arise, all that is of the nature to cease.”

Và bạch Thế Tôn, khi bài giảng kết thúc, ngay tại chỗ ngồi ấy, thiên tử Subrahmā đã phát sinh pháp nhãn ly trần, vô cấu, rằng: “Bất cứ pháp gì có tính chất tập khởi, tất cả pháp ấy đều có tính chất đoạn diệt.”

102

Niccaṃ utrastamidaṃ cittaṃ, niccaṃ ubbiggamidaṃ mano;

This mind is constantly anxious, this heart is constantly agitated;

Tâm này thường run sợ, ý này thường hoảng loạn;

103

Anuppannesu kicchesu, atho uppatitesu ca;

Both when troubles have not arisen, and when they have arisen;

Trong những khó khăn chưa phát sinh, và cả những điều đã phát sinh;

104

Sace atthi anutrasta, taṃ me akkhāhi pucchito-hu–

If there is something fearless, please declare it to me, as I have asked.

Nếu có điều gì không run sợ, xin Ngài hãy nói cho con khi con đã hỏi.

105

Nāññatra bojjā tapasā, nāññatrindriyasaṃvarā;

Not apart from awakening, not apart from asceticism, not apart from restraint of the faculties;

Ngoài sự giác ngộ, ngoài sự khổ hạnh, ngoài sự chế ngự các căn;

106

Nāññatra sabbanissaggā, sotthiṃ passāmi pāṇinaṃ–

Not apart from the relinquishment of all, do I see security for living beings.

Ngoài sự từ bỏ tất cả, ta không thấy sự an ổn cho chúng sinh.

107

Rohitassasutta

On Rohitassa

Kinh Rohitassa

108

Pucchā – rohitassasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Rohitassasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Rohitassa đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

109

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rohitassaṃ devaputtaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning the deity Rohitassa.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến thiên tử Rohitassa.

Rohitasso bhante devaputto bhagavantaṃ etadavoca ‘‘yattha nu kho bhante na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, sakkā nu kho so bhante gamanena lokassa anto ñātuṃ vā daṭṭhuṃ vā pāpuṇituṃ vā’’ti.

Venerable sir, the deity Rohitassa approached the Blessed One and said, “Venerable sir, is it possible to know, see, or reach the end of the world by traveling to where there is no birth, no old age, no death, no passing away, and no reappearance?”

Bạch Thế Tôn, thiên tử Rohitassa đã bạch với Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, nơi nào không sinh, không già, không chết, không chuyển sinh, không tái sinh, liệu có thể đi đến, thấy được hay đạt được tận cùng thế gian bằng cách đi không?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ aṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus: “Friend, I declare that it is not by traveling that one can know, see, or reach the end of the world where there is no birth, no old age, no death, no passing away, and no reappearance,” and so forth.

Bạch Thế Tôn, trong bối cảnh ấy, Thế Tôn đã thuyết giảng bằng những lời như vầy: “Này Hiền giả, nơi nào không sinh, không già, không chết, không chuyển sinh, không tái sinh, ta không nói rằng tận cùng thế gian ấy có thể được biết, được thấy, được đạt đến bằng cách đi.”

110

Kosalasaṃyutta

Connected Discourses with Kosala

Tương Ưng Kosala

111

Daharasutta

On the Young (King)

Kinh Dahara

112

Pucchā – daharasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Daharasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Dahara đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

113

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến vua Pasenadi nước Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi, ekamantaṃ nisinno kho bhante rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘bhavampi no gotamo ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paṭijānātī’’ti.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala approached the Blessed One, exchanged greetings with him, and sat down to one side. Having sat down to one side, venerable sir, King Pasenadi of Kosala said this to the Blessed One: “Does the Venerable Gotama also claim, ‘I am fully awakened to unsurpassed perfect self-awakening’?”

Bạch Thế Tôn, vua Pasenadi nước Kosala đã đến chỗ Thế Tôn, sau khi đến, đã đàm luận thân mật với Thế Tôn, rồi ngồi xuống một bên, bạch với Thế Tôn rằng: “Ngài Gotama đã tuyên bố rằng ‘đã chứng ngộ Vô Thượng Chánh Đẳng Giác’ phải không?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘yañhi taṃ mahārāja sammā vadamānovadeyya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti, mameva taṃ sammā vadamāno vadeyyā’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus: “Indeed, great king, if one were to speak rightly, one would say, ‘I am fully awakened to unsurpassed perfect self-awakening’,” and so forth.

Bạch Thế Tôn, trong bối cảnh ấy, Thế Tôn đã thuyết giảng bằng những lời như vầy: “Này Đại vương, nếu ai nói đúng rằng ‘đã chứng ngộ Vô Thượng Chánh Đẳng Giác’, thì người ấy phải nói về chính ta.”

114

Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;

Therefore, indeed, a wise person, seeing their own welfare,

Vì vậy, người trí, khi thấy lợi ích cho bản thân;

115

Bhujaṅgamaṃ pāvakañca, khattiyañca yasassinaṃ;

Should properly deal with a snake, fire, and a renowned Khattiya;

Đối với rắn độc, lửa và vị vua vinh hiển;

116

Bhikkhuñca sīlasampannaṃ, sammadeva samācare–

And a monk endowed with virtue.

Và đối với Tỳ-kheo đầy đủ giới hạnh, hãy đối xử đúng đắn.

117

Attarakkhitasutta

On Self-Protection

Kinh Attarakkhita

118

Pucchā – attarakkhitasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Attarakkhitasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Attarakkhita đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

119

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃyeva pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến chính vua Pasenadi nước Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘idha mayhaṃ bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādī’’ti evamādikaṃ vacanaṃ avoca.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala approached the Blessed One and spoke thus: “Here, venerable sir, as I was alone and secluded, a thought arose in my mind thus…,” and so forth.

Bạch Thế Tôn, vua Pasenadi nước Kosala đã đến gần Thế Tôn và bạch những lời như vầy: “Bạch Thế Tôn, khi con ở một mình, ẩn dật, suy nghĩ trong tâm con đã khởi lên như thế này.”

Bhagavā ca bhante evametaṃ mahārāja evametaṃ mahārājāti evamādinā vibhajitvā bhāsitaṃ.

Venerable sir, the Blessed One, having elucidated it thus: “It is so, great king! It is so, great king!”—thus was it spoken.

Và bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã phân tích và thuyết giảng bằng những lời như vầy: “Đúng vậy, Đại vương, đúng vậy, Đại vương.”

120

Kāyena saṃvaro sādhu, sādhu vācāya saṃvaro;

Restraint in body is good; restraint in speech is good;

Chế ngự thân là tốt đẹp, chế ngự lời nói là tốt đẹp;

121

Manasā saṃvaro sādhu, sādhu, sabbattha saṃvaro;

Restraint in mind is good; indeed, restraint everywhere is good;

Chế ngự ý là tốt đẹp, chế ngự tất cả là tốt đẹp;

122

Sabbattha saṃvuto lajjī, rakkhitoti pavuccati.

Restrained everywhere, one who is modest is said to be protected.

Người biết hổ thẹn, được chế ngự khắp nơi, được gọi là người được bảo vệ.

123

Appakasutta

On the Few

Kinh Appaka

124

Pucchā – appakasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Appakasutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Appaka đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

125

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃyeva pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến chính vua Pasenadi nước Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘idha mayhaṃ bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi appakā te sattā lokasmiṃ, ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā na ceva majjanti na ca pamajjanti, na ca kāmesu gedhaṃ āpajjantī’’ti evamādikaṃ vacanaṃ avoca.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala approached the Blessed One and spoke thus: “Here, venerable sir, as I was alone and secluded, a thought arose in my mind thus: ‘Few are those beings in the world who, having obtained vast and abundant enjoyments, neither become intoxicated nor heedless, nor fall into greed for sense pleasures’,” and so forth.

Bạch Thế Tôn, vua Pasenadi nước Kosala đã đến gần Thế Tôn và bạch những lời như vầy: “Bạch Thế Tôn, khi con ở một mình, ẩn dật, suy nghĩ trong tâm con đã khởi lên như thế này: ‘Có rất ít chúng sinh trên thế gian này, sau khi đạt được những của cải lớn lao, mà không say đắm, không phóng dật, và không tham đắm các dục lạc.’”

Bhagavā ca bhante ‘‘evametaṃ mahārāja evametaṃ mahārājā’’ti evamādinā appakasuttaṃ bhāsitaṃ.

And venerable sir, the Blessed One spoke the Appakasutta thus: “It is so, great king! It is so, great king!” and so forth.

Và bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng Kinh Appaka bằng những lời như vầy: “Đúng vậy, Đại vương, đúng vậy, Đại vương.”

126

Mallikāsutta

On Mallikā

Kinh Mallikā

127

Pucchā – mallikāsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Mallikāsutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư Hiền, Kinh Mallikā đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong bối cảnh nào và như thế nào?

128

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃyeva pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala.

Đáp – Bạch Thế Tôn, đã được thuyết giảng tại Sāvatthī, liên quan đến chính vua Pasenadi nước Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo mallikaṃ deviṃ etadavoca ‘‘atthi nu kho te mallike kocañño attanā piyataro’’ti.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala said this to Queen Mallikā: “Mallikā, is there anyone else dearer to you than yourself?”

Bạch Thế Tôn, vua Pasenadi nước Kosala đã hỏi hoàng hậu Mallikā rằng: “Này Mallikā, nàng có ai khác thân yêu hơn bản thân mình không?”

Tasmiṃ vatthusmiṃ sabbādisā anuparigamma cetasāti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus: “Having traversed all directions with the mind,” and so forth.

Bạch Thế Tôn, trong bối cảnh ấy, Thế Tôn đã thuyết giảng bằng những lời như vầy: “Sau khi đi khắp mọi phương hướng bằng tâm…”

129

Sabbā disā anuparigamma cetasā, nevajjhagā piyataramattanā kvaci.

Having traversed all directions with the mind, one nowhere found anyone dearer than oneself.

Sau khi đi khắp mọi phương hướng bằng tâm, không tìm thấy ai thân yêu hơn bản thân mình ở bất cứ đâu.

Evaṃ piyo puthu attā paresaṃ, tasmā na hiṃse paramattakāmo–

So dear is the self to others too; therefore, one who loves oneself should not harm another.

Tương tự, bản thân mình cũng rất thân yêu đối với người khác, do đó, người yêu quý bản thân không nên làm hại người khác.

130

Sattajaṭilasutta

On Seven Ascetics with Matted Hair

Kinh Sattajaṭila

131

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena sattajaṭilasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Sattajaṭila Sutta spoken by the Blessed One, the Perfectly Enlightened One?

Câu hỏi – Thưa chư hiền, Đức Thế Tôn…v.v… bậc Chánh Đẳng Giác đã thuyết kinh Bảy Vị Búi Tóc ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và đã thuyết như thế nào?

132

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala.

Câu trả lời – Thưa đại đức, kinh này đã được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến vua Pasenadi xứ Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo acirapakkantesu sattasu ca jaṭilesu sattasu ca nigaṇṭhesu sattasu ca acelakesu sattasu ca ekasāṭakesu sattasu ca paribbājakesu yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho bhante rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ye te bhante loke arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā, ete tesaṃ aññatarā’’ti.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala, after seven ascetics with matted hair, seven Nigaṇṭhas, seven naked ascetics, seven ascetics with a single cloth, and seven wandering ascetics had just departed, approached the Blessed One. Having approached, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side. As he sat to one side, Venerable sir, King Pasenadi of Kosala said to the Blessed One: "Venerable sir, those who are Arahants in the world, or who have entered the path to Arahantship, these are among them."

Thưa đại đức, vua Pasenadi xứ Kosala, sau khi bảy vị ẩn sĩ búi tóc, bảy vị Nigaṇṭha, bảy vị Acelaka, bảy vị Ekasāṭaka và bảy vị du sĩ vừa rời đi không lâu, đã đến chỗ Đức Thế Tôn, sau khi đến và đảnh lễ Đức Thế Tôn, vua ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên rồi, thưa đại đức, vua Pasenadi xứ Kosala đã thưa với Đức Thế Tôn lời này: “Thưa đại đức, những vị A-la-hán hoặc những vị đã đạt đến đạo quả A-la-hán trên thế gian này, các vị ấy là một trong số họ.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘dujjānaṃ kho etaṃ mahārāja tayā gihinā kāmabhoginā puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasantena kāsiṇacandanaṃ paccanubhontena mālāgandhavilepanaṃ dhārayantena jātarūparajataṃ sādiyantena ‘‘ime vā arahanto, ime vā arahattamaggaṃ samāpannā’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus: "It is difficult, great king, for you, a householder, a consumer of sense pleasures, dwelling in a bed crowded with children, enjoying Kāsi sandalwood, wearing garlands, perfumes, and ointments, and delighting in gold and silver, to know 'these are Arahants, or these have entered the path to Arahantship.'"

Thưa đại đức, trong trường hợp ấy, Đức Thế Tôn đã thuyết như sau: “Này đại vương, thật khó để ngài, một gia chủ sống đời dục lạc, sống trong cảnh con cái đông đúc, hưởng thụ gỗ chiên đàn Kāsī, mang vòng hoa, hương liệu và phấn sáp, chấp nhận vàng bạc, có thể biết được ‘những vị này là A-la-hán, những vị này đã đạt đến đạo quả A-la-hán’,” và những lời tương tự.

133

Na vaṇṇarūpena naro sujāno, na vissase ittaradassanena;

A person is not easily known by outward appearance, nor should one trust a fleeting sight;

Người không dễ được biết qua vẻ bề ngoài, chớ tin vào cái nhìn thoáng qua;

134

Susaññatānañhi viyañjanena, asaññatā lokamimaṃ caranti.

For those unrestrained wander in this world, under the guise of the well-restrained.

Vì những kẻ không tự chế ngự, vẫn đi khắp thế gian này với vẻ tự chế ngự.

135

Patirūpako mattikākuṇḍalova, lohaḍḍhamāsova suvaṇṇachanno;

Like a counterfeit, a clay earring, or a copper coin plated with gold,

Như một chiếc khuyên tai đất sét giả, như một đồng tiền đồng mạ vàng;

136

Caranti loke parivārachannā, anto asuddhā bahisobhamānā-hū

They wander in the world, concealed by their retinue, impure within, but outwardly shining.

Những kẻ bất tịnh bên trong nhưng sáng chói bên ngoài, đi khắp thế gian với vẻ ngoài che đậy.

137

Pañcarājasutta

Pañcarāja Sutta

Kinh Năm Vị Vua

138

Pucchā – pañcarājasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Pañcarāja Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa chư hiền, Đức Thế Tôn đã thuyết kinh Năm Vị Vua ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và đã thuyết như thế nào?

139

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃyeva pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala himself.

Câu trả lời – Thưa đại đức, kinh này đã được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến chính vua Pasenadi xứ Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘kiṃ nu kho bhante kāmānaṃ agga’’nti.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala said to the Blessed One: "What, Venerable sir, is the foremost of sense pleasures?"

Thưa đại đức, vua Pasenadi xứ Kosala đã thưa với Đức Thế Tôn lời này: “Thưa đại đức, vậy cái gì là tối thượng của các dục?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘manāpapariyantaṃ khvāhaṃ mahārāja pañcasu kāmaguṇesu agganti vadāmī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Venerable sir, in that context, the Blessed One spoke thus: "Great king, I declare that among the five strands of sense pleasure, that which is agreeable is the foremost."

Thưa đại đức, trong trường hợp ấy, Đức Thế Tôn đã thuyết như sau: “Này đại vương, Ta nói rằng sự mãn ý là tối thượng trong năm loại dục lạc,” và những lời tương tự.

140

Idha bhante amhākaṃ pañcannaṃ rājūnaṃ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaṃ samaṅgībhūtānaṃ paricārayamānānaṃ ayamantarākathā udapādiṃ ‘kiṃ nu kho kāmānaṃ agga’nti–

Here, Venerable sir, among us five kings, indulging in, endowed with, and enjoying the five strands of sense pleasure, this discussion arose: 'What, indeed, is the foremost of sense pleasures?'

Thưa đại đức, ở đây, giữa năm vị vua chúng tôi, đang hưởng thụ và hòa hợp với năm loại dục lạc, đã nảy sinh cuộc đàm thoại này: ‘Cái gì là tối thượng của các dục?’

141

Padumaṃ yathā kokanadaṃ sugandhaṃ, pāto siyā phullamavītagandhaṃ.

As a fragrant red lotus, blooming in the morning, its scent undiminished.

Như hoa sen kokanada tỏa hương thơm, nở rộ vào buổi sáng với hương thơm không phai.

Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ, tapantamādiccamivantalikkhe–

Behold Aṅgīrasa shining, like the sun blazing in the sky.

Hãy nhìn bậc Aṅgīrasa rực rỡ, như mặt trời chiếu sáng trên bầu trời.

142

Dutiyaaputtakasutta

Second Aputtaka Sutta

Kinh Người Con Thứ Hai Không Thừa Kế

143

Pucchā – dutiyaaputtakasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Second Aputtaka Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa chư hiền, Đức Thế Tôn đã thuyết kinh Người Con Thứ Hai Không Thừa Kế ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và đã thuyết như thế nào?

144

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante rājānaṃyeva pasenadiṃ kosalaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī, concerning King Pasenadi of Kosala himself.

Câu trả lời – Thưa đại đức, kinh này đã được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến chính vua Pasenadi xứ Kosala.

Rājā bhante pasenadi kosalo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘idha bhante sāvatthiyaṃ seṭṭhi gahapati kālaṅkato, tamahaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājantepuraṃ atiharitvā āgacchāmī’’ti evamādikaṃ vacanaṃ avoca.

Venerable sir, King Pasenadi of Kosala approached the Blessed One and spoke these words: "Here, Venerable sir, a wealthy householder in Sāvatthī has passed away childless, and I have just brought his property to the royal palace."

Thưa đại đức, vua Pasenadi xứ Kosala đã đến gặp Đức Thế Tôn và thưa những lời như sau: “Thưa đại đức, ở đây tại Sāvatthī, một phú hộ gia chủ đã qua đời, con đến mang tài sản không người thừa kế đó về cung điện hoàng gia.”

Bhagavā ca bhante ‘‘evametaṃ mahārāja, evametaṃ mahārāja, bhūtapubbaṃ so mahārāja seṭṭhi gahapati taggarasikhiṃ nāma paccekasambuddhaṃ piṇḍapātena paṭipādesī’’ti evamādinā tassa seṭṭhissa gahapatissa atītaṃ vatthuṃ āharitvā pariyosāne catūhi gāthāhi bhāsitaṃ.

And the Blessed One, Venerable sir, having related the past story of that wealthy householder, saying, "So it is, great king, so it is, great king. Formerly, great king, that wealthy householder offered alms-food to a Paccekasambuddha named Taggarasikhī," concluded with four verses.

Thưa đại đức, Đức Thế Tôn đã thuyết: “Đúng vậy, đại vương, đúng vậy, đại vương, thuở xưa, đại vương, phú hộ gia chủ đó đã cúng dường vật thực cho vị Độc Giác Phật tên là Taggarasikhī,” và những lời tương tự, sau khi kể lại câu chuyện quá khứ của phú hộ gia chủ đó, và kết thúc bằng bốn bài kệ.

145

Dhaññaṃ dhanaṃ rajataṃ jātarūpaṃ, pariggahaṃ vāpi yadatthi kiñci,

Grain, wealth, silver, gold, or any possession that exists,

Lúa, tiền, bạc, vàng hay bất cứ tài sản nào khác,

146

Dāsā kammakarā pessā, ye cassa anujīvino.

Slaves, workers, servants, and those who depend on him—

Kẻ nô lệ, người làm công, người hầu, và những ai sống nhờ vào người đó.

147

Sabbaṃ nādāya gantabbaṃ, sabbaṃ nikkhippagāminaṃ;

None of it can be taken along; all must be left behind by the one who departs.

Tất cả đều không thể mang theo, tất cả đều phải bỏ lại khi ra đi;

148

Yañca karoti kāyena, vācāya udacetasā.

But what one does by body, speech, or mind,

Những gì người đó làm bằng thân, bằng lời nói hay bằng ý nghĩ.

149

Tañhi tassa sakaṃ hoti, taṃva ādāya gacchati;

That indeed is one’s own; that one takes along;

Chính điều đó là của riêng người đó, chính điều đó người đó mang theo;

150

Taṃvassa anugaṃ hoti, chāyāva anapāyinī.

That follows one, like a shadow that never departs.

Chính điều đó theo người đó, như bóng không rời.

151

Tasmā kareyya kalyāṇaṃ, nicayaṃ samparāyikaṃ;

Therefore, one should do good, accumulating for the future;

Vì vậy, hãy làm điều thiện, tích lũy cho đời sau;

152

Puññāni paralokasmiṃ, patiṭṭhā honti pāṇinaṃ –

Merits are the support for beings in the other world.

Phước báu ở đời sau, là nơi nương tựa cho chúng sinh.

153

Mārasaṃyutta

Tương Ưng Ma Vương

154

Tapokammasutta

Tapokamma Sutta

Kinh Khổ Hạnh

155

Pucchā – tapokammasuttaṃ panāvuso bhagavatā jinena kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friends, where, concerning whom, on what occasion, and how was the Tapokamma Sutta spoken by the Blessed One, the Conqueror?

Câu hỏi – Thưa chư hiền, Đức Thế Tôn, bậc Toàn Thắng, đã thuyết kinh Khổ Hạnh ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và đã thuyết như thế nào?

156

Vissajjanā – uruvelāyaṃ bhante māraṃ pāpimantaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Uruvelā concerning Māra, the Evil One.

Câu trả lời – Thưa đại đức, kinh này đã được thuyết tại Uruvelā, liên quan đến Ma vương Ác ma.

Māro bhante pāpimā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi.

Venerable sir, Māra, the Evil One, having approached the Blessed One, addressed him with a verse.

Thưa đại đức, Ma vương Ác ma đã đến gặp Đức Thế Tôn và nói lên bài kệ.

157

‘‘Tapokammā apakkamma, yena sujjhanti māṇavā;

‘‘Having departed from ascetic practices, by which young men are purified;

“Rời bỏ khổ hạnh, nhờ đó người ta được thanh tịnh;

158

Asuddho maññasi suddho, suddhimaggā aparaddho’’ti.

You, impure, think yourself pure, you have strayed from the path to purity.’’

Ngươi nghĩ mình thanh tịnh trong khi không thanh tịnh, ngươi đã lạc khỏi con đường thanh tịnh.”

159

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable sir, on that occasion–

Thưa đại đức, trong trường hợp ấy –

160

‘‘Anattasaṃhitaṃ ñatvā, yaṃ kiñci amaraṃ tapaṃ;

‘‘Having known that any ascetic practice, though deemed immortal, is not conducive to welfare,

“Biết rằng bất cứ khổ hạnh nào không liên quan đến vô ngã,

161

Sabbaṃ natthāvahaṃ hoti, phiyārittaṃva dhammani;

All of it leads to destruction, like a broken reed in a bellows;

Tất cả đều đưa đến sự hủy diệt, như một cái trống bị thủng;

162

Sīlaṃ samādhi paññañca, maggaṃ bodhāya bhāvayaṃ;

Cultivating morality, concentration, and wisdom, the path to awakening,

Ta tu tập giới, định và tuệ, con đường dẫn đến giác ngộ;

163

Pattosmi paramaṃ suddhiṃ, nihato tvamasi antakā’’ti.

I have attained supreme purity; you, O Destroyer, are vanquished.’’

Ta đã đạt được sự thanh tịnh tối thượng, ngươi, kẻ hủy diệt, đã bị đánh bại.”

164

Evaṃ kho bhante bhagavatā jinena bhāsitaṃ.

Venerable sir, it was thus spoken by the Blessed One, the Conqueror.

Thưa đại đức, Đức Thế Tôn, bậc Toàn Thắng, đã thuyết như vậy.

165

Tapokammā apakkamma, ye na sujjhanti māṇavā;

Having departed from ascetic practices, by which young men are purified;

Rời bỏ khổ hạnh, nhờ đó người ta được thanh tịnh;

166

Asuddho maññasi suddho, suddhimaggā aparaddho–

You, impure, think yourself pure, you have strayed from the path to purity–

Ngươi nghĩ mình thanh tịnh trong khi không thanh tịnh, ngươi đã lạc khỏi con đường thanh tịnh.

167

Anatthasaṃhitaṃ utvā, yaṃkiñci amaraṃ tapaṃ;

Having known that any ascetic practice, though deemed immortal, is not conducive to welfare,

Biết rằng bất cứ khổ hạnh nào không liên quan đến vô ngã,

168

Sabbaṃ natthāvahaṃ hoti, phiyārittaṃva dhammani;

All of it leads to destruction, like a broken reed in a bellows;

Tất cả đều đưa đến sự hủy diệt, như một cái trống bị thủng;

169

Hatthirājavaṇṇasutta

Hatthirājavaṇṇa Sutta

Kinh Hình Dạng Vua Voi

170

Pucchā – hatthirājavaṇṇasuttaṃ panāvuso bhavagatā jinena kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friends, where, concerning whom, on what occasion, and how was the Hatthirājavaṇṇa Sutta spoken by the Blessed One, the Conqueror?

Câu hỏi – Thưa chư hiền, Đức Thế Tôn, bậc Toàn Thắng, đã thuyết kinh Hình Dạng Vua Voi ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và đã thuyết như thế nào?

171

Vissajjanā – uruvelāyaṃ bhante mārakaṃyeva pāpimantaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Uruvelā concerning Māra, the Evil One.

Câu trả lời – Thưa đại đức, kinh này đã được thuyết tại Uruvelā, liên quan đến chính Ma vương Ác ma.

Māro bhante pāpimā bhagavato bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo mahantaṃ hatthirājavaṇṇaṃ abhinimminitvā yena bhagavā tenupasaṅkami.

Venerable sir, Māra, the Evil One, desiring to produce fear, terror, and horripilation in the Blessed One, created the form of a great elephant king and approached the Blessed One.

Thưa đại đức, Ma vương Ác ma, muốn làm cho Đức Thế Tôn sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy, đã hóa ra hình dạng một con vua voi lớn và đến chỗ Đức Thế Tôn.

172

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable sir, on that occasion–

Thưa đại đức, trong trường hợp ấy –

173

‘‘Saṃsaraṃ dīghamaddhānaṃ, vaṇṇaṃ katvā subhāsubhaṃ;

‘‘Wandering for a long time in saṃsāra, creating forms, both beautiful and ugly;

“Lang thang trong luân hồi dài lâu, tạo ra hình tướng tốt và xấu;

174

Alaṃ te tena pāpima, nihato tvamasi antakā’’ti.

Enough of that, O Evil One, you, O Destroyer, are vanquished.’’

Đủ rồi cho ngươi, Ác ma, ngươi, kẻ hủy diệt, đã bị đánh bại.”

175

Evaṃ kho bhante bhagavatā jinena bhāsitaṃ.

Venerable sir, it was thus spoken by the Blessed One, the Conqueror.

Thưa đại đức, Đức Thế Tôn, bậc Toàn Thắng, đã thuyết như vậy.

176

Saṃsaraṃ dīghamaddhānaṃ, vaṇṇaṃ katvā subhāsubhaṃ,

Wandering for a long time in saṃsāra, creating forms, both beautiful and ugly,

Lang thang trong luân hồi dài lâu, tạo ra hình tướng tốt và xấu,

177

Alaṃ te tena pāpima, nihato tvamasi antaka –

Enough of that, O Evil One, you, O Destroyer, are vanquished –

Đủ rồi cho ngươi, Ác ma, ngươi, kẻ hủy diệt, đã bị đánh bại.

178

Bhikkhunīsaṃyutta

Bhikkhunī Saṃyutta

Tương Ưng Tỳ Khưu Ni

179

Āḷavikāsutta

Āḷavikā Sutta

Kinh Āḷavikā

180

Pucchā – idāni āvuso bhikkhunī saṃyuttaṃ pucchāmi, yaṃ tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa sāvikāhi therīhi attano

Question – Friends, now I will ask about the Bhikkhunī Saṃyutta, which was spoken by the female disciples, the Therīs, of that Blessed One, the Arahant, the Perfectly Self-Awakened One,

Câu hỏi – Thưa chư hiền, bây giờ con xin hỏi về Tương Ưng Tỳ Khưu Ni, những lời mà các vị Trưởng lão Tỳ Khưu Ni, đệ tử của Đức Thế Tôn, bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, đã thuyết để bày tỏ

181

Ca buddhasāsanassa ca yathābhūtaṃ guṇaṃ pakāsetvā bhāsitaṃ.

Proclaiming the true qualities of themselves and the Buddha’s Dispensation.

Phẩm chất chân thật của chính mình và của giáo pháp của Đức Phật.

Tatthāvuso paṭhamaṃ porāṇakehi mahākassapādīhi dhammasaṃgāhakehi theravarehi saṃgītaṃ āḷavikāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Friends, where, concerning whom, on what occasion, and by whom and how was the Āḷavikā Sutta, which was first chanted by the ancient great elders, the Dhamma reciters, such as Mahākassapa, spoken?

Trong đó, thưa chư hiền, kinh Āḷavikā, được các vị Trưởng lão vĩ đại như Mahākassapa và những vị kết tập Chánh pháp thời xưa đã kết tập đầu tiên, đã được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và bởi ai, như thế nào?

182

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante māraṃ pāpimantaṃ ārabbha āḷavikāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Answer – Venerable sir, it was spoken at Sāvatthī by the bhikkhunī Āḷavikā concerning Māra, the Evil One.

Câu trả lời – Thưa đại đức, kinh này đã được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Ma vương Ác ma, bởi Tỳ Khưu Ni Āḷavikā.

Māro bhante pāpimā āḷavikāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo vivekamhā cāvetukāmo āḷavikaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable sir, Māra, the Evil One, desiring to produce fear, terror, and horripilation in the bhikkhunī Āḷavikā, and to divert her from solitude, addressed the bhikkhunī Āḷavikā with a verse–

Thưa đại đức, Ma vương Ác ma, muốn làm cho Tỳ Khưu Ni Āḷavikā sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy, muốn làm cho bà rời khỏi sự độc cư, đã nói với Tỳ Khưu Ni Āḷavikā bằng bài kệ –

183

‘‘Natthi nissaraṇaṃ loke, kiṃ vivekena kāhasi;

‘‘There is no escape in the world, what will you do with solitude?

“Không có lối thoát trên thế gian, ngươi sẽ làm gì với sự độc cư?”

184

Bhuñjassa kāmaratiyo, māhu pacchānutāpinī’’ti.

Enjoy sensual pleasures; don't be regretful later."

Hãy hưởng thụ các khoái lạc dục vọng, đừng để sau này phải hối tiếc.”

185

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

186

‘‘Atthi nissaraṇaṃ loke, paññāya me suphussitaṃ;

"There is an escape in the world, perfectly grasped by my wisdom;

“Có sự thoát ly trong đời, do tuệ của tôi đã thấu suốt;

187

Pamattabandhu pāpima, na tvaṃ jānāsi taṃ padaṃ;

O Evil One, kinsman of the heedless, you do not know that state;

Hỡi ác ma, bạn của kẻ phóng dật, ngươi không biết cảnh giới đó;

188

Sattisūlūpamā kāmā, khandhāsaṃ adhikuṭṭanā;

Sensual pleasures are like spears and stakes, a hacking up of the aggregates;

Dục vọng như gươm giáo, như cọc nhọn, là sự hành hạ các uẩn;

189

Yaṃ tvaṃ kāmaratiṃ brūsi, arahi mayha sā ahū’’ti.

What you call sensual delight, that was for me disgust."

Điều ngươi gọi là khoái lạc dục vọng, đối với ta đó là sự bất lạc.”

190

Evaṃ kho bhante āḷavikāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the bhikkhuni Āḷavikā.

Thưa chư Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Āḷavikā đã nói như vậy.

191

Natthi nissaraṇaṃ loke, kiṃ vivekena kāhasi;

There is no escape in the world; what will you do with seclusion?

Không có sự thoát ly trong đời, ngươi sẽ làm gì với sự độc cư;

192

Bhuñjassu kāmaratiyo, māhu pacchānutāpinī-hu–

Enjoy sensual pleasures; don't be regretful later.

Hãy hưởng thụ các khoái lạc dục vọng, đừng để sau này phải hối tiếc.

193

Atthi nissaraṇaṃ loke, paññāya me suphussitaṃ;

There is an escape in the world, perfectly grasped by my wisdom;

Có sự thoát ly trong đời, do tuệ của tôi đã thấu suốt;

194

Pamattabandhu pāpima, na tvaṃ jānāsi taṃ padaṃ.

O Evil One, kinsman of the heedless, you do not know that state.

Hỡi ác ma, bạn của kẻ phóng dật, ngươi không biết cảnh giới đó.

195

Sattisūlūpamā kāmā, khandhāsaṃ adhikuṭṭanā;

Sensual pleasures are like spears and stakes, a hacking up of the aggregates;

Dục vọng như gươm giáo, như cọc nhọn, là sự hành hạ các uẩn;

196

Yaṃ tvaṃ kāmaratiṃ brūsi, arati mayha sā ahu–

What you call sensual delight, that was for me disgust.

Điều ngươi gọi là khoái lạc dục vọng, đối với ta đó là sự bất lạc.

197

Somāsutta

Kinh Somā

198

Pucchā – somāsuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Where, friends, was the Somāsutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Somā được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

199

Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante andhavane māraṃ pāpimantaṃ ārabbha somāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, in the Andhavana, it was spoken by the bhikkhuni Somā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Tỳ-khưu-ni Somā thuyết tại Sāvatthī, trong rừng Andhavana, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā somāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo somaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi.

Māra the Evil One, venerable sir, desiring to arouse fear, terror, and goosebumps in the bhikkhuni Somā, desiring to dislodge her from concentration, addressed the bhikkhuni Somā with a verse.

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra muốn gây sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy cho Tỳ-khưu-ni Somā, muốn làm cho cô ấy rời khỏi định, nên đã nói với Tỳ-khưu-ni Somā bằng bài kệ:

200

‘‘Yaṃ taṃ isīhi pattabbaṃ, ṭhānaṃ durabhisambhavaṃ;

"That state which is to be attained by sages, difficult to achieve;

“Cảnh giới mà các bậc ẩn sĩ đạt được, thật khó khăn để thành tựu;

201

Na taṃ dvaṅgulapaññāya, sakkā pappotumitthiyā’’ti.

It cannot be attained by a woman with two-fingered wisdom."

Một người nữ với trí tuệ hai tấc, không thể đạt đến cảnh giới đó.”

202

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

203

‘‘Itthibhāvo kiṃ kayirā, cittamhi susamāhite;

"What can a woman's state do when the mind is well concentrated;

“Thân nữ có thể làm gì, khi tâm đã được định tĩnh tốt đẹp;

204

Ñāṇamhi vattamānamhi, sammā dhammaṃ vipassato;

When wisdom is present, one rightly discerns the Dhamma;

Khi trí tuệ đang vận hành, quán chiếu Chánh Pháp một cách đúng đắn;

205

Yassa nūna siyā evaṃ, itthāhaṃ purisoti vā;

If one should indeed think, 'I am a woman' or 'I am a man';

Kẻ nào còn nghĩ: ‘Tôi là nữ’ hay ‘Tôi là nam’;

206

Kiñci vā pana aññasmi, taṃ māro vattumarahatī’’ti.

Or 'I am something else,' then Māra is fit to address that one."

Hoặc còn nghĩ đến bất cứ điều gì khác, kẻ đó là đối tượng để Māra nói.”

207

Evaṃ kho bhante somāya bhikkhuniyā ariyasāvikāya bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the noble disciple, the bhikkhuni Somā.

Thưa chư Tôn giả, vị Thánh đệ tử Tỳ-khưu-ni Somā đã nói như vậy.

208

Yaṃ taṃ isīhi pattabbaṃ, ṭhānaṃ durabhisambhavaṃ;

That state which is to be attained by sages, difficult to achieve;

Cảnh giới mà các bậc ẩn sĩ đạt được, thật khó khăn để thành tựu;

209

Na taṃ dvaṅgulapaññāya, sakkā pappotumitthiyā–

It cannot be attained by a woman with two-fingered wisdom.

Một người nữ với trí tuệ hai tấc, không thể đạt đến cảnh giới đó.

210

Itthi bhāvo kiṃ kayirā, cittamhi susamāhite;

What can a woman's state do when the mind is well concentrated;

Thân nữ có thể làm gì, khi tâm đã được định tĩnh tốt đẹp;

211

Ñāṇamhi vatta mānamhi, sammā dhammaṃ vipassato.

When wisdom is present, one rightly discerns the Dhamma.

Khi trí tuệ đang vận hành, quán chiếu Chánh Pháp một cách đúng đắn.

212

Yassa nūna siyā evaṃ, itthāhaṃ purisoti vā;

If one should indeed think, 'I am a woman' or 'I am a man';

Kẻ nào còn nghĩ: ‘Tôi là nữ’ hay ‘Tôi là nam’;

213

Kiñci vā pana aññasmi, taṃ māro vattumarahati.

Or 'I am something else,' then Māra is fit to address that one.

Hoặc còn nghĩ đến bất cứ điều gì khác, kẻ đó là đối tượng để Māra nói.

214

Kisāgotamīsutta

Kinh Kisāgotamī

215

Pucchā – tatthāvuso kisāgotamīsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Kisāgotamīsutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Kisāgotamī được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

216

Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante andhavane māraṃ pāpimantaṃ ārabbha kisāgotamiyā bhikkhuniyā theriyā bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, in the Andhavana, it was spoken by the theri bhikkhuni Kisāgotamī, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Trưởng lão Tỳ-khưu-ni Kisāgotamī thuyết tại Sāvatthī, trong rừng Andhavana, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā kisāgotamiyā bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo kisāgotamiṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Māra the Evil One, venerable sir, desiring to arouse fear, terror, and goosebumps in the bhikkhuni Kisāgotamī, desiring to dislodge her from concentration, addressed the bhikkhuni Kisāgotamī with a verse—

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra muốn gây sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy cho Tỳ-khưu-ni Kisāgotamī, muốn làm cho cô ấy rời khỏi định, nên đã nói với Tỳ-khưu-ni Kisāgotamī bằng bài kệ:

217

‘‘Kiṃ nu tvaṃ mataputtāva, ekamāsi rudammukhī;

"Why do you sit alone, as if your child has died, with a tearful face;

“Tại sao ngươi lại ngồi một mình, với khuôn mặt đẫm lệ như người mất con;

218

Vanamajjhagatā ekā, purisaṃ nu gavesasī’’ti.

Alone in the forest, are you seeking a man?"

Một mình giữa rừng, có phải ngươi đang tìm kiếm đàn ông không?”

219

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

220

Accantaṃ mataputtāmhi, purisā ekadantikā;

"I am utterly one whose children have died, O Man, one whose single attachment is broken;

“Tôi đã hoàn toàn mất con, hỡi người đàn ông một răng;

221

Na socāmi na rodāmi, na taṃ bhāyāmi āvuso.

I do not grieve, I do not weep, I do not fear you, friend.

Tôi không sầu, không khóc, tôi không sợ hãi ngươi, này Hiền giả.

222

Sabbattha vihatā nandī, tamokkhandho padālito;

Delight is destroyed everywhere, the mass of darkness is shattered;

Khắp nơi niềm vui đã bị tiêu diệt, khối tăm tối đã bị phá tan;

223

Jetvāna maccuno senaṃ, viharāmi anāsavā’’ti.

Having conquered the army of Death, I dwell without taints."

Đã chiến thắng quân đội của Tử thần, tôi sống không lậu hoặc.”

224

Evaṃ kho bhante kisāgotamiyā bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the bhikkhuni Kisāgotamī.

Thưa chư Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Kisāgotamī đã nói như vậy.

225

Kiṃ nu tvaṃ mataputtāva, ekamāsi rudammukhī;

Why do you sit alone, as if your child has died, with a tearful face;

Tại sao ngươi lại ngồi một mình, với khuôn mặt đẫm lệ như người mất con;

226

Vanamajjhagatā ekā, purisaṃ nu gasesasi-hu–

Alone in the forest, are you seeking a man?

Một mình giữa rừng, có phải ngươi đang tìm kiếm đàn ông không?

227

Accantaṃ mataputtāmhi, purisā etadantikā;

I am utterly one whose children have died, O Man, one whose single attachment is broken;

Tôi đã hoàn toàn mất con, hỡi người đàn ông một răng;

228

Na socāmi na rodāmi, na taṃ bhāyāmi āvuso.

I do not grieve, I do not weep, I do not fear you, friend.

Tôi không sầu, không khóc, tôi không sợ hãi ngươi, này Hiền giả.

229

Sabbattha vihatā nandī, tamokkhandho padālito;

Delight is destroyed everywhere, the mass of darkness is shattered;

Khắp nơi niềm vui đã bị tiêu diệt, khối tăm tối đã bị phá tan;

230

Jetvāna maccuno senaṃ, viharāmi anāsavā.

Having conquered the army of Death, I dwell without taints.

Đã chiến thắng quân đội của Tử thần, tôi sống không lậu hoặc.

231

Uppalavaṇṇāsutta

Kinh Uppalavaṇṇā

232

Pucchā – tatthāvuso porāṇehi saṃgītikāramahātheravarehi saṃgītaṃ uppalavaṇṇasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Uppalavaṇṇāsutta, chanted by the great elders who compiled the Dhamma in ancient times, spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Uppalavaṇṇā được các Trưởng lão vĩ đại kết tập Kinh điển thời xưa kết tập, được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

233

Vissajjanā – sāvatthiyaṃyeva bhante andhavane māraṃ pāpimantaṃ ārabbha uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, in the Andhavana, it was spoken by the bhikkhuni Uppalavaṇṇā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā thuyết tại Sāvatthī, trong rừng Andhavana, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo uppalavaṇṇaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Māra the Evil One, venerable sir, desiring to arouse fear, terror, and goosebumps in the bhikkhuni Uppalavaṇṇā, desiring to dislodge her from concentration, addressed the bhikkhuni Uppalavaṇṇā with a verse—

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra muốn gây sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy cho Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā, muốn làm cho cô ấy rời khỏi định, nên đã nói với Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā bằng bài kệ:

234

‘‘Supupphitaggaṃ upagamma bhikkhuni, ekā tuvaṃ tiṭṭhasi sālamūle.

"Approaching a blossoming tree, bhikkhuni, you stand alone at the foot of a sala tree.

“Này Tỳ-khưu-ni, ngươi một mình đứng dưới gốc cây Sala với ngọn hoa nở rộ.

Na catthi te dutiyā vaṇṇadhātu, bāle na tvaṃ bhāyasi dhuttakāna’’nti.

You have no companion with your excellent beauty; foolish one, do you not fear the ruffians?"

Ngươi không có người bạn nào, hỡi kẻ ngu dại, ngươi không sợ những kẻ du côn sao?”

235

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

236

‘‘Sataṃ sahassānipi dhuttakānaṃ,

"Even a hundred thousand ruffians,

“Dù một trăm ngàn kẻ du côn,

237

Idhāgatā tādisakā bhaveyyuṃ;

If they were to come here, of such a kind;

Đến đây, những kẻ như vậy;

238

Lomaṃ na iñjāmi na santasāmi,

I do not stir a hair, I do not tremble,

Tôi không run sợ, không khiếp đảm,

239

Na māra bhāyāmi tamekikāpi.

I do not fear you, Māra, even alone.

Này Māra, tôi không sợ hãi dù chỉ một mình.

240

Esā antaradhāyāmi, kucchiṃ vā pavisāmi te;

I can disappear, or I can enter your belly;

Tôi sẽ biến mất, hoặc đi vào bụng của ngươi;

241

Pakhumantarikāyampi, tiṭṭhantiṃ maṃ na dakkhasi.

You will not see me even standing between your eyelashes.

Dù tôi đứng giữa lông mi, ngươi cũng không thấy tôi.

242

Cittasmiṃ vasībhūtāmhi, iddhipādā subhāvitā;

My mind is mastered, the bases of psychic power are well developed;

Tâm tôi đã được làm chủ, các căn bản thần thông đã được tu tập tốt đẹp;

243

Sabbabandhanamuttāmhi, na taṃ bhāyāmi āvuso’’ti.

I am freed from all bonds, I do not fear you, friend."

Tôi đã thoát khỏi mọi ràng buộc, tôi không sợ hãi ngươi, này Hiền giả.”

244

Evaṃ kho bhante uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the bhikkhuni Uppalavaṇṇā.

Thưa chư Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Uppalavaṇṇā đã nói như vậy.

245

Cālāsutta

Kinh Cālā

246

Pucchā – tatthāvuso cālāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Cālāsutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Cālā được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

247

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante andhavane māraṃyeva pāpimantaṃ ārabbha cālāya bhikkhuniyā ariyasāvikāya bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, in the Andhavana, it was spoken by the noble disciple, the bhikkhuni Cālā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Thánh đệ tử Tỳ-khưu-ni Cālā thuyết tại Sāvatthī, trong rừng Andhavana, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā cālaṃ bhikkhuniṃ upasaṅkamitvā etadavoca ‘‘kiṃ nu tvaṃ bhikkhuni na rocesī’’ti.

Māra the Evil One, venerable sir, approached the bhikkhuni Cālā and said, "Why, bhikkhuni, do you not delight?"

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra đến gần Tỳ-khưu-ni Cālā và nói: “Này Tỳ-khưu-ni, tại sao ngươi không thích (sự tái sinh)?”

Jātiṃ khvāhaṃ āvuso na rocemī’’ti.

"Friend, I do not delight in birth."

“Này Hiền giả, tôi không thích sự tái sinh.”

248

Kiṃ nu jātiṃ na rocesi, jāto kāmāni bhuñjati;

Why do you not delight in birth? One who is born enjoys sensual pleasures;

“Tại sao ngươi không thích sự tái sinh? Kẻ đã sinh ra hưởng thụ các dục lạc;

249

Ko nu taṃ idamādapayi, jātiṃ mā roca bhikkhunīti.

Who taught you this, 'Bhikkhuni, do not delight in birth'?

Ai đã khuyên ngươi điều này, ‘Này Tỳ-khưu-ni, đừng thích sự tái sinh’?”

250

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that regard, venerable sir—

Thưa chư Tôn giả, trong trường hợp đó –

251

Jātassa maraṇaṃ hoti, jāto dukkhāni phussati;

For one who is born, there is death; one who is born experiences suffering;

“Kẻ đã sinh ra phải chết, kẻ đã sinh ra phải chịu khổ đau;

252

Bandhaṃ vadhaṃ pariklesaṃ, tasmā jātiṃ na rocaye.

Bondage, slaughter, affliction—therefore I do not delight in birth.

Bị trói buộc, bị giết hại, bị phiền não, vì thế tôi không thích sự tái sinh.

253

Buddho dhammamadesesi, jātiyā samatikkamaṃ;

The Buddha taught the Dhamma, the transcending of birth;

Đức Phật đã thuyết giảng Pháp, về sự vượt qua sự tái sinh;

254

Sabbadukkhappahānāya, so maṃ sacce nivesayi.

For the abandoning of all suffering, he established me in the truth.

Vì sự đoạn trừ mọi khổ đau, Ngài đã đặt tôi vào Chân lý.

255

Ye ca rūpūpagā sattā, ye ca arūpaṭṭhāyino;

Those beings who adhere to form, and those who abide in formlessness;

Những chúng sinh thuộc sắc giới, và những chúng sinh an trú trong vô sắc giới;

256

Nirodhaṃ appajānantā, āgantāro punabbhavanti.

Not knowing cessation, they will return to renewed existence.

Không biết sự diệt tận, họ sẽ trở lại tái sinh.”

257

Evaṃ kho bhante cālāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was it spoken by the bhikkhuni Cālā.

Thưa chư Tôn giả, Tỳ-khưu-ni Cālā đã nói như vậy.

258

Kiṃ nu jātiṃ na rocesi, jāto kāmāni bhuñjati;

Why do you not delight in birth? One who is born enjoys sensual pleasures;

Tại sao ngươi không thích sự tái sinh? Kẻ đã sinh ra hưởng thụ các dục lạc;

259

Ko nu taṃ idamādapayi, jātiṃ mā roca bhikkhunī.

Who taught you this, 'Bhikkhuni, do not delight in birth'?

Ai đã khuyên ngươi điều này, ‘Này Tỳ-khưu-ni, đừng thích sự tái sinh’?

260

Jātassa maraṇaṃ hoti, jāto dukkhāni phussati;

For one who is born, there is death; one who is born experiences suffering;

Kẻ đã sinh ra phải chết, kẻ đã sinh ra phải chịu khổ đau;

261

Bandhaṃ vadhaṃ pariklesaṃ, tasmā jātiṃ na rocaye.

Bondage, slaughter, affliction—therefore I do not delight in birth.

Bị trói buộc, bị giết hại, bị phiền não, vì thế tôi không thích sự tái sinh.

262

Buddho dhammamadesesi, jātiyā samatikkamaṃ,

The Buddha taught the Dhamma, the transcending of birth,

Đức Phật đã thuyết giảng Pháp, về sự vượt qua sự tái sinh,

263

Sabbadukkhappahānāya, so maṃ sacce nivesayi.

For the abandoning of all suffering, he established me in the truth.

Vì sự đoạn trừ mọi khổ đau, Ngài đã đặt tôi vào Chân lý.

264

Selāsutta

Kinh Selā

265

Pucchā – tatthāvuso selāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – There, friends, where was the Selāsutta spoken, concerning whom, on what occasion, and by whom and how?

Hỏi – Thưa chư Hiền giả, Kinh Selā được thuyết ở đâu, đề cập đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

266

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante māraṃyeva pāpimantaṃ ārabbbha selāya bhikkhuniyā ariyasāvikāya bhāsitaṃ.

Answer – There, venerable sir, at Sāvatthī, it was spoken by the noble disciple, the bhikkhuni Selā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa chư Tôn giả, Kinh này được Thánh đệ tử Tỳ-khưu-ni Selā thuyết tại Sāvatthī, đề cập đến ác ma Māra.

Māro bhante pāpimā selāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo selaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Māra the Evil One, venerable sir, desiring to arouse fear, terror, and goosebumps in the bhikkhuni Selā, desiring to dislodge her from concentration, addressed the bhikkhuni Selā with a verse—

Thưa chư Tôn giả, ác ma Māra muốn gây sợ hãi, run rẩy, dựng tóc gáy cho Tỳ-khưu-ni Selā, muốn làm cho cô ấy rời khỏi định, nên đã nói với Tỳ-khưu-ni Selā bằng bài kệ:

267

Kenidaṃ pakataṃ bimbaṃ, kvanu bimbassa kārako;

"By whom was this image made? And where is the maker of this image?

“Ai đã tạo ra hình hài này? Ai là người tạo ra hình hài?”

268

Kvanu bimbaṃ samuppannaṃ, kvanu bimbaṃ nirujjhatīti.

“Where did the image arise? Where does the image cease?”

Hình hài này từ đâu sanh khởi, hình hài này diệt đi về đâu?

269

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Regarding that matter, Venerable Sir—

Thưa Tôn giả, trong trường hợp đó—

270

Nayidaṃ attakataṃ bimbaṃ, nayidaṃ parakataṃ aghaṃ;

“This image is not self-made; this suffering is not made by another;

Hình hài này chẳng phải tự tạo, khổ đau này chẳng phải người khác tạo;

271

Hetuṃ paṭicca sambhūtaṃ, hetubhaṅgā nirujjhatīti.

It arises in dependence on a cause, and ceases with the cessation of the cause.”

Do duyên mà sanh khởi, do duyên diệt mà chấm dứt.

272

Evamādinā bhante selāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the bhikkhunī Selā.

Thưa Tôn giả, Tỳ-kheo-ni Selā đã nói như vậy.

273

Kenidaṃ pakataṃ bimbaṃ, kvanu bimbassa kārako;

By whom was this image made? Where is the maker of the image?

Hình hài này do ai tạo ra, ai là người tạo ra hình hài?

274

Kvanu bimbaṃ samuppannaṃ, kvanu bimbaṃ nirujjhati-hu–

Where did the image arise? Where does the image cease?

Hình hài này từ đâu sanh khởi, hình hài này diệt đi về đâu?

275

Nayidaṃ attakataṃ bimbaṃ, nayidaṃ parakataṃ aghaṃ;

This image is not self-made; this suffering is not made by another;

Hình hài này chẳng phải tự tạo, khổ đau này chẳng phải người khác tạo;

276

Hetuṃ paṭicca sambhūtaṃ, hetubhaṅgā nirujjhati.

It arises in dependence on a cause, and ceases with the cessation of the cause.

Do duyên mà sanh khởi, do duyên diệt mà chấm dứt.

277

Vajirāsutta

Vajirā Sutta

Kinh Vajirā

278

Pucchā – tatthāvuso porāṇakehi mahākassapādīhi dhammasaṃgāhakatheravarehi saṃgītaṃ vajirāsuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, by whom, and in what manner was the Vajirā Sutta, which was recited by the ancient chief Theras who compiled the Dhamma, such as Mahākassapa and others, spoken?

Hỏi – Thưa chư Hiền, Kinh Vajirā được các bậc Trưởng lão kiệt xuất kết tập Pháp như Đại Ca-diếp và các vị khác đã kết tập lần thứ hai, được nói ở đâu, liên quan đến ai, do ai và như thế nào?

279

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante māraṃ pāpimantaṃ ārabbha vajirāya theriyā bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Answer – In Sāvatthī, Venerable Sir, it was spoken by the elder bhikkhunī Vajirā, concerning Māra the Evil One.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, liên quan đến ác ma Māra, được Tỳ-kheo-ni Trưởng lão-ni Vajirā nói.

Māro bhante pāpimā purimanayeneva vajiraṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable Sir, Māra the Evil One addressed the bhikkhunī Vajirā in verse, in the same manner as before—

Thưa Tôn giả, ác ma Māra đã dùng kệ ngôn hỏi Tỳ-kheo-ni Vajirā như cách đã nói trước—

280

Kenāyaṃ pakato satto, kuvaṃ sattassa kārako,

“By whom was this being made? Where is the maker of the being?

Chúng sanh này do ai tạo ra, ai là người tạo ra chúng sanh?

281

Kuvaṃ satto samuppanno, kuvaṃ satto nirujjhatīti.

Where did the being arise? Where does the being cease?”

Chúng sanh này từ đâu sanh khởi, chúng sanh này diệt đi về đâu?

282

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Regarding that matter, Venerable Sir—

Thưa Tôn giả, trong trường hợp đó—

283

Kiṃ nu sattoti paccesi, māradiṭṭhigataṃ nu te;

“Why do you assume ‘a being’? Is it a view held by Māra?

Ngươi cho rằng có một chúng sanh sao, hay đó là tà kiến của Māra?

284

Suddhasaṅkhārapuñjoyaṃ, nayidha sattupalabbhati.

This is but a heap of pure mental formations; no being is found here.

Đây chỉ là một khối hành thuần túy, ở đây không tìm thấy chúng sanh nào.

285

Yathā hi aṅgasambhārā, hoti saddo ratho iti;

Just as with an assemblage of parts, the word ‘chariot’ is used;

Như khi các bộ phận được ráp lại, có tiếng gọi là “cỗ xe”;

286

Evaṃ khandhesu santesu, hoti sattoti sammuti.

Even so, when the aggregates exist, ‘a being’ is a mere convention.

Cũng vậy, khi các uẩn hiện hữu, có quy ước gọi là “chúng sanh”.

287

Dukkhameva hi sambhoti, dukkhaṃ tiṭṭhati veti ca,

Only suffering arises, suffering endures and passes away;

Chỉ có khổ sanh khởi, khổ tồn tại và diệt đi,

288

Nāññatra dukkhā sambhoti, nāññaṃ dukkhā nirujjhatīti.

Nothing but suffering arises, nothing but suffering ceases.”

Không gì khác khổ sanh khởi, không gì khác khổ diệt đi.

289

Evaṃ kho bhante vajirāya bhikkhuniyā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the bhikkhunī Vajirā.

Thưa Tôn giả, Tỳ-kheo-ni Vajirā đã nói như vậy.

290

Kenāyaṃ pakato satto, kuvaṃ sattassakārako;

By whom was this being made? Where is the maker of the being?

Chúng sanh này do ai tạo ra, ai là người tạo ra chúng sanh?

291

Kuvaṃ satto samuppanno, kuvaṃ satto nirujjhati-hu–

Where did the being arise? Where does the being cease?

Chúng sanh này từ đâu sanh khởi, chúng sanh này diệt đi về đâu?

292

Kiṃ nu sattoti paccesi, māra diṭṭhigataṃ nu te;

Why do you assume ‘a being’? Is it a view held by Māra?

Ngươi cho rằng có một chúng sanh sao, hay đó là tà kiến của Māra?

293

Suddhasaṅkhārapuñjoyaṃ, nayidha sattupalabbhati.

This is but a heap of pure mental formations; no being is found here.

Đây chỉ là một khối hành thuần túy, ở đây không tìm thấy chúng sanh nào.

294

Brahmasaṃyutta

Brahma Saṃyutta

Tương Ưng Phạm Thiên

295

Gāravasutta

Gārava Sutta

Kinh Gārava

296

Pucchā – brahmasaṃyutte āvuso porāṇehi mahākassapatherādīhi dhammasaṃgāhakatheravarehi dutiyaṃ saṃgītaṃ gāravasuttaṃ kattha kathañca samuppannaṃ.

Question – Venerable Sir, where and in what manner did the Gārava Sutta, which was the second to be recited by the ancient chief Theras who compiled the Dhamma, such as Mahākassapa and others, arise in the Brahma Saṃyutta?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Phạm Thiên, Kinh Gārava được các bậc Trưởng lão kiệt xuất kết tập Pháp như Đại Ca-diếp và các vị khác đã kết tập lần thứ hai, sanh khởi ở đâu và như thế nào?

297

Vissajjanā – uruvelāyaṃ bhante samuppannaṃ.

Answer – It arose in Uruvelā, Venerable Sir.

Đáp – Thưa Tôn giả, sanh khởi tại Uruvelā.

Bhagavā bhante uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhamūle paṭhamābhisambuddho.

Venerable Sir, the Blessed One was dwelling in Uruvelā, on the bank of the Nerañjarā River, at the foot of the Ajapāla Banyan tree, having just attained full enlightenment.

Thưa Tôn giả, Đức Thế Tôn trú tại Uruvelā, bên bờ sông Nerañjarā, dưới gốc cây Ajapāla-nigrodha, sau khi thành tựu Chánh Đẳng Giác lần đầu.

Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi ‘‘dukkhaṃ kho agāravo viharati appatisso, kaṃ nu khvāhaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’nti.

Then, Venerable Sir, while the Blessed One was in solitary retreat, a thought arose in his mind thus: “It is painful to dwell without respect, without deference. Whom could I honor, revere, and depend on, whether a recluse or a brahmin, and dwell?”

Bấy giờ, khi Đức Thế Tôn đang ở một mình, nhập thiền tịnh, ý nghĩ này khởi lên trong tâm Ngài: “Thật khổ thay khi sống không kính trọng, không tôn kính. Ta nên tôn kính, kính trọng và nương tựa vào vị Sa-môn hay Bà-la-môn nào mà sống?”

298

Atha kho bhante bhagavato etadahosi ‘‘aparipuṇṇassa kho sīlakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyuṃ, na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā sīlasampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā

Then, Venerable Sir, this thought occurred to the Blessed One: “To complete an unperfected aggregate of virtue, one might honor, revere, and depend on another recluse or brahmin. But I do not see any other recluse or

Thưa Tôn giả, bấy giờ Đức Thế Tôn nghĩ: “Để viên mãn giới uẩn chưa viên mãn, người ta nên tôn kính, kính trọng và nương tựa vào một Sa-môn hay Bà-la-môn khác mà sống. Nhưng ta không thấy trong thế giới chư thiên, Māra, Phạm thiên, trong quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, có một Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác

299

Brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyuṃ.

Brahmin in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who is more accomplished in virtue than myself, whom I could honor, revere, and depend on.

có giới hạnh viên mãn hơn mình, mà ta có thể tôn kính, kính trọng và nương tựa vào mà sống.

300

Aparipuṇṇassa kho samādhikkhandhassa;

For the completion of an unperfected aggregate of concentration;

Để viên mãn định uẩn chưa viên mãn;

301

Aparipuṇṇassa kho paññākkhandhassa;

For the completion of an unperfected aggregate of wisdom;

Để viên mãn tuệ uẩn chưa viên mãn;

302

Aparipuṇṇassa kho vimuttikkhandhassa.

For the completion of an unperfected aggregate of liberation.

Để viên mãn giải thoát uẩn chưa viên mãn.

303

Aparipuṇṇassa kho vimuttiñāṇadassanakkhandhassa pāripūriyā aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā sakkatvā garuṃ katvā upaninissāya vihareyyaṃ.

For the completion of an unperfected aggregate of knowledge and vision of liberation, I might honor, revere, and depend on another recluse or brahmin.

Để viên mãn giải thoát tri kiến uẩn chưa viên mãn, ta nên tôn kính, kính trọng và nương tựa vào một Sa-môn hay Bà-la-môn khác mà sống.

Na kho panāhaṃ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā vimuttiñāṇadassanasampannataraṃ aññaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā, yamahaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyyaṃ.

But I do not see any other recluse or brahmin in this world with its devas, Māras, and Brahmās, among the generation of recluses and brahmins, devas and humans, who is more accomplished in knowledge and vision of liberation than myself, whom I could honor, revere, and depend on.

Nhưng ta không thấy trong thế giới chư thiên, Māra, Phạm thiên, trong quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, có một Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác có giải thoát tri kiến viên mãn hơn mình, mà ta có thể tôn kính, kính trọng và nương tựa vào mà sống.

Yaṃnūnāhaṃ yvāyaṃ dhammo mayā abhisambuddho, tameva dhammaṃ sakkatvā garuṃ katvā upanissāya vihareyya’’nti.

What if I were to honor, revere, and depend on this very Dhamma which I have directly comprehended?”

Vậy thì, ta hãy tôn kính, kính trọng và nương tựa vào Pháp mà ta đã chứng ngộ mà sống.”

Evaṃ kho bhante bhagavato cetaso parivitakkavasena uppannaṃ.

Thus, Venerable Sir, this thought arose in the Blessed One’s mind.

Thưa Tôn giả, ý nghĩ này đã khởi lên trong tâm Đức Thế Tôn như vậy.

304

Ye ca atītā sambuddhā, ye ca buddhā anāgatā;

Those fully enlightened ones of the past, and those Buddhas of the future;

Chư Phật quá khứ, chư Phật vị lai,

305

Yo cetarahi sambuddho, bahūnaṃ sokanāsano;

And the one who is fully enlightened now, the dispeller of sorrow for many;

Và Đức Phật hiện tại, Đấng diệt trừ sầu khổ cho nhiều người;

306

Sabbe saddhammagaruno, vihaṃsu viharanti ca;

All of them lived, and live, with respect for the good Dhamma;

Tất cả đều tôn kính Chánh Pháp mà sống, đã sống và sẽ sống;

307

Tathāpi viharissanti, esā buddhāna dhammatā.

So too will they live, this is the nature of Buddhas.

Đó là quy luật của chư Phật.

308

Tasmā hi attakāmena, mahattamabhikaṅkhatā;

Therefore, one who desires good for themselves, aspiring to greatness,

Vì vậy, người mong muốn tự lợi, mong cầu sự vĩ đại;

309

Saddhammo garukātabbo, saraṃ buddhāna sāsanaṃ.

Should revere the good Dhamma, remembering the Buddhas’ teaching.

Hãy tôn kính Chánh Pháp, ghi nhớ lời dạy của chư Phật.

310

Aññaratabrahmasutta

Aññatarabrahma Sutta

Kinh Một Vị Phạm Thiên

311

Pucchā- tatthāvuso porāṇakehi mahākassapādīhi dhammasaṃgāhakatheravarehi paṭhamaṃ saṃgītaṃ aññatarabrahmasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, in what context, by whom, and in what manner was the Aññatarabrahma Sutta, which was the first to be recited by the ancient chief Theras who compiled the Dhamma, such as Mahākassapa and others, spoken?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Phạm Thiên, Kinh Một Vị Phạm Thiên được các bậc Trưởng lão kiệt xuất kết tập Pháp như Đại Ca-diếp và các vị khác đã kết tập lần thứ nhất, được nói ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào, do ai và như thế nào?

312

Vissajjanā – brahmaloke bhante aññataraṃ brahmānaṃ ārabbha āyasmatā mahāmoggallānattherena bhāsitaṃ.

Answer – In the Brahma-world, Venerable Sir, it was spoken by the Venerable Mahāmoggallāna Thera concerning a certain Brahmā.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại cõi Phạm thiên, liên quan đến một vị Phạm thiên, được Trưởng lão Mahāmoggallāna nói.

Aññatarassa bhante brahmuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti ‘‘natthi so samaṇo vā brāhmaṇo vā, yo idha āgaccheyyā’’ti.

Venerable Sir, a certain Brahmā had developed such an evil view: “There is no recluse or brahmin who would come here.”

Thưa Tôn giả, một vị Phạm thiên đã khởi lên tà kiến xấu xa như vậy: “Không có Sa-môn hay Bà-la-môn nào có thể đến đây.”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Regarding that matter, Venerable Sir—

Thưa Tôn giả, trong trường hợp đó—

313

Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi, yā te diṭṭhi pure ahu;

“Venerable Sir, do you still hold that view which you held before?

Này Hiền giả, hôm nay ngươi vẫn còn tà kiến cũ, tà kiến mà ngươi đã có trước đây ư?

314

Passasi vītivattantaṃ, brahmaloke pabhassaranti;

Do you see me surpassing in radiance in the Brahma-world?”

Ngươi có thấy sự vượt qua, sự rực rỡ trong cõi Phạm thiên không?

315

Evaṃ kho bhante āyasmatā mahāmoggallānattherena bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Venerable Mahāmoggallāna Thera.

Thưa Tôn giả, Trưởng lão Mahāmoggallāna đã nói như vậy.

316

Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi, yā te diṭṭhi pure ahu;

Venerable Sir, do you still hold that view which you held before?

Này Hiền giả, hôm nay ngươi vẫn còn tà kiến cũ, tà kiến mà ngươi đã có trước đây ư?

317

Passasi vītivattanta, brahmaloke pabhassaraṃ-hu–

Do you see me surpassing in radiance in the Brahma-world?

Ngươi có thấy sự vượt qua, sự rực rỡ trong cõi Phạm thiên không?

318

Na me mārisa sā diṭṭhi, yā me diṭṭhi pure ahu;

“No, friend, I no longer hold that view which I held before;

Thưa Đại Đức, tôi không còn tà kiến cũ, tà kiến mà tôi đã có trước đây nữa.

319

Passāmi vītivattantaṃ, brahmaloke pabhassaraṃ;

I see you surpassing in radiance in the Brahma-world;

Tôi thấy sự vượt qua, sự rực rỡ trong cõi Phạm thiên;

320

Svāhaṃ ajja kathaṃ vajjaṃ, ahaṃ niccomhi sassato hu–

How could I now say, ‘I am permanent, I am eternal’?”

Vậy hôm nay làm sao tôi có thể nói rằng tôi là thường hằng, vĩnh cửu?

321

Tevijjā iddhipattā ca, cetopariyāya kovidā;

“Many are the Buddha’s disciples who possess the three knowledges, are skilled in psychic powers, are expert in knowing others’ minds,

Có nhiều đệ tử của Đức Phật đã chứng Tam Minh, có thần thông, tinh thông về tâm;

322

Khīṇāsavā arahanto, bahū buddhassa sāvakā-hu–

And are Arahants with defilements destroyed.”

Các vị A-la-hán đã đoạn tận các lậu hoặc.

323

Aruṇavatīsutta

Aruṇavatī Sutta

Kinh Aruṇavatī

324

Pucchā – tatthāvuso aruṇavatīsuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, and in what manner was the Aruṇavatī Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, Kinh Aruṇavatī được Đức Thế Tôn nói ở đâu, liên quan đến ai và như thế nào?

325

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘bhūtapubbaṃ bhikkhave rājā ahosi aruṇavā nāma.

Answer – In Sāvatthī, Venerable Sir, it was spoken by the Blessed One concerning many bhikkhus, with such words as: “Bhikkhus, in the past there was a king named Aruṇavā.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại Sāvatthī, liên quan đến nhiều Tỳ-kheo, Đức Thế Tôn đã nói Kinh Aruṇavatī như sau: “Này các Tỳ-kheo, thuở xưa có vị vua tên là Aruṇavā.

Rañño kho pana bhikkhave aruṇavato aruṇavatī nāma rājadhānī ahosī’’ti evamādinā bhante bhagavatā aruṇavatī suttaṃ bhāsitaṃ.

Bhikkhus, King Aruṇavā had a royal capital named Aruṇavatī.” Thus, Venerable Sir, the Aruṇavatī Sutta was spoken by the Blessed One.

Này các Tỳ-kheo, kinh đô của vua Aruṇavā tên là Aruṇavatī.”

326

Ārambhatha nikkamatha, yuñjatha buddhasāsane;

Undertake, set forth, and engage in the Buddha’s teaching;

Hãy bắt đầu, hãy xuất ly, hãy tinh tấn trong giáo pháp của Đức Phật;

327

Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro;

Shake off Māra’s army, as an elephant shakes a reed hut;

Hãy đánh tan quân đội của tử thần, như voi phá nhà tranh;

328

Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;

Whoever dwells heedfully in this Dhamma and Discipline,

Ai sống không phóng dật trong Pháp và Luật này;

329

Pahāya jāti saṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissati-hu–

Having abandoned birth and saṃsāra, will make an end to suffering.

Sẽ từ bỏ sanh tử luân hồi, sẽ chấm dứt khổ đau.

330

Brāhmaṇasaṃyutta

Brāhmaṇa Saṃyutta

Tương Ưng Bà-la-môn

331

Dhanañjānīsutta

Dhanañjānī Sutta

Kinh Dhanañjānī

332

Pucchā – brāhmaṇasaṃyutte āvuso paṭhamaṃ saṃgītaṃ dhanañjānīsuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable Sir, where, concerning whom, in what context, and in what manner was the Dhanañjānī Sutta, which was the first to be recited in the Brāhmaṇa Saṃyutta, spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa chư Hiền, trong Tương Ưng Bà-la-môn, Kinh Dhanañjānī được kết tập lần thứ nhất, được Đức Thế Tôn nói ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

333

Vissajjanā – rājagahe bhante bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, Venerable Sir, it was spoken concerning a brahmin of the Bhāradvāja clan.

Đáp – Thưa Tôn giả, tại Rājagaha, liên quan đến Bà-la-môn thuộc dòng Bhāradvāja, được nói.

Bhāradvājagotto bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi.

Venerable Sir, the brahmin of the Bhāradvāja clan approached the Blessed One and addressed him in verse.

Thưa Tôn giả, Bà-la-môn thuộc dòng Bhāradvāja đã đến gặp Đức Thế Tôn và hỏi bằng kệ ngôn.

334

‘‘Kiṃ su chetvā sukhaṃ seti,

"What, having cut off, does one sleep happily?

“Cắt bỏ điều gì, người ta ngủ an vui?

335

Kiṃ su chetvā na socati;

What, having cut off, does one not sorrow?

Cắt bỏ điều gì, người ta không sầu muộn?

336

Kissassu ekadhammassa,

Of what one phenomenon

Cái chết của một pháp duy nhất nào,

337

Vadhaṃ rocesi gotamā’’ti–

do you approve the destruction, Gotama?"

Gotama tán thành?”

338

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that matter, Venerable Sir—

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó—

339

‘‘Kodhaṃ chetvā sukhaṃ seti;

"Having cut off anger, one sleeps happily;

“Cắt bỏ sân hận, người ta ngủ an vui;

340

Kodhaṃ chetvā na socati;

having cut off anger, one does not sorrow.

Cắt bỏ sân hận, người ta không sầu muộn;

341

Kodhassa visamūlassa,

Of anger, which has a poisonous root,

Sân hận có gốc rễ độc hại,

342

Madhuraggassa brāhmaṇa;

and a sweet tip, brahmin;

Nhưng ngọn ngọt ngào, này Bà-la-môn;

343

Vadhaṃ ariyā pasaṃsanti,

the Noble Ones praise the destruction.

Chư Thánh tán thán sự diệt trừ^*,

344

Tañhi chetvā na socatī’’ti;

For having cut that off, one does not sorrow."

Thật vậy, cắt bỏ nó, người ta không sầu muộn.”

345

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

346

Kiṃ su chetvā sukhaṃseti, kiṃ su chetvā na socati;

What, having cut off, does one sleep happily? What, having cut off, does one not sorrow?

Cắt bỏ điều gì, người ta ngủ an vui? Cắt bỏ điều gì, người ta không sầu muộn?

347

Kissassu ekadhammassa, vadhaṃ rocesi gotama–

Of what one phenomenon do you approve the destruction, Gotama?

Cái chết của một pháp duy nhất nào, Gotama tán thành?

348

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā bhāradvājagotto brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi, kīvattakañca atthaṃ sampādesi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did the brahmin of Bhāradvāja clan make, being confident in this Dhamma and Discipline? And to what extent did he achieve the goal?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này, và đã đạt được lợi ích bao nhiêu?

349

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā bhāradvājagotto brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti evamādinā bhante imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, the brahmin of Bhāradvāja clan, being confident in this Dhamma and Discipline, made an expression of confidence saying: "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama! Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned, or reveal what was hidden, or point out the way to one who was lost, or carry an oil lamp into the darkness so that those with eyes might see forms."

Trả lời – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đã thể hiện sự tín tâm vào Pháp và Luật này bằng cách nói: “Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Giống như người ta dựng đứng cái bị lật úp, phơi bày cái bị che giấu, chỉ đường cho người lạc lối, hay cầm đèn trong bóng tối để những người có mắt có thể thấy các sắc tướng,” v.v., bạch Thế Tôn, ông đã thể hiện sự tín tâm như vậy vào Pháp và Luật này.

Imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā bhāradvājagotto brāhmaṇo bhagavato santike pabbajjaṃ upasampadaṃ yācitvā acirūpasampanno yāva arahattaṃ sampādesi.

And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, the brahmin of Bhāradvāja clan requested admission to the monastic order and full ordination from the Blessed One, and having been ordained not long before, he attained arahantship.

Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đã xin Thế Tôn xuất gia và thọ giới Tỳ-kheo, và không lâu sau khi thọ giới, ông đã đạt đến A-la-hán quả.

350

Akkosasutta

The Akkosa Sutta

Kinh Akkosa

351

Pucchā – akkosakabhāradvājasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable Sir, where, concerning whom, in what matter, and how was the Akkosakabhāradvāja Sutta spoken by the Blessed One, the Knower... the Perfectly Self-Enlightened One?

Câu hỏi – Này chư Hiền, Kinh Akkosa Bharadvaja đã được Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

352

Vissajjanā – rājagahe bhante akkosakabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, Venerable Sir, it was spoken concerning the brahmin Akkosakabhāradvāja.

Trả lời – Bạch Thế Tôn,^* được thuyết giảng tại Rajagaha, liên quan đến Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja.

Akkosakabhāradvājo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā asabbhāhi pharusāhi vācāhi bhagavantaṃ akkosati paribhāsati.

Akkosakabhāradvāja the brahmin, Venerable Sir, approached the Blessed One and abused and reviled the Blessed One with rude and harsh words.

Bạch Thế Tôn, Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja đã đến gặp Thế Tôn và dùng những lời lẽ thô tục, không đúng đắn để lăng mạ, phỉ báng Thế Tôn.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘taṃ kiṃ maññasi brāhmaṇa, api nukho te āgacchanti mittāmaccā ñātisālohitā atitiyo’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

In that matter, Venerable Sir, it was spoken by the Blessed One saying: "What do you think, brahmin? Do your friends, acquaintances, relatives, kinsmen, and guests come to you?" and so on.

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó, Thế Tôn đã thuyết giảng bằng cách nói: “Này Bà-la-môn, ông nghĩ sao, bạn bè, quyến thuộc, bà con, khách của ông có đến thăm ông không?” v.v.

353

Akkodhassa kuto kodho,

For one who is without anger,

Từ đâu sân hận đến,

354

Dantassa samajīvino;

tamed, living righteously;

Với người không sân hận,

355

Sammadaññā vimuttassa,

rightly liberated through full knowledge,

Với người tự điều phục,

356

Upasantassa tādino.

calm and steadfast—from where can anger arise?

Với bậc tịch tịnh, như vậy?

357

Tasseva tena pāpiyo,

It is worse for him,

Kẻ nào nổi giận trả đũa,

358

Yo kuddhaṃ paṭikujjhati;

who returns anger to one who is angry;

Kẻ ấy còn tệ hơn;

359

Kuddhaṃ appaṭikujjhanto,

but one who does not return anger to an angry person,

Không nổi giận trả đũa kẻ nổi giận,

360

Saṅgāmaṃ jeti dujjayaṃ.

wins a battle hard to win.

Người ấy chiến thắng trận chiến khó thắng.

361

Ubhinnamatthaṃ carati,

He acts for the welfare of both,

Người ấy hành động vì lợi ích của cả hai,

362

Attano ca parassa ca;

his own and the other's;

Của chính mình và của người khác;

363

Paraṃ saṅkupitaṃ ñatvā,

who, knowing the other to be angry,

Biết người khác đang nổi giận,

364

Yo sato upasammati.

calms himself mindfully.

Người ấy có chánh niệm và tự làm lắng dịu.

365

Ubhinnaṃ tikicchantānaṃ,

People consider them foolish,

Kẻ ngu si không hiểu biết Pháp,

366

Attano ca parassa ca;

who are treating both—

Cho rằng những người chữa lành cho cả hai,

367

Janā maññanti bāloti,

their own and the other's—

Cho chính mình và cho người khác,

368

Ye dhammassa akovidā.

if they are not skilled in the Dhamma.

Là kẻ khờ dại.

369

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā akkosakabhāradvājo brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did Akkosakabhāradvāja the brahmin make, being confident in this Dhamma and Discipline?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này?

Kīvattakañca atthaṃ sampādesi.

And to what extent did he achieve the goal?

Và đã đạt được lợi ích bao nhiêu?

370

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā akkosakabhāradvājo brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotamā’’ti evamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Answer – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, Akkosakabhāradvāja the brahmin, being confident in this Dhamma and Discipline, made an expression of confidence saying: "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama!" and so on.

Trả lời – Bạch Thế Tôn, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Akkosa Bharadvaja đã thể hiện sự tín tâm vào Pháp và Luật này bằng cách nói: “Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama! Thật tuyệt diệu thay, Tôn giả Gotama!” v.v.

Yāva arahattā ca pana mahantaṃ atthaṃ sampādesi.

And he achieved a great goal, even arahantship.

Và ông đã đạt được lợi ích lớn lao cho đến A-la-hán quả.

371

Bahudhītarasutta

The Bahudhītara Sutta

Kinh Bahudhītara

372

Pucchā – tenāvuso bhagavatā jānatā…pe… sammāsambuddhena brāhmaṇasaṃyutte bahudhītarasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable Sir, where, concerning whom, in what matter, and how was the Bahudhītara Sutta in the Saṃyutta of brahmins spoken by the Blessed One, the Knower... the Perfectly Self-Enlightened One?

Câu hỏi – Này chư Hiền, Kinh Bahudhītara trong Tương Ưng Bà-la-môn đã được Thế Tôn, bậc Toàn Giác, người biết… (v.v.)… thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong trường hợp nào và như thế nào?

373

Vissajjanā – kosalesu bhante aññatarasmiṃ vanasaṇḍe aññataraṃ bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Kosala, Venerable Sir, it was spoken in a certain forest thicket concerning a certain brahmin of the Bhāradvāja clan.

Trả lời – Bạch Thế Tôn,^* được thuyết giảng ở một khu rừng tại xứ Kosala, liên quan đến một Bà-la-môn thuộc dòng Bharadvaja.

Aññataro bhante bhāradvājagotto brāhmaṇo goṇe naṭṭhe pariyesanto bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi.

A certain brahmin of the Bhāradvāja clan, Venerable Sir, searching for his lost oxen, uttered these verses in the presence of the Blessed One:

Bạch Thế Tôn, một Bà-la-môn thuộc dòng Bharadvaja, đang tìm kiếm những con bò bị mất, đã đọc những bài kệ sau trước Thế Tôn:

374

‘‘Na hi nūnimassa samaṇassa, balībaddā catuddasa;

"Surely this recluse does not have fourteen bulls,

“Chắc chắn vị Sa-môn này không có mười bốn con bò đực,

375

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī;

they are not seen today, therefore this recluse is happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên vị Sa-môn này an vui;

376

Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;

Surely this recluse does not have weeds in his sesame field,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những kẻ xấu trong ruộng mè,

377

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore this recluse is happy."

Một lá hay hai lá, nên vị Sa-môn này an vui.

378

(Peyyāla)

(And so on)

(V.v.)

379

Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsamhi iṇāyikā;

"Surely this recluse does not have debtors at dawn,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những chủ nợ vào lúc rạng đông,

380

Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī’’ti.

demanding 'Give! Give!', therefore this recluse is happy."

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên vị Sa-môn này an vui.”

381

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that matter, Venerable Sir—

Bạch Thế Tôn, trong trường hợp đó—

382

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;

"I do not have, brahmin, fourteen bulls;

“Này Bà-la-môn, ta không có mười bốn con bò đực;

383

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī;

they are not seen today, therefore I, brahmin, am happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên này Bà-la-môn, ta an vui;

384

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;

I do not have, brahmin, weeds in my sesame field,

Này Bà-la-môn, ta không có những kẻ xấu trong ruộng mè;

385

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore I, brahmin, am happy."

Một lá hay hai lá, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

386

(Peyyāla)

(And so on)

(V.v.)

387

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;

"I do not have, brahmin, debtors at dawn,

Này Bà-la-môn, ta không có những chủ nợ vào lúc rạng đông;

388

Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhīti.

demanding 'Give! Give!', therefore I, brahmin, am happy."

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên này Bà-la-môn, ta an vui.”

389

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable Sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

390

(1)

391

Na hi nūnimassa samaṇassa, balībaddā catuddasa;

Surely this recluse does not have fourteen bulls;

Chắc chắn vị Sa-môn này không có mười bốn con bò đực,

392

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ samaṇo sukhī.

they are not seen today, therefore this recluse is happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên vị Sa-môn này an vui.

393

(2)

394

Na hi nūnimassa samaṇassa, tilākhettasmi pāpakā;

Surely this recluse does not have weeds in his sesame field,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những kẻ xấu trong ruộng mè,

395

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore this recluse is happy.

Một lá hay hai lá, nên vị Sa-môn này an vui.

396

(3)

397

Na hi nūnimassa samaṇassa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;

Surely this recluse does not have mice in an empty granary,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có chuột trong kho trống,

398

Ussoḷhikāya naccanti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

dancing with glee, therefore this recluse is happy.

Nhảy múa rộn ràng, nên vị Sa-môn này an vui.

399

(4)

400

Na hi nūnimassa samaṇassa, santhāro sattamāsiko;

Surely this recluse does not have a seven-month-old mat,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có tấm thảm bảy tháng,

401

Uppāṭakehi sañchanno, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

infested with bugs, therefore this recluse is happy.

Bị bọ chét phủ đầy, nên vị Sa-môn này an vui.

402

(5)

403

Na hi nūnimassa samaṇassa, vidhavā satta dhītaro;

Surely this recluse does not have seven widowed daughters,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có bảy cô con gái góa bụa,

404

Ekaputtā duputtā ca, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

with one child or two children, therefore this recluse is happy.

Một con hay hai con, nên vị Sa-môn này an vui.

405

(6)

406

Na hi nūnimassa samaṇassa, piṅgalā tilakāhatā;

Surely this recluse does not have a tawny cow, struck with a sesame disease,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có con bò cái vàng bị ruồi cắn,

407

Sottaṃ pādena bodheti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

waking the calf with its foot, therefore this recluse is happy.

Đang dùng chân gãi tai, nên vị Sa-môn này an vui.

408

(7)

409

Na hi nūnimassa samaṇassa, paccūsami iṇāyikā;

Surely this recluse does not have debtors at dawn,

Chắc chắn vị Sa-môn này không có những chủ nợ vào lúc rạng đông,

410

Detha dethāti codenti, tenāyaṃ samaṇo sukhī.

demanding 'Give! Give!', therefore this recluse is happy.

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên vị Sa-môn này an vui.

411

(1)

412

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, balībaddā catuddasa;

I do not have, brahmin, fourteen bulls;

Này Bà-la-môn, ta không có mười bốn con bò đực;

413

Ajjasaṭṭhiṃ na dissanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

they are not seen today, therefore I, brahmin, am happy.

Không thấy sáu mươi con bò cái, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

414

(2)

415

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tilākhettasmi pāpakā;

I do not have, brahmin, weeds in my sesame field,

Này Bà-la-môn, ta không có những kẻ xấu trong ruộng mè;

416

Ekapaṇṇā dupaṇṇā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

single-leaved or double-leaved, therefore I, brahmin, am happy.

Một lá hay hai lá, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

417

(3)

418

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, tucchakoṭṭhasmi mūsikā;

I do not have, brahmin, mice in an empty granary,

Này Bà-la-môn, ta không có chuột trong kho trống;

419

Ussoḷhīkāya naccanti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

dancing with glee, therefore I, brahmin, am happy.

Nhảy múa rộn ràng, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

420

(4)

421

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, santhāro sattamāsiko;

I do not have, brahmin, a seven-month-old mat,

Này Bà-la-môn, ta không có tấm thảm bảy tháng;

422

Uppāṭakehi sañchanno, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

infested with bugs, therefore I, brahmin, am happy.

Bị bọ chét phủ đầy, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

423

(5)

424

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, vidhavā satta dhītaro;

I do not have, brahmin, seven widowed daughters,

Này Bà-la-môn, ta không có bảy cô con gái góa bụa;

425

Ekaputtā duputtā ca, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

with one child or two children, therefore I, brahmin, am happy.

Một con hay hai con, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

426

(6)

427

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, piṅgalā tilakāhatā;

I do not have, brahmin, a tawny cow, struck with a sesame disease,

Này Bà-la-môn, ta không có con bò cái vàng bị ruồi cắn;

428

Sottaṃ pādena bodheti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

waking the calf with its foot, therefore I, brahmin, am happy.

Đang dùng chân gãi tai, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

429

(7)

430

Na hi mayhaṃ brāhmaṇa, paccūsamhi iṇāyikā;

I do not have, brahmin, debtors at dawn,

Này Bà-la-môn, ta không có những chủ nợ vào lúc rạng đông;

431

Detha dethāti codenti, tenāhaṃ brāhmaṇā sukhī.

demanding 'Give! Give!', therefore I, brahmin, am happy.

Đòi ‘Hãy trả! Hãy trả!’, nên này Bà-la-môn, ta an vui.

432

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā so bhāradvājagotto brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – And Venerable Sir, having heard this discourse on Dhamma, what kind of expression of confidence did that brahmin of Bhāradvāja clan make, being confident in this Dhamma and Discipline?

Câu hỏi – Này chư Hiền, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Bharadvajagotta đó đã thể hiện sự tín tâm như thế nào vào Pháp và Luật này?

Kīva mahantañca imasmiṃ dhammavinaye atthaṃ sampādesi.

And how great a goal did he achieve in this Dhamma and Discipline?

Và đã đạt được lợi ích lớn lao bao nhiêu trong Pháp và Luật này?

433

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā so bhāradvājagotto brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama, seyyathāpi bhogotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dukkhantī’’ti evamādinā imasmi dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Explanation – Having heard this discourse, Venerable sir, that brahmin of the Bhāradvāja clan, being pleased with this Dhamma and Vinaya, expressed his pleasure with words such as, "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama! Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned, reveal what was hidden, point out the way to one who was lost, or hold up a lamp in the darkness so that those with eyes might see forms."

Lời giải đáp – Bạch ngài, sau khi nghe bài pháp này, vị Bà-la-môn thuộc dòng họ Bhāradvāja đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này bằng những lời như sau: “Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Ví như, thưa Tôn giả Gotama, người ta lật ngửa vật bị úp, mở ra vật bị che đậy, chỉ đường cho người bị lạc, hay đem đèn dầu vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy các sắc”.

Bhagavato ca santike ‘‘labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti evamādinā pabbajjaṃ upasampadaṃ yācitvā acirūpasampanno yāva arahattā mahantaṃ visesaṃ sampādesi.

And having requested ordination (pabbajjā) and full admission (upasampadā) from the Blessed One with words such as, "May I receive ordination and full admission from Venerable Gotama," he, having been fully admitted not long before, attained a great distinction, even up to Arahantship.

Và tại nơi Đức Thế Tôn, sau khi xin xuất gia và cụ túc giới bằng những lời như: “Mong rằng con được xuất gia nơi Tôn giả Gotama, mong rằng con được thọ cụ túc giới”, không lâu sau khi thọ cụ túc giới, vị ấy đã chứng đắc sự thù thắng to lớn cho đến quả A-la-hán.

434

Kasibhāradvājasutta

Kasibhāradvāja Sutta

Kinh Kasibhāradvāja

435

Pucchā – tatthāvuso ekādasamaṃ mahākassapādīhi porāṇadhammasaṃgāhakatherehi saṃgītaṃ kasibhāradvājasuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Kasibhāradvāja Sutta, the eleventh (sutta) collected by the elder compilers of the ancient Dhamma, such as Mahākassapa, spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Kasibhāradvāja thứ mười một, được các vị trưởng lão kết tập Pháp thời xưa như ngài Mahākassapa kết tập, đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

436

Vissajjanā – magadhesu bhante dakkhiṇāgirismiṃ ekanāḷāyaṃ brāhmaṇagāme kasibhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken by the Blessed One in Magadha, at Ekanaḷā, a brahmin village in Dakkhināgiri, concerning the brahmin Kasibhāradvāja.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại làng Bà-la-môn Ekanālā ở Dakkhiṇāgiri trong xứ Magadha, liên quan đến Bà-la-môn Kasibhāradvāja.

Kasibhāradvājo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi.

Venerable sir, the brahmin Kasibhāradvāja addressed the Blessed One with a verse:

Bạch ngài, Bà-la-môn Kasibhāradvāja đã thưa với Đức Thế Tôn bằng một bài kệ.

437

‘‘Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ.

"You declare yourself a farmer, but I see no farming of yours.

“Ngài tự nhận là người cày ruộng, nhưng tôi chẳng thấy việc cày của ngài.

Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasi’’nti.

You are called a farmer, tell us, how are we to know your farming?"

Là người cày, khi được hỏi, xin hãy nói rõ, làm sao chúng tôi biết được việc cày ấy của ngài?”

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

438

‘‘Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;

"Faith is the seed, austerity is the rain, wisdom is my yoke and plough;

“Niềm tin là hạt giống, khổ hạnh là mưa, trí tuệ đối với ta là ách và cày;

439

Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.

Conscience is the pole, mind is the harness, mindfulness is my ploughshare and goad.

Tàm là cán cày, tâm là dây ách, niệm đối với ta là lưỡi cày và roi thúc.

440

Kāyagutto vacīgutto, āhāre udare yato;

Protected in body, protected in speech, restrained in food and the belly;

Thân được phòng hộ, lời được phòng hộ, tiết độ trong ăn uống, bụng dạ;

441

Saccaṃ karomi niddānaṃ, soraccaṃ me pamocanaṃ.

I make truth my weeding, gentleness my release.

Ta lấy sự chân thật làm sự nhổ cỏ, sự nhu hòa là sự giải thoát của ta.

442

Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;

Vigour is my draught-animal, bearing towards security from bondage;

Tinh tấn đối với ta là con bò mang ách, chuyên chở đến an ổn khỏi các khổ ách;

443

Gacchati anivattantaṃ, yattha gantvā na socati.

It goes on, never turning back, to where, having gone, one does not sorrow.

Nó đi không quay lại, đến nơi nào không còn sầu muộn.

444

Evamesā kasī kaṭṭhā, sā hoti amatapphalā;

Thus is this farming cultivated, which yields the fruit of Immortality (amata);

Việc cày như vậy đã được cày, nó cho quả bất tử;

445

Etaṃ kasiṃ kasitvāna, sabbadukkhā pamuccatī’’ti.

Having cultivated this farming, one is released from all suffering."

Cày xong vụ cày này, người ta thoát khỏi mọi khổ đau.”

446

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết như vậy.

447

Kassako paṭijānāsi, na ca passāmi te kasiṃ;

You declare yourself a farmer, but I see no farming of yours;

Ngài tự nhận là người cày ruộng, nhưng tôi chẳng thấy việc cày của ngài;

448

Kassako pucchito brūhi, kathaṃ jānemu taṃ kasiṃ.

You are called a farmer, tell us, how are we to know your farming?

Là người cày, khi được hỏi, xin hãy nói rõ, làm sao chúng tôi biết được việc cày ấy của ngài.

449

Saddhā bījaṃ tapo vuṭṭhi, paññā me yuganaṅgalaṃ;

Faith is the seed, austerity is the rain, wisdom is my yoke and plough;

Niềm tin là hạt giống, khổ hạnh là mưa, trí tuệ đối với ta là ách và cày;

450

Hirī īsā mano yottaṃ, sati me phālapācanaṃ.

Conscience is the pole, mind is the harness, mindfulness is my ploughshare and goad.

Tàm là cán cày, tâm là dây ách, niệm đối với ta là lưỡi cày và roi thúc.

451

Pucchā – imañca panāvuso dhammadesanaṃ sutvā so kasibhāradvājo brāhmaṇo imasmiṃ dhammavinaye pasanno kīdisaṃ pasannākāramakāsi.

Question – Venerable sir, having heard this discourse, what kind of expression of pleasure did that brahmin Kasibhāradvāja make, being pleased with this Dhamma and Vinaya?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Kasibhāradvāja ấy đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này như thế nào?

452

Vissajjanā – imañca pana bhante dhammadesanaṃ sutvā kasibhāradvājo brāhmaṇo ‘‘abhikkantaṃ bho gotama, abhikkantaṃ bho gotamā’’tievamādinā imasmiṃ dhammavinaye pasanno pasannākāramakāsi.

Explanation – Having heard this discourse, Venerable sir, the brahmin Kasibhāradvāja, being pleased with this Dhamma and Vinaya, expressed his pleasure with words such as, "Excellent, Venerable Gotama! Excellent, Venerable Gotama!"

Lời giải đáp – Bạch ngài, sau khi nghe bài pháp này, Bà-la-môn Kasibhāradvāja đã tỏ lòng tín thành trong Pháp và Luật này bằng những lời như: “Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama! Thật vi diệu, thưa Tôn giả Gotama!”.

453

Seyyathāpi bho gotama ukkujjitaṃ vā nikkujjeyya.

Just as, Venerable Gotama, one might set upright what was overturned.

Ví như, thưa Tôn giả Gotama, người ta lật ngửa vật bị úp.

454

Udayasutta

Udaya Sutta

Kinh Udaya

455

Pucchā – udayasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Udaya Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Udaya đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

456

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante udayaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the brahmin Udaya.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà-la-môn Udaya.

Udayo bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘pakaṭṭhakoyaṃ samaṇo gotamo punappunaṃ āgacchatī’’ti.

Venerable sir, the brahmin Udaya said this to the Blessed One, "This recluse Gotama comes again and again, persevering."

Bạch ngài, Bà-la-môn Udaya đã nói với Đức Thế Tôn rằng: “Sa-môn Gotama này cứ đến đi đến lại hoài”.

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

457

Punappunañceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati devarājā;

Again and again they sow the seed; again and again the king of gods rains;

Họ gieo hạt giống luôn luôn, trời mưa xuống luôn luôn;

458

Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

Again and again farmers plough the field; again and again grain comes to the country.

Người nông phu cày ruộng luôn luôn, lúa gạo đến cho xứ sở luôn luôn.

459

Evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết bằng những lời như vậy.

460

Punappunaṃ ceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati deva rājā;

Again and again they sow the seed; again and again the king of gods rains;

Họ gieo hạt giống luôn luôn, trời mưa xuống luôn luôn;

461

Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

Again and again farmers plough the field; again and again grain comes to the country.

Người nông phu cày ruộng luôn luôn, lúa gạo đến cho xứ sở luôn luôn.

462

Punappunaṃ yācakā yācayanti, punappunaṃ dānapatī dadanti;

Again and again beggars beg; again and again donors give;

Người ăn xin xin luôn luôn, thí chủ cho luôn luôn;

463

Punappunaṃ dānapatī daditvā, punappunaṃ saggamupeti ṭhānaṃ.

Again and again donors, having given, again and again go to a heavenly realm.

Thí chủ sau khi cho luôn luôn, sẽ đến cảnh giới trời luôn luôn.

464

Punappunaṃ khīranikā duhanti, punappunaṃ vaccho upeti mātaraṃ;

Again and again milkers milk; again and again the calf approaches its mother;

Người vắt sữa vắt luôn luôn, con bê tìm đến mẹ luôn luôn;

465

Punappunaṃ kilamati phandati ca, punappunaṃ gabbhamupeti mando.

Again and again the foolish one toils and struggles, again and again enters the womb.

Kẻ ngu mệt mỏi và vùng vẫy luôn luôn, rồi lại vào thai luôn luôn.

466

Punappunaṃ jāyati mīyati ca, punappunaṃ sivathikaṃ haranti;

Again and again he is born and dies; again and again he is carried to the charnel ground;

Người ta sinh ra và chết đi luôn luôn, người ta mang đến nghĩa địa luôn luôn;

467

Maggañca laddhā apunabbhavāya, na punappunaṃ jāyati bhūripañño-hu–

But having found the path to non-rebirth, the greatly wise one is not born again and again.

Khi đã tìm thấy con đường không còn tái sinh, người có trí tuệ rộng lớn không còn sinh ra luôn luôn nữa.

468

Mātuposakasutta

Mātuposaka Sutta

Kinh Mātuposaka

469

Pucchā – mātuposakasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Mātuposaka Sutta spoken by the Blessed One?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Mātuposaka đã được Đức Thế Tôn thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

470

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante mātuposakaṃ brāhmaṇaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning the brahmin Mātuposaka.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Bà-la-môn Mātuposaka (người nuôi mẹ).

Mātuposako bhante brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ‘‘ahañhi bho gotama dhammena bhikkhaṃ pariyesāmi, dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā mātāpitaro posemi, kaccāhaṃ bho gotama evaṃkārī kiccakārī homī’’ti, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ ‘‘taggha tvaṃ brāhmaṇa evaṃkārī kiccakārī hosi, yo kho brāhmaṇa dhammena bhikkhaṃ pariyesati, dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā mātāpitaro poseti, bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitā.

Venerable sir, the brahmin Mātuposaka said this to the Blessed One: "Indeed, Venerable Gotama, I seek alms righteously; having sought alms righteously, I support my mother and father. Am I, Venerable Gotama, doing what should be done, performing my duty?" In that context, Venerable sir, the Blessed One spoke thus: "Indeed, brahmin, you are doing what should be done, performing your duty. For, brahmin, whoever seeks alms righteously, and having sought alms righteously, supports his mother and father, accumulates much merit."

Bạch ngài, Bà-la-môn Mātuposaka đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Thưa Tôn giả Gotama, tôi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, và sau khi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, tôi nuôi dưỡng cha mẹ. Thưa Tôn giả Gotama, khi làm như vậy, liệu tôi có làm điều phải làm không?”. Bạch ngài, trong sự việc ấy, Đức Thế Tôn đã thuyết rằng: “Chắc chắn rồi, này Bà-la-môn, khi làm như vậy, ông đã làm điều phải làm. Này Bà-la-môn, người nào tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, và sau khi tìm kiếm vật thực một cách đúng pháp, người ấy nuôi dưỡng cha mẹ, thì người ấy tạo ra nhiều phước báu”.

471

Yo mātaraṃ vā pitaraṃ vā, macco dhammena posati;

The mortal who supports mother or father righteously;

Người thế gian nào nuôi dưỡng mẹ hoặc cha một cách đúng pháp;

472

Tāya naṃ pāricariyāya, mātāpitūsu paṇḍitā;

Because of that care for them, the wise ones;

Nhờ sự phụng dưỡng cha mẹ ấy, các bậc hiền trí;

473

Idheva naṃ pasaṃsanti, pecca sagge pamodati–

Praise him here, and after death he rejoices in heaven.

Tán thán người ấy ngay tại đời này, sau khi chết, người ấy hoan hỷ ở cõi trời.

474

Khomadussasutta

Khomadussa Sutta

Kinh Khomadussa

475

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena brāhmaṇasaṃyutte khomadussasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and how was the Khomadussa Sutta spoken by the Blessed One, the Perfectly Enlightened One… in the Brāhmaṇa Saṃyutta?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, Đức Thế Tôn… Chánh Đẳng Giác ấy đã thuyết kinh Khomadussa trong Tương Ưng Bà-la-môn ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì và như thế nào?

476

Vissajjanā – sakkesu bhante khomadusse nāma sakyānaṃ nigame khomadussake brāhmaṇagahapatike ārabbha bhāsita, khomadussakā bhante brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ ‘‘ke ca muṇḍakā samaṇakā, ke ca sabhādhammaṃ jānissantī’’ti.

Explanation – Venerable sir, it was spoken among the Sakyans, in the Sakyan village named Khomadussa, concerning the brahmin householders of Khomadussa. Venerable sir, the brahmin householders of Khomadussa said this to the Blessed One: "Who are these shaven-headed ascetics, and who will understand the Dhamma of the assembly?"

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại một thị trấn của dòng họ Sakya tên là Khomadussa trong xứ Sakka, liên quan đến các vị Bà-la-môn và gia chủ ở Khomadussa. Bạch ngài, các vị Bà-la-môn và gia chủ ở Khomadussa đã thưa với Đức Thế Tôn rằng: “Bọn đầu trọc, bọn sa-môn kia thì làm sao mà biết được Pháp của hội chúng?”.

477

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

478

‘‘Nesā sabhā yattha na santi santo,

That is no assembly where there are no good people (santo);

“Nơi nào không có người hiền thiện, đó không phải là hội chúng,

479

Santo na te ye na vadanti dhammaṃ;

They are not good people who do not speak the Dhamma;

Những ai không nói Pháp, họ không phải là người hiền thiện;

480

Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ,

Having abandoned lust, hatred, and delusion,

Sau khi từ bỏ tham, sân và si,

481

Dhammaṃ vadantā ca bhavanti santo’’ti.

Those who speak the Dhamma are indeed good people.

Những người nói Pháp chính là người hiền thiện.”

482

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Venerable sir, was it spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, Đức Thế Tôn đã thuyết như vậy.

483

Nesā sabhā yattha nasanti santo,

That is no assembly where there are no good people;

Nơi nào không có người hiền thiện, đó không phải là hội chúng,

484

Santo na te ye na vadanti dhammaṃ;

They are not good people who do not speak the Dhamma;

Những ai không nói Pháp, họ không phải là người hiền thiện;

485

Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ,

Having abandoned lust, hatred, and delusion,

Sau khi từ bỏ tham, sân và si,

486

Dhammaṃ vadantā ca bhavanti santo–

Those who speak the Dhamma are indeed good people.

Những người nói Pháp chính là người hiền thiện.

487

Vaṅgīsasaṃyutta

Vaṅgīsa Saṃyutta

Tương Ưng Vaṅgīsa

488

Ānandasutta

Ānanda Sutta

Kinh Ānanda

489

Pucchā – vaṅgīsasaṃyutte panāvuso catutthaṃ saṃṅgītaṃ ānandasuttaṃ katthakaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – And Venerable sir, where, concerning whom, in what context, and by whom and how was the Ānanda Sutta, the fourth (sutta) collected in the Vaṅgīsa Saṃyutta, spoken?

Câu hỏi – Thưa hiền giả, kinh Ānanda, được kết tập thứ tư trong Tương Ưng Vaṅgīsa, đã được thuyết ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, bởi ai và như thế nào?

490

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmantaṃ vaṅgīsattheraṃ ārabbha āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Explanation – Venerable sir, it was spoken in Sāvatthī, concerning Venerable Thera Vaṅgīsa, by Venerable Thera Ānanda, the Treasurer of the Dhamma.

Lời giải đáp – Bạch ngài, kinh được thuyết tại Sāvatthī, liên quan đến Tôn giả trưởng lão Vaṅgīsa, bởi Tôn giả trưởng lão Ānanda, vị Trưởng Quản Kho Tàng Giáo Pháp.

Āyasmatā bhante vaṅgīso āyasmantaṃ ānandaṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable Thera Vaṅgīsa, Venerable sir, addressed Venerable Ānanda with a verse:

Bạch ngài, Tôn giả Vaṅgīsa đã thưa với Tôn giả Ānanda bằng một bài kệ–

491

‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;

"I am burning with sensual lust, my mind is ablaze;

“Con bị dục tham thiêu đốt, tâm con bị thiêu đốt;

492

Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotamā’’ti.

Please tell me the quenching, out of compassion, Gotama."

Thưa ngài Gotama, xin hãy vì lòng bi mẫn mà nói lên phương pháp dập tắt.”

493

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Venerable sir—

Bạch ngài, trong sự việc ấy–

494

‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;

"Due to distorted perception, your mind is ablaze;

“Do sự điên đảo của tưởng, tâm của thầy bị thiêu đốt;

495

Nimittaṃ parivajjehi, subhaṃ rāgūpasaṃhitaṃ;

Avoid the sign, the beautiful, associated with lust;

Hãy tránh xa tướng tốt đẹp, đi liền với tham ái;

496

Saṅkhāre parato passa, dukkhato mā ca attato;

Regard formations as external, as suffering, and not as self;

Hãy thấy các pháp hữu vi là cái khác, là khổ, và đừng thấy là tự ngã;

497

Nibbāpehi mahārāgaṃ, mā ḍayhittho punappunaṃ;

Extinguish the great passion; do not be burned again and again.

Hãy dập tắt đại tham, chớ bị thiêu đốt luôn luôn;

498

Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;

Develop your mind on impurity, unified and well-composed;

Hãy tu tập tâm về bất tịnh, nhất tâm, khéo định tĩnh;

499

Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava;

Let mindfulness of the body be yours; be abundant in disenchantment;

Ngươi hãy có niệm thân, hãy trở thành người có nhiều sự nhàm chán;

500

Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;

And develop the signless; abandon the underlying tendency of conceit;

Và hãy tu tập vô tướng, hãy từ bỏ mạn tùy miên;

501

Tato mānābhisamayā, upasanto carissasī’’ti.

Then, by the full understanding of conceit, you will fare peacefully.’’

Do đó, do sự thông hiểu mạn, ngươi sẽ an tịnh mà đi.”

502

Evaṃ kho bhante āyasmatā ānandattherena dhammabhaṇḍāgārikena bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken by Venerable Ānanda Thera, the Keeper of the Dhamma.

Bạch ngài, thật vậy, đã được trưởng lão Ānanda, người giữ kho tàng Pháp, nói như thế.

503

Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;

“I am burning with sensual lust, my mind is aflame;

Con bị thiêu đốt bởi ái dục, tâm con bị thiêu đốt;

504

Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama–

Please tell me the means of extinguishing, out of compassion, Gotama—

Lành thay, xin hãy nói về sự dập tắt, vì lòng bi mẫn, hỡi Gotama–

505

Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;

Through perversion of perception, your mind is aflame;

Do tưởng điên đảo, tâm ngươi bị thiêu đốt;

506

Nimittaṃ parivajjehi, subhaṃ rāgūpasaṃhitaṃ.

Avoid the sign, the beautiful, associated with lust.

Hãy tránh xa tướng tốt đẹp, đi liền với tham ái.

507

Saṅkhāre paratopassa, dukkhato mā ca attato;

Regard formations as external, as suffering, and not as self;

Hãy thấy các pháp hữu vi là cái khác, là khổ, và đừng thấy là tự ngã;

508

Nibbāpehi mahārāgaṃ, mā ḍayhittho punappunaṃ.

Extinguish the great passion; do not be burned again and again.

Hãy dập tắt đại tham, chớ bị thiêu đốt luôn luôn.

509

Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;

Develop your mind on impurity, unified and well-composed;

Hãy tu tập tâm về bất tịnh, nhất tâm, khéo định tĩnh;

510

Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.

Let mindfulness of the body be yours; be abundant in disenchantment.

Ngươi hãy có niệm thân, hãy trở thành người có nhiều sự nhàm chán.

511

Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;

And develop the signless; abandon the underlying tendency of conceit;

Và hãy tu tập vô tướng, hãy từ bỏ mạn tùy miên;

512

Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.

Then, by the full understanding of conceit, you will fare peacefully.”

Do đó, do sự thông hiểu mạn, ngươi sẽ an tịnh mà đi.

513

Vaṅgīsasutta

Vaṅgīsa Sutta

Kinh Vaṅgīsa

514

Pucchā – tattha āvuso dvādasamaṃ vaṅgīsasuttaṃ kattha kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – Therein, friend, where, by whom, and how was the twelfth Vaṅgīsa Sutta spoken?

Hỏi – Này chư hiền, ở đây, kinh Vaṅgīsa thứ mười hai đã được nói ở đâu, bởi ai, và như thế nào?

515

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante āyasmatā vaṅgīsattherena acira arahattappattena vimuttisukhapaṭisaṃvedinā–

Answer – In Sāvatthī, venerable sir, it was spoken by Venerable Vaṅgīsa Thera, who had recently attained arahatship and was experiencing the bliss of liberation—

Đáp – Bạch ngài, tại Sāvatthī, do trưởng lão Vaṅgīsa, người vừa mới chứng đắc A-la-hán, đang cảm thọ lạc giải thoát–

516

‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmāgāmaṃ purāpuraṃ,

‘‘Formerly, we wandered intoxicated with poetry, from village to village, city to city.

“Trước đây chúng tôi say sưa thi ca, đi từ làng này đến làng khác, từ thành phố này đến thành phố khác,

517

Athaddasāma sambuddhaṃ, saddhā no upapajjatha;

Then we saw the Fully Awakened One, and faith arose in us.

Rồi chúng tôi thấy bậc Chánh Đẳng Giác, niềm tin của chúng tôi đã khởi lên;

518

So me dhamma madesesi, khandhāyatana dhātuyo;

He taught me the Dhamma, the aggregates, sense bases, and elements.

Ngài đã thuyết Pháp cho tôi, về các uẩn, xứ và giới;

519

Tassāhaṃ dhammaṃ sutvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ;

Having heard his Dhamma, I went forth into homelessness.

Sau khi nghe Pháp của Ngài, tôi đã xuất gia, sống đời không gia đình;

520

Bahunnaṃ vata atthāya, bodhiṃ ajjhagamā muni;

Indeed, for the benefit of many, the sage attained enlightenment—

Vì lợi ích của nhiều người, bậc Mâu-ni đã chứng đắc Bồ-đề;

521

Bhikkhūnaṃ bhikkhūnīnañca, ye niyāmagataddasā;

For monks and nuns who have seen the path to liberation.

Cho các Tỳ-khưu và Tỳ-khưu-ni, những người thấy được con đường chắc chắn;

522

Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;

Indeed, my coming to the Buddha was auspicious for me;

Thật khéo đến thay cho tôi, khi tôi ở gần đức Phật;

523

Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;

The three knowledges have been attained, the Buddha’s teaching has been accomplished.

Ba minh đã được chứng đắc, giáo pháp của đức Phật đã được thực hành;

524

Pubbe nivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhuṃ visodhitaṃ;

I know my past lives, the divine eye has been purified;

Tôi biết các đời sống quá khứ, thiên nhãn đã được thanh tịnh;

525

Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyāya kovido.

I am endowed with the three knowledges, possessing psychic powers, skilled in discerning others’ minds.”

Tôi là người tam minh, đã đạt được thần thông, thông thạo về tha tâm thông.”

526

Evaṃ kho bhante udānavasena bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken in the form of an udāna.

Bạch ngài, thật vậy, đã được nói lên bằng lời cảm hứng như thế.

527

Kāveyya mattā vicarimha pubbe; Gāmāgāmaṃpurāpuraṃ,

Formerly, we wandered intoxicated with poetry, from village to village, city to city.

Trước đây chúng tôi say sưa thi ca, đi từ làng này đến làng khác, từ thành phố này đến thành phố khác,

528

Athaddasāma sambuddhaṃ, saddhā no upapajjatha.

Then we saw the Fully Awakened One, and faith arose in us.

Rồi chúng tôi thấy bậc Chánh Đẳng Giác, niềm tin của chúng tôi đã khởi lên.

529

So me dhammamadesesi, khandhāyatana dhātuyo;

He taught me the Dhamma, the aggregates, sense bases, and elements;

Ngài đã thuyết Pháp cho tôi, về các uẩn, xứ và giới;

530

Tassāhaṃ dhammaṃ sutvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

Having heard his Dhamma, I went forth into homelessness.

Sau khi nghe Pháp của Ngài, tôi đã xuất gia, sống đời không gia đình.

531

Bahunnaṃ vata atthāya, bodhiṃ ajjhagamā muni;

Indeed, for the benefit of many, the sage attained enlightenment—

Vì lợi ích của nhiều người, bậc Mâu-ni đã chứng đắc Bồ-đề;

532

Bhikkhūnaṃ bhikkhunī nañca, ye niyāmagataddasā.

For monks and nuns who have seen the path to liberation.

Cho các Tỳ-khưu và Tỳ-khưu-ni, những người thấy được con đường chắc chắn.

533

Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;

Indeed, my coming to the Buddha was auspicious for me;

Thật khéo đến thay cho tôi, khi tôi ở gần đức Phật;

534

Tasso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

The three knowledges have been attained, the Buddha’s teaching has been accomplished.

Ba minh đã được chứng đắc, giáo pháp của đức Phật đã được thực hành.

535

Pubbenivāsaṃ jānāmi; Dibbacakkhu visodhitaṃ;

I know my past lives; the divine eye has been purified;

Tôi biết các đời sống quá khứ; thiên nhãn đã được thanh tịnh;

536

Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyāyakovido.

I am endowed with the three knowledges, possessing psychic powers, skilled in discerning others’ minds.

Tôi là người tam minh, đã đạt được thần thông, thông thạo về tha tâm thông.

537

Vanasaṃyutta

Forest Saṃyutta

Tương Ưng Rừng

538

Ānandasutta

Ānanda Sutta

Kinh Ānanda

539

Pucchā – vanasaṃyutte panāvuso pañcamaṃ saṃgītaṃ ānandasuttaṃ kadā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kena kathañca bhāsitaṃ.

Question – And in the Forest Saṃyutta, friend, when, where, concerning whom, in what context, by whom, and how was the fifth Ānanda Sutta recited?

Hỏi – Này chư hiền, trong Tương Ưng Rừng, kinh Ānanda được kết tập lần thứ năm đã được nói khi nào, ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, bởi ai, và như thế nào?

540

Vissajjanā – kosalesu bhante aññatarasmiṃ vanasaṇḍe aciraparinibbute bhagavati āyasmantaṃ ānandaṃ ārabbha tasmiṃ vanasaṇḍe adhivatthāya devatāya bhāsitaṃ.

Answer – In a certain forest grove in Kosala, venerable sir, after the Blessed One had recently passed away, it was spoken by a deity dwelling in that forest grove, concerning Venerable Ānanda.

Đáp – Bạch ngài, tại một khu rừng ở xứ Kosala, khi đức Thế Tôn vừa mới nhập diệt, liên quan đến Tôn giả Ānanda, đã được vị thiên trú trong khu rừng ấy nói.

Āyasmā bhante ānando aciraparinibbute bhagavati ativelaṃ gihisaññattibahulo viharati, tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

Venerable Ānanda, venerable sir, after the Blessed One had recently passed away, was dwelling excessively engaged with lay people. In that context, venerable sir—

Bạch ngài, Tôn giả Ānanda, khi đức Thế Tôn vừa mới nhập diệt, đã sống với nhiều giao tiếp với hàng tại gia quá mức, trong sự việc ấy, bạch ngài–

541

‘‘Rukkhamūlagahanaṃ pasakkiya,

“Having penetrated deeply into the root of a tree,

“Hãy lui vào khu rừng rậm dưới gốc cây,

542

Nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

And placed Nibbāna in your heart;

Hãy đặt Niết-bàn vào trong tim;

543

Jhāya gotama mā pamādo,

Meditate, Gotama, do not be heedless;

Hãy thiền, hỡi Gotama, chớ có phóng dật,

544

Kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti.

What will your chattering accomplish?”

Tiếng líu lo sẽ làm gì được cho ngài?”

545

Evaṃ kho bhante vanasaṇḍe adhivatthāya devatāya āyasmato ānandattherassa anukampikāya atthakāmāya bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken by the deity dwelling in the forest grove, out of compassion and concern for Venerable Ānanda Thera.

Bạch ngài, thật vậy, đã được vị thiên trú trong khu rừng, người có lòng bi mẫn, mong cầu lợi ích cho Tôn giả trưởng lão Ānanda, nói như thế.

546

Rukkhamūla gahanaṃ pasakkiya, nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

Having penetrated deeply into the root of a tree, and placed Nibbāna in your heart;

Hãy lui vào khu rừng rậm dưới gốc cây, hãy đặt Niết-bàn vào trong tim;

547

Jhāya gotama mā pamādo, kiṃ te biḷibiḷikā karissati-hu–

Meditate, Gotama, do not be heedless; what will your chattering accomplish?

Hãy thiền, hỡi Gotama, chớ có phóng dật, tiếng líu lo sẽ làm gì được cho ngài?

548

Yakkhasaṃyutta

Yakṣa Saṃyutta

Tương Ưng Dạ-xoa

549

Indakasutta

Indaka Sutta

Kinh Indaka

550

Pucchā – yakkhasaṃyutte panāvuso paṭhamaṃ saṃgītaṃ indakasuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – And in the Yakṣa Saṃyutta, friend, where, concerning whom, in what context, and how was the first Indaka Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Này chư hiền, trong Tương Ưng Dạ-xoa, kinh Indaka được kết tập lần đầu tiên đã được đức Thế Tôn nói ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, và như thế nào?

551

Vissajjanā – rājagahe bhante indakūṭe pabbate indakassa yakkhassa bhavane indakaṃ yakkhaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Rājagaha, venerable sir, on Indakūṭa mountain, in the abode of the yakṣa Indaka, it was spoken concerning the yakṣa Indaka.

Đáp – Bạch ngài, tại Rājagaha, trên núi Indakūṭa, trong trú xứ của dạ-xoa Indaka, đã được nói liên quan đến dạ-xoa Indaka.

Indako bhante yakkho attavādo bhagavantaṃ upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable sir, the yakṣa Indaka, who held the view of self, approached the Blessed One and addressed him with a verse—

Bạch ngài, dạ-xoa Indaka, một người có ngã kiến, đã đến gần đức Thế Tôn và nói lên một câu kệ–

552

‘‘Rūpaṃ na jīvanti vadanti buddhā,

“The Buddhas say that form is not a living being,

“Các đức Phật nói rằng sắc không phải là sinh mạng,

553

Kathaṃ nvayaṃ vindatimaṃ sarīraṃ;

How then does this body attain this^*?

Vậy làm sao người này có được thân thể này?

554

Kutassa aṭṭhīyakapiṇḍamebhi,

From where do these bones and flesh come to it?

Từ đâu mà có khối xương và gan này,

555

Kathaṃ nvayaṃ sajjati gabbharasmi’’nti.

How does this become conjoined in the womb?”

Làm sao người này lại hình thành trong bào thai?”

556

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, venerable sir—

Trong sự việc ấy, bạch ngài–

557

‘‘Paṭhamaṃ kalalaṃ hoti, kalalā hoti abbudaṃ,

“First there is a jelly, from the jelly comes an embryo,

“Trước tiên là kalala, từ kalala thành abbuda,

558

Abbudā jāyate pesi, pesi nibbattatī ghano;

From the embryo a lump of flesh is born, the lump of flesh develops into a solid form;

Từ abbuda sinh ra pesi, từ pesi phát triển thành ghana;

559

Ghanā pasākhā jāyanti, kesā lomā nakhāpica;

From the solid form branches grow, and hair, down, and nails;

Từ ghana sinh ra các chi, tóc, lông, và móng;

560

Yañcassa bhuñjatī mātā, annaṃ pānañca bhojanaṃ;

Whatever food, drink, and nourishment his mother consumes,

Và những gì người mẹ ăn, là cơm, nước, và thức ăn,

561

Tena so tattha yāpeti, mātukucchigatonaro’’ti.

With that, that human being, being in the mother’s womb, sustains himself.”

Nhờ đó người ấy sống ở đó, con người ở trong bụng mẹ.”

562

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, venerable sir, was spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, thật vậy, đã được đức Thế Tôn nói như thế.

563

Āḷavakasutta

Āḷavaka Sutta

Kinh Āḷavaka

564

Pucchā – tenāvuso bhagavatā…pe… sammāsambuddhena yakkhasaṃyutte āḷavakasuttaṃ kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Then, friend, by the Blessed One…pe… the Perfectly Self-Enlightened One, where, concerning whom, in what context, and how was the Āḷavaka Sutta in the Yakṣa Saṃyutta spoken?

Hỏi – Này chư hiền, bởi đức Thế Tôn ấy... ... bậc Chánh Đẳng Giác, trong Tương Ưng Dạ-xoa, kinh Āḷavaka đã được nói ở đâu, liên quan đến ai, trong sự việc gì, và như thế nào?

565

Vissajjanā – āḷaviyaṃ bhante āḷavakassa yakkhassa bhavane āḷavakaṃ yakkhaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – In Āḷavī, venerable sir, in the abode of the yakṣa Āḷavaka, it was spoken concerning the yakṣa Āḷavaka.

Đáp – Bạch ngài, tại Āḷavī, trong trú xứ của dạ-xoa Āḷavaka, đã được nói liên quan đến dạ-xoa Āḷavaka.

Āḷavako bhante yakkho bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Venerable sir, the yakṣa Āḷavaka addressed the Blessed One with a verse—

Bạch ngài, dạ-xoa Āḷavaka đã nói với đức Thế Tôn bằng một câu kệ–

566

Kiṃ sūdhavittaṃ purisassa seṭṭhaṃ,

“What indeed is the best wealth for a person?

Ở đây, tài sản nào của con người là cao quý nhất?

567

Kiṃ su suciṇṇaṃ sukhamāvahāti;

What well-practiced thing brings happiness?

Điều gì được thực hành tốt đẹp mang lại hạnh phúc?

568

Kiṃ su have sādutaraṃ rasānaṃ,

What indeed is sweeter than flavors?

Thực sự, vị nào trong các vị là ngọt ngào nhất?

569

Kathaṃ jīviṃ jīvitāmāhu seṭṭhanti.

How is a life lived, said to be the best?”

Người ta nói, sống như thế nào là đời sống cao quý nhất?

570

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, venerable sir—

Trong sự việc ấy, bạch ngài–

571

Saddhīca vittaṃ purisassa seṭṭhaṃ,

“Faith indeed is the best wealth for a person;

Tín là tài sản cao quý nhất của con người,

572

Dhammo suciṇṇo sukhamāvahāti;

Dhamma well-practiced brings happiness;

Pháp được thực hành tốt đẹp mang lại hạnh phúc;

573

Saccaṃ have sādutaraṃ rasānaṃ,

Truth indeed is sweeter than flavors;

Thực sự, chân lý là vị ngọt ngào nhất trong các vị,

574

Paññājīviṃ jīvitamāhu seṭṭhanti.

A life lived with wisdom is said to be the best.”

Người ta nói, sống bằng trí tuệ là đời sống cao quý nhất.

575

Evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Beginning thus, venerable sir, was spoken by the Blessed One.

Bạch ngài, đã được đức Thế Tôn nói bằng những lời như thế.

576

Na khvāhaṃ taṃ āvuso nikkhamissāmi, yaṃ te karaṇīyaṃ, taṃ karohi,

“Indeed, friend, I will not depart until you have done what you need to do.

Này hiền giả, ta sẽ không đi ra đâu, ngươi cần làm gì thì hãy làm.

577

Pañhaṃ taṃ samaṇa pucchissāmi, sace me na byākarissasi, cittaṃ vā te khipissāmi, hadayaṃ vā te phālessāmi, pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipissāmi–

I will ask you a question, ascetic. If you do not answer me, I will either shatter your mind, or burst your heart, or take you by the feet and throw you across the Ganges.”

Này Sa-môn, ta sẽ hỏi ngươi một câu hỏi, nếu ngươi không trả lời cho ta, ta sẽ làm cho tâm ngươi rối loạn, hoặc ta sẽ làm vỡ tim ngươi, hoặc ta sẽ nắm chân ngươi ném qua bên kia sông Hằng–

578

Kiṃ sūkha vittaṃ purisassa seṭṭhaṃ, kiṃ su suciṇṇaṃ sukhamāvahāti;

“What indeed is the best wealth for a person? What well-practiced thing brings happiness?

Ở đây, tài sản nào của con người là cao quý nhất, điều gì được thực hành tốt đẹp mang lại hạnh phúc?

579

Kiṃ su have sādubharaṃ rasānaṃ, kathaṃ jīviṃ jīvitamāhu seṭṭhaṃ–

What indeed is sweeter than flavors? How is a life lived, said to be the best?”

Thực sự, vị nào trong các vị là ngọt ngào nhất, người ta nói, sống như thế nào là đời sống cao quý nhất?

580

Saddhīdha vittaṃ purisassa seṭṭhaṃ, dhammo suciṇṇo sukhamāvahāti;

“Faith here is the best wealth for a person; Dhamma well-practiced brings happiness;

Tín ở đây là tài sản cao quý nhất của con người, Pháp được thực hành tốt đẹp mang lại hạnh phúc;

581

Saccaṃ have sādutaraṃ rasānaṃ, paññājīviṃ jīvitamāhu seṭṭhaṃ;

Truth indeed is sweeter than flavors; a life lived with wisdom is said to be the best.”

Thực sự, chân lý là vị ngọt ngào nhất trong các vị, người ta nói, sống bằng trí tuệ là đời sống cao quý nhất;

582

Kathaṃsu tarati oghaṃ, kathaṃsu tarati aṇṇavaṃ;

“How indeed does one cross the flood? How indeed does one cross the ocean?

Làm sao vượt qua bộc lưu, làm sao vượt qua biển cả?

583

Kathaṃsu dukkha macceti, kathaṃsu parisujjhati.

How indeed does one overcome suffering? How indeed does one become purified?”

Làm sao vượt qua khổ đau, làm sao được thanh tịnh?

584

Saddhāya tarati oghaṃ, appamādena aṇṇavaṃ;

“By faith one crosses the flood; by diligence, the ocean;

Nhờ tín mà vượt qua bộc lưu, nhờ không phóng dật mà vượt qua biển cả;

585

Vīriyena dukkha macceti, paññāya parisujjhati–

By effort one overcomes suffering; by wisdom one is purified.”

Nhờ tinh tấn mà vượt qua khổ đau, nhờ trí tuệ mà được thanh tịnh–

586

Kathaṃsu labhate paññaṃ, kathaṃsu vindate dhanaṃ;

“How indeed does one gain wisdom? How indeed does one find wealth?

Làm sao có được trí tuệ, làm sao tìm được của cải?

587

Kathaṃsu kittiṃ pappoti, kathaṃ mittāni ganthati;

How indeed does one attain fame? How does one bind friends?

Làm sao đạt được danh tiếng, làm sao kết được bạn bè?

588

Asmā lokā paraṃ lokaṃ, kathaṃ pecca na socati–

How does one, having passed from this world to the next, not grieve?”

Từ đời này sang đời khác, làm sao chết mà không sầu muộn–

589

Saddahāno arahataṃ, dhammaṃ nibbānapattiyā;

“Believing in the Arahants’ Dhamma for the attainment of Nibbāna;

Tin tưởng vào Pháp của các bậc A-la-hán để chứng đắc Niết-bàn;

590

Sussūsaṃ labhate paññaṃ, appamatto vicakkhaṇo;

One who is heedful and discerning gains wisdom from listening;

Người biết lắng nghe đạt được trí tuệ, người không phóng dật, sáng suốt;

591

Patirūpakārī dhuravā, uṭṭhātā vindate dhanaṃ;

One who acts suitably, is steadfast, and energetic finds wealth;

Người làm việc đúng đắn, kiên trì, nỗ lực đạt được tài sản;

592

Saccena kittiṃ pappoti, dadaṃ mittāni ganthati;

By truth one attains renown; by giving one binds friends;

Nhờ chân thật đạt được danh tiếng, người bố thí kết giao bạn bè;

593

Asmā lokā paraṃ lokaṃ, evaṃ pecca na socati;

From this world to the next, such a one does not grieve after passing away;

Từ thế giới này đến thế giới khác, sau khi chết sẽ không sầu muộn như vậy;

594

Yassete caturo dhammā, saddhassa gharamesino;

For a faithful householder, if these four qualities (are present):

Ai có bốn pháp này, là người cư sĩ có đức tin;

595

Saccaṃ dhammo dhiti cāgo, sa ve peccana socati–

Truth, Dhamma, steadfastness, and generosity – he truly does not grieve after passing away–

Chân thật, Chánh pháp, kiên trì, bố thí, người ấy sau khi chết sẽ không sầu muộn.

596

Sakkasaṃyutta

Connected Discourses with Sakka

Tương Ưng Thích Ca

597

Vatapadasutta

Discourse on the Vow-Paths

Kinh Vatapada

598

Pucchā – sakkasaṃyutte panāvuso vatapadasuttaṃ bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friends, where, concerning whom, and how was the Vatapada Sutta in the Sakkasaṃyutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Vatapada trong Tương Ưng Thích Ca được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai và như thế nào?

599

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha sakkassa bhikkhave devānamindassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṃ, yesaṃ samādinnattā sakko sakkattaṃ ajjhagāti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Answer – Bhante, it was spoken at Sāvatthī, concerning several bhikkhus. Bhante, the Blessed One spoke it beginning with: “Bhikkhus, when Sakka, King of the Devas, was formerly a human being, he undertook and completed seven vow-paths, by the undertaking of which Sakka attained the state of Sakka.”

Đáp – Thưa Đại đức, tại Sāvatthī, liên quan đến một số Tỳ-kheo, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như sau: “Này các Tỳ-kheo, khi còn là người phàm, Sakka, vua của chư Thiên, đã hoàn thành và thực hành bảy giới hạnh (vatapada). Nhờ việc thực hành những giới hạnh này mà Sakka đã đạt được địa vị Sakka.” Thưa Đại đức, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

600

Sakkassa bhikkhave devānamindassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṃ.

“Bhikkhus, when Sakka, King of the Devas, was formerly a human being, he undertook and completed these seven vow-paths:

Này các Tỳ-kheo, khi còn là người phàm, Sakka, vua của chư Thiên, đã hoàn thành và thực hành bảy giới hạnh này:

601

Mātāpettibharaṃ jantuṃ, kule jeṭṭhāpacāyinaṃ;

A being who supports mother and father,

Chúng sanh nuôi dưỡng cha mẹ, tôn kính bậc trưởng thượng trong gia đình;

602

Saṇhaṃ sakhilasambhāsaṃ, pesuṇeyyappahāyinaṃ;

Who reveres the elders in the family,

Lời nói dịu dàng, thân thiện, từ bỏ lời nói chia rẽ;

603

Maccheravinaye yuttaṃ, saccaṃ kodhābhibhuṃ naraṃ;

Who speaks gently and kindly, who abandons backbiting, who is intent on the subduing of stinginess, a person truthful and subduing anger –

Chuyên tâm đoạn trừ xan tham, người chế ngự được sân hận bằng chân thật;

604

Taṃ ve devā tāvatiṃsā, āhu ‘‘sappuriso’’iti.

Him do the Tāvatiṃsa devas call a ‘good person’.”

Chư Thiên Ba mươi ba gọi người ấy là ‘bậc thiện nhân’.

605

Daliddasutta

Discourse on the Destitute

Kinh Dalidda

606

Pucchā – daliddasuttaṃ panāvuso kattha kaṃ ārabbha kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friends, where, concerning whom, and how was the Dalidda Sutta spoken?

Hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Dalidda được thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai và như thế nào?

Vissajjanā.

Answer –

Đáp.

Rājagahe bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘bhūtapubbaṃ bhikkhave aññataro puriso imasmiṃyeva rājagahe manussadaliddo ahosi manussakapaṇo manussavarāko, so tathāgatappavedite dhammavinaye saddhaṃ samādiyi, sīlaṃ, sutaṃ, cāgaṃ, paññaṃ samādiyī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Bhante, it was spoken at Rājagaha, concerning several bhikkhus, beginning with: “Bhikkhus, in the past, a certain man in this very Rājagaha was destitute among humans, poor among humans, wretched among humans. He undertook faith, morality, learning, generosity, and wisdom in the Dhamma and Discipline proclaimed by the Tathāgata.” Thus, Bhante, was it spoken by the Blessed One.

Thưa Đại đức, tại Rājagaha, liên quan đến một số Tỳ-kheo, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như sau: “Này các Tỳ-kheo, thuở xưa, có một người đàn ông nghèo khổ, khốn cùng, bất hạnh ở chính Rājagaha này. Người ấy đã có đức tin vào Pháp và Luật do Như Lai tuyên thuyết, đã có giới, đã có học vấn, đã có bố thí, đã có trí tuệ.” Thưa Đại đức, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

607

Yassa saddhā tathāgate, acalā suppatiṭṭhitā;

One whose faith in the Tathāgata is unwavering, well-established;

Ai có đức tin bất động, kiên cố nơi Như Lai;

608

Sīlañca yassa kalyāṇaṃ, ariyakantaṃ pasaṃsitaṃ.

And whose morality is wholesome, praised by the noble ones, endearing.

Và giới hạnh của người ấy là thiện lành, được bậc Thánh ưa thích và tán thán.

609

Yajamānasutta

Discourse on the Sacrificer

Kinh Yajamāna

610

Pucchā – yajamānasuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kismiṃ vatthusmiṃ kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friends, where, concerning whom, in what context, and how was the Yajamāna Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Yajamāna được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai, trong hoàn cảnh nào và như thế nào?

611

Vissajjanā – rājagahe bhante sakkaṃ devānamindaṃ ārabbha bhāsitaṃ.

Answer – Bhante, it was spoken at Rājagaha, concerning Sakka, King of the Devas.

Đáp – Thưa Đại đức, tại Rājagaha, liên quan đến Sakka, vua của chư Thiên, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng.

Sakko bhante devānamindo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi–

Bhante, Sakka, King of the Devas, addressed the Blessed One with a verse:

Thưa Đại đức, Sakka, vua của chư Thiên, đã bạch với Đức Thế Tôn bằng bài kệ:

612

‘‘Yajamānānaṃ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ;

“For humans who make sacrifices, beings seeking merit,

“Đối với những người đang cúng dường, những chúng sanh mong cầu phước báu;

613

Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ, kattha dinnaṃ mahapphala’’nti.

Who perform meritorious deeds, where is a gift given greatly fruitful?”

Đang tạo phước hữu lậu, bố thí ở đâu sẽ có quả lớn nhất?”

614

Tasmiṃ bhante vatthusmiṃ–

In that context, Bhante, (it was said):

Thưa Đại đức, trong hoàn cảnh đó:

615

‘‘Cattāro ca paṭipannā, cattāroca phale ṭhitā;

“There are four who have entered the path, and four who are established in the fruit;

“Bốn bậc đang thực hành đạo, bốn bậc đã an trú trong quả;

616

Esa saṅgho ujubhūto, paññāsīlasamāhito;

This Saṅgha is upright, endowed with wisdom and morality;

Chúng Tăng ấy là chân chính, đầy đủ trí tuệ và giới hạnh;

617

Yajamānānaṃ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ;

For humans who make sacrifices, beings seeking merit,

Đối với những người đang cúng dường, những chúng sanh mong cầu phước báu;

618

Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ, saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ’’nti.

Who perform meritorious deeds, a gift given to the Saṅgha is greatly fruitful.”

Đang tạo phước hữu lậu, bố thí cho Chúng Tăng sẽ có quả lớn nhất.”

619

Evaṃ kho bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Thus, Bhante, was it spoken by the Blessed One.

Thưa Đại đức, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

620

Yajamānānaṃ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ,

For humans who make sacrifices, beings seeking merit,

Đối với những người đang cúng dường, những chúng sanh mong cầu phước báu,

621

Karotaṃ opadhitaṃ puññaṃ, kattha dinnaṃ mahapphalaṃ–

Who perform meritorious deeds, where is a gift given greatly fruitful?

Đang tạo phước hữu lậu, bố thí ở đâu sẽ có quả lớn nhất?

622

Cattāro ca paṭipannā, cattāro ca phale ṭhitā;

There are four who have entered the path, and four who are established in the fruit;

Bốn bậc đang thực hành đạo, bốn bậc đã an trú trong quả;

623

Esa saṅgho ujubhūto, paññāsīlasamāhito;

This Saṅgha is upright, endowed with wisdom and morality;

Chúng Tăng ấy là chân chính, đầy đủ trí tuệ và giới hạnh;

624

Yajamānānaṃ manussānaṃ, puññapekkhāna pāṇinaṃ;

For humans who make sacrifices, beings seeking merit,

Đối với những người đang cúng dường, những chúng sanh mong cầu phước báu;

625

Karotaṃ opadhikaṃ puññaṃ, saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ–

Who perform meritorious deeds, a gift given to the Saṅgha is greatly fruitful.

Đang tạo phước hữu lậu, bố thí cho Chúng Tăng sẽ có quả lớn nhất.

626

Gahaṭṭhavandanāsutta

Discourse on Saluting Householders

Kinh Gahaṭṭhavandanā

627

Pucchā – gahaṭṭhavandanāsuttaṃ panāvuso bhagavatā kattha kaṃ ārabbha kathañca bhāsitaṃ.

Question – Friends, where, concerning whom, and how was the Gahaṭṭhavandanā Sutta spoken by the Blessed One?

Hỏi – Thưa Tôn giả, Kinh Gahaṭṭhavandanā được Đức Thế Tôn thuyết giảng ở đâu, liên quan đến ai và như thế nào?

628

Vissajjanā – sāvatthiyaṃ bhante sambahule bhikkhū ārabbha ‘‘bhūtapubbaṃ bhikkhave sakko devānamindo mātaliṃ saṅgāhakaṃ āmantesī’’ti evamādinā bhante bhagavatā bhāsitaṃ.

Answer – Bhante, it was spoken at Sāvatthī, concerning several bhikkhus, beginning with: “Bhikkhus, in the past, Sakka, King of the Devas, addressed Mātali the charioteer.” Thus, Bhante, was it spoken by the Blessed One.

Đáp – Thưa Đại đức, tại Sāvatthī, liên quan đến một số Tỳ-kheo, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như sau: “Này các Tỳ-kheo, thuở xưa, Sakka, vua của chư Thiên, đã gọi Mātali, người đánh xe.” Thưa Đại đức, Đức Thế Tôn đã thuyết giảng như vậy.

629

Taṃ namassanti tevijjā, sabbe bhummāca khattiyā;

“The devas of the three knowledges, all earthly khattiyas,

Những bậc Tam Minh, tất cả các vị vua chư Thiên cõi đất đều đảnh lễ người ấy;

630

Cattāro ca mahārājā, tidasāca yasassino;

The four Great Kings, and the glorious Tāvatiṃsa devas –

Bốn vị Đại Thiên Vương và chư Thiên Ba mươi ba đầy uy lực;

631

Athako nāma so yakkho, yaṃ tvaṃ sakka namassasi–

What yakkhha is it, Sakka, that you salute?”

Vậy Dạ-xoa đó tên là gì, mà ngài Sakka đảnh lễ?

632

Ahañca sīlasampanne, cirarattasamāhite;

“I salute those endowed with morality, who have long been in concentration,

Ta đảnh lễ những bậc đầy đủ giới hạnh, đã an trú lâu dài;

633

Sammāpabbajite vande, brahmacariyaparāyane.

Who have rightly gone forth, devoted to the holy life.

Những bậc xuất gia chân chính, chuyên tâm vào đời sống Phạm hạnh.

634

Ye gahaṭṭhā puññakarā, sīlavanto upāsakā;

Those householders who perform meritorious deeds, virtuous lay followers;

Những cư sĩ tạo phước, những cận sự nam giữ giới;

635

Dhammena dāraṃ posenti, te namassāmi mātali.

Who support their wives righteously, them I salute, Mātali.”

Nuôi vợ con bằng Chánh pháp, thưa Mātali, ta đảnh lễ những người ấy.

Table of Contents

Sagāthāvaggapāḷi

Sagāthā Vagga Pāḷi

Kinh Tạng Tương Ưng Có Kệ

Saṃgāyanassa pucchā vissajjanā

Questions and Answers concerning the Recitation

Hỏi Đáp Về Kết Tập

Devatāsaṃyutta

Devatā Saṃyutta

Tương Ưng Chư Thiên

Oghataraṇasutta

Oghataraṇa Sutta

Kinh Vượt Khỏi Dòng Nước Lũ

Accentisutta

Accenti Sutta

Kinh Thời Gian Trôi Qua

Sattisutta

Satti Sutta

Kinh Mũi Giáo

Jaṭāsutta

Jaṭā Sutta

Kinh Rối Rắm

Accharāsutta

Accharā Sutta

Kinh Thiên Nữ

Jarāsutta

On Old Age

Kinh Jarā

Devaputtasaṃyutta

Connected Discourses with Deities

Tương Ưng Thiên Tử

Subrahmasutta

On Subrahmā

Kinh Subrahmā

Rohitassasutta

On Rohitassa

Kinh Rohitassa

Kosalasaṃyutta

Connected Discourses with Kosala

Tương Ưng Kosala

Daharasutta

On the Young (King)

Kinh Dahara

Attarakkhitasutta

On Self-Protection

Kinh Attarakkhita

Appakasutta

On the Few

Kinh Appaka

Mallikāsutta

On Mallikā

Kinh Mallikā

Sattajaṭilasutta

On Seven Ascetics with Matted Hair

Kinh Sattajaṭila

Pañcarājasutta

Pañcarāja Sutta

Kinh Năm Vị Vua

Dutiyaaputtakasutta

Second Aputtaka Sutta

Kinh Người Con Thứ Hai Không Thừa Kế

Mārasaṃyutta

Mārasaṃyutta

Tương Ưng Ma Vương

Tapokammasutta

Tapokamma Sutta

Kinh Khổ Hạnh

Hatthirājavaṇṇasutta

Hatthirājavaṇṇa Sutta

Kinh Hình Dạng Vua Voi

Bhikkhunīsaṃyutta

Bhikkhunī Saṃyutta

Tương Ưng Tỳ Khưu Ni

Āḷavikāsutta

Āḷavikā Sutta

Kinh Āḷavikā

Somāsutta

Somāsutta

Kinh Somā