439. Idānettha yathāladdhāni vissajjanāni gaṇanāvasena dassetuṃ hetuyā sattātiādi vuttaṃ.
439. Now, to show the obtained answers in terms of enumeration here, "Seven in Root-Condition (Hetupaccaya)" and so on are stated.
439. Bây giờ, để trình bày các câu giải đáp đã có được theo cách đếm, câu hetuyā satta (trong duyên nhân có bảy) v.v. đã được nói.
Tattha sattāti kusalena kusalaṃ, abyākataṃ, kusalābyākatanti tīṇi.
There, seven means: kusala by kusala, abyākata, and kusalābyākata – these are three.
Trong đó, satta (bảy) là: thiện với thiện, vô ký, và thiện-vô ký, là ba.
Tathā akusalena; abyākatena abyākatamevāti evaṃ satta.
Similarly, by akusala (three); and abyākata by abyākata only – thus, seven.
Tương tự với bất thiện; và vô ký chỉ với vô ký, như vậy là bảy.
Ārammaṇe navāti ekamūlakaekāvasānāni nava.
In object-condition, nine means nine with one root and one conclusion.
Ārammaṇe nava (trong duyên cảnh có chín) là chín trường hợp có một gốc và một kết thúc.
Adhipatiyā dasāti kusalaṃ kusalassa sahajātato ceva ārammaṇato ca; akusalassa ārammaṇatova abyākatassa sahajātato ceva ārammaṇato ca; kusalābyākatassa sahajātatovāti kusalamūlakāni cattāri.
In dominance-condition, ten means kusala is a condition for kusala by co-nascence and by object; for akusala by object only; for abyākata by co-nascence and by object; and for kusalābyākata by co-nascence only – thus, four rooted in kusala.
Adhipatiyā dasa (trong duyên trưởng có mười) là: thiện đối với thiện vừa do đồng sanh vừa do cảnh; đối với bất thiện chỉ do cảnh; đối với vô ký vừa do đồng sanh vừa do cảnh; đối với thiện-vô ký chỉ do đồng sanh; như vậy có bốn trường hợp gốc thiện.
Akusalaṃ akusalassa sahajātato ceva ārammaṇato ca; abyākatassa sahajātatova tathā akusalābyākatassāti akusalamūlakāni tīṇi.
Akusala is a condition for akusala by co-nascence and by object; for abyākata by co-nascence only; and similarly for akusalābyākata – thus, three rooted in akusala.
Bất thiện đối với bất thiện vừa do đồng sanh vừa do cảnh; đối với vô ký chỉ do đồng sanh, tương tự đối với bất thiện-vô ký; như vậy có ba trường hợp gốc bất thiện.
Abyākato abyākatassa sahajātato ceva ārammaṇato ca; kusalassa ārammaṇatova tathā akusalassāti abyākatamūlakāni tīṇīti evaṃ dasa.
Abyākata is a condition for abyākata by co-nascence and by object; for kusala by object only; and similarly for akusala – thus, three rooted in abyākata; in this way, ten.
Vô ký đối với vô ký vừa do đồng sanh vừa do cảnh; đối với thiện chỉ do cảnh, tương tự đối với bất thiện; như vậy có ba trường hợp gốc vô ký. Như vậy là mười.
Ettha pana ārammaṇādhipatipi sattadhā, sahajātādhipatipi sattadhāva labbhati.
Here, however, object-dominance (ārammaṇādhipati) is obtained in seven ways, and co-nascent dominance (sahajātādhipati) is also obtained in seven ways.
Tuy nhiên, ở đây, duyên cảnh trưởng cũng có bảy loại, và duyên đồng sanh trưởng cũng có bảy loại.
Anantare sattāti kusalamūlakāni dve, tathā akusalamūlakāni, abyākatamūlakāni tīṇīti evaṃ satta.
In contiguity-condition, seven means two rooted in kusala, similarly two rooted in akusala, and three rooted in abyākata – thus, seven.
Trong (duyên) Vô Gián có bảy là: hai (câu trả lời) có gốc thiện, tương tự (hai câu trả lời) có gốc bất thiện, và ba (câu trả lời) có gốc vô ký; như vậy là bảy.
Samanantarepi etāneva.
In immediate contiguity-condition (samanantara) too, it is these same ones.
Trong (duyên) Đẳng Vô Gián cũng chính là những (câu trả lời) này.
Sahajāte navāti kusalamūlakāni tīṇi, akusalamūlakāni tīṇi, abyākatamūlakaṃ ekaṃ, tathā kusalābyākatamūlakaṃ, akusalābyākatamūlakañcāti evaṃ nava.
In co-nascence-condition, nine means three rooted in kusala, three rooted in akusala, one rooted in abyākata, similarly one rooted in kusalābyākata, and one rooted in akusalābyākata – thus, nine.
Trong (duyên) Câu Sanh có chín là: ba (câu trả lời) có gốc thiện, ba (câu trả lời) có gốc bất thiện, một (câu trả lời) có gốc vô ký, tương tự (câu trả lời) có gốc thiện-vô ký, và (câu trả lời) có gốc bất thiện-vô ký; như vậy là chín.
Aññamaññe tīṇīti kusalena kusalaṃ, akusalena akusalaṃ, abyākatena abyākatanti evaṃ tīṇi.
In mutuality-condition, three means kusala by kusala, akusala by akusala, and abyākata by abyākata – thus, three.
Trong (duyên) Hỗ Tương có ba là: thiện với thiện, bất thiện với bất thiện, và vô ký với vô ký; như vậy là ba.
Nissaye terasāti sahajātatova kusalamūlakāni tīṇi, tathā akusalamūlakāni, tathā abyākatamūlakāni.
In support-condition, thirteen means three rooted in kusala by co-nascence only, similarly three rooted in akusala, and similarly three rooted in abyākata.
Trong (duyên) Y Chỉ có mười ba là: từ (duyên) câu sanh có ba (câu trả lời) có gốc thiện, tương tự (ba câu trả lời) có gốc bất thiện, và tương tự (ba câu trả lời) có gốc vô ký.
Ettha pana purejātampi labbhati.
Here, however, pre-nascence is also obtained.
Nhưng ở đây, (duyên) tiền sanh cũng được tìm thấy.
Abyākatañhi abyākatassa sahajātampi hoti purejātampi; kusalassa purejātameva tathā akusalassa.
For abyākata is a co-nascent condition for abyākata and also a pre-nascent condition; for kusala it is only a pre-nascent condition; and similarly for akusala.
Vì pháp vô ký đối với pháp vô ký vừa là (duyên) câu sanh, vừa là (duyên) tiền sanh; đối với pháp thiện thì chỉ là (duyên) tiền sanh, tương tự đối với pháp bất thiện.
Puna kusalābyākato sahajātapurejātato kusalassa, sahajātatova abyākatassa, tathā akusalābyākatoti evaṃ terasa.
Again, kusalābyākata is a condition for kusala by co-nascence and pre-nascence, and for abyākata by co-nascence only; similarly akusalābyākata (is a condition for akusala by co-nascence and pre-nascence, and for abyākata by co-nascence only) – thus, thirteen.
Lại nữa, (câu trả lời) thiện-vô ký đối với pháp thiện là do (duyên) câu sanh và tiền sanh, đối với pháp vô ký chỉ do (duyên) câu sanh; tương tự đối với (câu trả lời) bất thiện-vô ký; như vậy là mười ba.
Upanissaye navāti ekamūlakekāvasānā nava.
In decisive support-condition, nine means nine with one root and one conclusion.
Trong (duyên) Cận Y có chín là chín câu trả lời có một từ làm gốc và một từ làm kết thúc.
Tesaṃ vibhaṅge tevīsati bhedā dassitā.
In their vibhaṅga, twenty-three kinds are shown.
Trong phần phân tích của chúng, hai mươi ba loại đã được chỉ ra.
Tesu ārammaṇūpanissaye satta, anantarūpanissaye satta, pakatūpanissaye nava honti.
Among these, there are seven in object-decisive support, seven in contiguity-decisive support, and nine in natural decisive support.
Trong số đó, có bảy loại trong (duyên) Cận Y Cảnh, bảy loại trong (duyên) Cận Y Vô Gián, và chín loại trong (duyên) Cận Y Thuần Túy.
Purejāte tīṇīti abyākato abyākatassa, kusalassa, akusalassāti evaṃ tīṇi.
In pre-nascence-condition, three means abyākata for abyākata, for kusala, and for akusala – thus, three.
Trong (duyên) Tiền Sanh có ba là: vô ký đối với vô ký, đối với thiện, và đối với bất thiện; như vậy là ba.
Pacchājāte tīṇīti kusalo abyākatassa, akusalo abyākatassa, abyākato abyākatassāti evaṃ tīṇi.
In post-nascence-condition, three means kusala for abyākata, akusala for abyākata, and abyākata for abyākata – thus, three.
Trong (duyên) Hậu Sanh có ba là: thiện đối với vô ký, bất thiện đối với vô ký, và vô ký đối với vô ký; như vậy là ba.
Āsevane tīṇi aññamaññasadisāni.
In repetition-condition, three, similar to mutuality-condition.
Trong (duyên) Trùng Phục có ba tương tự như (duyên) Hỗ Tương.
Kamme satta hetusadisāni.
In kamma-condition, seven, similar to root-condition.
Trong (duyên) Nghiệp có bảy tương tự như (duyên) Nhân.
Tattha dvīsu vissajjanesu nānākkhaṇikakammampi āgataṃ, pañcasu sahajātameva.
Here, in two of the explanations, kamma occurring at different moments (nānākkhaṇikakamma) is also included, while in five, only co-nascent kamma.
Trong đó, ở hai câu trả lời, nghiệp dị thời cũng được đề cập; ở năm (câu trả lời), chỉ có (nghiệp) câu sanh (được đề cập).
Vipāke ekaṃ abyākatena abyākataṃ.
In result-condition, one, abyākata by abyākata.
Trong (duyên) Dị Thục có một: vô ký với vô ký.
Āhāraindriyajhānamaggesu satta hetusadisāneva.
In nutriment, faculty, jhāna, and path-conditions, seven, just like root-condition.
Trong (duyên) Vật Thực, Quyền, Thiền Na, và Đạo có bảy tương tự như (duyên) Nhân.
Indriyaṃ panettha sahajātapurejātavasena āgataṃ.
Here, faculty (indriya) is included by way of co-nascence and pre-nascence.
Ở đây, (duyên) Quyền được đề cập theo cách câu sanh và tiền sanh.
Sampayutte tīṇi aññamaññasadisāni.
In association-condition, three, similar to mutuality-condition.
Trong (duyên) Tương Ưng có ba tương tự như (duyên) Hỗ Tương.
Vippayutte pañcāti sahajātapacchājātato kusalena abyākataṃ, akusalena abyākataṃ, sahajātapurejātapacchājātato abyākatena abyākataṃ, vatthupurejātato abyākatena kusalaṃ, tathā akusalanti ekaṃ kusalamūlaṃ, ekaṃ akusalamūlaṃ, tīṇi abyākatamūlānīti evaṃ pañca.
In dissociation-condition, five means abyākata by kusala by co-nascence and post-nascence; abyākata by akusala by co-nascence and post-nascence; abyākata by abyākata by co-nascence, pre-nascence, and post-nascence; kusala by abyākata by base-pre-nascence; and similarly akusala (by abyākata by base-pre-nascence) – thus, one rooted in kusala, one rooted in akusala, and three rooted in abyākata; in this way, five.
Trong (duyên) Bất Tương Ưng có năm là: thiện đối với vô ký do (duyên) câu sanh và hậu sanh; bất thiện đối với vô ký (cũng do duyên câu sanh và hậu sanh); vô ký đối với vô ký do (duyên) câu sanh, tiền sanh và hậu sanh; vô ký đối với thiện do (duyên) vật tiền sanh; tương tự đối với bất thiện. Như vậy, có một (câu trả lời) gốc thiện, một (câu trả lời) gốc bất thiện, và ba (câu trả lời) gốc vô ký; như vậy là năm.
Atthiyā terasāti sahajātato kusalena kusalaṃ, sahajātapacchājātato kusalena abyākataṃ, sahajātatova kusalena kusalābyākatanti kusalamūlāni tīṇi, tathā akusalamūlāni, sahajātapurejātapacchājātāhārindriyato pana abyākatena abyākataṃ, vatthārammaṇapurejātato abyākatena kusalaṃ, tathā akusalaṃ, sahajātapurejātato kusalo ca abyākato ca akusalassa; sveva abyākatassa sahajātapacchājātaāhārindriyato sahajātapurejātato ca kusalo ca abyākato ca kusalassa; sveva abyākatassa sahajātapacchājātaāhārindriyatoti evaṃ terasa.
In presence-condition, thirteen means kusala by kusala by co-nascence; abyākata by kusala by co-nascence and post-nascence; kusalābyākata by kusala by co-nascence only – these are three rooted in kusala; similarly three rooted in akusala; however, abyākata by abyākata by co-nascence, pre-nascence, post-nascence, nutriment, and faculty; kusala by abyākata by base- and object-pre-nascence; and similarly akusala; kusala and abyākata for akusala by co-nascence and pre-nascence; and that same (kusala and abyākata) for abyākata by co-nascence, post-nascence, nutriment, and faculty; kusala and abyākata for kusala by co-nascence and pre-nascence; and that same (kusala and abyākata) for abyākata by co-nascence, post-nascence, nutriment, and faculty – thus, thirteen.
Trong Atthi có mười ba nghĩa là: do đồng sanh, pháp thiện đối với pháp thiện; do đồng sanh và hậu sanh, pháp thiện đối với pháp vô ký; do đồng sanh, pháp thiện đối với pháp thiện và vô ký, như vậy là ba trường hợp gốc thiện. Tương tự đối với các trường hợp gốc bất thiện. Lại nữa, do đồng sanh, tiền sanh, hậu sanh, vật thực và quyền, pháp vô ký đối với pháp vô ký; do vật, cảnh và tiền sanh, pháp vô ký đối với pháp thiện; tương tự đối với pháp bất thiện; do đồng sanh và tiền sanh, pháp thiện và pháp vô ký đối với pháp bất thiện; chính pháp thiện và pháp vô ký ấy đối với pháp vô ký do đồng sanh, hậu sanh, vật thực và quyền; chính pháp thiện và pháp vô ký ấy đối với pháp thiện do đồng sanh và tiền sanh; chính pháp bất thiện và pháp vô ký ấy đối với pháp vô ký do đồng sanh, hậu sanh, vật thực và quyền. Như vậy là mười ba.
Natthivigatesu satta anantarasadisāni.
In absence-condition and disappearance-condition, seven, similar to contiguity-condition.
Trong Natthi và Vigata có bảy, tương tự như Anantara.
Avigate terasa atthisadisānīti.
In non-disappearance-condition, thirteen, similar to presence-condition.
Trong Avigata có mười ba, tương tự như Atthi.
Evamettha satta gaṇanaparicchedā ekaṃ tīṇi pañca satta nava dasa terasāti.
Thus, here, the numerical classifications are one, three, five, seven, nine, ten, thirteen – seven such classifications.
Như vậy, ở đây có bảy cách phân định số lượng là: một, ba, năm, bảy, chín, mười và mười ba.
Tesu vipākavasena ekameva ekakaṃ, aññamaññapurejātapacchājātāsevanasampayuttavasena pañca tikā, vippayuttavasena ekameva pañcakaṃ, hetuanantarasamanantarakammaāhārindriyajhānamagganatthivigatavasena dasa sattakā, ārammaṇasahajātaupanissayavasena tayo navakā, adhipativasena ekaṃ dasakaṃ, nissayaatthiavigatavasena tayo terasakāti evaṃ tasmiṃ tasmiṃ paccaye niddiṭṭhavāre gaṇanavasena sādhukaṃ sallakkhetvā tesaṃ vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane gaṇanā veditabbā.
Among these, the single unit of one is by way of result-condition only; the five units of three are by way of mutuality, pre-nascence, post-nascence, repetition, and association; the single unit of five is by way of dissociation; the ten units of seven are by way of root, contiguity, immediate contiguity, kamma, nutriment, faculty, jhāna, path, and absence/disappearance; the three units of nine are by way of object, co-nascence, and decisive support; the single unit of ten is by way of dominance; and the three units of thirteen are by way of support, presence, and non-disappearance. Thus, by carefully considering the number of rounds specified for each condition, the calculation for combining conditions in pairs, triads, etc., should be understood based on these.
Trong đó, theo phương diện dị thục có một trường hợp đơn; theo phương diện hỗ tương, tiền sanh, hậu sanh, thường cận và tương ưng có năm trường hợp ba; theo phương diện bất tương ưng chỉ có một trường hợp năm; theo phương diện nhân, vô gián, đẳng vô gián, nghiệp, vật thực, quyền, thiền, đạo, vô hữu và ly khứ có mười trường hợp bảy; theo phương diện cảnh, đồng sanh và y chỉ có ba trường hợp chín; theo phương diện trưởng có một trường hợp mười; theo phương diện y chỉ, hiện hữu và bất ly khứ có ba trường hợp mười ba. Như vậy, trong mỗi duyên, sau khi đã xem xét kỹ lưỡng theo số lượng các trường hợp đã được chỉ ra, cần phải biết số lượng trong việc phối hợp các duyên trong các pháp nhị, pháp tam v.v... theo các trường hợp đó.
440. Ye pana paccayā yesaṃ paccayānaṃ visabhāgā vā viruddhā vā honti, te tehi saddhiṃ na yojetabbā.
Those conditions, however, which are dissimilar or contradictory to other conditions, should not be combined with them.
440. Lại nữa, những duyên nào không đồng loại hoặc đối nghịch với những duyên khác thì không nên phối hợp chúng với nhau.
Seyyathidaṃ – hetupaccayassa tāva ārammaṇānantarasamanantarūpanissayapurejātapacchājātakammāsevanāhārajhānanatthivigatā adhipatipaccaye ca ṭhapetvā vīmaṃsaṃ sesādhipatino visabhāgā, sahajātādayo sabhāgā.
For instance, the object-condition, contiguity-condition, immediate contiguity-condition, decisive support-condition, pre-nascence-condition, post-nascence-condition, kamma-condition, repetition-condition, nutriment-condition, jhāna-condition, absence-condition, and all dominance-conditions except investigation (vīmaṃsā) are dissimilar to the root-condition, while co-nascence and others are similar.
Ví dụ như sau – đối với nhân duyên, các duyên cảnh, vô gián, đẳng vô gián, y chỉ, tiền sanh, hậu sanh, nghiệp, thường cận, vật thực, thiền, vô hữu, ly khứ là không đồng loại; và trong trưởng duyên, ngoại trừ trạch pháp, các trưởng còn lại cũng không đồng loại. Các duyên đồng sanh v.v... là đồng loại.
Tathā bhāvābhāvato.
Because of their presence or absence in that way.
Vì sự hiện hữu và không hiện hữu tương ứng.
Hetupaccayo hi yesaṃ hetupaccayo hoti, tesaṃ sahajātādipaccayopi hoti, ārammaṇādipaccayo pana na hotīti ārammaṇādayo tassa visabhāgā nāma.
For the root-condition is also a co-nascent and other condition for those of which it is a root-condition, but it is not an object-condition and other conditions, hence the object-condition and others are called its dissimilar conditions.
Thật vậy, đối với những pháp mà nhân duyên là duyên, thì đồng sanh duyên v.v... cũng là duyên; nhưng cảnh duyên v.v... thì không phải là duyên, do đó cảnh duyên v.v... được gọi là không đồng loại với nhân duyên.
Tasmā so tehi, te vā tena saddhiṃ, na yojetabbā.
Therefore, it should not be combined with them, nor they with it.
Vì vậy, không nên phối hợp nhân duyên với chúng, hoặc chúng với nhân duyên.
Purejātapacchājātasampayuttavippayuttaatthinatthivigatāvigatā ca aññamaññaviruddhā, tepi aññamaññaṃ na yojetabbā.
Pre-nascence, post-nascence, association, dissociation, presence, absence, disappearance, and non-disappearance are mutually contradictory, and they too should not be combined with each other.
Các duyên tiền sanh, hậu sanh, tương ưng, bất tương ưng, hiện hữu, vô hữu, ly khứ, bất ly khứ cũng đối nghịch lẫn nhau, chúng cũng không nên được phối hợp với nhau.
Tattha ayojanīye vajjetvā yojanīyehi yoge ye vārā labbhanti, te saṅkhepato dassetuṃ hetupaccayā adhipatiyā cattārītiādi vuttaṃ.
In that context, after excluding the uncombinable and combining with the combinable, to briefly show the rounds that are obtained, it is stated: "Root-condition with dominance-condition, four," and so on.
Trong đó, sau khi loại trừ những duyên không thể phối hợp, để trình bày một cách tóm tắt các trường hợp có được khi phối hợp với những duyên có thể phối hợp, câu “Do nhân duyên với trưởng duyên có bốn...” v.v... đã được nói đến.
Tattha kiñcāpi hetupaccayassa adhipatinā saṃsandane ūnataragaṇanavasena sattahi vārehi bhavitabbaṃ, yasmā pana adhipatīsu vīmaṃsāva hetupaccayo, na itare, tasmā visabhāge vajjetvā sabhāgavasena ‘‘cattārī’’ti vuttaṃ.
Although there should be seven rounds when combining the root-condition with dominance-condition, by way of fewer numerical counts, since only investigation (vīmaṃsā) among the dominance-conditions is a root-condition, and not the others, therefore, by excluding the dissimilar ones and by way of the similar one, it is stated as "four."
Trong đó, mặc dù trong sự kết hợp của nhân duyên với tăng thượng duyên, theo cách tính số lượng ít hơn, đáng lẽ phải có bảy trường hợp, nhưng vì trong các pháp tăng thượng, chỉ có trạch (vīmaṃsā) là nhân duyên, chứ không phải các pháp khác, cho nên sau khi loại trừ các pháp không tương đồng, theo cách tính các pháp tương đồng, đã nói là "bốn".
Tāni evaṃ veditabbāni – kusalo dhammo kusalassa dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo; kusalā vīmaṃsā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ, kusalo dhammo abyākatassa dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo; kusalā vīmaṃsā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ, kusalo dhammo kusalassa ca abyākatassa ca dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo; kusalā vīmaṃsā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ, abyākato dhammo abyākatassa dhammassa hetupaccayena paccayo adhipatipaccayena paccayo; vipākābyākatā kiriyābyākatā vīmaṃsā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānanti.
These are to be understood thus: a wholesome phenomenon is a condition by way of root-condition and by way of dominance-condition for a wholesome phenomenon; wholesome investigation (vīmaṃsā) for associated aggregates; a wholesome phenomenon is a condition by way of root-condition and by way of dominance-condition for an indeterminate phenomenon; wholesome investigation for mind-originated material phenomena; a wholesome phenomenon is a condition by way of root-condition and by way of dominance-condition for a wholesome phenomenon and an indeterminate phenomenon; wholesome investigation for associated aggregates and mind-originated material phenomena; an indeterminate phenomenon is a condition by way of root-condition and by way of dominance-condition for an indeterminate phenomenon; resultant indeterminate and functional indeterminate investigation (vīmaṃsā) for associated aggregates and mind-originated material phenomena.
Những trường hợp ấy cần được hiểu như sau – pháp thiện là duyên cho pháp thiện qua nhân duyên, qua tăng thượng duyên; trạch thiện là duyên cho các uẩn tương ưng, pháp thiện là duyên cho pháp vô ký qua nhân duyên, qua tăng thượng duyên; trạch thiện là duyên cho các sắc do tâm sanh, pháp thiện là duyên cho pháp thiện và pháp vô ký qua nhân duyên, qua tăng thượng duyên; trạch thiện là duyên cho các uẩn tương ưng và các sắc do tâm sanh, pháp vô ký là duyên cho pháp vô ký qua nhân duyên, qua tăng thượng duyên; trạch trong dị thục vô ký và duy tác vô ký là duyên cho các uẩn tương ưng và các sắc do tâm sanh.
Ettha ca vipākābyākatā lokuttaratova gahetabbā.
And here, resultant indeterminate (vipākābyākatā) is to be taken only as supramundane (lokuttara).
Và ở đây, dị thục vô ký chỉ nên được lấy từ siêu thế.
Ārammaṇapaccayaanantarapaccayādayo pana visabhāgattā na yojitā.
However, object-condition (ārammaṇapaccaya), contiguity-condition (anantarapaccaya), etc., are not combined due to their dissimilar nature.
Còn sở duyên duyên, vô gián duyên, v.v... đã không được phối hợp vì là pháp không tương đồng.
Iminā upāyena sabbattha labbhamānañca alabbhamānañca ñatvā labbhamānavasena vārā uddharitabbā.
By this method, having known what is obtainable and what is not obtainable in all cases, the rounds (vārā) should be drawn out according to what is obtainable.
Bằng phương pháp này, ở khắp mọi nơi, sau khi biết những gì có thể có và không thể có, các trường hợp cần được nêu lên theo cách tính những gì có thể có.
Sahajāte sattāti hetuyā laddhāneva.
Seven in co-arisen (sahajāte sattā) are only those obtained in root-condition.
Trong câu sanh duyên có bảy là những trường hợp đã có trong nhân duyên.
Aññamaññe tīṇīti suddhikaaññamaññe laddhāneva.
Three in mutuality (aññamaññe tīṇī) are only those obtained in pure mutuality.
Trong hỗ tương duyên có ba là những trường hợp đã có trong hỗ tương duyên đơn thuần.
Nissaye sattāti hetuyā laddhāneva.
Seven in support (nissaye sattā) are only those obtained in root-condition.
Trong y chỉ duyên có bảy là những trường hợp đã có trong nhân duyên.
Vipāke ekanti suddhikavipāke laddhameva.
One in resultant (vipāke ekaṃ) is only that obtained in pure resultant.
Trong dị thục duyên có một là trường hợp đã có trong dị thục duyên đơn thuần.
Indriyamaggesu cattārīti heṭṭhā vuttanayāneva.
Four in faculties and paths (indriyamaggesu cattāri) are only as stated below.
Trong quyền duyên và đạo duyên có bốn là theo phương pháp đã nói ở dưới.
Sampayutte tīṇīti suddhikasampayutte laddhāneva.
Three in association (sampayutte tīṇī) are only those obtained in pure association.
Trong tương ưng duyên có ba là những trường hợp đã có trong tương ưng duyên đơn thuần.
Vippayutte tīṇīti kusalādicittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ paccayuppannaṃ katvā veditabbāni.
Three in disassociation (vippayutte tīṇī) are to be understood by taking mind-originated material phenomena from wholesome, etc., as the resultant phenomena.
Trong bất tương ưng duyên có ba cần được hiểu bằng cách lấy sắc do tâm thiện v.v... sanh làm pháp sở duyên.
Atthiavigatesu sattāti hetuyā laddhāneva.
Seven in presence and non-disappearance (atthiavigatesu sattā) are only those obtained in root-condition.
Trong hiện hữu duyên và bất ly duyên có bảy là những trường hợp đã có trong nhân duyên.
441-443. Evaṃ yehi adhipatipaccayādīhi ekādasahi paccayehi saddhiṃ hetupaccayo yojanaṃ labhati, tesaṃ vasena dumūlakanaye gaṇanaṃ dassetvā idāni timūlakādīsu tassa dassanatthaṃ lakkhaṇaṃ ṭhapento hetusahajātanissayaatthiavigatanti sattātiādimāha.
441-443. Having thus shown the enumeration in the two-root method (dumūlakanaya) by means of those eleven conditions—dominance-condition (adhipatipaccaya) and so forth—with which root-condition (hetupaccaya) can be combined, now, intending to show it in the three-root method (timūlakādi), he said: “Seven in root, co-arisen, support, presence, and non-disappearance” and so forth.
Như vậy, sau khi đã chỉ ra cách đếm trong phương pháp nhị căn theo mười một duyên là tăng thượng duyên v.v... mà nhân duyên có thể kết hợp, bây giờ, để chỉ ra cách đếm ấy trong tam căn v.v..., Ngài đặt ra đặc điểm và nói nhân, câu sanh, y chỉ, hiện hữu, bất ly là bảy, v.v...
Potthakesu pana nissaupanissaadhipāti evaṃ parihīnakkharāni paccayanāmāni likhanti, taṃ saññākaraṇamattavasena likhitaṃ.
However, in the texts, the names of conditions are written with abbreviated letters such as “nissa-upanissa-adhipāti”; that is written merely for the purpose of designation.
Tuy nhiên, trong các sách chép tay, người ta viết tên các duyên với các chữ bị thiếu, chẳng hạn như "nissaupanissaadhipāti". Điều đó được viết chỉ với mục đích làm ký hiệu.
Tasmā tādisesu ṭhānesu paripuṇṇā pāḷi kātabbā.
Therefore, in such places, the complete Pāḷi should be used.
Do đó, ở những chỗ như vậy, cần phải viết lại bản Pāḷi cho đầy đủ.
Yaṃ panidaṃ lakkhaṇaṃ ṭhapitaṃ, tena idaṃ dīpeti – ayaṃ hetupaccayo sahajātādīhi catūhi saddhiṃ saṃsandane attano vibhaṅge laddhāni satteva vissajjanāni labhati.
And what is here set forth as the characteristic, by that it is made clear: this root-condition, in its combination with the four co-arisen (sahajāta) and so forth, obtains only seven responses found in its own section (vibhaṅga).
Vả lại, đặc điểm này đã được thiết lập, và qua đó, điều này được làm sáng tỏ – duyên nhân này, khi kết hợp cùng với bốn duyên đồng sanh, v.v., sẽ nhận được đúng bảy câu trả lời đã được tìm thấy trong phần phân tích của chính nó.
Sace panettha aññamaññapaccayo pavisati, aññamaññe laddhāni tīṇi labhati.
If, in this, mutuality-condition (aññamaññapaccaya) enters, it obtains the three found in mutuality.
Nếu duyên tương hỗ (aññamaññapaccayo) tham gia vào đây, nó sẽ nhận được ba câu trả lời đã được tìm thấy trong duyên tương hỗ.
Sace sampayuttapaccayo pavisati, tāneva tīṇi labhati.
If association-condition (sampayuttapaccaya) enters, it obtains those same three.
Nếu duyên tương ưng (sampayuttapaccayo) tham gia, nó cũng nhận được đúng ba câu trả lời đó.
Sace vippayuttapaccayo pavisati, hetuvippayuttaduke laddhāni tīṇi labhati.
If disassociation-condition (vippayuttapaccayo) enters, it obtains the three found in the root-disassociation pair (hetuvippayuttaduka).
Nếu duyên bất tương ưng (vippayuttapaccayo) tham gia, nó sẽ nhận được ba câu trả lời đã được tìm thấy trong cặp nhân-bất tương ưng (hetuvippayuttaduka).
Sace vipākapaccayo pavisati, sabbehi vipākasabhāgehi saddhiṃ saṃsandane evameva vissajjanaṃ labhati.
If resultant-condition (vipākapaccayo) enters, in combination with all resultant-like conditions, it obtains the same single response.
Nếu duyên quả (vipākapaccayo) tham gia, khi kết hợp với tất cả các duyên quả tương đồng, nó cũng nhận được câu trả lời tương tự.
Sace panettha indriyamaggapaccayā pavisanti, tehi saddhiṃ dumūlake laddhāni cattāriyeva labhati.
If, in this, the faculties-and-paths conditions (indriyamaggapaccayā) enter, it obtains only the four found in the two-root method (dumūlake) with them.
Nếu các duyên quyền và duyên đạo (indriyamaggapaccayā) tham gia vào đây, cùng với chúng, nó sẽ nhận được đúng bốn câu trả lời đã được tìm thấy trong cặp hai gốc (dumūlaka).
Sace tehi saddhiṃ aññamaññapaccayo pavisati, hetādhipatiduke dassitesu catūsu vissajjanesu ‘‘kusalo dhammo abyākatassa, kusalo dhammo kusalassa ca abyākatassa cā’’ti dve apanetvā sesāni dve labhati.
If mutuality-condition enters with them, it obtains the remaining two after removing two from the four responses shown in the root-dominance pair (hetādhipatiduke), namely: “a wholesome phenomenon for an indeterminate phenomenon” and “a wholesome phenomenon for a wholesome phenomenon and an indeterminate phenomenon”.
Nếu duyên tương hỗ (aññamaññapaccayo) tham gia cùng với chúng, trong bốn câu trả lời được chỉ ra trong cặp nhân-chủ (hetādhipatiduka), sau khi loại bỏ hai câu “pháp thiện đối với pháp vô ký, pháp thiện đối với pháp thiện và pháp vô ký”, nó sẽ nhận được hai câu còn lại.
Sacepi tattha sampayuttapaccayo pavisati, tāneva dve labhati.
Even if association-condition enters there, it obtains those same two.
Ngay cả khi duyên tương ưng (sampayuttapaccayo) tham gia vào đó, nó cũng nhận được đúng hai câu trả lời đó.
Sace pana vippayuttapaccayo pavisati, itarāni dve labhati.
If, however, disassociation-condition enters, it obtains the other two.
Tuy nhiên, nếu duyên bất tương ưng (vippayuttapaccayo) tham gia, nó sẽ nhận được hai câu trả lời khác.
Sace pana tesu vipākapaccayo pavisati, sabbattha ekameva labhati.
If resultant-condition enters into these, it obtains only one in all cases.
Tuy nhiên, nếu duyên quả (vipākapaccayo) tham gia vào trong số chúng, nó chỉ nhận được một câu trả lời trong mọi trường hợp.
Adhipatinā pana saddhiṃ hetādhipatidukato ūnataragaṇanesu appavisantesu cattāriyeva labhati.
But with dominance (adhipatinā), where conditions with a smaller number (ūnataragaṇanesu) do not enter from the root-dominance pair, it obtains only four.
Tuy nhiên, cùng với duyên chủ (adhipati), khi các duyên có số lượng ít hơn so với cặp nhân-chủ (hetādhipatiduka) không tham gia, nó chỉ nhận được bốn câu trả lời.
Ūnataragaṇanesu pavisantesu tesaṃ vasena dve ekanti labhati.
Where conditions with a smaller number (ūnataragaṇanesu) enter, it obtains two or one according to them.
Khi các duyên có số lượng ít hơn tham gia, tùy theo chúng, nó sẽ nhận được hai hoặc một câu trả lời.
Evaṃ tesaṃ tesaṃ paccayānaṃ samāyoge labbhamānaṃ gaṇanaṃ viditvā timūlakādīsu gaṇanā uddharitabbāti.
Thus, having known the number obtainable in the combination of those various conditions, the enumeration in the three-root methods and so forth should be drawn out.
Như vậy, sau khi biết được số lượng có thể có trong sự kết hợp của các duyên này và duyên kia, số lượng trong các pháp ba gốc (timūlakādi) v.v. cần được rút ra.
Tato parāni pañca ghaṭanāni vipākahetuvasena vuttāni.
The next five combinations are stated by way of resultant roots (vipākahetu).
Năm sự kết hợp sau đó được nói tùy theo nhân quả (vipākahetu).
Tattha sabbepi sahajātavipākā ceva vipākasahajātarūpā ca.
In these, all are co-arisen resultant (sahajāta vipāka) and co-arisen resultant material phenomena (vipākasahajātarūpa).
Trong đó, có cả các pháp quả đồng sanh (sahajātavipākā) và các sắc pháp đồng sanh với pháp quả (vipākasahajātarūpā).
Tesu paṭhame ghaṭane vipākā ceva taṃsamuṭṭhānarūpā ca labbhanti, dutiye vipākā ceva paṭisandhiyañca vatthurūpaṃ.
Among these, in the first combination, resultant phenomena and mind-originated material phenomena are obtainable; in the second, resultant phenomena and the base material phenomenon (vatthurūpa) at rebirth.
Trong số đó, ở sự kết hợp đầu tiên, các pháp quả và các sắc pháp do chúng sanh khởi (taṃsamuṭṭhānarūpā) được tìm thấy; ở sự kết hợp thứ hai, là các pháp quả và sắc vật chất (vatthurūpa) trong lúc tái sanh.
Tatiye arūpadhammāva.
In the third, only immaterial phenomena (arūpadhammā).
Ở sự kết hợp thứ ba, chỉ có các pháp vô sắc (arūpadhammā).
Catutthe vipākacittasamuṭṭhānarūpameva labbhati.
In the fourth, only resultant mind-originated material phenomena are obtainable.
Ở sự kết hợp thứ tư, chỉ có sắc pháp do tâm quả sanh khởi (vipākacittasamuṭṭhānarūpa) được tìm thấy.
Pañcame vatthurūpameva.
In the fifth, only the base material phenomenon (vatthurūpa).
Ở sự kết hợp thứ năm, chỉ có sắc vật chất (vatthurūpa).
Tato parāni pañcadasa ghaṭanāni indriyamaggayuttāni amohahetuvasena vuttāni.
The next fifteen combinations are stated as being joined with faculties (indriya) and paths (magga), by way of non-delusion root (amohahetu).
Mười lăm sự kết hợp sau đó, liên quan đến duyên quyền và duyên đạo, được nói tùy theo nhân vô si (amohahetu).
Tattha paṭhamāni nava nirādhipatīni, pacchimāni cha sādhipatīni.
Of these, the first nine are without dominance (nirādhipatīni), and the last six are with dominance (sādhipatīni).
Trong đó, chín sự kết hợp đầu tiên không có duyên chủ (nirādhipatīni), sáu sự kết hợp cuối cùng có duyên chủ (sādhipatīni).
Nirādhipatikesupi paṭhamāni cattāri sāmaññato sabbattha amohavasena vuttāni, pacchimāni pañca vipākāmohavasena.
Even among those without dominance, the first four are stated generally everywhere by way of non-delusion, and the last five by way of resultant non-delusion.
Ngay cả trong các trường hợp không có duyên chủ, bốn sự kết hợp đầu tiên được nói một cách tổng quát tùy theo nhân vô si trong mọi trường hợp, năm sự kết hợp cuối cùng tùy theo nhân vô si trong pháp quả (vipākāmoha).
Tattha nirādhipatikesu paṭhame cattārīti heṭṭhā hetādhipatiduke dassitāneva.
Among the non-dominant ones there, the “four” in the first are the same as those shown below in the root-dominance pair.
Trong các trường hợp không có adhipati, ở trường hợp đầu tiên, bốn là những gì đã được chỉ ra bên dưới trong hetu-adhipati-duka.
Dutiye cittasamuṭṭhānarūpaṃ parihāyati.
In the second, mind-originated material phenomena are excluded.
Ở trường hợp thứ hai, sắc do tâm sanh bị giảm bớt.
Tatiye vatthurūpaṃ parihāyati.
In the third, the base material phenomenon (vatthurūpa) is excluded.
Ở trường hợp thứ ba, sắc vật bị giảm bớt.
Catutthe kusalo dhammo cittasamuṭṭhānānaṃ, abyākato taṃsamuṭṭhānānanti rūpameva labbhati.
In the fourth, only material phenomena are obtainable: a wholesome phenomenon for mind-originated, and an indeterminate for mind-originated from that.
Ở trường hợp thứ tư, pháp thiện đối với các pháp do tâm ấy sanh, pháp vô ký đối với các pháp do tâm ấy sanh, như vậy chỉ có sắc được tìm thấy.
Tato parāni vipākayuttāni pañca heṭṭhā vuttanayāneva.
The next five, joined with resultant, are as stated below.
Năm trường hợp sau đó, tương hợp với quả, cũng theo phương pháp đã được nói đến ở dưới.
Sādhipatikesu paṭhamāni tīṇi ghaṭanāni sāmaññato vipākāvipākahetuvasena vuttāni.
Among those with dominance, the first three combinations are stated generally by way of resultant and non-resultant roots.
Trong các trường hợp có adhipati, ba trường hợp đầu tiên được nói một cách tổng quát theo nhân quả và phi quả.
Tesu paṭhame cattāri vuttanayāneva.
In these, the four in the first are as stated.
Trong số đó, ở trường hợp đầu tiên, bốn trường hợp cũng theo phương pháp đã nói.
Dutiye rūpaṃ parihāyati, tatiye arūpaṃ parihāyati.
In the second, material phenomena are excluded; in the third, immaterial phenomena are excluded.
Ở trường hợp thứ hai, sắc bị giảm bớt, ở trường hợp thứ ba, phi sắc bị giảm bớt.
Tato parāni tīṇi vipākahetuvasena vuttāni.
The next three are stated by way of resultant roots.
Ba trường hợp sau đó được nói theo nhân quả.
Tesu paṭhame rūpārūpaṃ labbhati, dutiye arūpameva, tatiye rūpameva.
In these, in the first, both material and immaterial phenomena are obtainable; in the second, only immaterial phenomena; in the third, only material phenomena.
Trong số đó, ở trường hợp đầu tiên, sắc và phi sắc được tìm thấy, ở trường hợp thứ hai chỉ có phi sắc, ở trường hợp thứ ba chỉ có sắc.
Evampi tesaṃ tesaṃ paccayānaṃ samāyoge labbhamānaṃ gaṇanaṃ viditvā timūlakādīsu gaṇanā uddharitabbāti.
In this way too, having known the number obtainable in the combination of these various conditions, the enumeration in the three-root methods and so forth should be drawn out.
Như vậy, sau khi biết số lượng có được trong sự kết hợp của các duyên đó, nên rút ra số lượng trong các tam nguyên v.v.
444. Ārammaṇamūlakepi adhipatipaccayādayo satta ārammaṇena sabhāgā, sesā soḷasa visabhāgāti te ayojetvā satteva yojitā.
444. In the Object-Method (Ārammaṇamūlaka) too, seven conditions—dominance-condition and so forth—are similar in nature to object-condition, and the remaining sixteen are dissimilar; so, these were not combined, and only the seven similar ones were combined.
444. Trong Ārammaṇamūlaka cũng vậy, bảy duyên bắt đầu bằng adhipatipaccaya là tương đồng với ārammaṇa, mười sáu duyên còn lại là không tương đồng, do đó, không kết hợp chúng, chỉ có bảy duyên được kết hợp.
Tesu adhipatiyā sattāti kusalo dhammo kusalassa dhammassa, akusalassa dhammassa, abyākatassāti evaṃ kusalamūlāni tīṇi, akusalamūlaṃ ekaṃ, abyākatamūlāni tīṇīti satta.
Among these, “seven in dominance” (adhipatiyā sattā) refers to: a wholesome phenomenon for a wholesome phenomenon, for an unwholesome phenomenon, for an indeterminate phenomenon—thus three wholesome roots, one unwholesome root, and three indeterminate roots—making seven.
Trong số đó, bảy trong adhipati là: pháp thiện đối với pháp thiện, đối với pháp bất thiện, đối với pháp vô ký, như vậy có ba trường hợp gốc thiện, một trường hợp gốc bất thiện, và ba trường hợp gốc vô ký, tổng cộng là bảy.
Nissaye tīṇīti vatthuvasena abyākatamūlāneva.
“Three in support” (nissaye tīṇī) refers only to indeterminate roots by way of the base (vatthu).
Ba trong nissaya là các trường hợp gốc vô ký theo phương diện vật.
Upanissaye satta heṭṭhimāni eva.
Seven in strong support (upanissaye satta) are the same as those above.
Bảy trong upanissaya cũng chính là những trường hợp đã nêu ở dưới.
Purejāte tīṇīti vatthārammaṇavasena abyākatamūlāni.
“Three in pre-arisen” (purejāte tīṇī) refers to indeterminate roots by way of base-object.
Ba trong purejāta là các trường hợp gốc vô ký theo phương diện vật và đối tượng.
Vippayutte tīṇīti vatthuvaseneva.
“Three in disassociation” (vippayutte tīṇī) refers only to those by way of the base.
Ba trong vippayutta cũng theo phương diện vật.
Atthiavigatesu tīṇīti vatthārammaṇavasena.
“Three in presence and non-disappearance” (atthiavigatesu tīṇī) refers to those by way of base-object.
Ba trong atthi và avigata là theo phương diện vật và đối tượng.
Yathā pana hetumūlake lakkhaṇadassanatthaṃ ghaṭanāni ṭhapitāni, tathā ārammaṇamūlakādīsupi.
Just as combinations are set forth in the Root-Method for showing the characteristics, so too in the Object-Method and so forth.
Và như trong hetumūlaka, các trường hợp được đặt ra để chỉ ra đặc tính, thì trong ārammaṇamūlaka v.v. cũng vậy.
445. Tattha yāni tāva imasmiṃ ārammaṇamūlake pañca ghaṭanāni ṭhapitāni.
445. Among these, the five combinations set forth in this Object-Method are as follows.
445. Trong đó, năm trường hợp được đặt ra trong ārammaṇamūlaka này.
Tattha paṭhamaṃ ārammaṇādhipativasena sādhipatikaṃ.
Among these (various combinations), first is that with dominance, by way of object-dominance.
Trong đó, trường hợp đầu tiên có adhipati theo phương diện ārammaṇādhipati.
Tattha sattāti ārammaṇādhipatiduke laddhavissajjanāneva.
Here, " seven" refers to those very (combinations) whose answers were given in the pair of object-dominance.
Trong đó, bảy chính là những câu trả lời đã có được trong ārammaṇādhipatiduka.
Dutiyaṃ nirādhipatikaṃ.
Second is that without dominance.
Trường hợp thứ hai không có adhipati.
Tattha tīṇīti vatthārammaṇavasena ārammaṇavaseneva vā abyākatamūlāni.
In that, the three indeterminate roots are by way of the base-object, or solely by way of the object.
Trong đó, ba là các trường hợp gốc vô ký theo phương diện vật-đối tượng hoặc chỉ theo phương diện đối tượng.
Tatiyaṃ nissayena vuttaṃ.
The third is stated by way of basis.
Trường hợp thứ ba được nói bằng nissaya.
Tattha tīṇīti vatthuvasena abyākatamūlāni.
In that, the three indeterminate roots are by way of the base.
Trong đó, ba là các trường hợp gốc vô ký theo phương diện vật.
Catutthapañcamāni sādhipatikāni.
The fourth and fifth have dominance.
Trường hợp thứ tư và thứ năm có adhipati.
Tesu catutthe ekanti vatthārammaṇavasena ārammaṇavaseneva vā abyākatamūlaṃ akusalaṃ.
Among these, in the fourth, the one unwholesome root is indeterminate by way of the base-object or solely by way of the object.
Trong số đó, ở trường hợp thứ tư, một là trường hợp gốc vô ký bất thiện theo phương diện vật-đối tượng hoặc chỉ theo phương diện đối tượng.
Pañcame ekanti nissayato abyākatamūlakaṃ akusalaṃ.
In the fifth, the one unwholesome root is indeterminate by way of basis.
Ở trường hợp thứ năm, một là trường hợp gốc vô ký bất thiện từ nissaya.
Evamidhāpi labbhamānavasena tikādīsu gaṇanā veditabbā.
Thus, here too, the enumeration in triads, etc., should be understood by what is obtainable.
Như vậy, ở đây cũng nên biết số lượng trong các tam nguyên v.v. theo khả năng có được.
Tathā adhipatimūlakādīsu.
The same applies to the roots of dominance (adhipati-mūlaka), etc.
Tương tự như vậy trong adhipatimūlaka v.v.
Ārammaṇaindriyavipākavasena vitthārayojanaṃ pana avatvā tattha tattha vattabbayuttakameva vadāmāti.
But, without elaborating by way of object, faculty, and result, we will state only what is appropriate to mention in each instance.
Tuy nhiên, không nói đến sự kết hợp chi tiết theo phương diện ārammaṇa, indriya và vipāka, chúng tôi sẽ chỉ nói những gì cần nói ở mỗi nơi.
446. Adhipatimūlake sahajāte sattāti sahajātādhipativasena kusalamūlāni tīṇi, akusalamūlāni tīṇi, abyākatamūlaṃ ekaṃ.
446. In the roots of dominance (Adhipatimūlake), seven concomitant (roots) means: by way of concomitant dominance, there are three wholesome roots, three unwholesome roots, and one indeterminate root.
446. Trong adhipatimūlaka, đối với duyên đồng sanh, có bảy là: do năng lực trưởng đồng sanh, có ba căn thiện, ba căn bất thiện, và một căn vô ký.
Sahajātena pana saddhiṃ ārammaṇādhipati, ārammaṇādhipatinā ca saddhiṃ sahajātaṃ na labbhati.
However, concomitant dominance is not obtained together with object dominance, nor is concomitant (dominance) obtained together with object dominance.
Tuy nhiên, trưởng cảnh không thể có cùng với trưởng đồng sanh, và trưởng đồng sanh cũng không thể có cùng với trưởng cảnh.
Aññamaññe tīṇīti sahajātādhipativaseneva.
Three reciprocal (roots) are likewise by way of concomitant dominance.
Trong duyên tương hỗ, có ba là: chỉ do năng lực trưởng đồng sanh.
Nissaye aṭṭhāti kusalamūlāni tīṇi, akusalamūlāni tīṇi, abyākatamūlāni dve.
Eight in basis (nissaye) means: three wholesome roots, three unwholesome roots, and two indeterminate roots.
Trong duyên y chỉ, có tám là: ba căn thiện, ba căn bất thiện, và hai căn vô ký.
Abyākato hi adhipati abyākatassa sahajātato ceva ārammaṇato ca nissayo hoti, akusalassa ārammaṇatova.
For an indeterminate dominant factor (adhipati) is a basis (nissaya) for an indeterminate one both concommitantly and as an object, but for an unwholesome one, only as an object.
Bởi vì, trưởng vô ký là duyên y chỉ cho pháp vô ký cả về phương diện đồng sanh lẫn cảnh, và là duyên y chỉ cho pháp bất thiện chỉ về phương diện cảnh.
Kusalassa pana ubhayathāpi na hotīti abyākatamūlāni dveyevāti evaṃ aṭṭha.
But for a wholesome one, it is not in either way. Thus there are only two indeterminate roots, making eight in this way.
Còn đối với pháp thiện, nó không phải là duyên y chỉ theo cả hai cách. Do đó, chỉ có hai căn vô ký, như vậy là có tám.
Upanissaye satta ārammaṇasadisāneva.
Seven in strong condition (upanissaye) are just like those in object (ārammaṇa).
Trong duyên cận y, có bảy, tương tự như trong duyên cảnh.
Purejāte ekanti abyākatādhipati ārammaṇavasena akusalassa.
One in pre-arising (purejāte) refers to the indeterminate dominant factor (adhipati) as an object for the unwholesome.
Trong duyên sanh trước, có một là: trưởng vô ký làm duyên cho pháp bất thiện do năng lực cảnh.
Vipāke ekaṃ abyākatena abyākataṃ lokuttaraṃ.
One in result (vipāke) is the supramundane indeterminate with the indeterminate.
Trong duyên quả, có một là: pháp vô ký siêu thế (tương ưng) với pháp vô ký.
Āhārādīsu satta heṭṭhā ekamūlake laddhāneva.
The seven in nutriment (āhāra) etc., are the same as those obtained under the one-root category below.
Trong các duyên vật thực, v.v., có bảy, chính là những pháp đã được đề cập trong phần ekamūlaka ở trên.
Vippayutte cattārīti kusalena abyākataṃ, tathā akusalena, abyākatena abyākatañca kusalañca.
Four in disjoined (vippayutte) means: indeterminate with wholesome, likewise with unwholesome, and indeterminate and wholesome with indeterminate.
Trong duyên bất tương ưng, có bốn là: pháp vô ký (tương ưng) với pháp thiện, tương tự (pháp vô ký tương ưng) với pháp bất thiện, và pháp vô ký cùng pháp thiện (tương ưng) với pháp vô ký.
Atthiavigatesu aṭṭha nissayasadisāneva.
Eight in presence and non-disappearance (atthia-vigate) are just like those in basis (nissaya).
Trong duyên hiện hữu và bất ly, có tám, tương tự như trong duyên y chỉ.
447-452. Ghaṭanāni panettha paṭipāṭiyā ārammaṇādīhi ayojetvā paṭhamaṃ atthiavigatehi yojitāni.
447-452. Here, the combinations (ghaṭanāni) are first connected with presence and non-disappearance (atthi-vigate), without following the order of object, etc.
447-452. Ở đây, các sự phối hợp không được kết hợp theo thứ tự các duyên như cảnh, v.v., mà trước tiên được kết hợp với duyên hiện hữu và bất ly.
Kiṃ kāraṇāti?
What is the reason?
Vì lý do gì?
Ubhayādhipatimissakattā.
Because they involve a mixture of both types of dominance (adhipati).
Vì chúng là sự pha trộn của cả hai loại trưởng.
Tattha paṭhame ghaṭane ārammaṇādhipativasena vatthārammaṇaṃ labbhati, dutiye nissayavasena garuṃ katvā assādentassa vatthumeva, tatiye sahajātādhipativasena kusalādayo rūpānaṃ, ārammaṇādhipativasena vatthu akusalassa.
In the first combination, the base-object is obtained by way of object dominance; in the second, only the base, for one who delights in it, making it weighty, by way of basis; in the third, the wholesome, etc., for rūpas, by way of concomitant dominance, and the base for the unwholesome, by way of object dominance.
Trong đó, ở sự phối hợp thứ nhất, vật-cảnh được đề cập do năng lực trưởng cảnh; ở sự phối hợp thứ hai, đối với người đang thưởng thức sau khi xem trọng (đối tượng), chỉ có vật được đề cập do năng lực y chỉ; ở sự phối hợp thứ ba, các pháp thiện, v.v., làm duyên cho các sắc pháp do năng lực trưởng đồng sanh, và vật làm duyên cho pháp bất thiện do năng lực trưởng cảnh.
Tato parāni tīṇi ghaṭanāni ārammaṇādhipativasena vuttāni.
The subsequent three combinations are stated by way of object dominance.
Ba sự phối hợp tiếp theo được trình bày do năng lực trưởng cảnh.
Tattha paṭhame sattāti heṭṭhā vuttāneva.
In the first of these, the seven are the same as stated below.
Trong đó, ở sự phối hợp thứ nhất, có bảy, chính là những pháp đã được đề cập ở trên.
Dutiye ekanti purejātāni vatthārammaṇāni akusalassa.
In the second, the one refers to the pre-arising base-objects for the unwholesome.
Ở sự phối hợp thứ hai, có một là: các vật-cảnh sanh trước làm duyên cho pháp bất thiện.
Tatiye vatthumeva akusalassa.
In the third, it is only the base for the unwholesome.
Ở sự phối hợp thứ ba, chỉ có vật làm duyên cho pháp bất thiện.
Tato parāni tīṇi ghaṭanāni vipākāvipākasādhāraṇāni sahajātādhipativasena vuttāni.
The subsequent three combinations are stated by way of concomitant dominance, common to both results and non-results.
Ba sự phối hợp tiếp theo, chung cho cả pháp quả và phi quả, được trình bày do năng lực trưởng đồng sanh.
Tattha paṭhame rūpārūpaṃ labbhati, dutiye arūpameva, tatiye rūpameva.
In the first of these, both rūpa and arūpa are obtained; in the second, only arūpa; in the third, only rūpa.
Trong đó, ở sự phối hợp thứ nhất, cả sắc và phi sắc đều được đề cập; ở sự phối hợp thứ hai, chỉ có phi sắc; ở sự phối hợp thứ ba, chỉ có sắc.
Tato parāni tīṇi vipākādhipativasena vuttāni.
The subsequent three are stated by way of resultant dominance.
Ba sự phối hợp tiếp theo được trình bày do năng lực trưởng quả.
Tesupi paṭhame rūpārūpaṃ labbhati, dutiye arūpaṃ, tatiye rūpameva.
In these too, both rūpa and arūpa are obtained in the first; arūpa in the second; and only rūpa in the third.
Trong số đó, ở sự phối hợp thứ nhất, cả sắc và phi sắc đều được đề cập; ở sự phối hợp thứ hai, phi sắc; ở sự phối hợp thứ ba, chỉ có sắc.
Tato parāni cha ghaṭanāni āhārindriyayuttāni cittādhipativasena vuttāni.
The subsequent six combinations, connected with nutriment and faculty, are stated by way of citta dominance.
Sáu sự phối hợp tiếp theo, liên quan đến vật thực và quyền, được trình bày do năng lực trưởng tâm.
Tattha tīṇi avipākāni, tīṇi savipākāni.
Among these, three are non-resultant, and three are resultant.
Trong đó, ba sự phối hợp là phi quả, và ba là có quả.
Tesu gaṇanā pākaṭāyeva.
The enumeration in them is evident.
Trong những trường hợp này, việc đếm số đã rõ ràng.
Tato parāni cha ghaṭanāni tatheva viriyādhipativasena vuttāni.
The subsequent six combinations are stated likewise by way of effort (viriya) dominance.
Sáu sự phối hợp tiếp theo được trình bày tương tự do năng lực trưởng tinh tấn.
Nanu ca adhipatipaṭipāṭiyā paṭhamaṃ viriyādhipativasena vattabbāni siyuṃ, kasmā tathā na vuttānīti?
Why are they not stated first by way of effort dominance, according to the order of dominances?
Chẳng phải theo thứ tự của các trưởng, chúng nên được trình bày trước tiên do năng lực trưởng tinh tấn sao? Tại sao chúng không được trình bày như vậy?
Parato hetuvasena vuttaghaṭanehi sadisattā.
Because of their similarity to the combinations stated later by way of cause.
Vì chúng tương tự với các sự phối hợp được trình bày sau do năng lực nhân.
Parato hi hetuvasena ghaṭanāni amohassa vīmaṃsādhipatittā vīmaṃsāya ca sammādiṭṭhibhāvato maggasampayuttāni.
For later, the combinations stated by way of cause are associated with the path (magga), due to non-delusion being insight dominance (vīmaṃsādhipati), and insight being right view (sammādiṭṭhi).
Thật vậy, ở phần sau, các sự kết hợp theo nhân duyên (hetuvasena) thì tương ưng với đạo (maggasampayuttāni), vì vô si (amoha) là trạch pháp chủ (vīmaṃsādhipati) và vì trạch pháp (vīmaṃsā) là chánh kiến (sammādiṭṭhi).
Viriyampi ca sammāvāyāmamicchāvāyāmabhāvena maggoti tena saddhiṃ ghaṭanāni parato hetuvasena vuttaghaṭanehi sadisānīti parivattetvā vuttāni.
And effort (viriya) is also the path, by being right effort and wrong effort. Therefore, the combinations associated with it are similar to the combinations stated later by way of cause, and so they are stated in reverse order.
Và tinh tấn (viriya) cũng là đạo (magga) do là chánh tinh tấn và tà tinh tấn; do đó, các sự kết hợp cùng với đạo duyên ấy tương tự như các sự kết hợp được nói đến ở phần sau theo nhân duyên, vì vậy chúng được nói đến theo thứ tự đảo ngược.
Tesupi gaṇanā pākaṭāyeva.
Their enumeration is also evident.
Trong các sự kết hợp ấy, cách tính cũng đã rõ ràng.
453-456. Anantarasamanantaramūlakesu sattāti kusalo kusalassa abyākatassa ca, tathā akusalo, abyākato tiṇṇannampīti evaṃ satta.
453-456. In the roots of immediate and continuous condition (anantara-samanantara-mūlakesu), seven means: wholesome to wholesome and indeterminate, likewise unwholesome to wholesome and indeterminate, and indeterminate to all three—wholesome, unwholesome, and indeterminate—thus seven.
453-456. Trong các pháp lấy vô gián và đẳng vô gián làm gốc, bảy là: thiện đối với thiện và vô ký, tương tự như vậy đối với bất thiện, và vô ký đối với cả ba; như vậy là bảy.
Kamme ekanti kusalā maggacetanā attano vipākābyākatassa.
One in karma (kamme) means: wholesome path-volition to its own resultant indeterminate.
Trong nghiệp, một là: tư đạo thiện đối với quả vô ký của chính nó.
Ghaṭanāni panetesu tīṇi tīṇiyeva.
But the combinations in these are only three each.
Tuy nhiên, trong các pháp này, chỉ có ba sự kết hợp mỗi loại.
Tāni bahutarapaṭipāṭiyā vuttāni.
These are stated in the order of the greater number.
Chúng được nói đến theo thứ tự của số lượng nhiều hơn.
457-460. Sahajātaaññamaññanissayamūlakesu ye ye dukamūlake paccayā vuttā te teyeva ādito ṭhitena sabhāgā.
457-460. In the roots of concomitant (sahajāta), reciprocal (aññamañña), and basis (nissaya), the conditions mentioned in the two-root category (dukamūlake) are the same as those that are similar to the one originally placed.
457-460. Trong các pháp lấy câu sanh, tương hỗ và y chỉ làm gốc, các duyên nào đã được nói đến trong pháp lấy nhị đề làm gốc, thì chính các duyên ấy tương đồng với duyên đứng đầu.
Tasmā dukamūlake gaṇanaṃ ñatvā ye upari paccayā ghaṭitā, tesu ūnataragaṇanassa vasena sabbaghaṭanesu gaṇanā veditabbā.
Therefore, having understood the enumeration in the two-root category, the enumeration in all combinations should be known based on the smaller number among the conditions combined above.
Do đó, sau khi biết cách tính trong pháp lấy nhị đề làm gốc, nên biết cách tính trong tất cả các sự kết hợp dựa vào cách tính ít hơn trong số các duyên được kết hợp ở trên.
Tattha sahajātamūlake dasa ghaṭanāni.
In the concomitant (sahajāta) root, there are ten combinations.
Trong đó, ở pháp lấy câu sanh làm gốc có mười sự kết hợp.
Tesu pañca avipākāni, pañca savipākāni.
Among these, five are non-resultant, and five are resultant.
Trong số đó, năm là không có quả (avipāka), năm là có quả (savipāka).
Tattha avipākesu tāva paṭhame kusalo kusalassa abyākatassa, kusalābyākatassa, kusalābyākato abyākatassāti cattāri, tathā akusalo, abyākato abyākatassevāti evaṃ nava.
Among the non-resultant, in the first, there are four instances: wholesome to wholesome, to indeterminate, and to wholesome-and-indeterminate; likewise for unwholesome (four instances); and indeterminate to indeterminate only; thus nine in total.
Trong đó, trước hết, trong các sự kết hợp không có quả, ở trường hợp đầu tiên, thiện đối với thiện, đối với vô ký, đối với thiện và vô ký, như vậy là bốn; tương tự như vậy đối với bất thiện, và vô ký chỉ đối với vô ký; như vậy là chín.
Tattha kusalākusalādikesu aṭṭhasu vissajjanesu arūpañceva cittasamuṭṭhānarūpañca labbhati.
In the eight explanations (vissajjana) of wholesome, unwholesome, etc., both the immaterial (arūpa) and the mind-born rūpa are obtained.
Trong đó, trong tám câu trả lời bắt đầu bằng thiện, bất thiện, v.v., cả vô sắc và sắc do tâm sanh đều được tìm thấy.
Abyākate vatthurūpampi.
In the indeterminate, the base-rūpa (vatthurūpa) is also obtained.
Trong trường hợp vô ký, sắc vật cũng được tìm thấy.
Dutiye ghaṭane abyākatavissajjane rūpesu vatthumeva labbhati, tatiye tīsupi arūpameva, catutthe cittasamuṭṭhānarūpameva, pañcame paṭisandhiyaṃ vatthunā saddhiṃ arūpadhammā.
In the second combination, in the indeterminate explanation, only the base (vatthu) is obtained among the rūpas; in the third, only arūpa in all three; in the fourth, only mind-born rūpa; in the fifth, at rebirth (paṭisandhi), arūpa phenomena together with the base.
Trong sự kết hợp thứ hai, trong câu trả lời vô ký, trong các sắc, chỉ có sắc vật được tìm thấy; trong trường hợp thứ ba, trong cả ba câu trả lời, chỉ có vô sắc; trong trường hợp thứ tư, chỉ có sắc do tâm sanh; trong trường hợp thứ năm, vào lúc tái sanh, các pháp vô sắc cùng với sắc vật.
Savipākesu paṭhame vipākā ceva vipākacittasamuṭṭhānarūpañca, dutiye vipākā ceva vatthurūpañca, tatiye vipākameva, catutthe vipākacittasamuṭṭhānameva, pañcame vatthurūpameva labbhati.
Among the resultant, in the first, both the results and the mind-born rūpa of the results (vipākacittasamuṭṭhānarūpa) are obtained; in the second, both the results and the base-rūpa; in the third, only the results; in the fourth, only the mind-born (rūpa) of the results; in the fifth, only the base-rūpa is obtained.
Trong các trường hợp có quả, ở trường hợp đầu tiên, cả quả và sắc do tâm quả sanh đều được tìm thấy; ở trường hợp thứ hai, cả quả và sắc vật; ở trường hợp thứ ba, chỉ có quả; ở trường hợp thứ tư, chỉ có sắc do tâm quả sanh; ở trường hợp thứ năm, chỉ có sắc vật được tìm thấy.
462-464. Imasmiṃ pana nissayapaccaye vīsati ghaṭanāni.
462-464. In this basis condition (nissaya paccaye), there are twenty combinations.
462-464. Tuy nhiên, trong y chỉ duyên này có hai mươi sự kết hợp.
Tesu purimāni cha ghaṭanāni purejātasahajātavasena vuttāni, tato cattāri purejātavaseneva, tato dasa sahajātavaseneva.
Among these, the first six combinations are stated by way of pre-arising and concomitant (purejāta-sahajāta); then four by way of pre-arising only; then ten by way of concomitant only.
Trong số đó, sáu sự kết hợp đầu tiên được nói theo cách của tiền sanh và câu sanh, sau đó bốn theo cách của tiền sanh, và sau đó mười theo cách của câu sanh.
Tattha paṭhame ghaṭane terasāti nissayapaccayavibhaṅge vuttāneva.
In the first of these combinations, the thirteen are the same as those stated in the analysis of basis condition (nissayapaccayavibhaṅga).
Trong đó, trong trường hợp thứ nhất, mười ba chính là những câu trả lời đã được nói trong phần phân tích về duyên y chỉ.
Dutiye aṭṭhāti sahajātādhipativasena satta, vatthuṃ garuṃ katvā akusalañcāti aṭṭha.
In the second, the eight means seven by way of concomitant dominance, and one unwholesome (lobha-mūla maranāsanna-javana) making the base weighty.
Trong trường hợp thứ hai, tám là: bảy do bởi đồng sanh trưởng, và tâm bất thiện xem trọng vật, (cộng lại) là tám.
Tatiye satta indriyapaccaye laddhāneva.
In the third, the seven are the same as those obtained in the faculty condition (indriya paccaye).
Trong trường hợp thứ ba, bảy chính là những cái đã có được trong duyên quyền.
Catutthe pañca vippayutte laddhāni.
In the fourth, the five obtained in disjoined (vippayutte).
Trong trường hợp thứ tư, năm là những cái đã có được trong duyên bất tương ưng.
Pañcame cattārīti kusalādīni cittasamuṭṭhānānaṃ, vatthu ca akusalassa.
In the fifth, the four means the wholesome, etc., for the mind-born (cittasamuṭṭhāna), and the base for the unwholesome.
Trong trường hợp thứ năm, bốn là: các pháp thiện v.v. (là duyên) cho các sắc do tâm sanh, và vật (là duyên) cho tâm bất thiện.
Chaṭṭhe tīṇīti kusalādīni cittasamuṭṭhānassa.
In the sixth, the three means the wholesome, etc., for the mind-born.
Trong trường hợp thứ sáu, ba là: các pháp thiện v.v. (là duyên) cho sắc do tâm sanh.
Purejātavasena catūsu paṭhame tīṇīti vatthu kusalādīnaṃ, cakkhādīni ca abyākatassa.
In the first of the four due to the purejāta condition, "three" means the base (heart-base) for kusala and so on, and eye and so on for the abyākata.
Trong bốn trường hợp do bởi tiền sanh, ở trường hợp thứ nhất, ba là: vật (là duyên) cho các pháp thiện v.v., và nhãn căn v.v. (là duyên) cho pháp vô ký.
Dutiye vatthumeva kusalādīnaṃ.
In the second, only the base for kusala and so on.
Trong trường hợp thứ hai, chỉ có vật (là duyên) cho các pháp thiện v.v.
Tatiye ekanti vatthu akusalassa.
In the third, "one" means the base for akusala.
Trong trường hợp thứ ba, một là: vật (là duyên) cho tâm bất thiện.
Catutthe cakkhādīni viññāṇapañcakassa.
In the fourth, eye and so on for the group of five consciousnesses.
Trong trường hợp thứ tư, nhãn căn v.v. (là duyên) cho ngũ thức.
Sahajātavasena dasa savipākāvipākavasena dvidhā bhinditvā sahajātamūlake vuttanayeneva veditabbāni.
The ten, in terms of the sahajāta condition, should be understood in the same way as stated in the sahajāta-mūlaka, by dividing them into two ways according to with-result and without-result.
Mười trường hợp do bởi đồng sanh cần được hiểu theo phương pháp đã được nói trong phần lấy đồng sanh làm gốc, sau khi đã phân chia thành hai theo cách có quả và không có quả.
465. Upanissayamūlake ārammaṇe sattāti ārammaṇūpanissaye laddhāneva.
465. In the upanissaya-mūlaka, "seven in ārammaṇa" refers to those obtained in ārammaṇūpanissaya.
Trong phần lấy duyên cận y làm gốc, trong duyên cảnh, bảy chính là những cái đã có được trong duyên cảnh cận y.
Adhipatiyā sattāti tāneva.
"Seven in adhipati" refers to the same ones.
Trong duyên trưởng, bảy chính là những cái đó.
Anantarasamanantaresu anantarūpanissaye laddhāneva.
In anantara and samanantara, they are just those obtained in anantarūpanissaya.
Trong duyên vô gián và duyên đẳng vô gián, (các câu trả lời) chính là những cái đã có được trong duyên vô gián cận y.
Nissaye ekanti vatthu akusalassa.
"One in nissaya" means the base for akusala.
Trong duyên y chỉ, một là: vật (là duyên) cho tâm bất thiện.
Purejāte ekanti tasseva vatthuṃ vā ārammaṇaṃ vā.
"One in purejāta" means the base or the object of that same (akusala).
Trong duyên tiền sanh, một là: vật hoặc cảnh của chính tâm bất thiện đó.
Āsevane tīṇi anantarūpanissayavasena.
"Three in āsevana" is due to anantarūpanissaya.
Trong duyên tập hành, ba (câu trả lời) do bởi duyên vô gián cận y.
Kamme dve pakatūpanissayavasena.
"Two in kamma" is due to pakatūpanissaya.
Trong duyên nghiệp, hai (câu trả lời) do bởi duyên thường cận y.
Lokuttarakusalacetanā pana anantarūpanissayopi hoti.
However, lokuttarakusala-cetanā can also be anantarūpanissaya.
Tuy nhiên, tác ý thiện siêu thế cũng là duyên vô gián cận y.
Vippayutte ekaṃ ārammaṇūpanissayavasena, tathā atthiavigatesu.
"One in vippayutta" is due to ārammaṇūpanissaya, and similarly in atthi and avigata.
Trong duyên bất tương ưng, một (câu trả lời) do bởi duyên cảnh cận y, tương tự trong duyên hiện hữu và duyên bất ly.
Natthivigatesu satta anantarasamāneva.
In natthi and vigata, the seven are just like in anantara.
Trong duyên vô hữu và duyên ly khứ, bảy (câu trả lời) cũng giống như trong duyên vô gián.
466. Upanissayamūlakāni pana satta ghaṭanāni honti.
466. There are seven combinations in the upanissaya-mūlaka.
Tuy nhiên, có bảy trường hợp lấy duyên cận y làm gốc.
Tattha purimāni tīṇi ārammaṇūpanissayavasena vuttāni.
Among these, the first three are stated in terms of ārammaṇūpanissaya.
Trong đó, ba trường hợp đầu được nói theo duyên cảnh cận y.
Tattha paṭhame sattāti kusalo kusalādīnaṃ, tathā abyākato, akusalo akusalassevāti evaṃ satta.
In the first, "seven" means kusala for kusala and so on, similarly abyākata, and akusala for akusala itself, thus seven.
Trong đó, ở trường hợp thứ nhất, bảy là: thiện (là duyên) cho thiện v.v., tương tự, vô ký (là duyên cho thiện v.v.), và bất thiện chỉ (là duyên) cho bất thiện, như vậy là bảy.
Dutiye ekanti cakkhādiabyākataṃ akusalassa.
In the second, "one" means the abyākata such as the eye for akusala.
Trong trường hợp thứ hai, một là: pháp vô ký như nhãn căn v.v. (là duyên) cho tâm bất thiện.
Tatiye vatthu akusalassa.
In the third, the base for akusala.
Trong trường hợp thứ ba, vật (là duyên) cho tâm bất thiện.
Tato parāni dve anantarūpanissayavasena vuttāni.
The next two are stated in terms of anantarūpanissaya.
Hai trường hợp sau đó được nói theo duyên vô gián cận y.
Tesu gaṇanā pākaṭāyeva.
The enumeration in these is evident.
Trong các trường hợp này, việc đếm số đã rõ ràng.
Tato dve anantarapakatūpanissayavasena vuttāni.
The next two are stated in terms of anantarapakatūpanissaya.
Hai trường hợp sau đó được nói theo duyên vô gián và duyên thường cận y.
Tattha paṭhame lokiyakusalākusalacetanāpaccayabhāvato gahetabbā, dutiye lokuttarakusalāva.
In the first, lokiya kusala and akusala cetanā should be taken as the condition; in the second, only lokuttara kusala.
Trong đó, ở trường hợp thứ nhất, cần lấy tác ý thiện và bất thiện hiệp thế do là duyên; ở trường hợp thứ hai, chỉ lấy tác ý thiện siêu thế.
467-468. Purejātamūlake ārammaṇe tīṇīti abyākato kusalādīnaṃ.
467-468. In the purejāta-mūlaka, "three in ārammaṇa" means abyākata for kusala and so on.
Trong phần lấy duyên tiền sanh làm gốc, trong duyên cảnh, ba là: pháp vô ký (là duyên) cho các pháp thiện v.v.
Adhipatiyā ekanti abyākato akusalassa.
"One in adhipati" means abyākata for akusala.
Trong duyên trưởng, một là: pháp vô ký (là duyên) cho tâm bất thiện.
Sesesupi eseva nayo.
The same method applies to the rest.
Trong các duyên còn lại cũng theo phương pháp này.
Ettha pana satta ghaṭanāni.
Here, however, there are seven combinations.
Tuy nhiên, ở đây có bảy trường hợp.
Tesu paṭhamaṃ vatthārammaṇavasena vuttaṃ, dutiyaṃ vatthuvaseneva, tatiyaṃ ārammaṇavasena, catutthaṃ vatthussa ārammaṇakālavasena, pañcamaṃ ārammaṇādhipativasena, chaṭṭhaṃ vatthuno ārammaṇādhipatikālavasena, sattamaṃ cakkhādivasena.
Among them, the first is stated in terms of object-base, the second in terms of base alone, the third in terms of object, the fourth in terms of the time of the base as an object, the fifth in terms of object-dominance, the sixth in terms of the time of the base as object-dominant, and the seventh in terms of the eye and so on.
Trong đó, trường hợp thứ nhất được nói theo vật và cảnh, thứ hai chỉ theo vật, thứ ba theo cảnh, thứ tư theo thời điểm vật làm cảnh, thứ năm theo cảnh trưởng, thứ sáu theo thời điểm vật làm cảnh trưởng, thứ bảy theo nhãn căn v.v.
473-477. Kammamūlake anantare ekanti maggacetanāvasena vuttaṃ.
473-477. In the kamma-mūlaka, "one in anantara" is stated in terms of magga-cetanā.
Trong phương pháp Nghiệp (Kammamūlaka), câu “một trong Vô gián duyên” được nói theo phương diện của đạo tư (maggacetanā).
Aññamaññe tīṇīti ettha paṭisandhiyaṃ vatthupi gahetabbaṃ.
In "three in aññamañña," the base should also be included at the time of paṭisandhi.
Trong câu “ba trong Hỗ tương duyên”, ở đây, trong lúc tái sanh, cần phải kể cả vật (vatthu).
Upanissaye dveti anantarapakatūpanissayavasena heṭṭhā vuttāneva.
"Two in upanissaya" are just those mentioned before in terms of anantarapakatūpanissaya.
“Hai trong Y chỉ duyên” chính là những duyên đã được nói ở dưới theo phương diện của Vô gián Y chỉ và Tự nhiên Y chỉ.
Evaṃ sesānipi heṭṭhā vuttanayeneva veditabbāni.
Similarly, the rest should be understood in the manner stated before.
Tương tự như vậy, các phần còn lại cũng cần được hiểu theo phương pháp đã nói ở dưới.
Ettha pana ekādasa ghaṭanāni.
Here, however, there are eleven combinations.
Ở đây có mười một trường hợp.
Tattha paṭhamāni dve pakatūpanissayānantarūpanissayavibhāgato nānākkhaṇikakammavasena vuttāni.
Among them, the first two are stated in terms of kamma occurring at different moments, distinguished by pakatūpanissaya and anantarūpanissaya.
Trong đó, hai trường hợp đầu được nói theo phương diện của nghiệp dị thời (nānākkhaṇikakamma), từ sự phân chia của Tự nhiên Y chỉ và Vô gián Y chỉ.
Tato parāni cattāri vipākāvipākato ekakkhaṇikakammavasena vuttāni.
The next four are stated in terms of kamma occurring at the same moment, according to vipāka and avipāka.
Bốn trường hợp tiếp theo được nói theo phương diện của nghiệp đồng thời (ekakkhaṇikakamma), từ quả và phi-quả.
Tattha paṭhame arūpena saddhiṃ cittasamuṭṭhānarūpaṃ labbhati, dutiye arūpena saddhiṃ vatthu, tatiye arūpameva, catutthe cittasamuṭṭhānarūpameva.
In the first, citta-samuṭṭhāna-rūpa is obtained with arūpa; in the second, the base with arūpa; in the third, only arūpa; in the fourth, only citta-samuṭṭhāna-rūpa.
Trong đó, ở trường hợp thứ nhất, sắc do tâm sanh được có cùng với pháp vô sắc; ở trường hợp thứ hai, vật (vatthu) cùng với pháp vô sắc; ở trường hợp thứ ba, chỉ có pháp vô sắc; ở trường hợp thứ tư, chỉ có sắc do tâm sanh.
Paṭisandhiyaṃ pana kaṭattārūpampi labbhati.
At paṭisandhi, however, kaṭattārūpa is also obtained.
Tuy nhiên, trong lúc tái sanh, sắc do nghiệp tạo cũng được có.
Tato parāni pañca savipākāni, tāni heṭṭhā vuttanayāneva.
The next five are with-result, and they are in the manner stated before.
Năm trường hợp tiếp theo có quả, chúng theo phương pháp đã được nói ở dưới.
Vipākamūlake pañca ghaṭānāni uttānatthāneva.
In the vipāka-mūlaka, the five combinations are straightforward.
Trong phương pháp Quả (Vipākamūlaka), năm trường hợp có ý nghĩa rõ ràng.
478-483. Āhāramūlake sattātiādīni vuttanayāneva.
478-483. In the āhāra-mūlaka, "seven" and so on are in the manner stated before.
Trong phương pháp Vật thực (Āhāramūlaka), các câu như “bảy” v.v... cũng theo phương pháp đã nói.
Ghaṭanāni panettha catuttiṃsa.
There are thirty-four combinations here.
Ở đây có ba mươi bốn trường hợp.
Tesu paṭhamāni pañca vipākāvipākasāmaññato vuttāni.
Among them, the first five are stated in common for vipāka and avipāka.
Trong số đó, năm trường hợp đầu được nói chung cho quả và phi-quả.
Tattha paṭhame cattāropi āhārā labbhanti; dutiye tayo arūpāhārāva.
In the first, all four āhāras are obtained; in the second, only the three arūpa-āhāras.
Trong đó, ở trường hợp thứ nhất, cả bốn loại vật thực đều được có; ở trường hợp thứ hai, chỉ có ba loại vật thực vô sắc.
Tatiye vatthupi paccayuppannaṃ hoti, catutthe taṃ parihāyati.
In the third, the base is also the resultant; in the fourth, that (base) is diminished.
Ở trường hợp thứ ba, vật (vatthu) cũng là pháp được duyên trợ sanh; ở trường hợp thứ tư, vật đó bị suy giảm.
Pañcame rūpameva paccayuppannaṃ.
In the fifth, only rūpa is the resultant.
Ở trường hợp thứ năm, chỉ có sắc là pháp được duyên trợ sanh.
Tato parāni pañca savipākaghaṭanāni, tāni heṭṭhā vuttanayāneva.
The next five are combinations with-result, and they are in the manner stated before.
Năm trường hợp tiếp theo là các trường hợp có quả, chúng theo phương pháp đã được nói ở dưới.
Tato parāni nava ghaṭanāni cetanāhāravasena vuttāni.
The next nine combinations are stated in terms of cetanā-āhāra.
Chín trường hợp tiếp theo được nói theo phương diện của tư thực (cetanāhāra).
Tato parāni nava nirādhipativiññāṇāhāravasena.
The next nine are in terms of viññāṇa-āhāra without adhipati.
Chín trường hợp tiếp theo theo phương diện của thức thực không có chủ (nirādhipativiññāṇāhāra).
Tato parāni sādhipativiññāṇāhāravasena cha ghaṭanāni vuttāni.
The next six combinations are stated in terms of viññāṇa-āhāra with adhipati.
Sáu trường hợp tiếp theo được nói theo phương diện của thức thực có chủ (sādhipativiññāṇāhāra).
Tattha tīṇi vipākāvipākasāmaññavasena vuttāni.
Among them, three are stated in common for vipāka and avipāka.
Trong đó, ba trường hợp được nói chung theo phương diện quả và phi-quả.
Tīṇi vipākavaseneva.
Three are in terms of vipāka alone.
Ba trường hợp chỉ theo phương diện của quả.
Tattha lokiyānaṃ vipākānaṃ abhāvato vatthu parihāyati.
In those, due to the absence of lokiya vipāka, the base is diminished.
Trong đó, do không có các quả hiệp thế, vật (vatthu) bị suy giảm.
484-495. Indriyamūlake purejāte ekanti cakkhundriyādīnaṃ vasena abyākatena abyākataṃ.
484-495. In the indriya-mūlaka, "one in purejāta" means abyākata by abyākata in terms of eye-faculty and so on.
Trong phương pháp Quyền (Indriyamūlaka), “một trong Tiền sanh duyên” là câu trả lời "vô ký do vô ký" theo phương diện của nhãn quyền, v.v...
Sesaṃ dumūlakaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
The rest of the two-root-mūlaka should be understood in the manner stated before.
Phần còn lại của phương pháp hai gốc cần được hiểu theo cách đã nói ở dưới.
Ghaṭanāni panettha cha sattati.
Here, there are seventy-six combinations.
Ở đây có bảy mươi sáu trường hợp.
Tattha paṭhame sabbānipi indriyāni paccayaṭṭhena labbhanti.
In the first, all indriyas are obtained as conditions.
Trong đó, ở trường hợp thứ nhất, tất cả các quyền đều được có với tư cách là duyên.
Dutiye rūpajīvitindriyaṃ hāyati.
In the second, rūpajīvitindriya is absent.
Ở trường hợp thứ hai, sắc mạng quyền bị loại trừ.
Na hi taṃ nissayo hoti.
For indeed, it is not a nissaya.
Vì rằng nó không phải là Y chỉ duyên.
Tatiye arūpindriyāni rūpānaṃ.
In the third, arūpa-indriyas for rūpas.
Ở trường hợp thứ ba, các quyền vô sắc (là duyên) cho các sắc pháp.
Catutthe cakkhādīni cakkhuviññāṇādīnaṃ.
In the fourth, eye and so on for eye-consciousness and so on.
Ở trường hợp thứ tư, nhãn quyền, v.v... (là duyên) cho nhãn thức, v.v...
Tato parāni nava ghaṭanāni sahajātaarūpindriyavasena vuttāni, tato nava maggabhūtānaṃ indriyānaṃ vasena, tato nava jhānaṅgabhūtānaṃ, tato nava jhānamaggabhūtānaṃ, tato nava manindriyavaseneva, tato sādhipatīni cha, tato vīriyavasena maggasampayuttāni cha, tato amohahetuvasena nirādhipatīni nava, sādhipatīni cha.
Then nine combinations are stated in terms of sahajāta arūpa-indriya, then nine in terms of indriyas that are constituents of the path, then nine in terms of indriyas that are constituents of jhāna, then nine in terms of indriyas that are constituents of both jhāna and path, then nine in terms of manindriya alone, then six with adhipati, then six associated with the path in terms of viriya, then nine without adhipati in terms of amoha-hetu, and six with adhipati.
Từ đó trở đi, chín sự kết hợp được nói theo cách của các danh quyền đồng sanh, từ đó chín (sự kết hợp) theo cách của các quyền là đạo chi, từ đó chín (sự kết hợp) của các (quyền) là thiền chi, từ đó chín (sự kết hợp) của các (quyền) là thiền chi và đạo chi, từ đó chín (sự kết hợp) chỉ theo cách của ý quyền, từ đó sáu (sự kết hợp) có trưởng, từ đó sáu (sự kết hợp) tương ưng với đạo theo cách của cần, từ đó chín (sự kết hợp) không có trưởng theo cách của nhân vô si, và sáu (sự kết hợp) có trưởng.
Tesu sabbesu vipākapaccayena ayuttāni ca yuttāni ca heṭṭhā vuttanayeneva veditabbāni.
In all of these, those unconnected with vipāka condition and those connected should be understood in the manner stated before.
Trong tất cả các trường hợp đó, những sự kết hợp không tương ưng và tương ưng với duyên quả nên được hiểu theo phương pháp đã được trình bày ở dưới.
496-500. Jhānamūlakepi dumūlakaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
496-500. In the jhāna-mūlaka too, the two-root-mūlaka should be understood in the manner stated before.
496-500. Trong phần gốc thiền, phần gốc đôi cũng nên được hiểu theo phương pháp đã được trình bày ở dưới.
Ghaṭanāni panettha chattiṃsa.
Here, there are thirty-six combinations.
Ở đây có ba mươi sáu sự kết hợp.
Tesu paṭhamāni nava indriyamaggabhāvaṃ anāmasitvā sādhāraṇajhānaṅgavaseneva vuttāni.
Among them, the first nine are stated solely in terms of common jhāna constituents, without referring to their nature as indriya or magga.
Trong số đó, chín sự kết hợp đầu tiên được nói theo cách của thiền chi thông thường, không xét đến tính chất quyền và đạo.
Tato parāni nava indriyabhūtajhānaṅgavasena, tato nava maggabhūtajhānaṅgavasena, tato nava indriyamaggabhūtajhānaṅgavasena.
Then nine in terms of jhāna constituents that are indriyas, then nine in terms of jhāna constituents that are factors of the path, then nine in terms of jhāna constituents that are both indriya and factors of the path.
Từ đó trở đi, chín (sự kết hợp) theo cách của thiền chi là quyền, từ đó chín (sự kết hợp) theo cách của thiền chi là đạo, từ đó chín (sự kết hợp) theo cách của thiền chi là quyền và đạo.
Catūsupi cetesu navakesu ādito cattāri cattāri vipākāvipākasādhāraṇāni.
In each of these four groups of nine, the first four are common to both vipāka and avipāka.
Trong cả bốn nhóm chín này, bốn sự kết hợp đầu tiên trong mỗi nhóm là chung cho cả quả và phi quả.
Avasāne pañca pañca vipākāneva, tāni heṭṭhā vuttanayāneva.
The last five in each are vipāka only, and they are in the manner stated before.
Năm sự kết hợp cuối cùng trong mỗi nhóm chỉ là quả, chúng cũng giống như phương pháp đã được trình bày ở dưới.
501-508. Maggamūlakepi dumūlakaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.
501-508. In the magga-mūlaka too, the two-root-mūlaka should be understood in the manner stated before.
501-508. Trong phần gốc đạo, phần gốc đôi cũng nên được hiểu theo phương pháp đã được trình bày.
Ghaṭanāni panettha sattapaññāsa.
Here, there are fifty-seven combinations.
Ở đây có năm mươi bảy sự kết hợp.
Tesu paṭhamāni nava indriyajhānabhāvaṃ anāmasitvā suddhikamaggavaseneva vuttāni.
Among them, the first nine are stated solely in terms of the pure path, without referring to their nature as indriya or jhāna.
Trong số đó, chín sự kết hợp đầu tiên được nói theo cách của đạo đơn thuần, không xét đến tính chất quyền và thiền.
Tato nava indriyabhūtamaggavasena, tato nava jhānabhūtamaggavasena, tato nava indriyajhānabhūtamaggavasena, tato cha adhipatibhūtamaggavasena, tato nava nirādhipatimaggahetuvasena, tato cha sādhipatimaggahetuvasena, tattha navakesu pañca pañca chakkesu tīṇi tīṇi vipākāni.
Then nine in terms of the path that is indriya, then nine in terms of the path that is jhāna, then nine in terms of the path that is both indriya and jhāna, then six in terms of the path that is adhipati, then nine in terms of the path-root without adhipati, then six in terms of the path-root with adhipati; among these, five each in the groups of nine and three each in the groups of six are vipāka.
Từ đó, chín (sự kết hợp) theo cách của đạo là quyền, từ đó chín (sự kết hợp) theo cách của đạo là thiền, từ đó chín (sự kết hợp) theo cách của đạo là quyền và thiền, từ đó sáu (sự kết hợp) theo cách của đạo là trưởng, từ đó chín (sự kết hợp) theo cách của nhân đạo không có trưởng, từ đó sáu (sự kết hợp) theo cách của nhân đạo có trưởng, trong đó năm trong mỗi nhóm chín và ba trong mỗi nhóm sáu là quả.
Sesāni sādhāraṇāni, tāni heṭṭhā vuttanayāneva.
The rest are common, and they are in the manner stated before.
Các trường hợp còn lại là thông thường, chúng cũng giống như phương pháp đã được trình bày ở dưới.
511-514. Vippayuttamūlakepi dumūlakaṃ uttānatthameva.
511-514. In the Vippayutta-mūlaka too, the Dumūlaka is just plain.
511-514. Trong phần gốc bất tương ưng, phần gốc đôi cũng có ý nghĩa rõ ràng.
Ghaṭanāni panettha terasa.
Here, there are thirteen combinations.
Ở đây có mười ba sự kết hợp.
Tattha paṭhame pañcāti kusalo abyākatassa, tathā akusalo, abyākato tiṇṇannampi.
Among these, in the first, there are five: the wholesome (kusala) to the indeterminate (abyākata), likewise the unwholesome (akusala) to the indeterminate, and the indeterminate to all three.
Trong đó, ở trường hợp đầu tiên năm là: thiện (làm duyên) cho vô ký, tương tự bất thiện (làm duyên cho vô ký), và vô ký (làm duyên) cho cả ba.
Ettha ca ime vippayuttādayo sahajātāpi honti, pacchājātapurejātāpi.
And here, these vippayutta and so on are both co-arisen (sahajāta) and post-natal (pacchājāta) and pre-natal (purejāta).
Và ở đây, các duyên bất tương ưng này có thể là đồng sanh, cũng có thể là hậu sanh và tiền sanh.
Dutiye purejātasahajātāva tatiye teyeva adhipativasena.
In the second, only pre-natal and co-arisen; in the third, these same by way of predominance (adhipati).
Ở trường hợp thứ hai, chỉ có tiền sanh và đồng sanh; ở trường hợp thứ ba, chính chúng (tiền sanh và đồng sanh) theo cách trưởng.
Tattha kusalo abyākatassa tathā akusalo, abyākato pana abyākatassa ca ārammaṇādhipativasena akusalassa cāti evaṃ cattāri.
There, the wholesome (kusala) is to the indeterminate (abyākata), likewise the unwholesome (akusala); but the indeterminate is to the indeterminate by way of ārammaṇādhipati, and to the unwholesome—thus there are four.
Trong đó, thiện (làm duyên) cho vô ký, tương tự bất thiện (làm duyên cho vô ký), còn vô ký thì (làm duyên) cho vô ký và cho cả bất thiện theo cách cảnh trưởng, như vậy có bốn.
Catutthe tīṇīti kusalādīni abyākatassa.
In the fourth, there are three: the wholesome and so on (kusalādi) to the indeterminate (abyākata).
Ở trường hợp thứ tư, ba là: thiện, v.v... (làm duyên) cho vô ký.
Indriyāni panettha rūpānipi arūpānipi.
Here, the faculties (indriya) are both material (rūpa) and immaterial (arūpa).
Ở đây, các quyền có thể là sắc pháp hoặc phi sắc pháp.
Pañcame paccayā arūpāva chaṭṭhe vatthuvasena rūpāva sattame kusalābyākatānaṃ vipassanāvasena, akusalassa assādanavasena vatthumeva.
In the fifth, the conditions (paccaya) are only immaterial (arūpa); in the sixth, they are only material (rūpa) by way of the base (vatthu); in the seventh, for the wholesome and indeterminate by way of insight (vipassanā), for the unwholesome by way of gratification (assādanā), it is only the base.
Ở trường hợp thứ năm, các duyên chỉ là pháp vô sắc; ở trường hợp thứ sáu, do liên quan đến vật, chỉ là pháp sắc; ở trường hợp thứ bảy, đối với thiện và vô ký, do liên quan đến vipassanā, và đối với bất thiện, do liên quan đến sự thưởng thức, chỉ là vật (hadayavatthu).
Aṭṭhame tadevākusalassa, navame cakkhādīni abyākatassa, dasame kusalādayo cittasamuṭṭhānānaṃ, ekādasame paṭisandhiyaṃ vatthu khandhānaṃ, dvādasame paṭisandhiyaṃ khandhā kaṭattārūpānaṃ, terasame paṭisandhiyaṃ khandhā vatthussa.
In the eighth, that same (base) is for the unwholesome; in the ninth, the eye and so on (cakkhādi) are for the indeterminate; in the tenth, the wholesome and so on (kusalādayo) are for the mind-originated (matter); in the eleventh, at rebirth (paṭisandhi), the base is for the aggregates (khandha); in the twelfth, at rebirth, the aggregates are for the kamma-born material phenomena; in the thirteenth, at rebirth, the aggregates are for the base.
Ở trường hợp thứ tám, chính vật (hadayavatthu) đó là duyên cho bất thiện; ở trường hợp thứ chín, nhãn xứ v.v. là duyên cho vô ký; ở trường hợp thứ mười, thiện v.v. là duyên cho các sắc do tâm sanh; ở trường hợp thứ mười một, trong lúc tục sinh, vật (hadayavatthu) là duyên cho các uẩn; ở trường hợp thứ mười hai, trong lúc tục sinh, các uẩn là duyên cho các sắc do nghiệp tạo; ở trường hợp thứ mười ba, trong lúc tục sinh, các uẩn là duyên cho vật.
515-518. Atthipaccayamūlake upanissaye ekanti ārammaṇūpanissayavasena abyākataṃ akusalassa.
515-518. In the Attthi-paccaya-mūlaka, in the upanissaya, there is one: the indeterminate is for the unwholesome by way of ārammaṇūpanissaya.
Trong atthipaccayamūlaka, ở upanissaya, một là: pháp vô ký do liên quan đến ārammaṇūpanissaya là duyên cho bất thiện.
Sesaṃ dumūlake uttānameva.
The rest is plain, as in the Dumūlaka.
Phần còn lại có ý nghĩa rõ ràng.
Ghaṭanāni panettha ekūnatiṃsa.
Here, there are twenty-nine combinations.
Ở đây có hai mươi chín ghaṭana.
Tesu paṭhame arūpavatthārammaṇamahābhūtaindriyāhārānaṃ vasena sahajātapurejātapacchājātapaccayā labbhanti.
Among these, in the first, sahajāta, purejāta, and pacchājāta conditions are obtained by way of immaterial phenomena, the base, objects, great elements, faculties, and nutriments.
Trong số đó, ở trường hợp thứ nhất, các duyên sahajāta, purejāta, pacchājāta được tìm thấy do năng lực của pháp vô sắc, vật, đối tượng, đại hiển, quyền và vật thực.
Dutiye pacchājātakabaḷīkārāhārā na labbhanti.
In the second, pacchājāta and edible food nutriments are not obtained.
Ở trường hợp thứ hai, các duyên pacchājāta và kabaḷīkārāhāra không được tìm thấy.
Paṭhamadutiyaghaṭanāneva adhipatinā saddhiṃ upari tatiyacatutthāni katāni.
The first and second combinations themselves, together with adhipati, are made into the third and fourth above.
Chính các ghaṭana thứ nhất và thứ hai cùng với adhipati đã được tạo thành trường hợp thứ ba và thứ tư ở trên.
Puna paṭhamameva catūhi āhārehi saddhiṃ pañcamaṃ, rūpindriyehi saddhiṃ chaṭṭhaṃ, rūpārūpindriyehi saddhiṃ sattamaṃ kataṃ.
Again, the first itself, with the four nutriments, is made the fifth; with the material faculties, the sixth; with both material and immaterial faculties, the seventh.
Lại nữa, chính trường hợp thứ nhất cùng với bốn vật thực tạo thành trường hợp thứ năm, cùng với các sắc quyền tạo thành trường hợp thứ sáu, cùng với các sắc quyền và danh quyền tạo thành trường hợp thứ bảy.
Dutiyameva vā pana indriyehi saddhiṃ sattamaṃ kataṃ.
Or, the second itself, with the faculties, is made the seventh.
Hoặc chính trường hợp thứ hai cùng với các quyền tạo thành trường hợp thứ bảy.
Paṭhamadutiyāneva vippayuttapaccayena saddhiṃ aṭṭhamanavamāni.
The first and second themselves, with the vippayutta condition, are the eighth and ninth.
Chính trường hợp thứ nhất và thứ hai cùng với vippayuttapaccaya tạo thành trường hợp thứ tám và thứ chín.
Tesu navamaṃ adhipatinā saddhiṃ dasamaṃ kataṃ.
Among these, the ninth, together with adhipati, is made the tenth.
Trong số đó, trường hợp thứ chín cùng với adhipati tạo thành trường hợp thứ mười.
Tato ekādasame paccayavasena vatthu hāyati.
Thereupon, in the eleventh, the base is lacking by way of condition.
Từ đó, ở trường hợp thứ mười một, vật bị loại bỏ do liên quan đến duyên.
Dvādasame arūpadhammāyeva paccayā, terasame vatthārammaṇā, cuddasame vatthumeva, pannarasame ārammaṇameva, soḷasame vatthumeva ārammaṇaṃ, sattarasame pana tadeva ārammaṇādhipatibhāvena, aṭṭhārasamepi tadeva ārammaṇūpanissayavasena, ekūnavīsatime cakkhādayova paccayā.
In the twelfth, only immaterial phenomena are conditions; in the thirteenth, the six bases and six objects; in the fourteenth, only the six bases; in the fifteenth, only the six objects; in the sixteenth, only the heart-base is the object; in the seventeenth, that same (heart-base) by way of ārammaṇādhipati; in the eighteenth, that same (heart-base) by way of ārammaṇūpanissaya; in the nineteenth, only the eye and so on are conditions.
Ở trường hợp thứ mười hai, chỉ các pháp vô sắc là duyên; ở trường hợp thứ mười ba, là vật và đối tượng; ở trường hợp thứ mười bốn, chỉ là vật; ở trường hợp thứ mười lăm, chỉ là đối tượng; ở trường hợp thứ mười sáu, chính vật là đối tượng; ở trường hợp thứ mười bảy, chính đối tượng đó là do trạng thái ārammaṇādhipati; ở trường hợp thứ mười tám cũng vậy, chính đối tượng đó là do ārammaṇūpanissaya; ở trường hợp thứ mười chín, chỉ có nhãn xứ v.v. là duyên.
Imāni ekūnavīsati pakiṇṇakaghaṭanāni nāma sahajātaṃ aggahetvā vuttāni.
These nineteen are called miscellaneous combinations, stated without including the co-arisen (sahajāta).
Mười chín ghaṭana tạp này được gọi là đã được nói đến mà không lấy sahajāta.
Tato parāni dasa sahajātavasena vuttāni.
The subsequent ten are stated by way of co-arisen (sahajāta).
Mười trường hợp sau đó được nói đến do liên quan đến sahajāta.
Yāni panetāni imasmiṃ pañhāvāre ghaṭanāni vuttāni, tāni sabbānipi duvidhāniyeva – pakiṇṇakato sahajātato ca.
Furthermore, all these combinations mentioned in this Pañhā-vāra are of two kinds: miscellaneous (pakiṇṇaka) and co-arisen (sahajāta).
Những ghaṭana đã được nói đến trong vấn đề này đều có hai loại: từ tạp và từ sahajāta.
Tattha sabbesampi ārammaṇamūlakādīnaṃ ādito sahajātaṃ aggahetvā vuttāni pakiṇṇakāni nāma.
Among these, those stated without including the co-arisen (sahajāta) at the beginning of all ārammaṇa-mūlakas and so on, are called miscellaneous.
Trong đó, những trường hợp được nói đến từ đầu của tất cả các mūlaka như ārammaṇamūlaka v.v. mà không lấy sahajāta, được gọi là pakiṇṇakāni (tạp).
Tāni ārammaṇamūlake pañcapi, adhipatimūlake cha, anantaramūlake tīṇipi, tathā samanantaramūlake, nissayamūlake dasa, upanissayamūlake satta, purejātamūlake satta, pacchājātamūlake ekameva, tathā āsevanamūlake, kammamūlake dve, āhāramūlake ekaṃ, indriyamūlake cattāri, vippayuttamūlake nava, atthimūlake ekūnavīsati, natthimūlake tīṇipi, tathāvigatamūlake.
These are five in the ārammaṇa-mūlaka, six in the adhipati-mūlaka, three in the anantara-mūlaka, likewise in the samanantara-mūlaka, ten in the nissaya-mūlaka, seven in the upanissaya-mūlaka, seven in the purejāta-mūlaka, one in the pacchājāta-mūlaka, likewise in the āsevana-mūlaka, two in the kamma-mūlaka, one in the āhāra-mūlaka, four in the indriya-mūlaka, nine in the vippayutta-mūlaka, nineteen in the atthi-mūlaka, three in the natthi-mūlaka, and likewise in the vigata-mūlaka.
Những ghaṭana ấy là: năm trong ārammaṇamūlaka, sáu trong adhipatimūlaka, ba trong anantaramūlaka, tương tự như vậy trong samanantaramūlaka, mười trong nissayamūlaka, bảy trong upanissayamūlaka, bảy trong purejātamūlaka, chỉ một trong pacchājātamūlaka, tương tự như vậy trong āsevanamūlaka, hai trong kammamūlaka, một trong āhāramūlaka, bốn trong indriyamūlaka, chín trong vippayuttamūlaka, mười chín trong atthimūlaka, ba trong natthimūlaka, tương tự như vậy trong vigatamūlaka.
Avigatamūlake ekūnavīsatīti sabbānipi satañceva tīṇi ca honti.
And nineteen in the avigata-mūlaka, making a total of one hundred and three.
Mười chín trong avigatamūlaka, như vậy tất cả là một trăm lẻ ba.
Sahajātanissayabhāvena panetāni pakiṇṇakānīti vuttāni.
However, these are called miscellaneous by way of sahajāta-nissaya.
Tuy nhiên, những ghaṭana này được gọi là pakiṇṇaka (tạp loại) do bản chất của sahajātanissaya.
Yāni pana sahajātaṃ labbhanti, tāni sahajātaghaṭanāni nāmāti vuccanti.
Those that include co-arisen (sahajāta) are called co-arisen combinations (sahajāta-ghaṭanāni).
Còn những ghaṭana nào có được duyên sahajāta, chúng được gọi là sahajātaghaṭanāni (các ghaṭana đồng sanh).
Tāni ārammaṇamūlake anantarasamanantarapurejātapacchājātaāsevananatthivigatamūlakesu na labbhanti.
These are not found in the ārammaṇa-mūlaka, anantara, samanantara, purejāta, pacchājāta, āsevana, natthi, and vigata-mūlakas.
Chúng không có được trong các mūlaka: ārammaṇa, anantara, samanantara, purejāta, pacchājāta, āsevana, natthi, và vigata.
Na hi te paccayā sahajātānaṃ paccayā honti.
For these conditions are not conditions for co-arisen phenomena.
Bởi vì các duyên ấy không phải là duyên cho các pháp đồng sanh.
Yathā ca sahajātānaṃ na honti, tathā hetusahajātaaññamaññavipākajhānamaggasampayuttapaccayā.
Just as they are not for co-arisen phenomena, so are the hetu-sahajāta, aññamañña, vipāka, jhāna, magga, and sampayutta conditions (not for non-co-arisen phenomena).
Và cũng như chúng không phải là duyên cho các pháp đồng sanh, tương tự như vậy là các duyên hetu, sahajāta, aññamañña, vipāka, jhāna, magga, sampayutta.
Asahajātānanti hetumūlake sabbāni catuvīsatipi ghaṭanāni sahajātaghaṭanāneva.
All twenty-four combinations in the hetu-mūlaka are co-arisen combinations.
Đối với các pháp không đồng sanh, trong hetumūlaka, tất cả hai mươi bốn ghaṭana đều là sahajātaghaṭana.
Tathā adhipatimūlake catuvīsati, sahajātamūlake dasapi, aññamaññamūlake chapi, nissayamūlake dasa, kammamūlake nava, vipākamūlake pañcapi, āhāramūlake tettiṃsa, indriyamūlake dvāsattati jhānamūlake chattiṃsāpi, maggamūlake sattapaññāsampi, sampayuttamūlake dvepi, vippayuttamūlake cattāri, atthimūlake dasa, avigatamūlake dasāti sabbānipi tīṇi satāni dvādasa ca honti.
Likewise, twenty-four in the adhipati-mūlaka, all ten in the sahajāta-mūlaka, all six in the aññamañña-mūlaka, ten in the nissaya-mūlaka, nine in the kamma-mūlaka, all five in the vipāka-mūlaka, thirty-three in the āhāra-mūlaka, seventy-two in the indriya-mūlaka, all thirty-six in the jhāna-mūlaka, all fifty-seven in the magga-mūlaka, both two in the sampayutta-mūlaka, four in the vippayutta-mūlaka, ten in the atthi-mūlaka, and ten in the avigata-mūlaka, making a total of three hundred and twelve.
Tương tự, trong adhipatimūlaka có hai mươi bốn, trong sahajātamūlaka có mười, trong aññamaññamūlaka có sáu, trong nissayamūlaka có mười, trong kammamūlaka có chín, trong vipākamūlaka có năm, trong āhāramūlaka có ba mươi ba, trong indriyamūlaka có bảy mươi hai, trong jhānamūlaka có ba mươi sáu, trong maggamūlaka có năm mươi bảy, trong sampayuttamūlaka có hai, trong vippayuttamūlaka có bốn, trong atthimūlaka có mười, trong avigatamūlaka có mười. Như vậy, tất cả là ba trăm mười hai.
Iti purimāni sataṃ tīṇi ca imāni ca dvādasuttarāni tīṇi satānīti sabbānipi pañcadasādhikāni cattāri ghaṭanasatāni pañhāvāre āgatāni.
Thus, the previous one hundred and three, and these three hundred and twelve, make a total of four hundred and fifteen combinations included in the Pañhā-vāra.
Như vậy, một trăm lẻ ba ghaṭana trước và ba trăm mười hai ghaṭana này, tất cả là bốn trăm mười lăm ghaṭana đã được trình bày trong Phẩm Vấn Đề.
Tesu ye ye paccayadhammā nāmavasena na pākaṭā hutvā paññāyanti, tepi hetumūlakādīnaṃ nayānaṃ ādito vipākāvipākasāmaññato vuttesu ghaṭanesu dassetabbā.
Among these, whichever conditioned phenomena are not clearly evident by name should be shown in the combinations mentioned in the hetu-mūlaka and so on, by way of their common characteristic of being vipāka or avipāka.
Trong số đó, những pháp duyên nào không được hiển thị rõ ràng qua danh xưng, chúng cũng cần được chỉ ra trong các ghaṭana đã được trình bày từ đầu các phương pháp hetumūlaka v.v... theo sự phân loại chung về quả và phi-quả.
Dvādaseva hi hetū cha ārammaṇā cattāro adhipatayo cattāro āhārā vīsati indriyāni satta jhānaṅgāni dvādasa maggaṅgānīti ete paccayadhammā nāma.
For these conditioned phenomena are indeed twelve roots (hetu), six objects (ārammaṇa), four predominants (adhipati), four nutriments (āhāra), twenty faculties (indriya), seven jhāna factors (jhānaṅga), and twelve path factors (maggaṅga).
Thật vậy, mười hai nhân, sáu cảnh, bốn trưởng, bốn vật thực, hai mươi quyền, bảy thiền chi, mười hai đạo chi — những pháp này được gọi là pháp duyên.
Tesu ye ye dhammā ekantena kusalā, ekanteneva akusalā, ekantena kusalavipākā, ekantenevākusalavipākā, ekanteneva vipākā, ekanteneva avipākā te te sādhukaṃ sallakkhetvā ye tattha vipākā, te vipākaghaṭanesu, ye avipākā, te avipākaghaṭanesu yathāyogaṃ yojetabbāti.
Among these, whichever phenomena are entirely wholesome (kusala), entirely unwholesome (akusala), entirely wholesome resultants (kusalavipāka), entirely unwholesome resultants (akusalavipāka), entirely resultant (vipāka), or entirely non-resultant (avipāka), these should be carefully considered, and those that are resultants should be applied to the resultant combinations, and those that are non-resultants should be applied to the non-resultant combinations, as appropriate.
Trong số đó, những pháp nào thuần túy là thiện, thuần túy là bất thiện, thuần túy là quả thiện, thuần túy là quả bất thiện, thuần túy là quả, thuần túy là phi-quả, sau khi đã nhận định kỹ lưỡng từng pháp ấy, những pháp nào là quả thì nên được kết hợp một cách thích hợp trong các ghaṭana về quả, những pháp nào là phi-quả thì nên được kết hợp trong các ghaṭana về phi-quả.
527. Idāni paccanīyaṃ hoti.
527. Now comes the reverse order (paccanīya).
527. Bây giờ là phần phủ định.
Tattha yathā paṭicca vārādīsu ‘‘akusalaṃ dhammaṃ paṭicca akusalo dhammo uppajjati nahetupaccayā’’tiādinā nayena labbhamānā pañhā labbhamānānaṃ paccayānaṃ vasena sarūpatova vitthāritā.
Just as in the Paṭicca-vāra and so on, questions like “Conditioned by an unwholesome phenomenon, an unwholesome phenomenon arises, not by way of root-condition” were explained in detail by their intrinsic nature through the conditions obtained; so here, without such detailed explanation, to show the reverse order briefly by a single characteristic, the compilers of the Dhamma have extracted the conditions of the wholesome and so on, in direct order, in the manner of “A wholesome phenomenon is a condition for a wholesome phenomenon by way of object-condition.”
Ở đó, cũng như trong các phẩm Duyên khởi v.v., các câu hỏi có được theo phương pháp bắt đầu bằng "do duyên với pháp bất thiện, pháp bất thiện sanh lên không do nhân duyên" đã được trình bày chi tiết theo chính bản chất của chúng tùy theo các duyên có được.
Evaṃ avitthāretvā ekena lakkhaṇena saṅkhepato paccanīyaṃ dassetuṃ dhammasaṅgāhakehi kusalo dhammo kusalassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayotiādinā nayena anulomato kusalādīnaṃ paccayā uddhaṭā.
And these conditions are stated in groups, not by individual condition; therefore, those that are shown in groups should be distinguished and understood.
Không trình bày chi tiết như vậy, để chỉ ra phần phủ định một cách tóm tắt bằng một đặc tính, các vị kết tập tạng Pháp đã nêu lên các duyên của các pháp thiện v.v. theo phần thuận bằng phương pháp bắt đầu bằng pháp thiện là duyên cho pháp thiện bằng cảnh duyên.
Te ca kho paccayā samūhavasena, no ekekapaccayavaseneva; tasmā ye yattha samūhato dassitā, te vibhajitvā veditabbā.
Indeed, all these twenty-four conditions are included in eight conditions.
Và các duyên ấy được nêu lên theo cách tập hợp, chứ không phải theo cách từng duyên một; do đó, những duyên nào được chỉ ra theo cách tập hợp ở đâu, chúng cần được hiểu bằng cách phân chia ra.
Sabbepi hi ime catuvīsati paccayā aṭṭhasu paccayesu saṅgahaṃ gacchanti.
In which eight?
Vì tất cả hai mươi bốn duyên này đều được thu nhiếp trong tám duyên.
Kataresu aṭṭhasu?
In object (ārammaṇa), co-arisen (sahajāta), decisive support (upanissaya), pre-natal (purejāta), post-natal (pacchājāta), kamma (kamma), nutriment (āhāra), and faculty (indriya).
Trong tám duyên nào?
Ārammaṇe, sahajāte, upanissaye, purejāte, pacchājāte, kamme, āhāre, indriyeti.
How?
Trong cảnh duyên, câu sanh duyên, y chỉ duyên, tiền sanh duyên, hậu sanh duyên, nghiệp duyên, vật thực duyên, và quyền duyên.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Ṭhapetvā hi ime aṭṭha paccaye sesesu soḷasasu hetupaccayo aññamaññavipākajhānamaggasampayuttapaccayoti ime cha paccayā ekantena sahajātā hutvā sahajātānaññeva paccayabhāvato sahajātapaccaye saṅgahaṃ gacchanti.
Indeed, excluding these eight conditions, among the remaining sixteen, the Root condition, Mutual condition, Vipāka condition, Jhāna condition, Magga condition, and Sampayutta condition—these six conditions—being entirely co-arisen, are included in the Sahajāta condition due to their nature of being conditions only for those that co-arise.
Vì, ngoại trừ tám duyên này, trong mười sáu duyên còn lại, sáu duyên này là nhân duyên, tương hỗ duyên, quả duyên, thiền na duyên, đạo duyên, và tương ưng duyên, do nhất định là câu sanh và chỉ là duyên cho các pháp câu sanh, nên được thu nhiếp vào câu sanh duyên.
Anantarapaccayo samanantaraāsevananatthivigatapaccayoti ime pana pañca uppajjitvā niruddhā attano anantaraṃ uppajjamānānaññeva paccayabhāvato anantarūpanissayalakkhaṇena upanissaye saṅgahaṃ gacchanti.
But the Anantara condition, Samanantara condition, Āsevana condition, Natthi condition, and Vigata condition—these five—having arisen and ceased, are included in the Upanissaya condition by the characteristic of Anantarūpanissaya, due to their nature of being conditions only for those that arise immediately after them.
Còn năm duyên này là vô gián duyên, đẳng vô gián duyên, thường cận duyên, vô hữu duyên, và ly khứ duyên, do sau khi sanh lên rồi diệt đi, chúng chỉ là duyên cho các pháp sanh lên ngay sau mình, nên được thu nhiếp vào y chỉ duyên theo đặc tính của vô gián y chỉ.
Nissayapaccayo sahajātapurejātabhedato duvidho.
The Nissaya condition is twofold by way of Sahajāta and Purejāta.
Y duyên có hai loại do sự phân biệt câu sanh và tiền sanh.
Tattha sahajātanissayo sahajātānaññeva nissayapaccayabhāvato sahajātapaccaye saṅgahaṃ gacchati, purejātanissayo purejātapaccaye saṅgahaṃ gacchati.
Among these, the Sahajāta-nissaya is included in the Sahajāta condition due to its nature of being a Nissaya condition only for co-arisen phenomena, while the Purejāta-nissaya is included in the Purejāta condition.
Trong đó, câu sanh y duyên được thu nhiếp vào câu sanh duyên vì chỉ là y duyên cho các pháp câu sanh, tiền sanh y duyên được thu nhiếp vào tiền sanh duyên.
Adhipatipaccayopi sahajātādhipatiārammaṇādhipativasena duvidho.
The Adhipati condition is also twofold by way of Sahajātādhipati and Ārammaṇādhipati.
Trưởng duyên cũng có hai loại theo câu sanh trưởng và cảnh trưởng.
Tattha sahajātādhipati sahajātānaṃyeva adhipatipaccayabhāvato sahajātapaccaye saṅgahaṃ gacchati.
Among these, the Sahajātādhipati is included in the Sahajāta condition due to its nature of being an Adhipati condition only for co-arisen phenomena.
Trong đó, câu sanh trưởng được thu nhiếp vào câu sanh duyên vì chỉ là trưởng duyên cho các pháp câu sanh.
Ārammaṇādhipati ārammaṇūpanissayo hotiyevāti ārammaṇūpanissayalakkhaṇena upanissayapaccaye saṅgahaṃ gacchati.
The Ārammaṇādhipati is indeed an Ārammaṇūpanissaya, and thus it is included in the Upanissaya condition by the characteristic of Ārammaṇūpanissaya.
Cảnh trưởng vì chính là cảnh y chỉ nên được thu nhiếp vào y chỉ duyên theo đặc tính của cảnh y chỉ.
Vippayuttapaccayo sahajātapurejātapacchājātabhedato tividho.
The Vippayutta condition is threefold by way of Sahajāta, Purejāta, and Pacchājāta.
Bất tương ưng duyên có ba loại do sự phân biệt câu sanh, tiền sanh và hậu sanh.
Tattha sahajātavippayutto sahajātānaññeva vippayuttapaccayabhāvato sahajātapaccaye saṅgahaṃ gacchati.
Among these, the Sahajātavippayutta is included in the Sahajāta condition due to its nature of being a Vippayutta condition only for co-arisen phenomena.
Trong đó, câu sanh bất tương ưng được thu nhiếp vào câu sanh duyên vì chỉ là bất tương ưng duyên cho các pháp câu sanh.
Purejātavippayutto pure uppajjitvā pacchā uppajjamānānaṃ paccayabhāvato purejāte saṅgahito.
The Purejātavippayutta is included in the Purejāta condition due to its nature of being a condition, having arisen earlier, for those phenomena that arise later.
Tiền sanh bất tương ưng được thu nhiếp vào tiền sanh duyên vì sanh lên trước rồi làm duyên cho các pháp sanh lên sau.
Pacchājātavippayutto pacchā uppajjitvā pure uppannānaṃ upatthambhanavasena paccayabhāvato pacchājātapaccaye saṅgahaṃ gacchati.
The Pacchājātavippayutta is included in the Pacchājāta condition due to its nature of being a condition, having arisen later, by way of supporting those phenomena that arose earlier.
Hậu sanh bất tương ưng được thu nhiếp vào hậu sanh duyên vì sanh lên sau rồi làm duyên bằng cách hỗ trợ cho các pháp đã sanh trước.
Atthipaccayaavigatapaccayā sahajātapurejātapacchājātaāhārindriyānañceva atthiavigatesu ca ekekassa vasena chahi bhedehi ṭhitā.
The Atthi condition and Avigata condition stand in six ways, by way of Sahajāta, Purejāta, Pacchājāta, Āhāra, and Indriya, and by the nature of each being an Atthi and Avigata condition.
Atthi-paccaya và avigata-paccaya được thiết lập với sáu loại, tùy theo sự phân chia của mỗi loại trong các duyên sahajāta, purejāta, pacchājāta, āhāra và indriya.
Tattha sahajātaatthiavigatā sahajātānaññeva atthiavigatapaccayabhāvato.
Among these, the Sahajāta-atthi and Sahajāta-avigata are included in the Sahajāta condition
Trong đó, atthi và avigata đồng sanh, do là atthi-paccaya và avigata-paccaya chỉ đối với các pháp đồng sanh,
Sahajātapaccaye saṅgahaṃ gacchanti.
due to their nature of being Atthi and Avigata conditions only for co-arisen phenomena.
được thu nhiếp trong sahajāta-paccaya.
Purejātā pure uppajjitvā pacchā uppajjamānānaṃ paccayabhāvato purejātapaccaye saṅgahaṃ gacchanti.
The Purejāta-atthi and Purejāta-avigata, having arisen earlier, are included in the Purejāta condition due to their nature of being conditions for those phenomena that arise later.
Các pháp tiền sanh, do sanh trước và là duyên cho các pháp sanh sau, được thu nhiếp trong purejāta-paccaya.
Pacchājātā pacchā uppajjitvā pure uppannānaṃ upatthambhanavasena paccayabhāvato pacchājātapaccaye saṅgahaṃ gacchanti.
The Pacchājāta-atthi and Pacchājāta-avigata, having arisen later, are included in the Pacchājāta condition due to their nature of being conditions by way of supporting those phenomena that arose earlier.
Các pháp hậu sanh, do sanh sau và là duyên theo cách nâng đỡ các pháp đã sanh trước, được thu nhiếp trong pacchājāta-paccaya.
Āhārabhūtā kabaḷīkārāhārapaccaye saṅgahaṃ gacchanti.
The Āhāra-related Atthi and Avigata are included in the Kabaḷīkārāhāra condition.
Các pháp là vật thực được thu nhiếp trong kabaḷīkārāhāra-paccaya.
Indriyabhūtā rūpajīvitindriyapaccaye saṅgahaṃ gacchantīti evaṃ ime soḷasa paccayā imesu aṭṭhasu paccayesu saṅgahaṃ gacchantīti veditabbā.
The Indriya-related Atthi and Avigata are included in the Rūpajīvitindriya condition. Thus, it should be understood that these sixteen conditions are included in these eight conditions.
Các pháp là quyền được thu nhiếp trong rūpajīvitindriya-paccaya. Như vậy, cần phải hiểu rằng mười sáu duyên này được thu nhiếp trong tám duyên này.
Imesampi pana aṭṭhannaṃ paccayānaṃ aññamaññaṃ saṅgaho atthiyeva.
Furthermore, there is indeed a mutual inclusion even among these eight conditions.
Và cũng có sự thu nhiếp lẫn nhau của tám duyên này.
Ādito niddiṭṭho hi ārammaṇapaccayo adhipatianadhipatibhedena duvidho.
The Ārammaṇa condition, as initially stated, is twofold by way of Adhipati and Anadhipati.
Ārammaṇa-paccaya được trình bày lúc đầu có hai loại, do sự phân biệt adhipati và anadhipati.
Tattha adhipatibhūto ārammaṇūpanissayalakkhaṇena upanissaye saṅgahaṃ gacchati.
Among these, the Ārammaṇa condition that is Adhipati is included in the Upanissaya condition by the characteristic of Ārammaṇūpanissaya.
Trong đó, pháp là adhipati được thu nhiếp trong upanissaya-paccaya với đặc tính là ārammaṇūpanissaya.
Anadhipatibhūto suddho ārammaṇapaccayova.
The Ārammaṇa condition that is Anadhipati is merely the Ārammaṇa condition.
Pháp không phải là adhipati chỉ là ārammaṇa-paccaya thuần túy.
Kammapaccayopi sahajātanānākkhaṇikavasena duvidho.
The Kamma condition is also twofold by way of Sahajāta and Nānākkhaṇika.
Kamma-paccaya cũng có hai loại, tùy theo sahajāta và nānākkhaṇika.
Tattha sahajātakammaṃ attanā sahajātānaññeva kammapaccayabhāvato sahajāteyeva saṅgahaṃ gacchati.
Among these, Sahajāta-kamma is included in the Sahajāta condition itself, due to its nature of being a Kamma condition only for co-arisen phenomena.
Trong đó, sahajāta-kamma, do chỉ là kamma-paccaya cho các pháp đồng sanh với nó, được thu nhiếp trong sahajāta-paccaya.
Nānākkhaṇikakammaṃ balavadubbalavasena duvidhaṃ.
Nānākkhaṇika-kamma is twofold by way of strong (balava) and weak (dubbala).
Nānākkhaṇika-kamma có hai loại, tùy theo mạnh và yếu.
Tattha balavakammaṃ vipākadhammānaṃ upanissayova hutvā paccayo hotīti upanissaye saṅgahaṃ gacchati.
Among these, strong (balava) kamma becomes a condition by being only an Upanissaya for resultant phenomena (vipākadhamma), and thus is included in the Upanissaya condition.
Trong đó, kamma mạnh trở thành duyên cho các pháp quả bằng cách chính là upanissaya, nên được thu nhiếp trong upanissaya-paccaya.
Balavampi pana rūpānaṃ dubbalañca arūpānaṃ nānākkhaṇikakammapaccayeneva paccayo.
However, even strong kamma is a condition for material phenomena (rūpa), and weak kamma for immaterial phenomena (arūpa), only by way of Nānākkhaṇika-kamma condition.
Và kamma mạnh đối với các sắc pháp và kamma yếu đối với các phi sắc pháp là duyên chỉ bằng nānākkhaṇika-kamma-paccaya.
Āhārapaccayopi rūpārūpato duvidho.
The Āhāra condition is also twofold by way of material (rūpa) and immaterial (arūpa).
Āhāra-paccaya cũng có hai loại, theo sắc và phi sắc.
Tattha arūpāhāro attanā sahajātānaññeva paccayo hotīti sahajātapaccaye saṅgahaṃ gacchati.
Among these, immaterial (arūpa) āhāra is a condition only for phenomena co-arisen with itself, and thus is included in the Sahajāta condition.
Trong đó, phi sắc vật thực, do chỉ là duyên cho các pháp đồng sanh với nó, được thu nhiếp trong sahajāta-paccaya.
Rūpāhāro sahajātapurejātapacchājātānaṃ paccayo na hoti.
Material (rūpa) āhāra is not a condition for co-arisen, pre-arisen, or post-arisen phenomena.
Sắc vật thực không phải là duyên cho các pháp đồng sanh, tiền sanh, và hậu sanh.
Attano pana uppādakkhaṇaṃ atikkamitvā ṭhitippatto āhārapaccayataṃ sādhetīti āhārapaccayova hoti.
But having passed its moment of arising and attained its moment of abiding, it establishes itself as an Āhāra condition, and thus is merely the Āhāra condition.
Tuy nhiên, sau khi đã vượt qua sát-na sanh của chính nó và đạt đến trạng thái trụ, nó hoàn thành vai trò āhāra-paccaya, do đó nó chỉ là āhāra-paccaya.
Indriyapaccayopi rūpārūpato duvidho.
The Indriya condition is also twofold by way of material (rūpa) and immaterial (arūpa).
Indriya-paccaya cũng có hai loại, theo sắc và phi sắc.
Tattha arūpindriyapaccayo attanā sahajātānaññeva indriyapaccayataṃ sādhetīti sahajāteyeva saṅgahaṃ gacchati.
Among these, the immaterial (arūpa) Indriya condition establishes itself as an Indriya condition only for phenomena co-arisen with itself, and thus is included in the Sahajāta condition itself.
Trong đó, arūpindriya-paccaya, do hoàn thành vai trò indriya-paccaya chỉ cho các pháp đồng sanh với nó, được thu nhiếp trong sahajāta-paccaya.
Rūpindriyapaccayo pana ajjhattabahiddhābhedato duvidho.
However, the material (rūpa) Indriya condition is twofold by way of internal (ajjhatta) and external (bahiddhā).
Và rūpindriya-paccaya có hai loại, do sự phân biệt nội và ngoại.
Tattha ajjhattaṃ indriyapaccayo pure uppajjitvā pacchā uppajjamānānaṃ sasampayuttadhammānaṃ cakkhuviññāṇādīnaṃ indriyapaccayo hotīti purejāteyeva saṅgahaṃ gacchati.
Among these, the internal (ajjhatta) Indriya condition, having arisen earlier, is an Indriya condition for co-associated phenomena like eye-consciousness, which arise later, and thus is included in the Purejāta condition itself.
Trong đó, indriya-paccaya nội, do sanh trước và trở thành indriya-paccaya cho các pháp sanh sau tương ưng với nó như nhãn thức v.v., được thu nhiếp trong purejāta-paccaya.
Bāhiro indriyapaccayo nāma rūpajīvitindriyaṃ, taṃ sahajātānaṃ paccayo hontampi anupālanamattavaseneva hoti, na janakavasenāti indriyapaccayova hoti.
The external (bāhira) Indriya condition is Rūpajīvitindriya; though it is a condition for co-arisen phenomena, it does so only by way of mere preservation, not by way of generation, and thus it is merely the Indriya condition.
Duyên quyền ngoại phần gọi là mạng quyền sắc. Mạng quyền sắc ấy, mặc dù là duyên cho các pháp đồng sanh, nhưng chỉ là do năng lực bảo hộ mà thôi, không phải do năng lực sanh khởi, vì vậy chỉ là duyên quyền.
Evaṃ ime aṭṭha paccayā aññamaññampi saṅgahaṃ gacchantīti veditabbā.
Thus, it should be understood that these eight conditions are also mutually included.
Nên biết rằng, tám duyên này được thu nhiếp lẫn nhau theo cách như vậy.
Ayaṃ tāva aṭṭhasu paccayesu avasesānaṃ soḷasannañceva tesaṃyeva ca aṭṭhannaṃ aññamaññavasena saṅgahanayo.
This, then, is the method of inclusion of the remaining sixteen conditions, and also of these very eight conditions among themselves, within the eight conditions.
Đây trước hết là phương pháp thu nhiếp lẫn nhau đối với mười sáu duyên còn lại và chính tám duyên ấy trong tám duyên này.
Idāni imesaṃ aṭṭhannaṃ paccayānaṃ ekekasmiṃ catuvīsatiyāpi paccayesu ye ye saṅgahaṃ gacchanti, te te veditabbā.
Now, it should be understood which conditions, out of the twenty-four conditions, are included in each of these eight conditions.
Bây giờ, trong mỗi một trong tám duyên này, cần biết những duyên nào được thu nhiếp trong hai mươi bốn duyên.
Tattha aṭṭhannaṃ tāva sabbapaṭhame ārammaṇapaccaye ārammaṇapaccayova saṅgahaṃ gacchati, na sesā tevīsati.
First, among the eight, only the Ārammaṇa condition is included in the Ārammaṇa condition; not the remaining twenty-three.
Trong đó, trước hết, trong duyên cảnh, là duyên đầu tiên trong tất cả tám duyên, chỉ có duyên cảnh được thu nhiếp, hai mươi ba duyên còn lại thì không.
Dutiye sahajātapaccaye hetupaccayo sahajātādhipatipaccayo sahajātapaccayo aññamaññapaccayo sahajātanissayapaccayo sahajātakammapaccayo vipākapaccayo sahajātaāhārapaccayo sahajātaindriyapaccayo jhānapaccayo maggapaccayo sampayuttapaccayo sahajātavippayuttapaccayo sahajātatthipaccayo sahajātāvigatapaccayoti ime pannarasa paccayā saṅgahaṃ gacchanti.
In the second, the Sahajāta condition, these fifteen conditions are included: the Hetu condition, Sahajātādhipati condition, Sahajāta condition, Aññamañña condition, Sahajātanissaya condition, Sahajātakammapaccaya, Vipāka condition, Sahajāta-Āhāra condition, Sahajāta-Indriya condition, Jhāna condition, Magga condition, Sampayutta condition, Sahajātavippayutta condition, Sahajāta-Atthi condition, and Sahajāta-Avigata condition.
Trong duyên đồng sanh thứ hai, mười lăm duyên này được thu nhiếp: duyên nhân, duyên đồng sanh trưởng, duyên đồng sanh, duyên tương hỗ, duyên đồng sanh y, duyên đồng sanh nghiệp, duyên quả, duyên đồng sanh vật thực, duyên đồng sanh quyền, duyên thiền, duyên đạo, duyên tương ưng, duyên đồng sanh bất tương ưng, duyên đồng sanh hiện hữu, và duyên đồng sanh bất ly.
Tatiye upanissayapaccaye adhipatibhūto ārammaṇapaccayo ārammaṇabhūto adhipatipaccayo anantarasamanantaraupanissayaāsevanapaccayā nānākkhaṇiko balavakammapaccayo natthipaccayo vigatapaccayoti ime nava paccayā saṅgahaṃ gacchanti.
In the third, the Upanissaya condition, these nine conditions are included: the Ārammaṇa condition that is Adhipati, the Adhipati condition that is Ārammaṇa, the Anantara, Samanantara, Upanissaya, Āsevana conditions, the Nānākkhaṇika strong Kamma condition, the Natthi condition, and the Vigata condition.
Trong duyên cận y thứ ba, chín duyên này được thu nhiếp: duyên cảnh là trưởng, duyên trưởng là cảnh, các duyên vô gián, cận vô gián, cận y, thường hành, duyên nghiệp dị thời có năng lực mạnh, duyên vô hữu, và duyên ly khứ.
Catutthe purejātapaccaye purejātanissayapaccayo purejātapaccayo purejātindriyapaccayo purejātavippayuttapaccayo purejātatthipaccayo purejātāvigatapaccayoti ime cha paccayā saṅgahaṃ gacchanti.
In the fourth, the Purejāta condition, these six conditions are included: the Purejāta-Nissaya condition, Purejāta condition, Purejāta-Indriya condition, Purejātavippayutta condition, Purejāta-Atthi condition, and Purejāta-Avigata condition.
Trong duyên tiền sanh thứ tư, sáu duyên này được thu nhiếp: duyên tiền sanh y, duyên tiền sanh, duyên tiền sanh quyền, duyên tiền sanh bất tương ưng, duyên tiền sanh hiện hữu, và duyên tiền sanh bất ly.
Pañcame pacchājātapaccaye pacchājātapaccayo pacchājātavippayuttapaccayo pacchājātatthipaccayo pacchājātāvigatapaccayoti ime cattāro paccayā saṅgahaṃ gacchanti.
In the fifth, the Pacchājāta condition, these four conditions are included: the Pacchājāta condition, Pacchājātavippayutta condition, Pacchājāta-Atthi condition, and Pacchājāta-Avigata condition.
Trong duyên hậu sanh thứ năm, bốn duyên này được thu nhiếp: duyên hậu sanh, duyên hậu sanh bất tương ưng, duyên hậu sanh hiện hữu, và duyên hậu sanh bất ly.
Chaṭṭhe kammapaccaye nānākkhaṇikakammapaccayova saṅgahito.
In the sixth, the Kamma condition, only the Nānākkhaṇika-Kamma condition is included.
Trong duyên nghiệp thứ sáu, chỉ có duyên nghiệp dị thời được thu nhiếp.
Sattame āhārapaccaye kabaḷīkārāhāravaseneva āhārapaccayo āhāratthipaccayo āhārāvigatapaccayoti ime tayo paccayā saṅgahitā.
In the seventh, the Āhāra condition, these three conditions are included: the Āhāra condition by way of physical food (kabaḷīkārāhāra), the Āhāra-Atthi condition, and the Āhāra-Avigata condition.
Trong duyên vật thực thứ bảy, chỉ do năng lực của đoàn thực, ba duyên này được thu nhiếp: duyên vật thực, duyên vật thực hiện hữu, và duyên vật thực bất ly.
Aṭṭhame indriyapaccaye rūpajīvitindriyapaccayo indriyatthipaccayo indriyāvigatapaccayoti ime tayo paccayā saṅgahaṃ gacchanti.
In the eighth, the Indriya condition, these three conditions are included: the Rūpajīvitindriya condition, the Indriya-Atthi condition, and the Indriya-Avigata condition.
Trong duyên quyền thứ tám, ba duyên này được thu nhiếp: duyên mạng quyền sắc, duyên quyền hiện hữu, và duyên quyền bất ly.
Evaṃ imesaṃ aṭṭhannaṃ paccayānaṃ ekekasmiṃ ime cime ca paccayā saṅgahaṃ gatāti ñatvā ye yattha saṅgahaṃ gatā, te tassa gaṇanena gahitāva hontīti veditabbā.
Thus, knowing that these and those conditions are included in each of these eight conditions, it should be understood that those which are included in a particular condition are taken by the enumeration of that condition.
Như vậy, sau khi biết rằng trong mỗi một trong tám duyên này, các duyên này và các duyên kia được thu nhiếp, nên hiểu rằng những duyên nào được thu nhiếp ở đâu thì chúng đã được tính vào trong sự tính toán của duyên đó.
Evaṃ sabbapaccayasaṅgāhakānaṃ imesaṃ aṭṭhannaṃ paccayānaṃ vasena ekūnapaññāsāya pañhesu imasmiṃ paccanīye ‘‘kusalo dhammo kusalassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo’’tiādayo ime pannarasa pañhā uddharitvā vissajjitā.
Thus, in this Paccanīya, among the forty-nine questions, by means of these eight conditions encompassing all conditions, these fifteen questions, such as "a wholesome phenomenon is a condition to a wholesome phenomenon by way of the object condition," have been extracted and explained.
Như vậy, trong phần Phủ Định này, dựa vào tám duyên tổng hợp tất cả các duyên, mười lăm câu hỏi này, bắt đầu bằng “pháp thiện là duyên cho pháp thiện bằng sở duyên duyên”, đã được nêu ra và giải đáp từ bốn mươi chín câu hỏi.
Tattha kusalo kusalassa, kusalo akusalassa, kusalo abyākatassa, kusalo kusalābyākatassāti kusalādikā cattāro pañhā; tathā akusalādikā; abyākato pana abyākatassa, abyākato kusalassa, abyākato akusalassāti abyākatādikā tayo; kusalo ca abyākato ca kusalassa; tathā abyākatassa; akusalo ca abyākato ca akusalassa; tathā abyākatassāti dumūlakekāvasānā cattāro honti.
Among these, there are four questions beginning with wholesome: "wholesome to wholesome," "wholesome to unwholesome," "wholesome to undeclared," and "wholesome to wholesome-undeclared"; similarly, those beginning with unwholesome; however, there are three questions beginning with undeclared: "undeclared to undeclared," "undeclared to wholesome," and "undeclared to unwholesome"; and four questions ending in a single root (ekamūla) but with dual roots (dumūlaka): "wholesome and undeclared to wholesome"; similarly, "to undeclared"; "unwholesome and undeclared to unwholesome"; similarly, "to undeclared."
Trong đó, có bốn câu hỏi bắt đầu bằng thiện là: thiện cho thiện, thiện cho bất thiện, thiện cho vô ký, thiện cho thiện và vô ký; tương tự là các câu hỏi bắt đầu bằng bất thiện; còn có ba câu hỏi bắt đầu bằng vô ký là: vô ký cho vô ký, vô ký cho thiện, vô ký cho bất thiện; và có bốn câu hỏi có hai pháp làm gốc và một pháp làm kết là: thiện và vô ký cho thiện; tương tự, cho vô ký; bất thiện và vô ký cho bất thiện; tương tự, cho vô ký.
Tesu paṭhame pañhe yehi bhavitabbaṃ, te sabbe saṅgahetvā tayo paccayā vuttā.
In the first of these questions, all the conditions that should occur are collected, and three conditions are stated.
Trong các câu hỏi ấy, ở câu hỏi thứ nhất, sau khi tổng hợp tất cả các duyên có thể có, ba duyên đã được nêu lên.
Dutiye dve, tatiye pañca, catutthe ekova pañcame tayo, chaṭṭhe dve, sattame pañca, aṭṭhame ekova navame satta, dasame tayo, ekādasame tayo, dvādasame dve, terasame cattāro, cuddasame dve, pannarasamepi cattārova.
In the second, two; in the third, five; in the fourth, only one; in the fifth, three; in the sixth, two; in the seventh, five; in the eighth, only one; in the ninth, seven; in the tenth, three; in the eleventh, three; in the twelfth, two; in the thirteenth, four; in the fourteenth, two; and in the fifteenth, four.
Ở câu thứ hai có hai duyên, câu thứ ba có năm, câu thứ tư chỉ có một, câu thứ năm có ba, câu thứ sáu có hai, câu thứ bảy có năm, câu thứ tám chỉ có một, câu thứ chín có bảy, câu thứ mười có ba, câu thứ mười một có ba, câu thứ mười hai có hai, câu thứ mười ba có bốn, câu thứ mười bốn có hai, và câu thứ mười lăm cũng có bốn duyên.
Te ‘‘sahajātapaccayenā’’ti avatvā ‘‘sahajātaṃ pacchājāta’’nti vuttā.
These were not stated as "by way of the co-nascence condition" but as "co-nascent, post-nascent."
Các duyên ấy được nói là “sahajātaṃ pacchājātaṃ” (đồng sanh, hậu sanh) mà không nói là “sahajātapaccayena” (bằng đồng sanh duyên).
Tattha kāraṇaṃ parato vakkhāma.
The reason for that will be explained later.
Nguyên nhân về việc này chúng tôi sẽ nói ở phần sau.
Samāsato panettha eko dve tayo cattāro pañca sattāti chaḷeva paccayaparicchedā honti.
In summary, there are only six classifications of conditions here: one, two, three, four, five, and seven.
Tóm lại, trong phần Phủ định Duyên này, chỉ có sáu loại phân định duyên là: một, hai, ba, bốn, năm, và bảy duyên.
Ayaṃ pañhāvārassa paccanīye ukkaṭṭhavasena pañhāparicchedo ceva te te paccaye saṅgahetvā dassitapaccayaparicchedo ca.
This is the classification of questions and the classification of conditions shown by collecting those respective conditions, in the highest sense, in the paccanīya of the pañhāvāra.
Đây là sự phân định các câu hỏi theo phương diện tối đa trong phần Phủ Định của Phẩm Vấn Đề, và cũng là sự phân định các duyên được trình bày sau khi đã tổng hợp các duyên tương ứng.
‘‘Na hetupaccayo’’tiādīsu hi catuvīsatiyāpi paccayapaccanīyesu ekapaccanīyepi ito uddhaṃ pañhā vā paccayā vā na labbhanti, heṭṭhā labbhanti.
Indeed, in the twenty-four paccanīyas of conditions, such as "not by way of the root condition," no questions or conditions are found above this Pañhapaccaya, but they are found below.
Bởi vì trong các phần phủ định của hai mươi bốn duyên, bắt đầu bằng “không phải nhân duyên”, ngay cả trong phần phủ định một duyên, cũng không thể có được câu hỏi hay duyên nào nhiều hơn những điều này, nhưng ít hơn thì có thể có được.
Tasmā yesu pañhesu ‘‘kusalo dhammo kusalassa ca abyākatassa ca dhammassa sahajātapaccayena paccayo’’ti evaṃ ekova paccayo āgato, tasmiṃ paccaye paṭikkhitte te pañhā parihāyanti.
Therefore, when the single condition, as in questions where "a wholesome phenomenon is a condition to a wholesome and undeclared phenomenon by way of the co-nascence condition" appears, that condition is rejected, those questions diminish.
Do đó, trong những câu hỏi mà chỉ có một duyên được nêu ra, chẳng hạn như “pháp thiện là duyên cho pháp thiện và pháp vô ký bằng đồng sanh duyên”, thì khi duyên đó bị phủ định, những câu hỏi ấy sẽ bị loại bỏ.
Yasmiṃ pana pañhe ‘‘kusalo dhammo akusalassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo upanissayapaccayena paccayo’’ti evaṃ dve paccayā āgatā.
However, in a question where two conditions appear, such as "a wholesome phenomenon is a condition to an unwholesome phenomenon by way of the object condition, by way of the decisive support condition."
Còn trong câu hỏi mà có hai duyên được nêu ra, chẳng hạn như “pháp thiện là duyên cho pháp bất thiện bằng sở duyên duyên, bằng y chỉ duyên”.
Tattha nārammaṇapaccayāti evaṃ ekasmiṃ paccaye paṭikkhittepi itarassa paccayassa vasena so pañho labbhateva.
There, even if one condition, such as the object condition, is rejected, that question is still found by way of the other condition.
Trong trường hợp đó, dù một duyên bị phủ định, chẳng hạn như “không phải sở duyên duyên”, câu hỏi đó vẫn có thể có được dựa vào duyên còn lại.
Tesu pana dvīsupi paccayesu paṭikkhittesu so vāro pacchijjati.
But when both conditions are rejected, that turn (vāro) is cut off.
Tuy nhiên, khi cả hai duyên ấy đều bị phủ định, phẩm đó sẽ bị gián đoạn.
Evameva yesu pañhesu tayo cattāro pañca satta vā labbhanti, tesu ṭhapetvā paṭikkhitte paccaye avasesānaṃ vasena te pañhā labbhantiyeva.
Similarly, in questions where three, four, five, or seven conditions are found, those questions are still found by way of the remaining conditions, excluding the rejected ones.
Tương tự như vậy, trong những câu hỏi có ba, bốn, năm, hoặc bảy duyên, sau khi loại trừ các duyên bị phủ định, những câu hỏi ấy vẫn có thể có được dựa vào các duyên còn lại.
Sabbesu pana paccayesu paṭikkhittesu sabbepi te vārā pacchijjantīti idameva cettha lakkhaṇaṃ.
But when all conditions are rejected, all those turns are cut off; this is the characteristic here.
Và khi tất cả các duyên bị phủ định, tất cả các trường hợp ấy đều bị cắt đứt, đây chính là đặc điểm ở đây.
Iminā lakkhaṇena ādito paṭṭhāya tesu tesu pañhesu saṅkhipitvā vuttapaccayānaṃ pabhedo ca tasmiṃ tasmiṃ paccanīye tesaṃ tesaṃ pañhānaṃ parihāni ca veditabbā.
By this characteristic, starting from the beginning, the classification of the conditions stated concisely in those various questions and the diminishment of those various questions in each respective paccanīya should be understood.
Với đặc điểm này, cần phải hiểu sự phân loại của các duyên đã được nói một cách tóm tắt trong từng câu hỏi kể từ đầu, và sự giảm thiểu của từng câu hỏi ấy trong từng phần phủ định tương ứng.
Tatrāyaṃ vitthārakathā – paṭhamapañhe tāva tīhi paccayehi ekūnavīsati paccayā dassitā.
Herein, this is the detailed explanation: In the first question, nineteen conditions have been shown by means of three conditions.
Trong đó, đây là lời giải thích chi tiết – trước hết, trong câu hỏi đầu tiên, mười chín duyên được trình bày qua ba duyên.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Kusalo hi kusalassa purejātapacchājātavipākavippayutteheva paccayo na hoti, sesehi vīsatiyā hoti, tesu ārammaṇapaccayo ekova sahajāte pana sabbasaṅgāhikavasena pannarasa paccayā saṅgahaṃ gacchantīti vuttā.
Indeed, a wholesome phenomenon is not a condition to a wholesome phenomenon by way of pre-nascence, post-nascence, resultant, or disassociation conditions, but it is by way of the remaining twenty, among which the object condition is one, while in co-nascence, fifteen conditions are said to be included by way of encompassing all.
Bởi vì pháp thiện không làm duyên cho pháp thiện chỉ bằng các duyên purejāta (tiền sanh), pacchājāta (hậu sanh), vipāka (quả), và vippayutta (bất tương ưng), mà làm duyên bằng hai mươi duyên còn lại. Trong số đó, ārammaṇapaccaya (duyên sở duyên) chỉ là một; còn trong sahajāta (đồng sanh), đã nói rằng mười lăm duyên được bao gồm theo cách tổng hợp tất cả.
Tesu hetupaccaye paṭikkhitte cuddasa honti.
When the root condition is rejected among them, fourteen remain.
Trong số đó, khi hetupaccaya (duyên nhân) bị phủ định, còn lại mười bốn.
Kusalo pana kusalassa neva vipākapaccayo na, vippayuttapaccayoti te dve apanetvā sese dvādasa sandhāya sahajātapaccayena paccayoti vuttaṃ.
However, a wholesome phenomenon is neither a resultant condition nor a disassociation condition to a wholesome phenomenon; therefore, excluding these two, the remaining twelve are referred to as "a condition by way of the co-nascence condition."
Hơn nữa, vì pháp thiện không phải là vipākapaccaya (duyên quả) cũng không phải là vippayuttapaccaya (duyên bất tương ưng) cho pháp thiện, nên sau khi loại bỏ hai duyên đó, đã nói rằng “làm duyên bằng sahajātapaccaya (duyên đồng sanh)” là nhắm đến mười hai duyên còn lại.
Upanissayapaccayepi sabbasaṅgāhikavasena nava paccayā saṅgahaṃ gacchantīti vuttā.
And in the decisive support condition (upanissaya-paccaya) too, nine conditions are said to be included by way of encompassing all.
Trong upanissayapaccaya (duyên y chỉ) cũng vậy, đã nói rằng chín duyên được bao gồm theo cách tổng hợp tất cả.
Tesu adhipatibhūto ārammaṇapaccayo ārammaṇabhūto ca adhipatipaccayo ārammaṇūpanissayavasena upanissayameva anupaviṭṭho.
Among these, the object condition which has become a dominant condition (adhipati) and the dominant condition which has become an object condition are included in the decisive support condition by way of object-decisive support.
Trong số đó, ārammaṇapaccaya (duyên sở duyên) vốn là adhipati (chủ) và adhipatipaccaya (duyên chủ) vốn là ārammaṇa (sở duyên) đã được bao gồm trong chính upanissaya (y chỉ) theo cách ārammaṇūpanissaya (sở duyên y chỉ).
Kusalo pana kusalassa nānākkhaṇikakammapaccayo na hotīti taṃ apanetvā sese cha sandhāya upanissayapaccayena paccayoti vuttaṃ.
But a wholesome phenomenon is not a karma condition of different moments (nānākkaṇika-kamma-paccaya) to a wholesome phenomenon; therefore, excluding that, the remaining six are referred to as "a condition by way of the decisive support condition."
Hơn nữa, vì pháp thiện không phải là nānākkhaṇikakammapaccaya (duyên nghiệp dị thời) cho pháp thiện, nên sau khi loại bỏ duyên đó, đã nói rằng “làm duyên bằng upanissayapaccaya (duyên y chỉ)” là nhắm đến sáu duyên còn lại.
Evaṃ paṭhamapañhe tīhi paccayehi ekūnavīsatipaccayā dassitāti veditabbā.
Thus, it should be understood that in the first question, nineteen conditions are shown by means of three conditions.
Như vậy, cần phải hiểu rằng trong câu hỏi đầu tiên, mười chín duyên được trình bày qua ba duyên.
Tesu imasmiṃ hetupaccanīye ‘‘kusalo dhammo kusalassa dhammassa nahetupaccayena paccayoti dānaṃ datvā sīlaṃ samādiyitvā uposathakammaṃ katvā taṃ paccavekkhati, pubbe suciṇṇāni paccavekkhatī’’ti evamādinā ārammaṇapaccayādīsu vuttanayeneva uddharitvā pāḷi dassetabbā.
Among these, in this paccanīya of the root condition, the Pāḷi should be shown by extracting it in the same manner as stated in the object condition and so forth, as in the statement "a wholesome phenomenon is not a condition by way of the root condition to a wholesome phenomenon: having given dana, observed sīla, performed Uposatha, one reflects on it, one reflects on previously well-done deeds."
Trong số đó, trong phần hetupaccanīya (phủ định duyên nhân) này, đối với trường hợp “pháp thiện làm duyên cho pháp thiện bằng phi-nhân duyên (nahetupaccaya)”, cần phải trình bày bản Pāḷi bằng cách trích dẫn theo phương pháp đã được nói trong các duyên ārammaṇapaccaya, v.v., bắt đầu bằng “sau khi bố thí, giữ gìn giới luật, thực hiện uposathakamma, người ấy quán xét lại việc đó, quán xét lại những việc đã làm tốt trước đây”.
Dutiyapañhe pana dvīhi paccayehi tayo paccayā dassitā.
In the second question, however, three conditions are shown by means of two conditions.
Còn trong câu hỏi thứ hai, ba duyên được trình bày qua hai duyên.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Kusalo hi akusalassa anantarādivasena paccayo na hoti.
Indeed, a wholesome phenomenon is not a condition to an unwholesome phenomenon by way of contiguity (anantara) and so forth.
Bởi vì pháp thiện không làm duyên cho pháp bất thiện theo cách anantara (vô gián), v.v.
Tasmā te apanetvā ārammaṇūpanissayavasena saṅgahitaṃ ārammaṇādhipatiñceva pakatūpanissayañca sandhāya upanissayapaccayena paccayoti vuttaṃ.
Therefore, removing those, by referring to the object-dominant condition and the natural decisive support condition, which are included by way of object-decisive support, it is said to be "a condition by way of the decisive support condition."
Do đó, sau khi loại bỏ các duyên đó, đã nói rằng “làm duyên bằng upanissayapaccaya (duyên y chỉ)” là nhắm đến cả ārammaṇādhipati (sở duyên chủ) và pakatūpanissaya (thuần y chỉ) được bao gồm theo cách ārammaṇūpanissaya (sở duyên y chỉ).
Tasmā suddho ārammaṇapaccayo ārammaṇādhipativasena adhipatipaccayo upanissayapaccayoti dutiyapañhe dvīhi paccayehi ime tayo paccayā dassitāti veditabbā.
Therefore, it should be understood that in the second question, these three conditions – the pure object condition, the dominant condition by way of object-dominance, and the decisive support condition – are shown by means of two conditions.
Do đó, nên hiểu rằng trong câu hỏi thứ hai, ba duyên này—tức là duyên cảnh thuần túy, duyên trưởng do năng lực của duyên cảnh trưởng, và duyên y chỉ—đã được chỉ ra bởi hai duyên.
Tatiyapañhe pana pañcahi paccayehi aṭṭhārasa paccayā dassitā.
In the third question, however, eighteen conditions are shown by means of five conditions.
Còn trong câu hỏi thứ ba, mười tám duyên đã được chỉ ra bởi năm duyên.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Kusalo hi abyākatassa aññamaññapurejātāsevanavipākasampayuttehiyeva paccayo na hoti, sesehi ekūnavīsatiyā hoti.
Indeed, a wholesome phenomenon is not a condition to an undeclared phenomenon by way of mutuality, pre-nascence, repetition, resultant, or association conditions, but it is by way of the remaining nineteen.
Bởi vì pháp thiện không làm duyên cho pháp vô ký chỉ bằng các duyên hỗ tương, tiền sanh, thường cận, dị thục, và tương ưng; nó làm duyên bằng mười chín duyên còn lại.
Tesu ārammaṇapaccayo eko.
Among these, the object condition is one.
Trong số đó, duyên cảnh là một.
Yasmā pana kusalo abyākatassa aññamaññavipākasampayuttavasena paccayo na hoti, hetupaccayo paṭikkhitto, kammapaccayo visuṃ gahito, tasmā ime pañca apanetvā sahajātena dasa paccayā dassitā.
However, since a wholesome phenomenon is not a condition to an undeclared phenomenon by way of mutuality, resultant, or association, and the root condition is rejected, and the karma condition is taken separately, therefore, removing these five, ten conditions are shown by way of co-nascence.
Hơn nữa, vì pháp thiện không làm duyên cho pháp vô ký bằng năng lực của duyên hỗ tương, duyên dị thục, và duyên tương ưng, duyên nhân bị loại trừ, và duyên nghiệp được kể riêng, do đó, sau khi loại bỏ năm duyên này, mười duyên được chỉ ra bằng duyên câu sanh.
Upanissayena heṭṭhā vuttesu chasu ṭhapetvā āsevanaṃ sesā pañca.
By decisive support, excluding repetition from the six stated below, there are five remaining.
Bằng duyên y chỉ, trong sáu duyên đã nói ở dưới, sau khi trừ duyên thường cận, năm duyên còn lại (được chỉ ra).
Pacchājāto ekova tathā sahajātanānākkhaṇikavasena duvidhopi kammapaccayoti evaṃ tatiyapañhe pañcahi paccayehi ime aṭṭhārasa paccayā dassitāti veditabbā.
Post-nascence is one, and similarly, the karma condition, which is twofold by way of co-nascent and different-moment, is also one. Thus, in the third question, these eighteen conditions are shown by means of five conditions.
Duyên hậu sanh chỉ có một, tương tự như vậy, duyên nghiệp có cả hai loại là câu sanh và dị thời. Như vậy, nên hiểu rằng trong câu hỏi thứ ba, mười tám duyên này đã được chỉ ra bởi năm duyên.
Catutthapañhe pana ekena paccayena dasa.
In the fourth question, however, ten conditions are shown by means of one condition.
Còn trong câu hỏi thứ tư, mười duyên (được chỉ ra) bởi một duyên.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Kusalo hi kusalābyākatassa sahajāte vuttesu pannarasasu aññamaññavipākasampayuttavippayuttehi paccayo na hoti, hetupaccayo paṭikkhitto.
Indeed, a wholesome phenomenon is not a condition to a wholesome-undeclared phenomenon by way of mutuality, resultant, association, or disassociation among the fifteen stated in co-nascence, and the root condition is rejected.
Bởi vì pháp thiện không làm duyên cho pháp thiện-vô-ký bằng các duyên hỗ tương, dị thục, tương ưng, và bất tương ưng trong số mười lăm duyên đã nói trong duyên câu sanh, và duyên nhân bị loại trừ.
Iti ime pañca apanetvā sesā dasa paccayā ettha ekena paccayena dassitāti veditabbā.
Thus, removing these five, the remaining ten conditions are shown here by means of one condition.
Do đó, nên hiểu rằng sau khi loại bỏ năm duyên này, mười duyên còn lại ở đây được chỉ ra bởi một duyên (câu sanh).
529. Tato parānaṃ abyākatādīnaṃ tiṇṇaṃ pañhānaṃ paṭhamapañhe sattahi paccayehi tevīsati paccayā dassitā.
529. From those, for the subsequent three questions beginning with undetermined, in the first question, twenty-three conditions are shown by seven conditions.
Sau đó, trong ba câu hỏi về pháp vô ký v.v., ở câu hỏi thứ nhất, hai mươi ba duyên đã được chỉ ra bởi bảy duyên.
Kathaṃ?
How are they shown?
Như thế nào?
Abyākato hi abyākatassa catuvīsatiyāpi paccayehi paccayo hoti.
Indeed, the undetermined is a condition for the undetermined by all twenty-four conditions.
Bởi vì pháp vô ký làm duyên cho pháp vô ký bằng cả hai mươi bốn duyên.
Hetupaccaye pana paṭikkhitte tevīsati honti.
But when the root condition (hetupaccaya) is excluded, there are twenty-three.
Tuy nhiên, khi duyên nhân bị loại trừ, còn lại hai mươi ba duyên.
Tesu ārammaṇapaccayo ekova.
Among these, the object condition (ārammaṇapaccaya) is only one.
Trong số đó, duyên cảnh chỉ có một.
Yasmā panettha asahajātānampi saṅgahaṇatthaṃ āhārindriyapaccayā visuṃ gahitā.
Because here, for the inclusion of even non-co-arisen factors, the nutriment condition (āhārindriyapaccaya) and faculty condition (indriyapaccaya) are taken separately.
Hơn nữa, vì ở đây, để bao gồm cả các duyên không phải câu sanh, các duyên vật thực và quyền được kể riêng.
Tasmā ime tayo apanetvā sahajātena dvādasa paccayā dassitā.
Therefore, removing these three, twelve conditions are shown by the co-arisen (sahajāta).
Do đó, sau khi loại bỏ ba duyên này (nhân, vật thực, quyền), mười hai duyên được chỉ ra bằng duyên câu sanh.
Upanissayena heṭṭhā vuttā cha, purejāto ekova tathā pacchājātaāhārindriyapaccayāti evamettha sattahi paccayehi ime tevīsati paccayā dassitāti veditabbā.
By dependence condition (upanissaya), the six mentioned earlier, the pre-arisen (purejāta) is only one, and similarly the post-arisen (pacchājāta), nutriment (āhāra), and faculty (indriya) conditions—thus, in this case, these twenty-three conditions are shown by seven conditions. This should be understood.
Bằng duyên y chỉ, có sáu duyên đã nói ở dưới; duyên tiền sanh chỉ có một; tương tự như vậy, các duyên hậu sanh, vật thực, và quyền (mỗi loại một). Như vậy, nên hiểu rằng ở đây, hai mươi ba duyên này đã được chỉ ra bởi bảy duyên.
Dutiye tīhi paccayehi dvādasa dassitā.
In the second, twelve are shown by three conditions.
Trong câu hỏi thứ hai, mười hai duyên được chỉ ra bởi ba duyên.
Kathaṃ?
How?
Như thế nào?
Ārammaṇapaccayo eko, upanissayena pana ārammaṇūpanissayavasena ārammaṇādhipatianantarasamanantaranatthivigataupanissayapaccayoti cha dassitā.
The object condition (ārammaṇapaccaya) is one, but by dependence condition (upanissaya), due to object-dependence (ārammaṇūpanissaya), object-dominance (ārammaṇādhipati), contiguity (anantara), immediate contiguity (samanantara), absence (nāṭṭhi), and disappearance (avigata) dependence conditions, six are shown.
Duyên cảnh là một; còn bằng duyên y chỉ, do năng lực của duyên cảnh y chỉ, sáu duyên được chỉ ra, đó là: duyên cảnh trưởng, duyên vô gián, duyên đẳng vô gián, duyên vô hữu, duyên ly khứ, và duyên y chỉ.
Purejātena purejātanissayavippayuttaatthiavigatā pañcāti evamettha tīhi paccayehi ime dvādasa paccayā dassitāti veditabbā.
By pre-arisen (purejāta), five are shown as pre-arisen-support (purejātanissaya), dissociation (vippayutta), presence (atthi), and non-disappearance (avigata)—thus, in this case, these twelve conditions are shown by three conditions. This should be understood.
bằng purejāta, năm duyên là purejāta, nissaya, vippayutta, atthi, avigata được trình bày; nên biết rằng như vậy, ở đây mười hai duyên này được trình bày bằng ba duyên.
Tatiyepi eseva nayo.
In the third case, the same method applies.
Ở câu hỏi thứ ba cũng theo phương pháp này.
530. Tato parānaṃ dukamūlakānaṃ catunnaṃ pañhānaṃ paṭhamapañhe ‘‘sahajātapaccayena purejātapaccayenā’’ti avatvā ‘‘sahajātaṃ purejāta’’nti vuttehi dvīhi nissayaatthiavigatavasena tayo paccayā dassitā.
530. From that, for the subsequent four questions based on dyads, in the first question, by saying "co-arisen, pre-arisen" (sahajātaṃ purejātaṃ), instead of "by co-arisen condition, by pre-arisen condition" (sahajātapaccayena purejātapaccayena), three conditions are shown by means of support (nissaya), presence (atthi), and non-disappearance (avigata).
530. Trong bốn câu hỏi có gốc là cặp đôi theo sau đó, ở câu hỏi đầu tiên, không nói “bằng sahajātapaccaya, bằng purejātapaccaya” mà nói “sahajātaṃ, purejātaṃ”, bằng hai từ được nói đến này, ba duyên được trình bày theo phương diện nissaya, atthi, avigata.
Kusalā hi khandhā vatthunā saddhiṃ ekato kusalassa paccayabhāvaṃ sādhayamānā kiñcāpi sahajātā, sahajātapaccayā pana na honti vatthumissakattā.
For although wholesome aggregates (khandhā), when causing wholesome phenomena to arise together with the base (vatthu), are co-arisen (sahajāta), they are not co-arisen conditions (sahajātapaccayā) because they are mixed with the base.
Thật vậy, các uẩn thiện, trong khi thực hiện vai trò là duyên cho pháp thiện cùng một lúc với vật, mặc dù là đồng sanh, nhưng không phải là sahajātapaccaya vì có sự pha trộn với vật.
Tasmā tesaṃ sahajātānaṃ nissayaatthiavigatānaṃ vasena sahajātanti vuttaṃ.
Therefore, "co-arisen" (sahajātaṃ) is stated in terms of the support, presence, and non-disappearance of those co-arisen factors.
Do đó, đối với các pháp đồng sanh ấy, đã được nói là “sahajātaṃ” theo phương diện nissaya, atthi, avigata.
Vatthumhipi eseva nayo.
The same method applies to the base (vatthu).
Đối với vật cũng theo phương pháp này.
Tampi hi kiñcāpi purejātaṃ, khandhamissakattā pana purejātapaccayo na hoti.
Although it is pre-arisen (purejāta), it is not a pre-arisen condition (purejātapaccayo) due to being mixed with the aggregates.
Bởi vì vật ấy, mặc dù là tiền sanh, nhưng không phải là purejātapaccaya vì có sự pha trộn với các uẩn.
Kevalaṃ purejātānaṃ nissayādīnaṃ vasena purejātanti vuttaṃ.
"Pre-arisen" (purejātaṃ) is simply stated in terms of the support (nissaya) and so on of factors that are pre-arisen.
Chỉ được nói là “purejātaṃ” theo phương diện của các duyên nissaya v.v... là tiền sanh.
Dutiyapañhe ‘‘sahajātaṃ pacchājātaṃ āhāraṃ indriya’’nti vuttehi catūhipi sahajātanissayaatthiavigatavasena cattāro paccayā dassitā.
In the second question, by saying "co-arisen, post-arisen, nutriment, faculty" (sahajātaṃ pacchājātaṃ āhāraṃ indriyaṃ), four conditions are shown by means of co-arisen support (sahajātanissaya), presence (atthi), and non-disappearance (avigata).
Ở câu hỏi thứ hai, bằng bốn từ được nói đến là “sahajātaṃ, pacchājātaṃ, āhāraṃ, indriyaṃ”, bốn duyên được trình bày theo phương diện sahajāta, nissaya, atthi, avigata.
Imasmiñhi vāre sahajātapaccayo labbhati, pacchājātapaccayādayo na labbhanti.
In this instance, the co-arisen condition (sahajātapaccaya) is obtained, but the post-arisen condition (pacchājātapaccaya) and so on are not obtained.
Thật vậy, trong trường hợp này, sahajātapaccaya thì có được, còn pacchājātapaccaya v.v... thì không có được.
Pacchājātānaṃ pana āhārindriyasaṅkhātānañca atthiavigatānaṃ vasenetaṃ vuttaṃ.
However, this is stated in terms of the presence (atthi) and non-disappearance (avigata) of the post-arisen factors (pacchājāta) and those designated as nutriment (āhāra) and faculty (indriya).
Tuy nhiên, điều này được nói theo phương diện của các pháp hậu sanh và các pháp được gọi là vật thực và quyền, là atthi và avigata.
Kusalā hi khandhā abyākatā ca mahābhūtā upādārūpānaṃ sahajātapaccayena nissayapaccayena atthiavigatapaccayehīti catudhā paccayā honti.
Indeed, wholesome aggregates and undetermined great elements (mahābhūta) are conditions for derivative material qualities (upādārūpa) in four ways: by co-arisen condition (sahajātapaccaya), by support condition (nissayapaccaya), by presence condition (atthipaccaya), and by non-disappearance condition (avigatapaccaya).
Thật vậy, các uẩn thiện và các đại chủng vô ký là duyên cho các sắc y sinh theo bốn cách: bằng sahajātapaccaya, nissayapaccaya, atthipaccaya, và avigatapaccaya.
Pacchājātā pana kusalā tehiyeva bhūtehi saddhiṃ tesaññeva upādārūpānaṃ atthiavigatavasena paccayo.
Post-arisen wholesome factors, together with those very great elements, are conditions for those very derivative material qualities by means of presence and non-disappearance.
Còn các pháp thiện hậu sanh, cùng với chính các đại chủng ấy, là duyên cho chính các sắc y sinh ấy theo phương diện atthi và avigata.
Kabaḷīkārāhāropi pacchājātehi kusalehi saddhiṃ purejātassa kāyassa atthiavigatavaseneva paccayo.
Also, edible nutriment (kabaḷīkārāhāra), together with post-arisen wholesome factors, is a condition for the pre-arisen body (kāya) only by means of presence and non-disappearance.
Đoàn thực cũng là duyên cho sắc thân tiền sanh, cùng với các pháp thiện hậu sanh, chỉ theo phương diện atthi và avigata.
Rūpajīvitindriyampi pacchājātehi kusalehi saddhiṃ kaṭattārūpānaṃ atthiavigatapaccayeneva paccayo.
And the material life faculty (rūpajīvitindriya), together with post-arisen wholesome factors, is a condition for kamma-born material qualities (kaṭattārūpa) only by means of the presence condition (atthipaccaya) and non-disappearance condition (avigatapaccaya).
Sắc mạng quyền cũng là duyên cho các sắc do nghiệp tạo, cùng với các pháp thiện hậu sanh, chỉ bằng atthipaccaya và avigatapaccaya.
Iti imaṃ catudhā paccayabhāvaṃ sandhāya ‘‘sahajātaṃ pacchājātaṃ, āhāraṃ indriya’’nti idaṃ vuttaṃ.
Thus, referring to this fourfold conditionality, this statement "co-arisen, post-arisen, nutriment, faculty" is made.
Do đó, nhắm đến vai trò làm duyên theo bốn cách này, câu “sahajātaṃ pacchājātaṃ, āhāraṃ indriyaṃ” đã được nói đến.
Pacchājātāhārindriyapaccayā panettha na labbhantiyeva.
However, post-arisen, nutriment, and faculty conditions are not obtained here.
Ở đây, các duyên pacchājāta, āhāra, indriya tuyệt đối không có được.
Parato akusalamissakapañhādvayepi eseva nayoti.
And the same method applies to the two subsequent questions involving unwholesome mixed factors.
Về sau, trong hai câu hỏi hỗn hợp với bất thiện cũng theo phương pháp này.
Evamettha tesu tesu pañhesu saṅkhipitvā vuttapaccayānaṃ pabhedo veditabbo.
Thus, in this way, the classification of the conditions mentioned in brief in those various questions should be understood.
Như vậy, ở đây, cần phải biết sự phân loại của các duyên được nói một cách tóm tắt trong từng câu hỏi ấy.
Tasmiṃ tasmiṃ pana paccaye tesaṃ tesaṃ pañhānaṃ parihānāparihāniṃ parato āvikarissāmāti.
Moreover, the increase and decrease of those questions in each condition will be revealed later.
Tuy nhiên, trong từng duyên ấy, sự thiếu hụt hay không thiếu hụt của từng câu hỏi ấy, chúng tôi sẽ làm rõ ở phần sau.
532. Idāni ete ‘‘kusalo dhammo kusalassa dhammassā’’tiādayo anulomavasena pannarasa vārā dassitā.
532. Now, these fifteen cases, such as "A wholesome phenomenon for a wholesome phenomenon," have been shown in the direct method (anuloma).
532. Bây giờ, mười lăm trường hợp này, bắt đầu bằng “pháp thiện đối với pháp thiện”, đã được trình bày theo cách thuận.
Yasmā paccanīyepi eteyeva, na ito uddhaṃ; heṭṭhā pana honti, tasmā yassa yassa paccayassa paccanīye ye ye vārā labbhanti, te te ādito paṭṭhāya gaṇanavasena dassetuṃ nahetuyā pannarasātiādi āraddhaṃ.
Because these very cases are also in the inverse method (paccanīya), and there are none beyond these; however, there are some below them, therefore, in order to show by enumeration which cases are obtained in the inverse of which condition, the statement "fifteen in not-root" (nahetuyā pannarasā) and so on has been begun.
Bởi vì trong phần phủ định cũng chỉ có bấy nhiêu trường hợp này, không có nhiều hơn; nhưng có thể có ít hơn, do đó, để trình bày theo cách đếm tuần tự các trường hợp có được trong phần phủ định của mỗi duyên, bắt đầu từ đầu, nên đã khởi đầu bằng câu nahetuyā pannarasā (trong phi nhân duyên có mười lăm), v.v...
Tattha nahetuyā sabbesampi yathādassitānaṃ paccayānaṃ vasena pannarasa labbhanti.
Therein, in the not-root (nahetuyā), all fifteen cases are obtained by means of the conditions as shown.
Trong đó, đối với nahetu (phi nhân duyên), mười lăm trường hợp được tìm thấy thông qua tất cả các duyên đã được trình bày.
Nārammaṇe sahajāte hetupaccayo pavisati.
In the not-object (nārammaṇe), the root condition (hetupaccaya) enters the co-arisen (sahajāta).
Trong nārammaṇa (phi sở duyên), nhân duyên được bao gồm trong câu sanh.
Tasmiṃ tasmiṃ vāre suddho ārammaṇapaccayo parihāyati, sesapaccayavasena te vārā vissajjanaṃ labhanti.
In each of those cases, the pure object condition (ārammaṇapaccaya) is absent, but those cases find resolution by means of the remaining conditions.
Trong mỗi trường hợp đó, sở duyên duyên đơn thuần bị loại bỏ, và các trường hợp đó được giải đáp thông qua các duyên còn lại.
Yathā ca nārammaṇe, evaṃ sesesupi.
And just as in not-object, so too in the remaining conditions.
Tương tự như trong phi sở duyên, cũng vậy trong các trường hợp còn lại.
Sahajāte hetupaccayo pavisati.
The root condition enters the co-arisen.
Nhân duyên được bao gồm trong câu sanh.
Tasmiṃ tasmiñca vāre naupanissaye naanantareti evaṃ paccanīyato ṭhitā paccayā parihāyanti, avasesapaccayavasena te te vārā vissajjanaṃ labhanti.
And in each of those cases, the conditions that stand in opposition (paccanīya), such as not-dependence (naupanissaya) and not-contiguity (naanantara), are excluded, and those various cases find resolution by means of the remaining conditions.
Và trong mỗi trường hợp đó, các duyên bị phủ định như "phi y chỉ duyên", "phi vô gián duyên" sẽ bị loại bỏ, và các trường hợp đó được giải đáp thông qua các duyên còn lại.
Nasahajāte pana ‘‘kusalo dhammo kusalassa ca abyākatassa ca, akusalo dhammo akusalassa ca abyākatassa ca, kusalo ca abyākato ca dhammā kusalassa, akusalo ca abyākato ca dhammā akusalassāti ime cattāro vārā parihāyanti.
However, in not-co-arisen (nasahajāte), these four cases are excluded: "a wholesome phenomenon for a wholesome and an undetermined phenomenon," "an unwholesome phenomenon for an unwholesome and an undetermined phenomenon," "wholesome and undetermined phenomena for a wholesome phenomenon," and "unwholesome and undetermined phenomena for an unwholesome phenomenon."
Còn trong nasahajāta (phi câu sanh), bốn trường hợp này bị loại bỏ: "pháp thiện đối với pháp thiện và pháp vô ký", "pháp bất thiện đối với pháp bất thiện và pháp vô ký", "pháp thiện và pháp vô ký đối với pháp thiện", "pháp bất thiện và pháp vô ký đối với pháp bất thiện".
Etesañhi catunnaṃ purimesu dvīsu sahajātapaccayena paccayoti ekādasannaṃ paccayānaṃ vasena ekova paccayasaṅgaho vutto.
For in the first two of these four, a collection of conditions (paccayasangaha) as one, in terms of eleven conditions, is stated as "a condition by co-arisen condition."
Vì trong hai trường hợp đầu của bốn trường hợp này, chỉ có một sự tổng hợp duyên duy nhất được nêu ra thông qua mười một duyên, với câu "duyên trợ bằng câu sanh duyên".
Te tasmiṃ paṭikkhitte aññenākārena vissajjanaṃ na labhanti.
When the co-arisen is excluded, they do not find resolution in any other way.
Khi duyên đó bị phủ định, chúng không thể được giải đáp theo một cách khác.
Pacchimesu dvīsu nissayaatthiavigatapaccaye sandhāya ‘‘sahajātaṃ purejāta’’nti vuttaṃ.
In the last two, "co-arisen, pre-arisen" is stated with reference to the support (nissaya), presence (atthi), and non-disappearance (avigata) conditions.
Trong hai trường hợp sau, câu "câu sanh, tiền sanh" đã được nói đến liên quan đến y duyên, hiện hữu duyên và bất ly duyên.
Te sahajāte paṭikkhitte avasesānaṃ hetuādīnañca purejātānañceva nissayaatthiavigatānaṃ vasena vissajjanaṃ na labhanti, tasmā ime cattāropi vārā parihāyanti.
When the co-arisen is excluded, they do not find resolution by means of the remaining root (hetu) and so on, nor by means of the pre-arisen support (nissaya), presence (atthi), and non-disappearance (avigata); therefore, all these four cases are excluded.
Khi câu sanh bị phủ định, chúng không thể được giải đáp thông qua các duyên còn lại là nhân duyên, v.v... và các duyên tiền sanh là y duyên, hiện hữu duyên, bất ly duyên, do đó cả bốn trường hợp này đều bị loại bỏ.
Avasesānaṃ vasena ‘‘ekādasā’’ti vuttaṃ.
"Eleven" is stated in terms of the remaining cases.
Thông qua các trường hợp còn lại, câu "mười một" đã được nói đến.
Tattha siyā – yathā hetumhi paṭikkhitte sesānaṃ adhipatiādīnaṃ vasena te vārā laddhā, evaṃ sahajāte paṭikkhitte avasesānaṃ hetuādīnaṃ vasena kasmā na labbhantīti?
Therein, it might be asked: just as when the root (hetu) is excluded, those cases are obtained by means of the remaining dominance (adhipati) and so on, why are they not obtained when the co-arisen (sahajāta) is excluded, by means of the remaining root (hetu) and so on?
Ở đây, có thể có câu hỏi: Giống như khi nhân duyên bị phủ định, các trường hợp đó vẫn có được thông qua các duyên còn lại như trưởng duyên, v.v..., tại sao khi câu sanh duyên bị phủ định, chúng lại không có được thông qua các duyên còn lại như nhân duyên, v.v...?
Nippadesattā.
Because it is indivisible (nippadesattā).
Vì tính chất không có phần dư (nippadesa).
Hetuādayo hi sahajātānaṃ ekadesamattato sappadesā, tasmā tesu paṭikkhittesu aññesaṃ vasena te vārā labbhanti.
For the root and so on are divisible (sappadesā), being only a part of the co-arisen; therefore, when they are excluded, those cases are obtained by means of others.
Thật vậy, nhân duyên, v.v... chỉ là một phần của các duyên câu sanh, nên chúng có phần dư (sappadesa). Do đó, khi chúng bị phủ định, các trường hợp đó vẫn có được thông qua các duyên khác.
Sahajāto pana nippadeso sabbepi hetuādayo gaṇhāti, tasmā tasmiṃ paṭikkhitte sabbepi te paṭikkhittā honti.
But the co-arisen is indivisible (nippadeso); it encompasses all roots and so on. Therefore, when it is excluded, all of them are excluded.
Nhưng câu sanh duyên thì không có phần dư, nó bao gồm tất cả nhân duyên, v.v... Do đó, khi nó bị phủ định, tất cả các duyên đó cũng đều bị phủ định.
Na hi asahajātā hetupaccayādayo nāma atthi.
For there are no root conditions and so on that are non-co-arisen.
Vì không có cái gọi là nhân duyên, v.v... mà không phải là câu sanh.
Iti sahajātassa nippadesattā tasmiṃ paṭikkhitte sabbepi te ubhopi vārā na labbhanti.
Thus, because the co-arisen is indivisible, when it is excluded, both those cases are not obtained.
Như vậy, do tính chất không có phần dư của câu sanh duyên, khi nó bị phủ định, cả hai trường hợp đó đều không có được.
‘‘Sahajātaṃ purejāta’’nti vissajjitavāresu pana kiñcāpi sahajātapaccayoyeva natthi, yasmā panettha sahajātāva arūpakkhandhā nissayaatthiavigatavasena paccayā, sahajāte ca paṭikkhitte ekantena sahajātanissayaatthiavigatā paṭikkhittā honti, tasmā tassa paṭikkhittattā tepi vārā na labbhantīti evaṃ sabbathāpettha ime cattāro vārā parihāyanti.
However, in the cases resolved as "co-arisen, pre-arisen," although there is no co-arisen condition itself, since here only the immaterial aggregates (arūpakkhandhā) are conditions by means of support, presence, and non-disappearance, and when the co-arisen is excluded, the co-arisen support, presence, and non-disappearance are absolutely excluded; therefore, due to its exclusion, those cases are also not obtained. Thus, in every way here, these four cases are excluded.
Còn trong các trường hợp được trả lời là “đồng sanh, tiền sanh”, mặc dù không có duyên đồng sanh, nhưng vì ở đây chính các vô sắc uẩn đồng sanh là duyên theo cách y chỉ, hiện hữu, bất ly, và khi duyên đồng sanh bị phủ định thì duyên đồng sanh y chỉ, hiện hữu, bất ly chắc chắn bị phủ định, do đó, vì sự phủ định ấy nên các trường hợp đó cũng không có được. Như vậy, trong mọi cách, bốn trường hợp này đều bị loại trừ ở đây.
Avasesānaññeva vasena ekādasāti vuttaṃ.
It is said that there are eleven by way of the remaining vāras only.
Chỉ theo các trường hợp còn lại mà nói là mười một.
Naaññamaññananissayanasampayuttepi teyeva vārā parihāyanti.
Even in naaññamañña, nanissaya, nasampayutta (not mutual, not dependence, not associated), those same four vāras diminish.
Trong na-aññamañña (phi hỗ tương), na-nissaya (phi y chỉ), na-sampayutta (phi tương ưng) cũng chính những trường hợp ấy bị loại trừ.
Sahajātagatikattā.
Because of their nature of proceeding together with sahajāta (conascent condition).
Vì có cùng bản chất với đồng sanh.
Yatheva hi arūpadhammabhūto sahajātapaccayo nippadesena cattāro arūpakkhandhe gaṇhāti, tathā aññamaññanissayasampayuttāpīti sahajātagatikattā etesupi paṭikkhittesu te vārā na labbhantīti veditabbā.
Just as the sahajāta condition, being a mental phenomenon (arūpadhamma), completely encompasses the four immaterial aggregates (arūpakkhandha), so too do the aññamañña, nissaya, and sampayutta conditions. Therefore, it should be understood that due to their nature of proceeding together with sahajāta, when these are rejected, those vāras are not obtained.
Cũng như duyên đồng sanh vốn là pháp vô sắc bao trùm cả bốn vô sắc uẩn một cách không thiếu sót, tương tự như vậy, các duyên hỗ tương, y chỉ, tương ưng cũng vậy. Vì có cùng bản chất với đồng sanh, nên cần hiểu rằng khi các duyên này bị phủ định, những trường hợp ấy không có được.
Tena vuttaṃ naaññamaññe ekādasa, nanissaye ekādasa, nasampayutte ekādasāti.
Therefore, it is said: "not mutual, eleven; not dependence, eleven; not associated, eleven."
Do đó đã nói: “Na-aññamaññe có mười một, na-nissaye có mười một, na-sampayutte có mười một”.
Tattha siyā – kiñcāpi ime avisesena kusalādibhedānaṃ catunnaṃ khandhānaṃ saṅgāhakattā sahajātagatikā, kusalo pana kusalābyākatassa ṭhapetvā sahajātapaccayaṃ aññathā paccayova na hoti, tasmā tasmiṃ paṭikkhitte so vāro parihāyatu.
In this regard, it might be asked: Although these aññamañña, nissaya, and sampayutta conditions, by embracing the four aggregates of wholesome and other types, proceed together with sahajāta, a wholesome (condition) is not a condition for the wholesome-undeclared (conditions) in any other way than as a sahajāta condition. Therefore, when sahajāta is rejected, let that vāra diminish. But a wholesome (condition) is never a aññamañña condition for wholesome and wholesome-undeclared (conditions). So why does that vāra diminish when aññamañña is rejected?
Ở đây, có thể có vấn đề rằng: Mặc dù các duyên này có cùng bản chất với đồng sanh vì chúng bao trùm bốn uẩn thuộc các loại thiện v.v... một cách không phân biệt, nhưng pháp thiện đối với pháp thiện-vô ký, ngoài duyên đồng sanh ra, không thể là duyên theo cách khác. Do đó, khi duyên ấy bị phủ định, trường hợp đó hãy bị loại trừ.
Kusalo pana kusalābyākatānaṃ neva aññamaññapaccayo hoti, tasmiṃ paṭikkhitte so vāro kasmā parihāyatīti?
But a wholesome (condition) is never a aññamañña condition for wholesome and wholesome-undeclared (conditions). So why does that vāra diminish when aññamañña is rejected?
Nhưng pháp thiện đối với các pháp thiện-vô ký không phải là duyên hỗ tương, vậy tại sao khi duyên ấy bị phủ định, trường hợp đó lại bị loại trừ?
Aññamaññapaccayadhammavasena pavattisabbhāvato.
Because its existence proceeds by way of aññamañña-paccaya-dhamma (mutually supportive conditioned phenomena).
Vì sự hiện hữu của sự vận hành theo cách của các pháp thuộc duyên hỗ tương.
Yatheva hi kusalābyākatā kusalassa sahajātapaccayova na honti.
Indeed, wholesome-undeclared (conditions) are not sahajāta conditions for wholesome (conditions).
Cũng như các pháp thiện-vô ký không phải là duyên đồng sanh của pháp thiện.
Sahajātadhammavasena pana nissayapaccayādīhi pavattisabbhāvato tasmiṃ paṭikkhitte so vāro parihāyati, evamidhāpi aññamaññapaccayadhammavasena sahajātādīhi pavattisabbhāvato tasmiṃ paṭikkhitte so vāro parihāyati.
However, because their existence proceeds by way of nissaya-paccaya (dependence condition) and others, by way of sahajāta-dhamma (conascent phenomena), when that sahajāta is rejected, that vāra diminishes. Similarly, here too, because its existence proceeds by way of sahajāta and others, by way of aññamañña-paccaya-dhamma, when that aññamañña is rejected, that vāra diminishes.
Nhưng vì có sự vận hành bởi các duyên y chỉ v.v... theo cách của các pháp đồng sanh, nên khi duyên ấy bị phủ định, trường hợp đó bị loại trừ. Tương tự như vậy, ở đây cũng vậy, vì có sự vận hành bởi các duyên đồng sanh v.v... theo cách của các pháp thuộc duyên hỗ tương, nên khi duyên ấy bị phủ định, trường hợp đó bị loại trừ.
Naaññamaññapaccayena paccayoti padassa hi ayamattho – ye dhammā aññamaññapaccayasaṅgahaṃ gatā, na tehi paccayo.
Indeed, the meaning of the phrase "not conditioned by aññamañña-paccaya" is this: those phenomena that fall under the aññamañña-paccaya collection do not act as conditions.
Vì ý nghĩa của cụm từ “là duyên không do duyên hỗ tương” là như sau: Các pháp nào đã được bao gồm trong duyên hỗ tương, thì không phải là duyên bởi các pháp ấy.
Kusalo ca kusalābyākatānaṃ sahajātādivasena paccayo honto aññamaññapaccayadhammeheva paccayo hoti, tasmā tasmiṃ paṭikkhitte so vāro parihāyati.
And a wholesome (condition), when it acts as a condition for wholesome-undeclared (conditions) by way of sahajāta and so on, it acts as a condition only by way of aññamañña-paccaya-dhamma. Therefore, when that aññamañña is rejected, that vāra diminishes.
Và pháp thiện, khi là duyên cho các pháp thiện-vô ký theo cách đồng sanh v.v..., chính là duyên bởi các pháp thuộc duyên hỗ tương. Do đó, khi duyên ấy bị phủ định, trường hợp đó bị loại trừ.
Yathā ca so vāro, tathā sesāpi tayoti cattāropi te vārā parihāyanti.
And just as that vāra, so too do the other three diminish; thus, all four of those vāras diminish.
Và như trường hợp đó, ba trường hợp còn lại cũng vậy, vì thế cả bốn trường hợp ấy đều bị loại trừ.
Nanissaye ekādasāti etthāpi yasmā tesaṃ vārānaṃ ekentena sahajātapaccayadhammāva nissayabhūtā, tasmā nissaye paṭikkhitte parihāyanti.
In "not dependence, eleven," it is also because the sahajāta-paccaya-dhamma (conascent conditioned phenomena) are exclusively the support (nissaya) for those vāras; therefore, when nissaya is rejected, they diminish.
Trong “Na-nissaye có mười một”, ở đây cũng vậy, vì đối với các trường hợp ấy, chính các pháp thuộc duyên đồng sanh chắc chắn là nền tảng y chỉ, do đó khi duyên y chỉ bị phủ định, chúng bị loại trừ.
Napurejāte terasāti sahajātaṃ purejātanti vuttavissajjane dvimūlake dve apanetvā terasa.
"Not pre-nascent, thirteen": in the explanation given as "conascent and pre-nascent" in the dvimūlaka (two-root-condition) section, remove two, leaving thirteen.
“Na-purejāte có mười ba” là sau khi loại bỏ hai trường hợp có hai gốc trong phần trả lời đã nói “đồng sanh, tiền sanh”, còn lại mười ba.
Yathā hi te sahajāte paṭikkhitte purejātānaññeva nissayaatthiavigatānaṃ vasena vissajjanaṃ na labhanti, tathā purejātepi paṭikkhitte sahajātānaññeva nissayaatthiavigatānaṃ vasena vissajjanaṃ na labhanti, tasmā te apanetvā terasāti veditabbā.
Just as those (two vāras) do not receive an explanation when sahajāta is rejected, by way of nissaya, atthi, and avigata conditions that are exclusively purejāta (pre-nascent), so too, when purejāta is rejected, they do not receive an explanation by way of nissaya, atthi, and avigata conditions that are exclusively sahajāta. Therefore, it should be understood that by removing those (two vāras), there are thirteen.
Quả thật, cũng như khi duyên đồng sanh bị phủ định, các trường hợp đó không nhận được lời giải đáp theo cách của chỉ riêng các duyên tiền sanh, y chỉ, hiện hữu, và bất ly; cũng vậy, khi duyên tiền sanh bị phủ định, chúng cũng không nhận được lời giải đáp theo cách của chỉ riêng các duyên đồng sanh, y chỉ, hiện hữu, và bất ly. Do đó, sau khi loại bỏ các trường hợp đó, cần được hiểu là có mười ba.
Napacchājāte pannarasāti ettha ‘‘pacchājātapaccayena paccayo’’ti vā ‘‘sahajātaṃ pacchājātaṃ āhāraṃ indriya’’nti vā āgataṭṭhānesu ṭhapetvā pacchājātaṃ avasesavasenapi te pañhā labbhanti, tasmā pannaraseva vuttā.
In "not post-nascent, fifteen," (it is said that) these questions are obtained by other ways of the remaining conditions, apart from the pacchājāta (post-nascent) condition in the instances where "conditioned by pacchājāta-paccaya" or "conascent, post-nascent, nutriment, faculty" are stated. Therefore, only fifteen vāras are mentioned.
Mười lăm trong trường hợp không phải hậu sanh, ở đây, ngoại trừ duyên hậu sanh ở những nơi đã được đề cập là "làm duyên bằng hậu sanh duyên" hoặc "đồng sanh, hậu sanh, vật thực, quyền", các vấn đề đó cũng có thể đạt được theo cách của các duyên còn lại. Do đó, chỉ có mười lăm được nói đến.
Nakammetiādīsu yasmā kammavipākāhārindriyajhānamaggāpi kusalādibhedānaṃ catunnaṃ khandhānaṃ ekadesova tasmā ṭhapetvā te dhamme avasesadhammavasena sahajātadhammā paccayā hontīti ekampi pañhāvissajjanaṃ na parihīnaṃ.
In "not kamma," and so on, because kamma, resultant, nutriment, faculty, jhāna, and path conditions are also merely a part of the four aggregates (khandhas) with wholesome and other distinctions, therefore, excluding those phenomena, the sahajāta phenomena act as conditions by way of the remaining phenomena, so not a single explanation of a question is lost.
Trong các câu bắt đầu bằng Không phải nghiệp, vì các pháp nghiệp, dị thục, vật thực, quyền, thiền, và đạo cũng chỉ là một phần của bốn uẩn có sự phân chia như thiện, v.v., do đó, ngoại trừ các pháp đó, các pháp đồng sanh trở thành duyên theo cách của các pháp còn lại, nên không có một lời giải đáp nào cho vấn đề bị thiếu sót.
Nasampayutte ekādasāti yasmā tesu catūsu vāresu sampayuttadhammā sahajātādipaccayena paccayā honti, tasmā sampayuttapaccayapaṭikkhepena teyeva vārā parihāyantīti veditabbā.
In "not associated, eleven," it should be understood that since the sampayutta (associated) phenomena in those four vāras act as conditions by way of sahajāta and other conditions, those same vāras diminish by the rejection of the sampayutta condition.
Mười một trong trường hợp không phải tương ưng, vì trong bốn trường hợp đó, các pháp tương ưng trở thành duyên bằng duyên đồng sanh, v.v., do đó, cần hiểu rằng chính những trường hợp đó bị loại bỏ do sự phủ định của tương ưng duyên.
Navippayutte navāti dumūlakaekāvasānā cattāro ekamūlakadukāvasānā dve cāti ime cha vārā ekantena vippayuttapaccayadhammehi yuttā.
"Not dissociated, nine": these six vāras—the four dvimūlaka ending in one, and the two ekamūlaka ending in two—are exclusively connected with vippayutta-paccaya-dhamma (dissociated conditioned phenomena).
Chín trong trường hợp không phải bất tương ưng, sáu trường hợp này, gồm bốn trường hợp có hai gốc và một kết thúc, và hai trường hợp có một gốc và hai kết thúc, hoàn toàn liên quan đến các pháp của bất tương ưng duyên.
Tehi sahajātādivasena paccayā honti, tasmā vippayutte paṭikkhitte sabbepi te parihāyantīti naveva labbhanti.
Indeed, those (vippayutta-paccaya-dhamma) act as conditions by way of sahajāta and other conditions; therefore, when vippayutta is rejected, all of them diminish, and thus only nine are obtained.
Chúng trở thành duyên theo cách đồng sanh, v.v. Do đó, khi duyên bất tương ưng bị phủ định, tất cả chúng đều bị loại bỏ, nên chỉ có chín trường hợp được tìm thấy.
Tena vuttaṃ ‘‘navippayutte navā’’ti.
Therefore, it is said, "not dissociated, nine."
Vì vậy, đã nói rằng "chín trong trường hợp không phải bất tương ưng".
Noatthinoavigatesupi teyeva veditabbā.
The same should be understood for noatthi (not existent) and noavigata (not non-existent).
Trong trường hợp không phải hiện hữu và không phải bất ly, cũng cần hiểu là chính những trường hợp đó.
Ekantena hi te vārā atthiavigatapaccayadhammayuttā, tasmā te tesaṃ paṭikkhepe parihāyanti.
For indeed, those vāras are exclusively connected with atthi and avigata conditioned phenomena; therefore, they diminish when these are rejected.
Quả thật, các trường hợp đó hoàn toàn liên quan đến các pháp của duyên hiện hữu và bất ly. Do đó, chúng bị loại bỏ khi các duyên đó bị phủ định.
Yepi labbhanti, tesu ārammaṇavasena anantarādivasena vā vissajjanāni kātabbāni.
For those that are obtained, the explanations should be made by way of ārammaṇa (object) or anantara (contiguity) and so on.
Ngay cả trong những trường hợp được tìm thấy, các lời giải đáp nên được thực hiện theo cách của duyên cảnh hoặc theo cách của duyên vô gián, v.v.
Sahajātapurejātapacchājātaāhārindriyabhedato pañcannaṃ atthiavigatānaṃ vippayuttadhammānaṃ vā vasena na kātabbānīti.
They should not be made by way of the five types of atthi and avigata conditions (namely, sahajāta, purejāta, pacchājāta, āhāra, indriya) or by way of vippayutta (dissociated) phenomena.
Không nên thực hiện theo cách của năm loại duyên hiện hữu và bất ly, được phân chia thành đồng sanh, tiền sanh, hậu sanh, vật thực, quyền, hoặc theo cách của các pháp bất tương ưng.
Timūlake naupanissaye terasāti kusalo akusalassa, akusalo kusalassāti dve vārā parihāyanti.
In the timūlaka (three-root-condition) section, in "not strong dependence, thirteen," two vāras—wholesome for unwholesome, and unwholesome for wholesome—diminish.
Trong phần ba gốc, câu Mười ba trong trường hợp không phải y chỉ cận y có nghĩa là hai trường hợp "thiện đối với bất thiện" và "bất thiện đối với thiện" bị loại bỏ.
Nārammaṇena saddhiṃ naupanissayassa ghaṭitattā.
Because of the connection of naupanissaya (not strong dependence) with nārammaṇa (not object).
Vì "không phải y chỉ cận y" được kết hợp với "không phải cảnh".
Ārammaṇavasena hi upanissayavasena ca imesaṃ pavatti.
For the occurrence of these (two vāras) is by way of ārammaṇa and by way of upanissaya.
Quả thật, sự diễn tiến của hai trường hợp này xảy ra theo cách của duyên cảnh và duyên y chỉ cận y.
Tañca ubhayaṃ paṭikkhittaṃ.
And both of those are rejected.
Và cả hai điều đó đều đã bị phủ định.
Ārammaṇādhipati ca ārammaṇūpanissayaggahaṇena gahito hotiyeva.
And ārammaṇādhipati (object-dominance) is indeed included by the inclusion of ārammaṇūpanissaya (object-strong dependence).
Và cảnh trưởng cũng đã được bao hàm bởi sự nắm bắt của cảnh y chỉ cận y.
Chamūlakepi naupanissaye terasāti teyeva terasa.
In the chamūlaka (six-root-condition) section too, in "not strong dependence, thirteen," it is those same thirteen.
Trong lục-mūlaka cũng vậy, trong na-upanissaya có mười ba chính là mười ba vāra ấy.
Sattamūlake pana naupanissaye sattāti nasahajātena saddhiṃ ghaṭitattā tattha parihīnehi catūhi saddhiṃ ‘‘kusalo kusalassa, kusalo akusalassa, akusalo akusalassa, akusalo kusalassā’’ti ime anantarūpanissayapakatūpanissayavasena pavattamānā cattāroti aṭṭha parihāyanti, tasmā avasesānaṃ vasena sattāti vuttaṃ.
But in the sattamūlaka (seven-root-condition) section, in "not strong dependence, seven," because of its connection with nasahajāta (not conascent), together with the four diminished there, these four vāras—wholesome for wholesome, wholesome for unwholesome, unwholesome for unwholesome, unwholesome for wholesome—which proceed by way of anantarūpanissaya (strong dependence by contiguity) and pakatūpanissaya (natural strong dependence) total eight (diminished vāras). Therefore, it is said there are seven, by way of the remaining vāras.
Còn trong satta-mūlaka, trong na-upanissaya có bảy là vì được kết hợp với na-sahajāta, nên cùng với bốn vāra bị loại trừ ở đó, bốn vāra này là "thiện cho thiện, thiện cho bất thiện, bất thiện cho bất thiện, bất thiện cho thiện" diễn tiến theo cách anantarūpanissaya và pakatūpanissaya, thành ra tám vāra bị loại trừ; do đó, theo phần còn lại mà nói là bảy.
Napurejāte ekādasāti nasahajātena saddhiṃ ghaṭitattā ekādasa.
"Not pre-nascent, eleven" is eleven due to its connection with nasahajāta.
Trong na-purejāta có mười một là vì được kết hợp với na-sahajāta nên có mười một.
Napacchājāte navāti tesu ekādasasu sahajātaṃ pacchājātaṃ āhāraṃ indriyanti laddhavissajjanesu dumūlake abyākatante dve vāre apanetvā.
"Not post-nascent, nine": from those eleven, after removing the two vāras from the dvimūlaka (two-root-condition) section ending in abyākata (undeclared) that had received explanations as "conascent, post-nascent, nutriment, faculty".
Trong na-pacchājāta có chín là sau khi loại bỏ hai vāra có abyākata ở cuối trong dumūlaka, nơi có câu trả lời được tìm thấy là sahajāta, pacchājāta, āhāra, indriya, trong số mười một vāra ấy.
Te hi sahajāte paṭikkhittepi pacchājātavasena aparihīnā.
For even when sahajāta is rejected, those (two vāras) are not diminished by way of pacchājāta.
Vì rằng, các vāra ấy, dù sahajāta bị loại trừ, vẫn không bị loại trừ theo cách pacchājāta.
Sahajātena pana saddhiṃ pacchājāte paṭikkhitte parihāyantīti sesānaṃ vasena navāti vuttaṃ.
But when pacchājāta is rejected together with sahajāta, they diminish. Therefore, it is said there are nine, by way of the remaining vāras.
Còn khi pacchājāta bị loại trừ cùng với sahajāta thì chúng bị loại trừ; do đó, theo phần còn lại mà nói là chín.
Aṭṭhamūlake nanissaye ekādasāti sabbaṃ heṭṭhā vuttasadisameva.
In the aṭṭhamūlaka (eight-root-condition) section, "not dependence, eleven" is entirely similar to what was stated below.
Trong aṭṭha-mūlaka, trong na-nissaya có mười một thì tất cả đều tương tự như đã nói ở trên.
Navamūlake naupanissaye pañcāti kusalādayo abyākatantā tayo dumūlakā abyākatantā dve cāti pañca.
In the navamūlaka (nine-root-condition) section, "not strong dependence, five" refers to the three vāras beginning with wholesome and ending in abyākata, and the two dvimūlaka (two-root-condition) ending in abyākata, making five.
Trong nava-mūlaka, trong na-upanissaya có năm là ba vāra bắt đầu bằng thiện và kết thúc bằng abyākata, và hai vāra dumūlaka kết thúc bằng abyākata, thành ra năm.
Tesu nānākkhaṇikakammakabaḷīkārāhārarūpajīvitindriyapacchājātadhammavasena vissajjanaṃ veditabbaṃ.
In these, the explanation should be understood by way of nānākkhaṇika-kamma (kamma of different moments), kabaḷīkārāhāra (physical nutriment), rūpa-jīvitindriya (material life faculty), and pacchājāta (post-nascent) phenomena.
Trong năm vāra đó, cần biết câu trả lời theo cách các pháp nānākkhaṇikakamma, kabaḷīkārāhāra, rūpajīvitindriya, và pacchājāta.
Dasamūlake napurejāte pañcātiādīsupi teyeva.
In the dasamūlaka (ten-root-condition) section, "not pre-nascent, five" and so on are those same (five).
Trong dasa-mūlaka, trong na-purejāta có năm v.v... cũng là năm vāra ấy.
Napacchājāte tīṇīti pacchājātavasena labbhamāne dumūlake abyākatante dve apanetvā avasesā.
"Not post-nascent, three": these are the remaining vāras after removing the two vāras in the dvimūlaka ending in abyākata that are obtained by way of pacchājāta.
Trong na-pacchājāta có ba là các vāra còn lại sau khi loại bỏ hai vāra dumūlaka kết thúc bằng abyākata, vốn có thể có được theo cách pacchājāta.
Navippayuttepi teyeva tayo.
In navippayutta (not dissociated) too, those same three (are obtained).
Trong na-vippayutta cũng là ba vāra ấy.
Noatthiyā dveti nānākkhaṇikakammavasena kusalañca akusalañca kaṭattārūpassa.
"Not existent, two": by way of nānākkhaṇika-kamma (kamma of different moments), wholesome and unwholesome for kaṭattārūpa (kamma-born matter).
Trong no-atthi có hai là thiện và bất thiện đối với kaṭattārūpa theo cách nānākkhaṇikakamma.
Vipākaṃ panettha naupanissayena saddhiṃ ghaṭitattā na labbhati.
Here, resultant (vipāka) is not obtained because of its connection with naupanissaya.
Ở đây, quả không có được vì được kết hợp với na-upanissaya.
Ekādasamūlake heṭṭhā vuttasadisāva gaṇanā.
In the ekādasamūlaka (eleven-root-condition) section, the enumeration is similar to what was stated below.
Trong ekādasa-mūlaka, cách đếm tương tự như đã nói ở trên.
Dvādasamūlake nakamme ekanti abyākatena abyākataṃ.
In the dvādasamūlaka (twelve-root-condition) section, "not kamma, one" is abyākata by abyākata.
Trong dvādasa-mūlaka, trong na-kamma có một là abyākata với abyākata.
Tattha ca āhārindriyavasena vissajjanaṃ veditabbaṃ.
And there, the elucidation should be understood in terms of nutrition and faculty.
Và ở đó, cần biết câu trả lời theo cách āhāra và indriya.
Terasamūlakādīsupi sabbattha ekanti āgataṭṭhāne idameva gahetabbaṃ.
And in all root-triads of thirteen, etc., where 'one' is stated, this very* should be taken.
Trong terasa-mūlaka v.v... cũng vậy, ở tất cả những nơi có nói một, thì chỉ nên lấy vāra này.
Nāhāre pana indriyavasena vissajjanaṃ veditabbaṃ.
However, in 'not-nutrition' (nāhāra), the elucidation should be understood in terms of the faculty.
Còn trong na-āhāra, cần biết câu trả lời theo cách indriya.
Naindriye āhāravasena.
In 'not-faculty' (naindriya), it should be understood in terms of nutrition.
Trong na-indriya, theo cách āhāra.
Cuddasamūlakādīsu nakammena saddhiṃ ghaṭitattā noatthinoavigatā na labbhantīti na vuttā.
In the root-tetrads of fourteen, etc., 'not-existing' (noatthi) and 'not-undeparted' (navigata) are not mentioned because they are not connected with 'not-kamma'.
Trong cuddasa-mūlaka v.v..., vì được kết hợp với na-kamma nên no-atthi và no-avigata không có được, do đó không được đề cập.
Nāhārapaccayā najhānapaccayāti naindriyaṃ apanetvā vuttaṃ.
'Not-nutrition condition, not-jhana condition' is stated by excluding 'not-faculty'.
Câu nāhāra paccayā najhāna paccayā được nói sau khi đã loại bỏ na-indriya.
Tasmā tattha indriyavasena ekaṃ veditabbaṃ.
Therefore, there, 'one' should be understood in terms of the faculty.
Do đó, ở đó cần biết có một câu trả lời theo cách indriya.
Navipākapaccayā naindriyapaccayāti nāhāraṃ apanetvā vuttaṃ, tasmā tattha āhāravasena ekaṃ veditabbaṃ.
'Not-result condition, not-faculty condition' is stated by excluding 'not-nutrition'; therefore, there, 'one' should be understood in terms of nutrition.
Câu navipāka paccayā naindriya paccayā được nói sau khi đã loại bỏ na-āhāra, do đó ở đó cần biết có một câu trả lời theo cách āhāra.
Imesu pana dvīsu paccanīyato ṭhitesu gaṇanā nāma natthi, tasmā ekato na dassitāti.
However, when these two remain in opposition, there is no enumeration, hence they are not shown together.
Còn khi hai duyên này ở dạng phủ định thì không có cách đếm, do đó chúng không được trình bày chung.
534. Nārammaṇamūlakādīsupi pannarasaterasaekādasanavāti sabbadukesu cattārova mūlagaṇanaparicchedā.
Also in the root-tetrads of 'not-object', etc., in all pairs (duka) there are four classifications of root-enumerations: fifteen, thirteen, eleven, and nine.
Trong các pháp lấy nārammaṇa làm gốc v.v..., trong tất cả các song đề, cũng chỉ có bốn phân định về số lượng gốc là mười lăm, mười ba, mười một, và chín.
Tikādīsu pana bahupaccayasamāyoge itarānipi satta pañca tīṇi dve ekanti paricchinnagaṇanāni vissajjanāni labbhantiyeva.
However, in triads (tika) etc., where there is a combination of many conditions, other elucidations with defined enumerations—seven, five, three, two, and one—are indeed obtainable.
Tuy nhiên, trong các tam đề v.v..., khi có sự kết hợp của nhiều duyên, các câu trả lời với số lượng đã được phân định khác ngoài số lượng gốc là bảy, năm, ba, hai, và một cũng chắc chắn được tìm thấy.
Tesu yesaṃ paccayānaṃ samāyoge yaṃ yaṃ labbhati, taṃ taṃ heṭṭhā vuttanayena sādhukaṃ sallakkhetvā uddharitabbaṃ.
Among these, whatever is obtained through the combination of whichever conditions should be carefully ascertained and extracted in the manner stated below.
Trong số đó, câu trả lời nào được tìm thấy khi có sự kết hợp của các duyên nào, thì câu trả lời đó cần được rút ra sau khi đã xem xét kỹ lưỡng theo phương pháp đã được trình bày ở dưới.
Sabbesu cetesu nārammaṇamūlakādīsu nārammaṇādīni padāni atikkantena hetupadena saddhiṃ paṭhamaṃ bandhitvāva cakkāni katāni.
And in all these root-tetrads of 'not-object', etc., the cycles (cakka) are made by first connecting the terms 'not-object', etc., with the preceding term 'not-cause'.
Và trong tất cả các pháp lấy nārammaṇa làm gốc v.v... này, các vòng tròn đã được tạo ra sau khi trước hết đã liên kết các từ nārammaṇa v.v... với từ hetu đã bị loại bỏ.
Yasmā pana tāni nahetumūlake vuttasadisāneva honti, tasmā vitthārena adassetvā saṅkhepaṃ katvā dassitāni.
However, since these are similar to what is stated in the root-tetrad of 'not-cause', they are presented concisely without elaborate explanation.
Tuy nhiên, vì các vòng tròn ấy cũng giống như những gì đã được trình bày trong pháp lấy nahetu làm gốc, nên chúng được trình bày một cách tóm tắt mà không trình bày chi tiết.
Tattha yathā nahetumūlake nārammaṇanaupanissayā visuṃ visuṃ pannarasa vāre labhantāpi samāyoge terasa labhiṃsu, evaṃ sabbattha teraseva labhanti.
There, just as in the root-tetrad of 'not-cause', 'not-object' and 'not-strong-determining-condition' (naupanissaya), although individually obtaining fifteen instances, obtained thirteen in combination, so too thirteen instances are obtained everywhere.
Trong đó, giống như trong pháp lấy nahetu làm gốc, nārammaṇa và naupanissaya, mặc dù riêng lẻ có được mười lăm trường hợp, nhưng khi kết hợp lại thì có được mười ba trường hợp, cũng vậy, ở tất cả các nơi, chúng chỉ có được mười ba trường hợp.
Yathā ca nārammaṇanasahajātehi saddhiṃ naupanissaye satta vārā honti, evaṃ naupanissayanārammaṇehi saddhiṃ nasahajātepi satta.
And just as there are seven instances when 'not-strong-determining-condition' is combined with 'not-object' and 'not-co-arising', so too there are seven when 'not-co-arising' is combined with 'not-strong-determining-condition' and 'not-object'.
Và giống như trong naupanissaya khi kết hợp với nārammaṇa và nasahajāta có bảy trường hợp, cũng vậy, trong nasahajāta khi kết hợp với naupanissaya và nārammaṇa cũng có bảy trường hợp.
543-544. Nāhāranaindriyamūlakesu catukkesu nakammena saddhiṃ aghaṭitattā nahetumūlake viya ekentena labbhanti.
543-544. In the root-tetrads of 'not-nutrition' (nāhāra) and 'not-faculty' (naindriya), 'one' is not obtainable uniformly as in the root-tetrad of 'not-cause', because they are not connected with 'not-kamma'.
Trong các tứ đề lấy nāhāra và naindriya làm gốc, vì không kết hợp với nakamma, nên không có được câu trả lời "có một" như trong pháp lấy nahetu làm gốc.
Naindriyamūlake naupanissaye ca napurejāte ca ṭhapetvā nāhāre tīṇīti kātabbanti naindriyapaccayato paṭṭhāya ime dve paccaye ghaṭetvā naindriyapaccayā…pe… naupanissayapaccayā nāhāre tīṇī.
In the root-tetrad of 'not-faculty', setting aside 'not-strong-determining-condition' and 'not-pre-arising', 'three in not-nutrition' should be made. This means, starting from the not-faculty condition, combining these two conditions—thus: not-faculty condition…etc…not-strong-determining-condition, three in not-nutrition.
Trong pháp lấy naindriya làm gốc, sau khi đặt naupanissaya và napurejāta sang một bên, câu "trong nāhāra, cần phải làm thành ba" có nghĩa là: bắt đầu từ naindriyapaccayā, sau khi kết hợp hai duyên này, câu hỏi là "do naindriyapaccayā... cho đến... naupanissayapaccayā, trong nāhāra có ba".
Naindriyapaccayā…pe… napurejātapaccayā nāhāre tīṇīti evaṃ imehi paccayehi saddhiṃ nāhārapaccaye ca gaṇanā kātabbāti attho.
And not-faculty condition…etc…not-pre-arising condition, three in not-nutrition. The meaning is that the enumeration should be made for the not-nutrition condition in combination with these conditions.
Và "do naindriyapaccayā... cho đến... napurejātapaccayā, trong nāhāra có ba". Như vậy, ý nghĩa là việc đếm số lượng cần được thực hiện trong nāhārapaccaya cùng với các duyên này.
Tattha tīṇīti kusalādīneva abyākatassa.
There, 'three' refers to the wholesome, etc., for the indeterminate.
Trong đó, "có ba" chính là ba pháp bắt đầu bằng thiện, là duyên của pháp vô ký.
Tattha kusalākusalā kaṭattārūpānaṃ purejātassa ca kāyassa pacchājātapaccayena, abyākatā pana cittacetasikā pacchājātapaccayenevāti imesaṃ vasena tīṇi vissajjanāni kātabbāni.
Among these, wholesome and unwholesome are to be made into three elucidations in terms of the kamma condition for kamma-born matter and the posterior-arising condition for the pre-arising body, and the indeterminate mind and mental factors are in terms of the posterior-arising condition only.
Trong đó, thiện và bất thiện là duyên cho các sắc do nghiệp tạo bằng nghiệp duyên, và cho thân sanh trước bằng hậu sanh duyên; còn tâm và sở hữu tâm vô ký là duyên cho thân sanh trước chỉ bằng hậu sanh duyên. Như vậy, cần phải đưa ra ba câu trả lời tùy theo các duyên này.
Parato pana napacchājātena saddhiṃ ghaṭitattā nāhāre dveti vuttaṃ.
Further on, as it is combined with 'not-posterior-arising', it is stated as 'two' in 'not-nutrition'.
Tuy nhiên, ở phần sau, vì có sự kết hợp với napacchājāta, nên đã nói rằng "trong nāhāra có hai".
Tattha kaṭattārūpavasena kusalaṃ abyākatassa, tathā akusalanti ettakameva labbhati.
There, only 'wholesome for the indeterminate' and 'unwholesome for the indeterminate' are obtained in terms of kamma-born matter.
Trong đó, chỉ có được chừng này: thiện là duyên cho pháp vô ký, xét theo sắc do nghiệp tạo; tương tự, bất thiện (cũng là duyên cho pháp vô ký).
Āhārassa pana paṭikkhittattā kabaḷīkārāhāro atthiavigatavasenāpi paccayabhāvaṃ na labhati.
However, because nutrition is rejected, edible food (kabaḷīkārāhāra) does not obtain the nature of a condition even as 'existing' or 'undeparted'.
Tuy nhiên, vì vật thực đã bị phủ định, nên đoàn thực không có được trạng thái làm duyên ngay cả theo cách hiện hữu và bất ly.
545. Navippayuttamūlakassa catumūlake naupanissaye pañcāti kusalo sahajātakusalassa, kusalo kaṭattārūpasaṅkhātassa abyākatassa, akusalo sahajātaakusalassa, tathā kaṭattārūpasaṅkhātassa abyākatassa, abyākato sahajātaabyākatassāti evaṃ pañca.
545. In the root-tetrad of 'not-dissociated' (navippayuttamūlaka), in the root-tetrad 'five in not-strong-determining-condition' refers to: wholesome for co-arising wholesome, wholesome for the indeterminate that is kamma-born matter, unwholesome for co-arising unwholesome, likewise for the indeterminate that is kamma-born matter, and indeterminate for co-arising indeterminate—thus five.
545. Trong tứ-mūlaka của navippayutta-mūlaka, trong na-upanissaya có năm là: thiện đối với thiện đồng sanh, thiện đối với vô ký được gọi là sắc do nghiệp đã tạo, bất thiện đối với bất thiện đồng sanh, cũng vậy (bất thiện) đối với vô ký được gọi là sắc do nghiệp đã tạo, vô ký đối với vô ký đồng sanh, như vậy là năm.
Navippayuttapaccayā…pe… naupanissaye tīṇīti heṭṭhā vuttanayeneva kusalādayo tayo abyākatassa.
'Not-dissociated condition…etc…three in not-strong-determining-condition' means that the three, wholesome, etc., are for the indeterminate, in the same manner as stated below.
Navippayuttapaccayā… vân vân… trong na-upanissaya có ba là: ba pháp thiện v.v... đối với vô ký, chính theo phương pháp đã được nói ở dưới.
546. Noatthipaccayā nahetuyā navāti nahetupaccayā noatthiyā vuttā naveva.
546. 'Not-existing condition (noatthipaccayā), not-cause (nahetuyā): nine' refers to the same nine that are stated for 'not-cause' in 'not-existing'.
546. No-atthipaccayā na-hetuyā có chín là: chính là chín trường hợp đã được nói trong no-atthi-duka của na-hetu-mūla.
Sabbepi hi te ekamūlakekāvasānā anantarapakatūpanissayavasena labbhanti.
Indeed, all of them, having a single root and a single end, are obtained in terms of immediate and natural strong-determining-condition.
Vì rằng, tất cả các trường hợp đó, có một pháp-mūla và một pháp-kết-thúc, đều được tìm thấy theo cách anantara và pakatūpanissaya.
Nārammaṇe navātipi teyeva nārammaṇe ṭhatvā naupanissaye dve kātabbā.
'Nine in not-object' also refers to the same nine, standing in 'not-object', with two instances for 'not-strong-determining-condition' to be made.
Trong nārammaṇe có chín cũng chính là chín trường hợp ấy. Sau khi đứng ở nārammaṇe, cần phải thực hiện hai trường hợp trong na-upanissaye.
Yāva nissayampīti noatthimūlake naye ‘‘noatthipaccayā nahetupaccayā nārammaṇapaccayā’’ti evaṃ cakkabandhagamanena nārammaṇapaccaye ṭhatvā imehi vā tīhi, ito paresu nādhipatiādīsu aññataraññatarena vā saddhiṃ yāva nissayapaccayaṃ pāpuṇāti, tāva gantvā naupanissaye dve vissajjanāni kātabbānīti attho.
'Up to support (nissaya)' means: in the method of the root-tetrad of 'not-existing', by proceeding in a cycle like 'not-existing condition, not-cause condition, not-object condition', standing in the not-object condition, either with these three, or with any one of the others like not-dominance, etc., up to the point where it reaches the support condition, one should proceed and make two elucidations in 'not-strong-determining-condition'. This is the meaning.
Cho đến nissaya cũng vậy có nghĩa là: trong phương pháp có no-atthi làm gốc, theo cách diễn tiến tuần tự của bộ Paṭṭhāna là “no-atthipaccayā na-hetupaccayā nārammaṇapaccayā”, sau khi đứng ở nārammaṇa-paccaya, đi cùng với ba duyên này, hoặc với một trong các duyên nādhipati v.v... sau đó, cho đến khi nào đạt đến nissaya-paccaya, thì đi đến đó rồi thực hiện hai câu trả lời trong na-upanissaye.
Evaṃ lakkhaṇaṃ ṭhapetvā puna nārammaṇato paṭṭhāya yāva nissayā satta paccaye gahetvā naupanissaye dveti āha.
Thus, having laid down the characteristic, it is then stated 'two in not-strong-determining-condition' by taking the seven conditions from 'not-object' up to 'support'.
Sau khi đặt ra đặc điểm như vậy, lại lấy bảy duyên bắt đầu từ nārammaṇa cho đến nissaya, rồi nói trong na-upanissaye có hai.
Tattha noatthipaccayā nahetupaccayā nārammaṇapaccayā naupanissaye dve, noatthipaccayā nahetunārammaṇanādhipatipaccayā naupanissaye dveti evaṃ nārammaṇato purimapacchimehi nissayapariyosānehi sabbapadehi saddhiṃ yojanā kātabbā.
There, 'not-existing condition, not-cause condition, not-object condition, two in not-strong-determining-condition'; 'not-existing condition, not-cause and not-object and not-dominance condition, two in not-strong-determining-condition'. In this way, the connection should be made with all terms from 'not-object' to the preceding and succeeding ending with 'support'.
Trong đó, sự kết hợp với các từ trước và sau của nārammaṇa, có nissaya làm kết thúc, cần được thực hiện như sau: “no-atthipaccayā na-hetupaccayā nārammaṇapaccayā trong na-upanissaye có hai”, và “no-atthipaccayā na-hetu-nārammaṇa-nādhipatipaccayā trong na-upanissaye có hai”.
Dveti panettha kusalo abyākatassa, akusalo abyākatassāti nānākkhaṇikakammavasena kaṭattārūpassa paccayavasena veditabbāni.
Here, 'two' should be understood in terms of the wholesome for the indeterminate and the unwholesome for the indeterminate, as a condition for kamma-born matter (kaṭattārūpa) in terms of different moment-kamma.
Ở đây, hai cần được hiểu là: thiện đối với vô ký, và bất thiện đối với vô ký, theo cách là duyên cho sắc do nghiệp đã tạo (kaṭattārūpa) qua nānākkhaṇika-kamma.
Naupanissayapadena saddhiṃ napurejātādīsu sabbattha dve.
With the term 'not-strong-determining-condition', there are two in all instances like 'not-pre-arising', etc.
Ở tất cả các nơi trong na-purejāta v.v... khi đi cùng với từ na-upanissaya, đều có hai (trường hợp).
Kammapaccayo panettha na gahito.
The kamma condition is not included here.
Ở đây, kamma-paccaya không được lấy.
Tasmiñhi gahite tepi dve vārā chijjanti, vissajjanameva na labbhati.
For if it were included, those two instances would also be cut off, and no elucidation would be obtained.
Vì rằng, khi lấy duyên đó, ngay cả hai trường hợp kia cũng bị loại bỏ, không thể có câu trả lời nào.
Evaṃ yena yena saddhiṃ yassa yassa saṃsandane.
Thus, with whatever, in the correlation of whichever*.
Như vậy, trong sự kết hợp của bất kỳ duyên nào với bất kỳ duyên nào.
Yaṃ labbhati, yañca parihāyati, taṃ sabbaṃ sādhukaṃ sallakkhetvā sabbapaccanīyesu gaṇanā uddharitabbāti.
Whatever is obtained and whatever is lost, all that should be carefully ascertained and the enumeration extracted in all oppositions.
Câu trả lời nào có được, và câu trả lời nào bị thiếu, tất cả những điều đó cần được xem xét kỹ lưỡng rồi nêu lên con số trong tất cả các phần phủ định.
550. Anulomapaccanīye ‘‘hetuyā satta, ārammaṇe navā’’ti evaṃ anulome ‘‘nahetuyā pannarasa, nārammaṇe pannarasā’’ti evaṃ paccanīye ca laddhagaṇanesu paccayesu yo paccayo anulomato ṭhito, tassa anulome laddhavārehi saddhiṃ ye paccanīyato ṭhitassa paccanīye laddhavāresu sadisavārā, tesaṃ vasena gaṇanā veditabbā.
550. In Anulomapaccanīya, concerning the conditions whose enumerations are obtained as 'seven in cause, nine in object' in the affirmative (anuloma), and 'fifteen in not-cause, fifteen in not-object' in the negative (paccanīya), the enumeration should be understood based on those instances that are similar among the instances obtained in the negative for the condition standing in the negative, compared to the instances obtained in the affirmative for the condition standing in the affirmative.
550. Trong Anulomapaccanīya, đối với các duyên có số lượng đã được xác định trong phần thuận (anuloma) như "có bảy trong hetu, chín trong ārammaṇa", và trong phần nghịch (paccanīya) như "có mười lăm trong nahetu, mười lăm trong nārammaṇa", thì duyên nào đứng theo phần thuận, cần phải hiểu việc đếm số là dựa vào các trường hợp tương tự (sadisavāra) trong số các trường hợp đã được xác định ở phần nghịch của duyên đứng theo phần nghịch, cùng với các trường hợp đã được xác định trong phần thuận của duyên đó.
Anulomasmiñhi hetupaccaye ‘‘hetuyā sattā’’ti satta vārā laddhā, paccanīye nārammaṇapaccaye ‘‘nārammaṇe pannarasā’’ti pannarasa laddhā.
For in the affirmative (anuloma) cause condition, seven instances are obtained as 'seven in cause', and in the negative (paccanīya) not-object condition, fifteen are obtained as 'fifteen in not-object'.
Thật vậy, trong phần thuận, đối với hetupaccaya (nhân duyên), bảy trường hợp đã được xác định qua câu "có bảy trong hetu"; trong phần nghịch, đối với nārammaṇapaccaya (phi sở duyên duyên), mười lăm trường hợp đã được xác định qua câu "có mười lăm trong nārammaṇa".
Tesu ye hetuyā satta vuttā, tehi saddhiṃ nārammaṇe vuttesu pannarasasu ‘‘kusalo kusalassa, abyākatassa, kusalābyākatassa, akusalo akusalassa, abyākatassa, akusalābyākatassa, abyākato abyākatassā’’ti ime satta sadisā.
Among these, the seven stated for cause—'wholesome for wholesome, for indeterminate, for wholesome and indeterminate; unwholesome for unwholesome, for indeterminate, for unwholesome and indeterminate; indeterminate for indeterminate'—these seven are similar to the fifteen stated in not-object.
Trong số đó, bảy trường hợp được nói đến trong "hetuyā" này, cùng với mười lăm trường hợp được nói đến trong "nārammaṇe", thì bảy trường hợp sau đây là tương tự: "pháp thiện đối với pháp thiện, đối với pháp vô ký, đối với pháp thiện và vô ký; pháp bất thiện đối với pháp bất thiện, đối với pháp vô ký, đối với pháp bất thiện và vô ký; pháp vô ký đối với pháp vô ký".
Te sandhāya hetupaccayā naārammaṇe sattāti vuttaṃ.
Referring to these, it is stated: 'cause condition, seven in not-object'.
Nhắm đến các trường hợp đó, câu hetupaccayā naārammaṇe sattā (do nhân duyên, trong phi sở duyên có bảy) đã được nói đến.
Naadhipatiyā sattātiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to 'seven in not-dominance', etc.
Trong các câu như naadhipatiyā sattā (trong phi tăng thượng có bảy) v.v... cũng theo phương pháp này.
Nasahajātassa pana hetupaccayassa abhāvā nasahajāte ekopi na labbhati, tasmā tena saddhiṃ yojanā na katā.
However, because the hetupaccaya is not conascent (na sahajāta), not even one case is obtained in the not-conascent (nasahajāte). Therefore, it is not joined with that.
Tuy nhiên, do không có hetupaccaya (nhân duyên) mà không phải là sahajāta (đồng sanh), nên không có trường hợp nào được tìm thấy trong nasahajāta (phi đồng sanh duyên), vì vậy việc kết hợp với duyên đó đã không được thực hiện.
Naaññamaññe kusalādayo tayo rūpābyākatassa labbhanti, te sandhāya tīṇīti vuttaṃ.
In na aññamaññe (not mutuality), the three cases, such as kusala (wholesome) etc., are obtained for the rūpābyākata (material undeterminable). Referring to these, it is said "three".
Trong naaññamaññe (phi hỗ tương duyên), ba trường hợp bắt đầu bằng thiện pháp v.v... đối với pháp vô ký thuộc sắc pháp được tìm thấy, nhắm đến chúng mà nói là tīṇi (ba).
Tathā nasampayutte.
Similarly, in na sampayutte (not associated).
Tương tự như vậy trong nasampayutte (phi tương ưng duyên).
Navippayutte pana kusalaṃ kusalassa, akusalaṃ akusalassa, abyākataṃ abyākatassāti arūpadhammavasena tīṇi veditabbāni.
But in na vippayutte (not dissociated), three types should be understood in terms of mental phenomena (arūpadhammavasena): kusala for kusala, akusala for akusala, and abyākata for abyākata.
Tuy nhiên, trong navippayutte (phi bất tương ưng duyên), cần hiểu có ba trường hợp theo phương diện pháp phi sắc là: pháp thiện đối với pháp thiện, pháp bất thiện đối với pháp bất thiện, và pháp vô ký đối với pháp vô ký.
Nanissayanoatthinoavigatā nasahajāto viya na labbhantiyevāti tehipi saddhiṃ yojanā na katā.
And just as na sahajāta is not obtained, similarly na nissaya, no atthi, and no avigata are also not obtained, and so no joining is made with them either.
Nanissaya (phi y chỉ), noatthi (phi hữu), noavigata (phi bất ly) cũng giống như nasahajāta (phi đồng sanh), đều không thể tìm thấy, do đó việc kết hợp với chúng cũng không được thực hiện.
Evamettha satta tīṇīti dveyeva gaṇanaparicchedā, tesaṃ vasena ūnataragaṇanena saddhiṃ atirekagaṇanassapi gaṇanaṃ parihāpetvā paccayaghaṭanesu gaṇanā veditabbā.
Thus, in this, there are only two enumerations: seven and three. In accordance with these, the enumeration in the joining of conditions should be understood by setting aside the enumeration of the larger number when joined with the smaller number.
Như vậy, ở đây chỉ có hai cách phân định số lượng là bảy và ba. Dựa vào đó, cần hiểu việc đếm số trong các sự kết hợp duyên bằng cách giảm bớt số lượng của duyên có số lượng nhiều hơn cho bằng với duyên có số lượng ít hơn.
551. Tattha hetusahajātanissayaatthiavigatanti nārammaṇe sattāti kusalo dhammo kusalassa dhammassa hetupaccayena paccayo, sahajātanissayaatthiavigatapaccayena paccayo, nārammaṇapaccayena paccayo.
551. In this regard, it is stated: Seven in nārammaṇe (not object condition), due to hetu, sahajāta, nissaya, atthi, and avigata conditions; that is, a kusala phenomenon is a condition for a kusala phenomenon by way of hetu-paccaya, by way of sahajāta-nissaya-atthi-avigata-paccaya, and by way of nārammaṇa-paccaya.
551. Trong đó, câu hetusahajātanissayaatthiavigatanti nārammaṇe sattā (do nhân, đồng sanh, y chỉ, hữu, bất ly duyên, trong phi sở duyên có bảy) có nghĩa là: pháp thiện là duyên cho pháp thiện bằng nhân duyên, bằng đồng sanh, y chỉ, hữu, bất ly duyên, và bằng phi sở duyên duyên.
Kusalā hetū sampayuttakānaṃ khandhānaṃ hetupaccayena paccayo, sahajātanissayaatthiavigatapaccayena paccayo, nārammaṇapaccayena paccayoti iminā nayena satta vārā uddharitabbā.
Wholesome roots are a condition for the conascent aggregates by way of hetu-paccaya, by way of sahajāta-nissaya-atthi-avigata-paccaya, and by way of nārammaṇa-paccaya; in this way, seven instances should be extracted.
Các nhân thiện là duyên cho các uẩn tương ưng bằng nhân duyên, bằng đồng sanh, y chỉ, hữu, bất ly duyên, và bằng phi sở duyên duyên. Theo phương pháp này, bảy trường hợp cần được nêu ra.
Nādhipatiyā sattātiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to Seven in nādhipatiyā (not predominant condition) and so on.
Trong các câu như nādhipatiyā sattā (trong phi tăng thượng có bảy) v.v... cũng theo phương pháp này.
Dutiye ghaṭane aññamaññassa paviṭṭhattā ṭhapetvā nasampayuttaṃ sesesu tīṇīti vuttaṃ.
In the second combination, as aññamañña (mutuality) is included, it is said "three" for the remaining conditions, excluding na sampayutta (not associated).
Trong sự kết hợp thứ hai, vì aññamañña (hỗ tương) đã được bao gồm, nên ngoại trừ nasampayutta (phi tương ưng), trong các duyên còn lại, được nói là tīṇi (ba).
Nasampayutte pana aññamaññavippayuttaṃ paṭisandhināmarūpaṃ sandhāya ekanti vuttaṃ.
However, in na sampayutte, it is said "one" referring to the paṭisandhi-nāmarūpa (name-and-form at conception) that is mutually dissociated (aññamaññavippayutta).
Tuy nhiên, trong nasampayutta (phi tương ưng), nhắm đến danh-sắc trong lúc tái sanh là bất tương ưng với nhau, nên được nói là một.
Aññamaññapaccayo cettha anulomaghaṭane paviṭṭhattā paccanīyato na labbhati, tasmā ‘‘naaññamaññe’’ti na vuttaṃ.
Here, the aññamañña-paccaya (mutuality condition) is not obtained from the reverse because it is included in the direct combination; therefore, "not mutuality" (na aññamaññe) is not stated.
Ở đây, vì hỗ tương duyên đã được bao gồm trong sự kết hợp thuận, nên không thể có được theo cách đối lập; do đó, không nói là "không hỗ tương".
Yathā cettha, evaṃ sesaghaṭanesupi paviṭṭhapaccayā paccanīyato na labbhantīti na vuttā.
Just as here, so too in the remaining combinations, the included conditions are not obtained from the reverse, and thus are not stated.
Cũng như ở đây, trong các sự kết hợp khác cũng vậy, các duyên đã được bao gồm thì không thể có được theo cách đối lập, vì thế chúng không được đề cập đến.
Tatiyaghaṭane sampayuttassa paviṭṭhattā sabbattha tīṇiyeva.
In the third combination, as sampayutta (associated) is included, there are always three.
Trong sự kết hợp thứ ba, vì tương ưng duyên đã được bao gồm, nên ở tất cả các trường hợp chỉ có ba.
Catutthaghaṭane vippayuttassa paviṭṭhattā tīṇi kusalādīni cittasamuṭṭhānarūpassa.
In the fourth combination, as vippayutta (dissociated) is included, there are three kusalādis (wholesome and so on) for the form produced by consciousness (cittasamuṭṭhānarūpa).
Trong sự kết hợp thứ tư, vì bất tương ưng duyên đã được bao gồm, nên có ba trường hợp là thiện, v.v... đối với sắc do tâm sanh.
Pañcame vipākassa paviṭṭhattā sabbattha ekaṃ abyākatena abyākataṃ.
In the fifth, as vipāka (result) is included, there is always one: abyākata for abyākata.
Trong sự kết hợp thứ năm, vì quả duyên đã được bao gồm, nên ở tất cả các trường hợp chỉ có một, là pháp vô ký đối với pháp vô ký.
Ito paresupi vipākasampayuttesu eseva nayo.
The same method applies to the vipāka-sampayutta (result-associated) conditions that follow.
Đối với các trường hợp tương ưng với quả sau đây cũng theo phương pháp này.
552. Hetusahajātanissayaindriyamaggaatthiavigatanti nārammaṇe cattārīti kusalo kusalassa, abyākatassa, kusalābyākatassa; abyākato abyākatassāti imesaṃ vasena veditabbāni.
552. Four in nārammaṇe (not object condition), due to hetu, sahajāta, nissaya, indriya, magga, atthi, and avigata conditions should be understood by way of kusala for kusala, for abyākata, for kusala and abyākata; and abyākata for abyākata.
Trong câu “Do nhân, đồng sanh, y chỉ, quyền, đạo, hiện hữu, bất ly, nên không phải cảnh, có bốn”, cần hiểu rằng có các trường hợp: pháp thiện đối với pháp thiện, đối với pháp vô ký, đối với pháp thiện và vô ký; pháp vô ký đối với pháp vô ký.
Sesesupi eseva nayo.
The same method applies to the remaining conditions.
Trong các trường hợp còn lại cũng theo phương pháp này.
Naaññamaññe dveti kusalo abyākatassa, tathā abyākato.
Two in na aññamaññe (not mutuality) means kusala for abyākata, and similarly abyākata for abyākata.
Trong câu “Không hỗ tương, có hai” là pháp thiện đối với pháp vô ký, và tương tự là pháp vô ký.
Paratopi dvīsu eseva nayo.
Further on, the same method applies to the two instances.
Sau đó, trong hai trường hợp kia cũng theo phương pháp này.
Iminā upāyena sabbaghaṭanesu labbhamānavasena gaṇanā veditabbā.
By this means, the enumeration should be understood based on what is obtainable in all combinations.
Theo phương pháp này, cần hiểu cách đếm số dựa trên những gì có thể có được trong tất cả các sự kết hợp.
Sabbānipi cetāni imasmiṃ anulomapaccanīye sahajātavasena ceva pakiṇṇakavasena ca pannarasādhikāni cattāri ghaṭanasatāni vuttāni.
All of these, in this anuloma-paccanīya (direct-reverse section), are said to be four hundred and fifteen combinations, both in terms of sahajāta (conascence) and in terms of miscellaneous conditions.
Tất cả những điều này, trong phần thuận-đối lập này, đã được nói đến là bốn trăm mười lăm sự kết hợp, cả theo cách đồng sanh và theo cách tạp loại.
Tesu tasmiṃ tasmiṃ ghaṭane ye anulomato ṭhitā paccayā, tesaṃ ekopi paccanīyato na labbhati.
Among these, in each respective combination, not even one of the conditions that stand in the direct order (anuloma) is obtained from the reverse order (paccanīya).
Trong số đó, trong mỗi sự kết hợp, không có duyên nào trong số các duyên tồn tại theo cách thuận mà có thể có được theo cách đối lập.
Hetumūlake cettha paṭhame ghaṭane anulomato pañcannaṃ paccayānaṃ ṭhitattā paccanīyato ekūnavīsati paccayā āgatā.
Here, in the first combination of the hetu-mūlaka (root condition section), since five conditions stand in the direct order, nineteen conditions are obtained from the reverse order.
Ở đây, trong sự kết hợp đầu tiên có nhân làm gốc, vì có năm duyên tồn tại theo cách thuận, nên có mười chín duyên theo cách đối lập.
Evaṃ sesesupi anulomato ṭhitāvasesā paccanīyato āgatā.
Similarly, in the remaining sections, the conditions remaining after those standing in the direct order are obtained from the reverse order.
Tương tự, trong các trường hợp khác, các duyên còn lại sau khi đã tồn tại theo cách thuận sẽ có mặt theo cách đối lập.
Anulomato cettha bahūsupi ṭhitesu paccanīyato ekekova āgatoti veditabbo.
Here, even if many stand in the direct order, it should be understood that only one is obtained from the reverse order.
Ở đây, cần hiểu rằng, mặc dù có nhiều duyên tồn tại theo cách thuận, nhưng theo cách đối lập thì chỉ có từng duyên một xuất hiện.
Yathā ca hetumūlake, evaṃ ārammaṇādimūlakesupi sabbametaṃ vidhānaṃ yathānurūpato veditabbanti.
And just as in the hetu-mūlaka, all these arrangements should be understood appropriately in the ārammaṇa-ādimūlaka (object-root section and so on).
Và cũng như trong trường hợp có nhân làm gốc, tương tự trong các trường hợp có cảnh làm gốc, v.v..., cần hiểu toàn bộ phương pháp này một cách tương ứng.
631. Paccanīyānulomepi ‘‘hetuyā satta, ārammaṇe navā’’ti evaṃ anulome ‘‘nahetuyā pannarasa, nārammaṇe pannarasā’’ti evaṃ paccanīye ca laddhagaṇanesu paccayesu yo paccanīyato ṭhito, tassa paccanīyato laddhavāresu ye anulomato ṭhitassa anulomato laddhavārehi sadisā vārā, tesaṃ vasena gaṇanā veditabbā.
In the paccanīyānuloma (reverse-direct section) as well, the enumeration should be understood based on those instances that are similar to the instances obtained from the direct order of a condition standing in the direct order, among the instances obtained from the reverse order of a condition standing in the reverse order, considering the counts obtained in the direct order, such as "seven in hetuyā (root condition), nine in ārammaṇe (object condition)," and in the reverse order, such as "fifteen in na hetuyā (not root condition), fifteen in na ārammaṇe (not object condition)."
Trong phần đối lập-thuận cũng vậy, trong số các duyên có số lượng đã được xác định trong phần thuận như "do nhân có bảy, do cảnh có chín", và trong phần đối lập như "không do nhân có mười lăm, không do cảnh có mười lăm", thì đối với duyên nào tồn tại theo cách đối lập, việc đếm số cần được hiểu dựa trên các trường hợp tương tự với các trường hợp đã có được theo cách thuận của duyên tồn tại theo cách thuận.
Paccanīyasmiñhi nahetupaccaye ‘‘nahetuyā pannarasā’’ti pannarasa vārā laddhā, anulome ārammaṇapaccaye ‘‘ārammaṇe navā’’ti nava vārā laddhā.
Indeed, in the reverse order, fifteen instances are obtained for the nahetu-paccaya (not root condition), as stated "fifteen in na hetuyā"; and in the direct order, nine instances are obtained for the ārammaṇa-paccaya (object condition), as stated "nine in ārammaṇe."
Thật vậy, trong phần đối lập, đối với không nhân duyên, đã có được mười lăm trường hợp qua câu "không do nhân có mười lăm"; trong phần thuận, đối với cảnh duyên, đã có được chín trường hợp qua câu "do cảnh có chín".
Tattha ye nahetuyā pannarasa vuttā, tesu ye vārā ārammaṇe vuttehi navahi sadisā, tesaṃ vasena gaṇanā veditabbā.
Among those instances, the enumeration should be understood based on those instances that are similar to the nine instances stated in ārammaṇe, out of the fifteen instances stated in na hetuyā.
Trong đó, trong số mười lăm trường hợp được nói đến trong "không do nhân", những trường hợp nào tương tự với chín trường hợp được nói đến trong "do cảnh", thì việc đếm số cần được hiểu dựa trên những trường hợp đó.
Tattha ye ārammaṇe nava vuttā, te nahetuyā vuttesu pannarasasu kusalo ‘‘kusalākusalābyākatānaṃ, akusalo akusalakusalābyākatānaṃ, abyākato abyākatakusalākusalāna’’nti imehi navahi sadisā, te sandhāya nahetuyā ārammaṇe navāti vuttaṃ.
Among those instances, the nine instances stated in ārammaṇe are similar to these nine instances stated in na hetuyā: kusala for kusala, akusala, and abyākata; akusala for akusala, kusala, and abyākata; abyākata for abyākata, kusala, and akusala. Referring to these, it is said, " Nine in ārammaṇe, due to na hetuyā."
Trong đó, chín trường hợp đã được nói trong duyên cảnh, chúng tương tự với chín trường hợp này trong số mười lăm trường hợp đã được nói trong duyên phi nhân: "pháp thiện (là duyên) cho các pháp thiện, bất thiện, và vô ký; pháp bất thiện (là duyên) cho các pháp bất thiện, thiện, và vô ký; pháp vô ký (là duyên) cho các pháp vô ký, thiện, và bất thiện". Liên quan đến chúng, câu "trong duyên phi nhân có chín, trong duyên cảnh có chín" đã được nói đến.
Adhipatiyā dasātiādīsupi eseva nayo.
The same method applies to Ten in adhipatiyā and so on.
Trong các câu như "trong duyên trưởng có mười", phương pháp cũng tương tự.
Ārammaṇādīnañhi anulomagaṇanāya ye vārā vuttā nahetupaccayena saddhiṃ saṃsandanepi te sabbe labbhantīti veditabbā.
It should be understood that all instances stated in the direct enumeration of ārammaṇa and so on are also obtained when comparing them with the nahetu-paccaya (not root condition).
Cần phải hiểu rằng, tất cả các trường hợp đã được nói trong cách đếm thuận của duyên cảnh v.v., cũng đều có được khi kết hợp với duyên phi nhân.
‘‘Kusalo dhammo kusalassa dhammassa nahetupaccayena paccayo ārammaṇapaccayena paccayo, dānaṃ datvā sīlaṃ samādiyitvā uposathakammaṃ katvā taṃ paccavekkhati, pubbe suciṇṇāni paccavekkhatī’’ti iminā upāyena tesaṃ pāḷi uddharitabbā.
The Pali text for these should be extracted in this manner: "A kusala phenomenon is a condition for a kusala phenomenon by way of nahetu-paccaya and by way of ārammaṇa-paccaya; having given alms, observed morality, and performed the uposatha ceremony, one reflects on that; one reflects on one's former good deeds."
Bản Pāḷi của chúng cần được trích dẫn theo phương pháp này: "Pháp thiện là duyên cho pháp thiện bằng duyên phi nhân, bằng duyên cảnh; sau khi bố thí, sau khi thọ trì giới, sau khi làm uposathakamma, người ấy quán xét điều đó, quán xét những việc đã làm tốt trước đây".
Nahetupaccayā adhipatiyā dasāti ettha ṭhapetvā vīmaṃsādhipatiṃ sesādhipativasena anulomavibhaṅge āgatavārā uddharitabbā.
In Ten in adhipatiyā, due to nahetu-paccayā, the instances obtained in the anuloma-vibhaṅga (direct analysis) should be extracted, excluding vīmaṃsādhipati (investigation predominance), and considering the remaining predominant conditions.
Ở đây, trong câu "do duyên phi nhân, trong duyên trưởng có mười", cần trích dẫn các trường hợp đã đến trong phân tích thuận theo các duyên trưởng còn lại, ngoại trừ trạch pháp trưởng.
Evamettha nava dasasattatīṇiterasaekanti cha gaṇanaparicchedā, tesaṃ vasena ūnataragaṇanena saddhiṃ atirekagaṇanassāpi gaṇanaṃ parihāpetvā nahetumūlakādīnaṃ nayānaṃ timūlakādīsu sabbasaṃsandanesu gaṇanā veditabbā.
Thus, there are six types of enumerations here: nine, ten, seven, three, thirteen, and one. Based on these, the enumeration in all the comparisons of the nahetu-mūlaka and other methods in the timūlaka (three-root section) and so on, should be understood by setting aside the enumeration of the greater number when joined with the lesser number.
Như vậy, ở đây có sáu cách phân định số lượng: chín, mười, bảy, ba, mười ba, một. Dựa vào chúng, cần hiểu cách đếm trong tất cả các sự kết hợp ở tam-mūlaka v.v., của các phương pháp na-hetu-mūlaka v.v., bằng cách loại bỏ việc đếm của duyên có số lượng lớn hơn cùng với duyên có số lượng ít hơn.
Idaṃ tāva sādhāraṇalakkhaṇaṃ.
This is a common characteristic.
Trước hết, đây là đặc điểm chung.
Na panetaṃ sabbasaṃsandanesu gacchati, yehi pana paccayehi saddhiṃ yesaṃ paccayānaṃ saṃsandane ye vārā virujjhanti, te apanetvā avasesānaṃ vasenapettha gaṇanā veditabbā.
However, this does not apply to all comparisons. Rather, the enumeration here should be understood by removing the instances that conflict in the comparison of certain conditions with other conditions, and considering the remaining ones.
Tuy nhiên, điều này không áp dụng cho tất cả các sự kết hợp. Cần phải hiểu cách đếm ở đây dựa trên các trường hợp còn lại, sau khi loại bỏ những trường hợp mâu thuẫn trong sự kết hợp của các duyên với nhau.
Nahetupaccayā naārammaṇapaccayā adhipatiyā sattāti ettha hi kusalo akusalassa; abyākato kusalassa, akusalassāti ime ārammaṇādhipativasena labbhamānā tayo vārā virujjhanti.
Here, in Seven in adhipatiyā, due to nahetu-paccayā, na ārammaṇa-paccayā, the three instances obtained by way of ārammaṇādhipati (object predominance) — kusala for akusala; abyākata for kusala, for akusala — conflict.
Ở đây, trong câu "do duyên phi nhân, do duyên phi cảnh, trong duyên trưởng có bảy", ba trường hợp này, vốn có được do duyên cảnh trưởng, bị mâu thuẫn: pháp thiện (là duyên) cho pháp bất thiện; pháp vô ký (là duyên) cho pháp thiện, (và) cho pháp bất thiện.
Naārammaṇapaccayāti vuttattā.
Because it is stated "by way of na ārammaṇa-paccaya" (not object condition).
Vì đã nói "do duyên phi cảnh".
Tasmā te apanetvā sahajātādhipatinayenevettha ‘‘kusalo kusalassa, abyākatassa, kusalābyākatassa; akusalo akusalassa, abyākatassa, akusalābyākatassa; abyākato abyākatassā’’ti satta vārā veditabbā.
Therefore, by removing those, only seven instances should be understood here according to the method of sahajāta-adhipati (conascent predominance): kusala for kusala, for abyākata, for kusala and abyākata; akusala for akusala, for abyākata, for akusala and abyākata; abyākata for abyākata.
Do đó, sau khi loại bỏ chúng, cần hiểu rằng ở đây có bảy trường hợp theo phương pháp của duyên câu sanh trưởng: "pháp thiện (là duyên) cho pháp thiện, cho pháp vô ký, cho các pháp thiện và vô ký; pháp bất thiện (là duyên) cho pháp bất thiện, cho pháp vô ký, cho các pháp bất thiện và vô ký; pháp vô ký (là duyên) cho pháp vô ký".
Tepi nahetupaccayāti vacanato ṭhapetvā vīmaṃsādhipatiṃ sesādhipatīnaṃ vasena.
These too are based on the remaining predominant conditions, excluding vīmaṃsādhipati, because it is stated "by way of nahetu-paccaya."
Những trường hợp đó cũng (cần được hiểu) theo các duyên trưởng còn lại, ngoại trừ trạch pháp trưởng, vì đã nói "do duyên phi nhân".
Evaṃ sabbattha ūnataragaṇanapaccayavasena avirujjhamānagaṇanavasena ca gaṇanā veditabbā.
Thus, in all cases, the enumeration should be understood based on the condition with the smaller number and based on the non-conflicting enumeration.
Như vậy, ở mọi nơi, cần hiểu cách đếm dựa trên duyên có số lượng ít hơn và dựa trên số lượng không mâu thuẫn.
Yesu ca paccayesu paccanīyato ṭhitesu ye anulomato na tiṭṭhanti, tepi veditabbā.
And those conditions that do not stand in the direct order when placed in the reverse order should also be understood.
Và cần phải biết những duyên nào không tồn tại theo cách thuận khi các duyên khác tồn tại theo cách nghịch.
Seyyathidaṃ – anantare paccanīyato ṭhite samanantarāsevananatthivigatā anulomato na tiṭṭhanti, sahajāte paccanīyato ṭhite hetuaññamaññavipākajhānamaggasampayuttā anulomato na tiṭṭhanti, nissaye paccanīyato ṭhite vatthupurejāto anulomato na tiṭṭhati.
What are they? When in the inimical state (paccanīya) for the Anantara condition, Samanantara, Āsevana, Natthi, and Avigata do not exist in the harmonious state (anuloma). When in the inimical state (paccanīya) for the Sahajāta condition, Hetu, Aññamañña, Vipāka, Jhāna, Magga, and Sampayutta do not exist in the harmonious state (anuloma). When in the inimical state (paccanīya) for the Nissaya condition, Vatthupurejāta does not exist in the harmonious state (anuloma).
Như sau: khi duyên vô gián ở vị trí phủ định, các duyên đẳng vô gián, thường cận, vô hữu, ly khứ không đứng ở vị trí thuận; khi duyên câu sanh ở vị trí phủ định, các duyên nhân, hỗ tương, dị thục, thiền, đạo, tương ưng không đứng ở vị trí thuận; khi duyên y chỉ ở vị trí phủ định, duyên vật tiền sanh không đứng ở vị trí thuận.
Āhāre vā indriye vā paccanīyato ṭhite hetuaññamaññavipākajhānamaggasampayuttā anulomato na tiṭṭhanti.
When in the inimical state (paccanīya) for the Āhāra or Indriya condition, Hetu, Aññamañña, Vipāka, Jhāna, Magga, and Sampayutta do not exist in the harmonious state (anuloma).
Hoặc khi duyên vật thực hoặc duyên quyền ở vị trí phủ định, các duyên nhân, hỗ tương, dị thục, thiền, đạo, tương ưng không đứng ở vị trí thuận.
Ārammaṇe pana paccanīyato ṭhite adhipatiupanissayā anulomato na tiṭṭhanti, ārammaṇādhipatiārammaṇūpanissayā pana na labbhanti.
However, when in the inimical state (paccanīya) for the Ārammaṇa condition, Adhipati and Upanissaya do not exist in the harmonious state (anuloma), and Ārammaṇādhipati and Ārammaṇūpanissaya are not obtained.
Tuy nhiên, khi duyên cảnh ở vị trí phủ định, các duyên trưởng, cận y đứng ở vị trí thuận; nhưng các duyên cảnh trưởng, cảnh cận y thì không có được.
Iminā upāyena sabbattha yaṃ labbhati, yañca na labbhati, taṃ jānitvā labbhamānavasena vārā uddharitabbā.
By this method, one should ascertain what is obtainable and what is not obtainable everywhere, and the sections should be drawn out according to what is obtainable.
Bằng phương pháp này, ở khắp nơi, cần biết điều gì có được và điều gì không có được, rồi rút ra các trường hợp theo cách có thể có được.
Tattha sabbesupi timūlakādīsu anantare sattātiādayo dumūlake laddhavārāyeva sattamūlakādīsu pana nasahajātapaccayā nissaye tīṇīti purejātavasena vatthunissaye tīṇi.
Among all the three-rooted (timūlaka) and other classifications, the sections obtained in the two-rooted (dumūlaka) classification, such as "seven in Anantara," are the same. However, in the seven-rooted (sattamūlaka) and other classifications, "three in the Nissaya of Na-sahajāta Paccaya" refers to three in vatthunissaya in the sense of purejāta.
Trong đó, ở tất cả các pháp như tam căn v.v..., các trường hợp “trong duyên vô gián có bảy” v.v... chính là các trường hợp đã có được trong nhị căn. Tuy nhiên, trong các pháp như thất căn v.v..., câu “không do duyên câu sanh, trong duyên y chỉ có ba” là ba trường hợp trong duyên vật y chỉ theo cách tiền sanh.
Kamme dve nānākkhaṇikavaseneva.
"Two in Kamma" refers only to the nānākkhaṇika sense.
Trong duyên nghiệp có hai, chỉ theo cách dị thời.
Āhāre ekaṃ kabaḷīkārāhāravasena.
"One in Āhāra" refers to the kabaḷīkārāhāra sense.
Trong duyên vật thực có một, theo cách đoàn thực.
Indriye ekaṃ rūpindriyavasena.
"One in Indriya" refers to the rūpindriya sense.
Trong duyên quyền có một, theo cách sắc quyền.
Kamena gantvā vippayutte tīṇīti kusalādīnaṃ abyākatantāni pacchājātavasena.
Proceeding in order, "three in Vippayutta" refers to those ending in abyākata for kusalādi in the sense of pacchājāta.
Theo thứ tự, câu “trong duyên bất tương ưng có ba” là các pháp bắt đầu bằng thiện v.v... và kết thúc bằng vô ký, theo cách hậu sanh.
Atthiavigatesu pañcāti tāni ceva tīṇi, kusalābyākatā abyākatassa, akusalābyākatā abyākatassāti imāni ca dve pacchājātāhārindriyavasenāti.
"Five in Atthi and Avigata" refers to those three, plus "kusalābyākata for abyākata" and "akusalābyākata for abyākata," these two in the sense of pacchājāta, āhāra, and indriya.
Câu “trong duyên hiện hữu, bất ly có năm” là ba pháp ấy, cùng với hai pháp này là thiện và vô ký đối với vô ký, bất thiện và vô ký đối với vô ký, theo cách hậu sanh vật thực và quyền.
Pacchājātapaccayassa paccanīkabhāvato paṭṭhāya pana atthiavigatesu ekanti abyākato abyākatassa āhārindriyavasena.
However, from the inimical state (paccanīkabhāva) of pacchājāta paccaya, "one in Atthi and Avigata" refers to abyākata for abyākata in the sense of āhāra and indriya.
Tuy nhiên, bắt đầu từ khi duyên hậu sanh là phủ định, câu “trong duyên hiện hữu, bất ly có một” là pháp vô ký đối với pháp vô ký, theo cách vật thực và quyền.
Nāhāre gahite naindriyapaccayāti na gahetabbaṃ.
It should not be taken that when āhāra is taken, indriya paccaya is not taken.
Khi đã lấy “không do duyên vật thực”, không nên hiểu là “không do duyên quyền”.
Tathā naindriye gahite nāhārapaccayāti.
Similarly, when indriya is taken, āhāra paccaya is not taken.
Tương tự, khi đã lấy “không do duyên quyền”, không nên hiểu là “không do duyên vật thực”.
Dvīsu ekato gahitesu gaṇetabbavārassa abhāvato.
Because there is no section to be counted when two are taken together.
Vì khi cả hai được lấy cùng một lúc, không có trường hợp nào để đếm.
Jhānamaggādīsupi paccanīkato ṭhitesu āhārato vā indriyato vā ekaṃ anulomaṃ akatvāva avasāne indriye ekaṃ, atthiyā ekaṃ, avigate ekaṃ, āhāre ekaṃ, atthiyā ekaṃ, avigate ekanti vuttaṃ.
Even when jhāna, magga, etc., are in the inimical state, by not making one from āhāra or indriya into the harmonious state, it is said at the end: "one in Indriya, one in Atthi, one in Avigata; one in Āhāra, one in Atthi, one in Avigata."
Ngay cả khi các duyên thiền, đạo v.v... ở vị trí phủ định, ở cuối cùng, đã được nói rằng “trong duyên quyền có một, trong duyên hiện hữu có một, trong duyên bất ly có một; trong duyên vật thực có một, trong duyên hiện hữu có một, trong duyên bất ly có một” mà không làm cho một trong hai duyên vật thực hoặc duyên quyền thành thuận.
Sesamettha uttānatthamevāti.
The rest here is of obvious meaning.
Phần còn lại ở đây có ý nghĩa rõ ràng.
636. Nārammaṇamūlakādīsu naaññamaññamūlake naaññamaññapaccayā hetuyā tīṇīti kusalādīni cittasamuṭṭhānānaṃ.
636. In the Nārammaṇa-mūlaka and others, in the Na-aññamañña-mūlaka, "three in Hetu for Na-aññamañña-paccaya" refers to the kusalādi for cittasamuṭṭhāna.
Trong các pháp như Vô Cảnh Căn v.v..., trong Vô Hỗ Tương Căn, câu “không do duyên hỗ tương, trong duyên nhân có ba” là các pháp thiện v.v... đối với các sắc do tâm sanh.
Adhipatiyā aṭṭhāti adhipatiyā vuttesu dasasu ‘‘kusalo kusalābyākatassa, akusalo akusalābyākatassā’’ti dve apanetvā sesāni aṭṭha.
"Eight in Adhipati" refers to the eight remaining after removing "kusala for kusalābyākata" and "akusala for akusalābyākata" from the ten mentioned in Adhipati.
Câu “trong duyên trưởng có tám” là tám trường hợp còn lại sau khi loại bỏ hai trường hợp “thiện đối với thiện và vô ký, bất thiện đối với bất thiện và vô ký” trong mười trường hợp đã được nói trong duyên trưởng.
Sahajāte pañcāti hetuyā vuttehi tīhi saddhiṃ ‘‘kusalo ca abyākato ca abyākatassa, akusalo ca abyākato ca abyākatassā’’ti ime dve.
"Five in Sahajāta" refers to the three mentioned in Hetu, plus these two: "kusala and abyākata for abyākata" and "akusala and abyākata for abyākata."
Câu “trong duyên câu sanh có năm” là hai trường hợp này “thiện và vô ký đối với vô ký, bất thiện và vô ký đối với vô ký” cùng với ba trường hợp đã được nói trong duyên nhân.
Nissaye sattāti tehi pañcahi saddhiṃ ‘‘abyākato kusalassa, abyākato akusalassā’’ti ime dve vatthuvasena.
"Seven in Nissaya" refers to those five, plus these two in the sense of vatthu: "abyākata for kusala" and "abyākata for akusala."
Bảy trong y chỉ là hai câu này, tức là “pháp vô ký đối với pháp thiện, pháp vô ký đối với pháp bất thiện” theo phương diện vật, cùng với năm câu kia.
Kamme tīṇīti hetuyā vuttāneva.
"Three in Kamma" refers to those already mentioned in Hetu.
Ba trong nghiệp là những câu đã được nói trong nhân.
Sesatikesupi eseva nayo.
The same method applies to the remaining tikas.
Trong các bộ ba còn lại, phương pháp cũng tương tự.
Adhipatiyā tīṇīti heṭṭhā vuttāneva.
"Three in Adhipati" refers to those mentioned previously.
Ba trong trưởng là những câu đã được nói ở dưới.
648. Nasampayuttapaccayā hetuyā tīṇīti heṭṭhā naaññamaññe vuttāneva.
648. "Three in Hetu for Na-sampayutta-paccaya" refers to those already mentioned in Na-aññamañña below.
648. Do duyên không-tương ưng, ba trong nhân là những câu đã được nói ở dưới trong phần không-tương hỗ.
Adhipatiyā aṭṭhāti vuttāneva.
"Eight in Adhipati" refers to those already mentioned.
Tám trong trưởng là những câu đã được nói.
Navippayuttamūlake kamme pañcāti kusalādicetanā sahajātakusalādīnaṃ, nānākkhaṇikā kusalākusalacetanā kammasamuṭṭhānarūpassāti evaṃ pañca.
In the Na-vippayutta-mūlaka, "five in Kamma" refers to the kusalādi-cetanā for sahajāta-kusalādi, and the nānākkhaṇika kusalākusala-cetanā for kamma-samuṭṭhāna-rūpa, making five in this way.
Trong phần gốc không-bất tương ưng, năm trong nghiệp là: tư thiện v.v. đối với các pháp thiện v.v. đồng sanh, và tư thiện, bất thiện có sát-na khác nhau đối với sắc do nghiệp sanh; như vậy là năm.
Āhārindriyesu tīṇi sahajātasadisāni.
"Three in Āhāra and Indriya" are similar to sahajāta.
Ba trong vật thực và quyền tương tự như đồng sanh.
Jhānamaggādīsu tīṇi hetusadisāni.
"Three in Jhāna and Magga" are similar to hetu.
Ba trong thiền, đạo v.v. tương tự như nhân.
650. Noatthimūlake yasmā hetu noatthi nāma na hoti, niyamato atthiyeva, tasmā taṃ aggahetvā nārammaṇe navāti vuttaṃ.
650. In the No-atthi-mūlaka, since there is no such thing as "no-atthi" for hetu, which is necessarily "atthi," it is stated as "nine in Ārammaṇa," without taking hetu.
650. Trong phần gốc không-hiện hữu, vì nhân không thể được gọi là không-hiện hữu, mà theo quy tắc nó phải hiện hữu, nên không lấy nhân đó mà nói chín trong cảnh.
Yathā ca hetu, tathā aññepi atthipaccayalakkhaṇayuttā ettha anulomato na tiṭṭhanti.
Just as hetu, other conditions endowed with the characteristic of atthi-paccaya also do not exist here in the harmonious state.
Và cũng như nhân, các pháp khác có đặc tính của duyên hiện hữu cũng không đứng ở đây theo chiều thuận.
Kamme dveti idaṃ pana nānākkhaṇikakammavasena vuttaṃ.
However, "two in Kamma" is stated in the sense of nānākkhaṇika kamma.
Còn câu hai trong nghiệp này được nói theo phương diện nghiệp có sát-na khác nhau.
Paccanīyato sabbe labbhanti.
All are obtainable from the inimical state.
Theo chiều nghịch, tất cả đều có được.
Yaṃ pana anulomato labbhamānampi aggahetvā tato puretarā paccayā paccanīyato gayhanti, so pacchā yojanaṃ labhati.
But if a condition that is obtainable in the harmonious state is not taken, and earlier conditions are taken from the inimical state, it will be placed later.
Còn duyên nào, dù có được theo chiều thuận, nhưng không được lấy mà các duyên sau đó được lấy theo chiều nghịch, thì duyên đó được kết hợp sau.
Tenevettha ‘‘noatthipaccayā nahetupaccayā…pe… noavigatapaccayā kamme dve’’ti vuttaṃ.
It is for this reason that it is said here: "No-atthi-paccaya, Nahetu-paccaya...pe... No-avigata-paccaya, two in Kamma."
Chính vì thế, ở đây mới nói rằng “do duyên không-hiện hữu, không do duyên nhân… cho đến… không do duyên bất ly, có hai trong nghiệp”.
Kasmā panesa sakaṭṭhāneyeva na gahitoti?
Why, then, is it not taken in its own place?
Vậy tại sao nó không được lấy ngay tại vị trí của nó?
Yasmā avasesesupi paccanīyato ṭhitesu ekova anulomato labbhati.
Because even among the remaining conditions in the inimical state, only one is obtained in the harmonious state.
Bởi vì ngay cả khi các pháp còn lại đều đứng theo chiều nghịch, chỉ có một pháp duy nhất có được theo chiều thuận.
Idañhi imasmiṃ paccayānulome lakkhaṇaṃ – yo sabbesu paccanīyato ṭhitesu ekova anulomato labbhati, so pacchā vuccatīti.
Indeed, this is the characteristic in this Paccayānuloma: that condition which is the only one obtained in the harmonious state among all conditions in the inimical state is mentioned later.
Vì đây là đặc điểm trong phần thuận của duyên này: pháp nào chỉ có một mình nó có được theo chiều thuận khi tất cả các pháp khác đều đứng theo chiều nghịch, thì pháp đó được nói sau cùng.
Noatthipaccayā nohetupaccayā…pe… noavigatapaccayā upanissaye navāti etthāpi eseva nayo.
The same method applies to "No-atthi-paccaya, No-hetu-paccaya...pe... No-avigata-paccaya, nine in Upanissaya."
Trong câu “do duyên không-hiện hữu, không do duyên nhân… cho đến… không do duyên bất ly, có chín trong y chỉ”, phương pháp cũng tương tự.
Idaṃ pana pakatūpanissayavasena vuttaṃ.
This, however, is stated in the sense of pakatūpanissaya.
Tuy nhiên, điều này được nói theo phương diện y chỉ thông thường.
Iminā upāyena sabbattha labbhamānaṃ alabbhamānaṃ purevuttaṃ pacchāvuttañca veditabbanti.
By this method, what is obtainable, what is not obtainable, what is mentioned earlier, and what is mentioned later should be understood everywhere.
Bằng phương pháp này, nên hiểu ở mọi nơi về pháp có được, pháp không có được, pháp được nói trước và pháp được nói sau.