443. Puttasaddena sāmaññaniddesato ekasesanayena vā puttīpi gahitāti āha ‘‘bahū dhītaro cā’’ti.
443. Since the word “son” is a general designation, and by the ekasesa method, daughters are also included, he says, “and many daughters.”
443. Với từ “con trai” (putta), do cách chỉ định chung hoặc theo lối ekasesa, con gái (puttī) cũng được bao gồm, nên ngài nói “và nhiều con gái”.
Dānappadānesūti khuddakesu ceva mahantesu ca dānesu.
“In giving donations” means in small and large donations.
Trong các buổi cúng dường: trong cả các buổi cúng dường nhỏ và lớn.
Chaṇaṃ nāma attano gehe kattabbamaṅgalanti āha ‘‘āvāhavivāhamaṅgalādīsū’’ti.
A festival (chaṇa) is a celebration to be held in one's own home, so he says, “in marriage and wedding celebrations and so on.”
Lễ hội là một buổi lễ hỷ lạc được tổ chức tại nhà của mình, nên ngài nói “trong các lễ cưới hỏi, v.v.”.
Ettha ādi-saddena phagguṇamāsādīsu uttaraphagguṇādiabhilakkhitadivasesu saparijanānaṃ manussānaṃ maṅgalakaraṇampi saṅgaṇhāti.
Here, the word “and so on” also includes the celebration of festivals by people with their families on specific days, such as the Uttara Phagguṇa day in the month of Phagguṇa, etc.
Ở đây, từ v.v. bao gồm cả việc tổ chức lễ hỷ lạc của những người có gia đình vào các ngày được đánh dấu bằng Uttaraphagguṇa, v.v., trong tháng Phagguṇa, v.v.
Antarussavesūti mahussavassa antarantarā pavattitaussavesu.
“During minor festivals” means festivals occurring between major festivals.
Trong các lễ hội trung gian: trong các lễ hội được tổ chức xen kẽ giữa các lễ hội lớn.
Āsāḷhīpavāraṇanakkhattādīsūti ettha nakkhattasaddo paccekaṃ yojetabbo.
“In the festivals of Āsāḷhī, Pavāraṇā, and so on”: here the word “festival” (nakkhatta) should be applied to each term separately.
Trong các lễ hội Āsāḷhī, Pavāraṇā, v.v.: ở đây, từ “nakkhatta” (lễ hội) cần được ghép riêng.
Tattha āsāḷhīnakkhattanti vassūpagamanapūjādivasaṃ sandhāya vuttaṃ, pavāraṇanakkhattanti pavāraṇapūjādivasaṃ sandhāya.
Here, “Āsāḷhī festival” refers to the day of the vassa entry celebration, and “Pavāraṇā festival” refers to the day of the Pavāraṇā celebration.
Trong đó, lễ hội Āsāḷhī được nói liên quan đến ngày cúng dường vào mùa an cư; lễ hội Pavāraṇā được nói liên quan đến ngày cúng dường Pavāraṇā.
Ādi-saddena yasmiṃ nakkhatte gāmanigamavāsino tayo satta vā divase nakkhattaghosanaṃ katvā yathāvibhavaṃ alaṅkatapaṭiyattā bhoge paribhuñjantā nakkhattakīḷaṃ kīḷanti, tampi saṅgaṇhāti.
The word “and so on” also includes a festival during which villagers and town dwellers proclaim a festival for three or seven days, and then, adorned and prepared according to their means, enjoy their possessions and engage in festival play.
Từ v.v. cũng bao gồm những lễ hội mà cư dân làng xã tổ chức công bố lễ hội trong ba hoặc bảy ngày, rồi trang hoàng và chuẩn bị tùy theo khả năng, hưởng thụ các vật phẩm và vui chơi lễ hội.
Imepi dārakāti attano dārake sandhāya vadanti.
“These children too” refers to their own children.
Những đứa trẻ này: nói liên quan đến con cái của chính mình.
Tadanantaranti bhikkhūnaṃ bhojanānantaraṃ.
“Immediately after that” means immediately after the bhikkhus’ meal.
Ngay sau đó: ngay sau bữa ăn của các tỳ-khưu.
444-445. Taṃ kammanti taṃ ajjhācārakammaṃ.
444-445. “That action” refers to that transgressing action.
444-445. Hành vi đó: hành vi sai trái đó.
Bhikkhu nisinneti ettha bhikkhūti bhummatthe paccattavacanaṃ, bhummavacanassa vā lopaṃ katvā niddesoti āha ‘‘bhikkhumhi nisinne’’ti.
“When a bhikkhu is sitting”: here, “bhikkhu” is in the locative singular, or it is stated by eliding the locative ending, so he says, “when the bhikkhu is sitting.”
Tỳ-khưu ngồi: ở đây, bhikkhū là từ cách sở hữu số ít dùng cho vị trí, hoặc là cách chỉ định sau khi lược bỏ từ cách sở hữu, nên ngài nói “khi tỳ-khưu ngồi”.
Pāḷiyaṃ ‘‘sotassa raho’’ti idaṃ atthuddhāravasena vuttaṃ, ‘‘paṭicchanne āsane’’ti pana vacanato ‘‘sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevitu’’nti ca vuttattā cakkhussa raho idhādhippetoti dassetuṃ ‘‘kiñcāpī’’tiādi vuttaṃ.
In the Pāḷi, ‘‘sotassa raho’’ (privacy for the ear) is stated by way of extracting the meaning; but because the phrase ‘‘paṭicchanne āsane’’ (on a secluded seat) and ‘‘sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ’’ (it is possible to engage in sexual intercourse) are stated, the privacy for the eye is what is intended here, to show this, ‘‘Although’’ and so on is stated.
Trong Pāḷi, “sotassa raho” được nói theo cách trích dẫn ý nghĩa, còn do câu “paṭicchanne āsane” và “sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ” được nói, để chỉ ra rằng “nơi kín đáo đối với mắt” được đề cập ở đây, ngài nói “mặc dù…” v.v.
Paricchedo veditabboti raho nisajjāpattiyā paricchedo vavatthānaṃ veditabbaṃ.
“The definition should be understood” means that the definition or determination of the offense of sitting in privacy should be understood.
Cần phải biết sự giới hạn: cần phải biết sự giới hạn, sự phân định của tội ngồi nơi kín đáo.
Idāni cakkhussa raheneva āpattiṃ paricchinditvā dassento ‘‘sacepi hī’’tiādimāha.
Now, determining the offense by means of privacy for the eye, he says, ‘‘Even if’’ and so on.
Bây giờ, để chỉ ra sự giới hạn của tội chỉ bằng nơi kín đáo đối với mắt, ngài nói “dù vậy…” v.v.
Pihitakavāṭassāti iminā paṭicchannabhāvato cakkhussa rahosabbhāvaṃ dasseti.
By "with closed doors," it shows the secluded nature of the eye due to being covered.
Với từ " Pihitakavāṭassā" (cửa đóng kín), điều này cho thấy sự riêng tư của mắt do được che kín.
Apihitakavāṭassāti iminā appaṭicchannabhāvaṃ dasseti.
By "with open doors," it shows the uncovered state.
Với từ " Apihitakavāṭassā" (cửa mở), điều này cho thấy tình trạng không che kín.
Appaṭicchanne ca dutiyasikkhāpade āgatanayena sotassa rahavasenapi paricchedo veditabboti āha ‘‘antodvādasahatthepi okāse’’ti.
And concerning the uncovered state, the boundary of the ear's seclusion should also be understood in the way it is stated in the second training rule, which is why it says, "even within a twelve-cubit space."
Và trong trường hợp không che kín, theo cách đã được nói đến trong giới học thứ hai, sự riêng tư của tai cũng cần được hiểu là có giới hạn, nên đã nói: “ngay cả trong không gian dưới mười hai gang tay”.
‘‘Antodvādasahatthe’’ti hi idaṃ sotassa rahābhāvaṃ sandhāya vuttaṃ.
Indeed, "within twelve cubits" is said with reference to the ear's lack of seclusion.
Thật vậy, từ “trong vòng mười hai gang tay” này được nói đến để chỉ sự không riêng tư của tai.
Yadi hi cakkhusseva rahābhāvaṃ sandhāya vadeyya, ‘‘antodvādasahatthe’’ti na vadeyya appaṭicchanne tato dūratare nisinnepi cakkhussa rahāsambhavato.
For if it were said with reference to the eye's lack of seclusion, it would not say "within twelve cubits," since the eye can be secluded even when one is seated further away in an uncovered space.
Thật vậy, nếu chỉ nói đến sự không riêng tư của mắt, thì sẽ không nói “trong vòng mười hai gang tay”, vì ngay cả khi ngồi xa hơn trong không gian không che kín, mắt cũng không thể có sự riêng tư.
Yasmā nisīditvā niddāyanto kapimiddhapareto kañci kālaṃ cakkhūni ummīleti, kañci kālaṃ nimīleti, na ca mahāniddaṃ okkamati, tasmā ‘‘niddāyantopi anāpattiṃ karotī’’ti vuttaṃ.
Since one who is sitting and dozing, overcome by sleepiness, opens his eyes for some time and closes them for some time, and does not fall into deep sleep, it is said, "even when dozing, he does not incur an offense."
Vì khi ngồi ngủ, bị hôn trầm thùy miên chi phối, đôi khi mở mắt, đôi khi nhắm mắt, và không rơi vào giấc ngủ sâu, nên đã nói rằng: “ngay cả khi ngủ cũng không phạm tội”.
Nipajjitvā niddāyanto pana tādiso na hotīti āha ‘‘nipajjitvā niddāyanto na karotī’’ti, anāpattiṃ na karotīti attho.
However, one who is lying down and dozing is not like that, which is why it says, "one who is lying down and dozing does not do so," meaning he does not incur an offense.
Tuy nhiên, khi nằm ngủ thì không như vậy, nên đã nói: “khi nằm ngủ thì không làm”, có nghĩa là không làm cho không phạm tội.
Paṭiladdhasotāpattiphalāti antimaparicchedato ariyasāvikaṃ dasseti.
"Having attained the fruit of stream-entry" shows the female noble disciple as having reached the final stage of realization.
Paṭiladdhasotāpattiphalā (đã chứng đắc quả Dự Lưu) cho thấy đó là một nữ cư sĩ thánh nhân từ sự phân định cuối cùng.
Paṭividdhacatusaccāti sotāpattimaggena paṭividdhacatusaccā.
"Having penetrated the Four Noble Truths" refers to having penetrated the Four Noble Truths by means of the path of stream-entry.
Paṭividdhacatusaccā (đã thấu hiểu Tứ Thánh Đế) có nghĩa là đã thấu hiểu Tứ Thánh Đế bằng đạo Dự Lưu.
Tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabboti nisajjaṃ paṭijānamānassa tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarasamāyogo hotiyevāti vuttaṃ.
It is said that "he is to be dealt with by one of the three dhammas" because when one admits to sitting alone with a woman, there is indeed a connection to one of the three offenses.
Tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarena kāretabbo (phải bị xử lý bằng một trong ba pháp) được nói đến để chỉ rằng sự kết hợp của một trong ba pháp chắc chắn sẽ xảy ra đối với người chấp nhận việc ngồi riêng.
Pārājikena pana saṅghādisesena ca pācittiyena ca tenākārena nisajjaṃ paṭijānamānova kāretabbo.
However, he is to be dealt with by a pārājika, saṅghādisesa, or pācittiya, only when he admits to sitting alone in that manner.
Tuy nhiên, người chấp nhận việc ngồi riêng theo cách đó mới phải bị xử lý bằng Pārājika, Saṅghādisesa và Pācittiya.
Na appaṭijānamānoti alajjīpi appaṭijānamāno āpattiyā na kāretabboti avisesena vuttaṃ.
"Not when he does not admit" is stated without distinction, meaning that even if he is shameless, he is not to be dealt with by way of an offense if he does not admit it.
Na appaṭijānamāno (không chấp nhận) được nói một cách không phân biệt rằng ngay cả người không biết hổ thẹn, nếu không chấp nhận, cũng không phải bị xử lý về tội.
So hi yāva na paṭijānāti, tāva neva suddho, na asuddhoti vā vattabbo, vattānusandhinā pana kāretabbo.
For as long as he does not admit, he cannot be called either pure or impure, but he should be dealt with according to the tradition.
Thật vậy, chừng nào người ấy chưa chấp nhận, chừng đó không thể nói là thanh tịnh hay không thanh tịnh, mà phải bị xử lý theo sự liên tục của hành vi.
Vuttañhetaṃ –
For it has been said:
Điều này đã được nói đến:
Yena vā sā saddheyyavacasā upāsikā vadeyya, tena so bhikkhu kāretabboti ettha ‘‘paṭijānamāno’’ti avuttepi adhikārattā ‘‘paṭijānamānova tena so bhikkhu kāretabbo’’ti vuttaṃ.
Here, in "that bhikkhu is to be dealt with according to what that trustworthy female lay follower says," even though "admitting" is not explicitly stated, due to the context, it means "that bhikkhu is to be dealt with only when he admits."
Trong câu Yena vā sā saddheyyavacasā upāsikā vadeyya, tena so bhikkhu kāretabbo (Tỳ-khưu ấy phải bị xử lý theo lời nói đáng tin cậy của nữ cư sĩ ấy), dù không nói “paṭijānamāno” (chấp nhận), nhưng vì là chủ đề chính, nên đã nói “chỉ khi chấp nhận thì Tỳ-khưu ấy mới phải bị xử lý theo lời nói ấy”.
Tathārūpāya upāsikāya vacanena aññathattābhāvato diṭṭhaṃ nāma tathāpi hoti, aññathāpi hotīti dassanena aññathattasambhavaṃ dasseti.
Since there is no alteration in the word of such a lay follower, it shows the possibility of alteration by stating "what is seen can be thus or otherwise."
Vì lời nói của nữ cư sĩ như vậy không thể khác đi, nên đã chỉ ra khả năng khác đi bằng cách nói diṭṭhaṃ nāma tathāpi hoti, aññathāpi hotī (cái được thấy có thể là như vậy, hoặc có thể khác đi).
Evaṃ mahiddhikā nāma…pe… vadāpethāti idaṃ ‘‘evaṃ mahiddhikāpi tumhe evarūpe āsaṅkanīye ṭhāne kasmā anupaparikkhitvā nisinnattha, tumhādisehi nāma antaraghare nisīdantehi upaparikkhitvā patirūpe ṭhāne nisīditabba’’nti theraṃ ovadanto āha, na pana asaddahanto.
"Such a powerful one… should be made to speak" – this was said by the elder, admonishing him, not disbelieving, saying, "Being so powerful, why did you sit in such a doubtful place without examining it? Those like you, when sitting within a house, should examine and sit in a proper place."
Evaṃ mahiddhikā nāma…pe… vadāpethā (Thật có đại thần thông…pe… hãy nói) là lời của vị Trưởng lão khuyên bảo, chứ không phải không tin tưởng, rằng: “Thật có đại thần thông như vậy, tại sao các vị lại ngồi mà không xem xét kỹ lưỡng ở một nơi đáng nghi ngờ như vậy? Những người như các vị khi ngồi trong nhà nên xem xét kỹ lưỡng và ngồi ở một nơi thích hợp.”
Thero attano anupaparikkhitvā anisinnabhāvaṃ dassento ‘‘antaragharasseveso āvuso doso’’ti āha.
The elder, showing that he had not examined before sitting, said, "This, venerable sir, is a fault of sitting within a house."
Vị Trưởng lão, khi chỉ ra việc mình đã ngồi mà không xem xét kỹ lưỡng, đã nói: “Này Hiền giả, đây chính là lỗi của việc ở trong nhà”.
Evamakāsinti attano nigūhitabbampi guṇaṃ pakāsento evaṃ viya iddhipāṭihāriyaṃ akāsiṃ.
"I did thus"—thus revealing even a quality that should be concealed, he performed a psychic feat as if to say, "I did such a psychic feat."
Evamakāsiṃ (Tôi đã làm như vậy) có nghĩa là “Tôi đã làm phép thần thông như vậy”, khi công bố đức hạnh mà lẽ ra phải che giấu của mình.
Rakkheyyāsi manti ‘‘mā maṃ aññepi evaṃ jānantū’’ti attano guṇaṃ ajānāpetukāmo vadati.
"Protect me" he says, wishing that others should not know his quality, as if to say, "Let others not know this about me."
Rakkheyyāsi maṃ (Hãy bảo vệ tôi) được nói bởi người không muốn người khác biết đến đức hạnh của mình, rằng: “Đừng để người khác cũng biết như vậy về tôi”.
446-451. Mātugāmassa methunaṃ dhammaṃ paṭisevantoti ettha ‘‘magge’’ti pāṭhaseso daṭṭhabboti āha ‘‘mātugāmassa magge’’ti.
In "one who practices sexual intercourse with a woman," "on the path" (magge) should be understood as the remainder of the text, hence it says "on the woman's path."
446-451. Trong câu Mātugāmassa methunaṃ dhammaṃ paṭisevanto (người hành dâm với nữ nhân), cần hiểu là có phần còn thiếu “magge” (trong đường sinh dục), nên đã nói “mātugāmassa magge” (trong đường sinh dục của nữ nhân).
Raho nisajjassādassa asatipi methunarāgabhāve tappaṭibaddhakilesattā vuttaṃ ‘‘methunadhammasannissitakileso vuccatī’’ti, teneva sannissitaggahaṇaṃ kataṃ.
It is said, "it is called an defilement associated with sexual intercourse," because even if there is no desire for sexual intercourse in the secluded sitting, it is still a defilement associated with it; for that very reason, the term "associated" is used.
Dù không có dục lạc tính giao trong việc ngồi riêng, nhưng vì đó là phiền não liên quan đến tính giao, nên đã nói “methunadhammasannissitakileso vuccatī” (được gọi là phiền não liên quan đến pháp tính giao), và vì thế đã dùng từ sannissita (liên quan).
Taṃ sandhāya agatepi asuddhacittena gatattā ‘‘assāde uppanne pācittiya’’nti vuttaṃ.
Referring to that, it is stated, "an offense of pācittiya arises when there is delight," because one went with an impure mind.
Liên quan đến điều đó, ngay cả khi đã đến, vì đến với tâm bất tịnh, nên đã nói “assāde uppanne pācittiya” (khi dục lạc phát sinh thì phạm tội Pācittiya).
Rahassādo uppajjati anāpattīti suddhacittena gantvā nisinnattā cittuppādamattenettha āpatti na hotīti vuttaṃ.
It is said, "delight arises in seclusion, no offense," meaning that when one went and sat with a pure mind, an offense does not arise merely from the arising of a thought.
Rahassādo uppajjati anāpattī (dục lạc riêng tư phát sinh thì không phạm tội) được nói đến để chỉ rằng ở đây không có tội chỉ với sự phát khởi của tâm, vì đã đến và ngồi với tâm thanh tịnh.
Ayaṃ dhammo aniyatoti ettha tiṇṇaṃ āpattīnaṃ yaṃ āpattiṃ vā vatthuṃ vā paṭijānāti, tassa vasena kāretabbatāya aniyatoti ayamattho pākaṭoyevāti na vutto.
Here, in "this dhamma is indeterminate," the meaning that it is indeterminate because he is to be dealt with according to which of the three offenses or grounds he admits, is clear, hence it is not stated.
Trong câu Ayaṃ dhammo aniyato (pháp này là bất định), ý nghĩa rằng “phải bị xử lý tùy theo tội hoặc sự việc mà người ấy chấp nhận trong ba tội” đã quá rõ ràng nên không được nói đến.
Yaṃ āpattiṃ paṭijānāti, tassā vasenettha aṅgabhedo veditabbo.
The distinction of parts here should be understood according to which offense he admits.
Ở đây, sự phân chia các yếu tố cần được hiểu tùy theo tội mà người ấy chấp nhận.
453. Bahi parikkhittanti bahi pākārādinā parikkhittaṃ.
"Enclosed externally" means enclosed by a wall or similar structure.
453. Bahi parikkhittaṃ (bên ngoài được bao quanh) có nghĩa là bên ngoài được bao quanh bởi tường rào, v.v.
Pariveṇaṅgaṇanti pariveṇamāḷakaṃ sandhāya vuttaṃ.
"Courtyard of a monastery" is said with reference to the monastery compound.
Pariveṇaṅgaṇaṃ (sân tu viện) được nói đến để chỉ sảnh tu viện.
Itthīpi purisopīti ettha paṭhame kasmā itthisatampi anāpattiṃ na karoti, idha ekāpi kasmā anāpattiṃ karotīti?
Here, concerning "a woman or a man," why does a hundred women not incur an offense in the first rule, but even one woman incurs an offense here?
Trong câu Itthīpi purisopī (cả nữ nhân và nam nhân), tại sao trong giới thứ nhất, ngay cả một trăm nữ nhân cũng không phạm tội, còn ở đây, tại sao ngay cả một nữ nhân cũng phạm tội?
Vuccate – paṭhamasikkhāpadaṃ ‘‘sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevitu’’nti vuttattā methunadhammavasena āgataṃ, na ca methunassa mātugāmo dutiyo hoti.
It is said that the first training rule arose with reference to sexual intercourse, as it states, "it is possible to engage in sexual intercourse," and a woman is not a second party for sexual intercourse.
Được nói rằng – giới học thứ nhất được nói đến theo nghĩa pháp tính giao, vì đã nói “sakkā hoti methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ” (có thể hành dâm), và đối với tính giao, nữ nhân không phải là người thứ hai.
Itthiyo hi aññamaññissā vajjaṃ paṭicchādenti, teneva vesāliyaṃ mahāvane dvāraṃ vivaritvā nipanne bhikkhumhi sambahulā itthiyo yāvadatthaṃ katvā pakkamiṃsu, tasmā tattha ‘‘itthisatampi anāpattiṃ na karotī’’ti vuttaṃ.
Indeed, women conceal each other's faults; for this reason, in the Great Wood in Vesāli, when a bhikkhu was lying with the door open, many women did as they pleased and left; therefore, it is stated there that "even a hundred women do not incur an offense."
Thật vậy, các nữ nhân che giấu lỗi lầm của nhau, và vì thế, tại Đại Lâm ở Vesālī, khi một Tỳ-khưu nằm ngủ với cửa mở, nhiều nữ nhân đã làm điều mình muốn rồi bỏ đi, vì vậy ở đó đã nói “ngay cả một trăm nữ nhân cũng không phạm tội”.
Idaṃ pana sikkhāpadaṃ duṭṭhullavācāvasena āgataṃ ‘‘alañca kho hoti mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsitu’’nti vuttattā.
This training rule, however, arose with reference to unwholesome speech, as it states, "it is possible to address a woman with unwholesome words."
Tuy nhiên, giới học này được nói đến theo nghĩa lời nói thô tục, vì đã nói “alañca kho hoti mātugāmaṃ duṭṭhullāhi vācāhi obhāsituṃ” (thật vậy, đủ để nói những lời thô tục với nữ nhân).
Duṭṭhullavācañca sutvā mātugāmopi na paṭicchādeti.
And a woman, having heard unwholesome speech, does not conceal it.
Và khi nghe lời nói thô tục, nữ nhân cũng không che giấu.
Teneva duṭṭhullavācāsikkhāpade yā tā itthiyo hirimanā, tā nikkhamitvā bhikkhū ujjhāpesuṃ, tasmā idha ‘‘itthīpi anāpattiṃ karotī’’ti vuttaṃ.
Therefore, in the training rule concerning unwholesome speech, those women who were scrupulous went out and complained to the bhikkhus; for this reason, it is stated here that "even a woman incurs an offense."
Vì thế, trong giới học về lời nói thô tục, những nữ nhân biết hổ thẹn đã bỏ đi và tố cáo các Tỳ-khưu, vì vậy ở đây đã nói “ngay cả nữ nhân cũng phạm tội”.
Idha appaṭicchannattā itthīpi anāpattiṃ karoti, tattha paṭicchannattā itthisatampi anāpattiṃ na karotīti ca vadanti.
Here, because it is uncovered, even a woman incurs an offense; there, because it is covered, even a hundred women do not incur an offense, some say.
Ở đây, vì không che kín, nữ nhân cũng phạm tội, còn ở đó, vì che kín, ngay cả một trăm nữ nhân cũng không phạm tội, cũng có người nói như vậy.
Kāyasaṃsaggavasena anandho vutto, duṭṭhullavācāvasena abadhiro.
"Not blind" is mentioned with reference to physical contact, and "not deaf" with reference to unwholesome speech.
Anandho (không mù) được nói đến theo nghĩa tiếp xúc thân thể, abadhiro (không điếc) theo nghĩa lời nói thô tục.
Antodvādasahatthe okāseti sotassa rahābhāvo vutto, etena ‘‘sotassa raho dvādasahatthena paricchinditabbo’’ti dasseti.
"Within a twelve-cubit space" refers to the lack of seclusion for the ear, and by this, it shows that "the ear's seclusion is to be measured by twelve cubits."
Antodvādasahatthe okāse (trong không gian dưới mười hai gang tay) được nói đến để chỉ sự không riêng tư của tai, điều này cho thấy rằng “sự riêng tư của tai phải được giới hạn trong mười hai gang tay”.
Tasmā dvādasahatthato bahi nisinno anāpattiṃ na karoti satipi cakkhussa rahābhāve sotassa rahasabbhāvato.
Therefore, one sitting beyond twelve cubits does not incur an offense, even if there is seclusion for the eye, due to the seclusion of the ear.
Vì vậy, người ngồi ngoài mười hai gang tay thì không phạm tội, ngay cả khi mắt không có sự riêng tư, vì tai có sự riêng tư.
Imasmiñhi sikkhāpade appaṭicchannattā sotassa rahoyeva adhippeto.
Indeed, in this training rule, because it is uncovered, only the seclusion of the ear is intended.
Trong giới học này, vì không che kín, nên sự riêng tư của tai là điều được mong muốn.
Pāḷiyaṃ pana ‘‘cakkhussa raho’’ti atthuddhāravasena vuttaṃ.
However, in the Pāḷi, "seclusion of the eye" is stated by way of extracting the meaning.
Tuy nhiên, trong Pāḷi, “cakkhussa raho” (sự riêng tư của mắt) được nói đến theo nghĩa thu tóm ý nghĩa.
Kenaci pana ‘‘dvepi rahā idha adhippetā’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ.
But what someone said, "both seclusions are intended here," should not be accepted.
Tuy nhiên, kenaci (một số người) nói rằng “cả hai sự riêng tư đều được mong muốn ở đây”, điều đó không nên chấp nhận.
Na hi appaṭicchanne okāse cakkhussa raho sambhavati dvādasahatthato bahi dassanavisaye dūratare nisinnassapi daṭṭhuṃ sakkuṇeyyabhāvato.
For the eye's seclusion is not possible in an uncovered space, since one sitting further away, beyond twelve cubits within the range of sight, can still be seen.
Thật vậy, sự riêng tư của mắt không thể xảy ra ở nơi không che kín, vì ngay cả người ngồi xa hơn mười hai gang tay trong tầm nhìn cũng có thể được nhìn thấy.
Niddāyantopīti iminā ‘‘nipajjitvā niddāyantopi gahitoyevā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
By " Even when sleeping," it is stated in all three Gaṇṭhipadas (glossaries) that "even if one is lying down and sleeping, it is taken."
Ngay cả khi ngủ (Niddāyantopī) – điều này được nói trong cả ba Gaṇṭhipada rằng “ngay cả khi nằm ngủ cũng bị coi là đã nhận”.
‘‘Nipajjitvā niddāyantepi satipi cakkhussa rahe abadhirattā sotassa raho natthī’’ti gaṇṭhipadakārānaṃ adhippāyo.
The intention of the Gaṇṭhipada compilers is that "even when one is lying down and sleeping, since the eye is not in a private place (secret) and one is not deaf, there is no private place for the ear."
Ý của các tác giả Gaṇṭhipada là: “Ngay cả khi nằm ngủ, vì không bị điếc đối với sự riêng tư của mắt, nên không có sự riêng tư của tai”.
Yathā pana nipajjitvā niddāyanto andho viya kiñci na passatīti cakkhussa raho sambhavati, tathā badhiro viya kiñci saddaṃ na suṇātīti sotassa rahopi sambhavatīti sakkā vattuṃ.
However, just as a private place for the eye can occur when one is lying down and sleeping, seeing nothing like a blind person, so too a private place for the ear can occur when one hears no sound like a deaf person—thus it can be said.
Tuy nhiên, có thể nói rằng, cũng như khi nằm ngủ, người ta không thấy gì như người mù, nên sự riêng tư của mắt có thể xảy ra; tương tự, không nghe thấy âm thanh nào như người điếc, nên sự riêng tư của tai cũng có thể xảy ra.
Aṭṭhakathāyañca ṭhito vā nisinno vāti ettakameva vuttaṃ, paṭhamasikkhāpade viya ‘‘nipajjitvā niddāyantopi anāpattiṃ na karotī’’ti idaṃ pana na vuttaṃ, tasmā vīmaṃsitvā yathā na virujjhati, tathā gahetabbaṃ.
And in the Aṭṭhakathā, it is only stated, "whether standing or sitting," but it is not stated, as in the first training rule, that "even if one is lying down and sleeping, one does not commit an offense." Therefore, it should be examined and understood in a way that does not conflict.
Trong Chú Giải, chỉ nói “ đứng hoặc ngồi” như vậy, nhưng không nói rằng “ngay cả khi nằm ngủ cũng không phạm tội” như trong giới học thứ nhất. Do đó, cần phải xem xét và chấp nhận sao cho không mâu thuẫn.
Sotassa rahasseva idhādhippetattā ‘‘badhiro pana cakkhumāpī’’ti vuttaṃ.
Since only a private place for the ear is intended here, it is stated, " but a deaf person, even if he has eyes."
Vì ở đây chỉ có ý nói về sự riêng tư của tai, nên đã nói “người điếc dù có mắt”.
Andhassa appaṭicchannampi paṭicchannapakkhaṃ bhajatīti paṭhamasikkhāpadassa visayattā vuttaṃ ‘‘andho vā abadhiropi na karotī’’ti.
Since even an uncovered place for a blind person is considered covered, it is stated as the scope of the first training rule, " a blind person, even if not deaf, does not commit an offense."
Việc người mù, dù không che, cũng được xếp vào nhóm có che, nên giới học thứ nhất đã nói “người mù dù không điếc cũng không phạm”.
Yatheva hi tattha apihitakavāṭassa gabbhassa anto samīpepi ṭhito andho anāpattiṃ na karoti, evamayampīti daṭṭhabbaṃ.
For just as a blind person standing inside a room with an open door, even nearby, does not commit an offense, so too is this case to be understood.
Cũng như ở đó, người mù đứng gần bên trong căn phòng không đóng cửa cũng không phạm tội, thì ở đây cũng vậy, cần phải hiểu như thế.
Ubhayatthāpīti dvīsupi aniyatesu.
" In both cases" refers to both of the indefinite rules (aniyata).
Trong cả hai trường hợp (Ubhayatthāpī) – trong cả hai giới bất định.
Yasmā dvīhi sikkhāpadehi udāyittheraṃ ārabbha visuṃ paññattā kāci āpatti nāma natthi, tasmā tassa tassa sikkhāpadassa ādikammike sandhāya ādikammikānaṃ anāpatti vuttā.
Since there is no offense specifically laid down by these two training rules concerning Thera Udāyi, the non-offense for the original offenders is stated by referring to the original offenders of those respective training rules.
Vì không có tội nào được chế định riêng biệt bởi hai giới học này liên quan đến Tôn giả Udāyi, nên việc không phạm tội được nói đến là nhằm ám chỉ những người phạm lỗi đầu tiên của từng giới học đó.
Upanandattherādayo hi raho nisajjādīnaṃ ādikammikā.
Indeed, Thera Upananda and others were the original offenders of the private sitting and so forth.
Vì các Tôn giả Upānanda và những vị khác là những người phạm lỗi đầu tiên của việc ngồi riêng tư, v.v.
Bhagavatā pana paṭhamaṃ paññattasikkhāpadāniyeva gahetvā upanandavatthusmiṃ aniyatakkamo dassito.
However, the sequence of the aniyata rules in the story of Upananda is shown by taking the training rules that were first laid down by the Bhagavā.
Tuy nhiên, Đức Thế Tôn đã lấy các giới học được chế định ban đầu và chỉ ra trình tự bất định trong sự việc của Upānanda.
Yadi imehi sikkhāpadehi visuṃ paññattā āpatti nāma natthi, atha kasmā bhagavatā aniyatadvayaṃ paññattanti?
If there is no offense specifically laid down by these training rules, then why did the Bhagavā lay down the two aniyata rules?
Nếu không có tội nào được chế định riêng biệt bởi các giới học này, vậy tại sao Đức Thế Tôn lại chế định hai giới bất định?
Evarūpāyapi upāsikāya vuccamāno paṭijānamānoyeva āpattiyā kāretabbo, na appaṭijānamānoti dassentena bhagavatā yāya kāyaci āpattiyā yena kenaci codite paṭiññātakaraṇaṃyeva daḷhaṃ katvā vinayavinicchayalakkhaṇaṃ ṭhapitaṃ.
The Bhagavā, by showing that even a female lay follower of this kind should be made liable for an offense only if she confesses when accused, not if she does not confess, firmly established the principle of vinaya adjudication that confession is necessary when accused of any offense by anyone.
Đức Thế Tôn đã chế định đặc điểm của việc quyết định giới luật, làm vững chắc việc thừa nhận khi bị ai đó tố cáo về bất kỳ tội nào, để chỉ ra rằng một cư sĩ nữ như vậy, nếu bị tố cáo, chỉ bị xử lý khi cô ấy thừa nhận, chứ không phải khi cô ấy không thừa nhận.
Atha bhikkhunīnaṃ aniyataṃ kasmā na vuttanti?
Then why was the aniyata not stated for bhikkhunīs?
Vậy tại sao giới bất định không được nói đến cho các tỳ kheo ni?
Idameva lakkhaṇaṃ sabbattha anugatanti na vuttaṃ.
It was not stated because this very principle applies everywhere.
Vì đặc điểm này được áp dụng ở khắp mọi nơi nên không nói đến.