Table of Contents

⮲

Padarūpasiddhi

Edit
1820
Upasaggayuttesu apaparīhi vajjanatthehi yoge, mariyādābhividhiatthe āyoge patinā patinidhipatidānatthena yoge ca.
In conjunction with prepositions, in the usage of apa and pari with the meaning of exclusion, in the usage of ā with the meaning of limit (mariyādā) or inclusion (abhividhi), and in the usage of pati with the meaning of representation or exchange.
Upasaggayuttesu (trong các từ có giới từ), khi kết hợp với apa và pari trong ý nghĩa loại trừ, khi kết hợp với ā trong ý nghĩa giới hạn và bao gồm, và khi kết hợp với pati trong ý nghĩa đại diện và trao đổi.
Yathā – apasālāya āyanti vāṇijā, sālaṃ vajjetvāti attho.
For example, traders come from the vicinity of the hall, meaning, avoiding the hall.
Ví dụ như – các thương nhân đến gần cây sala, nghĩa là tránh cây sala.
Tathā paripabbatā devo vassati, pabbataṃ vajjetvāti attho.
Similarly, rain falls around the mountain, meaning, avoiding the mountain.
Tương tự như vậy, trời mưa quanh núi, nghĩa là tránh núi.
Mariyādāyaṃ – āpabbatā khettaṃ.
In the sense of boundary – the field up to the mountain.
Trong giới hạn – cánh đồng đến tận núi.
Abhividhimhi – ābrahmalokā saddo abbhuggacchati, brahmalokaṃ abhibyāpetvāti attho.
In the sense of pervasion – the sound rises up to the Brahma-world, meaning, pervading the Brahma-world.
Trong sự bao trùm – âm thanh vang lên đến cõi Phạm thiên, nghĩa là bao trùm cõi Phạm thiên.
Patinidhimhi – buddhasmā pati sāriputto dhammadesanāya ālapati temāsaṃ.
In the sense of representation – Sāriputta speaks on Dhamma teaching for three months as a representative of the Buddha.
Trong sự thay thế – Tôn giả Sāriputta thay Phật thuyết pháp ba tháng.
Patidāne – ghatamassa telasmā pati dadāti, kanakamassa hiraññasmā pati dadāti.
In the sense of exchange – he gives ghee for oil; he gives gold for silver.
Trong sự trao đổi – người ấy đổi dầu lấy bơ, người ấy đổi vàng lấy bạc.
1821
Nipātayuttesu rite nānā vinādīhi yoge – rite saddhammā kuto sukhaṃ labhati.
When conjoined with particles such as rite, nānā, vinā – without the True Dhamma, from where does one obtain happiness?
Khi dùng với các giới từ rite, nānā, vinā và các từ tương tự – ngoài Chánh Pháp thì làm sao có được hạnh phúc?
Te bhikkhū nānākulā pabbajitā.
Those bhikkhus had gone forth from various families.
Các tỳ khưu ấy đã xuất gia từ nhiều gia đình khác nhau.
Vinā saddhammā natthañño koci nātho loke vijjati.
Without the True Dhamma, there is no other refuge found in the world.
Ngoài Chánh Pháp thì không có ai là chỗ nương tựa khác trên đời này.
Ariyehi puthagevāyaṃ jano, yāva brahmalokā saddo abbhuggacchati.
This person is entirely separate from the Noble Ones, the sound rises up to the Brahma-world.
Những người này khác biệt với các bậc Thánh, tiếng vang lên đến tận cõi Phạm thiên.
1822
Apiggahaṇena kammāpādānakārakamajjhepi pañcamī kāladdhānehi, pakkhasmā vijjhati migaṃ luddako, ito pakkhasmā migaṃ vijjhatīti vuttaṃ hoti.
By the inclusion of api (also), the fifth case can also be used for time and distance, even amidst the agent and object of the action, as in, "The hunter shoots a deer from the side," meaning, "He shoots a deer from this side."
Với việc thêm api, thì trong trường hợp giữa nghiệp cách và xuất xứ cách, cũng như với thời gian và khoảng cách, xuất xứ cách được dùng: người thợ săn bắn nai từ một phía, nghĩa là bắn nai từ phía này.
Evaṃ māsasmā bhuñjati bhojanaṃ, kosā vijjhati kuñjaraṃ.
Similarly, "He eats food from a month (ago)," and "He shoots an elephant from a league (away)."
Tương tự như vậy, dùng bữa sau một tháng, bắn voi từ một kos (khoảng cách).
1823
Casaddaggahaṇena pabhutyādiatthe, tadatthappayoge ca – yatohaṃ bhagini ariyāya jātiyā jāto, yato sarāmi attānaṃ, yato pattosmi viññutaṃ, yatvādhikaraṇamenaṃ, yato pabhuti, yato paṭṭhāya, tato paṭṭhāya iccādi.
By the inclusion of the particle ca (and), in the sense of from then onwards and when that meaning is implied – "Since, sister, I was born of the Noble birth, since I remember myself, since I attained discernment, on account of this, from then onwards, from that time onwards," and so on.
Với việc thêm ca, trong ý nghĩa pabhuti (kể từ) và khi dùng các từ có ý nghĩa đó – này chị, kể từ khi tôi sinh ra trong dòng dõi cao quý, kể từ khi tôi nhớ lại bản thân, kể từ khi tôi đạt được sự hiểu biết, kể từ khi điều này là căn cứ, kể từ đó, kể từ lúc đó, v.v.
1824
310. Rakkhaṇatthānamicchitaṃ.
310. What is wished for in the context of protection.
310. Đối tượng được mong muốn của hành động bảo vệ.
1825
Rakkhaṇatthānaṃ dhātūnaṃ payoge yaṃ icchitaṃ, taṃ kārakaṃ apādānasaññaṃ hoti, cakārādhikārato anicchitañca.
When verbs meaning 'to protect' are used, what is wished for becomes the ablative case, and by the authority of ca (and), also what is not wished for.
Khi dùng các động từ có ý nghĩa bảo vệ, đối tượng được mong muốn là xuất xứ cách; và với việc thêm ca, đối tượng không được mong muốn cũng vậy.
Rakkhaṇañcettha nivāraṇaṃ, tāyanañca.
Protection here means both warding off and guarding.
Ở đây, bảo vệ bao gồm ngăn chặn và che chở.
Kāke rakkhanti taṇḍulā, yavā paṭisedhenti gāvo.
They protect rice from crows; the barley prevents the cows.
Họ bảo vệ gạo khỏi quạ, lúa mạch ngăn chặn bò.
1826
Anicchitaṃ yathā – pāpā cittaṃ nivāraye, pāpānivārenti, rājato vā corato vā aggito vā udakato vā nānābhayato vā nānārogato vā nānāupaddavato vā ārakkhaṃ gaṇhantu.
As for what is not wished for – one should restrain the mind from evil; they ward off evil; they should take protection from a king, or from thieves, or from fire, or from water, or from various dangers, or from various diseases, or from various calamities.
Không mong muốn như – hãy ngăn tâm khỏi điều ác, họ ngăn chặn điều ác, hãy nhận sự bảo vệ khỏi vua, khỏi trộm cướp, khỏi lửa, khỏi nước, khỏi nhiều hiểm nguy khác nhau, khỏi nhiều bệnh tật khác nhau, khỏi nhiều tai họa khác nhau.
1827
‘‘Icchita’’miti vattate.
"Wished for" continues to apply.
“Được mong muốn” được tiếp tục.
1828
311. Yena vā’dassanaṃ.
311. Or by that from which one disappears.
311. Hoặc bởi sự không nhìn thấy.
1829
Yena adassanamicchitaṃ antaradhāyantena, taṃ kārakaṃ apādānasaññaṃ hoti vā, antaradhānevāyaṃ.
That from which disappearance is wished for by one who is disappearing, that agent becomes the ablative case, or it is only in the sense of disappearing.
Khi một người ẩn mình mong muốn không bị nhìn thấy bởi ai, thì đối tượng đó là xuất xứ cách, hoặc là trong trường hợp biến mất.
Upajjhāyā antaradhāyati sisso, nilīyatīti attho.
A student disappears from the preceptor, meaning, he hides.
Học trò ẩn mình khỏi vị thầy tế độ, nghĩa là trốn đi.
Mātāpitūhi antaradhāyati putto.
A son disappears from his parents.
Con trai ẩn mình khỏi cha mẹ.
1830
Vāti kiṃ?
What is the meaning of vā (or)?
Tại sao có vā (hoặc)?
Jetavane antarahito.
He disappeared in Jetavana.
Biến mất tại Jetavana.
Yenāti kiṃ?
What is the meaning of yenā (by that)?
Tại sao có yenā (bởi ai)?
Yakkho tattheva antaradhāyati.
The yakkha disappears right there.
Yakkha biến mất ngay tại đó.
1831
312. Dūrantikaddhakālanimmānatvālopadisāyogavibhattārappayoga suddhappamocana hetu vivittappamāṇa pubbayoga bandhana guṇavacana pañha kathanathokākattūsu ca.
312. Also in the sense of distance, proximity, measurement of path, measurement of time, elision of tvā suffixes, conjunction with direction, distinction, use of ārati, use of suddha, use of pamocana, cause, isolation, measure, prior conjunction, bondage, words of quality, question, telling, scarcity, and non-agent.
312. Và trong các trường hợp: xa, gần, đo lường khoảng cách, đo lường thời gian, lược bỏ tvā, kết hợp với phương hướng, phân biệt, dùng ārati, dùng suddha, dùng pamocana, nhân cách, dùng vivitta, đo lường, dùng pubba, dùng bandhana, tính từ phẩm chất, câu hỏi, kể lại, một ít, và không phải chủ thể.
1832
Dūratthe, antikatthe, addhanimmāne, kālanimmāne, tvālope, disāyoge, vibhatte, āratippayoge, suddhatthappayoge, pamocanatthappayoge, hetvatthe, vivittatthappayoge, pamāṇatthe, pubbayoge, bandhanatthappayoge, guṇavacane, pañhe, kathane, thokatthe, akattari ca yadavadhibhūtaṃ, hetukammādibhūtañca, taṃ kārakaṃ apādānasaññaṃ hoti, casaddena yathāyogaṃ dutiyā, tatiyā, chaṭṭhī ca.
In the sense of distance, proximity, measurement of path, measurement of time, elision of tvā suffixes, conjunction with direction, distinction, use of ārati, use of suddha, use of pamocana, cause, isolation, measure, prior conjunction, bondage, words of quality, question, telling, scarcity, and non-agent – whatever serves as the limit or as the cause/object, that agent becomes the ablative case, and by the particle ca, the accusative, instrumental, and genitive cases are also used as appropriate.
Trong ý nghĩa xa, trong ý nghĩa gần, trong đo lường khoảng cách, trong đo lường thời gian, trong lược bỏ tvā, trong kết hợp với phương hướng, trong phân biệt, trong việc dùng ārati, trong việc dùng từ suddha, trong việc dùng từ pamocana, trong ý nghĩa nhân cách, trong việc dùng từ vivitta, trong ý nghĩa đo lường, trong việc dùng pubba, trong việc dùng từ bandhana, trong tính từ phẩm chất, trong câu hỏi, trong kể lại, trong ý nghĩa một ít, và trong không phải chủ thể, đối tượng nào là điểm khởi đầu, và đối tượng nào là nghiệp cách nhân cách, v.v., thì đối tượng đó là xuất xứ cách; và với việc thêm ca, thì là đối cách, dụng cách, và sở hữu cách tùy theo trường hợp.
1833
Ettha ca dūrantikañca dūrantikatthañcāti dūrantikanti sarūpekasesaṃ katvā vuttanti daṭṭhabbaṃ, tena dūrantikatthappayoge, tadatthe ca apādānasañño hoti.
Here, it should be understood that dūrantika (distance and proximity) is stated by way of sarūpekasesa (retention of similar forms), meaning both distance and proximity. Therefore, in the use of words denoting distance and proximity, and in the sense of distance and proximity, it becomes the ablative case.
Ở đây, cần hiểu rằng dūrantika là sự rút gọn của dūrantikañca dūrantikatthañcāti, do đó trong việc dùng từ có ý nghĩa xa và gần, và trong ý nghĩa đó, nó là xuất xứ cách.
1834
Dūratthappayoge tāva – kīvadūro ito naḷakāragāmo, tato have dūrataraṃ vadanti, gāmato nātidūre.
First, in the use of words denoting distance – "How far is Naḷakāragāma from here?" "They say it is much further from there," "not too far from the village."
Trước hết, trong việc dùng từ có ý nghĩa xa – làng Naḷakāra cách đây bao xa? Họ nói rằng nó xa hơn từ đó. Không quá xa làng.
Ārakā te moghapurisā imasmā dhammavinayā, ārakā tehi bhagavā.
"Those foolish persons are far from this Dhamma-discipline," "The Blessed One is far from them."
Này những người ngu dốt, các ông xa lìa giáo pháp và giới luật này. Đức Thế Tôn xa lìa họ.
Dūratthe – dūratova namassanti, addasa dūratova āgacchantaṃ.
In the sense of distance – "They salute from afar," "He saw him coming from afar."
Trong ý nghĩa xa – họ cúi lạy từ xa, thấy người đến từ xa.
1835
Antikatthappayoge – antikaṃ gāmā, āsannaṃ gāmā, samīpaṃ gāmā, gāmassa samīpanti attho.
In the use of words denoting proximity – "near the village," "close to the village," "adjacent to the village," meaning, "the vicinity of the village."
Trong việc dùng từ có ý nghĩa gần – gần làng, sát làng, kề làng, nghĩa là gần làng.
1836
Dutiyā, tatiyā ca, dūraṃ gāmaṃ āgato, dūrena gāmena āgato, dūrato gāmā āgatoti attho.
Also the accusative and instrumental cases: "He came a long way to the village," "He came by a long way to the village," meaning, "He came from a distant village."
Đối cách và dụng cách cũng vậy: đến làng xa, đến bằng làng xa, nghĩa là đến từ làng xa.
Dūraṃ gāmena vā.
Or "a long way by village."
Hoặc bằng làng xa.
Antikaṃ gāmaṃ āgato, antikaṃ gāmena vā, āsannaṃ gāmaṃ, āsannaṃ gāmena vā iccādi.
"He came near the village," or "near by the village," "close to the village," or "close by the village," and so on.
Đến làng gần, hoặc bằng làng gần, đến làng sát, hoặc bằng làng sát, v.v.
1837
Addhakālanimmāne nimmānaṃ nāma parimāṇaṃ, tasmiṃ gamyamāne – ito mathurāya catūsu yojanesu saṅkassaṃ, rājagahato pañcacattālīsayojanamatthake sāvatthi.
In the measurement of path and time – measurement means delimitation; when this is understood – "Saṅkassa is four leagues from Mathurā;" "Sāvatthi is forty-five leagues from Rājagaha."
Trong đo lường khoảng cách và thời gian – nimmāna có nghĩa là đo lường, khi ý nghĩa đó được hiểu – Saṅkassa cách Mathurā bốn dojana từ đây. Sāvatthī cách Rājagaha bốn mươi lăm dojana.
1838
Kālanimmāne – ito ekanavutikappamatthake vipassī bhagavā loke udapādi, ito vassasahassaccayena buddho loke uppajjissati.
In the measurement of time – "The Blessed One Vipassī arose in the world ninety-one kappas from now;" "A Buddha will arise in the world after a thousand years from now."
Trong đo lường thời gian – Đức Thế Tôn Vipassī xuất hiện trên đời cách đây chín mươi mốt kiếp. Đức Phật sẽ xuất hiện trên đời sau một ngàn năm từ đây.
1839
Tvāpaccayantassa lopo nāma tadatthasambhavepi avijjamānatā, tasmiṃ tvālope kammādhikaraṇesu – pāsādā saṅkameyya, pāsādaṃ abhiruhitvā saṅkameyyāti attho.
The elision of a tvā suffix means its non-existence even when its meaning is present, and in such elision of tvā suffixes in the object and location – "He should descend from the palace," meaning, "Having climbed the palace, he should descend."
Lược bỏ tiếp vĩ ngữ tvā có nghĩa là không hiện diện mặc dù ý nghĩa của nó có thể có, trong trường hợp lược bỏ tvā trong nghiệp cách và định sở cách – có thể đi xuống từ cung điện, nghĩa là leo lên cung điện rồi đi xuống.
Tathā hatthikkhandhā saṅkameyya, abhidhammā pucchanti, abhidhammaṃ sutvā vā, abhidhammā kathayanti, abhidhammaṃ paṭhitvā vā, āsanā vuṭṭhaheyya, āsane nisīditvā vā.
Similarly, "He should descend from the elephant's back;" "They ask about the Abhidhamma," or "Having heard the Abhidhamma;" "They speak about the Abhidhamma," or "Having studied the Abhidhamma;" "He should rise from his seat," or "Having sat on the seat."
Tương tự như vậy, có thể đi xuống từ lưng voi, hỏi về Abhidhamma, hoặc sau khi nghe Abhidhamma, nói về Abhidhamma, hoặc sau khi học Abhidhamma, đứng dậy từ chỗ ngồi, hoặc sau khi ngồi trên chỗ ngồi.
1840
Disatthavācīhi yoge, disatthe ca – ito sā purimā disā, ito sā dakkhiṇā disā, ito sā pacchimā disā, ito sā uttarā disā, avīcito uparibhavaggā, uddhaṃ pādatalā, adho kesamatthakā iccādi.
In conjunction with words denoting direction, and in the sense of direction – "From here is the eastern direction," "From here is the southern direction," "From here is the western direction," "From here is the northern direction," "above Avīci to the highest existence," "upwards from the soles of the feet," "downwards from the crown of the head," and so on.
Trong kết hợp với các từ chỉ phương hướng, và trong ý nghĩa phương hướng – đây là phương đông, đây là phương nam, đây là phương tây, đây là phương bắc, từ Avīci đến Bhavagga, trên lòng bàn chân, dưới đỉnh đầu, v.v.
Disatthe – puratthimato dakkhiṇatotiādi.
In the sense of direction – "from the east to the south," and so on.
Trong ý nghĩa phương hướng – từ phía đông đến phía nam, v.v.
Ettha pana sattamiyatthe topaccayopi bhavissati.
Here, however, the suffix to will also occur in the sense of the locative case.
Ở đây, tiếp vĩ ngữ to cũng sẽ được dùng với ý nghĩa định sở cách.
1841
Vibhattaṃ nāma sayaṃ vibhattasseva tadaññato guṇena vibhajanaṃ, tasmiṃ vibhatte – yato paṇītataro vā visiṭṭhataro vā natthi, attadanto tato varaṃ.
Vibhatta means the distinguishing of something that is already distinguished from something else by a quality; when this is distinguished – "There is none more excellent or superior than that;" "One who has tamed himself is better than that."
Phân biệt có nghĩa là sự phân biệt của chính một đối tượng so với đối tượng khác bằng một phẩm chất, trong sự phân biệt đó – không có ai cao quý hơn hoặc đặc biệt hơn, người tự chế ngự tốt hơn người đó.
Kiñcāpi dānato sīlameva varaṃ, tato mayā sutā assutameva bahutaraṃ, sīlameva sutā seyyo.
Although sīla is better than giving, what I have heard from that is much more than what I have not heard; sīla is better than learning.
Mặc dù giới hạnh tốt hơn bố thí, tôi đã nghe nhiều hơn những gì chưa từng nghe từ đó, giới hạnh tốt hơn sự nghe biết.
Chaṭṭhī ca, channavutīnaṃ pāsaṇḍānaṃ pavaraṃ yadidaṃ sugatavinayo.
Also the genitive case: "Among the ninety-six heretical doctrines, the supreme is this, the discipline of the Sugata."
Sở hữu cách cũng vậy, trong số chín mươi sáu tà giáo, giáo pháp của Đức Sugata là tối thượng.
1842
Āratippayogo nāma viramaṇatthasaddappayogo.
Āratippayogo is the use of words meaning cessation.
Dùng ārati là dùng từ có ý nghĩa từ bỏ.
Tattha – asaddhammā ārati, virati pāpā, pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā paṭivirato, appaṭivirato musāvādā.
Therein – "cessation from ignoble qualities," "abstinence from evil," "abstinence from the destruction of life," "one who refrains from taking what is not given," "one who does not refrain from false speech."
Ở đó – từ bỏ phi pháp, từ bỏ điều ác, tránh sát sinh, từ bỏ trộm cắp, không từ bỏ nói dối.
1843
Suddhatthappayoge – lobhanīyehi dhammehi suddho asaṃsaṭṭho, mātito ca pitito ca suddho anupakkuṭṭho agarahito.
In the use of suddha – "pure, unmixed with covetous qualities;" "pure, unblemished, unblamed by mother and father."
Trong việc dùng từ suddha – thanh tịnh, không nhiễm ô bởi các pháp tham ái, thanh tịnh từ cha và mẹ, không bị chỉ trích, không bị khiển trách.
1844
Pamocanatthappayoge – parimutto dukkhasmāti vadāmi, mutto mārabandhanā, na te muccanti maccunā, muttohaṃ sabbapāsehi.
In the use of pamocana – "I declare him to be liberated from suffering," "liberated from the bonds of Māra," "they are not liberated from death," "I am liberated from all snares."
Trong việc dùng từ pamocana – tôi nói rằng được giải thoát khỏi khổ đau, được giải thoát khỏi xiềng xích của Ma vương, họ không thoát khỏi cái chết, tôi được giải thoát khỏi mọi cạm bẫy.
1845
Hetvatthe, sarūpekasesassa gahitattā hetvatthappayoge ca sabbanāmato – kasmā nu tumhaṃ daharā na mīyare, kasmā idheva maraṇaṃ bhavissati, kasmā hetunā, yasmā ca kammāni karonti, yasmā tiha bhikkhave, tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ, tasmā buddhosmi brāhmaṇa, yasmā kāraṇā, tasmā kāraṇā, kiṃ kāraṇā.
In the sense of cause, due to the acceptance of sarūpekasesa (retention of similar forms), and also in the use of words denoting cause, from all pronouns – "Why indeed do your young ones not die?" "Why will death occur right here?" "For what reason?" "Because they do deeds," "Therefore, bhikkhus," "Therefore, bhikkhus, you should train yourselves thus," "Therefore, brahmin, I am a Buddha," "For what cause?" "For that cause," "For what reason?"
Trong ý nghĩa nhân cách, vì đã dùng sự rút gọn của chính nó, nên trong việc dùng từ có ý nghĩa nhân cách, từ tất cả các đại từ – tại sao các người trẻ không chết? Tại sao cái chết sẽ xảy ra ngay tại đây? Vì lý do gì? Và vì họ thực hiện các nghiệp, vì thế này, này các tỳ khưu, vì thế này, này các tỳ khưu, cần phải học như vậy, vì thế tôi là Phật, này Bà la môn, vì lý do gì, vì lý do đó, vì lý do gì?
Dutiyā, chaṭṭhī ca, kiṃ kāraṇaṃ, taṃ kissa hetu, kissa tumhe kilamatha.
Also the accusative and genitive cases: "For what reason?" "For what cause is that?" "Why do you toil?"
Đối cách và sở hữu cách cũng vậy: lý do gì, vì lý do gì của điều đó, tại sao các người lại mệt mỏi?
1846
Kena hetunā, kena kāraṇena, yena midhekacce sattā, tena nimittena, tena vuttamiccādīsu ‘‘hetvatthe cā’’ti tatiyā.
"By what reason?" "By what cause?" "By which some beings here," "By that sign," "It is said by that," etc., the instrumental case in " in the sense of cause."
Với lý do gì, với nguyên nhân gì, bởi vì một số chúng sinh ở đây, bởi dấu hiệu đó, bởi điều đã nói đó, v.v., thì dụng cách được dùng với “hetvatthe ca” (và trong ý nghĩa nhân cách).
1847
Vivittaṃ nāma vivecanaṃ, tadatthappayoge – vivitto pāpakā dhammā, vivicceva kāmehi, vivicca akusalehi dhammehi.
Vivittaṃ means separation. In its application with that meaning: one separated from evil dharmas, separated from sensual pleasures, separated from unwholesome dharmas.
Vivittaṃ (thanh vắng) có nghĩa là sự tách biệt, và trong việc sử dụng ý nghĩa đó – thanh vắng khỏi các pháp ác, tách biệt khỏi các dục, tách biệt khỏi các pháp bất thiện.
1848
Pamāṇatthe tatiyā ca, āyāmato ca vitthārato ca yojanaṃ, gambhīrato ca puthulato ca yojanaṃ candabhāgāya parimāṇaṃ, parikkhepato navayojanasataparimāṇo majjhimapadeso.
The third case (tatiyā) is also used for the meaning of measure (pamāṇa): a Yojana in length and width, a Yojana in depth and breadth for the measure of the Candabhāgā (river), and the Middle Country (Majjhimapadesa) has a circumference of nine hundred yojanas.
Trong ý nghĩa của sự đo lường, có cách thứ ba (tatiyā), một do tuần theo chiều dài và chiều rộng, một do tuần theo chiều sâu và chiều ngang là kích thước của sông Candabhāga; vùng trung tâm có chu vi chín trăm do tuần.
1849
Dīghaso nava vidatthiyo sugatavidatthiyā pamāṇikā kāretabbā.
In length, nine spans of the Sugata's span should be made as the measure.
Theo chiều dài, phải làm chín tấc (vidatthi) theo tiêu chuẩn tấc của Sugata (Đức Phật).
1850
Ettha ca ‘‘smāhismiṃna’’miccādito ‘‘smā’’ti ca ‘‘so, vā’’ti ca vattamāne
And here, from "smāhismiṃna" etc., when "smā" and "so, vā" are current,
Ở đây, khi ‘‘smāhismiṃna’’ v.v. và ‘‘smā’’ và ‘‘so, vā’’ đang được nói đến,
1851
313. Dīghorehi.
313. By Dīghorehi.
313. Với Dīgha và Ora.
1852
Dīgha oraicceteti smāvacanassa soādeso hoti vā.
It is said that Dīgha ora etc., and so is substituted for the termination smā, or (vā) it may be.
‘‘Dīgha ora’’ v.v. thì có sự thay thế của ‘‘so’’ cho từ ‘‘smā’’ hoặc.
1853
Dīghaso, dīghamhā vā,* tatiyā ca, yojanaṃ āyāmena, yojanaṃ vitthārena, yojanaṃ ubbedhena sāsaparāsi.
Dīghaso, or from dīghaṃ,*, and the third case (tatiyā): a Yojana by length, a Yojana by width, a Yojana by height, like a mustard seed.
Dīghaso (theo chiều dài), hoặc dīghamhā (từ chiều dài); hoặc oraso (từ gần), hoặc oramhā (từ gần); và tatiyā (cách công cụ), một do tuần theo chiều dài, một do tuần theo chiều rộng, một do tuần theo chiều cao, một đống hạt cải.
1854
Paṭhamatthavācakena pubbasaddena yogo pubbayogo, ettha ca pubbaggahaṇaṃ adisatthavuttino pubbādiggahaṇassupalakkhaṇanti daṭṭhabbaṃ, tena parādiyogepi.
The conjunction with the word pubba signifying a prior meaning is pubbayoga. And here, the taking of pubba should be understood as an indication of the taking of pubbādi (pubba and others) that express spatial meanings. Therefore, it applies to conjunctions with parādi (para and others) as well.
Sự kết hợp với từ pubba (trước) mang ý nghĩa đầu tiên được gọi là pubbayoga (sự kết hợp với từ trước). Ở đây, cần hiểu rằng việc nắm giữ pubba là một dấu hiệu cho việc nắm giữ pubbādi (v.v. trước) không có nghĩa là phương hướng. Do đó, cũng trong sự kết hợp với parādi (v.v. sau).
Yathā – pubbeva me bhikkhave sambodhā, ito pubbenāhosi, tato paraṃ paccantimā janapadā, dhātuliṅgehi parā paccayā, tato aparena samayena, tato uttarimpi iccādi.
For example: "Before my enlightenment, monks", "Before this, there was", "Beyond that are the frontier districts", "Suffixes after roots and genders", "After that time", "Even beyond that", etc.
Ví dụ – ‘‘Này các Tỳ-kheo, trước khi ta giác ngộ’’, ‘‘Trước đây đã có’’, ‘‘Sau đó là các vùng biên giới’’, ‘‘Các hậu tố sau các căn và giống’’, ‘‘Sau một thời gian’’, ‘‘Và xa hơn nữa’’ v.v.
1855
Bandhanatthappayoge bandhanahetumhi iṇe pañcamī, tatiyā ca hoti, satasmā baddho naro raññā, satena vā baddho naro.
In the application of "binding": the fifth case (pañcamī) and the third case (tatiyā) are used for the debt that is the cause of binding. "A man bound by a hundred (satasmā) by the king", or "A man bound by a hundred (satena vā)".
Trong việc sử dụng ý nghĩa của sự trói buộc, có cách thứ năm (pañcamī) và cách thứ ba (tatiyā) đối với nợ là nguyên nhân của sự trói buộc: Người bị vua trói buộc vì một trăm (đồng), hoặc người bị trói buộc bằng một trăm (đồng).
1856
Phalasādhanahetubhūtassa guṇassa vacanaṃ guṇavacanaṃ, tasmiṃ guṇavacane pañcamī, tatiyā ca, issariyā janaṃ rakkhati rājā, issariyena vā, sīlato naṃ pasaṃsanti, sīlena vā, paññāya vimuttimano iccādi.
Guṇavacanaṃ is the expression of a quality that is the cause for the attainment of a result. In such guṇavacana, the fifth case (pañcamī) and the third case (tatiyā) are used: "The king protects the people out of sovereignty (issariyā)", or "by sovereignty (issariyena vā)", "They praise him for his virtue (sīlato)", or "by virtue (sīlena vā)", "His mind is liberated through wisdom (paññāya vimuttimano)", etc.
Sự diễn đạt phẩm chất là nguyên nhân dẫn đến thành quả được gọi là guṇavacanaṃ (từ chỉ phẩm chất). Trong từ chỉ phẩm chất đó, có cách thứ năm (pañcamī) và cách thứ ba (tatiyā): Vua bảo vệ dân chúng bằng quyền lực, hoặc bằng quyền lực; họ ca ngợi người ấy vì giới hạnh, hoặc bằng giới hạnh; tâm giải thoát nhờ trí tuệ v.v.
1857
Pañhakathanesu – kutosi tvaṃ, kuto bhavaṃ, pāṭaliputtato.
In questions and statements (pañhakathanesu): "From where are you?", "From where is the venerable one?", "From Pāṭaliputta."
Trong các câu hỏi và trả lời – Ngươi từ đâu đến, ngài từ đâu đến? Từ Pāṭaliputta.
Ettha ca kathanaṃ nāma vissajjanaṃ.
And here, kathanaṃ means explanation (vissajjanaṃ).
Ở đây, kathanaṃ có nghĩa là sự giải thích.
1858
Thokatthe asatvavacane karaṇe tatiyā ca, thokā muccati, thokena muccati vā, appamattakā muccati, appamattakena vā, kicchā muccati, kicchena vā.
In "a little" when not referring to a being, and in the instrumental case: the third case (tatiyā) is also used. "It is released by a little (thokā muccati)", or "by a little (thokena muccati)", "It is released by a small amount (appamattakā muccati)", or "by a small amount (appamattakena vā)", "It is released with difficulty (kicchā muccati)", or "with difficulty (kicchena vā)".
Trong ý nghĩa của ‘‘một chút’’ khi không phải là sinh vật, có cách thứ ba (tatiyā) trong cách công cụ: Được giải thoát một chút, hoặc được giải thoát bằng một chút; được giải thoát một ít, hoặc bằng một ít; được giải thoát một cách khó khăn, hoặc bằng sự khó khăn.
1859
Akattari akārake ñāpakahetumhi – kammassa katattā upacitattā ussannattā vipulattā uppannaṃ hoti cakkhuviññāṇa, na tāvidaṃ nāmarūpaṃ ahetukaṃ sabbattha sabbadā sabbesañca ekasadisabhāvāpattito.
When not an agent and not an instrument, in the sense of an informative cause (ñāpakahetu): "Due to the performance (katattā), accumulation (upacitattā), abundance (ussannattā), and expansion (vipulattā) of kamma, eye-consciousness arises." "Nor is this mind-and-matter (nāmarūpa) without cause, because it would otherwise always and everywhere be of the same nature for all beings."
Trong ý nghĩa nguyên nhân chỉ định không phải là tác nhân và không phải là người làm – Nhãn thức khởi lên do đã làm, đã tích lũy, đã tăng trưởng, đã phát triển của nghiệp; Không phải danh sắc này là vô nhân vì nó có thể trở thành cùng một loại ở khắp mọi nơi, mọi lúc và cho tất cả mọi người.
1860
Hutvā abhāvato niccā, udayabbayapīḷanā;
Being impermanent because of ceasing after having been, and due to the oppression of arising and passing away;
Vì sau khi hiện hữu thì không còn, nên là vô thường;
1861
Dukkhā avasavattittā, anattāti tilakkhaṇaṃ.
Suffering, due to not being under control; non-self—these are the three characteristics (tilakkhaṇaṃ).
Vì bị sự sinh diệt bức bách, nên là khổ; vì không thể tự chủ, nên là vô ngã – đó là ba pháp ấn.
1862
‘‘Pañcamī’’ti vattate.
"The fifth case (Pañcamī)" is current.
‘‘Cách thứ năm (Pañcamī)’’ đang được nói đến.
1863
314. Kāraṇatthe ca.
314. And in the sense of cause (kāraṇa).
314. Và trong ý nghĩa của nguyên nhân.
1864
Karoti attano phalanti kāraṇaṃ, kārakahetu*, tasmiṃ kāraṇatthe ca pañcamīvibhatti hoti, vikappenāyaṃ, hetvatthe tatiyāya ca vihitattā, ananubodhā appaṭivedhā catunnaṃ ariyasaccānaṃ yathābhūtaṃ adassanā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ, avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā iccādi.
That which brings forth its own result is kāraṇaṃ (cause), an active cause*. And in this sense of kāraṇa, the fifth case (pañcamī vibhatti) is used. This is optional, as it is also prescribed by the third case (tatiyā) for the meaning of cause (hetu). "Due to not understanding, not penetrating, not seeing correctly the four Noble Truths as they truly are, this long journey of wandering and transmigrating has occurred." "Conditioned by ignorance (avijjāpaccayā) are volitional formations (saṅkhārā); conditioned by volitional formations (saṅkhārapaccayā) is consciousness (viññāṇaṃ)." "But with the complete fading away and cessation of ignorance (avijjāya tveva asesavirāganirodhā), there is the cessation of volitional formations (saṅkhāranirodho); with the cessation of volitional formations (saṅkhāranirodhā), there is the cessation of consciousness (viññāṇanirodho); with the cessation of consciousness (viññāṇanirodhā), etc."
Cái gì tạo ra kết quả của chính nó được gọi là kāraṇaṃ (nguyên nhân), nguyên nhân tác động*. Trong ý nghĩa nguyên nhân đó, có cách thứ năm (pañcamī) và cách thứ ba (tatiyā) được quy định một cách tùy chọn, vì đã được quy định trong ý nghĩa nguyên nhân. Do không thấu hiểu, không nhận thức, không thấy rõ bốn sự thật cao quý như chúng thực sự là, nên sự luân chuyển, lang thang này đã diễn ra trong một thời gian dài. Do vô minh duyên hành, do hành duyên thức. Nhưng do sự diệt tận hoàn toàn và ly tham của vô minh, nên hành diệt; do hành diệt, nên thức diệt; do thức diệt v.v.
1865
Kasmiṃ atthe chaṭṭhī?
In what meaning is the sixth case (chaṭṭhī) used?
Cách thứ sáu (chaṭṭhī) thuộc ý nghĩa nào?
1866
315. Sāmismiṃ chaṭṭhī.
315. The sixth case in the meaning of ownership (sāmismiṃ).
315. Cách thứ sáu trong ý nghĩa sở hữu.
1867
Ko ca sāmī?
And who is an owner (sāmī)?
Ai là người sở hữu (sāmī)?
1868
316. Yassa vā pariggaho taṃ sāmī.
316. One who has something as his possession is an owner (yassa vā pariggaho taṃ sāmī).
316. Ai là người sở hữu của cái gì thì người đó là chủ sở hữu.
1869
Pariggayhatīti pariggaho, yo yassa pariggaho āyatto sambandhī, taṃ pati so attho sāmisañño hoti.
That which is possessed is pariggaho. Whoever possesses something as his own, as related, that meaning is called sāmi in relation to him.
Cái gì được sở hữu được gọi là pariggaho (sở hữu). Cái gì thuộc về ai, liên quan đến ai, thì ý nghĩa đó đối với người đó được gọi là sāmī (chủ sở hữu).
Vāggahaṇena sāmitabba rujādiyogepi.
By the word vā (or), it also applies to conjunctions like sāmitabba (to be possessed) and ruja (pain).
Với từ vā (hoặc), cũng trong các trường hợp bệnh tật v.v. của chủ sở hữu.
1870
Ettha ca kriyābhisambandhābhāvā na kārakatā sambhavati.
And here, since there is no connection to an action (kriyābhisambandhābhāvā), agenthood (kārakatā) is not possible.
Ở đây, do không có mối quan hệ với hành động, nên không thể có ý nghĩa tác nhân.
Sāmibhāvo hi kriyākārakabhāvassa phalabhāvena gahito, tathā hi ‘‘rañño puriso’’ti vutte yasmā rājā dadāti, puriso ca patiggaṇhāti, tasmā ‘‘rājapuriso’’ti viññāyati.
Indeed, ownership (sāmibhāvo) is taken as the result of the state of action and agent. Thus, when "the king's man" (rañño puriso) is said, because the king gives and the man receives, it is understood as "the king's man" (rājapuriso).
Ý nghĩa sở hữu được hiểu là kết quả của trạng thái hành động và tác nhân. Vì vậy, khi nói ‘‘người của vua’’, vì vua ban cho và người nhận, nên được hiểu là ‘‘người của vua’’.
Evaṃ yo yassa āyatto sevakādibhāvena vā bhaṇḍabhāvena vā samīpa samūhāvayavavikāra kāriyaavatthā jāti guṇa kriyādivasena vā, tassa sabbassāpi so sambandhādhārabhūto visesanaṭṭhānī āgamīvasena tividhopi attho sāmī nāmāti gahetabbo.
In this way, whoever belongs to another as a servant, or as property, or by proximity, collection, part, modification, effect, state, genus, quality, action, etc., for all such, that meaning which is the basis of relationship, serving as a specifier, and three-fold in terms of origin (āgami) is to be understood as sāmī (owner).
Tương tự, ai thuộc về ai theo trạng thái người hầu v.v. hoặc trạng thái tài sản v.v. hoặc theo phương diện gần gũi, tập hợp, bộ phận, biến đổi, công việc, trạng thái, chủng loại, phẩm chất, hành động v.v., thì tất cả những ý nghĩa đó, là cơ sở của mối quan hệ, là vị trí đặc biệt, có ba loại theo phương diện sở hữu, được gọi là sāmī (chủ sở hữu).
1871
Vuttañca
And it has been said:
Cũng đã nói:
1872
‘‘Kriyākārakasañjāto,
"Born of action and agent,
‘‘Phát sinh từ hành động và tác nhân,
1873
Assedaṃ bhāvahetuko;
Originating from the state 'this belongs to him',
Cái này có nguyên nhân là trạng thái;
1874
Sambandho nāma so attho,
That meaning is called relationship;
Ý nghĩa đó được gọi là mối quan hệ,
1875
Tattha chaṭṭhī vidhīyate.
Therein the sixth case is prescribed.
Ở đó, cách thứ sáu được quy định.
1876
Pāratantyañhi sambandho,
For dependence is relationship,
Sự phụ thuộc là mối quan hệ,
1877
Tattha chaṭṭhī bhavetito;
Therein the sixth case occurs from this;
Ở đó, cách thứ sáu sẽ hiện hữu;
1878
Upādhiṭṭhānā gamito,
From its basis as a substratum (upādhiṭṭhānā), or from its origin (āgamito),
Từ vị trí của điều kiện,
1879
Na visesyādito tito’’ti.
Not from what is specified (visesyādito)."
Không phải từ điều được đặc trưng v.v.’’
1880
Visesanato tāva – rañño purisoti, ettha ca rājā purisaṃ aññasāmito viseseti nivattetīti visesanaṃ, puriso tena visesīyatīti visesitabbo, evaṃ sabbattha visesitabbayoge visesanatova chaṭṭhī.
First, as a specifier (visesanato): "The king's man" (rañño puriso). And here, the king distinguishes and sets apart the man from other owners, so he is the specifier (visesanaṃ). The man is specified by him, so he is the specified (visesitabbo). Thus, in all conjunctions with the specified, the sixth case (chaṭṭhī) is from the specifier.
Từ sự đặc trưng – ‘‘người của vua’’. Ở đây, vua đặc trưng hóa người khỏi các chủ sở hữu khác, ngăn chặn họ, nên là visesanaṃ (điều đặc trưng). Người được đặc trưng bởi điều đó, nên là visesitabbo (điều được đặc trưng). Như vậy, trong tất cả các trường hợp có điều được đặc trưng, cách thứ sáu chỉ từ điều đặc trưng.
1881
Bhaṇḍena sambandhe – pahūtaṃ me dhanaṃ sakka, etassa paṭivīso, bhikkhussa pattacīvaraṃ.
In connection with property (bhaṇḍena sambandhe): "Much wealth is mine, O Sakka," "A portion of this," "A monk's bowl and robe."
Trong mối quan hệ với tài sản – ‘‘Này Sakka, ta có nhiều tài sản’’, ‘‘Một phần của cái này’’, ‘‘Bát và y của Tỳ-kheo’’.
1882
Samīpasambandhe – ambavanassa avidūre, nibbānasseva santike.
In connection with proximity (samīpasambandhe): "Not far from the mango grove," "Near to Nibbāna itself."
Trong mối quan hệ gần gũi – ‘‘Không xa khu rừng xoài’’, ‘‘Gần Nibbāna’’.
1883
Samūhasambandhe – suvaṇṇassa rāsi, bhikkhūnaṃ samūho.
In connection with a collection (samūhasambandhe): "A heap of gold," "A collection of monks."
Trong mối quan hệ tập hợp – ‘‘Một đống vàng’’, ‘‘Một tập hợp các Tỳ-kheo’’.
1884
Avayavasambandhe – manussasseva te sīsaṃ, rukkhassa sākhā.
In connection with a part (avayavasambandhe): "That is a man's head," "A branch of a tree."
Trong mối quan hệ bộ phận – ‘‘Đầu của người’’, ‘‘Cành của cây’’.
1885
Vikārasambandhe – suvaṇṇassa vikati, bhaṭṭhadhaññānaṃ sattu.
In connection with a modification (vikārasambandhe): "A product of gold," "Flour of parched grains."
Trong mối quan hệ biến đổi – ‘‘Sự biến đổi của vàng’’, ‘‘Bột rang của ngũ cốc đã rang’’.
1886
Kāriyasambandhe – yavassa aṅkuro, meghassa saddo, puttāpi tassa bahavo, kammānaṃ phalaṃ vipāko.
In connection with an effect (kāriyasambandhe): "A sprout of barley," "The sound of a cloud," "Many are his sons too," "The result, the fruition of actions."
Trong mối quan hệ công việc – ‘‘Mầm của lúa mạch’’, ‘‘Tiếng của mây’’, ‘‘Người ấy cũng có nhiều con’’, ‘‘Quả báo của nghiệp’’.
1887
Avatthāsambandhe – khandhānaṃ pātubhāvo, khandhānaṃ jarā, khandhānaṃ bhedo.
In connection with a state (avatthāsambandhe): "The manifestation of the aggregates," "The aging of the aggregates," "The breaking up of the aggregates."
Trong mối quan hệ trạng thái – ‘‘Sự xuất hiện của các uẩn’’, ‘‘Sự già nua của các uẩn’’, ‘‘Sự tan rã của các uẩn’’.
1888
Jātisambandhe – manussassa bhāvo, manussānaṃ jāti.
In connection with a genus (jātisambandhe): "The state of being a human," "The birth of humans."
Trong mối quan hệ chủng loại – ‘‘Bản chất của con người’’, ‘‘Chủng loại của con người’’.
1889
Guṇasambandhe – suvaṇṇassa vaṇṇo, vaṇṇo na khīyetha tathāgatassa, buddhassa guṇaghoso, pupphānaṃ gandho, phalānaṃ raso, cittassa phusanā, sippikānaṃ sataṃ natthi, tilānaṃ muṭṭhi, tesaṃ samāyogo, sandhino vimokkho, tathāgatassa paññāpāramiṃ ārabbha, pubbacariyaṃ vā, sukhaṃ te, dukkhaṃ te, cetaso parivitakko udapādi, paññāya paṭubhāvo, rūpassa lahutā, rūpassa mudutā, rūpassa upacayo.
In connection with a quality (guṇasambandhe): "The color of gold," "The Tathāgata's complexion would not fade," "The renown of the Buddha's qualities," "The fragrance of flowers," "The taste of fruits," "The impingement of mind," "There is no hundred of artisans," "A handful of sesame seeds," "Their gathering," "The release of the joint," "Regarding the Tathāgata's perfection of wisdom," or "regarding a former teacher," "Pleasure for you," "Suffering for you," "A thought arose in his mind," "The keenness of wisdom," "The lightness of form," "The softness of form," "The increase of form."
Trong mối quan hệ phẩm chất – ‘‘Màu sắc của vàng’’, ‘‘Màu sắc của Đức Như Lai không phai nhạt’’, ‘‘Tiếng ca ngợi phẩm chất của Đức Phật’’, ‘‘Mùi hương của hoa’’, ‘‘Vị của quả’’, ‘‘Sự xúc chạm của tâm’’, ‘‘Không có một trăm vỏ sò’’, ‘‘Một nắm mè’’, ‘‘Sự kết hợp của chúng’’, ‘‘Sự giải thoát của khớp’’, ‘‘Liên quan đến sự hoàn hảo về trí tuệ của Đức Như Lai’’, ‘‘Hoặc các vị thầy cũ’’, ‘‘Hạnh phúc của bạn’’, ‘‘Khổ của bạn’’, ‘‘Ý nghĩ trong tâm khởi lên’’, ‘‘Sự sắc bén của trí tuệ’’, ‘‘Sự nhẹ nhàng của sắc’’, ‘‘Sự mềm mại của sắc’’, ‘‘Sự tăng trưởng của sắc’’.
1890
Kriyāsambandhe – pādassa ukkhipanaṃ, pādassa avakkhepanaṃ vā, hatthassa samiñjanaṃ, pādānaṃ pasāraṇaṃ, dhātūnaṃ gamanaṃ, dhātūnaṃyeva ṭhānaṃ, nisajjā, sayanaṃ vā.
In connection with an action (kriyāsambandhe): "The lifting of the foot," or "the lowering of the foot," "The bending of the arm," "The stretching out of the feet," "The movement of the elements," "The standing of the elements themselves," "Sitting," or "lying down."
Trong mối quan hệ hành động – ‘‘Sự nhấc chân lên’’, hoặc ‘‘Sự hạ chân xuống’’, ‘‘Sự co tay lại’’, ‘‘Sự duỗi chân ra’’, ‘‘Sự đi của các yếu tố’’, ‘‘Sự đứng của chính các yếu tố’’, ‘‘Sự ngồi’’, hoặc ‘‘Sự nằm’’.
Tathā tassa nāmagottādi, tassa kāraṇaṃ, tassa mātāpitaro, tassa purato pāturahosi, tassa pacchato, nagarassa dakkhiṇato, vassānaṃ tatiye māse, na tassa upamā, kuverassa bali iccādi.
Similarly, "His name and lineage," "His cause," "His parents," "It appeared before him," "After him," "To the south of the city," "In the third month of the rains," "There is no one like him," "The offering for Kuvera," etc.
Tương tự, ‘‘tên và dòng họ của người ấy’’, ‘‘nguyên nhân của điều đó’’, ‘‘cha mẹ của người ấy’’, ‘‘xuất hiện trước mặt người ấy’’, ‘‘sau lưng người ấy’’, ‘‘phía nam thành phố’’, ‘‘vào tháng thứ ba của mùa mưa’’, ‘‘không có gì sánh bằng người ấy’’, ‘‘sức mạnh của Kuvera’’ v.v.
1891
Ṭhānito – yamedantassādeso, o avassa.
From its place (ṭhānito): "This is a substitute for the ending," "O for ava."
Từ vị trí – ‘‘Sự thay thế của yamedanta’’, ‘‘o của ava’’.
1892
Āgamito – puthassāgamo iccādi.
From its origin (āgamito): "The arrival of the son," etc.
Từ sự sở hữu – ‘‘Sự đến của con trai’’ v.v.
1893
Sāmiyoge – devānamindo, migānaṃ rājā.
In conjunction with ownership (sāmiyoge): "The lord of devas," "The king of beasts."
Trong sự kết hợp với chủ sở hữu – ‘‘Chúa tể của các vị trời’’, ‘‘Vua của các loài thú’’.
1894
Tabba rujādiyoge – mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikanditabbaṃ viravitabbaṃ, devadattassa rujati, tassa rogo uppajjati, rajakassa vatthaṃ dadāti, musāvādassa ottappaṃ iccādi.
In conjunction with "to be possessed", "pain", etc. (tabba rujādiyoge): "It should be complained about, lamented over, cried out about to the great generals," "It pains Devadatta," "Illness arises for him," "He gives cloth to the washerman," "Conscience for lying," etc.
Trong sự kết hợp với bệnh tật v.v. của chủ sở hữu – ‘‘Phải than phiền, phải kêu la, phải gào thét với các vị đại tướng quân’’, ‘‘Đau đớn cho Devadatta’’, ‘‘Bệnh của người ấy khởi lên’’, ‘‘Cho người thợ giặt vải’’, ‘‘Sự hổ thẹn của lời nói dối’’ v.v.
1895
‘‘Kvaci, tatiyāsattamīna’’nti ca vattate.
"Sometimes (kvaci), of the third and seventh cases (tatiyāsattamīnaṃ)" is also current.
‘‘Đôi khi, cách thứ ba và thứ bảy’’ cũng đang được nói đến.
1896
317. Chaṭṭhī ca.
317. And the genitive (chaṭṭhī).
317. Và cách sở hữu (Chaṭṭhī).
1897
Tatiyāsattamīnamatthe kvaci chaṭṭhīvibhatti hoti.
Sometimes the sixth case-ending occurs in the sense of the third and seventh cases.
Đôi khi, biến cách sở hữu (chaṭṭhīvibhatti) xảy ra trong nghĩa của cách công cụ (tatiyā) và cách định sở (sattamī).
1898
Yajassa karaṇe – pupphassa buddhaṃ yajati, pupphena vā, ghatassa aggiṃ juhoti.
In the sense of instrument for yaja (to sacrifice) – one sacrifices flowers to the Buddha, or with flowers; one offers ghee to the fire.
Trong nghĩa công cụ của động từ yaj (cúng dường) – dâng hoa cúng Phật (pupphassa buddhaṃ yajati), hoặc bằng hoa (pupphena vā); dâng bơ sữa vào lửa (ghatassa aggiṃ juhoti).
1899
Suhitatthayoge – pattaṃ odanassa pūretvā, odanenāti attho.
In conjunction with words meaning 'full' (or 'satisfied') – having filled the bowl with rice; this means 'with rice'.
Trong sự kết hợp với các từ có nghĩa 'đầy đủ' hoặc 'thỏa mãn' (suhitatthayoge) – làm đầy bát với cơm (pattaṃ odanassa pūretvā), nghĩa là bằng cơm (odanena);
Imameva kāyaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati, pūraṃ hiraññasuvaṇṇassa, pūrati bālo pāpassa.
One reflects on this very body as full of various impurities; full of gold and silver; the fool becomes full of evil.
quán xét thân này đầy đủ các loại bất tịnh (imameva kāyaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati); đầy vàng bạc (pūraṃ hiraññasuvaṇṇassa); kẻ ngu đầy tội lỗi (pūrati bālo pāpassa).
1900
Tulyatthakimalamādiyoge – pitussa tulyo, pitarā vā tulyo, mātu sadiso, mātarā sadiso vā, kiṃ tassa ca tuṭṭhassa, kiṃ tena tuṭṭhenāti attho.
In conjunction with words meaning 'equal', 'what', 'enough', etc. – equal to his father, or equal with his father; similar to his mother, or similar with his mother; what good is it for him, the satisfied one? This means 'what good is it with him, the satisfied one?'
Trong sự kết hợp với các từ có nghĩa 'tương đương', 'đủ' (tulyatthakimalamādiyoge) – tương đương với cha (pitussa tulyo), hoặc tương đương với cha (pitarā tulyo); giống mẹ (mātu sadiso), hoặc giống mẹ (mātarā sadiso); có ích gì cho người đã thỏa mãn đó (kiṃ tassa ca tuṭṭhassa), nghĩa là có ích gì với người đã thỏa mãn đó (kiṃ tena tuṭṭhena);
Alaṃ tassa ca tuṭṭhassa.
Enough for him, the satisfied one.
đủ cho người đã thỏa mãn đó (alaṃ tassa ca tuṭṭhassa).
1901
Kattari kitappaccayayoge – sobhanā kaccāyanassa kati, kaccāyanena vā, rañño sammato, raññā vā, evaṃ rañño pūjito, rañño sakkato, rañño apacito, rañño mānito, amataṃ tesaṃ bhikkhave aparibhuttaṃ, yesaṃ kāyagatāsati aparibhuttā iccādi.
When a past participle (kita suffix) is used with the agent – Kaccayana's beautiful speech, or beautiful speech by Kaccayana; approved by the king, or by the king; similarly, worshipped by the king, honored by the king, revered by the king, esteemed by the king; "The Deathless, bhikkhus, has not been partaken of by those for whom mindfulness of the body has not been partaken of," and so on.
Trong sự kết hợp với phân từ quá khứ (kitappaccayayoge) ở cách chủ cách (kattari) – lời nói của Kaccāyana thật hay (sobhanā kaccāyanassa kati), hoặc của Kaccāyana (kaccāyanena vā); được vua tôn kính (rañño sammato), hoặc bởi vua (raññā vā); tương tự, được vua cúng dường (rañño pūjito), được vua cung kính (rañño sakkato), được vua tôn trọng (rañño apacito), được vua quý trọng (rañño mānito); này các tỳ khưu, bất tử ấy chưa được hưởng dùng đối với những ai chưa hưởng dùng niệm thân (amataṃ tesaṃ bhikkhave aparibhuttaṃ, yesaṃ kāyagatāsati aparibhuttā) v.v...
1902
Sattamiyatthe kusalādiyoge – kusalā naccagītassa sikkhitā cāturitthiyo, kusalo tvaṃ rathassa aṅgapaccaṅgānaṃ, kusalo maggassa, kusalo amaggassa, santi hi bhante uḷārā yakkhā bhagavato pasannā, divasassa tikkhattuṃ, divase tikkhattuṃ vā, māsassa dvikkhattuṃ iccādi.
In the sense of the seventh case (locative) with words like kusala (skillful) – The four women are skillful in dancing and singing; you are skillful in the parts and accessories of a chariot; skillful in the path, skillful in the wrong path; "Indeed, venerable sir, there are mighty yakkhas devoted to the Blessed One"; thrice a day, or thrice in the day; twice a month, and so on.
Trong nghĩa của cách định sở (sattamiyatthe) với các từ như 'khéo léo' (kusalādiyoge) – những người nữ khéo léo trong ca múa (kusalā naccagītassa sikkhitā cāturitthiyo); ngươi khéo léo về các bộ phận của cỗ xe (kusalo tvaṃ rathassa aṅgapaccaṅgānaṃ); khéo léo về con đường (kusalo maggassa); khéo léo về con đường sai trái (kusalo amaggassa); bạch Thế Tôn, có những dạ xoa vĩ đại tin tưởng vào Thế Tôn (santi hi bhante uḷārā yakkhā bhagavato pasannā); ba lần trong ngày (divasassa tikkhattuṃ), hoặc ba lần trong ngày (divase tikkhattuṃ vā); hai lần trong tháng (māsassa dvikkhattuṃ) v.v...
1903
‘‘Kvaci, chaṭṭhī’’ti ca vattate.
And "sometimes, the sixth case" continues.
Lời dạy ‘‘Đôi khi, cách sở hữu’’ cũng được áp dụng.
1904
318. Dutiyāpañcamīnañca.
318. And of the second and fifth cases.
318. Và cách đối cách (Dutiyā) cùng cách xuất xứ (Pañcamī).
1905
Dutiyāpañcamīnamatthe ca kvaci chaṭṭhīvibhatti hoti.
Sometimes the sixth case-ending occurs in the sense of the second and fifth cases.
Đôi khi, biến cách sở hữu (chaṭṭhīvibhatti) cũng xảy ra trong nghĩa của cách đối cách (dutiyā) và cách xuất xứ (pañcamī).
1906
Dutiyatthe kammani kitakayoge – tassa bhavanti vattāro, sahasā kammassa kattāro, amatassa dātā, bhinnānaṃ sandhātā, sahitānaṃ anuppadātā, bodhetā pajāya, kammassa kārako natthi, vipākassa ca vedako, avisaṃvādako lokassa, pāpānaṃ akaraṇaṃ sukhaṃ, catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo, acchariyo arajakena vatthānaṃ rāgo, acchariyo agopālakena gāvīnaṃ doho.
In the sense of the second case (accusative) for the object, when a past participle (kita suffix) is used – there are speakers of it; quickly doers of deeds; a giver of the Deathless; a re-uniter of those who are broken; a provider of what is beneficial; an enlightener of beings; there is no doer of kamma, nor experiencer of its result; not a deceiver of the world; not doing evil is happiness; mental clarity derived from the four great elements; wonderful is the dyeing of clothes by one without a dyer; wonderful is the milking of cows by one without a cowherd.
Trong nghĩa đối cách (dutiyatthe) với các từ được tạo thành từ phân từ quá khứ (kitakayoge) – những người nói về điều đó (tassa bhavanti vattāro); những người làm việc một cách vội vàng (sahasā kammassa kattāro); người ban bố bất tử (amatassa dātā); người hàn gắn những gì đã tan vỡ (bhinnānaṃ sandhātā); người ban tặng những điều tốt lành (sahitaṃ anuppadātā); người giác ngộ chúng sinh (bodhetā pajāya); không có người làm nghiệp (kammassa kārako natthi); và người cảm thọ quả báo (vipākassa ca vedako); người không lừa dối thế gian (avisaṃvādako lokassa); không làm điều ác là hạnh phúc (pāpānaṃ akaraṇaṃ sukhaṃ); sự trong sạch dựa trên bốn đại (catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāya pasādo); thật kỳ diệu khi không có người giặt mà y phục được nhuộm (acchariyo arajakena vatthānaṃ rāgo); thật kỳ diệu khi không có người chăn bò mà bò được vắt sữa (acchariyo agopālakena gāvīnaṃ doho).
1907
Tathā saricchādīnaṃ kammani – mātu sarati, mātaraṃ sarati, na tesaṃ koci sarati, sattānaṃ kammappaccayā, puttassa icchati, puttamicchati.
Similarly, for the object of verbs like sarati (to remember) etc. – he remembers his mother, he remembers his mother; no one remembers them; due to the kamma of beings; he desires a son, he desires a son.
Tương tự, trong nghĩa đối cách (kammani) của các động từ như sar (nhớ), icch (muốn) v.v. – nhớ mẹ (mātu sarati), nhớ mẹ (mātaraṃ sarati); không ai nhớ đến họ (na tesaṃ koci sarati); do nghiệp của chúng sinh (sattānaṃ kammappaccayā); muốn con trai (puttassa icchati), muốn con trai (puttamicchati).
1908
Karotissa patiyatane ca – patiyatanaṃ abhisaṅkhāro, udakassa patikurute, udakaṃ patikurute, kaṇḍassa patikurute, kaṇḍaṃ patikurute.
And for karoti (to do) in the sense of preparation – preparation means arrangement; he prepares water, he prepares water; he prepares an arrow, he prepares an arrow.
Và trong nghĩa 'sắp xếp' (patiyatane) của động từ karoti (làm) – sự sắp xếp là sự chuẩn bị (abhisaṅkhāro); sắp xếp nước (udakassa patikurute), sắp xếp nước (udakaṃ patikurute); sắp xếp mũi tên (kaṇḍassa patikurute), sắp xếp mũi tên (kaṇḍaṃ patikurute).
1909
Pañcamiyatthe parihānibhayatthayoge – assavanatā dhammassa parihāyanti, kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi, sabbe tasanti daṇḍassa, sabbe bhāyanti maccuno, bhīto catunnaṃ āsivisānaṃ iccādi.
In the sense of the fifth case (ablative) with words meaning 'decline' or 'fear' – they decline from the Dhamma due to not listening; "Why, indeed, do I fear that happiness?"; all tremble at punishment; all fear death; one who is afraid of the four poisonous snakes, and so on.
Trong nghĩa của cách xuất xứ (pañcamiyatthe) với các từ có nghĩa 'tổn thất', 'sợ hãi' (parihānibhayatthayoge) – do không nghe pháp mà suy yếu (assavanatā dhammassa parihāyanti); tại sao ta lại sợ hãi hạnh phúc đó (kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi); tất cả đều run sợ trước hình phạt (sabbe tasanti daṇḍassa); tất cả đều sợ hãi cái chết (sabbe bhāyanti maccuno); sợ hãi bốn con rắn độc (bhīto catunnaṃ āsivisānaṃ) v.v...
1910
Kvacīti kiṃ?
What is meant by "sometimes"?
Tại sao lại là 'đôi khi' (kvacī)?
Gambhīrañca kathaṃ kattā, kālena dhammiṃ kathaṃ bhāsitā hoti, paresaṃ puññāni anumoditā, bujjhitā saccāni, kaṭaṃ kārako, pasavo ghātako.
One is a speaker of profound speech; one speaks righteous speech at the proper time; one rejoices in the merits of others; one understands the truths; a doer of what is done; a killer of beings.
Người nói những lời sâu sắc, người nói những lời pháp đúng lúc, người tùy hỷ công đức của người khác, người đã giác ngộ các chân lý, người làm việc đã làm, người giết hại chúng sinh.
1911
Tathā na niṭṭhādīsu ca – sukhakāmī vihāraṃ kato, rathaṃ katavanto, rathaṃ katāvī, kaṭaṃ katvā, kaṭaṃ karonto, kaṭaṃ karāno, kaṭaṃ kurumāno iccādi.
Similarly, not with niṭṭha (finished) and so on – one who has built a monastery desiring happiness; one who has built a chariot; one who has built a chariot; having built a mat; building a mat; building a mat; building a mat, and so on.
Tương tự, và không trong các từ như niṭṭha (đã hoàn thành) v.v. – người mong cầu hạnh phúc đã làm tịnh xá (sukakāmī vihāraṃ kato); người đã làm cỗ xe (rathaṃ katavanto); người đã làm cỗ xe (rathaṃ katāvī); sau khi làm (kaṭaṃ katvā); đang làm (kaṭaṃ karonto); đang làm (kaṭaṃ karāno); đang làm (kaṭaṃ kurumāno) v.v...
1912
Kasmiṃ atthe sattamī?
In what sense is the seventh case used?
Trong nghĩa nào là cách định sở (sattamī)?
1913
319. Okāse sattamī.
319. The seventh case for location.
319. Cách định sở (Sattamī) trong nghĩa 'nơi chốn' (okāse).
1914
Okāsakārake sattamīvibhatti hoti.
The seventh case-ending occurs for the okāsa (location) kāraka (case relation).
Biến cách định sở (sattamīvibhatti) xảy ra trong nghĩa 'nơi chốn' (okāsakārake).
1915
Ko ca okāso?
And what is okāsa?
Vậy 'nơi chốn' (okāso) là gì?
1916
320. Yodhāro tamokāsaṃ.
320. That which is the support is okāsa (location).
320. Cái gì là nơi nương tựa, cái đó là 'nơi chốn' (okāsaṃ).
1917
Ādhārīyati asminti ādhāro, adhikaraṇaṃ.
That in which something is supported is the support (ādhāra), the locative case.
Cái gì được nương tựa vào, đó là nơi nương tựa (ādhāro), là sở y (adhikaraṇaṃ).
Kattukammasamavetānaṃ nisajjapacanādikriyānaṃ patiṭṭhānaṭṭhena yo ādhāro, taṃ kārakaṃ okāsasaññaṃ hoti.
That which is the support, by way of being the basis for actions like sitting and cooking, which are connected to the agent and object, that kāraka (case relation) is called okāsa.
Nơi nương tựa nào là chỗ dựa cho các hành động như ngồi, nấu nướng v.v. liên quan đến chủ thể và đối tượng, thì yếu tố đó được gọi là 'nơi chốn' (okāsasaññaṃ).
1918
Kaṭe nisīdati devadatto, thāliyaṃ odanaṃ pacati.
Devadatta sits on a mat; he cooks rice in a pot.
Devadatta ngồi trên chiếu (kaṭe nisīdati devadatto); nấu cơm trong nồi (thāliyaṃ odanaṃ pacati).
Ettha hi devadattataṇḍulānaṃ kattukammānaṃ dhāraṇato taṃsamavetaṃ āsanapacanasaṅkhātaṃ kriyaṃ dhāreti nāma.
Here, by supporting the agents and objects, Devadatta and the grains of rice, it holds the actions of sitting and cooking connected with them.
Ở đây, do việc nâng đỡ chủ thể Devadatta và đối tượng gạo, nên nó nâng đỡ hành động ngồi và nấu nướng liên quan đến chúng.
1919
So panāyamokāso catubbidho byāpiko opasilesiko sāmīpiko vesayikoti.
This okāsa (location) is of four kinds: pervasive, contiguous, proximate, and referential.
Nơi chốn này có bốn loại: bao trùm (byāpiko), tiếp xúc (opasilesiko), gần kề (sāmīpiko), và lĩnh vực (vesayiko).
1920
Tattha byāpiko nāma yattha sakalopi ādhārabhūto attho ādheyyena patthaṭo hoti, yasmiñca ādheyyabhūtaṃ kiñci byāpetvā tiṭṭhati, taṃ yathā – tilesu telaṃ atthi, khīlesu jalaṃ, dadhimhi sappīti.
Among these, pervasive is that where the entire meaning of the support is spread throughout by that which is supported, and where that which is supported pervades and remains; for example – there is oil in sesame seeds; water in mud; ghee in curds.
Trong đó, bao trùm (byāpiko) là nơi mà toàn bộ yếu tố được nương tựa trải rộng khắp yếu tố nương tựa; và nơi mà yếu tố nương tựa tồn tại bao trùm một phần nào đó, ví dụ như: có dầu trong mè (tilesu telaṃ atthi), có nước trong bùn (khīlesu jalaṃ), có bơ sữa trong sữa đông (dadhimhi sappīti).
1921
Opasilesiko nāma paccekasiddhānaṃ bhāvānaṃ yattha upasilesena upagamo hoti, yasmiñca ādheyyo upasilissati allīyitvā tiṭṭhati, taṃ yathā – āsane nisinno saṅgho, thāliyaṃ odanaṃ pacati, ghaṭesu udakaṃ atthi, dūre ṭhito, samīpe ṭhitoti.
Contiguous is that where the coming together of individually existing phenomena occurs by close proximity, and where that which is supported adheres by clinging; for example – the Saṅgha is seated on a seat; he cooks rice in a pot; there is water in jars; standing far away; standing nearby.
Tiếp xúc (opasilesiko) là nơi mà các trạng thái độc lập được tiếp cận bằng sự tiếp xúc; và nơi mà yếu tố nương tựa bám sát, dính chặt vào, ví dụ như: Tăng chúng ngồi trên ghế (āsane nisinno saṅgho); nấu cơm trong nồi (thāliyaṃ odanaṃ pacati); có nước trong bình (ghaṭesu udakaṃ atthi); đứng xa (dūre ṭhito); đứng gần (samīpe ṭhitoti).
1922
Sāmīpiko nāma yattha samīpe samīpivohāraṃ katvā tadāyattavuttitādīpanatthaṃ ādhārabhāvo vikappīyati, taṃ yathā – gaṅgāyaṃ ghoso vasati, gaṅgāya samīpe vajo vasatīti attho.
Proximate is that where the state of being a support is metaphorically used, by employing the usage of proximity to indicate dependence or similar relations, for example – the cowherd village dwells by the Gaṅgā; this means the cowherd village dwells near the Gaṅgā.
Gần kề (sāmīpiko) là nơi mà yếu tố nương tựa được giả định để chỉ sự phụ thuộc vào đó, bằng cách sử dụng cách nói 'gần' để chỉ sự gần gũi, ví dụ như: có làng chài ở sông Hằng (gaṅgāyaṃ ghoso vasati), nghĩa là có làng chài ở gần sông Hằng (gaṅgāya samīpe vajo vasatīti attho).
Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane, sāvatthiyā samīpeti attho.
The Blessed One dwells in Jetavana near Sāvatthī; this means near Sāvatthī.
Đức Thế Tôn trú tại Jetavana, Sāvatthī (bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane), nghĩa là ở gần Sāvatthī (sāvatthiyā samīpeti attho).
1923
Vesayiko nāma yattha aññatthābhāvavasena, desantarāvacchedavasena vā ādhārabhāvo parikappo, taṃ yathā – ākāse sakuṇā pakkhanti, bhūmīsu manussā caranti, jalesu macchā, pādesu patito, pāpasmiṃ ramatī mano, pasanno buddhasāsane, paññāya sādhu, vinaye nipuṇo, mātari sādhu, pitari nipuṇo iccādi.
Referential is that where the state of being a support is understood by way of non-existence elsewhere, or by way of spatial limitation, for example – birds fly in the sky; humans walk on the earth; fish in the waters; fallen at the feet; the mind delights in evil; devoted to the Buddha's dispensation; good in wisdom; skillful in discipline; good to his mother; skillful to his father, and so on.
Lĩnh vực (vesayiko) là nơi mà yếu tố nương tựa được giả định theo cách không ở nơi khác, hoặc theo cách giới hạn trong một khu vực cụ thể, ví dụ như: chim bay trên trời (ākāse sakuṇā pakkhanti); con người đi trên đất (bhūmīsu manussā caranti); cá sống dưới nước (jalesu macchā); ngã dưới chân (pādesu patito); tâm hoan hỷ trong điều ác (pāpasmiṃ ramatī mano); tin tưởng vào giáo pháp của Đức Phật (pasanno buddhasāsane); giỏi về trí tuệ (paññāya sādhu); khéo léo trong giới luật (vinaye nipuṇo); tốt với mẹ (mātari sādhu); khéo léo với cha (pitari nipuṇo) v.v...
1924
Sabbopi cāyamādhāro padhānavasena vā parikappitavasena vā kriyāya patiṭṭhā bhavatīti okāsotveva vuttoti veditabbo.
And all this support, whether conceived primarily or figuratively, becomes the basis for action, and so it is to be understood as simply called okāsa (location).
Tất cả những nơi nương tựa này, dù là chính yếu hay được giả định, đều là chỗ dựa cho hành động, nên cần hiểu rằng chúng được gọi là 'nơi chốn' (okāso).
1925
Vuttañcetaṃ
And it has been said:
Và điều này đã được nói:
1926
‘‘Kiriyā kattukammānaṃ,
"Where the action
‘‘Hành động, chủ thể và đối tượng,
1927
Yattha hoti patiṭṭhitā;
Of agent and object is based;
Nơi nào chúng được nương tựa;
1928
‘Okāso’ti pavutto so,
That is called 'okāsa',
Nơi đó được gọi là ‘nơi chốn’ (okāso),
1929
Catudhā byāpikādito.
Fourfold, starting with pervasive.
Có bốn loại, bắt đầu từ bao trùm.
1930
Byāpiko tilakhīrādi,
Pervasive, like sesame and milk;
Bao trùm là mè, sữa v.v.,
1931
Kaṭo opasilesiko;
Contiguous, like a mat;
Chiếu là tiếp xúc;
1932
Sāmīpiko tu gaṅgādi,
Proximate, like the Gaṅgā;
Sông Hằng v.v. là gần kề,
1933
Ākāso visayo mato’’ti.
The sky is considered referential."
Không gian được coi là lĩnh vực’’.
1934
‘‘Chaṭṭhī, sattamī’’ti ca adhikāro.
"The sixth, the seventh" is the governing rule.
Và lời dạy ‘‘Cách sở hữu (Chaṭṭhī), cách định sở (Sattamī)’’ cũng được áp dụng.
1935
321. Sāmissarādhipatidāyādasakkhīpatibhūpasūtakusalehi ca.
321. And with sāmī, issara, adhipati, dāyāda, sakkhī, patibhū, pasūta, kusala.
321. Và với các từ sāmī (chủ), issara (chúa tể), adhipati (người đứng đầu), dāyāda (người thừa kế), sakkhī (người làm chứng), patibhū (người bảo lãnh), pasūta (sinh ra), kusala (khéo léo).
1936
Sāmī issara adhipati dāyāda sakkhipatibhū pasūta kusalaiccetehi yoge chaṭṭhīvibhatti hoti, sattamī ca.
With the words sāmī (owner), issara (lord), adhipati (chief), dāyāda (heir), sakkhī (witness), patibhū (guarantor), pasūta (born of), kusala (skillful), the sixth case-ending occurs, and also the seventh.
Trong sự kết hợp với các từ sāmī, issara, adhipati, dāyāda, sakkhī, patibhū, pasūta, kusala, biến cách sở hữu (chaṭṭhīvibhatti) xảy ra, và cả cách định sở (sattamī) nữa.
Ubhayatthaṃ vacanaṃ.
This is a rule for both.
Lời dạy này áp dụng cho cả hai cách.
1937
Gavaṃ sāmi, gosu sāmi, gavaṃ issaro, gosu issaro, gavaṃ adhipati, gosu adhipati, gavaṃ dāyādo, gosu dāyādo, gavaṃ sakkhi, gosu sakkhi, gavaṃ patibhū, gosu patibhū, gavaṃ pasūto, gosu pasūto, gavaṃ kusalo, gosu kusalo.
Owner of cows, owner in cows; lord of cows, lord in cows; chief of cows, chief in cows; heir of cows, heir in cows; witness of cows, witness in cows; guarantor of cows, guarantor in cows; born of cows, born in cows; skillful of cows, skillful in cows.
Chủ của bò (gavaṃ sāmi), chủ trong bò (gosu sāmi); chúa tể của bò (gavaṃ issaro), chúa tể trong bò (gosu issaro); người đứng đầu của bò (gavaṃ adhipati), người đứng đầu trong bò (gosu adhipati); người thừa kế của bò (gavaṃ dāyādo), người thừa kế trong bò (gosu dāyādo); người làm chứng cho bò (gavaṃ sakkhi), người làm chứng trong bò (gosu sakkhi); người bảo lãnh cho bò (gavaṃ patibhū), người bảo lãnh trong bò (gosu patibhū); sinh ra từ bò (gavaṃ pasūto), sinh ra trong bò (gosu pasūto); khéo léo về bò (gavaṃ kusalo), khéo léo trong bò (gosu kusalo).
1938
322. Niddhāraṇe ca.
322. And in specification.
322. Và trong nghĩa 'xác định' (niddhāraṇe).
1939
Nīharitvā dhāraṇaṃ niddhāraṇaṃ, jāti guṇa kriyā nāmehi samudāyato ekadesassa puthakkaraṇaṃ, tasmiṃ niddhāraṇatthe gamyamāne tato samudāyavāciliṅgamhā chaṭṭhīvibhatti hoti, sattamī ca.
Taking out and holding refers to specification, which is the separation of a part from a whole by caste, quality, action, or name. When this sense of specification is implied, the sixth case-ending occurs from the noun signifying the whole, and also the seventh.
Sự phân biệt và giữ lại là xác định (niddhāraṇaṃ), tức là sự tách biệt một phần từ một tổng thể dựa trên chủng loại, phẩm chất, hành động, tên gọi; khi nghĩa xác định (niddhāraṇatthe) được hiểu, biến cách sở hữu (chaṭṭhīvibhatti) xảy ra từ danh từ chỉ tổng thể đó, và cả cách định sở (sattamī) nữa.
1940
Manussānaṃ khattiyo sūratamo, manussesu khattiyo sūratamo, kaṇhā gāvīnaṃ sampannakhīratamā, kaṇhā gāvīsu sampannakhīratamā, addhikānaṃ dhāvanto sīghatamo, addhikesu dhāvanto sīghatamo, āyasmā ānando arahataṃ aññataro ahosi, arahantesu vā iccādi.
Among humans, the khattiya is the bravest; among humans, the khattiya is the bravest; among cows, the black cow is the most abundant in milk; among cows, the black cow is the most abundant in milk; among travelers, the runner is the swiftest; among travelers, the runner is the swiftest; Venerable Ānanda was one of the Arahants, or among the Arahants, and so on.
Trong loài người, Sát đế lợi là dũng mãnh nhất (manussānaṃ khattiyo sūratamo), hoặc trong loài người, Sát đế lợi là dũng mãnh nhất (manussesu khattiyo sūratamo); trong số bò, con bò đen là cho sữa tốt nhất (kaṇhā gāvīnaṃ sampannakhīratamā), hoặc trong số bò, con bò đen là cho sữa tốt nhất (kaṇhā gāvīsu sampannakhīratamā); trong số những người đi đường, người chạy là nhanh nhất (addhikānaṃ dhāvanto sīghatamo), hoặc trong số những người đi đường, người chạy là nhanh nhất (addhikesu dhāvanto sīghatamo); Tôn giả Ānanda là một trong các vị A-la-hán (āyasmā ānando arahataṃ aññataro ahosi), hoặc trong các vị A-la-hán (arahantesu vā) v.v...
1941
323. Anādare ca.
323. And in disregard.
323. Và trong nghĩa 'không tôn trọng' (anādare).
1942
Anādare gamyamāne bhāvavatā liṅgamhā chaṭṭhīvibhatti hoti, sattamī ca.
When the sense of disregard is implied, the sixth case-ending occurs from the noun expressing the state of being, and also the seventh.
Khi nghĩa 'không tôn trọng' (anādare) được hiểu, biến cách sở hữu (chaṭṭhīvibhatti) xảy ra từ danh từ chỉ trạng thái, và cả cách định sở (sattamī) nữa.
Akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ rudantānaṃ pabbaji, mātāpitūsu rudantesu pabbaji.
He renounced while his unwilling parents were weeping; he renounced while his parents were weeping.
Người ấy xuất gia khi cha mẹ không muốn và đang khóc; người ấy xuất gia khi cha mẹ đang khóc.
1943
Ākoṭayanto so neti,
He leads them, striking,
Kẻ ấy (Tử thần) đánh đập và dẫn đi,
1944
Sivirājassa pekkhato;
while King Sivi watches;
trong khi vua Sivi đang nhìn;
1945
Maccu gacchati ādāya,
Death goes, taking them,
Tử thần mang đi,
1946
Pekkhamāne mahājane.
while the great multitude watches.
trong khi đại chúng đang nhìn.
1947
324. Kammakaraṇanimittatthesu sattamī.
324. The Seventh Case in the sense of Object, Instrument, or Cause.
324. Cách bảy trong các nghĩa đối tượng, công cụ và nguyên nhân.
1948
Kammakaraṇanimittaiccetesvatthesu liṅgamhā sattamīvibhatti hoti.
The seventh case ending (sattami-vibhatti) occurs after a nominal stem (liṅga) in these senses: object, instrument, and cause.
Ở các nghĩa đối tượng, công cụ và nguyên nhân này, cách bảy được sử dụng cho danh từ.
1949
Kammatthe – bhikkhūsu abhivādenti, muddhani cumbitvā, purisassa bāhāsu gahetvā.
In the sense of Object – They salute the bhikkhus (bhikkhūsu), having kissed on the head (muddhani), having seized the man by the arms (bāhāsu).
Trong nghĩa đối tượng – đảnh lễ các Tỳ-kheo, hôn lên đầu, nắm tay người đàn ông.
1950
Karaṇatthe – hatthesu piṇḍāya caranti, pattesu piṇḍāya caranti, pathesu gacchanti, sopi maṃ anusāseyya, sampaṭicchāmi matthake.
In the sense of Instrument – They go for alms with their hands (hatthesu), they go for alms with their bowls (pattesu), they go on paths (pathesu), 'he too would instruct me,' 'I accept on my head (matthake). '
Trong nghĩa công cụ – khất thực bằng tay, khất thực bằng bát, đi trên đường, người ấy cũng sẽ khuyên bảo tôi, tôi chấp nhận trên đầu.
1951
Nimittatthe – dīpi cammesu haññate, kuñjaro dantesu haññate, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, sampajānamusāvāde pācittiyaṃ, musāvādanimittaṃ musāvādappaccayāti attho.
In the sense of Cause/Reason – A leopard is killed for its skin (cammesu), an elephant is killed for its tusks (dantesu), one sees fear even in small faults (aṇumattesu vajjesu), an offence of pācittiya for intentionally lying (sampajānamusāvāde), meaning 'the cause of lying, the reason for lying'.
Trong nghĩa nguyên nhân – con báo bị giết vì da, voi bị giết vì ngà, thấy sợ hãi ngay cả trong những lỗi nhỏ nhất, phạm tội pācittiya vì cố ý nói dối, nghĩa là nguyên nhân nói dối, điều kiện nói dối.
1952
‘‘Sattamī’’ti adhikāro.
The word "sattami" is implied.
‘‘Cách bảy’’ là quyền hạn.
1953
325. Sampadāne ca.
325. And in the sense of Dative.
325. Và trong nghĩa cho tặng.
1954
Sampadānatthe ca liṅgamhā sattamīvibhatti hoti.
And the seventh case ending (sattami-vibhatti) occurs after a nominal stem (liṅga) in the sense of dative.
Và trong nghĩa cho tặng, cách bảy được sử dụng cho danh từ.
Saṅghe dinnaṃ mahapphalaṃ, saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi.
Given to the Saṅgha is of great fruit, O Gotami, give to the Saṅgha, if given to the Saṅgha, both I will be honored.
Cúng dường cho Tăng đoàn sẽ có quả lớn, Gotamī hãy cúng dường cho Tăng đoàn, khi bà cúng dường cho Tăng đoàn, tôi sẽ được cúng dường.
1955
Yā palālamayaṃ mālaṃ, nārī datvāna cetiye;
That woman, having given a garland of straw to the cetiya,
Người phụ nữ nào đã dâng vòng hoa bằng rơm
1956
Alattha kañcanamayaṃ, mālaṃ bojjhaṅgikañca sā.
obtained a golden garland and one endowed with the factors of awakening (bojjhaṅgika).
lên bảo tháp, thì người ấy đã được vòng hoa bằng vàng và các chi phần giác ngộ.
1957
326. Pañcamyatthe ca.
326. And in the sense of the Fifth Case.
326. Và trong nghĩa cách năm.
1958
Pañcamyatthe ca liṅgamhā sattamīvibhatti hoti.
And the seventh case ending (sattami-vibhatti) occurs after a nominal stem (liṅga) in the sense of the fifth case.
Và trong nghĩa cách năm, cách bảy được sử dụng cho danh từ.
Kadalīsu gaje rakkhanti.
They protect elephants from banana trees (kadalīsu).
Bảo vệ voi khỏi chuối.
1959
327. Kālabhāvesu ca.
327. And in the sense of Time and State.
327. Và trong nghĩa thời gian và trạng thái.
1960
Kālo nāma nimesa khaṇa laya muhutta pubbaṇhādiko, bhāvo nāma kriyā, sā cettha kriyantarūpalakkhaṇāva adhippetā, tasmiṃ kālatthe ca bhāvalakkhaṇe bhāvatthe ca liṅgamhā sattamīvibhatti hoti.
Time means moments (nimesa), instants (khaṇa), rhythms (laya), muhuttas, forenoons, and so forth. State (bhāva) means action, and here it is intended as the indication of another action. In that sense of time (kālatthe) and in the sense of an action indicating another action (bhāvalakkhaṇe bhāvatthe), the seventh case ending (sattami-vibhatti) occurs after a nominal stem (liṅga).
Thời gian là nháy mắt, khoảnh khắc, nhịp điệu, muhutta, buổi sáng, v.v., trạng thái là hành động, ở đây được hiểu là sự nhận biết hành động khác, trong nghĩa thời gian đó và trong nghĩa trạng thái biểu thị trạng thái, cách bảy được sử dụng cho danh từ.
1961
Kāle – pubbaṇhasamaye gato, sāyanhasamaye āgato, akāle vassati tassa, kāle tassa na vassati, phussamāsamhā tīsu māsesu vesākhamāso, ito satasahassamhi, kappe uppajji cakkhumā.
In the sense of Time (Kāle) – He went in the forenoon (pubbaṇhasamaye), he came in the evening (sāyanhasamaye), it rains unseasonably for him (akāle), it does not rain seasonably for him (kāle), among the three months from Phussa month, it is Vesākha month, from this one hundred thousand kappas ago (itosatasahamhi kappe), the Buddha, the Eye-Endowed One, arose.
Trong nghĩa thời gian – đã đi vào buổi sáng, đã đến vào buổi chiều, mưa trái mùa cho người ấy, không mưa đúng mùa cho người ấy, trong ba tháng kể từ tháng Phussa là tháng Vesākha, một trăm ngàn kiếp từ đây, bậc Nhãn Giả đã xuất hiện.
1962
Bhāvenabhāvalakkhaṇe – bhikkhusaṅghesu bhojīyamānesu gato, bhuttesu āgato, gosu duyhamānāsu gato, duddhāsu āgato, jāyamāne kho sāriputta bodhisatte ayaṃ dasasahassilokadhātu saṃkampi sampakampi sampavedhi.
In the sense of State Indicating Another State (Bhāvenabhāvalakkhaṇe) – He went while the bhikkhu Saṅgha was eating (bhikkhusaṅghesu bhojīyamānesu), he came after they had eaten (bhuttesu), he went while the cows were being milked (gosu duyhamānāsu), he came after they had been milked (duddhāsu), O Sāriputta, when the Bodhisatta was born (jāyamāne kho sāriputta bodhisatte), this ten-thousandfold world system trembled, quaked, and shook.
Trong nghĩa trạng thái biểu thị trạng thái – đã đi khi các Tỳ-kheo đang thọ thực, đã đến khi đã ăn, đã đi khi bò đang được vắt sữa, đã đến khi đã vắt sữa, này Sāriputta, khi Bồ-tát đản sinh, mười ngàn thế giới này đã rung chuyển, chấn động, lay động.
1963
Pāsāṇā sakkharā ceva, kaṭhalā khāṇukaṇṭakā;
Rocks and pebbles,
Đá, sỏi,
1964
Sabbe maggā vivajjenti, gacchante lokanāyake.
tree stumps and thorns, all paths give way as the Leader of the World proceeds.
gỗ mục và gai nhọn; tất cả các con đường đều tránh ra khi bậc Lãnh đạo thế gian đi qua.
1965
Imasmiṃ sati idaṃ hoti iccādi.
When this exists, that comes to be, and so on.
Khi điều này có, điều kia có, v.v.
1966
328. Upājhādhikissaravacane.
328. In the meaning of 'greater' or 'master' with Upa and Adhi.
328. Trong các từ upa, adhi biểu thị sự vượt trội và quyền lực.
1967
Dvipadamidaṃ.
This is a two-word rule.
Đây là một từ ghép hai thành phần.
Adhikatthe, issaratthe ca vattamānehi upaadhiiccetehi yoge adhikissaravacane gamyamāne liṅgamhā sattamīvibhatti hoti.
When the meanings of 'greater' (adhikatthe) or 'master' (issaratthe) are conveyed by the prefixes upa and adhi, the seventh case ending (sattami-vibhatti) occurs after a nominal stem (liṅga).
Trong nghĩa vượt trội và nghĩa quyền lực, khi được sử dụng với upa và adhi, cách bảy được sử dụng cho danh từ khi nghĩa vượt trội và quyền lực được biểu thị.
1968
Adhikavacane – upa khāriyaṃ doṇo, khāriyā doṇo adhikoti attho.
In the meaning of 'greater' (Adhikavacane) – A doṇa is greater than a khāri (upa khāriyaṃ doṇo), meaning a doṇa is greater than a khāri.
Trong nghĩa vượt trội – một doṇa trong một khāri, nghĩa là một doṇa nhiều hơn một khāri.
Tathā upa nikkhe kahāpaṇaṃ, adhi devesu buddho, sammutiupapattivisuddhidevasaṅkhātehi tividhehipi devehi sabbaññū buddhova adhikoti attho.
Similarly, a kahāpaṇa is greater than a nikkha (upa nikkhe kahāpaṇaṃ), the Buddha is supreme among the devas (adhi devesu buddho), meaning the Omniscient Buddha is supreme even among the three kinds of devas, namely, devas by conventional designation, devas by rebirth, and devas by purity.
Tương tự, một kahāpaṇa trong một nikkha, Đức Phật vượt trội hơn các vị trời, nghĩa là Đức Phật Toàn Giác vượt trội hơn ba loại trời được gọi là chư thiên thanh tịnh theo quy ước và sự tái sinh.
1969
Issaravacane – adhi brahmadatte pañcālā, brahmadattissarā pañcālāti attho.
In the meaning of 'master' (Issaravacane) – Pañcālas are subject to Brahmadatta (adhi brahmadatte pañcālā), meaning Brahmadatta is the master of the Pañcālas.
Trong nghĩa quyền lực – Pañcāla thuộc quyền Brahmadatta, nghĩa là Brahmadatta là vua của Pañcāla.
1970
329. Maṇḍitussukkesu tatiyā ca.
329. And the Third Case in the sense of 'adorned' or 'eager'.
329. Và cách ba trong maṇḍita và ussukka.
1971
Maṇḍitaussukkaiccetesvatthesu gamyamānesu liṅgamhā tatiyāvibhatti hoti, sattamī ca.
When the senses of 'adorned' (maṇḍita) or 'eager' (ussukka) are conveyed, the third case ending (tatiya-vibhatti) occurs after a nominal stem (liṅga), and also the seventh case (sattami).
Trong các nghĩa maṇḍita và ussukka, cách ba được sử dụng cho danh từ, và cả cách bảy nữa.
Maṇḍitasaddo panettha pasannatthavācako, ussukkasaddo saīhattho.
Here, the word maṇḍita means 'pleased', and the word ussukka means 'eager'.
Ở đây, từ maṇḍita có nghĩa là hoan hỷ, từ ussukka có nghĩa là nhiệt tâm.
Ñāṇena pasanno, ñāṇasmiṃ pasanno, ñāṇena ussukko, ñāṇasmiṃ ussukko sappuriso.
Pleased with knowledge (ñāṇena pasanno), pleased in knowledge (ñāṇasmiṃ pasanno), eager with knowledge (ñāṇena ussukko), eager in knowledge (ñāṇasmiṃ ussukko) is a good person (sappuriso).
Người thiện trí hoan hỷ với trí tuệ, hoan hỷ trong trí tuệ, nhiệt tâm với trí tuệ, nhiệt tâm trong trí tuệ.
1972
Kārakaṃ chabbidhaṃ saññā-vasā chabbīsatīvidhaṃ;
The kāraka is sixfold according to designation, and twenty-sixfold according to variety;
Kāraka có sáu loại, theo ý niệm có hai mươi sáu loại;
1973
Pabhedā sattadhā kammaṃ, kattā pañcavidho bhave.
The object (kamma) is sevenfold in its distinctions, the agent (kattā) should be understood as fivefold.
Kamma có bảy phân loại, Katta có thể có năm loại.
1974
Karaṇaṃ duvidhaṃ hoti, sampadānaṃ tidhā mataṃ;
The instrument (karaṇa) is twofold, the dative (sampadāna) is considered threefold;
Karaṇa có hai loại, Sampadāna được xem là ba loại;
1975
Apādānaṃ pañcavidhaṃ, ādhāro tu catubbidho.
The ablative (apādāna) is fivefold, the locative (ādhāro) is fourfold.
Apādāna có năm loại, Ādhāra có bốn loại.
1976
Vibhattiyo pana paccattavacanādivasena aṭṭhavidhā bhavanti.
The case endings (vibhatti) are eightfold, in terms of direct case, accusative case, and so on.
Còn các cách (vibhatti) thì có tám loại theo nghĩa chủ cách, đối cách, v.v.
Yathāha
As it is said:
Như đã nói:
1977
‘‘Paccattamupayogañca, karaṇaṃ sampadāniyaṃ;
"The direct case (paccatta), the accusative (upayoga), the instrumental (karaṇa), the dative (sampadāniya),
‘‘Chủ cách, đối cách, công cụ, cho tặng;
1978
Nissakkaṃ sāmivacanaṃ, bhummālapanamaṭṭhama’’nti.
The ablative (nissakka), the possessive (sāmivacana), the locative (bhumma), and the vocative (ālapanamaṭṭhama) are the eighth."
Tách rời, sở hữu, vị trí, và hô cách là thứ tám.’’
1979
Iti padarūpasiddhiyaṃ kārakakaṇḍo
Here ends the chapter on Kāraka in the Padarūpasiddhi
Như vậy là phần Kāraka trong Padarūpasiddhi
1980
Tatiyo.
The Third.
Thứ ba.
Next Page →

Settings