159. ‘‘Rūpe, bhikkhave, yoniso manasi karotha; rūpāniccatañca yathābhūtaṃ samanupassatha.
159. “Bhikkhus, attend carefully to forms; contemplate the impermanence of forms as it really is.
159. ‘‘Này các Tỳ-khưu, hãy tác ý đúng đắn về các sắc (rūpa); và hãy quán sát đúng như thật sự vô thường của các sắc.
Rūpe, bhikkhave, bhikkhu yoniso manasikaronto, rūpāniccatañca yathābhūtaṃ samanupassanto rūpesupi nibbindati.
Bhikkhus, a bhikkhu who attends carefully to forms, who contemplates the impermanence of forms as it really is, becomes disenchanted even with forms.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tác ý đúng đắn về các sắc, và quán sát đúng như thật sự vô thường của các sắc, thì vị ấy trở nên nhàm chán cả đối với các sắc.
Nandikkhayā rāgakkhayo; rāgakkhayā nandikkhayo.
With the destruction of delight, there is destruction of passion; with the destruction of passion, there is destruction of delight.
Khi hỷ diệt, tham diệt; khi tham diệt, hỷ diệt.
Nandirāgakkhayā cittaṃ suvimuttanti vuccati.
With the destruction of delight and passion, the mind is said to be well-liberated.
Khi hỷ và tham diệt, tâm được gọi là hoàn toàn giải thoát.
Sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… dhamme, bhikkhave, yoniso manasi karotha; dhammāniccatañca yathābhūtaṃ samanupassatha.
Sounds… odors… tastes… tactile objects… Bhikkhus, attend carefully to mental phenomena; contemplate the impermanence of mental phenomena as it really is.
Các tiếng (sadda)… các mùi (gandha)… các vị (rasa)… các xúc (phoṭṭhabba)… Này các Tỳ-khưu, hãy tác ý đúng đắn về các pháp (dhamma); và hãy quán sát đúng như thật sự vô thường của các pháp.
Dhamme, bhikkhave, bhikkhu yoniso manasikaronto, dhammāniccatañca yathābhūtaṃ samanupassanto dhammesupi nibbindati.
Bhikkhus, a bhikkhu who attends carefully to mental phenomena, who contemplates the impermanence of mental phenomena as it really is, becomes disenchanted even with mental phenomena.
Này các Tỳ-khưu, một Tỳ-khưu tác ý đúng đắn về các pháp, và quán sát đúng như thật sự vô thường của các pháp, thì vị ấy trở nên nhàm chán cả đối với các pháp.
Nandikkhayā rāgakkhayo; rāgakkhayā nandikkhayo.
With the destruction of delight, there is destruction of passion; with the destruction of passion, there is destruction of delight.
Khi hỷ diệt, tham diệt; khi tham diệt, hỷ diệt.
Nandirāgakkhayā cittaṃ suvimuttanti vuccatī’’ti.
With the destruction of delight and passion, the mind is said to be well-liberated.”
Khi hỷ và tham diệt, tâm được gọi là hoàn toàn giải thoát.’’
Catutthaṃ.
The fourth.
Thứ tư.
160. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati jīvakambavane.
160. On one occasion the Blessed One was staying at Rājagaha, in Jīvaka’s Mango Grove.
160. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Rājagaha, trong Rừng Xoài Jīvaka.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti…pe… ‘‘samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha.
There the Blessed One addressed the bhikkhus thus: “Bhikkhus,”… (as before) …“Bhikkhus, develop concentration.
Tại đấy, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu – ‘‘Này các Tỳ-khưu’’… (như trên)… ‘‘Này các Tỳ-khưu, hãy tu tập thiền định (samādhi).
Samāhitassa, bhikkhave, bhikkhuno yathābhūtaṃ okkhāyati.
To a bhikkhu who is concentrated, bhikkhus, things become manifest as they really are.
Này các Tỳ-khưu, đối với Tỳ-khưu có định, sự thấy biết đúng như thật sẽ hiện rõ.
Kiñca yathābhūtaṃ okkhāyati?
And what becomes manifest as it really is?
Cái gì hiện rõ đúng như thật?
Cakkhuṃ aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati, rūpā aniccāti yathābhūtaṃ okkhāyati, cakkhuviññāṇaṃ aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati, cakkhusamphasso aniccoti yathābhūtaṃ okkhāyati, yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati…pe… jivhā aniccāti yathābhūtaṃ okkhāyati…pe… mano aniccoti yathābhūtaṃ okkhāyati, dhammā aniccāti yathābhūtaṃ okkhāyati…pe… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati.
The eye becomes manifest as impermanent as it really is, forms become manifest as impermanent as they really are, eye-consciousness becomes manifest as impermanent as it really is, eye-contact becomes manifest as impermanent as it really is, and whatever feeling arises dependent on eye-contact—whether pleasant or painful or neither-painful-nor-pleasant—that too becomes manifest as impermanent as it really is… (as before) …The tongue becomes manifest as impermanent as it really is… (as before) …The mind becomes manifest as impermanent as it really is, mental phenomena become manifest as impermanent as they really are… (as before) …And whatever feeling arises dependent on mind-contact—whether pleasant or painful or neither-painful-nor-pleasant—that too becomes manifest as impermanent as it really is.
Sự thấy biết con mắt (cakkhu) là vô thường hiện rõ đúng như thật, sự thấy biết các sắc (rūpa) là vô thường hiện rõ đúng như thật, sự thấy biết nhãn thức (cakkhuviññāṇa) là vô thường hiện rõ đúng như thật, sự thấy biết nhãn xúc (cakkhusamphassa) là vô thường hiện rõ đúng như thật, và cảm thọ nào khởi lên do duyên nhãn xúc, dù là lạc thọ, khổ thọ, hay bất khổ bất lạc thọ, thì sự thấy biết cảm thọ ấy cũng là vô thường hiện rõ đúng như thật… (như trên)… sự thấy biết lưỡi (jivhā) là vô thường hiện rõ đúng như thật… (như trên)… sự thấy biết ý (manas) là vô thường hiện rõ đúng như thật, sự thấy biết các pháp (dhamma) là vô thường hiện rõ đúng như thật… (như trên)… và cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc (manosamphassa), dù là lạc thọ, khổ thọ, hay bất khổ bất lạc thọ, thì sự thấy biết cảm thọ ấy cũng là vô thường hiện rõ đúng như thật.
Samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha.
Bhikkhus, develop concentration.
Này các Tỳ-khưu, hãy tu tập thiền định.
Samāhitassa, bhikkhave, bhikkhuno yathābhūtaṃ okkhāyatī’’ti.
To a bhikkhu who is concentrated, bhikkhus, things become manifest as they really are.”
Này các Tỳ-khưu, đối với Tỳ-khưu có định, sự thấy biết đúng như thật sẽ hiện rõ.’’
Pañcamaṃ.
The fifth.
Thứ năm.
161. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati jīvakambavane.
161. On one occasion the Blessed One was staying at Rājagaha, in Jīvaka’s Mango Grove.
161. Một thời, Đức Thế Tôn trú tại Rājagaha, trong Rừng Xoài Jīvaka.
Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi…pe… ‘‘paṭisallāne, bhikkhave, yogamāpajjatha.
There the Blessed One addressed the bhikkhus thus:… (as before) …“Bhikkhus, devote yourselves to seclusion.
Tại đấy, Đức Thế Tôn gọi các Tỳ-khưu… (như trên)… ‘‘Này các Tỳ-khưu, hãy chuyên tâm vào sự độc cư (paṭisallāna).
Paṭisallīnassa, bhikkhave, bhikkhuno yathābhūtaṃ okkhāyati.
To a secluded bhikkhu, bhikkhus, things become manifest as they really are.
Này các Tỳ-khưu, đối với Tỳ-khưu độc cư, sự thấy biết đúng như thật sẽ hiện rõ.
Kiñca yathābhūtaṃ okkhāyati?
And what becomes manifest as it really is?
Cái gì hiện rõ đúng như thật?
Cakkhuṃ aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati, rūpā aniccāti yathābhūtaṃ okkhāyati, cakkhuviññāṇaṃ aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati, cakkhusamphasso aniccoti yathābhūtaṃ okkhāyati, yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati…pe… mano aniccoti yathābhūtaṃ okkhāyati, dhammā… manoviññāṇaṃ… manosamphasso… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccanti yathābhūtaṃ okkhāyati.
The eye is seen as impermanent as it truly is; forms are seen as impermanent as they truly are; eye-consciousness is seen as impermanent as it truly is; eye-contact is seen as impermanent as it truly is; and whatever feeling arises dependent on eye-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is seen as impermanent as it truly is… The mind is seen as impermanent as it truly is; mental phenomena… mind-consciousness… mind-contact… and whatever feeling arises dependent on mind-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is seen as impermanent as it truly is.
Mắt là vô thường, như thật hiển lộ; sắc là vô thường, như thật hiển lộ; nhãn thức là vô thường, như thật hiển lộ; nhãn xúc là vô thường, như thật hiển lộ; và cảm thọ nào khởi lên do duyên nhãn xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô thường, như thật hiển lộ... cho đến... ý là vô thường, như thật hiển lộ; các pháp... ý thức... ý xúc... và cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô thường, như thật hiển lộ.
Paṭisallāne bhikkhave, yogamāpajjatha.
Bhikkhus, engage in seclusion.
Này các Tỳ khưu, hãy nỗ lực trong sự độc cư.
Paṭisallīnassa, bhikkhave, bhikkhuno yathābhūtaṃ okkhāyatī’’ti.
Bhikkhus, to a bhikkhu who is secluded, things are seen as they truly are.”
Này các Tỳ khưu, đối với vị Tỳ khưu độc cư, (pháp) hiển lộ đúng như thật.
Chaṭṭhaṃ.
The Sixth.
Kinh thứ sáu.
162. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko yena bhagavā tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho āyasmā koṭṭhiko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetu, yamahaṃ bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyya’’nti.
Then, the Venerable Mahākoṭṭhika approached the Blessed One… and sat down to one side. The Venerable Koṭṭhika then said to the Blessed One: “It would be good, Venerable Sir, if the Blessed One would teach me the Dhamma in brief, so that having heard the Dhamma from the Blessed One, I might dwell alone, secluded, diligent, ardent, and resolute.”
162. Rồi Tôn giả Mahākoṭṭhika đi đến nơi Thế Tôn... cho đến... Ngồi một bên, Tôn giả Koṭṭhika bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, lành thay nếu Thế Tôn thuyết pháp tóm tắt cho con, để sau khi nghe pháp của Thế Tôn, con có thể sống một mình, ẩn dật, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần.”
‘‘Yaṃ kho, koṭṭhika, aniccaṃ tatra te chando pahātabbo.
“Koṭṭhika, that which is impermanent, there you should abandon desire.
“Này Koṭṭhika, đối với cái gì vô thường, con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Kiñca, koṭṭhika, aniccaṃ?
And what, Koṭṭhika, is impermanent?
Và này Koṭṭhika, cái gì là vô thường?
Cakkhu kho, koṭṭhika, aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo.
The eye, Koṭṭhika, is impermanent; there you should abandon desire.
Này Koṭṭhika, mắt là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Rūpā aniccā; tatra te chando pahātabbo.
Forms are impermanent; there you should abandon desire.
Các sắc là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Cakkhuviññāṇaṃ aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo.
Eye-consciousness is impermanent; there you should abandon desire.
Nhãn thức là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Cakkhusamphasso anicco; tatra te chando pahātabbo.
Eye-contact is impermanent; there you should abandon desire.
Nhãn xúc là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo…pe… jivhā aniccā; tatra te chando pahātabbo.
And whatever feeling arises dependent on eye-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is impermanent; there you should abandon desire… The tongue is impermanent; there you should abandon desire.
Và cảm thọ nào khởi lên do duyên nhãn xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó... cho đến... lưỡi là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Rasā aniccā; tatra te chando pahātabbo.
Tastes are impermanent; there you should abandon desire.
Các vị là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Jivhāviññāṇaṃ aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo.
Tongue-consciousness is impermanent; there you should abandon desire.
Thiệt thức là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Jivhāsamphasso anicco; tatra te chando pahātabbo.
Tongue-contact is impermanent; there you should abandon desire.
Thiệt xúc là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo…pe… mano anicco; tatra te chando pahātabbo.
And whatever feeling arises dependent on tongue-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is impermanent; there you should abandon desire… The mind is impermanent; there you should abandon desire.
Và cảm thọ nào khởi lên do duyên thiệt xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó... cho đến... ý là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Dhammā aniccā; tatra te chando pahātabbo.
Mental phenomena are impermanent; there you should abandon desire.
Các pháp là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Manoviññāṇaṃ aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo.
Mind-consciousness is impermanent; there you should abandon desire.
Ý thức là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Manosamphasso anicco; tatra te chando pahātabbo.
Mind-contact is impermanent; there you should abandon desire.
Ý xúc là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccaṃ; tatra te chando pahātabbo.
And whatever feeling arises dependent on mind-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is impermanent; there you should abandon desire.
Và cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô thường; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yaṃ kho, koṭṭhika, aniccaṃ tatra te chando pahātabbo’’ti.
Koṭṭhika, that which is impermanent, there you should abandon desire.”
Này Koṭṭhika, đối với cái gì vô thường, con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.”
Sattamaṃ.
The Seventh.
Kinh thứ bảy.
163. Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko…pe… bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante…pe… vihareyya’’nti.
Then, the Venerable Mahākoṭṭhika… said to the Blessed One: “It would be good, Venerable Sir… I might dwell.”
163. Rồi Tôn giả Mahākoṭṭhika... cho đến... bạch Thế Tôn rằng: “Bạch Thế Tôn, lành thay... cho đến... con có thể sống.”
‘‘Yaṃ kho, koṭṭhika, dukkhaṃ tatra te chando pahātabbo.
“Koṭṭhika, that which is suffering, there you should abandon desire.
“Này Koṭṭhika, đối với cái gì là khổ, con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Kiñca, koṭṭhika, dukkhaṃ?
And what, Koṭṭhika, is suffering?
Và này Koṭṭhika, cái gì là khổ?
Cakkhu kho, koṭṭhika, dukkhaṃ; tatra te chando pahātabbo.
The eye, Koṭṭhika, is suffering; there you should abandon desire.
Này Koṭṭhika, mắt là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Rūpā dukkhā; tatra te chando pahātabbo.
Forms are suffering; there you should abandon desire.
Các sắc là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Cakkhuviññāṇaṃ dukkhaṃ; tatra te chando pahātabbo.
Eye-consciousness is suffering; there you should abandon desire.
Nhãn thức là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Cakkhusamphasso dukkho; tatra te chando pahātabbo.
Eye-contact is suffering; there you should abandon desire.
Nhãn xúc là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi dukkhaṃ; tatra te chando pahātabbo…pe… jivhā dukkhā; tatra te chando pahātabbo…pe… mano dukkho; tatra te chando pahātabbo.
And whatever feeling arises dependent on eye-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is suffering; there you should abandon desire… The tongue is suffering; there you should abandon desire… The mind is suffering; there you should abandon desire.
Và cảm thọ nào khởi lên do duyên nhãn xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó... cho đến... lưỡi là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó... cho đến... ý là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Dhammā dukkhā; tatra te chando pahātabbo.
Mental phenomena are suffering; there you should abandon desire.
Các pháp là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Manoviññāṇaṃ dukkhaṃ; tatra te chando pahātabbo.
Mind-consciousness is suffering; there you should abandon desire.
Ý thức là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Manosamphasso dukkho; tatra te chando pahātabbo.
Mind-contact is suffering; there you should abandon desire.
Ý xúc là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi dukkhaṃ; tatra te chando pahātabbo.
And whatever feeling arises dependent on mind-contact—whether pleasant, painful, or neither-painful-nor-pleasant—that too is suffering; there you should abandon desire.
Và cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là khổ; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yaṃ kho, koṭṭhika, dukkhaṃ tatra te chando pahātabbo’’ti.
Koṭṭhika, that which is suffering, there you should abandon desire.”
Này Koṭṭhika, đối với cái gì là khổ, con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.”
Aṭṭhamaṃ.
The Eighth.
Kinh thứ tám.
164. Ekamantaṃ…pe… vihareyyanti.
164. At one side…pe… they would dwell.
164. Một bên... cho đến... con có thể sống.
‘‘Yo kho, koṭṭhika, anattā tatra te chando pahātabbo.
"Whatever, Koṭṭhika, is not-self, there your desire should be abandoned.
“Này Koṭṭhika, đối với cái gì là vô ngã, con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Ko ca, koṭṭhika, anattā?
And what, Koṭṭhika, is not-self?
Và này Koṭṭhika, cái gì là vô ngã?
Cakkhu kho, koṭṭhika, anattā; tatra te chando pahātabbo.
The eye, Koṭṭhika, is not-self; there your desire should be abandoned.
Này Koṭṭhika, mắt là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Rūpā anattā; tatra te chando pahātabbo.
Forms are not-self; there your desire should be abandoned.
Các sắc là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Cakkhuviññāṇaṃ anattā; tatra te chando pahātabbo.
Eye-consciousness is not-self; there your desire should be abandoned.
Nhãn thức là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Cakkhusamphasso anattā; tatra te chando pahātabbo.
Eye-contact is not-self; there your desire should be abandoned.
Nhãn xúc là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi anattā; tatra te chando pahātabbo …pe… jivhā anattā; tatra te chando pahātabbo…pe… mano anattā; tatra te chando pahātabbo.
Whatever feeling arises dependent on eye-contact—whether pleasant or painful or neither-painful-nor-pleasant—that too is not-self; there your desire should be abandoned…pe… the tongue is not-self; there your desire should be abandoned…pe… the mind is not-self; there your desire should be abandoned.
Và cảm thọ nào khởi lên do duyên nhãn xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó... cho đến... lưỡi là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó... cho đến... ý là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Dhammā anattā; tatra te chando pahātabbo.
Mental phenomena are not-self; there your desire should be abandoned.
Các pháp là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Manoviññāṇaṃ… manosamphasso… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi anattā; tatra te chando pahātabbo.
Mind-consciousness… mind-contact… whatever feeling arises dependent on mind-contact—whether pleasant or painful or neither-painful-nor-pleasant—that too is not-self; there your desire should be abandoned.
Ý thức... ý xúc... và cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô ngã; con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.
Yo kho, koṭṭhika, anattā, tatra te chando pahātabbo’’ti.
Whatever, Koṭṭhika, is not-self, there your desire should be abandoned."
Này Koṭṭhika, đối với cái gì là vô ngã, con phải từ bỏ lòng ham muốn nơi đó.”
Navamaṃ.
The Ninth.
Kinh thứ chín.
‘‘Cakkhuṃ kho, bhikkhu, aniccato jānato passato micchādiṭṭhi pahīyati.
"By knowing and seeing the eye as impermanent, bhikkhu, wrong view is abandoned.
“Này Tỳ khưu, khi biết, khi thấy mắt là vô thường, tà kiến được đoạn trừ.
Rūpe aniccato jānato passato micchādiṭṭhi pahīyati.
By knowing and seeing forms as impermanent, wrong view is abandoned.
Khi biết, khi thấy các sắc là vô thường, tà kiến được đoạn trừ.
Cakkhuviññāṇaṃ aniccato jānato passato micchādiṭṭhi pahīyati.
By knowing and seeing eye-consciousness as impermanent, wrong view is abandoned.
Khi biết, khi thấy nhãn thức là vô thường, tà kiến được đoạn trừ.
Cakkhusamphassaṃ aniccato jānato passato micchādiṭṭhi pahīyati…pe… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi aniccato jānato passato micchādiṭṭhi pahīyati.
By knowing and seeing eye-contact as impermanent…pe… whatever feeling arises dependent on mind-contact—whether pleasant or painful or neither-painful-nor-pleasant—by knowing and seeing that too as impermanent, wrong view is abandoned.
Khi biết, khi thấy nhãn xúc là vô thường, tà kiến được đoạn trừ... cho đến... khi biết, khi thấy cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc, dù là lạc, khổ, hay bất khổ bất lạc, cảm thọ ấy cũng là vô thường, tà kiến được đoạn trừ.
Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato micchādiṭṭhi pahīyatī’’ti.
It is in this way, bhikkhu, by knowing thus, by seeing thus, that wrong view is abandoned."
Này Tỳ khưu, biết như vậy, thấy như vậy thì tà kiến được đoạn trừ.”
Dasamaṃ.
The Tenth.
Kinh thứ mười.
166. Atha kho aññataro bhikkhu…pe… etadavoca – ‘‘kathaṃ nu kho, bhante, jānato kathaṃ passato sakkāyadiṭṭhi pahīyatī’’ti?
166. Then a certain bhikkhu…pe… said: "How, venerable sir, by knowing what, by seeing what, is personality view (sakkāyadiṭṭhi) abandoned?"
166. Rồi một Tỳ khưu nào đó... cho đến... bạch rằng: “Bạch Thế Tôn, làm thế nào biết, làm thế nào thấy thì thân kiến được đoạn trừ?”
‘‘Cakkhuṃ kho, bhikkhu, dukkhato jānato passato sakkāyadiṭṭhi pahīyati.
"By knowing and seeing the eye as suffering, bhikkhu, personality view is abandoned.
“Này Tỳ khưu, khi biết, khi thấy mắt là khổ, thân kiến được đoạn trừ.
Rūpe dukkhato jānato passato sakkāyadiṭṭhi pahīyati.
By knowing and seeing forms as suffering, personality view is abandoned.
Khi biết, khi thấy các sắc là khổ, thân kiến được đoạn trừ.
Cakkhuviññāṇaṃ dukkhato jānato passato sakkāyadiṭṭhi pahīyati.
By knowing and seeing eye-consciousness as suffering, personality view is abandoned.
Khi biết, khi thấy nhãn thức là khổ, thân kiến được đoạn trừ.
Cakkhusamphassaṃ dukkhato jānato passato sakkāyadiṭṭhi pahīyati…pe… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi dukkhato jānato passato sakkāyadiṭṭhi pahīyati.
Knowing and seeing eye-contact as suffering, sakkāyadiṭṭhi is abandoned…pe… whatever feeling arises dependent on mind-contact, whether pleasant or painful or neither pleasant nor painful, knowing and seeing that too as suffering, sakkāyadiṭṭhi is abandoned.
Khi một người biết và thấy xúc chạm nhãn là khổ, tà kiến về thân (sakkāyadiṭṭhi) được đoạn trừ… và khi một người biết và thấy cảm thọ nào khởi lên do duyên xúc chạm ý, dù là lạc, khổ, hay không khổ không lạc, là khổ, thì tà kiến về thân cũng được đoạn trừ.
Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato sakkāyadiṭṭhi pahīyatī’’ti.
“In this way, bhikkhu, for one who knows and sees thus, sakkāyadiṭṭhi is abandoned.”
Này Tỳ-kheo, khi biết và thấy như vậy, tà kiến về thân được đoạn trừ.”
Ekādasamaṃ.
The Eleventh.
Thứ Mười Một.
167. Atha kho aññataro bhikkhu…pe… etadavoca – ‘‘kathaṃ nu kho, bhante, jānato kathaṃ passato attānudiṭṭhi pahīyatī’’ti?
167. Then a certain bhikkhu…pe… said this: “How indeed, Venerable Sir, does one know, how does one see, so that attānudiṭṭhi is abandoned?”
167. Rồi một Tỳ-kheo khác… nói rằng: “Bạch Thế Tôn, khi biết như thế nào, khi thấy như thế nào thì tà kiến về tự ngã (attānudiṭṭhi) được đoạn trừ?”
‘‘Cakkhuṃ kho, bhikkhu, anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati.
“Knowing and seeing the eye as not-self, bhikkhu, attānudiṭṭhi is abandoned.
“Này Tỳ-kheo, khi biết và thấy nhãn là vô ngã, tà kiến về tự ngã được đoạn trừ.
Rūpe anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati.
Knowing and seeing forms as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned.
Khi biết và thấy sắc là vô ngã, tà kiến về tự ngã được đoạn trừ.
Cakkhuviññāṇaṃ anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati.
Knowing and seeing eye-consciousness as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned.
Khi biết và thấy nhãn thức là vô ngã, tà kiến về tự ngã được đoạn trừ.
Cakkhusamphassaṃ anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati.
Knowing and seeing eye-contact as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned.
Khi biết và thấy nhãn xúc là vô ngã, tà kiến về tự ngã được đoạn trừ.
Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati…pe… jivhaṃ anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati…pe… manaṃ anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyati.
Whatever feeling arises dependent on eye-contact, whether pleasant or painful or neither pleasant nor painful, knowing and seeing that too as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned…pe… knowing and seeing the tongue as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned…pe… knowing and seeing the mind as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned.
Khi biết và thấy cảm thọ nào khởi lên do duyên nhãn xúc, dù là lạc, khổ, hay không khổ không lạc, là vô ngã, thì tà kiến về tự ngã cũng được đoạn trừ… lưỡi là vô ngã… ý là vô ngã.
Dhamme… manoviññāṇaṃ… manosamphassaṃ… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi anattato jānato passato attānudiṭṭhi pahīyatī’’ti.
Knowing and seeing mental phenomena… mind-consciousness… mind-contact… whatever feeling arises dependent on mind-contact, whether pleasant or painful or neither pleasant nor painful, as not-self, attānudiṭṭhi is abandoned.”
Các pháp… ý thức… ý xúc… cảm thọ nào khởi lên do duyên ý xúc, dù là lạc, khổ, hay không khổ không lạc, là vô ngã, thì tà kiến về tự ngã cũng được đoạn trừ.”
Dvādasamaṃ.
The Twelfth.
Thứ Mười Hai.
168. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo chando pahātabbo.
168. “Monks, whatever is impermanent, therein your craving should be abandoned.
168. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì dục (chanda) của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.
Kiñca, bhikkhave, aniccaṃ?
And what, monks, is impermanent?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường?
Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ; tatra vo chando pahātabbo…pe… jivhā aniccā; tatra vo chando pahātabbo…pe… mano anicco; tatra vo chando pahātabbo.
The eye, monks, is impermanent; therein your craving should be abandoned…pe… the tongue is impermanent; therein your craving should be abandoned…pe… the mind is impermanent; therein your craving should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, nhãn là vô thường; dục của các ông đối với nó phải được đoạn trừ… lưỡi là vô thường; dục của các ông đối với nó phải được đoạn trừ… ý là vô thường; dục của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.
Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo chando pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is impermanent, therein your craving should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì dục của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.”
169. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo rāgo pahātabbo.
169. “Monks, whatever is impermanent, therein your attachment should be abandoned.
169. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì tham ái (rāga) của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.
Kiñca, bhikkhave, aniccaṃ?
And what, monks, is impermanent?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường?
Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ; tatra vo rāgo pahātabbo…pe… jivhā aniccā; tatra vo rāgo pahātabbo…pe… mano anicco; tatra vo rāgo pahātabbo.
The eye, monks, is impermanent; therein your attachment should be abandoned…pe… the tongue is impermanent; therein your attachment should be abandoned…pe… the mind is impermanent; therein your attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, nhãn là vô thường; tham ái của các ông đối với nó phải được đoạn trừ… lưỡi là vô thường; tham ái của các ông đối với nó phải được đoạn trừ… ý là vô thường; tham ái của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.
Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo rāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is impermanent, therein your attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì tham ái của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.”
170. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo chandarāgo pahātabbo.
170. “Monks, whatever is impermanent, therein your craving and attachment should be abandoned.
170. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì dục tham (chandarāga) của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.
Kiñca, bhikkhave, aniccaṃ?
And what, monks, is impermanent?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường?
Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ; tatra vo chandarāgo pahātabbo…pe… jivhā aniccā; tatra vo chandarāgo pahātabbo…pe… mano anicco; tatra vo chandarāgo pahātabbo.
The eye, monks, is impermanent; therein your craving and attachment should be abandoned…pe… the tongue is impermanent; therein your craving and attachment should be abandoned…pe… the mind is impermanent; therein your craving and attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, nhãn là vô thường; dục tham của các ông đối với nó phải được đoạn trừ… lưỡi là vô thường; dục tham của các ông đối với nó phải được đoạn trừ… ý là vô thường; dục tham của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.
Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo chandarāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is impermanent, therein your craving and attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì dục tham của các ông đối với nó phải được đoạn trừ.”
171-173. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ, tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
171-173. “Monks, whatever is suffering, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
171-173. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là khổ, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Kiñca, bhikkhave, dukkhaṃ?
And what, monks, is suffering?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là khổ?
Cakkhu, bhikkhave, dukkhaṃ; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo…pe… jivhā dukkhā…pe… mano dukkho; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
The eye, monks, is suffering; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned…pe… the tongue is suffering…pe… the mind is suffering; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, nhãn là khổ; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ… lưỡi là khổ… ý là khổ; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Yaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is suffering, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là khổ, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.”
174-176. ‘‘Yo, bhikkhave, anattā, tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
174-176. “Monks, whatever is not-self, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
174-176. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô ngã, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Ko ca, bhikkhave, anattā?
And what, monks, is not-self?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là vô ngã?
Cakkhu, bhikkhave, anattā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo…pe… jivhā anattā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo…pe… mano anattā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
The eye, monks, is not-self; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned…pe… the tongue is not-self; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned…pe… the mind is not-self; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, nhãn là vô ngã; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ… lưỡi là vô ngã; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ… ý là vô ngã; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Yo, bhikkhave, anattā tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is not-self, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô ngã, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.”
177-179. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ, tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
177-179. “Monks, whatever is impermanent, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
177-179. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Kiñca, bhikkhave, aniccaṃ?
And what, monks, is impermanent?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường?
Rūpā, bhikkhave, aniccā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Forms, monks, are impermanent; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, sắc là vô thường; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Saddā aniccā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Sounds are impermanent; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Âm thanh là vô thường; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Gandhā aniccā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Odours are impermanent; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Hương là vô thường; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Rasā aniccā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Tastes are impermanent; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Vị là vô thường; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Phoṭṭhabbā aniccā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Tactile objects are impermanent; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Xúc là vô thường; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Dhammā aniccā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Mental phenomena are impermanent; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Các pháp là vô thường; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Yaṃ, bhikkhave, aniccaṃ tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is impermanent, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô thường, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.”
180-182. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ, tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
180-182. “Monks, whatever is suffering, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
180-182. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là khổ, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Kiñca, bhikkhave, dukkhaṃ?
And what, monks, is suffering?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là khổ?
Rūpā, bhikkhave, dukkhā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Forms, monks, are suffering; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, sắc là khổ; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā dukkhā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Sounds… odours… tastes… tactile objects… mental phenomena are suffering; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Âm thanh… hương… vị… xúc… các pháp là khổ; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Yaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ, tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is suffering, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là khổ, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.”
183-185. ‘‘Yo, bhikkhave, anattā, tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
183-185. “Monks, whatever is not-self, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
183-185. “Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô ngã, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Ko ca, bhikkhave, anattā?
And what, monks, is not-self?
Và này các Tỳ-kheo, cái gì là vô ngã?
Rūpā, bhikkhave, anattā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Forms, monks, are not-self; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Này các Tỳ-kheo, sắc là vô ngã; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā anattā; tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo.
Sounds… odours… tastes… tactile objects… mental phenomena are not-self; therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.
Âm thanh… hương… vị… xúc… các pháp là vô ngã; dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.
Yo, bhikkhave, anattā tatra vo chando pahātabbo, rāgo pahātabbo, chandarāgo pahātabbo’’ti.
Whatever, monks, is not-self, therein your craving should be abandoned, attachment should be abandoned, craving and attachment should be abandoned.”
Này các Tỳ-kheo, cái gì là vô ngã, thì dục của các ông phải được đoạn trừ, tham ái phải được đoạn trừ, dục tham phải được đoạn trừ.”
186. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ atītaṃ…pe… jivhā aniccā atītā…pe… mano anicco atīto.
186. “The eye, monks, is impermanent in the past…pe… the tongue is impermanent in the past…pe… the mind is impermanent in the past.
186. “Này các Tỳ-kheo, nhãn là vô thường đã qua… lưỡi là vô thường đã qua… ý là vô thường đã qua.
Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati…pe… manasmimpi nibbindati.
Seeing thus, bhikkhus, a well-taught noble disciple becomes disenchanted with the eye… with the tongue… with the mind.
Này các Tỳ khưu, khi thấy như vậy, vị Thánh đệ tử đã nghe nhiều nhàm chán cả đối với mắt... cho đến... nhàm chán cả đối với lưỡi... cho đến... nhàm chán cả đối với ý.
Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti.
Being disenchanted, he becomes dispassionate; through dispassion, he is liberated; when liberated, there is the knowledge that he is liberated.
Chán ghét thì ly tham; do ly tham mà giải thoát; khi giải thoát thì có tuệ tri rằng đã giải thoát.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
He understands: ‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what was to be done has been done, there is no more for this state of being.’
‘Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sanh nữa’ – vị ấy biết rõ như vậy.”
189-191. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, dukkhaṃ atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ…pe… jivhā dukkhā atītā anāgatā paccuppannā…pe… mano dukkho atīto anāgato paccuppanno.
189-191. ‘‘Bhikkhus, the eye is suffering, past, future, present… the tongue is suffering, past, future, present… the mind is suffering, past, future, present.
189-191. “Này các Tỳ-khưu, mắt là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại…pe… lưỡi là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại…pe… ý là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Evaṃ passaṃ, bhikkhave…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus, bhikkhus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
192-194. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, anattā atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ…pe… jivhā anattā…pe… mano anattā atīto anāgato paccuppanno.
192-194. ‘‘Bhikkhus, the eye is not-self, past, future, present… the tongue is not-self… the mind is not-self, past, future, present.
192-194. “Này các Tỳ-khưu, mắt là vô ngã, quá khứ, vị lai, hiện tại…pe… lưỡi là vô ngã…pe… ý là vô ngã, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
195-197. ‘‘Rūpā, bhikkhave, aniccā atītā anāgatā paccuppannā.
195-197. ‘‘Bhikkhus, forms are impermanent, past, future, present.
195-197. “Này các Tỳ-khưu, sắc là vô thường, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā aniccā atītā anāgatā paccuppannā.
Sounds… odors… flavors… tactile objects… mental phenomena are impermanent, past, future, present.
Tiếng… mùi… vị… xúc… pháp là vô thường, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
198-200. ‘‘Rūpā, bhikkhave, dukkhā atītā anāgatā paccuppannā.
198-200. ‘‘Bhikkhus, forms are suffering, past, future, present.
198-200. “Này các Tỳ-khưu, sắc là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā dukkhā atītā anāgatā paccuppannā.
Sounds… odors… flavors… tactile objects… mental phenomena are suffering, past, future, present.
Tiếng… mùi… vị… xúc… pháp là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
201-203. ‘‘Rūpā, bhikkhave, anattā atītā anāgatā paccuppannā.
201-203. ‘‘Bhikkhus, forms are not-self, past, future, present.
201-203. “Này các Tỳ-khưu, sắc là vô ngã, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā anattā atītā anāgatā paccuppannā.
Sounds… odors… flavors… tactile objects… mental phenomena are not-self, past, future, present.
Tiếng… mùi… vị… xúc… pháp là vô ngã, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
204. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ atītaṃ.
204. ‘‘Bhikkhus, the past eye is impermanent.
204. “Này các Tỳ-khưu, mắt là vô thường, quá khứ.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… jivhā aniccā atītā.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the past tongue is impermanent.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… lưỡi là vô thường, quá khứ.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… mano anicco atīto.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the past mind is impermanent.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… ý là vô thường, quá khứ.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
205. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ anāgataṃ.
205. ‘‘Bhikkhus, the future eye is impermanent.
205. “Này các Tỳ-khưu, mắt là vô thường, vị lai.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… jivhā aniccā anāgatā.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the future tongue is impermanent.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… lưỡi là vô thường, vị lai.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… mano anicco anāgato.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the future mind is impermanent.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… ý là vô thường, vị lai.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’.
Evaṃ passaṃ, bhikkhave…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus, bhikkhus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Này các Tỳ-khưu, khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
206. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, aniccaṃ paccuppannaṃ.
206. ‘‘Bhikkhus, the present eye is impermanent.
206. “Này các Tỳ-khưu, mắt là vô thường, hiện tại.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… jivhā aniccā paccuppannā.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the present tongue is impermanent.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… lưỡi là vô thường, hiện tại.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… mano anicco paccuppanno.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the present mind is impermanent.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… ý là vô thường, hiện tại.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
207-209. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, dukkhaṃ atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ.
207-209. ‘‘Bhikkhus, the eye is suffering, past, future, present.
207-209. “Này các Tỳ-khưu, mắt là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… jivhā dukkhā…pe… mano dukkho atīto anāgato paccuppanno.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the tongue is suffering… the mind is suffering, past, future, present.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… lưỡi là khổ…pe… ý là khổ, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
210-212. ‘‘Cakkhu, bhikkhave, anattā atītaṃ anāgataṃ paccuppannaṃ.
210-212. ‘‘Bhikkhus, the eye is not-self, past, future, present.
210-212. “Này các Tỳ-khưu, mắt là vô ngã, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ…pe… jivhā anattā…pe… mano anattā atīto anāgato paccuppanno.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’… the tongue is not-self… the mind is not-self, past, future, present.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’…pe… lưỡi là vô ngã…pe… ý là vô ngã, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’.
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands: ‘there is no more for this state of being.’
Khi thấy như vậy…pe… vị ấy biết rõ rằng không còn tái sanh nữa.”
213-215. ‘‘Rūpā, bhikkhave, aniccā atītā anāgatā paccuppannā.
213-215. ‘‘Bhikkhus, forms are impermanent, past, future, present.
213-215. “Này các Tỳ-khưu, sắc là vô thường, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Yadaniccaṃ, taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not-self, that should be seen as it actually is with right wisdom: ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’.
Cái gì là vô ngã thì cái đó phải được quán thấy bằng chánh trí như thật rằng: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi’.
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā aniccā atītā anāgatā paccuppannā.
Sounds… odors… flavors… tactile objects… mental phenomena are impermanent, past, future, present.
Tiếng… mùi… vị… xúc… pháp là vô thường, quá khứ, vị lai, hiện tại.
Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ.
What is impermanent, that is suffering.
Cái gì vô thường thì cái đó là khổ.
Yaṃ dukkhaṃ tadanattā.
What is suffering, that is not-self.
Cái gì là khổ thì cái đó là vô ngã.
Yadanattā taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is not self, that is to be seen as ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ with right wisdom as it really is.
Cái gì là vô ngã, cái đó phải được thấy bằng chánh trí như thật là: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi.’
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands ‘there is no further state of being’.
Khi thấy như vậy… (vân vân)… vị ấy biết rằng không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.”
216-218. ‘‘Rūpā, bhikkhave, dukkhā atītā anāgatā paccuppannā.
216-218. “Forms, bhikkhus, are suffering, whether past, future, or present.
216-218. “Này các Tỳ-kheo, sắc là khổ, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is non-self.
Cái gì là khổ, cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is non-self, that is to be seen as ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ with right wisdom as it really is.
Cái gì là vô ngã, cái đó phải được thấy bằng chánh trí như thật là: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi.’
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā dukkhā atītā anāgatā paccuppannā.
Sounds… odours… flavours… tactile objects… mental phenomena are suffering, whether past, future, or present.
Tiếng… mùi… vị… xúc… pháp là khổ, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại.
Yaṃ dukkhaṃ, tadanattā.
What is suffering, that is non-self.
Cái gì là khổ, cái đó là vô ngã.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is non-self, that is to be seen as ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ with right wisdom as it really is.
Cái gì là vô ngã, cái đó phải được thấy bằng chánh trí như thật là: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi.’
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands ‘there is no further state of being’.”
Khi thấy như vậy… (vân vân)… vị ấy biết rằng không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.”
219-221. ‘‘Rūpā, bhikkhave, anattā atītā anāgatā paccuppannā.
219-221. “Forms, bhikkhus, are non-self, whether past, future, or present.
219-221. “Này các Tỳ-kheo, sắc là vô ngã, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is non-self, that is to be seen as ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ with right wisdom as it really is.
Cái gì là vô ngã, cái đó phải được thấy bằng chánh trí như thật là: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi.’
Saddā… gandhā… rasā… phoṭṭhabbā… dhammā anattā atītā anāgatā paccuppannā.
Sounds… odours… flavours… tactile objects… mental phenomena are non-self, whether past, future, or present.
Tiếng… mùi… vị… xúc… pháp là vô ngã, dù quá khứ, vị lai hay hiện tại.
Yadanattā, taṃ ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
What is non-self, that is to be seen as ‘This is not mine, I am not this, this is not my self’ with right wisdom as it really is.
Cái gì là vô ngã, cái đó phải được thấy bằng chánh trí như thật là: ‘Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải là tự ngã của tôi.’
Evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
Seeing thus… he understands ‘there is no further state of being’.”
Khi thấy như vậy… (vân vân)… vị ấy biết rằng không còn tái sinh vào trạng thái này nữa.”
228. ‘‘‘Samuddo, samuddo’ti, bhikkhave, assutavā puthujjano bhāsati.
228. “The uninstructed ordinary person, bhikkhus, speaks of ‘the ocean, the ocean’.
228. “Này các Tỳ-kheo, phàm phu vô văn thường nói: ‘Biển, biển!’
Neso, bhikkhave, ariyassa vinaye samuddo.
This, bhikkhus, is not the ocean in the discipline of the noble ones.
Này các Tỳ-kheo, đó không phải là biển trong giới luật của bậc Thánh.
Mahā eso, bhikkhave, udakarāsi mahāudakaṇṇavo.
This, bhikkhus, is a great mass of water, a great expanse of water.
Này các Tỳ-kheo, đó chỉ là một khối nước lớn, một đại dương nước lớn.
Cakkhu, bhikkhave, purisassa samuddo; tassa rūpamayo vego.
The eye, bhikkhus, is the ocean for a person; its current is of forms.
Này các Tỳ-kheo, mắt của con người là biển; dòng chảy của nó là sắc.
Yo taṃ rūpamayaṃ vegaṃ sahati, ayaṃ vuccati, bhikkhave, atari cakkhusamuddaṃ saūmiṃ sāvaṭṭaṃ sagāhaṃ sarakkhasaṃ; tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo…pe… jivhā, bhikkhave, purisassa samuddo; tassa rasamayo vego.
Whoever endures that current of forms, he, bhikkhus, is said to have crossed the ocean of the eye, with its waves, its whirlpools, its monsters, its demons; having crossed, having reached the far shore, he stands on dry land, a brāhmaṇa…pe… the tongue, bhikkhus, is the ocean for a person; its current is of flavours.
Này các Tỳ-kheo, ai chế ngự được dòng chảy của sắc đó, người ấy được gọi là đã vượt qua biển mắt với sóng, xoáy nước, cá dữ và quỷ dữ; đã vượt qua, đã đến bờ bên kia, đứng trên đất liền, là một Bà-la-môn… (vân vân)… Này các Tỳ-kheo, lưỡi của con người là biển; dòng chảy của nó là vị.
Yo taṃ rasamayaṃ vegaṃ sahati, ayaṃ vuccati, bhikkhave, atari jivhāsamuddaṃ saūmiṃ sāvaṭṭaṃ sagāhaṃ sarakkhasaṃ; tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo…pe… mano, bhikkhave, purisassa samuddo; tassa dhammamayo vego.
Whoever endures that current of flavours, he, bhikkhus, is said to have crossed the ocean of the tongue, with its waves, its whirlpools, its monsters, its demons; having crossed, having reached the far shore, he stands on dry land, a brāhmaṇa…pe… the mind, bhikkhus, is the ocean for a person; its current is of mental phenomena.
Này các Tỳ-kheo, ai chế ngự được dòng chảy của vị đó, người ấy được gọi là đã vượt qua biển lưỡi với sóng, xoáy nước, cá dữ và quỷ dữ; đã vượt qua, đã đến bờ bên kia, đứng trên đất liền, là một Bà-la-môn… (vân vân)… Này các Tỳ-kheo, ý của con người là biển; dòng chảy của nó là pháp.
Yo taṃ dhammamayaṃ vegaṃ sahati, ayaṃ vuccati, bhikkhave, atari manosamuddaṃ saūmiṃ sāvaṭṭaṃ sagāhaṃ sarakkhasaṃ; tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo’’ti.
Whoever endures that current of mental phenomena, he, bhikkhus, is said to have crossed the ocean of the mind, with its waves, its whirlpools, its monsters, its demons; having crossed, having reached the far shore, he stands on dry land, a brāhmaṇa.”
Này các Tỳ-kheo, ai chế ngự được dòng chảy của pháp đó, người ấy được gọi là đã vượt qua biển ý với sóng, xoáy nước, cá dữ và quỷ dữ; đã vượt qua, đã đến bờ bên kia, đứng trên đất liền, là một Bà-la-môn.”
Idamavoca…pe… satthā –
This the Blessed One said…pe… the Teacher:
Thế Tôn đã nói điều này… (vân vân)… Bậc Đạo Sư:
229. ‘‘Samuddo, samuddo’ti, bhikkhave, assutavā puthujjano bhāsati.
229. “The uninstructed ordinary person, bhikkhus, speaks of ‘the ocean, the ocean’.
229. “Này các Tỳ-kheo, phàm phu vô văn thường nói: ‘Biển, biển!’
Neso, bhikkhave, ariyassa vinaye samuddo.
This, bhikkhus, is not the ocean in the discipline of the noble ones.
Này các Tỳ-kheo, đó không phải là biển trong giới luật của bậc Thánh.
Mahā eso, bhikkhave, udakarāsi mahāudakaṇṇavo.
This, bhikkhus, is a great mass of water, a great expanse of water.
Này các Tỳ-kheo, đó chỉ là một khối nước lớn, một đại dương nước lớn.
Santi, bhikkhave, cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
There are, bhikkhus, forms cognizable by the eye that are desirable, agreeable, charming, endearing, connected with sensual pleasure, and exciting lust.
Này các Tỳ-kheo, có những sắc do mắt nhận biết, khả ái, khả lạc, khả ý, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say đắm.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyassa vinaye samuddo.
This, bhikkhus, is called the ocean in the discipline of the noble ones.
Này các Tỳ-kheo, đây được gọi là biển trong giới luật của bậc Thánh.
Etthāyaṃ sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā yebhuyyena samunnā tantākulakajātā kulagaṇṭhikajātā* muñjapabbajabhūtā, apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattati…pe….
Herein this world with its devas, Māra, and Brahmā, with its ascetics and brahmins, its devas and humans, for the most part, being drenched, entangled like a skein of thread, knotted like a ball of string, and overgrown like muñja-grass and pabbaja-grass, does not escape the lower realms, the bad destinations, the states of woe, saṃsāra…pe….
Trong biển này, thế giới với chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, phần lớn bị chìm đắm, bị rối ren như cuộn chỉ, bị thắt nút như sợi dây, bị bao phủ như cỏ muñja và pabbaja, không vượt qua được khổ cảnh, ác thú, đọa xứ, luân hồi… (vân vân)….
‘‘Santi, bhikkhave, jivhāviññeyyā rasā…pe… santi, bhikkhave, manoviññeyyā dhammā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
“There are, bhikkhus, flavours cognizable by the tongue…pe… there are, bhikkhus, mental phenomena cognizable by the mind that are desirable, agreeable, charming, endearing, connected with sensual pleasure, and exciting lust.
“Này các Tỳ-kheo, có những vị do lưỡi nhận biết… (vân vân)… Này các Tỳ-kheo, có những pháp do ý nhận biết, khả ái, khả lạc, khả ý, đáng yêu, liên hệ đến dục, đáng say đắm.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyassa vinaye samuddo.
This, bhikkhus, is called the ocean in the discipline of the noble ones.
Này các Tỳ-kheo, đây được gọi là biển trong giới luật của bậc Thánh.
Etthāyaṃ sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā yebhuyyena samunnā tantākulakajātā kulagaṇṭhikajātā muñjapabbajabhūtā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattatī’’ti.
Herein this world with its devas, Māra, and Brahmā, with its ascetics and brahmins, its devas and humans, for the most part, being drenched, entangled like a skein of thread, knotted like a ball of string, and overgrown like muñja-grass and pabbaja-grass, does not escape the lower realms, the bad destinations, the states of woe, saṃsāra.”
Trong biển này, thế giới với chư thiên, Ma vương, Phạm thiên, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư thiên và loài người, phần lớn bị chìm đắm, bị rối ren như cuộn chỉ, bị thắt nút như sợi dây, bị bao phủ như cỏ muñja và pabbaja, không vượt qua được khổ cảnh, ác thú, đọa xứ, luân hồi.”
230. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, bāḷisiko āmisagatabaḷisaṃ gambhīre udakarahade pakkhipeyya.
230. “Just as, bhikkhus, a fisherman might cast an baited hook into a deep pool of water.
230. “Này các Tỳ-kheo, ví như một người đánh cá quăng lưỡi câu có mồi xuống một hồ nước sâu.
Tamenaṃ aññataro āmisacakkhu maccho gileyya.
Then some fish, whose eye is on the bait, might swallow it.
Một con cá tham mồi nuốt lấy lưỡi câu đó.
Evañhi so, bhikkhave, maccho gilitabaḷiso bāḷisikassa anayaṃ āpanno byasanaṃ āpanno yathākāmakaraṇīyo bāḷisikassa.
Indeed, bhikkhus, that fish, having swallowed the hook, has come to ruin, has come to destruction for the fisherman; it is subject to the fisherman’s will.
Này các Tỳ-kheo, con cá đã nuốt lưỡi câu đó sẽ gặp tai họa, gặp bất hạnh, hoàn toàn nằm trong quyền định đoạt của người đánh cá.
Evameva kho, bhikkhave, chayime baḷisā lokasmiṃ anayāya sattānaṃ vadhāya* pāṇinaṃ.
Just so, bhikkhus, there are these six hooks in the world for the ruin of beings, for the destruction of living creatures.
Cũng vậy, này các Tỳ-kheo, có sáu lưỡi câu trong thế gian này gây tai họa, gây sự hủy diệt cho chúng sinh.
Katame cha?
Which six?
Sáu lưỡi câu đó là gì?
Santi, bhikkhave, cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
Monks, there are forms cognizable by the eye, which are desirable, agreeable, charming, lovely, connected with sensual desire, and enticing.
Này các Tỳ-khưu, có những sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt, đáng ưa, đáng thích, đáng mến, đáng yêu, liên hệ đến dục lạc, và gây nhiễm ô.
Tañce, bhikkhu, abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.
If a bhikkhu delights in it, commends it, and remains clinging to it.
Nếu Tỳ-khưu ấy hoan hỷ, tán thán, và cứ bám víu vào đó.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu gilitabaḷiso, mārassa anayaṃ āpanno byasanaṃ āpanno yathākāmakaraṇīyo pāpimato…pe… santi, bhikkhave, jivhāviññeyyā rasā…pe….
This bhikkhu, monks, is called one who has swallowed the hook, fallen into ruin, fallen into disaster, one who can be done with as Māra, the Evil One, wishes…pe… Monks, there are tastes cognizable by the tongue…pe….
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy được gọi là đã nuốt mồi câu, đã rơi vào sự hủy hoại của Māra, đã rơi vào tai họa, trở thành kẻ bị ác ma tùy ý sai khiến… (tương tự như vậy)… Này các Tỳ-khưu, có những vị có thể được nhận biết bằng lưỡi… (tương tự như vậy)…
Santi, bhikkhave, manoviññeyyā dhammā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
Monks, there are mental phenomena cognizable by the mind, which are desirable, agreeable, charming, lovely, connected with sensual desire, and enticing.
Này các Tỳ-khưu, có những pháp có thể được nhận biết bằng ý, đáng ưa, đáng thích, đáng mến, đáng yêu, liên hệ đến dục lạc, và gây nhiễm ô.
Tañce, bhikkhu, abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.
If a bhikkhu delights in it, commends it, and remains clinging to it.
Nếu Tỳ-khưu ấy hoan hỷ, tán thán, và cứ bám víu vào đó.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu gilitabaḷiso mārassa anayaṃ āpanno byasanaṃ āpanno yathākāmakaraṇīyo pāpimato.
This bhikkhu, monks, is called one who has swallowed the hook, fallen into ruin, fallen into disaster, one who can be done with as Māra, the Evil One, wishes.
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy được gọi là đã nuốt mồi câu, đã rơi vào sự hủy hoại của Māra, đã rơi vào tai họa, trở thành kẻ bị ác ma tùy ý sai khiến.
‘‘Santi ca, bhikkhave, cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
“But, monks, there are forms cognizable by the eye, which are desirable, agreeable, charming, lovely, connected with sensual desire, and enticing.
“Này các Tỳ-khưu, có những sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt, đáng ưa, đáng thích, đáng mến, đáng yêu, liên hệ đến dục lạc, và gây nhiễm ô.
Tañce bhikkhu nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati.
If a bhikkhu does not delight in it, does not commend it, and does not remain clinging to it.
Nếu Tỳ-khưu ấy không hoan hỷ, không tán thán, và không bám víu vào đó.
Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu na gilitabaḷiso mārassa abhedi baḷisaṃ paribhedi baḷisaṃ na anayaṃ āpanno na byasanaṃ āpanno na yathākāmakaraṇīyo pāpimato…pe….
This bhikkhu, monks, is called one who has not swallowed the hook, who has broken the hook of Māra, shattered the hook, not fallen into ruin, not fallen into disaster, one who cannot be done with as Māra, the Evil One, wishes…pe….
Này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy được gọi là không nuốt mồi câu của Māra, đã phá vỡ mồi câu, đã hoàn toàn phá vỡ mồi câu, không rơi vào sự hủy hoại, không rơi vào tai họa, không trở thành kẻ bị ác ma tùy ý sai khiến… (tương tự như vậy)…
‘‘Santi, bhikkhave, jivhāviññeyyā rasā…pe….
“Monks, there are tastes cognizable by the tongue…pe….
“Này các Tỳ-khưu, có những vị có thể được nhận biết bằng lưỡi… (tương tự như vậy)…
Santi, bhikkhave, manoviññeyyā dhammā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā.
Monks, there are mental phenomena cognizable by the mind, which are desirable, agreeable, charming, lovely, connected with sensual desire, and enticing.
Này các Tỳ-khưu, có những pháp có thể được nhận biết bằng ý, đáng ưa, đáng thích, đáng mến, đáng yêu, liên hệ đến dục lạc, và gây nhiễm ô.
Tañce bhikkhu nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati, ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu na gilitabaḷiso mārassa abhedi baḷisaṃ paribhedi baḷisaṃ na anayaṃ āpanno na byasanaṃ āpanno na yathākāmakaraṇīyo pāpimato’’ti.
If a bhikkhu does not delight in it, does not commend it, and does not remain clinging to it, this bhikkhu, monks, is called one who has not swallowed the hook, who has broken the hook of Māra, shattered the hook, not fallen into ruin, not fallen into disaster, one who cannot be done with as Māra, the Evil One, wishes.”
Nếu Tỳ-khưu ấy không hoan hỷ, không tán thán, và không bám víu vào đó, này các Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ấy được gọi là không nuốt mồi câu của Māra, đã phá vỡ mồi câu, đã hoàn toàn phá vỡ mồi câu, không rơi vào sự hủy hoại, không rơi vào tai họa, không trở thành kẻ bị ác ma tùy ý sai khiến.”
Tatiyaṃ.
The Third.
Thứ ba.
231. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno tassa parittā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ!
231. “Monks, if in any bhikkhu or bhikkhuni, there is present desire (rāga) towards forms cognizable by the eye, there is present aversion (dosa), there is present delusion (moha); that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned—even if only slight forms cognizable by the eye come into the range of the eye, they still overcome that person’s mind; what need to speak of abundant ones!
231. “Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khu-ni nào mà có tham, có sân, có si đối với các sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ, thì dù chỉ một ít sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt xuất hiện trong tầm nhìn của mắt, tâm của vị ấy vẫn bị chúng làm cho suy kiệt; huống chi là những sắc pháp quá mức!
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yo, bhikkhave, rāgo, so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno…pe….
Because, monks, that desire is present, that aversion is present, that delusion is present; that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned…pe….
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy vẫn còn, sân ấy vẫn còn, si ấy vẫn còn; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ… (tương tự như vậy)…
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ!
“Monks, if in any bhikkhu or bhikkhuni, there is present desire (rāga) towards mental phenomena cognizable by the mind, there is present aversion (dosa), there is present delusion (moha); that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned—even if only slight mental phenomena cognizable by the mind come into the range of the mind, they still overcome that person’s mind; what need to speak of abundant ones!
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khu-ni nào mà có tham, có sân, có si đối với các pháp có thể được nhận biết bằng ý; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ, thì dù chỉ một ít pháp có thể được nhận biết bằng ý xuất hiện trong tầm nhìn của ý, tâm của vị ấy vẫn bị chúng làm cho suy kiệt; huống chi là những pháp quá mức!
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yo, bhikkhave, rāgo, so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno.
Because, monks, that desire is present, that aversion is present, that delusion is present; that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned.
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy vẫn còn, sân ấy vẫn còn, si ấy vẫn còn; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, khīrarukkho assattho vā nigrodho vā pilakkho vā udumbaro vā daharo taruṇo komārako.
“Monks, just as if a milky tree—whether an assattha, a nigrodha, a pilakkha, or an udumbara—is young, tender, and juvenile.
“Này các Tỳ-khưu, ví như một cây có nhựa mủ, như cây đa, cây bàng, cây pilakkha, hay cây sung, còn non, còn trẻ, còn bé.
Tamenaṃ puriso tiṇhāya kuṭhāriyā yato yato ābhindeyya* āgaccheyya khīra’’nti?
Would a man striking it with a sharp axe wherever he might strike it, cause sap to flow?”
Nếu một người dùng rìu sắc bén chặt vào nó ở bất cứ chỗ nào, nhựa mủ có chảy ra không?”
‘‘Evaṃ, bhante’’.
“Yes, Venerable Sir.”
“Thưa vâng, bạch Thế Tôn.”
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
“For what reason?”
“Vì sao vậy?”
‘‘Yañhi, bhante, khīraṃ taṃ atthī’’ti.
“Because, Venerable Sir, that sap is present,” they replied.
“Thưa bạch Thế Tôn, vì nhựa mủ ấy vẫn còn.”
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ!
“In the same way, monks, if in any bhikkhu or bhikkhuni, there is present desire (rāga) towards forms cognizable by the eye, there is present aversion (dosa), there is present delusion (moha); that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned—even if only slight forms cognizable by the eye come into the range of the eye, they still overcome that person’s mind; what need to speak of abundant ones!
“Cũng vậy, này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khu-ni nào mà có tham, có sân, có si đối với các sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ, thì dù chỉ một ít sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt xuất hiện trong tầm nhìn của mắt, tâm của vị ấy vẫn bị chúng làm cho suy kiệt; huống chi là những sắc pháp quá mức!
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yo, bhikkhave, rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno…pe….
Because, monks, that desire is present, that aversion is present, that delusion is present; that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned…pe….
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy vẫn còn, sân ấy vẫn còn, si ấy vẫn còn; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ… (tương tự như vậy)…
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno, tassa parittā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti pariyādiyantevassa cittaṃ; ko pana vādo adhimattānaṃ!
“Monks, if in any bhikkhu or bhikkhuni, there is present desire (rāga) towards mental phenomena cognizable by the mind, there is present aversion (dosa), there is present delusion (moha); that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned—even if only slight mental phenomena cognizable by the mind come into the range of the mind, they still overcome that person’s mind; what need to speak of abundant ones!
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khu-ni nào mà có tham, có sân, có si đối với các pháp có thể được nhận biết bằng ý; tham ấy vẫn còn, sân ấy vẫn còn, si ấy vẫn còn; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ, thì dù chỉ một ít pháp có thể được nhận biết bằng ý xuất hiện trong tầm nhìn của ý, tâm của vị ấy vẫn bị chúng làm cho suy kiệt; huống chi là những pháp quá mức!
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yo, bhikkhave, rāgo so atthi, yo doso so atthi, yo moho so atthi, yo rāgo so appahīno, yo doso so appahīno, yo moho so appahīno.
Because, monks, that desire is present, that aversion is present, that delusion is present; that desire is unabandoned, that aversion is unabandoned, that delusion is unabandoned.
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy vẫn còn, sân ấy vẫn còn, si ấy vẫn còn; tham ấy chưa đoạn trừ, sân ấy chưa đoạn trừ, si ấy chưa đoạn trừ.
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ!
“Monks, if in any bhikkhu or bhikkhuni, there is no desire (rāga) towards forms cognizable by the eye, there is no aversion (dosa), there is no delusion (moha); that desire is abandoned, that aversion is abandoned, that delusion is abandoned—even if abundant forms cognizable by the eye come into the range of the eye, they do not overcome that person’s mind; what need to speak of slight ones!
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khu-ni nào mà không có tham, không có sân, không có si đối với các sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt; tham ấy đã đoạn trừ, sân ấy đã đoạn trừ, si ấy đã đoạn trừ, thì dù những sắc pháp có thể được nhận biết bằng mắt quá mức xuất hiện trong tầm nhìn của mắt, tâm của vị ấy vẫn không bị chúng làm cho suy kiệt; huống chi là những sắc pháp chỉ một ít!
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno…pe….
Because, monks, that desire is not present, that aversion is not present, that delusion is not present; that desire is abandoned, that aversion is abandoned, that delusion is abandoned…pe….
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy không còn, sân ấy không còn, si ấy không còn; tham ấy đã đoạn trừ, sân ấy đã đoạn trừ, si ấy đã đoạn trừ… (tương tự như vậy)…
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe… manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ!
“Monks, if in any bhikkhu or bhikkhuni, there is no desire (rāga) towards tastes cognizable by the tongue…pe… towards mental phenomena cognizable by the mind, there is no aversion (dosa), there is no delusion (moha); that desire is abandoned, that aversion is abandoned, that delusion is abandoned—even if abundant mental phenomena cognizable by the mind come into the range of the mind, they do not overcome that person’s mind; what need to speak of slight ones!
“Này các Tỳ-khưu, bất cứ Tỳ-khưu hay Tỳ-khu-ni nào mà đối với các vị có thể được nhận biết bằng lưỡi… (tương tự như vậy)… đối với các pháp có thể được nhận biết bằng ý, không có tham, không có sân, không có si; tham ấy đã đoạn trừ, sân ấy đã đoạn trừ, si ấy đã đoạn trừ, thì dù những pháp có thể được nhận biết bằng ý quá mức xuất hiện trong tầm nhìn của ý, tâm của vị ấy vẫn không bị chúng làm cho suy kiệt; huống chi là những pháp chỉ một ít!
Taṃ kissa hetu?
For what reason?
Vì sao vậy?
Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno.
Because, monks, that desire is not present, that aversion is not present, that delusion is not present; that desire is abandoned, that aversion is abandoned, that delusion is abandoned.
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy không còn, sân ấy không còn, si ấy không còn; tham ấy đã đoạn trừ, sân ấy đã đoạn trừ, si ấy đã đoạn trừ.
Seyyathāpi, bhikkhave, khīrarukkho assattho vā nigrodho vā pilakkho vā udumbaro vā sukkho kolāpo terovassiko.
Monks, just as if a milky tree—whether an assattha, a nigrodha, a pilakkha, or an udumbara—is dry, without pith, and more than a year old.
Này các Tỳ-khưu, ví như một cây có nhựa mủ, như cây đa, cây bàng, cây pilakkha, hay cây sung, đã khô, đã rỗng ruột, đã qua ba năm.
Tamenaṃ puriso tiṇhāya kuṭhāriyā yato yato ābhindeyya āgaccheyya khīra’’nti?
Would a man striking it with a sharp axe wherever he might strike it, cause sap to flow?”
Nếu một người dùng rìu sắc bén chặt vào nó ở bất cứ chỗ nào, nhựa mủ có chảy ra không?”
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
“No, Venerable Sir.”
“Thưa không, bạch Thế Tôn.”
‘‘Taṃ kissa hetu’’?
“For what reason?”
“Vì sao vậy?”
‘‘Yañhi, bhante, khīraṃ taṃ natthī’’ti.
“Because, Venerable Sir, that sap is not present,” they replied.
“Thưa bạch Thế Tôn, vì nhựa mủ ấy không còn.”
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ!
“Indeed, bhikkhus, similarly, for any bhikkhu or bhikkhuni in whom, regarding visible forms cognizable by the eye, that lust does not exist, that hatred does not exist, that delusion does not exist; that lust has been abandoned, that hatred has been abandoned, that delusion has been abandoned—even if extremely delightful visible forms come into the range of their eye, they do not overpower their mind; what then of slight ones!
“Này các Tỳ-khưu, cũng vậy, đối với bất kỳ Tỳ-khưu hay Tỳ-khuṇī nào mà tham (rāga) ấy không còn, sân (dosa) ấy không còn, si (moha) ấy không còn; tham ấy đã được đoạn trừ, sân ấy đã được đoạn trừ, si ấy đã được đoạn trừ, thì dù các sắc (rūpa) do mắt nhận biết có đến với tầm nhìn của mắt một cách mãnh liệt đi nữa, chúng cũng không chi phối tâm của vị ấy; huống chi là những sắc vi tế!
Taṃ kissa hetu?
For what reason is that?
Vì lý do gì?
Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno…pe….
That lust does not exist, that hatred does not exist, that delusion does not exist; that lust has been abandoned, that hatred has been abandoned, that delusion has been abandoned…pe….”
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy không còn, sân ấy không còn, si ấy không còn; tham ấy đã được đoạn trừ, sân ấy đã được đoạn trừ, si ấy đã được đoạn trừ…pe….
‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā manoviññeyyesu dhammesu yo rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno, tassa adhimattā cepi manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; ko pana vādo parittānaṃ!
“For any bhikkhu or bhikkhuni, bhikkhus, regarding mental phenomena cognizable by the mind, that lust does not exist, that hatred does not exist, that delusion does not exist; that lust has been abandoned, that hatred has been abandoned, that delusion has been abandoned—even if extremely delightful mental phenomena come into the range of the mind, they do not overpower their mind; what then of slight ones!
“Này các Tỳ-khưu, đối với bất kỳ Tỳ-khưu hay Tỳ-khuṇī nào mà tham ấy không còn, sân ấy không còn, si ấy không còn; tham ấy đã được đoạn trừ, sân ấy đã được đoạn trừ, si ấy đã được đoạn trừ đối với các pháp (dhamma) do ý nhận biết, thì dù các pháp do ý nhận biết có đến với tầm hoạt động của ý một cách mãnh liệt đi nữa, chúng cũng không chi phối tâm của vị ấy; huống chi là những pháp vi tế!
Taṃ kissa hetu?
For what reason is that?
Vì lý do gì?
Yo, bhikkhave, rāgo so natthi, yo doso so natthi, yo moho so natthi, yo rāgo so pahīno, yo doso so pahīno, yo moho so pahīno’’ti.
That lust does not exist, that hatred does not exist, that delusion does not exist; that lust has been abandoned, that hatred has been abandoned, that delusion has been abandoned.”
Này các Tỳ-khưu, vì tham ấy không còn, sân ấy không còn, si ấy không còn; tham ấy đã được đoạn trừ, sân ấy đã được đoạn trừ, si ấy đã được đoạn trừ.”
Catutthaṃ.
The Fourth.
Thứ tư.
232. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca mahākoṭṭhiko bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye.
232. On one occasion, Venerable Sāriputta and Venerable Mahākoṭṭhika were dwelling in Bārāṇasī, in Isipatana, at the Deer Park.
232. Một thời, Tôn giả Sāriputta và Tôn giả Mahākoṭṭhika đang trú tại Isipatana, Migadāya, gần Bārāṇasī.
Atha kho āyasmā mahākoṭṭhiko sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi.
Then, in the evening, Venerable Mahākoṭṭhika arose from his seclusion and approached Venerable Sāriputta; having approached, he exchanged greetings with Venerable Sāriputta.
Rồi Tôn giả Mahākoṭṭhika vào buổi chiều, sau khi xuất khỏi sự độc cư, đi đến chỗ Tôn giả Sāriputta; sau khi đến, vị ấy chào hỏi Tôn giả Sāriputta.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
Having concluded their courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, vị ấy ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahākoṭṭhiko āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
Seated to one side, Venerable Mahākoṭṭhika said this to Venerable Sāriputta:
Sau khi ngồi xuống một bên, Tôn giả Mahākoṭṭhika nói với Tôn giả Sāriputta điều này:
‘‘Na kho, āvuso koṭṭhika, cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ.
“No, friend Koṭṭhika, the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye.
“Này Hiền giả Koṭṭhika, mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc cũng không phải là kiết sử đối với mắt.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there…pe… the tongue is not a fetter for tastes, nor are tastes a fetter for the tongue.
Chính tham ái (chandarāga) phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó…pe… lưỡi không phải là kiết sử đối với các vị, và các vị cũng không phải là kiết sử đối với lưỡi.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there…pe… the mind is not a fetter for mental phenomena, nor are mental phenomena a fetter for the mind.
Chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó…pe… ý không phải là kiết sử đối với các pháp, và các pháp cũng không phải là kiết sử đối với ý.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there.
Chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, kāḷo ca balībaddo* odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu.
“Just as, friend, a black ox and a white ox might be yoked together by a single rope or halter.
“Này Hiền giả, ví như một con bò đực đen và một con bò đực trắng được cột chung bằng một sợi dây thừng hay một sợi dây kéo.
Yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojana’nti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti?
Would one who said this: ‘The black ox is a fetter for the white ox, and the white ox is a fetter for the black ox’—would he be speaking rightly?”
Nếu có người nói rằng: ‘Con bò đực đen là kiết sử đối với con bò đực trắng, và con bò đực trắng là kiết sử đối với con bò đực đen’, người ấy nói có đúng không?”
‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
“No, friend.”
“Không phải vậy, này Hiền giả.”
‘‘Na kho, āvuso, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, na odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojanaṃ.
“No, friend, the black ox is not a fetter for the white ox, nor is the white ox a fetter for the black ox.
“Này Hiền giả, con bò đực đen không phải là kiết sử đối với con bò đực trắng, và con bò đực trắng cũng không phải là kiết sử đối với con bò đực đen.
Yena ca kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā taṃ tattha saṃyojanaṃ.
It is the single rope or halter by which they are yoked together that is the fetter there.
Chính sợi dây thừng hay sợi dây kéo mà chúng được cột chung đó mới là kiết sử ở đó.
‘‘Evameva kho, āvuso, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ.
“Similarly, friend, the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye.
“Cũng vậy, này Hiền giả, mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc cũng không phải là kiết sử đối với mắt.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there…pe… the tongue is not a fetter for tastes…pe… the mind is not a fetter for mental phenomena, nor are mental phenomena a fetter for the mind.
Chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó…pe… lưỡi không phải là kiết sử đối với các vị…pe… ý không phải là kiết sử đối với các pháp, và các pháp cũng không phải là kiết sử đối với ý.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there.
Chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó.
‘‘Cakkhu vā, āvuso, rūpānaṃ saṃyojanaṃ abhavissa, rūpā vā cakkhussa saṃyojanaṃ, nayidaṃ brahmacariyavāso paññāyetha* sammā dukkhakkhayāya.
“If, friend, the eye were a fetter for forms, or forms were a fetter for the eye, then the living of the holy life for the complete eradication of suffering would not be evident.
“Này Hiền giả, nếu mắt là kiết sử đối với các sắc, hay các sắc là kiết sử đối với mắt, thì đời sống Phạm hạnh này sẽ không được tuyên bố để chấm dứt khổ đau một cách đúng đắn.
Yasmā ca kho, āvuso, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ, tasmā brahmacariyavāso paññāyati sammā dukkhakkhayāya…pe….
But because, friend, the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye; but it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there—therefore, the living of the holy life for the complete eradication of suffering is evident…pe….
Nhưng này Hiền giả, vì mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc cũng không phải là kiết sử đối với mắt; chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó, do đó đời sống Phạm hạnh được tuyên bố để chấm dứt khổ đau một cách đúng đắn…pe….
‘‘Jivhā, āvuso, rasānaṃ saṃyojanaṃ abhavissa, rasā vā jivhāya saṃyojanaṃ, nayidaṃ brahmacariyavāso paññāyetha sammā dukkhakkhayāya.
“If, friend, the tongue were a fetter for tastes, or tastes were a fetter for the tongue, then the living of the holy life for the complete eradication of suffering would not be evident.
“Này Hiền giả, nếu lưỡi là kiết sử đối với các vị, hay các vị là kiết sử đối với lưỡi, thì đời sống Phạm hạnh này sẽ không được tuyên bố để chấm dứt khổ đau một cách đúng đắn.
Yasmā ca kho, āvuso, na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ, tasmā brahmacariyavāso paññāyati sammā dukkhakkhayāya…pe….
But because, friend, the tongue is not a fetter for tastes, nor are tastes a fetter for the tongue; but it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there—therefore, the living of the holy life for the complete eradication of suffering is evident…pe….
Nhưng này Hiền giả, vì lưỡi không phải là kiết sử đối với các vị, và các vị cũng không phải là kiết sử đối với lưỡi; chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó, do đó đời sống Phạm hạnh được tuyên bố để chấm dứt khổ đau một cách đúng đắn…pe….
‘‘Mano vā, āvuso, dhammānaṃ saṃyojanaṃ abhavissa, dhammā vā manassa saṃyojanaṃ, nayidaṃ brahmacariyavāso paññāyetha sammā dukkhakkhayāya.
“If, friend, the mind were a fetter for mental phenomena, or mental phenomena were a fetter for the mind, then the living of the holy life for the complete eradication of suffering would not be evident.
“Này Hiền giả, nếu ý là kiết sử đối với các pháp, hay các pháp là kiết sử đối với ý, thì đời sống Phạm hạnh này sẽ không được tuyên bố để chấm dứt khổ đau một cách đúng đắn.
Yasmā ca kho, āvuso, na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ, tasmā brahmacariyavāso paññāyati sammā dukkhakkhayāya.
But because, friend, the mind is not a fetter for mental phenomena, nor are mental phenomena a fetter for the mind; but it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there—therefore, the living of the holy life for the complete eradication of suffering is evident.
Nhưng này Hiền giả, vì ý không phải là kiết sử đối với các pháp, và các pháp cũng không phải là kiết sử đối với ý; chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó, do đó đời sống Phạm hạnh được tuyên bố để chấm dứt khổ đau một cách đúng đắn.
‘‘Imināpetaṃ, āvuso, pariyāyena veditabbaṃ yathā na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ.
“By this explanation too, friend, it should be understood that the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye.
“Này Hiền giả, theo cách này cũng có thể hiểu rằng mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc cũng không phải là kiết sử đối với mắt.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there…pe… the tongue is not a fetter for tastes…pe… the mind is not a fetter for mental phenomena, nor are mental phenomena a fetter for the mind.
Chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó…pe… lưỡi không phải là kiết sử đối với các vị…pe… ý không phải là kiết sử đối với các pháp, và các pháp cũng không phải là kiết sử đối với ý.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ.
But it is the desire and lust that arises there dependent on both that is the fetter there.
Chính tham ái phát sinh do duyên cả hai điều đó mới là kiết sử ở đó.
‘‘Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato cakkhu.
“Indeed, friend, the Blessed One has an eye.
“Này Hiền giả, Thế Tôn có mắt.
Passati bhagavā cakkhunā rūpaṃ.
The Blessed One sees forms with the eye.
Thế Tôn thấy sắc bằng mắt.
Chandarāgo bhagavato natthi.
But desire and lust do not exist in the Blessed One.
Thế Tôn không có tham ái.
Suvimuttacitto bhagavā.
The Blessed One is one whose mind is thoroughly liberated.
Tâm của Thế Tôn đã được giải thoát hoàn toàn.
Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato sotaṃ.
Indeed, friend, the Blessed One has an ear.
Này Hiền giả, Thế Tôn có tai.
Suṇāti bhagavā sotena saddaṃ.
The Blessed One hears sounds with the ear.
Thế Tôn nghe tiếng bằng tai.
Chandarāgo bhagavato natthi.
But desire and lust do not exist in the Blessed One.
Thế Tôn không có tham ái.
Suvimuttacitto bhagavā.
The Blessed One is one whose mind is thoroughly liberated.
Tâm của Thế Tôn đã được giải thoát hoàn toàn.
Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato ghānaṃ.
Indeed, friend, the Blessed One has a nose.
Này Hiền giả, Thế Tôn có mũi.
Ghāyati bhagavā ghānena gandhaṃ.
The Blessed One smells odours with the nose.
Thế Tôn ngửi hương bằng mũi.
Chandarāgo bhagavato natthi.
But desire and lust do not exist in the Blessed One.
Thế Tôn không có tham ái.
Suvimuttacitto bhagavā.
The Blessed One is one whose mind is thoroughly liberated.
Tâm của Thế Tôn đã được giải thoát hoàn toàn.
Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato jivhā.
Indeed, friend, the Blessed One has a tongue.
Này Hiền giả, Thế Tôn có lưỡi.
Sāyati bhagavā jivhāya rasaṃ.
The Blessed One tastes flavours with the tongue.
Thế Tôn nếm vị bằng lưỡi.
Chandarāgo bhagavato natthi.
But desire and lust do not exist in the Blessed One.
Thế Tôn không có tham ái.
Suvimuttacitto bhagavā.
The Blessed One is one whose mind is thoroughly liberated.
Tâm của Thế Tôn đã được giải thoát hoàn toàn.
Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato kāyo.
Indeed, friend, the Blessed One has a body.
Này Hiền giả, Thế Tôn có thân.
Phusati bhagavā kāyena phoṭṭhabbaṃ.
The Blessed One touches tangibles with the body.
Thế Tôn xúc chạm đối tượng xúc chạm bằng thân.
Chandarāgo bhagavato natthi.
But desire and lust do not exist in the Blessed One.
Thế Tôn không có tham ái.
Suvimuttacitto bhagavā.
The Blessed One is one whose mind is thoroughly liberated.
Tâm của Thế Tôn đã được giải thoát hoàn toàn.
Saṃvijjati kho, āvuso, bhagavato mano.
Friend, the Blessed One has a mind.
Này hiền giả, tâm của Thế Tôn có tồn tại.
Vijānāti bhagavā manasā dhammaṃ.
The Blessed One cognizes phenomena with the mind.
Thế Tôn dùng ý để nhận biết các pháp.
Chandarāgo bhagavato natthi.
The Blessed One has no chandarāga.
Thế Tôn không có dục tham.
Suvimuttacitto bhagavā.
The Blessed One is completely liberated in mind.
Thế Tôn có tâm giải thoát hoàn toàn.
‘‘Iminā kho etaṃ, āvuso, pariyāyena veditabbaṃ yathā na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ.
“It is in this way, friend, that it should be understood: the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye; but that chandarāga which arises there dependent on both of these, that is the fetter there.
“Này hiền giả, chính qua phương cách này mà người ta cần phải biết rằng: mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc không phải là kiết sử đối với mắt; mà dục tham khởi lên do duyên với cả hai điều đó, đó mới chính là kiết sử ở đó.
Na sotaṃ… na ghānaṃ… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ.
Nor is the ear... nor the nose... nor the tongue a fetter for tastes, nor are tastes a fetter for the tongue; but that chandarāga which arises there dependent on both of these, that is the fetter there.
Tai không phải… mũi không phải… lưỡi không phải là kiết sử đối với các vị, và các vị không phải là kiết sử đối với lưỡi; mà dục tham khởi lên do duyên với cả hai điều đó, đó mới chính là kiết sử ở đó.
Na kāyo… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojana’’nti.
Nor is the body... nor the mind a fetter for phenomena, nor are phenomena a fetter for the mind; but that chandarāga which arises there dependent on both of these, that is the fetter there.”
Thân không phải… ý không phải là kiết sử đối với các pháp, và các pháp không phải là kiết sử đối với ý; mà dục tham khởi lên do duyên với cả hai điều đó, đó mới chính là kiết sử ở đó.”
Pañcamaṃ.
The fifth.
Năm.
233. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca ānando āyasmā ca kāmabhū kosambiyaṃ viharanti ghositārāme.
At one time, Venerable Ānanda and Venerable Kāmabhū were staying in Kosambī, at Ghositārāma.
233. Một thời, Tôn giả Ānanda và Tôn giả Kāmabhū trú tại Kosambī, trong khu vườn Ghositārāma.
Atha kho āyasmā kāmabhū sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi.
Then, in the evening, Venerable Kāmabhū rose from his seclusion and approached Venerable Ānanda; having approached, he exchanged greetings with Venerable Ānanda.
Rồi Tôn giả Kāmabhū, vào buổi chiều, từ nơi độc cư thiền định đứng dậy, đi đến chỗ Tôn giả Ānanda; sau khi đến, ngài chào hỏi Tôn giả Ānanda.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
After exchanging courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā kāmabhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
Seated to one side, Venerable Kāmabhū said to Venerable Ānanda:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Kāmabhū thưa với Tôn giả Ānanda điều này:
‘‘Na kho, āvuso kāmabhū* , cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ.
“No, friend Kāmabhū, the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye.
“Này hiền giả Kāmabhū, mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc không phải là kiết sử đối với mắt.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ.
But that chandarāga which arises there dependent on both of these, that is the fetter there...pe... nor is the tongue a fetter for tastes, nor are tastes a fetter for the tongue...pe... nor is the mind a fetter for phenomena, nor are phenomena a fetter for the mind.
Mà dục tham khởi lên do duyên với cả hai điều đó, đó mới chính là kiết sử ở đó…(lược)… Lưỡi không phải là kiết sử đối với các vị, và các vị không phải là kiết sử đối với lưỡi…(lược)… Ý không phải là kiết sử đối với các pháp, và các pháp không phải là kiết sử đối với ý.
Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ.
But that chandarāga which arises there dependent on both of these, that is the fetter there.
Mà dục tham khởi lên do duyên với cả hai điều đó, đó mới chính là kiết sử ở đó.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, kāḷo ca balībaddo odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu.
“Just as, friend, a black ox and a white ox might be yoked together by a single rope or halter.
“Này hiền giả, ví như một con bò đen và một con bò trắng được cột chung bằng một sợi dây thừng hoặc một cái ách.
Yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojana’nti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti?
If one were to say: ‘The black ox is a fetter for the white ox, and the white ox is a fetter for the black ox’, would he be speaking correctly?”
Nếu có người nói rằng: ‘Con bò đen là kiết sử đối với con bò trắng, và con bò trắng là kiết sử đối với con bò đen,’ người đó nói có đúng không?”
‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
“No, friend.”
“Không phải vậy, thưa hiền giả.”
‘‘Na kho, āvuso, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, napi odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojanaṃ.
“No, friend, the black ox is not a fetter for the white ox, nor is the white ox a fetter for the black ox.
“Này hiền giả, con bò đen không phải là kiết sử đối với con bò trắng, và con bò trắng cũng không phải là kiết sử đối với con bò đen.
Yena ca kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā, taṃ tattha saṃyojanaṃ.
But that single rope or halter by which they are yoked, that is the fetter there.
Mà chính sợi dây thừng hoặc cái ách mà chúng được cột chung, đó mới là kiết sử ở đó.
Evameva kho, āvuso, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ…pe… na jivhā…pe… na mano…pe… yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojana’’nti.
Even so, friend, the eye is not a fetter for forms, nor are forms a fetter for the eye...pe... nor the tongue...pe... nor the mind...pe... but that chandarāga which arises there dependent on both of these, that is the fetter there.”
Cũng vậy, này hiền giả, mắt không phải là kiết sử đối với các sắc, và các sắc không phải là kiết sử đối với mắt…(lược)… Lưỡi không phải…(lược)… Ý không phải…(lược)… Mà dục tham khởi lên do duyên với cả hai điều đó, đó mới chính là kiết sử ở đó.”
Chaṭṭhaṃ.
The sixth.
Sáu.
234. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca ānando āyasmā ca udāyī kosambiyaṃ viharanti ghositārāme.
At one time, Venerable Ānanda and Venerable Udāyī were staying in Kosambī, at Ghositārāma.
234. Một thời, Tôn giả Ānanda và Tôn giả Udāyī trú tại Kosambī, trong khu vườn Ghositārāma.
Atha kho āyasmā udāyī sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi.
Then, in the evening, Venerable Udāyī rose from his seclusion and approached Venerable Ānanda; having approached, he exchanged greetings with Venerable Ānanda.
Rồi Tôn giả Udāyī, vào buổi chiều, từ nơi độc cư thiền định đứng dậy, đi đến chỗ Tôn giả Ānanda; sau khi đến, ngài chào hỏi Tôn giả Ānanda.
Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi.
After exchanging courteous and amiable talk, he sat down to one side.
Sau khi trao đổi những lời chào hỏi thân mật, ngài ngồi xuống một bên.
Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
Seated to one side, Venerable Udāyī said to Venerable Ānanda:
Ngồi xuống một bên, Tôn giả Udāyī thưa với Tôn giả Ānanda điều này:
‘‘Yatheva nu kho, āvuso ānanda, ayaṃ kāyo bhagavatā anekapariyāyena akkhāto vivaṭo pakāsito – ‘itipāyaṃ kāyo anattā’ti, sakkā evameva viññāṇaṃ pidaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññapetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti?
“Just as, friend Ānanda, this body has been explained, opened up, and made known by the Blessed One in various ways—‘Thus, this body is not-self’—is it possible in the same way to explain, teach, proclaim, establish, open up, analyze, and make clear this consciousness—‘Thus, this consciousness is not-self’?”
“Này hiền giả Ānanda, cũng như thân này đã được Thế Tôn tuyên thuyết, mở bày, hiển lộ bằng nhiều phương cách rằng: ‘Thân này là vô ngã,’ vậy có thể nào tuyên thuyết, thuyết giảng, thiết lập, xác định, mở bày, phân tích, làm cho hiển lộ rằng: ‘Thức này là vô ngã’ không?”
‘‘Yatheva kho, āvuso udāyī, ayaṃ kāyo bhagavatā anekapariyāyena akkhāto vivaṭo pakāsito – ‘itipāyaṃ kāyo anattā’ti, sakkā evameva viññāṇaṃ pidaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññapetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti.
“Just as, friend Udāyī, this body has been explained, opened up, and made known by the Blessed One in various ways—‘Thus, this body is not-self’—it is possible in the same way to explain, teach, proclaim, establish, open up, analyze, and make clear this consciousness—‘Thus, this consciousness is not-self’.”
“Này hiền giả Udāyī, cũng như thân này đã được Thế Tôn tuyên thuyết, mở bày, hiển lộ bằng nhiều phương cách rằng: ‘Thân này là vô ngã,’ vậy có thể tuyên thuyết, thuyết giảng, thiết lập, xác định, mở bày, phân tích, làm cho hiển lộ rằng: ‘Thức này là vô ngã.’”
‘‘Cakkhuñca, āvuso, paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti?
“Friend, dependent on the eye and forms, eye-consciousness arises, does it not?”
“Này hiền giả, do duyên với mắt và các sắc mà nhãn thức khởi lên, phải không?”
‘‘Evamāvuso’’ti.
“Yes, friend.”
“Đúng vậy, thưa hiền giả.”
‘‘Yo cāvuso, hetu, yo ca paccayo cakkhuviññāṇassa uppādāya, so ca hetu, so ca paccayo sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesaṃ nirujjheyya.
“Now, friend, if the cause and the condition for the arising of eye-consciousness were to cease completely, totally, without remainder.
“Này hiền giả, nếu nguyên nhân và điều kiện cho sự khởi lên của nhãn thức, nguyên nhân và điều kiện ấy hoàn toàn, tuyệt đối, không còn sót lại chút nào bị diệt trừ.
Api nu kho cakkhuviññāṇaṃ paññāyethā’’ti?
Would eye-consciousness still be discerned?”
Vậy nhãn thức có còn được nhận biết không?”
‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
“No, friend.”
“Không, thưa hiền giả.”
‘‘Imināpi kho etaṃ, āvuso, pariyāyena bhagavatā akkhātaṃ vivaṭaṃ pakāsitaṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti…pe….
“It is in this way too, friend, that this consciousness has been explained, opened up, and made known by the Blessed One—‘Thus, this consciousness is not-self’...pe...”
“Này hiền giả, chính qua phương cách này mà Thế Tôn đã tuyên thuyết, mở bày, hiển lộ rằng: ‘Thức này là vô ngã’…(lược)…
‘‘Jivhañcāvuso, paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇa’’nti?
“Friend, dependent on the tongue and tastes, tongue-consciousness arises, does it not?”
“Này hiền giả, do duyên với lưỡi và các vị mà thiệt thức khởi lên, phải không?”
‘‘Evamāvuso’’ti.
“Yes, friend.”
“Đúng vậy, thưa hiền giả.”
‘‘Yo cāvuso, hetu yo ca paccayo jivhāviññāṇassa uppādāya, so ca hetu, so ca paccayo sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesaṃ nirujjheyya, api nu kho jivhāviññāṇaṃ paññāyethā’’ti?
“Now, friend, if the cause and the condition for the arising of tongue-consciousness were to cease completely, totally, without remainder, would tongue-consciousness still be discerned?”
“Này hiền giả, nếu nguyên nhân và điều kiện cho sự khởi lên của thiệt thức, nguyên nhân và điều kiện ấy hoàn toàn, tuyệt đối, không còn sót lại chút nào bị diệt trừ, vậy thiệt thức có còn được nhận biết không?”
‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
“No, friend.”
“Không, thưa hiền giả.”
‘‘Imināpi kho etaṃ, āvuso, pariyāyena bhagavatā akkhātaṃ vivaṭaṃ pakāsitaṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti…pe….
“It is in this way too, friend, that this consciousness has been explained, opened up, and made known by the Blessed One—‘Thus, this consciousness is not-self’...pe...”
“Này hiền giả, chính qua phương cách này mà Thế Tôn đã tuyên thuyết, mở bày, hiển lộ rằng: ‘Thức này là vô ngã’…(lược)…
‘‘Manañcāvuso, paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇa’’nti?
“Friend, dependent on the mind and phenomena, mind-consciousness arises, does it not?”
“Này hiền giả, do duyên với ý và các pháp mà ý thức khởi lên, phải không?”
‘‘Evamāvuso’’ti.
“Yes, friend.”
“Đúng vậy, thưa hiền giả.”
‘‘Yo cāvuso, hetu, yo ca paccayo manoviññāṇassa uppādāya, so ca hetu, so ca paccayo sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesaṃ nirujjheyya, api nu kho manoviññāṇaṃ paññāyethā’’ti?
“Now, friend, if the cause and the condition for the arising of mind-consciousness were to cease completely, totally, without remainder, would mind-consciousness still be discerned?”
“Này hiền giả, nếu nguyên nhân và điều kiện cho sự khởi lên của ý thức, nguyên nhân và điều kiện ấy hoàn toàn, tuyệt đối, không còn sót lại chút nào bị diệt trừ, vậy ý thức có còn được nhận biết không?”
‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
“No, friend.”
“Không, thưa hiền giả.”
‘‘Imināpi kho etaṃ, āvuso, pariyāyena bhagavatā akkhātaṃ vivaṭaṃ pakāsitaṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti.
“It is in this way too, friend, that this consciousness has been explained, opened up, and made known by the Blessed One—‘Thus, this consciousness is not-self’.”
“Này hiền giả, chính qua phương cách này mà Thế Tôn đã tuyên thuyết, mở bày, hiển lộ rằng: ‘Thức này là vô ngã.’”
‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno tiṇhaṃ kuṭhāriṃ ādāya vanaṃ paviseyya.
“Just as, friend, a man in search of essence, seeking essence, looking for essence, might take a sharp axe and enter a forest.
“Này hiền giả, ví như một người đàn ông muốn tìm lõi cây, đi tìm lõi cây, mang theo một cái rìu sắc bén, đi vào rừng.
So tattha passeyya mahantaṃ kadalikkhandhaṃ ujuṃ navaṃ akukkukajātaṃ* .
There he might see a great plantain trunk, straight, fresh, not yet withered.
Ở đó, anh ta thấy một cây chuối lớn, thẳng, tươi non, chưa bị sâu bệnh.
Tamenaṃ mūle chindeyya; mūle chetvā agge chindeyya; agge chetvā pattavaṭṭiṃ vinibbhujeyya* .
He would cut it at the root; having cut it at the root, he would cut it at the top; having cut it at the top, he would peel off the layers of leaves.
Anh ta chặt nó ở gốc; sau khi chặt ở gốc, anh ta chặt ở ngọn; sau khi chặt ở ngọn, anh ta bóc từng lớp vỏ lá.
So tattha pheggumpi nādhigaccheyya, kuto sāraṃ!
He would find no pith there, how much less essence!
Anh ta sẽ không tìm thấy dù chỉ là bã cây ở đó, nói gì đến lõi cây!
Evameva kho, āvuso, bhikkhu chasu phassāyatanesu nevattānaṃ na attaniyaṃ samanupassati.
Even so, friend, a bhikkhu does not perceive self or anything pertaining to self in the six bases of contact.
Cũng vậy, này hiền giả, một Tỷ-kheo không quán thấy tự ngã hay cái thuộc về tự ngã trong sáu xứ xúc.
So evaṃ asamanupassanto* na kiñci loke upādiyati.
Not perceiving thus, he grasps nothing in the world.
Khi không quán thấy như vậy, vị ấy không chấp thủ bất cứ điều gì trên đời.
Anupādiyaṃ na paritassati.
Not grasping, he does not tremble.
Không chấp thủ, vị ấy không sợ hãi.
Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati.
Not agitated, he realizes Nibbāna personally.
Không còn xao động, tự mình chứng Niết Bàn.
‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
‘Birth is destroyed, the holy life has been lived, what had to be done has been done, there is no more for this state of being,’ he understands.”
Vị ấy biết: ‘Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc cần làm đã làm, không còn tái sanh nữa’.
Sattamaṃ.
The Seventh.
Thứ bảy.