Tattha idañhi tirokuṭṭaṃ iminā anukkamena bhagavatā avuttampi yāyaṃ ito pubbe nānappakārena kusalakammapaṭipatti dassitā, tattha pamādaṃ āpajjamāno nirayatiracchānayonīhi visiṭṭhatarepi ṭhāne uppajjamāno yasmā evarūpesu petesu uppajjati, tasmā na ettha pamādo karaṇīyoti dassanatthaṃ, yehi ca bhūtehi upaddutāya vesāliyā upaddavavūpasamanatthaṃ ratanasuttaṃ vuttaṃ, tesu ekaccāni evarūpānīti dassanatthaṃ vā vuttanti.
Indeed, although this Tirokuṭṭa Sutta was not taught by the Bhagavā in this sequence, it was taught with the intention of showing that one who becomes heedless in the practice of wholesome deeds, which were previously shown in various ways, is reborn among petas of such a nature, even if reborn in a higher state than the realms of hell and animals. Therefore, heedlessness should not be practiced here. Or, it was taught to show that some of the beings that afflicted Vesālī, for whose appeasement the Ratana Sutta was spoken, were of such a nature.
Trong đó, mặc dù kinh Tirokuṭṭa này không được Đức Thế Tôn thuyết theo trình tự này, nhưng vì sự thực hành các thiện nghiệp đã được trình bày bằng nhiều cách khác nhau trước đó, và người nào lơ là trong việc thực hành ấy, dù được tái sanh vào nơi cao quý hơn các cảnh giới địa ngục và súc sanh, cũng sẽ sanh vào loài ngạ quỷ như thế này, nên kinh được nói ra để chỉ rõ rằng “không nên lơ là trong việc này”. Hoặc, kinh được nói ra để chỉ rõ rằng một số trong các loài hữu tình đã gây tai họa cho thành Vesālī, và kinh Ratana được thuyết để dập tắt tai họa đó, cũng có hình tướng như vậy.
Kena panetaṃ pakāsitaṃ, kattha kadā kasmā cāti?
By whom was this revealed? Where, when, and why? It is said: it was revealed by the Bhagavā, indeed, on the second day in Rājagaha, for the purpose of rejoicing for the king of Magadha.
Vậy kinh này được ai tuyên thuyết, ở đâu, khi nào, và vì sao?
Vuccate – bhagavatā pakāsitaṃ, taṃ kho pana rājagahe dutiyadivase rañño māgadhassa anumodanatthaṃ.
By whom was this revealed? Where, when, and why? It is said: it was revealed by the Bhagavā, indeed, on the second day in Rājagaha, for the purpose of rejoicing for the king of Magadha.
Xin thưa – được Đức Thế Tôn tuyên thuyết, tại thành Rājagaha, vào ngày thứ hai, để tùy hỷ công đức của vua xứ Māgadha.
Imassa catthassa vibhāvanatthaṃ ayamettha vitthārakathā kathetabbā –
To clarify this meaning, this detailed story must be told here—
Để làm rõ ý nghĩa này, câu chuyện chi tiết sau đây cần được kể lại –
Ito dvānavutikappe kāsi nāma nagaraṃ ahosi.
Ninety-two aeons ago from this (present Bhaddakappa), there was a city named Kāsi.
Cách đây chín mươi hai kiếp, có một thành tên là Kāsī.
Tattha jayaseno nāma rājā.
There was a king named Jayasena.
Ở đó, có vị vua tên là Jayasena.
Tassa sirimā nāma devī, tassā kucchiyaṃ phusso nāma bodhisatto nibbattitvā anupubbena sammāsambodhiṃ abhisambujjhi.
He had a queen named Sirimā. In her womb, the Bodhisatta named Phussa was born and, in due course, attained Perfect Self-Enlightenment.
Hoàng hậu của ngài tên là Sirimā, trong lòng bà, vị Bồ-tát tên Phussa đã hạ sanh và tuần tự chứng đắc Chánh Đẳng Chánh Giác.
Jayaseno rājā ‘‘mama putto abhinikkhamitvā buddho jāto, mayhameva buddho, mayhaṃ dhammo, mayhaṃ saṅgho’’ti mamattaṃ uppādetvā sabbakālaṃ sayameva upaṭṭhahati, na aññesaṃ okāsaṃ deti.
King Jayasena, feeling possessiveness, thinking, "My son has gone forth and become a Buddha; the Buddha is mine, the Dhamma is mine, the Saṅgha is mine," attended upon him exclusively all the time, not giving opportunity to others.
Vua Jayasena khởi tâm sở hữu rằng: “Con trai ta đã xuất gia và thành Phật, Phật là của ta, Pháp là của ta, Tăng là của ta”, rồi ngài tự mình phụng sự suốt thời gian, không cho người khác có cơ hội.
Bhagavato kaniṭṭhabhātaro vemātikā tayo bhātaro cintesuṃ – ‘‘buddhā nāma sabbalokahitāya uppajjanti, na cekassevatthāya, amhākañca pitā aññesaṃ okāsaṃ na deti, kathaṃ nu mayaṃ labheyyāma bhagavantaṃ upaṭṭhātu’’nti.
The Buddha's three younger stepbrothers thought: "Buddhas appear for the welfare of all beings, not just for one person's benefit. Our father does not give an opportunity to others. How can we get to attend upon the Bhagavā?"
Ba người em trai cùng cha khác mẹ của Đức Thế Tôn đã suy nghĩ: “Các vị Phật xuất hiện vì lợi ích của toàn thế gian, chứ không phải vì lợi ích của một người. Cha chúng ta lại không cho người khác có cơ hội. Làm sao chúng ta có thể được phụng sự Đức Thế Tôn đây?”
Tesaṃ etadahosi – ‘‘handa mayaṃ kiñci upāyaṃ karomā’’ti.
This thought occurred to them: "Let us devise some plan."
Họ đã nghĩ ra điều này: “Nào, chúng ta hãy dùng một kế sách.”
Te paccantaṃ kupitaṃ viya kārāpesuṃ.
They caused the borderland to appear as if it were in revolt.
Họ cho người làm ra vẻ như vùng biên giới đang nổi loạn.
Tato rājā ‘‘paccanto kupito’’ti sutvā tayopi putte paccantavūpasamanatthaṃ pesesi.
Then, the king, hearing "the borderland is in revolt," sent all three sons to quell the disturbance in the borderland.
Khi ấy, vua nghe tin “biên giới nổi loạn” liền sai cả ba người con đi dẹp yên vùng biên giới.
Te vūpasametvā āgatā, rājā tuṭṭho varaṃ adāsi ‘‘yaṃ icchatha, taṃ gaṇhathā’’ti.
When they returned after quelling it, the king was pleased and granted them a boon, saying, "Take whatever you wish."
Sau khi họ dẹp yên trở về, vua hài lòng và ban cho một điều ước: “Các con muốn gì, hãy nhận lấy.”
Te ‘‘mayaṃ bhagavantaṃ upaṭṭhātuṃ icchāmā’’ti āhaṃsu.
They said, "We wish to attend upon the Bhagavā."
Họ thưa: “Chúng con muốn được phụng sự Đức Thế Tôn.”
Rājā ‘‘etaṃ ṭhapetvā aññaṃ gaṇhathā’’ti āha.
The king said, "Leave that aside and take something else."
Vua nói: “Hãy trừ điều đó ra, các con hãy nhận lấy thứ khác.”
Te ‘‘mayaṃ aññena anatthikā’’ti āhaṃsu.
They replied, "We have no need of anything else."
Họ thưa: “Chúng con không cần thứ khác.”
Tena hi paricchedaṃ katvā gaṇhathāti.
"Then take it with a specified time limit," (said the king).
“Vậy thì hãy nhận lấy trong một khoảng thời gian nhất định.”
Te satta vassāni yāciṃsu, rājā na adāsi.
They asked for seven years, but the king did not grant it.
Họ xin bảy năm, vua không cho.
Evaṃ cha, pañca, cattāri, tīṇi, dve, ekaṃ, satta māsāni, cha, pañca, cattārīti yāva temāsaṃ yāciṃsu.
Thus, they asked for six, five, four, three, two, one year, seven months, six, five, four months, down to three months.
Cứ thế, họ xin sáu, năm, bốn, ba, hai, một năm, bảy tháng, sáu, năm, bốn tháng, cho đến khi xin ba tháng.
Rājā ‘‘gaṇhathā’’ti adāsi.
The king said, "Take it," and granted it.
Vua đã đồng ý: “Các con hãy nhận lấy.”
Te varaṃ labhitvā paramatuṭṭhā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā vanditvā āhaṃsu – ‘‘icchāma mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ temāsaṃ upaṭṭhātuṃ, adhivāsetu no, bhante, bhagavā imaṃ temāsaṃ vassāvāsa’’nti.
Having received the boon, exceedingly pleased, they approached the Bhagavā, paid homage, and said: "Venerable sir, we wish to attend upon the Bhagavā for these three months. May the Bhagavā, Venerable sir, consent to spend the Rains-retreat this three-month period with us."
Sau khi nhận được điều ước, họ vô cùng hoan hỷ, đến đảnh lễ Đức Thế Tôn và bạch rằng: “Bạch Thế Tôn, chúng con mong muốn được phụng sự Đức Thế Tôn trong ba tháng. Kính mong Thế Tôn nhận lời an cư mùa mưa ba tháng này của chúng con.”
Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
The Bhagavā consented by remaining silent.
Đức Thế Tôn đã im lặng nhận lời.
Tato te attano janapade niyuttakapurisassa lekhaṃ pesesuṃ ‘‘imaṃ temāsaṃ amhehi bhagavā upaṭṭhātabbo, vihāraṃ ādiṃ katvā sabbaṃ bhagavato upaṭṭhānasambhāraṃ karohī’’ti.
Then they sent a letter to the appointed officer in their province: "During these three months, the Bhagavā is to be attended by us. Prepare all requisites for the Bhagavā's attendance, starting with a monastery."
Sau đó, họ gửi thư cho người quản lý ở xứ của mình rằng: “Trong ba tháng này, chúng ta sẽ phụng sự Đức Thế Tôn. Hãy chuẩn bị mọi thứ cần thiết để phụng sự Đức Thế Tôn, bắt đầu từ việc xây dựng tịnh xá.”
So taṃ sabbaṃ sampādetvā paṭinivedesi.
He completed all arrangements and reported back.
Người ấy đã chuẩn bị mọi thứ và báo lại.
Te kāsāyavatthanivatthā hutvā aḍḍhateyyehi purisasahassehi veyyāvaccakarehi bhagavantaṃ sakkaccaṃ upaṭṭhahamānā janapadaṃ netvā vihāraṃ niyyātetvā vasāpesuṃ.
Donning saffron robes, they brought the Bhagavā to their province, accompanied by two thousand five hundred attendants as stewards, and having dedicated a monastery, they made him reside there, attending him with great respect.
Họ mặc y cà-sa, cùng với hai ngàn năm trăm người phục vụ, đã cung kính phụng sự, đưa Đức Thế Tôn về xứ, dâng cúng tịnh xá và thỉnh ngài an ngụ.
Tesaṃ bhaṇḍāgāriko eko gahapatiputto sapajāpatiko saddho ahosi pasanno.
Among them, one treasurer, a householder's son, together with his wife, was faithful and confident.
Trong số họ, có một người con của gia chủ làm quản lý kho, cùng với vợ, là người có đức tin và lòng tịnh tín.
So buddhappamukhassa saṅghassa dānavattaṃ sakkaccaṃ adāsi.
He respectfully offered alms to the Saṅgha, with the Buddha at its head.
Vị ấy đã cung kính cúng dường vật thực đến Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu.
Janapade niyuttakapuriso taṃ gahetvā jānapadehi ekādasamattehi purisasahassehi saddhiṃ sakkaccameva dānaṃ pavattāpesi.
The appointed officer in the province, taking him, continued the alms-giving respectfully with eleven thousand provincial men.
Người quản lý ở xứ đã nhận lấy vật phẩm đó và cùng với mười một ngàn người dân trong xứ, đã tổ chức cúng dường một cách trang trọng.
Tattha keci jānapadā paṭihatacittā ahesuṃ.
Some of the provincial people there, however, were resentful.
Trong số đó, có một số người dân có tâm sân hận.
Te dānassa antarāyaṃ katvā deyyadhamme attanā khādiṃsu, bhattasālañca agginā dahiṃsu.
They obstructed the alms-giving, consumed the offerings themselves, and set fire to the refectory.
Họ đã phá hoại việc cúng dường, tự mình ăn các vật phẩm cúng dường, và dùng lửa đốt nhà bếp.
Pavārite rājaputtā bhagavato mahantaṃ sakkāraṃ katvā bhagavantaṃ purakkhatvā pituno sakāsameva agamaṃsu.
When the pavāraṇā ceremony was concluded, the princes offered great homage to the Bhagavā and, escorting him, returned to their father's residence.
Sau khi mãn hạ, các vị hoàng tử đã tổ chức đại lễ cúng dường Đức Thế Tôn, rồi cùng Đức Thế Tôn trở về nơi vua cha.
Tattha gantvā eva bhagavā parinibbāyi.
Having gone there, the Bhagavā attained parinibbāna.
Ngay khi đến đó, Đức Thế Tôn đã nhập Niết-bàn.
Rājā ca rājaputtā ca janapade niyuttakapuriso ca bhaṇḍāgāriko ca anupubbena kālaṃ katvā saddhiṃ parisāya sagge uppajjiṃsu, paṭihatacittajanā nirayesu nibbattiṃsu.
The king, the princes, the appointed officer in the province, and the treasurer, having passed away in due course, were all reborn in the deva realm together with their retinue; the resentful people were reborn in hells.
Vua, các hoàng tử, người quản lý ở xứ và người quản lý kho, cùng với đoàn tùy tùng, sau khi tuần tự qua đời, đã sanh lên cõi trời. Những người có tâm sân hận đã sanh vào các cõi địa ngục.
Evaṃ tesaṃ dvinnaṃ gaṇānaṃ saggato saggaṃ, nirayato nirayaṃ upapajjantānaṃ dvānavutikappā vītivattā.
Thus, ninety-two aeons passed for these two groups, being reborn from one heaven to another, and from one hell to another.
Như vậy, trong chín mươi hai kiếp, hai nhóm người đó cứ luân hồi từ cõi trời này sang cõi trời khác, và từ địa ngục này sang địa ngục khác.
Atha imasmiṃ bhaddakappe kassapabuddhassa kāle te paṭihatacittajanā petesu uppannā.
Then, in this auspicious aeon, during the time of Kassapa Buddha, those resentful people were reborn as petas.
Sau đó, trong kiếp hiền thiện này, vào thời Đức Phật Kassapa, những người có tâm sân hận đó đã sanh vào loài ngạ quỷ.
Tadā manussā attano ñātakānaṃ petānaṃ atthāya dānaṃ datvā uddisanti ‘‘idaṃ amhākaṃ ñātīnaṃ hotū’’ti.
At that time, people, having offered alms for the benefit of their peta relatives, dedicated the merit saying, "May this be for our relatives."
Khi ấy, loài người làm phước cúng dường cho thân quyến đã qua đời của mình và hồi hướng rằng: “Phước này xin đến cho các thân quyến của chúng tôi.”
Te sampattiṃ labhanti.
And those petas received prosperity.
Họ nhận được tài sản.
Atha imepi petā taṃ disvā bhagavantaṃ kassapaṃ upasaṅkamitvā pucchiṃsu – ‘‘kiṃ nu kho, bhante, mayampi evarūpaṃ sampattiṃ labheyyāmā’’ti?
Then these petas too, seeing that, approached the Bhagavā Kassapa and asked, "Venerable sir, can we too obtain such prosperity?"
Thấy vậy, những ngạ quỷ này cũng đến gặp Đức Phật Kassapa và hỏi rằng: “Bạch Thế Tôn, liệu chúng con có thể nhận được tài sản như vậy không?”
Bhagavā āha – ‘‘idāni na labhatha, apica anāgate gotamo nāma buddho bhavissati, tassa bhagavato kāle bimbisāro nāma rājā bhavissati, so tumhākaṃ ito dvānavutikappe ñāti ahosi, so buddhassa dānaṃ datvā tumhākaṃ uddisissati, tadā labhissathā’’ti.
The Bhagavā said: "You will not obtain it now. However, in the future, a Buddha named Gotama will appear. During the time of that Bhagavā, there will be a king named Bimbisāra, who was your relative ninety-two aeons ago from this (present Bhaddakappa). He will offer alms to the Buddha and dedicate the merit to you. Then you will obtain it."
Đức Thế Tôn nói: “Bây giờ các ngươi không nhận được, nhưng trong tương lai sẽ có một vị Phật tên là Gotama. Vào thời của Đức Thế Tôn ấy, sẽ có một vị vua tên là Bimbisāra, là thân quyến của các ngươi cách đây chín mươi hai kiếp. Vị ấy sẽ cúng dường đến Đức Phật và hồi hướng cho các ngươi, khi đó các ngươi sẽ nhận được.”
Evaṃ vutte kira tesaṃ petānaṃ taṃ vacanaṃ ‘‘sve labhissathā’’ti vuttaṃ viya ahosi.
It is said that when this was spoken, that statement sounded to those petas as if it had been said, "You will receive it tomorrow."
Khi được nghe như vậy, đối với những ngạ quỷ ấy, lời nói đó dường như là “ngày mai các ngươi sẽ nhận được.”
Atha ekasmiṃ buddhantare vītivatte amhākaṃ bhagavā loke uppajji.
Then, after one Buddha-interval had passed, our Bhagavā appeared in the world.
Sau khi một Phật kỳ trôi qua, Đức Thế Tôn của chúng ta đã xuất hiện trên thế gian.
Tepi tayo rājaputtā tehi aḍḍhateyyehi purisasahassehi saddhiṃ devalokā cavitvā magadharaṭṭhe brāhmaṇakule uppajjitvā anupubbena isipabbajjaṃ pabbajitvā gayāsīse tayo jaṭilā ahesuṃ, janapade niyuttakapuriso, rājā ahosi bimbisāro, bhaṇḍāgāriko, gahapati visākho nāma mahāseṭṭhi ahosi, tassa pajāpati dhammadinnā nāma seṭṭhidhītā ahosi.
Those three princes, together with the two thousand five hundred men, passed away from the deva realm and were reborn in brahmin families in the Magadha kingdom. In due course, they embraced the ascetic life and became the three ascetics at Gayāsīsa. The appointed officer in the province became King Bimbisāra. The treasurer, the householder, became the great merchant Visākha. His wife became the merchant's daughter named Dhammadinnā.
Ba vị hoàng tử ấy, cùng với hai ngàn năm trăm người kia, sau khi mệnh chung từ cõi trời, đã tái sanh trong dòng dõi Bà-la-môn tại xứ Magadha, rồi tuần tự xuất gia theo đời sống ẩn sĩ, trở thành ba vị ẩn sĩ tóc bện tại Gayāsīsa. Người được bổ nhiệm trong vùng quê đã là vua Bimbisāra; người giữ kho báu, gia chủ, đại phú hộ tên Visākha đã là; vợ của ông ta là con gái phú hộ tên Dhammadinnā đã là.
Evaṃ sabbāpi avasesā parisā rañño eva parivārā hutvā nibbattā.
Thus, all the rest of the retinue were also reborn as King Bimbisāra's entourage.
Như vậy, tất cả các hội chúng còn lại cũng đã tái sanh làm tùy tùng của chính nhà vua.
Amhākaṃ bhagavā loke uppajjitvā sattasattāhaṃ atikkamitvā anupubbena bārāṇasiṃ āgamma dhammacakkaṃ pavattetvā pañcavaggiye ādiṃ katvā yāva aḍḍhateyyasahassaparivāre tayo jaṭile vinetvā rājagahaṃ agamāsi.
Our Bhagavā, having appeared in the world, passed seven weeks, and in due course, arrived at Bārāṇasī, set in motion the Wheel of Dhamma, disciplined the three ascetics headed by the group of five monks, and with an entourage of two thousand five hundred, then went to Rājagaha.
Đức Thế Tôn của chúng ta đã xuất hiện trên thế gian, trải qua bảy lần bảy ngày, rồi tuần tự đến Bārāṇasī, chuyển Pháp luân, và sau khi giáo hóa ba vị ẩn sĩ tóc bện cùng với hai ngàn năm trăm tùy tùng, bắt đầu từ nhóm năm vị tỳ khưu, Ngài đã đến Rājagaha.
Tattha ca tadahupasaṅkamantaṃyeva rājānaṃ bimbisāraṃ sotāpattiphale patiṭṭhāpesi ekādasanavutehi māgadhakehi brāhmaṇagahapatikehi saddhiṃ.
And there, on that very day, he established King Bimbisāra, who had approached, in the fruit of stream-entry, together with one hundred and ten thousand brāhmins and householders residing in Magadha.
Tại Rājagaha đó, Ngài đã thiết lập vua Bimbisāra, người đã đến vào chính ngày đó, trên quả vị Tu-đà-hoàn cùng với một trăm mười ngàn Bà-la-môn và gia chủ xứ Ma-kiệt-đà.
Atha raññā svātanāya bhattena nimantito bhagavā adhivāsetvā dutiyadivase sakkena devānamindena purato purato gacchantena –
Then, the Bhagavā, having been invited for alms-food for the morrow by the king, consented. On the second day, with Sakka, the king of devas, going before him—
Sau đó, khi được vua thỉnh thọ trai vào ngày hôm sau, Đức Thế Tôn đã chấp thuận. Vào ngày thứ hai, khi Ngài đang đi vào Rājagaha, với Sakka, vua của các vị trời, đi trước dẫn đường –
Rājā dānaṃ datvā ‘‘kattha nu kho bhagavā vihareyyā’’ti bhagavato vihāraṭṭhānameva cintesi, na taṃ dānaṃ kassaci uddisi.
The king, having given the offering, thought only about where the Bhagavā might reside, saying, “Where, indeed, might the Bhagavā reside?” He did not dedicate that offering to anyone.
Vua sau khi dâng cúng, chỉ nghĩ đến nơi ở của Đức Thế Tôn: “Đức Thế Tôn sẽ ngự ở đâu?”, mà không hồi hướng phước báu đó cho bất kỳ ai.
Petā chinnāsā hutvā rattiṃ rañño nivesane ativiya bhiṃsanakaṃ vissaramakaṃsu.
The petas, their hopes dashed, made a very terrifying, loud noise in the king’s abode during the night.
Những vong linh đó, vì hy vọng bị cắt đứt, đã tạo ra một âm thanh cực kỳ khủng khiếp trong hoàng cung của vua vào ban đêm.
Rājā bhayasaṃvegasantāsamāpajji, tato pabhātāya rattiyā bhagavato ārocesi – ‘‘evarūpaṃ saddamassosiṃ, kiṃ nu kho me, bhante, bhavissatī’’ti.
The king was filled with fear, anxiety, and dread. Then, when the night broke, he reported to the Bhagavā, “Venerable Sir, I heard such a sound; what will happen to me?”
Vua rơi vào trạng thái sợ hãi, xúc động và kinh hoàng. Sau đó, khi màn đêm đã tan, vua đã tâu lên Đức Thế Tôn: “Bạch Ngài, con đã nghe một âm thanh như vậy, điều gì sẽ xảy ra cho con, bạch Ngài?”
Bhagavā āha – ‘‘mā bhāyi, mahārāja, na te kiñci pāpakaṃ bhavissati, apica kho te purāṇañātakā petesu uppannā santi, te ekaṃ buddhantaraṃ tameva paccāsīsamānā vicaranti ‘buddhassa dānaṃ datvā amhākaṃ uddisissatī’ti, na tesaṃ tvaṃ hiyyo uddisi, te chinnāsā tathārūpaṃ vissaramakaṃsū’’ti.
The Bhagavā said, “Fear not, great king, nothing evil will befall you. But your former relatives, reborn among the petas, have been wandering for an entire Buddha-interval, hoping, ‘Having given an offering to the Buddha, he will dedicate it to us.’ You did not dedicate it to them yesterday, and so, their hopes shattered, they made such a sound.”
Đức Thế Tôn nói: “Đại vương, đừng sợ, không có điều xấu nào sẽ xảy ra cho đại vương cả. Mà là những người thân cũ của đại vương đã tái sinh làm vong linh, họ đã lang thang trong suốt một khoảng thời gian giữa hai vị Phật, mong chờ chính đại vương rằng: ‘Sau khi dâng cúng cho Đức Phật, đại vương sẽ hồi hướng cho chúng ta.’ Hôm qua đại vương đã không hồi hướng cho họ, và vì hy vọng bị cắt đứt, họ đã tạo ra âm thanh như vậy.”
So āha ‘‘idāni pana, bhante, dinne labheyyu’’nti?
He said, “Venerable Sir, if it is given now, will they receive it?”
Vua hỏi: “Bạch Ngài, bây giờ nếu con dâng cúng thì họ có được nhận không?”
‘‘Āma, mahārājā’’ti.
“Yes, great king,” he said.
“Đúng vậy, Đại vương.”
‘‘Tena hi me, bhante, adhivāsetu bhagavā ajjatanāya dānaṃ, tesaṃ uddisissāmī’’ti?
“Then, Venerable Sir, may the Bhagavā consent to alms-food for me today, and I shall dedicate it to them.”
“Vậy thì, bạch Ngài, xin Đức Thế Tôn hãy chấp thuận thọ trai của con hôm nay, con sẽ hồi hướng cho họ.”
Bhagavā adhivāsesi.
The Bhagavā consented.
Đức Thế Tôn đã chấp thuận.
Rājā nivesanaṃ gantvā mahādānaṃ paṭiyādetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi.
The king went to his palace, prepared a great offering, and announced the time to the Bhagavā.
Vua trở về hoàng cung, chuẩn bị đại thí và sai người báo giờ cho Đức Thế Tôn.
Bhagavā rājantepuraṃ gantvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena.
The Bhagavā went to the king’s inner palace and sat on the prepared seat with the Saṅgha of bhikkhus.
Đức Thế Tôn đã đến hoàng cung của vua và an tọa trên chỗ ngồi đã được sắp đặt cùng với Tăng đoàn chư Tỳ-khưu.
Tepi kho petā ‘‘api nāma ajja labheyyāmā’’ti gantvā tirokuṭṭādīsu aṭṭhaṃsu.
Those petas also went and stood behind walls and other places, thinking, “Perhaps we will receive something today.”
Những vong linh đó cũng đã đến và đứng sau các bức tường và những nơi khác, nghĩ rằng: “Không biết hôm nay chúng ta có được nhận không?”
Bhagavā tathā akāsi, yathā te sabbeva rañño pākaṭā ahesuṃ.
The Bhagavā made it so that all of them became visible to the king.
Đức Thế Tôn đã làm cho tất cả họ đều hiện rõ trước mặt vua.
Rājā dakkhiṇodakaṃ dento ‘‘idaṃ me ñātīnaṃ hotū’’ti uddisi, taṅkhaṇaññeva tesaṃ petānaṃ padumasañchannā pokkharaṇiyo nibbattiṃsu.
As the king poured the water of dedication, he dedicated it, saying, “May this be for my relatives.” At that very moment, lotus-covered ponds appeared for those petas.
Khi vua dâng nước hồi hướng, vua đã hồi hướng: “Nguyện điều này được đến với những người thân của con.” Ngay lập tức, những ao sen phủ đầy hoa sen đã hiện ra cho những vong linh đó.
Te tattha nhatvā ca pivitvā ca paṭippassaddhadarathakilamathapipāsā suvaṇṇavaṇṇā ahesuṃ.
They bathed and drank there, relieved of their distress, weariness, and thirst, and became golden-hued.
Sau khi tắm và uống nước ở đó, họ đã xoa dịu được sự nóng bức, mệt mỏi và khát khao, và trở nên có màu sắc như vàng.
Rājā yāgukhajjakabhojanāni datvā uddisi, taṅkhaṇaññeva tesaṃ dibbayāgukhajjakabhojanāni nibbattiṃsu.
The king gave and dedicated gruel, hard food, and soft food. At that very moment, divine gruel, hard food, and soft food appeared for them.
Vua đã dâng cháo, đồ ăn nhẹ và thức ăn rồi hồi hướng. Ngay lập tức, các món cháo, đồ ăn nhẹ và thức ăn cõi trời đã hiện ra cho họ.
Te tāni paribhuñjitvā pīṇindriyā ahesuṃ.
They consumed them and became vigorous in their faculties.
Sau khi thọ dụng những thứ đó, các căn của họ trở nên tươi tắn.
Atha vatthasenāsanāni datvā uddisi.
Then he gave and dedicated clothes and lodging.
Sau đó, vua đã dâng y phục và chỗ nằm ngồi rồi hồi hướng.
Tesaṃ dibbavatthadibbayānadibbapāsādadibbapaccattharaṇadibbaseyyādialaṅkāravidhayo nibbattiṃsu.
For them appeared divine clothes, divine conveyances, divine mansions, divine coverings, divine beds, and other adornments.
Các loại y phục cõi trời, xe cõi trời, cung điện cõi trời, thảm trải cõi trời, giường nằm cõi trời và các loại trang sức khác đã hiện ra cho họ.
Sāpi tesaṃ sampatti yathā sabbāva pākaṭā hoti, tathā bhagavā adhiṭṭhāsi.
The Bhagavā willed that all of their prosperity also be visible.
Đức Thế Tôn đã quán định để tất cả những sự giàu có đó đều hiện rõ trước mắt họ.
Rājā ativiya attamano ahosi.
The king became extremely delighted.
Vua vô cùng hoan hỷ.
Tato bhagavā bhuttāvī pavārito rañño māgadhassa anumodanatthaṃ ‘‘tirokuṭṭesu tiṭṭhantī’’ti imā gāthā abhāsi.
Then, the Bhagavā, having eaten and dismissed, recited these verses beginning with “tirokuṭṭesu tiṭṭhantī” for the King of Magadha’s rejoicing.
Sau đó, Đức Thế Tôn, sau khi thọ trai và được mời thỉnh, đã thuyết giảng những câu kệ “Tirokuṭṭesu tiṭṭhantī” này để tùy hỷ cho vua Ma-kiệt-đà.
1. Idāni imassa tirokuṭṭassa yathākkamaṃ atthavaṇṇanaṃ karissāma.
Now we shall provide the explanation of the meaning of this Tirokuṭṭa Sutta in due order.
1. Bây giờ chúng ta sẽ giải thích ý nghĩa của Tirokuṭṭa này theo thứ tự.
Seyyathidaṃ – paṭhamagāthāya tāva tirokuṭṭāti kuṭṭānaṃ parabhāgā vuccanti.
That is to say, in the first verse, “tirokuṭṭā” refers to the areas beyond the walls.
Cụ thể là, trước hết, trong câu kệ thứ nhất, tirokuṭṭā có nghĩa là phía bên kia của các bức tường.
Tiṭṭhantīti nisajjādippaṭikkhepato ṭhānakappanavacanametaṃ.
The word “tiṭṭhantī” is a term indicating standing, in contrast to sitting and other postures.
Tiṭṭhantī là lời nói chỉ về tư thế đứng, loại trừ tư thế ngồi và các tư thế khác.
Tena yathā pākāraparabhāgaṃ pabbataparabhāgañca gacchantaṃ ‘‘tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchatī’’ti vadanti, evamidhāpi kuṭṭassa parabhāgesu tiṭṭhante ‘‘tirokuṭṭesu tiṭṭhantī’’ti āha.
Just as people say, “He goes unimpeded beyond the rampart, beyond the mountain,” so too here, it is said “tirokuṭṭesu tiṭṭhantī” referring to those standing beyond the wall.
Theo đó, giống như người ta nói “đi qua tường, đi qua núi mà không vướng mắc” khi đi qua phía bên kia của tường thành và phía bên kia của núi, thì ở đây cũng vậy, khi đứng ở phía bên kia của bức tường, Ngài đã nói “tirokuṭṭesu tiṭṭhantī” (đứng sau các bức tường).
Sandhisiṅghāṭakesu cāti ettha sandhiyoti catukkoṇaracchā vuccanti gharasandhibhittisandhiālokasandhiyo cāpi.
In “sandhisiṅghāṭakesu cā”, sandhiyo refers to crossroads of four ways, as well as junctions of houses, walls, and open spaces.
Trong sandhisiṅghāṭakesu cā, sandhiyo được gọi là các ngã tư đường, cũng như các mối nối nhà, mối nối tường và các khoảng trống.
Siṅghāṭakāti tikoṇaracchā vuccanti, tadekajjhaṃ katvā purimena saddhiṃ saṅghaṭento ‘‘sandhisiṅghāṭakesu cā’’ti āha.
Siṅghāṭakā refers to crossroads of three ways. Combining these two with the preceding term, it says “sandhisiṅghāṭakesu cā.”
Siṅghāṭakā được gọi là các ngã ba đường. Kết hợp cả hai lại với từ trước, Ngài đã nói “sandhisiṅghāṭakesu cā” (tại các ngã tư và ngã ba đường).
Dvārabāhāsu tiṭṭhantīti nagaradvāragharadvārānaṃ bāhā nissāya tiṭṭhanti.
“Dvārabāhāsu tiṭṭhantī” means they stand leaning against the doorposts of city gates and house gates.
Dvārabāhāsu tiṭṭhantī có nghĩa là đứng tựa vào các cột cổng thành và cổng nhà.
Āgantvāna sakaṃ gharanti ettha sakaṃ gharaṃ nāma pubbañātigharampi attanā sāmikabhāvena ajjhāvutthapubbagharampi.
In “āgantvāna sakaṃ gharaṃ”, “sakaṃ gharaṃ” refers to a house of former relatives or a house formerly dwelt in by oneself as its owner.
Trong āgantvāna sakaṃ gharaṃ, sakaṃ gharaṃ (nhà của mình) có nghĩa là nhà của người thân cũ hoặc nhà mà mình đã từng sở hữu trước đây.
Tadubhayampi yasmā te sakagharasaññāya āgacchanti, tasmā ‘‘āgantvāna sakaṃ ghara’’nti āha.
Since they come to both with the perception of it being their own home, it is said, “āgantvāna sakaṃ gharaṃ.”
Vì họ đến cả hai nơi đó với ý nghĩ đó là nhà của mình, nên Ngài đã nói “āgantvāna sakaṃ gharaṃ” (đã đến nhà của mình).
2. Evaṃ bhagavā pubbe anajjhāvutthapubbampi pubbañātigharaṃ bimbisāranivesanaṃ sakagharasaññāya āgantvā tirokuṭṭasandhisiṅghāṭakadvārabāhāsu ṭhite issāmacchariyaphalaṃ anubhavante, appekacce dīghamassukesavikāradhare andhakāramukhe sithilabandhanavilambamānakisapharusakāḷakaṅgapaccaṅge tattha tattha ṭhitavanadāhadaḍḍhatālarukkhasadise, appekacce jighacchāpipāsāraṇinimmathanena udarato uṭṭhāya mukhato viniccharantāya aggijālāya pariḍayhamānasarīre, appekacce sūcichiddāṇumattakaṇṭhabilatāya pabbatākārakucchitāya ca laddhampi pānabhojanaṃ yāvadatthaṃ bhuñjituṃ asamatthatāya khuppipāsāparete aññaṃ rasamavindamāne, appekacce aññamaññassa aññesaṃ vā sattānaṃ pabhinnagaṇḍapiḷakamukhā paggharitarudhirapubbalasikādiṃ laddhā amatamiva sāyamāne ativiya duddasikavirūpabhayānakasarīre bahū pete rañño nidassento –
Thus, the Bhagavā, wishing to show King Bimbisāra many petas who had come to King Bimbisāra’s palace, which was a house of former relatives and not previously dwelt in by themselves, with the perception of it being their own home, and were experiencing the result of jealousy and avarice while standing behind walls, at junctions, crossroads, and doorposts—some having long beards, misshapen, with dark faces, with loose joints, emaciated, rough, and dark limbs, resembling burnt palm trees in various places; some with bodies consumed by flames bursting from their stomachs and emerging from their mouths, afflicted by hunger and thirst; some unable to eat or drink enough even when obtained, due to their needle-thin throat holes and mountain-like bellies, and finding no other flavor, overcome by hunger and thirst; some licking blood, pus, and lymph flowing from their festering boils and sores on their faces, obtained from each other or from other beings, as if it were ambrosia, with extremely hideous, deformed, and terrifying bodies—
2. Như vậy, Đức Thế Tôn đã chỉ cho vua thấy nhiều vong linh đang đứng ở phía sau các bức tường, các ngã tư, ngã ba đường, và các cột cửa trong hoàng cung của vua Bimbisāra – vốn là nhà của người thân cũ mà họ chưa từng ở trước đây – đang chịu đựng quả báo của sự đố kỵ và keo kiệt: một số có râu dài, thân hình gầy gò, thô ráp, đen đúa với các chi lỏng lẻo và rủ xuống, giống như những cây cọ bị cháy rừng đứng đây đó; một số khác thì thân thể bị thiêu đốt bởi ngọn lửa bùng lên từ bụng và thoát ra từ miệng do bị hành hạ bởi đói khát và sự hành hạ; một số khác, vì cổ họng nhỏ như lỗ kim và bụng to như núi, không thể ăn uống đủ no dù đã nhận được thức ăn và đồ uống, nên bị đói khát hành hạ và không tìm thấy hương vị nào khác; một số khác, với thân thể cực kỳ gớm ghiếc, xấu xí và đáng sợ, đang liếm máu, mủ, dịch nhầy chảy ra từ các vết thương, nhọt lở loét trên mặt của nhau hoặc của các chúng sinh khác như thể đó là cam lồ –
Tattha pahūteti anappake bahumhi, yāvadatthiketi vuttaṃ hoti.
Here, “pahūte” means abundant, much, or as much as desired.
Trong đó, pahūte có nghĩa là không ít, là nhiều, tức là đủ dùng theo ý muốn.
Bha-kārassa hi ha-kāro labbhati ‘‘pahu santo na bharatī’’tiādīsu (su. ni. 98) viya.
The consonant ‘pha’ is used for ‘bha’, as in “pahu santo na bharatī” and so on.
Thật vậy, chữ ‘ha’ được dùng thay cho chữ ‘bha’, như trong “pahu santo na bharatī” và các trường hợp tương tự.
Keci pana ‘‘bahūte’’ iti ca ‘‘bahūke’’ iti ca paṭhanti.
Some, however, read “bahūte” and “bahūke.”
Một số người lại đọc là “bahūte” và “bahūke”.
Pamādapāṭhā ete.
These are erroneous readings.
Đây là những cách đọc sai do lỗi bất cẩn.
Anne ca pānamhi ca annapānamhi.
In food and drink, “annapānamhī”.
Trong thức ăn và đồ uống là annapānamhi.
Khajje ca bhojje ca khajjabhojje, etena asitapītakhāyitasāyitavasena catubbidhaṃ āhāraṃ dasseti.
In hard food and soft food, “khajjabhojje”; by this, he indicates four kinds of food: eaten, drunk, chewed, and tasted.
Trong đồ ăn nhẹ và thức ăn là khajjabhojje, điều này chỉ ra bốn loại thực phẩm theo cách ăn, uống, nhai và nếm.
Upaṭṭhiteti upagamma ṭhite, sajjite paṭiyatte samohiteti vuttaṃ hoti.
“Upaṭṭhite” means brought near, prepared, arranged, accumulated.
Upaṭṭhite có nghĩa là đã được đặt gần, tức là đã được chuẩn bị, sắp xếp và tập hợp.
Na tesaṃ koci sarati, sattānanti tesaṃ pettivisaye uppannānaṃ sattānaṃ koci mātā vā pitā vā putto vā na sarati.
"None of those beings remember" means that none of their relatives—neither mother, father, nor son—remember those beings who have arisen in the realm of the departed (petas).
Không ai nhớ đến những chúng sinh ấy, nghĩa là, trong số những chúng sinh tái sinh vào cảnh giới ngạ quỷ, không một ai, dù là mẹ, cha hay con, nhớ đến họ.
Kiṃ kāraṇā?
What is the reason?
Vì lý do gì?
Kammapaccayā, attanā katassa adānadānappaṭisedhanādibhedassa kadariyakammassa paccayā.
"Due to kamma," due to the kamma of stinginess, such as not giving or preventing others from giving, which they themselves performed.
Do nghiệp duyên, do duyên của hành động keo kiệt đã làm bởi chính họ, bao gồm việc không bố thí, cản trở bố thí, v.v.
Tañhi tesaṃ kammaṃ ñātīnaṃ sarituṃ na deti.
Indeed, that kamma of theirs does not allow their relatives to remember them.
Chính nghiệp đó không cho phép thân quyến nhớ đến họ.
Tattha evanti upamāvacanaṃ.
Therein, "evaṃ" is a word of simile.
Trong đó, “evaṃ” là một từ so sánh.
Tassa dvidhā sambandho – tesaṃ sattānaṃ kammapaccayā asarantepi kismiñci dadanti, ñātīnaṃ, ye evaṃ anukampakā hontīti ca yathā tayā, mahārāja, dinnaṃ, evaṃ suciṃ paṇītaṃ kālena kappiyaṃ pānabhojanaṃ dadanti ñātīnaṃ, ye honti anukampakāti ca.
Its connection is twofold: "Even if they do not remember due to the kamma of those beings, they give something to their relatives, those who are thus compassionate"; and "Just as you, great king, have given, so too do they give clean, excellent, timely, and suitable food and drink to their relatives, those who are compassionate."
Nó có hai cách liên kết: “Mặc dù không thể nhớ đến những chúng sinh ấy do nghiệp duyên, nhưng họ bố thí điều gì đó cho thân quyến, những người có lòng thương xót như vậy”; và “Như đại vương đã bố thí, như vậy, những người có lòng thương xót cho thân quyến sẽ bố thí đồ uống và thức ăn trong sạch, thượng hạng, đúng lúc và hợp lệ.”
Dadantīti denti uddisanti niyyātenti.
"Dadanti" means they give, dedicate, present.
“Dadanti” nghĩa là dâng cúng, cúng dường, hiến tặng.
Ñātīnanti mātito ca pitito ca sambandhānaṃ.
"Ñātīnaṃ" means to those related through mother and father.
“Ñātīnaṃ” nghĩa là cho những người có quan hệ huyết thống từ mẹ và cha.
Yeti ye keci puttā vā dhītaro vā bhātaro vā hontīti bhavanti.
"Ye" means whoever, be they sons, daughters, or brothers, "honti" means they are.
“Ye” nghĩa là bất kỳ ai, dù là con trai, con gái hay anh em, “honti” nghĩa là có mặt.
Anukampakāti atthakāmā hitesino.
"Anukampakā" means those who desire their welfare, who are benevolent.
“Anukampakā” nghĩa là những người mong muốn lợi ích, những người mong muốn điều tốt đẹp.
Sucinti vimalaṃ dassaneyyaṃ manoramaṃ dhammikaṃ dhammaladdhaṃ.
"Suciṃ" means pure, pleasing to the eye, delightful, righteous, obtained righteously.
“Suciṃ” nghĩa là trong sạch, đáng nhìn, làm hài lòng, hợp pháp, được hưởng theo Pháp.
Paṇītanti uttamaṃ seṭṭhaṃ.
"Paṇītaṃ" means excellent, supreme.
“Paṇītaṃ” nghĩa là tối thượng, cao quý.
Kālenāti ñātipetānaṃ tirokuṭṭādīsu āgantvā ṭhitakālena.
Kālena means at the time when the departed relatives (petas) have arrived and are standing behind walls and so forth.
“Kālena” nghĩa là vào thời điểm các thân quyến ngạ quỷ đến và đứng ở những nơi như sau bức tường.
Kappiyanti anucchavikaṃ patirūpaṃ ariyānaṃ paribhogārahaṃ.
Kappiya means suitable, proper, fit for the use of noble ones (ariyas).
“Kappiyaṃ” nghĩa là phù hợp, thích đáng, xứng đáng để các bậc Thánh sử dụng.
Pānabhojananti pānañca bhojanañca.
Pānabhojana means drinks and food.
“Pānabhojanaṃ” nghĩa là đồ uống và thức ăn.
Idha pānabhojanamukhena sabbopi deyyadhammo adhippeto.
Here, by means of drinks and food, all kinds of offerings are intended.
Ở đây, thông qua đồ uống và thức ăn, tất cả các vật phẩm đáng cúng dường đều được hàm ý.
Tattha idanti deyyadhammanidassanaṃ.
There, idaṃ (this) is an indication of the offering.
Trong đó, “idaṃ” là sự chỉ dẫn về vật phẩm đáng cúng dường.
Voti ‘‘kacci pana vo anuruddhā samaggā sammodamānā’’ti ca (ma. ni. 1.326; mahāva. 466), ‘‘yehi vo ariyā’’ti ca evamādīsu viya kevalaṃ nipātamattaṃ, na sāmivacanaṃ.
Vo (to you) is merely a particle, not a possessive case, as in phrases like “Are you, Anuruddhas, in harmony, rejoicing?” and “By whom, noble ones, are you…?”
“Vo” chỉ là một tiểu từ, không phải là từ sở hữu, giống như trong các trường hợp như “Kacci pana vo Anuruddhā samaggā sammodamānā” và “Yehi vo ariyā”.
Ñātīnaṃ hotūti pettivisaye uppannānaṃ ñātakānaṃ hotu.
Ñātīnaṃ hotu means, “May it be for the relatives reborn in the realm of petas.”
“Ñātīnaṃ hotu” nghĩa là nguyện điều này đến với thân quyến đã tái sinh trong cảnh giới ngạ quỷ.
Sukhitā hontu ñātayoti te pettivisayūpapannā ñātayo idaṃ paccanubhavantā sukhitā hontūti.
Sukhitā hontu ñātayo means, “May those relatives reborn in the realm of petas, experiencing this, be happy.”
“Sukhitā hontu ñātayo” nghĩa là nguyện những thân quyến đã tái sinh trong cảnh giới ngạ quỷ ấy, khi trải nghiệm điều này, sẽ được an lạc.
4-5. Evaṃ bhagavā yena pakārena pettivisayūpapannānaṃ ñātīnaṃ dātabbaṃ, taṃ dassento ‘‘idaṃ vo ñātīnaṃ hotu, sukhitā hontu ñātayo’’ti vatvā puna yasmā ‘‘idaṃ vo ñātīnaṃ hotū’’ti vuttepi na aññena kataṃ kammaṃ aññassa phaladaṃ hoti, kevalantu tathā uddissa diyyamānaṃ taṃ vatthu ñātīnaṃ kusalakammassa paccayo hoti.
4-5. Thus, the Blessed One, showing the manner in which offerings should be given to relatives reborn in the realm of petas, said, “May this be for our relatives; may our relatives be happy.” Then, because even when it is said, “May this be for our relatives,” an action performed by one person does not bear fruit for another, but rather, such an offering dedicated in that way becomes a condition for the wholesome kamma of the relatives.
Như vậy, Thế Tôn đã chỉ ra cách thức bố thí cho thân quyến đã tái sinh trong cảnh giới ngạ quỷ, bằng cách nói: “Nguyện điều này đến với thân quyến của quý vị, nguyện thân quyến được an lạc.” Sau đó, vì khi nói “Nguyện điều này đến với thân quyến của quý vị” thì nghiệp do người khác tạo ra không mang lại quả cho người khác, mà chỉ khi vật phẩm ấy được cúng dường với sự hồi hướng như vậy, nó sẽ trở thành duyên cho nghiệp thiện của thân quyến.
Tasmā yathā tesaṃ tasmiṃyeva vatthusmiṃ taṅkhaṇe phalanibbattakaṃ kusalakammaṃ hoti, taṃ dassento ‘‘te ca tatthā’’ti catutthagāthāya pacchimaddhaṃ ‘‘pahūte annapānamhī’’ti pañcamagāthāya pubbaddhañca āha.
Therefore, to show how they acquire wholesome kamma that yields results at that very moment concerning that offering, he uttered the latter half of the fourth verse, “And they there,” and the first half of the fifth verse, “at the abundant food and drink.”
Do đó, để chỉ ra cách thức nghiệp thiện mang lại quả ngay lập tức cho họ trong chính vật phẩm đó, Ngài đã nói nửa kệ sau của kệ thứ tư: “Te ca tattha” và nửa kệ đầu của kệ thứ năm: “Pahūte annapānamhi.”
Tesaṃ attho – te ñātipetā yattha taṃ dānaṃ dīyati, tattha samantato āgantvā samāgantvā, samodhāya vā ekajjhaṃ hutvāti vuttaṃ hoti, sammā āgatā samāgatā ‘‘ime no ñātayo amhākaṃ atthāya dānaṃ uddisissantī’’ti etadatthaṃ sammā āgatā hutvāti vuttaṃ hoti.
The meaning of these is: those departed relatives (ñātipetā), where that offering is given, having come from all around, having gathered, or having become united as one, means they have come well, having gathered well, meaning they have come well for this purpose: “These relatives of ours will dedicate an offering for our benefit.”
Ý nghĩa của những từ đó là: “Te ñātipetā” (những ngạ quỷ thân quyến ấy) “tattha samāgantvā” (tập hợp ở đó), nghĩa là tập hợp lại từ mọi phía, hoặc tụ họp lại một chỗ, hoặc đến cùng nhau với ý nghĩ “những thân quyến này sẽ hồi hướng bố thí cho chúng ta.”
Pahūte annapānamhīti tasmiṃ attano uddissamāne pahūte annapānamhi.
Pahūte annapānamhi means at that abundant food and drink dedicated to oneself.
“Pahūte annapānamhi” nghĩa là khi đồ ăn thức uống dồi dào được hồi hướng cho chính họ.
Sakkaccaṃ anumodareti abhisaddahantā kammaphalaṃ avijahantā cittīkāraṃ avikkhittacittā hutvā ‘‘idaṃ no dānaṃ hitāya sukhāya hotū’’ti modanti anumodanti, pītisomanassajātā hontīti.
Sakkaccaṃ anumodare means, believing firmly, not abandoning the fruit of kamma, respectfully, with unscattered minds, they rejoice, they approve, saying, “May this offering be for our welfare and happiness,” and become filled with joy and delight.
“Sakkaccaṃ anumodare” nghĩa là với lòng tin kiên cố vào quả của nghiệp, với tâm không xao lãng, họ hoan hỷ, tùy hỷ, phát sinh niềm vui và sự hoan hỷ, nghĩ rằng: “Nguyện sự bố thí này mang lại lợi ích và an lạc cho chúng ta.”
Tesaṃ attho – ciraṃ jīvantūti cirajīvino dīghāyukā hontu.
The meaning of these is: Ciraṃ jīvantu means, “May they live long, may they have long lives.”
Ý nghĩa của những từ đó là: “Ciraṃ jīvantu” nghĩa là nguyện họ sống lâu, có tuổi thọ dài.
No ñātīti amhākaṃ ñātakā.
No ñātī means, “our relatives.”
“No ñātī” nghĩa là thân quyến của chúng ta.
Yesaṃ hetūti ye nissāya yesaṃ kāraṇā.
Yesaṃ hetū means, “on account of whom, by relying on whom.”
“Yesaṃ hetū” nghĩa là nhờ vào ai, vì lý do của ai.
Labhāmaseti labhāma.
Labhāmase means, “we obtain.”
“Labhāmase” nghĩa là chúng ta nhận được.
Attanā taṅkhaṇaṃ paṭiladdhasampattiṃ apadisantā bhaṇanti.
They speak, referring to the prosperity they have obtained at that very moment.
Họ nói ra điều này khi đang chứng kiến sự thịnh vượng mà họ đã đạt được ngay lập tức.
Petānañhi attano anumodanena, dāyakānaṃ uddesena, dakkhiṇeyyasampadāya cāti tīhi aṅgehi dakkhiṇā samijjhati, taṅkhaṇe phalanibbattikā hoti.
Indeed, a donation is perfected for the departed by three factors: by their own rejoicing, by the dedication of the donors, and by the perfection of worthy recipients. It becomes productive of fruit at that very moment.
Quả thật, sự bố thí (dakkhiṇā) cho ngạ quỷ được thành tựu bởi ba yếu tố: sự tùy hỷ của chính họ, sự hồi hướng của người bố thí, và sự đầy đủ của người đáng cúng dường; nó mang lại quả ngay lập tức.
Tattha dāyakā visesahetu.
Therein, the donors are a special cause.
Trong đó, người bố thí là nguyên nhân đặc biệt.
Tenāhaṃsu ‘‘yesaṃ hetu labhāmase’’ti.
Therefore, they said, "For whose sake do we receive?"
Do đó, họ nói: “Yesaṃ hetu labhāmase” (nhờ vào ai mà chúng ta nhận được).
Amhākañca katā pūjāti ‘‘idaṃ vo ñātīnaṃ hotū’’ti evaṃ imaṃ dānaṃ uddisantehi amhākañca pūjā katā.
And honor has been paid to us means that by those who dedicate this offering, saying, "May this be for our relatives," honor has been paid to us.
“Amhākañca katā pūjā” nghĩa là “Nguyện điều này đến với thân quyến của quý vị,” như vậy, những người hồi hướng sự bố thí này đã thực hiện sự cúng dường cho chúng ta.
Dāyakā ca anipphalāti yamhi santāne pariccāgamayaṃ kammaṃ kataṃ, tassa tattheva phaladānato dāyakā ca anipphalāti.
And the donors are not without fruit means that since the meritorious deed of generosity performed in a certain existence yields fruit right there for that departed one, the donors are not without fruit.
“Dāyakā ca anipphalā” nghĩa là những người bố thí không vô ích, bởi vì nghiệp bố thí được thực hiện trong dòng sinh tồn nào thì sẽ mang lại quả ngay trong dòng sinh tồn đó.
‘‘Mayamassu, bho gotama, brāhmaṇā nāma dānāni dema, saddhāni karoma ‘idaṃ dānaṃ petānaṃ ñātisālohitānaṃ upakappatu, idaṃ dānaṃ petā ñātisālohitā paribhuñjantū’ti, kacci taṃ, bho gotama, dānaṃ petānaṃ ñātisālohitānaṃ upakappati, kacci te petā ñātisālohitā taṃ dānaṃ paribhuñjantīti.
“Indeed, Venerable Gotama, we brahmins give gifts and perform acts of faith, thinking, ‘May this gift benefit our departed relatives and kinsmen; may these departed relatives and kinsmen partake of this gift.’ Does that gift, Venerable Gotama, truly benefit the departed relatives and kinsmen? Do those departed relatives and kinsmen truly partake of that gift?”
“Bạch Đức Gotama, chúng tôi là các Bà-la-môn, chúng tôi cúng dường các vật bố thí, chúng tôi làm các việc thiện,* ‘Nguyện cho sự bố thí này hữu ích cho những người thân quyến đã quá vãng, nguyện cho những người thân quyến đã quá vãng thọ hưởng sự bố thí này.’ Bạch Đức Gotama, liệu sự bố thí đó có hữu ích cho những người thân quyến đã quá vãng không, và liệu những người thân quyến đã quá vãng đó có thọ hưởng sự bố thí đó không?”
Ṭhāne kho, brāhmaṇa, upakappati, no aṭṭhāneti.
“It benefits in a suitable realm, brahmin, not in an unsuitable one.”
“Này Bà-la-môn, nó hữu ích ở nơi thích hợp, không hữu ích ở nơi không thích hợp.”
‘‘Katamaṃ pana taṃ, bho gotama, ṭhānaṃ, katamaṃ aṭṭhānanti?
“But what, Venerable Gotama, is a suitable realm, and what is an unsuitable one?”
“Bạch Đức Gotama, vậy nơi nào là thích hợp, nơi nào là không thích hợp?”
Idha, brāhmaṇa, ekacco pāṇātipātī hoti…pe… micchādiṭṭhiko hoti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā nirayaṃ upapajjati.
“Here, brahmin, some individual is a slayer of living beings… and holds wrong view. With the breaking up of the body, after death, he is reborn in hell.
“Này Bà-la-môn, ở đây, có người sát sinh… (vân vân)… có tà kiến. Người ấy, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào địa ngục.
Yo nerayikānaṃ sattānaṃ āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati.
He sustains himself there with the food of beings in hell; he persists there with that.
Người ấy sống ở đó, tồn tại ở đó bằng thức ăn của chúng sinh địa ngục.
Idaṃ kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ na upakappati.
This, brahmin, is an unsuitable realm, where, if one is there, that gift does not benefit.
Này Bà-la-môn, đây là nơi không thích hợp, nơi mà sự bố thí đó không hữu ích cho người đang ở đó.
‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco pāṇātipātī hoti…pe… micchādiṭṭhiko hoti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā tiracchānayoniṃ upapajjati.
“Here, brahmin, some individual is a slayer of living beings… and holds wrong view. With the breaking up of the body, after death, he is reborn in the animal realm.
Nhưng này Bà-la-môn, ở đây, có người sát sinh… (vân vân)… có tà kiến. Người ấy, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào loài súc sinh.
Yo tiracchānayonikānaṃ sattānaṃ āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati.
He sustains himself there with the food of beings in the animal realm; he persists there with that.
Người ấy sống ở đó, tồn tại ở đó bằng thức ăn của chúng sinh loài súc sinh.
Idampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ na upakappati.
This, too, brahmin, is an unsuitable realm, where, if one is there, that gift does not benefit.
Này Bà-la-môn, đây cũng là nơi không thích hợp, nơi mà sự bố thí đó không hữu ích cho người đang ở đó.
‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… sammādiṭṭhiko hoti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā manussānaṃ sahabyataṃ upapajjati…pe… devānaṃ sahabyataṃ upapajjati.
“Here, brahmin, some individual abstains from the slaying of living beings… and holds right view. With the breaking up of the body, after death, he is reborn in the company of humans… or in the company of devas.
Nhưng này Bà-la-môn, ở đây, có người từ bỏ sát sinh… (vân vân)… có chánh kiến. Người ấy, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào cõi người… (vân vân)… tái sinh vào cõi trời.
Yo devānaṃ āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati.
He sustains himself there with the food of devas; he persists there with that.
Người ấy sống ở đó, tồn tại ở đó bằng thức ăn của chư thiên.
Idampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ na upakappati.
This, too, brahmin, is an unsuitable realm, where, if one is there, that gift does not benefit.
Này Bà-la-môn, đây cũng là nơi không thích hợp, nơi mà sự bố thí đó không hữu ích cho người đang ở đó.
‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco pāṇātipātī hoti…pe… micchādiṭṭhiko hoti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pettivisayaṃ upapajjati.
“Here, brahmin, some individual is a slayer of living beings… and holds wrong view. With the breaking up of the body, after death, he is reborn in the realm of petas.
Nhưng này Bà-la-môn, ở đây, có người sát sinh… (vân vân)… có tà kiến. Người ấy, sau khi thân hoại mạng chung, tái sinh vào cảnh giới ngạ quỷ (pettivisaya).
Yo pettivesayikānaṃ sattānaṃ āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati.
He sustains himself there with the food of beings in the peta realm; he persists there with that.
Người ấy sống ở đó, tồn tại ở đó bằng thức ăn của chúng sinh cảnh giới ngạ quỷ.
Yaṃ vā panassa ito anupavecchanti mittāmaccā vā ñātisālohitā vā, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiṭṭhati.
Or he sustains himself there with what friends, companions, or relatives send from here; he persists there with that.
Hoặc những gì bạn bè, quyến thuộc, thân tộc từ đây hồi hướng cho người ấy, người ấy sống ở đó, tồn tại ở đó bằng những thứ đó.
Idaṃ kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ upakappatīti.
This, brahmin, is a suitable realm, where, if one is there, that gift does benefit.”
Này Bà-la-môn, đây là nơi thích hợp, nơi mà sự bố thí đó hữu ích cho người đang ở đó.”
‘‘Sace pana, bho gotama, so peto ñātisālohito taṃ ṭhānaṃ anupapanno hoti, ko taṃ dānaṃ paribhuñjatīti?
“But if, Venerable Gotama, that departed relative or kinsman is not reborn in that realm, who partakes of that gift?”
“Bạch Đức Gotama, nếu người thân quyến đã quá vãng đó không tái sinh vào nơi thích hợp đó, vậy ai sẽ thọ hưởng sự bố thí đó?”
Aññepissa, brāhmaṇa, petā ñātisālohitā taṃ ṭhānaṃ upapannā honti, te taṃ dānaṃ paribhuñjantīti.
“Other departed relatives or kinsmen of his, brahmin, who are reborn in that realm, partake of that gift.”
“Này Bà-la-môn, những người thân quyến đã quá vãng khác của người ấy đã tái sinh vào nơi thích hợp đó, họ sẽ thọ hưởng sự bố thí đó.”
‘‘Sace pana, bho gotama, so ceva peto ñātisālohito taṃ ṭhānaṃ anupapanno hoti, aññepissa petā ñātisālohitā taṃ ṭhānaṃ anupapannā honti, ko taṃ dānaṃ paribhuñjatīti?
“But if, Venerable Gotama, neither that departed relative nor other departed relatives are reborn in that realm, who partakes of that gift?”
“Bạch Đức Gotama, nếu cả người thân quyến đã quá vãng đó và những người thân quyến đã quá vãng khác của người ấy đều không tái sinh vào nơi thích hợp đó, vậy ai sẽ thọ hưởng sự bố thí đó?”
Aṭṭhānaṃ kho etaṃ brāhmaṇa anavakāso, yaṃ taṃ ṭhānaṃ vivittaṃ assa iminā dīghena addhunā yadidaṃ petehi ñātisālohitehi.
“It is indeed an impossible situation, brahmin, an occasion for that realm to be devoid of departed relatives and kinsmen throughout this long period.
“Này Bà-la-môn, điều đó là không thể, không có cơ hội nào mà nơi đó lại trống rỗng không có những người thân quyến đã quá vãng trong suốt thời gian dài này.
Apica brāhmaṇa dāyakopi anipphalo’’ti (a. ni. 10.177).
Moreover, brahmin, the donor is not without fruit.”
Hơn nữa, này Bà-la-môn, người thí chủ cũng không vô ích.”
Tatrāyaṃ atthavaṇṇanā – na hi, mahārāja, tattha pettivisaye kasi atthi, yaṃ nissāya te petā sampattiṃ paṭilabheyyuṃ.
Here is the explanation of the meaning: “Indeed, great king, there is no farming in the peta realm, by depending on which those petas might obtain prosperity.” “Cattle-rerearing is not found there” means not only farming, but cattle-rearing is also not found in this peta realm, by depending on which they might obtain prosperity. “Nor such trade” means there is no such trade that would be a cause for them to obtain prosperity. “Buying and selling with money” means there is also no such buying and selling with money there that would be a cause for them to obtain prosperity.
Ở đây, đây là lời giải thích ý nghĩa – Này Đại vương, thật vậy, ở cảnh giới ngạ quỷ đó không có nông nghiệp, nhờ đó mà các ngạ quỷ đó có thể đạt được sự thành tựu.
Gorakkhettha na vijjatīti na kevalaṃ kasi eva, gorakkhāpi ettha pettivisaye na vijjati, yaṃ nissāya te sampattiṃ paṭilabheyyuṃ.
“Cattle-rearing is not found there” means not only farming, but cattle-rearing is also not found in this peta realm, by depending on which they might obtain prosperity.
“Không có chăn nuôi gia súc ở đó” – Không chỉ nông nghiệp, mà chăn nuôi gia súc cũng không có ở cảnh giới ngạ quỷ này, nhờ đó mà họ có thể đạt được sự thành tựu.
Vaṇijjā tādisī natthīti vāṇijjāpi tādisī natthi, yā tesaṃ sampattipaṭilābhahetu bhaveyya.
“Nor such trade” means there is no such trade that would be a cause for them to obtain prosperity.
“Không có thương mại như vậy” – Ngay cả thương mại cũng không có như vậy, để có thể là nguyên nhân cho sự thành tựu của họ.
Hiraññena kayākayanti hiraññena kayavikkayampi tattha tādisaṃ natthi, yaṃ tesaṃ sampattipaṭilābhahetu bhaveyya.
“Buying and selling with money” means there is also no such buying and selling with money there that would be a cause for them to obtain prosperity.
“Mua bán bằng vàng bạc” – Mua bán bằng vàng bạc cũng không có ở đó như vậy, để có thể là nguyên nhân cho sự thành tựu của họ.
Ito dinnena yāpenti, petā kālagatā tahinti kevalaṃ pana ito ñātīhi vā mittāmaccehi vā dinnena yāpenti, attabhāvaṃ gamenti.
“The departed ones there sustain themselves with what is given from here” means they simply sustain themselves, maintain their existence, with what is given by relatives or friends and companions from here.
“Các ngạ quỷ đã qua đời ở đó sống nhờ những gì được bố thí từ đây” – Nhưng họ chỉ sống, duy trì thân mạng bằng những gì được thân quyến hoặc bạn bè, quyến thuộc từ đây bố thí.
Petāti pettivisayūpapannā sattā.
“Petas” means beings reborn in the peta realm.
“Petā” – là những chúng sinh đã tái sinh vào cảnh giới ngạ quỷ.
Kālagatāti attano maraṇakālena gatā, ‘‘kālakatā’’ti vā pāṭho, katakālā katamaraṇāti attho.
“Departed” means gone by their time of death, or the reading is “kālakatā,” meaning having completed their time, having completed their death.
“Kālagatā” – là những người đã đến lúc chết của mình, hoặc có cách đọc là “kālakatā”, có nghĩa là đã đến lúc chết, đã hoàn tất cái chết.
Tahinti tasmiṃ pettivisaye.
“There” means in that peta realm.
“Tahiṃ” – là ở cảnh giới ngạ quỷ đó.
Tassattho – yathā unnate thale ussāde bhūmibhāge meghehi abhivuṭṭhaṃ udakaṃ ninnaṃ pavattati, yo yo bhūmibhāgo ninno oṇato, taṃ taṃ pavattati gacchati pāpuṇāti, evameva ito dinnaṃ dānaṃ petānaṃ upakappati nibbattati, pātubhavatīti attho.
Its meaning is: just as water, having fallen abundantly on high, elevated ground from the clouds, flows downwards—whatever part of the ground is low and depressed, there it flows, goes, reaches—even so, a gift given from here benefits petas, it arises, it becomes manifest. The peta world, like a low place for the flowing of water, is a suitable place for the offering to reach.
Ý nghĩa của nó là – Cũng như nước mưa từ các đám mây trên vùng đất cao, gò đất, chảy xuống chỗ thấp, đến bất cứ vùng đất nào thấp, trũng, thì nước sẽ chảy đến đó, đến đó, đạt đến đó, cũng vậy, sự bố thí được thực hiện từ đây sẽ hữu ích cho các ngạ quỷ, có nghĩa là nó sẽ phát sinh, xuất hiện cho họ.
Ninnamiva hi udakappavattiyā ṭhānaṃ petaloko dānupakappanāya.
Indeed, like the flow of water, the peta world is a place for offerings to reach.
Thật vậy, cảnh giới ngạ quỷ giống như chỗ thấp để nước chảy đến, là nơi để sự bố thí hữu ích.
Yathāha – ‘‘idaṃ kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ upakappatī’’ti (a. ni. 10.177).
As it is said: “This, brahmin, is the suitable realm, where, if one is there, that gift does benefit.”
Như đã nói: “Này Bà-la-môn, đây là nơi thích hợp, nơi mà sự bố thí đó hữu ích cho người đang ở đó.”
Yathā ca kandarapadarasākhāpasākhakusobbhamahāsobbhasannipātehi vārivahā mahānajjo pūrā hutvā sāgaraṃ paripūrenti, evampi ito dinnadānaṃ pubbe vuttanayeneva petānaṃ upakappatīti.
And just as great rivers, carrying water through gorges, ravines, large and small streams, gullies, and great gullies, become full and fill the ocean, so too, a gift given from here benefits petas in the manner stated previously.
Và cũng như các dòng nước từ các khe núi, thung lũng, nhánh sông, suối nhỏ, suối lớn, sông lớn đầy ắp và làm đầy đại dương, cũng vậy, sự bố thí được thực hiện từ đây sẽ hữu ích cho các ngạ quỷ theo cách đã nói ở trên.
10. Evaṃ bhagavā ‘‘ito dinnena yāpenti, petā kālagatā tahi’’nti imaṃ atthaṃ upamāhi pakāsetvā puna yasmā te petā ‘‘ito kiñci lacchāmā’’ti āsābhibhūtā ñātigharaṃ āgantvāpi ‘‘idaṃ nāma no dethā’’ti yācituṃ asamatthā, tasmā tesaṃ imāni anussaraṇavatthūni anussaranto kulaputto dakkhiṇaṃ dajjāti dassento ‘‘adāsi me’’ti imaṃ gāthamāha.
Thus the Fortunate One, having elucidated this meaning, “The departed ones there sustain themselves with what is given from here,” with similes, further said this verse, “ He gave to me,” intending to show that since those petas, overcome by longing, come to the relatives’ house expecting, “We shall receive something from here,” yet are unable to beg, “Give us this,” therefore, a noble son, remembering these causes for remembrance, should give a gift.
10. Như vậy, Đức Thế Tôn đã làm rõ ý nghĩa “các ngạ quỷ đã qua đời ở đó sống nhờ những gì được bố thí từ đây” bằng các ví dụ, rồi lại vì những ngạ quỷ đó, dù bị lòng mong muốn “chúng ta sẽ nhận được thứ gì đó từ đây” chi phối, nhưng khi đến nhà thân quyến cũng không thể cầu xin “hãy cho chúng tôi thứ này”, nên Ngài muốn chỉ ra rằng người con trai của gia đình nên bố thí cho các ngạ quỷ, ghi nhớ những điều này, nên Ngài đã nói kệ ngôn này: “Người ấy đã cho tôi”.
Tassattho – ‘‘idaṃ nāma me dhanaṃ vā dhaññaṃ vā adāsī’’ti ca, ‘‘idaṃ nāma me kiccaṃ attanā uyyogamāpajjanto akāsī’’ti ca, ‘‘amu me mātito vā pitito vā sambandhattā ñātī’’ti ca sinehavasena tāṇasamatthatāya ‘‘mittā’’ti ca, ‘‘asuko me saha paṃsukīḷako sakhā’’ti ca evaṃ sabbamanussaranto petānaṃ dakkhiṇaṃ dajjā, dānaṃ niyyāteyyāti.
Its meaning is: “He gave me this wealth or this grain,” and “He did this deed for me, putting forth effort himself,” and “This one is my relative by connection through my mother or father,” and “A friend” due to affection and capability of protection, and “Such-and-such is my companion, my playmate in the dust”—thus remembering all, one should give a gift, an offering, to the petas. Another reading is “petānaṃ dakkhiṇā dajjā”.
Ý nghĩa của nó là – “Người ấy đã cho tôi của cải hoặc ngũ cốc này”, và “Người ấy đã làm công việc này cho tôi bằng cách tự mình nỗ lực”, và “Người ấy là thân quyến của tôi vì có mối liên hệ từ mẹ hoặc cha”, và “Người ấy là bạn bè vì có khả năng bảo vệ do tình yêu thương”, và “Người ấy là bạn của tôi, người đã cùng tôi chơi cát” – như vậy, ghi nhớ tất cả những điều này, người ấy nên bố thí, nên hồi hướng sự bố thí cho các ngạ quỷ.
Aparo pāṭho ‘‘petānaṃ dakkhiṇā dajjā’’ti.
Another reading is “petānaṃ dakkhiṇā dajjā”.
Một cách đọc khác là “petānaṃ dakkhiṇā dajjā”.
Tassattho – dātabbāti dajjā.
Its meaning is: "Dātabbā" means one should give.
Ý nghĩa của nó là: Dajjā có nghĩa là 'nên được ban cho'.
Kā sā?
What is that?
Đó là gì?
Petānaṃ dakkhiṇā, teneva ‘‘adāsi me’’tiādinā nayena pubbe katamanussaraṃ anussaratāti vuttaṃ hoti.
It is a dakkhiṇā for the departed. Therefore, it is said, "recalling what was done in the past by the method of 'adāsi me' (he gave to me), etc."
Đó là sự cúng dường (dakkhiṇā) cho các vong linh (peta). Do đó, ý muốn nói là: "Ngài đã ban cho tôi", v.v., theo cách thức nhớ lại những điều đã làm trước đây.
Karaṇavacanappasaṅge paccattavacanaṃ veditabbaṃ.
In the context of the instrumental case, the nominative case should be understood.
Trong trường hợp có sự liên quan đến ngữ pháp công cụ (karaṇa-vacana), cần hiểu đây là ngữ pháp chủ cách (paccatta-vacana).
Vatvā puna ye ñātimaraṇena ruṇṇasokādiparā eva hutvā tiṭṭhanti, na tesaṃ atthāya kiñci denti, tesaṃ taṃ ruṇṇasokādi kevalaṃ attaparitāpanameva hoti, na petānaṃ kiñci atthaṃ nipphādetīti dassento ‘‘na hi ruṇṇaṃ vā’’ti imaṃ gāthamāha.
Having said that, the Buddha then spoke this verse, “na hi ruṇṇaṃ vā” (Indeed, neither weeping nor sorrow…), intending to show that for those who merely stand overwhelmed by weeping, sorrow, etc., due to the death of relatives, and do not give anything for their benefit, that weeping, sorrow, etc., is merely self-torment and does not achieve any benefit for the departed.
Sau khi nói như vậy, Thế Tôn lại nói bài kệ "Na hi ruṇṇaṃ vā" (Chẳng phải khóc than) này để chỉ ra rằng những người chìm đắm trong sự than khóc, sầu muộn vì cái chết của người thân, không làm bất cứ điều gì có lợi cho họ, thì sự than khóc, sầu muộn đó chỉ là sự tự hành hạ bản thân vô ích, không mang lại lợi ích gì cho các vong linh.
Tattha ruṇṇanti rodanā roditattaṃ assupātanaṃ, etena kāyaparissamaṃ dasseti.
Therein, ruṇṇaṃ means weeping, the act of weeping, shedding tears; by this, physical exertion is shown.
Ở đây, ruṇṇaṃ có nghĩa là sự khóc lóc, sự đã khóc, sự rơi lệ; qua đó chỉ ra sự mệt mỏi về thân. Soko có nghĩa là sự sầu muộn, sự đã sầu muộn; qua đó chỉ ra sự mệt mỏi về tâm. Yā caññā là bất cứ điều gì khác ngoài sự than khóc và sầu muộn. Paridevanā là sự than vãn của người bị tai họa người thân, sự ca ngợi phẩm chất theo cách như: "Con trai độc nhất yêu quý của ta ở đâu?", v.v.; qua đó chỉ ra sự mệt mỏi về lời nói.
Sokoti socanā socitattaṃ, etena cittaparissamaṃ dasseti.
Soko means sorrow, the state of sorrowing; by this, mental exertion is shown.
Soko có nghĩa là sự sầu muộn, sự đã sầu muộn; qua đó chỉ ra sự mệt mỏi về tâm.
Yā caññāti yā ca ruṇṇasokehi aññā.
Yā caññā means that which is different from weeping and sorrow.
Yā caññā là bất cứ điều gì khác ngoài sự than khóc và sầu muộn.
Paridevanāti ñātibyasanena phuṭṭhassa lālappanā, ‘‘kahaṃ ekaputtaka piya manāpā’’ti evamādinā nayena guṇasaṃvaṇṇanā, etena vacīparissamaṃ dasseti.
Paridevanā means lamentation by one afflicted by the loss of relatives, extolling virtues in such ways as, "O, my only son, dear and pleasing, where are you?" By this, vocal exertion is shown.
Paridevanā là sự than vãn của người bị tai họa người thân, sự ca ngợi phẩm chất theo cách như: "Con trai độc nhất yêu quý của ta ở đâu?", v.v.; qua đó chỉ ra sự mệt mỏi về lời nói.
12. Evaṃ bhagavā ‘‘ruṇṇaṃ vā soko vā yā caññā paridevanā, sabbampi taṃ petānaṃ atthāya na hoti, kevalantu attānaṃ paritāpanamattameva, evaṃ tiṭṭhanti ñātayo’’ti ruṇṇādīnaṃ niratthakabhāvaṃ dassetvā puna māgadharājena yā dakkhiṇā dinnā, tassā sātthakabhāvaṃ dassento ‘‘ayañca kho dakkhiṇā’’ti imaṃ gāthamāha.
Thus, having shown the futility of weeping, etc., by saying, "Weeping, sorrow, and any other lamentation, all of it is not for the benefit of the departed; it is merely self-torment for the relatives who stand thus," the Blessed One then spoke this verse, “ayañca kho dakkhiṇā” (But this dakkhiṇā...), intending to show the fruitfulness of the dakkhiṇā given by the King of Magadha.
Như vậy, Thế Tôn, sau khi chỉ ra sự vô ích của việc than khóc, v.v., rằng "sự than khóc, sầu muộn hay bất kỳ lời than vãn nào khác, tất cả đều không có lợi cho các vong linh, mà chỉ là sự tự hành hạ bản thân mà thôi; những người thân sống trong tình trạng như vậy", Ngài lại nói bài kệ "Ayañca kho dakkhiṇā" này để chỉ ra lợi ích của sự cúng dường mà vua Magadha đã thực hiện.
Tassattho – ayañca kho, mahārāja, dakkhiṇā tayā ajja attano ñātigaṇaṃ uddissa dinnā, sā yasmā saṅgho anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa, tasmā saṅghamhi suppatiṭṭhitā assa petajanassa dīgharattaṃ hitāya upakappati sampajjati phalatīti vuttaṃ hoti.
Its meaning is: But this dakkhiṇā, great king, which you have given today dedicated to your relatives, since the Saṅgha is the unsurpassed field of merit for the world, when it is well established in the Saṅgha, it serves, accrues, and bears fruit for the long-term welfare of the departed. This is what is meant.
Ý nghĩa của nó là: "Này Đại vương, dakkhiṇā này do ngài cúng dường hôm nay vì lợi ích của dòng tộc mình, vì Tăng đoàn là phước điền vô thượng của thế gian, nên khi được thiết lập vững chắc trong Tăng đoàn, nó sẽ mang lại lợi ích, thành tựu, và kết quả lâu dài cho các vong linh."
Upakappatīti ca ṭhānaso upakappati, taṃkhaṇaṃyeva upakappati, na cirena.
Upakappatī means it accrues immediately, it accrues at that very moment, not after a long time.
Và Upakappatī có nghĩa là phát sinh ngay lập tức, không phải sau một thời gian dài.
Yathā hi taṃkhaṇaññeva paṭibhantaṃ ‘‘ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhātī’’ti vuccati, evamidhāpi taṃkhaṇaṃyeva upakappantā ‘‘ṭhānaso upakappatī’’ti vuttā.
Just as something that appears immediately is called "ṭhānasovetaṃ tathāgataṃ paṭibhāti" (it appears immediately to the Tathāgata), so too here, that which accrues immediately is called "ṭhānaso upakappati" (it accrues immediately).
Ví như, điều gì hiện ra ngay lập tức được gọi là "điều đó hiện ra ngay lập tức với Như Lai", thì ở đây cũng vậy, những điều phát sinh ngay lập tức được gọi là "phát sinh ngay lập tức".
Yaṃ vā taṃ ‘‘idaṃ kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ upakappatī’’ti (a. ni. 10.177) vuttaṃ, tattha khuppipāsikavantāsaparadattūpajīvinijjhāmataṇhikādibhedabhinne ṭhāne upakappatīti vuttaṃ yathā kahāpaṇaṃ dento ‘‘kahāpaṇaso detī’’ti loke vuccati.
Alternatively, what is said as "idaṃ kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ, yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ upakappatī" (Indeed, brahmin, this is the ground where, for one standing there, that gift accrues), there it is said to accrue for those standing in places differentiated as hungry ghosts (khuppipāsika), vomit-eaters (vantāsī), those living on others' alms (paradattūpajīvī), and the thirsting (nijjhāmataṇhikā), just as in the world, one who gives a kahāpaṇa is said to "give in kahāpaṇas."
Hoặc như điều đã nói: "Này Bà-la-môn, đây là nơi mà sự bố thí đó có thể phát sinh lợi ích", ở đó, ý muốn nói là nó phát sinh lợi ích cho các vong linh thuộc các loại khác nhau như khuppipāsika (đói khát), vantāsa (ăn chất ói mửa), paradattūpajīvin (sống nhờ vật cúng dường của người khác), nijjhāmataṇhika (khát khao cháy bỏng), v.v., giống như trong thế gian người ta nói "cho tiền" khi cho đồng tiền vàng.
Imasmiñca atthavikappe upakappatīti pātubhavati, nibbattatīti vuttaṃ hoti.
And in this alternative interpretation of the meaning, upakappatī means it appears, it arises.
Trong cách giải thích ý nghĩa này, upakappatī có nghĩa là xuất hiện, phát sinh.
Vatvā puna yasmā imaṃ dakkhiṇaṃ dentena ñātīnaṃ ñātīhi kattabbakiccakaraṇavasena ñātidhammo nidassito, bahujanassa pākaṭīkato, nidassanaṃ vā kato, tumhehipi ñātīnaṃ evameva ñātīhi kattabbakiccakaraṇavasena ñātidhammo paripūretabbo, na niratthakehi ruṇṇādīhi attā paritāpetabboti ca pete dibbasampattiṃ adhigamentena petānaṃ pūjā katā uḷārā, buddhappamukhañca bhikkhusaṅghaṃ annapānādīhi santappentena bhikkhūnaṃ balaṃ anupadinnaṃ, anukampādiguṇaparivārañca cāgacetanaṃ nibbattentena anappakaṃ puññaṃ pasutaṃ, tasmā bhagavā imehi yathābhuccaguṇehi rājānaṃ sampahaṃsento –
Having said that, since by giving this dakkhiṇā, the duty of relatives (ñātidhamma) was demonstrated—that is, the duty to be performed by relatives for their kin—it was made manifest to many people, or it was made an example. The Buddha then delighted the king with these true virtues, considering that the duty of relatives must be fulfilled by you also in the same way, by performing the duties for your relatives, without tormenting oneself with useless weeping, etc.; also, an excellent offering was made to the departed by enabling them to attain divine prosperity; and by satisfying the Saṅgha of bhikkhus, headed by the Buddha, with food, drink, etc., strength was imparted to the bhikkhus; and by generating the volition of generosity (cāgacetanā) accompanied by compassion and other virtues, an immense amount of merit was accumulated. Therefore, the Blessed One concluded his discourse with this verse:
Sau khi nói như vậy, Thế Tôn lại tiếp tục, vì khi dâng cúng dường này, bổn phận của người thân (ñātidhamma) đã được thể hiện, đã được công bố rộng rãi cho nhiều người, hoặc đã được làm gương, rằng "các ngươi cũng nên hoàn thành bổn phận của người thân đối với bà con theo cách tương tự, không nên tự hành hạ mình bằng những lời than khóc vô ích"; và các vong linh đã đạt được sự giàu sang của chư thiên, sự cúng dường cao quý đã được thực hiện cho các vong linh; và khi làm cho Tăng đoàn, đứng đầu là Đức Phật, hoan hỷ với đồ ăn thức uống, v.v., sức mạnh đã được ban cho các tỳ khưu; và khi phát khởi tâm xả thí được bao bọc bởi các phẩm chất như lòng từ bi, một lượng lớn phước báu đã được tạo ra. Vì vậy, Thế Tôn, với những phẩm chất chân thật này, đã làm cho nhà vua hoan hỷ bằng bài kệ này để kết thúc bài giảng:
Atha vā ‘‘so ñātidhammo ca ayaṃ nidassito’’ti iminā gāthāpadena bhagavā rājānaṃ dhammiyā kathāya sandasseti.
Indeed, the demonstration of the duty of relatives here is the encouragement.
Hoặc là, với câu kệ "So ñātidhammo ca ayaṃ nidassito" (Bổn phận của người thân đã được thể hiện), Thế Tôn đã thuyết pháp cho nhà vua. Thật vậy, việc thể hiện bổn phận của người thân ở đây chính là sự thuyết pháp. Với câu "Petāna pūjā ca katā uḷārā" (Và sự cúng dường cao quý cho các vong linh đã được thực hiện), Ngài đã khuyến khích. Thật vậy, sự ca ngợi cao quý ở đây chính là sự khuyến khích thực hiện cúng dường nhiều lần. Với câu "Balañca bhikkhūnamanuppadinnaṃ" (Sức mạnh cũng đã được ban cho các tỳ khưu), Ngài đã khích lệ. Thật vậy, việc ban sức mạnh ở đây là sự bố thí như vậy, và việc ban sức mạnh đó là sự khích lệ bằng cách tăng cường tinh tấn của người đó. Với câu "Tumhehi puññaṃ pasutaṃ anappakaṃ" (Phước báu lớn lao đã được các ngươi tạo ra), Ngài đã làm cho hoan hỷ. Thật vậy, việc ca ngợi phước báu đã được tạo ra ở đây được hiểu là sự làm cho hoan hỷ, vì nó tạo ra sự hoan hỷ bằng cách ca ngợi những phẩm chất chân thật của người đó.
Ñātidhammanidassanameva hi ettha sandassanaṃ petāna pūjā ca katā uḷārāti iminā samādapeti.
With “petāna pūjā ca katā uḷārā” (and a splendid offering has been made to the departed), he instills resolution.
Thật vậy, việc thể hiện bổn phận của người thân ở đây chính là sự thuyết pháp. Với câu "Petāna pūjā ca katā uḷārā" (Và sự cúng dường cao quý cho các vong linh đã được thực hiện), Ngài đã khuyến khích.
Uḷārāti pasaṃsanameva hi ettha punappunaṃ pūjākaraṇe samādapanaṃ.
Indeed, "uḷārā" here is praise itself, which instills resolution for repeated offerings.
Thật vậy, sự ca ngợi cao quý ở đây chính là sự khuyến khích thực hiện cúng dường nhiều lần.
Balañca bhikkhūnamanuppadinnanti iminā samuttejeti.
With “Balañca bhikkhūnamanuppadinnaṃ” (and strength has been imparted to the bhikkhus), he inspires him.
Với câu "Balañca bhikkhūnamanuppadinnaṃ" (Sức mạnh cũng đã được ban cho các tỳ khưu), Ngài đã khích lệ.
Balānuppadānameva hi ettha evaṃ dānaṃ, balānuppadānatāti tassa ussāhavaḍḍhanena samuttejanaṃ.
Indeed, giving strength is such a gift here, and "balānuppadānatā" refers to inspiring him by increasing his enthusiasm.
Thật vậy, việc ban sức mạnh ở đây là sự bố thí như vậy, và việc ban sức mạnh đó là sự khích lệ bằng cách tăng cường tinh tấn của người đó.
Tumhehi puññaṃ pasutaṃ anappakanti iminā sampahaṃseti.
With “Tumhehi puññaṃ pasutaṃ anappakaṃ” (By you, immense merit has been accumulated), he delights him.
Với câu "Tumhehi puññaṃ pasutaṃ anappakaṃ" (Phước báu lớn lao đã được các ngươi tạo ra), Ngài đã làm cho hoan hỷ.
Puññappasutakittanameva hi ettha tassa yathābhuccaguṇasaṃvaṇṇanabhāvena sampahaṃsanajananato sampahaṃsananti veditabbaṃ.
Indeed, the recounting of accumulated merit here is to be understood as delighting, because it generates delight by extolling his true virtues.
Thật vậy, việc ca ngợi phước báu đã được tạo ra ở đây được hiểu là sự làm cho hoan hỷ, vì nó tạo ra sự hoan hỷ bằng cách ca ngợi những phẩm chất chân thật của người đó.
Desanāpariyosāne ca pettivisayūpapattiādīnavasaṃvaṇṇanena saṃviggānaṃ yoniso padahataṃ caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi.
And at the conclusion of the discourse, through the description of the danger of rebirth in the realm of the departed, there was an attainment of Dhamma for eighty-four thousand beings who, agitated, applied themselves properly.
Và khi bài thuyết pháp kết thúc, nhờ sự mô tả những tai họa của việc tái sinh vào cõi ngạ quỷ (pettivisaya), tám mươi bốn ngàn chúng sinh đã giác ngộ Pháp, những người đã kinh hoàng và nỗ lực đúng đắn.
Dutiyadivasepi bhagavā devamanussānaṃ idameva tirokuṭṭaṃ desesi, evaṃ yāva sattamadivasā tādiso eva dhammābhisamayo ahosīti.
On the second day, too, the Blessed One delivered this very Tirokuṭṭa Sutta to devas and humans; and thus, for seven days, a similar attainment of Dhamma occurred.
Vào ngày thứ hai, Thế Tôn cũng đã thuyết giảng Tirokuṭṭa này cho chư thiên và loài người. Cứ như vậy, cho đến ngày thứ bảy, sự giác ngộ Pháp tương tự đã xảy ra.