1017. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying among the Sakyans in Kapilavatthu, at Nigrodhārāma.
1017. Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn trú giữa các Sakka, tại Kapilavatthu, trong khu vườn Nigrodha.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh (Mahānāma) Sakka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyūhaṃ.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One: “This Kapilavatthu, Bhante, is rich and prosperous, populous with many people, crowded and congested.
Ngồi xuống một bên, Đại danh Sakka bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Đức Thế Tôn, Kapilavatthu này thịnh vượng và phồn vinh, đông đảo dân chúng, người qua lại chen chúc.
So khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvanīye vā bhikkhū sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto; bhantenapi* hatthinā samāgacchāmi; bhantenapi assena samāgacchāmi; bhantenapi rathena samāgacchāmi; bhantenapi sakaṭena samāgacchāmi; bhantenapi purisena samāgacchāmi.
When I, Bhante, after attending upon the Blessed One or the bhikkhus worthy of mental cultivation, enter Kapilavatthu in the evening, I encounter an elephant, Bhante; I encounter a horse, Bhante; I encounter a chariot, Bhante; I encounter a cart, Bhante; I encounter a man, Bhante.
Bạch Đức Thế Tôn, khi con đã thân cận Đức Thế Tôn, hoặc các Tỳ-kheo đáng kính, vào buổi chiều con đi vào Kapilavatthu; con có thể gặp voi; con có thể gặp ngựa; con có thể gặp xe kéo; con có thể gặp xe bò; con có thể gặp người.
Tassa mayhaṃ, bhante, tasmiṃ samaye mussateva* bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati* dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati.
At that time, Bhante, my mindfulness regarding the Blessed One becomes muddled, my mindfulness regarding the Dhamma becomes muddled, my mindfulness regarding the Saṅgha becomes muddled.
Bạch Đức Thế Tôn, vào lúc ấy, con quên mất niệm về Đức Thế Tôn, quên mất niệm về Pháp, quên mất niệm về Tăng.
Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ, kā mayhaṃ gati, ko abhisamparāyo’’’ti?
At such a time, Bhante, I think: ‘If I were to die at this moment, what would be my destination, what would be my future state?’”
Bạch Đức Thế Tôn, lúc ấy con nghĩ: ‘Nếu vào lúc này con mệnh chung, thì đâu là cảnh giới của con, đâu là đời sau của con?’”
‘‘Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma!
“Do not fear, Mahānāma! Do not fear, Mahānāma!
“Này Mahānāma, đừng sợ hãi, đừng sợ hãi, Mahānāma!
Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā* .
Your death will be good, your passing away will be good.
Cái chết của ông sẽ không xấu ác, sự mệnh chung sẽ không xấu ác.
Yassa kassaci, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ sutaparibhāvitaṃ cittaṃ cāgaparibhāvitaṃ cittaṃ paññāparibhāvitaṃ cittaṃ, tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko* mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo.
Mahānāma, for anyone whose mind has long been cultivated with faith, cultivated with virtue, cultivated with learning, cultivated with generosity, cultivated with wisdom—as for this body, which is material, composed of the four great elements, born of mother and father, nourished by rice and gruel, impermanent, subject to rubbing and pressing, breaking up and disintegrating—
Này Mahānāma, đối với bất cứ ai có tâm được hun đúc lâu dài bằng tín, có tâm được hun đúc bằng giới, có tâm được hun đúc bằng văn, có tâm được hun đúc bằng thí, có tâm được hun đúc bằng tuệ; thì thân này là sắc, do bốn đại tạo thành, do cha mẹ sinh ra, được nuôi dưỡng bằng cơm và cháo đặc, có bản chất vô thường, cần được xoa bóp, chà xát, tan rã và hoại diệt.
Taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā* vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi.
this very body here is eaten by crows, or eaten by vultures, or eaten by hawks, or eaten by dogs, or eaten by jackals, or eaten by various kinds of creatures; but as for his mind, which has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom—that ascends upwards, it reaches distinction.
Thân ấy ở đây sẽ bị quạ ăn, hoặc kên kên ăn, hoặc diều hâu ăn, hoặc chó ăn, hoặc chó rừng ăn, hoặc các loài côn trùng khác nhau ăn; còn tâm của người ấy, được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… được hun đúc bằng tuệ, thì hướng lên cao, hướng đến sự thù thắng.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, puriso sappikumbhaṃ vā telakumbhaṃ vā gambhīraṃ udakarahadaṃ ogāhitvā bhindeyya.
“Just as, Mahānāma, if a man were to plunge a pot of ghee or a pot of oil into a deep pool of water and then break it.
“Này Mahānāma, ví như một người, sau khi nhúng một chum bơ ghee hoặc một chum dầu vào hồ nước sâu, rồi đập vỡ nó.
Tatra yā assa sakkharā vā kaṭhalā* vā sā adhogāmī assa, yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā taṃ uddhagāmi assa visesagāmi.
Therein, whatever gravel or shards it has would sink downwards, but whatever ghee or oil it has would ascend upwards, would reach distinction.
Trong đó, những viên sỏi hoặc đất sét sẽ chìm xuống đáy, còn bơ ghee hoặc dầu trong đó sẽ nổi lên cao, hướng đến sự thù thắng.
Evameva kho, mahānāma, yassa kassaci dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi.
Even so, Mahānāma, for anyone whose mind has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom—as for this body, which is material, composed of the four great elements, born of mother and father, nourished by rice and gruel, impermanent, subject to rubbing and pressing, breaking up and disintegrating—this very body here is eaten by crows, or eaten by vultures, or eaten by hawks, or eaten by dogs, or eaten by jackals, or eaten by various kinds of creatures; but as for his mind, which has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom—that ascends upwards, it reaches distinction.
Cũng vậy, này Mahānāma, đối với bất cứ ai có tâm được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… có tâm được hun đúc bằng tuệ; thì thân này là sắc, do bốn đại tạo thành, do cha mẹ sinh ra, được nuôi dưỡng bằng cơm và cháo đặc, có bản chất vô thường, cần được xoa bóp, chà xát, tan rã và hoại diệt, thân ấy ở đây sẽ bị quạ ăn, hoặc kên kên ăn, hoặc diều hâu ăn, hoặc chó ăn, hoặc chó rừng ăn, hoặc các loài côn trùng khác nhau ăn; còn tâm của người ấy, được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… được hun đúc bằng tuệ, thì hướng lên cao, hướng đến sự thù thắng.
Tuyhaṃ kho pana, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ.
Indeed, Mahānāma, your mind has long been cultivated with faith…pe… cultivated with wisdom.
Còn ông, này Mahānāma, có tâm được hun đúc lâu dài bằng tín… (v.v.)… có tâm được hun đúc bằng tuệ.
Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma!
Do not fear, Mahānāma! Do not fear, Mahānāma!
Đừng sợ hãi, này Mahānāma, đừng sợ hãi, Mahānāma!
Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālaṃkiriyā’’ti.
Your death will be good, your passing away will be good.”
Cái chết của ông sẽ không xấu ác, sự mệnh chung sẽ không xấu ác.”
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
1018. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
Thus have I heard: At one time the Blessed One was staying among the Sakyans in Kapilavatthu, at Nigrodhārāma.
1018. Tôi nghe như vầy: Một thời Đức Thế Tôn trú giữa các Sakka, tại Kapilavatthu, trong khu vườn Nigrodha.
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh Sakka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyūhaṃ.
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One: “This Kapilavatthu, Bhante, is rich and prosperous, populous with many people, crowded and congested.
Ngồi xuống một bên, Đại danh Sakka bạch Đức Thế Tôn rằng: “Bạch Đức Thế Tôn, Kapilavatthu này thịnh vượng và phồn vinh, đông đảo dân chúng, người qua lại chen chúc.
So khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvanīye vā bhikkhū sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto; bhantenapi hatthinā samāgacchāmi; bhantenapi assena samāgacchāmi; bhantenapi rathena samāgacchāmi; bhante, napi sakaṭena samāgacchāmi; bhante, napi purisena samāgacchāmi.
When I, Bhante, after attending upon the Blessed One or the bhikkhus worthy of mental cultivation, enter Kapilavatthu in the evening, I encounter an elephant, Bhante; I encounter a horse, Bhante; I encounter a chariot, Bhante; I encounter a cart, Bhante; I encounter a man, Bhante.
Bạch Đức Thế Tôn, khi con đã thân cận Đức Thế Tôn, hoặc các Tỳ-kheo đáng kính, vào buổi chiều con đi vào Kapilavatthu; con có thể gặp voi; con có thể gặp ngựa; con có thể gặp xe kéo; con có thể gặp xe bò; con có thể gặp người.
Tassa mayhaṃ, bhante, tasmiṃ samaye mussateva bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati.
At that time, Bhante, my mindfulness regarding the Blessed One becomes muddled, my mindfulness regarding the Dhamma becomes muddled, my mindfulness regarding the Saṅgha becomes muddled.
Bạch Đức Thế Tôn, vào lúc ấy, con quên mất niệm về Đức Thế Tôn, quên mất niệm về Pháp, quên mất niệm về Tăng.
Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ, kā mayhaṃ gati, ko abhisamparāyo’’’ti?
At such a time, Bhante, I think: ‘If I were to die at this moment, what would be my destination, what would be my future state?’”
Bạch Đức Thế Tôn, lúc ấy con nghĩ: ‘Nếu vào lúc này con mệnh chung, thì đâu là cảnh giới của con, đâu là đời sau của con?’”
‘‘Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma!
“Do not fear, Mahānāma! Do not fear, Mahānāma!
“Này Mahānāma, đừng sợ hãi, đừng sợ hãi, Mahānāma!
Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā.
Your death will be good, your passing away will be good.
Cái chết của ông sẽ không xấu ác, sự mệnh chung sẽ không xấu ác.
Catūhi kho, mahānāma, dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro.
Mahānāma, an Ariyan disciple who is endowed with four qualities is inclined towards Nibbāna, tends towards Nibbāna, leans towards Nibbāna.
Này Mahānāma, một Thánh đệ tử thành tựu bốn pháp thì hướng về Niết-bàn, nghiêng về Niết-bàn, trôi chảy về Niết-bàn.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Mahānāma, an Ariyan disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is…pe… Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Ở đây, này Mahānāma, một Thánh đệ tử thành tựu với niềm tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe …pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with unwavering faith in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is endowed with the noble virtues that are unbroken…pe… conducive to concentration.
Với Pháp… (v.v.)… với Tăng… (v.v.)… thành tựu với các giới luật cao quý được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… dẫn đến định tâm.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, rukkho pācīnaninno pācīnapoṇo pācīnapabbhāro, so mūlacchinno katamena papateyyā’’ti?
“Just as, Mahānāma, a tree leaning towards the east, inclining towards the east, sloping towards the east, if its roots were cut, in which direction would it fall?”
“Này Mahānāma, ví như một cái cây nghiêng về phía đông, dốc về phía đông, ngả về phía đông, nếu bị chặt đứt gốc, nó sẽ ngã về phía nào?”
‘‘Yena, bhante, ninno yena poṇo yena pabbhāro’’ti.
“Venerable sir, in whichever direction it leans, inclines, or slopes, in that direction it would fall.”
“Bạch Thế Tôn, nó sẽ ngã về phía nào nó nghiêng, về phía nào nó dốc, về phía nào nó ngả.”
‘‘Evameva kho, mahānāma, imehi catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro’’ti.
“In the same way, Mahānāma, an ariyan disciple endowed with these four qualities leans towards Nibbāna, inclines towards Nibbāna, slopes towards Nibbāna.”
“Cũng vậy, này Mahānāma, một vị Thánh đệ tử đầy đủ bốn pháp này sẽ nghiêng về Niết Bàn, dốc về Niết Bàn, ngả về Niết Bàn.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Bài thứ hai.
‘‘Tīhi khvāhaṃ, mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
“Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
“Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi tīhi?
Which three?
Ba pháp nào?
Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Mahānāma, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing the good way…an unsurpassed field of merit for the world.’
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng – rằng: ‘Chúng Tăng đệ tử của Đức Thế Tôn là những bậc hành trì tốt đẹp… (v.v.)… là phước điền vô thượng của thế gian’.
Imehi khvāhaṃ, mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with these three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.”
Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.”
‘‘Tvaṃ pana, mahānāma, katihi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti?
“And you, Mahānāma, how many qualities do you recognize a stream-enterer as being endowed with, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment?”
“Còn ông, này Mahānāma, ông biết một người Nhập Lưu đầy đủ bao nhiêu pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng?”
‘‘Catūhi khvāhaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
“Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
“Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Godha, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: ‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Godha, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: ‘Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha…and with the qualities of virtue cherished by the Noble Ones—unbroken…leading to concentration.
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng… (v.v.)… và đầy đủ giới luật được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… đưa đến định.
Imehi khvāhaṃ, godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti.
Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with these four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.”
Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.”
‘‘Āgamehi tvaṃ, mahānāma, āgamehi tvaṃ, mahānāma!
“Wait, Mahānāma, wait, Mahānāma!
“Hãy đợi đã, này Mahānāma, hãy đợi đã, này Mahānāma!
Bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vā’’ti.
Only the Blessed One would know whether one is endowed with these qualities or not.”
Chỉ có Đức Thế Tôn mới biết điều này, rằng liệu có đầy đủ những pháp ấy hay không.”
‘‘Āyāma, godhe, yena bhagavā tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāmā’’ti.
“Come, Godha, let us approach the Blessed One; after approaching, we will report this matter to the Blessed One.”
“Này Godha, chúng ta hãy đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, chúng ta sẽ trình bày sự việc này với Đức Thế Tôn.”
Atha kho mahānāmo sakko godhā ca sakko yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
Then Mahānāma the Sakyan and Godha the Sakyan approached the Blessed One; after approaching, they paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi Mahānāma Sakka và Godha Sakka đi đến chỗ Đức Thế Tôn; sau khi đến, họ đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca –
Seated to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One:
Khi đã ngồi xuống một bên, Mahānāma Sakka nói với Đức Thế Tôn:
‘‘Tīhi khvāhaṃ, mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
‘Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
‘Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi tīhi?
Which three?
Ba pháp nào?
Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Mahānāma, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: “Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.”
Này Mahānāma, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: “Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn”.
Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha: “The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing the good way…an unsurpassed field of merit for the world.”
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng – rằng: “Chúng Tăng đệ tử của Đức Thế Tôn là những bậc hành trì tốt đẹp… (v.v.)… là phước điền vô thượng của thế gian”.
Imehi khvāhaṃ, mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
Mahānāma, I recognize a stream-enterer as being endowed with these three qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
Này Mahānāma, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ ba pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Tvaṃ pana, mahānāma, katamehi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti?
And you, Mahānāma, how many qualities do you recognize a stream-enterer as being endowed with, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment?’”
Còn ông, này Mahānāma, ông biết một người Nhập Lưu đầy đủ những pháp nào là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng?’”
‘‘Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, godhaṃ sakkaṃ etadavocaṃ – ‘catūhi khvāhaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
“When this was said, Venerable sir, I said to Godha the Sakyan: ‘Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, con đã nói với Godha Sakka rằng: ‘Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Godha, an ariyan disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha: “Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.”
Này Godha, ở đây, một vị Thánh đệ tử có niềm tin bất động vào Đức Phật – rằng: “Đức Thế Tôn ấy là bậc… (v.v.)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn”.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
He is endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha…and with the qualities of virtue cherished by the Noble Ones—unbroken…leading to concentration.
Niềm tin bất động vào Pháp… (v.v.)… vào Tăng… (v.v.)… và đầy đủ giới luật được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (v.v.)… đưa đến định.
Imehi khvāhaṃ, godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’’nti.
Godha, I recognize a stream-enterer as being endowed with these four qualities, as one whose destiny is assured and who is bound for perfect enlightenment.”’
Này Godha, tôi biết một người Nhập Lưu đầy đủ bốn pháp này là người không bị đọa lạc, chắc chắn hướng đến giác ngộ tối thượng.’”
‘‘Evaṃ vutte, bhante, godhā sakko maṃ etadavoca – ‘āgamehi tvaṃ, mahānāma, āgamehi tvaṃ, mahānāma!
“When this was said, Venerable sir, Godha the Sakyan said to me: ‘Wait, Mahānāma, wait, Mahānāma!
“Bạch Thế Tôn, khi được nói như vậy, Godha Sakka đã nói với con rằng: ‘Hãy đợi đã, này Mahānāma, hãy đợi đã, này Mahānāma!
Bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vā’’’ti.
Only the Blessed One would know whether one is endowed with these qualities or not.’’’
Chỉ có Đức Thế Tôn mới biết điều này, rằng liệu có đầy đủ những pháp ấy hay không.’”
‘‘Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho ca.
“Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha on the other,
“Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho ca.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha and Bhikkhunī Saṅgha on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu và Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho ca upāsakā ca.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha, Bhikkhunī Saṅgha, and male lay followers on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu, Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni và các nam cư sĩ.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho upāsakā upāsikāyo ca.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha, Bhikkhunī Saṅgha, male lay followers, and female lay followers on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu, Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni, các nam cư sĩ và các nữ cư sĩ.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.
Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho upāsakā upāsikāyo sadevako ca loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā.
Here, Venerable sir, should any issue arise, with the Blessed One on one side and the Bhikkhu Saṅgha, Bhikkhunī Saṅgha, male lay followers, female lay followers, and the world with its devas, Māra, Brahmā, ascetics and brahmins, deities and humans on the other,
Bạch Thế Tôn, ở đây, nếu có một vấn đề nào đó phát sinh, một bên là Đức Thế Tôn, một bên là Tăng đoàn Tỳ Khưu, Tăng đoàn Tỳ Khưu Ni, các nam cư sĩ, các nữ cư sĩ, và thế gian cùng với chư Thiên, Ma Vương, Phạm Thiên, cùng với chúng Sa Môn, Bà La Môn, cùng với chư Thiên và loài người.
Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ.
I would be on the side of the Blessed One.
Con sẽ ở bên Đức Thế Tôn.
Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretū’’ti.
Venerable sir, let the Blessed One declare me to have such unwavering confidence.”
Bạch Thế Tôn, xin Đức Thế Tôn hãy ghi nhận con là người có niềm tin như vậy.”
‘‘Evaṃvādī tvaṃ, godhe, mahānāmaṃ sakkaṃ kiṃ vadesī’’ti?
“Godha, when Mahānāma the Sakyan speaks in this way, what do you say?”
“Này Godha, khi Mahānāma Sakka nói như vậy, ông nói gì với ông ấy?”
‘‘Evaṃvādāhaṃ, bhante, mahānāmaṃ sakkaṃ na kiñci vadāmi, aññatra kalyāṇā aññatra kusalā’’ti.
“Venerable sir, when Mahānāma the Sakyan speaks in this way, I say nothing, except what is good and wholesome.”
“Bạch Thế Tôn, khi Mahānāma Sakka nói như vậy, con không nói gì khác ngoài lời tốt đẹp, ngoài điều thiện lành.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Bài thứ ba.
1020. Kapilavatthunidānaṃ.
1020. Occasion at Kapilavatthu.
1020. Tại Kapilavatthu.
Tena kho pana samayena saraṇāni* sakko kālaṅkato hoti.
At that time, Saraṇāni Sakka had passed away.
Vào lúc bấy giờ, vị Sakka tên Saraṇāni qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.
He was declared by the Blessed One: “a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.”
Vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: “Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.”
Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Thereupon, many Sakkas, having assembled and gathered together, complained, murmured, and spread it about: “Oh, how amazing, how wonderful!
Nhiều vị Sakka đã tụ họp lại, cùng nhau than phiền, bực tức, và chỉ trích: “Thật kỳ diệu thay, này các bạn, thật hy hữu thay, này các bạn!
Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Vậy thì bây giờ ai mà không phải là một bậc Sotāpanna nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato; so bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
For Saraṇāni Sakka has passed away; he was declared by the Blessed One: ‘a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.’
Vì vị Sakka tên Saraṇāni đã qua đời; và vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: ‘Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.’
Saraṇāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī’’ti.
Saraṇāni Sakka fell into weakness regarding the training, he drank intoxicants.”
Vị Sakka tên Saraṇāni đã sa sút giới hạnh, đã uống rượu say.”
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma Sakka approached the Blessed One; having approached, he paid homage to the Blessed One and sat down to one side.
Rồi vị Sakka tên Mahānāma đến chỗ Thế Tôn đang ngự; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, saraṇāni sakko kālaṅkato.
Seated to one side, Mahānāma Sakka said this to the Blessed One: “Here, Venerable Sir, Saraṇāni Sakka has passed away.
Ngồi xuống một bên, vị Sakka tên Mahānāma bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, ở đây, vị Sakka tên Saraṇāni đã qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
He was declared by the Blessed One: ‘a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.’
Vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: ‘Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.’
Tatra sudaṃ, bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho!
Thereupon, Venerable Sir, many Sakkas, having assembled and gathered together, complained, murmured, and spread it about: ‘Oh, how amazing, how wonderful!
Bạch Thế Tôn, nhiều vị Sakka đã tụ họp lại, cùng nhau than phiền, bực tức, và chỉ trích: ‘Thật kỳ diệu thay, này các bạn, thật hy hữu thay, này các bạn!
Ettha dāni ko na sotapanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Vậy thì bây giờ ai mà không phải là một bậc Sotāpanna nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato; so bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
For Saraṇāni Sakka has passed away; he was declared by the Blessed One: ‘a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.’
Vì vị Sakka tên Saraṇāni đã qua đời; và vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: ‘Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.’
Saraṇāni sakko sikkhādubbalyamāpādi, majjapānaṃ apāyī’’ti.
Saraṇāni Sakka fell into weakness regarding the training, he drank intoxicants.’”
Vị Sakka tên Saraṇāni đã sa sút giới hạnh, đã uống rượu say.’”
‘‘Yo so, mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
“How could that follower, Mahānāma, who has for a long time gone to the Buddha for refuge, gone to the Dhamma for refuge, gone to the Saṅgha for refuge, go to a state of woe!
“Này Mahānāma, một cận sự nam đã lâu ngày quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, thì làm sao có thể đọa lạc được!
Yañhi taṃ, mahānāma, sammā vadamāno vadeyya – ‘dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato’ti, saraṇāni sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya.
If one were to speak rightly, Mahānāma, one would say: ‘A follower who has for a long time gone to the Buddha for refuge, gone to the Dhamma for refuge, gone to the Saṅgha for refuge’ – one would rightly speak of Saraṇāni Sakka.
Này Mahānāma, nếu nói đúng về một người ‘là một cận sự nam đã lâu ngày quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng,’ thì phải nói đúng về vị Sakka tên Saraṇāni.
Saraṇāni, mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato.
Saraṇāni Sakka, Mahānāma, has for a long time gone to the Buddha for refuge, gone to the Dhamma for refuge, gone to the Saṅgha for refuge.
Này Mahānāma, vị Sakka tên Saraṇāni là một cận sự nam đã lâu ngày quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng.
So kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
How could he go to a state of woe!
Vậy thì làm sao vị ấy có thể đọa lạc được!
‘‘Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
“Này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato.
In the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he possesses quick wisdom, swift wisdom, and is endowed with liberation.
Nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… có trí tuệ nhanh nhạy, trí tuệ lanh lợi, và thành tựu với sự giải thoát.
So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
Having realized and dwelt in the taintless liberation of mind and liberation by wisdom, by his own direct knowledge, in this very life, through the destruction of the taints.
Vị ấy, do sự đoạn trừ các lậu hoặc, chứng ngộ và an trú trong tâm giải thoát, tuệ giải thoát ngay trong hiện tại, sau khi tự mình với thắng trí đã chứng đạt.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he possesses quick wisdom, swift wisdom, but is not endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is not quick-witted, not swift-witted, and not endowed with liberation.
Nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… có trí tuệ nhanh nhạy, trí tuệ lanh lợi, nhưng không thành tựu với sự giải thoát.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā* lokā.
Through the destruction of the five lower fetters, he is an apparitional being, one who attains final Nibbāna there and is not liable to return from that world.
Vị ấy, do sự đoạn trừ năm hạ phần kiết sử, trở thành bậc Hóa Sinh (Opapātika), sẽ nhập Niết Bàn ở đó, không còn trở lại thế giới này nữa.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
in the Dhamma…pe… in the Saṅgha…pe… he is not quick-witted, not swift-witted, and not endowed with liberation.
Nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti.
Through the destruction of three fetters, and with the attenuation of greed, hatred, and delusion, he is a once-returner; he returns to this world just once and makes an end to suffering.
Vị ấy, do sự đoạn trừ ba kiết sử, và làm cho tham, sân, si trở nên mỏng manh, trở thành bậc Sakadāgāmī, chỉ một lần trở lại thế giới này nữa rồi sẽ chấm dứt khổ đau.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti; dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: ‘That Blessed One is… (further qualities omitted for brevity)… Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One’; in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-ra-hán… (lược)… bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, là bậc Phật, là bậc Thế Tôn’; nơi Pháp… (lược)… nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti.
Through the destruction of three fetters, he is a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.
Vị ấy, do sự đoạn trừ ba kiết sử, trở thành bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This person, Mahānāma, is also freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of hungry ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng thoát khỏi địa ngục, thoát khỏi loài súc sanh, thoát khỏi cõi ngạ quỷ, thoát khỏi các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe aveccappasādena samannāgato hoti… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is not endowed with unwavering faith in the Buddha… not in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… not in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người không thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật… không nơi Pháp… (lược)… không nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát.
Api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ.
However, these qualities are present in him: the faculty of faith, the faculty of energy, the faculty of mindfulness, the faculty of concentration, the faculty of wisdom.
Tuy nhiên, những pháp này có nơi vị ấy: tín căn, tấn căn, niệm căn, định căn, tuệ căn.
Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti.
And the teachings declared by the Tathāgata bear scrutiny to him through wisdom to a certain extent.
Và những pháp được Như Lai thuyết giảng, vị ấy có thể chấp nhận bằng trí tuệ ở một mức độ nào đó để quán xét.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This person, Mahānāma, will also not go to hell, not to the animal realm, not to the realm of hungry ghosts, not to a state of woe, bad destination, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sanh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe aveccappasādena samannāgato hoti… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato, api cassa ime dhammā honti saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ.
“Furthermore, Mahānāma, a certain individual is not endowed with unwavering faith in the Buddha… not in the Dhamma… (further qualities omitted for brevity)… not in the Saṅgha… (further qualities omitted for brevity)… he does not possess quick wisdom, nor swift wisdom, nor is he endowed with liberation, but these qualities are present in him: the faculty of faith… (further qualities omitted for brevity)… the faculty of wisdom.
“Lại nữa, này Mahānāma, ở đây, có một người không thành tựu với lòng tịnh tín bất động nơi Đức Phật… không nơi Pháp… (lược)… không nơi Tăng… (lược)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ lanh lợi, và cũng không thành tựu với sự giải thoát, nhưng những pháp này có nơi vị ấy: tín căn… (lược)… tuệ căn.
Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ.
And he has merely faith in the Tathāgata, merely affection.
Và vị ấy có một chút niềm tin, một chút yêu mến nơi Như Lai.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This person, Mahānāma, will also not go to hell, not to the animal realm, not to the realm of hungry ghosts, not to a state of woe, bad destination, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sanh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các đường khổ, ác thú, đọa lạc.
Ime cepi, mahānāma, mahāsālā subhāsitaṃ dubbhāsitaṃ ājāneyyuṃ, ime cāhaṃ* mahāsāle byākareyyaṃ – ‘sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’ti; kimaṅgaṃ* pana saraṇāniṃ sakkaṃ.
Even if these great sal trees, Mahānāma, could understand what is well-spoken and ill-spoken, I would declare these great sal trees: ‘stream-enterers, not subject to downfall, assured, with enlightenment as their destination’; what then of Saraṇāni Sakka?
Này Mahānāma, nếu những cây đại thụ này có thể hiểu được lời nói hay lời nói dở, thì ta cũng sẽ tuyên bố những cây đại thụ này là ‘các bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ’; huống chi là vị Sakka tên Saraṇāni.
Saraṇāni, mahānāma, sakko maraṇakāle sikkhaṃ samādiyī’’ti.
Saraṇāni Sakka, Mahānāma, undertook the training at the time of his death.”
Này Mahānāma, vị Sakka tên Saraṇāni đã thọ trì giới vào lúc lâm chung.”
Catutthaṃ.
Fourth.
Thứ tư.
1021. Kapilavatthunidānaṃ.
Kapilavatthu is the origin.
1021. Tại Kapilavatthu.
Tena kho pana samayena saraṇāni sakko kālaṅkato hoti.
At that time, Saraṇāni Sakka had passed away.
Vào lúc bấy giờ, vị Sakka tên Saraṇāni qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.
He was declared by the Blessed One: “a stream-enterer, not subject to downfall, assured, with enlightenment as his destination.”
Vị ấy được Thế Tôn tuyên bố: “Là một bậc Sotāpanna, không còn đọa lạc, chắc chắn sẽ giác ngộ.”
Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Thereupon, many Sakkas, having assembled and gathered together, complained, murmured, and spread it about: “Oh, how amazing, how wonderful!
Nhiều vị Sakka đã tụ họp lại, cùng nhau than phiền, bực tức, và chỉ trích: “Thật kỳ diệu thay, này các bạn, thật hy hữu thay, này các bạn!
Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Vậy thì bây giờ ai mà không phải là một bậc Sotāpanna nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato.
How can it be that Saraṇāni the Sakyan has passed away?
Thật vậy, khi Saraṇāni Sakka đã qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
He was declared by the Blessed One: ‘A stream-enterer, not subject to falling into states of woe, assured, bound for full enlightenment.’
Vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là ‘một bậc Dự Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh (avinipātadhammo), chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng (sambodhiparāyaṇo)’.
Saraṇāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī’’ti.
Saraṇāni the Sakyan was one who did not fulfill the training.”
Saraṇāni Sakka đã không thực hành đầy đủ các giới luật.”
Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Mahānāma the Sakyan approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Rồi Đại danh Sakya (Mahānāma Sakka) đi đến chỗ Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca –
Sitting to one side, Mahānāma the Sakyan said to the Blessed One:
Khi đã ngồi xuống một bên, Đại danh Sakya bạch Thế Tôn rằng:
‘‘Idha, bhante, saraṇāni sakko kālaṅkato.
“Here, Venerable Sir, Saraṇāni the Sakyan has passed away.
“Bạch Thế Tôn, Saraṇāni Sakka đã qua đời.
So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
He was declared by the Blessed One: ‘A stream-enterer, not subject to falling into states of woe, assured, bound for full enlightenment.’
Vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là ‘một bậc Dự Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng’.
Tatra sudaṃ, bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho!
Thereupon, Venerable Sir, many Sakyans gathered together and complained, grumbled, and criticized: ‘Oh, how wonderful, oh, how amazing!
Bạch Thế Tôn, nhiều người Sakya đã tụ họp lại, than phiền, phàn nàn, và chỉ trích rằng: ‘Ôi, thật kỳ diệu thay! Thật phi thường thay!
Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati!
Who now will not be a stream-enterer!
Giờ đây, ai mà không phải là một bậc Dự Lưu nữa!
Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato.
How can it be that Saraṇāni the Sakyan has passed away?
Thật vậy, khi Saraṇāni Sakka đã qua đời.
So bhagavatā byākato – sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti.
He was declared by the Blessed One: ‘A stream-enterer, not subject to falling into states of woe, assured, bound for full enlightenment.’
Vị ấy đã được Thế Tôn tuyên bố là ‘một bậc Dự Lưu, không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng’.
Saraṇāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī’’’ti.
Saraṇāni the Sakyan was one who did not fulfill the training.’”
Saraṇāni Sakka đã không thực hành đầy đủ các giới luật.’”
‘‘Yo so, mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
“Mahānāma, how could that lay follower, who for a long time has gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, and gone for refuge to the Saṅgha, fall into a state of woe?
“Này Mahānāma, một cận sự nam đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng trong một thời gian dài, làm sao vị ấy có thể rơi vào khổ cảnh được?
Yañhi taṃ, mahānāma, sammā vadamāno vadeyya – ‘dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato’, saraṇāniṃ sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya.
Indeed, Mahānāma, if one were to speak rightly, one would speak thus: ‘Sakka of Saraṇāni, a lay follower, has for a long time gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, and gone for refuge to the Saṅgha.’
Này Mahānāma, nếu nói một cách đúng đắn, thì phải nói rằng: ‘Một cận sự nam đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng trong một thời gian dài’, thì phải nói Saraṇāni Sakka một cách đúng đắn.
Saraṇāni, mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
Sakka of Saraṇāni, Mahānāma, a lay follower, has for a long time gone for refuge to the Buddha, gone for refuge to the Dhamma, and gone for refuge to the Saṅgha. How could he fall into a state of woe?
Này Mahānāma, Saraṇāni Sakka là một cận sự nam đã quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng trong một thời gian dài, làm sao vị ấy có thể rơi vào khổ cảnh được?
‘‘Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“Here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is quick-witted, swift-witted, and endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… có trí tuệ nhanh nhạy, có trí tuệ sắc bén, và được trang bị sự giải thoát (vimutti).
So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
Through the destruction of the taints, he directly realizes for himself, in this very life, the taintless liberation of mind and liberation by wisdom, and abides therein.
Vị ấy, do sự đoạn tận các lậu hoặc (āsava), tự mình chứng ngộ, thực chứng và an trú trong sự giải thoát tâm (cetovimutti) không lậu hoặc và sự giải thoát tuệ (paññāvimutti) ngay trong hiện tại.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“But here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is quick-witted, swift-witted, but not endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… có trí tuệ nhanh nhạy, có trí tuệ sắc bén, nhưng không được trang bị sự giải thoát.
So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti, upahaccaparinibbāyī hoti, asaṅkhāraparinibbāyī hoti, sasaṅkhāraparinibbāyī hoti, uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī.
Through the destruction of the five lower fetters, he is an antarāparinibbāyī, an upahaccaparinibbāyī, an asaṅkhāraparinibbāyī, a sasaṅkhāraparinibbāyī, or an uddhaṃsoto, an akaniṭṭhagāmī.
Vị ấy, do sự đoạn tận năm hạ phần kiết sử (orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ), là bậc nhập Niết Bàn giữa chừng (antarāparinibbāyī), là bậc nhập Niết Bàn khi vừa đến (upahaccaparinibbāyī), là bậc nhập Niết Bàn không cần nỗ lực (asaṅkhāraparinibbāyī), là bậc nhập Niết Bàn cần nỗ lực (sasaṅkhāraparinibbāyī), là bậc thượng lưu đến cõi Sắc Cứu Cánh Thiên (Akaniṭṭha) (uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī).
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“But here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is neither quick-witted nor swift-witted, nor is he endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti.
Through the destruction of the three fetters and the attenuation of lust, hatred, and delusion, he is a sakadāgāmī, who, having come to this world just once more, makes an end to suffering.
Vị ấy, do sự đoạn tận ba kiết sử và sự làm mỏng đi tham, sân, si, là bậc Nhất Lai (Sakadāgāmī), chỉ trở lại thế gian này một lần nữa rồi chấm dứt khổ đau.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
“But here, Mahānāma, a certain individual has unwavering faith in the Buddha, deeply devoted: ‘Indeed, that Blessed One is… the Teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Này Mahānāma, ở đây, có một số người tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật – ‘Đức Thế Tôn ấy là… (lược bỏ)… Bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là Đức Phật, là Đức Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato.
In the Dhamma… in the Saṅgha… he is neither quick-witted nor swift-witted, nor is he endowed with liberation.
Vị ấy cũng tin tưởng tuyệt đối vào Pháp… (lược bỏ)… vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát.
So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
Through the destruction of the three fetters, he is a sotāpanna, not subject to falling into states of woe, certain of enlightenment.
Vị ấy, do sự đoạn tận ba kiết sử, là bậc Dự Lưu (Sotāpanna), không còn rơi vào khổ cảnh, chắc chắn sẽ đạt giác ngộ tối thượng.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
This individual, Mahānāma, is freed from hell, freed from the animal realm, freed from the realm of ghosts, freed from states of woe, bad destinations, and perdition.
Này Mahānāma, người này cũng được giải thoát khỏi địa ngục, được giải thoát khỏi loài súc sinh, được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ, được giải thoát khỏi các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantagato hoti abhippasanno…pe… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato; api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ …pe… paññindriyaṃ.
“But here, Mahānāma, a certain individual does not have unwavering faith in the Buddha… nor in the Dhamma… nor in the Saṅgha… nor is he quick-witted, nor swift-witted, nor is he endowed with liberation; yet these qualities are present in him: the faculty of faith… the faculty of wisdom.
Này Mahānāma, ở đây, có một số người không tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật… (lược bỏ)… không vào Pháp… (lược bỏ)… không vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát; nhưng các pháp này có ở vị ấy – tín căn (saddhindriyaṃ)… (lược bỏ)… tuệ căn (paññindriyaṃ).
Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti.
And the teachings proclaimed by the Tathāgata are, to a certain extent, acceptable to him through wisdom.
Và các pháp đã được Như Lai tuyên thuyết, vị ấy có thể quán sát bằng trí tuệ ở một mức độ nào đó.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This individual, Mahānāma, will not go to hell, will not go to the animal realm, will not go to the realm of ghosts, will not go to states of woe, bad destinations, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sinh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantagato hoti abhippasanno… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato; api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ.
“But here, Mahānāma, a certain individual does not have unwavering faith in the Buddha… nor in the Dhamma… nor in the Saṅgha… nor is he quick-witted, nor swift-witted, nor is he endowed with liberation; yet these qualities are present in him: the faculty of faith… the faculty of wisdom.
Này Mahānāma, ở đây, có một số người không tuyệt đối tin tưởng vào Đức Phật… không vào Pháp… (lược bỏ)… không vào Tăng… (lược bỏ)… không có trí tuệ nhanh nhạy, không có trí tuệ sắc bén, và không được trang bị sự giải thoát; nhưng các pháp này có ở vị ấy – tín căn… (lược bỏ)… tuệ căn.
Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ.
And he has only faith and affection for the Tathāgata.
Và vị ấy chỉ có một chút niềm tin, một chút tình cảm đối với Như Lai.
Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
This person, Mahānāma, will not go to hell, will not go to the animal realm, will not go to the realm of hungry ghosts, will not go to the planes of misery, bad destinations, or perdition.
Này Mahānāma, người này cũng không đi đến địa ngục, không đi đến loài súc sinh, không đi đến cõi ngạ quỷ, không đi đến các khổ cảnh, ác thú, đọa xứ.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, dukkhettaṃ dubbhūmaṃ avihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu khaṇḍāni pūtīni vātātapahatāni asārādāni asukhasayitāni* , devo ca na sammā* dhāraṃ anuppaveccheyya.
“Just as, Mahānāma, if there were a bad field, bad soil, with stumps not cleared away, and the seeds were broken, rotten, damaged by wind and sun, without vitality, badly stored, and the sky did not send down rain properly.
Này Mahānāma, ví như một cánh đồng xấu, đất đai cằn cỗi, đầy gốc cây chưa được dọn sạch, hạt giống thì sứt mẻ, hư thối, bị gió và nắng làm hại, không có chất dinh dưỡng, gieo xuống không thuận lợi; và trời lại không mưa đúng lúc.
Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti?
Would those seeds grow, flourish, and reach full development?”
Vậy những hạt giống ấy có thể lớn lên, nảy mầm, phát triển sung mãn được không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Không thể được, bạch Thế Tôn.”
‘‘Evameva kho, mahānāma, idha dhammo durakkhāto* hoti duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito – idamahaṃ dukkhettasmiṃ vadāmi.
“Even so, Mahānāma, here the Dhamma is badly expounded, badly revealed, not leading to liberation, not conducive to peace, not proclaimed by a Perfectly Self-Enlightened One—this I call a bad field.
“Cũng vậy, này Mahānāma, ở đây, Giáo Pháp được thuyết giảng tệ, được trình bày sai, không dẫn đến sự giải thoát, không dẫn đến sự an tịnh, không được Đức Chánh Đẳng Giác thuyết giảng – Ta gọi đây là cánh đồng xấu.
Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī – idamahaṃ dubbījasmiṃ vadāmi’’.
And a disciple lives in that Dhamma, practicing in accordance with the Dhamma, practicing rightly, conforming to the Dhamma—this I call bad seeds.”
Và một đệ tử sống thực hành đúng Pháp, thực hành đúng đắn, sống thuận theo Pháp trong Giáo Pháp ấy – Ta gọi đây là hạt giống xấu.”
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, sukhettaṃ subhūmaṃ suvihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni; devo ca* sammā dhāraṃ anuppaveccheyya.
“Just as, Mahānāma, if there were a good field, good soil, with stumps well cleared away, and the seeds were unbroken, not rotten, not damaged by wind and sun, with vitality, well stored; and the sky sent down rain properly.
“Này Mahānāma, ví như một cánh đồng tốt, đất đai màu mỡ, gốc cây đã được dọn sạch, hạt giống thì nguyên vẹn, không hư thối, không bị gió và nắng làm hại, có chất dinh dưỡng, gieo xuống thuận lợi; và trời lại mưa đúng lúc.
Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti?
Would those seeds grow, flourish, and reach full development?”
Vậy những hạt giống ấy có thể lớn lên, nảy mầm, phát triển sung mãn được không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Được, bạch Thế Tôn.”
‘‘Evameva kho, mahānāma, idha dhammo svākkhāto hoti suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito – idamahaṃ sukhettasmiṃ vadāmi.
“Even so, Mahānāma, here the Dhamma is well expounded, well revealed, leading to liberation, conducive to peace, proclaimed by a Perfectly Self-Enlightened One—this I call a good field.
“Cũng vậy, này Mahānāma, ở đây, Giáo Pháp được thuyết giảng tốt, được trình bày đúng, dẫn đến sự giải thoát, dẫn đến sự an tịnh, được Đức Chánh Đẳng Giác thuyết giảng – Ta gọi đây là cánh đồng tốt.
Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī – idamahaṃ subījasmiṃ vadāmi.
And a disciple dwells in that Dhamma, practicing in accordance with the Dhamma (the eightfold path), practicing respectfully, and habitually following the Dhamma—this I call a good seed.
Và trong Pháp ấy, người đệ tử sống thực hành pháp và tùy pháp, thực hành đúng đắn, sống thuận theo pháp – điều này Ta gọi là hạt giống tốt.
Kimaṅgaṃ pana saraṇāniṃ sakkaṃ!
How much more so the practice of Saraṇāni the Sakyan!
Huống nữa là Saraṇāni người Sakya!
Saraṇāni, mahānāma, sakko maraṇakāle sikkhāya paripūrakārī ahosī’’ti.
“For Saraṇāni the Sakyan, Mahānāma, was one who fulfilled the trainings at the time of his death,” (he said).
Này Mahānāma, Saraṇāni người Sakya vào lúc lâm chung đã là người viên mãn học giới.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Phẩm thứ năm.
1022. Sāvatthinidānaṃ.
Occasion at Sāvatthī.
1022. Nhân duyên ở Sāvatthī.
Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
Now at that time, the householder Anāthapiṇḍika was afflicted, suffering, and gravely ill.
Vào lúc bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vanda – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
Then the householder Anāthapiṇḍika addressed a certain man, saying: “Come, good sir, go to Venerable Sāriputta; having approached, bow down at Venerable Sāriputta’s feet with your head in my name, saying: ‘Venerable Sāriputta, the householder Anāthapiṇḍika is afflicted, suffering, and gravely ill.
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika gọi một người đàn ông và bảo: “Này ông, hãy đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, nhân danh tôi, hãy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Sāriputta và thưa: ‘Bạch ngài, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī’ti.
He bows down at Venerable Sāriputta’s feet with his head.’
Ông ấy xin cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Sāriputta.’
Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And say this: ‘Bhante, it would be good if Venerable Sāriputta would approach the dwelling of the householder Anāthapiṇḍika, out of compassion.’”
Và hãy thưa thêm rằng: ‘Bạch ngài, lành thay nếu Tôn giả Sāriputta vì lòng bi mẫn mà đến trú xứ của gia chủ Anāthapiṇḍika.’”
Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya āyasmatā ānandena pacchāsamaṇena yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the forenoon, Venerable Sāriputta dressed, took his bowl and robe, and with Venerable Ānanda as his attendant, approached the dwelling of the householder Anāthapiṇḍika; having approached, he sat down on the appointed seat.
Bấy giờ, Tôn giả Sāriputta vào buổi sáng, đắp y, mang bát và y, cùng với Tôn giả Ānanda đi theo làm thị giả, đến trú xứ của gia chủ Anāthapiṇḍika; sau khi đến, ngài ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn.
Nisajja kho āyasmā sāriputto anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ?
Seated, Venerable Sāriputta said to the householder Anāthapiṇḍika: “I hope, householder, you are bearing up, I hope you are getting by?
Sau khi ngồi, Tôn giả Sāriputta nói với gia chủ Anāthapiṇḍika: “Này gia chủ, ông có kham nhẫn được không, có chịu đựng được không?
Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?
I hope your painful feelings are subsiding, not increasing; that their subsiding is evident, not their increasing?”
Các cảm thọ đau đớn có thuyên giảm, không tăng lên không; sự thuyên giảm có được nhận thấy, không phải sự tăng lên không?”
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ.
“I am not bearing up, Bhante, I am not getting by.
“Bạch ngài, con không kham nhẫn được, không chịu đựng được.
Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
My strong painful feelings are increasing, not subsiding; their increasing is evident, not their subsiding.”
Các cảm thọ đau đớn mãnh liệt của con đang tăng lên, không thuyên giảm; sự tăng lên của chúng được nhận thấy, không phải sự thuyên giảm.”
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, buddhe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tathārūpo te buddhe appasādo natthi.
“Householder, you do not have that kind of lack of faith in the Buddha with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có lòng bất tín đối với Đức Phật như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì lòng bất tín đối với Đức Phật như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, buddhe aveccappasādo – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
But you, householder, have unwavering faith in the Buddha—‘Indeed, that Blessed One is…pe… teacher of gods and humans, the Buddha, the Blessed One.’
Mà này gia chủ, ông có lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật: ‘Đức Thế Tôn là bậc… (như trên)… là bậc Thầy của chư Thiên và nhân loại, là Phật, là Thế Tôn.’
Tañca pana te buddhe aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that unwavering faith in the Buddha in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét lòng tịnh tín bất động đối với Đức Phật ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, dhamme appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te dhamme appasādo natthi.
“Householder, you do not have that kind of lack of faith in the Dhamma with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có lòng bất tín đối với Pháp như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì lòng bất tín đối với Pháp như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, dhamme aveccappasādo – svākkhāto bhagavatā dhammo…pe… paccattaṃ veditabbo viññūhīti.
But you, householder, have unwavering faith in the Dhamma—‘The Dhamma is well-expounded by the Blessed One…pe… to be personally realized by the wise.’
Mà này gia chủ, ông có lòng tịnh tín bất động đối với Pháp: ‘Pháp đã được Đức Thế Tôn khéo thuyết giảng… (như trên)… được người trí tự mình chứng ngộ.’
Tañca pana te dhamme aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that unwavering faith in the Dhamma in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét lòng tịnh tín bất động đối với Pháp ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, saṅghe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te saṅghe appasādo natthi.
“Householder, you do not have that kind of lack of faith in the Saṅgha with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có lòng bất tín đối với Tăng như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì lòng bất tín đối với Tăng như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, saṅghe aveccappasādo – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
But you, householder, have unwavering faith in the Saṅgha—‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well…pe… the unsurpassed field of merit for the world.’
Mà này gia chủ, ông có lòng tịnh tín bất động đối với Tăng: ‘Tăng đoàn đệ tử của Đức Thế Tôn là bậc diệu hạnh… (như trên)… là phước điền vô thượng của thế gian.’
Tañca pana te saṅghe aveccappasādaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that unwavering faith in the Saṅgha in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét lòng tịnh tín bất động đối với Tăng ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, dussīlyena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpaṃ te dussīlyaṃ natthi.
“Householder, you do not have that kind of immorality with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có ác giới như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì ác giới như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, ariyakantāni sīlāni…pe… samādhisaṃvattanikāni.
But you, householder, have the noble virtues…pe… leading to concentration.
Mà này gia chủ, ông có các giới được bậc Thánh ái kính… (như trên)… đưa đến định.
Tāni ca pana te ariyakantāni sīlāni attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see those noble virtues in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét các giới được bậc Thánh ái kính ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchādiṭṭhiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchādiṭṭhi natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong view with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà kiến như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà kiến như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammādiṭṭhi.
But you, householder, have right view.
Mà này gia chủ, ông có chánh kiến.
Tañca pana te sammādiṭṭhiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right view in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh kiến ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāsaṅkappena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāsaṅkappo natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong intention with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà tư duy như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà tư duy như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāsaṅkappo.
But you, householder, have right intention.
Mà này gia chủ, ông có chánh tư duy.
Tañca pana te sammāsaṅkappaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right intention in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh tư duy ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchāvācāya samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāvācā natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong speech with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà ngữ như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà ngữ như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāvācā.
But you, householder, have right speech.
Mà này gia chủ, ông có chánh ngữ.
Tañca pana te sammāvācaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right speech in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh ngữ ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchākammantena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchākammanto natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong action with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà nghiệp như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà nghiệp như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammākammanto.
But you, householder, have right action.
Mà này gia chủ, ông có chánh nghiệp.
Tañca pana te sammākammantaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right action in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh nghiệp ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāājīvena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāājīvo natthi.
“Householder, you do not have that kind of wrong livelihood with which an uninstructed ordinary person, with the breaking up of the body, after death, reappears in a state of deprivation, a bad destination, a lower realm, hell.
“Này gia chủ, phàm phu vô văn, người có tà mạng như thế nào, sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà mạng như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāājīvo.
But you, householder, have right livelihood.
Mà này gia chủ, ông có chánh mạng.
Tañca pana te sammāājīvaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And when you see that right livelihood in yourself, your feelings might immediately subside.
Khi ông tự mình quán xét chánh mạng ấy, các cảm thọ có thể lắng dịu ngay tại chỗ.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāvāyāmena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāvāyāmo natthi.
“The kind of wrong effort, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong effort is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà tinh tấn như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà tinh tấn như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāvāyāmo.
But you, householder, have right effort.
Và này gia chủ, ông có chánh tinh tấn.
Tañca pana te sammāvāyāmaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right effort in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh tinh tấn ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchāsatiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāsati natthi.
“The kind of wrong mindfulness, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong mindfulness is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà niệm như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà niệm như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāsati.
But you, householder, have right mindfulness.
Và này gia chủ, ông có chánh niệm.
Tañca pana te sammāsatiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right mindfulness in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh niệm ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāsamādhinā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpo te micchāsamādhi natthi.
“The kind of wrong concentration, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong concentration is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà định như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà định như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāsamādhi.
But you, householder, have right concentration.
Và này gia chủ, ông có chánh định.
Tañca pana te sammāsamādhiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right concentration in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh định ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpena kho, gahapati, micchāñāṇena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpaṃ te micchāñāṇaṃ natthi.
“The kind of wrong knowledge, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong knowledge is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà trí như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà trí như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāñāṇaṃ.
But you, householder, have right knowledge.
Và này gia chủ, ông có chánh trí.
Tañca pana te sammāñāṇaṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyya.
And as you contemplate that right knowledge in yourself, your feelings would subside immediately.
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh trí ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.
‘‘Yathārūpāya kho, gahapati, micchāvimuttiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, tathārūpā te micchāvimutti natthi.
“The kind of wrong liberation, householder, with which an uninstructed ordinary person is endowed, and by which, at the breaking up of the body, after death, he reappears in a plane of misery, a bad destination, perdition, in hell—such wrong liberation is not yours.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn, do thành tựu với tà giải thoát như thế nào mà sau khi thân hoại mạng chung, sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục, thì tà giải thoát như thế ấy, ông không có.
Atthi ca kho te, gahapati, sammāvimutti.
But you, householder, have right liberation.
Và này gia chủ, ông có chánh giải thoát.
Tañca pana te sammāvimuttiṃ attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyā’’ti.
And as you contemplate that right liberation in yourself, your feelings would subside immediately.”
Và khi ông tự mình thấy rõ chánh giải thoát ấy, các cảm thọ của ông có thể được lắng dịu ngay lập tức.”
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Venerable Ānanda approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, he sat down to one side.
Bấy giờ, Tôn giả Ānanda đi đến nơi Thế Tôn ở; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa!
To Venerable Ānanda, who was sitting to one side, the Blessed One said: “Come, Ānanda!
Thế Tôn nói với Tôn giả Ānanda đang ngồi một bên rằng: “Này Ānanda!
Kuto nu tvaṃ, ānanda, āgacchasi divādivassā’’ti?
Where do you come from this afternoon?”
Con từ đâu đến giữa ban ngày thế này?”
‘‘Āyasmatā, bhante, sāriputtena anāthapiṇḍiko gahapati iminā ca iminā ca ovādena ovadito’’ti.
“Anāthapiṇḍika the householder, venerable sir, was exhorted by Venerable Sāriputta with this and that exhortation.”
“Bạch Thế Tôn, Tôn giả Sāriputta đã giáo giới gia chủ Anāthapiṇḍika bằng lời giáo huấn này và này.”
‘‘Paṇḍito, ānanda, sāriputto; mahāpañño, ānanda, sāriputto, yatra hi nāma cattāri sotāpattiyaṅgāni dasahākārehi vibhajissatī’’ti.
“Sāriputta is wise, Ānanda; Sāriputta is greatly discerning, Ānanda, in that he expounded the four factors of stream-entry in ten ways.”
“Này Ānanda, Sāriputta là bậc hiền trí; này Ānanda, Sāriputta có đại tuệ, vì đã phân tích bốn chi phần của bậc Dự Lưu thành mười phương diện.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
1023. Sāvatthinidānaṃ.
1023. Occasion at Sāvatthī.
1023. Nhân duyên ở Sāvatthī.
Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.
At that time, Anāthapiṇḍika the householder was ill, suffering, gravely afflicted.
Vào lúc ấy, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa, yenāyasmā ānando tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato ānandassa pāde sirasā vanda – ‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
Then Anāthapiṇḍika the householder addressed a certain man: “Come, good man, approach Venerable Ānanda; having approached, pay homage to Venerable Ānanda’s feet with your head in my name, saying: ‘Venerable sir, Anāthapiṇḍika the householder is ill, suffering, gravely afflicted.
Bấy giờ, gia chủ Anāthapiṇḍika gọi một người đàn ông và bảo: “Này ông, hãy đi đến nơi Tôn giả Ānanda ở; sau khi đến, nhân danh ta, hãy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ānanda và thưa: ‘Bạch ngài, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
So āyasmato ānandassa pāde sirasā vandatī’ti.
He pays homage to Venerable Ānanda’s feet with his head.’
Ông ấy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ānanda.’
Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā ānando yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And say this: ‘Venerable sir, may Venerable Ānanda kindly approach Anāthapiṇḍika the householder’s residence, out of compassion.’”
Và hãy thưa thêm rằng: ‘Bạch ngài, lành thay nếu Tôn giả Ānanda, vì lòng bi mẫn, có thể đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika.’”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso anāthapiṇḍikassa gahapatissa paṭissutvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
“Yes, venerable sir,” that man replied to Anāthapiṇḍika the householder, and then approached Venerable Ānanda; having approached and paid homage to Venerable Ānanda, he sat down to one side.
“Vâng, thưa ngài,” người đàn ông ấy vâng lời gia chủ Anāthapiṇḍika, rồi đi đến nơi Tôn giả Ānanda ở; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Ānanda rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘anāthapiṇḍiko, bhante, gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.
Sitting to one side, that man said to Venerable Ānanda: “Venerable sir, Anāthapiṇḍika the householder is ill, suffering, gravely afflicted.
Ngồi một bên, người đàn ông ấy thưa với Tôn giả Ānanda: “Bạch ngài, gia chủ Anāthapiṇḍika bị bệnh, đau đớn, lâm trọng bệnh.
So āyasmato ānandassa pāde sirasā vandati.
He pays homage to Venerable Ānanda’s feet with his head.
Ông ấy cúi đầu đảnh lễ dưới chân Tôn giả Ānanda.
Evañca vadati – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā ānando yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti.
And he says this: ‘Venerable sir, may Venerable Ānanda kindly approach Anāthapiṇḍika the householder’s residence, out of compassion.’”
Và ông ấy thưa rằng: ‘Bạch ngài, lành thay nếu Tôn giả Ānanda, vì lòng bi mẫn, có thể đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika.’”
Adhivāsesi kho āyasmā ānando tuṇhībhāvena.
Venerable Ānanda consented by remaining silent.
Tôn giả Ānanda đã im lặng nhận lời.
Atha kho āyasmā ānando pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the morning, Venerable Ānanda dressed, took his bowl and robe, and approached Anāthapiṇḍika the householder’s residence; having approached, he sat down on the prepared seat.
Bấy giờ, vào buổi sáng, Tôn giả Ānanda đắp y, mang bát, đi đến nhà của gia chủ Anāthapiṇḍika; sau khi đến, ngài ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn.
Nisajja kho āyasmā ānando anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘kacci te, gahapati, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ?
Having sat down, Venerable Ānanda said to Anāthapiṇḍika the householder: “I hope, householder, you are bearable, I hope you are manageable?
Ngồi xuống, Tôn giả Ānanda hỏi gia chủ Anāthapiṇḍika: “Này gia chủ, ông có kham nhẫn được không, có chịu đựng được không?
Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti; paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’’ti?
I hope your painful feelings are receding, not advancing; that their recession is apparent, not their advance?”
Các cảm thọ đau đớn có thuyên giảm, không tăng thêm không; sự thuyên giảm có được nhận thấy, không phải sự tăng thêm không?”
‘‘Na me, bhante, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ.
“Venerable sir, I am not bearable, I am not manageable.
“Bạch ngài, con không kham nhẫn được, không chịu đựng được.
Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti; abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’’ti.
My strong painful feelings are advancing, not receding; their advance is apparent, not their recession.”
Các cảm thọ đau đớn dữ dội của con đang tăng thêm, không thuyên giảm; sự tăng thêm được nhận thấy, không phải sự thuyên giảm.”
‘‘Catūhi kho, gahapati, dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
“A common uninstructed person, householder, who is endowed with four qualities, experiences terror, experiences trepidation, and experiences fear of death in the future.
“Này gia chủ, hạng phàm phu vô văn thành tựu với bốn pháp thì có sự kinh hãi, có sự run sợ, có nỗi sợ chết trong đời sau.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Idha, gahapati, assutavā puthujjano buddhe appasādena samannāgato hoti.
Here, householder, a common uninstructed person is endowed with lack of confidence in the Buddha.
Ở đây, này gia chủ, hạng phàm phu vô văn thành tựu với sự không tịnh tín nơi Đức Phật.
Tañca panassa buddhe appasādaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives that lack of confidence in the Buddha within himself, there arises fear, there arises dread, there arises fear of death in the next world.
Và khi tự mình thấy rõ sự không tịnh tín nơi Đức Phật ấy, người đó có sự kinh hãi, có sự run sợ, có nỗi sợ chết trong đời sau.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, assutavā puthujjano dussīlyena samannāgato hoti.
“Furthermore, householder, the uninstructed ordinary person is endowed with immorality.
"Lại nữa, này gia chủ, kẻ phàm phu ít nghe có đức hạnh xấu.
Tañca panassa dussīlyaṃ attani samanupassato hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives that immorality within himself, there arises fear, there arises dread, there arises fear of death in the next world.
Và khi thấy rõ đức hạnh xấu ấy nơi tự thân, người ấy có sự kinh hãi, có sự run rẩy, có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
Imehi kho, gahapati, catūhi dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso, hoti chambhitattaṃ, hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
Householder, when the uninstructed ordinary person is endowed with these four qualities, there arises fear, there arises dread, there arises fear of death in the next world.
Này gia chủ, do được trang bị bốn pháp này, kẻ phàm phu ít nghe có sự kinh hãi, có sự run rẩy, có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
‘‘Catūhi kho, gahapati, dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
“Householder, when the instructed noble disciple is endowed with four qualities, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.
"Này gia chủ, do được trang bị bốn pháp, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
Katamehi catūhi?
With which four?
Bốn pháp nào?
Idha, gahapati, sutavā ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, householder, the instructed noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha—‘Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Self-Enlightened…teacher of gods and humans, the Enlightened One, the Blessed One.’
Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều được trang bị niềm tin bất động vào Đức Phật rằng: ‘Vì thế, Thế Tôn ấy... (v.v.)... là bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Phật, là Thế Tôn’.
Tañca panassa buddhe aveccappasādaṃ attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives that unwavering confidence in the Buddha within himself, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.
Và khi thấy rõ niềm tin bất động vào Đức Phật ấy nơi tự thân, vị ấy không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
‘‘Puna caparaṃ, gahapati, sutavā ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
“Furthermore, householder, the instructed noble disciple is endowed with noble virtues that are unbroken…conducive to concentration.
"Lại nữa, này gia chủ, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều được trang bị các giới được bậc Thánh ái mộ, không bị sứt mẻ... (v.v.)... đưa đến định.
Tāni ca panassa ariyakantāni sīlāni attani samanupassato na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhayaṃ.
And when he perceives those noble virtues within himself, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.
Và khi thấy rõ các giới được bậc Thánh ái mộ ấy nơi tự thân, vị ấy không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau.
Imehi kho, gahapati, catūhi dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso, na hoti chambhitattaṃ, na hoti samparāyikaṃ maraṇabhaya’’nti.
Householder, when the instructed noble disciple is endowed with these four qualities, there does not arise fear, there does not arise dread, there does not arise fear of death in the next world.”
Này gia chủ, do được trang bị bốn pháp này, vị Thánh đệ tử có nghe nhiều không có sự kinh hãi, không có sự run rẩy, không có nỗi sợ hãi cái chết liên quan đến đời sau."
‘‘Nāhaṃ, bhante ānanda, bhāyāmi.
“Venerable Ānanda, I am not afraid.
"Bạch Đại đức Ānanda, con không sợ hãi.
Kyāhaṃ bhāyissāmi!
Why should I be afraid!
Cớ sao con phải sợ hãi!
Ahañhi, bhante, buddhe aveccappasādena samannāgato homi – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
For I, venerable sir, am endowed with unwavering confidence in the Buddha—‘Indeed, the Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, the Enlightened One, the Blessed One.’
Bạch Đại đức, con được trang bị niềm tin bất động vào Đức Phật rằng: ‘Vì thế, Thế Tôn ấy... (v.v.)... là bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato homi – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
I am endowed with unwavering confidence in the Dhamma…in the Saṅgha—‘The Saṅgha of the Blessed One’s disciples is practicing well…an unsurpassed field of merit for the world.’
... vào Pháp... (v.v.)... con được trang bị niềm tin bất động vào Tăng chúng rằng: ‘Chúng đệ tử của Thế Tôn là những người diệu hạnh... (v.v.)... là ruộng phước vô thượng của thế gian’.
Yāni cimāni, bhante, bhagavatā gihisāmīcikāni sikkhāpadāni desitāni, nāhaṃ tesaṃ kiñci attani khaṇḍaṃ samanupassāmī’’ti.
And venerable sir, I do not perceive any breach in myself regarding these precepts for laypeople taught by the Blessed One.”
Bạch Đại đức, đối với những học giới thích hợp cho hàng tại gia mà Thế Tôn đã thuyết giảng, con không thấy bất kỳ sự sứt mẻ nào nơi tự thân."
‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati!
“It is your gain, householder, it is well gained by you, householder!
"Lợi thay cho gia chủ, thiện lợi thay cho gia chủ!
Sotāpattiphalaṃ tayā, gahapati, byākata’’nti.
You, householder, have declared the fruit of stream-entry.”
Này gia chủ, ông đã tuyên bố quả vị Dự lưu."
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.
‘‘Katamāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti?
“Which are the five fears and enmities that have subsided?
"Năm nỗi sợ hãi và oán thù nào đã được lắng dịu?
Yaṃ, gahapati, pāṇātipātī pāṇātipātappaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati.
Householder, one who takes life, due to taking life, generates fear and enmity in this present life, generates fear and enmity in the next life, and experiences mental suffering and displeasure.
Này gia chủ, người sát sinh, do duyên sát sinh, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù ngay trong hiện tại, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù trong đời sau, và cảm nhận sự khổ, ưu về tâm.
Pāṇātipātā paṭiviratassa evaṃ taṃ bhayaṃ veraṃ vūpasantaṃ hoti.
For one who abstains from taking life, that fear and enmity has thus subsided.
Đối với người từ bỏ sát sinh, nỗi sợ hãi và oán thù ấy được lắng dịu như vậy.
Yaṃ, gahapati, adinnādāyī…pe… yaṃ, gahapati, kāmesumicchācārī…pe… yaṃ, gahapati, musāvādī…pe… yaṃ, gahapati, surāmerayamajjappamādaṭṭhāyī surāmerayamajjappamādaṭṭhānappaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, samparāyikampi bhayaṃ veraṃ pasavati, cetasikampi dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyati.
Householder, one who takes what is not given…pe… Householder, one who engages in sexual misconduct…pe… Householder, one who speaks falsely…pe… Householder, one who indulges in distilled and fermented liquors, which are the basis of heedlessness, due to indulging in distilled and fermented liquors, which are the basis of heedlessness, generates fear and enmity in this present life, generates fear and enmity in the next life, and experiences mental suffering and displeasure.
Này gia chủ, người lấy của không cho... (v.v.)... Này gia chủ, người tà hạnh trong các dục... (v.v.)... Này gia chủ, người nói dối... (v.v.)... Này gia chủ, người sử dụng rượu men, rượu nấu và các chất say là cơ sở của sự dễ duôi, do duyên sử dụng rượu men, rượu nấu và các chất say là cơ sở của sự dễ duôi, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù ngay trong hiện tại, tạo ra nỗi sợ hãi và oán thù trong đời sau, và cảm nhận sự khổ, ưu về tâm.
Surāmerayamajjappamādaṭṭhānā paṭiviratassa evaṃ taṃ bhayaṃ veraṃ vūpasantaṃ hoti.
For one who abstains from distilled and fermented liquors, which are the basis of heedlessness, that fear and enmity has thus subsided.
Đối với người từ bỏ việc sử dụng rượu men, rượu nấu và các chất say là cơ sở của sự dễ duôi, nỗi sợ hãi và oán thù ấy được lắng dịu như vậy.
Imāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti.
These are the five fears and enmities that have subsided.
Năm nỗi sợ hãi và oán thù này đã được lắng dịu.
‘‘Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho?
“And which Ariyan method is well seen and well penetrated by him with wisdom?
"Và pháp Thánh nào được vị ấy thấy rõ, thâm nhập tốt đẹp bằng trí tuệ?
Idha, gahapati, ariyasāvako paṭiccasamuppādaññeva sādhukaṃ yoniso manasi karoti – iti imasmiṃ sati idaṃ hoti, imassuppādā idaṃ uppajjati; iti imasmiṃ asati idaṃ na hoti, imassa nirodhā idaṃ nirujjhati; yadidaṃ avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
Here, householder, an Ariyan disciple carefully and wisely attends to dependent origination itself: ‘When this exists, that comes to be; with the arising of this, that arises; when this does not exist, that does not come to be; with the cessation of this, that ceases.’ That is to say: with ignorance as condition, volitional formations; with volitional formations as condition, consciousness…pe… Thus is the origin of this whole mass of suffering.
Ở đây, này gia chủ, vị Thánh đệ tử khéo tác ý một cách như lý chính lý duyên khởi rằng: ‘Khi cái này có, cái kia có; do cái này sinh, cái kia sinh. Khi cái này không có, cái kia không có; do cái này diệt, cái kia diệt. Tức là, do duyên vô minh, các hành sinh khởi; do duyên các hành, thức sinh khởi... (v.v.)... Như vậy là sự tập khởi của toàn bộ khối khổ này’.
Avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho…pe… phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
But with the utter fading away and cessation of ignorance, cessation of volitional formations…pe… with the cessation of contact, cessation of feeling; with the cessation of feeling, cessation of craving… Thus is the cessation of this whole mass of suffering.
‘Do sự ly tham và đoạn diệt hoàn toàn vô minh, các hành diệt... (v.v.)... do xúc diệt, thọ diệt; do thọ diệt, ái diệt... Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khối khổ này’.
Ayamassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho.
This is the Ariyan method that is well seen and well penetrated by him with wisdom.
Pháp Thánh này được vị ấy thấy rõ, thâm nhập tốt đẹp bằng trí tuệ.
‘‘Yato kho, gahapati, ariyasāvakassa imāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti, imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti, ayañcassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho.
“Householder, when an Ariyan disciple has these five fears and enmities subsided, is endowed with these four factors of stream-entry, and this Ariyan method is well seen and well penetrated by him with wisdom,
"Này gia chủ, khi nào vị Thánh đệ tử có năm nỗi sợ hãi và oán thù này đã được lắng dịu, được trang bị bốn chi phần của Dự lưu này, và pháp Thánh này được vị ấy thấy rõ, thâm nhập tốt đẹp bằng trí tuệ.
So ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto; sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.
he, if he wishes, may declare of himself: ‘I am one whose hell is destroyed, whose animal womb is destroyed, whose realm of ghosts is destroyed, whose states of woe, bad destinations, and nether worlds are destroyed; I am a stream-enterer, not subject to falling into states of woe, certain of enlightenment.’”
Thì vị ấy, nếu muốn, có thể tự mình tuyên bố về chính mình: ‘Ta đã đoạn tận địa ngục, đoạn tận cảnh giới súc sinh, đoạn tận cảnh giới ngạ quỷ, đoạn tận cõi dữ, ác thú, đọa xứ; ta là bậc Dự lưu, có pháp không bị rơi rớt, chắc chắn hướng đến giác ngộ’."
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
‘‘Catūhi kho, nandaka, dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
“A noble disciple, Nandaka, endowed with four qualities, is a stream-enterer, not subject to downfall, certain, bound for awakening.
“Này Nandaka, vị Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp, vị ấy là bậc Nhập Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.
Katamehi catūhi?
Which four?
Thế nào là bốn pháp?
Idha, nandaka, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Nandaka, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này Nandaka, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
In the Dhamma…in the Saṅgha…and is endowed with noble virtues that are unbroken…conducive to concentration.
Nơi Giáo Pháp… (như trên)… nơi Tăng chúng… (như trên)… vị ấy thành tựu giới hạnh được các bậc Thánh yêu thích, không bị sứt mẻ… (như trên)… đưa đến định.
Imehi kho, nandaka, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo.
A noble disciple, Nandaka, endowed with these four qualities, is a stream-enterer, not subject to downfall, certain, bound for awakening.
Này Nandaka, vị Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp này, vị ấy là bậc Nhập Lưu, không còn bị đọa lạc, chắc chắn sẽ đạt đến giác ngộ tối thượng.
‘‘Imehi ca pana, nandaka, catūhi dhammehi samannāgato ariyasāvako āyunā saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; vaṇṇena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; sukhena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; yasena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi; ādhipateyyena saṃyutto hoti dibbenapi mānusenapi.
“Furthermore, Nandaka, a noble disciple endowed with these four qualities is connected with life, both divine and human; is connected with beauty, both divine and human; is connected with happiness, both divine and human; is connected with fame, both divine and human; is connected with sovereignty, both divine and human.
“Và này Nandaka, vị Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp này, vị ấy được kết hợp với tuổi thọ của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với sắc đẹp của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với an lạc của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với danh tiếng của chư Thiên và của loài người; được kết hợp với quyền lực của chư Thiên và của loài người.
Taṃ kho panāhaṃ, nandaka, nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi.
And I, Nandaka, do not say this having heard it from another ascetic or brahmin.
Này Nandaka, ta không nói điều này sau khi nghe từ một Sa-môn hay Bà-la-môn nào khác.
Api ca yadeva mayā sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ, tadevāhaṃ vadāmī’’ti.
Rather, what I myself have known, seen, and realized, that I declare.”
Mà chính điều gì ta tự mình biết, tự mình thấy, tự mình chứng ngộ, thì ta nói điều ấy.”
1027. Sāvatthinidānaṃ.
1027. In Sāvatthī.
1027. Nhân duyên ở Sāvatthi.
‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā.
“Bhikkhus, there are these four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.
“Này các Tỳ-khưu, có bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the first stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ nhất, dòng thiện nghiệp thứ nhất, nguồn gốc của an lạc.
1028. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā.
1028. “Bhikkhus, there are these four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.
1028. “Này các Tỳ-khưu, có bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the first stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ nhất, dòng thiện nghiệp thứ nhất, nguồn gốc của an lạc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple dwells at home with a mind free from the stain of stinginess, open-handed, pure of hand, delighting in relinquishment, amenable to being asked, delighting in the distribution of alms.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử sống tại gia với tâm đã loại bỏ cấu uế của sự xan tham, là người rộng lượng, tay luôn sẵn sàng bố thí, hoan hỷ trong sự xả ly, sẵn sàng được thỉnh cầu, hoan hỷ trong sự phân chia tài vật bố thí.
Ayaṃ catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the fourth stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ tư, dòng thiện nghiệp thứ tư, nguồn gốc của an lạc.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā’’ti.
These, bhikkhus, are the four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.”
Dutiyaṃ.
The Second.
Kinh thứ hai.
1029. ‘‘Cattārome, bhikkhave, puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā.
1029. “Bhikkhus, there are these four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.
1029. “Này các Tỳ-khưu, có bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.
Katame cattāro?
Which four?
Thế nào là bốn?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha: ‘Indeed, that Blessed One is Arahant…teacher of gods and humans, Buddha, Blessed One.’
Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có lòng tin bất động nơi Đức Phật: ‘Thật vậy, Đức Thế Tôn ấy… (như trên)… là bậc Đạo Sư của chư Thiên và loài người, là bậc Giác Ngộ, là Đức Thế Tôn.’
Ayaṃ paṭhamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the first stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ nhất, dòng thiện nghiệp thứ nhất, nguồn gốc của an lạc.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple is wise, endowed with wisdom discerning rise and fall, noble, penetrative, leading to the complete destruction of suffering.
“Lại nữa, này các Tỳ-khưu, vị Thánh đệ tử có trí tuệ, thành tựu trí tuệ thấy rõ sự sanh diệt, trí tuệ Thánh thâm nhập, đưa đến sự đoạn tận khổ đau một cách chân chánh.
Ayaṃ catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro.
This is the fourth stream of merit, stream of wholesome deeds, feeder of happiness.
Đây là dòng phước đức thứ tư, dòng thiện nghiệp thứ tư, nguồn gốc của an lạc.
Ime kho, bhikkhave, cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā’’ti.
These, bhikkhus, are the four streams of merit, streams of wholesome deeds, feeders of happiness.”
Này các Tỳ-khưu, đây là bốn dòng phước đức, bốn dòng thiện nghiệp, là nguồn gốc của an lạc.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Kinh thứ ba.
‘‘Katamāni cattāri?
“Which four?
“Bốn điều nào?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha – that Blessed One is indeed... (and so on)... the Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một vị đệ tử của bậc Thánh có niềm tin bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… cho đến… Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, bậc Giác Ngộ, bậc Thế Tôn’.
So iti paṭisañcikkhati – ‘kiṃ nu kho devānaṃ devapada’nti?
He reflects thus: ‘What, then, is the divine state of the devas?’
Vị ấy suy xét như sau: ‘Dấu chân trời của chư thiên là gì?’
So evaṃ pajānāti – ‘abyābajjhaparame khvāhaṃ etarahi deve suṇāmi.
He thus understands: ‘Indeed, I now hear of devas who are supreme in non-affliction.
Vị ấy biết như sau: ‘Hiện tại, ta nghe nói chư thiên là những bậc tối thượng không làm hại ai.
Na ca kho panāhaṃ kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā.
And I do not afflict anyone, whether trembling or firm.
Và ta không làm hại bất cứ ai, dù là chúng sanh yếu đuối hay mạnh mẽ.
Addhāhaṃ devapadadhammasamannāgato viharāmī’’’ti.
Surely I dwell endowed with the Dhamma of the divine state.’
Chắc chắn ta đang sống với pháp dấu chân trời của chư thiên’.”
Idaṃ paṭhamaṃ devānaṃ devapadaṃ avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ pariyodapanāya.
This is the first divine state of the devas for the purification of unpurified beings and for the cleansing of unclean beings.
Đây là dấu chân trời thứ nhất của chư thiên, vì sự thanh tịnh của các chúng sanh chưa thanh tịnh, vì sự tẩy rửa của các chúng sanh chưa được tẩy rửa.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple is endowed with the noble virtues, unbroken... (and so on)... conducive to concentration.
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một vị đệ tử của bậc Thánh có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… cho đến… dẫn đến định.
So iti paṭisañcikkhati – ‘kiṃ nu kho devānaṃ devapada’nti?
He reflects thus: ‘What, then, is the divine state of the devas?’
Vị ấy suy xét như sau: ‘Dấu chân trời của chư thiên là gì?’
So evaṃ pajānāti – ‘abyābajjhaparame khvāhaṃ etarahi deve suṇāmi.
He thus understands: ‘Indeed, I now hear of devas who are supreme in non-affliction.
Vị ấy biết như sau: ‘Hiện tại, ta nghe nói chư thiên là những bậc tối thượng không làm hại ai.
Na kho panāhaṃ kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā.
And I do not afflict anyone, whether trembling or firm.
Và ta không làm hại bất cứ ai, dù là chúng sanh yếu đuối hay mạnh mẽ.
Addhāhaṃ devapadadhammasamannāgato viharāmī’ti.
Surely I dwell endowed with the Dhamma of the divine state.’
Chắc chắn ta đang sống với pháp dấu chân trời của chư thiên’.
Idaṃ catutthaṃ devānaṃ devapadaṃ avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ pariyodapanāya.
This is the fourth divine state of the devas for the purification of unpurified beings and for the cleansing of unclean beings.
Đây là dấu chân trời thứ tư của chư thiên, vì sự thanh tịnh của các chúng sanh chưa thanh tịnh, vì sự tẩy rửa của các chúng sanh chưa được tẩy rửa.
Imāni kho, bhikkhave, cattāri devānaṃ devapadāni avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ pariyodapanāyā’’ti.
“Indeed, bhikkhus, these are the four divine states of the devas for the purification of unpurified beings and for the cleansing of unclean beings.”
Này các Tỳ-kheo, đây là bốn dấu chân trời của chư thiên, vì sự thanh tịnh của các chúng sanh chưa thanh tịnh, vì sự tẩy rửa của các chúng sanh chưa được tẩy rửa.”
Pañcamaṃ.
The Fifth.
Thứ năm.
1032. ‘‘Catūhi, bhikkhave, dhammehi samannāgataṃ attamanā devā sabhāgataṃ kathenti.
1032. “Bhikkhus, devas are pleased and declare one endowed with four qualities to be like them.
1032. “Này các Tỳ-kheo, chư thiên hoan hỷ nói rằng người nào có đầy đủ bốn pháp này thì đồng hạnh với họ.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, bhikkhave, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Buddha – that Blessed One is indeed... (and so on)... the Teacher of devas and humans, the Buddha, the Blessed One.
Này các Tỳ-kheo, ở đây, một vị đệ tử của bậc Thánh có niềm tin bất động nơi Đức Phật – rằng: ‘Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán… cho đến… Bậc Đạo Sư của chư thiên và loài người, bậc Giác Ngộ, bậc Thế Tôn’.
Yā tā devatā buddhe aveccappasādena samannāgatā ito cutā tatrūpapannā tāsaṃ evaṃ hoti – ‘yathārūpena kho mayaṃ buddhe aveccappasādena samannāgatā tato cutā idhūpapannā, ariyasāvakopi tathārūpena buddhe aveccappasādena samannāgato ehīti devānaṃ santike’’’ti.
Those devas who, being endowed with unwavering confidence in the Buddha, passed away from here and reappeared there, think thus: ‘With the kind of unwavering confidence in the Buddha that we were endowed with, having passed away from there, we reappeared here. This noble disciple, too, is endowed with that kind of unwavering confidence in the Buddha; he will come to the devas.’
Những vị thiên nhân nào có niềm tin bất động nơi Đức Phật, sau khi chết ở đây, được tái sanh vào cõi ấy, thì các vị ấy nghĩ rằng: ‘Chúng ta đã có niềm tin bất động nơi Đức Phật như thế nào mà sau khi chết ở đây, chúng ta được tái sanh vào cõi này, thì vị đệ tử của bậc Thánh ấy cũng có niềm tin bất động nơi Đức Phật như thế, hãy đến với chư thiên!’.”
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
“Furthermore, bhikkhus, a noble disciple is endowed with unwavering confidence in the Dhamma... (and so on)... in the Saṅgha... (and so on)... and with the noble virtues, unbroken... (and so on)... conducive to concentration.
“Lại nữa, này các Tỳ-kheo, một vị đệ tử của bậc Thánh có niềm tin bất động nơi Giáo Pháp… cho đến… nơi Tăng Đoàn… cho đến… có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, không bị sứt mẻ… cho đến… dẫn đến định.
Yā tā devatā ariyakantehi sīlehi samannāgatā ito cutā tatrūpapannā tāsaṃ evaṃ hoti – ‘yathārūpehi kho mayaṃ ariyakantehi sīlehi samannāgatā tato cutā idhūpapannā, ariyasāvakopi tathārūpehi ariyakantehi sīlehi samannāgato ehīti devānaṃ santike’ti.
Those devas who, being endowed with the noble virtues, passed away from here and reappeared there, think thus: ‘With the kind of noble virtues that we were endowed with, having passed away from there, we reappeared here. This noble disciple, too, is endowed with that kind of noble virtues; he will come to the devas.’
Những vị thiên nhân nào có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích, sau khi chết ở đây, được tái sanh vào cõi ấy, thì các vị ấy nghĩ rằng: ‘Chúng ta đã có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích như thế nào mà sau khi chết ở đây, chúng ta được tái sanh vào cõi này, thì vị đệ tử của bậc Thánh ấy cũng có giới hạnh được bậc Thánh ưa thích như thế, hãy đến với chư thiên!’.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgataṃ attamanā devā sabhāgataṃ kathentī’’ti.
“Indeed, bhikkhus, devas are pleased and declare one endowed with these four qualities to be like them.”
Này các Tỳ-kheo, chư thiên hoan hỷ nói rằng người nào có đầy đủ bốn pháp này thì đồng hạnh với họ.”
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Thứ sáu.
1034. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, uparipabbate thullaphusitake deve vassante taṃ udakaṃ yathāninnaṃ pavattamānaṃ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kusobbhe paripūrenti, kusobbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaṃ* paripūrenti; evameva kho, bhikkhave, ariyasāvakassa yo ca buddhe aveccappasādo, yo ca dhamme aveccappasādo, yo ca saṅghe aveccappasādo, yāni ca ariyakantāni sīlāni – ime dhammā sandamānā pāraṃ gantvā āsavānaṃ khayāya saṃvattantī’’ti.
1034. “Just as, bhikkhus, when it rains heavily on a mountaintop, that water, flowing downhill, fills the mountain clefts, fissures, and gullies; these filled mountain clefts, fissures, and gullies fill small pools; the filled small pools fill large pools; the filled large pools fill small rivers; the filled small rivers fill large rivers; the filled large rivers fill the great ocean; even so, bhikkhus, the unwavering confidence of a noble disciple in the Buddha, his unwavering confidence in the Dhamma, his unwavering confidence in the Saṅgha, and his noble virtues – these qualities, flowing onwards, lead to the other shore and conduce to the destruction of the taints.”
1034. “Này các Tỳ-kheo, ví như khi trời mưa lớn trên đỉnh núi, nước ấy chảy theo triền dốc, làm đầy các hang núi, khe núi, và kẽ đá; khi các hang núi, khe núi, và kẽ đá đầy, chúng làm đầy các hồ nhỏ; khi các hồ nhỏ đầy, chúng làm đầy các hồ lớn; khi các hồ lớn đầy, chúng làm đầy các sông nhỏ; khi các sông nhỏ đầy, chúng làm đầy các sông lớn; khi các sông lớn đầy, chúng làm đầy đại dương; cũng vậy, này các Tỳ-kheo, niềm tin bất động nơi Đức Phật của vị đệ tử của bậc Thánh, niềm tin bất động nơi Giáo Pháp, niềm tin bất động nơi Tăng Đoàn, và giới hạnh được bậc Thánh ưa thích – những pháp này chảy tuôn, đi đến bờ bên kia, dẫn đến sự đoạn tận các lậu hoặc.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Thứ tám.
1035. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
1035. On one occasion the Blessed One was dwelling among the Sakyans at Kapilavatthu in the Banyan Tree Monastery.
1035. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Kapilavatthu, trong vườn Nigrodha, xứ Sakka.
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena kāḷigodhāya sākiyāniyā nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then, in the morning, having dressed, taking his bowl and robe, the Blessed One went to the residence of Kāḷīgodhā the Sakyan; having approached, he sat down on the appointed seat.
Rồi vào buổi sáng, Đức Thế Tôn đắp y, mang bát và y, đi đến tư thất của nữ Sakya Kāḷīgodhā; sau khi đến, Ngài ngồi xuống trên chỗ đã trải sẵn.
Atha kho kāḷigodhā sākiyānī yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
Then Kāḷigodhā the Sakyan woman approached the Blessed One; having approached and paid homage to the Blessed One, she sat down to one side.
Rồi Sākiyānī Kāḷigodhā đi đến nơi Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinnaṃ kho kāḷigodhaṃ sākiyāniṃ bhagavā etadavoca –
The Blessed One then spoke to Kāḷigodhā the Sakyan woman, who was sitting to one side, saying:
Thế Tôn nói điều này với Sākiyānī Kāḷigodhā đang ngồi một bên:
‘‘Catūhi kho, godhe, dhammehi samannāgatā ariyasāvikā sotāpannā hoti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
"Godhā, a noble disciple endowed with four qualities is a stream-enterer, no longer subject to falling to lower realms, certain of liberation, with awakening as her destination.
"Này Godhā, nữ Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp thì là bậc Dự lưu, có pháp không rơi vào đọa xứ, chắc chắn hướng đến giác ngộ.
Katamehi catūhi?
Which four?
Bốn pháp nào?
Idha, godhe, ariyasāvikā buddhe aveccappasādena samannāgatā hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Godhā, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened, ... Teacher of gods and humans, Awakened, Blessed One.'
Ở đây, này Godhā, nữ Thánh đệ tử thành tựu niềm tin bất động đối với Đức Phật: ‘Như vậy, Thế Tôn ấy... bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgā payatapāṇinī* vossaggaratā yācayogā dānasaṃvibhāgaratā.
...in the Dhamma... in the Saṅgha... and she dwells at home with a mind free from the stain of stinginess, open-handed, pure-handed, delighting in relinquishment, responsive to requests, delighting in sharing gifts.
Đối với Pháp... đối với Tăng... sống tại gia với tâm không còn cấu uế của xan tham, xả thí rộng rãi, tay sẵn sàng cho đi, vui thích trong sự từ bỏ, sẵn sàng khi được yêu cầu, vui thích trong việc bố thí và chia sẻ.
Imehi kho, godhe, catūhi dhammehi samannāgatā ariyasāvikā sotāpannā hoti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā’’ti.
Godhā, a noble disciple endowed with these four qualities is a stream-enterer, no longer subject to falling to lower realms, certain of liberation, with awakening as her destination."
Này Godhā, nữ Thánh đệ tử nào thành tựu bốn pháp này thì là bậc Dự lưu, có pháp không rơi vào đọa xứ, chắc chắn hướng đến giác ngộ."
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni desitāni, saṃvijjante te dhammā mayi, ahañca tesu dhammesu sandissāmi.
"Venerable sir, these four stream-attainment factors taught by the Blessed One are found in me, and I see myself in these qualities.
"Bạch Thế Tôn, bốn chi phần Dự lưu mà Thế Tôn đã thuyết giảng này, các pháp ấy có nơi con, và con được thấy trong các pháp ấy.
Ahañhi, bhante, buddhe aveccappasādena samannāgatā – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
For, venerable sir, I am endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened, ... Teacher of gods and humans, Awakened, Blessed One.'
Bạch Thế Tôn, vì con thành tựu niềm tin bất động đối với Đức Phật: ‘Như vậy, Thế Tôn ấy... bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
Dhamme…pe… saṅghe…pe… yaṃ kho pana kiñci kule deyyadhammaṃ sabbaṃ taṃ appaṭivibhattaṃ sīlavantehi kalyāṇadhammehī’’ti.
...in the Dhamma... in the Saṅgha... And whatever is an offering in my family, all of it is shared without reservation with the virtuous, with those of noble qualities."
Đối với Pháp... đối với Tăng... và bất cứ vật phẩm cúng dường nào trong gia đình, tất cả những thứ đó đều được chia sẻ không phân biệt với những bậc có giới hạnh, có thiện pháp."
‘‘Lābhā te, godhe, suladdhaṃ te, godhe!
"You are fortunate, Godhā, you have gained well, Godhā!
"Lợi ích thay cho ngươi, Godhā! Lành thay cho ngươi, Godhā!
Sotāpattiphalaṃ tayā, godhe, byākata’’nti.
The fruit of stream-attainment has been declared by you, Godhā."
Này Godhā, ngươi đã tuyên bố quả Dự lưu."
Navamaṃ.
The Ninth.
Kinh thứ chín.
‘‘‘Yassa kho, nandiya, cattāri sotāpattiyaṅgāni sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ natthi tamahaṃ bāhiro puthujjanapakkhe ṭhito’ti vadāmi.
"Nandiya, if one is utterly and entirely without the four factors of stream-attainment, I declare that one is external, standing on the side of ordinary people.
"Này Nandiya, người nào không có bốn chi phần Dự lưu, hoàn toàn không có, một cách toàn diện, Ta nói người đó là kẻ ngoại đạo, thuộc phe phàm phu.
Api ca, nandiya, yathā ariyasāvako pamādavihārī ceva hoti, appamādavihārī ca taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
But listen, Nandiya, as to how a noble disciple can be both dwelling heedlessly and dwelling diligently; pay careful attention, I will speak."
Tuy nhiên, này Nandiya, hãy nghe về cách một vị Thánh đệ tử vừa sống buông lung, vừa sống không buông lung. Hãy lắng nghe và khéo tác ý, Ta sẽ nói."
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho nandiyo sakko bhagavato paccassosi.
"Yes, venerable sir," Nandiya the Sakyan replied to the Blessed One.
"Vâng, bạch Thế Tôn." Nandiya người Sakka vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói điều này:
‘‘Kathañca, nandiya, ariyasāvako pamādavihārī hoti?
"And how, Nandiya, does a noble disciple dwell heedlessly?
"Và này Nandiya, thế nào là vị Thánh đệ tử sống buông lung?
Idha nandiya, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Nandiya, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened, ... Teacher of gods and humans, Awakened, Blessed One.'
Ở đây, này Nandiya, vị Thánh đệ tử thành tựu niềm tin bất động đối với Đức Phật: ‘Như vậy, Thế Tôn ấy... bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
So tena buddhe aveccappasādena santuṭṭho na uttari vāyamati divā pavivekāya, rattiṃ paṭisallānāya.
Being content with that unwavering faith in the Buddha, he does not exert himself further for seclusion by day and retreat by night.
Vị ấy hài lòng với niềm tin bất động đối với Đức Phật đó mà không nỗ lực thêm để độc cư ban ngày, để tĩnh lặng ban đêm.
Tassa evaṃ pamattassa viharato pāmojjaṃ na hoti.
As he dwells thus heedlessly, joy does not arise in him.
Khi vị ấy sống buông lung như vậy, hân hoan không khởi sanh.
Pāmojje asati, pīti na hoti.
When there is no joy, rapture does not arise.
Khi không có hân hoan, hỷ không khởi sanh.
Pītiyā asati, passaddhi na hoti.
When there is no rapture, tranquillity does not arise.
Khi không có hỷ, khinh an không khởi sanh.
Passaddhiyā asati, dukkhaṃ viharati.
When there is no tranquillity, he dwells in suffering.
Khi không có khinh an, vị ấy sống trong đau khổ.
Dukkhino cittaṃ na samādhiyati.
When his mind is suffering, it does not become concentrated.
Tâm của người đau khổ không định tĩnh.
Asamāhite citte dhammā na pātubhavanti.
When the Dhammas do not become manifest with an unconcentrated mind.
Khi tâm không định tĩnh, các pháp không hiển lộ.
Dhammānaṃ apātubhāvā pamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati.
Due to the non-manifestation of the Dhammas, he is reckoned as dwelling heedlessly.
Do các pháp không hiển lộ, vị ấy được xem là người sống buông lung.
‘‘Puna caparaṃ, nandiya, ariyasāvako dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
"Furthermore, Nandiya, a noble disciple is endowed with the Dhamma... the Saṅgha... the noble virtues, unbroken... conducive to concentration.
"Lại nữa, này Nandiya, vị Thánh đệ tử đối với Pháp... đối với Tăng... thành tựu các giới được bậc Thánh yêu mến, không bị sứt mẻ... đưa đến định.
So tehi ariyakantehi sīlehi santuṭṭho na uttari vāyamati divā pavivekāya rattiṃ paṭisallānāya.
Being content with those noble virtues, he does not exert himself further for seclusion by day and retreat by night.
Vị ấy hài lòng với các giới được bậc Thánh yêu mến đó mà không nỗ lực thêm để độc cư ban ngày, để tĩnh lặng ban đêm.
Tassa evaṃ pamattassa viharato pāmojjaṃ na hoti.
As he dwells thus heedlessly, joy does not arise in him.
Khi vị ấy sống buông lung như vậy, hân hoan không khởi sanh.
Pāmojje asati, pīti na hoti.
When there is no joy, rapture does not arise.
Khi không có hân hoan, hỷ không khởi sanh.
Pītiyā asati, passaddhi na hoti.
When there is no rapture, tranquillity does not arise.
Khi không có hỷ, khinh an không khởi sanh.
Passaddhiyā asati, dukkhaṃ viharati.
When there is no tranquillity, he dwells in suffering.
Khi không có khinh an, vị ấy sống trong đau khổ.
Dukkhino cittaṃ na samādhiyati.
When his mind is suffering, it does not become concentrated.
Tâm của người đau khổ không định tĩnh.
Asamāhite citte dhammā na pātubhavanti.
When the Dhammas do not become manifest with an unconcentrated mind.
Khi tâm không định tĩnh, các pháp không hiển lộ.
Dhammānaṃ apātubhāvā pamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati.
Due to the non-manifestation of the Dhammas, he is reckoned as dwelling heedlessly.
Do các pháp không hiển lộ, vị ấy được xem là người sống buông lung.
Evaṃ kho, nandiya, ariyasāvako pamādavihārī hoti.
It is in this way, Nandiya, that a noble disciple dwells heedlessly.
Như vậy, này Nandiya, là vị Thánh đệ tử sống buông lung.
‘‘Kathañca, nandiya, ariyasāvako appamādavihārī hoti?
"And how, Nandiya, does a noble disciple dwell diligently?
"Và này Nandiya, thế nào là vị Thánh đệ tử sống không buông lung?
Idha, nandiya, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti.
Here, Nandiya, a noble disciple is endowed with unwavering faith in the Buddha, thus: 'Indeed, the Blessed One is Arahant, Perfectly Enlightened, ... Teacher of gods and humans, Awakened, Blessed One.'
Ở đây, này Nandiya, vị Thánh đệ tử thành tựu niềm tin bất động đối với Đức Phật: ‘Như vậy, Thế Tôn ấy... bậc Đạo Sư của chư thiên và nhân loại, là Đức Phật, là Thế Tôn’.
So tena buddhe aveccappasādena asantuṭṭho uttari vāyamati divā pavivekāya rattiṃ paṭisallānāya.
Being not content with that unwavering faith in the Buddha, he exerts himself further for seclusion by day and retreat by night.
Vị ấy không hài lòng với niềm tin bất động đối với Đức Phật đó mà nỗ lực thêm để độc cư ban ngày, để tĩnh lặng ban đêm.
Tassa evaṃ appamattassa viharato pāmojjaṃ jāyati.
As he dwells thus diligently, joy arises in him.
Khi vị ấy sống không buông lung như vậy, hân hoan khởi sanh.
Pamuditassa pīti jāyati.
When joyful, rapture arises.
Khi có hân hoan, hỷ khởi sanh.
Pītimanassa kāyo passambhati.
When his mind is rapturous, his body becomes tranquil.
Khi tâm có hỷ, thân được khinh an.
Passaddhakāyo sukhaṃ vediyati.
When his body is tranquil, he experiences happiness.
Người có thân khinh an cảm thọ lạc.
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
When happy, his mind becomes concentrated.
Tâm của người có lạc được định tĩnh.
Samāhite citte dhammā pātubhavanti.
When his mind is concentrated, the Dhammas become manifest.
Khi tâm định tĩnh, các pháp hiển lộ.
Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati.
Due to the manifestation of the Dhammas, he is reckoned as dwelling diligently.
Do các pháp hiển lộ, vị ấy được xem là người sống không buông lung.
‘‘Puna caparaṃ, nandiya, ariyasāvako dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi.
"Furthermore, Nandiya, a noble disciple is endowed with the Dhamma... the Saṅgha... the noble virtues, unbroken... conducive to concentration.
"Lại nữa, này Nandiya, vị Thánh đệ tử đối với Pháp... đối với Tăng... thành tựu các giới được bậc Thánh yêu mến, không bị sứt mẻ... đưa đến định.
So tehi ariyakantehi sīlehi asantuṭṭho uttari vāyamati divā pavivekāya rattiṃ paṭisallānāya.
Being not content with those noble virtues, he exerts himself further for seclusion by day and retreat by night.
Vị ấy không hài lòng với các giới được bậc Thánh yêu mến đó mà nỗ lực thêm để độc cư ban ngày, để tĩnh lặng ban đêm.
Tassa evaṃ appamattassa viharato pāmojjaṃ jāyati.
As he dwells thus diligently, joy arises in him.
Khi vị ấy sống không buông lung như vậy, hân hoan khởi sanh.
Pamuditassa pīti jāyati.
When joyful, rapture arises.
Khi có hân hoan, hỷ khởi sanh.
Pītimanassa kāyo passambhati.
When his mind is rapturous, his body becomes tranquil.
Khi tâm có hỷ, thân được khinh an.
Passaddhakāyo sukhaṃ vediyati.
When his body is tranquil, he experiences happiness.
Người có thân khinh an cảm thọ lạc.
Sukhino cittaṃ samādhiyati.
When happy, his mind becomes concentrated.
Tâm của người có lạc được định tĩnh.
Samāhite citte dhammā pātubhavanti.
When his mind is concentrated, the Dhammas become manifest.
Khi tâm định tĩnh, các pháp hiển lộ.
Dhammānaṃ pātubhāvā appamādavihārī tveva saṅkhyaṃ gacchati.
Due to the manifestation of the Dhammas, he is reckoned as dwelling diligently.
Do các pháp hiển lộ, vị ấy được xem là người sống không buông lung.
Evaṃ kho, nandiya, ariyasāvako appamādavihārī hotī’’ti.
It is in this way, Nandiya, that a noble disciple dwells diligently."
Như vậy, này Nandiya, là vị Thánh đệ tử sống không buông lung."
Dasamaṃ.
The Tenth.
Kinh thứ mười.