Table of Contents

⮲

Buddhavaṃsapāḷi

Edit
2903

26. Kassapabuddhavaṃso

26. The Chronicle of Kassapa Buddha

26. Kassapabuddhavaṃso

2904
1.
1.
1.
2905
Koṇāgamanassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
After Koṇāgamana, a Perfectly Enlightened One, supreme among two-footed beings, arose;
Sau Đức Koṇāgamana, Đức Sambuddha, bậc tối thượng trong loài hai chân;
2906
Kassapo nāma gottena, dhammarājā pabhaṅkaro.
Kassapa by clan name, the King of Dhamma, the light-maker.
Tên là Kassapa theo dòng họ, vị Pháp Vương tỏa sáng.
2907
2.
2.
2.
2908
Sañchaḍḍitaṃ kulamūlaṃ, bahvannapānabhojanaṃ;
Having completely renounced his family's wealth, with abundant food, drink, and provisions,
Sau khi từ bỏ gia sản, với nhiều thức ăn, đồ uống và thực phẩm;
2909
Datvāna yācake dānaṃ, pūrayitvāna mānasaṃ;
Having given gifts to petitioners, and having fulfilled his mind's aspiration,
Sau khi cúng dường cho những người cầu xin, và viên mãn tâm nguyện;
2910
Usabhova āḷakaṃ bhetvā, patto sambodhimuttamaṃ.
Like a bull breaking its pen, he attained supreme, perfect enlightenment.
Ngài đã phá vỡ rào cản như một con bò đực và đạt đến Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.
2911
3.
3.
3.
2912
Dhammacakkaṃ pavattente, kassape lokanāyake;
When Kassapa, the leader of the world, set the Wheel of Dhamma in motion,
Khi Đức Kassapa, vị Đạo Sư của thế gian, chuyển Pháp Luân;
2913
Vīsakoṭisahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
There was the first realization for twenty thousand crores.
Đã có sự chứng ngộ đầu tiên của hai mươi ngàn vạn chúng sinh.
2914
4.
4.
4.
2915
Catumāsaṃ yadā buddho, loke carati cārikaṃ;
When the Buddha wandered in the world for four months,
Khi Đức Phật du hành trong thế gian bốn tháng;
2916
Dasakoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
There was the second realization for ten thousand crores.
Đã có sự chứng ngộ thứ hai của mười ngàn vạn chúng sinh.
2917
5.
5.
5.
2918
Yamakaṃ vikubbanaṃ katvā, ñāṇadhātuṃ pakittayi;
Performing the twin miracle, he proclaimed the element of knowledge;
Sau khi thực hiện phép thần thông đôi, ngài đã tuyên bố yếu tố trí tuệ;
2919
Pañcakoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
There was the third realization for five thousand crores.
Đã có sự chứng ngộ thứ ba của năm ngàn vạn chúng sinh.
2920
6.
6.
6.
2921
Sudhammā devapure ramme, tattha dhammaṃ pakittayi;
In the delightful city of the devas, in Sudhammā, he proclaimed the Dhamma there;
Trong Sudhammā, cõi trời tươi đẹp, ngài đã thuyết giảng Pháp ở đó;
2922
Tīṇikoṭisahassānaṃ, devānaṃ bodhayī jino.
The Victor awakened three thousand crores of devas.
Đức Jina đã giác ngộ ba ngàn vạn chư thiên.
2923
7.
7.
7.
2924
Naradevassa yakkhassa, apare dhammadesane;
At another teaching of the Dhamma to the yakkha Naradeva,
Trong các bài Pháp sau này cho Naradeva và Yakka;
2925
Etesānaṃ abhisamayā, gaṇanāto asaṅkhiyā.
The realizations of these were innumerable by count.
Số lượng các chứng ngộ ấy là vô số.
2926
8.
8.
8.
2927
Tassāpi devadevassa, eko āsi samāgamo;
For that Deva of devas, there was one assembly
Cũng có một cuộc hội ngộ của bậc Thiên Trung Thiên ấy;
2928
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
Of those who had destroyed the taints, the undefiled, of tranquil minds, the imperturbable.
Của các vị A-la-hán đã diệt tận các lậu hoặc, vô nhiễm, tâm thanh tịnh, và như vậy.
2929
9.
9.
9.
2930
Vīsabhikkhusahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;
At that time, there was an assembly of twenty thousand monks,
Khi đó, đã có một cuộc hội ngộ của hai vạn Tỳ-kheo;
2931
Atikkantabhavantānaṃ, hirisīlena tādinaṃ.
Who had transcended becoming, imperturbable through moral shame and virtue.
Những vị đã vượt qua các cảnh giới tái sinh, với lòng hổ thẹn và đức hạnh.
2932
10.
10.
10.
2933
Ahaṃ tadā māṇavako, jotipāloti vissuto;
I was then a young brahmin, renowned as Jotipāla,
Khi ấy, tôi là một thanh niên tên là Jotīpāla;
2934
Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū.
A reciter and master of the mantras, a master of the three Vedas.
Là một học giả, người nắm giữ các kinh điển, thành thạo ba bộ Veda.
2935
11.
11.
11.
2936
Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato;
I had reached the pinnacle in the study of marks and histories, and in my own doctrine;
Thành thạo về các tướng, lịch sử và Chánh Pháp, đã đạt đến sự hoàn hảo;
2937
Bhūmantalikkhakusalo, katavijjo anāvayo.
I was skilled in earthly and celestial matters, accomplished in knowledge, and flawless.
Thành thạo về đất đai và không gian, đã hoàn thành học vấn, không tì vết.
2938
12.
12.
12.
2939
Kassapassa bhagavato, ghaṭikāro nāmupaṭṭhāko;
Of the Blessed One Kassapa, there was an attendant named Ghaṭikāra;
Người thị giả của Đức Bhagavā Kassapa tên là Ghaṭīkāra;
2940
Sagāravo sappatisso, nibbuto tatiye phale.
He was respectful, reverential, and had attained peace in the third fruit.
Với lòng kính trọng và tôn kính, đã nhập Niết-bàn ở quả vị thứ ba.
2941
13.
13.
13.
2942
Ādāya maṃ ghaṭīkāro, upagañchi kassapaṃ jinaṃ;
Taking me with him, Ghaṭikāra approached Kassapa, the Victor.
Ghaṭīkāra đã dẫn tôi đến Đức Jina Kassapa;
2943
Tassa dhammaṃ suṇitvāna, pabbajiṃ tassa santike.
Having heard his Dhamma, I went forth in his presence.
Sau khi nghe Pháp của ngài, tôi đã xuất gia tại nơi ngài.
2944
14.
14.
14.
2945
Āraddhavīriyo hutvā, vattāvattesu kovido;
Having become energetic and diligent, skilled in the various duties,
Sau khi tinh tấn, thành thạo trong các hành vi đúng đắn và không đúng đắn;
2946
Na kvaci parihāyāmi, pūresiṃ jinasāsanaṃ.
I did not fall away in any respect; I fulfilled the Victor's Dispensation.
Tôi không bao giờ thoái lui ở bất cứ đâu, đã viên mãn giáo pháp của Đức Jina.
2947
15.
15.
15.
2948
Yāvatā buddhabhaṇitaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ;
As much as was spoken by the Buddha, the nine-fold Dispensation of the Victor,
Tất cả chín phần giáo pháp của Đức Jina đã được Đức Phật thuyết giảng;
2949
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
Having mastered it all, I glorified the Victor's Dispensation.
Tôi đã học thuộc lòng tất cả, làm rạng rỡ giáo pháp của Đức Phật.
2950
16.
16.
16.
2951
Mama acchariyaṃ disvā, sopi buddho viyākari;
Seeing my wondrous achievement, that Buddha also made a prediction:
Ngài Phật ấy, sau khi thấy điều kỳ diệu của tôi, đã thọ ký;
2952
‘‘Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
“In this auspicious eon, this one will become a Buddha.
“Trong kiếp hiền lành này, vị này sẽ là Đức Phật.
2953
17.
17.
17.
2954
‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;
“Having gone forth from the delightful city named Kapilavatthu, the Tathāgata,
“Như Lai sẽ rời khỏi thành Kapilavhaya tươi đẹp;
2955
Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.
Having striven in the great struggle, having performed the difficult practice,
Sau khi thực hành khổ hạnh, đã làm điều khó làm.
2956
18.
18.
18.
2957
‘‘Ajapālarukkhamūle, nisīditvā tathāgato;
“Having sat at the foot of the Ajapāla tree, the Tathāgata,
“Như Lai sẽ ngồi dưới gốc cây Ajapāla;
2958
Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.
There, having accepted milk-rice, will go to the Nerañjarā river.
Ở đó, Ngài sẽ nhận cháo sữa và đến sông Nerañjarā.
2959
19.
19.
19.
2960
‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ paribhuñjiya;
“On the bank of the Nerañjarā, having consumed the milk-rice,
“Trên bờ sông Nerañjarā, sau khi thọ dụng cháo sữa;
2961
Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.
He will approach the foot of the Bodhi tree by the excellent, prepared path.
Ngài sẽ đi theo con đường cao quý đã được chuẩn bị, đến gốc cây Bồ đề.
2962
20.
20.
20.
2963
‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;
“Then, having circumambulated the Bodhi-maṇḍa, the Unsurpassed One,
“Rồi, bậc Vô Thượng sẽ đi nhiễu quanh kim cương tòa;
2964
Aparājitaṭṭhānamhi* , bodhipallaṅkamuttame;
At the place of non-defeat, on the supreme Bodhi-pallaṅka,
Tại nơi Bất Bại, trên bồ đoàn tối thượng;
2965
Pallaṅkena nisīditvā, bujjhissati mahāyaso.
Sitting cross-legged, the one of great fame will become enlightened.
Ngài sẽ ngồi kiết già và chứng ngộ, bậc Đại Danh Tiếng.
2966
21.
21.
21.
2967
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
“His mother who gives birth will be named Māyā;
“Mẫu thân của vị này sẽ có tên là Māyā;
2968
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
His father will be named Suddhodana; this one will be Gotama.
Phụ thân tên là Suddhodana, vị này sẽ là Gotama.
2969
22.
22.
22.
2970
‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
“Free from taints, devoid of passion, with tranquil and concentrated minds,
“Không lậu hoặc, ly tham, tâm tĩnh lặng, định tĩnh;
2971
Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
Kolita and Upatissa will be the chief disciples;
Kolita và Upatissa sẽ là các đệ tử hàng đầu;
2972
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
An attendant named Ānanda will attend upon this Victor.
Tôn giả Ānanda sẽ là thị giả, hầu hạ vị Phật này.
2973
23.
23.
23.
2974
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
“Khemā and Uppalavaṇṇā will be the chief female disciples,
“Khemā và Uppalavaṇṇā sẽ là các nữ đệ tử hàng đầu;
2975
Anāsavā santacittā, vītarāgā samāhitā;
Free from taints, with tranquil minds, devoid of passion, and concentrated.
Không lậu hoặc, tâm tĩnh lặng, ly tham, định tĩnh;
2976
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
The Bodhi tree of that Blessed One is called the Assattha.
Cây Bồ đề của Đức Thế Tôn ấy được gọi là Assattha (cây Đa).
2977
24.
24.
24.
2978
‘‘Citto hatthāḷavako ca, aggā hessantupaṭṭhakā;
“Citta and Hatthāḷavaka will be the chief male patrons;
“Citta và Hatthāḷavaka sẽ là các nam cư sĩ hộ độ hàng đầu;
2979
Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā’’.
Nandamātā and Uttarā will be the chief female patrons.”
Nandamātā và Uttarā sẽ là các nữ cư sĩ hộ độ hàng đầu.”
2980
25.
25.
25.
2981
Idaṃ sutvāna vacanaṃ, assamassa mahesino;
Having heard this word of the Great Sage, who was without attachment,
Nghe lời ấy của bậc Đại Tiên không sánh kịp;
2982
Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.
Humans and devas rejoiced, “This, indeed, is a Buddha-seed.”
Chư thiên và loài người hoan hỷ, “Đây chính là hạt giống Phật!”
2983
26.
26.
26.
2984
Ukkuṭṭhisaddā pavattanti, apphoṭenti hasanti ca;
Shouts of acclamation arise, they clap their hands and laugh;
Tiếng reo hò vang dậy, họ vỗ tay và cười;
2985
Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.
With hands clasped in reverence they pay homage, the ten-thousand world-systems with their devas.
Mười ngàn thế giới cùng với chư thiên chắp tay đảnh lễ.
2986
27.
27.
27.
2987
‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;
“If we should miss the teaching of this Lord of the World,
“Nếu chúng ta bỏ lỡ giáo pháp của Đức Thế Tôn này;
2988
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
In a future time, we shall be face to face with this one.
Trong tương lai, chúng ta sẽ được diện kiến Ngài.
2989
28.
28.
28.
2990
‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;
“Just as people crossing a river, having missed the direct ford,
“Cũng như những người muốn qua sông, khi lỡ bến đò chính;
2991
Heṭṭhā titthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.
Take a lower ford and cross the great river.
Họ tìm được bến đò phía dưới và vượt qua con sông lớn.
2992
29.
29.
29.
2993
‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;
“In the very same way, all of us, if we miss this Jina,
“Cũng vậy, tất cả chúng ta, nếu bỏ lỡ vị Phật này;
2994
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.
In a future time, we shall be face to face with this one.”
Trong tương lai, chúng ta sẽ được diện kiến Ngài.”
2995
30.
30.
30.
2996
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
Having heard his words as well, I gladdened my mind even more;
Nghe lời ấy, tâm tôi càng thêm thanh tịnh;
2997
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
I undertook a further vow, for the fulfillment of the ten perfections.
Tôi đã phát nguyện cao cả hơn để viên mãn mười Ba-la-mật.
2998
31.
31.
31.
2999
Evamahaṃ saṃsaritvā, parivajjento anācaraṃ;
Thus I, having wandered through, avoiding misconduct,
Như vậy, tôi đã luân hồi, tránh xa những hành vi bất thiện;
3000
Dukkarañca kataṃ mayhaṃ, bodhiyāyeva kāraṇā.
Difficult deeds were done by me, for the sake of Awakening alone.
Và tôi đã thực hành những điều khó khăn chỉ vì mục đích Giác ngộ.
3001
32.
32.
32.
3002
Nagaraṃ bārāṇasī nāma, kikī nāmāsi khattiyo;
The city was named Bārāṇasī, the khattiya was named Kiki;
Có một thành phố tên là Bārāṇasī, vị vua tên là Kikī;
3003
Vasate tattha nagare, sambuddhassa mahākulaṃ.
In that city dwelt the great family of the Sambuddha.
Trong thành phố ấy, dòng dõi cao quý của Đức Sambuddha cư ngụ.
3004
33.
33.
33.
3005
Brāhmaṇo brahmadattova, āsi buddhassa so pitā;
The brahmin Brahmadatta was the Buddha’s father;
Vị Bà-la-môn Brahmadatta ấy là phụ thân của Đức Phật;
3006
Dhanavatī nāma janikā, kassapassa mahesino.
Dhanavatī was the name of the mother of Kassapa, the Great Sage.
Mẫu thân của bậc Đại Tiên Kassapa tên là Dhanavatī.
3007
34.
34.
34.
3008
Duve vassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
For two thousand years he dwelt in the household life;
Ngài đã sống trong gia đình hai ngàn năm;
3009
Haṃso yaso sirinando, tayo pāsādamuttamā.
Haṃsa, Yasa, and Sirinanda were the three excellent palaces.
Haṃsa, Yasa, Sirinanda là ba cung điện tối thượng.
3010
35.
35.
35.
3011
Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
There were sixteen thousand and three times that of well-adorned women;
Ba mươi sáu ngàn phụ nữ được trang điểm;
3012
Sunandā nāma sā nārī, vijitaseno nāma atrajo.
His wife was named Sunandā, his son was named Vijitasena.
Người phụ nữ ấy tên là Sunandā, con trai tên là Vijitasena.
3013
36.
36.
36.
3014
Nimitte caturo disvā, pāsādenābhinikkhami;
Having seen the four signs, he went forth by palace;
Sau khi thấy bốn điềm báo, Ngài xuất gia từ cung điện;
3015
Sattāhaṃ padhānacāraṃ, acarī purisuttamo.
For seven days the supreme man practiced the striving.
Bậc Trượng Phu Tối Thượng đã thực hành khổ hạnh bảy ngày.
3016
37.
37.
37.
3017
Brahmunā yācito santo, kassapo lokanāyako;
Requested by Brahmā, Kassapa, the leader of the world,
Được Phạm Thiên thỉnh cầu, Đức Kassapa, bậc Đạo Sư của thế gian;
3018
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
The great hero, the best of men, turned the Wheel in the Deer Park.
Đức Đại Hùng, bậc Tối Thượng Nhân, đã chuyển bánh xe Pháp tại Migadāya.
3019
38.
38.
38.
3020
Tisso ca bhāradvājo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
Tissa and Bhāradvāja were the chief disciples;
Tissa và Bhāradvāja là các đệ tử hàng đầu;
3021
Sabbamitto nāmupaṭṭhāko, kassapassa mahesino.
The attendant was named Sabbamitta, of Kassapa, the Great Sage.
Thị giả của bậc Đại Tiên Kassapa tên là Sabbamitta.
3022
39.
39.
39.
3023
Anuḷā uruveḷā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
Anuḷā and Uruveḷā were the chief female disciples;
Anuḷā và Uruveḷā là các nữ đệ tử hàng đầu;
3024
Bodhi tassa bhagavato, nigrodhoti pavuccati.
The Bodhi tree of that Blessed One is called the Banyan.
Cây Bồ đề của Đức Thế Tôn ấy được gọi là Nigrodha (cây Bàng).
3025
40.
40.
40.
3026
Sumaṅgalo ghaṭikāro ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
Sumaṅgala and Ghaṭikāra were the chief attendants;
Sumaṅgala và Ghaṭikāra là các nam cư sĩ hộ độ hàng đầu;
3027
Vicitasenā bhaddā* ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
Vicitasenā and Bhaddā were the chief female attendants.
Vicitasenā và Bhaddā là các nữ cư sĩ hộ độ hàng đầu.
3028
41.
41.
41.
3029
Uccattanena so buddho, vīsatiratanuggato;
That Buddha, in height, was twenty cubits tall;
Đức Phật ấy cao hai mươi tầm;
3030
Vijjulaṭṭhīva ākāse, candova gahapūrito.
Like a flash of lightning in the sky, like the moon full among the stars.
Ngài chiếu sáng như tia chớp trên bầu trời, như mặt trăng tròn đầy tinh tú.
3031
42.
42.
42.
3032
Vīsativassasahassāni, āyu tassa mahesino;
Twenty thousand years was the lifespan of that Great Sage;
Tuổi thọ của bậc Đại Tiên ấy là hai mươi ngàn năm;
3033
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
Remaining for that long, he ferried many people across.
Trong khoảng thời gian ấy, Ngài đã độ thoát vô số chúng sinh.
3034
43.
43.
43.
3035
Dhammataḷākaṃ māpayitvā, sīlaṃ datvā vilepanaṃ;
Having created a lake of Dhamma, giving virtue as an unguent,
Tạo dựng hồ nước Pháp, ban cho giới là hương liệu;
3036
Dhammadussaṃ nivāsetvā, dhammamālaṃ vibhajjiya.
Having clothed them in the garment of Dhamma, he distributed the garland of Dhamma.
Mặc y Pháp, phân phát tràng hoa Pháp.
3037
44.
44.
44.
3038
Dhammavimalamādāsaṃ, ṭhapayitvā mahājane;
Having placed a spotless mirror of Dhamma for the great populace,
Đặt tấm gương Pháp trong sạch trước đại chúng;
3039
Keci nibbānaṃ patthentā, passantu me alaṅkaraṃ.
“Let those who aspire to Nibbāna see my adornment.”
“Mong những ai khao khát Niết Bàn hãy thấy sự trang hoàng của tôi.”
3040
45.
45.
45.
3041
Sīlakañcukaṃ datvāna, jhānakavacavammitaṃ;
Having given the tunic of virtue, and armed with the armor of jhāna,
Ban cho áo giáp giới, được trang bị giáp thiền định;
3042
Dhammacammaṃ pārupitvā, datvā sannāhamuttamaṃ.
Having them wear the leather shield of Dhamma, giving the supreme armor.
Mặc da Pháp, ban cho sự trang bị tối thượng.
3043
46.
46.
46.
3044
Satiphalakaṃ datvāna, tikhiṇañāṇakuntimaṃ;
Having given the shield of mindfulness, the sharp spear of knowledge,
Ban cho tấm khiên niệm, ngọn giáo trí tuệ sắc bén;
3045
Dhammakhaggavaraṃ datvā, sīlasaṃsaggamaddanaṃ.
Having given the excellent sword of Dhamma, which crushes the entanglement of defilements.
Ban cho thanh gươm Pháp tối thượng, nghiền nát sự ô nhiễm của giới.
3046
47.
47.
47.
3047
Tevijjābhūsanaṃ datvāna, āveḷaṃ caturo phale;
Having given the ornament of the three true knowledges, and the four fruits as earrings,
Ban cho trang sức Tam Minh, vòng hoa bốn quả;
3048
Chaḷabhiññābharaṇaṃ datvā, dhammapupphapiḷandhanaṃ.
Having given the adornment of the six supernormal powers, and the flower-garland of Dhamma.
Ban cho trang sức Lục Thông, vòng hoa Pháp.
3049
48.
48.
48.
3050
Saddhammapaṇḍaracchattaṃ, datvā pāpanivāraṇaṃ;
Having given the white parasol of the True Dhamma, which wards off evil,
Ban cho lọng trắng Chánh Pháp, ngăn chặn tội lỗi;
3051
Māpayitvābhayaṃ pupphaṃ, nibbuto so sasāvako.
Having created the flower of fearlessness, he, with his disciples, attained Nibbāna.
Sau khi tạo ra hoa vô úy, Ngài cùng với các đệ tử đã nhập Niết Bàn.
3052
49.
49.
49.
3053
Eso hi sammāsambuddho, appameyyo durāsado;
This indeed is the Sammāsambuddha, immeasurable, hard to approach;
Đức Chánh Đẳng Giác ấy là vô lượng, khó tiếp cận;
3054
Eso hi dhammaratano, svākkhāto ehipassiko.
This indeed is the jewel of the Dhamma, well-expounded, to be seen for oneself.
Đức Pháp Bảo ấy được thuyết giảng tốt đẹp, có tính chất “đến để mà thấy”.
3055
50.
50.
50.
3056
Eso hi saṅgharatano, suppaṭipanno anuttaro;
This indeed is the jewel of the Saṅgha, of good practice, unsurpassed;
Đức Tăng Bảo ấy thực hành tốt đẹp, vô thượng;
3057
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
All that has disappeared. Are not all conditioned things empty?
Tất cả những điều ấy đã biến mất, há chẳng phải tất cả các pháp hữu vi đều trống rỗng sao?
3058
51.
51.
51.
3059
Mahākassapo jino satthā, setabyārāmamhi nibbuto;
The Jina, the Teacher Mahākassapa, attained Nibbāna at Setabyārāma;
Đức Kassapa Đại Sư, vị Chiến Thắng, đã nhập Niết Bàn tại Setabyārāma;
3060
Tatthevassa jinathūpo, yojanubbedhamuggatoti.
There itself is his Jina-stupa, a yojana high in elevation.
Tại đó, bảo tháp của Ngài cao một do tuần.
3061

27. Gotamabuddhavaṃso

27. The Lineage of Gotama Buddha

27. Gotamabuddhavaṃsa (Phật Sử Gotama)

3062
1.
1.
1.
3063
Ahametarahi sambuddho* , gotamo sakyavaḍḍhano;
I, at the present time, am the Sambuddha, Gotama, the enhancer of the Sakyans;
Hiện tại tôi là Đức Sambuddha Gotama, người làm rạng rỡ dòng dõi Sakya;
3064
Padhānaṃ padahitvāna, patto sambodhimuttamaṃ.
Having striven the striving, I attained supreme Awakening.
Sau khi thực hành khổ hạnh, tôi đã đạt được Chánh Đẳng Giác tối thượng.
3065
2.
2.
2.
3066
Brahmunā yācito santo, dhammacakkaṃ pavattayiṃ;
Requested by Brahmā, I set the Wheel of Dhamma in motion;
Được Phạm Thiên thỉnh cầu, tôi đã chuyển bánh xe Pháp;
3067
Aṭṭhārasannaṃ koṭīnaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
For eighteen crores, the first realization occurred.
Lần chứng ngộ đầu tiên có mười tám ức chúng sinh.
3068
3.
3.
3.
3069
Tato parañca desente, naradevasamāgame;
And after that, while teaching at a gathering of humans and devas,
Sau đó, khi thuyết pháp trong các cuộc hội họp của chư thiên và loài người;
3070
Gaṇanāya na vattabbo, dutiyābhisamayo ahu.
Beyond calculation was the second realization.
Lần chứng ngộ thứ hai có số lượng không thể đếm được.
3071
4.
4.
4.
3072
Idhevāhaṃ etarahi, ovadiṃ mama atrajaṃ;
Here and now, at this time, I admonished my own son;
Ngay tại đây, hiện tại tôi đã giáo huấn con trai tôi;
3073
Gaṇanāya na vattabbo, tatiyābhisamayo ahu.
Beyond calculation was the third realization.
Lần chứng ngộ thứ ba có số lượng không thể đếm được.
3074
5.
5.
5.
3075
Ekosi sannipāto me, sāvakānaṃ mahesinaṃ;
I had one assembly of my disciples, the great sages;
Tôi chỉ có một lần hội họp của các đệ tử bậc Đại Tiên;
3076
Aḍḍhateḷasasatānaṃ, bhikkhūnāsi samāgamo.
There was a gathering of twelve hundred and fifty bhikkhus.
Đó là cuộc hội họp của một ngàn hai trăm năm mươi vị Tỳ-kheo.
3077
6.
6.
6.
3078
Virocamāno vimalo, bhikkhusaṅghassa majjhago;
Shining, stainless, in the midst of the Saṅgha of bhikkhus,
Tỏa sáng và trong sạch, giữa Tăng đoàn;
3079
Dadāmi patthitaṃ sabbaṃ, maṇīva sabbakāmado.
Like a wish-fulfilling gem, I grant all that is wished for.
Tôi ban cho tất cả những gì được mong muốn, như viên ngọc như ý.
3080
7.
7.
7.
3081
Phalamākaṅkhamānānaṃ, bhavacchandajahesinaṃ;
For those aspiring for the fruit, wishing to abandon the desire for existence,
Đối với những ai khao khát quả vị, muốn từ bỏ ái dục hữu;
3082
Catusaccaṃ pakāsemi, anukampāya pāṇinaṃ.
Out of compassion for beings, I proclaim the Four Truths.
Tôi đã thuyết giảng Tứ Diệu Đế, vì lòng từ bi đối với chúng sinh.
3083
8.
8.
8.
3084
Dasavīsasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu;
There was an awakening to the Dhamma for ten and twenty thousand beings;
Có mười hai ngàn chúng sinh chứng ngộ Pháp;
3085
Ekadvinnaṃ abhisamayo, gaṇanāto asaṅkhiyo.
The awakening of one or two is beyond calculation.
Sự chứng ngộ của một hoặc hai người thì không thể đếm được.
3086
9.
9.
9.
3087
Vitthārikaṃ bāhujaññaṃ, iddhaṃ phītaṃ suphullitaṃ;
Widespread, known to many, prosperous, flourishing, and well-blossomed,
Rộng lớn, đông đảo, thịnh vượng, nở rộ;
3088
Idha mayhaṃ sakyamunino, sāsanaṃ suvisodhitaṃ.
Here, the teaching of me, the Sakyan Sage, is well-purified.
Giáo pháp của tôi, Đức Sakyamuni, ở đây đã được thanh lọc hoàn toàn.
3089
10.
10.
10.
3090
Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
Free from cankers, devoid of passion, with tranquil minds and well-composed,
Không lậu hoặc, ly tham, tâm tĩnh lặng, định tĩnh;
3091
Bhikkhūnekasatā sabbe, parivārenti maṃ sadā.
Many hundreds of bhikkhus always surround me.
Hàng trăm vị Tỳ-kheo luôn vây quanh tôi.
3092
11.
11.
11.
3093
Idāni ye etarahi, jahanti mānusaṃ bhavaṃ;
Now, at this time, those who abandon the human existence
Hiện tại, những ai từ bỏ đời sống con người;
3094
Appattamānasā sekhā, te bhikkhū viññugarahitā.
While still being learners with minds that have not yet attained the goal—those bhikkhus are censured by the wise.
Các vị Tỳ-kheo hữu học, tâm chưa đạt đến quả vị, bị người trí chỉ trích.
3095
12.
12.
12.
3096
Ariyañca saṃthomayantā, sadā dhammaratā janā;
Praising the noble path, people ever delighting in the Dhamma,
Và những người luôn hoan hỷ với Chánh Pháp, ca ngợi Thánh Đạo;
3097
Bujjhissanti satimanto, saṃsārasaritaṃ gatā.
Being mindful, will awaken, having gone into the river of saṃsāra.
Những người có chánh niệm, đã đi vào dòng luân hồi, sẽ chứng ngộ.
3098
13.
13.
13.
3099
Nagaraṃ kapilavatthu me, rājā suddhodano pitā;
My city is Kapilavatthu, King Suddhodana is my father;
Thành phố của tôi là Kapilavatthu, vua Suddhodana là phụ thân;
3100
Mayhaṃ janettikā mātā, māyādevīti vuccati.
My birth mother is called Māyādevī.
Mẫu thân sinh ra tôi được gọi là Māyādevī.
3101
14.
14.
14.
3102
Ekūnatiṃsavassāni, agāraṃ ajjhahaṃ vasiṃ;
For twenty-nine years, I lived in the household;
Tôi đã sống trong gia đình hai mươi chín năm;
3103
Rammo surammo subhako, tayo pāsādamuttamā.
Ramma, Suramma, and Subhaka were the three excellent palaces.
Ramma, Suramma, Subhaka là ba cung điện tối thượng.
3104
15.
15.
15.
3105
Cattārīsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
Forty thousand ladies, beautifully adorned, were in attendance;
Bốn mươi ngàn phụ nữ được trang điểm;
3106
Bhaddakañcanā nāma nārī, rāhulo nāma atrajo.
My wife was named Bhaddakañcanā, and my son was named Rāhula.
Người phụ nữ tên là Bhaddakañcanā, con trai tên là Rāhula.
3107
16.
16.
16.
3108
Nimitte caturo disvā, assayānena nikkhamiṃ;
Having seen the four signs, I departed by horse-drawn chariot;
Sau khi thấy bốn điềm báo, tôi đã xuất gia bằng xe ngựa;
3109
Chabbassaṃ padhānacāraṃ, acariṃ dukkaraṃ ahaṃ.
For six years, I practiced the arduous striving.
Tôi đã thực hành khổ hạnh sáu năm.
3110
17.
17.
17.
3111
Bārāṇasiyaṃ isipatane, cakkaṃ pavattitaṃ mayā;
At Isipatana in Bārāṇasī, the Wheel was set in motion by me;
Tại Isipatana ở Bārāṇasī, tôi đã chuyển bánh xe Pháp;
3112
Ahaṃ gotamasambuddho, saraṇaṃ sabbapāṇinaṃ.
I am Gotama the Sambuddha, the refuge for all beings.
Tôi là Đức Gotama Sambuddha, nơi nương tựa của tất cả chúng sinh.
3113
18.
18.
18.
3114
Kolito upatisso ca, dve bhikkhū aggasāvakā;
Kolita and Upatissa were the two chief disciple bhikkhus;
Kolita và Upatissa là hai vị Tỳ-kheo đệ tử hàng đầu;
3115
Ānando nāmupaṭṭhāko, santikāvacaro mama;
My attendant, who served me closely, is named Ānanda;
Tôn giả Ānanda là thị giả, người thân cận của tôi;
3116
Khemā uppalavaṇṇā ca, bhikkhunī aggasāvikā.
Khemā and Uppalavaṇṇā are the chief disciple bhikkhunīs.
Khemā và Uppalavaṇṇā là các Tỳ-kheo-ni đệ tử hàng đầu.
3117
19.
19.
19.
3118
Citto hatthāḷavako ca, aggupaṭṭhākupāsakā;
Citta and Hatthāḷavaka are the chief attendant laymen;
Citta và Hatthāḷavaka là các nam cư sĩ hộ độ hàng đầu;
3119
Nandamātā ca uttarā, aggupaṭṭhikupāsikā.
Nandamātā and Uttarā are the chief attendant laywomen.
Nandamātā và Uttarā là các nữ cư sĩ hộ độ hàng đầu.
3120
20.
20.
20.
3121
Ahaṃ assatthamūlamhi, patto sambodhimuttamaṃ;
I, at the foot of the Assattha tree, attained the supreme enlightenment;
Tôi đã đạt được Chánh Đẳng Giác tối thượng dưới gốc cây Assattha;
3122
Byāmappabhā sadā mayhaṃ, soḷasahatthamuggatā.
A fathom-wide radiance always shines from me, and I am sixteen cubits tall.
Hào quang của tôi luôn cao mười sáu gang tay.
3123
21.
21.
21.
3124
Appaṃ vassasataṃ āyu, idānetarahi vijjati;
A lifespan of a mere hundred years exists now at this time;
Hiện nay, tuổi thọ chỉ còn một trăm năm ít ỏi;
3125
Tāvatā tiṭṭhamānohaṃ, tāremi janataṃ bahuṃ.
Living for that long, I ferry many people across.
Với chừng ấy thời gian tồn tại, Ta cứu độ vô số chúng sinh.
3126
22.
22.
22.
3127
Ṭhapayitvāna dhammukkaṃ, pacchimaṃ janabodhanaṃ;
Having established the torch of the Dhamma to enlighten future generations,
Sau khi đặt ngọn đuốc Dhamma, để giác ngộ những người đời sau;
3128
Ahampi nacirasseva, saddhiṃ sāvakasaṅghato;
I too, before long, together with the Saṅgha of disciples,
Chính Ta cũng sẽ chẳng bao lâu nữa,
3129
Idheva parinibbissaṃ, aggī vāhārasaṅkhayā.
Will attain parinibbāna right here, like a fire when its fuel is consumed.
Cùng với Tăng chúng đệ tử, sẽ nhập Niết Bàn ngay tại đây, như ngọn lửa tàn vì hết nhiên liệu.
3130
23.
23.
23.
3131
Tāni ca atulatejāni, imāni ca dasabalāni* ;
Those powers of incomparable majesty, and these ten powers of a Tathāgata;
Những uy lực vô song ấy, và mười năng lực (dasabalāni) này;
3132
Ayañca guṇadhāraṇo deho, dvattiṃsavaralakkhaṇavicitto.
And this body, the bearer of virtues, adorned with the thirty-two marks of a great man.
Và thân thể mang đầy công đức này, được trang hoàng bằng ba mươi hai tướng tốt.
3133
24.
24.
24.
3134
Dasa disā pabhāsetvā, sataraṃsīva chappabhā;
Illuminating the ten directions with six-hued rays like the hundred-rayed sun;
Sau khi chiếu sáng mười phương, như mặt trời ngàn tia sáng với sáu hào quang;
3135
Sabbaṃ tamantarahissanti, nanu rittā sabbasaṅkhārāti.
All that will disappear. Are not all conditioned things empty?
Tất cả những điều ấy sẽ biến mất. Phải chăng tất cả các hành (saṅkhārā) đều trống rỗng?
3136

28. Buddhapakiṇṇakakaṇḍaṃ

28. Buddhapakiṇṇakakaṇḍaṃ

28. Phẩm Phật Đà Tạp Lục

3137
1.
1.
1.
3138
Aparimeyyito kappe, caturo āsuṃ vināyakā;
In an immeasurable number of aeons from now, there were four leaders:
Trong những kiếp không thể đếm được, đã có bốn vị Đạo sư (Vināyakā);
3139
Taṇhaṅkaro medhaṅkaro, athopi saraṇaṅkaro;
Taṇhaṅkara, Medhaṅkara, and also Saraṇaṅkara,
Đó là Taṇhaṅkara, Medhaṅkara, và cả Saraṇaṅkara;
3140
Dīpaṅkaro ca sambuddho, ekakappamhi te jinā.
And Dīpaṅkara the Sambuddha; those Victors were in a single aeon.
Và Đức Phật Dīpaṅkara – những vị Thắng Giả ấy đều trong cùng một kiếp.
3141
2.
2.
2.
3142
Dīpaṅkarassa aparena, koṇḍañño nāma nāyako;
After Dīpaṅkara, there was a leader named Koṇḍañña;
Sau Đức Phật Dīpaṅkara, có vị Đạo sư tên là Koṇḍañña;
3143
Ekova ekakappamhi, tāresi janataṃ bahuṃ.
He alone in a single aeon ferried many people across.
Chỉ một mình Ngài trong một kiếp, đã cứu độ vô số chúng sinh.
3144
3.
3.
3.
3145
Dīpaṅkarassa bhagavato, koṇḍaññassa ca satthuno;
Between the Blessed One Dīpaṅkara and the Teacher Koṇḍañña,
Giữa Đức Thế Tôn Dīpaṅkara và Đức Đạo Sư Koṇḍañña;
3146
Etesaṃ antarā kappā, gaṇanāto asaṅkhiyā.
The aeons in between were incalculable by number.
Những kiếp ở giữa họ, tính ra là vô số.
3147
4.
4.
4.
3148
Koṇḍaññassa aparena, maṅgalo nāma nāyako;
After Koṇḍañña, there was a leader named Maṅgala;
Sau Đức Phật Koṇḍañña, có vị Đạo sư tên là Maṅgala;
3149
Tesampi antarā kappā, gaṇanāto asaṅkhiyā.
The aeons between them were also incalculable by number.
Những kiếp ở giữa họ cũng là vô số.
3150
5.
5.
5.
3151
Maṅgalo ca sumano ca, revato sobhito muni;
Maṅgala and Sumana, Revata and the sage Sobhita;
Maṅgala, Sumana, Revata, và vị ẩn sĩ Sobhita;
3152
Tepi buddhā ekakappe, cakkhumanto pabhaṅkarā.
Those Buddhas too were in a single aeon, possessors of vision, makers of light.
Những vị Phật ấy cũng trong một kiếp, là những bậc có mắt, là những bậc chiếu sáng.
3153
6.
6.
6.
3154
Sobhitassa aparena, anomadassī mahāyaso;
After Sobhita, there was Anomadassī of great fame;
Sau Đức Phật Sobhita, có vị Anomadassī danh tiếng lớn;
3155
Tesampi antarā kappā, gaṇanāto asaṅkhiyā.
The aeons between them were also incalculable by number.
Những kiếp ở giữa họ cũng là vô số.
3156
7.
7.
7.
3157
Anomadassī padumo, nārado cāpi nāyako;
Anomadassī, Paduma, and also the leader Nārada;
Anomadassī, Paduma, và cả Đạo sư Nārada;
3158
Tepi buddhā ekakappe, tamantakārakā munī.
Those Buddhas too were in a single aeon, sages who made an end of darkness.
Những vị Phật ấy cũng trong một kiếp, là những vị ẩn sĩ diệt trừ bóng tối.
3159
8.
8.
8.
3160
Nāradassa aparena, padumuttaro nāma nāyako;
After Nārada, there was a leader named Padumuttara;
Sau Đức Phật Nārada, có vị Đạo sư tên là Padumuttara;
3161
Ekakappamhi uppanno, tāresi janataṃ bahuṃ.
Arising in a single aeon, he ferried many people across.
Ngài xuất hiện trong một kiếp, đã cứu độ vô số chúng sinh.
3162
9.
9.
9.
3163
Nāradassa bhagavato, padumuttarassa satthuno;
Between the Blessed One Nārada and the Teacher Padumuttara,
Giữa Đức Thế Tôn Nārada và Đức Đạo Sư Padumuttara;
3164
Tesampi antarā kappā, gaṇanāto asaṅkhiyā.
The aeons between them were also incalculable by number.
Những kiếp ở giữa họ cũng là vô số.
3165
10.
10.
10.
3166
Kappasatasahassamhi, eko āsi mahāmuni;
One hundred thousand aeons ago, there was one great sage,
Trong một trăm ngàn đại kiếp, có một vị Đại ẩn sĩ;
3167
Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho.
Padumuttara, the knower of worlds, the recipient of offerings.
Đó là Padumuttara, bậc hiểu biết thế gian, xứng đáng nhận các lễ vật.
3168
11.
11.
11.
3169
Tiṃsakappasahassamhi, duve āsuṃ vināyakā* ;
Thirty thousand aeons ago, there were two leaders,
Trong ba mươi ngàn đại kiếp, có hai vị Đạo sư;
3170
Sumedho ca sujāto ca, orato padumuttarā.
Sumedha and Sujāta, subsequent to Padumuttara.
Sumedha và Sujāta, xuất hiện sau Padumuttara.
3171
12.
12.
12.
3172
Aṭṭhārase kappasate, tayo āsuṃ vināyakā* ;
Eighteen hundred aeons ago, there were three leaders;
Trong một ngàn tám trăm đại kiếp, có ba vị Đạo sư;
3173
Piyadassī atthadassī, dhammadassī ca nāyakā.
Between these two Buddhas, the aeons are countless.
Đó là Piyadassī, Atthadassī, và Đạo sư Dhammadassī.
3174
13.
13.
13.
3175
Orato ca sujātassa, sambuddhā dvipaduttamā;
After Koṇḍañña Buddha, a leader named Maṅgala appeared.
Sau Đức Phật Sujāta, những bậc Chánh Đẳng Giác, bậc tối thượng trong loài người;
3176
Ekakappamhi te buddhā, loke appaṭipuggalā.
Between these two Buddhas too, the aeons are countless.
Những vị Phật ấy trong một kiếp, là những bậc vô song trên thế gian.
3177
14.
14.
14.
3178
Catunnavutito kappe, eko āsi mahāmuni;
Maṅgala, Sumana, Revata, and Sobhita—
Trong kiếp thứ chín mươi bốn, có một vị Đại ẩn sĩ;
3179
Siddhattho so lokavidū, sallakatto anuttaro.
these Buddhas, endowed with the five eyes, radiating light, supreme among paccekamunis, appeared in one Sāramaṇḍa-kappa.
Đó là Siddhattha, bậc hiểu biết thế gian, vị lương y tối thượng.
3180
15.
15.
15.
3181
Dvenavute ito kappe, duve āsuṃ vināyakā;
After Sobhita Buddha, the glorious Anomadassī Buddha appeared.
Trong kiếp thứ chín mươi hai kể từ đây, có hai vị Đạo sư;
3182
Tisso phusso ca sambuddhā, asamā appaṭipuggalā.
Between these two Buddhas too, the aeons are countless, like a charioteer in a difficult journey full of wild beasts and ogres, the master of the path factors.
Tisso và Phusso là những bậc Chánh Đẳng Giác, vô song và không ai sánh bằng.
3183
16.
16.
16.
3184
Ekanavutito kappe, vipassī nāma nāyako;
Anomadassī, Paduma, and Nārada—
Trong kiếp thứ chín mươi mốt kể từ đây, có vị Đạo sư tên là Vipassī;
3185
Sopi buddho kāruṇiko, satte mocesi bandhanā.
these Buddhas, supreme among paccekamunis, who also dispelled the darkness of delusion with the wisdom of the truths, appeared in one Sāra-kappa.
Vị Phật từ bi ấy, đã giải thoát chúng sinh khỏi mọi ràng buộc.
3186
17.
17.
17.
3187
Ekatiṃse ito kappe, duve āsuṃ vināyakā;
After Nārada Buddha, a leader named Padumuttara appeared.
Trong kiếp thứ ba mươi mốt kể từ đây, có hai vị Đạo sư;
3188
Sikhī ca vessabhū ceva, asamā appaṭipuggalā.
That Padumuttara Buddha appeared in one Vara-kappa. That Jina delivered many beings from the current of saṃsāra to Nibbāna.
Sikhī và Vessabhū, là những bậc vô song và không ai sánh bằng.
3189
18.
18.
18.
3190
Imamhi bhaddake kappe, tayo āsuṃ vināyakā;
Of Nārada Buddha and Padumuttara Buddha—
Trong kiếp hiền này, có ba vị Đạo sư;
3191
Kakusandho koṇāgamano, kassapo cāpi nāyako.
between these two Buddhas too, the aeons are countless.
Kakusandha, Koṇāgamana, và cả Đạo sư Kassapa.
3192
19.
19.
19.
3193
Ahametarahi sambuddho, metteyyo cāpi hessati;
In one hundred thousand aeons, only one Great Sage appeared.
Ta hiện là bậc Chánh Đẳng Giác, và Đức Phật Metteyya cũng sẽ xuất hiện;
3194
Etepime pañca buddhā, dhīrā lokānukampakā.
Padumuttara, the knower of the worlds, worthy of receiving offerings brought from afar.
Năm vị Phật này, là những bậc trí tuệ, thương xót thế gian.
3195
20.
20.
20.
3196
Etesaṃ dhammarājūnaṃ, aññesaṃnekakoṭinaṃ;
In thirty thousand aeons, two leaders appeared.
Của những vị Pháp Vương này, và của vô số triệu vị khác;
3197
Ācikkhitvāna taṃ maggaṃ, nibbutā te sasāvakāti.
After Padumuttara Buddha, Sumedha Buddha and Sujāta Buddha appeared.
Sau khi chỉ dạy con đường ấy, các Ngài cùng với các đệ tử đã nhập Niết Bàn.
Next Page →

Settings