977. Sāvatthinidānaṃ.
977. Occasion at Sāvatthī.
977. Nhân ở Sāvatthī.
Tatra kho…pe… etadavoca – ‘‘ekadhammo, bhikkhave, bhāvito bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso.
There indeed…pe… he said this: ‘‘Bhikkhus, one state, developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.
Tại đó... ... Ngài đã nói điều này: "Này các Tỳ khưu, có một pháp, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn.
Katamo ekadhammo?
Which one state?
Một pháp ấy là gì?
Ānāpānassati* .
Mindfulness of breathing (ānāpānassati).
Niệm nhập tức xuất tức.
Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, bhikkhus, is mindfulness of breathing developed and frequently practiced to be of great fruit and great benefit?
Và này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, có lợi ích lớn?
Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, bhikkhus, a bhikkhu, having gone to the forest or to the root of a tree or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, straightened his body, and established mindfulness in front of him.
Ở đây, này các Tỳ khưu, Tỳ khưu đi đến khu rừng, hoặc đi đến gốc cây, hoặc đi đến ngôi nhà trống, rồi ngồi xuống, sau khi bắt chéo chân, giữ thân thẳng, và an lập niệm ở phía trước.
So satova assasati, satova* passasati.
He breathes in mindfully, he breathes out mindfully.
Chánh niệm, vị ấy thở vào; chánh niệm, vị ấy thở ra.
Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti, rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti; ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘pītippaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘pītippaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘sukhappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sukhappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘cittappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘abhippamodayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘abhippamodayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘samādahaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘samādahaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘vimocayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘vimocayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati; ‘aniccānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘aniccānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘virāgānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘virāgānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘nirodhānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘nirodhānupassī passasissāmī’ti sikkhati; ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
Breathing in long, he understands: ‘I breathe in long’; breathing out long, he understands: ‘I breathe out long’; breathing in short, he understands: ‘I breathe in short’; breathing out short, he understands: ‘I breathe out short’; he trains thus: ‘I shall breathe in experiencing the whole body’; he trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the whole body’; he trains thus: ‘I shall breathe in tranquilizing the bodily formation’; he trains thus: ‘I shall breathe out tranquilizing the bodily formation’; he trains thus: ‘I shall breathe in experiencing rapture’; he trains thus: ‘I shall breathe out experiencing rapture’; he trains thus: ‘I shall breathe in experiencing happiness’; he trains thus: ‘I shall breathe out experiencing happiness’; he trains thus: ‘I shall breathe in experiencing the mental formation’; he trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the mental formation’; he trains thus: ‘I shall breathe in tranquilizing the mental formation’; he trains thus: ‘I shall breathe out tranquilizing the mental formation’; he trains thus: ‘I shall breathe in experiencing the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe out experiencing the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe in gladdening the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe out gladdening the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe in concentrating the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe out concentrating the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe in liberating the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe out liberating the mind’; he trains thus: ‘I shall breathe in contemplating impermanence’; he trains thus: ‘I shall breathe out contemplating impermanence’; he trains thus: ‘I shall breathe in contemplating dispassion’; he trains thus: ‘I shall breathe out contemplating dispassion’; he trains thus: ‘I shall breathe in contemplating cessation’; he trains thus: ‘I shall breathe out contemplating cessation’; he trains thus: ‘I shall breathe in contemplating relinquishment’; he trains thus: ‘I shall breathe out contemplating relinquishment’.
Khi thở vào dài, vị ấy tuệ tri: ‘Tôi thở vào dài’; hay khi thở ra dài, vị ấy tuệ tri: ‘Tôi thở ra dài’; khi thở vào ngắn, vị ấy tuệ tri: ‘Tôi thở vào ngắn’; hay khi thở ra ngắn, vị ấy tuệ tri: ‘Tôi thở ra ngắn’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận toàn thân, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận toàn thân, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘An tịnh thân hành, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘An tịnh thân hành, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận hỷ, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận hỷ, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận lạc, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận lạc, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận tâm hành, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận tâm hành, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘An tịnh tâm hành, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘An tịnh tâm hành, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận tâm, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Cảm nhận tâm, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Làm tâm hân hoan, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Làm tâm hân hoan, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Định tâm, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Định tâm, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Giải thoát tâm, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Giải thoát tâm, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Quán vô thường, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Quán vô thường, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Quán ly tham, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Quán ly tham, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Quán đoạn diệt, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Quán đoạn diệt, tôi sẽ thở ra’; vị ấy tập: ‘Quán từ bỏ, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Quán từ bỏ, tôi sẽ thở ra’.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, ānāpānassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti.
It is in this way, bhikkhus, that mindfulness of breathing, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.’’
Này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn."
Paṭhamaṃ.
The First.
Thứ nhất.
978. ‘‘Ānāpānassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
978. ‘‘Bhikkhus, mindfulness of breathing, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.
978. "Này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn.
Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, bhikkhus, is mindfulness of breathing developed and frequently practiced to be of great fruit and great benefit?
Và này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, có lợi ích lớn?
Idha, bhikkhave, bhikkhu ānāpānassatisahagataṃ satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ, ānāpānassatisahagataṃ dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti…pe… ānāpānassatisahagataṃ upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ.
Here, bhikkhus, a bhikkhu develops the mindfulness factor of awakening accompanied by mindfulness of breathing, based on seclusion, based on dispassion, based on cessation, culminating in relinquishment; he develops the investigation of phenomena factor of awakening accompanied by mindfulness of breathing…pe… he develops the equanimity factor of awakening accompanied by mindfulness of breathing, based on seclusion, based on dispassion, based on cessation, culminating in relinquishment.
Ở đây, này các Tỳ khưu, Tỳ khưu tu tập niệm giác chi đi kèm với niệm nhập tức xuất tức, y cứ vào sự viễn ly, y cứ vào sự ly tham, y cứ vào sự đoạn diệt, hướng đến sự xả ly; vị ấy tu tập trạch pháp giác chi đi kèm với niệm nhập tức xuất tức... ... vị ấy tu tập xả giác chi đi kèm với niệm nhập tức xuất tức, y cứ vào sự viễn ly, y cứ vào sự ly tham, y cứ vào sự đoạn diệt, hướng đến sự xả ly.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, ānāpānassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti.
It is in this way, bhikkhus, that mindfulness of breathing, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.’’
Này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn."
Dutiyaṃ.
The Second.
Thứ hai.
979. ‘‘Ānāpānassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
979. ‘‘Bhikkhus, mindfulness of breathing, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.
979. "Này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn.
Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, bhikkhus, is mindfulness of breathing developed and frequently practiced to be of great fruit and great benefit?
Và này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, có lợi ích lớn?
Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, bhikkhus, a bhikkhu, having gone to the forest or to the root of a tree or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, straightened his body, and established mindfulness in front of him.
Ở đây, này các Tỳ khưu, Tỳ khưu đi đến khu rừng, hoặc đi đến gốc cây, hoặc đi đến ngôi nhà trống, rồi ngồi xuống, sau khi bắt chéo chân, giữ thân thẳng, và an lập niệm ở phía trước.
So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
He breathes in mindfully, he breathes out mindfully…pe… he trains thus: ‘I shall breathe in contemplating relinquishment’; he trains thus: ‘I shall breathe out contemplating relinquishment’.
Chánh niệm, vị ấy thở vào; chánh niệm, vị ấy thở ra... ... vị ấy tập: ‘Quán từ bỏ, tôi sẽ thở vào’; vị ấy tập: ‘Quán từ bỏ, tôi sẽ thở ra’.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, ānāpānassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā’’ti.
It is in this way, bhikkhus, that mindfulness of breathing, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.’’
Này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn."
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
980. ‘‘Ānāpānassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
980. ‘‘Bhikkhus, mindfulness of breathing, when developed and frequently practiced, is of great fruit and great benefit.
980. "Này các Tỳ khưu, niệm nhập tức xuất tức, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có quả lớn, có lợi ích lớn.
Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, monks, is mindfulness of breathing developed, how is it made much of, so that it is greatly fruitful and greatly beneficial?
Này các Tỳ-khưu, Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế nào thì có đại quả, đại lợi ích?
Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, monks, a monk, having gone to a forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đi đến rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ trống vắng, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
He breathes in mindfully, he breathes out mindfully… He trains himself: ‘I will breathe in contemplating relinquishment,’ he trains himself: ‘I will breathe out contemplating relinquishment.’
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra... (tóm tắt)... vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở vào, quán tưởng sự xả bỏ’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở ra, quán tưởng sự xả bỏ’.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, ānāpānassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
It is in this way, monks, that mindfulness of breathing, being developed and made much of, is greatly fruitful and greatly beneficial.
Này các Tỳ-khưu, Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế ấy thì có đại quả, đại lợi ích.
Evaṃ bhāvitāya kho, bhikkhave, ānāpānassatiyā evaṃ bahulīkatāya dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ – diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitā’’ti.
When mindfulness of breathing, monks, is thus developed and thus made much of, one of two fruits may be expected: either final knowledge in this very life, or, if there is a remnant of clinging, non-returning.
Này các Tỳ-khưu, khi Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế ấy, thì một trong hai quả vị sau đây có thể được mong đợi: hoặc là chứng ngộ A-la-hán ngay trong hiện tại, hoặc nếu còn dư y (upādisesa), thì chứng quả Bất Lai (Anāgāmī)."
Catutthaṃ.
Fourth.
Thứ tư.
981. ‘‘Ānāpānassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
981. “Mindfulness of breathing, monks, being developed and made much of, is greatly fruitful and greatly beneficial.
981. "Này các Tỳ-khưu, Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn thì có đại quả, đại lợi ích.
Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, ānāpānassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā?
And how, monks, is mindfulness of breathing developed, how is it made much of, so that it is greatly fruitful and greatly beneficial?
Này các Tỳ-khưu, Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế nào thì có đại quả, đại lợi ích?
Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, monks, a monk, having gone to a forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đi đến rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ trống vắng, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
He breathes in mindfully, he breathes out mindfully… He trains himself: ‘I will breathe in contemplating relinquishment,’ he trains himself: ‘I will breathe out contemplating relinquishment.’
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra... (tóm tắt)... vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở vào, quán tưởng sự xả bỏ’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở ra, quán tưởng sự xả bỏ’.
Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, ānāpānassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā.
It is in this way, monks, that mindfulness of breathing, being developed and made much of, is greatly fruitful and greatly beneficial.
Này các Tỳ-khưu, Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế ấy thì có đại quả, đại lợi ích.
‘‘Evaṃ bhāvitāya kho, bhikkhave, ānāpānassatiyā evaṃ bahulīkatāya satta phalā sattānisaṃsā pāṭikaṅkhā.
“When mindfulness of breathing, monks, is thus developed and thus made much of, seven fruits and seven benefits may be expected.
"Này các Tỳ-khưu, khi Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế ấy, thì bảy quả vị, bảy lợi ích có thể được mong đợi.
Katame satta phalā sattānisaṃsā?
Which are the seven fruits and seven benefits?
Thế nào là bảy quả vị, bảy lợi ích đó?
Diṭṭheva dhamme paṭikacca aññaṃ ārādheti; no ce diṭṭheva dhamme paṭikacca aññaṃ ārādheti.
In this very life, one immediately attains final knowledge; if one does not immediately attain final knowledge in this very life,
Ngay trong hiện tại, vị ấy chứng ngộ A-la-hán một cách nhanh chóng; nếu không chứng ngộ A-la-hán một cách nhanh chóng ngay trong hiện tại,
Atha maraṇakāle aññaṃ ārādheti; no ce diṭṭheva dhamme paṭikacca aññaṃ ārādheti, no ce maraṇakāle aññaṃ ārādheti.
then at the time of death one attains final knowledge; if one does not immediately attain final knowledge in this very life, and does not attain final knowledge at the time of death,
thì khi lâm chung, vị ấy chứng ngộ A-la-hán; nếu không chứng ngộ A-la-hán một cách nhanh chóng ngay trong hiện tại, cũng không chứng ngộ khi lâm chung,
Atha pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti… upahaccaparinibbāyī hoti… asaṅkhāraparinibbāyī hoti… sasaṅkhāraparinibbāyī hoti… uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī – evaṃ bhāvitāya kho, bhikkhave, ānāpānassatiyā evaṃ bahulīkatāya ime satta phalā sattānisaṃsā pāṭikaṅkhā’’ti.
then, with the destruction of the five lower fetters, one becomes an antarāparinibbāyī… an upahaccaparinibbāyī… an asaṅkhāraparinibbāyī… a sasaṅkhāraparinibbāyī… an uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī – when mindfulness of breathing, monks, is thus developed and thus made much of, these seven fruits and seven benefits may be expected.”
thì do sự đoạn diệt năm hạ phần kiết sử, vị ấy trở thành một Bất Lai (Anāgāmī) nhập Niết-bàn giữa khoảng (antarāparinibbāyī)... nhập Niết-bàn khi đến nơi (upahaccaparinibbāyī)... nhập Niết-bàn không cần nỗ lực (asaṅkhāraparinibbāyī)... nhập Niết-bàn cần nỗ lực (sasaṅkhāraparinibbāyī)... hoặc là vị ấy đi lên dòng (uddhaṃsoto), đến cõi Akaniṭṭha. Này các Tỳ-khưu, khi Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế ấy, thì bảy quả vị, bảy lợi ích này có thể được mong đợi."
Pañcamaṃ.
Fifth.
Thứ năm.
982. Sāvatthinidānaṃ.
982. Thus have I heard: Once the Blessed One was staying near Sāvatthī… He said to the monks:
Tại Sāvatthī.
Tatra kho bhagavā…pe… etadavoca – ‘‘bhāvetha no tumhe bhikkhave, ānāpānassati’’nti?
“Do you, monks, develop mindfulness of breathing?”
Ở đó, Thế Tôn... (tóm tắt)... đã nói như sau: "Này các Tỳ-khưu, các ông có tu tập Anāpānassati không?"
Evaṃ vutte āyasmā ariṭṭho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, bhāvemi ānāpānassati’’nti.
When this was said, Venerable Ariṭṭha said to the Blessed One: “Indeed, venerable sir, I develop mindfulness of breathing.”
Khi được nói như vậy, Tôn giả Ariṭṭha bạch Thế Tôn: "Bạch Thế Tôn, con có tu tập Anāpānassati."
‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, ariṭṭha, bhāvesi ānāpānassati’’nti?
“But how, Ariṭṭha, do you develop mindfulness of breathing?”
"Này Ariṭṭha, ông tu tập Anāpānassati như thế nào?"
‘‘Atītesu me, bhante, kāmesu kāmacchando pahīno, anāgatesu me kāmesu kāmacchando vigato, ajjhattabahiddhā* ca me dhammesu paṭighasaññā suppaṭivinītā.
“Venerable sir, my sensual desire for past sensual pleasures has been abandoned, my sensual desire for future sensual pleasures has vanished, and my perception of aversion towards internal and external phenomena has been well removed.
"Bạch Thế Tôn, tham dục đối với các dục trong quá khứ của con đã được đoạn trừ; tham dục đối với các dục trong tương lai của con đã được loại bỏ; và tưởng sân hận (paṭighasaññā) đối với các pháp nội và ngoại của con đã được dẹp bỏ hoàn toàn.
So* satova assasissāmi, satova passasissāmi.
So I breathe in mindfully, I breathe out mindfully.
Con chánh niệm khi thở vào, con chánh niệm khi thở ra.
Evaṃ khvāhaṃ, bhante, bhāvemi ānāpānassati’’nti.
It is in this way, venerable sir, that I develop mindfulness of breathing.”
Bạch Thế Tôn, con tu tập Anāpānassati như thế ấy."
‘‘‘Atthesā, ariṭṭha, ānāpānassati, nesā natthī’ti vadāmi.
“That is indeed mindfulness of breathing, Ariṭṭha, I do not say it is not.
"Này Ariṭṭha, có Anāpānassati đó, Ta nói rằng không phải không có.
Api ca, ariṭṭha, yathā ānāpānassati vitthārena paripuṇṇā hoti taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
However, Ariṭṭha, listen to how mindfulness of breathing becomes full and complete; attend carefully, I will speak.”
Tuy nhiên, này Ariṭṭha, hãy lắng nghe cách Anāpānassati được làm cho đầy đủ một cách rộng rãi, hãy chú tâm lắng nghe; Ta sẽ nói."
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ariṭṭho bhagavato paccassosi.
“Yes, venerable sir,” Venerable Ariṭṭha replied to the Blessed One.
"Vâng, bạch Thế Tôn," Tôn giả Ariṭṭha đáp lời Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca –
The Blessed One said this:
Thế Tôn nói như sau:
‘‘Kathañca, ariṭṭha, ānāpānassati vitthārena paripuṇṇā hoti?
“And how, Ariṭṭha, does mindfulness of breathing become full and complete?
"Và này Ariṭṭha, Anāpānassati được làm cho đầy đủ một cách rộng rãi như thế nào?
Idha, ariṭṭha, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, Ariṭṭha, a monk, having gone to a forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
Ở đây, này Ariṭṭha, một Tỳ-khưu đi đến rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ trống vắng, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati, satova passasati.
He breathes in mindfully, he breathes out mindfully.
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra.
Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
Breathing in long, he understands: ‘I breathe in long’… He trains himself: ‘I will breathe in contemplating relinquishment,’ he trains himself: ‘I will breathe out contemplating relinquishment.’
Khi thở vào dài, vị ấy biết: ‘Tôi thở vào dài’... (tóm tắt)... vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở vào, quán tưởng sự xả bỏ’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở ra, quán tưởng sự xả bỏ’.
Evaṃ kho, ariṭṭha, ānāpānassati vitthārena paripuṇṇā hotī’’ti.
It is in this way, Ariṭṭha, that mindfulness of breathing becomes full and complete.”
Này Ariṭṭha, Anāpānassati được làm cho đầy đủ một cách rộng rãi như thế ấy."
Chaṭṭhaṃ.
Sixth.
Thứ sáu.
983. Sāvatthinidānaṃ.
983. Thus have I heard: Once the Blessed One was staying near Sāvatthī.
Tại Sāvatthī.
Tena kho pana samayena āyasmā mahākappino bhagavato avidūre nisinno hoti pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Now on that occasion, Venerable Mahākappina was sitting not far from the Blessed One, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
Lúc bấy giờ, Tôn giả Mahākappina đang ngồi không xa Thế Tôn, kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
Addasā kho bhagavā āyasmantaṃ mahākappinaṃ avidūre nisinnaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
The Blessed One saw Venerable Mahākappina sitting not far off, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
Thế Tôn thấy Tôn giả Mahākappina đang ngồi không xa, kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
Disvāna bhikkhū āmantesi –
Having seen him, he addressed the monks:
Thấy vậy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu:
‘‘Passatha no tumhe, bhikkhave, etassa bhikkhuno kāyassa iñjitattaṃ vā phanditattaṃ vā’’ti?
“Do you see, monks, any trembling or shaking of this monk’s body?”
"Này các Tỳ-khưu, các ông có thấy sự lay động hay rung chuyển của thân vị Tỳ-khưu ấy không?"
‘‘Yadāpi mayaṃ, bhante, taṃ āyasmantaṃ passāma saṅghamajjhe vā nisinnaṃ ekaṃ vā raho nisinnaṃ, tadāpi mayaṃ tassa āyasmato na passāma kāyassa iñjitattaṃ vā phanditattaṃ vā’’ti.
“Venerable sir, whenever we see that venerable one sitting, whether in the midst of the Saṅgha or alone in solitude, we do not see any trembling or shaking of his body.”
"Bạch Thế Tôn, khi chúng con thấy Tôn giả ấy ngồi giữa Tăng chúng hay ngồi một mình nơi vắng vẻ, chúng con không thấy sự lay động hay rung chuyển của thân Tôn giả ấy."
‘‘Yassa, bhikkhave, samādhissa bhāvitattā bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā, na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā, tassa so, bhikkhave, bhikkhu samādhissa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī.
“Monks, when a bhikkhu has developed and made much of a samādhi such that there is no trembling or shaking of the body, nor any trembling or shaking of the mind, then that bhikkhu, monks, is one who obtains that samādhi as he wishes, without difficulty, without trouble.
"Này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu ấy là người dễ dàng đạt được, không khó khăn, không vất vả đạt được định mà nhờ tu tập và làm cho sung mãn định ấy, thân không lay động hay rung chuyển, tâm cũng không lay động hay rung chuyển.
Katamassa ca, bhikkhave, samādhissa bhāvitattā bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā, na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā?
And when, monks, is a samādhi developed and made much of such that there is no trembling or shaking of the body, nor any trembling or shaking of the mind?
Và này các Tỳ-khưu, nhờ tu tập và làm cho sung mãn định nào mà thân không lay động hay rung chuyển, tâm cũng không lay động hay rung chuyển?
‘‘Ānāpānassatisamādhissa, bhikkhave, bhāvitattā bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā, na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā.
“When the samādhi of mindfulness of breathing, monks, is developed and made much of, there is no trembling or shaking of the body, nor any trembling or shaking of the mind.
"Này các Tỳ-khưu, nhờ tu tập và làm cho sung mãn định Anāpānassati mà thân không lay động hay rung chuyển, tâm cũng không lay động hay rung chuyển.
Kathaṃ bhāvite ca, bhikkhave, ānāpānassatisamādhimhi kathaṃ bahulīkate neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā, na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā?
And how, monks, when the samādhi of mindfulness of breathing is developed and made much of, is there no trembling or shaking of the body, nor any trembling or shaking of the mind?
Và này các Tỳ-khưu, khi định Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế nào thì thân không lay động hay rung chuyển, tâm cũng không lay động hay rung chuyển?
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
“Here, monks, a monk, having gone to a forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
"Ở đây, này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu đi đến rừng, hoặc đến gốc cây, hoặc đến trú xứ trống vắng, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
He breathes in mindfully, he breathes out mindfully… He trains himself: ‘I will breathe in contemplating relinquishment,’ he trains himself: ‘I will breathe out contemplating relinquishment.’
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra... (tóm tắt)... vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở vào, quán tưởng sự xả bỏ’; vị ấy học: ‘Tôi sẽ thở ra, quán tưởng sự xả bỏ’.
Evaṃ bhāvite ca kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhimhi evaṃ bahulīkate neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā, na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā’’ti.
When the samādhi of mindfulness of breathing, monks, is thus developed and thus made much of, there is no trembling or shaking of the body, nor any trembling or shaking of the mind.”
Này các Tỳ-khưu, khi định Anāpānassati được tu tập và làm cho sung mãn như thế ấy, thì thân không lay động hay rung chuyển, tâm cũng không lay động hay rung chuyển."
Sattamaṃ.
Seventh.
Thứ bảy.
984. ‘‘Ānāpānassatisamādhi, bhikkhave, bhāvito bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso.
984. “Monks, the mindfulness of breathing concentration, when developed and cultivated frequently, is of great fruit and great benefit.
984. ‘‘Này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi), khi được tu tập, được làm cho sung mãn, sẽ có quả lớn, lợi ích lớn.
Kathaṃ bhāvito ca, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso?
And how, monks, is the mindfulness of breathing concentration developed and cultivated frequently so as to be of great fruit and great benefit?
Và này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào mà có quả lớn, lợi ích lớn?
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
“Here, monks, a monk, having gone to a forest dwelling, or to the foot of a tree, or to an empty house, sits down, having folded his legs crosswise, set his body upright, and established mindfulness in front of him.
‘‘Này các Tỳ-khưu, ở đây, một Tỳ-khưu đi đến rừng, hay đến gốc cây, hay đến trú xứ thanh vắng, ngồi kiết già, giữ thân ngay thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati, satova passasati.
He breathes in mindfully; he breathes out mindfully.
Vị ấy chánh niệm khi thở vào, chánh niệm khi thở ra.
Dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
Breathing in a long breath, he discerns, ‘I breathe in a long breath’…pe… He trains thus: ‘I shall breathe in contemplating relinquishment’; he trains thus: ‘I shall breathe out contemplating relinquishment.’
Khi thở vào dài, vị ấy biết ‘tôi thở vào dài’…pe… vị ấy học tập ‘tôi sẽ thở vào quán sự xả ly’, vị ấy học tập ‘tôi sẽ thở ra quán sự xả ly’.
Evaṃ bhāvito kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso.
This is how, monks, the mindfulness of breathing concentration, when developed and cultivated frequently, is of great fruit and great benefit.
Này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) được tu tập như thế này, được làm cho sung mãn như thế này mà có quả lớn, lợi ích lớn.
‘‘Ahampi sudaṃ, bhikkhave, pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno iminā vihārena bahulaṃ viharāmi.
“Monks, before my enlightenment, when I was still an unenlightened Bodhisatta, I often dwelled in this dwelling.
‘‘Này các Tỳ-khưu, Ta cũng vậy, trước khi giác ngộ, khi Ta vẫn còn là Bồ-tát chưa chứng Chánh Đẳng Giác, Ta đã thường an trú trong pháp an trú này.
Tassa mayhaṃ, bhikkhave, iminā vihārena bahulaṃ viharato neva kāyo kilamati na cakkhūni; anupādāya ca me āsavehi cittaṃ vimucci.
As I often dwelled in this dwelling, monks, my body did not become weary, nor did my eyes; and my mind was liberated from the defilements without clinging.
Này các Tỳ-khưu, khi Ta thường an trú trong pháp an trú này, thân Ta không mệt mỏi, mắt Ta cũng không mệt mỏi; và tâm Ta được giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘neva me kāyo kilameyya na cakkhūni, anupādāya ca me āsavehi cittaṃ vimucceyyā’ti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘May my body not become weary, nor my eyes, and may my mind be liberated from the defilements without clinging,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘thân tôi không mệt mỏi, mắt tôi cũng không mệt mỏi, và tâm tôi được giải thoát khỏi các lậu hoặc mà không chấp thủ’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘appaṭikūlañca paṭikūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajāno’ti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘Having completely avoided both what is not repulsive and what is repulsive, may I dwell equanimous, mindful and clearly comprehending,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ an trú với tâm xả, chánh niệm và tỉnh giác, sau khi hoàn toàn gạt bỏ cả những gì không ghê tởm và ghê tởm’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘Having quite secluded himself from sensual pleasures, secluded from unwholesome states, may I enter and dwell in the first jhāna, which is accompanied by applied thought and sustained thought, with rapture and pleasure born of seclusion,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ ly dục, ly bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, có tầm, có tứ, có hỷ lạc do ly dục sinh’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘With the subsiding of applied thought and sustained thought, by gaining inner tranquillity and unification of mind, may I enter and dwell in the second jhāna, which is without applied thought and sustained thought, with rapture and pleasure born of concentration,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ diệt tầm và tứ, nội tĩnh nhất tâm, chứng và trú Thiền thứ hai, không tầm, không tứ, có hỷ lạc do định sinh’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihareyyaṃ sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeyyaṃ, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘With the fading away of rapture, may I dwell equanimous, mindful and clearly comprehending, and experience pleasure with the body, which the Noble Ones declare: “He is equanimous, mindful, one who dwells in pleasure” — may I enter and dwell in the third jhāna,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ ly hỷ, an trú xả, chánh niệm và tỉnh giác, thân cảm sự lạc mà các bậc Thánh gọi là ‘xả niệm lạc trú’, chứng và trú Thiền thứ ba’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘With the abandonment of pleasure and pain, and with the previous disappearance of joy and grief, may I enter and dwell in the fourth jhāna, which is neither painful nor pleasant, and is purified by equanimity and mindfulness,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và trú Thiền thứ tư, không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘With the complete transcendence of perceptions of form, with the disappearance of perceptions of sensory impact, with non-attention to perceptions of diversity, perceiving “space is infinite,” may I enter and dwell in the sphere of infinite space,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ vượt qua hoàn toàn các tưởng sắc, diệt các tưởng chướng ngại, không tác ý các tưởng sai biệt, chứng và trú Không Vô Biên Xứ, nghĩ rằng ‘không gian là vô biên’’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘With the complete transcendence of the sphere of infinite space, perceiving “consciousness is infinite,” may I enter and dwell in the sphere of infinite consciousness,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ vượt qua hoàn toàn Không Vô Biên Xứ, chứng và trú Thức Vô Biên Xứ, nghĩ rằng ‘thức là vô biên’’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, bhikkhu cepi ākaṅkheyya – ‘sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti, ayameva ānāpānassatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo.
“Therefore, monks, if a monk should wish: ‘With the complete transcendence of the sphere of infinite consciousness, perceiving “there is nothing,” may I enter and dwell in the sphere of nothingness,’ then this mindfulness of breathing concentration should be carefully attended to.
‘‘Do đó, này các Tỳ-khưu, nếu một Tỳ-khưu mong muốn – ‘tôi sẽ vượt qua hoàn toàn Thức Vô Biên Xứ, chứng và trú Vô Sở Hữu Xứ, nghĩ rằng ‘không có gì cả’’, thì định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) này cần phải được chú tâm một cách kỹ lưỡng.
‘‘Evaṃ bhāvite kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhimhi evaṃ bahulīkate, sukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, sā ‘aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti; dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti; adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, ‘sā aniccā’ti pajānāti, ‘anajjhositā’ti pajānāti, ‘anabhinanditā’ti pajānāti’’.
“When, monks, the mindfulness of breathing concentration is thus developed and thus cultivated frequently, if he feels a pleasant feeling, he discerns, ‘It is impermanent,’ he discerns, ‘It is not clung to,’ he discerns, ‘It is not delighted in’; if he feels a painful feeling, he discerns, ‘It is impermanent,’ he discerns, ‘It is not clung to,’ he discerns, ‘It is not delighted in’; if he feels a neither-painful-nor-pleasant feeling, he discerns, ‘It is impermanent,’ he discerns, ‘It is not clung to,’ he discerns, ‘It is not delighted in.’
‘‘Này các Tỳ-khưu, khi định niệm hơi thở vào ra (ānāpānassatisamādhi) được tu tập như thế này, được làm cho sung mãn như thế này, nếu cảm thọ lạc, vị ấy biết ‘cảm thọ này là vô thường’, vị ấy biết ‘cảm thọ này không bị chấp thủ’, vị ấy biết ‘cảm thọ này không bị hoan hỷ’; nếu cảm thọ khổ, vị ấy biết ‘cảm thọ này là vô thường’, vị ấy biết ‘cảm thọ này không bị chấp thủ’, vị ấy biết ‘cảm thọ này không bị hoan hỷ’; nếu cảm thọ không khổ không lạc, vị ấy biết ‘cảm thọ này là vô thường’, vị ấy biết ‘cảm thọ này không bị chấp thủ’, vị ấy biết ‘cảm thọ này không bị hoan hỷ’.’’
‘‘Sukhaṃ* ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati; dukkhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati; adukkhamasukhaṃ ce vedanaṃ vedayati, visaṃyutto naṃ vedayati.
If he feels a pleasant feeling, he feels it disjoined; if he feels a painful feeling, he feels it disjoined; if he feels a neither-painful-nor-pleasant feeling, he feels it disjoined.”
‘‘Nếu cảm thọ lạc, vị ấy cảm thọ nó một cách không dính mắc; nếu cảm thọ khổ, vị ấy cảm thọ nó một cách không dính mắc; nếu cảm thọ không khổ không lạc, vị ấy cảm thọ nó một cách không dính mắc.
So kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānāti’’.
Feeling a bodily sensation, he understands: ‘I feel a bodily sensation.’ Feeling a life-bound sensation, he understands: ‘I feel a life-bound sensation.’ He understands: ‘With the breaking up of the body, with the exhaustion of life, all feelings, no longer delighted in, will become cool right here.’ ”
Vị ấy, trong khi cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi thân, tuệ tri rằng: ‘Tôi đang cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi thân’; trong khi cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi mạng sống, tuệ tri rằng: ‘Tôi đang cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi mạng sống’; tuệ tri rằng: ‘Sau khi thân hoại mạng chung, tất cả những gì được cảm thọ, vì không được hoan hỷ, sẽ trở nên nguội lạnh ngay tại đây’.”
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, telañca paṭicca, vaṭṭiñca paṭicca telappadīpo jhāyeyya, tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā anāhāro nibbāyeyya; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayamāno ‘jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmī’ti pajānāti, ‘kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītībhavissantī’ti pajānātī’’ti.
“Just as, bhikkhus, an oil lamp burns dependent on oil and a wick; with the exhaustion of that oil and wick, without fuel, it is extinguished. Even so, bhikkhus, a bhikkhu, feeling a bodily sensation, understands: ‘I feel a bodily sensation.’ Feeling a life-bound sensation, he understands: ‘I feel a life-bound sensation.’ He understands: ‘With the breaking up of the body, with the exhaustion of life, all feelings, no longer delighted in, will become cool right here.’ ”
“Này các Tỳ-khưu, ví như một ngọn đèn dầu cháy được là nhờ duyên vào dầu và bấc; khi dầu và bấc ấy cạn kiệt, vì không có nhiên liệu, nó sẽ tắt lịm. Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, một vị Tỳ-khưu, trong khi cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi thân, tuệ tri rằng: ‘Tôi đang cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi thân’; trong khi cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi mạng sống, tuệ tri rằng: ‘Tôi đang cảm thọ một cảm giác có giới hạn nơi mạng sống’; tuệ tri rằng: ‘Sau khi thân hoại mạng chung, tất cả những gì được cảm thọ, vì không được hoan hỷ, sẽ trở nên nguội lạnh ngay tại đây’.”
Aṭṭhamaṃ.
The eighth.
Phẩm thứ tám.
985. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
985. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Vesālī, in the Great Wood, at the Gabled Hall.
985. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Vesālī, trong Đại Lâm, tại Trùng Các Giảng Đường.
Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati.
Now on that occasion the Blessed One was teaching the bhikkhus in various ways about repulsiveness, was speaking in praise of repulsiveness, was speaking in praise of the development of repulsiveness.
Vào lúc bấy giờ, Thế Tôn đã thuyết cho các Tỳ-khưu về đề tài bất tịnh bằng nhiều phương cách, tán thán sự bất tịnh, tán thán sự tu tập về bất tịnh.
Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisallīyituṃ.
Then the Blessed One addressed the bhikkhus: “I wish, bhikkhus, to seclude myself for half a month.
Khi ấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, Ta muốn nhập tịnh thất trong nửa tháng.”
Nāmhi kenaci upasaṅkamitabbo, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenā’’ti.
No one should approach me, except for one who brings almsfood.”
“Không ai được đến gặp Ta, ngoại trừ một người mang vật thực khất thực đến.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissutvā nāssudha koci bhagavantaṃ upasaṅkamati, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena.
“Yes, Venerable Sir,” those bhikkhus replied to the Blessed One, and no one approached the Blessed One except for one who brought almsfood.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” các Tỳ-khưu ấy vâng đáp Thế Tôn, và không ai đến gặp Thế Tôn, ngoại trừ một người mang vật thực khất thực đến.
Atha kho te bhikkhū – ‘‘bhagavā anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsatī’’ti anekākāravokāraṃ asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti.
Then those bhikkhus, thinking: “The Blessed One teaches in various ways about repulsiveness, speaks in praise of repulsiveness, speaks in praise of the development of repulsiveness,” dedicated themselves to the development of repulsiveness in manifold ways.
Bấy giờ, các Tỳ-khưu ấy nghĩ rằng: “Thế Tôn đã thuyết về đề tài bất tịnh bằng nhiều phương cách, tán thán sự bất tịnh, tán thán sự tu tập về bất tịnh,” rồi họ sống chuyên tâm thực hành tu tập về bất tịnh với nhiều hình thức và phương cách khác nhau.
Te iminā kāyena aṭṭīyamānā* harāyamānā jigucchamānā satthahārakaṃ pariyesanti.
Annoyed, ashamed, and disgusted with this body, they sought for a weapon-bearer.
Họ, vì khổ não, xấu hổ, và ghê tởm thân này, đã tìm kiếm người mang vũ khí đến.
Dasapi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti, vīsampi…pe… tiṃsampi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti.
Ten bhikkhus brought a weapon on one day, twenty bhikkhus… thirty bhikkhus brought a weapon on one day.
Có mười vị Tỳ-khưu trong một ngày đã tự sát bằng vũ khí, hai mươi vị... ba mươi vị Tỳ-khưu trong một ngày đã tự sát bằng vũ khí.
Atha kho bhagavā tassa aḍḍhamāsassa accayena paṭisallānā vuṭṭhito āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, ānanda, tanubhūto viya bhikkhusaṅgho’’ti?
Then, when that half a month had passed, the Blessed One emerged from seclusion and addressed Venerable Ānanda: “How is it, Ānanda, that the Bhikkhu Saṅgha seems depleted?”
Khi ấy, sau nửa tháng, Thế Tôn xuất khỏi tịnh thất và gọi Tôn giả Ānanda: “Này Ānanda, vì sao Tăng chúng Tỳ-khưu dường như đã thưa thớt đi vậy?”
‘‘Tathā hi pana, bhante, ‘bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsatī’ti anekākāravokāraṃ asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti.
“It is so, Venerable Sir, because the Blessed One has taught the bhikkhus in various ways about repulsiveness, has spoken in praise of repulsiveness, has spoken in praise of the development of repulsiveness, and they have dedicated themselves to the development of repulsiveness in manifold ways.
“Bạch Thế Tôn, quả thật là như vậy. Vì ‘Thế Tôn đã thuyết cho các Tỳ-khưu về đề tài bất tịnh bằng nhiều phương cách, tán thán sự bất tịnh, tán thán sự tu tập về bất tịnh,’ nên họ đã sống chuyên tâm thực hành tu tập về bất tịnh với nhiều hình thức và phương cách khác nhau.”
Te iminā kāyena aṭṭīyamānā harāyamānā jigucchamānā satthahārakaṃ pariyesanti.
Annoyed, ashamed, and disgusted with this body, they sought for a weapon-bearer.
“Họ, vì khổ não, xấu hổ, và ghê tởm thân này, đã tìm kiếm người mang vũ khí đến.”
Dasapi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti, vīsampi bhikkhū… tiṃsampi bhikkhū ekāhena satthaṃ āharanti.
Ten bhikkhus brought a weapon on one day, twenty bhikkhus… thirty bhikkhus brought a weapon on one day.
“Có mười vị Tỳ-khưu trong một ngày đã tự sát bằng vũ khí, hai mươi vị Tỳ-khưu... ba mươi vị Tỳ-khưu trong một ngày đã tự sát bằng vũ khí.”
Sādhu, bhante, bhagavā aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhatu yathāyaṃ bhikkhusaṅgho aññāya saṇṭhaheyyā’’ti.
It would be good, Venerable Sir, if the Blessed One would teach another method by which this Bhikkhu Saṅgha might settle in liberation.”
“Lành thay, bạch Thế Tôn, mong Thế Tôn hãy chỉ dạy một phương pháp khác để Tăng chúng Tỳ-khưu này có thể an trú trong thắng trí.”
‘‘Tenahānanda, yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātehī’’ti.
“Then, Ānanda, gather all the bhikkhus dwelling in dependence on Vesālī in the service hall.”
“Vậy thì, này Ānanda, hãy tập hợp tất cả các Tỳ-khưu đang sống gần Vesālī tại giảng đường.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sannipatito* , bhante, bhikkhusaṅgho.
“Yes, Venerable Sir,” Venerable Ānanda replied to the Blessed One. Having gathered all the bhikkhus dwelling in dependence on Vesālī in the service hall, he approached the Blessed One; having approached, he said to the Blessed One: “The Bhikkhu Saṅgha is assembled, Venerable Sir.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” Tôn giả Ānanda vâng đáp Thế Tôn, tập hợp tất cả các Tỳ-khưu đang sống gần Vesālī tại giảng đường, rồi đến nơi Thế Tôn; sau khi đến, ngài thưa với Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, Tăng chúng Tỳ-khưu đã tập hợp.”
Yassa dāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.
Let the Blessed One do as he deems fit now.”
“Bạch Thế Tôn, nay Thế Tôn hãy xem là đúng thời.”
Atha kho bhagavā yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.
Then the Blessed One approached the service hall; having approached, he sat down on the prepared seat.
Khi ấy, Thế Tôn đi đến giảng đường; sau khi đến, ngài ngồi xuống trên chỗ đã soạn sẵn.
Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ayampi kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti’’.
Having sat down, the Blessed One addressed the bhikkhus: “This concentration through mindfulness of breathing, bhikkhus, when developed and extensively practiced, is peaceful and sublime, an unadulterated happy dwelling, and it makes evil unwholesome states that have arisen vanish and subside in place.”
Sau khi ngồi, Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu: “Này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở này, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, là pháp an tịnh, thù diệu, không pha tạp, là một trú xứ an lạc, và làm cho các pháp ác bất thiện đã sanh khởi lập tức biến mất và lắng dịu.”
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse ūhataṃ rajojallaṃ, tamenaṃ mahāakālamegho ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti; evameva kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti.
“Just as, bhikkhus, in the last month of summer, a great unseasonal cloud makes the dust and dirt that has been stirred up vanish and subside in place; even so, bhikkhus, this concentration through mindfulness of breathing, when developed and extensively practiced, is peaceful and sublime, an unadulterated happy dwelling, and it makes evil unwholesome states that have arisen vanish and subside in place.
“Này các Tỳ-khưu, ví như vào tháng cuối mùa hè, bụi và đất tung lên, rồi một trận mưa lớn trái mùa làm cho chúng lập tức biến mất và lắng dịu; cũng vậy, này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở, khi được tu tập, được làm cho sung mãn, là pháp an tịnh, thù diệu, không pha tạp, là một trú xứ an lạc, và làm cho các pháp ác bất thiện đã sanh khởi lập tức biến mất và lắng dịu.”
Kathaṃ bhāvito ca, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti?
And how, bhikkhus, is concentration through mindfulness of breathing developed, how is it extensively practiced, so that it is peaceful and sublime, an unadulterated happy dwelling, and it makes evil unwholesome states that have arisen vanish and subside in place?
“Và này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để trở thành pháp an tịnh, thù diệu, không pha tạp, là một trú xứ an lạc, và làm cho các pháp ác bất thiện đã sanh khởi lập tức biến mất và lắng dịu?”
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
“Here, bhikkhus, a bhikkhu, gone to the forest or to the root of a tree or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, set his body erect, and established mindfulness in front of him.
“Ở đây, này các Tỳ-khưu, vị Tỳ-khưu đi đến khu rừng, hoặc đi đến gốc cây, hoặc đi đến ngôi nhà trống, ngồi xuống, xếp bằng, giữ thân ngay thẳng, và an trú niệm trước mặt.”
So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
Mindfully he breathes in, mindfully he breathes out… he trains himself: ‘I will breathe in contemplating relinquishment,’ he trains himself: ‘I will breathe out contemplating relinquishment.’
“Vị ấy thở vào có chánh niệm, thở ra có chánh niệm... vị ấy thực hành: ‘Quán sát sự từ bỏ, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘Quán sát sự từ bỏ, tôi sẽ thở ra’.”
Evaṃ bhāvito kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasametī’’ti.
It is in this way, bhikkhus, that concentration through mindfulness of breathing is developed, in this way that it is extensively practiced, so that it is peaceful and sublime, an unadulterated happy dwelling, and it makes evil unwholesome states that have arisen vanish and subside in place.”
“Này các Tỳ-khưu, định niệm hơi thở được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, là pháp an tịnh, thù diệu, không pha tạp, là một trú xứ an lạc, và làm cho các pháp ác bất thiện đã sanh khởi lập tức biến mất và lắng dịu.”
Navamaṃ.
The ninth.
Kinh thứ chín.
986. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kimilāyaṃ* viharati veḷuvane.
986. Thus have I heard: On one occasion the Blessed One was dwelling in Kimilā, in the Bamboo Grove.
986. Tôi nghe như vầy: Một thời, Thế Tôn trú tại Kimilā, trong rừng Trúc.
Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ kimilaṃ āmantesi – ‘‘kathaṃ bhāvito nu kho, kimila, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso’’ti?
There the Blessed One addressed Venerable Kimila: “How, Kimila, is concentration through mindfulness of breathing developed, how is it extensively practiced, so that it is of great fruit and great benefit?”
Tại đó, Thế Tôn gọi Tôn giả Kimila: “Này Kimila, định niệm hơi thở được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, có lợi ích lớn?”
Evaṃ vutte āyasmā kimilo tuṇhī ahosi.
When this was said, Venerable Kimila remained silent.
Khi được nói vậy, Tôn giả Kimila im lặng.
Dutiyampi kho bhagavā…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ kimilaṃ āmantesi – ‘‘kathaṃ bhāvito nu kho, kimila, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso’’ti?
A second time the Blessed One… a third time the Blessed One addressed Venerable Kimila: “How, Kimila, is concentration through mindfulness of breathing developed, how is it extensively practiced, so that it is of great fruit and great benefit?”
Lần thứ hai, Thế Tôn... lần thứ ba, Thế Tôn gọi Tôn giả Kimila: “Này Kimila, định niệm hơi thở được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, có lợi ích lớn?”
Tatiyampi kho āyasmā kimilo tuṇhī ahosi.
A third time Venerable Kimila remained silent.
Lần thứ ba, Tôn giả Kimila vẫn im lặng.
Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo!
When this was said, Venerable Ānanda said to the Blessed One: “Now is the time, Blessed One; now is the time, Fortunate One!
Khi được nói vậy, Tôn giả Ānanda thưa với Thế Tôn: “Bạch Thế Tôn, đây là thời điểm; bạch Thiện Thệ, đây là thời điểm!”
Yaṃ bhagavā ānāpānassatisamādhiṃ bhāseyya.
Let the Blessed One teach concentration through mindfulness of breathing.
“Mong Thế Tôn hãy thuyết về định niệm hơi thở.”
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.
Having heard the Blessed One, the bhikkhus will bear it in mind.”
“Sau khi nghe từ Thế Tôn, các Tỳ-khưu sẽ ghi nhớ.”
‘‘Tenahānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti.
“Then, Ānanda, listen, attend carefully; I will speak.”
“Vậy thì, này Ānanda, hãy lắng nghe, hãy khéo tác ý; Ta sẽ giảng.”
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
“Yes, Venerable Sir,” Venerable Ānanda replied to the Blessed One.
“Vâng, bạch Thế Tôn,” Tôn giả Ānanda vâng đáp Thế Tôn.
Bhagavā etadavoca – ‘‘kathaṃ bhāvito ca, ānanda, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso?
The Blessed One said: “And how, Ānanda, is concentration through mindfulness of breathing developed, how is it extensively practiced, so that it is of great fruit and great benefit?
Thế Tôn đã nói điều này: “Và này Ānanda, định niệm hơi thở được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào để có quả lớn, có lợi ích lớn?”
Idhānanda, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
Here, Ānanda, a bhikkhu, having gone to the forest, or to the root of a tree, or to an empty dwelling, sits down, having folded his legs crosswise, having set his body upright, and having established mindfulness in front of him.
Này Ānanda, ở đây, vị Tỳ khưu đi đến khu rừng, hoặc đi đến gốc cây, hoặc đi đến ngôi nhà trống, ngồi xuống, xếp bằng, giữ thân thẳng, thiết lập niệm trước mặt.
So satova assasati, satova passasati…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati.
Mindful, he breathes in; mindful, he breathes out... he trains himself, 'I will breathe in contemplating relinquishment'; he trains himself, 'I will breathe out contemplating relinquishment'.
Vị ấy, có chánh niệm, thở vào; có chánh niệm, thở ra… … ‘Quán sát sự từ bỏ, tôi sẽ thở vào’, vị ấy thực hành; ‘Quán sát sự từ bỏ, tôi sẽ thở ra’, vị ấy thực hành.
Evaṃ bhāvito kho, ānanda, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso’’.
Ānanda, when the concentration through mindfulness of breathing is thus developed and thus frequently practiced, it is of great fruit and great benefit."
Này Ānanda, định niệm hơi thở vào hơi thở ra được tu tập như vậy, được làm cho sung mãn như vậy, thì có quả lớn, có lợi ích lớn”.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu dīghaṃ vā assasanto ‘dīghaṃ assasāmī’ti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto ‘dīghaṃ passasāmī’ti pajānāti; rassaṃ vā assasanto ‘rassaṃ assasāmī’ti pajānāti, rassaṃ vā passasanto ‘rassaṃ passasāmī’ti pajānāti; ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sabbakāyappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati – kāye kāyānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
"Ānanda, when a bhikkhu, breathing in long, understands 'I breathe in long'; or breathing out long, understands 'I breathe out long'; breathing in short, understands 'I breathe in short'; or breathing out short, understands 'I breathe out short'; he trains himself, 'I will breathe in experiencing the whole body'; he trains himself, 'I will breathe out experiencing the whole body'; he trains himself, 'I will breathe in tranquilizing the bodily formation'; he trains himself, 'I will breathe out tranquilizing the bodily formation'—at that time, Ānanda, the bhikkhu dwells contemplating the body in the body, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
“Này Ānanda, vào lúc vị Tỳ khưu, khi thở vào dài, tuệ tri: ‘Tôi thở vào dài’; hay khi thở ra dài, tuệ tri: ‘Tôi thở ra dài’; hay khi thở vào ngắn, tuệ tri: ‘Tôi thở vào ngắn’; hay khi thở ra ngắn, tuệ tri: ‘Tôi thở ra ngắn’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận toàn thân, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận toàn thân, tôi sẽ thở ra’; vị ấy thực hành: ‘An tịnh thân hành, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘An tịnh thân hành, tôi sẽ thở ra’ – này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Kāyaññatarāhaṃ, ānanda, etaṃ vadāmi yadidaṃ – assāsapassāsaṃ.
Ānanda, I say that this, namely the in-breaths and out-breaths, is one of the bodily formations.
Này Ānanda, Ta nói rằng, cái này là một trong các thân, tức là hơi thở vào và hơi thở ra.
Tasmātihānanda, kāye kāyānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, Ānanda, at that time, the bhikkhu dwells contemplating the body in the body, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
Vì vậy, này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘pītippaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘pītippaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘sukhappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘sukhappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; ‘passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmī’ti sikkhati – vedanāsu vedanānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
"Ānanda, when a bhikkhu trains himself, 'I will breathe in experiencing rapture'; he trains himself, 'I will breathe out experiencing rapture'; he trains himself, 'I will breathe in experiencing pleasure'; he trains himself, 'I will breathe out experiencing pleasure'; he trains himself, 'I will breathe in experiencing the mental formation'; he trains himself, 'I will breathe out experiencing the mental formation'; he trains himself, 'I will breathe out tranquilizing the mental formation'—at that time, Ānanda, the bhikkhu dwells contemplating feelings in feelings, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
“Này Ānanda, vào lúc vị Tỳ khưu thực hành: ‘Cảm nhận hỷ, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận hỷ, tôi sẽ thở ra’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận lạc, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận lạc, tôi sẽ thở ra’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận tâm hành, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận tâm hành, tôi sẽ thở ra’; vị ấy thực hành: ‘An tịnh tâm hành, tôi sẽ thở ra’ – này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Vedanāññatarāhaṃ, ānanda, etaṃ vadāmi, yadidaṃ – assāsapassāsānaṃ* sādhukaṃ manasikāraṃ.
Ānanda, I say that this, namely careful attention to the in-breaths and out-breaths, is one of the feelings.
Này Ānanda, Ta nói rằng, cái này là một trong các thọ, tức là sự chú tâm kỹ lưỡng đến hơi thở vào và hơi thở ra.
Tasmātihānanda, vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, Ānanda, at that time, the bhikkhu dwells contemplating feelings in feelings, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
Vì vậy, này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘cittappaṭisaṃvedī assasissāmī’ti sikkhati, ‘cittappaṭisaṃvedī passasissāmī’ti sikkhati; abhippamodayaṃ cittaṃ…pe… samādahaṃ cittaṃ…pe… ‘vimocayaṃ cittaṃ assasissāmī’ti sikkhati, ‘vimocayaṃ cittaṃ passasissāmī’ti sikkhati – citte cittānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
"Ānanda, when a bhikkhu trains himself, 'I will breathe in experiencing the mind'; he trains himself, 'I will breathe out experiencing the mind'; he trains himself, 'I will breathe in gladdening the mind'... he trains himself, 'I will breathe in concentrating the mind'... he trains himself, 'I will breathe in liberating the mind'; he trains himself, 'I will breathe out liberating the mind'—at that time, Ānanda, the bhikkhu dwells contemplating the mind in the mind, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
“Này Ānanda, vào lúc vị Tỳ khưu thực hành: ‘Cảm nhận tâm, tôi sẽ thở vào’; vị ấy thực hành: ‘Cảm nhận tâm, tôi sẽ thở ra’; làm cho tâm hân hoan… … định tâm… … ‘Giải thoát tâm, tôi sẽ thở vào’, vị ấy thực hành; ‘Giải thoát tâm, tôi sẽ thở ra’, vị ấy thực hành – này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Nāhaṃ, ānanda, muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānassatisamādhibhāvanaṃ vadāmi.
Ānanda, I do not speak of the development of concentration through mindfulness of breathing for one who is unmindful and not clearly comprehending.
Này Ānanda, Ta không nói có sự tu tập định niệm hơi thở vào hơi thở ra cho người thất niệm, không tỉnh giác.
Tasmātihānanda, citte cittānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, Ānanda, at that time, the bhikkhu dwells contemplating the mind in the mind, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
Vì vậy, này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Yasmiṃ samaye, ānanda, bhikkhu ‘aniccānupassī assasissāmī’ti sikkhati…pe… virāgānupassī…pe… nirodhānupassī…pe… ‘paṭinissaggānupassī assasissāmī’ti sikkhati, ‘paṭinissaggānupassī passasissāmī’ti sikkhati – dhammesu dhammānupassī, ānanda, bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
"Ānanda, when a bhikkhu trains himself, 'I will breathe in contemplating impermanence'... he trains himself, 'I will breathe in contemplating dispassion'... he trains himself, 'I will breathe in contemplating cessation'... he trains himself, 'I will breathe in contemplating relinquishment'; he trains himself, 'I will breathe out contemplating relinquishment'—at that time, Ānanda, the bhikkhu dwells contemplating phenomena in phenomena, ardent, clearly comprehending, and mindful, having overcome covetousness and distress concerning the world.
“Này Ānanda, vào lúc vị Tỳ khưu thực hành: ‘Quán vô thường, tôi sẽ thở vào’… … quán ly tham… … quán đoạn diệt… … ‘Quán sát sự từ bỏ, tôi sẽ thở vào’, vị ấy thực hành; ‘Quán sát sự từ bỏ, tôi sẽ thở ra’, vị ấy thực hành – này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán pháp trên các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
So yaṃ taṃ hoti abhijjhādomanassānaṃ pahānaṃ taṃ paññāya disvā sādhukaṃ ajjhupekkhitā hoti.
And having seen with wisdom the abandonment of that covetousness and distress, he becomes a good overseer of it."
Vị ấy, sau khi thấy bằng trí tuệ sự đoạn trừ tham và ưu đó, trở thành người xả ly một cách tốt đẹp.
Tasmātihānanda, dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.
Therefore, Ānanda, a bhikkhu who dwells contemplating dhammas in dhammas at that time, ardent, clearly comprehending, and mindful, having removed covetousness and distress in the world.
Vì vậy, này Ānanda, vào lúc ấy, vị Tỳ khưu sống quán pháp trên các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, nhiếp phục tham ưu ở đời.
‘‘Seyyathāpi, ānanda, catumahāpathe* mahāpaṃsupuñjo.
“Just as, Ānanda, at a crossroads, there is a large heap of dust.
“Ví như, này Ānanda, ở ngã tư đường có một đống bụi lớn.
Puratthimāya cepi disāyaṃ āgaccheyya sakaṭaṃ vā ratho vā, upahanateva taṃ paṃsupuñjaṃ; pacchimāya cepi disāya āgaccheyya…pe… uttarāya cepi disāya…pe… dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya sakaṭaṃ vā ratho vā, upahanateva taṃ paṃsupuñjaṃ.
If a cart or a chariot were to come from the eastern direction, it would surely strike that heap of dust; if it were to come from the western direction…pe… if it were to come from the northern direction…pe… if it were to come from the southern direction, a cart or a chariot, it would surely strike that heap of dust.
Nếu có xe bò hay xe ngựa đi đến từ phương Đông, nó sẽ làm xói mòn đống bụi ấy; nếu đi đến từ phương Tây… … nếu từ phương Bắc… … nếu có xe bò hay xe ngựa đi đến từ phương Nam, nó sẽ làm xói mòn đống bụi ấy.
Evameva kho, ānanda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharantopi upahanateva pāpake akusale dhamme; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharantopi upahanateva pāpake akusale dhamme’’ti.
Even so, Ānanda, a bhikkhu dwelling contemplating the body in the body also surely strikes down evil unwholesome states; contemplating feelings…pe… mind…pe… dhammas in dhammas, he also surely strikes down evil unwholesome states.”
Cũng vậy, này Ānanda, vị Tỳ khưu khi sống quán thân trên thân cũng làm xói mòn các pháp ác, bất thiện; khi sống quán thọ… … khi sống quán tâm… … khi sống quán pháp trên các pháp cũng làm xói mòn các pháp ác, bất thiện”.
Dasamaṃ.
The Tenth.
Thứ mười.