978. Idāni tadanantare dhammahadayavibhaṅge pāḷiparicchedo tāva evaṃ veditabbo – ettha hi āditova khandhādīnaṃ dvādasannaṃ koṭṭhāsānaṃ vasena sabbasaṅgāhikavāro nāma vutto.
Now, in the subsequent Dhammahadayavibhaṅga, the Pāḷi divisions should be understood as follows: here, from the very beginning, the section called the All-Inclusive Section (Sabbasaṅgāhikavāra) is taught based on the twelve categories of aggregates (khandhas) and so on.
978. Bây giờ, trong Phân Tích Tinh Yếu Pháp tiếp theo sau đó, trước hết, phần phân đoạn Pāḷi cần được hiểu như sau: Ở đây, ngay từ đầu, chương có tên là Sabbasaṅgāhikavāra (chương tổng hợp tất cả) đã được thuyết giảng theo sự phân chia của mười hai phần, bắt đầu với các uẩn.
Dutiyo tesaṃyeva dhammānaṃ kāmadhātuādīsu uppattānuppattidassanavāro nāma.
The second is called the section on showing the arising and non-arising of these same phenomena in the Kāmadhātu and so on.
Chương thứ hai là chương trình bày sự sanh và không sanh của chính các pháp ấy trong các cõi như Dục giới.
Tatiyo tattheva pariyāpannāpariyāpannadassanavāro nāma.
The third is called the section on showing the included and non-included phenomena therein.
Chương thứ ba là chương trình bày các pháp được bao gồm và không được bao gồm ngay trong các cõi ấy.
Catuttho tīsu bhūmīsu uppattikkhaṇe vijjamānāvijjamānadhammadassanavāro nāma.
The fourth is called the section on showing the existent and non-existent phenomena at the moment of rebirth in the three planes.
Chương thứ tư là chương trình bày các pháp hiện hữu và không hiện hữu vào sát-na sanh trong ba cõi.
Pañcamo tesaṃ dhammānaṃ bhūmantaravasena dassanavāro nāma.
The fifth is called the section on showing these phenomena according to the distinction of planes.
Chương thứ năm là chương trình bày các pháp ấy theo sự khác biệt giữa các cõi.
Chaṭṭho gatīsu uppādakakammaāyuppamāṇadassanavāro nāma.
The sixth is called the section on showing the karma that produces rebirth and the lifespan duration in the destinies.
Chương thứ sáu là chương trình bày về nghiệp tạo sanh và giới hạn tuổi thọ trong các cõi (gati).
Sattamo abhiññeyyādivāro nāma.
The seventh is called the section on knowable phenomena and so on.
Chương thứ bảy là chương về các pháp cần được thắng tri, v.v...
Aṭṭhamo sārammaṇānārammaṇavāro nāma.
The eighth is called the section on phenomena with and without objects.
Chương thứ tám là chương về các pháp có đối tượng và không có đối tượng.
Navamo tesaṃ khandhādidhammānaṃ diṭṭhasutādivasena saṅgahetvā dassanavāro nāma.
The ninth is called the section on showing these aggregates and other phenomena by gathering them according to what is seen, heard, and so on.
Chương thứ chín là chương trình bày bằng cách tổng hợp các pháp uẩn, v.v... ấy theo các đối tượng được thấy, được nghe, v.v...
Dasamo kusalattikādivasena saṅgahetvā dassanavāro nāma.
The tenth is called the section on showing them by gathering them according to the triad of wholesome phenomena and so on.
Chương thứ mười là chương trình bày bằng cách tổng hợp theo các bộ ba như thiện, v.v...
979. Evaṃ dasahi vārehi paricchinnāya pāḷiyā paṭhame tāva sabbasaṅgāhikavāre ‘‘avīcito yāva bhavaggaṃ etthantare kati khandhā’’ti pucchite ‘‘ekoti vā…pe… cattāroti vā chāti vā avatvā pañcāti vattuṃ samattho añño natthī’’ti attano ñāṇabalaṃ dīpento pañcakkhandhāti pucchānurūpaṃ vissajjanaṃ āha.
In the first All-Inclusive Section of the Pāḷi, which is divided into ten sections, when asked, "How many aggregates are there in the interval from Avīci to the summit of existence (Bhavagga)?" the answer "five aggregates" was given in accordance with the question, displaying his own power of knowledge, without saying "one" or... "four" or "six."
979. Như vậy, trong bản Pāḷi được phân chia thành mười chương, trước hết, trong chương đầu tiên là Sabbasaṅgāhikavāra, khi được hỏi “Từ địa ngục Vô Gián cho đến cõi Hữu Đảnh, trong khoảng này có bao nhiêu uẩn?”, Ngài đã trả lời tương ứng với câu hỏi là năm uẩn, để thể hiện sức mạnh trí tuệ của mình rằng “Không có ai khác có khả năng nói là năm, mà không nói là một... hay... bốn... hay sáu”.
Yathāpucchaṃ vissajjanañhi sabbaññubyākaraṇaṃ nāmāti vuccati.
For an answer given in accordance with the question is called the pronouncement of an Omniscient One.
Quả thật, việc trả lời tùy theo câu hỏi được gọi là sự giải đáp của bậc Toàn Giác.
Dvādasāyatanānītiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to "twelve bases" and so on.
Trong các câu như mười hai xứ v.v... cũng theo phương pháp này.
Rūpakkhandhādīnaṃ pabhedo khandhavibhaṅgādīsu vuttanayeneva veditabbo.
The divisions of the aggregate of form and so on should be understood in the manner stated in the Analysis of Aggregates (Khandhavibhaṅga) and so on.
Sự phân loại của sắc uẩn v.v... nên được hiểu theo phương pháp đã được nói trong Phân Tích Uẩn v.v...
991. Dutiyavāre ye dhammā kāmabhave kāmadhātusambhūtānañca sattānaṃ uppajjanti – kāmadhātuyaṃ pariyāpannā vā apariyāpannā vā – te sabbe saṅgahetvā kāmadhātuyā pañcakkhandhātiādi vuttaṃ.
In the second section, all phenomena that arise in the Kāma-existence (Kāmabhava) and in beings born in the Kāmadhātu, whether included in the Kāmadhātu or not included, are gathered and stated as "five aggregates in the Kāmadhātu" and so on.
991. Trong phẩm thứ hai, sau khi tổng hợp tất cả các pháp sanh khởi trong cõi dục và cho các chúng sanh sanh trong cõi dục – dù thuộc hay không thuộc cõi dục – đã được nói rằng năm uẩn trong cõi dục v.v...
Rūpadhātuādīsupi eseva nayo.
The same method applies to Rūpadhātu and so on.
Trong sắc giới v.v... cũng theo phương pháp này.
Yasmā pana rūpadhātupariyāpannānaṃ sattānaṃ ghānāyatanādīnaṃ abhāvena gandhāyatanādīni āyatanādikiccaṃ na karonti, tasmā rūpadhātuyā cha āyatanāni, nava dhātuyotiādi vuttaṃ.
However, because for beings included in the Rūpadhātu, due to the absence of the nose-base (ghānāyatana) and so on, the odour-base (gandhāyatana) and so on do not perform the function of a base, it is stated "six bases, nine elements in the Rūpadhātu" and so on.
Và bởi vì, do sự không có của tỷ xứ v.v... nơi các chúng sanh thuộc sắc giới, nên hương xứ v.v... không thực hiện chức năng của xứ v.v..., do đó đã được nói rằng sáu xứ, chín giới trong sắc giới v.v...
Yasmā ca okāsavasena vā sattuppattivasena vā apariyāpannadhātu nāma natthi, tasmā apariyāpannadhātuyāti avatvā yaṃ yaṃ apariyāpannaṃ taṃ tadeva dassetuṃ apariyāpanne kati khandhātiādi vuttaṃ.
And because there is no such thing as an unincluded element in terms of realm or the arising of beings, therefore, without saying "in the unincluded element," it was said, "How many aggregates are there in the unincluded?" and so forth, to show only that which is unincluded.
Và bởi vì không có cái gọi là giới không thuộc vào (ba giới) theo phương diện cảnh giới hay theo phương diện sự sanh của chúng sanh, do đó, thay vì nói "trong giới không thuộc vào", để chỉ rõ pháp nào không thuộc vào, đã được nói rằng có bao nhiêu uẩn trong pháp không thuộc vào v.v...
999. Tatiyavāre kāmadhātupariyāpannāti kāmadhātubhajanaṭṭhena pariyāpannā; taṃnissitā tadantogadhā kāmadhātutveva saṅkhaṃ gatāti attho.
999. In the third section, kāmadhātupariyāpannā (included in the sense-sphere realm) means 'included due to being associated with the sense-sphere realm'; the meaning is that they are dependent on it, comprised within it, and have attained the designation of the sense-sphere realm.
999. Trong phẩm thứ ba, thuộc cõi dục có nghĩa là thuộc vào do ý nghĩa liên quan đến cõi dục; nghĩa là, các pháp nương vào đó, nằm trong đó, được kể là cõi dục.
Sesapadesupi eseva nayo.
The same method applies to the remaining terms.
Trong các câu còn lại cũng theo phương pháp này.
Pariyāpannāti bhavavasena okāsavasena ca paricchinnā.
Pariyāpannā (included) means delimited by existence and by realm.
Thuộc vào là được giới hạn theo phương diện cõi và theo phương diện cảnh giới.
Apariyāpannāti tathā aparicchinnā.
Apariyāpannā (unincluded) means not delimited in that way.
Không thuộc vào là không được giới hạn như vậy.
1007. Catutthavāre ekādasāyatanānīti saddāyatanavajjāni.
1007. In the fourth section, ekādasāyatanāni (eleven sense bases) means all except the sound sense base.
1007. Trong phẩm thứ tư, mười một xứ là trừ thanh xứ.
Tañhi ekantena paṭisandhiyaṃ nuppajjati.
For indeed, sound never arises at the moment of rebirth-linking.
Quả thật, xứ ấy chắc chắn không sanh khởi lúc tái sanh.
Iminā nayena sabbattha attho veditabbo.
The meaning should be understood everywhere in this manner.
Theo phương pháp này, ý nghĩa nên được hiểu ở mọi nơi.
Sattake ‘‘devānaṃ asurāna’’nti gativasena avatvā avisesena gabbhaseyyakānanti vuttaṃ.
In the heptad, instead of mentioning "of devas and asuras" in terms of destiny, it was generally stated as gabbhaseyyakānaṃ (of those born from the womb).
Trong phần bảy pháp, thay vì nói theo phương diện cảnh giới là "của chư thiên, của a-tu-la", đã được nói một cách tổng quát là của các loài thai sanh.
Tasmā yattha yattha gabbhaseyyakā sambhavanti tattha tattha tesaṃ sattāyatanāni veditabbāni.
Therefore, wherever beings born from the womb can arise, there their seven sense bases should be understood.
Do đó, ở nơi nào các loài thai sanh có thể sanh, ở nơi đó bảy xứ của chúng nên được hiểu.
Tathā dhātuyo.
The same applies to the elements (dhātus).
Tương tự đối với các giới.
Sesamettha uttānatthameva.
The rest here is obvious in meaning.
Phần còn lại ở đây có ý nghĩa rõ ràng.
Pañcamavāre yaṃ vattabbaṃ taṃ dhammasaṅgahaṭṭhakathāyaṃ vuttameva.
Whatever needs to be said in the fifth section has already been stated in the Dhammasaṅgaṇī-aṭṭhakathā.
Trong phẩm thứ năm, điều cần nói đã được nói trong Chú giải Pháp Tụ.
1021. Chaṭṭhavāre pañcahi kāmaguṇehi nānappakārehi vā iddhivisesehi dibbantīti devā.
1021. In the sixth section, those who shine (dibbanti) with the five sense objects or with various special powers are called devā (devas).
1021. Trong phẩm thứ sáu, chư thiên là những vị hưởng thụ năm dục công đức hoặc bằng các loại thần thông đặc biệt khác nhau.
Sammutidevāti ‘devo, devī’ti evaṃ lokasammutiyā devā.
Sammutidevā (conventional devas) are those called 'deva' or 'devī' by conventional worldly designation.
Chư thiên do quy ước là chư thiên theo quy ước của thế gian như 'devo, devī'.
Upapattidevāti devaloke uppannattā upapattiyā devā.
Upapattidevā (devas by rebirth) are devas by virtue of their rebirth, having arisen in the deva realm.
Chư thiên do sanh là chư thiên do sanh trong cõi trời.
Visuddhidevāti sabbesaṃ devānaṃ pūjārahā sabbakilesavisuddhiyā devā.
Visuddhidevā (purified devas) are devas worthy of worship by all devas, due to their purification from all defilements.
Chư thiên do thanh tịnh là chư thiên đáng được tất cả chư thiên cúng dường do sự thanh tịnh khỏi mọi phiền não.
Rājānoti muddhābhisittakhattiyā.
Rājāno (kings) are khattiyas consecrated with the royal anointing.
Các vị vua là các vị vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh.
Deviyoti tesaṃ mahesiyo.
Deviyo (queens) are their chief consorts.
Các hoàng hậu là các vị chánh hậu của họ.
Kumārāti abhisittarājūnaṃ abhisittadeviyā kucchismiṃ uppannakumārā.
Kumārā (princes) are princes born in the womb of a consecrated queen to a consecrated king.
Kumārāti có nghĩa là các vương tử được sinh ra trong bụng của vị hoàng hậu đã được làm lễ quán đảnh bởi vị vua đã được làm lễ quán đảnh.
Uposathakammaṃ katvāti cātuddasādīsu aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ upavasitvā.
Uposathakammaṃ katvā (having observed the Uposatha practice) means having observed the Uposatha endowed with eight factors on the fourteenth day and so forth.
Uposathakammaṃ katvāti có nghĩa là sau khi đã thọ trì Bố-tát gồm tám giới vào các ngày như ngày mười bốn.
Idāni yasmā parittadānādipuññakammaṃ manussasobhagyatāya paccayo, mattaso kataṃ manussasobhagyatāya adhimattaṃ, adhimattabhāvepi nānappakārabhedato nānappakārassa khattiyamahāsālādibhāvassa paccayo, tasmā tassa vasena upapattibhedaṃ dassento appekacce gahapatimahāsālānantiādimāha.
Now, because minor acts of merit such as giving are a cause for human good fortune, and moderately performed acts are exceedingly conducive to human good fortune, and even in their exceedingly abundant state, due to being differentiated in various ways, they are a cause for various states such as being a great khattiya householder, therefore, to show the distinctions in rebirth based on this, it is said, appekacce gahapatimahāsālānaṃ (some, of the wealthy householders) and so forth.
Bây giờ, vì nghiệp phước nhỏ như bố thí là nhân duyên cho sự may mắn của con người, việc làm ở mức độ vừa phải là nhân duyên cho sự may mắn vượt trội của con người, và ngay cả trong trạng thái vượt trội, do sự phân chia đa dạng, nó là nhân duyên cho các trạng thái đa dạng như trở thành khattiyamahāsāla, v.v., do đó, để chỉ ra sự khác biệt về nơi tái sanh tùy theo nghiệp phước đó, Ngài đã nói câu bắt đầu bằng appekacce gahapatimahāsālānaṃ.
Tattha mahāsāro etesanti mahāsārā; ra-kārassa pana la-kāraṃ katvā mahāsālāti vuttaṃ.
Among these, mahāsārā (wealthy) means 'those whose wealth (sāra) is great (mahā)'; and by changing the letter 'r' to 'l', it is said mahāsālā.
Trong đó, mahāsārā có nghĩa là những người có tài sản lớn (mahā sāro); nhưng chữ ra-kāra đã được đổi thành la-kāra và được nói là mahāsāla.
Gahapatiyova mahāsālā, gahapatīsu vā mahāsālāti gahapatimahāsālā.
Gahapatimahāsālā (wealthy householders) means householders who are wealthy, or the wealthy among householders.
Gahapatimahāsālā là những gia chủ chính là những người đại phú, hoặc là những người đại phú trong số các gia chủ.
Sesesupi eseva nayo.
The same method applies to the remaining cases.
Trong các trường hợp còn lại cũng theo phương pháp này.
Tattha yassa gehe pacchimantena cattālīsakoṭidhanaṃ nidhānagataṃ hoti, kahāpaṇānañca pañca ambaṇāni divasavaḷañjo nikkhamati – ayaṃ gahapatimahāsālo nāma.
Among these, a gahapatimahāsālo (wealthy householder) is one in whose house at least forty crores of wealth are buried, and five ambaṇas of kahāpaṇas are spent daily.
Trong đó, người nào trong nhà có tài sản chôn giấu tối thiểu là bốn mươi koṭi, và chi tiêu hàng ngày là năm ambaṇa tiền kahāpaṇa – người này được gọi là gahapatimahāsālo.
Yassa pana gehe pacchimantena asītikoṭidhanaṃ nidhānagataṃ hoti, kahāpaṇānañca dasaambaṇāni divasavaḷañjo nikkhamati – ayaṃ brāhmaṇamahāsālo nāma.
One in whose house at least eighty crores of wealth are buried, and ten ambaṇas of kahāpaṇas are spent daily, is called a brāhmaṇamahāsālo (wealthy brahmin).
Còn người nào trong nhà có tài sản chôn giấu tối thiểu là tám mươi koṭi, và chi tiêu hàng ngày là mười ambaṇa tiền kahāpaṇa – người này được gọi là brāhmaṇamahāsālo.
Yassa pana gehe pacchimantena koṭisatadhanaṃ nidhānagataṃ hoti, kahāpaṇānañca vīsati ambaṇāni divasavaḷañjo nikkhamati – ayaṃ khattiyamahāsālo nāma.
One in whose house at least a hundred crores of wealth are buried, and twenty ambaṇas of kahāpaṇas are spent daily, is called a khattiyamahāsālo (wealthy khattiya).
Còn người nào trong nhà có tài sản chôn giấu tối thiểu là một trăm koṭi, và chi tiêu hàng ngày là hai mươi ambaṇa tiền kahāpaṇa – người này được gọi là khattiyamahāsālo.
Sahabyatanti sahabhāvaṃ; sabhāgā hutvā nibbattantīti attho.
Sahabyataṃ (companionship) means companionship; the meaning is that they arise as equals.
Sahabyatanti có nghĩa là trạng thái đồng hành; nghĩa là họ được sinh ra có cùng phần phước.
Cātumahārājikānantiādīsu cātumahārājikā nāma sinerupabbatassa vemajjhe honti.
In the phrase Cātumahārājikānaṃ (of the Four Great Kings) and so forth, the Cātumahārājika devas reside in the middle of Mount Sineru.
Trong các câu bắt đầu bằng Cātumahārājikānanti, các vị trời Cātumahārājikā ở lưng chừng núi Sineru.
Tesu pabbataṭṭhakāpi atthi, ākāsaṭṭhāpi; tesaṃ paramparā cakkavāḷapabbataṃ pattā.
Among them, there are those who reside on the mountain and those who reside in the sky; their lineage extends to the Cakkavāḷa mountain.
Trong số họ, có những vị trời trú trên núi, và cũng có những vị trời trú trên không; dòng dõi của họ kéo dài đến tận núi Cakkavāḷa.
Khiḍḍāpadosikā, manopadosikā, sītavalāhakā, uṇhavalāhakā, candimā devaputto, sūriyo devaputtoti ete sabbepi cātumahārājikadevalokaṭṭhakā eva.
Khiḍḍāpadosika (corrupted by play), Manopadosika (corrupted by mind), Sītavalāhaka (cold-cloud devas), Uṇhavalāhaka (hot-cloud devas), Candimā (the moon deva-son), and Sūriyo (the sun deva-son)—all these are merely devas residing in the Cātumahārājika deva realm.
Các vị trời Khiḍḍāpadosikā, Manopadosikā, Sītavalāhakā, Uṇhavalāhakā, thiên tử Candimā, thiên tử Sūriya, tất cả những vị này đều là những vị trời trú tại cõi trời Cātumahārājika.
Tettiṃsa janā tattha upapannāti tāvatiṃsā.
They are called Tāvatiṃsā because thirty-three beings were reborn there.
Ba mươi ba chúng sanh đã tái sanh ở đó, nên gọi là Tāvatiṃsā.
Apica tāvatiṃsāti tesaṃ devānaṃ nāmamevāti vuttaṃ.
Furthermore, it is said that Tāvatiṃsā is simply the name of those devas.
Hơn nữa, có lời nói rằng Tāvatiṃsā chính là tên của các vị trời đó.
Tepi atthi pabbataṭṭhakā, atthi ākāsaṭṭhakā.
Among them, too, there are those who reside on the mountain and those who reside in the sky.
Trong số họ cũng có những vị trời trú trên núi, có những vị trời trú trên không.
Tesaṃ paramparā cakkavāḷapabbataṃ pattā.
Their lineage extends to the Cakkavāḷa mountain.
Dòng dõi của họ kéo dài đến tận núi Cakkavāḷa.
Tathā yāmādīnaṃ.
The same applies to the Yāmas and so forth.
Đối với các cõi trời Yāmā, v.v. cũng tương tự.
Ekadevalokepi hi devānaṃ paramparā cakkavāḷapabbataṃ appattā nāma natthi.
For in no single deva realm is there a lineage of devas that does not reach the Cakkavāḷa mountain.
Bởi vì, ngay cả trong một cõi trời, không có dòng dõi chư thiên nào mà không kéo dài đến tận núi Cakkavāḷa.
Tattha dibbaṃ sukhaṃ yātā payātā sampattāti yāmā.
Among them, those who have gone forth, proceeded, and attained divine happiness are called Yāmā.
Trong đó, những vị đã đi đến, đã đạt đến, đã thành tựu hạnh phúc của chư thiên được gọi là Yāmā.
Tuṭṭhā pahaṭṭhāti tusitā.
Those who are pleased and delighted are called Tusitā.
Những vị hoan hỷ, vui mừng được gọi là Tusitā.
Pakatipaṭiyattārammaṇato atirekena ramitukāmakāle yathārucite bhoge nimminitvā ramantīti nimmānaratī.
Those who, when desiring to enjoy more than the naturally prepared objects, create desired enjoyments and take pleasure in them, are called Nimmānaratī.
Những vị hóa hiện các dục lạc theo ý muốn và hưởng thụ chúng vào lúc muốn hưởng thụ một cách vượt trội hơn các đối tượng đã được chuẩn bị sẵn theo thường lệ, được gọi là Nimmānaratī.
Cittācāraṃ ñatvā parehi nimmitesu bhogesu vasaṃ vattentīti paranimmitavasavattī.
Those who, knowing the mental disposition, wield power over enjoyments created by others, are called Paranimmitavasavattī.
Những vị làm chủ các dục lạc do người khác hóa hiện, sau khi biết được tâm ý của họ, được gọi là Paranimmitavasavattī.
1022. Appaṃ vā bhiyyoti dutiyaṃ vassasataṃ appatvā vīsāya vā tiṃsāya vā cattālīsāya vā paññāsāya vā saṭṭhiyā vā vassehi adhikampi vassasatanti attho.
1022. Appaṃ vā bhiyyo (less or more) means a hundred years, augmented by twenty, thirty, forty, fifty, or sixty years, without reaching the second century.
1022. Appaṃ vā bhiyyo có nghĩa là một trăm năm cộng thêm hai mươi, ba mươi, bốn mươi, năm mươi, hoặc sáu mươi năm, nhưng chưa đạt đến trăm năm thứ hai.
Sabbampi hetaṃ dutiyaṃ vassasataṃ appattattā appanti vuttaṃ.
For all this is called "less" because it does not reach the second century.
Tất cả những điều này được gọi là 'ít' (appaṃ) vì chưa đạt đến trăm năm thứ hai.
1024. Brahmapārisajjādīsu mahābrahmānaṃ pārisajjā paricārikāti brahmapārisajjā.
1024. In the terms such as Brahmapārisajjā, Brahmapārisajjā (retinue of Brahmās) are those who are part of the retinue of the Great Brahmās or attendants of the Great Brahmās.
1024. Trong các từ như brahmapārisajjā, những vị ở trong hội chúng của các Đại Phạm thiên, là những người hầu cận, nên được gọi là brahmapārisajjā.
Tesaṃ purohitabhāve ṭhitāti brahmapurohitā.
Brahmapurohitā (chaplains of Brahmās) are those who stand in the position of chaplains to them.
Những vị giữ vai trò purohita của các vị ấy, nên được gọi là brahmapurohitā.
Vaṇṇavantatāya ceva dīghāyukatāya ca mahanto brahmāti mahābrahmā, tesaṃ mahābrahmānaṃ.
Mahābrahmānaṃ (of the Great Brahmās) refers to the Great Brahmās, who are great due to their beauty and long life.
Do có sắc tướng đẹp đẽ và tuổi thọ dài lâu, Phạm thiên vĩ đại, nên được gọi là mahābrahmā; mahābrahmānaṃ là của các vị ấy.
Ime tayopi janā paṭhamajjhānabhūmiyaṃ ekatale vasanti; āyuantaraṃ pana nesaṃ nānā.
These three types of beings reside on the same level in the first jhāna realm; however, their lifespans are different.
Ba loại chúng sanh này cùng cư ngụ trên một tầng ở cõi Sơ thiền; tuy nhiên, khoảng cách tuổi thọ của họ thì khác nhau.
1025. Parittā ābhā etesanti parittābhā.
1025. Parittābhā (of limited aura) are those whose aura is limited.
1025. Những vị này có ánh sáng nhỏ, nên gọi là parittābhā (Thiểu Quang).
Appamāṇā ābhā etesanti appamāṇābhā.
Appamāṇābhā (of immeasurable aura) are those whose aura is immeasurable.
Những vị này có ánh sáng vô lượng, nên gọi là appamāṇābhā (Vô Lượng Quang).
Daṇḍadīpikāya acci viya etesaṃ sarīrato ābhā chijjitvā chijjitvā patantī viya sarati visaratīti ābhassarā.
Ābhassarā (radiant) are those whose aura seems to sever and fall from their body, like the flame of a torch, radiating and spreading.
Ánh sáng từ thân của các vị này lan tỏa, phát ra như thể đứt đoạn và rơi xuống giống như ngọn lửa của cây đèn đuốc, nên gọi là ābhassarā (Quang Âm).
Imepi tayo janā dutiyajjhānabhūmiyaṃ ekatale vasanti; āyuantaraṃ pana nesaṃ nānā.
These three types of beings also reside on the same level in the second jhāna realm; however, their lifespans are different.
Ba loại chúng sanh này cũng cùng cư ngụ trên một tầng ở cõi Nhị thiền; tuy nhiên, khoảng cách tuổi thọ của họ thì khác nhau.
1026. Parittā subhā etesanti parittasubhā.
1026. Parittasubhā (of limited glory) are those whose glory is limited.
1026. Những vị này có tịnh quang nhỏ, nên gọi là parittasubhā (Thiểu Tịnh).
Appamāṇā subhā etesanti appamāṇasubhā.
Appamāṇasubhā (of immeasurable glory) are those whose glory is immeasurable.
Những vị này có tịnh quang vô lượng, nên gọi là appamāṇasubhā (Vô Lượng Tịnh).
Subhena okiṇṇā vikiṇṇā, subhena sarīrappabhāvaṇṇena ekagghanā, suvaṇṇamañjusāya ṭhapitasampajjalitakañcanapiṇḍasassirīkāti subhakiṇhā.
Subhakiṇhā (permeated with glory) are those who are permeated and diffused with glory, unified by the glorious radiance of their bodies, having the splendor of a blazing gold nugget placed in a golden casket.
Các vị này tràn ngập, thấm đẫm tịnh quang; thân thể thuần một khối sắc quang rực rỡ; vẻ đẹp lộng lẫy như một khối vàng rực sáng được đặt trong tráp vàng, nên gọi là subhakiṇhā (Biến Tịnh).
Imepi tayo janā tatiyajjhānabhūmiyaṃ ekatale vasanti; āyuantaraṃ pana nesaṃ nānā.
These three types of beings also reside on the same level in the third jhāna realm; however, their lifespans are different.
Ba loại chúng sanh này cũng cùng cư ngụ trên một tầng ở cõi Tam thiền; tuy nhiên, khoảng cách tuổi thọ của họ thì khác nhau.
1027. Ārammaṇanānattatāti ārammaṇassa nānattabhāvo.
1027. Ārammaṇanānattatā (diversity of object) means the state of diversity of the object.
1027. Ārammaṇanānattatā là sự khác biệt của đối tượng.
Manasikāranānattatādīsupi eseva nayo.
The same method applies to manasikāranānattatā (diversity of attention) and so forth.
Trong manasikāranānattatādi (sự khác biệt về tác ý, v.v...) cũng theo phương pháp tương tự.
Ettha ekassa pathavīkasiṇaṃ ārammaṇaṃ hoti…pe… ekassa odātakasiṇanti idaṃ ārammaṇanānattaṃ.
Here, for one, the earth kasiṇa is the object…pe… for another, the white kasiṇa; this is the diversity of object.
Ở đây, đối với một người, đối tượng là biến xứ đất... cho đến... đối với một người là biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về đối tượng.
Eko pathavīkasiṇaṃ manasi karoti…pe… eko odātakasiṇanti idaṃ manasikāranānattaṃ.
One pays attention to the earth kasiṇa…pe… another pays attention to the white kasiṇa; this is the diversity of attention.
Một người tác ý đến biến xứ đất... cho đến... một người tác ý đến biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về tác ý.
Ekassa pathavīkasiṇe chando hoti…pe… ekassa odātakasiṇeti idaṃ chandanānattaṃ.
For one, there is desire concerning the earth kasiṇa…pe… for another, concerning the white kasiṇa; this is chandanānattaṃ (diversity of desire).
Đối với một người, có dục trong biến xứ đất... cho đến... đối với một người, trong biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về dục.
Eko pathavīkasiṇe patthanaṃ karoti…pe… eko odātakasiṇeti idaṃ paṇidhinānattaṃ.
One makes an aspiration concerning the earth kasiṇa…pe… another makes an aspiration concerning the white kasiṇa; this is paṇidhinānattaṃ (diversity of aspiration).
Một người thực hiện nguyện trong biến xứ đất... cho đến... một người trong biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về nguyện.
Eko pathavīkasiṇavasena adhimuccati…pe… eko odātakasiṇavasenāti idaṃ adhimokkhanānattaṃ.
One becomes firmly resolved by means of the earth kasiṇa... (and so on) ...one by means of the white kasiṇa: this is diversity of resolution (adhimokkhanānatta).
Một người tin chắc nhờ biến xứ đất... cho đến... một người nhờ biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về thắng giải.
Eko pathavīkasiṇavasena cittaṃ abhinīharati…pe… eko odātakasiṇavasenāti idaṃ abhinīhāranānattaṃ.
One directs the mind by means of the earth kasiṇa... (and so on) ...one by means of the white kasiṇa: this is diversity of directing (abhinīhāranānatta).
Một người hướng tâm nhờ biến xứ đất... cho đến... một người nhờ biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về sự hướng tâm.
Ekassa pathavīkasiṇaparicchindanakapaññā hoti…pe… ekassa odātakasiṇaparicchindanakapaññāti idaṃ paññānānattaṃ.
For one, there is the wisdom that discerns the earth kasiṇa... (and so on) ...for one, there is the wisdom that discerns the white kasiṇa: this is diversity of wisdom (paññānānatta).
Đối với một người, có trí tuệ phân định biến xứ đất... cho đến... đối với một người, có trí tuệ phân định biến xứ trắng, đây là sự khác biệt về trí tuệ.
Tattha ārammaṇamanasikārā pubbabhāgena kathitā.
Therein, diversity of object (ārammaṇa) and diversity of attention (manasikāra) have been stated as prior parts.
Trong đó, đối tượng và tác ý được nói đến ở giai đoạn tiền phần.
Chandapaṇidhiadhimokkhābhinīhārā appanāyapi vattanti upacārepi.
Desire (chanda), aspiration (paṇidhi), resolution (adhimokkha), and directing (abhinīhāra) apply both to absorption (appanā) and access concentration (upacāra).
Dục, nguyện, thắng giải, và sự hướng tâm cũng có thể xảy ra trong giai đoạn an chỉ cũng như trong giai đoạn cận hành.
Paññā pana lokiyalokuttaramissakā kathitā.
Wisdom (paññā), however, is stated as a mix of worldly (lokiya) and supramundane (lokuttara).
Còn tuệ, đã được nói là hỗn hợp giữa thế gian và siêu thế.
Asaññasattānanti saññāvirahitānaṃ sattānaṃ.
Asaññasatta means beings devoid of perception.
Asaññasattānanti có nghĩa là của các chúng sanh không có tưởng.
Ekacce hi titthāyatane pabbajitvā ‘cittaṃ nissāya rajjanadussanamuyhanāni nāma hontī’ti citte dosaṃ disvā ‘acittakabhāvo nāma sobhano, diṭṭhadhammanibbānameta’nti saññāvirāgaṃ janetvā tatrūpagaṃ pañcamaṃ samāpattiṃ bhāvetvā tattha nibbattanti.
Indeed, some who have gone forth in other sects, seeing fault in the mind, thinking, ‘attachment, aversion, and delusion arise on account of the mind,’ and ‘a state without mind is excellent, this is Nibbāna in this very life,’ generate dispassion towards perception, cultivate the fifth jhāna conducive to that state, and are reborn there.
Bởi vì, một số người sau khi xuất gia trong các nơi nương tựa của tà kiến, thấy được lỗi lầm trong tâm rằng: ‘Do nương vào tâm mà các sự tham ái, sân hận, si mê khởi lên’, nên đã phát sanh sự nhàm chán đối với tưởng rằng: ‘Trạng thái không có tâm thật là tốt đẹp, đây chính là Niết-bàn trong hiện tại’, rồi tu tập thiền chứng thứ năm vốn là nhân sanh về cõi ấy, và được tái sanh tại đó.
Tesaṃ upapattikkhaṇe eko rūpakkhandhoyeva nibbattati.
At the moment of their rebirth, only the rūpakkhandha (form aggregate) arises.
Vào khoảnh khắc tái sanh của họ, chỉ có một sắc uẩn duy nhất phát sanh.
Ṭhatvā nibbatto ṭhitako eva hoti, nisīditvā nibbatto nisinnakova nipajjitvā nibbatto nipannova.
One who is born standing remains standing; one who is born sitting remains sitting; one who is born lying remains lying.
Chúng sanh tái sanh trong tư thế đứng thì vẫn đứng yên, tái sanh trong tư thế ngồi thì vẫn ngồi yên, tái sanh trong tư thế nằm thì vẫn nằm yên.
Cittakammarūpakasadisā hutvā pañca kappasatāni tiṭṭhanti.
They remain for five hundred kappas (world-cycles), similar to statues.
Họ tồn tại trong năm trăm đại kiếp, giống như những hình ảnh được tạo tác một cách tinh xảo.
Tesaṃ pariyosāne so rūpakāyo antaradhāyati, kāmāvacarasaññā uppajjati; tena idha saññuppādena te devā tamhā kāyā cutāti paññāyanti.
At the end of their existence, that body of form vanishes, and a sense-sphere perception arises; it is due to this arising of perception in the sense-sphere that those devas are known to have passed away from that body.
Khi tuổi thọ của họ kết thúc, sắc thân ấy biến mất, tưởng thuộc cõi Dục phát sanh; do sự phát sanh của tưởng ở đây, các vị trời ấy được biết là đã chết từ thân đó.
Vipulā phalā etesanti vehapphalā.
Their fruits are abundant, hence Vehapphalā.
Những chúng sanh này có quả rộng lớn, nên gọi là Vehapphalā.
Attano sampattiyā na hāyanti na vihāyantīti avihā.
They do not diminish or depart from their own prosperity, hence Avihā.
Họ không suy giảm, không rời khỏi sự thành tựu của mình, nên gọi là Avihā.
Na kañci sattaṃ tappantīti atappā.
They do not torment any being, hence Atappā.
Họ không làm phiền não bất kỳ chúng sanh nào, nên gọi là Atappā.
Sundarā dassanā abhirūpā pāsādikāti sudassā.
They are beautiful to behold, well-formed, and pleasing, hence Sudassā.
Họ có tướng mạo đẹp, dung sắc khả ái, đáng ưa thích, nên gọi là Sudassā.
Suṭṭha passanti, sundarametesaṃ vā dassananti sudassī.
They see well, or their seeing is beautiful, hence Sudassī.
Họ thấy một cách tốt đẹp, hoặc sự thấy của họ là tốt đẹp, nên gọi là Sudassī.
Sabbehi eva guṇehi ca bhavasampattiyā ca jeṭṭhā, natthettha kaniṭṭhāti akaniṭṭhā.
They are superior in all qualities and in the prosperity of existence; there are no inferiors among them, hence Akaniṭṭhā.
Họ là bậc trưởng thượng về mọi phương diện đức hạnh và sự thành tựu của cõi sống, ở đây không có ai thấp kém hơn, nên gọi là Akaniṭṭhā.
1028. Ākāsānañcāyatanaṃ upagatāti ākāsānañcāyatanūpagā.
1028. Those who have attained the sphere of infinite space are ākāsānañcāyatanūpagā.
Những chúng sanh đã đến cõi Không Vô Biên Xứ, nên gọi là Ākāsānañcāyatanūpagā.
Itaresupi eseva nayo.
The same method applies to the others.
Đối với các trường hợp khác, phương pháp cũng tương tự.
Iti cha kāmāvacarā, nava brahmalokā, pañca suddhāvāsā, cattāro arūpā asaññasattavehapphalehi saddhiṃ chabbīsati devalokā; manussalokena saddhiṃ sattavīsati.
Thus, there are six realms of sense-desire, nine Brahma realms, five Pure Abodes, and four immaterial realms, making twenty-six divine realms together with the Asaññasatta and Vehapphala realms; with the human realm, there are twenty-seven.
Như vậy, có sáu cõi trời Dục giới, chín cõi Phạm thiên, năm cõi Tịnh Cư, bốn cõi Vô Sắc; cùng với cõi Vô Tưởng và cõi Quảng Quả, có hai mươi sáu cõi trời; cùng với cõi người là hai mươi bảy.
Tattha sammāsambuddhena manussānaṃ devānañca āyuṃ paricchindamānena catūsu apāyesu bhummadevesu ca āyu paricchinnaṃ taṃ kasmāti?
Therein, when the Perfectly Self-Enlightened One was determining the lifespans of humans and devas, why was the lifespan in the four lower realms and among the earth-dwelling devas not determined?
Trong đó, khi Đức Phật Chánh Đẳng Giác xác định tuổi thọ của loài người và chư thiên, tại sao Ngài không xác định tuổi thọ trong bốn đường ác và của các vị địa thiên?
Niraye tāva kammameva pamāṇaṃ.
In hell, action (kamma) alone is the measure.
Trước hết, trong địa ngục, chính nghiệp là thước đo.
Yāva kammaṃ na khīyati, na tāva cavanti.
As long as the kamma is not exhausted, they do not pass away.
Chừng nào nghiệp chưa cạn kiệt, chừng đó họ chưa chết.
Tathā sesaapāyesu.
The same applies to the remaining lower realms.
Tương tự như vậy trong các đường ác còn lại.
Bhummadevānampi kammameva pamāṇaṃ.
For the earth-dwelling devas too, kamma alone is the measure.
Đối với các vị địa thiên, nghiệp cũng là thước đo.
Tattha nibbattā hi keci sattāhamattaṃ tiṭṭhanti, keci addhamāsaṃ, keci māsaṃ, kappaṃ tiṭṭhamānāpi atthiyeva.
Indeed, some beings reborn there remain for only seven days, some for half a month, some for a month, and there are even those who remain for a kappa.
Bởi vì, những chúng sanh được tái sanh ở đó, một số chỉ tồn tại khoảng bảy ngày, một số nửa tháng, một số một tháng, và cũng có những vị tồn tại suốt một kiếp.
Tattha manussesu gihibhāve ṭhitāyeva sotāpannāpi honti, sakadāgāmiphalampi anāgāmiphalampi arahattaphalampi pāpuṇanti.
Among humans, those who remain in the lay state can become stream-enterers, and attain the fruits of once-returning, non-returning, and arahatship.
Trong đó, ở cõi người, có những vị trở thành bậc Dự lưu, cũng có những vị đắc quả Nhất lai, quả Bất lai, và quả A-la-hán ngay khi còn là người tại gia.
Tesu sotāpannādayo yāvajīvaṃ tiṭṭhanti.
Among them, stream-enterers and so forth remain for their entire lives.
Trong số đó, các bậc từ Dự lưu trở lên sống cho đến hết tuổi thọ.
Khīṇāsavā pana parinibbāyanti vā pabbajanti vā.
Those whose taints are destroyed (arahats), however, either attain final Nibbāna or go forth into homelessness.
Còn các bậc Lậu tận thì hoặc nhập diệt, hoặc xuất gia.
Arahattaṃ nāma seṭṭhaguṇo, gihiliṅgaṃ hīnaṃ, taṃ hīnatāya uttamaṃ guṇaṃ dhāretuṃ na sakkoti.
Arahatship is a supreme quality, while the lay state is inferior; that inferior state cannot bear the supreme quality.
Vì quả A-la-hán là một đức hạnh cao thượng, còn hình tướng tại gia là thấp kém; do sự thấp kém đó, nó không thể duy trì được đức hạnh tối thượng.
Tasmā te parinibbātukāmā vā pabbajitukāmā vā honti.
Therefore, they either wish to attain final Nibbāna or wish to go forth.
Vì vậy, họ hoặc có ý muốn nhập diệt, hoặc có ý muốn xuất gia.
Bhummadevā pana arahattaṃ patvāpi yāvajīvaṃ tiṭṭhanti.
Earth-dwelling devas, however, even after attaining arahatship, remain for their entire lives.
Còn các vị địa thiên, dù đã đắc quả A-la-hán, vẫn sống cho đến hết tuổi thọ.
Chasu kāmāvacaradevesu sotāpannasakadāgāmino yāvajīvaṃ tiṭṭhanti; anāgāminā rūpabhavaṃ gantuṃ vaṭṭati, khīṇāsavena parinibbātuṃ.
Among the six sense-sphere devas, stream-enterers and once-returners remain for their entire lives; for a non-returner, it is proper to go to the form realm; for an arahat, to attain final Nibbāna.
Trong sáu cõi trời Dục giới, các vị Sotāpanna và Sakadāgāmi tồn tại cho đến hết tuổi thọ; đối với vị Anāgāmi, thích hợp để đi đến cõi Sắc, đối với vị Khīṇāsava, thích hợp để parinibbāna.
Nilīyanokāsassa abhāvā.
Due to the absence of a place to hide.
Vì không có nơi ẩn náu.
Rūpāvacarārūpāvacaresu sabbepi yāvajīvaṃ tiṭṭhanti.
In the form realms and immaterial realms, all remain for their entire lives.
Trong các cõi Sắc giới và Vô sắc giới, tất cả các vị cũng tồn tại cho đến hết tuổi thọ.
Tattha rūpāvacare nibbattā sotāpannasakadāgāmino na puna idhāgacchanti, tattheva parinibbāyanti.
Among those reborn in the form realms, stream-enterers and once-returners do not come back here again; they attain final Nibbāna right there.
Ở đó, các vị Sotāpanna, Sakadāgāmi đã sanh trong cõi Sắc giới sẽ không trở lại đây nữa, các vị ấy parinibbāna ngay tại đó.
Ete hi jhānaanāgāmino nāma.
These are indeed called jhāna non-returners.
Thật vậy, những vị này được gọi là Jhānaanāgāmi (Bất lai nhờ thiền).
Aṭṭhasamāpattilābhīnaṃ pana kiṃ niyameti?
But what determines rebirth for those who have attained the eight attainments?
Còn đối với những vị đắc bát thiền chứng, điều gì quyết định?
Paguṇajjhānaṃ.
The perfected jhāna.
Thiền định thuần thục.
Yadevassa paguṇaṃ hoti, tena uppajjati.
Whatever jhāna is perfected for him, by that he is reborn.
Thiền nào của vị ấy thuần thục, vị ấy sanh lên nhờ thiền đó.
Sabbesu pana paguṇesu kiṃ niyameti?
But when all jhānas are perfected, what determines rebirth?
Nhưng khi tất cả các thiền đều thuần thục, điều gì quyết định?
Patthanā.
Aspiration.
Sự nguyện cầu.
Yattha upapattiṃ pattheti tattheva upapajjati.
He is reborn exactly where he aspires to be reborn.
Vị ấy nguyện cầu sanh vào cõi nào thì sanh vào chính cõi đó.
Patthanāya asati kiṃ niyameti?
If there is no aspiration, what determines rebirth?
Khi không có sự nguyện cầu, điều gì quyết định?
Maraṇasamaye samāpannā samāpatti.
The attainment entered into at the time of death.
Thiền chứng đã nhập vào lúc lâm chung.
Maraṇasamaye samāpannā natthi, kiṃ niyameti?
If no attainment was entered into at the time of death, what determines rebirth?
Không có thiền chứng đã nhập vào lúc lâm chung, điều gì quyết định?
Nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti.
The attainment of the sphere of neither perception nor non-perception.
Thiền chứng Phi tưởng phi phi tưởng xứ.
Ekaṃsena hi so nevasaññānāsaññāyatane upapajjati.
For he is certain to be reborn in the sphere of neither perception nor non-perception.
Thật vậy, vị ấy chắc chắn sanh vào cõi Phi tưởng phi phi tưởng xứ.
Navasu brahmalokesu nibbattaariyasāvakānaṃ tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi na heṭṭhūpapatti.
For noble disciples reborn in the nine Brahma realms, rebirth can occur in that same realm or in higher realms, but not in lower realms.
Đối với các bậc Thánh đệ tử đã sanh trong chín cõi Phạm thiên, có sự tái sanh tại đó và tái sanh ở cõi trên, không có tái sanh ở cõi dưới.
Puthujjanānaṃ pana tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi heṭṭhūpapattipi.
For ordinary individuals, however, rebirth can occur in that same realm, in higher realms, or in lower realms.
Còn đối với các phàm nhân, có sự tái sanh tại đó, tái sanh ở cõi trên, và cả tái sanh ở cõi dưới.
Pañcasu suddhāvāsesu catūsu ca arūpesu ariyasāvakānaṃ tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi.
For noble disciples in the five Pure Abodes and the four immaterial realms, rebirth can occur in that same realm or in higher realms.
Trong năm cõi Tịnh Cư và bốn cõi Vô sắc, đối với các bậc Thánh đệ tử, có sự tái sanh tại đó và tái sanh ở cõi trên.
Paṭhamajjhānabhūmiyaṃ nibbatto anāgāmī nava brahmaloke sodhetvā matthake ṭhito parinibbāti.
A non-returner reborn in the first jhāna realm purifies the nine Brahma realms and attains final Nibbāna at the highest (Vehapphala realm).
Vị Anāgāmi sanh trong cõi Sơ thiền, sau khi thanh lọc chín cõi Phạm thiên, đứng ở đỉnh cao mà parinibbāna.
Vehapphalā, akaniṭṭhā, nevasaññānāsaññāyatananti ime tayo devalokā seṭṭhabhavā nāma.
The Vehapphala, Akaniṭṭha, and the sphere of neither perception nor non-perception—these three divine realms are called supreme existences.
Vehapphalā (Quảng Quả), Akaniṭṭhā (Sắc Cứu Cánh), và Nevasaññānāsaññāyatana (Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ), ba cõi trời này được gọi là những cõi tối thắng.
Imesu tīsu ṭhānesu nibbattaanāgāmino neva uddhaṃ gacchanti, na adho, tattha tattheva parinibbāyantīti.
Non-returners reborn in these three places do not go upwards or downwards; they attain final Nibbāna right there in those realms.
Các vị Anāgāmi sanh trong ba nơi này không đi lên trên, cũng không đi xuống dưới, mà parinibbāna ngay tại nơi đó.
Idamettha pakiṇṇakaṃ.
This is the miscellaneous explanation here.
Đây là phần tạp luận ở đây.
1030. Sattamavāre salakkhaṇapariggāhikāya abhiññāya vasena abhiññeyyatā veditabbā.
1030. In the seventh section, what is to be comprehended by higher knowledge (abhiññeyyatā) should be understood by means of special knowledge (abhiññā) that grasps intrinsic characteristics.
Trong đoạn thứ bảy, tính chất cần được thắng tri (abhiññeyyatā) nên được hiểu theo nghĩa của thắng trí (abhiññā) có khả năng liễu giải tự tướng.
Ñātatīraṇapahānapariññānaṃ vasena pariññeyyatā.
What is to be fully understood (pariññeyyatā) by means of full understanding through knowing (ñāta-pariññā), full understanding through investigating (tīraṇa-pariññā), and full understanding through abandoning (pahāna-pariññā).
Tính chất cần được biến tri (pariññeyyatā) nên được hiểu theo nghĩa của biến tri bằng cách biết, biến tri bằng cách thẩm sát, và biến tri bằng cách đoạn trừ.
Sā ca rūpakkhandho abhiññeyyo pariññeyyo na pahātabbotiādīsu ñātatīraṇapariññāvaseneva veditabbā.
And that (pariññeyyatā), in statements such as " The form aggregate is to be comprehended by higher knowledge, to be fully understood, not to be abandoned," should be understood only by means of full understanding through knowing and full understanding through investigating.
Và điều đó, trong các câu như "Sắc uẩn cần được thắng tri, cần được biến tri, không cần được đoạn trừ", nên được hiểu chỉ theo nghĩa của biến tri bằng cách biết và biến tri bằng cách thẩm sát.
Samudayasaccaṃ abhiññeyyaṃ pariññeyyaṃ pahātabbantiādīsu pahānapariññāvasena.
In statements such as " The origin of suffering (samudaya sacca) is to be comprehended by higher knowledge, to be fully understood, to be abandoned," it is understood by means of full understanding through abandoning.
Trong các câu như "Tập đế cần được thắng tri, cần được biến tri, cần được đoạn trừ", nên được hiểu theo nghĩa của biến tri bằng cách đoạn trừ.
Aṭṭhamavāre rūpādiārammaṇānaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ vasena sārammaṇānārammaṇatā veditabbā.
In the eighth section, the state of having an object (sārammaṇa) and not having an object (anārammaṇa) should be understood by means of eye-consciousness and so forth, which have form-objects and so forth.
Trong đoạn thứ tám, tính chất có đối tượng và không có đối tượng nên được hiểu theo nghĩa của nhãn thức v.v... có các đối tượng như sắc v.v...
Navamavāro uttānatthoyeva.
The ninth section is straightforward in meaning.
Đoạn thứ chín có ý nghĩa rõ ràng.
Dasamavārepi yaṃ vattabbaṃ siyā taṃ sabbaṃ tattha tattha pañhāpucchakavāre vuttamevāti.
Whatever might need to be said in the tenth section has all been stated in the respective sections on questions and answers.
Trong đoạn thứ mười cũng vậy, bất cứ điều gì cần nói, tất cả đã được nói trong đoạn vấn đáp ở các nơi tương ứng.
Paramavisuddhasaddhābuddhivīriyapaṭimaṇḍitena sīlācārajjavamaddavādiguṇasamudayasamuditena sakasamayasamayantaragahanajjhogāhaṇasamatthena paññāveyyattiyasamannāgatena tipiṭakapariyattippabhede sāṭṭhakathe satthusāsane appaṭihatañāṇappabhāvena mahāveyyākaraṇena karaṇasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacanalāvaṇṇayuttena yuttamuttavādinā vādīvarena mahākavinā pabhinnapaṭisambhidāparivāre chaḷabhiññāpaṭisambhidādippabhedaguṇapaṭimaṇḍite uttarimanussadhamme suppatiṭṭhitabuddhīnaṃ theravaṃsappadīpānaṃ therānaṃ mahāvihāravāsīnaṃ vaṃsālaṅkārabhūtena vipulavisuddhabuddhinā buddhaghosoti garūhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaṃ sammohavinodanī nāma vibhaṅgaṭṭhakathā.
This Sammohavinodanī, an Aṭṭhakathā on the Vibhaṅga, was composed by the Elder whose name, Buddhaghosa, was taken by the venerable ones, an ornament to the lineage of the Mahāvihāra-dwelling Elders, who are lamps of the Theravāda, whose wisdom is well-established in the noble human Dhamma adorned with the qualities of the six higher knowledges and paṭisambhidās, surrounded by the paṭisambhidās, a great poet, a supreme debater, an expounder of appropriate and excellent speech, endowed with the charm of sweet and sublime words born of the accomplishment of composition, a great grammarian whose light of knowledge is unhindered in the Buddha's teaching with its commentaries, comprising the Tipiṭaka and Pariyatti, endowed with the excellence of wisdom, capable of penetrating the depths of one's own and other doctrines, and endowed with the aggregate of virtues such as morality, good conduct, uprightness, and gentleness, adorned with supreme pure faith, wisdom, and energy.
Bộ chú giải Vibhaṅga này, tên là Sammohavinodanī, đã được biên soạn bởi trưởng lão với danh hiệu Buddhaghosa do các bậc thầy đặt cho, là người có trí tuệ rộng lớn và thanh tịnh, là trang sức cho dòng dõi của các vị trưởng lão trú tại Mahāvihāra, những ngọn đèn của dòng Theravaṃsa, những vị có trí tuệ được thiết lập vững chắc trong pháp siêu nhân, được trang hoàng bởi các phẩm hạnh như Lục thông và Tứ vô ngại giải; là bậc đại thi hào, bậc hùng biện xuất sắc, người phát biểu điều hợp lý và tự tại; có lời nói ngọt ngào, cao quý, duyên dáng, phát xuất từ sự an lạc do thành tựu trong việc thực hành; là bậc đại văn phạm, có ánh sáng trí tuệ không bị ngăn ngại trong giáo pháp của Bậc Đạo Sư gồm Tam tạng kinh điển cùng các bộ chú giải; được phú bẩm tuệ minh sát có khả năng thâm nhập vào những điểm sâu kín của tự giáo và ngoại giáo; được trang hoàng bởi các phẩm hạnh như giới hạnh, đức độ, khiêm tốn, nhu hòa; và được tô điểm bởi đức tin, trí tuệ và tinh tấn tối thượng thanh tịnh.