Table of Contents

⮲

Buddhavaṃsapāḷi

Edit
2370

20. Phussabuddhavaṃso

The 20th Chronicle of the Buddha Phussa

20. Phussabuddhavaṃso (Phật Sử Đức Phật Phussa)

2371
1.
1.
1.
2372
Tattheva maṇḍakappamhi, ahu satthā anuttaro;
In that same Maṇḍa-kappa, there was an unsurpassed Teacher,
Cũng trong kiếp Maṇḍa ấy, có một vị Đạo Sư vô thượng;
2373
Anupamo asamasamo, phusso lokagganāyako.
Incomparable, without equal, Phussa, the foremost leader of the world.
Vô song, vô đối, Đức Phussa, vị dẫn dắt tối thượng của thế gian.
2374
2.
2.
2.
2375
Sopi sabbaṃ tamaṃ hantvā, vijaṭetvā mahājaṭaṃ;
He too, having dispelled all darkness and untangled the great tangle,
Ngài đã tiêu diệt mọi bóng tối, tháo gỡ mọi nút thắt lớn;
2376
Sadevakaṃ tappayanto, abhivassi amatambunā.
Satisfying the world with its devas, rained down the water of the deathless.
Làm cho thế giới chư thiên thỏa mãn, Ngài đã đổ xuống dòng nước bất tử.
2377
3.
3.
3.
2378
Dhammacakkaṃ pavattente, phusse nakkhattamaṅgale;
When the Dhamma Wheel was set in motion by Phussa, under an auspicious constellation,
Khi Đức Phussa chuyển Pháp Luân trong lễ hội sao tốt lành;
2379
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
The first realization of the truth occurred for one hundred thousand koṭis.
Đã có sự chứng ngộ đầu tiên của một trăm ngàn triệu chúng sinh.
2380
4.
4.
4.
2381
Navutisatasahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu;
The second realization of the truth occurred for ninety hundred thousand;
Lần chứng ngộ thứ hai có chín mươi ngàn triệu chúng sinh;
2382
Asītisatasahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
The third realization of the truth occurred for eighty hundred thousand.
Lần chứng ngộ thứ ba có tám mươi ngàn triệu chúng sinh.
2383
5.
5.
5.
2384
Sannipātā tayo āsuṃ, phussassāpi mahesino;
There were three assemblies for the great sage Phussa,
Cũng có ba cuộc hội họp dưới sự dẫn dắt của Đức Thế Tôn Phussa;
2385
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
Of those who were taintless, undefiled, with tranquil minds, and steadfast.
Của các vị A-la-hán đã đoạn tận lậu hoặc, thanh tịnh, tâm an tịnh, và kiên định.
2386
6.
6.
6.
2387
Saṭṭhisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
The first gathering was of sixty hundred thousand
Cuộc hội họp đầu tiên có sáu mươi ngàn triệu vị A-la-hán;
2388
Paññāsasatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
The second gathering was of fifty hundred thousand.
Cuộc hội họp thứ hai có năm mươi ngàn triệu vị A-la-hán.
2389
7.
7.
7.
2390
Cattārīsasatasahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;
The third gathering was of forty hundred thousand
Cuộc hội họp thứ ba có bốn mươi ngàn triệu vị A-la-hán;
2391
Anupādā vimuttānaṃ, vocchinnapaṭisandhinaṃ.
Of those liberated without clinging, whose cycle of rebirth was cut off.
Của những vị đã giải thoát không còn chấp thủ, đã đoạn tận tái sinh.
2392
8.
8.
8.
2393
Ahaṃ tena samayena, vijitāvī nāma khattiyo;
At that time, I was a khattiya named Vijitāvī;
Vào thời điểm đó, tôi là một vị vua Khattiya tên là Vijitāvī;
2394
Chaḍḍayitvā mahārajjaṃ, pabbajiṃ tassa santike.
Having abandoned a great kingdom, I went forth in his presence.
Sau khi từ bỏ vương quốc rộng lớn, tôi đã xuất gia dưới sự hướng dẫn của Ngài.
2395
9.
9.
9.
2396
Sopi maṃ buddho byākāsi, phusso lokagganāyako;
That Buddha, Phussa, the foremost leader of the world, also made a proclamation about me:
Đức Phật ấy, Đức Phussa, vị dẫn dắt tối thượng của thế gian, đã tiên tri về tôi;
2397
‘‘Dvenavute ito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
“Ninety-two kappas from now, this one will become a Buddha.
“Trong chín mươi hai kiếp kể từ nay, vị này sẽ thành Phật.
2398
10.
10.
10.
2399
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
“Having striven in the striving… and so on… we shall be in the presence of this one.”
“Sau khi tinh tấn thực hành…pe… chúng ta sẽ ở trước mặt vị ấy.”
2400
11.
11.
11.
2401
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
Having heard his words, I gladdened my mind even more;
Nghe lời nói ấy, tâm tôi càng thêm hoan hỷ;
2402
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
I undertook a further vow for the fulfillment of the ten perfections.
Tôi đã phát nguyện cao hơn nữa để hoàn thành mười Pāramī.
2403
12.
12.
12.
2404
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
The Suttanta and the Vinaya, the nine-fold teaching of the Master,
Cả Suttanta và Vinaya, chín bộ phận giáo pháp của Đức Đạo Sư;
2405
Sabbaṃ pariyāpuṇitvā, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
Having mastered it all, I glorified the Jina's dispensation.
Tôi đã học thuộc lòng tất cả và làm rạng rỡ giáo pháp của Đức Chiến Thắng.
2406
13.
13.
13.
2407
Tatthappamatto viharanto, brahmaṃ bhāvetva bhāvanaṃ;
Dwelling there diligently, having developed the sublime development,
Sống không phóng dật ở đó, tôi đã tu tập thiền định Phạm trú;
2408
Abhiññāsu pāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
Having reached the perfection of the direct knowledges, I went to the Brahma-world.
Sau khi đạt đến sự hoàn hảo trong các Abhiññā, tôi đã đi đến cõi Phạm Thiên.
2409
14.
14.
14.
2410
Kāsikaṃ nāma nagaraṃ, jayaseno nāma khattiyo;
The city was named Kāsika, the khattiya was named Jayasena;
Thành phố tên là Kāsika, vị vua Khattiya tên là Jayasena;
2411
Sirimā nāma janikā, phussassāpi mahesino.
The mother was named Sirimā, of the great sage Phussa.
Mẹ của Đức Thế Tôn Phussa tên là Sirimā.
2412
15.
15.
15.
2413
Navavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
For nine thousand years, he dwelt in the household;
Ngài đã sống trong gia đình chín ngàn năm;
2414
Garuḷapakkha haṃsa suvaṇṇabhārā, tayo pāsādamuttamā.
Garuḷapakkha, Haṃsa, and Suvaṇṇabhāra were the three excellent palaces.
Garuḷapakkha, Haṃsa, Suvaṇṇabhārā là ba cung điện tối thượng.
2415
16.
16.
16.
2416
Tiṃsaitthisahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
There were thirty thousand ladies, beautifully adorned;
Ba mươi ngàn phụ nữ được trang điểm;
2417
Kisāgotamī nāma nārī, anūpamo nāma atrajo.
The chief consort was named Kisāgotamī, the son was named Anūpama.
Vị phu nhân tên Kisāgotamī, con trai tên Anūpama.
2418
17.
17.
17.
2419
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
Having seen the four signs, he departed on an elephant;
Thấy bốn điềm báo, Ngài xuất gia trên xe voi;
2420
Chamāsaṃ padhānacāraṃ, acarī purisuttamo.
The supreme man practiced the striving for six months.
Bậc tối thượng giữa loài người đã tinh tấn thực hành trong sáu tháng.
2421
18.
18.
18.
2422
Brahmunā yācito santo, phusso lokagganāyako;
Requested by Brahmā, the serene Phussa, the foremost leader of the world,
Đức Phật Phussa, bậc lãnh đạo tối thượng của thế gian, được Phạm thiên thỉnh cầu, với tâm an tịnh;
2423
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
the great hero, the supreme man, turned the Wheel in the Deer Park.
Bậc Đại Hùng, tối thượng trong loài người, đã chuyển Pháp luân tại rừng Nai.
2424
19.
19.
19.
2425
Surakkhito dhammaseno, ahesuṃ aggasāvakā;
Surakkhita and Dhammasena were the chief disciples;
Surakkhita và Dhammasena là các Đại Thinh Văn hàng đầu;
2426
Sabhiyo nāmupaṭṭhāko, phussassāpi mahesino.
The attendant was named Sabhiya, of the great sage Phussa.
Sabhiya là thị giả của Đức Phussa Đại Hiền.
2427
20.
20.
20.
2428
Cālā ca upacālā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
Cālā and Upacālā were the chief female disciples;
Cālā và Upacālā là các Đại Thinh Văn ni hàng đầu;
2429
Bodhi tassa bhagavato, āmaṇḍoti pavuccati.
The Bodhi tree of that Blessed One is called the Āmaṇḍa.
Cây Bồ-đề của Đức Thế Tôn ấy được gọi là Āmaṇḍa.
2430
21.
21.
21.
2431
Dhanañcayo visākho ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
Dhanañjaya and Visākha were the chief male patrons;
Dhanañcaya và Visākha là các nam cư sĩ hộ độ hàng đầu;
2432
Padumā ceva nāgā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
Padumā and Nāgā were the chief female patrons.
Padumā và Nāgā là các nữ cư sĩ hộ độ hàng đầu.
2433
22.
22.
22.
2434
Aṭṭhapaṇṇāsaratanaṃ, sopi accuggato muni;
That sage was fifty-eight cubits tall;
Vị ẩn sĩ ấy cũng cao năm mươi tám tầm (ratana);
2435
Sobhate sataraṃsīva, uḷurājāva pūrito.
He shone like the thousand-rayed sun, like the full moon, king of the stars.
Ngài tỏa sáng như mặt trời ngàn tia, như vầng trăng tròn đầy.
2436
23.
23.
23.
2437
Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
The lifespan at that time was ninety thousand years;
Tuổi thọ của Ngài là chín mươi ngàn năm;
2438
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
Living for that long, he ferried many people across.
Sống lâu chừng ấy, Ngài đã cứu độ rất nhiều chúng sanh.
2439
24.
24.
24.
2440
Ovaditvā bahū satte, santāretvā bahū jane;
Having advised many beings, having ferried many people across,
Sau khi giáo huấn nhiều chúng sanh, cứu độ nhiều người;
2441
Sopi satthā atulayaso, nibbuto so sasāvako.
that Teacher of unequalled fame, he and his disciples attained Nibbāna.
Vị Đạo Sư có danh tiếng vô song ấy, cùng với các đệ tử, đã nhập Niết-bàn.
2442
25.
25.
25.
2443
Phusso jinavaro satthā, senārāmamhi nibbuto;
The Victorious One, the Teacher Phussa, attained Nibbāna in the Senārāma;
Đức Phật Phussa, bậc chiến thắng tối thượng, đã nhập Niết-bàn tại Senārāma;
2444
Dhātuvitthārikaṃ āsi, tesu tesu padesatoti.
The relics were dispersed in various regions.
Xá-lợi của Ngài đã được phân tán khắp nơi.
2445

21. Vipassībuddhavaṃso

21. The Chronicle of Vipassī Buddha

21. Phật Sử của Đức Vipassī

2446
1.
1.
1.
2447
Phussassa ca aparena, sambuddho dvipaduttamo;
And after Phussa, a Sambuddha, supreme among bipeds,
Sau Đức Phussa, một vị Phật, bậc tối thượng trong hai chân,
2448
Vipassī nāma nāmena, loke uppajji cakkhumā.
named Vipassī, the one with vision, arose in the world.
Tên là Vipassī, bậc có mắt trí tuệ, đã xuất hiện trên thế gian.
2449
2.
2.
2.
2450
Avijjaṃ sabbaṃ padāletvā, patto sambodhimuttamaṃ;
Having shattered all ignorance, he attained supreme Sambodhi;
Sau khi phá tan mọi vô minh, Ngài đã chứng đắc giác ngộ tối thượng;
2451
Dhammacakkaṃ pavattetuṃ, pakkāmi bandhumatīpuraṃ.
To turn the Wheel of Dhamma, he journeyed to the city of Bandhumatī.
Để chuyển Pháp luân, Ngài đã đến thành Bandhumatī.
2452
3.
3.
3.
2453
Dhammacakkaṃ pavattetvā, ubho bodhesi nāyako;
Having turned the Wheel of Dhamma, the leader awakened two;
Sau khi chuyển Pháp luân, vị lãnh đạo ấy đã giác ngộ cả hai (Khaṇḍa và Tissa);
2454
Gaṇanāya na vattabbo, paṭhamābhisamayo ahu.
The first realization was beyond calculation.
Sự chứng ngộ đầu tiên đã diễn ra với số lượng không thể đếm được.
2455
4.
4.
4.
2456
Punāparaṃ amitayaso, tattha saccaṃ pakāsayi;
Again, the one of immeasurable fame proclaimed the truth there;
Sau đó, bậc có danh tiếng vô lượng ấy đã thuyết giảng chân lý ở đó;
2457
Caturāsītisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
The second realization was of eighty-four thousand.
Sự chứng ngộ thứ hai đã diễn ra với tám mươi bốn ngàn người.
2458
5.
5.
5.
2459
Caturāsītisahassāni, sambuddhaṃ anupabbajuṃ;
Eighty-four thousand went forth following the Sambuddha;
Tám mươi bốn ngàn người đã xuất gia theo Đức Phật;
2460
Tesamārāmapattānaṃ, dhammaṃ desesi cakkhumā.
To them, who had reached the monastery, the one with vision taught the Dhamma.
Vị có mắt trí tuệ ấy đã thuyết Pháp cho những người đã đạt đến sự an lạc (của đời sống xuất gia).
2461
6.
6.
6.
2462
Sabbākārena bhāsato, sutvā upanisādino* ;
Having listened to him who spoke in every way, those with the supporting conditions,
Khi bậc chiến thắng thuyết giảng bằng mọi cách, những người lắng nghe đã nương tựa vào Ngài;
2463
Tepi dhammavaraṃ gantvā, tatiyābhisamayo ahu.
they too, having attained the excellent Dhamma, the third realization occurred.
Họ cũng đã đạt được Pháp tối thượng, và sự chứng ngộ thứ ba đã diễn ra.
2464
7.
7.
7.
2465
Sannipātā tayo āsuṃ, vipassissa mahesino;
There were three assemblies for the great sage Vipassī,
Có ba cuộc hội họp của Đức Vipassī Đại Hiền;
2466
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
of those whose cankers were destroyed, who were stainless, of tranquil minds, and steadfast.
Của những vị A-la-hán đã đoạn tận lậu hoặc, vô nhiễm, tâm an tịnh và như vậy.
2467
8.
8.
8.
2468
Aṭṭhasaṭṭhisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
The first gathering was of six million eight hundred thousand;
Cuộc hội họp đầu tiên có sáu triệu tám trăm ngàn (A-la-hán);
2469
Bhikkhusatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
The second gathering was of one hundred thousand bhikkhus.
Cuộc hội họp thứ hai có một trăm ngàn Tỳ-kheo.
2470
9.
9.
9.
2471
Asītibhikkhusahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;
The third gathering was of eighty thousand bhikkhus;
Cuộc hội họp thứ ba có tám mươi ngàn Tỳ-kheo;
2472
Tattha bhikkhugaṇamajjhe, sambuddho atirocati.
There, amidst the assembly of bhikkhus, the Sambuddha shone resplendently.
Trong số Tỳ-kheo ấy, Đức Phật đã tỏa sáng rực rỡ.
2473
10.
10.
10.
2474
Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;
At that time, I was a Nāga king of great psychic power,
Vào thời ấy, tôi là một vị vua Nāga có đại thần thông;
2475
Atulo nāma nāmena, puññavanto jutindharo.
named Atula, meritorious and glorious.
Tên là Atula, có phước báu, rực rỡ hào quang.
2476
11.
11.
11.
2477
Nekānaṃ nāgakoṭīnaṃ, parivāretvānahaṃ tadā;
Then, attended by many millions of Nāgas,
Lúc ấy, tôi được bao quanh bởi vô số triệu Nāga;
2478
Vajjanto dibbaturiyehi, lokajeṭṭhaṃ upāgamiṃ.
playing divine musical instruments, I approached the Eldest of the World.
Vừa tấu nhạc trời, tôi đã đến yết kiến bậc tối thượng của thế gian.
2479
12.
12.
12.
2480
Upasaṅkamitvā sambuddhaṃ, vipassiṃ lokanāyakaṃ;
Having approached the Sambuddha, Vipassī, the leader of the world,
Sau khi đến yết kiến Đức Phật Vipassī, bậc lãnh đạo thế gian;
2481
Maṇimuttaratanakhacitaṃ, sabbābharaṇavibhūsitaṃ;
inlaid with gems, pearls, and jewels, adorned with all ornaments,
Một cái ghế vàng nạm ngọc trai và các loại đá quý, trang hoàng lộng lẫy với mọi đồ trang sức;
2482
Nimantetvā dhammarājassa, suvaṇṇapīṭhamadāsahaṃ.
having invited the King of Dhamma, I gave a golden seat.
Tôi đã thỉnh Đức Pháp Vương và dâng lên Ngài cái ghế vàng.
2483
13.
13.
13.
2484
Sopi maṃ buddho byākāsi, saṅghamajjhe nisīdiya;
That Buddha also made a prophecy about me, while seated in the midst of the Saṅgha:
Vị Phật ấy, khi đang ngồi giữa Tăng đoàn, đã thọ ký cho tôi:
2485
‘‘Ekanavutito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
“Ninety-one kappas from now, this one will become a Buddha.
“Vào kiếp thứ chín mươi mốt tính từ nay, vị này sẽ là một Đức Phật.
2486
14.
14.
14.
2487
‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;
“Having gone forth from the delightful city called Kapila, the Tathāgata,
“Đức Như Lai sẽ xuất gia từ thành Kapilavatthu xinh đẹp;
2488
Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.
having exerted himself in the striving, having performed the difficult practice,
Sau khi tinh tấn tu tập, thực hành những việc khó khăn.
2489
15.
15.
15.
2490
‘‘Ajapālarukkhamūlasmiṃ, nisīditvā tathāgato;
“seated at the foot of the Goatherd's Banyan tree, the Tathāgata,
“Đức Như Lai sẽ ngồi dưới gốc cây Ajapāla;
2491
Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.
there, having accepted milk-rice, will go to the Nerañjarā river.
Ở đó, Ngài sẽ thọ nhận món cháo sữa và đến sông Nerañjarā.
2492
16.
16.
16.
2493
‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;
“On the bank of the Nerañjarā, that Victor ate the milk-rice;
“Vị chiến thắng ấy sẽ dùng cháo sữa bên bờ sông Nerañjarā;
2494
Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.
By the excellent path prepared, he will approach the root of the Bodhi tree.
Và sẽ đến gốc cây Bồ-đề bằng con đường tối thượng đã được chuẩn bị.
2495
17.
17.
17.
2496
‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;
“Then, having circumambulated the Bodhi-maṇḍa, the unsurpassed one,
“Sau đó, bậc vô thượng ấy sẽ đi nhiễu quanh kim cương tòa Bồ-đề;
2497
Assatthamūle sambodhiṃ, bujjhissati mahāyaso.
at the foot of the Assattha tree, the one of great fame will awaken to Sambodhi.
Vị có đại danh tiếng ấy sẽ chứng đắc giác ngộ dưới gốc cây Assattha.
2498
18.
18.
18.
2499
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
“This one’s birth mother will be named Māyā;
“Mẹ của vị này sẽ là Māyā;
2500
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
the father will be named Suddhodana, this one will be Gotama.
Cha là Suddhodana, vị này sẽ là Gotama.
2501
19.
19.
19.
2502
‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
“Free from cankers, devoid of passion, with tranquil minds and concentrated,
“Vô lậu, ly tham, tâm an tịnh, định tĩnh;
2503
Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
Kolita and Upatissa will be the chief disciples;
Kolita và Upatissa sẽ là các Đại Thinh Văn hàng đầu;
2504
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
an attendant named Ānanda will serve this Victor.
Ānanda sẽ là thị giả của vị chiến thắng này.
2505
20.
20.
20.
2506
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
“Khemā and Uppalavaṇṇā will be the chief female disciples;
“Khemā và Uppalavaṇṇā sẽ là các Đại Thinh Văn ni hàng đầu;
2507
Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
Free from cankers, devoid of passion, with tranquil minds, and well-concentrated;
Vô lậu, ly tham, tâm an tịnh, định tĩnh;
2508
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
The Bodhi tree of that Blessed One is called the Assattha.
Cây Bồ-đề của Đức Thế Tôn ấy được gọi là Assattha.
2509
21.
21.
21.
2510
‘‘Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;
“Citta and Hatthāḷavaka will be the chief male lay attendants;
“Citta và Hatthāḷavaka sẽ là các nam cư sĩ hộ độ hàng đầu;
2511
Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā;
Nandamātā and Uttarā will be the chief female lay attendants;
Nandamātā và Uttarā sẽ là các nữ cư sĩ hộ độ hàng đầu;
2512
Āyu vassasataṃ tassa, gotamassa yasassino.
The lifespan of that renowned Gotama will be one hundred years.
Tuổi thọ của Đức Gotama có danh tiếng ấy là một trăm năm.”
2513
22.
22.
22.
2514
‘‘Idaṃ sutvāna vacanaṃ…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
“Having heard this utterance… and so on… we will be in the presence of this one.”
“Nghe lời này… (văn tắt)… chúng ta sẽ được diện kiến vị này.”
2515
23.
23.
23.
2516
Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
Having heard his utterance, I made my mind even more serene;
Nghe lời ấy, tâm tôi càng thêm thanh tịnh;
2517
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
I further resolved on the practice to fulfill the ten perfections.
Tôi đã phát nguyện cao hơn để viên mãn mười Ba-la-mật.
2518
24.
24.
24.
2519
Nagaraṃ bandhumatī nāma, bandhumā nāma khattiyo;
The city was named Bandhumatī, the khattiya was named Bandhumā;
Thành tên là Bandhumatī, vị vua tên là Bandhumā;
2520
Mātā bandhumatī nāma, vipassissa mahesino.
The mother of the great sage Vipassī was named Bandhumatī.
Mẹ của Đức Vipassī Đại Hiền tên là Bandhumatī.
2521
25.
25.
25.
2522
Aṭṭhavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
For eight thousand years, he dwelt in the household life;
Ngài đã sống trong gia đình tám ngàn năm;
2523
Nando sunando sirimā, tayo pāsādamuttamā.
Nanda, Sunanda, and Sirimā were the three excellent palaces.
Nanda, Sunanda và Sirimā là ba cung điện tối thượng.
2524
26.
26.
26.
2525
Ticattārīsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
There were forty-three thousand beautifully adorned women;
Bốn mươi ba ngàn phụ nữ được trang điểm lộng lẫy;
2526
Sudassanā nāma sā nārī, samavattakkhandho nāma atrajo.
His wife was named Sudassanā, and his son was named Samavattakkhandha.
Vị nữ ấy tên là Sudassanā, con trai tên là Samavattakkhandha.
2527
27.
27.
27.
2528
Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;
Having seen the four signs, he departed by chariot;
Sau khi thấy bốn tướng, Ngài đã xuất gia bằng xe ngựa;
2529
Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
For a full eight months, the Jina engaged in the striving.
Vị chiến thắng ấy đã tinh tấn tu tập không dưới tám tháng.
2530
28.
28.
28.
2531
Brahmunā yācito santo, vipassī lokanāyako;
Having been requested by Brahmā, the serene Vipassī, the leader of the world,
Đức Vipassī, bậc lãnh đạo thế gian, được Phạm thiên thỉnh cầu, với tâm an tịnh;
2532
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
The great hero, the supreme among men, turned the wheel in the Deer Park.
Bậc Đại Hùng, tối thượng trong loài người, đã chuyển Pháp luân tại rừng Nai.
2533
29.
29.
29.
2534
Khaṇḍo ca tissanāmo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
Khaṇḍa and Tissa were the chief disciples;
Khaṇḍa và Tissa là các Đại Thinh Văn hàng đầu;
2535
Asoko nāmupaṭṭhāko, vipassissa mahesino.
The attendant of the great sage Vipassī was named Asoka.
Asoka là thị giả của Đức Vipassī Đại Hiền.
2536
30.
30.
30.
2537
Candā ca candamittā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
Candā and Candamittā were the chief female disciples;
Candā và Candamittā là các Đại Thinh Văn ni hàng đầu;
2538
Bodhi tassa bhagavato, pāṭalīti pavuccati.
The Bodhi tree of that Blessed One is called the Pāṭalī.
Cây Bồ-đề của Đức Thế Tôn ấy được gọi là Pāṭalī.
2539
31.
31.
31.
2540
Punabbasumitto nāgo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
Punabbasumitta and Nāga were the chief male lay attendants;
Punabbasumitta và Nāga là các nam cư sĩ hộ độ hàng đầu;
2541
Sirimā uttarā ceva, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
Sirimā and Uttarā were the chief female lay attendants.
Sirimā và Uttarā là các nữ cư sĩ hộ độ hàng đầu.
2542
32.
32.
32.
2543
Asītihatthamubbedho, vipassī lokanāyako;
Vipassī, the leader of the world, was eighty cubits in height;
Đức Vipassī, bậc lãnh đạo thế gian, cao tám mươi tầm (hattha);
2544
Pabhā niddhāvati tassa, samantā sattayojane.
His radiance shone forth, all around for seven yojanas.
Hào quang của Ngài tỏa ra khắp bảy do-tuần (yojana) xung quanh.
2545
33.
33.
33.
2546
Asītivassasahassāni, āyu buddhassa tāvade;
Eighty thousand years was the lifespan of the Buddha at that time;
Tuổi thọ của Đức Phật ấy là tám mươi ngàn năm;
2547
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
Remaining for that long, he ferried many people across.
Sống lâu chừng ấy, Ngài đã cứu độ rất nhiều chúng sanh.
2548
34.
34.
34.
2549
Bahudevamanussānaṃ, bandhanā parimocayi;
He freed many devas and humans from their bonds;
Ngài đã giải thoát nhiều chư thiên và loài người khỏi mọi ràng buộc;
2550
Maggāmaggañca ācikkhi, avasesaputhujjane.
He pointed out the path and the non-path to the remaining ordinary people.
Và đã chỉ rõ con đường đúng sai cho những phàm phu còn lại.
2551
35.
35.
35.
2552
Ālokaṃ dassayitvāna, desetvā amataṃ padaṃ;
Having shown the light and taught the deathless state,
Sau khi chiếu sáng, thuyết giảng Niết-bàn bất tử;
2553
Jalitvā aggikkhandhova, nibbuto so sasāvako.
Blazing like a mass of fire, he, together with his disciples, was extinguished.
Ngài đã nhập Niết-bàn cùng với các đệ tử, như một ngọn lửa lớn đã cháy hết.
2554
36.
36.
36.
2555
Iddhivaraṃ puññavaraṃ, lakkhaṇañca kusumitaṃ;
The supreme psychic power, the supreme merit, and the body adorned with the marks—
Thần thông tối thượng, phước báu tối thượng, và những tướng tốt rực rỡ;
2556
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
All that has vanished. Are not all conditioned things empty?
Tất cả đều biến mất. Chẳng phải mọi hành đều trống rỗng sao?
2557
37.
37.
37.
2558
Vipassī jinavaro buddho, sumittārāmamhi nibbuto;
The supreme Jina, the Buddha Vipassī, attained Nibbāna in the Sumittārāma;
Đức Phật Vipassī, bậc chiến thắng tối thượng, đã nhập Niết-bàn tại Sumittārāma;
2559
Tatthevassa thūpavaro, sattayojanamussitoti.
There, his excellent stūpa stands seven yojanas high.
Tháp xá-lợi tối thượng của Ngài ở đó cao bảy do-tuần.
2560

22. Sikhībuddhavaṃso

The Chronicle of the Buddha Sikhī

22. Phật Sử của Đức Sikhī

2561
1.
1.
1.
2562
Vipassissa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
After Vipassī, there was a Sambuddha, supreme among bipeds,
Sau Đức Vipassī, một vị Phật, bậc tối thượng trong hai chân;
2563
Sikhivhayo āsi jino, asamo appaṭipuggalo.
A Jina named Sikhī, unequalled, without a peer.
Vị chiến thắng tên là Sikhī, vô song, không ai sánh bằng, đã xuất hiện.
2564
2.
2.
2.
2565
Mārasenaṃ pamadditvā, patto sambodhimuttamaṃ;
Having subdued the army of Māra, he attained supreme Awakening;
Sau khi đánh bại quân ma, Ngài đã chứng đắc giác ngộ tối thượng;
2566
Dhammacakkaṃ pavattesi, anukampāya pāṇinaṃ.
He set the Wheel of Dhamma in motion, out of compassion for living beings.
Ngài đã chuyển Pháp luân vì lòng từ bi đối với chúng sanh.
2567
3.
3.
3.
2568
Dhammacakkaṃ pavattente, sikhimhi jinapuṅgave* ;
When Sikhī, the bull among Jinas, set the Wheel of Dhamma in motion,
Khi Đức Sikhī, bậc tối thượng trong các vị chiến thắng, chuyển Pháp luân;
2569
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
The first realization occurred for one hundred thousand crores.
Sự chứng ngộ đầu tiên đã diễn ra với một trăm ngàn triệu người.
2570
4.
4.
4.
2571
Aparampi dhammaṃ desente, gaṇaseṭṭhe naruttame;
When the supreme among men, the leader of the assembly, taught the Dhamma again,
Khi bậc tối thượng trong loài người, bậc tối cao trong chúng hội, thuyết Pháp lần nữa;
2572
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
The second realization occurred for ninety thousand crores.
Sự chứng ngộ thứ hai đã diễn ra với chín mươi ngàn triệu người.
2573
5.
5.
5.
2574
Yamakapāṭihāriyañca* , dassayante sadevake;
And when he displayed the twin miracle in the world with its devas,
Khi Ngài thị hiện song thông thần biến (Yamakapāṭihāriya) trước chư thiên và loài người;
2575
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
The third realization occurred for eighty thousand crores.
Sự chứng ngộ thứ ba đã diễn ra với tám mươi ngàn triệu người.
2576
6.
6.
6.
2577
Sannipātā tayo āsuṃ, sikhissāpi mahesino;
There were three assemblies for the great sage Sikhī as well,
Có ba cuộc hội họp của Đức Sikhī Đại Hiền;
2578
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
Of those who had destroyed the cankers, who were stainless, with tranquil minds, and imperturbable.
Của những vị A-la-hán đã đoạn tận lậu hoặc, vô nhiễm, tâm an tịnh và như vậy.
2579
7.
7.
7.
2580
Bhikkhusatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
The first gathering was of one hundred thousand monks;
Cuộc hội họp đầu tiên có một trăm ngàn Tỳ-kheo;
2581
Asītibhikkhusahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
The second gathering was of eighty thousand monks.
Cuộc hội họp thứ hai có tám mươi ngàn Tỳ-kheo.
2582
8.
8.
8.
2583
Sattatibhikkhusahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;
The third gathering was of seventy thousand monks;
Cuộc hội họp thứ ba có bảy mươi ngàn Tỳ-kheo;
2584
Anupalitto padumaṃva, toyamhi sampavaḍḍhitaṃ.
He was unsullied, like a lotus that grows up in the water.
Không bị nhiễm ô như hoa sen mọc trong nước.
2585
9.
9.
9.
2586
Ahaṃ tena samayena, arindamo nāma khattiyo;
At that time, I was a khattiya named Arindama;
Vào thời ấy, tôi là một vị vua tên là Arindama;
2587
Sambuddhappamukhaṃ saṅghaṃ, annapānena tappayiṃ.
I satisfied the Sangha, headed by the Sambuddha, with food and drink.
Tôi đã cúng dường thực phẩm và đồ uống cho Tăng đoàn do Đức Phật dẫn đầu.
2588
10.
10.
10.
2589
Bahuṃ dussavaraṃ datvā, dussakoṭiṃ anappakaṃ;
Having given many excellent cloths, an immeasurable number of cloths,
Sau khi cúng dường nhiều loại vải quý, vô số triệu tấm vải;
2590
Alaṅkataṃ hatthiyānaṃ, sambuddhassa adāsahaṃ.
I gave an adorned elephant vehicle to the Sambuddha.
Tôi đã dâng một cỗ xe voi trang hoàng lộng lẫy lên Đức Phật.
2591
11.
11.
11.
2592
Hatthiyānaṃ nimminitvā, kappiyaṃ upanāmayiṃ;
Having created an elephant vehicle, I offered it as appropriate;
Sau khi tạo ra cỗ xe voi, tôi đã dâng cúng một cách thích hợp;
2593
Pūrayiṃ mānasaṃ mayhaṃ, niccaṃ daḷhamupaṭṭhitaṃ.
I fulfilled my mind's wish, which was constantly and firmly established.
Tôi đã viên mãn tâm nguyện của mình, luôn kiên định trong sự hộ độ.
2594
12.
12.
12.
2595
Sopi maṃ buddho byākāsi, sikhī lokagganāyako;
That Buddha Sikhī, the foremost leader of the world, also made a prophecy about me:
Vị Phật ấy, Đức Sikhī, bậc lãnh đạo tối thượng của thế gian, đã thọ ký cho tôi;
2596
‘‘Ekatiṃse ito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
“Thirty-one kappas from now, this one will become a Buddha.
“Trong ba mươi mốt đại kiếp kể từ đây, vị Phật này sẽ xuất hiện.
2597
13.
13.
13.
2598
‘‘Ahu kapilavhayā rammā…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
“From the delightful city called Kapila… and so on… we will be in the presence of this one.”
“Vị ấy sẽ xuất gia từ thành Kapilavastu xinh đẹp... chúng ta sẽ được diện kiến (vị ấy).”
2599
14.
14.
14.
2600
Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
Having heard his utterance, I made my mind even more serene;
Nghe lời tiên tri ấy, tâm tôi càng thêm hoan hỷ;
2601
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
I undertook a further practice for the fulfillment of the ten perfections.
Tôi đã kiên quyết thực hành thêm nữa để hoàn thành mười pāramī.
2602
15.
15.
15.
2603
Nagaraṃ aruṇavatī nāma, aruṇo nāma khattiyo;
The city was named Aruṇavatī, the khattiya was named Aruṇa;
Thành phố tên là Aruṇavatī, vị vua cha tên là Aruṇa;
2604
Pabhāvatī nāma janikā, sikhissāpi mahesino.
The mother of the great sage Sikhi was named Pabhāvatī.
Mẹ của Đức Sikhī Toàn Tri tên là Prabhāvatī.
2605
16.
16.
16.
2606
Sattavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
For seven thousand years, he dwelt in the home;
Ngài đã sống trong gia đình bảy ngàn năm;
2607
Sucandako giri vasabho* , tayo pāsādamuttamā.
Sucandaka, Giri, and Vasabha were the three excellent palaces.
Ba cung điện tối thượng là Sucandaka, Girivasabha và Vasabha.
2608
17.
17.
17.
2609
Catuvīsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
There were twenty-four thousand ladies, beautifully adorned;
Hai mươi bốn ngàn phụ nữ được trang sức;
2610
Sabbakāmā nāma nārī, atulo nāma atrajo.
The chief consort was named Sabbakāmā, and his son was named Atula.
Người vợ tên là Sabbakāmā, con trai tên là Atula.
2611
18.
18.
18.
2612
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
Having seen the four signs, he went forth on an elephant mount;
Sau khi thấy bốn dấu hiệu, ngài xuất gia bằng xe voi;
2613
Aṭṭhamāsaṃ padhānacāraṃ, acarī purisuttamo.
For eight months, the supreme man practiced the striving.
Vị tối thượng nhân đã thực hành khổ hạnh trong tám tháng.
2614
19.
19.
19.
2615
Brahmunā yācito santo, sikhī lokagganāyako;
Being requested by Brahmā, Sikhi, the foremost leader of the world,
Được Phạm Thiên thỉnh cầu, Đức Sikhī, bậc lãnh đạo tối thượng của thế gian,
2616
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
the great hero, the supreme man, turned the wheel in the Deer Park.
Vị đại anh hùng, bậc tối thượng nhân, đã chuyển Pháp Luân tại Migadāya.
2617
20.
20.
20.
2618
Abhibhū sambhavo ceva, ahesuṃ aggasāvakā;
Abhibhū and Sambhava were the chief disciples;
Abhibhū và Sambhava là hai vị Thượng Thủ Thanh Văn;
2619
Khemaṅkaro nāmupaṭṭhāko, sikhissāpi mahesino.
The attendant of the great sage Sikhi was named Khemaṅkara.
Vị thị giả của Đức Sikhī Toàn Tri tên là Khemaṅkara.
2620
21.
21.
21.
2621
Sakhilā ca padumā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
Sakhilā and Padumā were the chief female disciples;
Sakhilā và Padumā là hai vị Thượng Thủ Thanh Văn Ni;
2622
Bodhi tassa bhagavato, puṇḍarīkoti vuccati.
The Bodhi tree of that Blessed One is called the Puṇḍarīka.
Cây Bồ-đề của Đức Thế Tôn ấy được gọi là Puṇḍarīka (Sen trắng).
2623
22.
22.
22.
2624
Sirivaḍḍho ca nando ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
Sirivaḍḍha and Nanda were the chief male lay attendants;
Sirivaḍḍha và Nanda là hai vị Thượng Thủ Cận Sự Nam;
2625
Cittā ceva suguttā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
Cittā and Suguttā were the chief female lay attendants.
Cittā và Suguttā là hai vị Thượng Thủ Cận Sự Nữ.
2626
23.
23.
23.
2627
Uccattanena so buddho, sattatihatthamuggato;
That Buddha, in height, stood seventy cubits tall;
Đức Phật ấy cao bảy mươi cubit;
2628
Kañcanagghiyasaṅkāso, dvattiṃsavaralakkhaṇo.
He was like a golden pillar, endowed with the thirty-two marks of a great man.
Ngài có ba mươi hai tướng tốt, như một trụ vàng quý giá.
2629
24.
24.
24.
2630
Tassāpi byāmappabhā kāyā, divārattiṃ nirantaraṃ;
The fathom-wide radiance from his body, continuously day and night,
Hào quang một sải tay của thân Ngài, ngày đêm không ngừng,
2631
Disodisaṃ niccharanti, tīṇiyojanaso pabhā.
shone forth in all directions; the radiance extended for three yojanas.
Phóng ra khắp các phương, hào quang xa ba do-tuần.
2632
25.
25.
25.
2633
Sattativassasahassāni, āyu tassa mahesino;
The lifespan of that great sage was seventy thousand years;
Tuổi thọ của Đức Toàn Tri ấy là bảy mươi ngàn năm;
2634
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
Living for that long, he ferried many people across.
Trong thời gian ấy, Ngài đã cứu độ vô số chúng sinh.
2635
26.
26.
26.
2636
Dhammameghaṃ pavassetvā, temayitvā sadevake;
Having showered the cloud of Dhamma, drenching the world with its devas,
Sau khi ban mưa Pháp, làm thấm nhuần chư Thiên và nhân loại,
2637
Khemantaṃ pāpayitvāna, nibbuto so sasāvako.
and having led them to the state of security, he, along with his disciples, attained Nibbāna.
Đưa họ đến nơi an ổn (Nibbāna), Ngài đã nhập Niết Bàn cùng với các đệ tử.
2638
27.
27.
27.
2639
Anubyañjanasampannaṃ, dvattiṃsavaralakkhaṇaṃ;
Endowed with the minor characteristics, and the thirty-two excellent major marks—
Thân Ngài đầy đủ các tướng phụ và ba mươi hai tướng tốt;
2640
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
all of that has vanished. Are not all conditioned things empty?
Tất cả đều đã biến mất. Phải chăng tất cả các hành đều trống rỗng?
2641
28.
28.
28.
2642
Sikhī munivaro buddho, assārāmamhi nibbuto;
The supreme sage, the Buddha Sikhi, attained Nibbāna in the Assārāma;
Đức Phật, vị đạo sĩ tối thượng Sikhī, đã nhập Niết Bàn tại Assārāma;
2643
Tatthevassa thūpavaro, tīṇiyojanamuggatoti.
There, his excellent stūpa stands three yojanas high.
Tháp xá lợi tối thượng của Ngài ở đó cao ba do-tuần.
Next Page →

Settings